PSALMORVM DAVIDIS enarratio ervdi=nbsp;^AET PIA, IN QVA EXPLICANTVR PERSPI-
ET BREVITER PSALMORVM TITVLI, ARGVMENTA, PHRA principales doôtrinæ, obiedlioncs, aliaque multa, quæ adnbsp;puerilem amp; Icholafticam admonitionem funtnecelTa-ria,in tres Quinquagenas diftinóla. Autore Lnbsp;LOSSIO Lunæburgenfi.
So
QVINQVAGENA prima.
-ocr page 2-r-
AD LECTOREM.
X)ertemanH ^falmosnoéiurnafuertediuT^^^ ^neumatü affiatns(acrï quos numinenbsp;Çornpojuit : die as ment o quos quot;Biblia parua,nbsp;C^s.docHît Qhriflus,/dnéîiquACunq^ q^ropbef^gt;nbsp;Qunâa breuiinueniamp;5 'BfilmorumteâialibeÜo-Loßtus hune puerisfacilem iamfeett in ^rbenbsp;Saxonica, celebrifulget qu^nnomine quot;Bhœbamp;s.nbsp;Hojj^itiumlt;s^ußsgratunh Chrifli^mini^îrünbsp;^aeù amans9 Verbi^De'hcun^ü^ benignum^
Is feiat fe profeîiffe in Sachs,quena Dauidiea carmina valde confolantur.
-ocr page 3-INCLYTAE ET CELEBERRIMAE VRBIS lvnaebvrgae saxoniae
DD. CONSVLVM, SEN A
TORVM, PATRITIORVM, ET CIVIVM FILIIS, omntbtdstn^traque fiholadtfeenüb/iSjdollrtnAjptet^tüy'Vïriid'-bonarum art'tHmflud'iofis3precatur L^CASnbsp;LQSSIJ^S Jap'tenüam!^nbsp;pud Tgt;eum homtne^^
VLCISSIMA vox eft amp; verè paterna Regij Prophetæ Dauidis, Pülmo35- qua alloquiturnbsp;pucros omnes veræ Dei Ecclefîæ alumnos:nbsp;Venice filij,audite me,timorem Domini do-cebovos. Qua triapræcipuè admonet: Pri-miim requirit docilitatem in iuuentute, quæ
^ompleétitur ftudium amp; amorem cœleftis doélrinæ, honefta nbsp;nbsp;•
^^sniorum^ literarum: Deinde poftulatauditum,fine quo ^^JHuseft doôlrinæ perceptio. Eft enim auditus(vt Graecusnbsp;“«Hofoplms inquit)fenfus diftiplinæ feu eruditionis. Tertiónbsp;j præcipuè iuuentuti fitin familijs amp; ftholis traden-duni,Tinioj.p)0rnini,qui quatuor complelt;ftitur,agnitionemnbsp;Dei amp; cœleftis doâ:rinæ,Fidem, inuocationem amp; inchoatio-nem nouæ obedientiæ. Ad bæc tradenda amp;: explicanda iuuennbsp;tutinecelTariafunt Scholæ Ôcfumptus ,quibus ôc docentes Ôcnbsp;difcentes fuftententur óc alantur. Ergo Magiftratus,Reges,nbsp;principes,nobiles,amp; ciuitatum gubernatores,qui Scholas in-fticuunt, earumque doóloribus fumptus liberaliter fubmini-ftrantjPropheta Eiaias nu tritores Ecclefiæ vocat, quales in hi-regionibus Borealibus amp; littore maris Baltic! multæ funr,nbsp;inter quos meritó magna cum laude numeratur incly ta amp; ce-lebcrriinaLunæburga Saxoniæ,quæ annis iam amplius sp.donbsp;drinam Euangelij femel fufeeptam diuina bonitate,incorru-ptam ita conferuauit, vt toto hoc tempore de nullo Chriftia-næ doôhrinæ articulo difeeptatio in ea orta, amp; inftituta fuerit,nbsp;fed iuxtaLutheri,Crucigeri,Pomerani,Philippi Melanthonisnbsp;noftrum omnium Præceptoris obftruandiffimi, amp; Ecclefiænbsp;(:)nbsp;nbsp;nbsp;2
-ocr page 4-PRAEFATIO.
Vuitenbergenfis fenccntiam amp; cxplicationes miniftrïEuan-gelij docuerint omnia,Óc fumma concordia inter docentes amp; paxfuauifïimaamp;laudabilis inter inclytum Senatum Ôeciuesnbsp;optimos amp;pacificos fuerit. Doótoribus autem óc Ecclefiaenbsp;ÔC Scholæ liberaliter falariaamp;lt;/gt;'«/iax7jo« contulerit inclytusamp;nbsp;munificusSenatus,atqueante biennium clariÏÏïmumvirumnbsp;D.M. Albertum Lenicerum præftantem, fingulari virtute do-cSlrinæ ôc pietate,docendique amp; inftituendi féliciter iuuentu-tem,lcientia cum vir doótus,pius amp; fyncerus M. loannes Ba-thelius Cosfeldianus » fenio iam amp; laboribus Icholafticisnbsp;diuturnis confeétus,Iaboresgubernationis lcholafticaediuti-us fuftinere non poffet,fucce2brem ei vocauerit,Óc nunc fchonbsp;lamlaudabili{alarij{eu'/gt;lt;/'tU-jjoyadditamento auxerit, vtvercnbsp;inclytus Senatus,patritij amp; ciues omnes nutritijEcclefiæfiIigt;nbsp;Dei Ócfcholarum, adomnem pofteritatem diciÓecelebrarinbsp;rnereantur. Ego adhuc in fcholaftica quafi palæftra Ôc fta-tione militarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confifto, amp; maneo, amp; quicquidxtatis
amp; virium mihi fexagenario iam ex diuina dementia fuperfu-turum eft, hic totüm cónfumere amp; impendere decreui, iam vitra annos 30. quajjotui fide amp; diligentia pueritiaminnbsp;bac inclyta amp;:celeberrimaciuitate,cum collegis diledisamp; vi*nbsp;ris reuerendis.hanc fcholam puerilem docui. Aliquot eciamnbsp;opufculapuerilia inter labores fcholafticos priuataóedomc-ftica opera colleéfa in lucemedidi, ingratiamócvfunipucri-lium fcholarum. Nunc autem in extrema hacparteætatisnbsp;meæcollegi etiam Annotationes fcholafticas in (àndilfimunbsp;Pfalmorum Dauidis librum,accommodatas ad puerilem äcnbsp;fcholafticaminftitutionem. HuncIaboremamp;conatumnO'nbsp;ftrum vobis optimi ôc ingenui pueri amp; adolefcentes, dilcipu-li noftri longé cariflîmi,alumnis huius inclytaeciuitarisamp;o-mnibus alijsdn vtraqs Ichola,ôc alibi difcentibus dedico,nbsp;goæternû amp;verûDeum pattern Domini noftri lefuChn^»nbsp;fiimmi fcholarum dodoris,amp; noftrum, per ipfum clementifinbsp;fimum, vt vos omnes,amp; veftros parentes, viros clariftînios,fâ-pientia,virtute,doôtrina,pietate amp; laudabili munificentia nunbsp;tritores Ecclefiæ Dei amp; fcholarum, quàm diutiftîmè fàluos amp;nbsp;fiorentesconferuet : veftraftudia amp; labores adiuuetamp;r^g^^
-ocr page 5-P R AE F A TI o.
fuo fpiritu ad nominis fui fànôliflîmi gloriam fàlutarem, pia amp; celebrem gubernationem Ecclefiç,lcholarum omnium,amp;nbsp;patriæ ciûitatis , per amp; propter Dominum noftrum lefumnbsp;Chriftum, cui vos omnes parentesque veftros amp; patriæ incly-tæ, amp; nobis q diutiiïimè fuperftites amp; florentes trado amp; com-Riendo. Bene valere, Data Lunæburgæ Saxoniæ, anno 1569.nbsp;25.Martij,quo die Adam ante annos 553 2.creatus elfe traditur,nbsp;amp; poftea,anno mûdi 3963. filius Dei promilTum fernen mulie-ns amp;: Abrahæ benediôlum, in vtero beatæ virginis Mariæ,na-tæexRegiaftirpeDauidisjhumanamnaturam afTumpfit, amp;nbsp;eodem die hk Dominus nofter lefus Chriftus afHxus crucinbsp;moritur, viôlima faôtus pro peccatis totiushumani generis,nbsp;his verbis Pfalmi 3i-æterno patri animam fuam tradens: In manbsp;nus tuas commendo fpiritum meum, redemifti me Dominenbsp;ventatis. ItaquoquecumoptimoPoëta,quilibetpiusfæpenbsp;oret:
O Chrifl:e,fïcutfquallida Fullonis vnda fufus es :nbsp;Contritus atqj dexterisnbsp;Vt vermis es nocentibus.
Lacer cruento corpore, Seólusque diro vulnere,nbsp;CommittisinmanusDeinbsp;Parentis ægrum fpiritum.
^edemptor aime,me tuos Profterno fupplex ad pedes.nbsp;O dulce defiderium,nbsp;Meis petitis annue.nbsp;mortis in certaminenbsp;Fiducia pari meumnbsp;Vitæ fugacis fpiritumnbsp;T radam in tuam cuftodiam,
^eruante te,de corpore Abibo tutus,nec foresnbsp;P auebo triftis inféras,nbsp;î^ec mille pcenarum modos»
(•) 3
P RAE FAT IO.
At reddita tua mihi Die fupremo gratia,nbsp;Ipfe integer tecum intègrenbsp;Florebo Felix gloria.
Tuasque laudes amp; patris, Sacrique Ipiritus canam,nbsp;Et in Frequente geftierisnbsp;Teprædicabo Ecclefia.
L 'TIMOTH, nil
Pietas ad omnia vtilis eft, vt quæpromiftîoncshl-beat vitæpræFentis ac Futur«.
-ocr page 7-LVCAS LOSSIVS LVNAEBVR-genfis ad Typographos.
0*2) nbsp;nbsp;nbsp;antearogaui,•u'trireuerendiÇ^ 'integer--
repet 03 ^th^redes clarißtmi e^ opt'tmi ^üi-[ribeaUacfelicismemoriAyde^ EccleßafilijDeti
ßholü omntbtt^ ^ttltßtme mentifD. ßhri^iani 8ge- nolphi,^irosdoéîose^honeHoS}inexcudendisnoflrîi optßCMis fi h olallicü t pro veßra humanitate pietate adtuuetis.nbsp;axime ^erb oro, ^t hocfaciatisinenarrat'ionïbnj hifeeßacrofin-cum iUorum detriment0 editionemea-^^n^antequam exemplarla omnia diflraxerintirepetatis. Optimtnbsp;ri^ benemerendi deßcholisfiudioß^non mediocresfimptus^quodnbsp;etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^^ditsdnprima hac editione^qusi diffic'iliorfuit^
ßcne htc aliquo eos affici ßtturum eH.et a Christiana alienu dileSlione.nbsp;^ß^°S‘^lt;^ttißtma'uoxD.Pauli 1.Eheß^.adomnespertinens:nbsp;TTSi;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cù'fÿ, t/ltOTl iKtiK®quot; Ó
^d^ß^lt;^tiis opprimât denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negotiofiratremfitum:proptiere a quod ßlt or eSt E)omi-
his^quemadmodum et ante diximus ^obis^et teflati Lunaburgamp; anno 1^6ç.cùm ars 'ueßra ty-dlddt beneficium., gr ata mente et ‘voce celebrannbsp;12Q.per fioannem (fiutenbergium lt;iArgentinenfimnbsp;eodem lt;sSdSCaguntiamp; ex cuit a polit a. fingensfinenbsp;célébré Germaniamp;noSlramp; ornamentum^nbsp;Peroaldus in PhaUcio canit :
^^^^ania muneris repertrix, '^ttuSia^Ssnbsp;^°^finbere,qiiA doces premendo.
Eue as Loßius 'ueStriflu^ dltofiuS)^ amans.
(•)
-ocr page 8-M. lOANNIS IRENAEI AD CANDIDVM Ócpium leólorem èKTùsixefi, de autorehuiusnbsp;Pfalmorum'explicationis.
HAEC fcriigt;fispueritttuti)r,quigt;sChri^uf anutuift Adfe quosplacida voce ventre tuber»
Tunc veniunt autem, difcunt vbi verbifalutie
A tenens facro, cttmpietate, libro.
Tlt;tlü hic auxilio Pfalmorum eS pneumatu almi Explicitiu,doäafimplicttate,ltber.
Eli mens autoris varie perfapereduiba, Inceptum vtfanüum Itnquere vellet opus;
SP^idtu doclorumpoll commentaria fcrtbes
Tot? quid es immenfum tam fubiturus onus?
Conßlto à fanSo labor hune non terrait ingens, üon voces hominum,aHt mens male grata virant,nbsp;^ûcnixx Zsi 7mtnfcripftt,fedqua tarnen ipfesnbsp;Multa queant iuuenes,multa docerefenes,nbsp;DedittKeßpuerisautor,talis^ manebir.nbsp;Sic fuit, amp;fenuitßc mortiurus erir.
^E TSy^LMOREM AT^TORE TfAVl-
de,Rege et Prophet a populijiidaic't,
SALMORVM, cxccptis paucis,omnium au tor eft Dauid,Propheta,amp;Rex fecundus inlu-da amp; Ifraêl,extinóho Saul,filius Ifài ciuis Berhienbsp;hemitici, natus ex ftirpe feu tribu luda filij la-cobPatriarcIiæ,ex cuius familia'Meftiaspro-miftùs Redemptor humani generis nafeiturus
eratjiuxta promiftionem Genef 49. Non auferetur feeprru de luda, neqs doólor de fœmore eius,antequam veniat Sil oh, innbsp;quern genres fperabût. Ejedhus autem fuit in regem ex paf u-r£,q uem Saul illiusqs aulici,cum optime meritus de illo àc toto regno Iftaëlitico effet,perfècuti funr, óemultiplicirerinfi-diati vitæ eius,ficutliber fecundusRegum,eiusqs totahiftorianbsp;teftatnr. In hac fuaperfecutione Pfalmos hofee compofuitsnbsp;Spiritufando motus,quibusvelpetitauxiliûôcdefcnfionemnbsp;contra Saufeiusqj aulicos hoftes vel manifeftos,vel fyeophannbsp;tas,AcIiitopheLDoeg,Semei,amp;c. vel agitgratias Deo pro litgt;onbsp;ratione amp; alijs benefieijs, velvaticinaturdeventuroMefsia,nbsp;deqs eius paftione,refurredlione ôc afcenfione in cœlum,de x-terno regno amp; benefieijs æternis concionatur,Ôc hortatur ponbsp;pulum fuum,óc totam Ecclefiam,ad agnitionem,fidem,inuonbsp;cationem
-ocr page 9-ediditpromiflionem dc mittendo Mema, elegitÓc
cadoncm amp;celebrationem vcri amp;æterni Dei, qui fe patribus défendit populum Ilf aël contra hoftes in Aegypto,in deferto,nbsp;in terra Chanaan,amp; fæpe alias,vfq? ad aduentum Mellîæ,deq5nbsp;alijs multis, adeoque omnibus religionis Chriftianæ articulisnbsp;fpirituProphetico concionatur amp;: prædicit precatur veniamnbsp;fuorumpeccatorum,ócidemvt alij fuo exemplo faciant,hor-tatur omnes agnitione amp; fiduciaMediatoris.Ita vt Plalteriuninbsp;mcrito fit amp; dicatur paruaBiblia,id eft,compendium breue linbsp;brorum quinqs Moyfi,amp; Icriptorü Propheticorum,in quibusnbsp;duo præcipuè Prophetæ agunt. Nam vel de perfona Melïîæ,nbsp;t^uôd verus fit Deus amp;c verus homo,airumpta Humana naturanbsp;exvirgine,de regno eiusæternolèuEcclefia colligenda voco.nbsp;Euangelij eius, per totum mundum ex gentibus amp;Iudæis,amp;nbsp;mentis eius æternis inftinóbu fpiritus fanéfi vaticinatur,vcl tranbsp;duntlegem,addentes exempla obedientiæ amp;præmiorû eius.
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;'-----
vei mobedientiæ ôc pœnarum hoftium Ecclefîæ. Eftq, Dauid
^pns feu figura Chrifti,amp; perlècutionû amp; ærumnarû,palfio-ms de mortis eius.Item Ecclefiæ, ôc omniû piorum^qui in hae vita fubieéti funt,ficüt Dauid,cruci ôc perfecutionibus omnisnbsp;generis.Ex bis ita breuiter diéfis excedlentia amp; vtilitas Plàlmonbsp;rum æftimari noteft, auarum vtraq; ad diligêtem amp;afiîduaninbsp;s » Z*nbsp;ros,adeoq5 omnesChriftianç profefiionis cœleftis doéfrinçnbsp;vereftudiofos^adhortari debet. Vixit autemDauidannoszo*nbsp;amp;regnauit annos 40.vt lcribitur 2. Reg. $. ornatus à Deo multis amp;admirandisvidl:ûrijs,quæfuerunt teftimonia præfentiænbsp;Dei in hoc populo,amp; promilïîonis de Mclïîâ,quæ ad ipfum renbsp;petita eftjin regeiïi vnôf us eft à Samuele anno ætatis 2o.gubet
phus de morte amp; virtutibus Dauidis, ita lcribit libro antiqui-tatumludaicarumi2.
lOSE^
-ocr page 10-lOSEPHVS LIB. VII. ANTIQVITATVM ludaicarum cap.12.de virtutibus,morte denbsp;Opibus Dauidis.
Âulo aut em poil T^autdaccedenteadfemum morboy •videns tarn inßareßbi mortem,acctt 0 Salomonspc ilium e^l ajpatus-.Egoßlt-fato tocante 3 ad patres meosnbsp;abeOi^^viam ommhut qui nuncjunt^quiue pb^ trut,nbsp;communemin^edior : quam remetiri non Itcebtt,^^nbsp;quidm hac lt;vitageratur reuißre. ^j/apropter ^tuens adhuc
morte ^jicinus it erum at que it erum te moneo, quamp; nbsp;nbsp;ante c onßluii
'Vtiuflusßs er gaptbditos^Ç^ pius erga T^eum, qui te hoc regno coho-neEauit3^tq^ cußodiosprAcepta euu nbsp;nbsp;legeSiquoi nobüptf lt;i^oy-
fin demifitiCtcaue ne ^elgratia3uelafientatione3'vel cupidttate, alia ue ajfieSlione ad nefieSdum ear urn defieSla^. Nequaquam enim Def’nbsp;fiauorem poterisretinere, nfifieruatis eidu le gibus, alioquifaumpt‘fgt;nbsp;Uidentiam à te auertet. ßßuodfitalem te erga eum exhibueris3qtni-lem dec et,nbsp;nbsp;nbsp;qualem optamus, efificies ^t regnum infamilia noßfeu
maneat^ nulla ^nquam alia domus 3prs,ter noßram, in Hebf'^^^ denominationem obtineat^ lt;s^emento ettam iniquitatttnbsp;quipropter amp;mulationem duos duces iudios ac bonos int er emit, Atfnbsp;nerumlSlertfilium3nbsp;nbsp;nbsp;^mafiamfilium fiethranis: meumtuoar
bitrât u animaduertes3 quadoquidem havenus pcenam euafit} quo me ipfi eßetpot ent tor. Qommendo tibi ettam Berlßdat ßtaladi^^P“nbsp;Hos 3 quos meacaußa omni honoreac fiudioprofiqueriSj non confignbsp;rens in eos beneficium ifid referenspro oßficß, qua pater iHorum tnnbsp;me exule lib er aliter cogefitt, per qua nosfibt debit orcs eßecit.nbsp;térea (qeramp;ßltum Semetm Bentamttam 3 quimepulfitm multis ajge-cit conuttfi3quando calirum pet ebam ^moxq^ adjordanem occurnbsp;rensßdem incolumitatis tunc à meimpetrauit3nunc occafionemrOgnbsp;tionabilem naSluspunit0. His martdatis filto de Repub.nbsp;et eis quos punit os u oie bat 3 exptrauit 3 exàldisßptuaginta ‘vit^nbsp;niSipoUquam regnaßet apudHcbronem trthuiJudA imperitnntannbsp;hos fiept em iCt menfies fix. Hierofiolymis ‘uerb ^luerfia regiont^nbsp;annos trtgtnta tres3‘i}tr optimus et ommbus ‘virtutibuspttSinbsp;quas regem tot gentium incolumitati proßtcientem habere oporßnbsp;ttat, Jfiam fortis eratt’vt nemo alius3Ct in certamintbtsspfi^r
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teSiorum
-ocr page 11-fe^enculis ohijctebat exemplo/ko adprizclarafacmora excitansynbsp;nbsp;non tanquam Dommus
^^perio ad oÿicium cogens. J dem m confiliqs prudenü^tmiis 3^ ^^^^^^callens 3 quid inprtxfins 3 qUtdue in futurum conducer et : adnbsp;^^fi^'cius3mttis3benignu5 erga caldmitofbs3 iuüus, humanus 3 qudnbsp;^^^‘^smprAcipuèfunt regum ^irtutes^ Nec in tanta pot eß at e antina ab Aquttate deflexttidißquod ad J^rta ^xorem attinet.nbsp;nbsp;nbsp;antas
frAterea diuitias haredi rehquitiquantas nullus alius Tl^3^'elHc“ brAorum ^el aliar urn gentium. Sepeliuit autem eumflius Solomon Hier ofily mis magnßce3prAterfolennia illa3in re-^nbsp;gumfuneribusjillatis etiam m monumentumnbsp;e'uss maximis diuitß, c.
S^B8
fn ^falmos ^auidis Periocha.
pNeumatis hæc motus diuinus humine Dauid,
Clarusieflæus plàllebatcarminavates, T er quinquagenós numero canit ordine Pfalmos,nbsp;Milleq; bis verfus,ièxcentos fexque recludit.nbsp;Plurima Chriftiados fidei myfteria pandens,nbsp;Chrilli Ceu coram fteterit fpedator,in illisnbsp;Defcribitqueftuspatientisjvulnera, mortem,nbsp;Verba Dei célébrât, folatur triftia corda,nbsp;Confugere ad Dominü cunftis iubet atq; periclisjnbsp;Hortaturq; Deo ièruatos dicere grates,nbsp;Deq; fuö queriturlapfu,multisq; periclis.nbsp;Hoftibus infeftis, Semei, Saul, Ahitophelq;nbsp;Atq; Doeg,pœnas amp; triftia fata precatur,nbsp;Quiquealij gaudent coetus læfiflepiorum.nbsp;Et canit athereo Domino præconia laudis,nbsp;Atque fuo exempló crebro monetedere moeftösnbsp;AdDotninumcaeli,fidentipedore,vota,nbsp;Sub cruce diuinam iubet expeétare falutem,nbsp;Talia Pindarico diu inus carmineDauidnbsp;^ydereo afflatus cantauit pneumate Pfalmos,nbsp;quibus eft totum mira brcuitate repoftum,nbsp;*'^icquid habçQt multis doftrin« Biblia facra »
b. AV-
-ocr page 12-D. lt;iAygT^SnNVS IN PRO Lo
go Pßilterij.
PSalmornm liber quæcunq; vtilia funt cx omnibus continet,futura pradicit, veter urn gefta commémorât,legcmviuentibus tribuit, gerendoruniftatuitnbsp;modum,amp;,vt breuiter dicam, communis quidam bons dodrins thefaurus eft,nbsp;apta ßngulis neceflària fubminiftrans.
COMMONEFACTIO DE QEJNQEAgE-nü tribus iin quas ‘veteres interprètes Pfait er mm tot urn commode eruditepartitifùnt^,
Pfàlmi numero funt centum amp; quinquaginta, quos vctc-res interprétés diftinxeruntin Quinquagenas tres,iuxta verfi-culum :
Ter quinquagenos Dauid canit or dine PJdlmoSi Verjus bis millifexcentos(ex can a ille.
Primam Quinquagenafinierunt inPfalmopœnitentiali^Mi-ferere mei Deus, fècundum magnam mifericordiam tuam.
Secundam,Pfàlmo : Mifericordiam amp; indicium cantabo tibi Domine.
Tertiam, in PfàImo:Laudate Dominum in lànôtis eius.
Cuius diftinólionis çaufàm amp; ordinem fumpicrunt à tripbci ftatu eleâ:orum,quo ad vita æternam tendût amp; perueniut.
1. Pœnitentium, qui agnofeentes peccata fua,eorum petuntnbsp;condonationem, ôc defenfionem fui contra hoftes corpO'nbsp;raies dclpirituales.
2. nbsp;luftificatorum, qui fruclus pœnitentiæ edunt, implor^^'nbsp;tes mifericordiam Dei,amp; timentes iudicium.
3. nbsp;Glorifîcatorum, qui in vita œterna laudant ôc celebra^^nbsp;Deum, vt in Pfalmo vitimo: Laudate Deum in finétis
Nos tarnen fecutifumus partitionem interpretum recent®* rum,quiordinemHebræorumfècuti. Pfalmump.Con -tebor tibi Domine,in duos diuidût, in verfu : Vt quid recenbsp;ffti longe ?vel: Quare Dominé fias à longe? Itavtfaciancnbsp;quinquagefimum incipientem,FortisDeus Dominus,amp;^-P5AD
-ocr page 13-PSALMORVM DA
PIDIS PROPHETAE, ET REGIS IVDA II.
^POSITIO SCHOLASTICA, IN (lt;ƒ A TITVLI, ARGV-
Oeconomia textus, amp; phrafès, additis præci-puis doôtrinis amp; obieôlionibus, cum earum fo-lutione, perlpicuè breuiter ex -plicantur.
A^TORE LVCA LOSSIO,
EunAburgenß.
QVINQVAGENA PRIMA.
fi^UMlones in leitione Pfalmorum amp; fcripto-
l
’¦«w Prophetarum, tres.
N Pfalmis amp; fcriptis Prophetarum fepenbsp;prætcritum verbumnbsp;ponitur profuturo,nbsp;vtPfalmo iz.Fode-runt manus meas,amp;nbsp;pedes meos:pro,fo-dient-Interdum pro
I. Beatus vir,qui non fedet. Fu?’ fèdit: pro, ambulat, ftat,nbsp;iiHD indicatiuum fæpe poniturnbsp;§esbom deprecatiuo, vt : Dili-’’’’‘’e aoctuum,pro;dilige. Do-’• fi mea;pro, aperi.
]^°‘^^perfonæ muutio, vt:Do-tuum be-Numerorum ƒ vt, Eripe domine malo,àviro ini-Sub Derf’^’ cogitauerunt amp;c.
'‘‘^ionibus nbsp;nbsp;conquerentis de fuis perfc-
’’'tcllin.-. P.^’^entis auxilium Dei, fæpe Peu Mefsias, cuius fi-^P“^P^auid fuit.Item,tota Eccle-‘'^P“^^ftChriftus, pij feu creden-innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\^terdum igitur loqui-
’^iquan/r interdum Chriftus, 'i“*ncloEcclefia,amp;pij;
PodSquot;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft muficum,
^^rc,fei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^auidPfaliïios fuos decan-
cantus fp? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft. Pfalmus dicitur
^ocauifa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,cano.
I^omini, vi-cm. amp; prophetiam. Hebræi librum
laudum vocant. Sunt autem prætcrDauî-dem, autores PfàlmorumAfàph, Idithum, Sic. in quibus appellationibus ièu titulis,nbsp;hæc nomina funtdatiui cafus, vt Pfàlmusnbsp;Dauid,hoc eft, Dauidi, Afàph, Afipho, ldi-thum,Iditho, fcilicet reuclatus feu patefa-dus per reuelationem Spiritusiandi,cuiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
inftindu Dauid,amp; cæteri Prophète loquu-tifunt, Sf prophetauerunt, ficut inquit D. Petrus, 2.Petri i.Non voluntate hominisnbsp;allata eft olim prophetia, fed à Spiritu fan-do impulfi, loquuti funt, fandi Dei homines.
Partitio feu difiributio Pftlmorum,aut0re Doit.Mart.Luthero.
Pfalmi funt quintuplices.
Vaticinia feu prædidiones de Chrifto amp; i, Ecclefia, feu pij s, quidipfis euenturumfit,nbsp;in hac vita amp; futura, ad quos referutur pro-mifsiones bonorum fadæ pijs, amp; commi-nationes pœnarû, impijs amp; hoftibus Chri-fti, eiusq;Ecclefîæ.
Dodrinales,qui docent, quid agerc amp; a, omittere debeamus, iuxta præfcriptû verbum Dei,ciusq; voluntatem,ad quos refe-rendi funt, qui damnant dodrinas huma- •nbsp;nas, amp; commendant verbum Dei.
ConfolatoriJ,qui confolantur,amp;confir j. mant afflidos amp; pufillanimes , amp; contrànbsp;comminantur tyrannis pœnas,eosq; rcprenbsp;hendunt amp; damnant.Hue pertinent,qui adnbsp;hortantur adpatientiam fub cruce.
Prccationes, quibus precamur amp; inuo- 4. camus Deum in omnibus necefsitatibus,nbsp;ærumnis,amp; periculis,amp; corporis amp; animæ:nbsp;hue referuntur,qui conquerunturdehoftibus, dolent amp; triftantur.
Gratiarum adiones, qui agunt gratias 5. Deo,pro acceptis beneficijs omnis gene-
ANNOTAT, ris, pro con/ÓJatione, liberatione exnbsp;culis, amp; mitigationc calatnitatum.nbsp;pertinent, qui agunt gradasDeo,euniqunbsp;laudant,qui præcipui funt, Sc plurimi, vnaenbsp;amp; Hebræi Piàlmos vocant, Sephar Tehi-lim, hoc eft, Librum laudis, ièa gradarumnbsp;adionis, ein/Lcbebtt4gt; ooet jpandbucfl»
ra[« PSALMVS PRIMVS, Junt6. ElNSfXy^ EXPOSITIO.
ARCyMINTEM.
LVC. LOS SU
•n»,qualis natn fit,videlicet, quît/ê non ad' iungit multitudini impiorum, ncque ap'nbsp;probat corum confiJia, opprimcndi vetamnbsp;Ecclefiam, nequc iêquitur viam, feu infii-tuta,amp; mores peccatorum fndulgentiumnbsp;enormibus peccatis,contr3 confcieatiam,nbsp;necadiungit fe dodoribus peftjfcrïdoârinbsp;næ,amp; deridcntium veram dodrinam amp; ve-ros cuJtus.
Beatus vir] PropoGtio eG, talem viruin beatum Sc felicem efle,amp;in hac vita,amp;poGnbsp;mortem hærcdem fore zternx beatitadi-n . o • t- ' *^’®gt;^ontrâiudiciumhumanærationis,cuinbsp;P^RimusPfaImuseftdodrinalis.genens videturmifer Sc infelix, qualiseGpromif^nbsp;demonaratiui, feu didafcalici, docens Matth, y. Beati pauperes fpidtu, quo-fubnomineBeativirj,quxGtveraEc- niamiJJorum eftrcgnumcœiorum.InHe-brxo Iegitur,Beatitudines feu laudes viri,nbsp;qm non abijt,füat.
i^ire Sc am b uJare, eG viuere, fequi amp;ap-innt fences ¦ jzt ouæ Ut tana ncciena nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conGUs^ GudiaScaétionesitnpio-
MdicnquxreÀumDdodncontemnic tù b J”amp;ralS'quot;
amp; perfequitur, cuius Opera ScconGlia funt neouedilipuni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f.*
infelicia. EGq; Gmul Pfalmus adbortatio duciaMedfatorilt;i ^dai,di„n,amp;m,diariontmycMDc,-,amp;
, Deoque carentes in mum Pfalmum eGisquaGproœmium, feu ^efuo^none^D
cicïia, icilicetfeiungens fe sb impis m ulti-tudineiea ccetibus hominum impforum, audiensjdifcens Scsmpleétés incorruptamnbsp;verbum Dei,cuius coaGlis ScaSiiones om-nes Hint Felices : Et, quæ Gt falfa EccIeGa,nbsp;videlicet,quæ verbum Dei odit,contemnitnbsp;amp;periequitur, cuius opera Sc conGlia Ginc
conGilatio Gimpta à GicceGu feu felicitate
Beativiri(euEccleGat.Quidam traduntpri muado F^t paÏ titulum totius libri, eiusq; authorem eßenbsp;non DauidemffedHefra. Sunt autem duænbsp;prxcipuè partes.
1. Defcriptio bead vid, feu eccIeGar, fum-ptaànotis, peccatoribusgt;-------------------------
iecundo à Gudio verbi Dei: tertiô,à proipe r ritate conGliorum 3c addon um.
2. Efl defcriptio falGr EccleGæ, ièu cœtus
bum Dei, ab eius in felicitate ôc interitu, perandtheûn veræEccleGat.
Prima part Pfalmi, defcriptio Beati riri fiu vera Ecclefa.
'^4- Dixit îniîpietisin cor-
Sc Tîtionem
Peccataru] qai externis Sc enormibtis pec
is, prim um à feiüódone ab împijs indul^nr^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;fccurè
ibus.ScderîGiribus verædoârinæ: merenicec deledantur, quales fun meretrices in huangehjs, de quibas dia-tur : 1 eccator cùm in profuadiim venit,nbsp;contemnit.
hominumimpiorumcou^n^^
: uiferam dodirinam ôc cultus, deridétium, ^^^^^^^ntium Sccalumniantiam vera donbsp;^rinâ, eiusq^ doGores Sc profeffores. Ed-^nbsp;queampHGcatioin verbis ambulate, quodnbsp;minus eG, Nam ambulates adhuccitó dif-probqrum. QuiGat,‘difGciliusmoueturât
^^^^^^po^utir,amp;i-eh'aqi:ere cóucntasim-
Dtfini'irnm . Oni
L
• / 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'/y'nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'^^i^lt;Jcuin.s^iitat,(UmcHiustnoueruri'
u//(3.bl)tdiPcedit. Qui fedet, omnino ia acquiefcP.
teminquit, virum pium non Gare amp; federe in viapeccatorum, in cathedra den forum,nbsp;hoceA, non permanere, ctiamGintetaumnbsp;incidatamp;labatur, fedrefurgere Scdiiceae-reabimpijSfiicutinquit Salomon:Septiesnbsp;in die caditiuGus, amp;refurgit:quxfuminanbsp;cilpiot'umconïbl^^^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;*
EGamp;ampfificatio in nominibus impio ram, quiabfquecognitione vertnbsp;cwCsd(tilesfiiatEç(Câtores,quic^^^^^^^^
(dcri- nbsp;GiHebraica,ambuIat,aat,redet.DirerrS!iii-
-.1_________erû»/i/*rc
lonim)/TO/îjeaf/.
Eobanus,
Fe/ix, Ô nimiufnfe/ix, quifaéiamxlorum Tmpiitcen^icfeas, »elait vffaji^uf.nbsp;Cui vta äij^licuitpro verùfalfafiquetuûm,nbsp;Perditus incuutumne gradererurifer.
^ine^ conßefidicdamuafafukracatfedr^ ^tiumJerifirumturbamahgna truer.
^Fcriptio Eccleûæ gt;uef 'âtpeu^utj/^^’tur-
fcientiam,contempto Deo, quern norunt, eiusque com minationibus,peccatis indulgent.
Derifires} «potter/ olt;ecs voîeitel n««heit b'flttn/ ws ©ott reft vno thut.Deriforcs,nbsp;^uinontantùmimpiè amp;malè viuunt,fednbsp;etiam veramdodrinam fuperbe deridentnbsp;ÎC blafphemant, vt Epicurei inter gentes,nbsp;Setibæamp;PharifæiinterTudæos. Cæterum»nbsp;'^amp;illud moneamus rudiores,eftnbsp;definitaPfalmi propofitione fubiedu, v irnbsp;qui non abijt amp;c. continens adus amp; orficianbsp;propria pij hominis .-Beatus autem prædi-catum,continens viri beati fuccelfus, ^uosnbsp;fimilitudinefumpta à palmaperpetüo vi-Hnte ponit ante oculos,amp; exponit.
Sed in lege Domini ^oluntas çÿ in lege eiui med^itabiturnbsp;^i^aenoäe,
Eobanus,
«rit Domini /«X infinit a voluptjigt;
Q«4m labi ex animo tempora
“'fcipno beati viri,feu ^5 “'¦’‘'(«idfKiat.peraMithefinfeueontra-S-’lt;‘'Meriö eins, voluntate, ftud o,amp;nbsp;aediliaenti meditatione, cogitati-Pne^exercitio verbi Dei.
LexDei.Hebraicè Thora,fignificat or^-“at'onem Dei, amp; decretum feu ftatutum. Cotnpleftitup totam fcri ^7nbsp;SÂSSïïSæ«”nbsp;»egisdiuinscfuntexplicatio,
inHcbræo eftlehoua,tetragram ”)aton nomenDei ineffabile,vtludæi tra-dilt;i«unt,proprium ipfiusDeinomc, nonnbsp;commune cum creaturis, cxiftcntiam di-uinatn, Stern am amp; immutabileunnbsp;cäSificutDeus inquit ad Moifen : Ego um,nbsp;qui fum.hoc eft, fum æternus, folus per menbsp;«xiftens ab çterno.non ab alio origmem ecnbsp;cxiftentiam habens, Septuaginta mwrpre-tes verterunt Grxcè xvexopLatini Dominum, quod deinceps vb ique in Pfalunsonbsp;feruandum eft.
Voluntiu] hoc eftjdefiderium, voluptas ac vnicadeledatio.
Meditabitiir] hoc eft,diligeter perpende^ cogitabit,audiet,legct, difeet, exercebit amp;nbsp;diliget prx omnibus bonis huius vitæ.^
Dteac nolle} hoc eft,iugiter amp; afsidue.
Et erit tanquam lignum-jf ijuodplantât um eß ßcus decur-ßte aquarumt quod fruéiumßitigt;
IN PSALMVM DAVIDIS L
dabït mt empöre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foltumj
eius non deflnet,^ omnia qua-cunquefacietprosperabuntur.
Eobanus.
Hicerit aßimilü grauitù fua brachia palma. Qua fiat ad vndantes tufia virere lacut.
Eft hgc defcriptio beati viri, ab euétis fe-licibusjhoc eft, operibus amp; fuccefsibus pro fperis, qua cóparatur vir beatus arbori fru-ftifcræ,palmæ fcilicet,vel oleæ plantatæ iu-xta fluuium, quae ficut femper floret amp; fru-dus tempeftiuos edit, etiam in fummo æ-ftu.ita quoquc vir ille beatus amp; pius, operanbsp;bona perSpiritumfandum amp; fidem pro-fert, quotieftunque offcrtur illi bene operandi occafio, amp; fuccefl'us prolperos habetnbsp;inomnibusconfilijsamp;adionibus. Itain-quitChriftus Matth. 7. Bona arbor bonosnbsp;frudus facit. Et Pfalm. 91. luftus vt palmanbsp;florebit. Eftq; hæc ratio,cur virurti fugien-tem impiorum, peccatorum amp; deriforumnbsp;verç dodrinæ,confcfl'uin,confilia,adionesnbsp;amp; ftudia, beatum pronunciat, quiainquit:nbsp;Eterittanquam arbor frudifera, vtilis omnbsp;nibus,amp; fucceflus habebit felices,quæcun-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
que inftituit amp;: agit.
Lignum^ id eft arbor, phrafi Hebraica.
In tempore fuo'] hoc eft, oblata occafione benefaciendi proximo, vel confitendi veränbsp;dodrinâinperfecutionibus. Frudus funtnbsp;bonaopera,amp; virtutes omnis generis. Galat. 6. Folium eft veradodrina.
Nondefluet'iid eft, non decidet autmar-cefeet. Proj^cr44««r«r]id eft, confequen-tur prolperum ôc felicé fucceflum,feu euen turn. Suo tempore} etiam fi aliquandiu vi-deatur infelix amp; defertus à Deo, amp; floreantnbsp;acfelices fint impij. Plantataeft hæc arbornbsp;ab ipfo Deo,non à feipfo,hoc cft,inferta Ecnbsp;clefiæ, amp;frudiferafadaperSpiritum fan-dum,qui perfluuiuintelligitur. Sc fidem,nbsp;quæperbonaopcraeftefficax.
Altera pars, defiriptio hominis imp^', amp;falfie Ecclefia.
Monßc impijjßdtanqpuluüf mi, queproijat ^jentus à facie terr».
Ideo non confident impij in v, iudicio, nequepeccatoresin con-ßlio iußorumj.
Eobanus.
Impius vtpalea fic euanefiit in auras, Etnunquam poterit certas habere locurn.
A. 1
-ocr page 16-ANNOTAT. LVC. LOSSIÎ 4 Defcriptîo eft ex antithefi,feu à cotrario viri feu hominis impij, Sc faiCxEcdefix, abnbsp;eiusinfelicibusftuclijs, abiectioneexccetiinbsp;piorum amp; æterno interitu.Comparat eumnbsp;pulueri feu paleæ minutifsimæ, quam ven-tusagitat,amp;in aëradifpellit. Nefic] funtfelicesinipijjficutvirpius. In Græco, propter maiorem affeuerationem,nbsp;repetiturparticula: non fie, vt vrai oïx-vx^KTotç. Puluti'] }(yovs, in Hebræo eftnbsp;moz, quæ vox, vt inquit Felix, non propriènbsp;puluerenifignificat,fla»b/ fed leuifsimumnbsp;illud purgamentum , quod dum triticumnbsp;ventilatur, in altum à vento leuatur, amp; cir-cumuoluitur, feu paleam minutiftimam,nbsp;Ï4b obctfpscn?/ cui comparât primùm im-pios, quiafuntprorfus, vtpalcæ, inutiles.nbsp;Deinde,quia citô pereunt,ficut paleæà vennbsp;todifjjellunturinaêra. Itafiepèalibiimpijnbsp;comparantur paleis, vt Plàlmo 35. Fientnbsp;tanquàm puluis feu palea, ante facié venti.nbsp;EtEfaiæy, Perftcutionem patientur fientnbsp;paleæ, à facie venti. Et Matth. 3. inquit Ba-ptiftadeimpijs: Cuius (Mefsiæ)ventilabrûnbsp;in manuipfius, amp; repurgabit aream fuamnbsp;(Ecclefiam)amp;congregabittriticum(pios)nbsp;in horreumfin vitam æternam)paleam au-tem(impios)exuretioniinextinguibili.lnnbsp;Græco additur explicadæfèntcntiæ gratia,nbsp;7Fâgt;lt;r»5r» y MS, id eft, à facie terræ.nbsp;üoncotifijîeM} nonftabuntcum iuftis,ièanbsp;permanebunt, fed feparabûtur à côfbrtio,nbsp;îeu cœtu piorum , ficut paleæ feparanturnbsp;ventilando à tritico : primùm in hac vita,nbsp;quia ad nullam fundionemfeu minifteriûnbsp;Ecclefiæadmittuntur. Deinde in nouifsi-inodieChriftusimpiosàpijs,tanquàmpa-ftor arietes ab agnis, fegregabit, abijciensnbsp;eos in æternos cruciatus. Matth.jy. -Now confident'] hoc eft,non poterunt ftàre in iudiciojcùm Deus eos verbo fuo iudica-bit amp; damnabit,conuilt;ftos etiam proprianbsp;confeientia. Vêtus textus habet:Non rcfiirnbsp;gent in iudicio,quod non intelligédum eftnbsp;de generali refurredione corporum, futu-rainnouifsimodie, in quopariter iufti amp;nbsp;iniufti refurgent,fed de impietate,àqua nônbsp;tefurgunt impi) obftinati, neq; proprio iu-dicio, neq; Dei aceufantis amp; damnâtis cos. In tttdicto] Luth. ®c«'(hu/brt6t|lzfie werden weber «nipt baben/nodj fonft in ber €bti ftengemein bleiben/f'a |ïeverwebêfi^i felbs/nbsp;wie bicfprewcr vont b'otn. Nequepeccatores in confilio iufiorum] Repeti-tioeftHebraica,qua idem bis repetitur. Concilio feu congregatione. In Græco eftnbsp;JBat/A«, quævoxvtrunque fignificat, confî-lium, amp; locum feu federn, in qua côfilij ca-piendi gratia couuenitur. |
Epiphonemafeu conclußo Pfaltni. Q^mamnoutt Dominus ‘Vf yt am lufiorum, tt er tmRiorumnbsp;perthite Eobanus. N ouii enim Domttms iußos, (s“ rotapierum, ^orum auidj iuflas percipit aure preces. Sed Cadet, amp;pcenM dabit impitu omnis, amp; hotu Omne, quodinfiituent, dtjfolnétur opus. Epiphonemate Plàlmum cócludit,qiio confert vtrofq; iuftos amp;iniuftos, eorumqjnbsp;confiliorum amp; adionum côtrarios exitus,nbsp;leu cuentus, per autithefin, iuftorura Felices, quiaDeum habent defen/brem 8cnbsp;uentem uniuftorum infelices,qai3 Deuranbsp;habentiratumamp;punientem. I^otntnusnenitriamiu/îgruni] id eft, appro-bat, iuuatamp; fecundat. Nam verba notitiæ apudHebræos etiam affedum, feu motamnbsp;Deus nolTe iuftos di-citur,hoc eft,diligere, exaudire, defendercnbsp;amp;iuuare. Non noflëimpios,hoceft, negli-gere, de/èrcrc amp; à fe reijeere. Ita inquit denbsp;hypocritisMatth.y. Attune confitcboril-lis,nunquam noui vos.Et Matth.25. devir-gmibusfatuis ; Amendico vobis,non nouinbsp;nouit pan’ter iniuftosnbsp;amp; iuftos,qui amp; quales fint. Egt;«w]ideft, inftitutû, côfilia Aaôioncs. _ iTerimpigrüpertbtt'] hoc eft, omnia cormnnbsp;inftituta,côfilia, amp; adiones non ibrtienturnbsp;feliccm cuentum, atque illi ipfi tandem in»nbsp;teribunt, 8c in nihilum redigentur. ^octrinae. ''era Ecclcfia, ea fcilicet, qaæ pîf’‘^i^eit,amp;ampledit^rdodrinâEuan-amp;e^/ de exxhibitoproraiflüMe/sialefuNa-zareno,crucifixoamp; refuftitatoàmortc.ve-veto hominc, eiusq; æternis be-neficijs,amp; delegjtimo amp; integro vfu Sacra-mentorum,ablq; fanaticis opinionibusdenbsp;Deoamp; cultibus, ficut inquit Chriftusloan-nisio.Oues meævocem meamaudient.Etnbsp;Ioan,i4.Si qnis diligit me,fermoné meû fernbsp;uabit, hoc eft, ampleditur veram dodrinänbsp;de Deo amp; mediatore, fide amp; bonaconfeié-tia, amp;eam profiteturamp; propagate ftiidet.nbsp;beatitudine 8c felicitate, qu^nbsp;eftaudire,difcere,amp; meditariâfsiduè, cumnbsp;voluptate,verbum Dei,contramundiopi-nionp exiftimâtis bearitudincm elfepoßi-dereingétes opcs,viucrcin deliti/samp;volu-ptatibus, potétem efle amp; gloriofum in hocnbsp;mûdo.ItainquitChriftusLucæn.Beatiquinbsp;audiunt verbum Dei, amp; euftodiuntillud.nbsp;3. Solapietas, quæeft veracognitio Der,nbsp;eiusq; voluntatis,amp;fides,quç efficax eftpernbsp;bona oper3,quæ ornabunturpræmij's cor-,nbsp;poralibus |
IN DAVIDIS PSALMVM poralibus amp; æternis, fîcut inquit Paulus,nbsp;adTim.4. Pietas ad omnia vtilis eft,promitnbsp;fionem habens præfentis vite, amp; futurx.nbsp;4. Impietas côtrà nemini prodeftgt;fed ob-eft omnibus, amp; adinteritum perducit.
OBIECTIO.
Ecclcfia amp; pi) in hac vita ftint contempti, opprimuntur'jcruce amp; affliâionibus.nbsp;Irnpij contràflorent, funt diuites, potentes, affluunt voluptatibus.
Ergo promifsio Pfalmi non eft vera.
responsio.
Loquitur Prophetade vera felicitate, amp; beatitudineEcclefiæ, ciusq; conferuationenbsp;in hac vita,etiamfi pr ematur cruce, amp; quæ-dam mébratrucidentur,quæ in æterna vitanbsp;recipient præmia,ficut Chriftus,Matt. y.m-lt;luit:Merces veftracopiofa erit in cœlo. Sutnbsp;itiimpromifsiones de bonis corporalibusnbsp;konditionales.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....
'^recatio, in huncEfalmum, doblißtmtvtri
D.VtileriniStrigelij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
^gotibigratias,ô æterne Pater domini quot;quot;’îtniefu Chrifti, quod me miferum pec-katotçjjj gjj regno tenebrarû tranftulifti mnbsp;’^'gquot;t’niucisfih)tui,amp; me fegregaftiaio-ctetatei(iQ|Qja^rrarum,amp;parricidarum,quinbsp;'^nimihocdiesnoótcsq; meditantur amp; monbsp;linntur,vtveritaté opprimât,amp; piosEuan-8^h)Minin;cos,amp;Ptincipes fouétespia itu-ûiavtrs dofttmae interficiant. Da, vt dem-ceps,ad omnem. æternitatem,contagia im-pietatis amp; fæuitiæ hoftium Euangelij vitarenbsp;pofsim,amp; dicere cum Dauide ; Cum impijsnbsp;nô fedebo. Lauabo inter innocétes manusnbsp;nicas,amp;circundaboaltaretuum.Domine,nbsp;’'operdascum impijsanimam meam. Facnbsp;’’^t,I)omine,palmam florentem amp; frugifenbsp;ra,m,inruo plantario,fac me vas mifericor-diæ, amp; Organum tibi placens, amp;c falutare nonbsp;modoEcclefiætuæ,fed etiamanimæ meæ,nbsp;nec me abijcias inter vafa iræ,feu paleas de-hinatasçternisflâmis.Deniq; non finaslu-‘^otntuædoftrinæextinguijfed accende innbsp;noftrisamp; multorum mêtibus, veram inuo-^nbsp;eatioiaçjjj, ac propter tuatn gloriam tuaiu-ftifsima iradeleasEpicureos omnes, amp; fi-tniles,qui, voccmEuangelij tanquàm fabunbsp;lofam derîdere, fapientiam effe ducunt T a.nbsp;les furias,Deus æternePaterdomininoftrinbsp;Icfu Chrifti,conditor generis humani,amp; eCnbsp;clefîætuæ,vbiq; deleas amp; perdas. Amen.
PSALMVS II.
XRGrMENTKM.
SEcundusPfalmus eftprophetiadeMef-fia venturo, quis fitjæternus amp; vnigeni-tusfiliusDei patris,quod fît eius regnû»
IÎ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
amp; quàm latè illud fe extendat, quomodo beneficioru Mefsiæ efficiamur participes,nbsp;perfidem fcilicetamp;obcdientiam ergaeiusnbsp;doótrinam. Suht autem tres partes.
1. nbsp;Exordium,quo increpathoftes,quçrcsnbsp;caufam furoris ipforüm , amp; perfecutionisnbsp;Mefsiæ,eorumq; cófiliaamp; conatus perden-di Chriftum eiusq; doftrinam fore irritos,nbsp;cuius ftatus eft iuredicialis: an redè faciantnbsp;perfequentes Chriftum.
2. Eft narratio deperfonaMefsiæ,éiusqüénbsp;regno fpirituali amp; æterno,propagando pernbsp;totum mundum, cuius ftatus eft fiiiitiüus.'
3. nbsp;Eft exhortatio ad reges amp;omnes hóminbsp;neSjVt ofculentur Mefsiam, hoe eft, audiat,nbsp;amp;ampleélantur eius do(ftrinam,ftatüs eftnbsp;aéiio, videlicet vt recipiant Chriftü, eiusq;nbsp;doârinæ obediant, cuius obedientiç addû-turtrescaüfæ,!. fumptaeftab vtili feü præ-mijs,2.abimpolsibili,3.àpœms,fipcrfequânbsp;tur Chriftum. Cæterùm Pfalmum huncin^nbsp;telligédum elfe de Chrifto,non de Dauidcjnbsp;teftanturprimùm Difcipuli Chrifti,
qui in oratione fuaadDeum hûc Pfàlmum citant amp; acco modant ad Pilatum, Herodé,nbsp;amp; ludæorum principes, amp; totum populumnbsp;perfequentéChriftû.ItemD.PaulusAd.ij.nbsp;2. Quia hic rex feu Chriftus vocatur filiusnbsp;Dei,genitus ab çternoPatre. j.QmaDominbsp;nuseft vniuerfi,amp; poftefforhæreditatis to-tius terra:. 4. Quia ipfe confringet omnesnbsp;rebelles taquam vas figuli. y. Quia in ipfuninbsp;confidendurn eft;quæomnia Dauidi noiinbsp;conueniunt.
Z. Exordium continens increpationem hofiium amp; perfequutorum Meßiit,^'pœnarutn commisnbsp;nationem, amp; conatus inutiles.
Qg^re fremueruntpentes, nbsp;nbsp;Îj
populi meditntïfunt ïnania ?
AfitterutregesterrAiß^prtn- lï^ cipes conueneruntin ad-uerfiis Dominum^nbsp;nbsp;nbsp;aduerfiü
Chrtdium ems.
Éobanus,
furor in tantam rabiem conuertere Gentes, ^apotuitfiemitus caufafuiffe nouinbsp;Increpatioefthoftium,amp;perfecutoruninbsp;Mefsiæ,figurata admiratione Prophète, denbsp;furore amp; infania omnium hominum,fum-morumamp;infimorû, vtriufq; populi. Gentium amp;Iudæorô, perfequentiufflvnanimi-ter Chriftum,qui nemini malefecit,fed be-nefecit omnibus,quem nô perfequi debe-bant,amp;àfedepellere,fedobuijsvlnis,quo(inbsp;dicitur, excipere,venerari, eiqî obedirc«
A 3
lt;5 ANNOTAT Gentes primùm vocac milites Pilati:Po-puliim, ipiós ïiîdæos; Reges, Herodem,Pi-latum, Principes, regum Confiliarios, amp; Principes Sacerdotum, Caipham, Annam,nbsp;temporepafsionis Chrifti .Deinde,omnesnbsp;perfecutores Sc holles Chrifti,amp; Ecclefiænbsp;cius,omnium temporum, infimos amp; ftim-mos, quorum confilia,meditationes Sc co-natus perdendi Chriftum, eiusq; ecclcfiamnbsp;amp; dotSrinam, affirmât elle amp; fore inanes amp;nbsp;irritos, id quod euétus docuit amp; docet quonbsp;tidiè. Nam Chriftus contra hoftium fuorunbsp;expedationem à mortuis refurrexit,amp;connbsp;ftitutus cft Rex ac Dominus omnium, amp; ecnbsp;défia eius durabit, amp; propagabitur vfq; adnbsp;finem mundi. Ira Pfalmo 20. dicitur : Cogi-taueruntconfilia,quæ nonpoterunt con-ftabilire. Dominum vocatDeum Pattern,nbsp;qui mifitamp;ordinauit Filium regé abæter-no. Chriftum vocat Mefsiam, miflurn à Pâtre in mundum, vtfit rex amp; lâcerdos Ecclc-fîæ, hoc eft, redemptor, feruator amp; mediator. Quæritautem Prophetacaulàm fréminbsp;tusamp;furoris hoftium aduerfus Chriftum,nbsp;cum admirationc, vtexcitet Ecclefiam adnbsp;cogitationem caufarum furoris,quæ funtnbsp;præcipuè très. I. Offendiculum fumptum ab abieâa,amp; contépta perfona feu fpecic Mefsiæ, de quanbsp;inquit Chriftus, Matth.ii. Beatus, qui nonnbsp;fueritoffenfusperme. 2. DoélrinafeuEu-angelium Chrifti reprehédens amp; damnansnbsp;peccataomniumhominû. 5.Diabolusinfanbsp;tiabili odio perfequens Chriftum, ideo ex-citatpotéteshuius mundi amp; fanólifsimos,nbsp;adeoq; omnes impios,fummos amp; plebeiosnbsp;ad perfequendum Chriftum, amp; delendumnbsp;eiusEcclefiam,ficutprædiôlum eftGene.3.nbsp;Inimicitias ponam,inter te (ferpentem) amp;nbsp;niulierem,amp; fernen tuum, amp; fernen illius.nbsp;Ipfum conteret caput tuum, amp; tu infidiabcnbsp;ris calcaneo eius. DIEERS^ LECTIO. Fremuerunt,Felixlegit ex Hebræo : Tu-multuatæ funt, feditione amp; tumultu con-gregatæ funt, vel coëgerunt. Vatabalus : V t quid congregant fe turmatim, vel cum tumultu conuolant,turmatimcôgregantur.nbsp;Alij:Fremuntvelfrendent. Suntautépræ-terita pofita pro præfentibus, phrafi He-braica. ni. nbsp;'D 'irumpamu^ ^'mcula eoru» proijciamw a nobù ipßruTTLj. ExhortatioeftProphetæad pios,vt hoftium leges, imperium, mandata, commi-naûones,amp;pœnas contemnant amp; abijciât, |
LVC. LOSSIÎ quafi per ilia, amp; omnes difficultates perrfi-pant,easq;efFringant, nequecum hoftibus confentiant,nam vincula amp; iugum vocat,nbsp;Metaphora fumpta ab aniniantibus , qüxnbsp;vinculiscôftringifolent,amp;iugopremi,im-perium, leges, ftatuta, amp; comminationesnbsp;potentum, regum, principum, pôtificum,nbsp;quibus tenere amp; cogéré conanturpios.vtnbsp;vnà fecum Chriftum. perlèquantur, abij-ciantamp; damnent eius dodrinam. Alij, vt Campenfis amp; Vatabalus, tribuunt hæc verba impijs amp; hoftibus Chrifti, fefcnbsp;mutuô exhortantibus,adabijcienda vincula amp; iugum Chrifti,hoc eft,dodrinamnbsp;Euâgelij, cui obtemperarcimpij reeufant. Qjù habitat in ccslü» irtidebit ini-eos, et DominitsÇnbfannabit eos. loquetur ad eos in it a y.nbsp;ßta^^^ in faroreßo contutb^“nbsp;bit eos. Eobanus. IpforuM tarnen iUe minas ridebit inantS) ^ifuper amp; cœlos, amp; fuper aiitaßtef. Aetiologia, lèu ratio eft dehortationis Prophetæ, necum hoftibus Chrifti pijcó-fentiant,fed vincula eorum perrumpant,amp;nbsp;iugum à fe abi;ciât,fumptapriOTÙmabina-pofsibilijfeuirritis eorum conatibus:dein-de à pœnis,quibus Deus afficicteos, cona-tus eorum, diuina füapotentia,infringensnbsp;amp;impediens. Qui habitat in f a?/à]Delcriptio feu eft Dei, qui in coelis habitat, id eft, vbiquenbsp;adeftpræfens, omniuinDominusamp;omni-potens,omniaintuensamp;cognofcés,qucninbsp;nemo fallerepoteft, neq; quicquam côtranbsp;ipfiusvoluntateminftituere,conariamp;cfh-cere. Irridebit fttbfannabit eos:] Anthropo* pathia eft,qua Deo, qui eft elTentiafp'ti-*nbsp;tualis, humanis fenfibus incomprehenfi-bilis,tribuuntur, vt eflentia eius amp;volun-tas aliquo modo à nobis intelligantur,mé-bra corporca, vt os, oculi,aures, manus,Â^nbsp;aftedus humani, vt rifus, fubfannatiojir^nbsp;Oftendutur autein hîc gradus irç Dei.quaf,nbsp;cùm homines pcccata augent.in illisqucnbsp;perfeuerât abfq; pœnitentia, paulatimnbsp;gis accenditur, Sc pœnæ augentur, doneenbsp;Deus impios, non refipifeentes, tandemnbsp;prorfusextinguatamp;perdat. Tta hoc loconbsp;primùm diciturirriderede fublànnare ho-ftes fuos, Sc filij : Deinde conturbare illos)nbsp;in ira amp; furore fuo,reprimens amp;confun-dens eoru conatus,amp; prudentifsimè etiam,nbsp;inftitutâ |
|
IN PSALMVM înftitutaeorutn confilia. Poftremo, ficutnbsp;pofteafequitur, non refipifcentes eos tan-quimvasfiguli, prorfus contererc virganbsp;ferrea,amp;abijcereinæternas pœnas. Itanbsp;Ethnicus fcriptor Valerius dixit,lento gra-duadvindiftam fui diuina procedit ira, tarnbsp;ditatemq; fopplicü grauitate compenlat. t. îflarratio de Meßia venturo, qua fit, quod eiiu regnum, amp; finbsp;tllud extendat. Bgo Awtcw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regeiTLj mtHm ijufier Ston montem pin-ciidmmeuiTLj, Pramp;dtcabo de decreto, quod ^omïnus dtxit ad me:Fdiu^ me- €s tu, ego hodtegenui te. Toßula àme,e^ dabo tibi hamp;reâitatetti taam gt; €5*nbsp;p^ff^ßione tuam termmos terrdi,. Eobanus. relt;iem, Deus ifiguit, vt effet, fceptra Sionu feret- . Narratio de Mefsia mittendo, in qua hx cgt;rcüniftantiacqyiijq.cófiderentur.i.Quisnbsp;«nft^ritMefsiaïi : ipfc Deus pater,nbsp;montem Sion,hocnbsp;inHierufalem, vbi Chnftusnbsp;jÿbituseft, prædicauit, crucifixus eft, Scnbsp;''ürrexit à morte,déditnbsp;n'5‘^«prûpagatutn’eft Euangelium in vninbsp;, mundiun.Deinde fuper totam tc-®?i«i,colleâam exiudæis Gentibus,nbsp;?mons Sion in Hierufalem fuit.nbsp;^¦y^isfitMefsias? Aeternus filiusDeipa-’^»^^uo abxternogenituseft,eiufdeni amp; maieftatisjtalisq; declaratus per f(.;'*F'^’^lt;âionem a morte, amp; donationemnbsp;g7‘^'i^fanai. 4. Quod fit amp; quale eius re-teivT' ’ ^P^tituale fcilicet, ôc æternum, ex-Cnil- '^^^'^P^rtotum mundum. S.Petquidnbsp;''¦gatiir amp; cQnftituatur, videlicet, pernbsp;r^dicationem Euangelij de Mefsia, quodnbsp;P '^miusDci.redemptorEcclefiçpromif-gt; ficut ipfe in quit, fe prædicaturum denbsp;ƒ decreto, æterni ftilicet partis, quod i-j/^fit filiusipfiusabæterno, ex ipfo geni-j^‘^-Continet,autem narratio rationes de-j^ttationis de non perfequendo Chrifto,nbsp;impofsibiU,amp;irritis conatibusnbsp;ibfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum regem, que fi P^’ter conftituit : Sc à pœnis, '’^Ifcquitut, |
DAVIDIS II. Conteramp;s eos ^irgaferrea^Ç^ ix. tanqudm tos figuli confringesnbsp;eos. Simulquehortaturpiosad præftandam obedientiain Chrifto, eiusq; doârinam funbsp;fcipiendam,abhonefto. Honeftum enimnbsp;eft amp; æquuni,vt is fufcipiatur amp; agnofcaturnbsp;rexamp;Doininus,quemipfe Deus pater connbsp;ftituitamp;ordinauit. £ao] Emphafin habet, quafidicat, qui ftim Deus omnipotens,creator cœli amp; ter-ræ, cuius decreto amp; voluntati nulla creatu-rarefiftere poteft. Conflituï\ Aliter vnxi. Nam folebant reges, cùm creabâtur, vngipreciofo oleo feu balfamo. Loquitur autem hoc Deus pater.nbsp;In Græco eft,conftitutus fum rex ab eo,lci-licet pâtre, quæ verba funt filij. Et ita tran-ftuleruntfeptuaginta interprètes, vt con-ueniret cum fequentibus verbis filij. Pradtcabo de rfefrcfo]Regé,hoc eft,Mefsiani promiffum humano generi. Sleunt] hoc eft,nbsp;quemegoconftituiamp; ordinaui, vt fit rex,nbsp;eumq; diligo,iuuoamp; defendo. Supertnon-tem Sio»j hoc eft, in Hierufalem, quæ laniâanbsp;ciuitasdiâaeft, hoc eft, eleâaàDeo, vt innbsp;ea ipfe agnofceretur, coleretur amp; inuoca-retur. Accipitur pro totaEcclefiacolleftanbsp;ex ludæis amp; gentibus. Pradicabo'j verbanbsp;funt filij. De decreto,quod Dominus dixit ad j«e]hoc eft, deftatuto amp;arcano confilio patris, quodnbsp;mihi præcepit amp; mandauit, vt prædicaremnbsp;primùmquod ipfiusfim filius coæternus,nbsp;genitus ab æterno exipfius effentia diuina.nbsp;Deinde, quod me genuit,hoc eft, refulcita-uitàmorte ad nouam amp; immortalem vi-tam, quôddeclarauitme effe filium fuumnbsp;in die refurrelt;ftionis,ficut Paulus interpre-tatur, Aâor. 13. inquiens : Déponentes denbsp;ligno pofuerunt in monumento, Deus autem fufcitauit eum à morte,ficut in Pfalmonbsp;fcriptumeft. Filius Meus estu,egohodicnbsp;genui te. Et totus Pfalmus ad tempus reue-latç falutis,poft Chrifti glorificationem. renbsp;fpicit. Ita amp; primogenitus ex m ortuis dicûnbsp;turApocalypfis i. D.Auguftinus intelligitnbsp;deæternagenerationefilij,quem amp;alij do-âores fequuti funt, fed de vtraque genera-tione redè intelligitur,æterna à patre,amp; renbsp;furreâione à morte,qua Chriftus,qui antenbsp;earn tanquam filius hominis vifus eft huminbsp;lis amp; contemptus, declaratus eft etiam effenbsp;filius Dei omnipotens. De décréta'] Luth. 'VöttCl'H« newenweiCc/ |
A 4
-ocr page 20-ANNOTAT* LVC. LOSSII
|
Poflula'a f»e]Inijit2tio eftdeiPatris bene-iioIaadFilium.qualis cfle folet Regurn ac Principum, iubcntium filijs, aut alijs, qui-bus fanent, vt quiduis à fe petât,amp; fore votinbsp;compotes. Sic Dominus iiibet in fomnisnbsp;Salomoni, vt quiduis à iè poftulet, atq; fè idnbsp;daturum elfe.j.Reg.;. EtHerodcsMatt.14.nbsp;iubet filiæ Herodiadis, vt quiduis à fe petat,nbsp;etiamdimidiuinRegni, amp; id accepturamnbsp;cffe. Eft igitur fingulare teftimonium fum-mæ beneuolentiæ dei Patris, erga Filium,nbsp;quod petenti nihil fitdenegaturus,quæamp;nbsp;noftrafummaeftconfolatio. Conteres eoi vir^rf/frreajhoc eft,grauifsima amp;:intolerabilipœna,vindiâ;a amp;plaga affi-cieSjficut Aflur,Efaiæ lo.dicitur virga furo-risDci. Et lob capite 21. queriturvirgamnbsp;Dei non effe fuper impios , hoc eft, nonnbsp;affligijVt fe amp; alios pios.Confringere vt vasnbsp;figuli,eft ita conterere aliquid, corn minue-re amp; redigere in nihilum, vtpoftea repara-ri non pofsit,nequcvllus fiteiusvfus. Similis formula loquendi cftEfaiæio.amp;Ie-remiæ ip. X- nbsp;Et nunc reges ïnteüigite ,eru- àtmini ejîtt ïuâicatis terram. Sertitte Eom 'mo m timoré, exulttite et cum t remore. XII. nbsp;nbsp;Ofittlamini filtttm, ne quanâo irajcaturi nbsp;nbsp;per eat is in ‘Vta. Quia cuexardefiet in hr eut ira eius : heati, qui conpdunt in eo. Eobanus. Nunc igitur Ue^es, refipifcite, quxritereltuntf Quorum iudtcqs terra regenda data efi. Felices, quicunqueilli confiderepojfunt. Quo fine non alia efi fites rata, nuUa falus. Poftdefcriptioné perfonç Mefsiæ,eiusq; regni latitudinem,alloquiturPropheta,velnbsp;deusPaterperapoftrophcnReges terræ amp;nbsp;indices, hoc eft, omnes magiftratus amp; potentes, exhortas eos ad obediendum huicnbsp;Regi,amp; ad audiendam amp; ampleôendam e-ius dodrinam,abiraDei,vt didum eft,amp;nbsp;pœnis, quibus afficientur répugnâtes huic Reges amp; Indices, vocat Magiftratus o-mnes,quos ideo prçcipuè hortatur ad obe-dientiamMefsiæ,primùiTi quod hi maxime perfequi amp; odifle foie t Chriftum, quod hiftoriæ teftâtur omnium temporum .Deinde , quod populus feu fubditi moresnbsp;ftudiaPrincipum imirantur,fient dicitur:nbsp;Talis eftciuitas, qualesfuntprincipum monbsp;res. EtPoëtainquit; |
Pegis ad exemplum tot us componitttr orbis, Vt^ dutumlituos, fie mores castra fequuntur. Intettigite] hoc eft, eftote prudentes,reôè indicate, refipifcite in tempore, amp; definitenbsp;tumultuariamp;perfequi Chriftum, difeitenbsp;ipfe fit conftitutus rex à pâtre. ErudiminiJ hoc eft,caftigamini, finite vos crudiri amp;caftigari verbo Dei,reprehendinbsp;veftra peccata,confilia amp; conatus impios. Ser«îfeDoffziKo] hoc eft, præftate obedien-tiam Meftiæ, in timoré, agnoicentes veftra peccata, amp; conatusimpios amp; confiliapcriènbsp;quendiChriftum. SeruiteDomino] Luther.nbsp;dienet oem^eneB/fgiot gcboîfam/»«»««-tbentg. Exultatè] hoc eftjlætamini, coniblantcs vos beneficijs Mefsiæ,amp;crédité in ipfum.nbsp;Nam vtrunq; compleditur, ßdem Sc eife-dum fidei, exnltationê fcilicct, feu læticiânbsp;3,ccitiiefcentem in Deo. Addit autem,in ti-agnofti»nbsp;amp; deplorari immndiciem, amp; indignitatemnbsp;noftram. ItainquitET. PaulusPhifippen.2.nbsp;Cum metn Se timoré operamini falutem.nbsp;Eft enim magna imbecillitas Humana, mulnbsp;tiplices infidiæDiaboli, amp; fallax mundus,nbsp;vndcalibiinquit : Qui ftat, videat necadat.nbsp;Quæ dicuntur contra fecurè indulgentesnbsp;peccatis. _ Ofculamini ƒ/i«]hoceft,3gnofcireamp;exc^-ptte amanterMefsiâ fiJiû,eiq; vos fubijcite, amp; obedite. Sumptaeftphrafis velà mutu»nbsp;fefe in côgreiTu excipientibus ofeulo, quodnbsp;quafi offert nobis filius Dei fuauifsirnum»nbsp;cùm inquit Matth.mVenitead me omne^»nbsp;qui laboratisamp;onerarieftis, amp;egorefic*'nbsp;amvos. VclabillisquiofculandoRegu'^nbsp;S^rincipuin manus, le ipforum teftant'’^nbsp;effe fùbditos, amp; promittuntipfisobedien-feJixamp;HieronymuslegunuOlcula^nbsp;mini Filium, vfitatus textus habet : Appr«^^nbsp;henditc diftiplinam , hoc eil, caftigafi^'nbsp;nem amp; dodrinam, feilicet ipfius Fiîi j.nbsp;hiegenitinus omnino videturomiffus^'nbsp;curia librariorum, quiain Hebræonbsp;Bar, quod filium fignificat. Trans^^*^'^'^nbsp;etiam ex Hebræo, AdoratejdefideratejS-mate, amp;diJigiteFilium. Lutherusnbsp;Pen bubet Nequando] Ratio eft exhortationis, fuiP'* pta ab iraDeipatris amp; ipfius filfi, feup®’’*^nbsp;amp;interituimpiorû, finonrefipifeant.nbsp;featur] fcilicct Deus pater, vel potiùs ip*^^nbsp;Fifius,vtcius diuinitas (vt Felix inquit^ ap-pareat. invi'tl |
IN PSAtMVM
I« v:/t] hoc eft,in ftudijs veftris, inftitutis, confilijsamp;conatibus impijs: vel ncperea-«S de via,hoc eft,tollamini c medio,amp; fun-ditùs extirpemini, quod Germani dicunt ;nbsp;2(u^ Ocin wc0c bu'nctcft ! ooee weg ntnmen.nbsp;Felixlegit,neamittatisviam, hoc eft, veranbsp;rationem confequendi falutem, vel ipfumnbsp;Chriftum, qui eft via, veritas amp; vita, vt ipfenbsp;inquit Ioan.14. Intextu veteri ex Græco additur,de via iufta,hoc eft,iuftorum,hoceft,nbsp;de viaæternæ iuftitiæ Si vitæ. Vatabalus in-terpreutur, propterviam, id eft, impiumnbsp;viuendi modû,vel ne pcreat via veftra,ficutnbsp;alibi dicitur ; Via i mpiorum peribit.
Pfrearù (»vm] Luth. 2{»ft îgt;c*tt i/1/ lit {»lt;t weife vnî» wefcrt.
^xardefcet'] id eft, accédetur,Metaphora ûimptaab incendie, quodcùm inualucrit,nbsp;fecilèextinguinonpoteft. Item Pfalm.77.nbsp;inquitProphetazNon accédetDeus totamnbsp;iramfuam. i»4re«»]hoceft,fubitô,exopi-Felix, cùm modicum,paululuni,exarnbsp;lenti^ Dei, quæ vel minima etiam homi-
»»i.ffî] Epiphonema eft,feu accla-quot;?^^‘o.qua pronunciantur ex antithefi, bea tun hac vita,hoc eft,liberati àpeccatis, da-Jpquot;ationelegis,amp;tyrannide diaboli,amp; innbsp;tutura participes æternæ beatitudinis.
in ipfo'i hoc eft, cre-eiusq; doftrinâ ampledun ^Wineiusprofefsioneperfeuerant.Ad-jponet igiturPropheta, primùm de fruftunbsp;»euliimmobctiçficio regni Mefsiæ,de veranbsp;«æîernabeatitudine,amp; lihcrationeex °quot;nbsp;®n:bus malis.Deinde de applicatione fru-^^s,amp;beneficiorû huiusregni,quæ fit pernbsp;““^Rijquatanquàm manu apprehédimusnbsp;‘P*“^ Chriftum,eiusq; beneficia,amp;ab ipfonbsp;propter ipfum beatitudincm amp; libe-rationé, ficm inquit:Beati omnes,qui con-ndunt in co.Cogitetur amp; particula vniuer-nionet proni ifsionê Epannbsp;gelijeflevni^èrfalem,pcrtinentemamp;ƒdIunbsp;adGentes,omnium temporû, cu-iC'Ce.nq;côditioiiis,ætatis,fexus,amp;c.Nam,nbsp;^jnquitPaulusadRom.to.Noneftdiftin-ctio,velludgijvel Grçci:omnis qui fidit illi,nbsp;non pudefiet:nara idem eft Dominus o-n)nium,diuesinonincs inuocâtes ipfum,nbsp;C^ifquis enim inuocauerit noraenDomi-ni.faJuuserit,
DOCTRIN^E SEE LOCI,
I- De diuinitateChrifti, amp; æterna gen«.-rationeeiusàPatre, qui fefe intuens cogi-^ndo gignit coacternam fibi, amp; co ëffentia-lem imaginem, qua: eft ipfc Filius, ficut hîc inquit ipfc Filius; Dominus dixit ad me;
DAVIDIS I.
Filius meus es tu, ego hodie genui te.
2. nbsp;Defremitu, amp; perfecutione hoftiumnbsp;Chriftiamp;Ecclefiæ, amp; irritiseorum conati-busamp;pœnis.
3. nbsp;De regno Chrifti æterno 8c ipirituali,nbsp;propagandopervniuerfum mundumiScdcnbsp;vocatione gentium.
OBJECTIO.
Inquit Propheta, feruiendum efle MeC» fia», in timoré, amp; exultandu cum tremorc,nbsp;i.Iohan.4. diciturzTimornon eftincha-,nbsp;ritate. Item : Qui tim et, non eft perfedus,nbsp;Ergo Propheta 8c Apoftolus pugnanc.
RESPONSIO.
Refpondeo per diftindionemzNam Pro phctaloquitur dc timoré filiali, qui habetnbsp;fidem adiundam, ficutinquit .-Exultate einbsp;cum tremore : quæ cxultatio feu læticia innbsp;Deo, eft effedus fidei. lohannes loquiturnbsp;de timoré ièruîli, quæ fugit amp; oditDeum,nbsp;tanquàm iudicem crudelem , fine amorcnbsp;feufiduciafiliali.
PSALMVS III.
PSalmus eftprecatio, generis délibéra-tiui, N am hortatur in eo Dauid, orans vt liberetur ab Abfolon filio fiio, amp; a-gens pro exauditione amp; defenfionc gratiasnbsp;Deo, vt omnes qui affliguntur ab hoftibus,nbsp;vel corporalibus vel ipiritualibus, fuo exe-ploinuocentDeum,amp; certo cxpedentamp;nbsp;lièrent iuxta promißionc Dei,defenfionénbsp;amp; liberationem,agantq; Deo exauditi 8c libérât! gratias. Eft amp; generis demóftratiui,nbsp;quatenus celebratmifericordiam amp;porennbsp;tiamDei,infeliberando,amp; alijs,qui fiio exemple Deum inuocant, eiq; agunt gratias.nbsp;Quantum autem ad hiftoriam attinet, amp;nbsp;precatio 8c grztiarutn adio Dauidis,quantum adtypum, pertinetad Chriftum,eiuf-que Ecclefiam, ad exemplum Dauidis per-fecutiones fuftinentem. Sunt autem partes tres.
I. Querela amp;admiratio Dauidis, Chrifti,nbsp;amp; piorum,de perièquutorû multitudine,nbsp;amp; peruerfitate periequentium immérités.
2. Cómendatio mifericordiç amp; potentignbsp;Dei, in liberandis pijs, amp; puniendis impfis.nbsp;3, Inuocatio feupetitio,vt deincepslihe-r.etur, amp; defendatur.
Titulus Pfalmi.
Df fuga Dauidis coram fUo Abfolon, amp; ifiaèlitiff qui à Dautde defecerunt. i. Beg. H, vfquenbsp;. adcapufio.
ffalmus Dauid, cùm fugerer àfadtAbf«^ .longt;ßlijfuh
-ocr page 22-lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Eftgt;vtfuprà admonuimiis,in titulis Pfàl-morum, Dauid datiui cafus, quod amp; Graecus textus oftendit,in quo legitur fie 4«A-/4o's quot;SüsT videlicet Daiiidi, veladDa-uidem relatus,à Spiritufanfto. Vatabalus exHebræotranftulitper genitiuum.- Can-ticum fiue Pfalmus Dauidis, hoceft, quemnbsp;Dauid cccinit vel compofuit; vel qui Dauidis eftproprius.
A fade Abfolon'jhoc eft,à metu,velproptcî? metum eius.
I. Trtsliequerela amp; admirat'to Dauidis, Chrifli cr Eccleßie,de multitudine amp; peruerfi-tate hafiium.
L nbsp;nbsp;nbsp;T)omtne gt; quid, (q uàm) mul
tiplie at t pmt 3 qui trïhulant me: multi injur gunt aduerfam me.
IL MHltidicunt animAmedijnon eßfalus ipfiin Deo. Sela.nbsp;Eobanus.
He« mihi, quant a mets infurgunt agmina rebus, Summepater, qudm me plurima tela petunt.
Orditur ProphetaPfalmu à trifti querela, cum adniiratione de multitudine amp; mali-tia hominum, perfcquentium ipfum im-merito, quantum ad ipforum attinct per-fonam,etfi ipfe coram Deo fit rens amp; ine-ritus poenas propteradulterium amp;iniuftanbsp;cædemVriæ, Nihil enim mali neque filionbsp;neq;Ifraelitis,qiiidefecerant,fecerat.Sicutnbsp;neq; ipfe Chriftus fuo populo ludæis quic-quam malifecit, imo maximis eos affecitnbsp;benefieijs, corporalibus amp; æternis,ficut inquit Pfalmo ng.Pcrfecuti funt me gratis.nbsp;Ita ncc Ecclefia amp; pij quicquam mali faciutnbsp;fuis perfecutoribus Si hoftibus. Ideo quæ-rit Propheta,per admirationem,de caufanbsp;perfequutionisjamp;admiraturhoftiummul-titudinem,corporalium,vtfilij,amp;aliorum,nbsp;vt Ifraelitarum:amp; fpiritualium tentationû,nbsp;peccati, fenfus iræ Dei, amp; metus æternænbsp;damnationis, propter peccata,quæ etfifibinbsp;remiflacredebatDauid, iuxta promifsio-nem Nathan ; Dominus abftulitpeccatumnbsp;tuum, tarnen fenfit pauores horrendos, amp;nbsp;iram Dei, amp; dokiit fe exutum efle priftinanbsp;gloria, regni amp; fauoris Dei,amp; præbuiffe fcänbsp;dalä Ecclefîæ, amp; autorem efl'e defeftionisnbsp;populi,amp; multarum calamitatu Ecclcfiæ,nbsp;amp;iniuftæcædis, multorumpeccatorum.
Domine] Dirigit querelam amp; inuocatio-nem adDcum, quem offend er at, amp; à quo folo expeâabatliberationem Si mitigationbsp;nem calamitatum,quiq; ipfiim iam fiepe li-berauerat, vt amp; nos exemplum imitemur.
LVC. LO S S II
i^td] id eft, cur, propter quam caufam,, fèu,quod meritfl meumPquafi diceret,nullum: vel quàm,id eft, quantum, vt mfreturnbsp;multitudinem hoftium.
Dicunt anima mea] Exaggeratio qiierela?» quod non foluro perfequuntnr fe hoftes,nbsp;fed etiam hoc affirmant, fe effe abiecliim ànbsp;Dco.non exaudiriab eo,nonciirariaut re-fpicûquæ fumma eft tétatio amp; triftitiapio-rum,ficut Chriftus clamat incruce'.Deusnbsp;meus,Dcusmeus,quare me dereliquifti?nbsp;Ita in hiftoria pafsionis Chrifti inquiunt,nbsp;deridentes Chrifffi ; Confidit Deo, liberetnbsp;eum nunc,fi vultcum, Conrrà,cùin Deiimnbsp;propitiû nobis fentim ns amp;credinius,nullanbsp;eft tanta crux amp; tentatio, quæ non fit tole-rabilis,amp; etiam dulcis, quod teftâturexeuinbsp;pIaMartyrum,Laurentij amp;aliorum.
Anima snea] hoc eft,mihi,per lÿnecdoché, qua pars pro totoponituf. ftainP/âlni.6(î.nbsp;inquit.• Venite, narrabo quantaDeusfecitnbsp;animæmeæ,hoc eft, mihi. Item, Anima qiifnbsp;peccauit,ipfa morierur,hoc eft,homo.
Sela] eft vox Hebraica, figniftcans, vt it^-quitVatabaius.eleuatione animi,amp;cxela-mationem ad Dcum,amp; fignum eftcxcitan-dæ mentis, ficut in fine orationis, quotics aliquid cum affediu efferimus, vocetn ele-uamus, adexcitandumamp;commouenduinnbsp;auditoré, quafi hoc loco ita excIametPro-pheta : O grauem meam miferiam amp; cala-mitatem, 214,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jvfeijliitdnnotb
iamcc fo grog vuö Felix annotât idc (vt quidam voluntj fignificare quodnbsp;num fiue femper. Voluntalij fignificare af*nbsp;felt;3:uumanxietatem,expeiftantisamp;opt^fi-tis reifelicem euentum, quafi hîcdicat Fr®nbsp;pheta: Ah Domine,adiuua tandem,e.xaudinbsp;amp; libera me. 2{cbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiilfFvn
Campenfis vbique ferè vçrtit,pro,certuin cftjcertô côftat,ita res habet,proculdubio»nbsp;vt textus varietas expofeit.
^'uautem Domine proteUor meus amp;5,gloria mea^exaltansnbsp;put meurn^.
r« verb opponent äj/peunt Deus opprimis bogt;lesgt; Inßdias vita quipofuêremea.
Contra hoftiu falftm aireuerationé,non efle fibi falutem in Deo,ipfe magno animonbsp;affirmât, fe vcrèprotegi àDeo, gloriose h-berati amp; eripi ex malis.
Protetlormeus] in Hebræo eft, clypeus meus,vel pro mc,metaphorafumptaàclypco» quo fêfe hoftes protegunt, amp; tela exceptanbsp;auertunt acpropellunt.Vetus textushabet, fufteptor meuSjGrïcè
fumpta
|
IN PSAtMVM (utnptäphraßa pijsmatribus, quæ liberosnbsp;Upfos,nianibus lufcipere,amp;in finum repo-nere, ac fuauiter fouere folent. Sic Maria innbsp;cantico fuo : Sulcepit(Deus)Ifraël puerumnbsp;iuum.hoc eftjcrexit prolapfum. Gloria mea] Ira vocat per Metonymiam Dcum,pritniimquôdgloriosè fe liberet:nbsp;deinde,quôdfe in priftinam gloriam amp; dignitatem regni conftituat : tertiô,quôd denbsp;Peopoamp;itgloriari contra holles, quod fitnbsp;iplicurçJtaDeus diciturvitaamp;lux,qui datnbsp;vitam,amp;illQnjjn^ç Exaltarc caput alicui, eft aliqué crigere, nberare,amp;lætum ex trifti reddere,ficut Lu-c«ai.dicitur:Cùni hæcvideritis fieri, fufpi-cite,amp;attollite capita veftra, quia appropinnbsp;gwt redemptio veftraihoc efl:,eftote Içti Commendatit mifericerdu amp;potentia Del, fo liberanda eripiendo fuos exnbsp;perte ulii. Voce mea ad Domtnum cla~ exavidiuît me de monte Sela. ç^foporatusßtm, J qu'ta Domtnus on timeho mtilta miïïta popu-^^t'cundantis me. heej»;. Eobanus. ^^‘^'‘’'‘luerulaDQjnifi^ffi inmeavota voeabo, '*»cquo^, quando opus efi, dum mala tantanbsp;_ premuttt. ah fiAivC ^'^protegendo,amp;Iiberando diumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finiulindicat niodutn a.c me ^¦cet lt;^onPecutus eft liberationé.vide-’*'eri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftatur, le nô fuo diamp;Vk’æ'^ nbsp;nbsp;bonitate,amp; potentia defen défendit dormientes, St ^^'^«eosàfomno. eft, quo ar- Exaudiutttnej Felix, relpondit fcnnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eadem eft fententiaiNam qui re de ƒvelleiqui tacet, fpQn J—^“’'ibum: ficutChriftus nihil re-ÊtPtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth. 1$. etji f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âlibi precatunN e auertas faci- Cttl «»tontefaniiotuo']hoceft, ^tem’ x^^^^demaieftatis amp;fanâitatistuîe.nbsp;’’iquotemplum fuit,nbsp;aüH.v; *^**^otiû, in quo Deus promifit ex-loncm.j.Reg.ó.Fuit autem templura |
DAVIDIS III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl typus Chrifti, propter quem fôluffl pater exaudit nos,ficut inquit Chriftus, Ioan. 14.nbsp;Quæcunque petieritis Pattern in nominenbsp;meo,dabitvobis. yf/4]Exclamatioeft,qua-fi dicat : Ô rem gratam, amp; acceptam Deo, linbsp;quis Deo fidat,eumq; inuocet,meo cxem-plo,cumfiducia. Egodormiui, amp; foporatus fumquot;] Oftédit fuam fecuritatem, quiaDeum habetdefenforé.nbsp;Ideo fecurèdormire amp; quiefeere, nihil ti-mere hoftes,quantumuispotentesac multos, ficutinquit: Non igiturmetuam vel centum millia, quamuit Cunäa meum fortes in caput armaferant. Sunt amp; verba Chrifti,cuius typus fuit Da-uid,dormietis,hoceft,mortui,quifeipfuni à morte excitauit, diuina virtute ac potentia, vnde in Hebræo legitur ; Exurgere feci.nbsp;Nontimebomultamillia'] Gloriatio eftPro-phetæ,Chriftiamp;ecclefiæ,acpiorû omniumnbsp;contrahoftes, quantumuis multos amp; cru-deles, cùm Deum habeant protedorem amp;nbsp;liberatoremin omnibus malis. Ita inquitnbsp;Pfal.27. Dominus eft protedor vitæ meæ, ànbsp;quo trepidabo ?EtPaulusadRom.8.inqt:nbsp;Si Deuspro nobis, quis contra nos? 3. Precatio, vtdeinceps, ficut hattenus, defen-daturamp;feruetur. Exurge Domine ißiluu mefac Detts mens i quontam tu ffercujiinbsp;ßn:i omnes aduerfantes mth 't tnnbsp;maxtUam, dentes tmßtorurn connbsp;trtUt^t, Eobanus. ferauxilittm Deus à mi, redde falutem. Tu potes aólata redderepaeû opem. Precâtur Propheta, Chriftus amp; Ecclefia, amp; quilibetpius, vt deinceps defendatur, amp;nbsp;feruetur contrahoftes, ficut hadenns fe denbsp;fenditamp;liberauit, hoftibus cum ignomi-niaperditis,amp; ablatis eorum prgfidijs amp; ar»nbsp;mis, quibus antea confifi funt, amp; læferuntnbsp;pios, ficut de forti armato dicitur, Lucæ 11.nbsp;Ita autem arguinentatur àpriore defenfio-ne : Antea me feruafti amp; defendifti. Ergo amp;nbsp;iam iuua amp; defende me. Exurgere dicitur Deus, cùm parat fe, amp; quafi armatamp; munit, exurgens à fomno adnbsp;liberandum fuos,amp;puniendos hoftes,càmnbsp;antea dormire amp; fuos negligere, amp; defere-re vifus eft. Percuterein maxillam, feu im-pingere alicui colaphum, eft cum ignomi-niacoërcere ac perdere. Contereredentes, eftomnia præfidiaSc arma adimere, adeoq; omne illud,cui quisnbsp;confidit, amp; quo lædercpotcft, Metaphoranbsp;fumpta |
|
n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, liimptâ à beftîj s ferocibus,quæ dentibus Ig-duntamp;comminuuntcorpora. Dominum fuum Deum vocat, hoc eft, qui fe verè eu-ret, exaudiat amp; liberet. V111. nbsp;nbsp;Apuâ Donimum efi fiper populum tuum henediAto A 'Domino JJieranda fdlu(, opus ille falutis Salus habet, vita hint, non aliunde venit. Epiphonemaeftjqua,quafi exultans con trahollium impetum amp; gloriationcm, affirmât, Deum fe verè iuuare, amp;dcfenderenbsp;omnes,qui ipfi cófidunt,benedicere amp; fortunate folum poife amp; veile, nihilq; ipfo vo -lente fibi amp;alijs accidere pofle.Ideo ab ipfonbsp;T)eo petendam Stexpeftandameife iàluté,nbsp;hoc eftjdefenlionem amp; liberationem in o-mnibus periculis amp; malis. Salus j id eft,auxilium,liberatio. Benedillio'] id eft,fauor,beneficentia, 8c o-mne genus bonorum:ficut contrà maledi-ftio omne genus malorum compleftitur. Vopulum tuum]hoc eft.quitibi confidit,te agnofcit,amp; colit. Eft autem mutatio perfo-næ,feu heterofis prophetica, tertiæ in fe-cundam. Se/4] Hieronymus vertit,femper,vcl,in fempiternû, vt hoc loco, quafi dicat : Deusnbsp;femper vel in perpetuum eft felus, amp; bene-diftio populo fuo. Vatabalus, Exclamationbsp;cft,inquit, quafi dicat, ô excellentem amp; in-exhauftam bonitatem Dei, quiomnes fibinbsp;confidentes exaudit,amp; libérât in perpetuii. t o c I.
rrr#.,. PSALMVS IIII. PSalmus IIII. eft partim prccatorius, generis deliberatiui : nam petit initio,nbsp;vt à Deoexaudiatur,ipfum inuocans,nbsp;partim aceufatorius, nam reprthendit amp; |
LVC. LOSSn accufat impios, fidentes bonis huius vits vanis amp;perituris, fimulq; hortatur, vt Deinbsp;bonitatem, amp; præfentiam agnofeantamp; cc-lebrent in defendendis fuis, hortaturq; adnbsp;patientiam in tolerandis iniurijs.ln fine re-prehendit eos, qui negât Deum curare resnbsp;humanasjamp;prgcipue Ecclefiam fubieftaninbsp;cruci. Et præfert ipfe Prophcta,amp; commef*nbsp;dat vcraamp;fternabona,quibusipfc fruatur,nbsp;læticiam fuam in Deo, amp; fecuritatem, qua:nbsp;vtali; quoqueexpetanr,fuo exemple hortatur. Suntigiturpartesquinque.
|
/ vntgt; t»«v €bo» btnnacb Äefponfbxiutn/
fcilicet cantandus, in Hebræo «ftNiginoth, quodinftrumentu Muficumnbsp;^'gnificat, quo Pfalmos Dauid decantarenbsp;folitus eft,amp; cani inftituit,in templo feu ta-^5rnaculo,ad excitandos animos. i.Para-^'pom.15.
j.Petitio.
Cum tnu/oco» extnU/dt me Dene
^^confolarie.
met» ex^'tidi üonem meam^.
Eobanus.
^udifumme Deum,timtda teroee vecantem, Hune tua fit votis aurù apertameif-iudi iuditta noftra paternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;autor,
Q«o tantùmfaluiiuli'ific^tnt^d^”^^'. ^Sitciimtferere tfBiwi, veniarti^pf^^^”quot;nbsp;^unne,nec miferum
vt exaudiatur,defendatur Sc 'quot;P'«urabhoftibus. . .
^euiTivocatDeû iuftitiæfn«gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
fitiuftificatus,hoc luftus.eratis, propter mediatoremnbsp;^^lütn.Deinfe quotffuam caufam luftamnbsp;«ontrahoftes defendat amp; vindicet.
Jn nibUtio,«. quimt cofolarü'] V
habet, in ttibuildone dilataftimihi/ubau lt;igt;turcor,quodintriftitiaconftrmg^n^«nbsp;Wi coardatur in dolore, obiedum ma-'utti fugiens, ficut in lætitia dilatatur,o^e-Ôwn bonum amp; iucundûnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
5ræa,quavfuseftvropheta^ignïfifatob^ Qionena vrbis, vtfignificetEcclefia amp; pnbsp;quafi obfelTos effe,amp; circundatos vndiqua-quamabhoftibus,à quibus peut
amp; tanquàm excarcete educi in latifsimum lpacium,amp; locum amœnû,in q«o tutus ut.
Parsjincrepatio hosliatn amp; impioruw hotni-^ ^umcanfidentiumfaa fapitntia amp; î»-hbui, d^ittdulgentiumvolupta-tibus vanis hatus
rit«.
Ftlij homtnum» ^J^nequo ^o-rïa mea ent (yoVgt;is) oppyobrio ? qutâ ‘vanitdtem»nbsp;qudbritismendaettim^ SeU-^iL Cognoßde quontd^m mïiedibtnbsp;liter re^t Dominttsßdnäiiim
IN PSALMVM DAVIDIS I I I 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13
Dom'mus exaudïet me» eùm clamauero aâ eunLs,
Eobanus.
Mtrificas Domini tandem cognefcite leget. In qutbus exercet, quos amatipfe,ßios.
Deqcit vt rcleuet, premit vtfolatia prallet, EnecatfVtpoßint viuere amp; fßt fitper.
Apoftrophc eft Prophetæ, Chriftfamp;Ec-clefise, feu piorum ad hoftes primùm Da-uidis, Ifraëlitâs, potentes amp; fäpientes, qui ad Abfolon defecerunt. Deinde ad alios o-mnium temporum, quorum confilia ofté-dit efle inania,amp; conatus irritoSramp; menda-ces ac falfas accufationes, affirmans fe vercnbsp;amp; omnes fandos curæ effé Deo, defend! amp;nbsp;liberariabeo mirabiliter, idque exemplonbsp;præfentis fuæ liberationis amp; defenfionisnbsp;cófirmat. Filios hominum vocat, primùmnbsp;potentes inter Ifraëlitas, qui contra ipfumnbsp;cum Abfolon cófpirarunt. Deinde,omnesnbsp;hoftes Ecclefiæ,præftantesTobore amp; fapié-tia,amp; omnes indulgentes voluptatibus hu-ius vitae. In Hebræo eft, filij viri, hoc eft, A-brahae, vtludæi interprètes expo nut, id eft,nbsp;Ifraëlitæ,qui ab Abrahâ nati funt:vel filij vi-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
ri,hoc eft,Abfolönis,cum ipfo confpirates.
Flt;/^ hominunQ Luth. /Lieben -^enn/bnstjl/ ff großen -^anfen/ vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etwas gelten wtf.
Gloriam fuam vocat, primii ipfum De-dm fe glorificantem : deinde regnum fibi i Deo datum : tertio gloriofam liberationé,nbsp;amp; honorem : quarto,ipiam crucem,quaenbsp;gloria eft piorum. Roman, j. quinto,0efgt;nbsp;nen pfdin vnb /Lebte / bamit er ©ott cbiet*nbsp;Gloria meaj Luth. tDetn cbte/bas t|l/ met'»nbsp;pfolmobevlebr/ba (cb ©ottmftcbte.
Vanitatem amp; medacium vocat vanaftu-dia,amp; irritos conatus impiorum, volunta-tes vanas amp; pereuntes, amp; falfas accuiatio-nesamp; deformationes piorum, amp; verae do-drinae. Sandum primùm fe vocat regem fegregatum, amp; eledum à Deo. Deinde fan-dificatum amp; iuftificatu,item omnes piosnbsp;amp;totam Ecclefiam, quam Deus mirabiliter in mundo regit, défendit amp; conferuat,nbsp;quod fuo exemplo pftendit, inquiens : Do-minus exaudit me, cùm clamaueroadeû*nbsp;Gloria mea'] Vetus textus fic habet ex Gra:nbsp;co, vfquequo graui corde,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fei-
licet,eftis, pondéré fcilicetpeccatorö, per-fecutione meiamp;aliorum, quibusconfeien tias veftras grauatis.
Cognofeite'] Vetus textus, feitote. Mirabiliter regit. Felix, fegregauit, hoc eft, dele-git me in regem fandüfuum, ex Hebræo, pium, item mifericordem, pafsiuè,cui mi-fericordia exhibita eft,amp; datum regnumnbsp;ex gratia. Alij Yertunt,probum,bcncficüiu*nbsp;R
-ocr page 26-LVC. LOSSIÎ
ærumnas amp;iniurias patientert èi agite iu-ftè, amp;rperateinDomino, nolite confiderc veAris viribus, eonfilijs, opibus autporen-tia. SacridcareCacriHciuin iiiilitix,e{iiuiicnbsp;agere .-iubet autem fimul in Deo rperare,^^nbsp;faendcium iuditiæ, hoc eft,iricho3tio obe-Âienttx ergalegem,non placeatpeo,abiq)nbsp;dde feu ddacia mediatoris, ficutinquit Paunbsp;lus : Impofsibile eft placets Deo abfq; fide.
£obanus. Sacraetiam,f;dialiaDeo,nec'ttiiquaf(ratütnbsp;Speratein Domino, Jpes rata tain efit.
4. 'Reprehenfio Epicureorum negatitium Deunt (urareret humanas, defendereEccle-f!am amp; Uber are.
Alddltt dicuntj quü oßendet no bübona?
Verba fantDaaidis dehoftibus fuis, ne' gantibasipfum effecuræDeo.
^is nobis olfendetbona]hoc eA, qujs curite reshumanas. Vatabalas exponit de hoiti'nbsp;bus Daaidis, optantibas interitum eins-quad dicat:qais hoc efdeiet, vt extinlt;^aai^nbsp;. Dauid: vel verba dint homiaum itnpto^““nbsp;quaerentium tan turn bona corporaU^’
pbeta illis præfert, amp; petit à Deo,i^‘l‘^‘^^ ‘
Sed nbsp;leuafap er nos
ttsi Dofwne. Eobanus.
VulttesergbtuidtuinolumineneHs Irradta, tenebras difiute, reddedient.
Petitio ett, vtDeus benevolêtiam diam
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
ƒ. Exhortatie ad pradandam obedientiant Deoftn tolerandisaramnisdere-nsittenda ira.
11 n. nbsp;nbsp;Irafiimmt (û) nolite pec care,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquiminiincordtbtss^efiris,^
faper cubtUbpts ueilrü,^ ßlete. Sela. Eoban us.
t^bdfs vos alitfuû rapida furor impUcet ira. Primus peccatumfit metuijfe timor.
Ipfam fe injpiciatpropria mens confeia eulpa, Etfecum difcantpeâora veftra loqut.
Exbortaturpiosad patientiam in tôle-randis ærumnisjne his onerati irafeantar Deo,fedcogitatione voluntatis Dei, amp;ipcnbsp;liberationis, calamirates æquo animo fe~nbsp;rant. rrafiimini]Felix,Coatremifcite. Va-tabalus, Pauete, id ed, tinaete vobis à Deo,nbsp;Ô proceres amp; potentes in Ifraëhae peccetisnbsp;meperfeqaendo vlterius. Ira(cimini,peccanbsp;tis vel vobis ipds. Lutheras vertit: Sdtaet/nbsp;^aetfi/bewegt eiKbetwaufu vnfstfl-Loquiminiin cordibusveSlris] boe eü,cogita-terem diligenter,SeperpenditCi
• Ln cubilibusveffris]boe ed:,cordibus, qax cogitationumfuntquadcubiliaamp;fèdes. . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;. -1-----
VeCus textusIegitexGrsecosNoIitepeccar. glcdiis veris bonis Ipiritualibus, re,quç dicitis in cordib usvedris, id ed,co- pheta ilUs præfert,amp; petit à Deo,nbsp;gitatis,amp;in cabilibus veÜris compungitni..nbsp;jii, Græcè xamvoyffTs, hoceü, cattigimini,nbsp;dolétes notSe, cùm cubatis in leóiis vedris,nbsp;quodiniudè egeritis, Se medtisperfecuti.nbsp;SUete] hocedfdibijcite vos Deo, amp; obté-perateeiin ærumnis, expeäantesabipiblinbsp;berationéSt mitigationem calamitatum.nbsp;SicEiàiæqo.Infilentioamp;fpeeritfortitudonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-----------
redra. Item sCedâteàmaJè agendo, baftet erga nos declarer. Nam lutncn vuitus vo-fitll/bdretauff. Nam diereedHebrxiscef- c^i^v^ltum lucidum, hüaren}^lt;^ beneuolu, fare, quiefcere, vtLuc. aq.loquens de m ulie-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vultusfauen dans fitcui, beat vul'
ribus,quæparatisaromatibus,inquit. Sab- tasmaleuqlentium eil crid'^Ocrruculétus-batbo quidem dluerunr,/ècundum manda Lcuare,inHebrxoiigntbcat, engere ve-tum. Vatabalus: Tacete, ide{l,ded[iiteme xillum,quodnnlites perièqui, amp;populum contra me incitare,nbsp;cogitantes me eife conilitutum, à Deo, regem. Sela] voxhxc,vtannotat Vatabalus,nbsp;bic eiladmirantis, quad dicerenô ingétemnbsp;amentia hoilium, quifrailra conanturmenbsp;excutere è regno, quodipfe Deus mihitra-didit.
V. nbsp;Saerßeatefacrßciu?/i
fia, Ç^faeratefffDonjino.
Expodtio eilpræcedentis exhortationis de tolerandis ærumnis, Streprimenda vin-diâ:æcupiditate,abantithed feu cotrario.nbsp;quad dicat: Nolite irafei, amp; vindicate vosnbsp;ipiös, amp; meperièqui, fedpotius tolerate
EeuarCfin Hebr^o ßgoidcat, eri^ere ve-tur, ita tnonetPropheta, vf «Sr verbutnDei, , in quo lucer fauorDeierga nosßnrueatnut'nbsp;gt;, fequainurßn omnibus vita;negoeijs, eO'nbsp;J quenos coaCoIemaramp;rudentemuStinef'nbsp;, m ni bus tétationibus amp;periculis, amp; gäbet-neinus condlia,amp;aâiottes noilras oinnes-Lumen vu£tsutui]l-ttther. ractuiteebt^stne^nbsp;antti^Pasifl/bein feestnOtlicjp vttpgaeoisanbsp;anfeben.
ƒ. Confoiatio, liebeneuolentiaamp;fauereDet 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erganos, ^tet vera latitiafiin-
ruaiiscau/aeß.
Dedfdibs^ifs^asssfdsoofde^eoa vfi
a
IN PSALMVM DAVIDIS V. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iy.
|
viiT. nbsp;Inpacepmul cubonbsp;nbsp;nbsp;dormio, cponiam tu Domineßlusinpe conßituiHime. Eobanus. Atm'thictimplacid£ dem'tfi mentira quiett, Etfurafu^iunt, amp; timer omnis abif. Huias debettirfob tibigratia,nanq^ Turnefecurum viuere amp; effe facts. Perantithefin bonorum corpOralium Sc caducorum, quæim pij fola expetunt amp; ad-mirantur,oftenditProphetaquæbonaipfenbsp;expetat,amp; habeat à Deo,veram fcilicet cor-dis lætitiam , ortâ ex fide,de placato amp; pro-pitioDeo,amp;expeétatione futuræ liberationbsp;nis confummatæ ex omnibus malis. Suntnbsp;enimhæctriaveraamp; maxima bona Ecclc-''samp;piorum. ’• VeraDeiagnitio,amp;rinuocatio. Pirmaconfolatioinærumnis.nbsp;Normavitæ, quæ tria togat Propheta, “'biDéus donet,cùm inquit : Tu leua fu-P^^noslumenvultustuiDomine. quot;acem vocat tranquillitatem métis,quç bonaconfeientia. Fidesnbsp;Perm^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratis berat’ ^P^® expeftat futuram li-^onem amp; mitigationem prsefentium inquit Teucer apitd So-nuni ^'quot;¦^quot;’’^^acaufadecec habere bó-co • V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vetus textus habet ex Græ^ tui n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Piiper nos lumen vultus ficut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft, intentum,direlt;Tum, Vul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligimus Sc obferuam us, afpicimushilariteramp; aù:p,id eft, in vnû, öc elpftj^’^cpopulo tuo, cum fanôisnbsp;^üfolii ^’’^gnlariter.conftituifti, hoc eft,nbsp;Ou-. “®’??’'Sniftluâalius,nonoperamea,nbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'°« confolantur. *'®2®‘ienter,fiducialiter. '¦eddi(Vaquot;^-^’”’r*^ eft,fecifti me federe, ^'onisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Peenrum 8c lætum,fpe libcra- ^onandævitæaclætitiææteriiæ. PSALMVS V. ARGVMSJüTVM. P nbsp;nbsp;nbsp;^‘cPfalmus precatio contra Tv- dodores fal-^’tate fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^nferuanda hære- |
«a•Par^îcT^“’“®°^quot;''‘^''’hoccft,Eccle-P/æcipuæ tres:propofitio, ^eferiptio per-oiorum doâorum.Quantum adhifto-riam attinet, ôratDauid ardentef, vt defeiinbsp;daturàDeo,tontra Saulem, eiusq; fubdi-tos,à quibus inultis ihodis vexabatun Tituius Pfaimi. Adpracinendumprohareditatibtts, Hoc eft, Ecclefia defendenda,amp; coh-feruandaptem regno Dauidis. Pfalmtis Dauid. Aliter: ViHorifuperNelülothcanticumTJauidis. Vox Hebræa Lamnazeach fignificat vi-lt;ftori amp;vincenti. Nehiloth fignificat iriftru-mentum muficum infigne, ab apum fono feu murmure, quod Tecereba.t, fuper quonbsp;vel in quo Pfalm us hic amp;fimiles câtati funt.nbsp;Qmdamlyram exponunt.Cætera fignificanbsp;ta, eorumq; accommodarionem ad Chri-ftum, vide apudFelicem. ï. Propofitio, Exaudt me inuocantem amp; defende contra ho^esamp;falfos doctores. IJerba mea auribus percipe i. Domine 3 mtelltge clam ore meu. Inlede^jociorationùmeamp;^rex n. • meus:,f^ deui meus iquoniam adnbsp;te orabo. Domine mane ex au dies ^oce ut meamjmane aliabo ttbinbsp;debo. Eobanus. Percipe verba'tuas non vanaferentis ad aures, Hl Deus, amp; lingua fufeipevotamea. Propofitio eft precatióis,repetita amp; am-plificata per verborum auxefin, non enim, inquit, verbiseantùm teoro, fed ctiam exnbsp;ardore animi clamo,amp;nó folum audi mcasnbsp;preces auribus iiegligenter, fed etiam inté.inbsp;de diligenter quid orem amp;veliin :amp; fimulnbsp;additcaufamexauditionis,quiainquit:Tunbsp;rexmeus es, id eft,defenfor iuxtapromifsi-onem j amp; Deus m e,us omnipotens, amp; creator omnium rerum.-potes igitur me eripe-re Sc defendere:amp;non folum clamo die,fednbsp;etiam manè, cùm preces funt ardentioresnbsp;propter Ipiritus puriores, qui funt organuinbsp;amp; fedes Spiritus landi. Refpexit autem adnbsp;precesmatutinas amp;vefpertinas,quas Da-uid ordinauit. Aftabo orans, nulla occafio-.nbsp;fiem orandi prætermittens, amp; expedahsnbsp;perfeüerante fide opportunam liberationnbsp;nem. 2. Ratio feu caufa impulßttct ex-^ aaditionis. Quoniant non Deus ^olend'^'^^'^'lt; B a |
tv c. LOSSÎt
Antithefis eft, qua coflfolatut feipfu/tt contra perfecuto res, Sgt;c doctores falfos, fpcnbsp;redeûdi in Hierofolymam, amp; ad templuninbsp;Domini,ab exilio,idque non propter fuamnbsp;iuftitiam,fed promilfani inifericordiam,nbsp;propter mediatorem.
Irttnultitudinemifericordia]hoc eft,in ma~ gna. mi/cricordia,quam Deus muftis exemnbsp;plis liberationum amp; defenfionu Eccleftæiânbsp;læpe declarauit, qua fretus amp;ipfe fperat Ji-berationem amp;. reftitutionem in rcgnum.
Infroibo in domum ruam] hoc eft, reuertar a-liquado Hierofolymam. Btadornbo]ideff, vertamn]e,amp; intueborfixisoculis ad remnbsp;plum lantftum tuum,hoc efl:,tabernacu-lumCeu propitiatoriii. Solebant enim ora-turi,qui erantHicrofolymis, intrare tem-plum, amp;fead illud in alienis regionibus conbsp;ucttcze fixis oculis. Erat:aurétemplijmamp;nbsp;propitiatorium typus Chrifti, propter quenbsp;ftatuebantpij Çç exaudiri, defend! Sc libera»nbsp;ri,iuxta illud ßlijDei: Qmcquidpetieritisnbsp;Patretn in nomine meo,dabitvobis.
Intimeretuo']Filiali fcilicet, quiconftata-gnitionepropri^indignitadsamp;ßde.Addic autem petitionê,vtdefendaturcontra hones, amp;reducaturinregnû,amp;vtgiibernen-tur conßlia ßia amp; aâiones, inquiens:
Domine deduc jne w iuslitiii
Jilt;S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AN;NOTAT.
miqmtzitem tu es, ne que hahttu-b'tt iuxtn te malignus.
V. Neque permanebunt (afta-bunt) ////^/(infîpientes)^«/^ oculos tuosiodi^îi omnesqui operant ur miquitntem.
Perdes quiloquunturmenda cium, Dirumßinguinum do-lofam abominatur Domtnus.
Ratio eft,curiperet exauditionem,fu’m-ptaàIuftitiaDei,abominantisamp;punientis peccat3,perrecationem Eccle/iæ, fal fa dogmata, amp; cultusimpios. Quafi dicat: Ideo .nbsp;meexaudiesinuocantem, quiaodifti pec-cataomnis generis. Ergo perdes hoftesnbsp;meos,quimciniuftèamp;immeritô eiecerutnbsp;in exilium, vtSaulem, Abfolonemamp;alios.
Nen Deus volent iniquitatem ta es] hoc eß,ve~ rè odifti peccata, amp; horribiliter punis, nonnbsp;approbas. Eß:igiturillaß:reteftimonium,nbsp;Deum non eile autorempeccati, nee approbate, nechomines ad illud impellere.nbsp;Sant autem quadraplices peccatores: Epi-curei, fccurèindulgentes peccaüs,côten2.nbsp;pta ira Dei: Tyrann! perfequentesEccleßänbsp;amp; veros Doétores : Hypocrité firn ulantes tua,propt er tnimtCOS meoSsdtrï^nbsp;pietatem, abfque veris motibus cordiam, a-pnbsp;timoré Dei, ddcâione, notitia amp; ßdacia d^^JptciutUO quot;Vlam meaMgt;nbsp;mediatoris,propriaßdetesiuRitia,amp;p(eu-dododtores. IntclligitautemhïcDaaida-dulatores Saulis, quorum mendacijsamp;fal-ßsaccafationibus'in exilium eiedasfait.
Iniquitatem vel impietatévocat iniquos vel impios. Virum fanguinuHt] Tyrann um,nbsp;ipßim fcilicet Saulem : Virum dolofum amp;nbsp;mendacem, amp; autorem falfæ doétrinæ, amp;nbsp;fraudulenterinßdiantem pijs.
Nonflabftnt] id eil, non conßilent, non habebantlocü apud te, non üatuen tfe co-ram te, nonapparebunt.
Iniuffijin Hcbræo eü,ûulti, fèa inßpien -
fes.
Iniudniatua] fcilicet, qua me iußä repu^ P^^P^crFiliam, ßde,non in meanbsp;imiitia,qaæ imperfeda eßamp;immüda, qtianbsp;nitifea coßdere non poffum : vel in iaßid^nbsp;tua,quam tu approbas. inconjpectutuolhocnbsp;eß, coram te, vt tibiplaceat via mea, id eß,nbsp;cößlia amp; addones vitxomnes. Vatab.leginnbsp;lt;^otam meviam tuam,hoceß, facetnbsp;mihi redièvideatarvia tua, vtineaambu-lé, non ab ea deßediam adhumana confdi^nbsp;amp;prpßdia,contra verbum Scvoluntatéttó.
y. DefiriptiopernieioforumJoderum. .QuontamndePi Dore eorKttti^nbsp;y. ANTITHESIS.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eritsiSjÇicétitiido)coretirtt^^
EgoaufewDmu/eteueitnemt tium eß. Se/iu/ehrum pateiis fß ßricorePnfUdj DfroDo D eiomt^ ^uttur eorutn, üngutsßits dolosenbsp;ruamyÇ^adoradoadeetttpDtpij ^gedaisf.
X rf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AdAirriiuiam.ri,rd(^fendifepetat,amp;dl-
Ip/ènutemtaatemplapetam, tuahminavi/am, Conßetensanimiäebonitafetui.
iSic retimidispreciénf veneratoratteram, Ctnta^ ßeplenusflena timoréferam.
Addircaulam, curdefendirepetat. Sc dt-rigi viam fuam à Domino, fiimptâàperib-na iniailocu, quos de/cribitd lâlià eorû do~ dirina,Ijmulatióeamicitia;,amp;prxtextubo'-norû verborâ, fub quibusteguatimpiaaonbsp;étrinam, cxdem acinte^atû aioliuamrptfs.nbsp;llati
-ocr page 29-IN PSALMVM, Ni» eß in ore eorum veritas] hoc eft, vera do-ârina,veraauxilij amp; amicitiæ profefsio,fed untùm fimulatio,amp; hypocrifis. D. MartinusLutherus vertic, jbrctn •flttnot »ft nicht» gctriftcs/Odö t ft/ ftjvc lebtenbsp;m4du«tel vnrâbtse/vnfcliçjeç(en7»flett/»»eilnbsp;fteettdœcvd'/vno nicht (Sottes ${naamp;e pte^nbsp;ötgct. Çtr eorum ranumeSi'] hoc eft, aliud tegunt corde, quam loqiiuntur ore,affirmantes ienbsp;veradicere, amp; efte amicos, ciirn fint doâo-resfalfijamp;hominespefsirni. Sepulchrum patens eorum guttitr] hoc eft:,ier-mones funt periiiciofi amp; infidiofi, cædem machinantes, ficut fep ul ch ra, quæideoa-perta relinquuntur in magnis pcftilentijs,nbsp;ttineacadaneraconijciaitur, plenafccto-ribusjamp;quæextrinfeciis iplendidè ornan-^ur.quibusChriftiis.comparathypocritas,nbsp;Mâtth.23. Vel ficut fóuese teguntur, quibusnbsp;‘crscapiuntur incautæ. Poluitautem gut-pro fermone, per Metonymiam, quódnbsp;‘^tinoin guttüre feu ore formatur. ^^^^uü/iiif doloseagunQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adblandi- nihil redè, nihil fyncero animo, fed ?‘'’?iadolosèagunt Sedicunt, vt i-ncautosnbsp;^'dpiantamp; occidant. Citauit hunc locumnbsp;^•PäulusadRoina. aceufans amp;damnansnbsp;omnèshoniinespeccati,amp;reos iræDei o-quot;éndens. Nam tales omneslunt hominesnbsp;Pâtura,quales Mc P Vopheta fuos hoftes de-^ribit.qui nó fy j-enati per Spiritum fan-«um. Idco ApoQoiQS hunt locum aptifsi-’neallegauit'advniuerfalemaccufatiönemnbsp;omnium hominum. J. Imprfcati0canirairttpflt;’^^f‘‘^-^°^^‘^^^“ res,vrpereAtit’ ’j^nbsp;hdica iUos Deu/jnbsp;nbsp;nbsp;dectddiu à coguatïon'îhiisßiis ^nlfitHdmcTnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èoru^ ^^pelleeoSiOiuonia * •• ^’^precatur amp; optât Propheta, vt impi)nbsp;falfidoaores, amp; hoftee fui intercsnt,pronbsp;prijs confilijs amp; machinationibus, quibusnbsp;fcamp;piosperdere infidiose conantur.nbsp;iKdira] id eft, condemna amp; per^ie •nbsp;Décidant à co^itatio^H^f^cfuis] idnbsp;proprijs cófilijs amp; ftudijs, quibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 rc conantur amp; ftudent, iuxtailludHeuodi : « ttÙTÜ K««.«!ftj «flCX«'fnbsp;lpfefibinocetM,aUutnqiiil£dereqult;t'cit.nbsp;Incidant in foueas,quas pi js parant. Z co^itatiombus] id eft, per cogitationes. Secundummultitudinerti impietatiun} hoc elt,nbsp;Propter infinita fua fcelera Si impictates. |
D AVID IS. I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij- te iritauerunt'} Additcaulàm impre-cationis à perfonaDei, quern perfcquendo pios amp; Ecclefiam offendunt, i uxta illud Za-chariæ : Qui vos tangit, pupillam oculi meinbsp;tangit. ANTirEBSïS. Et Ut ent Hr 07nnes quifjj erant xi. inte3nbsp;nbsp;nbsp;in At er num exultabunt» habitahü ineU,Ç^^oriabun tur in te omnes 3 qui dtligunt no*nbsp;mentuumj. Tidentes tibiperpetuos latentar in annof, Te memores poßint amp; tuafatta loqui. Petitio perAntithefinliberationisamp;de fenfionispiorum,vt videntesDeumpuni-re impios,exemplis poenarum ftatuant,fenbsp;curæefl'eDeo,amp;ab ipfodefendicohtraho-ftesgt;vnde i n effabilis amp; gterna oritur in ipfisnbsp;pijs lætitia amp; gloriatio. Latentuf] Lætitia amp; exultatio eft efftäus fidei,quæ ftatui t Deum nobis efte propitiü,nbsp;nosq; defendefe: amp; lpei,quæeft expedationbsp;mitigationis peenarum amp; liberationis. Ilabstabis in eis] hoc eft, præfens ades in pijs, gratia, confolatione amp; defenfione,có-municansipfistuamiuftitiam,fapientiamgt;nbsp;amp;Iætitiam. Sic Paulus inquiti adCorin.7.nbsp;Tcmplum Dei eftis vos,hoc eft, Deus in vonbsp;bis habitat, vos défendit amp; confolatur. Felix ex Hebræo legit »Proteges cos, operi-menturn pones, vel operies eos. Metapho-rafumptaà gallinisoperientibus alis pullos fuos, fouentibus amp; defendentibus. Q^niam tu benedtces iu^ow^ 'Do^nine 3 quot;vt fiuto bona ^olun*nbsp;täte tua coronoß nos. Acthiologia feu caufa efhcicns fumm« amp; æternæ lætitiæ,amp; iucunditatis pioruni,nbsp;fumptaa benedidione Dei, amp; bencuoletianbsp;eius, amp; fauore ergaiuftos, hoc eft, in ipfumnbsp;credentes,quos tanquàm feuto firmifsimonbsp;amp; infigni compleditur, tuetur amp; défendit. Benedii «] hoc eft, defend£s,cxaudies,o-mniq; bonorum genere cumulabis. r«.4o] hoc cft,credenti amp; inchoanti noua obedientiam ergalsgem, fide. Bona voluntate'] hoc eft, beneuola animi propefione ac fauore gratuito cóplcderis. Vtftuto coronabis] hoc eft, vndique cinges, circundabis ac m unies. Meraphora ftimptanbsp;àmilitibus,qui4cutofedefendunt, amp; idusnbsp;hoftiü auertuntamp;propellüt, vel admiran-dis liberationibus, tan^ corona ornabis, B 3 |
¦y
LVC. LOSSn Eóbanus.
o Det» immenßfabricatormaxime munJi, fine prtncipio,quifine fine jnanes :
Àdte confusie, amp; /upplex tua numina peficti Da pater has aliquod pondus habereprecet.nbsp;Ne,rogo,me,quaquamefiiuHitibicattfigt;futeritrnbsp;Argue,dum fauis,dumgraitfs ira tita eil-^nbsp;A^noCcitfemeritum eflepœnas.ijsq; fcnbsp;fiibijcit, fed mirigari easpetit, amp; ne omni-no furorem fuum in fè totum efFundat, fednbsp;puniat fc in mifericordia,vt pater, nó in iranbsp;amp; furore, vt fæuus iudex. Sic amp; Hieremiasnbsp;oratjcap.io. Corripe meDomine,verunta-men iniudicio, (hoe eft, feruato modo amp;nbsp;menfara) Se non in furore tu o, nc ad nihil ünbsp;redigas me. Duobus enim modis Deus pu-nitjin furore Si ira hoftes fuos,impios Si cónbsp;tumaces : in gratia amp; mifcricordia agentesnbsp;pœnitentîam, amp; confugientes ad promit-fam mifericordiam, exetnplo Prophet»,nbsp;quiaddit:
Äußrere mei Domine, qtto* niam infir musfimfiana menbsp;mines quoniam conturbatafif^nbsp;offamea.
Confugitad mifericordiam pro^n*^™ in mediatorc, non nititur fuismcritis,amp;nbsp;additcaufam petitionis fumptam àfuain-f rmirateamp; niiferia. Significaf unfern horrendos pauores amp; cruciatus,qni eriam offsnbsp;fuâ comminuant, amp; abfumant. Naturali-ter enim ingentes pauores corpus redduncnbsp;infirmum amp;Ianeuidu : fie amp;Ezechias quc-ritur in fuo morbo Efai«58inquicns:Qua-û Leô,ficcontriuit (Dominus vcl morbus)nbsp;omniaoifamea.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Et anima mea turbata tbi ^alde.
Pauoribus, fcilicet peccati, Sc
»8
ANNOTAT
PSALMVS VI.
ARCKMENTyM.
PSalmus fextusardentifsimaeft preca-tio Dauidis, amp; cuiuslibet pij hominis, fentientis iram Dei immeniàm propter peccata,amp; horrendos terrores de æternbsp;na damnatione,quos petit tolli à fe, amp; mitinbsp;gari pœnam, non propter fua mérita, fednbsp;per mifericordiâpromiffam,vt Deus à totanbsp;Ecclefia rcôte cognofcatur,amp; celebretur.nbsp;Partes funt quatuor.
I. Prima ctt propofîtio petitionis in tribus verfibus prioribus.
2. Duæ rationes feu caufe petitiois.-priornbsp;fumptaàpromifia mi(èricordiaamp; mitiga-tione pœnarum: altera à conferuatione nonbsp;titiæ amp; bonitatisDci,eiusq; mifericordix
3. Tertia eff querela de magnitudine do-loris .
4. Eft gratulatio de libcrationc,amp; gloria-tio contra hoftes, qui negabant Deum curare Prophetam Si pios, exaudirc aut iuua-re veile, quos confutat cxemplo fuæ exaudinbsp;• tionis amp; liberationis. Vatabalus annotâtnbsp;efle precationem Dauidis, grauiteramp; peri-culosè ægrotâtis, qui priorem Plalmi partem compofucrit in ipfaîcgritudine, altéranbsp;cùm iànitati reftitutus effet. Reâèigiturnbsp;dicitur effe petitio, vt homo internus libc-rctur à terroribus : amp; externus, feu corpus,nbsp;à çruciatibus.
Titulttë Rfalmi. Adpracinendumi» oetochordo»nbsp;Pfialmus David.
Aliter Félix amp; Vatabalus : Vincenti vel vidori in canticis fuper odaua,P(almus Danbsp;nid .cuius primam didioné vide fuprà Pfal-mo 4. Nomen odaua,Hebraicc Seminith,nbsp;inrelligûteffeinftrumentû muficum, oâonbsp;chordarum,quod odochordum dicitur,innbsp;quo PfaIm us hic decantari fit iblitus. Vata-bal.interpretatur,fonum intentißimum,nbsp;qualis eft odauain muficis, quôd prxfedonbsp;lymphoniacorum à Dauide datus fit, vt voce intentißima caneretur, qiiôd fit quafinbsp;itèivigt;uop,hoc eft, carmé gratuJatorium, icunbsp;triumphale, dignum vt ab omnibus audia-tur,de mifcricordia amp;bonitate Dei,cripicsnbsp;nos ex terroribus peccati, mortis amp; infer-ni,omnibiisq; afflidionibns ârærumnnis.
t. Propofîtio. Eripe me ex afflilfionibus, amp;ptenant promeritam dementer mitiga.
J. nbsp;nbsp;Domines ne in furore tuo ar^
guaemesnequein ira tua corri-f105me.
Dei, amp; metuætcrn^abiedionis.
Sedtu Domine
Diffères auxiliiim, vcl durable bxcani' mimei anxictas,amp;cruciatus feu morbus.nbsp;Ira in ærumnis confeientia îudicarfie negli-ÇiàDeo,amp; efle abiedum, dtfccfsiffeDcumnbsp;a nobis, cùm ftatim cumpetimus nos nonnbsp;libérât amp; mitigatpœnasjideo addit:
t. Caufa exaudit'tonis dua,promiffa mifiri«gt;^“ dia, eius^ agnitie amp; (elebratto-
Reuentere Domine erip lllt animant meam» Saluttmmefi^lt;^
propter mtfericordiam tuantJ'
'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prior
IN PSALMVM DAVIDIS VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19
|
Prior caufa impulfiua fcilicet in Deo,cur feexaudiri petat amp; fperet, promifla niiferi-cordia,qua Cola nitirur amp; confidit, non fuanbsp;dignitatc autmeritis. Quafi dicat: etiamfinbsp;film indignus amp; pcccator, tarnen exaudinbsp;me,amp;mitiga pœnas. Quia libcrationemnbsp;promififti ex gratia omnibus,qui adteconnbsp;fngiunt fide amp; te inuocant,ficut Pfalmo 49.nbsp;Inuocameindietribulationis, amp; egoeri-piamte,amp; tuglorificabis me. Et Ofeæ ilnbsp;Nonfaciam furorcm iræ meæ:amp; lohelis 2.nbsp;Mifericors eft Dominus amp; pœnitet eumnbsp;mali,fi:ilicet pcenæ,quam mitigat,Itaamp;Danbsp;nicloratcapite 9. Non in iuftificationibusnbsp;noftris profternimus preces ante faciemnbsp;toam, fedin miferationibus tuis multis. Q^niam non eB in morte 9 memor fit tuij in infierno au-^atia^ af^et tibt ? me plac'tdo^ iterutn cenuertere vultu, ^tmeaplacatavtnculafoluentanu. . ''fiera caufa, cur exaudiri Sc eripi à poe-J“':«amp;ceie5j.atio Dei, Sc gratiarum a-.^’®^*’'fiacvitaamp; futura. Nam fi Deus fiiatn iram effunderet in nos, Sc fe-n.,n '^ïi.^^Perderet, propter peccatum,nbsp;cel v^'^^^wurus, à quo agnofcerctur, amp;nbsp;^’^et'irinhacvita amp;futura, idco ex-P It mitigat pœnas, vt ex humanonbsp;Innerecolligatur^ feruetur amp; propageturnbsp;wefia,agnofcens Sc celebrans eum. 'nfernum vocat primo hor-quot;QOS pauoresamp;fenfum iræ Dei propter in quo fremunt abiefti contranbsp;'quot;'quot;.non celebrant eum, ncque aguntnbsp;6 «as. Deinde mortem corporalem,amp;nbsp;onanes perde-perpetuo, vt fumusnbsp;habiturus effet Deusnbsp;« quot;quot;manogenere, quiipfum agnofeerent,nbsp;'•t'ebrarent. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, qui te agnofcat config nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vetus textus: Quis jj , .^quot;hfiurtibijhoceft agnofcct amp;cele-tnn r ’dicat,ne-gt; nonines fimul perdideris,vt funt me- J, morte corporali amp; æterna. 3. Repetitio amp; amplificatio dolorum. Laboraui in gerrittu meOi la-^bo fin^las noSles le£ium quot;^eumilachrymis meüfiratunt^nbsp;rigabo. |
Defcribit amp; exaggerat hyperbolieè in-gentem dolorem, tum corporis, tum ani-mæ, quern amp;omnes pij experiunturamp; fufti nent, exortum ex vera agnitione peccato-rumamp;conipeftuac fènluiræDeiaduerfusnbsp;peccata, etiam fepè incorporalibus morbis amp;cruciatibus. Laborauitn^emifumeo'] hoc eft, vchemcn-tcraffiicius fum amp;defatigatus in fuipirijs amp; pauoribus mentis,amp; acerrimo dolore amp;nbsp;cruciatiijfeugrauitate morbi. Lauabo lellum lacbrymie perßngulas nodes'} hoceftjlachrymis copiose effufis teftabornbsp;verum amp; non fimulatum dolorem amp;geminbsp;turn de admifsis peccatis, amp; te, ó Domine,nbsp;offenfo, ficut Magdalena, Lucæ 7. Luth.vercit,3(^btn im febwey^ gekge». mea, inueterauit dum omnes tribulant me. Effeftus Sc fignum ingentis amp; veri dolo-ris, amp; mentis amp; corporis. Tabes debilitas amp; deformitas totius corporis, ficut facies •nbsp;mœftorum amp; doleiitium triftior eft,amp;qua-fi inueteraftens præ fenio. Ita amp; fuprà dixitnbsp;de vehementia doloris; Sana me Domine,nbsp;quoniamconturbatafunt omnia offamea.nbsp;In veteri textu legitur,oculos meos,pro facie mca.ItaPfalmo3o.Conturbatusefto-culus meus præira, anima mea amp; venternbsp;meus. Inter omnes qui tribulantme,hocnbsp;eft, hoftes corporales, vt Saul, Ahitophel,nbsp;Abfolon filius meus, amp; quicunq; cum illisnbsp;contra me coniurarunt,amp; me periequun-tur : amp; fpirituales, vtpeccatum, lexgt;ienfiisnbsp;iræ Dei,diabolus, itemcruciatus corporisnbsp;amp;ægritudo. Tabefcit']FchxIegit,Caligauit,nbsp;hoc eftjCorrofiis vel obtenebratus præ do-lore. Inueterauit'] hoceft.conturbataeftprænbsp;trifticia,hoc cft,amaritudiHe. 4. Gratulatio Propheta de Ul/eratione, amp; repre-henfio amp; (onfutatio hoßium, qui negabant Deum exaudtre,curare amp; liberaturumnbsp;ipfumexmorboamp;alijsper'tculii. I Dfiediteàmeomne^iqut 0- viii peramtniintquitatem, quoniamnbsp;exaudtutt T)ominus •vocem fle-tttt met. Exaudiutt JDom’mus de pre-cattonem meam, Eominui ora-tionemmeam fuß epit. B4 |
ANNOTAT.
*¦* Eruheßant conturbentur vehementer omnes intmict meitnbsp;conuertantHr ertibefiant valnbsp;develociter.
Apoftrophe eft prophe tg ad hoftcs fuos, amp; omnes irapios, quinegantDeuni curare, exaudire amp; eripere pios inuocantcs i-pfuin, quorum confutatfalfam opinionemnbsp;cxemplo fu2 liberationis , affirmans eo-dem modocxaudiriamp; libcrari omnes, quinbsp;Deum fuo ex'jplo conftantifideinuocant,nbsp;amp; auxilium amp; liberationem expeftant; Sc finbsp;mul imprecatur lioftibus poenas,confu(ïo-nem, ignominiam Sc repéntinr.m interi-tum,vt verè intelligant Sz experiantur,Deunbsp;exaudire amp;libcrare eos,quicunque ipfi connbsp;fidunt,inuoc2ntfiduciamediatorisamp;pro-mirfæ mifcricordiæ,amp; auxilium opportune,nbsp;expedant, fuo exemplo.
Difiedite'] idefl:,abite in malam rem feu crucem,ne fitismihiinolefti, ne turbetisnbsp;me follicitantes ad defperationem , quafinbsp;Deus negligat me,non curer, nó exaudiat.nbsp;Opcratoresiniquitatis,vocathypocritas,qnbsp;fubprætextu pietatis malèagut, propriaq;nbsp;iuftitiafïdunt,finevcranotitiaDei,timore,nbsp;fiducia amp; diledione,qualesdefcribitChrinbsp;ftuSjMat.y. A.dhunclücumPfal.re{piciens.
Qtiia Dominus exaudiuitRatio Ïnfulta-tioniscontrahoftesamp;hypocritasortæexli berationeamp; confolatione diuina.Similis lunbsp;da cftin omnibus pijs, quibusinitio vide-tur fenegligiàDeo,pofl:eaerigentesfeco-gitationc raifericordiæ Dei vniuerfalis amp;nbsp;gratuitæjconcipiuntconfolationcm, exaunbsp;diantur amp; l:berantur,iuxta promifsionemnbsp;generalem Pfdmi 25. Vniuerfique te expe-dant Domine, nonconfundentur.
Ërubefiantjid. efl.,pudefiat,videntcs me ex-auditum à Deo amp; liberatum expericulis amp; morbo. Conuerfantur'] idefi:,confundanturnbsp;conuerfiinfugam,auertctesfeàme,qucmnbsp;impugnabat.AlijpCÓuertantur,ideft,refipinbsp;fcant amp; conuertantur adDcum,agnofcen-tesiuam indignitatemamp;pcccata, amp; hor-rendam iram Dei, ficiit Paulus,initio con-fidens fua iuftitia tadus de coelo amp; deiedusnbsp;agnouit fuum peccatum,amp; confugit ad minbsp;fericordiam Dei.Poflunt hæc verba etiamnbsp;Icgi in futuroindicatiui, vtfit narratio denbsp;eucntufuturo, erubcfcent,conturbabun-tur, conuertentur,amp;c.
Iteproculjfugitote nteos,tUTba impia, vultus, lamvalet antefuum.noftra querelaDeum.
Audit enim, votisg^fauetpius ille rogantü, üec finit auditas non valaijfeprects.
IVC. LOSS II
PSALMVS VIL
Salmus VIL eft petitio generis fuaforij, pertinens ad feptimam precationem
orationis Dominicæ;rogat enitn Deum.vt defendaturcontrahoftesftios, Saulem amp;nbsp;Semci calumniatorem, qui Dauidem per-ièquebantur, eique maledicebant, vt Semei, 2. Reg. 16. Tanquam regnum iniuftcnbsp;inuaderet, quod ipfi traditum fuit à Deo,nbsp;rciedo Saule impio amp; hypocrita. Partesnbsp;autem funttres.
r. Propofitio pctitionis,vtexaudiaturÄ defendatur.
2. nbsp;Caufe duæ,cur exaudiri ft petit, amp; de-fendi:priorfumptaàfuaiuftitia,hoceft,in-nocentiafeucaufe bonitate: altera coUc-dio Ecclefiar, aqua ipfeDeus redeagno-ftatur amp;celebretur. Deinde repetit pto-pofitionem.
3. nbsp;Eftcomminatiocontrahoftesdeipfo-.nbsp;rum ruina amp; interitu ex proprijs confilijsnbsp;amp; rnachinationibus, quibus ipfi Dauidiin-teritum quæfierunt. Vltimaparseftgloria-tio amp; gratiarum adio deexauditione amp;li-beratione ex periculis. Intelligitur etiamnbsp;Pfalmus de Chrifto,cuius tvpusDauidfiiit,nbsp;conquere itedcfuishoftibquot;usamp; cihitnnia-toribusiudæis. Item de omnibus veris do-doribus, quorum rede amp; pie fadaamp;didanbsp;iniuftis impiorum calumnijs defornian-tur.
Tititlus.
Siggaictt Dauid, quodcecinit fitperverib
^hus filq lemini-
Siggaionvarie cxponitur.i. cxercitatio, hoc eft afflidio,tctatio amp; perfequutio gra-uis ipfius, fcilicet Dauidis, Chrifti amp; pio-rumfeuEcclefiæ,2.Iwnorantia,fcilicetobicnbsp;di criminis, de occupato regno,amp; alijs cri-minibus obiedis, quæ Dauid ignorabat,nbsp;hoc eft non agnofcebat:ficutamp;ipfe Chri-ftusinnocens fuitcriminunuqugipfih^dginbsp;obijeiebant, ftditionis amp; falfæ dodrinæ.nbsp;3. Vatabalusinterpretatur,initiumyulga-risCantiftnar, ad cuius tnodulos hicPlal-mus decantatus fit. Super rtrbis'] hoc eft,nbsp;de negocio,fadis fcilicet ipfius Saulisamp;5c-mei, calûnijs amp; perfecutionibus. C/j»] hocnbsp;cft,Saulis amp; Semei, quorum vtrunq; Chusnbsp;vocat, hoceftAethiopem, quod atrisuntnbsp;moribus,hoc eft.maliSjQuos nunqu^m munbsp;taturi funt,ficut Aethiops, yt proi^^’'bJOnbsp;dicitur,nunquam colorem nigrum niutat,nbsp;feualbefcit. FHq leminQhoc eft,e-xftirpcbtf*nbsp;iamin vel Bcniamitæ. Eft enim hacferienbsp;SaulcxtribuBeniaminnatus.
Exftirpc
IN P S A L M V M DAVIDIS VIT.
¦il
^^‘flirpe J Seorproauus ‘7. ^^^hßduHmmeßac exommbui 'i. Jetititiitritauut 2. AphiahatauM Becbarafh abauoi ! 1 AbielAtttis Ó. CitpaterSaulû ^_7. Saul. '• fropoßtia.petovt libérés me ab hoftibitsß.Saule amp; Semei calumniatore, amp; altjs. ^Qmtne Tn£igt;^ P^y'fii^uentibus wC) libéra m€gt; Sum»)« pater, fine quo non eliJßesvUafalutiSf In witnibi« t of J flî jßes ßta noßra ^***^' . I^andoquidemno» elf alius,cuifiderepoj t t Netibifidentemdeßruiß^T^^lß-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , . Ptopofitio petitionisgt;vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•£!:/ Hus Eftautem excrnplum.vt in affliö o-quibufcunque, vt D auid, confug ^“^aiüeuin,amp; abipfopetamus amp;e^e-^^quot;^usauxiliumSc liberationem promil-propter mediatorcrtt. , . Domine Deas] Quis inuocandus? verus öi ««nusDeus.quTm hicproprio nominenbsp;I'^ouahcompeUat,vt eum difcernata nu-«'inibus Aegyptiorum, Syrorum amp; aharunbsp;Me«]particulaapplicationisei,nbsp;‘Mq«i mecuns,défendis »regem con-lt;iuon,am mteßero^ Rauoexau-dicionis:l?tefpero amp;confido. Ergo exau-dimejiuxtaprotnifsionem« Ii. (jüando ntmammeam, lanientnbsp;none^quier'tptat. Ratio à periculis in quibusverfatur, amp; hoftium immanitate amp; fæuitia,quos Leoninbsp;Digienti amp;',ferislaniantibus co mparat. JinimrfWWM»»] ideftvitam. Dumnonel lt;lui eripiat. Ratio,Tu folus me potes eripe-rc,Ergo ad te vnum confugio. Duo igiturnbsp;lribuitDco,voluntatem amp; potentiam li-bcrandi, 2. Ratiopriorabinnocentia Dauidis. Domine Dens meuSi fiudiße^ intquitas in 7n^in^bi4^nbsp;meis. Ä reddidi malum pacem ha^ beü erga meßßoliaut inimtcumnbsp;meuwfine caufa. |
Terßquatur intmicus dni“^* mam me am,nbsp;nbsp;nbsp;comprehendat conculcet in terra ^üitam me-^ am, portam meamin pulue-rem de duc at. Ratio eft,cur petat exaudiri fe 8c defcn-di, fumptaabinnocentia fua,'quôdneque Saulem vllo fado læfit, neque ad fe rapuicnbsp;regnu abfq; Dei mandate amp;voluntate.Glonbsp;riatur igitur de fua iuftitia, hoc eft, bonanbsp;conftientia Cora Deo Ôc hominibus, quantum attinetaddiligentem 8c piam admini-ftrationem fui regni, quodipfe Deus tradi-ditamp; mandauit,amp; defenfionem 8c auxiliû ànbsp;Deo petit. Hæc enim duo cuique funt ne-ceflaria in quacunque vocatione: inficiationbsp;feu negatio vera obieftorum criminum, amp;nbsp;petitio liberationisamp;defenfionis. Si/f««7/«lt;/]ideft,fioffendivIlareSauIem, ft rapui ad me regnum fine tuo mandate amp;nbsp;voluntate,ficut noftes mciSaul,Scmei amp;nbsp;alij calumniantur. si ell iniquitas innianibuanbsp;wfMjhoceftjinfadis amp; confilijs, fiiniquènbsp;amp; iniuftè egi. Si reddidi wlt;lt;/«ffj]Expofitio feu alfeucratio fuæ innocentif .quantum attinet ad hoftes,nbsp;Saulem amp; alios, de quibus né eft malè me-ritus. Glonammeamjhocetle, nomen meumnbsp;gloriofum,amp; famam benam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in pul- uerem'] id eft, redigatin nihilû, deformer amp; extinguat, abripiatà me rcgnum traditumnbsp;mihiàte. Eftautemhæc maior Syllogifmînbsp;hypothetici huiufmodi : Silæfivllareho-ftesmeos, rapiant à me regnum amp;extin-‘nbsp;guant. Sed non læfi eos. Ergo tu me défende amp; libera,ficut addit hanc conclufionemnbsp;h Exurge (^ï^o^Domtne m ira v t tua,^ exalt are contraßuroremnbsp;'mimic or um me or um 3^ r eflit uenbsp;mihi iudicium,quod comendafti Conclufio eft didi Syllogifmi feu enthy-mematis:Suminnocés,Ièucaufa meaiufta eft. Ergo exurge Domine amp; defende aciu-ua me, deletis hoftibus,Saule,Semei, Abfo-loneamp;alijs. Exurgere dicitur Deus in ira,cùm oftédic iram fuam contra hoftes. Exaltare'] hoc eft,oftende potentiâ tuam, amp; afcende quafi in tribunal,ficut poftea in-quit : in altum regredere. Refiitue mihi iu~nbsp;dicium'i hoc eft,regnum eiusqueadminiftranbsp;üonem.quatn mihicomtnendafti. Àltern |
vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Altera caufapetitiontf,collectio 'Ecclefi£,a cjuaDeus agnofcatur amp; celebretur. VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Synagoga populorum cir- cundet tet propter hanc in al-^ tnmregredere. Conuenxet mcum teplurima turba bonorum, Ètpopali cœtus te prope multus erit. Altera câufa petitioni'SjVt ipfe Deus à coP îeâa rurfus Ecclefia reâè agnofcatur amp; ce-lebvetur. Circandet te'] hoe eft,conueniatamp;nbsp;circumftet te in templojaudiens amp; dilcensnbsp;verbumtuum,teq; celebrans. Jnaltumre^nbsp;gredere'] hoc eft,érigé te. Afcende tanquamnbsp;in tribunal, oftende potentiam tuam ac vires in defendendoEccIefiam,amp; puniendonbsp;hoftes. VI n. nbsp;nbsp;Domintts iudicat poptilosdtt- d^tca me DomineJecundum tufii tiam meam, fecundum mno^nbsp;centiammeam-). Affeueratio de iufto iudicio Dei in pu-niendis iniuftis,amp;defendendis amp; feruandis iuftis. ludicatpopulos'] hoc eft, verè adeft huma-nogeneri,amp; Ecclefiæ, puniens malos, amp; fcruans bonos. D. Lutherus vertît,5C)cr-^cvvtft?std)te»;/ îgt;(î? i|î/tnt idj ttodl Kittanft/ font*ei; ©ort fel»nbsp;bev alktti tegtert vbtv vns. Secundum iufl'itiam meam]id eft,caulam iii-fl-ani,quam habeo aduerfus Saulem,amp;alios inimicos meos. Eft eninl duplex iuftitia:nbsp;perfonæ, qua nemo eft iuftus coram Deo,nbsp;iuxta illud: N on iuftificabituf in confpeiftunbsp;tuoomnisviucns. Eft autemiuftaperfonanbsp;imputatione iuftitiæ gratuita,per amp; propter filium Dei fide. Et iuftitia caufe, quænbsp;eftgloriatio amp; iuftitia bohæ confcientiæ,fî-cüt hîcgloriatur Prophetas, fe nullarelæ-lîfle hoftes fuos,fed obtemperare Deq in o-mnibus,in regno fufcipiédo,amp;:defendédo. Secunduminnocent'tamineam] Expofitio eft præcedentis membri.InHebræo eft,fecun-dum perfedionem, hoc eft,integritatemnbsp;meam. S«/)ergt;»e3hoccft,quæeftinme,pernbsp;pleonafmurn« IX. Conjùmatur quamp;[o nequitia peccatorum 3nbsp;nbsp;nbsp;dirige iuftumf firutans corda renet Deus iu fins. Affere iufiitia cupidos,rege pacts amantes', Deus renes tordajj cunttaprobas. |
tNQ. LQSSll Iterum rogat, vt deleantur hoftes, Saub Semei, amp;cæteri, quiperuerfo omnia agûtnbsp;animo,amp; dolofo, ipfe verô fyncero Sc aper-to,quôd cùm Deus omniaocculta intuensnbsp;iudicat amp; intelligit,rogat vt illos deleat, fenbsp;verô feruet. COnfumaturneejuitia] hoc cft,deleatur,pe-. reatamp;ceflêt. Aliter, malû confumat impi-os , hoc eft,tollat,perdatamp;- extingnat. Din-ge lufium] fcilicet me,caufàm iuftam ha-bentem,amp; fimiles.Dirige,hoc eft,rege,connbsp;firma amp; ftabili. (^i probas renes] hoc eft,nbsp;intelligis amp; intueris affeélus amp; motus cor-dium arcanos,quôdft:ilicet Saulomniaa-gat animo dolofo, ego verô fyncero. Deutnbsp;iufius] hoc eft, qui iuftèagis,tribuenscuiq;nbsp;iuxta fua fafta amp; cogirationes,puniens malos, amp; feruans bonos. ^diutorium(Ccu tnrn)meuni x-à Domino »quifaluosfacit reâos corde. Deus iudex iufius » qui minâturperfingulos dies. Aux'tl^ Deus arma niehclypcum^ falut'ts Solus habet, duce quo per mal t vtllor ere-Subleaat ille piot, candtda pe£lora habentes,nbsp;Judicat illemalos, amp;fieltu omne videt-ingerittlle malts nullo non tempore panas,nbsp;Et reprobis tiunquam deßnit eße minax. Confolatur feamp; gloriatur magno animo contrainimicos cogftatione ac fide depr^nbsp;fentiaamp; auxilio DeijCui folifidit,amp;“nbsp;petit amp;expelt;âat defenfionem,amp; affiræ^^nbsp;Deum verè irafei peccatis, amp; puniturumnbsp;omnes impios omnium tempoi'um- Reâos corde vocat,qui reftè aguflkninu fraudulenter aut occultô infUmunt, amp; cogitant. Deus iußits iudex] Commendatio iiift^m« Dei,irâfcentis peccatis eaq; punientis nor-rendisfupplicijs, omnibus temporibus. 3. Comminat’io pœnarum amp; interitus impiorunt per propria iniufia confilia amp; mac'- inattoiiesnbsp;inßdiofas dr cruentas aduerßtsp'tos. ISPiJicduerfifiueritisigladiid'tny,) fiuum uibrauit » arcumfiuuw te^nbsp;tendit^ parauit idumj. Etfihiparauit ttla 7nortis3fii xiiL gitteu fiuas contra perßquentesnbsp;parauit. *¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PriniUlW |
Primûcftcôlftminâtio {pecialis,amp;prae-diâio interitus contra Saulem, amp; eins fatel Utes, qui vnà perfequebantur Dauidem.nbsp;Deinde generalis ad omnes impios amp; per»nbsp;^uutores piorum amp;Ecclefiæ, nifi conuernbsp;fiftierintadDeum,amp; egcrint pœnitctiam.nbsp;In Hebræo legitur : Nifi conuerfus fuerîtnbsp;Saul cumifuisfatellitibus. Alijreferuntadnbsp;Deutn, qui nifi conuertatur ab ira, omnesnbsp;perituri fint.
Gltdiumfuum vil/rauit] hoc eft, quafi edu-ôo glâdio St vibrato minitatur impijs in-tetitum,
r«e«/fif]Sumpta eft métaphore aiaculantibus, quiintento areu amp;im-pofitis fagittis petunt hoftes amp; feras. ^tporauitfib ijaliter impio, vt interficiatur.
vocat fagittas mortiferaszali-fer vafa mortis, hoc eft, inftrumenta con-rraperfequentesjficut Saulem amp; cius fatel-, qui me perfequuntur.
Ecceparturttintufl'tüa)Con-^ dolore pariet mendacïii.
^.E^Jofîtio de inanibus conatibus amp; ftu-jjQ ‘quot;npiorum, quibus fibijpfis, non pijs ^'^gt;nec funt feliccs conatus impiorum.nbsp;feilieet Saul amp;quili-
P®*’quot;“
Âl’Urfw] hoc eft, afflidionem amp;t ’Huaafficiatiuftumamp;perdat,
J hoc eft, proferet, id eft, um erit,amp;noti fuccedet,quicquid co na-eduerfus pios : Metaphoranbsp;^'“^^^‘^eprægnante amp; ædentefee-“«‘mortuum.amp;abo’tiuum.
^v. PoHeamfodit effodtt eam, ^incidet infoueamqti^i^fecit»nbsp;Oftendit impios,vt Saulem, Ablolon amp;nbsp;’Os omnes fibijpfis authores effe, amp; eau-‘ninteritus,quæque alijs machinantur i-pus accidere, ficut qui in earn fouea, quam
ƒ*“ j x«x«T6wj(a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x«xà
«lt;/lx«wJi8AiT«JûarÂlt;nz'a«»:rt x«xts^ IffefibinQcetù, altumquiUdere ouvrit.nbsp;Vonfultum malè,côfultoripcfsiæa rcs eft.
Etverfustalisextatapud Plutarchum : « «Mk« KÄx« Trfbjçô, fc« kcckoii «ttotïnbsp;damna.
’U addit Propheta exponens prçcedentcm verhculum.
ConuertetHr labor eùi^ in ca^
IN PS AL MVM DAVIDIS VIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23
ƒƒ e iMSi nbsp;nbsp;m‘vertte em ipfi^s3 i-
ritquttas etûs défi endet.
Afieueratio eft feu prædidio de certoin-teritu impiorum per propria ftudia, amp; ma-chinationesinfidiolàs contra iuftum. Alij conuertatur, vt fit oratio optantis feu pre-cantis interitum impijs, per eadem quibusnbsp;iplî iuftis nocere conantur infidiosc.
Labor] id eft, dolus amp; conatus nocendi a-lijsjvelaffliftio.
In caput] hoc eft, proprium exitium. Iniquitat]id eft,interitus,quem alijs iniu-fti parant.
Defcendet] id eft , vcnict, famp;S Wirt »brt I'rtn eigen femmen.
4. Gtatidrum a^io ô’gtoriatio coMra hopes de liberatione amp; auxilto Dei.
ConfiteborDotninoficudum XVIL iuflitiam e'uts,^ pfiiUam nomininbsp;Domtni alttfiimt.
Jpfiferam Domino, quas pojfam foluere, grates, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
iufiitia nunquam déficiente, Deo.
Profefsio gratiarum aftionispro libera-* tione, vt alios quoq; libcratos exemplo fuonbsp;ad gratiarum adionem inuitet.
Co«^feZgt;or]idcft,gratias agam. Secundunt iufiitiam eiue ]id eft,quôd iuftè punit impios»nbsp;amp; libérât pios amp; innocentes.
Pfallam nomini Domini] hoc eft, celebrabo bonitatem,iuftitiam,amp;potentiam Dei innbsp;me liberando amp; puniendo hoftes.Nam nomen Domini feu Dei dicitureius bonitas»nbsp;mifericordia, iuftitia, quam oftendit amp; déclarât Ecclefia:,in liberandis pijs,amp; punien-dis impijs.
PSALMVS Vin.
ARGVM.ENTVM.
|3Salmus eft generis demonftratîuî.qua A tenusptædicatbonitatem Dei patefa-cientis fe humano generi côditione omnium rerum,amp;prædicatione Euangelij,quodnbsp;fonâtin mundo Apoftoli,corumq;fucceC-fores,etiamfi videantur infantes amp; contemnbsp;pti coram mundo,amp; æterna gloriam amp; beanbsp;titudinem, quæ prædicationem Euangelijnbsp;in credentibus, tanquam effeftus fequitur»nbsp;Deinde deferibit humanæ vitæ neceffaria,nbsp;per collationê æternæ gloriæ, qua fruenturnbsp;bcatipofthanc vitâ,atq; etiâ dominij quodnbsp;habent in hac vitain omnes creaturas,quasnbsp;homo multis modis excellit.Eft amp; gratiarünbsp;aâio amp; celebratio bonitatis Dei pro tantisnbsp;bencficijs,códitióis, reuelationisEuâgelij»nbsp;ôtæternç
's
I
|
14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. amp;æternæ gloriæ. Transfertur etiamPfal-iflus ad. Chriftum, qui caput eft Ecclefiæ, qui etiamfi in hac vita, in cruce amp; morte e-tiam infra angelos humiliatus fit »tarnennbsp;perrefurredionem amp;afcenfionem incœ-lum fupraomnes creaturas conftitutus eftnbsp;Dominus amp;vidor,omnium iudex, v iuo-rnmamp;mortuorum, etiam fecundum hu-manam naturam, ficut ad Philip, a dicitur.nbsp;Partes funt quinque. I. Propofitio grariarum afl:ionis,depate-fadioneDei. z. Defcriptio Ecclefiæ. Collatiomifcriæ præfentisvitæamp; futu-ræ gloriæ. 4 Delcriptio gloriæ amp; dominij Chrifti amp; Ecclefiæ. 5. Repetitie gratiarum adionis. Tituluf. Adpræcinendum pro torcularibus Plàl-musDauid. Felixvincenti,id eft,vtipfein-terpretatur, effundenti fanguinem, fcilicet Chrifto fuper torcularia, hoc eft, qui Chri-ftus, vt Prophetaipfe inquit, folus torcularnbsp;calcauit in pafsione. Vatabalus ita vertitnbsp;ex Hebræo,Haggithith Pfalm us Dauid.Pernbsp;vidorem,intelhgens, vtfuprà didum eft,nbsp;principem intercâtores feu muficos, quosnbsp;Dauidinftituit in templo, cui hic Pfalmusnbsp;traditus fit cantandus, fuper Haggithith,nbsp;hoc eft inftrumento mufico, quod allatumnbsp;fuit ex Gath,vt quidam tradunt,'ciuitatenbsp;Paleftinæ,vtChaldæus interpres ita vertit.nbsp;Ad Cytharamaduedam ex Gath, fcilicetnbsp;præcinendus eftPfaImus:vel eftGithith genbsp;nus mclodiæ. t. Pfiipofitio. ’ Domine Domtnut noßer, quàm admtrahïle eÜ nomen tuUnbsp;in unwerfa. terra 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dat laude tuamßper cœlos. Eobanus. Jmperio qui (unita tenens dominaris amp; orbi Terrarum, amp; quicquid machina tanta tenet. Quam meritb tua magnificispraconia, magni Laudibusimplerunt folùvtran^ domum. Propofitio eftfigurataadmiratione Pro phetæ intuentis amp; cogitantis maieftatemnbsp;amp; magnificentiam Dei, eiusq; operum ad-mirabiliumin totohumano généré, internbsp;quæpræcipuè funt conditio amp; confèruationbsp;rerum omnium,amp;patefadio eius volunta- |
LVC. LO SSII tis amp; admirandi decreti de humana redem ptione, per datum verbû amp;miflumfilium.nbsp;Eftque hæc admiratio gratiarum adio.quanbsp;agnofeit amp; célébrât beneficium Dei condinbsp;tionis amp; fuæ patefadionis. Domine] lehoua, quiverus esamp;æternus Deus.N^fr]id eft,qui nos curâs,noselegi -fti in populum, nos défendis amp; faluas. Home» tuum] hoc eftmaieftastuâ,mifêri-cordia, iuftitia, veritas. In vniuerÇa terra ] fcilicet con/picitur, ele-uata vfque ad cœlos, hoc eft, tua maieftas amp; operaadmirandapertinguntvfq; adeœ-losjhoc eft,con{piciuntur in tota rerum nanbsp;tura,amp; in terra amp; in cœlo. Defiriptio Ecclefia collegia pervottm Euangelq. Ex ore infantium nbsp;nbsp;la^en- it tium perfeeßi roburpropter inl micos tuos, ^t deßruasinintilt;^^ ^Itorem. Infantum, res mira, tuam fermonibtii^’‘’fi^’^ Conteris, lingua ßmpUcis artegt;i^^‘‘^’ Expofitio eftpræcedentis vertus, de ma« ieftate amp; admirandis operibus Dei, condi-tione fcilicet amp; confèruatione omnium rerum, amp;redemptione humani generis pernbsp;filium,quam maieftatem,quantum ad connbsp;ditionemSe fuftentationem rerum attiner,nbsp;teftantur inter cætera ipfi infantes amp; ladennbsp;tes pueri, quos tnirabiliter Deusinvteronbsp;matern O format, conferuat amp; alit. Deindenbsp;editis iam in lucem præparat lac in ma-ternisvberibus,amp; conferuat contra multas iniurias,quibus pueri funtexpofiti, vn-de Dei omnipotentiaamp; bonitas in propa-gandoamp;confèruandohumanogenere élunbsp;cet. Deinde,quantum attinet adopus redem ptio nisjcon^icitur maieftas amp; bont-tâs Dei,quôdper Apoftolos eorumque fult;^nbsp;ceffores, qui funt quafi infirmiamp;l^'^entesnbsp;coram mundo, hoc eft, infirmiamp;contem-pti, fonat vocem EuaUgelij, qualiberanfurnbsp;credentes à tyrannide diaboli, àpeccacoamp;nbsp;morteæterna, deftruitiirregnum diabon,nbsp;quem inimiciim amp; vitorem vocat, cum t-pfius membris tyrannis, hæreticis,amp;e. Infantes amp; ladentes vocat, vt didnm eft, Primùm ipfos pnerosinfantesnbsp;in quorum conceptione, confefu^^'ÿ’^^^nbsp;alimonia elncetomnipotentia, bonitasamp;nbsp;fàpicntiaDei. Deinde Apoftolos amp;dolt;So-resEuangelij, qui coram mundo iu^çan-turinfantesÄ ladentes,h oc eftpn^^odmn-diferti |
äifertiamp;infirm i. Suguntautem, hoc eft, accipiuüt ex verbo Dei tâquam in gremionbsp;matris Ecclefiæiacêtes, Lac,hoceft,veramnbsp;cœleftem amp; falutarem doctrinain,eamqucnbsp;proponentes rurfus Ecclefiæ , per quamnbsp;Deusverèeft efficax. Robur vocatpoten-tiam amp; virtutem feu fortitudinem glorio-îâmEuangelij amp; operumDei, quavincitnbsp;Deus, amp;confundit homines blafphemos,nbsp;EpicureoSjiiegantes effeDeiini,amp; curarenbsp;homines. Item, diabolos, tyrannos,amp; hæ-rcticos,hoftes èc perfecutores Chrifti, e-iusque Ecclefiæ. Chriftus Matth.ii.citat dinbsp;âum de pueris excipientibus ipfumcumnbsp;ingrèderetur Hierufalem,côtra principesnbsp;facerdotum 8c fcribas prohibentes, ne ca-nerentpueri, inquiens : Nunquid legiftis,nbsp;Exoreinfantium amp;la(ftentium perFeciftinbsp;laudem,amp;c. Reâèigiturintelligitur PfaUnbsp;mus de patcfaâione Dei perprædicatio-nem Euangeli j,amp; effcâu eius,vita amp; lætitianbsp;Sterna,ficut fequitur;
'vtdsbo cœIos tuosj opera àï^torum tHorumdunamnbsp;fiellas, tuftwâafiï.
Effeâuj prædicati per Apoftoios,amp; cre-mti Euangeiij, lætitia æterna poft hanc vi-tam,exconfpeau noui cœli amp; terræ,amp; cor-porum creleftiutn, renouandorû in nouif-fimo die, iti regno Chrifti cœlefti amp; æter^ no,ficut diciturEfaiæôj. Eccecreo cœlosnbsp;^ouos, amp;non crût in memoria priora,amp;c.nbsp;Gaudebitisamp; exultabitis vfque in fempi-ternum,in hisquæeoocreo. Itaa. Petri?^nbsp;ifîquit Apoftolus : Sed cœlos npuos ac ter-ram nouam iuxta promiftum illius expc'nbsp;ôamus, in quibus iuftitia,hoc eft iufti habinbsp;tabunt. EtApocalyp.2. inquit lohannes:nbsp;Etyidicœlum nouum, amp;terram nouam:nbsp;^fimum enim cœlumamp; prima terra abijt,nbsp;mareabi)t,amp;noneft. QuiPfâlmumin-^Çhiguntde conditione rerun!, feu opifi-cio müdi,quo fc Deus patefecit, accipiuntnbsp;deaipeânamp;confiderationé cœli,amp; cœle-ftium corporum, Solis, Lunæ, amp;c ftellarum,nbsp;ex quibus omnipotentia Dei elucet amp; con-^icitur.
3. CoHatio miferiarumprafentis vifieamp;fu~ tur£glori£.
Qwde^ homOj quod memof es euis^antfilius horninù, qubd
iN'psalmvm dAvîdîs VII i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àj
Qualü éniiii mortaUfhotnoeSlyVt fit tièititrai Dotibm Ÿi dignuiti ial'tbus efle putes?
Qualis ab hüinanogeneratus femine, vtipfum ^estibidileâàs inter (Camelotes ?
Admirâtio eft Prôphetæj primùm de Chrifti in paßionehumi]iatione,in qua abnbsp;omnibuscreaturis,àdeoq;abipfo Deo vi-fus eft defertus elfe,ficut Efaiæ cap. 53- dici—nbsp;tur: Defpéâifsimusamp;abiedifsimusomninbsp;um höminum,plenus dolotibüs amp; ærum-nis: de eiusque rurfus exaltatiohe amp; gloria ;nbsp;atque dominio in omnès creâturàs. Dëiri-de de hominis miferia amp;ærumnisj quibusnbsp;eft propter peccatumfübiedus,dèq} ëiusnbsp;dignitate amp; impcrio inomhes crëàtîirdsjnbsp;corumq; licito vfu, reftituto ipfi per Chri-ftum inftauratorem amp; redemptorem hi!-manæ naturæ,quam in vnitate perfonæ af-fumpfit.
eSl homo^ id eft, quàn! eft abieiftus 8i ærumnofiiS;
^bd mentor es ilUus'] id eft, eius habes rà-tionern.quafidicat: quid meritus eft homo, aut quibus excellitvirtutibus, yteum faciasDominum omnium rerum,amp;hære-dem vitæætcrnæ.quafi dicat,nihil;
Aut ßlius hom'mis, quod vifitas turn'] id eft, fanas etim,amp;reftituis tanquam medicus æ-grotüm, qüôdafficis eUm omnis generis benéfrcijs.
Smijii eumpauiif^ermd'tgeréVi Deojfêd glorianbsp;nbsp;nbsp;honore coro-^
nabis eunui
Expofitio niembri proximi amp; de humi-iiatione Chrifti in opéré humanæ redem-ptionis,pafsione amp; morte, amp; glorificatiô-ne per refurrecrionem,item hominis,per amp; propter Chriftum, qui eft cohftitutus amp;nbsp;ipfe dominus amp;poflcfl’or omnium rerumgt;nbsp;amp; ornabiturtanquam coronapoft hanevinbsp;tam æterna gloria, amp; perpétua lætitiainnbsp;vitaæterna.
amp;iutfi'ieum] fcilicet,Chriftumpauiilperiri digereDeo,fcilicet, inpafsione amp; morte,nbsp;in qua vifus eft Chriftus defertus àDeo, fient clamat in cruce pendens vidimà pronbsp;noftris peccatis ,fenticns imnienfarn iramnbsp;Dei,amp; horrédos pauores: Deus mcus,qna-re medereiiqUifti?requieièente feilicet vernbsp;bOjhoc eft,diuina natura, nó exerente fuasnbsp;vires in ChriftO, vtcrucifigi amp; tnori poftet,nbsp;vtirenæus inquit. Item hominem oppref-fumærumnisinhacvitafugaciamp;lachrymalnbsp;rum valle i in qua homo dereliétus videturnbsp;àDeo. Chaïdaica expofitiohabet:Fecifttnbsp;deficere eum,fcilicet Chriftun!,in cruce,Sînbsp;hôminern in hac vita.
C
-ocr page 38-|
ANNOTAT. raatulam ab an^elis^hoc eft, inferiorem an gelis, hoc eft, tanta eft gloriaamp; honore ornât us homo, vt ver è.Deo fitfimilis, ad cuius imaginem homo fuit conditus. Itemnbsp;Chriftus infra angelos in pafsione deiectusnbsp;eft,fedimmcnfamaieftate amp; gloria orna-tus poft refurrelt;äionem,ficut ad Philippennbsp;fes fecundo dicitur. 4. Defiripttogloria amp; doming Chrißi amp; Eccleßa. Confl'ttues eu (Chriftum, ite Iiominê) fiiper opera manuumnbsp;tuarUiOmnia ßtbiectß'tfabpedt-bui etus Chrifti amp; hominis)nbsp;vn. Oues^ boues ^ntuerßsßnßinbsp;per pecora campt. VI n. nbsp;nbsp;nbsp;Volucres coeli{ßt{\i} pifies maris 3^ quamp; per ambulantß--mit as maris. • Expöfitio præcedentis verfus de gloria Chrifti amp; hominis, reftituto per ipfum do-minio fcilicet,amp;imperiofuper omnescrcnbsp;äturas. Ad hunc verfilm relpexit Paulus i.nbsp;Corinth. 15. excipiens patrem, qui Chri-fto omnia fubiecit: quo ex loco cóftat Pfal-mumpræcipuè de Chrifto intelligendumnbsp;elfe,tanquamdécapité Ecclefiæ. Depijsnbsp;autem hominibus tanquam de corpore amp;nbsp;membriseifls. CæterùmquiaChriftifuntnbsp;omnia, ergoetiam piorum feu Ecclefiæ,nbsp;quæomnia bonacùm Chrifto habetcom-munia. Habet igituramp; libertatem edendinbsp;omniacum gratiarum actione, ficut tefta-tur SpiridiusEpifcopus Cyprius, qui ho-fpitinolenticomederecarnes indie ieiu-ni),quiaChriftianus eiret,imo,inquit,quianbsp;Chriftianus,omnibus vefti tibi licet. Eufe-bius libro primo hifto. Ecclefiaft. cap. 10.nbsp;ouesó’boues. Luth. ÎDt'e CbttPen follennbsp;itt effen hoben auff ecamp;en. ƒ. Repetitio gratiarum ablionis. ' ’ 'DomineDomtnusnoßerjqua admtrabile eH nomen tuum innbsp;^niuerß terra. Repetitio primi verfus, qua monct fum-jnum cultum Dei effe,ad quem amp; hortatur Ecclefiam, gratiarum aftionem amp; célébranbsp;tionem potentiæ eius, gloriæ amp; bonitatis,nbsp;quæ declarauit in conditione hominis amp;nbsp;teftitutione eiusper Chriftum, |
f LVC. LOSSII PSALMVS IX. ’’f’ T ifuluf. EX Græcotïnfinem fuperoccultisfilii ~ Pfalmus Dauid:in quo nomine fill)'inquot; telliguntur omnes pij, qui filij funtDei ocquot;nbsp;culti coram mundo amp; delpeäi: pro quorum mirabiliconferuatione,amp; deletionenbsp;hoftium Ecclefiæ, Propheta in hoc Pfalmonbsp;Deo gratias agit. 2. Felix: Vincenti fupermorteinfipientiS PfalmusDauid,hoccft, vtprimam vocemnbsp;Felix exponit, effundenti fanguinem, in-telligens Chriftum, qui pro nobis effuditnbsp;fanguinem in crucc,amp; ipfam Ecclefiam crunbsp;cifnbiedam in hoc mundo,exemplo capitis Chrifti,fuper morte infipientis, hoc eft»nbsp;interitu Antichrifli, amp; hoftium Ecclefiæ,nbsp;quos infipienrcsamp; ftultos vocatrquodcumnbsp;Ecclefiam delere conantur, feipfos perdant amp; extinguant. 3. Hebræi.-VidorifuperMuth Labben,can ticum Dauid vt Vatabalus tranftulit,qui exnbsp;ponit Muth Labben, nomen canti}enæ,velnbsp;inftrumenti mufici,in quo hicPlàlmus cannbsp;tatus fit. Qpidam transferunt fuper morte Labben, intelligentes per Labben Gofi-athPhiliftæum hoftempopuliDei,nbsp;Dauid interfecit, vel alium quemeuo*!“®nbsp;ficutChaldæus interpretatur. SupcrifOt'nbsp;te viri, qui egreffus fuerat de medijs caft«’nbsp;Viftorinus: Almuth Labben interpretaturnbsp;Ipeciofam iuuentam,intelligés Ecclefiam»nbsp;quæ etfieftamp;habetur corä mundo firnihsnbsp;aniculæ recitantis fabellas ad colou’»‘l“^^^^nbsp;doftrinaEuangelijiudicaturäfaP*rtgt;ribusnbsp;huius mundi : tarnen eft coram D^o tanquam pulchra amp; florens iuuentosjfeu puebnbsp;la amp; fponfa,vt in canticis vocatur. ARGVMENTyiS. Pfalmus eft generis demonftratiui, qui^ célébrât in eo Dauid admirandam confernbsp;uationem amp; liberationem Ecclefiç,inde abnbsp;initio mundi, amp; finem eius, amp; deletionernnbsp;amp;interitum hoftiü , amp; præcipuè Anticfirfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ftijfimul admonens Ecclefiam amp; omnes P* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| OS, vt fuo exemple amp; ipfi hanc conferu^ti® nemamp; liberationem corporis Ecclefiatä *nbsp;mirandam, etiamfi quædam membra cru-ce cxerceâtur, amp;interficiâtur,amp; t^^lett^nbsp;hoftium agnofcantamp;celebrentproeanbsp;um,amp; orent vt EXeus Ecclefiam fu^*rnbsp;ærum nis i n hac vita contra hoftes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• amp; conferuet. Eftque hæc principAhs do r naamp; confolatioPfal.Ecclefiâ,etfi 5“ -rgj.nbsp;fta ærûnis in hac vita,tamé liberari Se conbsp;uari mirabiliter àDeo,amp;hoftes |
IN PSALM VM DA VIDIS
amp; deleri tandem horrendis exemplis,vt Pharaoné,Cananæos,Iudæos hoftes Chri«nbsp;fti,amp;EthnicosperfequentesEcclefiamor^nbsp;mnibus remporibus.
PartesPfalmifuntfex. i.Primaeftpro-pofitio gratiarum aftionis.
2. Secunda continet eins rationem,fum-ptam à delctis hoftibus.
3. Eft antithcfis, hoftes perituros, manfu-
ramautemEcclefiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
4- Eft confolatioamp; promifsio de fcruandanbsp;Ecclefia,amp; exhortatio ad fidem amp; fpé,item'nbsp;gratiarum aftionem.
5- Quintaeft precatioProphetæ amp;Eccle-fiæjVt feruetur amp;defendatur contra hoftes,.nbsp;additacaufa, cur feruari amp;c defend! fe petat.nbsp;Item promifsione amp; comminatione contra hoftes,cum repetita precatione.
6. Precaciodeinterituhoftium.
Pr0pofitiamp;‘
Confit eh or tibt Domtnem Co _Êxodii4. to corde meo^narräbo omnMmt
I.
IE Lamp;tabor exU'lt^bo tn te pfillajn nomini tuo nit i^twe. ¦nbsp;I^widudunj I)ifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nienttti tibi diccTe laudes
Expetit, 6rerumglor'ta,vttaifitlus.
^tj/ta pßiiiififg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canieen^t ,
^islieus in toto maximin orbe faeü.
Eropofttio cft eratiarum actionis; Àgo t'Di gratiasôDomine, quôd æe Eccle-liam fetuasamp; défendis mirabiUter.nbsp;ideft,agotibigratias. Eft
I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27'
Qjwd cduertït mtmtcos me os i n* retrorßtmdnfirmnbtinturnbsp;ribunt dfacte ttià
Qt^niamfec'tfl't 'tudtcium 'mè\\iî, umnbsp;nbsp;caufàm me am. Sediflt
per thronum, (jut tudicas iußt^-~ tiam.
Addit Propheta rationes gratiartim â-» ôionis, amp;: celebrationis nominis Dei,con-inbsp;feruationem fcilicet piorüm feu ÉCclefiæ,nbsp;amp; reprefsionem ac deletionertl hoftium*nbsp;inquiens : Ideo tibi gratiaS' ägö amp; cèle-»nbsp;brôte,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h
^bd conuertis inimicos meos retroYfum] ficiit Pharaoncm perfequentem ifraelitas re-prefsit amp; fubuertit Deus in mari rubro.
-Et infirtiiabu}tturamp; peribunt a facie f«4]id eftj-terrore ineuffo, quo impij amp; hoftcsEccle-fiæ,nemine etiam perfequente confternati fugiunr, qui terror lt;yi«(/xüWKdjlt;pö,ß«S Jr«# •nbsp;viHo'p d'aux appellatur.
i^oniamfectfii iudicium meÜ amp; meam caufani} nbsp;nbsp;,
hoc eft,fufcipis amp; défendis meâcaufam, amp; nbsp;nbsp;nbsp;‘
déclaras efteiuftam, 8c hoftes me iniuftè perfequi.
Sediflt fuperthronum,qutiudicasiuflitïam}\itiC. eft, qui fol us verè es iuftus iudex, intuens gt;nbsp;àrcana cordium, quod alij indices non fa-ciunt, nèc refpiciens perfonas hominumÿnbsp;nec errans in iudicando, amp; habens etiamnbsp;vires exequendi quod iuftunï eft.
ftatnferuasScdéfendis imvabiliter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rr 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1*1
id eft, ago tibi gratias. Eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Increpajttgentes, Çf ferdtdt-^^
braici'^'^^'^^” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^ tmpiuminomen eorum deleut-
f t 'm Atèrnum nbsp;mfeculußculi
Âmplificatio potentixDei, amp;gloriofæ defenfionis Eccle{iæ,amp; internicionisho-ftium, ita vt non folum ipfi pereant, fed e-tiam nomen eorum honeftum deleatur exnbsp;memoriahominum, amp; pcreat eorum po^nbsp;fteritas.
Cæterùm Deus tribus modas increpàt
Toto cords'} Vqç verè,non ftmulatè, vt hypocritæfolent,tantùm verbis amp;externisnbsp;geftibus,idq; tam in rebus aduerfts, quàmnbsp;prolperis tuatn agnofeens voluntatem amp;nbsp;præfentiam.
MhiibiiMtUit^hoe eft, mirabilem colle-
âionetnamp; conferuationem Eccleftæ omnibus temporibus.
Ceatoutagentesfcuhomines.
Eus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'¦ Vocelegisamp;EuâgeUiaccufantisomnes
Nominituoïideft,ntooter nomentunm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annundantisomnibusiramDeî
hoceft,mifericoràdmduftitiamamp; boni- l?^opterpcccatum,aàRoma.t. Keuelatur latem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iraDeidecœlo.
AltiJftme'lNotatioDel aV, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Horrendis exemplispœnarnm,publids
tentia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crusomntpo* Stpriuatis, qnx funt qua^ivoxlegrsaccn.-
„ . nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fantispeccatum.
*««esdu(8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertoribusinenarrabilibus,quos fett-
C a
28 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT LVC. LOSSII
|
tïunt imp!) amp; contumaces, vt Ariftobulus, quicùmfrâtréintérfecifletjftatim morbonbsp;correptus cft, S( terrors ac trepidationc,innbsp;quibuscffufb fanguine copiofo extindusnbsp;cft.Acgcfyppuslibro i. cap. 8. y I. nbsp;nbsp;Intmici defecerunt jramcA in ciuit-atamp;s deflruxi ßtiperijt memoria eoru cum ipßsnbsp;Expofitio eftpræcedentis verfus de perpétua amp; extrema internetione feuinteritunbsp;hoftium Ecclefi«,amp; impiorum, vnacumnbsp;ipforii memoria, amp;apudDeûamp; homines.nbsp;Inimicum primum vocat hoftem fuumnbsp;Goliath,Philiftçum,aut ali um,quem vicit,nbsp;cuihic verfus infultat: quod cùm minatusnbsp;effet, feomnia vaftaturuminIfrael,illei-pfe viftus fitamp;deletus. Vatabalus legitini-mice,quafi alloquaturhoftem,eiq; inful-tet.Dcinde intelligit quemeunque hoftemnbsp;EcclefiæDei. Frameaeft genus gladij feunbsp;hafta:,qualcsfucrunt apudGermanos vc-tercs, vt teftatur Tacitus. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3. Antithefis feu (oU/ttio humanit infirmitatit amp; potentie diHinx, y II nbsp;Dommus autemin Aternum permanetiparautt adiudiciunL» thronum Juum. V11L ipfe iudicabtt orbem terr A in luflitta, iudicabit populos innbsp;re^ttudtne. Eobanus. Tempore maie flm Domini non definet vBoi Omnes ifolio iudieat illefuo. Ipfo onones olimftabunt fub iudreegentes. Arbiter ille equustotiusorbiierit. Antithefiseftvirium humanarum,qux infirmæ funt, amp; pereunt, ficut experientianbsp;teftatur,amp;excmpla potentiæ diuina;,qu«nbsp;perpétua eft amp;infinita omnibus tempori-bus,iudicansamp;damnans omnes iniuftca-gétes, amp; in hac vita, amp; in futuro iudicio ex-tremo: in quo damnabit iniuftos,quibusnbsp;in hac vita bene fuit,amp;opprcfrcrunt iuftos,nbsp;vt Pharao, Hcrodes,Ncro,amp; fimiles.Et prænbsp;mia redder i uftis,q uibus in hac vita m alè funbsp;it, amp; opprefsi funt à tyrannis,vt : Icremias,nbsp;Johannes Baptifta, Paulus, Laurentius. Eftnbsp;igitur prouidentia Dei, amp; reftat iuftumnbsp;indicium, in quo damnabuntur iaiufti, amp;nbsp;libetabunturiufti. 4. Confolatioamp;promißit» |
Et faätus e^ Dominum refù-^ i X. gium pauperi.refugium tn o^pornbsp;tunitatibus,in tribulationegt; Afferetauxilium mifiris, defender egenos, Rebasin affliélis illepatronusertt. Additcaufàm,curDeus fe iuueritamp;de-fenderit contra hoftcs,non quiaipfe meri-tus fit, fed quia Deus pro fua mifcricordia amp; bonitate adiuuet pauperes, amp; oppreffosnbsp;omnes, quiipfum inuocant. Rf/«^i«OT]aliterexaltatio,cxHebrço,hoc eft, locus editus amp; cleuatus,ad quem in pc-riculo imminente confugimus, quafi di-cas:arx, munimcntum,afyl um.Tria aute thnbsp;dilcenda. i.EccIefiam effecœtum paupc-rumamp;ærumnofumfperantium inDeum,nbsp;eiusque opem inuocantium.notitia amp; fidenbsp;mediatoris. 2. Dcum nonftatim iuuarc amp;nbsp;liberare,fcd opportuno tempore : ideo nonbsp;debemus Deo pratferibere modum ant té-pus libcrationis, ficut monet ludith cap. 8.nbsp;Quare Deus différât auxilium interdum.
Et j^erabunt in te, qui now* x. runt nomen tuMmiquoniam nonnbsp;dereliquißt quArentes te domine. Natta erenim tibifidentes ratione relingi*quot;» Nec te quarentes deferuijfepotes. Adhortatur ad inuocationcm.fidem St. fpem feuexpeaationem opportun? liberanbsp;tionis. Nam fperabunt dixit pro fperent,nbsp;futurum indicatiui,pro imperatiuo. Nouerunr nomen tuum] hoc perfede cOgnofeunt te verum amp; fternum Dcum,amp;nbsp;tuam clementiam amp; bonitatem in media-tore. Quoniam non dereliquiftQ Ratio adhortati-onis à perpetuo auxilio amp; liberationc Dei omnium, qui ipfum inuocant, omnibusnbsp;temporibus. Repetitiogratiarum aHionis feu ad earn exhortatio. Pßitttte Domino, qui habitat Xi-in Sion, annunciate inter gent u ßudiaeius. Liberatus Propheta amp; defenfus, exhorta-turpopulum vt fccum celebrent ætenm/n amp; verum Deum, qui fe patcfecit populonbsp;fuo, atq; etiam illis qui habitant inter genres ex ludaris, jQj«i |
IN PSALMVM
Qwi haiitaf in Sio»1 Verum amp; æternum Dcutn,quifepatefecit Hierufalem, vbi eftnbsp;’ïions Sion, amp; templum, item area foederisnbsp;ptopitiatorium,quod typus fuit C hrifti,nbsp;quo Deus refponfa dedit, amp; cxaudicbatnbsp;’•luocantes.
^f«i/M]ideft opera,videlicet, mirandas ‘ibcrationes fui populi, amp; poenas hoftium.
Q^niam rec^ntrens fangvti-nem tornm, rccordatns gninis efFufi feu cædis pioru)nbsp;ohhtu^ clamor em paupe-‘CHTVL},
^^‘^»emorfufofumitpro fanguittepoinM, femper miferis auris apertaDeie/l.
Ratio exhortationis fumpta à vindiâa '*‘'?’itfähoftes Ecclefiæ amp;tyrannosin-^dicientespios, quorum fanguinem feunbsp;'ædetnDeus requirit,hoc eft,punit hoftes,nbsp;^araonem,Neronemamp; fimiles,etiamfi a-^H'^ndo différât pœnas, amp; floreanttyran-jppVideaturdefererepios,tarnen non obnbsp;“‘æetur clamoris eorum, fed certo tan'll exauditSt liberat,ficut Ifraelitas in Ke-
DAVIDIS IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai»
patior ab inimicis meis, feu quam ipfi mihi faciunt feu inferunt.
De partit mortt!'] hoc eft, extremo periculo mortis amp; lapfibus, in quibus pcreundumnbsp;mihi fuiffet, nili Deus adiuuiflet me, amp; e-ripuiflet mirabiliter,præter omnes caufasnbsp;fccûdas,quales lapfusamp; cafus omnibus pijsnbsp;multi obijeiuntur.
Propterea annunciabo'i Caufafinalis libera-tionis,celebratio laudurfi Dei, hoc eft, po-tentiæ eius ,mifcricordiæamp; bonitatis in li-berandis fuis.
I»partit filiarum Sio»] hoc eft,in congrega-tionefeu Ecclefia,nam in portis folebant indices confidere tanquam pro tribunali.nbsp;Sc indicate populum,quæibi conueniebat.nbsp;VoxHebræa, quam interpres tranftulit,fi-lijs feu filiarum, fignificat cogregationem.
ïnfalutarttuo^ hoceft,defalute tua, feu auxilio falutifero mihi à te exhibito, amp; li-beratione ab hofte Goliath amp; alijs.
Canfalatiodeappreßithafiibus,
Dtmerfamp; fiint gentes ïnfouea x v., quam feceruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laqueo ißo,
quem abßc onder unt, corner ehen far e^ per eorum.
liberatianis, eius^ caufa.
^^faeremet Domme, uide Jf^^ionem meam d'e 'mimicisnbsp;(quæ venit) qui exaltainbsp;portis mortis.
Cognofietur Dominus, iudii- xni. ciafaciensin operibus manuumnbsp;faarum, coprehenßis eFlimpiurnbsp;medttat tone.Sela.
Per fuaperdetur fcelera impius, amp; fua verbit
Pii vanis alio poenafuturalaco.
|
omnipatens, miferere precantis, cauftm rejpice qua fa met. Propterea annuciabo omner ^^^dattones tuas in portis film-Ston, exuïtabo in (dlutar 'tnbsp;tuo. Prccatur Propheta, vt feDeus pro fua mifericordiaSc bonitate, vthactenus.de-fendat contra hoftes, ac feruet in periculis,nbsp;quibus ficut Dauid ita amp;tota Ecclefia, amp;nbsp;pnguiipij inhac vitamaximisamp; varijsfub-iedifuntjideoopus habent afsiduainuo*nbsp;cationc 8: defenfione Dei, ciusque præ-fentia. Affitlienem de inimicis meis} hoc eft, quam |
Confolatio eft de oppreftis amp; extindHs hoftibus, illisipfis machinationibus,arti-’nbsp;bus amp; dolis, quos pijs ftruxerant, ficut fu-pradixitPfalmoy. deimpio.- Foucamfo-dit Sc incidit in earn. Eft autem duplex Me-taphora. Prior fumpta eft à venatoribus,nbsp;quilupisamp; vulpibusfoueam occulté effo-diunt, in quam prolapfi capiantur. Alteranbsp;ab aucupibus, qui occulté tendunt retianbsp;auibus. Cognofeetur Dominus ] Effeftus feu caulà finalis perditionis impiorum,amp;liberatio-nis piorum feuEcclefiæ, vt fcilicetDeus a-gnofcatur. r«d»ci«»w/4«e«î]hoceft,iuftèpuniensim-pios, amp; liberans pios. C^od addit, Medita-tione, monet vt opprefsionem impiorum, amp; piorum liberationem diligenter medi-temur amp; perpendamus,confcruemusqucnbsp;C 3 |
|
?• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, corum mcinoriam, amp; tranfmittamus ad pofteros. Aliter legiturlocutione, fcilicct,nbsp;dignaeft opprefsio impiorum, amp; liberationbsp;piorum. C^idam vertuntcanticum. Lutherus verbum, hoc modo, ÎC'ce gott-lofeijlveviîc.cfüt tnoen wevlt;fcnreinccbcnôc/ Ouvcbswovor. Vox HebraicaSela,vtfuprànbsp;didum eft, eft fignum cuiufdam magni amp;nbsp;fingularis affeftus in meditandaamp; confer-uada memoriaopprefsionis impiorum, 6cnbsp;liberationis piorum. Quafi dicat; hæc diligenter meditate, amp; cogita, quod Deus o-mnibus temporibus indicium facit, hoenbsp;cft,punit impios,amp; libérât pios. Vnde ad-ditcomminationem contraimpios,amp; connbsp;folationem piorum. XV11. - Conuertantur tmpvjin infer-num^omnesgentes obltutfeu-turDeuTTLi. XVIII QiMntam non in perpetuum •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obliuio er itpauperis ij^espaupe- rum nonperibit in sternum. nam natiqaam non ejje mtmor volet iUefuorum, Quos labor,(!r cura , trtßitia^premunt. nee fiia (pes miferie ent irrita femper, amp; olim Exulibas veniet fapepettta falus, Comminatîo eft feu imprecatio interî-tusamp;abie(ftionishoftiumininfernum,hoc cft, poenas infernales amp; aternas. Quidamnbsp;hoc locoinfernum exponunt fepulchrumnbsp;feu foueam amp; abylfum profunda,in quamnbsp;abijcicnturimpij amp; hoftesDei inextremonbsp;iudicio. Vatabalus transfert,conuerten-tur,in futuro, amp;intelligit de reditu hoftiûnbsp;Dauidis in fuam terram, vnde venerunt. Quoniam] Confolatio eft,Deum,etiam-fi videatur negligere pauperes, hoc eft ab-ieétos amp;ærumnofos pios, tarnen tandem liberate eos amp; exaudirc. Spespauperumnonperib'it] id eft, non exci-det, fed certo aliquando conièquentur, quodexpeélantamp; voluut, liberationem feinbsp;licet,exomnibus malis. ItainquitD.Hieronymus: Non aufert (Deusauxilium ;monbsp;dó fit qui fufferat, hoc eft, toleretpatienternbsp;cruccro, amp; expedet liberationem opportunbsp;nam. Qua ebliuifiunrur Dr«wjQuatuor funtnbsp;hominum genera feu cœtus. T. Aliqui prorfus ignorantverumamp;æter-num Deum, vt genres colentes idola. |
LVC. LOSSII
6. PrecattOiVt hofiium vires confiin~ gantur. Exurge Domine3 non conuer Xß'-tetur homo, iudicentur gentes tnconjjfeüutuo. Confiitue Domine legislato-'^^ rem (iugumÿ^^^’r eos3'vtfitantnbsp;genteSi quoniam homines ßtnt.nbsp;Sela. I Prccatio eft,vt genres, hoc eft, homines ignorantes Dei, amp; hoftes Ecclefiæde-leantur,vt agnofcantfolumDeum efleo-mnipotentem, fe veto elfe hominesinfir-mosamp;imbeeilles. id eft, fer auxilium, oftendctc eflepotentem auxiliatorem piorumamp;Ec-clefiæ. Exurge ] Quafi antea fis vifus dormirc 3c negligere tuos. nonconuertetur homo'] id eft, non augc-antur eius vires contra pios, fed debiliten-tur. Iudicentur] id eft, arguanturamp;damnen- tur. Confiitue cis Icgislatoreni] hoc varie expo-nituramp;transfertur. I Reâorein, hoc eft, potentem aliquem dominum feu tyrannum, qui eos opprimât, ficut Babylonios Cyrus.
Pone cis timorem,hoceft,incute eisme-tum, vttc metuant Dominum, velhoftes potentiorcs, vt vel lie agnofcantfuaminfir-mi rate m.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . 4. Spin- |
|
IN PSALMVM 4. Spiritumfandum,redoremamp;adiuto rem,quo edodi amp; illuminati intelligant fcnbsp;efle homines niiferosamp; indrmos, refipiC-cantamp;confugiantadDominuni,abeoquenbsp;petant aux!l!um,amp;fucceflum in vocatione,nbsp;quæ non eft fslix, neque funt labores nobisnbsp;autalijs falutares, nifi adiunet nos Deus, vtnbsp;dicitur loannis 3. capite : Non poteft fibinbsp;homoquicquamfumere, nifi fit eidatumnbsp;defuper. Et leremias inquit; Scio Domine,quodnoneft hominis via eius, hoc eft,nbsp;quod homo nihil fuis viribus amp; confilio ponbsp;teftefficere,quodvelipfi velalijsfit ialuta-rCjnifiDeus ipfum adiuuet amp; regat. PS ALM vs X. PSalmus caret titulo, ideo quidam pu-tant cohærere cum præcedente.Eft au-temduarfi partium : Prior eft generis demonftratiui, qua defcribit impietatem,nbsp;wrogantiam, amp; furores hoftium Ecclefiæ,nbsp;Tyrannoruni, Antichrifti, hypocritarum,nbsp;‘ihorum doftorum, amp; Epicureorfi inper-squendaSe delenda Ecclefia. ^tcraparte,quæ eft generis fuaforij,pre ^^tur,vt Deus diflos hoftes Ecclefiæ, Ty-’¦annos.Antichrtftum, eiusq; foci os, hy-pocritas, falfos doftores ,acEpicurcosdc-æatjUbetetacglorificetEcclefiam. o RD I r M-^tquidUominereceßt^lilo-tempore trthti- Curadeo diuerfus abù ? cur tempore tanto Tdmpncul a nobU dexteratuti eJi ? Cur pater afflictos, nbsp;nbsp;nbsp;in uffligentibui ipjof Deferis^rumnU, ten latuijfe voient ? ExoïdiumeftPfalmijfQmptûàtriftique ’¦‘^laProphetæ amp; Ecclefiæ, de dilato amp; quafinbsp;Pccultato auxilio dei, amp; mitigatione ærumnbsp;querelanbsp;cft *.faiæ 63.Quare finis nos opprimi amp; de-uorari,nec audis nec faluas nos ?Item Aba-cuci. yfquequô Domine clamabo, amp; nonnbsp;cxaudies : vociferabor ad te vim patiens, amp;nbsp;nonfaluabis? Duobus modis Deus abeft,nbsp;^'Occultât auxiliunuprimum ablato amp; ob-fturato verbo,amp; traditis falfis cultibus.a.nbsp;dilatoauxilio amp;liberatione in calamitati-bas.Differt auté amp; occultât Deus auxiliumnbsp;Sc hberationem, primùm,vt noftrainfirrainbsp;Us agnofcatur. Deinde, vt fides crefcat amp;nbsp;inuocatio. Tertio,vt liberatio fit gratior,amp; |
D A VI D I S X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3t potentia Dei amp; gloria in liberandis fuis fit confpeftior amp; illuftrior. rr^Kid?] Admiratio eft, cuius caufà cft, infignis bonitas,amp; dementia Dei. quafi di-cat:quodeftnoftrum tantum peccatum,vtnbsp;tutam bonus amp; Clemens nosdeferas amp; auxilium différas, amp; occultes ? i. DefcriptioAnticImÜiamp;fociorumeiusperfe-quenttum Eccleßatn violentia,delis aiiutis amp; (allidts.ad augendaet conßabiliendamnbsp;ßiam petentiam,dignitatesnbsp;drapes, e^c. Cùmftiperbït tmp'tHtàncendt tur pauper i comprehendunturnbsp;in confilijs quamp; cogitant. Primum peccatum feu vitium Antichri- II. fti,amp;fociorû eius,quo impellunturadper-lèquendam Ecclefiam amp; pios, eft fuperbia feu arrogantia, quafeipfos admirantur, amp;nbsp;contcmnunt cæteros, opinione fingularisnbsp;iuftitiscjfapicntiæ amp; potentiæ. Cùm fisperbit impitts} hoc eft,exto]lit fe.Lu-therus : vbenoecôjottlofe »bcibnnotntmpr. Incenditur pauper'] hoc eft, ardetigne per-fecutionis, patitur afflidionem. Lutherus : 00 nm^oci-cU’nOckiocit. Comprehendunturin cofilqs] Conlblatio eft, confilia aftuta, amp; machinationes infidiofasnbsp;impiorum, quibusconanturdelere Ecclefiam amp; pios, redundare in ipforum capita,nbsp;id eft, illisipfis efl'e perniciolas.ficutfuprànbsp;dixit, Irnpium caderein foueam,quam fo-dit.Vatabalus,amp;Felix:Comprehendantur,nbsp;id eft, illaqueentur, vt fit precatio, feu votu.nbsp;de interituimpiorum. Lutherus vertit:0tenbsp;bcncfen fid? on etnano« / »«0 ccotcfiten lofenbsp;Ding. Confpirant impij amp;coniungunt, vtnbsp;deleanrpium,coniundis viribus amp; cófilijs.nbsp;Eft auté mutatio numerifingularis in plu-ralem, quia non folum intclligit vnum im-pium Antichriftum,fed om nes focios eius,nbsp;adulantes ipfi,amp;defendentes eius regnum,nbsp;Tyrannos amp; hypocritas. OjMniam ^oriatur irnpins tn defiderijs antmamp; fuamp;, tni-quud: benedicensfibi»bla^phematnbsp;Dominumj. III 4 Secundum vitium, feu peccatum Anti-chrifti, amp;fatellitum eius, Tyrannorum, amp; impiorûomnium,gloriatio de feipfis,feunbsp;perpetratisfceleribus,auaritia amp; blafphe-mUinDcum. C |
|
jz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT Gloriaturquot;] Aliter : laudat fe vel alium ijfdé peccatis feu vitijs obnoxium amp; deditum,vtnbsp;auarus auarum,impudicus impudicû,furnbsp;furcm. Indefiderijs anim£ falt'] prauis fcilicet cupi-ditatibus, amp; fceleribus pcrpetratis,de qui-bus dicitur:Væ illis, qui gloriantur cùm male fecerint. Erintquus (malè faciens)benedicens fe'tffum] id eft. laudans feipfum, acfelicem ôi fortu-natum prædicâs. Aliter:Auarusbenedicitnbsp;auarumjtanquamfelicem amp;beatum propter opes. Blaß)hernat Dominum] Alitenirafci faeit do minum,hoceft, adiram prouocat,fuo connbsp;temptu,amp; peccatis. Viftorinus hoc ordincnbsp;enumeratpeccatafeu vitia Antichrifti, de-pida graphice hoc verfu amp; fequentibus,nbsp;vfque ad illumzExurge Domine.
Sumfelix, quit enim negat hoc,feUx^ manebo.
nil. ImptHfprA/uperbtatrAfitAno quamp;ret : non eJi Densjùnt omnanbsp;co^tntionei eua. |
Accufatio irapietatis, qua tria comple-ditur, ignorantiam veri Dei;contemptum eius,amp; negationem prouidentiæ Dei,quo-rum omnium caufa eft fuperbia,feu arro-gantia mentis, quam excitât amp; äuget in illis prolperitas in rerum copia. Vra fuperbia ira fua] Vatabalus: Quam (fu-perbiam) facie fua fert impius.ExHebræo, præ altitudine mentis fuæ,quageftus hoininbsp;nis faftuofi indicantur. N OK qttarit{ye[)quaret] fcilicet Deum,hoc eft, Non ftudet agnofcere Deum,non colitnbsp;autinuocat, fed contemnit. Nok eß D««JfciIicet,curans res humanas, aut benefaciens luftis, aut punies iniuftos.nbsp;Vox eft Epicureoru, negantium prouiden-tiam Dei, quia in hac vitaplerunque bonisnbsp;eftmalè,amp;mails bené. ItaPfalm.14.deim-pio dicitur : Dixit infipiensin corde fuo,nbsp;non eft Deus. InqumatA ßint njiamp; tlluis in o~ mni tempore 3 aujeruntur tudi-^nbsp;cMtuaa facte eiddis cotra omneinbsp;immicosfiios mfatus eß. De ftudio perpetuo 8c infatiabili impiorum, iniufte agendi, cum contemptu iudi-ciorum amp; voluntatis Dei afsidue inquiren-tium amp;parturientium dolos amp; artes ma-las, quibus opprimant iniinicos fuos,hoc eftjiuftos, qui aduerlàntur ipforum impie-tatiSc peccatis. Inquinata funt] Vidorinus, parturiunt, id eft, inquirunt amp; excogitant artes nouas, amp;nbsp;dolos,quibus noceantiuftis.Vatab.dolorcnbsp;afficiunt,fcilicetpios. Ki«] Inftituta amp; confilia. Omni tempore] hoc eft, femper inquirunt aliquid, vtnoccantiuftis. Auprunturiudicia] Vatabal.In altitimi'^® funtindiciatuaà conlpedueius,id eft, remota funt amp; longé ab eo pofita. ludiciaßd eft,animi aducrfioncs 8c plagÇ» hoc eft,impius blanditur fibi,perperraunbsp;mala, amp;{ecurus eft,putans Deum nonvt-dere,aut puniturumfcelerahominum• Contra omnes inimicos inflatus est] id eft»^“^ fihalitu oris difsipat hoftes, quibus put^nbsp;ic efle fiiperiorem,ideo tanquàm mulcnsnbsp;pulices deipicit ex alto, opinioueluæpo enbsp;tiæamp; virium. Vatabalus,inimicosluos u -flat, id eft, fe putat quafi halitu amp; rlatu orinbsp;fui poffe perdere amp;tonere,tanquàin ventunbsp;extirpât arbores radicitus, amp; euertit. Dixit enim in corde |
IN PSALMVM fnouebor à generations in gene-riiiion^,cjuoniam er ofine malo.
Actiologia fecuritatis impior uin,amp; pc^ Wionis eorum de perpétua felicitate,nbsp;Ptofpero fcelerum fucceffu, fperantiumnbsp;«tnper vifturos,amp; nihil aduerfi fenfurosnbsp;vita, amp; fruituros delicijs , ficut gloriaturnbsp;Niobe apudOuidium lib. d.Metamor.nbsp;Sumfelix, qua enim tiegat hoc?ftlix^ mgne o.nbsp;Hoc quü dubitef? tutum coptajeett.nbsp;Maitrfum, quam cuipoßitfortune nocen.nbsp;ilulta^mripiat,mulco mihifl»r4 reltnquet.nbsp;Ixcefftre metum mea tarn bon^t •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»«r
. Dixin»«rlt;io]hoceft,itaintrafe cogittt impius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. „
Jlgf»er4fi(ino λ «»errfdfl»«]
Sumßnedolo'] hoc eftgt; calatnitate gt; ueriitatibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Cuius os maledi^i(^^^plenis^ amaritudtne çÿdolo,fi^onbsp;bngua eius dolornbsp;nbsp;nbsp;labor
ûefetiptio naturæ Antichriftij ^yrannorum, hypocritarum = qui cumnbsp;»ïTiisamp;violentiadelereEcclefiam.amp;Pæsnbsp;quot;«npoffunt,admalediaafe amp;ûolos con-ï'^unt,reinci;infidijsagunt,ficutteftaturnbsp;^''^'gt;tiaChrifti,amp; exempia noftn quoquenbsp;^quot;^poris. oj]ideft,fermo. ,p,.-
^«^'ingH«]ideft,in corde ,quodfub Im-gwpofitmneft. »
Coloré-labor] id eft, affli^io amp; vexatio.
'^Ui. Sedet in mfidijs atrioru in oc-eultis,^t interficiat innocetemy oculi eius in paupers tntentijunt^nbsp;. Expofîtio infidiar^ m amp;
piorum,quihoc vnum magno ft^^m amp; m-tcntione animi agunt,vt pauper es, hoc et, pios imbellcs amp; defertos, vel vi,velinhQi)S,nbsp;interficiant, amp; deleant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, «
. Sflt;ieiif]ideft,habitabit. villarum feu paeorum, in quibus ha *nbsp;homines indofti amp;fimplices:ideo iphs tacinbsp;lius intendere infidias, Si nocerc poüuntnbsp;inipij,callidiamp;vafri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Intentt fant inpauperem] hoc eft, oblerua p^perem,vtquacunq; oblatayel acceptanbsp;occafioneinterficiant,infidiosè Sc occult^nbsp;înfidtaturinabfi:ondito,(jttafinbsp;leo m ^elunca. Infidiaturi'Vt ra--ptatpaupere. Rapiet pauperemgt;nbsp;duw attrahit eum laqueofi4gt;o.
ExpofiÛQ inûdiarum pritnùm per fimi-
DaViDIS X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^
litudinem fumpta à leone, qui latîtans în Ipeluncaprædæinfidiatur Alteram à vena-toribus amp; aucipibüs,qui feras amp; aues laquenbsp;is feu retibus capiunt amp; attrahût. Ita etiamnbsp;inquit,impii,tyranni amp; hypocritæ, quali rcnbsp;te attrahunt pios,infidijs amp; fraudibus.
Et conteret,inclinabit pro-ft er net 'mfortitudmefiua paupe-res. Acculàtio hypocrifis împiorum,quî vtpios, innocentesamp;fimplicesfaciliùspcrnbsp;dant, le humiles oftenduntamp; imbelles, oc.*nbsp;cültantes infidias amp; vires fuas,aliud loqué-tes,amp; aliud habentes in animo. Vatabalus;nbsp;contritum humilemq;feoftendit,hoc eft,nbsp;attrahitfefe,amp;deijcit,ficutleoinclinât fefcnbsp;amp;:incuruat, vtfortiùsinprædaminfiliat, amp;nbsp;tune cadit (pius) in robufta eius, id eft, vn-gues, in quibus eft fortitudo leonis.
Vauptres] id eft, cœtus contritorum, hoc cft,debilium,iuftorum fcilicet, qui finit imnbsp;belles amp;contriti.
Eixit enim in corde fiio : obli- x t tus eft Deus, ab fi ondit faciernjnbsp;ftuamsnon ^idebtt in Aternum^.
Repetitiofecuritatisimpiorum,amp; con-temptus Dei, quem putant impij non cura re res humanas amp; Ecclefiam, feu pios, nonnbsp;viderepeccata hominum,aut punire. Eftq;nbsp;hæccaufaomniumlceierûin mûdo,quôdnbsp;homines vel ignorant, vel putant eum ne-gligerereshumanas,nccpuniturfipeccata.
Die it in corde] id eft, ita cogitât intra fe, ita perfuafum habet,Deum non curare res hu-manas,aut feire quid agant homines, velnbsp;bonavelmala. Precario.
Exurge domine D eus,exalwi, tetur manus tua^ ne obliuiftcarùnbsp;pauperum,
ititia Paterafflicios, age rejpice, latain
Eße tuant miferü,fentiatho{tif opem.
Eft hæc altéra pars Pfalmi, prccatio Pro-phetç,Ecclefiæamp;piorumomnium,vtlibe-renturà violentiaapcrtaamp; infidijs occultis Antichrifti,tyrannoru amp;hypocritarû,amp; adnbsp;dit caufam finalem, vtipfius Dei manus .Lnbsp;potentia amp; gloria exaltetur.i.innotefcat innbsp;mundo. Deinde vtconfundantur impij,nenbsp;gantes elfe prouidentiâ, feu Deum curarenbsp;Ecclefiam,amp; piospauperes, hoc eft,côtentnbsp;ptos amp;delèrtos,pfidijs humanis in hac vita.
Tan quam laturus opé opprefsis, quos antea vifus es deferere, amp; quafi dorminbsp;rc amp; dcfîderc,non affici eorum malis.
ittx-
-ocr page 46-34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ANNOTAT. IVC. LOSSII
Etexalteturtnanus f«lt;*]Caufafinalis libera-tionisamp;defenfionispiorutn, vt ipfîus Dei manus,hoceft,potentiaamp;bonitasDeiex-altetur,hoc eft,cognofcatur in liberationi-bus,publicis amp;pnuatis,quç promifsionumnbsp;funtexetnpla.
X11L nbsp;Propter quid int amt impiui
Deum Î Dixit enim m cordefuoj non requiret.
Repetit caufam pcrfequutionis impio--rum,quæ eftipforum fecuritas, amp; perfuafio carnaliSjDeum no curare aut relpiccrc Ec-clefiamamp;pios.
Dixir] Antichriftus amp; Tyrannus. 1» cordefuo'] ita, cogicauit intra fe.nbsp;hoc eft, Deus non curat resnbsp;humanas, fed negligitjuon libérât amp; defennbsp;ditpios,nonpunitpeccata,quiapœnasdif-fcrr,amp; florent impij.
xini. ^ides,quomamtulahoremet dolorem confideras, ^t tradasnbsp;eosinmanustuas.
Eobanus.
Nempe vides,dolor amp; cura, faui^ labores, A aliain manibus fiint fita cunda tuts,.
Soli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi miferorum turba reliita efi.
Ex ope confiUunt orbtis amp; orba tuu.
Aflcueratio de prouidentia Dei, amp; cura paterna eins ergapauperes amp; orphanos.
Montant laborem amp; dolorem'] hoc eft, niife-tias, Deus verè confiderat, hoc eft, videt amp; attendit, libérât pios tandem, amp; punit im-pios,afficitur eorum mails, vt pater, fientnbsp;Pfalm. 27, inquit: Pater amp; mater dereliquenbsp;runt me,Dominus aurem fufeepit me. Eti-amfi videatur aliquando negligere, vt illiusnbsp;potentia illucefcat piorum hdes, amp; expedanbsp;•tio auxili/ confirmetur, amp; accendätur,amp; li-beratio fit ill uftrior amp;gratior.Eftin hoc vernbsp;fuPfalmifirma, veraamp;neceftaria confola-tio,fæpe cogitâdapijs, Deum tum primùmnbsp;liberate amp; defendere pios, cùm à caufis fe-cundis,hoc eft, omnibus crcaturis amp;præfi-dijs humanis deftituuntur, deq; illis delpe-rant, ficut Pfalmo 72. dicitur: Liberauit Donbsp;minus pauperem, cui non erat adiutor.nbsp;Quifque igiturpromifsiones amp; exemplali-berationû priuatim amp; publice cogitate de-bet,amp;repetere memoria, quoties ipfe quonbsp;que mirabiliterferuatus fitin maximis pe-riculis vitf fuæ,amp; petere amp; expedare à Deonbsp;deinceps liberationem,amp; auxilium fiducianbsp;potentiæDei amp; bonitatis, amp; libefatus illinbsp;ageregratias.
XV. nbsp;Cont ere brachiu impijnbsp;nbsp;ma-
lilt;tni) quamp;retur impietas ilbut,^ nonmuenietur.
Precatio,vtprorfi.is deleatur ex terra im plus, hoc eft, Antichriftus, eiusq; fatellites,nbsp;Tyrann! amp; hypocritæ, qui ad Deum nonnbsp;conuettuntur.
' Qjiaretur impietas] hoc eft, inftituetur de eaquæftio,vtpuniatur. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Etnoninuenietur] fubaudiimpius,qui non comparebit aut fubfiftet in conlpcdu amp; m-dicioDei.impictatis amp; fcelerum fibi con-fciuSiVatabalus:Qu£res impietatem illius,nbsp;amp; non inuenies eum, feilicet irapium.
Dominus rébahit in sternu,'^^^’ inßculum feculi,perdant gennbsp;tes de terra illius.
Eexfuit,efi,amp;erit Dominus,rex omneptrtutitUt Jpfiiisèregnop^ensinimicacadet. .,-,1 •nbsp;Afleueratio de perpetuitate regni Chri-fti,id eft,ecclefiç in hac vita amp; futiira,in quanbsp;glorificabitur liberataab omnibus malis,nbsp;amp; de interitu Gentium,hoc eft,impiorura,nbsp;amp; eorum abiediôe in çrernas pœnas, cumnbsp;diabolis in nouilsjmo die, poftquarn, per-ditis amp; abiedis impijs,iuftiti3,hoc eft,iulu,nbsp;habitabit in terra, ficutPetrusinquit.
Defidenum pauperum di^îi Domine, cofirma^îi, cor eo-rum, quodattendat aurâ^^^'
Eobanus.
Supplicia exaudis miferorum votateg^^ff^ff^» Hisetenimpatulisauribusejfefele^' .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Affeueratio repetita de pro uidejttia Dci amp; cura erga Ecclefiam, quôd feilicet vercnbsp;curat Ecclefiam, amp;piosp3uperes, hqc c«»nbsp;deftitutos in hac vitaprçfi'^fl^ humaniSj^ -iedos amp; contemptosjin^æc^^^^®^®quot;^^'’nbsp;numfiducia mediatoris-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Defiderium] hoc eft, preces quibusdelide-rant, petunt amp; expedant auxilium, libéra-tionem,amp; defenfioné contra hoftes,amp; nii-tigationemærumnarum.i
Confirmafii cor eortou] hoc eft, certos reddidifti, amp; confirmafti fidem eoru, quQ«nbsp;verè exaudis amp; relpicisEcclefiâ : flj’æ •nbsp;eft caufa finalis exauditionis, amp; Im^nbsp;nisdiuinæ.
rt indices fUptüocSoppreffo.T^'^''^' evt non apponat ‘ultra magnfß-careßhomofiiperterramj'
Aliacaufafinalîsexauditionis amp; libcra-tionis ecclefiæ Si piorû,qui funt fîmiles pupillis amp; orphanis,opprefsi amp;deftituti,omnibus præfidijs humanis, vt fcilicet confun ^ntur impij, Sc infringantur eorum vi-’’^Sjamp;definantperfequi pios, cùm videantnbsp;habere Deum opitulatorem amp; dcfenfonbsp;contraqucm nihil conari aut efficercnbsp;Poffunt.
2.
3‘
''quot;l»- PSALMVS XI.
'Titulus pfalmi. PRAECINENOrM.
Pfalmui Dauid.
• titulus in exemplari D. Maio-lignificans primù m cur fit compofitus, ^‘aelicetvtpræcinatur,feu cantetur in ta-j^!^naculoleutcmplo,ad cxcitâdam fidemnbsp;'•juocationem præfentia:amp; auxilij Dei innbsp;j^f^ulis amp; æruninis. Deinde, quis eius fitnbsp;ViÂ^’y^^clicet Dauid. Vatabal. fie habet:nbsp;hoc eft, Pfalmus mifliis ànbsp;plo 't P^niario cantori,feu mufico in té-‘^ntir^“^^tur.Felix:Vincenti.Item:effunnbsp;feriptus,nbsp;uid, aû’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patient! : deinde ipfi Da-
^“bieais cruci Sc effufioni P«etit “'^^‘^''ita, vt eo fe confolenturnbsp;amp; expeftantes auxilium à Deo.
PP, f'gt;Wn'^.§''«'«sdelibcratiui,quocô-'libucf./ . ‘^inpericulis Si perCecutio-P’'æfentiaamp; defenfione Dei,nbsp;exêhin “ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes pios,vt fuo
ab eo H ””‘^^”îûeo, pétant ôc expcôent hoftes amp; libera-^‘oncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abducantur à fide Si inuoca
’luibiîfcü’''^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impiorum,aut
hotiibus f• ’^ernculamentis Si tenta.-‘^Onfidan^»^'’S^’^^’^æibus,quominusDeo expeâét ab eo auxilium amp; de-^tüalhoftes corporales amp; fpûnbsp;üidisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhiftoriam attinetDa-
ttj jiî ^”“®^citurPfalmus àDauidecon-^æicosvel hoftes,qui ipfum i^urquam tutus elfcpof-5«tp?.,î) nT rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Palæftina,confu-
extra Palæftinam, vel e-fcrçf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loca deferta, amp; de
'Utin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt tutus eflé poffet à perfe-
^^’¦^^^ttûzcontra quo-‘**tl ml ‘^’¦^^’¦\‘’’^^^^‘:^Pefcendafuga,Da-^etió fugiturum ^trtam ^’^tiiaconfidatin Domino,à quo
tâiælhna, feu patria. Partes funt
IN PSALMVM DAVIDIS Xî.
I. Querela de hoftiumpcrfcciitionc. Confolatio.
Comminatiopœnarum contra hoftes.
I.Querela deperfecutione.
In Domino confido, quoniam diettis antmamp; meA^tranfm'tgra innbsp;montemßcutpajjèr.
Eobanus.
Omnit in omnipotente Deofidücia noflra efigt; lüe meas vere jpes facit ejfe ratai.
Prima pars Pfalmi, qüerela de perfecütù one Saulis. Propofitio amp; exordium Pfalmi,nbsp;Non fugiam, vt monetis, ex regno feu Pa-læftina, propter terrores amp; perfecutioncsnbsp;hoftis,quia confido Domino,hoc eft,fpernnbsp;omhem auxilij amp; liberationis pono in Domino,qui eftomnipotens, amp;promifit munbsp;hi auxilium amp; liberationem.
Quoniam diettis^ id eft, Audetis diccre mû hi,amp; me incitare ad capeflendâ fugam tan-*nbsp;qüàm defertum à Deo.
Anima »if«] id eft,mihi,per lÿ'nécdocheni Tran/migrainmontemßcutpajfer'] id eft,au-fuge in loca niôtofaamp; deferta, in quibus fisnbsp;tutus amp; 1 areas,fieut palTer, hoc eft,celeritcfnbsp;ficutpafferes celériterauolant, animal prsenbsp;cæteris timidum. Alij transferunt, generâ-liter,ficutauis, fcilicet quæcunq; exculTàc^Énbsp;nido, feuelapfaex reti.
I» montem'i Alij : dx monte veftrO, hoc eft* cxPalæftinæ, feu ex ludçæ regione môtofa,nbsp;adPhiliftæOrumregionem. Eodemmalonbsp;multafæpe hortatutpios, vt defpcreht denbsp;prç fentia amp; defenfione Dei, occulté amp;âpei‘nbsp;té, quibus omnibus opponenda eft pró-*nbsp;mifsio Dei, de ferédo auxilio,amp; hoc exem«nbsp;plum Dauidis, confidentisDomino amp;éx*nbsp;pedantis auxilium.
Qî^niam ccce impif intende--runt arcumiparauerunt figit-tdtsßas ßiper neruum, fagtt-' tent in ooßuroreHos corde.
ÎI.
Ratio eft exhortationis amicórüm Daui dis,curfugere debeat ex Iudæàinmôtes,amp;nbsp;petcre latebras, fumptaà perfecutione Saunbsp;lis amp; infidijs, eiusq; fatellitüm,qui quafi ar-cum intéderint iam,amp; parati fint ad peten-»nbsp;dum fagittis Dauidem ex inopinato, quafinbsp;delitefeentes in loco obfcuto. Vel verbanbsp;funtDaüidis,quibus ipfecaufam addit,cürnbsp;fugere nolit. Quia etfi hoftes intehti funtnbsp;ad nocédû fibi, tarnen corû conatus fore itnbsp;ritos propter Dei præfentiâamp; defenfione»nbsp;ïnohquot;
f
-ocr page 48-3^
4NN0TAT LVC. LOSSII
|
In obfcurOjReferri poteft vel ad hoftes fc dentes in obfcuris Iocis,vnde ex inopinatonbsp;petant iuftosfagittis,veladipfos iuftos latentes in obfcuro loco, in quo tuti fint abnbsp;hoftibus. Titctos corde'} id eft, iuftos,fimplices, qui funt fine fraude, agentes rede amp; fimplici-ter omnia* 11L nbsp;Qi^niamfundamenta deflrù xerunt:,iu^ti^ qutdfaceretf Expofitio querelæ amicorum Dauidis, vel ipfius Dauidis,de infidijs amp; perfecutiói-bus Saulis, amp; fatcllitum. (^on'iamfundamenta] hoc eft,arces amp; pro-pugnacula in Pa]gftinadeftruxerunt,in qui bus antea tutus fuit Dauid cu fuis: vel fundamenta vocat fraudes Saulis fradas amp; ditnbsp;fipatas. luHtis quidfaceret'] hoc eft. Ego Dauid,qui habeocaufàm iuftam contra Saule. Quidnbsp;faceretPQuomodo fe defendere poffet connbsp;trahoftem tarn crudelem amp; potentem, nifinbsp;Deum haberecdefenfore/Quafi dicat; nihil* Lutherus vertit : XÜßs foltcöev ©crccfitcnbsp;ßujlvfdjten/Solt vnsoevnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oDcc lehren Aliter :Iuftus quid fecit .1. egö,qua-fi dicat: nihil feci,aut meritus fiim,cur lib e— rarer ab hoftibus,fedDei beneficiu eftgra-tuitum,meiamp; meorumliberatio. Vcl : lu-ftus qdfecitPquid ego malefeci Sauli,cp menbsp;perfequitur ? Qmfi dicat :Nihil,imô optime deeo fum meritus. Itapij amp; Ecclefia o-mnibustemporibus,iramerito affliguturnbsp;à mundo,ficut de humano genere,amp; Chri-ftusamp;Apoftoli. Confolatiodepriefentiaamp;auxilioDet tn afflictionibtts. 111L nbsp;Dominus tn temploßnälo ßto cœ-loßdeseitts, oculi eüts a^ptaunt, palpehramp;eiddi pro babunt filtoshonbsp;'minurrLgt;. N. Dom'tnus tuÜumprobat, imp'mm,^ diligent em miqu'tta-’nbsp;tem odtt anima eùtsgt; Eobanus. At Deus interea terupla incoUtaurea cœli, Ipßus ißa. thronum regia diues habet. Intentes habet Ule oculos,videt omnia, amp; idettt Vre/^iciens hominum iudicattmnegenut. |
Ille hominum trutina vitas examinât aqua-. Approbatillebonos,improbattllemalos. OpponitquerelædeperfecutiôibusSau lis,amp; hoftium,confolationem de prouideiinbsp;tiafeupræfentiaDei amp; auxilio, fedentis innbsp;ccelo.Vnde omnium hominum opera, amp;nbsp;conatus afpicerc poteft, amp; defendere amp; liberate fuos, amp; punire hoftes fuos, amp; ec-clefiæ. Üominusin templo fantloftio'] hoc eft, fanöi-tatis,ideft,incoelo:hoceft,Deus vbiq; ad-eft prçlènsjintuens amp;cognofcens omnium hominum Opera,amp; ftudia. Dominus in cxlo fedes {'jasJRepetitio eft.qua fi dicat : Dominus vere amp; certo eft inccelo,nbsp;quocunqjloco afpiciens homines,ficutad-dit : Oculi eius aßieiunt'} hoc eft, vere Deusnbsp;cognofeit, amp; curat res humanas,iufta ap-probans,amp; iniufta puniens. Dominus iuUumprobat} hoc eft, diligit, ap-probateiüs ftudia amp;a(ftiones iuftas-Vehiu-ftum probat, hoc eft, examinât, amp; exercet afflidionibus aliquandiu,vt fides ciuscrc-fcat,amp;accendaturinuocatio* Palpebra einsprobabunt} In Hebræo eft, iri' terrogant, hoc eft, probant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Diligent em iniquitatem} id eft,qui ftudiqs^» feu data opera, mala agit, amp;dele(Saturm-iuftitia,feu iniuftis operibus, piffnbsp;frctrgt;ochotßnt»nnbör«n. . Anima eius odit} hoc eft, Deus ex animo, verè, non fimulatè, odit inique agentem-^nbsp;Tribuit autem animam,per anthropo o-giam,Deo,quie{rentia eft 4’^’’. ftnbsp;plex,non habens animam.qualis an’nbsp;hominis,creata. ItaEfai£Ei-lt;i’9/“n ‘nbsp;das veftrasodiuitanim3mea,id«h.enbsp;mo, amp; verè odit. Aliterlegitut:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. »j, iniquitatem,oditanimam fuam,noc gt; tarn. Nam iniquè agentes/^^?nbsp;propriæ vitæ nocent, amp; oblunr ’‘‘luu,nbsp;corpo'ris,tum animç.Teftaturauternnbsp;Deum verç odilTe peccata, nonnbsp;nóimpellere adeahomines,vtquinbsp;fanicontendunt. Itaamp;fupràdixitnbsp;Deus nolens iniquitatem tu es. Item ••nbsp;fti omnes opérantes iniquitatem. ƒ. Comminatiopanarum, contra intpto calamitatutn,Ô'mteritus, ¦ g} y i Pluetfaperimpios laqueos,tgnem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li^ rittis procedarum p^^^ eorurru.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . ^^„tra Tertia pars P(àlmi,conimmatio irnpios, captiuitatis, combultiou |
IN PSALMVM DAVIDIS XI.
terituj inopinati. Sicut Sodotna amp; Go-mohrra ciuitates impiæ, igne amp; fulphurc cœlitùscadeute,interierunt, Gen. 19.
P/«ff]fcilicerDominus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meta-
phorafuniptaab aucupibus,qui aues laque is amp; inopinato inieétis capiunt, quemad-modum inquit Chriftus Luca; 21. de extre-tnodie.Tanquam laqucus fuperucniet innbsp;onines, quifedentfuper faciem totius ter-ræ.Vatab. exponit carbones,prunas.Luthenbsp;rus, germanicèbh'ij.
dicitur,Gen ip.Pluet Dominus ignem amp; fulphur à Domino,hocnbsp;5ft,Deus pater perdidit ciuitatesper filiumnbsp;Jgne amp; fulphure.
aliter vertiginum,co-ouftionum.
Spiritusfrocellarumj hoc eft, vchemensamp; ‘Wpctuofa tempeftas ventorum. Pluet'] hocnbsp;'«copiose emittet decoeloignem amp;ful-Phur. P4rj] hoc eft,portio,participatio im-Piotum eriint laquei,ignis amp; fulphur, quænbsp;¦oentjfîcutpræfeâus conuiuij cuique ca-mittcre foletamp; offcrre,quemnbsp;^°‘oat.Sicamp;pij fuum calicem habent.hocnbsp;perfecutiones,nbsp;lienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit Propheta. Ca-
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominum
dilexit^qma Aquitatem^
quot;^iderunt Cultus eorum. d;i^^^^'^^o§iaduplex,prior àperfonaDeinbsp;nipngt;:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum operaamp;purumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde à perfona iufto-
«ieleân tuj^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligunt,eisq;
^°ceft,diligit Hæbraica,phrafi P^æteritumpropræfend.
3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ld eft, homines iuftos,amp; reditu-
em c orum feu refta opera.
Scilicet iuftorum. Vidtrunt æftuaamp;iufta. Vatabalusnbsp;hoc eft •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videt facies eius. fcilicet Dei,
anr. L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videtSc
PPJ.ohat. Sic facies Dei pro ipfo Deo fæpè Piàlmoiy. Egoiniuftitiaftuanbsp;üm T V^'^^°^^“^’^‘‘^^'quot;’hoce^t,teDe-'«; tutherus ira exponit.iufti perfcucran-æquitaté ,hoceft,iuftanbsp;pr*r anbsp;nbsp;nbsp;punientis hoftes,ita cohæret cû
quia nlaqueos: nitiniiift'”^”^^ diligit iuftitiam,ideopu-«ft {„^^^^^^““^^^^‘^^quot;'æquitatem, hoc
37
ïufiftiitDeasàutar, amaiqùi iußaprolanttSt Dedita iuflitia pfitora jimper hAbent.
VSALMYS XIL Frrgt;f.-
titulus Pfalmti AD PPÂlCîiJENDVM,
(Vidori) fuper odôchordo fvel fuper odauam ) Pfalmus Dauid.
Ad præcinendum,fcilicet,datüs Vidorû hoc eft,præfedo Symphoniacorû.Adpræ-cinendum in tabernaculo feu templo fuper odochordo, id eft,inftruméto muficonbsp;odochordaru, vel fuper odauam, hoc eftinbsp;voce intentifsima amp;clarifsima,qualis to-nus odauus eft in Mufica-
ARGVMENTVM:.
Querela eft Dauidis,primùm de mori* bus hominum fuæ ætàtis, vitiofis amp; corru-ptîs, maximè auheorum Saulisn nter quosnbsp;nemopius,probus,iuftus, amp; fidelis fuitjnbsp;fed'omnesaifentationibus ftudebant amp; ca.*nbsp;lumniabantur Dauidem, ’amp; deform abantnbsp;eius caufamiuftam.Deinde de vitijs omnium temporum 8c præcipuè vltimæ ætatis «nbsp;mundijin qua fides deficiet amp; frigeftet chànbsp;ritas,amp; dominabitur Antichriftus amp; falfïnbsp;doétores, tradentesamp; propugnantes im-piam dodrinam 8c cultus impios,amp; homines indulgebüt vitijs omnis generis. Suntnbsp;autem Pfalmi partes quinque.
1. Qu^crela de vitijs hominum, impia do-drina, amp; impijs cultibus Antichrifti.
2. Precatio,vtDcusperdatimpios amp; fal-fos doétores, Antichriftum amp; alios.
3. Promifsioamp;afteueratio de conlcruan-da amp; defendenda Ecclefia.
4. Encomium verbiDei.
Repetitio petitionisvtperdanturimpij amp; falfî dodores, Antichriftus amp; alij,amp; con-feruetur Ecclefia,in impiorum amp; falforuntnbsp;dodorum multitudine 8c potentia.
i. (^erelaamp;precatiocum additif duA-bus Rationibus.
Saluu mefacDomine^quonia-p, defecttfan£l;tts,qt4omamdtmmnnbsp;tïfidntfidele s interfilios hominu,
Defecêre, boni vota amp;pietatis amantes Non ePi in cuneHs gentibus vüa fides.
Propofitio querelæamp;petitionis,vtrefti-tuat cœtus fandos colligat 8c protegat Ec-clefiam in humano generefin quo fandi fideles amp; boni perierunt, ficutâddit ratio-nempetitionis,à paucitate fandorum amp; fidelium. {^Mniam defecitfancius j id eft, iuftus, pius amp; probus, quoniâ diminutifuntnbsp;D
t
|
3? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Fideles inter filios htminumj hoc cft, defccc-runtamp;cxcifi funt fidcles,hoc cft,qui fidcm .amp;pa(ftaferuant, quiftaiitpromifsis. Itaamp;nbsp;Chriftusinquic, depaucitate bonornm amp;nbsp;fidelium in extremis temporibus,Luczi8.nbsp;Putas ne quod filius hominis veniens in-uenturus fitfidem in terra ? vtramque, fei-licet iuftificantem amp; ciuilem, quæ cft con-ftantia in feruandis didisamp;paélis. Ita Mat.nbsp;24. Abundabit (in extremis temporibus)nbsp;iniquitasjfrigcbit charitas multorum. IL t^analoquuttfantyHjnufqutsej^ adproxtmumpium, labia adulanbsp;tionum ex corde corde loquunbsp;ttfiint. FriueUcencinn^ntlinguit, amp; VMitloquuntHr Turba malie fados fadere doila dolü. Blanda fufurrantù texunt tnendada lingua, Et qua VOX loquitur peclorafalfa negant.. ¦ Altera ratio querelgamp;petitionis.fumpta àfalfadodrina, amp;mutuisadulanonibusamp;nbsp;limulatione amicitiæ, cuiusprætextufim-plices decipiun t callidi amp; malitiofi. bonos,nbsp;iicut Aulici Saulis Dauidem conati funt opnbsp;primere adulationibus,amp; quéadmodû Al-phonfus Diafius fratrem lohannem crude-litcr occidit, bonis amp; adulatorijs verbis de-ceptum:amp;Faber Grynæum in carcerem conbsp;natus eftconijeere. Vana'] Vatabalus,men-dacium. tabiaadulationunt} hoc eft,fermonenbsp;blando amp; adulatorio.Loqui ex corde amp; cornbsp;de, eft loqui duplici animo,cùmquisalianbsp;dicit, amp; alia fentit animo. 2. Precatio dr votum vt Desuptrdat adulatores, 111. nbsp;nbsp;Dijjierdat Dorainui ^ntuer- Ja labia adulattonu linguarrL» magmloquarrL», IIIL Qm dixeruntdinguam noßra magmficabtmuj labia noßra ànbsp;nooüfuntf quis noßer dominus? Pctitioamp; votum de interitu adulatorum amp; arrogantium.quiglorianturdc fuaclo-quentiaamp;artedicendi, qua omnia confe-quipofliint, amp;efficere apudpotcntes:dc-formant iuftorü caulam,quales crant multi adulatores amp; arrogantes in aula Saulis,amp;nbsp;nunc multi funt, qui veros doftorescalumnbsp;nijsamp;cloquentiafua déformant amp; tradu-cunt apud potentes, amp; fufpedam redduntnbsp;amp; odiofam dodrinam EuangeliJ, amp; fallamnbsp;Iparguntamp;defendunt. ïdnguammugrsdoquam} glorüntem magni- |
LVC. LOSSII ficc de fua potentia amp;: alijs donis, quibus ft-duntjamp;putant feeffemunitosaduerfuio-mncscafusinfeliccsjcontemnunt Deuni, amp; fuperbe derident om nes alios. Labia noßraanobit funt] hoc eft, nos defen-dunt,muniti funius eloquentia noftra. Quù noßer dominus ?quis fe nobis opponit, amp; nobis fibifubicijet,quifumusipfi Doininbsp;ni amp; potentes. 3. Promißio auxilq dr defenßonis diiiina. Propter mißeriammopumff^ gémit um pauperumjnunc exur~nbsp;gam dicitDominuSiPonamfalunbsp;tare,fiducialiter loquetur ei. Promifsio eftauxilij amp;liberationis, qua Prophctafcconfolatur contra hoftes adulatores amp; gloriofos in aula Saulis. Pertinecnbsp;autem confolatio ad totam Ecclcfiam,amp;nbsp;pios omnes afflidos amp; oppreflbs in hac vita,om nibus temporibus. Recitatauté Pro-pheta per mimefin verbaipfiusDei, pro-mittentis certo auxilium amp; defenfioncninbsp;ipfiDauidi,Ecclefiçamp;pijsûmnibus,quipcnbsp;tunt amp; expedant ab ipfo au.xiliü,iuxt3pro-mifsionem vniucrfalem. Proftermiferiam ó*nbsp;5fH«nlt;/»]Caufaimpulfiua auxilij amp; libera-tionis Dei.afflidio amp;mileriapiorumamp; Ec-clcfix,quæ in hac vita fubieda cft cruci amp; i-rumnis. lgt;funcexurgam] qaâûdicat:, hafte-nus vifus fum dormire,ledere, negligcrcnbsp;Dauidem, Ecclefiam amp; pios,nunc ergo futnbsp;gam,amp;liberabo eos,cùmimpijdominarinbsp;videntur,amp; deferti prorfus pij.Ponam faluta-re] hoc eft, faluabo amp; cripiam Dauidem Scnbsp;c.æterosaffiiâtos. Fiducialiter loquetur]Ccihcccnbsp;Deus promittens certam liberationem.^nbsp;£iJDauidiamp;pio.Vatab. Ponani infalutceànbsp;(pium} cui (pio) laqueos inijeiet (impiuQnbsp;hoc cft,qucm impius illaqueabit,aliterfuf-flabitimpiusin eum (piumjvt profternatnbsp;amp; dei jciat, ficut ventus impetuofus proftetnbsp;nitarborcs,amp; fegetes. Fiducialiter loquetur ei)nbsp;Lutherusita vertit,intelligensdeprædica^nbsp;tioneEuangelij.qualiberatio promittiturnbsp;3d?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fd?«lf 1:11/040 man kevenfclt Itaamp;Vidorinusintelligft^^“* tare de miniftcrio Euangelij,quo accufan-tur amp; dam nantnr prauæ opiniones de pœ-nitentia papiftica, fufliciente contritione,nbsp;enumcrafionelcrupulofa omnium pecca-torum,{ätisfadione pro pcccatis,per certsnbsp;opcra,dc dubitatione.an fimus in gratianbsp;Dei, de purgatorio, de cœlibatu,quod mi-nifterium infufflar, hoc cft, profternit A e-uellit,tanquain vêtus impçtuoïuj arborer |
lias prauas opinion's, amp; aliapcccata.Cotn mendat igitur hac voce infufflabitjefficaci-am amp; vim minifterij Euangelij, feu verbinbsp;peigt;quod non eft inanis fonus, fedpoten-daDei ad falutem omni credenti. Ita fequinbsp;pir commendatio eloquiorû Dei,qua: connbsp;ftrt argcnto purificatofeu excoéto peri-gnem lepties, hoc eft, fepiiis, inquiens.
4. Encomium feu commendatio verbi Dei.
*1- EloquiaDomim,eloquiajnun d^^argentum igne exammatum-,nbsp;i^^ajetefiaceo ^purgatußpttei^nbsp;loquitur Dominus purißtmaverba,nbsp;Etfunt argento candidiora nouo.
Commendatio eft verbi Dei feu minifte d) legis amp;Euangelij,ab eius certitudineamp;nbsp;^ficaclainEcclefiadocenda,amp;piorumcónbsp;‘dentijs confolandis, Si accufandis amp; da-“inandis impijs, per lege amp; promifsionemnbsp;gratiæ,amp;alia exercitia,quibus mentes ficutnbsp;¦pfum argentum per ignem fiunt puræ amp;nbsp;«acolantur,abieiäo plumbo Sc fecibus.hocnbsp;'ftgt;prauisopinionibusafFc(ftibus amp;defidenbsp;*¦‘15. Mundafuntjhoc eft, fancia amp; irrepre-henfibiliainfe. jj.gjj^quæredduntmundanbsp;‘^qrdaamp;cfficaciter amp; certo confolantur panbsp;“Was rtientes,ficut inquit Chriftus. Mundinbsp;® is,prop^ç|. fermonem quern audiftis.
ij gß. excoftum igne abie-«‘sfeclbusifefcorijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Septtes] hoc eft, fæpius. Nam quo fepiuS excoqmturargentum , tanto redditur pu-^ws. Itanaturahumanaamp;prauæ opinio-nes amp; affeâiones per verbum D ei eiusquenbsp;meditationein amp; exercitiafiunt puriores,nbsp;« maiorcm lucem, cognitionem Dei amp;nbsp;propna mfirmitatis confequuntur, ficutnbsp;inquitProphetaEfaias. Vexatio datintel-Wftum.
f. Rfpftitiopetitionü.vt deleantur adulato~ res amp; ia^abuitdt ex Ecclefia feupio-Tu T)omïneßruahis eos.,nbsp;c^fiodied nos a generattone hacnbsp;'^nAternum.
Vndtcj^ ïmpi] ambulant, cùm (^altanturtam ^iles inter filtos
Petirl'V^r”‘'”'*”‘l^^l’^^‘sfuperba tenent. etitio eft vt feruentur pij amp; refti corde,nbsp;adulatores amp;c homines glorio-
IN PSALMVM DAVIDIS X I I I.
fi,amp;additratiónem,augeriimpiosamp;firma ri eorum vires jCÙm adulatores verianturnbsp;in Ecclefia, amp; delcri vera dodrinam, verosnbsp;cultus.
Seruabis eos^ fcilicet,piosamp; redos corde, A generatione'] id eft, àcœtu adulatórum.nbsp;Variaefthuius verfus ihterpretatio vt annotât Vatab.
1. Homines impij ambulant in circuitiijnbsp;hoc eft, circumfluunt amp; augehtur, cùm vi-lirates, hoc eft,homines viles perditi amp; hi-hili cxaltanturamp; magnifiuht inter homines feu ab hominibus.
2. Dum ambulantimpij interhomiries,cAnbsp;vilitas reliqüis hominibus, ftilicet bonis,nbsp;qui contemnuntur,iacentamp; abiedifuht.
3. Vilitas eft inter homiries,hoceft,hómi-nes vilia fordida amp; fœda opera,hoc cft,pec-cata fedantur.
4. Vilitas eftvilishominum,hoceft,hominbsp;nesprobifuntinignominia amp; contemptiinbsp;hominibusimpijs. Luth, vertit. (Ss wicOtnbsp;clkntbolben vol çtottlofen t wo folc^e lofeUtt^nbsp;te vuocr ben menfd;en hevfdjcn.
PSALMVS XIII. hrgt;lt;, Jitulus Efalnii.
AD PRAECINENDVM, Pfalmus Dauid,
Compofitus,fcilicet, àDauidevtpræcî-natur, hoceft,canteturintabernaculo feu templo. Vatab. VidoricanticumDauid.nbsp;V idori,hoc eft,primario ß^mphoniacofeunbsp;præcentori compofitum amp; traditum à Da-uide vt cantetur in templo
ARGVM.ENtVM.
Pfalmus eftprecatorius,generis delibe-tatiui,quiaoratin eo vt liberetur ex pericu lis in quibusdiu verlatuseft, itavt vifusfitnbsp;fibi, amp; alijsdercliduselfeàDeo. Sunt igitur tres partes. I. Triftis querela,quod, vtnbsp;fibi amp; alijs vifus eft, defertus eft à Deo.nbsp;2. Precatur fiducia mifericordiæ Dei,vt denbsp;fendatur amp; liberetur tandem ex grauilsi-mis amp; diuturnis periculis, in quibus verfà-tus dicitur Prophetaamp; verè oppreirus,cùninbsp;hûc Pfalmum compofuit. Eftigitur formanbsp;amp;exemplum prccationis propofitum o-mnibus quiinfimilibus extremis amp; diuturnbsp;nis periculis amp;atflidionibus verfantur, ti-mentesabiedionemamp;æternam mortena*nbsp;j. Gratiarum adio pro liberatione amp;mi-tigatione calamitatum.
I. Qjterela.
quo Dominé ôbltttîfeérü
O a
-ocr page 52-4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4NNOTAT
hperpetuum j 'uf^uequo ahf condüfactem tuam à me?
Qi^mdiu portam conßlta 'trt anima me a, dolorem in cordenbsp;meoper diem ? Vfquequo exal-tabitur inimtcus meui(uper me.
Querela eft de dilato feu dcncgato auxi-lio amp; liberationc è periculis amp; ærumnis, in quibus fibi videtur defertus à Dco, ficut o-mues cùm differtnrauxilium prorfus fe denbsp;relidos efl'e putât àDeo. Côtra’quam fuiÂnbsp;mam tentationem piarum mentium in-quit AbacuCjCap.î.Si moram fecerit,expc*nbsp;ôa eum, quia vcnicns Ycniet Si nontar-dabit.
vftjueijuo] quatndiu. Ih perfetufim] alitcf in finem vcl in feculum, hoceft, femper o-bliuiiceris mci,ideft,noniuuasmc.
Abfcondùfaciem tuam} hoc cft,fauorem blt; tieuolentiamamp;auxiliunijfumptom à geftunbsp;auerfantium amp;conteninentiumaliqueni,nbsp;qui auertunt faciem, non dignantes qucnanbsp;oderuntjafpicereîponereconfiiia in animanbsp;eft inire confilium feu deliberare dem odonbsp;cuadcndi expericulis, ponerc doloremfeunbsp;anxietatem in corde,eft fentire dolorem,nbsp;item affici mœftitudine amp; trepidatione interna amp; Ipirituali, ne abijciamur à Deo, amp;nbsp;ruamus in mortem ætcrnam. PerdiemJnbsp;Amplificatio eft à circumftantia temporis,nbsp;quafi dicat, non folum in noéte, qua folentnbsp;augeri curæ, fed etiam in die, quo doloresnbsp;amp;:curæ folent m inui propter alia négocia.
Exaltabitur} id eft, dominabitup^oppri-ùietmeamp;affliget.
inimicHs'^ fcilicet, corporalis feu extern us hoftisjvt Saul eiusque fatellites perfequcn-tes me, amp; eijcientes me in exilium, creptisnbsp;bonisinterficientcorpus fnpplieijs: amp; fpi-ritualis,vtDiaboIus,peccataterroresmor-tis,amp;inferni,fenfusira;Dci amp; abiedionis.nbsp;Sunt enim duplices inimici feu tcntatio-nes, externæamp;corporalcs,amp; intcrnæ acfpinbsp;rituales,cùm videmur derelidi à Deo amp;nbsp;abiedi, quæ tentationes grauiores funtnbsp;corporalibusamp;extemis fupplicijsamp; affii-óionibus,inquibus conftituit le placercnbsp;Dco, ab eoquc relpici,amp; transfercndumnbsp;in vitam feu lætitiam æternam, confpe-ôum amp;confuctudinemDci,lkut Laurentius lætatur in fuis fupplicijs fenticns internam confolationem amp; lætitiam. Et Paulusnbsp;înquit,cupiodiirolui amp; elfe cumChrifto.
LVC. LOSSÏI
Sont autem tres perlon«, qü«hobîs ócdüf runtinafflidionibus,quas hic Dauid no*nbsp;minât.
I. Dcus,qucmputamusnos delèruilfe.
3. Nos iplî, qui confilia amp; modum quæri* musliberationis, qui nullus eft, aiftDeusnbsp;nosadiuuct amp; liberet.
3. Hoftcslpiritualesamp; corporales, quivi* dentur nos oppreiruriamp; aduri triumphumnbsp;de nobis. Contra hæc omniaexemplis nosnbsp;muniam us piorum, qui eadé experti funr,nbsp;VtDauid , Ezcchias,Paulus, amp; ipfefiliusnbsp;Dei, amp;promifsionibusac didis feripturæ-
a. PrecMtio liberationiseius^-jjCaufafinalif, gloria Det.
Reßice exaudime Domi- iit ne Deut meut, illumina oculotnbsp;meôSj né obdorrntam in morte.
Ne dicat inimicut meut,prA--ualui,qui tribulantme exulta-bunt,ß mot utfuero.
Eobanus.
tsJtice mé miferum, qutme^u'fcniitbtfcrtaßi, Exaadi placida, quas loquorgt;siurfftectt-
Ne mea in aternam claudanturlumina neâetii* Da vigiles oculos^e£toris efft w«.
Sccufidapars Plalmi,precatio rtliberc-turabhoftibus, eiusque liberationis cauü finalis, gloria Dei, eiusque nominis, boenbsp;cft,potenti« amp; bonitatis celcbratio amp; pro-pagatio ad alios, qui exemple liberatiouisnbsp;Prophet« cdodi, ftatuent verè elfe Deum,nbsp;qui exaudiat, iuuet liberet afflidos omne»nbsp;qui ad ipfum verafidc confugiuntSc c-xpe-dant liberati'onem.
K^fffjcum bcneuolentiaamp;fauorcafpi-ccafflidum, ficutinquit Maria in cantico-Et rclpexit humilitatem ancillæfu«.
Illumina oculos} id eft,redde mihilæticiaa* amp; veram confolationem, qu« nominelu-cis intelliguntur,ficut contra tenebrçnbsp;ficanttrifticiam amp; mœrorem animi,innbsp;busoculinaturaliter quafi obfcuraotor*nbsp;cxcutiuntur lachrymis.
Luther, vertit. mtr tgt;asdn((efilt;bt frlt;îhlt;b. Ne obdertniam i»nbsp;morte] id eft, ne fuccumbam in dolqribusnbsp;mortis amp; inferni amp; alijs periculis, ne inrer-ficiarab hoftibus.Eftauteia duplex mor»
-ocr page 53-P*ntamp;, quæ verè eft fom nus fuauifsimus,fi-cutinquit Chriftus: puella non eft mortua, fed dormit. Et mors impiorû,q eft horror ¦nbsp;*nfernalis Sexternus interitus,trepidationbsp;fenfus iræ Dei intolerabilis, de qua dici-^unMors peccatorum pefsima, quæ morsnbsp;‘tcunda vocatur.
, No dicat inimictu wo»j]Caufafinalis libera-honis, gloriaDci, vtfcilicetpatefiat, Dc-•^jnvcrc exaudireamp;liberate inuocantesi-mifci-icordiæ promiflæinfi-niediatorc. De hac caulà alibi inquit. e dicant, vbi eft Deus eorum ?
4- Gratiarumaélio pro liberatione ^^oautein mtpricordiatuanbsp;3 Exalt a bn cor meum mnbsp;f^bdtarituo.
Verb in fictate tua mihi certa tnanebir, ^*mea lata tua corda falutis erunt.nbsp;profitetur fenbsp;Uji ‘“eratione ex periculis cantaturu Do-tç, ?’^oceft,celebraturum Domini po-libcrando: idque ideo, vt alijnbsp;Hjf ad eundem Deum confugi-^ent 1^dei conftantia ab ipfo expe-Etari ‘“'‘¦^donem in fuis periculis ; quænbsp;eftedus eftfidei,amp; debitunbsp;t„ ^^P’^oacccptobencficio.nbsp;ïuitaonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^deftjbonitate gra-
Wusfi)»neritis meis, poflum,me exaudifti acnbsp;‘^at id “¦^quot;4uecaufaliberationis,quafidinbsp;in m exaudiftiamp;liberafti,quia fperanbsp;^ainfd’æquot;‘^°’^diatuaamp;bonitate,promif-fionec,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E)eo, amp; per fidem promif-
Pterar/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'eHw]ideft, lætabiturpro-
/»/:r/J?'^^”’dberationem.
atn O • f“®]ideft,propter falutcmtu-amp; liberafti. C^wf^to Cclebt^ ^'^diect Dco, hoc eft, cantando amp;nbsp;bonitatOapud alios dominipotentiamnbsp;dam n-rt*'''^*®”tatem,gratum m.e often-’’em a •^'^S^P^^.'^eneficio. Addit ratio-^ft,CYanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;on a tribuit mihi'] hoc
liberauit. V atabb.Tex-•^itan’e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, in locum cala-
'quot;¦ntin ’Tî? ^.PP’^^hhs fui,tribuit mihifa-P'‘n ttipA-* ƒprçftititjue exftimetur ^^^«nirrî ^’¦^^’^^intéProphetæ.Agno-efle beneficium, nonnbsp;inquit : In mifericor-innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicet bonitate.
V,
IN PSALMYM DAVIDIS X.
4i
PSALMVS XIIIL
titulm Pfalmi. AD PRAECI'NENDVM.nbsp;Pfalmus Dauid.
Vatabalus : Viétori Dauidis:de vtroqüêi videfuprà.
ARGTMENTPM.
Pfalmus eft didafcalicus, quia doceto-mnes homines cfle peccâtorcs, acculàns cos propter ignorantiam amp; tontemptumnbsp;Dei,amp; dubitationem de prouideutia amp;pcenbsp;nis impiorum, amp;præmijs piorum. Suhtaiinbsp;tern tres partes feu mébra: Prima pars eftnbsp;accufatioomnium hominumde peccatisnbsp;vniuerfalis:quorum alij funt manifefti im-pij, negantesDcumamp;deprouidentia ciiisnbsp;dubitantes, vt Epicureiamp; Academici.-alijnbsp;funt hypocritæ, qui etfi honeftè viuunt cx-ternis inoribus, non tarnen agnofcunt in-terioremimmundicieamp; prauitatem natünbsp;. rçjignorantiâ amp; dubitationé de Deo in menbsp;te,amp; contumaciâ amp;prauos affcâusjn cornbsp;de amp; voluntatc.Secundaeft diftiniftio internbsp;Eccleftamamp;pios,quiagnofcuntimmundi ,nbsp;ciem fuam,amp;prauitatem naturae atque pecnbsp;cata,amp; muitiplicem infirmitatem, Sc con-fugiunt ad Deum,petentes remiftioneninbsp;peccatorum : amp; inter genres contcmnétesnbsp;indicium Dei,amp;cæco furore amp; immani O-dio perfeqlicntes Ecclcfiam, Tertia eft connbsp;cio de promifla liberatione per Mefsiam amp;nbsp;regno æterno, cùm impijs abiedisin æter-nas pœnasjiberabitur Ecclefia in vniuerfa-li refurredione mortuorumà
I, A ccufatio omnium hominum de peccatis.
Dtxit mfiptens m corde fito, non efl Uens 3 Corrupttjuntnbsp;abommabtlesflaêit (ùnt infl:udijsnbsp;flùù^non eü quiflaciat bonum^
Stultus ab humano qui iudicat omniafenfti. Quitta di/penfetnonputateffeDeum.
Dixir] hoc eftjita fecum cogitat amp; ftatuit pro cæcitatc amp; caligine métis fux, quæ Dc-um ciusque voluntatem ignorât.
I«7«/)im]id eft, homo carnalis amp; cæcus non redè fentiens autiudicans deDeo, iu-xta illud Pauli: Animalis homo non perci-pit ea,quæ funt fpiritus Dei.
Dixitinfipiens.Lnth. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fptedjctt/
ö(j8)(l/vohe loR ftut/ ötfttöch lt;5ott nicht* frrtgcn.l»corrfey«o]hoceft,reuera,etiamfia-liud verbis profiteatur: Sc pofuit cor, quodnbsp;eft vitale membrum »fedes omnium affe-duum,amp;fonsvita:, pro toto homine.nbsp;No oil D««] Primùrn eflèntiaj ficutEpicurcinbsp;D 3
-ocr page 54-LVC. LOSS It
Omnesdeclinaucrunt,fciliceti refls viaj à vcra cognitionc Dei amp; picrate. ExHc«nbsp;bræo vertitur, compurriicrunt amp; rancidinbsp;faâi funt, vt carnes fen cibi putrefeunt, ànbsp;quibus omnes abhorrent.Talcs.inquit, punbsp;tridiamp;corrupti funt omnes homines coram Deo natura.
g. Difirtmen interEcclefiam amp;gentes idolatr^f.
Nonne cognojeent omnei,(jiit operantur mtquitafe 3 qui deuo-rant plebem meaideuoréintÇicHtnbsp;pane, Dommuno tnaocauerut.nbsp;lüic trepidauerut ttwore:ßd donbsp;mtnuf in generattone tufl orueß,nbsp;Confiltum inopü confrdtßü:
4* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4NN0TAT
«3*0« cogitant prorfus non elfe Deufti. Secundo non eft Deus talis, qui curet res hu-manas,puniat malos, amp; benefaciat bonis. Corrupti/«»fjpeccato originis,quö tota mafnbsp;fa Humana corrupta eft Sc deprauata, ficutnbsp;carnesputridj.Vatab.Corrupuerut feilicetnbsp;vias fuas, hoc eft, confiliaamp;adiones, quænbsp;corruptioamp;effeduscaliginis mentis. Eftnbsp;enim, vtredè inquit Vidorinus, omniumnbsp;Icelerum radi.x, caligo mentis humanz: ficut contra cognitio Dei gignittimorem,nbsp;fidem amp; diledionem erga Deum.
Abominabilesfaiti funtinßudqs fuss'] Vatab. Abominabilc facifitopus,hoceft,qufciiq;nbsp;faciunt abominabiliacorxDco funt,cùmnbsp;verboamp;voluntati Dei feu legi, quz norma eft iuftitiae,repagnent. No» eff quifaciatnbsp;£o»«ni]quod congruatad iuftitiam amp; vo-lûtatem Dei, quod vtile fit Ecclefiz amp; alijs,
11- nbsp;nbsp;Dominus de cœloproßexitßt fed Domtnttsßet eint
per filios hominum, 'vt ^ideat, anßt tnt ellips aut requtres Den
• 111. Omnes declinauerunt ifimul inutile^fa£lifunt jnon eH quifa--ciat bonumfne ^nut quidem.
Afleucratio contra præcedentem împiâ amp;Epicureaopinioncm,nó elfe Deû qui eunbsp;retreshumanas, quipuniat iniuftos,exaunbsp;diatjiuuet amp;defendat iuftos,imôinquit.nbsp;Domintis verè de cœlo projpexit] Sc obferuat,nbsp;quidagant homines vel boni vel mali,puninbsp;ens maloséSc defendens ac iuuans bonos.
An fitinielligens']{ciricct ipfum Deû eiusq; voliintatcm, qui habeat veram notitiamnbsp;mediatorispromifsi amp; exhibiti. Requtrensnbsp;Deum] hoc eft, timens, dili^ens Deum,ciq;nbsp;fidens,ipfiusvoluntati vere obtemperans.nbsp;Omnesdeclinauerunt] Generalis aceufationbsp;de cæcitate feu caligine mentis,amp; iniquita-refeuiniuftitiaomnium hominû,qui pernbsp;Spiritum fandum amp; fidem non funt rege-nerativera lucc.amp;motibus confentienti-buslegiDci. Sic Salomon inquit:^. Regûnbsp;8. Non eft homo, qui non pcecct. Eftq; diligenter obfernanda generalis particula.
No» e{t quifaciat bonum,ne vnus quidem] quz pariter omnés acculât, propter cómunemnbsp;caliginem mentis, auerfionem voluntatisnbsp;àDco,amp; contumaciam cordis,etiamfi quinbsp;dam externam fanditatem fimulcnt, amp; lo-comotiuam regant externa obedictia feunbsp;difeiplina. Ita D. Paul, vfus eft hoedido adnbsp;Rom.3.oftendens omnes homines elfe pccnbsp;catores,amp; indigere gratia Dei,amp; mediato-reC^rifto: per quem àpeccatis Ubcrciitun
HIJ.
V.
Vt
HaAcnusacculàuitpeccatum origini# in omnibus hominibus,cçcitatem mentis,nbsp;auerfionem voluntatis à Dco,amp; contumaciam cordis ; nunc aceufat fruétus peccatinbsp;originis.iniquitatcm, fcclcraar peccatao'nbsp;mnis gencris,amp; fæuitiam tyrannorum,op'nbsp;primentium paupercspios,hoceft, Eccle^nbsp;amegenamin hacvita:fed additcoïifol^*nbsp;tionem gratam pijs, Deum ipfis adcife^dc-fendere,alere amp; fuftétare,cótra furores in*nbsp;piorii,amp; puniturûimpiosamp; perCecuto^^^'nbsp;Nonnecagnofient] feilicet Dcum,nbsp;iram aduerfus peccata,quafi dicat, no?nbsp;none cognofcétjd eftjcognofccrcpni’“quot;^*nbsp;fi velintjDeum eiusq;iFä,ex pecnis/n’E’®quot;nbsp;ruin omnium temporfi. Sc mirabd*^^”!nbsp;fione Eeclefiæ. Deuorantpklftfn] hoc clhoPquot;nbsp;primutpaupcrcs,amp; inimodicisnbsp;bus expilant. Dominum nonnbsp;dit caulam fæuitiæamp;opprefsiooisp^^P^'^'*nbsp;intyrannis,quiainquit,noninnocant,h^^nbsp;non agnofcunt,nó timent. idicnbsp;Effedus matç confeientiç inimpijsamp;nbsp;nis,timor feu metus pœnârû:dequmus*nbsp;quitPoeta. Heu quantum mifetonbsp;mens cófciadonat. lliii Jin fuisnbsp;delibus fadis, agnofeentes Deii ^àenenbsp;clefirv.quiaficut fequitur.nbsp;tieneiußorusn]'boce{l,adeftiuftiS’^*®nbsp;amp; libérât, amp; punit tandem împiosnbsp;tione confcientifjficutCain, Saul,-^nbsp;phel,Iuda,amp;fimiles. illic mpidauefuquot;•nbsp;lt;Sc 11 fiîrdj tf » fie ntdjt/nbsp;kt brt»d?/btot/gût/cbr/f‘’blt;^'^^nbsp;nusttljpeseimj icilicet iufti ieu Ecclc ƒ •nbsp;Nnmfauetô' iufiis Deus etl tatelgfoW^-^^
Nec negat auxilium,quod fia Confolatio piorum Si Eccleli»i “ fcuûa.
IN PSALMVM DAVIDϧ XV. fentîàamp;âcfenfioneDei; confiliû vocat velnbsp;verbum Dei, vel admonitiones piorû amp;Ecnbsp;clefiæ, vt impi) à perfecutio nibus amp; fccleri-busdefiftaiit:quodconfiliiimfeuadmoni-tionemDei impij neglïgunt, contemnuntnbsp;Stfiipcrbè dcridentjin pcccatis amp;fceleribusnbsp;perfcucrantes.
î. Confolatiodeprotniffa.libtut(one Ecclefia.
Vu dabit ex Sion pilutitre Iß’del^ cum auerterit Dormtw^nbsp;ea^tiuitittem plebitß,A)exultubitnbsp;lac oh,nbsp;nbsp;Utabitur JßaeL
. l’oftaccufationemtotiushumani gcn^ ris dc peccato orieinis, eiusq; frudibus amp;nbsp;confolationé piorum,qua Ecclefiam ab unnbsp;piâamp; Epicureamultitudine hominum di-fcetnit,addit iam promifsióem de venturonbsp;eiusq; resno, per quem exhibitu amp;nbsp;^^bnantem Ecclefia captiua in hac yitanbsp;®PPreffa, totaliberabitur àtyrinide impionbsp;pçj-j-ato Si morte, amp; orna-. æternaamp;veraluce, iuftitia, fapientia,nbsp;,in dulcifsimaDeiScnbsp;^quot;gÇl^ruinconfuetudine • Interrogatau-S*P?P'^°Phcta,quando,amp;perquemEcnbsp;raSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhibebiturpromilfus libe-
per ipfum 1‘berataEc-jefiaexultabit.amp;pérpetuaUtitiaperfrue-n J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vatab.per vtinam exponit,
qa-vtiuâexhibereturtandem promilfus li »erator.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exHierufalé,inqua
Jons Sion fuit.Erat auté exhibendus Chn «usHierofolymisdbiq; predicaturus,amp; exnbsp;«prppag3nduEuangdiuadGentesEfa.2.nbsp;« Sion exibitlcx,amp; verbûDommi deHie-J'alein : falutare,amp; faluté,auxilium amp; bbenbsp;?boné,feuipfumMefsiâ,ficut Ôc Simeonnbsp;eantico fuo,falutare Dominum vocat,amp;nbsp;JJ«‘enMcrsiæ,îefus,faluatoremfignificat.nbsp;hoc eft, opprefsionenbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi captiua tenetur ab hoiti
.»^’ryraunisneccato, morte Si diabolo, rc EpheC ^..dicitur de Chrifto '• Afcendit innbsp;^uni,amp;captiuamduxitcaptiuitatcm,hocnbsp;. diberauit Ecclefiam captiua, amp; ipfos hoes cepit amp; dclcuit. Jacob amp; jfrdêl'} hoc eft,nbsp;collcda ex populo ludaico amp;nbsp;. entibus. Quantum ad hiftoriamattinet,nbsp;’'ttlligiturPfalmus etiam de ecclefia illiusnbsp;ernporis.de captiuitate corporali, amp; libc-JtioneEcclefia:,amp; ipfius Dauidis, à tyran-*de Saul, Abfolonis, amp; aliorum.nbsp;C«m Dem exiltum cenuerterttipfefuoruw,nbsp;pl(ndgt;n9Hdgt;
4^
PSALMVS XV.
ARGVMl^TVM..
PfaimuS eft Parçneticus,gcncris’fuafôn/j euius finis eftadiojhortatur cnim iuftos ianbsp;fide,gratis propter mediatörcmjamp;placen*nbsp;tes adinchoationcm nouæ obediétiæ, crgànbsp;totam legem feu vtranq; tabulam Decalo-gi:quaruni priorpoftulatinteriorcs amp;lpij.nbsp;rituales cultus, vt veram notitiam Dei amp;nbsp;mcdiatoris,amp; motus cófcntiehtfes cüm vö~nbsp;luntatc Dei, veram dileótionem Dei, fidu-ciam , inuocationem amp; ftudiüm cogno-fcendæ amp; propagatidæ doéèrinæ cœlcftisi amp;nbsp;cærcmoniarum conferuationé amp; vfum. AI»nbsp;teraexigit opera dileótióis crga pföxiihü*nbsp;beneficctiam,dcfenfioncm amp; auxiliuifij innbsp;omnibus necefsitatibus, amp; prohiber öm-nes iniurias- Atq; hanc obedientiam com»:nbsp;mendat ab vtilitatc,quôd,qui cam præftac*nbsp;habitaturusfitintabernaculoDciamp; motenbsp;fando eins, hoc eft, verum fit membrii Ec»gt;nbsp;clefiæ amp; futurus hartes vitarjeternj’.Siintau-tem partes duæ: prior eft quæftio Prophe-tæ,quis non fit verum membrum Ecclefiarj ,nbsp;amp; hxres futurus vitæarternar. Altera eft rc-Iponfio feu fubiedio, cotincns narrationcnbsp;operum vtriufq; tabular Decalogisquadc-icribit hominem verèpium, amp; regenerarûnbsp;per fpiritum amp; verbum Dei, fide amp; obedié»nbsp;tianoua, quæplacetDco, quiaipfaperfon*nbsp;eftiuftificataperfidcni,amp;placctDeo.
Domine:, quis halntnb 'tt in tn-hernaculotuo? aut quis requieß cet in monte[àniio tuo?
Quit tua templa Deus, tuit quis Tentofu di^nui Incolet, amp; tnontis fiubit in ar (etui i
Prior pars quarftioj^uisfitverum niera» brû Ecclefiæ amp;hæres vitææternarfuturus*nbsp;Monctigitur difeernendam efle Ecclefiamnbsp;eiusq;veramcmbra,à estera turba homi-num prophana amp; Epicurea, quæ non verènbsp;agnofeit Deum, non timet, non diligit, autnbsp;ei fidit,fcdfecurè indulgetpeccatis vel fiditnbsp;ritibus externis,ficutPnariiæusLue.i8.abfl.nbsp;que fide amp; veris motibus cordis. Taberna-culum vocat Ecclefiam, à tabernaculo vetcnbsp;ris Teftamenti, in quo ante conditum temnbsp;plû à Salomonc Deus habitabat,amp; prxlcnsnbsp;cratexaudiens precantem populum. Monnbsp;tem fandum vocat item Ecclefiâ,amp;ipfuninbsp;cœlum, ièu vitam sterna, ficutfupraP/àl.j»nbsp;Voce meaadDominûclamaui,amp; exaudi*nbsp;uit mede monte fando fuo. A monte Sionnbsp;in quoarxrcgiacondita fuit, vclMorca, irtnbsp;quo conditum «rattcmplunn.
4
|
44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Quishabitabit]hoc eft,crit verum membrum Ecclefiæ tuæjtibiplaccns. V.equiefiet'] id eft, fruetur æternis amp; cœlc-ftibus bonis in vita æterna. It. m^eâ^tturfine macula^et operatîd^r tuïitüam. Et loquiturnbsp;^erïtntemincordefito. ¦ Integer amp; vitie niacnlti nan eblittu vBü, Non niß iufla operans,nec nifi vera loquens. Subiediofeu refponfio ad quæftionem Opera.feu continens narrationem operum amp; virtutûnbsp;tabuï'^Dc P“o“StabulîE: quæfuntpræcipuè vera no-ealoglnbsp;nbsp;titiaDei,ftudium verorûcultuum:qui funt timor Dei,diledio, inuocatio,conferuatio incorruptx dodrinæ cœlcftis, ôc minifterijnbsp;Euangelij. Sine macula Ceuimmaculatum']voca.t a.mpïe- • dentem amp;c retinétem incorruptam dodri-nam cœleftem amp; veros cultus. Sumpta me-taphoraàpecudibus, quæfolebantimmo-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lari perfedæ amp; immaculatæ, hoc eft,incor- ruptæ, amp; non morbidæ. ItaDeüsinquit ad Abraham, Gen.iy. Ambula coram meim-maculatus feu perfedus,hoc eft,ampledésnbsp;amp;retinensveramdodrinâ,amp;veroscultus,nbsp;nonadmiftis falfis opinionibusde Deo amp;nbsp;cthniciscultibus. Operaturiullitiam'] hoc eft,qui credit leiu-ftum,imputationegratuita, amp;præftat cul-•) tusàDeomandatosinprioretabulaDeca-quot; logi- . Quilaquiturveritatemin corde fuo, amp; non de-fraudatlingua'] ideft, qui Dciim verè inuo-cat, agnoicitfuapeccata Ôc confitetur, eo-rumque remifsionem petit à Deo, propter mediatoré, célébrât Deum, amp;accepta eiusnbsp;beneficia coram Ecclefia. Vatabaluszde in-tegritate feu innocentia vitæ intelligit : fednbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæc nulla eft, nifi quantum ad imputatio- nem attinctjquaDeus inchoatam obedié-tiam, pro integra feu perfeda reputat,con-donanscredentibus amp; nôrepugnantibus, reliquias peccatorum, hærentes in naturanbsp;ctiamrenatorum, perfidem mediatorem. Qmnondefraudatlmguafuay necfecit proximofuo malum ynbsp;conuitïum nofecit proximo ßio,nbsp;Eobanus. o r nbsp;nbsp;nbsp;î^i non alter'tusfamamdetretlat honoris, virtut%2* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'l^ecmaladefocio cogitât vUaßuo. tabulçDc ¦ Gommemoratamp;operafeuvirtutesfccû «alogi. dxTabulæ, quæfuntpræcipuar. gt; |
LVC. LOSSII
Religio iurifiurandi, quod eftafleiiera-tio, de repofsibili,Selicitacuminuocati-one veri Dei, addita obligatione noftri ip-fius adpeenas corporales, fi fallimus, iuxta odauum præceptum.
In cuiut conJffeHu maltgnm contemptus efiy timentes autemnbsp;Eominumyglorificatiqidt iuratnbsp;proximoy non decipif- Eobanus. Opprobr'ttim qui victno non ingerit, amp; qui Negligit affuetes improbafalla fequi: Qui coitt obfequio Domini pracepta colentes. Qui, quedturant, fallerenolttoptu. Hoe cft,qui contemnit agetes improba, fugitcorum confortia amp; confuetudinem,nbsp;magnificatautem redè agentes, feu pios,nbsp;cisque feadiungit, amp; fcquitureorum redanbsp;amp; piafada, quiq; iuntnento, cùm res po-ftulat, iuuat proxirouæ)amp; præftat licitumnbsp;amp;polsibile. Quà pecuniam faam non dit ad^faram^^ munerafadpetnbsp;innocentern non accepit:Qidtfacit hize y non moue bit ur in amp;ter-nurru, Eobanus. Quifitper vfuraJoitent non auxit iniqua. Quifuper infontem tnunera nuüa capit. Quifquis ad hacaniniu fac'tenda induxerit, illt Purus, amp; aterno temporefaluus erit. ProhibetprimùmhicverfusyfuraSjCum vitra fbrtem in datis mutuoaccipitur, c rcnbsp;non |
hón friiftificante natura. ItaLcnit.25.dici-tur.Nôaccipiesàfratretuo vfuras,nccani-plius,qdedifti. Et Chriftus : Mutuum date, nihil inde fperantes:fecundo monet,nc in-iuftamfentcntiam contra innocentes, mu-neribus feu pecunia corruptus, index pro-nunciet: tertio concludit Pialmutn cpiphonbsp;neniate,repctcns fefpófioncm quzftionis,nbsp;prinliverfusjCum perpetuo habitaturû innbsp;Tabernaculo Domini, qui dictas virtutesnbsp;feiiopcravtriufq;Tabulæcôfl:anterpræfti-terit.
tquot;!-»- ÎSALMVS XVI.
ARGFMKNTFM.
Pfalmus hie eft primvim genus Uvt in pafsionenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ decltum di-
humanum , iuxta sternu uinitatis,amp;fuamprohotn
«rsionctn,iramDeinde gra-Veccauplacauit,conferue g^j^fgruatus
bus amp; morti'jn hac vita
...
, . nbsp;nbsp;Mt£bt4îB aareuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in-
MichtamfignificatHcbrzis
'Si5ifeuauteolu,citi
«'^«DauidhucPfalmum,quodefetc|W^ iutcumseinfigne carmen, qno , . ^^.g^nbsp;pKciofum amp; carum prz czteris - .nbsp;effctprccatio filijDei fua,amp;ec clefiÇ’tnbsp;te,amp;ali)saruinnis:Si:gratiaru aft»
Wione contra hoftes , Sc Uberatione ex “‘otte.Sc alijs affliftionibus.
J. Pffino.
Conferua Çcuft o di) f gt; ^Honïam Ijjeraui in tegt;
T)ixtAomino:,deus‘yf^^^ fropter te non efl mthi benegt;
Eobanus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
fit reltqua mifero figt;es Feftne, quirtrum maxima feeptratenes,nbsp;till j confifitni. tuafolavocantemnbsp;Numinaferuatummepaterejfeiube.^
Propofitioeftprecationis filijDei,co -*b»inçneper«aiuatttfuçcttnibainftt n9v
IN PSALMVM DAVIDIS XVI.
grauifsimo agone mottis,amp;:pa/sióc,in qua fentio intolcrabiles dolores amp; cruciatus, amp;nbsp;in anima amp; in corpore, fient inquit Filiusnbsp;Dei in horto,fudans fanguinem: Trillis eftnbsp;anima mea vfq; ad mortem. Item in cruceinbsp;Deus meus, quare me dereliqnifli ? CtJiufi-modi dolores amp; cruciatus fentijt Dauid,nbsp;amp; fentit Ecclefia omnibus téporibus.
ratio eftpetitióis, à fuafpc feu fiducia,quam in fold Deû cOlIocat,lpero innbsp;te expeftans à te auxilium, ergo conferua,nbsp;cuftodi, amp; libera me, iuxta promifsionenlnbsp;Pfal.qp.Inuocame indie tribulationis,amp;nbsp;ego cripiara te,amp; tu glorificabis me.
Dffxs meus es tu'] .i. me curans exaudiens amp; liberans. Ellhaccrox perfonalis fidei, quänbsp;quifq; ftatuit Dominum fibi efl'e Deum, fcnbsp;veile etiam exaudire,non alios tantum fan-dtos,Petrum,Mariam,Paulum,Dauidem.nbsp;Proptertemihinon efibene]hoc eft,o Pater,nbsp;fuftineo amp; fentio hos pauorcs in anima, SCnbsp;cruciatus in corpore.nbsp;Eobaniis.
Té propter duras potui tolerate laboreSi Namfine te requies non venit vUa tnihi.nbsp;Propter te,hoc eft,propter tuumarcandnbsp;amp; admirandum decretum,a te cóftitutum,nbsp;redimeildi humanii genus per meam obc-dientiam.pafsionem amp;mortem,qui me denbsp;precatoré in hoc arcano confilio diuinita-.nbsp;tis pro homine lapfo amp; damnando interponbsp;fui. Teftaturigitur Chriftus primùm fe vc-rè fenfilfe pauores in animo,amp; cruciatus a-lij's hominibus intolerabiles in corpore.nbsp;Dcinde,non paffum fuiife propter proprianbsp;peccata,fedpropter noftra. Varia eft tranf-latio huius membri.
1. Non esimihi bene propter te] Lutherus :nbsp;bûb cs ntcfttgût bey otr. Propter ærumnasnbsp;fcilicet, dolores amp; morté, quæ experior amp;nbsp;tolero propter te, id eft,propter tuum arcanum decretum de redimendo humano ge-nere,per meam mortem.Item tegnii quôdnbsp;mihi tradidifti, amp; voluntatem hanc, Ecclc-fiam deberc elfe fubieftä cruci in hac vita.
2. Bonum mihi non propter te, idcft,nonnbsp;eft mihibonum,fedmalii,quiaffligor propter te, qui hoc modo vis placari irä tuarrr,nbsp;Sc feruare hærcditaté,colIigereEcclcfiam,nbsp;quç fen tentia coucnit cum fuperiore.Eftq;nbsp;hoc modo altera ratio,curconferuarilepcnbsp;tat, quia obtemperct in opere redemptio-nis ipfi patri, ergo zquum elfe, vtferuetur.
3. Quia bonorum meorum non indiges,nbsp;hoc cft,non habes ipfe opus meis operiousnbsp;feu benefieijs, fed Ecclefia feu fanéti, pro*nbsp;pter quos patior,vt in fequenti verf fequit.nbsp;Item: Non hoc peto propter mea mérita,nbsp;fed tantdmiuuari cupiopcr gratiam tuam.
Fcli»
-ocr page 58-|
^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Felix vertit : Bonitas mea non confert tibi, hoc cft,non prodcft, feu vtilis eft : fecundo,nbsp;non fuper te,non dominatur tibi, non oblinbsp;gat te,aut cogit,vt me cóferues,aut des ali-quid ex merito. Ideo confugio adtuam minbsp;fericordiam : tertio,non pro te, id eft, nonnbsp;protegit te,nó cuftodit, fed tu me cuftodis:nbsp;quarto, non fine te, fubintelligcndum eft,nbsp;fine te mihi non contingit bonitas, nifi tunbsp;largiaaris. Dixi Doming] Aliter : dic,fubintcl-lige:ô anima mea,vel,dixifti, hoc eft,diccs,nbsp;prçteritum pro futuro.Itafæpe alibi Dauidnbsp;alloquituranimam fuam,feipfum intelli-gens,vt Pfal.42,Quare triftis es anima mea.nbsp;Item Pfal. 103. Benedic anima mea Domi-no.Quidâaddunt,femper,q.d.animameanbsp;hoc teftimoniu Temper dat,tp tufis Dominus meus,me côferuans,iuuâsamp; defendés. II I. nbsp;nbsp;Saniiü cjuïfrnt m terra, admirahïlibut 3 omnü ^oluptoi meamüs, Vritcipui meaeura amp; maximagaudia fanUt Qui terras amp; adhuc corpora viua colunt. Addit caulàm finalem, feu vtilitatem amp; fruélum fuæ obedientiæ, pafsionis amp; mor-tis,quibusea profuit,non quidemDeopa-tri,nequc fibi filio, fed fanâis, hoc eft, cre-dentibus feu Ecclefiæ,quam hac fua obe-dientia, pafsione amp; morte ipfe redimat ànbsp;peccato amp; morte,amp; placet horrédam iramnbsp;Dei aduerfus peccata,amp; hoc facrificium fuçnbsp;m ortis, fànâis applicet, feu donet per fidé,nbsp;ficutinquit loan. 17. Ego làndifico mepronbsp;cis,hoc eft, m orior amp; applico frudum m ornbsp;tismeæEcclefiæ,quamamp;ipfifideaccipiût,nbsp;atq; hoc modo fiunt fandi, hoc eft,iufti re-putantur amp; fiunt hæredes vitæ æternç.Q^â-tum adleâionem attincr, bonorum mco-rum non indiges,intelligédaeft ratio, hocnbsp;modo;ô Domine, non eges tu quidem bonis, feu benefici js, fed fandi,qui funt in terra fcuEcclefia,in hac vita. Adnitrabilibus] hoc eft. Tandis, quos mira-biliterlibero,feruo,defendo,amp;glorifico,vt Pfalmo$.inquit:Dominu$mirificatfandûnbsp;fuum,ideft,admirâdo modo,amp;ignoto hu-maHçfapiétiç,ficutcolledio,redemptioamp;nbsp;conferuatio Ecclefiæ, inde àb initio mundinbsp;eft admirabilis,amp; modus redimendi Ecclc-fiam,per mortem amp; refurredioné filijDci.nbsp;ItadîciturEfaiæ 8. Ego, amp; pueri mci, quqsnbsp;dédit mihi Dominusin fignum amp; porten-tum Ifraël.id eft, Gentes contra ludæorumnbsp;voluntatem amp; opinioné recipio,ïàluo mi-rabiliter gratis abfq; obferiiatione legis. Omnis voluptas meain eis] Addit caulàm im-pulfiuâ, cur filius Dei tantos pauores amp; cru |
LVC. LO S S II ciatus pcrferat,amp; moriatur pre fanftis.i. Ecclefia,amorem feiliect ardentifsimu cr-gagenushumanum, quo motus filiusDei,nbsp;intercelsitpro humano gencrc apud æter-num Patrem,amp;pœnas peccati in fe deriua-uitamp; fuftinuit. Voluptas mea eft in eis, hocnbsp;eft, fummè deledorTandis,amp; compledornbsp;cos,feuardentilsimèdiligo,ideoprocispanbsp;tior, amp; morior. Vatab. proadminibilibus,nbsp;vertit:fortes.i. qui funt amp; redduntur forte»nbsp;per me filium,amp; quafi armati contradiabonbsp;lum Eph.d.Item præclaros,hoc eft,quosfi-lius Deihabet præclaros,amp;quafi nobiles,nbsp;quorum naturâ amp; carnem airumpfit,quaninbsp;fummâdignitatem humanigeneris,etiamnbsp;diaboliagnofeunt. Poteftamp;hoc modo in-telligi : Omnis mea voluptas in eis.i. fandinbsp;fentiuntfeuc.xpcriûturmeam voluptatemnbsp;in fe,hoc eft,lætitiam, nouam lucem amp; connbsp;folationé,quam non fentiuntimpijamp;ido-]olatræ,ficutadditperanrithefin. Sedmulttplicantur dolores eo^\\\^' rttj lit ad altumaccelerauerut,nbsp;non libabo Itbamina eoradeßin^ gwne, necajfimam nome eorugt;m perlabtamea. Eft hæcantithefis præccdcntis membri; de Tandis, quos foJosfiliusDeiardenterd*nbsp;ligit, amp; qui lætiriam amp; voluptaté amp; confel^nbsp;tionem experiuntur in rerroribus amp; arfU;nbsp;mnis,pcr fidé in mediatoréamp;rcdempf^’’'®nbsp;filium Dei,qui hicinquit.'Gentes,idoMtr5nbsp;amp; fimiles,qui in me non credunt,muldp^^'nbsp;cant.i.accumulant amp; augent fibi dolores,nbsp;idolis fuis amp; falfis cultibus cumulatis, qnosnbsp;non approbo,ncq; facrificia eorum,qux eunbsp;fanguinc offerût,neq; exaudio eorum pre-ccs,non oro pro iUisapudpatrem, fed tantum profandis.f.in mecredctibus,fcuani-plcdcntibus mcam dodrinâ,ficutinquicnbsp;loan. ij.Non rogo pro m undo,nbsp;quos tu mihi dedifti. Itcm,quipcf i^]pscrenbsp;dituri funt in me- Variaeftledio, amp; inter-pretatio mernbrorum huius verficuli. Multipltcantur dolores] .i.jcrumnæ amp; ftiæ,excultibusidolorû, in quibus noudnbsp;vera requies amp; confolatio- ï.MuItiplftatu“^nbsp;i magines amp; idola, quxgctes infinita habucnbsp;runt,corum,fci]icetgentium,idolatrann”nbsp;velcorumidolorô,qu£ nominaree-’tpte snbsp;non dignor. Quiadaliumfellina»f f^“ ac««-rant] .i. Deum aliurn præter meagnofeunt,nbsp;inuocant amp; colunt ficut Gcn tes,Mahonie-tiftæ,rudæipræfentes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. - Nö»/it46»]ideft,nóapprobolacrme eblationes fanguinolentas, quas - |
IN PSALMVM DAVIDIS XVL
|
Ethnici cum (anguine, ficut proprios libe-rosimmolaruntdijs, quosamp; ludæijdolo-latræ imitâti funt. Lurherus vertit : 54? wil )bK8 Cranifopffcre mttoemblöt mlt;Vt opf«nbsp;f«n/tgt;ß8 i (1/ Ote mtt botfsblut ©ott »erfânê/nbsp;«4» (ibct mit mttneni eigen bl»t. ^ecaJJ'uniani nomintt eorum per labia mea] hoc eft,noil orabo feuintercedam pro eis apudnbsp;Patrein, itein:adcodeteftoridola,amp;cultusnbsp;Gentium, vt ne nominate quidem velim,nbsp;amp;in osaflumere nominaipforum. Item :nbsp;delebo nominacorum exlibro vitæ,vtnonnbsp;nominentur aut recenfeantur inter hærc-des vitæ ætcrnæ,ficutdicitur Plalm. 69. Dc-leantnr de libro viuentiu,amp; cum iuftis nonnbsp;Icribantur. Item Chriftus inquit Matt.y.dcnbsp;hypocritisiNon noui vos. Lutherusvertit: »il ibveKtng nicht lebeen/nocb ptebigen/ bt'e nnt wevcf en vmbgef? i/ fonbern vo m ginn*nbsp;gt;gt;«n/benlt;gottgtbt. C^antumattinetadDauidem, affirmât nóapprobate idolaGentium, amp; eoruranbsp;'^“ftus,ficutEcclcfiæ,amp; pij omnium temponbsp;'“«1 à falfisopinionibus, de Deo,amp; culti-““sGentium abhorruerunt : agnofeentes,nbsp;^æntes,amp; inuocantes tantum vnum veri'inbsp;* æt^rnum Deum, conditorem return innbsp;*S'’itioneamp; fiduciapromifsi amp; vnius exhi..nbsp;“‘^'mediatoris. hATßdttiitii (portionis) Tuesquth^r éditait sw (fortem) Vi. Funes ^ÿ(locis) etentm hamp;y'^dita^ ciofa (obuenit) wihi Addit per Antithefin fe non (vt ante di-'it) haberevoluptatem feudiledionem in ^^tufeuEcclefiaimpiorum amp; idolatraru,nbsp;p^^in fandisjfeu Ecclefia fanftificat^ uonbsp;™§unic,quamfibiDominus, id elt,Deusnbsp;'^^^Manquàm perfortem dedi*,ciuam co-‘fiendans vocat hæreditatem iuam.feu lor-icm, amoski-in, dileftam libi, prxclaram amp;nbsp;pulchram. Dominus eflpars hareditatis mea,amp;calicü met] ftoc cft,dat mihi hæreditaté pulchra, ipfamnbsp;ftilicct Ecclefiam , colledam ex ludæis amp;nbsp;Gentibus, ficutinquit Deus pater Pfalm.2.nbsp;^2bo tibi Gentes hæreditatem tuam,Itemnbsp;Dominus eft hæreditas mea, amp; calix meus,nbsp;hoc cft,meus quafi cibus amp; potus, mea hsc-teditas amp; portio , qua viuo amp; fuftentor ,nbsp;‘lam calix in fcriptura fignificat, quicquidnbsp;alicui contingit amp; cf.atur à Deo, vel boni,nbsp;vel mali. |
tunes ceciderunt] hoc cft, Ibrs',, feu portio« in diftribuendo per fortem. f«»gt;i7W(rn«]fcilicet,locisfcrtilibus,leua-gris, Aliter ; præclarîs, in einem Çcl^ônen ort/ hoc eft, optimam partem in diuifione hæ-reditatisaccepijvidelicetoptimam partemnbsp;generis humani, fanftos amp; eleâos, reieftanbsp;fece, hoceftjvilifsimaimpioru parte, fum-ptaeftlocutioaconfuetudine in Palæftinanbsp;metiendi agros, feudiftribucndi per funi-culos, ficut nunc diftribuutur per perticas.nbsp;Quantum adDauide amp; Ecclefiam artiner,nbsp;inquiunt : Dominus eft pars hæreditatisnbsp;meæ,id eft,quafi cibus amp; potus, amp; mea hæreditas, qua viuo amp; fuftentor,in qua folaac«nbsp;quiclco amp; deledor, non in creaturis aut hanbsp;manis præfidijs. Ita vertit Eobanus.: Tu mihidiuitiaDetues,tulargabonarum Copia, tu fluxas ante refundù opes.. Tam mea fors felix eecidit bene, quam mihi .(ornu Copia ceupatrias diuitefudit opes., Lutherus : 5?«-Sen:aber i‘(ï m«'» gwtb /VBb meintbed/b» erbdtflmein»btbeth ^nelo^nbsp;ifl mir gefallen awff Uebltcbf / iwft fjlwo*nbsp;ptnetnf4;dn erbtbat. .t.'GratiarumalHo ChriSli,pro conferuatiotl» fui in mQrte,lt;ir reSlitutione vitanbsp;perrefurrecitonem. Bene die am 'DominUi qulcon^^’L fitluit mihiijinjuper notie in^nbsp;erepuerunt me renes mei. Propofitio gratiarum alt;ftioriis,ciusque caufa, celebrabo Dominum, hoc eft, fatrénbsp;meum cœlefté,qui_mcconferuauitin motnbsp;te,amp; alijs vitæ periculis, quibus propter li-berandum humanum genus fubiedus fui,nbsp;amp; reftitutione vitæ. Qtàconfuluitmihi]hoc eft,adiuuit me,amp; déditcófiliuni in difficultatibus,amp; mortesnbsp;fie amp;Dauidamp; Ecclefia liberationem in fuisnbsp;-malis agnofeit amp; prædicat. Infuper amp; noeJe increpuerunt me rents mei. J Amplificatio, no folum in die habuiDeunxnbsp;adiutorem, léd ctiam in noéle, in quacref-cunt ærumnæ amp; curæ propter folitudinem*nbsp;item : didiciinfirmitatem carnis humanæ,nbsp;amp; affeôuum, quos Chriftus ardentiores 8cnbsp;bonos habuir: fed quçritur de illisDauid amp;nbsp;Ecclcfia,feu pij,qui noôturno tempore fusnbsp;agnofçnnt imbççillitatera, amp; deplyrant. |
|
4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Sicamp;Chriftus fenfitimbccillitatem carnis amp; pauores in iioctc, tempore pafsiôis,cùmnbsp;dixit : fpiritus promptus eft, fed caro infirma. Inmpuerunt} id eft, erudierunt,admonbsp;nnerunt vfque ad noéteni,id eft,femper to-tadie, tempore meiminiftcrij amp; difpenfa-tionis vfq; ad noété, id e ft, finem vitæ niez,nbsp;vt interpretatur Pomeranus. VIII. nbsp;nbsp;Pofaî Dominum in conjjieéiu meo fimper^quoniam à dextris eß mthi) ne commouear. Eobanus. lût m'M à dextraprope adefi, ne forte laborem. Hoc duce vùpoterit nulla, nocere mihi. Addit caufam defcnfionis,feuliberatio-nis in morte, amp; alijs afflidionibus, fiduciâ fcilicet fuam in Dominum,amp; confideratio-nem voluntatis ipfius,amp; decreti æterni,vtnbsp;per fuam obedientiam amp; mortem liberetnbsp;humanum genus,ideo inquit : Dominusnbsp;meliberauit,quia pofuieum mihiante o-culos,tanquàm fcopum,ad quem direxi o-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnia mea confilia amp; aâioneSjitem volun- tatc m eius, amp; decretum quod ftatuit ab ç-tcrno,vt fierem vidima pro humano généré, AvTjooj? folués mea obedientia amp;: morte. Hoc decretum amp; voluntatem Patris habens in có(pedu,patienteromniafuftinui. Deinde quia promifla eftmihi liberatio exnbsp;morte amp; æterna gloria, qua Ipe confolornbsp;me amp; acquiefco, meaq; damna leuo, lenionbsp;amp; mitigo dolores: quæduo, voluntas fcilicet Dei,amp; Ipes liberationis amp; futuræ glorienbsp;nos quoque confolaridebent,in morte amp;nbsp;omnibus ærumnis. ^iaelkà dextrismeis] hoc eft,adeft mihi m e iuuat amp; défendit, feruat in m orte. Necommouear^ hoc eft, labar, declinem amp; fuccumbam,ruam amp; maneam in morte. IX. Propter hoc Utntum eß cor meumjf^ exultnuit lingua mea,nbsp;infiiper caro mea requiefiet Addit effedum defenfionis ac (pei, feu cxpedationisde fecutura vita amp; gloria æ-terna, poft dolores amp; morte, lætitiam cordis incfFabilem,amp;celebrationem feu gra-tiarum adionem, proliberationc. Latatum eftcor'\ hoc eft, fcnfit lætitiam in-cfFabilem,amp; acquieuit in Deo. Exultauit lingua'] hoc eft, gratias ago Domino pro liberatione. In Hebræo legitur gloria,quod lingua glorificamus Dcum, c- |
LVC. LO S S II iusque beneficia celebram us. Liitherus vef tit ; Xtletne «b« t|lfrlt;5ltcb/Dt56 tft/ meinnbsp;amp;aßtcb ö’ott wit ebre »nö pccife. Caro mea] id eft, corpus, requielcitin Ipe, futuræ fcilicet refurredionis,ad ztcrnainnbsp;vitam amp; gloriam, ftatim tertio die: item innbsp;nouifsimo die, quantum attinet ad Daui-dem amp;Ecclefiam .Citauit hos verfusduos fnbsp;amp; fequentes D. Petrus Ador. 2. loquens denbsp;Chrifto,eiusq; refurredione à morte, amp;denbsp;fcenfuadinfcros:ideoccrtumefthuncPfal 'nbsp;mum principaliter intelligendum elfe denbsp;Chrifto crucifixo amp; refufeitato à morte. QiMniam non derelinques a- x. nimam me am in inferno, nec danbsp;bisfdnSlum tuum widere corru-*nbsp;pttönern-). Additcaufam cur caro, hoc eft, corpus fuum fit requieturum in fpe, fcilicet, glori -ofæ amp; mox fequuturæ refurredionis, quianbsp;inquit: Deus pater non relinquetanimamnbsp;meam apud inferos, ad quos Chriftus verènbsp;poft mortem defcendir,primùm ideo ncnbsp;nos ad eos defeendamus. 2. vt inde Patriar-chas,ficut vetus Eccléfia credidit fecum ad-duceret, cum quibuspoftea.täquam intri-umpho,in cœlum afcendit.Quomodoau-tem ad inferos defccnderit,humana rationbsp;intelligere non poteft, ficutinquitinhuncnbsp;verfilm D. Auguftinus. Maiorefthuiusfednbsp;pturæ authoritas, quarti totius humaniin-genijcapacitas.Eftigiturfimpliciterintel-ligendus defeenfus Chrifti ad inferos,ficutnbsp;in lymbolo dicitur. Q^i defeenditad infe- -ros, fcilicet totus Chpiftus feu filins Déifient idem cóceptus eft de fpiriru fando, na-tus ex Maria virgine,crucifixus,mortuiisamp;nbsp;fepultus. Alij perinferosintelligiint inef-fabilem trepidatiortem amp; pauores Chrifti,nbsp;antè amp; in morte: vt cùm dixit in horto.Tri-ftis eft anima meavfque ad mortem. Itemnbsp;in cruce:Deus meus quare,me,‘dereliquifti.nbsp;Alij ipfam mortem amp; fepulchrum , quodnbsp;Seol, voxHæbraica, vtrunque fignificet fepulchrum amp; inferrium,fed vt dixi, fimplidnbsp;ter intelligaturdefcenfus ad inferos,ficuCnbsp;infymboloexpreffoponiturhic articulus,nbsp;feiunftusab alijs.Sicut A vetus Eccléfia ni-tellexit:amp;quidam animam Chrifti tantumnbsp;defcendiffe ad inferos, fient hïc dicitur. Nok derelinques animam meam in inferno] hoc cftinlocodamnatoruni deftinato diabo-lis,cum incredulis, ad quem, vt inquit D.nbsp;Petrus,Chriftus defcenditpoft morté,prxnbsp;dicans etiamlpiritibus. Sanltum tuum] hoe eft, Mefsiara me hhu, qui I |
I
-ocr page 61-IN PSALMVM DAVIDIS XVII. ^l't'peculiariterfanftus eft amp; dileótus, fanbus fanftorü,è multis fratribus,per amp; propter quetn alij credcntes in ipfum, fandifi-'^intur, accepto Spiritufancto, habentut f^nâi,hoc eft,reputantur gratis. ^orruptionent] hoc eft,ne corpus corrum-pätur, vt cæterorû hOminum in fepulchro, Chriftus ftatim tertio die refurre-^gt;t,integro corpore,feu incorrupto, ho re-folutoinhalitus, autà vermibus exefo. Vt ¦ Ehotas mihifeci^i uitdij ^dtmplens lamp;ütta ^nltum tuum,nbsp;delefiationes in dexter a tua jnnbsp;P^rpetuuTTLj. De effeftu feu confequêtibuspoft refur-reftionem Chrifti,amp; afeenfionem in cœlû, videlicet deineffabili lætitia vitæ æternæ,innbsp;dexteraDei,adquam nunefedetfiliusDei,nbsp;^fiatnfecundum humanam naturam, ficutnbsp;'^abetfymbolum. Î5ALMVS XVII. Oratio Dautdis. j, Dratio eft Dauidis, vt habet T itulus, ad contraSaulem,amp; alios fuos hoftesnbsp;Identes in populo Ifraël, qui ipfum eleâûnbsp;in regem,abielt;fto Saule perfequebâ-hjtan^feditiofum iilliadentem regnumnbsp;Ji’^eaeleftunj d Deo. Sunt autem præcipuènbsp;quatuor. yniia eft propofitio fæpe repetita, vt ex-wiatur amp; defendatur aduerfus Saule m amp; ^os.quiipfiadhæj.j.bunt. • \omendat fuam caufam,affirmans earn eiuitam,cùtnfitàDeo eleâus in regem,nbsp;temeritate regnum Qnæriturdeopulentia, fuperbia amp; po-ihid’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummo perfequendi fe 4' Repetit feu continuât fuam precatio-vt quamprimum exaudiatur amp; libere ^fjagnofeens perfecutionem effe à Deo,nbsp;ßon a Saule aut alijs hoftibus. In fine confonbsp;aturfe lætitia amp; gloria, quaornabiturpoftnbsp;”ancvnâ^ùmconfpelt;ftuDei,inipfiusdul-ctlsitnacófuetudine perfruetut perpetub,nbsp;inquiens :Satiaborcùm furget feu exper-teftafueritimago tua. lt;^tum ad exempium attinet,figuram ypum,precatioeft etiam Chrifti, in in-morte, amp; totius ecclefiæ,nbsp;CUIUS imago Dauid eiùsq; perfecutio amp; æ-umnæ uerunt, petentis, ne aberretàvera |
49 dodrina, deDeo eiusq;cultibus,amp; vt de-fendatur aduerfus tyrännos, amp; inipiosdo-ftores, quoru multi fuutamp;diuerfi, omnibus temporibus, ficut hiftoriæ teftantur. I. Propoßtio. Exaudi domine iufiitia (mea) i. int ende deprecationi meamp;j anri--hm percipe or att onem mearnjnbsp;(quam facio feü fundó ad te)nbsp;non in labijs doloßs^ Propofitio inuocationis propter âiFé-ôum, quem dolor conceptus de improbi-tate amp; furore hoftiunâ augebatj cum verbo rum emphafi repetita. luïïitiam'] hoc eft, iuftam caufam mearrij quam habeo contraSaulem,cuius regnumnbsp;no rapui, fed tu mihi illud tradidifti. Eft au-tem duplex iuftitia, vna perfonæ, quæ nullanbsp;eft perfeéta, propter corruptam naturam,nbsp;quæ legem non implet,nequequifquam eanbsp;niti poteft in iudicio Dei, aut petere ali-quid à Deo. Altera iuftitia eft caufæ, fcilicetnbsp;bonævel iuftæ,propter quam fe Pröphetanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. exaudiri petit, videlicet propter tradirum ftbi regnum amp;c gloriam Dei, ficut amp; nobisnbsp;petenda eft liberatio amp; defenfio cótra T ur-cam amp; alios hoftes,non propter nOftra ian-(ftitatem,fed propter gloriam Deiamp; cofcr-uationem ac propagationeni Ecclefiæ. Alfd»/] no additur in hebtço Felix habefi ïnnöceHtiam. Intendedeprecationi'] Aliter Felix: Aufcultà clamorem meum,quævox vehementiantnbsp;affeâus fignificat amp; dolorem. Nontnlabijs.doloßs] fcilicet hoc peto,hoC eft,non fimulatè,non in hypocrifi, fed veronbsp;amp; ardenti corde, amp; in Ipiritu, loan.4. Deusnbsp;fpiritus eft, amp; in ipiritu vult inuocari. Item,nbsp;Matth.y.inquitzNon omnis qui dicit mihi.nbsp;Domine domine, intrabitin regnum cœ-lorum. De njultu tuo iudicium meum nlt; prodeat, octtlitui ^ideantamp;qui-^nbsp;tntem» Eobanus. Itidice teßet iußa tiieie fententia cauße. Et,quo cun^a foies lumine, recta vide. Repetit quod fupra dixit:Exaudi iuftitia meam, hoc eft, iuftam meam caufam. Denbsp;vultu tuo feu facie,fiue conipeâu,hoc eft, ànbsp;te iudiciû meumprodeat fiue cgrediatur,nbsp;hoc eft, ius meum feu catifa mea iufta declanbsp;retur à te,amp; confpiciatut, vt intelligant ipiînbsp;hoftes,amp; totaEcclefiameam caufam elfenbsp;E |
i.
50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ANNOTAT
iiiftam contra Saulem. Ita precatur Dauid amp; omnespij opprefsi,agnofcentes üiä tndi-gnitaté,amp;petenresfedefendi propter cau-lam(vtdilt;3:um eft^bonam veliuftam.
Oculttuivideantaquitatcr/i] À. oftende, fca déclara pœnis hoftium,quôd oculi tui, hocnbsp;eft, tu ipiè videas æquitatem .i, approbes ea.nbsp;quææqu3funtamp;iuft3,amp;puniasiniufta,pronbsp;teg3siuftos, amp; damnes iniuftos, Saulem Scnbsp;fimiles, omnibus temporibus,
2. jiffeueratio defua mnocentia, feu fia canft.
111. nbsp;Proba^îi cor meum ‘vißta-
ßt nocie. Igné me examma^t, non eß muentn m me tniqmtas.
non tranßrediatur os meHTTLj. Eobanus.
Omnia nota met tibifiint fénfa intima (ordù. Ont ne noilequidem tefne foins eram.
Afteueratamp;ofteHdit fè innocentem eflê, amp; abfq; fraude amp; dolaagerc omnia,à tefti-nionio ipfius Dei,amp; experientia,quiip{utnnbsp;affliâ:ionibus,amp; varijs experimentis probanbsp;rit,amp;cognouerit fidelem amp; innocentem,nbsp;turn in priuata vita feu m oribus, tu guber-natione populi, amp; defenfione Ecclefiæ.
Proba^i cor meum}. i. interiores amp; occnltos rceefliis cordis mei,amp; fenfus feu affeôtus.nbsp;ïtaipfe Deus inquitAcl.ij.Inueni Dauid fi-iium Iefl'e,virum fecundum cor meum,quinbsp;facit omnes voluntates meas. Vifitaßi'] .i.nbsp;fccifti periculum de meainnoccntia amp; vitgnbsp;integritate. Jn nolte'jÀ. tenebris noâurnis,nbsp;quibus homines adpcccandû funtaudacionbsp;res:vt CÓ mittendis furtis,amp; libidinibus vagis, pollicentes fibi impunitaté propter te-nebras,iH quibus conlpici nonpoffunt. Itanbsp;inquit Chriftus loan.^.Qui male operatur,nbsp;odit lucem. Inquit igitur,nô tantùm in dienbsp;innocentiam meam,fed etiam in nofte co-gnouifti. Jgne me examinafit'] .i. tentationi-bus,feucruce,quemadniodü metalla.-vtaunbsp;rum,argentum,igne examinariiblent,hocnbsp;cft,probarT. ficPia.dj. Igné nos examinafti.nbsp;Item:Tranfiuimus per ignem.i.crucem.
Etnoefifiuentain me iniquitasj.i.nullus dolus, nulla petulantia, feu iniuria aduerfus quenquam,SauIê amp; alios hoftcs meos,quibus etiam tam é nocere nolui. Loquitur au-temfvr fupra diâum eft) de innoccntia feunbsp;iuftitiacaufe,nô de perfonaliiuftitia. Namnbsp;fçpe alibi Propheta agnofcit amp; déplorât fu-am iniüftitiam amp; fordes, earuæq; petit cô-donationem propter mediatorem,vt;Nonnbsp;intres cum feruo tuo in iudicium,quia non
LVC. 1.0 S SU
iuftificabitur in confpetftû tao omiiîs vi-» liens. Eft tarnen omnibus opus teftimonionbsp;bonæconfcientiæ, ne contra eam ruamnsnbsp;inpeccata,aHtinillisper/èucremuslapfi exnbsp;imbecillitate. ItainquitD.Paulus2. Cor.i-Hæceftgloriatio noftra, teftimoniû bonænbsp;cô/cientiæ. Statut vtnotranfgrediaturosmeum}nbsp;Expofitio innocentif Ceii diligentia,in connbsp;ièruâda amp; tuenda innocentia, ne quid coginbsp;ter,loquaturvel agatcontraverbumfeuvonbsp;luntatéDei. Statut.i. decreui,feupropofuinbsp;mihi. VatabaI.qüod cogitaui,non tranfiuitnbsp;ôs meum.i.etfi interdum eximpatiendaamp;nbsp;carnali imbecillitate malû cogitauiinferrenbsp;hoftibus,amp;me vindicate, tarnen hæccogi-tatio nô tranfiuit per os meum, hoc eft,nônbsp;obtemperaui affeéiibus,fed reprefsi eos,fient maledicere noluit Semei maledicenti,nbsp;fed vindiâam tradidit Deo. 2. Regum 16.
Ab opertbns hominumotn w inî. ^6? lab 'torîim tuorum^ego obßr^nbsp;Hnut Intronù,
Amplificat fuanr innocentiam,feii iufti-tiam,inqüiens:Non foïum ego nihil mali perpetraui contra confeientiam.fed etiamnbsp;abftinui àconfuetudine amp; fitnili3ritate,cónbsp;filijs, amp; faftis hominum impiorü,amp; tyran-norum, amp;prohibui feu caui, neJatronesamp;
gralfatores, hoe eft.tyranni. fubditis meis nocerent,amp; inferrétiniuriam,diJigcns fci-lieet in adminiftratione traditi mihircgnLnbsp;Docet igitu r duoPrim ù m, vt ipfi in nocé-teramp;iufte viuamus Deinde, vt etia ab alijsnbsp;propullèmus iniuriam pro vocatione noftra amp; fâcultate, admoniti verbo Dei, côminbsp;nationibus eius, amp;promifsionibus.
Ab opertbtts'] fcilicet malis, hominum im-piorum,
Pn verbolabiorumtuorum]hoc eft, in verb® tradito, amp; patefàâo mihi, feu quod loq““^'nbsp;tus es mihi.
Obferuauï] id eft, cuftodiui,{cu dilige*’^^*^ attendi,ne ego eas fequerer.aut alijsnbsp;rent. rias latronûjhoc eft, Tyrannotinp’nbsp;amp; gralTatorum, quorum côfortia e'^o fug'-Ita faifos amp; impios dodorcsnbsp;ftus, loann.io. tradetites doârinam.nbsp;fos cultus, extraamp;contra verbum Dei,nbsp;qniens : Qui ante me venerunt,fucruu^f“quot;’nbsp;resamp;Iatrones.
Uepetitio petitions.
SuPlentn g^^eßkf meos in tistuü y non moueantur
ßigia me a.
Soba-
IN PSALMVM DAVIDIS X V T I. Eobanus.
Pirma, qu£fo,meos tua per veïïigiagrejfus, Ne cadat in media lubrica planta vta.
Repetitpetitionem,amp;explicat,vtcóftet cum verè amp; ardenter petere defenfionemnbsp;contra hoftes corporales, tyrânos amp; falfosnbsp;doâores, amp; Ipir i tuai es diabolos, ne ab illisnbsp;feducaturàveradoftrina amp; fanäa vita, adnbsp;impictatem amp; aliafcelera, errore vel imbe-cillitate, quæ magna eft etiam in lànftis, vtnbsp;Aarorte,Dauide,Petro amp; filiiilibus.
S«y?e«M]ideft,guberna,fulci,rege,ctbalt Grejftu mens'] aâ:iones,ftudia amp; confilia, vtnbsp;fint falutaria mihi amp; Ecclefiæ.
infemitu tuù] .i.in verbo tuo feu lege, quç cft norma iuftitiæ tuæ, gubernatrix aâionbsp;num amp; confiliorum tibi placentium.
Vt non moueantur veH^igta mea] .i. nedilce-dam a vera doârina amp;pietate. V eftigia,hoc Êft,confiliaamp; aétiones. Metaphora fumptanbsp;^hambulantibusin vialubrica,in qua faciles funt lapfus.
Ego clamaui ad tC) quonianu i^audies me Deus. Inclina aur'enbsp;t'^iimihi, exaudiuerba mea.
I^ftenditrurfus fe afsiduè amp; ardenter o-^^^yicutinquit Chriftus: Oportet femper Sem^’ Apoftolus :Indefinenter orate.nbsp;amp; verfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftra obieda eft m alls,
tam k^'^'^’^i’^terhoftes,ficutinquitlob,vi-Ideoquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terram.
Non ®^ardenti opus eft oratione. fide'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbitat de exauditione, fed ex
earn repetit fubinde, amp; vt
‘””'««1] 4. ardenter, amp; ex animo clamo clamor fignum ingentisnbsp;inim ^^.®quot;?’^*sgt;9üopremimur, ôe ardentisnbsp;‘. ^«»iam exaudies] Alfeue-In Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feu fideicertitudine.
pç'^gt;qui vïmdTuslîJSnt amp;°præamp;^^quod flix^^tint3 et tnimicorum meor^ turn L** P’^^cädonem meam, feu géminbsp;ViLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exprime, feu pro-
•^i^ifica mißricordias tuas 3 ^^tfaluosfacü /fierantes in te3 dnbsp;^ß^ent ibus dexter A tuii.
petitionis , quomodo cupiat doâor«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feilicettyrannos
Ppicua^hnft^k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dniirandas amp; con-
**81:defpn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niirabiliter me libe-
e, idq; no propter mea mérita,
51 fed propter tuam mifericordiam amp; bonitanbsp;tern,qua me regem conftituilH,amp; défendisnbsp;me amp; Ecclefiam, (^ui jalitos facu} Generalenbsp;diâum feu afleueratio de boni cate amp; defennbsp;fioneDei omnium, qui in ipfum ipcrant amp;nbsp;expeäant ab eo auxilium amp; liberationem.
A refi^ienttbus dextera raæjfubintellige, libera me, vei,vt Felix vertit ex Hebræo ini— tium verfus : Segrega mifericordiastuas, ànbsp;refiftentibus dexteræ tüæ,hoc eft, potentiænbsp;tuæ, amp; voluntati, qua mecóftituifti regem»nbsp;reieéto Saule, amp; colligis ae feruas Eccleftânbsp;in humano genere,voce Euahgéliji
Cu^iodi me 3 nbsp;nbsp;pupiÙarti O'cu^ Viii.
Z/, Sub ^jmbra alarum tuarum^ protege me.
Tam tua me vigili cullodia lumine fet iietf Quam feruari ocult pupula ihara, feiet.
Protege me, velutif tuü defende fv^b alisi httpia dum mtferum perdere turbaftudet.
Alia expofitio, quanta cura conferuari, cuftodiriamp; defend! cupiat, v).delicet,vt pupilia oculi, qua nihil efttencrius,amp;cariusnbsp;homini, defendimusamp;cuPtodim9,nequid *nbsp;earn lædat. Item, vt gallina compleftitur,nbsp;tegit amp; fouet alis pullos, lie défendit contranbsp;miluum amp; alias auescavniuoras-
Vtpupillam otult] Aliter, filiam Oculi» hoc eft,rem tibi longé char ifsimam.
Sub vinbra alarum tua.rum']. i. defenftone,fi-cut gallina fouet, de fendit amp; compleftitur pullos fub alis. Itainquit Chriftus Matt.25.nbsp;Qiroties volui te congregate,ficut congre-gat gallina pullos, fub alas,amp; noluifti. Item,nbsp;Zachar.2. Qui vostangit,ideft,lædit,tangitnbsp;pupillam oculi mei.i. mihicharißimos.
3- Querela drjfuperbia,potentia amp;ßudioper-feqtiendipios drampHficatio,
Afacie impiorum3 tju 't me af-- IX.
qui anima mea circundederunt,
A facie truculenta, furiofa amp; iracunda li-beta me, qui anima mearn (vitam) circun-dederunt, fcilicec vt earn perdant.
Pingues e or urn concluferutiOs x. eorum locutum eßfuperbtanL».
Pingues eorum conclu/irunQ.i. pinguedo amp; adeps conclufit eorum os .i. potentes con-fpirarunt contra me,vt me perdant delicijsnbsp;fuis,amp; pinguedine confidentes. Lutherus :nbsp;0te haben mit (ten fetten befefiloffcn/Oiîsijl:/nbsp;ïn'e ßcoffett »nt» gewaltigen fetno eins wotOen.nbsp;vt .f. me vnanimiter perdant amp; extinguant«nbsp;£ z
INC. LOS S II
: caïHg^uit,abijcitin ignent i Alij pcrablati-uum exponnnrinftrunienri.
Eripeframea tua] id eft,gladio,hoc eü,po-reatiatua, vtfequitur.
‘TjirismanitstMA Domme, XIIIL à ’ll iris hnMssßcuh,portio eorumnbsp;in^vita, etthejdaristuisimplebisnbsp;'vetrem eorum,fatnrabtinturfi--lijSanbsp;nbsp;nbsp;reliqutasfuas relmquent
ANNOTAT.
X L nbsp;Ingreßtbud noflris nunc c'trcu
dederunt me, oculosfuosfiatue-runt, ^t pro^ernant nos in ter-^ ,rUTTLj . Hoc eil, obferuant grefliis no^nbsp;üros,Û:adia,aâ:iones amp; condlia, 8c diligenter intenduntoculos,quomodo nos exfin^nbsp;guant,qaomodoretiaintendanc,licutau~nbsp;capes aaibasretiaintetidant occulte,vtea-pian tat.
Sicut leo paratttr adprAdam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
Abviris manos raa]qui fantviti potentes perte,8ctüâpotêtiam. vel.-Eripememanunbsp;tua,i.potentia amp;c fortitudine tua. Viroshu-iaSfeculi vöcat, qui tantum bona haiusfç-culi q uætüti t, eisq^ fduii t, vt honores, volu-ptates,potentiam, opes, cótemptoDeo amp;nbsp;eins vetbo, iieut Ule inquitapudComicü :nbsp;_ ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tne ifia muHer amet, quam dq.
licutinquit Chi-iilus de Apoitolis : Ciufä de eilis,perCequitur vos mandus.
à fecalo. i. ab initio m undi,gloriantes 3cE~ ^^tites bonis hums mundi
/llgt; virif manos tuaJLutbecus: Sgt;t'eïgt;iet'n Ha'/ ttebaiiDrecmtuenfußtaffcit. -^eb. lo. lt;^6 tßnbsp;fdirettlicb Octu Icbentu'ffen (ßettin Oie bennenbsp;fallen, pfal. a'. f£gt;et'nef)(tntgt;tttiùtgt;tftnamp;en allenbsp;betne fetttne.
Ponioeoromin vita] .i. quorum félicitas,amp; hft'editasamp;dinien/uni eil in hac vita.nbsp;Qui voIuptatibusScdiaitijs fruuntur, deutnbsp;refpon dit A braham Epuloni Luc. iff.Fili, re-cordate quod receperis bona tua in vitanbsp;t da, 8c Lazarus iimilitet mala, nunc auté hicnbsp;folatio fruitur, tii veto cruciaris.
£tt'e/auris]ideLl, boilishuius vitce. Impies ventreineorum]-i. reples eos bonis,nbsp;delicijsamp; voluptatibushuius vitæ,f3ginans
XIII.
XII. ,
ßiost cattilfts leonis habitans in a b dit is.
Comparatio fampta à leone efutiente, 8c eias catulis, qua futorem hoUium exag- 'nbsp;gerat, quLdcutleofamcpercitus, feras in-fequitur,itaimpijper^equuntpios,vtpror-fus extinguant, amp;c deuorent, iie inqait D.nbsp;Petrusdediaboloii Petriq. Diabolus tan-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;------------_______ ,
quàm leo ragiens circuit nos, quxrens que nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;fuit ôcEpulo Luc. iS. Aliter legitur de
deaoret. In Pfalm.io. inqüitilniidiaturim mundo, hoc eil, quiqaxruntbonamundi, pius in abfcondito, quadleo in ipelunca, rt deutinqait Chriiiàs de Apollolis : Quia denbsp;capiatpauperem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundo non e{lis,perfèquitarvosmundus.
In al/dttisjhoc ed, la tebris fuis, Sc occultis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in terpr etâtunà ièculo,hoc eil, qui faut
locis,inquibusnonvideantut,8cexinopi-natoirruantin prædam.
Repefttio fecunda, feu continua^ rio petitionis.
Ex arge Domine,prauenieUnt htttntiia eum, ertpeanimamjnbsp;taeanta^itnpto,ßaineataa.
Eobanus.
Surge, ferauxilium, virespreffernefuperbi : riélrieem dextratn/èntiat eße tibi.nbsp;Eripe nte,vitam^ meamdefaucemalig/ti,nbsp;ViHeremgladiumfentiateßetibi.nbsp;Repetit iecundo, leu continuâtpetitio-nem, vtquamprimùm libercturà Saule, 8cnbsp;alijs boiliblis, quorum perfecutioriéagno-feiteife àDeo,quiipfüm tanqdormiens, - --------—
fea fedens, noniuüat, quiavult fuos exer- omnibusdelicijs, dcutP{aImorqq.iplidi-ceri, 8c probari ctace in hac vita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cantiPromptuaria noilraplena,redunclaa
Prauenieum] Aliter; faciemeius,ide{l,im- trade viélu ad viâam.
pediconatushottis, antequàm meprorfus nbsp;nbsp;nbsp;Sgurabunturfilqs]hoceit, q g g
Ab impie]hoc eil. Saule8caljshoLlibus. Franieataa].i. quifanttuaframea,id eil,nbsp;gladt us, quo vterisme caüigâdo, 8c exercennbsp;do cruce. Nam ita vtitiirfæpeDeusimpi/s,nbsp;tanquàm gladio, quos tarnen ipibs,cùm fa-tis funtperfecutipios Sceccleiiâ, Deus pu-,nbsp;ait8c abijcit, lient pater virgam qua dlium
cos tâiiqiiàmpörcos, quipoilea maâétur, J lientimpijirt hac vita ßorent, amp; abundantnbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-----:i------------
puaiconatushoitis,anreqaam meptoriiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-j-j —
euertat8cproilcrnac. AnimammeamJ .i vitä. nbsp;tosnltos8cpoileros,potét€samp; feuccs,jcu
h inttitn 1 h cyp' O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ar-^iïq hn/libnenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codcm PiaJnio dicuut c Libcti uo ri icu
plantulae crefeuntin iuuentutefua-Etrellquiaspcasdhoc eit, hæreditatéSc bo^ na milita Relinqountlilerlf/ôE]nepotibusScnbsp;’ poLleris.
£ßo a tit cm m tu/idta jdetem
1
-ocr page 65-faciem tuam,Çitiabor cum eniÿ Uuero adfimilitudmem tuam.
Antithefis, quaEcclefiæ,fcupiorum de-fcribit afFedus,amp; defiderium æternç amp; verç gloriæ, non voluptatem, opes amp; honorernnbsp;nuius mundi.fcd pracfentiam amp; confuetudinbsp;ncmDeipofthanc vitam dulcifsimâ,in quanbsp;•equiefeent, tanquaih in portu, libcrati abnbsp;omaibusa:rumnis,amp; pericutis huius vitæ.
fcilicct tua, qua me iuftificas, feu iuftumreputas, condonans mihiex gratianbsp;peccata, propter filium mediatorem-
Paciemtuam] id eft, bencuolentiam amp; fa-uorem. Item, cólpedum tuiim dulcifsimii in vicaætcrna, in quaDeu videbimus ficutinbsp;eft,faâiipfi fimiles.
S4fMtffrr«»jf«j^,/4«fy(,]Invitafcilicetçtef W) cùm reftituta mihi fucrit vera iuftitia amp;nbsp;‘«tegritas to tins natura:,qualis fuit ante la-ptutnprimorum parentu, nondum arnilfanbsp;P'f peccatum imagine Dei Ôc fimilitudinè,nbsp;^3“?mconditifueruntin integra iuftitianbsp;“‘^pientia,quibus in Chrifto rurfus orna-?’’nur,invitaæterna,cùmDeusomniaeritnbsp;‘'^omnibus, i. Corinth, ij.
eKigtldttero] Luther, vertit : Wennt'ch XVftchen] wflcf« f«n im »0« vnno
PSALMVS XVIII.
TitulusPßdffiD ^^pracinendumpfalmus Dauidis,feru'i Domini,nbsp;luilocutus efiDomino verba eatici huius, in die quanbsp;tripuiteum Dominus de manu omnium ini-miiorutneius, 0“ de manu Saul»nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(s' dixit:
Continet titulus autoré Pfalmi, tempus quo compofitus eft,amp; qua de caufa, amp; quidnbsp;incoagatPropheta, Ad prstcinendum] fcili-cet in templo cantandus. Aliter :yiaori,idnbsp;’ftjprçfeâo feu fummo cantori,in templo,nbsp;^iffusfcilicet amp; traditus àDauide,cantan-dus inftrmnentis muficis, quibus decanta-ri foIebantPfalmi. 1. Paralip- ij-
tIRG VM2NTFM.
Oratio eft Dauidis, generis demonftrati ui, qua agit gratias Deo, pro liberatione amp;nbsp;defenfioneaduerfusSaulcm amp; alios hoftesnbsp;^inimicos, exquorum perfecutioneamp;ty-tannide diuinitùs ereptug,célébrât hie plu-ribusbeneficium liberationis, exemplumnbsp;proponenstotiEcclefiæ amp; fingulis eius ménbsp;bris,gratiaruinaftionis pro liberatione amp;nbsp;dcfenfiqc in omnibus pcriculis. Transfertnbsp;ad Chriftura, cuius typ us Dauid fuit,eiusq;
IN PSALMVM DAVIDIS XVIII.
pcrfecutio amp;. Uberatiö diuina. Agit igitur amp;Chriftus gratias fiio patri,pró defenfionenbsp;amp;. liberatiöne îti pafsione amp; morte.
D'tuïfiaPfalmt.
Totus Pfalmusdiuidituringcncre in partes feu m embra j 1 h qtiibüs totus verfat.nbsp;I. in propofitioriem : narrationem bene-ficij.libcrationis amp; defenfionis : amp; 3,gratia-rum aéHoné: 8i in hocEnthrymemate connbsp;fiftit.Dcusmemirabilitcr prö fumma fuiinbsp;bonitate amp; veritate promifsióis liberauitjnbsp;quod antecedens èxplicat narrationc amp;aninbsp;plificationebeneficij. Ergoipfi ex animonbsp;ago gratias,celebrans eius bonitatem,, mi-fericordiam,omnipotcntiamamp;veritateminbsp;hoe meo exemplo in uitâs alios., vt idem fa«nbsp;ciant liberati amp; defenlL
t. Profeßtii.
Uiligam te 'Domine fortitudo L med. Hoe eft.Gratias ago tibi Dominénbsp;quod memirabiliteromnipotentia tuali«nbsp;berafti, amp;defendifti contra hoftes, Sauleiünbsp;Sc alioSinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Eobarius.
troßequ4r amp; merito tefimper amerefideli, Mt Deus Ô prigt;fttgje porTus amp; aurA rati.
Compleäitur dileäio totam obedien« tiam erga Deum amp; omnes virtütes,verä nonbsp;titiam Dei,timoré, fidem feu fidueiäm mi-fericordiæ Dei,cuius dileÄio cffeöus eft,fient inquit Chriftus Ioan.14. Qui diligit menbsp;fermonesmeosferuabit^
Dom 'tntts rupamp;i mea^ nbsp;nbsp;pro- it«
pugnaculum meumiÇ^ liberator meuSiDetts mens^petra mea^nbsp;(ßAcol^erabo in eum,Prote£lornbsp;mens, cornUfalutis meamp;, çÿnbsp;refngtnm menmj.
Aetiologia, feu cauiagratiarum adióis, tribuitautem Deo multa epitheta, vt libe-rationem amp;defenfionem veram amp;certaninbsp;fignificetjfumptafcrc à bellis, in quibus rnnbsp;pes petere folemus,amp; propugnaculis nosnbsp;dcfendcre,nelaEdamurab hoftibus.
Pupes mea].i. quafi rupes,ad quam in beU lis confugerefolemus, vt tuti fimusab ho-ftibus,mellt fcl^/propugnaculum meum,nbsp;meine bßcg/quod rupe fortius eft,Gr«ccnbsp;it$enietp(/yv- Deus meus} qui me defendit,cu-rat,exauditamp; libérât- Etßerabo tn e«i»]fci-rnbsp;licet Deum. Cornu falutis mest'] qui præftatnbsp;mihi falütem, feruat amp; libérât in periculi«nbsp;£ l
-ocr page 66-LVe, LO SSII
hoftes quafi tcndût,vt me capiant, lîcutla-queifeuretiaextendûtur feris, feùauibüs, occulte, quibus exinopinatocomprehen-duntur.
In tribulatlone mea inuocaùi V1 Dominum, ad Deum meumnbsp;clamaui,^^ exaudiuit de templonbsp;ßio ‘vocemeam, clamor meusnbsp;in conipeüu eius mtroiuit in au-‘nbsp;res ews.
Eobanus.
ObruTus lt;irumnis,opprejftu molelaberunii Aßidua Domini voceprecaborepem.
Excmplum proponit inuocationis fur, amp;exauditionisdiuinæ, oftendens à quo amp;nbsp;propter quem lit liberatuSjvidelicet,à vetonbsp;amp;æterno Deo,quem inuocauit, amp; propternbsp;promiffum Dominum,id eft,Mefsiam, monbsp;nens vt fuum exemphim amp; alijimitentur.nbsp;Eftq; exemplum promißionis amp; præceptinbsp;de inuocatione,quod extat Pfalm.49.InuO’nbsp;ca me i n die tr ib ulatiôis, amp; ego eripiani te,nbsp;amp;tuglorificabisme.
In tribulatione] id eft,anguftia, in qua Icnft dolores mortis amp; inferni,item oppreflus a-lijs malis quibufeunque.
Dominum] hoc eft,Deum,non iàHâos,nô creaturas. Intelligit autem promifliira Dominum, hoc eft,Mefsiam.
Detemplofuo] hoc eft,Proptcrpromifsio-nem hanc, fcilicct le exauditurum inuocan tes in templo. Ideo orantes ludæ^ertcbacnbsp;fead templum,in quoeûq; Dco eflent.Eratnbsp;aût templum figura Chriftf propter quemnbsp;folum exaudimur, ficutipf^^oQuit: Qmc-quidpetieritis Patrem in nomme mco,da-bit vobis.'Clamorem indicât ardente fiiamnbsp;inuocationetn, amp; ingentiarnala quibus opnbsp;prelTus eft. In confpettu elqcoram co.
In aures eins] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oa fcH-
ptura äccommodans fead noftrum captu, membrahumanatribuitDeo, qui Ipiritusnbsp;cft, non habens olfa nequecarnem, loan-nis 4. amp; 20.
fforrenda rempes^aris.
Commota efi, contrertiuit terra, fundamenta mont tumnbsp;conturbata funt, commomnbsp;pint, quoninm iratus eß
54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
corporalibus amp; æternis. Sumptaeft meta-phora ab aniinantibus, quæ cornibus fe de-fcndunt amp; protegunt, ne lædantur.
Refugium meum} Græcè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id cft,
fufceptor, hoc eft,qui me cadentem fufci-pitamp; eleuat. Vatab. Eleiiatio nie a, hoc eft, locus editus amp; eleuatus, ad quem confugi-mus, vttutifimns, nec petamur ab hofti-bus. Talem amp;quilibctftatuetfibi efleDeûnbsp;in omnibus periculis,prçfentem,ac potentem defenforem.
ni. Laudans tnuocaho Domtnu, ah immïcüfaluus ero.
Ëobanus.
Laudtbusaßidiiü Dominum venerabor, amp; Qjii noceat, tunto vindice, nuUus erit.
Conclufiofeuconfcquens:Anteameamp;-pc libetauit amp; défendit Dominus , ergo nunc quoque amp; deinceps eum inuocabo,nbsp;in meis pericu!is,amp; liberatus gratias ei agâ.
Laudans] Aliter Iaudatum,fcilicetDominum à me: vel laudabilem, hoc eft,dignuni • vtlaudeturab omnibus.
e. Narratiopericulorum, amp;perfecutionum,
amp; bberaüonis
iiii. Ctrcundederunt me dolores mortis,nbsp;nbsp;nbsp;torr ent es inïqtâttitis
(Belial) conturhauerunt me.
N. Dolores infer ni circundede-runt me, prAoccupauerunt la-qtiei mortis.
Narratio eft periculorû amp;doloru, quos amp; an ima amp; corpore fenfit,proptcr pcccata,nbsp;iram Dei horrendam, amp;pauores mortis acnbsp;infernijhoc eft,maximos,quibus, niß fuif-fet adiut us à Deo, oppreflus interijflet. Ta-les dolores amp;pauores fentiunt omnes pij,nbsp;in tentationibus peccati, mortis amp; inferni,nbsp;quare exemple Dauidis confugiant, amp; ipfinbsp;ad Deum,amp;pétant amp; expeâent confola-tionem.
Cm uiidederunt'] id eft, ab omni parte con-clulèrnnt,ita vt effugere nonpolsim,nifi tu me adiuueris amp; liberaueris.
Dolores morris'] qüi mortem infcrunt,fcu mortiferi.
Torrentes iniquitatis] Aliter Belial, hoc eft, maximæamp;infinitæaffliftiones.
Dolores infernï] qui trudunt amp; demergunt ad inferos, baquet] quos mihi Saul amp; alij
-ocr page 67-Deferiptio eft horribilis tempeftatis,to-hitruum, fulgnrum, amp; terræ motus, qualia audita funt, amp; confpeda in monte Sinai,nbsp;cum Deuspromulgaret legem,amp; temporénbsp;pafsionis Chrifti, ficittÉuangeliftæ teftâ-tur.quibus fua pcriculaSc pauores cordisnbsp;comparât,amp; fimul oftendit,quàm horribi-liter Deus hoftes fuos puniturus fit.
QommotAhoc eft, ficut in tempeftati-bus, tonitru amp; terræ motibus coelum amp; ter racommouenturjamp;contrernilcuntjomninbsp;aq;vnà aniinâtiahorribili pauore amp; metunbsp;côcutiùtur, itaamp; ego cohorrefeo in pauorinbsp;busamp;periculis meis,amp; perfécutionibus.nbsp;fiuoniamiratus «i] fcilicet,inimico fuo,nbsp;amp; terræ.Pertempeftates enim inufitatas,nbsp;tonitrua amp;fulgura,Deus iram fuam amp; o-hinipotentiam mundo déclarât, amp;pœnàsnbsp;comminatur.
AfcenditfomusiniraeiuSy^ ^l^i^afacie eiut exarßt^carbo-incenßßunt ab éo^
IX. Inclinauit ccélos deßenditf Ö* culigoßib pedibufnbsp;?«fgitmultisdefcribere,amp; quafi hypotynbsp;P^'ianteoculosponeretépeftatem amp;fuDnbsp;S«ta, quibus tnaieftatem amp; om nipotenti-iramaduerfusimpios:nbsp;Si f^oftto tempore fæpè horrendæ té-
Pfliâtes, fulguvj, t-onitrüa extiterunt, i-terræ motus,quibus multæ vrbes amp; pa
S' quot;}terierunt,amp; fubmerfæ funt in Sophoia ^ô'oneGalliæ,annoi$ ^4- Augu.
P«»«!«] caliginofæ èc fumantes nubes^ I-S^is, fulgura.
• nbsp;nbsp;? fulgurationes, quæ quafi carbones
’gniti exaëreprofiliunt.
clt;r/M]nubes in cœlo,hoc eft,in aëre qua-quot; Prudentes.
a .‘'''^o]caliginofus aër amp; obfcurus,qualis ttiaanis tempeftatibus amp; tonitruisnbsp;'^’‘or'turis®:
Ei ^ehebaturßtper Chérubin ^^oUuit, ^olautt ßiper pen-‘ventorum-3.
. ^bevubin vocat ventos feu nubes, quæ *Uitatyolucris in aëre pendentamp;velocifsi-^gitautur amp; vehuntur, nam vtfujB internbsp;Pretatutvolucris. ItaChcrubin vocanturnbsp;quot;'laginesangclorum ftantes ih propitiatOnbsp;^‘0 aiatæ.Significat igitur Propheta,Deum
IN PSALMVM DAVIDIS XVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒƒ
per angelos moiiere amp; guberhare vcnto» niibes in aëre volantes tanquam auCS.nbsp;Oftenditautem celeritatem Dei, amp;præreiînbsp;tiam in iuuandis amp;liberandis fuisfignifi-inbsp;cat. P«2»lt;« ventorum'] hoc ell, nubes,quscnbsp;quafi pennis vehiitur in acre ab ipfis vends.
Et poßiit tenehraidatïbulum x t fibùm tn circuitu tabernactili (ù'tnbsp;tenebroßim aqua^ denß^ nube^t
Rcpetitio eft, fed expofitio præcedentis verfusgt;quafignificatDeumin denfisamp;tc-nebrofis nubibus, quafi latereamp;ablcondéinbsp;re fe, Sc fiibducere fuum conlpeftuni homtnbsp;nibus i rat LI in, ne videatur. Nam inma-gnistempeftatibiis, obdudo ccelo nubibus, Deus iratusefle videtur, amp; abfeonj.nbsp;dere fe.
Latibulum eniinamp;tabernaculum Dei hîc vocat nubes denfas amp; tenebrofas, ill qui—nbsp;bus latetDeusamp;abfcondit fe tahqüamiànbsp;tabernaculo. Docet igituf tempeftatesnbsp;magnas no oririfortüità, fed autoreDeO, *nbsp;vt agnofcamus eius potentiam, amp; irain ad-li'erfus peccata hominum declarata in tem-peftatibus horrendis, tonitriiis amp; fulmi^nbsp;nibus.
Dé fùlgure in conl^eâiu tra.nfierHnt carbones 'tgnü^
Et tonuit de cœlo Dommu^^^ xiit altißimits dédit njocem Juam»nbsp;grando carbones ignù.
Et miptfagittasdißi- xnîL païüt eosßtilgtira multiplieauit,nbsp;conturbauit éos.
Hadenus âefcripfit tempeftates,amp;ventos,iam defcribitfulguraamp;tonitrua, quæ tempeftates amp; ventos comitantur , amp; innbsp;ipfis plerunque fiunt, amp; præcipuè in illisnbsp;potentiaDei, amp;horribilisira conlpiciturnbsp;amp; eiucet.
Crftb»« i^«»] vocat corufeationes amp; fui-gura, quæ ex nubibus erupipunt amp; conlpi-ciuntur, primùm propter celeritatem, etfi naturaliter tonitrua præcedant. Iterumnbsp;hîc difeendum tempeftates Sc tonitrua,nbsp;non fieri tantùm naturalibus caufiSjfednbsp;ipfo Dco excitante amp; gubernantejn^nbsp;E 4
-ocr page 68-54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. noccant pijs.lgitur cùni hæc fiunt orandus oft Deus, vt nobis’parcat 8c defendatnosnbsp;angelis fuis,quidiabolis refiftunt in tempenbsp;ftatibus, ne omnia obruant 8c perdant innbsp;humanogcncre,amp; fipè per magicas mu-' lieres,permittcnte Deo tempeftates amp; hornbsp;renda tonitrua in acre excitant. Et apparueruntfonteiaolud reuelatafuntfundamenUtnbsp;orhütcrrarUjab increpatioe tua domine, àflatu jj)îrittt!tramp; tUA. Deferiptio eft terræ motus, qui non fo-lum fitcaufaPhyfica,halitibus, fcilicet,raa-gnis collcftis intra terram,eamque crupti-onefuacocutientibus, fed increpantc,hoc cft, mouentc amp; inflante Deo, qui per terrçnbsp;nBotus,primùm punitpeccata hominum;nbsp;Deinde oftenditiram fuam, feu futuras ca-lamitatesficut inquit Plinius lib. 2. cap.4:nbsp;Necverôfimplex,autinipfo tantum motu periculumeft, fed par aut maius often-tum, nunquam vrbs Romatremuit,vt nonnbsp;, futurialicuiuseuentusidprænunciû effet. Tontes aquarum} hoc eft, fundum feu vada ipfàaïueorum, quædeabforptisaquis ap-parentin terræ motibus. Tundantentaorbisy Ita vocat ipfas voragi-nes aquarum leu abyffos,propter eorum al titudinem. Ab increpatione] idett, in fulfla-tionefeumotu. J amp;ƒlt;»?«] id cft,impulfione.nbsp;Spirittis'] id eft, ventorû. Ira rua'] quam Deusnbsp;oftendit in terræ motibus aduerfus pecca-tahominum. Hebraicè,Naris,pcr quamnbsp;quafiflatum emittitDeus. ’ d\dtßt dejùmmo nbsp;nbsp;accepit me, ajjumpfit me de aquü multü, Mißt ab excelß retrabens me vertice cali, Etdextraèmagniseripiebataquis. Hadenus defcnpfitpericula fua,amp; often dit, quomodo Deus hoftes fuosperdidit,nbsp;tanquàm horribili tempeftate, tonitruisnbsp;amp; terræ motu conterritos,iam per antithenbsp;fin addit expofitionem fuæ liberatîonis.nbsp;8c confolationis. Eftque fumraa,hoftes menbsp;perfequuti funt, quos extinxit Dominusnbsp;tanquàm vehementi tempeftate, me au-tem diuinafua potentia amp; bonitate libera-uitamp; eripuitab hoftib^is. Mißt] feilicet manbsp;num fuam feu auxilium de fummo, Icili-cctcœlo. Deaquistttultis]hoccid, vehemen-tibus afflidionibus, quas aqua fignifîcat.nbsp;SicThre. 3. Inundaueruntaquæfupernæ.nbsp;xvii. Eripuit me de mtmtcù meirnbsp;fortifimiij^ab iqs-, qui oderunf |
L V C. L O s s 11 me,quoniam confort atifiintfih per me. Ueßibut eripuit vi prapoKentibas, omni Et qui me forti plus potuere manu. Expofitio liberationis, qua amplificar potentiam amp; multitudiné hoftium,vt vaànbsp;commendet amp; amplificet liberationem. Jnimicù metsforrißimis] feilicet,Saule, Ahi-tophcl, Semei amp; alijs. Caufa im-pulfiuaodium. Quoniam] Addit caufam à multitudinéamp;f^ore hoftium, cuiipfcre-fiftere non potuit, nifi Deum habuifletnbsp;adiutorem,amp; quafî dueem prxfentem. ErAUenerunt me in die affi^io x vni’ nü mcA, faéîui e^î Dominusnbsp;proteédormeHs. Rcpetitiorpræcedentis verfus cui addit confolationem de liberatofe abhoftibus.nbsp;Prauenerant]dolis fuis comprehenderunt.nbsp;Indie affliaionis mea] hoceft.temporequonbsp;Deuspermifitme affligi aliquandiu,amp; innbsp;manus hoftium metradidit Etfaausefi]^.nbsp;quoliberatusfità Domino, feilicet, àquonbsp;amp; omnés auxiliû Iperare amp; petere debent. Et eduxit me in latitudinems fdluum me fecit, quoniam com-placitumfuit ei in me. Addit modum liberationis,itcni caulâm impulfipam amorem erga fcnbsp;propenfam voluntatem gratuitam gt;nbsp;merita fua. Eteduxitme]hoc cft,confolatusnbsp;eft amp; liberauit, quafi detentum i” obfcuronbsp;I0C0amp; intrifti carcere educeiis locumnbsp;patentem 8c Ipaciofum. Quoniam tomplaci-tumfuiteiin me] hoc eft, dilexiræcgî^atuitù. Et retribuet mihiDominusf” cundum iuEitiam meam^fffi''nbsp;cundumpuritntem manuu mi'nbsp;arumretribuetmtbi. Qj^ta eußodtui ^ia^Domi^^gt; nectmptegeßtdDeomeo. ,nbsp;Qt^niam omnia iudtcmnbsp;in conßeEu meo,^ iußiti^nbsp;nonrepuliàme.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xXH^- Et ero immaculatus cueoo^ ‘ eußodiam me ab iniquttate Addit aliasd®*® eaufas |
beràtiônis.Prioreftcaufæ bonitas, quam habet contra Saulem, quod eledus eft ànbsp;Deore.ï, ipfo abieôo. Altéra teftimoniumnbsp;bonæconfeientiæ, contra quam nihil agar,nbsp;ftdobtemperetDeivoluntati, inadmini- )nbsp;ftrando amp;detendendo rcgno,etiamfi fuamnbsp;quoqueexperiatur infirmitatemamp;praui- ]nbsp;tatem naturæ, cui tarnen repugnet,ne quidnbsp;rurfus agat contra confeientiam.nbsp;iufitttammeam'] caufæ fcilicet,amp;ftudiumnbsp;obtemperandiDeo.
üowinijhoc eft,præcepta Sc ma.nà2ta. Del. ^ibiltmpiegeßi] hoc eft, nihil egi contra confeientiam. ludicia etm ] hoc eft,nbsp;voluntas Dei, quod Deus iuftum amp; reiftumnbsp;Judicat. ^onrefultiuftit'nneïus'} hoe eft, nihilnbsp;rgi contra voluntatem eius, reijciens à menbsp;’'cgnum,aut refugiens labores adniiniftra-Ponisamp;difficultates.
hoeeft, integer,perfe-fcilicet, ftudio amp; voluntate obtempe-fenf ^dminiftrarione regni amp; de-'lt;^neEcclefiæ.
Ueb“^tniejuitatemea]hoe eft, ca-{.^.-^’’^^Quidagam federate contra confei *^gt;ficutantea,admittens adulterium.nbsp;hoe eft, praultare natu -ui’‘'’^pullus amp;decepus antea pecca*nbsp;prauita-renatis, quæagnofcen-iusrn’hJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petendae-
ondonatiQpj-Qpfci-mediatorem. Et retrihïiet mih't âominusfe-mfi'ttiam meam, fe-^^^dumpuritatem manuu me-, m conffieóiu oculoru eius.nbsp;SP^ptio feu expolicio præeedentispronbsp;fibirednbsp;te luxta fuam iuftitia, amp; puritatem, hoenbsp;- ) yoeationem iuftam amp; obedientiam feunbsp;diligenter officia, fuæ voidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘'”tP‘^lt;ifuo,veloculoruw tuoruni]
• ’ ^^tam te, hoe eft:,quæ obedientiâ amp; netnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^amque approbas, Mo-
Jgi^ydiétum quatuor. Primùm fequé-efle in om nibus aâionibus Dei man-atumamp;vocationem. 2. Agnofcendam ef ’nnrmitatem noftram. 3. Petendum 8cnbsp;’^peftanduni Dei auxiliumSc præfentiam.nbsp;^^dhibendam efle diligentiam,ftudiumnbsp;tanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facienda vocatione demâda
filia'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;°quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutaria con
ali’.'r r euentus, neque nobis neq; me nihil ponbsp;. tisfacere, item Propheta;Non eft vianbsp;'iiiniseius,hoc eft,vtPovta inquit :
IN PSALMVM DAVIDIS XVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57
Nttllw e(i felix conatm amp; rtilü vnqtiam, Confilium (i non Det^ tuueti^ Dens^nbsp;OBIECTIO.
Daiiid petit ie exaudiri amp; liberari propter fuam iuftitiam amp; puritatein.
Ergonititurfuis meritisamp; fanlt;äitatc,amp; per confequens bona opera funt caufa, curnbsp;Deus nosexaudit,iuuatamp;faluar.
R E S P O N SI O,
Nego coniequentiam,amp; refpondeoper diftinâioné adantecedés. Loquitur enimnbsp;Dauid. Primùm de iuftitia fux caufxjquamnbsp;habuitcontra Saul, in cuius locum vocatusnbsp;amp; eleftus erat rex à Deo, cui vocationi ob-temperauitfimplicifide.Deinde de iuftitianbsp;bonj'confcienti f,quod nihil maliriosèautnbsp;improbe ageretcontraconfcientia, quaninbsp;ncceife eft omnes habere, no tanquâ meri-tum vitææternæjfedteftirnoniuin præfennbsp;tis fidei amp; regenerationis : amp; placet hæco-bedîentiàDeoincredétibus, non propternbsp;perfeéiionem eius, qüænulla eft, fedpro-pter fidem, qua placet perfona operans amp;nbsp;obediens.
Cumfanêiopinâw erù^^ eu. ^ 'tr0 ïnnocente 'mnocens erü.
Et cum eledo elcchis erù 3 cum i^eruerfi peruerfitserü^nbsp;Additcaulam exaüditiônis amp;liberatîo-nisà natura amp;affe(ftioneDei, qui talis eft,nbsp;talcmqj fe prçbet erga homines,qualesipfinbsp;funt, amp;fe(e exhibent ergaDeum, qui funtnbsp;fandiintegri amp;obcdientes diuinæ vocationbsp;ni amp; mandatis.-eft amp; ipfè Deus fanâ:usamp; integer, bonus amp; milericors,eosquc prçmijsnbsp;ornatîfi veto funt contumaces,Icelerati ôcnbsp;conternptores verbi ipfius,talis eft Si ipfenbsp;Deus,puniens eôsamp;abiJcicns,Sic dici foletînbsp;Sifubditifunt boni, boni funtprincipes amp;nbsp;magiftratuSjhoc eft, humaniamp; mites. Itanbsp;inquit Deus Leuiticî i6. Qüod fi non audi-eritis mc,necfeceritisomniamâdatameanbsp;fed fpreueritis leges meas gt; ego quoq; hæcnbsp;faciam vobis, vifitabo vos velociterirt ege-ftateamp;ardore. Cum fnnâo fan^ui eris'} hocnbsp;eft,immaculatus.Vatabalus habet: Cumnbsp;mifericorde miièricors eris, hoc eft,erganbsp;me mifericordem, gérés te mifcricordemnbsp;beneficum amp;bonuni. Siccum innocente,nbsp;hoc eft, ergainnocentem eris,hoc eft, exhinbsp;bebis te innocentem,non punies eum.
Cumeleéto] .4. erga eleéium h. e. gratio-^ fum amp; humanum amp; beneficum. Erù ele^ustnbsp;amp; cum peruerfi)'] .tcontraperuerfum crispernbsp;uerfus .h. e. durus amp; puniens,quemadmo-«nbsp;dû eius malitiaamp; peruerfitas meretur.
Êoba.
-ocr page 70-|
S8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Eobanus. Sancliis es adfanélum, iuflus reputabere iufio, Cumjj nocente nihil, non es èr ipfe iiocens. Q^tfuntmundiciainfignes, hü mundus amp;ipfees. Verum qui malus ell, huic es amp; ipfe malus. Ita intelligatur locus de afFedione Dei er-ga homines, non de efficaciaconfortij ma-liamp;boni,ficutquidam eum intelligunt, amp; interpretantur,talem quenque efle, qualesnbsp;funt eius focij,cum quibus conuerlatur.Lonbsp;quiturenimPropheta adDcum,cuius li-berationem prçdicat amp; bonitatem ergafe,nbsp;quod ipfius vocation! obtemperet. Quaßio. Deus eftimmiitabiliSj quomodo hîc ergo in quit Dauid, eu peruerti cu peruerfo. RESP ONSIO. Loquitur Propheta non de eflentia Dei, quæ eft immutabilisjfed de affedione amp; vonbsp;luntate eius, quæ fecûdum diuerfa obiedanbsp;ianditatemamp;peccata varié mutatur,vt fenbsp;talem oftendatamp;declaret, quales ipfi funtnbsp;homines,bonum erga bonos, malum,hocnbsp;• eft, duruniamp; crudclcm crgamalos,ficutdinbsp;citunLeuiticiad. Siambulaueritis exad-uerfo mihi, ego quoque contra vos aduer-fusincedam. Sic reddidit Eobanus. A ideo fi iufius ero, mihi iufia rependet Pramiajfi puras vidertt ejfe manus. xxvn. nbsp;Quomamtupopulum humï- lemjaluumfactamp;s J oculosfa-perborum numtltabis. Tu faluas humiles, miferis folatiaprafias, Hefbi confidant corda fuperba domos.nbsp;xxvm QiMntamtuïüuminaslucer-^nbsp;nam meam Dommemeusnbsp;illumina tenehras meas. Ratio qua præcedentes duos verfus exponit,quid fit elTeDeum fandum cum fan-do, peruerfum cum peruerfo, videlicet liberate fandos amp; innocentes,eisque benc-facere,punire contra amp; humiliate peruer-fos,amp; fuperbos:amp; primùm in genere exem plo generali vtitur, faluationis populi, hocnbsp;eft, Ecclefiæcontempt« in hoc mundo, amp;nbsp;piorum,amp; humiliationis fuperborum.Deinde exemplo fuædefenfioniscótra hoftesnbsp;quos duce.amp;adiutore Deovicit, amp;expu-gnauit eorum vrbes. Populum humilem'] hoc eft,abiedum amp; có-temptumcoram mundo, qualis eftEccle-fia omnium temporum. |
LVC. LOSSII Oculos fuperborum'] hoc eft,fiiperbos, glor^ antes defu3potentia,opibus,iapientia,amp;x.nbsp;Ita Samuel 2. Oculos tuosfponesjfuperex-celibs, humiliabiseos. Suntenim oculiin-dices faftus amp; infolentiæ, Lucernam meam illuminas] hoc eft, facisvt omnia mihi prolperè fuccedât amp;læta fint.nbsp;Nam lucerna felicitatem fignificat amp;fuc-celTum in confilio: item lætitiam, ficut connbsp;trà tenebræ res aduerfas amp; triftitiani.nbsp;Sicpetit illuminaritenebras fuas,hoceft,nbsp;augeri felicitatemamp;lætitiam, amp; eripi exnbsp;i m minenti b us calam itatib us. Qjiomamm teperrumpamjys'i'/^ turmam hofltum:gt;nbsp;nbsp;inDeo meo tranf^ediar murumj- Confirmatus interna confolationc, amp; concepta fiducia amp; certa fpe diuinæ deren-fionis, exprçcedente liberatione,certam unbsp;biaDeopolliceturvidoriam amp; deren 10nbsp;ncm, contra hoftes in bello,vt in alijs quoque fimilem exciter fiduciam- .. Perrumpam turmam] hoceft»^^’^*^ lem. Tranfgrediar murum]nbsp;gnabo vrbes hoftium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, In te.in Deo meo] hoc eft,teadiutoreamp; du-ce,à quo Iblo omnis eft vidoria contra hoftes coiporalesamp; ipiritualcs-is viribus, potentia, fapie»^*^’ conlihJS' Dei 'Via impollnt^gt; eloquia do ' mint igne examinnt^ gt; protedotnbsp;e^i omnium^ernntitigt;tn infe. Eobanus. Omnibus infaHis Deus integer omnia verbs facit,emuntloficut ab igné, facit-Ipfevelut clypeo tutaturab hoflibtu otnutffnbsp;Sjsos fidei certes nouerit effiefua. Commendatio verbi Dei eiusquc miisionum ab earum certitudine,nbsp;te,qu«nunquanifallunt. ,nbsp;id eft, ratio iuuandifuos,ft^^ /nbsp;peraDei, qux funt perkéiaamp;irieP'^^°nbsp;ihnbsp;£/ö^«f.i]Hoceft,promifsioncsdc ‘nbsp;tioneamp;defenfioneEcclefiæ. . Pxaminata igne] hoe eft, p ura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p lata. Metaphora ab auro amp; gne purgari amp;probari folent- Protectoren omnium] generâlisptotnr^^^’ dedefenfione amp;liberationenbsp;rantium in Dcum, quibus |
IN PSALMVM DAVIDIS X V I It amp;propugnaculum in omnibus afflidioni-busamp;periculis.
XXXI. Qi^ntam quis Dem prater aut quis fortù,prater Deum nofir um?
Affeucratiodevno vero amp;xterno Deo, qui fe patefecit populo Ifraelitico admirannbsp;dis liberationibus amp; promiisionibus, amp; Ecnbsp;clefiæ,miffo filio, qui folus notitia huiusnbsp;mediatoris promifsi olim,amp; nunc exhibit!nbsp;^nofcendusamp;inuocandus eft, noncrea-autnumina gentium, Fortis, Petra,nbsp;defcnfor Si protcftor.
pracinxit me ^trtute, pofiitt immacuUtum ’viarru
àbaltheo,quo muniuntur quot;e Isdi pofsint fagittis amp;iaculis.nbsp;eft,pernbsp;p; ’“oeramab omniimpedimento.
ïiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confilia vocatio-
perfecit pedes mèostan-c eruorum, nbsp;fùper excel-
mihi celeritatem ceruo-
^oftik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fugiendurti eft mihi, ne ab
lt;îüat^f rJ^’quot;^'’3hoceft, in arcemea, in ^“^Î^J’^bincurfuhoftium.
. p^docet manus meus ad rwum,^ hrachiamea ^t ar-areuYn confrin^a?rL)-donum,nbsp;^hi J-Lgentium ducesnbsp;litj^Jdueruntjficut inquit Timotheus ft-ego feci, non Fortuna,nbsp;^peus.ItaF.Scipio amp;fimiles,etfi fu-*»100 duces, amp;Impcratores, ta-Deum, neque re-haiuh^''^esgeftasad glo-vv, ^Uc rlt;^‘.’^P’^opagationemEcclefix,vtIo-
’ ^uid, qui addit.
^tdedifiimthifi:utumfâlutü dexter a tuafufientat menbsp;^^ffii^ionetua ma^ificasme.nbsp;liberationc Dei,nbsp;^tfijpropugnaculum, defenfto.
DexterataaJideft,potentia. Âffli^ionetua'J quam tu mihi imponis,amp;tuo nomine amp;nbsp;Ecclefiæ cauia fnftineo.
Magnificat'] Elfeâus adionuni amp;crucis defenfio amp;c liberatio gloriofa.
Dtlatafii grefius meosjuhtm mvit me^çfi non funt infirmatnnjefii-gtameui
Afteueratioamp;celebratio liberationis dt uinæamp; defenfionis,quam agnofcit non fu-am elfe, fed Dei, Eft autem Methaphorânbsp;fumptaabijs,quicadentesfiiftentant amp;e-rigunt inlocis iniquis Älubricis. (Rantum attinetad Chriftum,eiusque regnuntnbsp;amp;vidoriam, dequibus Pfalmusetiam rede intelligitur fEftenim vbiqueDauide-ius^; corporale regnum, vidoriæ, afflidi'nbsp;ones amp; liberationes, typus Chrifti ) pedcsnbsp;ceruorum funt Apoftbli, perquos intranbsp;breue tempus, celeriter vox Euangclij pernbsp;totum orbem terrarum eft fparlà amp;propa-gata, Vflde Efaiæp, dicitur. Quam fpe-ciofi pedes annunciatitium pacem,annun-.nbsp;cianciumbona.
Dilafafi'tgrejfns mcffs] hoc eft, lat am amp; ipa-ciofam viam mihi oftendifti, qua libéré amp; tutOjfi quando nccefle fuiteuadere potuinbsp;ex hoftium manibus.
Perßquar immicos me os^ nbsp;nbsp;xxxrn,
comprehendam tUos, non con uertar^donec deleuero eos.
Confringam îdos gt; nec pote- xxxrni runtfiare, cadentfiibtm pedesnbsp;meos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Promittit fibideinceps propter verita-tem promifsionum Dei, certain vidoriam contra hoftes, ficut eos antea vicit.
Cadent fubtui pedes fneos] id eft, conteram eos pedibus conuidos amp; debilitatos.
Et pracinxifii me ^irtute ad bellum,^(upplantafiiinfirgen-tesinrnefubtusme.
Et tnimicorummeorum dor XL^ dedifii mthi)nbsp;nbsp;nbsp;odiemamp;t me
dtfijerdtdifii.
Iterum repetitcaufam vidoria: fuæ, vir^» tutemfcilicetamp;præièntiamDei, non pró-priam potentiam, aut vires aut multitu-dinem militum,amp; beneficium vidoriænbsp;celebratj
!
6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSsU
célébrât vtalij quoque Deo fidant fuo ex- Saule, Abfolone filio feditiofoamp;a!ijs, dil emplo, ab eoque auxilium petantamp; expe- cem amp;c regem pupuli Ifraelitici amp; gentiumnbsp;âent, acliberati amp; defenli Deum célèbrent.
Dedifii dorfum'] hoc eft, ceruicem, hoc eft, vertiftiin fugam inimicosmeos,vel vt dato vel verib dorfo ac ceruice fugerentà menbsp;fiiperati.
XLL nbsp;ClamaueruntiUec erat quifal
uosfacer et aâ Domtnum (cla-maucrunt^/zifc exaudiuit eos.
Oftendit antithefi Ecclefiam,ficut fe cx-audiri, eripi ex. affliâionibus amp;periculis àDeo,cuindit:côtràhoftesamp;impiosnonnbsp;exaudiri,etiamfi innocenteû, cum eorumnbsp;mala fit caufa, amp; nonagant pcenitentiam.nbsp;Pcccatores enim, vt lohan. p.dicitur.Deusnbsp;non exaudit. Italudæi perfèquentes Chri-ftumamp;Apoftolos,etiamfi petierunt fepenbsp;auxilium,vtante vltimam deuaftationem,nbsp;tarnen non funtexauditiaDeo.
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AdDomittum] fcilicet, etû clamauerunt)
tarnen non funt exauditi.
^LiL Et commmuam eos, 'Utpul--uerem antefactem ^enti, ‘vt lu-tumplatearumdeleboeos^ , Expofitio modi inten'tusperpetui amp;dele-tionis impiorum. Comminuam in puluerem']nbsp;id eft, di/pergam inimicos, tanquam ven-tus vehemenspuluerem difijeit. Etprote-
¦ I3.m eos, vtlutum conculcaturamp; proteri-tar in plateis, quo nihil eft vilius.
Puluerù in morem, ciuem dißipat auraperibunt, Turba eritabieäo yiliortflaluto.
•XLIIL Ertptesmede contradi^iiont-buspopult, conflitues me in ca-
vtAmmonitarum,Moabirarum,Syrorum amp; Philifthæorum. Quantum ad Cnriftumnbsp;attinetjfaftus eft ipfc,refufcitatus à morte,nbsp;caput Ecclefiæ,colleâ:æ exIudæisSc genti-bus.impartienseis nouam lucem, Spiri-tum fanftum Sc vitam æternam,ficut caputnbsp;motum amp; fenfum præbet cæteris mem-bris.
Populus quern non noui] id eft, genres quæ populus Dei non fuerunt,ficutludæi:rece-ptiautem funt poftafeenfionem Chriftiinnbsp;coelum, in populum Dei, amp; vnam Ecclefi-am vnà cum eledis ludæis, lohan. lo.
Aure audiente obtempérant xiM mihi,Fdij alienimetïttfunt mïht.
Filij allem înueteratifunt» trepidauerunt in ^inculis fuis.nbsp;Locus eft de vocatione gentium,eartim-que obedientiaerga dodrinam Euangeli/,nbsp;quantum attinetad Chrifti regnum pro-pàgandumpervniuerfum mundum.Quannbsp;turn ad Dauideniattinet,loquitur de vid-nisgetibus.Ammonitis,Moabitis, Syris amp;nbsp;Philifthæis, qui vidi fubiedifunt Dauidi,nbsp;eumque regem agnouerunr.
Aureaudtenre} hoc eft, ftatim cuinaudie-runt de mea potentia,virtute ac vidorijs mihi te fiibiecerunr, ita audita voceEuan-gétes illud ilatim receperunt, ficuttcnbsp;ftantur multæ narrationesin adis Apofto-licis.
Tilq alteni'] alienigenx, hoc eil, genres-L Mentiri funt mihi ] id eft, deprehenfi funt anendaces, pollicentes iibi contra mevi'nbsp;doriam, à me nunc vidi.
Simulatoamp;ffloanimo fe mibifubiets runt, iicuthtin coadis imperijs.
3- Quantum ad Cbriiliregnum attinetfin-
fut gentium. Pofulutejuemnon SXÄÄquot;
noutßruiet miht.
Altera pars antitheieos, qua promittic fibi liberationem ex contradiftionibus, nbsp;cótumacia amp;rebellione popalipciaiam, aliquandia detinui. Duplex'eiTrententia,
crucem, vcl propter opes amp; voluptaces ius vifæ/èôandas.
înueterati funtj hoceïl, quaft contenue-rant in carceribus amp;vinculis,in quibus eos
_ _________________ —____ ’
qualiseracSeb2,amp;aIijciuesfeditioiicontra^ vtrefert Vatabalas. prior trepidaaerunt, Daaid. Eilamp;hicDaaidjVtfupradiximuSf hoc eli, claadicaaerunt propter graaita-typas/eahgaraChriili, qai haiiliter libe- teni amp; pondus compedam,quaseisinieci.nbsp;ratus eil à contradiâionibas ôc conuieijs Altera,trepidaaerant, hoc eil, contabue-principum facerdotam, fcribarum amp; maxi rantamp;deKcerunt. in vinculii fuû] hoc eil,nbsp;mx partis populi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;claufuris amp; m unitislocis, in qaibusfe tan-
Confiitaesmeincaputgentium] hoce{i,qua- quam carceribus continueruncaliquan-tum ad Dauidêattiact facies me, extiadio diu, vt tutieifent. Quantum adChrnlt re^ gnum
-ocr page 73-gnutn attinet, intelligc dcfertorcs, vt di- ] étumeft, qui male fibiconfcij\,amp; mctuen-tes iternas pœnas Temper trepidant amp; ti- jnbsp;ment.
/. Gratiarum aéiie pro liberAtioae àr defenßone.
ViuitDommHi^ß^ henediiius fortü Detis mens j exaltetnrnbsp;Deusßlutü metz.
Ätvtuit Dominai nofira datorille falutüi
Gut fit in aternos gloria funtma dies.
Epilogus eft Pfalmi,quagratias agitDco pro beneficio liberationis amp; defenfionisnbsp;illudgrato animo agnofcensamp;celebrans,nbsp;proniittcnsfeapud alios quoque célébra-turum,vtDcnsabominbsp;tur,inuoceturamp; celebrctur.
l'ittif] hoc eft,verè viiiens cft Dcus,cxau-^iensamp;liberansfuos,non mortüus,qualia h'ntidola feu fimulachra gentium,vtPfal-^'0115. inquit: os habent,led non loquun-^tiboculos habentjfed non vident:aliter, vi-*‘'f] vt fit votum, hoc cft, agnofcatur Öc ce-ftbretür. Viuere, id eft, iuuare 8c defcnde-’^efiios.verè affici noftris ærumnis,qùodnbsp;’'pgantEpicureiamp;Stoici, de quibus fuprànbsp;’'^•Dixitinfipiés in corde fuo,nó cft Deus.
®«ne(iiS«j]ideft, celebrandus amp; dignus audc. Forfitmj^jideft, petraamp;rupesmeanbsp;qm me forti fua man u amp; diuina potentia linbsp;berat.
Exx/war] id cft, cclebrctur ab omnibus.
•Dtfw qui dat ^indtéïas mihi, (^ßibdit populoslub megt;nbsp;. J*^^.^’,'l'^'^eiuuat,vt vindicemfeu vl-cifcarinimicosmeos.
populos mtliij hoc cft, f^cit, vt po-puli mihi obediant, non fint contra m c fe-ditiofi amp; rebelles. Duplex igituragnofeit beneficium,neceirariuro in omni gubernanbsp;t’one : defenfionem contra hoftes foris, amp;nbsp;obcdientiam populi domi.
Liberator meus de inimicis meis,^ ab infargentibus m menbsp;exaltabis me, a ^jiro iniquo eripinbsp;es me.
Repetitbreuiteramp;celcbrat,vt fit in Epi-°^''«5‘^i“Jiberationis gt; 8c promittit futuram liberatio-«traab hoftibus.SauIc, Ab{ölone,amp; ahjs.
ficut amp; Chriftus liberationem expedauit in pafsionc àpatre, cuius voluntati fe fub-iccit in opcrc humanæ redemptionis.nbsp;Liberator meus ] id eft, qui libérât rtie.nbsp;Lxaltabis me'] hoc eft,cripics vel cclc-brem reddesamp;exaltatum.
A viro iniquo] ideft, violenteScafficicnt» mc iniuria, vt Saule, Abfolone, luda, Cai-pha,Pontificibus, Pilato amp; csetcris'.
Pr opterea confitebortibi tergentes domine,^ nominituanbsp;Pfalmum die am.nbsp;ÄLagnificansÇalutes regis e'ws,nbsp;factens mifericordiam Chrhnbsp;iftbus?e^âè agSl- floftio Dautd,nbsp;nbsp;nbsp;ßmint eins,
queinfeculum.
Profitetur fc gratum futurum pro liberationis bcneficio,amp;Dauid amp; ipfe Chriftu» celebrando nomen Domini, hoc eft, eiu»nbsp;mifericordiam, veritatem amp; potentiam.nbsp;Infernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, toto terrarum orbe*
ad quas, doârina Euangelij poft afeenfî-onem Chrifti in coelum delata eft,per Apo-ftolos,iuxtailludPfalm.i9.Exiuitfonuseo-rum in oraneni terram, amp;in fines orbis ter ræ verbaeoruni.
Propterea] fcilicet, quiarexfum conftitu-tus amp; caput gentium, amp; me iuuit 8c libera-uitDominus.
Confiteborübi] hoe eft, celebrabo te amp;gra tias tibiagam,nbsp;Noz»i»jfz/o]hoceft,innoimen tuum,ideftinbsp;Laudabo nomen tuum, hoe eft, omnipo-tentiam veritatem amp; mifèricordiam,amp;c.
M.agnificans] Mutatio eftperibnæ. Magni^ ficans] qui Dominus magnificat. Saluteslnbsp;hoc eft, qui magnificc me iuuat,défenditnbsp;amp; libérât amp; faluat.
Pegem fiium]hoc eft,meDauidcm amp; Chri ftüm,quem ipfc Dominus regem confti-tuitamp;vocaüit.
Gentium]'id eft, totius mundi. Chriflo ttidi fao] hoe eft, primùm ipfiDauidi regi Iftnbsp;raëlitarum,quem ipfc Dominus conftituitnbsp;amp;vnxit in regem populi. Deinde Chrifto*nbsp;cuiusfiguraDauidfuit, ideoq; per totumnbsp;Pfalmum,ipfe quoq; loqui intelJigitur. Cxnbsp;terùmChriftus feu Mefsias exprefsè hïcD^nbsp;uid vocatiir. Et Ezechielis 34. Et fufeitabonbsp;fuper cas paftorem vnum qui pafcat eas.fcrnbsp;uummeumDauid. EtOfeæs. Etpofthæcnbsp;rcuertentur filijljfaël, 8c quærent dominum Deümfuum, amp;Dauid regem fuuni.
F
-ocr page 74-|
'.ài nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Facie»! ini/iricoräiam] hoccft, recipiens amp;c faluans genres per mifericordiâ in Chrifto. éCH»»«] hoc ett,pofteris Dauidis,amp;Ifraë^ litis, quosferuanitDeus, etfiinter multasnbsp;ærnmnaSjvfque ad tempus aduentus Mcf-fiæ. Item, hoceft,EGdefiæ,colleâ:aïnbsp;ex lüdæis amp; gentib us. hoc eft,perpetuô,cui ætef nafuabona,reconciliationem cum Deo^nbsp;Ipiritum fanélum, amp; lætitiam æternam do-nabit.Scmen vocaturEcclefia,feupij,quôdnbsp;per verbum Dei,qùod fernen Ipirituale eft,nbsp;regenerantur,amp; funthæredes vitææternæ.nbsp;Si eut Petrus in quit,i.Pctrii.Renati non exnbsp;femine mortali,fed ex immortali, per fer-tnonem viuentis Dei,amp; manentis iri æter-num. Particula,vfque in feculum, teftaturnbsp;Plalmum præcipuè intelligendum efle denbsp;Chrifto, cuius fernen Ecclefia eft æterna,nbsp;nonDauidis pofteritas, cuius regnum amp;nbsp;, populus, hoceft,Iudaicapolitia, nuncto-ta eft deleta,annis circiter 14 91. OBZECTIO DE FEGNO Dauldù. Regnum Dauidis, hoc eft, PolitiaTudai-* caamp; pofteritas deleta eft ante annos 1491. Ergo non fuit vera promifsio Dci de femine,boc eft,regno Dauidis duraturo vfq; in feculum. RESPONSIO. Intelligenda eftprimùm promifsio in-clufiuè vfque ad tempus exhibit! amp; crucifi-xi Mcfsiæ,amp; perfccutioncm Apoftolorum. Erat'enim hoc regnum corporale Dauidis,nbsp;eiusque conferuatio promifta cum condi-tione obedientiæ,ficutdicitur Pfamoija.nbsp;lurauit Dominus Dauid veritatem, amp; nonnbsp;fruftrabitur eum. De frudu ventris tui po-nani fuper federn tuam, Sieuftodient fi-lijtui teftamentum meum, amp; teftimonianbsp;raeahæc,quædocebo eos,amp;filij eorum vfque in feculum fedebunt fuper fedem tuam. Tertio loquitur Dauid de femine,hocnbsp;eft,populo Mefsiæ, feu Ecclefia rcgcncratanbsp;perfcmenlpirituale, hoc eft, verbum Dei,nbsp;quf eftæterna,amp; regnum æternum Mefsiç,nbsp;ficutdieiturLucæi, Et regni cius non critnbsp;finis. Alia de regiu Chrifii. Tnq^uit Paulus i.ad Corinth.ij.Chriftum traditurum efle regn um patri poft refurre-ôionem mortuorum,innöuifsimodic.Ernbsp;goregnum Chrifti non eft æternum, feunbsp;fernen eius non durabit vfquein feculum. RESPONSIO. Relpondeo per diftindioné.Vocat Paulus regnum Chrifti coUeâioné Ecclcfiæ in |
L V C. L O S S 11 humano genere per voeem Euàngeli), qn^ ceflabitpoft refurredionem mortuorum,nbsp;eamquetrader patri,hoccft, coram offerer amp; ftatuet, fed regn u m poftea crit futurum ætcrnufn, quöd regnum Dei dicitur,nbsp;amp;in glorificataâ: triiiphànte Ecclefiaco-ràm confpicietur Deus pater,filius,amp; fpiri-tus fandüs, amp; futurus eft Deus omnia in Oquot;nbsp;mnibusji. ad Corinth. 15, PSALMVS XIX. . Verfof Fitului Pfalmi. AD FRAECINENDVM, Pfalmus Dauid, Aliter, vidori, hoe eft,primariofympho niaco feu cantori in templo mifliis.aDaui-de,vt cantetur. VidefupràPiàlmo 4. ARGVM.ENTVM. Duplex eft intelledus amp; interpretatie huius Pfalmi : prior de cognitione Dei amp;nbsp;glorificatione,quæ fumitur ex opifieio cce-liamp; certis motibus corporum cceleftiumnbsp;amp; ftellarum, Solis amp; Lunæ, earumflu^ per-petuitate,quæ tarnen cognitio Dei ad falu-tem æternam, amp; veram confolationem a-nimorum nó fufficit, ficut nec notitia,quasnbsp;cxlege fiimitur. Alter ioiturintellcdus eftnbsp;proprius Pfalmi, de noutia Mefsiæ, ciusq;nbsp;Euangelij propagandi per totum müdum,nbsp;de vidorijs Mefsiæamp;cßicacia vocis Euangelij, quam foli comparât illufträti amp; viui'nbsp;ficanti omnia, qua cognitif^e concipiturnbsp;amp;fentiturin animis vera confolatio ótlsf'nbsp;titiade placato Deo,amp; remifsis peccatis.'^^nbsp;donaiidavitaæterna. Hicintelledus Pftl'nbsp;mi proprius eft amp; principalis. Sunt aiitet”nbsp;partes quinque, quatenus ad intelJec^fu'”nbsp;fpiritualem amp; princip31em,de Mefsiaci“^'nbsp;que Euangelio attinet.
2. Commendatio Euangelijab eiusƒ cia,vera fcilicetconfolationenbsp;rum, fcetitia,amp; vita æterna. 4 Eftadraonitio de diferimine impiorum.Itemdepeccatisvcnian.. gt;nbsp;rentibusin natura renatorum,^^^^^^nbsp;fiuntcótracólcientia abimpijs St ft*;“ -Eftprccatio Dauidis.amp;oinniumpmnbsp;vt conferuentur amp; regantur Spirit u ft“ Jnbsp;vt rcdèdoceant, amp;piè viuant : P^^'”nbsp;certiumpræçcptu Decalogi, |
|
IN PSALMVM fab^thum præcipîturiin tradcndo verbonbsp;Dei, amp; veris cultibusvbique Sc omnibusnbsp;temporibus. Vaticiniutnfeu prophetiade diuulganda Euan-geliepertotum mundttm. • Cœli enarrant gloriam Dei» opera manunm eiue annunci-lt;f'nt^rmamentum. pupliciterintelligitut Sc enarraturhæc prima pars feu initium Pfalmi; literaliter,nbsp;vt vocat, de admirando opificio cceli,adeönbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rerum, ex qua elu- e amp; perfpicitur gloria Dei, hoc eft, cius p’fî!,P‘^pientia,in ordinando omnia fapi- 1 simè, omnipotentia in conferuando, onitas in deftinando omnia ad vtilita-^11}nominis, de qua cognitiojie naturali ’Dilu illius ex creatione cœli, dum per æjç'^^*’ipelligûtur,peruidéturipfa,fcilicetnbsp;J^ieiuspotentiaamp;diuinitas. ItaEob.nbsp;nutanteMpondere mnndumtnbsp;nobile molli opui. Jpaciofavolumina codi, dominifactaflupendafui. Rclii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dediuuIgationeEua- ntei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orbem terrarum,qua pate- ^oc eftgt; arcanum diuinitatis ris redemptionehumani gene-cilLfî^’^^^'^'^^^sionein fihj Dei, de recon-torn,^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;remifsione pecca- fti amp; • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donatione Spiritus fan- ^’'gt;rificînînquot;æ’'l'“’quot;‘'® agnofeitur Sc ta.x knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eus,tanquam milericors,ve- feL' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenfum funt Apoftoli ’n die DdiuifiQ donati, amp; illuftrati fidelp^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fucceftb'res, E» , '^^^oniniufntemporum. docent gloriam Dei, ®“®quot;‘^®*‘lt;^m,bonitatem, amp; veri-te^?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc mittendo filio, i- ^dtnirandam in temperan ^^ceft ? nihericordiam.Fimlt;lt;)«e«f«]nbsp;'’’iamp;rÀ a^^^'^^^Q’^oi’csEuangelijfir-Qpiis rpÄ rantes.opfrlt;t mannumeiuf]noceil,nbsp;eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hutnanæ. ylnwH/jfMBf] ’otni^ ®®dunt,docentamp; propagant per ^nth 1-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quantum attinetad fen per ccelos intelligitur opifi-°^*“5®“ndi,amp; certicœleftium or-fitmamétum fupremum ^en Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lunainfunt, ficut dicitur Heb;;:,’?“‘’“®»“ariaihfirmamétocœn. Pàfumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur extéfurti Sc ex %Pe3Ï Qüiextcdiscœluficutpellc. |
DAVIDIS XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dj Apoftoli amp;veri ac eóftantes doftores Euâ geh) dieütur nomine cœlorû amp;firmaméti.
Cœli enarrant gloriam Dei, filijverbi incarnatifadi de terra. Cœ/ijhoc eft, exnbsp;terrenis, homines cœleftesamp;ipirituales. Dies dteieruéiat lt;verbum,p^ IL Z/ÖJV nocii indie at(cientiam. Vfefj adeb funt nota operaomnipotentistamp;ifihae Nox non vlla roget, non roget vda dies. Dixitprimo verfu de circunftantiaper-fonæ, feu caufæ efficientis notitiæ glori« Dei, Apoftolis icilicet, item corporibusnbsp;cœleftibus, ex quibus lucet fapientia,po-tentia amp; bonitas Dei. Nune loquitur de cirnbsp;cunftantia tempons, quod fcilicetomni-bus temporibus vox Euangelij annunciatnbsp;glonam Dei, amp; cœli quoque machina diebus amp; nodibus, quibus difcitur,exercetur,nbsp;tradituramp;cogitatur vox Euangelij. Sicutnbsp;fuprà Pfalmo i. de beato viro inquit : In lege Domini voluntas eius,amp; in lege eius menbsp;ditabitur die ac nofte. Eftautem varia in-terptetatio huius verfus.
F a |
|
64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. cetefleDeum autorem, amp;mcxleratorein huius vicifsitudinis amp; perpetuitatis, quænbsp;non exiftit aut fertur cafu. 4. Di« dtei eruamp;at verbum, nox noäi indicarfci^ enriam]hoc eft,perpetuô eft futura ex die innbsp;dicm, exnoftein noâem meditatie amp;tranbsp;âatio verbi Dei,quæ meditatio amp;tradationbsp;indiesmaiorem parit cognitionem, lientnbsp;dicitur, Dies diem docet. Item,difcipulusnbsp;prioris eft pofterior dies. Dies fuit tempusnbsp;Apoftolorum,in quo maiorfuitluxEuan-gelij. Nox tempus eft vltimum, in quo ob-ïeurioreft luxÈuangelij,amp; maiores tene-bræamp;errores. Quidam per dieni intelli-gunt vocem Euaiigelij feu tempus noui te-ftamenti. Per nodem, legem, tempus vetenbsp;risteftamenti:luxta illud Apoftoli; Noxnbsp;præcefsit, dies autem appropinquauit,nbsp;111.nbsp;nbsp;nbsp;7^0«fUnt loqaeU neq^ßrmo^ namp;s,quorH no tluUa fub ingenti tam gens efibarbara coel«^ Quonw fanta altqua venertttflAmodo. Proprtetas Ungui ratntialîiits vUa remet/tellt Qu£ non audierit taltafaOa loqui,nbsp;Dixit de circumftantiaperfonæ amp; temporis. Nûcloquiturdccircumftantialoci,nbsp;quôd in toto terrarum orbe, linguis amp; fer-mone omnium gentium,annunciaxum. fîtnbsp;Euangelium, primû per Apoftolosinpræ-cipuis prouincijs amp; infulis oricntis,occi-dentisamp; nieridiei,fîcutnunc quoque im-menlâ gratia Deiannunciatur in regioni-bus feptentrionis, fîcutptadixitChriftus,nbsp;Matth, 24. Prædicabitur hoc Euangeliumnbsp;regniin vniuerfo orbe,in teftimoniumgé-tium, 8c tune venict confummatio. Itemnbsp;Marei 16. Ite in vniuerfum mundum,amp; prxnbsp;dicate Euangelium omni creaturæ. Non funtloquela} hoc eft, nulla eft lingua, nullus eft fermo,quO diuerfovtunturgen-tes in vari js orbis terrarum Iccis feu regio -nibus, quo non fit Euangelium annuncia-tum,fient Aâiorum 2. dicitur, Apoftolosnbsp;accepto fpiritu fanéto, in die Pentccoftes,nbsp;locutos fuifte linguis omnium gentium.nbsp;Quantum attinet ad literalé intelledum,nbsp;notitia naturalis Dei,omnibus quoque linnbsp;guis à Philofophis tradita eft, amp; oftertditurnbsp;apud omnes genres, mirado opificio mun-di,efficacia amp; certis motibus corporum amp;nbsp;orbiumcœleftium,itavtnullafitgenstamnbsp;Barbara amp; immanis, quæ noti ex his agno-fcateflcDeû,horum omniû autoré,amp; mo-deratorem, ficut Cicero oftendit in primanbsp;Tufculaii. quæftion. amp; tniilas alijs locis. yn» InQmmmtçrrammwtpnns |
VC. LO SSII eorum,nbsp;nbsp;inpnamp;s orbis terra, bn eorum.Soli ^oßtittabernacn-' lumfnumj. Expofitiocftpræcedcntis verfus de annunciate amp; propagato Euangelio per Apo ftolos in vniuerfo mundo,ficut hûc verfutnnbsp;citatD.PaulusadRom.to.inquiens: Sednbsp;dico,annonaudiuerunt?Atqttiinomneinnbsp;terra exiuit forms corû, amp; in tines-orbis ternbsp;rarû verbaeoru. Etfi quidam hiincverfuinnbsp;quoque, ficut totumPfalmum,intelliguntnbsp;de cognitioneruturali Dei, quam genresnbsp;etiam ante prædicationem Euangeli) pernbsp;Apoftolos habucr unt ex afpeftu cœli amp; ternbsp;ræ,vt Apoftolus capite i. ad Romanos ofté-dit. I» omnemperrumX hoc eft, in omnes partes feu regiones amp; infulas totius mundi. So-nuseorum] id eft,prædicatio Apoftolorü.Êxnbsp;Hebræo vertitur amufsis feu régula,feu funiculus fabrilis,«tu rtd) trd;n»t/*d quem ficut ædificantes lapides amp; ligna,âdeoquc tonbsp;tamftruduram çdificij exçquât amp;dirrgût,nbsp;ne qniddiftortum amp; inæquale fiat: Ita Aponbsp;ftoli amp; dodorcs, doftrinatn fuam, ad verbum Dei,tanquam ad regulam amp; amufsiiunbsp;fabrilem dirigunt in scdihcanda Ecclefia,i»nbsp;quaChriftuseftlapi$angularis,adEphc. i-Quantum ad intelleâum literalemnbsp;necjcœlum ipfum dicitur régula feuam^fquot;nbsp;fis, quia primùm quafi ad amufsiui cftâH*''nbsp;brè conditum à Dco. Ita vertitEobau*^' Jpforum terrae exiuit amußie in otnnes, orbis inextremos ^dita verba finus.nbsp;Deindevq.uia magna fuperioruiunbsp;n’m,amp; inferiorum, quantunj adeauf»'*^*nbsp;effeaum attinet, efficaciaS« harinoiû^;^^?nbsp;gentesin omnibus partibus mundi afpic^quot;nbsp;entes ccelum tanquam ad amufsim cou-ftruftam agnofeunt effe Deuui autorciAnbsp;huius Qpificij fapientem, omnipotente^nbsp;amp;bonum. 2. Deferipti»perfona M.eßu, quet» feü goricuntfenfum,propter exeellentiam diufitit^^’^ œnbsp;eßicaciam iit Ectdeßa, lucent or geli} amp; confitentiaruiH lonfolati»»^^ ^^CHrrendnm extrerrio ccsloruw e^sßiff euis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adex^ tremit^tç^ eorumgt; nee e^i quffi Dcfcribi» |
IN PSALMVM DAVIDIS XIX.
bis timentibus nomen meum, fol iuftitiæ,
amp; fanitas in pennis eins.
TPofuittabernaculum'] id eft, ledern amp;tem-plum piortinijt. ad Corinth. 6.
Jn etSfCœlù'] hoc eft, Apoftolis amp; veris do-âoribus Éccleliæ.
Tatiquam Jponfus procedens de thalanto'] Pri-tiiraexmatre virgine. Dèindéex Paleftina regione,in qua exhibitüS amp; crucifixus eftnbsp;Me fsias, amp; ex ea propâgata doélrinaEuan-gelij in vniüerfum mundünï.
EXultauit'] id eft, filidsDeifumma volun-tate fafttis eft mediator inter Deum amp; hominem, amp; obtulit fe ad pcenas ingentia-moreerganos.
id eft, fortis heros, vincêhs dia-bolum.Itaamp;Efaiæ 9. vocatur.
.^rft«j-r£«i/Hwvw»j]hoceft, ad abfoluen-' dum minifterium 8c vocationem fuam do-cendi amp;'*rcdimendi humanum genus fuanbsp;obedientia erga pattern ,amp; morte.
Ab extreme ctelcrum^ hoc eft* veniens àpa-tre,afl’umpta naturahumana*
it rccurfus'i id eft, redit us eius ad pattern.
Nec e^t quiabfiondatfed colore eitii'\ hoc eft, filius Dei iedens addexteram patris omnianbsp;implet,quxfuntin coelo amp; terra,adeft prüfens vbique,exaucit amp; défendit fuos, punitnbsp;amp; damnatimpiosper vocem Euangelij fo-nantem in vniuerlo miindoeiusque omni»nbsp;bus pattibus, oriente,occidente,meridio-nali amp; leptentrionali ficut inqiiit Chri-ftus: Ab oriente amp; occidente venient,amp;nbsp;recumbetcum Abraham, Ifaacamp;Iacobinnbsp;regno coelorum. Eft igitur hie locus infi-gnis de vocatione gentium amp; propagatio-ne Euangelij per vniuerfum mundum, amp;nbsp;de regno Chrifti.
4. VeeßicaciaminifieriiEuangelij. yjj Ló-a; 'Dommï ïmmacuUm re~nbsp;er cans animas, tefiimontam do-mint fidele, fiipientiam pnnfiamnbsp;faruulis,
tex Domtniimniaculata animas refiigerat agrait Indoetorum animos erudit atqf^ pobt.nbsp;Dixit haäenus de propagatione Euangelij per Apoftolos,eorunlquc fucceiforesnbsp;in vniuerfo orbe terrarum, defcripfitq; pernbsp;fonam Mefsiæ filij Dei, qui per Euangeli-uminnotefeit amp; celebratur, exhibitus 8cnbsp;crucifixus,humani generis redemptor 8cnbsp;faluator.Iam concionatur de efficacia feunbsp;tvi^ytix Euageli j, per quod filius Dei immenbsp;diatè eft effieax, accendens in mentibusnbsp;F 3
ftefcribit nunc perfonâ Mefsiæ,vt intelli-gatur,ad quid prædicatio Euägelij inftituta lit,videlicet, ad cognofeendum amp;c celebrannbsp;dum filium Dei, quem comparatin præce-dentiverfu propter efficaciamamp;confola-tionemfoli; propter flagrantem amoremnbsp;erga Ecclefiam,lj3onfo :8c propter poten-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
tiamdiuinam indefendenda Ecclefia, gi- mùm.veniésècœlo,aflunlptahumanana-ganti, feu heroi forti, 8c bellicofo., Quantum ad literalem fenfum attiner, intelligi-tur quoque de ipfo foie, qui omnia in mun doilluftratfuis radijs, fœcundat,fouet8c lænbsp;tificat calore, quötidie äb ortu decurrensnbsp;inoccafiim, efficiens annum, menfes, diesnbsp;amp; horas. Item quatuor partes anni,ver,çftanbsp;tern, autumnum 8c hyemem. Hocfenfunbsp;literal i.hoc eft, verborum interpretatiotte.
Solipafuit (Deus)tabernactilum'i hoc eft, fe-oem feu tentorium. In eis, cœlo 8c firmà-ïi’ento,vt dicitur,Gen. ï. Et fecit Deus duo lutninariamagna,Solem 8cLunam,itemnbsp;omneSjSepofuit easinfirmamentonbsp;ipfe (SolJ tanquam Iponfus orna-fcilicetjpj-Qpter radiorum fplédorem,nbsp;de talamo fuo,plaga feu partenbsp;cœh orieutali^qux qu^A thalam us eft folis,nbsp;furgens,tanquam fponfus, cùm ma-oeoritur. Exubauit^ hoceft,læraturmanènbsp;^’‘oricns clarus, tanquam lætitiam præ fenbsp;'^fens,eaqueafficiensot^'^escreaturas,fœnbsp;amp;fouens. n^çi^^^jhocnbsp;^‘htortisathleta8c heros,qui fua feimmen ,nbsp;mole feu corpore, quod centies 8c fexa-g'esfexiesvincitmagnitudinemterræ,ipfenbsp;Hopelbtamp;vehitin firmamento.
ciirrendam ri^^jhoc eft,perficiendum mum fuum feu motum ab Oriente m Ocnbsp;J, entern,tarn celerem,vtfingulishoris,nbsp;perterram decurreret conficeret milia-germanica 2 2 J.
7’^^quot;'‘’‘^‘^^lt;'ram]hoceft,ab Oriental! parte,item àfummo punßo
Jr marfe] id eft, reditus, per plagam oc-ç^entalem 8c orientalem. Item apundo ^eriadpunftum Capricorni.
^.^lt;:xtremitates'] hoc eft, punâaæquino-fol ^Aolftitiorum , quomotuefficit ecelo^ru^^^'^^^''’’^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicct,
abfeondatd calore cuts'] fcilicet, lornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^peuetrat fuo ca-
qu^“^‘:^‘^‘^^’^»A3uet8c recreat,in quacun-jUrbis terrarum regione. fluif^ï^ allegoricum de Chrifto,nbsp;boh.^ '’fPuufo ÔC giganticomparatur, ver-quot;^fuuiinterpretatio:nbsp;Vo *’‘^^peeft,Mefsiæfeu filioDei,qui folnbsp;'¦^tur iuftiiix. Malach. 4. Et orietur vo-
-ocr page 78-|
66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, dato Ipirîtu fàndo, veram lucem amp; cogni-tionemDei, amp; arcani decreti, de Humana redemptioneperintercefsionem,obediennbsp;tiamamp; mortem filij Dei, veram lætitiam,nbsp;Difcrimënbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitam æternam: atque ita di- Icais amp; fcernit Euangelium àlege,quæ accufat amp; Euangcu damnatomneshominespropterpeccatii,nbsp;lij»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangelium autem libérât à peccato, rcd- dittranquillas confcientias, amp;donat lætitiam,amp; vitam æternam , gratis per amp; propter mediatorem filum Dei, eiusque obe-dientiam amp; méritaapprehenlafide. Atque hæc pars oftendit fuperiorem partem quo-que Pfalm i præcipuè intelligendum efle denbsp;gloriaDei,amp;notitiaeiusfapientiæ,poten-tiæ,amp;bonitatisperEuangelium. Sumiturnbsp;autem encomium Euangelij partim à forma doftrinæ,partim ab etfedibus eius fub-inde repetitis, ficut initio inquit de formanbsp;doârinæ. Lex Dommi] id eft, Euangelium,quam ita vocatjVtdiftinguatàlege Moifi. Ellimma--f«/4f4]perfe(ftaamp;incorrupta,quiadocetvenbsp;ram rationem agnofcendi elfentiam amp; vo*nbsp;luntatem vnani, fcilicet elfentiam diui-•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nam,eiusque tres diftinötas perfonas coæ- ternas amp; è/jtaatnui, pattern, filiii 8c fpiritum fanftum, quarumfiliusfaétus eft intercef-for pro lapfo humane genere,amp; in plenitunbsp;dine tcmporis aflumpfit humanam naturanbsp;ex virgine. Voluntaté autem Dei elfe hanc,nbsp;vtomnesquicreduntinfilium, conlequannbsp;tur remifsionem peccatorum, amp; vitam æ-ternam. De effeftu inquit : Quia recreat a-nimas promifsione, fcilicet gratiæ de re-conciliatione cum Deo,amp;remilsispecca-tis,amp; donandavitaæterna, qualispromif-fioeftlohan. 3. Qui credit in filium,habetnbsp;vitam æternam.Et Matth, ii. Venitead menbsp;omnes, amp;c. Paruules vocat homines con-tempros amp; abieöos córam mundo, qualesnbsp;erant Apoftoli, de quibus inquit Chriftus,nbsp;Marth ii. Ago tibi gratias pater Dominenbsp;cœli amp; terræ, quôd hæc abfconderis à pru-dentibus amp; fapientibus, amp; rcuelaueris eanbsp;paruulis.Quidam legem intêlliguntdedo-örina feu lege Mofi promulgata per ipfumnbsp;Ifraëlitis, qua Deus fuam voluntatem ipfisnbsp;patefecit, amp; tradidit cultus fibiplacétes, amp;nbsp;in hac lege cognitionem fuæ gloriæ,hoc eftnbsp;fapientiæ,potentiæ amp; bonitatis m anifefta-uit,ficut eadem gloria elucet amp;confpiciturnbsp;in opificio cœli, ficut antea dixit. Namnbsp;Deusduobus modisfe fuamque voluntatem humane generi patefecit omnibus té-^poribuSjverbo expreflb amp; fignis.Cæterùmnbsp;pro eodem accipitun y III. nbsp;Mandata. Dommï rs^a, Uù |
LVC. LOSSII ficanüa corjpramp;ceptWfn Dortiini lucidum iüuminans oculos. Aequa Dei mandata animos tèquot; cordaferenantt lllujifant ocutos lucida iujfa Dei. Repetit fubinde effeflus amp; vtilitates Eu-angelij. Reéta mandata vocar,certaamp; vcra, quiareâ;àducuntadDeum,eumquemon«nbsp;ftrant,quæerreribuscarenr. Praieptunilu.^nbsp;ciduni] id eft, darum amp; perfpicuum. Eft e-nim dodrina Euangelij nonobfcura,nccnbsp;intricata, led facilis inrelledu. illuminansnbsp;fcilicet mentis, accendensin eis veram lucem amp;notitiamDei. 7“tmor Domint puruiferma j nens tnfeculumÇecuù : tudicia donbsp;mini njera, tufitficata ßmuL Msendicie res plena Deum timuiffe, nec vüt Tetnporein aternos tiiter.tttradies, Timor] fcilicet fiÜalis, qui cum fide con-iunftus eft, confugiens ad Deum, eumque inuocans.qui oritur ex Euangeho, non fernbsp;uilis, qui ex lege oritur,accufantenos,igi-turfugitDeum, neque tribuit ipfilaudemnbsp;iuftitiæ in pœnis. Ergo eft impius. Permanetin feculum] hoc eft, toniett æternam falutem, pofthanc vitam. ludicia] hoc eft, verbum Dei, quod iudi-cat em nia rede. lußißcata] id eft,approba-ta amp; placentia Deo, amp; quæ poftulant iufta, iuxta normam iuftitiæ Dei immotam. T^efiderabiUaßtper aurum fuper obrisj^m multum, dul'nbsp;etórapùpér mei ßauum.3. CommendatiododrinæEuangeiij, pct collationem, quapræfert vtil itates eius,lætitiam amp; confolationem in veris terrori-bus. Aura opfimo meUe dulc'tßimo] hoc eft, opi-bus amp; voluptàtibus omnibus huius viræ, quæhomines maxime vel fola quærunramp;nbsp;expetunt, fed tarnen nullam veram confolationem amp; lætitiam côferrepolTunt m ftunbsp;fu iræDei, amp; veris pauoribus mortis amp; in-ferni. Aurum obrizum dicitur purifsi-mum, igné candefactum amp; excodum fi-pius,ita vt nihil in Ce metalli impuri habc-at. HieronymustraditdidumabOphein-fula, ex qua optimum aurum adfertur. Etiani |
ÏN PSAtîAVM
‘Etiarri' feruus tuu^ aàmone-îHT per ea, m cusîodtendü tUü, retnbutio
Dixithaftenus de cotnmodis,feu vtili-Utibus verbî Dei,reu dôârinæ Eüangelij: nunc addit, qui eius voluntaté cqnfequan-lur.quos doceat,confoletur amp; yiuifieet do-ôrinaEuangelij, credentes fcilicet,amp; obe-dienresvocationi diuinæ, fequc vocationinbsp;diuinç fubijciunt in cr uce,amp; font verbi Delnbsp;ftudiofiamp; dociles.Hi experiuntur infitntasnbsp;amp;dulcifsimas virtutes verbi Dei, amp; côfola-tionesSc in bac vita amp; futura.Hos intelbgitnbsp;Dauidappellatione ferui gt; feipfo^ alios.nbsp;Retribnùoncmultâvocatpræmia corporanbsp;iiahuius vitç omnis generisA xternaamp; ipinbsp;ritualia, iuxtailludi.Ti. 4. Pietas ad omnianbsp;vtilis eft,habens promifsione tn amp;vitæ præ-fentis amp; futuræ. Et Chriftus Matth^. Gantete 8c exultate,quoniâmerccs veftramu *nbsp;ta eftincœlo.
4- Admonitio dedifcrttninf àquot; peccantium-
Delt^a i^uü intcütgtt ? ab oc-^ müs munda
Eobanus.
^iinoaiffepoteß, quoties Jxime,c[uasKeaueocernere,qt(‘tfO’nbsp;Nominauit fe propheta antea letuumnbsp;Domini,amp;fitniies,affirmansmultaprçmianbsp;corporalia amp; çterna reftare cuftodiennbusnbsp;mandaraDomini. laæ autem infertfe ellenbsp;adhucpeccatoremgt;amp; bçrere infoacorru-Pta natura, multas fordes amp; peccatorumnbsp;tehquias,quasagnofeittarnen amp; petit^a-tum condonationé,nc propter eas abijcta-tur à Deo, ideo exclamat : Delifta quis in-telligit? ab occultis meis mdda me, femeetnbsp;peccatis, erroribus amp; lapfibus cômumbus.nbsp;Monet igiturhærereetiam in renatoru o-«inium natura corrupta reliquias peccato-tum, 8c multipliées elfe omniû lapfosnbsp;tores,propter carnis imbecillitatem,mudinbsp;infidias,8cdiaboli malitiam, quibus tarnennbsp;Deusignofcitjcùm petimus condonatio-né propter mediatoré-.quæ fomma omniunbsp;piorura eft confolatio. Ita inquicD.Bernarnbsp;dus : O folus verè beatus, cui no imputauitnbsp;Dominus peccatum.Nam quis nonbabet?nbsp;omnes enim peccauerût,quis accufabitta-tnenaduerfoseleftosDei?fofficit mihi adnbsp;omnéiuftitiam,fifolumillvi habeam pro-pitium,cuifolipeccaui. NampeccareDeinbsp;iuftitiaeft,bominis iuftitia eft indulgentianbsp;Dei. Delifta igitur occulta primû vocatnbsp;ptauicatem naturæ commune, feu vitium
D A V11) t S X I X.
originis. Deinde affeâ-uSprauos,hærcnfeS in natura omnium. Tertio, pcccata multanbsp;omifsionis amp;ignorantiæ. Hæc omnia D.nbsp;Paulus ad Roman.6. comprehendit appel-latione peccati non regnantis. Peccatumnbsp;régnasvocat, cùm illi indulgemus volétesnbsp;amp; contraconfcientiam,inqinens : Npn regnet peccatum in mortali veftro corpore,nbsp;vt obediatis illi, per cupiditates eius.
Ofcultii] .i. ignotis mihi ipfi,multis erroribus , eorûq; grauitate amp; ira Dei aduerfus peccata,quç partim propterfecuritaté nonnbsp;intelliguntur,amp; confiderantur fatis,amp; mulnbsp;tiplicibus lapfibus.
Al«»c/(i3.i.remitte mihi,amp;accendc in me veros motus, coafontientes cum legeDeik
J. Precatia,
Triaprecatur primùm in præcedéti ver-ficulo, vtcôndonenturfibi peccatorû reli-quiæjhærentes in naturacoj-rupta,amp; multi plices errores amp; lapfos, fibi etiam incogni-ti,fient inquit : Ab occultis munda me. Secundo, ne feducatur ab impijs doâoribus,nbsp;qui veram doétrinâ impugnât,amp; fallàm tranbsp;aunt,neadeosdeficiat.Tertio,vtconferue ,nbsp;turin veradoétrinaamp; inuocatione, vtamp;donbsp;drinafitincorrupta,amp;alt;ftiones fanâ:æamp; innbsp;culpatæ,vt Deo multa faciatgrata,amp; cccle-fiævtilia.
Èt ah contumacihns ßmam tnumsne dommentur mtnbsp;ht, tune tmmaculatw ero gt;nbsp;mundahord déliât 0 maximo.
Ab contumàcibtfs'jhoc eft, doftoribus, qui fuperbè amp; côtumaciter fpargunt amp; propu-gnant impiam docftrinâ amp; cultus. VatabaLnbsp;exponit, à tranfgrefsione côtumaci, leu vonbsp;luntaria, id eft, flagitijs enormibus, qualenbsp;fuit adulterium DauidiscumBerfebea.Ité,nbsp;proditio amp; cedes Vriæ mariti. Vêtus textusnbsp;habet,ab alieno,velalienisparce{eruo tuo,nbsp;hoc eft,eripe me,amp; defende ab hoftibus ve-rædodrinæ,quifuntalieni,hoceft,alienatînbsp;amp; reiedi à vera Ecclefia, redè agnofcehte,nbsp;inuocante amp; célébrante teDeum,agnitiô'Cnbsp;amp; fiducia mediatorisjficut alibi dicitur Pfalnbsp;01053. Alieniinforrexeruntin me. Item,fi-lij alieni, mentiti font mihi. Eft enim alie-nuSjfiue alieni, mafeulinum apüd Hebrços,nbsp;vt Ponieranus annotât. Ideo non làtis comnbsp;modè de peccatis alienisintelligitur,vt quinbsp;dam interpretantur.
Ne domincntur miln'] hoc eft, ne opprimant me, amp; feducant à vera dodrina, hoftesamp;nbsp;impij dodorcs: vel,ne peccata me oppti-
F 4
-ocr page 80-68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
mant,amp; in me régnent,admifla contra con Icientiam, fient Paulus peccatum regnansnbsp;vocat amp; dominansj ciii contra côfcientiamnbsp;indulgemus.
Immaculatus ero'] i. Non cro côtaminatuS impia doârina amp; impijs cultibus.
A.delüio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videlicet,defertionis Sc
defeâionis à vera doéfrina, vel peccato ad-miflb contra confeientiatn, quod maximû vocat,collatione deliétorum venialium, denbsp;quibusantea dixit iDeliôa quis intelligit,nbsp;hoc èfl:, animaduertit amp;c cognofeit omnia ?nbsp;quafi dicat,niillushôminum.
xiiiL érunt (talia) 'i/’Z complace-ant (tibi) eloquta oris met,^ me cordü meti tn con/peéfunbsp;tiio Domme^adiutor rénbsp;dempt or metis.
Oftenditiam commodafeuefFeftus de-fenfionisamp; côfcruatiouis ab impijs dofto-ribusamp;peccatiscontraconfcientiam,vide licetquodtùcamp;dodrina Si inuocatiofua,nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; alia pietatis exercitia , placitura fint amp;
gratafuturaDeo, amp; vtiliaÊcclefiæ,
Eloquiaorü'i hoc eftj doftrinaeiüsq; con-fefsio. Meditario].i. inuocatio, quxfit in-terdum fine verbis, tantùni mente amp;lpiri-tujoccultis votis,amp; fufpirijs ardentibus: Si-cut Mofes orauit occulte in fpiritu,pro populo, ad queminquit Deus: Quid clamas? Exod. 4.
in cûjpectu tuo'] .i. coram te, etiamfi coram mundo tibi difplicere videantur,
Adiutor mein'] .i. petra feu rupes qui me tueris amp; défendis aduerfuspericula amp;c holies quofcunq; corporales amp; Ipirituales.
Redemptormens]. i.qui me redemifti abira Dei, tyrannidediaboli,peccâtis Si æternanbsp;morte. Intelligitenim Chriftû,feuMefsiâ,nbsp;quiadiutorvocatur, quantum ad defenfio-nem côtrahoftes, redemptor,quantum adnbsp;perfolutionem At/Tpzs in pafsione Si morte,nbsp;quibus iuftitiæ Dei fatisfaftüm eft.nbsp;DOCTRINAE liib
1. nbsp;Vaticinium depropagando Euangelionbsp;ihtoto mundb,interomnesgentes,quarûnbsp;hîc quoq; vocatio traditur.
2. nbsp;De perfonaChriftijciusq; aduentu iiïnbsp;' carnem.
3. nbsp;Dedifcrimine peccatorum venialium,nbsp;reliquiarum fcilicet peccati, hærentium innbsp;natura corrupta, etiam renatorum,item lanbsp;pfuumamp;errorum,quifiuntexinfirmitate.nbsp;Si peccatorû mortalium, quæ admittunturnbsp;contra confeientiatn,nifi fiat remifsio propter mediatorem, in agétibus pœnitentiâ.
L V C. L O S S 11
4. Precatio gubernationis Spiritus fanfti amp;præfentiæ Dei inconfilijs amp; aâionibus,nbsp;vt grata fint Deo,amp; vtilia Ecclefiæ, amp; nobisnbsp;ipfis falutaria.
PSALMVS XX. Virfm
AD ERAE CINEISIDVM, Pfalmui Dauid.
Aliter : Viclori, atnticum Dauid.
ARGVMENTVM.
Pfalmuseft generis fuaforij:Nam petit in eo populus ludaicus, vt Deus fucceflumnbsp;tribuat Dauid, cum fe ad belluni contranbsp;Ammonitaspræpararet,amp; exercitum,feiinbsp;copias educeret ex vrbe Hierofolyma, vtnbsp;fcribitur i.Samuel.io.Hoc intelledu poteftnbsp;efrequoquecuiufq;populi fubditorum,nbsp;pro fuo magiftratu, regibusamp;principibus,nbsp;vt Deus eos regat, defendat amp; ducat, vt fe-lixfitamp;lalutarisfubditisgubernatio eoru,nbsp;amp;defenfio,vt vitam quieram amp; trâquillaninbsp;fubipfisagantjinomnihoueftate amp;pieta-te, vt Paul us inquit t.Timoth- 'i- Quantumnbsp;adtypumfeu figuram attinet, eft precationbsp;Ecclefiae veteris Teftamenti, pro Mefsia,vtnbsp;illi omniafeliciaamp;;profpera fuccedant, innbsp;operehumanæredemptioniSjamp;liberatio-nis Ecclefiæ ab hoftibus fuis gt; diabolo, c-iusquemembris. Suntautem partes Pfal-mitres.
t. Precatio pro felici amp; falutari guberna-tione, amp; defenfione magifttatuum.
Ï. Gratiarum adtioprodefcnfioneamp;co-feruatione imperiorum Si politiarum,qu« præben t hofpitia Ecclefîæ-
3. Reprehenfio fiducie humanæpotétiar, Si praifidiorum, In fineeft repetitio preca-tionis,feu conclufio, quæpromifsiôeni de-fenfionis continet.
J. Petitio.
Exaudiatte DomtmiS tn die i. trthuUtioniS) ptrot egat te nomennbsp;Deilacob.
Mit tat tihi auxiltum deßn-^03 de Sion tueatur te.
S^ando erit in dubijs tibi firs contraria reb tv,
Et metuet cafts anxia vitagrauese
Audiatomnipotent terotapreces^fi’'^^^^^'’
Tunc te magna Dei nominis vmbra tegat.
Precatio, qua monetquatuortPrimi'nu. Magiftratum politicum efle diuinitùs or *nbsp;natum, ad confer uanda pacein amp;
IN PSALMVM litatem publica in humano gcncrc,vtin eonbsp;colligatur, cóferuetur Se propager ecclelia,nbsp;àqua Deus rede agnofcaf,inuocctur amp;co-latur. Rom 13. Secundo,non efle iuccelTumnbsp;autgubernationé amp; defenfionem politia-rumfelicem Sc falutaré,abfq; Dei prçfentianbsp;amp;auxilio.Tertio,magiftratus,reges amp; prinnbsp;cipes præcipuè fubiedos elfe multispericunbsp;lisamp;ærumnis. Qjyrtô,à quo petendum amp;nbsp;expeftandumfitauxilium, videlicctà Deonbsp;Iacob,id cft, vero amp; æterno Deo, qui fe paténbsp;fecitTacob,amp; patribus cæteris. Abraham amp;nbsp;lfaac,eosq; defendit,ficut nunc eundé Deünbsp;Ecclefia agnofcit, inuocat, amp; colit, fed quinbsp;mißt filium fuû in mundû promiflum Re-demptorem.
^xaudtatte] .f. inuocante quoq; : nam ex-iuditio requiritinuocationem præceden-non folum populi, fed etiam ipfius ’^ägiftratus. Demintu lehoua] .i. verus amp; æ-ternusDeus, creator amp; conferuator rerumnbsp;j ”^?iuni,quiin agnitione amp; fiduciafilij fo-“sinuocädus eft, iuxta mandatu decalogisnbsp;onhabebisDeosalienos. Item,Dominünbsp;^i»ntuuniadoj-abis,amp; illü folum coles.nbsp;ïndietr'tbuUtionu]Â. temporebel-in alijs ærumnis amp; periculis totius vitsenbsp;“gnbernationis. No?»«» D« l4coamp;] .i. maie-P ^^potentia veri amp; æterni Dei, qui fe pa-Wecit Abrahâ, Ifaac amp; lacob, eosq; defen-^Mniqdlinnjçoluerunt: atq; hoc modonbsp;Qilcernit verum amp; æternumDeum à Gentium numinibus, ficut nunc eum Deum Ecnbsp;agnofcit,inuocat amp;colit,qui eft paternbsp;wmini noftri lefu Chrifti, quem quia Ma-noinetiftæamp; iujæjpj.æ{-çmes oderunt.per-iequuntur,amp;blafphemant,non inuocantnbsp;verum Deum, neq; exaudiütur, iuxta illudnbsp;loa. 14 Nemo venit ad patrem,nifi per me,nbsp;“^quot;',Qiiicquidpetieritispatré in nominenbsp;meo,dabicvobis. Defanäe] -f locofideft,nbsp;. rvel afanduario, feu propitiato-rio leederis, in quo Deus iuxta fuä promif-fiqncm præfensfuit inTeftartientoveteri,nbsp;amp;inuocantesexaudiuit. DeSio»]hoc eft,nbsp;m monte Hierofolymorü,in quo regia arxnbsp;Damdis.amp;templum fitafuerunt,in quibusnbsp;Deusfeforcprçfentem,amp;exauditurûinuonbsp;cântes,promifit. TMc^rar] hoc eft, firmet,nbsp;• knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^titer cadentem,feu fugiétem
in bcllojamp;fuccurabentemoppreffum mole periculorum Sic negociorum, quibus dia bolus conatur delete politicum. ordinetn.
llL tremorßf omnisßdcrißcq tutj nbsp;nbsp;nbsp;x\i/m-i, c
^olocau^utuum pingueßut. ßcit Dommus Chri^umßum.
D A VIDI s X X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69
ornne cofdiurn tuum
Petijt Ecclefia defenfiócm regis confM hoftes, amp;: fuccefliis in bello amp; viciariâ. ; iamnbsp;qnoq;órat,vtfacnficia,ideft, cultus, qiiosnbsp;ipfe quoque Rexprællat, fint accepti Deo.nbsp;Suntautem hi cultus regis, feu magiftratusnbsp;pij,timordei,fides,inuocarionominisdei,nbsp;conferuatio amp; propugnatio verç dodrinae»nbsp;ÔC mortificatio proprij carnis,de quibus loquitur Paulus Rom. 12. Præcipuè alité me-minit holocaufti,quod fàcrificîum fuit iàn-difsimum, amp;perfedifsimum, in quo totanbsp;vidimacomburebatur,vndeamp; nomen habet,ab 3A©'à. totus, amp;Koiuu.i. vró,fuitquenbsp;typus mortificationis veteris Adami.Quä-tumadChriftum attiner, precaturEcclefianbsp;amp; optât,vtfacrificium ipfius mortisfcilicetnbsp;fit gtatum Deo patri, eiusq; merito placa-tus, nos recipiat in gratiain, amp; vitam æter-nam do ne t.
Memorßt] Ex Hebræo vertirur : Ölfaciat munera tua, ideft, grata fint ei, quod Thusnbsp;in facrificijs accendi, amp; adoleri confucuit;nbsp;Leuit.2. ItaGencf. 4. diciturde holocauftisnbsp;NoeiOdoratusq; eft lehoua dominus odo-rem fuauitatis,vel quietis, idcft,quæ quielL •nbsp;cere facit irä Dei, amp; ceflare. Pinguefiat^ velnbsp;fit,vel faciat Dominus. ExHebræo,incine-ret, hoc eft, incinerem vertat, accenfumi-giïe cœlitùs demiflb, ficutDeus foiebat vi-dimas accendere cœlitùs, vt teftaretur fibinbsp;effe eas grafas,Leuit.9. i.Reg.i8.
Sela'] VÖX éft Hebraica, fignificans votunt feu affedum cum admiratione: quafi h'ic dlnbsp;catPrôpheta’.Q^antilaboris eft,amp; momé-ti,legitimè offerte hoftias Deo, itavt grataenbsp;fint,amp;: preces inuocantium exaudiat. Quidam verterüt, proculdubio, cette, quç voxnbsp;eft fideijoeeeßariain inuocatione : alij ver-tunc,femper.
Tnbuatßecündum cortuum] i. quae cupis amp; invotishabes, quæ cönftituiftiad gloriatnnbsp;Dei amp; defenfionem Ecclefiæ.
impleat tiium confihum] id eft, adiuuet, fc-cundet amp; promoueat.
2. parSi Grat'iarum aS:tó.
Lamp;tzihimurm falutiirituo, nbsp;nbsp;V.
tnnomineJDetno§lrt trium^ha-Dominus omnes petitiones tua^.
Nunc co^ouiquonUm faluu vi» ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exaudtet iUum-i, de cœlofinâio
^^^^^^ft^^ißeunducortuU) ßiOfdexteraeiusßiluatpotenter*
Ecclefiæ
-ocr page 82-|
ANNOTAT. Ecclefia fen populus Dei certade exau-ditionc,futuradefenfione, 8c viâoriaregis Dauidis contra hoftes, agit gratiasDeo, amp;nbsp;fimul riirfusprecatur,amp; optât, vt fient ha-denus fecit,regem fuum Dominus defen-dat,amp;vidoriam contra hoftes largiatur.nbsp;Eftq; antithefisjquaprimùm defcribitpio-rum regum amp; principum auxilia amp; præfi-dia,Dei defenfionem .Deinde impiorû hu-manaauxilia,amp; vires,in quibus nulla eft fa-Ins amp; veradefenfio. Lætabbttur] Aliter.-gloriabimur, adepti de fenfioncm amp; viftoriam. IwyiZwMri t«ü]defenfione,amp;pra:ftita tibi vidoria. Zz/ nomine Det nofiri'] hoc eft, inuo-catione nominis eius.i.potentia 8c bonita-tisDeinoftri, qui le nobis patefecitamp; promifit auxilium amp; defenfionem. Trtumphabimtti'] adepta vidoria, 8c profli-gatis hoftibus . Aliter, erigemus feu ele-uabimus vexillum,ficut fieri foletin trium-phis,in quibus celebraturDeuspro parta vi doria. Impleat Dominus'j Repetitiopetitio-nis feu votum, yt Deus deinceps confilia amp;nbsp;adiones régis impleat, confirmet amp; fortunée. NancfO5«oai]ideft,certusfum,Deumnbsp;exaudire amp; faluare inuocantes fe, ex mira-bili amp; diuina vidoria 8c defenfione.Chriftunbsp;fuum,hoc eftjDauidem vndum amp; eledumnbsp;àDeo in regem. Item Melsiam regem Ipirinbsp;tualem amp; æ ternum Ecclefiæ, |
CVC. LOSSII Eobanus. Confidant in eqaù alij,bt^ts^^ rotarum, Hxreatin no^lro ßies ratano^rnDeo, Altera pars antithefeos, qua reprehédit fiduciam humanorum præfidiorum,multinbsp;tudinem excrcitus,roboris amp;c. qu£ omnianbsp;coIlataadDcipotentiam, nihil aliud funr,nbsp;quàm ftcrcus collatum foil, amp; guttulaaqufnbsp;immenlb mari.Ideo nullævires,nulluscx-ercitus,quamuisnumerofus, nullæmachi-næbellicæ, munimenta, turres, muri, pro-pugnacula, refiftere Deipotcntiæpolfunt,nbsp;ficutdicitur Pfalm.33. Non faluatur rexpernbsp;multam virtutem,amp;gigas non faluabiturnbsp;inmultitudinevirturisfua.Fallaxequusadnbsp;falutem. HiJAmmonitæamp;alij hoftesEcclefiæfeu populi Dei, vt nunc Turcæamp; fimiles. In currtbus cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft,potentia, prar- fidijs amp; viribus humanis,fcilicet fidut,ficut Afa rex confidit auxilio regis Sy rise. Nor aafe]populus Dei. Repetitioeftp“® ris partis antithefeos. Nomine'] id eft, fiducia nominis tiæ Dei. No/ïri] Qui le nobis patef^eit,amp;nbsp;promifitauxi]iumamp; defenfionem- Inuocabimus] Aliter : recordabimuf» ceteius promifsionum, quæcerta:fiintgt;amp;nbsp;infallibiles- Item comemorabimus, ideft,nbsp;celebrabimuspotentiamDeijflOsfiberau-tisamp;defendentis. |
|
S^iZaaz»Lutherus : ©ott «1»^ belffeit »nd vatben/vnfit «nfcbkse »ndnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift fcnjl CetnnuQ. Decoelofan£tofuo]hoc eft,fede landitatis fuæjtéplo propitiatorio feu fanduario, vbinbsp;Deuspromifit exauditioné inuocantibus. Dextera eins faluat potenter] Epiphonema de veraamp;efficaci liberationc amp; defenfionenbsp;Dei in. omnibus periculis , turn corporisnbsp;turn animae. Dextera, hoc eft, potentia diuina. Eft hæc prior pars antithefeos.ExHe-bræo vertitur,in potentatibus, potentijs,nbsp;fortitudinibus cius, falus dexteræ eins, or-dine inuerlb, pro,in potentijs dexteræ einsnbsp;eft falus, id eft, in potenti aefortieiusdex-, tcra eftlalus,hoc eft, liberatio amp; protedio,nbsp;ità vt feruare 8c defendere fuos pofsit contra omnium fioftium,quantumuis magnâtnbsp;potentiamamp; vires. |
Tpßffroßraticectde-runt 3 nos aut emfurreximus ereSltfiimus, Antithefis eft,hoftes funtproftrati,amp; vi-di,nosautem confifi Domipo,eiusq; expe dates auxilium promilfin^ liberati fumus,nbsp;amp; furreximus. Vtiturautem præterito pronbsp;futuro,propter certitudinem vidoriæ obunbsp;nendæ contra AmmonitaSjCum quibus ad-huc confligendü eratDauidi. itafidesanrenbsp;experientiam tarn certo alfentitur promu-fioni,perindeac fiiamliberan®nbsp;amp; vidoria. Domine ferua, rex exaudit^ nos in die, qua tnuocauertm^ |
|
j, Ueprehenßofiducia humanarumvirium érprafidiorum. vn. nbsp;nbsp;Hl in currtbusnbsp;nbsp;nbsp;hitnequis (fidunt) nos autenci in nomine domtni Det no^ri inuocabimus.nbsp;eun^Ls. Eobanus. |
'Nunc ades auxirtam prafiant Deus, auditfl amp; tex. Cum nos fiü'tcira vocepetetnus opetu- Repetit prccationem, à quaPlalmuni exorfus eft, fignificans aßidua opus ellenbsp;quotidiana inuocatione , ptopter muJ«-pliccs infidias , amp; conatus Diabofi , fl“'?nbsp;bus Ecclefiâ deJere conatur indefatig^^ ‘nbsp;ftudio. |
1
-ocr page 83-|
IN PSALMVM ftüdio,fient inquitPetrus;Diabolus circuitnbsp;noSjtanquàmleo rugiens, quærensquemnbsp;deuoret.cui refiftite folidi fide .Ita inquitnbsp;Chtiftus Luc, i8. Oportet fern perorate, amp;nbsp;non defatigari. Item Paulusi.The{L$.Indc-finenter orate, in omnibus gratias agite.nbsp;Recitetigitur pins puer hos verficulos quo ;nbsp;tidiè; UijnoBK amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortis^ precamut^ Tartareum a nobispeUito Christ CAnem. CtK«!t hict^uArem Ito ceu quem deuoret atrox, ISullus Ab hoc nojlrutn, iutus erït^ fcilicet nos amp; regem noftrumDa-uidem,amp; alios,item Mefsiam in opéré human« redemptionis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Rfx Mutatio eft Hebraica , pet-fonæ fecundæ in tertiam :Rex, feilicet ille inclytus, ipfe Deus, cuius reges om nes pi)nbsp;inmundo funt vicarij, àDeo confti^ti .Exnbsp;Hebtço quidam intelligunt ipfujn Dauide,nbsp;tui precetur popnlus benedidfióém amp; mc-ceffum in regno, Stviaoriam cótrl noftcsgt;nbsp;vtfitfententia; Quoticste inuocanius, danbsp;auxiliuturegijvt reduce nos defendat amp; li-berct.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,Dauideni, vt nos exaudiat amp; defendat, à te adiutus amp; defenfus, docTRINxe. X« Magiftratum-amp;totum ordinem politi-cum,effe diuinitùs inftitutm«, amp;c placere Deo. Rotn.q. 2. N ullum effe felicem fucceffum,guber-tiationem Stdefenfionem magiftratusabl-queDeipræfentiaamp;auxilio, quod tcsintellexerunt, edofti experientiâ, neutnbsp;dixttPlató: Vbi non Deus,fed mortalis ali-quSsdonlinatur,ibi malorum amp;arumna-tum nullus eftfinis. 3' Difcrimen effe interimpcrialegitima, ÎScàDeo ordinata,amp; latrocinia,quæ funt ornbsp;diuis deftrudioncs.amp;furores Diabolici,conbsp;tra ^nabaptiftarum amp; fimilium falfam qpinbsp;uionem. ficut Pirata quidam captus dixitnbsp;idAlexandrum :Cur magis tibi licet præ-dati in terra, quàm mihi in mari ? 4' Rxenipîum prccationis fubditorû pró magiftratufideliamp;.pio,ficutleremiç iç-di-citur : Orate pro rege Baby lonico, quia innbsp;paceiiliusamp;vobis paxerit. amp;adTim.2.inquit Apoffolus : Petitiones amp; gratiarum a-ôiones fiant pro omnibus hominibiis,pronbsp;fcgibus, amp; omnibus qui præfunt, vt quietinbsp;amp; tranquillam vitam agamus, cum omninbsp;pietatcamp;honeftate. OBIECTIONES II. Petit hîcEcdcfia,vtomnc confilium tc-gum amp;principmn Oeus fortunée. |
DAVïDïS XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71 Sed reges amp; principes etiam pij fçpe mala optant, inftitüunt amp; agunt. ErgoEcclefiain illis etiam petit fuccef* fum. RËSPONSIO. Nego tonfequentiam, quia plus eft,fcü aliudincôclufione.quàm inpræmifsis,qufnbsp;loqiiuntur de bonis confilijs, inftitutis amp; a-»nbsp;âionibus iuxta vocation cm, veto iudicio,nbsp;amp; non crrorc. Sicut lofaphat bellum nonnbsp;ncceffarium mouit aduerfus regem Aegy-ptium. De malis dicitur Efaise 8. Inite ton-filium, amp; difsipabitur. ii trx. Stultum eftcancre Pæana alite vîâôriâs Ecclefiafeu populüs Dci hîc canit Pæana ante vidóriam Dauidis, educétis prirnumnbsp;exercitum aduerfus Ammonitas. Ergo ftultè lætatur. RÉSPONsro Negocônfequétiam, quia popuIus tattï certusfuitjamp;wAwf^^oeZ« fidei,de viftorianbsp;obtinenda propterpromifsiôem, quàm fînbsp;iam partaefletviâ:oria,quam promifsioncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ipfe Dauid amp; popülus certa fide apprehen-dit. Eftenim fides.vt ad Heb.n.dicitur,certa notitia rerum non àpparentiû, amp; fiducia rerumfperandarum. Namfidesamp;alfenfionbsp;experientiâ ântcceditin Theologicis, quænbsp;in Phyficis experientiâ fequitur, vt ex tadunbsp;intelligimus ignem elfe calidum, ÂE S T î O. Deus promittit defenfionem,viâ:orianl èi fucceffum pijs regibus, amp; principibus : amp;nbsp;tarnen interdum funt infelices euentus, Scnbsp;interitus miferabiles.vt hiftoriæ tertanturnbsp;Moifi, Iofuæ,Gedeonîs,Dauidis, qui fæpônbsp;ab hoftibus cæfi fünt. Ttem, noftris tempo-*nbsp;ribus quidâ boni amp;: pij Principes ab aduer-*nbsp;farijs capti funt, cum optimam haberentnbsp;caulàm ; Quæ eft huius rei caufa? RESPÖNSIO. Tres fünt caufæ Prima ne infolefcâtpera petüis viftörijs amp; fucccfsibus:fecunda,nénbsp;confidant proprialapientia amp; viribus,eisq;nbsp;gloriam viétoriæ amp; fuccelfus tribüant : ter-tia,vt crefeat in eis fides,amp; inuocatio diuinînbsp;auxilij amp; defenfionis,amp; felicium fucceffuû» fSALMVS XXL Verf, i/v AD PR1ECINEND7M, PfAlmnS DAUtd. Vatabal. victors, (AntifuniDAuid' Ho( |
y» ANNOTAT LVC. LOSSIÏ Hoc eft, vtipfc cxponit, de Dauide, fine pro Dauide, pro fucceflu Dauidis. Viftori,nbsp;hoc eft,primario mufico feu cantori miflusnbsp;i Dauide, vt in tabernaciilo cantetur,pro vinbsp;âoria Dauidis gloriofà, amp; fub eius typonbsp;Mefsiæ. Felix in margineannotât :EfFun-dcntifanguinem, quodamp; de Dauide intel-ligi poteft, propter cruentas eius pugnas,nbsp;quasfepe ediditpro regno amp; populo ;amp; denbsp;Mefsia, qui proprium fanguiné cfFudit pronbsp;Ecclefia, redimendcàpeccato, morte,diabolo amp; inferno, fient Zachar.p. de eo dici—nbsp;tur:Tu quoq; in fanguiné Teftamenti tuinbsp;emifîfti vindos tuos de lacu, in quo non eftnbsp;aqua. jlRCFMENTFAf. Duplex eft interpretatio amp; intclledus huius Pfalmi:Nam quidam intelligunt amp;nbsp;interpretatur de Dauide, de cuius vidorianbsp;gloriola, amp; triumpho. contra Ammonirasnbsp;amp; alios hoftes,velip{e Dauid, vel populusnbsp;cclebret Deum,amp; gratias ei agat. Alij vt Vi-dorinus.intelligût de Mefsia,eiusq; vido-ria, refurredione,amp; gloriofo triumpho,conbsp;tra mortem, peccatum,diabolum amp; infer-num,quos omnes Mefsiasvicit',deq; illisnbsp;gloriofum triumphum egit,ficutPaulus innbsp;quit ad Coloflenfesa. Expoliatos,hoceft,nbsp;exutos omni potentia,principatus amp; pote-ftates oftentans palam, triumphans de illisnbsp;per femetipfum. Conftitutus eftigituràpanbsp;tre fummus rexamp; facerdos Ecclefiæ,cui ve-ra amp; æterna bona confert, recociliationemnbsp;cumDeo,iuftitiam,fpiritumfandum,læti-tiam,amp; vitam æternara. Ideo autem intcl-ligit Vidorinus Pfalmum de folo Chrifto:nbsp;primùm,quôd hic mentio fit æternitatisnbsp;rcgni,quæ non conuenitregno feu politiænbsp;Dauidis,qua:iam prorfus intqrijtamp; dclctanbsp;eft : deinde,quod hie métio fit benedidio-nisæternæ, quæ amp;ipfatantùm intelligiturnbsp;de Chrifto,iuxta ill ud Gcncf ai.In tuo feminbsp;ne benedicentur omnes Gentes : tertio, q»nbsp;horrendæ pœnæ, quæ hic recitantur, commode de ludæis intelligûtur, quorum vrbsnbsp;amp;politia horribilitcr à Romanis deleta eft,nbsp;St gens ipfaeieda in exilium, amp; redada innbsp;feruitutem perpetuam. Sunt autem Piàlminbsp;partes tres. I. Eft gratiarum adio amp; ipfîus Dauidis ic Mcftiæ,pro gloriofà vidoria contra hoftes.nbsp;3. Côminatio pœnarum aduerfus hoftes.nbsp;3. Petitio defenfionis amp; conferuationisnbsp;populi, amp; Ecclefiæ in haevita, vtab ea rede agnofeatur, inuocetur amp; colatur Deus,nbsp;agnitione amp; fiduciaMefsiæ. GRATIAKYU 4{IÏ9. |
'Domine1-turrex, infalutnri tuo exttl-tnbit vehementere Eobanus, Adiutus rirtute tu£,Deiu optime,dextrtii Gaudet, amp; ex animo, rextuafaä^aeanite Gratiarum adio, quaprimùtniuxtahi-ftoriam ipfeDauid, amp;populuseius agno-feit amp; célébrât beneficium defenfionis, amp; partæ vidoriæ aduerfus hoftes.Deindeipfcnbsp;Mefsias gratias agit fuo patri cœlefti,pro li-berationc expafsione amp; morte, amp; vidorianbsp;aduerfus peccatum, mortem, fathanam,amp;nbsp;infernû, amp; ex animo lætatur amp; gefiit,quôdnbsp;ereptus eft ex doloribus mortis,amp; donatu»nbsp;æterna gloria à Pâtre. Loquitur igiturvdnbsp;ipfe Dauid, eiusquepopulus,vel MefsiaS’*nbsp;Ecclefia : Domine ô pater cœleftis, coramnbsp;quo filius verè amp; ex animo lætatur,de ddonbsp;ria, ficutEpaminôdas Thebanusdux^’^^»nbsp;fe huncpræcipuuin frudum rerumà fepr«nbsp;clarè geftarum caperc,quôd parentes Ipe-datorcs haberet fuæ gloriæ. Jiex]ego Meßias,fifius tuus,rcxætcrnus, libcrans amp; defendens Ecclefiani mcam. Virtutetua'] hoc eft, potenriaamp; ope. T ua, non mcapotentia, iàpientiaaut viribus. Latabitur] de parta vidoriaj vidis ho-ftibus. In falutarituo'} id eft, fàlutc amp; defenfione, feu ope, non in propriapotentia, multitu-dine militum,alijsq;præfifiÿshumanis. I”nbsp;Hebræo eft interro«-atio cum admiratio-nc:ôquam vehementer tetabitur amp;nbsp;tabit de haevita. DeflderiuîTLiCordie e 'ins tr 't- H buirii. ei,ç^petitioner labioritmnbsp;cM^nonnegasliei. Sela. .Mdit caufàm lætitiæ amp; exulrationis, i Ptbiauxifio, amp;exaudiùoncdefidc-rtj lui,feu petitionis. ^efideritinifordü'] vocat cogitations men-tis,ardcntes motus cordis,iniiocationê,pc titionem labiorû,ipQlyçJ.|J^^q^J^l,^s motusnbsp;cordis exprimuntur. Eftenim duplexinuonbsp;catio,prior çii^^itcogitatione, feudedde--^ocordis:altera quæ fit voce vel verbis,quinbsp;bus motus cordis interim exprimuntur.nbsp;Primum,vt aîij noftro cxemplo adinuoca-tionem inuitentur; deinde, vtDiaboli audiences noftram inuocatîonem Si precei,nbsp;cxpauelcan t amp; à nobis fugfant. Sela]nbsp;affedus Si âdauîatiôis,qHâfi dicat; d quàtti |
|
IN PSALMVM eft adfniranda amp; defiderata hæc diuina libenbsp;ratio amp; defenfio. Ita ad Hebræos dicitur denbsp;Chrifto exaudito àpatre, tetnporepafsio-nis:Exaudirus eftpropter reuerentiâ. Sicutnbsp;ante Deus pater exaudiuit filium inuocan-tem,ita quoque exaudit inuocantes ipfum,nbsp;cognitione fiducia fili j,iuxta ill ud Ioan n.nbsp;H.Quicquidpetieritis pattern in nominenbsp;’rieojdabitvobis. Q^ritam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eum in i’cnedi£lionibus bonù 3poßiiHnn cavité eins coronam auream. quot;^itampetijtate,^ trtbuijii ^ilongitudinem dierum^ inÇecu-luin^ inßculumßculi eß gloria eu^3 in fain tuo^gloriam ^magnum de-^^^^^im^onelt;ffi,per enm. Ratio,qua célébrât gratuitam defenfio-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viftoriam,amp;ipfeDauid 0’ Î vera eft Öc æterna benedi-10 amp; gloria, amp; corona, quam habet nunc funbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vere fenfit Chriftus in re- ttettione amp; giopjßcatione,qua vidlor CÓ-Wus eft peccati, mortis,diaboli amp; infer^ •tonipi'eQ.jj.i^j. VOX benediäionisnbsp;mnia beneficia, corpocalia amp; Ipiritualia,nbsp;e enlione[n,amp;; fuccefliirn gubernationisnbsp;, ’’^g’iOjVeratn notitiam Dei, lucem,læti-am,amp; vitam çternâ.Nam reQiexit ad pro-? sionemGenef.22. Infeminetuobene-iceiiturotnuesGentes. Ponere in capitenbsp;auream,eft conftituere regem,amp;nbsp;’•«nbuereeiviaoriam. l’^neäiciionibus:'] .i. magis,amp; P raliosfanac)s,benedixifti in refurre-lone.PriInùn^^q^^^^^.^æ^J^.e(•np^satti-et,quiaanteChriftum nemo furrexit,quinbsp;«oniterum mortuus fit:vnde Paulus Col.i.nbsp;rimogenitum ex mortuis vocat.Et r.Cor,nbsp;5-inquit;Cfii-if|.yg refurrexit primitiæ dor-lentium. Deinde, quätum adefficaciam,nbsp;quia reiurreftio Chrifti eft caula refurrefti-onis noltrorum corporü, ficut inquit : Egonbsp;viuo, amp; vosviuetis. Verficulus, vitäpetijt ànbsp;e,teltaturprincipaliterintelligendum efienbsp;eMefsia,regeamp;facerdote çterno Ecclefiæ,nbsp;PFopterimmortalitatem, feu æternitatemnbsp;.. æ’ftuælbli Chrifto tribuatur,nó régi po-.nbsp;nbsp;nbsp;amp;tnundano:amp; omniahæc reélè intel iguntur,vt inquit doélifsinms viftorinus, P^^siôis amp;refurreélionbsp;'lis Chnftijhac fcilicetcollatione: |
DAVIDIS XX i.Pafsioamp; mors,quinbsp;busfenfitamp;fuftinuitnbsp;pro humano generenbsp;malediclionem,hocnbsp;eft, iram Dei, amp; pœ-nâaduerfus peccatanbsp;noftra,fatisfaciens i-ræDei,quæcompennbsp;fationem feu Au-jpijjnbsp;requirebaf. â. Veftis detritâ,amp; abielt;âa,purpurea, amp;nbsp;corona fpinea,plenanbsp;ignominiaamp; conté-ptu,in capite Chriftinbsp;in pafsione-
Defcripfit haâenus gloriam Mefsiæ, amp; triumphum:quantiimattinetad liberatio-nem amp; defenfionem regiam ipfius, perglonbsp;riofam refurreâionéjdonataeià pâtre vitanbsp;immortali. lam célébrât etiam Mefsiâ,tan-qu^jn fummum facerdotem, lèu pontificé,nbsp;tribuens ei benediftionem æternam, iuxtanbsp;illudGene.22. Infemine tuobenedicenturnbsp;omnes Gentes.i.confequentur per ipfumnbsp;iuftitiam, amp; vitarn æternâ, abolito peccatonbsp;amp; morte. Benediôlioenim propriè ad la-cerdotem feu pontificem pertinet. Quantum attinet ad Dauidé amp; politicum regnû,nbsp;teftantur verfieuH, régna amp; politias no ellenbsp;durabiles,amp; felieem earum gubernatiôenanbsp;G |
Lvc. LOSSir
Gmnesjquia. nô eft Deus quia punit omnespeccantes fincpcsniten.»nbsp;tia, amp; recipit amp; faluat iuftos agentes pceni-.nbsp;tcntiam.
Manies] id eft,dextera, h oc eft, potentia. nueniet, eft repetitio ciuidem verbi, quanbsp;iignincat certitudinem pœnarû hoftium,nbsp;quantumuisfintpotentes, amp;præfidijs humanism uni ti,quæredduntfecuros.
P onet e os‘vt clthanum ignis tn tempore iramp; tus,, P)omintts innbsp;furorefùo degluttct eoS)^ deuo-*nbsp;rabit eos ignis.
Eoban us. tpjof tuflatues velut ardente igné caminum,nbsp;Sempore, quo vttltus effluet tra tùb
lt;:otnminationis pœnarum ”O“ium, qnamodum pœnarum indicat.
tanquàm conijeUs fi., gna in chbanum, feu foruacem ardentemnbsp;corn Htenda.Loquiturautemprimùmdcnbsp;vrbsHierofolymaamp;templunbsp;tota conflagrauit, deinde depœnis infernanbsp;nDus,in qmbus excruciantur impfi.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ten^ore ira] fcilicet acecnamp;, 8c ita-^rden-
~ ispoit Jongam patientiam, feu toletäd^^ ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extingui iam nequeat. Repetitwüquot;
gnincat magnitudinem pœnarum.
Fruidum eorum de terraptr- x. des^ç^fmen eorum dflf bomt-'
Eobanus.
dp forum non ejfefines nee vitterefrn^“^’ 'Nulla hif ventura feni!tiaproliie''lt;‘’‘^-AmpJifîcatio pœnarû, quôdnon foJumnbsp;hoftes præfentes punientur,fed etiam eorûnbsp;hberi, Sc totapofteritas exting“^’^’’'^nbsp;manqgenere, nam peffp^^umfiberosin-teftigit,amp;pofteritgtë. Deinde etiam adio-nes ôc opetaimpiQvütn. Eftatitcni gens lu-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ afwficne Hicrofo-
ymoTuni, in quavndecies centena millist fame Stpefte extinfti fünf, amp;centumnbsp;naginta mijfia capti,amp; abduâi in Gentiumnbsp;regiones,amp; miièrrimè estinéli, 8c proie»nbsp;feris dflaniandi in fpeâaculis.
Quoniam declinauerut mte'i.t mala^ c ogttnuerunt con[fblt;^»nbsp;non potueruntperficere^
Addit cau/àm principalem pœnarum» Ss interitus ludatorum, amp; afiqrum
• fcinptaoi
74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. '
abfque Dei præfentia amp; auxilio, contra di-dum impium amp; arrogans Aiacis,qui dixit : Imbecillibiis opus efle auxilio Dei,fe vel fine Deopotiturum efle vido rijs.
Pones tn benedi^ione'] Felix, Pones eum be-nedidioné in æternum,quo fignificat Mef-fiam non folum efle benedidum,fedetiam conferre alijs benedidionem.
Gaudio valtus DciJSic alibi:Adimplebis me lætitia cum vultu tuo, id eft, fummalætitianbsp;affedus fum ,qu0dmccuin gaudioafpexi-fti, amp; in me tibi complacitum eft. Matth. 3.nbsp;Item 17.
£/¦ inmifericordianoncommouebitur'jhoc eft, propter mifericordiain, quæ eft certa amp; imnbsp;mutabilis.ficut Efaiæ 54. dicitur; Mifericornbsp;dia meanonrecedeta te, nec fœdus pacisnbsp;meæ mouebitur, dicit miferator tuus Do-minus . Ergo Ecclcfia femper manfura eft,nbsp;vfquead finem mundi, ficut mifericordianbsp;Dei eft perpétua.
a. Comminatiepanarumaduerfus hoßes.
Dixit de defenfione amp; gloriofo trium-pho, præcipuè Mefsiæ,quem egitdepecca*
• nbsp;nbsp;nbsp;to,morte,diabolo amp;inferno,deuidis amp; ab-
olitis, amp; reftituta per fuam mortemamp;re-furredionem, noua iuftitiaamp;vita æterna. lam additcomminationépœnârumaduefnbsp;fus fuos hoftes, præcipuè ludæos, q uos pernbsp;Romanos duces, Titum amp; Vefpafianum,nbsp;anno 40. poft afeenfionem Chrifti in cœlû,nbsp;fame, pefte,feditionibus mutuis,gladio honbsp;ftium, amp; incendio perdidit,vnà cum vrbenbsp;Hicrofülyma, amp; tota Gente. ïntelligitur amp;nbsp;comminatio contra omnes hoftes Chriftinbsp;amp; Ecclefiæ omnibus temporibus. Deindenbsp;additcaufam pœnarum, quôd fcilicet nonnbsp;tâtùm Ecclefiain feu pios, fedipfum Deumnbsp;contemnuntamp;perfequuntur,ficur inquit:nbsp;Quoniam declinauerunt,vel proiecerüt innbsp;te mala. Sunt autem duæ eaufie,cur Deusnbsp;pœnas ludæorum prçdixit:prior,vtintelli-gaturDcfi horribiliterrrafci omnibus pecnbsp;câtibus,propterfuamiuftitiam.Deindevt nesamp;operanupiorum.ti'^““quot; rnbsp;cómonefadio amp; exemplûalios inuitetad daicatotadeletaindeuaft^^*®”^nbsp;pœnitentiam, neutinquitChriftus Luc.13.nbsp;Nifi egeritis pœnitentiam,omnes peribi-tis. Item Paul-us ad Roman.ii. Si non pepernbsp;citnaturalibusramis,multo minus pareetnbsp;oleaftris infitis.
Vin. Inuemet manui tua omnes tntmtcos tuos, dexter a tua, tnue-ntet qui te oderunt.
I««ff«ief].i.apprehendet{èucapiet,etiam fi pœnas omni ftudio conentur effugere.
IX.
IN PSALMVM DAVIDIS XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75
dine fua:, cantnhimus ^pfalïe^ mtfs potentiam
Eobanus,
Surge tua virtute potens amp; pondéré dexttit, Nos tua dicemusfaita ftupenda Deus.
Exaltare] ideft, exalta amp; attoHe te forti-ter adauxiliandum deinceps Regi Se Eccle-fiæ, vttuam potentiam, opem amp; auxilium agnofcamus amp; prædicemus.
Infortitudinetuai hoceft,ope feu auxilio tuo. quafi dicat : oftende amp; déclara te fortenbsp;amp;potenrem elfe liberatorem Ecclefiæ.
Cantabimus'] Profefsio gratitudinis pro li-berationeamp;celebrandapotentia Dei, qua fola,non propria virtute feu viribus, fit Ubanbsp;ratus amp;defenfus.
OBIECTIO FTCTOKINL eiusi^ Solutie.
Voluntas congruens cum volütate Dei eftbona.
Voluntas ludæorû interficientium Chri ftum, congruitcum voluntate Dei patris*nbsp;qui voluit Cliriftüpati Ötinterfici pro pee-catisnottris.
Ergo voluntas ludæorum eft bona.
° • RESPONSIO.
Nego confequentiam, amp; refpondeo ad maiorem,quæ vera eft, iuxta omnes caufas.nbsp;Eft igiturneganda minor, quiavoluntaslnnbsp;dæorum non congruit cum voluntate Deinbsp;patris, iuxta om lies caufas impulfiuas, formales amp; finales,quæ in ludæis amp; in Deo pâtre funt diuerfæ, hoc niodo :
InDeopatrèi tlmpulftua canla eftnbsp;mifericordiaDei panbsp;tris, erga genus hu-manu, amp; intercefsionbsp;filij offerétis fe in ar-canodecreto diuininbsp;tatis,de redemptio-neHumana, ad pee-naspro peccatisno-ftris.
2. Formalis ob edien tia Filij amp; voluntas.
fumptam à perfonaDei,quem ip fi oderunt amp; perfequuntur inEccleiia, amp; pijs delendisnbsp;inftinfluDiaboli,amp; odio ipfius erga filiumnbsp;Dei,ne habeat is,à quibus reélè agnofcaturnbsp;amp; celebretur in humano genere. Ita Zacha-riæ 2. inquit ipfe Deus ; Qui vos tangit,tan-gitpupillam oculi mei. amp; Chriftus ad Sau-lem Aâor. 9. Saule quid me perfequeris ?nbsp;Ita Deus Elaiæ 28. inquit ; Propter nomciinbsp;meumfaciam, vt non blafphemet. Item,nbsp;Pfalino alio precatur ProphetaiNe quandonbsp;dicani,vbi eft Deus eorum ?
Dedtnauerunt'] Felix : proiecerunt. Vata-balus:extenderunt,expanderunt. Alterum meinbrum verficuli conciónatur de irritisnbsp;confilijs, amp; conatibushoftium, quibus delete conanturEcclefiam , amp; Deum è ccelo,nbsp;niore gigautum,deijcere,de quibus inquitnbsp;Efaiasilnite confilium,amp; nonfiet.
in Hebræo eft, cogitauerut cogitationem, fcilicet malara,feu fcelus, amp;nbsp;’'onpotucruntperficere.
^ii- Qw)ntam pones eosïnlouwe^ neruum tunn^ tendes
entra, eortirtij^
^atio pofterioris membri præcedentis verficuli, cut-conatus hoftium non fucce-dant,àDcipræfentiaamp; defenfione, quiho-ftiunifuorï^g^(.^^nnorû conatus,amp; confi-lia mirandis modis eludit amp; impedit, ficutnbsp;impediuit veædificationem Hierofolymæ,nbsp;quam Iiidæiinftituerunt, fub Adriano Cæ-fare amp; luliano : amp; teftantur multa excmplanbsp;uoftrorum temporum.
¦'ones eos in banjeram^Felix-.fepones cos ab «clefiafeucœtuiuftorum. Alij :pones eisnbsp;^”§uni, id eft, facies, vt'rergum oftendantnbsp;P'^ffequentibus fugientes, ficut folent viftinbsp;Pfalijs. Lutherus : jOu wnfl fie ^ukfd)»!-tragen vno vngluffnbsp;•«öen màflen, Sicutonera portantur hu-^nbsp;uteris.
^^truunitendes contravultus eorum]hoc eft, diriges corum intentum, in cuius funibus,nbsp;leu ncruis pofitæ funt fagittæ, vt in vultusnbsp;eorum iaculeris. Metaphora fumpta à ia-
In ludæis. Caufa impulfiua cftnbsp;odium ludæorû connbsp;tra doftorem Chri-ftum, taxantem ipfonbsp;rum impiam doftri-nam, cultus amp; pec-cata.
culantibus. Lutherus : 5)«ine fennen wirft» (pannen gegen ihre «ntlltj.
Petitio, Vf deinceps defendatur amp; regatur : feii Epiphonema,cöntinens votum, vt deincepsnbsp;potentia Dei innotefcat, amp; con-Jpiciaturin defenßonenbsp;Ecclefia.
ExaltnreDommemfortittt-
3 i Caufa finalis plaça tioiræDei,amp;redemnbsp;ptio humani generis, glorificatio filij,nbsp;èc propagatio dodrinbsp;nç Euangelij in totonbsp;mundo.
Cruciatus amp; lacera-tiones corporis in-fliftæ à ludæis Chri-fto , amp;c rota pafsio, qua Deus pater nonnbsp;approbauit.
Extinéiioj feu dele-tio nominisChrifti, ei usque dodrinæ exnbsp;omnihominmn mönbsp;moria.
¦ !
-ocr page 88-|
ANNOTAT. QJ' Ar. ST IO. CurvoîuitDeusinterirepoIitiamludai-cam,amp; facerdotium Leuiticum? RESPONSIOi. Duæfuntcâufæpræcipuè. î.Vtoftende-ret Deus exétnplû horrcndæ ftiæ iræ,amp;pce-harum àduerfus omneshoftcs, Sc contcm-pcores fîlij fui,amp; ecclefiæ. 2.Vt eximeretur ralfa perfuafio ludçis amp; ipfis Apoftolis etia,nbsp;homines iuftosefle coram Deo, cercmo-nijs ludaicis, aut alijs, casq; neccflarias eflcnbsp;advitamxternam» PSALMVS XXII. rrrrtrs. Titulî fiintdiuerfihuiusPfalmi,qui ta-ftien ferè omnesde Chrifto intelliguntur, paflbjcrucifixo amp;refufcitato à mortc;
• nbsp;nbsp;qnit : Circnndedcrût me canes. Item,Erue demanncanisvnicam meam.f animam,
ARCrMENTKM, EftPfalmusprophetiafcuvatîcînîumdc pafsioiie,môrte amp; refurreftione Mefsi£,eonbsp;tumq; effeóluum, propagatione Euange-lij, vocationeGentium,amp;vitaæterna, quanbsp;donabitur ecclefia, per amp;propter mortemnbsp;Chrifti amp; refurredionem. Sunt autem partes Pfalmi feptem.
|
LVC LOSSII ftium crucifigetium Chriftum,qüa:oinhiJl Propheta tam fignanter deferibit amp;recitat,nbsp;perindeac fi ipfeomniapræfens,amp;ocula-tus teftis coràm alpexifiet.
Z. Qüerela de doloribus (^cracMbtis, tum inters nif, tum externis, quos ChriHus longe mai«--res, quam caterifanciiJenferunt,nbsp;amp;fent'tunt, T)€Hs meus3 Tiens meus, qua.- E ire me dereltquiHi, longe à fàlutenbsp;mea abes, à ^erbts rugttusnbsp;met. Initium qucrelz triftifsimæ Chrifti, pen-dcritis in cruce amp; verè luâantis cum tenta-tione de abieftionc à Deo, quam ideo in fc filiiisDei noftra caufarecepit.amp;vere requi-efeente verbo.feu Aój^a.id cft,diuina natura,vtinqnit Irenæus, fenfit, fuftinuit,amp; fu-pcrauit,ne credentes in ipfum tan tam con-fternationem fentirent, amp; iti nan fuc-cum berent. M««]QuôdDeum fuum Deum vocat,o-ftendit fe non prorfus de/j’erare de Deo, ciusq; auxilio amp;præfenti3. Repetitio indi-cat doloris magnitudincm, amp; ardens auxi-lij amp; mitigationis doloris defiderium. tongeesaÇalutemea\làOC eft, non exaudis meos ludus amp;rugitus, quos edo in fum-misdoloribus. Deus meus, clamabo per diegt; non reipondes,nbsp;nbsp;nbsp;et tam no- ^e non file bo. Amplificatio querelf à cirenuftâtij» poris, quod clamat,feu inuocat Pat*'®'quot;’ ®nbsp;die amp; node, id eft, afsiduè,amp; tamé non ex-audiatur amp; liberetur. Nü» reff)ondes} id eft, non exaudis me. No« fileio} id eft, afsiduc te inuocab^ 7» |
|
I N PSALMVM ni. nbsp;Tu aut emÇandus habitas in laudibus Ifiaél. Conh'rmatfidemfuam,amp; fe confolatur intentarione,de abiedione, patefadionenbsp;Dci in populo Ifraél,quç teftatur Deum velnbsp;leexaudireiniiocantes,etiamfi différât ali-quandia auxiliura amp; mitigationem. Tuautem fanltits es] L {a.namp;.è amp;. iuftè agis, cxaudiens iuftos,amp; reijciens iniuftos.Ergonbsp;ctiam me nunc exaudies amp; liberabis. in lau dibits l/r4f/].i.laudarisamp;ce-lebraris ab IfraëI.i.Ecclefia,propter libera-tænes, amp; mitigationes calamitatü. Aliter: Tuautem fanftuses,amp; inhabitans laudesnbsp;ffraëljhoceft, populo Dei,feuEcclefia,qugnbsp;eft laus Dei.i. populus,feu cœtus, laudäs ôcnbsp;celebrans Deum. Nam relatiuû,more He-braicojpro fundaméto ponitur. Lutherus :nbsp;3m bciU'gen vclcf / oa nw« ï»ic^ lobt l'ttnnbsp;Md. , Monctautcm verficuliis,Deum habitare inEcclefia, quæ cft templum eius, ficut in-quitPa^]^SJI Corint.ö Voseftistemplumnbsp;ßeiviui,ficut dicitDcus:Quoniamhabita-bo in e ! s, amp; inambulabo inter eos,amp; ero il-loriimDeuSjamp;ipfeeritmihi populus. Et'nbsp;loan.i^.inquit : Si quis diligit me,fermonénbsp;^eum feruabir, amp; pater meus diliget eum,nbsp;^ad eum veniemus,amp; manfionem apudnbsp;taciemus. Poteft quoque verficuliis renbsp;^friad fequeuces verfuSjqui continent amnbsp;pbfiçationem querelaeacollationelibera-'nbsp;fui defertiôis,hoc modo : U fanffus es, amp; habitas in laudibus îftaëJ,' tepatefccifti, cosq; inuocantes libera-“ ‘?pèiuirabiliter,meauteminuocantemnbsp;^^»nliberas, nôexaudis, ficutadditurpriornbsp;P^fscollationis. |
DAVIDIS XXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qq Ego autemÇum ‘v er mis nbsp;no N v homo, opprobrium hommum abieéiio pie bis. Altera pars antithefeds feu collationis, quafuam humiliationem,côtemprum,ab-ieâionem,dolorcsamp; arum nas amplificar,nbsp;comparans fe vcrnii ci uento , qui propternbsp;fœtorem amp;fœditatcm conculcatur,amp;pro-teriturpedibus.Nam fuitChriftus tâquàmnbsp;corani ludæis, qualisnbsp;efttotaEcclefiacoram mùiido. sam mwwjhoc eft,fimilis vermi,conteni ptusamp;abieôtus. t^on howo] ,i, difsimilis homini, propter cruentavulnera, amp; di'acerationem totiusnbsp;corporis confputi,flagellati,amp;coronatifpinbsp;nis,qualem Pilatusproduxitadludæos,in-quiens;Ecce homo, quafidicatitalis cft hic,nbsp;vt nihil in eo appareathuinanæ forma. Opprobrium bomintim] .i. qui deludor amp; cô-temnor abhoniinibusj tuin fummis turn infimis. ItaEfa. 53.Prophctadc Mefsiain-quitiQiioniam deformior cft afpeórus eiusnbsp;quàmaliorum homiiium,amp;formaeiusde-’nbsp;formior,quàm filiorum hominum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; ^^VAESTIO. Senfit ne Chriftus verè dolores in anima amp; corpore,ficut hicdefcribituràPropheta,nbsp;amp; recitatur in hiftoria eiiis pafsionis ab Eu-angeliftis ? RESPONSIÖ Omninovercjamp;nôfimulatè fenfitamp;cx-pertus eft infinitas amp; grauifsimas çrumnas, dolores amp; cruciatus,non folùm temporenbsp;pafsionisjfed etiam in tota vita,ftatitn.abnbsp;ipfainfantia. |
|
’ni. In tel^srauerunt pt^^t'es no-“ ftt'hl^eraueruntnbsp;nbsp;nbsp;liberafli eos.^ Ad te damauerun^ ^ßilut ßint, in te J^erauctuntnbsp;non^nt confufi. Prior pars collationis de conferuatis pa-tribus veteris Teftamenri,vt Abrahajlaac, lacob, lofcph, quorum pericula amp; libcra-ÛonesnarranturinBiblijs. j--»!-Kon Çwt anfufi]. i. funt à te exauditi amp; H-berati,ficut illi côfunduntur, qui petentesnbsp;^¦'^agiftratus patiuntur repulfam.ItaEu.as.nbsp;Roman, lo. dicitur;Omnis qui ndir il-lijUon pudefiet. Repetuntur autem fæpe eanbsp;dem propter affeuerationem exauditionisnbsp;liberationi» patrum diuin«. |
CONTRA. Deus eft impafsibilis. Chriftus eftDeus. Ergo non potuit pati. RESPONSIO. Refpondeoperdiftinäionem ad maio-tem. Deus eftimpafsibilis, extravnionem zJrzfjfeu diuinç naturæ fi I ij Dei cum huma-na,fedChriftus verus Deus amp;verus homonbsp;in vnaperfonapaffus eft,crucifixus amp; mor-tuus.requiefcente verbo, feu diuina naturanbsp;in Chrifto, hoc eft, non exerente fuam po-tentiam diuina,vtcrucifigi amp; mori pofiet,nbsp;ficut inquirIrenæus lib. 3. capite 21. Eft igi-turvera præ^Mcatio in concreto : Deus eft:nbsp;paffusjcrucifixus amp; mortuus propter vnionem hypoftaticam,ideft,perfonalem diui-næ naturæ amp; humanse inChrifto. Non auténbsp;in abftraâo relt;âè diçituridiuinitas eftpaffa,* G 3 |
|
78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, crucifixa amp;mortua. Nam natura diuina, feu diuinitas per fc,feu fola impafsibilis. Iginbsp;tur non pater, ncq; Ipiritus fandus dicûturnbsp;pafsi,crucifixiamp; mortui,quiahihumanamnbsp;naturam non aflumpfcrunt,fcd tantum Aa-y®- feu filius, fecunda perfona diuinitatis,nbsp;né fint duo filij in diuiniratc. Ira inquit D.nbsp;Ignatius in Epiftolaad Trallianos : Mandu-cauit verè amp; bibit, amp; crucifixus cftj amp; mor-tuus fubPontio Pilato. Item paulô pôft:nbsp;Crucifixus verè, volûtariè complacens, nônbsp;imaginariè,neq; fallaciter mortuus cil, fednbsp;verè,amp; fepultus eft, «amp; refurrexit à mortuis. 2. Narratio arutnnarum,farcaftHorum hofiium àr (rHciatuum Chri^H, pendentifnbsp;in cruce. Sequitur narratio çrumnarum,irrifionû hoftium amp;dolorûChriftipcndcntiS incrunbsp;ce. Fuerunt autem triplices ærumnç amp;paf-fiones Chrifti.
• nbsp;nbsp;3. Dolores amp;cruciâtus,qüos attulerunt Chrifto lacerationes corporis amp; membro-rum in domo Pilati,amp; in cruce,amp;c. Sarcafmi, amp; votes blaßihema, amp; uSï^xt^iKeeKStu Cr p^Ÿ^^'^lt;r(toiPontifitum, Pharifaoruminbsp;Scribarum dr’ totiu5populi,flantiumnbsp;apud trucem Chrißi. VU. Omnes ^identes me{pQnA.cn tem in cruce, amp; in to ta paßio-ne) âerïfirunt me,aperuerut la-gt;nbsp;bia, mouerunt caput. VT IL nbsp;nbsp;Cdqueratur Domino i eripiat eum^faluumfaciat eum^ qUonia beneplacitum efl et ^Domino)/)?nbsp;^’^-(Chrifto.) Omnes] Synecdoche, pro multi,feu maxi ma amp; præftantior pars populi,pontificcs,nbsp;Pharifæi,Scribæ : Nam excipiuntur ipfi Di-fcipuli. Maria mater lefii, amp; cæteræ mulie-rcs iàndæ ftantes iuxta crucem, Nicodemus amp;alij,quinon côfcnfcruntin mortemnbsp;Chrifti. Aperueruntiabia'ja.d dicendum conuitiaamp; probrain me,amp; blafphemias. WtfÂerMBtM/^KrJpræcontcptuamp;indigna-tione gaudentes de malis mcis. CoM^ueratur DominoJ .i. deuolugt, fçiiiçet |
LVG. LOSSII curam fuatn vel oratio nem, vel res fujso-mnés, ab ipfo folo pendens. Quoniam bcneplacitu efi] .i. quia, vt ipfe airgt; deus Pater ipfum diligit, eiusq; doórinarnnbsp;approbat. quafi dicât: minimè euni diligitnbsp;t)cus,cùm itadeferateum pcndcnteni innbsp;cruce.Verbablaiphemiarum,quxomninlt;»nbsp;conueniunt cum his quae Euangeliftæ récitant in hifloriapaïsionis:Etftabat populusnbsp;fpeâans, qui autem præteribanr, conuicianbsp;iaeiebant in cum, mouenres capita fu3,amp;:nbsp;dicentesrVah qui demoliris templuni,amp;innbsp;tribus diebusilludcxtruiSjfcrtiatcipfuin,finbsp;filius Dei esjdefcende de criicc.Siniiliter amp;:nbsp;fummi làcerdotes illudétes inter fefecuinnbsp;feribis Sc fenioribus,amp; populodicebantiA-liqs feruauit.feipfum feruare non poteft.Sinbsp;hiceft iilcChriftus rex Ifraël,illc Dei elc-lt;âus, lèruet {èipfum,defccndatque nunc denbsp;cruce,vt ridcamus amp; credamus eiiconfiditnbsp;in DeOjliberet cum nuncjfi vult eum.Taliûnbsp;farcafmorû, uèïxcu^iK(tKiieii,amp;^ blafphemia-rum in Chriftû filium Dei, amp; verosac piosnbsp;dolt;âorcs,ornnibusætatibu£,àutorprimusnbsp;fuit amp;cft diabolus, infatiabili ôdio ardensnbsp;contrafilium Dei, adores auté, fcüorgananbsp;ipfi Pontifices fuerunt,amp; fiint eorum latel-lites. Suftinuitautemhæc filius Dei ideo,nbsp;vt in nobis fandificaret fimiles blafpbcnu-as,amp;conuicia,amp;daFetexempIumnobis,ncnbsp;regeramusmaiedida.fedpatictcrfcramusnbsp;ea exemplo filij Dei.qui, vtdicitur i. Petri 2.nbsp;cùm maledidis incenerctiir,non regefsitnbsp;maledida,cùni malisafficercturnon minanbsp;batur,ièd tradidit vindidam ei,qui redenbsp;iudicat. j. Cenfelatioamp;petifteanxUij, prioribiif benefices daU cv»-firuata Vit£ • Qwniam tu esi ^uiextraxtfli me de itentre^J^es mea, éib ^berinbsp;bus matris meA. Jn teproieidus(um ex ^tero't^ matris me a 3 Deus meus es tu. Confolaturfe Chriftus pendens incru-ce,amp;confirmât fidem fuam de futura libe-rationc à prioribus beneficijs datæ vitx amp; conféruatæ mirabiliter, inde à prima fai innbsp;luecm editione, amp; infantia. Eftquc argumentum fumptum àprouidentiaDei, hocnbsp;eft, cura eiusamp;folicitudine ergatotum hu-manum genus,amp; præcipuè erga pios. Namnbsp;fie argumentatur : Mc in vtero matcinonbsp;formafti, cum non e/rem,amp;in luccm pro-duxifti, fcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, prxparato in Tberibns niatE» |
matris iafte, àtquc ad hune vfq; diem con-feruafti. Ergo etiam nunc me ferua,A libéra Deiis meus, id eft, conditor meus, con-feruatorA fuftentator in tota vita. Ergo neeiam déférés me.
XL Ne dtfießeris à me, quomam îribulaüo proxima eß, quoniamnbsp;non efi qut adiuuet.
Repetitio petitionis,cui qüerèlas amp; con folationes inter mifeet, tanquàm vltimumnbsp;præfidium, atq; facram, vt yocant, aneno-râm, inomnibustentationibus, amp; pcricii--lis,ficutinquit Salomon : NomcnDomininbsp;turris fortifsitna eft, ad cam contugit lu-ftusamp;faluâbitur. Vtitur autem duobus ar-gumentis, priore fumpto ab obiedo. prx-fenti fcilicct tribulatione amp; periculo. quaiinbsp;dicat : Adfis mihi commotus magnitudinenbsp;calamitatum, quiatribulatio proxima cnbsp;Alter a à perfona Dei.Ncmocft præter te v-num.qui me adiuuare pofsit,in his meis æ-rmnuis,easq;lenire amp; mitigate. Ergo tunbsp;mihifubueni,addudus veritate tuaru pro-nùfsionum.
Cofigerifi niiferiarutti amp; afflibllonfitti cerporal'tum w crtu'i-fixiefif-
Dtfcribit nunc magnitudiné, fcrociam, potentiam amp; immanitatemnbsp;tam,quos vitulos,boucs pingues amp; leonesnbsp;^«Sientes amp; rapientes vocat, propter rabienbsp;^î«aitiâ,quamin filium Del exercucrunt,nbsp;lempore pafsionis,amp; præcipuein cruem-’‘‘one,Pontifices,Pharifei.Scriba:
populi. EftAue hxcexplicatio genera-“iftioproximaeft.
Circundederunt me houes (vi multi, taurï pingues ohßde-tunt me,
Aperuerutfiipermeosfiium, fieut leo rapiensnbsp;nbsp;nbsp;rugtens.
Vituli, funt adolcfccntcs, iuucncs amp; P^eripetulâtes,inftar vituloru pinguiuiri.
, Tauri funt Pontifices, Scribx amp; Phari-‘æbqui prætextu minifterij facrificiorum, ly tannlcatn poteftatem ad fc rapucrunt, amp;nbsp;'«rcuetût in Chriftum amp; Apoftolos cius.nbsp;T Leo, funt magiftratus amp; feniores pop unbsp;‘'•ftugientem vocat ferocem ,cùm incita-fame,in qua tanws clamorçs Sc f ugitus
ANNOTAT. IN PSÂLMVM XXII.
cditjVtetiam reliqui animantes perttrrc-fiant.
Sicut aqua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di~ xiiii:
font omma ojja mea : Fa-âum eß cor meum tanquàm ce-ra liquefiens i m medîo ventris met.
Aruit tanquàm te^a ‘v 'trtus xvj mea lingua mea adljAfitfau-ctbus mets,nbsp;nbsp;nbsp;in puluerem mor
tis de duxtFtt me.
Amplificatio eft dolôrû A' cruciatuurni ab efFeftibus eorum, quôdtanti fuerint, vcnbsp;totius corporis virtus, id eft, hiimoramp;fuc-inbsp;eus vitälis défluxerit, amp; exiccatus fit, atqucnbsp;cor ipfum tanquàm cera liqueftcnsdiftil-laucrit.
SutitaqMaeffu(iù futH'] id eft, abieélus fum^ amp;contemptus,ficutaquainJmundaamp;pu-. »nbsp;trida effundi folet foras. Ita Pfalm.39. dici-tur : EfFuderunt iànguinem eorum,ficuta-;nbsp;quamincircuitulcrufalem. Gcn. 49.dicî—nbsp;tur ; EtFufus eft ficut aqua,hoc eft,falt;âus ab»nbsp;jclt;ftusamp; çontemptus.
bijperfafuntojpt] id eft, diftraâaamp;difteu-tain crucifixione, itàvr omnia ofiad: nerui in toto corpore confpefti fint, ficut pofteànbsp;inquit:Dinumeraueruntomniaofla mea;
Tanquàm cera l'iquefcemFïà eft, defluens a4 ignem feu folem liquefaéfa.
Vïrtus men'] hoc eft, fuccus, feu vigor vita-Iis,in toto corpore exiccatus eft, vt fatäun» fit corpus, tanquàm teftaexcoftaigric.
Ti Itnguaadhafitfauc'tbus']Vtx nimia ficcû täte faucium loqui non potui, ctfi fupra vires humanas in crùcc clamauerit : Deuânbsp;meus,Deus amp;c. ttém cum clamofe fpiri-tumemilerit.
r« puluerem deduxi^i'] hoc eft, terram iè-pulchri, vel in ipfiim iepulchrum. Trifté, inquitVidorinus,pathos cft,quafi dicat:nbsp;Pater asternus non fuit contentus languo-re refolutionis mci corporis,ofsiiirn difi-fipationc, cordis fluxu,amp; faucium externa ficcitatc , fed ctiam mori voluit amp; fc-peliri.
Quôd quæriturvocem fibiadhxreféfaii cibus,fignificat earum extrefnam ficcità-tcm,amp;fitim,quani fentiuntomnes homines inftante morte, fanguine récurrentenbsp;ad coreiusfontem, vtfitinmàgnis pauo-ribus, idco morituri fitiunt,amp; rigationenftfnbsp;G
1
-ocr page 92-ANNOTAT. LVC. LOSSII
2.
ImmeniàDeipatrismifèricordia,rcci-pientishumanumgenus in gradamperS: propter intercefsionem filij Dei,in arcanonbsp;decreto diuinirads, dehumanaredemptionbsp;ne,apeccato,mortepterna,amp;poteftatedianbsp;boli, in quo decreto faÄa eft promifsio ,amp;nbsp;edi ta ab ip fo fi lio Dei, ad pri m os paren tes :nbsp;Semen mulieris conteretcapntferpends.i,nbsp;deuaftabit regnum diaboli, abolitopccca-to, 8c reftituta noua iuftida, amp; vita sterna.nbsp;Genefj.nbsp;3. InenarrabilisamorfilijDei ergaperdinbsp;turn humanu genus, quo motus, fadus eftnbsp;proipib deprecatorapudpatrern,amp;'obtu-ht feadpeenas fuftinendaspro nobis,easq;nbsp;horrendasamp;intolerabiles creaturispertu-lit in a/Tumpta humana natura, vt hoc mo-, do iuftitisDei fatisfieret, qus compenfa-tionem reuAt/Tjooi/ requirebat, proinobe-. ^?7^^P5ccatis,iuxtaimmotamnormanbsp;luftidsDeitOmnis creatura rationalisob-ligatur, vel ad obedietiam creatoris, vel adnbsp;pcenam.
fructus pafsionis Dorn ini noftri lefu Chri-fti.adnos, qua; fir fi Je, iuvtaillud Ioann, p Sicut Mofes cxaltauit ferpetem in defe;to,nbsp;Ita amp; oportet cxaltari filium homini.svto-ninis quicreditineunbhabcatvi'.ama’ter-nam
±uaittem DominSjiic elcngd's rùfortIt lido mea, ad defenfioeinnbsp;meamfediïna.
Erued fiameaanima meanSt de manti canîs 'vnica meam-
Salua me ex ore leonis, et d cof nibus 'vnicoriitwn humilttatetnnbsp;meamj,
. RepedtprccationcmfiliusDeipcndcn^ incruce,acfendens horrendos doloresnbsp;cruciatus,acpe£cnsv:exillist£i,jem libv'nbsp;retur.
Ne elon^eràjjcilicetâ me.i. ne longe ah' fis, ne differ diutius auxilifi. Tortdudo »¦‘''t]nbsp;hoceft,quimeliberas. Veft'tnaj.itderitefnbsp;me libera, amp; defende, priufquàm torus in-teream. aß’amea^ id eft, gladîo, feu hafta,nbsp;qualis illalancea fuir, qua vnus mihf“'”?nbsp;f ecitant Euangeliftæ, lams Chrifti aperuit.nbsp;Eft autem firamea vocabulum Germani-emn, fignificans idem quod hafta, vt tefta-tur Tacitus, icribens de Germanis ; Parinbsp;gladijs, autmaioribus lanccisvtuntur, haïras vel iplbrum vocabulo,frameas gen; nr,nbsp;an^u-
to
appetunt.ficutChriftus clainatin cruce,fi-tio:quodnonfolumdefpirituali fids defi-deriojfaliidsamp;reftitutionis hiimani generis, fed edam de naturali fid reâè iutelli-gitur.
XVI. nbsp;nbsp;Qi^niamcircudederunt ménbsp;canes, confdiam maùgnant 'mmnbsp;obfedit me:,foderut manus meas
pedes meos.
SicutanteacomparauitPondfices, amp;cæ teros hoftes vitiilis petulandbus, amp; taurisnbsp;pinguibus, qui in qiiofuis impetum faciut :nbsp;Ita nunceofdcm comparât canibus furio-fisjficut in titulo C hriftus com paratur cer-uæ ægitatæ à canibus.
M4/i^»4«da»/]ideft, maligne agendum,' exinuidiafcilicetdolendumfuamimpietanbsp;tern taxari, amp; impediri commoda, honores fevoluptates.
loderunt manta wm;] Sicut Thomas vul-nerain manibusamp;pedibus,item in latere videre expctit,amp; Chriftus ea ipfi oftédit,in-quienSjToan. lo.Ecce manus meas amp; pe-•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;des mcos,amp; noli cfle incredulus.
XVII. nbsp;nbsp;Dmumeraueriint omma ojfanbsp;mea, ipfi ^erb confiiderauerunt
m/fiexeranf me.
Aliter : Dinumerabo ego, Chriftus fcili-cetjfic fuprà dixit: Difperla funt om nia ofla mea. Coitfideraitcrun: dr injjtexerunt me. Pri-mocum contemptu.-deindecum læddacanbsp;pientes voluptatem ex meo fupplicio amp; minbsp;ferijs,ficut iiaturæmalignsamp;. obfeflæàdia-bolis bonorum calamitate lstantur,ficutnbsp;ipfe diabolusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft, gaudens
dealiorum miieria,contraomnium fanfto rum naturam, qui etiam quamuis fcelera--torum fupplicijscommouenturmifericornbsp;dia. Lutherus vertit : @tc febei* loji et»nbsp;mir/ lt;?5«e f Weti ('r mft tkfn mtc.
XVI11 Td)iutfirutfiib'tlt;ue^imetamea3 fiiper ^edlem meam mifirnntnbsp;fiortem.
Hsc ita gefta efle teftatur hiftoriapafsio-nis, inquaÉuangeliftæhæc verbaipia Prophets accom m odarunt ad hiftoriam.
DOCTRIN/IE.
In paftione amp; crucifixione filij Dei, quatuor confiderentur.
I. InefFabilis amp; horrenda ira Dei aduer-fus peccata,quam nulla creatura placate po tuit, fednecefle fuit filium Deified depre-catorem inter offenfuni pattern amp; hominem lapfura.
|
ANNOTAT. IN t'ngufto amp; breui ferro. Vtitur luuenalis Sa- Animammeam'] id eft, vita in. Dr »w««] .i. vi, poteftatc, amp;. violentia. Cd««] fingularc eft,pro plurali canum,fi-cut antcadixit : Quoniara circundederunc töecancs. FBifÄWWwffj] id eft, animam meatn, quæ vnicaeft, id eft, fola amp; deferta ab omm hu-tnano auxilio,vel, quæ, vt Hebræi fcribunt,nbsp;vnica amp;folahabitat in corpore,tanquam inbsp;domicilio amp; ergaftulo. Lutherus vertinbsp;ttïeineinfftmc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _ r Ex ore/fonà] .i. hoftiuin imnaaniuni e rociumgt;ficutanteadixit;Aperuerunt upernbsp;me OS fuum.fieut leo rugiens. z«rnibiß3.i.impugnationibu5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Vntcmium'i id eft, anitnalium, quae vnicU cornu in capitegerunt, quo feciunt. unnbsp;auté vnicornes, Grxcè monocerotes,nbsp;ftvocatPlinius libro 8. cap- 21- alperri ,nbsp;immahes, amp; indomiti, quibusnbsp;hoftesfuosludæos, qui nullis ratioibusa -mari.manfuefieri amp;placarinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ' que dcduci ad humanitaté bénéfices, vc ftrinam Chriftiamp; Apoftolorum recipere . Hamiliutem weowjid eft,abieâione ‘^ontemptum.i. me abieftuiUjCOtemptunbsp;^bumiliatum. ^•^^gt;'sPflt;t{nt,de propagiitione *«» orbem terrarum, per ipfumjilite”^ Det, refufcitatuniàmorte.amp;vofef^ Haftenus pro^hSa Dauid J^bonem Chrifti,de abiectioue a Deogt; do-?res animi,amp; cruciatus corporis, quos le ’’thorrédosamp;intolerabilesommbuscrea-^^ns, propter nos pendes in cruce, AuTjjjf,nbsp;quoimmenfairaDeiplacataeft, pro nobisnbsp;lam récitât profefsionem çratitu-Chriftiliberati ex morte, probenefi-*^10 liberationis in celebrando Patris nominbsp;f e propagande Euangclio per AP« «0-in vniucrfo mundo, vt æternus Pater P^e in humano genere reâè agnofeatur amp; ebretur,inquiens :nbsp;^arraho nomen ^^^eüjtn medio Eccleßamp; ^^bote. p ^lt;'rr4amp;o].i.pr3cdicabo,immediate præ-^'^^^efficax per vocem EuangeUj publice . Pbuatitn in cordibus docétium,amp; aflen- Euägelio,amp; mediate per Apofto-^,^verosdoâores,quosfubindè excita-jj? Ecclefia, èi conferuabo per ipfos mi-J^rium Enangelij vfquead finem mun-’»'^Ephef.4? |
PSALMVM XXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81 J^omen nlt;«?«].i. mifericordiam, bonità-tem amp; vcritatcm , quibus motus æterhus Deus,recepithumanum genus in gratiam*nbsp;per filium intercedentem pro lapfo homi-ne,amp; fuftinentem pœnas, iuxta arcanü de-cretum diuiniratis. »»ewjprimó apoftolis,inter qiios Chriftus refufcitarusà morte, diesquadra-gintafamiliariterveriatuseft, loqucns eisnbsp;de regnoDei,Alt;ftor.i. Ita amp;ipfc Chriftus A-poftolosacDiftipuios fuosvocat loan.20.nbsp;fratres, inquiens ad Mariam : Sed vade adnbsp;fratres meos,amp; die eis : Afcendo ad patremnbsp;meum,amp;ad pattern veftrum, amp; ad Déumnbsp;mcum, amp; Deum veftrum. Ita amp; omties cre-dentesinChriftum, funtfratreseius, qu:Énbsp;fumnia eft confolatio noftraamp; dignitas.nbsp;Namappellatione fratrum omnia beneficia Chrifti, amp;æternabona Dei patris nobisnbsp;donantur, tanquàm fil ijs Dei amp; cohæredi-bus Chrifti, ficut inquit Paulus ad Rom. 81nbsp;Quodfi filij,igitur amp; hæredes.hæredes quünbsp;dem DeijCohæredesautem Chrifti. in medio EicIe/ia'J.i. ccetu vifibili horninfi ampledentium Euangelium amp; legitimumnbsp;amp; integrum vfum Sacramentorü,amp;adiun-gentium fe volutateamp;profefsionedoólri-næ incorruptæ, veris mébris Ecclefiæ, quo-^nbsp;cunque loco terrar urn colleélis per vocemnbsp;Euangelij. Q^i ümetü T)omïnHm XXiit» date enmj ‘vnmerfumÇemen Ia--cob glorificate eum, nEïmeat eutnbsp;omnefernen IßaeL MutatioeftperfonævlitataHebræis.Di-xit de fua gratitudine erga patrem,in collige n da per vocem Euangelij Ecclefia, amp; co-leruanda in m undo,à quo ip fe amp; pater verè agnofeaturamp; celebret.Iam hortatur ipfamnbsp;Ecclefiam ad veros cultus Dei, agnitionemnbsp;eius amp; timoré, fiduciam amp; diledioné, quaenbsp;omnia voce timoris comprehenduntur. Vntuerfum fernen f4foi]Ita vocat Apoftolos amp; Carreros ludæos omnes, afientientes vocinbsp;Euangelij,qui genus fuû ducunt ex Patriar-cha lacob, fieut lernen Ifrael eofdem vocat»nbsp;fequéti verficulo,dcGcntibus pofteadiceL Qj^niam non fj^reu'it nelt;j^ de- xxilil ßexit aßli£lionem pauperis^Necnbsp;auertitfactempta ab eo^nbsp;nbsp;nbsp;edm elamaret adeumi exaudiuit. Aetiologia gratitudinis fuæ, amp; adhortâ-tioiîis ad Ecclefiam, coUeftam ex ludaeis, “ ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumpt^ |
83 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
fumptaàliberationerua,extentationibus, dolore amp;cruciatibus. Paupcrem fe vocat, hoc eft, defertum amp; dcftitutumomni humanoauxilio amp; con-folatione. Non auertitfaciem'] .i. non me contempfit. Auertere enim faciem,eft geftus contem-nentis,amp; dcfercntis aliquem in periculis. Exaudiuit'i .i. exaudiendo liberauit. Sicut autem Dcus pater exaudinit amp; liberauit fi-lium;Itaomnesinfiliumcredentesamp;inuonbsp;cantesjipfius agnitione amp; fiducia,Deus pater exaudit amp; liberat,ficut inquit ipfe films,nbsp;Ioan.14. Qiiicquidpetieritis pattern in nomine nieo,dabit vobis. 6. J3e vecatione Gentium ad (ognitionem vfri Dei amp; médiatoris, per vocem Euangeliÿ innbsp;vniuerfo mundo. XXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me a m Sccleßa ma mea reddam in conjpe- Üa t'tmentïam eum^. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefia fignificat congregationem po- puli conuocati à magiftratu ad audiendas concioncs amp; legispromulgationem. Dixitnbsp;autem antea de Ecclefia colligenda per vo-ccm Euâgelij,qua ipfe Chriftus immediatenbsp;præfens eftamp; efficax,ex ludæisdam concio^nbsp;natur de Ecclefia colligenda ex Gentibus,nbsp;vtaccédatur in illis rurfusextinda promitnbsp;fiodemediatore,Genef 22. In femine tuonbsp;benedicentur o mnes Gentes. Magnam autem vocat Ecclefiam Gentium,reïpeâu re-liquorum feu paucorû,quos ex ludæis qua-fi excerpfit, præftâtiore amp; maiore parte ponbsp;puli répugnante filio Dei, amp; perfequentenbsp;Apoftolos. ï)etelausmeâ\.i.celebrabo teæternû pattern meum. Votameareddam'] .i. præftabo cultus priorisTabuIæ,qui funt timor Dei,nbsp;fides, dileélio, inuocatio, gratiarum adio,nbsp;prædicatio amp; confefsio nominis diuini, adnbsp;quos cultus prællandos Deo omnes obli-gamur. Ita Pfal. nô'.inquitPropheta: Votanbsp;mea reddam in confpedu populi tui. 7. De efficacia Euangel^. Edentpaaperes (àturahu-tur, laudabunt Eominum^i XXVL qui requirunt eumspinet cor eo-rum inßecalumßculi. |
Dixit de propagande Euangelio per to-tum terrarum orbem inter Gentes, iam ad dit de efFedu feu efficacia Euangelij in cor-dibus audientiumamp; ampledétium, Ixtitianbsp;fcilicet amp; confolatione in terroribus irxnbsp;Dei,mortisamp;æternædamnationis.Eftigitnbsp;doftrinaEuangelij noninanis fabula, ficutnbsp;vocauit Paulus Tertius, quales funt Aefo-picæ, autinanisfonus, fed potentia Dei adnbsp;fàlutem omni credenti. Rom. i.verccon-folans amp; viuificans mentes noualætitia,Iu-cc,amp; vitaæterna. Edentpauperes]id eft,confequenturvcra lucem,feu notitiam Dei,amp;fentiétlætitianinbsp;in pauoribus amp; alijs ærumnis. Nam paupe-res primùm vocat Gentes deftitutas veranbsp;notitia Dei, amp; oblitas proinifsionû de me-diatore.Deinde agnofeentes fuam pauper-tatemamp;miferiam,nihil habentesinfe,quonbsp;fidere pofsint coram Deo. Item de quibusnbsp;.inquit Chriftus Matthæi 5. Beati pauperesnbsp;fpiritu,quoniam illorum eft regnum cœlo-rum. Beati qui fitiuntamp;efuriuntiuftitiam,nbsp;quoniam illi faturabuntur. Viuet coreorum in feculum feculi] hoc eû.fenj. tiét in hac vita nouam lucem,lçritiam amp; cônbsp;folationem de placato Deo amp; remifsis pcc-catis, amp;pofthanc vitam confequenturlætinbsp;tiam, amp; vitam æternam in dulcifsima con-fuetudine Dei, intuentesipfum coràm, amp;nbsp;perfruentes eius beatitudine amp; lætitia. Eemin'ßcentar ^connerten- x tur adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fines terramp;y^ adorabanttn conjpeéîii eiîds’unwerfißamilt^ Gentturfu. Redit ad prçdidioné de vocatione Gentium, conuertendarum ad verum amp; æter-num Deum per voceniEuangelij,amp; adeo-gnitionein promifsionis^^^^ mediatore.ii» quo benedicendæ erant omnes Genres,nbsp;quam obliti erant colentes idola amp; creatti-ras. De tribus autem monct vocatio Gentium . r. De inagnitudine mifericordi*'nbsp;Dei, colligentisfibiEcclefiam æternam e.lt;nbsp;Gentibus idolatrisamp;pollutis tetrislibidi-nibus, amp; alijsfceleribus. 2, DegratuitaiS^nbsp;vniuerfàli promifsione gratiæ. 3. Denbsp;rogatione legis Mofi ceremonialis»nbsp;qua vocanturamp;recipiuntur Gentes Eftan-tem Synecdoche, qua omnes cóuerrentcsnbsp;dicit, pro miiltis,inter Gentes,nbsp;busEuangelio, nonrepugnanrit’us- Eeminifientur] .i. Confequentur^ nem veri Dei, amp; promifsionis de Mclsinbsp;promifro,amp; «une e.\hibito,qu^'^’ amifcrutnbsp;colentes idola. QiipniamEomtniefi re^u, ¦ ipß dominabitur |
ANNOTAT. IN 1
Ratio eft fumptaab omnipotentia Del, amp;re'^noMefsigvniuerfaIiinreromnesgennbsp;tès.Lgoomnibusgentibiisannûciabiturnbsp;Euangelium,amp; hæredes regni Dei amp; vitgnbsp;ternæ fient omnes aflentientes doétrinænbsp;Euangelij. Etmonetlocus Ecclefiam nonnbsp;eile alligatamad certum populum ,vt lu-dços,autcertum locum amp; politiam,fcd di-fperfampervniucrfum mûdum. Ita inquitnbsp;Paulus adRom.3. oftendensDeum nonfb-lùm ludæos recipere, amp; agnoicere eos populum fuum, fed etiam Gentes: An ludæo-rumDeus tantum, an non amp; Gentiû ? cer-tèamp; Gentium,quâdoquidemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft, qui
iuftificatcircuncifionem ex fide, præpu-tium,ideft, Gentes incircûcifas,perfidem.
l^^nducabunt iüdorahunt o'tnnespingSiesterrAtn conßeälunbsp;fuu, Omnes qui iacent in pulue^nbsp;mißram ‘vitam ‘viuuut gt;
VaticiniumdecouerfioneadDeum in-^srgentes,regum amp; potentum,quos pin-guesterræ vocat:amp; pauperum, contem-Ptorum.quosvocatiacentes in puluere, amp; ^lucntes vitam miferamamp;ætmp*^®^^’^*
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confolationem (ètl-
J,gt;ent,efunentes amp; firientes iuftitiâ, in præ-ftntiamp;futuravitafruéturætcrna lætitia in dulcifsimaconfuctudinel^^^- , ,nbsp;Adorabunt]]. aenofceHG celebrabuntnbsp;Mefsiam fuum dominum amp; redemptoré.nbsp;Omnesj.i. multi,fcufflnft^'-^‘^° ingens,nbsp;ferr«] id eft, diuites, opulenti, re-|cs, principes, de quibus dicitur Pialm. 71.nbsp;^eges maris,amp; infulç munera afferét. Itemnbsp;Efaiæ qp, Erunt reges nutritij tui,amp; régi nænbsp;tutrices tuæ, vultuinterrademiflb adora-buntte,amp;: puluercm pedum tuorum lin-gent.Luthetus vertit: ©tcectdjctt vnO großnbsp;fctt/fieim (taub Ugen/ vno otcavmen vi»£gt; gc-hitgen/öte »bd »no fÂmmcïlicfiftb««/ ooevnbsp;gt;um tcôt beteitffn» ; 2ftkfolUn P«nbsp;ßnbetun,
^tiacent tn puluere] ideft, pauperes, ÇOn-^^^ptiamp;abieâi coram mûdo. Defcriptio eft Ecclefiæ ærumnofe, inopis amp; có temptsnbsp;in hac vitaomnibus xtatibus. Sicut Paulusnbsp;i.Corin.i.inquif.Non multi potentes, nonnbsp;multi nobiles,fed quæ ftulta funt mundi, c-legitDominus.Adorabunt,inHebrso eftnbsp;mcliuabunt,quod fumptum eft à geftu adonbsp;rantium prono capite, illos,quos agnofei-mus reges amp; dominos noftr os. latentes innbsp;puluere, ex Hebræo ihtelliguntur moftui,nbsp;defeendentes in fepulchrum, amp; redadi innbsp;puluçKm.
PSALMVMXXIÎ.
Quimiferam Wrfrf^^aKfjExHcbrço ad ver-bum,qui anima fuam non viuificant.Eftq;, vtannotatVatabal.mutario numeri,pro,nbsp;qui viuificaueriint.i.qui non conferuaue-runt vitâ fuam,fed amifcrunt propter con-fefsionem Chrifti,eiusque Euangelij. Suntnbsp;qui deChrifto intellignnt, hocfenfu.'Etfi,nbsp;fcilicctChriftuSjturpifsima morte interfe-«nbsp;ôus eft, tarnen Gentes ipfum agnofcent amp;nbsp;adorabuntregé,nonoffenfæ ignominiofànbsp;eius mortcamp; contemptu.
Etßmen eiusfiruiet ipfh Domino annunctahitur de ^ene^nbsp;rat tone m gener at lonem^.
quot;Ventent annanctahtint iu^ . fltttam eius populo,e^ui nafcetur,nbsp;quoniamfectt^
Epilogus eft Pfalmi, quô primùm aFftr-matregnumChrifti,feu EccleGam manfu-ram perpetuô, colleftam ex tudæis amp; gentt bus,pervocem Apoftolorumamp;fucceflbrû-Deindeoftcndit.quæpropriæamp;conuenié-tesfintaclionesdoftorum ecclefiæ,fciliceC •nbsp;feruire domino Meftiæ, annûciando ipfiusnbsp;beneficia,prædicando amp; celebrando iufti-tiam eius.i.bonitatem Ôt mifericordiani ianbsp;mittendofilio.
Sfwe«] id eft,ecclefi3,quæ ex fpirituali fè-» mine.i. verboDei,generabitur,amp;collige-tur immediate perfilinmDei,amp; mediatènbsp;per Apoftolos,eorumq; fucceflbres.
Dedainino] hoceft, debeneficijsDomini, id eftjMefsiæ, amp; eius meritis.
Df^ener^tionei« generaftonem'] .i. ad omné pofteritatem vfq; ad finem mundi.
hoc eftjipfi Apoftoli, eorumqj
¦ fuccefTores.
lu^iüam'] .i. bonitatem ac obedientiam erga legem integram,quaiufti fumus amp; re-putamur coram Deo,nô noftraiuftitiajfeunbsp;obedientialegis, quæiiïimunda eft,amp; imperfecta. Popiilo qui nafcetur'\ id eft,EccIefiænbsp;qui colligetur per voccm Euangelij internbsp;geiites, propâgabitur conferuabitur vfq;nbsp;ad finem mundi.
Quoniam fecit] .f. ipfe Dominus .i.MefsiaS fua pafsîone amp; morte, meruit iuftitiam, amp;nbsp;falutcm Ecclefiæ, motus gratuita fua mife-ricordiaamp; bonitâtc,non noftris meritis,nbsp;inftituit minifterium Euangelij, illud con-tnbsp;feruat in humano genere,eftq; ipfe prçfensnbsp;amp; efficax in eo, vîuificâs amp; regcnerans mennbsp;tes ad vitam æternam, accenfa in eis vers,nbsp;luce, iàpientia, donata gloria amp; lætitia æ-terna.
Âlitçft
84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII AlitenQuem fecit populum.i.ecclefiam,e-ligens earn ab æterno in filio,vocans per vo cem Euangelijjiuftificäs perfidera,intuen-tem amp; apprehendentem filium Dei, eiusq;nbsp;mérita, amp; glorificans, redditavitaamp; lætitianbsp;æterna,ficutadRomanos8. dicitur. DOCTRIN/ir.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfalm.72,dicitur:Dominabituràmarivfq; ad mare.Item,Timebunt te quamdiu fol amp; luna erunt,in generatione ad generationé,nbsp;.hoc eft,quamdiu homines generabùtur, amp;nbsp;erunt in mundo. Verftts ó. PSALMVS XXIII. ARCV'MENTVM. Agit prophetaDauid in hoe Pfalmo,amp; cius exemple tota Ecclefia,amp; quilibet Chrinbsp;ftifidelis omnibus temporibp,gratiasDeo,nbsp;pro paternaamp;afsidua in omnibus periculisnbsp;corporis amp; animæ,defenfione,fuftentatio-ne vitæ amp; gnbernatióe,fumptis duabus dulnbsp;cifsimisfimilitudinibus:prioreàbonoamp;finbsp;deli paftore, cuiDcum patrem amp; ipfius fi-lium promiflumredemptorem,amp;:nunc exhibitum Dominum, amp; fcruatorem noftrünbsp;lefum Chriftû cóparat:amp; ouicula, cui Pro-pheta feipfum,ecclefiam,amp; quélibet pium,nbsp;propter infirmitatemconfert. Altera aeonnbsp;uiuiodelicate amp;hilari,cui verbum Dei 8dnbsp;confolationes eius confert, amp; conuiuæ in-uitato amp; fruenti optimis amp; dulciftimis epunbsp;lis. Confirmât igiturPfalmusdoclrinam amp;nbsp;cófolationem dulcifsimam de prçfènti Deinbsp;in ecclefia defçnfione,nutritione, gubernanbsp;¦ tione amp;fuftentatione in omnibus periculisnbsp;amp; ærumnis, corporalibusamp;ipintualibus,nbsp;quibus fubieda eft tota eccléfia, amp; quilibetnbsp;pius,omnibus temporibus. Partes igiturnbsp;funt tres. i.Imago feu piéiura de paftore amp;nbsp;ouicula. ï.deconuiuio. 3.PfalniicócIufio.nbsp;z. Ei^ura de pa^lore ouicuJd. |
Dominus pallor meus nihilt mihi de er it. In loco paßuamp; 7ne collocauiti n. faperaquam refe£iionis deduxtt me, .^nimd me am recreauit^de-wt duxit me fiperßmitas iullitiA,nbsp;propter nomenßtum. Eobanus. ^uUapetendarum mihi deerit (opia rerum, Pafeip Vf innocuae, me Deus, interoae^. eft gratiarü adionis, quabe-e 5’um nutritionis,defenfionis,amp;guber-nationis dminp célébrât. Ago gratiasDeo, quod me,ytpaftor bonus amp;fidelis.gregemnbsp;luum pafcir, potat, défendit, fanat vulneranbsp;pea, amp; corporis amp;animæ. Eftq;fiæcpriornbsp;imago, feufimiiituJoj fyfPpj-jàpaftore amp;nbsp;ft“^^eum comparât ptiAori, Ec-amp; offlnespiosgrequot;i,propterimbe-cillitatem ÿi impotentiain ftdefendendi.nbsp;Sc aliosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Sunt aure ’^’^’^officiapropriapaftoris.qaæamp;ip^eDe-us gerit in ecclefia. I- Ducere gregeui in Sc pominbsp;qua/alubri. Regere amp; defendere gregem aduerfus luporumrabienj. 3- Sanare morbos ægrotantium, quæ o-filiusdominus nofterk-’n ecclefia efficir. Nam primi* palcm amp;potatHOSdodrinaEuangelij.Se-cundo,regit,ciefenditamp;conferuatccclefi^'»nbsp;nugulospios,amp; fanatvulnera noftrajtÇ'nbsp;mittens nobis peccara,amp; toleransnbsp;tares. ^omtntnefipa^ifr mens'] .i. Me tanquàn’P.^' nor bonus amp;: fidelis,pafcitamp; potat,reg*^’nbsp;aefendir,amp;/ànatimbeciHcm amp; crrain^”’'nbsp;Ira fæpe in Scriptura deus amp; fijfus eins fe Petton comparant,vt Efaiæ^^ sicutnbsp;grege fiium pafeeteos, in brachiofuocon-gtegabit agnos,5rin finu Uuabitnbsp;portable. Etierem 23. dicitur:Egonbsp;oues meas, 8c ego câs accumberenbsp;' tt Joann 10. inquit Chriftus : Ego Cutn ^nns, quiponoanimam me‘’ni pro ouibus. Nihil deerit] ConPçqiiens ell, Deus paftot meus fiiftentatSt nutrit me.Ergo nihd d^^’t’fcque in vitæ corporalis nutrit’O neamp;fuftentatione,ueq; adconfequc”*^^”’’nbsp;vitamæternam. Hani |
IN PSALM VM DAVIDIS XXII L Nametfiambulaueroin ^alnbsp;njmbrA mortis mon timebomanbsp;Ictiquoniam tu mecum es.Vir ganbsp;baculus tuus ipßi me con-filatafimt.
Slue fer obfeurat vmbris loca condita vaiïes
Semitafitpedtbtisconficiendameis :
Elon metuam, quia te duce ,nullapericla ttocebutj Mebaculi feruat virga timetida tut.
Ratio feu confequens, qua confirmatus Propheta,amp; exem plo cius quilibet pius honbsp;mo.depræfeutiaDei, amp; defenfióe in omninbsp;buspericulis,quamuis magnis,tii corporisnbsp;til aniinæ, ardentifpirituaddet:Etiâfi menbsp;circûftétomnesdiaboli,amp;infernuspateat,inbsp;vt me deuoret, amp; in morte retineat,tamennbsp;noatimcbo,quiaDeus mecüm eft,hoc eftlt;nbsp;me défendit contra omnes hoftes, qui ingens motus eft fidei, nunc in fanâis arden-'nbsp;tior,nunc languidior, quod exemplatefta-tur,amp; docet experierttia. 1« valle vtnbr'a mor-t»]hoc eft, in certp amp; præfenti periculdnbsp;mortis, vt nihil nififpeciesamp;irriago mortis verfetur mihi ante oculos, amp; certa dam-natio. ç^uiatumecumes] Ratio fecuritatisnbsp;àDomini præfentiaamp;defenfione. Sic in-quit Apoftolus ad Roma. 8. SiDeusprdnbsp;nobis, quis contra nos ? V irgam vocat Verbum Dei,quæ gubernat nos amp; regit,ne ab-erremus à re^fta via, ideft, vita placentenbsp;Deo:Baculum verb potentiam Dei, quanbsp;défendit noscontra hoftes,Diabolum amp; tynbsp;rannos.ficut paftor virga regit ones, amp; ba-culo défendit cótra luporum impetû.Dici-turamp;baculus verbum Dei, 8c confolatio-nes, quatenus nos ijs fuftentamus in af-fliâionibus , cruce amp; terroribus pcccati,nbsp;mortis amp; iræ Dei, nc illis fuccumbamus amp;nbsp;pcreamus.
SECENDA PARS PSALMI, PI-Hura feu imago Conuiuij.
V. Varafliinconjjieciumeo men fam aàuerfùs ecs, qui tribulantnbsp;me.lmpinguajii oleo caput me'Uinbsp;calix meus inebrians e^l.
Secunda parsed picturafeu imago , in qua Deutn coufcrt hofpiti liberali, Ec-clefiameiusque membra, hoc eft, o ninesnbsp;pios, conuiuis. Nam ficuthofpesliberalis
conuiuas epulis delicatis, amp; vino bono cibat amp;potat,amp;:o!eo ka baJfamofragranti recreat,infundenscapiti:ItaDeusEcclcfiinbsp;fuam Si. pios alit, fouet amp; récréât, p ri mumnbsp;dans eis vitæ corporalis necefl'aria,cibuninbsp;Sc pôtUm,ficutinquitPauîus: Deusdatnonbsp;bis alfatini omnia ad fruendmn. Deindenbsp;pafcit,fouet amp;c rccrcut animas noftras pro-mifsionibus diuinis amp; Spiritu famfto, quinbsp;balfamo compararuf» ficut verbum amp;fa-cramentanlenfxamp; calici.
în cotijigt;eciti weo] ante me, vt/emper fit parata Sc appofita menfa, quotiefcuuq; ederc amp; biberd, mCq; recreate volo-
id eft, verbum Dei amp; lacramenta, iiïquibus dulcifsimæ cpulx appofitæ funt,nbsp;promifsiones Sc conferuationes,amp; horunxnbsp;exemplaj
Out tribulant'] hoftes fpirituales, vt pccca-tum, diabolus, metus mortis : Sc corporales , vt inopia j morbi.
O/eo] id eft, balfamo fragranti amp; fuaui« hoc eft, fpiritu fanâo.
Clt;t/)Hiwe«»i]ideft, mentem meam. Clt;t-iix inebrians'] id eft, plenus confolationibus, qui quafi ebrium me reddit,etmeijpfius *nbsp;oblitum amp; abforptum lætitia ineuarrabili,nbsp;propter fpem prçmiorum vitç ætern£,ficuCnbsp;Martyres quafi ebrij amp; fuijpforum obliti,nbsp;nihii cruciatuunl amp;' dolorum fenferunt,nbsp;tyrannis etiâilludenreSjS: in tormentis hilares, vt Laurentius, Agnes, Apollonia amp;nbsp;fimiles.lta Apoftoli Aôtor.a. douati Spiritunbsp;fanâo vifi funt ebrij, amp;Aâ;orum quinto,nbsp;gaudent, quod digni habiti funt, pro nomine Chrifti’ contumelia affici.
3. CaticlußoPfalmi.
Et bonit/U m'ißricordiaßib (ecpentur me omnibus dtebus ’vinbsp;tamp;rneamp;.Ethubttaboïndomo do-^nbsp;mini 'm longitudïne dierunu.
Sjetn tua me clemem p'tetat amp; cura fequentur. Donee m hocaliquâ corpore fanguif erit.
Conclufio feu confequens cft Pfàlmi, qui hoc enthymemate continetur in primo verfu; Deus cft paftor meus. Ergo nihil mihi deerir. Etin hoc vltimoîDeus menbsp;pafcit vt hofpes conuiuas delicatis epulis.nbsp;Ergo bonitas'amp; mifericordia fubfequen-tur me.
Et habitabo in domo Domini] Bonitas,qua motus mihi omnia bona confert 8c prac-H
-ocr page 98-|
«lt;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTÂT. fcntisvitçamp;futuræ.Mifericordia,quaaffici türm eis malis,amp; condonat peccataamp;in-firmitates. Habitaboin domo'] ideft,in Ecclefia,cuius membrurn fum, amp; in vita æ ter na, quæ do-niiciliumS; fedes nonmanufaâum, fedànbsp;Domino. 2. Corinth.5.Atque hæc beneficia Deus confert nobis, non propter mérita aut iuftitiam noftram, fed mera fuabo-nitate amp; mifericordia motus propter filiû,nbsp;in quem credimus. Inlongitudinemdterum']nbsp;inæternumfeu perpetuum. DOCrß/N'.il; T. MonetPfalmusnutritionem, defenfio-nein amp; gubernationem Ecclefiæ efle beneficia Dei,quæ vult omnes agnofccre, amp; pro illis Deo agere gratias.
oBïEcrro. Deuspeccatoresamp;indignos nonexau-dit,non nutrit, défendit amp; guberriat. fegó füm peccator, amp; indignus beneficijs Dei. Er^ö Deüs nonexaudiet me,nonaler, non defendet amp; gubernabit. RçlpQQdeo primumex doânnaEuan- |
LVC. LOSSII gelij, quod aifert omnibus rCmifsioneii» peccatorum -, propterfilium Dei gràtis,C-*nbsp;ne reipedu noftrç dignitatis amp; meritoriimnbsp;agnofcentibuspeccata, amp;confugiehtibu8nbsp;ad mediatorem,iuxta illud ad Roniano»nbsp;odauo; Nulla eft condemnatio his,quiin-gt;nbsp;fiti flint Chrifto lefu,qui lion i uxtacarneirtnbsp;veriântur, fed iuxta fpiritum. Deinde Deu»nbsp;dat hæc bona Ecclefiæ, non propter eiusnbsp;fanditatem,fedpropterfuuui nomen,hocnbsp;eft, vt ipfe redè agnofeatur amp; celebretUtfnbsp;in humano gencre, ideo conferuat huma-«nbsp;nüni gèrius, politias, imperia, leges, difei-plinam amp; inftitutionem iimentiitis, Do-dores, difeentes, docentes doétrinam etc-lcftem,amp; artes vtiles vitæ. PSALMVS xxnn. Pfalmus Dauidi lÀRGVMENTrid. PSalmus eft prophetia de regno Chrifti feu Ecclefia colligenda per voeem Eu-angelij in toto orbe terrarum-P^^^s^^htnbsp;ttésinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I. Prftha cftdefcriptio potential regis Dei patris, ciusquefilij conditoris tepræ, ac rc-riim omnium:amp; loci,in quô cölhg^tut Eé-clefia, videlicet in toto mun^^; i. EftdefcriptioEcclefiæ,qü^hs fitamp; qui-bus notis amp; frudibus fides agnofeatur amp; difeernatur ab alijs cœtibus non agnofceti-tibus amp; colentibus ærernuniDeum riotPnbsp;tiaamp; inuocationemediatüris filij prôtiiif-fi amp;iam exhibit!. 3. Eft êxhoftatib ad reges, prihtipés giftratus ih toto humano genereàdcognlt;^nbsp;ftêndüm amp; amplcdendum dodrinam êu;nbsp;angelij,amp; recipiendum regerii gloriæ Chrinbsp;ftiini, ôc ad propaganda^ eius dodrinan*nbsp;in regnis amp; ciuitatibüs, vt ipfc rex DeusP^'nbsp;ter amp; Dominus nôfter IcfusChriftusre«^nbsp;agnofeatur, inuocetur, amp; celebretur,nbsp;amp; Pfalm. 2.inquit:Et nunc reges intellig?!-^’nbsp;erudimini qui iudicatis terram. SeruRnbsp;Domino in timoré, amp; exultate ei cumnbsp;more:oiculaminifiliurn,nequandoirai^^nbsp;tarDominus,amp;pereatisin via. i. Defir'tptio l«ci, in tjfio regnut» Meßiafeu terra,^ do ems, orbü habitant in eo. Prima pars Pfalmi genèrh jut |
|
IN PSALMVM DA ftratiui. Nam defcribit amp; nominat Regemnbsp;Chriftumabeius omnipotentia amp; operenbsp;crcationis amp; fuftentationis terræ, amp; omni-utnrerum conditarum:amp; locum, videli-cctvniuerfum orbem terrarum,in quo pernbsp;vocetnEuangclij colligetur amp;própagabi-tur Ecclcfia ex humano gencre, à quo ipfenbsp;reótè agnofcatur, inuoceturamp; celebretur.nbsp;Domini eSl ttrra} id eft, Dei patris amp; filij i-pfius, qui inquit Matth. 28. Data eftmihinbsp;omnis poteftas in cœlo Si. in terra. Trnrtjid eft,moles terræ, immenfaamp;im mobilis. Plenitudo eius^ id eft, quicquid connbsp;tinetur in terra,animantia,plantæ,arb0resnbsp;amp;otnniaconditaàDeo. Gene.i. Oriwfer-«(¦««] ita vocat partem earn terræ,quæin-habitatur, Græcè oiKVnivn. habitant in eaj id eft, homines omnes. Qwa, fuper manafunda-w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßummaprapa- ilHlt SHYn, A^V^^ogia omnipotentia: Chrifti amp; do-•quot;iniàcreatione amp;fuftentatione omnium rcruna, quasfiliusvnà cum pâtre condiditnbsp;amp;conferuat,Iohan. i. Peripfum omnia fa-^ifunt. Item 5. Pater operatur,amp; egoo- |
V ID I S X X I I I I. rogantes fJtoptcr confeientiam : Domini enim terra amp; plenitudo eius. 4. Conlolatiopidrum vera, quodvbicun-que viuent ciecti ex fuis poflefsionibus* habentDeum patrem,eiusque filium præ-fentem defenforem amp;altorem, cuius eftnbsp;tcrraamp;plenitudo eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' y. Confolatio de conferuatione Ecclefiæ. Nam cùm Deus fuftentat amp;conferuatterram, Si res inanimatas Si brutas,multó minbsp;gis fuftentabitamp; aletEcclefiam, ficut inquit apud Efaiam 46. Vos portamini innbsp;vtero meo,amp; geftaminiin aluomea. Egonbsp;feci, amp; faciam,amp; geftabo amp; faluabo vos. QVAESTIO. Marc amp; Alimina natura funt Hiiida Ä mobilia, quomodo ergo Propheta inquit:nbsp;Terram fupcr maria fundatam effe, amp; fu-perHumina ftabilitam aDeo, amp;PhiIofo-phiferibuntterram efle inlimum clemcn-tum ? EESPONSIO. Refpondeo, particula fuper, fignificat hoc loco idem quod ad,vel iuxta, Acut Lu-therusvertit. XVenn ev böt lb« ïgt;«i cet»t-boDcn All beitf meec^egramp;ncet/ vunPAttOemnbsp;beceiteC. |
Super nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f«perƒboc eft, iuxta
GcutLutherus vertit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
ftnbas Nam terra non eft tundata fuper mare, quia Gene. i. dicitur, quasnbsp;Çongregatas effe in proprium locum, le-iunâasàterra,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ...
, F«»d4«(f]ideft, fecit terram ftabnem« immobile, quaApendentem in medio acre fine vllis fulcris, ficut inquit Ouidiusnbsp;*î'îaftorum:
quot;^»rapilafimilit nullefuldminenixa, A'érefubiecte tant graue pendet onus -^Cui vcrficulo aliusPoetaaddit ¦
Cumtipendentireputas tnfi^ere terra, Elinne vel bine tlari eonjpieu effe Deunt
bOCTRlNAE HFIFS PARTIS.
Chriftuseftverusamp;æternus Deus r:um ïternopatre, qui omnia condiditSç con-fcruat,eorumquc omnium eftDominus^
Homines amp;fummi amp; infimi,non funt ï)omini tertx,fedvillici tantiim amp; Oeco-Uomi,de quibus fiue malè,fiue reâè admi*nbsp;niftratis Chrifto ratio nem reddent.
3 ; ÛC libertate Chr iftiana, vtendi modert rèquibuslibet cibiscum gratiarum aftio-uc, quorum cum Chrifto funt domini, ficut inquit Paulus, t. Corint.10. Qpicquidnbsp;in tuaccUuia Ycnitgt;raanducategt; nihil inter*
Pomeranuscontenditftmplicitcr intel-ligendum, Acut teftatur Spiritus fànéluSi Terram fuper maria amp; Humina fundatam*nbsp;amp; conftabilitam efle,modo humanæ ratio-niincomprehenAbili, idque propriaipAusnbsp;terræ ftabilitate indita ip A à Deo incrca-tione habentis fub fcaquas, Acut Pfalmonbsp;13. dicitur: Et apparuerunt fontes aquarum,amp; reuclata funt fundamenta orbis ternbsp;rarum. Et Ionas capitc feenndo inquit:nbsp;Ad extremum montium defeendi, terrænbsp;fontes concluferunt me. Daftabilitate ter-rx dicitur lob 13.Qui fundafti terram fupernbsp;ftabilitatem fuam, non commouebiturinnbsp;feculum feculi. Terram autera quaA pen-deret in acre immobilem , fulfultam nullis columnis feu fulcris, teftatur lob 26. in-quieas: Quiextenditaquilonem fuper va*nbsp;cuum, amp; appendit terram fuper nihil.Danbsp;quo amp; verfus Ouidij Poëtæ fuprà citatuss
Terra fîlafintilis nallo fulciminenixa,
Aire fubie£totam graue pendetonui.
Defcripiio Ecclefia a proprijs notis fm fiuclibus, vera cognitionif
amp; mediatoris,
Qi^ aßendet m montem Doiï t
-H a
-ocr page 100-88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. mini? aut quisflabit in loco(an-éio eius? Sccunda pars cft Pfalmi, qua defcribit Ecclefiam, quam fibi Chriftus per voccmnbsp;Euangelij colligit in toto terrarum orbe,nbsp;oftendens quæamp;qualisfit, amp; quæ bona ànbsp;Chrifto fuo rege amp;capitc accipiat,yidelicctnbsp;benediétionemamp;iullitiam ,ideft, recon-ciliationem cumDco, remifsionem pec-catorum, Spiritum fanftum amp;c vitam ætcr-nam. Nam Ecclefia tantum, hoccft, crc-dentesEuangelio,{âluantur, quafi cxceptinbsp;extota malfa humani generis ,ctfi Chriftus, quâtumadopuscreationis amp;confer-uationis, eftDominustcrræ,amp;totius humani generis. Eft enim regnum Chriftinbsp;duplex,creationisamp; bencdiótionis feumi-fericordiæ. Quii afcendct'] Quarftio eft,qua:fit vera.Ec-cleiia feu populus Dei: ad quam rcipondet ipfe Propheta per fubieclionem deftri-bens,vtdilt;ftumeft,Ecclefiamàveris notis,nbsp;hoc eft, virtutibus, quibus eft ornata,in-quiens: îiii. Innocens mamhus mundo corde qw non accipit in ‘va-na animam (uam gt; nec iurauit indolo. Traduntquidam interprètes Prophe-tam Pfalmum hunc compofuifle, poftab-folutione rempli, ideo quarrere quis digne afcéfurus fit in monté Domini,fcilicet Sio-na, amp; in locum eins, id eft,templum,nbsp;quodin monte Sion çdificatum fuit,arquenbsp;in eo manfurus tanquam verum membrum Ecclefiæ feu populi Dei. Fuit autemnbsp;mons Sion amp; tcmplum figura Ecclefiæ amp;nbsp;regni Chrifti. I. Innocensmanibus,hoceft, qui neminem manu violentaoccïdit, aut quocun-que modo aliuni iniuriaaffecit. a. Mundo corde, hoc eft, qui cor habetpu-rificatum fide à fordibus peccatorum,ficut D. Petrus Adorum decimoquinto inquir,nbsp;corda purîficari fidc. Item: Qui cor habetnbsp;non contaminatum impuris affeétibus,nbsp;fed iJlis repugnantibus per Spiritum làn-dum. HosMatth. J. Chriftus beatospro-nunciat, inquics:Beati mundo corde,quianbsp;illiDeum videbunt. 3. Qui non accepit in vana animam fiiam, hoceft, primo qui non applicauitanimamnbsp;feumentem advanam doétrinam,amp; vanosnbsp;amp; inutiles cultus, non raandatosà Deo, |
L V C. L O S S 11 quibus fruftra colitur Deus, ficûtiricuft Chriftus Matth. 15. Fruftra mecolunr,üO'nbsp;centes dodrinas amp; præceptahoniinii. Deinde qui non attendit ad rcs caducas amp; va-nas, vt voluptatcs huius vitæ,quæ vanæfiintnbsp;non diudurantes, neque afferentes vcrainnbsp;amp; certam lâlutem. Sic Vatabalus : Qui ani-mam fuam ad vanitatem non appulir, hocnbsp;eft, rebus vanis non inhiat aut intendit.nbsp;Idem annotât exHebræa lege, qui non affunbsp;miranimam eius,vd mcam,vtintelli§3ti!rnbsp;loqui Deus, fitqueeius,Dei,animam affti-mcre,quodiurare pcrnomçnDci: Siciitnbsp;Exodi 30. dicitur : Non affumes nomen donbsp;miniinvanum. ItaAmosô.dicitur.-Etiu-rauitDominus peranimam fuam,hoc eft,nbsp;per feipfum. Neciurauit in dois} hoc eft, quinbsp;non peierauit,vcl nondixitfalfum teftimonbsp;niumcontraproximum fuum, non decc-pit eum in contradibus. Ita amp; fuprà deferi-bitur vera Ecclefia,amp; vir beatuSjPfilmo 14.nbsp;Vbi fimiliter quærit Propheta : Dominenbsp;quis habitabit in tabernaculo tuo, aut quisnbsp;requiefeetin monte fando tuo?Rcfpon.nbsp;Qui ingreditur fine macula,amp;opcraturiu-ftitiam,amp;c. Htcaccipiet henedi^ionemà^^ Domino i iu(tittamdD€ofi^nbsp;lutùfiia. Admonitio amp; confolatio, q»« vera amp; æ-terna bona Ecclefia accipiat^ Deo,non ini peria,opes,amp; voluptates,qigt;««’undu$ folanbsp;quæritA: optat,fed benedidionem,libcr3-tionem abiraDei,abohnone”i peccatiAnbsp;mortis,donationem Spiritus f3ndi,amp; reft*nbsp;tutionem iuftitiæamp;vita:«tcrnp,de quabe-nedictionediciturGene. 22- In feminetuonbsp;benedicentur omnes genres. luftitiam vo-cat,p ri m Ù m im p u f arion em i n fti tiæ, i n bacnbsp;vita, per amp;propterobedientiam filijDei,nbsp;apprehcnfamfidc. Deindeiuftitiam toquot;-fummandam in vitasterna, quzeft fututanbsp;illuftris agnitio Dei, aepuraSe ardens dilc-dio. Deum falutis fuædixitHebraicè,pronbsp;falu tari fuo. PIac e?lgeneratio quArenttum eum^ quAr ent turn('aciemtuamjnbsp;lacoh. Epiphonema feu conclufio, qua dilccr-nit veram Ecclefiam, quam defcribiteffe congregation cm quærentium iSrinuocan-tium veruni amp; çternum Deum,cognitioncnbsp;amp; fiducia mediatoris, ab alij's cœtibus im-piorum, quihuncrcrum StïtcrnuDc^^J^ |
non quærunt, neq; inuocaiit,vt Mahomcti ] ftæamp;cæteræ genres, qui quærunt non bo- .nbsp;na!Etcrnaamp; vera, fed tantum imperia, o- .nbsp;pes,amp;voluptateshuius vitæ momentane-as, ficut inquit Mantuanus:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ämbitiofiu honos,amp;opes,amp;fœda yoluptas, H£c tria pro trino numinemundus habet.
Quærere Dcum, eft dare operam,vt verum Deum, eiusquevoluntatem, amp; filium inediatorcm, eiusque beneficia reétè intelnbsp;ligamus. Deinde Deum inuocare,amp;adi-pfum confugere in nccefsitatibus.
^^^[ntiunifaciemtuam rlt;îcoi]qui quçrunt cam lacicm, quam tu ó lacob Patriarcha,amp;nbsp;populus Dei quæris, nempc faciemyeri amp;nbsp;ïtermDei. Vatab. ftibaudiendam monetnbsp;prarpofitioncm. quafi dicat, Talis eft gene-ntio corum, qui in lacob quærunt faciemnbsp;Dei,id eft, in eo populo Ifraëlitico,cui fenbsp;Deus patefecit per verbum fuum, amp;i!lu“nbsp;ftriatcftimonia,per quæ folaDeus eft quæ-^ndus:vel fubaudiendum eft verbum fub-quot;nbsp;mdo, lacob funt amp; ve-rælfraëlitæ,qiji quærunt faciem Dei. Dixitnbsp;aciem tuam, pro faciem eius, id eft, Dei,nbsp;per heterofin perfonç.Eft autem filius Dei,nbsp;'^?*^^^ogoitioDei, fauor, beneuolentia,bonbsp;‘^if'^ricordia, in filio, qui eft imagonbsp;Dei inconfpicui, quæ confpiciunturamp; e-*ucent:hanc faciem Deiclafam amp; illuftremnbsp;videbimus in vitaæterna, nunc autem videnbsp;’’^ustantùm per fpeculum in ænigmxtejfî-tilt inquitPaulus I. Corinth. 13.
Lutherus vertit, lt;So ttes «nlitj vnamp; gegen* ®ertt0Fett/ tgt;ij tm volÆ ^fiael / vn fo nflnbsp;“lergenöt.
DOCTRINA. eftinregeneratisamp;iuftifica-is de,ad declarandam veram fidem amp; granbsp;^^n-iiiem erga Deum, inchoatio nouænbsp;0 edientiæergalegem. Sichîc inquit Pfal-quot;'^^‘¦en^urum in montem Domini, amp; Itaturu in loco fanfto eius, qui eft in-nocensmanibus amp;( mundo corde, qui nonnbsp;lalso lurat, nec dolose decipit proximumnbsp;luum, amp;c.
OBIECTIO.
Nemo eft innocens manibusamp;prorfus mundq corde,ficut dicitur,Prouerbiorumnbsp;Qlii5t^icet,purum eftcor meum ?
Ergo nemo afeendet in montem Domini, amp;ftabit in loco fanfto eius, id eft, eric tnembrum Ecclefiæ faluabitur.
Responsio,
relpondeo peC triplicis munditiæ. Primanbsp;a pc«caa,qualis eritfuturainvitapterna.^
IN PSALMVM D A VID IS X X I I I L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89
Dehac dicitür,Prouerbiórum 20. Quis dicere poteftjmuridum eftcor meum ? hocnbsp;eft, prorfusfum fine omni pcccato. Alia eftnbsp;mundicia imputatiua,qua Deus fordes pecnbsp;catorum hærentes in natura corrupta o-mnium hominum,etiam renatorum,remittit Si condonat propter Chriftu om ni-busqui inipfumcrediit, agno{centibusamp;nbsp;deplorantibusfuam immundieiein. Tertia mundicia eft inchoata feu imperfeâanbsp;repugnantium naturali inlmLindiciæ, nonnbsp;indulgentium peccatis, amp; conraminanti-um fe vagis amp; inceftis libidinibus contranbsp;confeientiam. De hac vtraque itiundi-cie inquitlohan. 14. lam vos muhdieftis,nbsp;propter fermonem, quern audiuiftiS;EtD;nbsp;Petrus Alt;ftorumdecimoquinto:Per fidemnbsp;purificantur corda. Et DauidPfaimo 50.nbsp;hanc vtramque mundiciem cordis petit, inquiens:Cor mundum creain meDe-us, amp; ipiritum meum inuoua in vifceribusnbsp;meis.
/ i Exhortatto adprincipes ö* magifirattiSy yf Cbriitum.eius.jj Euangeltumnbsp;fufiipiant amp; amplecbantnr.
AttoUite portAcapitu ^eßra^ eleuammtportA AternalcSj^nbsp;mtroibit rexßortA.
Defcripfitregem, eiusque Ecclefiam amp; æternabona, quæ res donat veris membrisnbsp;ôc ciuibus Ecclefiæ fuæ,benediâioné, iufti-tiamamp;faiutem æternam. Item addit ex-hortationem ad principes amp; magiftratusnbsp;omnes, vtadmittantChriftum regem, pa-teiaciant ei portas,amp; fufeipiantdodrinamnbsp;eius,hofpitia præbean t Ecclcfijs,quo Chri-ftus rex gloriæ ab omnibus rede agnofta-turamp;celebrcturin vniuerfo mundo.
AttoUite'i Propofitio exhortationis. At-tollite, aperite amp; referate. Luthcrus »tUrt* lt;h«tïgt;tctbóv weit/vtingredipofsit Rex.
Porta'] id eft, principes, magiftratus,amp; in dices, qui olim in portis ciuitatum iudica-bant.
Crfpifd vey?rrf] id eftjClauftra. Porta aterna-Zn]alitermudi. Luth, ttîijdjetoïc tfioctn tgt;ee ' wcltbo«to. Vatab.portasæternales exponitnbsp;perpétuas amp; fepiternaSjintelligit portas té-pli HierofolymitanijCuius çdificationé Pronbsp;pheta optât,vt in illudintroduci poftit areanbsp;fœderis, quâappellatione regis gloriæ in-telligit, q.uodfuper ilia federit Dominus,-amp; refponfa ^ederit populo, duratura vP-que ad aduentum Chrifti, poft qüem tcm.'*nbsp;plum deftruendum fuit,
«3
-ocr page 102-9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
V11L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^l tfie rexglorÏA ? Do-
mmusfortis nbsp;^otes, Uommus
potenstnprAlto.
Dialogifmuseft, quoPropheta mandat principibus,vtadmittantChriftum regemnbsp;gloriæ; principes contra, tanquam admirantes Chriftunijcontemptum coram mû-do, vocare regem gloriæ, Inquirent : Quisnbsp;eft ifte rex gloriæ? Refpondit Propheta: Eftnbsp;Dominus fortis amp; potens,Dominus potesnbsp;in prælio. Ideo verum Propheta iubetin-tromitti hune regem, inquiens :
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Attottite portiZ capita lt;velîra,
eleuammt portamp;AternaleSy introîbit rexglort/z.
Ad quos principes mundi amp; hoftes Cbri fti, negantes fecum mifluros amp; agniturosnbsp;hune regem, rurfus refpondent: Quis eftnbsp;ifte rex gloriæ? Refpondit Propheta: Dominbsp;nus exercituum eft rex gloriæ. Sela Ve-• tus Ecclefiaintelligit exDionyfiodexter-nis portis cœli, quas Chriftus afeendens innbsp;comitaruPatriarcharum,ProphetaruOT,rcnbsp;gnm aliorumq; piorum veteris teftamentinbsp;ingrefluseft,atque hos dixifle ad angelosnbsp;cuftodescoeIi:AttolIiteportç capita veftra,nbsp;amp; refpondifle angelos: Quis eft ifte rexglonbsp;riæ?amp; refpondilfeComitesChrifti: Eftdo-minusfortis amp; potens, Dominuspotésinnbsp;prælio. Repetitio fignificatefle mandatumnbsp;immutabileDcijVtfufcipiaturChriftus rexnbsp;gloriæ,eiusque doctrinam omnes amplc-âantur, quaofFcrtur omnibus gloriofa Victoria per Chriftum regem gloriæ, trium-phantem contrapeccatum, mortem amp; in-fernum, Colo. 2.
Feli-x ita coniungitPfalmos vigefimum fecundum,tertium amp; quartum,ex Chalda-ica expofitione, quôd in 22. Propheta Cbrinbsp;fti pafsionem amp; refurreâioncm atquc gennbsp;tium cóuerfionem narrauit, in 23. Ecclefiçnbsp;gaudium propter Chrifti viéloriam ex-prefsit, in 24. Dominium eius amp;cœlorumnbsp;aditum amp; ingreftum patefecit.
PSALMVS XXV.
Pfalmttt Dattii, ARGVM.ENTVM.
PSalmus eft generis fuaforij. Nam petit in eo Prophetaardentibus votis amp; fufpirijs fubinde repetitis rcmifwonem
LVC. LO SSII
peccatorum àDeo, gubernationcm amp; fenfionem,aliaquc commoda, quibus itnbsp;ipfè amp; totaEcclefia opus habet in hac vit3gt;nbsp;amp;addit eauùni huius petitionis iinpulfi-uam,non mérita fua, fed mifericordiamnbsp;Dei, promiflam in filiomediatoreamp;redé-ptoreEcclefiæ, iuxta datas proniifsionesnbsp;patribus, quosamp; ipfos exaudiuitamp;libera-uitprecantes propter eundem mediate-rem. Pertinet igitur Pfalmus ad quartamnbsp;amp; quintam precationem,quarum iliapetbnbsp;m us CO mm oda h uius vi tæ, hac condonat.i-onem peccatorum. Recenfet autem o~nbsp;mnia,quæinveraiiiuocationc cogitandanbsp;funt.
1. Primo,quisfitinuocandusPverusStartetnbsp;nus Deus, conditor amp; conferuator rerumnbsp;omnium, qui fe patefecitEccIefiæ, Sc pro-mifit exauditioncm inuocantibus propter racdiatorcm.
2. Curexaudiat? non propter mérita no-ftra,feuimpletionem legis, cuinemo fa-tisfacit, fedtantùm propter mifericordi-am promiflam in filio mediatore.
3. (^idpetendum omniumprimum?re-mifsio peccatorum, absque vllaconditio-nepromifla. Deindevitæpræfentis commoda, cum conditionegloriæDei, amp;no-ftrarvtilitatis.
4. Fidcsgt;quaccrtè ftatuimus nosexaudiri,nbsp;ficutinquit Propheta fe confidere in Deo.nbsp;Ideô certô confecuturum, quæ petit.
Confiftitigiturtotus Pfalmus in bis duo-bus locis doârina: cœleftis. i. In cogni-tioncpeccatorum,amp; bumanæ mifcri^.Çi'S ex lege agnofeim us, amp; in remifsionc peccatorum promifla à Deo propternbsp;fide petenda amp; accipienda abfqj condido-ne, iuxta articulum ßdei: Credo rcmilsioquot;nbsp;nem peccatorum.
t. Propoßtioperitionü.
j!4âte Dowine leuautamrnajn meam.
Deîts metis ïn te confidoynon ertibejeam» ne exultent tmmic 't
ßtper me.
Propofitioeftinuocationis, quæptimô: monet quis fitinuocandus,verus amp;3ftcr-nu$Deus,conditoramp; conferuator rerumnbsp;omnium,qui eftpater, filins amp; Spiritus fannbsp;ôus, ficut fediuinitas patefecitinverbonbsp;fuoamp; illuftribusteftimonijs. Huneverumnbsp;amp; arternum Deuffl, quia Turca: amp; alise geii-tes Idolâtra: non cognofeunt, çcinuocàt,nbsp;aberrant
aberrantàDei eflentia amp; voluntatc, nec ex audiuntiinficut autemludæi eutn verumnbsp;Deuin agnouerunt 8c inuocarunt,qui fe danbsp;toverboamp; cditis promifsionibus patefe-citpatribus,Abraham,Ifaac,amp; lacob, amp; c-duxitlfraelitas ex Aegypto, Ita nos eiidemnbsp;Deumverum agnofcimus amp; inuocamus,nbsp;qui mifit nobis filium iuum promiflum rc-demptorem Ecclefix. Secundô,quis fit ef-feftus fidciScinuocationis, videlicet nonnbsp;crubcfcere, fed certo confequi quæ peti-mus, rcmifsionem peccatorum,defcnfio-nem in omnibus periculis,amp;vitam æternâ.nbsp;3. Requiri fidem in inuocatione, ficutin-quit Propheta fe confidereinDeo, quernnbsp;fuum Denin vocat,hoc eft,fc exaudientemnbsp;amp;(kfendentem. Mo net amp; quid fit verao-tatio, cleuatio fcilicet feriaamp; ardens ani-mi feu mentis ad Deum, non inanis ^x-tjo*nbsp;^«gt;/«,de qua inquit Chriftus Matth. 15. Sicnbsp;EiaiæiS. Appropinquat mihi populus hienbsp;orefuo, amp; labijs me honorat,cæterùm conbsp;eorumproculeftàme.
til.
Etenim njniuerß, ejui expe~ ^^nt te, non confundentur,prA-^^rtc ant es fine
confunditùr vnqnanii ^nfiiu at contra feandalum ipfefibi etl.nbsp;Addit «tiologiam propofitionis, quænbsp;onunet generalem promifsionem, quanbsp;onlolatur Scerigitfe contra tentationemnbsp;ƒ mdignitate fua, auocante ab inuoeâtio-'jueumomnesinuocantes ipfum exau-^fCjCætcros autem,hoc eft,Epicureos,hy-poentas, confidentes proprix iuftitix,amp;nbsp;9° exaudirijfcd confundi, damnbsp;’^abijciàDeo. Eftenim côfundinonnbsp;^on equiqyæ peejj^jg^ ficutadRoma.io.nbsp;r. ^quot;’nes qui inuocant eum,non cô-fundenturfeup^defient.
tiiuaricantes fine cattfa]hôc eft,delinquent ^spetulanter amp; contumaciter,abfque vllanbsp;xcuiationeerroris aut infirmitatis humanbsp;iiUf-
^‘ata,ficutiudæichriftum perfecuti finit maximis benefi-js, icut inquitlohan.iy. Odio habueruntnbsp;’«cgrans,feu fine caufa.
«l'anse »tföd) buben juticr-Äquot;' ' Se^ßU/funH/wei^beit/ «uh-ïenTesT
IMPSALMVM DÂVÎDISXXV.
1. Epicurei peccantes fecuré amp; cöntumäcinbsp;ter contra confeientiam.
2. Hypocriræ non agtiofcentes peccati manbsp;gnitudinem hærentis in natura corrnpta,nbsp;amp; confidentes propria iuftitia,feu difcipli-na externa.
3. Hoftes manifefti Euangelij, vt Tyran*nbsp;ni, Turcæ, amp;c.
4. Peccantes errore amp; imbecillirate humanbsp;na,agnofßetesadmoniti lapfusamp; errores*nbsp;amp; confugientes ad mediatorera, qui exau-diuntur amp; faluantur.
V'tAS tua^ Dowtne thmonfira, ï t m'tht, fèmïtas tua^ edoce
Dirige mein^irtute doce me.,Qj^a tu ei Deuf £ƒnbsp;uatùr meuidnteß)eraut totùdie:
Repetîtîo generalis, v't in rota vitarega-tur à Deo, in omnibus confilijs amp;adio-nibus,neàveritate,hoc ett,verboDeiab-errer , fcquens vel errores Epicureorum prorfus negantiüm elfe Deum amp; prouideànbsp;tiam: verStoicorüm,alligantium Deuntnbsp;ad caufas fecundas: vel Academicorum,quînbsp;omnia cradunt efle incerta , amp; in vtrani-que partem de Deo amp; rcligione difpu-tant; vel Hæreticotum, quorum alij errantnbsp;de elTentiaDeiamp;perfona ChrilH amp; behe-ficijs,eoriimqiieapplicatione,qu!etantiininbsp;fitfide. Addit autemrationes huiusjpcti*nbsp;tionis.
T. ADeipromifsione,quia inquit; Tu es Deus faluator meus, hoc eft, promififti tenbsp;gubernaturum meamp;faluaturunn
2. A fiia in Deum Ipe 8i fiducia,cùm inquit:
In te fperaüi rota die.
3. Amifèricordia Deiamp;bonitate.
4. Ab exemplo eorum, quos Deus indc abnbsp;initio rfccepti hominis cxaudiüit,amp; libera—nbsp;uitinuöcautes, inquiens.
Keminißere miferationuni vt tuarum Domines^ mtßricordtnbsp;arum tuarum-^eguonium aßculonbsp;fant »
Eft hæc caufa impulfiua, cur fe exaü-^ diri, liberari amp; defendi petit, non fuanbsp;dignitas feu mérita , fed gratuita Deînbsp;ttiifericordia , qu» motus Deus recepiünbsp;H 4
-ocr page 104-pi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, ftatim à condito mundo, lapfos primos pa rentes,amp; alios patres, Vt Noah, Abraham,nbsp;populum Ifraëliticum,Dauidem, Mofen,nbsp;Manarten, Mariam Magdalenam, Zacheü,nbsp;Petrum, Ïcc. Hsc exeinpla mifericordiænbsp;Deirecipientis omnes lapCos confugien-tes adMediatorem, in omnibus precatio-'nbsp;nibuscogitaadaamp;intuendafunt,amp; ftatu-endum certó Deum nos quoque exauditünbsp;rum cfle amp; Iiberaturum,quiaDeus non efi:nbsp;wGo-üjWöAsïTTws, fed ficut omnes damnatnbsp;peccantes, itarecipit quoque agentes pœ-nitentiam,amp;confugientes ad mifericordi-ampromiflam in filio,fincperfonarum re-{peâtu,ficutinquit Petrus Adorumio. Renbsp;ipia compcrio, quód non fit perfonarunlnbsp;relpeftusapud Deum,fed in quauis genre,nbsp;qui timet ipfum amp; operatur iuftitiam, isnbsp;acceptuseftilli. Item D. Paulus ad Roma. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io.Omnisquifiditilli,nonpudefiet. Non ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim eftdiftinélioIudæÎYelGræci. Itaau- f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem argumentatur: Promihfti remifsionem pcccatorum,ex auditioncmamp;liberationem propter me-diatorein, idq; declarafti multis exemplisnbsp;omnibus tcmporibus. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo amp; me exaudi, remitte mihi pecca- tum adulterij, proditio nis amp; homicidij,fi-cut addit hanc Ipecialem precationem de remittendo fibi peccato originali hærentenbsp;in natura omnium, amp; aâualibus peccatis,nbsp;qusefruöus funtpeccati originis, idq; nonnbsp;propter fua m crita, fed tan tù m propter minbsp;ièricordiam fuam amp; bonitatem,inquiens. VIL Deltâia wuentutü tran^reßones me as ne memïne-ris. viiL nbsp;nbsp;Secundumm 'tfericGrd^tam tia am memento meïtu propter bo-' nitatem tuam Domine. Ne meA reJpiàAsfatuæpeccAtA iuuentA, Sedmifermopui hoe fis memor ejje (uum. Peccatum iuuentutis primum vocat ma lum originis, quod pueri nalcentes nobif-cum afFerimus,videlicet,caliginem in mennbsp;te,non reélè agnofcente Deum, eiusq; vo-luntatem, auerfioné in volutate, cótuma-ciam cordis. Deinde multipliées lapfus punbsp;critiæamp;adolefcentiæ fi:ultæ,amp; incogitan-tis, inobedientiam amp; contumaciam, dida.nbsp;amp;falt;âa. Tranfgrefsionesvocatpeccatamaioraamp; lapfus contralegemDei amp; murmuratio-iiem populi,âdultecium admilTuin cun» |
LVC. LOSSIÏ Barfabeaanno xtatis 50. proditionem à cædem Vriæ,qua: omniafibiremitti petitnbsp;amp;deIeriexmemoriaDei eximmenfaamp;innbsp;enarrabili mifêricordia amp; boniratc Dci,nbsp;quaeademamp; nobis peccataamp; lapfus toti-usætatis multipliées condonari petaniusnbsp;amp; eredam us. 3onus reSius Jdotntnus, ix propterea do ce bit peccatores tnnbsp;'üia^ DtrigetmanßtetosiniudiciO) x docebtt mites ’vias fuas^ DcicriptioièulausDeià bonitateamp;rc-ftitudine, hoccft, æqualitate, quibus motus Deus peccataomnibus remittit fquali ter,abfque reipedu perfonarum» ci cognanbsp;fcentibusamp;confugientibusad miftneor-diam, amp; damnat impœnitentes amp;nbsp;maces omnes. Nam bonumvocatCrxccnbsp;jij^çtsolt;),benignum, facilem Jncondonaiidonbsp;peccatad: benefaciédo oinuihus.Rcâum,nbsp;id efi, æqualem amp; iuftum erga omnes. Docel/it] effeclus bonitatisD*^* æquah-tatis,quoddocctpeccatoresomncs,reiio-cans eos ad pœnitentiain, iomtans o-m nés ad fe, ficut inquit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth. 11. Venire ad me omnes,amp;c. Quatuor autem modisdocetpeccatorcs.
4.. ExcmpIispQEnarum,''t exilium amp;per-fecutiones Dauidis, quibus exercuiteum Deus,poft receptionem in gratiam, vt m**nbsp;gnitudinem peccatiaguo/ceret. Manfuetos amp; mires vocat humiles agh® feentes pcccata fua, amp; confugientesadmc;nbsp;diatorem. ludicmm hoc loco fignificatm‘nbsp;tigationé pcenartim, dopponiturfuro^nbsp;Ira precatur Icrcßdas capitc 10. Cortif«nbsp;mc Domine in iudicio, non in furore,nbsp;ad nihilum redigas me. Interdum ƒnbsp;catfummum ins amp; feueriratemines^?“.quot;nbsp;dispœnis. VtPlàlmo 142. Nonnbsp;dicium cum leruo tuo, quia non mnbsp;bitur in conlpeftu tuo o mnis vincis- ' r ' Xl» Vniuer'fi Dornins mtjerî'-cordia, nbsp;nbsp;tentas cuji odietdus teßdi- |
IN PSALMVM DAVIDIS XXV.
teflament urn eius nbsp;nbsp;tefltmoma
eius.
Omiiibiif 'mfaclü pius eSi pat if at^ benigntUi Hk quifancta pM fœdera pacù amant.
Generalis cómcndatio mifcricordiz Sc veiitatis Dei, in opere creationis omniumnbsp;rerutn,receptione humani generis in gra-tiatn, édita promifsione de feminc mulie-ris contrituro caput ferpentis, conferuatiönbsp;ne generis humani, amp; præcipuè Ecclefiac.
lAifericordia'] gratuita tnotus,vt reciperct hominem lapfum in gr3tiam,amp;: promit-teretredemptorem. Veritatem, quapro-mifsionem implcuit exhibens filium. Itanbsp;inquitPauIusadRoma. 15. 111«^ dico,Ie-fum Chriftum miniftrum fuifle circum-cifionis, hoe eft, populi Iudaici,circum-lt;:ifigt;pro veritatc Dei, ad confirmandasnbsp;promifsionespatrura.. Csterùmvtgenresnbsp;pro mifcricordiaglorificentDeum, ita innbsp;omnibusvijsamp; operibus Dei elucent milenbsp;ricordiaamp;veritas,non quidé omnibus,fednbsp;vt alt;ilt;iit,cuftodientibus teftamétum eins,nbsp;hoccftjampleétenribus dottrinam Euan-gelij, de promilfo amp; exhibito Mefsia:at-que itadefcribit veram Eccleliam, difcer-nenseam ab alijs ccetibus,qui cceleftcm donbsp;órinam non ampleduntur, de veroamp;«-terno Deo, amp; promilfo olipi, amp; nunc exhi-bitoredsmptorcfilio Dei, Domino no-ftroIefuChrifto, crucifixo Sc refufeitato ànbsp;morte. Te/ïjwentMw] vocat ciccumcifio-aqua Deusteftatus eft, fe recipere A-m Sc pofteros eius in gratiam propter promifl'um ipfi fernen benediâum,nbsp;jeneCiî.Teftimoniavocat mandata alianbsp;dcceremonijsamp;cultibusjamp;prxftanda obenbsp;dientiaergapromulgatam legem. Itemnbsp;promifsiongjj ipf^^ verbum Dei,nbsp;quodcôtinecpromifsionesamp; minas. Itemnbsp;mandatadevirtutibusomnis generis,ficutnbsp;mlmon8dicitur:Beati,quiobferuantte»nbsp;mmonn eius. Itainnouo teftamentotc-ftimonia dicuntur facramenta, Baptifra us,nbsp;«CcEnaDomini,quibus Deus teftatur fenbsp;rcciperc nos in gratiam, remitterc nobisnbsp;pcccata, Se daturum vitam æternam. Tefti-monia,proinifsiones alias, adeoq;totumnbsp;verbum Dei patcfaâura per Chriftum, amp;nbsp;Apoftolos,de elfentia 8c voluntatc Dei.
OBIECTIO.
Nemo feruat teftamentum amp;teftimo-nuDci,
Ergo nemini eft mifericors Dcus,ncmi-nircmittit pcccata, 8c oeminem faluabit,
KESPO NSfO;
Loquitur diftum de profefsione döÄrl-nscccclcftis, quam filius Dei protulit ex fi-nu æterni patris.hanc videlicet; Q^od qui-cunq; creditin filium, babiturus fit vitam xterrtam, ficutinquitChriftus lohanri. 8*nbsp;Amen dico vobis, qui fermonem meunlnbsp;feruat, mortem non videbit in sternum.nbsp;Deinde Deus remittit quod deeftpcrfeâænbsp;obedicntiæ,illis,qui funtdociles amp; agno-feunt fuam imperfe(ftionem,amp;confugiuntnbsp;ad mediatorem,iuxtailludRoma.8. Nullanbsp;igitur eftcondemnatiohis,qui infitifuntnbsp;Chrifto Icfu, qui non iuxtacarnem verfan-tur, fed iuxta Ipiritum.
Propter nomen tuum Domi- x î L ne propiciaberis peccato meo^nbsp;mnltume^emm-}.
Per tegt;per^ tuutn cunetù venerabile notneti,
Prf vir«i4?K erratit,funt quia magna meû.
Principalis propofitio, vt condonentuf fibi pcccata, idq; non proprer fua mérita,nbsp;fed propter nomen Dei,hoc eft, primùmnbsp;propterdaram promifsionem in filio. De.»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
inde propter gloriam Dei,hoc eft, vt ipfius Dei mifcricordia amp; veritas agnofcanturamp;nbsp;celebrentur, amp; multi alij hac bonitate Deinbsp;inuitentur ad fidem amp; inuocationem. Monet igituramp; de caufa impulfiua rcmifsionisnbsp;peccatorum, quæ eftmifericordiaDei. Ecnbsp;caufa finali, quæ eft agnitio Dei, de celebra-tio eius nominis. MultumeU:'] hoc eft, multiplex, videlicet, peccatum originale amp;nbsp;aduale,ignorantiæ, commifsionis, amp; o-mifsionis,ficut Dauidfe contaminauita«nbsp;dulterio,proditione amp;cædc Vriæ.
2. Pruetiu feu vtilitates timoru Pgt;etfeu pietatis.
e^i homo timet Do- X111 m 'tnum.,docebit eu in njia quamjnbsp;nonelegtt.
Anima eidisin bonis demora- xnit’ bitur 3 fernen ewshareditabitnbsp;terranu^
Seer et urn Domini timenti-^^* bus eum^^ t eflamentumflurrunbsp;mantfleflautt Ulis.
Sequif erit Dominummetuat qui petbore tot«, iSittt eltHam diriget ipfe viam,
Afßutf
-ocr page 106-|
^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, Àffltiet huicfcecunda bonaram copia rerum, Huiuspofieritat orbif habebit opes. Confilia bis arcana Dei funt cognitafolis, lllius iratam qui tiwuere manum. Commetidatio eft viri timentis Dcum, hoceft, profitentis cœleftem doftrinamnbsp;Euangeüj: recenfetautem fruétus quatuornbsp;fcû vtilitatcs pietatis, de qua inquit Paulus
Nullius elîfelix conatus amp; vtilis vnquam, Confiltuntfinondet^ iauetq^ Deus,
, nis demorabitur,hoccft, confequetur amp; affluctbonis huius vits,vtamp; Chriftus in-quitMatth, 6. Primùm quærire regnumnbsp;Dei,amp; iuftitiam eius,amp; hçc omnia adijcicnnbsp;turvobis.
TTKf/tost rie A»lt;«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i- AuxiIium_amp;præièntiaDeiincrucc,quâ iccrctum Domini vocat,quod ratio huma-na non agnofcit, fed ftatuit Deum odiffc amp;nbsp;abijcere.quoscruce affligit. Contràautcmnbsp;docet verbum Dei, ficut dicitur Prouerbionbsp;rum 3. Quos Deus diligit, hos caftigat.nbsp;Item inquit Efaias $7. Deus habitat in contrite amp;humili ipiritu. Item Paulus 2. Ti-ftioth.j. Qiiivoluntpie viucrein Chriftonbsp;lefujperfecutionem patientur. Qusrit Propheta täquam tdmirans felicitatem pij hominis amp; timennbsp;tisDeum,quafi dicat-.quantus eft is homo,nbsp;quàmfelix amp; beatus. Cui interrogationinbsp;ttilitates feu frudus fubijeit. g, 'Repetitiopetitionisde remißienepeccatt“ rum,conßeruatione óquot; defenfioneino-mnibus periculü. 3:v.t nbsp;nbsp;Öcuü mefßmper ad Domi~ |
LVC. LOSS II num, quoniam ipßeueHetdt queopedesmeos. Monet propheta fiio exemple, vndc cs-pedandum amp; petendam fît auxiUum, dc-fenfio Sc liberatio, videlicet à folo Deo, ad quem oculi dirigendi funt; ficut filij diri-gunt oculos adparentesamp; fatnilia adpa-trcmfamilias, expedantes ab illis vidumÄnbsp;defenfioncm,P/alm.23. Ita lofitphat inquitnbsp;z. Paralip. 20. I« tenebrü noflra amp; denßa caligiueUK^^quot;» Ctittt nihtl eU toto peäore corißlii- Turbati erigitnus Deus ad te lanuutt cerdu, Noßra tuam^ fides foitus orat Tu regeconßlijs ailuspater opfi!fgt;^^‘'J Nofirum Opus vtlaudißeruiasei»”^^^^’ Re/j^ice irt me quia ‘vnicHs Petitio liberationis fumpf^?^ fuaab omnibus creaturis,amp;mifttia ieuar-flidione.Eftq; Enthymetna • Su™ vnicus,nbsp;defertusamp; miler,Ereo tu inc libera amp; luua. Vnicus'] id eft, defertiis ab oniuibus crea-turis,amp;ope omnium Jeftftu^u^’ amp; orphan US. P4Kpfr]ideft,ærumnofus, afflidusSc mi-fer,qualis eft Ecclefia in hoc mundo omnibus temporibus. T'ribulattones co^dts met mul- quot;i t 'tpltcatA ßint, de neeeßitaübusnbsp;mets erue me. Amplificatio mifcri2amp; necefsitatisab anguftia feu trepidatione cordis, quan*nbsp;fentit propter peccata, fenfum iræDetnbsp;aduerfuspeccata, exqnibusfeliberari petit,ficut addit,petcusremifsionem pecca^nbsp;torum, quæ omnium ƒ tumnarum humanbsp;ni generis caufa funt, inquiens: V'tde aßlt^iionem meam horemmeurn (anguftian^mo-^ntueß d^ li^amea. Reßieequos parior cafus duros^ lal’ores. At^animidelevulnera cunffafuei, Vntuerfis deliamp;a] id eft, originale fcilicet malum,amp;peccata adualia, ignorantijnbsp;mifsionis amp; enaftsionit, Refi'fcr |
ÎN PSALMVM îf X. Reß^ice ïnMcos meos^quonLnbsp;üm muhi^licaüfanf 3 odto ininbsp;t^uo oderunt megt;
Petitdefenfionem contra inîmicôs feu hoftes; fpiritualcs dîaboltim, amp; corporalesnbsp;filiiirri feditiofuni Sc alios, qui odio iniquonbsp;perfecutifutitDauideni,quia caufaeius iu-ftafüit. Nam eleétuscrat in regem diui-hitus.
Cußodi anïmaw meam e^ rue meinon enibefcam,(^uomamnbsp;J^€rauttntegt;
Repetitio petitionis, vtliberctür, quâ »nonet de ardenti amp; afsidua inuocationcnbsp;accendenda verbis multis, quæ non cen-fenda eft battologia, cùrtl oritiif ex verisnbsp;motibus accenfis à Spiritu fanâo. Ita in-quit Chriftus ; Oportet femper orare,amp; honbsp;âefatigari. Lucæ i8. Et D. Paulus’. Ihde-ûnenter orate,in omnibus grattas agite,nbsp;nThcfla.5.
N«»erM!)ef£4m]idcft,non pudorefuffun-dat defertusà te coram hoRibüS.
S^oni««] Ratio, spe)*« m te] Etgû libera me.
DAVIDB XxV.
fient inquiciohannes liEpiftolacapîtcter* tio : Charifsimi, nunc filij Dei fumus, 8cnbsp;nondurtiappàruit quodfuturi fumus: Sei-mus autem,quôd fiapparuerit,fimiles èinbsp;crimus, quando videbimuseum ficuti eft.nbsp;Item Paulus i. ad Corinthios decîmo-tertio: Cernimus nuncperlpeculuminæ-»nbsp;nigmatCjtunc autem à facie ad facienï.
Libera bèitfL/raétem} Vóeat totam Eccle-fiam colledam ex ludæis ôc gentibus vocd Euangelij Ifraëlem, à Patriarchalacob,quinbsp;ifràél diftus eftj Genefis trigefimofecûdo'.nbsp;Eft auteftl duplex Ifr aël, hoc eft,Ecclefia,nbsp;carnalispropagatatatîtùmiüxtacarnalemnbsp;generationem amp; cultus, ex Iftaël patriar-«nbsp;cha, abfquenotitiaamp;fidemifsircdempto^nbsp;tispromifsi Iacobamp; cæteris patnbus,quænbsp;noneftvera Ècclcfia Et Iftaël fpititualis,nbsp;hoc eft, Ecclefia ctedehs in proniiftum rejnbsp;deniptorem, regenCrâtaper fideni amp; fpiri-lt;nbsp;tumfanäum, colleëta paritetex ludæis amp;nbsp;gentibus. Itadifccrnit Ifraëleni Paulus àdnbsp;Romanós hôttO,inquiens:Non omnes quinbsp;funt exIfraël, hoc eft, nati iuxtacarnem exnbsp;iftâëlfeupàtrib'us, funtîfraël, id tft, veranbsp;Ecclefia, heque qui futit fernen Abrahæ, ,nbsp;hoc eft, ex pofteritate Abràhæ, vt lüdæiinbsp;ftatim omnes filij Dei funt, amp; bàéredesvitaenbsp;æternæ,fed qui funt filij promifsionùm*nbsp;hoc eft, qui credunt in promitfum redcm-lt;nbsp;ptorem Abrahæ, recenfentur in femine.
return cuflodi
Ant mei^uia
Stroplic« bxnc
CBiwwtrftttMpendetrfl’ arcff*^^‘
ïntegritatcm amp; rêétuin vocàt ihtcgwitt Süncorruptum verbutn Dei, feu “O ’- quot;*nbsp;nam Euangelij,que nó aberrat a.'^eronbsp;amp; liaduceute adDeutn amp; sternamlalu-tcm. Petit igitur confcruari inveraamp; tü-cutruptadôarinacœVefti, amp; cauerinbsp;ptdasamp; cttores-.poteft amp; rcferri ad hmpiunbsp;citatemamp; rcditudincm moruinieuruno-cétiam vitx, ciitn nihil malitiosè amp; dolosenbsp;agitutjÇcdcâdido omniaôt ftmplieiaurmo.
Xxup Libéra Deits Iß-aelem ex ö“ mnibw trïhuUtwmbus frü*
Petitio conferuatiottis , amp; liberationis toùus Ecclehæ ex omnibus mails, qux 11-bttaùo pïimnm confummabltur Ihvlta «•w’^nbsp;ïtetna, qua liberatl ab omnibus mlferqs Stbugulls membrvs, vt ip rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
buins vitï perfruemut dùlclfelma conîue-tudinc ôc CQnfpe^u Del 5c aug^lorum,
latâS tertio ; Qmgt;dfivoseftisChrifti. Igitur Abrahæ fernen cftis,amp; iuxta pro mifsio«' nem hæredeSjfcilicct vitæ æternæ.
â?SÂLMVS XXVI,
ffalmut Dautd.
ArgVmênïpm.
PSaimtis eft amp; hic petltôriüSit4 am petü in eoDauid, vt infûpetiOri, à Deo dc-fenfionem füicontrahoftes.SaulemSinbsp;alios : caufa petitionis fnmpta, primùm abnbsp;innocehtiafnafeü iufta caufa, quam habetnbsp;côntraSânlem,vOcationem feilicet Dei adnbsp;regnurtr, qüo Saul eieâus erat. Deind©nbsp;. à. profefsione veræ doétrinæ, amp; felùncïionènbsp;ab hoftlum cœtibus. T ertiaà caufa final! li-*nbsp;berationis,celebraüoncnominisDei,quaenbsp;caufa finaliseffe debet omnium liberatio-numEcclefiæ amp; fingulorum piorû,vtDeusnbsp;celebretur 8c in bac vita amp; futura-Proponbnbsp;tur igitut in Dauid exemplum toti t cclefi^nbsp;Eninevit» 7------- inuciip oc nuguus mcniorib, w ipu uefennonent
tuAin«- ^^«'«^'iulcifsimaconfue- amp; cubernationem pétant in vocation« conlpe^u Del 8c angçlorum, Çna, tpiam promifit Deus omnibùs am-pleOieur
-ocr page 108-I
|
9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, pledentibus amp; profitcntibus cœîcftcm do ôrinam, amp; feiungentibus fè ab impiorumnbsp;amp; hortium Dei coetibus. trt^oßt'ia,vt defendaturà Deo contra Saulem amp; abos boßes. I. JuätcameTiomineiCßHontam ego in innocentia mea ingrejjk^nbsp;Jum J ^in domtno Jperans norinbsp;infirmahor, ludicio meavitatuo Dens vntce confier» Candida fi, qualüdebuitejfißuit. Propofitio eftpetitionis, vtdcfendatuf ipfecontra Saulem,amp; Ecclefia contraho-ftesjhæreticosamp;tyrannos, addita rationcnbsp;deinnocentia fua. quafidicat:NulIainiu-ria ipfeSaule vnqnamafFeci. Itaamp; Ecclefianbsp;hofiesfuos nullainiuria afficit profefsio-ne amp; propagatione veræ doétrinæ. Indien me} id eit, defende mevero iudi-cio, quo abiecto Saule, me elégifti in re-gem. Addit amp; rationem petitionis à fua fpe ieu fiducia, inquiens : In domino Ipefansnbsp;noninfirmabofi k Ratio, ^roba me T)omine, tentâ mCi examina renes meos^ cornbsp;meuTïLj. Prima ratio eft ab innocentiafua, amp; tc-ftimonio bonæ confeientiæ, quo omnibus eftopusjficutinquit Paulus 2. Cor.i.Hæcnbsp;eft gloriatio noftra , teftimonium bonænbsp;coUïcientiæ. Appellat igiturapprobatio-nem amp; examen domini, nihil fibi mali connbsp;fcius,quantum attiiiet ad caufàni tjuam hanbsp;buit contra Saulem.Etfi coram Deo,quan-tum attinet ad naturæ corruptionem amp; fornbsp;des,non innocens fuit.iuxta ilIudzQuis di-cere poteft: innocens fum, amp; cor meumnbsp;mundum eft à peccato ? Itaamp;ipfeDauidnbsp;queriturPfalmo5o. Ecce in iniquitatibusnbsp;conceptus fum, amp; in peccatis concepit menbsp;mater mca. Examina renes meos ir cor meum\ id eft,inti-mos affeâus amp; motus animi amp;cordis. Exa mina, ferutareamp;quafi excoqùe.ficut au-rum amp; argentum folent examinariigné abnbsp;aurificibus. A quibus fumpta eft meta-*nbsp;phora. Qfi^niam mtfericordia |
LVC. LO S S II ante oculosmeos e^,^ ambuU-* uftn ‘ueritate tua. Semper eniniprafiens tua me clementiaßrmat» £t tua me verè viuere verba docent. Ratio cur prouocet ad indicium Dcî, quia quæcûq; inftituit amp; agit, dirigé ad minbsp;fericordiam Dciamp; veritatem eius,hoc eft,nbsp;adpromifsiones amp; verbum patefadum fibi amp; Ecclefiæ, quod cùm ièquifur,aberiarcnbsp;à voluntate Dei non poteft: quôd fi tarnennbsp;aberret amp; labatur cximbecillirate, confu*nbsp;gere fcadmilèricordiamDeià pctercla*nbsp;pfuum condonationem. d. RatioJumpta àprofefiione vert doSrinK» à’fiiunanonefuaab tmpiortunamp;f’o-fiiumEuangely cœübus. ISlonpêdt cum ‘Vtris ‘Vants cum doloßs non conuerfabar. OdtuiEccLepam wabgtanîi y. um3^ cumrmpijsnonßdi. Hæc eft fecundacaufa, cur defendi fe pc-tat contra hoftesjfumptaàprofefsrone veræ dqâ:rinæ,amp; fciundfion^, ? t^piomm CŒtibus, quorum confifia»ft^^.’^^nbsp;non confequatur. Monet igitut omnesnbsp;pîos, vt fuo exemplo verani doârinatn Senbsp;cuküsampledantur, amp; confitcantur co-ràm höminibus, inxtaiHudiQui meconleinbsp;fus fuerit coram hominibus, confiteb^nbsp;cum coram pâtre meo- Et vt lêiun^nt ƒnbsp;ab hoftibus, abimpiorum confortijs.»-dolatricis cultibus,fîcut inquit, i. lohan. 5-Fugitcidolatriam. . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. N«» fiedQ hoc eft, non habui confuetuui-nem; Cum Viris id eft, doétrinam vani’’* ampledcntibus- Ecclefiam malignantium'] hoc eft.cœtus piorum amp; hoftîuni veræ doftrinæ. Sicquot;nbsp;moi. Beaturn virum vocat,quinonabi)tnbsp;confilio impiorum amp;c. Tertia caufi fiimpta ù propasationfp^ßquot; tlrina, amp; Ecclefia gratiarumacHo»^^^nbsp;lebrdfionettàminis Dei, qus: propdlt;tnbsp;fiunt opera Ecclefia- Èauaboininnocentiti manüt^ meass circundabo altafeti^^ T)omtne. r» |
IN P S ALM VM DAVIDIS XX VU
|
VII. Yt attàiAm U oc em at tar um A^ionü, ^enarrem ^ntuerfanbsp;fntrabtlt^ tua. N II I. Domme dtlext hahitaculum do mus tuamp;i locum tahernacult reâatax vetieranda domus ego femper amaui, Jnquibuinbsp;nbsp;nbsp;taudis gloria fixa tua. Tertia caufa petitionis, vtdefcndatiir, finalis,gratiarum adio amp; celebratio diuininbsp;nominis, amp; opcrum mirandorum Dei, innbsp;libcrandaamp;defendenda Ecclefîa. Confî-ftitautem gratiarum adioin promouen-dominifterioEuangelij, docenda amp;con-fitendavcra dodrina,vt amp; in nobis fidesnbsp;confirmetur, amp; inuitentur alij noftro ex-ctnplo ad fidem amp; inuocationetn ,amp; multinbsp;conuertanturad Deum amp; faluentur. ^auabbniiinus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pnra amp; inno cente mente,non côtaminatapeccatis con traconlcientiam,offertefacrificiaamp; obla-tiones antiquas, vtfacerdotcs lauare ma-nus folcbant. Gircundabo «/fare] id eft, afs iftam ad al tare tuum, offerens fäcrißdä, feu oblationesnbsp;mandatas à beo, amp;promouebo mea præ-lentiaôc facnltatibus minifteriumEuan-geh). Fofeœ^rafMrwwxÂo««'] fcibcet popuh, gratias agentis Deo in publico congreflunbsp;probcneScijs.Etcelébrabo operaDei ad-miranda, vt patcfaélioneni voluntatis fuç,nbsp;receptioncm hominis in gratiam,édita prinbsp;maptomifsione, de femine niulieris con-triturocaput fcrpentis,liberationem po-puliexAegypto,amp;c. luptate ampleftor verbum patefaâum , ptoraoncoamp;foueo minifterium publicû. Vibitaculunt domus tua^ id eft,templum,i n 9tiohabitatDcusamp; præfènsfuit tanquamnbsp;m domo fua,ficut in Omnibus crcdentibusnbsp;habitat, tanquam in templo fuo. J Luther, vertit. tSottcs fi«»]?»nö verfem-^”•181(1/ wo (Sottes woït gcfict/ vnofonfteu ”‘egeBtz (Denn ôftfelbft wonct (Sott/ jOftnimbnbsp;PWet cefo froltcb «Sotte» ’t’mb ïgt;C5nbsp;*’’®«8wtlkrt/pfalm. m. , f^bernaculumvocatipfum propitiato-•quot;mm,in quo gloria Dei confpiciebatnr, id , Ptæfentia,exauditio amp; defenfio Ecnbsp;clefiæ; vei gioriam Deivocatipfatnarcamnbsp;‘eederis, quæ ftabat fupra propitiatorium. |
#. It.epetitioprecat!onis,vtliberetur. Ne concludes cum peccatort-bus ammam me am, cum ui-rüpingumum uitam mearru. In quorum mambus tmqutiTt tcsßsnt i dexter a eorum repletanbsp;eH: munertbus. Ne pretor bancanimam cum peccatoribtu aufittf Nec qttibtis etlfußfanguinis alta fitis. Petitficutamp;anteà, vtlibereturà pcccà-toribus, hoc eft, qui peccatisfecurè indulgent, vt Epicürei,amp;àviris{ànguinum,hoc eft,ryrannis,qui vimanifeftaEccIefiam delete conàntnr, Sc perfequuntiir pios do-âoresjamp;îabauarisiudicibus, qui corruptinbsp;muneribus iniuftèiudicant, amp; opprimuntnbsp;veros dotftores.-ficurantem fuprà epitherisnbsp;quinque defcripfitfalfos doâores, vocansnbsp;eosvanos,dolofos,malignosamp;impios,itanbsp;hoc loco propugnatores eorum deferibir, •nbsp;vocans peccatorcs viros fànguinum, fa-’nbsp;bros malorum confiliorum amp; t/lctipotpxyrs^i Neconcludas'ihoceil, nefinasconcludi amp; perire ijfdem pœnis. E^o autem 'm 'tnnocenttamèa tngrejfus/um:, redimemt-^nbsp;ßreremet. Ipfe juteminiiocHie tra-ducam tempora vita, tripe me vitijs, amp; miferere mei. Antithefis, qua rurfus fuam inriocenti-îni profirctur,amp;pctit redimife,amp;libera-riabimpijs, per inifericordiam , ne con-cludatur amp;pereatcum impijs. meusfl et it in dtre^o jîn x i é Ecclefliis benedicam Eom 'mo. Repetit caufas præcipuas duas liberatio-nis, innocentiam fcilicetfuam, quôddire-(ftè, id eft, iuftècgeritjamp;benedifturuslic Domino in Ecclefia, docendo veramdo-(ftrinam,amp;ceIebrandoDeum in Ecclefia,nbsp;hoc eft, publicis congrefsibus, vt agnofea-tur amp; celebretur Deus à multis. OBIECTIO. Gloriatur Propheta de fua innocentia, amp; propter earn libetari fe petit. I |
|
ANNOTAT. LV Ergo prorfus fuit m undus à peccatis, Sc propter meritum fuit liberatus. RESPO NSlÖ. Negoconfcquentiam,amp; refpondcoper diftinäionem. Intclligitenim primo innonbsp;centiamj,nonimmundiciem ab omnibusnbsp;peccatorum fordibus,quç hxrentin omni-utti naturis, etiam renatorum, iuxtailludnbsp;Prouerbiorum 20. Quis dieerc potcft,fumnbsp;mundus ab omuibus pcccatisPfed teftimo-nium bonæ confeientiæ, de quo inquit D.nbsp;Auguftinus: Opiis eftmihi bonaconfcicn-tia propter Deum, amp; bona fa ma propternbsp;proximum.Deinde vocat innocentiam bonbsp;nitatem caufæ fuaf,quam habuitcótra Sau-lem, quod à Deo vocatus fit ad regnum,nbsp;nonilludipfieripuerit. PSALMVS xxvn. Pfaltnut Dauid. ARGVMSNTr^f. |
C. LOS SIX mintttprote^ior ijttAmid, à tpno trepidabo? Qui patrijs totum radijs iduminat orbt^, Q^i Isisc edi mandt, lucis origo Deus; lUe me as tenebras in lucem vertit, amp; auras bijpttlit infernapeßilitate graues. Tota mente mea curam gerit ille falutis, Quem metuam,CHiusßtgraHis ira mihi ? ille mta,virtus,deetu,aura,pottntia, yttae^, ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Â d cuisis trépidentpeHora noflra minas ? Eft hæc gloriatio ardcntisfjjiritiis amp; fidel,quàinfultatProphetaoninibusDiàbo lis corumque membris,ipfimorti amp; ho-ftibus qüibufcunq;, certus dc libcrarionenbsp;amp; præfentia Dei, fieür Pfalmö zj- inqüit; Sinbsp;ambiilauero in valle vmbrse mortisjuon ti-mebo, quoniam tu mecumes. Et Paulusnbsp;ad Roma. 8, Si Deus pro nobis, quis con«nbsp;tra nos ? tioßsbtu infuliat,mundum ggnrftquot;ttif,amp;ifß Corda vouet, foli fidere doHa Deo. |
|
PSa! m US eft amp;hic petitorius. Na petit in hoc ProphetaàDeo, vt fit amp; maneatnbsp;mébrû amp; ciuis verç Ecclcfi«, defenda-tur deferueturinea, quod extra Ecclefiamnbsp;non fit falus,ficut extra arcamNoe nemonbsp;in diluuio ieruatus eft. Quantum ad hifto-riam attinet Dauidis,precatur Dauidad-uerfus Saulem.amp;alios hoftes,defenfionemnbsp;Dei contra illOrum furorem Sc potentiam.nbsp;Sunt autem partes quatuor. r. Eft gloriatio Prophetæ, amp; exempio eins cuiuflibet pij hominis, confidantis Deo,nbsp;conträomneshöftes, tum corporis tu ani-mi,amp; qusECunqucpcriculahuiuS vitæ. Eft principalis precatio,vt fit mebrum Ecclefiæ, amp; vnà cum ilia defendatur amp; fer-liétur. 3. Petit, vt regatur verbo Dei, amp;præferue-tur à falfis dolt;ftoribus,ne aberret à Deo,e-iusqucvoluntate, amp; veris cultibus. 4. Confirmât Prophetafeipfum, amp; confo-latur expeâatione prælenti£,coil(pelt;âus amp; confuetudinisdulcifsimæDciin vitaæter-na, amp; hortatur om nés pios, vt amp; ipfi expe-ôentàDomino liberationem amp; protedionbsp;né in omnibus periculis amp; calamitatibus. I. Gloriatio Propheta amp; cuiwlibetpij, contra hoßes amp; omniapericala huitts vita, denbsp;prafentia amp; auxilio Des. [ 'DominHsïdummattomea^ falus mcaj quem ttmeba Do-bominiss'i iplè lehoua,nbsp;omnipotensDeus. |
Elf tduminatio} hoc eft, illuna i nator amp; coa feruator. Salus mea'] hoc eft, faluatot, amp; protcâor, in omnibus periculis, amp;ionbsp;nbsp;nbsp;morte, Quem timebo'] quafi dicat, nullam creatu-ram, non diabolum, noa mundura, non mortem, non infernuffl. Dum appropi^^^ fitper we maltgni, edantnbsp;trtbuUnt mé,nbsp;nbsp;nbsp;intmic'i mei ipfi impmgent covv^ents. Amplificat potentiamamp; bonitatemP«^* in fe defendendo amp; liberaudo, ab hofti“?*nbsp;viribus amp; rabie, qui etfi in hoe vnum in‘^“'‘nbsp;buntj vt fe perdant, nihil ramennbsp;Deumhabeat protedorem. Tmoipfi^’*?'nbsp;ftesperi'bunt, amp; in foueam, vt inalioj’^'nbsp;mo dicitur, quam pi)s foderunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; sippropiant'] ideft, irruunt amp; quant manu militari. Edant carnes meas'] id eft, me Si aduerfiim me tHr,non time bit cor meum,ƒnbsp;urgat aduerjum we prulitttti’^^ III* |
Rurfus ex arderitifpiritu amp; magnafide præfentiæ amp; defenfionis diuinx gloriaturnbsp;amp; quafi infultat hoftibus omnibus,nihil dunbsp;bitaiis de viftoriaamp;liberatione gloriofa,e-tiainfitotusmundusSc omnes inferorumnbsp;portecontra fe infurgant, amp; prgliüm mo-ueant. Tails gloriatio amp; fpcs diuinæ libera-tionis debet elle piorum in omnibus tentanbsp;tionibusamp;periculis. Quantum adhiftori-atn Dauidis attinet, loquitur de hoftibusnbsp;Sauleamp;alijs, qui moto bello, ipfum è regno eijcere conabantur. In hoc Jperabo] idnbsp;eft,in hacrenitar, quod Dominus eft luxnbsp;mea,amp;proteä;or vitæ, inhacre fiduciamnbsp;habebo.Vatabalus. Quod dixit: Dominusnbsp;illuminatio mea,vulgata expofitio, in hocnbsp;fcilicetbello, quod contra me mouebuntnbsp;holies. Sper4Ôo](cilicet liberationem amp; de-fenfionctn diuinam.
Priacipali(precatio,vtßt membrum Jilt (tuts Ecclefia Dei.
flam rem peiij d Dominoj banc requiram^^vt inhabiteminnbsp;àomo domïni^omnibHS dtebus ‘vtnbsp;tamp; mu'. Vt ^ideam ^oluptntemd
Principalis eft precatio Prophete in hoc Pfalnio:Vtfitamp; maneat membrumamp; etuis vcræEcclefiæ Dei , ne à numero filio-tumDei excludatur. Quod extraEcclefi-fuprà diâum cft,non eft falus.Eft äußern Ecclefia coetus hominum,ampleélen-tiuirt incorruptam doélrinam legis, amp; Eu-^’^û^li),amp; vtentium legitime facramentis:nbsp;inquocœtufocietascft, amp; ærumnarum amp;nbsp;bonorum Chrifti omnium,ficut in fymbo-lödicimus; Credo Ecclefiam Catholicam,nbsp;fanftorum communionem. Ad hanc Ecclefiam amp; ccetum,quocunque fit terrarumnbsp;loco, fe quifq; adiungat fide, voluntate,amp;nbsp;profefsione verædoarinæ,amp; légitime amp;nbsp;integro vfu Sacramentotum,ficut Prophe-tainquit,fepetere amp;rcquirere,vt habitetnbsp;ill domo Dominhpræ cundtis hui us vite o-pibus amp; voluptatibus incertis amp; raoraen-teneis,quas homines Epicure! amp; mundaninbsp;¦ tantum quæruntamp; expetunt, ficutMidasnbsp;apud Ouidium Lib. 11. Metatnor;
-Effice quicquid Corpore conligero,fuluum vertatur in aurum.
At pij, vt Dauid,ardentibus votis hoc petuntpræcipuè, vt fint pars Ecclefia:nbsp;inhacvita,amp; hærcdcs vite ættrnæ,Gcutde
IN PSALMVM DAVIDIS XXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99
Moyfe dicitur,Hæbr. ir. maluiffeeflefocia ærumnarum populi Dei, quàtn verfari innbsp;aulaPharaonis in fummo honoreamp; volii*nbsp;ptatibus. Ita amp; D. PaulusadEpheCi. inquit : Sunnis domeftici Dei, concilies iàn-ftorum. R^ijuirain] fcilicerfiinimoftudio.nbsp;Requiritur enim magna diligentia amp; ftu-dium comparandi veram notitiam Dei,’ c-amqjretinendi. Rtvideamvelnptatem] hocnbsp;eftjVt fentiam confolationem amp;gaudiumnbsp;mentis, amp; veram lætitiâ in hac vita, amp; poftnbsp;hancvitam dulcifsimam confiietudinemnbsp;Dei, ciusquc confpecftum. Vtfitem templumnbsp;eitu] id eft. ingrediar templum, amp; publicosnbsp;congrcflus populi, in quibus difcam ccelc-ftem doftrinam, inuocem Deum,amp; grati-'nbsp;asagam amp;cclcbrcm. Quantum ad hifto-riam attinet,petit Daum redirs ex bello,nbsp;ÔC in pace frequentare templum, audirenbsp;verbum Dei, inuocareamp;celebrare Deumnbsp;in templo cum Ecclefia,videre ornatii temnbsp;pli,amp;cultus diuinitus inftitutos, quibusnbsp;Deusdcletftabatur, amp; quiaipfeinftituerat,nbsp;amp; figuræ erant Chrifti.
DRAE RATIONES PRE“ cationii.
Qi^mamabfiondttmeinta-'^ hernaculoiin die malorumpro-^nbsp;texit me in abfiondiio taberna-^nbsp;cnh[ùï:^ in petra exaltnuit me»
Prior eft ratio fumpta à fupcriore fui de-fcnfionc in tabernaculo, in quo taquam in abdito loco latitans,feruatus fit ab hofti-bus,amp; quafi conclufus in aluo Dei,ficut in*nbsp;quit apudEfaiam. Geftabotc in aluo meo.nbsp;Ita vxor loiadæ pontificis,annisfexabfconnbsp;ditum in templo feruauit loias rege, cùmnbsp;ipfum quoque vltimum deftirpe Dauidisnbsp;Athalia occidere conaretur,2. Paralypomenbsp;non 22, Eft igitur Ecclefia tanquam tabcr-bernaculum amp; locusabditus, in quoièruâ*nbsp;tur pij occulti,ne inueniantur ab hoftibus*nbsp;Ideo pij ad banc tanquam ad aram fuppli-ces confugerc debenr, coniungentes fe ill!nbsp;profefsionc veræ doftrinæ, inuocatione amp;nbsp;voluntate, amp; Audio conferuandi minifteri-urn. Quidam referunt ad defenfiohcmnbsp;Prophctæ.i. Reg. ly. amp;?,. Regum 21. Vbinbsp;narratur confcruatum efle Prophetam innbsp;tabernaculo Domini, vt Nohe.Legunt qui*nbsp;dam abfcondet, infuturo.
Inpetra exaltauit me'] hoc eft, fuftulit in Io-cum,amp; in excelfum,in quo tutus fui ab ho‘ ftium impctu.Refertur diâum ad hiftoriinbsp;I a
-ocr page 112-too
I. Réguin ij. Vbi locus defenfîonis ab cuen tu, petra diuidens diótus eft.
1 Et nunc exaltaui caput meum 3 fuper inimicojmeos3qutme circundant 3 ideo immolabonbsp;intabernaculo euu hofliam ^oci-y^r^z/ozz^(iubilationis laudis)nbsp;Cdtabo^ Pfalmudtcddomtno,nbsp;1. Ratio fumptaà caufa finali conferuationbsp;nis,videlicet celebratione bcheficij in tcm-plo feuEcclefia, qiia gratitudinem fuamnbsp;peo declarabit,immolando hoftias,amp; præ-ftando cultus inftitutos a Deo,difcendonbsp;verbum Dei,gratias ipfi agendo, vt amp; alij innbsp;uttenturfuo exemplo. Hoftiam voeifera-tionis vocat, quæcum vociferatione amp; iu-bilatione amp; clangore tubarum ofFereba-tur. Significaturautem hoftiaiaudis,vide-licet gratiarum adio, amp; celebratio nominis Dei.
J. Rmatio, vt eooptatw in Eccleßam in ea confiruetur.
, ExaudimeT)omine,lt;vocènLi meamjquando clamauero adte,nbsp;dïdtfirere met3 exaudt me 3 Aunbsp;dt ^erba 3 Deusittmida te uocenbsp;•vocantis.
Hic rogo ne durit aur lgt;iu ej/è ieliit Ahtcaprecatuscft, vtcooptetur in Ec-clefiam, eiusquc fiat membrum, amp;ciuis,nbsp;quod extra il lam nullaeftfalus. lam. quianbsp;nonminôréftvirtus,quàm quærert partanbsp;tuerl,precatur,ne ex Ecclefiaexcludarur,amp;nbsp;abijciatur à Deo propter peccata. Sicutnbsp;Saul amp; multi alij,qui Spiritu fanftum habunbsp;erunt, amp; membrafuetuntEcclefiæ,abiedinbsp;fuiit à Deo in ætcrnas pöfnäs, propter peccata, in qüibusperfeücràruht abfque pœ-nitentia. Vocem »zMwJideft,ärdelltern me-am precationem. Miferere met} Confugitnbsp;admifericordiam, nô riitens fuadighitatcnbsp;aut meritis. Exaudt ffzf]Quôdfubinae repcnbsp;tit eandem ptecationem, monet opus efl'enbsp;afsiduâ amp; ardenti inüocatiottc, vt perfeue-rerniis in gratia Dei, he amittâmus fidemnbsp;amp; Spiritum fandum, fictlt Saul amp; alij. Itanbsp;inquitD.Paulus:jQhifibiftarcvidetur, vl-dcatnecadat.
VIII. ^tbt dixit cor m€um3requiri
yn.
ANNOTAT. LVC. LO SSII
tefaciem meamfaciem tùitm d« mine rcquirarnj,
Exeicat leipfum Prophctaadfidcm Ain« uocationenijinquiés : Ccrtó ftatui diccr«nbsp;in corde meo,hoceft, cxanimoA verè, vtnbsp;rcquiram faciem tuam, ô Domine,hoc eft,nbsp;beneuolentiam amp; bonitatem. R(qitiritef4-‘nbsp;ttemmeam] Exhortatio eftadcæteros pios*nbsp;vtipfiquoq; requirant Dominum, quemnbsp;faciem fuamvoeat, quodea feconfoictiirnbsp;Sc confidattanquam propria,idque horta-tur, vtalij quoque faciantfuoexemplo, ftjnbsp;eut addit: Faciem tua domine requira. Ni'nbsp;riaeftkôio amp; interpretatiohuius verfu«.
1. Tibi dixit. Felix tibi,id eft,propter tc,vdnbsp;in perfona tua, dixit cor meum ad alios pi-os, requirite faciem meam,fcilicetiipliusnbsp;Domini, qui meus eft vultus, hoc eft, kd*nbsp;tia amp; confolatio.
2. Vatab. Tibidixitcormeum, idcft, pt»nbsp;te, id eft, nomine cuo, vice tuadicit (mihi)nbsp;cormeum.
3. Dixittibi,ideft,detclt; dixitcormeum,nbsp;id eft,iugiter verfaui in corde meo hsec verba, quæ tu dixifti,exquiritc faciem mcam,nbsp;ideo confidenter acccdo ad te,quxrensnbsp;ciem tuam, quia dixifti, hoc eft, mandaftinbsp;teiriudcari.
Ne aiiertasfacierntuamàmii neq^ ahijcias tn traßruututtm^nbsp;Adiutor mens ej tu,ne reltnqttainbsp;me,neq^ defer eu me Detufaluta^nbsp;rümeus.
Tejtne »0» alia efi ratio, q«* tgtute» AuxiUo,finete non ventt vUa falus.
Precatur ne abijciaturà DominoprO' pterpcccata,amp;defèraturin malis.
Nf4«W4#]Aliter,ne declines,hoc eitd«:' clinareme finas amp;labi à te iraiccntcmih*nbsp;merito propter peccata. Eftaucrterc faciem, fumptaphrafiàcôtemnentibus icua*nbsp;ucrlàntibuseos,quibusirafcimur. Rcpc-titautem propter ardorem dcfiderii,vrcO'nbsp;feruetur in Ecclefia,inquiens: Adiutor mÇ^nbsp;us es tu. Salutaris meus, qui me rnluâsnbsp;berasdefertum ab omiiibus,etiam afflicn“quot;nbsp;Emis, dcutaddit.
Qu^niampater meui^ termea der cliquerunt menbsp;mintu aut em affumpfit me,nbsp;Addiramplificationcmrtcccfsitatis^denbsp;fcrttonc etiacharifsimorum. Sc omniüp^inbsp;Ediörum,quibu$confid€rcpotHit,fii^^
-ocr page 113-/¦
IN PSALMVM DAVIDIS XXV I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lot
prxdicafauxiliumDotnini,aquo,defertus ab omnibus, aflumptus fit amp; defenfus. Itanbsp;Pfalmo 72. inquit: Liberauit Dottlinus paunbsp;pctem, cui non etatadiutor.- amp; Pfalmo 10.nbsp;Tibidereliâtis eftpauper.orphano tu crisnbsp;adiutor. Itain omni periculo,calamitati-bus,amp; in ipfa mortCjCùm nulla nos crcatu-raiuuarepotcft, non circumftantes parentes,non libcri non amici, vcra fiducia dice-re debcmus cum Prophcta:
Me fiter àquot; mater quia iam liquêre amp; amich £Si Dtminus filusJfes mea amp; aura DetUt
Petitio, vtre^aturverio Dei, amp; defen* datur centra hoftes.
(verbum amp;voluntatem)çÿ gt;quot;1^6nbsp;nbsp;nbsp;inßmttanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proptef
intmtcos meos (hoftes ty ranos, hæreticos ÔC hypocritas.)nbsp;Me tradUerü me innbsp;(volûtatem) trihnlnntiwmnbsp;ßcs iniqw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men-^
daciumj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Haaenuspetijt,Primùinvtfitmembrû amp;ciuisvcratEcclefiæ.- 2. Vtconnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.
mancat membrum Eccléfiæj neqn aturàDco.ficutSauLproptcr peceatjnbsp;3-Nunc petijt, vt inter varianbsp;ftcutiones, reeatur verbo Dei, enbsp;turcontrahoamp;s, quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iKeco
busfunt;tyranni,qui manifeftayi c nantur Ecclefiam: hzretici feu falfi D^onbsp;tes,corrumpentesveram dódrinam.amp; y-pocritæ, qui priEtextu pictatis amp;nbsp;neverædoQ:rinæ,infidiantnrpiJS j «nbsp;nbsp;.
piunt fimplices. Quantum ad hntoriam attinetDauidis, precatur, vt dingatur vianbsp;fu^ ne incidat in manus hoflâum, Saulisnbsp;aliorum.
N« tradtderii'} hoc eft, N e finàs me tradi amp; incidere in animas,hoc eft, in voluntatcmnbsp;8c libidincm hoftium, vt agänt mccum,nbsp;quæcunque volunt hoftiliter amp; iniuftè.
QttonirtW (»/«r^tcntlRatio ab hoftium vio-’^ntiaôj mendacijs, ac dolis.
^Bcutifunttnendacium'} inHcbrxo eft,Lo-nucns mendacium, videlicet iple coctus falforum Doftorum, mentientium Sc de-Ftauancium veram doârinam, Pellicanus
vertit,cfflans iniquitatem,hoc cft,concin« nans mendacium ad decipiendum.
4. ConfotatioftiijpßuSifeu cetifirniatio ab expeSta* tienedefenßänü,in hacvitacontrahofies;
tiberatienii amp; gloria confumni^ta foU hancvitant.
At tarnen credo me vtfarumWfi^ hona dominii in terra ‘Vtuenttu.
Expeéîa Eominumj wiliter x j n l ageiConfortetur cor tunm exnbsp;peéîa EomtnurrLs^
Qttfquii es à DominàtotUtf endete, tibi^^ Sic animo conilafertis vt eße queas,
Jlle tibi vires robur^ in corpora mittet. Tantum perge Deofiderefaluus erts,
Cónfoiatutfei^fum Propheta in perlc-cutionibus, amp;aliisa:rumnis, expcftatione promiflæ libcrationis,etiaminhacvita, amp;nbsp;futuras confummatzlibcrationis amp;lætitia:nbsp;invitaæterna,inquacon{piciemusCôràninbsp;Dcum.amp;pcrfruemurdulcifsimaeiuscon- *nbsp;fuetudine, quæfummaamp; vnica confolationbsp;eft piorfi,amp; tótius Ecclefif, opprefli in hacnbsp;vitamagnisamp;innumeris calamiratibus.
credo quod videbo botta Domini in terra viuen* t'tum'j InHebræo legitur,nifi credidiffemnbsp;mevifurum bona Domini, perdefeétuninbsp;verbi defeciflem,hoc eft,animum deipon-diflem in tantis malis. Bonanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoe eftgt;
voluptatetfijconfolationem Sc ktitiamjde promifla liberatione amp; condonatione peenbsp;catorum gratuita, propter promifliim me-diatorem. Terraviuentium JPrimùmin-telligatur hæc terra qua viuim ns, vt i n qüé-relaEaechiæ, Non videboDeum,in terranbsp;viuentium. ItcmEiàiæyj. Abicifliis eft dcnbsp;terra viuentium. Deinde de beatorum fe-de, feü vita ætetna, in qua cum Deo, vbiq;nbsp;ctiam in hac terra renouata viefturi fumus,nbsp;2. Petri 3. Ité Prouerbiorû 3. Qui reéii fiincnbsp;cordé, pofsidebunt terram. Et Eiâiæ 57.nbsp;Qui fiduciam habent mei, hærcditabuntnbsp;tcrram,amp;poftidebunt montem iandumnbsp;meum. EtChriftus Matth, y. Beati mites,nbsp;quoniam ipfi pofsidebunt terram.
Luther, vertit. 5m lattb ber lebêbjfl2/îgt;«» t'|l/ pen e^tvol gebet.
ExpeebaDominum']hoccû, neâbijcc Ipcm de liberatione , etiamfi Deus aliquandiunbsp;earn différât, neeftatim teexaudiatautiu-uctinuocantem.
OBIECTIO.
Non licuit Dauidi, autalijs,vtvoc*tit nunc,laicis,intrare tabernaculum.
I3
töa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Quomodö ergo hîc petit, feideo redire cupercj vtingrediaturtabernaculum, celc-bret Dcum,amp; oret in co cum Ecclcfia ?
RESPONSJO.
i. Lyraióterpretaturhabitareiri tóberna-culo.pro iiixta tabernaculum. Pomeranus • •••¦ refertadconfolationéamp;gaudiumincntis,nbsp;quodpcrcipiturexvcrboDci, einsq; dili-géti traftatione amp; mcditatione,quod gau-diü feu Jftiria nomiiiat voluptaté Domini.
PSALïMVS XXVIII.
PfalmftsDauii. XRGFMENTFM.
Eftamp; hicPfalmusprccatio generis füx-forij. Simt autcnl partes quatuor : li Petit,vt defendaturcontra hoftesSau-lemamp; alios fui temporis,amp;EccIcfiæoînni-,nbsp;um temporum, ne ab illis deleatur, amp; ipfonbsp;amp; Ecclefia, amp; non abijciatur cum impijs amp;nbsp;damnatis in sEternas pœnas.
• nbsp;nbsp;2. Imprecaturpœnasamp;interitumhoftibus
fuis amp; Ecclefiæ.
5. AgitgratiasDeo,cumquc celebratpro liberationc.
4. Rogatpro Ecclefia vniuerlàlèupopulo Dei, vt defendatur à Deo, iuuetur, alatur,-amp;faluetur. Quantum adhiftoriam attinctnbsp;Dauidis,exul ex patria,côniierfùs ad areàmnbsp;Domini, quæeratintabernaculo,prccaturnbsp;àDeo, vt reducatur in patriam faluus, vtinnbsp;eainuocetamp;celcbretDeum,cum populonbsp;Dei feu Ecclefia.
I. Precatit/.
I nbsp;Ad te Domine clamaho^petra
mea^nefileae d me,ne qnando tâ--cea3 d me,ßmilisfiam defeenden-tibitt in /aeuiin (fouc2im,fcpul-clifum.) Spes meafumme Deûnlgt; tibi vota preces^ferentet»nbsp;R'e]l)tce,necfias ad niea verba tacens.
Ha;c eft quafi pr^fztiô leu exordium pre-cationis Prophctæalloqüeiitislehoua,hoc eft, verumamp;æternumDeum,qüilcpate-fecitpatribus,Abrahâ,Ifaacamp;racob,quemnbsp;fuam petram feu rupem vocat, boc eft, àr-ccm amp;munitum locum,quo fólo cönfidat.nbsp;'Nefileai'\hoc eft, ne obfurdefcas, aut auresnbsp;obftruas, cùm te inuoco. iHefileat} hoc eft,nbsp;ne non exaudias me. Phrafis fumpta eft ab *nbsp;alijs,tjuiquem odcrunt, indignum iudicätnbsp;re^onfione,ficutChriftus adpreces mu*
LVC LOSSn lieris Cananeat initio facet tanqua/na'nesf-fus, amp; odio cam profcquens, iuxta vcrficu-lum 3 Ipfe face ns odij feminavultus habet.
Exaudi'vocem deprecationüvt^ me A, dum oroadte, cùm ext olionbsp;manUi meets ad oraculttm fan^nbsp;éîuarijtui.
etudtqutfgpreces, quo tempore cunq, precaior, Rxtendam humiles ad tua iempla nanm-Cohlcqûchs cftenthymematis:Teinuönbsp;co «ternum amp; verum Deum,fuiamp;lbJi connbsp;fido , ergoexaudf me inuocantem, iuxt*nbsp;datampromifsionem, cfirigentcm manusnbsp;^casadoraculum iànlt;ftitatistuæ,hoc eft,nbsp;feu 2rcäm,in qua tu fiin-crus habitas, amp; promififti tc cxaudituruianbsp;inuocantes2d illud conuerfos, qaodpt0~nbsp;, pniatorium Chriftfi præfigurauir, propternbsp;quem folum exaudimuriDco,Exod.25.
EFeßmidltrahasme enmim^ pijs (in lacum feu mortem) çfnbsp;O^m Oper antibm iniqi^d^tcntj,nbsp;qttiloqUuntùrpàcemcitmproxinbsp;mofiio^mala aut em incordibusnbsp;eoruftu.
Neme cum reprobk punt, qti'e blanda loqmtnttr Cenfilia, at tacite peltera prauagérant.nbsp;Principalis precatio, ne cum impijs.hocnbsp;clt,tyrannis,falfis dofSoribus Sc hypocritisnbsp;ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^^bi fub Ipecie pictatis Sc verx.
’¦.’^?’^'^bc:iarur.'lDeoamp;dalnnctûr.l^-tc]Ilgltautem Saulem, amp; alios boftesfuos, qualcsftint omnibus teinporibus hoftesnbsp;Hæreticiamp; f^ÿpocritx,nbsp;aliud loquentes orc,pacem /cilicct,amp;aliudnbsp;occultantes cordc,interitum Sc cædempi'nbsp;orum. Ita amp; Hiercmiæp- deferibunturhy'nbsp;pocritæ: In ore fijQ pacem cum amicofuonbsp;löquitür,Aquot; occüJtc ponit ei infidias.
DOCTRl^q^ NECESSARIIS eid C hriflianam niuocationem.
Ad Chriftianam inuocationem requiru-turquinque,'quxProphetain hac faapre-catione compJecäirur.
Qols fit inuocandus?rehoua,hoeeft,ve-rus amp;arternus Dcus,conditoramp; conftrua-tor rcrum omnium, qui fe Eccleßx verbo fuo Sf illuftribus teftimonijs patcfccir. Iranbsp;hîcinquitProphcta.-AdtcIehoualcuDo-'nbsp;mincclamo, nonadloucm, autaliudnbsp;tnenEthnicum,
3, Mand»-
IN PSALMVM DAVIDIS XXVIII.
3. Maridatum Dei de inuocationc,vt Pfal-mo49. Inuoca me in die tribulationis,amp;nbsp;ego exaudiam te. Ita h ic i n quit D auid fc di-rigeremanus iuxta mandatum ad templûnbsp;feufanftuarium.
3. Promifsio de exauditione,Petite amp; da-biturvobis.
4. Fides apprehendens promifsionem denbsp;exauditione propter mediatorem, cuiusnbsp;typus propitiatorium fuit,ad quodinuo-cans Propheta dirigit man us in exilio.nbsp;y. Rcs petéda, ficut hoc loco petit Prophenbsp;ta,ne abijciatur amp; damneçur cum impijs.nbsp;Hisquinque difeernitur‘inuocatio-ethni-caab inuocationc Ecclefiæ omnium tem-porura inuocantis verum amp; æternum Deunbsp;in agnitione amp; fiducia mediatoris olimnbsp;promifsipatribus,nunc auté exhibiti,cru^nbsp;«fixi propcccatis noftris, amp; refufeitati ànbsp;*«orteHierofolymis.
i. imprectüopanarum amp; intetitoi hofiiunt.
iUlsÇecundum opéra eorut» ^ficundum nequtttam admuennbsp;^^^num tpjorumißeudum operanbsp;^AriHHYn eorum trtbue mistred-^^^^^leibutîonem eortdmtpßs.
Propofitio imprecationis pœnarum amp; Pentus itnpiorû, quas fuispcccatiscon-raconfeientiam perfequentesDauidem finbsp;^caufametitifunt, ficut omneshoftesEcnbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tyranni,Hærc
lt;:i«Hypocritæ. Secundumnequitiam adin-hoc ef^ voluntariam malitiàm udium excogitandi präuaconfiliaamp; in-osnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deleant Dauidem, amp; alios pi-
' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verbuni Dei. Secundum
ne 1 J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt.R^lt;/rféretribut'to-
ideft,talionem,affice peenis quas me-* auté Daüid fuos hoftesnbsp;rionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filium, eiusque confilia-
mne h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimiles,qui o-
feftq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt calumnijs amp; vi mani-
P^auidemè regno, ad quod aUcovocatusfuit. °
Q^omam non conßderant 0-P^^a T^orntni^nee^ opera manuu dejiruet illos, non lt;e-^iPcabiteos.
ûimptaà con 'll fen in,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftium confideran
jkia n,; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«usque bene
’pnmum collata in totum humanu ge
lo^ nus,crcationem amp;receptionem hominisnbsp;ingratiam perfilium,promulgationem legis amp; patefaâionem voluntatis fufjemilsi'nbsp;oncm filij in carnem, coUedioncm Ecclc-fîæper prædicationem Euangelij,amp; confernbsp;uationem. Deinde cleftionem Dauidis innbsp;regem,abieäo Saule. Tdeo deßrueQhoc eft*nbsp;perdcteos. Et nonadtficabit^ hoc eft. Deusnbsp;noninftaurabit eos, nonrecipietin grati-am,.fed abijciet in æternas pœnas,vt om nesnbsp;hoftes,amp; pcrfecutores Ecclefiæ, impios donbsp;âoresamp;hypocritas. Sumptaeftmetapho-raabædificijs, ita deftruétis, vt reædificarinbsp;non pofsint,
oBlEcrro.
ïnquit Paulus ad Roma, n. Benedicite perfequentibus vos,benedicite,et nolitcnbsp;maledicere.Et ipfe Dauid z.Regum id. nonnbsp;vult occïdi Semei maledicentem fibi.
Hïc autem Dauid imprecatur amp; maledi-cit hoftibus fuis ôc Ecclefiæ.
Ergo agit contra Paulum amp; proprium mandatum, neoccidaturSemei.
RESPONSlOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Refpondeo per diftinâionem maledi-centium, quorum alij funt emendabilcs, quibus non eft maledicendum,iêdprccan-dum prö illis vt emendentur amp; refipifcanr,nbsp;ficut Paulus precatur inceftum hominemnbsp;ttadi Satanæ, vt caro eius vexetur, amp; faluusnbsp;fiat fpiritus in aduentu Domini. Alij funtnbsp;obftinati amp; perfeuerantcs in perlècutione*nbsp;Hismalediccndum eftamp; precandü,vtper-dahtur,ne deleant Ecclefiam. Ipfaauteninbsp;vindiéha feu pœna committendaeft Deó*nbsp;iuxtailludDeuteronomijjz.Mihi vindidanbsp;date, amp; ego retribuam illis. Interdumpijnbsp;non imprccantur hoftibus , quod ftiuntnbsp;Deum grauioribus eos pœnisarfedurum,nbsp;quàm ipfi imprecari pofsint, Interdum vi-*nbsp;ri heröici amp; præftantes zelo dudi amp; ardentes imprecant.ur pœnas impijspropter glonbsp;riam Dei,amp; falutemEcclefiæ,ficut Chriftusnbsp;Matth.aj.amp;Iohan, 2. cijcitè templo.ven-dentes amp;ementesinillo. Dauid non vultnbsp;occïdi Semehfubijciens fe voluntatidiuingnbsp;amp;expedans liberationem promiflam,cùmnbsp;inquit : Dimittite eum, vt maledicat mihïnbsp;iuxta præceptum Domini, fi fortè relpiciatnbsp;Dominus afflidionem meam,amp; reddacnbsp;mihi Dominus pro maledidióne hodi-.?
erna.
j. Gratiaruthailioproliberatiiine.
Benediéïus 'Dommus,cjuont- vi» quot; am exaudwit ^ocem deprecatt^nbsp;oms me A,
LVC. LOSSII
ipfesfed etiam populus fuus feu milites» quiipfum fuhticcuti ad bellum, coutrahonbsp;iles, liberatiobem fenfcrint:amp; quodDcusnbsp;adiuuet omnes qui funt mcmbraamp;ciuesnbsp;veræEcclebx, omnium temporum.nbsp;FortitudoeorumJRelatiuum eil line antécédente. Intelligit autem iuxtahiilotiainnbsp;fuam, quivnalêcum funtprofeâiadfaellü,nbsp;vel etiam bne fe ducente, foli contra Sau-lemamp;Abfolonem.
EtproteSor faluationum Chrifti fat] fcHice^
to4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANN or Ar.
Gloria, latu, amp; honor tihifitpater optimediuum,
(^ifacilinofiras accipuaurepreces.
Gratias agit PropbetaDeo pro exaudi-tionc amp;liberatione fui ex manibus hoftiû» Saulis amp;AbfoJonis lj}ij,amp;c. Etrettitutionenbsp;ab exilio in patriàtn feu regnatn, agnoEcêsnbsp;beneficium amp; celebrans. Conftatenim grànbsp;titudo duabus virtutibuspulchefrimis,vc-ritate,qua agnofeim us amp; celebramus acce-ptum benebcium, amp; iuliitia, qua obliga-musnosamp;offerimus admutua benebcia.nbsp;SicutDauid agnoicitliberatione diuinamnbsp;camqiie célébrât, inquiens : Pfaimo meanbsp;confitebof ei. Eftigiturverus,amp;:iuftus,tri-bucns Deo landein auxilij amp;priefentiæ, amp;nbsp;Deuin celebrans, quod Alexander non fe-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____ -,
cit, amp;fimileSj qui exiilimani: fua/e virtute • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus Deus Pater libérât amp;faluaC
amp;potentiâparalîeregnum Sctenere.SicuC Ecclebam. Aliter,prötelt;bor faluationutn Timotheus bliüsC.'jnóis ré féliciter geila,nbsp;dixit: Hoc ego feci i non fdriunà. Et Aiaxnbsp;apud Sophoclem, Timidisamp; ignauis auxi-lio Dei opus eil, egobneDeo vincerepof~nbsp;fum. Reélius autem Hôirierùs Odyfs. ynbsp;mcvTis ciS Stäf)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KyS^^uTroi,
idcil,mortalis diuum auxilium debderec omais:Suntigitur taies m édaces Sciniuili.nbsp;Benediüus] hoc e{l,Iaudaadus,dignas vtlau-detur.
jQaoaiam] Aetiologia gratiarunà aâionisi
eilipfe, hoc eil, ipfe Dominusprotegit libérât amp; faluat Chriftum füum, hoc eft, vn~ âum feu regem,primùm meDauidem adquot;nbsp;iuuans Sc protegensme, Sc milites meos*nbsp;Deinde Chriftum, hoc eilgt; Mefsiam,per
Chriili fui,hoc eil,qux bunt per Chriilum, tpieDominus vnxitin regé,quifor-.nbsp;jJamp;potentia Dei, in àluandonbsp;^^m. LutberusGcvertitveriiculum.nbsp;fierefe/ (£t; tg pte fierefePnbsp;^iffetnengefalbren bilffet.
Ptecatiopro toto populo feu vniutrft Ecclejta.nbsp;t^^^t^uwjfdcpoft^fui^fuuwç^
,n inCi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^xtoüelUg,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l».uern«.
populumfi^^^^^yifecelit, vuicue heret, fuacurxpt peferitutu habe.
popular
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VU,
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profefforme^s iiiipjd^era-
uif cor mèifm adtufur,
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,^^jic[aueunj,''‘-:-oiumpopvntf
COrftFCOOrCÀ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;Eccieiiam inuocantem, exaudiat,
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gat,liberet amp; defendat, propter quamipff^
Peüorü tpfemetDetaeFicertißima irirtus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuilinet xtumnas amp; perfecatioaes, colh-
Exirntumearoburpeftorisip/e met. gendam 8c defendeadam, ideo rc ipfe ExpoGtio feuampUGcatiobeneGci/,exquot;t Deusabeareéièaguoicatur, Sccelebretar,nbsp;auditionis Scliberationis, diaini.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtGat Eccleiiæ tandem fecum pariieeps 8e
Exultauitcormeunt] hoc '’il, Ixtatam eil. Ve- hxres vitxxternx. taslediio,reßoruit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SMedic]hoceG,benefac,amp;dne-^xre-
CortneumJ hoc eil, corexhilaratum efl, ditMtuæ,ideG.EccIeGæconeâxexIudxis reddita con foîatione, quôd in angaflia 8e Segentibas, vtPGinioa. PoGalaà me,8cdanbsp;affiiâionibuscaro, boceil, corpus,ûclaa- Ijq tibigentes hxrcditatem taam. PafeJnbsp;guida,amp;qu.'iGmarc€fcit,iuxtàilIudProuer fjoc eG,regérerbo tuo 8cclcfende. Ita8enbsp;biorutmp. Spiritus triilisexiccaioifa. Et Homerus reges fæpè, Tiroifiiir^S /txdp, hocnbsp;Pfaltnomeo] id edr cantico. ProGtetur fe efl paflorespopuîiappellat,nbsp;celebraturum DeuminEccleEacaatando Exfolienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eü, de fende amp;
Sc ah)smodis,8cgratiasa£iurumDeo. . nbsp;nbsp;nbsp;- t,Croira 8c perpétua
CmfKi.r]iâca,akbr,boamp;gtx:i,gi. po“llSi
ŸilL Domgt;fi»ffirMUiloeorum,(s‘ frotcaor/aJuMom
riti 8c ter»
Ampliamp;catbeaedcinaitquddttQnColuta gloria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fSAf^
-ocr page 117-Ill
IN PSALMVM DAVIDIS XXIX.
PSALMVS XXIX.
pyi/wHS Dauidt
(CompofituSjVt ferunt, poft confum-mationem tabernaculi.)
ZRGFMENT7M.
Pfalinus eft generis fuaforij.Nam horta^ turineoProphet3,iuxta hiftoriam Daui-dis,Ecclefiam feu populum fui temporis. Ifnbsp;raëlins, ad offerendum feu tribuendumnbsp;glqriâlehouæjhoc eft, æterno amp; vero Deo,nbsp;qui fc patribus édita promifsione de bene-difto feniine,amp; Ifraëlitis eduftionc per manbsp;re rubrum, amp;iordanem ex Aegypto, pro-mulgatione legis in monte Sinai, amp; alijs adnbsp;«'handisliberationibns amp; teftimonijs,pa-^«fecit.Deindeallegoricôs Ecclefiam nOuinbsp;^'=^nientiadagnoîccndum Se inuocandûnbsp;Iehoua, vei-um amp; çternum Deum,nbsp;einnouoteftamento patefecit, mifl'onbsp;«nojctucifixo Si refufeitaro à morte Hiero-‘olymis, donatiôe fpiritus fanftbinftitutionbsp;’’eSacratnentorum, promulgatione Euannbsp;S^h) per voeem eius efhcacem,colleôionenbsp;^cclefiæper totum inundum,eiüsque mi-’¦^'ida conferuatione , qnam donabîtno-^^luce, iuftitia8i vita jeterna,habitaturu3nbsp;’ncatâquamintemplofno in hac vira pernbsp;F«iam,in futuraautem per gloriam, cùmnbsp;omnia eritfuturus in omnibus. Suntnbsp;autem partes Pfaimi
tres.
1 p®P?^’*^^ntxhortationis. ,
• Laufa exhortationis ab efficacia Euan-
Jftftu minifterij eius in Ecclcfia. ci P '^quot;'^aamp;confolatiodemanfura Ec-fia ^^P^'’l^t^aei^s gloria, inquaEccle-^^P^’^''ocemEuangehj» Deusha-Y^tmæternum.
inüocationc lèhoüar, æterni Dei in vtraque Ecclë-Vifccrnendi in inuocatione,àcommennbsp;/¦’is numinibus gentium, loue, Apolline,nbsp;quot;^^feurio,
efficacia vocisEuangeli) amp;lcgis.
¦ ^eEcclefia,quæfit,8ivbî, quomodo lunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^eiüs perpetuitate,
luftitiaSc gloria poft hanc vitaW.
1. Propofitio exhortattonù.
i. ^jferté DommofiHjfortmmi Dominoglortamnbsp;nbsp;for-
^f^udinenu^
Uferte Domino^oriam no-
loy mink euis, aâotate T)ominumnbsp;inornaitufinéio.
Eft hæc propofîtio exhórtationis, quz Quatuor compleftituramp;monet.
1. Q^isfitinuocandus?DominusfeuIehonbsp;üa,hoc cftjverus æternus Deus,qiii fe pa-tefecit in vtraque Ecclefia,dato verbo, amp;nbsp;promiflôamp; mifTôfiliOjaiîjsq; illuftribustènbsp;ftimonijsæditis.
2. QiUd huicveroamp;ætérho Deo offereQ*nbsp;dum feu tribueiidiim fit, gloria fciiicetamp;nbsp;fortitudo, hoc e ft,cclebratio potennbsp;fcricordiæ cius,fapientiæ amp; bônitatisfihuonbsp;catio, gratiarum alt;âioamp; propagatîo verænbsp;doârinïlegîsamp;Eüangehj, perqüæcft ef-ficax in arguendis amp; confondis mentibus.
3. Quomodo inuocahdus?ih ôtnatufân-ftojhoceft, fpîritii fan(ftôamp; veris motibus,nbsp;timoré agnofeen te peceâtà amp; fordes corrunbsp;ptæ naturæ, amp; fidùcià niftericordiar exhibi-*nbsp;tæin mediatoré.
4. Quiofferanr pfæcîpüè hâc gloriani fèitnbsp;cultus Deijfilij fortiû,noc cft,potentes ipfii
reges amp; principes, quos ob id Efàias nutri* • ciosEcclefixv0c3t,amp;reginasnutrices,quönbsp;rûcxéplû poftêaamp;ipfi fubditi fequuntun
Afferte'i VatàbàIus,Date. Luther.
Domino] Ih Kebrço eft Iehoua,pro qua voce 70. interprètes vfi ftintGræca, w^tos, id eft, Igt;ôminus,quæ vox etiam creaturis tri-buitur. Sedlehoua tantum veto amp;a:ternonbsp;Deo,non creaturis,deriuatuf abHarach. hnbsp;ab eflendo vel quôd Deus eflentia cft fpiri-^nbsp;tualis,immutabilis,velquàdcôftansamp;fir-museftinpromifsionibus. ItainquitDeusnbsp;ad Mofen,Exodi 3. Ego fum qui fum, item •nbsp;cro qui ero:quod quidem de filio Dei locutnbsp;to cum patribus intelligût, qui humanamnbsp;naturam affumpturus erat ex virgine. Tra-dunt quidam hocnonienàDeonon fuiflenbsp;patefadii patribus, Abrahâ, IiâaC)amp; lacobjnbsp;anteMofen,quiaitaExodi ô. inquitadMonbsp;fen Deùs:EgoDominus,qui apparui Abra-,nbsp;ham,lfaac, amp; lacob, in Deo omnipotente»nbsp;amp; nomen meum îehoua non indicaui cis.nbsp;Etfi Mofes hac voce etiam antea in narra«-onibusfæpè iuGencfivfus eft. Vatabalusnbsp;ita vertit locum Exodi : In nomine meo le-houa non fum cognituscis, hoc eft, patresnbsp;nô çognouerunt me certumamp; conftantemnbsp;efle in proniifsione de terra Canaan dan-daipfis, fedpofteri dus,Mofes Fi-lios fortium feu potcnttim, vocat reges,nbsp;principes amp; potentes huius mundi, innbsp;Græcô legîtür, viol id eft,fiiij Dei,amp; exnbsp;Hebrao, .i. DeOrû. Ita aiitem vocat6cnbsp;ipfos reges,principesamp;iudices,quidij prtgt;nbsp;pterdiuinaminuocationé amp; operadiùin»nbsp;appeÜatH
|
lotf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. appenaotur,vtPfal.82.Dixi,vosDijcftis,amp; Exodi 22. Dominus domus applicabiturnbsp;ad Deos. Item cauia vtriufque perucnietnbsp;ad Deos, hoc eft, indices. D. Hieronymusnbsp;vertit. AfFertc Domino filios arietum,hocnbsp;eft, oues amp; agnos,qui offerri folebant Deonbsp;in facrificijs, quæChriftifacrificium,jAlt;ïs«-vnicum adumbrabant, Ahj intelliguntnbsp;lüios arictum ipfos Apoftolos,qui filij funtnbsp;Prophetarum, qui arietes funt gregis do-minici^: reliqui etiam per arietes intelligunt reges amp; principes,iuxtailludThre-norum i. Principes eorum fadi funt ficutnbsp;arietes non inuenientes pafcua. offertenbsp;gloriam amp; foTÜtudinent'i hoc eft , tribuitcnbsp;Deo hanc gloriam amp; confefsionem, quodnbsp;fit iuftusjpuniens malos,amp; benefaciens bonbsp;nis,quod fit mifericors,recipiens in grati-am amp; remittens peccatarefipifeentibus, amp;nbsp;confugientibusad mediatorem. Hanc in-tegram gloriam non tribuit Deo Epicurus, quidocetomnia fieri cafu, amp; Deumnbsp;non curare res humanas. Afferte Domino}nbsp;Repetitio, quacxponit,qualem gloriamnbsp;tribui velit Deo, videlicet integram,amp; di-gnam nomine ipfius iuftitiæ, veritatis amp;nbsp;mifericordiæfitem inuocationis,veri timonbsp;risamp;fiduciæ.ficutaddit : Adorate Dominum}nbsp;in ornatu fanóto,hoc eft,veris amp; fandis monbsp;tibus cordis. In ornatufan^o} Aliterina-tfiofandojhoceftjtabernaculo feu têplo,nbsp;inGræcoeft,£|/œ(zA« «yza, hoc eft, in aulanbsp;lèu regia fanda,hoc eft, tabernaculo.
Addit caufas duas exhortationis de offe-tendo feutribuendo gloriam Deo, veritatis, iuftitiæ, fortitudinis, omaipotentiæ amp; mifericordiæ in colligenda amp; conferuandanbsp;Ecclefia. Priorfumpta eft, àperditione amp;nbsp;intcritu hoftiü,vtPharaonis régis Aegypti,nbsp;amp; aliorum in terraChanaan, per vocé, hoenbsp;eft, verbum Dei efficax. Altera fumpta eftnbsp;àdefenfioncpopuliinAegypto,amp;in defernbsp;to, edudioneque in terram promiffam,nbsp;quae omnia per allegoriam amp; typum intel-liguntur de intcritu hoftium Ecclefig,eius-que defenfione amp; confolatione,per vocemnbsp;Euangelij omnibus ætatibus. Prier caufaà trepidatione amp; interitu hoftium per vecem Domini efficacem amp; terribi-lem hoftibus. in. Vox domimfiper aquas‘Deui maàeflatù 'mtonuïtsDommu^funbsp;per aquas multas. |
LVe LOSSII VöxDomini tn^irtutei'UQX\\\\ Domini in magnifie ent ta. Vocem Domini vocat verbum Dei effi-eax amp; te'rribile, quo Moles abfquc armis amp; præfidijs humanis hoftes fuperauit amp; dele-uitjficut Deiis per vocem Icgis amp; Euangelijnbsp;etiara nunc eft efficaxamp; potensin terren-dis hoftibqs, accufandis amp; confolandis ménbsp;tibus. Superaqiiasaudxtaeft.
Intonuit} quafi tonitru horrendo per-terruithoftes:item populum.cùm promul garet legem in monte Sinai,Exodi 19. Vox Domini in virtute}hoc eft, verbum Dei fuit effieax amp;potens, editis admirandis o-peribus in Aegypto, defertOjin terraCha-haan; item pofteaexhibito Chriftoin ripanbsp;lordanis, cùm vox patris eft audita. Hie eftnbsp;filiusmeusdiledus, Matth. 3. Vox Domini confringentisquot;^' cedros,ç^ confringet Dominainbsp;cedrosLibani. Et fecit eas extlire, tanqaam ^itulum , Libanum Sirtonnbsp;quemadmodum filios 'vnicoi''quot;nbsp;niuryLj. Percedros arbores altifsimas,præeip“^ in Libano monte, intelligit reges trigintanbsp;vnum, quosincampo LibaniSyria: lofuanbsp;fuperauit adlordanem,lofue duodecimo.nbsp;Intelliguntur etiam per cedros, potentesnbsp;amp;fuperbi,vtEfaiæfecundo, Exaltabunturnbsp;fuper omnes cedros fubJimes amp; eredos.nbsp;Et Eccicfiaftici quadragefimo lecundo in*nbsp;quit lapientia, ficut ccdrusexaltacus fumnbsp;inLibano.Intelliganturigituretiaminno*nbsp;uo Teftamcntoreeesamp;priacipes. fini exnbsp;gentibm |
IN P S A LM V M DAVIDIS XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toy gctitibus,itcm ipfis ludæis, conuerfifunt per voceitt Euangelij ad fidem Chriftia-nani. Et/ffitfos txihre] hoc eft fugerc. Nam defcribit timiditatem Sc fugam hoftium,nbsp;comparans eosvitulis. Luther, vertit, jLecfenwte eiti falb ƒ ©«» i|t/ rptmjtcrt vtto bôpff«n. Ef ƒ ßo] hoc eft, pullo vhicortiium, indo-mitisquidem, fcdfugacibusamp;xrepidis, fi-cutV nicotnis, vt teftatur Plinius ,viuus ca-pinonpoteft. itbanum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, reges habitan tes iuxtaLibanum montem,amp; Sirion, qui idem monseft, qui amp; Harmon Deutero-nomij3,dicitur. Sirion, vtSidonijdicunt,nbsp;fine Sanir, vt An)orrhæi,amp; Harmon mons.nbsp;Vetus traniiatio habet, vtvitulum Libani,nbsp;'deft,qui iuLibano eduftuseft. Etdileâusnbsp;hliusVnicornium, hoccft,rex Eibani,dile-«US fubditis. Exiht, hoc eft, fugit, territusnbsp;'^ccDominijtanquamfilins, hoceft, pul-^*15 Vnicorniuin.Lyranus male dcMofe ex-Ponit. quot;ix Domini inctâsns nbsp;jlam- Comparatvoeem feu verbum ignis,propter efficaciam amp; ƒ nbsp;nbsp;P Z trandi medullas, amp; perterrefaciendi amp; c --folandi confcientias.Refpexit ftoriam Nutnerorum id. de duccnbsp;S'ladraginta viris abfumptis igncj^üonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ’^«nfumotfcrrent.amp;iq-. milibusamp; quos incendium fuftuht PE ƒ. '‘^urmur conttaM.ofenamp; Aaron»nbsp;^^rrnortuosviuentes obtulit. Int5nbsp;’’onnulli allegoticos flammasnbsp;gnasigueas, in quibus datus eft Pnbsp;l^nftusiu diePentecoftes Apoftolis,nbsp;fee undo. Vox Domini concutténtisde-commouebit deßrtum Cades- Adhucdefcribit Propheta confternah-®ncm amp; fugara hoftium populi Dei in uc-^^tOjpræctpuè in Cades,qup fuit ciuitasdc ’'tti. Sic in finibus ldumeorum,Nuoie-’^otutnao. amp; 33. in quo loco data eft popu-tnurmuranti aqua contradiÄionis exnbsp;Pctra,percuffaàMofe virga, anno 40. poltnbsp;cgrcffum populi ex Aegypto. Vox Domini fsrterrefacit |
c er was ¦gt; Çÿ dénudâtfjluas:, in templo euis omnes dicent glortai. Deterrorc regum gentium, amp;populo-rum inquit Mofes Exodi ly. Afeehderunt populi amp;irati funt,dolores obtinuerunt hanbsp;bitatores Philiftini, tunc conturbati funtnbsp;principes Edom, robuftos Moab obtinuitnbsp;tremor, obriguerunt omnes habitatoresnbsp;Canaan,irruit fupcr eos formido amp; pailor,nbsp;inmagnitüdine brachijtui. Ceruisauteninbsp;comparât reges gentium, proptcfrimidi-tatem. Nametfieerui cornibus ingenti-*nbsp;bus quafiarmatifunti amp; formidabiles, tarnen funt natura timidi amp; fugaces, qualcsnbsp;funtamp; tyranniamp; hoftes Ecclefiæ. Ceruaanbsp;autemvocat, vt timiditatem magnamo-*nbsp;ftendati Denuitit ÇjIuiu^qç. eft,patefacit,a-perit,vtpateat populo Dei tranfitus in ter-*nbsp;ram promiflam. Allegoricè autem fignifi-catur conuerfio gentium ad Ecclefiam pecnbsp;vocem Euangelij, vt verum amp;æternuninbsp;Deum agnoftant, inuocentamp; celebrentfi-.nbsp;ducia mediatoris, tribuentesDeo gloriamnbsp;omnipotentiæ.iuftitiæ, veritatis amp; miferi-*nbsp;cordiæ, ficut addit:Etintcmplo eius dicent omnes gloriam. J. DDHrïnà amp; confólatio de manfara Eccl/t fia amp; gloria aterna, quaornabiturnbsp;posi hatte vitam. D)ominî4s addtluuiumfacten^ dum JedétiÇ^ ßde btt JDortùntunbsp;rexmamp;ternwm^ Dominus ^irtutempopulo juo x I4 dabttj Domtnus benedicet popù-^nbsp;lofùotnpace. DixitanteàdeprsefentiaDei amp;admiran disliberatrohibus populiIfraëlitiei in Aegypto,de/èrto èi terra Canaan.in quam^denbsp;letis hottibus,ipfum Dominusdeduxit.iu-xta promftsionem datam patribus. lamnbsp;affirmât Deum præfentem femper futuriinbsp;inEcclefia,ficutadfuitNohcindiluuioie-iusque familiæ,confcruans eos in arcà,quænbsp;Ecclcfiætypus fuit, quôd ficut Nohe cumnbsp;fuis in area feruatus eft, pereunte toto hu-mano gencre diluuio : Ita ctiam foli illinbsp;feruantur à morte æterna, qui per BaptiP-mum inferti funt Ecclcfiæ, quemadmo-dum Dînas Petrus, i. Pétri i. Et Paulus po-ûeriorc Corinthioru dccirao, Diluuiumnbsp;interpre* |
LVC. LOSSII
Deinde promiifum fuit regnum ludaris corporale v/queadaduentuni Meisix, iii-xta illud : Mofes amp;c Prophetæ vCq; ad fohan-nem vadeinad iunt. Matth, n. E.\hibitonbsp;igitar Chriilo, politia Judaica deîéda fuit,nbsp;idque propter eorum pcccata. Namcon-feruado regni amp; defeniio ludæis cum con -ditionc obediendædata£uit,fciit Pfaimonbsp;1^2. Si euftodierint filij tui teftamentumnbsp;meum, amp;teiiimoniamea, hæcquardoce-boeosyßlij eorum vfque infeculumfedc-
ïog nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
interpretatur deBapti/mo. Cæterùm tn-busdiluuijsDcus adfuit,amp; fedit prxfçns, conlèruans fuos,deletis hoftibus amp;im-
n. i. Indiluuiovniuerfalijin quo ïèruatiis eunbsp;Nohe, Gcne. 7.
3. In marirubro,in quoièruati/unt I/rae-litæ,rabmerroPhiLraone, Exodi 14.
5. In Iordane,per quem lofue. traduxitpó^ pulum,lorue
Seäebit rex inaternum'] hoc eil, Cemper âd~ ' £uturuseftEcclefiæ,ficutadfuitNoheindinbsp;luuio,amp; Eecleûâeritætern3,ûcutip(èrexnbsp;Chriftus eil æternus, ciusque rcgninn x-ternum,Lucæ i. Nam regnum amp; rexha-bentfe correlatiitè. Igitur hrex cil ^ter-nus, erit regnum etternum, hoc eilnEc--cleûa.
Dominus dnbitvtrtitte7n'] hoc cil, conilan-dam amp;fortitudinem in confcEsione cœle-il'is doârinæ. Item Spiritum fanéium,{ï~ cutAéioruni primo dicitar: Accipietis vir-tatem Spiritus fanciivenientis iùper vos.nbsp;EtLucxaq. inquitChriilus :Manetein ci-uitate Hierufalem, donee ind aamini virt Lite ex alto.
Et benedicet’] hoc eil, conferet Eccleiùe omnla bona neceifaria corpori feu vitæfu-ilentandæ,quæomnia benediéiio comple-éiitur. Nam benedicere Hebræis Egniff-car fortunate,amp;iuuare.
buntfuperiêdem tuara.
PSALMVS XXX. Eirf.»-Titulus Pfalmi.
Pfalmus candciindedicatioae domaä
Dauid.
Pfalmus, vtdoâoresHcbrxorû tradût, ' cil fonus organi ceifante vocehumanaicâ-^^^(^’^bdmana.Pfahnus igiturcandnbsp;tici dicitur,cùm præceditorganumicantfnbsp;cum Pfaimi, cùmprxcedic rpx humana,ii-eut nunc vftatc in templis vicifsim canic
organum, ôcchorus piallentium. De dedications dom us Dauicfis in Ccriptura nuf quam alibiIcgitur, quàm intitulo huius
Pialmi.
. Pfalrnus eil generis partim demonilrati
In pace] hoc eil, Eccleûa habebitpacem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^uaiórij. Nam gracias m eo agit
imo confeientix tranaUilUtatem de nia- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ Dauid, amp;prxdicatbenehci'
um luxliberationis e.x morte amp;perfecutio ne Saulis amp; ahorum hoilium. Et hortatutnbsp;gi'^dasDeo pronbsp;defendaturdeincepsàDeo contra huiles.nbsp;S un ta utem partes Pfaimi 4.
Ç^^iJ^rum aâio feu celcbratiobeneii-eij hberationis.
mitigat inuocatus propter mediatorcm,
4. Eilprecatio, vt dein ceps defendaturcon
----- nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ . . Jgt; 4.«.nbsp;riculis. Scriptus eilautem Pfalmusamp;in pernbsp;ibnaDauidis, Chriili, amp;tociusEccleEx, acnbsp;Engulorum piorum.
1, Grat/aru}naamp;io,pro liberatioaee.v mtrte, alffs^pericu/if, dratwnnù.
. • . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» / /I ' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Primo confcientixtranqüillitatem depla-catoDeo, amp; remifsis peccatis, adEoma.
4. luiliEcatiEdepaeem habemus ergaDe-
um. Deinde deÂnûonem amp; tranqudlita- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtamp;ipnagar gratiasDeopro
tempublicam,inquaDeusreaèagnofca- defendatnr7«.t^X‘^^^ turamp;celebreCar, iniatuatur recteluuen-tus, Pacem amp; Ixtitiam poilhanc vitam,nbsp;cùm Eccieda liberabitur ab omnibus mails amp;ærumnis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ t, ^^^^etatio,Ytamp;alijhberatiaeantera-
tiasDeo,eumquecelebrent.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nurrrrrnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^g'^if^iofecuritatis,amp;aliorutnpecca-
^orû, quibus pœaas meritus eil Propheta, Prophetapromittithîc, vt fxpè alibi iii ^gl^i^eneuromnesali/, quas tarnen Deusnbsp;icriptura,Ifraëlitis feu ludæis pacem amp; be-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
nedifiionem zternam, amp;: regnum.
c r T J ¦ J i - n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-^^‘^pi'ecaao,vtucjiJcepsaetenaaturcu,.
Sedgens ludaica deleta ed, Sr regnum rrahodesamp;libereturexXiorte, amp;ali/spe-eorum deuailatum.
Ergo/ixcpromißiönon fuit rera.
RE s PO NSI O.
IntelligitPropheta amp;: icriptura, cùm de zterno regno Mcfsiæ, amp; æterna benedi-
étione irraëUtarum loquitur, ipiritaalc rc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j / /I
gnum.benediéiionemamp;pâcemtotiasEc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
cleEæ, colleélionem fcilicet, amp; defendo- ¦
«en, in Aac Ä, vCque nd ünen, .nnndi, dtUeOf
Propo-
IN P S AIM V M
Propofitio eft gratiarum actio iiis, addi-tis ratiôibus,à quadr uplicibus malis,à qui-busliberatus eft.
I- Perfecutionehoftium.
Aegritudinefeu morbo corporis.
3- Pauoribus confcientiæ, exiftentibus in animisexcognitione peccatorum, amp; fen-fu iræ D ei propter peccata ex m orte seter nanbsp;amp;infernalibuspœnis,in quas defeenduntnbsp;Sc abijeiuntuv impij Sc hoftes Dei. Ex his o-mnibus malis, amp; corporis Sc aninlæ libera-tionemdiuinainagnofcit,amp; propter earnnbsp;célébrâtDeum,vtamp;in alijs hdem exciter,nbsp;Sc ad inuocationem eos inuitet, inquiens :nbsp;Exultabo'] hoc eft, vehementer amp; fummisnbsp;laudibus celebrabo amp; veham mifericordia,nbsp;veritatem amp; potentiam Dei.
QMntam fubuexi^i we] Prima ratio fum-ptaaliberatione ex manibus hoftium,fub-uexifti.tanquàm exfoueafencifterna edu-âum,ficut Iofephû,Ieremiam,Danielem.
NeedeieS^îî,] id eft,non fiuifti hoftes me-oslætari feu exhilarate fefe.
S«/’frme]hoc eft, fuper malis amp;ærumnîs meis.
D A VI D I S X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109
Pßiütte Domino fan£l 't omOj inr. confitemini memortamp; fancii-
HortàturEcclefiàmamp;fingulospios Pro pheta, vt fuo etiam exemplo pfallant Domino, id eft, gratias agant, cumq; celebrétnbsp;pfalmis, amp; fpiritualibiis cântilenis. Namnbsp;Deus fine vllaprofopolipfia, omnibus æta-tibus exaudit amp; libérât omhes inuocantesnbsp;ipfumagnitione amp; fiducia mediatoris, fient loëlis 2. dicitur : Omnis qui inuocat nonbsp;men Domini, faluus eritj Sc ad Roman. 10.nbsp;Diues eft Deus in omnes inuOeâtès ipfum*
Slt;iKdbe»ü]ExHebræoleeitur,mifericor-des,hoceft, qui mifericordiam amp; boriitatê Dei in fe exâudiendis amp; liberandis expertinbsp;funt,exemplo Dauidis amp; Mefsiæ.
Confitemini memorie'] hoc eft, celebrate ad omnem æternitatem,memoriam,fanaita-tem amp; bonitatem Dei, quod fandusamp;bo-nus eft erga inuOcantes fe. Lutherus vertit ;
Ct vttb piCifct feine beiligireit.
|
Domine Deus meus3 clamuui adte3^[àna^îi me, Secundäratio gratiarum adionls, à rc-ftituta fanitate ex morbo, quo Dauid peri-* culosè amp; grauiter laborauerat : Sic Deusnbsp;vulnerat, amp; medetur, percutit amp; manuänbsp;cius fanant, vt lob inquit cap. 5. Domme deduxi^ii ah mferno animam meanLs, ^iu^caP:inbsp;me d deß endent thus in lacunL»* TertiaSe quarta ratio.à liberatione è pa-* uoribus confcientiç amp; infernalibus pœnis,nbsp;in quas nonfit abiedus, cum alijs impijs amp;nbsp;Sc hoftibus, Saul, Abfolon filio, Ahitophel.nbsp;Exemplum hoc Dauidis gratiarum adióisnbsp;finguliinaitentur, amp; hoc tempore,quo pe-ftispafsim gralfatur crudeliter, celebrencnbsp;Deum, quod non omnes contagiofa luesnbsp;abfumit, fed Deus reliquias fibi feruat Scnbsp;fandum fernen, à quo ipfe, amp; à pofteris rede agnofcatur, amp; celebretur in hac vita, SCnbsp;omniætcrnitate,dicentes cumïeremia:Minbsp;ftricordia Domini, quod non confumptinbsp;fumus. 3. Exhortatio adgratiarum actionenh fr9 diitu amp; alÿs beneficesnbsp;tmmbuf. |
Qu^orùammomentum ira v** 'hu3^ ^ita dele Pi at ur : ad ^eße-rum demorahiturßetus,nbsp;nbsp;nbsp;ad matutinumlamp;titia. Eobatius. irabreuif Domini citbpr£terit,exitin itfii cito confiimptafulgura nube folent,nbsp;Vejpertinagraues traxêrecrepufiula fletusnbsp;Immoderata nouumgaudta mane tulit. Additcaufam gratiarum adionis à bre-uitateiræDei,punientes fuosad momentum, fi refipifcant,adpœnasæternas. Etfi tempusafflidionis, opprefsis cruce videa-tur longifsimu, amp; à perpétua lætitia amp; gio*nbsp;ria, quaornabunturiufti poft hanc vitam^nbsp;abiedis in çternas pœnas impijs,qui in hacnbsp;vita cum contemptuDei amp; prOximi, dcli-tijs amp; voluptatibus indulferunt : vt epulonbsp;diues, LucæiS. amp;alij. DehacperpétuaIx-titiapiorum poft hanc vitamamp; momenta-neis xtumnis eorfi,inquit Paulus 2 .Corin-thi. 4. Momentum afflidionis noftræ, effi-cit pondus æternæ gloriæ. Et Roman.8 .Nónbsp;ftintcOndignæ pafsióes huius temporis,adnbsp;futurâ gloriam, quæ reuelabitur erga nos. ira eins momentum efi] Felix, inftans, id eft, breuifsimo tempore durât ira Dei, amp; affli-dio,ficut inquit Deus Efa. 54. Ad pundumnbsp;in modico, dereliqui tegt; amp; in miferationi-»nbsp;K |
|
tió nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, bus magrtîs cógregabo te,in m omento in-dignationis abfcódi factetn meamparum-peràte, amp;inmifericordia fempiterna mi-fertiisfumtui. Vita deleitatur] A Dei voluntate non dele-âantis noftro interitu Sc miferijs, fed con-uerfione adDeum,amp; falute, iuxtailludEze chielis32. Nolo mortem pcccaroris, fed vtnbsp;conuertatur ac viuat. ItemTobiæ : Nonnbsp;delecSaturDeusperditionenoftri. Latherus vertit ; lw(l ji»m lebe»/ (te tfl f«n etn(l/ec memete gut/vnt* nit^t bßsnbsp;(Iccben/wte Advejperu demorabittirfletas,amp;admattitinitm latitia'jka. carmen.i.afflidio huiusvitæ,amp;nbsp;ludus piorum,breui commutabitur in læ-titiam amp;æternam gloriam, ficut Chriftusnbsp;inquitloann.d.Vos nunc quidem mœrorénbsp;habetis,fedmcerorvefterverteturin gau-dium, amp; gaudium veftrû nemo toilet à vo-bis. Hçc confolatio certa amp; firmaomnibusnbsp;pijseogitanda eft, Stretinendain omnibusnbsp;affliâionibüs Sc fupplicijs, amp; in morte,quanbsp;fe omnes martyres, vt Stephanus, Laurentius, Agnes, Blandina, amp; fimiles, confolatinbsp;funt. Caufa affliilionum, peccat4,fecurità(, dr fuperbia. V I. nbsp;nbsp;£go autem dtxi (cogitaui) in jn^oFfieritnte jnea 3 nonmoushor inamp;ternurrL), TobanuS. C«»//off afiiceret lato me Candida vnltn, Perpetuarn rebar poße manere loco. Interferit caufam affliftionum amp;trepida tionis, qu£E fimilis eft amp; eadem omniii irh-piorunij fecuritatem, amp; fuperbiam, qua: exnbsp;rebus prolperis orit,cùm homines reddunnbsp;tur fecuri amp; négligentes, ficut inquit verfi-culusPoëtæ: Luxuriant animi rebtu plerun^ fecundû, Nec facile (flaepua commoda mente pati. Poftearurfus conieftiinpericiilaamp;æru-innasincipiuntdefpondereanimum,amp;tre pidare, amp; tandem etiam deiperarent, nifinbsp;rurfus fuftentarentur àDeo. Pixi] hoc eft, Ita cogitaui. Nonmouebor'] id eft,nemo mihi iam noce-rc poteritjtutus fum àpericulis amp;hoftibus, ficut inquit Niobe: Maiorfum, epuam cut pofitfortuna nocere. Quantum ad hiftoriam attinet,profperi-tatem vocat reditum finim in Herufalem,nbsp;dcuidis hoftibus, amp; ad mönté Zion,in quonbsp;arççm conftituit, quafçlicitàtç amp;pàcc ipc- |
LVC. LOSSII rauit fedeiheeps fruituruni pcrpetiiô, fed ftatim, rtirfus abfeondente Deo faciem fu-am,hoc cft,dcfcrente eum, in exilium eie-0useft,amp; fic rurfusconturbatuseft,ficutnbsp;inquit'. l^ommejin beneuolentia conflabiliuifii mont em meum^'.nbsp;cutn abfcoderamp;s (autetn ftatim)nbsp;factem tuam3jum conturbatus. Agnofcitbencficibm effe Dei liberatio-nem fui ab hoftibus,amp; reditum in patriam, regniconftitutionem amp;pacem publicam,nbsp;cx qua cùin iterum eft eieäus in cxilium abnbsp;hoftibus, per mitte nte Deo, rurfus quoquenbsp;DominüininuOcauit,amp; liberatuseft. Itanbsp;funtperpetuç vicifsitüdines,amp; quafiEuripinbsp;tentationum,amp; confolationum, periculo-rumamp;libcrationum ,in quibus tarnen o-mnibus pij funt tandem fuperiores auxilionbsp;amp; præfentia Dei, ex tentationibus amp;pauo-ribuséludantes, confirmati promifsioni*nbsp;bus, amp; exemplis Dauidis, amp; aliorum. 4. Repetitioprecationis -, vt rurfus liberetiiri conietlus in nouapericula amp; arumnof. (bsld t e JDomine clamabot T^eurn precatusfunu. Eobanus- Ad te cànfugiam,fupplex tua num'tna pofiain, Antethronum veniet nofira querela tuum. ¦ Iterum fentiens nouas tehtatiôes, amp; pc-ricula, repetit precationé, monens vt idem faciant finguli pij,quotiefcunq; conijeiun-tur amp; ipfiin nouapericula, fieutfitplerun-queiuxtadidum : Multæ funt perfecutio-nes piorum, fed ex omnibus libérable eosnbsp;Dominus. utilitas inßangnine mcos i dum deßendo in corrufgt;tionem3nbsp;nunr^uid confit ebitur tibi puluis,nbsp;aut annunctabtt ^eritateiuarn^ Ratio precationis, vtdefendatur contra hofteSjamp;feruetur adhuc diu fuperftes,amp;in-columis, fumpta à caufa finali,celebratio-nclcilicet mifericordiæ Dei, Aftudiopro-pagandæ veræ dodrinæ,amp; conftitucndæEcnbsp;cicfiæin populoDeL |
|
IN PSALMVM vrilitM] Qiiafi dicat : nulla. I»w«] id eft, morte,fi occidar ab hoftibus leu moriar nunc:vel, in vita mea,nbsp;quæeftinfanguine, fi ftatim nunc moriar,nbsp;ante inftaurationem Ecclefiç. Sidefcendoincorruptionem'] hoc eft, corrum par per mortem. Confitebitur'] i. gratiasaget,celebrabittc. Puluü'] hoc cft,reda(ftus in puluerem. ' Annuiiciabif'i i. propagabit ad pofteros. Veritatemtuam'i id eft, veram amp; cceleftem doftrinam. Itaamp; Pfalmo 6.inquit : Saluumnbsp;mefac propter mifcricordiam tuam, quo-niam non eftin morte qui memor fit tui,innbsp;inferno autem quis gratias aget tibi? Etnbsp;Pfalmonj.Non laudabuntte mortui Domine,neque omnesquidefeendunt in in-fernum.Poeta dodus BocerusRoftochiennbsp;fis in precatione pro mitigatióe peftis, cru-ieliter liuientis pafsim,anno 15 Etqtt» apud manes terra tumulatus opaca, ^«ntabitlaudis nominafanitatua ? O^eret htepttri tibi quis libamina cordis, tedeuota mentis honore celet? X. Donitne, mtßreri Domineßs adiutor metis- Eobanus. ^xnepretor, exaudi pater, amp; m'sferere precati--tis, in affliclis, nam potes, affer opem. c fubinde precationem, non coudés propria iuftitia, fed mifericordia Dei, PfomilTa propter mediatorem. , ^onuerti^iiplan^lïimmeum mihi concidiFliJac^nbsp;ctiin meumi circundedi^ii menbsp;Utttia. Rurfus agnofeit amp;’ célébrât liberatio-qua' perfufus eft, libe-DeOjfcntiens confolationem, au--*^ni,amp;præfentiam eins. f.,,: chorum, hoc eft, con-qui lætitiæ fignum eft. in r”’”f'‘^’^^'-/^‘^^“”’]Qyemihduere Iblebanf fu iiift4’''^^®*^æ3-Niniuitæveftitinbsp;tit laccis, a maiore vfque ad minorem. Dt cant et tibi gloria mea, çÿ ^l^^fileat Domine Deus meviSiirtnbsp;^^trnnm c onfit ebor ttbi. |
D A VID I S X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi Eobanus. Kr mea lingua tuas canat omni tempere laudes, Neeßleant nomen carmitia noHra tuum. Perpetub ttiafaila (anam,tibi maxime rerum. Et merite grates hicamp;vbiqueferam. Repetit caufam finalem conferuationis, vtdeum celebret,eiq; gratias agat,amp;in hacnbsp;vitaamp; omni æternitate,quæcaufafinalis etnbsp;fe quoque debet vitæ noftræ, amp; cófiliorumnbsp;.amp; adorû omnium i ficut inquit verficulus : Tu mihipraßdium, tua me protetlio feruet, Vt tibi feruatus carmina grata canam. Gloriamea'] id eft, lingua, quæ condita eft præcipuc amp;datahomini,ad célebrandumnbsp;Deum,amp; agédum ei gratias, pro liberatio-ne, amp; adpropagandam amp; conferuandâ do-élrinam cceleftem in humano genere , vtnbsp;Deus reétè agnofeatür amp; celebretur. Itemnbsp;Pfalmo ï6. Exultauit gloria mca, infuperamp;nbsp;caro mearequiefeetin fpe,hoccft,lingua.nbsp;Lutherus : uictn ^cttcnfpùl/ id eft, carmeiinbsp;feu canticum meum. PSALMVS XXXL ÀD PRAEClNENDVMj Pfalmus Dauid. De quo fuprà; ÀPGVM.ENTyM. Plaimus eft amp; hic precatorius, generis fuaforij, cuius finis eft aéfio, videlicet libc-ratio. Nam precatur Propheta, amp; in eiusnbsp;perfonâ Chriftus,amp; finguli pi j, vt conferuc-tur amp;hberenturex affliéiionibus amp; malis,nbsp;turn corporis rum animç,idq; nonpropternbsp;fuam iuftitiam, feu dignitatem aut mérita,nbsp;fed propter mifcricordiam amp; iuftitiam dei,nbsp;quareputat iuftos credentesin filiû medianbsp;torem,amp; exaudit amp; libérât inuocantes ciusnbsp;fiducia. Deinde agit gratias Deo, cumq; cenbsp;lebrat pro liberationc. Tertio hortatur Ec-clcfiam amp; fingulos omnium temporum,vtnbsp;fuo quoque exemplo innocent Deum, amp;nbsp;exauditi eum celebrent. Suntigitur Pfalminbsp;partes principales tres : Prima,Prccatio . Secunda, Adio. Tertia, Exhortatio, quibus partibusin-fertæ funt militas aliæ commonefadiones, confôlationes,querelæ,imprecationescô-trahoftcs,amp;c. Quantum ad hiftoriam periculorum Da uidis attinet, compofitum tradunt non-nulli Pfalmum, cùm Dauid in Maon obfeC-fus effet à Saule, i. Regum 23. amp; vndiq; pre-meretur. Quod autem de Chrifto etiant K 2 |
|
«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, intclligendus fit, tui us figura Dauid fuit, teftaturipfc Chriftus commendans fpiri-tuin fuuminmanus patris,his verbis Pfal-mi:Pater,inmanustuas commcndofpiri-tutn meum, Lues 23. EttradüntDodorcs,nbsp;Chriftum totum P/almuin orafle, pendentem in cruce. I. Precrffi», |
LVG. LOSSir Inclina ad me ai^rem iaariLii accéléra ‘vt erua^ me. ËIîo mth'tm petram fortem^ in domum munitam, ^t falnbsp;uum me faciaa. |
|
I. nbsp;nbsp;in te DomineJperauh non co^ fundar in AternurrLn in wflitia tua libéra me. Eobanus. C«i«f hutnanif non efleffahile »tfues Vocibtts, é ferumßies, v'ù, vita,falm. ïn tepraßdiumflatnt mihi, tota falutis Spes efi in manibuf condita nostra tuù. Propofitio eftprccatioiiis,fiibinde alfjs rerbis, propter magnitudinem periculorûnbsp;Si va,rïa.s tenrationes amp; ærumnas, quibusnbsp;premebantur, Propheta amp; Chriftus pen-densin cruce, repetita,additis rationibusnbsp;hispræcipuisfex. I. AfuainDeumfiduciâ.
Abhoftiumimmanitateamp;infidijsi •6. A deteftationefuavanitatisamp;falfædo-drinæ. Hæ rationes feu caufæ femper addends fuat,amp; cogitands in omni inuocatione. I» tf] hoc eft, Non in me,non in mca po-teftate,aut viribus,aut vllis humanis præfi-dijs. Habent enim pronomina me,te, tua, fingularem Emphafin amp; pondus in Pfal-mis amp; alijs precationibus. Non confundar^ id eft. Non pudefiam paf-lus repulfam, fed certô conîèquar libera-tionem. I« tita iuilitù'] hoc eft. Non mea, qus vcl nulla eft, velvaldecontaminata,nonfatif-fadens Legi. Vocat enim iuftitiam Dei,nbsp;quaDeus nos iuftos reputat propter obe-dientiam filij, in quem credimus, acceptasnbsp;nos in gratiam, amp; remittens peccata, ficutnbsp;Paulus ad Romanos 3. inquit:Iuftitia Deinbsp;perfidemlefuChrifti inoranesamp;fuper o-mnes, qui credunt in eum. Poteft etiam intelligi iuftitiaDei, qua punit Tyranhos amp; impios, vt Saulem, amp;nbsp;benefacit iuftis,eosque libérât èmanibii«nbsp;hoftium,vt Dauidem, amp;c. |
Ageftu exaudientium,qui aiires ad co» quibus fauent, quosq; exaudiunt,adnio-ucre amp; inclinare iblent. Petit auté vt quàninbsp;primumlibereturexfummispericulis, an.nbsp;tequam moriatur, oppreftiis ab hoftibiij. Petram fortem vocatamp;domum muni-tam,ipfuin Deum, quodefendentctutus litjamp;quafi munitus contra hoftium poten*nbsp;tiam,amp;infidias. Qj^oniampetramea^mu^ nitio mea es tu propter no-,nbsp;tnen turumj» duces me, regesnbsp;me. Addit rationem liberationis,prîmÙ£n, . luam ftduciani in Deum, q«em fuam petram yocat, amp; munitionenr Secundo fitia-iem,acelebratione nominis Dei, hoc cfl.nbsp;vt ipûus omnipotentia,Teritas amp; miferi-cordia confpiciantur in k liberato. Eobanus. Tufiquidem turrisforti/imaan tnea rfip((gt; Tu tttihiduxigitur, ru tniht rector rrir. Educes e laque0 (re ti) fi onder ut mihlquontatu esprotêt or meus (for ti t u do m ca.) ^’^^dias Saulis ,amp; aliorii hoftium j^qui vel manifefta vi, vei iaûàiiinbsp;Ecclefiam delerc conantur omnibus tem-poribus. In manus tuas commendo ritum meumj, redemifii menbsp;mine Deus méritât is. Eobanus. Àcciperehancanifnam rtiànibusdignef^ et commettdatamfer, precor, ^amtuamtpirtM, drab hotte Y no te ffterit vérins ejße nihiî. Confequens eft precariofliï,qii«^‘’‘^^‘’ thymematccoHtinetur.’ |
VI. I N PSALMVM TnteDomine fpero, tuam folius opem iploro, iuxtadatam promifsionem. •go in manustuas commendo Ipiritiim mcuiUjhoc eft, me totum,amp; corpus amp; ani-mam, ideo rogo, vt me, ficut hadenus re-demiftifrpc, me nunc quoqu.e redimas, amp;nbsp;libercs,iuxta veritatem tuæ promifsionis.nbsp;Pfalmo49. Tnuoca me in die tribulationis,nbsp;amp;ego eripiam te,amp;tu glorificabis me.Hocnbsp;vcrfti.vtdidum' eft, filius Dei fpiritum fu-um, damans in cruc.e, commendauit Patrinbsp;fuo.Lucæ 25. Redè igiturdeChrifto totusnbsp;Pfaimusintelligitur. Deinde etiam de fin-guiis pijs, qui confirmati exemplo liberati-onis Dauidis amp; Chrifti,amp; promifsionibus,nbsp;certô ftatiiant fe quoque inuocantcs vercnbsp;cxaudiri,amp; liberatumiriopportuno tempore. Odi ohferliantes lt;van 'ttatem^ fàlptatiS) ego autem in Dominonbsp;per am. I Additrationemdeodio fuo,amp; detefta-tioncvanitatum impiorum, quitraduntamp; defendunt falfam dodrinam. Sc confidantnbsp;vanispræfidi)s,vt potentia humàna,fapien-tia,opibus, ipfg autcm ampledatur veraninbsp;dodrinam, amp; foio Domino confidac. V Vanitatcs falfitatis vocat vanitates falla-CCSamp; vanifsimas, ficut Ecclefiaftes vocat,nbsp;Vanitas vanitatum. OBIECTIO. Baptifta, Paulus,StephanuSjLaurcntius, multi alij Martyres amp; pij,inuocantcs De-um non funt liberati cxfuppHc’jsamp;morte.nbsp;.f-Jgopromifsio de liberatione Ecclefiaînbsp;^piorum non eft rera. RESPONSIO. Ncgoconfequentiam : Qma promifsia “Berationiscorporalis fafta eft cuni con-mt'onegloriæDei, vtilitatis Ecclefiæ,amp; donbsp;flandævitæaîternæ. E'fgo etiam fi loannes Baptifta, ,amp; alij in-uocantes non liberantur in hac v,ita, tarnen glorificati apparebunt in vita æteena- Vultenitn Deus præcipua membra Ec-dcfiæeftc fubiedacruci amp; morti, propter ‘^pnfefsioncm verx dodrinæ Se confirma;-^mncm,iuxtaillud: Qui meconfefliis/ue-rit coram mundo, confitebor ilium coramnbsp;Patrcmeoccelétti. Ideoquifibet piusprç-ftarc debet obedientiam in ciucc,amp; fuppli-- |
D AVID IS XXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U5 eijs, amp; expedare confumraatam liberatio-nem amp; gloriam in vita xterna : ficut inquic lob 13. Etiamfi mé Occiderit Dominus, ta- ‘nbsp;men Iperabo in eunij quiaipfeeritfaluator,nbsp;mens. EtexPfalmohocpijomnesficpco-rabunt cum Dionyfio fequentem preca-tionem. OSATIO DIONTSII. Adefto mihi. Domine I f. s v dulcifsimc, morienti,fuccurre agonyzanti,occurre de-fideranti, defende me ab hoftibus, cripcnbsp;me de xrumnis,confólare gementem,conforta trem entern, refoue deficientem, fu-feipe expirantem. Vitim urn verbum ru-um in crute, fitvltirrium verbum meum innbsp;hacluce,amp;cumamplius farinon poftum,nbsp;exaudi finale defiderium meum : Paternbsp;IN MANVS TVXs commendo SPIRI-TVM MEVM, Red’emTSTI ME DOMINK.nbsp;Devs yekitatis. Amen. PExjiltaho nbsp;nbsp;Utzihor 'm rtcordta tua^ quomam reFpexi--fliaffliéîionem.meam}^ co^o-^ uîïlt in trihiilatiomhiis animamnbsp;mea^gt;. ¦ Eobanus. Jlacmihl ^dudiaefunt,jgt;repna hioHihivofA manebunt, later vt ex animi ^txteritate ttii, Nam mea perçu /lï'fattalfi vitlnera cordit, ' Depulit arumnàf amp; tua dextra meat. Effedtis liberationis diuinx,Isetitia in hientibus, qui ttitüntur diiiina ope, nonnbsp;humanis præfidijs, de quibus dicitur Icre-miæiy. Malédidus,iqui confidit in homi-ne, amp; carncrri'pdnit brachium fuum Etnbsp;quàm ilia vana fint amp;inccrta veluti futiis punbsp;tridus, monet verfus Poëtæ : ¦Ömnia jjint heminum tenuipendentiafilt, ''Etfubitócafuquavaluéreruuvt. In mifiricfttdiatuaj ideft, bqnità0, non in meismeritis.Ratio,quoniartirefpexiftiaf-fl idio peiVi weanijjmonet Deup? vere rçlpinbsp;cere fuos, amp; affici eoriim arumnis. Cognouifii] id eft, cufaftf. î^am verba no-.tiûæ apudHebrxos.fiçpç affedurn ^içuram fignificant; vt Pfalihö i/Nóuit Dotninusquot;'nbsp;-viamiuftpru.tBÀ • .-.‘av i, ' ¦. / . Kquot; 3 |
VlIL /’ »4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT? Hec contlüß^i me in hui inimidipoßalti in loco ff/a-ciofo ^edej meos. |
LVC LOS SH tibUs : Infirmatn efi f)ro^terinh qmtnt'e ^irtui meAi oßa me ànbsp;£oritAhuerunt. |
|
Lobanus. Nef me jutßiu trat includi hoUilibtu ^rmis. Lau TM eilpedfbus, te dace,facia meù. Epofitio liberationis. TSeccontltififltfhQC eft, non pcrmififtimc concludi manibus Saulis amp; Abfolonis^ tibinbsp;confidentem,uon humanis præfidijs. Statuisli in loco ffaciofi'] id eft, fccifti vt amp; libère egrederer, quocunq; volui, liberatus ab obfidione Saulis. Uepetitiopttitionit. IX. Mßrere met Domine 3 quo^ niam tnbulor, contahefett prde.nbsp;tra ocutns meus, anima me a, . ^eniermeue, Eobanus. it.e^icè tnt, mrfirere, Pater, pins tili r^ani't, , i^ammtferarumnis opprimor immodtttf. Subinde reperitprecationem, quia poft ïiberationem, fient omnespij, hune amp; pe-riçulaamp; tentationes nouas fentit, nune rufnbsp;fusconfolationem amp;lçtitiam men'tis.ld'eonbsp;fubinde niilcet precationem amp;gratianimnbsp;adionem, vthoe modo magisaecendaturnbsp;fides amp; inuocatio. Énumérât autem effe-ôus doloris, debilitatcni amp; habitum defornbsp;mcæ totiuseorporis^quod quafi eôtabue-rit præ pauore amp;ira feu indignationc ho-IHum. Ovate ffzfto]hoe eft,alpcdus feu fileies, qüæ in triftitia apparet, amp; fit deformis, amp;nbsp;«nacilenta. Znjwa] id eft, vita mcà. Venter melts'] id eft, appetifuscibi,amp;vis dî-eerendi, 8c eôneoqüehdi cibum ingeftum, fit debilior in angorc, id quod éxperîûrur,nbsp;qui in magnis doloribus vcrfantur,fieut in-iquit illc apud Cômieum in Milite : Cormiferum menmtjui'defüinttatim dnta-befcir Quafi i» aquam indiderif/atem. Quomam defecit in dolore ^itnmeaj anni mei in gemi^ |
ÎÉatio,qua amplificat dolores 8c •Tuas,ab eiTéftu totius feilieet eorporisamp;a-i ninftjTiriu.m debilitate. Propter iniquéfatem] Nominatcâufam prima Se præeipuam omnium calamitatum 8c »rumnarum humani generis* peeeatumi-pfum, amp; originale ôc aéèualia, quæ fruélusnbsp;Tunttanquàm malæ amp; piitrid«arboris. Sinbsp;de Chrifto aecipis, peecatutn feu iniquita-tem intellige noftram,cuius pœnamipf«^nbsp;filiusDeiinnoccns in ferecepit,amp; fuftinuftnbsp;in pafsione ôc morte, ficutinquit Paulus 2.nbsp;ad Corinth. 5. Eum,qui non nôucratpecç»nbsp;tum,pro nobis peccatumfecit,vtnosefh-ccrcm ur iuftitiaDei in ipîb. ’S! ojfa mea (ontabuerunt] Sie Ôc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pftl-^• orat, fentiens intolerabilem itam Del ad-uerfuspeeeara: Miferere niam infirhius fumifana ihe Domine, quo-niam cçnturbata fimt ofla inea, ôc animanbsp;mea turbata eft valde. Dmnibus inipnicl^ ^usfitmopprobrtbs'uicinünbsp;^atdc’, 0* timornotl^ Qw ^ddebant me infbtt^» fngeruntàme^ , •Amplificatiodolorum 'amp;xruW*’^'’'^*.’^ cireunftantia.perfonarum^qui^“?^^'^»^quot;^nbsp;vtabhoftibus, eftignominiaafteâ:us,amp;anbsp;mortem expetitusarmisamp;‘^°^‘’“®^° .5^’nbsp;vtDauidà Saule, amp; Chriftus Pontificibu«nbsp;amp;Scribis, partim vtDau'd^,nbsp;pop'uîi, amp; ChriftusàPife’Ppfts^nbsp;fugientibus tempore pafsiôis, delertusnbsp;amp; deftîtutus corü auxiliô,dequo niceoq^jnbsp;ritur amp; Dauid amp; Chriftus,ficut amp; fuprJnbsp;mo 22.inquit ; Ego fum vcrhiis, amp;nqunbsp;mo, opprobrium hominû, 8c àbieâioPnbsp;bis, omnes videhtes me, déHferuntnbsp;neô^nbsp;Timor notis tnèis] hoc eft, timentibus»^nbsp;ipfi pcriclitaréntur de vita, propt^te’nbsp;querituramp; Ouidius de infidelio“^ ® Vtcecidi.cunÜi^meamfugéreriti^^^’ ' Yerfa^amîcitia tergadederf’^^^*' QIIÎ' |
ANNOTAT. IN
Qbliiùonï datus fum ex Corde, mortuHsfaÜusnbsp;tü,(CSperddum
Ixcorde] hoc eftj ex memoria hominum deletus, quafi nûquàm ex morte rediturusnbsp;fim in vitam, fient Pontifices amp; Scribæ fpc-tabantChriftum crucifixum nunquàrn re-furrcfturuin à morte, neque ipfi quidemnbsp;Apoftoli.
Facilesfumtanquàm vaiperditutn] id eft, ha*-bitlis fumà meis tan qua m vas fraäum contufum, quod nulli iam vfui cft, fed abij-citur-.talisiudicatus cft amp; Daüid amp; Chri-ftus, èi iudicàntur omnes pij»
Omniarti. audtui vituperatU (incmmultorum,^ paisoreminnbsp;ctremtH.ln eodum concentrent
ßmuUduerfism me, acetpere cent
mAmmeam cogitttcernnt.
Amplifîcatio à farcafmis'amp; vitiiperatiôi nibus amp; dolofis confilijs,amp; conuentibus*nbsp;quibushoftes amp; ipfiim Dauidem amp; Chri-ftumcônatifuntextinguere,amp; nomen eo-mm prorfus delete,felfis criminationibiisjnbsp;exhominühi memoria,fient hiftoria 8i i-pfius Dauidisamp;pafbionis Chrifti teftatun.
Ego Aiitem ïn te Jf^eraci, Domine, dixi Deus meus es tu i
Monet amp; Dauidamp;Chriftus,quônam fé in rancis pericuîis, farcafmis amp; blafphemijsnbsp;conuerterint, quemque inuocarint, ipfiimnbsp;fcilicetlehouajhöc eft, verum amp;æternumnbsp;Deû,amp; liberatos fc effeînuocantes ; amp; rüt-füm mifeent precationem confolati'oni, vtnbsp;cxemplo fuo alios inuitént ad inuocatio-nem amp; fidem fimilem.
In mAnihus tuis fir tes mea, eri^e me de manu intmicorumi
A perfèquentibus me\
Eobanus.
PSALMVM XXXI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij
Sort« hoc cft, quicqnid vel aduerfi* vel prôiperi mihi accidere poteft, ©làlt;f vfïnbsp;tgt;ngiamp;9/ quorum vtrunq;æquoanimo fu-ftipio amp; tolerojcxpeêlans àteomneme-uentum Feliccm, cuius in manu amp; vita amp;nbsp;mors mca fita fiant. Aliter: In manibus tuisnbsp;témporà mea,id eft,terminus vitæ mear,nbsp;qüem conftituifti mihi certum amp; immuta-bilem. Lutherus ; Uleuie ;ett m tientnbsp;¦écrve».
lllu^ira fiactem team firuetm tuum,fialuum me fac mnbsp;mtfiricordia tUA.
ÈobailiiS.
în tneßgt;arge tui radios amp; lumina vultuf. Eße rua falûumpro pierate,.ßtit.
illußra] hoc eft, Öftende Facielh tuam ht larem amp; beneuolam mihi, ficutvultus ani-mi eft index, vel irati vel beneuoli.
tn mifericordia] hoc eft, bonitate gratuita* feu beneuolencia,non in meritis meis,noà «nbsp;inindignatiOheleuirahoftiufti. Ita inquicnbsp;D. Bernardus,tria efle, quibus à Deo bonanbsp;omniacôfequamur,quibusq;tanquàmfu*nbsp;hiculo triplicviii ccelum aftendamusî
1. Mifericordiam eledionis.
2. Veritatem promifsionis.
3. Omnipotentiam defenfionij»
Domine, ne confundar, quo- x Vîr» ntam inuocaui te : erubefiant tmnbsp;pq»nbsp;nbsp;nbsp;nonfilefiant tninfierna,
Eobanus.
Ntuepudefiam fia^tlu dtfirimintvtfa. Torus en'ttn de rependeo, te^ feqiiors
Repetitconfolatiohcm primi verfus, de præfcntiaamp;auxilioDei, quibus confiditamp;nbsp;certo fe confecututum ftâtuit liberationc snbsp;atque ita argum entatur :
Inuocantibus Deum prömiiTa eft libc* ratio.
Ego tc, Tehoud, inuoco.
Ergo non confundar, pafliis repùîfànîj fed certo à te exaudiar amp; libcrabon
Hocargumentum omnibuus pijs cogi-, tandum eft,in morte ipfa, amp; alijs periculis,nbsp;turn corporis turn aüimæ'.
Itt nMusy meavita, tuis, amp; temporarîtà• Eripeabhoililittie, Eater aime» manu.
Pillrina'amp; confoiatio deconßituto cuique tho vita termina.
K f
ij6
ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
Quod hic Dauid inquit,In manibus tuis, Domine, funt fortes meæ,amp; tempora m ca,nbsp;quilibetpiusamp;hoc tempore fçuiente vbi'q;nbsp;peite, ftatuere debet, certum fibi conftitu-tum effeàDeovitæfuæcurriculum,quodnbsp;tranfire nonpoteft, ficut alibi inquit Pro-pheta:Côftituiftieisterminum,quempræ-tcrire non poterunt. Interim Deus fuumnbsp;cuique piodat domicilium, défendit corpus, prxbet viftum. Ita feruauit mirandonbsp;modo Paulum, donee penodus eius vitaenbsp;circumafta fuit, etfi læpc antea propiornbsp;morti fuerit, quàm cù m à N eronc interfe-dus eft : fed tarnen quia Déus agens eft li-berrimum,non alligatus caufis fecundis,nbsp;potefthuncterminum ipfc vel prorogate,nbsp;velabbreuiare,ficutEzechiç a:grotanti,cuinbsp;dixerat Dominus moriturum ipfum, necnbsp;vidurum'diutius, annos ij. vitæ ipfius adienbsp;cit.Efa. 38. Etquiavitæterminus nobis eftnbsp;incognitus, amp; medicina, quæ eft donuninbsp;Dei, amp; medijs ordinatisjvtilicet. X V111 nbsp;nbsp;Mutn, fiant la hia dolofa, quÀ • loquuntur aduerßis luilum du~ rafiiperbiajÇ^ contumdiofa. Imprecatio eft pœnarum contra hoftes, quamperAntithefinaddit hoc modo : Ego confidensDeo,eumque inuocans, non confundar, fed gloriosè liberabor : honbsp;/• I ftes contra meiconfundenturamp;erubefcét,nbsp;cernentes meam gloriofam liberationem jnbsp;Si abiedi in pcenas infernales, filebût, cumnbsp;pudoreamp;ignominia, qui antea contra menbsp;cótumeliosè amp; fuperbè locuti funt. Ita im-pij amp; damnati Sapientiæ 5. videntes glo-riam iuftorum, turbanturtimoré horribi-li : amp; Phârifæi amp; Scribæ coiiuiéti à Chrifto,nbsp;fæpemuti fadi funt, nihil habentes quodnbsp;Chrifto contradicerent. XIX. f QiMm magna bonitos tua Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam abfcondidï timenti- buste,exhibuidt eis,quifj^e-rantin te, inconJI)edufiliorum hominurrL3. Admiratio amp;Dauidis amp; filij Dei, cogi-' tantium ineftabilem bonitatemamp;mifcri-cordiam Dei recipientis in gratiam huma-nilm genus lapfum,immenfa bonitate,amp;nbsp;mittentis promilTum ftlium,colligétis,fcr-*nbsp;uantisamp;defcndcntis Ecclefiam m huma-no generc, amp;c fingulos pios.tegens eos tan-quàm vmbraculum,ne hoftes fuperbiôe fe-roces deleant Ecclefiam, ficut addit : |
lt;iAbfcondes eos in abfcon-w, ditum faciei tUA (beneuolen-tiæ, fauoris^ dfiiperbia cuiuslt-^nbsp;^^/(Tyranniamp;impij.) Proteges eos in tabernaculo (area fœderis, quæ Chriftumnbsp;præfigurauit, euftodem Ec-Itngua- runti, Hoc eft, Falforum dodorum, qui ferunt amp; propugnantfalfam dodrinam,amp; calu-mniahturverosdodores. i- Nomine timentium Deum, fperan-tium inçum, difternit veram Ecclefiaif cœtuethnicorum,amp;afiorumomniun!)^'‘’nbsp;verum amp;æternuni Deum non agnefc“quot;^’nbsp;nec inuoeât agnitioneamp; fiduciaolimnbsp;mifsi,amp; nuneexhibiti niediatoris,oon^-'nbsp;guofcuntpeccatafua, Si fordes naturæ’nbsp;confiduttt propria iuftitia, amp; finenbsp;Dei contra confeiendam indiilgcfi*^quot;^nbsp;uiunt peccatis. Bonitatem DeiabfconditâvocatprO' milsionemarcanam Euangelfinbsp;rium, vt Paulus vocat, de mirtendo,Anbsp;lïiiffo filio, de remifsionepeccatorûnbsp;propter ipfum, amp;accipie»dafide 3 • Nomine tabernacnli fœderis amp; temp]um,qui typus Chrdti fnbsp;runt, amp; Ecclefiæ, in qua qui niaoent,nbsp;fenduntur à Deo A tan tù m iàluantur,nbsp;nbsp;1 extraEcclefiara non eft falus. f. Gratiarum. aSio prÿ defenfione. Penedidus (laudandus) 2^^ minus, quomamnbsp;firicordiam fuarn tnihif/t.nbsp;t^temunita, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' |
ANNOTAT. IN
Cratias agît amp; Propheta amp; Chriftiis, vt vbiqucsprodefenfîone amp; hberatione mi-ranaa,expoteiiti3 amp; infidijshoftium, mo-Rentes, vtfinguliquoq; omnium temporûnbsp;cxaiiditiamp;liberatià Deo, fuo exemplo,granbsp;tias Deo agant,eumq; cclebrent.
Mmficanititii/èricordiam'] Admirando modo meliberauit ab hoftibus, reduÂo mein Hicrnfalèm. Nam mirificare mifericordiâ,nbsp;cfttnirabili modooftcndcre, feudeclararcnbsp;miferi’cordiam amp; bonitatcm,in exaudien-disamp;liberandispijs.
In ciuitate mttntta'] Tanquàm in ciuitate nunitifsima. Lutherus : 3*^« «'«« fcflc»
Ego enim^dixi jin anxietnte meaproteéîus fam dfacte oculo-y^mtuorumjti/b tàwen exaudi^nbsp;flt^ocem orationù me a 3 dum^nbsp;clàmaremadte.
Confirm.at jo prçcedctîs orationîs,quôd ctianifi varié fit tétatus,amp;, vt videbatur,ab-JcftnsàDeOjamp;ipfedeiperaretdeliberationbsp;ne, tarnen cùni inuocaret conftanter Sc âr~nbsp;denterDeum, abipfb exauditus fit amp; libe~nbsp;: Qü-Oduo monet,prioiùm varias eflenbsp;vicifsitudines, amp; quafi euripos tentationû,nbsp;amp;libcrationô, iuftitiæamp; gaudij in impiorûnbsp;mcntibus : deinde, Deum infirmant fidemnbsp;amp;trepidantcm non rcijcere,fed augere innbsp;‘nuocantibus,iuxta illud: Linum fumigansnbsp;nonextingaet. ItaChriftus in cruce pendens, tanquàm dereliftus à Deo,clamat :nbsp;nieus, quare me de'reli-quifti ? fed tarnen exauditus eft à Pâtre, amp; linbsp;beratus. Hoc igitur intereftinter tentatio-nèspiorum, amp; deiperantium impiorum,nbsp;quüd pi) concipiunc vota amp; preces, dcfpe-nntes prorfns ea abijciunt, amp; irafeunturnbsp;Deo, eumqjfugiunt tanquàm Tyrannum.
in anxittate] Aliter, in præcipitatione, id cit, cum teftinaré,amp; præceps fugercm Sau-lem me infequcntem. Vêtus textus habet :nbsp;In exceflu, hoc eft, pauore amp; confternatio-ne mentis.
P S A L M V M X X X t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7
Eobanus.
Diligire ô AniniA Dominum,pia peil ont, fanUx! Isjiruatfidei quos pia cura tenet.
iüefuperborumfailüfua tuit a rependit Pramia^fafiefos defiruitille viros,
Additèxhôrtatioriem ad pios, vt amp;ipfi, cùm tentantur, fuo exemple inuocent Deum, amp; expeâét liberatiôrieni, amp; auxiliuniinbsp;retinentes fidem amp;confeisionem verædo-(ftrinæ. Nam iraargumentatur : Ego inuo-câns Deum exauditus fum. Ergo amp; vos ex-audiet. Nam Deus non eiiTrüxroTruÄ^T^Hg,nbsp;amp;promißio de exauditione eft vniuerialis»nbsp;vtadRoman. 10. Omnis quicunq; inuôcâ-uerit nomen Domini,faluüs erif.
Diligire'] hoc eft, Obedi te Deo, amp; ftatuite vos terto exaudiri amp; liberari inuocantes,nbsp;nolitefugereàDeo tanquàm àTyranno.
SanUi eiiuj Ex Hebræo, Mifericordes, hoc eft,qui mifericordiam Dei amp; bonitatem ianbsp;exaudiendo liberando ie,expert! funt.
Credentes cuHodtt] Addit rationé àdefen-fione credentium, id eft, qui veram doétri-namretincntamp;fiduntDeo. Vêtus textus habet.-qui funt fideles,id eft,veraces, amp; counbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
ftantes in ampleâenda vera dolt;ärina Euari gelij, fine hypocrifi:amp; à poenis fuperbienti-um, hoc eft,qui fuperbè Sc arroganter con-temnunt veram dodrinam, eiusq; profef^nbsp;fores amp; doftores perfequuntur.
Facientibtts faperbiam] id eft, Qui agunt fuperbè amp; infolenter.
Ur tilt er agite 3 nbsp;nbsp;conforte- XXIIÎK
Zz/r cor ‘vefirum3 omnesqutfte-ratisin Eiomino^
Hoc eft. R etinete magn um amp; virileni à-nimum,in tentationibus amp;periculis, noa illis fuccümbite.
Confortetnr cor vellrum^ id eft, Crefcat in vobis fides amp; iriùocâtio, fiat ardentior, ex-peâatione liberationis promiffæ, amp; auxilijnbsp;diuini,refiftite fortiterdubitationi carna-li, promilsionibus diuinis,amp; exemplo meçnbsp;liberationis confirmati.
|
Afacteoculorum] ideft, ab oculis tuis,fa,uo teSebeneuolentia. 3. Exhortatto. ^Hr. nbsp;TyiltgtteDommH omn^ fdn- âï eùiS:, credent es cu^odit Do-minus3 nbsp;retrtbuet abundanter fAcïentibus Jù^erbiam. |
PSALMVS XXXII. FrrpA PSZLMES DAFID erudiens. Titulus duo continet. Autorem Plàlmî Dauidem, quia neceffarium eft extare autorem doéirinæEcclefiæjVtDauidcm, habere Spiritum fanâum, quo impelliente amp;•nbsp;ipfe |
tvc. LOSS II
2. Inftituit minifterium Legis,accufands peccatum in omnibus,amp;Euâgclij,promit-centisgratiam, reconciliationécum Deo,nbsp;rcmifsipnem peccatorü,amp;vitain xternamnbsp;crcdentibus.
3, Agnolcendum igitur eft 8c deploran-dumpeccatum originale, hærens in omni natura, 8c aétualia, quæfrudusfuntpeccatinbsp;originalis.
4. Confugiendû eßadpromißäin mißri cordiam, äe petenda condonatio peccati,nbsp;propter mediatorem, 8c accipienda ßde,nbsp;gratis.
Inchoanda eß noua obediétia ergaLe-gem, quæfruôus eßiuüitixßdeigtaiuitx, ieuimputatepropfgj-æçdiatorem.
amp;. Nou eß ßdendum büß inchoationi noux obedientia:,quæ impetfeß^ eßamp;có-taminata,red tantùm miferßordixDeßre^nbsp;mittentispeccatum,amp;nonimpatantis adnbsp;damnationem. ’
n« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'annotât.
ipfè Dauid, 8c alij Prophete locuti funt. 2.
Deinde commendationetn huius Piai-mi, à generc doôtrinæ, quod tradit prxci-puum Eccleiix, videlicet de agnitionepec-catorum, corum q; remißione gratuita.
ÀRGPMENTPM.
~ PiälmaseüdidadicuSf ßcut ipfe titulus inonet,eflèP/âJmum eruditioneni,reu do-£irinam,eradiétem oiiines decaufaSc modo iuftificationis, videlicet imputatióegranbsp;tuita iuftitiæ,amp;remiftione peccatorum.nbsp;Nam doccc hominem repntariiailum, feunbsp;ia{lidcaricoramDco,non propria digni- ,nbsp;täte feil meritîsjfed tantùm impiitattonènbsp;iaiHtixalienx, videlicet Chri{ii,per miferi^nbsp;cordiam Dei,accipiendaiide, GcutD. Paa-inbsp;lus ad Rom.4. poil exemplutn iußiiicario-nis Abrahxperßdem, fumptum ex Moiiê,nbsp;Centpinitio baius Pfalmi conbrmat prin-inbsp;cipalem propodtionem totiiis Epißolx,nbsp;Deuin iußißcare, hoc eß, iußum reputarenbsp;hominem,abfq; operibus legis, imputas einbsp;per bdem iußitiam, id eß, obedientiâ ßlijnbsp;ergalegem per ßdem. Sunt autem partesnbsp;PCaimi q.
t. Principalis propoßtio, i ußos amp; beatos tße,qaibus Deus imputatiußitiä,amp;remit-tic peccata ex gratia.
5- Conßrmatio propoßtionis per exem-plum Dauidis, qui agnoßens amp; conßtens iua peccata,iußusreputatus eß, amp;ïàluatus,nbsp;condónatis peccatis gratis, permifericor-
h PropoßtioprincipMüPßtlmi, deiußifira-tione, rofjiißio eßpecctttorurn, tonteCtigfßetrsitnnonim-putatio diuinagra-tuita.
cafy.
ba amp; confolado tn fcriptis Prophetici^ amp; monijs, amp; exemplis omnium fsnAorum,nbsp;AbrabxjDâuidis, MurixMagdäletts, Part,nbsp;Latronis,amp;c.
Üem^jhoceiï, condonattrex gratia,
f. Aceußatio generalis omnium hominüi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
etiam iandlorum, de peccato originaliamp;a-
étualibus,qup opus babent înduIgétiaDeij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfopoßtio eß Pfalmi 3c principalis do'
amp;condonatione gratutta. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlrina,omnibusadralutem neceßaria,rrrir
4. Exbortatioadiußosderefrenädacar- ß^(:icßx,Hominetn iußißcariamp; bcatiiclßgt; aalicupiditate, amp; alijs vitijs hxrentibus in id eß, ßeri hxredctrt vitx xternx (rratuitanbsp;naturaetiam renatorum, quibus tarne par- remifsione peccatorum, cöteéiiot^cAeO'nbsp;citDeus, agnoßentibusfordesSc emendä- tuai non imputatione gratuira pertuiCeri-t.ibus,quosobidixtari iuber, quod Deatn cordiam Dei,proptermediatorem ß!iemgt;nbsp;habeantpropitium, amp; hxredes futuri ßnt olimpromißhm, 3Cnunc exhibitum, cruct-ritx3cglorixxternx, hypocritis amp; impijs ßxum Screßifcftarum à morretquxdoßrt'nbsp;abieäiisinpmnasxternas.Additaeß quo- amp; conßtlario in fcriptis Prophet’C‘s amp;nbsp;quepromifsiodeconferuarione huiusdo- Apoßolicis conßrmatur peripicuß reßt-
¦ ctrinxEccleßx, amp;admonitio de caufà hu- quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
manarum calamitatum, peccato fcilicet.
EßautemhicordoScmodus iußißcati--onisdiuinx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemeritis. ItainquitdiuusAugußtnustu
i. Deus eximmeia bonitaiepatefecit ß, hunc Pialmum : C^ui funt beari? Non tu fuamq; volantatem inrecipiendohomine quibusnoninueneritpeccatum,nammo-.lapfo ingratiam,3eredimendoperßlium, mnibus inuenit : Omnes enim peccaue-Cenefts^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runt, 3c egeat gloria Det.
-ocr page 131-Si èrgô ih omnibus peccata inueniuntur, remaner,vt non fint beati, nifi quorum remifla funt peccata. Ex Hèbræo, vt Lutherusnbsp;in Genefi cap.4.amp; Vidorinus in hune Pfal-muni monet, legitur eleiiatst funt, à verbonbsp;nafajquod eleuare efl:,feu tollere, quo figninbsp;ficatur peccatum onus elfe intolerabile jnbsp;fub quo, nifi tollatur à nobis amp; leuetur pernbsp;filiumDei, iuxta illud loann. i. Ecce agnusnbsp;bei,quitGllitpeccatamundi. ItemEfa.53.nbsp;PofüitDômînus in eo iniquitaterii omniûnbsp;noftruih.-omnesopprimerenturcius molenbsp;in môrtcmamp; æternam damnationem.
Teclafunt] Tâquàm vmbraculo,quod eft ipfeChriftus,quinosfuaiuftitiategit,innonbsp;centiaamp;fanâitate,nefœditas peccatorumnbsp;noftrorû videat à Deo, amp; vt is oculos fuosnbsp;4uafi auertat à peccatis noftris.
Non !mputauit]hoc eft,Non reputauit,feu °'ftmauit ad damnationem , etiamfi hæ-fsatamp;fitprauitasnaturæ in nobis multiplex, amp; dignaæternamorte. Ita inquit D.nbsp;etnardusfuper Cantica: O folus verè bea-cui nô imputauit Dominus peccatum :nbsp;am quis nqn habet ? omnes enim pecca-aceufabit aduerfus e-tia Sufficietmihiadomnemiufti-propitium,cui foli pec-ted ’ quod ipfe mihi non imputa-ftiaafi non fuerit:nonnbsp;Pen ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftitia,ho m inis iuftitia indub
|çquot;^'^^^i'EtdiuüsAuguftinusPfalm.45. te fecit,perierasj quçnbsp;lon’
‘‘Upd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intelligit cor
rit J ƒ'’^”1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naturalem,cæ-
quot;aente.auerfionem à Deo in vo-in corde, omnium fanfto lion renatorum fide amp; fpiritu
tranfgrefsio-contra Icgem Dei, qui dupli-*^°”’‘iaifsionis amp;. omifsionis, item ®^an) peccatorum, feu fordes in naturanbsp;Deus in baptizatisnbsp;Chriftum remittit, tegit,nbsp;’'cm flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad reatum gt; feu damnatio-
•nittjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit D. Auguftinus : Re-
^’^’fed^'^^^cc^tumin baptifmo, novt non ktuf ?^iopcccatumdamnansnon repu-
'îiiinon r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto Icfu,
Spirin,iv. ^eundumearnem, lèd fecuiidum
vr ’^“quot;’«neceftin fpiritueiusdolus, ”^°'^quot;iicremitti,tegi,amp; nonimpu-Cûnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnofeentibusverè,
ntentibus peccata, non tegentibus,
ANNOTAT. IN PSALMVM XXXII.
vc hypocritis, ailtillis induîgétibus Jecurê, amp; finepœnitentiaamp;timoré Dei. Ergo inquit : In quorum Jpmtu non eft dolus] id eft,quinbsp;verè agiiofcuht amp; confitcntür peccata ,amp;nbsp;coufugiunt ad mifericordiam, promifl'amnbsp;in inediatoreiquod quia ipfe initio non fe-cerit, queritur cóieftum füifle in magnamnbsp;trepidationem,amp; dolores fenfifle,quos fe-cutafit débilitas viriûtotius corporis; cuntnbsp;autem agnofcerct peccata,confiteretur, 8cnbsp;peteret veniam, fe earn confecutum elfe amp;nbsp;fenfifle confolationein amp; lætitiam mentis,nbsp;ficutaddit;
Confitmaiiopropofitionis à fuo exemplo,
Qiwniam tacw cüinhueruni iih' oÿa mea^ dî4gt;m rugir em tot^ die^
Qwmiam dieacno£legrauâ ïï11 e/i faper me manas tua, con-gt;nbsp;uerfiis humor mei4S m urtditu^nbsp;temdtfliïiiam-}. Sela-.
Addit confïrmatiónem propofitionisâ fuo exemplo, oftendens fibi rum primùninbsp;remifla efle peccata adulterij amp; cædis , ànbsp;Deo gratis per mifericordiam,cùm illud a-gnofcéret, confiteretur peteret veniam,nbsp;amp; antea feniifte âcerbifsimos dolores in a-nimo, propteradmifliim peccatûj quibusnbsp;totum corpusdebilitatû fit,amp;omnis eiusnbsp;vigor exiccatüs, fteutin æftate torrida plannbsp;tæ exiccantur.
Duabus enim comparationibus,horren dos dolores perceptos ex fenfuiræDei,pronbsp;pter peccatum, exaggerât, priore fumptanbsp;àrugienteleône,quôaudito,animantiao-mniaperterrefiunt. Altera ab herbis are-fcentibusfoleæftiuo, quo amp;caufam dolo-ris, obiedum fcilicet ingratum amp; lædensnbsp;oftendit,amp;affedum,cordis comprefsioné,nbsp;amp;c qUafi àrefatâionem, fîcüt aitint cor Mar-chionis Cafimiri,vt refert Vidorinus, exé-ptüm fuifle arefadûj ficütpirum âdigncmnbsp;toftum. Itaamp;Chriftusqueritur Pfalmoar.nbsp;aruifle virtutem fuam tanquàm teftani ex-codam in fornace,fcuad ignem . Indiditnbsp;aufemDeus incrèatione hune cruciatunlnbsp;hobis,primùm,vt metus pdenarû coherce-at nosàpeccâdo:deinde,vttriftitiafeu vermis màlæ confciétiæ fit vindéx fcclerum, Scnbsp;teftis iudicij Dei punituri peccatû in om ni-bus, qui nô agunt pœnitentiam, nec petûÉnbsp;remifsionem peccatorum, propter Ghri-ftum mediatorem.
-ocr page 132-120 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
jQ«o«Mwflt;«caî]Cùm non agnoiceremamp; non confitererpeccata.
Lutheriis vertit:50«
gen/ 048 tft / Ort t£b nl(^tagt;olt beFcnncn / Ort^ eitel fänoe mit mw were / brt tt metn gcwflR«nbsp;Fetn feb» b«F«nnert/vnO rtllei«nbsp;rtuff lt;2fotte8 göte ttrt wen.
Conrabuerüntjid eft, computruerunt. Dë hoc angöre inqüit Ezechias; Sicut leo con-tri uit óm nia oßa m ea.
Manos fua] hoc eft, iratuaintolerabilis.
Humor meus'i Vigor corporis, feu humi-dum, vt vocit, radicale exiccatum eft, deut anæftate feruenteexiccantur plantæ radijsnbsp;folaribüs : quibus verbis deferibit dolores,nbsp;qui fentiuntur in iraDei, antequanl Ratui-mus nobis condonari peccata, amp; lædciamnbsp;concipimus de pJacato Deó,amp; remißis pecnbsp;catis:guam,inquit, fe tum demùm fenliiTe,-dim agno/ceretamp;confiteretur peccatum^nbsp;amp;peteret eius veniam,his verbis :
V.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmtiSiitiammeamnoab- j
LVC. LOSSII
Dixi'] hoc eftjConftituijdecreui apud me.
Etf« remifißi^ Heterofis eft in perfbna,Hc bræis vfitatumamp;freqiiens.Remififti,ideft,nbsp;ex gratia códonafti,nullis motusmeisme-ritis,aut dignitate. Ex Hebrxo Felix aniio-tatjegi poamp; : Leüafti, vel ftiftülifti, ficut innbsp;primo verfilm Icuatus iniquitate.
Q^VäESTIO.
Remittuntur ne omnia peccata, quan-tumnis magna à Dco,atque etiam ea,in quæpoftacceptum baptifinu amp;aftam pœ-nitentiam,/èmel vel etiam fepiuseximbe-cillitate humana relabim ur?
Deliâiummeum cogmt^jibi
Edam, primùm, quiainqüitDeus Efaix cap. I.Sifiierintpeccataveftraficutcocci-num,quafinixdealbabuntiin EtOrigincsnbsp;inquit;Nihildeipèrandum efthis,quicom-pnngunturamp;conuertuntiiradDominiim,
J- Tgt;' ‘ Z’x / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x* “““*j‘^‘^^t‘»rurjp/eCnrntus,iuoesrerruin
JCO?îdt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ßcptiestantdmremitterefratripecca-
ßreßiones meas Dom 'mo , nbsp;nbsp;nbsp;tunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cepdes,id eft,quotiefcun-
“ nbsp;nbsp;nbsp;¦z’/7 ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^P^(^cauerit.ErapoßolusIohannes iU'
refWjijhtmpUtUtempeccatifneL ^^it-Filioli, hxc fedbo vobis, ne pecceds, c / .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;ß(lüispece;fnprii- ndnneatnm fiahpmiis
mitd, conucrfo, fed Ule lîbi remitd non iï-niv, guideïperando contra. Ce, indulgentix oliiam claufedtdta firpcrcceptusellpopu-lus ludaicus, intercefsione Moiß,Danid,
catapoli bapdCm um, amp; quodefeunq; rela~ bimur,teftaturipfeChriftus,iubésPetruin
ta,redreptuagies fepties,id eft,quotiefcun-que peccaüerit. Erapoßoluslohanncs in'
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;Q^^^pcccauerit,aduocatum habemus
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^dPatrem,Ieram,iußum.In quetnioeü
Proponiturhicomnibusmodus confe- itainquit FuJgentius contra Nouatianos: quedi remiCsionem peccatorum, videlicet Qualecuiiq; fit peccatum ; àDeo potcßrc'nbsp;hic:primùm,vtagnorcamusexlegeamp;con- /---nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. ........
ßteamur veris gemidbusDeo peccata no-lira : deinde, vt petamus ab eo, amp; accipia-musßderemiCsionempeccatorum,gratis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ______
propter ßlium mediatorem : quam ßdem Manaßes, Petrus, ßliusProdigus, Galatx î fequitur dalciCsima conColatio , amp; lætitia P^ulo. Qjapd autem obijeiebät Nouatianinbsp;mentis, quæincboatio eß vitæ æternædta occaßonem dari peccandi per frequentemnbsp;inquicApoßoIusi.Ioann.i. Si conßteamur J^ccepdonem peccandum,adidre{pondet:nbsp;peccata noßra ßdelis eß Deus amp;iußus, vt Culpam non eße in Deo, rccipiente exim-remittatnobispeccatanoßra,amp;emundet menramiCericordialapCum ingratiam, fednbsp;nos ab omni iniquitate. Et Chryfoßomus: peccante ßepius,ßcut culpa noneßin tne-Nullum eßpeccatum,quantümcunq; graue ßt, quod mifericordiam Dei vincat, modo tempore debitopœnitentiam agamus,nbsp;amp; veniampetamus. Teneaturamp;hoc loconbsp;inßgnediäum D.Augußini, de vdlitatea-gendæ pcenitendx:In tribunal mends tuænbsp;aßende contra te,amp;reum conßitue teantenbsp;te. Noliteponerepoß te, ne Deus teponatnbsp;ante te. id eß, AgnoCceamp;conßtere peccatanbsp;tua, neDeusteoccultantem amp; defenden-tem peccata, eorum tibi fœditatem oßen-gt;
dat, amp; damnette.
dico,quodxgrotus vitzintemperantiscan Cam prxbetxgritudini.Erpoßmultaita conbsp;dudit: Inßitutaeß pœnitcndaad abolen-da peccata commi{Ca,nonadfuturaperpe'nbsp;tranda.
y. Accufadopeccati, harentisinforohumano genere.etia/nin/ifndif.
Pro hue (remißionc pcccß-toruEn) oruhtt u/hteowrù'J^r-t^/^3 tu tempore opporturo.Ve-
ScnonabCcondammfuturo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruutUTUtU f
IN PSALMVM DAVIDIS XXXI L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itt
adeum non a^proxi- hulattonCi confèrua ?ne ferua-* mabunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tin laudemte. Sela.
Tradiditdodrinam amp;cófolationenide iuftificatione,quæduobus conftat niem-brisfeu partibusxorifefsionc peccati,amp; pcnbsp;titionecondonationis, quæfir per miferi-cordiatn accepta fide, eamq; fuo exemplonbsp;confirmauit. latnadditvniuerfalem accu-fationem de peccato hsrente etiam in fan-ftis.qui peccata fua agnofcunt amp; veniam e-orumpetuntàDeo, propter inediatoremnbsp;filiuiDjficut ill oratione dominica,quilibetnbsp;fidelis orat,dimitte nobis,6 pater cœleftis,nbsp;débita iioftra, in quam ita inquit D. Augu -ftinus cap.57.de dogmatibusEcclefiafticis:nbsp;Sanétiferió amp;infuaperfónaorat, dominenbsp;diinitte nobis deliéla noftra. Anathema fitnbsp;contra fentiens, amp; fiftionem hac in partenbsp;lanéfis tribuens. Frahac'] reinifsione pec-catqrum itnpetranda:21itcr,pro hoe, quödnbsp;fcilicechærcntin omnium natura peccata.
Oral/à] Deum, vtfibi remittatpeccatum harens in natura,originale amp; multa aftua-ha,admifla vel omifsionevel cómifsione.
Slt;wilt;î(«]ExHebrço mifericors,hoc eft,qui pdrmifericordiamfanftus amp; acceptuseftnbsp;àDcogratis perfidem,propter mediatoren!. Alias etiâ fan élus dicitur, qui ad vfusnbsp;facrosdeleftus cil, amp; deftinatus : fie Chri-ftusfancius fanftorum vocatur, deleélus amp;nbsp;fegregatusadhoc.vt fiat viétimapro humanbsp;uogenere.î» tempore op/tortuno^ Miter, in tè~nbsp;poreinueniendi, feuinuentionis, quofei-licetDeus iniieniripotcft,quot;'eexaudir,nonnbsp;cnim femper Deus exa'udi t inuocantes,fednbsp;tantum cùm offert occafionem, nam ne-gleâusamp; contemptus non exaudit. Vndcnbsp;ProphetaEfaiasinquit capite5o. Quæritenbsp;DoniinuniDeum,dum inueniripoteft,in-uocate eum, dum propè eft.
r'w/wfaiHenJEtiamfi hærent in fanélo pec-catoruni reliquiæ, quas Deus inincredulis punit, tarnen hæ non oppriment iuftumnbsp;inuocantem Deum amp; credentem liberati-onem.Aliterprofeétô, Felix quippè.Affirmât autem, quôd Deus ita exauditurus fitnbsp;inuocantem in tempore opportuno, vt etinbsp;amff verfeturin diluuio aquarum multarûnbsp;tribulationum amp;periculorum , tarnen a-qnæjhoceft, pericula, non appropinqua-turæ fuit ad eum ,ita vt in eis fubmerga-tur, amp; pereat. Hac confolatione amp; ipfe Da-uid fc fuftentauit petens fe régi amp; conferuanbsp;riàDeOjinquiens.
' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refugium meum in tri-
Reftigtnm'] Felix fecretum,Alitcrvmbrâ-culum , latibulum , feu latebra, in qua quisabfcondittir feu occultatur,ne abre-ptus interficiatur ab hoftibus, ficuc Ab-dias abfconditamp;texitProphetas,neinter-ficerentur à lefàbel, 3. Regum 18. Itemnbsp;Pfalmo 91. dicitur: Qui habitat in abditonbsp;feu latebra altifsiffli,in vmbraomnipoteii-tiscommorabitur.
Conferua mein mbalatienei îdeft, eripe est hoftium manibusificut reliquiæexercitusnbsp;eripiuntur,nefimuloccidanturomnes.-velnbsp;ficut ex naufragio inundanribus aquis, ali—nbsp;qui emergunt, enatantes in tabella.
Vt feruatus laademte^ Ex HebræO legitut, Canticis liberati circundabis me, hoc eft,nbsp;faciès me, vt tibi gratias agam pro libera-tione, carmina canens, qualia cantate Ib-lentliberati exprælio, feuca:dc, perfufiin-genti lætitia propter liberationem.
Intelle^ufn-ttbi dabo^^ do-“ Viil cebo te m '^via, quam gradieris,nbsp;.o^Qulo meo te regarni.
Propheta, ne videatur dubitare de libe— rationediuina.introducitquafiperDialo-gifmû Dominum refpondere amp; promitte-re ipfi amp; omnibus petentibus, güberna-tionem amp; præfentiam fuam,in fua cuiquenbsp;via,ideft, vocatione, vtlabores cedant adnbsp;gloriamDeijamp;ipfisac multisfintlalutaresnbsp;amp;vtiles-
Intelleilum dabojid eft, erudiam te,vt Icias quid agendum fit tibi, in viajid eft,in vocatione, quæ abfque Dei auxilio Âjprælèntia,nbsp;neque alijsneque nobis eftfalutaris,iuxtanbsp;illud Ieremiæi9. ScioDomine,quód nonnbsp;eft hominis via eins, neque eft viri dirigerenbsp;greffus fuos.
Dacebote] hoc eft, regam te confilio,amp; perficiam ne labor tuus fit inanis:f^ vt pernbsp;te orneturgloria mea, defédaturpopulus,nbsp;colligaturEcclefia,amp; multi gubernationcnbsp;tuaamp; miniftcrio vocentur ad focietatemnbsp;vitææternæ.
Ofulo meo fere^S^locutio eft fumptaàprin cipibus amp;alijsgt; qui non folum verbis, fednbsp;nutu etiam oculorum, amp; capitis, quidfie«nbsp;ri velintjfignificant, nein pericula illi,qui-bus fanent,incidant,aut fe vfpiam lædant:nbsp;ficut aurifaber intentis oculis intuctur có-ieélum aurum in vas teftaceum, nediutiusnbsp;in eo relinqnatur. Ita Deus obferuatno-L
-ocr page 134-LVG. LOSSII indeaprxmijs fperantium in Deutn t quosnbsp;mifericotdiafua circuhdat,hoceft,exauditnbsp;Si ill uat, in hac vita, amp; in futura ornabit x -ternalætitia, de qua Ixtati eosiubef, tan-quam in Epiphonemate Jeu concludonenbsp;Pfalniijinquiens.
ANNOTAT.
ftras omnes aflinones,certamina,amp;pßnlt;;“ Ja, nc in ijs diutius maneamiis, quam ruili-ncrepo 'umus:fèd dat cüm tentatione exiquot;nbsp;tum, Ytpofsimus fufferre.
Esihortati» adpœnitentiam, amp; cohercendaf
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnales cupidttates.
istolttefiertyfîcîdteijuusç^ mu-
Ldit^jnmiinDomino^exttl
lits,qmhMnoneHmtellsaui, In i^teiufl,,?^glorMmimo»gt;neirc
étiùorde.
chamo ç^freno max 'tUas eorum
n • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- .nitujuj[i'ropnetainnoerianiio,tx.i.uu
conjtrmgegt;cumnoapproxi?nanf drmauitiho exemploSi omnium piotum
TradiditPropheta in boePiaimo,amp;con ______ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ Inbsp;in£ccJena,hancdoôirinam pr^cipuè necefnbsp;fariam patefadtam tantùm EccleCixDeùnbsp;Omnes homines eßepeccatores, amp; Deuinnbsp;ex gratia ea remittere, tcgere Si non impa^nbsp;tare, omnibus agnofcentibus peccata,S£adnbsp;ièntiétibus promirsionidegratuita remif-donepeccatorü,propterCbrillum, St. adquot;nbsp;eße Eceledx Sißngulis membris prxfen-tem adiutorem inafßiäionibus. Si daturanbsp;illis veram falutem Silxtitiam pod banc vinbsp;am. De hoc tanto benedcio hortaturnuncnbsp;in Epilogo, vtfandii omnes lxtentur,8igranbsp;tiasagant Deo, expédiantes confumma^nbsp;tarn hberationem Silxtitiam pod banc vi-tam. ludosvocatiudidcatosàDeo feuac^-ceptos ab eo tn gratiam. Redtos corde, qui
PromiEtDominas Pramp;phctxamp;älijs pijs libetationem amp;prxientiam in aßiiäioni-bus. Nunc addit exhortationem, vel i-pfeDominus vel Propheta adprxdandamnbsp;nouam obedientiamamp;cohercionem car-nalium cupiditatum,üne qaaDeus non exnbsp;audit, neqaeadiuuatinuocantes. Jmoin-uOcatio Si ßdes non poted eiTeciim milanbsp;conCcientia, ideo opus eil omnibus pœni-tentia Simortidcationecarnalium cupidi-
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatum,iuxta illud adRoma.S.Si fecundum
Catncin vixeritisimoriemini.
Nobtefierißcut epnu dmult^Jhoc ed,noli-teindulgcre vagis libidinibus St ceteris pec catis contra confcientiamjiicutequiSi mu ' -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--------- -----’
lianimantia carentia ratione Si notitiaivo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fua peccap crcdunt ea llbi
lüntarisDeifCaditatisSialiarumvirtutum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-----------.-»-....au.-
fed conâringite, hOc eil, cohercëte tanquâ ^^^^‘^ ümpliciSi veto corde inchoanC
Ê1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a a
^^tttgtatJspropter Chridum, Sein bacd-èquósSimulos,chamóièu lupatóSifreno, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttbedientiatn. Obièruanda edSt
carnem Si veterem Adamatti, né peceätis ^^'^^^‘^i^^niuerlàhsomnes, iaxtaillud pro libidine fua induJgeat, iuxta iilud adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
man. lo. C^niTquis inuocaucrit nomen D0‘ mum faJus erit.-non cil enim dillinäio velnbsp;ludæi, vel Grxci, nâidem eüDominus o-mnium, diuesin omnes inuocates ipfuui.
Horna. 8. Né regnet peccatum in mortali vedro corpore, vtobediatisilli percupidi-tateseius. Eti.Petria.DHedliobrecrovos, t-o. ¦------ r -----
tanquamaduenasSipercgrinös, abdinete nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qodirmaamp;conlolatio oipponenda eil
à carnalibüS doncupifcentijs, quxmilitant ^ß^^ßjp‘^gt;departicujaritate,neq; enimDe^ aducrdisanitnam. EtD. Paulus Cuum exé-plumproponit omnibus, t. Corinth. p.in~nbsp;quiens : Cadigo corpus meum. Si in ierui-tnréredigo. Cùmnonapproximatttaiitejhocnbsp;eil, cum mulus, equus,ided, carnaliscon-cupifeentia non obtempérant tibi, incirannbsp;tes readpeccandum,
us eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deut inguitD.Pe'
trus, Aamp;orum to. Reipfa comperio, quod non dtperronariim reCpedtu^apudDeamtnbsp;fed in quauis genre, qui timet ipüimamp;oponbsp;raturiuditiam, is acceptas edilli.
OßJBCTIO IN PRINPM verfutn Pfabni.nbsp;InqiiitalibiPropheta: Beatus qui intelU
Erlt;io non folùm beatus ed, cuircmittit.
4 . De caußs {alamitatum bumanaruM.
gitdiperegenumSipauperem. '
-v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo non folum beatus edcuircmittft,
Additrationem exhottationis,primùm àpœnisimpiorum,boeed, indulgentiumnbsp;peccatis contra confcientiam , amp; hodiiimnbsp;Euangeli), Monensdmul de cauds calami-tatatn humanigeneris,peccatis fcilicet, de-
tegitSinon imputâtpeccatum, fed etiam qui opera dileäionis prxdacproximo, Sinbsp;perconfequensnon folùm fidesiadidcat,nbsp;dèdddesamp;bona opera coniundiafqaam d^nbsp;dem formatam vocant, iciUcet dilediione.
respon^sio.
Nego eonieduentiatn, qaia eil fdlacix
° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compo- ’
-ocr page 135-IN PSALMVM DAVIDIS XXXII I. compofitionis, nam bona opera innego-Ù0 luftificationis male coniunguntur cumnbsp;fide,tanquamcaufafeu meritum iuftificâ-tionis-.nam ideo fides folaiuftificar, quianbsp;folaintueturamp; apptehendit filiumDei,e-ius^i mérita,propter qu« fola i uftificam urnbsp;amp; faliiamurdd^ue primùm vtcertafit pronbsp;mifsioamp;expeâatiovitæ «ternæ, fîcut inquit Paulus,ad Roma, q.ldeo ex fide daturnbsp;hçreditâSjVtfecûdû gratia firma fit promifnbsp;fio. Deinde vt debitus honos tribuaturnbsp;Chrifto. Ita inquit D.Ambrofius 2 Timot.nbsp;2. Maaifeftè beati funt gt; quibus fine laborenbsp;vcloperealiquo remittuntur iniquitates,nbsp;amp;peccatateguntur.
PSALMVS xxxni.
Pßtlnius Dauid,
jIRGPMENTFM.
PSaltnusertadhortatorius. Namhorta turineoEcclefiamamp; fingulos piosadnbsp;2gnofccndum amp; celebrandum Deumnbsp;verum amp; ætetnû, propter opus cteationis,nbsp;amp; cóferuationis omnium return, maximenbsp;veroEcclefiæamp; fingulorum membrorumnbsp;ieupiorum,quosDeusimmenfabonitatenbsp;alit,tuetur, amp; confer uat,amp; Urgitur eis Felices Sc falutarcs euétüs in vocatione cuiusq;nbsp;ÖC confutatur impia Philofophorum opinio de perpetuitate mundi, amp; dubitationbsp;tthnica de prouidentiaDei,qnem yel magna tantùm curare putant,vel omnino ne«nbsp;ghgerereshumanas, non exaudire precesnbsp;‘nuocâtium.nonadefleopificiofuo, fedabnbsp;^difcefsiifeficut architeétus difeeditab «-dificio, permittens eius curam domino,amp;nbsp;inauiædificata difeedit Faber, relinquelisnbsp;^niNauclerogubernandam,amp;conferuannbsp;damdnfetituramp;admonitiodetimoreDei,nbsp;« fide, quorum ilium excitât in mentibusnbsp;lt;:ogitatio de potentiaamp; maieftate Dei.Hacnbsp;togitatiodebonitate amp; mifericordia, quanbsp;J'^otusadeft humano generi amp; Ecclefi«,a-'tnsearn, deFendens, amp;conferuans. Suntnbsp;intern partes quinque,nbsp;u ^topofitio exhortationis ad celebrandunbsp;^^û.eiusq;ratiôestres, fumptçà reritate,nbsp;*‘fiFericordia,amp; potentiaDeiin condédis,nbsp;tonferuandis,amp; regendis rebus omnibus.nbsp;Narratio operum amp; beneficiorum Dei,nbsp;Stcationis,cóferuationis,amp; præfentiæ eiusnbsp;Jq nutïiano genere,maxime verö in Eccle-fia,cuius hottes,tyrannos amp; alios reprimit.nbsp;?• Defcriptio veræ Ecclefiæ agnoîcentis,nbsp;^üocantisamp; celebrantis verû amp; ætetrtUtllnbsp;ye.'bconditoré amp; cóferuatoré totius muilnbsp;^‘,invcraagnitioneamp; fiducia mediatoris.
4. Antithefisjquadamnaturfîduciahum» naruni virium,amp; commendatur fiducia ve-ræEcclefiæ in Dcum.
Exemplum Prophet«amp;aliorufn{anâô rum agnofcétium, Si inuocarttium vcrumnbsp;amp;æternuniDeijmjvtamp; alij inuitentur o-mnibustempöribiis gt; ad agHofcendum 8cnbsp;celebrandum Deum.
Pfopoßtio exhortatioftù,
Exultât e iufli m ÏyotntnOiitè^ £los {zYÀvc^jdecet collaudat'to.
Confite mini Domino in Cy-^ iharajtn Pfaiterto decem chor»nbsp;darumpfiaÜitè dit.
Cantate et canticu nouUi bené (fi\i2.Viïtç,ï}pfiillite in uoctferatioe
Propofitio eft exhortatiohisfubinde re-petita, iiï quä confiderandæ fuut circum-ftanti« tres,qui laudent, qtiem, amp; qüö.
1. lufti amp;telt;äi,hoccft,iuftificatiaDeo, 8c accepti in gratiam, remifsis, tcdis, amp;nonnbsp;imputatis peccatisjficüt iri prgcedente Pfalnbsp;tho diétumi eft.
4. Aetetrium,viuum 8c vemm Deum,cófl-ditoremamp; cóferuatoré reru omnium bo-nariim, nonidola gentium commentitia, louem, Mercurium, Apollinem, Dianam.nbsp;3. Corde,lingua,amp; muficisinftrumentis,nbsp;cytharaiPfalterio amp; alijs,quibus Dauid Pfalnbsp;mös CaneUdos inftituit, i Patalip. ij- Etnbsp;eapIacentcarrninamuficaDeojCÙmfiuntnbsp;in /piritu,hoc eft,in vera notifia Dei,amp; me«nbsp;diatöris,amp; veris motibüs Cördis,püèiiiten-ti«,timorisamp; fidci. Eftque hïc infignisnbsp;cómendatioamp; lausMuflcf,quaamp;ipfiAn-geli in coslo celebrant Deum,caneütes finenbsp;intermifsione, Sanétus, Sandus, Sanâusnbsp;Dominus Deus Sabaoth.Efaiæ 6. Et verènbsp;diftum eft :
Cantica diuitiiplaçantpia numinis irantt Cantica magnificum natafonare Deurtt.
Eo/fdfe]hocquot;eft,gaudeteJætamini,ficut infineprxcedentisPfalmi dixit fLætamininbsp;in Domino, amp; exultate iufti,amp; gloriamini)
Peplos decef] hoc eft,decet, vt reâi collau-dent Si celebr ent Deum, corde, lingua, amp; Muficis inftruraentis.
Conßtemini\ hoc eft, laudate amp; gratias agite.
Cantate cantßum nouum'] hoc eft, nOUlS amp; Ipiritualibus motibus,timoreamp; fide,amp;c.
t
II.
lit
I
S. LOSSII
cij mundi,quodcóple(ftiturtres quafipât^ tes leu fpecies,cœlum,terram,amp; mare: quinbsp;narratione explicat.'præcedentes ranone*nbsp;tres, de veritate, mifericordia, amp; omnipo“nbsp;tentia Dei. Eftque hæc fententia: celebran*nbsp;dus eftDeuscorde, lingua,amp; organis mu-ficis : quia immenfafapientia, bonitate, amp;nbsp;potentiacondidit res omnes, easquecon-»nbsp;lèruat amp; gubernat præfens, colligitnbsp;clefiam çternam,amp; défendit in humano genbsp;nere, vtipfe cognofcatur amp;celebretur abnbsp;C3,amp;in hac vita amp; in omni æternitate.Suntnbsp;autem in hac narratione confiderandxcifnbsp;cumftantiæ.
1. Quis condidit, ex quo, per quid,amp; cur,nbsp;quomodo?videlicetçternus,amp;verusDciis,nbsp;qui ell pater, fîlius,amp; Ipiritus fanâus ;funcnbsp;enim operadiuinitatiscommuniaamp; ihdi-uifa, ab extra.
2. Exnihilo feu nullapræexiftére materia.
3. Per verbum, quod eft fibus,amp; imago æ-ternipatriscoëlfentialis.
4. Motusnullacaufaimpulfiua exteridri,nbsp;fed tahtü interiori,immenfafcilicet miferlnbsp;cordiaamp; bonitatefua: quia cuim Deus eftnbsp;fummum bonum, non potuit non condc-re mundum,hominem, amp; res omnes vifibinbsp;lcs,amp; inuifibiles.fequehominipatefacere,nbsp;vt fe ipfum illi CÓ m unicaret, hoc eft, fuamnbsp;fapientiam,lucem,iuftitiam,lætitiam amp; bonbsp;nitatem.Eft enim bonum, vt inquit Arifto-teles,cômunicatiuum fuiamp;alterius. Cau-fafinaliseft notiria amp;celebratioipfius di-uinitatis, quæ d Qcct in conditione rerum,nbsp;ficut inquit Apoftolus adRoma.r. Qu«nbsp;funt inuifibilia illiusfDci jex creationc mûnbsp;di,dum per opera intelliguntur,peruiden-tur,ipfaq; ærernaeiuspotéti3,acdiuiniras.
5. Quomodo, liberrimèfcilicet,nulloco-'nbsp;gente,amp; cùm voluit condere mundum, fient inquit.-Quæcunq; volui tjfecit. Eft enimnbsp;Deus agens liberrimum, non alligatusadnbsp;caulàs fecundas. Ideo non ab æternocondinbsp;dit mundum, neemundus eft æternus, vtnbsp;imaginaturAriftoteles. rfriojquodeftipfiînbsp;filiüs Dei æterni patris, coæternusipfi,nbsp;ê/iosat©-, ficut Genelisi. dicitur.Dixitqucnbsp;Deus,fiat lux,amp;c. quo refpexitlohanncs-1.nbsp;capite inquiens;In principio erat Verbum.nbsp;EtjOmnia peripfum fada funt, amp; fineipfonbsp;faftum eft nihil,quod faâum eft.Et Colof-fen.i. OraniaperipfumffiliumDei)amp;innbsp;ipfocreatafunt, ipfe eftante omnes,amp; o-mnia in ipfo confiftunt. EtadHebraosi.nbsp;Quem ( filium ) conftituit ( Deus pater}nbsp;hæredem vniuerforum, per quem amp; fecitnbsp;fecula.
Domini'] Dei patris,cui creatio peculiadquot; terattribuitur, ficut dicimus in Svmbolo:nbsp;' Credo
124 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC.
I« rociferatione] Aliter,in iubilatione,hoe eft, lætitia mentis amp; modulatione artifici-ofa vocis, amp; muficorura inftrumentorum.
Ill I. nbsp;nbsp;Qma return efi ‘uerhum do-
mim, nbsp;nbsp;omnïa opera euis infide,
(fiuht feu præftantur, certo amp; fideliter.)
V. nbsp;Ddigd tufiitiarnnbsp;nbsp;nbsp;indicium:
mifertcordta T)omini plena e^l terra,
Additexhottationis rationes tres,fnm-ptas, 1. Averitateamp;certitudineverbi Dei præftantis omnia certo amp; optima fide, quçnbsp;promifit pijs, amp; comminatus eftimpijs.nbsp;2. A iuftitia amp; iudicio Dei,quoriim ilia iu-ftificat credentcs ex gratia, hoc dam nat amp;nbsp;iudicatincredulos. 3. A mifericordia,quanbsp;temperat amp; mitigatiudicium,hoc eft, pœ-nasadmirando modo,ne omnes abijciatnbsp;amp; damnet,iuxta regulam legis,ficut inquienbsp;’ D.Auguftinus,inPfalmum3o. SiagatDe-us veraciter ex régula legis propofita,dam-nandus eftpeccator.hac régula fi agerer,nbsp;quern liberaret?
Mifer'tcordia Domini plena eß terraßioc eft,in omni loco, amp; rebus conditis etiam in minimis lucetamp;confpicituromnipotentia, lanbsp;pientia, amp; bonitas Dei, quocunque te ver-teris, amp; alpexeii. hoc mundi pulcherri-mumtheatrum,lèuopificiumjâcut inquitnbsp;Stigeliiis:
Ertiicai ex ipßs diuinapetentia terrii, Etleuisesl eefpes quiprobat eße Deunt.
Iteiti.
Ättt mihi planta fuif numë demoßrat ab herbii, Prafentem^ refert vna vel herba Deiim.
A ut operü feries autorem tota recenfet. Qui facit amp; lato cun^a vigore fouet.
2. iSlarratio beneficiorum creationu ir confer-uationis cœli, terra, marie, amp; rerum bonarum omnium, condita-rum ex nihilo.
VJ. nbsp;nbsp;l/'erbo T)omini cœlifabîi (for
mati)fidnt nbsp;nbsp;Jj^iritu oris eitts o^
mnü exercitus eorurru. y 11.nbsp;nbsp;nbsp;Con^egans,ficut in tJtre, a--
qunu maris iponens in thefiduris
Narratio de creatione,conleruatione,amp; gubernatione admirandi theatri fç» opifi-
-ocr page 137-IN PSALMVM DAVIDIS XXXII I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laj
Credo in Deum patrcm omnipotentem, treatorem cceli amp; terræ.
1. QuiaDeus pater eftfons totius diuini-tatis. Deinde vtdifeernatur hac proprietäre, à filio amp; fpiritu fanfto.
vtGenefis primo inquit Mofes,In principio creauit Deus ccelum Sc terram,nbsp;Compleâiturautemfcriptura nomine cœnbsp;liamp; cœlorum.i. Empireonillud feu fupre-mumccelum,habitationemDei, Angelo-rum,amp;beatarum animarum, quod Sc cœ-lumccelorum diciturprimo die códitum.nbsp;Deinde firmamentuni conditumfecundonbsp;die, hoc eft, regionem totam aetheream,nbsp;quod continet primùm mobiles omnesnbsp;ftellaSjCi planetas,orbes cœleftes,certo or-dine Sccertis motibus diftinâos. Hebræisnbsp;dicitur Chamaim,ab aquis,Latinis ccelumnbsp;dicitur,àcœlando,hoceft,iculpendo,quodnbsp;ftellis eft infignituni. Sc quafi fculptum: velnbsp;aGræco.xoûo^, id eft, concauum,quod cœnbsp;li figura eft concaua.
f^^i/anfJGræcè iSEjgt;£w9-»cr«('gt;hoc eft,fir • piati fuijt, vnde firmamentum vocatur, ànbsp;loliditate,quafi firmum munimentum. Prinbsp;^um omnium autem condita eft à Deonbsp;^.^nihilo,rudis,informis,amp;impolita mate-‘¦’a.exquapoftea Deus ornataamp; diftinâa,nbsp;Çœlum amp; terram,hoc eft,res omnes,vifibi-^^®^fiiuifibiles, condidit.
fanftojnon creato, fed créante, co?terno,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patri amp; filio, qui tertia
^ftperfonà diuinitatis, ficutlob 26. dici-Spiritus Doniini ornauit eœlos.
Exercitiis «ram] hoc eft, multitudo,vis amp; ^‘ficaciacceleftium corporum,vtSolis,Lu-planetarum cæterorum,amp; ftellarum o-^¦gt;ifium. Orbes cœleftes, elementa, amp;c,nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excrcitum,quôd corpora cce
Jftia inter feordine, quafi exercitus mili-^fis,aptifsimo difpofita funtamp;diftindfaj J’t^er quæ fol eft primus quafi Dux amp; mo-eratoralioruraplanetarum, quern cæte-j^''el præceduntvelfubfequuntur,vel in eisnbsp;^’^^tibus incedunt, quern excrcitum amp;nbsp;^uietn,quafi inRepublica optime ordi-S^^^li) font patricij, alij équités, alijnbsp;n’Ï’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hifee deftribit Ml
Jfius, fiem; ftodtifsimus Viétorinus ci-^auit:
ingentem populus Jefiribitur vrbem, patres retinent, amp; proxitfiumf'nbsp;iluefiernbsp;locum,poß louent fuccedunt agminaplebisinbsp;‘i^^VHlguiiners,magnitamp; fine nominetur-1^4 ta.
Sic «4r«r4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiedarum condidit,vtfint
^^ptocernmfimtles aliriutt» {rimas fiet^uatur
Languidior, tenusfiileitdens ftslgore eaterua Sidera, nansparibusfieertent omntaflammiStnbsp;Ipfeficus ignés ather tolerare nequiret,
Totus e^Mcenfio tnundits fiagraret Olj/mpo.
Genefisi. Con-gregenturaquæ, quæ fub cœlo finit,in locum fuum,vtappareatarida,in qua feilicet habitenthomines, Scanimantia: namnifinbsp;Deus mare quafi repagulo initio conditionbsp;nis coércuifl'et,leuitatefua exundans ob-rueret totam terram. Vnde inquit lobnbsp;capite 26. Terminuin circundedit aquis:nbsp;amp; ipfe Deusinquitcapire^S. Cîrcundedinbsp;mare terminis nieis,amp;pofui veftem, Sc o-c-ftia, amp; dixi, vfque hue venies,amp; non procédés amplius,amp; hic confringes fludus tuos.nbsp;Itaamp; Poëta Ouidius :
Etcalo terras, amp; terris abfiàdit vndas.
Et liquidum Jpiffo fiecreuit ab] aère calum.
Cæterùm terra circumfufa ab infimà parte mari, amp; vndequaquam aere, pendetnbsp;immobilis pondèribus librata fuis, iravtnbsp;neq; furfumtendat, nequedeorfum ruât;nbsp;vnde admirandaDei potentia côfpicitur, •nbsp;ficut lii verficuli Poêta: Ouidij monent,
Terrapilafimilü,nullofulcitninemxa, Acreficbreélotamgrauependet onus.nbsp;' Quibusaddidit quidam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
CùnstepettdefUi reput as infiftere terra, îiôntie vel htnc elarè conjpicis ejfie Deum ?
Ponens inthefauris'] hoc cft, in locisabdi-tis, amp; occultis, ficut thefauros recondere folemus in lôcis abditis.
'^byff'os'} hoc eft,mare ipfum profundum. Nam aby/liisprofunditarem fignificatim-metifam aquarum, feu maris. Aliter, ponens Abyfl'os thefauros, hoc eft,veluti thefauros.
T^imeaf DommumjÇtïmctc) viit omnù t erraah eo autem met liant omnes inhabitante^ orbemnbsp;terrarum-3.
Additadhortationem ad totum huma-num genus, de timoreDomini.quem mc-ritô in omnium mentibus excitât, confide ratio maieftatis SepotentiaeDei, qui vbiq;nbsp;prælèiisadeft, intuetur amp; cognolcit fingu-lorum corda,confilia,cogitationes,diâànbsp;amp; adioncs, ficut inquit Poëta Ouidius :
AJpicsuntoculisfitperi tnortaliaiuftis,
Lî
-ocr page 138-I, VC. LOSSII
tarepoteli. Ergo irriti fant omnium hoini num conatus, amp;confiJia,qijibiisdelereco-nâturEccle(iam,quodhi{loriæte{ianturtynbsp;rannorum omnium æracum^ Pharaonis,nbsp;Antiochi,Arhogaili,Maxentij, Diockua..nbsp;ni,luliani,amp;c.
OBIt-CTIO Deaternitatemuniii. Exnibiio nihil dr.
Ergo m undiis non efl creams ex nihilo, amp;per confcquens mundus edxternus.
RESPO NS IO.
Nego conicqiicnriam,amp; rcfpondeo ad nihil dtPhyûcè, id eil, ex nat iiralitcr agenti-bus. Eilenimveramaiorde conditisianinbsp;rebusàEieo, Scordinatis, vtnibil iam, niCinbsp;exprxexifiente materia,dat, vtpullus tit exnbsp;ouo, planta ex demine. Sed falla eilmaiornbsp;deoperecreationis mundi, quern Deus a-gensliberrimum, ciim voluit,libera volunnbsp;täte ex nihilo, du^ Q[jj[jipotcntia,condidicnbsp;dolo vcrbo, dcntdiciturCjene.i DLutDeasnbsp;datlux,drmamentum,amp;c.amp;dadcum eil:Etnbsp;hicProphetaipdedixit,amp;fadta dunt. Itemnbsp;Paulus ad Rom. q, Vocat ea, quæ non dint,nbsp;vtdnti
aristotelis, degensindnitum nópoteilcile ocwdum.nbsp;Elens eilagensintinitum.nbsp;Engo Deiisnó potuiteti'cociodus : éi'pernbsp;condequens,abæternocondiditmundum,nbsp;deut ipiè eilæternus.
RESPONS fo-
Nego condequentiâ,amp; reiîiondco perdi dinôbonem,nam agensalind agitnatiirali
nd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT^
EtEobanus in Eccledaden.
Ipfe etenïm ceedt folio fiiblimis ab alfa. Omnia cœlefli luminè noflra videt.
Vt^ vider, ßc qua gerimtis, Deus omnia ridet, ^a ratsone huic tugarrulus eße voles ?nbsp;Omnis terra'} hoc eil, omnes homines ha-bitantesin terra, deutadditexplicandicaanbsp;fa, ab eo metuantomnes(paueant)cómo‘-ueantur,cr:tÂiv3ÿTei)amp;p, omnesinhabitatonbsp;res orbis terrarum.
Qî^ntam ipfe faéia
/unt: ibfe mandauid, crea^ maioremperdidinétionem,Exnihiloni ßtnt.
Ratio exhortationisdumptaà Deocre~ atorcomnium rerumpdædente, amp;cogno-feente omnium condliaamp;adiiones,puniennbsp;tepeccata,ellque reilimonium euidens,o-mnia condita eile à Deo,idque iblo verbonbsp;exnibiio, iletOTeomnia dicente amp; mandante Dco,dcut Genedsprimodicitur; Etnbsp;dixit Deus, datcœlum amp; terra, amp;c. Et da-éium eil. Ex Hebrxopro dadla dunt, legiturnbsp;fuit, amp; pro creata dunt, iletit, dcilicet orbisnbsp;terraru m, amp; trib uiru r hac ledion e per pro-ibpopaeiam rebus inanimatis, vtterreeSenbsp;cæteris,dendns Se voluntas obediendi Deonbsp;conditori,dcut Baruch q. diciturtfiui emitnbsp;tit lumen amp; vaditamp;vocauitillud,Seobeditnbsp;ei in tremore. Vûcatæduntilellæ, St dixe-runt, addumus,amp;}uxeruntei, cum iucun-ditate, qui fecit ipdas.
Do min Ulf rJfßipaf cof^/Dge-
X.
frxfdajjacfd oogfdudfouej tcr,qnoddudpendereaâionemuonpoteil, admota materia conueniente, vtignis norinbsp;poteilnon ardere, admota materia arida,nbsp;aqua nonpoteilnon hnmeâarc,amp;c. Aliudnbsp;eil voluntarinm, hoc eil, agens cùm vult,nbsp;iraDeusprofita libertäre nonpotuitcon-
^ogu/oru?n.j.
Exponit pr.Tfèntiam Dei in hunianoge-nere,didsipanciscontilia tyrannorum,Sro-mnium qui dcIereconanturEccledam,e- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;
tiatnddapientidsimeinilituantamp;occultent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rihxterno mundum. Ideoiuquitalibi
iniidias. ItadicitnrapudEdaiam:Initecó- quot; nbsp;nbsp;gt;
Eiium, amp; non det. SicNicanor Dux Anti.
ochi minitans exilium rempli, interfe-diusefl, ScArbogailus duperbidsimè minitans de ex Mediolano faâlurum ttabulnm equorum, viétus à Theododo ingentipræ-lio, in fuga dbimortem condciuit.
pt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« a ¦ , iUHLitiClliajVL
XI COfigUdÙm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m zditiopromidsionis, dcmittendodcuuue,
tfderffum mafief cogifztdioppamp;f ~
iùgeuerudfopfe Çfgd-
^mdilCnt') nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxta\'erdcnlum Grsrcuui.
Antithedsde potentiaDei,amp;: immuta- J bilitatecondliorum eius. Nani quædecre- (aucdti^.
litDeuSfauUâcreatur^impcdire autmu-
Propbeta, Omnia qnæ voluit, fecit, nee tarnen ab æterno Deus fuit ociodus, ded opera interna amp; diuinitaris, vt{unt,gignere,gi-gni, amp;procedcre, inter perdonas cor cernas, zterna fuerunt, deut Sapientix i.iu-quit du US Dei, de ab xtern o apudpatte ui du iife in dclitijs. Opera autem ab extra, nonnbsp;dunt xterna, vt creatio mundi,patcfafio.
mifsiodlij.
^PAESTIO.
Conduxitne inandus exatonds, vtathr-manit Epicurns, temevàrio eorum concur-
ts«V7ts utns fifà ¦aeu'Ttcxa
(SHlßdl/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
-ocr page 139-IN PSALMVM DAVIDIS XXXIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liy
|
Hoc eft : Omn'ufunt riftis,fiintpidtiK,amp; omnia funtntl, Cœcus enim amp; praaps omnia oaftis agit. RESP ONS IO. Nô,primùm,quia,vt Cicero lib. 2. de na turadeorum réfutât fententiam Epicuri,ànbsp;minoriadmaius-.Temerariuscócurfus atonbsp;morurn non poteftconficeredomum, té-plum,autaliudædi{itium. Ergo multo minus ex his confluxit hoc pulcherrinnimnbsp;mundi Theatrum, tantafapientiaordina-tum, tantoque artificioperpolitum Aor-natum.Deinde,quia, vt inquit Plutarchus,nbsp;materia formam induere non poteft, finenbsp;caufaefficiente, feu efficace. Sunt auteninbsp;atomi corpufcula minutifsima volitantianbsp;in radijs folaribus,prorfus inertia amp;igna-wa. Ergo ex illis mundus confluere nonnbsp;potuit. ALIA. Suntne plures mundi, vt fomniauit Em-pedodesSc Democritus? Non,quiaMofes fcribitDeum vnicum códidifle mundum,nbsp;inquofepatefecit humanogeneri, ediditnbsp;promifsiotiem demittendo filio antean-quot;os ƒ z y.Errauit igitur amp; Herodotus,quinbsp;nnxit mundum ante decern milliaannorûnbsp;conditum ciTe, Si Plato, qui fingit ante an-ßos nouies mille Athenas fuifte præftantionbsp;tes.quàmpoftea fuerunt. Hæc fomniadenbsp;tot millibus annorum confutantur ex Mole, amp; alijsfcriptoribus. Maximè verb ex di-âodomusEliæ. Sexmiiiaannorummundi. Deinde conflagratio. Duo inillia inane. Duomillialex. Duo milliadiesMefsiæ,atproptef pec-catanoflra, qua; multa amp; magna fnnt,dee-rnntanni ex his,quideerunt. Et Irenæus inquit, Quot diebus,fcptem fcili-mundusfadtus eft, Genefis i, tot amp; “leannisconfumetur. ALIA OBIECTIO. Multi tyranni,vt Antiochus in veterite-ft3mcto,amp;Dioclctianus,IuIianus in nouo, ^^elefiam miferè afflixerunt,amp; difsiparut. Ergo falfaeftpromifsio Pfalmi, Domi-’’lis difsipat confili a gentium, amp;c. RE SPONS IO. PtfiTyranni Ecclefiam perfecuti funt,amp; ^fflixerunt omnibustemporibus crudeli-^eqtamenEcclefia manfit in humanoge-i^‘^*’e,(lefendenteeam filioDei ,amp;confer-uantemirabiliter, vfque ad noftra tempora,fitTyj-jniPharao, Antiochus, Nero,Dionbsp;cletianus,luiianus,amp; omnesalij miferrimènbsp;randem perierunt, abieftiin æternas pœ-, nam vult Deus Ecclefiam in hac vita |
fubieólam efle cruci,amp; afflidionibus, ex quibiis liberabitur pofthanc vitam,orna-ta æterna gloria.Ideo confilium domini denbsp;conferuanda Ecclcfia amp; glorificâda, etiamnbsp;in media morte, ftat firmum,amp;immotû,nbsp;iuxtailluddnite confilium,amp; non fiet,meanbsp;voluntas fier. Confilium Domini manet amp;fitfitncla volnntat,. fiatuit Domtnusittemo vctare potell. DeficriptioEccIefia,agnoficentû amp; uiuo-‘ cantù vnum, verum amp; aternum Deum,nbsp;agnittone (fifiducia media-toïii filij. Beata gens, cuius eü Domi- xil* nus T^eus ejus^populus quem ele-^nbsp;git in hAreditatemfibi Dixit de conditione mundi,amp; conferuâ« tione .• iàm addit defcriptionem Ecclefiæ,nbsp;quæcœtus eft eledus à Deo in humano généré, quam difcCrnit ab Ethnicis amp; reli-quis cœtibus, hac nota,qu.ôd hic cœtus habet verum Deum fu\im Dominum, hocnbsp;eft, eum iuxtatraditum verbum agnolcir,nbsp;inuocatamp;colit. Addit autem defcriptionem hanctanquam peradmiratiôneni beanbsp;titudinis amp; Velicitatis huius cœtus, prænbsp;cæteris gentibus,quia hæreditàs eft Domini , quàm fibi elegit Deus ex gtatia, in po-pulum, cui feipfum,ideft, ætetnam fuamnbsp;fapientiam,lucen1,iuftitiam,Ia;titiam,amp;vinbsp;tam communicauit in omni æternitate,nbsp;abreda cætera m ultitudine in æternas pœ-nas. De cœlo reß)exit dominusut X11E dit omnesfiltos hominum-i. De pramp;parato hahitaculoßuo reßexitjuper omncs^quimhabt--tantterranij). Quifinxttßngulatim conda XV, eorum, qui inteütgit omnia ope ra eoruntj. Additper Anthypophoram, dodrinäm amp; admonitionein deprouidetiaDei, cùrnnbsp;enim dixit, Deum eligere fibi gentem, feunbsp;Ecclefiam,in humano genere, tui fuatn lu-cem , fapientiam, lætitiam amp; vitam æter-nam communicet , aliquis obijeere potuit, ex dodrinaEpicureorum,Deum nonnbsp;curare mundü,aut res humanas, fed ab illis |
ANNOTA. IV C. LOS SU
128
tanquam fabrum cxtrufta nauc, tüfcefsif-fe» éi in ccelo fuis ipfumperfrui delitijs. Adhancobiectionem reipondet, affirmasnbsp;Deum verè rcfpicere de cœlo, amp; curare rcsnbsp;humanasuntuerieorum corda, obferuarenbsp;diâa amp; faâa omnia,iniufta quæ punit,amp; iunbsp;fta quæpræmijs ornât,contra ludiciumhu-manæ rationis, quæ ita ratiocinaturexe-uentibus,negansprouidentiamDei: Bonis eftmalè, amp; malisbene,Ergo non eftnbsp;prouidentia Dei,id cft, Deus non curat resnbsp;humanas, ficut inquit Ouidius:
Cùmrap tant mala fata bonosâgnofciteƒtjft Selicitos nullos ejfeputaredeos.
Ad quod breuiter ita refpondit Claudi-anusde felicitate impiorum:
Tollunturin altum Tt lapfugrauiere ruant.
’ReJpexit'] hoc eft, dementer prouidct,cu-Tat,a]itamp; défendit. Item Pfalm. 103. Re-ipexitinorationemfolitarijjamp;nonfpreuit preceseorum.
Depraparato li.sbitaculo'] id eft, cœlo, quod fedeseftDei, ornatiisimè extrada amp; per-polita.
Quifinxit] id eft, formauit,ergo amp; intue-ripoteft quid quilque cogiter, amp;medite-tur, vel boni vel mali. ItaHefiodusinquit: Fiv-rtcIti'tap djc'snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trccr-r« vonsms
Et Syracides capire 4o.omniaoperaho-minum coram ipfo, amp; coram oculis eius ni hileft abfconditum. Et Proùerbiorum j.nbsp;Coram oculis Domini omnes viæ hominis.
Luther, vertiti lt;£tlent¥ct in allêoce bcrç/ l’as ifi/wae fie gcôcnrfê/ Orts kntfet vnt* mennbsp;bet ei wie er wtl.
(^iinteliigit omnia opera eitis^ Itaamp; Ethni-cusPoétaComicus:Eftprofedô Deus,qui quæ nos gerim us auditque amp; videt. Et Ouinbsp;dius : Ni! ilium toto quod fit in orbe Jätet.nbsp;Hæc certè præfentia Dei afpicientis omnianbsp;noftra arcana confilia amp; adioncs, omnesnbsp;admonere debcbat,ne quid vel cogitare-musvel ageremus,quod tantam maiefta-teili oiïéndere yUo modo pofsit.
OBJECT 10,
Dcuselegitfîbi cœtum certum ex hu-mano genere, quem folum vocat,iuftificat amp;faluat.
Ergo Deus eft Trfflo-ftiTB-oAgTOTHj. BESPONSIO.
Nego confequentiam, quia eft fallacia fecundum non caufani) vt eaulàm: Eligit
enim Deus,vocat,amp; laluat obtempérantes vocationi, cateros propterfuarn inobedi-entiam, amp; contumaciam, vt Pharaoncm,nbsp;reijcitamp; damnat: hoc modo de elcdioncnbsp;diuina à pofteriori i udicanduiu eft,eledosnbsp;elfe omnes , qui vocationi obtempérant,nbsp;nonàpriore.
 L I
Deus fingit fingulorum corda.
Ergo eftautorpeccati, amp; indurationis Pharao nis.
RESPONSIO.
Nego confequcntiam,quiafallaciaefti dido lecûdum quid ad didum fimpliciter:nbsp;nam Deus fingit,id eft,format cordalin-gulorum, quatum attinetadfubftantiam,nbsp;quæ bona eft, amp; conferuat earn Déus, ficutnbsp;diabolorû fubftantiâ,non quantum ad accidentia, cæcitatem mentis,contumaciamnbsp;cordis, amp; auerfîonem voluntatis à Deo,nbsp;quæ non funt ex Deo,fed ex diabolo,amp; pronbsp;pria malitiajficut inquit Chriftusiohan. S.nbsp;Diabolus mendax eft,amp;autor niendacij.nbsp;Item, Peccatum non eftéxDèo, fed exnbsp;diabolo. Ira amp; D. Auguftinus inquit denbsp;lapfu primorum parentum, quempræui-ditquidem Deus,fednon approbauit, ne-que ad eum impulit: A fe quippe habentnbsp;volurttàtem malam, ab illo artem amp; natu-ram bonam,amp; i uftam pœnam : cur autem ?nbsp;cùm pofsir,non muret omnium volunta-tem malam, Dei iàpientiærelinquendumnbsp;eft,non Icrutandum humana ratione,ficutnbsp;Auguftinus lib. n. capite 4 in Genefi. Sednbsp;poifet,inquit,eti3m ipforum voluntatemnbsp;in bonum conuertere,quoniam oinnipo-téseft. Sed poflerplanè. Cur ergo nô fecit?nbsp;quia noluit. Cur noluerit penes ipfuin eft*nbsp;Debemus enim nos non plus fàpere quàmnbsp;oportetiapere. F/«^it]ideft,moderatur 8enbsp;regit corda impiorum,ne quantû voh'it nonbsp;ceantEcclefiæ.- amp;:pîorum, vt confilia amp; a-diones fint fàlutaresamp; fibi amp;alijs:nequcnbsp;criim Deus eft autor malarum cogitatio-num,aurmotuum inordinatorum cordis,nbsp;quodaflcuerare blaiphemia eft inDeuoi,nbsp;qui non eft autorpeccati.
4. Antitheßs praßdiorum hnnianorutn amp; potenîia De;, fiducta.
ISlon faludtur rexper multiiTn •virtutcw gt; gigdu nonpilHAhitur
faÜax nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad fainted)nbsp;nbsp;'
abw-
IN P S A L M V M DAVIDIS X X X I I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is^
fl rum, nbsp;nbsp;m nômiiièfàn£iû
f^erawmnfi
P'tat miflncordutuaJ^omt’- xxii nefltper nos, epnemAdmodumnbsp;rauimHS mt e^
eihndantta autem nsïrtutü fluA ^ónflaluabitur^
Eft hæc prior pars antithefios virium hu’ hianarum, quibuspotentes huiusmundinbsp;inconficiédis maximis rebus, vt bellis,qu£nbsp;contraEcclefiam amp; innocentes fufeipiunt,nbsp;huftraconfidunt, amp;potentiæDei aefidu-ciæin ipfo, contra quam humanæ vires ni-nilpoflunt,quantumuis magnæ, quodex-cmpla omnium tyrannorum, amp; hoftiumnbsp;Eccleftæ teftantur,vt Pharaonis, Sennache*nbsp;fib, Antiochi, Arbogafti, luliani. Etfi e-nimaliquandiu floreant, amp; fint viöores,nbsp;tandem perierut, vel vidi velnbsp;ipft fibi mortem intulerunt, vel vidifuncnbsp;turpiter. Per régis potentiam, intelligitnbsp;inultitiidircm populi,fociorum, opes, ia -Pientiam.Pervirtutem gigantis, fortitudi-“eni,amp;robur militumamp; virorii fortium.nbsp;*^er equum,turmas equitum,amp; omnes apparatus bellicos, munitiones, acpræfidianbsp;amana quæcünque.
feu mendacium. Ad falu-‘rritafunt amp; fallaciaomniaprç-iclia amp; vires humanæ , abfque auxilio amp; præfcntiaDei.
oculi T^omint fltper me-' tuent es eum,nbsp;nbsp;nbsp;fltper eos,quiflfe
Vt eruat amorte antmas eo* t'Um, alat eos mfame,nbsp;Alterapars Antithefios,continens repe-'¦‘onem de prouidentiaDei,amp; maximènbsp;lt;^uta amp; folicitudine eius pro Ecclcfiä,nbsp;eucœtutimcntium Deum, amp; fperantiumnbsp;/^iplum, quos alit, défendit, præbet o-^niavitï neceflaria,amp; eripit à morte, etiâ-? 'nat quofdam interfici, mori amp; preminbsp;confilio Dei,nbsp;^?^cvitaeftfubiedacruci, Sc varijsærumnbsp;ßpoftT^^*^^^ liberabitur glorio-
{• ixcmplum Dautdis inuocantü Deum in tumi^Jperantts, quodamp; altos inuitetnbsp;«d itttiocationem,nbsp;fidem.
‘ Anima noflra expe^at T)o-tttinum, quia adiutor prote-bior (fcütum) nofler eH:.
eo lAtabltUr cor no* fugitin fpeluncam Ódollam.
Eft hsc côhcliifio Pfalmî, amp; tatiquatu conftquens fuperioris dodrinæ, de condi-tione rerum, prouideiitia Dei, præfentia e-ius iri humano gencrc, defenfiôe Ecclefiç*nbsp;de irritis ac vânis præftdijs humanis,quonbsp;teftatiirlèinuocareDeuttijab eoque expe*nbsp;ftareauxiliumamp;defenfionem,arque fuo .nbsp;hoc exemplo amp; populij hórtatur om nesnbsp;aliosj Ytamp;ipfi eufidem verum amp; æternumnbsp;Deum, qui ft patefecir populo Dei,traditonbsp;verbo amp; illuftribusteftimonijsjinuöcent,nbsp;amp;abeoaüxilium expeâent^ficucipfe pre»nbsp;catun Fiat mifericordiatua Domine fu-pcrnosj quemadmodum ij^erauimus iiinbsp;te. Quæ precatio confequens cft totiusnbsp;Pfalmi Enthy memalisiPromififti auxiliumnbsp;amp; præfentia,viâum amp; defenfioné imméfanbsp;mifericordia, qua confifi te inuocamus.
Ergo exaudi nos, iuua,amp;libera,iuxtada tam promifsioncm, Sic.
PSALMVS xxxiin.
PSalmus Dâuîdjcùm mutauit vultû fu-um,fenfum,geftum,fermoné,hoc eft, cùm fimulauit fe furore corrcptu, feu infa-nire, coram Abimelech: Rege Geth, quinbsp;proprio nomine diâuseft Achis, Abimelech enim appellacio fuit cómunis regumnbsp;alienigenarum feu gentium,inillisrcgio-nibus, ficiitPharaoin AegyptOjCæfar, 8cnbsp;Auguftus Romani imperij. Interpretatutnbsp;autem Abimelech,pater meus,Rex,quo ofnbsp;ficium boni regis amp; principis oftenditur,nbsp;qui pater patriæcfleamp; appelläri debet,amp;nbsp;expulit (Abimelech Rex^ cum (Dauidem)nbsp;quern arbitrabatur rex furore correpturn,nbsp;quern fe Dauid fimulauit, vtpcriculum vi-taret: amp; abijt ( Dauid è confpeftu régis A-»nbsp;bimelèch fe fubduxit) ficut fcribitur i. Regum 21. 22.Et immutauit(Dauid) osfuutnnbsp;coram Achis,amp; collabatur inter manus eo-rum,amp;impingebatinoftiaportæ, deflue-bantq; faliuæeius inbarbâ,amp;aitAchisadnbsp;feruos fuos : vidiftis hominem infanû,quare adduxiftiseum ad me? an défunt nobisnbsp;furiofi,quôd induxiftis ilium,vt furerct menbsp;præfente,dimittiteillû, hic ne ingrediatutnbsp;domum meam. Abijt ergoDauid inde, ÔC
ARGV-
rso
annota, lvc.
ARGJtjaENTPM.
Gratias agit Dauid hocPfalmo Deo,pro liberatione ex manibus SauJ,cum ipfum funbsp;geret in Ndbe,amp;aliasfæpèannisampliusnbsp;decem : amp; hortatur populum fuum, amp;o-m nes alios,vtipß quoqbe Deogratias agatnbsp;liberati, eumque celebrehtfuo ‘cxemplo,nbsp;8c fimuJ monet, vtDeum titaeant,viraninbsp;inchoates ipfi placentem in timoré ipRus,nbsp;8calijs bonisoperibus, amp; monettoto Plal-mOjDeum non elfe ’jrOta’ooTróh^vn, lcd ex-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
audire,iuuare,Sçliberareomnes, qui fuo ’^^^^l^^P^Eqilshunianis. exempïö, quocunque tempore amp; pericu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
lis, ad Deum confugiunt,inverapceniten~
aurem pärtes quatuor.
1. Cràtiarumaéiio.
2. Exhörtatio adinuocationem 8c gratia-ram alt;Rionem,propoRto fuo exemplo.
Exbortatio ad timorem Dei,8cincboa-tionem nouæ obedientiæ ergalegem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Confolatiode defenßone 8cprzfentia P^^^^^^^’^^dditexhortationeni. Dei, quaßmuldocetquofnamDeus exau-diat, 8c liberet, contritos fcilicet corde, 8c
• humiles lpiritu,omnibus temporibus.
1. Pars grafiaruntadio.
Benedicanf Dominum in o-mnifo^oneßmper/auf (üt cius) tnoremeo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
ƒƒ. In Dominogioriaàifur ani-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exomnüfusp,:::::,
ma meaj nbsp;audiam aßifiUi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^emjiuifme,
iaf^enfur-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fax gradarum aRîonîs ab
Tin ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^.^^.y^^^^c,.8cJiberationefui,jnperfeca-
PrimaparsPraImi,quagratias agit Deo riomhns,periculis, 8cpauoribus, in ouos pro beneßcio Iiberationis,amp;ali)s, quæco- contenus fuit, perfequente ipfum Saulamp;nbsp;fitetur effedona Dei gratuita,8c offert fe ad alijshoRibus. ERq; fententia, Exquifiuidsnbsp;mutua officia, videlicetcelebrationempo- miiium, magna fiducia inuocaui Dotm-tentiæamp;bonitatiseiiis, adquam dcaliositi rium,8cimplorauieiusauxilium meà- exultât fuo exemplo. Suntautem quatuor fi- audiuitScliberauit. Ergo ago ei 'lt;rratiis e-uesgratiarumaâionis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;umque celebro.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
T. Agnitio 8c celebratio potentiz 8c præ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/i- •
fèntizDeiinadiuuandaScliberandaEccle- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aj^fOfUn/^
2. Admoniuo,bonaomntahutusvitæno /'nbsp;obijcinobis cafujfèd donari nobis diuini- jUnaenfUn.nbsp;tàs.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Transfert hypothefin adthefin, hoc eR,
3. Vtamp;alijinuitenturnoRro exemplo, ad exemplum fiiac inaocationis amp;Iiberatio-fidem, inuocationë, Scgratiarü aâionem. nisadtotamEcclefiam feu omnesinuoca-
4. Vtgratiarumaäiofit tettimonium no tesDeum, quifimilimodo exaudienturA:nbsp;Rræconfefsionis, quem Deum agnofca- liberabuntur.Namitaargumencatur:Egonbsp;mus,8cà quopetamusScexpeäemuSjanxi- fnuocans Dominumlibcratus fum. Erg»nbsp;lium, 8cbeneficia, tum corporis,tumani- omnes alijeuminuocantes liberabuntiAnbsp;mæ, videlicet ab ipfoleboua, ideR, vero8c nam Deus noneR7rßgt;elt;vw-aAnfiftgt;i, ficutadnbsp;zternoDeo,agnitiope8cfiducia fili) medi- Romanos decimo inquit .• Quifquis in-atoris. ßened((am]idpililaudabo,cclebrä- uocaucritnomen Domini, faluus ent.
Item,
LO S S II
bo. Dominamjid cR,Iehoua,-YeruTn,amp;xtet^ num Deum conditoretn rem.m,quifcpatenbsp;fecit Ecclefiæ, tradito verbo, amp; illiiftribusnbsp;teRimoni/s, 8cpromifitfilium rcdemptv*nbsp;rem in omni tempore, 8c affliâionis amp;li-berationis, rebus aduerfis 8c profperis.nbsp;inoremeoj non tantùm corde, fedetiaaanbsp;verbis,Ecut P/almo ^o. inquit: Domine labia mea aperies,'amp;osmeum anoanciabitnbsp;laudem tuam. in Domino] non in meapo-tentia,virtutibus, non in fapientia, opibus
Gloriabitur] id eÜ, lætabitur, Scgaudebâ Reprxfentia amp; bonitateDei, exaudienasnbsp;tia,coghitione ScRduciamediatoris. Sunt ^iiberahtis me. JfflidiJidsRi a^rumnolÿnbsp;hamiliatifamp;xlui ftint contribiil^to cordc.nbsp;AlRei-.yJnanßietijOuales äintaruawofi amp;:nbsp;afßi£ü.
Auätant] m earrigrattar-um aéiionem ,amp; Itberationem, vt8cipR:petant auxilium ànbsp;E)eo, 8cliberatieum celebt£nt,meoexein-
¦^^g^jßcate bofninufnf»e-‘ exalfewusno^e^eüisßnbsp;fnuL
Hoc cR, magnîRcè celebrate amp; extollite ^‘^}^tslaadibus,poeenttatnamp;bonitateainbsp;Hei,meoExetnp]o.
gxau
'fauorl-
Transfert hypothefsj ad theßn, hoc eJi, nisadcotamScchedam feu omncsinuocä-
îtetTl, otnnîs qui fidît illi,nô pudefietiat-que höc modo exemplum fuum amp; inuoca-tionis amp;liberationis proponit omnibus. ExGræco!egitur,accedite ad eumamp; illu-minaminijhoc cft, co n fequimiui verara amp;nbsp;illuftrem notitiam Dei,amp; lætitiam cofeiennbsp;tiæ, liberati expcriculis amp; terroribus.
Exhortatio àfuocxcmplo ad inuocatio-«ÊW,celehratwKeninomtnif L)ei.
Vl Ifiepauper (egö Dau id) mAuit i T^ominus exaud^iuitnbsp;eumi exommhus tribulutio-nibiujaluauit eumj.
ProponitPropheta vniuerfæEcclefiæ,amp; ^ngulis pijs,exemplum fuum fidei, inuocanbsp;^‘onis,amp; gratiarum aé'tionis,affirmans De-'^meodemmodo, vtfe,exaudireamp; liberate omnes inuocantesipfum. Nam promifnbsp;^oEuangelij eft vniuerialisj pertinens adnbsp;omnes,iuxtaillud Matth, n. Venire ad menbsp;'^'P”5^gt;9nilaboratis,amp;onerari eftis,amp;egonbsp;’^eiiciana vos: amp; gratuita,iuxta illud,Roma.nbsp;$ Ideo gratis ex fide datbr hæreditas, vt fir-’’^^fitpromifsio.
piïitper^Heterofis eft in perlbna,id eft» ?8nDauid pauper, id eft, 3fflilt;ftusjeieftusnbsp;*n exilium, amp;. exutus omnibus bonis, op-Prcfîusterroribus,fentiens miferiä,amp; iramnbsp;^•propter peccata. C/rfiKrf«irjid eft,arden-^rinuocauit Dominum,
OBIECTIÖ Departicularitate.
J, ^particular!advniuerfale,nonvaletcó-^'¦‘^nentia: amp; vulgo dicitùr,priuilegiâ non ‘‘^nsferuntur in exemplum.
non fequitur. Deus exaudiuit Da-vt Abraham, Ifaac,Ia-lib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;ideoalios omnes exaudiet amp;
^¦’^fiitinuocantes.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSIO.
k, nbsp;nbsp;nbsp;confequentiara,primùm»qngt;àv^
P S^.’^isquentiaabexemplis, vbi r^tæ 'mdis. Deinde promifsio Euangelij eftv-•‘quot;‘lerralis^iyj^jaijjyd Roma.tc. Omnis quinbsp;^Qcatnomen Domini,làluus erit:amp; funtnbsp;Y^mpla teftitnonia huius promilsionis.nbsp;j ^*^bo,ApudDeura nô eftTramp;o-wTrôAei^-iitjnbsp;illudjlde m D O m in us O m nium,diucsnbsp;Otïincsinuocanes fe.
^^ftitia eft.dare æqualia æqualibus, 5^aui j,çgQnbsp;nbsp;nbsp;jj inuocantes,non fumus
Qnales, quia Dauid fuit iuftus, amp; ornatus mnibus vitxutibuSjfic Si lofeph amp; alij fàn-,*’^§0 autem fum iniuftus, amp; multorumnbsp;^^catorum reus, ficut amp; alij.
IN P S-ALM VM DAVIDIS X X X I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13t
ErgoDcus non exaudit nos, no libérât» fed tantum iuftos, amp;. fanâos,
RESPONSIO;
Negominorera, quia oranes hömine» pariter funt peccatores amp; æquales,quâtuninbsp;adnaturam corruptara attinet, iiMtailludnbsp;Roraa. 3. Oranes peccauerunt. IremPfal-mo 14. Oranes declinauefunramp; fimul inutiles fafli funt. Noneli quifaciat bon urn,nbsp;ne vniisquidem. Itarurfusæqualesflinto^nbsp;mnes, iufti fcilicet amp;. accept! Deo,gratisnbsp;per fidem,qui agnofcunt peccata fua,amp;cö-'nbsp;fugiuntadmediatorem, ficut inquit Paulus Roma. 3. Omnespeccaueruntjamp;defti-tuuntut gloria Dei. luftificarttur autem granbsp;tisper illius gratiam, per redemptionem,nbsp;quæeftinChrifto lefu.
Caflrametzitur Angelus T)o .viiJ minnn circuttu t'tmenttum eum,nbsp;er'tptet eoS.
1. Exponitprimujperquosfeructamp;liberecnbsp;DeusEcclefiam amp;fingulos pios, videlicetnbsp;per Angelos fuosgt;qui,vt ad Hæb .1. dicitur, •nbsp;omnes Ipiritus funt adminiftratorij, qui innbsp;minifterium emittuntur propter eos, quinbsp;hçredes erunt falutis.Et Plalmo 91. Angelisnbsp;fuismandauitdete,vtcuftodiant te in o-mnibus vijs tuis,In in ani bus portabunt te,nbsp;ne fortè oflfendas adiapidem pedem tuum.nbsp;Exempla angelicæ defenfionis Si cuftodiæ,nbsp;funt Abraham,Ifaac, l.acob,Tobias,amp;rnulcinbsp;alij,quos Deus per Angelos feruauit amp; défendit. Lege amp; 4. Regum 6.
2. Deinde, quos feruent amp; liberét Angeli»nbsp;timentes Dominum, hoc eft, agnofeentesnbsp;peccata fua, amp;petentesveniam,amp;inchoannbsp;tesnouam obedientiam,qua deledanturnbsp;Angeli. Caflrametatur'] Metaphoraeft fumnbsp;ptaabobfidione bellica, qua comparaturnbsp;EcclefiaciuirattquæobfeflaefthoftibuSjdinbsp;abolis,amp; membris eórum,quos Angeli de-pelluntdefendentes Ecclefiam, tanquamnbsp;circuquaq; caftrametantes in circuitu Ec-clefiæ,amp;piorû,ne hoftes accedere pofsint*
Guflate^ ‘uïdete^quonianLi |Vîn. eH: Dommusdea-^nbsp;tus lt;Vir qutjjjerat in eo.
Exhortatio ad eófiderationé immenlç bo nitatis dei,amp;phiiâthropiç,qua motus om-nis generis beneficia,fpiritualiaamp; corporanbsp;lia.eófertin humanû genusquacófiderari-one monet, vt omné fiduciâ noftrâ in ipsiinbsp;collocemus.quod q.facit verè beatusefl.,ft-cut inquitiBeatus vir q fperat in eu. Sût a utnbsp;fpiritnali^
-ocr page 144-I3t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LV C. LOSSII
ipiritualia beneficia,quibus Deus fuam soTtfce K9Ùnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;declarauit.
1. Creatiomundiamp; hominis ad fimilitudinbsp;nemamp;imaginemDei,Genefis i.
2. Receptio hominis lapfi in gratia , éditanbsp;promifsione de venturo liberatore, Gen. 3.
3. Repetitiojinftauratio amp; conferuatio hunbsp;ins promifsionis, per patres, amp; Prophetas.
4. Milsio liberatoris, afTumentisnoftramnbsp;naturam ex virgine, in qua placauit per fuanbsp;mortem,iramçternipatris,aboleuitpeccanbsp;ta, amp; mortem deftruxit, reftitutacredcnti-bus in ipfum iuftitia,amp; vitaæterna.
5. Donatio Spiritus fandteffufiin Apoftonbsp;los,amp; Ecclefiam, qui telUficatur, quódfu-mus filij, amp; hæredesDei,cohæredes autemnbsp;Chrifti, ad Roman, 8.
6. Donatio vitçæternæ Beneficia corporanbsp;liafuntquoq; innumerabilia, quibus prse-fens vitafuftétatur,vtpaxpublica,holpitia,nbsp;pij amp; fideles gubernatores,honeftaamp; tran-quillaconiugia,opcs,confi;ruatio diicipli-næ, artes, amp;c.
G«/?^ff]hoceft,cogno{cite,experimini,có fugientes ad Deum.in affliftionibus amp; crunbsp;ce. Sumpta eft metaphora à vino amp; cibis,nbsp;quorum fuauitaté gufiando cognolcimus.
IX. T^fmeteT)omtnu ornnesjan-Cli euis^quontam no eH: mopta tt-menttbweunb.
QuiaAngeli tantum cuftodiuntpios,ad hortaturiam ad timoremDci, qui totumnbsp;cultinn Deicompleélitur, confiftentem innbsp;vera agnitione Dei, timore,amore, fiducianbsp;eius,amp;inchoarionenou£E obedientiæ,qucnbsp;cultum quiprxftant, habet promifsionemnbsp;liberalem, de fuftentatione vitæ,defenfio-ne,amp; viélu fufficiente.
X. JDïuitos eguerid'nti efiirterut, inqutrente^ autem T)omtnunLgt;nbsp;non mdtgebunt omnï bono.
Antithefis continens comminationem deinopiaamp;miferiaimpiorum diuitum, amp;nbsp;promifsionemdealimoniaamp;vidutimen-tium Deum: qui etfiinterdum inopiapre-matur, amp; floreant amp; abundét impij, tarnennbsp;Deusmirabiliter piosconferuatamp; alit.at-que eum dat animum.vt paucis illis,quç hanbsp;bent, contendfint,amp;fuauiusfruatur,trannbsp;quillis animis, quàm diuitesamp;auari, quinbsp;nunquam latiantur inhiantes opihus per-petuo. Diuites e^uerunt] Felix,catuli feu filijnbsp;leonum,quo fignificantur Tyranni, amp; po-tentes,qui aliorum bona rapiunt,amp; oppri-muntinnocentes,quiq; confiduntfua po-
tentia,non Dei mifèricordia.-ficut Mariaca nitjEfurientes impleuit bonis, diuitesautem dimifit inanes.
OBIECTIO.
Diuites amp; potentes in hac vita florentamp; abundant opibus,pij autem cgentferèamp;nbsp;funtærumnofi.
Ergo hçc promifsio,Diuites cguerunt amp; efurierunt, inquirentes autemDominumnbsp;nonindigebunt omni bono. Item,non eftnbsp;inopia tim entibus eum,non eft vera.
RESPONSIO.
Negoconfequentiam, amp;refpondeo ad antecedens,quod inrelligendum eftcù có-ditione voluntatis Dei, qui fingulari con-filio, vult Ecclefiam amp; pios fubieâos elle innbsp;hac vita, cruci, inopiæ, amp; alijs ærumnis,nbsp;alios minus, alios magis. Dat tarnennbsp;cuiquc tantum , quantum opus eft ad vi-tæ fuftentationem. Vndealibi inquitDa-uid:luuenis fui, amp; fenui, amp; non vidiiufturanbsp;derelidum,amp;feinen eîusquærenspanem.nbsp;Ita vt non inueniat tandem, obtemperansnbsp;fuævocationi. ItemEfaiæjo.Daboeispa-nem ardum,amp; aquam breiiem. Deinde et-fi diuitesaliquandiu florcant amp; abundent,nbsp;tarnen multi ex fortunis fuis excutiuntur,nbsp;amp;fame ac fid pereunt.
/. Adhortatio ad fnnorem Dei amp; ad obedie»“ tiam prateptorum decalogi vtriuf^nbsp;tabula.
Venttefilij, audite me ^timO'-nem Domini docebo 'uos.
Exhortatur filius Dci,hcc eft, réconcilia tus ipfeamp; recept us in gratiam,ad timoremnbsp;Dei,amp; inchoationem nouæobedicntiæcr-galegem Dei.quæcompleditur totum culnbsp;turn Dei, agnitionem eius vera, timorem,nbsp;dilectionem, fiduciam ,innocationem, amp;nbsp;gratiarnm adionem,amorcm veritatis,ca-ftitatis, amp; cætcrarû virtutum. Additauf^ninbsp;hancadmonitionem ideo, quod fidesamp;nbsp;rainiiocatio confifterc non potcft, læfàco-fcienria peccatis. Ee/jite] Agite, eft enimnbsp;hortanris feu incitantis particula.Filios vonbsp;catcredcnrcs in vernniDenm, agnitionenbsp;amp;fiducjafiJijDei naturali.s propter quemnbsp;adoptam ur i n fil ios Dei, ficut dicitur ad û anbsp;lat.^.Omnes cftis filij Dei, quodcredidiftisnbsp;inChrifto lefu.Sicamp;i.Iohan.vinquitApo'nbsp;ftolus: Scribo vobisfilioli, quod cognou«-ftis pattern.
Timoré Dei vocal totft cultu Dei cqmp'® dété virtutcs vtriulq; tabula: decalog'^^nbsp;notitiau*
IN PSALMVM Da^VïDîS XXXIÎIL notitiattiDei,timorem;fiduciam,inuoca-tionemjgratiarum aètiönern,Veritatem,canbsp;ftitatcm amp; esteras virtutes i
XII. eß qui deßäerat dici ^videre bonos ?
iftterrogatione excitât ad cOgitatioileni amp; diligentiam coUfiderandi hanc adhorta-tloneiu proprer cius vtilitatem,vitanLi fciliinbsp;cetamp;bonosfeutranquillos dies, quös af-fert öbedientia ergaLcgetn,contra pertür«nbsp;batcönCcientias tranfgrefsio Legis.
, befideral vitani ] fcilicet longam , amp;: qiiis efthomo qui diligit (optat)dies videre bo^nbsp;nos(fruibonis)diesenimperlÿnccdochennbsp;f2peponiturproillis,qùæ eueniuntin diénbsp;Uobis,bonavel malâtita inquit Paulus E-phefiomnij. Redimite tempus feuöccafinnbsp;onem,quiadiesnialifunt.Addit äute hocnbsp;Pöfteriusmembrum priori, quod vita in renbsp;busaduerfis mors potius,quàm vitadiccii«nbsp;daeftjamp;éxpctendamors, ficutinquitBoë-tins!
Alon hoitiinuittfelix, qihamp;fe nec dulciblti afititt ififirit, inœ^is fxpe Vocata venit,nbsp;tteu,heugt;quànt furda miferos dUenttUf dure,nbsp;it fientes oeulos claudereßipe negat,
^ni. Prohibe lingunmtuain a ma-lo i dabia tua né loquantur doiuinj,
P^iuerteamalo^ ^fac bonui inrjuire pace^nbsp;nbsp;perfiqaere eamgt;
fteCpondet ad interrogationem, fubie« «ione indicans modum confequendivitanbsp;mngam,amp;dies bonos,iriquienslnbsp;Probii/f^Ççn cuftodi)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,
primiinifuge doctrinairnplam, amp; falfam, ^ampleftere veram ; deinde fuge diras iranbsp;precationes,côuitia,malediâ;a,quç paceninbsp;amp; concordiam diftbluunt, amp; fæpé occafio-^em præbent crediura .• Lutherus vertit Jnbsp;quot;‘^bôtcoeutejungevotbôfctti/txîatft/ôuvt^,nbsp;Wfdjekbvc/vnî» tbu gtttß/»nö kiî»t ôtdj.
•11 ?»47fl]ideft, raalediâisjconuitijs, à ma* laamp;falfadoélrina.
’^eloquanturdolum] id eftjCorrupteîas infi diofas amp; fophifticas cœleftis doârinse. lté,nbsp;bihil dolosè agant, fed candide om nia amp; a-Ç^.’-’^^jfinehypocrifi. Diuerteàfnala]ëxpo-’po.quabreuiter fummâdodrinxde pœ-mtentia corapleélitur, duobus raembfis Jnbsp;prius eft diuettere à malo .i. ceflareàpec-
»3? çe.re bonunijhoc eft,inchoare houam ôbe»nbsp;diehtiâlegîSi feü pföftate iuftiïiam vtüucr-
hiqlfirepj!(eM,amp;perfelt;)lim ea^H']Q^6d âîxît in geîîerë faciendù effe bohù, exponît pernbsp;Tpeciehi dé pace, qilæ duplex cft • iptritüâîi'inbsp;tranqüiliiras.Camp;iætkia mentis, de récôüCtnbsp;Hato Deo amp; tenlifsis pfeccatis, fide proptel'nbsp;Chtiftüm; de qua iilquit Paulus adKoirtinbsp;luftificati fide,pace bâbeinüs érgâDeû petnbsp;Ôotîlihû noftrû tefiiftlChi'iftûÆtCliHfîüSnbsp;ioatliî. 16. Paeeiîl meaiti do vobis, pâcfcfflnbsp;iTiéarn reliiiqüo vobis, Èt corporalis pâ^jnbsp;qtlæ eft coticôrdia amp; voluntaruhi inter fenbsp;dülcisamp;lalutariscöttiühétïö, àdqüâtn hoenbsp;locoPrôpbetaihpriiilishortâtur,qüam cônbsp;üitia amp; malediétâ pertütbân£,amp; tolluiit Jtanbsp;citatD. Petrus htinclôcû 11 Pet.jdftquietis:nbsp;Omnesfitis vnanimes, fi militer affêâi fra«nbsp;teriiâptâîditichatîtaté, tnileticordés, affä«nbsp;biles, nô retaliântes malutn maio,aütcütPnbsp;üitium cohuitio, fed contra betiedicehteS)nbsp;fcicntesvos inhocvocatoselfe, vt benëdi«nbsp;ôiortem hærcditâte pofsîdeacis. Nainqüînbsp;Vtiltvitam diligëre,St viderediesbonö3,cónbsp;herceatlinguanl füàm à maîo, amp;: labia fuanbsp;iieloquantürdôlum:declinetàm31ô,amp;fa»nbsp;ciatbontimj qüæratpacem, Scperfequatutnbsp;earn.
OSîÊCrlO.
Qui facit bonum,confequîttirvîtâm.
Sednemo fâcitbonumjficütdicitUl’Pfai hiojqiNoti eft qui faciat bonunij ne vnusnbsp;quidcm
Ergo iiemd cdtîfequitut vitâ,amp; faltiâtut»
RÉSPO ÎSîSî Ôi
Nego minoré,nam facérebonu hoc loco' fignificâtinthoare nouam obedlétiamLe^nbsp;gis,qiiod faciunt luftificâti feu regenevatinbsp;per ndem, ira iiiquit Cliriftus de Maria Ma«nbsp;g^dâletiai Bonum opus operata eft m me.nbsp;Didum Plalmitq. loquitur de homilie nô«nbsp;dura feiiato pet Spiritum fandû amp; fidem:nbsp;refiatisamp;inchoantibusnouâm obedientîânbsp;Legis,profflifl'a eft vitaamp; dies boni, hoc eft»nbsp;bona corporalia amp; fpiritualia, iuxta ilîudnbsp;ï.adTimo.q.Piétâsadomniâvtlliseft, pronbsp;mifsionem habens priefenti3vitóamp; futuresnbsp;ÂLI Â.
Facientibus b on um, promittîttirvita. Ergo vita sterna datur propter bona o-«nbsp;pera.
RÉSPONSIO.
tiiteiitia corapleditur,cTuolius membfis J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nego confequentiam :Prittifttflqtiîaà«
::i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hud eft in confequente,qùàm in antecc-
t»ti$,fcu4efingfg malaagere. Alterußijfa»' dente,quod loquitur de vitalogfuajamp;alijt ' M
-ocr page 146-,^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
bonis cotporalibus, confèquensdcvitaa:-tcrna, qua?donum eft Dei gràtuitum. Roman. lt;î. Deinde concedoargumétuægt;quia vitaæterna proptcr promifsioné Dei, quanbsp;lcDeusobligauit nobis tanquàm debito-rem, merces vocatur,quaeompenfât obe-dientiâJtainquitD. Bernardus :Deus pec-cataCOndonatjipfê donat mérita, amp; premia nihilominus ipfe redonat,
4. Confolatie deprajentia Dei amp; defenfione l.Cile~ fit. amp;fin^ulorum piorum amp; impio-rum'tnteritu.
LVC. LOSSII
RESPONSIO.
Re/pondeo primùm perdiftinâionemi memoriahonefta deleta eft:deinde dcle-rur tandem totum genusAftftps^èuftmpnbsp;lia impiorum,ex humano genere: rtdeleranbsp;eti, Sc radicitus exrirpata n une familia Sau-lis, Alexandri Magni.rcgum Syria:,amp; Aegy-pti,Dioderiani,IuJiani,'amp;.'c. tertio funtim-pij coram Dco, tanquàm non fuerint vllonbsp;tempore,deled e.x ipfius memoria, äcabie-lt;Si in æternas pœnas.
Clamauenunt (iuïii) XViigt;
¦ -1
«
o cult Dominifùper tußos,^^ fntnus exaudiuit [ eos nbsp;nbsp;cx o-
XV.
aures etus mpre ces eorumj.
Addit generalem confoladonem Sc do-éirinâ de proaideadaDei Sc pr^lenda eins, ScdefenßoneEccleßx amp; ßngulorum pio-rum,cótra Epicureorum impium amp; furio-fum dogma, afßrmandiimDeum non ca~nbsp;rare res humanas, no videreadioneshominbsp;nam,nóexaudirefeure/picerevotaamp;pre- .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -i fl
ees eorum ; inde ßatuam louisfardi Seexei bulsttOjunt COrdSi^ßbumtiesIpi^ quidam Epicureus ttatnitin Creta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v-i/u I s
OculiDomini]id eß, Deas verè aipicit ia~
Horum a^iones Sic ærnm nas,Sc exaudiceo- Addit quos exaadlatamp;liberet Deas,nó rumpreces.Oculienim Ggnißcaatbeneuo Tyrannos,non hypocritas, non iecure in-lendamScfauorem Dei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dulgentes peccati^i. fed contritos corde Sc
mnibi4S trtbulationibfü corniru liberauit eos.
Aamp;ueratio depr^rentiä Deiiahoioiao generc amp;. Ecclcüa. exaudientis Sc h’äerantisnbsp;onines inuocantes ip(um,quibu^cunq; fubnbsp;iedtosafßiäionibüsamp;xramnis.
luxtd eß Dominus his»^ui tn
rttu/aluabii-.
_ Additquos exaudiatamp;HberetDeas, nô dulgentes peccaps, fed contritos corde Scnbsp;humiliato fpiritu,ideß, agnofeétes fua pecnbsp;P'ulfiiS' aufew Domini füpernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«at/oné iußam,fendentes irana
r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J r *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oei,exlegeaccufante A damnante omnes,
jiîCtentCSmnlfî^'USperdatdotor-^ Sc tamen confugientes in hacagnitione 3c Xcf mffmormnt soritm.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frcpidatione,aamiièricordiam Dei, peten
. . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tescondonationempeccatorum,3tlibera-
Antithchs, boc eit, Deusvcfcâacrfktnr, tionem propter Mediatoren!.Tteni Pfalmo poÛeritâteperdet i46.inqiüt:Ouifanbitcontritoscordc,nbsp;im^os,Scextmgaeteoru memoriamho- ligatcôtriti^es eorum. EtEfa SB.Adqnénbsp;nenam,mnumanogenere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ea(ientesmala].i. Tyrannosperièquentes cccleHam,hypocritas Scindalgentes fecarènbsp;peccatis,Hnepœnitctia.VuItusenimHgni-Hcatindignadonem,maleuolentiâSdram,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f r - , r '
quam vuitu toruo amp; minaci oüendimas, ßorums^ßdsOmnifftiShlSliberU-contra eos, qui nos Ixferunt. SicSenecain , 7!n^r,f7Ue Agamemnone;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me eos UomimfS.
yuiä taciti verfiu ? licet ipfafileai, Mut in vultttefi dolor.
Vtperdat de terra ttiemoriam eorum] Luther. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IDafiee ihre gePet^tmeaufiretteven peelSe-
Pen/Pas Iß/ Paß man nichts mefft vpn fneu fyaite.
XVL
reipiciam,niß ad tnireram amp;cont:ntum fpi ritu,amp;extimefcentem fermoiies nieos ?
Adu/Ufribulartonesßin t)iUXi^'
A Ûeuerado de âflîidUonihus Sexrumnis çccleftx,amp;GngiiIorû,qiiibusplunaiisrab.-ieamp;iCuntin bac vira, exquibus eos tandemnbsp;Deuslib erat, velin hac rira eos aut tollensnbsp;omnino, autmttigans, vel eripieas eos exnbsp;hoc mundo,amp;donaitsxternam lpcitiatn,amp;nbsp;OBIECTIO.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitam: deut hoc tempore pedis multi eri..
Mentio Ht in prophanis amp; facris bm^ piunturexhacvita,amp;Hantorphani,pare(i.. rijsmultorum Tyrannorû,amp;hoHJumEc' tibusextinéiij,amp;eaam fatnili/stotis.nbsp;cleiix, vtPharaonis, Neronis, Diocletiaai,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Csdft(id/f(UommUSj OSnnsaXX.
«aemoriaiaipiorumaoti çHrera. JbdrnütSCffts/exeü/dX.
Dulcif-
IN PSALMVM DAVIDIS XXXIIII. pulcifsimaconfolatiojdc cuftodiaamp; fo-licitudineDei pro iuftis.hoc eft,ampleétennbsp;tibus verafide cœleftem doftrinâ, 8c inuo-cantibuseumagnitione amp; hducia Media-^oris,propter que piacentDeo,amp;: funtiuftinbsp;fide, inchoantes noua obedientiam Legis.
Ca3o(/»f] hoc eft, tuetur eos, ne quid il lis îduerG accidere pofsit,vel corpore vel ani-^o,abfque Dei permifsione, Gcut exem-plutniobteftatur,amp; Chriftus Matth.io.in-quit: Veftri etiam capilli capitis omnes nu-y^^'^atifunt. Et ad Rom a. 8. inquit Apofto-liis : SiDeuj pro nobis,quis contra nos ?
FclixlegitinGngulariimulta malaiufto, ^cuftodit omnia ofl'a cius, vnum ex his nônbsp;^ftftaftum : atq; ita reétè de Chrifto etiamnbsp;’ntelligitur, cuius ofla nô funt fraéta in cru-cifixione, ficutlatronum cruva,vnà pendé-^‘umincrucc.
OSIECTIO.
^ultorum martyrum amp; iuftorum otTa a yranniscontritafunt.
. promifsio, Dominus euftodit o-J^''iaoflaiuftorû,amp; vnum exillis non con-noneftvera.
RESPONSIO. confequentiam,quia promifsio-î'^sdeliberatione amp; beneficijs corporali-““sintelligendæ funtcum conditione fe-j5ndæcrucisamp;ærumnarum,quibusEccle-’aamp;rfingulaeins membra fubieéla funt innbsp;vita.IdeoDeus finit aliquos interfici,vtnbsp;’^Pnfefsionefuaamp;fupplicijs confirment ve-^/tatem doârinæ cœleftis, quam profiten-Libérâtautein eos per mortem exo-‘'î^^ibus malis,cùmquifq;curriculum fuænbsp;amp; minifterij confec erit. Eft cnim libe-duplex iuftorum. C or por alis,amp; æter-”^ftuconfummata ab omnibus ærumnisnbsp;P^t tuottetn. De vtraque igitur promifsio-^^diâumintelligatur. Continet etiam di-^utn articulum de refurreftionemortuo-in nouifsiino die,in quo omnia offa ^:nbsp;^^tnbrareftituentur integra amp;viuâ iuftis,nbsp;'^“tcauitPriidentius in carmine funebrijnbsp;Venient cito feiula, chm iamnbsp;Socius caloroffareuifat,nbsp;Animatumq^ fanguine viuonbsp;Wabitacula prisma gefiet.
Malum] id eft,ma!itia. biterfuiet impiumj.i. malum iu^idabirautorem maJi, nam ficutnbsp;inquitHcdodns;
olt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttiiicK
« JiiaSiKÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßi!/ lt;jVerx!7c'K^:Kist.
Ipfefibinocet is^ahtim qm ludere quarit. Confultmu tnale, i otifuitoripeßima res efi.
Redtmet Domtrtïdds ammoiicßxi.
JerHorumjuGrum, nonerunt ret omne^, c^uijjferant m eo.
Altera pars Antithefios de liberationè' piorum.
Animas] .i. vitam. SeruommJ hoc eft, am-pleäentium doärinä cocleftem,amp;obedien. tiaminprofeßioneverxdoiHrinx^amp;inchönbsp;antium nouam obedientiam Legis ex fidc.
Non eruntrei] Aliter, non deiiallabuntur, nort defolabuntür. Vetusleä:io,non delinquent, id eft, non peccabnnt.iuxta iHud i.nbsp;Ioann. 3. Omnisqni ex Deo natns eft, pec-catu non.fatit itenoOmnisqni habethancnbsp;fpeminco,fanctificat ie ipfum, ticuc amp; illsnbsp;•fanciiiseft.
I' ,4£ S T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
DiciturPfalm. 14. Omnesdeclinauerüt^ amp; fimul inutiles fadi funt:Nó eftquifaciatnbsp;bonum,ne vnusquidem. EtRoman.j.O-mnes peccauerunr. amp; i. Ioann, i. Si dixeri-mus,nonpeccauimus,mendacemfacimusnbsp;eum,amp;fermoeiusnoneftinnobis.EtPro-uerb.ao.Quispoteftdicerejmudumeftcornbsp;meum ? Quomodo ergo hie inquit Daind^nbsp;iuxta veterem translationé ex Græco:iy ta»nbsp;TTÄHijifji.^M-ir'seri'a:cevrsti ei iÂTri^ov'nÇtTi’cùiTopnbsp;Non delinqueiit, qui fperant in Domino.nbsp;Item,i.Ioann. 3. dicitur : Qui ex Deo natusnbsp;eft,peccatuin non facit.
RESPONSIO.
Refpondeo per diftimftionem, primo j luftifîcati feu renati,fperantes in Domino,nbsp;non peccant, quantum ad imputationemnbsp;attinet. Deusenim nonimpiïtateisadpec-catum feu damnarioncm naturalem, prauinbsp;tatem naturç,amp; lapfus,qui fiunreximbecilnbsp;iitate,aut alijs ex cauGs, ciim eos agnolcûr,nbsp;amp;petuntveniam, iu.xtaillüdad Roman. 8.nbsp;Nulla eft condcmnatiohisjqui infiti funtnbsp;Chrifto lefu, qui non fecundum carné ver-fantur,fed iuxta fpiritum. Ita inquit D.Ber-nardus;NonpeccareDei iuftitiaeft,homi-nisiuftiti.aindu!gentiaDei. Quidquidigi-turis mihi nô imputât, fie eft quad non tuenbsp;rit:hinc Toannes,Qni natus eft exDeo,noninbsp;peccat, amp;G enim pcccafl’e videatur in tempore,non apparetin æternitate. Qu,iacha-ritaspairis ipforum operit multitudineninbsp;peccarorum.
M ï-
interfiedt malumji qui oderut tufluWonbsp;ret ( malediéli cathar-niata.)nbsp;Antithefis de interitu impiorum,amp;libe--^®tioncpiormn.
-ocr page 148-ANNOTAT. LVC LOSSII 13 6 Deinde iufti feurenati non peccant,id eft, non indulgent peccatis contra con-fcientiam. PSALMVS PSALM.VS DAVID. ARGVMENTVM. Pfalmus eftprecatorius, generis fuafo-rij. Nam precatur in eo Dauid, vt Deus ho-ftibus fuis, Saule eiusque adulatoribus, fy-cophantis amp; vcritatis oforibus,extinS:is,fe iuuet amp;defendat. In fine Pfalmi precatur amp;nbsp;optât diligentibusiuftitiam, lætitiam amp;o-mnia bona vtriufq; vitæ, præfentis Sc futu-tæ. Suntautetti partes præcipuèoâo. î. Propofitio pröcationis, vt Deus iudi-cet.confundatamp;perdathoftcs. 2. Precatio feu votum,de interitu hoftiû. Ratio precationis, fumptaàviolentia, amp;infidijshoftium,quibus moliuntur Dâ-uidiinterituin.
Caufç autem precationis, vtextinftis ho ftibus liberetur,funt quinque.
Quas caufasamp;quilibet pius proponcrc Deo,amp; cogitare debet, in fua pctitione,ex-empIoDauidisamp;Chrifti, cuius typus Dauid fuitûdeo eius precationes omnes,que-relæ, amp; liberationes, in hoc Pfalmo amp; alijsnbsp;recitantur,contrahoftesipfius,pontifices,nbsp;Pharifeos,Scribas, Pilatum, Herodem,Iu-dam amp; alios. Et doftrina generalis eft,Deûnbsp;perderetandé hoftesfilij mi,amp;ecclefiæ,pronbsp;qua liberatione celebrate dcbemus Deû,vtnbsp;amp;alij inuitétur noftro exemplo ad agnitio-nem Dei,inuocationem,fidem,amp; celebra-tionem nominis ipfius, hoc eft, omnipo-tcntiæ, veritatis,iuftitiæ amp; bonitatij. |
t. PropoßtioprecAttona. îudica (contende) Domine, h cum contendentihwmecum,^ii- K Propofitio precationis, vt hoftibus da-mnatis amp; extinlt;ftis,liberetur. Siimit lumi-naverborumàiudicijs forenfibus,quibus nocentcs damnançur:amp; à bellis,quibus vionbsp;lenti Tyrâni,amp; latrones manu arm ata pro-fligantur,amp;delentur. Sunt enim duo qui-bus politiæ conferuanturrleges feu iudicia,nbsp;quibus in pace dam nantur fcelerati,amp; iuftinbsp;defenduntur:amp; bella légitima, quibus Ty-ranni amp;latrones reprimuntur amp; arcenturnbsp;àcorporibusamp;bonisfubditorum. ludiea] Aliter, contende, tanquàm in iu-dicio,vt conuincantur, amp; caufacadant,con uidi certis amp; veris argumétis,vt confier 0-m nib us, elfe adulatores amp; lycophantas,ho-ftes verædoârinæ amp; ecclefiæ. ^pprshende arma ^fcuta, exHrge in adiutortHm mîht. Stringe p-ameam protege me aduerfùs eos qt4,tperfequHturnbsp;me : dic animamp; me a , Salus tua e^ Expofitio propofitionis, fumpta Meta-phora àdefenfione militari,feu bellica,in qua,vt tuti fimus amp; illirfi,armis corpus mu-nimus,quibus vel repellamus hoftem,velnbsp;corpus defendamtis. Arma enim dicuntuOnbsp;quibus inferimus vim alijs,vt funt gladius»nbsp;hafta.Græcènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcutum ôtclype^^.’ funt,quibus defendimus nos,amp; iâusdedi-namusA:eludimus,Græcèoc^m,T,j0j(ï.Nûrt autem folum petit,vtdefendatur côtrah«-ftes,fedetiamfiriilgatin hoftes frame^m»nbsp;hoc eft,intetficiat amp; confodiat:atque vt in-telligat,feDco elle curæ,amp; refpiciab ipih,nbsp;amp; defendi, ita inquit : Die anima mea] id cfi,nbsp;confirma fidem meam, amp; die hancconf’frnbsp;tionem in corde meo,per Spiritum fanûu,nbsp;vt verè ftaruam meribi eftecurartife^^^''^'nbsp;fpici amp; defendi : niiî enim Deus nobis hancnbsp;fidem amp; douer, amp; confirmer corda nofira,nbsp;ftatuerenôpolfumus in affliftionibus nosnbsp;Deoelfecuræ,quod experientia in omnibus teftatur. Appréhendenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliter .-con forta amp; roboraarmaamp; feutum (mcum)-i,-Damihi robur amp; vires, quibus metuearco tra hoftes:vel appréhende ô Deus, tu arm*'’»nbsp;hoc eft, arma te tanquàm heros foms.vtnbsp;çongtc- |
IN PSALMVM congrediaris cum hoftibusmeis,quibus e-go film inferior amp; viribus impar. 2. Jmprecatio interittn hoftium. Confundantur pudefiant, quamp;rentes aritmam meam^Mr-Untur retrorßtnt)^ confunda,-tw contantes miht V. nbsp;nbsp;pMnt tanqudm puluts ant ej a ciern. 'venti, nbsp;nbsp;Angeltss Domtnt excellât e os. I. Fiant ^iamp; tUorum t enc hr a lubricA,^ Angelus Dominiper-ßtjuatureos. Imprecatur, poft petitionetn, hoftibus fuis intentum,amp; fugam turpem,acq; igno-miniofam.Eft autern hæc imprecatio opusnbsp;icu motusdiuinus,excitatus inmagmsvi-ris,Dauide,amp; fimilibus,a Spiritu fanlt;fto,GOnbsp;trahoftesDeiamp;Ecclefix,contumacesamp; innbsp;fanabilcs,quales fuerunt Pharao,Saui,Sen-nacheribmeq; poteft vere pr ecatio fieri co-trahoftesDeifineimprecarióe,ficut re enbsp;dixit LutberuSjfe non.poife precari fine invnbsp;precatione,quiaiuftitia no foliim ^Êjgt;5/t7MgaT£e(), fed etiam lytxcîfj. Cæterùm non efle voces futiles, eunbsp;terriculamcnta inaiiia, imprecationes lan-ftorunijteftanturexempla Elifei,ad cuiusnbsp;imprecationes duæ vrfx deuorarunt pus-ros 41. illudétes Prophets, Stillicqnis tcri-bac Ambrofi), qui poft excomm uniçationenbsp;Theodofij fiirere coepit,amp; multa aha. Viashoftiiim,vocatmachinationes,con filia,conatus amp; aétióes, vt fspe alias, via pronbsp;ipfavita,con(ilijs amp;: adionibus accipitur.nbsp;Sumpta Metaphoraà facientibus iter, feunbsp;ambulantibusinlocis tenebrofis amp; lubri-cis,in quibus facilis eft ofFeiifio amp; lapfus,nbsp;maxime fi quis infeftus fequatur, impellésnbsp;actrudensfugientem. Eftautem amplificanbsp;tio per gradus tabs. 1. Fiantpuluis feu gluma anteventum,id tftjdifcutiantur ficut ventus difsipat paleasnbsp;volantes ill aëra. Sic Pfalmoi.vocatimpiosnbsp;puluerem,quem proi jcit ventus à facie terrs. 1. Fiant viæ tenebræ amp; lubricæ, in quibus faciliseftruina. Dixitauté Hebraicè, fiantnbsp;tenebræ,pto tenebricofæ. Soient enim He-bræi amp;pe vti fubftantiuis pr O adiecfiuisific,nbsp;fiant vix lubricitates,id eft,lubricx. |
DAVIDIS XXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137 3. Fiat Angelus Domini impuJforamp;per-fecutor, apprehédens eos, etiam tum cum velintaufùgere:eftq; hoc loco teftimoniûnbsp;de proteétione amp; euftodia Angelorum, quinbsp;bus Deus tanquàm miniftris vtitur,inpro-teâione Ecclefiæ, amp; fingulotum piorum.nbsp;Hebr.i.amp;Pfalm.ÿi. OBIECTIO. Inquit Chriftus, Matthæi 8. Benè prcce-miniijs,qiiiperfcquunturvos. Ergo peccauit Dauid,petensinteritunl hoftibus. RESPONSIO. Nego confequentiam, amp;refpondeopet' diftindioné. Imprecationes iuftæfuntcoHnbsp;tra hoftes contumaces amp; infanabiles, qua-les fuerunt Saul amp; ludæi, quibus xternumnbsp;interitum imprecatur Chriftus. Matth. 23.nbsp;Et funt taies imprecationes in fandis,opusnbsp;Ipiritus fandi, amp; quafi fiftulæ,quas ipfe fpi-ritus fandus inflat fua voce fèu fbno, amp;c. J. Ratio intpre(ationis,fun}fl:a ab inßdiofa amp; iniu-fia machinatiune ho^humânperdendo Oa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* utde, Chrillo, amp; Ec-clefia. Qg^niam prie caufi ahfion^ VIL deruntmihi foueam^laqueifiti)nbsp;fine caufia fioderunt anima meanbsp;foueanLj. Sumpta Metaphora ab aucupibus,qui la queis,feu rete abfcondito,exinopinato auinbsp;cillas capiût. Item à vcnatoribus,qui luposnbsp;Scalias feras capitint prolapfas in foueas,nbsp;quas frondibus,aut alijs rebus obtegunt,nbsp;ne videantur, in quas vt ipfi hoftesincidât,nbsp;amp; proprijs quafi laqueis capiantur, confî-lijs fuis infidiofis, precatur,inquiens : Ventât tÜi fi[\s)defiolatio qua v ii i. ignorâtinbsp;nbsp;nbsp;reteßuum, quod ab-- jeondtty appréhendât eum, itt defilationemfisam cadat, Hoc eft, proprijs machinationibusamp;co filijs infidiofis amp; iniuftis pereat,quibus mihi intendit interitum,feu perniciem, iuxtanbsp;iIlud:Confilium malum confultoripefsi-mum.Eft ante heterofisin numero Hebrainbsp;ca, pluralis infingularem. Namintclligitnbsp;fub perfona Saulis vel Semei, aut alteriusnbsp;hoftis immanis, omnes alios perlècuto-res fuos. |
LVC, LOSSII
Telles tniqui] hoc eft, inique amp; faîso acculantes me.ftcutin hiftoriapafsionisDomi-ni teftes iniqui eum accufàruntmotæfedi-tionis 8c hærefios.
id efl, quorum tnihi non foiconfcius,qu3f ignorabam niefecifl'e, Itanbsp;loquitur D. Paulus i, Corinth, ƒ. Eum quinbsp;non nouitpeccatum (.i. non fecit, non ap-probauit)pro nobispeccatii (hoftiampronbsp;peccato) fecit.
Rétribueruntmihimalaprobonis'jf.t hoc te-ôifsimè de Chrifto intelligitur, qui cùm in populum fuum ludaicum fuaiaia benefi
138 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Quodinpræcedente verfu inquit,fe fine cauCa, ideft aliqao fuo merito, peccato, amp;cnbsp;ofFenfione cuiufquam, pen infidijs ab hoftinbsp;bus:monet omncs vtcaueant, ne vel propter impia dogmata, yel malefa(äa,fed propter iuftitiampatiantur,ficut inquit D. Peetrus,i.Pet.4. Ne quis veftrum afffigatar vtnbsp;homicida, ant fur, autfacinorofus, aut cu-rio/Iis alienarum return. Ita inquit Chri-ftus loann.y.Oderunt me gratis, id eft, finenbsp;cau fa,cum neminem offenderim, fed pro-fuerimomnibus.
Oniniaofadtcem.Da-
Narrat querulosè pericula amp; arrumnas, ,
quibusoppreiruseflabhoflibas,pro Cum-
misfuiserga ipfos beneHcijs ac meritis. ;_______
Conueniunt, ficutfupra diäam efl, omnia j-entmedico ipirituaJi-
Chriilo,cuiustypusDauidfuit,ücutäcto- .......i. id,
tiusEccIeüx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refolebaatludpi^tempt^efammilirdus^
4. EffedusUberationifiliuina,lieti-tiamentis.
I nbsp;nbsp;nbsp;Anima aatem me a exaltabit
înDominOiÇ^deleéiabttapfiiper
Jàlatarifao.
*
minecïMÜfimilü tibA enibtes af-
n rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ¦ Z*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘•\'-^““'-jJucit,quodt3Ciunrcicianqmors
jiiCiam aJonttom fpJO} ajpfèiam ammæ mex, Sc quad earn flerilem faciunt,
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paupere à ebinipienfibuseum,
AdditperAntithedn effcâum liberatio-nis fux,amp; defendonem contra hofles,exul-rationem amp;¦ lætitiam mentis, qua aifedlus efl exinteritu hottium infanabilium, amp; a-gnitionem,amp; celebrationem porentix amp;nbsp;Donitatis Dei,in iè libcrando amp; defenden-do.
Ojfamea]id eil, quxantea fueruntcontur bata,amp;quad contufametu Sexrumnis.nbsp;Quùfimilittibï]Çiuis ita clem enter exaudit, Srpotenterliberatinuocantes? Quadnbsp;dicat,nemo :dcutaddit expódtionem, in-quiens: Eripiensaffli£tum]id eil, qui défendit afdióium amp; xrumnodim, qui hoiliumnbsp;viribus eilimpar.
J. Narratio periculorufn, amp; fua erga bodes beneuolentia dramorù com-mmoratio.
Surgunf feAamp;r^^^Ç^^_^ionibusamp;-xrumnis maîtisdrbie-Oratiomeainßnu rertebatur] i. ardentero-raham, quod qui faciuntincuraant de,amp;capita in dnum vertunt, inclinantes fefe ad terram.AIitenOratio mea in dnum meamnbsp;vertatur,hoc ed:,ea bona quxhodibuspre-catus Cum, velim mi hi ipd contingere, amp;nbsp;quad in meum dnum conferriSe redire.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Cùmaprotiejfenr] ided, periclitarentarde vita ;item,xgroti eflentpeccatis, 3e tndige-
Induebarci/uiojidett, ücco, quemindue-
calanii-
cia contulinet,doârinæamp; fanationis,hunc fuum Mefsiam perfecuti funt,amp;tande cru-ciafßxerunt.
Orbitatem'].i. m ortem, ex Hebr^o legitur flerilitatem. Quafidicat,Cùfn expedaremnbsp;ab hoftibus meis amp; populo frudum aliqué
runt fruâû. Felix:flerile feere anima meam fecerunt, id efi,quodfaciunrefltanqmors
_____________________ . eeaminil-f^ponuntanxierate,in quamalierfoletef-fe, poll partum. Lutherus Stetbun nitrat-gea vmb gtttap/mtebtn betamp;ldbpi bringen,
autefn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejjentxff^
c/ltcfo, affligeba?nieti4-meaW) oratio
Corn me m oratio, fea alTeaeratio fuatin-nocentiæamp;beneuolentixerga hoiies, pro quibus amp; oraueritxternum patrem,dequenbsp;eorum interitu üimmo dolore dtaffedtus,nbsp;qnentaiignis odendit, cilicio feu veilitiihinbsp;gnbriamp;ieiunio, quxonmia amp; de Chriilonbsp;reâè intelliguntur, quiamp; fæpeoraffe legi-tnr, baud dubiè pro populo fuo Tudxis, amp;nbsp;ieiunauit, adeoq; in tota vitaabiplà infan-tiaaßbdlionibusamp;xrumnis maltis fubie-
çjj . ANNOTAT. IN P hiftoria de Niniuitis, eo-ftatütnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pœnitentiani, te-
cum amteOi Çÿ* quafi r ^trç meo amhuUut} quâ-matrenLi puüatu^ in-hoftes hypocri-‘^'^rct/'^°P^^”’^^s,beneuolentiain amp; a-amp; fratresnbsp;eo etiam dolore affeausnbsp;interitu, quo affici foîentnbsp;V defl ^’S’‘^®‘’^harifsîma marre defunÄa,nbsp;indn?^^® pullatbhoceft, nigris vefti-fieri in exequijs mor-deieâo capice incede-mœftus.
pUga mea Ut^ti fint gt;
, conucncrunt tu,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non cogno-
‘^^^^^uçrunt non ßlcnt lt;gt;
^ofti„ ’ 'luatnaîitiam amp; ingratitudi-^°‘^^Profe ^«^plificat : Ego fummo a-^^quot;'.’isfiim hoftes meos,proque ƒ ^ftatus fum eorum interitu,nbsp;^eriideîiter perfecuti font, amp;nbsp;§2iudio font affeftj, fientnbsp;8c voces blaf-çj^^is. ^'''^’^»Plalmo 22. amp; inhiftoria
, etiam contem-lat;î^®^hvtplebsludaica,feuvul-pendentes cum filio Dei tÿnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tnblafphemanteSjficut hi-
r8k^®^’gt;«8m ¦ ^“’^ficrus verrit : 5gt;t'c fon-‘’“ff hetöen ««h-a“®’* vnnô ©«cnen ï»o4gt;
ta.P''^’^ Un”4quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anîmaduerti.
ath^ ‘figratitüdinem amp; impie-fimulabant fe mihi effe lÂ'^hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domini, vehnon
*^00 foi mihi confeius vl-I '^’^^irri/’^'^P’^^t qnod me perfeque-rih./’^’^hik n Ptiwùmfcommatis 8c ® alediaisiDcinde verbe-Aliter’^!? fiagellatione 8c coro-•• Præciderunt me.vel os fuû
SALMVM XXXV.
prxvehementi rifo,vclcor meum ex dolore,quem fenfi.
Et nonfilenQid eft,non ceffant aut defi-nuntà malediâis, amp; laccratione mei.
Cum hypocritü derifiri- xyi. hu5,panis caufißenduerunt fisper me dent thusfiis.
Amplificatio querelæ àcaufaîmpulfiua, quamotihoftes, Dauidem perfecuti font,nbsp;amp; fycophâte ac adulatores impiorum,ipfisnbsp;colludunt, ventris foilicct caufo impîendînbsp;ac fatiandi : ficut omnibus temporibus lÿ-cophantæ amp; adulatores propter corporisnbsp;commoda,dodores veræ doârinæ eiusq;nbsp;profeffores perfoquuntur, amp; Tyrannis ap-plaudunt.
PanUcaufa']id eft,ventris, feu commodî fui. Sic Paulus Philipp, j. ventrem «licit elfenbsp;Deum eorum, qui voluptatibushuius vitenbsp;indulgent,côtempto veto Deo,eiusq; ver-bo. Felix;quorumconfuctudoeftvtderi-deantalios, vteibum habeant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •
Erenduerunt dentibusfuiij hoc eft, tanquàm canes irritati amp; mordaces ibient frendercnbsp;dentibus, ita hoftes mei inuidia amp; amentianbsp;incitati, me perfecuti font. Itade Stephaninbsp;perfecutoribus dicitur Aéior. 7. Audientesnbsp;hæcdiftecabanturcordibus fuis,8cftride-bant dentibus fuis in eum.
Q^VAESTIO.
Quomodo Dauid hîc inquit, fe orafle pro hoftibus fuis,quibus fuprà, Si alibifepcnbsp;imprecatur interitum ?
PESPONSIO.
Relpondeoperdiftinâ:ionem,Precatus eft pro illis, cùm adhuc viderentur fanabi-les, poftea cùm coi|tumaciter perfequeré-tur Dauidem , 8c oppugnarent veritatemnbsp;fine pœnitentia, 8c prorfos effent infanabi-les,precatus eft eisinteritum.vt amp; veritasnbsp;conferuetur 8c ecclefia Ita Prophete,Chri-ftus 8c Apoftoli, pro hoftibus fànabilibusnbsp;orarunt unfanabiles amp; induratos abijci pe-tierunt in æternas pœnas.
Etpetitio precationit, tins^ caufigt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Domine, qudm diu a.ficie^? XVII. eripe animam meam d tumultnbsp;but eorunUi d leonibut ^mcunLinbsp;meuTtLf
-ocr page 152-|
HO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Repetit precationem, vt liberetur ab ho ftibus,addita caufa liberatióis fi nah, vt ipfcnbsp;Deus reélè agnolcatur amp;celebretur,cogni-taeiuspotentiaamp;bonitateinfeliberando,nbsp;amp; vtalij ad fidem.inuocatióemauxilij Dei,nbsp;eiiisq; expectationein excitentur, quæ caufa vt fæpe dicitur, finalis in omnibus preca-tionibus amp; libcrationuin exemplis, præci-puèfpeâandaeft. diu affiicies'l fcilicet, immanitatem, amp; nialitiam hoftium feres impunitâ?Q^afînbsp;dicat:quàm diu différés auxilium tuum,amp;nbsp;liberationem mei ab hoftibus. Ita in omnibus afflidionibus mora auxilij Dei longanbsp;videtur, amp; putatur Deus nos deferuilTe,autnbsp;noftri oblitum effcsnon curare nos. A tumulübtß for«»»] hoc eft,affliétionibus, perfecutione,qua me opprimere tanquàmnbsp;impctu quodam, amp; faélo tumultu hoftilinbsp;conantur. Græcè ^S'Pî’üüxïfÿtaîjhoc eft,ànbsp;malignitâte. Lutherusvertit:lt;£tvctte Ood; A leoni'iftts] Aliter:à catulisleonum, qua fimilitudtnefumptaàleonum,eorumq; canbsp;tulorum.ferocia, maximècùm inediapre-muntur,hoftium fuorum immanitatê am-plifica’t, amp; ipfe Dauid amp; Chriftus, amp; fepe a-libi. Vnicam meam] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anîmam fcilicet folitariam,amp;omhi humano auxilio defti-tutam, amp; prorfus perituram amp; dcuorâdam àleonibus,nifi tu earn eripueris,amp;c. XVIII Confiiebor tibi 'm eccleßama-gnaj m populo multo laudabo te. Caufa finalis liberationis, gratiarû aâio amp; celebratio nominis Dei, hoc cft, præfcn-tiæ eius in humano genere, potentiæ amp; bo-nitatisjinliberando inuocantes,idq; in to-ta ecclefia,id eft, populo ludaico,quantumnbsp;ad Dauidem attinet,in toto autem mundonbsp;amp;;gentibus,quantumadChrifturn,quipronbsp;fitetur feliberatura ab hoftibus amp; ex morte, laudaturû pattern, in vniuerfo mundo,nbsp;per vocem Euangelij, vt multi Deum reôtènbsp;agnofcant, innocent amp;celebrent. Itaamp;fu-prà dixit Pfalmo 32. Tu es refugium meumnbsp;in tribulatione,confcrua me, vt feruatusnbsp;laudem te. XIX. Nonfùpergaudeant mih'ti qui nduerfantur mth 'i iniquequt o-der'ut meßne caufij annuuntnbsp;oculis. |
INQ. LO S S II Expofitio petitionisjVt liberetur, qua amp; hoftium iniuftam perfecutionem,amp; fuamnbsp;innocentiam oftendit. Superg4udeant] de mcis malis, de meo in-teritu, ficut multæ funt naturæ diabolicæ u^pxtgiiiSCKoi, quænon folum ipfæ alios af-ficiunt iniuria,fed lætantur etiam vt dia-boli, de miferia amp; pernicic innocentium,nbsp;ficut exempla teftantur in hiftoriaDaui-dis,amp;pafsionisChrifti. Annuuntaculü'jidefk, motu oculoruin il-luduntmihijamp;minitantur, ficut oculi indices funt anim i, vel beneuoli vel irati. QiMniam non pacificè loque- x x. bantur^^contraquietos terranbsp;•U er b a doloßt co^tnbant. Ratio petitionis, qua expouit quod fu-prà dixit de effofsis fibi foueis,amp; occultatis laqueis,hoc eft, infidiofis machinationi-bus,amp; confilijs,quibus Dauidem capere innbsp;cautum, amp; extinguere cogitabant,ficut lu-dæiChriftum. Non pacificè lequebantur] id eft, non quære-bant pacem,neque publicam iicque priua-tam,fed omniaagebantquæperturbarent pacem. In Grçco legitur: Quiamihi pacifi-caloquebantur, ideft,fimulabant pacem,nbsp;cùmcogitarent me perdere, dequibus fi-mulatoribus diciturapud Gellium : Pelsi-mos effe inimicos fronte hilari, corde vetonbsp;trifti. Quietos terra] vocâtpacificos,tranqui!Ios amp; amantes pacis conferuandæ, quales funtnbsp;omnes veri Doiftorcs doétrinæ cœleftis,nbsp;quos tarnen mundus tanquàm feditiofosnbsp;amp; pcrturbatores publicæ pacis damnat amp;nbsp;perfequitur, omnibus temporibuSjVt Pro-phetaSjChriftumjApoftoloSjeorumqjfuc-ceflbres. Et dtlatnuerunt contra me os x.xi-ßuum., dixerunt : Euge^ euge, ^i“ derunt ocultnoÜri. Geftus hoftium fupcrbèamp;côtumeliosc deridentium Dauidem, amp; ipfiim Mefsiam,nbsp;inpafsione,amp;pendentem in cruce,in quonbsp;hæc omniaquæde fequeritur Dauid, vcrenbsp;implctafunt, ficut teftaturhiftoria pafsio-nis eiuSjin qua hoftes,Pontifices,Scribæ,amp;nbsp;totus populus tanquàm furiofi clamaruutnbsp;dilatato ore,Crucifige,crucifige cuni, A Iç-tati funt de ipfiusinteriru perpetuo, qualenbsp;futurum putabant, crHcifi.xi ac mortui- |
ANNOTAT. IN PSALMVM XXXV.
141
|
E«f6Wçe]Vox eft lætantium, hoc loco, hoftium Dauidis,amp; Chrifti,dc vtriufq; ma-lisamp;intcritii.Quafi dicat :optiinè,optitnènbsp;cecidit res, ex noftri anirai fententia,iainnbsp;perijtjiamaffixuseftcruci, iam ociili noftri vidétcum fummavoluptateinteritumnbsp;fccleftifsimi amp; perditifsimi hominis fedi-tiofijamp;hæretici, amp;c. r(dfr««f]interitumamp; calamirates iuftas Sc dignas Dauidis feditiofi, Sc Chrifti, quinbsp;nomen fibi Nlefsiæ,amp; filij Dei honorem ar-rogauit Domme, ne[îleorS Do-^i^smedtfeedas d me. Conuertitfe adDominu, rurfiis pctens ^’^'^iliumamp;liberationem. rilt;///?/]immaninbsp;tatem amp; iniurias, dcrifiones.amp;farcafmosnbsp;poftium meorum. Nfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i. ne patiaris impunèhoftestantamin meexercere im-^anitatem. Nedified^a 7»e]hoceft,ncme elcras inhis fummis malis:ficut difceden-jsvidentur nos deferere, nolle nos exau-'^‘feamp;libcrarc. ^^p^^gifiere,ç^ eutgilaadm meum,Deus meus dominus mevu.ad caufam meam^. ïn' repetitprecationépropter ma-Lr Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verfa- *ïiiê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem Metaphora à dor- ‘^Uin'^^^-'^’^^osäclauxilium nobis feren-lïïin^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hisverbis:Do ^’fttuanosperimus. Matth.8. cie^j'“‘^‘f'«’«we«»j]ideft, meivindiâam fa h 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’“5 meum,dicendum con- ^eSjVtmeainnocentia patefiat. me curas, cui confi-^yiniihidefenfionem promififti. iuftain, quam habeo p °?-^®’S^ulem amp; alios, contra Pon-^”*^^^lPopnli,cum abstefim ele-miflus Mefsias populo amp;Eccle- »XV. Repetitie caufarum Uberatienis. tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecudum ïuüïtïam ^j^P^rgaudeant mihi. dicunt 'm cordtbus ßüs. |
Eu^e ammamp; noErA : ne dicant» deuorabtmus eam^. Repetitcaufam finalem liberationis, ne fcilicetglorienturhoftesde fevicto amp; op-preftb.atqueitaetiamDeum contemnantnbsp;amp; derideant, vt qui defendere vel non po-tuitjvel noluit,quem ipfe mifit,amp;regem e-legit- . Nedicantin cerdibiis'] id eft, cogitent. E«^e] lætantis eft, quafi dicannfis iam bilans , Ô anima, quia res fuccefsit nobis ex fententia feu voto noftro. Erubefiaut,^ pudefiantß-XXVt mul, quigaudent mails mess: in-duantur confufione ignomi-nta, tarantes fe contra me. Repctitio imprecationis contra hoftes u^;(^flaf£Kj{i:x2içderuismaiis,vt confundan-tur amp;pudefiant, impeditis eorum iniuftis.nbsp;Sc infidiofis machinationibus amp; confilijs,nbsp;amp; contra Dauidem Sc Chriftum perden-dum. f. Precatio,feuvotum llt;et'ttiisadiuttantiumamp; approbantium caufam fuamnbsp;tufiam. Exultent, lamp;tenturquide-fiderant tu^ittammeam, dicant fimper, magnifie et ur Dommiss, qui ^ultpacemferuofuo. Per Antithefin precaturlætitia amp; omnê felicitatem fauentibus fibi,amp;adiuuantibusnbsp;caufam fuam iuftam,amp;hortatur eos ad ma-gnificandum Deum .i. celcbrandü eius po-tentiam,amp; bonitaté,in fe liberando,amp; totanbsp;ecclefia,opprefsis hoftibus,eorumqj cona-tibus impeditis. luüitiam «zf^ïwj.i.iuftam rtieani caulam. ücfidcïaM'] hoe eft, approbantamp;adiuuâtnbsp;nie, contra hoftes meos. MxjçNijîfftar] id eft,celebretür. Qut vultpacem'} .1. falutem amp; conferliatio-nem regni mei,amp; ecclefiæ. Et lingua mea meditabitur xxvm tuüttiam tuam, toüi die laudemnbsp;tuam. Profefsic |
242 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Profefsio (ux graticudinis pro liberâtio-nc, celebrando potentiam Dei, iuûidam, amp;bonitatem.
Meditabitur^ id eft, cantabit amp; celebrabit enm ftimmavoluptare.
Toto die] hoc eil,femperamp;afsiduè.
Laudemtuam]id ett, virtutes tuas, poten-tiam, veri tatê Sc iufti tiam,propter lt;jaæ me-rito celebraris amp;. laudaris ab omnibÿ. Quæ caafaßnaliseße debet omnium liberatio-num, amp;priuatarum Sc publicarum Eccle-fiæ,ficutdicitur in verficulo :
Vtttbicantemus, nos eripe, carmina laudie, Tttuafit Celebris gloria in orbe, Detu.
tyc, LOSSII
Eil petitio, vt feruetur amp; defendamr Eccleßa verè agnofeens amp;inuocans Deû,nbsp;perditis Tyrannis amp;hoftibiis Ecclcfo,quonbsp;rum interirüm amp; abieciioné in vltimo ver-furecitat,inquiens:Ceciderunt,quiopcrâ-tur iniquitatem, expulfi Cunt, nec potue*nbsp;runtftarc.
l?rimaparsdefcriptio,feH piHura hominis ' ignorant is c^conte^nbsp;rnnentisDcum.
Exinfipno cordü fnetdico de e franjgreßione ppxpif, non eß ti-
pnor JDet ante oeulos eius-
Dercribitprîmùm homiriem impiumà priuationevirtiitisomnium maximx, eo-ple^entis cæteras omnes, timoris rdlicecnbsp;Egt;ei, gut verum cultum Dei con tinet, pJa-t^^ntempeOjagnitionempropriçindigni-
PSALMVS XXXVL
Verf. u.
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITVLVS.
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad prxeinendum (canendum in Tem^i
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plofeu tabernaculo) Dauid feruiDomini,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fendendo populo Sc eccleda. ) Vatabalus:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßductam mirericordixDeipromitlx
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' fapra. Felix: Vincenti, (aliterin margine, (^^tTi,amp;gratiaramadiiqnetmDeindeatrrs~
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Effundentiiànguinem,dequoamp;:raprà)eru ‘^^P*^tievitiorammaximorû,quxexigno I
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^j’^T'ssocetiKueinAxß/aifhoceRjiaßne ^^^tis,vtrunt,primùm,contemptusEpi~
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcruo Domino Dauid.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(:ureas,negansamp;eireDcum,amp;curare res I
Plalmus partim eil generis demonttra- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inDeam, Scimpiora caltaum, I
tiui, partim iiiaforij. Nam primo deicribit ^^^^^^ßtimDei.
Sc Puis quad cqloribusdepingitgraphice, 'lquot;^t-tio,Calumnia deprauans rePlè vel / impiorumcœtumàvitijsquibus eil conta- pnqbabiliter dièla amp; faâta aliorum, rtipli /nbsp;minataSfCarens nOtitia veriDei,timore,E- ^tiia conciliée.
. Qÿpftô,K(eKoer^'s'r,ideû-,Û:adiumamp;me-ditatio perpetranai omnis generis fcelera, amp;iniqui[a[em.
Varia/eePia ep- infetprerarioprimi verfus.
D.Maioris,cii}us verdonem rcquimiir,
de, dileèiione amp;inuocatione, de fendes fal-fam doélrinam Scimpios cultus, quos ßn-git extra verbum Dei,pcrtinaciaScperfeue rantia in mal is. Epic urea amp;profana iècuri-täte, amp;contemptu Dei. Deindepetitlibe-rari Scdefendicœtumpiorü ièueccledam,nbsp;quam difeernitab impiorum cœtu, contranbsp;Tyran nos ScHæreticos, ièu impios doélo-res, 8c docetingenere duos fuiile, eße,amp; fu-turos iêmpercoetus hominû in mundo,imnbsp;piorum amp;pioram,quiampleâ:ituramp;con-ntetur caeleßem doélrinam amp; teßimonia,nbsp;quibusièDeuspatefecitpatribus, Scinuo-catDeum notitia amp;ßde mediaeoris, amp;c.nbsp;Suntautem partes très.
I.
Exinrimo cordis mei (id eil, verêamp;rexani--mo,nó{imulatè) dico (id eil, aiHrmoamp;co gifojhanc quaiiimaginem in menteconci-pio 8i formo) de tranCgrefsioneimpijfprsenbsp;uaricationeà normalegisdiiiinx, peceddonbsp;diieedétis.) Non eil tim or Dei ante octilos
eins (impij) non verè agnoicentis Denm, eiusq; volûtatem ergare,ncctimetDeiim,nbsp;redfecurè in omniarceleralabitnr,amp;’iingicnbsp;impias opinióes de Deo, Scimpios cultus.
2. Felix ; DiAum tranCgrefsionis impio, (i. quod impias dicitamp;ièortr) eil intra cor
videlicet) quod non ell timorDei in con~
y. Vara-
I. Deßriptio feu piélura cœtus impiorû.
a. Commendatio mißricordix, veritatis,
amp;iuditiæDei,qaa prxßnsinhumanoge- _______--------
nerenoniblùmpunitiniußos, ôcreprimit meum (ideßcerto noui,quod8c qualc fit amp; défendit iußos, ßd etiam omnia anima-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;pn eß timor Det m con-
Ea alit, 8c faßentat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipeélu ocuiorum ctas.
-ocr page 155-ANNOTAT. IN PSALMVM XXXVI.
3. Vatabalusdicit:prçuaricatio impio,innbsp;medio cordis mei,hoc eft,didum præuari-catióis eftipfi. impio in medio cordis mci,nbsp;ideftjficcogito apud me, amp; in meo animo,nbsp;itnprobitatem fuggerere impio (,vt dicatnbsp;apudfe) non eft quod timeas.'fcilicetDeu,nbsp;quafipuniturumpeccata.Ideo non eft ti-niorDei (in impio, vtpotè qui neq; nouitnbsp;Deum,neqiie timet eum. )
4. nbsp;Campenfis fic fentit : Cor meum, denbsp;audaciaimpijjquodnon habetDeum antenbsp;oculosfuos.
5 • Viftorinus : Didum eft de tranfgrefsi-one impij in tnçdio cordis mei, non eft ti-tnorDciantc oculos eius.id eft,hanc imagi ncm diôifenfentétiæ impij,inanimo mihinbsp;lormoamp;concipio.
VulgariusîDixitiniuftus (perfuafitfibi) ^delinquat(magis peccet St licentius) innbsp;‘«nietipfo(.i. apudfe feu intrafe, fic cogi-''s-.ttgo non eft timor ante oculos eius.)nbsp;/• Lutherus ita vertit: 3n »nein«m betten ißnbsp;StMgtvoit Oetbbectretttrng bcs 0ottlofen/nbsp;gOp feilt fotejjt ©Ottes »ot fetncit attgen iff.nbsp;fic carmine reddidit :nbsp;imogemitta depeéloreduxi,nbsp;^odfit egens mentis'ttnpitu ante Deum.
^idtton ßgna Deiprsi feferat rda timoris, Per mtila blandittu, qua facit ipfe,fibi.
' nbsp;Omnium blanditur ipfitn co
inueniattir tniqui-^ ^^^iusaidodtttm.
^^^cundum peccatum, feu vitium impij quafe ipfum amat, fuasq; yir-temnit cæteros,eisq;nbsp;interpretatione didonbsp;’¦edè vei probabiliter,nbsp;reddit ex -deprimit, vt fe ipfam exnbsp;I-egik, ^'iwiretur.SicutinquitPlato $.dcnbsp;CÜ/TO TtccS «•'SjtoW©' vöS»nbsp;homo natura fiii ipfins amans,nbsp;idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»» i^hisisSbsop ocfii Xos
® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cæcus eft in am ore.
^cs ac ƒid eft,fe ipfum Sc fuas virtu-V ^dmiratur, alios præ fe conte-^^Sclii’^'*^?dium vocans:ficut hoftes Eu-”’?.ihustemporibus,veros dodo-
.Gompleditur
, tn?] cognatos affedus, vt inuidi-^hatQj. .’^^giæ maieftatis inuidebat,Sc læ-^^iè calamitatibus, ^'^itasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exponitur, Inueniatur ini-
ad odium.
Inucniaturfdcpre j hendatur, cogno-jnbsp;fcaturjadodjum.
143
PI. Dei.vtDeus ipfum odio habeat,pafsiuè.nbsp;Ï. Aliorum,ideft,do-nec calumnijs fuis a-lijs creet odium, adi- ..nbsp;uè.
3. Doneeipfe tandemnbsp;impius, inique agendo, fatietur iniquitatcnbsp;fua. Nulla eft enim VOnbsp;luptas,quæ non fuf e-tiam tâdem afficiaturnbsp;iatietate, amp; faftidio.
4. Donee iniquitasnbsp;ipfius tanta euadat, vtnbsp;ab omnibus tandemnbsp;habcatur odio,amp; cxc-
Lcretur,pafsiue.
Lutherusita vertit : Äc befl voc feinen nngen/ biß bas feine miffetbACnbsp;bes bsfles wfebt ßefnnben werben.
Verba orù ewi iniquitas ni? dolttf, noluït int eiligere, 'vt bene •nbsp;ageret,
T ertium vitium pertinacia 8c perfeucrâ-tia in malo, feu in iniquitate, quöd etiamfii admoneatur de emendanda vita impia Scnbsp;fcelerata,tarnen pcrtinaciter maneat in im»nbsp;pietatc'fua, contemnens admonitiones o-mnes falutares,amp;fibi amp; alijsjiuxtailludcPecnbsp;cator cum venit in profundum peccati, có~nbsp;temnit.
Imquitatem medttatus eft ///int cubilißiO) aflitit in 'uia no bona^nbsp;mahtiam autem non odiùit (nonbsp;aüerfàtus eft.)
Quârtum vitium, ftudium, amp; meditatio afsiduaconftlioriim amp;conatuum,quibusinbsp;opprimantur pij, amp; deledatio in malefa-ftisjficut multi deledantur improbis fadis!nbsp;amp;confilijs, quæScipfisamp;alijs funttandeminbsp;exitiola.
Meditatm eft 'm cubili füo'] id eft, diligenter exquifiuitSe excogitauitdie ac node, confilia 8c horrenda exempla fupplicioru,qui-bus innocentes perdatamp; excruciet, vt Pha-laris, tyranni,.amp; fimiles.
Nonorfi«if].i.non eftauerfatus, feddeleda-tusimprobisfadis amp;calamitatibus inno-centium i vt Nero, Domitianus, lulianus, amp;c. Luth er us vertit :
eic tratbten anff ibtem leget nalt;b flt;b«-«eo/ bas ifl/bbn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wcbbc**
Coffft
-ocr page 156-144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä N N o T A T.
i. Commendatio mifertcordix, veritatif, iulli-tilt;t Dei, qult;e in roro rerum of ificio (^généré ani-mantium, pracipue ver'oin homi-ne, elacent.
y, nbsp;nbsp;Domine mcœlo mifertcordta
tHA , ‘verïtoi tua ^Jque ad nuhamp;s.
Defcripfit hominem impium à notis im pietatiSjfen vitijs.lain conuertit fe Prophe-taadconfiderationem miièricordiæ, veri-tatis amp; iuftitiæ Dei, quibus vtitur erga iu-ftos, hoceft, ampîeôentes doftrinam cœ-leftcm, eaq; amplificat collatione altitudi-niscœli, nubium amp; montium magnitudi-nis,quibus omnibus prçfert has virtutcs innbsp;Deo fummasjinomnibuscreaturis, maxi-mè verb in homine côfpiciuntur, conditonbsp;ad imaginem Dei,amp;:redempto per Filium,nbsp;eumq;ornacuruseftvita,amp; gloria æterna,nbsp;poft hanc viram, abiedis impijs in æternasnbsp;pœnas.
Iw tœ/» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliter : vfq; adcœlum,
hoc eftj tanta eft amp; tam immenfa miferi-cordia tua j quantaeftdiftantiacccli amp;ter-ræ, amp; tanta eft veritas, quanta eft diftantia nubium à fuperficie terræ. Diftat autem,vtnbsp;tradunt, firmamentum feu odaua fphxraànbsp;terra miliaribusGermanicis 17269660.
Nubescùm longifsimèdifcefferuntjdi-ftantd terra 772000. pafsibus, hoc eft, mi-iiaribus Germanicis 193. cùm proxime ter-ram confiftunt pafsibus 288000. id eft,mi-liaribus Germanicis 72. Vitellio tradit di-ftaremilliaribusij.
VI. nbsp;luflitta tua,ficut montamp;s Del,
tudicia tua abyjjut multa. Ho-minei nbsp;lumentaßiluabü, Do^
mine.
Commendatio iuftitiæDei,amplificatà collatione magnirudinis montium altifsi-morum, quos montes Dei vocant, quodnbsp;Deo,vtpotè altifsimo,om nia alta amp; magnanbsp;tribuuntur.Sunt autem montes maximi amp;nbsp;altiisimipræcipui quatuor.
1. Pyrenæi in Eufopa.
2. Alpes in Rhetijs.
3. Atlas in Africa.
4. Taurus in Àfia.
Ex Græco legitur, in cœlo :
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n) tÄfco's a-v, hoc eft, mifericordia tua
bonitas .çonfpiciuntur in cœlo, io terr^, mari,amp;omnibus creaturis.
lu^ia fuaabylfus'] Commendatio iudicij Dei infcrutabilis, amplificata à collatipne^
LVC. LOSSII profunditatis maris, cuius abyffus feu ilti-tudo eft immenfurabilis. Etfi traditFabia-nus mare altifsimum effe ftadiorum ip
Coniûguntur autem mifericordûamp;ve* riras Dei, quôd Deus nôfolumeftæife“-corsgt;pro mittens gratiam amp; fal u tem,fea i-tiam verusjprçftans fideliter quæptoæî^^'nbsp;ficPfalmo VniuerfæviæDomini'”'^*nbsp;ricordia amp; veritas:itaconiûgunturquoq!nbsp;iuftitia amp; iudicium,quôd Deus amp;iuft“^ 4’nbsp;puniens peccata in omnibus non agents'nbsp;bus pœnitentiam,amp;èxcrcés iudiciuui.l’OCnbsp;eft, recipieiis clementcringratiairt pelf***nbsp;tes veniam, ficut Dauidem recepit, nâ®nbsp;hoc loco, vt fæpè alias,vo.tiudici)nbsp;pro dementia Dei,amp; mitigatione p®quot;^*nbsp;rum. Sic Pfalmo 119. luftus esDoniin^^nbsp;redum iudicium tuum. Eftamp;iuft*5‘^H.nbsp;duplex:Legalis,exigensiufta,amp;pu”^^quot;ù,nbsp;ueritet péceâtes:amp; E uarigelica,qu« g« /nbsp;ta eft acceptatio in gratiam, feu in’P“”nbsp;iuftitiæper fideftvprôpter mediatore^’Ci,nbsp;ad Romanos 3. luftitiaDeiperhdem ¦nbsp;Chriftijinomnesamp;fnper omneseoSjHnbsp;credunt.
Iuliitia tuaficut montes Dei] ßcrecbngF«!- ftcOct wienbsp;Öiïs iR/ fcft vnnö vnocrRóvltd). _ fjl'
Membrum, amp; homines amp; iumeu pj,'; uabis.monetduplicem efle adione^jlj.,)'nbsp;generalem,'qua res omnes conditasi‘'^.;i,(iinbsp;tatamp;conferpat adfnam g^oriatn,nbsp;Ecclefiæ:amp;fpeciaIem,quacoIligitP“./jif'nbsp;nam Ecdeftam in hnmanogenerePnbsp;niftetium Euangelij,^ recipit iup ^nbsp;lapfos refipifcentes, fandificatnbsp;^pintu fando,amp;donàtcis vitàifl^\,(,gii“nbsp;Ita D. Paulus I. ad Timoth. 4rnbsp;adionesDei,inquiens:Spcramus‘nbsp;qui eftiâluator omnium homii»’’^nbsp;bus bencfaciens,fuftentans,nbsp;me autem fidelium, hoceft,cre?’nbsp;quos non folum fuftentatamp; eon»nbsp;ctiam fandificat, amp; daturus e« ,nbsp;aternam^ amp;c.
Qudmprectofi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
cordiatuaDeus, num in tegminelyi^^^'^^nbsp;tuarumjjierabunt.
Admiratur Prophet^, immenüm mifericordiamnbsp;Dei, quam primùm declarauftd^^j'^jsnbsp;ationém omnium rerum ad . %3pr ,nbsp;fum : fecundo receptionénbsp;gratiam, éditapromifsione recco
IN PSALM VM DAVIDIS XXXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145
alere vitam præfentem feu corpus animan-tium, potu amp; cibo, alijsque rebus ad vitam præfentem neceifarijs. Sicut dicitur Pfal-moalio: Oculi omnium inteipcrantDo*-mine,amp;tudas efcani illorumin temporcnbsp;opportuno. Aperis tu manum tuam,amp; impies omneanimal benediâione. Item,quinbsp;dat efcam omni carni, qui dat iumentisnbsp;efcam ipforum,amp; pullis coruorum inuo-cantibuseum. In loco Pauli eft figurapro-fopopceia,qua fenfum inanimatiscreatu-ris, more Poetico, vt feriptura faepc alias*nbsp;attribuit. Origenesetiam intelligitdecrc-atura rationali, videlicet de anima piorum*nbsp;amp; Angelis, quifunt fpiritus ädminiftrato-rij,qui coguntur impijs feruire interdunlnbsp;ad conferuationem PolitiarumSc regno-tum :vtregi Perfiæ, propter eledos, vtinnbsp;Daniele traditur. C^idam Epicureus in aü.nbsp;la Pomeranica, ex hacfalfa perfuafionc,nbsp;itaad vicinumin conuiuio nobilem,cùmnbsp;hæc quæftio moueretur, dixit, ô quàm male tecum ageturin extremo iudicio,cùmnbsp;refurreûuri funtleporcs, quorum tu multos interfecifti.
Inehrïahwntur (homines amp; viiL lumenta) ab ‘vbertate domusnbsp;tuamp;, torrentenbsp;potabüeos.
Effedus mifericordise amp; bonitatis Dci, primùm ergaEcclefiâ, confolatio Icilicet,nbsp;amp;defenfio. Deinde erga omnes creaturasnbsp;amp;animantia,defenfio amp; fuftentatio corporalis vitæ, per cibum amp; potum.
Inebriabuntur] hoc cft, rcplebuntur,làtia-buntur, iuxtaillud: Et impies omne aai-malbenedidione.
Ab vberrate] hoc cft, copia. Domus tuxj hoc cft Ecclefiæ. Item cœli,quod domusnbsp;eftfeufedesDci,cxqua omnia bona tan-quam ècopiç cornu cffluunt inhumanumnbsp;genus amp; omnes creaturas inferiores, ficutnbsp;inquitlacobüscapite i.Oranisdonatiobonbsp;na,amp; omne bonum perfedum è fupernis,nbsp;defeendens à pâtre luminum.
Torrente voluptatis tua] hoc eft, ex verbd feu promifsione Dei,qua recreâtur tanquânbsp;dulcifsima aqua Ectlefia amp;pij, inæftulennbsp;fîtifpirituali confeientiarum. Deinde, exnbsp;fluminibus, exquibus potant amp; recreantnbsp;feanimantia, ficut addit de caufavitævtri-ufque,amp; Ipiritualis amp; corporalis, iplo Lgt;conbsp;ciusqueverbo.
N
nisdefemine mulieris,contrituro caput ferpentis, hoc eft, diaboli, amp; conferuatio-ne dus promifsionis in humano genere,nbsp;tontrafuroremSatanæ amp;mundi.
?• Mifsioncjiuxta promifsionem , fili) ’''catneni,amp; effufione Spiritus fandi in A-poftolosamp; Ecclefiam, vtnouam amp; æter-pîinlucem , fapientiam, lætitiam amp; vitamnbsp;in animis credentium Éuangelio accea-deret.
4- , Colleftionc , defenfionc, amp; fuften-tatiqne Ecclefiæ,amp; totius humani generis, aatis vitæ corporalis neceflarijs.
ƒ eculiariter autem in opéré redemptio-^^™tnanæ,cogitenturbeneficia diftin-perfonæ diuini-ioeffabilis ^o^çSthç xs“ fuam
grantiftimus amorfi ptonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatimpoft lapfum,
æternum verbum in-liQm J'binduit in plenitudine temporis de ineafadus eftvidi-•iion ohedieas patri, vfque adnbsp;Penff'7’ quot;'ortem autem crucis, Philip-
'«rto, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;devoluntate Dei nos
tiinQ. '¦ .^’^jfpirituinoftrodet teftimo-'loftr ’filij Dei, Sc opituletur intercédât pro nobisnbsp;Sqi? “^i^enarrabilibus,Rom. 8.
''t)/ f'g’^ento, id eft, vmbra,protedio-Gallinis tegen-contra ^2ues rapaces.
OBIECTIO.
^quot;hh^^^^oi^inesamp;iumentafaluabit,!!-
animantia refurgent confequentur falutemnbsp;kctiam exloco adnbsp;Vk itiqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infulfe argumentantur,
ipfacreatura à feruitute corruptionis.
RESPONSIO.
^^ui^^^^^jifcquentiam, quia eft fallacia nverbum faluare fi-fioco,non largiri falutem æter-attinct ad bruta animantia,nbsp;'^'0 Hem P’'?dicata intelligenda iuxta connbsp;fubiedorum : fed fuftentareSe
'ANNOTAT. L VC. IX. Qi^n 'tamapudte e^fons^i-tA, in luminetuo ^tdehimus lumen. - Fons wfi«]hoc eft, caufa amp; origo vitæ,corporalis , amp; ipiritualis, videlicet confolatio-nesjamp;lætitiæfpirituales. In [umine tuo} hoc eft, in verbo, quod eft quafi lux feu lumen quoddara, accendensnbsp;in mentibuscredentium veram notitiamnbsp;Dei,feulucem agnofcentem Deum,eiuf-quevoluntatem. Videbimus lucem'] hoc eft,confequcmur veram lucem amp; notitiam Dci, lætitiam, amp; confolationem, extra quod lumen omnianbsp;funt cæcitas amp; tenebræ denfîfsimæ in men-tehumana. Lutherus vertit, deinem U'cdjt febet» wù Oöö he(b t/ Oßs tjl/ tvo)t/ feenoe. Apud te eß fans vita'] id eft,tudasamp;con-feruas vitam, ficut Iohannis i. dicitur de x-terno verbo Dci patris, feu filio: In ipfo vita erat,amp; vita erat lux hominum,amp; lux in tcnebrislucet,amp; tenebræ earn non appre-henderunt. Quern amp; Simeon Lucæ fecun-do, Lumen vocat, ad reuelationem gentium. J. Precatio proEcdeßa tota. X. Expande miflericordtam tu-am fletenttbus te^^ iuflittamj tHam his 3 qui re£io (unt corde. Dixit in genere de mifericordia, verita-te, iuftitia, amp; ludicio Dei, quibus vtitur erga totum humanum genus, amp; omnesnbsp;creaturas. lam precatur fpecialiter pronbsp;Ecclefia conferuandaamp;defendenda,con -tra hoftes, quæ arnpleditur amp; confiteturnbsp;coeleftem doârinam in vera agnitionenbsp;Dei,amp; fiducia mediatoris. Atq; Ecclefiamnbsp;hoc modo difternit à prophana amp; Ethni-ca multitudine, quæverumDeum nona-gnofeit, ncque iuftitiam eius, quæ duplexnbsp;eft .-legalis, exigensobedientiam legis, amp;nbsp;puniens inobedientes.-amp; gratuita acce-ptatio,feu imputatio gratuita iuftitiæ alie-næ, fcilicet Chrifti, integræ obedientiænbsp;perfidem. Pxpande] hoc eft, dilata, extende 8c déclara. Mifericordiam] hoc eft, bonitatem,qua gratis nos recipis in gratiam, défendis, amp;nbsp;wluas, Scientibus re] ideft, agnofeentibus |
L O S S 11 verèjamp;inuocantibuste agnitioneamp;nbsp;ciamediatoris. RfSo corde ] id eft, fyncero, to, qui te colunt veris amp; fpiritaahbusnbsp;tibus, vero tiraore,dile(ftione, Non lt;ventat mtloï pe! fr biamp;3 manus peccatori^nbsp;moue at me. Precatur defenfionem contra nosfuperbos amp;infolentes,nbsp;violentia amp; minis, vel promifsionio'^^. rnbsp;fidiofis finat fc abduci à vera doârinâjCnbsp;queconfefsione. Pes fttperbia ] id eft,ne fuperbiamp;in^^'^^i^ tes me fuis pedibus conculcentamp; opPnbsp;mant. Manuspeccatorù] ideft, potentia. me] à confefsione veræ doârinæ. Ibi ceciderunt ¦i epi tur tntquitatem-. explfifrnt}^^^'nbsp;p otHeruntflare. Per An tithefin addit confolationcni^' interituhoftiumEcclefiæj omnium^nbsp;porum , amp; teftatur Ecclefiam jnbsp;elfe perpetuo vidricem, opprefsis amp;nbsp;tishoftibus. Ibi] ideft, eo fcilicet loco, in quo voluerunt opprimere,ficut fuprànbsp;mo quinto di.xit; Foueam fodir, amp; incidinbsp;in earn. Qui operantur iniquitatem } id eft, ’9' què agunt perfequentes Ecclefiam Deinbsp;pios. Potueruntßare] id eft, fubfiftere contra Deum perfequeiitem, amp;impellentenieosnbsp;in exitium. Non eft enim potentiaamp;conquot;nbsp;filium aduerfus Dominum. Quidam vertunt per futurum, vt fit votum Prophetz de interitu hoftiumfiu'nbsp;turo. OBIECTIO. Inquit Pfalmus, Indicia Dei fiintabyftas multa,id eftjfuntinfcrutabilia. Sicamp;D-Paulus cxclamat ad Romanos dtiodcci'nbsp;mo:O profunditatcra diuitiarum,amp;: cogn*nbsp;tionis Dei, quàm inftrutabilia fuiit iudic'*nbsp;eius, amp; impcrueftigabilcs viz eins.’ Ergo namo voluntatcm Dei cogno^^^C' |
IN PSALM VM DAVIDIS XXXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147
|
Ï’^teftjHequequifquamde faliite fua efle ^^ftiisconfequcnda. HESPONSIO. ^’egoconfequentiam,qnia eft fallacia ^‘^nfequentis. Eft enim argumentum ànbsp;P^tticuliri ad vuiuerfale, uam loquiturnbsp;(alnius,amp;Paulus,de iudicio Sevoluntatenbsp;nonreiielata in verbo Dei, amp; arcananbsp;‘^mirabili gubernatione Dei, amp; ordina-^‘one omnium return, quæ eft imperfcru-^oilis humanærationi ; non loquitur denbsp;^^tielato iudicio amp; voluntatc Dei, quæ duplex eft. Prior, vt credamus in filium,amp;nbsp;confequimurvitamxternam. Si-InquitChriftus,Iohannis fexto: Hæcnbsp;^‘Ivoluntas eius, qui mifit me patris, vto-J^’nisqui videt filium,amp; credit in eum,ha-_^^tvitam æternam, amp; ego refufeitabonbsp;in nouitsimo die. Altera voluntas eftnbsp;vt haue fidem teftetur veram amp; effica-operibus dileétionis , Sc alijs, iuxtanbsp;immotam iuftitix diuinæ,quanbsp;^'nnis creatura rationalis obligata eft velnbsp;obedientiam creatoris, veladpœtiamnbsp;‘^orpüralem amp; xternam. fSALMVS XXXVII. Efaltnits Dautd. XRGFMENTPM. pSalmus eft generis fualorij. Nam hor-X taturprimiim Dauid in co pios o-j. nines, ne offendantur felicitate im pio ß’^^hqui in hoc mundo magis quàm pijnbsp;^Ï^ntdiuitijs amp; potentia, atque ne hacnbsp;i pcccatis Sc ipft jillorumcxemplo,nbsp;‘^nlgeant. Sc àprofefsione verse doâri-amp;àftudiopietatisdeficiant. Deindenbsp;,'^ffatur eofdem ad timorem Dei, fidu-’^’neius,amp; obedientiam, in feduló ob-’^''^da vocatione , amp; ad expedtationemnbsp;P^æientiæ Sc auxilij Dei, commendantesnbsp;J^^ntumfeufucceflum laboris amp;confilio- Deo. Tertio, confolatur pios , amp; ^^clefiam fubieftam in hac vita cruci amp;nbsp;’^nmnis, àpromifsione liberationis amp; fu-^’^ægloriæconfummatæpoft hanevitam,nbsp;'¦omminatur fimul impijs indulgenti-?^lecurc voluptatibus amp; perfequentibusnbsp;sternum interitum amp; abieftionem à Suntigitur præcipui loci Pfalmi qui y^pi^ permifeentur, Srrepetun-totoPfalmo. |
T. Præceptum de fiducia Dei, amp;obedi-entiainvocatione,amp; expedatione diuini auxilij, amp;felicisfucceftiis.
Eftque dodrina amp; confolatio grauifsi-ma deprouidentia Dei’amp; prxfcntia eius in humano genere,maximè verb in Eccle-fia,contra indicium humanærationis, quænbsp;Deum negat curare res humanas, hoc ar-gumento: Si eflet prouidentia Dei,amp; Deus curaret res humanas, bonis bene eflet, amp; malisnbsp;malè. Sed contra bonis eft male , amp; malis benè,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Ergo non eft prouidentia Dei,neq; Deus curat reshumanas,iedomniaferuntur réméré. Hoc Argumentum Epicureorumnbsp;refutatur in hoc Pfalmo. Nam docet, etflnbsp;Ecclcfia, amp;finguli pij fubieâi fint in hacnbsp;vita cruci Sc muftis æruinnis, amp; floreantnbsp;contrà impij,tamen Ecclefiam diuinitus iunbsp;uari amp; defendi, amp; fingulos pios, doneenbsp;curriculum fuæyitæamp; minifterij confece-nnt. Quamuis aliqua membra, vt lere-mias,Baptifta,Paulus, amp;fimilesoccidan-tur crudeliter à Tyrannis, qui poft hanc vitam æterna gloria ornabuntur : Impijnbsp;autem amp; Tyranni, vt Herodes,Nero,nbsp;Diocletianus , lulianus, amp;fimilcs , quinbsp;aliquandiu in hac vita florent, amp; domi-nantur, abijcientur à Deo in æternas pce-nas. Etiamfi mufti in bac vita dent pœ-nascrudelitatisamp; impietatis,amp; mifcrèin-terficiantur, fient incjuit Poëta ; Adgenerum Ccrerùßnecade(ir vulnerepauct Dejeendunt reges, èr ßcc-t morte Tjiratint. t. Exhortatio ad pios gemina, ne iraftan-^ tur propter, felicitatem impto-rnm, vt Deo confidant. ISloU Amulari 'tnmaltgnanti- i. bm, neque z^elaueris facïenîcdnbsp;imqwtntenLi. Prior exhortatio ) ne piJ videntes im.-* N 2 |
ANNOTAT. L V C. L O S S 11 14S pioriim felicitatem , fuainque infelicita-tem amp; miferias fentientes, illis vel irafcan-tur, vel inuideant felicitatem, vel corumnbsp;impietatem, amp;fceleraimitentur,vtamp; ipfinbsp;quoquefloreant, amp;fint felices, atqiie itanbsp;deficiantàDeo. No/i amulari'i ideft, ne irafearis, ex im-patientiaanimi, vel ne imiteris malignances peccando, vt amp; tu fis felix amp; florcas po-tentia, dignitate , amp; opibus. Aliter, ne commoueare ad iram propter malignosnbsp;fortunatosjfcilicetdolcns, illis beneefl'e,nbsp;tibi verô male. Item,ne admifeeastema-liguantibus, ne fis eorum focius. tJe zelaueris'i id eft, ne inuideas mali-gnantibusprolperitatem, potentiam , o-pes, voliiptates, dignitates. Lutherus vertit, 5ôittcnidnvbetïgt;cnbô-fett/n?ecOciitdjtn«iôtfdgt;vbcuOeij wbekb^f«v. Teftatur hæc pars æmulationem,inni-dentiam,ipam, amp; fimües motus vitiofos hçrerein omnium naturacorrupta, etiamnbsp;piorumfeurenatorum, quos ideomonetnbsp;Propheta, ne his motibus indulgeant, fednbsp;eisreluâentur. Quonïam tanquamfœnunu 'velociterareßenf,^ quemad-modum okra herharum citonbsp;décident. Addit tatîonem dehortationisà breui-tate felicitatis impiorum, eorumque fubi-tô interitu, qiiem confert fœno velociter arefeenti, amp;herbulis virentibus, quæinca-lorefoliscitô marcefeunt aepereunt. Eft-que fententiaætfi impij in hac vita floreancnbsp;opibus, potentia, dign itate, amp; affl uant de-litijs, ramen breui momento peribunt, amp;nbsp;abijcienturinæternas pœnasà Dco.-Ergonbsp;non eft, quôd eis inuideas felicitatem,quænbsp;mom e ntanea eft, aut eos imiteris peccando, deficiens à Deo. Olera, ] id eft, viridis vel virensherba : fi-gnificatautem, ficutfœnumherbæ,amp;flores, quo magisfuccrefeuntin altum,rantô citius marcefeunt amp; demetuntur,ita amp; im-pios , quo magis augentur potentia, dignitate,opibus,tantô citius interire, quodnbsp;tcftanturexéplaomnium Tyrannorum,vtnbsp;Pharaonis, Nabuchodonofor, Sennacl^e-rib,Azygis, regisAegypti, quicùm dice-rer, neminem vel deorum vel hominumnbsp;fibi poffe regnum eripere , ab Amafi ho-mine obfcuro , amp; ignobili, ftrangulatusnbsp;eft, vt teftatur Herodotus. |
Eobanus ita vertit eleganter. Nxm modèflorentes cite fucàdentiir vtherbt t Qutu mctitincurua rufiicafalceiHiHiiit-Gramina vt exiguif flaccefeunt vfiapruinis : Sic nbsp;nbsp;nbsp;iiiiquoïum dcfluit oinati bonor. Ita inquit Ifidorus lib. 3. fuper Amos: Nihil fugacius feculo, rebusque feculi, quas dum tenemus amittinius. OBiEcrro. ProhiberDauid irafei malefacientibns. Efgope'ccant,quiindign^ititurturpitu-dinibus,amp;puniuntpeccata,vcmagiftratus, parentes, præceptores. R£SPOÂ’5I0. Nego confequentiam. Quia cft Ma-cia à diâofecundum quid, addiâurolim-pliciter. Item , eft fallacia confequentis, quia aliud feu plus eft in confequentcnbsp;quàm in antecedente, nam antecedens loquitur de indiguationefeuira, quæoritutnbsp;ex impatientia, amp; fremitu propter aÜc-nam felicitatem, amp; fenfum propriarunica-lamitatum,non de zelo feu Nemefi, qnao-mnes ardere debent, feu irafeifceleribus,nbsp;eaque punire, niagiftratus amp;fimiles, iuxtanbsp;vocationem. Spera in Domino ^fac nitnt em 3nbsp;nbsp;nbsp;inhnhitn terrarti)^ quamp;re honeße. Altera pars exhortationis de ponenda fpe in Domino, diligentia adhibenda innbsp;vocatione placente Deo, amp; falutare nobisnbsp;amp; Ecclefiæ,amp; cxpedationedîuiniauxilij.^nbsp;obedientia fub cruce,nâ quatuorcomplt'nbsp;ftitiir hocpræcepto feu exhortatione,nbsp;regulamvitxproponit. Fiduciam in Deum.
3- Expeâationemdiuini auxilij.AM' cium euentuum.
5?/« |
IN P S A L M V M DAVIDIS XXXVI L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149
|
Spjw] id eft, confide J omnem fpem tu-am colloca in Domino,non in prsfidijs hii manis,nonftuclijs vulgi,non inbeneuo-Icntia potcntum, amicorum, quæ o-mniafuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incerta. rac bonitMem(feubonum)ideft,fis dili-gens ac fedulus in vocationc tua, vine pièjiiiftè, amp; cafte in præfenti fèculo, vt Paulus monet, ad Titum 2. Et (»Mit« terram] id eft, mane in pa-ttia tua, amp;ftatione (euofficio,nc vage-ris incertis fedibus , nifi migrate cogat in exilium necefsitas , amp; confefsio reli-gionis. fcenty?? ] id eft , fuftenta ac ilete amp; tuos, honeftis laboribus amp; arti-bus, nonfraudibus, amp; impofturis.cum a-liorumiadura. Aliter,palce fide,id eft,fu-ftentate in inopia, amp; alijs «rumnis, fide amp;nbsp;Ipediuiniauxilij. Lutherus vertit, öid) reöl(dgt; mit ®Jtt/ »nöm,tcl)t:en/ou(5o« ögt;ottflt;gt;id;tcp fnbsp;vnonùiiKtnot vitrecht tfiitll« Un, nbsp;nbsp;Dslcciare 'm T) bit ttbî j^etîüonamp;i cor dis Hoc cft, confolarc te, amp; acquiefee in Toluntate amp; dulcifsimis promilsiombi«nbsp;Dei.nonindiuitijs, non volnptatiousnbsp;dclitijshuius mundi, quæ fiitu mom^ta-ncæfeubrcues, Stfemper aliquid tnttitixnbsp;«doloris admiftum habent, ficut inquitnbsp;^uidius libro 7. Metainorphonos. -'iSuüaefifynceravoluftaf, Solltcttum^aliqtiid Etlibroó.Faftoruni t tnterâuni mifeenturtr ßi* Et Seneca in Thy efte : breiiiorvuluftof. breuis hora fummis. ] id eft, qiiæcunquc ar-^î|Qj'’'.^''5tafide petieris,pia, honefta,amp; in''~nbsp;tertio: Hæc eftfiducia,nbsp;h ”^^enius apud eum, quia quodcun-V'finius fecundum voluntatcm c- Zgt; ^«5* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuamy ineo,^ nbsp;nbsp;faciet. |
Monet vt viam noftram, id eft.vitam to-tani, amp; vocationem, amp; fuccefliim Jabo-rum ,amp;confiliorum omnium, commen-demus Deo,amp;in ipfum quafi voluamus, ficut monet amp;id Petrus, i. Petri 5. inqui-cns : Omncm curam veftram in ipfumnbsp;conijcite, nam illi cura eft dcvobis. Monet igitur vocationem noftram, confilia,amp;nbsp;labores non eflcfalutares nobis aut alijsjfi-ne diuinapræfcntia amp;auxilio, iuxta illudnbsp;leremiæ: Scio Domine, quod noneftho-minis via cius, neque viri dirigcrc grefl’usnbsp;fuos. 'Reuela'] aliter, volue,fcilicet,in Domi-num,ideft,commenda,proijce-,quafiinfi-num Domini,ficutadditexplicandi caufa, fperain eum, id eft, fpem omnem tuamnbsp;colloca in Deum, expedansab eo fuccef-fum, liberationcm, amp; defenfionem, in o-mnibus periculis, quantumuis multis amp;nbsp;difficilibus,etiam deftitutus omni præfi-diohumano. Etipfefaciet^ id eft, tc adiuuabit, amp;dabit fuccefliim felicem confiliorum, amp; aótio-Bum omnium vocationistuæ. E( de due et (juaß lumen 'tufit-ttamtuam,^ 'iudtcium tuunu tanquammer'idiemj). .Hoccft,efficietDeus,vtcIarifsimècon-i(piciatur,amp;quafiluccatinmeridie,corâto-taEcclefia, iufta tua caufa, amp; fit felix ac fa-lutare munus tuum,amp;: tibi amp; alijs, etiam a-pudpoftcros. Subdlitui eHo'Domino 3^ or a euntj. Expofitio continens adhortationem, primùm ad obedicntiamdcbitamDeo,innbsp;affliâionibus amp; ærumnis.Deindc ad fidé amp;nbsp;inuocationem, qiiæ vnicum eft refugiumnbsp;in affliâionibus omnibus. Subdittis efio'] id eft, fubijee tc voluntati Dei, amp; humiliter obtempéra in affliftioni-busipcpræfentiæDei,Ô: diuinæliberatio-nis. Itaamp;D. Petrus inquit:Humiîiamininbsp;fub manu potenti Dei, vt vos extollar,cù mnbsp;critopportunum. Aliter, file Domino,idnbsp;eft, fis tacitus,perfer ærumnas patienter,idnbsp;cft, fineindignatione feu murmure, qui-buste Deus premitadtcmpus,ficutDa-uid exulans orauitjvt reducereturin patriâ,nbsp;amp; fimul fubiecit fe voluntati Dei,para-N 3 VL VIT, |
rjo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
tus ctiam diùtius ferre auxilium, amp; qui-dern nunquàm reduci, fi ira fit voluntas Dei nihil interim dubitans de re-mifsione peccatorum , non præfcribens Deo nequemodum neque tempus redu-dionis. Vidorinuslegit, conformarc ei,nbsp;hoe eft, conforma amp; fubijce te tranquillonbsp;animo voluntati Dei in affliftionibus .i.nbsp;perferens eas patienter, neq; modum neq;nbsp;tempus præfcribens liberationis. Itain-quit Efaias : In filentio amp; fpe crit fortitudonbsp;veftra.
Quatuor autem monet neceifaria efle', vtvocationis cuiufque Jabores fint feliccsnbsp;amp; falutares multis.
Prim ô, vt vocatio fit pîa ac fanda.
Secundo, vtpatienter tolcremus impô-fitasærum'nas.
Tertio,ne alienis ncgocijs nos immi-fcéamus.
Quarto, neiniufta media, aut non iufto ordine liberationis aedefenfionis quæra-rnuSjficut reges ludaauxilia à regibusAe-gÿptijsamp;Syriacis,amp; alijs quærebant,qui-• bus impliciti poftea cogebantur aliorumnbsp;fequi furores, amp; pari imperium.
Exentpla defenßonis amp; liberat'wnis glorioft, iuxta diSaspromißiones Pfalmi,piorum (onfidentiu Det,nbsp;taufam^:, fuam iuflam ipfi cummendantium,nbsp;fine impatientia amp; vindiilanbsp;(Upiditate.
1. nbsp;ïacob defenfusamp;liberatusà violcntianbsp;fratrîs Efau, quem Dominusplacatum, amp;nbsp;beneùolumipfî reddidit, Genjefis trigefi-motertio.
2. nbsp;lofeph venditus à fratribus, amp; falfacri-minatione vxoris Domini condemnatus,nbsp;amp; in carcerem coniedus, ex quo liberatusnbsp;conftitutus eft princeps Segubernatorre-gni Aegypti, Genefis 41.
3. nbsp;Dauid aceufatus à Semei amp; alijs tan-quam feditiofus amp; affedator regni, ex-pulfus in exilium præter omnium opnio-nemgloriofè liberatus eft, eiufq; iuftitia,nbsp;innocentia amp; caufaiufta clarius luce meri-dianaeluxit.
4. nbsp;Athanafius gloriole liberatus eft fiepenbsp;excriminationibus amp; infidijs Arianorum,nbsp;amp; liberatus eft maxime cùm ci crimen ftu-pratæ mulieris obijccretur,vtteftaturEu-lèbius.
J. Fridericus Epifeopus Magdeburgen-fis, contra quem cùm Fridericus Saxoniæ dux bellum pararct, nihil ipfe mouebatur,nbsp;neque parabat fe ad defenfionem,Incerro-gatus,cur id non faceret? relpondit,fe Dconbsp;fuam caufam committere, veile fc ioterca
LVC. LOSSIÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ecclefias fuas coaftitucrc, ^cvifitare.-quo» cùm audiretFridericus dux Saxonicus.fu-pcrfedit bello, nihilque hoftile contra £pi’nbsp;fcopum fanâum molitus eft.
Nolt amp;mulart in eo qw ratur in ‘via Jùajinhomtnefa-dente tniuflitias,
Repetitpriorem exhortatiopera dcnó æmulando malignantes, hoeeft, irafcen-doillis amp; inuidendo, idqueveleximpati-entia, vel cupiditate vindidæ, quæ iulionbsp;Deocommendanda eft,iuxra illud Deu-teronomij Mihi vltio , Si ego repen-dam.
proférât Mr in via fua] id ex fententia fua fuccedunrinconfilvsamp;’'^*nbsp;dionibusiniuftis, amp;peruerfis.
Define ab ira 3 derelin^^^ furorem. ISboltamp;muUri^trtKt*nbsp;Itgneris.
Additrepetitionicaufamjcurnona:®“' letur feu irafcatur felicibusgt;mpijs,ne Ici' 'nbsp;cet nos eos pcccâdo imitemur, vel -mus Deum noftra impatientia, Sinbsp;cupiditate, quæaduerfanturtimoriD^*'nbsp;ndücfæ auxilij diuini.
Âb ira'] id eft, indignatione amp; furorc»^°® cepto propter alienam felicitateni. 4nbsp;abftinendurnabinuidentia,quôd ef® y,nbsp;valetudini corporis , amp; vires anind denbsp;litat, iuxta illud Horatij;
Inuidiu alteriiu rebtu ntacrefeit tpirné-
OjMniam ejui exterminabnntur.nbsp;autem Dominum ipfinbsp;hunt terrain^,
Addit aliam rationem dehortatio/’?’’ quam toto Pfalmoexplicat,primùni^Lnbsp;teritu impiorum felicium, amp; defen^^j^,nbsp;piorum, per Antithefin, quæcomnigt;'’^Lnbsp;amp;promifsio exemplis multoru®nbsp;mantur, vtNoë, Cain.Ifraélitaru®»^nbsp;nanæorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Qui malignantur] ideft, malèagunt» * j triplicesfunt.-Epicurei ièu contemp^^nbsp;pci, Tyranniperfequentes Ecclefia®’nbsp;indulgentes peccatis contra ¦ uk
-ocr page 163-IN PSALMVM DAVIDIS X X X V I T. ’^i^idcntia, libidinibus, rapi-
’'^'^â“dihus,æcndaciis.
eft,perdentur feu ab-cum pOfteris, ftciit dicitur ^J^^^iorumzo.
^'ifeinperrçgnabuntimpij.
] id eft, petentes ab ^'’daexu defenfionem,hdeamp;pati -
P®^’'tes,càm defertnr,auxilium, ^^côccfla media ex impati-.jj ’^Qï'aliberationis.
3 id eft, manebunt ^'¦csSefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofteri,amp; habebunt mediô-
^°*^icient‘bonà
piorumab ipforumcon- ' ^^lofie, i)i hacgloria £tertta,(^ im~nbsp;fioram fubito amp; perpetuonbsp;interitu.
^^^dhuc pufiÛum none-auamp;ramp;s locum cuts» dotier it,nbsp;fçf^^^’î^Çntibus deinceps vcrfibus PfaIminbsp;clepJ^'^’'‘'^U3Propheta confolatur fe, Ec-üae •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pios fingulos. abiedosin
abipforum defen-^cvï # nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gloriofa liberatione, amp; in
futura. amp;impiorum abiedione aliquandiu dominen-
id eft, exiguum amp;bre-pi^^'’\odum tempus eft, quo feputat im-i’ue diutifsime vidurum efte , amp; ’^iüesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huius vitæ, ficut
fuÿ. i-ücæ duodecimo inquit Animx multa bon.a repofitainnbsp;B^üde requiefee, comede,bibe, amp;nbsp;Wo ’ ^^cpulodiuesjindutus purpura amp;nbsp;tejQ ’A.epulans quotidie fplendidè, præ-fubito mortuuscft,amp; ic-^^quot;‘^iniuferno.
3 id eft, fubito extin-Vtjjç ^delebiturcumpoûeris,àterra, Wü' 41'idemappareat, in quo ha-fepèfamilias
amp; extirpari funditus, vt ne no-Jtiin.5^'‘icm honeftum mancat in ho-memoria.
Exempta in te ri tus impiorum aliquot.
IJI
1. nbsp;Pharao fubnierfus fubitô cùm'toto cx-ercitu, in mari rubro, perièqueris Tittatë-litas, Exodi 14.
2. nbsp;Baltazar rcx Babyloniens hoiïis po-puliDei, interijtnoôte inconuiuio, per-cuffus ab Angelo Domini, Dahielis 5.
3. nbsp;Antiochus Epiphancs crudelifsimu#nbsp;Tyrannus amp; holHsEcclefiæ, cum cogita-retvrbes omnes ludaicas , amp; Hierolbly-raani delere funditus, ægrotus de currunbsp;prolapfuseftjamp;poftea toto corpore verin i b us featehte , cum deterfimo fœtor«nbsp;çxtinâus eft. i. Machabæorum 6.
Herodes infânticida fimili morbô perijtjßc Herodes Antipas pereuffus ab aïi-gelo Domini.Eufebiuslibro fecundocapi-tedecimo.
5. nbsp;'CaligulaperfequensEcclefiamgt;àpraï-fedo fuo confoflus eft.
6. nbsp;Nero , multis occîfisChriftianis, fîb»nbsp;mortem confciuit.
q., DioeJetianus, interfedis vno men/è ‘ inimperio 80. millibus Chriftianorum,nbsp;extirpaturus, vtputabat,prorfus omnesnbsp;Ecclefias, amp; ipfe mortem fibi eóftiuit, amp;c.nbsp;Ita amp; Iulianus miferè perijt in bello Par-tico , manu fanguinem accepto vulnercnbsp;cum indignitate in altum proijciens acnbsp;voce , Vieilli Galilîec, Chnftum intclli-gens.
Àfanfiefi aiitem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xï.
hunt terr am nbsp;nbsp;dele^lahuntur
mmulttîudme paeü.
Antithefis, impiiisdelebitur, fed pij hà bitabunt terram, ideft,mediocria hofpi-tia, vidum, cum tranquillitate amp; bonanbsp;confeientia,licutinquitChriftus Matthatinbsp;quinto iBeati mites, quoniam ipfi hæredi-tatem accipient terra’. Ita Dauid terramnbsp;hæreditauit, extindo Saule, Semei, Ahi- .,nbsp;tophcl, amp;alijs hoftibus deuidis amp; extin- *' ‘nbsp;dis malèuolis, vitam in.pace traduxit,nbsp;cum tranquillitate mentis, amp; expedatio-neveræ pacis jamp; felicitàtis æternæ. Nainnbsp;vtranque paeem intelligit, corporalcm amp;nbsp;ipiritualem . Manfuetos vocat afflidosnbsp;Schumiles, tolerantes iniurias, non cult;»nbsp;pidosvjndidæ, amp; cedentes alijs, pacis amp;nbsp;publies amp; priuatæ caufa, hoftium furori-busjamp;àquibusiniuriaafficiuntur.
H 4
LVC. LO S SII
præfidijs. Ita amp; Pfaimo .decimo inquit Quoniam ccce peccatoresJntenderuntarnbsp;cum, paraueruntfagittas fiiasin pharetra,nbsp;vt fagittent in obfcuro rectos co idc. Pernbsp;gladium intelligit vim apertam,perarnbsp;cuminfidias,quibusvtfagittisciàm vulne-ramur exinopinato, itaimpij infidijspiosnbsp;conantur perdere,
uatos corde ] Aliter, reâos in vîa, id cftj vocatione fua , Sc profeûione ycxi do-ôrinæ.
Gladïus eorum mtr et m cot' de'tpfor.um, arcus eorum connbsp;f’ïngatur.
152 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N o T A.
J J nbsp;nbsp;NLeditntur ïmpîus contra ia
flum,firUebttfapsr turnden tihwjuù.
Defcriptio meditationum feu machina^ cionutn infidiofarum impiorum contra pinbsp;os, quæ ftatîm înitio conditi mundi incœ-peruntin Cain contra Abcleni iuftum, amp;nbsp;durabitomnibus sctatibns.
Stridebit ] id eft, ftridore dentîum îadicat iram amp; indignationetn fuam, contra pios.nbsp;Sic Adoruni q. dicitur deludæis: Audien-tes autem hæc (verba Stephani diffeca-bantnr cordibus fuis, amp; ftridebant denti-busineum.
X II L Dominus aute irridebït eum, Qj^mamprolpicd, quod^eni-et dies eues.
Antithefiscontinensconfolatîonc gra-tam amp;nec.cfl'ariam pijs,deirritis machina-tionibusjamp;conatibusimpiorum, amp;hofti-um Ecdcfia?, contra pios.
Irridebit'] ideft, impedietamp;îrritosfaciet çonatus impiorum , cùm maxime etiamnbsp;ßeuiiint,vt Pharaonis,Herodis,Caligulæ,nbsp;Neronis,amp;c. SicPfalmoa. Quihabitatinnbsp;çpelis, irridebit, amp; Dominus fubfànnabitnbsp;eos.
Pro/piciQ id eft, Deuspræuidct, amp; con-ftituit raetamperfccutionis amp; furoris ty-
¦ rannoi'um, vitra quam progredi non poC-Cint,ficutinquitDeusEfaiæ37. ad Sennacherib. Ponam circulum in naribustuis, amp; frenum in labijs tuis, amp; reducam te in via,nbsp;per quam venifti. Itareprelsitfubmerfumnbsp;ip marc rubro Pharaonem, confidentemnbsp;fiia potentia amp; copijs, amp; oportunitate loci.nbsp;Exodi 14.
Die/ fi®] id eft, tempus interitus feu exi-ti) impij.
xnii. Gladium euagtnaueruntim-piqdntenderunt arcumfitum:,^t deijciant pauperem inopem,nbsp;‘t)ttrucident reéîos corde.
Amplificatio per hypotypofin, crudelî-tâtis amp; fænitiæ impiorum, tanquam gladijs tûàginatis amp; arcubusinteHtis,comminannbsp;tium interitum pauperi, amp;'inopi,id eft,nbsp;abieâo amp; deftituto omnibus humanis
Imprecatio hoftium interitus, perca-oem arma, gladium amp; arcum, quibus ipJî pios delete conantur, fient Saul co le gta-dio confodit, quofepèantèconatusfue-rat Dauidem interlîcere, primo Resuainbsp;tngefimoprjmo.
Melius elîrnodicumiufioiÇu' per diuitias impiorummultas.
. ^.^(poiidctperAnthypophoramadob' iectioncm,admonenspios,neæmulcntur,nbsp;id eft,iralcantur amp; inuideant impijs propter diuitias, quas impijinhac vitamaio-tesplerunque poßident, quamnbsp;tnansfacultatespiorum nicdiocresicuednbsp;guâs meliorcs elle diuitijs niultis amp;. im-¦ fu enfis i mpioj-ym •
^od pij opes fuas comparantiullisra tionibuSjimpij iniuftis.
^odpij mediocribusbonîscontcnti viuant.amp; fruanturillislæta confeientia 1“nbsp;timoré Dci,amp;iuuentiilispi-o facultatcp^nbsp;pereSjftcutinqmtLucretmslib.y.
Qiibdfiquis fera vitam rationegiiierner, Oiuitta grandes hontintfunt viucre parcenbsp;•^equoariiwo.
ItaProuerbiorum 7. dicitur: MeliuseA ficcum fruftum cum tranquillitate, quà'®nbsp;dom us plena maâatis pecoribus,cum to8nbsp;tcntionc-
3. nbsp;Quôd pij in inopia fuaconfiduntD^'nbsp;cxpcââtes ab ipfo viâum,amp; dcfenfionei»'nbsp;Impij veto diuites confidunt fuis opibtîS-
4. Quodpauperesamp; inopesnon babe'’^nbsp;tantam peccandi occafîonem , quant-®*nbsp;diuites, nam lient inquit Chryfoftonrns,nbsp;diuiriarum fequela eft luxuria , 'i»
inti®-
IN PSALMVM DAVIDIS XXXVII.
iiitempcrans, furor iniuftus, arrogantia, fuperbia.
5- Quôddiuitiæ impiorum cito dilabun-^Wjficutdicitur:
Male parta, malè dilabuntur.
Item.
De male quæfitis non gaudec tertius hæres,
Ç^ifquis igitur pius, vt inquit Lutherus capite 26. Genefios, contentus fit modi-eoque fruatur, amp; lætetur cumconiugc,nbsp;®^'iberis,acabftineat abiniuftolucro. Itanbsp;SalotnomProucrbiorum trigefi-• Meiidicitatem Sc diuitias he dederisnbsp;^'»btribue tantùmvidui neceflaria, henbsp;Q’^^.èfatiatus, abncgem Deum,amp;dicam.-^’^eftDonfinus? aut egeftatecompul-‘Uteramp;periurem nomen Dei mei.
Q^ntam brachïa 'tmptorum
r)ommus.
R • tcir
Pio'^^æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interitu, defenfione
confraóta eft potentia ^y™’quot;^rum, amp; hoftium Ec-j'æ gt;vt Pharaonis, regum Perficorum,nbsp;Romani imperij, pcrfe-
J'^tiumEcclefiam.
»^’piorum ] hoc eft, potentia, ro-confidunt amp;fu-
confirmât Dom’mis ] id eft, fuftcntat cit^^ largitur quantum opus eftamp;fuffi-lt;^orporalis fuftcntationcm, amp;nbsp;miferijs huius vitænbsp;æterna gloria amp; vita donatu-'lH
Dommp/s dïc^ tpnma-^IjAredttaseorum ent.
mcmbri præcc-
^*0h? y^tfus de fuftentatione amp; conferua-^^P'orum.
^’^‘niarulatorum ] id eft, iuftorum.qui
, emundati àpccca-
aguntjin-gis fide nouam obedientiam le-
] id eft , primùm bona hu-iiuta illud Pfalrao 15. Dominus
153 pars hxreditatis nteæ amp; calicis mei. Etnbsp;vitaæterna,iuxta illud PauliadRomanosnbsp;quarto :Hæreditas (vitææternæj ex gratianbsp;daturfide,vt firmafit promifsio.
Non conf undent ur tn tempo-^ x ix. malo^^ tn dtehttsfamùfatti-'nbsp;rabuntnr.
Hcfiiis.
Temporeqitop'rei.io/ansalos a»«i»tavoral)iti A ffluet, de iufiii copia diues erit.
re»zperewj4/ô]belli,peftiientiæ,famis,amp;C* Nonconfundeutur^ id eft, non pudefiencnbsp;aut peribunt,fed feruabuntHr,amp; faturabunnbsp;tur, defendente amp;dante Deo illis, quantum opus erit, ad vitæfuftcntationeiry fuænbsp;amp;fuorum.
QBIECTIO.
Multi pij tempore belli,famis, peftilert-riæ,premunturca]amitatibus,moriuntur, , amp;inrerficiuntur.
Ergo hæc promifsio Pfalmi:Noncon-fundentur iufti in tempore malo, non eft YCra.
RESPO NSIO.
Nego confequentiam.Eft enim promit fio de defenfione amp; fuftentationeEcclefiasnbsp;amp; piorum, quantum adfingulos attiner#nbsp;particularis, quia Deus fubiecit Ecclefiairtnbsp;cruci amp; ærumnis in hac vita, amp; aliquos pi-os finit inrerfici amp; mori temporebellijfa-mis, amp;peftilentiæ,vtDeus percrucempi-orumgiorificetur,amp;ira ciusadiierfuspec-catacognofcatur: nd fi Deus punit iuftosgt;nbsp;quanto magis punict iniuftos,amp; hoftes fii-os?Eft igitur vera promifsio,quâtù ad corpus Ecclefiæ attinet,amp; multos pios,quosnbsp;feruat, vt pereos conferuetur Ecclefia, Scnbsp;doceatur inuentus,vfque ad finem mnndû
Qifia impijpertbuntdntmtci xX ] ^erb Domtm mox, ^t honorificnbsp;cattfuertnt exalt^tiidefcien-^nbsp;tes cjuemndmodumftimtdti de^nbsp;ficient.
Expofitio prioris mcmbri diéti verfi-culi de interitu impiorum , amp; hoftium Ecclefiç.Vox,vthonorificari fucrint,exHenbsp;bra?o Icgitur, peribûr, ficut preciofum a-gnoru.i. quod eft preciofifsiraum amp; optimum in a2nis,videlicetadeps,que in agmsnbsp;amp;cæteris
154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. : amp; cæteris animantibus paulatim deficit amp; difperitinedia, ahj de pinguedineamp;feli^-citateimpiorum intelliguntjquæ eftquafinbsp;adepsinagnis. Aliter, i'unt ficut preciofum feu floren-tiftimum pratum,deleäans dcretinenso-culos prjEtereuntium , quod tarnen cito marcefcitinæftufolis. Lutherus ver tit, JDie gottlofe» weröe» »mbfommen / vnnö öte fetnöe öes-öevren/nbsp;wennfte gletd? f»nO «Iscmfófthd» «we/ wec-Den ße tgt;oc^ «Ile werben gleichnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r«u(h* Eobanus. Éloreat amp; banapoßidcat licet omnia terra Imptus, in ventos vt leuis vmbra fluet.nbsp;iSanijjhofies Domini propere, ceu fumas, in auras Diffugient, nec ab his pars erit vlla fuper. I- Mutuatur tmpitts nbsp;nbsp;non fol Het autem mtfjerètur • retribuet. Dixit de conferuatione pij hominis,amp; abieöioncimpij:iamadditdefcriptionemnbsp;vtriufque, amp;pij amp;impij,fumptam abeo-runi opere,ingi-atitudine impij,amp;gratitu-dine pij, amp; crga Deum amp; homines , pronbsp;acceptisbeneficijs, corporalibus amp; Ipiri-tualibus. Mutuiitur'] ideft,accipit amp;àDeo amp;ho-minibus beneficia, vt pctuniam, amp; alia vi-tæneceflaria. bt non foluet] id eft, non agit gratias Deo, neque reddit accepta mutuo à proximo , fed retinet fortem amp; defraudatnbsp;proximum, contra naturalem amp; ciuilemnbsp;obligationem. lu fl us autem miferetur'] id eft, motus mi-fericordia confert in proximum egenum officia diledionis , amp;c agit gratias Deonbsp;proacceptisdonis,lpiriti;alibusamp; corporalibus. XXiL Qiùa henediSli edts h^redi-tabunt terram Mulediäii autem edts dijkertbunt. Collatio piorum amp; impiorum à præ-mijs : piorum quidem hæreditate terræ, id eft, benediótionibus corporalibus amp; Ipi-ritualibus.defenfione amp;fuftentatione vi-tz corporalis, amp; donatione æternæ, poftnbsp;vniuerfalera tefurredionem mortuorum. |
LNQ. LOSSil iuxtahoepofteriori Petri tertio: Scdcce-Jos nouos ac terrain nouam, iuxta pro-miffum illius,expeótamus, inquibusiu-ftitia f iufti)inhabitabit,impijantcæ, qui in hac vita, contenipto Deo , amp; iiegleäonbsp;proxiino,florucrunt potentia, honore,vo-luptatibus, abijcienturà terra, in xter-naspœnas, cum diaboliSjMatthaivigcfi'nbsp;moquinto. Senedteit £.«$ ]Dei, hoc eft, qui à ingratiam recepti funt,amp; obediunt Deo,nbsp;agnofcuntcollatabeneficia,amp;.'aguntgrati-asDeo. MalediHi eius ] Dei, id eft, abieôià DcO propter impietatem , amp; perfecutioneß’nbsp;Ecclefia:. T)ommo grejftn dirigentureipu delcd^'nbsp;bitnr. Promifsio de diuin.a gubernationeb'’' minis pij , id eft, ampleâentis ccelcftf?nbsp;doârinam, timentis Deiim, eique coifnbsp;dentis. Ita amp; Prouerbiorum 20.nbsp;A Domino dirigunturgreflus viri ^pij) ‘nbsp;quis hominum inrelligercpoteft viamnbsp;am ? Viam vocat confib'a Sc 2Cfione.s,il‘’^nbsp;non funt falutaria, neque nobis ncquc^'nbsp;lijs, fine Dei gubernarioncamp;prsfcntia- Pe/?cï«tù«r]Deus,ideft, approbatamp;^^^ iuuatconfiliaamp; aâioncspij hominis,dnbsp;ftinatasadgloriam Deiamp; gubernatiui’^*^nbsp;Ecclefiacamp; multoruni faluteni. ’‘J Dum cecider 'ttj non tnr, (fuia DominnsfHppontt n'dnbsp;num Promifsio infignis de gubernationf., fuftentationepij hominis, necadîtin^quot;nbsp;id eft, ne peccet, amp; aberret à '-ra d^nbsp;ârina. Supponit marium'] S u mpta cftlocutio tre, quiparuulo filiocadenti marumft’Pnbsp;ponit, fuftentans eum necadatfccuef^nbsp;riculofèlædat. Aîlt;7z/«?/;j.i.auxilium,prafidium,amp;dcf^'’^ fionem. Aliter, fuftsntat manum eius.li^i^^nbsp;Chriftus fuftentauit Petrum, nefubi”*-,nbsp;geretur ambulans in ftagno Genezarc^f]i'nbsp;Ita fuftentat Deus vnumquenque ’nbsp;ne cadat aut pereat in periculis, qu« P Lnbsp;rima ex inopinato fingulis obiA^“’’^nbsp;quotidie. lunio'^ |
IN PSALMVM DAVIDIS XXXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyj
lumorfrt ßnuiy non dereltâtnm J nec fernennbsp;(juamp;rens pnnerrLgt;,
Eobanus.
itftteriffefuiquondam,amp;tUHenilibnt /innit integer, ó'nuncnbsp;nbsp;nbsp;curua feneila premit.
^utiquamabeovidt defettum temporeiufium, Jpfins aut aliqHo fernen egere cibo.
Coafirmatio eft prom ifsionis de fuften-tanoneamp;viduiuftorum, id eft,ampleften tium cœleftein doiftrinam, iiiuocantiuninbsp;^eum, amp; fideliter obeuntiiim officiafuænbsp;gt;ocationis,àfuo exemplo amp; experientiainnbsp;tota vita,hominem iuftum ciusqiie fernennbsp;non defertum à Deodta, vt inopia oppref-futUjfame interierit. Addit autein hancnbsp;eonfolationem contra diffidentiam denbsp;comparando vilt;ftu,amp; immodicam ôc im-piatn folicitudinein , qua multi impulfinbsp;petmediainconceflaamp; artes malas,fibiScnbsp;fuis vifium quærunt. Ita inquit Chriftusnbsp;Matth. 6. Ne fitis foliciti vitæ veftræ, quidnbsp;efuvifitisaut bibituri, neque corpori vc-ftto, quibus indumentis vfuri. Cum au-i^obis det maiora bona, vt re-mifsionem peccatorum amp; vitam æternam,nbsp;multo magisdabit minora, vt vißum amp;a-iniftum,ficiitadditChriftus: Nonne ani-•na pluris eft quàm cibus, amp; corpus plurisnbsp;Quâm indumentum?
OBIECTIO.
Multi pi) pauperes,amp; corum liberi qu« tuutpauem.
Ei^godiftumProphetxnon eft verum. responsio.
LoquiturPvop|^çfj4eiuftisamp; eorum fc-®inc feupoftcris,quiSgt;c ipfi iufti funt, Dc-uininuocant Se fideliter faciunt officia vo-tatioms fus. Xalibus Deus dat viäum, ^uia fufficitadvitxfuftentationcm necef-»na, etiamfi non omnes pariter abun-r ' a- Deus alios elfe paupcres,nbsp;aiios diuues, ficut dicitur Prouerbiorumnbsp;uodeciiuo; pjupec amp; Jiues vnà habi-h ’•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facit Dominus. Netno
tneiuftusitapayper Si inops eft aut fuit, »’ne perieritj quod hie vocat quæxere
pancm, itafcilicet, vt non inueniatur, id eft,paretur diligentia in vocatione amp;in-uocatione Dei.
^otn die mifretnr com- xxvi. modat., fernendltiis in benedi-bitone ent.
Addit caufam felicitatis feu benediftio-nis viri pij, amp; feminis eius, id eft, poftero-rum, videlicet mifericordiam , id eft, collationem omnium operum diledtio-nis amp; pietatis in proximum egentem pi-um. Habet enim pietas, vt inquit Paulus , promifsioncm præfentis vitæ amp; fu-turæ.
Tota die ] id eft , tempore totius vitæ, quamdiu viuit homo pius : feu omni die,nbsp;quotiefeunque offertur occafio benefaei-endi proximo.
Semen illtns in benediébioneerir]id eft, dila-tabitur,augebitur amp; conferuabitur,contra • fernen amp;pofteri impiorum eruntin male-didionc, amp; exterminabuntur à terra.idnbsp;eft, peribunt tandem amp;delebuntur. Itanbsp;amp; Theocritus inquit:
EViZEjßi'ap 'ssxtcfkffst 7« Äuix', (Auo^iJbioop
Itaamp;^hïc paulopoft : inquit Propheta (TTSi^fax «a-tJÏieupnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id eft,
Semenimpiorum peribit.
Déclina d malo fac bo- xxviL nnm,^inhabita (inhabitabis)nbsp;tnfeculum fectdt.
Adhortatioeft ad inchoationem noux obedientiæ erga legem,feu ad pœniten-tiam, quæ duobus confiât membris, cef-fàtione àmalo, amp; inchoafioneboni: ne-que enim fatisefi deiînereà malo feu pec-catis, fed neceffe efi etiam faccre bo-num, feu inchoare nouant obedientiamnbsp;legis, quæ exigit ab om nibus dileâionemnbsp;Dei amp; proximiintegram, quam tarnennbsp;quia nemo præftat propter naturæ cor-ruptionem, omneshabent opus media^nbsp;tore ,amp; condonatione peccatorum,propter ipfum, feu imputatione iuftitiæ eiusnbsp;gratuita perfidem.
T.t inbabita'\ Aliter, inhabitabis in terra cumpoficris, amp; poft hanc vitam hx-reditabis vitam æternam. Habet enim pieta§
-ocr page 168-Î50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O T A. L V C. pietas, vt didumeft ,promifsioncm præ-fentis, amp; futuræ vitx. XXVIII QmaDommns amat iudict-um ) non derelmquet finéios faos. In Aternum confiruahun-tur 3^fernen tmpiorum pertbtt.nbsp;lud'tautemhamp;redttnbunt ter-XXIX.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; ram.^ïnhabïtnbunt 'mfeculum feculifuper eamj. Ratio eft exhortationis, t. A manda-toamp;voluntare Dei,qui mens eftæterna, iu fta, cafta, vcrax, mandans amp; diligens ni-dicii;m,ideft,iuftaamp;veraoninibuscrcatu-ris rationalibus.
Eobanus ficoptimè vertit. Kfia Dettsnam femperamat, nam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aquum, Nec quofeun^jprobat, deferuijfepotell. Perpetua ipfe fuos eußodit tempore fancloi. Cum tota impistoi fi'trpe maligna périt. Perpetua terrai habitabit tempore iußtu. Hic hares Domini nempefuturiis erit. Quôd toties Prophetarepetit fernen piorum futurum in bencdiâione,contrà im piorum in malediftione periturum, mo-nct parentes om nés, vt liberos fuos diligennbsp;ter,iuxta Pauli admonitioné,educent in timoré Dei,ne abijciâturcumimpijs in «ternbsp;naspœnas, amp; etiam corporaliter amp; ipfiamp;nbsp;liberi puniantur, ficutfacerdosElipœnasnbsp;ignauiæ fuæ,ineducandisliberis in timorénbsp;Dei,amp; indulgentiæ erga ipfos,dedit.-nam amp;nbsp;ipfius filij duOjOphni amp; Phinees,mifcrabilinbsp;ter perieriit in bello,amp; pater Eli prolapfusnbsp;. è fella fubitô interijt, amp; deleta eft pofteanbsp;prorfus tota pofteritas eius, i. Regum 2. XXX. Osiufimeâttnb'tturfdpient'î-dinty Imgua e 'ws loqueturm-dicmmj). Lex De'te'uis ïn corde ipßtti» |
LO s s II non fupplantnhuntur euis. , Obfèruat impîHt quArit 'mterficere euntj. Additcauiàm diuinædcfenfionisamp;conquot; feruationisiufti, abipfiusiufti veraamp;ar-denti meditationc amp; ftudio fapientix, idnbsp;eft, verbi Dei, eiusque confefsione, vtnbsp;Deus rede agnofeatur, inuoceturà cola-tur, quæ meditatio veræ amp; cœleftis fapicn-tiæ,arguentisamp; dam nantis fapientiâ munnbsp;dijcaufa eft,CHr impij iuftum perfequuntutnbsp;amp; conantur delete. tAeiitatur'} id eft, magna diligentia, Audio amp; attentione animi cogitâtamp;fcruta-tur, fieut Chriftus iubet ferutari feri-pturas. Sapientiam] id eft, verbum Dei patefa-étum in feripturis propheticis amp; Apoftoli-cis, quod vel tradit præcepta morum vel promifsiones de bonis corporalibus amp; fpi-ritualibus: vel comæinationes, amp;horuBinbsp;omnium exempla. Lingua loqu tut'] id eft, confitetur A tradit alijsjvtreétèagno/catur Deus,amp;multi làl-uentur. IwÂczaw] ideft, quodreôumamp;arquuin eft. Lex Dei incordeeius^ hoc addit, vtdi-fternat ardentem amp; feriam meditatiO' nem verbi Dei ab hypocrifi , nihilenininbsp;prodeft meditatio, quæ fit tantùm mente,nbsp;amp;confefsio, quæ Jingua,finc veris moti-bus cordis excitatis à Spiritu fandoveranbsp;pœnitentia, timoréDei, fiducia ergaDf •nbsp;um , inuocationc ardenti, amp; gratiaruiunbsp;aâione. Sttpplantabtintur] id eft,cadent, labcntur. Felix,commouebuntur. Vatabalus,nonnbsp;nutabuntpedeseius. Lutherus,0iincn‘f^nbsp;teç{(ttten rnclgt;f.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? Obferuat'] ideft,infidiofèintcnditaddi' lt;ftaamp;faâapijonitgt;ia, vtoccafioncm ati'i'nbsp;piatcalumniandi drperdendi iuftum.iic^înbsp;Pharifæi 8i Scribç fæpè Chriftum malifiu'^nbsp;obferuarunr,vt caperent vel in ferfflonv»nbsp;vel reprehenderent facia eius,ficurteftan-tur Euangeliftarum narrationes,fediu‘’^nbsp;irrita: omnes machinationes amp; inftài^nbsp;impiorum, defendente amp; eripientenbsp;iuftos ex manibusimpiorum, amp; hoftiu*’*nbsp;Dei, fieu t addit; Dom'tnus autem non derdin^'^^'^ |
IN PSALMVM DAVIDIS XXXVII.
quet enm in manihtds eius, nec d,a mnabii euW} cum iudicahitur.
Promifsio dedefenfione amp;: liberatione diuina, iufti feu pij hominis ex manibus, idnbsp;eft,potcftate amp; ty rannide impiorum.
îiiinderelinquettn manibus'] Qnia, mirabili-teriuftum liberabit Dominus, vt S. Atha-nafiutn, quern, cum à præfeéto ConftantiJ imperatoris Ariani, in tempio occlufus te-nerctur,per medium militum agmen inui-fibileni amp;illæfum traduxit, caligine ofFufanbsp;hoftibus, vtEufebius narrat.
i^ecdamnabit e«w] fcilicet,impius iuftum. CKf»jH(/if4t(r«r3ideft,accufabitur à ma-‘tuoliscoramiudicibus, ficlit idem Athà-fcmperfc innocentem probauit, vtnbsp;ftupro faâo mtilieri accufatus eft,nbsp;Item abfciffa manu cuida Arfenio, vt idemnbsp;E“febiusrecitatIibroio.Eccle£ hift. ca.17.nbsp;quot;hter:necdamnabit,fcilicetDeus iuftum,nbsp;‘*«t,non prorfus reijciet, etiamfi accufetnbsp;®tim,vtfubijciat cruci, propter lapfusamp;fornbsp;'^communes naturæ, fed recipiet in gra-aj'’’?P?^‘:étem lapfus,amp; confugientemnbsp;tniiericordiam Dei gt; vt Dauidem, Pe-
Itcm,Toannes Euangelifta interitum Che-rinti, opprefsi cu focijs ruina balnei: Atha-nafius Arrij effundentis, exonerando alun, vifcerain latrinam : AuguftinusDonatifta-rum.
%i.
ExpeéîaDominumfÇ^cufio-^ ^i'viameuUiexultnbtt tej'vtnbsp;^^‘‘^editute cupius terrum » cum-»nbsp;impîj ^tdebii.
ti ƒ'^^ortatio ad inuocationem Sc cxpcâa. ‘^^^hniauxilij 8c defenfióis, etiamfinbsp;j^hquandiudiffevantur.
hoc eft, auxilium Do-Ä ^5^'^f’fionem,etiamfi non ftatim te tur-Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itaamp; Abacuc 2. dici-
expedail d’Hüia veniens veniet, Sc non tardabit.
.i.Obferua eiuslegé,am-cultus man-patiens fub cruce.
^ftjgloriosè liberabit ^*3»Sc f •bona corporalia amp; fpiritua-
iwp?] id eft, Tyrann! Sc ho-crudcliterinterfelt;fti,in hac '•tUci- hanc vitam abiefti in seternos
impiorum in dilu-’tiorj.j, Loth Sodomitarum Sc Go-^Ubtjj°p’^Wi:Moifesamp;IfraëlitæPharaonis ^^Phel Vnurirubro: DauidSaulis,Ahi-’^®mci, Abfolonis filij feditiofi,amp;c.
Üefub'itointer'itu amp; abiiäione elatorum he-flium Ecclefia amp; aliorum.
Xdtdt impium prcsfi'aéîum xxxv. eleuatumficut laurum^iridem.
Et tranpui, nbsp;nbsp;ec ce non ernt: yjcxNX
quamp;fiui eum,^ non eß inuentus.
Confirmat,quod aliquoties iätn,Sc præ-^ cedéti verfu, dixit de interitu impiorum, ànbsp;fua experientia, feu exemplis arrogantiumnbsp;amp;elatorum fui temporis, vtGoliath, Saulis, Ahitophel, Abfolonis filij feditiofi,amp;c.nbsp;quoru fimilis interitus fuit Pharaonis, Na-buchodonofor, qui refipuit, Sennacherib*nbsp;amp;c. Concionatur igitur in genere de fubitanbsp;fortunæ,potentiæ,amp; honoris mutationenbsp;impiorum, de qua dicitur : Fortuna vitreanbsp;eft,cùm maxime fplendet,frangitur. Sinitnbsp;autem Deus impios aliquandiu florere, 8c:nbsp;adfummæpotentiæ amp; dignitatis afcenderenbsp;fäftigium, vt his donis abutentes grauiusnbsp;puniat, iuxta illud Claudiani :
“ Toiluntay'm altumt
Vtlapfugrauiofe ruant,
Prafrallum] Aliter, gralfantem, ferocerti» robuftum, fortem, terrificum, qualis fuitnbsp;Goliath.
Eleuatum] Aliter, florentem ficut laurus, quç arbor eft floréti{sima,perpetuô virens:nbsp;fymbolum vidoriæamp;triumphi. Inde Oui-dius lib. 2. Elegiarum :
Itetriumphales circummeatemporatauri. Aliter: ficut cedrosLibani, montisfcilicet^nbsp;in quo ccdrialtifsimæcrefcunt, ideo facilènbsp;àventisdeijciuntur.
Tranfiüt] .f locum impîj, amp; non crat im-pius, extinâusfcilicct à Deo 8c abieÄus. Aliter,vt Vatabalus : Tranfiuit feu prçterijtnbsp;impius, id eft, abijt amp; cuanuit.
Cußodiinnocentiami^ 'vide xxxvii, Aquitntem, quoniam poßremumnbsp;tulihominipax.
Exhortatio ad innocentiam,feu integri-tatem do(ftrinæamp; vitæ,amp;alias virtutes vtri-ufque tabulæ Decalogi, feu inchoationem nouæobedientiæerga Legem, qua difcer-
fÇ8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
nit hominem pium ab impîo, addenspro-mifsionem pacis,id eft,tranquillitatis con-fcientiæ, amp;: bonorum omnium,corporaliû Sc {pirituaîium,quæ nomine pacis compte-henduntur.
Fo^lremum'i hoc eft, finis.
Tait hominicullodienft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft,
puritatem doârinæSc vitæ, amp; facientiæqui tatem,hoc eft, agcnti iuftè cum proximonbsp;fuo in contraÂibus.
Fax félicitas, tranquillitas men tis, amp; æterna beatitudo poft hanc vitam.
XXXVIII Imu^llautemdi^eribuntß^ mul, tandem ïmpij tnterthunt.
Antithefis interitus impiorum,amp;con-feruationispiorum,
lntenbunt\ Aliter, exterminabuntur,idq; intra breue tempus vitæ Si imperij,ficut:nbsp;T. Decius Cç(àr,edi(fto propofito,vt Chrinbsp;ftiani omnes in toto Imperio Romano in-terficerentur, annum tantum vnum rc-gnauit.
2. nbsp;Maximinus, qui nouam perfccntiôemnbsp;in Chri ftianos excitauit, annos tantû tres.
3. nbsp;Aurelianus fubitô de cœlo fulmine ta-ôus eft.
4. nbsp;Diocletianus crudcliteriufsis interfi-ci Chriftianis, annos lêx regnauit, vene-noextinélus.
lulianus crudclifsimus hoftisEcclefiar, annos duos,interfeâus in bello Perfîco.
XXXIX nbsp;nbsp;Salî^Tautemiuflorumd Do--
mmO}^ pr Oteore or um intern pore trtbulatîonis.
Repetitio de defenfione Scconferuatio-ne piorum in omnibus periculis. Duplici-terautemDeus faluat amp; libérât pios:Aut per mortem, libéras eos ex omnibus huiusnbsp;vitæærumnis,aut confirmans amp; confolansnbsp;eosin hac vita, vtfuppliciaamp; alias afflidio-nes amp; corporis amp;animæ tolerare pofsint,nbsp;ficut apparet in Martyribus.
Pweffor] Græcè vîirts^'atirwswçîaliterfor-titudojtobur, id eft, confolator amp; adiutor.
X L. 6? adiuuabit eos Dommus, et liberabït eos,nbsp;nbsp;nbsp;eruet eos ab im-
pijs, piluabtt eos.
Afleueratio repetitade certo amp; indubi-tato auxilio Si liberatione in h^c vita, fu-
LVC. LO S S II
turaconfummatapiorum,exomnibusaf-flidionibusamp;xrumnis.
Qmaj^erauerunt in eo.
Ratio fumpta à fide feu lpepiorû,quani in Deum collocarunt, applicantes fibi beneficia amp; promifsiones Deidedefenfioncnbsp;amp; liberatione, amp; præfentia Dei in affliôio-nibus fuis. Requiritur enim in his promif-fionibus fides eas apprehendens, nam promifsiones amp; fides fe correlatiuè habent,amp;nbsp;funtirritæpromifsionesjnififideapprehé-dantur.
Adiuuabitl te pugnantem contra hoftes amp; tentationes mûdi, carnis amp; diaboli,itemnbsp;in bene agendo amp; perfeuerando in fide.
1. nbsp;Liberabit à tribulationibus amp; angu-ftijs.
2. nbsp;Eruet ab impiorum feuitia amp; infîdijs.nbsp;item, ex morte corporali,doneccurriculanbsp;vitx Si minifterij peradum fuerit.
3., Saluabitjdonans vitam æternam,Iibc-ratum abomnibusmalisamp;arrumnishuius vitæ, quæ lâlus confummara vocatur.
Sperauerantyin Domino folo,nô in huma nis præfidijs, non in diuirijs, non in poten-tia, non in proprijs meritis,feuiuftitia.
PSALMVS XXXVin.
Titultu dupl(x efi.
I. Plàlmus Dauid ad recordandû,(èuconj; niemorandum, videlicet, vel beneficiumnbsp;uinæliberationis exgraui morbo,quotra-dunt nonnulli laborafleDauidem, cù® O'nbsp;rauit hüc P/àlmum, vel grauitatem fflorhgt;gt;nbsp;amp; Jnagnitudinem iræ Dei, amp; trépidation^»nbsp;leumetu quem lênfitpropterpeccatafu^'nbsp;item corruptioné naturæ, amp; fragilitate®»nbsp;quam Si ipfe Chriftus ficut ira partisnbsp;fus peccatahoftra pro nobis lênfit innbsp;fione, amp; fcntiunt omnes pij, exemplonbsp;uidisamp;Chrifti.
1-’ Pfalmus Dauid,in recordationcm
TtS» (ÂjBj6ô:T2;,inquoD.Auguftin‘’^ per làbbarhû inrelligitrequiemillam ifc’'nbsp;tis, quam fenfitProphetaanteinquietn®,jnbsp;nem amp; trepidationê propterpeccata. ynbsp;intellignnt æternam requiem, qua® **nbsp;donari petât,liberato ex trepidationenbsp;tis,amp; lènfu iræDeijpropterpeccata.
Pfahniis Dauid ad recordandum^ LlJtht®^^ Snm gcôedntmo ) 0o« hben vit fîd)nbsp;sen/bas ift/eetfytan (BottvnttS (tlt;bnbsp;amp;ett^ea,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o
JN PSALMVM DAVIDIS XXXVITI. MEnTFxM, \ generis fuaforij: ‘’^fiigationem mor-n);?P'ccatoj.nnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condouatio- thA^dbus^g^ ajj- fiberationem excala-fenr^b tenGh propter peccata me ftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘“‘^^fiinitatisinfeexpe- ’n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prccatio etiain Chri fioiv’^M®Joresamp; incorpore Sc rota vita tum in patnbsp;bun ‘u fe^-^‘^^^^anoftra,quorumpos-Poftmotus amore erganbsp;voeÏÏ'^ dernumt. Vnde peccatanbsp;I'tjij,, '¦.catisalif.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnib? pror- Ch nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur nos ^atiü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. d^^isfaaus eft in pœna hominis pij pre-^^^^P*ïceata,amp; irara Dei, abijciatur à Deo,nbsp;hoftibus, amp; ne in cala-P*‘^tespfg^j[^}‘^at, feu pereat. Sunt au-h Pj, “^principalesquatuor. feu ¦ ï_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propofitio in primo ^lon '^Precat- continens querelam variA^’^^^’^oem dolorum Sc ca.~nbsp;E A ^^Phficatam, amp; fubindenbsp;ria^Q^oniauj :lapfuum, vbi in-Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”‘'ï“ftatem meamannun Uctu^.ddo^yj., P“ftrein ƒ nbsp;nbsp;nbsp;“5^ à Dco,amp; confer- ![¦„ƒ ^J?*^husverfibus:Nede-gt;Öec. ^hr'eibiua in adiutorium csnfideriiRd^ hominum i,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^mporibus reperi- ds.lF^'^'ireig^ P amp;'^^!^ne^nr^'^^J^dulgentes pccca-u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorum maxima b^a(iu^Pucri{.æ tumcfcétes per '»'Ic,. ¦’'“ofttotemporeMoaa- |
^59 Sentientes irani Dei propter peccata fine cogitatione amp; fiducia mifericordiæ,nbsp;promiifeproprer mediatoren), ideoq; de-fperant, vtCain, ludas, Saulgt; AhitophcL 4. Agnofcentes peccata fua, Sc confugi-entes ad Dcum, fiducia mediatoris,peten-tes Sc credentes propter ipfum condona-tionem peccatorum, amp; mitigationem pœ-narura, vt hoe ioco Dauid,amp; Manafles amp; Petrus, Latro pendens cum Chriftoin cru-ce: hoe difcrimen hominum confideran-dum eft in leótionc Pialmorurn omniumnbsp;huius Argumenti, adeoq; totius Scriptiirænbsp;facræ. Primapitrs precatiojnefropter pstc^tn abijiiatur à Dea. Dominei ne infidrore ttio ar-^ b gua^ me, neqpie in ira tua corri-'nbsp;pias me. Propofitioeftprecationis, ne Deus to-tam iram fuam accendat in fe, propter pec-catum, fedmitigetpcenanijidque propter mifericordiam promfiTam in Mediatorc,nbsp;quiinhuiufmodi petitionibus temperco-gitandus eft,nam propter hunc ornnes pronbsp;niifsiones de gratia feu recó ciliatione cumnbsp;Deo editæ, funt firms amp; certæ. Infame} hoc eft, ne me abijeias' in vehc-menti indignatione iuftècóceptapropter peccata, quibusDeushorribiiiterirafeiturnbsp;amp; dam natomnes peccantes, qui non refi-pifeunt, amp; non cófugiunt ad Mediatorem,nbsp;exemplo Dauidis,ficut dicitur PfaL j.Quo-niam non Deus voicns iniquitatem tu es.nbsp;Item,Odiftiomnes operates iniquitatem. Nr mripias] hoc eft, ne caftiges, ita vt to-tum extinguas, eftundésin me iram tuam intolerabilem,fcd mitiga pœnâ,iuxta pro-mifsionem Ofeæ n. Non faciam furoremnbsp;iræ meæ,quoniam Deus ego,amp; non homo. Q^rAE s TIO. Furor,iraamp;indignatio üint motus anî-mi fubiti,amp; mutabiles. Deus autem eft immutabilis ,ficut ipfe inquit Malach.3. Ego fum Deus,amp; non munbsp;tor.Quomodo ergo hîc Dauid tribuit Deonbsp;furorem,amp; iram,motus repentinos amp; mu-tabiles ? RESPONSIO. Furor,ira,indignatio,amp; alij affc^lus,ficut ic membra humana, brachium,aurçs,oeù-O » |
|
jdo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, li, tribuiintur Deo per Authropopceiam,vt int elligatur Deum verè iuxta normam im-motam iuftitiæ fuæ, odiflc Sc auerfari pec-cata, amp; diligerc virtutes,iuftitiam, verita-tem,caftitatem amp; fimiles. Non autem perturbationes vllas, quas Graeci ttäamp;k vocant, in fe recipit, aut habetnbsp;DcuSjfedira, amp;indignatio in Dco,aducr-fus peccata, eft perpétua quædani aucrfionbsp;immutabilis,amp; conftans,fcuquopro ma-gnitudine amp;enormitate,peccata in alijs minbsp;tiùsjin alijs grauiùs punit Itainquit D.Au-guftinus Pfalm. 26. IraDei nó cft,nifiaucrfio vultus eiusà pcccatis, quibus horribili-ter irafcitur, eaq; improbat,amp; punit in nonnbsp;agentibuspoenitentiam. Deinde furor,amp;iraDei,dicuntur pœna, quaafficit Deus peccantes, iuxta normamnbsp;fuæiuftitiæimmotam. Ita inquitAugufti-nüsPfalm.2. Non oportet iramamp;furorcmnbsp;Domini,perturbationem mentis intelligi,nbsp;fed vim quæ iuftifsimè vindicat fubieétamnbsp;fibiad minifterium vniucrfam creaturam.nbsp;Item Pfalm. d.Non caditin Deum iudicemnbsp;perturbatio, fed quod in eins miniftris fir,nbsp;quia per leges eius fit, ira eius dicitur, innbsp;qua non folùm argui fc non vult anima, fednbsp;nec corripi vcl erudiri. T ertio, Stoica eft infania Sc furor,detra-herc Deo affedus ordinatos, vt iram aduer fus peccata, dileftionem caftitatis,iuftitiæ,nbsp;amp; cæterarum virtutum, quæ cùm naturali-ter infint homini, etiam infuntDeo,homi-nis archetypo amp; cOnditori, quia caula nonnbsp;eft deterior effedu fuo : quia igitur affeftusnbsp;ordinati funt in homine, ergo tales etiamnbsp;funt in Deo. 2. Ratioprecatitnii. QtionianL»figttu tujt infixA fant mihi 3 manus tua, premitnbsp;me. |
Addit caufam impulfiuam prccationis amp; exauditionis, fumptam ab afflidionibusnbsp;amp;doloribus,quosamp;internos amp; externosnbsp;patitur, amp; anima amp; corporc, videlicet horrendos pauores, ortos ex confpedu amp; fen-fu iræ Dei, aduerfus fiia peccata, quosnbsp;fagittis comparât , quod illis fuus animus vulnerctur,ficut corpus fagittis figi-tur, amp; corpus etiam morbo amp; doloribusnbsp;languefiat amp; debilitetur, exhauftis viribus,nbsp;amp; exiccata medulla, ofsibus. Deinde à furore amp; immanitate pcrfccutorum. Poftre-môàdefcrtioneamicorum, quiipfumad-LVC. LOSSIInbsp;iuuareamp;confolari debebant. Interferit amp;nbsp;caufam finalem exauditionis, nc nomennbsp;Dei blafphemetur, fi fe deferat.A nedo-drina, quam profitcturamp;anipleótitur,iu-dicetur eife falfa amp; commentitia. Hæ caufznbsp;duæ, impulfiua amp; finalis, cogitentur in 0-m ilibus precationibus,qug promifsioncmnbsp;habent impulfiuam, vt cum ait: Propc eftnbsp;Dominus omnibus inuocantibus cum innbsp;vcritatc.Finalis, vtEfaiæ capite quadragefi-moodauo: Propter nomen meum amo-uebo iram mcam. Item, Propterme,pro-ptcr me faciam, ne blafphemetur nomennbsp;mcum,amp;gloriam meamalteri nondabo. Sagittas, Meraphoricê, vocat dolores horrendos, amp; fenfum iræ Dei, quo animusnbsp;vulncratur.ficut corpora fagittis infi.xis vulnbsp;ncrantur. Ita lob cap. 6. inquit : Quia fa-gittæ Domini in me funt,indign3tio ebi-bit fpiritnm meum,amp; terrores Domini nilnbsp;litant contra me. Dicunturamp; fulmina ia-gittæ, vt Pfalmo 6. Emifit fagittas fu3S,Änbsp;difsipauiteos. Manum Domini vocat potentiam. nulla creatura refiftere poteft, aut cam w-lcrare,fine præfentia amp; confolationcip»“*nbsp;Dei, ficut nec fagittas Domini. Queritur igiturfe ita fagittis diuinis»'^ eft, lege Dei, amp; indignatione vulnerari,“’'nbsp;flidis horrendis doloribus, amp; preminbsp;Dei, vt omnino fibi defperandumnbsp;pfe Deus placatus fe iuuet, Sc eripiatnbsp;tatione,de fui abiedione amp; çternonbsp;propter peccata, quorum onus efti^^®nbsp;rabile. Non efl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn carnt afacte tra tuA, non efl pax meis 3 a facte peccatoruïHnbsp;rUITLs. Expofitio eftpræcedentis verfuS,c^'H‘^j^ eo appellet fagittas, amp; manum Do'^^’jK'snbsp;delicet, fenfum horrendæamp;mfolc^^^^nbsp;îræ Dei, quæ non folùm corda tanqu^^jc^,nbsp;gittævulneratamp;excruciat,fed cti^f”. ||jînbsp;totius corporis, Iangucfaciat,amp;nbsp;ofsium,tanquàm incendie exicceçamp;^^pnbsp;mat. Ita AEzechias queritur de his'’^’^nbsp;dispauoribus,inquiens:Sicut Ico conbsp;uit omnia offa mca. A facie'] id eft, pr«fcntia,confpcftu* fu iræ tuæ horrendæ,aduerfus pcccar*f jCnbsp;pter quæ metuo abicdioncfH^ Ilf |
IN PSALMVM DAVIDIS XXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;löi
fergrejßfùnt caput meuWi nbsp;p~
cut onus graue ^auatAÇuntß--per me.
Amplificatio, de magnitudine onerum amp;calamitatum,quibus ferendis imparfit.
Inicptiitatei] id eft, dolor amp; fenfus iræ Dei, propter iniquitates,quæ quafi fluétus menbsp;fupprefleruntfua mole, vt ferre nequeam,nbsp;fed prorfus fit mihi fuccumbendum,ficutnbsp;'ira amp; indicium Dei humanæ naturæ funtnbsp;intolerabiles.
autem hîc dolor animide ofi'enfo amp; irato Deo, omnes cruciatus, amp; fupplicia corpo-tis,inquibus corfentit confolationem denbsp;placato amp; prxfente Deo, ficut Laurentiusnbsp;iacens in craticula torrens,lætatur,amp; in-fultatTyranno,apudPrudentium inquiés:
Conuerte partent corperit. Satis crematam iugiternbsp;Etfacpericulutn,quid ttttifnbsp;Vulcantis ardent egerit.
^tafectustnuertiiuber, ' Tant iHe : co^um efl, deuora
Etexperimentum cape, Sittrudum an affum fuauins.
Putruerunt^ corruptzißint *vulnera mea^ [fr of (er inßfien-tiam meanu.
V.
Primus effeäus vulnerum putrcfaiftio, alij legiiut cicatricum : fignificat autem, vtnbsp;diftum eftjintétionemfcu incrementum,nbsp;amp;. dolorutn amp;calamitatum, amp;poflunt hæcnbsp;ctiam intelligijvtdiftum eft,de morbo cornbsp;porali Dauidis , in quem incidit propternbsp;peccata.
Propterinßpietiammeam'] hoceft, quod ftul tè amp; infipienter feduäus à carnc, amp; diabolo, commifitadulterium,amp;cædem viri iu-ftiamp;pij Vriæ. Agnofeitigitur fc autoreninbsp;efl'e pcccati amp;damnationis,non Deum,quinbsp;peccata horribiliter odit, amp; punit in omnibus non refipifeentibus.
Æ^r(depre(rus)
Çÿ curuatHs fitm ^aldeito(n dte contnïiatiis ingrediebar.
Secundus effeftus dolorum feu moefti-tiæ fignum,capitis inclinatio amp; triftis in-cefliis.
Toudie] hoc cft,perpctuö, aßiduc .
Qi^niam lumbt mei imfleti
Eatio precationis, continent effcltus ingeti-tium dolorum ér mœflitia, propter pec-catuni fetifuni ira Dei.
Dixit de caufaingentiumdolorûamp;con-fternationis animi, confpeélu fcilicet amp; fenfuiræDei propterpeccata, quæ fateturnbsp;digna elfe æterna dam natio ne, amp; abiedio-ncàDeo lamadditeffedusamp;fignadolo-ruæin corpore, quod fuprà queritur totûnbsp;debilitatum amp; languefadum, quod nuncnbsp;enumeratione fignorum feueffeduum fe-ptemoftcnditamp;explicat. Sunt autem ligna amp;efFedus hi:
Putrefadio vulnerum, qua incremen-fum pauorum amp; dolorum oftenditur, ficut inputrefadione vulnerum, dolor amp; fœtornbsp;Cfefciqamp;augetur.
TriftisincelTusamp;capitisdeicdio.
L Torrefadio lumborum, qui alias fucco amp;pinguedineabundant, qua: in mœftitia amp; doloribus minuitur amp; defluit.
4- Rugitus quafi leonum, quem fumma
longa inedia edunt.
Gemitusamp;defiderium fpiritus, qui amp; ’Pft teftis eft comprefsi cordis doloribus.
. Mo«eordi„iolentus.,idclicet.refo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»» ift fanttOi m
*«tio,paipatioamp; tremor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;came mea.
VI.
vn.
lutio, palpatio amp; tremor.
7- Caligo oculorum, quat in mœftitia of-fundituroculis,qui in lætitiaacutius lucé wrnunt,amp; intuentur. Mala, interna,quxnbsp;fenfit corpore amp; animo.
Q^^î^winiquîtatej meamp;figt;'
T ertius effeöus feu fignum ingentis do, loris amp; mœftitiæ, lumborum torrefaäionbsp;extinftapinguedine,amp; fucco natiuo plaga,nbsp;id eft, cruciatiijtorrefaéÜone. Ali; intelli-guntdefenfu libidinis,quo motus Dauidnbsp;adulterium commißt.
-ocr page 174-ïlt;?2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
No« eß:fatùtds tn carne mea'] Eft repetitio fu-periorisquerelæ generalis de debilitate amp; ianguefcente toto corpore.
VI II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famnbsp;nbsp;nbsp;contufaisfam
•Vaiderugteham dgem'ttu cor dis met.
Qnartus effedns, rugitus, feu clamor, qualem cdere folent leones, in magna amp;nbsp;diuturnafame, fenfit auté Dauid hæctnranbsp;alias fçpè,tum maximè in exilio,forta{re c-tiam in grauifsimomorbo corporis, fientnbsp;Chriftus in pafsione,amp; corpore amp;fpiritunbsp;eadem fenfit pro nobis, fuftinens horrendos pauores cordis, amp; cruciatus corporis.
ConCftßti'] tanquàm tefta confradns.
LVC. LOSS II
Eobanus,
tanguida fublato caligantluminarißf.
Et pro luce graut noctefepulta iacenr.
Externa mala,defertio amicorum, é'pcrfecu-tiones, calumnia amp; odia int-micorum.
Queftuseft Dauid hadenus demalis internis, id eft,q«os fenfit in corpore amp; animo, vt iram Dei amp; horrendos pauores dc fui abiedione à Deo propter peccata amp; Iannbsp;guefadionem virium omnium corporis,nbsp;eiusq;cruciatus grauifsimos. lam queri-tur de malis externis, videlicet de defertio-neamp;perfidia amicorum infidelium,amp; dcnbsp;perfecutione , infidijs, caiuninijs amp; odijsnbsp;hoftium,Saulis,Abfolonisfeditiofi,amp;alio-rum,inquiens:
|
IX. Domine, ante te omne deßde-riummeum, gemitns metts a tenon eß ahßconditus. Quintus efFedus, ardens defiderium amp; gemitusfpiritualis, hoc eft, quem Ipiritusnbsp;iandiis excitât in pijs, dolentibus amp; inuo-cantibusDeum,iuxtailludRom 8. Iplelpinbsp;ritus intercedit pro nobis gemitibus ine-narrabilibus. Eftautem hoc defiderium amp;nbsp;gemitus de liberatione in fummis dolori-bus,tantus,vt nullis verbis exprimipofsit,nbsp;fedtantùmintelligaturàDeo. Ideo inquitnbsp;fuum defiderium eife ante Dominû, id eft,nbsp;cognofei àDomino, amp; quafi pofîtum antenbsp;eius oculos. X. Cor meum conturbatum eß, dereltquit me ‘virtus mea,nbsp;nbsp;nbsp;lu men oculorum meorum non eß mecumj. Sextus efFedus, cordis palpitatio amp; tre-mor,quem omnesin film mis doloribusamp; metupoenarum fentiunt.Etfeptimus,oculorum obfeuratio feu caligo,feu triftis afpenbsp;dus. l,umen oculorum non eSl niecum'] hoc eft, De-ftituit meacer vifusoculorum, amp; quafi ca-ligo quædam illis ofFunditur,tum propter mceftitiam, turn lachrymas afsiduas. Lu-therus vcrtititlTcm «ngcftcbt (|lnicbtl«ccbtnbsp;vnno frohd? / fonamp;ew (i^et f4Wi: / bettftbetnbsp;Vno finfl«;. |
Amici met, proximt met, exaduerfifaagA ßeterHt,^cptnbsp;iuxtame erant,de longeßeterut^ Prior querela de defertione amp; perfidie amicorum infideliuni, inpericulis amp; «ru-m nis vfitata o m nib us temporibus, ficu^nbsp;quitpoetaOuidius: Dumfuerii felix, multos nutnerabis amices • Temporaßfuerint nubtla.foliu ertf. EtPetronius: Cumfortuna manet, vultum feruatis atni^'’ Citm cecidit, turpi vertitü ora fuga. Itaexpertus eftDauid, quod Plato 0 (Ç/A®* rfbp ^(Sop SVpnTOc^oAsp, hoc eftgt;^fnbsp;eus eft animal mutabile.amp;quod prouef‘’.jjjnbsp;dicimus : Felicium multi amici, jbnbsp;amicivbiopes. Nam multi amicifsi^^^jjznbsp;ipfo defeceruntjcxpnlfo in exilium,3^nbsp;lem amp; Abfolonem feditiofum filium- *nbsp;Chriftus ludæapoftolidefertionemnbsp;diofam expertus eft, quinetiamnbsp;poftolorum fugam, temporenbsp;denegationem Petri, atque eius amic*nbsp;ti longé à cruce fteterut, amp; turba,qu^nbsp;agnouitamp; excepit,cum magna gratu^jj,,nbsp;ne,Mefsiam promiflum, in dicpalm^Q^fnbsp;crucifigi petiernnt. Et loannis 6. d*nbsp;dedefedione multorumàChrifto:^gt;^j.lt;nbsp;tempore multi Difcipulorum eiusnbsp;uerunt, eo relido, nec ampliu® cumnbsp;ambulabant. Exaduerfo plaga ßeterunQhoc cft,fu?jplj- |
IN PSALMVM DAVIDIS XXXVI IT.
|
àplagamea, fnbducentes fe propter infcli-citatem amp; morbi conta^ioneni. xiL £ƒ tetenàerunt rete, oiuamp;re-“ animism meami çÿ (jui m-(jHÏrebant mala mihhlocattfitnf ^dmtates, dolos totadie me-ditahantur. Altcraquerela de perfccutione, infidijs ^calumnijshoftium fuorû, qui hoc vnumnbsp;inftudiohabueruntjVtDauidem vd vi ma.-’'ifeftavel infidijs interficerent,amp;nbsp;ï«nt:ficutamp;ludæiChriftuin perfecuti tuntnbsp;^uncviaperta,nuiic infidijs amp; mendacijs.nbsp;^’cut omnibus temporibus hoftes Euan-S^lij verosdoétores, vel armis vel infidiousnbsp;fonfilijsamp;machinationibiis delete amp; op-ptimercconantur. Teteiideruntrete] MetaphotafiiOiptaeft a ''enatoribus velaucupibus, qui occulte tennbsp;dunt retia, quibus feræ amp; aues capiantur.nbsp;id eft, vitam. hoc eft, mendacia. I autem tanqudm furdnS}^ '^(inatidteham,^ßcut muti^ riónbsp;lt;^periensosßium. EtfaHasfum '^^'mono audtens 3nbsp;nbsp;nbsp;nonhaherï^ ore ßio redar^^tïones. |
uis ad occifionem duftus cft, amp; quafi agnus coram tondente obmiituit,amp; nonaperiiitnbsp;os fuum. Eti. Pet. a.inquit Apoftolus : Quinbsp;cùm malediäis incefleretur,non rcgefsitnbsp;malediâa, fed tradidit vindiââ ci, qui iuftènbsp;iudicat. Ira non refutauit conuitium denbsp;Samaritano. Ioann.8. Etin hiftoriapa(sio~nbsp;nisfæpe interrogatusabhoftibus,refpon-derenoluit. Difcendum igitur hoc loco, quæ fit vera amp; Chriftiana patientia, virtus fcilicet, quanbsp;in perferendis malis,obcdimus Deo, nonnbsp;frangimuranimo.vtfacere velimuscontranbsp;mandatum Dei, vlcifcentes nofmetipfos.,nbsp;eximpatientia,amp; fubijcimus nosvolunta-tiDei,commendantes eivindiâ:am,amp; fi-mulpetimusamp;expedamus auxilium amp;dcnbsp;fenfionem.promiftam opportuno tempore, iuxta ilIudEfaiæ 30. In filentio amp; fpe ericnbsp;fortitudo veftra. Item Pfalmo 37. Sile Domino , amp; expefta eum. Patientia philoïb-phica tantum intuetur rationem , in fe-rendismalis,nonDeum,nequepetitamp;ex-peâat auxilium à Deo. Tdttguàm furdus non audieham] hoc eft, diC~- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• fimulaui me aiidirc conuitia, amp; calumnias. Sicut muttis non aperitns os menmjid eft.Non refutauiconuitiaomniaamp; maledifta, qua:nbsp;in meam perfonam conijciebantur, nonnbsp;quædeformabantdoftrinam amp; honoremnbsp;. Dei, nam ad hæccriminaamp;maledida bo-ftium,non eft taccndum, exemplo Chri-fti, Ioannis8. Qt^mam in te T)ominefj/e- XV. raw3 tu exaadies Domme ïdeui |
|
Commendat fuam patientiam in tole-difsimulandis pcrfccutionibus,in -^'¦'iS’Calutnnijs, amp; inalediftis inimicorû,nbsp;^uocationc amp; fpe diuinæ liberationis amp;nbsp;^^xilij, Moncns omnespios, vt amp; ipfi,fuonbsp;^^^mplo,hoftium iniuriasdifsimulent,nônbsp;^^uesperfcquantur, fed patienter ferant,nbsp;P^^entesamp; expédiantes verafide, promif-'^'^àDeoauxilium,defenfionem amp; libe-?boneni. ItafupràPfalino 37. inquit : Silenbsp;umino,amp; expédia ciim. ItaDauid z.Re-o'^uiiô.non vult occîdi Semei maledicum,nbsp;^uiniendans vindidiam, amp; fuam caufamnbsp;ouiino, inquiens : Sinite eum, vt maledi-^tfecundum præceptum Domini, fi fortenbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afflidiionem meam,amp; ß.^dat mihi Dominus bonum pro maledi-lonehachodicrna. Sic amp;: de Chrifto Efa. 3- dicitur : Oblatus eft,quia voluit,ficut o-mens. |
Addit caufam fuæ patientiæ in toleran-disamp;difsimulandis iniurijshoftium,à fua inuücatione amp; fpe diuinæ liberationis amp;nbsp;auxilij promifsi,commendans fuam caufam Domino, à quo in regem eledtus erar.nbsp;Ita autem argumentatur:Te folum inuo-co, à te folum auxilium amp; defenfionem pe-to amp; expedio. Ergo me exaudi amp; liberanbsp;Domine. Qwa dixÎ3 ne quando fiiper- xvi. gaudeant mib)t3fi uaetdaret pamp;snbsp;meus3 ne gloriarentur cotra me,nbsp;Addit amp; caufam finalem liberationis, nenbsp;fcilicet hoftes, fe fuperato amp; extinao,læ-tenturde fiio interitu,amp; fibi infultent,amp;:nbsp;O 4 |
|
ANNOTAT. fimujquoquc ipfumDcum, cui ipfe con-fifus cft.blafphement amp; irrideant tanquàm mcndacem amp; impotentem, vt qui vel no-lueritjvel non potuerit fedcfendere contra hoftes. Hæ caufe duæ cogitandæ funtnbsp;amp; proponendæ Deo in inuocatione. L V C. L O S S 11 vocant, ideft, frudus peccati'originis.co-gitationes, motuscordis,dilt;Saamp;lalt;Sa,pu-gnantia cum mandatis Deivtriufqiie tabula: Decalogi, proprer quæ omnia qucritur, £e anxium elle, id eft, timere pcenas corporales, amp; abiedioncm à Deo. |
|
XV tl. Q^niam ego ad flagella fa-dolor meus m con-JpeUumeo ßmper. Subinde repetit querelam de magnitu-dine amp; multitudine afflidionum amp; ærum-narumtotiiisvitæ,adquas præcipuè fufti-nendas querunturamp;Dauid amp;Chriftus,fc eflc natos, ficutvniuerlàEcclcfia amp;omncsnbsp;pij, magis cruce premuntur in hacvita, qnbsp;hominesEpicurei, amp; multitudo propha-na. Primo, vtEcclefiaagnofcat magnitu-dinem pcccati, amp;iræ Dei aduerfiis peccata,nbsp;quam homines fecuri amp; Epicurei conte-mnunt. Deinde vt maiorigloriaamp;lætitianbsp;pofthanc vitam ornentur. Tertio, vtDeusnbsp;• fuum amorem ergapiosoftendat, quifuosnbsp;idco punittanquam pater propitius,reti-ncnsanimum paternumerga filios, iuxtanbsp;illudMantuani: Sit Itcet in natos facies ait^leraparentum, Blanda tarnen fempermens efl, amp; amica vt-Istntas. Idco aurem punit Deus fuos, vtpcccatü agnofcant,eaq; virent amp; falucntur. ^.A^nitio amp; confeßiepec-catorum. XVIII Qi^niam 'mïquiUitemmeam annunctaho^ anxttis; ero pro pterpeccatum meum. Addit confefsioncmdepeccato,qusè amp; ipiaeftcaufa, curpetat fibiignofti amp; miti-gari pœnas. Ita amp; fuprà Pfalmo 32. inquit:nbsp;Dixi, confitcbor tranfgrefsiones meas Domino , amp; tu rcmififti impietatem pcccatinbsp;mei. EtPfalmo 51. MiCerere mei Domine,nbsp;amp;c. quoniam iniquitatem meam cgo co-gnofto, amp; peccatum coram me eft femper.nbsp;Intelligit autem amp; peccatum feu malum o-riginis, quodcomplediturcaliginem mennbsp;tis,auerfionem voluntatis à Deo,amp; contumaciam cordis: de quo queritur amp; Paulusnbsp;adRomanosy. Deinde peccata adualia,Yt |
Immiciaut em met utuuntif^ yix. conßrmattßintßipermeif^ tnalnbsp;iiplicatißtnt qtit oderunt me inique. retribuunt mala pro ho-^tSidetrahebant mtht. Qj^ni-amfequebar boniiatem. n ^.“^I'elam de mail’s c.xternis,id J’oftium,qiios per An- c in queriturviucrc, confirmari Scau-gere vires coruni contra fe,quxqucrelacó-,.;kEcelefiæ omnibus tempo-nbus,amp;addit etiam quereiam de ingrati-'î nibus ipfe bene fecit, vt A-J ^^‘‘jS’quibusDauidQpeprofuit. Ita amp; rudæi perfecuti funt Cbriilam, qui innbsp;eos lumma beneficia, amp;corporaliaamp;xter. ^o»iamfequebarbonitatefn-\ hoc eft,ample MS lum veram dodrinam,amp; veros cultusnbsp;iJei, Sc execratus fum idolatricos. Petitio, pf confcTHetur amp; defmdatttf contra heiles. derelinquas me Dotnin^^' T)eus meus3 ne difiejferû à me- Fedîtna in adiutorium me^'^ JDomtne(alutis meamp;. Petijt fuprà 8c Propheta amp;ChriftiisAf^*^^ berarêtur ex paubribus internis,quos^jnbsp;quefenfitpropterpcccata,D3uidfua,nbsp;ftus noftra,amp;horrendam iram DeijSte^^^-jnbsp;loribus corporis, qui effèdus funtnbsp;mentis. Deinde,vtdefendatur couttj^nbsp;ftes. Hanc precationcm in fine Pfalmonbsp;quàm inconclufionc repetit, amp; P^pj-tria petit. Primo, præfentiam Pe*'nbsp;indc auxilium ciusin affiidionibus-tio, fcftinationem in ft liberandoJ ^5,nbsp;idco , quôd mora nuxilij multosnbsp;dentiam de præftntiaamp;auxilio jjéo |
INPSALMVM DAVIDIS XXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*îî
|
Ideo monet Propheta Abacuc cap.fècun-do,nedubitetnus de auxilio Dei,etiafi non ftatim,cùin petimus, exaudiainur amp;libe-remur,inqiiicns : Etiaiïifi adhuc videaturnbsp;procid(Dominus ) tarnenapparebit infi-nem,amp;nonmentietur:fi moram fecerit,nbsp;expeftailium,quia veniens veniet, amp;nonnbsp;tardabit. Ideo autem differt Deus interdum âaxi-lium amp; liberationem, vt fides amp; inuocatio in nobis magis accendatur. , Deinde, vtliberatio tantô fit gratior,amp; dluftrior, amp; potentia amp; bonitas Dei magisnbsp;^Q^lpiciantur. Nam, vt inquitEuripides,nbsp;TK-yjJ) Quando opemdifFcrt Deus, turn finis eft ^onfpectior. Itanonperdidit Pharaonem,nbsp;^liberauit populum, priufquàm in fum-*'iunidifcrimen amp; peticulum veniiTct po-Pwlus,ftansante Mare rubrum intermon-hofte. Exodi 14. Difcedere Deus, qui vbiq; Si Temper eft P^æiens, dititur,cùm defercre nos videtur,nbsp;^nftatiin libérât amp;exaudit,ficutChriftusnbsp;hananxam mulieréaliquandiu quafi re-non exaudit. Matth.ij. PSALMVS XXXIX. TITFLrS. j^Mprafcinendum proldithum, caticum Q^'^'d : in quo Idithum fignificat nomennbsp;exceilentis, Si præcipui inter il-Ittos Dauid conftituit, vt in Taberna-jj^'^.taneret Domino, cui hunc Pfalmumnbsp;^^^ïradidit canendum. i. Paralip. 16. d J?^'^ptetatur Idithum, vt quidam tra-^ati ’¦^^tifilientem, vt vidcatur Propheta nominis voluiffe admone-bonisnbsp;caducis ad cœleftia amp; æterna, fî-queritur de breuitate vitænbsp;*Cetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conTolatur fe expeftatione vitæ ficp,^*’®(verorû bonorum cœleftium. Ira ïeth,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiipei^na quæramus,amp; cu- amp; nô terreftria, fed cœleftia, Col. 3. ^briftum vocat Idithum, ‘’^’^^quot;^dientem, in Sequentia de a-eius in cœlum, ita canens : Huic •nbsp;^tanfip ?’^^â'^conueniens Idithum. Namnbsp;^üIq J'^^^omnes ftrenuè montes, colli-Saltum de cœlo dédit in virnbsp;ventrem, inde in pelagus feculi. |
argvmentvm. Pfalmus cft moniroriusamp; côfdlatorins: Namprimùm monetEcclefiamamp; pios o-mnes, de breuitate vitæ corporalis, amp; eiusnbsp;milèrijs. Deinde confolatur amp; monet, nenbsp;propter felicitatem impiorum,amp; piotumnbsp;miferias inhaevita, indignentur,aut du-bitent deprouidentiaDei,Tuftentantes fcnbsp;expeâationc veræ beatitudinis poft hancnbsp;vitam, in qua pij perfruentur duIciTsifflanbsp;confuctudinc Dei æterna : Impij veto, quinbsp;inhac vita floruerunt opibus,potentia amp;nbsp;voluptatibus, abijcientur in æternaspœ-nas,cum diabolis, Atque vt hæc æternanbsp;bona ipTe Propheta confequatur , petit ànbsp;Deo condonationem peccatorum, amp; con-feruationém, ac defenfionem in hac vita,nbsp;donee curriculum fuæ gubernationis amp; vitæ confecerit. Additamp; admonitioncm denbsp;fonte amp; cauTa mortis amp; breuitatis huiusnbsp;vitæ amp; omnium câlamitatum.quibus genus humanum Tubieâum eft in hac vita,nbsp;/cilicetpeccatOjhærentein omnium etiamnbsp;renatorum, feu iuftorum corrupta natura. Sunt igiturduæ confolariones piorum, qui in hac vita fubiedi funt.ficut vniuerfanbsp;Ecclefia, cruciamp; multisafflidionibus.Pri.-maeft de breuitate vitæ amp;calamitatum, 8c.nbsp;æterna lætitia poft hanc vitam, amp; contra denbsp;æternis pœnis impiorum. Altera eft de cura amp; defenfione Dei piorum, amp; condonà-tione peccatorum, etiamfî in hac vita mul-tis ærumnis onerentur. Sunt autem partes præcipuæ Pfalmi ƒ-
Non cft indignandum propter impiorum felicitatem amp; miferias piorum. LQuia |
ANNOTAT. LVC. LOSSII
VatabalusrefertPfalmuni, fient amp; præ-cedentem, ad morbum Dauidis, qui ficut infuperiore, queftusfitde grauitate mor-bi,amp; niitigationem eins petierit: Itain hocnbsp;côfolctur fe promifsionc amp; fpc vitg seterna:. Primapars, Narrati» Dauidis de faa moderationt feu patientia, in ferenda felicitate impiorum,nbsp;amp;infelic(tate fua, piorum amp;nbsp;Ecclefia. I. Dixii cpbfioâiam meas, 'Vtnon peccelmguamea: Ctdflo-os menm captßro.,dugt;m ad-hue tmpius coram me e^. Cogitans Propheta felicitatem amp; fuc-ccfl'us impiorum,amp; contra infelicitatem amp; mjferiam fuam amp; piorumomnium in hacnbsp;viija,nonpotuitnon pro Humana infirmi-ta5;e,tndignatione accendi amp; diibitare denbsp;ptouidentiaDei,fed quia ex verbo Dei 8cnbsp;cvperientia quotidiana nouit, Deum itanbsp;cohftituilîe, certo confilio, vt malè fit pijsnbsp;amp;iuftis,amp;bene impijsamp;iniuftisin haevita breui amp; fugaci, luélante inter fe fpiritu amp;nbsp;carne, vicitlianc indignationcm amp; dubita-tt’ôném, confolans feamp; fuftentans Ipeæter-næ lætitiæ poft hanc vitam,proponens amp; a-lijs fuum exemplum confolationis,inquit : Dix«] hoc eft,Ita certo ftatui amp; decrcui a-pudanimam meam. Cußo.dtam vias meat] id eft, ita moderabor indignationcm meam, amp; motus animi ardentes, amp; aétiones, amp; verba in tota vita, nenbsp;peceem lingua mcamurmurando, ex im-patientiacontra Deum, quod malis benénbsp;Facit, amp;auget opibus, potentia amp; honori-bus, bonos contra onerat calamitatibus.nbsp;E^inde,non maledicam iniufto, neque in-ûîâebo illi felicitatem, ficut addit : |
CuHod'iam as meum capiflro] hoc eft,quafi ca piftro feu freno cohercebo os raeum, nenbsp;quid loquatur contra Deum, tanquàm in-iuftum, neque florenti impio maledicam.nbsp;Metaphora fumpta eft ab equis mordaci-bus, quorum ora eapiftro, feu freno cohernbsp;ceri folent, ne mordeant. Vocatautem ca-piftrum Metaphoricè verbum Dei,amp; motus fpiritus fanâi reprimentis Indignationen! piorum, amp;impatientiam in cruce.conbsp;gitatione voluntatis Dei,amp; fpe liberatio-nisac præmiorunijin vita æterna.Luthe-rusvertit : 3^1) wA meinen mimotjümcn/nbsp;ich webt marre/ »efl es mtr fo »bd t »nbnbsp;benbQfenfongt;o{£{ebct. Qbmutuï ßlutj faciiide ii. bonis i dolor meus renouAtusnbsp;e,^. Tacui de bonis'] Lutherus fteaocn/ ce tflrntc Et dolor meus renouatus eß] “3df tws^ m«'i» Ict'Dt tn midb freien. Afleueratio repetitade filentio fuo, hoc eft, moderatione indignationisfuæ, amp; rc-nouato fubinde dolore, qiiôd,quæ reda iu-dicarit non dixerit, neque reprehenderitnbsp;iniuftitiam impiorum, fient pij non pof-funt non dolerc, videntes florere iniuftos.nbsp;luftos contra efle ærumnofos amp; afflidos,nbsp;fie ut add it: Concaluit cor meum ïnîrA Çÿ tn méditations ms a sxaT' defeitignis^ locutus(um Itngisanbsp;mea. Comparâtindignationcm fuam.defelicitate impiorum conceptam,igni,quod tanquàm incendio cor fuum flagrant,nbsp;videret malis elfe bene,amp; bonis nialè, fientnbsp;Saul, Abfolon,in magna gloria fnerunt,amp;nbsp;abundarunt rerum omnium copia. Ipiynbsp;verô Dauid eiedus fuit in exilium, quodnbsp;cùm cogitaret Dauid, accenfus eft ira, e^nbsp;Humana fragilitate,quam tarnen fubindenbsp;reprefsit cogitatione voluntatis Dei,amp;in^'nbsp;lioris fortunx, pofthanc viram- Item,»!^®quot;nbsp;fentiæ 8c fauoris Dei erga fe, quacogitatiænbsp;ne monet, vt omnes pij fe confolcnturnbsp;fuftententin ærumnis huius vitæ, cuiush’’^nbsp;uitatem amp; miferias, eorumq; caufas amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' media fibi oftendi petit, inquiens: i. Confolatio prior à Ireuitate rita, à* sirumnaruni, piorum, amp;nbsp;Ecdeßa. fSboîtitn |
Notumfac mthiEominefirnem mcHmi numerum dteru meoridm^quü fit^^t Çcïam quodnbsp;e^oeffedefinam (viuere.)
Narrationidefuo filetio,ideft,modera-tionefeu patientiain ferendis ærumnis, ftibijcitprecationem, quæ priorem confo-lationem continet de breuitate vitæ, amp; ærunbsp;innaruni,hacfententia:quiaj)omine,flo-tentinhaevitaimpij, opibus, potentia,honbsp;affluunt delitijs,contrà pij funt ærunbsp;ninofi i tl hac vita,rogo vt fpiritu ftmfto tuonbsp;jnoucasnientem meam, vtcogitem quàmnbsp;ƒ Çuis amp; incerta fit hæcvita, quàm breuesnbsp;amp; ærumnæ piorum innbsp;contrà quàm longa miferiaamp; innbsp;® *citas impiorum, amp; æterna félicitas pio-poft hanc vitam, atque hac cogitatio-’'e me confoler amp; fuftentem in ærumnisnbsp;pfæCentisvitæ. Neque enim petit curiosènbsp;'ognofcereà Deo, feu præfcire fatalem vi-æ petioduni, cuius notifia magis crucia-‘^onfolationem mentibus affer-•meo autem Deus noluit nos præfcirenbsp;f/mtnortis,vtadeumnosfemperpræpa-Ch^^^^’^'^utinquitD. Auguftinusdevitanbsp;; An hoc nefeis , quando vlti-lüsf ''^’^iet, vt femper ad earn para-titi •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut pijs cogiratio breui-
aftert confolationem ' quod per mortem,finem o-ÖQti?’ '’’iieriaruiBjaditus eft ad ærernamnbsp;àus .^^»quemadmodum inquit Bernar-fi ^ciofa mors fanaorum,planè tan-ftiinijj”''jslaborum, tanquàm viftoriæcô-vitæianua,amp; perfedænbsp;^^dem aftert im-^’‘^^donem propter pœnas , quasnbsp;Suit P fuftinebunræternas : ficut in-^quot;^ata^'^n^’^fticus cap.41. O mors quàmnbsp;memoria tua homini iniuftq,
eft, da hanc mihi gratiam, r''it^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quotidie i mminentem exi-
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;breuitatem amp; mife-
'podoconfoler me, amp; fuften-/,^?’’?‘s,fecutura poft hanc vitam kSc gloria. Lutherus vertit :nbsp;ftöo(^/ cm enoc mit mûnbsp;ftdiet lebe/ xpû ôûnbsp;''fein anbet leben ho ffen.
'^fei
-i Hac me CO-, ^ftçtem,non fore perpétuas mi-
IN DAVIDIS PSALMVM XXXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167
ferias,in quibus nunc verforjfed/ecutnram cflepoftmortem veram amp;æternam glori-am,impiorum contrà infelicitatem ætcr-nam amp; pœnas. Ita MoifesPfalmo 4c.prcca-tur:Doce me Domine fcire numerum dic-rum ineorum, vtambulem corde fapienti.
Ecce menfUram
dtes meos 3 tempora, meanMum coram te.Quam^nbsp;nthdmß ^anitaa omnü homofe~nbsp;curw, Sela.
Querela de breuitate huius vitf,que cok lationeæternitatis vix menfuræpalmi, hocnbsp;eft, longitudini quatuor digitorum æqua-tun ita amp; prouerbionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßiv, id eft,
Ipithamam vitævocamus modumvitæpec pufillum, fumpta figura à rerum menfo-ribus.Continet autemlpithamafeu palmxnbsp;digitos duodecim. 7raAcas«,qua voce hienbsp;Graecus interpres ex Hebræo vlus eft,figni-ficat fpacium digitorum quatuor, ficut c/la-8inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magis etiam extenuat Pro-
pheta breuitatem vitæ humanæ, inquiens : Tempora vitæhomim’s prorfus nihil func,nbsp;hoceft,nulliusmomenticor3mDeo,apudnbsp;quern mille anni funt quafl dies hefterna,nbsp;quæ prætcri j t. Plàl m. o.
Quamnihiltiißvanttoi'iid eft, Omnes co-natus hominum, porentia, honores, opes, voluptates h ui us vitf,prorfus funt nihil,nônbsp;durantdiu, fed funt omnia momentanea,nbsp;neque poteft in il lis mens humanaacquie-Icere,aut ft cóiblari in morte,mentis ternbsp;roribus feu iræDci. Ira amp; Ecclefiaftes in^nbsp;quitcapitei. Dixi in corde meo,vadamamp;:nbsp;affluamdelitijsamp;bonisjamp;vidi quod omnianbsp;effent vanitas -
Hominem fecurum vocat,qui felicitate fit negligens amp; fuperbus. Sicut amp; Niobcnbsp;apud Ouidium 6. Metamorph, inquit:nbsp;Sumfelix, quitenitn neget hoc ?feltx^ maneb o,
Hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quit dubitet ? tutam me copia fecit,
Maiorfum ^uàm cut poßitforcuna nocere.
Ex Hebræo Vatabalus legit:Homo ftans, hoc eft, quamlibet firmus fibi videatur connbsp;fiftcre, vt labi nullo modo pofsit. Tales fue-runt Alexander, Pompeius,Iulius,amp; multinbsp;fimilesflorentcspotentiaamp;opibus,qui tarnen fubito ad extremam miferiam amp; infe-licitatem redafti funt, ficut contrà miferinbsp;amp;abieâiad fummos honores amp; felicitatenbsp;funt fubucifti, ficut inquit Ecclefiaftes dçnbsp;Ytrifquç :
V.
|
ilt;S8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Qüt tacuittetroquando^ incarcerevinäiis, Parra fuu mérita regia fieptra tuUt. Sape etiam regum deÇanguine natus, ad ima Corruit, expropriai dilapidauit opes. VL nbsp;Eheti) quamßcut ^mbraper tranfit homoi nbsp;nbsp;quam ‘vane fio- ùcttïfiunt. (homo bona) nbsp;nbsp;ignorât quhfit ea congre- gaturui« Repetitio pathetica querelæ,qua hom îné primùm comparât viribræ,qua nihil eftva-nius,ficut homo bulla vócatur, amp; fomniûnbsp;vmbræ. Deinde affirmat,ftudium,curas, amp;nbsp;magnos labotes cumulandi ingentes opes,nbsp;efleprorfusirritos,cùm parta bonafæpe a-lieni poft motte confequantur,amp; turpiternbsp;dilapident amp; profundât pofteri, ficut querinbsp;tur Senex auarüs âpud Comicum :Egomecnbsp;me fraudauijanimûq; meû,geniûq;meû:nbsp;nunc eo alij îætificantur, nieo malo amp;da-• mno. Quare monet.vtquifque officiavO-cationis fuærétftèfaciatjborta bonis arti-bus comparer,ijsqjvtatur ipfead necefsi-tatem fuam,amp;fuorum,non nimium folici-tus,quâtum diuitiarum amp; bonorum relin-quatliberis,fed hocdetoperam,vt eos innbsp;timoré Domini educet, amp; artes illis hone-ftas tradat.quibus amp;ipfi fe fuftétent,amp;fuos:nbsp;quod cùm facimus,amp; Deus illis ficut nobisnbsp;dab it necefiaria vitæ, iuxta ill ud Matthæi 6.nbsp;Quærite primùm regnum Dciamp;iuftitianinbsp;eius,amp;hæc omnia acujcienturvobis. PiJrf de breuitate amp; miferÿs vita hamana.
|
LVC. LOSSII remedium putetur elfe, non pœna. Nan* ideo breuem illam Deus dat, vtnbsp;eius,quç proiperitate vinei, vel tolli non ponbsp;terant, temporis exiguitatefinirentnr. Extant amp;apudPoetas amp; aliosDodotc^ m ulta diâa fimilia,vt Virgil, lib lO- Aenei'nbsp;dos inquit: Stat/ua cui^j dies, breue amp; irreparabiUterttptt^ Omnibus elt vita. EtHorat. Lib. i.Ode4.inquit: Vita ftm mabreuiseftjlpemnosvetatinchoarelo’’*nbsp;gam. Item, Viue memor quàmfiszui bre*nbsp;uis. Et Homerus i. Odyff. comparât howi' nés, propter vitæ fragilitatem, caducis at'nbsp;borum folijs. Et Aefehilus vocatvitambU'nbsp;manam, vmbram fumi. Et Sophoclesnbsp;Aiace inquit :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àh fiivoy, hoc eft,Nil aliud ac vmbraatq; eft homo. Sic amp;prouerbiali figura, hom^nbsp;bulla vocatur,quôdficutbullaquæ in aqult;’nbsp;fubitô enafeif, amp;fimuleuanefcit:itaquoq’nbsp;vitahumananihil fît fragilius, nihil fuga'nbsp;cius,nihil inanius. LegePliniumlibr.;-“’nbsp;vitæ humanæ fragilis breuitate. DiHa de vanitate amp; incertitudine humt' na felicitatis.
Omnia ßtnt hominum tenuipendeittiiß^^^ Etfubito cafu qua valuére ruunt. y. Gregorius in Epiftola ad Soph'^’^jj.jOnbsp;Equitum magiftrû : Vides,qur |
IN PSALM VM DAVIDIS XXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169 rerum noftrarum, atque rota quædam negotiorum huraanorum curfu circumaga-tur,nunc his nunc illis,florentibus amp; mar-centibus, dum nequc profperitas neque ^duerfitas, vt agunt, nobis conftat, fednbsp;lt;îuàm ocyfsiinè in diuerfum mutatur acnbsp;^¦¦anfilitjVt auris amp; literis aquæ infcriptis fi-'Jereliceat citiusquàm humanæ felicitati.nbsp;f^elebrantur amp; hi vcrficulinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de vanita humanæ vitæ. Oie dies, ueförurorigo fetjuentis, ^nlihoran requies:fictranßtglortainundi. Item: Quid Vtilet hie mundus, quidglgr'M,quidqt{e fri~ uniphta, ^tlimifirumfantupuluisdrvmbrafumus. (^onfoktio piorumjn afficHonib!is,fumpta à eollat^ene breuitatts earum amp; fecu-turagloria atertia. . ynicaeftpiorum amp; venfsima confola-tioinaffliôionibus,protnifsio amp;expe6ta-po æternæ bcatitudinis,amp; dulcifsimæ con-metudinis cum Deo in vita æterna, cum quanonfuntconferendxærumnæ omnesnbsp;nuius vitæ, qiiantumuis magnæ amp; diutur-næ,ficut inquit D. Paulus ad Romanos 8.nbsp;Non iudico condignas affliâioncs huiusnbsp;Vite futura gloria,quæ reuelabitur erganbsp;Uos, Et I.Corinth. 7. Tempus breue eft,nbsp;amp;habitushuius mundipræterit. Et2. Co-rinthio. 4. Leue momentum tribulationisnbsp;Huius efficit pondus giorise æternæ. OjB/£CTIO. Dauidpetit fibi noturn fieri finemvitæ numerum dierum fuorum. £tgo reiftèfeccrunt, qui petierunt fibi vcuelariàPeo diem mortisfuæ. RESPO NSÎO, Negoconfequentiam : quia Daiiidnon petitpræfcire finem vitæ, amp; dies annorumnbsp;fi^otum, fed hoc rogat, vt afsiduè pofsit cogitate de morte fua,fcque hac cogitationc,nbsp;ftcuturaæternægloriæ,confolari in affli-ôionibus, amp; vitare peccata , iuxta il-iud,Ecclefiaftici 7. In omnibus operibusnbsp;memorare nouilsimatua, amp; in æternumnbsp;ïioupeccabis.nbsp;circo Dominus nofter nobis voluit effe in«'nbsp;cognitam, vt femper pofsit efie fufpefta, vtnbsp;dum illam præuidere non poftum us, ad il-1am fine intermifsione properemus. Etnbsp;Haymo inquit .¦ Ideo Deus voluit nos latere vltimum diem , vtdum ignoratur v-nus, obferuentur omnes. EtD. Auguftious inquit : Nihil fic reuo-catàpeccato, quàmfrequens mortis rae-ditatio. Quare autem Deus noluerit homi ties præfcire fiaem fuæ vitæ , oftendit D.nbsp;Gregoriusjinquiens: Horam vltimara id- |
3 . Altera confolatio, à difirimitie praßdio-rum humanoram, amp; auxilq diuni. Et nunc cßUA cH expert at to meaEomine? InteJ^erabo. Additamp;alteram confolationem fumptS à præfentia, fauore, amp; defenfione Dei, pernbsp;collationcm præfidiorum humanorum,nbsp;quibustantùm fidunt homines mundani,nbsp;eaq; ibiùmquæruntamp;feâantur, vtpoten-tiam,imperia, gloriam, voluptates, ftudianbsp;amp;gratiam hominum. Et quia ftatuit Deftnbsp;fibi effe placatum, primurn petit bonumnbsp;omnium maximum, remifsionem pecca-torum Deindedefenfioncm cotrahoftes,nbsp;amp; liberationem extentationibus amp; pcri-culis, EtnUnc, qua en:expeilat!o mea} quafi dicat, homines mundani expédiant amp; quæruntnbsp;præfidia , amp; bona huius vitæ caduca amp; incerta, ego autem expedo tuam folum ,0nbsp;Domine,præfidium,defenfionem, amp;gra-tiam , tu mihi remitte peccata mea,amp;li-bera me. Qwainteßiero'\ id cft,omncm meam fi-duciam in te folum colloco, deftitutus o-mnibus humanis præfidijs,ficutinquit : omntbüs 'tniqutïatibHs mcü crue me, tn opprobrium tn-'nbsp;fipienti ne pona^ me. Primùm petit, vtcondonentur fibi peccata, quæ caufafunt mortis amp; omnium ca-lamitatum,publicarum amp;priuatarum hu-mani generis. Deinde,vtdefendaturcontra hoftes, ne illis fiat opprobrium,ne con-tumelia afficiant, amp; blafphement dodri-nam cceleftem,quam ipfe circunfert,amp; pro fitetur,atque ita etiam nomen Dei blaf—nbsp;• phemetur. Obmutefiam 3 £ƒ non apert-am osmeum, quontam tu factes. Hoceft,no0conquerar,non meipfum P VII, VIII. IX |
170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. L VC. vlcifcar antmaledidisinceflam jex impa-ticntiaamp; vindidæ cupiditate,perfequcn-. tes me, fedperferam tacitusperfecutiones amp;odia eoriim, atq; etiam pœnas méritas,nbsp;qurbûstu, ô Domine,affligis me propternbsp;peccata. Dbmutefcam.ÎMÙï. 'fjdywüfielaf-fenfaten/ vnoni^t mnnen wiocc Pich- Quoniam tu fades] id eft, tu me liberabis, amp;meoloco vindicabishoftes. Aliter,quianbsp;tufecifti, ideft, tu meaffligis propterpeccata mea, vt ea agnoftam, refipifcam,amp; adnbsp;te confugiam. Ideoà te peto, vt mitigesnbsp;pœnas, amp; me libérés, ficut addit. X. Amoue d me plagas tuas, d eafiigatione enim manus tuA egonbsp;defect. Agnofcit morbum amp; alias afflidiones Sc arrumnas efle plagas Dci,id eft,pœiias,quasnbsp;iplè Deus imponit fuis, vt agnoltaiitpeccanbsp;ta fua amp; iram Dei aduerfus peccata,amp; con-fugiant adDeum,amp;petancab eo coiido-• Hationem pcccatorum, amp; mitig,ationcrnnbsp;ærumnarum. Addit aurem caulaxn peti-tionisab efFeducaftigationis diuinæ, quanbsp;itafit afflidus, vt fuftinerc amplius nonnbsp;pofsit,nifi Deus mitiget pcenam , qui amp;nbsp;iuftus fit amp; milericors. Ergo ficut fcritnbsp;cx iuftitia, itaparcit ex mifericordia. 4. De eau fa mortis amp; ealamitatum omnium humanigeneris depeccato, XI. Tgt;um cafligai hominem pro--pter miquitntemifacü tnhefiere ficut tmeam pulchrttudtnemjnbsp;eins. Ehen, quam‘vanita^o-mnühomo ? Sela. |
LOSSIÏ cam de vanitatc hominrs, amp; omninm* quæ magno amp; inutili fliudio quærit amp; ap*nbsp;petit in hac vita, vt opes, potentiam, vo-luptates, negligens interca vera amp; æ-terna bona, cognitionem Dei, remif-fionera pcccatorum , iuftitiam amp; vitamnbsp;seternam. Sicut tineam'] qu« cùmlignum perede-rit iplâ ftatim moritur amp; contabefeit. Aliter,ficut araneam feu arancum, quaenbsp;ficut inutili amp; vano labore, telas texit nullius vfus : Ita etiam homo magno laborcnbsp;amp;ftudio bonahuiusvitx quæritamp;compa-ratfibi, quæ tarnen necipfumferuare, nc-quepofteros poflimt. ItaHieronymus inquit: llle,qui ea agit qua: mundana: va-nitati funt apta, telas texit aranes, iuxtanbsp;Elaiamquinqi;agefimonono,hoccft, dienbsp;noduque in opera vana vacat, amp;nonvti-lia, fed difl'olubilia amp; corruptibilia opcra-tur. Eft amp; aranea animal valde tabidum.nbsp;quod quamprimùmtangitur,dccidit, amp;nbsp;proteritur. Ita amp; homo, quàmprimumnbsp;attingiturmalis.amp;fentit iram Dei,decidir,nbsp;m o rit ur, amp; q uafi t i n ea feu aranea contabefeit. Vidorinus in cTenerevermcminter-pretatur,inquiens :^Tabefada eft, ficutnbsp;vermis, pulchritudoeius, ideft, quemad-modum vermis mortuus foie torrefa-dus , omnis fucci expers eft : ita in ved*nbsp;certaminibusomnislapie»da, omnis iw-ftitia, omne denique robur hominis eua-tiefcit. Nerqo enimin verispauoribusfu'nbsp;ftinere poteft iram Dei, ficutinNabu-ehodonofor conipicitur: amp; Pindarus inquit, etiam filios Deorum in pauoribu*nbsp;fugcre. Lutherus vertit, nbsp;nbsp;nbsp;TÜcbh'gcftieöeofl«»/ wann 0« öfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;madftft feine phónlKtf verserctwetOe/SH» öpi” tpcppeftno âdemenfcfien. Sela'] particula eft afleucrationis, inter alia fignificata, ficut vertit Campenfi«»nbsp;Ita res eft. |
|
Abhypothefi,vt vocant Rhctorcs,cau-fam transfert ad thefin, docens exemplo fuarum ealamitatum, fimilitertoturahu-nianum genus caftigari à Deo , Sc fubie-dum efle morti amp; om nis generis calamita-tibus, amp; ærumnis in hac vita, propterpcc-cata,quôd ficut tinea corrodit amp;abfumitnbsp;veftesjitaomnem pulchritudinem,deco-rem , venuftatem , adeoque omnem vi-gorem rotius corporis, amp; quiequid innbsp;homine efi: defiderabilc , amp; preciofum,nbsp;corrumpit, déformât, amp;tollit:idquodnbsp;perpendens Propheta addit iterum Epi-phonema feu exclamationena pathcci» |
Eobanus. Cuim tu deliSia manu (eu vtndicepunis» Huie fubito forma defluit omnis honor-Huie membra aßiduapereant arentia tabe,nbsp;Ceu vefici tinea (emminuijfefolent. f. Sepetitio precationis. E:!daudi orationem Domine, deprecationem me-am anrihnf peretpe adbf“ |
IN PSALMVM DAVIDIS XXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-lyt ad propagandam gloriam Dei.cófirmatio-nem meç fidei, amp; docédum alios,exemplo meæ inuocationis amp; liberationis. Vt refrigerer'} zx æftu tentationis liberâtus. Pn«/^«4W4Zfeaw]id eft, ex hac vitadifee-dam amp; moriar. Etampliui non crojid eft, peregrinus in hac vita, fed apud te in vita æterna. Aliter, nonnbsp;cro,fcilicetabiedus in æternas pœnas,'fînbsp;difeeflero ex hac vita, non condonatis mi^nbsp;hipeccatis. ßjquot; ^z:srro. Impij funtaliquid, vtdiucs epuloin inferno damans,cruciorin hac flam a, Lue.rtf Quomodo ergo dicit Propheta fe nihilnbsp;futurum, fi dilceflerit ex hac vita,non re-mifsisp’eccatis. ----- f XV*. aàuena, egoJumapudte^ ficHt omnes patrej met. . ^aâeniispetijtDauidin fpecie,mitiga-morbiamp; calamitatum,amp; condona honem peccatorum,quæ morborum amp; o-’^duni calamitatum funt caufa.Iam repe-htptecationem tanquam in conclufione,nbsp;Patens in genere vt exaudiaturamp; liberetur,nbsp;'jusque petitionis addit caufam,peregrinànbsp;Tonern fuam amp; exilium, in hac vita. Oratio,7r«)(rty^«,eft,qua bona petimus: pptecatio,(/itKo-(S, qua mala petimus à nonbsp;“‘« auerti feutolli. AurestribuunturDeo,qui 5^ incorporeus, per Anthropopceian, idq;nbsp;vtftatuamus Deum verè noftras pre-'^«samp; gemitus audire, no efle furdum, fleutnbsp;S^idam Epicureushomo impius in Cretanbsp;finxit,louis ftatuam carentem auribus,fi-gnificansDcum cffefurdum,ideft,non au-^ire noftras preccs. Ne ƒ/c4j] id eft,nc oftende filentio tuo,id 'ft, mora auxilij, te non audire feu curarenbsp;Preces noftras. Perlachrymas fignificatar-ftentcmorationem,amp; dcfiderium libera-donis. Quoniam] Ratio petitionis à fua peregrt-•ratione amp; exilio, in hac vita. Quo iignin-catomnes pios efle tanquam peregrinos 8c hofpites in hoc mundo, donee innbsp;8c cceleftem patriam commigrent ad De-iitn,ficut inquit D. Paulus 2. ad Corinth. 5.nbsp;Eiini dotni fumus in corpore, peregrina-’^ur à Do tn ino, ficut omnes patres m ci, vtnbsp;Abraham, Ifaac, lacob, qui inquitGcneiisnbsp;47-Dies peregrinationis vite meæ,centumnbsp;^triginta annorum funt, parui amp; ntali, amp;nbsp;tion pernenerunt vfquc ad dies patrû meo-rum. EtPaulus inquit ; Nonhabemushicnbsp;ciuitatetn manentem, fed futuram inqui-rimus. Kemdte mdm, ‘vt rejrigerer, pr 'iufcjuam abeam^ amplify nonnbsp;^ro. Petit in fpeciemitigationemmorbi,5c: teftitutionem fanitatis ac virium corporis,nbsp;8c confolationem de remifsis peccatis, amp;nbsp;rcconciliatione, vt lætaconfcientia exhacnbsp;vita detnigrarcpofsit ad Deum, vbi adhucnbsp;aliquandiu vixerit, inquiens. KejBitte mihi pecctita] Item, mitiga mor-bum, amp;ceflame pcrcutere feu affligere, vt ^iquandiu adhuc fuperftes fînainhaevita, |
RE s TON. ex Atiguflino. Impioruni fubftantia eft amp; manct in cru ciatibus poft hanc vita, licut amp; diaboloru,nbsp;fed qiiatenus funt in fum mis tormentis,di-cuntur non efle,quiaabfuntà Deo,qui verum eftefle,iuxtaiIlud:Egofum quifum;ftnbsp;cutinquit Auguftinus inhunclocum : Abnbsp;eoqui verè eft, qui in contrarium pergit,nbsp;adnonefle pergit. PSALMVS XL. Pfalmtu Dauid, Titulus. 1. Adpræcinendumfintaberna-culofcuteiTip!o)PfalmusDauid. 3. Viâori Dauidis canticum. 3. Felix, vincenti Dauidnbsp;Pfalmus: pro voce vincenti,Felixin margi-ne, eifundenti fanguinem. Quæ vocesomnes redètribuûtur Mef-fiæ,amp;hocquidem in Pfalmo, qui eft Pro-phetia de pafsionc Mcfsiæ, Ätvidoria eiüs contrapeccatum,mortcm,amp;diabolum. ^RGFAIENTFAf. Pfalmus eftprophetia,inquo ipfe Mefsias ficut teftaturApoftolus adHebræ. cap. 10.nbsp;gratias agitæternofuo patri, proliberationbsp;neexhoftium manibus,paßioneamp; morte.nbsp;Deinde vaticinatur de propagatione do-drinæ Euangelij per totum mundum,amp; benbsp;neficiorum Mefsiæ in humanum genus,amp;nbsp;fimulproponitur exemplum totiusEcclc'nbsp;fiæ,amp; fingulis eius mem.bris in Chrifto ca-pite fuo, amp; liberatione eius, vt amp; ipfi fe vo -luntati Dei fubijeiant inaffliftionibus, amp;nbsp;petant amp; expedent fide auxilium,amp;exau-diti, amp; liberati agant gratias Deo, amp; célèbrent eum, vt amp; alij inuitentur adagno-P 3. |
ANNOTAT. LVC. LOSSII
172 fccndum amp;celebrandum Deum,in hac vi-ta.amp;omniæternitate. Suntautépartes 6.
1. Exordium,continens gratiarum aâio-nem pro liberatione.
2. Narratio ipfius Mefsiar defua obedicn-tia erga pattern opère humanse redem-ptionis.
3. VaticiniûdeabrogationclegisMofaicznbsp;amp;facrificiorum veteris teftamenti.
4. Concio de fruâu pafsionis Chrifti,iuftinbsp;tia, amp; reconciliatione cum Deo.
PetitioMefsiæ, vt reructuramp; defenda-tur in affliéiionibus , pafsione amp; morte, quas fuftinuit Mefsias pro humano généré, ZvTjoof/perfolucns.
6. Imprccatio pœnarum hoftiû,amp; preca-tio defenfionis amp; falutis Ecclefiæ, amp;piorû.
J. Exordium continens gratiarum aâionem.
I. Expeéîans expeciaui Domï-tnclmatus e^l adme,ç^ exaudiuitpreccj metis.
Exordium eft Pfalmi, quo Mefsias grad-» nbsp;nbsp;nbsp;as agit çterno fuo patri, quod fe inuoeâtem
amp;expeäantem auxilium liberauit.Hiero-ny mus inquit ; Hic Pfalm us in exordio vo-cem habet populiexgentibus in hærcdita-té vocati,indeipfius mediatoris ad pâtre.
Expetfans expeâaui,feu expeâando expeâaut'] id eft, vehementiamp;afsiduo defideriopetijnbsp;Dominum , Seexpeâaui auxilium eius innbsp;fummis meis anxietatibus , amp; doloribusnbsp;mords amp; inferni, amp; in fenfu iræ Dei. Géminbsp;natioeftHebræis vfitata,fignificans vehementem afFeólum,defiderium, curam, amp;nbsp;diligentiam.
Inclinatus e^adme] Metaphora fumpta eft ab illis, qui vtpetentes aliquid ccrtiùsau-diantur, corpus feu caput ad illos inclinât.nbsp;Aliter, inclinauit feu intendit aurcm fuamnbsp;mihi. Et exaudiuitprocès moos'] aliter, clamo-rem,id eft, ardentem inuocationem.
11. jEz eduxtt me de lacu m 'tferùi et deltito fecùjetflatuitÇuprapetranbsp;pedes meos,et dtr exitgrejßtsmeos
Exponit modum liberationis,defcribcs amp; amplificans metaphoricis locutionibus,nbsp;magnitudinem periculorum, amp; affliftio-num.cx quibus liberatus eft, non humanisnbsp;prsefidijs, fed diuina ope,amp;confolatione.nbsp;De lacu(feuputeo)mi/eria'] id eft, exmaximisnbsp;miferijs amp;térationibus,inquibus tâquamnbsp;in lacu,feu cifterna profunda amp; obfcura ia-cui oppreüus. Felix, exaltauitfeleuauit,fe
cit m e afcendere)de puteo ftrepitus,qnetii excitant aquæ refluentes inputeum cumnbsp;foni t U. Per aq uam i ntelligit feriptura affli-édonem, amp; crucem.
Delimofecütde luto corftijid eft,limocœno-fo, feu tenaei, in quo quafiinfixusfuitfili-us Dcî in pafsione, ira vt fubmergendus vi-deretur in grauifsimis cruciatibus amp; doloribus.
¦ Etfiatuit fuprapetram(feurupem)pedesmeigt;s'] id eft,locumaltum,amp;munitum,in quo tutus fui ab hoftium impetu, amp; acceflu, hocnbsp;eft, eripuit me ex affliétionib.us amp; terrori-bus hoftium, Ipiritualium amp;corporaliuin.nbsp;Direxitgreffus meos] id eft, confirmauit,nenbsp;caderem,autaberraremàreâ:avia,ideft,ànbsp;vera doiftrina,amp; veris cultibus Dei. luam-plificat Mefsias magnitudinem dolorumnbsp;fuorum, quos fuftinuit propter nos in totsnbsp;vita,amp; maximè tempore pafsionis, exqui-bus prçdicat grata mente fe liberatum elfenbsp;à pâtre,per gloriofam refurreâioné, atq;nbsp;mandatum H bi à pâtre, vt beneficium libe-rationis fuæ diuulgaret in toto mundo, vtnbsp;multi ad Deum conuertantur, agnofeantnbsp;feMefsiam,amp; confequanturperfidem re-mifsionem peccatorum,iuftitiam amp; vitamnbsp;æternam, inquiens:
Et dimïfit inosmeam canti-cumnouttmy carme Deo neßro, ^idebunt muitte ttmebuntnbsp;ßierahunt in Domino.
Dimifitinos'\ id eft, mandauit mihi,amp;dc' dithanc gratiam,vtprædicarem nouûcan-ticum, id eft, nouam doftrinam Euangel'Jnbsp;de exhibito me Mefsia promifl'o, mcisqu^nbsp;æternisbeneficijs, vta-ternii, amp; verû Deû,nbsp;meq; eiusfiliunbamp;Spiritum fandum rc-dèagnofcât. colât, inuocent,amp;célèbrent.
Beatas‘vir pofait Domt' numIpem ßuam, non reßexitnbsp;ad fuperbos, diuerîentesnbsp;mendaciunLj.
Eobanus.
Felicem qui corde Deo i onfidit,tè' audet Spes omnes Domino credere vellejuiu.
Quemfugit infano tuinefada fuperbiapßu, Et quos mendaces friuolalinguafacit.
Epiphonemade verabeatitudinehoæi' nis pi j confidentis Deo,cxemplo Mcfsiç,^nbsp;fugientis fuperbos, amp; mendaces ,id eftjC®*nbsp;fidétes fuapotétia,opibus, alijsq; prarfîdijsnbsp;hunianis.
IN PSALMVM ^^ttianis.Sc amplcététes falfam doftrinamnbsp;^cultus idolatricos. InGræcolegitur, npinbsp;«S /^«TVUÔ-TÿTVS {/.XViainbsp;hoc eft, Etnon refpexit, vanita-amp; infanias falfas, hoc eft, non appe-^'üitbonahuius vitx,amp; voluptatcsvanas amp;nbsp;*ncertas,amp; idola gentilia non coluit. Eft e-nimcultus idolatricus omnium gentiumnbsp;furor,amp; infania mentiii.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominum(pë^
/tt4m]ideft,collocauitfpé fuâ in foloDomi no,nonin homine,authumanispræfidijs.
Coÿtanda 'tn dïllis amp; narrationibu},de ’mcar-«ntmte amp; paßione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei.
Indiôi$amp; natrationibus de incarnatio-ne,fnifsione Si pafsionc filij Dei,feü Mefsij eiusq; affliétionibus triftifsimis cogitandanbsp;fuut quatuor.
1. HorrendairaDeipatrisadiicrfiis inobe dientiann amp; pcccatum primorum parentü,nbsp;amp;totiuseorüprofperitatis,quâ nulla crea-tura placate potuit,nifi folus hlius interce-dens pro lapfo homine,amp; ofterens fe fpon-tèadpœnasfuftinendas, eius nomine.
1. hnmenfamifericordia ûei partis recipi-entislapfum hominem dcprecatore fiho, admirandxiuftitiæamp; mifericordiæ diuinænbsp;temperamerito.
3. Ardentifsimus amorfilij Dei erga hu-nianù genus offerentis fe ad pcenas fuftiné-dasjin affumpta humana natura ex virgine. -3.. InefFabilishumilitasamp;: integra obediennbsp;tiafilij fubijcientis fe patri in opéré huma-næ redemptionis,non aliter quàm fi ipfefenbsp;fceleribus omnium hominum,inde ftatimnbsp;ib initio mundijpolluilfet-.de qua humilia-fioneamp;obedicntiainquitipfe hic in Pfâl-Ecce veniovt faciam volütatem tuamnbsp;f^5usæeus. Hoctotum beneficiumdiui-bumanæ redemptionis, diligenternbsp;omnibus confiderandum cft, amp; applican-dumfiugyyj^pgfßjjgj^j^ eiusq;cogitatio-•^etoncipienda confolatio inmorte, amp;o-’’^nibustentationibus.
Narratio Meßia.deßuaobedientiaintegra Óquot; Jl’ontanea erga patrem,in opéré hutna-naredemptiatiK.
ltd Domme3 Dens ^eHsmïrabtlïatua3^ cogitntionbsp;noSinon e^i
^^^^fittibi^rmunciabo lo-, (fuauisfmt mnumerabtïm ï'Xqrditur narrationem filiusDeide fuanbsp;o edientiaergjpjffeju inredimendohu-^ano genere,ab admirationc operumDeinbsp;''Udicrabilium, qusc tottantaq;funt,Yt
DAVID IS XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173
verbis omniaexprimi feuenarrarinópof-fint,inter quç omnium maximum eft opus redemptionis humani generis,à poteftatenbsp;diaboli, amp; æterna morte,pcr intercefsioncnbsp;filij,pafsionem amp; morte, éditaprimapro-mifsione,collcäio amp; conlèruatio Ecclefisenbsp;per voeem Euangelij patcfaâi per ipfuranbsp;filium Dei, amp; propagati per Apoftolos, innbsp;feriptis Prophcticis amp; Apoftolicis;
Malta admirabtha'] id eft, opera,quæ tot amp; tantafunt, vtomnesenarrarinonpofsint.nbsp;Itaenim exHcbra;ö,Nemo cft, qui ordinanbsp;re, hoc eft,recenferepofsit,icilicet omnia-opera tua, cogitationes tuas,
Supernos'] id eft, quæ cogitas fuper noe.i. erga nos,hoc eft,totâ Ecclefiâ,quam falua-turusesperobedientiam, amp; mortem filij.nbsp;lté, S«per««Jidcft,quæhiimanaratio nonnbsp;intelligit,autafl'equitur. Non eft qui fimi-lis fit tibi,fcilicct, potentia, fapicntia,iufti-tia,amp;bonitate.
Anttamiabo] id eft,prædicabo omnia opera Dei,amp; maxime inter hæc, opus human« redemptionis,per meam ipfiusobedienri-am,amp; aduentum incarnem,perquæfacri-ficiaamp;hoftiæ legis veteris funt abrogate,nbsp;nee placent iamDeo, ficutaddit:
J. De abrogatione legis Mofaica amp;facrifi~ ciorum veteris tefiamenti.
Sacrtficiwn oblattonems noluïflïs^urei ante aperutßtnbsp;hi.Holocaußum facrifictum^nbsp;exptationù non poßulaflt.
Teftimonium perfpicuum cftdeabroga tione legis amp; culruum Molàicbrum, quôdnbsp;per illos non remittantur peccata,neq; dc-tur vita a;terna, fed tantùm per obedienti-am amp;iàcrificium mortis filijDei,ficutAponbsp;ftolus ad Hebræos cap.io, ex hoc loco probat,docens peccata non auferri per fanguinbsp;nem taurorurn, amp; hircorum, fed tantùmnbsp;per voluntatem amp; obedientiam filij Dei ernbsp;gapatreni,ficutinquit;Pef quam volunta-tem filij Dei fubijcientis fe æternopatri, innbsp;opéré humanæ redemptionis,iuxta çternûnbsp;decretum diuinitatis fanéfificati fumus pernbsp;oblationem lefu Chrifti femel peradam.nbsp;QuodinquitjDeum patrem noluftfe facri-ficia,oblationes amp; holocaufta,Primùm in-telligendum eft de Ethnicà amp;impia opi-nione ludæorum, h is externis ritibus abo-leri peccata: quam opinionem Prophet«nbsp;omnestaxarunt,vt Efai,cap.T.inquit Deus:nbsp;Quo mihimultirudinem viétimarum vc-ftrarum? Holocaufta arictum amp; adipemnbsp;pingHium,amp; fanguincmvitulorum, amp;a-P 3
VI.
174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A NN o T A T. L V c.
gnorum,amp; hircorum nolui. Deinde quod tempore exhibiti Mcfsise,nati,pafsi, amp; cru-cifixi.amp;refufcitati à morte,Lex MoQica,cirnbsp;eücifio Sgt;c ritus omnes abrogandicrant,fi-cutinquitChriftus, Matth. 11. Lex amp;Pro-phetsE vfq; adiohanné prophetarunt. Mandata auté erant iacrificia om nia à Deo, vt efnbsp;fcnttypus facrificij mortis Chrifti, amp; nota;nbsp;difcernétcs ludæospopulû Dci,à quo Chrinbsp;ftus nafciturus erar,à cæteris gentibus ido-latricisamp; ignorantibus verum amp;ætcrnumnbsp;Deum,amp;promifsionem de mittendo Mefnbsp;fia.Suntautem ipecics facrificiorum 5.
1. Holocauftum, quo tota vidima»iumennbsp;ta, boues, amp; oues crcmabantur,I.cuitici i.nbsp;JivanOtopfFcc.
Erat amp; holocauftum propeccato totius populi,cum fanguine,quod femel in anno ficbat per fummfi Pontificcm, quod fa-crificium Chrifti vnicum propitiatorium,nbsp;aduinbrabat.
2. Oblatio toftarum frugum,farina;amp;pla-ccritarum,Leuitici2 ôpttfeopffec: ficbatnbsp;interdum voluntarc libera.
3.. Hoftiapacifica,Leuit.3. ©Sueopffer, •nbsp;nbsp;nbsp;4. Sacrificium pro peccato ignorantiæ,Lc-
uit. 4. ©à.iDopffic voc îgt;t'e »ni»i|ptibeir.
Sacrificium pro peccato voluntario,Lc-uit- 5. ^cbtjlötopffcrvotOtc wtlfenDefunoe.
Sacrificia omnia fiebant ex raandato di-uino.
Horum nullo dilcnmine adcoquc nullo fitu aut opéré externo fublata funtpeccanbsp;ta.ficut docet Apoftolus in Epiftola ad He-bræos, fed tantum fàcrificio mortis filijnbsp;Dei, cuius ilia omnia fuerunt ty pi amp; figurænbsp;amp; notæ profefsioais in populo ludaicoj-JeoChrifto exhibitoomuia abrogatafiit.nbsp;Vocataauté funt alia iacrificiahilaftica, idnbsp;eft propitiatoria,nó quod placarent reueranbsp;Deumexopere, vt vocant, operato., lednbsp;quia fighificabant iacrificium Chrift’ pro-piciatoriu, amp;qui ea offerebant recipieban-tur poft enormia peccata agentes pœnitennbsp;tiani,ad Ecclcfiam feu coetum populi.nbsp;Alia dida funt euchariftica,id eft,Gratiarünbsp;adióesproacceptis bénéficias Qualia funtnbsp;omnia opera bóna in nouo teftamento.nbsp;Roman. 12.
A ures aperuifti ,feu perfodifli mïhi ] vt fcilicct audirem verbum tuum, amp; voluntati tux o-bediremin operehumanæ redemptionis.nbsp;Sic aures vellicare alicui dicuntur, quinbsp;admonent alios fui officij, vtCalphurniusnbsp;iiiiitatus Vergilium in Sileno inquit:
-Vellit mihi fapiut aurem
Jnuidapaupertas, amp;(.
AdHcbrxos io.legitur,Corpus mihi apta ftijid cft, formafti in vtero virginis, in quo
LOSS II
fia viétima jp peccatis humani generis,
Quidam intelligunt corpus,id eft,ven:à tem opponi vmbris,hoc cft, viftimis veteris teftamcnti,iuxtaillud Colof i. Ne quisnbsp;iudicet vos incibo aut potu.aut in parte dinbsp;cifefti,aut nouilunij,autfabbathorü, euxnbsp;funt vmbrarcrum futuraruni, corpus au-temChrifti, hoceft, veriraseftipfeChri-ftus.-hacfcntentia extera omniafacriheianbsp;funtvmbra,qu£E tibinon placent, Corpusnbsp;autem aptafti,id eft,conftituifti abætcrno,nbsp;vtego efl'emcorpus,hoceft,proniiflusre-dcmptor,qucm viâimæprxfigiirarunt.
T'unc dixi^ecce ^ento (venij ƒ// •volummeltbr 'tJcriptHefi de me.nbsp;Negauit facrificijs amp; cultibus cxtcrnistolnbsp;1 i pcccatum,amp; æternum patrem illis dclc-dari,idco abrogandam efl'e legeniMoifi,nbsp;exhibito fc amp; crucifixo Mefsia, cuius facri-ficia typifucrunt. Quæri igiturpotuit-pcrnbsp;quid ergo, amp; quomodo expieturfeutolla-turpeccatum,amp; placeturiraDci aduerfusnbsp;peccata. Ad hoe rcfpondet,perlu3m yolunnbsp;tatem feu obedientiam erga patrem in fu-ftinendispœnis expiari peccatun),amp;rccó'nbsp;ciliariDeum,tolli mortemamp;reftituiiuüi-tiamamp; vitamæternâ. Tunt] Quia, ôpater,nbsp;facrificia noluifti. Dix/Jid eft.obtulijconfti-tuiji n arcano decreto diuinitatis de Humana redemptione. Ecte vr»/e]ideft,mcvo-lensoffero, amp;fifto, ad pœnas fuftiucndasnbsp;prohumanogencrc,ideoinduam huma*nbsp;nam naturam, in plenitudine temporis.
In volum'uie libri] id cft, in facris biblijs» in librisMoifiamp;: feriptis ProphcticiSjfcripti^nbsp;cftdeme,vtGenef j.Semcnmulicriscoii'nbsp;teret caput ferpentis. Sc 22. infemine tu»nbsp;benedicentur omnes genres.amp;Ezcchi. ƒ?nbsp;Ponet anima fuam hoftiam pro peccatu-amp;ipfe Chriftus inquit,Iohan. 5. ScriitaU’’-ni icripturas, quoniam ipfæ teftimoniû f®nbsp;me ferunt. Et D. Petrus Aâor.io. inÇ“*^'nbsp;Omnes Prophetx teftimonium deChrii 0nbsp;ferunt,quôd cius nomine accepturusmr^nbsp;mißionem peccatorû, quifquis credidtPnbsp;in eum. In volumine libri dixit, pro in *0.nbsp;mine feu libro complicatili.quôdnbsp;fcribcrcfolcbâtin membranis,quxpo^^^nbsp;côplicabâtinrotûdû,amp;quaficôuoluc
A7 facerem ^joluntatewt^^^ ’ _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ÿl
Deus meus 'voluî, lex medto cor dis met eü.
Commendat fuam promptifsimam*®^ luntatem amp; fpontaneam obedictiamnbsp;seternum patrem, in excquendo
vilt
IN PSALMVM mans redcmptionis, motus ardcntifsimonbsp;atnore, quo ftatim poft lapfum primorumnbsp;parentum, faólus eft deprecator inter hominem amp; offenfum patrem,'amp; fe ad pœnasnbsp;voleiisobtulit. ro/«i] id eft, fumnia cumnbsp;animi volutate,amp; defiderio moriar pro hunbsp;®anogenere, ficut inquit Luc. 22. Defide-î^iodcfiderauihocpafcacomedere vobifeûnbsp;^tequâpatiar.Iohau.iy.Meipfumfanétifinbsp;co pro eis,vtamp;ipfi fint fandificati in veritanbsp;tc,id eftjfegrego me,amp;ofFero ad pœnas pronbsp;peccatismundi. 8i adHebræ. 10. Per quamnbsp;voluntatem fanétificati fumus per oblatio-fecm corporis IcfuChrifti,femel peradam:nbsp;ftaEfai.^ J. dicitur.-Oblatus eft,quia voluit.
lex tu4 in medio (ordu tnei'] Exponit Ptqmptam fpontaneam fuam voluntaténbsp;^‘quot;tcgratn obedientiam ergaçternum panbsp;implcndalcge,amp; fuftinendispœnbsp;^^spro nobis. L« f«rf]id eft, voluntas tua amp;nbsp;’fcrnumdecrctum de redimédohumanonbsp;Scncrc; volütas feu immota norma iuftitiçnbsp;m præceptis decalogi, quam fo-ms nliiisDei integram impleuit, ficut in-Matth, -7. Non veni foluere legem,fednbsp;’mplere. Quæ integra obediétia filij Dei ernbsp;pattern noftraeftiuftitia perfidem, fi-‘^“tinquitD, Paulus, 2. Corint.5. Eum quinbsp;nouit pcccatum , fecit pro nobisnbsp;Peccatum ,idcft,hoftiam pro peccato, vtnbsp;“os efficeremuriuftitiaDei per ilium.nbsp;'««Wi# Aliter,vifeerumfeuinteftinonbsp;*¦“01,hoc eft,in ipfo corde,quod cor mediùnbsp;pmter vifcerafiiperiora amp;inferiora,iecurnbsp;‘®“é,amp;rencm,diaphragmateinterpofito.nbsp;jQj'^iEsrzo.
ftiediatoré Si rcdéptoré “quot;^ni generis effe amp; Deum amp;hominem?
RESPONSIO.
can oportuitcfte,quia homo pee catr^^’hominem ferre pœnas pecnbsp;I fuit. Denmauté efleoportuit.nbsp;fet i ''cprecium redemp tionis efnbsp;fio’n'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æquiualcns offen-
2, V ^^^PadaeratcontraDeu infinitum, ^orfendanbsp;y ^cijintolcrabilem purohomini.
ni b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intucri poftet métem æter
y/’^gt;camqucrcuelare Ecclefiæ.
detn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inpœnis tribucrctlau-
Potii^'^- æ’'^’’^°d purus homofacere non L Q^l*”^““’æisdoloribus.
creatura per fe feu fola vince 1èrenbsp;nbsp;nbsp;diabolû, deletepcccatum, amp; tol-
tam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reftituere iuftitiam amp; vi-
^^tnam.
^0 omnes pij fçpè cogitciit,amp; R-^Ptovnionc fuædiuinæ naturae cum
DAVIDIS XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyf
noftra mafia amp; totobeneficio redemptio-nis noftræ, gratias agant, eumque cele-brent.
ALIA.
QuotmodisChriftus impleuit legem, ficut hie inquir, legem patris efle in mediónbsp;cordis fui i“
RESPONSIO.
Tribus,pfimô,quiapœnas legis in fe dc-riuauitamp;fuftinuitpro nobis,amp; intégré im pleuirobcdicndo,qua: obediétia noftraeftnbsp;iuftitia.nobisimputataperfidem.
2. Quia legem docendo,quidpoftulct,videlicet integram obedientiam.explicauit,nbsp;Matth. 5. 6. Si y.
3. Quiareftituit nobis Spiritumlandum,nbsp;cuius præfcntiaamp;'auxilio inchoëmus amp;i-pfiobedientiam legis,amp; reftituaturin nobis iuftitia,amp;vita.'Eterna.
4. Pruilns obedie»tilt;e, paßionis Meßiitt eius^
in toto orbe terrarum diuul^atio.
EuangeliZ.^auï 'tufiitîamtnEc’^ xl-elefia magna ecce labta mea non prohtbebojEomine tn[ctjït.
Dixit de fuavoluntate 8c obedientiaer* gapattern in opéré humanæ redéptionis.-lamconcionatur de frudibuseiusobedi-entiæ, amp; eorum diuulgatione in toto orbenbsp;terrarum,inter gentes, quia abfque prædi-catione beneficia Mcfsiæ nihil profuifienr,nbsp;incognita fcilicet; Ideo vbique ferc concionbsp;nibus de morte amp; refurreérione Mefsiçadnbsp;ditur,de prxdicatione Euangelij in totonbsp;orbe terrarum, vt Pfalmo 22. inquit ipfenbsp;Mefsias: Narrabo nomen tuum fratribusnbsp;mciSjin medio Ecclefiæ laudabo te. Et Luc.nbsp;24. OportebatChriftumpati,amp; refurgercnbsp;à mortuis tertio die, amp; prædicari in nomine eius pœnitentiam, amp; remiftionem pec-catorum inter omnes gentes, initio fadonbsp;Hierofolymis. Etian^eliz.aui'] quod verbumnbsp;lætum feu bonum nuncium fignificat,qua-le eft hoc Marei vltimô ; Qui credideritnbsp;amp; baptizatus fucrit, faluus erit.
I« Ecdeßa magna]id eft,in toto orbe terrarum, interomnesgentes,cxquibus omnibus colieda Ecclefia magna vocatur.col-larione Ecclefia: colledæ tantùm ex lu-dæis in Palæftina. Alioqui Ecclefia cœtus eftparuus amp; arrumnofus,collatus ingentinbsp;hominum multitudini, quæ eft amp; manctnbsp;Epicurea amp; incrcdula, iuxta illud Mat-thæi odauo : Multi funt vocati, paucî
-ocr page 188-|
r]6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. J verô elcdi, Commendatautc vocatio gen tium idolatrarumamp;pollutarum omnibusnbsp;fccleribus,mifcricordiam Dei,amp; teftaturnbsp;promifsioncm gratiæ efle vniucrfalem amp;nbsp;gratuitam. No» prohibebo labu meaj id eft,nbsp;non definam,vel minis hoftium tcrritusnbsp;vel pofticitationibus præmiorum, quo mi-nus cuangelizem iuftinam,amp; doceam veri-tatem. Tu fits Domine'] Appellat Deumte-fté,vt doccat fc no fimulatè,fcd vete itafcnnbsp;tire, amp; euangelizaturum, ficut verbis pro-fitetun X I. nbsp;nbsp;nbsp;luflittam tu am non abfcondi in corde meo/ueritntem tuam^et falutemtuamdtxi. Ne abfiondenbsp;mifiricordtam tuam ‘veritn-tem tuam, in Ecclefia magna. Enumeratio fruduum obedientiæMef-fiæ,quos ipfeamp; fuis concionibus, amp;per A-poftolos, primum ludæis,deinde gentibus prædicauit. Suntautépræcipuè 4. fruäus.
' nem lapfumcxaftutia diaboli in gratiam recepit.deprecante fil io amp; fefe offerentc adnbsp;pœnas in arcano confilio diuinitatis.Dein-depeccata amp;lapfus multiplices tolérât amp;nbsp;remittit,mitigatpœnas, alit,amp; fouet crea-turas omnes,amp; tandem credentcs donabitnbsp;æternavita, liberatos ex omnibus ærûnis.nbsp;Ita doélores fcholaftici faciunt duplicemnbsp;mifcricordiam Dei,liberantem Ecclefiam,nbsp;amp;fingulos pios.prorfus ab omnibus malis,nbsp;amp; relaxantenijid eft, mitigâtem pœnas, ennbsp;non totam iram fuam effundit in nos.
|
L V G. L O S S 11 Deo, amp; transfufain nos formatai fed de iuftitia imputatiua. 4. Salus,id eft,vita çterna feu confummata liberatio amp; dulcifsima confuetudo ciiinnbsp;Deo, pofthanc vitam, quæamp;ipfafalusDcinbsp;dicitur,quôd cam Deusconfert nobisgra-tisper fidem propterfilium. VndePaulusnbsp;vitam çternam donù Dei vocat,adRom.6. Hæc omnia beneficia feu fruâusfuæo-bedientiæ inquit Mefsias, fe nonabfcondif fe in corde fuo, fed patefccifl'e eos,amp;: obtu-liffe per prædicationem fuam amp; Apollolo-rum Ecclefiæ magnæ, id eft, collcâæ e.x ludæis amp; gentibus in toto mundo, quod connbsp;cionesipfius apud Euangeliftas,amp; fcriptanbsp;Apoftolorum teftantur. ƒ. ^epetitio precat'wnii, vtdefendatur tc ci»-prueturin cruciatibus amp; liorrendit pauoribus. T*autem Domme, ne lon^e facias miferationes tuas à me-Adifericordiaçf'veritas tuafemnbsp;per cuflodiant me. Commendauit fuprà obedientiam fu' am erga æternum patremfpontaneam i»nbsp;operehumanæredemptionis.A diligentianbsp;in docendo amp; propagando Euangelio,pernbsp;fe amp; Apoftolos fuos in toto orbe terrarutn:nbsp;lamiterum precaturæternum pattern,ƒnbsp;fe confirmer amp; fcruct in magno amp; inefta'nbsp;bili agonc amp; cruciatibus horrendis, quo®nbsp;tantos propter peccata noftra in horto pronbsp;ftratus iacens coram patre, fuftinuit, vt fannbsp;guinem copiofum fudaret, amp;vt in crucenbsp;cxclamaretadpatrem; Deus meus, quarcnbsp;medereliquifti? quos pauorcs A crucia-tushic récitât amp; varie amplificat. Ne longe fdciM] Propofitio,vt fe feruet.id-quecitó,antequaminagone amp; doloribus fuccumbat, amp; pereat. Mifer'icordu tu^inbsp;prima ratio petitionis, quiaes mifericots,nbsp;vnde promilifti auxilium,A verax, quinbsp;præftasquæpromififti. QjMntam circundederunt me m^a,quorum non e^i nume^nbsp;rus. Comprehenderunt me tni'nbsp;quitates meai^ ta) njt no^ot uerimnbsp;Oldere. AdultiplicatAßintfupetnbsp;captüos capitis mei cor me'nbsp;umdereliquitme. Querela |
X L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177
Confiundantur pudeßant ßmuliqu/i quamp;riwt anima meamnbsp;außerant earn. Auertanturnbsp;retrorfitm^ ignominia aßici-antur qui ^olunt mihi mala.
F er ant confeßim cöfußonem faam^ qui dicunti Euge, Euge.
Ideftjlætantur de meis nialis. Addie poftprecationem auxilij, imprccàtionemnbsp;confufionis hoftiuæ. ne qnod vcl vi mani-fefta vel clàm confilijs infidiofis conantur,nbsp;adeffedtum perdiicant, contra EcccJfiamnbsp;amp;pios,quæimprecatioChrifti fient efficaxnbsp;fuit contra fuoshoftes, Pontifices, Annam,nbsp;Caipham, Pilatuni, Herodem, ludam, amp;c.nbsp;Itaquoque efficax eftpiorum omnium, o-mnibus temporibus,contra hoftes, amp;per-fecutores. Oftenditantein tribus bis ver-fibus triplices elfe hoftes Ecclefiæ.nbsp;I. Tyrannos,qui qiiçruntanimas piorum,nbsp;ideft, qui vimanifeftaperfequunturEcclenbsp;fiam, vt Caligula, N ero,Diocletianus,Dc-.nbsp;cius, Iulianus,amp; limiles.
1. Hypocritas,qui volunt mala Ecclefif,ilt;l eft,fub pritextu pietatis amp; religionis occulnbsp;tisconlilijs amp; machinationibusEcclcfiarrtnbsp;amp;pios delete conâtur,vtHerodes, Matt.a.
3. Irriforesveræ religionis, amp; xüfç, id eft, qui lætantur, vt diaboli,aliorurr»nbsp;fupplicijs, miferijs,dicentes: Euge Euge,nbsp;hoc eft,meritó talia patiuntnr homines hænbsp;retici amp;feditio(î,peftes amp; alaftores humaiiinbsp;generis. Confundi amp;_pudefieri dicunturnbsp;hoftes,cùm id. quod maximè volut,nonnbsp;confequuntur, amp; fuis cóftlijs fibi ipfis inte-ritum parant, ficutludæiconfufifuntamp;ptinbsp;defaâi, cùm præter ipforum opinionemnbsp;Chriftus tertio die à morte refurgerct,amp;dinbsp;uulgata eftdoêhinaEuangelijper vniuer-fum mundû,amp;: deletaeft tota gens ludaicanbsp;deftrudis miferabiliter Hierofolymis,nbsp;quod ipfisChriftus comminatuseft, cùninbsp;pertinaciteraduerfarentur doârinæEuan-ge!ij,amp; perfequerentur Apoftolos.
Exult ent nbsp;Ut enturßuper tenbsp;nbsp;nbsp;n»
omne^ quer entes tc^ nbsp;nbsp;die atßm
per^, Magnifie eturDommtts^qui diliguntfialuture tuurn^.
Imprecationi de confufione amp; interîta hoftium additper antithefin votum de ex-ultatione lætitia quærentiura Domi-num,amp;
IN PSALMVM DAVTDIS
Querelacontincns rationem petitionis iMultitudine amp;grauitate dolorum, quodnbsp;tanta: fint, vtnumerarinullo modonbsp;fofsint.nbsp;paruin non eïï numerus ] Amplificatio ànbsp;’’^ultitudine.
^tnmpoftterimvidere] Amplificatio ab ef-ƒftu, caligine oculorum amp; debilitate cor-p,adeoc|;omnium viriumcorporis, quæ 'luimis amp;diuturnis doloribus dcbilitan-'^hamp;exhauriuntur.
Lutherus verrit, fd) nit feben Bö«/ »ergebt »oegroflem wee.nbsp;^ultiflicataßintfuper capiUos capttu ] id eft,nbsp;^itesfuntquam capilli capitismei.Cornbsp;‘ me] id eft, virtus vel robur cordis.
mcæ] Noftras iniquitates,
fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erga nos, in
J)q ^fEiauit,amp;fuftinuir,iacens coram æter-f'i/r^'^'^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abieftus, perinde ac
te? ^nftris Sc totius m nndi fceleribus te-P*^finiffet.lta amp; in fequenti Pfal-’^^uif ^^”^^’‘‘^niam meam,quiapec-he : '“‘¦.^^‘^fiâcabieâionefeuhumiliatio Philip-2. Obediensnbsp;vfqueadmortem,mortemnbsp;crucis.
'!• ^^tnplaceattibiDomine,‘Vt me i Domine ad adiiuuan-mefeft ma.
P^^dtionem, vt quarapri ^’’^^qnam prorfus fuccumnbsp;•^.‘^'^‘^’^dineamp;grauiratemalorum.nbsp;Uia ’gitur hæc tota prccatio ardentifsi-amp; non fi m rdatè, vt hæ-fenferunt, pafliim amp;: mortu-h' veram amp; integram natu-omnibus proprietati-peccatoaf-Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eaviâimafieret pro nobis,
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ vox comple-
gratuitum, non debituni '^u^fjv'^^dtis.Itaprecatur fub noftrapcr-p^ftisJ'^^^bvtperfauoreni lt;amp; dileétionénbsp;b' eruaturfenlibereturex ma-eodéverbo,
’*'11c ^^dn quo mihi bene complaci-f’^^^fal ^.’^’¦^nfianusinterpresin hunclo bçf, ’nquit : N on ex meritis, fed e.xnbsp;folagratia,folaboni-tt'^'^^ftr? -^^^^eus hominem, miferc-
lt; ^^nsmeruimus. f^'ecatio pcenarum inrerttmnbsp;hûfitum.
XV.
XVI
178 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.]
nutn,amp; diligcntium falutare eins, id eft,a-^nofcentium verum amp; æternum Deum, amp; ïnuocanrium earn agnitione amp; fiduciamcnbsp;diatoris, amp; redemptoris, amp;magnificanti-umeum,ideft, celebrantium propter beneficium redem ptionis,amp;alia.
Exultent amp; l£tentur}eff£amp;.üs cognitionis Dei, eiusque erga nosamoris,amp; beneficio-rum Mefsiæ, lætitia amp; exultatio fpiritualis.
Q^arentes te} id eft, ampledentes doftri-nam tuam amp; cultus mandates à te.
MagnificeturDominus'i id eft, agnofcatur amp; eelebretur mifericordia, veritas amp; iuftitianbsp;Dei in toto orbe terrarum, in hac vita amp;o-mniæternitatc. ^iäiltguntfalutare tuumjnbsp;id eft, qui agnoftunt amp; confitentur promifnbsp;fum amp; iam exhibitum mediatorem amp; fal-uatorem, feq; confolantut eius bénéficesnbsp;in morte amp; alijs ærumnis,exemplo Simeo-nis,Lucæ2. qui canit : Ni'ic dimittis feruumnbsp;tuum Dominein pace,quia videnint oculinbsp;meifalutare tuum, quod parafti ante faci-em omnium populorum.
aufe afftéiusßtm pat4gt; per^dommusÇolïcïtus pro me.nbsp;Adtutormeus etproteSlormeusnbsp;es tU) Deus meusjno tardaueris.
Adhortatus eft ad lætitia alios pios,quæ-rentes amp; célébrantes Dominum,eosque fe licesprædicauit. Iam perantithefinprimûnbsp;queritur de fuisaffli(Sionibus,quasfuftinunbsp;it in pafsione amp; cruce pro humane genere,nbsp;amp;rurfus feconfolaturpræfentiaamp; auxilionbsp;Dei:ficutomnespij nunc tentationes,nucnbsp;confolationesfentiunt: amp;poftremo, quianbsp;fubindeaffliftionesaugenturamp; renouan-tur,auxilium amp; defenfionem petit fine dilanbsp;tione,antequam pereat,inquiens: Deusnbsp;meus ne tardaueris. Quod exemplum filijnbsp;Dei iinitenturamp; alijpij, inuocantesDeumnbsp;vera fide, amp; expédiantes auxilium,feq; connbsp;folenturin omnibus tentationibus, maxi-mè verb in morte,cogitatione beneficiorunbsp;amp;mortis filij Dei,qui in hoc Pfalmo præci-puè loquitur,recitantes hancD. Augullin.nbsp;confolationê libre Meditationum,cap. 14.nbsp;Delperare vtique potuiflem propter nimianbsp;peccatamea,amp;infinitasnegligétias meas,nbsp;nifi Verbum tuum Deus caroficret,amp;habinbsp;taret in nobis:fed dciperare iam no audeo,nbsp;quia cùm inimici eflemus, reconciliati fu-mus per mortem filij tui,quantô magis re-cociliati faluifaftifumuspereum. Omnisnbsp;namque fpes amp; totius fiduciæ certitudo minbsp;hi eftin prccioib fanguine eius,qui effufusnbsp;eft propter nos amp; propter noftratn falu-
xvin
LVC. LOSSII
¦ nbsp;tem.inipfo refpiro,amp;inipfoconfifusadt€nbsp;pcruenire defidero, non habens meam iu-ftitiam,fedeam quæ eft ex filiotuo, Domino noftro lefu Chrifto. Vndc gratiasagiquot;nbsp;mus tibiclementifsimeamp;benignifsimea-mator hominum Deus,qui perïefum Chrinbsp;ftum filium tuum Dominum noftnim,
¦ nbsp;cùm non eftemus, potenter Fecifti nos, amp;nbsp;dim perditifuifiemus culpanoftra, mirabinbsp;liter liberafti amp; recuperafti nos.
PSALMVS XLI.
Tituluf Pfalmi. PRAECINENDVM,nbsp;Pfalmiu Dauid.
Aliter, Viöon vincenti,efFundenti fan-guinem, canticum Dauid.
^RGVMENTPM.
Plalmus eftamp; hic,vtpræcedens, pctitori us,nam petit in eo amp; Dauid amp; fub eius Ty'nbsp;po Chrifto amp; tota Ecclefia, vtdefendanturnbsp;contra hoftes. Dauid quidem contra Saul,nbsp;Ahitophel, amp; Abfolonem filium feditio*nbsp;fum, Chriftus contra pontifices amp; alios,nbsp;Ecclefia contra fuos hoftes omnium tem- ,nbsp;porum, quorum alij manifefti hoftesfunt»nbsp;alij antè inter amiciftimosFuerunt, vt Ahitophel Dauidis,amp; ludas Chrifti,dequn'nbsp;rum omnium odijs, confpiratione contranbsp;fe,amp;perfidia,conqueritur hie amp; Dauid A-'nbsp;Chriftus. Suntaurem partespræcipuî tre^
1. nbsp;Generalis conFolatio amp; promifquot;^'®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
præmiorum, amp; beneficentia ergaegenf’» nbsp;nbsp;nbsp;!
amp;pauperes, qualisfuirDauideieiSusin^’'* lium, amp; Chriftus ipretus, amp; contempW?
in hacvita,ficutamp; tota eiusEcclefia, omnes.
2. Triftis querela de pcr/ecutione, odijs,nbsp;conlpirationibus,amp;perfidiahoftiuni-
3. Precatio,vtab hoftibus eripiaturamp;t^' *nbsp;tuatur in regnum Dauid,amp; Chriftusp^“^nbsp;furreâionem, in gloriam fuam æternan’»nbsp;quod amp; ipfa Ecclefiapetir.
/. Pars,promißiopramiorumprtt beneficentu^^i^ egeno s, id eil gt; pins omnes amp; totam
defertam amp; arumnofam in hac vita-
Beatus qui mt eUigitfuptr^^^^ perem» in dte mala Itberabttnbsp;Dominus.
Dulcißima eft promifsio præmiornf’* amp; defenfionis omnium, qui Ecclefian]nbsp;hac vita a:rumnoraraamp; defertam,
jnenibi» |
-ocr page 191-’ïiîrtibrà adiuuant, nutriunt amp; defendunt contraTyrannos, nam hos Deus vicifsimnbsp;defenfurus eft, amp;opemlaturus illis in x-Srttudinibus amp; alijs çrumnis Sc periculis o-^,‘^gt;biis,ficutMatthæi 16. inquit ChriftuSjnbsp;^luis vel potum aquæ dederit minimo exnbsp;d’fcipulis mcis propter doârinam , nonnbsp;Pcrdctmercedem fuam. ItaDeus benefe-cit obftetricibus, quæin Aegypto infants Hebræorum conferuarunt:amp; Abdiæ,nbsp;quiProphetasabdiditin fpeluncas, nera-perentur abimpiaIcfabel,3. Regum 18.amp;nbsp;'-onftantino,qui Ecclefiam défendit, con-cinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c îLicinium. Ita amp; hîc
rtftusppQ J jjjjj æj-gj-na, amp; corpora-^PtÇinia,qQi fe egcnum,amp; alios iuuerunt be propofitioeftconfolationis,quinbsp;r ^5 ^geois, id eft, pijs defertis amp; x-Pû'ru vita,donabitur prçmijs cor-^bbus amp; æternis in hac vita amp; futura.nbsp;eft ¦ * liberabit eum Dominus ] idnbsp;Q ’’quot;.^^quot;nibus affliâionibus amp;xrumnisnbsp;t? 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S»“ mtelligit'] ideft, qui hoc
findet fedulô, vt adinuetpaupc-^ ^genos amp; innocentes.
Peri^P^ rft“* profpicit pau-LIæ^^’ft“iprouidet;Campcnfis,quira-pauperis habet.
, ^ominttf cîiflodiet eum, eum beatttmfact-terra,nbsp;nbsp;nbsp;non tradet eu,m 'tn
^^^int^ opem feret illi (re-dolo-^nïuerpum f rat urn etdds infr mitât e ew^‘nbsp;beatitudinis, recenfensnbsp;’^Utunofqni benefaciunt Ecclefix xlt;-autem
omnibusmalisamp;r periculis. ^eati ^j**oamp;confolatio in morte.
terra, id eft, félicitas amp; !•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitatis.
Conf’o contra hoftes.
feu recreatio in morbis, ^nitatij ^’“fi’g^cio.amp;reftitutio priftinæ
ft
,trades,ficut, Stra-f^p*'“crtifti,pro conuertit.vel con ’ cuicctDominus,perHetcrofin,id
IN PSALM V M tgt; A V 11gt; I S XL I.
eft,mutation€m perfbriæ, vfilatomîrtPfal-niis.
Doclmu (^r confolatio.
Monethxcpars Pfalmî, vt reges,pnnci-pes, magiftratuSjOpulenti, adcoq; onintfs homines,pro fuo quifque locoamp; facukate,nbsp;benefaciant egenis,id eft, iuuentamp; defendant Ecclefiam amp; pios ærumnofOs, amp; præ-miaexpcétentà Deó,iuxta promißionentnbsp;huius Pïàlmi.
2. Monet ne feuitiam tyrannorum amp; porti tificiim adiuuent, nec augeant afflidoruninbsp;a:rumnas,nec déférant atfliâos,ficut vfita-inbsp;tum eft, iuxta verficulos :
Donee triefelix, multot numerabis amices, lemporaßfuertntnubtla,foltutrif.
Item.
Temporefelici multi inueniuntur amici, cùmfortuna périt, nuUtu amicus erih
Egodixiydom'memiferereme'h int fana animammeam: quta pee-*nbsp;cat4gt;tttbt.
I
Dixitdebeatitudinefeuprxmijseorum, quiegenosamp; affliétos adiuuant amp; defen-dunt:Iam oftendit, fequoq; vnumefleexnbsp;egenis, amp;prec3tur æternumDeum, vtfuinbsp;mifereatur,id eft,fe liberet amp; fanet,amp; addiCnbsp;caufam serumnarum amp; miferiæ. Quantuninbsp;ad Dauidem attinet,adulterium eins amp; cæ*nbsp;dem Vriæ, Sc alia. Quantum ad Chriftum,nbsp;noftrapeccata, quorum pœnam in fc deri-*nbsp;uauit amp; fuftinuit in pafsione, adcoq; totiusnbsp;vitæ ærumnis. Caulà cur Ecclefia amp; fingulinbsp;pij fubieâi fintærumnis,eftpeccatum ori-*nbsp;ginis,amp; multa aâualia. Se lapfus cômuiics,nbsp;quosvtagnofcatEcclcfîaamp;h'ngulbveniamnbsp;petâtamp;vitâcmendent,Deustotûhunianiinbsp;genus,amp; præcipuè Ecclefiam,mortiamp;afflînbsp;âionibus fubiecit,ficut alibi dkitur : Pro*nbsp;pter peccatum corripis filios hominum.
a. Querela deperfecutiene, inftd^s, amp; perfidia hofiium.
Intmïct met dixerunt malà m'd}t-,quando mortetur? pert-btt nomen eùis?
Petijtà Domino amp; Dauid amp;Chriftus,de fenfioné amp; liberationem ab hoftibus : nûcnbsp;récitât fuavterque pericula,perfecutionesnbsp;hoftium amp;perfidiar%amicorû infidelium,nbsp;vtmagnitudine periculorum amp;ærumna-rum ad liberationem amp; auxilium prafftan-dum moueatur. Facit aut cm, vt 8c fuprà,nbsp;hoftes triplices.
i. Manx*
-ocr page 192-i8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. L VC. LO S S II
Dixeruntmala'] id eft,optarunt mihi in-teritum,non fokirn corporis,fed etiam no-minis,fient addit Mimefin hoftium:quan-domorietur amp; peribit nomen eins? fient pontifices Chrifto optarnnt amp; fperarnntnbsp;etiam, non folùm ipfins corporis, fed nominis etiam extinéiionem poft erneifixio-nemyficnt amp; hoftes Danidis nnnqnarn fpe-rarnnt eieânm in exilinm,reftituendnmnbsp;in regnnm, verùm vtrofqnc fefellit fpes.nbsp;Natnamp; Danidcû fnmma gloria inregnûnbsp;reftitntnseft, amp; Chriftus poft morte præ-dicatns eft,agnitns,amp; celebratus in toto ornbsp;be terrarum promifliis Mefsias, amp; redem-ptor humani generis. VL Et càm^üeniunt, nbsp;nbsp;fjye£lent, ‘vana loquuntur îri corde(ùo. Congregautt int(juït^temfibi, e-gredîmtur forasnbsp;nbsp;tradacunt. Qnerela de Hypocritis amp; falfis amicis, qui amp; Dauidi fimnlatè omnia feliciapreca-ti fnnt, amp; ludæi Chrifto, cùm tarnen vtrnn-que extinétnm cnpercnt.Detalibns Hypocritis amp; falfisamicis inquit Phauorinus a-pudGellium : Pcfsimifuntinimici fronte hilare , amp; coü de trifti, fientludas Chriftum ofeulo pacisnbsp;prodidir. à «yofivulîKXK» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ottivan'. Cum veniunf] officij caula. Fr Jtatent'] id eft,confolenturmein malis. Vana loquun-»«r] id eft, optant mihi omnia mala , 8cnbsp;in finu gaudent de meis aduerfis,dicen-tcs. Congregauitiniquitatemfibi']id eft,autor ipfe eftfibimalorumamp; interims peccatis fuis.nbsp;Sicutamp; amici lob infultant, quafi fuis peccatis in tantas ærumnas incident. Egrediuntur'] ideft,cùm difeedunt à me, omnia mala mihi dicuntamp; imprecantur,nbsp;fient addit. VII. nbsp;nbsp;Stmul aduerfam mefùfùrra- hant omnes ïnïmïcï mei, aduer-fdm me cogitahafit mala mihi. Viii. Verbum irîiqnum conflitue-runt aduerfum me, dum iacebit non adiqciet i ^t refurgat. |
Querela de occultis confilijs Saul, Ahi-tophel, Abfolon, contra Dauid, amp; Pontifi'-cum,feniorumpopuli,fcribariimamp;:Phari-fæorum,contraChriftnm, amp; fimilium con traveros doéioresEcclefiæomnium teni-porum, amp; Arianorum cótra Athanafiumnbsp;amp; Alexandrum. Talis eft confultatioho-ftium Chrifti, Matthæi 22. de numifmatenbsp;dando Cæfari,nec ne,amp;multæaliar. Verbum iniquumjid eft, confilium.DtfW w' cebit non adqciet vt refiirgat'] Verba fu*^^nbsp;hoftium Danidis , 8c Chrifti, quihus im-precanturamp;fperant quoque perpctun^nbsp;vtriufque interitu, ita vt iam femel deicy»nbsp;8c expulfi è regno amp; Ecclefia,nunquaninbsp;refurreéturi, ideft, reftitnendi in regnu^înbsp;quemadmodnm cogitabant ludaide^“'^nbsp;fto crucifixoamp;mortuo. Et tarn homo pacis mei) quo fferaui: qui edebatnbsp;meosymagnificauttfuper mefiEnbsp;plantaitonemL). Ampifficatio querelsà perfonæ fen infidelitate eins,quemnbsp;amicifsimnm 8cintimnmainicu,m^^nbsp;mnlra beneficia contulit. Qu,anm*’nbsp;Dauidemattinet, intelligitnr AhitoPp^.,nbsp;qui ipfi 8c charifsimus amp; intimus fuit-ftea autem defecit ad Abfolonemnbsp;ditiofnm. Quantum ad Chriftum,nbsp;fcipulus,à quo proditus eftludçis in nnbsp;De quo Euangelifta hunc verfumnbsp;hann. 13. vbi inquit Chriftus:Egofd®^^iiinbsp;elegerim, fed vt impleatur fcriptuf^’nbsp;editmecum panem, fuftulit aduerfn’nbsp;calcanéum fuum. Vnde reâè totnsnbsp;mus præcipuè de Chrifto intelligent Homo paeü mea ] id eft , cn quo conuerfatusfum, quern amicifsimun’nbsp;bui,fientChriftusludæ rnarfupium (jznbsp;mendanittanquam intimoamp;omnin'nbsp;delifsimo difcipulo. Magnificauitnbsp;tationem] id eft, fuaproditionc meOpPnbsp;fit, amp; quafi conculcando interemit- Deperfidia A hitophel.Iuda, amp; Dolorem afferunt omnibus quidem perfecutiones immérité,nbsp;iuftaamp; bona, qualis Dauidis fuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!?ƒ fed maior eft dolor,cùm illi, quibus I’U nefecimns, quique noftris euefti In*^^ ßjcJnbsp;cijs,amp; coniunftifsimi fuerunt do.'P^jjjj' |
IN PSALMVM DAVIDIS XLT.
i8t
fämiliaritatcamp;Ibcictate ftudiorum amp; pro-fefeionereligionis, nosperfequunturamp; co nantur opprimcrc, idq; fub fpecie amici-tiæ,vtAhitophel Dauidem, ludas Chriftö,nbsp;Cain fratrcm Abelem, Efau Tacob/filij la-coblofeph fratrcm, lulianus apoftata Ec-clcfiam.Et funthi fimulatorcs amp; hypocritçnbsp;omnium pefsimi amici, quos non facile eftnbsp;cauere. Sicut inquit Cafsiodorus:Grauif-fitnum inimicitiæ genus eft, efle corde ad-amp; lingua fimulatè deuotos. Etnbsp;Boëtius : Nulla eft péftis efficacior ad noce-dnm,quàm familiaris amicus. Et poetaO-nidius inquit:
rar«fiequens^ vu eß, per amiâfaÿere nomen. Tuta fiequens^ licetßt vi4,cfimen habet.
^tcatie feu eins repetitio, vt defendatur amp; liberetur.
TuautemDom'me.miferere mä, reßdßita we, çÿ retribu-
A.ntea in generc prccatuseft vterque, amp; Chriftus amp; Dauid, vt feruentut,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. n quot;
tes pcccata:Dauid quidem fua gt; veto noftra,quorum pœnas in le deriuau ,nbsp;amp; pro nobis in alTumpta natura humannbsp;tasfuftinuit.lam petit præcipue Chriitusnbsp;vtexmorterefufcitetur, eiusq; notncn pernbsp;prædicationem Euangelij in vniuerlo munbsp;do innotcfcat amp;c. diuulgetur, 'it hoc monbsp;vlcifcafurhoftesjamp; credentes inlebenen-öqrum fuorum fiant participes, vt recon-riliatióis cum Deo, iuftitix amp;. vitx æternæ.
enim Deus idem amp; æqualis omhibüs.Sicuc inquit ApoftolusadRoman.io.Omnisquinbsp;fidit illijuon pudefiet,nam idem DominusOmnium, dioes in omncs inuocantesnbsp;fe. Queniam beneplacitum ei?] iuxta vo-cem Dei patris, fbnantem de ccelis, Matth.nbsp;3. Hic eft filius meus dileâ-us amp;c. hoc eft,nbsp;quem vriicèdiligo,amp;inquo fummè dcle-ôor. Ideo defendetme, amp; con/èruabit, nénbsp;gaudeatinimicus fuper me,ideft, meoin-teritu, vt funt naturæ multæ
dUe autem prapfer innoeeït^ xiï. tïnmfiiÜentafli} collocaßimenbsp;in con.^eéîid fuo in Aternumj.
Addit cauiàm defenfionis amp;liberationis àfuainnocentia, ho-ceft, iuftacaufa, quamnbsp;habuit amp; Dauid contra Saulem,amp; Chriftusnbsp;contra ludæos. Itamonetexemplum,vtpanbsp;tiantur non propter fcelera,fed propter iu-ftitiâm aeveritatem, iuxta illud Matthæi y.nbsp;Beati eftis, cùm perlècuti vos fuerint hominbsp;nés, amp;omnc verbum malum dixerint ad-nbsp;nbsp;nbsp;•
uerfus vos, mentientes, propter me. Et Petrus inquit : Nolitepati ftcut fures amp; ho-micidæ.
Collocalli mein conße^u tuo in aternum] Hæc proprîèdeChriftodicuntur, qui colloca-tus eft ad dextram æterni Patris in cœlis,in-terpellans pro nobis, æqualis cum æternonbsp;pâtre maieftatis amp; gloriæ, ficut Pfalm. no.nbsp;inquit:DixitDominusDominomcô,fedenbsp;àdextris mcis, Donecponâ inimicos tuosnbsp;fcabellum pedum tuorum.
3enedt£lu^ JDomintis T)etiS xiit Ißaeli à feculonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in
Amen^ Amen.
ConcluditPfalmum gratiarum aâionc, qua amp; Dauid amp;Çhriftus agnofeentes bene.»nbsp;ficium diuinæ liberationis, fe perpetuo cc-lebraturos confitentur milericordiam, iu-ftitiam amp; veritatem Dei, amp; in hxc vita amp; o-mni æternitate. Vox rcpctita, Amen, amc,nbsp;idem eft quod fiatfiatjvelita fit,velccrto funbsp;turum eft,vt Deus à tota Ecclefia celebrc-tutjpro bcneficio liberatiôis humanæ,amp; a-lijs,amp; in prf fenti vita amp; futura.Hic çternus,nbsp;verusamp;vnus Deus, qui patefecit fe Ifraeli,nbsp;. i. Ecclefiæ, æternus pater, ciusq; filius co-ætcrnus,3C Ipiritus fanftus vtriufq;,vnus innbsp;effentia,amp; trinus in perfonis,fit benedidutnbsp;in omnia fccula feeulorum. Amen,
Mifemeraei]ideft.Redimcmc, bcramepermifcricordiam,nbsp;taorteadvitamæternam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vmftcs
Etrnribcmeulhoc eft,vind«:abo holus HUI mu °PP«^‘‘”’r^iatun.nbsp;extinftum ad omnetnnbsp;fperabant. Sicut fuprà dicunt:Iacebit,amp;nbsp;adijcict.vt refurgat.
eß M in mCt ^uontdim inde non gaudebtt iniimdctd^ ïnSquot;nbsp;^fiiferme.
, poncionatur de cffeäuliberationis fuçgt; ’'«Hcctcxperientiaamp; cognitione mneri-^tdisücj, amp; folicitudine ipfius erga alHi-quQ5 cùm libérât inuocantes, propo-cxemplum amp; alijs fidei amp; inuocatio-
gt; lt;iua ÔC cxtetos exaudiat amp; Ubetet •
iSi
ANNOTAT. LVC.
LO'SSIÎ
PSALMVS XLIL
TITVLVS.
Ad futinendum.Eruditiuumßrw-rum Chore.
Hoc eft, Pfalm us datus ad cantandum in tabernaculo,à Dauide,filijs Chorc,qui tresnbsp;fuerunt in prirais eruditi, amp; dono prophe-tix infignes,amp; muficæ periti,in tabernacu-lo, Alij putantfcriptumelTe Pfalmumafi-lijsChorCjdeDauidc. Eruditiuum'] hoceft,nbsp;crudiens, feu eruditione plenus.
ÄRGVMEVITVM.
Pialmus eft petitoriusin quo Dauid cic-dus à filio Abfolon in cxilium,fentics iram Dei amp;trepidationcm animi, propterpcc-cata fua,petit à Do m ino vt reducatur ad ta-bernaculu, in quo vnàcum Ecclefiadiftat,nbsp;vt antea, veram doâ:rinâ,côcipiat confola-tióem exverboDei,laudetDcum,eiq; gra-tias agat pro reftitutione in patriam,amp;alijsnbsp;benencijs, amp; queritur de fuis pauoribus,nbsp;quos äuget ex virulctia amp; blafphcmiainful-tationes Abfolonis, amp;aliorum inimicorü,nbsp;clamätiümDauidcm defertum effeàDeo,nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;abielt;äum in exilium propter pcccata:fcd
Dauid fuftentat fe cogitatione amp;fidçpro-niifsionum Deijfpeauxilij, fubinde anima fuam,hoceft, fe ipfum excitans ad fidem amp;nbsp;confolationem.quam 8c ipfe fenfit,amp;expe-riuntur omnes, qui eins exempio confugi-untadDeum,amp;inuocantcum,verafide, amp;nbsp;auxilium expedant. Sunt ante partes Pfal-mi principales quatuor.
1. Propofirio precationis, vt reducatur abnbsp;cxilio, ad tabernaculum.
2. Enumeratiodolorumamp;defiderij fui,rc-deundi ad tabernaculum, feutemplum.
3. Confolatio in pauoribusà promiflalibcnbsp;ratione amp; fpe auxilij.
4. Sarcafmi virulenti amp; voces blafphcmsenbsp;Abfolonis filij,amp; aliorum, qualis hæc fuit,nbsp;Vbi eft Deus tuns? Quafi dicat, Deus tc ab-iecit,Deus te no curat: quægrauifsima ten-tatio fuit Dauidis, amp; omnium piorû in pauoribus peccati, amp; Icnfu iræ Dei, longe fu-perans omnes cruciatus amp; dolores corporis, quæ tolerabiles funt,cù m lentitur Deusnbsp;propitius amp;placatus,ficut cxempla Marty-rum teftantur, Stephani, Laurentij, Ceci-liæ, amp;Ç.
I. Propofitioprecationii.
I- Qi^maämodudefiderat cer-HKS ad fontes aquarum^ta défi-derat antma mea adte Dens.
Stt'tuit animameaadDenm,
Denm ^'tuumiquando ‘veniarru ^tdebo fackm Det ?
Propofitio eft precationis figurata fimi-litudinc cerui, qui ficut defatigatuslongo curfu, in venatione infequente canum ca-terua,amp; ardore fitis exæftuans,quçrit amp; auinbsp;difsime expetit fontem, feu viuos latices,nbsp;quibus fitim extinguat,amp; fe recreet defati-gatumnta inquit Dauid, fe in cxilio,in quonbsp;fuit trans lordanem, quafi infutnmo sfti*nbsp;amp; ardore pauorum, fenfu iræDei, quærercnbsp;Dcum tanqudm fontem viuum,eiusq;coanbsp;folationem amp; lætitiam, atque reditumabnbsp;auxilio ad tabernaculum . Ita confeien -tia fentiens iram Dei, amp; ardores animi,nbsp;propter pcccata, tanquàm adhelans cer-uus expetit, amp; quærit dodrinam Euan-gclij amp; facramentorum vfiim, quibus fe mnbsp;tentationibusreficiatamp;confoletur. Namnbsp;extraEcclefiam no eft falus,neq; extrapro-mifsioncm Euangclij gratuitam amp;rniucr-falcm,eft vera confolatio in tentationepecnbsp;catorum amp; fenfu iræ Dei,quem cùm plac*'nbsp;tum nobis ftatnimus, turn demum m«'’®nbsp;concipit veram confolationem amp; Içtitiam-
De^lt;/fr4f]alitcr,clamat,vociferatur,gl*^ citât. Lutherus : Wù Octnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdjwKt
friffbem »ftflet/öo festerer mem«feel«/®’ juöir.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
A dfontes 47«4r«nj] h oc eft,viuos feu fd , rientes latices dulces 8c falubres,qu/DiJSnbsp;paraturdodrinaEuangclij.alFcrcnsvcra]^nbsp;amp; efficaeem confolationem. Sc fanans vnbsp;nera cordis, quod non faciunt aqu«pl^nbsp;colledæin cifternis lutulcnw,nbsp;noxiæ,quibus comparanturdodrin«nbsp;ditiones hominum, quæ non verè connbsp;tur mentes in tétationibus pcccati, jnbsp;8c iræDei. Animamea] id eft,mcns/n« ’nbsp;ego ipfe. Adte Dew] .i. adnbsp;bcrnaculu tuum, adtuamnbsp;nam amp; cultû, quibus veracócipitntcnbsp;latio amp; lætitia. Sitiuit'] Perftat innbsp;ra fumptaà ccruo defatigato amp; æftuanbsp;ex longo curfu. Deum viuumjnbsp;quem Dcum fitiat, viuum fcilicct,nbsp;verum amp; æternum Deum, qui æP^^ poHnbsp;Ecclefiæ,viuificantem amp; confolantenbsp;ad deos Éthnicos, co m mentitîos,nbsp;nbsp;p
mortua, ficutvocatPfalmo ny. Faci quam viderccupit, diciturpræfentj? ^uçnbsp;uor Dci, exaudientis nos, amp; luuano^nbsp;fauentes faciès ad nos vertcrc foiequot; ^e.nbsp;aucrterc facicm.dorfum autem oounbsp;Ita Deus dicitur oftcndcrc nobisnbsp;fuam,cùm fauet3c iuuat nos,aucrtcr p^rnbsp;deferit 8c abijcit. lu inquit Icrcmi* i
IN PSALMVM ] faciem oftedam eis,in temporenbsp;^^ntationiseorum.
Quends videbofaciem D«.»'] Lutherus vertit: ^enwetïgt;eilt;h OßhinPommen/ößfl ich ©ot--«ngefiebt feb«»«/ Oöß tft/ 0« Ö5o tt monet/nbsp;Cenipel/ vntgt; mo fern wort tfl.
Narratio delorum,e]rdefiderij reditie jjjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adtabernaculum.
fuerunt mibn lachryma. mea. die ac noSie dum dtaturnbsp;^ibiciuotidte:,^biefiDeus twas?nbsp;^^tat fuos dolores Sedefideriu redeun-exilio ad tabernaculu m feu te m plum,nbsp;Ecclefia audiat dodrinam cœ-.nbsp;Deum cum Ecclefia celebret,eiq;nbsp;ägätjpro reftitutioneamp;alijsbeneh-amp; cultus tnandatos prüftet.
.i. Cùm alij fe fati-
•or nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;delicatis epulis,ego inter do
(Jj nodeq; pafco me lachrymis,eisq; tUpf Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;triftitia,
¦^ainvtPoetainquit: ^»cbrymùjger'itur^ dolor.
^ölo '.^^'^^quot;^f«»]Mimefiseftverborü 4b-^ixe'^*^’^^^ioru‘ii hoftium, qui Dauidem Pfo dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exilium àDeo, èc ab i-
’’’ana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naturalitcr ratio hu-
ll| «ffeàDe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abiedos
cùm recordor, èffundo in meam’.quoniam tran-locum tabernaculi admt-^lie^ ^fque ad domum Dei, tnnbsp;confeßionisnbsp;^ß^nltitudinefacrificante.
caufam præcipuam fui doloris, ^0tiioß'’^,^9lgt;cetfuam à tabernaculo,feunbsp;^^.ceigLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftua traditur cœleftis dodri-
gracias agit popu-Et 13“^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cupit,id eft,
^,^^celebrareDeum,agerc eigra-
magnifacianti amp; con-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;côtemliant aut negli
Hæc ' '¦^^ohominum prophana fa-.f dolores meos,amp; ir-K'^’^^ddpf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deum curare
, tftr effundoin me anima meam] fijtnmo defiderio animi expe-Vtcmplum.
templo gt;aquonûcabfum. Vehfummc
DAVIDIS XLII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185
doleo me à templo abcfle,fimulq; tarnen mecófolor,quod rediturusfum tandem innbsp;tcmplum,vnàcelebraturusDeumcum ec-clefia. Inloiumtabernaculiadmirabilü'j id eft,nbsp;quod admirabiliter inftitiitum amp; ordinatûnbsp;eftàDeo, amp; in quo opera Dei admirandaànbsp;populo voce exultante celcbrantur, amp; lau-datur Deus in feftis amp; facrificijs, iuxtaLegénbsp;feu mandatum Dei. EfFundere animamnbsp;primo fignificat id, quod quifq; Icntit pro-mere feu proferre ex animo, vti. Reg.i. in-quitAnna:EfFudi anima meam coram Domino .i. promifi quod habebam in animo.nbsp;Sic in rebus profperiseffundimüs anima,nbsp;hoc eft, effufo quafi gaudioexanimolæta-mur,dilatantc fc corde,vt fit oblata re iucû-da.In aduerfis rebus effundi m us dolores amp;nbsp;lachrymas, vtrunq; ergo hoc locointelligînbsp;poteft.
J. Confol^tio afrotnißione remiß'tonis pecca--tortini,niitigationep«narum,amp; donatione vitaa-
terna.
Qj^re tnjlü anima me a ? quare conturbas me ?
V.
In fenfu iræ Dei, in pœnis amp; metu abie-dionis à Deo, propter peccatû, confolatur animam fuam,ideft,feipfum,promifsionenbsp;gratuitæcôdohationis peccatorû, mitiga-tionis exilijjamp;donationisvitæ a:ternæ,feunbsp;confummatæliberatioriis. Atque animamnbsp;fuamjhoc eft,fe ipfum conturbatum ita al-loquitur per apoftrophen •• Qnatt iritis «] .i.nbsp;curmetuisàbiedionemàDeOjCÙm fitnii-feric6rs,amp; promiferit mitigationé calami-tatum,amp; vitam çterham omnibus inuocannbsp;tibus ipfum.
Spera in Deo, quoniam adhuc confiteborillt, quia falus in^vul-^nbsp;tueues ..
Spera in Doo'] À. totam tuam fiduciam col-loca inDeum,ftatue certôDeum tibi effé propitium,mitigaturû dolores exilij,amp;da-turum vitam amp; lætitiam æternam.
Quoniam adhùc confitebor ini'] hoc eft,gratiaa
¦ illiagam,amp;celebraboeum propter beneficium redudionis in rcgnû,amp; confumma-tæliberationisinvitaæterna. Quia falus in ra/t«««tó].i. Ipfepromifit amp; offert fàlutéamp;nbsp;liberationé omnibus inuocantibus ipfum.nbsp;Aliter:Quia falus eft vulrus mei,hôc eft,ex-hilarat meum vulcum,amp; erigit me anteadenbsp;iedum amp;triftemfuapra:fentiaamp;auxilio.nbsp;Lutherus vertit ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ce mit bilfft »jit't feinen»
ßngcfti^t/ nbsp;nbsp;nbsp;ifl / feinem etfentm'ß »nnö
Wcbti3P««t/ï»nïlt;b®‘'’0ttvnïgt; gtanben.
lt; »
VL
1S4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ANNOTAT.
Deus meus,m weantma coturbatu efi, propt erea mentornbsp;ero tui de terra lordanünbsp;nbsp;Her
montm, àmontentodico.
LVC. LOSSII perpctuuscâlamîtatuni, Heat Se proasé'nbsp;biaii figuradicitur.-Fludus fiuâû exdpii’nbsp;5Ô iti tAz-art KvyM, TO
Hoc eil, Hæc m e reliquit vada,atilla f piuEtnotus eilveriicaluSyFortiina obeUcnbsp;n alli CÓ ten ta eft femel. Luth crus ica renie ¦nbsp;Jbeine ^Jnt taufebi ^abee/, tgt;rf« bi^
Catharaamp;x dicntarßdulx feu imbrices,
in bis malis fe rurfus cofotarar amp; erigtcpro niiûa miièricordia amp;fpeauxilij,ingaieos:nbsp;/n£lfepro»j/ßtDor»inw»itß'nbsp;noâfe cafo flbfnbsp;^/’ifc:iweeßoraffoDeo'ü/fi^e^‘
Id eil, Deus promißtmihi liberatiôem, ^tnque, etß differtaliqaandiu,taniea tap'nbsp;dcmpr^{l^[^^ii0^pi-o/fjiß[,rtlibenitusdifnbsp;CI caatein,amp;gracias again noâc.nbsp;Deo vita mex]. i. quem agnoCco Deumaü-lorem vicietnear, hoceü, ^ucis, eumqiio'nbsp;nocoür celebro.
»
SS^^efaäe/arcafmif, drinßt/t^tioniiiBli^ei» fentra DautJegt;ntaajuÀm//ereüéfuM,d'Cfquot;nbsp;ie^nmàDeo,propter/eccata.
Afloquitur Deum,per Apoftrophen,do b^etne tteffèbeavfen/^fUe Joresanimieiexponés, amp;auxi]iumpecens wegen vnb wellen geben vbecmtib-amp; redudlioem exregioneiuxcarordanetn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abjpus eHimmenraaqaarum protunat
amp; niontem paruum Hermonitn, qui pars Ms. Aliter : AbyiTus abyiTutn inaitat, id eût eftmontisHarman, in quo exulabacfemo caiamitas vocaccalaaiicatem,centa[io cea-tus ab Hiera/aiem, vbt tabernaculum fuit, tationem. Lütb. Ibeine SInt caufeben iMbidnbsp;Lâcheras per cerram lordanem incelligic iSletdf wie tm r^en tfJeecDeaiSgfptetttg«'nbsp;ladxam, feu Palæiliaam, quod in co ßuic fdfabe.nbsp;lordanisBuuiusprxdpuus,amp;Hermonim, Cacharadixdicüturbilulxfèu imbrices,nbsp;mamp;ncesrnagnos circalordanem, ad quos perquosaquapJuuialis decidic. Dicuocacnbsp;coIIacusmonsZion paruusett. Arque ica amp;cacbaralt;âçnubesfeafene{lrxcali,qaiii-‘nbsp;ßgnißcac fe memorem futurum beneßeij pertx funt in diluuio GeneGs 7. Cxterûmnbsp;reduâionis amp; aliorum in Iudxa,amp;mon- / *'nbsp;nbsp;nbsp;quot; *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
teZion, hoc eil, Eccleßa,qaicœtus eil par-vus amp;contemptus,ßcut Zion coliatus ad Hermonim.
Ali} tradunt incognitum eifeetiam He-brxis, quis ßt mous Hermom'm paruus,
• Quidam intelligunt cerram lordanis, amp; Hermonim, locum ilium terrxpromißx,nbsp;vbiißaelitxprimüm cófederuntfiuxta tor-rentem Aman, viâlo SeonregeAmorrhponbsp;^cn, OgregeBa^n, Deuteronomi}2.nbsp;C^uam vidioriam admirandam, amp; in crodu- 'nbsp;diionem populiin cerram promiÛam, cùmnbsp;Propheta in hoc eodem loco exulatis, co-gitaret le confolatum elfe exemplo huiusnbsp;âdmirandxIiberationis,Deum fe qaoquenbsp;liberaturum amp; redadiuram ab exilio, etûnbsp;adhuc nullum fentiatleuamen, fedaugean-curiubindecaiamitatesamp;tentationes, alianbsp;aliam ièquens, ßcutßuäusßudtum, amp; temnbsp;pcßas eempcßatem fequitur, de quo querinbsp;tar, mquicns :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rrod/zfufâfme^çf^uareeôntr/
eumq,- inuocare ran quam auto rem, data-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem,amp;conreruatoremfuxvitx.IarnaddiC
A mpbßcatmulcitudmem Stgrauitatem breuem forma faxinuocarionistiaquieos'-calamitatumamp;doloram, quibusalijs fub-inde atquealijs inter confolationesingru- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D/xittdDf«,fetramea].i. meaesnipes,au‘
entibuspremitur,aßmilitadineßuäaam, xUium amp; defenfor, ßmaiq; qurricurinter qui in magna tempeßateärßadiibusamp;vea ßudiaspaaorum,amp;afßiäionam,Deumfntnbsp;tis, alij(eqaantaralios, ita queritar tenta- oblitum, cam non ßatim ßberetar, ideopnbsp;tionem traherealiamgrauiorem,ßcutp}u. contrißatumincedere, deieäoamp;trißivn -Ilia ex catharaäis, hoc eß, coeli feneüris, id tu, qaod afßigatarab hoßibus, Saale, A -eß,nubtbasdeßuit,amp;marexßuansebullit. foloneamp;ali}s,quorumfarcafmosreatar,xnbsp;lu vitapiorum nihil aliud ett,quaa2Üuäus fuosacerrimosdolores,iaquieas:
Abyßiis eßimmenfaaqaarum prohmdt tas. Aliter : Abyßiis abyifum inaitat, id eß,nbsp;tationem. Lutb, ggt;etne dhrtMußpen eepitf
^icut latrocinium (diffeélio, occifio) efi in oßtbns cùm^nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ra
S'iCHt UtfOCtniPitn ÇdlfleellO, ^^^*^ftitim,amp;triftitiaanimifuî,quamfen-, p'^P’^?P':crpeccatafuaamp;ftandala,fimulq;
, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^5'^^bvtinpræccdentePfalmo, eifdem
PVhvnkr/tnt mim tVlbuidllT/tij i:^.jjruvrpt .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i . læt«iammenrtsdepromiffapræfentiaDei,
^fpcauxilij.AlîegoricaprecâtioeftjVtvc-teresinterpretesexponunt, hominis pij 3c totiusEcdcfiÇjVt feparetur ab impiorù cœ-tu in bac vita, quâtum ad caufam attinet .i lt;nbsp;veram doctrina, amp; veros cultus, poft bancnbsp;ante in vitam, quantum ad locum amp; perfo-nam.naminbacvitaboni amp; malipermiftinbsp;r - •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
mt mimici mei,dtcentc5 mtht per fingulos dtcii'ubi eß Dei^s tuns?
De àuabus grauî fsimis cfueritur, tenta-ùone de obliuione D ei, ficut inquit inprx-cedenteverfu,Quare oblitus es mei ? Et de defertione propter peccata,quam te ntatio ^nbsp;nbsp;nbsp;, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-----------------
néauxeruntboftes damantes,vbicftQeùs . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vi^autemæterna feparabuntur in-
tuus?Quafidicât,Deustcprorfusdeferuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorum illifutur! funtincœ-
quot; • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in.nivemaKiiripnmr rnm ÂiiKptic
io,hi veto abijcientur, cum diaboUs, inae-ternas poenas. Sunt autem partes præcipuè
I. Prior pêtitio, vt defend^titr contrabojlet dolofos öquot; crudeles.
ludtcameUew,^ eau-* v jdiw mcdiw contra gen.te nonpin-
Stabiecitpropter multipliera tua 8c horren dapeccata, adulterium, iniuftâ cxdern \ iri ^jj^tuor, feu loci principales,nbsp;îinfti,St fcandalain populo, te q; abiectumnbsp;teftaTiturpœnx8cexilium.Ere,ofruftracô- Precatiogemina,vtdefendatur contranbsp;fidisDeo,eocp,niteristanquàm petra,amp; hr boftes,8creducarur adtemplum.nbsp;mo tnuuimento. Ita omnibus tempormusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p rofcfsio gratitudinis fuæ in celcbr an-
tria pij indicant irr pœnis 8c calamitatibus, do Egt; eo amp; prxftâdis cultibus,in templo feu iceSeabieô.os8tàctertosàDeo.Côtraau- tabernaculo.nbsp;tenrlentiédumeft,Deum omnes reerperenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Querela de per fecutioneamp;pauorrbus.
con{ugieuresadipCum,8c petentes condo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confolatlo de præfentra Sc fpe auxiXq
natrorrem àeliôorum,etiarnfr graur srme diuini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
preinanturcruce,hcutfeconXoXatnt am in exrlio St drStrs tentationibus ,rnqnrennbsp;bentantear
\ Qwaretrijiis
\ qwdre contwrbcw we? Sper^ w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri lt; s-
\ Deo,qwowcim eiabuc confitebor a^w,db bowwe aolofo iwqwo \ lïLiGilutoreqjwltuswebÇ^I^eus erueme. _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DrPrAVir
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tUS. Vixccon.XoXaxrobxmaamp;certate- (
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'aen4a.eh.,Xrromh'bnstétationibus,euam
\ rçiamorte^bcutStXob in.qmf.V.tram \ me
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neè\derXtXùorrùn.us,tamé.Çpct25oo rn. earn,
\ e^Xaebibnatotmens.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XbXrnnsXiamdap'udXX.ebr's.os caret trtnXo.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AKG V NIENT VM.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bbStbrcPîaXtnusprecatio einidem pXa- tn.ropvrXmerm _ _
Çendat contr abolîtes ,San\eTO Abtc''iotvetn, ^aXvos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ittàic« »ne\boc cîi,bsmens\uà.ex,amp;N\rvû\-.
‘ cabob.es meos,amp; obende tautam meam, tbebÄ.atn,cntnate conîâ.t\xtu.s btnvn. te-
annnA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,•
ÄJecaufÆmweaw¦\^^\ttt^b\¦t\^^\\te'K\,co-.
tenbe tO’ntetbxQtve'St.
* Contra^entemnon Çandanf\Kb.ter-.nQnrcvi-fcttcotàetn, ià. eb., etndeXem St rmmanem.
A wo tlolofoAboceb, cpù. dobs me tona
le ç . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,-Xvdeb,ctnde\v,c\ntattn\sStN\tna-
Xb\^3\,'^bn\\\’sn.Nt de£endat\xr montra Kb£o VoVonnnnS.
t» e. ,De« ,forWuAo CV quo-CTY2tùas2iÇ,2X^2ïC rpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îUCCàOj AhWnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wt
7'^^'^^^^xlt;ttlt;^bs\nbvtutospxxbetAàe^^^ \ •
l ketauteux^xxbvtvdeojaeteXasdevetXecnÙQ- XmmiCUS^
|
iSS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Addit precationis rationes duas, prioré fumptâàfacili, fortitudine fcilicet,fcupo-tentia Dei,à quo folo ipfe habeat vires refi-ftendihoftibus. Alteram ab exilij grauita-te,in quodjdefertusàDeoadtempus propter peccata,eieâus fit. Tertiamabhoftis,nbsp;feu inimici Abfolonis crudelitate. Atquenbsp;ficargumentatur:
Inimicus me affligit, amp; crudelitcr pcr-fcquitur. Ergo me dcfende amp; libera. Alterjt petitie, vtreducaturaJ templum. Emit te lucem tuam^ ^ert-ttitem tuarriy tpfa, me deducant et adducant m montem fanä:tinLgt;nbsp;inttibernactdatHa. ïetijt defcnfionem cótra hoftes, non vt voluptatibus amp; ocio indulgeat, fed vt Deunbsp;cclebretjEccIefiam colligat,amp; fuo exem-plo adveram agnitionem Dei, ifiuocatio-nem amp;: gratiarum adioncm inuitet.Ideonbsp;addit nunc precationem de reditu fuo adnbsp;montem fanélum,hoc eft,Siona amp; tabernanbsp;culunijin quo Deus præfens fuit,amp; cxaudi-uit inuocantes. Hæc caufa finalis elfe debetnbsp;liberationis amp; defenfionis Ecclefiæ amp; fingnnbsp;lorum, vtDeum reótèagnofcamusamp; cele-bremus, propageturdolt;SrinaEuangeli),amp;nbsp;conferueturin humanogenere, amp; ita gloria Dei amp; præfentia confpiciatur inter nos,nbsp;de quo ^alem formam precationis præce-ptor Philippus in hune Piàlmum tradidit. Oratio Philippi Melanthonâ. Deus æterne pater domini noftri Icfu Chrifti, tuam gloriam defendito:multi cogitant omnia cafu ferri, aut humanam cal 1 inbsp;ditatem plus valere quam inuocationctui:nbsp;obfecro exaudias amp; iuues nos, vt appareat,nbsp;te efledefenforem inuocantium te: Ortende te plus porte, quàm diabolus amp;impiorûnbsp;artificiaamp;conatus. Ortende tertimoniumnbsp;quod adfis in Ecclefia. Amen. Emitte'] id ert, Reuela, accende amp; confer-ua in Ecclefia. Lucem amp; veritatem tuam'] hoc ert, verbum tuum, quo prælucente amp; duce cognofei-musverè, quis amp; qualis fit Deus, quæeiusnbsp;voluntas erga nos, quæ amp;qualis,amp;vbi fitnbsp;ecclefia, nec ab eo errem us,amp; in peccata nonbsp;prolabamur.ItaPfalm.iisgt;.dicitur:Luccrna |
LVC. LOSSII pedibus meis verbum tuum,amp; lumen ietn* tis meis. Et Chriftus loann.i^.inquit: San-âificacos in veritatc, verbum tuum eft veritas. IpfamededucantYid eft, propter verbum tuum amp; cultus, reducnicabexilioinnbsp;patriara. In montem faneium'] hoc eft, Zion,quem Deus lanâificauit, id eft,elegit,vt in eo do-ârina cœleftis traderetur, celebreturDeusnbsp;inuocatione amp; traditis cultibus:fiiitq;ty-pus Ecclefiæ. In tabertiacalatua'] Intelligit prinbsp;mum tabcrnaculu, in quo fuit area feupronbsp;pitiatorium:deindecœtuscredentium,feUnbsp;ecclefiam,in qua tanquàm in tabernaculis,nbsp;habitat Deus per verbum fuum,amp; cultus,amp;nbsp;facramenta. 2. Prefeßio^ratitudinis pro betuficio red»-eiionit, (^^alijs. Et tntroibo ad altar e T)ei, ad Eeum gaudij met,^ exaltatio-nümea. Confiteborttbilncydjo-ragt; EeuSi Deus meu^s. Profitetur fe gratum fore pro beneficio liberationis amp;redudionis in patriam.ccle-brandoDeum,amp;præftâdo cultus diuinosnbsp;cum Ecclefia. Deum gaudij amp; exultationis fui, vocat autorem feu datorem gaudij, propterredunbsp;dioncm in patriam, amp; alia beneficia, recc-ptionem in gratiam, remifsionem peccatonbsp;rum,amp;donationcm vitæætcrnæ, Confitebor^ id eft, gratias agâ Deo, cuniq,' celebrabo corde , lingua, amp; cythara, idnbsp;eft, canticis amp; muficis inftrumentis. Deum, fuum Deum vocat, hoc eft,quii-pfum defcndit,exauditamp; iuuat. Ita ncceflc eft, vtvnufquifq; ftatu3r,Deum fuumquo-que erte Deum,id eft, fibi remittcrepccca-ta, fe exaudire amp; defendere, fibi daturii vi-tam æternam, nontantùm Dauidi,Petro,nbsp;Paulo amp; alijs fanftis, fine qua fideperfonahnbsp;nemo faluatur. J. 0” 4. Quereladetrifiitia crpauaribiis, inquibut famenfeerigit, confolatur (ß fuflentat^dtnbsp;promtßionüfamp; ßgt;e auxtlij diui-ni, inquiens : Qi^re trtEis es amma mtao quarecontttrbasme^ Spera m Eeo 3 (^uontam ad-hue confitebor illtyfalutare tus meh Ecus meus. Quxn |
IN PSALMVM DAVIDIS XLIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
|
f s] Aliter, dcicôa., conturbis ’’^^ji'cddis nieanxiiiin amp; pauidii, tanquàmnbsp;*^^Deusprorfusabiecerit, cum habcam i-propitium prxfcntcm in exi-‘°gt;amp;alijssrumnis. ^/'fî’lt;«/Hi?fo]hoceft,Omncm tnam in i-fiduciam coUoca, pete amp; cxpeâa ab ^Oîuxilium,ctiamfidifferaturaliquandiu.nbsp;, ^onfiteborilli] id eft, gratias agam, amp; cele-earn. Salutarevultttsmei]hoccft,quinbsp;^dtilaras njeum,reftitues me pa-‘•'æduuansâ: defendens. Deas metis] .i.quinbsp;'^srè refpicit, exaudit amp; libérât. Declrinaprincipalis Pfalmi. huius Pfalmi, mo-^cd'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expetamus focictatem verx sftiûga vç ’S^’ociinq; loco viuentes profefsionenbsp;nift .?*^’’**iæjvoluntateconreruandi mi-to ƒ’^’1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfu amp; defiderio facrame- amp; legitimo. ^On nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuaDomine Zebaoth, anima mea in atria ft“* habitantin domonbsp;hoc eft, funt membraScciuc«nbsp;'f^Ecclcfiæ. PSALMVS XLIIII. PR4ECINENDFM, filiorum Chare-{^;J^«quoanteaPfalmo43. TraditAugu-'lHo^^^’^P^’PE^^’^oscffeDauidiSjCtiâeosnbsp;’’*’“**“** ‘*h°*'“*** habent, vtnbsp;hi/?’’‘^hhum, Chorsc, vtpotè quibusDa-^^*^***^*^^***^05 in Tabernaculo ARGVMENTFM. Pfalmiis eft precatio. Nam precatur in gt;n alijs fimilibus, Propheta Dauid, vtnbsp;fçf ^^Ecclefiam fui téporis defendat amp; con d f ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratia elegit, cófcruauic Pin • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦^^§7quot; litf’^^^^^P^'^Pccutiones multas, amp; mirabi-libcrauit è manu Phara-*s,cöferuauit amp; aluit in deferto annis 40 ^*^^*^“*^**- ha terrain promiftam,nbsp;poteutia,fed fua dextra amp; vir-^Uç 1^'^^^’^^'^^i^hoftibus, Sr ecclefiam vfnbsp;Uj .^“'^cmpusDauidismirabilitcrconfer-tabp^’^^^aplo huius conferuatæ farpe mi-*nh quot;¦^’¦^E^^oecclefiæ motus Dauid,petitnbsp;tijj^'^.'jP^^^'t'OjVt nunc quoque,amp; deincepsnbsp;*aious temporibus, colligat amp; cofeructnbsp;fibi Deus ecclefiam contra tyrannorum Cx-uitiâm,amp; in alijs pcricults amp; arrumnts, vtnbsp;Deus abe^ reftè agnofcatur,inuocetur Sinbsp;celebretur. Suiitautem partes 5. principales Pfalmi. |
r. Narratiodeeleflagraris amp;c confernata mirabiliterecclefia ludaicain Aegypto,di-uina potentia,non propria virtute aut me-ritis. 2. Petitio Dauidis,vt Si ipfe amp; ecclefianbsp;fui temporisconlerueturamp;defcndatur cotta hoftes in terra Palaftina, vt eum célèbrent amp;agant gratias, ficutpatres. 3.Querela de delertionc fui à Deo,amp; penculis ec-clefiæ,Sihoftium immanitate. 4.Expofi-tio caufarum pcrfecutionis ecclefiæ, nonnbsp;peccataipfius,fed verbum Dei, eiusq;con-fefsio,quod diabolus per tyrânosdelerc,innbsp;humanogenere,conatur, odioDei, eiusq;nbsp;filij infatiabili, ne habeant à quibus reâènbsp;agnoicantur Sr celebrentur. 5. Repetitionbsp;prccationis, vt Ecclefia feruetur amp; defendanbsp;tur contra fæuitiam ty rannoru, amp; hoftiumnbsp;omnium. i.î^arratio de colleSa équot; conferuata Ecclefia l/raéli-tarum in Aegj/pto, drpoltea lil/erata mirabi-Uterdiatnap0tentiagt;non tpfiorum firibus. Deus auribus noß:ris audiui-1. wus, patres no^ri annunciaue-runt nobis opus tjuodoperatus esnbsp;tn die bus e or urn,tn die bus an^nbsp;tiquis. Narratamp;proponitDeo gratuitam ele-(ftionem.liberationcm exAegypto,Sc de-fenfionem diuinair,amp; mirabilem Ifraeli-tarum indeferto,annisquadraginta,amp;po-fteapetens vtamp; nunc ecclefiam fibi conl’er-uetamp;defendat,adeoque omnibus teinpo-ribus inhumanogencrc, quæ ipfuni redè agnofcat, verbum traditum cuftodiat,in-uocet Sccelebret. Ita autem argumenta-tur ab exemplo olim coiledæ amp; conferua-tæecclcfiæ. Olim, ôæterneamp;vere Deus, clegiftitibi imrncnl^mifericordia,Srdefendiftimirä-bilitcr ecclefiam in xAegypto , patres no-ftros,amp;:corumpofteros eduxifti ex manunbsp;Pharao ni s. Ergo Sr nunc Ecclefiam inter nos, amp; o-mnibus temporibus collige,exaudi,défende Si libera, quæ te rcAè agnofcat, inuocet Srcelcbret. Admonitiones 4. I. Conferuandæ Si recitandæ in Ecclefia amp;apudiuuentutemhiftoriæliberarionumnbsp;lt;4 |
|
i88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Ecclefiæ, amp; politiarû, vt gloria dcfenfæ Ec-clefiæ tribuaturDco,amp; teneamus teftimo-nia præfcntiæ Dei in Ecclefia omnibus tem poribus.
[Ih nbsp;nbsp;ifffos (patres) plantàflt, af- fltx'tfii populos îpfos {patres feu Ifraëlitas) fx-tendïfiï. Dixit de beneficioelcâæamp;defenfæ Ec-clefiçin A.egypto,amp;mirabiliter traduftç in terram promifTam :Iamadditcaufam eiusnbsp;colleâionisamp;defcnfionis, non humanamnbsp;potentiam, feddiuinam, vt oftcdat omnesnbsp;jiberationcs Ecclefiæ amp; fingulorum piorû,nbsp;efie donum Dei, non meritum humanum,nbsp;aut potentiam. id eft, potentia diuina. Chananæos, quæ in Exodofepc recitantur, quas Ifraëlitæ ex terra Palæftinanbsp;expulerunt. Plantafit] hoc eft, dedifti Ifraëlitis federn in terra Chanaan. Metaphorafumpta eft ànbsp;plantis feu vinca, cui Ecclefia fepe compa-ratur. Extèndislï] hoc eft,auxifti populumnbsp;Ifraëliticum,amp; fecifti quafi radices longenbsp;lateq; agereinterrapromiftaChanaan.
brachium tuum^^ illumina-ito quitus tui: quontam con^pla-cuit tibiinipfis. |
VNQ. LOSSII Expofitio de caufa inftrumcntali defen-fionis populi Ifraëlitici,quænon fuit, di-dum eft, humana potentia, feddiiiina. Noningladio] ideft, Nô armis belücis,potential«: multitudinc militiim. Sic Oleæi. dicitur ; Saluabo eos, non in arcuamp;glädio,nbsp;fed in Domino Deo fuo. Pojfederunt rerram]id eft,Ch3naanpronui-fampatribus. Brttcbtum] id eft,potentia feu vires hiiniH' næ. Brachium tuum^ hoc eft,diuinapotentianbsp;défendit Ifraëlitas, amp; expulit hoftes eom»nbsp;Chananæos, Amorrhæosjidq; propter nhnnbsp;feu promiffum redemptorem,qui fepei'’nbsp;Scriptura brachium Domini appellatunnbsp;quod Deus per filium ecclefiam détenditnbsp;libérât à peccato,morte amp; ty rânide diabo;nbsp;lijficutperbrachiûreliqnücorpusdeftn *nbsp;mus, amp; eos qui noftrætutelæcôniifsinbsp;Ita Efa.y3.dicitur : Quis credit feræoninO'nbsp;ftro, amp; brachium Domini cui reuelatû et • Vultus tuij hoc eft, fauoris amp; be 11 cuole^ tiæ. Indicatigiturcaufajniinpulfiuai’^^nbsp;dionis,amp;defenfionis Ecclefiæ gratuitai^nbsp;fcilicet mifericordiam, beneuoIentiaW’nbsp;fauorem Dei erga patres, Abraham»nbsp;Iacob,amp; pofteros eorum, non ipforumnbsp;rita aut dignitatem, ficut addit :nbsp;complacttitttbiin eis] hoc cftiimmenfanbsp;cordiaamp;bonitateelegiftitibipopulun’nbsp;raëliticum, defendifti amp; eduxifti in teft^nbsp;promifiam,idq; propter promi/fump^’-^ j.nbsp;busredemptoré humani generis,prop^'jnbsp;quem tbluin, omnibus temporibuSiP^.^jnbsp;eligit, défendit amp; conferuat Ecclefia^nbsp;humano genere æternâ, quam participé.nbsp;reddat,pro fuaineffabili bonit3te,fu2^^nbsp;tiæ,vitæ amp; beatitudinis. OBfECTIO. Inquit Dauid, Ifraëlitas nô potfedi^^^(j ram Chanaan,neq; per brachium,id efcPnbsp;tentiamfuam, faluatosctfe. Ergo in bellis non eft vtendum aut ali js armis bellicis,fed tantùm connnbsp;dum promifsione amp; potentia Dei. RESPONSIO. Nego confèquentiam : Quiaeft caulæ infufficientis. Nam nô folumnbsp;turadviâoriâ promifsio amp;præfentia”nbsp;lèu auxilium, fed etiani prudétia hu^nbsp;confilium, robur militum, arma, dih^pj,nbsp;tia,amp;alia media, quibusetfiIfraëlitæ^'nbsp;uid, ficut cibo amp;potu m contèru.tnf)‘^'j-^Jnbsp;vfi funt, non tarnen confifi funt 'h'®’nbsp;tantum præfentia amp; auxilio Dei •nbsp;quit Chriftus Matthæi 4. Non in foDnbsp;ne viéturus eft homo, fed in omni |
quodproceditexorcDei. Ita in omnibus adionibns vocationis noftræ hæc quatuor,nbsp;VC (int Felices labores,amp; fain tar es nobis amp;nbsp;alijs,requiruntur,
I- Verbum Dei, feu promifsio auxilij Dei. Î- Fiduciafeuexpedatio amp; inuocacio auxilij diuini.
5. Nofter labor amp; diligentia.
4. Mediaconccfl'aà Deoamp;ordinata,qui-busvtendum eft, ne rideamur Dcum tentarc.
a. Petitw Dauidii, defenßonü amp; auxil^ (ontraho^es.
fromifitfalutem lacob-
Perte inïmicos temnSi tn nomtnt tuoprocttl-CâhtmHs infiirgentc^ contra nos.
tiaôc viribus)ßjerabo-,^^ ^adi-w meîii nonfaluabtt nbsp;nbsp;•
Saluait enïm nos de afîtgen-itbus nos, odiientos nos confu-dî^i.
. DeunLs laudabtmüs toto die
^^ûiduèiiugirer) in norntne ^^0 confitebhntdr {nosxïC tuumnbsp;^^^ebrabimus)//Z ^cîdllt;ii‘^ela.
Confitmatus Dauid exemple '^?enfæEcclefiæ,fcupopulilfraëlincidtui-ipFe,vtDeusfe quoq-,amp; po-t, ni fuum defendat contra fuos hoftes,nbsp;«ftinosamp; alios, amp; vtitur tribus rationi-A^promiffafalutefeuauxilioamp;de-^nfionclacob .i.Ecclefiæ. 2.Apriore an-'hoScliEeratione. 3. a profefsione luænbsp;^^Witudinisjincelebrando nomine Dei,idnbsp;lipotentiaeiuSjveritate Sc mifeticordia.
. hiautem argumentatur'.Promififti fi* ^^^lacoh .i.nobis ludæispopulo tuo, quinbsp;pittla^cEa lacob Sc cæteris otiginem du-^!^us,8c fæpc alias nos exaudifti 8c libera-hamp;nostuam potentiam Sc auxilium no-ptï^tuin celebrabimus inter Gentes gt;
IN PSALMVM DAVIDIS XLIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8p
vt amp; ilIsE te agnofcâtjinuocent A célébrént, Ergoliberaamp;defendenos.
T«errex»;m]hoceft,protcdoramp;adiu-tor,qui me in regem elegifti, cuiusfum fub ditus : ergo me défende amp; libera.
Proculcabimus'] Metaphora fumptaà ferisi vttauris,apris, vrfis,amp; fimilibus, qui, quosnbsp;ceperunt, conculcare folcnt pedibus,amp; di-lacerare.
Confitebimur'] id eft,gratias agcmus,amp; ce-lebrabimus tepro beneficio liberationis.
Infecula] hoc eft, in perpetuum, non fo-lum in hac vita prçfenti,fed in omni æterni täte poft hanc vitam in dulcifsimaconfue-tudineDei,amp;æternalætitia, ad quam de-da cftEcclefia.
S- î^ÿ^tla de fuidrpopuli defertieneàDea, amp; hofiium immanitate.
Nunc autem, cur repultflt confud'tßi nos,nbsp;nbsp;nbsp;none^ederit
Deus, cum excrcitibus nofirü.
Per Antithefin queritur fe amp; ccclefiam • defertam à Deo, nec vt antea defend! amp;: li-berari.ldeoabhoftibus elfe deuidos, ca-ptos amp;venditos, amp; cfl'e omnibus opprobrium. In genere autem oftcdit,Ecclefiarnnbsp;omnibustemporibusefle fubiedam crucinbsp;amp; afflidionibus, vtin hiscrefeat fides amp; in-uocatio Ecclefiæ, amp; magnitudo animi elu-ceat in confefsionc verse dodrinæ, amp; glorianbsp;Dei magisconfpiciatur in conferuanda minbsp;rabiliter Eccle(ia,amp; glorificanda,abiedisnbsp;hoftibus amp; tyrannis.
No» egreder'is cum exercitibus noßrit'} hoc cft. Non adiuuas nos,non défendis,non often-dis tc prxfentcm nobis in bello, contra ho-ftes. Idco vincimur amp; fugamur ab hoftibus, ficut addit :
Fngari nos permißPli ab 'tni-micù noflrù, çÿ ab ofortbtds no-^ ßris dirip'tnos.
De quatuor queritur :Primùm,fc fuga-
3. A profefsione fuæ toseffcabhoftibus,amp;ita vidos,vttergahonbsp;ftibus dare coadi fint.
a. Plutimoseffeoccifosinacic.
3. Multos efleabdudosin petegrinas regiones, amp; venditos vilifsimo precio.
4. Habitos effe opprobrium , amp; affedosnbsp;ignominiaàGentibus,amp; derifos.tanquàtnnbsp;Deum colant non verum, nequcipfos fal-uarc is pofsit, amp; defcnderc contra hoftes.
Dedißi
-ocr page 202-190
Dedißt nos tnnqudm ouos m e^Ca,Tn}{àiÇ.^vs\3X3amp; maâationijn cibum )nbsp;inter Gentes diß^erß^i nos.
ItaPtolomæiis Lathurusinludæa coqui multa millialudæorû iufsit, amp; vcfcicoâis,nbsp;cçteri,quosviuosreliquit, venditi in-,Africa funt, matrons amp; virgines inconfpeâunbsp;populidenudatæ exuftæ.
X11. nbsp;nbsp;V^endidifli ^offtilttm tuumßne
prectOj precium eorurru non multipliedßl. Hoc cftjcxiguoprcciofi-uifti nos diuendi inter Gcntes,ficut poft denbsp;ftrudioné vltimam Hierofoly mæ, trigintanbsp;ludsi vno denario æftimati funt,amp; venditi.
111, nbsp;nbsp;Poßlifli nos in opprobrium Ni
emis noßrüßubjannationem derißum hü » quifunt in cire uit u
• noßro. Id eft, Gentibus, fient addit:
X II 11. nbsp;Poßiißinos inprouerbiu Gen
tibus cômotionem capitü inter populos. Hoc eftjtam reddidifti nos vilesnbsp;amp;côtemptos inter Gentes,vt loco prouer-bijde re vilifsimadicant: hæc res tam vilisnbsp;eft.quàm ludeuSjinfelix 8c calainitofus.Cônbsp;motiocapinsfummumfignificatcontem-ptnnl amp; derifionem.
X’V'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(quotidiè)
ma me a (quo afïîciar ab hofti-bus) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^(angit me amp;
dolet)^ confufiofacieimeA cooper uit me. J PuJor, quo vultus meus fuffunditurcoram hoftibus,totam faciemnbsp;mcam ôccupat,ita vt fulpicere hoftes vere-cundeti
X V L Propter ^jocem exprobrantü bla(j)hemantÜ3^faciemini-mici perfiquentü me. Hoceft,nbsp;Exprobrantium. Éftenim fingularis numenbsp;rus pro plurali;omnes enim inimicos amp; honbsp;ftes intelligit, qui iadabant Ce viâores eflè,nbsp;amp;populumludaicum traditum in manusnbsp;hoftium, delerente cos Deo, aut certè, quinbsp;eos defendere amp; liberate non pofsit aut ve-Jit,propterpeccata.
ANNOTAT. LVC.'LOSSII
^-.Expofitio caufA,cur lecleß4fubieliit amp;tjrr4nnertimperfecutiânt.
Hac omnia prædida mab)' ^eneruntfuper nos,nec (tarnen)nbsp;oblitifumus te^ inique non tÿ'nbsp;musinteüamentotuo. Queft«««^nbsp;Dauid, 8c fub eius excmplo vniuerfaEcdC'nbsp;fia.feaffligivarijs modis. lam addit cauf»'''nbsp;affiilt;ftionum,nô quidem peccatafuaenot'nbsp;mia,etfiEcclcfia multas fordes peccatotunbsp;habeat, lcd primo propter gloriam Dei.
2. Confefsionem verædodrinæ.
3. Teftiraoniû fecuturi iuftiiudicij,inquonbsp;DeuspuniethoftesEcclefix,amp;pr?miared-detiuftis.
4. VtEcclefiaamp;fingulipij,fimilesfiantinnbsp;crucefilioDeijVt amp; gloris eius reddanturnbsp;participes. Rom, 8. Propter has caulaspræ-cipuè Ecclefia fubieâaeftcruci in hoc inû-do, amp; prsftat confefsionem vers doârinæ,nbsp;à qua defici tint m ul ti, vel :nbsp;K Vidi illcccbris, 8c voluptatibus huiusnbsp;vitæ, quas confefsione Euangelij amp;a;teriiisnbsp;bonis præferunt.
2. Fradi minis tyrannorum,amp;fupplici;s. Abdudi aniicorum bJanditijs, nepro-pter confeisioné veritatis obijciant fe mornbsp;tiamp;fupplicijs.
Et non reeeßit retro cor no-'td^'quot; firum, neq^ declinauit^efus no-fier d ßmitn tua. eft, Non defe-cimus à vera dodrina, vt idco nos puniuc-ris, fed tyranni nos funt perfecuti propternbsp;tuum nomen amp; confefsione veritatis,f eutnbsp;omneS Martyres propter hanc confefsionem interfedi funt. Non receßitcornoflrum]nbsp;hoceft,nondeclinauimus adGentiutnidonbsp;lomaniam,fient Daniel.j. tres viri Iudçi,Si-drah,Mifah 8c Abdenago, recufanradorarcnbsp;ftatuam auream Nabuchodonozor.Et Ma-tathias amp; filij eius fàcrificare nolunt idolis,nbsp;mandata Antiochi, i.Mach.2. vbiinqiiit””:nbsp;interalia: Propitius fit nobis Deus,non eftnbsp;nobisvtiJerelinquere Legëamp;iuftitias Detnbsp;hoftri, nonaudiemus verba Antiochi,nccnbsp;làctificabimus (idolis) tran/gredientes Legis noftræ mâdata, vt earn us altera via. Hocnbsp;cxemplum conftantiæin profefsioneverînbsp;dodrinar, omnesimitentur.
Qîfildcdtriuifii nos in loco drn COnum (regione, in qua habitant homines barbari, amp; feritate draconibusnbsp;et cooperuifttnos^vmbramorîù'
Idelh 1
-ocr page 203-Ilt;itft,grauifsimisafflidióibus,qux mor-ïeiTi afferunt.
in loco draconutnfLtvthcr. ' 5» vns fo jnr(dgt;kg(l r ntcr oennbsp;gifftsgen Cytdrtnen.
(ooperuilfi nos vmbra mortis ] Lutherus :
Si ofjhd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonimis Dei
ß expandijßmus ma* no fir os ad Deum aïienum.
J. nbsp;nbsp;nbsp;eft, fi defeciffemus, rclido te, vero
a ,®gt;^dGcntium deos,eorumq; cultus,lu-^QsabiçciffeSjfcd ficut addit : ^Qnne Deus requires i^a,nbsp;^0® puniuilfet propter defedio-’'^dnouit nos non defecifle ab eius donbsp;“'^«tcuitu. Jpfg ^^tm nouit ab*
Hoceft,motusamp;co-’luiï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cordiuni, ficut alibi in-
If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; corda homi-
Q^oniam propter te (Nomen verx dodrinæ, nonnbsp;tyrannidesamp; libidines,nbsp;l’^^tquæDeusmundû punit)nbsp;tota die, afismatißumusnbsp;Ques oceißonis. Lutherus vertit:
^*ilt;t»oxtx)crfolgcnfxefnvn®‘ fquidempattmur, te propter, atroces,nbsp;Sicj,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traditaturbafumuis.
J”*« crudi, quos ad confepta macelli ‘^^ifcismaclatfanguinolentamanm.
perfecutionutn m,confefsionenbsp;arguit amp; damnatnbsp;^^i^ddeo earn ferre mundus non po-odio Dei, eiusq; filij,inflâ-'^nos,adpcrfequendamEccleuamnbsp;l^^^l^sdodores. Citauit hune verfum D-perfecutione fua,Aponbsp;amp;totusnbsp;b ''^’’'’ïclligendus eft de ecclefia,fubic-temporibus, amp;
Apoftolus, fuperamus, . ^'luidilexitnos.
¦H gt;, nbsp;nbsp;nbsp;5. V.epetitioprecationis.
^^Urge, quare obdormis Do*
IN PSALMVM DAVIDIS XLIIIL
mine, expergifcere,^ ne repeüa^
(nos) in perpetuum.
Poftquerelam dcperfecutionibus 8c de-fertione,rurfus precatur iuuari fc,amp; dcfcn-dià Deo, qui in diuturnisafflidióibus dor-mire nobis videtur amp;noftri efle oblitus.Eft autcm Deus ardcnribus precibus, fubindcnbsp;repetitis, quafiexcitandusàfomno,cxciM’nbsp;plo hocDauidis,amp;Difcipulorum,Luc« 8,nbsp;Qui périclitantes naufragio, dormientcmnbsp;Dominum in naui, hac voce excitant : Domine adiuua, périmas.
Qu are faciem tuam abfion- xxini. z/Zfj, Miuifcerü aÿliéitoü no^irjt,nbsp;çÿ tribulationù noßr^!..
Faciem abfcondere, eft non exhibcre be ncuolentiamamp;fauorem,fediram Sc affli-ôiones, adeoq; ipfam mortem ponercobnbsp;oculos.
Qj^niam incuruata efi in pulxiot, uerem anima noHraad*nbsp;haret terra center nobler.
Ratio precationisauxilij amp;c defenfionis, à neceftitate ftu periculo præfènti,
Jncuruata eft] id eft, depre{ra,amp; inclinata in terram. Refpexit ad morem verè pçeni-tentium,qui fe puluere feu cinere confper-gere iblebant in fignum veræpœnitcntiç denbsp;triftitiæ. VenteradhitretterrA][d eft, prorfusnbsp;deprefrus,amp;quafi affixus terræ ab hoftibus,nbsp;vr erigcrc fe non pofsit,propter debilitatesnbsp;feu proftratas vires,amp; animi amp; corporis.
Exurge, adiuua nos, £ƒ re di* Toen, me nos, ^^5 hoftibus, quafi venditos^nbsp;propter mifirtcordtam tuaiTL».nbsp;Promiffam nobis amp; patribus, 8c fæpe nobisnbsp;iam oftenlam, non propter mérita noftra,nbsp;aut opera. Atqueitanominatcaufamim-pulfiuam exauditióis, mifericordiam Deinbsp;promiffam. ExGræco legitur,proptcrnomen tuum,hoc eft, vttuum nomcn.i.mifè-ricordia, potentia amp; veritas, agnofcatur amp;nbsp;celebreturapud omnes,quæcaufacft fina-lisliberationis.
Eobanus.
; Citrfaciem auertis? quid adhuc tua lumina condie f
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nee te triflitia nec mala neflra mouent ?
Nofir a quidem deprejfa anima vit langfiida nttfrcff, lAerfajj ceufado puluere vita tatet.
Surge,fer auxilium deieclit, adfere vieles^
Si.quod et, id verè dieerie ejfe,piut.
PSAU
-ocr page 204-Ttrf
tpgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
PSALMVS XLV.
TITFIFJ.
i. Eftthabmium, vel erndititfilsfrum Chore, td pwinendumnbsp;de li lijs.
Epithalamittm] id eft, carmen nuptiale, ab
.i. ad, amp;xA«élt;©gt;,id cftjcétiis nuptialis. Vocatur amp; xwAtutsfKo'i/, id eft, Carmen ama-torium, hoe cft,{criptum de amantibus.nbsp;Ita auté vocatur hic Pfalm us, quod de Chrinbsp;fto fponfo,amp; fponfa eius Ecclcfia, fcriptus
Eruditie] hoceft, plenuscruditione fpiri-tuali de Mefsia, eiusq; regno feu Ecclefia.
Etliorum Chore] id eft, pofteris Chore, à quibus traditur compofitus, fed potius crenbsp;ditur à Dauide compofitus,ficut fuprà mo-nuimus D.Auguftinum tradere, omniumnbsp;Pfalmorum autorem e(fe Dauidem.
Ad pr^cinendum] id eft, Ad cantandum in Tabernaculo.
De lilijs] hoc eft, de rofis, quarum fragrâ-tia feu odore ficut cerebrum recreatur,amp; conciliaturmutuusamor,itafragrantiadonbsp;drina: cceleftis, feu verbiEuangelij recrea-tur animus, amp; conciliatur am or inter Chrinbsp;ftum fponfum,amp; Ecclefiam fponfam.
a. victori (vittcenti) fuperSofannimfiliorttm Corach, intelligentia, canticumnbsp;atnorum.
Tn quo,vt annotat Vatabalus.vox He-braica Sofannim,quç alias liliam fignificat, hoc loco eft nomen inftrumenti Mufici,velnbsp;principium cantici alicuius vulgaris apudnbsp;Hebræos , ad cuius modulos hic Pfalmusnbsp;fuitdecantatus,amp;genitiuus filiorum Co-rach,iungendus eft,vt idem monct, prima;nbsp;diètioni, Vilt;ftori,fiue præfeclo filiorum Conbsp;rach, quibushic Pfalmus datus fit à Dauide cantandus in Tabernaculo.
r»re//i^c»rM]hoc eft, Pfalmus continens intellilt;^entiam infignem, feu eruditioneinnbsp;de Mefsia, vide fuprà Pfalmo 33.
afRGFMENTFAf.
Pfalmus eft propheticus. Nam concio-natur de rege Mefsia,eiusq; regno Ecclefia, carmine Epithalaraico feu comaftico, quonbsp;Mefsiam comparatfponfo,amp; Ecclefiam e-ius fponfæ, defcribens perfbnam Mefsiæ,nbsp;quæq; eius lint beneficia,referens,amp; admonbsp;nens fponfam, hoc eft,Ecclefi3m,vt regemnbsp;fuum Mefsiam, amp;fponfum audiat, hoc eft,nbsp;agnofcat eum redemptorem fiium,amp;beneficia eius fibi perfidem appiicct,oblata
tVC. LOSSII
prçdicatione EuageliJ.atqu^ .amp; fociam bonorum
redem vitæætcrnx. Suntig mitres.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ; co»'
tinensdefcriptionemper fit,amp;quale,amp; quod ciusnbsp;doria contra hofteSjamp;q*^®nbsp;neficia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. feu
3. Adhortatio ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,0
Mefsiæ, id eft, Ecclefiam »8^ F vt audiat amp; ampleflaturnbsp;firm amp; regem.
um ‘verbum bon'i^''^ ' Ij0' fera
gua mea (eft inft^f ƒ bdi ^elo citerfcrib£t^^^‘
Propofitio eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reg^’., vc»'’’
thalamij : CanamdeMe^^^j^ßj^idq^^^^j. Regina feu fponfa, id emtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m p
fummavoluptateamp;carrt]'”« fjtw' ftientis effunderc (;elerr*'’’^’nbsp;lens amp; iucundum,nbsp;vertit Poëta:
Vernouafertanimtie^lf^^^^^^^^ Carminaqtt^enellf pfgnip(^‘ *nbsp;Nunc tnea qua tfteditof^^
Quàfti filet acceler^^
Ér«(Ï4f] hoc eft, reamp;effunderegem^'
Fertaw^o««»’]*^ ’relt;ye fuaue amp; iucundum, ffgu can^' jp«lt;
Oö«r4Wf4]!deltgt;P“ . dereg^
litigua ruea {eft
celeb'rarc Mefsi^am P ^pfusc^^j; medtor,(icotftntaP«fae.,s‘Inbsp;bit quamcelerrirnc
moconcepit. _fcarmef’^‘''^*rtC‘’^C' Suntquitraduntcarfu
lomone amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opi^'^^hu*
Chrifti fuerunt, amp; fp^ clefiaTednonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„jusver^'’^ jegpi’^
teftaturfextusamp;/eP^^pepsA{K,I^ p cius æterifum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chr’^f L
tansfextumamp;fcp«“^^^
IN PSALMVM DAVIDIS XL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;193
|
Riandam diuinitatem Chvifti, amp; æternita-ttmregnieiuSjCapitci. inquiens: Ad fili-autem f dixit) thronus tuus Deus in fc-culum feculijvirga relt;Situdinis,virga regni tüi. Dilexiftiiuftitiam, amp; odifti iniquita-^tin,propterea vnxittcDeus,Deus runs,nbsp;oleo exultationis, vitra confortes tuos. 2. Narratio defcript'tonemregiifeu Meßia iontinens. Speciofits forma, prAfilijs ho-mtnum di^'afa gratia m la-^ bijs tuis, propt er ea quod)nbsp;nedtxit te Deus tn AternurrLs. |
quam ficlocutus eft homo,ficut hie homo. Et cùm difcipulos Chriftus interrogaref,nbsp;anipfiquoque eflent abituri, ficut reliquinbsp;déficientes à Chrifto,Iohannis fexto,re-fpondit Petrus,Domine ad quern ibimus ?nbsp;verba vitææternæ habes. Propterea benedtxit te Deitt] hoc eft, orna-uitte omnibus virtutibus, amp; conftituit vt ,fis benediâum illudfernen mulieris SiA-^nbsp;brahæ, quod contriturum eft capiitfcrpennbsp;tis, (k in quo benedicendæ funt omnes tribus terra:. Genefis tertio, amp; vigefimolè-cundoi Dèus ipfe æternus tuùs pater. In aternum ] hoc eft, vt fis rex æternus, amp; regnum tuum æternum, ergo amp; Ecclefianbsp;erit æterna. |
Narratio, qua per Apoftrophen allo-quitur regem Mefsiam , laudans amp; de-fcribens eum.vt oftendat, quis amp; qualis fit, eius
!¦ flulcliritudinem.
2' Eloquentiam. florentiain,feufortitudinem.
4. l^rofperitatem in regni adminiftra-tione.
5- Viftoriain aduerfus hoftes.
6. Diuinitatem,amp;æternitâtem regni.
1- Virtutesamp;donafpiritualia, quibusSc ^^^^’^’^^hisregina feu fponfa Ecclefia,nbsp;^filiæ,ornatjfunt.
Speciofus firma] Duplex eft pulehritudo anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;forma eins, quæ hand
omnium hominü pulchritudincm ^’'¦5elluit,fieutamp; matris eius Mariæ. Altera,nbsp;puitiiaiij^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feilicet eins,
®^^ft,veraamp; illuftris notitia æterni pa-ff'SiSf virtutesomnes, vtiuftitia, caftitas, •nnocentia, in tota vita, iuxtaillud Efaiænbsp;Nou fuit dolus in ore eius. Eftenimnbsp;ac natus abfque omni peccatq,nbsp;ptus inter homines, quam innocenti-amp; iuftitiam, communicat cumnbsp;vtx?-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfum, ita
“ *pfi fint amp; reputentur i ufti, amp; innocen ?lP''?Pter ilium,ficut inquit D. Paulusnbsp;¦ I. Chriftus faiftus fuit nobis fa-Dfntiaa Deo,iuftitiaque, fanöificatiOinbsp;j^JWetnptio. Et2. Corinth. J. Eumquinbsp;® '’Quit peccatu,pro nobis peccatii fecit,nbsp;efficeremuriuftitiaDei perillum.
J.. ^*excclluitomnes oratores huiusmû diîmaudientium ad affentien-ficur •^æ'^?'^gt;'inç,cû admiràtioneomniû,nbsp;niif Miniftri ad Pontifices, quinbsp;ecant iUis,vt caperent lefum: N un
j^P/lESTIO.
Dicifur E/aiæ de Mefsia.- Non eft fpe-cicsei, nequedecor, amp; vidimus eum , Sc non erat afpeélus eius: quomodo ergo hienbsp;Pfalmusait, S'peciofum fuifle forma prarnbsp;filijs hoininum
RESPONSIO.
Refpondeoper diftinâionem. Primo, pulehritudofeulymmefria cxternacorponbsp;ris.quxcft, vt inquit Cicero, apta membrorum figura, cum coloris quadamfua-uitarefuit in Chrifto, vt diélum eft, handnbsp;dùbiè excellens pulchritudincm omniumnbsp;hominum. Deinde pulehritudo internanbsp;fuit fumma, vt fapientiaexcellensjiuftitia,nbsp;amp; virtutes omnes, quæ corporalem pul-chrirudinem longé vincit. Loquiturigiturnbsp;Efaias i de deformitate Meftip in pafsione,nbsp;qua deformatus eft fputo,cruore, verberi-bus. Deinde de perfonæcius vilitzte, 8caf-flidionibus in totavita, quibus fubiedusnbsp;fuir, ficutamp;ciusEcclefiain hoc mundo.
a4ccingere gladto tuo faper IH. femur tUHm p ot entiß'ime, glorianbsp;tua^ß decoretuo.
Dixit de puichrîtudineamp;eloquétîarcgis, iam célébrât eius potentiadiuinam. quamnbsp;exercetper gladium ipiritualem,hoceft,nbsp;verbum Euangeiij, quo colligit Ecclefi-anij amp; vincit hoftes, diabolum, amp; mun-duiri. Ita vocatPaulus adEphefios fexto:nbsp;Accipite gladium fpiritus, qui eft verbumnbsp;Dei, Hortaturatitemregem, vtaccindoinbsp;gladio, quafi fortis heros amp; bcHatorpo-
-ocr page 206-194 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSIl
tens congrediatur cum hoftibus,eosque tgctili Sceptrum rc^nï tW diuinafuapotenda,magnagloria dideco-re ornatus, fuperet amp; deieat.
Et in decore tuo pro/perare, equitnfiiper verbum ^eritti’^nbsp;tü 3^ affiiitonttpropter iuflt-ti^tn 3 doceb'tt te dexter a tuanbsp;mirabdia.
Votum addit de felicitate amp; ccleri vifto-ria régis in hoftibus opprimendis.
Equita fuf er verbum veritaté ] hoc eft, celc-ritef propaga, tanquam curru inuedus, per orbcm terrarum.
Verbum vcrùatù] hoc eft, dodrinam Euan gcJij, quod veram liberationcm à pcccatonbsp;Sc morte adfert. Sc reddit vcraccs, in noti-tia amp; in uocatione Dei.
EtaffliiHamp;ms] hoc eft,quod affertaffiidio-nem, amp;crucem, propter confefsionem ve- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ƒ
rædodrinæ, amp; iuftitiæ. Aliter, manfuctu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeUStf^^^
• nbsp;nbsp;nbsp;dinis, hoc eft, quod verbum célébrât man-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^Xit te JJeüS3tJi:^^
fuetudinem huius régis, amp; boniàitem, fi- ' cutamp; Zachariasvocac capitc 9. inquicns:nbsp;Eccerex tuusveùitdbi manfuetusde pauper.
Lutherus vertir; STenefi becein/Uecwde* belt jw gute »nOöt'cckitocbdrechtïHbalwn/nbsp;f© Wirt octncechrebanbttvunUet; betvetfen.
Et docebit te dextra tua mirMliaJhoc eft, mi lt;= rabiliter colliges amp; liberabis tua diuinaponbsp;tentia, Ecclefiam ex tyrannide diaboii,nbsp;peccato amp; morte deletis,amp; reftituta nouanbsp;iuftitia, Si vitaarterna.
(
SagittA tuA adeb
urn amp; li^cratorem. Sic Eobanus.
GmtiiudurAtut Jgt;ojtuntpenetr4rtfagittei,
Haferienthofiù cerdafuferbutui.
yi. tua Eeus in ficulunu
ptrum rcèiurrtj.
Eobanus.
Sfitlfit ift ttterfium tuat mi DctUi im Reéta manent rt^ni fieftn veTindiW'
Quinto,laudatMcfsiam ab eius «tcrnitate, amp; iuftitiafcu reditudine.in*nbsp;miniftrando fuo rcgno, quoprimutniunbsp;puniCjamp;abijcjt inobedientes Euange»nbsp;Deinde reputat iuftos, Sc donatasternaJ“'nbsp;ftitia, omnes, qui Euangeüo obeai““ 'nbsp;Vetus textus habet,Virgadiredionisb^nbsp;eft, dirigens corda ad obedientiam.
yirgtt regnitui ] hoc eft, doftrinaEu^^?^^ lij :pofuic autem feeptrum feu virgani p^^nbsp;Metonymiam pro ipfo regno. Rcâ«*”..nbsp;catj hoc eft, iuftuna, abcffcâu,ficut a«
Dilexfßt imptetatem (iniq uitatem)nbsp;oleo UtUtA prA conßrtibusnbsp;Hoc verfu duo mo net Propheta.nbsp;mùm Meftiara dihgereiuftitiam,nbsp;mùmeft impmatioiuftitixnbsp;pteripfius obediendam. Deinde mch^nbsp;do nouæobedietjtiæcrga IcgemA'^f^^nbsp;diflcimpictatem feu iniquitatem.hoc c^’nbsp;omniapeccata contra vtranque tabui^^^nbsp;decalogt Sc punire eain omnibusnbsp;gentibus pœnirentiam. Secundo,nbsp;am non folùm elTe verum hominem»nbsp;etiamverum amp; sternum Deum,xqu*,^jj^
,aaeoaCUtA/Ütpo- «temopatri, maieftate, poteftare dium’ ¦* jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. . *nbsp;nbsp;nbsp;. amp;gioria.SicutProphetacumhiccxpæ.
puUjHb te cadant m medto tntmt verbis Deum appeUat. Nam «Grïco.Jquot; corum^reni ftuorum)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aruculus J pro aduerbio “
AmpIfScatiopotentiæfcuefficaciaverbi
Eoangelij.quodragittis aemis comparât, «“..hoc'ftreleg.t amp;conftgt;tu.iK«6 j, o uoü lient illæfacifè vulncrât amp; pcnctran;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;S? £ hoc *
corpus emifclta verbum Euangelibquod
^amp;mortiffcatho
cll potentia Dei. vul,.erat.amp; moniSt ho {quot;•“«fif«quot;’“
(bum mentes, vt hune regem agnolcant amp; r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nèmd ƒ ^Inrrr efficaeba’
uüquc le lubijciant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft.donatus Chriftus,quafflibj
mines fandi quicunque,ficutaddir:
Pra confortibus tué] hoc eft, bus, propheds, iacerdotibus omnibus*nbsp;teris Teftamend, qui tantiim hoaiin'^^^^nbsp;runt placcntcs Deo.fidcquc innbsp;genn promiffum, quiSc verus
-ocr page 207-IN PSALMVM DAVIDIS X L V I, sternum,ficut inquit Angelus, Lucæpri-mo: Et regni eius non erit finis: amp;hîc Propheta:Sedes tua fô Deus) infeculumnbsp;feculi. Ita inquit D. Auguftinus in hunenbsp;verfum: Eratfedes regniludaicitemporalis, pertinens adeos, qui fub lege étant,nbsp;noiï ad eos, qui fub gratiaeraht. Venir ille, vt liberaret eos , qui fub lege e-rant, amp; fub gratiaconftitueret. Sedes eiusnbsp;in fecula feculorum, quare ? Quia lèdes ilia prima regni temporalis fuit, vnde nuncnbsp;fedesin feculafeculorum. Qu^iaDei.Nonnbsp;enim poteft Deus federn habere temporalem. Ideó fedes tuaDeus, infeculafe-culoriim. P^usjvnftusoleolætitiæ, excellens etiam 'pfosangelos, cui non eft datus Spiritusnbsp;fânâusajæenfuramjficutinquit Baptiftanbsp;Johannes tertio, fed qui eft plenus gratianbsp;^eritate, amp;in quo habitat Deus corpo-''aliter, ficutinquit Paulus ad Cololfenfesnbsp;a. amp; de cuius plenitudine omnes accepi-'''us,Iohannis I. Excellit autem hic rexo-'nnes alios. Vocationc, quæ fuit liberate huma-nutn genus à tyrannidediaboli,mereriamp; donare Spiritum fanétum, iuftitiam, amp; vi-tam æternam fponfæ Ecclefiæ. Clarifsinialuce,hoceft, perfeftafapi-®''fiaamp;cognitioneæternipartis, eiusque ^oluntatis,amp;arcanidecretij feu myfterijnbsp;de Humana redemptione. Iohannis pri-Nemo nouit Deum, nifi filius , quinbsp;^ft in finu æterni patris , ipfe enarrauitnbsp;nobis. luftitia perfeéta amp; integra obedien-fia ergalegcm, non fblùminfuaperfona, ftdetiatn communicatione fuæ huiusiu-ftifiæ cum alijs, per fidem. Ideo hic inquitnbsp;PfâlmiiSjMefsiam vnëtum elfe oleO iuftitiænbsp;præconfortibus fuis. Hoc diferimen internbsp;Chriftutn.amp;omnesalios reges, Sefandos,nbsp;diligenter cogitandum eft. Nam Mofes amp;nbsp;Dauid, populum tantum corporaliter li-berabant, gubernabant, amp; defendebant,amp;nbsp;inchoatain ipfis fuit fapientia amp; iuftitia.D.nbsp;Auguftinus ideo vocatpios confortes Chrinbsp;ftj,quôdeandem naturam filius Deifufee-pit. Ita enim inquit: Qui participes eius,fi-'ijhominum, quoniam amp; ipfe filius hominis particeps faélus eft mortalitatis illo-mm, vt faceret eos participes im in ortali-Utis fuæ. OBIECTIO. Hlefsias fuit rex ludæorum. Regnum feu politia ludæorum non fuit æterna,quia anteannosijaç. per Roma-nosregnum amp; politia ludaicaprorfus de-letaeft. Ergo Mefsias non eft rex æternus,neque fedes eiuspermanetin feculum feculi. RESPONSrO. Nego coufequentiam,amp; refpondeo p er diftinftionem regni ludæorum corporal's, amp; regni Chrifti fpiritualis amp; sterni:nbsp;nam politia corporalis ludæorum manfu-ratantùm fuit vfque ad aduentum Chrifti, ficut ipfe inquit, Matthæi vndecimo:nbsp;Mofes amp; Prophetæ vfque ad lohannemnbsp;prophetatunt. Regnum autem Mefsiæ eft |
Myrrha aloë cafiâ (funt) omnia ^efiimenta tuainbsp;è domtbus eburneis (redolent)nbsp;ex qùtbta dele^ant te. Lætitiam amp; regium fplendorem rcgni Mefsiçdefcribitàfragrantiaamp; odore, mi-fta acritnonia àromatû precioforuni,myr-rhæ,aloës,amp;cafiæ, quorum ficut odore ve-ftes imbuuntur, propter fragrantiam fua-uem,amp; conferuationem contra putredi-nem, amp; tineas: ItaMefsias vcftimentafua»nbsp;hoc eft, Ecclefiam amp;fahâ:os, odore fuauinbsp;prædicationis Euangelij récréât, amp; confer-uat,vtlàstitiam amp;confolatiônem concipi-antcorda,ficut inquit Paulus, pofteriorenbsp;adCorint. 2. Prædicatione Euangelij fcnbsp;amp; alios Apoftolos efie bonum odorem ijs,nbsp;qui faluantur, hoc eft,credentibus Euan-gelio. Màlum veto odorem ijs, qui pcrc-unt,hoc eft, incredulis. Eft autem myrrha gummi genus acrisi faporisamp; purgans. Ideo per earn intelli-gitur crux amp; dolores , falutares tarnen.nbsp;Aloë eft odore graui amp; guftu amara,fto-niachum confortans,fanguinemfiftens, amp;nbsp;vulneraglutinans. Significat igitur con-folationem, quæ fit voce Euangelij , quanbsp;vulnera cordis fanantur, amp; accenditur innbsp;mentibuslætitia,amp; vitaæterna. Cafiaeftnbsp;duplex, ligneaamp; fiftularis,cynamomo fi-miliSj odore fuo cerebrum recreans. Itanbsp;vox Euangelij laborantesamp; oneratosrefi-cit fuauiter. amp; aloë amp; caßa veßimeta tua : Luth.-lÖÉtncfleyOcrfttiöct'tcl ÎTTytthen/ aloeavti^ Fcjù.Xücs Äejü f«7 Mt/(ßtltlt;tfenennbsp;môfî «ne wuvQe(|«lt;n/bt'e«99(nbsp;httcbtvnno wcl b«(r. R % VIIL |
i9lt;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O T A T. L V C. Per domos eburncas intolligit domos regias, perfiliasregum,conuerfos ad Dc-nm, ex regrum filiabus, amp; eorum familijs,nbsp;qilales multæ leguntur in hiftorijs, licutnbsp;addit. FdiiZ regum tn honore tuo (ad honorem tuum ) aflat regtnanbsp;{QQvi\\ji't\igt;jddextrbstHÜ 3innbsp;fltttt deaarato^ Per reginam intelligit, vt fæpciam di-dum,Ecclefiam, quæ aftat regia dextris, vt eum ampleftatur amp; audiat, cum filiabus fuis, hoc eft, credentibus,amp;exludæisnbsp;amp;gentibus. ƒ« vçflita deaurato ] hoc eft, ornatu amp; do-nisleu virtutibus, fidc,timore, diledione, caftitate, confefsione verz doârinz. IX. Eobanus, letificos omnis /pirattua Veßü odoresi • Qj^ales de liquida lortùemyrrhafluens. trales velcafiamoüesjveliam noua flatletnbsp;Cuius ab exprejjaguttaparentefluit. Sicubi te profers amp; eburnapalatia Itnquis, Luminefantvultiu omnia lata tui. In quibtis oblettant te nata fanguine regum, Dum tibi magnifiée fuppetit amnit honor. i- Exhortatio ad reginam feuflon-quot; fam regis. Aadtfilta 3 ‘vidc incli-na attrerntuamy obltutflere popalum tuum domum pa-tris tut. Dixit de rege Melsia, delctibens cum, quisfit,amp; qualis.rex fpiritualisamp; æternus,nbsp;quæque beneficia afFerat fponfæ : iam dc-feribit quoque reginam eius, hoc eft, Ec-clefiam colledam ex vtroque populo, lu-dæis amp; gentibus. Et hortatur Ecclefiamnbsp;colledam ex Iudæis,vt audiat Iponfum feunbsp;regem fuum , Mefsiam, hoc eft, difcatamp;nbsp;ampleâatnr doftrinam eius, eique obedi-at, relilt;âalynagoga,Ôccultibus. Primùmnbsp;igiturdocet, regnum Mefsiæ feu huius régis elfe difsimile regno Alexandri, amp; alio-rum : Quia hoc regnum verbo, non vi,autnbsp;armis conftituitur, amp; conferuatur. Ideônbsp;inquit: Audi, videlicet,hunc regem docen-tem, ficut amp; Deus pater clamat de cœlo,nbsp;Matthzi VJ. Hic eft filins meus dilcâus. |
LO SSII Hunc audite, amp;c. Deinde monet abrogart-dam elfe lege Mofi amp; cultos Leuiticos, ex-hibito Chrifto, cum iubetobJiuifcipopnb fui, amp; domus paternæ, hoc eft, relinquatnbsp;politiam ludaicam , amp; cultus Leuiticosnbsp;mandaros vfqueadaduentum Mefsiæ, fiquot;nbsp;cut inquit Chriftus: Lex amp; Prophet! vfqucnbsp;adlohannem prophetarunt, Mattbxivn-decimo. Et concupißcf rexdecoreTïij tuum 3 quonïam ipß Domt-*nbsp;nuituïïs 3^ adorabü eutnj. Ratio prior exhortationis,ab vtili,a-more fcilicet mutuo régis erga fpoii-fam,feureginam, hoe eft, Eccleham.cu^ ius decore, hoe ed,pulchritudinedcleâa-bitur. Eftautem duplex pulchritudo Ec-clefiæ, interna per fidem, de qua inquicnbsp;Paulus adEphefiosquinto; Cbriftusdile-xitEcclefiam ,amp; femetipfuni expofuitpronbsp;ca, vtillam fandificaret, mundatamlaua-cro aquæ per verbum, vt adhibcrct camnbsp;Ebiipligloriofam, non habentemmacu-lam, autrugam,aur quiequameiufmodi,nbsp;fed vt cflet fanéla amp; irreprehenfibilis:amp; externa , videlicet difciplina feu obedientianbsp;ergalegem, hoc eft, virtutes omnisgeneris , amp; fruäus Ipiritus fanâi, quos énumérât Paulus ad Galatas j. ^oniam ipfee^l Dontintis tutte] Altera ratio ab honeftofeuiufto. Honeftum enim eft»nbsp;8c æquum, vt fponfa fponfum redamet, au-diat amp;amp]eciatur, eiqueobediat,omnibus alijs reliftis , 8c maxime hoc faccrenbsp;debet Ecclefia, cuius Iponfus non folùmnbsp;efthomo, fedetiam verusamp;æternusDeus. Ideo hunc non folùm amplcäatBramp;:nbsp;diligat, fed etiam adoret amp; veneretur,nbsp;tanquam verum amp;æternum Deum, Cs-terùm ficut quinque requiruntur incon-iugio, amormutuus inter coniuges,nbsp;des, focietas bonorum , 8c malorum »nbsp;generatio filiorum,amp;defenfio : Ita ea-dem funt in coniugio hoc fpirituali internbsp;Mefsiam 8c EceJefiam , videlicet mutuu»nbsp;amor,fidcs Iponfæ erga fponfum,quem fo-lum audit amp; ampleâitur, reliâis alijs o-mnibusi focietas bonorum amp; malorum*nbsp;quiaIponfusfilius Dei, fua bona, iuftiti-am, 8c innocentiam co.mmunicat cumnbsp;Iponfa Ecclefia, recipiens in le fponfenbsp;mala, peccata; Ecclefia generat fponfönbsp;filios per lernen fpirituale verbum Del,nbsp;credentes: amp; Iponfus, filiusDei,défendit Ecdc* |
IN PSALMVM dît Ecclefiâin contra hoftes , colligit amp;nbsp;tonferuateam in humano genere.
Et filta cum muncrt-ltuader'itgt; ^ultumtuumdeprC'^ cubuntur diUtt C5 pUbis.
Dcfcribit nunc amp; Ecclefiam gentium, colligendam per rocem Euangelij, quamnbsp;filiamTiri vocat, hoc eft, populuin,quôdnbsp;Tirus ciuitasPhœniciæ metropolis om nium celeberrimaamp;opulcntifsima fuit illónbsp;tempore negociationibuSjvicina Palæfti-ùæ, de cuius conuerfione adregnum Chri-ftidicitur amp;Efaiæ capite 31. Et erunt ne-gûciationeseius, amp;. nierces eius fanâifica-Ùomino.Et PfalmO 8 6. Ecce alienigenænbsp;^Tirus, amp; populus Aethicpû, hi nati funtnbsp;îllic,
FiliaTiri] Luther. tochtev h'eflâttCùus/ (ernennet ob«t încftnttîCi-ïïidjelî® bctunrbtc-fte (liJtt œar t Sib folt et fngen /«neboû vei-^eflénttt oet tuelt wet.ocn (Chttftwtnehten.
Monet autem vocatio gentium de quatuor.
t._. DeîmmenfamifcricordiaDei vocan-lis,amp;colligentis fibi Ecclefiam ,hxredetn fgturam vitæ ztcrnæ , ex gentibus idq-htricis,homicidis ,S: contaminatistetrisnbsp;libidinibus.
Protnifsionem Euangelij cfle vniuer-îâlem,amp;'gratuitam, cùm fine diferimine. tocentur otnnes genres, amp; abfque vllisnbsp;'Ueritis.
3; De abrogatione legis Mofi, amp; Lcuiti-torum cultuum, ad quos non funt alliga-i genres, Aâorum XJ.
4- Falfam efle opinionem Pharifaicam,-eultibusexternis mereri homines iuftiti-ârnamp;vitamæterriam, fine quibus recepta: gcntesamp;faluatæ ,tantùm perfidem in exhibitum Mefsiam, Aâorum. 15.
Muncra quæ adferent genres MeCsiç,pri-^um funt agnitio veræ doftrinæ, contef-’n,inuocatio, amp; gratîarum aétio. Deinde *^uncraamp; opes,quâs confèrent ad confer-hationem minifterij Euangelij , amp; fchola-tum. Tertio eleemofynæ7quibusakinturnbsp;Pauperes, Vultum Ecclefiæ vocatpræfen-'im.coniûétioncm, focietatem Ecclefiæ,'
quart) diuites,hoc eft, potentes amp; opulen-ti^eges, amp; principes, deprecabuntur, hoc tihoptabunt effe membra,amp; ciuesveræEcnbsp;J O fc adiungent, ampleftentesnbsp;ofttinatn Euangelij.
D A V I D I S X L V I.
Qmnùf^orïafiltamp;regüabin- Xiii. tus, ^jefltmentum eius fimbrtjsnbsp;aureis.
De pulchritudine amp; ornatu Ecclefiæ col leâæ ex gentibus, qiaæ ficut Ecclefia colle-da ex ludæis,duplex eft,interior vera agnitio Dei,amp; mediatoris,fides, cÔfefsio,inno-catio amp; grâtiarû adio : amp; externa, Si/Twl««nbsp;Ecclefiæ, cultus externi, téplorû ornatus,nbsp;decus virtutum om niü,quæ ficut àurum innbsp;fimbrijsconfpiciuntur,amp; clucent coranlnbsp;hominibus, hac varietatc amp; pulchritudinenbsp;virtutum omnium, circumamidaamp; orna-taEcclefia,agnofeetur, amp; celebrabitur abnbsp;omnibus, amp; multi imitati fe ci adiun-gent.
Lutherus ver tir, joc» Âônigs tod^tcc i|i gdnç bctlid? inwenoig. ©Ici4) n?tc eut fraweiinbsp;dimmer ßUes £itilgolt»nntgt;fvtDcni(l.
Acup'iÜis ^ejUbui uddù^^wts, cetur (regina) ^trgtncs pofi eamnbsp;nbsp;•
(quæfequuntur) amiciew£ adducent ur tibi (régi)
Veftesacu pidædicuntur phrygionicæ, gcflfcVte Fktôer. Lutherus ita vertit ver-fum.
ÎTÏrttj fâtet ft'c in geftitf Un ïcibetn $am Â'ï ntg/ » nnamp;irc gcfpilcn / Ote i«ngfc4txgt;lt;/bic ibcnbsp;nblt;b gebe»' fßrttnwnnju oir ale jam tançnbsp;ooetfeewoen.
V irgines vocat credentes incorruptædci drinæ Euangelij. Sicut inquit Paultis, 2.nbsp;Corint. 11. Adiunxi vos vni viro,vtvirgi-hem caftam exhiberctis Chrifto. Deindenbsp;cafté viuentes, amp; extra amp; in matrimonio.nbsp;Adducentur xegijd quo accipiant æternanbsp;boha,iuftitiam,amp; vitam æternam, perpræ-dicationeiTi, Euangelij addudi. Adducentnbsp;turtibQ feilicetregi, eftenim Apoftrophe.
Adducentur in Utitia, nbsp;ex-^ x V;
ultatione in^editentur in tem-' plum (palatium) régis.
De æterna amp;veralætitiaSrcxultatîone, qua regina,hoc eft,Ecclefia cum fuis mem-hrisfrueturdonatä vitaæterna, quam pernbsp;templumfed palatium régis intelligit.
Propatribus tuisnatifuntti XNi, R 3
-ocr page 210-|
ANNOTAT. L hfilijiConßttue^ eos principesfu-per ómnem terramj. Dixit dc rege eiusque regina,hoc eft, Ec clafia,amp; vtriuique fplendore amp; ornatu.Iamnbsp;addit quoqiic de gencrationc fobolis, quænbsp;amp; ipfainconiugio requiritur, hoc eft,'col-Icêtione amp; propagatione Ecclefiæ perpétua, per fuccefsionem filiorum,hoc eft,do-öorum amp; cuftodum veræ dolt;ftrinz,per fpi-rituale fernen, verbum Dei,amp; Sacrameuta,nbsp;vthoc modocolligatur amp; conieruetur innbsp;humanogencre,hac fpirituali generatio-ne,Ecclefia, aqua Deus in hac vita,amp; o-mni æternitate rede agnofeatur, amp; ccle-bretur, ftcut in fequenti verfu addit. Propatribus'] Primùm ita vocat patres Prophctas,amp; reges veteris teftamenti feunbsp;fynagogæ ludaicsc, Abraham, Mofen, Da-uidem,amp;c. à quibus ludæi, vt Apoftoli, iu-xta carnem, genus duxerunt. Deinde ipfosnbsp;Apoftolos,proquibus, iam mortuis,filijnbsp;funt ipfis nati,difcipuli fcilicct,amp; eörumnbsp;• deincepsfucceflores, qui continuafuccef“nbsp;fione nafeentur hac fpirituali generatione,nbsp;vfque ad finem mundi. Ita amp; Plato in-quit, Parentes in coniugio iungere amp; educate liberos, amp; hos deinceps filios, vt cul-tores Dci in fuum locum fubftituant, amp;nbsp;poft fe relinquant. Principes vocat primùm dodores amp; gubernatorcs Ecclcfiç,amp;nbsp;cuftodes coelcftis dodrinæ, deinde piosnbsp;omncs,quiper præfentiam amp; auxiliumnbsp;Dci, vincunt infidias diaboli, minas amp;nbsp;illecebras mundi, amp; errantes natur« cor-*nbsp;rupt« impetus. Grat'tarum aäio. j j nbsp;nbsp;nbsp;2\dewor ero nominis tui in mni generatione generatto-* nemspropterea populi conßte--hunturtihi in At er numnbsp;nbsp;in ß- culumßcuU. Addit gratiarum adionem Propheta a-gnofeens beneficium fuum, promifsi Meß-li«, amp; colledionis Eccicfi«, St hortatur, vt cæteri quoque illud agnofeantSe cele-brentfuo cxemplo, St inhacvitaSc ino-mni æternitate : eftque teftimonium denbsp;perpetuitate Ecclefiæ St minifterij Euan-gchj \Tque ad finem mundi duraturi, Scnbsp;de vira æterna, in qua abfque fine con-fitebim wr Deo, hoc eft, celebrabim us euni |
VC. LOSSII perfruentes eius dulcifsima cohfiietuJi' ne , fapientia , lætitia , St vita in omninbsp;æternitate , ad quem finem humanumnbsp;genusconditum eft initio à Deo, amp; po-ftearedemptum perfiiium.Dominumnonbsp;ftrum lefum Chriftum, in afliimpta Humana natura ex virgine , quod ineffabilcnbsp;beneficium diuinitatis,Ecclcfia hoctcingt;nbsp;pore célébrât, St pro co agit gratias diui-*nbsp;nitati. Eobanus fie reddidit. Ipfe tuas laudes totum celebrabo per orbeitty Donee furnma aliquodfecula tempus erunt-Er^ottbiomnigena dicent praconiaRentes,nbsp;Donee in hoe ibunt limtte foils equi. Dottrina feu locipracipui.
J. De vocatione gentium ad Eccleliam Chrifti, St focietatem beneficiorum eins»nbsp;reconciliatione cum Deo , rcmifsiopsnbsp;pcccatorum, donatione Spiritusfanfti,iu*nbsp;ftitiæSevitæætcrnæ.
I. PolTcIsio verbi Dei, St agnitio vert Dci, per patefadioncra ipfius, Sc mifti®-*nbsp;Qcm filii. ». Vera |
IN P S A L M V M DAVIDIS X L V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19^
Î. Vcrainuocatio, amp; exauditio diuina.
3. Conferuatio corporis Ecclefiæ, eti-amfi in quasdam membra crudeliter fæui-liottyranni, Matthæi deciniolcxto, Pfal-nio i2p.
4- Diuime amp; admirandæ liberationcs Ecclefiæ, vt Nohe in diluuio, Ifraclita-tuin in Acgypto, mari rubro, amp; delcrto.
y. Vaticiniaamp;miraculaProphetarujChri fti,amp; Apoftolorum.difsirailiaEthnicis va-^‘rinijsjamp;miraculis.
_ Multarum virtutum dec us, vt conftan 'lain confefsione verse dodtrinæ, in Stephanbsp;’^o.Laurentio.
7- Hæreditas vitæ seternæ, feu confum-®ataliberatio, 8c gloria, quæ portus cft amp; JUS omnium iniferiarum,cuiusexpeâa-joncEcclefiaeloriatur etiam fub afflidio-Romand.
ÔBIECTIO de divd nitate Chnfii.
genibus flexis feu incuruà-/fiorando tribuere regium honorem *js, more populoruni orientalium.
firmum argumentum d® adorabuntMef-’ ^’^goeftverusDeus.
RESPONSIO.
æ Pfalmo t^iturparticula Temper.
eftdea-cot,Mefsiæ perpétua, quæ foli Deo 9^^1olus æternus eft,nonho-f J’ imperium non eft ætcr-’^'tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^'^sfertur per fuccefsio-
alios.
4 L ;
dominarialijs. p'®'*?^eorum fucccfToresfuntprincnbsp;PfahnusiConftitucscos
Erg
eorum fuccefforcs, debentdo-politicis , eosquc confti-7“*hbet cis imperia adimere,fi-R* knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alexander, Frede-
ab imperio remouit, comprimens,additishi9nbsp;afpidem 8cnbsp;?pRige ^'^t)ulabis,amp;conculcabis Lco-Nûn'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fridericus reipon-
hbi.fedPetrOj cuifucceflbrcs.
pareo : 8c rcfpondit Pontifex: amp; mihi amp; Petro.
RESPO Nsrö.
Nego cönfcquentiam j quiaeftfallacii æquiuocationis. Nam principes Pfalmusnbsp;vocat Apoftolos, dolt;Sores,amp; gubernato-rcs Ecclefif,propter doélrinam Euangelij’jnbsp;quam traduntmundo, eaquereguntcon-fcientias, non damnant poteftate corpo-rali feu politica, quam ipfis ademitChri-ftus,inquiens Matthæi 20. contendenti-bus deprimatu in regno Chrifti : Principesnbsp;gentium dominantut eorum, amp; qui mâ-iores funt, poteftatem exercent in eos,nbsp;non itacritintet vos.
Q^AEStlO.
£ft he aliquis externus iplendorj amp; or-natus Ecclefiæ, remplorum,veftium,[vafo-rum, 8c huiulmodi ,ficut hic inquit Pfalmus, reginam Mefsiæ acu pidis veftibus adduci ad regem. Item aftarc in veftitunbsp;deaurato. Item educi c domibus ebur- *nbsp;neis.
RESPONSI O.
Éft vtique. Quia Paulus vuk omniaper-agiin Ecclcfiadecenter, amp; cum fc£/7«|ja,vt difeernatur minifterium Euangelij, 8cad-miniftratio Sacramcntorum,etiam exter-no ornatu, à prophanis aä:ionibus,amp; con-grefsibus,etfiiplcDeuslpiritu fit adoran-dus, nec habiter in templis manufadis, fednbsp;in omni loco præfens adfit, neque tarnennbsp;deledatur immundicie8c fordibus , ficutnbsp;inquibufdamlocis templa potiusfuntfta-bula, quam ædes Iàcræ,quod valdc vitupe-randum eft, 8c difplicet prophanatio ilia 8cnbsp;templorüm 8c veftium, aliorumque orna-mentorum Ecclefiæ Deo. Nam horribili-ter propter talem prophanationem puni-uit lulianum apoftatæ auunculum, 8eFe-liccmquendam,vt refertEufebiusEcclc-'nbsp;fiafticæ hiftoriæ libro ^.cap. 32^
PSALMVS XLVI.
Pfttlmtu Dauid,
Titultts duplexi
PrimojAd præcinendum filiorum Chore , dc iuuentute canticum.
Secundo,Vidori filijs Chorach ( tra-ditus vt canatur) fuper ( vel ad ) Alamoth, M
-ocr page 212-200 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. L VC. LOSS II
quodmuficum inftrumentum fuit, autini tium vulgaris cantilenæ Hebræis ) caticum.
ARGVMENTVM.
Pfalmus cftgratiarumaâio, qua narrat primùm Propheta diuinam ciuitatisHie-rofolymse amp; regni ludaici defenfionemnbsp;cótra hoftes, Amonitas, Afsyrios,Syriacosnbsp;amp; alios, amp; hortatur popuium fuum, vtnbsp;hoc beneficium Deiagnofcat, gratias a-gatDeo,amp; eumcelebrct, atqueroget, vtnbsp;deinceps, amp; vrbem amp; Ecclefiam confer-uct,amp;tueatur.Quod exemplum inuoca-tionis amp; gratiarum adionis imitentur Ec-clefiaamp;pij omnes, omnibus,temporibus,nbsp;ncc dubitent Deum contra hoftes,quan-tumuispotentes amp; multos, defenfurumnbsp;Ecclefiam fuam , eamque manfuram ef-fe inter perfecutionum fiudusvfque adnbsp;finem mundi, ficut inquit ipfe Chriftus,nbsp;Matthæi decimofexto; Porta: inferorumnbsp;non præualebuntaduerfus earn. amp;Matthæinbsp;vigefimo odauo: Ero vobifeum vfque adnbsp;cónfummationem leculi. Quæ dodrinaamp;
• nbsp;nbsp;nbsp;confolatio præcipua eft huius Pfalmi. Sunt
autem partes quinque.
1. nbsp;Propofitio gratiarum adionis , conftans Enthymemate: Deus eftnofter ad-iutor amp; defenfor ,ergo nihil timebimus.
2. nbsp;Amplificatiopericulorum, qua beneficium liberationis amp; defenfionis diuinænbsp;augetur.
3- Antithefisconferuationis Ecclefia:,amp; interitus impiorura, religionis gentium,nbsp;amp;hoftiumEccIefiæ.
4. nbsp;Exhortatio ad Ecclefiam, amp; fingulosnbsp;pios, vt opera Dei mirabilia, defenfionemnbsp;icilicetamp;conferuationem Ecclefiæ confi-derent, omnibus temporibus.
5, nbsp;Epiphonema continens confolatio-nem de prxfentia amp; auxilio Dei inEc*nbsp;clefia.
I. 'Propofitio inuocat'ionis.
I. Deus nojlraßes (eft) Ç^for-^ titudo, auxtltum m tnbulatto-'nbsp;ntbus^quA muenerunt nos ‘valde.
Eobanus.
'Robiir à“ aaxiltum efinobii Dens ipfirepertus Permala, quapafi’t pern'tciofafiumus.nbsp;Propofitio eft inuocationis, qua primùm exprimitjquem Deum inuocet, amp; ànbsp;quo auxilium amp; defenfionem petat, à vetonbsp;feilicet amp;æterno Deo, qui fepatefecit ver-bo fuo amp; varijsteftimonijs Ifraelitis in Ae-gypto,deferto,amp; alibi. Deinde amplificatnbsp;tribulationes, quod eàs magnas amp; multasnbsp;iiafsifunt,ficut Ecclefiaomnibus tempo-
ribuseifdéeftonerata,quas tarnen mitigat Deus, amp; interdum proriustollir,vtfemennbsp;fanótum fibi relinquatin huniano genere,nbsp;à quo ipfcredèagnofcatur, iniiocetur amp;nbsp;colatur, inhacvita amp; futura. Tertio mo-net vt amp;nosfuo exemplo euntlem Deumnbsp;inuocemus, ab eoquc folo aiixiltutn peta-mus,amp; expedemus,ficutipfeinquit Deus P/almo quadragefimonono:Jnuocamenbsp;in die tnbulationis, amp; ego eripiam te, amp; tunbsp;glorificabis me.
Proptereanont 'tjnei^i^^^}^^^ amßtur habit ur terra-,^nbsp;monter ïn medittm marù.
Spes feu refugium, id eft, umexpeétamus.amp;adquemvirum ton Jnbsp;gimus in tribulationibus. Fortitudo,nbsp;eft, qui nobis vires addit,amp; robur.pugî’^nbsp;di contra hoftes. Auxilium,ideft,qniä 'nbsp;xiliatur nobis, eripiens nos ex onini
• euiu« Confequens eft Enthymcmatis,nbsp;antecedens eftpropofitio, hoc modo ;
Deus eft fpes noftra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpfj
Ergo non timebimuSjCtiamfi terri concutiatur 8c fraftus illabatur othi^’^^j^nbsp;corruant montes, hoc eft, ctiatnfioin.^nbsp;urn tyrannorum impetus amp; vires innbsp;ruant, amp; delete nos conenrur,nbsp;Propheta inquit ingenti animonbsp;concepta, primùm ex promifsion«^fi,nbsp;mfallibili, deinde ex omnipotent^nbsp;cui nulla vis refiftere poteft. Ita verP^nbsp;therusincantico.
(Sinfefte biitgt'ft vnCcett^ctt/ ffim gute wehr vnno »affen/nbsp;fficbtlfft vn»fi£ranf?olftcnot/nbsp;3DIC vns )cç h«t betroffen.nbsp;Xgt;nnïgt; wenn Oie »cltwol tenffelnbsp;TOnno wok vne g«r verftbli'ngen/nbsp;00 foreh ten »‘t vns nid;t fo feht/nbsp;iE» fol vns noch gelingen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Eftq; hæc ingensamp; veraconfolat^ tra tentationem omnium piorum.dt'^nbsp;ritura Eccléfia, quæin hoc mundo.ne^’j^^nbsp;dem certam habeat, nequepræfidilnbsp;fenfionem potentum,fedDei tantù^nbsp;lam amp; defenfionem, ficutinquitE'^^^jxnbsp;Pofui verba mea in ore tuo, amp;vmm^j^5,nbsp;nus meæ prqtegam te, vt pl^nttsnbsp;hoc eft, colligas amp; voces per praditnbsp;ncmEuangelijEcclefiam cœleftem-
t. Amplifieatio.
î. Amplifiiatiä. Ettamfifrsmant
IN PSALMVM DAVIDIS XLVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aoi
|
bentur aquA ews 3 nbsp;nbsp;montes con cutiantur à tumore euu. Sela. Amplificatio feu expofitio fiduciæ fuæ, «ledefetifione amp;præfidioDei,contraper-fecutionem amp; fremitus tyrannorum, ponbsp;tentum huius mundi, quos aquarum flatibus irruentibus cum magno impetu,nbsp;8c montium concufsioni comparât. Voxnbsp;Sela, indicat motum animi confidentisnbsp;I^eo.Sc certi dedefenfione.quafi dicat, itanbsp;certo fiet, certa eft defenfio, Scprsfidiumnbsp;^eijinaffliólionibus. 3. Antitheßs conferuatiow^cclißi^i inKritus regnorunimttttdi, qUAnbsp;aduerfantur Ecchfiii' Flumen riuults fitis Uttficat ^luitntem F)ei,fanSiatabernacunbsp;altißimt. Ueut m medlio euüition com'~ ^ouehïtur,adtuuabtt eaml^eusnbsp;^ane. ^^¦xitdeconturbatiohe terræ, maris, amp; ij^^’^tiuminterfecommotione, amp; mutuonbsp;p ®ffcinteritu,hoceft, imperiorum, 8inbsp;^Hr fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiam delete conan- fotf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus fpes eft eius, amp; lam additperantithefin.Eccle-rw*''^ercuatibusimperijs mundi,amp; ty-tatiQ ’ Permanfuram efl'e,primùm, quia ciuitas perpetuis riuulis irrige-figiiificatur Spiritus fanótusnbsp;eiusque dona,minifte-tis, jJ'^angelij, fecuritas amp;gaudiamen-quia habet Deuni præfentemnbsp;inEccIefia ’pfe eft æternus ,amp;femperma-^'o^^^’^'^Dcus : Sü in medio eius,igitur ’Eif ^Q^faouebitur, hoc eft j.non inter- attinet, per flu-'ïüif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lordanem amp; riuulos cius |
vicinas regiones 'ytï) *'^*^^fes:perciuitatem, ipfam Hierofonbsp;Deus fua diuina potentia,nbsp;^hij Sc liberauit ab hoftibus, Af-æis,Romanis. Allegoricè,flu-riuulifunt minifterium verbi Dei,nbsp;Spiritus fanétus, eiusque dona,Iætitia, amp;nbsp;confolatio in affliâionibus amp; terroribusnbsp;peccati, mortis, amp; inferni. Itaamp; perfan-databernacula intelligit minifterium Eu-angelij amp; veros cultus, quosDfeusinftituitnbsp;in tabernaculo, in quopræfensadfuit,exaünbsp;diens, amp; liberans inuocantes. Deus in medio elf] hoc eft, adeft præfcns Ecclefiæ, eamque exaudit, amp; iuuat amp; défendit. Ergo non commouebitar'] hoc eft, non inter-ibit Ecclefia, amp; politiæ,régna, amp; ciuita-tes, qux verum Deumagnofcuntamp; inuo-cant,eiusque verbum amp; cultus ampledun-tur,conferuantamp;promouenc. Adiuuabit mane'] hoc eft, tempore oppor-tuno, cùm opuseritauxilio amp;defenfione, ficutmanè oppugnari folentciuitates, 8cnbsp;arces, ab hoftibus ; non dirferet auxilium,nbsp;ad vefperam. Cont ur bat A fimt gent es, mclmata Junt régna: cum datnbsp;•vocemjuam, mouetur terra. VI. Antithefis eft, ciuitas Dei,hoc eft,EccIe* fia,ficurHierufalem,defenlâeltàDeo, manbsp;nebit perpetuo : interibunt autem régnanbsp;mundi, quamprimùm genres perturbare,nbsp;perfequi,amp; delete Ecclefiam conantur. Dat vocemÇuam] hoc eft, incipit deterrere genres, fuapotentia,amp; maieftate diuina,vCnbsp;conturbentur genres, contremiftant fu*nbsp;giant Afsyrij. Lutherusvertit, Wen«ctfid?i)9V6nle^t/ ößs 1(1/ Oonnevt. Addit autem huius conturbationis amp;fu gæ caufam,præfentiam ipfius Dei,amp; defen-lionem, inquiens.- Domtnusexercituu nob'tfcu, yii refugium nofirum Deus lacob. Dominus exercituum] hoc eft, in cuius po-teftate funt omnes exercitus, qui folus potens eft, amp; dominatur omnibus, Nobifeum] id eft, nos défendit, contra hoftes,corporalcs,vtAfsyrios, amp; fpiritua-les, diabolum,pcccatum, amp; mortem. Uefugium noflrum] id cft,ad quern confu-gimus in noftris affli6tionibus,amp;periculis. Deus laceb ] id eft,verus amp; æternus Deus, qui fe verbo amp; illuftribusteftimonijs patc-fccit lacob, amp; cæteris Patriarchis, Abraham, Ifaac, eorumq; pofteris, in Aegypto,nbsp;deferto,terra Chanaan, eosq; exaudiuit amp;nbsp;défendit inuocantes. Ita difeernit verum amp; æter- |
JO2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LVC. LOSSII amp;æternumDeumab idolis amp; numinibus commenticijsgentium,monens vtamp;nosnbsp;cundem Deumagnofcamusamp;inuocemusnbsp;agnitione et fiducia promifsi olim amp; nuncnbsp;exhibit! mèdiatoris , filij,Domini noftrinbsp;lefuChrifti. 4-. Parstnefii feu exhortatio ad confideran-da opera Dei admiranda, i» codi-gendaamp; conferuanda Ec-defia in humano genere. Vin. nbsp;nbsp;Vmitenbsp;nbsp;nbsp;'videte opera Do- mmi, qubdpofait defolattones fa iZiXiiuiLitLiu CU aucüicraukia*** ' 1 I J j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ce, amp; expedationera promifsi auxih) perterramoauferensbellaj'vfdue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberationis, opportuno ' jr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quiaenim vult Deus Ecclefiamfubie'^'^. adjinem terr a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl'e cruci in hoc m undo, differt adfinemterrA. Addit perapoftrophen exhortationem adtotam EcclefiamSr fingulos.vt exem-pla admirandæ liberationis Ecclefiæ , feunbsp;populi Ifrael confideret,amp; perpendat , firn ulqueinteritum regnorum mundi, quænbsp;conati funtdelere Ecclefiam,vthisexem-plisadmoniti,amp; ipfi Deo confidant, amp;au-- xiliumabipfopetantjamp;expeétent. Venite amp; videte] exhortatio eft, hoe eft, attendite, quafi dicat, diligenter confide-rate. opera Demint] hoe eft, admirandas defen fioncs fui populi, feu Ecclefiæ inter furoresnbsp;impiorum,qui delete Ecclefiamconanturnbsp;omnibus téporibus, ruinasimperiorum,nbsp;tyrannorum interitum , conferuationemnbsp;amp;inftaurationem coeleftis doftrinæ. Qjiipofuttdefolationesfuper terram'] hoc eft, defolaturamp;deuaftat tyrannosamp;hoftes Ecnbsp;clefiæ,amp; euertit eorum régna, vt Aegyptionbsp;rum,Chananæorum, Aflyriorum, Medo-rum, Græcorum, Romanorum, amp;aufe-rens bella,hoceftj viheens hoftes ac de-lens,amp; reftituenspacem Ecclefiæ, extin-dis tyrannis, vt Pharaone , Senacherib,nbsp;Herode j Dioclctiano, luliano, amp;alijs o-mnibus, ficut addit. IX. nbsp;nbsp;Arcum conter et onbsp;nbsp;nbsp;conf^tn- get arma, Çÿ currus comburet ign't. Eobanus. Prauaïidos arcus,^ acutas content hafiati Currus amp;celeres conerematignerotits^ |
Expofitio eft fumpta à bellicis inftrumê-tis, feu armis, quibus tyranni confidunt# indeléda Ecclefia, quse Dcusconfringitamp;nbsp;tollir . Relpexit autem ad hiftoriam libe-rationis populi ludaici ex Aegypto.pronbsp;quo pugnans Dominus protriuit currusnbsp;Pharaonis in mari, amp;confregirAegyprio-rum fcutaamp;arma, mifsis in cos horrendisnbsp;fulminibus, Exodi 14, Vacate nbsp;nbsp;^jidete, (juoniamj ego fam Deus nbsp;nbsp;nbsp;exaltabor gent'tbuSi nbsp;nbsp;nbsp;exaltahor ïnterr^' Exhortatio eft adtolerantiam efl'e cruci in hoc mundo, differt afixilium, amp;Iiberationem,vtcrefcatinnbsp;bis fides, accendatur inuocatio,nbsp;tio diuina fiat illuftrior, amp; potentia Pnbsp;m agis co nfpiciatur, cu m libérât defti^nbsp;omnibus humanispræfidijs. hoc eft, ceifate à trépidât*^ im modica, Sc dubitatione de auxilio- .'pnbsp;pedate liberationem promifl'am,iu’;'^nbsp;lud Efaiæ: înfilentio li fpe eritfortitnbsp;veftra. Videte] ideft,pcrpenclite,cog‘^^^,nbsp;quod ego fum Deus, hoc eft, qued d,’’nbsp;mnipotens, quipolTumvosliberare- ' jnbsp;promifsionem meam.amp;delerehoftc^nbsp;Ecclefiæ. Ideoqueexaltabor, hoc^’nbsp;lebrabor inter genres, quaruni d'X/ fj/nbsp;uertentur ad verum Déum, diuinisnbsp;rionibus populimei, agnofeenresnbsp;potentiam, amp; præfentiam in Ecclefi^.^pinbsp;dam intelligunt hanc apoftrophennbsp;ad tyrannos amp; perfecutores Eccle^gt; *1nbsp;moneat vt definant à perfecutione ’ pnbsp;confiderent præfentiam Dei,eiusq“^“nbsp;natcftimoniafeuexempla. ƒ. Epiphonema. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Dominus exercituum feufajeeptor noßer Deusnbsp;Addit verfum præcedentemnbsp;Epiphonema totius P/aImi,quodnbsp;rationem defenfionis amp; liberation^nbsp;cleSix, exhortarionisdeexpedandöf^.nbsp;xilio diuino,fumpta à Dei potentia amp; P^^f;nbsp;fentiain Ecclefia. Ita enim argument^nbsp;Deus exercituum nobifeu eft, hoc eft’nbsp;bellator eft potentifsimus, cui 5.nbsp;turarefiftcrepoteft,iuuatamp; defendftnbsp;Ergo nos certo defender,nbsp;hoftibus, eique confidere in |
IN PSALMVM DAVIDIS XLVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aoj
dite mantbliSi mbtlate T)eo in 'uo ce exultnttonü.
_ , nbsp;nbsp;nbsp;~ «A ».anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T XV*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
pcricuUs amp; perfecutionibus debemus ,amp; «xpeftare opportunum auxilium. Poëtanbsp;ita vertit;
4«xifio nabis Deus eUfortißimtu enini
Tiempore,qui Deus est magne latobe tibf.
Item ;
C4«p Dfo c«rtf noflra ell, virtute petenti ^fexiliinÿbUeSl Deus omnipotens.nbsp;ÎSALMVS XLVn.,
Titulus duplex.
t, A J
® prïcincndum Pfalmus filiorum Vi^'-
Chore cantus: de vtro-
^RGVMENTrM.
Portât populi ludaici attinet,
templum recènsæ-attinet fçsdçf-'^'^^hrifti, quem præfigurabatarcanbsp;ipfeSj?’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ exhortaturSc
^ona i r'”®” Dauid, amp; fub corum per-fiani’^æ.^hdftus, Apoftoli eius,Eccle-lcbre?^’’’'^^^^amenti, vt agnofeant amp; cc-exhibitum, regem fpiri-^Verii ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc omnipotentem Deû,
diabolo,ab-morte,triumphali amp;glo-m cœîû,amp; regnum in ®îcrnum,inquo fubditis luis,hocnbsp;bop7lt;lentibüs Euangelio, donat æternanbsp;Vocçj^'’?æfernam,amp;Ectlefiam colligit pernbsp;jj -^angeiij, dato fpirirufando,cam-têtijJ ^’idit, amp; confei uat, diuinafua po-dextram çterni patris,con-t fetinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporales, tyrannos, amp;
’ pcccatum, dia-Suntautem Huatuor.
llt;fexhortationis.
3- jj ^’Qfieseius quatuor.
’’Cgçj^ amp;c confolatio de vocatio-^Pfitiç-^'” ’ intcrillas quoque regum
i. 'Propoßtio exhortatianit.
Agentes)
Lutherus verrit: ^tobcFrt rttit bfttöett «l-levJltfec/vnno iault;l;çet(5ottmtt fcJlK^ert*
Hefliis.
Editefefiiu» populi noua gaudiaplaußi, ^quot;etajjgrattßca iubila voce fanent.
Propofitioeftexhortationis,quahorta-tur ad gratiarû àâionem, amp;ipiritualeni 1« titiatn conceptam, primùm exintroduâi-one arcs faderis in templum. Deinde ex-hibitionc Mefsiæ,amp; beneficijs eins,amp; regno ipirituali St æterno.
Plaudite manibus] hoc cft, oftendite Istiti-am mentis vedrs complofione manuum.
Et voce exultationü] hoc eft, verbis amp; inftru mentismuficis: nam duobiisprscipuèlæ-titiam mentis oftendimus,geftibus amp; voce feu verbis. Deo jvero amp; ætcrno.condito*nbsp;ri,amp;’ conferuatori rerum omnium ciusqînbsp;filio coæternojpromiflb olim,amp;iam exhi-bito Meisiæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
U. Rationespropoßtionitquatuor.
QjMniam Dominus excelfis, n terrtbtli5.,rex magnus 3 fuper 0-mnemterram-}.
Prima ratio propofitionis,fumptaàdc-feriptione periôns Mcfsiæ, quis amp; qiialia fitjlehoua, hoc eft, verus amp;ærernusDeus,nbsp;excelfus,terribilis,amp;rexmagnus,quidominbsp;natur fuper omnein terram, ergo meritonbsp;Ecclefia lætatur de tanto fuo rege,5r agit il-li meritô gracias, pro regno conftituto, amp;nbsp;æternis beneficijs, reconciliationc cumnbsp;Dco.remifsione pcccatorum, defenfionenbsp;contra hoftes, amp; donatione vitæ æternaî,nbsp;ad quâ lætitiam hortatur amp; D. Paulus adnbsp;Philip 4. inquiens.In Domino fempergaunbsp;dete. Item regnum Dei eft, iuftitia, pax, amp;nbsp;gaudium in ipiritii fando. Tribuunturnbsp;autem Mcfsiæ infignia epitheta quatuor,nbsp;quibus dilcernitur àcreaturis amp; monar-chisfeu regibushuiusmundi.
1. nbsp;Iehoua,quæappellatio conipetit tan-tùm veto amp; æterno Deo, conditori amp; con-feniarori omnium rerum.Non igiturMef*nbsp;fiastantùm eft verushomo, fed etiam verus,«ternus,amp; omnipotens Deus.
2. nbsp;nbsp;Excelfus , quæ vox feu appellationbsp;dupliciter accipitur, abfolutè,quatenusnbsp;cxaltatus eft, ita vt fedeat nunc, ctiatnnbsp;fccundum humanam naturam, ad dexte-
ram ster-r
-ocr page 216-LVC. LO S S II
cob amp; cæteris Patriarchis, Genefîs
De qua hæreditate amp; benediâione prscJ' puè gauifus amp; gloriatus eft lacob Patriar-cha,amp;gloriatur meritô Ecclefia,omnibusnbsp;temporibuSjGolleôa ex Iudæisamp; gentibus-abæternoexgratiaamp;jgratuitabonbsp;nitatc, non ex mentis noftris,infilio,ante'nbsp;quam iacerentur fundamenta mundi,nbsp;Ephefios I. capite. Et 2. Gratia eftisfetu^t*nbsp;perfidem,idque nonexyobis,Dei donu'”nbsp;eft, ne quis glorietur.
Baredttatent] hoc eft, populum qui fit res omnium bonorum Mefsiæ.
Magnificentiam lacob^ hoc eft, fplendote amp; gloriam,dc quo lacob. i. Ecclefiagjot’?^nbsp;tur. Quam dilexit'] Aliter, quem düe-^’’nbsp;fcilicct lacob. Dilexit} Deus, cxaudiens,t“nbsp;uans,amp; Überaus eum.
^ßendit Deus in iubilo, minus m njoce tubamp;.
(^larta ratio fumptaab afccnfioneCb fti incoelum,in quatanquam potnp^nbsp;umphali, captiuos duxit hoftesnbsp;fuæ,eamqueliberauit, amp; confortentnbsp;æternæ fuægloriæ.afcendens cumnbsp;diiie Patriarcharum, Regum, Prop^ jnbsp;rum,amp;piorum veteris teftamenti-Pfalmo ô8.dicitur:Afcendiftiin^tu®^pnbsp;pifti captiuitatem, accepifti donainhn .nbsp;nibus. Refpexit autem ad pompantnbsp;ùmphalem, in qua militesnbsp;tulaban tur viâori vocibus, amp; tubis,nbsp;élis hoftibus, amp;c. Quantum adhii 0nbsp;populiludaici attinet, iutelligiturv jj.nbsp;vt fiiprà diélum eft, delætitia, quamnbsp;deintroduélaarca fœderis in temp Ujnbsp;domum ædificatam à Salomqne^nbsp;lubilumdiciturgaudium metra ’nbsp;nbsp;nbsp;(j,
eft,quod tantùm elt conceptum m a deimmenfobono,vt efferrivcr isnnbsp;at.-intelligitur autem gaudmm an^nbsp;rum,amp; comitum Chrifti,patnarchatnbsp;regum, amp; Prophetarum, amp;:c vnacunbsp;afcendentiumincœlum, Aôorumr Jnbsp;l«,.«r»k]Rerpe,itamp;adrab»£(. ¦nbsp;fonantibus Icricho occupata eft, lonbsp;ficutinquit Eobanus :
Hzf rex uen armü, verbo rame»
EtveteremßräruntHierti.l)tt
i Cultut Eedefiaiagnitio (^ celebratit mediatoris pl-
PfiU,teDeonofiro,ffillgt;“’' lffillttereginoßro,pßU^^^‘^^^^.^^
204 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA,
ram ætcrni patris, eadem ciini ipfo maie-ftateamp; gloria,Dominusviuorum amp;mor-tuorurn, iuxta illud Matth. 28. Data cft mi-hiomnis poteftas in cœlo amp; in terra. Et relatiuè, quantum ad Ecclefiam attinet,nbsp;in qua ita exaltatuseft,vtipfum foluma-gnofcat, inuocet, amp; celebret,præferens eunbsp;omnibus creaturis amp; regibus, ab eofolonbsp;petens amp; expeélans bona neceflaria amp; cor-pori amp; animæ.
3. nbsp;Terribilisdæmonibusamp;tyrannis, fèiinbsp;perfecutoribus Ecclefiæ fuæ , quos in hacnbsp;vitatcrrct, incufsis eorum animis horribi-libus pauoribus,amp; poft banc vitam abijcietnbsp;in æternoscruciatus, cum diabolis,credennbsp;tibusautcmeftexpeétatusamp;fauftus,humanbsp;nusamp;benignus.
4. nbsp;Rex magnus fuper omnem terram,nbsp;hoc eft, rex regum, amp; Dominus dominan-tium,quæ appellatio difcernit rcgnum Mefnbsp;fiæ extendensfeper vniuerfum mundum,nbsp;à monarchijs amp;regnis cæteris, quorumnbsp;nullum fe pertotumorbem terrarum ex-tendit, vt monarchia Romanorum tan-tùm vfquc ad Euphratem fluuium Per-fîdis.
11L nbsp;nbsp;Subtecit popjilos nohis^^gen-
teifabpedibusnofirü.
Secunda ratio Igtitiæ gratiarum aâio-nis,abobedientiagentium præftita Euan-gelio feu prædicationi Apoftolorum,qui hïcloqui reétè intelliguntur, non ludæi,nbsp;quibusgenres fubieâæ nunquam fuerunt.nbsp;Ergoamp; Pfalmustotus de regno Mefsiæ amp;nbsp;minifterio Euangelij, quod effica.x eft innbsp;conuertendis gentibus, amp; colligenda Ec-clefia omnibus teniporibus,præcipuè in-telligendus.eftjuon de regno politico Meftnbsp;fiæ,vtfomniant ludæi,
Subiecit} ftilicetDominus, nobis Apo-ftolis.
Sub pedibusnoHrif'] hoc eft, vt obedirent prædicationi noftræfeu voci Euangelii,iu-xta illud Efaiæ j2. Quam fpeciofi pedesnbsp;annunciantium pacem , annunciantiumnbsp;bona.
1111. nbsp;nbsp;Elegit nos hiireditntem
mägn^centtam lacob dilextt. Sela.
Tertiaratio gratiarum alt;ftionis,amp; lætitiæ ipiritualis, colleélio Ecclefiæ feu hæreditasnbsp;vitææternæ,peramp;propterpromiflum be-nediâum fernen, hoc eft, Mefsiara, ipfî 1^quot;
-ocr page 217-IN PSALMVM DAVIDIS XLVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205
|
VII. Qw)niiirfLs rex omnù terramp; . PfiUitefaptenter. |
Deinde cfle vniuerfalcnij quia vocat, recipit amp;faluatpariteromnes agentes pœni-tentiam, amp; confugicntes ad Mediatoren!. |
|
Repetit exhortationem adgratiarum a-lt;^gt;onem,amp;celebrationem Dei amp; Mefsis, régis, quæ confiât fpirituali amp; fapienti pfal-nrodia,quæfitin veraagnitione Dei,amp; Me-diatoris,inverafideamp;bonaconfcientia,nónbsp;tantùm externis rebus amp; vocibus, quas tarnen amp;ipfa5 Deus approbat, ijsque deledanbsp;rur, ficut Angeli in natiuitate Chrifti ca-niint : Gloria Deo in excelfis. Lucs 2, , Repetitio verbi pfallcdi fignificat requi-riincelebratióeDei amp;beneficiorum eius, äfdentem motum animorum, amp; attentio-ne lingua cantet,mens autem pere-Sbnetur.dequa pfalmodiaamp;cultu inquitnbsp;Ghriftus Matth. 15. Hic populus labijs menbsp;quot;onorat, cor autem eorum longe à me eft.nbsp;Addit autem rationem exhortationis à pernbsp;gt;onaDei,Mefsiæ,hoc eft,potentiaamp;dorni-’^ätionein vniuerfo terrarum orbe,amp;iubetnbsp;Kallerefapienter,hoc eft,in veraagnitionenbsp;^efsiæ, amp; veris motibus accenfis in corde,nbsp;afpiritu fanfto,timoré Dei,fiducia,dile-’¦qone ÔC bona confcientia,iuxta illud Ioannbsp;¦dsq, Veros adoratores in fpiritu adorarenbsp;oportet. ; frudenter'i Lutherus : Jtobfingct •btn HftgUebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnn im pteo tgen o«6 tyo tt ’quot;«Hct^banöek/ vnntgt; txnvJuff bk/be/ nte^t rrnbw fcbvei'e.vnrtt» wte tgt;i« wttoc»nbsp;pveotget t bte tgt;«nbsp;‘‘r»enw«8fteï)ônlt;fct.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ?. De rawfiflBe Gfn««»! ad regnum Meßia es“ foctetatent riw lt;«' teruit- Vn Deus fuper omne^ Gentei Deus fedet ßsper fan-ßdemßiamj. Q^artus locus feu doftrina, de vocatio-’'eGentiuin ad regnum Mefsiæj extendens fepetvniuerfum terrarum orbem,coluge-dsEcclcfum voceEuangelij, amp; conferuan-tiseatn diuinapotentia, in hum ano gene-yegt;pofteaquàm afceiidit in ccelum, fedensnbsp;iatnaddextrâæterni patris, verus amp; omni-potens Deus,vbiq; præfens amp; efficax,etiamnbsp;^üxtahumanam naturam. Monetauteyo-catioGentium duo. Primùm promusio-gratis elfc gratuitam, qua vocanturnbsp;Gentes idolatræ amp; contaminatæ fceleribusnbsp;peccatis omnis generis. |
id eft, regnat amp; dominatur,col-ligens ex Gentibus Ecclefiam per minifte-rium feu vocem Legis amp;Euangelij. Super/edem fuam fanetam'] id eft, Ecclefiam vocatam amp; feleâam ex toto humano ge-nere,ad vitani sternam, militantem adnucnbsp;in hac vita contra mundum,diabolum ,amp;nbsp;carnem ,quam fandificat, dato fpiritu fan-do, amp;remifsispeccatis. Principespopular um con^e- i x. gati funt cum populo Dei Abra-‘nbsp;ham,quoniam Deus d(cutis ter-rA njehementer eleuatus ef, Expofitio eft prscedentis verfus, de vo-catione Gentium,docens Deum non fb-lùm elegiffe amp; vocare ad cognitionem Eu-angelij amp; focietatem vitæ sterns, homines inter Gentes contemptos,ignobiles amp; paunbsp;nbsp;nbsp;• peres, fed etiam principes ac reges, quos feuta terrs vocat, id eft, defenfores amp; pro-tedores Ecclefis,pacis amp; difciplins,vt col-ligi pofsit Ecclefia, amp;: habeat hofpitia. Vn-de Efaias reges vocat nutritores Ecclefis,amp;nbsp;reginas nutrices. Principespopulorum^ hoc eft, potentes, di-uites amp; fapientes m ulti inter Gentes. Per vocem Euangelij vo-cati. Lutherusvertit: ÎJÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»nterbe« (Ic» «»ch nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r«» • Cum populo Bei Abraham] .i. Cam ludsis colétibus verum amp; sternum Deum, quemnbsp;Abraham coluit, amp; qui Abraham vocauit,nbsp;défendit, eiq; promifsionem de Mefsiade-dit,Genefis22.amp; promifitfeforeDeum i-pfius,amp; feminis eius. Gene. 17. A fcutüterra]hoce{i, principibus,amp;regibus, qui funt quafi fcuta,quibus corpus de-fendimus,amp; tela propulfàmus. Deus] id eft,verus amp; çternus Deus, relido cultuidolorum. Ekuatus efi] hoc eft, celebratus agnitionc amp; inuocatione,verisq; cultibus. S^VAE s TI O. Quomodo Deus pater amp; Mefsias dicun-tur hïc regnaturos fuper Gentes, hoc cft,re gere eas, amp; conferuare, cùm femper anteanbsp;cas gubernarint amp; conferuarint. S |
|
ïoö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. RESPONSro. Relpondeo per diftinftionem duplicis aöionis Dei : generalis, quo femper adeftnbsp;creaturis fuis omnibus, eas gubernans,amp;nbsp;conferuans,iuxta veterem verficulum : Enterprafenrer Deus htc amp; vbi^ potenter. Et aftionis Ipecialis, qua Deus amp; MeC-fias Ecclefiam non folùm conferuant,amp;re-gunt corpora amp; facultates piorum, fed e-tiam accenduntin illis motus per Ipiritum fanlt;Sum,fibiplacentes, amp; inchoant in eisnbsp;nouam lucem, fapientiam, iuftitiam, amp; vi--tam æternam, de quaaftione, gubernatio-neamp; regno Deiamp;Mefsiæ, fedentis iam innbsp;Humana natura glorificata ad dextram x-terni Patris, hic Pfalmus loquitur, quod feinbsp;licet regnat fuper Gentes, vocans eas ad fo-cietatem Ecclefiæ, feu populiDei Abrahä,nbsp;fandificans eas ipiritu laiido, amp; donans x-terna luce amp; vita æterna. luxta illud ad Ro-man.3. An ludæorum Deus tantum ? an nonbsp;amp; Gentium ? certe amp; Geqtium. Item adnbsp;Galatas 3. Non eft Iudæus,neque Græcus,nbsp;omnesvos vnûcftis in ChriftoIefu.Quodnbsp;fi VOS eftis Chrifti, igitur Abrahæ fernennbsp;eftis, amp; iuxta promifsionem hæredes. Denbsp;hac fpeciali gubernatione amp; vocatióe Gentium ad Ecclefiam,inquit amp;Chriftus loan-nis IO. Et alias ones habeo, qua: non funtnbsp;exhocouili : illas quoque oportet me ad-ducere, amp; vocem meam audient, amp; fiet v-numouilefvna Ecclefiaexiudæis amp; Gen-tibus^amp; vnus paftor (redemptor, mediator amp; faluator filius Dei, Mefsias, æternusnbsp;amp; verus rexamp;pontifcx Ecclefiæ. ) Verft 4. PSALMVS XLVIII. TITVLVS. Pfal m us cantici filiorum Chore, de quo vide Pfalm 042. ARGV UENTVM. AgitgratiasDauidin hoc quoque Pfal-mo Deo, pro ingenti amp; gratuito beneficio eledæ, conferuatæ amp; defenfe vrbis Hiero-folymæ contra reges amp; principes AfTyrios,nbsp;Aegyptios, amp; alios hoftes, qui fæpe conatinbsp;funt vrbem totam vnà cum verbo ipfi tra-dito,amp; cultibus, funditus delete, qui o-mnes turpiter femper coadi funt,prote-gente Deo, difeedere ab vrbe, amp; obfidio-flem relinquere. Deinde eftetiam gratiarum adio Ecclefiæ noui Teftamenti, quod amp; earn Deus im menfa mifericordia colligit, conferuat amp;nbsp;défendit, vfque adhæcnoftra tempora, Sc |
LVC. LOSSII vfqueadfinem mundi, contra hoftesamp;ty-rannos, qui omnibus temporibus, ficut Hierofolymam,oppugnant veram Ecclefiam , eamq; funditus, inftigante diabolo,nbsp;delete conantur: fed Deus earn mirabili-tertueturamp;défendit. Sunt autem partesnbsp;præcipuè quatuor.
I- Gratiarum aitio, amp; eelebra-tio Dei. dlda^niis Dominus laudabtlü ‘valde in ciuiSnteDi^nbsp;no^ri, in montepin£lo eius. Eoban us. Uagnus amp; eximio Dominos cumulandus ho-ttore, fita font noflro maniafact A Det. Propofitio eft gratiarum adionis,^^ lebrationisDei, Agite gratias Deo, eumvnbsp;celebrate, quod Hierofolymam fibinbsp;terisvrbibus omnibus totius orbis tetrnbsp;rum, elegit, quafi domicilium amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, federn, eique fe patefecit, amp; dedit prom ' fionesdemittendo Mefsia,amp; defenfion ’nbsp;inftituit certos cultus,edidicin ea'nbsp;randa opera, liberans earn Sc defen |
IN PSALMVM DAVIDIS XLVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207 contrahoftes, 8cZionmonte regiam con-templum, in quo præfens adeft, exaudit, amp; libérât inuocantes,reieftis cæ-tensGentibusamp; populis totius terræ : Si-cutamp;Ecclefiam omnibus teinporibus.cu-^sHierofolyma, mons Zion, amp; Templumnbsp;Hierofolymitanu typus amp; figura fuerunt. Magntü efl Domi/itis] hoe cft, fit magnus, niagnificècelebretur ab omnibus,propternbsp;JP^gnaamp;admirâda opera, patefadionemnbsp;Uh amp; defenfionem vrbis amp; ccelefiæ. fn ctuitateDei] hoc eft, Hierofolymaamp; ec-efia,quain Deus elegit, eiq; fe patefecit, edenspromifsionem demittendo Mefsia,nbsp;onanda per amp; propter ipfum remifsio -‘‘'^peccatorum amp;vitaæterna credentibus. I«monte fan£to fuo] hoc eft, Zione,in quo ^fxamp;regiafuit. ç^S^ncîüjid eft, quern fibi fandificauit, 8c ^gitpræcæteris montibus, 8c ex quo pro-adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangelij per Apoftolos vp k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exibit Lex, amp; Domini de Hierufalem. ltem,Mi-gææ4' Etfluent ad montera Zionoranes ®dtes,hoceft,Euangeliumfpargeturin-ûitn quot;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proniif- fparfura ac propagatum Pof • • Dftque hæc doétrina pro-li adeoq; totius Pfalmi,principa-efle Deum, qui fe patefecitnbsp;5*erufalem, amp; edidit proraifsionem denbsp;raifit, amp; ve-quocunque loco-iüjJ’^'^æhunc Deum verura amp; æternum,nbsp;Ki/amp;prômifsionem editam innbsp;lit^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnofcir,inuocat amp; co- oli’/^'’^5^one 8c fiducia Mefsiæ, promifsi ’^iam exhibit! redemptoris. ^^rrnofiis ramw-gt;^ terramp; (eft) mons Zion3 ^^,^^teribus Aquilonis (fita eft)nbsp;(Hierufalem) régis ma- . 'mpalatijs ^(^ognoßitur 3 (^ubdt^ßßt re-,(Defenfor,amp; protcólor Ec-’leuciuitatis Hierofolymæ.) Ari J’ |
vrbis Hierofolyrascj P Um ab eius amœnitatc amp; fitu,amp; no-titia amp;cultu veri Dei,cxaudientis 8c libe—nbsp;rantis earn amp; ecclefiam, cuius, vt fiepe dici—nbsp;tur,Hierofolyma,mons Zion,amp; Templumnbsp;typus fuerunt. 'Formofus ramus'] feu furculus, eft mons Zion,amp; quafi nympha fpeciofa,proferens bal famum, vnguentum odoratiftimum amp;prenbsp;ciofum, quod donum peculiare fuit Pale-ftinæ, fanans vulnera, ficutdoftrina Euan-geli j,quod ex Zion prodijt ad Gentes,fanacnbsp;vulnera mentiura fautiarum ,cognitionenbsp;peccatorum per Legem, confolatur amp; re-ficit, lætificat fua amœnitatc amp; balfamo,nbsp;item promifsione Euangelij, de placatonbsp;DeOjvniuerfie terræ Palçftinæ, item totiusnbsp;mundigaudium eft monsZion, ad quernnbsp;confluxerunt Gentes. In later'tbiis Acjuilenis] hoc eft, qux ciuitas fitafuit ad radices montis Zion,verfus A-quilonem, hoc eft, Septentrionem. Detis inpalatÿs] Commendatio à ftudio notitiæveri Dei, quæ fumma amp; præcipuanbsp;laus eftpolitiarum amp; imperiorum,nofl'e amp;nbsp;colere verura amp; æternum Deura, agnitio-ne amp; fiducia Mediatoris, defendentis amp; li-berantis Ecclefiam, cuius ipfe Deus folusnbsp;eft refugium amp;faluator. AESTI O, Quod eft diferimeninterveram Ecclefiam amp; alias religionesamp; fedas, vt Maho-metiftas amp; ludæos præfentes,qui ctiam gio riantur fc verura Deum agnofeere amp; in-uocare fabricatorem amp; redorera mundi,nbsp;eumq; colere iuxtaiudicium amp; diferimennbsp;honeftorum amp; turpiura ? TESPONSIO. Triplex eft diferimen, diligenter omnibus cogitandum. I. Non agnofeunt neque inuocant tres perfonasdiuinitatis oMo»lt;rwtzs, hoc eft, co-elTentiales, Pattern, Filium amp; Spiritum fannbsp;dura. Ideo non verura Deum inuocât,necnbsp;faluantur, quia, vt inquit filius Dei, Quinbsp;non honorât Filium,non honorât Pattern.nbsp;Item, Nemo venit ad pattern nil! per me. 3. Non obediunt Deo iuxta integram Le gem, quia non colunt vnum amp; verum Deum, fed fingunt fibi multa numina contranbsp;primum præceptum , Non habebis Deosnbsp;alienos. Item indulgent tetris amp; vagis li-bidinibus contrafextum præceptum,Nortnbsp;raœchaberis, amp;c. S i |
îo8
ANNOTAT. L V C. LOSSIÎ
|
3. Carciit nocitia promifsionis Lu an g e-lijjde remif^ione peccatorù, vita æterna donanda gratis propter Mediatorens credentibus. i. ^^atiogratiarum4^^ioni^. nii. Quonïam ecce Regamp;s terrA congregatefî4gt;nt, conuenerunt innbsp;^narnj).
c ont Hr batefùnt :,commotiJun/Lgt;.
dolores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parturientü.
Ratio cftgratiarum aâionis altera,furri- • pta à pertumatione ôc confnfione regum ac principum Aflyriorum, Aegyptiorum,nbsp;amp;aliarum Gentium, qui ab Hierofolyma,nbsp;defendente Deo.turpiter fæpe repulfi funt,nbsp;vt Sennacherib,Efaiç 37. occifisin illius ex-ercitu centum oélogintaquinquemillibusnbsp;ab Angelo. Itaamp; Ecclefia omnibus tempo-ribus defenfa eft amp; liberata tandem, repul-fis amp; extinâis tyrannis, vt Decio, Valente^nbsp;Diocletiano, Maxentio, Iuliano, amp;c. In-telligituretiam conturbatioamp;commotionbsp;Ipiritualisregum, quorum alij perturban-turamp;commouenturadfalutcm,credentesnbsp;Euangelio,alijadinterituin,.quinon con-uertunturadDeum. Quontam e(ci 'Keges terrA congregatifunt'] Lu-therus vertit : îsenn ftbc/^ômgcfttto vers fcmkt/îc. ©4» tjî/Âônigc bßben »or Oifevnbsp;©tott mamp;fieh ctfebreefen/ »nïgt; offt mit feb««*nbsp;ôenôcitonjtï’bctt. Vtparturientis] Amplificatio eft doloris amp;pGrturbationis, fumptaàdoloribuspar-turientiû,qui funtacutifsimi:vndeamp;Chri-ftus dolo res St triftitiam Ecclefia: illis comparât, Ioann.16. Jn venta Orientait] Similitudine oftendit interitum hoftium talem futurum, qua-lis eft nauium quævcnto Orientali vehe-mentiScimpetuofoEuro confringuntur.nbsp;Nam ira Vataba lu s verfum reddidit : Qualînbsp;ventoOrientali, qui conteritnauesThar-fis, difsipati fu nt (reges. |
Naues Tharfis vocat regiones, qua mer ces, vt aurû, argentu, ex 1 harfo adueliunt,nbsp;regione Afiæ Cilicia, in quaTliarfuseliraenbsp;tropolis, patria diui Pauli, diâaà plantanbsp;fuperiore parte pedis, quæ 7Try7(^Græcènbsp;dicitur. Vatabalus intelligit Inlulam in 0-ceano Occidentali, quæ fuit fub imperianbsp;regis Tyri, ad quam rex Salomon cù ipfiusnbsp;nauibus clalfem mifit, 3. Regum 10. Luth erus vbique vertit per vocem maris, vtE-Vlulare naues Tarfis, hoc eft,maris.nbsp;EtIonæi.CogitauitlonasfugcreinTarfis,nbsp;id eft, per mare. Quidam hic intelligentnbsp;Carthaginem feu Iunetum,ciuitarem Afri-cæ. Eft pluralis numeri,vtGadeis, Tralleis,nbsp;Syrteis. Nam Græcè Vatabalus feribit amp;«ƒ-ôws.Tharfisfilius fuitlouan,Hlij Noë,àquonbsp;Cilicia Tharfis appellata eft. S'tcut audtHtmttsßc ^otdtmHt in ciattateiDom 'tnt exerc 'ttHism,nbsp;incÏHttateDei noilri-Dctssfisn-dautt eam tn Aternwn-i. Sela. Afieueratio.de præfentia amp; defenfione Dei, exhibita Hierofolyma: amp; Ecclefîæ ànbsp;Deo,iuxta datam promifsionem, quæ eer-taamp;firmaeft,cùm fide accipitur,amp; expe-«ftatur auxilium amp; defenfio. S'tcüt audininuu] in promifsione Dei, àe auxilio amp; defenfione Dei,eamq; fide appr^nbsp;hendi m us, amp; expedauim us auxilium : Ao'nbsp;teceditenim fides, feu afl'enfus, amp; fcqujtutnbsp;experientia, iuxta illud : Nifi credideritis.nbsp;non intelligetis.Inphilofophiacontraprf'nbsp;cedit experientia,quacognofcimusignen’nbsp;eifecalidum. Vidimus] Experti fumus reipfà præfen«' am Dei, Se auxilium in defendendaHierofolyma amp; Ecclefia. In ciuitate Doininiexcrcituum] id eft,in Hie-rufalem, quam Dominus, veruspugnato5 défendit amp; liberapit. Quià igitur eft DO'nbsp;minus exercituum,hoe eft,quot;omnipotentnbsp;poteft ccclefiam liberate,amp; quia eft mifert-cors amp; veraxin promifsionibus, etiâ vuft- Deinoflri] hoe eft, Qifi elegit nos ex tia, amp; défendit iuxta promifsionem. Repe*nbsp;titionc addita, verum Dcum, qui fe patere-*nbsp;cit patribus, difternit à numinibus conr-mentitijs Gentium. Deiu fundauit] hoe eft, Elegit, conftitn^*' amp; firmauit Hieroiblymam amp; Ecclefiam,nbsp;in ca ipfç reâè 32noicatur,inuoceturamp;'‘-'‘’* |
IN PSALMVM DAVIDIS XLVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ao^ Ecclefia fubiefta eft perfecutionibus ho-ftium,perpetuo precatur,vt deinceps de-fendatvtranque,amp; omnia in ipfa conférât beneficia, tum corporis tum animæ, quænbsp;nomine mifeticordiæ,phrafiHebraica,cô-pleâitur. ExpeffdWftó] luxtâ promifsiones, quævc-ræ,certæamp; efficacesfunt,etiamfî auxilium amp;liberatiodifferaturaliquandiu. Sic alibinbsp;inquitPrlt;^heta:Expelt;ftaDominum,amp;ve-niensvenietjNontardabiti Mifericordiam] Beneficia omnis generis, defenfionem amp; fuftentationem vitæ, re-miftionem peccatorum, iuftitiam amp; vitamnbsp;æternam, quæ dantur gratuita mifcricor-diaamp; bonitate Deijpromifia in Mediatore. Jn mediotempli fui] Id eft, in ecclcfia,eiusq; focietate, cui prçfentiam amp; auxilium fuumnbsp;promifit Deus omnibus temporibus, ficutnbsp;in templo Hierofolymitano præfens fuitnbsp;Deus, amp; exaudiuit vocantes. latur.Ergo manebit inæternum, ficut ipfe Deus eft æternus. Suntigitur loci huius vernbsp;fusfeudoftrinæj. DeveritatepromifsionumDei. 2. Affenfum feu fidem deberc præccdere experientiam. 3' DeftabilitateEcclefiæ. VoxSelaexplicataffeétum lætitiæ,amp; gra tiarum aftionem, de præfentiaamp; defenfio-ftabilitate Ecclefiæ, etiamfi frétant amp; conturbentur hoftes , iuxta illudnbsp;J^îdhæii6. Portæ inferorum non præuale-®taduerfus earn. OBIECTIO. ^iuitasHierofolyma fæpe tradita cft in J?^nushoftium,vtNabuchodonozor,An-‘*olt;:hi,Poinpgijj èc tandem Romanorum,nbsp;funditùs earn deuaftarunt,amp; Ecclefianbsp;^¦^nibus temporibus à Tyrannis impeti-“bamp;fubieâacft varijs periculis. a non eft vera promifsio Pfalmi de ^oïlitate Hicrufalem amp; Ecclefiæ, vbi in-: Deus fundauit eam in æternum. BESPONSIO. Puæfunt caufç,quantum adHierufalem ^inet, eut fæpe Jefejta eft, amp; nunefundi-“s deleta. Prior conditio obedientiæ,ficutnbsp;^«urPfalm.i32. lurauitDominusDauidnbsp;^J'^natem.fi euftodierint filij rui T eftamennbsp;Ce? teftimonia mea hæc quæ do-feculumnbsp;jj^^Dunt fuper fedem tuam. Quia igiturnbsp;fe?^°ediunt Deoludæi, fæpe punira eft,nbsp;^iberatatandem defenfa Hie- Pj ”5ftiturus erat,amp; paflurus Hierofôlymç. p^j^ne certum tempus conftitutum fuitnbsp;fjæïudaicæ vfque ad aduentum Mef-cxhibitOjcrucifixo Sc refufeitato, ad Ecclefiam to- ^lib' nbsp;nbsp;^y’^^’^norum, propter caufas qug ’^isT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reprefsis amp; extin- ornaturus eft æternâ *ä, amp; lætitia poft hanc vitam. Petifio defenßonis amp; aliorum bt-neficiorum. ^xßeHamus Deus mifertcor*nbsp;tuarn in medio templi tui.nbsp;amp;defenfio-lerofolymæ amp; Ecclefiæ* lam, quia |
Secundum nome tuum Deiu, x. fienbsp;nbsp;nbsp;laus tua in fines terrst^, iu- jlitia plena eft dexter a tua. Effeâusauxilij' amp; præfentiæDeiinEccle fia,agnitio eius nominis amp; celebratie. Secundum nomen tuumquot;] hoc eft, Sicut tua mifericordia,bonitas amp; veritas coghofeunnbsp;tur in toto orbe terrarum:Ita etiam omnesnbsp;te agnofeunt amp; celebrant, vera gratitudinenbsp;in toto orbe terrarum. lufiitia eß plena dexteratua]höceamp;,Omncs agnofeunt te efle iuftum,bencfacere bonis,amp; piinire malos, quam cognitionemnbsp;fequitur lætitia amp; eonfolatio mentium, fi-cut addit : LAtetur morts 2iion nbsp;nbsp;exut-^ xi. Zz?«/'filtA ludA i propter iudicia tua. EfFeétus cognitionis amp; fideide præfen-* tiaDei in Ecclefia, amp; apud fingulos, de quanbsp;lætitia concepta de bonitate Dei, inquitnbsp;D. Auguftinus: Tantum gaudebunr,quan-tum amabunt, tantum amabunt, quantum cognofeent. Nàm omnis affeftus oritur à notitia monftrante obieiftunr fine bo-mini, fide malu. Nam nulla, vt inquit Poè-ta,ignoti cupido eft. Agnitio igitur miferi.»nbsp;cordiæamp;bonitatisDei, caulä eft gratitu-*nbsp;dinis atque lætitiæ fpirituàlis. S 3 |
210
ANNOTAT. LVC. LO S SU
|
Mons Zion,amp; filiæ Iudæ,primùm funt ciuesamp;incoIæHierofoIymæ,amp; totius Pa-Icftinæ. Deinde totaEcclefia, eiusq; membra. Prfl/)fcr;«z/zfMf«lt;î]quiaiuftuses,defen-densiuftos,amp; puniens iniuftos,amp; mitigansnbsp;pœnas, atqueiram tuam non totam effun-dens in agentes pœnitentiam : Cæterùmnbsp;pro ijfdé accipiuntur, videlicet populo Deinbsp;eleftOjfeu credétibus inter ludæos amp; Gentes, vfque ad finem mundi. ' rludæà tribu ludæ filio lacob. Iudeæ,ficut quidam hîc legunt à re-Filiæ^' j Zion,amonte. ) Hierufalem , à ciuitatc metropoli C ludeæ. Filii,pro ÇAbraham') genies,*^ Ifraël ^patriarchis,ficutabnbsp;ftirpsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J f Abraham') dicitur verus amp; æter-Deus*^ Ifaac,amp; )gt;nus Deus, qui hisfepa L lacob, J tribus patefecitverbo amp; illuftribus teftimonijs, eisque promif-fionem dédit amp; renouauit, de mittendonbsp;Mefsia, Genef. 22.26.28. In femine tuo be-nedicentur omnes Gentes. 4. Exhortatio ad defendendam amp; conferuandam Hierufalem amp; E,ccleßam,vf^ ad finem mundi. xn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZiofiÇmontQm) comple5lïmmteam(^\ç,E\\amp;e--1cm) numerate turret euit. Addit exhortationem ad eines Hierofo-lymitanos amp; alios ludæos, habitantes in Pa * læftinaamp; Gentium regionibus,vtHierolo-lymam amp; montem Zion ipfi defendant,or-nent, amp; muniant, tanquàm federn Dei ele-öam,amp; fub horum typo, doâores, principes, populum,iuuentutem,adeoq; omnesnbsp;homines, vt Ecclefiam pro fua qui fq; voca-tione amp; loco,iuuet, exornet,muniatamp; cô-feruet,vtDeus in eareâc agnofcatur,inuo-cetur amp; celebretur,agnitione amp; fiducia Menbsp;diatorisfilij.
|
Circundate'\ hoc eft, corn unite vrbeinHiè rofolymam amp; Ecclefiam,confluentes ex 0-mnibus terræ partibus. Compleéliminï} id eft, amate amp; iuu3te,qui-buspoteftis officijs. '^utnerateturres'] hoc eft.confiderateorna tum,amp;potentiam Hierofolymæ amp; Eccle-fiæ, iuuante amp; defendence Deo. Ponite corda“ve^raad nittonem eùt^,nbsp;nbsp;nbsp;exaltate pala- tfa euis, ^t enarretü ea tnproge-me altera. Pontte corda'] hoc eft. Summa voluntate amp; ftudioadiuuate. id eft,confernationeni Hierofolymæ amp; Ecclefiæ. Exaltate palatia] hoc eft, çdificate domos, ædificia,politias,{cholas, coniientuspubl*'nbsp;cos. Vt enarretis] id eft, prædicetis,celebrcnbsp;tisDei beneficia ergaHierufalemamp;Eccle-fiam. In progenie altera] hoc eft, in pofteri-tate fecutura, amp; omni æternitate. Quod htcP)et4s fit Peut ftcrinamp;ternum.,ßfi mficulumfinbsp;cuit, tpfi reget nos, jîcut tuuenîtd-em. Addit cau/àmdefendcndæ, commitnbsp;mendæamp;conleruandæHierolblymænbsp;c e gt;ægt;''ideIicecquodDeusfiteiusrefugiûgt;nbsp;proteâoramp;defenfor. Si vtralisagnofcawcnbsp;ab omnibus. ^od hic Deus] verus Si æternus.Deus ni3' gmis, ficutinitio P/àlmi vocauit,quifep^'nbsp;terecit m Hierufalem, Sc dédit protnifiio'nbsp;nem de Mefsia. SitDeus ngfierin aternum] hoc e{i,dcfeofo^ otproteâor in hac vita,amp;dator æternf ipfe reget nos] id eft, defender Sc fadent^' bit deinceps toto vitæ rempote, ficurnbsp;timapnmisannis curam noftri gelsirgt;'^nbsp;qiioq; inomni vita nos reget amp;defeni^^f'nbsp;f^iemadmodû Ecclefiâ primùmnbsp;deinde quafi in iuuentnte conferuabicnbsp;defender, vfque in fcneâutem,ficutinq»'‘^nbsp;Chriftus .‘Ero vobi/cum vfq; adconfumi^^nbsp;tionem feculi.EtEQ1ix40.ipfeDeus, W Inbsp;adfeneâam ego ipfe, amp; vfque adeanos eg*’nbsp;portabo. Ira verrit Poëta; S»odfueritnobu Deushtcamp;fehu, amp; Tempore, quad fit adhuenofter amp;ipfi Uicnos aprimis feras deducet ad annos, Qualiter inßttui prima iuuentafallt. Qi^æ, fient diligentius educari i fou^'^^ folet a parentibus,ita Ecckfiam Deus, taigt;*nbsp;quaii* |
IN P S A LM VM DAVIDIS XLIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an
|
quàm pater filios renellos tuetnr, défendit, fouet amp;pafcit. ^pfire^et nos fient iuuentatem'] Luthe, vertit: ftï fâtet vne wieï»!« t'ugcnt / ifî/ gticOtg-hcf)/vntgt; p^nfftönrd?» tfoct oet gtirtöc« / wienbsp;t’îttcvvnï» mutter ctit finöt ouffjt'cbcn / uiebtnbsp;ô’ttbtncferwnîgt;fîo£Vme()Iev/îgt;Hrlt;bnbsp;ïWangttcibcnvnö wamp;vge«. rSALMVS XLIX. |
Tempus fcilicet breue, amp; cito deficiens. T‘am ‘ut^ilgus (^uam faperio- IL re^^fimulin ^num dtues pau- • Eobanus. Penipite hac omnes animù at^ auribiis aquiti Qwcuncpi incolttis terrea régna,viri Tarn deplebtfiat 'ij quam nobihtatefiuperbk Seu VOS paupertas,/eu comitenturopes; |
Titulus duplex.
'• Adpræcinendum filiorum Choræ, Pfaltnus.
ViäoriPfalmus,feu canticum Chore, ne quitus fyp,.^,
^RGTAlENrrM.
.Kalmus eft monitorius amp; cofolatorius. ^ammonetineoProphetaprimùm diui-^es, ne confidant in opibus huius mundinbsp;^nçertisamp;momentaneiSjperquasàmortenbsp;^tnfernoliberari non pofsint,licut docetnbsp;^^Perientia communis,amp; teftatur exem-t’î'ttndiuitisepulonis. Deinde confolaturnbsp;I”t)s,adeoq;totamEcclefiam, pauperes amp;nbsp;^ttmnofosinhac vita,ne proprer inopiamnbsp;j eontemptumfui indignentur, amp; olfenßnbsp;’^piorum opibus,gloria,potentiaamp;volu-P^atibus deficiant ipfi à Deo , quod poftnbsp;^ttcvitam liberabunturab omnibus æru-^tiis,amp; ornabunturæterna gloria amp; læti-Aficut Lazarus amp; Martyres, Apoftoli amp;nbsp;t'teChriftus. Partes præcipuæ funt tres.
J Exordiumjqua excitât attentionem.
y. .'^ntithefis vitç impiorum,amp;piorum,amp; f*nfque diuerfi exitus vitæ.
. Confolatio Ecclefiæ amp; plorum paupe-K^ærumnoforum in hac vitaàcôfecu-ludicio amp; vita æterna.
Status Pfalmi eft duplex. Prio_r, Diuites ''confidantinopibus fuis. Ratio,quianbsp;^'b^care à morte non pof-cia^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indignenturaut defi-
fu propter inopiam amp; xrumnas inhacvita. Ratio, quiaab illis libera-nturpofthancvitam,amp; ornabuntur æ-v^'na lætitia in dulcifsima confuetudinenbsp;^'^Angelorum.
I. E X O R D I F M.
^udtte hize omnamp;s Gentc^jau percipïte omnes quï tnha-^tatis orbem-3.
Exordium eft, quoperApoftrophen al-loquitur om nés habitantes in orbe terra-rum, id eft, totum humanum genus, quod diftribuitinfummos amp; infimos,pauperesnbsp;amp; diuites,excitanseosomnes adeonfide-rationem diligentem eorum,quxdilt;fturusnbsp;eft, ab eorum dignitate amp; præftantia, videlicet de dilcrimine piorum amp; impiorum,nbsp;de futuro iufto iudicio inter vtrofque,amp; vita æterna, qua ornabuntnr poft hanc vitamnbsp;pi), abiecti amp; contempt! in hac vita morta-li,impij verb Sc diuites,amp; nobilesconfideanbsp;tes fuis opibus amp;potentia,amp; indulgentesnbsp;voluptatibuSjCum contemptu Deiamp;pro-ximi, vt Diues epulo, Lucæ 16. abijeientur *nbsp;cum diabolis in æternaspœnas.
Auribuspercipite'] hoc eft,diligenter atteh-dite,amp; cófiderate quæ diâurus fum,om ni-busadfalutem neceflaria, de iudicio futu-ro,amp; vitaçterna.
Vulgus'] In Hebræo eft, filij hominö,quos vocat humiles amp; abiedf os.
Superiores] In Hebræo,filij viri,id eft,fum-miamp; excellentes, quiviriappellatione ve-niunt, vt Ioan. i. Non qui ex voluntate viri* fed ex Deo nati funt.
Os meum locpideturfaptentia, n h’ medttatio cordis metprudeüam^
Inclmabo in parabola aurem nil; meam^aperiammPfaltertoAni-^nbsp;gma meuTTLa.
Propofitio admonitionis feu exhorta-tioniSjfrâditurum fe doftrinam incógni-tamhumanærationi, omnibus tarnen ne-celTariam ad falutem æternam, de futuro iudicio amp;vita æterna. Nam hanc doâri-nam feu admonitionem vocat parabolamnbsp;ôcænigma ignotum omnibus, fed reuela-tum tantum in Dei verbo, earn que dodri-nam inquit fe aperturum in Pfalterio, quonbsp;Pfalmosdecantare feu ludere foiebat Da-=nbsp;uid, amp; pfallendos in templo inftituit.
S ft
-ocr page 224-LVC. LOSSII prater non redimendonbsp;met qïienqt4'am non dahit Deonbsp;placattonem(uam.
Lutherus:Äan Oocb lt;in bi«o«rmeiit(S(t9 tdSfen/nod) (Hotte i'emanb verf« ttcn. Poëta-C«/« tarnen hincfratrem frater nen hberct vll«sgt;nbsp;iJecprecij quifrquam placet honore Deutii.
Ratio eft impiæ 8c inutilis confidentie impiorum diuitum amp;potenrum.(^iianionbsp;rituri funt tandem, amp; nc fraterquidcra, idnbsp;eft, charißimi, eos à morteredimere pof-funt,etiamficupiant, 8c plicateeisDeum,nbsp;ne moriantur.
Krater non redimendo redimet'] Metathefiseft feutranfpofitio negatiois vfitara Hebrxis,nbsp;pro, frater redimendo no redimet fratremnbsp;diuitcm à morte,quanto minus diuitiæ.Itînbsp;verfuiS. inHebræolelt;ritur:Non in mortenbsp;fuaaccipietomnia, pro,in morte fuanóac-cipiet quenquam,hoc €R,aufere[fccirni exnbsp;hac vita iuorum bonorum, moriturus.nbsp;_ P/acationemJid elf, AvTfop,hoc eß, ptf-cium redemptionis.
Qmaprectofa eP redemptio'f^'^^' anïmrzomit tere
lutberus : i)enn es PoßetfuaieUte feefeio
Etntmü efi anima prectofa redemptio, vt Perficerehaud vil» temperepofit homo,nbsp;Conßrmarrarionem à prxßanriaAv^f^nbsp;ptionisjanimxfeuvito:,^nbsp;morte, quad Deus poßulatnon opes,
aix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
O; Zög'«ef«ryrf/gt;te»ft4»/] Qu« pcrtincC ad notitiam return diuinatum,vt eft cognitie vefi Dei, promifsio de Mediatore, eiuf-quebeneficijs,de fide in ipfum,de iudicionbsp;futuro, amp;vita£eterna.
Aleditatio cordü'] hoc eft, quæ ego meditor
amp; cOgito, videlicet prudcntiam, quæ no-titià eft virtutû,amp;moderatio morum con-gruentium cum lege amp; voluntate Dei.
IncUnabo aurem meam ] Videlicet ad ftig-geftionem Spiritus làndi, quem cùm au-dieroloquentem inme,amp;intellexero,quæ Ioquitur,aperiam, quæ audiui, Ecclefîæ, amp;nbsp;toti humanogeneri, vtquæantca fueruntnbsp;quafiænigma, id eft, obicuraamp; ignora human^ rationi,aperte intelliganr, vt hanc adnbsp;monitionem de opibus,potentiahumana,nbsp;amp;voluptatibushuius vitæ, quæbonacadu-ca funt amp; incerta, nec liberare pofTunt ànbsp;morte. Ideo diuites amp; potentes non funtnbsp;timendi ; Quia nocerepijs amp;eripere vitamnbsp;nonpoftuntjDeonoJentc.
2. Peprehenfro feaadmonittoad diuites efr potentes, ne confidant fûts opibtts efrpotentia,feu Anti-thefis vitavtrOrumijj ô'interi-
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus difiaris.
v- Curtimeboindtemalajquan do imquètas conculcantium menbsp;circundabit me
Propoßtio eïl, quaprimàm taxatopidé-torum ßduciam in opes amp;potentiam per-iequentiumpios. Deinde coniblatur pios abimpiorum diuitumintérim 8c morte, ànbsp;qua per opes liberare non po{runt,{icut vernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______
furO. repetit banc conro}ationé,inquiensi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptionis, ànimx feu vitie,^
Netimaerîs, cùm dînes faâp fuerithomo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quad Deus poßulatnon opes, np'’
Iniquitas].i.iniquiconculcantes me,reu potentiam, nongratiam fratrumautairU' qui cupiunt me conculcare, circundantes eorum, quorû nullo Deusmouetiir, vt vdnbsp;me vndique, ne vfquam euadâ. ExHebrxo conCeruet,vellongiorem donetvitam, fednbsp;legitur, iniquitas calcaneorum meorum, îytron, feuprecium ellpalsio 8c mors fhinbsp;, quod alij vertunt, fupplantatorum, alij in p^îsquaà morte xterna liberati fumiis,itnbsp;iidiatorum, 8c tribuunthxc verba, hcut8c quot;lt;^tPpres mortis corporalis non fentimiis,nbsp;Vatabalus, Chriflo, vt qui in toto Pfàimo Jicut mquit Chridusloann. 8. Amen diconbsp;loquatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vobis,Siquisfermonemeumreruabit,amp;t.
Prior pars Antitheßos, Impius diues tandem peri~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igttur argumétatur : Animx feu vitxrC'
bircùmnonputabit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demptîo ettprecijimmenri. Ergo neq;di'
Çf tn mMtudine dtudtartttTD te{iaturexempIumEpuIontsLuc.i8.amp;pgt;' /quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minisdiuitis, Luc.I2. ExHebrxovertit va
JttarUAngtorda/ydUr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tabalas tErdednerin reculam, rcilicet,lrâ- /
Deicriptioimpiotum diuitum,quicon- ter eripere fratrem à morte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Aliter: VirtuteCa^f fottitudinc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
^fùbïlantiagloriantur,hoced,iddiaiît fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(putet fenô vifurum)1
^Pn^emneates alios. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AUKrs I
-ocr page 225-IN PSALMVM DAVIDIS XLIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;213
Miter, foueam feufepulchrum, in quo co-putrefcet. Lutherus : lt;!gt;b cv ««cbgletcb lartgt; g« Ub«t/ wntgt; où gvubc nfditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poëta :
Ciinij)liires et'tamfi viuere detur in annoi, î^îcc videaf viuofaita fipiilchra fibi.
Qw)nïam ^idebit e^ubd fap^-tntcd monantur i çÿ fimul tnfi-^ïem (ƒQuitus pereant i reltn quant altenù dtuttias^as.
Confirmatio ab experientia quotidia-’’2,pariteromnes ntorituroseflë,amp; doétos ^indoftos, pauperes Sc diuites,fient in-HiitpoëtaHoratius:
^‘'^idamors acjuopulfatpede pauperum tlt;tber-^f^Uin^turres.
ItetnOdaxq.lib.a.
Qtticttnque tm£
^'‘^uiganda (aquafiy,gta )Jtue regeigt; ^^iiginopes erimui coluni.
Et Satyr. 6. lib. 2. Neqtte vllo efi
gt;nagnoautparuo leti
. . e inutili diuitiarum ftudio inquit fu-^[,^'^falm.39.Eheuquàmficutvnibraper-^onxo, amp; quàm vanè foliciti fuut, ignorâtquis fit eacógregaturus.nbsp;bloc eß cor eora,qU'oddomt4^nbsp;fint perpetuA,nbsp;nbsp;habitat loes
a progente inprogeniern^ ^^omen eoram ßt tüa^lreßi~nbsp;^^'^^erram.
feu reprehenfio perfuafionis hp amp;irritæ impiorutn diuituæ, per--^osfevidhuros, adificia nianiura, amp; no-æternû apud pofteros : quænbsp;tienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inanis,teftatur e.xpc-
J.Ç nbsp;nbsp;nbsp;in potentifsimis regnis, vrbibus amp;
ætatiim, Alexädro amp;alijs. opes non liberentA morte, præternbsp;teftatur Horat. libr. epift. 2.
^^undiacumparttif non exorabilü aura.
VçpExHebræo, Hæc interiora, ly J^fima.i.hoc cogitant intimo animo.nbsp;'îüAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E). Chry foftomus : Homo
fgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morte ifta memoria,
'^storqueris,amp; vbi non es laudaris. *’”*'*’
*^’^S«rcbled)t/B»nocc/ gcfinOc/ic.
flloTum lUuSire] id eft, fperant no-
mcnfuüm manfurum apudpofteros,amp;o-mniæternitate Hæc Ipes impiorum quia fallax eft, addit Propheta:
• Sedhomo in honore non dura xn. bitifimtlisßaclus eß turnet ö, quamp;nbsp;intereunt.
In honore'] .i. magnificentia, opulétia fua, potentiaamp; voluptatibus, quas Iblas feftan-tur impij,amp; earum inftrumenta,ficut iu-mentatanrùm quæruntpabuiafeuviâum,nbsp;non cxpetiit æterna bona,vnde inqiut,Ho-minem fimilem faftum iumétisfeubrutis,nbsp;carétibus ratione feuintelleftu. Lutherus ;
fold^cv »troe/ 53ß8 tfl/ got »nO ebve.
Hamp;c eß ^ia idorum 3 cumƒ? xiii ßultitia^pofleri tarnen eoru orenbsp;ßuo laudabunt. Sela.
l'ia] hoc eft, inftitutü, ratio vitæ, cùm fit ftultitia,ftultum inceptum,etiamfi iudice-tur eflë fum ma fapientia, etiamfi à poftérisnbsp;laudetur. Vox Sela excitât confiderationë •nbsp;huiusftultitiæamp;vanitatis impiorum ditii-tum,porentum,fedantiu folùm volupta-tes huius vitæ,eorumq; inftrumenta, neglcnbsp;lt;ftoDeoamp; proximo. In Græcopro,via,eftnbsp;Icandalon,quæ vox tigilium fignificat, quonbsp;capiunturm lires, vulpcs,lupi, amp; id genus a-nimalia,exinopinato eaopprimente, autnbsp;necante.Ita etiam opes.potentia amp;voluptanbsp;tesimpiorum funtquafi fcandalfi.i. ex inonbsp;pinato eos opprimunc,amp; cóijciunt in xter-num interitu. Pofterilaudabuntipfosim-pios propter opes, potentiam, voluptates.nbsp;Vetus textus habet, in orc fuo complacebunt, hoc eftjipfi impij mutuo fe beatosnbsp;prædicabunt, amp;iaélabunt de opibus fuisjnbsp;'potentiaamp;voluptatibus.
Stcut oues in infernopoßtifunt3 x 1111. morsdepafciteoSi^ dominabu-tureü lußipropedtem,^fortitude eorum ^e ter aßet, Çf infer-nus habitat io eorum. '
Dixit de vita impiorum diuitum, iam ad ditde morte, interituamp;pœnis æterriis in-fernalibus,quæ duplices funt, vermis feunbsp;morfusafsiduusmalæ conftientiæ amp;: ignisnbsp;incxtinguibilis,ficut diciturEfaiæ vltimo:nbsp;Vermis eorum non morietur, amp; ignis nonnbsp;extinguetur.Ita amp; Chriftus dam natos con-ijciendos inquit in ignem æternum cumnbsp;diabolis
-ocr page 226-|
«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, diabolis in extrcmo die,Matth,25. Et refta-tur pœnadiuitis epiilonis. Luc.i6. Sicutoues defl'mat£, maltationi] Aliter : fient pecorapofiti funt. aliter,ponentur. Hors depafieteos] id eft, corrodet afsiduè, ita tamerijVt nunquam moriantur,iuxta il-ludEfaiæ: Vermis eorum non morietur.nbsp;Ex Hebræo legitur;Pafcet,hoc eft, reget,nbsp;paftor eorum erit: Græcènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttoi^ lt;u£(-ôjvidelcetvtinquitAuguftinus,qui prç fcntiafblaattendiintjdum futura non cogitant, quomodo mors paftor eft illis, fienbsp;vita Chriftns eft , mors diabolus, mortisnbsp;autor. Dominabuntur'j hoc eft, præeminebunt amp; iudicabunt iufti iniuftos,à quibus in hac vi-taderifi amp;intcrfcôtifinit, vt Paulus à Ne-rone. Ita inquit i. ad Corinth. 6. Iufti iudicabunt mundum. Proped'iem] Aliter : Manè, feu matutino tempore, hoc eft, exorta luce, difeufsis te-nebris in extremo die, qua occulta omnianbsp;manifeftabuntur, quafi in die, vnde Apo-ftolus inquitiNolite indicate ante tempus,nbsp;donee veniat Dominus , amp; illuminct ab-^conditatenebrarum. Fortitttdo coru»i] Aliter .-auxilium, videlicet opes, potentia, amici,quibus confifî funt in hac vita. VeterafieQ id eft, peribit, tanquàm veftis detrita amp; exufta. Ita inquit D. Auguftinus :nbsp;Quantam vifus eft gloriam impius haberenbsp;inter homines, cùm viueret, tantam vetu-ftatem amp;corruptioncm fuppliciorum ha-bebit, cùm mortuusfuerit,apudimpios. Inferrms habitatio eorum'] hoc eft, habitacu-lum, domicilium, fedes. Vatabalus ita ver-tit:Et figura eorum, vt veterafeat fegredie-tur)ad foueam abhabitaculo (quodfuunt crat) fibi. Confolatiode rsberationeabinferti, amp; Chr'ifl'i,amp;membro-rum eius. Veruntamen^ Deus redtmet anïmam meam de manu infer¦•nbsp;ni, quoniamfufiipief me. Sela. Addit alteram partem Antithefios,iu-ftos,abielt;ftis impijs, redimendos à manu inferi, hoc eft, morte, in extrcmo die,ficutnbsp;Chriftus caput Ecclefiæ ab inferis liberatusnbsp;eft, amp; ex morte refurrexit,amp; alcendit in cœnbsp;lum. Nam,vtinquit Auguftinus, quodvidinbsp;mus in capite^ inueniemus in corpore.Eft-quehîcilluftreteftimonium de immorta-Iitateanimarum,amp; vita, gloria amp;l«titia st- |
L V C. L O S S 11 terna, quibus ornabitur Ecclcfia, impijs abiedis cum diabolis in ætcrnaspœnas. me] fcilicet Dominus, id eft,defendet in morte,amp; liberabit me à po-teftate diaboli. Aliter:cùm fùfccperit,fci-licetinfernus. Eftamp;voxfilij Dei,de fui abnbsp;inferis amp; morte liberatione, de quaamp; Pfal-mo 16. inquit : Quoniam non derelinquesnbsp;animam meam in inferno, ncc'dabis fan-âum tuum videre corriiptionem.Antithc-finPoëtaitaexprcfiit; Sicut oues n 'igr'i recubant ad limitta Ditis, Commoda carniuorapabula mortis eriint. At'tufli reproba ducent degente triumplw, ^am fubitb exorta tempora lucü eriint.nbsp;lüorum decus amp; v'trtus forma peribunt.nbsp;Et domus 'tnfern'i regta üitis erit. Me veroaccipiet Deus, amp;filabituragrum, Necfera Perfephones régna viderefinet te timuerù, cùm dmes Slusfuerit homo,nbsp;nbsp;cùm 'plicata fuerit gloria domtüd^^' Eobanus. Ne m'rreris, opesß quem cumul affe videbisi Cui velut explenogloria fontefluat. Conclufio, continens exhortationlt;^^J iie homo pius, pauper amp; contemp^^®nbsp;hac yita,videns florere impiosopibuS'S^P^nbsp;tentia,frangaturanimo,amp;dubitetdep'^nbsp;uidentiaDei, ab eoq; deficiat. N'i? timueris] id eft, Ne putesteabie^^ elfe à Deo, quia fis pauper, arrunin‘’’'’nbsp;contemptus in hac vita,ficut hunianar^nbsp;iudicat diuites amp; florentes in hacnbsp;à Deo, pauperes amp; ærumnofos ^ gn-«ftos, amp; inuifos Deo, contra autcninbsp;dum docet hic Plâlmus. * ilû ‘ Qg^niam, cùminterierii^ filmet omnia,neq.dependetnbsp;CO gloria eùis. Namfecum moriens nihil auferet aère Gloria tantarum nuilafequeturopum- Ratio exhortationis ab interini turn impiorum, amp; deftitutionenbsp;in morte, ex quibus nihil fecum aufcf’nbsp;nequeperilla à morte liberari podu''^’jdnbsp;eut inquit Aufonius, in epigranim^“^nbsp;Crafum; |
IN PSALMVM Crafe, tttam, ditißime regum, riditafufd manes Diogenes Cjinicus,nbsp;proculfolito maiore cachinnonbsp;^uncuffiis dixie, quid tibi diuitianbsp;^^(frojunt regum rexo ditißime, (iimßsnbsp;^’cut ego, foists me qtto^ pauperior. quacunq^ habeo mecumfero,cum nihil ipfe ^xtantis tecum, Croefe, feras opibtis. EtPropertius : ‘^xdvllas portabis opes Acherontis ad vndas, ^udus ad infernosfinite vehere rates. lineum amiétum inte -P »'lüoindui foiebat, haft« prxlongæ cc.fj ^“quot;^’percaftra portaricumhacvo-Riko'* ^'¦'^^^âmatione : Soldanus Afiæ do-^'1 af opibus fuis maximis, ni-cutn ' hunc lincum amiftum fe-g^‘^tiiorteauferet. àpi imperator moriturus dixit, hmnanas miferias : Trai-T« IrTve-hoc eft,omnianbsp;ku’'’*^'^*hiprodeft. ititiijf '“^^'¦^'dhoc eft, morietur, non o-I^’cqü ^^•^*^^'^51atio eft, pro,non fumet tüt innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhacvita, moriens. Si- tîia f ^’^genti, multum prædiorum ’tfei,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’îïoritur : remanent ilia, ’Quibus. Û ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ¦ ^nîma élus m ^itn i-Q^^^nedtSla eft» laudabit te, ^quot;^^^enefecerùet. abieâionîs impij diuitis pœnas, voluptates huius vitæ,nbsp;P^’ies '^Pfoximi indulfit in hac vita,ficutnbsp;quem inquit Abraham,nbsp;tUain^-*'’ ’^ecordare quod receperis bo-’'.'ihc j/' ''ha tua, amp; Lazarus fimiliter mala:nbsp;hic folatio fruitur, tu veto cruft'*’’''»« ^'^’^^^'^vitoipfiusbeneditiaefi'] Luther, b *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guten leben» / öa» ijl/ gnwg b«be vnnO I ” • Referturad Laudabit ipfe im-tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benefeceris ei, amp; appro- amp; volupta-t au* ^*^“5 vertit : Sr lobt» wenn ib«« fdxiffct. Aliter : Laudabuntnbsp;feceris ei (diuiti) fi- funt,amp;c.Cùm autem adimun- |
DAVIDIS XEIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2TJ turbonapr«fentia,amp;resfuntaduerïæ,im-pij indignantur amp;bla{phemant Deum,fi-cutinquit in hunc verfum idem Augufti-nus : Multi funt Chriftiani, qui tunc Deo gratias agunt, quandoillis acciditlucrum,nbsp;confitentur cùm venit hæreditas, patiun-tur damnum, blalphemant. Introibit ‘vj^ue 'm P at rumpiorum, nbsp;nbsp;^Jque m a-^ ternum, non njidebunt lumen, Repetitfo comminationis pœnarum itn pij diuiris,potentis, amp; affluentis volupta-tibus. introti/t] fciUcet,familia,in damnati'o— ncm amp; cruciatus patrum fuoruni, quorumnbsp;imitatus eft impietatem, cótcmptum Deinbsp;amp;voluptates. Ergoeadem pœna cum illisnbsp;cruciabitur apud inferos. ItaComesfrifiuSjRichardus, baptizan-dus ab Epifcopo cùm iam altcrum pedem in baptifterio haberet, interrogat quo pernbsp;uenerintmaioresfui.cùm relpondet Epi-fcopus, ad inferos defcendifle, refpondet:nbsp;Eódeniamp;ipfeproficifcar, vtfiin apud majores meos:atqi itapedem retrahens,Eth-.nbsp;nicus manfit. Nonvidebit /«wr»] id eft, non fentietcon-folationem in morte, neque lætitiam amp; vi-tam,quapcrfruunturpij induJcißimacon fuetudine Dei amp; Angelorum , fed ibit adnbsp;Tartarum à tenebris fomniorum, excipient eum tenebræ tormentorum, vt Augu-ftinus inquit. Homo m honore non mteUigitf com par at us eß 'tumentü,quA inter euntj, Epiphonema, monens primùm de dc-feftioneàDeoprimorumparentumin pa-radifo, qua imaginem Dei amp; verum hono-rcm,originalem fcilicet iuftitiam, reâitu-dinem conformitatem omnium virium cum voluntate Dei, fapientiam amp; lucemnbsp;cum tota pofteritate amiferunt. Deindenbsp;de corruptione totius naturæ , cæcitatenbsp;mentis, contumacia cordis, amp; auerfioncnbsp;voluntatis àDeo, quibus fitvttantùm car-nalia quærant homines, eifquc deledcn-tur. Hie honor amp; hæc imago reftituitur itlnbsp;credentibus per ipiritum lanftum amp; verbum Dei, amp;confummabitur in vita æter-na, in qua fimiles Deo futuri fumus, Scnbsp;Deuscritomniain omnibus,i. Cor-15. PS AU |
J
liS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
('«tAa psalmvs l.
TITFLFS.
Pfalmus Afaph, filij Chore, qui prophc-ta amp;cantor in templo à Dauide conftitutus fuit, amp; deinceps eius filij amp;pofteri,ficut2.nbsp;Paralipom. 35.dicitur: Cantores,filij Afaphnbsp;ftabant in ordine fuo,iuxta prçceptum Da-uidisSt Afaph. Et Hernan amp; Idithun Prophets rcgisDauid. Et z. Paralip. 19. often-ditur Afaph autorem effe huius Pfalmi. Nanbsp;ita fcribitur:Præcepit Ezechias amp; principesnbsp;LeuitiSjVt laudarent Dominum fèrmoni-bus Dauid amp;Afaph videntes,id eft,prophe-ts,etfialij tradantPfalmosomnes cffeDa-uidis,traditos ab ipfo Afaph filio Chore, c-iusq; pofteris, vtcanerenturin tabernacu-loamp;templo.
ARGVMENTVM.
Pfalmus eft partim doârinalis, partim cxhortatorius. Namdocetprimùm dead-uentu Chrifti in earnem, eiusq; prsdicationbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne Euangelij amp; Legis, amp;collelt;5tione populi
feu Ecclefiæ in toto orbe terrarum,item de facrificijs amp;cultibusLeuiticis,adeoque o-mnibus omnium Gentium abrogandis,nbsp;quod ea non placent Deum, neq; merean-turremifsionem peccatorum, iuftitiamamp;nbsp;vitamæternam,fedhæc vera amp; sterna be-neficiadentur gratis per fidem, propterv-nicum facrificium filijDei ihetsiKoy.
Deinde hortaturpopulum ludaicum amp; Gentes omnes,adderelinquendafacrificianbsp;fua,amp;cultus quosqusq; gens habet pecu-Iiares,eosq; cumulauit perfuafione communi placandi Dei,merends per eos re-mifsionis peccatorum,iuftitis amp; vitsster-ns. Hunc errorem Pfalmus taxat, amp; hor-tatur ad veros cultus Dei, pœnitentiam, ti-morem Dei,fidem in Mediatorem, inuocanbsp;tiqnem amp; gratiarum actionem, quorum fanbsp;crificiaflintfignaamp; teftimonia confefsio-nis vers doótrins,inuitantia amp; alios ad fidenbsp;amp; cultus fpirituales. Sunt autem partes j.nbsp;principales.
1. nbsp;Exordium, continens prophctiam denbsp;aduentu Chrifti, amp; diuulgando Euangelionbsp;ex Zion, per totum orbem terrarum.
2. nbsp;Exhortatio,ad populum Iiidaicum amp;nbsp;Gentes omnes, vt facrificia fua amp; cultus re-linquant.
3. nbsp;Exhortatio per Antithefin ad prsftan-dosveroscultus, ftudium coeleftis doélri-ns,fidem,inuocationcnl amp; gratiarü aétio-nem.
L V C. L O S S 11
4. nbsp;Obiurgatio hypocritarum,omniumnbsp;temporum,cum ulantium facrificia, amp; cultus, opinionereconciliandiDeum, amp; pro-merendi pereareinifsionem peccatorum,nbsp;iuftitiam amp; vitam sternam,fine cognitio-ne amp; fiducia Mediatoris, ex opere operato,nbsp;vtvocant.
5. nbsp;Conclufio repetens exhort3tionem,amp;nbsp;continens fummam Pfalmi.
I. EX O RD I VM.
Portü Dem Dominus (leho-ua) locutus eß, nbsp;nbsp;‘vocamt
ram àfolie or tu •vfjue ad occlt;^' film-).nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j[
Ex Zion pulcherrimutfl^^' dor Dei fulget.
Exordium eft Pfalmi, quo primùm pheta excitât attentionem à perfona .nbsp;quentis ipfius Dei fortis Iehoua,idnbsp;feu Ao'r», qui initio Adam amp; patribus lonbsp;tus eft in veteri Teftamento, amp;nbsp;promifsionem de fe ipfo amp; fuisnbsp;poftea in affumptahumananatura, gnbsp;promifsionem fuo minifterio amp; yocefnbsp;uauitamp;illuftrauit. Deinde additnbsp;ftantias.vbi locutus fit, in toto fciliçet0nbsp;terrarum. Tertio, vnde, ex Zion, iuxtnbsp;ludEfais3.De Zion exiuit Lex,amp;nbsp;Domini de lerufalem. Quarto,nbsp;tusfit,Euangelium, quod pulcherri”nbsp;fplendorcm vocat, fulgcntem exZic»i‘
I
Eortù Der«] Ipfe filius Dei,Iehoua,n° jjjji verusamp;stcrnusDeus. F«m#].i.potc*’tjnbsp;na fua eflentia. Sc effieax voce Euangd pnbsp;miraculis, conuertens 8c confolasnbsp;vincens diabolum,amp; defendenseccic ’nbsp;Fortis,vtinquitAuguftinus,diumit^^^’^,iJnbsp;in carne infirm us apparuit. Aliter-deorum.hoc eft,Angelorumamp;crede^p01nbsp;qui funt filij Dei,amp;iudicum,iuxtanbsp;mi 81. Egodixi,dij eftis, amp; omnesfilfi^j.,nbsp;fi Dei. T ribus enim modis Deus diciti^
1. nbsp;Natura, verus amp; sternus Deus P^nbsp;Filius amp; Spiritus fanétus.
2. nbsp;Adptionc credences, qui filij D^‘
non natura generantis, fed gratia adop tisjVtAuguftinus inquit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^3'
3. nbsp;nbsp;Nuncupatione,vtiudices,rcgesö‘^.^[,i;nbsp;giftratusofficium diuinum gercntesgt;nbsp;inquit Deus Pfal. 8r. Ego dixi, vos d‘)
Sc idola Gentium , iuxta illud
|
IN P S A L M V M ^^JHnesdijgentiiun dætnonia. Et i. Corin. ^ntdij multi ,amp; domini multi, nobis ®’^tetnvnus eft Deus, qui eft paterille, exnbsp;otnnia,amp;c.Fof4«if terra»»] id eft,omncsnbsp;® in es habitantes in terra,per Sy necdo-^‘’«n.Eftenim promifsio Euangelij vni-'’^ffalis j 8c gratuita.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folù ortu vfque ad hoc eft, ex omnibus partibus or-iuxtaillud Matthxi S. Multi , Orienteamp;Occidente venient,amp;recum-^’rtcnm Abraham,amp; Ifaac,amp; [acob,in re-•’’pcœlorum. Ex Si»»3hoceft,Ierufalem,nbsp;, *OS tnons Sion fuit, PuUherrtmns ^len-”^3 ipfum Euangclium, amp; filius Dei feunbsp;P^^otniflijs Mefsias. ' YDetds nofler^^ nonfi-Ignis confamsns coram eo^ in ctrcwtu eius tempejlasnbsp;»da. i^ixit de primo aducncu Chriftiin car-in quo prædicauit Euangelium,rede-humanum genus fua morte,amp; vocauic ^ûpœnitentiam amp;fidetn in fe, pervocemnbsp;, ^ägelijjvniuerfam terram,hoc eft,omnesnbsp;^Ottiines. lam concionatur de fecundonbsp;^uentuChriftiadiudiciu, in quoliberatunbsp;eft credentes in fe, amp; abiedurus in æternbsp;pœnas incredulos. Peniet] manifeftus,nó occultus,ficut vc-in primo aduentu iudicandus,fed veni-'^nianifeftus toti Ecclefiaeamp; hoftibus,in ^übecum aagelis, cum magna poteftatenbsp;gloria iudicaturus,ficutin lymbolo di-’¦’’ïiusdnde venturus eft indicate viuos amp;nbsp;'^lt;inuos. id eft, veruSamp;ætcrnusDeus, *î'^ifepatefecit verbo fuo, Sc editis mira-'ülis. ^«njilebit] in fecundoaduentu, ficutfi-.^itin primo,ad blafphemias amp; conuitia, “'pafsione, amp; alias, iuxtaillud Efaiæ 53.Si-S'^^agnuscoram tondente non aperuit osnbsp;‘Unni. qui præcefturus eft Dominum ad extremum indicium defeen-®5ntem ècœlo/ quiinflammaturusamp;ex-^fturus eft omnia, curri quo igne damnati ^l’ijcienturinæternas pœnas, cûdiabolis.nbsp;T^tmpeflas valida in circùitu eius^ omnia pro-‘^rnens, Sceuertens. llj ‘ r”icahit cœlum defidrfum^Ç^ ^^irramad iudiicandum popu^ |
D A V 1 D 1 S L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217 De modo iudicij iufti in cxtrcmo die, quo feparabuntur iufti ab iniuftis. Matt.ay. Vocabit ceelum']hoc eft,angelos ipirituscce leftcs, amp; Apoftolos,adeoq;omnes iandos,nbsp;qui vnàmundum iudicabunt amp; damna-bunt. Etterram'] hoe eft, adhtic viuentes in terra, amp; bonos amp; malos- Adiadteandumpopulumfitunt'] hoc eft,ad di-icernendâ Ecclefiä iuftosabiniuftis, ficut paftordifeernit agnosabhœdis, ficut in-quit Chriftus,Matt.25. Cùm vencrit(adiu-dicium) Filius hominis in gloria Tua, amp;o-mnesfandiangelicum eo,tuncfedebitfu-per federn gloriæ fuæ, amp; cógregabuntur aiinbsp;te eum omnes gentes,amp; ieparabit eos, altenbsp;ros ab alteris, ficut paftor iegregat oues abnbsp;hœdis,amp;ftatuctoues quidê àdextris fuis,nbsp;hœdosautcm àfiniftris,amp;dicetrexhis quinbsp;àdextris fibi erunt; Venite benediétipartis mci, pofsidetc regnum paratum vobisnbsp;abexordio mundi:amp; his, qui àfiniftrisc-rynt : Difcedite à inemalediâi inignemnbsp;xternum, qui paratus eft diabolo amp; ange-lis eius. Alij intelligunt verfum etiam de aduentu Chrifti in carnem , amp; minifterioeius, quo taxauit Hypocritas, Sccomminatusnbsp;eft eis æternas amp; infernales pœnas , hocnbsp;fenfu* Vocabit cœlum'ihoc eft,Apoftolos,iuxta il-iudPfalmi 8. Cœlienarrantgloriam Dei, hoc eft, Apoftoli çœlcftes ad vocandum ternbsp;ram, hoc eft, homines terrenos amp; carnalesnbsp;difeernédos à populo fuo,hoc eft, Ecclefia,nbsp;ficut addit man datum Apöftolis,perapo-ftrophen, de congregandis /àndis. Lutherus vertir, dév amp;cti/ Ortß er fein voJct’ttdjte/ öo» ifi/xesiete/ belffe/ vette/ v^nteoffel / menfefpen/ tcamp;t/nbsp;fönüen. Congregate mïhï ßm^iosmc“ OS3 ijîùJe ruant tejiamentum me-umJuper Jacrificta. V. Id eft, pluris faciunr quam lacrificia. tefiamentum meum\ hoc eft,'fœdus cumnbsp;Abraham initum de mittendo filio redem-ptorc,amp;doärinam Euangelij. Super facrifi^nbsp;cia] id eft, præ facrificijs, hoc eft, cerc-monijs Leuiticis, amp;aliis, quibusiudæi tri-bueriint merituni iuftitiæSc vitææternæ. ^lt;’”.S’'^^'’^^]a’igcli,Matt. 2j. vel Apoftoli. Sanélos meos^ id eft, credentes iêu eleôos.nbsp;ExHebræo,mifcricordes meos, hoc eft, exnbsp;iuifcricordia fe u gratia vocatos,feu elcdoSnbsp;T |
. C. h O S S 11 hac vita, amp; extrem o die, rcddituruscuiq^*^nbsp;iuxtaEidafua, Roman. 3.
i, Keprehenßo optnionis de fairificiornin meriiù.nbsp;po[fu[w mens^nbsp;Ijraél, tefltficabor in t€nbsp;î)eus turn ego fùm.
Propofitioreprehenfionis, qua taxât i'’^ piam amp; falfam opinionem liidæorû,nbsp;queomnium gentium,facrificiafeu cuKU^nbsp;externos placere Deo, eumque placate 0nbsp;fenfum,mercri remifsionem peccatoru^»nbsp;iuftitiâ,amp; vita seternam, ex opere, vtvexanbsp;operate, fine vera luce feu cognitioncj/®Jnbsp;amp;mediatorisfiducia,fine timoré amp; 01 ƒquot;nbsp;ftione:quam Pharifaicam Sifalfam opgt;f*nbsp;nem Prophetæ pafsim taxant,vtEfa-u yZnbsp;mihi inultitudo veftrarum viâimarum-1ère. 7. Non præcepi vobisdcnbsp;ftisjfed audire vocem meam. Er Ofexnbsp;fericordiam volo,amp; non facrificium- j.
AudQ attentio à perfona Dei,amp;poP\ Iudaici,Sum tuusDeus.amp;tumeuspopU'nbsp;cs eleâus, ergo audi qua diâurus fuu’»nbsp;cut ante dixit Prophet3:Dominuslocut^^nbsp;efticognofce rne,nieamque voluntatefU)^nbsp;qui cultus mihiplaceant.nbsp;teftem relinquam tibi amp;vniuerfx Ecclenbsp;quis ego firn, quæmeabenëficiaerganbsp;qua mea voluntas, quibus cultibusynbsp;der. Deut tuns füm^ hie tibi parefacic^^’nbsp;tibipropititis propter niedjatorem.rc gt;nbsp;fpicicns, exaudiens,amp;faltiatls,9^*nbsp;bona cörpori amp; animç neceflaria, ergonbsp;audi, amp; mihi obtempéra.
ISlon profiterpicrtßct^i tttA ƒ gua te (pofthac)^///^ holoc^i^rnbsp;tuamcoßeä:H meo^unt
Sententianegatiuaeft, quareijeit fa^^. ficia amp; viâimasludæorum, adeoq;nbsp;gentium,etiam Chriftianorumnbsp;ternos, eùm fiuntopirtionemeriti,nbsp;agnitioneamp; fiduciamediatoris, j(,nbsp;motibus, timoré Dei amp; dilediopo,iu’' .nbsp;lud:Nolo facrificium, fed L_no-Item,hic populus fruftralabijsfuis u®nbsp;rat me, cor autem eorum longe ennbsp;Qui/i holocauft/i] ratio a multitonbsp;facrificiorum, quæobtulitpopulus «nbsp;eus quotidie, fed Deus ijs non eft denbsp;tus,negledis veris eultibus .Auguftiiiu^nbsp;tclligit de fpiritualibus holocauftis'nbsp;tificjitjonc feUiect carnalimn afte^^ “
tt« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O T A. L V G.
advitam çtcrnam,amp; præftantes opera dile-dionisexfide.
feruant teSlamentum mcum faper fa-crifida} Varié hoc membrum exponunt interprètes.
1. nbsp;Auguft.Qui exponunt, id eft, cogitantnbsp;de promifsis eius,fupcr ilia quæoperantur,nbsp;quæ funt facrificia, id eft, præferunt facrifi-eijs öperadiledionis, iuxta illud Ofeæd.nbsp;Mifericordiam volo, amp; non facrificia.
2. nbsp;VatabaluSj Qui pepigerunt padumnbsp;meum fuprafacrificia, vel adhibito facrifi-cioj videlicet ludæi colentes Deum facrifi-eijs mandatis.
3. nbsp;Melanthon,Cum quibus feci feedus denbsp;jamp;crificijs, id eft, quibus tradidi legem, innbsp;quafit mentio facrificiorum,quç ciirn nonnbsp;redè intelligitis, errorem iam veftrum ta-saboivehordinantes feedus fupra facrificia,nbsp;hoc eft,putantes feedus tantùm aut certènbsp;potifsimum efl'e præcepta de facrificijsjqucnbsp;errorem vt emendem, congregate vos A-poftoli mihi Ecclefiain.
Lutherusita vertit, Xgt;etfkinikt mivtueine '^tüigen / oic oen b»»îgt; mehr atzten ben»nbsp;• öös opfFcv.
Ëob'anus fic reddidit.
Conuentanttjuicun^ coluntmeafxdera fanäi, Plus quam facrificaconditionis opus.
Sandos feu iuftos vocar,vtinquit Augu-ftinus, viuentes exfide,amp;facientes Opera mifericordiæ.
y J Et annunciabunt cœli itifliti-am ewa J quontam Deùt tudex eH.Sela. (ideft,itafiati)
Summaeftprædicationis Apoftoloriirti amp; dodorum omnium verorum Ecclcfi«,nbsp;vtdoceant quis fit.
1. nbsp;Ptomiffus olim, amp; iam exhibitus Mef-fias,Iefus Nazarenus filius Dei amp; Mariasnbsp;mediator, redéptOr, amp; liberator Ecclefiæ,nbsp;iuftus iudex viuorüm amp; mortuorum.
2. nbsp;Quid meruerit Mefsias fua obedien-tia,iuftitiam fcihcet cam.quam imputâtnbsp;amp;donat gratisaccipiendam fide, reuelatanbsp;abfqué lege. Roman. 3.
Annunetabunt nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft,Apoftoii cœlc-
ftes,Pfalmo8.
i«7?ftMffi]Dei,qua amp; ipfe iuftèiudicat, amp; iu ftificat impium , quæ cft eit fide léfü. An-nunciabunt officia Apoftolorum, amp;dodonbsp;rum Ecclefiæ, non adminiftrare régna mû-di,fed annunciate amp; docereiuftitiam Dei.
QuoniamDeus ïudex eü'} hoccftjipièMefi fias, cui pater déditogaaeiudiciamnbsp;nbsp;nbsp;iamp;
-ocr page 231-IN PS AL MVM DAVIDIS L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2x9
|
lt;îuospij mortifîcant,amp; quafl exuruîit,fîcut pecndesignitotæcrcmarifolebant, viidenbsp;^olocauftadicebantur,ab 0 Aflç.id eft,totus, KKt/6), ideft, vro,incendo, atqueillud fcquentishuc accômodat: Tuncacnbsp;teptabisfacrificiuin iuftîtiæ,oblationes amp;nbsp;Ulocaufta, Haec facrificia amp; cultus fpirituanbsp;lîsquiaEcclefia nouiteftamenti^exhibitqnbsp;Chrifto,exhibitura fit,Deus facrificia Leui-ticahïc reijcit. IX. Nûn acctpîam de domo tua dejiahulü tuis hire os. Àfleuejatiopropofitionis dereieftione lîqificiorum amp;c viâimarum,quæ omnes fanbsp;^dficiutn mortis Mefsiæ vnicutn j«s»Kop,nbsp;î'I^ftjpropitiatoriuni adumbrarunt, quonbsp;exhibito, anteannos 1569. facrificianbsp;^viftimæ, id eft, omnes cultus Leuiticinbsp;âbolitifimtjvnàcutn totapolitia ludaicanbsp;^facerdotio'Leuitico , ne purarentur eanbsp;cultus effe Dci, quibus tribuendum effetnbsp;^’critiun reconciliationis cum Deo ,nbsp;femifsionispeccatorumjiuftitiæ Si vitæ æ-ternæ, quæ falfa opinio Pharifeorum fuit,nbsp;^eftoinnium temporunnquin amp;Apoftolinbsp;^pfi initio putabât obferuationem cultuûnbsp;^uiticorum necefl'ariam elfe vnà cumnbsp;“deinChriftum, ad confequendam vitamnbsp;æternam, Aâor. 10. amp; X, nbsp;Qwniam meamp; ^unt omnesfe- ^^fyluarurU) nbsp;nbsp;iumenta m mon millia. I. nbsp;Co^oui omnta ‘uolat iha mo- pecoraagri me eu Junt. ^iefurtonddicdttbi’.meuse^i e-Qrbù terrsL, et plenitudo eisu ^unquid manducabo car-taurorumi aut^angutne htr^- Additduplicemrationem rcidâionis fa p'^^^'-'orumamp;viétimarü omnium. Primanbsp;^mptaeftà dominio Dei, amp;quafipoffef-’^’leotnnium rcrum, quarum cùm ipfenbsp;conditor fit, conferuator, amp; Dq-, Ergo nihil earum Deo ab homini-tribuipoteft. Secunda abeflentiafpi-^'^üaliDçj^ quæ non edit, neque bibit. Igi-ci’'' ^-2”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet vllis victimis aut fa crifi |
pI^-Triaautem facit genera animantium. .'’^^jquasnonfunt in dominio hominis:nbsp;'^®enta,boueskoucs, quæ funtinpotc-ftatehominis.-amp; volatilia cœli, quæ amp;ip{ânbsp;funt extra hominis dominium,quorumo-mnium tarnen vfum Deus concefsit homi-nijGene.i. amp; ex his facrificia amp; vidimæ of«nbsp;ferebantur Deo, iuxra legem M@fi. Fue-runr autem niplicia facrificia.
Non accipiam, fi obruleris, Nó arguani te,vt fupra dixit, fi non obtuleris. Ce^noui]nbsp;hoc eft euro. Nam verbanotitiîç apud He-bræos etiam afteélum fignificanr,vt Pfal. 3.nbsp;Nouit Domius viam iuftorum,hoc eft, curat, appiobar,defendir,diligitamp;e.\auditiunbsp;ftos.Auguftinus inquit,Cognouit antequanbsp;creaiut,antequam elfent volatilia cceli,no-ueratDeus,quot eratcreaturus. Pecera a~nbsp;grimecum funt] hoc eft, funtin meapote-ftate amp;dominio. Siefurto} Fidio eft,hacnbsp;fententia, Etiamfi efurire,quod non facio,nbsp;cùm fim fpiritus,nô indigens vllo cibo autnbsp;nutrimento,vt homines,ad conferuationénbsp;fubftantiæ meæ. Loquiturenim fæpèfcri-pturade Deo.tanquam de hominibus,prónbsp;pter nos, per Anthropologiam , quaipfînbsp;membra amp;affeâushumani tribuuntur. terrée] machina feu opificiû, omniacontinens. Etflenitado ciw] id eft,nbsp;quæcunque terra continet,eamque implétnbsp;amp; ornant res creatæ omnes à Deo,Gene.i. DOCTRJNA. Deus non deJedatur vllis externis cultî-bus, fine vera fui notitia, amp;fiducia media-toris,amp; veris ac fpiritualibus cüitibus, fide, timoré, amp; dileéfione Dei, ficut Efaiæ i. in-quit: Quo mihi multitudo veftrarum viéti-marum? Plenus fum,hoc eft,faftidio inftarnbsp;hominis faturati, amp; plcni cibis,amp; addit eaunbsp;fam reicdiôis, inquiens,Sunt cœtusveftri,nbsp;ideft, manusveftræ, pleni fanguinc. Itaamp;nbsp;Plato inquit, homo gentilis : Nolite gefti-bus arte compofitis demulcere Deum, fèdnbsp;vera virtute colite.ltem,graue effet,fi Deusnbsp;addonaria, amp; facrificia noftra refpiccretnbsp;potius quàm ad animam, cùm iuftus fan-âusque fit. EtSeleucusLocrenfium legif.nbsp;lator inquit: Non colitur Deus prauis tra-goedijs captiuorum j vtmalus homo, fednbsp;eum,qui vult Deo placere,oportet bonuninbsp;effe, non folùm alt;ftione, fed etiam propo-fito iuftorum amp; honeftorum operum: fednbsp;his omnibus addenda eft notitia amp; fiducianbsp;mediatoris, feu fides, fine quibus nullumnbsp;Opus e.xternum perfe placet Deo, iuxtâ |
-- LOSSU
Immola] verba funt ipfius Dci, mutaüti» orationem, tanquam de alio loquatur.
Immola] hoccftgt;præfta, loco facrificio-rum amp;oblationuin veterum .quæimmo-larii hoc eft, offerri in ara folebant.
Deo] id eft, m ihi condi tori t uo, amp; reden ptorijamp;donaturo tibi vitamætcrnam.
Redde facrfic'tum laudis] hoc eft, agnofeé ihe,amp; célébra accepta beneficia. Augufti-nusinquit: Hæc immolatio facrificij lau*nbsp;dis,eftgratias agçreilli,àquo habesquic-quid boni habes, amp;cuius mifericordiatibinbsp;dimittitur, quicquid tu malihabcs.
Redde rotatua] id eft, obedientiam debi-tam,necefsitate ordinisdiuini,amp;ob!igafio nemutuacum Deofada in baptiftno.nbsp;Inuoca me] continet hic verfus tria,nbsp;r. frsceptum deinuocationc.
2. nbsp;Promiisionem deauxiiio.
3. nbsp;Gratiarum adionem, prô liberations.nbsp;Kequirunturautem in inuocationeveraâtnbsp;efhcaci fex.
I. Quid feu quis fit inuocandus.^ verus arternus peus,conditor,amp; conferuatorra*nbsp;rum omnium, quieftpater,filius, amp;fpiri-tusfandus.
a. Prateeptum hoc ßiiiitia : Inuod mein die tribulationis. Ârc. Item,petiteamp;
ConuerfioadDeum, feu pœnitentis, qaia,vt Iohannis P. did tur,DeuspeccatO'*nbsp;^^^iidit. Ideo inquit Deus Ett-chielisiS. Noîo mortempeccatotis,fedrtnbsp;conuertatur amp; viuat.
Ptomifsio exauditionis, propter tnt-diatorem, fiçuthjcinquit,amp;eruamte. Et Iohannis tq.. inquitßlius Dei: Quicquidpfnbsp;tietitis patrem in nomine meo, dibity0‘nbsp;bis. Et ad Hebræosq. Per hune habctntisnbsp;acceÛum ad patrem.
y. Fides fpecialis, qua quifque ipfe pedt amp; accipitremifsionem peccatorum,amp;slßnbsp;bona corporis amp;animx, iuxtapromHsip'nbsp;nein quam intuetur ßdes, amp;apprehendit.nbsp;t. Expretsio necersitatis,feu rei quam pcnbsp;timus, qux duplex eß: vel/piritualis, vttern ifsio peccatorum, amp; vitææterme,quxpe^nbsp;tenda funt ßne conditione: amp; corporalis,nbsp;vtliberatio ex calamitatibusamp;cruce,qu£nbsp;petenda eß cum conditione glorixDei, amp;
... r-s •* ____ ..
debemus Dei conßßo amp; volantati.
Keddealtifiim» vota taa. Lutherus, Oetnb^tpffen tfeirt geläb^/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gelobet
baft/ tßr falle Pein lt;tf ort fein / imerftengt'
bott.
Dekrat/arum a ft ie//f-
Grstiiirum a:ßio, quam Deus
iîô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LVC.
inud:Qjxicquid nô eft cxfide,peccatum eft. Ittm,impofsibileeft placercDeo abfq; fi-dciqua omnes fandi obtulcrunt fuas viéti-mâSjamp;facrificia, ficut docct Apoftolus adnbsp;Hebræosn.
OEÎECTIO.
Sacrificiaamp; cultus externifunt inftitutî à Dco,per Mofen,amp; placuerunt Deo oblà-tioncs Abcl,Gen.4.amp; Noc, de quo diciturnbsp;Gène. S. obtulitholocauftainaltari Dominbsp;ho, amp; odoratus lehoua odorcm fuauitatisnbsp;cius.vel quietis,id eft, qui quielcerc faciti-ram Dei, feu quo plaça tus eft Deus. Qnarcnbsp;ergo hîcamp;fæpè alibi rcijciuntur iàcrincia,nbsp;viâimæ ac cultus exterhi î*
RESPO NSIO.
D uæfuht câufe præcipuè : prior efl fidü-cia extcrtii operis.feu opinio meriti remif-fionis peccatorum, ôc vitæætevnæ,in hypo-critis, line cognitioneamp;fiducia mediato-ris,amp;obedientiamoraJi. Altera eft ccrttiin tempus conftitutum ceremoûijs Leliiti-cis, videlicet, vfquead aduentum Mefsiæ,nbsp;quo exhibiro cefhirc debuit iacerdotiumnbsp;Leuiticum,quod typas amp; ßgura fuitfacrih-eij vnicipropitiatori) Cbrilli, Vndcinquitnbsp;Matth, ty. Lex amp; Prophetx vfque ad lohan-nemprophetarunt.ldeonunctotagenslu d^biturvobis.nbsp;daicacumpolitiadeletaefl.
3. Exhertatio peraatitheßn adpraflandot vercs cnltufplacentes Deo.
Immola Deofichfictumlau-redde alißtmoodofa tua.
xy.' Et muoca me tn die tribulattonet,erud te nbsp;nbsp;honortßeahtt me.
Sacrifie a Domino mérita praconia laudie, l^e voit pofiis umnemorejj'etuinbsp;Hac faciens in rebus opem me triftibm ora,nbsp;Jpfieferam, yuomemagnificare queas.
Exhortatio efiipfiusDeij adpratflandos vevos amp; fpirituales cultusipfiplacentes, vtnbsp;fuutagnitio Dei,celebratio nominisipßusnbsp;amp; beneßcioramfiuchoacio nouæobedien..nbsp;tiieipli débita: ergadecalogum, feu legem , ---------
moralem,inuocatio prxfentix, amp; auxilij noflrx/àlutis. tdeo in his fubijeere nos Dei, iaxtaipßaspromirsionemfin tribala- ' ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''' “
tionibus, amp;gratiarum a£i:io,pro liberatio-nefeu mitigationecalamitatum, amp;omni. bus beneßeijs corporalibus amp; fpitituaß-biis,qaæüintpræcipuè tres. Creacio,Rc-demptio,amp;Donatio, iaxta promißionemnbsp;gratuitam,per ßdempropter mediatoré,nbsp;râxxternæ, adquxcxterateferuntar.
!
-ocr page 233-IN PSALMVM DAVIDIS L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aai liant fine verismotibus Cordis,Si notitia ac fiducia mediatorisjamp;illis confidunt. Deinde hortatiis cft Ecclefiam, amp; fingulos pi-os,ad veros Si Deo placentes cultus prælla«-dos, agnitionem Dei, fidé,inuocationenri,nbsp;amp; gratiarumadionem. lam reprehenditnbsp;hypocritas amp; doâores,qui vera quidé docent, lèddoârinain malis motibus déformant, de quibus inquit hoc loco Augufti-nusi Quàd beneqiiidetT)cantcnt,malèau-temviuant. EtinMatthæum inqüit, Ho-mclia 27. Frequenter videre cft eos, qui ta*nbsp;lia docentfid eft,prohibentpeccata ) côtranbsp;riaagerefermonibus fuis, omnia facientesnbsp;propter perfonas hominum, amp; glorias va-nas.-contra quos inquit Chriftus Luc.12.Scrnbsp;uusqui feit voluntatern Domini,Si non fa-citjpluribus plagis vapulabit. Decct autemnbsp;vitamdoéiorisconfentirecurn doßrinae-ius,ne,qup reCiè docendo conftruxit,malcnbsp;viuendo deftruat; ne,cùm alios adcœlumnbsp;vehitjfe ipfum ad inferos detrudat. Vndcnbsp;Paulus de fe inquit 2. Corinth, p. Caftigonbsp;corpus incum,amp; in leruitutem redigo, nenbsp;fortè,cùm alijsprædicauerim, ipferepro-busefriciar. ^^Vinquicas : St glorificans me : ferè fem-adiungitur inuocationi,tanquam cius 7fcies,eft agnitio accepti beneficij, Si ^Icnbsp;“ratio Dei autoris, quæconferuat agnitionem Dei, cumq; inuitat, vt le nobis dc-jôcepscommunicet,amp;beneficiaaugeat,innbsp;Va jcontra amittunt agnitionem Dei ,amp;nbsp;colUtadona, vtfidem,fpiricum fanâum Sinbsp;alialficutvfitatumeft, homines fieri fccu-tos,amp; peiores, poftacceptum beneficium,nbsp;iuxta illud ; Luxuriant animi rebus ple-rumque fecundis. Quod additur, in die tri-hulationis,monct, inuocationem Si fidemnbsp;«wrceri amp;conferuari zrumnis, quæ funtnbsp;quafiofificinafidei cxercend«, inuocatio-^'s,8ifpei, OBIECTIO. peusnon femper exaudit inuôcanteSjVt qwi ægroti æoj-jypjuj-j Si petentes opes,nbsp;’’fanent inopcs,8ic. ^fgoproniifsio de exauditionenoneft vera. KESPONSI O. ^egoconfeqüentiam,Quiain petitionenbsp;honorum corporalium Si libetationis exnbsp;^oce, femper eft addenda conditio gloriznbsp;Si noftræ vtilitatis, quam quia nonnbsp;fcæpernouimiis, fæpè differtur liberatio,nbsp;aho nos modo exaudit Deus, Si quideinnbsp;|loriqfius quàm nos petimus. Sic inquitnbsp;7“tipides:;^feiz:«lt;»q; to vi Stà tçnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à” id çft, Quando diftert Deus,finis eft ^'^’'Ipeftior. Ideo non debemus præfcri-5’'^Pco,aut modum, auttempuslibera-liitiith monet cap. « • mquiensnbsp;^“principes Betuliæ dedituros hofti ciui-non intradies quinque liberatcn-'J'^^Deo:Dominum Deum noftrum nenbsp;ti minus volueritnbsp;qflRlari,nbsp;bu«.'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiabet quibus vult,omni- diebusprotegendi nos. Quin ^pti’ exptfâantes,eum innbsp;inuoccmuSjSi noftramnbsp;vocem, fi ci vifum fucrit. hj/piKritarum, amp; dottûŸum Etclt-*'1^tdoilrittam malis moribus déformant. autem dtxiti)euS}qua enarrasflatuta mea,nbsp;nbsp;nbsp;af- meuper os tuu Tero odißi difciplinaminbsp;incos retrorsu. fuprà Si reiecit primùm fa-cultus hypocritarum, quos prz- |
Si Tide basfuremiCurrebas nbsp;nbsp;nbsp;viit £0,^ cum adult erü port to tua^ Os tuum abundauit malittay lingua tua cone inn abat do los.nbsp;Sedens aduerfiis fratremtu-^ xic.nbsp;urn loque bar Ü Jnbsp;nbsp;filium matrù tuamp; calumniabaris. Expofitio præceJentis reprehenfionis, abenumerationepcccatorum,quibus connbsp;taininatifunt hypocritæ Sidoftorcs,verinbsp;doftrinarn mala vitadeformantesj videlicet,fiirtis,adulterijs , feu vagis libidinibiis,nbsp;infidijs contra vera docentes» caliimnijs.nbsp;Si cædibus iniuftis pioruni: ficut Si nuncnbsp;pontificij do(ftorcs,eorum Canonici, Mo-nachi, Sifimiles, éontaininati flint idolo-mania,vagis libidinibus,Si parricidijsfan-ftorum. aliter,pcccatori, doôori /cih'cet vcradoccntijfcdmalè viuenti. DixitDetuJnbsp;reprehendenseum. jÇjMrf?]qua3udacia,amp;nbsp;temeritate. Enxrriwjvcrbis tantùnijnon finis, quxdocc ns ipfc non cxprimis faólis. Statatxme^] przccptadecalogi moralia^ quæinchoationem nouæ ôbcdientiæ po-«nbsp;ftulant, amp;àdoccntibusS^auditoribus. 'l'î |
232
ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
Tefiamentum ] id eft, Euangcliiim, quo ïeftor,amp; paéiû facio cû Ecclefia,de recôcilinbsp;ationc cum Dco, côdonatione pcccatorû,nbsp;amp; danda vita æterna.per fidem,propter menbsp;diatorem. Per os rwKwjNon per cor,addili-gendum Deiim, non per manus,ad expri-mendum operibus. Od'tflidifiïplina^csL^iï^a.-tionem, eruditioncmjVtmelior fiasipfe. Proiecißiretror/uin]contemp{i{ti,ücut quç côtemnimus pofttergû reijeere folemus. Currebàs cumfure'] cadem furtacommit-tens, non reprehendens eura j fed appro-bans tacendo feu difsimulando. Portio tua (um adultem'] confuetudo, dele-lt;âatio,confenfus. Ergo cadépœnadignus, Roma. I. Non digni folum funt morte quinbsp;taliafaciunt, verumetiam qui allentiunturnbsp;i)s, qui faciunt- Oj tuum abundauit malttta]nbsp;maledidis,con uitijs. Concinnabit dolosjvennbsp;falfiscommifcendojVt incautos per bian-ditias amp; dolos decipias. Aliter, per feanda-lum,ficutfcandala, hoc eft, tigillàponi fo-lent lupis, vulpibus, in quibus ex inopina-tocapiantur. Sedeiis] cum delectationeamp;nbsp;ftudio hoc agens,vt perdat fratrem.Per franbsp;trem intelligit Auguftinus dolt;ftumamp; fir-mum in fide:per filium matris nondum lanbsp;tisinftitutum amp;firmum,qui quafiinfinunbsp;matris, hoc eft,Ecclefiæ adhuc iaceat,amp; lacnbsp;fugat,iuxta illudApoftoli,i.Corint.3.Ladcnbsp;vos potaui,non cibo folido. OBIECTIO. Reprehenduiitur hîc dodores contami nati pcccatis. Ergo illortim dodrina feu minifterium noneftefficax. BESPONSIO. Ncgoconfequentiam. Quiafallacia eft âccidentis, propter quod vitium, fcilicetnbsp;dodoris feu miniftri, hîcmalèdamnatur,nbsp;feu reijcitur dodrina,fi vera eft,dodoris,amp;nbsp;minifteriû. Eftigitur minifterium feu officium dócendi amp; adminiftrandi facramen-ta,dilcctnëdum àperfona, eiusq; vitijs : nänbsp;minifterium efficax eft, non propter digninbsp;tatem perfonæ, fed propter ordinatio-nem diuinam, iuxta illud Matthæi 23. In canbsp;thedra Mofi fedent Scribæ amp;Pharilæi, o-raniaergoquæcunqjiulferint vos feruiire,nbsp;fcruate,amp;facite,fccundum operaauté nolinbsp;te facere,amp;c. Et Auguftinus inquit : Hæc dinbsp;dafunt,netimeât quiaudiunt, àquocûq;nbsp;audiant,non vt fecuri fint,qui dicunt bona,nbsp;amp;,£aciûtm31a.Ergo fratres vos fecuri cftis:nbsp;fi bona auditiSjDcû auditis,per quélibet aunbsp;diacis.Etfupe(lohan.tradâ 5. de baptifmo: |
^aptifm us talis cft,qualis ille eft,cuius pot« ftatedatur,non qualisille, per cuiusmini-fterium datur. Et Chryfoftomusde baptifmo Chrifti : Siuc ludas, liuePaulusbapti-zet,Chriftuspcccatumlauat, abfoluit, amp;nbsp;delet. Hoc tenendum eft contra Donati-ftasgt;qui efficaciam minifterijalligaruntadnbsp;dignitatem miniftrorum. De quibus inquit Auguftinus in lohannem cap. i. -Sintnbsp;miniftri boni, fi volunt: fi noluerintefle iunbsp;fti, feuerumme fecit magifter meus, denbsp;quo fpirituseius dixit: Hic eftqui bapti-zat. Retinuit fibi Dominus poteftâteinba-ptizandi, feruis minifterium dédit. Æf fecifli nbsp;nbsp;taeuh xvf- ex 'tß 'tmaflt meßmilemeße arguam tenbsp;nbsp;ßatuam ante octi' lostuos. Inteü'tgite^quamp;fi, hac, qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Htßctmint Deum^ne quanio am^ (yQs vtJeoadpœnam} dnbsp;non fit^quiertßtat. AdditipfeDeuscóminationem hmam pœnarum contra impœnitent^^ ¦nbsp;f^uros. Si fignificatle in hac vitataeçf^’*nbsp;eft, non punire ftatim dclinquentes,i4‘:i‘'nbsp;ideo,vt adpœnîtentiam reuocet fanaH? ’nbsp;perfeuerantes autem in peccatis,gr2U‘^__nbsp;puniat, abiedos iHæternas pœnasnbsp;uifsimodic, ficut inquit Paulus ad R®*”'/nbsp;An diuitias bonitatisilliusfDei^actol^'^jnbsp;tiælcnitatisq; contemnis.ignorans,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l bonitas Dei ad pœnitentiam teinuit^^, Ta^i] id eft, non ftatim puniui te qucntem,conniuens adpeccaratuaj5 y/j nonviderimaut fciaerim.similëtnetibgt;'^'-^ ntafii] id eft,deled.ari peccatis,fcueaapP^^ bare,quia nô ftatim puniui,qusmotsf^^ narum, fecuriratem amp; peccandi licent*^ jnbsp;auger in iaipijs. Statuam te antelt;icu!igt;a'‘^^^nbsp;id eft, tua peccata,eorumq; fœdiratemnbsp;P^tefaciâ, quænunc fecurèindulgensp^jjnbsp;catis,non vides, neque horrendasnbsp;imminentes tibi,quas fi videres, nialè »Sjnbsp;re defineres. Ita inquit Chriftus Luc?nbsp;Hicrufalem:Sicognouiflesamp; tu,amp;nbsp;inifto dietuo.quæad paeemtuantnbsp;nent curares, lam autem ea abfcódita'*' 1nbsp;aboculis tuis. Ira Auguftinus hortatufnbsp;agnqlcendum pcccata,eorumquenbsp;inquiens: TolJeteàrergotuo, vbite''Lj^nbsp;re non vis, diftimulans à fadis tuiSjCt*quot;nbsp;tuo te ante te, afcéde tribunal mentis |
t
-ocr page 235-|
tg ^'hi iudex,quod erat poft te, fiat ante ipft poftea à Deo indice fiasnbsp;non fit quo fugias tc.Ita Genefis J) ^'entempeccatum fuum, ciufque pœ-tef ^'ccatum tuum cubat feu dormit annotes. ’lt;îeft,attcndite, quod dixidc hK-^'^^î'^æ’nentibus vobis æternis, Sc vit»nbsp;'¦^endatione. peccatis tpr?^^'’^^s,nequando rapiamvos ad æ-‘^’^'^aspœnas.Ytleofæuiens. hheretex poenis etcrnis,quibus crucia-, vt di ues epulo.Lucæ iS. î‘ Conclufió Pfalmi. ‘vïam ofledam tUi, labfdem honorißca-tbt^j'iaw oßedam tdi, ftimmam eins te-Aini. r^r ^'^tilitatc gratiarum aâionis,nbsp;fenn^ auxilio diuino in vita prç-dulrif •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^nevitam, æterna lætitiaamp; snnacûnfuetudine in Deo,qus:ætec- |
PS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DAVIDIS l.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WJ na bona donantur gratis crcdentibus propter Chriftum,quemhîc,vt Auguftinus in-quit} falutarc Dei vôcat,ideft, pcrquenl Deus (àluat gratis agnofccntes peccata fu3inbsp;amp;ad ipfum confugienres fiducia meritO'’nbsp;rumipfius, nonpropriædignitatis feuo-*nbsp;perum. off’erens laudem'] id tribuensDéo honorem omnipotcntix) iuftitise, amp;bonita-tis, eiquc gratias agens pro acceptis bene-ficijs, amp; exhibita gratia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,in obla- tione laudis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vmw ] id eft, mo- dum perueniendiadDcum,quæviaefti-pfeChriftus, amp; fcala Iacob,inquadefcen-dunt amp; afccndunt angeli,vt Si ipfe Chrifttis inquitlohan.y.. Ego fumYia,veritasamp;vita. Nemo vfenit ad pattern, nifi per me. In falutari Dei] id eft,in Chrifto filio meO, per amp; propter quern falutem promifi, 8cnbsp;donoeamcredentibusin ipfum, ficut Si-meon Lucæ i. vocat: Viderunt oculi mcinbsp;faiutare tuum,quod pârafti ante facietn 0-mnium populorum. Pocta. Al^tefalatari nos hoc pater eripecunff if, Qua mïferos anguntplurima i» orbe maid inbsp;i^oä^aptti in ttobisciiepißi,perfice(ltmeniinbsp;Adfanüi laudeift notniné ero rut. |
^^àlmorum primae Quinquagenæ fecundum Hebræorum numerum, eorumqiie ,nbsp;explicationis LucxLofsij,nbsp;finis»
-ocr page 236-IN PSALMOS DAVIDIS
PHILIPPVS M ELANTHON A» puerum veræ pietatisnbsp;amantcm.
St nbsp;nbsp;nbsp;Det pur am tan git reuer ent ia ment ettti
Et tujio Chrifit nomen honore colts :
St tjuo res èfonte fluuntj quod omnia
Et regtt ^feruat, cernere mente foies :
Hue puer illtus njcneranda oracula dtfee»
Jejju quondam quà fonuere fides.
Illius'ut M.oifiiperrupemglortarifa efl» Eandlttur hoc etiam carmtne-i credep^^^quot;
-ocr page 237-A L M O R V M
I s, P R o P HE T AE ET K£-Gis I V d a il expositio SCHOLASTIC A.
^^TORE LVC^ LOSSIO,
tVNAEBVRGl^i^Sï.
Qj^INQ_yAGENA SECVNDA
|
......................................quot;in....... | |
|
fniwiwSpSïbfe^z | |
inclytae et CELEBERRIMAE LVNAE-
BVRGAE SAXONIA E,
DN. CONSVLIBVS. SE= NATORIBVS, PATRITIIS, et CIVIBVS, VI-Ris sapientia, doctrina, virtvte, pietate et mvni-iiccntia erga Ecclefiamfilij Dei amp; Scholas cçleberrimis,pre-p5^?^ucasLoflîus ab æternoDeoj pâtre Domini noftri lefùnbsp;. nriitigratiam,pacem amp; conftantiam in confeßione veræ ôcnbsp;^^corruptæ doâzrinæ cœleftis, amp; incolumitatem diuturnam,nbsp;^dlaudem nominis Dei,amp; fàlutarem,pacificam amp; celc-hrem gubernationem inclytæ Keipub. amp; con-ftruationem Ecclcfiæ.
* So
Larissim i(^ humanißimi viri, TAecanates amp; Domini reuerendi,nutritif mu~ nifict Ecileßit Dei amp; Scholarum : Duo funr, quod fcitis, docentium amp; difceiitiuntnbsp;in Scholis omnibus ornameta, ad qua omnes alia aäiones amp; fludta referenda funt:nbsp;difcipbna, amp; inftitutio. Difciplinaampleilitur morumgubernationem iuxtapra-tepta Decalo^i, amp; alias leges, qua cum Decaloge congruunt in firipfts Etbnicis.nbsp;Infiitutio fubfe continet hberaliumartium, qua ad omnes partes amp;gradus vitanbsp;humana vtilesfunt,do£trina cœlefiis amp;linguarum,cognitionem. Nihilhlcdeli-terarum amp; Unguarum cognitionedtcam. Cognitio cœlefiis doélritia, eiusq^ com-....... [ irritas labor osnnis, fed etiam omnia
*'quot;**gt;1(1 fl J- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KJ/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nut
confiftitin tribus, in inuocationediuiniauxilq, leitione meditatione, quarum folttm ellfiudium cœlellis doltrina, amp; irritas laborotnnis ,fed etiam omnianbsp;‘*’^f^-^^‘‘^^‘tt^ioneshumana. Namnihilabfq^prafentiaDei, amp;diuino auxilio, qua inuocatio-‘^ftrnum Deutnpatrem Domini nofiri lefu Chrilli impetrantur, féliciter fuccedit,nbsp;Nemopotefifibialiquid fumere,nififit ei datum dtfuper. Etnotifuntpue-eßfeltx conatwnbsp;nbsp;nbsp;‘vt'ilis ^nquam,
Confdtum ft nondetq^iutdetq^Deus.
Tduncimat tde aMem3cùm mensßbi confcia reâfi Mandaù officij munera mßdfacit.
EtßmulauxiUum j^rsßnti nnmme Chrt^îi 4lt;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ofctt 3nbsp;nbsp;nbsp;expeäat non débitante fide.
nos idemfilius Dei, Dominus noller lefus Chrisius, veras équot; vnicus doä^or amp;gH-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioann.;.inquiens : tplt;sVuxTt7Ks2f‘xlt;Jgt;xsicZctKayou amp;lt;rsp
Scrutaminifcripturas, quontatnilia tefiimoniumferuntdetne. Etvtiturverbo ^^Sbvocppropriediciturdecanibtu venaticis, qutfingulari fagacitateinquiruntnbsp;terraruist cuniculis. Taletn vultejfeinquifitionemfiliusDeidtligentem amp;ac-tipoltolica dolliina, in qua dtéla funt teßimonia de veronbsp;nbsp;nbsp;aterno Deo, de Me-
d^‘fetr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtriufquecoaterno, deeorumperfona,volantate,0' beneficqs,amp;applicatione.
dl^PtQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accurate fcrutates ejfe, quo tempore exhiberi debuitMefiias,
morte. i.Pet.i, uia-ooTufias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, J(9M tf
äi 7tVCCHtiT0t0pKCU^àpilt;/l»l^tS,V fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ç^isàp m(,'^Hiia7K,s'^-Tcci (^4« rnvT« t/ló^x^,
’ii'atia Cu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nolirarum) exqüifiuerunt amp; fcrutatifuntPropheta, qui de ventura in
'^^^Xfnati.firutantes ad quem auf ad cuiufmodi temporis articulum fignificaret, quiin illit Aa 2
4
trat,ßiritus Chrißi,gu!priuß]Udmacciderentte/tahatar, venturat i» Chrifium affliäifind, C” (Onfecutura,glorios. Demeditationeverßcubismonetvulgorü :
SiZpe r ec or dar i me dtcaminefortius o mm.
idea in vetert Teftamento eaanimantia habebanrur mundo, amp; facrifieijs adhibebontar, tjut ingefiuln. cibumruminabant,quo verbt Deidr auditinbsp;nbsp;nbsp;leCtirepetitioamp;medttatioJignificataefi,dequaPfolmoii^.
inquitPrepheta : Quam dtlexi Legem tuam Domme, toto die medttatiomea eft. Lt memorable ddhtin efiEpiphani), moneiis quo requirantur ad veram amp; falutarem cognitionem docbrino cioledlis.^TVnbsp;(jiteT« i-rsewmKTtiHyoßKS dlänuixlIE’lt;«!Sfcxlt;l’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itsuxi^va'iuQeiQvei^ivcutKSt*
sn5 xssSD^iaiooirlübcdouixioip. Hocefi, Hon omnesfiermones diuini indigent allegoria,fidnotiuafenteti'^ tia retinenda efi, fieculafione aut em indiget amp; vfit. DoUrina Ecclefio comprehen/d efi in Idtis Propbeficitnbsp;ApoHoUcis,quorum fententia amp; explicatio inftituenda etl lt;ir retinenda iuxta linguariim phraßm, »ecnbsp;lex moralis amp;promißtogratio amp; articulifimboli, nequeßacramentorum verba transformentur inallegc-rias aut typos. Qßia oportet eße certos fontes diuinitus traditos amp; ofienßos ; Nominat aiitent Epipnaniiisnbsp;fieculattonem dtaledhcum ordinem membrorum dollrino, videlicet definitiones, difimdtionec amp; (onjequenbsp;tias reélè coagmentatas,quia neceße efi confiderari, qua mebra vbi inßcriptis Propheticis amp; Apoßolids wnbsp;dito fint, amp; hoc ordinead docendum accommodato recitanda fiint. Ait itemßenßt opus eße, quia adnbsp;gendavocabula Opus efiexperientia. Nonintelligunturnominavita,mors,crux,pattentia,ttinor,fides,(cnbsp;ßolatio, fies,p(enitentia,inuocatio, fine fenfufeuexperientia,id efi, fine exercitß incorde. Quotenbsp;phanitts optimi hoc tria coniunxit, ledltonem librortim Propbeticorum ijf Aposdolicortnn,ßnfum qncnbsp;cabulaintelliguntur, amp;ßeculationem feumeditationem, quoefi formadotlrino,iuxta Dialechconbsp;comprehenfa.
Hocpromittere volui, viri clarißimi amp; reuerendt Domini amp; Mecoenates.fecundo Porno expuco nolirarumfiholafticarum amp;pueriltum Pfdlmorum Dauidis, quasfiltjs vefiris alumnis Scholo vnbsp;dedicaui,primiim,vtadleilionem fanctißimiLibrieos inuitarent. Deinde, vt meamergavos
• nbsp;nbsp;nbsp;rentiam amp; voluntatem declararem ,• neque dubito vetlris Excellentiß hunc noHrum laborem
probari, tanquamvtilemadintelligendumtextum amp;œconomiamorationisPropheticio. Efi nofira fandlißimi ö“ diuini operis explicatiofchola^ica amp; puerilis, niillo modo fapientiam eitts jotic rnbsp;rum amp; verborumin ea dignitateexhauriens. Quis enim illaprofiarepoterit,etiam omniumItnguscnbsp;(Hßtmus,fed tarnen haud dubie probanturoterno patri,eius^filio qualiacuny^ nollrafiudiainfir!»'^nbsp;nuta, quo ad ipßiis eßentio amp; voluntatis agnitionem amp; celebrationem benefidortim referuntar, *nbsp;Hum Pfalmi 8. Ex ore infantiiim amp; lablentiumperfeciSli laudem tuam. Magnu»tnbsp;nbsp;nbsp;difcriineti
amp; donoriim Dei tn hac vita amp;futura. Jn hac vita verb fumtispueri nbsp;nbsp;latentes, id efi, difientes
tum, hoc e(l, tenuem amp; puerilem cognitionem eßentio dr voluntatis Dei.ßcut lac ßigunt tnfo»(^ ƒ libusinaluo ér exvberibusmaternis,ßcuti. Corinth.^, inquit Apoßolus: Ex parte uunccogncp fiifinbsp;ex parteprophetamtis, afi vbi venerit, quodperfeilum eil, tune quad ex parte eft abolebitur.nbsp;puer, vtpuerloquebar,vtpuerfentiebam,vtpuercogitabam, at vbifailusfutn vir,aboleuipueT^'nbsp;musentm nunc per ßeculum in onigmate, tune atitem à fade ad fadem inunccognoßoexpartC’^ffitdnbsp;cognoßam quemadmodum cognittis fum. Eft igiturin hac vita cognitio Deipartialis amp;nbsp;ca,mtxtacaligine. In altera vita eHfutura illuHrisamp;perfeclasvtauteinpaterfummacum'tcnbsp;qiitdemfuauißimearridensexcipitvcrhainfaniisfilq,cùmprimumbalbutientelinguafaritnc'P \ftiigt;nbsp;dubitandum eft, Deo, patri noSlro clementifiimo, per ér propter filium gratam eßenoftram feC^''nbsp;les Prophetico amp; ApoPlolico dodlrino explicationempuerilem érfcholaliicam, donee in vito otnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
dum ipßus promißionem, eum coram intueamur, ér eloquentiaperfecta celebremus. Bene vo incljtavefiraLunoburga, Anno IA.D.LS.IX.
Lucas Lolsius Conreftor Scho^^ vcamp;rx ad S. loannem»
-ocr page 241-ALM VS DAVIDIS; IVXTA Hebraicam diftinólionem LI.
GræcamL.
’'«ft TIT^LVS. Ad præcinendumPfalmusDauidCfa-ftus) cum venit ad eum Nathan pro-pheta, poftquàm intrauit ad B e thfabe. Titulus Pjfalmi tria monet : i. A quo fcri-ptusfitPfalnnis. Quo tempore amp; occa-fioncfcriptusfit. 3. Quid in eo agat pro-phetaDauid. ^ctiptiis eft hie Pfal mus à Dauid Prophe-^^gt;8cRcgefecundo aSaul in luda, filio Ifai : ^“0'tempore adulterium eomilerat cumnbsp;«ftfabe vxore Vriæ, quem pofteà in acienbsp;P’ælij curauerat interfici, propter quod in-^'''speccatum admifsi adulterii,prophetanbsp;^.^tnan eum accufauir, propofita fimilitu-‘”2 de abrepta ouicula homini pauperi,nbsp;J ämvnicamishabuir,àdiuite,qui multasnbsp;Dauid dignum pœnbsp;?dicaret,atque Nathan diceret,huncnbsp;^'tetn ipfum ede Danidem, qui Vriæ vxonbsp;p]'’^5^’^quàm vnicam ouiculam,ciim ipfenbsp;^.^f»uas vxores haberet, abripuerit,Da-agnouit. Ideo refpon-tntn ^¦'’^^’Doniinum tranftuliife pecca-PqP «o : Hine DauidPfalmum hune có-'^^tr^^^'^^ondonationem huius fui pec-tUf quot;^itigationempœnx à Deo preca- ^oc^rinic, confoldtione3,amp;adtwnitio-»t:s tn lapfu DduidM,eitts^j pttni-tentia, amp; receptione in gratiam. funtpræcîpuè confiderandain ^isn- l^aiiidis, lapfi in peccatum, agen-^‘a.n?'®‘'i’:entiam, amp; receptià Deo in gra-I ' honiinnm corru-propenfam adpeccatnm, ficur or'i^tns à Deonbsp;^^'^onis, tarnen in adulterium lapfiisnbsp;kifji §’'ofcens ipfe hanc corruptionem narnbsp;: Iniquitatem meam egonbsp;’ ^*^^ægt;E.cce in iniquitatibus con- 'ibçj^^'piin gratiam àDeo omnes,quam--agnofccntes fuam in-petentes condo- P^’^^irericordiam pro-h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftinus, |
’^iusPfalmi;IftcPfalmus,fient can.' tos facit eos, qui non ceciderunt, fie deipe-ratos elfe non vult, qui ceciderunt. Nemonbsp;igitur dicat, fi aliquid mali fecit, iam da-ninandus fum,Deus malis talibus no igno-feit : attendat vulneris magnitudinem, fednbsp;non delperet medici maieftatem.
$. Culpam remitti amp; pœnam æternani fed manere fæpe pœnam corporalem pronbsp;peccatis, quam tarnen Deus ’mitigat, amp; tannbsp;dem prorfusuollit, ficut Dauid à proprionbsp;filio eiedus en in exilium,amp; multas ærum-nastota vitafenfit, ita Nathan ad eum in-quit: Dominus tranftulit peccatum tuum,nbsp;non morieris. Veruntamen quoniam blafnbsp;phemare fecifti inimicos nomen Domini,nbsp;propter verbum hoc, filius qui natus eft tibi, morte morietur. Item, fufeitabo fupetnbsp;te malum de domo tua. ARGrMENTVM. Pfalmus eft precatio,generis délibéra.« tiui, cuius finis eft adio. Nam precatur innbsp;eo Dauid, vt fibi Deus per mifericordiamnbsp;promiflam, propter Mediatorem, condo-ttet peccatum adulterij admifsi cum Beth-fabe vxore Vriæ,amp; vt hanc condonationemnbsp;impetret,ingenuè amp; apertè confitetur pecnbsp;catfi,amp; fontem eius,tanquàm digito motvnbsp;ftrat, main m originis, propagatum in fe 8cnbsp;Aa 3 |
6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII omnes homines per carnalem gencratio-nem, amp; petit fibireftituiSpiritum fanélutn amiflum per peccatum, eiusque fanftifica-tionem,confolationem,aliaq; dona. Et, vtnbsp;fieri foletjin precationibus promittit fe fore gratum in docendo alios, amp; celebrandonbsp;Dei inifericordiam amp; bonitatem: amp; difccr-nit vera facrificia feu cultus placentes Deo,nbsp;àritibusexternis. Sunt igiturpartes Pfal-mi præcipuè fex.
J. De diferimine lâcrificioru, amp; de cruce. 6. PrecatioproEcclefia. i. Propofitiopetitionis, vt condonenttir ftbi piccata. MifereremetDetiSjfecudum (magnam) mïjer 'tcordtanLstu-ams ÇecundHmmultitudmemnbsp;mijerattonumtuarurnjdele ïnt-qnMem Il- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laua, me ab 'tntqut- täte mea, à peccato meo mun-dame. Propofitio eft petitionis, vt condonen-tur fibi peccata, nô propter fua mérita, led per mifericordiam amp; gratiam Dei promif-fam in Mediatore. TAifememet\ Condona mihi peccata, non fecundum mérita mea, feu virtutes, quænbsp;nullæ funt, fed fecundum mifericordiamnbsp;tuam, bonitatem gratuitam , qua motusnbsp;promififti Filium, redemptorem humanonbsp;generi,amp; in gratiam recipis omnes con-fugientes ad te, ipfius notitia ic fiducia. |
Secundum multitudinem miferationum] Exem plaamp;teftimoniaimmenlæ tuæ milèricor-diæamp;bonitatis,ficut primos parentes rc-cepifti in gratiam,édita promifsîonc de famine mulieris contrituro caput ferpentis.nbsp;Item, Mariam Magdalenam, Publicanutn,nbsp;Zachæum, Petrum, Paulum, Latronem. De/e] Expunge tanquàm fcriptainlibel-lo debitijficut PaulusinquitadColoflen-lès2.Chriftusdeleuitch!rographum,(]U9^ aduerfus nos erat, feriptum in decretis,nbsp;idq; affixum cruci, è medio fuftiilit. Amplius laua] Multum,magis ac magis, amp; fæpius,ficut quotidie in peccata labimuhnbsp;Ita inquit Salomon : Septies in die cadjtnbsp;iuftus. Refpexit autem ad lotiones veterisnbsp;Teftamenti. Itaamp; Chriftus ad Petrum in-quit :Nifiegolauero te, non habebis partem mecum. Eftautem languis Chriftiha^cnbsp;quafiaqua fpiritualis, qua lauantur peccata, iuxta illud loannis: Sanguis Chrifti/'nbsp;mundat nos abomni iniquitate Iniquira-tem feu iuftitiam vocat,qua proximuæ l®'nbsp;fit :peccatum, quo Deum offiendir. loan-nes peccatum exponit, quicquid pugn^tnbsp;cum legeDei, feu abeadi(cedit,inquiens'nbsp;I. Ioann.3. K{jii)ÿi7tcc^pHMotitcc- Additaii-tem caulam condonationis in propofitio'nbsp;nefumptâàDeiperfona,mifericordiaein5nbsp;promilia in Mediatore, hoemodo 1 Milèricors es, ô Deus, amp; promififti condonaturum peccata pœnitentibus,nbsp;ad tcconuerfis. Me pœnitet peccati adniißi,amp; ad tecon-^i^gio, petens cius condonationem. Ergo milereremei, ô Deus,amp;condon^ mihi hoc ingens peccatum. Quomam 'miqîiitatemwtti'ffi e^o cognoßo,^^peccatHmmttii^nbsp;c or am me eßfemper. Aetiologia, feu caulà condonationis» fumpta à confefsione fuaamp; fenfu irxnbsp;propter peccata. Nam verbum agnofeen-di,apud Hebræos non tantum cognitio'nbsp;nem, vtvocant,lpeculanuam,fignihcat,fi'nbsp;eut Dauidanteobiurgationem Nathan co»nbsp;gtgt;ouit adulterium ôc homicidiurn elfe p^^'nbsp;cata contralegem Dei : fed fignificatetia'”nbsp;fenfum amp; experientiam,ficur lob inquft-Cognofeent impij, quid fit contra Deuo*nbsp;facere,id eft,magno fuo malo experientnr»nbsp;amp;fentientpœnas. Ita inquit Dauid,fenbsp;gnofeere nuuc iniquiratem fuam,hoc en»nbsp;verè fentire grauitatem peccati, conftef'nbsp;nationem mentis, amp;iram Dei horrend^quot;’nbsp;aduerfus peccata fua. |
IN PSALMVM DAVIDIS LI.
|
Veaatutntneum cor am me eJi fimper'] Verfâ-turTemper mihi ante oculos,intelligenti grauitatem peccatorutn Se horrenda iramnbsp;î)eiaduerfuspeccata. Peccata enim antenbsp;”05 efle dicuntur, cum ea agnofcimus amp;nbsp;confitemur.pofttergum efle dicuntur,qugnbsp;*’on agnofcimus fecuri, vt Cain non co-gnouit peccatum antequàm accufareturànbsp;. Aliter : Contra me eft, hoc eft,accu-fatamp; damnat me, voce Legis. Itaautem amp;cnbsp;^ftatgumentaturàfua confefsioneamp;pro-æifiacondonatione peccatorum. Promififti, o Deus, condonationem pec ’^«ovum.ea agnofcentibus amp; petentibusnbsp;’^^î^iaæpropterMediâtorei'n. ^-goagnofco meum peccatum, amp; peto ’'eûiam. ignofce mihi,ô Deus. ^icutrepetitconfefsioncm,eiusq;alt;Wit '^^am finalem, vt Deus agnofcatur luftusnbsp;’''‘«raonibusfuis. ^ftl rv. tth'tfob peccant, nbsp;nbsp;ma- iudtcaris. ^^’^.catio eftconfefsionis amp; querelæ '’amiflb peccato. confpeftu tuo,etiamfi faciem vident,nbsp;peccafle. â '^’quot;P^atica. ’'’^ila^i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;= Polùm, vel : tantum, hoc eft, peccatum,res rea,da-4»! ^^^^^'^âàDeOjiuxtaverficulum : ft ‘ 'lUffa dam nata amp; reieda. tefect] Committens adulte^ aliéna, amp; ftruens infidiasnbsp;t'tj^'billius. Caufa finahs confefsionis V ’¦^ta ‘^‘^at:Ideo confiteor meanbsp;hgt;o,;quot;8enuè coram te, vt fis iuftus innbsp;91^0 accufas amp; damnas omnesnbsp;peccata, reos tuæ iræ amp;nbsp;t. Mortis. |
a 9bäb Hypocritis, ne-», J efle pœnas, cur abijci-u^^^'^cntur à te,vt Saul,Cain,amp; ”*¦0x1 ‘T^Oc modo caufafinalis refertur adnbsp;præcedcntem verfum, qua Pro-phetapeccatumfuumagnofcit. Alij refe-runtadprimum amp; fecundum verfum, quanbsp;petit condonationem peccati,amp;includuncnbsp;tertium verfum , amp; primum membrumnbsp;quart! in parenthefi, hoc modo : Amplius lana me ah tmejut-tate mea^ à peccato meo mun-da me. [Ojwniam mK^uitatem meam ego agnofcOi peccatum meumnbsp;corammeefipmper. ‘dTibii tilt fill peccaui} malum coram tefeci) ^t tufltficerit tn fermonihus tuis gt; ‘vtncoinbsp;cum iudtcaris. Et caufam finalem exauditionis hoc mo do accommodât :Vt iuftificerisin fermo-nibus tuis, iuftus amp;verax inueniaris amp; ap-pareas, remittens amp; mihi,iuxta tuam pro-mifsionem, peccata. Et vincas cùm iudica-ris, hoceft, refutes meoexemplonegantesnbsp;te recipere in gratiam, agentes pceniten-tiamamp;fugientesad milericordiam tuam.nbsp;Qui negantte efle veracem,amp;ftare promitnbsp;fioni,qualis eft hçc Ezechielis 33.Vino ego,nbsp;dicit Dominus, nolo mortem peccatoris,nbsp;fed vt conuertatur à via fua ac viuat. Confiderandainpropofitione amp; ratio-ne eiuS funt 4.
Hæc fides fingulis eft neceflaria. Ita Paulus ad Galat.2. In fide viuo filij Dei,quidile-xit me,amp; fcmetipfum tradjt pro me. Et D. Bernardus : Credere te oportet,tibi remir-ti peccata.Itain Symbolo quifq; dicitiCre-do fego) remifsionem f meorum) peccatorum . 2. Confeßioe^ quereladepeccato,feu mala orhinif. o Ecce entm-:gt;tn miquiUitihusy. Aa 4 |
8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
conceptus ÇunLs, çÿ 'm peccatis concepit me mater me a.
Confefliis eft anteà peccatum adulterij amp;homicidij,feque pœnæ diuinæ fubiecit,nbsp;pctens eins cóndonationeiTi,amp; mitigatio-netn pœilæper mifericordiam propter Menbsp;diatorem, lam queririir de peccatô origi-nis , quod eft fons omnium peccatorumnbsp;aâualium, propagatum in omnes homines per carnalem generationem, inde à prinbsp;mis parétibus Adam amp; Eua, propter quamnbsp;prauitatem naturæ amp; propenfioné ad pec-candum naturalem , omnes homines reinbsp;flint iræ Dei,amp; æternæ mortis,etiam ipfinbsp;infantes, niftremittaturin baptifmo propter Mediatorem,fide. Ita inquit Paulus adnbsp;Romanos 5. Propter vnum hominem peccatum in mundum intrauit, amp; per peccatanbsp;mors,amp; ita in omnes homines mors tran-fijt, in quo omnespeccauerunt. Et alibi di-cirnr : Nemo mundus in confpeâu tuo, nenbsp;infans quidem, cuius eft vnius dieivita fu-pcr terram. Et Genefis 8. Senfus amp; cogi-•nbsp;nbsp;nbsp;ratio humani cordis ad mala prónafuntab
adolcfcentiäfua.Eftautem peccatum originale defedus originalis iiiftitiæ, amp; praui-tas totius naturæ numanæ , compleftens cæcitatem in mente, contumaciam in corde, amp; auerfionem à Deo, in voluntate pro-pagatum in omnes homines,pcr carnalemnbsp;generationem , propter quam omnes reinbsp;funt coram Deo, nec Legi Dei perfedc o-bedirepoflunt, ficut hîcProphetanoh fo-lum corruptionem fuæ naturæ agnofeit amp;nbsp;Confitetur, fed queritur de corruptione totius humani generis,ficut hïc inquit Augu-ftinus ; Sufeepit perfonam humani generisnbsp;Dauid, amp; attendit omnium vincula, pro-paginem mortis, confiderauit originem,nbsp;iniquitates aduertit, inquiens : Ecce in pecnbsp;câtis conceptus fum. Ideo autem addit hâcnbsp;querelarri amp; confefsionem de peccato original!, feu conceptione totius naturæ hu-matiæ, amp; inclinatione ad malum, vt eo fa-ciliusà Deo confequaturcondonationemnbsp;fuorum delidorum, ad quæ, quafi naturænbsp;impetu, raptus fit;
Erre] Quafi dicat: 0 Deus, confiteor amp; deploro non folum adulterium amp; homici-dium à me commiffum, fed etiam radicemnbsp;amp; caulàm omnium ftelerum , peccatum,nbsp;feu malum originale. Ergo condona mihi hoc peccatum,amp; frudus eius, adulterium, homicidium,amp; alia adualiapeccata,nbsp;¦ magnaSi milita.
L V C. L O S S 11
7»/irrrlt;îfo f owrrpif wr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex Hebi'ço
Iegitur,Matercalefecitme,cùmgeftaretin vtero, vel calefada eft per me.
Iri peccatis conceptus fum'} id eft, Ipfâ inaifa mea eft peccatum, hoc eft, peccatis totanbsp;obnoxia amp; infeda. Sicut Chryfoftomus in-terpretatur, Matthæi 22. Omnis homo na-turaliter non folum peccator eft, fed erianinbsp;totum peccatü, dicente Apoftolo; Omnesnbsp;eramus filij iræ,ficut amp; cæteri.
OBIECTIO.
Inquit Propheta, fe conceptum in inh quitatibus, amp; matrem fe concepilfein peccatis .
Ergo opus generationis cftpeccatuni-
RESPONSIO.
Nego confequentiam : Quia fallacia accidentis, qua tribuitur naturæ feu natU'nbsp;rali operi iuftituto à Deo,peccatum,nbsp;malaconcupifcentia, quod eftnbsp;accefsitper peccatum primorum parent“’nbsp;amp; propagatum eft in pofteros. Opusautenbsp;ipfum coniugale legitimum eftjdiuin’]^^nbsp;ordinatum,ad conferuationem humani nnbsp;neris,etiam ante lapfiim. Sic inquit hiçAnbsp;guftinus:NonideoininiquitateconcipGnbsp;tur homines, amp; in peccatis in vteroànbsp;bus aluntur,quia peccatum eft naifeePnbsp;iugibus,fedquiailludquodfitvtique,n^ anbsp;carnalipœna. Pœnaenimcarnismot^nbsp;amp;vtique indeeftipfamortalitas.nbsp;pus hoccaftum in coniuge non hahe^fnbsp;pam,fed origo peccatitrahitfecumonbsp;tam pœnam . Ita amp; Paulus inquitnbsp;motheum, Mulicrem faluarinbsp;tionem filiorum, fipermànferit -/ijo-caftitate:amp; Paphnutius dixit,com^’nbsp;nem legitimam cum vxore ptopd^pj-oznbsp;fummam caftitatem . Nonigituthi^- Jznbsp;phetaaceufatparentes aut opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pp-
onis, fed maflam ipfam formatam ceptam in peccato, in qiia funtpraua^'^^jj^nbsp;nationes contra Icgem Defcàligonbsp;dubitariones de Deo, concupifcenc*^’ pznbsp;fio voluntatis amp; cordisà Deo,nbsp;diaaffeduum in corde.
ÂEJ Â. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fz
Inquit Apoftolus ad Galatas^-quifquefuum onusportabit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptef
Ergo nem o punitur feu reus originale peccatum, hoc eft,tranf^^nbsp;nem primorum parentum.
RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jpz
Refpondeo ad antecedenSj
IN PSALMVM DAVIDIS LI.
Ôionem: Nam peccatum no folùm eft obligatio ad pŒnam,feu imputatio propter primorum parentum peccatum,fed eft cornbsp;tuptiototiusnaturæ humanæ, amp; carentianbsp;‘^hginalis iiiftitiæ, amp; inclinatio ad peccan-timn in natura, quafi ingenita amp; propagatanbsp;îb Adam, carnali conceptione, ignorantianbsp;inméte.amp;prauitas in carne,propter quamnbsp;peccatoresfunt,amp;reiiræDeiomneshominbsp;nes, etiam infantes, ficutinquitD. Auguftinbsp;nujj^roDe prædefti natione,amp; gratia: V i-b^Pldicis m acula, ita propaginis traduce per generationem, facramento diffufanbsp;cftjVtnecinfansquidemvniusdiei à culpanbsp;litprimæpræuaricationisalienus, iiifi pernbsp;indebitam Saluatoris gratiam fuerit libe-fatus,iuxta illud Ephefios i.Nafcimur o-panesfilij iræ. Et ad Romanos j. Peccatumnbsp;intrauitin mundumpervnum hominem,nbsp;per peccatû mors, quatenus omnes pec-cauerunt (etiam inf^antes ) propter carna-lem propagationem, amp; concupifcentiamnbsp;prauam, quætarnen remittitur amp; abluiturnbsp;inBaptifmo,non,vt non fit,fed vt in peccatum non imputetur, vt inquit Auguftinus,nbsp;id eft,\ t non imputetur ad damnationem,nbsp;etiamfi peccatorum reliquiae amp; fordeshæ-reant in natura, etiam in regeneratis, qui-bustarnen illi repu^^nantjiuxta illud : Caronbsp;concupifeitaduerfus fpiritum, amp; fpiritusnbsp;aduetfus camera. Item Romanorumy.nbsp;bion quod volo ,facio ,bonum ,fed quodnbsp;'aolo, malum, hoc ago.
? veritatedeleftaris, id eftgt; vera confeftionenbsp;peccatorum, non hypocrifi, quæ peccatânbsp;vel tegit vel cxcufat,vel exteniiat.
Qu.t in occulta ell}Vic[)r3.icè, ii1 renïbus,iidt eft, quæ veritas feu veraconfefsio, agnofcifinbsp;amp; reuclat peccatum occultum, amp; latens itlnbsp;natura corrupta. Sedpatefitaccufante Lege, iuxta ill ud ad Galatas capite tertio : Pernbsp;Legein eft cognitio peccati. Item capitenbsp;feptimo : Concupifcentiam nonfciuiflenl,nbsp;(efle peccatum) nifi Lexdixiftet, Noncoii-cupifces. Auguftinus amp;alijintelliguntve-ritatem, certitudincin prorniftionum dininbsp;narum, qualiseftpromifsio de remifsionenbsp;peccatorum gratuita per fidero, propternbsp;Mediatorcm accipienda,quæ incerta eft,nbsp;abfcóditaamp; ignora fapientibushuius murinbsp;di,reuelaturautem paruulis,Matthæicap,nbsp;vndecimo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Er fapientiam abf.ótiditMi} hoc eft,C0gm-tionem promifsionis Euangelij, quodDe^ us gratis remittat peccata, abfquc operi-bus Lcgis,per mifericordiam, propter Me-diatorempromiflum,amp;exhibendum,fide,nbsp;quae fapientia arcana fuitamp;abfconditaan-nbsp;nbsp;nbsp;*
te reuelationem omnibus creaturis, etiam ipfis Angelis. Vnde Paulus,priore adCo-rinthios capite fecundo, vocat myfterium.nbsp;inquiens : Loquimut fapientiam Dei in mynbsp;fterio (myfticam) quæeftrecon(iita,quamnbsp;præfinieratDeus ante feculaingloriam nonbsp;ftram , quam nemo principum feculi hu-ius cognouit.
In ocittlfo'5 inHebræo, In intimis feu inte-
' Ecce^ertt^te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......--------------------- ------
iwz,,. K a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/th-- rioribus,fcilicetpenetrabbuspeaoris,qu§
^^occultoeß , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft veritas a fanientia nnam nciic annr«-
*. * *
eft veritas amp; fapientia,quam Deus appro-bat,amp; quadeleäatur, nonhypocrift.
manife^afii miht.
bçpetitamp;exponitprimam petitiqnem, E,xbidbis hyfopOi^ WUIÏ-^'^Wi ^ctemiftionepeccatovumamp;reconcibarionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cP C,
’^ccumDeo,additq-, modum quo purge- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ZWCj
^'}càpeccatis,ftimptisftguris à rituexpia- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
W^feuputgatiomsLeufticæ,perafper- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mVlCm dcalbabOT.
“nuem fanguinisboftiarum, quæ fiebat in-
^'tictabyfopo. Eftq; ratio, cur in proximo
( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''tttülngenuè A aperte confiteatur pecca-
, 'tnm, etiam otiginis feu occultum amp; igno-
^tmbumanærationijeiusq; etiam cxplicat ct)uionationem,fumptam à Dei volunta-^Cipoftulautisveram amp; uoubypocriticamnbsp;ftuftnuftatam confefsionem peccati, inquiens -.
Addit modum quo toUitur peccatütn, amp; per quid, videlicet, per afperfionem fan.,nbsp;guinis Eli) Dei,iuxta illud loannis i Sanguis Cbrifti emundat nos ab omni iniqui-tate. Quæ afperfto fignificataeft pet afpet-fionem fanguinis boftiarum , qu^ fiebatnbsp;by fopo intinâain fanguine amp; einer evacc^nbsp;rubræcombuftæ,Numeri decimo nono •nbsp;AgniP afcbabs,ï.xodi nono-. Et p^dfetis,Le-Äcidccimoquarto.
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcwvetitirte deleftaïMquot;\ Quaft dteat lt; Ldeo
conbteot peccatum, '
't
-ocr page 246-IO
ANNOTAT.
LVC. LOSSII
mus erga Deum,per Dominum noftrum lefum Chriftum.
Auditui dabü gaudium'^ facies vt audiatn, hoc cft, fentiam gaudiuM, condonatis mihi à te peccatis, tequc rcconciliatomihi.
Expiabis] Rogo vtme expies, hoc eft, me afpergas, abluas amp; abfoluas à peccatis, hocnbsp;eft, pronuncies me abfolutum à peccato,nbsp;amp; muiidum, iuxta promifsionem , per amp;nbsp;proptet fanguinem Filij tui, cuius pifturanbsp;amp; imago fuit afperfio faiiguinis hoftiarumnbsp;LeuiticarUiri, Lutherus vertit : ientfânoige/nbsp;»tft/flbfol«t'rmi£h/vttnofprilt;h nifdj loj?/nbsp;wtevorzeiten tinlt;0efeQ Ourdis fptengcn intCnbsp;^Tfopen beoeuKt
ofa] Totum corpus, feu omnes vires in-teriores amp; exteriores.
Qtttt contriuiSît] Quæ humiliata funtjquaf fata amp; tremcntia propter rerrores peccati,nbsp;amp; fenfum tuæ iræ.
Contriuilli] id eft, pertcrrefecifti ÄF*' tionc peccatorum, amp; fcnfuirxtux. Itain-quit amp; Ezechias Efa-caplrrigefimo oftauo :nbsp;lt;^iafi leo fic óontriuit omnia ofla mea.nbsp;hæc contritio prior pars pcenitentix, idnbsp;agnitio peccatorum, amp; horrendi tcrroresnbsp;confcientiæ, qui', nifi accedatfides amp; con-folatioj hominem ad inferos demergquot;'’?nbsp;vt exemplum Cain, Saulis, Iudx,amp;nbsp;iium teftatun
Superniuemdealbabor'] Albior fiam,mun-datusà peccatis perafperfionem fanguinis Filij tui, ipfaniue. Ita Efaiæ capite primonbsp;dicitur : Si fuerint peccata veftra, ficut coc-*nbsp;cinum,veluti nix albefcent.
I
^VAESTIO.
Dauiddicitfemundari conlperfionehy fopi.
Ergo rcmifsio peccatorum erat per talcs confperfioneSi
Auerte factem tuam tù meis omncsnbsp;meoi dele i
ÊESPONSIO.
• Non loquitur de opcre operato : Quia poftea dicit, Quoniam non deleétaris fa-crificio, alioqui dediflem :Sed loquitur denbsp;fignificato, 8c petit vt confpergatur fangui-ne filij Dei, qui fignificatus cft per hancnbsp;conlperfionem.
Repetitio eft precationis,vtcondon^ . tur fibi peccata, amp; deleantur quad fcr)^nbsp;Deo in tabella, fculibro dati StaccepP-
Auerte factem'] Cognitionem, nbsp;nbsp;nbsp;dup
cft, fimplicis apprehenfionis, qua mnia cognofci t A i ntuetur, amp; approbai^Ejnbsp;nis faâorum iuftorum , amp; reprobationbsp;iniuftorum,quæ verè damnat, improb^^^^nbsp;punit.Hanccognitionem deprecaturnbsp;pheta, pctens vt Deus faciem fuamnbsp;rata peccatis fins, hoc eft, non rccoronbsp;amplius, neque eapuniat.
De hjfopo.
Hyfopus herba hortenfis,vim habet cf-ficacem cxpurgandi peâoris amp; pulmonis, cxtergendæ capitis pituitæ, pleurifi quoq;nbsp;medetur, amp; morbo cuilibet. Ideo Deusnbsp;ordinauit, vt Sacerdotes amp; Leuitæ hac itinbsp;folennibus facrificijs vterentur, luftrandisnbsp;leprofis, amp; quocunque fcelere expurgart-do, fafciculo eius in fartguine pâflerculo-rum,velvitulorum intinSo, Ipargentcsimnbsp;mundos.Significabat autem hæc alperfio rnbsp;Leuitica, afperfionem fanguinis filij Dei,nbsp;quo verè peccatorum Cordes abluuntur, vtnbsp;Apoftolusiohannesinquit, SanguisChri-fti emundat nos ab omni iniquitate.
3. Petitie Spiritus fanUi, eimji donorum.
Cor mundum créa tn wt ut,nbsp;nbsp;nbsp;j^irttum fir mum tnt^^^'
in 'vtjcertbu^ mois.
Mortifera inimundi centagia petlorù Etpuri dotei eordü habere tube.
Pctijt haftenus rcconciliationem Deo, amp; condonationem peccatorum^nbsp;tuitam,per mifericordiam, proptcrM«nbsp;torem, per fanguinis eius afperfionei^^'^nbsp;lam petitdonii per gratiam, ficut hzcnbsp;Paulus coniungit ad Romanos 5. ho*;
Spirlt;cb'
VIII nbsp;nbsp;Auditùi meo dahis gaudïum
Utït 'iami nbsp;nbsp;nbsp;exultîîbunt ojja,
qum contriut^t.
Addit cffedus remifsionis peccatorum, confolationem,gaudium,lætitiam amp; pa-cem confcientiæ, de qua inquit Paulus adnbsp;Romanos 4. luftificati fide, pacem habe-
-ocr page 247-J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inpsalmvm
^^^itmnfanâum,eiusquedona, veramamp; tîiafDei,eiusq; in fe confir-y ’onem,amp;cordis acvoluntatis,cumDeinbsp;^^^ntate,côformitatein,amp;inchoationemnbsp;*Pfeçnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;motus, qualis eft
lt;:ata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adeft,quem,quia per pec
amificîDaüid, hïc eutn iîbi ^^^uiamp;cojjßj.jyj2ri in fe petit.
puri-fiç^?’^’âfperfionefanguinisfilij Dei, fide, tifip?'?‘î^’unt Apoftoli, Ador. i j. Fide pu-Et Matth. inquitChriftus:nbsp;quoniam ipfî Deum
^eftitue mihî amifliim,amp; pror in me Spiritum fanâum.nbsp;certô ftatuentem menbsp;te in gratiam,remifsis pec-ti. r^exaudirià te,regi,defendi Sc iuua-: lt;Sib mtc an ncwen gewifleitnbsp;^'*''»«0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Shîîïbcn on jwa*
“’«bb ^^‘^•^’d?engcwi^tfl/vrtOfidjnt »vteit
Oôncfd«/ îwafe-
In intimo cordis, vel in-^Pirit^’ veraluce amp; accenfis veris amp; togiy ^“smotibus in corde meo. Hïcnbsp;fisPhirP'^Ft ns verficulos præcepto-sJ. *PpiMelanthonis,in didum Gen. i.nbsp;'f“* Vf Do wîi» j nafcenûa corpora fouet,nbsp;conderetipfa Dei,nbsp;¦^^‘‘^‘it «etuf chrifli qui oracula dtf. unt,nbsp;'^^‘»dat^ignipeétorano^rafuo.
P^ijt-^tauerteret Deusfacicm à n^^nettat faciem ànbsp;Ptccafj »^fiiaperfona,diftinguensà
’’Oti fis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neauferas'] prorfus, ita, vt
^tiïi tiip s‘^’turus. Sanäum] fandifican-‘^’^^gentem.
Utïtiamfàlutaris Jj^ontaneo/u^ieniTinbsp;* * T
h'^'Pde *^’^*^/nt:atconfoIationéamp; gau-0, ƒ^*tiifsis peccatis, amp; reconciliato
*gt; qiij ßj* nbsp;nbsp;nbsp;Opis feu auxilij tui,vel Chri-
dicitur,quôd per amp; pro loluih faluat amp; libérât nos Deus,
DAVIDIS LI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n
fient inquit Simeon Lucæ 2. Quia viderunt oculi mcifalutare tuum. Atq; fuit Mefsiasnbsp;etiam falutarepatribus ante ipfius aduen-tum incarnem, ficut inquitAuguftinus innbsp;hune verfum : Redde mihi exultationem fanbsp;lutaris tui,vtiqueChrifti tui.quis enim finenbsp;illo fanari potuit ? Itaà fanótis patribus de-fponfatio fufceptæ carnis credebatur, ficutnbsp;à nobis faâa creditur : tépora variata funt,nbsp;nonfides.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
spirituj^o»frf«fo] Voluntario. Ita ab effe-âu vocat Spiritum fanélum,m ouétem vo-luntatem iniuftificatis,vtfpontèamp;cum las titia obediant, non coaéli pœnis, aut inui-tatipræmijs : quæferuilisamp; quafi.coafta o-bedietitia Deo difplicet. Vetus Interpresnbsp;ex Grséco tratiftulit, fpiritu principalinbsp;(toviKta) id eft, regali, gubernante amp; ducen-te nos in omnibus virç alt;Sionibus,confili)snbsp;amp;periculis,tanquàm principatum amp; dominium tenenteinomnibus. Felix vertit,nbsp;ipiritumunificoamp;liberali. Heflus:
Spiritus adßt agens di'libertn omnia mecut», Hoetneperpetuumroburhabereßne.
SuSlenta'] Guberna amp; rege,tanquàm dux,, ne amplius cadam in peccata,ficut anteà cenbsp;cidi, mihi foli relidus.
4. Profeßiogratitudinis ad quam 0-mnes obligantur.
Docehoïntquos^icistHas XIIL impij aâte conuertantur,
Petit remifsionem peccatorum,amp; Spiritum fandum,eiusq;dona. lamprofitetur feforegratum pro his beneficijs,docendonbsp;amp; propagando veram doârinam de Deo,nbsp;eiusqj bonitate,vt fuoexemplo inuitatiamp;nbsp;admoniti, alijquoqjconuertanturadDefi,nbsp;agnofcant peccata fua, eorumque veniamnbsp;petant,amp; pro acceptis benefici js agant gra-tias Deo, eumq; celebrent. Eftq; hic Ördonbsp;iuftificationis i. Agnofcendum eft pecca-tunijhgrens in natura omnium,perLegemnbsp;reüelantem amp; aceufantem peccataomnia,nbsp;amp; originale amp; aäualia,pugilantia cum legenbsp;Dei. 2. Petenda eft remifsiopeccatoruninbsp;à Deo,eaq; credenda amp; accipienda fi'de,granbsp;tis, proptef Mediatorem. 3. Inchoandanbsp;eft noua obedieritia erga Legem, profefsionbsp;ne gratitudinis ergaDeum amp; alijs officijs,nbsp;dileaione,amp;bêneficentiaergaproximum.
Doffto] ignorantes. Viastuas'] voluntâté tuam. Ad te conuertantur] agnoftétes tuamnbsp;iram aduerfus peccata, admoniti meo exé-plo,teque, receptiin gratiam, innocent amp;nbsp;telebrent.
Liberd
LVC. LO SSII
quodillis non deledetur Deus, neque cetur eius ira aduerfus peccata, fed tantamnbsp;per mifericordiam propter Mediatorem.nbsp;Addit autem per oceupationetnnbsp;quia,inquiens,nondeIcâarisfacrificijVeigt;nbsp;viâimis pecorum, fine vera pœnitentia amp;nbsp;agnitione peccatorû.Ideopeto mihi igno-feiper mifericordiam propter Mediatore,nbsp;fimulque oftendit làcrificia veteris Teftä-menti, fuiffe figuram vnici iâcrificij iAfCfiK»nbsp;Mcftiæ, qui cùm iam fitexhibitiis,aboliranbsp;fiint làcrificia veteris teftaméti,fîcut inquitnbsp;Auguftinus:Erant illa facrificia figurata pr?nbsp;nunciantia vnum faluatoris facrificium.nbsp;Oblatafunt,cùm aliquid indicarent,cùtnnbsp;aliquid promitterent,venientibus repro-mifsis, promifsiones oblatæ fiint.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
xini. nbsp;quot;Liberame defingutmbus De-
14^3 Deus falutù meamp;^ nbsp;nbsp;exaltu-
bit lingua mea iuflitiam tuanu,
Mifcetpromifsioni gratitudinispetitio-tiem mitigationis pcenariim, amp; præcipuc reatusjfeu pœnæ,atrocis homicidij Vriæ,nbsp;ne ficut Saul, Ahitophel, amp; fimilcs,occida-tur amp; abijciatur à Deo irato in æternas pœ-nas.
De fanguinibus'i De reatn amp; pœna homici-dij. A.uguftinasinquit,plurali vfumfangui nibuSjVt fignificet multa peccata oriri exnbsp;corruptacarne feu natura, quorû omniumnbsp;petat condonationem , amp; mitigationemnbsp;pœnarum. Lutherus vertit : Ârrcttenbsp;»Ort öcrt blâtfcbrtloen/ bas tft/von oecfcbulotnbsp;barntticb ben tobt »»bûtiet bob/tvùwtc allenbsp;fctrtö»oc©ott.
Deusfalutis meS] Qui me folus faluas,libe-ras amp; eripis, qui folus mea es falus.
Etexaltabit} ideft,celebrabit. lufiïtiamtuam] Quaprimùm iuftèirafce-• rispeccatis,eaq; punis in omnibus non a-gentibus pœnitentiam. Deinde remittisnbsp;peccata, amp; non imputas ea ad damnationénbsp;confugientibus ad te,amp;petentibus veniamnbsp;propter Mediatorem, quæ iuftitia Dei im-putata dicitur,propter iuftitiam fen obedi-entiam integram filij erga Legem.
V. Dandine labia mea aperies» çÿ os meum annunciabit lauâe tua.
Petit donum precationis amp; confefsionis veræ doârinXjVt ea fit efficax apud multos,nbsp;fàlutaris fibi amp; alijs, vt Deus reftè agnolca-tur,inuoceturamp;celebretur.
Labia'] OS. Aperies] Aperi, da audaciam in profitendaveradoârina, amp; cor nioueasnbsp;adafTentiendum verædoârinæ,amp; volunta-tem adinchoandatn nouam obedientiam,nbsp;amp;præftandam conftantiam in confcfsionenbsp;dodrinæ cœleftis, vtadiuues me in docen-do amp; confitendo.
ƒ. Dedifcrimitiefacrificiorum.
XVI. QîMniamnondeleéîarisfacri ficioialiocjui dedtjjem'.holocaußünbsp;nondeleäaberis.
Addit diferimen làcrificiorum ,ïcu cul-tuum externorum, propter quos inquit, fc nonpetere condonationem pcccatorum.
SacrtficiumDeo ßfiritus tribulatus» cor contritum ht*
miliatum Deus non de.ijgt;icies,
Oftendit ex Antithefi, quæ fint vera fieri ficia, quibus Deus dcledietur, agnitiofeiÜ'nbsp;cet peccarorum, amp; vera h umiliatio cordis,nbsp;Ipiritus contritus amp; cor humiliatum, quodnbsp;agnofcitfuam iniquitatem, amp;confugitex-emploDauidisad mifèricordiamDeipto-milfatn propter Mediatorem. Ira Efaixnbsp;dicitur:Habitans cum contrito èc huniibnbsp;fpiritu, vt viuificet cordacontritoruni.nbsp;cap.lt;56. Ad quem refpiciam,nifi ad pauper-culum amp; contritum /piritu,amp;trementemnbsp;lèrmoncs meos? Item D.Bernardusinq'J*^nbsp;moriturus : Tempus meum perdidi,qui*nbsp;perditè vixi,proquo quidagam nôhabeo,nbsp;nifi ad cor contritum Deus relpicies. Suutnbsp;autem lacrificiadup!icia:lt;Aas7«lt;’j/,proP’f’^quot;nbsp;torium, feu meritorium, remifsionispee-catorum vnicum filij Dei,integraobedieu-tiaamp; mors :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiarum aâio-
nes, quæ duplicia funt, ti/tssk«, figuræ firf‘ ficij hilaftici feu mortis filij Dei,amp;nbsp;moralia, mortificatioJcilicet veteris Adami, de qufbus Paulus inquitad Roman, n-Præbete corpora veftra hoftiam viuentem,nbsp;lànâam,acceptam Deo, rationalem cul-tum veftrum. Et D. AuguftinusrNoÜ egt;:-trinlècus pecus, quod maftes, inquir^re»nbsp;habes in te quod occîdas. Item, obedieu-tia in cruce amp; omnia opera bona, quænbsp;git Decalogus, amp; tum placent Deo, eumnbsp;prælucet fides in Mediatorem,qua perfon*nbsp;placet amp; accepta eft Deo.
6. PrecatiopraEedeßi.
Penifne fae tn bon» 'uolunl»f‘
M
IN PSALMVM DAVIDIS LI.
|
Sion, Adißcentur muri ^isrufalem. Petijt haâenus,pro fe, remifsioncm pcc ^forum,Spiritum fanâ:um,eiiifquedona.nbsp;Nun c orat pro Ecclefiæ colleftione,incre-’’’ento amp; confcruatione,omnium tempo-qua Deus retftè agnofcatur,inuoce-^tamp;celebreturjnhac vitaamp; in omni æ-'fnitate.Nam per montem Sion, qui ipe-^')lainterpretatur,amp; Hierufalem,quæ vifionbsp;alTb’^’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loco,amp; fæpè ^f»i^nèfac] collige, auge, tuere,amp; libera, '^^usvoluntate tuaamp;bonitate gratuita.nbsp;mûri Hierufalem'] colligaturamp;nbsp;lüH ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtroque populo, 1 ægt;s, ante exhibitum Mefsiam, amp; genti-“^poftexhibitû.Mari].i.politiæ,regna,ci-iti ?^p5’^‘-^Næ,inquibus tanquam mûris j.p ^‘aeftEcclefia,amp;cœtusdocentium,amp;nbsp;'•^¦^tiuni, ^^ncuccept^ibùfacrifictum ^oblationamp;s holocuflu,nbsp;imbonent fuber alture tu~nbsp;facrificia planbsp;PhcofFerésnbsp;fijç’• t)eo,amp; reconciliata cft prælucentenbsp;*el 1*’°® ofteruntur opinione meriti,nbsp;moti-'^æP^’^ite^tiæ, timoré Dei, hde, di-’ioti^”^’^^æ’:eris,iuxta illud : Quidquidnbsp;’5. u^^^egt;peccatum eft. Item, Matthæinbsp;P?P“'“5 appropinquat mihi orenbsp;fUtnK honorât. Cor autemco- Pfoculabeftàme. qidfiuntinagni bçj ^fiduciamediatoris,iuxtamandatûnbsp;Venbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnofcatur amp; cola- vç?”?P^eus. Item.quodobtulerunt pij ^f'^eftamento mandatum à Deo. Exnbsp;facrificia,oblationes,nbsp;P’’®’'^“® aboli-tilg putentur efle iuftitia corâDeo,nbsp;^iatqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatorum, iufti- '’’fatn æternam, quæ donantur per ’PfopterMediatorem,gratis. vitulos ] ofFerent teftamento, amp;nbsp;iiOfP’'æ^^buntexternos, qui funtfignanbsp;veteris Adami, amp;nbsp;‘'äpictatis,quibus ali j inuitantur adnbsp;pœnitentiam, inuocationeitt, amp; celebra-tionem Dei. |
OBZEÇriO, Dixit antea Propheta, Deum deledarî facrificijs : hic autem inquit ca accepta-rum. Ergo contrariaaFfirmat. RESPONSIO. Refpondeoperdiftindionem: fupràdi* xitde làcrificijs oblatisfine verapœniten-tia amp; prælucente fide, hîc loquitur de lâcri-ficijs exhibitisinagnitione Mefsiæ prælucente fide, amp; alijs motibus ipiritualibus,nbsp;propter quos placet Deo ipfa perfona amp; rcnbsp;conciliataeft Deo. Ideo amp;iplà opera feunbsp;obedientiaipfi placet, ficut de Abel diciturnbsp;Genefis 4. Refpexit Deus ad Abel amp; ad ob-lationes eius: Ad Cain veto non refpexit. Nam Abfquefide quacunef^fiacif, facts omniafiufira^ Quantumuis bona fint, qua facu ab/^jfide. VSALMVS LIL TITVLVS, Ad præcinendum eruditiuum carmen, cùm venit Doeg Idomæus amp; nunciauitnbsp;Sauli, amp; dixit ei, venit Dauid in domumnbsp;Abimelech. Titulus monet de tempore amp;occafionc fcripti Pfalmi à Dauidc, cùm fugit adnbsp;Abimelech facerdotemfummum in Niobe , quæ ciuitas fita fuit inter Arimathæamnbsp;amp; loppen, apud quern facerdotem Dauidnbsp;exulauit : prodidit autem eum Sauli Doeg,nbsp;amp; poftea, dim nemo occidcre facerdotemnbsp;amp; alios cum vxoribusamp;liberis, vellet, ipfenbsp;parricidium incepit, vtferibitur i. Regumnbsp;21. amp; 22. ARGVMENTVM. Pfalmus eftinuediuus.Nam reprehen-dit amp; acculât in eo Dauid proditorem fuu amp;parricidam Doeg,amp;comminaturei peenbsp;nas, fcque ipfum,amp; totam Ecclefiam con-folatur, à præfentia amp; defenfione Dei,con-traDoeg, amp; fimiles hoftes,proditores amp;nbsp;fyeophantas. Suntigiturloci Pfalmi très,
Bb |
L V c. L O s s IJ
I agatDoegSelimilcs,fient nouacuJaadre-fecandum barbam adhibfta, vnlneraffepè fuguium exinopinato, fifortèaberrettonnbsp;for,aut voluntate lædat, priufquam fentiatnbsp;qui tondetur.
r
; Dilextfli malitiamßuper bo' nitat em,falfitatem magù (jMinnbsp;boqutiuflitiam. (itaeïl.)
Accnfàtio voluntatis amp; ftudij Doeg in petulanteramp; iniprobè agendo.
Dilexiüi malittam fuper benitatem^Tüüiÿi quam bonitatem. quafi dicatud folùm dasnbsp;operam amp;ftudes, vt noceas omnibus, ne-miniprofis,
Ealßtatentl fycophantfas,dolos,iodài' as, mendacia magisquàm iuftitiam,veri'nbsp;tatem, exeufationem 8c defenfionem bonorum, fiem addit.
t4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. ]
tione 8c defenfione Ecclefiæ, amp; omnium confidenttura Deo, exemplo Dauid.
t. Aceufatio amp; reprehenßo Doeg amp;ßmili-um hoflium,piorum amp; Eccleßa.
J. Qmdglor'îarùtn malitta ti^ potens ? cum mifertcorâta Pteinbsp;dur et t Ota die.
inuediua feu reprehenfio Doeg amp; fi-milium, quiproduntpiosdodorcs, amp;ae-cendunt contra eosiram amp; odiatyranno-rum,omnibus temporibus.
Quid gloriaris'] Apoftrophe ad Doeg amp; fimiles.Quid.’ cur.? propter quam caufami'nbsp;quafi dicat, nullam, nihil cómerui aut mail feci tibi. Ergoexmerapetulantiaamp;ma-litia mihi noces amp;iadas te de perpetratisnbsp;mails, perditione mei, apud Saulem, 8c denbsp;parricidio facerdotum, coniugum eorum,nbsp;amp;liberorum.
Potensin malitia] quipotentiamtuamia-ditas in opprimendis iuftis. Eft aiitem ma • litia,XÂxioc, vt inquit Cicero libr. 3. de natura deo'rum, verfuta amp;fallax ratio nocen-dfftudio fcilicetamp; volûtate feu 7rQgt;Kt^tlt;rii,nbsp;quod grauiuseft,vt inquitGerfon, quàmnbsp;peccare ex infirmitate amp; ignorantia.
Cùm mifericordta Dei duret tota die] confola-tio eft piorum,ne propter potentiam amp; in-fidiasimpiorum defperent aut deficiantà Deo, fed pétant amp; expedent præfentiamnbsp;Dei, amp; defenfionem,iuxta promifsionemnbsp;Efaiæj4. Montes mouebuntur, amp; collesnbsp;contremifeent, mifericordia autem meanbsp;non recedet à te, nec fœdus pacis meæmo-uebitur, dicit miferator tuus Deus.
II Prauitatem cogitautt Itngua tua^ficut nouaculà acuta fectfiinbsp;dolumj.
Expofitio cius quod dixit. Doeg 8c fimi-lesgloriariin malitia, cuius ipeciesrecen-fettres.
I. Excogitationcm infidiarum , quibus perdant iuftos.
3. Adiones feu ipfa opera.
3. Affedus feu ftudium nocendi bonis.
Prauitatem eogttauit lingua f«a]cogitafti feu meditatus es mala, vt proditionem mci,amp;nbsp;parricidium facerdotum.
Lutherus vertit: ©dnjttrtgtrftditemftdb fdb«Ocn/ £gt;4(1 £gt;« anOcren vnßlamp;tf jatidpttfi/nbsp;»ttDf4gt;ßöenth»(l.
S'tcut nouacula] Comparatio fumptaà no-uacula,quod itn malitiofè amp;fraudulentcr
Dtlexifli nes, ^erditionis}nbsp;dolofa.
Quæ, vt inquit Augiiftinus.eftmioift“^ fallaciæ, aliud in cordc geftantiunbal*“^*nbsp;in ore prementium.
Hæc cft defcriptio vcra omnium impæ' rum, amp;hoftium doâ:orum Ecclefiæamp;*“'nbsp;ftorum, qui velcalumnijsvel prodiHoni'nbsp;busamp;infidijsconanturamp; ftudcnt perdef®nbsp;bonos,onerantes dodores crimine vel blanbsp;iphemiæ feu hærcfios, vel feditionis, fie“*’nbsp;Doeg accufàuit Abimelech virum piu®gt;nbsp;8c fanâum.hac caIumnia,quôdDauicli co'nbsp;municaret confilia feditiofa, amp; omnia i»nbsp;perniciem Saulis regis meditarctur.
Comminattopcetiarum.
Pr Opfere a T)eiis deßruet /ó Wéi.ternft'm conter et te,^ eue^^^nbsp;te de tabernactilo,^ radteemnbsp;am de terra njtuent 'iwn. Sdit^nbsp;(itacertèfier.)
Addit narratîoni icclerum,comminatio nempœnarum, æternaruin amp;præfcntiuinnbsp;D oeg, amp;fifnilium,vt ludæ, Arij,Sa(lolcti,nbsp;amp;aliorum, qui veros dodores produnt,amp;nbsp;calumniantur,accédunr odia in principi'nbsp;bus,contra pios,alienant animosfimplici^nbsp;uni à vera dodrina, camqj cahimniantur.nbsp;Oefiruet in £ternum'] abijciet in æternas pff'nbsp;nas. Ex Græco.infinem, hoc cft, tandem,nbsp;ctiamft
IN PSALMVM DAVIDIS LL '^'îmfialiquandiu dominerisamp; floreas.nbsp;Luth.vertit; iDavnmb tvivt otd? quot;©ottctid?nbsp;8‘''’Çvnnamp;g«v3:er(l5rJ/X)tev pbge ccjclter/nbsp;bcbölten/örtv-^'“nfefn«gött/in fcmetnlctio bUtbc«.
* derabernacuiigt;]Primô, è palatijs tu-’^Scdomibus magnificis. Secundo,AbEc
Tertio, Acorpore, qnod habita* '^'^lumeftanimæ.
.^^fitdicem tuam'] animatn,quæcorpus vi-^’‘^'^at.ficutradixarbores,quaarefcéte in p’'^üntarbores. IteiTi,pofteritatem,ficutnbsp;propter maio'rum iinpietateç3,pu-fiiniles, iuxta illud: V i-^^oiniquitates patrum fuper filios in ternbsp;^'’^amp;quartatn generationem.
r.
^Munt iujit tïmehunt^ ^fiiper eam rUehunt.
^itcaufam finalem pœnarum inte-^.^impiorutn. Primùm, vt iufti admo-
' ’^xeiuplo iræ Dei aduerfus iniuftos, ti-Se?'’‘^.^ipfiDeum,ne fimiliter peccent, viî’’^‘»antur, iuxta illud ApoftoliiQui ftat,nbsp;necadat. Item,cumtremoreope-vSï^^^^’^^”’veftram. Item, Pfalmonbsp;tabnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;læ-
^ccehomo cjM nonpoßiif De fortitudinem
m multitudïne dnùtïarum
^prAualüit 'mpraut'
irrifio confidcntium po-libe-nonpoflimt,
’“abes multa bona repofita in annos itiq^’^^î’^cquiefce, comede, bibe, gaude,nbsp;Stulte,hac nocte animam tuam re-parafti, cui cedent ?nbsp;Çÿ *?’:$ftaturpœna diuitis epulonis, Lu-^titnofexto.
Pi-
ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® pTrauitate fua ] prauis confiîijs
’ quibusperdere conatur pium ôc fitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen omniavanafunt.
VI.II
IX.
Qmfi)latii)dedefenfionelt;^ C6nfer~ (iationepiorum,Dauidisnbsp;ßnüUum, confiden-t'wm Dfo,
\ I
15
Ego autem, ficut oie afrucii-fera (viridis) m domo Det fiera-ut in mijertcordia Dei ternum m Çecult4gt;mfecnli.
Addit per antithefin interitiis impio-ruin, conîblationem de præfentia Dei, amp; conferuationepiorum amp; totius Ecclefiæ,nbsp;iuxtapromifsioncs diuinas,etiamfi inhacnbsp;vitafuntdefpedi amp; ærtimnofi. Comparâtnbsp;autem Dauid feipfum virenti amp;feraci oleç»nbsp;quæ fruâus perpetuôfertfuotempore,fi-cut dicitur Pfalmo i. deiuftoviro; Et eritnbsp;tanquam arbor iuxta riuos aquarum plan-tata, quæ fruftumfuum dabit in temporenbsp;fuo.Ertautem venufta imago Ecclefig cuninbsp;olea. Nam vt
1. nbsp;Oleainfitaviti gignitamp;oÜuas amp;vuas:nbsp;ItaEccIefiainfita Chriflo.docetlegemnbsp;Euangelium.
2. nbsp;Oleæætas eft longa: fie Ecclefiaper-petuôconferuatur amp; in bac vita amp; futura.
3. nbsp;Olea non prouenit in frigidifsimis ne-que incalidifsimislocis: ItaEcclefiafugitnbsp;vtrumque extremum contemptum Deinbsp;Epicureum, amp;fuperftitionemfeu Idola-triam,
4. nbsp;Oleæpinguedoimmodica,fale tollî—nbsp;tur: Ita amp; cruxemendat in pijs fecurita-tem amp; vitiofos affedus.
I» domo Dei ] in Ecclefia profunt labores vocationis, amp; fruentur iufti dulcifsina connbsp;fuetudine Dei , amp; Ecclefiæ cœleftis,poftnbsp;hanc vitam.
Speraui in mifericerdia ] Addit rationcm fuæ conferuationis, à fiducia fua in miferi-cordiaDei.
Confifebor tibi in fecultdmy ejuiafectßi, expeéîabo nomennbsp;tHum, quoniam bonum e^i tnnbsp;conßgt;e£iufan£lorum tidorum-i.
Profefsio gratitudinis fuæ erga Deutn, pro perditionehoftium, amp; fui confêrua-tione,amp;totius Ecclefiæ.
Confitebor tib’Q gratias agam Deo, te^uc celebrabo ,amp; in hac vita amp; futura.
Qjiia fecifii'n Ratio gratiarum adionîs feu caufa,
Quiafecifli] Perdidifti hoftes,amp; melibc-rafti.ficutomnesin te confidentes exau-dis, amp; libéras.
Bb 2
ANNOTA. LVC. LO S S II
|
Aliter, Qùiafaôurus es, fcilicetid,quod dixifti, CLierfurum te Doeg , amp; fimi-les, vtRapfacen blafphemantem Dcôvi-uenti, de quo Pfalmum Theodoretus intelnbsp;ligit, 4. RcgumiS. Expeitabo nomen tuum'] inuocabo te,amp; à te folopendebo. Nomen tuû, inquitTheodoretus, pofuit pro faüore. Expeitabo'] auxilium tuum,eti-aiiifi différas. benum ïfï] amabile, bcneficum, benefaciens. In conjpeélu fanilorum raoraw] Aliter cxHc bræo, pro mifericordibus tuis,(anâ;is,qui-bus mifericordiam amp; bonitatem tuamo-ftendiftii OBIECTIO. Abel, Efaias, Ieremias,Baptifta, Paulus, amp; multi alij pij occidurtturà tyrannis, quinbsp;dominanturamp; dorent potentia,honore amp;nbsp;opibus. Ergo promifsio Pfàlmidedefenfioneamp; •nbsp;nbsp;nbsp;conferuatione pioruin amp; Eccleliæ, non eft vera. RESPONSJO. Negoconfequentiam. Namdifcrimen faciunr tempora : Efàias enim amp; fimilesnbsp;iüftî in Bac vita certo conliüo Dci occidun-tur, vf extet confefsio veræ doârinæ, amp;nbsp;fubiefta eft Ecclefia cruci in hac vita,vt pecnbsp;catumagnofcathærens in omnium natura, etiam renatorum,fed tarnen corpus i-pfum Ecclefiæferuatur in humano genere,nbsp;amp;extinâi iuftiàtyrannis, ornabuntur æ-terna gloria amp; lætitia,contra,hoftes Dei adnbsp;tempus fiorent amp; dominantur, fed poftnbsp;mortem abjjeientur in æternaspœnas, vtnbsp;Pharao, Herodes, Nero, Decius,Iulianus,nbsp;amp; fimiles, qui in hac etiam vita fæpè puni-untur, licut Herodes vermibus corrofusnbsp;miferèperijt. Et Sennacherib à proprijs fi-lijsinterfeâus eft,quiinftatua fepulchralinbsp;inquit,fcfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Me afpicieiis difce pictatem. PSALMVS Lin. TiryLys. Ad præcmendum cruditiuum Dauidis ftiper Mahalat, quod genus inflxumentinbsp;fuit mufici,in quo hie Plalm us fortè canta-tuseft, vel initium fuit vulgaris amp; vût^txnbsp;cantilenæ. In ftnem pro Amalech, pro parnbsp;turienteSf dolente, Chrifto fcilicet eiuf- |
queEccIefta, quæ fubiefta eft cruci in ha« vita, afsiduè quafi parturiens amp; dolens,lo-han.io.Ariter,pro Chorea,Choro.amp;tripii-dio populi,fcilicet grarîarû aftione,amp; læti-tia, de parta vióioria contra holies. Quodnbsp;additinfinem, monettyrannos,etiain(ia-liquandiu floreant, amp; lint felices,certô tarnen aliquandoamp; quidem grauius poeiiasnbsp;daturos impietatisfuæ amp; tyraanidis. Naninbsp;ficutinquit Valerius de Dionylio facrile-go. Lento quidem gradu advindiólainfuinbsp;diuina procedit ira, tarditatemque fup-plicij grauirate compenfat. Plâlm us eft generis iudicialis- Nam cufatin eo Propheta in gcuere omnes ho-m{(ies,oftendens elfe line veracognition’®nbsp;Dei, timore, fiducia, amp;diledioneeius,id-que propter peccatum origihis.quo totinbsp;natura humanacorrupta eftamp;deprauata,nbsp;itavt lit plena csccitatis amp; dubitationuninbsp;de Deo,contemnatDeum eiusque iuditJ'nbsp;urn amp;iram.In fpccieautemaccufat dcglt*'nbsp;bentes Ecclefiamamp; pjosexpilationibusS^nbsp;alijsmodis, quibuspœnamcóminatut-^nbsp;fine eftprophetia devcnturoMelsiaamp;n'Jnbsp;uulgationeEuangelijex Sion, amp;confo^^nbsp;tio, agentes pœnitentiam amp;confugiegt;’f^nbsp;ad promilTum Mediatorem liberandosp^fnbsp;ipfuma peccato, morte æterna amp;nbsp;diaboli. Sunt igitur partes tres.
I. Âteufatio generalif offinium ketiih num, non renatorum. ' Dtxit inßpiens cordeßiOinonnbsp;ßnt ahoTntnahtlamp;ißaiitiT^^^^nbsp;nptm. Accufatio eft vniuerfalis tonus .,5 humani, de caligine feuignorantia me pnbsp;non reftè agnoftentisverutn Deum,nbsp;que iram aduerfus peccatum. Ideo |
|
IN P S A L M V M ïunnthomines no renari in cxternapecca-Ucontra legem Dei,amp; exiftunt in volunta-^camp;cordc multipliées flammæ, quibus in-titantur alijad confufioriem amp; libidines,nbsp;âlijadcædes,alij ad alia fcelera,quæefFe-dusfuntcætitatis mentis, amp;corruptæ natura humanæ. D«lt;f] itafentit, ita iudicat. Incorde] e-tiamfi verbis amp; externis geftibus aliud præ-leferat,amp;dicat,non dl Deus, n NulIaeftprorfusEflentiadiuina,intel-1'gens, iulla,verax, benefica, quæ curet resnbsp;tumanasjbenefaciat iuftis, amp;c puniat impi-QSjfedferunturomniatemeresfineguber-panteDeo, ficut Chorus apud Senecamnbsp;luquit: Res hunianof ordiiie nuHo Rortunaregit,Jpar^iti^ manu Rlunera camp;ca, peiorafouens. ‘i- PutatDeum alligatum efie ad caufas lecundas, neque aliter agerepolTe quam il-Ic tient, vt fenlcrunt Stoici. 5- D'abitar,vtAcademici,an Deusprcces iiollras exaudiat, amp; cur exaudiat ignorât. 4' Multi voluptatibus ita indulgent, vt patent ea placere Deo, amp;: de malefaäis glonbsp;nantur,ficutinquit OuidiiisdeTereolib.nbsp;lt;5. Metamorph, Prlt;gt;/gt; fttperi, quantum mortaliapccloracaca liocit} habent ? ipfo/celeris mohmine Tereusnbsp;Crediture]fepius,laudem^ a trimine(umit.nbsp;Qptodinquit, corrupt! funt, addit cau-^^’^ignorantiæDei, vitioforuni atïeélu-j^jn'epeccatorum omnium,ipfam corru-r'aonetn hunianæ naturæ, propter quamnbsp;t'luntamp;damnati omnes,ficut addit.nbsp;ƒ oininaii/f j fachfunt] deteftabiles coramnbsp;^gt;amp;reiæternæ mortis. propter iniquitatemamp; im-. “quot;“’dem naturalem. No« figitur^'effi/a» non rc2;eneratus fide,donatus 11, ds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßipsf \iomïnùm ‘Vt ‘^ïdedit^(an j tnt eÜigensnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;requtrens Deu. eft amp; confutatio præceden-perfuafionisimpiorum, afhr-’^^’«verèeffeDeum refpicientem amp;cu-t-ntem genus humanum, quid cogitent, ^^ö^nt homines,iudicem iuftum,nbsp;’tt;iacientetn iuftis,amp; punientem iniu-Eft antem effiftio, qua facit Deumnbsp;^^ftiaam profpicientem de coelo, qui v-* lue adeftpræfens,amp; coanofeit omnia, iunbsp;^^’‘verficuium: |
D A V I D I S L I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij Enterpreefenter, Deus hicamp;vbiquepotenter. Ita Genefis 8 inquit Deus ; Clamor Sodomorum amp; Gomorrhæ multiplicatusnbsp;eft, amp; peccatiim eorum aggrauatum eft ni-mis,defcédam amp; videbo,vrrum clamoremnbsp;qui venir ad me,opere compleuerint,annbsp;non fitita, vt ftiam. Auguftinus inquit,iu-xtamorem fcripturæ,tributum Deo,quodnbsp;eft hominum piorum, qui fpiritu Dei do-nati funt. Qmnes déclinauerunt ^fimul inutilesfaäifunt, non eü (juifa-ciat honum, non e^ ‘vfejue ad ‘v-nwn (prorftis nullus.) Generalis eftaccufatioomnium homi-nnm, ficut amp; Paulus hunc locum citât ad Romanos tertio, ^oftendens omnes homines, Iudæôspariteramp; genres, die pec-catores, inquiens inter alia: Nondldi-ftinólio : Omnes enim peccauerunt, amp;nbsp;deftituuntur gloriaDei,hoc eft, vera Deinbsp;notitiaamp;obedientia, quam Deus iudicatnbsp;die gloriam , amp; qua ipfe glorificatur amp;nbsp;celebratur. Non eftigitur Synecdoche,nbsp;quaomnesaccüfantur, cfi multi fint iuftinbsp;amp; boni,vt Ariftides, Atticus,amp; multi al ij e-tiam inter genres. Nam ita hîc inquit:nbsp;Non eft quifaciat bonum, non eft vfquenbsp;ad vnum .i. prorfus nullus eft. Nam ita amp;nbsp;Cicer.hac particulavfus eftlib.io.Epiftola-rum famili. ad Plâcum, epiftola,quæ incipit: Nihil poft hominum memoriam,amp;c.nbsp;Ego earn fentenriam duxi.cui funt aftenfinbsp;advnum, id eft, omnes aftenfi funt. OBTECTIO. Pfalmushicinquit,neminem efte quifaciat bonum. Ergo nullaeftEcclefia, nullus eft prorfus pins aciuftusinhumanogenere. RESPONCIO. Nego confequentiam,Qiiiadi(ftum Pfiil miintelligitur de toto humano genere,amp;nbsp;fingulis hominibus,quatenus non funt re-ceptià Deo perfidem , propter Mediatorem, amp; regenerati, nondeagnofeentibusnbsp;corruptionemfeuimmudiciem fuxnatu-ræ,regeneratis amp; cófugientibus ad Mediatoren!. Hi enim iufti funt Sc placent Deonbsp;propter Mediatorem fide, cætera m ultitu-do hominum prophana, Epicurea, Stoi-ca amp; Academica,rca dl iræ Dei,amp; talisma-nct,nificonuertaturadDeum. D-Auguftinbsp;nus ita foluit qua:ftionem,Filii hominumnbsp;funt,qu3ndo malè faciunt,cùm benè,filijnbsp;Bb 3 III |
i8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LVC.
Dei. Hos enim facit Deus exfilijs hominö, filiosDei,quiaexfilioDei fecit Deus filiünbsp;hominis.Ergo tolle quod homines filijDeinbsp;funt^, remanet quod filij hominum funt.
Noneflquifaciat bonum] quatenus eft filius hominis. No» r^î^aerfdysawlhoc eft,nullus eft.
i. CótnmtHtttio panarum expilantiumacop-primcntium Eccleßam amp; piof.
îî î I nbsp;nbsp;Nonne feient omnes qui ope^
ranturintqwtntem,quïdeHorAt plebem menm ‘Vt cibùm panüjnbsp;Denm non inuocauerunti
Accufauit auteaEpicureos,Stöicos, amp; Academicos , qui vel prorfus neganteflenbsp;Deiinijvelalliganteum adcaufas fecundas,nbsp;vel dubitant de eius voluntate, atq; ex haenbsp;cæcitate amp;contemptu Dei, fecure indiil-• gentpeccatis. lam accufat tyrannosoppri-inentesEccIefiam,eamque quafi deuoran-tesamp;cxpilantes immodicis exaäionibus,nbsp;V t lulianus eripuit bona Chriftianis,fimili-tcr addens fe hoc facere vt falucntur. Namnbsp;præceprorem ipformndixifle:Beatos efl'enbsp;pauperes, quoniam ipforü fit regnum coe-iotum. Sicamp;Chriftus comminaturpoenasnbsp;Scribisamp;PharifeisjMatth. 23,inquiens:Vsenbsp;' vobisScribafjamp;Pharifjei^rHypocrits, quianbsp;comeditis domus viduarum,amp;c.
Nonne fcient'j quafi dicat, cercè leite debc-bant,vel aliquando feiet, Deum elfe,quem nücnegantiudicem puniturum fcelerao-^nbsp;mnia,etiamfi nunc ad eaconniueat. Quodnbsp;igiturfciremodovoluntpercordisintelli-gcutiam,oiim feient per pœnæ experien-tiam.vtD. Auguftinus inquit. Vatabalus,nbsp;An non cognouerunt,an nolcere nó potuenbsp;runt elfe Deum iudicem,ex iliis teftimo-nijs pœnarum, quse fada fuut. Forint] vtnbsp;cibumpanis, tanquam cibum delicatum,nbsp;vel afsiduè deuorant, ficut panis menfisnbsp;femperapponitur, carnes,pifces, poma, amp;nbsp;id genus alia,tnutantur. Quôdinquit.Deunbsp;non inuocaucruiit.additcaulam expilatio-nis, confidentiam in diukias, quas folas cunbsp;mulanc,amp; quæruntimpij. Q^ia Deum nónbsp;inuocant,Deum non verc agnolcunt,nonnbsp;petuntaut expetunt abeobonacorpora-lia,ideo opprimunt, amp; expilant pauperes.
V. Jliic trepidauerunt tnnore, ^bi non er at ümor » quon'tarn
L O S S 11
Deus dißipauit offa exa eonfußfint^qaomatnnbsp;uiteos.
Jlfic trepidàaerunr] próptet propter arailsionera bonegt;^‘^
L noo
Fbi non erat fimor] de mendum, fed de amifsioi’^^ b «ter«’®'Lonbsp;noru,deimminentibuspc«f“ j[,extrenbsp;• tabalus. Trepidabunt,ftd‘j- jjciu«’’nbsp;die, cum veniet Dominus 3nbsp;fumat de impijs pcenas, q«*. aWnbsp;turrrepidatione intolerabi ^IjqIis.nbsp;enturinæternaspœnâs,eu
Dz///gt;4«ir] Aliter, difs’P^^^'^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..
phetico.
O/4]robur,potentiaJnA’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,
qui populumimrnodicjs ^^5, pn • ^^5 nerant, amp; expilant, vt j(finbsp;ps,fatrapæ,dequibus^n^^jpet^^^^^^^nbsp;ÄKtuxt Aliter,rlt; . jEcCinbsp;caftrametatitis cótraf | ujnbsp;quo fignificatfummosMonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be
^principes gefturos aduerfusEccicnbsp;Deus tandem difsipae«’’^’
Lutherus vertit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u«'’
nc öec tvetbev/ôuôf“’'’ ft«''’”!’..!*'*’* xgt;.mtgt;sœ«ft me leutenbsp;lt;ben/(n lt;tge» werefe»/®'nbsp;frùgsvoîcf trcibiiù-de cüfauitionenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ml’S rf'
rias.Pharaonis,Saul.s.D«^br,»lt;Je Scn,;acherib,.ud«S’Sgt;gt;Ält;nbsp;iecerunt,negantesefle enbsp;his aceufationem in A.nbsp;quiens inter aliaj ’J ot,vbf’^.scO‘’^nbsp;noneftDeus,ibi«ænbsp;mor, dixeruntnbsp;venient RomanTj amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiuP’^'^ ti«’^'' li
amp;gentem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^it%€
cens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^aillicee*‘^^jjbi
perdere terram, ïe Roman, vemrei^^^amp;^ t.btnbsp;cum amp; gentem , »“«4
Pfophetia de de Itberattone
. fM,
, IN PSALMVM DAVIDIS L I I I. cum conuertertt Deus canbsp;^^'^itutem pie bis fuA, exultub'ttnbsp;lamp;tubtiur Ifrael.
concionaturde ad æterno, Scnbsp;*^ernj bberatione Ecclefiæ in vitanbsp;i. Cnt.;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dens erit omnia in omnibus,
'*«nth. v.
faluabit Ifraei, id eft, Ecclefi-Pfophetä» hoc facietipfe
ft
^^Ptiu'^ Pppulnm fuum, Ecclefiam, ex ^'ili,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ppirituali mortis,peccatiamp; dia-
^11
^“^'herationis, gaudium fcilicet, Pfalm. 14. quinbsp;S. q^-^^^^hoccônuenit,præter verfum
’ ‘¦û’îiminationempœnarumconti-
'7,
PSALMVS LIIII;
titvlvs.
præcinendûih Ziphæi amp; nunci-’Pud ^^‘^'*gt;nónhe Dauid abfconditus èftnbsp;i,Regutn 2^.amp;.26.
nionet, quando amp; quaoc-Pfalmus, cùm Ziphxi bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppido feu vico in P alæ
^wdem in ipforum regiöne laten-^atij^^^'iprodidiflent,his verbis : Nonne ,'^ofiditus eft apud nos ? quafi di-finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfcoditus amp; latet,
Interpretantur autem Ziphæi hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opulen-
autem
’ Chriftum eiusque ^%tej^’^!^piosqui in hoc mundo latentnbsp;amp; perfecutioneni patiuntur,nbsp;s 5CÙPaulus,vita eorum abfconnbsp;-^.Chrifto, in Deo manifeftetur : Itanbsp;uinitasfub carne humanaiatn-’• ^‘^“tDi Auguftinus allegoricenbsp;^’hinterpretatur.
XRGFMÉNtFM.
eft precatio generis fuaforij. primùm Dauid defenfio-amp; aliosnbsp;®ftes,qui ipfuni perfequebantur Sc
prodere conabantur Sauli. Deinde agit gratias Deo, quod (æpè iam antè defenfusnbsp;fitjconferuatus, ereprus è manibus Saulis mirabiliter. Quantum attinetadexem-plum,eft petitio totiusEccleOæamp; mem-brorumeiuSjVt defendanturcontrahofteSnbsp;omnium temporum. Partes funt quatuor.
1. nbsp;Propofitiopetitionisauxilij.
2. nbsp;Ratiopetitionisàpericulis.
3. nbsp;Antithefts defenfionisfui,amp;perditio-nishoftium,
4. nbsp;Gratiarum aftio pro beneficio Iibera-tionis, amp;defenfionisdiumæ,
I. Propoßtio petifionù.
Deus innomme tuofiluunzj j. f^Cinbsp;nbsp;nbsp;in minute tua iudtca
me.
Deusexaudi orationemmea^ il aurtbus percipe 'uerba orismei.
bmnipotenspro laude tui me nominis stgrum Conferua, amp; mifero,nampotes,adfer opem.
Aßere me virtute tua dextrai^ potenti. Et timidas audi, percipe, fummepreces.
Prbpofitio eft petitionis de liberationc, quæ monet, vtexempIoDauidis Ecclefianbsp;amp;pij, inmalisquibufcunque vel corporisnbsp;vel animi, ad folum Deum confugiant, afc»nbsp;eoq; folo petât, amp; expeôentliberationernnbsp;opportunam, glorioiàm Deo, amp; nobis iâ-Intarem. Duæ funtautem virtutes cogi-tandçin hiftoriaDauidis præcipuè,patien.nbsp;tiain malis, amp; expedatio diuini auxilij,iu-xta illudEfaiæjo. In ipcamp;filcntioeritfor-titudo veftra.
/« nomine'i propter nomen tuum, pro-mifrionemeditam deliberatione,agnirio-hem 8e celebrationem tu i nominis,poten-tiæamp; bonitatis. Nam duæ funt cau/æ co-gitandæ in omni inuocatione, impulfiûa promifsiodc exauditione ,amp;finalis agni-tioamp; cclebrationominis Dci,inEcclefia.
Dm] quis inuocandus? verus,amp;ætcrnii!s bcus.non creaturæ,nonidola, non fanâtnbsp;mortui.
S4/«Kw/4r] libera me. Jnvirtutetua] pd-tcntia, non in humanis aut meis viribus.
ludicu me'] ineam caufam feu ius défende,amp; difcernc, vt intelligant hoftesamp;aJii,' meeffevocatumàte adregnum, eiusquenbsp;gubernationem,amp;Ecclefiæ.,
Bb 4
-ocr page 256-20
ANNOTAT. LVC. LO S S II
|
Hxatidiorationew] præcedentem,defalute Sciudicio. or« wfz] quæprofero ore,nbsp;cogitata mente. Eftigitur duplex orationbsp;cordis amp; oris, quæ facienda eft publicè.
2. Ratio precationis. |
Deus me antea üpè exaudiuità îibe-rauit. Ergo nunc quoq; m ihi opitulaturuseft, vt beneficium liberationis inchoatiiniper-ficiat. EftenimDeus non fblum etiam TtAto-itfjjyos fuorum beneficioriini,nbsp;ftcut inquit Paulus Philip, i. Qui cœpitinnbsp;vobis opus bonum, perriciat vfq; ad diemnbsp;Chrifti. Item, z. Deus qui deditvt vclitis,nbsp;dabit etiam vt perficiatis, vt ipfifiaiitali-qua grata. Doniiniis fufeeptoreß anima nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebrxo, dominus eft inter fuftératoresanimç æeæ, intereos qui tutantur animam amp; vitamnbsp;meam. Item,adiuuatcos, quiferuntauxi-lium, measque partes tuenrur. |
III. Qj^ontam altem infarrexe-rum aduerfiis me^^fortej qti/n-runt animam meams non poßte-runt JDeum in confpeliu fuo. Se-• Z^.(ita fief, ita eft.)
Addit rationem precationis fumptam ab obieciis, perfecutione amp; periculis, qui-bus Deus mouetur ad liberationem inuo-cantium ipfum, vt patermo-uctur calatiiitate periculis filiorum.
Alienos voeat hoftes fuos amp; Ecclefiæ,fe-iundos à familia Dei amp; cœtu piorum,pro-fefsione impiædo(Srinç,amp;voluntate delen di Ecclefiam. Fortes vocat tyrannos amp; per-iecutores fuos fuperbos, confidentes propria potentia, gratia amp; opibus, Saulem,nbsp;Doeg,Achitophel, Syphæos,amp;firailesno-ftroquoquetempore. Eftautemfuperbiænbsp;caufa fecuritas amp; contemptus Dei, amp; fidu-ciapropriæpotentiæ,ficut inquit Niobe.-
Maiorfilm fjuàm cuipoßitfortuna nocere.
De hisinquit Pfalmus ::Non pofuerunt Deum inconlpeiSu fuo, nôntimétDeum,nbsp;non ampleâuntur eius verbum, fed fecurènbsp;conteninunt, agunt, docent quæcunquenbsp;volunt, amp; libec.
; 11. nbsp;nbsp;JEcce Deus adtutor meus gt;
DomimtsÇuftxtat anima meam^
3. Comminatio v!nd!tlaamp; inttritus hofitum.
JR. eddet malum tnimicis rneist in ‘veritate tua dißerde ilot-
Petijtdefenfionem fui. lam optât ftam amp; interitum hoftium,qui interift^®nbsp;funtinfanabiles.
Reddet] Aliter, redde. Qiiidam vetiis'’!' terprestradit efle prophetiam feu vatif'nbsp;niumdeinteritu hoftium. Alij,efle pt^'nbsp;tionem pro conuertedis hoftibus.qu^nbsp;fânabiles,amp;legunr,auerte,fcilicet,mai^f^nbsp;inimicis.vt definantagere mala, cooi*^nbsp;adDeum.
OB/£crzo.
^P^^iitChriftusMatt.y.Bcncdicitc'’’^’^ dicëtibus,amp;orate properfequentibiis'^nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccauit Dauid,optansinterit^
hoftibus.
RESPONSIO.
Nego confequentiam, amp;re/ponde^^^ antecedens, per diftinftionem caid^nbsp;læhoftium,quam del eri petit- DeindePnbsp;ibna hoftium, quorum alijfuntnbsp;pro quibus orandum eft, alij funtnbsp;mi amp; pertinaciter répugnantesnbsp;fendentes idoJa. Talium ruina Aint^'^^jjnbsp;petendus eft, ficut inquir Paulus.- Sinbsp;nonamatDominum Iefum,fir anath^nbsp;Maranatha, Deusveniens iudicet eui’’
|
En Deus aaxilio fubÿt mihi,fit^inet idem Nepereartt atitma rebora tota mea. Suftenratfe amp;confolatur Dauid recor.^ datione antecedentium bcneficiorum amp;nbsp;liberationum,fore vtnunc quoqueamp;de-inceps liberetur amp; defendatura Deo, hocnbsp;• modo ; |
perdat. 4- Gratiarum aSio. D*unc ‘voluntariefacrifit^^^ tibtyß^ conßtebor nomtntttdOnbsp;mineiquontam bonus es. |
Priore parte Pfalmi petijtliberationem lui, Schoftiuminteritum, qui fun tin l'an a-biles. Iain pollicetur fe fore gratum pronbsp;beneficio liberationis celebrando poteu-ùamamp;bonitatéDei, præftando facrificianbsp;feucultus, quos Deus inftituit. Nana gratitude duas virtutes compleäitur : nc-ritatem, qua acceptumbeneficiumeiusq;nbsp;aütqrcmagnofeimus amp; celebramus : amp; iu-ftitiam ,qua obligamus nosad præftandanbsp;mutua officia proïacultate noftrajSe ratio-nevocationis.
yoluntariè] hoceft,fpontè, non coaftus lege,autinuitatus fpe præmij,autdecerri-tusmetu pœnarum , fedfpontèamp;pedorenbsp;Ivberali,
præftabo cultus mandatos, ‘îuæ facrificia dicuntur alias fc[/^çtslt;K«,quçnbsp;tultusDei funtjCÛ fiunt à rccôciliatis fide.
gratias agam,celebrando no-tV^tituum, omnipotentiam, iuftitiam.ve-titatetn,amp; ßQßuatem apud alios,feu in tcclefix
to«K/Meft] nomentuum,beni-ê’tuni,benefaciens,iuuans, amp;i liberansin-uocantesomnes.
Q^niamexomn'itribulatio ^^ertpuißime gt; iritmi-defj^exitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Ratio feu expofitio bonitatis nominis ^^'diberantis pios, amp;delentis hoftes.vtnbsp;“Staonem, Sennacherib, Herodem, Ca-'§ülatn, Neronem, Iulianum. Verbumnbsp;^^l^fæumRaah.vt Viäorinus annotât, fi-S’^'licat non fimpliciter videre aut ociofenbsp;P^âare, fed cum admiratione iudicij diui-^^'^olupcate aliquid afpicere. Lutherus,nbsp;Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VtEfaiæ 9-
^Pulusambulans in tenebris viditlucem
füthefus vtrtit, ?gt;cttnvetteß mfd) ® not/9af; mein auge 4« meinennbsp;Wenlujifiijjt.
PSALMVS LV.
TITFLFS,
Rruditiuum Ç ein wnoetweifwtt^^ ) Daui-’lis adpræcinendum in fidibus.
ZRCFMENTEM.
. Ptecatio eft amp;hicPfalmus, generis fua-non quidé contra hoftes manifeftos j
IN P S AL MV M DAVIDIS L I I I 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir
fed fucatos amicos,qui fimulantfenobis fauere,fed reuera funt hoftes,fel,vtdiciturinbsp;gereutes in corde, mel in ore,quiq; vt Plautus inquir, altera manu panem oftendunt,nbsp;aîtera lapident. Quantum adhiftoriarh pernbsp;fecutionisamp;’ærumnarum Dauidis atrinec,nbsp;fcripfitPfalmum, cùni iritelligeret prodi-tionem Keilitarum, quorum vrbemKei-lam obfidione Philiftinorum cindam li-berauerat. Ipfi poftea ingrati amp; infidèles tradere eum in manus Saulis molie-bantur, vt fcribituri. Regum 23. Vatabalusnbsp;refert ad coniurationem Abfolon amp;alio-rum côtra Dauid,de quai. Samuel i;. amp;16.nbsp;Quantum attinet ad Chriftum , preca-tiocius eft in pafsione amp;crucecontrala-dæorum infidias, amp; ludæ difcipulideferto-ris perfidiam. Qu^antum ad Ecclefiam a-mniumtemporum,petit amp; ipfaamp;fingulanbsp;eius membre, vt contra perfidos amicos amp;nbsp;deföttores veræ doéfrinæ defendantur,qu3nbsp;lis fuit Eufebius Alexandrinus,Arius,amp; fuinbsp;fimilesomnibusremporibus.Dehisomiîinbsp;busmonetverficulus:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Quos credüfidos, effuge, tultu erif.
Et Sophocles inquit: Fides niortnaeft^ pullulât autem perfidia. Et Antiochus Rexnbsp;precari folebatDeum, vt protegeretur ànbsp;Deo aduerfus amicos,vtquos nemo caue-¦ re pofsit, nifi Deo ctiftode, hoftes manife-ftos cauere poffer diligentia.Eftigitur pr innbsp;cipalis dodrinatotius Pfalmi, nefidamusnbsp;hominibus,iuxta illud leremiæ: Malcdi-dus qui fidit in hominibus. Item Pfalmornbsp;Nolite confidere in principibus.Et defertinbsp;ab hominibusautamicis.vt omnibuscau-fisfecundis,tamen à Deo non deficiamus,nbsp;amp; profefsione veræ dodrinæ , fed exitusnbsp;Deocômendemus.ab eoquedefenfionemnbsp;petamüs amp; expederaus, ficut dicitur in fine Pfalmi: lada fuper Dominum curaninbsp;tuam,amp; commendaDeo vitamtuam. Si.nbsp;ipfe faciet.PartesPfalmifunt præcipùè fe-ptem.
1. nbsp;Propofitio precationis ardentis, eiuft-que ratio.
2. Narratio Sc querela de hoftium malitîânbsp;amp;infidijs.
3. Precatio, vtimpediantur confilia hoftium amp; inimicorum fraudulenta.
4. nbsp;Amplificatio fcéleris, præcipuè cuinCinbsp;dam defertoris amici,vt ludæ.
5. nbsp;Co’nfolatio dé præféntia amp; auxifio Deinbsp;amp; defenfione contra hoftes.
6. nbsp;Exhortatio adomnes pios, vtfuoex.^nbsp;emplopètantamp; expedentin fuisærumniânbsp;amp; periculis à Deodefenfionem amp; auxi:-lium.
7. nbsp;Repetitio imprecationis.
I. frepoß-i^
-ocr page 258-Tfl. ' ANNOTAT. LVC. ». Pre/gt;lt;»ßtio petitionis,(ttm eitu
ratione.
I. nbsp;nbsp;Exaudt Dens oratiouem me-
ne abfiondas tedpreca-t'ione mea.
^ti tua fupplicibus venerantes numina vottr, Audi! athereamitis ab arcepater.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Supplicis exaudi re verba rogantiaferui.
Nunc anitnumtnoueat mail a querela tuam.
Propofitio ardentifsimæ precationis,vt cxaudiatur,monens,orationem veram, di-redam ad verum Deum, fiducia Mediato-ris, non effe inanem verborum fonum,nbsp;fedardentem amp;feriam inuocationem Dei,,nbsp;cum fenfuamp;intelledujficutinquic Chri-ftuslohann.q. Veros adoratores adorarenbsp;Deum infpirituamp;veritate. Itainquit Ifi-dorus; Oratio cordis eft, non labiorum.nbsp;Neque cnim verba deprecantis Deus at-tenditjfed orantis cor afpicit. V nde is^odiunbsp;^ii propriè oratio dicitur,quæ ad ipfumnbsp;Deum cum mentis attentione dirigitur.
Neabfcondas ] tanquam non exauditurus me, amp; defpiciens. ItaDeusfe abfconderenbsp;à nobis videtur,cum non ftatim exauditnbsp;amp; libérât nosjficut mulierem Cananæam,nbsp;Matthæiij, Vêtustextus : Non deipexerisnbsp;orationemmeam.
II. nbsp;nbsp;Int ende mthinbsp;nbsp;nbsp;exaudt me»
quia lament or in de[gt;recatione mea^ perturbabor.
Repetirio precationis ardens. Non au-tem folùm petit exauditionem, fed etiam intentionem Dei ad fuas preces, quo mo-net inuocantium quoque requiri attentio-nem,quia,vtinquit Ifidorus, tunevera-citeroramus, quando aliud non cogita-mus.
Qjûa lamentor'} Ratio eft precationis à fuispericulis amp; ærumnis. Lamentor'} verènbsp;doleo,amp; doîorem verbis querulofis teftor.nbsp;VidorinustQuia dominabor, fcilicer in o-ratione ardentibusvotis, amp; toto pedorenbsp;peto. Vatabalus: Quiaclamo inferraonenbsp;meo,conqueror in Iamentationemea,ftrcnbsp;po,p!ango,amp;:vlulo, in meditatione, affli-dione,infirmitate amp; anguftia,
Ltperturboï} fentienspauoresamp; confier-nationesanimideiraDei aduerfus pecca-ta,qualesfuntinomnibuspijsproptercô-minationes hoftium amp; certamina confei-entiæ ludantis cura iudicio diraDeijiuxta çuerelam Apoftoli:
i-ossii ^oris piignz, intus pauo^es-Sj^ereUeiehofiiumperfidiii’^^’d'nbsp;tare, (^tjrann 'tde.'
Propter ^jocem
propter trMattonetn'^^^^\ (Perturboisvel cxaadinbsp;de clmaueruntnbsp;^ntquittitet,^ mtraodertd^^^nbsp;cau/am precationis amp;
Ptâ à fraudibas,P^’^ rgt;pri!'‘^' hoftiû, à quibus timej:
pt. Sicut 1. Regain 2^. diept, ^ipei' pfpcra(ic,re euaderc pofl'cdnbsp;equentis cutn in deferto Zipb-.
Propter vocem tntmicil coma^p auhs amp; aîiorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajdci'
pttater-] iniqui, velpeccatadp /iP ««c popu}i,regnivailado,nbsp;lentiæ, quarutn omnium Dauidenbsp;r^n maleaolicalammabancut- ’nbsp;accufarunj. Chriftuin fedidonipnbsp;ps. ïdeo redè quoque hæc vetonbsp;îP.[®^5iguntur, conquerentis de
“¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,st ''
. ¦ Cormeum '^n^wey^J'ormtdomortdnbsp;fiperme.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\i.
Timor tremor faperme,^operHitmtb^^nbsp;EfFeéiuspcrièciirionisamp;:ipnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntffp
Chrifto, pauor amp; trcpidatilt;gt;^^^^^a W' amp; interitu, deut inqiiii: tnnbsp;dans id eft,nbsp;tjranguinis,præingentinbsp;ribusjnquiens: TriiiiseHnbsp;ad mortem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
Timor, eft animi, tretnot pods, qui naturaliKt copt .nbsp;tern mceroremjficutChrifty^nbsp;morte cœpitrexpauefcere,dopgt;nbsp;nbsp;nbsp;pa
teraagi. Monet autém uidisamp;Chrifti, omnespp^p^nbsp;ternis Seexternis doloribus . innnbsp;tione, in quibus accendttutP^js, denbsp;catio, amp; agnitio ptoptppb^^nbsp;quidam ex patnbus dixtt-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£t
quenque feire, quantum P funtinftrumenta difeendt rpnbsp;ditAtio, Oratio, amp; Tentaa - p^dfd'^
|
IN PSALMVM V I. Et dixt, (^uis dahit mih't pen-n(it (alas) fictif columha, 'vt lemç^ requteficaryL). Amplificatio periculorum,qüæ vtvitet, optac fibi dari pennas columbariitn, vtnbsp;quamcelerrimè infequentem Saulemfu-g«epofsit,ficutproditusàKcilitis,inmô-tem Ziph cum fexaginta viris aufugit, i.Renbsp;guniaj.Cæterùm columbæ pennas fibi da-”petit, non corui, quod coluinba fymbo-lutn eftdileâionis, vt inquit Auguftinus,nbsp;jponensmalorum confuetudinem fugere,nbsp;Ped tarnen quærere eorutn falutem, amp; do-’ete deinteritu, fient columba à moleftijsnbsp;Quærit auolationem fednonamittitdi-*eâioneni,noâeq; dieq; gemens,ficut tc-sntur verfieuli/de coluinba. fellegemit,roflro non Ixdit, amp;vngues ^eßiiet innocuos, pura^ grana legit. ^auietaquis,quxrit^greges, celerifi^ volatu tgt;itapettt,f(xtuseducatalteritis- Ecce lon^ tn folitudine. Sela. ^^flmarem:,'vteuadereaven tempeftatii- foiitudi-t'ei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hofiium veniat. '^ocat Saulem,amp; hoftium '^tnlt; qui Oauidem in quemeunquenbsp;infequebantur, in de-^*ph,ölt; alialoca, i. Regutu 23. |
DAVIDIS IV; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25 »lt;9Z2 defeett m plafeü cuts fiaus dolus. Exaggerat amp; de/cribit perfidiatn, fraa~ des, proditiones, iniurias,amp;fæuitiam hoftium, præcipusKeilitarum, aquibuspro-ditus fuit, optiniè de ipfis meritus. Tribuit autemeis. J. Iniurias feu violentiam in faftis.
ƒ. Iniuftitiam in iudieijs, fraudes amp; dolos in contradibus. 6. Fœnus Sc vfuras, quibus exhauriunt fubditos. Atquehæcpeccataefte intra amp; extra tnii ros, in foro,ih curia, in iudieijs, plateis, id-que apudmaximos, amp;iilfinios, amp; nodenbsp;dieq;.i. afsidue. Ideo petit, vtconfiliaeo-rumimpediar,amp; fraudes redigat ad nihi-lum. Talestempore Cbriftifueruntciuesnbsp;Hicrolblymitani, amp; funt fimiles omnibusnbsp;temporibushoftium Ecclefisc congrefliis;nbsp;amp; confilia, quæ difsipari petit, vt olim dif-fipati funt ædificantes turrim Babel. Iniquitoi amp; labor in medio eiut ] Lutherus. ite iflinamp;bc »nntgt; övbftt brinncn f ift/ titel bo^ficit/ Oamjt fiefieb »ttttb rtobett be-pbwcceti. 4.. Jimplificatio perfona cuiufdam infigniterftrfi^ dtoßamici domefiici amp; antea intimiDauidienbsp;confiliorum eins, amp; doStrina fieij,nbsp;qualis fuit Judas difeipft-lus ChrtSli. |
|
^^precatiointerittis confliorutft A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hofiium. dtutdeltn^ ^idt tntu-^^ititradiSltonem tn ci- Çÿ no£le hamp;c ctrcttnda^ \t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;labor in rnedto edis. I ^^^^^ittammedtoe'uds,^ |
Q^ntam fi inimicus meus xii. maledtxijfiet mihi, Juflmuifièmjnbsp;^ttqUe. Et fits qui oderat me, Jùper x iii me magna locutus fuififiet.,abficonnbsp;dtjfiem meforfiin ab eo. Syllogifmüs cft hypothcticus. Si extraneus feu apertus höftis tue per-fecutus fuifret,caiiere violentiam eiusamp; infidias potuifi'em,amp; minus dolerem. Nunc autem perfequitur me intimus mihiamp; domefticus amicus, confilioruninbsp;omnium meorum particeps,quem cauerenbsp;cùn» |
ANNOTAT. LVC. LOSSII
r» habitaculii ]ædibus, conuentibus, cor-dibus.
ƒ. Confolat'to Jeauxilia De'hamp;iefen. fione diutna cintra bofles.
Ego ^erb adEeum Dominusfaluauïtme^
Docetexantithefi intérims impioruni» feinuocantcmDeum, exaudiri ab co, amp;nbsp;defendi contra hoftes , monens finiul,nbsp;vtamp;alij fuoexemploDeum inuocentfide.nbsp;amp; expedient auxiliûamp; defenfionem, ficutnbsp;pofteainquit.-Iaâacuram tuam,feuonusnbsp;tuum fuperDominum. ErPfaJmo4p.i”'nbsp;quit; Inuoca me in die tribulationis,nbsp;ego cripiam te, amp; tu glorificabis me. .
Clamaut'] ardenteramp; conftanterped/)'’' cut mulier, Matthai 15. amp; vidua, '
Eeßere, mane mentnbor perturbabor gt; dnbsp;exaudiet ^ocemmeairLj.
34
cùm fimularet fe mihi amicum, non potui
Ergomagis dolui.
Ita fuprà Pfalmo 4. 'queritur amp; Dauid amp; Chriftus, de huiufmodi proditore amp; defcr-tore amito infideli; Etiam homo pacisnbsp;mes, in quo fperabam, qui edebat panesnbsp;meos, magnificauit fuper me fupplanta-tionem.
XI n I. nbsp;nbsp;.Eu 'verb homo collega meus,
dux meus, (ÿ notus meus (defe-ruifti me óeprodidifti hofti-bus.)
XV. Qui Cimul me cum dulce ca-piebamus coßlium, in domo Dei simbulabamusßmul.
Apoftrophe amara SeDauidis ad fuum proditorem,antca intimum amicum, amp;nbsp;Chrifti ad ludam difcipulum, anteacon-iunlt;ftiisimum,amp; collegam in docendo Eu-angelio à quo perfidè defertus eft , amp;nbsp;proditus hoftibuSjfub ofculo, figno amp; præ-textu amicitise amp; pacis Eft autem maiornbsp;dolordeferi, prodiamp;affici iniuriaabillis,nbsp;quibus benefecimus ,quot;quique nobifefumnbsp;coniundiifsimè vixerunt, amp;publicè amp; pri^nbsp;uatim,communicatiïjofficijs amp; confilijs,nbsp;quàm abalienis.
XVI. nbsp;nbsp;Veniat mors[ùper lUos^çÿde-
fienddt in infernum ‘viuentes. Qiwmam neqwtiamp;in habitacu-lù eorum-, in medio eorumj.
Imprecatio eft corporalis hoftiû pœnæ, amp; abieftionis in æternos cruciatus infernanbsp;les, orra ex vehementi fpiritu amp; ardenti ze-lo feu indignatione aduerfus hoftesinfa-nabiles, amp; pertinaciter perfequentes pios,nbsp;amp; oppugnantesverain doârinani, ex nia-litia, contraconfcientiam. Horum enimnbsp;interitum prccatur, amp; vt eorum confilianbsp;prauaimpediantur. Nam alioqui non im-precandum eft hoftibus,qui funt fanabiles,nbsp;ficut amp; fuprà didum eft, ex diâo Chrifti,nbsp;Matthæi 7. Bénédicité maledicentibus, amp;nbsp;orate pro perfequentibus vos. Ita in-quit Ifidorus : Ne Ixteris fuper inimicinbsp;interitu: ne fuperueniât in tefimilia. Item,nbsp;qui gaudet in inimici cafu,citôincidetinnbsp;ilium.
Duomonet.
Inuocandum eife Deum in
luxtamandatum, Inuoca me, See. -j 3. Perfeuerandum elTe, exemplonbsp;Canançæ,inoratione,ficutinquir,ie''^,^j,nbsp;re,manè amp; meridic,id eft, afsiducnbsp;ri.Iamentis amp; lachrymis inuocareP^nbsp;Ideoautem Deusdiffertfæpè reipcP^^^,,^nbsp;hibitionem, vtfidesamp;inuocationbsp;tur in nobis,amp; gratior fitliberatio. *nbsp;ftrior. Quare
St tua Conçutttur trißi mens agra gt;
Ad Dominum toto peétorefundefT^^^^'f Fundepreces,precibus qua in Chrißinbsp;Aeterni nobis ßeeistur ira patrie -Si quando^ moram Dominus facit, eßinbsp;Ipfitm^^ expebbanondubitantefide.
Nam ventent venier,magtta bonitateprob^^'^* Qua vel vbipatrisflagretamoretuinbsp;Kedimet in pace aniTna'^'^^nbsp;am ab his, qui appropinb^f^^^^nbsp;mihi 3 quoniam multi erati^^nbsp;uerßum me.
Seipfum conftrma^amp;confohrurdc^. auditione,certuspromifsionediuin3,nbsp;nitens, nonfuadignitate,etianifi dinbsp;turliberatioaliquandiu.
Fedimet in pace animam meam] iO
-ocr page 261-DAVIDIS LV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îj
diuntur,corde autem amp; confilijs meditan-tur dolum amp; cædes,ficut Saul Dauidi,ad quem iuquit i. Reguin 24- Et tu mifiliDa-uid. Sc ludas ad Chriftu : N unquid cgo fumnbsp;Rabbi j* Item, Aue Rabbi, ofculo pacis tradens eum hoftibus. De bisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in-
quit Phauorinus apud Gellium : Inimici pefsimifunt,corde trifti,fronte hilare. Etnbsp;Cicero : Frons, vultus,oculi fepe mentiuh-tur,oratio verb fæpifsimè. Et veteres rhyt-mos fepe recitauitpræçeptor Philippus:
Nulla fidéi 'tnpaclis, Mel in ore, verba la£Ht,nbsp;Fel in corde, nil in faults.
Comparât autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blandilo-
quentiam,oleo , quod hoc liquorum o-mnium eftlenifsimum,adeöetiam vttra- ¦ datur tranquillare mare,ipfi iniedum aSnbsp;Vrinatoribus, autorePlinio amp; Plutarcho.nbsp;Vnde prouerbialiter dicitur,oleo tranquil-lior,dehomine valdeleni,ac miti ingenionbsp;prædito. Oleum in auriculam ferre, feuin-ftillare,dixit Martialis de aifentatore quo-dam Morillo, iocans hoc verfu :
Narrarur quidam belle dixijfe Marille, {^i teferre oleum dixit in auriculam.
Eft Sc butyrum lene Sc molle, vnde Slt; ipft comparât jgHsóAsyws Sc ^vsvhóyoui, quinbsp;blandè amp; amicè loquuntur.led impróbè amp;nbsp;hoftiliter faciunt, altera m an u ten entes pa-iiem, altera lap idem, vt inquit Plautus.
IN PSALMVM
pace, feu reftituetmihi pacem. Va-®°alus:Redimctàbello,quoderat contra Qiwniam multidefendctes m,e, étantnbsp;^cuin,iuxtailhid 2. Reg. 6. Elilàei ad fer-: PI Lires nobifeum funt, quàm cum il-n.j^^xHebræo, in multis,vel cum illis (ho-'°us^ fuerunt mecum,multi impugnaue-’’Jquot;’e-Auguftinus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
’ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Falfi,fidi Chriftia-
dei qui in quibufdam articulis fi-di ƒ ®*’''^ntiuntmihi,in quibufdam autem ^^æentiunt.
Exaudiet Deui hu-tüos (h O ft es) nbsp;nbsp;nbsp;efl an-
omnipo-(itafiet.)
emm conuertuntWi ^imnerunt Deum^.
interitus impiorum,im-P^^quot;quot; æîilis ad bona,non re-^^^etiræo. Non funtcommuta-commutantur, non a-fedperfeucrantin ma-addit:
contammauerun'Lf
In pacificos] Dauidem, ^*?5q;Apoftolos,amp; pios,pacisnbsp;fucatus amicus , vtnbsp;’”^P^“^‘^^ui,Chriftum. Augu-.’^’^^uditnianum fuam,fcilicetDe-
’”‘’“^’'«’îtfeffrf/BeK/-a«je»«]Padum, eu Patribus
Un J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meßia. Item decre-
pQp P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum elegit in
quàm hutjrum cor ews (me-ßrmoncsnbsp;3 amp; tarnenßnt
H
‘^efcriptio fucatorum ami-hypocntaruni, qui verbis blan-
6. Exhortatio adfiduciam Dei.
laÜafaper ’Dominum cur am xxniL tuam-i^ ipfienutriet te (fliften-tabit) nondahit'm Aternum^nbsp;ß,u5iuationem lu^o.
Kes curas^ tuas Domino cemmittepotenti, Js tua te^ ipfam, cunila teuere pote^.
Ipfe locofacietftabtli confiliere iulfum. Et bona latificapacts habere dabit.
Addit tanquàm in conclufione cxhorta-- tionem ad omnes,vtfuo exemple ipfi quo-que innocent Deum, abeoq; petaht amp; expedient præfentiam eins, auxilium, defen-fionem amp; conferuationem, in fuis quoqué periculis amp; ærumnis.
laä^a'] Depone à te, feil à tuis humeris, quæ ferre ip fe no 11P Otes.
Super Dominum'] Domino confide, non creaturis, nô tuis viribus, omniaàDeo ex*nbsp;peda, àtevelalio nihil, ipfum cogita, in i-pfum omnem fpcm tuani pone,amp; gràïiail-lius innitérè.
Ci
-ocr page 262-'i.O
ANNOTAT. LVG. LOSSII
|
Curamtaaw] Aliter: Onus,mo!em negotiorum, labores vocationis tuæ,ficut Petrus inquit:Omnem curam veftram con-ijcite in ilium, nam illi cura eft de vobis.
Ipyê te enutriet'i Pallet, fuftentabit,'dabit omnia corporis amp;animi bona neceflaria,nbsp;iuxta illud Matthæi 6. Quæri'te primùmre-gnurriDei,amp; iuftitiameius,amp; hæc omnianbsp;adijcienturvobis. Nondabitfluétuationem'j'i^on. finette fub-mergi autinterire fluclibus tentationum, laborum amp; periculorum. Inaternum'jPerpetüô, etfi breue tempus videaris defertusà Deo,iamp; fluduare, tarnennbsp;eripiet tandem te ex fludibus,amp; transfereenbsp;inportumtranquilluni amp;vitam æternam,nbsp;quia anchoram tuam habesfixam in ecelo. Zh/ô] Credent! in Mediatorem, qua fide iuftus eft,amp; reputatur,eti3mfi adhuc hæ-feant in corrupta natura peccatorum reli-quiæ, quæiuftitiafideifeu euarigelicà dici-tur.Deinde inchoant nouam obediehtiamnbsp;Legis, quæ etfi irnperfedaeft,tamen placetnbsp;Deo obedientia hsce qüalifcunque. Quianbsp;perfona reconciliata eft prælucente fide. F.ft igitur hîc régula vitæ tradita, quæ fç-pe alibi rcpetitùr, cuius partes hæfünt.
3- Orandus eft Deus,vt adiuuet labores noftrosamp;ftudia.vt amp; riobisamp;alijs fint fa-lutaria. Nam fine diuino auxilip nihil Ihc-cedit in vocatione, iuxtaillud ; Sine me nihil poreftis facere. Et, Nemô poteft fibinbsp;quicquam fumeré, nifi fit illidatum defu-per. Idem monent optimi verficuli Præ-ceptoris D.Phil. Melanthonis : Nûllius e/lfelix conatus, nbsp;nbsp;vtiiü vnqaàm, Conßhumßnon det^ iuuetjj Oeus.
Pone tuant in Domino totam curam^ßdem^» Atq^ tibi vita commoda cun^a dabit: Subdituiin cunclit illißs rebus, opem^ iliiusaduerßspraßdium^fete. |
T’u ziero Dew deduces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' put eum mteritw- Din detloß non dïmidtabunt àies faos, egoautemßerabotnte^ Tu pater effnfi gaudentes fanguinetandeüt in mortis foueampracipitoriteragfs. Dimidia non illi attingent tempora v/fi«» Sed mihißes in te,fixa tenax^ inantl- Repetit imprecationem interims, feu ruinæimpiorum, perAntithefinfuæamp;alionbsp;rum inuocantium Deüm, eiquècoiifiden*nbsp;tium,liberationis. Viros languinum vocat Tyran nos ern-deles amp; fanguinarios, fanguinisfitientes. Dolofos vocat fallaces, fraudulétos, qui infidiofis cófilijs amp; machinationibus,nbsp;Tyranni, vi manifefta doctores Ecclefiæ amp;nbsp;pios delete conantür. Nö» dimidtabunt dies ßtoQ Non perueni-ent ad iuftam ætatem, tollentur è vita aO' tequàm curriculum eiusab/bluerint,limtnbsp;inquit Seneca de Tyrannis: Quotapars moritur temporefati î Quosfelices Cynthia vidit,nbsp;V tdit miferos ahitura dies,nbsp;Rarum^ eßfelix, idemi^fenex. Non dimidtabunt diesfiios^ Lutherusvertlt: @te wcröcrt iv kben ntd)t jur hdfFtcbntgt;£l^'^nbsp;wlt;îe ft« famp;rbnbc« ncgt;d} bff irtm kl’t'’' PSALMVS LVI. Ad præcinendûfMichtanJaureuin uidis,decolumbamuta,inreralienos,cùninbsp;caperent ipfum Philiftæi in Gath. Vox Michtan interpretaturin titulo,au-reum vel aureolum, hoc eft, inlîgne(«« gäben FIcinoDt) quale Plàlmus hic voca-turDauid,quàd præcæteris hune precio-funi,amp;quafi aureum iufignehabucrit,lientnbsp;amp; Pfalmus i y. in cuius titulo eadem voxnbsp;Michtan habetur, quem tarnen aliqui in-telligunt fuifle initium ciuufdam vulgarisnbsp;carminis, ad quod amp; hic Plàlmus cantatusnbsp;fît. Cohimbam mutam inter aliènes vocat feipfum Dauid,exulé inter alicnos,cxtcrosnbsp;Philiftæos, occulentem fefe, amp; mutum feunbsp;fîlentem, nedeprehendaturàSauIe.-quolî-gnificatprimùm fusereA- occiiltarelicercnbsp;pi|ï |
|
IN PSALMVM P')s doftoribus amp; allJs, ne in hoftium ma-reniant,atq; etiam filere, cùm non vo-^^necefsitas confefsióis, ad conuitia,quænbsp;P^'‘gt;efal(àfuntamp;nota. Refpexitaurem adnbsp;in præcedenti Pialmo.depennis feunbsp;’sfibidandiscolumbxjvtceleritereuola-^Polsitindefertum. . Caperent i/,y7i?«]infequerentur Phili-æ‘iadhærentes Sauli. ” Grftfe] terra regis Achis, ad quem per-iijf'^^^i^id’^^giens Saulem, feq; fimulans , ne agnolceretur,!. Reg. 21. Item,nbsp;29. vbi Achis rex Gentilis laudatnbsp;fidelem amp; iuftum, fed principesnbsp;quot;n inuidia dudi, eijciunt à pu-æiocietate. Ideo ex Achis regione etiamnbsp;l)5^’^^Çogitur,itavtnufquàm locum tutunbsp;rj),nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;quafi columbamuta vbiq; fue- ft ƒ'^^F^niptus amp;abiedus, qualis Sc Chri-fuit inter ludæos, populum fuum,amp; Ecclefia omnibus tem - LutherusîTOon net Rnm-ff'” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£gt;«incgt; wiHflc wte ein töube |înrii »(A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©«wl »ctEUgtn »n ter oen pbihficrn. ARGTMENTrM, fuperior,prccatorius,quonbsp;jj.^'ansDauidinterPhiliftçoshofpitespernbsp;8cinfidèles, Saulem fugiens, oratDe-((^^'Vtcontraipfum amp;alios hoftes, infidia-'^^y.^^opbantas fe defendat,cui preca-ƒ \additrationes duas. Priorem fumptânbsp;P'hculis,immanitate amp; infidijs hoftium,nbsp;^^^recitat, amp; fubinde fe excitât ad inuocanbsp;'^^’n 8c fidem, amp; promittit, vt fieri foletnbsp;fj^P'^ecationibuSjfe fore gratum pro bene-nç''pefenfionisamp;auxilij. Alteram ratio-^^’^’umitàfiduciafua in Deum,amp; expe-p ^‘'^nediuiniauxilijamp;liberarionis. Suntnbsp;^^aplàlrnipræcipuè 4. tic Npofitio cum additisrationibusàpe libK ’^^naiaPeum fiducia,amp; expeda-î V P^’^^lt;;nlorum Si perfccutio-'¦^ffia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verfatur exul à patria amp; ec- t p’^’^ÇoJatio. tir, /’’^üarum adiopro bcneficio libera-’''sScdiuiniamp;auxilij. H'iç' omnibus cogitanda eft, vt vbi-applicatione, vtquem-pfçrtP'^^ni Dauid exul amp; alijs ærumnis op-tam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuocauit, Sc liberatus gra- ty- ^^tecelebrauitjita Sc alij in fuis peri-Deum innocent, amp; expedent libera- |
DAVIDIS LVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î7 tionem amp; pœnarum mîtigationcm fide, Deumq; liberati celebrent,ficut Sc Chri-ftus,cuius Dauid, eiusque ærumnæ typusnbsp;fueruntjVtiam fepe didunl eft. i. Propoßtioprecatiottis, cum tius ru-tionibtii duabui. Mtfirere met T) eus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t (Propofitio eftprecationis.) Summe parens rerum, miferum me teßke, cuius Peltora crudelipreßa fub hoHe taceitt. Hoceft,Ô Deus* motus tua gratuita amp; immenlami{èricordiaamp;bonitate,nómeisnbsp;meritis, iuua m e amp; libera ab hoftibus,amp; rc*nbsp;ftitueexulemPatrfæamp;EcclefiæjVt te in canbsp;cum alijs inuocem amp; celebrem, da patien-tiam in malis tolerandis, amp; auxilium, nenbsp;mole periculorum fuccumbam, aut à tenbsp;deficiam,nbsp;quoniam conculcauttme homotnbsp;totn die impugnans tribuUuitnbsp;me. Conculcauerunt me inimici It totzi die, quoniam multi heiliger ant ur /uperheaduerßisme. Prior ratio propof!tionis,'cur fe petatcJf audiri,fumpta à periculis fuis amp; perfecu-tione hoftium, quam amplificat ab imma-nitate, quod hoftes funt beluæ immanes,nbsp;conculcantes, proterentes amp; deuorantesnbsp;oues, aliasq; pecudes innoxias amp; imbelles,nbsp;ita fe hoftes proterant amp; deuorent amp;c. De-inde à circunftantia temporis, quod totanbsp;die, afsiduèjfine vlla intermifsionc, fe per-fequantur hoftes.Tertio à multitudine hoftium ,amp; infolentia feu ferocia. Homo] ipfe Saul inimicus. Conculcauit] Tanq vuæ in torculari folcnt premi amp; conculcari pedibus. ExHebræo lenbsp;gitur,abforbuit,ficutin fequenti vcrfu,pronbsp;conculcauerunt,abfbrbncrunt,fumptaMenbsp;taphora à voraginibus aquarum, quæ na-ues abforbere folent. Sed confolatio eft,nbsp;quod fludus tentationum Ecclefiam nonnbsp;prorfus obruentjficut dicitut in verfu Si-*nbsp;byllæ : Krxôs /uùeu (ffc toi v Mergitur iMerdum,fed non fitbmer^turvn-quam Saluificum ChriHiferuam Eccleßuvtr.^ bum. Cc 3 |
18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.,
L V C. L O S S 11
tatione prorriifsionis diuinæ, deexaudi-tione.
In Deo] id eft, Protedione, feu defenfio-ne Dei.
Laudabo] Quæcunquc Deus in me fece-rit, quibufeunque me malis fubiecerit, agnofeam amp;celebrabo paternara eiusvo-luntatcm, eique me fubijeiam.
Verbum eins] Fada, quidquid illc fecerit autvoluerit.
rn’^aZ^aifwelDiuexauit me, fient grana tribulantur tribulis excutiendo in areisnbsp;pcrcutiunturabagricolis. ExemploDaui-dis amp;Chrifti,vera Ecclefia amp; pij omnes à trinbsp;bus conculcantur, vexantur amp; premunturnbsp;inhaevita.
I. A mundo per tribulationcs. a. A diabolo per tentationes.
3. A carne per infirmitates amp; ærumnas.
Tof4 ^/iejafsiduè. Eft enim vita hominis, vt inquit lob, militiaafsiduafuperterram,nbsp;Aficutfluftusfludumimpellit amp; infequi-tur,ita ærumnæ aliæ poft alias infequuntur,nbsp;amp;piospremöt, quorum hoftes multi funt,nbsp;m undus, diaboli, caro propria, co ncupi -{cens aduerfus fpiritum. Ita inquitD. Au-guftinus de durante pcrlècutione Ecclefiænbsp;Sc piorum omnibus temporibus : Netn o fi-bi dicat, fuerunt tribulationcs apud no -ftros patres, apud nos non funt : fi non pu-tas te habere tribulationcs, nondum eoepi-ftielfeChriftianus.
I« Deo Jperabo] à Deo folo auxilium pe-tam amp; expedabo, eum folum agnofeam amp; celebrabo opiculatorem meum , non menbsp;ipfum, non meas vires, iuxta illud Apofto-li : Quid habes quod non accepifti ? (àDomino) Si accepifti, quid gloriaris?
No« timebo, quidfaceretmihicaro ?] Magna efthæcfidei TrAn^ot^ozlct inDauidedc præ-fentia Dei Sc auxilio, de qua Sc Paulus inquit ad Romanos capire odauo: Si Deusnbsp;pro nobis,quis contra nos? Item: Quisfe-parabit nos à diledione Dei ? Quid facc-retmihi caro? homo imbecillisamp;vitaca-ducæjiuxta iJlud.-Omnis caro firnum,A^ve-lut flos agri. Eft enim Miofis in voccca-ro, quaimbecillitas humanæ natura iudi-catur. Igiturqui habetDeumfortem w*nbsp;torem, non habettimere hominem debilem perfecutorem. Spes nixa in Deo O'nbsp;mnera timoremexpcllit.amp;tranfitoriatnr-menta contemnit, vt Auguftinus inqu^^*
Conculcauitme hemo} Lutherus : tngnfdj«» • ivólkn mfd) vetfentfen / Sauls •^ofFgefïnoenbsp;»erfagt ntt'd? in» eknO/vnnO mu^ immer innbsp;Oer filtert (eben.
ego in te
Secunda ratio, quare fe exaudiri amp; libe-rari petit, ipes fua quam collocat in folo Deo, non in fefeu viribus fuis, aut in vllaa-lia creatura, atque ita argumentatur ;
Jn Deo laudabo verbum eiut ] Hebraifti“* eft, inquit Vatabalus, pro Deum laudabonbsp;propter verbum eius,vcl gloriabordey^’’'nbsp;bo cius,promilsionc Icilicet de conlh^^’'nbsp;endo amp; defendendo regno Ifraelis»^*'“nbsp;Chriftus pattern célébrât pro coll«*-«nbsp;conferuata Ecclefia. Matthscin.
Promififti te liberaturum inuocantes te,amp;intefperances.
Ego te in,uoco amp; in te fpero.
Ergo me iuuaSt libera, iuxtadatam à te promifsionem.
Quanio fimel^a] Quafi dicat: Nunquam, qnantacunq; etiam ingruant pericula amp; x~nbsp;rumnæ. Ratio, Quia ego in re (pero, o-mnem fiduciam meam in te folo colloco,nbsp;tuumq; auxilium expedo, etiamfi differa-' tur aliquandiu. Eftenim fides credere in-uifibilia, amp;lperare dilata. Hebræorum n.
2, Narratio calamitatutH‘
^ota dieter ba me^ niant ur aduerfum me omnet conbsp;gtUittones e or urn in maluntf'
Narrat cum amplificationc fuas, hoftium infidias,calumnias »nbsp;filiafraudulenra,amp;occultas deleda^ionbsp;eorum etiam, qui do meftici fui amiç’nbsp;runt, amp; quafi in eodem contubermnbsp;bitarunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j
Verba mea] dodrinam. Calumnijs déformant, odiofa jnbsp;rcdduntiqu« maxima tentatio amp;
V-
in I. In Deo lauäaho 'uerhum eim, in Deo/jjerabo^non timebo» quidnbsp;facer et mihi caro?
Subinde feipfum exufeitat ad fiduciam in Deum, vt Ipiritus in ipfo ei^citetnr cogi-
-ocr page 265-|
IN PSALMVM Vatabalus exHebræo:Res meæfeu nego-tia fatigant me. Con^egantur infidtantur t^Çhcalcaneum menm objeruantnbsp;QHm expectant ammam meam-gt;. Expofitioinfidiarum amp; occultarum ma chinationum, quibus Dauidem amp; ipfumnbsp;Chriftum hoftes conanturperdere. ^nimam meam] vitam. Calcanéum'] ItaGenefis 3. de diabolo di-citurzSemen mulieriscOnteret caput fer-pentis,amp;ipfc infidiabitur calcaneo cius. Propter miquitntein-) ertt’ne euafio m ira Deas confrm-populos. AlloquiturDeum.oftendens indignum '‘æ,vt hoftes inipunè cuadant,qui tantanbsp;æâlaperpétrant. Eftq; fententia negatiua,nbsp;euadent, etiamfi impunita-emnbipo!iiceantur,quôdaliquandiu dif-ctaturpoeuj addit afleucrationemnbsp;pœnafecutura, inquiens : ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confr'inges Deus] Eft igi- £)eum verè odilfe pecca-Puniturum in omnibus, qui non lt;^orripis filios homi- *1^ f4’lt;’» vergebe»/ Ô48 tjl rtbhîj». ^quot;^folatio deprouidera'ia amp; auxilb Dei, amp;vi}id'ié}al}e^bunt. P r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meamnumeraßt:po- hrjmas meas m ‘vtre'm ^^mero taoßant ? affittua5^^:'^aximè. Interrogatio cnirrinbsp;‘iiain continet. fe Dauid à Dei præfentia amp; 9’^æ iam fiepè expertus fit, liberationes mirandas amp; præ-rcuocat fibi in meraoriam, |
DAVIDISLVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 confirmansillisamp;fuftentans fe, certus futurum vt deinceps lib'eretur. 'fugam njea;«] Migrationes, fugas meas, quod quotiefeunque fugi, ex hoftium m«nbsp;manibus Iiberafl:i,quas fugas quad in nu-merato babes, amp; recordaris, quotiesamp; vbinbsp;faéfæfunt. Pofailb iti vtrem tuum] Metaphora eft ab a-quis.quæin vtre, id eft, aqualipclliceacol-ligi folent, vtconferuentur ad vfum ,amp; fint inconfpeftu. Ita inquit, Deum quafi collectas, amp; ante fe pofitas habere lachrymasnbsp;fuas, ærumnas amp; pericula. Vatabalus : Pone lachrymas, efto eorum memor, amp; iuuanbsp;me, vt olim me fæpe iuuafti. In numero tue fant]ln commentario quafi fcriptæ,vt obliuioni tradere non poftis. Hæcfumma eftconfolatio piorum,amp;cer-tifsimum teftimonium deprouidêtia Dei,nbsp;de qua inquit Chriftus, Lucæ decimo : O-mnescapillicapitis veftri numerati font.nbsp;Lutherus vertit : ôgt;n jtveifel b» yeleft ft'e / îD«nbsp;jveifl a?te viel ber ftnb/v»b vergt'lfeft fie nic^t. Tune conuertentur intmïct ix met retrorßsm)tn quacunq^ dtenbsp;tnuocauero teiecce co^ioui^ quo-ntam Deus meus es. Me defendens amp; iuuans, mihi fauens. Confolatur fe amp; fuftentatin exilioàcer-tafugaamp;interitu hoftium,exemplis præ-cedentium liberationum, Quafi dicat : Sæ-peiamanteacbgnouitemeum efl'e Deum amp; liberatorem. Ergo amp; nunc exaudies me,amp; liberabis. In Pfalmo trigefimo quarto hortatur o-mnes afflîétos , vt fuo exemplo ad Deum accédant, eum innocent, pétant amp; expedient auxilium, amp; liberationem, inquiens :nbsp;Accediteadeum éSeilluminamini, amp; facièsnbsp;vcftræ non confundentur. Iftepauperfegonbsp;Dauid deftitutus omnium præfidijs) cla-mauit, amp; Dominus exaudiuiteum,amp;exo-mnibus tribulationibuseripuiteum. Itemnbsp;Pfalmo nono : Et fperent in te qui noue-runt nomen tuum,quia non relinquis quç-rentes te Domine. Talis applicatio exemplorum liberatio-nis Dauidis, amp; aliorum fandtorum,femper cogitanda eft:fient enim illosDeus exau-diuit, amp; .liberauit inuocantes , ita omnesnbsp;éxaùdit amp; libérât confugientes ad eum,-Ce 3 |
JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
iuxta illudad Romanos capite decimo: Quicunque inuocauerit nomen Domini,nbsp;faluus erit.
4. Gratiarum alii«pro beneficio Mxi-lÿ amp; Itberationû.
X. In Deo laudabo verbum : iiï Domtno laudabo[ermonem^.
Profitetur fe gratias adurum amp; cclebra-turum Deum, pro auxilio amp; dcfenfionc, próponcnsamp;alijsexempium.vt ipfi quo-qiie Deum innocent, amp; libcrati eum célèbrent, amp; expedent liberationem amp; auxi-lium. Sunt autem caufs finales inuoca -tionis tres.
I. Gloria feu celebratio potentisc, liber-tatis amp;præfentiæDei in Ecclefia, contra E-picureos, qui negant Deuin curare res hu-manas : Stoicos, affirmantes Deum alliga-tum efie caufis fecundis,vt non aliter agere polsit quàm illæ cient : Academicos, dubi-tantes an exaudiantur.
• 2. VtDeusdeinceps fenobis communi-cet, amp; fua bona tribuat, quod non facit in-gratis, qui mendaces funt amp; iniufti, non agnoftentes aut célébrantes acceptum beneficium , neque reddentes«i'7jlt;/'amp;ijgt;«, adnbsp;quæ obligati fumus.
3. Vt amp; alij inuitentur, noftro exemplo, adinuocationem amp;gratiarum adionem.
Ik Dm laudabo verbum (gins') Hoc eft, Cele-brabo Deum, propter verbum,{eu prom if fionem de exauditione,amp;alijs benefieijs,nbsp;corporalibus amp;æternis.
Laudabo fermonem'] Repetitio eft propter certitudinemgratitudinisfua:,amp; vim fidu-ciæinDeum.
XL In Deo j^eraui. : non timebo : quid facer et mihi homo
Repetitio eftquinti vcrfus,dcccrtitudi-ne amp; TrAwfUf/iupac fuæ fidei.
XIL In me funt, Deuf, 'vota tua» reddam laudattones tibi.
Ego me obligo ad folueda tibi vota,quz cOrdeconccpi, videlicet gratiarufn adio-ncm, fidem amp; alios cultus Ipirituales.
Xin. Q^niameriiuifiianimam^
LVC. Lossrt mearrLide morte» pedes weoinbsp;de lapfii» ^t ambule corAtnlde^nbsp;in lumine 'viuentiumj.
Addit caulàmgratiaruma(Sionis,quôd fit hbetatus ab hoftibus, amp; non interfelt;31iSnbsp;aut retentus in fuga, ficut vertitPoeta;
r« quia trudeli feruaßi morte redempt«»igt; ^ryaderentnoflriperlocafluxapeäes.
Itaamp; filius Dei eftereptusex morteperrC' furredionem, amp; receptus in xternäui glo'nbsp;riam,ctiam iuxta Humana naturam, «equalinbsp;donätus gloria cum Patre amp; maieftatc. It?nbsp;amp; Ecclefiadonabiturvera luce Sevitapoftnbsp;tttortemindulcifsimaconfuetudineDei^nbsp;Hæcprincipaliscauftnbsp;eu eledæ Sc conleruatæ Ecclefiæ, fient i'’nbsp;dulcifsimis vcrficulis Philippi MelantbO'nbsp;nisdicitur:
Non Deu! osfenditfe tantum, vt corpora Sed c urferuart nos velit ipfe monet :nbsp;Sciltcet vtfefe nobù fotnmunicet ipfe.nbsp;Semper ôr
Tune autem ii
vtviuantpeeiorapienaDeo.^
J nobüfulvet.tuncpeâoracoptff
Mens pia,cùm difeitmunera noffeDei,
Pedes meos de lap/ù) Periculis multiplft’' bus,in quibus pereundum mihinbsp;fuccumbendum, nifi ru, ô Deus, mihinbsp;manus fuppofuiflescafuro, fuftenransamp;‘^'nbsp;rigensme.
PSALMVS LVII.
TITTLVS.
Aureiim faurcolum infignc.dugôlô^ FIctnoôt) Dauidis ad prarcinédumnbsp;fitum à Dauide) cùm fugeret à facienbsp;in fpciuncam Cocçultansfcfe,nedeprch^'nbsp;deréturàSaul,quiincandem (peluncafo 'nbsp;tè venit, vttegerct pedes fuos, ventremnbsp;garct.^ Arque ira oblata eft Dauidinbsp;occidendiSaulem, idquod amp; comitésnbsp;hortabantur cum, fèd Dauid cupiditf^^^nbsp;vindidæ reprefsit, iuxta illudrMihinbsp;dam,amp;cgo retribuam eis:amp; nenbsp;daret alijs in populo Dei, intcrficiendi K 'nbsp;ges amp; priricipes fuos, ficut inquit ad com 'nbsp;tes : Abfit vt manus meas in ipfumnbsp;extendam, quoniam chriftus DomîmJ ’nbsp;fed tarnen oram veftimenti eins jnbsp;qüamabeuntioftendit, vtintclligercf, 'nbsp;poteftatem fuiffe oecidcfidi cius, fednbsp;luiffe. Proponiturigiturin hachiftoria”nbsp;uidis primùm cxempfum tolerantixAnbsp;primeadz vindidz. Deinde exemplnm^^.
I N PS ALMVM deipetentisamp;expedantis auxilium amp;dc-fenfioneniàDeo. Tcrtiô excmpkun præ-fentiæ Dei in Ecclefia amp; apud affliâosjnuonbsp;tantesipfum,ficut DauidDcum inuoca-^itiamp;exaùdituseft.
ARGVMENTFM.
Eftigituramp;hic Pfalmus precatio Daui-®'s,quem fecifle putatur in fpelunca deli-^tfcensjcùm ad eum Saul venir, fpcluncam ingreffus,aut poftea,in quo petit vt Deus fenbsp;^oniraSaulem defendat, amp; alios hoftes,amp;nbsp;“Dtype ipfe Chriftus in pafsione amp; Eccle-“â) eiusq; membra. Partes funt très,nbsp;î* Eropofitio precationis, cum duplici e-'tisratîQjjg^
^atratiopericulorum amp;caiamitatum. ^tatiarum aétio pro liberatione.
'• ^npofitioprecationü, cUJn em tfonibiu.
^ißrere mei Deu^ j mtßrere m te confiditani-tnea, in alarum^nbsp;donee tranjeat
libi, mtT)eus,efio benignut, te non eft qui fer at vüus opem,nbsp;alarum defend» ffero fub vmbra,nbsp;abeat cladù acerb a mea.
precationis :Defende me tadçij^iilem amp; alios hoftes.in haefpelunnbsp;Miffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; toto exilio.
'igt;cti{j^'^f»!fGRepctitioeft propter vehe-tuiof^^^orationisamp;magnitudinemperi-
fumpta ab æquo amp; hone
ttor, v'? ‘^ot’fidoj à te vno pcndeö.
“ocra me.
^^taphora eft fumpta iV ftisü *55*fub alis fouent, con-j*a p£j^’'^ defendunt contra miluiôs'amp;nbsp;fuprà vfus eft Pfàlmo
Perfecutio, cala-h *'î''i’taf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftes amp; infidiatores,
P'’'(ècn*;'^^?tores, hoc eft, iniuftæ mcæ
¦ Lutherus vertit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P**®
h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie mir tljww/fftrft-
ci
^^^hoadDetim altißtmu
'DKNÏ'DÏS LVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31
(potentißimum)Z)^’;/^ confit-mentem (perdentem) qtiod con tnnmeefi. Hoftes lUcos Scpcricula o-mnia.
Mißt de ceelo (auxilium) Çÿ ni liberautt medédit tn opprobrenbsp;concùlcantes me.Sela, (ita falt;ftû eft)
Mifiit Deus mifir 'icordliamJ fiiaminbsp;nbsp;nbsp;‘veritatem fHam_,.
Altera ratio ab anteadis feu præccdenti-bus liberationibus diuinis , quæ fidèm amp; fpem in animis confirmant amp; augent, ficutnbsp;Paulus ad Romanos càpite quinto inquit:
Affliôio parit patientiam, Pati'entiaprobationeminbsp;Probatiofpem,nbsp;Spes autem non confundit.nbsp;Ita autem argumentatur : Sæpe ianà me iù-uafti amp; liberafti.inuocantem te amp; confianbsp;dentera tibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Ergo amp; nunc me iuua amp; libera.
Idque ideo, vt alij teftimonio ineæ libera-tionisinuitati,tequoq;inüocent,amp;libera-tfcelebtent. Nam ideo exempladiuinx Ii~ beratiônis Dauidis, amp; alioruiti Sandoruninbsp;proponuntur EccleiiçjVt omnes ftatuant fenbsp;fimiliterliberatum iri,inuocantcs Dcuiriinbsp;amp; éxpedantes eius auxilium.
ÓBfECTIÓ.
Confèquentia ab exemplis non valent, inquibuseftdifsimiiitudo.
Hîc eftdifsimilitudo, ficut Deus eripuiç Dauideminuocantem,itaamp;aliôsexaudiecnbsp;amp; liberabit. Quia Dauid fuit fandus amp; mulnbsp;tisdonisornatus à Deo,Nos fumus itidî.«nbsp;gniamp;peccarorcs.
Ergo eft mala conicquentia in hoc ex-cmplo,
RESPO1SISIÓ.
Refpondeoperdiftindioneni : Etiantff in nobis amp; Dauide eftdifsimilitudo, quantum ad dona attiner, tarnen om nes fandi,nbsp;etiam ipfe Dauid,habentpeccata,ficut iplenbsp;Dauid irtquit:Propter hoc fpcccatum }ora-bit ad te omnis fandus. amp; D. Paulus: Nonnbsp;eftdiftindiojomnespeccaueruntjamp;defti-tuunturgloriaDei.Etoramnsomnes:Re-mitte nobis débita noftra. Deinde quantum attinet ad ipfum Deum,eft Deus æquainbsp;lis omnibus, fine vllaTramp;vftWöAa^/?,hocnbsp;cft,reipedu perlbnarum.
Ce 4
-ocr page 268-|
32 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Ideo omnes rccipit agentes pœnitentiam amp; confugientes ad mifericordiam promiCnbsp;fam in Filio , amp; promifsio Euangelij, feunbsp;gratiæ, eftvniuerfalis, amp; gratuita. Vnde filins Dei onincs ad fe vocat, Matthæi vnde-cimo, inquiens ; Venitead me omnes, quinbsp;laboràtis amp; onerati eftis , amp; ego rcficiamnbsp;vos. Hæcvnicaamp;fummaeftconfolatio o-mnium affliélorum, qua quifque confifusnbsp;ipfe quoque dicat:Etiamfi obftrepat meanbsp;ihdignitas, in te tarnen, Domine, confiditnbsp;anima mea. a. Narratio periculorum amp;per-fecutioHum. I II I. nbsp;Anima mea tn medïo leonum dormit ifilij hominumfuntflamme 3 dent CS eorum lanceamp; fa-gittA, lingua eorumjgt;gladius acutus. Narrat pericula.defcribens hoftium tru-* culentiam , comparans priinùm feritati leonum : Deinde linguas eorum, flammis:nbsp;dentes, lanceis amp; fapiittis:amp; lin^uam da-dio acuto, quibus omnibus vt corpora vul-neran tur, i ta hoftcs, obtreélatorcs amp; calu-mniatores, amp;Dauidis amp; Chrifti, vulnera-runt mentes eorum calurnnijs, fyeophan-tijs amp; obtreftationibus , ficut calumniatinbsp;funt Dauideni,quafi regnumalienum in-ua dereconaretur,illudque à familia Saulis ad fe transferre. Ita amp; Chriftum ludæinbsp;aceufarunt feditionis amp; hærefios, ficut o-mnes veri Doâores de ijfdem aceufanturnbsp;omnibus temporibus , quæ calumnia o-mnium'maximum dolorem affert homi-nibus moderatis. V nbsp;nbsp;Exaltare faper cœlos Deuf 3 fuper omnem terram gloria /z/i^(exaltetur.) Alia ratio exauditionis, ab cxaltationc amp;celebratione peromnem terram gloriænbsp;Dei, omnipotentiæ, veritatis amp; iuftitiæ e-iusin feruandis iuftis,amp; puniendis hofti-bus. Exaltarequot;] Oftende altitudinem tuam, po-tentiam amp;gloriam,quæ amp; de Chrifto rc-ftè, vt omnia huiusPfalmi,intelliguntur, qui exaltatus eft poft mortem per refurre-âionem fupra omnes cœlos, verus Deus |
LVC. LOSSII amp; verus homo, amp; prædicatuin Euangeh-um gloriæ cius in omni terra, iuxtaillud Pfalmi decimi oäaui : Exiuit fonus eorumnbsp;in vniuerfam terram. Hîc cogitemr in-figne diÄum Pauli apoftoli,priore ad Ti-motheum capite tertio, de ChriftoiDeiisnbsp;exaltatus eft in carncjiuftificatuseftinfpi-ritu, vifus eft Angelis, prædicatiis eftGen-tibus, fides illi habita eft in mundo,rece-ptuseft in gloria. Eaqueum parauerunt greÇ- vt fihus meis 3 incuruawrurst^nbsp;animam meam-igt; ' Foderunt ante faciem meam foueam3 inciderunt in caitL}.nbsp;Sela. (fiet,vel,iam faftum eft.) Eft hæc repetitio periculorum, qua ft-mul comminatur inreritum amp;pœnas ho-ftibus per eafdem infidias amp; confilia frau-dulenta, quibus amp; Dauidem amp; Chriftum conatifuntextinguere. ItaEcclefiafticivi-gefimofeptimodicitur.’Facienrinequifsi-mum confilium, fuper ipfum deuoluitur.nbsp;Et noti funt verfus Rhadamanri ; I ufianialis htcadinißo pro crimine pcfM Siquafecerunt,cadempatientnr 6“ipß-Sic pcena olim in calumniatoresconftifuta fuit cadem, quaaft'eôus alter fuerat,ft co-gnitacaufaellot conuidus. Ita caluninia-rores Danielis inter leones abiedi fuut-Su-fannæ lapidibus obruti : Lupus Aefopicu^nbsp;decoriatusàleone, qui vulpi infidiasftru-xerat. Quia: ludicio diuûm pœnaeflnon iultiorvUa, nects artifices arteperirefiu^ Et noti funt verficuli Hcfiodi : Ul CS*' KÿSKX tïi'liç ÿJ» .?• Gratiarum atlio. Paratum cor meunLoPe^t, par at um cor meumi cantulonbsp;Pfiilmum dicaiTL}. Addit profe/sionem gratirudinis tus Pf opnam amp;yoîuntariam in cantandoamp;cenbsp;t^or^ndo Dei mifericordiam,veriratem amp;nbsp;mftitiam, ficut in omnibus precationiùusnbsp;gratiarum âCiiones admiieeri debenr. ^1, |
|
IN PSALMVM ^xfttumeü ror] Ad dicendum gratiarumnbsp;’«ionem,pro accepto beneficio liberatio-’’isamp;auxilij,adobedientiam in tolerandanbsp;patiêtercruce. Repctitio indicataffeaumnbsp;^voluntariam obedientiam in cclebran-®o0eo. Poetaficvertit ^ordafarata Deuf mea funtitttea prompta ve-luntas, laudes, vt tuafaila canam, glorta mea gt; exnrgenbsp;cythara^exurgam |
DAVIDIS LVIII. fiper omnem terr amgloria /z/^(exaltetur.) Rcpetitio,qua petit exaltari, agnofci amp; ceicbrari ipfuni Deum amp; gloriam eins, de-letis Tyrannis amp; Epicureis , vt ipfius Deinbsp;gloria amp; bonitas conipiciantur, cùm Deusnbsp;Ecclefiam fuam défendit,amp;conferuat do-arinam veram, quæcaufa finalis efl'edebecnbsp;omnium libcrationum Ecclefiæ. Exaltare Deus fuper alfa Voluminacttli, laus tua terrarum tranfiet altaplagas. |
PSALMVS LVIII.
phenn^?’^“quot;^ P'^ofopopœîa per Apoftro-tufn °feumuficuminftrumen-canere confueuit, quod ’I’efF Ä vocat, per Metonymiam,nbsp;bc^f^^’l^odeo gloriam Dei canerc,amp; ,nbsp;'quot;»«lebrarefolitusfit.
gisfuZ^“®^cæporc mens amp; fpiritus ma-inuocatione, amp; ad o-quot;ciatnagisidonei,vnde Poeta:
^^°^^facris,mihi crede,aptißima TAufis, eflfludijs femper amtea bonis.
Dory ^'^Pfalmum dicam tibi in gratiarumnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tircunftan-
perfonarum, quôd no fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celebraturus fit
Ecclefia, feu exemplo in-^^fitnilem gratiarum aâionem.
T^tignificata efi mtßricordlta tua^,nbsp;ad nubes lt;veritad tua.
impulfiua gratia-jh5’'gatr,?^’^^'™i^ericordia,beneficen-genus, amp; maxi-
Sc credentibus. Mi-Auguftinus, Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bona, veritas qua præftat
fuper ccelos Deus,
TITFLVS.
Aurcum Dauidis (äureöluiri infigrieptc ciofum,Hebraicè Michtan, vt fuprà,(lt;irtnbsp;ftâlocn fkinoDt) adpræcinendum f faâus ànbsp;Dauidene periret (opprefliis à Saul amp; ho-*nbsp;ftibus, manifeftis amp; occultis, Sycophanticnbsp;amp; obtreaatoribus, in aula Saulis.}
ARCrMENTVM,
Eft hie Plal m us generis iudicialis èc fuä-» fori) : Nam primùm in eoobiurgat hofteSnbsp;fuos, Saul, Ahitophel.Doeg, Simei amp; al ios,nbsp;quodfeimmeritum opprimereconentur*nbsp;ficut hoftes fimiles Ecclefiæ, dodores verasnbsp;doarinæ, amp; confeflTores omnibus temporinbsp;bus. Deinde precatur,vt Deus furore amp; ra-biem hoftium reprimat. Tertio com mi natur amp;prædicit hoftibus pœnasamp;interrtu.(nbsp;Quarto côfolatur pios amp;ecclefiam defutu-raliberatione. Sunt igitur partesPfalmi 4,
1. nbsp;Obiurgatio hoftium amp;impiorum.
2. nbsp;Precatio,vt furor amp; rabies hoftium re-primatur.
3. nbsp;Comminatio amp; prædiÔio pœnaruirtnbsp;hoftium.
4. nbsp;Confolatio de liberatione piorum amp;nbsp;ecclefiæ,quæ in hac vita inchoatur,coBfuB9nbsp;mabitur autem in vitaæterna»
I. Ohiurgatio hollium. Nanquidf^lanè muti eßüinbsp;iu^ttiamloquamim^ç^ re^letUr-dice lisfilq hominumj ?
Obiurgatio hoftium vehemens amp; grâ-uis, plenaindigftatione, qua hoftes perin-terrogationem alloquitur,taxans initio eo rum iniuftum filentium , quo caufam iu-, ftam Dauidis diftimulent,nec earn defendant.
-ocr page 270-34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, dant, idq; vel me tu amittendæ gratiæ, po-tentiæ, opum amp; voluptatum : vel aflentati-one,ficut Si noftro tempore multi difsimu-lant agnitam vcritatem, vel metu,vel zC-fentatione. Theophoretus refert obiurgationem ad Saulis mendacia, amp; fallacem promifsioné,nbsp;deineundaconcordia cuinDauide,quemnbsp;poftearurfus odio amp; bello perlècutus eft,nbsp;qucmalloquaturDauid,Tu es ipfe iudcx,nbsp;anrcftèfacias,meperlèquens,cùm toticsnbsp;pacem promiferis. II- Eùam in corde tniquitatcs o-feramini in terra^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma nus^jeflramp;concinnant, Accufat hoc verfu occultas machinatio-ncs amp; confilia fraudulentacordium arcana feu meditationesamp;pertinaciam pcrfequé-di bello, in Saule, amp; alijs. Quôdinquit:nbsp;In corde iniquitates'] fignificatDeum etiamnbsp;ofFendi prauis cogitationibus , etiamfi innbsp;• adum non producantur. Namvtinquitnbsp;Auguftinus,Quodvis,amp; non potes,Deusnbsp;tanquàm faâum reputat. Concinnant'] Machinantur,componuntamp; quad cumulant, aliud peccatum fuper a-liud addentes. Ht nbsp;nbsp;Peruerß(ùnt impiq à 'vulua (conceptione,»ortmttttei:ktb ô{,n / öös ifl/ t»ic «r t i(l nicb t gtK/ winonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»on « vt nicht/) erranerut ah ^tero (natiuitate) lo-qtientcsmendaciumj. . Accufat naturalem prauitaté in impijs, quavolentes amp; libéré auertuntfe a verita-te, amp; oderunt veram doftrinam, eiusquenbsp;doétores, amp; ampleduntur mendacia. oBrEcrio. Saul amp;alij impij, vt Pharao amp;fimiles,an-tequàm conciperétur in vulua,amp; nafceren-tur.fuer unt amp; funt mali, amp; ficut inquit De-.. usde.Ieremia:Antequàm formaremtc in vtero, noui te, amp; antequàm exires vulua,nbsp;fanétificaui te. Ergo Deus autor eft peccati ièu malitiæ, amp;împietatis naturalisin Pharao ne, Saule»nbsp;amp;ftmilibus. RESPONSIO. Nego confequenüam:Nam Deus non eft autor peccati, iuxtaillud Pfalmiquinti :nbsp;Non Yolens iniquitatem tu es. Sed nouit |
LVC. LO S S II Deus quales nafciruri fint Sc fifturi homi' nes,an boni an mali. Ira inquit Theophoretus : Non Pharaonem impitini,amp;Iert'nbsp;miam fanftum fecit, fed quod Deus tan-quam Deus ea quæ euenturaerant(Pha-raonem impium,amp; leremiam fandum)nbsp;præfciuerit ftadelacob amp;EfauinquitDc-us,Iacob dilexi tanquàm futurum bonum,nbsp;Sc Efau odio habui, tanquàm impiuni futurum amp; malum. Furor iüù (eft) ßcundumß' militudinemßerpentü»ßcufaßhnbsp;düß4gt;rdA ohturantü aurei Eie exaudiat •vocem inc^^' ' tantium,^ ‘veneficiincantü^^^nbsp;ßapienter. Amplificat malitiam hoftium tudine ferpentium Sc afpidum, quorumlt;nbsp;venenum clanculum eifundunt,nbsp;ftruuntaurescauda,amp; terræ infodiaP^nbsp;opprimunt,neaudiantincantationes,lt;l^nbsp;bus auditis,vis nocendi ipfis adimitur-hoftes veritatis, Saul, Doeg amp;fimilf®nbsp;ftruunt aures, ne audiant iaiutarianbsp;amp; pias admonitioncs.'ficut Pharifeinbsp;amp; Apoftolorum condones audircnbsp;runt, obturantes aures. Aâorutn 7- i. Precatio, rf refrimatur furor hoßium. Deui c ontere dent et eorU^'^ in ore ipßrum molaresnbsp;conß’inge Domine, Precatur poft obiurgationem, vt réprimât potentiam amp;fauitiamnbsp;quam comparât dentibus molaribusnbsp;num, quibus,vthi,confringuntnbsp;ofla amp; membra: itaTyranni fu3nbsp;Sc viribus Ecclefiam conrerercnbsp;vt hoc tempore Turcicus furor,nbsp;oratione Ecclefia infringit amp; contunm ' Contere dentes in ore heSHum] PotefltU^^pj ftium reprime, antequàm earn innbsp;producant amp;efficiantquodcona^tur-3^o/4r« Zefl««»»] Vires hoftium Ecd .nbsp;quam Tyranni, vt leones Äui,nbsp;amp;delcre moliunturomnibus tempoPnbsp;quibusinteritum fubitum comminai^* »nbsp;pr«dicit,inquicnj: |
IN PSALMVM DAVIDIS LVIII.
}. ComnÙHatiopœnarum.amp;fiibititnteritas tnif'lorum (if hoflium Ecclefia^quemnbsp;quinqueßmiHtudtnibits ex~nbsp;plicat. Sumptaab aqua hyemali cito deflüctî. A fagitns non ferientibus.nbsp;Acochlealiquefcente.
1 A fcetu abortiuo , qui in luccm non editur. Afpinisteneris,quæàntequàm nlàtu-'¦^‘cuntjextirpanturvelincenduntùr. Licfueßent (impi j ) tanquàm ^^^^decurresj mtenâtt (Iioftis)nbsp;fùasjfidfranguntur (fà-c ¦ tç • ®roinatur amp;pridicitpcenam amp; in-fubitum impijs, quem, vt didum explicât , vtnbsp;fij^^onfoleturpiosjamp;confirmeteorumnbsp;•ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de certalibcrationeiamp; aùxi- vèrfus primam amp; ' finiilitudinem de aqua hyemali,nbsp;gittisabèrrantibusnbsp;ferientibus, frado areu imnbsp;°'^‘cèintento. indicatiuojvt fitprædi-l^git Hebræo, liquefcant, ficüt amp; fe-Me nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt fit votum feu imprecatio. mitibvctt pfctkn/ öbee Vljj^ ‘SciJKtbeedjcn, cochlea Itquefiens per- non njtdebuntfolefTL). Wç‘^fimilitudo, fumpta à cochlea li-'‘edçd^^e amp;intereunte per refolutionem J'^leoj'^^^odomicilio.AuguftinusexGrç-r.lgt;Qi f “t^^eraquÿdcfluit, feu diflblui-cçf V igne. Sic Pfiilmo 67. Sicutnbsp;Etquarta à foetu ab-?'^9tpnbsp;nbsp;nbsp;^^j’^i’Perfedo, qui mortuus 1^'«!^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a'uo, in lucem non editur, nee Tales funt omnes impij amp; qui anteq uàm ea, quæ rn o-perficiant, extin-in exteriores tenebras.nbsp;vertit: Q^^^lientu l'tmacü morefatifiant, ^ic^* ^^^feceugemino polltce tentât iter. i)lr pereant, quod lumina folis amp; vifum corruit ante diem: |
Alijprocôchlealegunt,ralpa,quæamp;ipla lucem feu Iblem ferre nequit. Prtujqudm bref cent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ue- ix firdimRhamnumific ‘vwenteii ßc ira ahforbet eos. Quintafimilitudo fumpta à ipinis tenens, quæ fient extirpantur vel incenduntuf antequàm maturefcunt, vtlædere contingentes nonpófsint:lta ffpè abripiuntur ty-ranni amp; impij ex hac vita, priufquàm Eccle-fiç amp; pijs,quantum volunt,nocere pofliint.nbsp;Sic Pfalmo 82. Sicut ignis comburitlÿluâ;nbsp;amp; ficut flamma comburit montes, ita per-fequeris illos în tempeftate tua, amp; in ira tuanbsp;turbabiseös; Priufquàm crefi'et'] Ex Hebræo,priufquànl intelligent, id eft, fentient ignem. Vata-balus vertit : Antequàm fentient Icbetesnbsp;veftri ignem Rhamni, quæ fpina feu frutexnbsp;eft grandis, âculeos habens longiores amp; dunbsp;rosinfcftos.HocreferuntChriftum coro- •nbsp;natum efl'e,Germani, vt Medici annotant»nbsp;vocant Ârcuçbct / Latini crilpam vuam;nbsp;Poëta fie vertit: Quàm prius in Rhamnum Jpina confurgere veîlroi Poßint,de medio haf auferet iragrauis. Vernantes amp; adhuc in primo flore comantéf, Diripiet rapid't turbinü ira rubot. Théodöretusita interpretatür,amp; accommodât verfum ad.Saulem ex Symmacho: Rhamnus fpina eft, amp; maxima, amp; veluti arbor. Minitatur igitur vaticinatio Sauli amp; c-iusaftecliscelerem pœnam. Priufquàm e-nim, ait, malitiaveftra crefcat, vt rhamnunbsp;fimilis fit, fcilicet maximæ Ipinæ, plaga ànbsp;Deo inflida vos difperdet, vanös efficiet,nbsp;amp;fempiternæobliuioni trader,amp; abforbe-bit vos : quod amp; pauló poft accidit in Saule interfedo. Lütherus vertit : (Efic ewexenbsp;bónte tciff weeben «m Dotn|ïrait4t/»»icb (»«nbsp;einjotn fnfcj? weQ v£iflert/ïgt;lt;J«i|l/^6hc benninbsp;fie ee blt;tlb bubt« bnitgett/ babt'tt ft'e woltcAZnbsp;wttö ftcöjottcsyonijwjióteti /»nnö bcit gè-iccbtcn b«fffcn. 4. Confolatio de liberatione amp; vera la-titia Efclefia amp;piorum,abie^if amp; damnatii im- pÿ'f- LdtabiturÇlxtQtüpfufiii^yCÜni x ^tder'tt njindt^lam^pede^ fuos la-uabit infanzine impf Prædixfr |
L V C. L O S S 11
rum vidit iuftam vltionem,amp; egit de ea grâ tias Deo,quod tyrânidem ipforum repreC-ferir,amp;liberaric Ecclefiain, quorum antèanbsp;conuerfionem amp; falutem fepeexpetijtamp;o-rauit.
ANNOTAT.
Prxdixitinteritum impiorum. Tam con-folaturEcclefiamdcfutura lætitia amp; Imc-rationc,amp; in hac vitaamp; futura, in qua diicri men patefietiuftorurn amp; iniuftorum in ex-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tremo iudicio,in quo fiet eoru ftparatio.
liffrftowrJLiberatusà Deo in hac vita, amp; ornatus æterna gloria, amp; integra lætitia innbsp;altera vita.
Ctim vtderit vindidam'] Vltionem impij, vt Pharaonis, Saulis, Herodis, Iuliani,amp;alio-
rum.
pedes (feu manus) laitabit infanguine impij'i Ita perdet Deus impios, vt pij in eorum languinbsp;ne, copiosc effufo, etiam lauare pedes pof-fint.vel:
Lauabit'] purgabit apeccatis.
In/anguine impiorum] cùm videlicet vide-ritpœnamillisirrogatamà Deo. Nam vt Prouerbiorum i^. dicitur : Cùm iuftus vi-deritvindilt;ftam,impius fapientiorerit. Itanbsp;inquit Auguftinus : luftus quando vider peenbsp;nam peccatoris, probcitipCe, amp; mors aJte-rius valet ad vitam alterius.Lutherus vertit:nbsp;iDeegeredetetviro fid) fresven/wenn etfolc^e
* eadie fiber/ vntgt; jplco fette fùffe bitöen (n Oen gettlefen blßt/Ostß ifi/S)ie [ad)ewict) gtdffecnbsp;wecoen Oenn jemantibegert/Pagwoecetnennbsp;trópffen blitra vno tadle be geic/weeOe fein fonbsp;viel fein/oaß ecmodltf otinnea baoen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
. Et Ecet homo 'vti/j/ite Çrerc} (præmiutn)nbsp;eß Deuy iuEcany m terra.
(beneiaciens bonis, puniens malos.}
ÄifeUeratio de præfentia Dei in humano genere,amp;maxime in Eccleßa,dequa teila-ture.vempla liberation um Eccleitæ, amp; ßn~nbsp;eù,orumpjor,,n,,amp;pœn(I,oaiun,.,aibusnbsp;admon,,,,ua, ,cmo tewnr Æ Dao eOinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, .jaorMichoI ffa Saolis, aam par H-
noaramnoaa,nccapcrawHital£dbn naorlo3itcro,Uaa^poahiooviao,. doo,ieirrr,Dmidem^erotmdccuo,ba-o e r rnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petßiaßiTet ütellitibas, qui hoc
tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SauIidiicedentesrenunciarunt,i.Reg-if-
Non eit lattandum in vindiéla/èucalami C^ux narratio huius hißorix in geriere te-tatealterrus. SicutinquitBaßliusrln tribu- ßatur, Deum tnirabilitereripereßiospoß
A LI a.
Quomodo inquit hîc Propheta, luftum Joturum inanus feu pedes fuos in fanguinenbsp;peccatorum, hoc eft, emendaturum vitamnbsp;exconfideratione pœnariim peccatoris, vtnbsp;intcrprctatur Auguftïnus,cùni ip/ê fit iu'nbsp;ftuSjhec emendatienem vitæ opus habeat?
RESPONSIO.
luftus eft ex fide, repuratus iuftus gratis propter obedientia Mediatons, fed harendnbsp;adhuc in corrupta eius natura muJtipJicfSnbsp;periculorù ibrdes,quasabkiereamp;purgarcnbsp;necelTe eil,donee vetusAdam totusaboleinbsp;tur per morte, IrainquitChriftus.-Quüo-tus eft i.purgatus à peccatis, fide,non optis
nabet,nib vt pedes eiaslatientur,ideli, tîntes fbrdesin natura corrupta. ha iagaitnbsp;^•^“S^^ftinusin hunc verfiim .‘Exquöi^^
gt; ^am incipis vocariiuüus. Fada peccatorum, Sc fide Ulinbsp;teiidua vita quxdam peccata tua fuot,nbsp;^^^endensimpium monentem,purganbsp;peccato. Italauasquodâmodomanustaiinbsp;(.feu pedes} in Fanguiae peccatoris.
PSALMVS LIX.
TITVIVS.
Âureum f Michtan, aureolum inlig^^» ein {tamp;ltgt;en Plei'neti} Dàuidis adnbsp;(faâusàDauide)ne periret cùm mitKtecnbsp;Saul (fatellitesfuos) ad cufioJiendauinbsp;mum (Dauidis) vtiuterdccrenteam.
Cùm pauiôantè Saul lancea transfigtte ad parietcm cum conatus e^et, atque ipj^
latione alteriasamp;tu eilo' triüis: Talis eflo ßcxmanibushoüium, amp;alijspericulisde-alijs, quales optas eÜe circa te alios.
Quomodo igitiitbïc Pfalmifla iaquic, lattum Ixtataram in vindiäa impij?
RESPONSIO.
Lxtabitar, motus non cupiditate vindi^
ûæ, feddiainæiuüitiæ,YtpopulusIfraëlid-cuslætatus eilfubmer{oPharaone,amp;Eccle ûa,extiaâolalùno,amp;catteris tyranis, quo-
ßitutOs ab omnibusprxßdijsamp;auxilijs hu manis, donee curriculum cuiufq; vitxamp;vonbsp;cationiseßconfedium,ßcut Dauidemhtcnbsp;amp;lxpe alibi défendit contra hoßes, amp;lihe* inbsp;ra uit ex pcriculis.
ARGrMENTra.
P/àlmuseûprecatio. Nam precatur ia nbsp;nbsp;-
coprimùmDitùid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
r
-ocr page 273-IN PSALMVM sanitate amp; infidijs Saidis amp; aliorum ho-ftiuni,quorum malitiam amp; infidias narrat,nbsp;amp;agit gratias Deo pro liberacione amp; dc-Ien(ione,fimulq;prædicithoftibusfuisin*nbsp;teritum, amp; fub typo populi ludaici, quinbsp;Chriftuin,cuius Dauid iigur3fuir,amp; Eccle-fia,perfecuturuseratamp;crucifixurus, abie-öioncm amp;exilium, ineiusq; locum gentium receptionem, Suntautem partesfex.nbsp;Propofitio precationis.
Ratio propofitionis, qua narrat peri-tula,amp; amplificat cómemoratione iuftæ füæcaufæ, amp;bonæconfcientiæ.
3- Repetitiopropofitionis,cum imprc-cationepœnarum hoftium.
‘V- Prophetia de difperfione îudæorum, P’^optercontemptum amp;. crucifixum Chri-Rutn.
Precatio vt deleantuthoftcs,amp;Daui-oisamp;Chrifti,vtipfe Deus reâè agnofcatur ^celebretur.
Gtatiarüm aâio.
DAVIDIS L I X.
Qmaßcinßdtat 'tßintammamp; in. meamp;iCongregatifiint coni ra menbsp;fortes : non propter tranfgreßto-nemmeam, non propterpecca-tum meum Domme.Stne tmqui-tatemea concurrunt parantnbsp;je, (contra me) exurgem occur-fum meum, reßice.
Ratio precationis à cqmmernorationc periculorum,amp; fæuitiahoftium,quam amnbsp;plificatprimùm à multitudineeorum connbsp;currentium in perniciem Dauidisamp; Chri-fti. Deinde à potentia. Tertiô,àfua innocenta, feu bonitate caufæ, amp; bonæ confei-entia, quôd nulla in re Saulem aut alios honbsp;fteslæferit,ficut nec Chriftusamp;x\poftoli e-ius ludæos, imô maximis eos beneficijs af-fecerunt.
OBIECTIO.
• laquit hîc Dauid, fe non propter tralif-grefsionem fuam , aut peccatum aliquodnbsp;petiabhoftibus,
Ergo fuit prorfus mundus ab omni pec-cato coram Deo.
J, Propofitioprecationis.
I Eri^e JîiS de meùs meus,nbsp;nbsp;nbsp;ahinfurgentibus
M me libéra nbsp;nbsp;(toile in locum
lublimemamp;tuturn.) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
U. Ertpe me de of^eranttbus ïni-^^iîatem^ ^dewüfangmum me.
fint qui fiudeantvnumme perdere multn
¦ l^itDeus illtritmdeftrue confina.
^fopofitio eft precationis, vt ^efenda-Contrahoftium lçuitiam,amp;iibcre u toruminfidiis. Quadrupbees autem tacitnbsp;^•^^s-per gradus^xaggerans eorum ma-itiam^'unmanitatem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;, «
^uimicos,qui occulté oderunt,amp;vo u Eltern habent nocendi iuftis-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Qiiiverbis apertum odium oftendu , ^vetitatemimpugnant.
3' Qui opéré feu manibus feelus adiuua ^complent.
Qjii fanguinem piorum effundunt,vt ? ^Y^^uni.vtludxi Chriftum amp; Apoftolos ocnbsp;l'fws ffieas^ qui me curas amp; iuuas, me re-elegifti. Viros fanguinum vocat ty-ïiunos crudeles amp; fanguinolentos.
Rdtio precrttioni« hûftium, amp; peri(ulis.
RESPO NSIO.
Negoconfequentiam, Quiaaliudeftiti Àntecedente, quam in confequente. Namnbsp;Antecedens loquitur de iuftitia caufæ feunbsp;bonæ confcientiæ,quanî habuit Dauid cô-tra Saulem,quem nullo neque facto nequenbsp;diâo offendit. Confequens loquitur denbsp;iuftitia perfonæ, quæ per fè nulla eft omnium hominum. Quia omîtes peccatoresnbsp;funt,amp;indigent gratiaDei, iuxtaillud Roman. 3. Omnes peccauerunt, amp; non eft quinbsp;faciatbonum,nevnusquidem. Item,Nonnbsp;iuftificabitur in confpeétu tuo omnis vi-uens. Et, Non eft homo in terra qui nortnbsp;peccet. ItaDauidfenfitmultiplicem infir-mitatem carnis fuæ,quaimpulfus adulte-rium commifit, amp; cædem viri iufti. Sednbsp;quiaagnouit pcccatum amp; petijt veniam,rcnbsp;ceptuseft àDeo ingratiam. Eftautemo-pusomnibusiuftitiabonæcaufæ feu bonænbsp;confeientiæ, amp; coram Deo amp; hominibus,nbsp;iuxta illud Pauli 2. ad Corinth, t. Hæc eftnbsp;gloriatio noftra ( coram Deo amp; hominibus) teftimonium confeientiæ noftræ-
Exurgein occurfnm] occurremihi vtlibérés me,amp; defendas contra hoftes. ExHebræo,nbsp;Sùfcitatequafidormientem, non rcfpici-Dd
-ocr page 274-î8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LVC. LO s s II
entern mc,amp; refpice feu vide meapericula, hoftium, fumpta à fimilitudinecanum fa» amp; hoftium immanitatem , alioqui Deus “nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;j--......
præfens intuetur amp; agnofeit vbiqj omnia.
}. Jiepetitio propoßtionif cumimpre^ cafione pœnarum amp; inte-rttm hoßium.
nil. Et tu Domine Deusexerci-^ tuum, Deus Ifiaèl expergifeerenbsp;ad ^ifitandas omneegent es, nonnbsp;mtferearü omniumiqui operan-turiniquitatem. Sela, (itafîet)
Repetit petitioncm,vtliberctur,adden s precationem pœnarum amp; interitus hoftiûnbsp;inianabilium, qui contumaciter oderuntnbsp;amp;per/èquunturpios amp;EccIcfiam. Theodoretus amp; alij veteres intelligunt de con-uerfione gentium ad cognitionem Cbri-ftiper vocem Euangelij, amp; pœnafeu abie-lt;ftionc ludæorum amp; gétium, qui inter illas
• increduli futur! funt.
Domine exercituum J Ratio petitionis à facili, potentia IcilicetDei, quia Deus eftnbsp;exercituum fortilsimus dux amp;pugnator.nbsp;Deuttfiaél'] Ratio abhonefto feu iufto.nbsp;Quia es Deus Ifraël, Eccledx, quam elegi- ,nbsp;fti tibi, amp; defenfurum promififti, eaquenbsp;teagno/citiuumDeum, amp;opitulatorem.nbsp;Ergo exandi me, amp; Eccledam.nbsp;Expergifeere ] euigila, tanquam dormi-ens, qualis videtur Oeus,cùm non ftatimnbsp;iuuat nos amp;Iiberat.nbsp;Ad vißtandot gentesIPiimiim in gratia, vtnbsp;conuertaotur. Deinde in ira, d non voca~nbsp;ti conuertuntur adDeumfVtprordtsdele-antar,dcûtaddit.
Non miferearit omnium ] Primùm hoftium Dauidis,Saulis amp; eius fateldtam. Deindenbsp;ludaeoram pcrlèqucntium Chriftum,eius-qaeEccledâ. Tertiogétium,quænon con-aertunturad Deum per praedicationemnbsp;Euangelij.
Lutherus rertin'^et befPefnem giteot'g/ Ö45 ifî/lafi oirie bdfee fâcnemgn niegef.:t~nbsp;ten/vonb bdffe niept /te befett foet .nbsp;gebe.
Conuer/nnfur ad ^e.^eranf ululent Tff canejiÇ^ctrcam- fttm ego ad fe confag/onbsp;eanf ciaifafetnj.
1 mclicorum, vlulantium, amp; vndique cir-, cumcurfitantiiim in ciuitare vefpere Sc node,incitante inedia, qualesnuflc canes flint ludsei famelici abieäi à Deo, amp;nbsp;difperß per totum mundum, amp; deftirutinbsp;pane verbi Dei, omni confolationeamp;veranbsp;notitia Dei,propter contemptum Chri-
• fti,amp;oblatsgratiar.
Ecce loquuntur in ore Radius tn labijs eornm-, quoni^nbsp;amquüaudiret?
Reditadper/ecutionem hoftium,quorum mendaciajcalumnias, amp; prseftigias comparât, vtfuprà,gladioacuto, eorum-que vörba récitât per Mimefin,nbsp;^itaudiret'] quid dicat, nemo,oriun-turhæc verba ex contemptu Deiamp;fecuti-tate carnali. Theodoretus amp; veteres sUjnbsp;intelligunt verba Chrifti amp; Apoftoloruinnbsp;deludæis amp; multis alijs intergentes,quinbsp;prædicationi EuangeliJ non funtafienfun»nbsp;iuxta iJJud Eßix quinquagefimotertio!nbsp;Quis credet audituijd eft,fcrmoni noftto?nbsp;quad dicat, paucifsimi.
Lutherus vertitƒ Wer foUs tfl/fie tbita alßwec fein (fifitr/nbsp;»IWO fagea n^efi oatefeit atebt/ O(J|Jnbsp;ntufi hot tveeocit,
Additautem Propheta contrarian’ uerationem deprouidentiaDei,nbsp;hoftium, inquiens ;
Af fu Domine deridebte eosgt; sd-Ç^fiibjannabü otnne^genta-Hoc eft, tu verd audis amp; rides,atqoe ed-am punies, qnæhoftcs malidoß amp; cnilt;ie' liter dicantamp;inoliuntur contra meDaui'nbsp;dem,Chridum amp;Eccledaai,omnibus tei^nbsp;paribus: qui te babent pratiêntem adiU'nbsp;torem amp; defen/ôrem. Ideo dultaamp;inani^nbsp;dint eorum fludia, dr conatus im'tûdeieO'nbsp;di Eccledam. Jra inquit Pdtlmo QS*nbsp;fedetia caelo, videbit amp; dibfannabit eos-
Pr Opfer fortifudinetn ipfi*
|
Amplißcaüo impncitioais ffovm |
Rado ab honetto, porendahoAwtn,*^ fuiio |
IN PSALMVM fiiainDcum fiducia,amp;fpc liberationis,hocnbsp;modo.-fortes funt hoftes, amp; ego ad tefolumnbsp;^onfugio.
me iuu3,amp; libera.
I* atabalus,Fortitudincm eius tibi refer-ƒ00,ego apud te habeo fortitudinem me ,?repofitam, eamque conferuoamp;cufto-'0. Eftenim apud Hebræos heterofis ter-'æperfonæ, pro prima,protedor. Aliter,nbsp;^uatio, munitio, arx amp; propugnaculum,
filmte yumccVhÖ ^^euemißricordiAmeAprAnenbsp;Demoßendet mthi (vl-er mimic OS meos.
promiflam miferi-
wez] qui me ex mifercor-fend'meritis meis de-•per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otiam antequam peto amp;
præuenicns me,in-^Unt ¦ P’^audiam ilios antequam clama Eq^'^Ioï ingens Dei eft mifericordia, amp;cnbsp;M ^'^^?’‘l^'odplura etiam amp; maiora quàiiinbsp;fperamus, nobis donatenbsp;^dacnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dandum quàm nos fumus
'’’^Taulerus inquit. Deus xiii^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifericordiam fuam,amp;au-
'^jVelvltionem hoftium,
'«lt;»«(« ïBe«j ] iri inimicos meosj corum mani-
STIO.
Benedicite malcdicen-Chri-P‘0 imprecantur hoftibus interitum ?
RESPONS! amp;.
l. ^^^“^’^Pun^caufæ.
’'anriÏ n^fphemia, quæ fimpliciter dam-‘^«ft,tollatur.
3‘ v ^^P^^^’ipertinacesdeleantur. ^^'obiaf^L^’ cuius potentia k au-feutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tolluntur, adiuuet re-
te$, 'ontes, amp; veritatis propugnato-
maledidioncsinDauidc, Prö-^
D A VID IS L I X.
phetis,Chrifto,amp;alijs lanâ:is viris funt motus ardentes excitati à Spiritu fancto, con-trablafphcmos,amp; autores impiæ dodrinæ. Ita Chriftus ardenti zelo vendentes amp;s-mentes eiecit è templo,lohanu.
4. De modo puniendi holies, prophetin de exilto O'dïjjgt;erfione ludæorum,nbsp;per totum mundtim internbsp;gent es.
Ng ocetdas eos,ne quando ob~ x. Ituifiatur populm mens \ dtjf^er-ge îllos m'vtrtHtetua, prAct-pita eos, protestor nobler Domine.
Addit modum pocnarum hoftium, vt non ftatim fimul omnes interficiat, fednbsp;paulatim, vtexemplum prenx in omniumnbsp;oculos incurrat amp; mentibus hæreat, quonbsp;admoniti eledi conuertantur ad Deum:amp;nbsp;concionatur fimul de difperfione ludæorûnbsp;poft vltimain deftrudionem Hierofolymçnbsp;pertotum terrarum orbem inter genres,nbsp;vfqueadfinem mundi,ficut adhuevagan-tur ludsei incertis fedibus vbique, miferi,amp;nbsp;exules.inftarcanumfamelici;
Ne occ/lt;/lt;«]fimul omnes, fed differ pernam, vt'eledi conuertantur,motipœnarum ma-gnitudine , amp;c duritia hoftium infanabi-lium.
Ne quando obliuifeatur'] Caufafinalis exilij perpetui hoftium,vt alij adftioniti conuertantur, amp;confpiciant in illis magnitudinenbsp;horrendæiræ Déiaduerfuspeccata.
In tua vtrtutc] potentia, vt ca agnofcatur ik celebretur ab omnibus.
Deltófum orü eorum e^ fer-molabiorum ipforum: com-prehendentur injùperbiafua, de execrattonenbsp;nbsp;nbsp;mendacio an-
nnneiabunt.
Addit caufarri poenaru,cxilij amp;difpcrfio-nis hoftium, in primis gentis ludaicæ, voces blafphemas, couitia, mendacia,amp; Sar-cafmos hoftium in Dauidem, vt Saulis,Sc-mei,- Achitophel, Doeg: amp;in Chriftum, Pontificum,Pharifæôrum, Scribarum, amp;nbsp;totiuspopuli,in pafsione amp; crucifixione,nbsp;amp; alibi, quæ delidum oris eorum vocat.nbsp;Eft autem ordo verborum : fermo labio-rum ipforum, eft delidum de excctationcnbsp;Dd z
-ocr page 276-L V C. E O S S 11
3. nbsp;Vtfittcftimoniû opera legis Moifinbsp;cultus Leuiricos,nonefieiuftiriâcorâDeo-
4. nbsp;Vt tollatur prserogatiua Itidarorumnbsp;præalijsgentibus, deftrutfto remploinbsp;remonijs.
5. _ Vtteftiraoniû fit de exhibito
qui nafci debuit in Bethleem,ftante adbuc politiarudaica,Michesey.qusEprorfusdeft'nbsp;taiacuitiamannis iy 25?.amp; fsepelucJarico'nbsp;natilunt redire in p3triam,amp; resedifc^''^nbsp;Hierufalem, fed diuinitus femper repulbnbsp;funtprodigi/samp;armisRonianorum,vtiu‘’nbsp;Traiano, amp; fæpè alias.
Auguftinuspervefperamintelligita®' âiones, per tempus matutinmn lætitù*’’nbsp;amp; conlblationein : ficut difeipuli Doæi*’“’nbsp;crucifixo,ve/pere in fummoludufueru^’nbsp;manc autem refuftitatoChrifto,inlied‘^**nbsp;ineffabiJi; atquehucdiâumPfalmi 29-commodat: Velpere deinorabiturnbsp;amp;inniatutino exultatio.
6. Gratiarut» aiHf.
Ego aute cantabo fi^' t it udtnem tua^nbsp;nbsp;nbsp;exaltabo^co'^quot;
definanè mifirtcordid faéluf fufieptor refinbsp;gtumindte trtbulationü wef“nbsp;Petijt hadenus defenfionem contrjb^nbsp;ftes: lam addit per Antithefin gratiariH”nbsp;lt;Sionem,proliberationeamp;mifericordi*nbsp;bi exhibita, Deum agnofcensActlebrS’’^^nbsp;vt amp; ali;, fuo exemplo, ad gratiarui»nbsp;nem inuitet.
Cantabo ] voce cclcbrabo. f«^i«]potentiam,quamelibcraftiabliO‘^'nbsp;bus. Af4«f] tépeftiuè amp; hilarianinio,nbsp;manè preces.cùm Ipiritus cerebri fontnbsp;riores,magis funt ardentes,àcogitatio’”nbsp;tis attentior. Miferitordtam']c^ü3. motus,nbsp;meritis meis liberafti me, ficut Deusnbsp;motus gratuita fua mifericordia filiûnbsp;mißt redemprorem, amp; mifitin carnei^^- .
5a/fe/iror/Mf«lt;]ExHebræo,elcuatio arx munita, ad quam confugere tutôpô''^^ ,nbsp;mus, infequentibus hoftibus.nbsp;Fortitude mea, ttbt pfiMa,nbsp;deutfufieptor meus es (cleuatJ*^nbsp;inea) Deus mijericordiamp;weamp;'nbsp;Aliter exGr«co,mftèricordiamc3.nbsp;guftinus: Attedens Propheta,omnia boo^nbsp;quæcunq; haberepofsimus,fiue in natur«’nbsp;fine in inftituto,fiueinipïà conuerfionC'quot;*nbsp;fide,in /pc,in charitate, in iuftitia, in ti'r'‘^fnbsp;teDf’’
4® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
amp; médacio annûciabunt. Ipfi hoftes ludæi tcftabuntur hac fui abieâione amp; difperfio-ne inter gentes, fe grauiter peccafle contra filium Dei,quem crucifixcrunt, amp;ideonbsp;fc eifcabieâosàDeo, amp; exularcà patria,nbsp;idque vfque ad iincin mundi, iuxta illudnbsp;Matth. 24. Non præteribithæc generatio,nbsp;antequam hæc omnia faéla fuerint.
Comprehendentur infuperbiafua] Lutherus, Verborven tuboffrtvt/ fie blet»nbsp;ben »ff ivemteoGwnnoffolç.
XII. Confume in ira^ conßtmei^ non erunt-, fctent quM Densnbsp;Mcfsias ) dominabitur lac obnbsp;(Ecclefiæ colleétæ ex ludæis)nbsp;^fimamterramp; (collecïæ ex gê-tibus.)3'fZ^. (itafiet.)
Repetitioimprccationispœnarum ho-ftiuni, Tt tandem prorfus confumantur, Sc intereant omnes, ita vt nullus eorum vf-quam appareat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
X* IL nbsp;nbsp;nbsp;Conaertantur ad ^ejj^erantj
ululent njt cane^ (famelici) ctrcHmeant ctaitatemj.
Repetit fupcriorem imprccationem ijf-dem verbis de interitu amp;inedia hoftium, quos comparât canibus circumcurfitanti-bus famelicis, vefpere amp; node, inciuitati-bus. Effautero duplex fames hoftium Eu-angelij, corporalis amp; fpiritualis, deftitutionbsp;verbi Dei,quæveraamp; omnium maxima fames eft,iuxta illud Amos S.Ecce dies vcni-ent.dicit Dominus,amp; mittam famé in terrain,non famem panis neq; fitim aquæ,fednbsp;. , audiendi verbum domini,amp;circumibuntnbsp;ab Aquilone vfqueadOricntem,amp;àmarinbsp;vfq; ad mare, quærentcs verbum Domini,nbsp;amp;noninuenient.
ƒ. Prec/itit.
XII11. nbsp;nbsp;Ipfi dfiergantur ad mandu-
candamifii uerononfaerintfâtu ratti^t murmurent.
Eft amp; hoc votum feu imprecatio de di-Ijjerfionegentisludaicse,cuius dilperfionis amp;deftruétæ politise caufafunt,
1. nbsp;Vt conlpiciaturhorrédum exemplumnbsp;iræ Del aduerfus hoftes Ecclefise omniumnbsp;temporum.
2. nbsp;Vt fit teftimonium, regnum Mcfsiænbsp;non elfe politicam dominationem.
|
IN PSALMVM f^^*’totumnon efle nifi exillius (Dei)nbsp;¦lis,no inuenit impletus bonis Dei,quidnbsp;Deiim fuum, nifi mifericordi-def ° dulce, fub quo nemininbsp;perandumeft, omnes cófolans,omnes B ’ .”^^,aiitor,qui me amp; Ecclefiam ex P^s, exaudis, libéras, amp; faluas. PSALM vs LX. riTFLFS. prs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aureolum).Dauidis ad '’'^catR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docédum de Rofa (Ita 'fraof Ifrael, quodfiniile fuit rofæ ptg^ ,'’^“simæ,præalijs regnis mùndi,pronbsp;dç..^'ftrinam cœlefteni,promifsionemnbsp;S'snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ppomi^^g^’^^onem le- ^ccti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;auxilij Dei,col- Ma conferuationem Ecclefiæ,ho-ftudia doârinæ de ‘^’^^^’bus.qua doétrinam cœleftem ample P’^æbet hofpitia Ecclefijs amp; fehonbsp;vicinæ vrbes amp;nbsp;(itiQ^ ,’^fegnum Danicum)teftimonijnbsp;’'‘Ma Mcfsia.)Cùm bellum M (9^uid) contra Syrios Mefopota-’ïigfj pg'ôis Syriæ, iu qua eft Euphrates amp;nbsp;quot;quot;''‘i iougnes) amp; côtra Syrios Sobanbsp;^y‘'‘æ vicina Damafeo, qua amp;nbsp;eftDauid ftatim poft mortemnbsp;loab (dux exercitus Dauidisnbsp;reuerfuspereufsitEdomnbsp;Arabia Petrea, vlnbsp;Salinarutt) (Itâfor-'‘s Qft ftuôd in eo fodina falis fuit,quanbsp;Kp fingulari munere Lunxbur-Mfuitamp;nbsp;teftatur So-^apitc2 . inquiens: Moaberitexi-• “lünnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falis, defolatioque in locus falfuginofus Si fte-v'^'^tia^^^’'*’” ™iftiâ(narrationes hatum '^¦ ’8-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RegumS amp;io. i.Para- dixitpro ingenri ?^tiu^^'‘'®hoftiû,moreHebraico,quo fenbsp;PPoincertoponitur.)nbsp;k^'^tia-PL^^’’? vidoriæDauidis typusnbsp;^luth 5'”‘'’^*gt;®ontrahoftcsEcclefiæ, dia „ *''gt;»0» ^'^^her. Rofen fpun/ îgt;a8 tfi / lt;i t «n«Klt; fe tnbsp;îlhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“biefïin F^ntqrdcb/ajgl 8^«l((V Côçr fpaVBl|l. |
DAVIDIS LX. il RGFMENTFAf. Pfalmus eft tTriv'iKieii, quo Dauid célébrât potentiam Sc veritatem promifsionis Dei in dclendis hoftibus populi Ifraé'J,Phi*nbsp;liftæis,Syrijs,Arabibus amp; Idumæis, quorum omnium regiones Deus promiferacnbsp;huic fuo populo, lofuæ primo : Etfi ali—nbsp;quandiu propter peccatum ipfurn dercli-quit, amp; tradidit in manus hoftium,amp; petitnbsp;fîmul vt regnum.fe amp; populumdeinccpsinbsp;reprelsis hoftibus, defendat Deus, vt ipfcnbsp;reftè agnofeatur amp; celcbretur ,amp; genresnbsp;moti exemplo defenfionis amp; præfentiænbsp;Dei in hoc populo, côuertantur ad Deum,nbsp;eumquevnà inuocenc,amp;célèbrent Suncnbsp;partes Pfalmi quinque.
Precatioi vtdeinceps defendatur po-pulus in bellis getendis, amp; ipfc Dauid in ad miniftratione regni, Ecclefiæamp; politiæ. J. Qjiereladecalamitatibus, cutnad-dit a preuttotit. DeusrepîilifiinoSi ^dijper-ßütnos. Iratuics^retierteread nos. Queritur de defertionc populi,5c vido-ria hoftium propter peccata fua,amp; populi, quæ agnofcit,amp; petit eorum veniam amp; de-fenfionem contra hoftes, feu mitigatio-nempœnarum. Kepubflt'] permififti nos repelh‘,amp; fupera-ri ab hoftibus, ficutamp; fequentia verba in-telligcnda funt permifsiuè non effediuc, vtamp;pè alias. Repuiifti.ex terra abdudos innbsp;gentium regiones : difperfifti/ftigatosabnbsp;hoftibus. IratM nobü esjpropter peccata, iram tu-ampœnisofteildens. Keuertereadnos} Pre-catiomitîgationispœnarum,ne totuspo-pulus deleatur, fed referuentur reliquiæ,fi-cut omnibus temporibus Deus mitigac pœnasjvtfernen aliquodfàndum maneatnbsp;in humanogencrejàquoipfe redèagnofeatur,inuocctnramp;ccîebrctur. Dd J |
ANNOTA.
11. nbsp;nbsp;Commouifli terr aminbsp;nbsp;nbsp;con-
turhafii earn:fana contr'ttiones eiuiiquia commota e^ (terra.)
Expofitio calamitatum , amp; difpcrfio-nispopuli.
Terram] PalxRinumi hâbitatorcs cius, per Synecdochen.
Sana] tanquatn Medicus ruinera,contri« tiones, afflidioncs, amp; mxtiga pauas, nonnbsp;accende totatn iram cuaniinnos,vtcongt;nbsp;ferucntur reliquis populi.
LVC. LOSS II
Sic Valerius homo Ethnîcusrerê inquits Lento gradu ad vindidam fuidiuinapronbsp;ccdit ira, tarditatemquc fupplicij grauita-tacompenfat.
Vt liber ent ar dileäi ttti^fil-uam fac dextera tua, exau» dt me.
Pctitio liberationis, eiuiquc caula im-puliiua, diledio Dei erga populumfuuffli amp;£cclcliatn.
tiL Ofiendtßi (obiccifti) populo tuo dura (afflióliones duras amp;nbsp;graues)potaßi nos njino com-punéitonii.
Id ei1;,doloris,tribulationibus,quibus, (î-cut vino ruinera,purgâtur peccata,amp; repri muntur eorû rcliquiç. Queritur Deû quafinbsp;horrenda ipcdacula oculis populi obie-•nbsp;nbsp;nbsp;cifle,quibus non lit cxhileratus, fed in ma
roré fummum amp;triftitiam,in anxictaté, amp; mortis horroré dciedus,vt ij,quibus mor-tiferoaliquo poculoaut vcncnato Ictali-4ucpotione vitaliaperfufa,obftupcfcunt.
gt;. Graûarnm aitiofro rt^tr^t.
un. TiedbißimetuentibuiteßgnUi quod erigant propter ‘veritatem.nbsp;Sela, (ita fiet fcufaólumeft.)
Egit gratias pro libfcratione,eiusi^ue co* gitatione, iam petit mitigationem panarum. quail dicat; Liberaftinosfæpèantea.nbsp;Ergo amp; nunc libera. Nam hgnumvocatnbsp;teitiin onia amp; cxempla præcedcntium libe*nbsp;racionum populi. Profter'itnxatem] pro-inii'soois icilicct deMcfsia exhibcndo innbsp;hoc popuio.amp; conieruatione populL Exnbsp;Græco Icgitur: Dcdiili fignificationem, vtnbsp;fugiant à facie arcus, afflidiones, quæ dintnbsp;ligna irati Dei, amp; commonefadiones denbsp;emendanda vita,vt fugiamusa facie arcusnbsp;irxDci,amp;panis, quzinterdum Deus dif-fert, vt impanitentes duriùs affligat, ficutnbsp;Auguftin.interpretatur.fumptafimilitudi-ne ab inrento fortius arcu,inquiens: Quannbsp;topluscrit arcus extenfioretrorfum, tan-tomaiorcimpctuilla curritin priora. 1«nbsp;quanto magis diifertur iudiciutn^ cantonbsp;tnaiore impetu veoturutn eft.
$• Narraritvi^eriarfii» Dauidü.
Deui locutus e^ infinHofio^ Utah ornbsp;nbsp;nbsp;dduidam Sichinmtnj»
conuallem Suchot dimeti^^*
Rcccnfet vidorias amp; genres,quibu* dis rcftituit populuni, eiquc diftribuite«nbsp;talocainPalafftinx
] dcdicpromifsioncni lodemittendo Mefsia, amp; defcnfione P®'
InfanOefMo]ia tabernaculo feu Ec. ' g fiuepopulo, quem fandificauit, f^’Snbsp;eumab alijsgentibusldolatris.
Diuidam sicbimamj Samariam,in Sichima rrbs, qua; Sc Sichern amp; Salenbsp;da eft, qux hofpitium Abrah« P**^an*nbsp;cùm ex Charan Mefopotami» »nnbsp;Chanaan vcniirct,Gencfis n. fuifnbsp;repctita eft ei promifsio. Sitanbsp;ad monte» Charazim, innbsp;naan. Fuit« alia Salem domicilii*nbsp;fedcch, Sem, filij Noe, qua;nbsp;falcm,MetropolisIuda;a;,dida eft, jfijinbsp;fepho, in qua vicinia habitauit r po**''nbsp;ipfe Abraham, amp; Loth, vbi exnbsp;miavenifl'enthofpites intcrramC**
Cenuallem Suchet] tabernaculoru*** bu Gad,vbi eft mons Galaath, vlt*^ p^pU'nbsp;nem, ad torrentem Iaboc,in vici***^ jjenbsp;el,verfus Ortum, Ita vocauitnbsp;exMefopotamia, ficut ^jcitur Gcnbsp;lacob venir in Suchot, vbi ardincatnbsp;Sc fixis tentorijs, appellauitoowc*nbsp;lius Suchot, tabernaculum, !«**¦*nbsp;in vrbem Sichimorum, qua;nbsp;Chanaan, poftquam reucrfuseft ppti**'nbsp;potamia Svria;. PrzeipuciuteW .jlf'nbsp;nem facit norum locorum,nbsp;brem mcmoriam lacob
IN PSALMVM DAVIDIS LX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4)
Tempore Dauidis,regnum lud«amp;Ifraël vnum fuit,ante defedionem decern tribu-um Ifrael ad lerobeam, quod turn folumnbsp;regnum Ifrael appellatum eft.
Moab olla lauacri meï : m NViy dumeam ext en dam calceamen^nbsp;turn meum ,fuper me Philtßtiänbsp;iubtla.
Mfl46]rcgio eft vicina Arabi« Petr««,ver fus Ortum,vltra lacû Alphaltitcn, marc /alnbsp;fum feu mortuum,didaaMoabftlioLotbgt;nbsp;Genc/îsiÿ.
Moab olla lauacri meï] qu« regio eft irriguâ propter magnû fluuiii Arnó,amp; alios. Alitc^nbsp;Moab olla ablutionis me«, quæita/cruili-tcrfubditacritmihijVt ceu lebesmihi futur« fit, in quo pedes abluam,vcl qu« mihinbsp;pedeslauabit, mihi fub pedibusiacebit,amp;nbsp;populo meo.XWortbi|iineinw«fcbwß^/o«anbsp;t(l metn »nccrthfltt.Ex Græco legitur,Mo3bnbsp;ollalpeime«. MttàjiAtJi«ST«s iKrnt/lonkiStnbsp;hoc eft, Moabit« mihi peenas dabunt,amp;nbsp;nbsp;•
qnafi in olla percod:i,dcque ipfis fperabö mihi vidoriam : namjolla in facris literisnbsp;propeena accipitur, vtlercmi« i. Vidi ol*nbsp;lam fuccenfam, Item, Ezechiclisn. Hicru-falcm vocaturlebcs,caroincol«, ignis Ba-bylonij. Auguftinusintelligit ollam Moabnbsp;perfccutionem Ecclc/i«, inter genres, cuinbsp;Deus promi/it liberationem, qüain expe-dar fide, iuxtaillud Roman, j. Gloriamutnbsp;fub afflidionibus.Item, Spes non confun«nbsp;dit. Idumæa regio quoque eft, vicina Ara-bi«,iuxtal3cum Alphaltiten,vcrfus Meridiem, qu« amp; Edom vocatur, àfilioEfau,nbsp;cuius poftcri feruituri crätpo/tcris lacob.nbsp;iuxta ill ud Genefis 2^. Maior /eruiet mino^nbsp;ri. Extendam i» Idumaam calceamentuninbsp;meum'] cum cxcrcitu cam quoque pctanitnbsp;vt mihi fubijeiam. Philiftça regio eft in lit—nbsp;tore maris mediterranei, in qua fût îyrusnbsp;amp; Sydon ciuitates maritim«, qu« limitesnbsp;propemodum fuerunt regni Dauidis, adnbsp;Occafum, propinqua Tyro amp; Sydon, adnbsp;Ortum Afphaltitcn,Edom amp; Moab.In Grgnbsp;CO Philift«! vocantur Alleophili, alienigc-n«. Philißaa Mila /«pfr wc ] Apoftrophenbsp;eftad Philift«am feu incolasciuSi lubilajnbsp;hoc eft, canc amp; célébra meas vidorias, vclnbsp;nie vidorem tuum, cum plaufu amp; l«titianbsp;fufeipe, Mihi acclama. Aliter, Aduerfun»nbsp;me iubila,vt fit Ironia. qua/i dicat: minimènbsp;iubilabisamp; lçtaberis,quia,quodfpcras,vinnbsp;cere me non poteris. Felix, congregate,fthnbsp;cictatem coniungemecum.
propter pr« Ecclefi«in hac defennbsp;tUt Dauidis vidorijs proponi-
ns vitra ^rdanênn)^??;^;^ eH: Manaßnbsp;(ttibus) çÿEphraim (tribusnbsp;capitüÇïz-, luda (eft) meus.
^Io*? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft Galil«« ad oricntcm vl-
P^^lTef ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribus Manaffc
terr« promiiT«, cum Si GadjNumcri 32. Deu-Interpretatur aceruusnbsp;^”^oc loco Laban amp;Ia-æorc, lapidibusnbsp;fadomonumcntodnicrunt,nbsp;lilïÿ ^ana/fe regio fuit, feu pars Ga-dimidiapars tribus Manaflcnbsp;lïen^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ofcph,accepitpo^^efsio-
^'^itiI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regio feu pars Chanaan
vfque ad Gazar fcfc exten-B ''/^’’gitudinem, inlatitudinem ve-Wc k ’ ’f^iadeampum maximum,tc ttibjjj B“®gt;quam partem terrx promiff«nbsp;diftributionc accepit.nbsp;Ephraim patriarcha, fecundo
regni feuimperij. Fortâudo) 1«/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortes.
^j^‘^^Iuda,cuiusMetropolis po-È«Bcthlccm patriaDa fi: * J quot;* Wfitf jpars regni mci,qu« mitnbsp;• lt;^onfiliarios amp; duces fapîcn-îffbfçnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vox fignificat regem,qua pro
Jïgisl §’'ovtuntur,perMctonymiam.Ité, fgftur fententia: luda,nbsp;ludæ tribus, ita dida à luda,nbsp;îliri lacob. £/?pars regni met^ exnbsp;^^fsias natuseft,quem hîc D.nbsp;( ni Jnbsp;nbsp;nbsp;intelligit typicè. Luther. luda
*^oâor.2tt0«t(î metnkcec/bann ***”11.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptteftcrtbuntb »nî» 0ottes
’• -J.’.y^’^^odem accipiuntur inBiblijs. biinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beniamin.
î. ^'^'nusDauid.
1 y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beniamin.
I aH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poft defedionem à Ro-
’ X '^obeam, j.RcgumiZi
I ?. h Bethane. ^«»uslacob.lofeph.
ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
DOCTRINA. Mon« hæc narratio de viftorijs Dauidis amp;. fuperatis ab ipfo Syrijs, alijsquc genti-bus, Deüm promifsiones fuas fæpèdiffcr-re, amp; opcraDei,vt inquitLuthcrus,fieri innbsp;medijscontrarijs. Nanj,quod Deuspro-mifit populum Ifraëliticum dominatu-rumpopulis àdcferto amp;à Libano amp; à fin-mine magno Euphrate vfque ad marc occidentale,Deuteronomij II. lofuæ I. in Da-uide primùm eompletum eft, qui has gcn-tes,vthocP(àlmoipfeinquit,primùmdc-uicitarmis,exaiâisab illapromifsione fada Ifraëlitis.circitcrannis 400. ItaEfau donbsp;minatuseftjciedo fratre lacob ex pat ri a,nbsp;cuifaftafueratpromifsioregnijiuxtailludnbsp;Gcnefis 27. Maior fEfau) fermât minori,nbsp;flacobj amp; Saulex tribu Beniamin pcrfecu-tus eftdiu Dauidextribuluda.contrapro-mifsioné.Gene. 49. Pratres tui te adora-bunt F fl; igitiir régula Ecclefiæ,quæ in hacnbsp;vitafiibieCtaeftcruci ,àquaramen libera-biturtandem.ltaiudicium àdomoDciin-cipit. Item, Qui vult Deoferuire, hune o-• portet expedare Domini confilium, credere inuifibilia,amp; fperare dilata. Hebr. ii.nbsp;Etdiligere Deum,fineauftcram fiuebeni-gnam faciem nobis oftendat, atque ira innbsp;nnemvfq; perfeuerare,iuxta illud Abacucnbsp;i. Qjii videtur adhuc procul, apparebit innbsp;finem,amp; non mentietur.Si moram fecerit,nbsp;expeda ilium, quia yeniens veniet ,amp;nonnbsp;tardabit./Item, Lucæ lo. Qui perfeueraue-ritvfqueadfinem, hicfaluuserit. 4. Commonefailio de aurore visoria bernadonis regnorum amp; politiarum. JQuisdeducetme in ctuitntem munitnm ? qnü deducet me in I-dumenmj ? X. Nonne tu 'Deus (Ii o c fac i e s) repulißi nos none^edte--ris (cgrcdicbans)Deusinexer-ctttbus noßris. Hoc eft,qui nonpugnabaspro nobis,de lérens nos propter pcccata. Poft narratio-nem vidoriarum admonet de autore ea-rum,Deo,fine quo conftitutio, amp; gubernanbsp;tioregnorumamp;politiarum , adeoq; nullinbsp;conatus public! velprinati liintfelices, fi-cutinquit Chriftus Iohannis ly. Sine me ninbsp;hil poteftis facere, vnde hïc addit Prophetanbsp;precationem de ferendo auxilio contra honbsp;Itcs, tû fuos turn totiusEcclcfia,omniumnbsp;tcmporum,inquicns: |
ƒ. Petitio auxilij defenfiinii. Da nobisauxiliumin tribu-latione, qu'ta ‘nana^^^ßalusi^yx xilium) horranuTTL). InDeo faciemus ^irtuîemj t^fe coculcabit hoßes noßros, Auxiliumdub^s in rébus egentibiisMlfer» Humanum auxütum ml rationif habet, Diuino auxiltoßett rem deinde geremus, ‘ In^ctet noSirit hoßtbtts tUefugam. Prctatur,vt didum eft,D3uid,amp;fub ciai perfona Chriftus, amp; totaEccIefia, vtUeu»nbsp;fcadiuuet in conftitutionc, defcnfione,amp;nbsp;gubernatione regni, amp; populi, quacu®nbsp;petit fimul teftatur régna amp; politias nonnbsp;pofleredè conftituiamp; gubernari folàhu'nbsp;manafapienriaamp;præfidijs, finenbsp;amp; auxilio diuino, ficuthic inquit, Vanamnbsp;elfe ûlutem hominis. amp; alibi inquinNo'nbsp;lite confidere in principibus, aut filip bo-minum , in quibus non eft falus.nbsp;Pfalmo T 2 7, Nifi Dominus ædificauePnbsp;domum, fruftra laborat qui ædificatnbsp;Nifi Dominus cuftodien’t ciuitaremgt;h**'nbsp;ftra vigilar qui euftodit cam. Jn Deofaciemus virtutem'] fortiteramp; fô yincemus hoftes, Deo ducentc *nbsp;adiuuante. In Deo, non, vt inquit Augn'çnbsp;nus, in gladio, non in equis,noo in lorjt* ?nbsp;non in Icutis, non in potentatu exercitu^nbsp;n ullis humanis præfidijs, potentia, fap*^*^nbsp;tia,confilijs,multitudine militum.nbsp;nuncTurcico Se Pontificionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; maniæ Ecclefijs ac ftholisfilij Pei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ tefuperbè interirum amp; feruituteni, rog mus æternum pattern,ciusquefilin'”nbsp;minum noftrum lefum Chriftum,vtn”nbsp;auxiliumin hac tribulatione noftra ƒ Fnbsp;riculisferat. non confidamus noftns *nbsp;busautconfilijs, /èdfoloDeo,eumqn£j^^^nbsp;gemus, vtcum noftrisquoquenbsp;cgrediaturcontrahoftem,amp;ipfc^'”?’^nbsp;culcetamp; repcllat, propter fuam glot^nbsp;conferuationem dodrinæcœleftisj lt;*nbsp;elefiæjà quaipfcredèagnofcatur,nbsp;tur amp; cclcbretur, in hac vita amp; WvUnbsp;Amen. PS |
|
PSALMVS LXI. lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TimFS. Salnliis fcanticum) Dauidis ad prxci-' nendutn fuperNeginathinftrunientü j^ificum,cuiufmodi dtcantandosPfalmosnbsp;^üidinftituitin tabernaculofeutemplo,nbsp;’•Paralip, ij. Vt hocconcentumufico feunbsp;’’'dodijs mentes magis cxcitarentur adnbsp;weditationem verbi Dei, ciusqucbenefi-cioriim confiderationem. Pfalmus eft amp; hic precatio. Nam prcca-turineoprimùm Dauid Deum,vt fc de-fendatinomnibus periculis,turn corporis ïugt;nanimæ. Deinde, vtEcclcfiam totaninbsp;populum tueatur contrahoftes. Tertió,nbsp;''tdefcndat amp; regem feu magiftratum amp;nbsp;Po'itias, quibus Ecclefia opus habet ad di-verbum Dei, amp; literas, ficut D.nbsp;™iusprsEcipitorarepro regibusamp;magi-“fatu, I. Timoth. 2. inquiens : Hortor,nbsp;petitiones amp; gratiarum aóiiones fiant pro omnibus hominibs.qui prasfunt,vtnbsp;tranquiiiani èc quietâ vitam againuscumnbsp;oænipietateamp;honeftate.EtPialmus,ficutnbsp;ferèûmnesprecatorij,adChriftuni amp; Ec-defiam omnium tcmporum rcfertur, maxime verb ad pbpulutn Ifraëliticum,abdu-«uminBabyloniam,qui precatur le detennbsp;Ql in exiliodiuturno, amp; tandem reduci innbsp;patriam, amp; defcndi regem fuum Zoroba-^^¦jqui populum reduxitinpatriam. Eft-HneriguraChrifti,perquem Ecclefiain ccenbsp;‘diempatriamabexilio huius vitæ amp; fcr-“'’ntediaboli,peccati Sc mortis,reduâanbsp;®“netataeft. Sunt partes quatuor. ’• Ptopofitioprecationis. Ptccationis rationes. n'iij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magiftratu flc po ptatiarum aftio pro bencficio defea-‘®nispublics amp; t. TPropoßtioprecatienii. t Exaudt Deus precdtionenij ^^^îndntende orationt 7neamp;. iumitie Deütn, tjui templa tenes flamtttanÜA t«It, ^/fctame» f/rafens htc (^vbtqite pota. inio de peüorefundo, ^’gt;‘¦linaltd timidtts corda benigna preces. |
^•^opofitio cft petitionis, vtDeus cxau-diat preces vocantis, eripiat amp; liberet ex hoftium manibus. Scriptum enim arbi-trantur quidam Pfalmum,cùm bellum ge-reret Dauid contra Ammonitas. Eft precatio dicenda in omnibus periculis, tumnbsp;corporis tumanima?,ad verum amp;æternun»nbsp;Deum fiducia mediatoris, non ad creatu'*nbsp;ras,quo inuocatio veræ Ecclefixdilcerna-tur ab EthnicaSc Mahometica. Deprecationem'] Ex Hebræo , clamo-rem. Lutherus:aîrbôvnteingefcb’^et? quem cxcitatingens necefsitas,intus pauoresjfo-rispugn«. Jntende ow/oni] hoc eft, diligenter aiidi, amp;pcrcipe,fumpta metaphoraab illis, quinbsp;cùm attentius audire quid volunt,aures lo-quenti admouent, quas fcriptura Deo, quinbsp;lpirituseft,attribuirperAnthropoIogiam.
finïhus terramp; adte cUma.-^ IL dum anxiaretur cor meum^ynbsp;tn petram excelfam de duc me. Addit caulàs exauditionis.
Afinibus terra'] Paleftinæ Icilicet, vel ex o# mnibus partibusterræ, in quibusEcclefianbsp;difpcrlaeft pcrtotum mundum, Lutherus, -^tecnteoenvff cramp;cn r»ffe îitOir. Dunt anxiaretur cor meum ] cùm cor mcum effet in maximis anguftijs,ficut Paunbsp;lus queriturleinrusfèntire pauores, amp; fo-ris pugnas. Petram excelfam vocat locutunbsp;cditiorem, in quo fit tutus ab hoftium im-petu. ExHcbrato, in petram altiorcm,nbsp;quam ipfe per me feu meis viribus afccndcnbsp;rc non pofl'um, in earn tu me deduc. Qutd |
LOSSII
tiumDeum,vt eaconferuetiir.amp;contraho ftes defendatur. lam oratamp;profe ipfo amp;nbsp;pro omnibus pijs regibus, toto(^;ftatu politico, vtamp;ipièRcxuu niagirtratus diutiirnbsp;na vita fruaturamp;cólcructur in multos dies,nbsp;vt felix fit amp;ipia relpiiblic3amp;politic,qu«nbsp;præbenthofpitiaEcclefiæ Namregumfrenbsp;quens mutatio, amp;tranflatioregnorumaanbsp;alios eftperniciofa amp;ipfisrcgnisamp; Eccle-fiæ. Refertur ab Auguftino amp; alijs ctiam adnbsp;ipfum Chriftum, regem veröamp;a^ternum,nbsp;quificut in præfcntivita habitat in Eccle-ßa, Sc piorum cordibus, ita habitaturus eftnbsp;inijfdem perpetuóin futura vita. Theodo-retus intelligit de Zorobabel rege ludaicinbsp;populiredeuntis ex Babylonia. _ .
Dies Jnper dies regs ad^ties'] da vt regisvitâ fitdiuturna.amp;firmum regnum.
Ànnos eins vf^ in generatilt;fntngt;]hocpTop^ deChriftoamp; regno eius srtern© intelhg*'nbsp;tur,quod in hac vita inchoatur diiratutu^nbsp;inomniiternitate,iuxta illud Liicst-regni eius non erit finis, ficut additurp^^'nbsp;catio :
. '' ' Per mane at tn Aternum tnnbsp;jjieä:H Det:mtßricordtantnbsp;ritate para, qux, cufiodiattÜf^^'
Ille Deo coram per fecula cunita fidebir, Facpietas ipfum dtrigat at^fides.
Expofitio feu repetitio eiufdem tiæfeu voti, vtamp;ipfeamp;alljregesnbsp;diutifsimc viuantamp;inconlpeâuP^*’ 1^,nbsp;coram Deo, amp; in humano genercnbsp;fia diligenter amp; fideliter prseftentnbsp;fuum, regédo populum, amp; alendaE^*- ? jjjnbsp;cuius funtnutritores. Item,vtipfe^^®nbsp;re X artern us fe m per m an eat, vi uat amp;nbsp;rear in conipeâuDei, oransproEc^^}^nbsp;Mifcricordiam primùm vocat (jonbsp;Dei,quamotuspromifitexgrati3dei^nbsp;nem pijs regibus:veritate,qu3pr2ft3r,Mfj.nbsp;promifit. Deinde,beneficentianiipfi^g^^nbsp;gis amp; magiftratuum erga populutï*nbsp;clefiam,amp; veritatem in iudieijs St P,nbsp;uandis,quæverumfuntmunimentuP ,nbsp;cipum,amp; merentur beneficia ipfe^'^pi-ralia Sc rpiritualia,ricut: inquitnbsp;te duodecimo , ad regem Babyloni -Redime peccata tua elecmoiÿnis.nbsp;ftinus legit ex Græco : Mifericordi^*’nbsp;veritatem eius (Dei) quis requ''quot;^nbsp;(Deo ) hoc eft , quis agnofeet jgcnbsp;tern amp; mifericordiam Dei, amp; benenbsp;alijs, non fui commodi caufa,fcdadnonbsp;rem Dei. Ita enim inquit: Qujn ® pcnbsp;quareadditur ei ? nifi quia multi
46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC.
111. nbsp;nbsp;QwafaPlw elißamp;j mea(f^ïQ
tcólio, 2pf\\JirD^turrüforttttidi z7^(fortis{èufirma)6‘t??zZr^ tni-micos.
111 r. Inhab'ttabo 'tn tabernaculo tao (membrum fum amp; manebonbsp;Ecclefiæ tDxytnficttlaßcmifct)nbsp;ßerabo in ^elamento alarumnbsp;tuarum. Sela (fiet)
Metaphora fumptaà gallinis, qui pullos fub alas receptos fouent, amp; defendunt,quanbsp;lipe alibi vtiturPropheta, fic amp; Chriftusnbsp;Matthæiaj. inquit, Hierufalem, Hieruia-lem,quoties volui congregate filios tuos,nbsp;ficut gallina pullos fub alas, amp; noluifti.
V. Qt^niam tulDeus exaudtjlt orattonem meamidedtfit hdredt-• tatem ttmenttbud nomen tuum^.
Ratio exâüditionis abanreaâis, præce-dentibus liberationibus. Sæpè me antea exaudifti beiieùôlè.
Ergo amp; nunc exaudi me.
Exaudifiiorationemmeam] Luther. 5Dw t)5-tefi metngelamp;bamp;e/ba^id) Oteb lobevnntgt;angt; ruffe ab etn (Sott/melcb^swb im erff en gebot ©ott geloben
Hæreditatem vocat primùm profeisio-nem verædoélrinæ amp; verorum cultuum, qqorumcuftodibusDeus promifitprsefennbsp;tiâ fuam,amp; defenfioné.iuxtaillud Matt.28.nbsp;Ero vobifeum vfquc ad confummationemnbsp;feculi Deinde hæreditatem vitææternæ.iunbsp;xta ill ud ad Roma 4. Ideo ex fide gratis da-tur hæréditaSjVt firma fit promifsio. Quodnbsp;addit,timeritibus nomen tuum, difeernitnbsp;veramEcclefiam à prophana multitudinenbsp;Ethnicaamp; Epicure3,contemnenti Deum,nbsp;eiusque nomen, hoc eft,beneficiapromif-fionisamp;pceuas,
3. Precatio pro rege amp; niagifiratu.
VI. nbsp;nbsp;nbsp;Died fiiper dies regt adijc 'tesy
annos euis ingenerationenLi generationem.
Tu dal)is in ferra longauu m viuere regem, Vt funs ex anno quolibet annus eat.
Petijt pro ie amp;pro populo feu Ecclefia in toto humano gencre.hoc eft, c«etu timen-
-ocr page 283-JN PSALMVM DAVIDIS L X I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47 fcitamp;prædicat acceptum beneficium; lu-ftitiaobligat feadreddenda mutua officia pro facultate, iuxta verficulum Hefiodi,nbsp;Ev fcti)/jtiTjiàtSvee TmjKyà'TOV®' iiJ*' xwttnbsp;(/Iweci, il V roi TiM (Atipta, }(sà Äuiaii cuKt /whcu. Idco autcm eft orandum pro rcgibus* quia florcntibus imperijs amp;politijs, floretnbsp;amp; Ecclcfia amp; fchola?!amp; contra illis intereunnbsp;tibus, hæ quoque intereunt, ficut inquitnbsp;Euripides :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voa-itirKs vera gt;($à tk 7(Ô|i ôfâiji. Etvetuseftverficulus: Intrant in thalamos publica damna tuos.nbsp;Sic] Quia me feruas amp; régis, iuxta mifcrinbsp;cordiam,bonitatcm amp; veritatem,amp; luftiti-am tuam. DiottwPyi/wjzTO] laudabo nomennbsp;tuum, mifericordiam Scveritatem. In fttulum/eculi] Temper, in hac vita amp; fu-tura. Reddam vota mea] laudis Sc gratiaruni aétionis. 'ï'ifericordiam eius.amp;difcunt veritatem, ^‘cùmdidicerint,fibiviiiunt,nonilli, fuanbsp;Wrunt, non qua: funtlefu Chrifti. Additnbsp;Wemorabile diftum, Mifericordia(Dei)nbsp;lt;i'citur, quia non mérita nbftra attenditnbsp;ptuSjfedbonitatemfuam, vt peccatano-ois omnia dimitteret. Sc vitam æternamnbsp;protnitteret. Veritas autein quia non fallitnbsp;reddere quse promifit. Addit Sc exhorta-tionem ad opera mifericordiæ præftandanbsp;proximo, excmplo filij Dei, quifeipiumnbsp;pto nobis exhibuit vidimam, iuxta illudnbsp;^obannis: Diligamus nosinuicem, ficutnbsp;'pfedilexit nos,Sc tradidit femetipfum pronbsp;ûûbis. Cæterùm rex feu gubernator innbsp;tonfpedu Dei manet dupliciter. ' Timorem. Fidem. ^riuatim »• Publicè. k pfæftandi Inuocationem. ^virtutes. | Teftimonia inuocationis I- feu verædodrinæ. fi. Tollendo idolaScblaP-phemias. 2. Adiuuandopropagatio-né veræ doârinç de Deo 3 Curandovtiuuentusre-dèinftituatur. ^.Præftando dementia er-ga fubditos, qua ftabili-tur regnum,non tyranni de,vt Salomon inquit.nbsp;Præftando veritatem innbsp;feruandis padis Sc pro-mifsionibus,iuxta illud:nbsp;Non decet principem lanbsp;bium mendax. vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regem feu gubernatorem, inquit Propheta. Eft autem duplex ^ntentia,piaamp;vtilis.Prior,mifericordiamnbsp;''entatem para Sc prépara, id eft, tribuenbsp;accende in rege, quôd hac regem Sc re-o. '^quot;’euftodiant. Altera,feruaacdefendenbsp;fummispenbsp;amp; difficultatibus gubernationis,nbsp;°prertuam mifericordiam Sc veritatemnbsp;PfonniTam. 4. Gratiarum aélio- Sic PJalmum nomïnï fèculi,nbsp;nbsp;nbsp;redäarn- perpetub. , Pollicetur fe fore gratum pro conlèrua-troneamp;fui j.ggi5,(-eleßfando mife-ficordiam Sc veritatem Dei. Côftatautem SUtitudo veritate Sc iuftitia. N eritas agno |
PSALMVS LXII. 1 t; rrtrs. PSalmusDauid pro leduthum (præfe-do Chori compofitus,eique traditus, vclinhocgencre inftrumenti mufici can-tâdus.) Adpræcinendûfin tabernaculo feunbsp;templo.) Interpretatur leduthum tranfili-ens,quo monet Auguftinus, Sc alij veteresnbsp;fignificatum, pios tranfilirc debere fupranbsp;hxc mundana Sc terreftria bonaad fupernanbsp;Sc cœleftia. Ecdefia per Iduthum etiamnbsp;intclligit Chriftum , in Sequentia denbsp;afeenfione Domini, ita canens : Huk nomen extat conueniens leduthû. Nam trannbsp;filiuit omnes ftrenuè montes collcsquenbsp;Bethel,Saltum de cœlo dédit in virginalefnnbsp;ventrem, Inde in pelagus feculi. Poftquamnbsp;illud fuonauigauit potentatu. tétras phle-gethontisafsilijt tenebras. Deniq;faltumnbsp;dederat hodie maxim um.Nubes polosquenbsp;curfuperpeti tranfiens. ARGVAlENTyM. Pfalmus eft parenæticus, hortatoriu». Nam hortaturin co Dauid Sc feipfum Sca-lios pios omnes ad fiduciam ponendam innbsp;DeOjCum paticntiaamp;expedatione auxilijnbsp;in rebus aduerfis Sc periculis omnibus,ad-dita caufaà potentia Sc bonitate Dei, Stnbsp;quod pofsit Sc velit feruare Sc defendere o-mnes qui in ipfum côfidunt, fuo cxemplo.nbsp;Et per Antithefin taxatfÿcophâtas Sefimu-latores beneuolentixerga fein aula Saulis,nbsp;Sc reprehendit eorum fiduciam, quam po-nuntin humanaprzfidia, opes,potenda,nbsp;Sc amicitiam potentum,Sc diuitum. Suntnbsp;partes quinque. I. Propo-. rtrf.u. |
LO S SII fed ora Dominum amp;ipfe te curabit, nonnbsp;différas conuerfionem adDeura,amp;pofttanbsp;dalocum medico.
Nam nbsp;nbsp;tpfe petra wf^(pro-
pugnaculum eft} falutnrü meus (dansnbsp;mens (eicuatio amp; arx mea firma amp; al ta} non {igitur} moue-bor'valdè.
48. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O T A T. L V C.
!• Propofitio defuafiducia in Deum, amp; expeélatione auxilij amp; defenfionis.
2. nbsp;Reprehenfio lycophantarumjamp;fimu-latorum falfæcrga fe beneuolentiæ,in aulanbsp;Saulis,quales funt multi omnibus tempo-ribus in aulis regum, amp; alibi.
3. nbsp;Exhortatioadomnes pios, vt fuoex-cmplo ipfi quoque confidant Deo, ab coque foló pendeant amp; auxilium pétant amp; exnbsp;pedëntfide.
4. nbsp;Reprehenfiofidentiumfuis opibusamp;nbsp;alijs hùmanis præfidijs, relido Deo.
5. nbsp;Conclufio continens exhortationemnbsp;ad fiduciamDei,propter ipfius potentiam,nbsp;amp; mifericordiam. Theodoretus refertadnbsp;Antiochum' Epiphanem tyrannum, eiusq;nbsp;aulicos,perfecutores fubdolos Ecclefiæ, il-lius temporis.
r. Propofitio defiuafiduciain Deum, amp;ex~ pectatione, cum patientia , di-uini auxili].
J nbsp;nbsp;nbsp;Nonne Deo filet (le fti bij ci t)
anima mea ? ah t^Jo emm faluta-remeumj.
Ratio filentijypatientiæ fuæ fub cruce, expedationis auxilijdiuini. Eftautemfænbsp;thymema.
Deus eftadiutor meus.
Ergo non mouebor, boceft, nondefi^i' am àDeo, non de/perabo fub cruce,nequenbsp;hoftes timebo, quæmagnafuitin Daiiidcnbsp;T^ÿpotfopià concepta ex certirudine feu vc-ritatepromifsionum Dei, amp; præcedenf*'nbsp;bus liberationibus.
Ol/iurgatio holUttm in aulaSaulû, fimihutn.
Qi^ufjue infidtahtmtïii * ro? ‘Ut interficiatis umuerf'^^^'nbsp;tanejuamparietem inclinati^^gt;nbsp;macertamtmpulfarïLj.
Obiurgat,vt dixi, hoftes in aula Saul'^» potentes, mendaces, amp; fÿcopbantas,nbsp;hocvnumagebant, vtDauidem ranqn^?}nbsp;inclinatum parietem amp; ruinofâm inace»nbsp;anij/eü murum depellerentamp; euertereuf»nbsp;vcivtipfihoftes, tanquam paries inclif’^'nbsp;tus ßc maceria, ex iqopinato obruantnbsp;tinguantProphetam.Ftuftraautemco'’^'nbsp;re hoc eosinquit,quia Deum habeac^i“'nbsp;iutorem præfentem. VatabaiusexHebff®nbsp;legit: Interficiemini vniuerfi vos (erinvnbsp;tanquam paries inclinatus, amp;'macer)agt;n^nbsp;pullà, vt fit comminatio interitusnbsp;fubitiamp;inopinati.
V^runtnmenneeuehatuf^f^ (vir iuftus Dauid^ Ócftmilc^in ,nbsp;aulis amp;: alibi) confaltant^nbsp;peüunt ,fefl'mant mendacMrfl-gt;^nbsp;tnoreßio benedtctint,fld coT^^nbsp;fiiomaledicunt. Sela.
Epal'‘tio
Commcndat amp; proponit Ecclefiæ amp; fin-gulispijs fuam fidnciam in Deo, amp; patien-tiani fub lt;;ruce,cum expeftationfe dïuiiii auxilijjin filentio,iuxta illud Efaiæ 30. In fi-lentio amp; ipe erit fortitudo veftra. Alloqui-tur autemperinterrogationem qnafi cir-cumllantes amp;præfenteshoftes, deterrensnbsp;cosàperfecutiorie, cùm habeatDeiim pronbsp;teâorem, amp;pios, amp; exufcitansfimulpiosnbsp;ad fimileni fiduciam in Deum, ciim cxpe-âatione feu fpe aiixilij,fidifferaturaliqua-diu,inquiens:
Nónne Deoßletanimamea] quafi dicat, quid vos me perfcquimini ? Anima meanbsp;fidit Domino:, amp; fnbijcit fe voluntatinbsp;ipfius , in perfecutione , expeftansau-xilium opportunum eius. Hoe eft enimnbsp;filereDeo, ©tillefa'n/ ©ott Irtficttvcgtccttnbsp;»nnt» fluff ©Ott watten/quafi dicat: Sileônbsp;anima mea Domino, noli indignari,fed Ipcnbsp;raineum. Monet igitur nemotiimpati-chtiaamp;indignatione propter moramau-xilij.deficiamusàDeo, quærentesin crucenbsp;remédia dolorum vel inconcefla, vt quinbsp;medicationes petunt à magis:vel concefia,nbsp;neglefto ordinequem Deusfanxit,vtquinbsp;àd medicos'primùm amp;principaliter con-fugiuntjuegleâo Dco,cùm is omnium prinbsp;m um confulendus fit, amp; petenda ab ipfo renbsp;ftitutio fanitatis, iuxta illud Syracidæ 38..nbsp;Fill in tuainfirmitate ne delpicias te ipfiim,
II'
|
IN PSALMVM ExpofitioftudijhoftiumopprimcdiDa-uidemamp;fiiniles, ne euchanturàDeo amp;in hacvitaadhonores, amp; pofthancvitam adnbsp;æternam gloriam,idq; Gmulatione bene-l’olentiæ amp; occultis^ niédacijs amp; calumnijs,nbsp;^gt;cutplerunquefitinaulisRegum a.c prin-cipum,quorum calumniatoru aulicorumnbsp;hie eft egregia amp; vera defcriptio , ficut amp;nbsp;hipràPlal.55.vbi inquit :Mollius fuit quàmnbsp;hutynimoseius,Si«prælium cor eius:Le-”'orcs funtfermoneseiusquàm oleum, amp;nbsp;ï^tnenfuntgladij. cue!},iinr] Vatabal US : Con fultan t eu m pcilere àmagnitudineDcijàfiducia quinbsp;in Deo. Aliter : Cogitât deturbarenbsp;fbiiitatemeius. Item, ne Deus cum exal-hxGræcQ. Precium meu cogitaucruntnbsp;ßPp'^'’egt;dignitatem,mercedem, honoré,nbsp;amicitiæ, occultato odionbsp;Mio perdendi incautos,inquit Poëta: -pirf e/?, per amcsfaliere nomen, ^^^ttfiequem licetßt via, crimen habet. |
DAVIDIS LX 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49 fidem , 8c expeélationem diuini auxilij. Poëta ita vertit: Ipfe vtique expectabo Deum, tacitits^ mora-bor, 'i^am mea nuneißa pendet ab arcefalut. Certafaites Deiu eßmihi,robiir amp; ardua rapes, Conftilatn, lapfu ne ^auiorecadatn, Jn Domino mea certa falus, meagloria certa eß, Petra inutäa, valent,ßes meafola. Dens. sile'] id eft, Patienter amp; cum filentio,finc murmuratione, expedaauxiliumDeipro-miflum. In Græco eft vtfuprài’amp;er votj-'m Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijlts, hoc eft, fubiefta efto Deo anima mea,fubijee te voluntatiDei,amp; fis ei obediens in perfecutione. ot» (Ù,-’iy' «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quia ab ipfo eft patien- tia mea, hoc eft,Deus liberans me 8c de-fendens contra hoftcs,præbet mihi fpiri— tum patientiæin cruce, amp;efficitvcfim pa-tiens, expeâationc promifti auxilij. |
|
Co fimulationem inquit Rhe- “’^'‘?‘'’‘o:‘^quot;f ideft,Amo verita-fn r duplex vir. Veruntamen amp; (ftof ’^'’^hoftes,Deum mihiadefleprotc-t«rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mepertinaciterperfequun Pcen'^' intelligant fibi immincre hoç^.'^'^^’^æco additur,ti'lt;/'^0^0. rßnbsp;nie^d’Cucurri in fiti, tranfegi curfum vitæ • r æ’ illüd Matthæi quinto : Ph faturabuntur. Z) ^^HntzimenDso file anima ^^''^^nSinonmouehor. r o-/ falutare meurrUi ® ^ß. 0* ^^P^tit h7rAKjgt;3(J)a-E „’‘'^dubitata amp;'certa fiducia de ih Pe • diuinOjin affliftioni-alloquiturani—nbsp;gt; hoc eft, feipfum, excitans fc adnbsp;3. Exhortatio adfidnciam afuo exemplopo-nendam tn Deo.G- expeétandumnbsp;ab eo anxdium. |
Sperateineo omni tempore, o'^wi. populi efandite coramiUo cordanbsp;^efra (quia) De.Hi famp;s no^ra.nbsp;Sela, (certum eftamp;itafiet.} Erigitead Dominumßes vellras,ßditein itlo, O püpuli,quoTquot maximtts orbis habet. Hoc (orain veslros animos effundite, amp; alti Pelloris affeclus,ßes rata noßra Deus. Dixit dcfuafiducia in Deum amp; expeda-tione eins auxilij, amp; defenfione contra ho-ftes. lam hortaturamp;aliospiosomnium té-porum,vt fuo exéplo amp; ipfi Deo confidant, eum innocent, 8c auxilium opportunumnbsp;amp;defenfionem contra hoftesfuos, petantnbsp;amp;expedentaDeo. Nam ideoproponun-tur exempla fidei, inuocationisamp; Ipei Da-uidisamp;aliorum Sandorumin Ecclefia,vtnbsp;êcalijpij lèquâtur, ftatuentesamp;Ièinuocan-tesexaudiri à Deo, defend! amp; liberari op-portuno tempore. sperate'} Confidite Deo, non creaturis.' non (apientia veftra, potentia, aut vllis hu-manis præfidijs. Omni f««pore]Pertinet igitur exhortatio hæc amp; confolatio ad totam Ecclefiam omnium temporum, vlqueadfinem mundi.nbsp;Nam Deus non eft Trfija-ioTseA^T^vj, Ad.io.-Ee |
|
yo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. amp; ad Romanos capice decimo. Effunditecor/tm Ulo corda vesira'\ ApcriCt cor da veftra ingenue amp; libéré,proponentesil-liafFeétus cordis veftri,ncccfsitatem, æru-m nas amp; dolores, amp; quidquid doler A: angitnbsp;vos. Nam cùm Dcusfitverènbsp;TTamp;', deleiäatur libera amp; ingenua precatio-ne,amp; quafinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;c cordium cfFufionc, in inuocationc,qua quicquiddoletamp;angic nos, ipfi tanquàm patri noftro clementiisi-mo amp;benignifsimo proponimus,peten-tesauxilium amp; mitigationcm calamitatii.nbsp;Itamonet Paulus ad EphefioS3.vtcum fi-ducia accedamus ad Dcum, ftatucntcs habere per Chriftum,primùm facilcmadpa-trem aditum:deinde, Liberam linguam,nbsp;ingenuè Sc apertè inuocantem Deum : ter-tiô, Exauditionis fiduciam,feu Ipcm ccf-tarn . Ita adHebr«os4. inquit Apoftolus :nbsp;Accedamus cum fiduciaad thronum gra-tiæjVt confequamur mifericordiam,amp; gra-tiaminueniamusad opportunii au’xilium. |
LVC. LOSSir folo, ramen pauci mihi obremperarif,/cd maxima pars confidit humanis prælîdijs,nbsp;quævana funt, amp;ipfi ctiam homines meranbsp;funt vanitas amp; mendacium, nulliusqj pre-cij feu ponderis, fi appcndati tur in fiareris,nbsp;Itaenim Luthcrus verrit: «eitdfïnööfcmm-fcben/ fâlfd) fin» »ie kwtbe/vnO'flofF Ocr wa-fint) p« letrbrtcamp;enn ettelboï* Noti funt verficuli : yita quid efil labor eß, amp; habendi vanacufidoi T rifiis ad extremum follicitudo dient. Mendaciumfilq magnatum'ß.üthetüS vertit: (E^rofTelentb fehlen XPerft'dJOnlf w«***nbsp;fchen Uflet/Oevfehlet / wie groß fieawchnbsp;fo tßg Doth nickte mit/bnen/ »nO n»»ß feb*®**’ Nolite Jl^erare tn inrapinifjne'vanïfiatù'-àiid^'nbsp;ÜA fi afiluarkLaj noltte cor |
|
.#4 Eeprehenßo impiafiducia i» poten-ttam, opes, àquot; alia huma.-na praßdia. IX. nbsp;nbsp;nbsp;Uernntamen ‘Viinitrufilij ho- m'tnumi nbsp;nbsp;mendaciumfilijma-- ^atum in flaterü a^penfi., quam nihiltfidnt parit er. Vana eü vita hominum, vana ludibria Gentes, Etrtilquo raleantvtilttatis habent. Sitrutiftæ dubioponantur in orbe bilancü. Tum genus hocleuius, quam nihil eßet, erit. Oftenditex A.ntithefi,fuç inDcum fidu-ciæ, vanitatcm humanarum præfîdiorum, potentiæamp; opum, qusc in morte amp; alijs pe-riculisferuare hominem non pofrunt,neq;nbsp;reddere vcram tranquillitatcm amp; lætitiamnbsp;cordibus.fed vana funt om nium hom i n umnbsp;ftudia amp; conatus, abfq; Dei auxilio amp; præ-fentia,in quafolaacquiefcendum cft,nonnbsp;in bonis huius mundi,quar incerta funt,vana Sc ærumnofa, habentia femper aliquidnbsp;admixtumdoloris amp;qucrela:,ficut inquitnbsp;OuidiusinMetamor. -nulla eßß/nceravoluptat Solicitum^ aliqutd latä interuenit. Et vcrè dicitur ; Vita humana plus aloes quam mellis habet, femperque voluptatinbsp;mceror comes lèquitur. Veruntamen'i Quafi dicat: Etiamfi ego mo nco hoftcs amp; adhortor, vt confidant Deonbsp;nere. |
Dehortatur Sc à fiducia,quam multiP*^' nunt in malitiafua,amp; rapinis,opibus, in”^'nbsp;ria aliorum partis , aut etiam iuftè cofi'nbsp;paratis,amp; donatisaDco, quibus iubetnbsp;non efle apponendum, non confidcnd^'nbsp;cum fint fluxæ amp; caduc« opes. Itaamp;nbsp;Paulus I. adTimoth. 6. inquit.-Hisquinbsp;uitcsfuntinpræ/ênti lêculo,pr«cipcnbsp;^fofintanimo,nequeiperaponatiti*’^*nbsp;ti/s incertis, fed in Deo viucntc. In rapinis'] bonisilliuftè partis. fj. Ne vatiifiatis'] Ludamini,fpe l^olitecorapponere] fidcre,nbsp;didit.’ Omnia feilari vanißima partite rerufft I^ec VOS commoueat diuitis aura Ittcri, Si fluxu rerutn vos copta diues inundet, Oiuitids prauo parcite cordefequi. ƒ. Cenclußoexhortationisgt; Semei locutw eft Deitf,igt;^ atidtuh quiapote^as Deitß‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Co nd ufio eft exh ortation is.amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sc nesinfoloDeo ponant fuam fiduci^u^j’ijj ne confidant fua potcntia,opibusnbsp;pratfidi js h umanis, fum pta ratiooc à P^^jjjznbsp;tia Dei,qua punirepoteftamp;damnar^nbsp;fios. Sc miiericordia eius,nbsp;'’«It, iunarc amp; feruareiuftos, ipfinbsp;tes, quæduo, potentra fcrlicetDei^jsblnbsp;ricordia,prçcipuè in icriptis Propu'^pti’^ inbsp;Apoftoliciscómcndant«r,4rproplt;’f’ fJr ' |
|
IN PSALMVM ; confideranda, ficut inquit D. Auguftinus:nbsp;Hisduobuscontinenturpropèomncsfcri-pturæ, propter hæc duo Prophetæ, propternbsp;næc duo Patriarchs, propter hsc Lex, pro-pterhæc ipfe Dominus nofter lefus Chri-“Us, propter hæc Apoftoli, propter hæc an-^unciatio omnis,amp;celebratio verbi Dei innbsp;t cclefia, propter hæc duo,propterpotefta-teniDeiamp;mifericordiam,poteftatem eiusnbsp;mifericordia eius amate, nec fic denbsp;’’’'lericordia eiuspræfumatis, vt poteftatenbsp;^^^ternnatis, nec fic poteftatem timeatis,nbsp;^siTiifericoïdiadefperctis. J, ƒ fîBcZlocutiu f/?] Conftan ter amp; im mutabi-• ^»quod nunquam mutate vult, propter fPotatn normam iuftitiçfuæ,quaomnisnbsp;^^^’^urarationalisobligaturvclad obedi-. Creatoris, vel ad pœnam amp; mileri-certaeft amp;immutabilispro-ia i n Filio, Ita inquit Theodoretus : Se^nbsp;tofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hîcoftendit(qulamul- ‘^.^locutus eft Deus, amp; in Lege amp; Pro-Poftipfum, Prophetas, Reges, A-eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ‘luæ omnino futura Dcclarauit, inquit, femel, igitutnbsp;pofitus pro incerto. Sicnbsp;repctita amp; in Lege amp;nbsp;videlicet quod Dei eft poteftas,nbsp;clefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;punire hoftcs,amp; feruare Ec- liis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confidentes. Ideoquefo- Unn . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; confidendum ipfi,amp; ‘^^eaturis. ; ttbir)ominc mißricordta W {ï^it\jip}reddes anient-operafua. f^mperadefipietas, qua digna rependit ^'‘f^i^ügenitor mtinera (ui^^ fuit. alloeft perfonævfitataHebræis,qua H ai naifericordiam,qua Pfutn • '’^otusDeus rccepit hominem la-tedeJ*' §''atiam,dedit promifsionem denbsp;con'''^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinceps fæpe repe- ¦'Utqj^æSftEcclefiam', amp; conferuauit in Redempto-vit ^quot;^'.bc’caudit amp; iuuat fuos, amp; æternbsp;^üo Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft, ficut contrà ho- Poteq.- ' ^^pios omnes confidentes fua P’'æ^'^’i^ humanis,nbsp;'luitp^^^^ft in Çternaspœnas,ficut hicin-’ipçfjpPhetazEttu reddesvnicuiq; iuxtanbsp;’ ft^^’^^’^modum amp; Paulus in-’ otuanor. z. Deus qui redditurus eft |
DAVIDISLXII. vnicuique fecundum opera cius, bis qui-dem, qui perfeuerantes in benefaciendo, gloriam amp; honorem, amp; immortaliratemnbsp;quærunt, ri tam æternam, his verb qui funtnbsp;contentiofi,amp; qui veritati non obtempérant, fed obtempérant iniuftitiæ, venturanbsp;eft indignatio, ira, afflidio,amp; anxietas, ad-uerfus omnem animam hominis', perpe-trantis malum. OBIECTIO. Deus redditurus cft vnicuiq; fecundum fua opera feu mérita. Ergo non gratis faluamur fide, fed propter opera. RESPONSIO. Nego confequentiam :Quia fallaeia eft fecüdum nencaufam, vtcaufam. Nam bona opera non placent propter fuani dignitatem vel perfedionem, quam Lex poftu-lat, integram fcilicet obedictiam omniumnbsp;virium,interiorem amp;exteriorem,quam ncnbsp;mo præftat in hac corrupta natura. Ergo nemo eft iuftus lege, neque falua-tur propter opera, ficut Paulus pluribus o- • ftendit in epiftolis ad Romanos amp; Galatas,nbsp;amp; Daüid ipfe inquit Plaimo 32. Non iuftifi-cabiturinconfpedu tuo omnisviuens. Etnbsp;ad Ephefios 2. inquit Apoftoliis : Gratianbsp;(Dei) eftis faluati, amp; hoe non ex vobis, Deinbsp;donum eft, non ex operibus, ne quis glo-rietur. Et ad Titum 3. Non ex operibus iu-ftitiæ, quæ fecimus nos, fed fecundum mi-fericordiam fuam faluos nos fecit. Placentnbsp;autem opera, amp; merentur præfsntia amp; fu-tura bona in renatis,cum perfona ipiâope-rans eft accepta Deo, propter Mediatoremnbsp;fide, amp; requiruntur bona opera,feu inchoanbsp;tio nouæ obedientiæ propter ordinem di-uinitùs inftitutum , feu normam iuftitixnbsp;Deiimmutabilem, hanc videlicet vt crea-tura rationalisobediat Creatori,vel obli-getur ad pœnas inobedientiæ ; amp; funtbonanbsp;opera,teftimoniaamp;frudusveræfidei,ficutnbsp;frudus teftantur de arbore, amp; calor de præ-fentiafolis. Vbi igitur non funt bona o-pera, neq;fides veraadeft, amp;contrà ita inquit Lutnerus : Impofsibile eft dare credennbsp;tem, amp; non operantem. PSALMVS LXIIL Virf, tt. rnvtvs. Pfalmus Danid citm ejjet in defer-te luda. Titulus monét de autorePfalmïDauide; amp; de circunftantia temporis amp; loei, quibus Ee 3 |
ANNOTAT. 1 feriptus eftPfalmus, videlicet cùm abclTctnbsp;exulàpatrîa amp; tabernaculo, fugiens Sau-lem, T. Reg. 21.22. amp; 23. vbi feribitut oâiesnbsp;fugilfe Saulem.
1. nbsp;In Nobe ad Achimcîech fàcerdotem,nbsp;qui dédit ei panes propofitionis, i.Reg.21.
2. nbsp;Ad Achim regem, apud quem fc inlà-nientem fimulauit.
3. nbsp;In fpeluncam Odollam. i.Regum22.
4. Ad regem Moab,apud quem patremnbsp;rcliquit.
5* Iti terram luda, rediens in (àltum A-reth, in quo huncPfalmum fcripfit.
6. In defertum Ziph, in quo confortât amp; confolatur eum lonathas, filius Saul, i.Re-gum 2^.
-J. In defertum Moan, vbi liberator ex ma nibusSaulis,reuocati contra Philiftæos.
8. InEngadi,vbiin fpelunca latens, ab-fcîdit oram veftimenti Saulis, qui ibidem reprehenfus à Dauidc,dolose eum ipfo fœ-dus inijtlt; i. Regum 23.
iIRGPAfENTrAL
Pfâlmus eft prccatio: Nam queritur in co Dauid de fuo exilio,amp; exeo rednei in panbsp;triara petit à Deo, vt vnà in Tabernaculonbsp;cum Ecclefia amp;publicis congrefsibus verbum Deiaudircamp;difcere pofsit,Deum in-uocare amp; celebrare in feftis diebus, quosnbsp;Deus inftituit.quod cùm petit ardentcr,fi-gnificat nullum cflcmaiusDeibeneficium,nbsp;quàmefiemembrum veræEGclefi«,amp; cumnbsp;ilia in cœtibuspiorum audire amp;difcere cœ-leftem doârinam, orare amp; celebrare Deû,nbsp;amp; vti facramentis. Ita inquit Pfalmo 27.nbsp;Vnam (rcm)à Domino petij, amp; hanc in-quiram ,vtinhâbirem in domo Domini o-mnibusdiebus vitæ meæ,Ôc videam volu-pratem Domini, amp; vifirem tcmplum eius.nbsp;Et contrà nulla eft maior infclicitas amp; m ifenbsp;ria, qoàm efle auulfum quafi membrum ànbsp;corpore myfticoveræEcclefiæ, verfari inter hofttfs Dei amp; atheos, ignaros cceleftisnbsp;dodrinæEuangeJij, amp; verorum coltuum,nbsp;ficut nunc multi fub Turcico imperio amp;nbsp;Pontificia tyrannidc, qui hune quoq; Pfal-mum orentcum Dauide, petentesferedu-¦ ciad veramEcclefiarrï,fcque vOluntatc amp;nbsp;inuocatione veri Dei,fiducia Mediatoris,nbsp;cumeaconiungant. Partes funt 4.
T. Propofitio petitionis, feu defiderij fui, çedeundi ab exilio in patriam, amp; ad Taber-naculum.
LV G. LO S SU :
2. Rationes h ni us fui defiderij, k pc«* tionis.
1 nbsp;3. Antithefisimpiorum cœtuum amp; pœ-
nariim pcrfcquentiuin veros Doftorcs amp; Ecclefiam.
4. Celebratio amp; béatitude pij regis ipfiuî Dauidis amp; omnium aliorû, qui eius exem-plo membra efledefiderant veræ Ecclefi«»nbsp;extra quam nullaeft falus,iuxtaillud Romanos 8. Quos elegitjhos amp; vocauit,ideft,nbsp;qui funt in cœtu vifîbilis Eccle/îæ, cique fenbsp;adiungunt, vbicunque fuiitlocorum, yo-luntate, fide, inuocatione amp; confefsione.
li Prapoßtio querela (jrardentisfetiMnii, rt redttcatur ab exilio ad Ee-cleßam.
Deus Depts meus tu (cs) ai (igitur) de luce (inane)
(te quæro.)
Sîtiuit ad te anïma meai défi' der at te caro me a in terra defiet'nbsp;ta J inuia tnaquofid.
Querela eft triftis de exilio, amp; propoß-tio petitionis, amp; ardentis fui defiderij, ß reducaturtandem ab exilio in parriani»^®nbsp;quavnàeum EccleftaDenm verè agnofeatinbsp;inuocet amp; célébrer. Deam.fuumvocatCl^'nbsp;um,à quo ftatuit fe verè exaudiri amp;:defcndilt;
ne/«f#}Matutino tempore, quo prête* funtardentiores, fpiritibus fcilicct cerebunbsp;adhuepurioribus.
quæro.
Sitiuif] Magno A ardent! defiderio pcti^ redire ad Ecclefiam : fumpta Metaphora *nbsp;ceruis, qui in fuga infequentibus canibus»nbsp;fitientes fluuios petunt. Ita Pfafmo qua-dragefimo iccundo : Quemadmoduffide-fideratceruusadfontes aquarum,ita deii-derat anima meaad te Deus.
In terra deferta] Amplificatie eft quejda; amp; defiderij, fumpta àcireunftantialocide-fcrtijdeftitutià frequentia hrMninutnjUtt*-amp;aridi,vbi Si corporalem firiin amp; efurici«nbsp;cum fuis expertus eft, fient ab Achiineleçnbsp;refici fe cibo petijt. Eft igitur propoutJtrnbsp;petitionis,cum eius ratione fumpta anbsp;fiduciainDeum,amp;defiderio fuo redeundtnbsp;in patriam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;,
Tu CS Deus meus, amp; defîdero redire ad Ecclefiam.
Ergo me exaudi,vt haôenus,amp;redac me adtemplum,vt te vnà cum Ecclefia,inuo-ccm amp; cclebrcm.
IN PSALMVM DAVIDIS LXIIL
|
t. K^tiones petitionis, vt reducatur 4d Tdbernaculun:.nbsp;beneficijs, ficut inquit:Labia raealauda-buntte. |
|
¦ Sic in fan£lo ^ 'tdi te, ‘vide-rem virtutem tuam, portam Additrationes petitionis ac defiderij fui, inPatriam amp; ad Tabernaculum reduca-^w.primam fumptam à caufa impulfiua,nbsp;ficutanteavirtutem feu potentiam Dei,nbsp;^gloriampræfens Hicrofolymis amp;inTa-coOTofeere , amp; celebrate cumnbsp;Wiapofsiunbsp;0 j’'^'^^'’^'quot;ocatprimùm potétiamDei,nbsp;tr^ K conferuat Ecclcfiam con-effinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde confolandis amp; fuftentandis Romanos li .’’Sclium eftpotentiaDei adfalutem o-‘^edenti. gloriofas vido-^fati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• deinde,cognitioncm amp; ccle- omnipotentixDei,mifericor-rveritatis, ficutAngeli canut, ^olt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excelfis Deo. Lutherus : ** * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôeinem ©ottesOfcnfl fetn/ geeb »«P / «bcc ^ftanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wô|lcn. .'qantuetur totum genus f‘s, ?‘^jadeftpræfcnsomnibus crcatu-fubftantias conferuat, iuxta vbii^potenter. quaadeft per Verbuninbsp;omnibus pijs,nbsp;Gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si rcgenerans ^'^^'’¦qu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eftäutem aptifsimus , nbsp;nbsp;* ^ficaufarumamp;effeftuumtalis: ^id f'®ca(jj^gt;quaftatuimus habere nos Deun! bpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pvim o vcrfu vocat Dcum Î j '^’^ifibiplacatumamp;fccurantem. oritur,iux-^f’'^iI)g^®’^^”osIo.Quomodoinuoca-'^^^eta credunt ? Ita hïc inquit
r‘'ciiï nbsp;nbsp;cxperientia præfentiæ amp; mi- ^^“^‘•^donc, ficut inquit: Eoceft, Expertus fum tu-auxilium Si confolatio -
'’ruin aâio amp; celcbratio Dei prd |
Qi^niam melior eß mißri- Hi cordia tua ßiper vitM ; labia,nbsp;me a laudabunt te. Amplificatio per collationem miièricot diæ,quavnaomnium maxime virtusamp;glonbsp;ria Dei côfpicitur amp; elucet erga humanumnbsp;genus:Nam hacDeus motusillud ingra-tiam recepit, promifit Filium, amp; colligit amp;nbsp;conferuat in eo Ecclefiam fibiæternam,rc-mittiteredentibusin Filium peccata, amp;donbsp;naturus eft cis vitam «ternam.Ideo miferi-cqrdiam Deiomnibusbonishuiusvitæin-ccrtisamp;i(pK/zfc^flJî,adcoq; ipfi vitæ præfertinbsp;eamq; fe celebraturum,amp; voce amp; alijs mo-dis profitetur, ficut addit : Sic bene die am te în vita mea^ H ÎÉ in nomme tuo leuabo manusnbsp;meat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Càufa fecunda finalis, fcilicet benedidid Dci,inuocatioamp;celebratio nominis eius,nbsp;veritatis, potentiæ,mifcricordiçamp;iuftitiæ. Leuabo mania'] Inuocaboteamp;gratiasagâ, fumpta Metaphora à geftu inuocantium,nbsp;qui manusadcœlum cleuarefolent. Augu-ftinus de Chrifto totum Pfalmum intelli—nbsp;gitjiriquiens inter alia : Ecee leuauitillemanbsp;nus, amp; obtulit pro nobis facrifiçium Deonbsp;feipfum,amp;perilludfacrificium dcleta funtnbsp;omnia peccata noftra : leüemus amp; noi ma-nus noftras adDeum,in prccc, iuxta illudnbsp;Apoftoli, I. Timoth.a. Leuantespuras ma-hus,fine iraamp; difccptationc. Sicutadi^e nbsp;ßmguedine ja- V; tiabituf anima me a 3 vbi labß exultatioiste laudabtt os meum, T ertia caufa fumpta ab effedu præfcntias Dei amp;Euangclij fonantis in Ecclefia,quxnbsp;nunc fitiens amp; efuriens iuftitiam, amp; fentiésnbsp;dolorcs,coricipit cólblationcm amp; lætitianinbsp;fpiritualem, ficut corpus pinguedine ali-tur, faginatur amp; rcficitur. Poëta: t-xatta banc an'tmatth precor, vt p'mgutd'Me multa, Vtmeafitlaudi lingua foluta tua. ^heodoretus ; Tuas laudes animæ pinguc- E« 3 |
ANNOTAT. LVC. LOSSlI
Primo, vt honore fepulturxpriuentùrzde-indevtabijcianturinætetnoscruciatusin-females, vt exempla pœnariim ali) intuen-tes,difcant timere Deum,amp; àperfecutionc piorum defiftant.
In inferiora terra] Abijcientur in æternas pœnas, infepulti amp; abieefi.
Inciderunt in manuf gladij,. partes ^julpium erunt.
Prædiâio interitus Saulis,qui in proprium gladium procubuit,ex de/peratione, I. Regum Vatabalus legit,in futuro,Occident eum (Saulem}interfeâores.
Partes vulpium erunt] Vulpes amp; aliæ ferî cos deuorabunt. Lutherus vertit ;nbsp;öen Oen fudjfcrt jn tf^etk weroen / ficut Icza-belis corpus canes deuorarût, z. Rcgûm 21-Auguftinus per vulpes intclligit regesEth-nicos, vt Herodem,quc(n ip/è Chriftus vu!nbsp;pem vocat, Lucætj. à quo amp; cæterisRomanis regibus, ludæi, poft Chriftum occifum,nbsp;interfeâi funt, amp; dhperfi inter Gentes, Intante rege Chrifto, refufeitato àmorte,amp;nbsp;fedente mine amp; régnante addexteram «ternbsp;niPatris.
54
tudincm exiftimo. Meditatio eniin oracu-
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lorii Dei voluptas amp; fempiternus cibus eft.nbsp;VI. Afemorfui tuifaperßratum
meum, tn ^igtlijs meditàbor te,
Noclememordetetfomnofugiente, loquebar. Luce vi^ilde te lingua lecuta mea efl.
Amplificatioèftfuidefiderijà circunftâ-tiâ temporis, quod nô folùm die,lêderiam noâe, in leâo decuinbens exoptet arden-ter reductionem ad tabernaculum, vt in eonbsp;Deum inuocet amp; celebret, vel argumenta-tür à ininori : Celebraui te fuper ftratum,nbsp;a:grotus,amp;in rebus aduerfisjvt exilio,Ergonbsp;multo magis in vigilijs reduétus in patri-atn te laudabo, ficut addit :
V II. nbsp;nbsp;Qutafui^i adiutor meus,
in ^jmbra alarum tuarum exul-tabo •
Ratio ab anteadis,vt præcedente libera-
• nbsp;nbsp;nbsp;tione diuina, qua fiduciam fuam de fequennbsp;tilibcrationeaugetinfe,amp;côfirmat,Quafinbsp;dicat :Liberafti-me antè fepe,Ergo etiamnbsp;me nunccertôliberabis,amp; reduces in pa-triam inuocantem.
Sub vmbra alarum ] Metaphora fuæpta à gallinis fouentibus pullos fub alis.
Vin. nbsp;nbsp;AdhAßt anima mea tibiime
ßH: entât dexter a tua.
Ardifsimè me tibi fide, amp; confefsionc coniungOjàtevnoauxiliumamp;defcnfiôeninbsp;petens,amp; expeâans. Aliter ; Apprehenditnbsp;J (fideamp;amore) animameate. Ideofufien-tame, necadam.
Dextera tua'] Potentia amp; gratia.
T« nùhifaluator, tuameregetalmavaluntas, Me totum auxilÿ protegit vmbra iui.
Temea fufitrat, tibimens mea/imper adharet, Me tua perpétua dextera fulfit ope.
Ântithefis continens coniniinationem pxtiaruM 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; interitus Saulis dr aliorum hallium
Da;ddis d' ictlefia.
i X. Ipfi'vero ad perdendum quA-ßuerant ammam me am, introï-bunt in inferior a terr a.
Prædicitamp;comminaturcxÀntithefi P“ namamp;interitum Sauli amp; cæteris hoftibusnbsp;fais,amp; Ecckfi«, teaaporalçiü ôc «cernum.
¦s«. Celebratie dr beatitudo regis ipfius Du-uidis, Chrilîi d“piorum omnium-
Rex Tjerb Utabitur tn JdtOt laudabuntur omnes qui lurantnbsp;tn eo, quia ohfrubîum efl otnbsp;quentium tntqua.
Repetit in fine, feu conclufione Pamp;Ii’’*’ fuam depræfentia amp; defenfione Dei.fi'^*''nbsp;ciam amp;læritiam, Sc oinnes aiios inuiwÇ»''*’nbsp;fuo exemplo confidant Deo, ab eoquel® ƒnbsp;petantamp;expeâét auxilium amp;defenß^n«'
Rex] ego Dauid.eleâus àDeo in ctiamii nueexulfim proculàPatria,amp;^‘®nbsp;Chriftus, item omnespij ac boni mag***^*^^nbsp;tus amp; reges.
Latabitur] de prç lêntia Dei ànefenn^”^’ amp;deinteritu hofiium,qui faernnt amp;i-infanabiles.
Laudabuntur omnes] Accô modatio nbsp;nbsp;nbsp;.
plifuæ liberationis,amp; gfatiarum ad alios.
^liurantineo ( Deo) Qui verum Deum, qui fe patefecitilluftribus tefiif”,*^nbsp;nijspopuloludaico, Iblum inuocant,^'nbsp;iuramentisac votis obligant adobedi«”nbsp;am amp; profefsioné vera: aoftrins:, a'c
-ocr page 291-IN PSALMV'M ^ludicem faciunt in omnibus adionibusnbsp;“’Sjtanquàni veris amp; honeftis. ItaDeute-f^nomij 6.amp; IO. dicitnr : Nomine illiusnbsp;iurabis. Approbantur hic iuramentanbsp;^FÇeffaria vera, ficut magiftratus ipfe ci-’J*'*sgt;amp;aâionesforenfes legitimæomnes.nbsp;*®guftinus •• Qui iurat i n eo, qui polliceturnbsp;fuani, qui vouit illiamp;reddit,qui fitnbsp;^“tiftianus.
ghftruH^um efl os loguentium menda -^“’’‘iCaufapœnarum amp;interitus hoftium, ^J'daciijfycophantiscjcalumniae Sicorrii-^.^'læverædoârinæ, ficut ludæi Chriftumnbsp;'^^'¦dodrinam calumniati funt,amp; dcfor-^•ff^nttnendacijs 8é falfaaccufatione de fenbsp;¦J. ‘°‘'ttiiotaamp;hærefi, ficut Ethnici regesnbsp;i^y’',înni Chriftianos onerarunt hac calu-) aurores efle omnium malorum innbsp;Üknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bellorum, famis, inu-
tonitruum, inun-maris amp; fluuiorum,amp; fimilium.
accufatione falfa one-Ä. hoftes Euangelij, Dodores veræ do-'^^Euangelij eiusq; profeflorcs.
¦'i»
PSALMVS LXIin.
DAVIDIS LX nil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55
4. Confolatiodeliberationc órdefenfio^ ne fui gloriofacontrahoftes amp; calumniatonbsp;res fuos. Eft amp; Chrifti oratio, precantisnbsp;contra fuos hoftes amp; calum niatores, Pontinbsp;ficeSjPharifæos amp; alios,qui eum falso accu-faruntcoram Pilato,motæfeditionisamp;h£-refios.ltem Ecclefiæ, eiusq; verorum Do-lt;ftorum,quiomnibustemporibus tales fy-cophantas amp; obtreftatorc s habent in aulisnbsp;Regum, Principum amp; Epifeoporum, quinbsp;tandem,ficut Dauidis amp; Chrifti hoftes amp;nbsp;obtredatores, proprijs confilijs amp; machi--narionibus occulris pereunt, quod amp; facrænbsp;amp; prophanæ hiftoriæ teftantur.
¦?. Propoßtto precationù.
Exaudt Deus or at tone me am cùm deprecor, à timoré tnïmtcinbsp;ertpe animam meamjgt;.
Abfc onde me d conuentu ma-lignantium^i d rnultitudine ope-^ rant mm intqaïtatem
' r
IL
|
TITELKS. Tabernaculo da-^’^'^riCprimario lymphoniftse inTa-^lt;;iilo)Pfalmus Dauid. argpmentpm. hic petitorius, generis fiia-præcedenteargumenti. Dauid,vt defendatur à Deonbsp;3pii(j?ß'cophantas, Sc fuos calumniatoresnbsp;caufam eius deformabâtnbsp;ftttç Piiltu-n, tanquàm feditiosè affeéta-’ v^^oeg, Ahitophel, Sinici, amp;nbsp;v ^^^®^ottfiliusfeditioius, Sc alij. Ho-(^“^^''irulétâsamp;calumniatricespe-^^yco knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calumniatoribus c P perdat, vt conftet iuftâ fe ha-r)eo voca-.P^ædicithoftibusamp;calumniatori ^*®^eritum,fcq; eo certô,confecu-'^nfolatur. Sunt partes 4. Pt J Qpofitioprecationis. caliimniarum amp; fycophantarum,amp; obtreda-Ur_ gt;4uibus fe occulté perdere conan-Ç prædidio pœnarum '^‘^Qshûftium. |
Propofitio precationis Dauidis,Sc fub e-ius perfbna Chrifti amp;Ecclefiæ, feu Marty— rum, vt liberentur à calumniatoribus fuisnbsp;amp; hoftibus, qui hoc vnum omnibus tempernbsp;ribusagunt, magno confenfuamp;confpira-tione,vt iuftos perdant, vel calumnijs, qui-bus caufam bonam amp; iuftam déformant,nbsp;vel vimanifefta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Exaudi me Df «j] Monet exemplo,vt amp; nos ad Deum confugiam us, petences defenfio-nem caufæ iuftæ ac veræ contra hoftes amp; calumniatores. CKgt;«^/epr«pr]'conftanteramp;ardenter oro. Er pe me à timoré'] netimeam hoftes amp; fÿ-cophantas,ne propter eorum minas vel ca-lumniàs deficiam à Deo, aut fuccumbam,^ non vtmedefinantprorfusperfequi.Naninbsp;ita inquit D. Auguftinus : Non nobis expe-dit effe fine tentationibus, nec rogamusnbsp;Deum vtnontentemur,fedvtnoninduca-mur in tentationé. Alligatus eft quidé diabolus ne faciat quantum poteft,ne faciatnbsp;quantum vult, tarnen tantum tentarefini-tur,quantum expeditproficientibus. Abfconde] Expofitio eftmodilibcratioisj vt abfcondatur ita, né cohfpiciatur ab hoftînbsp;bus,quiamp;multifuntamp;maligni. A conuentu] congregatione, focietate amp; tumultii. Aliter:àfecretô, fcilicet côhfilionbsp;occulto amp;aftuto,quo clàm amp; infidiosè pcf*nbsp;dere conantur iùftum. £e 4 |
j8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
LVC. LOSSII derent laqueos idtxerw^L}gt;nbsp;'uideb'tteos?
A multitudïne] Amplificatio à multrtudi-ne hoftium,qui non folum incunt infidiofa confiliaperdcndiiuftum,fcdetiam re ipfanbsp;hoc agût,quod ôpcrari iniqüitatcm vocat.nbsp;Ita Sapient. 2. hoftes Chriftiinquiunt, délibérantes fecum occulté amp;infidiosè de eonbsp;tollendo : Morte turpifsima condemne-museum. Poctavertit:
Expofitiocalumniarum fc©btreftati«-numoccultarum.
Eirmauerunt'] Conftituerunt inter fc vna-nimiter, opprimere iuftum, vt Ahitophcl, Doeg, Abfoló Dauidem, Pontificcsamp; Scriba Chriftum, amp; veros Doftores omnibusnbsp;tem poribus, hoftes cœleftis doârinæ in aunbsp;lis Regum, Principum amp; Epifeoporum.
Vrabfconderentlaqueos ] Metaphora ab au-cupibus, qui occulté ponuntlaqueos,quibus feras amp;auescapiunt.
Dixerunt,quû videbit'] Mimefis eft verborû hoftium,quibus polliçéntur fi bi iiqpunita-tem lcelerum,tâquàm neminiinfidia:ipfo-rum notæ fint, neque Deus puniturus fit.nbsp;Lutherus vertit : 30?« fan fie
fie ftlbs lueljt.
Âttdi fumme Parens tnea verba, fercipe vocem, Qmquerorinfidias hoitisadejfemihi.
Cütus ad infitltfu tantos mea pérora tnuni, Nemea mens irepido viéta tremore cadat.
, Nemecorripiatdeprenfitmturbamalorum, Fac aliquo tsitum pojje laiere lace.
2. Narratio virulentie amp; calumnia-rnminimicorutn.
TI h nbsp;Qw exacuerunt ItngHosfùaSi
^^adtwnitntenâeruntfagittas amarum.
Scru^ttfimt 'mtquitnted perfecerunt cxcogtmtwrUiferU'nbsp;tinto ( inquifitione occulta amp; diligenti)nbsp;tn intimo cuiufquenbsp;nbsp;nbsp;corde âlî
un. (à^ttet 'm occultis
* ddUturru (innocentem)fubitb ßigitmbunt eum,^ nonümtbutnbsp;(Deum eiusq; indicium amp;pœnas, quæ tarnen eertô imminent.)
Expofitioeftinfidiarum amp; occultotum confiliorum, quibus iÿcophantæ amp; hypO'nbsp;critæ iuftos perdere conantur, occultantesnbsp;in corde malitiofa confilia.^ Tria autef*nbsp;coniungit.
1. nbsp;Inquifitionem prauorum confiliotun'-
2. Occultationcm corumdiligentcm»”®nbsp;deprehendantur, autcaueri pofiint.
3. nbsp;Opusipfum,feuperfecutionem,lt;fcc*'nbsp;dem piorum.
Narrat virulentas caluranias,infidias ié. obtreâationes occultas inimicorum, qui-bus hoftes amp;ipfum Dauidemapud Saule,nbsp;Chriftum apudPilatum, amp; veros Doâoresnbsp;inaulis Rcgum,Principum amp; Epifeoporûnbsp;déformant, moti inuidia alienæ gloriæ amp;nbsp;fortunæ. Comparât autem calumnias amp;nbsp;obtreélationes occultas, feu linguas dolo-làs obtredatorum, gladijs amp; (àgittis, qui-busficut corpora vulnerantur amp; occidun-tur,ita calumnijs amp; obtredationibus,fa-maamp; nomen bonum deformatur, amp; quafinbsp;occiditur.
t^allio, eitts^ Solutie, D. AuguHini.
Mouet hoc loco D. Auguftinus quafi“’' n e m, quo modo E uangelifta Marcus capnbsp;dicat,Chriftum crucifixum efl'e hora3;^nbsp;loannes capite 19. hora 6. eamq; quxfi*'’'nbsp;nem ita foluit, quôd Marcus intcliigatte“’nbsp;pus quo ludæi clamauerunt : Crucinge ƒ t'’nbsp;cifige, ftilicet hora 3. loannesautem rett’'nbsp;pus quo crucifixus in monte Golgatha,nbsp;rafcilicet 6. Nam itainquit interaliaîAp*nbsp;paritorespoteftatis (milites Pilati) hora*’'nbsp;crucifixerunt, Præuaricatores autemnbsp;gis (ludæi) hora3. clamauerunt,Crucifia^’nbsp;crucifige, quod illi(fecerunt)horanbsp;hi hora 3. rei magisifti qui feuiebaut cU'nbsp;mando, quàm illi qui adrainiftrabantob'nbsp;temperaado.
Exacaerunt linguas vegladiumquot;] Metaphora fumptaà gladio, qui vt magis incîdat amp; vulnbsp;neret,exacuifolet.
Intenderunt fagittas'] Metaphora fumpta à lagittis, quibus occultæinfidiæ comparan-tur, ficut gladio acuto,apertæperfecutio-nes. Verbum amarum vocatcalumnias,abnbsp;eftedu, quôd calum nia etiam,vt in quit Ec-clefiaftes, conturbat fapientem,amp; perditnbsp;corbeneficum.
V Ftrmatderidntßb'tfirmone?nj nequamjnarrauerunt abfeo^
-ocr page 293-|
IN PSALMVM ^oxtm'tnatioamp;pritdt^iopcenarum crinteritufnbsp;^J^ophantarum, dr obtreäatorum Dauidù,nbsp;ChriSliiamp;aUorum inne- centtum. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eosDeî'ts fagit/Ti b, ^j'aäiAfunt plag^ eoru. CO mmi natur Dauid amp; ipfe ftiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtrcäatoribus ^ifif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inexpcäarum intcritum, ïjp^^iiasqueinfidiaslatereDeum purent, Phel'''n^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pæ^’ ^äul, Ahito- ler5kT^®^§’^t»folon 8c. Iudæi,fubitô amp; mi-j^'‘'':etinterierunt. anquàm fagitta prorfus pcr-fuam ex- Putantes dolos fuds nemi-ipfum Deutn cura-^kopj .';’'^cteiuftum, qu±fecuritasamp; fal-^^clera amp; imnicratem in hoftibus S?T»quot;g«- ... forawj] fcilicetipfit Ggittse, interficere cogitarüt,nbsp;AliterexGræco : Vt fa-^'•ites faétæ funtinfirmæ, non læ-^âgittæ puerorum,faäa:nbsp;bj| *^'i'^ætionlædunt. Et (Qy. ^^^^^erefacleteos lingua ^^^^i^batiÇùnt omnes,nbsp;eos. amp; perfecu-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti, fua lingua amp; pro dolofis ,periturOsTficut di- quot;nKUveit, ficutfeci- Ä(/J ^'’1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WKK Tlt;^i}- 1 r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JisÂiiVGeyà nffnlsH. bderetjiurit, n Eik ^ofifultori peßima res efl.nbsp;gt;„';'litcainquit;^nbsp;^tfçnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autorem fcelui ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemple nocens. ^»gt;!t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprio parat epati damna. **ndip^inte?-f Amplificatio eftpce ^.’^P’orum, qui tarn hörnbsp;rSrlpicuj^yj.j^jçQ].^j^ çQ„fpe. |
DAVIDIS LXI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57 ftumamp;cogitationem alij exhorrefcant, amp; indicium Dei iuftuni agnofcant amp; célèbrent, fuamq;vitaiTi malam aliorum poc-nis admoniti, emendentjiieut addit Pro-phera : Et uidebunt omnes homines ix (horrendos interitusimpiorumj (celebrabunt) ope^ ra Eei (iuftum indicium amp; pœnas im»nbsp;piorum, vt Saulis, Ahitophel,Doeg,Iudæo«nbsp;rum) fabln eins (Ddï^intèllt^t. Punientis tätldem horribiliter impiös, ctiamfipœriadifferaturaiiquandiu,quæ tarnen pofteaingruitiinpœnitentibusamp;connbsp;tumacibus grauior. Nam ficut Ethnicusnbsp;fcriptor inquit : Lento gradu ad vindi-äam fui diuina procedit ira, at tardita-tcm fupplicijgrauitate compenfat. Item: ¦^OViA jUiU« -ZJV 'ïjjl amp;tï,is TfcÄ@- tA' OVK «SiiVH, iSTtÄ©* olt; ^zÄFfciQiAüi Ttzyj^fiO'atzrt^ I a^tcep. ö( (fî KccKoi woirfcp «H©-, » nsop ^ivyesAp. Hoceft, Lenta funt diuina, fed finis admirabilis, Dignanam boniferunt tandem labarum pra-rfiia, Sedmalos, vt amp; decet, nunquam videbispro-Jperos. 4. Confalatio de liberatione amp; defenfignefifi gloriofa contra bofles calu~nbsp;mniatores. Lamp;tabîtur iußus inEommo» x. f)erabttméum.iÇ^ laudahunnbsp;tur omnamp;ß rebii corde. Confolatio iuftorum, vt Dauidis, Chrifti Stpiorum omnium,qui in hac vita,cruce amp; fycophantijs impiorum oncrantur, cxnbsp;quibus tandem gloriosè liberantur,extin-dis hoftibus, amp; æterna lætitiapcrfruentut'nbsp;in vitaæterna, in dulcifsiinaDei confuctuunbsp;dine. Redos corde vocat,quî nihil occulte fa-cîunt, aùt machinantur iiifidiosè, nihil a-gunt malitiosè in tencbris, fed omniaapef tcamp;candidè, tanquàmin luce,iuxta illudnbsp;loann .3. Qm redè agir,adluccm venit. Sy-cophantia autem amp;caluinniæ difpereunt,nbsp;amp; cuanefcuut, ficut fumi amp; nebulæ orienténbsp;fole.veritatc viclrice calumniarum-. |
58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;À N N O T A T.
Dé ca/utnnia amp; obtredationi.
Calumniafeii obtreâatio cft falfa amp; ma-litiofainterpretacio redè vel probabiliter faciorum amp; Hiclorum, caufa opprimendinbsp;aliiim aiit nocendi, orta ex inuidentia feunbsp;liuore, ne alius excellât, aut ad dignitatemnbsp;cmergatmaiorem, quàm habet calumniator, quales in aulisRegum multi funt. Ca-lumniæ Apelles Ephefinus, piftor, vt refertnbsp;Lucianus in Dialogo de calumnia, huiuf-modi piduram ante oculospofuit : Virfc-det prælongis auribus,porrigens calumniçnbsp;accedenti manus, quem circunftant igno-rantia amp; fufpicio, calumnia ornata amp; ira-cunda, acçedens virum ardentem facem innbsp;finiftra manu tenet,dextera trahit appre-hcnfum capillis adolçfcentulum ploran-tem,amp;manibusadcœlum protenfis deo-rum (idem inuocantem, calumniam fequûnbsp;tiir mulieres aliqeot comités, incitantes amp;nbsp;inftrucntes calumniam ad nocendum,quænbsp;fallaciæamp;infidiæfunt. Anteitvir pallidus,nbsp;corpore tabido, vix tenui cute veftitus, quinbsp;liuor feu inuidia eft. A tergo fequitur pœninbsp;tchtia,habitulugubri,pallidâamp;lacera,quænbsp;• rcflexo capite, veritatemexcipit,referen-tem falfam accufationem innocentis, atq;nbsp;ita liberatur calumnia oppreffus, amp; calumniator datpœnas, cognitaveritate.
PSALMVS LXV.
TITTLES.
Pfalmus cantici Dauidif, adpra-ctnendum.
LVC. LO S S II uaturEcclefia:amp;politicum,quodcuftoseftnbsp;difciplinæamp;pacis :amp; œconornicum,quoûnbsp;fons eft Ecclefiæ amp;politiariim. Iw tnph'nbsp;ciafunt bona neceflaria, cceleftia, politica,nbsp;amp;œconomica,proquibus bcnignhcrcol-latis populo, Propheta agit gratignbsp;quôdifraëlitas populiim fibi peculiareæ C'nbsp;legit,dédit ipfi verbum fuum,amp; cercæO'nbsp;nias,quod mirabiliter défendit amp; libera-uit, idque propter Redemptorem proini-fum, qui ex hoc populo nafcituruserat,nbsp;hortatur,vt eadem bonaomnesagnofca*’nbsp;fuocxemplo,Deumq; pro illis celebrcn,nbsp;amp;agantgratias.
Sunt autem partes Pfalmi quinqiie-I. Propofîtio gratiarumactioniSjCUin^ ius caula.
2. Oratio pro remifsione peccatorû)Ç‘'j caula eft pœnarum om ni um. Ideonbsp;opus eft condonatione, vt gratiaruni adnbsp;placeatDeo.
3. nbsp;Gratiarum adio,pro colledionenbsp;clefiæ amp; dato verbo, cui additprccatio”^nbsp;de exauditione.
4. nbsp;Gratiarum adio, pro pace public^nbsp;hoftibusprofligatis.
Gratiarum adio, pro fertilitate Scribunt Interprètes faduranbsp;Dauide,amp; cantatum à populo, cùi«^^^jj,,nbsp;penuriam, qua populû propter pecca^nbsp;afflixerat, fiiftulitamp; mitigauit, a.ReS’* '
|
Vide fuprà Pfalm. 48. quid différât Pfalmus amp; Canticum. jExGrzco additunCan-ticum Teremiæ amp; Ezechielis, amp; populi perc grinàntiSjCÙm profeduri effent. Et intelli-git Auguftinus,effe orationcm populi lu-daici captiui in Babylonia, cùm ex ea redi-turi eflent,poftannos 70. Allegoricè idemnbsp;intelligitmigrationem fpiritualem Ecclc-(îæ ex poteftate diaboli in cœleftem Hieru-falem,amp; patriam,pro qua fitpetitio amp; gratiarum adio hicPfalmus. ARG^MENTyM. Gratias agit hoc Pfaimo ProphetaDeo, pro beneficijs omnibus, quæ contulit in ponbsp;pulum ïfraëliticum,tum cœleftia turn cor-poralia,quibus omnibus temporibus Ec-clefiaopushabet,adanimæ falutem verbonbsp;Dei ,amp; ad fuftentationem corporis , pacenbsp;fcilicet amp; vidu. Nam vt funt tria vitægene-ra:Ecclefîafticum,quo colligitur amp; confer- |
I. Propoßt'to gratiarum aäionii. T'in filent to law, o in Zion,^ tibi reddetw • • Propofîtio eft gratiarum adion’S mus tibi gratias æterne, vereamp;nbsp;teq; celebramus merito pronbsp;nefieijs, quibus cumulas nosnbsp;amp;coeleftibus.Quantum adcaptiuos^^f^flinbsp;in Babylonia, intelligitur ardens cnbsp;defiderium, de-reditu in Patrian],vnbsp;agant gratias Deo pro beneficioreönbsp;nis amp; alijs. Tibi inßbeiitio/aus] id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tantaquebencficiaergaEcclefiam»' VOX humana fatis te laudare pofsK»nbsp;recoganturomnescogitationeamp;anbsp;tione tuorum bcncficiorum-'vellau^nbsp;filentioeft, |
IN PSALMVM /’’Zfo«] non celebraris nunc Hierofoly-y'^iàquaexulamus captiiii in Babylonia,nbsp;cxpcftat laus Deus in Zion,nbsp;?§nodefiderio cxpcftamus reditu in pa-vt in ea te cclebrcmus. Ex G ræco ve-•• Tibi decet hymnus, laus,nbsp;Horatio Scgratiarum adio,amp;tibi redde-Icm: In Hierufa-èjo ' y®^wni vocat debitam obedientiam,nbsp;adionem, ad quam omncs obnbsp;g^^luinus.
orat'ionemiad teo~ Uro tentet.
ßi5j^^*°propofitionis,feu gratîarû adio-^ïlii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;precufn,quo inuitar,vt
^'^el k
quot;’’sin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libcrati. D.Augufti
,^^’^conucntum tumiudæorû liçfijj^’^^ium,adeoq; totius humani gc-5gt;loihfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxtrcmo iudicio,in
®’^inum Si Redemptorem.
Ç , Ç^FAESTIO.
Dei cxpedari.fcu ef-
I,
|'t«(i^r^P^iitdamp; populus ludaicusop-vid kcalamitatibus.
à Deo defertus, quern ta-'btj^’^^'^^cebat fuum Deum, amp; occulte ce
Babylonia captiuus,
1 r^’o k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;ipfc in
occulté agnofcebat amp; ce-patriâ.
c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«rumnis eft
fpat ’ ^“^’icit fe volu ntati Dei, in cru-j^?'-^rcxpedatauxilium amp;: mitiga
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auxilio, iuxta illud
fitat- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veftras fine ira
’?''«gt;idcft,fremituaduerfusDeû, ßi ^lkiï Academica de liberatione.nbsp;^''fio??‘®‘iE'Cclefiam dicitur:In fpe amp;nbsp;f’tfortitudo veftra.
DAVIDIS LXI.
OBIECrZO.
Vota funtreddendaDeo.
Monachivouerunt caftitatem perpetu-am,amp; alia milita.
Ergo hæc vota funt reddenda.
ÉËSPOTStSJÔ.
Refpondeo per diftinâiôem : Nam Pfal-mus hîc amp; alibi loquitur de obligatione fa* ôainter Deum amp; inter circûcifos ludæosnbsp;id temporis,amp;baptizatosin nouoTefta-mento,iuxta illud Gene,12. Ero Deus tuus»nbsp;amp; feministui. Itaquibaptizaturobligatfenbsp;ad obedientiam ergaDeum,agnitionem 8cnbsp;inuocationem cius, in nomine amp; fiducianbsp;Mefsiæ, iuxtaillud Petri : Baptifmuseft fti-pulatio bonæ confcientiæ erga Deum, pernbsp;refurredionem Chrifti,ad quam obedien-*nbsp;tiam præftandam Dco obliganturomnes,nbsp;non ad vota,quæ extra verbum Dei fufci-piuntur, amp; funtimpolsibilia.
jQ^FXESTIÖ,
Quid monet verficulus, Deus cxaudis 0* rationem noftfam ?
RESPONSIO.
Deum non elfe cæcum aut furdum ido-lumfeu numé,qualem Epicureus quidam piâor louem pinxit in Creta, fine auribusnbsp;amp; oculis,ledverècxaudire precesinuocari-tium, etiamfi aliquandiu différât exhibiti-onem rei quam pctimus,amp; multo faciliorenbsp;efleaddandum, quam rtosfumus prompttnbsp;ad accipiendum, ficut Taulerus inquit.
i. Precatto remtß'tonis peccntorum,ßne qtut non exaudtmur.
VerhadeliéÏorumfrAualug^ III runt (ußer nos impktatïhnsnbsp;noßrü, tu propittaberü.
1^05 tibiplm nimio deliquimtu, e(aa^efaßl^t Reßitt.da veniam, pandefaltuis iter.
^'¦’^uicntionem Zion ?
®espons/o.
teftimonia , quibus Zion, populo ludaico,nbsp;Ecclefiadifternitur à Tur-’onc exhibiti Mefsiç amp;nbsp;integro
Occurritobieöioniquaecx Humana ra-tione 8c lege oritur,Deum no exaudire pec catores, Ioan. 9. Ergo cum Dauid 8c popu-lus fe multis pcccatiscontaminarit,eosnónbsp;exaudiri à Deo,ficut hæc tentatio inuocan.*nbsp;tes angit omnibus temporibus.
Petit igitur condonatióem peccatorum amp; ipfeDauidjSc populus,eamq; credct,iux-ta promißionem : Nolo mortem peccato»-risjfcd vt conuertatur à via fua ac viuat.
Ergo
-ocr page 296-6gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Ergo in omni precatióe præluccat fides, amp;præccdatprecatio remifsionis peccato-rum, eaque accipiatiir fide, gratis propternbsp;Mediatorcm. Igituradobieftioneni:
Deus peccatores non exaudit.
Ego fum pcccator.
Ergo Deus me non exaudit.
Refpondendumeftadminorem per diftin dioncm.
Deus non exaudit peccatores non agentes pœnitentiam. Ego autem ago pœniten tiam, amp; confugio ad Mediatotcm.
Ergo me exaudit Deus.
Ita hic prim ùm.agnofcit Propheta pcccata fua, amp;populi.
Verba] Pœna,quam comminatur Deus peccatoribus.
Oppreflerunt,cùm nos puniuifti penuria, exilio,amp; alijs arru-mnis. Deindepetitamp;creditcondonatio-netn pcccatorum, amp; mitigationem poenr,nbsp;inquiens :
Etrujjrop'itiaberif^pcccâtis noftris, Per mi fericordiam côdonas peccata nobis, amp; nosnbsp;recipis in gratiam, amp; pœnam mitigas pro-' pter Mediatorem. Ita amp; Daniel preca-tur, capite nono : Exaudi Deus nofter ora-tionem ferui tui, non propteriuftitiam nonbsp;ftram, fed propter miferationes tuas multas, propter Dominum. Auguftinus verba,nbsp;dèliéiorum intelligit fermones Gentiumnbsp;inBabylonia peruerfos,quibus conatc funtnbsp;deducercludæosà notitia,inuocàtione amp;nbsp;cultu veri Dei, ideoq; petere ludæos capti-uos,vt propitiatis feu dimifsis peccatis,pernbsp;facrificium vnici facerdotis Ecclefiæ, Chri-
fti, reducantur tandem ex captiuitate innbsp;Hierufalem.
j. Gratiarnm a^iiopro coUe^a Eccleßa,amp; donato verba.
BeatiïJ .,quçm degt^it af-fampßdi : mhahitubtt m atrijs tïüsi replebtiur hor.ü domi4S tuamp;.,nbsp;ßndi fempl't fui.
' Agit omnium primùm gratiasDco,pro colledione Ecclefiæ, quæ fummum eft Deinbsp;beneficium,cùm extraEcclefiàm vifibilemnbsp;non fitfalùs,iuxtailludRom. 8. Qnos ele-
git, hosamp;vocauit.
Ergo qui non funt in cœtu vocatoruni, non funt eledi.
¦ Quifq;igiturhocdetoperam,vtfitciuis feumembrum veræ EccIefi.T,in qua fonatnbsp;voxincorruptaLegis amp;Euangelii,amp; inte-
LVC. LO S S II ger vfus Sacramentorum cofetuatut-le Ecclefiæ feu ccctui, quocunq; agatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
fe adiungat fide, inuocàtione Dei, notitia amp; fiducia Mcdiatoris,Çô.nbsp;fione 8c voluntate conferuandi
Beatus Auguftinusintelligitpr*'^^ homine,quemfiiiusDciinvnitatep^ ¦nbsp;aftumpfitexvirgine. Deindedccrenbsp;bus in ipfum, qui cuin illo vnum fuiiPnbsp;enim inquit : In illo (ChriftoJfnnuS,nbsp;fumemur,in illo fimus amp; eleâi i
Inhabitabit in atrijs] Ratio bonis domus, feu templi Dei, id C“’nbsp;fiæ, q uæ bona funt ipfe filins Dei gt; ƒnbsp;tclledus Legis amp; Euangelij, publicunanbsp;nifterium, ciusq; conferuatio, reconcnbsp;tio cum Deo, remifsiopeccatorum»nbsp;tio Spiritus fanâiamp; vitææternæ,nbsp;]ît3s amp; pax conrcicntiæjCjuæ bonsnbsp;duratura funt, non bona huius muf*nbsp;duca amp; incerta,vt opes, honores, F®nbsp;DequibusinquitChriltus:Quid P‘'°“,5;nbsp;homini,fi totiim mundum lucratc^“ ’nbsp;damnum patiaturanimæfuæ?
^audïnos
(isr probter admirandani^^ ‘ omniumfinturbnbsp;in mari longe (difsito.)
Admifcet.gratiarum aflioni deconferuandominifterioEiiang^.’ ’nbsp;drina falutari, de iuftitia Dei ad«i'^^,cS'nbsp;ignora m undo,amp;longé pofitafnf^^^^fjli'nbsp;tra captnm humanæ rationis.aj*^^nbsp;cet Chri fti iuftitia, feu obcdieiitianbsp;quam Deuscredentibusproptct^^^j-uii’nbsp;rem donat 8c imputât, tanquani »nbsp;propria. .
Primùm, lonia : Deinde,remittens nobisP^jjlc'nbsp;Tertio, Conferuans Ecclefianinbsp;rium publicum.
rraz filutarif noUer] Qui liberasH^ ,ji# uas.AuguftinusintelligitChrifti''’?^jelî^ Inbsp;pè alibi falutare, amp; faiutaris totiusnbsp;‘^‘citur.
Propter admirandam iu gt;7itijni] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nO-d'*” I
rabiliter libéras amp;defendis,rep 5-*’; ftos,contra humanærationisint^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
alienaiuftitiaamp;merito, fcilicerC’ de hæcdodrina admirabilisnbsp;quifque non propria iuftit:3amp;®nbsp;Legis fit iuftuspronunciaiidus,'^nbsp;vndedodrina Euangelij ludæbej -pfiil'nbsp;lum,Gr«cis veto ftultitiaji.aoL^^
I
-ocr page 297-IN PSALMVM eftrrn««] Teftimoniuinnbsp;‘de vocationc gentium, 8c diuulgationenbsp;octrinæEuangelij, per vniuerfum mun-.(‘’pjregiones , Sc infulas gentium longénbsp;' ^itas à monte Sion, feu Hierufalem,quonbsp;üm omnium Chriftuseft fpes amp; falus, iu-^^gt;lludEfaiæ49,Dedi teinlucemgentiu,nbsp;’Sialus mea, vfque ad extremum terræ.nbsp;j^'Pexitautem baud dubiè ad vaticiniumnbsp;Çob Patriarchs',Genefis 49.Non deficietnbsp;g^Monecveniat Siloth,cuirepofitum eft,nbsp;•pieerit expeâatio gentium Vatabalusnbsp;fin’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita legit : In terribilibus
operibusjin iuftitia tua ex-Pe j''°5’^'^e’^abisnos,perterribilia8c ftu-opera, quale fuit cduftio populi pet *¦«tubrum gt; vt agnofcaris iuftè puniensnbsp;®s, amp;benefaciens bonis.
Vatabalus infularum maris g^^ptium longé 8c remotarum à Zionenbsp;J. ^'Um, quæ habitant in infulis maris menbsp;^^ftanei 8c alijs.
^ratiarum a^iopro mag{firiitnamp; or dine politico.
, ^f'A^arans {ÇimAns}mont^
collefla 8c confer-Nuncagitgratiaspro magi-'luib conftitutis, 8c conferuatis, ••'thconfcruationbsp;^lic ,*P'inæ,pacis,8c tranquillitatispu-genere tradi pofsit cœ-Ç; jj^^oôrina,8c artes neceflariæ Eeclefiæ,nbsp;pr^^'Panæ focietati: 8c quia gratias agitnbsp;ftcin ^^•*^tatu8crcgnis,fimuloftendithçcnbsp;bçj |°^ie conftitui,conferuari 8c régi, finenbsp;Vbf’^æientia, Sc virtute,ficutPlato inquit:
ft?^’’^im^lorum 8cærumnarum nul-^îQf ^gtuæ. Et Cicero pro Rabirio: ^®*Pvibi^ auxiliomulto magis hæcnbsp;iîlio^ .‘^^quàm ratione hominum,8cconnbsp;P Subcrnatur.
firmans, conftituens, 8c imperia, politias, ficutnbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mons vocatur exitia-
ftoj^^'^Stiftinus intelligit per montes Apo-P^ædicatores humiles in fe,excel-•Jomino.
Non in humanapotentia, autem in ordine impe-^^•^ier ^^^•’^’^•^•^P^ebitipœnisiuftitia, innbsp;•^róonebonitasócpotentia.
DAVIDISLXy. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfi
j^fcinö/wporcntM] Quaficingulofèu zona addefenfionem imperiorum,ficut accinôtinbsp;expeditioresfunt ad agendum. Auguftinusnbsp;intelligit Chriftum,qui quafi circumcin-âusfit, ftans in medio omnibus communis. Inquit enim; Habemusilium omnesnbsp;communiter. Ideo in medio eft, circum-cingimus eum omnes, cùm credinius innbsp;ilium. Sic in medio ftatdilèipulorum, Iohannis 21.
Qwcompefiùfremttumma- vil ris ijonum jlu£tuum eins,nbsp;multtim popîiloruTTLj.
Hoceft, qui das pacem Si tranqnillita-tem imperijs, ficut fremitum maris 8cflu-élus excitât, 8c rurfus fedat Deus diuina po tentia. Comparât enim fremitui maris,8cnbsp;fiudibus, feditionem populorum, Sc bella.
Et timehunt qui habitzînt ter y i n. minos (fines terræ) àfignistuis^nbsp;egredientes mane ^uejj^eri de- *nbsp;leâ;ahis.
Effeâuspotentia: Dei Sc operum ipfiuj terribiliurir, timor populorum feugentiû.nbsp;Nam figna vocat veloperaDci admirandanbsp;in conftitutione amp; defenfione impcriorû,nbsp;vel figna militaria,quibus terrentur fedi-tiofi8choftes Eeclefiæ, quæ cùm afpiciuntnbsp;viéti agnofeentés Dei potentiam,ôcconuernbsp;fi ad Deum dcleftantur, vt mané amp; velperinbsp;laudentScçclebrentDeum.
Lutherus ita vertit. JDa|îfb cntfcçen of« anOenfelbe» ettOen wonnen/vóc Deinen Kt-ttjjea/ 2)» m«dbc|î fràltch was D« weberr/bef-Oe Oes morgens vnno nbents. £sfinO eitelnbsp;groflewnnOee/rpefl ©ottfrfcoebeltz vnO fte»nbsp;ret oen »nfefebf«men / ^0 gebetoenn vnOnbsp;webert beide menfd? »noo vibe / melebts »«»nbsp;Kriege niefit fein f an.
Gratiarum attiopn fertilitate terra amp; copia fiugum.
Vifitnfliterram inebriaßi ix earn, multifliçaflt locufletzirenbsp;earn 3flumen E)ei replet urn eE a-quis : parafli flumentum tUo-rumy quoniam tinpramp;parafli ea.
gratias tertio pro fertilitatc terræ,
Ff
-ocr page 298-A N N o T A. L V C, amp;: cius fruâibus, quibus Ecclcfia, im peria, cecon omia opus habent ad fuftentationemnbsp;vitæcorporalis, pro quibuscùm agit grati-as Deo,agnofcit ipfa clfc dona Dei,amp;limulnbsp;monetdeprouidentia,Dcum non difeef-fifle,vt fingit humana ratio,ab opificio fuonbsp;feuhumano gcncre,vtfaberdifcedità na-ue ædificata, fed adefle omnibus creaturis,nbsp;foecundare terram,dans quæcunque ad vi-dum funt ncccffaria, ficut alius inquit Pfalnbsp;mus; Oculiomniuminte fperant Domine, amp; tu das efcam illorum in tempore o-portuno. Itaamp; hic inquit: F onticulus Deinbsp;abundataquis, hoceft, coelum feupluuia:nbsp;irrigantterram,vt fit fœcunda amp; proférâtnbsp;frumenta, amp;frudus ad vidum hominis.nbsp;Auguftinusamp;Theodoretusintclligunto-mniaallcgorice de Ecclcfia:collcdiöneamp;nbsp;propagatione incepta in Ecclcfia ludaica,nbsp;per Chriftum amp; Apoftolos,amp;: propagatanbsp;deinceps tanquam per feminationem verbi, fcilicet Euangelij,in vniuerfum niun-duni. Quidam referunt ad fertilitatem a-grorum inluda poft redudionem populinbsp;ex Babylonia, quodThcodorctus impro-bat, Quia poft reditumeorum longo temnbsp;pore, populus adhuc magna penuria rerunbsp;omnium,amp; fterilitate terra: laborauit. Melius autem intelliguntur omnia ingencrcnbsp;de vbertatc terræ, quia Deus fingulis annisnbsp;frunientum amp; frudus largiter producit ènbsp;terraad vidum humani generis, vndepro-uidentia eins clucet. Vsfitgfii terram] Propofitioeft generalis, Deü reddere terram foecundam , amp; ferti-1cm, quam per enumerationem fequenti-bus verfibusexplicat. Ftfitaslt] ExHebræo, vtannotât Vidori-nus, tanquam pincernaamp; miniftcr,potum propinans feruijfti ei, amp; inebriafti eam,vi-deiieer pluuia aridam amp;defiGcatam diuturnbsp;noæftu. Locupletafti frumento, äc omnisnbsp;generis fruâibus arborum. Flumen Deinbsp;vocat primùm lordanem in Palæftina.nbsp;Deinde omnes aliosfluuios,quorumriuinbsp;agros fœcundant cx Dei bonitate, cuiusnbsp;funt omnia dona, quæcunqucfunt nobisnbsp;ad vidum nccclTaria. yç nbsp;nbsp;Suie OS eùis tnebrïas^ humeSla^s glebas ews imbrïbu^ 3 moUtßcas eam^germmt ews benedices. Expofitio eft præcedentis verfus de tern peftiiiis imbribus, quibus terra made fit, amp;nbsp;redditur fœcunda,quæarida nullum fru-äum profert, vnde penuria amp; fames fc-' quitur. |
2. tOSSII Germiiii eins he »edices ] Das imbrem iiT' gum, amp; tempeftiuum. Poeta. Frugiferos rigtto petal afierginefulcet. Gleba tuo cultu nulla taccbitiniTi. Imbribus humeilans arentia vtfseraterrt, Per te largafitas (opia fundit opes. Coronas annum bemgnitnte tua, ^eßtgta tuaßillant ßtn-guedtnem. Core»*«] Ornas varijs fruftibus. Ffjîigw fa4]Præfentiatua,ficutfcriptores rcirufti-cæinquiunt, VeftigiaDominipinguesfa-ccreagros, ideft, prrlentiain, cûipfe Do-minus fæpè accedit agrum, curat amp; colit*nbsp;ItaDeus ipfepræfens adeft creaturxfue-Luth erus vertit: iOctne f«^|l»pfîci»ti:op-ffen von fettc/üßstfl/ woo« gebtft/nbsp;latbcßwol. Vatabalus vertit Semitas, amp;nbsp;intelligit nubcs,fupcrqiiasDcus ambularcnbsp;dicirur. StiUantptnguedinem^ Copiainftu'nbsp;gum reddunt.agrospingues, amp;fcrtilcs. Stdlabunt hab'itaculadeßri^s exultât tone colles accin^tuf’nbsp;Efficient fertilitatefua exultare hoin*'nbsp;nes. Deferti loca dura prim, culrijtimafient, Fruét/feri montes iam fua dona feront. Habiraculaftulocadefertafunt, I. Villç amp; pr«dia,qux longiusdiftan^^^Jnbsp;uitaribus, qua: habentruris opes,lac, ¦’*’nbsp;tyrum,cafcos, oiia, gallinas. Colles funt confiti vitibus. 3. Campi,quibus pafcunturgregcs-Valles refertx funt frumentis. Hæc beneficia omnia exhilarani^ 4- mos,quia funtpulcherrima,amp;advfi’‘’’ minis accommoda. Induüßsntcampt owb^gt;^ malles coopertdi Juntnbsp;tubtlabunt hjmnum dtce^^‘nbsp;Expofitio de copia pecorum,amp;nbsp;ti,quæ tanta futuraeft,vt camposnbsp;cooperiant. Ex Hebræo valles Icu |nbsp;funt foifulæ iuxta fulco$,qui cuniu'*.nbsp;feu accrui terræ, per vomerem in agf’* lubilabunt amp; hj/mnum dieent] homines Dcum autorem wot^rfertmnbsp;peco’^^ |
|
IN PSALMVM Pccorum amp;frugum,quibushumanum ge-^üsornat, amp; cumulât,vt conferuetur in ea ^tclefia, à quaDeus reétè agnofcatur, innbsp;•’icvicaamp;futura. Luthcrus, Valles coopères Hintfrumento,vertit: jDte owcit jlcbct»nbsp;e'l'fFtintforne. Non igiturintelligit vallesnbsp;•eiontium, fed agrorum. Poeta. ^»»ameriper pratagreges viridantia pafient, Obfita planiciesfragibiis omnu erit. ^ifnciucttnda homines fußoUent subila plaufu, quot;^unc tibimortales carmma lata canent. PSALMVS LXVI. TITTLES. ^^nticumPfalmi adpræcinendum.Au-Ictinus exGræco. In finemfChriftum qui ^'î’^'egis eft) Canticum Pfalmi refurre-pp^ieisjde quaitainquit in traâatuhuiusnbsp;. ^*'’11: Relutreäionem Chriftiani noui-e^sin capite iam faftam,amp; in membris funbsp;jj^^'et:caputEcclefiæChriftuseft,amp;mem-p.^Chrifti Ecclefia. Quodpræcefsitinca-^’Hequetur in membris. ^RGFAIENTVM. tii^n Tsct^cuviTtKoi generis fuafo-igf ,^'ahortatur in eo Propheta om nem Sjj^^jhoceft, totum humanum genus,nbsp;fiioæe)samp; genres, vtagant gratiasDeonbsp;P'^æ^'^eitia-eius, amp;omni-'’^nelicijsjamp;teftimonijs eius præfen-AeJ^'^^'èsfuiteduftio populi Ifraëliticiexnbsp;in deferto , annisnbsp;tiiijreaginta, introduftio in terram pro-per lordanem, amp; defenfio contranbsp;omnia teftantur Deum verènbsp;^®rna^'^'^^*^eimano generbquantû ad con-rotum intereat, vt exnbsp;liHjf ‘*gaturDeoçternaEcclefia:amp;quan-gratia attinet ,etiam peculiariternbsp;^'etilf etridonat per filium Spiri-^%th''*^'^'^’^^”^Peoatin mentibus rena-lucem ,iuftitiam amp;: vitam.nbsp;etinj ;eiplexeftpræfentiaDei, primo,quâ-‘¦e^nferuationem fubftantiæ crea-gratiamnbsp;J'liS; ^encationem.ficut inquit Augufti-^'etia, eftvbiqueper diuinitatis præ-*eis a, Ped non eft vbique per habitatio-^OfL^iain, fedin folis fidelibus.. Theo-Pfalmum ad populum ca-^’^io'^ti Babylonia , cuius fit gratiarnmnbsp;^PPer ipfis promilfus redi-ontinere quoque vaticinium de vo- |
DAVIDIS LXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;55 catione gentium,amp; liberationc,expote-ftare diaboli,peccato,amp; morte,cuius ca.-ptiuitasamp; liberatio populi Babylonica figura fuit. Partes funt fex.
ƒ. ProfefsiofuægratitudiniscrgaDcum, quam alijs imitandam proponit. 6. Exhortatio Ecclefiæ ad fidem.inuoca-tionem,amp;lpem liberationis, à fuoexem-plo, cuiconclufionemaddit. I. Exhortatio adgratiarumatiioneWt pro colleäts benefices. lubilate Deo omnis terra^pfaJlt j teportam nomtm eim, dateglo^ ,nbsp;rtamlaudtettis. Propofitio eft exhortationis fubindc verbisalijs, non tarnen inanibus, fedquænbsp;fingularem Emphafin habent,repetitis. lubilateomnis terra] totum humanum genus, feu omnes habitantes in vniuerfa terra, Sfludæi amp; genres. Pfalltte gloriam] Celebrate gloriofum nomen Dei, eius omnipotentiam, mifericor-diam, iuftitiam,amp; gloriofas liberationes populi fui, ficut canunt amp; angeli Lucæ2.nbsp;Gloria in excelfisDeo. Date gloriam laudi eius ] Celebrate laudes Dei, beneficia eius admirandaamp; multipli-cia. Dicite Deo quam terribtlta j £ ftint opera ttia : in multitndmenbsp;'uirtutis tuA fi-tdflrabuntur mi^nbsp;micitui. DiciteDeo] ItaalloquiminiDeum, célébrantes eius admiranda opera, terribilia hoftibus,iucunda iuftis. Suntautem opera Dei præcipuè triplicia. I. Creationis. z. Recreationis. 3. Retributionis præmiorum bonis, pœnarummalis. Ff a |
LVCi LOSSÏI
loucmfinxit, nccincîufumParcarurn carê cerc,non alligatum efl'e caufis fccundisjednbsp;cfle agens liberrimum, mitigare pœnas Anbsp;ærumnasEccleliæ, cùm vnrt,amp; mutate fx-pc curfum naturæ, i uxta verficuluin;
Iffepoteb folù cürrus Mbere rtlantcs,
Ipje yelutfioputos flumniafiarefaàt.
Ita Claudianus inquit; mihi dabiam traxitfintentiA menttm,
Curarentfuperi terras, auf nulius inejfet quot;Re^or, ôquot; incerto fluerext mort alia lafu,nbsp;Abfitilit hunt tandent Ruffinipoëmatuinul-tum
Abfoluit^ Deos,tam non ad culmina rerum Intuiîos treutffie,queror: todunturiiialtum,nbsp;Vt lapfu grauiore ruant.
Conuertit mars'] Rubrum, quod tanquant murus ftetit ereftum à dextra amp; ßnißra»nbsp;per cuius medium digrelsifunt filijlfraebnbsp;liccispedibus. Pharao autem cumfuoea-ercitu infequens populum fubmerfuseltnbsp;Exodi 14. In ƒ «ZB/Ktr]lordane,quo loco cratnbsp;latifsimus,amp; profundifsimus, amp;quo ten]'nbsp;porecx omni parte inundabat primonbsp;leanni Hcbraici,quino(tercft Aprilb'nbsp;lofuæj.dicitur. ibt] Apudloidaiiem.Ite'’’’nbsp;in vita æterna. Latabimurin tpfo] Deo,nonnbsp;in nobis SicUt inquit Auguftinus : iHanbsp;luntatecepit nos, qua nos mcritum no-ftnimdeiecit, nunc in Ipeiocundamuntn*^nbsp;auté in viraæterna, in ipfo iocundabifnn'quot;'
^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
lumabitud'urevirtutbtu^'] Addit confola-tionémde potentia Dei, in impediendis hoftiuiri confilijs,amp; conatibus, ne quantum voluntnoceantpijs, fcuEcclefiar.
Frufirabuntur^Non fuccedcntconfilia amp; conatus quibus delete Ecclcßam amp; piosnbsp;conantur.
111. Omnü terra adoret te^ nbsp;p/dl-
lat tibt Pfalmwn, dïcat nomïni tuo: Sela.(^t3.^Qt)
Apoftrophe ad Dcum vcrüm Sc xttr^ fttim,qui lolusadoranduseft 8c cclcbran-dus, corde, lingua, inftr u mentis niuficis,amp;nbsp;óperibus, vt ipfiiïs nomen, potentia,mife-ricdrdia, iuftitia, àgnolcantutamp;celebrcn-tur in humano generc,
ïiii. nbsp;nbsp;Venttenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘vtdete opera Dei,
terrihilü in conßltjSjfaper ßltos hominum-s.
Inüitattotumhumanum genus ad côfi-derationem operum Dei admirandorum amp;terribilium,in defendenda Ecclefia, amp;nbsp;impediendisconfilijsamp; conatibus împio-rum,contra humanam rationem amp;fapien-tiam, ficutdefenditamp;feruauitpopulum innbsp;Aegypto.
|
2. Narratio Uberattonss populi ifra'élitici ex Atgy-pto, per mare rubrum, cr tradubionis per Iordanem,in terram promiffam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; ^^i conuertit mare (Ru-b ru) tn aridamitnßumine (Iordan e ) pertranßhunt pede: tbi (apud lordanem) Utabtmur innbsp;ipjoÇùca} Addie narrationem breuem diuinzAc admirâdæliberationispopuli ïfraëliticiexnbsp;nnare rubrum,amp;traduâionisnbsp;per lordanem liccispedibus, qua confirmatie explicat præcedentem exhortatio-nem de videndis feu confiderandis operi-bus Dei,qiiorum in primis admiranda fuitnbsp;liberatio populi ex Aegypto, Exodi 14. Scnbsp;Tj. amp; tradudio in terrain Chanaan, lofuznbsp;j.amp;q. Teftaturautem liberatiopopuli amp;nbsp;interitus Pharaonis, Deum vere curare fuanbsp;Ecclcuam, non elle numen furdum, amp; car-cum, qualcm Cretenfispidor Epicurcus, |
Quidominaturin'Virtutefi^^ in sternum ocult eim Juper^^^'nbsp;ted reßiciunt j rebelled nonnbsp;tanturperßmettpjos.nbsp;eft,ita fier) Expofirio 8c accómodatio yj populi ad potentiam amp;virtutemDeigt;nbsp;omnibus temporibus adeftburnanogcnbsp;ri,défendons obedientcs,amp; puniens renbsp;les amp; holies fuos, confidentes fuanbsp;amp; opibus, licutcanitMaria;Potentesnbsp;fuit de fede,amp; exaltauit humilcs. Etnbsp;trus- Deus fuperbis rcliflit, humtlibusnbsp;temdatgratiam. 3. Repetitio exhortationit^ Pene dicite gented fir urn,auditamfacitenbsp;{hmznßlaudideuid. ri!' |
Repetitie eft exhortationis ad genres,vt amp; ipfi verum amp;æternum Deum agnofcant,nbsp;inuocent.benedicant amp; célèbrent.
^eumnellrutn] Qui fe patribus Ifraëlita-tum patefecit illuftribus teftimonijs fuæ ptæfentiæamp; liberationis,ficut nos eundemnbsp;Deum, Deum noftrum agnofcimus, amp; in- 'nbsp;'iocamus, qui nobis filium mißt.nbsp;^‘^ittevocem laudis eius auditant] Celebratenbsp;«uocete alios, vt amp; ipfi reiâè agnofcant,in-'^ocent, amp; colant Deum,
ammas noflras ad nondedtt in commo-'nbsp;pedes noflros.
. ^etioiogia exhortationis fumpta à be-^5 eio conferuatx vitæ corporalis amp; dona-^^'svitæ æternæ. Nam vtriufque vitæ yj^^^^wor,fons amp; conferuator eft,ficut innbsp;y ^Mofes Deuter. 20 Ipfe eft vira nóftra,nbsp;J ?''§itudodierum noftrorum. amp; Aélor.nbsp;¦^3'iitPaulus ; In ipfo fumus,viuimus amp;nbsp;Auguftinus inquit libr.Me-n 3 8. Scio amp; certus fu m quôd vi-fed ' temerarijs motibus agitur,nbsp;Dlomino noftro difponitur amp;c gu-tibi cura eft de omnibus,nbsp;Pofü'^'^'^ feruistuis, qui totam fpemnbsp;^funt iri fola mifericordia tua.
noßrof] Qui autor eft,da-eonferuator vitæ æternæ.
Hqj incommotiot/em] Nonpermifit vq^’^^idere in periculum, vel corporis,nbsp;ftem, ne incideremus in furonbsp;fanaticos.Augufti-Wgf „^P®^^“’:^aaimam noftram invitam.nbsp;nutent,ne mo-’'osvj^'^ dentur in motum,amp;ipfefacietnbsp;perfeuerare vfq; ad finem,nbsp;Eft àutem triplexnbsp;-^'^æ’gratiæ,amp; gloriæ. A vitanaturænbsp;iuft’fi animas noftrasad vitam granbsp;^itri pi ’A'-^f'do nos. A vita gratiæ,advi-Eftqueliptote,nbsp;’^4üitnbsp;nbsp;nbsp;diciturquàm fignificatur, cùm
commo-I’^Î^Uer '^oftros, pro dédit, necom-P^des noftri labentesintur-déficientes à con-r^^iftio æ doftrinæ, propter cruce m ,amp; ‘^’^^^“^^‘^clefiafubieâa eft,amp;nbsp;^'quot;‘'Py.ficutaddit.
^^^ffli^ioneamp; captiuitatepopuU i» ®SJpto, amp;poßeain Babyloni'-amp; ^cclefia, omntbtunbsp;ttmporibtu.
IN PSALMVM DAVIDIS LXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6$
Qi^mamprohajiinos Deui ix.
(pei'fecutionibus);?ô5^A:^-minafii^ficut examinatur ar^ genturrLs.
Narratio feu querela de perfecutionc populi ludaici,amp; affliftionibus,feucrucenbsp;Ecclefiæomnibustemporibus, quaoften-ditamp;caufam eius efficientem Deum, amp; ß.nbsp;naIem,nÓ vtperdatur Ecclefia, amp; membranbsp;eius,fedvt probeturfides amp;conftantiainnbsp;profefsione veræ doftrinæ, ficut argentumnbsp;examinatur, feu probatur igné, abiedisnbsp;fordibus. Suntautem quatuorcaufæfina-les afflidionum amp; crucis Ecclefiæ amp;piorû.
1. nbsp;Vtfidesamp;iriuocatio, inrebus aducr-fis magis accendaiitur, quæin fecundis rebus languefeunt.
2. nbsp;Vt conftet, eos non caufa voluntatisnbsp;aut vtilitatis fuæ, fed propter gloriam Dei,nbsp;amplcdiveram dodrinam.
3- Vtteftimonium exhibeant deverita-te dodrinæ,amp; de immortalitate,amp; iufto iu • diciojin quo punienturtyranni,amp;hoftesnbsp;Ecclefiæ, vt Nero, amp; ornabuntur veraglo-riaiufti, vt Paulus.
4. Vt exemploinuocationisamp;conftan-tiæ in cruce,alij inuitentur. Suntigiturtria genera crucis feu afflidionû, fumpta à caufa finali.quot;Ti/4ût)pilt;«,pcEnæ delidorum, vt exi-liû Dauidis: t/louttictatcu probationes fidei,nbsp;inuocationis,amp;conftantiæ:/lt;(ïfTvçiflf,tefti-monia veræ dodrinæ, vt mors Iohannis;nbsp;Baptiftæ,Pauli, Laurentij.
l£xamitiafiißcut argentum] Collatie fumpta àfabris argentarijs,quiigne excoquuntar-gentû,nô vt intereat,fed vt excodis Icorijs;nbsp;amp; fordibus abiedis, reddatur purius. Ita amp;nbsp;iufti cruce amp;afflidionibus reddunturpurinbsp;ores à fordibus carnis.i.peccatis. Itaenimnbsp;inquit Auguftinus : Non ignifti vt fœnum,nbsp;fed ficut argentum, non in cineremcon-uertifti, fed fordes abluifti, induxifti nos innbsp;mufcipulam, non vt capti moreremur,fed[nbsp;inde liberati non periremus. Probaßinosinbsp;Fidem noftram, amp; conftantiamin profef-fione veræ religionis amp; dodrinæ. Ita ad Ro‘nbsp;man. 15. inquit Apoftolus,deeffedu affli-dionum:
Afflidio parit patientiam. Patientiaprobationem.nbsp;Probatiofpem.nbsp;Spes nonconfundit.
•* y
Induxîfit nos in laqueu,poßiifii trihulat tones in humer o s noßrosnbsp;Ff 3
%
-ocr page 302-^lt;S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LVC. ' Expbfitio praîcedentis verfus generalis deperfecutionibus. induxifii in laqueum'] Aliter,in anguftiam, feu anguftum locum, feu carcerem, in quonbsp;tanquamconclufi,amp; coarâati fuimusabnbsp;hoftibus, ita vt nufquam profpiccremusnbsp;elfugium. Pofuisiitribuhitiones'] Varias ten-tationes,corporales 8c Ipirituales, plagas,nbsp;verbérà. In humeras nofiros} Super nos. XI. nbsp;nbsp;Impofitflihomtncsfiiper ca pita noflraitranfiutmiis per igrie aquam, edaxifli nos in re-frigertum^. Hoff/j«éî] Tyran no s, Aegyptios, Babylo-nios amp; Ethnicos Imperatores, qui Apo-ftolos eorumque fucceiroresgt;amp; martyres, varijs fupplicijs amp; morte affecerunt. Por/^ffe/M f^aquam] Per varia pericula amp; res aduerfas ôc prolperas, quæficutaquanbsp;corrûpunt animos, res aducrîæ vrunt 8c de-• terrent à confefsioue, vnde Auguftinus:nbsp;Quando funt res anguftæ 8c aliquæinfelici-tates funt in hoc mundo,quafi ignis eft.nbsp;Quando funt resprofperæ, amp;abundantianbsp;feculicircumfluit,quafi aqua eft, vide nenbsp;teignis exurat, vide ne te aquæ corruihpat. Eduxilli nus in refiigeriÜ'\in terram prômif-fam,exAegypto,ex Babylonia in Palæfti-nam, ex hoc m undo in cœleftem patriam, vt martyres,amp; fanélos. Sic de Lazaro Lucænbsp;16, dicitur,adepulonédiuitem : Filirecor-dare, quôdreceperisbonatuainvita. Lazarus contra mala. Ergo tu nunc cruciaris,nbsp;hic verb folatio fruitpr. OBIECTIO. Tyrannicum eftamp;crudele,punire innocentés. Dauidjludæi credentes amp; martyres fue-runt innocentes. Ergo Deus non iuftè eos fiibiecit tyran-flis amp; tribulationibus. RESPO NSIO. Nego confèquentiam,amp; refpondeo pri-rnùmad maiorem per difl:indionem,Ty-rannicum eft amp; crudele.punireinnocentes eofine,vtperdantur, Deusautem fubiecitnbsp;cruci Ecclefiam amp;pios,non vtperdat, fednbsp;vt fides eorum probetur, accendatur inuo-catio, edat confefsionem veræ doôtrinæ,nbsp;amp; mortificet in eis carnem, 8c maiore gloria eos omet in vitaæterna. SicinquitAu-guftinus;Sæuire videturDeus,cùmifta fanbsp;cit,ne metuas, quoniam pater cft,nûquam |
, . LOSSII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ficfaeuitvt perdat. Quandd malê viuis» parcit, plus irafcitur. Üm nino iftæ tribuinbsp;tiones flagella funt corripientis, nenbsp;tentia punientis. Deinde refpondeo anbsp;minorem,perinficiationeni.N2m jnbsp;Ifraëlitæcredeutcs, martyres,adcoque to-taEcclefia non funtpronusfine peccatP-rum fordibusamp; innocentes, iuxta illtt ‘nbsp;Quis dicere poteftjfum mûdusàpeccatonbsp;Item,pro hac finiquitate feu peccatoJotS'nbsp;bit ad te omnis fanftus. Has fordespect^nbsp;torü Deus per crucem expurgat iiilantt*nbsp;amp;renatis,8c abijcit, tanquam lcorias,pjnbsp;ignem,exargentoamp;auro. Ideöinquitinbsp;libro Meditatio. capitejS. luftusesnbsp;ne, amp;reäum indicium tuum, omniaiudi^nbsp;ciatuaiuftafunt,amp;vera, iuftusamp; reäus^^nbsp;tuDomine,Deus nofter,öt non eft vllai^nbsp;quitasin te, non iniufténeque crudelit^nbsp;affliges peccatores, om nipotens 8c miftt*'nbsp;cors Domine,qui cùm non eflemus,pot£nbsp;ter fecifti nos, amp; cùm perditi tuiflëmusnbsp;pa noftra, pietate Sc bonitate tua niirabiu'nbsp;ter reparalti nos. ƒ. Profeßio gratitudinis frobenefit^s. Introibo in domum tuam' holocauHü : reddam tibtnbsp;mea. OfFertfe Dauid amp;populus ad gratiarui^ aâionem feu gratitudinem.quæconftat''nbsp;ritate, quaagnofcimusamp;celebramusattnbsp;ptum beneficium.-amp; iuftitia,qua reddin’^nbsp;bene de nobis meritis mutua officia pt^nbsp;facultate amp; vocatione, ficut Dauid amp; P*’'nbsp;pulus pollicetur fe oblaturos in domonbsp;mini, hoc eft, templo ftu tabernaculó,fiti'nbsp;ftias 8c lacrificia Leuitica, quz non mer^'nbsp;bantur remifsionem peccatorumjinftii:*'nbsp;am amp; vitam asternam, fed fuerunt in p®'nbsp;puloludaico.
Introiboin domam'] templum feu taberna-culum,in quo Deus præfens adfuit amp; mau^ dauitofferriholocaufta, amp; alias vidima®-Holocaufta erant viétimæ quæ totæ crema-bantur. Auguftinus intelligit obcdieH'nbsp;tiam erga Deum, amp; mortificationem cat*nbsp;nalium alFeâuum, Vota mete j Hoftias mandatas, amp; alia ner^ |
netofficia, quorum exhibitio proac-ceptisbeneficijs, rara eft, ficut inquit Pindarus: Vêtus gratiâdormit, amp; homines funtimnaemores.
.^æ(vota) aperuerunt labia (promiferunt) locutunbsp;tn tnbu-^tionernea.
Aolocaußapinguia (optima feu opima.Kä lex iufsit intégras Apingues ho-'has ofiFerti, non mutilatas, aut macras,nbsp;quales olFerentes reprehédurt tur Malac.i.)nbsp;tibi cum inefo arietuminbsp;^fy'am tibt boues cum htreis.
(itafiet)
Hanc vocem addit, quod certo fe pro-futurum gratum, reddendis votis, ingratitudo contra eft vfitata. Quem-MtnojJum naufragus ille in Apologo e-^^ptus in perieulo inuocando Deum, prq-æ'Çsis votis,in portu ftans iocofe amp; impienbsp;Neminemadeife quipromiifum ponbsp;quot;“'aret,8cDeum'.falfa molaplacari pofte.
OBIECT/O.
^^üid amp; ludæi obtulerunt boues 8ê hir-^«^sDeo.
âc nunc taies viftimæ offereiidæ kesponsio.
diiv
lt; '?âionem temporis veteris teftamen-j ’ quo hoftiæ Leuiticæ^ mandatæfue-^')';gt;''te{fenttypusventuræhoftiæMefsiæ, I ’fcernçrétpopulum ludaicuma genti-’aibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem teftamento, exhibito
tç P^^^siacrucifixo amp; refufeitato a mqr-cum tota politia k ^'^^ftint,faaavnaeftEcclefiaexgenti-®^ludæis,iuxtailludMatthæin. Lexnbsp;tijf^f^phetævfque adChriftum propheta-
X L I 4.
y^^a funt reddenda.
virgines veftalcs vouetunt ‘î’^tuam caftitatem, amp; alia.nbsp;^’¦§0 hæc vota funt præftanda.
RESPONSIO PEK i'tß'mSliiitiem.
IN PSALMVM DAVIDIS t X V I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0
Vota pofsibilia,amp; quæ non repugnant vetbo Dei, præftandafunc, fine opinionenbsp;meriti, coram Deo, amp; perfedioris vitæ,nbsp;neque feruanda eft caftitas cum vftione pe-riculofa.
6, Exhortatio ad fidem , inuocatio-nem,amp;Jpem.
Ventte 3 audite riarrabo omnibus timentibus Deum^,nbsp;quanta fecit (Dominus) animanbsp;me a. -
Hortattir nunc Ecclefiam amp; fingulos piosad fidem,inuocationem, amp; /jiem,abnbsp;exemplofuæ inUocationis amp; liberation!^nbsp;diuinæ. Itaenim argumentatur, ficut fepcnbsp;alibi :
Ego oppreftus cruceamp; ærumnis,inuo-caui Deum,amp; expedans liberationem,ex-auditus fum ab eo.
Ergo amp; VOS fidite Deo, eumqueinuoca-te,amp;: certo exaudiet amp; liberabit vos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Ratio confequentiæeft. QuiaDeüs nori eft 'TrôfrtoTraAH'^sç,fed omnesrecipit, ex-audit, amp; libérât inuocantes ipfum infpi-rituamp;veritate, amp; teftimonio bonæ cori-fcientiæ
Ventte'] Propofitio exhortationis cum atquot; tentione.
4«lt;/!fe]Commendatio externi verbi,per quod Deus eft efficax. Ideoq; audiendum,nbsp;ciqueaflentiendum eft,
Timent'ibtis Deum] Difcernit veram Ecclefiam amp;piosà prophana hominum multi-tudine,contemnente Deum, amp; fecura,qua Deus non exaudit.
Adffum(Deum,nonadi- ^vi. dola feu creaturas)orf meo (nonbsp;alien o) clamauiç^ exultauifùbnbsp;lingua mea.
Monet fuo exemplo, inuocationem de^ here efte ardenté amp; feriam, fine hypocrifi.
Exultaut fab lingua] Inuocaui Deum,eum-quecclebrauivero motu cordis, quod fub lingua eft, nontantùm motu labiorum, ficut orare folent hypocritæ, Matth. 15.
Iniquität em fl afdextfem (di- XVII. lexifTem) corde meo nonexau-dtjfet (me) Dominus.
Mönct inuocationem fieri debere cum
Ff 4
-ocr page 304-VC. L O S S 11
noli acceptare, nam refpeftutn pró dilc-dtione poniquotidianumeft. Iteingt;Qä‘‘^ eft ? refpice me Deus ,nifi, dilige, attende ;nbsp;miferere mei. Ergo non ideo dixit,iniquitatem ft alpexi in cordé mco, quiaoæninonbsp;nulla iniquitas fuggeriturcordi humano.nbsp;Ibi fuggeritur, non cclTat fuggellio,fednónbsp;fiatrefpeâus fid eft, dileâio, approbatie,nbsp;feu deledatio, confenfus pcccanj ItàD.nbsp;Paulus fenfitpeccatum in carne, deque eqnbsp;conquerituradRoman.y. Non tarneneinbsp;confentit, ac deleflatur, fed petit ab eq li-berari, inquiens; Deledatmelex Deife-cundum internum hominem, fed video a-liani legem in membrismeis rebellantemnbsp;iegimentis meæ, amp;capciuum reddentemnbsp;me legi peccati,quæeftin membris meis-Mifcr ego homo, quis me:eripict ex hocnbsp;corpore mortiobnoxio. Hocpeccatû hörens in natura omnium vocatur originalenbsp;hondamnans répugnantes,licutdoceti-dem Apoftolus, ad Romanos 6. Nercgnetnbsp;peccatum in morrali veftro corpore,vtq*nbsp;bediatis illi percupiditates eius. Remittitur cnim repugnantibus, propter Chriftûnbsp;fide,ficutinquitcapite8.Nullaigiturnuncnbsp;eft condem nätio his,qui infiti funt Chriftonbsp;lefu, qui nori iuxta carneni verfantur, fe*^nbsp;iuxtaSpiritutri*
PSALMVS LXVli.
TITVLVS.
Adpræcinendum P/âlmus cantici Neginothfinftrumentotalimuïîco.Cîeterânbsp;vide fuprà. J
ÄRCrMENTVM.
Pfalmuseftpetitorius. Nampetitin eo Dauid, vtDeus quamprimùmmitratMefnbsp;liam promifl'um Redemptorem humainnbsp;generis, eiusqueEuangelium fpargatur innbsp;totum orbem terrarum, quocolligaturEcnbsp;clefia, ex ludæis amp;gcntibus,amp;credentcsnbsp;confequantur eius æterna beneficia, veramnbsp;benédiftionem,recóciliationé cum Deo,nbsp;remißionem peccatorum, Ipiritum ßn-(ftum, iuftitiam, amp; vitam æternam, arnicanbsp;in paradilb per peccatum primorum paré-tum, atque vt Deus pro his benefieijs æter-his celebretur ab omnibus, in hac vita Srnbsp;inomniæternitate. Ecclefia exhibito iamnbsp;Meßia amp; propagato Euangelio, or.ifnbsp;Deusaccendatin nobis yeram lucemamp; nqnbsp;titiam fui ,amp; mediatoris,amp; conférât nobisnbsp;beneficia, amp; corporis amp;animi,vt ipfe abnbsp;omnibus rede agnofcatur amp; celebretur.nbsp;Partes funt quatuor.
r. Propo-
68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. L
teftimonio bonæconfcientiæ, hoc eft, ne fcientesretineamusamp; propugnemus im-pium aliquem errorem , contra articulosnbsp;fidei, amp; non perfeueremus in delidis tna-nifeftisjtontraconfcientiam. Ideodiciturnbsp;lohan. Si non condemnat nos cor no-ftrum,fidnciam habemnsergaDeû, quodnbsp;inuocahtes exaudiamur.Ita hi'c inquit Pro-pheta, fe ideo exauditumefle àDeo, quianbsp;non afpexitiniquitatem corde fuo,hoc eft,nbsp;non dilexerit aut approbarit, ficut addit.
X vin. Propierea (quia non afpcxi ïèu dilexi iniquitatem) cxau-attendit’vo-ci deprecattonis me^.
Syllogifmus eft hypotheticus: Si afpexiiTem iniquitateni,id cft,dilcxif-fem. Dominus non exaudiflet me.
Sednonafpexi. Ergo exaudiuit me.
XIX. nbsp;nbsp;Penedtcius (ergo) Deuf, qui
nonamouit confpçôlu fuo) orationemmeam, mifiricor-diamfuamame.
Epiphonema eftcontinens cclebratio-nem Dei pro cxauditione amp; liberatione gratuita,non propter mérita noftra, feu dinbsp;gnitatem, fed propter mifericordiâ Deusnbsp;nos exaudit. Ideo indignitas noftra nonnbsp;debet nos deterrere ab in uocatione,fcd conbsp;gitandum eft præceptum amp; promißiodenbsp;inuocatione : Inuoca me in die tribulatio-nis. Item, Petite amp; dabitur vobis. Nequenbsp;parricularitas, quia Deus, vtadRoma. lo.nbsp;dicitur, diues eft in omnes inuocantes.
OBIECTIO.
Dauid inquit, fe non alpexiife iniquita# tern in corde fuo.
Ergo prorfus immundus fuit ab omni peccato.'amp;perconfequens, non opus ha-buitgratuita imputations iuftitiæ per fi-dem.
RESPONSIÓ.’
Nego confequentiam. Quia eft fallacia æquiuocatiôis.Afpicereenim (èureïpicerenbsp;lîgnificat hic, vtfæpè alibi, diligere feu approbate pcccata. Quôd ea quædiligimus,nbsp;îæpèamp;libenterafpicerefolemus. îtïtt l»-Jlcnwno frcuOen ßitfehn/ vnno ctnbcb^jgct»nbsp;worßne haben. Ita inquit Auguftinus; Innbsp;cordc noli relpicerepeccata, noli diligere.
-ocr page 305-IN PSALMVM DAVIDIS LXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^ mittis feruum tuum Domine, fecuridum verbum tuum in pace. Quia viderunt ocu-li mei falutare tuum. Quod parafti antenbsp;faciem omnium populorum. Lumen adnbsp;renelationem gentium,amp;plebis tuæ Ifraël.nbsp;VocatSc viam ipfum Chriftum,qoia Sc ipfenbsp;inquit Iohannis 14 Ego fum via* veritas amp;nbsp;vita. Quafi dicat, vt exponit Auguftinustnbsp;Quid times, per me ambulas, in me requi-efcis. Quid ergo ait, vt cognofcamus innbsp;terra viam tuam, nifi cognolcamus in ter«nbsp;raChriftutn. t. Propofitioprecationis. Ratio cius feu caufafinalis,agnitio amp; cdebratio nominis Dei, per vniuerfumnbsp;inundum, ?• Effeftus mifsionis Mcfsiæ,eiusque be-nefiàorumjlætitva amp; exultatio Ecclefiæ de abolito peccato amp; morte, amp; reftitutaiu-ftitiaamp;vitaæterna. 4- Benediélio corporalis amp;fpiritualis,Ec défis conferuatio ôt fuftentatio vitae, quanbsp;^pus habet Ecclefia. 1. Prec4ti». i. nofiri. mtfireatur^^ bè nobis^tllumtnet outturnnbsp;nos. Sela, (itafiat)nbsp;^’fpinä amp;faueat nobü Deiis, annual idem,nbsp;nü$ vuhus pojfe videre fui. ^’¦Qpöfitio eft precationis trimembris. rçj.’^^’’^05nimprccaturin genere,yt mile-^j‘^^^s,códonado peccata^ne pro-Bsbv^'^^.^^S^tauxilum,Sc aduetumMef-liberatoris différât,nbsp;tet^^'^'^^^o.vtbenedicat fibi amp;populo,mitnbsp;^'sgt;.in benediiftum fernen mulie-omnes genres. Scnbsp;?‘^°^^’^a‘^orporalia,quiDusEcclenbsp;^tishabet. l.cc|^P°’''tihuminetvultum fuum fuper üQvç‘^-^^^endat beneuoletitiam amp; fa-^’^*=’^gt;'veram fuinotitiam per vo-ifiChriftofilio,qui vultusnbsp;partis dicitur,quöd paternbsp;vid'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxta illud loha. 14. '*^ttne,videt pattern meum. precationis, cgMifio Dei amp; meint-cius^confejito celebratit .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter omnes gentes. ^gnofi:amus in terra •vi-omnibus e^entibus (a caufam finalem pe-'^^'^braf^ Mefsia , agnitionem Sc ^'^fsiæ veri Dei, Sc Redcmptorisnbsp;vocatDei, quod pernbsp;’quot;orte '^^uat amp; libérât à peccato Scnbsp;ejj ’¦’^F^entes in ipfum , reftitu-paradifo iuftitiam Scnbsp;ffcfpexit autem adhuncnbsp;'^'lquot;iens ?^^\^quot;’^ddubiè Simeon, Luc. 2. Mefsia,quem infan-^’^ebat,inc'juiens; Nunc di- |
Confiteantur übtpopuh, T)e- lit US i confiteantur ttbi populi o-mnes. Hoc eft, te celebrent, tibi agant gratia* de promiflb filio amp; fui vocatione, amp; falutcjnbsp;fibi exhibita per ipfum, in toto terraruninbsp;orbe, non folùtn ludæi,fedctiam genres.nbsp;Auguftin.inteVigit de confefsiorie.amp;agni-tione pectatorum coram Deo, inquiensnbsp;inter alia: Tuiniquitatem confitere, gra-tiam Dei confitere, td accufa, ilium grori-fica,vtipfe venicns inueniattepunitorem,nbsp;vtexhibeatfetibifaluatoremtuum. Quidnbsp;rimes confiterihomo,qui non confitendlt;gt;nbsp;elfe non poteft occultus, damnabcris taci-: tus, qui pofles liberari confefl’us. Ad hocnbsp;exigitDeusconfefsionem, vtliberetDeusnbsp;humilem; J. Effeâttis mißt amp; cogniti Meßi^ gt; I tt'ttia amp; cxultatio. CeAentur nbsp;nbsp;exultentgentamp;s^ yyij, cpuontam iud^tcas populos inAquï täte gt; Cÿ gantes in terra dirigis.nbsp;(régis ôccrudisverbo tuo) Addit effeélus mifsionis amp; cognitionis Mefsiæ,eiusq;Euangeli),propagati in vniuerfum mundun,laEtitiam, exultationem,nbsp;amp;paccin confcientiarum, quæ in illisexi-ftunt,cùm agnofcuntamp;credunt Deum elfenbsp;fibi reconciliatü per filiu, iuxta illud Paulinbsp;ad Rom. 5. luftificati fide,pacem habemusnbsp;ergaDcum,dominum nollrü tefiim Chri-ftum : contra, Vbi eft cognitio Chrifti amp;nbsp;benefieiorum eins , ibi eft amp; manet innbsp;mentibus trepidatio amp; metus pœna-ruin amp; abieÖionis à Deo . Eft au-teni locus hic obferuandus de vocatio'-rie gentium ad Eeclcfiam , Sc regnurünbsp;Chfifti/ |
ANNOTAT. LVC. LOSSII
Chrifti per totum orbem terrarum, quæ fummura eft beneficium Dei, amp; commen-datio immenfiemifericordiæeius, admo-nensdeduóbusjpromifsionem Euangelijnbsp;eflegratuitamjamp;vniuerfalem, qua vocatnbsp;Deus adEcclefiàmamp; hzreditatem vitæ æ-ternæ, genres Idolâtras, amp; contaminatasnbsp;cnormibuspeccatisjamp;flagitijs, amp; omnes,nbsp;abfquêperfonarum refpe6tu,amp; fine præce-dentibusmeritisi
ludicas'i in æquitatc, nonfummoiurca-ges cum miferis peccatoribus, fed multa remittis amp; condonas peccata, etiam enormia,ße mitigaspœnas inenarrabiliæquita-te amp;mifericordia,non punis,non abijcis, vtnbsp;meriti eramus,in zternos cruciatus,fed re-cipis nosclementerinfiliojimputansno-bis ipfiusiuftitiam, feu legis obedientiainnbsp;integram,credentibus in ipfum.
Latentur'] Intus corde. Exultentquot;] Lætitia feu hilaritate cordis,geftibusexternis forisnbsp;oftendentes. Gentes dirigis, regis amp; verbonbsp;gubernas,vtvitaamp; mores fint conformesnbsp;legidiuinæ,amp;obediant Euangelio.
V. Confiteantur tibtpopult Detis, confit eantur tibipopuliomnti.
Repetitioefteffedus alterius cognitio-nisexhibiti Mefsiæ, amp;dofl:rinæEuangelij, confefsionis fcilicet amp; celebrationis Deinbsp;inter omnes populos feu gentes,additare-petione propter affedum,vt ni agis ad cele-brationéDei,amp; gratiarum adionem cxci-tet genres, ficut petitionem benedidionisnbsp;rcpetit.inqüiens,
4. Benediilo corporalü amp; Jpiritualü Ecfleßa,
VI. Tierra dabït fiÙHmi benedtcat nos Uettsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofier.
BencdïcatnosDeti^s,^ metu antetim omneifines terrdt.
drinaEuangelijpropageturvlq; ad fincm mundi. Eft autem duplex dodrioainhocnbsp;loco.- prior de efficacia £ uangeJiJ,de qua innbsp;quit Apoftolus,!. Corinth. 15. Labotvefternbsp;non eritinanis in Domino. Altera de diui-nitatCj cuius perfonæfunttres coéflentia-Jes, quæfub myfterio bïcdefigiiantur,tri-plici repetitione norainis Dei amp; bencdi'nbsp;dionis.
1. nbsp;Deus pater,qui fonseftamp;autoroninisnbsp;benediäionis,amp; quafi
2. nbsp;Deus filius, executor redemptionisba
manæ, quafiT6Äajrjrcs,inchoatorminifte-rijamp;dator Spiritus fandi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
3. nbsp;Deus Spiritus fandusj'confirmator, iwnbsp;biliens nos in agnitione Deijamp;verafidf,
Additur enim Bofter, quod filius e»^' man uel, hoc eft, nobifcu Deus in airuaip*^’nbsp;naturahumana/uæquenosdiuinitatisp^^nbsp;ticipes fecit, ficut inquit Auguftinus:nbsp;(Deus pater} eum(filium ÿ participeæ p'’’^nbsp;US mortalitatis noftræ, vtcrederenws 1’^nbsp;efle participes diuinitatis eins.nbsp;obferuandum,vtmonct Auguftinus,innbsp;bo benedidioniscontineri multiplican^nbsp;nein fobolis, ficut Genefis 1. inquitnbsp;Deum benedixifleanimantibusamp;homi*'’nbsp;propter multiplicationem ibbolis,nbsp;inquit :Crelcite amp; multiplicamini.nbsp;Deo hîc Propheta przcipue petit benenbsp;dionem in propaganda amp; conferuandanbsp;clefia,per lernen fpirituale,quodeft''^nbsp;bum Dei. Qiiod addit in fine exhorta^’nbsp;nem de metuédo Deo, inquit Augiift*”“”nbsp;Sicut omnia yfque ad hodiernum dieipnbsp;uencrunt, fic amp; quæ reftant cuentura in^ 'nbsp;Timeamus iudicij diem, venturuseftF^nbsp;minus: qui venirhumilis, venturuseft ƒnbsp;celfusiqui venitiudicandus,vcnictiudn:nbsp;turiis; Agnofeemus humilem,ne eun^^^^nbsp;pauefcamus excelfum Defiderautibnsnbsp;nim lepropitius veniet. Illi auté defidefnbsp;qui tenuerunt fidem eius,amp; fcccrunt in^nbsp;dataeius. Prædicareveritatem, nihileibnbsp;coramp; lingua diflentiat. Et audirenbsp;tem,nihil eft,fi non auditionera fruftns -
|
Repetitpetitionéde benedidionc Ipi-rituali amp; corporali Ecclefiæ, per amp; propter exhibitum amp; præfentem Meftiam:amp; initionbsp;commendateffedum prædicationisEuarinbsp;gelij,pcr quain in toto terrarû orbe cóuer-fx finit ad Deum gentes idolatræ, amp; ignar«nbsp;veri Dei. Terra dabitfiuélum faum] Conuerfionem’ gentium ad verum Deum,per Apoftolosamp;rnbsp;eorum fucceflbres, de quo inquit Chriftusnbsp;Iohan.15. Mil! vosvtafferatisfrudum mulnbsp;tUra,amp; Yt frudus vefter maneat,hoc eft,donbsp;quatur. |
OBIECTJO. Timor feu metus parit dubitations'^' Propheta Dauid,iubet gentesmetuei Deum. Ergo iubet dubitare de volunrate ga nos paterna,amp;falutc confequendajinVnbsp;illudEccIefiaft, p.NcicithomoanfitodJ^’»nbsp;an amore Dei dignus. RESPOKSIO. Nego confequentiâ,amp;re(pon deo |
iotemperdiftindionem. Loquitur cnim t^auid hîc de timoré filiali,cui coniünda inbsp;tides feu diledio, qualis eft in liberis er-6iparentes,non de timoré feruili.qui Dcûnbsp;ftatuit effe feuerum iudicem, amp; tariqüamnbsp;'^irnificem fugit amp; odit. De hoc timorénbsp;'oqmturlohannes, cùm inquit: Diledio tinbsp;^’orem expcllit. Didum Ecclefiaft. loqui-^ürdéiudiciojquod fumitur ex rebusad-’*trfis,amp;profperis,vndc nemo ftatuere po-effe vel in odio vel am ore Dei, cùmnbsp;^^saduerfç amp; profpcræ pariter malis amp; bo-^‘saccidantin hac vita.Imo malis farpè menbsp;fit quàm bonis.
PSALMVS LXVIIL
TITELKS.
J ^^prçcincndum PfalmuscanticiDauid ^4*10videfupràPfalmo 30.
ARGfCMENTTM.
L ^'mus eft in initio petitorius, vt Deus , ‘tsEcclefiæfuæfunditusperdat. Dein-/ §fatiarutri adio, pro gloriofis vidorijsnbsp;potentif-V quales fuerunt tempore Dauidis,nbsp;^^’^^dctisgloriofè, quantum adhiftori-. îttinet illorum temporum, Dauid amp;nbsp;»UagitDeo. Quantum atti-A allegoriam feu typum Chrirtiieius-h 'f'gni.amp;vidoriam contra diabolum,nbsp;’Cft carmen trium-’i'Jl’^P’^ophctiafplendida amp;copiofadenbsp;refùrrediôe à morte glo-afcéfione in cœlum,de-‘^Mlbusjde mifsione Spiritusfandinbsp;tnitj^^ftolos, amp; colledionc Ecclcfix pernbsp;iQtQ ^riuui, amp; mifsione Apoftolorum innbsp;gentiû,nbsp;facerdotij ludaici,
Partes principales funt E •
Pfalmi,continens impreca-hoftium, amp; gratulatio-i. t piorumamp;EcclefiaE. lit{Pj.?tortatio ad Ecclefiarn lèupios, vtnbsp;5'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excipiantjcumq; celebrét.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deferiptio aduentus Mef-
IMç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ eiusq; pugnarum contra
ornât Ecclefiâ, aduêtus Dei, ad montemnbsp;Icgem per Mofennbsp;4
Mefji '^’^’Ptio vidoriarum Sc triumphi donariorum
IN PSALMVM DAVIDIS L X V I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71
5. nbsp;Deferiptio crutis Ecclcfiarj 8c fub eanbsp;confolatio.
6. nbsp;Repetitie defcriptionispompattriumnbsp;phalisjcum additaexhortàtione,adlaudannbsp;dum Mefsiam,pro patta viâoria, amp; alijs benbsp;nçficijs.
q. De vocatiofie gentium ad Ecclcfiam.
8. Confolatio de praîfcntiaMcfsiæ inEc clefia, amp; potentia cius in colligendaamp; connbsp;fcruandaEcclefia, dato Spiritu fanâo, vfq;nbsp;adfinemmundijvtineaDeusrefle agno-fcatur, amp;celebretur. Pfalmum autem intelnbsp;ligendum cficdeChriHoeiusqj pafsione, ,nbsp;refurrcâione à morte, afeenfione in ccelUjinbsp;mifsione Spiritus fanâi, oftendit D. Paulus, eitansdecimumodauum verfum Plal-mi de afeenfione ChrilH in cœlum, adE-phefios 4, inquicns: Cùm afeendiflet in al-tum, captiuam duxitcaptiuitatem,amp; de-dit dona hominibus.
I. Exeriltum (dhtinens imprec4tiehe inieratu he-fituWi ^^ratulatienemde hetitiapiorum. ExurgatDeî4s dißtpenturnbsp;ïmmtct Ç^fid'giant» ode^ *nbsp;runt eumiàjacie (Domini feunbsp;Mefsiæ.)
Exordium eft Pfalmi, qiioprimùm ifti-precatur hoftibus Chrifti 1 udæis crucifixo-ribus amp; alijs interitum 8c difsipationem. Deinde precatur amp; optât lætitiam 8c gau-dium fpiritu31eamp; æternum, iuftis, hoceft,nbsp;credentibus in Mefsiam, qux duo inreri-tus hoftium amp; viuificatioEc£lefiæ,amp;piô-rum, effedusfunt mortis, refurredionisnbsp;afeenfionis Chrifti in cœlum.
ExurgaQ Prior pars exordij. Exurgar,id cft, refurgat Melsias crucifixusi àmorte,amp;a-feendat in cœlum,rex æternus,ôc vidor honbsp;ttium omnium fuorum,amp;Ecclefiæ,corpo^nbsp;ralium,Iud5orum:amp;fpiritualium,Diaboli,nbsp;pece3ti,mortis, amp; iuferorum. Drus] ipfcnbsp;Mefsias verus Deus coærcrnusamp;coëflentianbsp;lis patri s,amp; verus homo ex carne Mariæ^nbsp;Difitpentur^ inter gentcs,quod fadum cftnbsp;anno 40. poft afcenfionem Chrifti in cœlum. deftrudaHierofolymaà Romanis.nbsp;7i/lt;tlt;if]præfèntiaDei,ira vt non pofsihtnbsp;fubfiftcre perfequente eosDeo, qui vbiq;nbsp;adeftpræfens. oderunQ Qui furenter 8cnbsp;pertinaeiterperfequunturMefsiam,eiusqjnbsp;Ecclefiarn.
Stcutdtßelliturßimufjdtßel it ‘ le eos’.ßcittflud ceradfac'tet^nis3nbsp;ßc pereant tm^îj dfacte Deinbsp;Dupliei
/
-ocr page 308-ANNOTAT. LVC. LOSSII , Duplici fimilitudineintcritum hoftium atnplificat:priore fumpta àfumo,qui ctfinbsp;initio furgens ex flamma, denfusamp; raa-gnusvidctur,ârcçcacaligineaërainuoluésnbsp;tarnen quo altius afcendit,tantó citius dif-fipatur àvento. ItaquoquehoftesChril^i,nbsp;ciusque Ecclefiæ, fuperbiamp; elati facilè tannbsp;quamfumus dilpenunturamp; pereunt. Al-t^era fumptaà cera, quæ ficutadmotaigninbsp;f^atim coiliquefcit,etiamfi fit ftatuaingensnbsp;amp;trucuienta. Itaamp;hoftes Ecclefiæ,tyran-ijiamp; perfecutoresadignemiræDei ftatimnbsp;Rereunt,necfubfifterein iudicio Dei poC.nbsp;fpflt. Sic vertitPoeta: yrf4ciles vanuinfiarguntur in dërafami. Sic diverge hoHes, cenditer alme, ruts. . Eußlisapptßros vtcera li^uefiir ad ignes. Sic pereat peccandtnpius ante Deutn. Et 'ttdfl 'i lamp;tentur nbsp;nbsp;nbsp;exultent inconfjjeâiu Dei,^ deleéientur inUùtia. quot;Altera pars cxordij, gratuîatio feu votû dç jætitia, amp; exultâtione iuftorum.hoc eft,nbsp;credentium dodrinxEuaiïgelij Mefsiæ.Eftnbsp;auté duplex iuftitiaiuftorum. Prior in hacnbsp;wta,paxamp;.gaudiû côlcientiæ.de réconcilianbsp;tQDeOjamp; rcmifsispeccatiSjgratuita impunbsp;tatione iuftitiæMeisiæ, perfidem,de quanbsp;lætitia amp; gaudio inquit Apoftol us ad Ko m.nbsp;14, Non eft regnum Dei cibus ac potus,fednbsp;iuftitia. paxamp;gaudium inipiritufanfto.nbsp;Et capitc y» luftificati fide pacera habem usnbsp;crga Dcû per dominum noftrû lefumChrinbsp;ftum. Et lætitia æterna poft banc vitam,nbsp;cùm Deum coràm côfpiciemusà facie adnbsp;faciem jficutinquitPaulus, i. Corinth. 13.nbsp;Cernimus riunc per fpeculum, in ænigma-te,tunc autem fin vita æterna) facie ad fa-ciem. Etlohannes inquit : ,Scimus quôd finbsp;apparuerit ffiliusDei in nouifsimo die) fi-inilcseierimus, quoniam videbimus eumnbsp;ficuti eft. Certus de hac vidoria Chriftinbsp;contra mortem,pcccatumamp;infernum,D.nbsp;Paulus,amp; cumipfo omnesverècredentes,nbsp;gloriâturtanquam de fua, i.Corinthio, ly.nbsp;Mors vbi eft aculeus tuus? inferne vbi eft vinbsp;étoriatua ? aculeus mortispeccatum, pec-cati potentia lex. Deo autem fitgratia,quinbsp;dédit nobis vidoriam per Dominum no-ftrum lefum Chriftum. EtiplêChriftus renbsp;fulcitatus à morte, Ofeæ 13. Omors,eronbsp;mors tua, pettis tua ero, infernc.
|
LOSSII ' X^ci' Cantate T) s onbsp;te nomirit e'ws,nbsp;qui inuehiturnbsp;nut nomen tüt : extil^^^nbsp;ßeälueuti. Exhortatur Apoftoiö® pios,vt excipiat amp;nbsp;parent viam per prædK^^quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iteifl. tiæ.iuxtailludEfaiæyO’ potnine' in deferto , parate viain Matthæi aS.Euntes inj docete omnes gentes, nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faiict • nomine patris, fifij gt; ^Ltion’^- .e S»'. ditautera rationes exhn I. . A molli, non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’.'’.jtan‘‘Î nai 1 n grefl u tri u m phän nbsp;nbsp;nbsp;j fe ) 0 licctEuangehi, quiens Matth, n- ,'n amp; egn ‘nbsp;laboratis amp;oneratiei 1 gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nof’.*' VOS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I hoce^’tribi’’' A nomine eins le nus,quod foli vero ƒ* agnO'‘^^nbsp;inuocandus,amp; eeb , 1 ojltef*-Honorem meunino” erg^ oif
tos huraano prsfie^’ ’ 5„jnnesP’^’ hac vita Apoftoli. amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relt; totaEcclefiaomnibu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
conferuat. .-„/Jos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 6. Qÿü lib«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; doue tanquam îquot; “‘^^^nfolate^P 4X Atquchisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-cs ec’tu'^L Apoftolosamp; iucceifór^^ruce^ tatur ad tolerantiawnbsp;nbsp;nbsp;^^ppert ficiant àDeo, eu« tem defenforem,amp; P C«.»]corde. îdemini eius], vtttOtt^nbsp;beneficia. . , Parate viata etus JP verbis amp;paternJ » |
.''•sTyrannus ? Ex Græco legitur :Itcr fa-qui afeendit fuper occafum,quod Au o^iiiusinterpretatur: Afccndenti Chriftonbsp;P'r occafum corpus , quod cecidit pernbsp;Aftern exfepulchro, cxcitauit fua diuinanbsp;^sntia. Theodoretus : Super occafumnbsp;j^^^ndit,hoc eft,tenebras difpulit,quæ in
’:nus:Stcrnite ei viam, qui vehitur in ter-can'quot;^^1^^’h°c eft, folitudine,qua fignifi-' iuxta illud Efaiæ 54. Multi l^^’‘Untdcfertæ,magisquàmcius quæ ha-Hanc folitudinem amp;incultamnbsp;^ûl inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priuatam, quafi occafum
PlQif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caliginem difsi-
'lîfia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,Ec-
'luiç®'Pentium. VatabaI.Exaltatecum, afeenden-'leçL S^los. Quæledioreâcintelligiturnbsp;Pthe ^^cendentein cœlum, Aftorû i.
»«e börtcn Dem 0« Oft fftnfft
(beheua) nomen illt'] hoc eft, Verus, omnipotens Deus.InHebræo :nbsp;eius, id eft, vocabitur amp; cele-*^’lt;113nomine.Eft autem hæc vox dinbsp;Ç ƒ tetragram mati lehoua, fignifi-per fe eft,amp; exiftit,verus ftili-Dcus,immutabilis, ficut adnbsp;*^quit, Exod.i. Ego fum, qui fum.
£»!(ƒ.
[''‘‘atn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius] coram eo,ctiam ft
eftis triftes amp; opprefsi,Io-V ‘^15.
pater eß orphanorumj » Deus in ha-ßanSla fùa.
3^* lt;t?k^^?P^^crnaerga Eeelefîâamp;pios, quan orphan! amp; viduæ
iti ^°^':2ntem,defenforem amp; adiuto-*5^innis, ficut ipfe Chriftus vocat, JJ'ittij 3 Ecclefiæ præfcntiam fuam amp; au-rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14. Non relinquam vos or-
‘*'aveniamadvos.
Deus habitat in Ec-Ch pioru m cordibus,ficut Si quis diligitnbsp;meum lèruabit, amp; paternbsp;eiam, amp; ad eum veniemus, 8cnbsp;Vj ^^P^deumfaciemus.
eductt ‘vin^os
IN PSALMVM DAVIDIS LXVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73
tempore opportuno, rebella astern habtteibuntßccttzitem ¦.
Adhortatur Apoftolos amp;Doftorcs pri-mitiuæEcclefiæad celcbrandum Deum ö* propagandum Euangclium in totö mundo, à multiplicatione Ecclcfiæ colligcnda:nbsp;ex Gentibus, quas folitarios amp;. dcfcrtos vo-cat,habitantesin mundo fine Deo, Ephc.3.nbsp;Ex quibus gencrabit Deus Ecclefiam feu fi-liosfibi miniftcrio verbi amp; vfu Sacramentonbsp;rum dato Spiritu fanfto, libcrabit eos exnbsp;carcerepeccati,mortis amp;diaboli potefta-te, amp; rebelles, id eft,contumaces, hoftesA:nbsp;pcrfecutoresEuangelij rclinquet habitantes in ficcitatc, hoc eft, fine confolatione amp;nbsp;gratia Spiritus fanóti.
Solirariosfacithabttare domum] hoc eft, Au-gctEcclefiamcxGentibus magisquàm ex ludæis,iuxt3illudEfaiæ 54. Lætare quæ esnbsp;ftcrilis Ôc dcferta,plures erût tibi filij,quàmnbsp;eins quæ habet virum. Ex Græco Icgitur :nbsp;Habitare facit vnius moris,hoc eft,concor-des,mulriplicat familiam eorum, qui concordes funtamp;vnanimes indoGtrinaamp;ho-neftatemorumcolenda. Lutherus vertit:nbsp;üèin (Ffott Dccamp;en cit!finiten »as btîw^ val firt-Oevfti'bt.
Tempore epportuno'j hoc eft, Modo mirabî-li,quem minimèexpeétamus, fient Plak 4. inquit.-Mortificat Dominus ianâû fuuni,nbsp;hoc cft,mirabiliter libérât, idque opportu-no tempore,cùm poftulatgloria Dei, amp; laïus noftra.ExGræco:Educit in fortitudi-nc,hoccft,diuinafua potentia, qua amp; fortes reddet amp; confiantes Apoftolos in do-ôrinæconfefsionc, vinclos in carcer-e, pec-cati, m ortis amp; inferor um. Ita amp; Zachariæ lt;7.nbsp;diciturdc Mefsia.'Tu quoque in lànguincnbsp;Teftamentituiefflififtivindos tuosde la-cu in quo non eft aqua, hoc eft, vera confo-latio, fed ficçitas æterna fub æftu iudicij amp;nbsp;irædiuinæ.
$. Narratio continent collatitnempromulgatio-nü tegif in monte Sinai, cant propaga-tione Ettangelij àquot; vtriuf^ ejfcacia.
Deas cvime^edereris in con-wi. ßeHu P opuit tui-gt;cùm pertraßranbsp;tn deferto. Sela, (itacertô faélum eft.)nbsp;^erra motàeîi-gt; cœli difid-^ni,nbsp;lauer ut aßacie Det Stnätj à factsnbsp;Dei IßaeL
Gs
|
74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. i.Lcxlata eftin mon te Sinai, tantùm vninbsp;populo, Ifraëlitis.
Narratio eft,quaconfertdiuulgationem Euangelij eiusq; efFeélus cum promulga-tione Legis in monte Sinai,ex Antithcli feunbsp;contrario, hoc modo :nbsp;t. Euangeliumpro-pagatù eft ex montenbsp;Zion, in vniucrfumnbsp;mundum toti humanbsp;no generi,ideft,Iu-dæisamp;Gentibus.
Prior pars collattonis, continetis hiftoriam eductiontspopult exAegjpto. Df«5] Filius Dei feu qui dux ipfe populi fuit, iuxta ill ud i. Corinth. 10. Petranbsp;quæ eas fequebatur, erat Chriftus. Cim fffn^/OTràjPræcedens populum,die incolumna nubis, notte incolumnaignis.nbsp;Auguftinusegreifum Dei intelligitappari-tionem Mcfsiæin carne,amp; editis miraculis,nbsp;quibus confpeda eft eins diuina potentianbsp;ludæis amp;Gentibus, quas perdefertum in-telligit, deftitutasamp; viuentes in mundo, fine Deo. Terramotaeft} cùm promuIgareturLexin monte Sinai,in qua terra circumiacens monbsp;ta eft,amp; conterriti funt fulgure. Exodi 19. amp;nbsp;horrendis tonitruisfinitinn populi,quo fi-gnificatus eft effeélus Legis, terrendi amp; oc-cidendi mentes, agnitione peccati, amp; fenfunbsp;iræ Deiji uxta iilud ad Galatas 3- Per Legemnbsp;eft agnitio peccati. Item, Lex ira operatur. L’r ii^iHM'ornfircali'] eraittentes,tanquàm ftiîiic Idio Manna, quæ gratiam Spiritusnbsp;fanétiadumbrauit. A facte'] præfentia maieftatis diuinæ. Vei Sinai] Dei Ifraël,veri amp; æterni Dci,qui illuftribus fe teftimonijs patefecit in monte Sinai, promulgatione Legis in populonbsp;Ifraël, educendo ipfum ex Aegypto,amp;alijsnbsp;m ultis diuinis amp; admirandis operibus.Au-guftinus intelhgit motum terræ, amp; fciiTasnbsp;petras in crucifixioneChrifti. Item homi-nesterrenos,cômotosprædicationeEuan-gelij ad fidem :per cœlos,Apoftolos quafi dinbsp;itillantes rorem gratiæ Dei, amp; fruÂiferaEu. |
L V C. L O S S11 pluuiam inter Gentes,iuxtailludPralmii!i. CœlienarrantgloriamDei. Item.Exiuitfonbsp;nus eorum in omnes fines terræ. Per fa-ciemDei,præfentiam amp; gratiam,qua vo-catiamp;donati funtApoftoliad prædicatio-nem Euâgelij interGentes, nullis ipfortininbsp;præcedentibusmeritis,ficutinquit Paulus:nbsp;QUodfum,gratiaDeifum.i.Corinth.i5. Altera pars coUationiSfdepropa^ationi, fit Apo^olos, Euangelij, ciusijj gratta feu effeilu. Pluuiam ^oluntariam dis Deus, h Ar éditât em tUAmnbsp;borantem (fi ccam) tu récréa^' Pluuiam voluntariam vocatgratian’ ritus fanlt;fti,eftufam inApoftolosnbsp;fiam,quaregenerantnramp;reficiuntiitii^‘'nbsp;tes,ficutplantæaquispluuijs,AdditvO‘“nbsp;tariam, primùm,quia Deus non niotusnbsp;ritishumanispromifitFiliiim,eumq;nbsp;in carnem, recipit nos in gratiam,nbsp;turn fanlt;ftum,amp; facit nos hæredcsviwf .nbsp;næ,fèd tantùm voluntatc fuapaternagt;^ênbsp;tuitabonitate,iuxtailhid lacobinbsp;tarie nosregenuit verboveritatis.nbsp;quit D. Auguftinus : Ipfa gratianbsp;pluuiavoluntaria, quia nullis prsced^nbsp;bus operum meritis gratis donat^J'^j^.nbsp;Thcodorctus pluuiam doârinæir‘'’?^yjt:nbsp;nem vocat : voluntariam autem apPy^js,nbsp;Nonenim ex necefsitateirrigatur aMnbsp;fed doélrinæ acquiefeens conlëquH:'^’^nbsp;tiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftia* Hæreditatem vocatEcclefiam r^nni a-maximè exGentibus, iuxta illud Poftulaàmc,amp;dabo ribi Gentesnbsp;tem tuam, amp; poflefsionem tuamnbsp;terræ. Quam hæreditatem vocat lab (^^[5nbsp;tem , hoc eft, ficcam amp; opprella“^nbsp;peccatorum, fenfu iræ Dei,amp;nbsp;Deus,côfolatur,amp; fuftentat,iuxtail'“nbsp;thæi n, Venite admeomnes,qigt;i'y’nbsp;amp; onerati eftis,amp;cgo reficiam vos- Vï» «becgibfl O» lt;5ott eine« »nö bei« ctbtbctlöösnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^j,ßic Ipirituali lcilicet irrigatione, fie“*-Ecclefia de Spiritu fanëto : Laua quod eß fordidum, ^tfod efßartdum, Sana quod eil fauciutn, Pleite qnod etl rigidum,nbsp;Potte quod eß fiigidum.nbsp;Rege quod eß deuiut». AniV^' |
IN PSALMVM DAVIDIS LXVIIL •dnimalia ïua hahitabtsnt mnbsp;^'’^'•f'ecreai honitate tuaaffi£id.nbsp;çy^'’'P’iliaDei,inquitTheodoretus,nun-f^acipfosApoftolos,quibuscófcenfis,er-J'tn exigit, hominesq; ad Dei cognitio-i[,'’^5'^^uertit, fient Aftorum 9. Chriftnsnbsp;eleftionis eft mihi,nbsp;fillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regibus, amp;
«Ils• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abacuc vocat equos,inqui-
ÏQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecifti in mari equos tuos
fûantesaquas multas. Itaamp;crcdentcso-paftor. Et in bn ^°^^^*^’'P^^'^‘^io''Ocanturaltilia. Itemnbsp;triturantes, quibus non eft obligan-tjn^'^^’^'Cotinth. 8. Hæc animalia habi-hæreditate Dei,id eft, Ecclefia Gen-
1. per quærecreat Deus boni-
hoc eft,conterritas mentes,có-casper vocem Euangelij,ficut addit:
dabit verbum cum
Yh
exercitu Euangslifiaru.
TS
amp; profiterentur cioftrinam Euangclij co-ram Tyrannis.
’Etrnngtliftarum} Dodorum Eccicfiæ, an-nunciantium Euangelium in toto orbe ter ramm, lætum Dei nuncium, de miflb McG-fia,amp; reparataper ipfuin falute humani g»»nbsp;neris.
Reges exercituumfùnt amict yi I h decïis domti^ dtwdetj^olta.
Reges cxercituum vocat ipfbs quoqu» Apoilolos amp;primores in Ecclefia Dolores , amp; propagatores doârinæ Euangelij,nbsp;qiiitanquàm inexercitu inftmâo pugna-runt contra mundum, diabolum, carnem,nbsp;falfosdoâores, armis non carnalibusjiednbsp;fpiritualibus, 2. Gorinth. 10.
Sotrfwiojhoc eft, funt inter fc concordes amp;confcnticntes in veradolt;ârina,ciusqî ftudio conferuando amp; propagando. Sicnbsp;Chriftusinquit loannis 15. Vos amici meinbsp;eftis. Item : Hoe eft præccptum meum, vcnbsp;diligatisvosinuicem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
|
»expofitionem, qu3c fit ilia pluuia ^Qtaria, verbum Euangclij feu gratiæ, amp;nbsp;H5t’imaliaDei,Euangeliftf,hoceft,Aponbsp;^'Corumq; fuccelTorcs, miniftri amp; do-jj°‘'’:sEcclefiæ omnium temporu, quibusnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filius Dei, dat verbu falutis, pr o- fç ex finu «terni patris, loannis i. per deinceps Eccicfiæ illud proponât,
Dei,immediate p^.^’fiiinpta natura Humana, non ficutLcxnbsp;eft per minifterium Angclo-|. ’’»Galat.i. adHebr. 2. non per Moifen,nbsp;(j?‘’pcrProphctas,fed ficut ad Hebræos i.nbsp;[j^‘’^ur: Extremis diebus locutus eft per Fi-’¦*'» magne exercittf] hoc eft, magno in nu-_ 'fOifcu multitudinedoiftorum Eccicfiæ,nbsp;ÇQ°*ûcusomnibustcmporibusc.xcitauit,nbsp;„ ’puafuccefsionc amp; ferie in Ecclefia, pernbsp;Euangelij ad noftra vfqucnbsp;^quot;’porapropagataeft, 8c conferuata im-tJk ^'i^onitatc. Aliter ilnvirtutemul-'ftgt;diuina. Primo vt effieax effet amp; fanbsp;^tisprzdicatio Euangelij,in conuerten-fonus inanis,qualis eft J. ftrina hominum. Deinde virtutem mi-^plorutn. Tertio virtutes Spiritus fanfti, piftatores amp; yn vt magna animi conftantia finenbsp;^tnctufuppliciorum amp; mortis doceret, |
Decusdomiu] id efi, ornamentum. Itavo-catur vxor, feu matcrfamiliâs,quæcùm bo« naeft,ingens amp; verum ornamentum amp; de-cus eft domus, ièufamiliæ. Intelligicurau«nbsp;tem Ecclefia, quæ fponfa eft Chrifti, cui filius Dei dat Ipolia adcmpta,deuido diabo-lo,cuiusmancipia homines fueruntzeon-ftitucns alios in Ecclefia Apoftolos, aliosnbsp;Prophetas, alios Paftorcs amp; Dodores in o-pus miniftcrijjin ædificationem corporisnbsp;Chrifti, ad Ephefios 2. Sfolia diuidit'i Et ipla Ecclefia, remilsionS pcccatorum,amp;aliadonalpirituali3,quibusnbsp;à Deo ipfaornataeft. Thcodoretus, ipolia,nbsp;inquit,vocatGentcs,quæfua membra, pecnbsp;cato feruientia, fecerunt, quas creptas à ponbsp;teftate diaboli,filius Dci,tanquàm fpoli»nbsp;diftribuit Apoftolis,vt eosad Dcum con-uerterent, hie Romanos, alij ludæos, alijnbsp;Aegyptios. Domus Dei,credentes,funtfpanbsp;cics feu decus domus,gratia Spiritus lândi,nbsp;quæ hanc pulchram amp; illuftrem reddit,vni-uerfi generis donorumlargitione. Cætcrùm varia eft ledio huius verfus.
Gg a |
VNC. L O s S 11
I. ExHcbrxo, vtFelixamp; Vatibalus rertc-runt : Si dorinicris inter tripodes feu ollas, hoc eft, in loco quo /blent poni tripodes amp;:nbsp;olJa-jfoco fuliginofojid eft,/i eritis opprcfsjnbsp;pcccatisamp;alijscalamitatibusjfcdétcsqualinbsp;in cinereatro, Eritis fient penna: columbrnbsp;rutilantes argento amp; auro, hoc eft, candidinbsp;amp; fpIendentes,vtEfai2i.dicitur:Si fuerintnbsp;peccata veftra vt coccinum, quafi nix deal-babuntur,amp;fi fuerint rubra ficutvcrmicuquot;nbsp;lusjvclutlanaalbaerunt,nbsp;2. Ex Græco ; Si dormiatis inter mediosnbsp;clcros, pcnnæcoJumbædeargentata:, amp;ponbsp;ftcrioradorfi eius in palloreauri.Sidormianbsp;tis,boc eft,vt exponit Auguftinus, fiacqui-efeatis amp; mâferitis immobiles,arq; etiamfinbsp;mortui flieriris inter medioscleros, duotcnbsp;ftamcnta,Vctusamp;Nouum,exillispetente$nbsp;teftimonia doâttinx amp; eonfoîationis, «/gt;«*nbsp;P®', id eft fors, dicituthxreditas,quxin te-ftamentisconferri foler. Theodorenis pernbsp;pennas colutnbxintelhgitgratiamamp;donanbsp;tiones Spiritus iandi, qui in figura colum-bxapparuitin baptifmo Chriiii Matthxi]-amp;clerusdi:o Teitanienta. Eiiamp;coiumbanbsp;typus Apioftolorura amp; ipllas Ecdehx, iuxtanbsp;illudECaix 6o. Qui flint hi, qui vt n ubes volant, amp; quafi columbx ad feneiltas fuas.nbsp;Item Matth, to. EilotehmpUcesiicutcolu-bx, propter virtutes columbatum, qux hi«nbsp;yeriiculis continentur :
t.fifinefeUe,gennt, rodra non Ittdir, ifr rtigs/f Paßidet innocuo s, f ura^ grana legit.
Gaudetaquii,quitrit^^greges. celerijj velttit Titta petit, foetus edueac alteritu.
Mafiuhts tpfefouet fœtus, atq^ inculatesù, Couiugqfèruatfœderaeadafinuil.
ANNOTAT.
3. In Græco î SdlLu/xiitup «y«7riï72f, rex virtutû diledi, lioc eft, Deusnbsp;omnipotens, parer hlij fui vnigeniti, ic prasnbsp;cæterisadopt!uisfilijs,ipfidiledus,Matt 3.nbsp;Ätiy. velipfe filius dabit verbum Euangeli-zantibus. In quibufdain exernplaribus re-petitur vox dileéti, hoe modo ; Rex virtu-tum diledi, diledi fcilicet præcipuèamp; vni-cc,amp;admonetD.Aug^ftinus,quotie/cun-que ponitur diledus line expofitione, quisnbsp;fit illediledus, femper intelligi filium Dei,nbsp;per Antonomafiam, St ipfum regem virtu-turn dileóii, inrelligir ipfum filium Dci,quinbsp;rex eft, hoc eû:,auror fuarum ipfius virtutu,nbsp;potentiæ amp;operum, feu miraculorum.
Deeus donnis] Aliter : fpeciei domus, feili- lt; cetconuenitdiuidere fpolia, quæ dicunturnbsp;ea, quæhoftibusdetrahfitur, ficur forris ar-matus,deuiâ:o hofte,diabolo, diuidetfpo-lia,Lucx ir. EtE/a.p. dicitur:Lætabuntur conbsp;ram ce,ficutquilætaturin meße,ficur exultant vidores, qaando diuiduntipofia. Lu-therus vertir ; Sgt;te^^ntge tgt;ev ¦^eerfebarennbsp;fiittf vntcreiitanOerfreuiibe / Vntt9 tgt;»'enbsp;tbetlet gt;}en raub au^.
Po Ct a: Ipfiinterfefe reges quibus agmina parent,nbsp;PeUicaamicitiafcederapercutient.nbsp;Pofihacipft domus habitatrix inclytamagna,nbsp;Aequa lance nouas adnurrserabttopes.
XIII. Cùm cafirameß^mmt Ç critis ûcut:)a/re columbcf,, cuûddpennanbsp;argent0nbsp;nbsp;nbsp;anro ratilante coo
per ta/unffj .
Exponit,quoddixitde décoré feuorna- Perala3fetrfcapulL,quibuso^^^^^^ tu Ecclenx, varijs aus donis fpirituahbus, tur,intellisiturcharitas.iuxra illudr.Cornnbsp;comparât ea columbis verncoloribus,quxnbsp;donaPauhisreccnfet,!. Corinth. 12. inqui- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^1»«
ensinteraha; Vnicaiq; daturmanifeiiatio argentum, verbum DeLiuxtailludPfal.uS. spiritus,'adldquodexpedir, Nam huic per MeJiormihilexoris tui funermilIiaauriA:nbsp;ipiritumdaturfapicntixfermo,alijverofer ------' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
mo fcientix, fecandum eundem Ipiritum, alij vero ddespercundem Cpiritum. Allo-
' quiturautem.\ resEcclelix,quosantè vocauitregesfeu danbsp;ceSjamp;ipfamEccIefiam exercitam.
Casirametamiai]inquiens, docentes fcilicet Euangelium,Ecclcriam atquepios tan- dicandumEuangeIium,^elüsp;quot;ê8Ïéiu,ac-(juarn milites, ordinantes amp;producenres cenfa noualuce,veracognicioneeffetitipdc I inaciemmiïitarem,pugnaturoscontracar voluntatis Dei in mentibus,e.xpuldstene-nem, miindum amp; diabolos, quorum arma bris, cæcitateamp;ignoranda veriDei, eiusq;nbsp;pontaamp;vcxillaiplendentinüarpennarum, voluntatisamp; verorumcultuum, qualis cx-varij coloris columbarum, rutilaatium, vr citas in Gentibusfuit.
argentumamp;aurum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çonf^iruftJelegitadprxdicationemEutit*
Vâria efihuius verfusledHa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^üj. Aliter;difcernir,coaferensrcilicet eis
diuerfa
tur,tntelligitucchamas,iaxt:a illudr. Cor.if Charitas omniafuffert. Et his alis id calûnbsp;volatur,vt inquit Aug uilinus.Perauruinamp;
argenti.
Additdc vamp;câtione poüolorum adprç
diuerradona,eoruq; grad9,feu diferimina. tCor.12. Ow»i/)öfezn]ipfefiliusDei.AIiter:nbsp;tœleftis fuper cccleftes.i. ipfcChriftus,quinbsp;luper omnes cœlos afeendit, vt adimpleretnbsp;oainia.Ephe.4. ^^^j?«]Apoftolos,eorumq;nbsp;uc;efrores,iuxtailludPfaImi44. CÓftituesnbsp;'OS principes fuper omnem terram.
^upereain] columbam,Ecclefiam,dcargc-^^^æoornatû varijs Spiritus fanéfi donis.
‘^‘[^»Kdealbabuntur tenebraj Accendetur Hmiitn in Apoftolorum mentibus veranbsp;i^'f‘’^^“x,cognitio Dei amp;Mediatoris,amp;nbsp;àfn j?5’^“5^uditorum.Deindeabluenturnbsp;füerinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxta illud Efaiæ i. Si
fuper niuemdcalbabo ca. Aliter: ''Oxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Selmon, vel Salmon, quæ
ffü ^n.^'^f^sfignificat,fcuvmbram. Vnde ^f^us interpretatur, pro vmbraculo,nbsp;Pfalm.16nbsp;fuciT • tuarum Iperabo. Item,nbsp;fanâus adumbrabittibi,hocnbsp;’Uteii' •Theodoretusper Selmonnbsp;quadatuseft Spirinbsp;niya ^sApoftolis.VatabaIusmonté,quinbsp;traditur, denbsp;tjuiinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;albos reddes,
^öte y *^gt;quæ afsiduaiacet in Salmon ita reddidit : Cùm difsipanbsp;Popyuy’'Scret} omnipotésj reges (hoftes
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Salmon, tarn Candida amp; hila
1^^'fdefenfionem.
mow excel(its,mos ,amp;gt;ù.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
eleftionc feu n ƒ apoftolorum, amp; de effeÄu flöt’’^ Uio ƒam addit commendatio-eft, Ecclefiæ colleftænbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pinguedinc,
*¦11confolatioamp;lætitiamen 5.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^eo amp; remifsione peccato
icr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;ftæ æternæ.
injSülQf ^.mftabitatio Dei in Ecclefia 'gt;11'^Plo Pmgt;^uni cordibus, tanquàmnbsp;ft?micilio, quo Deus in pri-Piç^o,i^j.^‘ar,iuxta illud Ioan.14.Qui dili-’’la^'^^ili» ®o^m meum feruabit, amp; paternbsp;'hn'^^’Otiçfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veniemus ad eum,amp;
eum. EtLeuit-zd. i’Ob'^'ro^ii ^^’^aboinillis,amp;inambu-PUluj '**orumDeus,amp;ipficruntmihinbsp;'Pf
per montem Dei, •^jin quo to ta diuinitas habitat
IN PSALMVM DAVIDIS LXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
corporaliter o‘a;x«2cxlt;â'ç, verc amp; eficntiali-ter.Quoniam Deus erat in Chrifto,m undû reconcilians fibi,quod,vt ipfe inquit, reftcnbsp;8i dcpatre didum accipimus, iuxtaillud Ionbsp;annis i4.Pater in me manens facit opera, amp;nbsp;de ipfo vcrbo feu Ao^w.Qin’a Vearbum amp; honbsp;moinvnamChrifti perfbnâcopulati funt,nbsp;ficur inquit Ioan. cap. r. Verbum caro faétûnbsp;eft.Ita Chriftus mons vocatur Efa.2. Et Mi-chææ4.Eteritinnouifsimisdicbuspræpa-ratus mons domus Domini, invertice rno-inbsp;tium,amp; cleuabitur fuper colles, amp; fluent adnbsp;cum omnes Gentes. EtDaniel.t.Theodo-retus per montem intelligit Apoftolos. Va-tabalus monté Zion,ex quo cxijt Lcx,amp; vernbsp;bum Domini deHicrufalem,Efa.2,Auguftinbsp;nus ex Græco legit, Mons coagulatus, feunbsp;incafeatus, référés ad inftitutionem rudio-ru .Montem pinguem,ad inftitutionem fo-lidiorumindolt;ftrinaEuangelij,iuxta illudnbsp;Apoftol i, I, Corint. 3. T anquam paruulis innbsp;Chriftojlac vobispotûdcdi,nonefcam.Nônbsp;enim poteratis, imo nec nunc quidé adhucnbsp;poteftis. Nam adhuc carnales eftis. Ex He-bræO Vatabalus vertit, Mons Dei, vt Bazannbsp;(eftpinguis Jquimos eft regionis Og régis,nbsp;quæcôcefsitin partem dimidiæ tribus Ma-naffcjlofueij. pa/cuis amp; nemoribusabun-dans.
quot;Vf exultatü montes ex- x v r. celß? Hic efi mons in quo bene conbsp;placjtu efl Deo hubiture : et emmnbsp;Dommiss habitubit (in co) liter numj.
Alloquitur hoftes Chrifti ciusq; Eccicfig, reprehendens eorum audaciam amp; furores,nbsp;perfequendi mótem Dei, Chriftum eiusq;nbsp;Ecclefiam,tâquàmirritos,quantumuisfintnbsp;potcntcs,opibus amp; alijspræfidijs humanis,nbsp;quod amp; Chriftus amp; Ecclefia eius habet Deunbsp;præfenté inhabitarorem amp; defenforé, ficutnbsp;Chriftus inquit de Ecclefia,Matth.id.Portçnbsp;inferorum non prçualebunt aduerfus earn.nbsp;Vrquidexultatis^'] Aliter: Quidexilitisprænbsp;gaudiojfcilicet cócepto de opprefsione Ec-clcfijE. Ex Græco,quid fufpicamini, hoc eft,nbsp;falso fperatis VOS euerfuros hunc montemnbsp;Dei.Felix:Cur exilitis vcl infidiosè intuerainbsp;ni. Montes excelfi^ fuperbiaduerfus monté,nbsp;quem dilexit Deus, vt inhabitet in eo.
CurrissDetmiïliesmiüejyo^ xvii. mmiss messen Sinmßnäio.nbsp;Commédatio eft Ecclefiæ à mulritudinenbsp;credentium amp;dosä:orum, quibus Chriftusnbsp;Gg 3
-ocr page 314-7«
olim in móte Sinai apparuit, amp; pofteacum ingéti comitatuPatriarcharunijPropheta-rutn,R.eguin amp; fanâorû veteris Teftamétinbsp;in coelü afcendit,quem amp; nos poft eiusafcénbsp;fionem feqnemur. Curru enim Dei vocatnbsp;Apoftolos,per quos qiiafi veftus Chriftusnbsp;per vninerfum mundum innotuit, ficut ante incarnationé per Prophetas,quafi in curru amp; pompa triumphali. M'tUtes mtüe'] ld cA,nbsp;multitudo infinica. Dominus in eit habitat']nbsp;Idem, qui in monte Sinai legem dédit, Scnbsp;adfuit liraëlitisjdux amp; protcétor.
In y^nß^oj.i.fanftuario, feu tabernaculo, ficut nunc habitat in cordibus credentiumnbsp;per fidem amp; Spiritum fanfl:um,lànâ:ifican-tem, tanquàm in templo fuo, vfq; ad finemnbsp;mundijiuxta illud Matth.aS. Ero vobifcumnbsp;vfqjad confummationcm feculi,omnibusnbsp;diebus.Hæc crit confolatio Ecclefiæ om ni-bus temporibus, contra hoftes amp; tyrannosnbsp;omnes, qui conantur, vt hoe tépore,dclerenbsp;montem Dei,hoc eft,Ecclefiam.
4. Defcriptio vtiloria amp;triumphi Chrifli,afien~ dentii in (a[tt)n,deui^hs heiïibiu, diabolo»
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatoamp; motte.
XVUL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn alt urn., ceptflt ca^
pt 'tuitatemi accepißt dona in ho~ wimhtti, ctiam rebellibtis.i in^‘nbsp;habttet Dominui.
Aetenim Deus hinc eaeihis in altum, Captiuos tecum victor ab hofie vehens.
'fro populu ettam tibiftint data dona receptie. Hu ettamqui tenon habuêre Deunt.
Vttua perpetub maneat domus incljta in auum, Fr tua tn hot maneant nomina fancta loco.
Dixitin præcedéti verfu, Dcurrt habitarc in monte fuo,hoc eft,Chrifto filio fuo, Aponbsp;ItoHs, Dodoribusamp;totaEccIefia. lam ad-dit m odum quo Chriftus in illis habiter, cónbsp;ferendo ipfis ftia dona, Spiritum S amp; alia,nbsp;poftquàm afcendit in ccelum,deuilt;ftis hoftinbsp;bus h.imani generis, tyrannis, diabolo, inferno,morte amp;peccato,qui humanû genusnbsp;captiuum tenebat,deq;illisado triumphonbsp;glonosè, ficut inquitColoifia.Expoliauicnbsp;principatus amp; poteftatcs,oftentans eos pa-Ura,amp; triumphansde illis per femetipfum.nbsp;Alloquitur igitur ipfum filiu Dei, tanquàmnbsp;heroem,ducemamp;liberatoréinpópatriumnbsp;phali, afcendentem in ccelum cum ingentinbsp;populo amp; fanâorù multitudine veteris Te-ftamenti, quos liberauit excaptiuitate dia-boli,mortis amp; inferorum,inquiens:Afcen-difti.ó fili Dei,poft mortem tuam,amp;refur-rcâioné,die4o. àrefurrcftiôetuaà morte.
ANNOTAT. LVC. LOSSIt
Z«lt;f/f«»j]Cœlum,afpicictibusdifcipuli£« Aâor.l. Cepitli captiuitatem'] .i. ipfuni dia—nbsp;bolû amp; morte,’principes tenebrarû. CoLî.nbsp;quitotum genushumanum captiaam dednbsp;nebanr, propter peccatü. Deinde ipfos homines,captiuatos à diabolo,quos rurfus fi-lius Dei quafi captiuauit, fuo fubijciens im-perio.quæfelixjVtinquitAuguftinus.ferui-tus eft, qua homines ad bonum capiuntur,nbsp;vt qui antea liberi erant à iuftitia.amp;peccatanbsp;rum ferui, fiant ferui iuftitiæ,à qua antea liberi erantjRom.d.Ita Theodoretusinquit:nbsp;Captiuam fecit captiuitatem,cùm rccepif-fet eos,qui olim captiui faÛi erant,amp; quafinbsp;vicifsim captiuam fecifiet ip/âæ feruitutc,nbsp;amp;libertatcm ipfislargituseffet, accfpiiii]^nbsp;pâtre amp; totadiuinitate,tanquàm homo.
Dona] ipfum Spiritum fanftuni, queinia die pcntccoftes effudit in ApoftoloSjAft-i-hominibus] pro hominibus,vcl conféré-do hominibus, quodin die pentecoftesfa-lt;ftumeft,miraculosèamp; manifeftè. Fit antenbsp;adhucquotidiein Ecclefia per verbum Odnbsp;amp; vfum Sacramentoriim. Etetiam rcbelltho)nbsp;hoc eft, contumacibus, videlicet Tudiisnbsp;Gentibus, repugnantibusinitiopradicati-oniEuangelij, ytinhabitet]hominibusetianbsp;rebellibus, qui gratia Spiritus fanâi 8c em-cacia Euangelij ad Deum conuerfi /ûnf,amp;nbsp;conucrtunturquotidièjiuxtailIudRom.vnbsp;EuangeliumcftpotentiaDei,adfalutcmO'nbsp;mni credenti.Iudæo primùm 8cGræco.nbsp;hoc bénéficie eifufi Spiritusfané|i, Scnbsp;rû eius inApoftolos,inquit D.Pecrus •nbsp;Dextera Dei exaltatus (Chriftusjpromif-fionem Spiritus fandi accipiensà patte,nbsp;fudit hoc quod nunc videtis amp; auditis.nbsp;tac hune locum D.Paulus ad Ephef 4.aceo-modanseum ad minifterium Euangelij» e-iusq; Doiâores,etfi ad omnia doua Dei amp;nbsp;corporis amp; animæ, rede refertur,inquienS'nbsp;Vnicuiq; noftrum data eft gracia,iuxtatne'nbsp;furam donationisChrîfti, quaproptercùij*nbsp;afeendifiet in altum, eaptiuâduxit captifquot;nbsp;tatem, amp; dona dédit hominibus. Ad he”''nbsp;verfum rcfpexit Fortunatus, ira canens-Eripis innumerumpopulum decartereniort^'nbsp;Etfequitur liber, qua fuus autorabit.
Hine tumulü repetent,poll tartara cameftl^^“ heiliger ad ceelos ampla trophaa refert-
^onfolatio contra Satanam, peccaturin mortem.
Eft in hoc dido Prophetæ propofita c®** folacio firmaamp; ncccft'aria contra hoftesnbsp;dclifsimos,fatanam,pcccatuni amp; morten^»nbsp;quos Chriftus fua morte, refurredioncnbsp;afcenfîonc incœlum, potéterdcuicit»*^^^’nbsp;illis triurophum cgitgloriofum, atqjnbsp;fuaitt
-ocr page 315-fiiam vidoriâEcc!efiæamp; fingulis membris, ^Wqiùm propriam donat, per fidem, ficutnbsp;^quit: Accepit, 6c deditdona hominibus,nbsp;«ipfe Chriftus infultat tanquàm vidor,hisnbsp;pftibus Ofeæ 13. inquiens : De manu morn's liberabo eos,de morte redimâ eos. Eronbsp;^orstu2,ôinors,erom0rfus tuus inferne,nbsp;o^folatio abfeondita eft ab oculis meis,nbsp;^'¦’’aipfeinterfratresdiuidet. Et t. Cor. 15.nbsp;vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inorsin vidoria, vbieft mors
^’’^^fiätuaPvbi eft mors ftimulç tuus.’’Hare jPnfoIatio eft femper cogitada, amp; tenendanbsp;otiinibus, 6c agédæ gratiæDeo,nbsp;’üeóitnobisvidoriam perdominûno-ƒ pp» lefuni Chriftû ,cuivnà cum Pâtre 6cnbsp;laus 6c
* ‘^ruinadio, inomniafecula. Amen.
(^f^AESTIO.
'“nrrftusafcenditincœlû:Quomodocr-Nemo jj^^f'ditin cœlü, nifi filius hominis, qui eftnbsp;j^^^ttlis. Si fuit in cœlo apud patrê ab æter-'ftuomodü in cœlum afeendere potuit ?
P RESPONSIO.
• hnHi^fiæjPecundû qua tempore:amp; diuinæ,fenbsp;ftuâm femper apud pattern fuit innbsp;Iq^^l^^ä inquit Tertullianus de Trinitate:nbsp;homo fuit, fed illucnbsp;^crb' *^00 fuit, deftendit autem Deinbsp;ibi fuit. Et Cyprianus in expo-«^'ymboliApoftolici:Afcenditadcœ-Wp ^''^hiverbum Deus ante nonfuerit,nbsp;batjP^ft’iifempcrerat in cœlis,6c mane-ftd vbi verbum caro fadû antenbsp;^^bat, Ideo autem afeendit, vt fecumnbsp;iigt;tiÿ^'’’hmnanâinfeparabilitervnitamdinbsp;f^''^’’¦^quot;ens, vt6c nos, qui fumus i-'^'^’^^'inhti ei per fidé,caro ex eiusnbsp;ïotjiij ifaexeiusofsibus,in ipfumnbsp;Nam,vtinquitD. Augufti-*0 corpore,fequetur innbsp;Ehr?’ OBIECTIO.
^^altib p^^fbenditincœlum,quodinfini-p'^-nediftatàterra.
fanguis non adfunt ^^'¦'Piüh ^^'^’¦^^hter.nec porriguntur,necnbsp;^“fincœnaDomini.
Ktç RESPONSIO.
•r°''^Fftuétiam;Primô,quiaeftfaI-Namfunt in.Chrifto duæ diuina,infeparabiliternbsp;‘¦ô*nbsp;’^'ooratum, de vna natura,nbsp;n f^in ^oicatur, verè 8c eflentialîtcrdcnbsp;feu in perfona Chrifti.nbsp;^rdiuina uatura Ä07©- eft vbiq;,
IN PSALMVM DAVIDIS LXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79
Ergo etiam vbiq; Humana natura feu mafia aifumptaa Zor«,ne fiat naturaru feparatio,nbsp;amp;. duo conftituantur Chrifti. Deinde afcerinbsp;fioChriftiincœlum nonititslligéda eft denbsp;locali amp; p hylic a exalcatione in coeIinTi,qua-^nbsp;lis fuit afl'umptio Hcliæ,fcd de maieftatc di-uina, etiam iuxtahumanam natura, qua, vtnbsp;Paulus inquit,afcenditluperomnescœlos,nbsp;vt adimplcret omnia. Ephe.4. amp; Hebr.j.di-cirurpenetraflc cœlos. amp; factum eflenbsp;celfiorcm ccelis.Et Pfalmo no. inquit Pro-pheta,quod fedeat à dextris Dei. Hoc D.Pe*nbsp;trus cxplicat, Aóf.2. inquiens, DexteraDcinbsp;exaltatu efle. Item dominu fadurn omniû»nbsp;EtipfeChriftusLuc.22.inquit;Eritfiliushonbsp;minis fedens à dextris virtutis Dei,etiam f®nbsp;cundumhumanam natura. £t Cyrillus in-«nbsp;quit : Amentia eft fefsionem filij Dei ad de-xtcram patris,fitum intelligere. Quom odonbsp;autem Chriftus fimulin cœlo ledeat homo»nbsp;amp; deus ad dextera patris, amp; fim iil adfit verc#nbsp;8c fubftantialiter corpus amp; fanguis eius it»nbsp;ca:na,porrigaturamp;fumatur,inueftigare n»nbsp;debcmus,neq;poirumus,Nonenim,vtin-quit Nazianzenus,dixeris vel quçficris,qu»nbsp;liter.Eftenimfupraomnequale,neq;dixe-ris,quomodo,Eftenimfupraomnem mo^nbsp;dum diuinus modus,neq; dixeris qua rationbsp;nc,Eft enith fupraomnem rationédiuinanbsp;ratio. Item confilium Deo rribuamus, nobis obedientia teneamus. Et D.Bcrnardusxnbsp;Scrutari temeritatis eft,credere vero pieta-tis.Et Iuftinus:Euidens argumentum eft innbsp;credulitatis,de Deo amp; rebus diuinis quære-re,quomodoaliquidfitautfiat. Omnese-nim in nobisdiflbluere dubitarionesfolaftnbsp;des debet. Certoigiturcredendum eft fin®nbsp;vlladubitatione verum corpus amp; vcrii iàn-guine Chrifti verè amp; fubftantialiteradelfe,»nbsp;porrigi amp; accipi in cœnaDomini,cùm int®nbsp;grè 6c legitimeperagitur fub pane amp;vino.nbsp;dignisamp;indignis,iuxtaexprefla verba filijnbsp;Dei,Hoc eft corpus meum,amp;hic eft fanguisnbsp;meus,Quia filius Dei eft omnipotens 8c ve-rax. Ideo amp; poteft facere amp; vult quæ dicit amp;nbsp;promittit. Dolendum eft fané totbla/phe-mas difputationes renouari hoc tempore, de hac facrofandaSc falurari cœna, quasnbsp;ad rcmedium amp; refocillationcm animarum noftrarum inftituta, mutatur nunc innbsp;vcncnû mortiferum. Væ illis,per quos Hoßnbsp;fcandalumexortum eft,amp;adhuc defeiidi-tur. Ego te, fili Dei, cum fando Ambrofionbsp;oro, vt facias me per gratiam tuam illud denbsp;tanto myfterio credere amp; intelligere, fentire amp; firmiter retincre, dicere amp; cogita-re,quæ tibi placent, 6c expedit animce meat,nbsp;Verè fcripfit vir dodus amp; ßrncerus in do-drina, D.EbcruspaftorVuittenbergenfis
Gg 4
• «*
LVC. LOSSII
fiæin præccdéti vcrfii dixit. Ideo Vatab. ità verrit : Bcnedidus Dominus, quiquotidicnbsp;confcrt nobis ('bona)amp; Deus falus noftra.nbsp;CampenfisïGratia Domino per omneæuûnbsp;Deo, qui nos iàlutaribus beneficijsobruir,nbsp;qui tam in nos eft bcneficus,vt onerare nosnbsp;vidcrimeritôpofsic omnipotés üle Deus,nbsp;benefîcijsfuis. Sela, (ita res fc habet.)
Deus nofier Deus (eft) adfal-uandum^ domïnus Deus edu^ cens ex morte.
Expofitio eft præccdcntis verfus,dc pr«-fentiaamp;liberarioneDei, quem defcribita proprio eins opéré, liberandi Ecclefiam exnbsp;naortCjamp;conferendi ei vitam æternam, feunbsp;confummatam Jiberationé, poft hanc vita,nbsp;ficutinquitipfe Chriftus,Ioann.io. Cognonbsp;fco oucs meas,amp;do cis vitam æternam. Aunbsp;guftinus tradit hïc confolationem contranbsp;mortem, ab exempIoChrifti,à minore adnbsp;maius, hoc modo :
Ipfè Chriftus dominus, innocens mor-tuuseft patienter pro nobis.
Ergo m ulto magis nos patienter moric-mur. Ica enim inquit.-Patienter etiam mortem fera illius (Chrifti domini)cxemplq, qui licctpeccato nullo cflet debitor, mortisnbsp;amp; dominus eflèr, à quo nem o animam tol-Ieret,fcd ipfe eamponeret,ctiam ipfi us c-xi-tus fuit mortis, hoc eft,ipic quoq; per mortem exiuit ad pattern, trades in eius manusnbsp;fpirirum. Ex Græcolegitur:Et Domini,Donbsp;mini inquam,exitus mortis,id eft,ipfc Do-minus Meftias aperuit Eccleiiæ c.xitum esnbsp;morte, fîcut veteres iàndos liberatos exnbsp;mortc,fecum in triumpho fubuexit in cœ-lum. Nam ad hancedußionem ex mortenbsp;Theodoretus refert, ita enim inquit:Ipfenbsp;nobisaperuitineluâabilcm mortiseufto-diam,amp;portas æncas amp; veßes ferreos con-triuitjde qua edußioc canit Ecclefta exfer-mone Auguttinii^y. dedeicenfu Chriïhsdnbsp;inferos. Cùm rexgloriæamp;c.
VeruntumenDeusconf'ini^^^ capita inimîcoru fuoru, 'uerttcenbsp;capiütperambulantïuindelîdit'nbsp;Confolatio à pœna amp; interitu hotiiu^nbsp;Chrifti amp;Ecclefiæ, maxim è verô ludeorumnbsp;cxcidio. Veruntameti}nbsp;nbsp;nbsp;d.Etfi Deuslibe-
rat ex morte, etiam rcbelJcs quofdam age-tespœnitentiam, tarnen confringec etiam pcrtinaceshoftes. Capira].i. potentiam.nbsp;Verticem c^tpiOi) eJationé Seruperbiam.nbsp;Perambuhtittitim in déliais fHis} pem'nactte^nbsp;periêucranuûin pcccanscótra cóicieut:/^-
So nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
NonfaBit Textus, multos fiecitßtfefeüit Glojfa : Dei verbo nitere, tutus erts.
CogitemusCyrilli, veteris doßoris Ecclc-fîæ dißum : Nc dubites an hoc verii fit, Domino manifeftc dicente : Hoc eft corpus meum, fed potiùs fuftipe dißa Saluatorisnbsp;in fide, cùm enim fit veritas, non mentitur.nbsp;‘ EtD.Bernardi cpiftoIayy.SacramentüDeinbsp;altifsimi eft fufeipiedum, non diieutiendü,nbsp;venerandü,non diiudicandum,fide forti tu,nbsp;noninnatum, traditioneiancitum,nonad-inuentum rationc. Item Thcophilaßi : Attende, quödpanis qui inmyfterijs à nobisnbsp;fumitur, non folum figuram gerit carnisnbsp;Chrifti, fed ipfe eft vera caro Chrifti.
ƒ. Drferiptio erucis Ecclefia, amp;fub ea confolatto.
XI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Benedi£btts Dominus, quoti-
die onusimpomt nobis Deas tnmenßlus ejl nodlra.
Perpetua Domini celebremus tempore laudes. Qua nobisadhibet frenafalutis erunt,
Pfl, onus impenit nobis qui fape benigntts, •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efi, onus impofitum qui leuat ipfe Deus.
CogitansPropheta amp;fpiritu præuidens vißoriam amp; triumphum Chrifti, deuißisnbsp;hoftibus Ecclefîæ,amp;alia beneficia Dei, grata mente eum célébrât, amp; confblatur fc amp;nbsp;Ecclefiam fubießam cruci., à præfentia amp;nbsp;defenfioneDci, amp; hoftium interitu.
Benedicius] Laudandus, cclebrandus. Quotidie] perpetuö,afsiduc.
Onus imponit nobis']oncratnoscruceamp;va-rijs ærumnis propter confefsionem fu£ do-ßrins,amp; reliquias peccatorum hærcntes in omnibus. Ettamenfalusefinoflrd]nonpror-fus perdit nos vt tyrannus,fed mitigat cala-mitates,amp; opportuno tempore libérât nosnbsp;etiamfi membra quædâ Ecclefîæ, vt in acienbsp;bellica, occid u n tu r, tam é fer uat ipfu m corpus Ecclefîæ, amp; multos eripit mirabiliter,nbsp;deftitutos omni humanopræfidio. ItaP/âl-mo nS.inquit.'Caftigans caftigauit me Do-minus. Et I. Reg. 2. inquit Anna, mater Sa-muelisiDominus mortifîcat amp;viuificar,de-ducitadinferos,amp;reducit.EtEfà.28,inquicnbsp;Ezechias:Deum,vtfaciat opus fuum, id eft,nbsp;mifèreatur fuorô,amp; liberet eos,facerc fæpenbsp;opus aîienum,hoc eft, fnbijcerecruciEcclcnbsp;ßä,amp;afßigercpios. ItaPral.4.inquitPoëca:
Mirificas Domini tandem cognofeite Eeges,
Jn quibus exercet,quos amat ipfe, fuos: Deijctt vt releuet, premit vtfolatia prailet,nbsp;Eneeatvtpofintviuereamp;ejfefuper.
Alijintelligut onus de beneßeijs Deiin-numerisamp;maximis,quibusquafîoneratamp; cumulâtEccleßäinfßcutdebeneßeijsMeß- j
-ocr page 317-8i fanguinem fuum efFuderunt, iuxtaillud adnbsp;Roman. lo. Quam fpeciofifunt pedes an-nunciantiumpacein. Item per canes, iuxtanbsp;illudMatthæi ly. Canes eduntde micisquænbsp;caduntde menia dominoru fuorum. Item,nbsp;ludic.y. pugnantcum lofuatrecéti viri.quinbsp;aquam ficutcanes lambebâc. Ideoadditurnbsp;lingua canum tuorum, nó dentes, propternbsp;prædicationem Euangelij, quæ fitlingua.
6. Hepetitiodefcriptionifpompti triumphalù.
Uderunt ingrejjks taos quot;Detts xxnil. ingrejjtts Dei meh régis met, quinbsp;ejimßtnÜo,
Reditad defcriptioneni pompæ trium-phalis, qui duplex intelligatur. Prior, quo Chriftus in ccelum alcendit, vidor peccati,nbsp;mortis,fâtançamp;inferorum.Aliter,quopernbsp;totum terrarum orbem ingrefl'us,per Apo-ftolos,eorumq; fuccefl'ores, voce Euangelijnbsp;collcgit,atq; etiamnum colligit, défenditnbsp;amp; pr Opagat Eccl eiiam.
Viderunt] Primùm fandi Veteres,quire- • fuicitati vnà cum Chrifto in pompa trium-phali afeenderuntin cœlum. Deinde Apo-ftoli videntes Chrifti miracula, eademquenbsp;edentes adcófirmationem dodrinæEuan-gelij,quæ antea ignora fuit Gentibus.
Ingreffus f ««gt;ƒ J Afeenuoné in cœlum trium phalem,amp;poftcaper totum mûdum, quonbsp;colleda eftEcclefiaex ludæis amp;Gentibus.
Deiwe'Q Quantum ad creationem : Regis mei,quantum ad liberationem amp; guberna-tionem, itaDauid Pfal.no. Mefsiara fuuninbsp;regem amp; dominum agnofcit,inquiens;Di-xitDominus domino meo, fede à dextrisnbsp;meis. Qiti efl in fanélo] in fanduario,feanbsp;remplo,EccIefiaamp; fingulorum piorum cornbsp;dibus,iuxtaillud i. Corinth.3. An nefeitis,nbsp;quôd templum Dei eftis,amp;: ipiritus Dei habitat in vobis?
IN PSALMVM DAVIDIS LXVIII.
Domina de pingatbtss
conuertam, conuertamj maris.nbsp;rn^'’^”^deexcidiohofl:iâ, maxime ludæo-’ftbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegni,quç fada
Romanos. lamadditcorredionem exiudæis có-agentes pœnitentiam, vt multinbsp;Ado.a.exconcio-^^^Jj^•^etricotlucr^î^unt tria millia homi-’’'^equaconuerfione inquit Paulus adnbsp;fçf'^anosu, PoteftDeus (illos) denuo in-'lUidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59. Aduenict ille ex Zion,
amp;auertat impietates lacob,amp; Ifraëlfaluuserit.
'n^3Conftituitamp; certo decrcuit.Attcn ne quis dubitet de veritate vaticinij.nbsp;t((/?'®^«ii‘ö]potentibus amp;præcipuis in-
“^^oSeExHebræo,de Bazan,quæ regio jg^’Oguis Og regis, ludicum 12. Aliquotnbsp;pœnitentiam nonpertinaciter re-ç b^'antes dodrinæ Euangelij. Vatablus Scnbsp;conuerfioné exBa-extradatio
^'’giiftinus amp;. Theodoretus intel Z^^pf'^^'^uerlionemà peccatis,quôd Ba-Peccnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedccus,quæ
effedusfequuntur. Signifi-
Mif ^i’’”'^‘^alis intelligitur inopia amp; fitis ^'ühhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matthæi y.Beati qui efu-
iiçff ^’^R’ntiuftitiam.Pomeranus:Con-ßazan hoftes côtra ludæos, ficut exercitus à Ro-
amp; vicina loca depo-’i^W fanguine occiforû ludæorum rnif^ ‘I'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiftoria de excidio Hierofo
^^'ftatur.
P
^^^tereaintingetarpestuus ^l^^^^lt;^dtngaa canum tuorumnbsp;linget.
fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Rriy/^^’^^^eptione amp;falute aliquot in-^’nteæ?^' ^^‘’^^¦'¦irfuscôminatur pœnam ^»aiigej-^^ ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repugnantibus
^lahT^’^r Quia multi pertinaciter repu-
fianguine cffulb, b«» expugnatiôe Hierofolymæ.nbsp;infini** *^*”'*”’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti amp; Ecclefiæ.
fanguine lin-
_ .'S*'Petpedem Apoftolos amp; Mar-’ ‘iui propter confefsioneni Euangelij
PrAuenerunt principes con-xxv^ iwicit pfallentibus in medio iu-uencularu tympana pulßint'iHm.nbsp;Defcribitpompanr triumphalem abor-dine eius inceffusjn quo præccflerunt can-tatoresjfequcbanturmufici pfallentes or-ganis.in medio erantpuellæpulfantestymnbsp;panas.In primo triumpho afcendétis ChrLnbsp;fti in cœlum principes fuerunt patriarchæ,nbsp;reges amp;prophetæ.In fecundo ipfi Apoftoli,nbsp;primi doétorcs He gubernatores Ecclefiæ,nbsp;coniunéïi illis cófenfu vcrædoârinæ.Tym-paniftrizvirgincsamp; mulicres, quæpropternbsp;confeC*
Lve. LOSS II
I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft D.Paulas,qui ex tribu Be*
iamin ortus fuit, vtipfe tcftaturPhilip.j. in-quiens: Si quis alius videtur h duciam hab»-re in carne, ego magis fum circuncifusoAa uo die,Ifrael,amp; ex gcncrc tribus Beniamin.
J dolefeentulits] Ita idem vocatur Alt;Sor. 7. Eteieduin eum ('Stephanum)c tiiiirarclanbsp;pidabant, ac teftes depofuerunt veftinactanbsp;ad pedes adolefcctis,quivocabatur Saulus.
Dominatur] prxeipaas eft inter Apofto-los, quiomniu maxima periculafuftinuir, plurima monumentacdidit,amp; in plurimisnbsp;rcgionibusaclocis per totam Adam, amp; in
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
cenfeßionem Chriftià tyrannis incerfeëta; jrunt,adcoq; omnes Ecclelîç noucllæadlaucnbsp;Apoftolorum temporibus. Cæterùni innbsp;pompa triumphali adhibitas elfe virgincsnbsp;St fœminas honoratas,cancntes tympanis,nbsp;teftatur narratio triumphi Dauidis,deui-ôo Goliath, i. Regum 18. vbi ita icribitur :nbsp;Porroeùm reuerteretur percufl’o Philiftæonbsp;Dauid, 5c ferret caput cius in Hierufalem,nbsp;egreflæ funtmulieres de vniucrfis vrbibusnbsp;Ilfaé'1 cantates in tympanis Ixtitix amp; fiftris.
XXVL Ecclefijs bsnedtcite Deo
r ¦ n.- \ J r l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maximaparteEuropa;Euangeliumdocuir
Domino, (qui CIAIS) dejontlbiu amp;propagauit,ficutipfeinquitadCorin.i7.
- nbsp;nbsp;nbsp;. • *0'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
GratiaDci quæperfedaeftin me, non fuit inanis, fed copiofius g illi omnes laboraui,nbsp;non ego umen, fed gratin qux mibiade/i.
Cumturmis fuu'] Ecclctijs,collegis Sc difei-pulis. In Græco eil,lt;^(XFcé(r^, in excedu,fci-licct mentis,hoceft,alienationcciusàcor-porefqualis fait D. Panli, enm in tertium vfq;cœlam raptuseff, vbi audiuitverbair-cana,amp;ine{fabiliahomiai, vtipfe teiiatur,nbsp;2. Corinth. 12.
Adhortatur Ecclefiam ad cclebrandum
Deam pro bcncficioredemptionisStalijs.
Jn^cclefijs'Jin publicis congreisibus.
BefontibuslfiaéQprimb vosludæi, quiori ginem ducitis ab Ifraël patriarcha lacob,nbsp;cuius fons in.Samaria cclcbratus fuit,Ioan-nissf.. Ex hisfontibas primi funtApofloIi.nbsp;Deinde ex fontibus Ifraël, fcriptis Prophe-
• cicis amp; Apoftolicis, exquibusveJutifonte, „ ¦ ¦ , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, t
integraamp;incorruptadodrina Legisamp;Euâ ^^^'^‘^'fquot;^“^^]^po^obortiexmbula-gelijhaaflaamp;acceptaefi, vera Dei cogni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......
tio, inuocatio amp;. confolatio.Eüamp;ipfe Cbri (iusfons Ifraël, iuxta illadEfaix 12. Haurie-tis aqaasinga adio defon tibus falaatoris.
Etloannisq.. inqait Chriflusad mulieretn '
beric cx aqua quam ego dabo ei, ßet in co
tons aquxfalientis in vitam^ternâ. Luther, s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-----,
^0betpen(Settbeo^errn tn tgt;envcrftmlua- “orum tnbuum in Calilxa,iuxta iDgn^ ffen/ficpen^rnnnyftad. Sgt;as(fi/f6t: baa Cenezareth,in vicinjaCapernaum,inj hl-Ärtdgt; dijrifti/ 9a» angefangen bat tn bentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philip-
x^iioa,nnis^.inciait cnnxrusad muhercm ' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luvw..^»
Samaritanani apudfontemlacob :Qaibi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simeon. Item,loanncs £pheii,
_______________ It . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nnic ^mrthiic
^tegançewclt. Poëta :
Teta Dee refiner méritas Eccleßa lau des, Eentis vbi ifraël nobilis vndafluit.nbsp;AuguIlinusintclligitfoncesIfraëI,ipfosA-
jbi ßfZJZaZZZffl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clefix amp; Scholarum, quodprincipes vocan
da, Ytvterq; laeobusamp;IoanncsduccsfunC eoram quiDeam laadätiaEcclefijs,ihoriinbsp;ApoRoloram amp; dodoram Ecclelix, ficucnbsp;lacobus, didus frater Domini, annos 10.nbsp;. fait Epifeopas Hierofolymx, cai fucccisic
I annisnmplias 8$). docuit.'
3- Principes Zabulan, principes NephteliffJ ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-----¦ _ E_''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;________I
Cenezareth,in vicinii Capernaum,inillif-que habitaruntjVt Petras, Andreas, Philip-. / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......; J
maminchoauitminiiieriam docendi Eua gelium, amp; voca ai t coHegas Apoiïolos,Mat-thxi,if..iuxtavaticiniamEfaixp. Terra Zabulon amp;NephraIim,iuxta viam maris, vitranbsp;lordanem Galilæz gentium,popnlus qui
XXVH.
ris, vidirlacem magnam. Eilaatem irigeiis digniras DodorS Ec-
....
z _ • nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• T Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' rur,qaædigniratetnomniumprincipumamp;
â/SyjUdsCt CUZZ7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Monarcharum huias müdi longé excelhr,
fuis,prmczpamp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ct^^^idmundo iudicentar
-K-r fr f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;YPgt;et'P«put7tr,reiedamenramandi,Sca^a*
CZjzeS INCphfpJcilZZZZ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcepishumani generis, homines cótempti,
Exponitprxcedens membram, de foati textores amp; pifcarores, per quos ramé Deus bus Ifraël, Apoflolis, quos, vt diximus, ex colligit, arque ertam nunc colligit,propa-Auguflino, per fontes Ifraël Prophetaintel gat ScconièruatEcclefiam,voce Euange ij,nbsp;lisait, difcernéseosnominibus tribaam, in contempttspotenribus amp;iapienttbus tiu-quibusApoflolinati funt, vel in illis habita iusmundi,Matrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'Znrn'^nr'^er
runt llil In Eccleliis feu constcsatio- renaexApoEohsex tribuhidao. tt ünr.c.e
I
-ocr page 319-PSALMVM DAVIDIS LXVIII.
rZacharias Elizabeth,
quot;I. Alphçila-cobus minor], frater Domini di-dus.
JEx tribu I-cai,
Anna,
^loachim,
Maria fo -ror matris gt; gt;Domini,
vxor
2.CIeophæ, Simeon ,Iunbsp;das Taddæ-us, ex tribunbsp;Iuda,exparnbsp;te patrisnbsp;Cleophar,nbsp;fratris lo-feph, ex parnbsp;te matris,nbsp;ex tribu Lc-(-ui.
Maria,
Chriftus facerdos, ex par te auiæ m aternæ, quæ exnbsp;J tribu Leuifuit,rex ex parnbsp;' te aui paterni loachim,nbsp;qui ex tribu luda fuit, filins lacob, frater lofepbnbsp;_amp;Cleophæ.
'lacob
lofeph, fponfus Ma Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rix Virginis.
I CIcophas
]gt;Zebcda:us mari-I tus,filij lacobus I maior,amp;Ioannesnbsp;I Euangelifta.
'-Salome, j
Si p
Deus tuus fortitu-% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc Deus
'^obis.
de^^^^'^'^f^ypophoram con/bJatio-'¦^^^eruatione ftabilitatc regni n^'icip’^od hadenusdefcripfit, eiusquenbsp;J ^iCq ^'^']‘ces, hoc eftjDoftoreSjApo-fuccefforespervocemEu-humanam potentiam,fednbsp;nullapotentiahuma-amp; fittinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confilia refifterepoC-
rfl''^'^conr^ I’ogat vtinchoatum hoc re-ilr^'^'^cih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tyrannis amp; Hæreticis,
Pharifæis, quique ^coniundi funt in delendanbsp;“forum 9°^^PP^“^‘’one feræ arundinisnbsp;gt;«vaccarum,amp; vitulorum intel-
83 ligit. Contra quorum potentiam amp; cona-tusin delenda Ecclefia, inquit Deum præ-cepilfe forritudinem, hoc eft, robur amp; potentiam, nequod volunt, deleant Ecclcfi-am, ficut inquit Chriftus, Matthæi 17.Portgnbsp;infcrorum non prcualebunt aduerfus earn,
PwfpifJCertoconftituitamp;decreuitjtibi dare forritudinem amp; robur.
Deustuus] AlloquiturProphetaipfurn fi-lium Dei, regem amp; adiutorem,quern Deus pater mifitin hunc mundum, vt pateface-rethumanogeneri de ere turn diuinitatisarnbsp;canum de redemptione humani generis, amp;nbsp;fieret vidimapro peccatis eius:velalloqui-tur exercitu Dei, ipfos Apoftolos,amp; dodo-res Ecclefiæ, quibus promifit fe Deus adfu-turum præfentem defenforem,iuxta illudnbsp;MatthæiiS.Ero vobifeum vfq;adconfurn-mationem feculi. EtLucæ 21. Ego dabo vo-bisosamp; iapientiam, cui non poterunt refiftere amp; contradicereomnesaduerfarij yç-ftri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da robur amp; vires in propa
ganda Ecclefia, eiusq; quafi exædificatio-nc. Qjiodoperatiis es tnnobis'] inchoafti vtpro-pagetuf per vniuerfum munduin,amp;confer • uetur vfq; ad eius fine, quo multi ad Deurr»nbsp;conuertantur,cumq; verè agnofcant, inuonbsp;cent amp; celebrent in hac vita amp; in omni æternbsp;nitatc.
Propter templu tuum tn Hieru X i x. falem^ttbt oßerent reges munera.
Addit caufam finalem propagationis amp; cóferuationis regni Mefsiæ,inchoati in Hienbsp;rufalem, oblationem munerum, obedicn-tiam amp; liberalitatem regum potentii amp; di-uitum, qui conuertentur ad Deum, eumq;nbsp;agnofcent,inuocabuntamp;celebrabunt.
Proptertemplu] Ecclefiam,quæ incepit vo-cariamp;colligi primùmHierofolymis,iuxta - illud Efaiæ 2.De Zion exibit Lex, amp; verbumnbsp;Domini de Hierufalé. Aliter :Templo tuo,nbsp;fuperHierufalem,quodregnum Mefsiç extender fe per vniuerfum mundum,longé funbsp;perabitregnum, quod fuit inHierufalem,,nbsp;tantùm in regione Palæftina. Item, A tem-plo tuo, quod venir feu inchoatfi eft à temple,quod eft inHieriifalé, quæ eft Ecclefia.
offerent tibimurierajdefendent hoc regnû, amp; aperient ei portas in fuis imperijs,amp; ftu-.nbsp;debunt propagate veram dodrinam amp; ve-ros cultus, eosq;conferuarc amp; defendere,nbsp;vtfubhisfeutis amp;protedoribns terræ, ipfinbsp;Dodores amp;Ecclefiætuti fint.amp;bonarutrinbsp;artium ftudiafloreant,fint Ecclefiæ tuçnu-trieij pij reges amp; principes, earuraq; regî-nænutriçes.
Iftcreftt
t
S4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
X XXX. IncrepaferamarundinùiCO-^egattonem taurorurrLs, inter ^ïtulos 3 populos conculcantesnbsp;propter argentum^.
Petitio eft contra hoftesamp;pcrfccutorcs Bcclefiæ, quorum alij vi manifefta, alij infi-dijs amp; corruptelis veræ doôtrinæ delete amp;nbsp;opprimerc conantur,
Fcramarundinis feu calami vocat hatre-ticos, vt tradit D. A uguftin us, qui arundinc (eucalamo veram amp; falutarem doftrinamnbsp;corrumpunt,ficut calamo feu arundinc fcrinbsp;here olim folcbanc. Alij diabolum intelli-gunt,qui Hcut bufoncs amp; aliæ beftia; no-!Ûælatitantinarundinctisamp;paludibus,pccnbsp;catis,impietate,idololatriaamp;obfcœnitati-bus defeedatus eft, amp; ad hæc peccata pellicinbsp;homines. Ita lob 40.diabolus comparaturnbsp;beftiæ latitanti inter calamos, vbi inquit :nbsp;Omnes beftiæ agri Indent ibi, fub vmbranbsp;• dormitinfccreto calami,in locis humen-tibus. Et(i hie locus de elephanteintelligi-tur,cui us robore corporis potentia Dei có-/picitur. Vatabalus intelligit hoftes arma-tos haftis longis,inftar aiundinum. Cam-penfis ita vertit ; Ages iumenta arundinc.nbsp;Item, m ul titudincm loga lancea armatam.
increfa\ Diftipari tauros vocat hoftes féroces, potentes amp;crudelcs,fimilcs tauris, vtin populo ludaico Pontifices, Pharilæos,nbsp;Seri bas, hoftes Chrifti ft Apoftolorum:amp;nbsp;noftro tempore, Pontifices, Cardinales, E-pifeopos, Monachos. ItaPfalmoaa. queri-turChriftusde his hoftibustCircundedc-runt me vituli multi, fttauri pingucs ob- Jnbsp;icderuntme. Vitulos amp; vaccas vocat,quinbsp;taurorum periecutiones amp; conatus adiu-uant, tanquam vituli pétulantes,amp; vaccarnbsp;laiciuietes,qui ver/anturin coetuhoftium,nbsp;eorumq,' perfecutioncs amp; peccata appro-ban t amp; augent,prop ter argentum,opes,ponbsp;tentiam amp; honores, quibus omnibus inte-ritum petitamp;comminatur,inquiens:
XXXL Dißtpa Gentamp;s, qui bella 'vo-lunt^.
Confringepotentiam hoftium, qui conantur delete Ecclefiam, amp; Tyrannos o-mnes.
Qttihellavolant'] bellis deJeeftantur,amp;au-tores funt dißipationum ac vaftationuA Ecclefiarum, Scholarum Si Politiarum in -----------------
humano generc. Quod inprxcedcod verra rat msuubf veto
LVC. LOSSII
Icgitur, populos conculcantcSjEx Græcô lcgitur,vt cxcIudanthoftesEuangclij, amp; hxnbsp;rcticos fcgregétamp;eijciantcx fiiisctetibus.nbsp;Probatos argento ipfos Apoftolos amp;. vetosnbsp;Doétorcs,probatos crucc, feu argentumnbsp;igne probatum amp; cxcoâû,iuxtaillud:Pro-bafti nos igncjficut examtnatur argentum,nbsp;vel probatos argento, qui cleâi funt à Deonbsp;adprædicationem verbiDci, quod argent#nbsp;comparatur.
7. DtvoutitntGeniitim.
Venient legati ex Ægypto,Ægt; thiopia ext endet manus fuasnbsp;T^eunij.
Vaticinium eft de vocationc Gcnh“® ad regnum Chrifti, qu« tria inonet.
1. nbsp;Promißionem Euangclij effe vniu ƒnbsp;Icm,quavOcanturomnes homines aoregnum Chrifti, fincrelpedu perfonarum»nbsp;Adorum 10. Roman. 10.
2. nbsp;Promißionem Euangclij clfe
tjua vocantur Genres, abfquc vllis nbsp;nbsp;nbsp;‘j J
imo multis deterrimis üä^itijs amp; bus pollutæ,idolatria, ho micidi/s, lio*“nbsp;bus amp;ilijs.
3. nbsp;Ceremonias amp; cultusnbsp;meruilfe remifsionem pcccatoriimjnbsp;cclfarias effcad viram ætcrn3m,finjnbsp;vocatæ Si rcceptxüintCeatcs-.'V-^'^^nbsp;prorfus fiintabolitæ.
Venient legari] Aliter ; principes, præftantes dignitate, fapientianbsp;quales fucrunt Magi,Mattbai2'‘f'.’. -^pr,nbsp;gno Chrifti adiungent,fcq; Dconbsp;Mcfsiamagnofccnt,amp;abeopacein^^jjj,nbsp;ra bonapetent, eum inuocabunt^-brabunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/jla
Jlt;g7/gt;fo]in quaMatthæus E^^^Asr^' docuitEuangelium. Pofuitaurc’’^nbsp;giones duas per fynecdochen, pronbsp;bus omnium Gentium, in quibus^Pnbsp;collegerunt Ecclefiam.
Aetbiopi/t]Exquivenit Etmuebus Candacis,quemPhilippus coniici^^‘nbsp;ptiz^uir, Adorum 8.
ixtentlet manus'] Subijciet le vero gnitionc Si inuocationenbsp;veroDeOjciq; prompte ni un era 0^^^,^nbsp;Alitcr.-iâcietcurrere manus fu-’-snbsp;hoceftjccicritcrprotcnder,nbsp;gt;amp;xcernoDeo,fe^‘^'^J^(igt;
^uguftinuîiPræueniet manus Dei,hoc eft, ^ntcuertet vindidam Dei,cóuerfione feunbsp;Pttnitentia,vt peccatadimittantur, ante-AWm incipit punire Deus peccatores,per-æuerantesinpeccatis, iuxtailludPfal. 44.nbsp;f^ueniamus faciem eius,in confefsione.
I[ S. ^xhortatioadgratiarumaéiiotiem.
terramp; cantate Deo, Domino. Sela, (ita fiet)nbsp;^J^ixitde regno Mefsiæ, amp;vidoriaeiusnbsp;incœ-g^.,gt;'’'ifsione Spiritus fandi, amp; al ijs bene-aftFnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adgratiarum
nen?n ^quot;*’5 benefieijs. Si celebratio-
Ç ^ei,in hac vitaamp; futura.
inQ **'’f‘*fDeum corde,voce,amp; quicun-
S'oti h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnis, ciuitatibus. Si rc-
‘ous,pervniuerfum mundum. bfidenti cœlü ab initio ,eccenbsp;quot;CQcifii^ ‘vocemroboris.
amp; J J.
'^^ufas gratiarum adionis, amp; celc-'• AU
QuiaDeuseftomnipo-^^fno;*^^''f’^Sjinfidensfeu habitansab as-
Ak
'’'’'rtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiæ fuæ,dans
efficaciam, pervocem Euan-''''’i'cra'^^'^''^^tiaeftDei,ad falutem o-minifterium
’ p ^'^dentifuper coelos coeloru^ de^ ^æ^^fione Chrifti in ccelum dici-
•’ Afcendit in altum. 'ft(]UijP^'^Ephefios4.Quidefcendit,ipfenbsp;fuper omnes cœlos, vt ad-Lutfoninia.-
frttwonct I'm
Ccœlos intelligitur Eccle-Eunt templa Dei. In q in’ •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel ad Orientem,
intelligit Auguftinus jr'^'etufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad Orientem,refpe-
^'’^dit 4 0^ ’ QUO Chriftus in cœlum
Prædicationi EuangeliJ. vy'^’^Usi Efficaciam amp; pondus, ne
Auguftinus intelligit de ^tuba, quaincxtremö dienbsp;poteftate, refu-qui fi-^®udentefe,filuit,fine vo-*fvocetn,nec vocem infirmita-
IN PSALMVM DAVIDIS LXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sj
tis tanquamiudicandiis,{ed vocem virru-tis,tanquam iudicaturus. Thcodorettis incelligit de Spiritu fanâo, qui in magnonbsp;fono tanquam aduenientis fpiritus feu ve-ti vehementis effufus eft in Apoftolos, innbsp;die Pentecoftes, Ador. 2. iuxta illud: Ma*nbsp;nete in ciuitate hac, donee induamini vir-tute ex altOjLucæ 24.
Date^orïam (fortitudinem) Deofuper IJraël,nbsp;nbsp;nbsp;magnifie en-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
t 'ta e 'ws 3^ robur ew^ in nubï-bus.
Dategloriam ] Agnofeite amp;t. celebrate gra* tis mentibusDeiiuftitiam, fapientiam, amp;nbsp;mifericordiam.
1. nbsp;Iuftitiam,quaverè odit amp; punit pec-cata.
2. nbsp;Sapientiam, qua mirabili tempera-mento iuftitiæamp; mifericordiæ, in gratiainnbsp;rccepitprimos parentes, amp;totum huma-num genus,neprorfus in nihilum redige-retur poft lapfuni, deprecante pro eis filio, •nbsp;amp; ad pœnam fefe ofFcrente,in afliimpta Humana natura.
Mifericordiam, qua fola motus Deus pater promifit filium mittendû in mundû,nbsp;amp;filius ipfeingentiamore intercefsit pronbsp;homine,ftatim poftiapfum, amp; in plcnitn-dine temporis induit humanaæ naturam,nbsp;amp; vifftima pendens in cruce,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro no
bis perfoluit. Aliter, date fortitudinem^ hoc eft, laudem fortitudinis,agnofeite vosnbsp;à folo Deo habere potentiam amp; vires vin-cendi hoftes veftros,diabolum, peccatunnbsp;mortem, amp; tyrannos.
Super ifrael] Veram Ecclefiam coliedam cxludæisamp;gentibus, adRom.p.Magnifi-centiaDcieftprimùmarguereamp; damnarcnbsp;peccata in omnibus. Deinde,recipere innbsp;gratiam confugientes omnes ad mediato-rem. ExHebræoIegitur,fplendoreius, amp;nbsp;robur eiusinnubibus, inipfis Apoftolisamp;nbsp;dodoribus,quos antedcœlosvocauit, fient amp; Pfàimo ip. Cœli enarrant gloriamnbsp;Dei, quodficutnubespluuiam deftillantesnbsp;terram arefaftam recreant, ita vox Euan-gelij corda pauida confolatur,reficit, amp; fu-ftentat. ItahicDeuteron.32. dicitur;Stillet vt pluuia dodrina inea. Et Efaiæ 53.nbsp;Qnomodo imber defeendit de cœlo, fie e-rit verbum meum. Et Efaiæ 60. deApo-ftolis dicitur: Qui funt iftr,qui vt nubes vo «nbsp;lant. Auguftinus amp; vetercs alijintelfiguntnbsp;de ilia maghificenria,maieftateamp;.' gloria fi-lij Dei, qua è ccelo feu nubibuà reuerfurusnbsp;eft'cum angelis, ad extremiiin iudicium,-
Hh
-ocr page 322-ANNOTA. ]
Matthaîi ip. àr AiHor. i. magna poteftate, quam hîc robur vocat.
J, J Mirabilis Deiss mfanbiisfills, Deus Ifiaél, tpfi dabù ^irtutemnbsp;fiortitudmem plebi, benedt-édus (ergo) Deus.
Expofitio eft præcedentis vcrfus. '
Mirabilis} In libcranda amp; defendenda Ec-clcfia fua mirabiliteramp; finguljspijs,iuxta illud Plàlmi 4. Mirificatdominusfanôlumnbsp;fuû, hoc eft, mirabiliter amp; gloriofè libérât.
In fanétù fuis} Apoftolis amp; cæteris veris doéioribus amp;. tota Eccleiîa, quâ (àndificatnbsp;Spiritu fuo amp; verbo per fidem, cum quibusnbsp;ad indicium defcendet in nouifsimodie,nbsp;atqueilli vnà fedcbunt cum ipib iudican-tesduodecim tribus Ifraël, Vatabalus legitnbsp;in fanduarijs, intelligens de templo Hieronbsp;iblymitanojCuius quia très partes erant,nbsp;plurali numero vfuseft. Etfi vnuni fueritnbsp;• tantùmfanétuariù. Primapars vocabaturnbsp;Porticus,Altera, Templû externû. Tertianbsp;pars interior, fanétu lantStorû, fanduariû,nbsp;oraculum amp;adytû, in quod folus fummusnbsp;Pontifex ingrediebatur femel in anno.
Deus ifraél} Verus amp; æcernus Deus,qui fe populo Ifraëlitico patefecit,eumquedefennbsp;ditamp;conferuauit.
Dabit vinutem} Efficaciain prædicationis legis amp; Euangelij, quorum ilia arguitpec-cata, Euangelium ea remittit,addens con-IôJationem,amp;virtutem ,in ferendacruce,nbsp;amp; vincenda morte. Auguftinus intelligitnbsp;de fortitudi ne il 1 a amp; virtute, qua donabun-tur corpora noftra in refurredione, de quanbsp;I. Corinth 15. inquit Apoftolus: Corpusnbsp;noftrum feminatur in infirmitate,refurgetnbsp;autem in virtute, amp;c. Pro quibusomnibusnbsp;beneficijsinquitPfalmus, benedicendumnbsp;Deum efTe amp; celebrandum ab Ecclefi3,per-petuô,amp; in hac vitaamp;futura,cùm Deusfu-turus erit omnia in omnibus,amp; videbimusnbsp;eum ficuti eft, I. lohan. 3.
PSALM VS LXIX. depalsioneChrifti.
TITTLES.
Adpræcinendûde rolis PfalmusDauid. De rofis amp; lilijs, vide fuprà Pfalmo 45. He-braica vox Sofamnin, vt tradit Vatabalus,nbsp;cft genus inftrumenti mufici, in quqhicnbsp;Pfalmus ficut 45 .decantatus fit,vel initiumnbsp;jüicuius vulgaris cantici.
V C. L O S S 11
Oratio eft Chrifti valde pathetica , Âi qucrulofainpafsione, quapetitàpatrecœnbsp;lefti, vt feruetur in maximis cruciatibusnbsp;corporis, amp; doloribus animi horrendis,nbsp;quos fenfit in horto amp; totapafsionepro-pter noftra peccata, quorum pœnam in fsnbsp;dcri uauit amp; fuftinuit,vt placaret iram æter-ni patris aduerfus peccata humani generis,nbsp;folueret noftro nomine. Etva-riè amplificat dolores fuos, amp; hoftium fu-roresjamp;prædicit ludaicæ genriinreritum,nbsp;agitque gratias patri pro liberatione,amp; Ecnbsp;clefiam hortaturadfimilem gratiarum a*nbsp;dionem pro frudibus pafsionis amp; refurre»nbsp;dionis fuæ. Suntpartes Pfàlmi decem.
1. nbsp;Propofitioprecationis.
2. nbsp;Narratio ingentiuindolorum.
3. nbsp;Oratio Chrifti pro Ecclefta.
4. Repetitio querelæ.
5- Repetitio orationis.
6. nbsp;Repetitio dolorum.
7. nbsp;Imprecatio fÿn agogæ, amp; prædi^io a®
eius intérim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,
8. nbsp;Profefsio gr3titudiDis,amp; Prophet'®“^nbsp;abrogando culm veteris teftamenti»^^®”nbsp;ftituendonouo.
9. nbsp;De frudu pafsionis Chrifti.
10. Exhortatio adcelebrandumnbsp;promifsio de manfura Ecclefia.
I. Prirpoßtio precationü.
Saluum me fac Deus, amtntrauerunt aquA,nbsp;animam mearru.
Propofitio precationis, vtferueruy/“^ addita eius ratione.fumptaà 11nbsp;feu necefsitatibus, in quibus verfatui’”nbsp;tisamp; maximis, amp;anima;,amp;corporisgt;nbsp;Saluum mefac} Seruame,nepcreaninbsp;cumbam inmaximiscruciatibusnbsp;amp; doloribus animæ,quos intoleraW®^^,nbsp;mnibus creaturis, fuftinuitfilius De'nbsp;tapafsione, maxime cùm innbsp;amp;ƒ oMjßyjjguttas fpifsi amp;’ concretinbsp;amp; clamaretpendens incruce, Deus*”nbsp;quare me dereliqujfti?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jc,
Detu] ô pater, quem fuum Deum . vtfæpèalibi.inhacfuihumiliatione, 'nbsp;re redemptionis humanæ, adnbsp;in mundum miffusfuir.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affiné
amp; calamitates vndique prementes cumftantes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Vfque ad animam meam} Vitam,ita y j opprimantfcrèamp; fubmergantafnift'nbsp;* ‘'O'“'“-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
IN PSALMVM DAVIDIS L X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87
It. 2. Narratio dolura ni amp; perfecu -tionum. infixHsfumm hmo prof undonbsp;non eil fun dus 3 •veni in altt-^^^inem maris tempefiasde-^’tpofitio Sc amplificatio afflißionumnbsp;J Pfricuiorum,quæ comparât. Limo profundo, in quo ita fixus fitamp; eluöarinonpofsit,fed quoma-?‘cfe extrahere nitatur, tanto altius fub-Pedi^^^in^Pl’^ct tenaci, adhærentinbsp;f’ ^2risaltitudini,in quo tanquam nau-j Süsfußmgfggpjjjjgßjnbsp;dy ,^‘npeftati validse, à qua fiteuerten-Q i'S'tautem furores hoftium.vtamp;Ionas,nbsp;fuit, in magna tempefta-Kj '’iarisagitatione,præcipitatuseftè nanbsp;’^abforptusàeeto. ^AESTIO. P^'^s cftomnipotens Sc mifericors.nbsp;nonfuadiuinapotentiaamp; mi-gra-^ïfc r •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex poteftate diaboli, fine in 5*oncamp; morte filij? RESPONSIO. parentibus dedit manda-tnjj? ederent de ligno feien tiæ boni Sc ^'fn ’ 'comminatione corporalis amp; æ-l'^eocùm Deus non folumnbsp;' ^’^'5®’’s,fed etiam iuftus, mifericor-tïf^v'-^pit hominem in gratiam deprecannbsp;bçj ne conditus homo ad imaginemnbsp;redigcrctur, iuftitianbsp;compenfationem pronbsp;^^^ipajuxtanormam iuftitiædiui-^isojjpimmotam creatura rationanbsp;obedientiam creatoris, 'lüifç^^wenonpotuit. ideofiliumDei, ok amore erga genus humanbsp;^ütiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro nobis, oportuitindue- naturam, amp; in cavißimam ’^Q(Jq ?®F^oluere ÄuTpof pro nobis, vt hocnbsp;Haejj,e^^*^fieretamp;iuftitiæDei, eiufque ira vtriulque amp; mifericor-?'*^ipr ^*^odnuliicreatur«,ne-cogui- |
z L z .4, Petens libcrationem ex crucc,inuitus pa titur. Chriftus petit libcrationem. Ergo inuitus pafius eft. Quomodo ergo inquitde eo Efaias cap.53.Oblatus eft,quianbsp;voluit. EtPfal. 39. inquitipfe Chriftus adnbsp;pattern: Ecce adfum, vtfaciam Deus vo-luntatcm tuam, per quam voluntatem , vtnbsp;inquit Apoftolus, Hebræosio. fànâificatinbsp;fumus per oblationem corporis lefii Chri-fti, femel peraßam. RESPONSIO. Refpondeo per diftinßione,contrarij ap; petitus feu volutatis carnis amp; fpiritus internbsp;fe pugnantium etiam amp; in renatis,iuxta il-lud ad Galatas j. Caroconcupifcitaduer-fusfpiritum, ipiritus autem aduerfus car-ndm. Qiiantum igituradcarnemattiner,nbsp;quæ naturalitercrucé fugit,ficutlæfioneninbsp;nerui, etiam in fanßis, amp; renatis, Chriftusnbsp;crucemfugit, amp; libcrationem ex eapetijcnbsp;à pâtre. Quantum attinet ad ipiritumvo-Icns paftus eft, fubijciés fe voluntati patris.nbsp;Itainquit in horto proftratus coram pâtre:nbsp;Pater mi,fi pofsibile eft, tranfeat à me calixnbsp;ifte, veruntamen non fient ego volo, lêdnbsp;ficuttu. Spiritusquidépromptuseft, caronbsp;veto infirma. Ita amp;ipfi martyres in fuppli-cijs fenferunt metum mortis,amp; trepidatio-nem,fient ad PetruminquitChriftus lo-han.2i. Amen Amen dico tibi,cùm effes iu-niof, cingebas te, Sc ambulas quo volebas^nbsp;Cùmauté fenueris,extendesmunustuasinbsp;amp; alius te cingetamp;ducct, quo non vis. It.tnbsp;Auguftinus inquit.Paflus eft ill e ( Chriftusynbsp;quia voluit,martyres veto etiamfinolue-runt. Quanquam cnim Chriftoinhærerénbsp;cupiamus, moritarnen nolumus. Nam fînbsp;poflemus aliter peruenire ad Chriftum, Sinbsp;ad vitam æternam, quis vellet mori.? ALIA. Laurentius iacens inprunis torrensin-fultattyranno,amp;alij multi martyres, ma-iore animotulerunt fupplicia amp;moftemi quam Chriftus: quin amp; multæ genres lætOnbsp;animo mortui funt,vt de Hercule inquitnbsp;Seneca,parante fe in pyram conijeere, vul-tuspetentis aftra, non ignés, erat. Quîfitnbsp;ergo quod Chriftus tantoperè trépidât adnbsp;mortem, amp; petitexealiberari? responsiq. Caufa trepidationû,amp; dolorum in Chri-fto amp; fanßis diuerfaeft. Nam Chriftus fen fit iram patris intolerabilem creaturis, aduerfus peccata totius humani generis, quonbsp;rum potnam in fe deriuauit filiusDei,fa-Hh a |
tis, iuxtailhid didiiim Chrißi, Iohannis
SicutMoles exaicauit: ferpcntcm in defer' to, itaexaltari oportet tiliunt hominis, vtnbsp;omnis qui credit in eiim, non pereat, lednbsp;habeat vitam xternam.
cafaiStêßfiffaticedwea,
AmpIifcadocalamitatumStdoloruini mora feudiladone auxilij, A-à fua eiusea-pediadone,âeardenddcliderio, quodda-mando vfque adraucedinem tcfiatusefl.nbsp;Theodoretus per clamorem intelhs'^nbsp;intendonemobfecradonis mentis-Defeeerant oeu/i] Metaphora ell ab ilhs,nbsp;qui expédiantes amicum redeuntempere--grè, fxpè circumfptciunt. Quad dicar,defef
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annota.
t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;étus malediâum pro nobis, amp; nullam fen-
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiens confolationem deicrtusàpatre, heut
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clamat: Deus meus, Deus meus, quare me
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dereliquifti ? SedLaurentius amp; alij marty-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;resin fupplicijs Se morte fenferuntprxfen-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam Dei,amp; confolationem de placato hbi
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeOjScfpevitæamp;lætitixxternx, heut de
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stephano verfusinquit;
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibat ou Ans antmis, amp; Jpifua damna leuabar.
Ê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Recitanturamp;hocordinecaufæ, quxdi-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcriminafaciunt.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. Chrihusatiocitatem horrédxirx Del
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, aduerfus peccataintellexit, quam marty-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;resamp;{anâi,vt Stephanus, Polycarpus,Igna
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tias,Laurentius,Blandina, nôintellexerût,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxtaillud Pfalmi: Delidlaquisintelligit?
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2. Chriiloimpohtum fuit onus peccato t
0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum totiushumanigeneris.intolerabilco- tuitprofequoque amp; fuis peccaris paifutn
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnibus creaturis. Martyres feiebant fua amp;crucihxum ehehliumDei, arqueitaeô-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccataeh'eChrilio impohca,iuxtaiIIudE- cipitconfolationem amp;lxtitiam in omni^
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faix^^. Dominus incurrere in ipfum fecit busrentationibus,maximèinagonemor-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium noltrumpeccata.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;—
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y. Chri{luspatiturtnfandiis,iuxtaiIIud:
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui vos tangic,tangitpupillam oculimei.
Jdeoillosfpiritu fuoconfolatur,amp;fuflen-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• tat, necruciatus corporis fendant, vtLau-
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rendus torrensin craticula, Ixtabundus.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pofiquam vapor diutintu
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decoxirexaßum la tua,
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vltroincataflaiudicem
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Compellat affatu breuf.
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conuertepartem corpora,
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Satùcrematumiu^^tter,
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etfaepericulum ijuidtuuf
F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vulcamu ardent eßrit.
Prafedfut imterti tu iet. Tune ide, coelum efl, deuora,nbsp;Etexperimentum eape,nbsp;Sit erudum anaßtimfaattius.
Ita Sabina mulierRomana cùm ingea-tes dolores in carcere padens præ dolori^ bus clamarer,interrogaeaà carnihee : quid -------------------------
ex Hebrxo, In fufpiciendo adDeum. Qux-
lieclamarer,quidfaétura eßet?poüpaucos fusfum,'tuam opem expeâans. Vatabalns dies fubituraatrociriimxmordsruppliciû exHebrxOtlnfurpiciendoadDeum. Qux-, cruciatus, refpondit.- Communis feiam rit hic A uguiîinus : Quomodo Chridns ianbsp;fexusmuHebrisdolores expeccatoamp;ma- 'pa/sioneclamando fitdcle(rus,amp;faucese-ledidlione Eux pro^natos fufiidere. Gene, fus fadx Ent raucæ, cùm non rtid femel cla-3. vbivero pro Chriiti confefsione morien mauerit in cruce, Deus meus, guaremedenbsp;dum mihierit,non ego,fèdChriflusin me reliquHii.Ettanquam ouisobmutuerirconbsp;patietur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^m tondéte fè,E/àiæfy. EtPiâlm.yy. dicit
Ethnicisautem confolationem addidit ip(^_ Chrifius, Fadius fùm quad homo non teflimonium reétxconfcientia; amp;honefla audiens,amp;nonbabensinore fuofredarga~nbsp;nominisfui celebratio apudpofleros.
Cogitandadepaßiene Domint.
Sïintcogitanda depafsione Chrifli qua
tuor.
I, Ipfa hidorica narcatio,3cvaticinia Pto-phetarum.
s. Caufæ impuifîuz, mifericordia xterni
LVC. LOSS II
patris, amp;amor filij incïiarrabîHs erga human um genus, de quo in quit Clemens A-lexandrinus : Diligitur à Deo homo : quo-modo enim non diligatur,propter quein vnigenitas ex dna patris demittitnr ?
Horrenda amp; vera ira Deiadaerfns pec-cata hominum,quam nulla creatnra plaça-repotuit,nififiliusipfe Dei vnigenitusfua obedientia erga patrem,pafsione,amp;mortenbsp;amp; mifericordia xterni patris recipientishunbsp;manum genus ingratiam,amp;hlij Dei amornbsp;ioeffabilistquo motus intercefsitprolapfonbsp;homine, amp; pcenam in le deriaauitpeccato-rum noiitorum, eamque inaffumpta ba-mana natura Cuilinuit.nbsp;q-. Applicatio facridcij mortis hlij Dei,nbsp;eiusquefrudnsperfidem,quaquifqueft3-
amp; crucihxum edehlium Dei, atque'itacó-cipitconfolationem amp;lxtitiam in omni^ i
tiqnes. Etrefpondet, intelligendum êd'e primum de clam ore, quo fppè in arguendonbsp;ludæos Y fused, vt Marth, ay.clamat, Vx vo-bis Scrtbis,amp;Pharifxis.ttem,i8.Vxmùdonbsp;à dandalis. Item,Lucx 8. clamat, qui habetnbsp;auresadaadiendâaudiat. Secundo, quàd !nbsp;fauces Chriflivjfçfùntraucpipfishofiibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
quietfi
^^quot;iCtfiChriftus omniaclarifsimè dixerit, 'nen intelligere verba eiuS nonpotue-^'’tgt;ficutinquiuntIohan,6,Duruseftfer-'^eius, quis poteft eum audire?nefcimusnbsp;Raucedofauciu Chriftietiamnbsp;^dligi poteft de ariditate linguaäeiusinnbsp;^^ce,dequoP{alm,22,queritur,inquiens:nbsp;J^Muittanquamtefta, virtusmea, linguanbsp;^^adhæfit faucibus meis,
'• Mult i^iicatifantfuper capiUos oderunt me finenbsp;J cofortnti [unt quiperjecti'nbsp;me inimïct metmtufle'.qutznbsp;tunc exoluebantj.
Qiplificatio eft periculorum à multitu-(lj^'’Potentia,amp;malitiahoftium;multitu-comparât hyperbolicôs capillisca-äuget, quod non lolum fe quodnbsp;eorutn ægrotos, amp;nunc pro ipfisnbsp;lt;ilt;,?^®P‘^ccatis debitam, fua obedientianbsp;Jottcperfoluat.
c-Jfi/ios ] Piures funt Pçf p quàtn capilli capitis m ei, vel,hoftiunbsp;pit!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupergreffa eft fuper capillos ca-
^’ciitflodus fupergrediunturamp;
ƒ’^aphora fumptaà Hudibus maris. ti^^^^deruntmefinecauftl Aliter,gratis, cûnbsp;eis,imô m uitis beneficijs eosnbsp;»on r4p«i]Quæ nondefignanbsp;Pæoam fuftinuiamp;perfol-5-Eum,nbsp;pecca-^Jfp •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expiandopecca-
jllu,^'’”-’''tnoscfficeremuriuftitiapei,per fi teputaremur propter obedien-coram patre,per fidem. EtEfa. 53.
: Vcrè languores noftros quot;¦ ’ 'iolores noftros ipfe portauit:nbsp;propter iniquitates noftras,
rapui, quæ non admifi, hoc .^orum peccatorum debitum,nbsp;fuftinui, Inter-jj ^’^’nter morté Adæ amp; Chrifti. Morsnbsp;Mors Chrifti hoftianbsp;fatisfadio.
tuficis infiiptentùmmea^ tnea d tenonfunt ab~
^^ütrit obiedionijfe non pati propter
IN P S A L M V M DAVIDIS L X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87
fua peccata,fed propteraliena,quonim pœ nam fuftineat, ficut inqnit Efaias: Ipfe ini-quicatem non fecit,neque dolus fuit in orenbsp;eins , fed Dominus voluit eum conterercnbsp;infirmitate.
hißpientiam']Voc3.t,non qualitatem in fe, hoc eft, ignorantiam mentis, cii ipfe filiusnbsp;Dei fit fapientia æterni patris, fed opus re-demptionis humanæ amp; dodrinam Euan-gelij,amp; obedientiam in morte, quæ omnianbsp;Humana ratio iudicat elfe extremam ftulti-tiam, ficuti. Corinth, y. inquitApoftolus:nbsp;SapientiaDeiftultitia videturmundo- lté,nbsp;nos prædicamus Chriftum crucifixum. lu-dæis quidem otfendiculum, Græcis vetonbsp;ftultitiam. Inquit igiturfilius:Opater,tunbsp;noftiinfipientiam meâ.i. homines indicate elfe extremam ftultitiam, quod mortinbsp;me fiibijcio propter aliéna peccata, amp; mornbsp;tern mean) elfe hoftiam amp; fatisfadionemnbsp;pro peccatis alienis,qu£E fua peccata eife di-cit, quod eorum pœnam fuftineat,non aliter atq; fi ipfe contaminaflet fe peccatis, amp;nbsp;fceleribus totius mundi,de quahumilia-tione amp; obedientiafilij Dei erga patremnbsp;inquit Paulus ad Philip, 2. Qui ciim effet in •nbsp;forma Dei, non rapinam arbitratus eft,vtnbsp;effet æqualis Deo, fed feipfum inaniuitnbsp;forma feruifumpta,
Doétrina feu admonitio de pcrferendtt ingratitudine.
Sicut hîcChriftus queritur,fc fine caula,amp; iniufte odio haberi ab inimicis fuis ludæ is;nbsp;non folùm quia nulla in re eis obfucrit, fednbsp;etiam mulra amp; maxima in eos beneficia conbsp;tulerit,ita vfitata eftingratitudo mundi erga benemeritos veros dodores Ecclefiæ,amp;nbsp;alios,quam ingratitudinem exemplo Chrinbsp;ftisequo animo perferant feq; teftimonionbsp;rcdæ confcientiæ, amp;lpepræmiorum vitaenbsp;æternæ confolentur, non franganturani-mis, etiamfi ftudiaamp; officia mutua non re-fpondeant voluntatiamp; meritis.
OBIECTIO.
Inquit Propheta, anima quæpeccauit ipfapunictur.
Ergo Chriftiobedienti3amp; mors non eft fatisfadio pro alijs,
RESPONSrO.
Refpondeo ad antecedens, quod intelli-gendum eft cum conditione duplici: prio-re, nifi peccans egerit ipfe pœnitentiam. Al tera,nifi alius pro ipfo perfoluerit,Nam itanbsp;inquit lurifconfultus: Tollitur omnis obligatio, folutióe eins, quod debetur,fiue fiatnbsp;ab ipfo, qui debet, vel ab alio eius nomine;nbsp;Hh 3
-ocr page 326-LVC. LOSSTÏ
Amplificatioàcircumftantiaperfonar5gt; quôd ab illis contemnatur amp; rei)ciatur,ànbsp;quibusmaximè iuuaridebeb2tamp; defendinbsp;in opéré humanæ redemprionis, videlicetnbsp;à fratribus fuis, amp; cognatis ludæis.
ExtraneusfaâiKfum'] Eiedus ex ipforunï cœtibus.
Fratribus meù] ludscis, qui ab cifdem ma-ioribus prognati funt,quique gloriantur fe habere eundem Deum.Iohaa.S.
Peregrintts] Quafi holpes.alienus. Fi/ÿi matrù mea'^ lynagogæ. Eft amp; à difeipulisnbsp;proprijs defertus amp; denegarus i n pafiione,nbsp;amp; à luda proditus, de quo infrà queritur.
Y V
Qi^niam z,elus domus tuA corne dit me,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opprobrta ex--
probrantiumtibï cecideruntfi-‘ per me.
Additcaüfam impùîfiuam ,qua motuî iniuriasamp;conuitia,adeo4; iplam mortcinnbsp;tulerit,zclum, ideft,ihdignationé arden-tem,puniendi hoftes, qui Deum ignomi'nbsp;niaafficiunt amp;Ecclefiænotent. Eft enimnbsp;zelus indignatio propulfans iniuriani îhnbsp;mato, amp; pugnans, ne perfona amataa/io-biseripiatur,qualis zelusfuit Samfonisn*nbsp;eripienda vxore à Philiftæis.Gcrfon définitnbsp;ita: Zelus eft vehemens defiderium.quonbsp;quisinfidiatur ea tollere, quæ rei fibiddÇ'“nbsp;dæ videntur aduerfa,qualis zelus eft mari'nbsp;ti erga vxorem.'ne abripiatur à mœcM»nbsp;Chriftiergafponfam fuamEcclefiam. Ci-tatur initium verfus lohann. i. âdifcipiquot;'^»nbsp;cùmChriftus eieciflët è templo caupo'’^’'''nbsp;tes,fignificantes ingentem animi eius æo-tum. Pofteriorem pattern citauit Paulusnbsp;ad Rom. IJ. admonensnos, vtficut Chriftus iniurias omnes amp; conuitia tolcrauicnbsp;patienter, ira'amp; nos ftudeamusnbsp;bonumadædificationeni, Etenim Chri-ftusnon placuit fibijpfi, fed quemadmo-dum feriptum eft, Opprobria exprobran-tium tibiincideruntinme.
Zeins'] Indignatio vehemens, contra hoftes Dei Seprophanatores rempli.
Damas tua'] T empli amp; Ecclefiæ-«jfJAbfnmpfit, fecit vt vitam etiam effund« remprogloriaDei vindicanda amp;liberaa-daEccIefia,quam ardenterdiligo.
Exprobranttum tibi] Patri, namquifih’uni non honorât aut recipit,nequc diligit autnbsp;rccipitpatrcm.Iohan. 8.
Cecideruntfaperme] Ego fuftineopcricuw opprobria amp; mortem propter gloriam pa-tris,amp;
90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
Ita C hr i ft 11 s foîük debitum legis pro no bis, fuaintegra obedientia amp; morte, fientnbsp;inquitPaulus ad Galat. 3. Chriftus faólusnbsp;pro nobis malediânni, redemit nos à ma-Icdidione legis.
3. Or^t'tamp;proEecleßa.
VI. nbsp;nbsp;AZö/2 erubefiant in me, qut egt;e
fe^ant te Domine, Domine ex^ ercïtuu, non confiundatur Jùpernbsp;meiqutqnamp;runt te, Dem IfiaéL
Petitio eft, feu votum Chrifti,vtfuaobe-dientiaamp; facrifictum mortisprofit Apofto lis,amp;tociEcclefiæ,vt fiduciaeius non eru-befeant aut confundantur coram æternonbsp;pâtre, fed coufiftant in eins conlpeâu innbsp;dicio ornati iuftitia filij Dei. Atque ita mo-net de applicatione fiiorum beneficiorum,nbsp;quæfit fide. Ita Iohannis 17. ipfe Chriftus,nbsp;oratpro Ecelefia: Ego me ipfum fandificonbsp;pro eis, vt fint amp; ipfi fanâifieati in veritate.
• Hoc modo priraùm intelligenda eft pre-catiopro tota Ecelefia. Deinde precatur Chriftus,neApoftoli propter fuam pafsro-nem amp; mortem deficiant à fua doétrina.nbsp;Ideofimul petit, fe refufeitari à morte, nenbsp;erubefeant difeipuli coram Iudæis,tâquamnbsp;impoftori crediderint, ab eoquefint elufinbsp;præftigijs. Tertiô petit, vt ipfe exaudiaturnbsp;à patre,ne fi ipfe deferatur, alij quoque in-uocantes erubefeant nonexauditi.
Dominum exercituum, vocat Deum o-mnipotentem, qui quafi fit dux Ecclefiæ militatis. Deum [fraël vocat verum amp; æternbsp;num Deum,qui fepatefecitlfraëliPatriar-chæ, amp; pofteris eius.
VIL nbsp;nbsp;QîMnïampropter te fiifiinui
opprobrium, operuit confufiofa ciem meam-3.
Addit rationem à fua innocentia,quôd non propterpeccata propria patiatur, fednbsp;propter pattern æternum, eiusdecrëtumnbsp;de huniana redemptione.per fuam pafsio-nem amp; mortem,amp; vt ipfe pater rede agno*nbsp;Icatur, inuocetur amp; celebretur.
4. Eedittis ad narratienem calamita-tum, amp; dolorum.
VIII, nbsp;nbsp;Extraneusfallusfiùmfiatri
bus meis,^peregrtnusfilqs tna-tris mes».
-ocr page 327-IN PSALMVM DAVIDIS LXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91 4. )Q«itîZgt;f6/î«rrâ«w] Potatoresin conuî-uijs amp;alijs congrefsibus cantantes de me amp;: voceamp;inftrumentismuficis, Si habentesnbsp;meludibrio. OBIECTIO. Eft viri fapientis amp; fortis, non moucri conuitijs mendacibus, iuxta vcrficulum: Confiia mens reâi,famæ mendacta rùlet. Chriftus mouetur conuitijs mendacibus. Ergo nonfuitfortisamp;; lapiens. RESPONSZO. Refpondeo admaiorem perdiftinßio-nem. Sapiens amp;fortis non mouetur con-fiâis mendacijs , quantum ad luam cau-fam attinct, quia fcit veritarem tandem viétricem efjccalumniarum : fed quantumnbsp;adfamæ honeftædeformationem attinet,nbsp;generofus etiara animus,fortis amp;fapiensnbsp;vritur iniquis amp; calumniofis hominumnbsp;iudicijs , fieut Ecclcfiaftes inquit : Ca-lumnia conturbàt etiam fapientem,amp;per-ditcorbeneficum. Et Auguftinus reétè in- •nbsp;quit.Bona conicientia mihi mea caufa o-pus eft,fed bona fama opus eft propternbsp;proximum. ß/jEsrro. Chriftus nufquam legiturapudEuange liftas indutum fuifl’e facco ièu cilicio. Quomodoergo hicinquit, Poiuivefti-mentum meum iàccum feu cilicium? 0^ j.^ J'l’etationcmEcclefiæ, ab æternis üb *^’‘^’^^ôlo,peccato,amp; morte,àquibusnbsp;poteft, nifiegoproipfa fiamnbsp;^tflsbam dum iemnaret anfnbsp;eÜm opbro- . pofaï^efiimentum meum jum idis tn pu-¦^duerjum me loquehantur^nbsp;^^^fidebant in portanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m me qut bibebant ^inum-gt;. querelæ de opprobrijs, per fit) J^?'-j^^eni,vbi amp;à quibus illis affeâusnbsp;fis fl *^ffefigna veri amp; insentis fui dolo-t^'umamp;veftitum. fignum doloris,fletus. Ns.-dum afflixi animam meam, affeCtus fum,nbsp;iniurijs affici. Ex Græco le-animam meam,nbsp;tiik , “8ifftinusamp; alij interpretanturoc-J defiderio falutis humanæ,nbsp;diuinitaté non exerens innbsp;diuinam potentiam contranbsp;^’’luod opprobrium fadum eft mihi.nbsp;fiiib'’^‘^ffpptobrio affecerunt, quôd appanbsp;’° f^ontemptus amp; vilis, fient inquitnbsp;^^i'pedus erat amp; abiediisimus o- Si ærumnis oppreftiis , fie eum, vt vultus nottros auer-Èt?r^'^^®-ldeà nihilfecimuseum. doloris, veftitus vilisamp;lugu-quo fe mœfti indue-tai- ^’'^•f^ffgnftinusperfaccum intelli-affam, fub qua diuiniras in qnicicens.non exe-‘^f'ffcifigi Si mori poifebvtnbsp;parabola'] 1 'ffdi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contcmptumamp; execran- côpararentcum mihi, fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;periret, quemad- ƒ diti^p nbsp;nbsp;petijj tanquam homo impius, æ^dius ,'*^hs.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanquam eorum pef- 0 ¦ publicis conuen-i^disjn ,\“dicijsamp; incurijs, ficutolim in folebant ,Si conuc-nESPONSio. |
Refpondeo, induere fàcci^m vel cilicium fignificatefl'ein fummoluâib cumque o-ftendereïugubri vefte,amp;contempra,quaJ!Snbsp;eftfaccus. Ita Pfalm.jy. inqiiic; Ego,cuianbsp;mihi molefti eflènr, induebarciJicio.affli-gebarn animam, amp; oratio mca in finunanbsp;meumvertebatur. Auguftinus perciliciänbsp;feiifaccum intelIigitcarnisChrilti morta-litacem.fub qua induta feu aflumptaoccul-tauit diuinam fuam potentiam, amp;fadusnbsp;eft viólima pro peccatis noftris, iuxtailludlnbsp;Rom. S.MifitDeusfilium fuum in fimilitiinbsp;dinemearnispeccati.vtdepeccatodanareEnbsp;peccatum in carne : filiû fuü induit cilicio,nbsp;vtde cilicio dam narethœdos. Hocciliciónbsp;feinduit Dominus, ideo non eft agnitus,nbsp;quia fub cilicio latebat, fi latere noluifl'et^nbsp;morinon potuilTet, exerens fcilicet diuinam fuam potentiam,cuiuslpccimen edi-dit cùm ex manibushoftiuminconfpicuusnbsp;abijt, Iohan.8. Sgt;l vno verbo eos in horto reinbsp;pulit, vt tanquam attoniti in terram ca«-derenr,Iohan. i8. Hh 4 |
ANNOTAT. LVC. LOSSII ƒ. Uepetitio orationù.
xui. ^£0 ^jeyo orauiadte DoTnine^ tempore beneplacito : Deus innbsp;mulütudme mißricordts, tua ex-audtmedu^erituteßlutts tua.
Repetitfubinde oratiqtietn inter quere kSjdepâuoribus ,criiciatibuSjamp; conuitijs.nbsp;Primùm,vtmoiieac orationé eiTe vnicuninbsp;qiiaiî portam amp;arcem,ad qaam confagia.-mus in afßidionibus, iieut alibi diciturtnbsp;Nomen Domini arx eilHrmifsima. Idea,nbsp;vt inquit ipfeChriftus, Luca; iS. oportetnbsp;temper orare. - ¦nbsp;nbsp;nbsp;quot; •
orate. Deinde monetjVtfao exempio quo-tiefcanque pauoresamp;periculaimpendenc nobis,confagiamusadDeum,petentesabnbsp;ipfointernam confolationem ècliberatio-nem tea mitigationem calamitatum,iaxtanbsp;confiliam Dei, quod càmfacimus cero ex~nbsp;audiemuramp; liberabimur, gloriotas fæpènbsp;quàm nos vel petere vel expeéiarepotui-maSf lientdoceC exemplamlolèpb, qui ex , ----- .nbsp;carcereliberatus,conÜitatas eü dodorâinbsp;gubernatorregni Aegyptiaci, SeDanielis,nbsp;qui ereptusextoaea leonum, conditutas
cordiæDei, quid nos faceremus de multt^ tudine iniquitatis noftræ ? Sic Paulus adnbsp;Rom. J. Gratia Dei exaberat fupra pccca-tuni. tnveritatefalutiitua'jQuampromifiRinbsp;in verbo tuo.Mifericordia remittit pccca-ta,veritas reddit promiUa. Mandatum denbsp;inuocatione promißionem, amp;vcritatcninbsp;Dei, inprædandis promißis, opponaniusnbsp;tentation!deindignitatenolîra, departi-culari täte promifsiones vniuerfales.- Veni-te ad me omnes,Matth. ii. Item,omnis quinbsp;in uocaueritnom en Domini, faluus crit.
Ertpemedebuto» 'Vt nonmfi- xid^-i:hriitus, Lucæ is. oportet „L/ f / ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ i
EtApoüoias.indeiinenter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itüererabe/s,tpueoderut
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profundes atjuarurtLs.
Expoßtioprecationis, perdatautem in metaphorafnmpta à Into, dadibus maris.
” tempedate, qaibus omnibus intelligic Inmmam necefsitatem amp; extrema pericu-^^,f:etes,eripe medeluto.nednas mere*nbsp;loluunpuluerem rerræ, fedquamprimùinnbsp;morte, elepulchro, Stredueme '
eïiàrege præfes prouinciæSuiànæ. Irsamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W£
oifirua^fifra
/y /~gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;^ . -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
r«
ttis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
us nominedeâaturomne gena, cœledia, PUtSUf OS/uUm. rerredriurn,eiin{'crorum,Philip.2.Cogirê- Augadinnsperpateaintellmirimmer-tntautem rn maocaponeprarapaè rna.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff^nem in peccata,inquiens: Marnas ed
I. (^isinuocada^verasamp;^rernasDeas, pareusärprofanditasinmairatishamanx, qaiedpater,ß!ms amp;rpmitas fantas. qaposraamobdraitfeaclaadirfupernos,nbsp;2. Car e.xaadiat?nan propter nodra me- cùmvenientesinprofundumpeccati,nonnbsp;rita,lêd tantum propter nlium,per mi/eri- redpiCcimas, iuxraiHudEccleltaü. 17. Pec-cordiam, ßde, deutinqaitDeus; Ia multi- catorcùm venerit inpro fandumpeccato'nbsp;tudinemifericordix tuæ exaudime. Itaamp; rum, contemnic. Périt autem amp;hïcfiHasnbsp;Daniel oratcapitep.Non in iudißcationp Dei, ne demergaturaddiâionibus, amp;ncnianbsp;bus tiodrisproderntmus precesante faci- neat in morte, itrfcpulchroamp;: in itilerno,nbsp;em raam,fed in miCerationibas tuis multis fedquamprimùmexeisredimaturperre-exaudi nos propter Dominum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lurrediionem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,
bis vtiieed. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Tn tempere Peiiep/aciteJVatabalusintelligit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
tempus quo Deus nos exaudiens, fuam er-
ga nos vol Untätern beneuolam amp; bo nam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xrßds
odendit. Veteres,quoDeuspIacaturhama .S
nogeneri morte ßlij. Item, tempus bene-
qp.In tempore beneplacitoaudimte-Item nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k
PaulusadRoma.7 Nuncedtempnsacce- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
ptabile, nuncßintdies falutis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißerre exauditionem. in
Inmu/Madinemi/ericordt£]Qaam opponit tribalatione fum, vt faauis ßt mihi multitudinipeccatorum. Nam,vt mqutt -r ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adhfic ergo fubucnire
Augullinus, Sinon eßetmultitudornifea^ mifeacordiatua. tta n^ gjffctebas.
-ocr page 329-IN PSALMVM DAVIDIS LXÏX. différebas, vt mihi dùlce effet,quôd fübue-niebas. Sicut igitur panis gratior eft poftnbsp;diuturnamefuriem, itàmifericordiaamp;li-beratio gratior eft,poft magna amp; diuturnanbsp;Perlcula. Rcjpicein tnc'jOcüïo mifèricordiænbsp;^xaadirUedementer,amp; libera. Mifcricor-^beftaftedusinDeo, qua afficitur noftronbsp;'’'do. Miferationes funt exépla beneficio-exhibitiones in liberandis fandis.
'''' ^^tneabfcondasfactem tuam tHo^quonta,m trïbulory^ve
^'‘’i'f£en(/lt;«]Tanquam iratüs mihi,pro-j.^'fp^cataaliéna, quorum pœnam in me Geftus eft iratianimi, amp; maleuo-forma ferui affumnbsp;jç °°^^‘tgt;pero tibi in opere humanære-mortem crucis,adnbsp;iuquitDeus pater denbsp;•^tceferuus meusprudenteraget.
nobis, amp; fi-fjjnobis. jQ«o«wi»tribulor'] Cau-quæ vrget ad inuocationé.
hoftes mi-totus inteream. Petit igi-^'^nem ex morte, ftatim poft di-¦'i|[ ’^®gt;^refurredionem.
hl, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anïmamp; meamp;y
0. ‘^^^'gt;^,proptermtmicosme~
'''quot;fft'd Non aùerte faciem tuam à animæ meæ, afpice me de
''e? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?*¦
^'^'’nertendos mea ex morte, li-te'f'^^'iti g^®''’^‘’2tione,vel perdendos, obftinatè
, ficut omnibus Euangelij ali)nbsp;ad Deum, amp; faluantur, alij
gt;ia r'* 2. p pereunt, iuxta illud A-CJiriftibonafragran-^^^f^ün quiialuifiunt,amp;inhis quidem odor mortis ad
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '^’'etôodorvitæ ad vitam.
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^epetitio doloruin.
meum
meam : m con-quttrtbu-
îgt;3
Ratio eft petitionis à fàcili, nóuifti peri-cula m ea, meas calaniitates, amp; hoftium^jcr fidiam amp; furores.
Ergo me facilèiuuareamp; liberate potes, Opprobriû.inquit Auguftinus.eft quodnbsp;obijcit inimicus, quod ctiamii falfnm fit*nbsp;tarnéinfirrnitashumani animiplerûq; ve-recûdatur.Côfiiftoeft,quç mordet côfcié-tiam. Hæe in Chrifto quantum adipfum atnbsp;tinet,non fuit, nullius fibi confciopeecatiinbsp;fed quantum ad noftrapeccata,quorum rcnbsp;atumamp; pœnaminferecepit- ItainquitAunbsp;guftinus; Confufioinillononpotuit elfe,nbsp;in quo culpa nô inueniebatur. Verecundiànbsp;ficutlegit Auguftinus pro ignominia, eftnbsp;quæ facit ingenuam frontem,etiam de fal-ii criminis obieâione, crubcfcere. Carte-rùm quæexpertuseftChriftus caput Ecclcnbsp;fiæ, abhoftibus fuisjcadem experiturEc-clelîa, eiusque Unguia membra omnibusnbsp;têporibus./wrcBj^f« f«o^/«r]funt tibi notinbsp;hoftesmei,eoriiperfidiaamp; infidiæ.Ergo fanbsp;cilè eaimpedirepotes,amp; me liberate, lîcutnbsp;dux qui hoftis iufidias amp; potentiam nouit.
Impropertwn confrtngtt cor meu,^ afjitÜiisfiiin ^expeéia^nbsp;Htqm fimul contrtßaretur inbsp;noncon(olar€tur ^nonnbsp;muem.
Effedus conuitiorum amp; calumniaruiri in Chrifto,Scomnibus fandis,fummus dolor, quem animi débilitas comicatur,tô-tiusque corporis. ItaEcclefiaft. inquit,Calum nia etiam fapientem virum conturbat;nbsp;Auguftinus legit, Opprobrium expedauitnbsp;cormeum,amp; miferiam, amp;intelligitdeex-pedatione amp; defiderio Chrifti perferenda:nbsp;amp; fubeundæ mortis ex ingenti amoreerganbsp;humanum genus.iuxtaillud.Defideriode-;nbsp;fidcraui vobifcum edere hoc Pafcha. Quocfnbsp;inquit, expedaui,qui fimul contriftaretut,nbsp;amp; non fuit,exaggerat querelam à dcfertiocnbsp;fui ab amicis inpafsione, amp; morte, in quanbsp;neminem filius Dei habuit fecum condo-lentem amp;confolanté fe,defertus ab omnibus. Quærit D. Auguftinus,quomodo hocnbsp;vcrum fit, cùin difcipuli vnà côtriftatifint;nbsp;amp; quædâfandæ mulieres adfiftentescrucî,nbsp;cum Maria amp; difcipulo lohannePamp;relpon-dethabuifi'e neminem fimul côtriftanteninbsp;deinterituhoftium.Â: maxinïæpartis hugt;nbsp;mani generis,quæ beneficiû pafsionis fuænbsp;ôrmortis contempturaerat,quæ res filionbsp;Dei pendent! in cruce omnium maximumdolorem attulit. Vnde inquit Efaiænbsp;Cogitabam mein vanum laborare.
^V’C. LO^SII
gt; 4‘ ^wiiiulatiopcccatoriini,quapœnsau gentur.
5- Priuatio lætitiæ, amp; vitæ ætcrnæ.
Menlâm vocatlcripruramfacram,quôd ficut in mêla cibus fumptus refîcit corpus:nbsp;Ita lcriptura làcra fuftentat üc confolaturnbsp;mentes in pauoribus peccari,mortis amp; irxnbsp;Dei. la /a^ueum] cæcitas facit, vtcadanr, amp;nbsp;perçant, nôredè intelligentes feripturamnbsp;de Mefsia. la retributitnem]Pœnarum,quäsnbsp;meriti funt conteniptuEnangelij Aobla*nbsp;tæ gratiæ. lafiandalum'] In ruinam, amp;nbsp;mjminteritum.MenlàmvcrercsintelIigûtnbsp;palchaleconuiuium, in quoedentes agnônbsp;pafchalcm obfefsi funt ludæi à RoinaniSjÂ^nbsp;quafî iJlaqueati Hierofolymis.
Obfiurentur oculi eorum,n( '' “videant^ lumbos eornmnbsp;perfac^jaciüare.
Expofitio pœnæ csecitatis, per obfcut^' tioncm oculorumjamp;ignorantiamverfff'’nbsp;tentiæ amp; intelledus lcripturæ, ciirn innbsp;non quæranr Mefsiam promiffum,amp;rario-nem confequendæfaiutis.
Lumbosfac vaciUarc'] Dubitare amp; effe de rationeconfequendæ falutisnbsp;ritneertis fedibus.
Effimdefapereosiramtu^ furor irA tUA comprehendaî
Prccatur vt ludæi obftinati noneffug'’ antpœnas, ficut pauci innbsp;folymx euaferunt,occl ufi in vrbe. ànbsp;ms.
Fiat habitatio eoruw Çfin tabernaculü eorumnonfi,nbsp;quiinhabttet.
Prccâtio de folâtionî s 2cn exs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rc—
gnîeorumamp;facerdotij. kaCbriftusMatt. “3'mquit: Ecce relinquetur vobis domusnbsp;veftradcferta. EtPaulnsadRom. n. Verra-turmcnfailloruminlaqueum.amp;iiicaptionbsp;nem,amp; in offendiculum,amp;inretaliationénbsp;ipfis tenebrentur oculi, vtnon vidcant, amp;nbsp;tergumillorumlcmperincurua. Qu^pænbsp;naprædidaeft amp;Efâixô. amp; repetitaAdo-rum 28.
habit-atio de/êru] Deblraatur Hierufa-1cm Metropolis ludææ, quod fadum eft ^¦nnopoftcfjfjf^j afcenfionem in cœlum,nbsp;40-. à Romanis , quam deftrudioncmnbsp;'-nnftus prædixitludæis, Lucædccimono-poinquiensadHierufalem : Venicntdiesnbsp;te, Sc circfidabunttcinimicitui vâllo,amp;:nbsp;non
XXII.
94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
XXI. Et dedsrunt'inefiammea7rLgt; fil,nbsp;nbsp;nbsp;infiti mea potuuerunt me
aceto.
Amplificatio malitiæhoftium,amp;imma-nitatis, quôdin morte etiatnfelamp;acetum fîtienti filio Dci prÆbuerunt,id quodfadûnbsp;cfleteftaturEuangeliftalohannes 19. cap.nbsp;inquiens,SciensIefus quod omnia iam cà-fummata effent, vt confummarctur fcri-ptura,dicit fitio. Vas igitur erat appofitumnbsp;aceto plenum, llli veto impleuerunt fpon-giamaceto amp; hyfopo,amp; impofitum admo-uerunt ori eius. Cùm ergoaccepiffet lefusnbsp;acetum dixit.• confummatumeft. Quæritnbsp;amp;hîc Auguftinus,quomodo fel in elcamnbsp;dedcrint.cùm fel potus fitjuon cibus.amp;re-ipondit dediffç fel,hoceft,amaritudinemnbsp;perfecutionis amp; calumniarum in efcam,nbsp;quam in cœnavltimaacceperat,inquite-nim,non ipfum quod dedcrunt efca erat,nbsp;potus enim erat, led in efcâ dederût : quid,nbsp;iam Dominus efcam acceperat, amp;iniplàmnbsp;ciedum eft fel, acceperat autem ipfe efcamnbsp;fuauem quando pafeha manducauit cumnbsp;difeipulis fuis. Ibifacramentum fui corporis demonftrauit. Confirmentur autemnbsp;animipiorumhacirapletiôe vaticinij, cuinbsp;cuentus reljjondit, ne de veritate doétrinænbsp;dubitent. Deinde propofitum eft exem-plum ingratitudinismundi ergaverosdo-dorcs, quosficut Chriftum ludæi felle amp;nbsp;aceto potant, mgleficijs omnis generis af-ficiunt pro benefadis.
7. Imprecatio pœnarum'eotra ludicos blafphemos, amp; obflinatos perfecutores EuMgelij.
Fiat menfi eorum coram i-pfis in laqaeum, in retrtbutio-nem infcandalam.
ImprecaturludæiscontemptoribusEu-angelij amp;oblatæ gratiæ,triftifsimaspœnas, monenslîmulvtamp; nos genres metuamusnbsp;iram Dei aduerfus contemptum Euâgelij.nbsp;Si enim Deus non pepercir naturalibus ra-misjludæis populo fuo dilcdo,quanto minus pareet infititijs nobis gentibus.? ficutnbsp;monet Paulus ad Rom. lo.inquicns ad gé-tes: Ne efferaris animo, fed timeas.Nam finbsp;Deus naturalibus ramis non pepercit,videnbsp;nequà fiat, vtnectibiparcat. Sunrautemnbsp;gradus pœnarum Ipreti Euangelijquot; qninq;.
1. nbsp;Furor amp; excitas, qua obftinati natiuamnbsp;verbi Dei fententiä corrûpuntamp;amittunt.
2. nbsp;Seruitus perpétua, vtludxorum.nbsp;J. IraDeiineuitabilis.
Qreîînqiiet lapidéfuperlapidé, eoquôd .jPncognoueiis tempus vifitationis tuæ,nbsp;j?o:ciiacula vocat ædificiamagnifica, prænbsp;1,?’?'-^^'^ ipfum templum Hierofo-j^'^itanum, quæ deftruéla funt oraniaànbsp;. Qtnanis.vt nunc tantum confpicianturnbsp;1 ^o’ioco tuguriola quædam amp;: domuncu-^’’âüpaftorales.
Quontamqusmtupercußtfli jVîter) perfecpitifant de do-ruineratorum tuorum la-interitus
Riorum eins.
V'w tupercußifii'} Deus pater, vt Efaiæ
• Percu^si eum propter lij^^Populi mei. Item Zachariæi3.Percu-^Paftotem.amp;difpergenturoues.
narrant,gloriantur '’o'^P^ate Si gaudio afficiunturnbsp;peflécutione Apofto-^^^quot;¦^’-^^^Percutipermififti propter pecnbsp;’ vtplacarem mor-Pte ^,obedientia, iram Dei, aduerfusnbsp;'¦^^a,fierg vidimaamp;perfolueré ^vfoy.nbsp;^ppone 'tnïqtiïtatem{ùpertntnbsp;em eorum -, non tentâtnbsp;^^^^itïamtuamj.
hoftibus obftinatis cumula-^æP^ pecca eos in fenfum repronbsp;/''^augeanturpœnæ. ad Rom. i.
} fine vt aliam iniquita-defignent Sc committant, ^^ntç gfanioriblis afficiâtur, propternbsp;iuftitiætuæ.
'i’iefi quot;°'’ veniant, non refipifcant,ne-P^’'‘^^‘^’P^s tuæ iuftitiæ, quarti im-
^l't • ''ertit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fû in etne futtOc »bèc
V '’®cb ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0”^
Sû?quot;'*'quot;-
de Itbro ^ïuentïum, tußis non(cribantur.
^ïïtç ‘^™niam pœnani,priuationcm vi æternaspœ-
^atiir 3.^'' viuentium amp; iuftorum vo-credentium Euangelio vocatio j ad vitâ æternam, ex quo
IN PSALMVM DAVIDIS L X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95 -
libro delentur increduli Sc obftinatipcr-fecutores , amp; contemptores Euangelij, inquoomnesvocâtur ad falutem æternâ,nbsp;propria autem ciilpaamp;: merito ex libro de~nbsp;Icntur, amp; excidunt.
Egofnm pauper nbsp;nbsp;dolenS:gt;Ja~ x x i X.
lus tua Deusprotegat nie.
Rurfus queritur de fuainopiaamp; miferia» amp;defen(ionemàpatrepetit, vcnosexem-plumimitemuramp;confolemurnos inopianbsp;amp; doloribus Chrifti, quos noftra caufafu-fcepitinle, Sc fuftinuit. Ita inquirPauJus,nbsp;2. Corinth. 8 depaupertate Chrifti; ChrUnbsp;ftus pauper faâus eft,cùm eftet diues, vtnbsp;eius paupertate nos ditefeerem us.
OBIECTIO.
Qui alium adiuuat in opere fulcepto, gratum ei facit.
ludæi adiuuerunt Deum patrem in opéré humanæ redemptionis,perfequentes fi-lium, quem ipfe pater pereufsit.
Ergoludæi non peccarunt,perfequen- • tesamp;occidentesChriftum,cùm eorum vonbsp;luntas amp; adio cum voluntate patriscon-gruerit.
R£5PONS/O.
Negoconfequentiam. Qiiiaeftdifsimi-litudo in faéto amp; voluntate Dei patris, amp; ludæorum, quantum ad caufam impulfi-uam amp;.finalem attinet. Nam caufaimpul-fiua in Deo pâtre fuit mifericordia eius, amp;nbsp;voluntas redimendi humanumgenuspernbsp;mortem filij. In ludæisautem odium connbsp;traChriftum reprehendentem eorum er-rores,amp; impîetatem. Et fpeâauic Deusnbsp;pater glorificationem filij,ludæi contra in-terituinChrifti,cuiusamp; perfonam amp; do-ârinam extinélam prorfusin humanogénéré volucrunt; de hoc interituamp; mortenbsp;filij Deiiaâitaruntamp;gauifi funt,ficut nar-rationes Euangeliftarum reftantur.
Q^r AE S T I O.
Liber vitædicitur, vtinquit Auguftinus, notitia Dei præcognofeentis amp; prædefti-nantis faluandos ab æterno.
Quomodo ergo hïcinquitPlalmuSjïu-dæos blafphemos amp; perfecutores Chrifti delendos è libro vitæ, in quo niinquamnbsp;feripti fuerunt ?
RESPONSIO.
Defînitio Aiiguftini, quantum attinetad vniuerfàlem promifsionem' EuangeFij,nbsp;Deus
-ocr page 332-ANNOTAT. LVC. LOSSII
larn certus de illis profîteturfuam gratiru-dinem in celcbrando patre pro accepte bc neficio,amp; hortatur alios ad liinileni gratia-rum adtionem, fuo exemplo.
Laudabo nemen D«]celebrabo potentiam, mifcricordiam amp; veritatein Dei,in meli-berando,cantico, carniinibus.
Magnificabo'] Cum laudegratiarum aélio ne, quæcompledtirur agnitionem amp;celc-brationem accept! beiieficij.amp;exhibitio-nem officiorum mutuorum pro facul-tate
XXX.
Deus vult omnes homines faluosfieri,vn-dcMatthæi n. Venitc ad me omnes qui la-boratis amp; oncrati eftis,amp; ego reficiam vos. Et ad Rom. lo. Omnis qui inuocauerit nomen Domini, faluus erit.non cft admittennbsp;da, fcdcertoftatuendum à pofteriori, o-mnes homines fcriptos efle in libro vitæ, amp;nbsp;eledos ad vitam ætcrnam à Deo, quicunq;nbsp;crcdunt in filium Dei,amp; in hac fide perfeuenbsp;rantvfquead finem vitæ. Quiautem nonnbsp;creduntvel credentes non perfeuerant innbsp;fide.delentur e.x libro vitæ, dequibushocnbsp;loco loquitur Pfalmus. Auguftinus re-Ipondet ludæos opinione fuæ iuftitiæamp;nbsp;mcritorum fuifl'e in libro vitæ, cùm reueranbsp;non fuerint. Inqnitenim.-Iftifludæiblaf-phemi amp; perfecutores Chrifti obftinati)nbsp;quomodo inde (exlibro vitæ^ delentur,nbsp;vbi nunquam icriptifunt.’ Hoe diiäum eftnbsp;fècundum fpem iprorum,quiibi fe fcriptosnbsp;putabanr, quid efl,dcleantur de libro vitæ,nbsp;cùm amp; ipfis conllet, non illos ibi efle. Do-élores Ecclcfiaftici faeiüt duplicem librumnbsp;vitævnum : in quo Icripti funt faluandi à
• Deoab æterno immutabiliter. Alterum, inquoferipri funt faluandi, iuxta præfen-tem eorum difpofitionem fideiamp;merito-ru m,ex quo delentur quicunque non per-feuerantin fide, fed relabunturin priftinanbsp;peccata,amp;impietatem.Brentiusin lohan.nbsp;capite 6. Librum vitæ tradit eife Chriftiim,nbsp;inquiensinteralia: QuifeinuenitinChri-ftoperfidem,iscertèinuenitquoquefè innbsp;gratuita illa amp;mifericordi eleótione Dei,nbsp;Jefusenim Chriftus liber cœleftis vitæeft,nbsp;in quern qui perfidem feriprus fuerit, du-bium non eft, quin fit in corde ipfo Dei in-fcriptus, amp;ad congregationem cœleftiumnbsp;ciuiumpertineat. InLucam capite to. Li-brum vitæ facit vniueriàlem promifsio-nem Euangelij, in quo omnes fcriprifunt,nbsp;quicunque credunt,ncque feipfos ex eo denbsp;lentperincredulitatemamp; impœnitétiam,nbsp;fed in fide eiusque confefsioneperfèuerâr.nbsp;Itainquit ChriftusApocal. 3. Qui vicerit,nbsp;veftietur veftimentis albis, amp;non delebonbsp;nomen eius de libro vitæ, amp; confitebornbsp;nomen eius coram patre mep, amp;coraninbsp;angelis eius.
t. Graftarum afiio pro auxilio, amp; prophetic de abrogatione cultuum veteriitefi^-mentinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conflitutione no-
uorum.
Laudabo nomen Det caniico, magnifie ab 0 enm laude.
Prccâtui GÜ auxilium amp; liberationem.
Etplacebit Deo magù (gra-tiarum adlio, feu celcbratio nominisDomini) quamtnu^nbsp;rue ^iuuencue., qui cornua pronbsp;duett njngulas.
Teftimonium eft amp; prophetia de abrogatione cæreinoniarum veteris te-ftamenti , amp; de veris cultibus noui tc-ftamenti, qui funt vera Deiamp;incdiatorisa-gnitio,timorDei,dileäio,inuocatio,fidcsnbsp;amp;obedientiamoralis,finequibus extefoinbsp;cultus non placent Deo, iuxta illud;nbsp;quidnoneftexfide, pcccatum tft. ftem-
Impoftibilc eft placere Deo fine fide, lucente)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ,
Qui cornuapraduc'tt'] Qui aptus eftadi'^^*quot;'quot; ficiaamp; viétimas, integer, non niniisnbsp;nequenimium vetus SicutChriihisi'’'quot;^'nbsp;diaætate anno 35. viftima oblatusefinbsp;peccaris noftris.ldeoautem abrog^fquot;’. fnbsp;viétimæ Leuiticæ, quia Chriftus,nbsp;typus fuerunt,eiusque moriis.ian^nbsp;tus eft,crucifixus,amp; mortuus Nam iKUt 'unbsp;rifconfultusinquit, Amiffa ratioi.e leg»'»nbsp;ipfa quoque lexceflat.
De fiuCtioiif paßienif ^brßi,
Vident afiltéîi ßfi UtTtnttit
quamp;rtte Deum ß^^jiuet cor^e-firum-}.
Additeffeeftü feu fruâû mortis^ refut-redtionis Chrifti,Iætitiam évitant incrc-dentibus. Eft autem dupltx vitagra/.a'-lætitia amp; confolario in hac vira,de 1 econi i* Jiato Deo,amp;condonaris peccaris. Et vitanbsp;gloriæ poft mortem, niinnu^in deiîiu: '-Sic duplex eft beneficium tîltf Deit i^’orti:-,nbsp;liberatioàmalis æternis,2birâi^^^gt; maie-dieiionelegis,âpeccato,î mottetcrn.'gt;, inbsp;tyraaïudc
yrannide diaboli: Refurredionis, reftitu-’oîætitiæ amp;vitæ æternæ amiftæ in Adam, Apoftolns diftinguit Roraa. 4. inqui-J'S'Chriftus traditus in mortem propternbsp;ptcata noftra,amp;refurrexit propter iuftifi-’^'onem noftri. Et Veteres diftinxeruntnbsp;TOas priuatiuas, amp; pofitiuas.nbsp;T0Î(iJ(Sex(5p, XSttStO-lp TtSp
’¦'toji. Et Paulus gratiam amp; donum per ^^^’^®2ptlft^l'^ftoit:PerMofennbsp;^eftlex, perChriftum autem, gratia amp;nbsp;, '^«fasfaaaeft,Iohan.i.
n •
lt;^niam exauÀiuit paupe-h)ominut, ^inStos Juos
R *
ab exempio liberationis fi-
0,^ ^.’»^aliotum pauperum,amp; vindorum inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ctnporü, quos inuocantes Deus
I feit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vocat autem pauperes
ftiisq; meritis defperât,iu-'lUun' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5. Beati pauperes fpiritu,
Vi nbsp;nbsp;^^lotum eft regnu m ccelorum.
IÏ1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;captiuos fub regno diabo
!in5^’'?^gt;peccati,amp; inferorum,quos fi-amp;refurredione libera-eft aqua, iuxtaillud fanguinc tcfta-1)110. cmififti vindos tuos delacu,irtnbsp;aqua,ideft,con{olatio. Nonnbsp;'^iLeptote eft, pro liberauit,
' ^bortatio ad laudandum Deumpro be-^^'¦‘opaßio/jü Cbrtfii^amp;promißto de flabtlitate Ecclefia^
^^^bident ilium cœli nbsp;nbsp;terr a 3
omnia repttlia tn ets^
^'^amp;celebrandumDeumcondi-tetræ, eiusque filium Domi-•''^gt;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftrum lefum Chri-
^feij^^eneficio redemptionis Sc falua-i*\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refiirredio
c^'de ^*’fimnlqueconfoIaturEcclefi-in hac vita, vfque ad liixtaillud Matthæi 28. Eronbsp;^'ili, K^^ique ad confummationem fe-Portæ inferorumnbsp;r ‘’‘‘Id '^^'^^u’ltaduerfuseam.
rpoten-. *^efe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonitatem.quæ in créa
inanimatarum, confpi-» elueentjiuxta verficulum:
IN P S AL M VM DAVIDIS L X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97
oßendit verum quxlibet herba Deum.
Itaamp;diftutn Auguftini,Confideret homo creaturam, amp; laudet créa to rem.
Quontam JDens fuluHmfa-ctet ZiWn, Aâificabuntur ciui-tutciludA.
habit^hnnttbi 3 nbsp;nbsp;hAredt-^^ v J-
tute acquirent terram.
Aetiologia exhortationisàdiuinobenc ficio, conferuationis amp; ftabilitatis Eccle-fiæ.
Saluumfaciet'] Colliget amp; conferuabit, in hac vita voce Euangelij, amp; donabitvita,amp;nbsp;lætitia confummata, amp;æterna,poft hancnbsp;vitam.
5’zök] Ecclefiain,cuius Sioti mons in Hie-rufalem typus fuit.
Et icdificabuntur'^ Colligentur Si inftauta-bunturcollapfe.
Ctuitates} Ecclefiae. Et habitabant tbij In • Ecclefia militante in hac vita, quæ cœtusnbsp;eft vifrbilis, ampleótens verani Sc incorru-ptam dodrinam legis Sc Euangelij, Sc reti-nens legitimum amp; integrum vfumiacta-mentorum quOcunque orbis terrarun»nbsp;loco.
Gratuita promilsio-neDei, non mentis, fediurehæreditario, obedientiamfilialiamoreerga patré præ-ftans,tanquam legitimi filij,quam fi contunbsp;maciter detreftant, exhæredantur.
rftr^w] amp; in hac vitahabituri hofpitia medioeria, vidum amp; defenfionem, amp; poftnbsp;hanc vitam in eadem habitabunt, renoua-tis omnibus,iuxtaillud2. Petri3. Sedcœ-los nouos, ac terram nouam,iuxta promiCnbsp;fum illius fDei} expedam us, in quibus iu-ftitia fiufti ) inhabitat;
EtfernenÇerùorum ews poßE xxxnr. debit earn) qui dtligunt nomennbsp;euUy habitabunt tn ea.
E.xpofitio ftabilitatis amp; continuæa.c du-raturæ fuccefsionis Ecclefiæ, vfque ad fi-nem mundi. Eftque defcriptio vers Ecclefiæ, à propria eius nota, feu opéré,videlicet diledione nominis Dei, vera notitia, inuocatione, amp; confefsione, adeoque to-taobedientiaerga dodrinara legis amp;Eu-angelij, quæ nomine diledionis conti-nentur, amp; difccrnitur hac nota vera Dei
li
-ocr page 334-9i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LVC. LO S SI! Ecclcfîa ab aîijs reîigionibus amp; feâis, Ma-hometica, amp; Ethnica, quæ nomen veri Dei amp;Melsiæ, üomininoftri lefuChrifti, nonnbsp;agnofcuntnecinuocant,iedvel ignorant,nbsp;vclbla/phemant horribihtcr, amp; odcrunt. Vtrßu p. PS A LM VS LXX. Ad præcincndum P/àlmus Dauid, nd ré-cordationé (feriptus à Dauidc,amp; canratus intemplo.vc coinuocatiis Deusrecorde-tur, amp; ipïïus Dauidis, Chrifti amp;Ecclefia;,nbsp;cosquciiiuetamp; libcreccxmaJis,amp; dcfen-dateontra hoftesj JRGÉMENTTii. Pfalmus cft pctitorius. Qniaoratin co Danid, amp; fub eins pcrfona, Chriftus amp; totanbsp;Ecde/îa, Deum, vt libcrentur ab hoftibus,nbsp;qui hoc vnum agunt, vt violentia vel dolis,nbsp;* Ecclelîam amp;pios deleant omnibus temponbsp;ribus. Ideo Pf'àlmumoret Eccle/ia amp;hocnbsp;tempore jpræeuntc Dauidc amp; filio Dei.nbsp;Suntpartes quatuor.
Prccatio per Antithcfin , vt Ecclefia amp;pij exauditiàDeo Sc libcrati, lartcntur.nbsp;4. Repetitie petitionisjadditacaufaà fuanbsp;fiducia in Deum. Præcipuè autcm orauitnbsp;Dauid Piàlmum contra Saulcm, Ablblo-nemfilium feditiofum, Ahitophcl, amp; iî~nbsp;miles, qui eum ex regno cijcere conaban-tur. Auguftinus,Eftin hoc,inquit,Pfnlmonbsp;vox rribulatorum, amp;: ideo vtiquc marty-rum,interpafsionespericlitantium,ft;d denbsp;fuo capitc præfumentium, audiamus eosnbsp;amp;loquamur cum eisexaffeâu cordis, eti-amfi nonfimilitudinepafsionis.
L nbsp;nbsp;JD eus in adtutorium msurnj (in tende) Domine adadiuuan-dum (m çJ)feJitna. Propofitio prccationis, vt adiuuetur cô-tra boftes, amp; liberetnr, îdquc celeriter. |
Nam criâ func quæ nagaac nainium ia malis: magnitudo calamitatum, öioWtH-»nbsp;doamp; moraauxilij. Ideopetitionem, vtcc-kriter iuuctur amp; Hberetur, ter repetit. Poëta. Vt quiius inueluor clades euadere peßimt Tu mihifeslitiam,nii Dius,adfer opem.
Confandantur^pudefiant, (ßüi quArunt antmam me am 3 a^nbsp;uertzintur retrorfum embe-fiant3 qui volant mihtmala. Auertanturfiatim erubefiem (^3 ^ui dtcant mtht^ Euge3EH^e. Ul' Imprecatur confufionem amp; ignomini-am hoftibus, vtproprijs confilijs Si armis, quibnspios delerc conanturjpfi pereantnbsp;turpiter. Auguftinusamp; vetcrcs intclliguntnbsp;etiam dccôuerfione impiorumadDcum,nbsp;perpœnirentiam, vt pudefadi turpitudi'nbsp;ne peccatorum, pcccare definant,nbsp;conuerfionem amp; ipfi martyres hond’“,®nbsp;fuis. amp; tyrannis,prccatifiint,ficutinqui'^nbsp;Stephanus exemplo Chrifti, orans pro ho^nbsp;ftibus: IgnofceilHs.quianefciuntquidfi-ciunt. Facitautem tripliceshoftes.nbsp;ï. Malefalt;ftores,quf rentesnbsp;piorum.
Obtrcâatores 3c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc cft, la tantes de aliorûm malis. cjuaruntÇperdere ) animamÇ vitam ) me-a/ss] vtSaul, Abfolon,Achitophel,Daindis: Pharifæiamp;PontificesChrifti:amp; hoc tcni-porc Mahometifta. 3c fimiles boResEc^nbsp;cleliæ. Quidicunt, eHgeeugeß^tantvirde mcis ma Hs, exilio amp;31ijs , lîcutamp;ludoei de Cbridi paßioneamp; morte gauibfiint, ficutteftatur hiHorica narratioEuangeliftarû Augufti-nas etiam iateHigirdeadulatoribiis appronbsp;bantibuspeecata, àquibuscommodaex-pedant. Duocnimfacitgenera perfecuto-rum,vituperatores amp;' adulatores, addensnbsp;plus nocere Hnguâadulatoris,quàmma-nusperfccutoris.
tudme auxtl^.cr liberatio-ttü diuina. Exultent |
IN PSALMVM DAVIDIS L X X,
Exultent lamp;tentur in te o-mnes^qat quamp;runt te^^dicant ^lt;^m^er,MagnificeturDominHS-,nbsp;(ß^id,ilignntfilHtnre tuums.
Adhortatur pios ad lætitiam fpiritualcm auxilio,liberatione,amp; defenfione diui-fui amp; Ecclefiæ contra hoftes, amp; quæcun-‘luc pericula amp; mala, exAntithefi trifti-^‘æamp;confufionis hoftium Ecclefiæ amp;im-P'ofum,nbsp;enfJ Externis geftibus lætitiam de-'^htantes.
J‘fwar] Intus in animo certide recontv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum Deo, Sc liberatione exhibi-
‘“^futura.
J®ff]non in fc aut vllis humanis præfidijs opibus,nbsp;fejQui tibj confidunt,qui aunbsp;defenfionem à te folo quærunt,
’quot;“»'«‘«peâant.
A. “*««f/em»er]Exhortatio ad gratiarum pro liberatione.nbsp;Domi«««] Magnus apparear,
I Cûf? o, nbsp;nbsp;nbsp;omnipotens, iuftus, miferi-
bonus.
la^''^'^'S«»tpZ«f4ref««w]Qiji à te folo pe-lalutem amp;au-
^il’gu r nPpofitioexHebraico,pro,qui Cliticnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«iicant femper ma-
'^‘‘^Dominus.
4- Repetitio prtcutionit.
F
Çf pauper '^^^fifttnaadmeyadiutornbsp;CS’ liberator meus ei tu^Do
^ernoreris.
Precationem, addens caufam à amp;fuainDeum fiducia,amp; Ipe
E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc modo.
præfidijs, fed ad te confugio Scà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
^’^^^’‘ihumamp;falutcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 1
'’'Z'ut ^^^criter exaudi, iuua amp; libera. jUndar tn amp;ternU17L3gt; '''aiij In bonis, Sc vt vincam in
illisfuccumba, feu
hv.^cr’ A'rSiiftinus,Tu,ö Deus,ad-Pliauxilio adiuua, V’erue. Nemo enim de im-n V^-’^'’‘^rtnifi tu. Hæcvoxperfe-fratres, 'quantumeunquenbsp;“''^s,qu4in;ijçnnq. hïcprofcceri^
99 mus,nemo dicat,fufficit nobis, iuftus fnm.nbsp;Nemorerii DomineJ Celeriter me adiuuaamp;nbsp;libera,antcquam me hoftes vincant, amp; opprimant.
PSALMVS LXXI.
Verßi’f:
Trrrtrj.
Pfalmus cft «vtniiy^cup®', carens titnlo. Ideo fortaffe,quod communis eftprccationbsp;Ecclefiæ amp; piorum omnium temporum,nbsp;compofitus à Dauide.
ARGVM-ENTrM.
Pfalmus eftprecatio,primùm quantum ad Dauidis exilium, amp; æriimnasattinet, vtnbsp;is defendatur à Deo contra Abfolonem, fi-lium feditiofum. Sc reducatur in patriam.nbsp;Deinde, quantum ad totam Eccle'iam attinet precatur ca, vt defendatur contra ho-ftes,hæreticos, amp; tyran nos, amp; feruetur innbsp;m uitis periculis, amp; pcriecutionibus.maxi-mè poftremis temporibus, in quibus vtnbsp;nunc Ecclefia tanquam fenefcens magis •nbsp;languidafuturaerit, non ornatatotamp;tan-tisdonis Spiritus fandbficutfuit temporenbsp;Prophetarum amp; Apoftolorû,quætûquafînbsp;adolefcentiaamp;iuuentus Ecclefia fuit,douanbsp;ta maiori fapiétia. luce, amp; cognitione Dei,nbsp;maiore gloria, iuftitia,amp; viäoria, maiorcnbsp;fide amp; charitatc, quæ in poftremis temporibus ferènullæ futuræ funt, ficut inquicnbsp;Chriftus Matthæi 24. Tune abundabit ini-quitas, amp;refrigefcet charitas multorum.nbsp;Item, Lucæ 18. Filius hominis cum venerit,nbsp;an reperturus eft fidem in terra ? Partesnbsp;funt duæ.
I. Propofitio precationis, rationibus ad-ditis, fubindc repetita, verbis Sc figuris varies.
3. Gratiarum aiftio, qua célébrât grata mente beneficium diuinæ defenfionis amp; li-berationis.
I. Pret^itio.
In te DomineIperauiynon con- i.
Propofitio precarionis.vt iuuetur amp; de-fendatur contra hoftcs, addita ratione, fumpcaà fuain Deum fiducia,amp; expeäationbsp;ne diuini auxilij. Eftquc Enthyniema.
In te Domine confido.
Ergononconfundarin ætcrnum, id eft, nunquam, fed.ccrto liberabor, iuxta pro-mifsionem,
li a
100 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O T A. L V C.
I»fe]Sôloadiutoreomnipotente,nonin me, non inhomine, nonhumanisprzfi-dijs, in quibus non eft falus.
Non confandar in itternum'i Etiam fi aliquâ-diuvidearderelidusàte in malis, vr fides cxerceatur,amp;accertdaturinuocatio,tamennbsp;liberabor tandem, idque gloriofius quàmnbsp;fidefertusad tempus nonfuiflem. Eftigi-tur expedanda oportuna liberatio,ficut innbsp;quitTheodoretus : Illis, quiinftruunturànbsp;Deo, opus eft, ne quid abloni, dum affli-guntur,dicant, fed diuinampræftolenturnbsp;mifêricordiam, Plàlmo 8.
/n 'iufiitia tua libéra me, e-rtpe me, inclina ad me aurerrL» tuam falua me.
Expofitio precationis, curamp;quomodo liberari cupiat.
iniuflifia f«4]Nô in mea,quîe nulla eftpro-pria, fed in tua, qua rneiuftificas, ièu iu-ftumreputas, propter filium gratis perfi-¦dem. Eft enim duplex iuftitiaDei:adiuâ
• legalis, quæDeieftimmota voluntas,po-ftiftantisiufta amp;reda, amp; repellentisamp;pu-nientiscontraria: amp;iuftitiaDei palsiuaamp; Euangelica,qua Deuscredentes in filiumnbsp;iuftos rcputat,retipit eos in grariam,âc re-mitrit eis peccata gratis per ndem,proptcrnbsp;Mediarorem, de qua iuftitia Paulus loquitur, ad Romanos j. luftitiaDeimanifcfta-taeftabfquelege.In hac iuftitia Deife liberari petit Dauid, amp; Eedefîa. Nam itain.-quit Auguftinus.'In tua iuftitia erue me,nônbsp;in mea, led in tua, cùm ero iuftus, tuaiufti,nbsp;tiaerit, quiaiuftitia mihiabstedata. Monet igitur, vtinomni vocationepræluceatnbsp;fides, ftatuens nosiuftosefiè, amp;pJaccrcnbsp;Deo gratis, propter ßlij obedientiam.amp;nbsp;certôexaudirinos, etiamfifumus indigninbsp;qui exaudiamur:poteft etiam inteîligi de ,nbsp;iuftitia Dci legâli,quapunithoftcsEccle-fiæ,eamque libérât.
Ltbsra]àpeccatis, eripc ab hoftibus. Inclina] Tanquam fijmmusamp; refidens inex-celfoloco,admehumilem,amp;abiedum.
/iaremraam] boc ett, dementer 8c benigne me exaudi. Metaphoricalocutio dlab illis quiinclinant Ce admoueates aures vtnbsp;rediusaudiantpetentes.
III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihi inpetramfortemj^
aubfember confugiam ,autpro~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
mifiPli ^t faluum me facias, nbsp;nbsp;nbsp;'ventre matrü meei tu extraxt
refuçriummeumestu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßimeidetelausmeafiinper.
¦gt; et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tx vitro
LO SSII
Eßo mihi in petrnm^üs mihi tanqnam tupcs alta,inquadeJiteicam,tutus ab hoftibus,lient multcE rupes altæinPalæftina fuerunr,nbsp;adquas confugiebantludsiinfequcntchonbsp;fte, ficut ipfe Dauid fæpè fe in rupibus oc-cultauic.
J^«i/»wmz7^j]Ratioapromifsione auxi-lij. Aliter, præcepifti Angelis, vt mc cufto-dirent. ItaP/almopi. Angelis fuismanda-uit de tc, vt cuftodiant tein omnibus vijs tuis.
Deus meus eripeme de mann manuiniquèagentùinbsp;njiolentt.
Repetitiopctitionisjadditacircnrnftair tia,à quibus eripi 8i liberari cupiat.non Co-lum à violentis hoftibus.quimanifeftavinbsp;perfequuntur Ecclefiam,vtSauI, amp;Abfo-lon Dauidem.-federiam ab impijs 8c in?nbsp;que agentibus, per/idis amicis, qui fæpènbsp;plus nocent, quàm qui in apertopugnant.
Qjuoniam tu es expeüatto me a Domine ^jjfes mea à tuuent^-tenbsp;mea.
Ratioprecationisâpcrpetuafua in Dcû fiducie, amp; expedatione eins auxilij, ftatininbsp;à tempore natiuitatis, 8c iuucntute.nbsp;gumentarurà prioribus beneficijs: Anreanbsp;me femperlibcrafti conlidcnteni tibi. Er*nbsp;go nunc quoque libéra me, amp; protege- Itanbsp;precatur Ecclefia recepta àDeo.itatininbsp;poft lapfum primorum parentum.petensnbsp;vtdcinceps/èruetur,in/ùaqua/î/êneftutf,nbsp;iriquaimbecilliorfitamp;deformionficwtP®nbsp;üea inquit, neproijcias me in temporenbsp;nedutis meæ. Sicut enim très abernditisnbsp;traduntur mundi ætates,feu dilcriminahunbsp;HUfli generis, ita funtamp; Eccle/îardifcrimi-na,iumpta à diuerßtate donorum;»2'ri^igt;f^“nbsp;xo^fXtas gubernarrix,exceJJcns (àpiend3,8cnbsp;virture, qaalis Ecdeâa fuit tempore Patri“nbsp;archarnm; QußdaJ'is’ beIIatrix,Kmpore A-poftolorum amp; tnartyrarri,qrtiqiiaGhetoe3nbsp;bellatores amp; vidores fueruntfub tyraimis:nbsp;imâvfit97ixe(/,dcdita roluptatibiis, quahsnbsp;nunceftætas hominumimbecilhsamp; àeli-tijs iadulgens amp; eneruata viribus.
Inteconßßtsfim,ex^terode yj.
y-
IN PSALMVM DAVIDIS LX XL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lot ne^utis curn defecertt ‘virtus rnea-gt;nederelmquasme. Repetitio precationisj vt ferneturin fe-nedute fua,in qua, vt in fenibus,vires funt amp; corporis amp; animi languidiores,ita amp; Ec-clefia in feneda mundi amp; poftremis temponbsp;ribusfitlanguidior, donafpiritusfanétinónbsp;ita cxcellunt vt in primitiua Ecclefia, fides,nbsp;fpes, charitas, inuocatio. Ideoprecaturnenbsp;propter hancinfirmitatem amp;fqualoresab-ijciatur à Deo,fed foucatur potius,ficiit fe-nesimbecilles, vtpromittitDcus Efa.46.nbsp;inquienszPortainini in vtero meo.geftaminbsp;ni in meo aluo,vfquead fenedam Ego pornbsp;tabo,ego feci, ego feram,egogeftabo amp;nbsp;faluabo. Quia locuti junt'tnïmïct met contrame, qut obferuant a-ntmam meam i conßlium fece-runtin^no. Wo] tempore natiuitatis, in quo me [^quot;'sbiliter feruafti, amp;adfuifti nafcenti,amp;nbsp;. ^^^fiparturienti, nc indoloribus acerri-jjj'^periremus. Eftenimopusgeneratio-^''trèûcimiraculum amp; beneficium. /rf«s gt;nf4/êwpfrjlta Auguftinus:Quid f®lperis,quia cófolaris me in aduerfis,nbsp;corrigis: antequam effetn fecifti,cùmnbsp;‘^ûm peccaflemnbsp;îdi[ cùm conuerfus eifern, quianbsp;Mlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coro- ^itnquamprodigtumfaéius f 3 ïed tu dducta mea Ecclefiæ,Chrifti, amp; omnium Mih? iudicio contumeliofo mundi,nbsp;‘'^âtEcclcfiam eife quafi portentumnbsp;amp;catharma, ôt execratio,amp; pronbsp;profitetur diifenti-’’^'^ndi iudicio, repugnantemnbsp;Mni, ^’'^^‘oni, amp; proptervitâ diuerfamnbsp;tolérât Ec- Auguftinus: Vnde meprodigium pntanr,nbsp;{•'his ^^®9gt;Jodnon video.lllienimbeatinbsp;'''fcofç'^æ''’^ët,exultâtinpotu,in luxuria,nbsp;Ptiû’quot;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitatibus, in de- parietis. In his exultant. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viam dirsimilem,cô Xii^lf'^ipera (eculi, necalicubi fecurus ItaEfaiæ 8. queritur r ^'bÀnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pueri mei, quos dédit /^'•î'tj'^V^^^finfignum Se portentum If-^orinth.Â.inquit Apoftolusî Pumus mundo,amp;ange-A mundus Apoftolos, Peditiofos,amp; hæreticos,per. bjjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Acéi-Oj)£S hu- OS meum Uude, tout die. c'^*.PP*f‘^^nafandum,eiusquc dii]i2^quot;^*^“^^*bgt;erationis amp; defen-M, æ fedè agnofcat,amp; celebret P^oîfciau me in temporeß-- |
X. Ratio pctitionis auxilij, ab hoftium didis amp;confilijsinfidiofis, contra Dauidem Abfolonis, Chriftuni, Iudæorum,amp;.hocnbsp;tempore tyrannorum, contra Eccle'iam* Dtcentcs^Deai dsreltquit eUi perfe^i4gt;imim com^rehenditenbsp;eum^quia non e^i qui eripiat^ Mimefis eft verborum hoftium. Deusdcreliquir(tim'] Non adinuat, non défendit, fed dsrelinquit tanquam hominem impium, feditiofnm amp;hæreticum, qualisnbsp;eft habitus Chriftus,amp; habetur omnes verinbsp;dodoresEccIefiæ, omnibus temporibus.nbsp;Itaincruceßc tentationibus putamus nosnbsp;derelidosàDeo.cùm non ftatim auxilia-tur nobis, ficut amp; ipfefih’usDei clamatinnbsp;crucd, Deus meus. Deus meus, quare menbsp;dereliquifti ? Contra autem ftatuendumnbsp;eft, iuxtaillud. Dominus propè eft illis,quinbsp;flint tribulato corde. Deus ne difcejferts à me, Deus meus^tn auxilium meumfeji'tna. Hue ades auxilio, frr opem, ne forte moreris. Viribus boflUtt deßituanturopes. Repetit rurfus precationem. Eftenim inuocatiofummum amp; iuftifsimumperfu-giumEcclefiæ,amp;porcuspiorum in omnili 3 XL XII. |
LV G. LO s s II
tias,amp;di{cernit veram Eccic/Jam abdfi/sj^ dfs,quæiuftitiam amp; /âlutemtribuunt /hisnbsp;meritis,amp; externis opcribus, amp;cakibaSinbsp;Tûfa d/eJSempeffin rebus non folum pronbsp;fperis.fedamp;adaerCis. kaAusufii- AJiquidnbsp;aduerß ek,prxdico falutéDomini, aliquidnbsp;proCpericü, prxdicoamp;Iurem Domini: nenbsp;prædices in proipcris)amp; obmuteCcas inad'nbsp;uerCis^alioquinon erk,quodditkam ek, ianbsp;cota die. Cuîus non noui numerû,quxtuanbsp;i nfli tia amp; laus eft immenfa, extendens Ce adnbsp;omnes. liitroibo inpotentijs Dtmint] Solins donbsp;minipotehtia,deCenCiOne,amp;ïoboTenitar,nbsp;non meis viribus, auc bominum prxßdijs,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
in quibusnon eûveraCalus.Tnquirinhunc nbsp;nbsp;nbsp;I
verCum Augukin us : Nullam meam cogno 1 icojfolius rux iukitix niemoraboffà teka^ 1
t02 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;À N N O T A.
bus malis, cùm humanispræfîdijs dellita^ antur,ücucinquitIoCapbatrexIùdaa.Paranbsp;Jip. 30. Cum neftiffius quidagendû ßttio-bisjoculi nokri ad te Deus attolluntur.
In tenebrü noftrit amp; den fa caligine mentit Cùm nihil eil totopeClore conßlij :nbsp;Turbati erigimns Dette, ad te lumina tordis,nbsp;idoflra tuawK^ fides Jôlins erat optm.
Tu rege confilß aîlus parer optime nofiros, Idofirum opus vt laudtferutat omne tua.nbsp;Xiii. Confundantidr deßciantnbsp;defrahentesammaAnetu, ofgt;eriannbsp;Aur coßidfione putdoretnbsp;Analam/h^.
Imprecatio confulionis amp; interitus ho-ûium inCanabiliû, qualis ekamp;in prxceden -te Plàlmo,Confundanturâtpudeßant, qui quæruntanimam meam..
a, Grat arum àilio.
beo quicquid boni habeo. Quicquid au- 1 terni tnali habeo, à me habeo,non mericisinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
fuppiicium reddidiüi, Ced gratiam gratis / impertiki.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Deuf doeu/ßn
J
omA/e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aua,
OsAUëUAAAaaauac/a^PA SußsAt nbsp;nbsp;nbsp;AgnoAcîtSt célébrât primam receptio-,
tionem, St defenlionem, Aeque pro his be-' neßcijsgratam futurum promittit,in pro^nbsp;nunciandis amp; celebraodis mirabilibusDci inbsp;amp; admirandis operibus, inde vfq; àPfimttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
/ta ßnguli agnofcant Se célébrént fui ingra
dotârina. Se pétant in ea conferuationem,
ritifbitrsbusnt, fed dicâtcuin A ugulbno:
Coniideraas vitam meâprptcritam, video,
quôd mi hi debeaturpcena, fedreddita eil
gratia, debebaturgeheana, data eil vita x, / cerna.
'i^AASAußwtf/aaAfßAaffS^^l
AA£’S'aAAAAUSÀAAAA^raS-/^faAAAAaaAASiJ, !
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XV vasmeumaanuacAaiAsr iujAsAA
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius aoa aouA auAAseruAALj.
F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVI. /AAAr0À^0AAA/A0AeAJA^D0AAAÀAAÀ^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z)lt;AAAAÀAAe AAAdAAAOA^aigt;0Aquot; AußAASaAua Promifsione c olledtx Se defenfx Ecdeiîx.
Ita iînguli agnofcant Se celebrent fui ingra jûAAAAf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam receptionem, iniiitutionetn in veta
Altéra pars Pfalmi,gratiarû aâio, quam nbsp;nbsp;eiodinna. Se pétant in ea conferuationem,
pro defeniîoneSeconferuatione fuiproß- nbsp;nbsp;''fCj'readßnem vitx,necquicquamnicme.
tcturDaaidjChrißasSeEccleßaßneiiens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A.,.na,nn.
confeßioaem Sepropagationem verædo-dirinx, Seprxcipuè iuditiæ nô Aux, ièdDei, quaprimùm recipicingratîâm Se iuilos renbsp;putatgratis omnes credétesin ßlium Me-diatorem. Se damnat Se abijcic in pœnasnbsp;xteraas incredulos. Deinde punit hoßesnbsp;Eccleßx, Sepioruin, vt Saul, Abfolonem,nbsp;Achitophel, Seßmiles.
Aperaéo]Semper expeâabo auxilium amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
præfentiam Dei in rebus adaerßs, Se peri- £CA^CA^aAA(AAAA AAAAAAAA,, ^Ua 'AAAAAAUra ß^rattontsSe defenßonismex, vt tua lausnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Repetirprecationetn vehementi anitni j
ab omnibus, /uyfitiamraam] motadedefenßone fuiinfencâute.vtcô- ! j^^tuilißcas Seiuttum pronûciasimpium: feruare Se propagate poßit veram doclrt- tnbsp;^quot;tluitPautus, Philip-A- Vf nam. Se veroscultüs,deiußitia Se potentra ƒnbsp;nonhabés meamiuïlitiam, Déf, yfq;adßnömnndi,Sein omntxtermra tnbsp;ePnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed earn, qux ex Deo te.Ita autéprecaturàprgcedenti beneikto: /
Deßve nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hxciußitiatribuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conferuailitncia tuuenture,rc(,cptum a
gioriam^ cqnfolitaccoafiien- iagratina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
-ocr page 339-, Ergo nunc me in lèneduteferua, cùm ‘^nguefcunt vires, amp; fum fqualidior. Itaamp;nbsp;’quot;wcpreceturEcclefia,amp; fingulipij, internbsp;rot pericula,ruinas amp; confufiones imperionbsp;, amp; Turcicos, amp; Pontificios furores,nbsp;gratuitam liberationemnbsp;tlefenfi0fiçfj,_ Generationiventura'] àpo-ƒ tis,vfqiie ad finem mundi,quam defen-'onem Ecclefis, ôi prsfentiam fuam,polli-^'rurfilius Dei, Matth. 28. cùm inquit: Ec-^^govobifeum,vfque ad confummatio-j^!'’’feculi. Réfutât ex hoc verfu iD. Augu-j, rrtis eos,qui docuerunt defituram Eccle-mundi. (^areiftaopor-fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfque in
f^r^tili erit Ecclefia ? Quia futur! erât ^^rriici Chriftians fidei, qui dicerent,adnbsp;tib^'^'’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt Chriftiam,poftea pe-
. 'rot,amp; redibunt idola,redibit quod erat Qnàmdiu étant Chriftiani? vfq;adnbsp;®«ani, amp; fenium, vfque in finem feculi.
ïu^ïtiatua, qudm excelßt 5Ç5’ (judm magna (juamp; feci-dyeus quisßmtlts tibt?
J(^P*P^onemadeadmiranda Dei iuftitia feb''''^^^’*^'^^rnotusftatimàlapfu recè-'tii '’’OSparentes, éditapromifsîone,denbsp;humani generis,earnnbsp;’tti ?o’ode renouauit, collegit Ecclefi-îttt • ^'^ruauit in diluuio,Aegypto, amp; de-amp;c poftea lemper vfquenbsp;Pof Chrifti, amp; ad noftra hsc tem-r^in^bi^rter contra furores diabolo-ooinium hoftium,eamque confer-''txt'^^P'^opagabitvfque ad finem mundi,nbsp;inv^^'’’'0quot;fifsionemEfais 46. Geftabo tenbsp;Matteo.rrroo vfque ad fenedutem. Item,nbsp;Erovobifeum vfqueadcon-^^rite aEeculi. Eti. Corint.ii. Hocnbsp;^orecordationé eiuSjdonec redierit.
4ESTIÖ;
imaginem amp; fimili-Gcnefisi. Item, i. lohan. 3. tüçjj ^Ppftolus; Scimus,quôd cùm appa-nouifsimo die) fimilesnbsp;^omodo ergo inquit hîc Pro-'lHafî Deus quis fimilis eft tibi?nbsp;¦“’‘iMt nullus.
RESPONSrÓ.
Sona^Pr)ndeo per diftindionetn. Homo eftadfiinilitudineinDei,quan-
IN PSALMVM DAVIDIS LX XL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,03
tumattinetadcommiinicationem fapien-tiç amp; iuftitiæeius aliarumque virtutuin di-uinaruni,quarum gloriam homo per ino-bedientiam amifit inparadifo, ficutPfal-mo 49. in perfona Adam, referentc Augu-ftino dicit : Volui elle peruerfc fimilis tibi, amp; faftus fum fimilis pecori. Sub ruadorni-natione, fub tuopræcepto verè tibi fimilis eram, (èd homo in honore pofitusnonnbsp;intellexitjcomparatus eft iumentisinfch-laris, fimilis faâus eft illis. In hac autemnbsp;vitaper vOcem Euangelij amp; fidem, dato fpinbsp;ritu fando, ad hanc imaginem amp; fimilitu-dinemDei reformamur indies, donee eanbsp;confummentur in vitaaeterna, de qua fimi-litudine inquit D. lohan. Item Paulus 4.nbsp;Corinth. 3. Nosomnes reteda facie glo-riain Domini in fpeculo reprefentantcs,adlnbsp;eandem imaginem transformamur à gloria in gloriam, tanquam à Domini fpiritu.nbsp;Loquitiittamen hicProphetapræcipuè dànbsp;fimilitudine efientiæ diuinæ, amp;operibusjnbsp;creatione amp; liberatione Ecclefiæ diuina, Ôamp;nbsp;admirauda.
Qm ofiendiflt mtht tribula-t 'tonci multas malos con-uerjus ‘viuificafli me, de abyf ßs terrüL it erum reduxi^lt me.
Exponit cxempio fuæ afflidionisamp; li-berationis, Deuni mirabilem efleamp; poteri tem,inljberandaEcclefia,cin imponitaf-flidiones, A rurfus libérât mirabiliter,fi-cut Pfaimo 68. inquit; Benedidus Do-minus quotidie , onus imponit nobisnbsp;Deus,amp; tarnenfaluseftnoftra. Hancvicif-fitudinemamp;quafieuripos afflidionum amp;nbsp;confolationum fentiunt quotidie in le o-mnespij.
Deabyßüterrie'j Exprofundis amp;maximis tentationibus, amp;periculis .iuxtaillud Anns, Deus ducit ad inferos, amp; reducit. Djnbsp;Auguftinus intelligit de refurredioncinbsp;quam duplicem facir, ficut hoc membrunxnbsp;bisponiturinGræco, animæàpeccatis.Scnbsp;corporis ex puluere terrs, cuius vtriufquenbsp;caufaeft meritum amp;efficacia refurredio-nis Ghrifti, qui quoniam eft caput no-ftrüm, amp; ex came rioftra, necelTe eft etiaminbsp;vtnos eius membra refurgamus , priorenbsp;Corinthiorum quinto. Ita enim inquirenbsp;Natura tua in illo prscefsit, amp; quod fum-ptum eft ex te, refurrexit,amp; afeenditantenbsp;te,ibiergo amp;tu furrexifti amp; afeendifti.-Refurrexitille prior, amp;afcendit ,amp;inillcfnbsp;nos, quiacaro illade generc humano.nbsp;lû
-ocr page 340-iegt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT- LVC. LOSSII
Ergoamp;illorefargente redudi/umusex gratiamjfide,proptef filium, quaprælucc-aby/sis r£træ.I[e!n,iarnrerurreximüsmé- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*-nbsp;nbsp;quot; ¦ '•nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;•-nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦-------
te,ßde,fpe, chancàce, lèdreüat vt re/iirga-m us amp; corpore.
MultiplieafltJTiagnißcenttajn meam 3 conuerfutt confilatu^nbsp;es me.
Magnificentiam meam'] Gloriatn. Ex GrfCO legicar, malciplicaüi taper me magniüceanbsp;tiam tuam, magniffeè amp; gloriole me libe-raAi,Acut m ult^ amp;mal£ erât tribiilatioaes.nbsp;Etconiierfus']ab ira, ad mirericordiam,iu-xta iilud.-Nonin perperaô jraïc£tar,nequenbsp;accendectotam irain lupernos.
te, grata eft ipA ôbedieaüa,grâtiaram 4-ä:io,amp; cultus alij.
ExultabunQLaudabunt. Animamcajmens amp; affedus omnes,{ieutcänirift{ana:Magr»nbsp;^ca.tanimämeaDominum.
^iiam redtntifii} Ex morte, Eipericulis o-tnnibus/
Seeiç^linguameato^dieme^' j iufitiiamtuam:, cunu ¦nbsp;qut
ProHtetur,vt dixi, fe Deam celebrata'
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. rum corde, voce, amp; inftrumentis raulie/S
PrOptersaf^O oonßtsborttbtf idque tota die, afsiduè Si fem pcr,amp; iahsc
I
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxri . ¦
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mußeis, pro ^erit^te
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttt^ i pßllam tih in ejthara, d
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/anPieinßrael.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Repetitio alia gratiarum adionis, qua
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfalmum coucladit. Prohtecur aaCcm Ie
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;graciim fore celebrando benefcium de~
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fendonis Si libera tionis corde, lingua. Si or
ganismudcis,Pfalterio SiCythara. EAigi-tnr hie commendatio Sc laas malices Sc plalmodiæ.
Prepterea] Quia m e de fen diüi, Si liberatti abhoiljbus. Cogt;/fifcbprftbi] Gratiasagam,nbsp;Sicelebrabo te. Proi’cnixtetuafcertitadinenbsp;prqmilsionam, qaibusmorus meferualli,nbsp;liberalli, non mcismeritis,aatiuAtcia.nbsp;Santleiu /ßaPiJQiuSi fandas es natura,Sinbsp;opère, primùm fandißcans, hoced.fan-dumSiiaAum reputäslfrael, Eccleliam feanbsp;populum tuam,quite verè videc,agnoAir,nbsp;inuocat, Si célébrât. Deinde accendensnbsp;in renatisveros Si fandos motus, dato Ipi-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________
rita fando, timorem,di{edion£m,caltita‘ Daaide.) InhistitulisperSaloirioucnire-tem, Sic. Ita Efaiz^y. dicitunDeusnoAer gern luda tertium, incelligitut fuh typo domines exercitanm, nameillias, fandus Mefsias, qui verus eASolotnon, rexpacia-lAaë},feiiIfraëlis verasSizternusDcus,qainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tradantur inhoc Pfalnio. quztan-
fepatefecitlfraèl,patribas,eorumduepo- CbriAo conueniunt, xternoamp;fpirt-Aeris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caalireghvidelicetregniAabilitasamp;atnplt
IP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tudo,extendentis Apertotuminiindani,
XXIIt. /itXtitmßttnt' inotnrneiH Cnn2-^ SibeneAciaæterna,iuAitiaSipaxEccleAx,
annmreaemßt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pretatar, adeoque totum Pfalm um. Ita e-
nim titulum j^cddidit:PermanusSalomo-
Expofitio gratiaram adionis, quodcum nis didam fuirinprophetia, Deus itmera exültatione Silætitia animigratii adarus ngons tui, regi Mefsixda. atque mihtiamnbsp;At Deo, eumquecelcbratarus, quælætitianbsp;nbsp;tuamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. g!
concipitur ex ^era cognirione voluntatis Si alp veteres de folo Mefsia mtelli^unt. Si Dglpropitijnobis, amp; recipientis nos in exponunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aRGV-
vita,amp;omnia:ternit:at£.
Medftaiitur]Cam magna attendonetn^ mi Si vol up tare f£u Ixtina célébra bit.nbsp;lußaiamtuamd Çua iudiheas bouiinei^nbsp;impium,S:recip!sin gratatiam contugieO‘nbsp;tem adßlium tide, gratis, quaque iuÛè rc'nbsp;primss amp;'pun(s bodes,amp;libéras Ecclcla^nbsp;mis confuds A pudeladis: quatliberadol^nbsp;hac vira iuchoatur,cotirummabiLuraatequot;nbsp;in reCurredione niortuorinn, quanbsp;entar ho Acs Dei, inzternas panas,nbsp;diabolis, Hbcrata Ecclelia, amp; tradudi^^^nbsp;dulciCsimam Si pccpetaam coa!«^'^'nbsp;nem Dei.
PSALM VS
Tl TP LPS.
I. P^m^os Solo^^Q^^g^ a. PralmusinSoiomonenr
3. nbsp;PiàlmusipfiSalomoni, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
4. nbsp;PlalmusdeSaloiTione, (ici'ip^^^
IN PSALMVM DAVIDIS L X X I I. if ARCrMENTTM. Pfalmus eft totus prophctia de Mefsia feu Chrifto eiusque officio feu regno æterno,nbsp;4 l'pintuali,propagando per vniuerfuni ornbsp;terrarum, dequecultibus veris,amp;fpi-fitualibusamp; beneficijsregniMefsiæ, de vonbsp;tatione gentium ad regnum eius,de Eccle-»æ propagationc Secruce,amp; liberatione,nbsp;«e vera amp; æterna iuftitia, Sc pace, quædunbsp;V'ex eft, reconciliationis in hac vita, amp; i m -^ortalitatis poft hanc vitam. Partes funtnbsp;j'almi quinque. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;danda à pâtre filio Chrifto ^'^Qiciariapoteftate, amp; iuftitia. ^^g^eferiptio regni Mefsiæ,amp; fruduseius fis '^^‘ïudine regni Chrifti, extenden-æperomniaregnamundi. tlef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fertilitate Ec:; 5. 'p^’^^uefucceifu. Ecclefix, pro exhibi-®‘sia, eiusque beneficijs. J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DoSrjjjÆ prxcipuè funt tret. Mefsias ? verus Deus amp; verus eius?Spiritualc amp; «-mundum extendensnbsp;prædicatione Euangclii,abnbsp;i, quot;ÄTCqueadoccafiim. faxbeneficia Mefsiæ? iuftitia Sc E* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vobis,pacem fuper pa- fid inquitApoftolus:Iuftifi-'^®Pacemhabemus,amp;c. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re icternuf pater MeßiafiUt , ‘''‘‘dattudicium.amp;iuflitiam. çÿ. ^^ màtcïum tuumregtda, rUtam tuamfiUo re^. Dauid feu Salo-t?optons, vt h ¦'^)d iudicandi, Sc dum-corporales tyran-‘jficandi, reputandi iuftos in fe peccatorum,nbsp;^iac'^'^eSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitam æternam, amp; do- Mp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^taöi. Namdehaciufti- 'h» gt;gt;be'^c nbsp;nbsp;imputatio iuftitixalicnæ Vj lo9u’t^ur,ficut Sc Paulus V’’ïtirgt;5^^ primùm , aceufationem amp; **'^açy-^”^^’^^o^*)amp;’ïïembrorum e-Deinde damnationem im- |
105 piorum in extremo die.De vtroque loquitur Chriftus Matthæi y. Pater iudicat neminem, fedomne iudicium deditfilio. Au-* guftinus iudicium amp; iuftitiam pro eodeninbsp;accipit. De»«]Ipfe patcr,quê alloquituFjRex eft fili us eius,Mcfsias olim promifius,amp; nüc exhinbsp;birus,rex æternus, amp; fpiritualis. Ita amp; filiusnbsp;régis idemdicitur, velDeipatris,vtexpo-nit Auguftinus , vel Dauidis, cuius filiusnbsp;eftChriftusnatusexipfiuspofteritate, iu-xtapromifsionem,2.Kegum 7. vbi inquicnbsp;Deus ad Dauid: Sufeitabo fernen tuumnbsp;poft te, quod egredietur de vtero tuo. Etnbsp;Pfalmoïji.Iurauit Dominus Dauid verita-tem, amp; non fruftrabitur eum,de fruâu vennbsp;tris tui ponam fuper fedem tuam. Eft igi-turhïcdefcriptio perfonxMeßix, iuxta v~nbsp;tranque naturam : diuinam, qua filius eftnbsp;æterni patris coæternus,eiufdem potentignbsp;amp; maieftatis:amp;humanam, iuxtaquamac-cepitàpatrepoteftatemiudicandi.amp;iüfti-ficandi. Accipiturvoxiudicij triplicïter. T, Pro àmy ilt;ra Kfitnäp, vtin hoc,Fcci iudi cium,amp;iuftitiam,ideft,vitauiprohibita,amp; *nbsp;fcci præcepta.
V'tiudicef (ïz^-^tjpobMlunLi n. tuum (Ecclcfi am) tn tuflit'ta,nbsp;pauper ej tuos tn tudteto. Expofitio àcauiàfinali iudicij. In lufiitta'] luftè imputans amp;donans eis iuftitiam fuam, Sc vitam, abolitopeccatonbsp;amp; morte. P4Hpfr«]fpiritu humiles, agnofcentesfua peccata, amp; confugientes ad Mefsiam. Iniudicio^ Cum mitigationc poenarum, non fummo iure expetens pœnas, repri-mens hoftes,diabolum,Tyrannos amp; Hxre-ticos. Doârinæ horû verfuû funt quatuor. Prima,qualis fit Deus, iuftus duplicitcr: fecundumlegcm approbans reftè fafta, amp;nbsp;damnansacdeftruens contraria. Etfecun-dum Euangelium,remittens peccata,amp; imnbsp;putans iuftitiam fidei credentibus. Secunda, eft myfterium Trinitatis, in qua pater eftperfona trades filio indicium,nbsp;Sc iuftitiam, filius perfona accipiens illanbsp;amp; cxcquens. Terdai |
LVC. LOSSll
tarnen habet de fenibrem amp;con/ofarorcm, i Meisiam Regem,prxrentem, eiusq; bona,nbsp;pacemamp;iuftitiam.
Montes amp; colles Yocat tninifiros Ecclc* ßx, Pfophetas amp;Apoftolos,eorumque fuc-ceflbres,
tidferent] annunciabunt. Montes] Pro‘ phetæ Sc Apoüoli excellentes cognitioncnbsp;matori,EanEtitateScdonis.
Coties'] Succeßoreseorum, qui donisita qonexcellunt. Itaenim Auguftinusintel-ßgit,inquiens : Excellenti fanäitate emi^nbsp;nentesin Eccleßa montes funt. Coliesau'nbsp;temEunteorum exceJJendam Eua obediennbsp;tiaßibiequentes. '
Pacem] conEcientiarum tranquillitatem, ortam excognitione voluntatis Del, amp; ß‘nbsp;de, de condonatis peccatis, iuxta illudadnbsp;Roma.ylußißcatißde, pacetn babeinus.nbsp;lußitiam vocatimputationem iußißx granbsp;tuitxalienx,ßilicetChrißi. Aliter, fufäpinbsp;entàDeo montes, Apoßoli annanciantesnbsp;pacem, Euangelium de pace, amp; reconcilia-tionecum Deo,iuxtaiIIudEEaix}:2. Qaàmnbsp;Epecioßpedes annunciantiumpacem,an-n uncian tium bona. lußitiam] qux Erudusnbsp;EeueiEetßus eßEuangelij, imputatio fciU-cet iußitix gratuitx per ßdem, propternbsp;Chrißam.
\x,cscmi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r : .,. 02/
scopere
• conEsrdE
DiEcernit montes amp; colles, doâoresEc-cleßx,abipEo Meßia, qui iudicatamp;Ealnat Eccleßam Iblus. Illi tantum Eunt minißrinbsp;adEerentes Sc annunciantespaccm, Sciu-ßitiam. Ita dicitlobana. i. Lex per MoEcisnbsp;data eß, gratia aucem Sc veritasper leEucnnbsp;ladira^ir]piEcernet Eccleßam ab impijs
ANNOTAT.
TertùJe doplici naturaMefsix, diuina. Quia fiiït’.s eAxterni patris, coæternus einbsp;amp; coèlTentialis, cui pater fuam gloriam amp;nbsp;diuinam dédit, quam creatu-rx non dat,iaxta illudEfaix22. Gloriamnbsp;meara non dabo alteri. EthamanaXecua-dum quam cil amp; dicitur ßlias Dauidis,nbsp;Idatthxi 22.
Quarta de beneGcijs Mefsix, qux dapli-cia Eantfÿta'as ivé^rn/iidTüiVjYtcolleâiio Ec cleûx,per miniüerium Euangelij, donationbsp;Spiritus fanât, defenûoamp; conreraatio Ec-cleRx in hac vira, amp;re/ùrreâiopiorum exnbsp;morte, Se «vatficrftsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jiberatio à pec-
caro,morfe xterna,amp; tyrannide diaboli. Ita vetercs dicuat,alia boaa Dei^eiTepoßti-va, alia priuatiua.
J^AESTIO.
Inquit ChriilusJobannis 8.Ego non iu-dico qaenquam. Et cap. 12. Siquis aadie-ritmeaverba, amp;non cu/îodierit, ego non iudico eum.
Qjiomodo ergo hîc petit Propheta, vt Deus pater det ßlio Chriflo, CeuMefsixpunbsp;dicium, Ytiudicetpopulum fuum ?
RESPONSIO.
Refpondeo per difiinóiionem. Loquitur Cbriilus de proprio fuo ofßcio, feu o-pereiu tempore bumiliationis Eux, amp; mi niilerij prxdicandiEuangelium, « vpcrtnbsp;humanxredemptionis, quod fuit non iu-diçare feu damnare, fed faluare, dcutadditnbsp;lobann. 12. Non enim veni in mundum,nbsp;Ytiudicemmundum, fedvtièruem mundum. Qaôdaurem iudicatamp;damnarßlius,nbsp;ßrperaccidens, propter malitiam homi-num,amp;increduliratem, ßcutlohannes nf.
' inquittSpirkus^nâiusiudicabitmundum lt; de iußitia. Indicaturus eß Se in extremo Chrißam orra eß.nbsp;diemundum, in quoipEeßlias, nonpater,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j u^i^a,c.,u,u
apparebit ludex, in Eorma aßumptahuma - damnandisin extremo iudicio, Sdiberabic na.ßcutinqaicAugußinus,Eententiayjy.nbsp;inter alia: Pater non apparebit, finextre-tnoiadicio) quia Eorma (êruinon eß inda-tus,Eed ßlio, qaietiam homoEaélus eß, de.~nbsp;ditiudicijpoteßatem.
a. Defiriprio regniMejE/it, d'ßuffttt
et us regai.
III.
Dixit de Meßiarege eiusque oEßcio. Tamdeßribicpopulum,ßu Eccleßam eius,nbsp;quxamp;qu^lisßt, pauper Sc xraainoEa, qux
pjosin hac vita à terroribuspeccatiamp;Ecn-fu irxDes, S: donabit vitam Sclptitiam xter nam. Paupercspopuli,Scßliospauperumnbsp;vocatpauperes fortuna, S Epiritu, qaaUsnbsp;eß Eccleßa in hac vita.
Et coaterttca/umaiataremjDiaboIum, idq; primùm in cruce:Eccundöinpiorum cor-dibus, ne eos accu (arepoßititertiö in exttenbsp;mo die, abijeiens eum cum membris cius,nbsp;tprannis Sc hxreticis inxternaspeenas- Itanbsp;vocatur Apocal. la.Inrœlo nuncEaäaeßnbsp;lalusScvirtus, ScregnumDeinoßri, Scpoxnbsp;teßas Chrißieius. quiaproicäuseßaccu-Eatorfratrum noßrorü, quiaccufabatillosnbsp;ante cc/aEpeäuai Deiaoßri, die acnode.
Timehua/
/'
IN PSALMVM D AVIDIS L X X I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107
Florebit indiebtis ems 'tußusi vit çÿ abundanüa paeü, doneenbsp;j'eraturltina.
Repetitio bcneficiorum Chrifti feu re-gni eius fpiritualis amp; æterni, quæ præcipuc duo funt, prius iuftitia, quæ duple-x eft,fi-dei,quaperfona reputaturiufta,amp; placetnbsp;Deo gratis fide, propter Mediatoren! :amp;nbsp;iuftitia bonæ confeientiæ, de qua inquitnbsp;Iohannes:Sicornoftrum noncondemnetnbsp;nos , fiduciam habcnius erga Dcuni , amp;nbsp;quicquid petierimus, accipiemus ab eo.nbsp;Alterum, pax vera amp; sterna, confeientisjnbsp;tranquillitas. de placatoDeo, amp; rcmifsisnbsp;peccatis,iuxta illud ad Roman, y. luftifi-catifidepacein habemus EtapudEfaiam,nbsp;Montes niouebuntur, amp; colles contremi-feent, mifericordiaautem meanórecedetnbsp;àte:fœduspacis mes niouebitur, dieit mi-fcrator tuits Dominus.
FturebitiufiusJ Ecclefiadilatabiturin toto orbe terrarum, amp; iufti reputabuntur^ , quicunquein Mediatorem credituri funCinbsp;¦ Aliter, Orietur iuftitia in diebus eius, Metnbsp;fiæcxhibiti.
Abundantia pacis ] Florebit, multiplica-biturEcclefiapra:dicationeEuangclij,qult;i offeretur omnibus paxcönfcientiar.
VonectoBatar/«»lt;«] Vfque ad finem m un-di, donce luna luccre definet. Manfura eft igiturEcclefiain humano genere vfque adnbsp;confummationem feculi. Auguftinus pri-mùmper lunam intclligit mortalitatem^nbsp;quxaufereturinnouifsimodie. Ita enininbsp;inquit; Orietur in diebus eius iuftitia amp;nbsp;abundantia pacis, donee morte omninönbsp;dcuiétaatque deftrutfta omnis mortalitasnbsp;abfumatur. Deinde intelligit Ecclefiam,;nbsp;quæinhacvita eftoppreffa calamitatibus*nbsp;amp; multis miferijs, quæ in nouifsimo dienbsp;tollctur, amp; eleuabitur per gloriam refur-redionis cum illo regnatura, qui cam innbsp;bac gloria primogenitus à mortuis antc-cefsit. Dupliciter igitur exponit verbuninbsp;tolli, pro efterri, amp; pro clcuari.
quot;^îmebunt te quamdtu fol ^'inaerantj m générâttonemnbsp;l^neraîionenLs.
Mefsiæciusque cul-timoris continentur, Ptohnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuocatio, confcfsio, amp;
î{jjf'^§âfiodô(ftrinæEuangelij,gratiarum U:fides, celebratio mifericordiæ.iu-'J‘amp;veritatis,amp;c.
venerabuntur te Deum, inuo-obedient,amp; feruient tibi. luçV“fil amp; luna erunt'i Durabuntfeunbsp;vfque ad finem mundi, amp; onini
I«
populis, non f^tnil 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentibus, in omnibus
Eft igitur teftimonium, de man-Suetn'''^ •
ßcut^ïuuta 'm'vel-fliütc'idta ßillantta
I. ‘''xponiturhicverfus.
carncm, feu na-ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aflumpta Humana na-
' ’'’bl ^^^P'uuiafen ros in vellus G e-fiexto, amp; fcptimo,opcra-cœleftis ' ptjtjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtero virginis, fine omni labe
V '^e f • creatione mentium ,pernbsp;Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtatiam Spiritus fandi
5 ecu pluuia amp; ros, in corda fci ^cfnbsp;gentibus, quôd fientnbsp;0^ Gedionis primùm tantùmnbsp;T-'lüe ; ’ poftea terram ipfam vnde-eftexlu-*'gt;( ’’^eft cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœlum,
Setit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totam terrain,
i'^’feieftis ludxis. Velleriau-fita ^da, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ comparatuf
ft tdodt^’^’^^'^cxpoliandafucratauto-V'^Sc r'^æî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expoliatur vellc-
fiap nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;typusChrifti, qui ficut
^’aC’^'ftü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;militibus vicit,
‘Ph nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'ua virtute foins vicit
’e* amp;infernum,quos amp; fir^ ”^*fiçri amp; abicâi vincunt,du-'defen
OBIECTIO.
Inquit Paulus i. Corinthio. 15. Chriflus traditurus eft in nouifsimo die regnuninbsp;patri.
Ergo regnum Chriftinoneftæternunji
RESPONS! o.
Refpondeo per diftineftionera, ad di-âum Pauli,trader regnum patri,adducetr Ecclefiam ad pâtre m,eamquetorlt;.m ilianbsp;fifteCÿ
-ocr page 344-lossil
perquos,vtinquitAuguftintis,intcnigito-mncs gentes,per Synecdoche«, gentem nominans^quxinßnibusterrxed.
Tnimicieius] Ciaiaateafueruntinimici,amp;: bolles increduli.
Lingent pu/uerem] Venerabuntur amp;¦ agno~ fcentMefsiam faam Dominum amp; regem,
io8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC.
üRet, quxcolledla eilper miniilerium Euan gelij, quod proprièCbriili regnum in bac vita dicitur, quod delinet in exfremonbsp;die,poßqaem tota diuinitas coràm conlpinbsp;cietur# amp; regnabit immediate in omninbsp;xternitate, cum Deus futurus eil omniainnbsp;omnibus, ücutinquitidcm Paulas.
/. De ampl'ttud'ntefeu dilatafione regni Chri-fth feuMeßia, pertotumorbem terrarum.
VIII. Et dominabîttdr à mart'v^ admare,nbsp;nbsp;aßam/ne ‘vßfae ad
term/aos terrara/TLi.
prociden tes coram eo in terram r lie Efaix do. Locam pedum meorum glori£cäbo,amp;nbsp;adorabant velligia pedam meorü omnesnbsp;qui detrahebant tibi.
Reget martt infale mant' ra offer ent,reges j4rabam Sunbsp;ia, aonaadducens.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dixit de xternitate regni Mefsix dura-
u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turivfqaeadßnem mandi,pec miniileriû
9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangelij,amp;deincepsin omni xternitate.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lam addit de amplitadine eias, 8r dilatatio
nepettoram orbem rerrarum, in omnibus regionibus, amp; infulis, quo reges buias mundiomnes, quantumuis potentes, ex-« cellit, nam nullus horum in omnibus muttnbsp;di partibus dominatur. Ell igitar regnamnbsp;Cbrillinon politicum feu mundanum, fednbsp;ipirituale,quo ipfe Chrillus immediate ieder ad dexteram xternipatris,colligit, fer-uar, ärpropagatEccleßam voceEuangelij,nbsp;äciacramentorum vfu, régénérât mentesnbsp;veraßde, adxternam viram, acceniâin eisnbsp;veraluce,amp;:lxticia, dato Spirituiànâo.nbsp;Dominabitur à mari] Meditettaneo viquenbsp;ad mare magnum, feu Oceanum, totamnbsp;terram circundaentem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p,,, a.aue, uicra a Saba hM neguut,
Etaßumine] lordane, in quo Chrillus Geneßsio. Vatabalus ira verrit: Regts Se-baptizarus miniüerium fuum prxdicandi ba (Arabicx) amp;Seba CAethiopicxJmunu» Euangelijinchoauit, Marrb. g. vel ab Eu- adferent.nbsp;phrare duuio Mefoporamix, regionis ori-enralis, vfque adterminos orbis rerrarumnbsp;addnes omnes totius rerrx, non folùm inter ladxos, fed etiam inter genres omnes.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/c.— .......¦'
'Regt! maris] Cilicix. Aliter, reges Tarßsgt; quæamp;ipCa Cilicia intclligitur. Ettnfule]iii-bitantesin infulis, non folùm in continen-ti,agnoicentamp; venerabuntur MeCsiaai, Sinbsp;fatari funtnutritif Eccledx. ItaEiaix^:-PonenrDomino gloriam f ä: laudem eio^
in infulis annanciabunt.
........... iiiuii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arabum] Atabix felicis, quxpetnbsp;diparribus dominatur. Eli igitut regnum Saba feriptum perzin intelligitur, diâanbsp;f'hf.n... Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J s^badlio Chas, qui à Châ orras fait.
' Sabxi populi Arabix felicis, apud guos optimum thas, cuiasinfacridcijs vtiuiut,nbsp;crefeit, vnde Virgiliusz
ImUamitrit Rbur, mtOes/ua ThuraSat/à.
Item.
Seliffß'Churea virgaSabaû.
Alia ell Saba,Metropo}is Aetbiopiatßti
pr.t per Zade, didla à Saba fiUä Regip^»
adferent.
Lutherus: ^i'e auffcrtify 2(ttsbtta vnO 0eba t»et:Oen gaben ^ttfieen.nbsp;ExhisregionibusaduencruntMagi,M3Cnbsp;thæi2. rttradunt receres.
Stereo /tttgent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nominaufrreges cerranim aliquot re~
gionum, lam ingenere inquit, oninesre-
Quoddixitingenere, per partes expli- ges terræ amp; genres, agnituros Meisiam car,recenfens regiones aliquotvicinasPa- {iiamDominum,3eredeaiprorem.nbsp;IxAinx, amp;longiusab eadifsitas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AMunt] Venerabunrur,amp;inuocabunr,
Coram iPoproadetitJ Adorantes Mefsi- nbsp;qaifummiiseü„fp,
am,amp;agnorcenteseamruutnM.ediatoretn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpiriruales, Pdetn.
Sc Dominum, ^imdefirtofantjhabitan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SeLionem amp; confefsio-
tesipariiin regionibus monranis, defertis, timorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliât is idol isgentium
Srinculris, prScident coram illo, qui in de- nem yerx dolt;3rinx.reliâtis la fertofant. ExCræcolegitunAethiopes, comtnentitijs.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OBIE-
IN PSALMVM DAVIDIS L XX11 IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109
OBIECTIO.
Multi Reges omnibus temporibus fue-runtincreduli,amp; hoftesMefsiæ,eiusq; Ec-defiæperfecutoreSjVt Caligula, Nero, Ma-xentius,Iulianus,amp;c. Quomodoergo h'ic inquitDauid, Onines Reges terræ adora-turosMefsiam.
RESPONSIO.
Refpondeo ; Fallacia eft confequentiæ, tftenim Synecdoche, qua vniuerfalis re-‘Wngéda eft,hoc modo:Omnes reges ado-^sbunt.taliqui, omnibus téporibusin im-P^hjsamp;'regionibus totius m undi, vt Nabu-quot;'odonozor, amp;c Euil Merodach in regnonbsp;Demetrius,Cyrus, Artaxerxes,Lon-S*‘nanus,inMonarchiaMedorû,Cóftanti-’’?s,Theodolius,Carolus Magnus i n impe-f'^Romanorû. Et fanâifsimus 8c optimusnbsp;/•'^Danorum amp; Noruegianorum Chriftia-?? III. noftraætate, qui in vcra agnitionenbsp;'^uocatione Dei amp; Mcdiatoris obijt pla-¦j- 'pimè. Anno 1559. Calend. lanuarijs.
Synecdoche eft amp; in illo,Matthæi 2. j^QiaHierofolyma conturbata eft. Item,nbsp;ç^^'3-ExiuitadIoannem omiiis ludæa, idnbsp;hd habitantes Hierofolymæ, ôc in
*• Df benefices Me/?i£, érfertilitate Eccle-ßie,eiits^fuccejfa.
liherauitpauperem cla pauperem cut nonnbsp;adiut or i
Daniele inter leones: lonam in ventre ceti. Ita quotidie feruatfmgulos piosinuocan-tes, contra amp; prætcr caulas fecundas-
Pauperem vocat, primùm agnofcentem fua peccata amp; miferias : deinde deftitutumnbsp;omnihumanopræfidio.
Clamantem,ardenter amp; ferio inuocanté. ExGrçco legitur’: A potéte diabolo, quemnbsp;fupràcalumniatorem vocauit. Item à ty-rannis,peccato,morte 8c legis acculàtione.
Pauperem,cut non eratadtutor] Qui deftitu-tus eft omni humane præfidio , liberari à nullo poteft, nifi per Mediatorem, à diâisnbsp;hoftibus. Ita inquit Auguftinus : Non hocnbsp;efficere potuit vel cuiufquä virtus, vel quif-quam homoiuftus, vel aliquis Angelus.nbsp;Cum ergo nullus eftet adiutor,ipfe adue-niens eos faluos facit.
Qtü pareet pauper i nbsp;nbsp;tnop't) x 111.
animas pauperum faiuasfa-ciet.
Addithunc vcrfumtanquàm reiponfio- « nem ad Anthypophoram talem, vt Auguftinbsp;nusadmonet : Quomodoliberatpauperénbsp;Mefsias,cùmomnes fintpeccatores amp; in-digni ? Refpondet, pareet pauperi amp; inopi,nbsp;miferebitur eius,amp; peccata remittit humi-li, amp;nonde fuis meritisconfidenti,aut denbsp;fua virtute falutem fperanti, fed indigentinbsp;gratia Saluatoris fui.
Saluasßacietanïmat'\ Primo remittendo peccata:deindedonando iuftitiam, Spiri-tum fandtum, lætitiam amp; vitam æternam.
|
tj)'^itdulcifsimam Aetiologiam proxi-cur Reges amp; Gentes multi Mef-luid^'iorabunt amp; colent,quia,inquit,opi-defç Füfinuoeätibuseum, qui àcreaturis Pt^P^'funt, amp; deftituti omnibus humanisnbsp;fili?’^is,ficut prodiens ex arcana fua fedenbsp;Pfu,!nbsp;nbsp;nbsp;tecepit primes parentes poft la- ’ft gratiam,amp; reddidit cis vitam æter-multis creaturis iuuari poffent, amp; proprio iudicio damnati ef-l-egjj ftpud fe ratiocinantes ex notitianbsp;Off ftiiftjFftiiensDeumeftdamnatus,iuxtacó defi?’ftnem eius,In quacunq; hora Cornejo ’ ftiorieris. ^ftoh^ ftffendimus Deum, edentes de li-^Pfohibito. dam nati. Ita fer uaui t No e i h '^Rta^rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fratribus : popu- MeiJ-Aegypto,amp; riiari rubro: Da in exilioitres viros in camino ignis : |
A fraude ‘u'totetiaredimet animas'eorum,^ pr ecto fitsfan-guis eorum m oculis tpfiits. Expofitio præccdentis verfus. Fraudem vocatinfidias amp;impiadognia-ta hæreticorum. Violentiam, perfecutio-nem amp; furores Tyrannorum, vt Neronis, Diocletiani,amp;fimilium.NâEcclefia omnibus téporibus duqbus modis laceratur ditnbsp;fidijsdogmatum, amp; violentia T yrannoru. Preciofas fangutseorum^ Bifariàm intelligi-tur, primùm, fanguis eorum critpreciofus, illuftris amp;c nobilis erit futura progenies amp;nbsp;pofteritas:deinde,Effufiofanguinis,vrMar-tyrû, eritfutura preciofacoram Deo, quonbsp;teftari funt veritatem docirinæ Euangelij,nbsp;iuxta illud : Preciofa in confpeâu Domininbsp;mOrs faridorum eius. Etfi in confpedtu ho- |
„0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSn
minumfitignominiofus. Aliter: amp;hono- ßoKcbunt tîî CtuitZttCßlCUi hcpi/i rabile nomen eins coram ipfis. Reges crç-dentes amp; alij dabunt gloriam nomini eins tCy'TXi-(Mefsiæ)proacceptisbeneficijs.Item,ho-norabile nomen eorum credétium,coramnbsp;ipfo ^Mefsia) a quo appellantnrChriftiani,nbsp;quod nomen honorabiJe eft coram Deo,nbsp;etd côtcmptibile videaturcoram mundo.nbsp;Pro, à fraude : ex Græco legitur,ex vfuris 8cnbsp;in'iquitate. Eftautem iniquitasquafipecu-
(j. nia,quam accepimus à diabolo. Vfurxdint pœnxiniquitatis,quas repoïcità nobis diabolus, exvtrifque redemit nosMefsias fuonbsp;fânguine, reîaxans pœnam , 8c dimittensnbsp;culpam.
X v. nbsp;nbsp;'Et Tj 'met,nbsp;nbsp;nbsp;dab 'ttur et de auro Ar abu (fclicis)nbsp;nbsp;nbsp;adorabut
ipfu?7i-gt;fe?nper 3 to ta die beaedi-ceat ei-
PromiIsio,Ecc!efiam fatiiram fcrnlcm, babituräm fucceflum, viftum, defenfioné,nbsp;amp;alia vitænecefTaria, vCqaeadfinein mun-di, quæpetimus in orationcDominicad^a-nem noftruni quotidianum da nobis ho-die.
Eteritco/gt;iaRamend] Tri tici optimi,in Ec-cleßa, fea regno Mcfsiç»fuÆcienté habebit viâumamp;defennonem, iuxta illudApofto-li:AiFatini dar nobis Deus adperfruédum.
In rertiee] Addie comparauonem facceß’ fus amp; fertilitatis ab arboribas montis Li-bani proceris, quießcatmota: à vends excitant trepidationé :Ita etiam frugesinagrisnbsp;copiose prouenientes plenx atiHisagitatænbsp;vends ftrepitnmedent.
Elarebunt'] credentes in Meisiam,
In ciuitate] in Eccleßa, deut herba terræ, (ßoret amp;e. vireCcit)Ex Crxco legitur ; Ericnbsp;firmamentü in terrain ßimmis montium,nbsp;id eil, erit in EcclcCia Ceu regno Cbrißi dr-ttia, amp; falutaris doArina ac confolatio ve-ta, quam iiimmi montes Apoiloiiannun-ciabant, amp; deut cedri in monte Libannnbsp;proceræ eleuabiinturadbonacceleilia, rc-fam amp; æternam conColationem 3e Ixtitiamnbsp;concipienreSfdorentes tanquàm kerbafea
a-verCum intelligit amp;:exponit. Lut^erusira
C'en beben wie Libanon/ vnnîgt; atïb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'*
ben ßrebfin tvie^xetßnnff erben/ bce beeff/Ltbancn fielet Oid'von beamen/vno benbsp;bettveß beetatat taebt/00 tidmnbitnd bnsnbsp;(Saangeltbn fleben/ vob heben (a oen (fetten/nbsp;Sbnsifl/^te wirbt bas eSuangeitofivnnb btenbsp;€l/ei(fen reiebfieb wae^fjlt, ^,„0 ^nemen.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Redit adperibnam MeTsiæSc cultus quos
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipßprættabunt reges 8c ali) credentes in i-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*pfum exCentibus.
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtuet] ipCe Mefsias refurcitatus à morte
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non amplius moriturus, ad Roma. 6. loan-
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis iq. Ego viuo propria potentia, é/^oÿ-
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patri, 8c vos viuetis m cri to 8c eÉdcacia
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MeCsie reluCcitati à morte,in nouiCsimo die l
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ornatidonisxrernævitæ,corporibus8cani f(£namvirercensinagris,iicutAusuilinii
9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;misrurCuscopulatts. Vatabalus,Campen- r-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o. .¦ .°
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iis, 8c quidam ah) mtelligunt de paupere reddidit;2(uff ethen oben auff bemen ffitb
( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem hbcrâuit Mcßiäs,hoc modo ^ViüGt
pauper, fentiet veram conrolationem,læ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -
titiam ôc viram,8c refuicitabitur ad conÉum matam Ixtiriam, in vita xterna, merito 8cnbsp;ei'Ecacia m ortis ôc refurredlionis Mefsix.
Âdorabuntipfam'] varié legitur,
I. Adorabunt de ipfo, Ttep euimii, vt ipdus regnum adueniatôc augeatur.
2. Proipib,boceil,Eccleiia, quatcorpuseil Chriili.
Anteiprum,tâquàm ante verum Deum
perôc propteripfam MeCsiâorantespatré, Jble/U3 Hiaaet IlOIlieiI eiut, nbsp;nbsp;be-
TeradieJaCsiduè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IHa^It^caluHteUIILj.
Btnedicentei] celebrabunt, amp; agent gra
cias ei pro corporalibus ôcæternis beneß- VerCus hictanquàm gemma inßgnis in cijs ac donis, de quibus in fequenti verfa Pfalmo cminens, ledorem monet denbsp;in quit:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i quot;
Et ertt ßunieiititopta tu ter- 2.
ra iit ‘vertieentoitttttntj ittottedt-ttirßtctttEidaitttfß^ttEttteütt,tt MeCsii,
Fu// e//is/
!
Verüis hic tanquàm gemma in (ignis in tribus præcipuè.
De natura diuina Meßix,
De beneßeijs eius-
De voeationeGentium, eorumq;gra-titudinç, j'a magnißcando amp; celcbranJo
Nemeih
/a
Jfww] feu Filius Patris coætcr-ficut ipfe inquit, loann. 8. JJtequàm Abraham fieret,ego fum. Item,nbsp;^‘cheæ j. Egreifus eius ante dies mundi.nbsp;in?''-fifiusDei faótus eft, vt Arrianinbsp;^^piedocuerunt, exnihjlo, fed fuit ab æ-fi'o apud Pattern, ante alTumptam hu-virgine ,’ ficut inquitnbsp;Johannes cap. I. In principio erat verbum,nbsp;^‘îi^Omniaperipfumfaâafunt. . .
jj^ 'Oinnia tempora, amp; ante creaturas o-Ita vt ipfe non fit creatura.
tel doftrina Euangelij, fama amp; tç. ï'atio filij manebit in humano genc-finp^^’'^’^^doneingenerationem, vfq; adnbsp;*gt;»1 ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Lutherus : @dn name wittst
0on«e wehret/ ti^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^tdjfomen tetchen/
Ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouvfh ôenfelbcn flcfegnetfciit/ßl*
‘*’(thT*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;preifen / 5gt;ßö tft/
jmtnevpreotgett / fôr vttnb th»«8 ötó
omnes Gentes ] Confè-''^^onciliationem cum Deo,antca generi,propter peccata amp;vi-
îdQ nbsp;nbsp;ntum am ifimus. Ita inquit Paulus'
k- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faftus eft malediftum
‘^’''’^benediftio Abrahæveniret in jgituf 2d prima promif-'etcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semenmulierisconte-
hçj^^Pwferpentis. EtGenefis22. In femi-^“enedicentur omnes Gentes.
ff
eum'] Magnified celebra-
ieq .^DiraDei,peccato Sc morte sterna Intelligaturigitur bene-éiçç^^xcollationecontrariorû :Si bene-'iti J^Gentes in Mefsia,accipient reconnbsp;remifsionem pecca-Ergo maledidi
*^115 p®gt;iuxtailludApoftoli :Filij irs era-csteri. Gentes onines bene- ,
Sc nationibus totius or-î'^n pF“tn. Aflt;/^n/^fÄt«»f]celebrabunt, ’ vt magnus fit, qui perfe-f’tetijj'’’2gnus eft, fed laudâdo amp; magnumnbsp;'liiQçjF^’cimus, fanftificetur nomen tuqm,nbsp;^^per vtique fanftû eft.Auguftinus.
’ll jK i. Grattarumactio.
^nediéïtie Dominus Deus,
I.
IN PSALMVM DAVIDIS LXXIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni
Deui IJraelj qui facit mirabilia folus.
Defcripfit perfonam Mcfsiæ, eiusq; regnum dilatädum per vniuerfutn mundum, eiusq; beneficia xterna^quorum participesnbsp;futuri Hint omnes, non folum ludæi, fed e-tia.m Gentes, credituri inter eos in Mcfsia.nbsp;lam addit gratiarum aftionem,pro betiefi-cijs Mefsiæ, amp;,admirandis operibus, colle-äione, conféruatione ôc defenfione Eccle-{ïæ in vtroque populo, veteris amp; noui Te-ftamenti.
Benedittus'] Laudandus S( celebrandus eft. Do?»/»«/ Deus, Deus Ifia'él} veras amp; æternusnbsp;Dcus,quifc patefecit verbo fuo,mi{fo filio,nbsp;amp; admirandis operibus Ifi-ael amp; cæteris Pa~nbsp;triarchis,quibus notis verus Deus difcerni-tur àdijs Gentium commentitijs.
Quifacit mirabiliàfabisj fila diuina potefta-te,nó alterius virtute feU m inifterio,vt prophets,Modes amp; Apoftoli. Sunt autem o-peraDeiadmirandahæcpræcipua:
1. nbsp;Creatio hominis, amp; omnium reru per
verbum Dei ex nihilo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
2. Recepdo humani generis in gratiam,nbsp;édita promifsionedefeminertiulieris, connbsp;trituro caput ferpentis.
3. nbsp;ConferuatioNoeindiluuio.
4. EdudioIfraëlitarumexAegyptOjCon-feruatio amp;defenfioindeferto amp; terra Canaan.
5. nbsp;Promulgatio Decalogi, feuLegisdiui-næ, in monte Sinai.
6. nbsp;Aflumptio humans naturæà filio Dei,nbsp;ex virgine.
7. nbsp;Viftoria filij Dei contra Satanam,pec-catum, amp; mortem.
8. nbsp;Refurredio filij Dei ex morte.
9. nbsp;Afcenfio eius in cœlum, in corpore imnbsp;mortali.
10. Mifsio Spiritus iànfti in Apeftolos.
11. DiuulgatioEuangelij perApoftolos,amp;nbsp;confer uatio vfque ad noftratertipora,con-tra furores diabolorum, tyrannorum amp; honbsp;ftium omnium.
12. Prsfentia amp; exhibitio corporis ac lan-guinisveriamp;eifentialisChrifti, in cœna e-ius intégré amp; légitimé adminiftrata.
Et benediéîum nomen maie^ xix fatù eilte in Aternum,^ replebi-turmaieflate einsomnisterra,nbsp;(iAmen, Amen.
AfTeueratio, feu expofitio præcedenfîs verfus, de benedicendo amp; celebrando no»nbsp;Kk 2
-ocr page 348-Ha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
mine Dei amp; MeGiæ in Eccledui amp; terna perpetuo,cùm Deus erit futurus o~nbsp;mniain omnibus.
Seaedfdaff/Jlaudandum.
El omen m'iHesiatu'] glorix diuinx, omnipo-tétiæ,miferîcocdiæ,iu{iitiæamp;bonkatis iu~ edàbilisamp;admirandæ.*nbsp;lnlt;eterftum]remper,amp;inhacvitaamp;Eutura.nbsp;Et replebitur etus maiellate omnü terra'] Hoe endos ætcrnispœnis.nbsp;prædpuêfaéiumeû: ia die Peatecoïies ef- 4.
faio Spiritu lânâo in ApoftoJps, 8c diuulga nbsp;vita afâigan tut, tamê in vitaxterna melius
to Euangelio in vniuerfum tetrariim or-r bem. Heut canitEccleüa ; Spiritus Domininbsp;tepleuitotbem terrarum.
Amen, Amen.]ßar,ßac,quod ßiprädiäum eß,glorißcetur Deus,eiusqi ßlius Dominus noßerleßis Cbrißus, 8cin hac vita 8c funbsp;tura. Gern inatur votum proptercertitudi-nem omnium , qiix Pfaimo bocprxdiäianbsp;ßmt, 8c propter Propbetæ e.xpeä:ationemnbsp;öcardensdeßderiutp.
raf.!!. VSALMVS LXXIII.
TITf'lPS.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I- \
pralmusAßph, de quo rupr3: fuic enim præfeAus Templi, ïèufummusïymphoni-ûâ,à quo râtnen nónulli edaai Pfalmi com-poûti traduntur.
ARGPMENTFM.
Pïàîmus eïl cOnColatio amp; conUrmutio
LVC. LOSSIÏ
mento fumpto ex bamanaratiotie Sc kgèi hoc modo:
Maliseßbene, amp; bonis eft male.
Ergo non eftprouidétiaDei,neq; Deus curat pios:ad quod re/pondet, ieipbim có-folansPropheta, In hac vita pijs effe male,nbsp;malisautem benè,ièdin vitaxternafruita-hos pios eße Ixtitia, 8c impios contra afßci~
4. Confolatio piorum,quietiamßin bac
habituros, perditis Scabieäis impijs in x-ternos cruciatus, qua conColationeScfpe fe conßrmat,8cfußentatPropheta in fuis per-fecutionibus, vt alif pij aßiäi exemplairnbsp;imitentur.
t. Propoßt'u).
Quaw (cii) Jßaeli Dt“ w,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cor^le.
i^'inifiquodreilumeßfaciunt,nib'll dffitb apert» Peâore, nilß^afimplicitatif habent.nbsp;Uos amat,hif benns eß Dtuc, has virtutibus äuget,nbsp;iQupgenus amp; vitam cun^ßub axetrabunt.
Propoßtio eß, feua/Teueratio, ortaexß-decertoßatuente, Deum effe beaeßcain, bonum Scamicum Eccleßx,8cßngulispiis,nbsp;etiamßin bacvitaEccleßaßibieäa ßtper-fecutionibusamp;cruci.
. , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; i^uàm bonus] Admiratur Propheta cogß
ptorum, qui videntes impios ßorerein hac tans immeniam boniratem 8c muitipHcin Vita, opibus Scalßs bonis, contra pios eße beneßciaDeiergaEccleßamScpiosomni-sBrumnoros8cafßiä:os,rxpedabitätdepro- um remporum.nbsp;liidëntiaDeiamp;cura eiusergaEccleßam, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ton/uJQjiàm beneffeus 8c miferi-
pioSfßcutludxiabduäiinBabyloniam op. cors. Aliter: Profeélô bonuseßDcusffrae-prefsifueruntScmiferi,hoßesautem viue- li,primùmpopuloIfraelitico, quem elegie bantin magna felicitate8c delitijs, ßcut ve- præ exteris, 8c fe ipßpatefecit, editispro-ra Eccleßa oppreffa eü in omnibus tempo- mi/sionibus 3c miracuJis : deinde toti Ec-ribus. Ne igitur hxevidentes pij deßeiant à cle(ix,quam coIligitSc conieruat contra hanbsp;Deo,autdeeiuscuraergaiedubitent,8cin- fies intoto mundo. His quißmtpuracar-dignentur ac murmurent contra Deum, de]quorumprimùm cordapurißcatafuntnbsp;tanquàm crudelem Sciniuflum, Propheta ßde,perfanguinem Chrifli, impatata ipßsnbsp;hoc Pfalmoeos contra icandalum, de feli- innocentia Sciußitia Chrilli, iuxta ißudnbsp;citateimpiorumin hacvita, 3cpiorum in- Aä-.tp. Eidepurißcanturcorda.Eti.Iqan.pnbsp;felicitatecottßrmat, 8cconfolatur,promit- Sanguis Chrißiemundatnosabomniim-tenspijsxternam felicitatem, poßhanc vi- quitate:deindequiperSpiritum S. mandâtnbsp;tarn, Impijs vero comminatur amp;prxdicit corda fua, mortißcaatescarnalesconcupi-xternas peenas, 8c miierias. Partes Pfalmi feentias. Aliter: Qui vero corde amp; mente v-funt quatuor.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num,verum3cxternumDeumagnofcunt,
li Propoßtio, Deum amarepios, etiamß inuocant Sccolunt. Lutheras : ßftsrd h^t afßiganturin hac vita, 8cßoreantimpij.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Elettfum teoße/metnu retneeber^i
2. Narratio felicitatisimpiorum, qaamo tß/g?aeift/8i,eft(pbeltaitlt;eottcisasatt/reta tusetiâipièPropheta, ßeutomnespij,ikpe vntgt; htuter.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 349-Addit aducrfatiuam, opponensdubita-öonem fuam de bonitate Dei, amp; cura erga •^tdefiam amp;: pios,quæ oritur ex ratione hu-¦^ina, iudicante de voluntateDei ex euen-?°“s,jdeft, rebus aduerfispiorum,amp; pro-intelligendumnbsp;odio,nbsp;amore Dei dignus fit. Contra quam fal-opinionem inquit lob cap. 15. Etiamfinbsp;^^ciderit me Dominus, tarnen Iperabo innbsp;^gt;^uia ipfe faluator eft meus.
j mott funt] cœpi dubitare de proui-cura erga Ecclefiam, amp; defe-àDeOjvidens bonis elfe malè, amp; fj ¦ malis elle benè:ficut nunc multi dehn ^'^^?P^ofefsioneEuangclij, vcl ad Ma-Pot*^^^^^^^,velPontificios, propter eoruranbsp;^'’dam,vi(ftorias 8i felicitatem. Meta-''eh^^^^Pt^eft ab ambulâtibusin glacie,nbsp;’^ilinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lubrico, in quo fient fa-
’^PP^Sitaconfpicientes impiorum bij*’^^’^e''^gt;amp;piorum ærumnas, facilè du-amare Ecclefiam,incipiüt in-fuoj æntmurare contraDeum, con-creaturasamp;inconcefla media,nbsp;°ôeo,ficutilleinquitapudPoëtam:nbsp;^^^'^^tefinequeo fuperos,Acheronta motiebo.
fi ¦
, nbsp;nbsp;nbsp;z^elo ardebamfaper ini
5 pacem impiorum ‘videns. Pui lapfus feu fcandali, propternbsp;impiorum,amp; miferiai
Vehementer indignabar, ^quot;‘Sefl'ebene,amp;pijsmalè.
p^^ßfECTlO EX AKGrSTINO. corde, malus per-^üf^/’^’^dejhixtailludPfalmiiy.Cum fanais,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eris, cum peruerfo peruerfus c-
Deus eft mutabilis.
• Kjç RESPONSIO.
^gt;Oç(j.^°lt;^onfequentiam:Nonenimmutâ-fol lippientes, itanbsp;''•dçf Pf^P^^rperuertinbsp;fit immutabilis natura. Itain-peruerfus elfe cœpc-peruerfus videtur, Tu muta-Ergotibi erit pœna,quinbsp;^‘tgaudium.
l'h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘fi^atiofeti commemoTatiofelici-
Q , ^iitùimpiorum.
^^ipp^non funt m ligaminibus 3 ^frmum palatiu corui
IN PSALMVM DAVIDIS LX XII I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uj
Narrat multisfelicitatem impioriim, e-iusque cfFedus, fuperbiam amp; violentiam, quibus fefe alijs præponût,eosq;, vt ipfi folinbsp;dominenturamp;floreant in mundo, oppri-munt, deridentjcalumniantur,arrogant fi-bi fingularem fapientiam , amp; Deum conte-mnunt.
Non funtin ligaminibusj Alitcnnon funtcol ligationes ad mortem ipforum,non verfannbsp;turin periculismortis. Lutherus:amp;iefinönbsp;nid)t inttamp;em root vmbfAngen/vnnO (lebennbsp;fcfleâlsetnpalhll.
In miprta hom 'tnum nonfiint^ CU hominthtds non affl'iguntur.nbsp;Non funt morbofi,fed validi, non pre-muntur i nopia, fed florent amp; abundant o-mnium rerum copia,non funt ærumnofi amp;nbsp;affliéti in hac vita,ficut homines pij.
Ideo tenuit eos/uperbia^ operti nbsp;i-
ßint ^ïolentïa tnnqudm ^efie.
Effeftus felicitatis impiorum præcipuc * duo:fuperbiâ,quæ,vtinqüitClaudianus,vi-tium eft rebus folenne fecundis : Si violen-tià.DefuperbiainquitPlautus:ResfecÛdasnbsp;decet fuperbia. Ita gloriatur de fua felicita-te,quamperpetuamforelperatamp;immutainbsp;bilem,NiobeapudOuidium 6. Metam.nbsp;Sumfelix, quûenim ne^éthoc manebs.nbsp;Hoc quo^j quit dubitet? tutam me copia fecit,nbsp;Matorfuin, quamcaipoßitfortunanocere.nbsp;Deviolenfiarecitaturdiélû apud Stobæuînbsp;Tï'xf^ ÄOf ©- /xJd' vJietpidTrou/dbinx (Aif tnbsp;cnaÇjtMoixp. Hoc eit,parit iatietasferociaminbsp;imperitia cum poteftate coniunäa,infani-am. EtTheognidis :nbsp;orwpKXXM oÄjioitTirov^. Hoceft,faftum CQ-pia gignit, opes vbi prauus adeptus eft.
ProminetprApinguedineocu- vit lus eùu,gradiuntur fecundum conbsp;gitnttoncs cordis,
Addit fignum infolentiæ,amp; abundantîæ, pinguedinem corporis, amp; extantes oculos,nbsp;qui mentis funt indices,ficutpinguedo cornbsp;poris luxus amp; ingluuiæ,vnde gulofi amp; voraces ventres dicuntur, amp; quia taies diuites fcnbsp;rocesjfaturi amp; pingues, omnia fibi licercnbsp;putantiquæq; impie amp; crudeliter cogitant,nbsp;eadicuntamp;faeiunt.Lutherus:5bre petfonnbsp;brüllet fid? ßofF wie «'« fe»(lee wlt;?»(l/ fie tb»nnbsp;was fie nwc ßebencfen.
DeridenP lo^uutifantne-^ viir.
Kfc j
-ocr page 350-LVC. LOSSII
nc moriaris. Certus erit ille dies, quid cd diuquodvidurus es? quätum eftdiu?quoJnbsp;habet finem,amp;fi diu eflet. Hue acccdir,qiiianbsp;non eft diu, amp; incertum eft ipfum quod di-citur diu. Lutherus : Was fie vcüen/ttasnbsp;vorn -èimcl bewb gereut fon/Wae gc faffeo/nbsp;bas ntu^ gelten auß^£cuen.
Ideo conuertetur popiihds ew3 acjuarum plemtudoaccu-mulatureü,
EfFedius felicitatis impiorum in vulgo, quod conQiiciens illoriim potetiam, opes,nbsp;viâoriasamp; fucceffus. CMuert/tvrj.i.adian-^nbsp;gitfead illorn amicitiam, vt amp; ipfum felixnbsp;ut,amp; delitijsperfruaturcum illis. Poeca:nbsp;Talibas aaedunt igtfurpars maxima vulgi,nbsp;i^os apud opt atu exatiattturaquii.
Z/eo] Quia impij fant felices,amp;fforét bonis in hac vita. Popubu das] Dei. AIiter:po-pulusmeus. Ex Grxco, vt intelligaturlo-quiipie Afàph,vel ipfeDeus. CotiiierteturtoJ deficiet à Deo ad impios felices. Item, hic,nbsp;in hac vita. Vt aqitarumplenitudo accunmlaturnbsp;Çb]ficutaquieplaaixcum copia confluunCnbsp;inmare,itavulgusmagnamultitudincad-iungitfeinipijsfelicibus.conuertunturipenbsp;lucriamp;commodoru. Vatabal. exHebræo;nbsp;ideo quia videtpopuliis profperitate 8i re-fum abundantiam impiorü, amp;conrrapio-tunainfelicitaté.amp;reuerticarpopulus ciusnbsp;(Dei) hac, redire facit Deus populum fuunbsp;ad hanccogitationem, cur tanta fit impij^nbsp;prolperitas dc rerü abundantia, contràpijs
ANNOTAT. quitidim, calidmniam de excelnbsp;ß loçuùßnt.
Taxat fuperbiam amp;infolentiam impiorum diuitum amp; potentü, præ fe omnes de-ipicientium,amp; tribuentium libi ex ignora-tione humanse imbecillitatis, propter cer-tas dotes,prolperitatem amp; fucceftum,in rebus cóficiendis, etiä abfq; Dei auxilio,ficuc Aiax,admonitus à patre Telamone,cùmnbsp;proficilcereturTroiam, vt inuocatis lem-perdijs,pugnaret,fuperbè refpondit,igna-uis amp; timidis opus eße auxilio Dei, fe veronbsp;fine ope diuina vincere pofle.amp;Timotheusnbsp;dux Atticus, rebusàfepræclarègeftîs,incônbsp;' cione dixit ad popuIum:Hæc ego feci,amp; nónbsp;Fortuna. Ira amp; Nabuchodonozor Daniel.4.nbsp;Nonne hæc eft Babylon , ciuitas magna,nbsp;quam ego ædificaui ?
Derident] contemnunt, ac defoiciunt prat feahos. Vacabal.diflbluunt,diflolutosred-dunf,inuirätesad eadempeccata, exemplonbsp;fuo,alios. Aliter: Putreicerefaciunt,reddütnbsp;veliudicantaliosputridos.
• Lßtufijuntneqaitiam] non Iblùm cogitant male facere, ièdetiamglorianturdemalcnbsp;amp; crudeliter fadis, cótra quos alibi dicitur:nbsp;Vatquiglorianturin malitia.
Locuttfuntde excelfo)de Deo,ncgantes efte cxceftum, ièu potente Deum, vel,de excel-fo, ex alto, itavt ab octnibus exaudiri pof-fitjficut Auguftinus exponit, Non verecun-dari de male amp; turpiter fàdis.
LotittißtntcaluntHiam^M.inantür alijs exi-tium per calum ma, quæ eft malitiosè, pro-babilireratq; etiam redè faéiorü interpre-tatio,à KSe^âp,in ius vocare.Lutherus verrit; 0tepcrnt(fi ten alles /vnt» tebmt rbcl banon/nbsp;3?»b ceneit vnQ leftetu hoc^ ber. Sient addit :
JX. Poßterunttn ecelu osßtu?n» linguae or um tranßuit tn terra.
Pofaerutttin calam'] etiam co tra ipfiim Deum loqanti fant,habitante in ccelo,negan-
in félicitas amp; inopia. Et aqu^c pleni (csHcis) exprim untur eis, hoc eft.funt felicesamp;abanbsp;dantes bonis huius ritp,licatcalixaccipitucnbsp;fæpe pro porrione fortunf, vel profper^ velnbsp;adaeriîe. Ex Crxco : dies pleni inuenienturnbsp;in eis, hoc eft, diu viuentin felicitate huiusnbsp;vitx.
Et dixerunt, nunqtndßtret xi Dettf,nbsp;nbsp;nbsp;nttnqidid eßßtentta in
tes elfeprouidentiam diuinâ,amp;arrogantes gxcelfol Ebi omnium return diainarû amp;humanarû •'f.nbsp;cognitionem, amp; pollicentes fibi côtemptonbsp;Deo,fuccelfum in rebusamp;adtiôibus omnibus, vtAiax. Tranßuitin ferra) etiam de ho-, minibus malèloquantur,eisconuitiantes.nbsp;Auguftinus:Non cogitant fehomines elfe,nbsp;amp;moripofl'e,càml-Y ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; x
viéiuriEnt.ita tranRt vel tran/cendit lingua eorum terrâ,terrena omnium, non cogitâtes fe morituros aliquâdo, amp; reliduros ter-ram feu terrenaomnia, etiâEdiuvixerint,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;-
ad quosita inguitAuguftinus :Quô fagis, Dtas]noüra fcdeca, Q^d. aequaquam latj.
Caulâ impietatis fecatitas amp; dubitetin de proaidentia Dei. Qaalidicatddeo perpenbsp;trant omne genusmalorum,amp;indulgentnbsp;peccatis impif,qaia negant, vtEpicurei, velnbsp;.•^^^^‘•quot;ij^uununeseiie, «^^eDeum, vel curare res humanas, coati^nbsp;loquanturquafifemper niquitComicus Poëta: Ellprofeaonbsp;ntll n»i-»»nz\e ar^fîmiic
Deas, qui quxnosgeninus,auditqueamp;Yi~ det. EtOaidias:
Ajpiciunt oculüfuperi mtrttligiufiü.
Et dixeruHt] impij felices. î^unquid feirtt
gut
I
-ocr page 351-IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIll.
efifeientia] cognitio return. In excelfo], Deo,nbsp;t'i'ijn'Deus feiret amp; iuftus efret,bo-male, fediam contranbsp;eft bene, ficutaddit
(f , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abundantes
^^pfibus) infeculo (in hac vi-^^ff^derunt diuitias.
P'j infeliccs amp;ærumnofi, ficut
'ilh ‘’^’Lucæiô.
€
’lt;»2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundaui cor me-
. nbsp;nbsp;IdHtininnocentiamanus
5'bp ophora feu occupatio.Quia iniu î'taçQi ^Jicesjiufti ærutnnofi. Ergo ego frunbsp;',amp; innocenter vixi. Adnbsp;'^io^'^*âionemrefpondetinfràperfub-^oiufti in hac vitafunt Felices,nbsp;ih^^iïifelices,abiedi in çternas pœnbsp;¦ • fe(j •funt nunc infelices amp; affli-l?Hv^''^''^^vitaeruntfuturi Felices, vbi
lubrico pofuifti eos,
’flinteritum. Ergo]Q^iaim-Feculo, Sc poFsidét opes. Q’e præmij amp;melioris vitæ,Feunbsp;^‘'”'ia«ifor»2e«»2] abftinui à pec-’¦^ptefei prauas cupiditates amp; cogi-^^Α’«i»îlt;î«aj(»jflt;»]ideft,innocen-j “'it, ^‘^vixi.
KJ nas amp;iuftos. Reprobaremgeneratioemfiliorumnbsp;tuorÜ] ipfosiuftosfalleré,amp; in illos iniuriusnbsp;effeni,diflentiendoabillis,qui omnes fta-tuuntefl’eDeum, amp; curare Ecclefiamamp;resnbsp;humanas, vt Abraham, Ifaac, lacob amp; Pro-phetæ.
Et cogitabat ^tfcïrem hoc,ßdK v i difficile erat m oculis meis.
Oftenditdifficultatem cognoicendi eau fas felicitatis impiorum,amp; infelicitates pionbsp;rum, in hac vita, quæ non cognoicunturnbsp;humaoaratióe,qusefimpliciteriudicat,bo-nis debere efle bené, amp; malis male, fed tantum intelligantur hæcauiæinEcclefîa, idq;nbsp;ex verbo Dei, ficut addit ;
1 fiagellatus totn die,
/o msa matutina gt;
'“^Ä’^i'ucifui fubiedus amp;ærumnis, fini ^^’^Q't’tiibustemporibus.
i^'^^^®''itætempore. Caili^attomea horis, die exori-
C '^®,d'fferatur crux amp; ærumnae in iXalinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affliguntur,amp; par-
'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impiis,iuxtaillud:Iudlciu
^^^ero.'vt t^ff dicut, eccege-tuorum re^
reprehendit, amp; admonet impijs fentiat.nbsp;Si fentirem cum imnbsp;tfle Deum,vel no curare res humanbsp;I
Doneç irem infanbinarium^'^yii^ Eei^ animaduerterem noitiffnbsp;fimaeorunu,
Suntautem caufæhæprçcipuar,curEcclc • fia amp; pi j in hac vita fubiedi funt cruci amp; afflinbsp;dionibus,magis quàm ali j homines.
1. nbsp;Peccatum totius humani generis,quolt;lnbsp;vtEcclefia amp; pi) mçlius intelligant,duriusnbsp;cruce amp;çrum nis prem untur amp;:exercentur.
2. Diabolus,quiodiofilijDei,magisaffli-git Ecclefiam,amp; pios,quàm alios.
3. Exercitiumfideiamp;inuocationisEccle-fiæamp; piorum fub cruce.
4. Vtluceatconfefsioverædodrinæamp;fi-deiin fupplicijsamp;a-rumnis, ficut fiinf quatuor genera crucis,feu pœnarumnbsp;caftigationesfeu pœnæ certorum delidorum, vt exilium Dauidis:«/'aixfAlt;«lt;7»lt;u,exercinbsp;tia amp; probationes fidei, vt hulcera Lazari:nbsp;/*«çTve(«e, teftimonia, amp; confefsio veræ do-drinæ, vt mors Efaiæ,Ieremiæ,Baptiftae,nbsp;Pauli amp; cæterorum,amp;7iv'7yjfl(/,fatisfadio,nbsp;feu precium pro alijs, quale eft vnicum filij
Dei pafsio amp; mors pro peccatis noftris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*,
Sanduarium vocatEcclefiam amp;dodri-nam cœleftem, quæ folas caufas tradir, amp; fc licitatisimpiorum,amp;infelicitatis piorum,nbsp;in hac vita,ignoras humanæ rationi.
Nouifsima impiorum eft mors aterna,
amp; cruciatus perpetui, vtDiuitis epulonis, apud inferos : piorum,vitaæterna amp; lætitianbsp;in ccelo, vt Lazari pauperis, in quæ nouilsi-maeùm intuentnrpij,facilius ærumnas hu-ius vitæ amp; fupplicia,vt martyres,patiuntur,nbsp;expedantes æternam veram liberatio-nem, lætitiam amp; vitam.
Kk 4
-ocr page 352-• i.
ANNOTAT»
4.Üe pana amp; interitu impiirum diai-tum (ir potentum.
KV in. nbsp;^eruntumen in lubrico pojui-
ßi eoS) deieetfli eos in interitunLs.
’ Dixit de fupcrbiaamp;potentia tmpiorum ¦* ' inhacvita,fuoq;deijsfcandalo:lamc0cio-naturdeiJIorü interitu æterno, quoamp; ie'5fnbsp;alios pauperes pios æruni nofos amp; conteni-ptosconfolatur. Sunteoimduæpræcipuænbsp;piorum confolationes in crueeA: çrumnis,nbsp;Prior fumpta à com m iini rotius Ecclefiæ Scnbsp;rnembrorum eiusgt;amp;quidem præcipuorûnbsp;Ipminum, vt Prophetaru Sc Apoftolorumnbsp;per/ecutione amp; ftipp Ijcijs: Al tera ab vtroru-4ue euentu, amp;conditionepoft hancyitamnbsp;impiorum çternis pcenis,vtPharaonis,Sennbsp;nacherib,Antiochi,Herodis,Neronis,tulianbsp;‘ ‘ ‘ ni!amp; pîorùmÆternavita,amp;lætitïa,vtElaiæ,nbsp;Paptifttp, Pauli.
'Veruntamen'} Etft in hac vita floreant ad tempus iinpijjamp;abüdent ópibus, tarne po-fuiftieos inlubricoqua.fi loco,donans eisnbsp;bona'htiius vitæ,qufilli^fiint occafio ruingnbsp;8c interîtus,cù m illis abutütur,amp; cófidunt.nbsp;Ira inquit Apoftolusi. Timot. i. Qui vo’untnbsp;ditefccrcjinciduntin tentationes,amp;Iaque-timdi^bolijamp;incupiditatesmultasjftultasnbsp;amp;tiô'xias^quædemergiinthomines ininte-ritumi'quot;
XIX. • Q^^odofaéîifint indeßla-tionem)lt;^udm[ubitb defecerunt? p^ßerunt propter iniejuitnfemjnbsp;ßanzj.
: E'^politio interitus fubiti amp; inexpedati impiorum, peradmirationeni.
i^omodofafUfunt'} ¦lt;adiccntpij, cum ad-mkatione videntesrepentinuminreritum impi orum.ItaPïàlrno^p.inq ui t Prop beta:nbsp;Vidiitnpium prxfraéium amp; ßoretem, ßeutnbsp;laiirum viridem, Sc tränßuiSc ecce nó erat:nbsp;quæiîuieum,amp;noneftinuentus. Côrràimnbsp;pij'Vifuripiorum,quos in hac vita contem-p.^ru nt Scper/ecu ti funt, beatitudinê Segionbsp;riamiae.xtremo die,amp;abijciedi ipß in xternbsp;naspœnas, dirent:Hi funtquos habuimusnbsp;aßqaandp in derifum, amp; in ßmilitudine imnbsp;properij. Nosinfenfati vitam illorum xßi^nbsp;ntabamusinCaniam, Scßnem ißorü ßne honbsp;nore,Ecce quomodo computati ßmt internbsp;ßlios Dei, Sc inter fanctos fors iilorum eß ?nbsp;Ergoerrauimusà via veritatis. Sciußittxlunbsp;men non ]u}dtnobis,Sc Colintelligeutiæ nonbsp;eß exortus nobis.
LVC. LOSS II
Velut[omnium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dor-
mine^ in ciuitute imagtnsm ip/o^ rumfacü contem^tnm.
Comparât impïos,eorumq;voluptatcs, amp; bona huiusvita;, fbmnio amp; vnibræ,feunbsp;imaginiVquibus nihil eft inanius. Näficucnbsp;/omniurf) de thefauro aut alijs bonis iiiuennbsp;tis videatur fomnianti efte verum,tarnennbsp;reucrainaniseftimagOjCiimfomnianseui'nbsp;giJat. Itafnntvoliiptatesimpiorûhuiusvi-tx caducæ amp; inaneSjde quo i ta inquit Au jnnbsp;ftinus : QiiomodödefecerunrPquomodonbsp;deficitfomnium exurgentis,fac hominemnbsp;inibmnisviderc Ce inuenifFe thefauros,Æ'nbsp;nes eft, fed donee euigilet, quæritur igiturnbsp;amp; non eft,-nihil in manibus, nihil in Jedo,nbsp;pauper dormierat, diucs in fomnis fsdutnbsp;fuerat,fi non euigilaflet.diuus effet, euigilanbsp;uitinuenitarumnam,qnam dimiferatdornbsp;miens. Cùmenigilauerintigirurdehac vita, tranßt illud quod qiiafi fomno teneba-turjvelutifomnium exurgentis.
In ciuitate] Vatab Cum fufek^bis moJ'-ttios in nouiftim o die.
rwrf^ww«}dignitatem,potentian7,bono-res,nicmoriam inter homines. Vatäb.äni' mam. 0^4- bocftculopereunt,amiftisnbsp;fubito bonis, amp; ipfa vita interitu repend-nojin futuroautefempirerno, cum corpusnbsp;amp; anima rurfus vna coniunâa, abijeienrurnbsp;inaîternaspœnascum diabolis.
OBIECr/O.
Diuites ^potentes hîcrcprehenduntur, damnantur.
Ergo diaitixamp;potentia ranttnait.
RESPONSIO.
Nego conleq uen tiam : Quia Faliacia eii accidcntis.Non enim rcprehcndiinturipl'^nbsp;diaitixamp;:potentia, quxDcidona flint ne~nbsp;ceffariaad vitæhuius fußentationem A'gu-bernationcm, fed reprehéditiir ip forumnbsp;dncia,propterquam damnantur diuites^nbsp;poten tes, ideo alibi inquit Propheta : Sidfnbsp;nitixafduunt,nolicor3pponere.EtPauIusnbsp;I. Timor. lt;$. His quidiuites funtinprxfcntinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ieculo, prxeipe, ne elatoßntanimo, neque ipem ponant in diuitijsincertis, fedinDconbsp;viiiente. Augu/linusinquit:Non dico, da-mnamini, quia diuitias habetis, led damnanbsp;mini û de talibus prxfumatis, amp; fucrunt .nbsp;multi diuites amp; potentes pij Reges amp;alij,nbsp;lob, Dauid,amp;c.
^edcoacefiit cor meum, ^rc-meï^un^ntur.
Récitât principalem propofitionem de ^ïQdalo, amp; amplificat dolorem fuum,con-''ptum de rebus profpcris impiorü, amp; ad-^tla fortuna piorum 8i Ecclefiæ, compa-
‘'semn mordaci aceto, Sc dolori renum, Jentitur ex punftionc calculi, quo nul-“^Wferèmaioreft.
ojf ® *S*tas impiorum, quafi mordet amp; an-Pungit mp, Jficut cal-“^renes.
^degofiïiltusfiimj nbsp;nbsp;mh'd
faÜusfum
^dcplorat fuam ftultifiain amp; tanquam iuinentü, feunbsp;^’^’^^1 non intellexeritDei confi-?ffiio^^^^^^^.’propter quas florent im pi),amp;nbsp;omnibusnbsp;ignorantia amp; irabéfcillitas.
^^’’fi^atiopiorum deprizfentia Dei ina-^ '''*’gt;»iis,^futuraeorumlfititiainnbsp;‘lilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riflt;t itterna.
ßwper tecum tenui^i d^^teram meam*
impiorü in bac Sïi»?^ ea fcandalumamp; dolorem.
auxilio in ærumnis,
r'^Pfhi qnibus Ecclefia opprefla
^^'^«»^]Ego à te femper Vpræfens confola
gt; ’’’Pii ƒ ^^^^’Ptnm ôc pauperem in bac
toile bona. Et Pro-vita in manibuslinguæ.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuftentafti me,ne caderé,
^4ll ^’^^tnianumfilijparuuli,neea-
-
^l^^yiafaßepißijne,
Duxifti me in confilium, lèu cognitiônc confilij tui, cur in bac vita impij floreant, amp;nbsp;pi) fint afflidi. Aliterin voluntate tua, quanbsp;cognoui ex verbo, qua gratuita me recipisinbsp;défendis amp;làluas.
EtcumgloriaJ gloriose meliberafti.
Quem in cœloiin terraprti-\aV', ter te deßderarem ?
Quafi dicat : Neminem,nullacftcreatu-ra in cœlo velin terra, nullædelitiæ, nullte voluptateSjUullæ res, quibus præter te oblcnbsp;lt;âef, qusemibi expetam. Lutherus ; wennnbsp;tcb Meine Otd? t)(tb/fo frage »4? nt'rbts nn^^tnbsp;»nelw«o«rïgt;en.
Q^etn fequar in cœlis, tefine, nuUus erit, .
Cum contnbefcunt caro mea-^-^^qi, cormmm,nbsp;nbsp;nbsp;tupetra cordis
mei 3 pars mea Deus in Ater» num-3 înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Addit caulàm ab effedu prælentiæ Défi confolationeamp;fuftentationeinpericulisScnbsp;fludibus tentationum, in quibus Dominanbsp;habeat petram,defenfionem amp; confolatio-nem in bac vita, amp; in ipfo Deo,æternam læ-titiam. Ita Iob:Efiamfi me occideritDominbsp;nus,tarnen fperabo in ipfo. Itamens piainnbsp;perfecutionibus fe fubijcit voluntati Dei,nbsp;petens amp; expedans ab eo opportunum amp;nbsp;verum auxilium, etiam in iplà morte, ficucnbsp;Dauid inquit : Si volet Dominus, me redu-cet : fi non volet,fiat voluntas eius.
Cum contabefeunt'] prædolore amp; fenfii iræ Dei. Traduntphyfici in capfula cordis elTênbsp;aquam rori fimilem, quæ irriger cor in aC-fiduo mofu amp; calore, quæin magna mœfti-tiapaulatim arefeat, amp; tandem eaconfum-pta amp; exhauftagt;cor contabefeat.
Tu petrà es cordis mei] Hoc eft,tu cor m euni confirmas amp; fuftentas.
Pars mea] hæreditâs,gaudium amp; vita,ficut jnquit Auguftinus:Tu es reuera totafpes amp;nbsp;fiduciameâ,deledatio,defiderium.
Deus meus in aternumi] Qui me perpetuô c5 folatur amp; défendit, æterna gloria eft örna-turusinvitaæterna.
Qma ecce, qui elongantfe d tèf nbsp;nbsp;nbsp;jj,
pert bunt, perdis omna quißorni cant Ur ate.
Amplificat fuam in Deum fiduciam,amp; fpem auxilij per Antithefîn.Qu^idefieiuntà
Deoji
-ocr page 354-LVC. LOSSII
_,rSALMVS Lxxnil. ¦'quot;p titvlvs.
Eruditiuuni (intellelt;Sus}A/aph. P(âl-mus erudiens Ecclefiani,de futura populi ludaici vaftatione amp;calamitatibiis,propternbsp;peccata,fim ulq; m onens, vtà peccatis defi-ftatamp;petatdefenfionemcontrahoftcs.
' '^AnGFMENTrM.
Pfalmus eft generis faaCorij. Nam queri-turin eopopulus ludaicus de fui defertio-petit defcndi amp; iuuaricontra hoftes, Chalda?ösamp;Antiochum,quipopuIumhornbsp;ribilitercièuaftaruri erant, quod Afaph feU
ddijs humants fidamus,cùm omnia ea,prp-terverbumDei, eiusq;auxi]ium amp;prsân-tiam, Ent momentanea, incerta, fu^acia amp; ------------
cadaca,rubitaq; fitfortunsmut^ticK Vnde adiuuesnos. Aüfoniusverè inquit:
Fatnaefifi^Hlibth-cosnaßeAgathoclearegem,
At^ abacumSatnioßpe oneraße luto.
^aßtus caufam, reßonäit, rex ego qtdßum
Sieantie,figulofumgenitorefattx.
Fortunamreuerenterhabe, quicun^ repente
DiuetabexilipregrtJiéreloct.
„8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Deo, ciusq; verbo, vel propter voluptates, veixrumnaspereunc. (^iauteniconndutnbsp;Deojvt ego amp; fimiles pij,fcruabuntur in vita £etcrna,etiarafi in hac vita funt afdidti Scnbsp;«rumnofi.
elongant]qui deficiunt à te, vel ille_éli voluptatibus,adiungentes fe irnpijs,vel deficiunt in ærumnis.
Suifornicantura tej deferunt te,confugié-tes ad creaturas ampledentes voluptates amp; delicias huius vitæ,te contempto, quæfpirinbsp;tuaJis eil fórnicatio, dducia creaturarum,nbsp;quamfæpeProphetæreprehendunt.
XXVIII Mihi autemj adhamp;rere Deo bonum efi figi tur) in Deonbsp;Domino[ffem meam annun-,nbsp;nbsp;aem omnia opera t,aa.
Altera pars Antithedos, in Deum dJa-cia,additaprofefsionegratitudiniSfin celc-brandis benedcijs Dei, eiusq; admirandis
• operibas, in collißenda, conferuaada, 8c propagandaEccIeda..
Fji Domino miht conducensh^ßße voluptat, eflßilivtilitasfideremagnaDeo.
Aditarerejcoiiddere. ^Deo]non ab ipib a~ uellifeu dedcere, fed expeidare aaxilium 8cnbsp;liberatibnem confummatatri iti vita xter- renbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;, 'r------’ ¦'t’----~r
na,dcatinquitAugu{linus : Si nondumhç- 2/ïera^r,puniarur blaiphemi,hodes,8: lèr-resperprxrentiam,inhæreper fpem. In nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.«..-....nc/in-
Grxco additur, in 'portisfeu ati-ijs dliæ Zi-on, in Eccleda, extra quam nulla eil falus nee placet Deo celebratió «ius, aut vllusnbsp;cultus, deut idem inquit : Prsdicatio Deinbsp;extra Eccledam inanis ed. Adbærere, exnbsp;Hebrxo :Bonaen:mihiaccersio, vel appro-pinquatio mea ad te, quódaccedoad te,8cnbsp;appropinquo, ad te confugioin malis.
Generalis admanido defortun» inßabilitate.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Monetingenere,non folàmbocPfalmo fipf^OUamp;fpafcugFUsZ.
8calibi Spiritus fanâus, fed etiam Ethnica nbsp;nbsp;nbsp;Propodtio edpetitionis dgarata inter-
didaScexempIa, nepotentiaautalijsprx- rogationepathetica. Nolidefererepopulû inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum,vtaliquandiiifecidi, fed libera nos
tandem, amp; de fende ranquàm oues tuas in-drmas 8c deditutas onani prxddio, ni ft ta
In perpetuum] Aider, In dnem, pcnitiis, prordis. IratuseßfarorJAccenfaeliira tua,nbsp;da vt extingui feu placari nequeat.
Super ouespafcHatua]populum quern ele-gidi ad laudem tuam,8:tanqudrnpadoro-ues,ha£tenùspaaidiamp;dcfendidi. Efb^i n£C r^ioinfertapropodtioni:
Tues
Dauidprophetainfpirituprçuidit,amp;DeuS
PopulumaIiquandiudeferuit,propterpeCquot;
cata, amp; tandem tarnen liberauit.
Propodtiopetitionis, vt liberentur Si
Ratiopetitionis, quia flint cues ftup®
pulq^jp^i elcfftus, amp; à Deo redemptus.
3- Narratjocalamitatnmamp;hoûiutncrU' delitatis.
4. nbsp;Repetitioprecationis.
5. nbsp;Commeinoratio veteram beacßn‘^'nbsp;rumamp;liberafiŸfiutn populiamp;EccIefygt;lt;]^*nbsp;busfe conCoIhntiir, amp; fpem Hberatioais futurs condrmant.
6. Cauixdaalesliberatióis, vtlt;rloriaDsi ueturEccießa,ampIeäiens amp; retinensdo-Arinam cœleüem incorruptam.
7. Conclußo petitionis, vt Deusproptef iuam caufatn liberetamp;defendatEccJefaui,nbsp;quam hoftes deuattareconantur, vtdel^“nbsp;tur nomen Dei, vera agnitio, inuocatio» amp;nbsp;celebratio eius. '•
!. Propoßtio petititnis.
repulfftîÇnos] inperpefuußratfifeßßirorfuM ƒ
IN PSALMVM DAVIDIS LXVIïI. Jüespaftor nofter, 8c nos tuæ oucs. ^fgolibera nos, defende, pafee Sc reducnbsp;’^'¦âptiuitate in patriam. 2. Pationespetitionif. Memor e^o congregationù (jidampoßedi^i ab initio. Bcff‘'?^ratio:Sumustuacongrcgatio,feu ?’'2, Ergo libera nos. Elegifti tibi ftatim exAegyptonbsp;''pt alias. ^^\^emifli wgam hAr éditais. ^'^»¦Mntem Eion, in quo ha- J ¦ ratio : Redemifti, leu libcrafti hoftibus, atque deincepsnbsp;^Panp •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnortem Vjf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo Sc nunc libera nos. ’^æ’‘^’^*’^^“svocat feeptrum re-44- æquitatis virgam vocat fortem, Scnbsp;Palæftina diuidi folebat hse-^gri Sc prædia,perticis feu funi-induit Theodore-4'’® templü turn nondumnbsp;?Otti^^’^“”^gt;^edpoftea ædificatum eft ànbsp;% naottuo Dauide, Sc baud dubiènbsp;h^fïrelligit autem Ecclefiam o-habitat Deus,Scnbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘tfuo Verbo Sc Sacramentis. I deuaßatio ^^^P^tuam omnium hoiiiu,nbsp;ßceruri'tj ßan£luario ’\n^''^boabhoftium iniurijs Sc crude exponit.nbsp;{(Accéléragreflus,Si furgenbsp;V'^libc hoftes, perpétua internecione,nbsp;hoftesnbsp;delete conantur,vt Chaldæi,nbsp;LiW'''^lt;^fimiles. ?®3Templo,EccIefiæ,quam ti-Vlhabitâtes, Scinuocantes 'iamp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnofearis 8c celebre- U® S^nere. Theodoretus intel-p^^'trofolymæSc rempli deftru-Anr nbsp;nbsp;nbsp;per Ro m an os, quôd Chal- |
Oratio in hos tvrfus contra Purcam, alios holies Eale-fia Serua, ó Deus,rege Sedefende Ecclefiam tuam, quam elegifti ante conditione mun-di,amp; quam nonauro autgemmis,fcd pre-ciofo fanguine agni immaculati redemifti,nbsp;amp; in qua velut in proprio domicilio habitas, quæq; eft hærcditas tuapræclara, reprime lupos graflantes in tuis ouilibus, non fanbsp;cias furoremiræ tuæ, qui Deus cs amp; non honbsp;mo, in medio noftri fanlt;ftus. Nemo eninanbsp;magnitudinemirseDeiiuftifsimæfuftinerenbsp;poteft,iuxraillud:Si iniquitates obferua-uerisDomine,quisfuftinebit?Etquonianinbsp;te nobis patefecifti verbo tuo, no ftnas nosnbsp;prorfus deleri,fed fcrua nos inter reliquias.nbsp;Sein ira mifericordiæ recorderis,vt pofsi-mus cum leremiaexclamare :Mifericordianbsp;Domini, quod non fumus confumpti.
pietatii dr crudelitatK hofiium, in per-fiequenda Ecclefia. » Et rugierunt aduerßrijtuiin medio templitut,pojuerunt ida^nbsp;la ßuaßgna. Additiongam commemorationem amp; qucrelam deiniurijs, impietate amp; crudeli-tatehoftium,Chaldçorum,Antiochi,amp;Ronbsp;maiiorum,indcuaftâdaHierufalem,amp;tem;nbsp;p!o exurendo, amp; interficiendis pijs, qualisnbsp;nunc eft crudelitas Turcarum, Mofcouita-rum, Tartaroru amp; fimilium, deuaftantiunanbsp;Ecciefias amp;Scholas propterpcccata noftra,nbsp;conremptum verbi Dei, perpetuam «aa*nbsp;Tjßf, Scalia. tanquàm leones feroces amp; fa-melicijdiripicntes amp; lacérantes pecora. Po/sicrant idola fitia figna'] trophæa victricia.’ Item, idoladeorum Gétiuæ, vt Antiochusnbsp;idolum louis Olympijpofuitinfacratilsi-ma fede rempli, amp; Caligula fuam ftatuam
Vifuteß^imßms^tantjudirL» Vï. aâducens fitr^i^m indenfiUitein^nbsp;arbor um ßcures. Comparât hoftes fuccidentibiis arbores fccuribus,quôdfiinili modohoftes vr-bera Hierofolymam Si Tcmplû, Cüriimq; portas |
f
UO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. L VC. LO S S II
portas fuccenderunt, vt omnibus pateret clefix. Vfquequo']duraturaûinthxc mala? ingrelTus.
VIL Efpiuncfiulptura^ekiô(tQm-pW btpennf malieü dijjècaéît.
Scriptaras vocat opera fcalpta in tem-plo, item ottia aura co lit cela, quæ omnia contaderunt. Se effregerant malleis Se bi-pennibus, Regum 23.
J
Ecefîderut fané^uarium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intnedio,foriàtfeqi
, J , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;, iecunqne farmentum,Se cædit tndehbi
QVdESTlO.
Quare Deus per hoftes Gentiles popiihi fuufn,ièu Eccleüam üni[ äfffigi amp; piiniri,nbsp;vt olim per ChaIdxos,Andocham,amp; no-ftro tempore Turcas, MoCcouitas, Tarra-ros,amp;:c.
RESPONS 10 AKGESTENI.
Facit bocDeus, quod facit plerunqiie amp; i homo.Aliquandoiratus bomoappreben-'' ina-vrrr artbcftucrmm ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rJ
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 i-f / iecunqiie rarmentum,amp; cxdit tndebbum
F^eus per malos erudit bonos, amp; per tem-
poralem potentiam damnandorum ener-
cetdiiciplinamfaluandorum. Faétiigimr
Ftintilliinß:rumentairati,non regnum pla-
6 Dei/s, eonuidipn j
m .¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ deßlioferuat hxreditacem. Sicaliquando
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipieruntnbsp;t^bernacrnUJTLifiomtmsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti/i.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ira Chaldæi, Antiochus, Romani vrbem
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Se Templum incenderancSepollaerunc,cæ
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dibus,fluprisnbsp;Se alijs fcelcribas.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nominiftut]nbsp;In quo nomen tuum cogno-
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icebatur, in uôcabatur Se celebrabatur, qui
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ptxcipui cultus funt Eccleßx Deo placen-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes, cùm ßunt agnirione SeßduciaMe-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diatoris.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IncentieruntignifanauariumtiiÜ]Lutherustnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pePbelUU?
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0te verbrennen alle peuret (Sottes t'm â.an- ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i
a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be/ oastff/bteSrter tgt;a (Sott fetn wort fyat/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Repetirpetitionem, addens rationei»
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttlet'n Den 0cßulen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eins, primùm ab honeßo Seiußo iProtege
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos,quißimastuaEccleßa8epopuIiis:de-
F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcordeß^o, deua- inde. Quia blafphemac hoßis tuum no-
Amplißcatioabhoßiam ßjperbis com-minarionibus, qaarum hæc eß Mimeßsiß-cur Sehoc tempore Turex Sepontißcij ßj- .
ndram noïirarum^ amp; tovlus Ccrmànîæ.
^AAÂdûeea^,
Grauisqaerelaladporiim,quodcareanc
PtxßdiodiuinojPropheüsSeverboDei-
Aig/ia] Trophxa Se teßimonia prxfentix
SeauxibjDei.
No/ieß'PropAjeta] quidefendatnos,coiifo-içtur,admoneatpœnitentiæagendx,Secô-cionetur de aduetiraMeCsixyqux omnium grauirsimaeßpcena,deßituiSepriuariPro-phetisSe veris Dodioribus Scholärum äeEc
te non polfe n os iuuare Se defendere contra ipforum porentiam : ßcut Cicero pro Flacco argnmentatur, Gentern ludaicamnbsp;non fuiße curx Deo, necproßreri veramnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W..1...JV1 i doctrinam Dei. figia Pompeius Hierofo-
Perbicomminanturdeuaßationem Eccle- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^Pß^: Et nunc argamentantur
Turc^:SiChriicidni verum colercntDcu^f Se Chrißus eßet ßlius Dei,non ßnereteosdnbsp;nobis vinei.
J^uare aAAAA-/AA AAAeAAAAAAAA AAiß ''j A/ßX/dA-aAAAA de AAAAdibßAAAAS AßAnbsp;^A’CAd^d^d
Hoc eß, (^uare tarn diu dißers aaxiliam tuum, Se non libéras acprotegis nosinbsp;Tuam ßexferam]potentiam,Q^d. haße- ¦ inbsp;nustanquàm in ßnu atque ahio ruo, ßcutnbsp; materßlium,geßaßiamp;fouißi nos, curiamnbsp;iftur,admobeatpdndentÏxagendd,amp;có-- anertisSeretrabismanurntuamànobisi :nbsp;cioneturde aduentuMefsiæ, qux omniumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; d i
gtauirsimaeßjpcena,deüitniSepriuariPro- ddpAAd^AA/AAAArA’XAAAAAAAjeAA'AAAA-.C f ---------A/eAP/rs- !
IN PSALMVM DAVIDIS LXXIIII.
o^eratMi e^l falutem in me-
^10 terra,
, Confirmât fuam fidem amp; fpem au-commemoratione prætcritorum “«neficiorum, Sc liberationum Ifraëlita-fuin ex Aegypto, amp; argumentatur amaio-ad minus :Liberafti olim patres noftrosnbsp;AegyptOj deleto potétifsimo hofle Pha-eiusqucexercituinmari rubro.
Ergo amp; nunc potes nos liberate amp; pro-?§«recontrahoftes,qui nonfunt tamul-non potentes, weas] Liberator,defenfor,amp;dux.nbsp;Ecclefiae.
ij 'd’Wio] perfecutionumPharaonis amp;a-
^tuhoftium.
‘“medio terra ] ex media Aegypto educes
‘nerans populum è manu Pharaonis; medio terræPalæûinæ,feu ludææ,nbsp;''væ'k- orbis terrarum lira cft,qua-f/‘“dicus.ex qua in om nes regiones ter-Vera notitiaDei,amp; beneficiorum e -Pfopagata eft ad genres^
ï‘ Cammtmoratio veteram bene-gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidorum.
difpafi trt ^irtutd tud c ont nui fit capita draco-^
H
“Pofitio liberationis populi lüdaici ex interitus Pharaonis,tyranni,amp;nbsp;draconibus comparât amp;
tranfiret popii deletanbsp;tïs^'^^conum,deleuifti principesamp;du-’^‘fi)b^'^*^^’^’^^P^^’^äonis,fubmerfosin ma-Sc al ij per dracones,amp;nbsp;diabolosjhoftcs Ecclefiæ,.
\v.
popdlii
^æpècetos interficit vicini populi maritimi cibünbsp;r^^taonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rubro interfecit
tanquam cetum grandem, quo? ^ccolæniarinicibumhabeant.
V4d4 carulaponih 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^‘^lt;gt;‘^onci(litiarer aquae-
' I'ia ** ^agnorumgrandia cete, ’‘^^^fmtoluvndefitatquecibtit.
121
Tm facti[cat Mr irefontei nbsp;nbsp;nbsp;x v L
torrentei^tMficcafitfluMios ma-
^Misfcaturïre fontes} cùmpercufla petra, aqua ex ea fluxit in dcferto, cum populu«nbsp;Ini premeretur.
btficcafiifluuios} iufsifti flare aquas lor-daniSjVt fcopulosi tranfeunte populo in tcrram promiflam.
TMMse^dîeijÇ^tMaeSinoXi xvii. tMfahricatMi a lumen,nbsp;nbsp;[olem.
Tufeciftomnei terminas terramp;^ iftatem hjemem tMplafmaflinbsp;éa^
Tria Dei opera funt prsccipua, quæhîc commémorât Propheta.
1. nbsp;Liberatio populi ex Aegypto, amp; tyran-nidePharaonis per Mofen, quae typus fuitnbsp;liberationis humanæper Chfifliimapotc- *nbsp;flate diaboli, veteris draconis, iuxta illudnbsp;Genefisj. Semen mulieris conteret caputnbsp;ferpentis. Item Apocalyp. 12. Angelus Michaël pugnabat cum dracone magno,amp; annbsp;geliseius;
2. nbsp;Emifsio aquarum ex percufla petranbsp;feu rupe, quæ figura fuit baptifm i.
3. nbsp;Creatio foils amp; lunæ, amp; diflinâio diei
amp; noftis, hyëmis amp; æftatis, aliärumque o-mniumrerö,Scpukherrimi huius theatri cœliamp; terrae, quæomniateflimonium funtnbsp;conditoris Dei, amp; fapientifsimi architedi.nbsp;Argumentatuf autem, vtdictum eft, com-mcmoratione horum operum Deijm,nbsp;cùm fit omnipotcns creator omnium re-rum,amp;faepe antea liberauit populum fuumnbsp;mirabiliter, polTe Sc nunc Ecclcfiam fuamnbsp;, defendere, amp; conferuare, ficut amp; hoc tempore ijfdem Dei operibus,amp; mirandis libc-rationibus populi ludaicii fidem noftramnbsp;confiritiare debemus,Deum poireamp;veilenbsp;protegere Ecclcfiam fuam contra Tiir-cam amp; alios tyran nos, quantum uis multosnbsp;amp;potcntesi
6. Caußtfinales liberationis,
Ademor efio huMn, cfuod ini- xvin. micMs improperauit JDomtno»nbsp;populMi infipiens blajphema^ inbsp;itit nomen tuum^.
Addit caufas finales amp;impulfiuas libs«
LI
cans, amp;celebrans, fientpromififti, inqaî-ens. Propter nomen meum amouebo i-ram meam, amp; lande mea firmabo te,ne iii-tcreas, propter me, propter me faciam vt blalphemi confündantur.
reueri^tur opprejßts con* fußif : pauper inops lauda*nbsp;hunt nomen tuum^.
, Petit primùm popnlusltidaicus redi* turn liberum 8i gloriofum ex captiuitatenbsp;^abylonica,inqua opprehusfait, paupernbsp;amp;¦ inops Deinde Ecclefia omnium tempo-tam,quxßmiliterxrumnora,afhiäa,amp;imnbsp;ÿps, petit libcrationem gloriofam, idquenbsp;ideojVtlaudeturamp;celebreturnomenDei,nbsp;eius potentia,veritas, amp; mifericordia, quxnbsp;caufa ßnalis elTedebet omnium liberatio-aam Eccleßx.
Cvnclaßo petnienii.
Exurge Deut, iudtea cati“
Admonétpeum teßamenti fui, tea fa~ deris, qaod inijt cam populo Cuo feuEc-cleßadata promiCsione deauxilia amp; præ-featia fua, de liberatione, amp; petit, vt hocnbsp;teßamento fao feu fadere motus liberetnbsp;EceJeßamabhoßibus, non meritispopalinbsp;ièu Eccleßx.
Pepleta eßfettebrii ] gen tes ignaræ funt ro-luntatisDei, oppredæcateitatementis^ex--( tra veraai Eccleaam.
Habtracula] templa,domus, repleta fane
--------~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r.
fiium.
Collige tibi xtetne Deas, per amp; propter
filium tuuni diledum inter nos srternsai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Eccießaat, dr eam rege, amp; da eitraaquip* périmâtärperdat. Jt^erLutnerasprêta Seboneßa hoCpitia, mitiga panas, amp; ia iranbsp;tua iußifsima inamenfæ mifericordia: ré^nbsp;corderis, vtßtaliquaEccleßa te vgrèiuno^
tti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annota. LVC. LO SSII
rationis amp;auxîlij, ne Deus eiusque nomen bîalphcmetur,amp; liberatiDeum reélè agnonbsp;fcant, itmocent, amp; celebrent.
Inimicnt^ Chaldæi, Antiochus,amp; abj.
Jmproperaait] maledixit, côuitijs incefsit.
PopuUuinfipiens'] genres ignorantes verû Deum, ciiifquevolnntatem, amp;cnltus ipfinbsp;pJacentes. Jtaindæi Chriftum conuitijs in-îêdati funt, vocantes Samariranum, amp; de-moniacuni.
XIX. tradas befltx. animamj turturü tuhnbsp;nbsp;nbsp;antmae affltédo-
rum tuorum, ne obluifearüper’‘ petub.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Petit ne Eccleltam,quam comparât tur-turi gern enti.tradat beftiæ.i.hoftibus amp; ty-rannis, Chaldæis, AntiocHo.Turcxamp;aJijs. Elegans eß,amp;pathetica metaphora, in no-mine turturis, eut Ecclebam comparât,nbsp;quæbcuttartur non canit, lèdgémit, amp; a-milTo coniuge akeri non coniitngirur, iranbsp;Eccleûa preffa onere miferiaram afsiduè -------„¦ nbsp;nbsp;nbsp;,
gémit, acdolet defertainhocmundo. nbsp;nbsp;Jamtua?n,memoreßoCOnUlttO'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
»¦‘fm,^tuabi»ßpi£gt;ited!3afiinl I aoûts in bac vita.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to/adte.
XX,
Exurge]taaquam dormiens,amp;negligtigt;^
--—t--
ludiracaufam tuam] Caufa ÜDaliSfVtgloß* Dei vindicetur,quam hohes abolete to*nbsp;aantur. /deo non tarn Ecdeßaai,nbsp;ipfumDeum perfequuntur.
Abinfipienteqgeate ignara Dei, eiasqae voluntatis.
Tafad/ejaisiduè, ßnepaaitentia, dVe ohiiui/carü qyoctfnbsp;ïph cmiœ) tntmteoramtuoruft}:nbsp;futttudtuf tnfirgenttuw contranbsp;~te tnuaiejettjemper.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘P'**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Repetit amp; vreet argumentum feu caii'
vioJentia, tyrannide, amp; crudebtate bo~ exauditionis, à Dei perlbna, quern periequantur hohes, nonEccteßam,cutusnbsp;flint immici, non piorum eoramque ta^nbsp;muItuSfCrüdelitas, amp; perfecut/o, vtnuncnbsp;Turcarum, drPontißciorum, quos roga^nbsp;vt qaàmprimum Deuspotenti fua mana
inter extera contra Turcaai,
0r4ti» rtntr» Tarr am alitn
Expergt*
„ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Cxar^ejtanquamdotmiens,amp;
fejtamentUntft^Uta Eccleßam, cùmdiberspœnam. rephetaedî terra tenehrü,nbsp;nbsp;nbsp;ha~
hitacula ^tolentia.
IN PSALMVM DAVIDIS L X X I I I I.
|
Bxpcrgifcere.mi Deus, amp; nomen tuum '*quot;to(anftuni,quodTurcaamp;alij hoftes polnbsp;luunt, atque deformant, ipfevindica,necnbsp;*'''uriam hanc ab ill is patere, qui non délira vitiaque noftra p'.eftunt, fed verbumnbsp;ïuurn in nobis delete conantur, eoque tennbsp;“'ynt, netuamp; filiustuus Dominus nofternbsp;^¦usChriftus, amp; fpiritus fanftus regues o-neue populum vllumhabeasj quinbsp;’^colatamp;reuereatur. Amen. PSALxMVS LXXV. TITFLFS. ^'Ipræcinendum fintemplofeu taber-I’fa^^'^''^-^*’^P’^riret (ipfeDauid velAfaph,) *quot;quot;8 cantici. Quid interfit inter Pfal-tw^‘’^quot;*^icunigt;vide fupràiAfaph Cantonbsp;gyj^.^ttii,vel ipfi Afaph datus à Dauide. Aunbsp;p5ç*’'''Se.'£Græco : In finem necorrum-^0 monet, ne finamus corrumpi fi-fitiisfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitam æternam, quæ ’'omnium aôtionum noftrarum,cou omnibusnbsp;fi:,çj^''’'æcaducis amp;tranfitorijs, in huncnbsp;*quot; ilia 'l*’æiquot;uia occurrerint tranfeantur* finem. Exultentfu obfç ‘ *}!goant auro, redundent familijs,ac »tit jl^'i^tl'entum conftipentur, prætere-vmbra,cumnbsp;’''bo'V^oerit Vbi omnes,qui modonbsp;fille £^’quot;0 fperant, gaudeânt, tunc illisnbsp;%anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ficut damnati ^apientiæy. Quid 'ias Pfofuitfuperbiaamp;diuitiarum iactan ¦'anquam vmbra, ^RGFMENTf'M. piorum in ærum-*'**’iati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’’’quot;'’'æoom- ^’’1%'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depœriis æternis,fi- ¦ Ph î^’-^'iarum aft io Nam Dauid vel ^'^§tat' oorum perfona, Chrillus, a-Pæ defenfioiie contra ho-t'*’Pot • ^*”ulcomminaturinteritum,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confidunt, amp; ¦’PUe3?’’’quot;f}:'s præmia vitææternæ. Præ-h'^*'•0 f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^öqni Chriftus de t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æe-''^''onio die,quofu- ætemas poenas, ^”^^*?^P*'^s^’t)erabitabhofti-kgt; Odn æterna gloria amp; lætitia.nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfalmum de popu lo captiuo inBabylonia, qui pro- |
fiteatur fe laudaturum Deum pro reditu in patriam,excaptiuitate. Sunt autcmpartes quatuor. I. Propofitio gratiarum aftionis. Î. Promifsio amp; confolatio de Ecclefia conferuatione, contra hoftes, per prasdi-cationem Euangelij.
Z. Propofitiogratiarum altionit. Confitehtmur ühi Deus: con- l fitebimur, quia prope nommnbsp;tuum : Narrabimus mtrabtltanbsp;tua. Propofitio eftgratiarum aftionisj cum eins ratione fumptaà præfentia nominisnbsp;Dei, hoc eft, auxilij amp; patefaftionis, datonbsp;verbo,editismiraculis,promiflb amp; nuncnbsp;datofilio. Suntautem verba totius Chori,feu Ecclefiç. luxta Theodoretum, verbanbsp;funtpopuli capriuiin Babylonia promit-tentis gratiarum aftionem,pro reduftionenbsp;inpatriam. Confitti)imur'\ hoc eft, gratias agemus. Additur repetitio propter afleueratio-nem, Quia propè ell nomen tuum ] hoc eft, âuxilium, nunien, amp; robur : efficaciter amp;nbsp;potenter nos iuuas. Liitherus: IDerwns balo vtiö gewiß bdfft ?nno etbelt- N4rr4izgt;«i«] id eft. celebrabimus. Uirabiliatua'] Admiranda opera, beneficia, amp; liberationespopuli Si Ecclefiætuzi Omnium tempotum. Cumacceperotemput^ego iù IL fittias'tuâtcabo^ VerbafuntDornini leu filij Deipromit-fentis liberationem Ecclefiæ,ex perfècu-tionibus,amp; comminantis pœnas iuftas ho-ftibiis ,amp;in hacviraamp; extremodie,ad hoc conftitutoàDeo. C«gt;w accepero tempus] hoc eft, Oportunita-tem liberandi Ecclefiam, amp; puniendi ho* ftes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t LI i |
Egoautem confiimaut calumniueiusi hoc eft, os dodiores veros, auditores eorum,binbsp;difcipulos, ae pereantinextremodteces^nbsp;impi/s. Vox Sela excicat mentes k'
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annota.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ego 'tufliftas tudicabo] hoc eft, libecabo Ec
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defiam,amp; iuftam vindidam fea pcenas ia-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnamdeiinpijs. Tem/gt;u5jAlicer,ccetucn lea
[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fynacrogam, vt fine verba populi capciut ni
ßabylonia,hoc fenCa: Cùm acceperoLy-^^gogarn feu cæcum,reuerfus ex Babylonia, cùm habueco occadonetn laaciandi Deum :ad quod refpondeatDeus, fe iadi~nbsp;caturum iailicias, hocell, iaile liberaca-rurtipopulum ex Babylonia, amp; fampeu-rum pœnas de hoftibus. Auguftinus du-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
plex cetnpasfaciaprqdicacionis, quod rem picntura ßlioDei, iicutaddic hanc confo-’ pus eft mifericordice. Scgratiæ :amp; tempus laciooem,inquiens.
iudicij , quod eR damnacionis amp; pœna- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Egoautemconfitmaui calumnaseius] hocell,
rum,iuxca illudPialmi coo. RliCecicordi' condrmabo Sc fullencabo ApoRolosSc aid am Sc iadiciam Domini cancabo. Modonbsp;mifericordia,poliea iudicium,in quami-fericordiapeccacacondonancar,inquoiu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____ _ _____ _______
dido peccata puniuncur. Quod inquic : gentium ad conßderacionem diliaentti» lallitiasiudicabo, ollendicfeeciam eapu- Sccomminationispcenaruminipiorain.SCnbsp;nitarurn, qu£hypoericæiadicatuacelTe fit- confoîationis de prxmijspiorum. Theo-da rede. Sei allâtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doretusicaexponic: SicucDeusomniére'
nsrrrrm nbsp;a irr^te^Tr^rrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^am opifexconßrmauit, hoc eil, conlla-
OBIECTIO APCKitTINr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biliuRcerram, canqaam colunußs fußid'
• nbsp;nbsp;nbsp;Accepeuraseil Chrillus tempus iudicipnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mquic jQ)j2d. appen~
n r, ' nbsp;nbsp;¦ J- ¦ f3eafupermhjlt,nallarefuac„rara,niä
Ergo non eß verus Deus, cum ludiciuaa manu Del. Ita quoque Deus inexcremo aectpiac, quodancea non habuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;die terram Jique feere fader, iuxta didum
Petri: reJ eß Metaphora futnata ab adiß-EESPOM SlOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cijsrainam minaatibus,
Accepittempus iudicijßliushomints, Lutber.^aa^aitSrittert/tntamp;alleSiePt'* non ßlius Dei, hoc eß, fecundum huma- quot;^utvotten/tefy pmenbsp;nam naturam. Sc non diuinam, iuxta illudnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erfbreffeaf^f effort/
Iohannis y. Dedit dpoteßatem iudicij fa~ ^bse eeflcccftffc ytue (Boctlofeo abit ciendi, quoniam ßlius hominis eß. Secunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^adge(f,n alfovatet-
dam quod ßlius Dei eß, nunquam accepit poteßatem iudicandi, quianunquam ca-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bocTRIAA,
ruit ea poteßate, fedfecundumid, quod eß ßlius hominis. Sicut ipfeinquit, Mat-tßadaS.^ Data eß mihiomaispoteßas,innbsp;cadoäcin terra.
LVC. LOSSII
iDtc ßjettlefen blcibeti ffofij VKH» gebenalfe vnoee.
Liquefada eß terra] hoceû, liq uciict amp; dif ioluecur terra in exttemo die, iuxta il!udnbsp;Petrij. Peradnentum diet Dei folucnturnbsp;cceli inceniifamp;selemenca eiluâtialiquercêt.
Etomnes qui habitant inea] hoc eil, Uqaeh-ent, terrore concuriencurimmineiicis iu-dicijjin quoperibanc holies Sc perfecaco-res percinaceSfamp;doâriaæ Ruangclij con-tcmptores.fed pi) coniirmabaataramp; eri-
Quod iiiqaif, earn accepero tempus, pfoponitur adtnonitio.Deum amp;pè differ'nbsp;re pcenas impioruat, quoj concédât ipdsnbsp;ipaciuni ad agendum pcenirentiam : cansnbsp;autem bacDei bonitate amp; longanimitatenbsp;äbatuutur, St in peccatis contumacircenbsp;perfeueran c,grauius eos punire, deut céda-turhiüoriade diluuio, de paua Sodonio-rum, amp; excidio Hierofolymæ. Ica inciuicnbsp;Valerius: Lentogradu àd vinditdani diui^-n a procedit ira, fed tarditatem graai tare
^arteciatpTiStdipsrtSs, as lea inquitD. A uguilinus contra fecuroanbsp;propterpcenarumdilacionem : Càmap'nbsp;paruerit facies ilJius horn inis, qui hk irrt-
- — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--- 'a — -
quifub iadiceilctit, cum apparuertt tudt-cans in prifeatia faa,rûchabebispcenam.ft te non cottexetis • Vide amp; Roman, 2. dr 2.
/, Sxbtrrt,^
a. Promijfia nbsp;nbsp;nbsp;cón/ófatio ffe cettfir-
uaiitmf Ecc/efiaprrpradicatie-xrmEuange/y,aigt;/effir hqßiiuf.
• conjir/naui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiffs.
Conlblaturpiosde faiconßruatione, At luseß, quiiudicatuseß, quicrucinxuse , terrethoßes comminatione eoruminte- quifub iudiceRent, cuni apparuertt ia t-eitus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cans inprpfentia
Confirmaui] jeß bake feine fettle feß‘/
i. Exhortatioad humilitatenifTeprehertfa fuperbia impiarum.
Dixi ialdahundù noliteglo-rïari^f^ impif Si no lite exaltare cornu.
I Adhortatur fuperbos ad humilitatem, , lt;iuæ eft aenofeere fuam infirmitatem, amp;nbsp;ftibijcerefeDeo,abeoq; petere auxiliumnbsp;^iucceffum in rebus agendis. Superbianbsp;îMem eft, confidere propria fapientia velnbsp;opibu8,vel potentia, vel alijs humanis præ-¦ “dijs, amp; eorum fiducia maiora conari, amp;nbsp;°?Mcerealios. Additautem hanc admo-’'i^ionem filius Dei comminationi de pce-'quot;simpiorum, quibus afficientur in extre-^’^iudicio, vt à fuperbia amp; alijs peccatisnbsp;^ffrreat.
, ö'xii4W«nrfjs]quifuafapientia, poten-^‘îgt;autotitate, amp; iuftitia confidunt,vthy-pharifæi,amp; fimiles.
. '”’??ï]idcft,contemptoribusDei,hofti-’^^'-'ïleftisdoârinæ, tyrannis.
' ^gt;!lt;tltarecornu] hoceft, potentiamjfum-¦^etaphora ab animantibus cornutis.
V A
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dite ex tollere in alt urn cor
3nolite loquiin collo tç,3'^P^ddo exhortationîs ad humilita-tQ fi ne fuperbi amp; tyranni fuænbsp;ti^ Ppotentiæ,quaro,vt in præceden-cornu vocat.
fJ^in Deù amp; homines, Itc oftétare fuam fbleJ'^dam, 8^ verbis amp; geftibus, ficut in-dujiç *=5 collo elato Ôcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incc-
Vl,
^la neque ah Oriente ne^ ^l^cctdente neatie a defert0nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( veniet nobis ma-
hintMimeticaconfidentium fc-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felicitate,quam fpe-
fePqp nbsp;nbsp;aduerfi autincommodi accide-
mundi, vel Deum P“nbsp;'^’^^'^noncuret reshumanas. Si-j^’^Suftinus intelligit.
montium,vel montes defer-^(^at regiones vaftas’, : amp; inhabita-
IN PSALMVM DAVIDIS LXXV.
biles mundi, qua; duæ func : Borealis, propterintentum frigus,amp; Auftralfs,pro-pterintcntum æftum. Monet igitur fuper-bos, ne confidant fua vel poten tia vel felicitate, quæcitô mutaripoßir,ex quacunq;nbsp;partemundi,amp;daturos pœnas quocunq;nbsp;aufugiant, feque abdant, quodDeus vbi-que præfens adfit, amp; videat omnium ho-minum opera,eaque mala puniturus fit iu-ftus iudex, ficut addit.
Quoniam Dens iudex eÜ, qui m i l A//«lt;7(fuperbum) humiliatenbsp;hunc (humilem) exaltât.
Aetiologia eft àDeiperlbna feu operc. humiliantis fuperbos,amp;extollentishumi-les, ficutcanit Maria Lucæi. Detraxitpo-tentcsdefedibus,amp; exaltauithumiles. Etnbsp;Danielis4. inquit Rex Nabuchodonofor:nbsp;Gradientes in fuperbia Deus hUmiliare ponbsp;teft. Quodexeniplamultorum teftantur,nbsp;vt Pharaonis, Nabuchodonofor,Sennachcnbsp;rib,amp;c. Itaamp;GræcusPoéta inquit:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
P«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iamp;i k/hAs^
pâx/i r tbuvefiTKoAtii) t(gu 2svSv'4'i6'fÉ/xfcTfj,cî»5rtjf«{7a cflxiixlAvcù^i
Hoc eft.
tJamfacile extoUit,facileelatum^ refienati Et darum obfcurat, obfcuri namen adauget.nbsp;Erigit amp; mijerunhfacilè extinguttj^fuperbuninbsp;luppiter alttfremtUy cui celfum tegia ccelumnbsp;EtHerodotus: Ses's «oAsa tts; v'i«A«,nbsp;Deus mutilât fublimia. Et intcrrogatusnbsp;Efopus,refercnte Laërtio,quid ageretlup-piter, Relpondit, Ta; ^ue^ vquot;gt;/-iAö: ’recsren/ôc, •swnbsp;(/^7te‘nraacc v4'0igt; id eft, deprimitexcelfa,amp;!:nbsp;cxtollit humilia. Et Herat.
- Valet imafummis Mutate,amp;infignem attenuatDeus obfonia promes.Et Seneca;nbsp;Dominate tumidus, fpiritus altos gere.nbsp;Sequitur fuperbos vidor à tergo Deus.
4. Comminatiopcenarumimpioram,amp; con~ folatiopiorum, demitigationecrucu.
Qwa calix in manu Domini V i ii. ^tno rubicundo infußplenus.nbsp;Aetiologia continens expofitionépræ-cedentis verficuli, de exaltatione humiliû,nbsp;amp; deprefsione fuperborum. Nam ctfi hu*nbsp;miles Deus in hacvitaqiioquepremitpernbsp;crucem, tanken tandem libérât amp; exaltat,nbsp;contrafuperbos, florentes,amp; abundantes •
-ocr page 362-_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annota.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in haevita, prorfus deprimit 8c abijcit in
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çtcrnaspœnas,itacuilibctquafipropina«s
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;mifcens ex calice, quid ferre feu pari de-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beat. Calix enim hoc loco fignificat diui-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nam vl[ionem,(icutin illo leremiæyi. Ca-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jix aureus Babylon in manu Domini,de vi'
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no eiusbiberuntomnes genres.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cabxeitin manu namint] hoc eft, Deus co~
K nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mînaturimpijsxternamvltionem,etûaa~
K nbsp;/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temamp;pi/sruamcrucemquaûdiilribunamp;
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propinat, ramen ea iphs cil falutaris 8c
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bona.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rinarul/icundejquod fortius eflalbo,pOtâ
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes reddens infaniores. Ex Crxco legitur
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miilo, quod Deusparicer bonos amp; malos
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affligit,itavtdifcerninonpofsitabhuma~
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naratione diierimen inter pios 8c malos.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jLUjmputcnriumocroi:
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tx. Et effitdit ex hoC:, 'uerunta- fringam» exaltnbuntîquot;' :::
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menfeced eint Jugentnbsp;nbsp;nbsp;ebibent nuatußh
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnetimjy terra.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Comminatut primùm ipfe alias Dci
/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efudd]idea,di{lribukDeusbonaamp;ma ^oBfraétionem cornuumm,pioram, hoc
/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ia,pijs8cimpJ, exfuoquaacalice.ItaHo^
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• meruslliados vlrimo dngir louem baberenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortts^m^
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duo dolia, exquibusvarièmifeeatresmornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hnthnfl^^^^Trrtiôinfepo
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra/ium, dansalijsmala,alijsbona.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âortamcontraJ^shoües. Temoipfepa
9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viâoria^m^contr^genteSi^p'opalos qui te'
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjonemcJuttatisSctemplnmpedirecona'
Lathef. Eifadit. (5chetttft/ibaeiß/ er bantur, deut ex Ezechiele, Michxa amp; ta* tbedet enn,£gh£benfctn maß ru /üaa erletb/ ^baria confiât.nbsp;fKbetOtegruitôfitppebLibetoen 0ottlopen.nbsp;Continet hic vertus diferimen inter pi-
¦ nbsp;os 8c impios in hac vitaamp;futura: pij verfan-turinhaevitainmaximis xrumnis, amp; ta..
tuen interxramnasretinent veramDeia- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....
gnitjoném, inuocationem, amp;lætitiam.vt ijcetcelebransDeum8cfonaasvocemEw Lazarus Lucxiô.Impy dorent amp; abundant .,„„,.1;; o.,./-.—-—n.—nbsp;omnibus bonis huius vitx, feddne ven.nbsp;Deiagnirione,8c inuocatiôhe. Pijinmor^nbsp;ta /enriunt Jxtitiam vidiricem mords, 8cnbsp;per mortem tranfcimt àd vitàm æternam.nbsp;Impi)deditantitut onini confoladone, 8cnbsp;prxcipitanturexvitx huius miferijs inx^ mhocdiâoEiaixnbsp;terriam mortem, vt diues Epulo. Ita pi) dicitDominus,Sp.nbsp;tantumgndantdorem calamitatum, hocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -
ed, exiguampartem, impijexhauriuntfe^ ces fabddentesin fundo, hoced, experiua-turacerrimos dolores in morte,8c abi)ci-untur in xternas'pœnas infernales, de-fperafitesdemifericordiaDei,YtCaiu,He^nbsp;rodes. Tulianus, 8c dmiles tyraani, 8c ba~nbsp;dcsdli) Dei, ciusqücEccleûx.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titeI rs.
E^oauCemanKuvciaiamjl- nbsp;nbsp;Ad pr..d.lt;cndun,
LVC. L O S S I r
¦ Citium y cantub oDeo lac oh.
Rcpetin’ogratjarumaâionis, qua pro-mittit fe celebratariim efle proliberatio-ne Deum lacob, hoc eil, verum amp; æter-num Deum,qui Ce läcob cztetisque patrt^ arcbisSi populo ludaicoparefecit- 'theonbsp;doretus moncc verba eiTe popuh ludaici innbsp;Babylonia captiui promittentisDeo gra«nbsp;riarum aamp;ionem proliberarioneamp; redit«nbsp;inpatriam cxBabylonia, vel Zorobabelis,nbsp;qui popüîumin patriam reduxitdimiifunjnbsp;à Cyro.
Et omnia cornua (iinpio-tum potcncium amp;:robur)con quot;ur cor-
Doitri^a^cenfilatit.
Qgôdîntjijtt. Ce annurtciacuratnicilicee laudes Del, celcbrattonem Deiin feculufnbsp;monerprimàm, qaxûc rera Eccleda,vide-
- angelij, feu fcripta Prophetica, amp;Apofio^ h'ca. Deinde coniblatur Eccleûam, cam
¦ snanfaram vigue ad doem mundi, çuan' tu muis Eeuiancryranni, eamque detercco-ndntur, vrhoc cemporeTarcicus ryrannuS:nbsp;quæ doâirina amp; conColatio proponiair amp;nbsp;in hoc diâoEfaixyp. Hoc eûiœdus meutn,nbsp;ûritusmeuSiquiedili tenbsp;(Efaia) de yerba, gmepofuHn oretuo, nonnbsp;recedentab ore tuo, nequeab orefemioisnbsp;tui in perpetuum.
PSALMVS LXXVr.
II
^tümentomuGco, dequofuprà) Pfaïmus '^’iticiAfaph.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
-1 RGFJIENTFM.
^falmuscft generis demonftratîui, Eu-^arifticus. Nam laudat amp; célébrât in eo luidvelAfapbDeum, eiqueagit gratiasnbsp;viftorijs amp; defenfione populi Ifraëlnbsp;?’'trahoftes, Afsyrios, Ammonitas, Ae-fo s,amp;alios .quorum potèntiam Sc ro-Deus potend fua manu fæpè confre-rcpiilic eos ab Hierufalé, amp; ludæa, amp;nbsp;®''icruauit populum fuum amp;Ecclefiamnbsp;l'adoré amp; mirabiliter , licut in excrcitunbsp;5''nachenbjper angelum.vna noâe occï-amp;odoginta quinqjmillia Af-Jf'ornm, 4. Regumry. amp;Efaiæ37. Denbsp;^?îviiâoria Theodoretus pfalmum intellinbsp;Ij^amp;exponit. Ita amp; om nibus temporibusnbsp;jSUsEcclefiamfuam colledampervocemnbsp;j?ïngelij conferuat Sc défendit contra ho-corporales amp; fpirituales tyrannos,nbsp;^fcatn, diabolos, amp;c. Partes funt quatuor.
^ropoßtio celebrationis.
fl p^^^ftatiobeneficij liberationis,amp;de-^.^‘’otiis populi, deuiftisamp; extindis ho-
1^ .^ftteralis concio de fut;uro iudicio
amp; abieftione impiorum , omnibus quot;”poribiis,amp; maximè in cxtremo die,nbsp;^^üliusDeidefcendetdeccelo iudex vi-
Exhortatio adpios, vtvoüeant Deo, mandatos ab ipfo,nbsp;/'ficiafcilicet, laudes amp; gratiarum aétionbsp;djr .^.“guftinus, amp;• alij veteres exponuntnbsp;. P'dtuali liberationc Ecclefiæ, àpecca-K?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; diabolo,amp; gratiarürti aftione
^“aclibefatiQue.
I. Profofitio celebrationis.
in ludéia Deus » in Iß nomen eius.
^^opofitio eftantecedens huiusenthy (i ^dbLaudanduseftDeuSjamp;magnifi-ti^^ ^^tandusin Tudæa, 5c populo Ifraëli-bonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ädmirandas Sc diuinas libera
pivt^^tpatefadioneseius. Ratio, quia fæ 'oerauit Ecclefiam ,amp; populum fuum.
. ^^faóius eH in Salem locus habitat'ioeiusin Ston.
IN PSALMVM DAVIDIS L X X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127
Lutherus: 5n@akmiflfet'n (SfjcU/X’n® feine XVomingc jtt 0iot».
Salem vocatHierufalem.quæ eratcleda aDeOjVtinea habitaret, leremiæ 7. Zionnbsp;nions fuit in Hierufalem, in quo arx regianbsp;conditafuit. Significant autem Ecclefiamnbsp;Sefingulos pios,in quibus habitatDeus pernbsp;fidé, (icut Pauluseos vocattemplum Dei,
2. Corinthios 6. inquiens: Nonne vos templum eftis Dei viuentis?quemadmodumnbsp;dixitDeus,(Leuitici2(5.JInh3bitaboinillisnbsp;amp; inambulabo,amp; ero illorum Deus, amp; ipfinbsp;eruntmihipopulus. Itadulcifsimèinquitnbsp;filiusDei,Iohannis 14.de hac præfenriaamp;nbsp;inhabitatione totius diuinitaris inEccle-fia,amp; fingulorum piorum cordibus;Si quisnbsp;diligitme, fermonem meumfetuabit, amp;nbsp;pater meus diligeteum ,amp; adeum venie-musj amp;manfionem apud eum faciemus.nbsp;Sunt autem præcipuè tria beneficia Dei*nbsp;quæ vcram Ecclefiam difcernunt ab alijsnbsp;fedis.
1. nbsp;VeraDei agnitio.patris. filij amp; fpiritusnbsp;fandi, ficut fe patefecit diuinitas vei bo fuonbsp;amp; certis teftimonijs, amp; inuocatio eius Dei, •nbsp;agnitioneamp; fidiiciafilijMediatoris, amp; re-dcmptoris Ecclefiæ.
2. nbsp;Præferitiaamp; inhabitatioDeiinEccle-fia,amp; finguloru piorum cordibus,quos tannbsp;quam in templo amp; domicilio fuo habi-tans, fandificat amp; régénérât ad vitam æter-nam pey verbum Dei,fpiritum r3ndum,fa-‘nbsp;crameotaamp; fidem.
3. nbsp;Perpetuaconferuatiominifterijamp;cornbsp;poristotiusEcclefiæ, etiamfialiqua membra, vt milites in acie vidrice, interficiun-tur.
». Narratioviilorifamp;rtberationa
/bt conjregit 'tacula arcu^, fcutum , gladïüm beUuniJ^nbsp;Sela.
Narratio rationem continehs gratiarum adionis, amp; celebrationis Dei, à bene-ficiö liberatiohis ab hoftibus , extindis Affyrijs, Duce Zennacherib,quæ vidorianbsp;pupüli Iudâici,ficut aliæ om nes adm irandçnbsp;amp;diuinæ,typus fuit liberationis fpiritua-lis Ecclefiæ, amp;defenfionis, contra tyran-hos ornnés, fpiritualesamp; corporales.
Confiegttiaiula] hoe cft, iaculantes,iägit-tarios,amp;c. per Metonymiam.
Se/4] additur ad excitandam confidera-tionem diuinæ amp; inopinatæ liberationis populi ab Aflyrijs, amp; alijs hoftibus.
LI 4
-ocr page 364-LOSSII ’
Hoceft, rerrore incaûb, obftapcfasti funtjita vtademptusfit Jpûs animusamp;vi-resinterpugn3ndum,amp;conucrfifintinfu-gam.
Deusiacob] ideft, ver us amp; æternusDcus, quife lacob pamarchx amp; alijs patefedr,nbsp;eosqueexauaiaic inuocantes,amp; défendit,nbsp;Sopittu eit] id eft, confraâus, amp; fubmer-rnbsp;fus, îicut Pharaonis excrcirus amp; currus innbsp;mari rubrofabmerßfunt, amp; extinfti, Exo-di decim oquarto.
f. Concio de generali iudicio in extrenia die, tuitii typus fuit iudtcium d“ damna,nbsp;tio bofliumin bac vita, Pharaonis,nbsp;Sennatberib.Ialiani,nbsp;fmihum.
128 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC.
jlii. Jüußrior tld admirabilior ^îdàm montergrsidantcd.
Laus feu commendatio Dei ampJibcata collationeeiusGii inontibusprædantibus,nbsp;hoceft,hoftibüs,Aflÿrijs, Ammonitis,Ac-gyptijSfStc. quibus omnibusDeuslôgèeftnbsp;potentior. Theodoretusintelligttmontesnbsp;prædæjin quibus hottes ante Hicruiâîernnbsp;priedad Hint, ex quorum viéióriaStexdn^nbsp;Sdone Deus fadus eililluiîrior.
/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lutherus ita verdt: 5Cgt;« bt(i beeefttber vit
me(bd{fec / oenn me ^aitbebetge / ^as fino DiegvofTen ^Snitfeetdi / vnO ,fér/îe«tb«mb/nbsp;3(la QfiTftten/2babYlon/vnb ÿ£gfpteu/btenbsp;bt'eJLanö vnter ßt^mitficeitbratpten/vnnbnbsp;alp J» fidl raubten.
PomeranasinceJIigiteœlosper montes prædæ, quod Deus de cœlo quaß fulmine
hoüiam in extreirtodie, uerrecurèctielo index viuorutn amp;' tnortuo'nbsp;rum,ßcuthos verras Augattinus Stalij vetenbsp;resinrelligant. Se iaterpretaoiar,nbsp;rerriéilûes] hoflibus Seitnpijs. Pijsaii'nbsp;tempiacidus, clemens St benignus, Stfd'nbsp;uator, iuxta illad Lucie Cam hxcßcrt n-deritis, attollite capita vettra, quia app''*^'nbsp;pinquatredemptia redra.nbsp;q.d. nallacreatura. /»irarua]cùmtad^^‘'^nbsp;riSfamp;incipis punire impios.
miifoho(lesperdidit,amp; de illis prædam e- JlSief COKdLfTd(€ tPliraiUa f' git, ipolians eos, ßcat ièquitur.
Z'
Dixit de hofiibus popali ludaiciStEc-Sfioliafi fünf gorenfed corde i nbsp;•^^^^jpomniamtemporamfmhacvitaMm
, I ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natisStextincds. lainconcionaturStprp-
O£gt;aormieriiarjOi?inai?iJlda?n,Ç^ didtvniuerlalem damnadonem omnium ,10,}imenewt omnes -viri ro^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
étar in inanibidfJaie.
, Potentes corde vocat faperbos amp;conß~ dentes fuapotenda, dcatcanit Maria Lu~nbsp;ex I. Difperlit fapetbos cogitatione cor^nbsp;dis ip forum.
Obt/ermieruntfimnumfuumJboceH, mot' tai funt,St extinâi.cùm fefperarentfècurènbsp;dormituros, amp; viélarosadhuclongo tem-
, pore.. Augußinas intelligit fomnum de-litiarum,in quibas quad obdormientes eùm expergefadifunt, in pœnas xternas ,nbsp;fubito abijeiuntar, vndeinquit, fomniumnbsp;nbsp;cinPP7,rerra/rePiguie
ilium fecitdiuitem, euigilatio fecitpaupe rem,dcutfomniâ traniit, ita traßt vita itta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Expodtioiadieij Sedamnatioais hoRiä
bion inueneruntamnrs] hoc eß,nulliinaene amp; in hac vita amp; fatura,cum de cœlo redibit runtrobur,deilitutifuncvicibas,ita vtefR- Ritus Det, amp; tota machina caeliSt terrxnbsp;cerèn6potaerint,quodconatirunt,vcSen contremUcet, amp;dilfoluetur. Suntautemnbsp;nacherib, cuius conatus impediait Deas, prxteritaprofuturis,feciRipro facies, tre,-extinfioeius cxercitu perangelum, Stipfo muit,pto tremer,RluitproRlebic.
interfeâioà Rlijsintemplo, quernitaallo-quitur Deus, 4 RegumInfaaHliin me.
(cxurgcc}^^ -^-’'
m am m labijs tuis, St reducam te in viam, rcf (^ÇÎCC) Oiifiiamp;f pec quam veniili.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rgt;/
ra.Dcfa.
'Cffrms nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inextrcmodie,hoaiumdamnatto,S^r^us
IN PSALMVM DAVIDIS LXXVL
I Wquc liberatio affliâorutn, feu Ecclefiæ in hoc mundo. Vox Sela excitantis eftnbsp;îttentioncni.
V
Somam furor hominü ce--It te.,^/contra reltejuosfu
Effeftus iudicij amp; damnationis impio-^'n,confefsio amp; celebratio potentiæ Det. j. ’^rsdoftrinjeEuangelij, cuiusexemplanbsp;’ll inter-hæcfuit iofcriptio, fc.Çf;zènbsp;In meintuensdifcepie-
'’’’Sconfoflus in Perfidecxcla,mauit,v£i* eft, Vicifti Galilarcjitanbsp;^^iinieliofè Chriftum appellans.
t^emodüv/irijsferiiandiSccleßiifn,
feruandi Ecclefiam 8c pios funt f’iqiie,
SiofFundendicali-'n hoftibüs, vtquod vol tint, non vide-Öl't ciues Sodomitani nön agnofcunt g^^occæcati à Deo,Genefis iÿ.Item 4.Renbsp;tçbpercutiunturhoftes cæcitate,orannbsp;illitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus inconfpicuus ex-
iJ templo effugiens hoftium contra fç 1, ^.Iohannis 8.
’’'ih' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conatibùs
dJ'ntum.ficutSaul multis modis impede?’^^’'i^polletinterficere Dauidem, i.
di, Pniiiendilioftes, vt Pharaonem, Exo-^.^«nnacherib, 4.Regurn 19.
^'iHi^^i’^'nendi vim caufarum fecunda-Cç ’’'îDanielis3. rabiem leonum,nedila-fotn''^^’iphetam, 8c 6. neflatntnaaccenfi ^l’slçdattresvirosTudæos.
^(;rn'^*’-^''-’^'ii^*terrorem panicum amp;con.
*'Qce l'oluntates,ne Ecclefiæamp; pijs
Alexandri.ne Hierufalem deuaftetjconfpedo laddo fa-ftnnlem in Macedonianbsp;CQtjjf nnfpexerat, monentem vt bellumnbsp;nam viftoriam a-%ünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit Propheta,
fopitum fuifle,abincre-i confternatione, amp; icincuflbanimis.
Exhortatioad vouendumDeo,hec ‘filnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agendum, fr»
Merafiane,
111'
Vouete reddite Dom'mô xi. jD^’ô ^eflro omnci, quïïn ctrcut-tu ewS; eßis, adferte munera ter-ribili.
HortaturDauidpopuIum fuum,itemq; ludæos liberatos ex Babylonia,amp;pios o-mnium temporum, vtvoueantDeo,vcrosnbsp;fcilicet.dcfpirituales cultus, gratiarû aâîo-Ofi.OT,confelsionem verædodrinæ , amp; to-tam nouam obedientiam, pro liberationsnbsp;amp; defenfione Ecclefiæ, amp; fingulornm.
Vouete] gratiarum aflionem , pro-fcfsionem veræ do(ftrinæ,amp; obedientiam ergatotam legem débitant.
Lutherus: «Sclobct 00^ crfol e»cc efotfc fanz wte t*ds erfte (Hebot œtl / vnnt* gclobcnbsp;m'tbi£gt;e» ¦^«b'gc»/ nocj, CBOerc (Selàboe.
• Seddite] quæ vouiftispia 8c pofsibilia, nort contra verbum Dei, eiusque voluntatem,nbsp;cum opinione-îpromercndæ remifsionisnbsp;peccatorum, amp;jvitææternæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
ûmnes] Eftigiturgenerale hoc mandatum pértinens adomnes.non tantum ad Motlachos, amp; Moniales,quorum vota ma-^nbsp;xima ex parte funt impia amp;impofsibilia,nbsp;perpetuæ caftitatis,paupertatis,6c obedi-entiæ i faélacum opiriione meriti, dero-’nbsp;gantia merito filij Dei.
Qu'teftû itt circuittt eite] hoc eft, qui habt-tatisHierofolymæ, iuxtatemplum, 8c to-taterraPalæftina,amp; alibi: quieftis in Ec-clefia , feucœtucredentiiim,extraquemt Deo nuHa vota feu cultus grari funt, auCnbsp;placent. Auguftinus, Eius qui eft in medio, hoc eft, cuius beneficia pertinent adnbsp;omnes. Nam quicquid omnibus commune eft , in medio eft. Ita Chriftusin medio difcipulorum ftetit, Iohannis vige-fimo.
Adferte muneraquot;] hoc eft, iàcrificia mandata în lege, amp; alios cultusinftitutos, vtpe^ eos reôè agnofcaturverus Deus, inuoce-lur, amp; cclebretur à nobis.
Qifiaufertlj^îritUîn(^tn\\\^t^ xii prinetpibus, terribilts e^ regi^nbsp;budterramp;gt;.
Ratio exhortationis à proprio opéré Dei, reprimedi 8c excindendi tyrannos, a-dimendique corum Ipiritum.i potehtianijnbsp;faftum^
/
-ocr page 366-L V C. L O S S 11
vri, quod diÄum Auguftinns male intcHi-git ranti'im de iliis, qui caftfraren) nondum vouerunt. Fuerunt qiiidem etiam tetq-pore Apoftolorum , Sc poftea femper innbsp;EccJclîacœtusvirginum,amp;aIii,vtexPaulo,nbsp;amp;Epiftolis IgnatipSc Eufebio confiât, fednbsp;fine opiiiione fîngalaris fanäitatis, amp; mc-riti coratn Deo, amp; necefsitate feruandi votum caditads, in iliis, qui donum eius nonnbsp;habuerant, quales catas adhuc eile pof-
jjo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
fäftura» animum, amp; vigorem. ne.quod maxime volunt, delerepolsint Ecclefiam. aufert] id eft tollit. reprimit. Ex HebrxO,nbsp;?indemiat,hoc efi,abfcindit, iîcut vindeminbsp;atorabfcinditrâcemosdé vice.
TerribdisJ hoc eft, qui rerricatjpertcrre-ficit reges terra?, confidentes iua potenda, Si humanispræfidijs.
magnos animos adimit vires^ fuperbix, Quem regumtirr^ maxima feeptra ttnunti
ÔBJtCtlO.
, luhet Dauid rouere Si re(idere,qux vo* aimus.
Ergo rei^è faciunt Monachi 8c moniales vouentes cailitatem perpetuain, pau perracem, amp; obediendàm, neque licet vi-tam Monaiiscam relinqucrei quod 8c D.nbsp;Augulîinus hoc loto afhi matinultis, dain-nans eosfquidilcedutitex monailerifsdu-centes vxores, aut nuberites poil votumnbsp;caHitads,Sic. Facitgucdaplida vota, Ge-neralia, vt funt, non habete Deuin alie-Bum,non occîdere, non mœchati, non fu-rari,8cc. Scßngulorumpropria, vt vouerenbsp;caflitatem', riduitatemperpetuain, deier-üoaemfacultatuin. '
i
BESPONSiO.
c ' i
Nego confêquentiam, Strefpondeoad antecedens per difUudiionem, vororum,nbsp;quorum ea tannim funt facienda, 8eprx~nbsp;ilanda, qnx pofsibila funtamp; pia, hoc ed,nbsp;quxliunt iuxta mandatum Dei, ptimamnbsp;fcilicettabulam, quxfunt, vera Deicogni-tio,inucicatio. gratiatumaéiio, confelsio,nbsp;amp;propagatio cœleflis dotdrinx, tnortifî-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ _______________....
catio_ verens Adami, adeoque rota noua i/faelitarumexAegypto, arque il’um hoC obedientiaetgalegemDeifinandataoiniii cxemplum inuocationis amp; Uberationis
funt, in quibus fonat vox Euan^elij incor-rapta, 8c légitimas se integereü rfusceenH Domini.
Male igitur amp; feditiofe f^ciunt, qui mo-itaileria omnia deuailant, Sc demohdn-rur, bona eorum diripiunt, Sc ad vfuspd-uatos transferiit, non docent,nec ad veterem formam reilituunt Sc reformant.
PSALMVS tXXV/I. 'f'quot; I
TlTl/crs.
Ad prxcjaendum Plàlmiis Afâpfi, pro Td/chum, quod cantons nomen fait innbsp;tcmplo. Interpretatur naniUtens, Afaphnbsp;con^regatio. fdonentigitnrhæcnomina,nbsp;qüibusfcriptüsdt Pfaimm ,congregationinbsp;fcthcet, hoc cil, fcclefiae^quxtraniHiredc'nbsp;bet, hoc eil, dimere tentationes omncs,nbsp;inaocationcdiüina amp;pijs eitcrcicijs,nbsp;Piàhnas eil didaélicas continens narra-tiouem Prophétie Dauid, feu Afaph, denbsp;fuainaoeationein tentationibus, exaiidt-’nbsp;tionc,amp; confoiatione, cönceptacx recor^nbsp;dationeóperumDefmaximèiibcrationis
obedièntiaeigalegentL)ei,manddtaoinnt exernplum inuocationis amp; Uberationis bus dutinitus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otä autem monaflica, proponittoti£ccleiia;.omnihusq;pijs,qui
qualia nunc font amp; propugnantur, funtplc dmtlicertentantur de fui à Dcoabiedio-na impietaris dc hypocrinos.quia tribui-turilliscneiitum vitxsetet nx, quoderoga^ tur mert to Chrifli, A loquitur hoc loco
Dauid de votis, hoc e(l, de facrifieijs, amp; vi~ diiniis veteris teflamenti mandatisà Deo,nbsp;quae amp; populus Deo vouit amp; reddidit pronbsp;liberatione, e xtindlo exercitu Zenacherib,nbsp;amp;regiEzechiæn]uneraobtulerunt,2 Paranbsp;lipyt. Auguiiiniigitur fententiahoc loconbsp;de votis monailicis ieruandis reptobaturnbsp;tnerito, cum confeientijs laqueos tnijciatnbsp;eorum, qui donum cailiracis, quodpaunbsp;cOrum eJl, non habent. idea iequendanbsp;ett ienteutia Pauh, etiam iliis, qui voue-tuntcaflitatem. Meliuseifeaubete,qoàm
ne, fen/u irxDet, vtamp;ipfifuoexempioin reutationibus internis, amp; petit uHs omnibus, ad Deum confugianr,petentcsauxi-huin ÖC coniolstionem.cogitarionepro-niUTx mifeticotdix, amp;. Jibcracioais. Partes flint tres.
t.
Narratio de fna in reutationibusinuo-catione, amp; e vauditione.
2. Commemoratio ingentmm terro-rum Scdolorum, exfenfuirxDei.
Commemotatio benedcioriim Det verernm, amp; liberationi*', maxime Urac-htarum ex. Aegypro. Cuius exempio /enbsp;cotiiolaiur
-ocr page 367-IN PSALMVM DAVIDIS L X X V I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;131 Deus, non numina gentilitia, nonangeli, nó fanóti mortui,aut vllæ alia: creaturæ, iu-xtailludPfalmi49. Inuocame in die tri—nbsp;bulationis tuæ,amp;c. 1. Cuius fiducia feu mentis inuocatio fieri debeat? Mediatoris filij Dei, iuxtànbsp;illudIohannis deetmoquarto : Quicquidnbsp;petieritis pattern in nomine meo,dabitnbsp;vobis.
6. Câufæ împulfiuæ ad inuocationemgt; prsceptum Dei, amp; promifsio de exaudi-*nbsp;tione, item necefsitas. eonfolaturamp; confirmât, quod eodcm tno-dofequoque liberaturus fit Deus, etiamfi â'iquandiu différât auxilium amp; confolatio-'»em. Eftenim hæc vnica ratio fuperandinbsp;'entationes omnes, credere inuifibilia,nbsp;'peraredilata,amp; aniare Deum oftenden-fe nobis contrarium amp; inimicuni. I. Pars, Narratio feu propofttio dé fuattittocationetè'exauditienenbsp;in tentationibus. ^ocemeaadUommum cla-mea ad Deum^ quot;ein*'inuocatio-r^^’^e^plo,hoc modo: Ego in-tus. ab eoexauditusfum amp; libera-ç ‘^‘^nesalii hoc meo exemple fiduciaMe-tUr, j^’^lt;^ertô exaudienturamp; liberabun-quot;es confequentiæ, quia promifsio-exauditionefunt vniuerfajes,nbsp;O m nes,amp; gratuit«, iuxta il -‘°quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuocauerit l'otjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faluus erit. ftepetitioortendesar-afsiduam inuocationem ''‘quot;quot;ihhæ quot;entationibus , neceflariamnbsp;r’“’‘quot;^dludLucæ decimooâauo:nbsp;orare. Item.i, Theflalo-ï’idefmenter orate,amp; in omni- hoc eft, magna quafi at-quot;it. ® quot;udiuit meas preces, amp; exaudi-gt;1. meamp; Deu node ex-laffata -, re-anima mea. de iüa ardenti amp; conftanti ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geftu, videlicet exten- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manuum in cœlum ^^d^ne difficultatem in appre-‘¦^’ftolationeinpauoribus, qui i metu abie- inuocatione circurti^ flantia. |
inuocandus ? verus amp; «ternus g. Comniemoratio ingentiaianbsp;dolorum. RecordaborDetiCÛmpertur-- up bor i cùm trtßis eïinbsp;metisloquor. Sela. Oftendirmodumconfolationis in tcn-tationibus amp; ærumnis , récordationcm Dei, hoc cft,promifsionis eius,amp;exemplonbsp;rum veterum liberationumEcclefiæ, qui-bus fides erigitur, amp; confirmatur. Nam fî-cutDeusolimfànôos exaudiuitamp; libera-uitjita omnibus temporibus eos exaudicnbsp;amp; libérât inuocantes. Eftenim Deus idemnbsp;omnibus. ^({ordaborD«] hoc eft, promifsionesDei amp; exempla veterum liberationuhi reuoca-bo in meutern : amp; publica, vt Tfiaëlitaruninbsp;ex Aegypto,amp; priuata fingulorum,vt Abranbsp;hæ, lacob, lofeph. Cùm trifiû eßjpirittis'] hoc eft, cùm experr-or dolores animi exfenfu iræDei amp;metû æternæ abiedionis à Deo propter peccata«nbsp;EsHe^ |
LVC. LOSSII
meditatione verbi Deianimum isuciarum ianareamp;paulatim ab angoribus abduccrenbsp;debent. Deinde intendercamp;yrgereprc-CCS. Poftremo fugere/bJitudinem amp; 0-cium. Nam bis tribus modis tantum/pi-rltus triftitiæpoteft eijci, quod e.vpenen-tiain tentatis pijs docet.
Verba Dei meditare,preces effundito (rebras, Oeiapbßtrißistti latebraf^fuge.
i^atuorhüanimifedatarcuralabor^, Spirittuh» fugtet trißitiajftibi.
132 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
ES Hebræo , cùm obuolutus eilfpintus, ïicütinluóiu amp;funi mo dolore capita pu -Jis /eu nigris pcplis inuoJuere ac conte-gereiolemus,nbsp;( Loijuor] lego, audio, Sc meditor verbumnbsp;Dciamp;proraißiones, eisque me confolornbsp;amp;fuftento.
Se/a] VoxeAexcitandi /idem.
Tf'enutßi^igiled oculos meos, tur bat us fum, ^t non poßiiTL»nbsp;loqut.
EfFedus ingentis doloris , infomnium amp;filentium.
Tenutjh vigiles] Hoc efi, ranto dolore op-prefliisfum, vt aeque dormire, neque lo-qui polsim, ßcac curæ naturaliter impedi-untfomnum, amp;t in fummo dolore vox moeftos de/lituit tanquam attonitos, ôcnbsp;îènfü ómni priuatos, lient Pfai-nmenitasnbsp;rex Aegyptius captus à CambyCe , cùmnbsp;a/piceret b'bâm amp; filium inter/ici , tan-t quam attonitus Retittaeitus, cùm antemnbsp;Tamiliarcm quendam duci ad fuppliciumnbsp;videret,plorare cœpit,amp;caput Eerirednternbsp;rogatus à Cambyfe, cur taettus afpcxißcc Ira 8t hoc loco : Tenuifti vigiles ociilosnbsp;intetßct ßhäm amp; ßliam, nunc autem plo-r^et? refpondit, domeRica mala maiora itaomnesa/Fedi fumusjnquit Vuallerus,nbsp;^(leîacbrymts, fed amici calamitatem poC- vtquoties angoribus animicrueiamur.auCnbsp;ielàchrymis ßgmßcari.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calamitate premimiir, exiiîimemus
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deum icanosafHigere,cùm tamenàdia-
E/OgltaUiuiCSant/rfUOSan- boloira afßigimur, Deus ipièpiosuonaf-quot; nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßigit,fed permittit diabolo, vt illos afßigat
amp; crucier,eiqae certos terminas alßigeu-di conßituit,quosnon licet ei tranlgrcdi, quodexemplum lob teßatur. Sinitautemnbsp;iànéUIsimosetiamDeui idea tentariamp;la-bi ineerdum,nein(bleßantruisdonis,dtve
Q^VAEamp;TIO.
Teftatur Deusin Ezechiele capite 13. fc non conttiliaricoriufti. EtPfälmo^o.in“nbsp;quiePropheta: Vita in voluntateeius,qua-re hïc igitur queriturDeum eÜe autoremnbsp;triftitiae ßiicordis amp;. doloris,inquiens adnbsp;Eieum: Tenuiüivigiles oculos mcos ?
RESPONSIO.
Phraßs eü feripturæHebraicsr.quayer' boadiuo permifsionemfignificant, vt ianbsp;oratione dominica.Neinducas nosin ten‘nbsp;radon em, hoceü,iw permittas nos indud-
» meos, hoe eß, ßuißi tenpri. Natura enim
nos/eculorunij.
. . - ¦PPbceR,Reuocaui JU mente exemplave-•ferom liberarionum, eisque meconfola-tusmm, amp;ßiilentaui, certus me quoque ui Jiii.tiuuiu,ijcjuiuicicanriuisao‘jt3,u r-Deum liberatarû eße, lîcut alios liberauie. di leant alijs fuccurrere, quiiimiliter tea-
VL quot;ßecordabar noâle earns/--
n//n/n/eorun/, cunt corde n/go
Jot^wbar, ^ßßj/r/tus n/g//sjcru-tabatar.
J'
J. ReeardabarJHoc e(l,repetebâ no Re ea car mina, qaibusanteacelebraui beneßeiutnnbsp;ft
ßisillorum conCoIabar.
!
tantur:ûcutamp;ipfeChrittusin omnibus té-tacuseil, wijs, qui [en[anrur,fciat:ruccur-rere,eorumq;affici infrrmicacibas.Hebr^-os 4. Item, Ytlapüinßrmioresfeconrolett-tur amp; confirment ßrmioram ex lap^bus.
e/Zgt;e/dif (iaRuin tcnrauim amp; ^iberadónis amp; meat amp; alio rum, meq; exem affllóiumnbsp;plis il lorum confolabar.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
SerutaéaturjfirituifneM] hoe eR, Inquire- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
conrolarer,repugn3ns,nóindalgensmor- phetareipfum tiferiscogkauonibas, qiübus qui vexaa-Uir.YCinquitLutherus, aCsidualedtioaeäe cuatDeumaonfemperforetratum^gu^^ ,
IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;133
fuam fidem, feq; conlblatur in fuis ærum-nis amp; doloribus, ftatuens Ce quoq ; liberan-dum amp;defendendum fimiliteràDeo.
^^finpiisapparet, alienum alfumés opus, j/pfopriiim faciat, fed tandem iuxta pro-j'Isionem remilfurum iram,amp;recepturûnbsp;ySfatiam agnofeentem fuapcccata,amp; de-^^fantemfuas miferias,lîcutDeus inquitnbsp;57-Noninæternû vindexin vos ero,nbsp;quot;lüeper omne tempus irafearvobis.
”• ÄZ
^iinqutd deficiet in amp;ternu7n ^fi^cordta eius Nunquid de-^^^(^romifio m generattonemnbsp;^^^'^ationem ?
dw obliufeeturmifireriDe-\ ^ut e ont me bit tn irafua mm ^^^^ordias[uas ? Sela.
nega-fcdi^’tlatam interrogatione, Deus non remitter iramnbsp;tioj nos in gratiam,confolabiturnbsp;’“’‘tanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ærumnas noftras,
“’^hampromifsionem.
A^itudo meUi rnutarepote fl dextera ex-
querelæ, de fuis laboribus amp; ‘’ui addit confolationé de poten-¦ gt;gt;iïip®'^*olandi fe amp; liberandi.
'Mqi J ’5® queftus fum apud Deum,de me-
“''niçP^.wadowMjmœftitia Si dolor ani ?“^itiq’'3?.’‘torpus etiam débilitât: Nam fi-h'¦tu P Ppocrates,voGgt;ç,nbsp;\ ‘Cura grauiseftægritudo,feumor-h
r eft,potentia,id eft,folus ipfe ?f'tii(}[ ^“^fepoteft,mitigare Si tollere æ-amp; dolores,amp; fanare vul-
operum-i Domini, ^^^oreroab initio rnira-Quorum.
dj^^per'
''Cmodum confolatio-bene-/’‘^^^’’’’ifandarum liberation Ecclefiç’,ftâtim ab ininbsp;“’tqnrecepti hominis in gra-tu omniü recordatione cófirmat
Et me ditub or in omnibus ope- x i L ribus tuisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de faSlis tuis lo -
quar.
Promittit fe fore gratum pro liberatio-ne,meditando Si loquendo, hoc eft,cele-brando opera Dei amp; fafta eius.
Sunt auté opera Dei præcipua tria,Crea-tio omnium rerum,redemptio hominis,amp; fanöificatio:facta Dei funt mirabiles amp; gionbsp;riofe libcrationes Ecclefiæ,amp; modus confonbsp;landi amp; liberandi,contrarius humanærati-onijVt:
In mediamorteviuificare.
In peccato iuftificare.
I.
3.
3. nbsp;In inferno paradifum prxparare.
4. nbsp;Interroribuslætificare.
Præfensadefle,cùm videturabeflelon-gifsimè. NamömniaoperaDei, vt inquit Lutherus, hunt per conrrarium. Itavirtus • \nbsp;Dei in infirmitate noftraperficitur. Eccle-fia patiendo crefcit,ficut inquit Tertullianus: Sanguis eft Chriftianorum fernen,amp;nbsp;gloria Ecclefiæ inter ærumnas maior eft,nbsp;quàm in rebus profperiSi
Eeus in fanclo ^ia tua 3 quis Deus magnus ficut Deus ? (no-fter.)
E‘u es Deus3 qui facts mirabi xiiii. UuynotamfeciEimpopulis^irtunbsp;temtuanLs.
. Addit Encomium feu laude Dei, abeius diuinapotétia,iuftitiaamp;fapientia,perApo-ftrophenDeum alloquens.
Viam Dei, vocat modu leu rationem iu-Uandi,liberandi amp; laluandi Ecclefiam igno tarn humanæ ration!, vnde inquit hanc viam elfe in lànélo, hoceft,occultam elfe Senbsp;incognitam humanæ làpientiæ. Nam ira Lunbsp;therus vertit amp; exponitrôîott Octn weg t(lnbsp;l^etltg/ (îDôô ift/ (èt ifl vctbotgcii / «1« wen»nbsp;lt;5ott leben gibrtmtoote/ un» n«be i|î wen»nbsp;ctfernctft/ïüelcbes ôiewemnnfft ntt begreif-fet/lEs (|l jnbciltgvnôvcrborgenJ Sanâusnbsp;idem eftquodlegfegatusamp;feiunftusà pronbsp;phanovfuvulgi.
ÖBIECTIO.
Fécerunt amp;olimGentesmiracuIa, amp; xrt-
Mm
-ocr page 370-|
,34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Papatufàcrifîculi eijcientes dæmonia,amp;ex-citantes mortuos, amp; fanati funt debiles ad ftatuas diuorum,amp;c. Ergo non folus Deus facit miracula. RESPONSJO. Negoconfequentiâ: Quiahæcnon fue-runt vera miracula,ièd prçftigiæ dgmonum ad decipiendos homines, amp; abducendos ànbsp;fide amp; cognitione veri Dei, eiusque cultu,nbsp;quales præftigiæ multç leguntur amp; in Gentium hiftorijs, amp; fattæ in regno Pontificio.nbsp;Sunt autem vera miracula duplicia, Arcananbsp;motus noui \8c fpirituales in conuerfis ànbsp;Deo,confolatioinpauoribus, robur fideinbsp;in MartyribuSjVtfuppliciaamp;mortem confiante rpa teren tur, amp; fubirent propter nomen Chrifti : manifefta, vt eduftio Ifraë-litarum ex Aegypto, refufcitatio mortuo-rum,amp;fimiliaralt;âaàProphetis,Chrifto Scnbsp;Apoftolis. « J. Narratio Uberattonü Ifraéli-tarum ex Aegypto. X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn brachio populum tuum.filtos lac ob nbsp;nbsp;lo/eph. Confirmât fidem fuam, feq; confolatur exemplo admirandæ liberationis Ifraëlita-rum ex Aegypto. Proponitur autem in hacnbsp;hiftoriaprîmùm exemplum ingentis irænbsp;Dei aduerfus hoftes populiDci, leu Eccle-fiæ, in fubmerfione Pharaonis, eiusq; exer-citus in mari rubro.-Deinde exemplum mi-fericordiæ Dei Si defenfionis ecclefiç amp; pionbsp;rum,in liberatione Ifraëlitarum.Hiftoriamnbsp;lege ExodiT4. In brechio'] hoc eft, potentia, virtute. Tribuit Scriptura Deo,qui fpiritus eft,Ioannis 4. membra humana,accommodansfe no-ftro captui amp; imbecillirati. Deus enimnbsp;creaturis fe quafi induit, ficut in fpecienbsp;trium virorum Abrahæapparuit, Gene. 18. Per filios lacob amp; lofeph intelligit popu-lumlfraëliticum,qui originem ex horum filijs duxerunt, fuerunt autem filij lacobnbsp;duodecim. Vocatiduodecim Patrianha, inter quos terra Canaan diuifa efi à lofue,nbsp;k Ruben,nbsp;2. Simeon,nbsp;' 3. Leui, 4. luda, ex quo Chriftus ^exLeavxorc, natuseft,Gene.48. I Gen.^P- luda, ex quo Chriftus natuseft,Gene.48.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j lt; Ilafchar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 J 5- 4. Sebulon. |
7- 8. LVC. LOSSII Dan, 'ex Bilha ancilla Rachel, Nepthâli j Genefisjo. Tex Silpa Lest ancilla, Ge-J nefisjo. Gad, Afler, P- 10.
lofeph nbsp;nbsp;1 exLeavxore. , Beniamin, Fdq lojipb dut. adoptati àlacob pro fuisfilijs,nbsp;gt;.reputatiqueamp;paterlofephamp;nbsp;Ephraim. ƒGene. 44. Viderunt te aquamp; Deas, 'vï-derunt te aqM tïmuerunt,^ turbaüßtntabjißi. Expofitio admirandæ amp; diuinæ liberi' tionis Ilfaëlitarum ex Aegypto fubmerfonbsp;Pharaone,cum toto fuo excrcitu in mari runbsp;bro, Exodi 14- Eft autem Profopopœia,nbsp;eftjfiélio perfonæ, qua aquis intelleflu'”nbsp;tribuit, oculos, amp; fenfum, lignificans cte^nbsp;turas omnes etiam inanimatasDeo cond‘;nbsp;tori fuo amp; Domino loquenti Si mand^'’^^nbsp;obtemperare ftatim, ficut Lucæ S.'Chr*^*^nbsp;obtempérant mare amp; ventus. Viderunt fe] præfentiam amp; potential” am, mandantis vtfubfiftantaquscif””’?^^- Viderunt te'] Repetitio addita augendi i” racuhcaufa. TifnueruntJceüâruntHaere ad mandat” Dei, quafi timenteseiusiram, nifi obtef”'nbsp;perent. Turbatifuntabyßi] Iplà profunditas m^t^, amp;voragines. Ita Exodi 15. inquitMoyi^’’ Voragines operuerunt eos, defcender”nbsp;in profundum tanquàm lapis. Fuderunt aquas nubes Pharaonem, eiusq, exerciwnbsp;'üocem dederunt nubesnbsp;tA tuAifulgurafeug^andtneigt;^^jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' currentes ( per nubes feu aër^ ) . . , • .r ^ox tonttrut in ccelo (in nU' bibus (eu aëre audita eftnbsp;fubmerfione Pharaonis)nbsp;luxerunt corujcattones tUAnbsp;tcrrA) |
IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;133
‘«¦r,, commotu efl ©gt; contre-terra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiæ,cuiustypusMoiresamp; Aaron fuerunt.
Traditin fubmerfione Pharaonis,eiusq; P^pioriiminfequentium Ilraelitas, non fo-'”n conftitifTe immotum mare rubrum,nbsp;æQuàtn murum vtrinque, fed etiam vifasnbsp;'e horrendas corufcationes, audita toni-l^’iihorrenda, amp; fafturn terræmotum, quinbsp;j^^^oiîinibusDeusfuam præfentiam, iramnbsp;, Potentiam declarauitin terrendisamp;per-“^'^dishoftibus.
, mari tjia tua., ßm 'itA tuA ^^‘^^Hùmultù 3 ^efligia tuanbsp;^^‘^ctignofientur.
poten-^nsmarirubrojobru-multitudine amp;mole, populoperma-Us f 'quot;’P^’^^f^ciens ipfis viam amp;femi-’ ’^catomari,
Ipfi hoftes modum liberandinbsp;gi ^^fraëliticum, antequàm fubmer-quot;^ananbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratio hu
‘’on intelligitpræfentiam Dei amp; mo-''efia^^‘^^^‘’difuos hoftes,amp; liberandi Ec-Sue,^'’^’ ’’iü in ipfo impiorum interitu, ’quot;^q-h i^fquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poflunt, ira Dei, e-
’Pcetiisopprefsi.
^^duxtßt ßcut (paftor) ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tHurn per manum ]\^oï
^lt;^r on.
P°P“^“quot;’
'^“cens eum per mare rubrum.
quibus comparatur
*'*iior?r '¦iiiesjamp;pédentes tantum à Deo '‘”’f««w]Ifraelitas.
^4ro»] Per miniftros pd'•os populi eleâosamp;conftitutos ànbsp;liberationem Ifraënbsp;qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imago eftamp; typus
art'^Pc i^^’^P^’^aiisiiberationisamp;defenfi-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftesinhacvita,vfq;
? ‘nfgj ’’ndi, iuxtaillud Matth. 16. Por-?’'’nn non præualebunt aduerfus o*nde fpiritualis liberationis à Sata-
PSALMVS LXXVIII.
verf.73.
TirrLvs.
Eruditiuum fintelligentia, hoceft,fingii laris admonitio amp; doôtrina, ein vntctwei*nbsp;futtg)Afàph,cantoris Pfalmi, vel cantorisnbsp;in tabernaculo,cui Pfalmum Dauid tradi-ditpræcinendum.
ARCrMENirM.
Pfalmus eft Didaâicus,continens lon-gam commemorationé beneficiorum Dei ergapopulum Ifraeliticum,quem ex Aegy-ptOjOppreifum feruitute Pharaonis manunbsp;potenti per Moifen amp; Aaron liberauit, du-cens per mare rubrû, in deferto annis qua-draginta aluit,terram promiflam dédit, amp;nbsp;défendit contra hoftes, multisq; alijs exemnbsp;plis amp; operibus benignitatem fuam erga»nbsp;hune populum declarauit, quàmdiu Deonbsp;obediuit. Cùm autemàDeodefecit,puni-uirinobedientes. Docetigitur haclonganbsp;narratione Pfalmus,Deum omnibus tem-poribusiuuare amp;defendere ipfi obedien-tes,punire verô exemplis horrendis inobe-dientes, ficut Ifraelitàs déficientes ad idolonbsp;rum cultum,relido veto Deo, eiusq; culti-bus,puniuit. Hortatiir ergo commemo-ratione beneficiorûad fiduciam erga Deum, amp; deterret exemplispœnarum inobe-dientium,amp; hortaturad timorem Dei o-mnes. Nam fi Deus non pcpcrcit populonbsp;fuo eleâo, neque alijs pareet deficientibusnbsp;à Deo,amp; incredulis, ad Roman, i ï.
Partes funtdecem.
1. nbsp;Exordium, quo attentum reddidit le-ôorem.
2. nbsp;Propofitiolerecitaturum excmpla benbsp;neficentiæ Dei in populo Ifraëlitico erga o-bedientes Deo, amp; pœnarum contrainobe-dientes.
3. nbsp;Narratio operum Dei hiftorica.
4. nbsp;Exemplumpuniïœincredulitatis.
J. Cornm édatio mifericordiæ Dei ex An-tithefi îPopuluspeccauit, fedDeusmiferi-corseft, amp; remittens peccatapœnitétibus.
6. Narratio plagarumAegypti.
Mm a
-ocr page 372-LVC. LOSSri
Non celabiWMieafilios eoru^ ^pofterttntem »narrante lau-des Domm'i ^^trtutes euu,nbsp;m'trabilia eins e^uamp;feed.
Additcaufam huius nsfrstionis, ïèu do-élrinç, exemplum patru!ngt;lt;]uöd ficut illi ex mandato Dei legem eiasamp;admirandas h-berationes maiorum fuoruin,filijs fuis tra-diderunt, ita amp;iprepopulo iiio Srpoften-tati eadehi traditurusHt) vtmemoria eorunbsp;maneatapud pofteros, ab illisq; Deus re«nbsp;âè agno/catur, inuocecitramp; celebretuY.
Laudes Domi»i]pro liberationepopyli eS Aegypto.Exodirj.
Firrufes] poteatiam Dei.
Mirabilia] Mirabilem defenfionem po-puli ICraelfamp;admiranda opera feu miracu* 13, quæ in Exodo recitantur.
1:^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
T-, Redîtus ad commemorationem be-neficiorum Dei ergapopulum.
S. Reditus ad narrationem pœnarum.
p. Narratio punitæ fiduciæ in externam profefsionem, ûne vera pœnitentia.
10. Narratiodereiedatribu lofephamp;E-phraim, amp; rccepta tribu Iuda,ex qua Dauid natusfuit, quem in locum Saulis reieéti regem elegitinHierafalemamp;monteZioti.
t. tXOUÎiïFM..
I. nbsp;nbsp;Attenduepopule meus legem,
meam, inclinate aurem ^efiram in 'Verba orü met.
Exordium eil:,quo attentosredditledo-reSfamp;hortaturad diligentiam audiendi legem Dei, amp; cognoicendi hiilorias, quibus exempla gratis Dei erga obedientes, amp; iræ
• eiasergainobedientesproponûtur,ad ex-citandum in animis timorem Dei,amp;fidu-ciam ergaiJlum amp;inuocationem.
Atteiidife] id eil, Audite amp; diCcite diligen
ter.
Papule tneus'i Verba hint Dei hub per/bna
ACaph velDauidis. Popu/umintelligitpri-
mùmirraêlgicum, quern elegitDeusamp;Ii- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nocen,u‘r-
berauit exAegypto,eiquelegemdedttin palo ladaico , quorum recordatienent monte Sinai, amp; cultushbipIacentesiDeia- perpetuam Deus mandauit, tranf/uin^^^-de totam Eccleiiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^d poileros, hcut inquit DeutetoM-
Lncltnate auremX Expohtio prscedentis S. Erantverba hsc, qus ego prstcipio membri,admonens,vtattentiaadiamas le fhgt;i hodie, in corde tuo. Sc narrabis ea h'nbsp;gem, ieu verbum Dei, iicutilliantes incii-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ois, 8cc. Ita ôc Paulus prscipitparend-
nant, qui ceitiasloqaentesaudire volant. busadEpbehos 8. vt Gliosfaoseducentper eraditionem 8c correptionetn Domini.
a. Prapoßtio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eilimonium vocat,primampromifsi-
.^periamiuparMüosme-
fua in populo irraëlitico,adeoqae vêtus to-tum Teilamentum,quodteilitnoniumprp betNouo, eoq; conßrmatur.
Legem, vocat iptam Decaloguiri,pro-mulgatum in monte Sinai perMoiien,öc _ rx . •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ...,A
terispopulisdircernerentur, eßentque Ha 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______Theodore-
tas intelligir rabernaculatn, in ibiitudine 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;eredam, legem 8cprscepta. Csterum
Et fitfeitnuit te^imonium d lacob,nbsp;nbsp;nbsp;legempofiiit in Ifrdél
Quam mandauît patribus no'‘ ßrisi notafacere eaßlßßü.
Expofitio de teilimonio przfetitix amp;: da ta lege in Iacobamp; iCraël, hocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^'
perpetuam Deus mandauit, tranüni^^^^“
IE
um, lotguaramgmataantl^na.
Propoiitio ePlPfalmi sNarrabo vobis ve-teres hiilorias,amp;exempla gratisamp;irp Dei, aus propter vetuilatein, quail xnigmata,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - r» -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i,
id eii, fermones occuItiamp;myReriavidétur quitus et mandatas Ifraélitis, qui u poüeris, 8c tandem rraduntur oblinioni, tertsp^p,.J,amp;ernere^'n;, eßentauc Hitnbsp;niüaCsiduèrepetâturamp;inculcéturanimis.
' Tgt; ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eredam, Jegem amp;prscepta.
aUatUtmUf Çgi qaodinquit,teilimoniam amp; Iegein,itcin, nbsp;nbsp;,
--T—! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦--qfdemfVrt- ¦
tAuguili- ƒ quod cil !nbsp;fufeita.- j
rrtorefuohscrepetit. Nam lt;
-ocr page 373-IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIII.
fnfeitauit teftimoninm, hoc eft, legem pq-fe,amp;;^L’,odeftin Ucob.hoc eft, in Ifrael. ficut ifta duo nomina funt hominisnbsp;''nius, ira Lex amp; vêtus Teftimonium duonbsp;funt noniiiureivnius.
Interpretatur aqtem lacob fupplanta-
gt; quod plantam feu calcanéum fratHs
-huinpartutenait, Genefis capite,vigefi-''JP.quinto, quod nomen commutatum i^'pfiab Angelo in Ifrael, hoc eft, præua-^UsDcojfen dominans cum Deo,Gene-
wp. trigefimo quinto.
cognoßat gensratio ^5*filij qugt;i najeent^rnbsp;nbsp;nbsp;exur
narrabunt eafilßßiis.
. Caufa finalis prior traditæ legis amp; bei, eiusque operum propaganda: adnbsp;Vuftetos,timorDei,amp;fiducia erga ilium,nbsp;quorum ille concipitur ab exemplis irænbsp;Idjhæcabexemplismifericordiæ.
^'incratii)a/tewlid eft,pofteritasquæ fe-quctur.
b tfl^«o/rat]fcilicet verum Deum, eiusq;
'Aumretineat,isque transferaturad po-
.’rfoSjContinuata ferie , excitatis Dodo-JôusEcclefiæ, quales fuerunt in veteri Te-j^ento Adam, Sem,Abraham,Moifes,
Efaias,amp;cæteri. In Nouo,Ioan-
Apoftoli.eorunique fuccef-
'¦ ponant in Deo ß?e?n-gt; fit-» è* non oblini/cantur ope -Dei, mandate eius Cer-
finalis , feu frudus latæ pnotitix- hiftoriarum Ecclefiæ, 81. o-conferuatx apud pofteros, fi-X ’n Demti, amp; obedientia erga man-feu legem. '
*quot;'¦ AT (.
pant ßciit patres eoruw, rebellis, exa.^pe -^^'Qeneratïo nondirextt
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i?7
cor Çiium 3 nbsp;nbsp;non credtdtt deos
eias.
Tertia cauia finalis euitatio pœnarum, quibuspatresinAegyptodefîcientesàDeo,nbsp;; eumqueexafperantes amp;ofFendentes,gra-iiitcr fiia rebellione, contumacia amp; inobe-dientia afFedifunt. Nam pcccatorum eo-rundem eftpœnaeadem.,
DOCTRINAE IL
1. nbsp;Mandatum Dei de tradenda amp; propaganda notitia veri Dei, eiusqjcultuadpo-lleros,adquodSchoIæinftituendæamp;con-feruandæ funr,in quibus iuuentus redè do-ceatur.
2. nbsp;DecontinuaferieDodorumEcclefiæ,nbsp;quos Deus omnibus temporibus,amp; in ve-teri amp;nouo Teftamento prioribus extin-dis, fubinde excitauit, amp; excitât qui po-fteris tradant veram dodrinam Legis amp; •nbsp;Euangelij, cuius funt triapræcipuacapita:
1. nbsp;Dogmata fiderde eflëntia amp; volunta-te Dei.
2. nbsp;Confolatio.
3. nbsp;Præcepta de adionibus, in quæ epi-ftola ad Romanos erudite diftribuitur.
Fdîj (pofteri) Sphraim ar-- ix. matti intendentcs arcam^ con-
Expofitioinobedientiæpopuliabcxem-plofiliorum feu tribus Ephraim, quæ cum cæteris ttibubus fcientia rei bdlicæ Sc for-titudine præftaret, feque illis præferret,nbsp;pênes quam fumma poteftas fuit ante reges, tarnen à Deo defecit, amp; imminenti-bus hoftibus fefeinfugamconuertit. Ideonbsp;hanctribum præcipuè acculat, fub qua tarnen omnesifraëlitas inobedientes, Sc decern tribus, quæ cum leroboam , relidanbsp;Hierufalem amp; tribu îuda defecerunt difee-dentes in Samariam in Silo, quam Deus obnbsp;idreiecit, eleda tribu Iuda, ficut infrà di-cicur : Repulit tabernaculum lofeph, amp; tri-bum Ephraim non eîegit, amp;c.
Mm 3
|
Dîflraautem eft hæc tribus ab Ephraim, fecundo filio lofeph. ilrwd«] hoc eft, viri bellici amp; robufti, po-tentiaalijs præcellentes, amp;peritiareimili-taris,amp; arte iaculandi. Hæc tribus ante Moifenconata eft terrain promiftam Abra-hæ eiusque pofteris, manu armata occupa-re , fed quia hoc tentarunt fine mandatonbsp;Dei, reprefei funt,ficut legitur i.Paralipo-menon cap. feptimo : Occiderunt eos (E-phraimitas^ viriGeth in die quadeftcnde-rant, vt inuaderent poflefsiones eorum. Conuerfifunt] hoceft, Verterunt fe infu-gam,amp;cupierunt redire in Aegyptum, In die belli] hoc eft, affliftionum amp; peri-culorum corum. X. nbsp;nbsp;Mon cuïiodïerunt t efl amen tum De 'tyÇ^ in lege etut nolue-runt amhulare. • Commoratio in accufatione Ephraimi-tarum, adeoque totius populi Ifraelitici, propter contumaciam amp; rebellionem vo-luntariam contra mandatum Dei. Neluerunt] Theodorctus : Liberum hîc mentis arbitriumoftenditur. Nonigiturnbsp;Deus autor eft peccatorum,amp; caufa contu-maciæ,feuefficiens icu impellens ad pec-cata. Ita inquit Matthæi vigefimo tertio :nbsp;Hierufalem,Hierufalem,quotie8 volui connbsp;gregare te, ficut gallina congregat pullosnbsp;uib alaSjamp;noluifti. Auguftinus intelligit de voluntate hominis répugnante legi Dei, etiamfi extrin-fecus opera legis faciat. Ita enim inquit inter aIia:Nolueruntambulare, quia nonnbsp;ex corde fecerunt, ex corde autem nullonbsp;modo fieri poteft, quod formidinefit pœ-næ,amp; non diledione iuftitiæ. Nam quantum attinet ad fadaquæextrinfecusagun-tur, amp; qui timent pcenam, amp; qui amant iu-ftitiam, non furantur. Ideo pares funtnbsp;manu dilpares,corde dilpares amp; voluntate. jEt obltti fint heneficioruTTU eittSi mirabitmin cms , qufi o-flendtteis, Hæc ingratitude amp; obliuio acceptorum beneficiorum vfitaca eft fere in omnibus, |
ANNOTAT. LVC. LOSSII ficut teftatur exemplum decern Icprofo-rum mundatorum à Chrifto,quorum vnus tantum gratus fuit,Lucæ decimo oftauo.nbsp;Ita verfu fenario dicitur apud Zenodotutn 1nbsp;a/x’« Teà Tt3v{)xev «nbsp;Hoc eft, Simul amp; mifertum eft, interijtjjgratia. Celebraturamp;hicverficulus: lt;xaTi5f tÜü dlóffip, •néyisK yn^KO’iii Id eft, poft munus ilico fenefeit gratianbsp;^Pindarus verè inquit : Vêtus gratia dormit, amp; homines funt ini-memores.
pcena. Coram pafribus eorumfldf mirabilia tn terra Ægy^tt tnbsp;campoZioan. , Exordio amp; propofitioni fubijeit narr^-tionem luculentam, qua fapienter amp; tè exponit miranda opera Dei amp; benefit’^nbsp;erga populum Ifraeliticum, amp;peccata pO'nbsp;puli.inobedicntiam, murmurationesA’'nbsp;dololatriam, eorumque peccatorum P®'nbsp;naSjVt homines omnium temporu'’’nbsp;béant exemplairæ Dei amp; gratia,quibi’^^“*nbsp;moniti ad officia pietatis amp; ftudiumnbsp;rum virtutum fledantur. Recenfentur au-tem operapræcipuahæcquinque:
Cor4wpatribus ] Moifen amp; Aaron in Acgy* pto,amp; deferto. I» |
IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;139 folis,itaadhuc Ecclefiam fuam, 8c fingula eius membrategit, adumbrat, amp; feruatinnbsp;periculis omnibus, in fenfu ira?Dei, amp;nbsp;motte, ficut canit Ecclefia de fpiritu fan-âo ; Inlabore requies. In æftu temperies.nbsp;Infletufolatium. Deinde teftimonium eft, de præfen-tia amp;efficaciafili) Dei, in Ecclefia omnibus temporibus,iuxtaillud Matthæi vige-fimo oftauo: Maneo vobifcum,vfque ad eonfummationem feculi. Item Ioannis$ .nbsp;Pater meus operatur vfque modo, amp; egonbsp;operor,ficutPaulusinquit,Chriftum ad-fuifle populo Ifraélitico ducem amp; petram,nbsp;priore Corinthior. decimo,vocans Chri-ftum petram,vnde profiuxit aqua,amp; nu-bembaptifmum. Item mare rubrum. Nolo vos ignorare frates, quod patres noftrinbsp;omnesfubnubeerant, amp; omnes per mare tranfierunt, amp; omnes in Mofen bapti-zati funt in nube, amp;in mari, amp; omnes ean-dem efcam fpiritualem comedebant,amp; o-mnes eundem potum fpiritualem bibe-bant. Bibebant enim de fpirituali, quæ il-los comitabatur , petra , petra veto fuitnbsp;Chriftus. 'lHcampoZoan'] quæ fuitceleberrima vrbs J ^^gypti, Moifi miraculis memorabilis,a-”0 nomine Thanis, de quaEfa. 19. Infatua-”tpnncipesZoan.DiftatàMemphi ftanbsp;'jsiSo.tefte Iofepho,quam facræ literæ ce-^brantjVthocPfalmo. Item Ezechielisjo.nbsp;quot;'Peri q'Eftamp;aliaThanis,fita ad vnumnbsp;Nili, vnde finusThaniticus diólusnbsp;eft. hterrupit mare traduxit futuit dquiu qu^ acer-beneficift tradudio populi pernbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rubrum, Exodi 14. vbi ita fcribit Moi- ^¦EtextenditMoifes manum fuam fuper ^f^)amp;rccedere fecitlehoua mare ventonbsp;/,’^f'rali vehementi,vrente tota nofte, po-mare in ficcum,amp;c. amp; fteterunt ficutinbsp;i^^fuus fluenta. Quod inquit, interrupitnbsp;?rc, oftendit non fuilfe naturalé, vtEuri-ï'buxusamp;refluxus, fed molem aquarumnbsp;, ê^ntem ftetilfevtrinque immobilem. eduxit eos tn nube die, noüe in iduminattone i^is.nbsp;populi pernbsp;die,amp; illuminatio tenebrarumnbsp;(j. Wisper columnam igneam, de quo Exo-QA’^^luitMoifcs :EtIehoua præcedebatnbsp;j^^^rnterdiu in columna nubis, vt deduce-per viam, noftu vero in columnanbsp;^i^'^ivtluccret.eis, vt ambularent die ac no ' ^nterrupït petras tn er emo adaqaauit eos ^e-^^^^abjffomulta. eàuxit aquam de petra,^^ tanqudm furntna aquas.nbsp;beneficium,edult;ftio aquæ co-^i^æ ex rupefeu petra feifia, de quo Exo-aqu^'''''^’^‘^Pti*”o,Sitiuit populus propternbsp;! «ed murmurauit ipfe contra Mofen,nbsp;^‘rraiiitMofes adlchouaamp;dixitdeho-exè^^'^^^^^P^^ram virga, egredienturquenbsp;J4Qr^9“æ«qnasbibet populus :amp; fecit fienbsp;^^'uoculis feniorum Ifraël. admonitio et I, ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tonfolatio. populum rricum, columna nubis in die ab æftu 2. |
Et appofuerunt adhuc pecca-wii. reet,^ 'm iram concitaneruntnbsp;exceljum in deferto. Interfèritnarrationem de peccatis po-puli, quæ fuerunt ingratitude pro acceptis bénéficias, diffidentiade potentia liberan-di,amp; voluntate Dei exaudiendi,murmura-tiofeu impatientia, in ferendis præfenti-busærufnnis, intemperantia, quod nonnbsp;contend fuerunt præfenti viâu,amp; tenta-tio.quôddubitantDeumpofle etiam carnes dare,ficut dédit aquam ex petra. Appofuerunt'] perrexerunt peccare , non credentes Deo, vt Auguftinus exponit,iu-xta illud Iohannis decimofexto: Spiritusnbsp;fanâus arguer mundum de peccato, qui^nbsp;non crediderunt in me. In tram concitauerunt ] Eftedus peccato-rum , ira Dei,amp; pœnæ. Non eft igitur Deusautor peccatorum, quibusverè ira-fcitur,eaqne punit. Et tentziuerunt Deum in cor^ XV in äibusfuis, ^t peter ent efcam a--nimahusfuis. Mm 4 |
140 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
XIX. nbsp;nbsp;Zz male loefMifiint deDeOjnbsp;dtxerunt.) nun^uidpoterit JDeuf
parare ^nenfim tn deferto
XX. nbsp;nbsp;Eccepereußttpetramnbsp;xerttnt aqatu, çf torrentetinun-datterunt.
Ntintjtttd panent-)potertt dare, atttparare carnem populo fit 0?
Tentatiobæcfuitamp;murmuracio contra Deum, qua dubitantDeum polTe, licut denbsp;diraquam ex petra , etiam dare iplîs pa-nem amp;carnem, vtpotè quædntdifhciliapanbsp;ratu in deferto, deut amp;Apo(loIiinquiunc,nbsp;loannis fexto ¦; Quis hos fatiare poteritnbsp;in folitudine ER igitur incredulitas, o-mniumpeccatorum maximum,detraherenbsp;• Deo omnipotentiam.
IVC. LOSSII
Pœna peccatorum populi, intemperan-tiæ, diffidenfiæ, tentationis,iræDeiamp; inte-ritijs omnium, quiexAegyptoegrefsifue-rant, (èxies miÛe, excepmiofue Si Calepb. Nam filij tantùm illorum in rerram pro-miffam fun[ingrefsi,genîd in deferto.
Contra lacobé’lfraïl] hoc edjContr^ Ifraé'-litas, qui genus ab hoc patriarcha duxe-runc.:
Q^ia non cnedideru^nt DeOj necfier^erunt m/aluxnreeùii.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Jd eii, faluce, hoc eii, auxilio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
fi.
Reperit caufain pœnaram amp; interitas, difhdendam feu incredulitatem,qux vcdi-ximus, omnium peccatorum maximumnbsp;cil. Detrabic enim Deo omnipocendamnbsp;de roluncatem in iuuando.
OBIECTIO.
Chrittus iubet: peccre viâ:um.
Et ntandau/t nultlttt defii-xX^^^' per, çftantiod etrlt aperatt
Quartum benedeium donatio Mannx, qua annis quadragin ta IfraèlitT in deferto,nbsp;abfque agrorum culturaalti iùnc.-fuit au-tem Manna feu Man infiarroris amp; corian-dri rorundum.
Interpreratur donum, quôdDeus illud Kraëlitis dédit. Item portio, IfraëHtx cùmnbsp;vidUfent, dixeruntManhu, quodGrxciinterprétés expofuerunt, quid eil hod tan-quàm concempferint non exiilimantes fe
Quidam interpretantur, præparatiis,puôd
liraëlitæpetiuerunt viâum,
Ergo nonpeccarunt.
RESPONSrO.
ReCpondeoperdiflinéUonem : Chriüus
iubetpetere vidium cum dde,inquiens;
Crédité amp;accipietis, redlfraëlitæ petiue- H^‘^‘quot;^^quot;lt;-^-nipierinr nop exitumanrc!, ,lt;¦ runtcumdubitationedepotentiaDei, ti-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentaripoile,cumnô{itpanispidus.
eut inquiunt : Nunquidpoterit Deus para— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mterpretantur, prxparatas,:quod
rcmenïàm indeCcrtodhoc darc nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onusSeefuiapras, non indigcâCd*
Jltl nrtfruirurinnr*.
viâum, panem amp; carnes. Qu^ad dicat:Mi-nimè hoc poterie. Ira inqnit Auguilinus : Aliudeûpetere credendo, aliudpetere rennbsp;tando.
r
:
lia prxparatione-
Monetautem hæc donatio tria.
r.
Viëium ieu res neceifarias vitie corpo-Exemptum panita in- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ralis, noncafu offer ri nobis, autpararitan-
erfdntitaaf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tùm noflra indullria, ièd donari amp; diilri-
buiàDeocuilibet.
XXL nbsp;nbsp;/ideo attidttttt Eotntnt^ (im -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EccIeHam conferuari amp; fuden ¦
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taridiuinitùs, non humanisprx{idiis,iicut
patientiam ocmuriDlirpopu- IfraëUtxindefertoconferuatUhntàDeo. Il) Çf trat/tf efinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necett~' Tertio, Manna eife tppum corporis
' nbsp;nbsp;Etf eE raatra/araigt;,nbsp;nbsp;nbsp;Ea a-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod fpiritualiter per fîdein,amp;
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rd ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporaliter etiam in cœna fub pane amp;
ficettattCûtttrajfiraet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fansuis eins fub vino diûribuitur, diore
accipi-
-ocr page 377-îccipitur, modo human® ration! incogni- lt; ^0, ficut de fpirituali manducatione inquit gt;nbsp;Iohannis 6. Patres noftri manducaueruntnbsp;Joanna in deferto,fed Pater meus dat vo-i'lspanem de cœlo verum. Ego fum panisnbsp;quot;levitæ,quivenitadme,non efuriet. Denbsp;^orporali manducatione inquit: Edite,nbsp;ƒ t eftCorpus meum,amp; bibite,hic eft San-p 5 ® eus. Hæc qui dixit, ver us amp; om ni-P°tens eft, omnis verô homo mendax.
nubibtis'] Ergç viftus eft donum 'gt;itetntempeftiuapluuia,qu^eus red-^«rram fertile m.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
^“^spanarias,promensfilijspanem.
, ^^pluitiUù manna ad man--
3 panem cœli dédit
eft’Sëris,qui ex cœlo,feu aere tur ficut aues,volatilia cœli vocan-
P ^^nemangelorummanducanbsp;, ^^^o.cibaria mißt eü in a^
quot;^ngelorum vocat à dignitatc, ^(l^’quot;'^^‘'ioAngelorum præparatus eft,nbsp;gçlj Ifraëlitis, ficut ad Hebrxos t. An-fpiritus adminiftratorij.
*1^,11, i^^'^cmrobuftorum, feu fortium,id
Hoc eft,Cum magna co-' '^’¦ibitur Exod. 16. Vbifingulis man ''%u tantum colligèrent fingulisnbsp;oP“® effet cuique,nbsp;'^plius ; quôd fi plus quis collegitnbsp;Ôie autem fexto duplumnbsp;P^’^eem alteram comederétnbsp;fi? fl“® manna nullum inuen-fe''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diebus hebdo-
Eurum de cœlo (ex induxit in ^irtute fua
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^®Htilium, quorum non efus
I nbsp;nbsp;M g. P*“ populo, fed præfentis cibi ido-
‘Uificientis manna, faftidiura,quod
IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIÎI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T41
oritur ex mobilitate animi,fubinde alia arque alia appetentis.
Pugnatautem hocfaftidium contra iu-ftitiam, quæcum gratitiidine'præfentiabo-na agnofcit, ijsq; eft contenta, amp; contra to-lerantiam, quæincômoda quædâ moderate fert, nee delitias, vt Ifraëlitæ, appétit.
Adduxit Eurum'] Aliter : Auftrum, eft au-tem Aufter ventus Meridionalis amp; Aphri-cus,flans ab Occidente, vterque calidus, per quos,vt inquit Theodoretus, coturnices, quas multas habet finus Arabicus,in canbsp;ftra Ifraelitarum deuolare Dominusiufsit,nbsp;in magna copia, ficut addit :
Et pluitßiper eos ficut pulue-^ xxvji. remcarnciil^ficut ar enam manbsp;ris ^olatiliapennata{^Qt\Jit.rÀ~nbsp;ces.)
Hyperbola eft, fignificans innumerabi-lem copiam volatilium couuolafle ad ca- , ftra Ifraelitarum.
Et ceciderut in medio caßro- WNia. rum corum^ circa tabernaculanbsp;eorumj.
Ita Exodi 17. Fuit igitur in veipera, A-feenderunt coturnices ,amp;operuerunt ca-ftra.
Et manducauerunt nbsp;ftu^xxix,
ratijunt ‘valde^^ defideriumeo rumtmpleuit.
Nondum auerfi erant a iefi- xx x. deriofuOiadhuc ef a eorum eratnbsp;in ore eorum.
EtiraEeiafcendit fapereos^KX'^ occidit pingues eorum ( magnates amp; hexoas in populo )nbsp;eleüoslfaelproßrauit.
Repetitio pœnæ ingratitudinis', intem-perantiæ amp;impietatis,interitus populi,amp; quidem præcipuorum, pot,entum _amp; ma-gnatum.
In
-ocr page 378-ANNOTAT. LVC. LOSSII
144
xxxii In omnibus hù peccauerunt firmumcum eojnecßdelsshab't-adhuc^ nbsp;nbsp;non credtderunt mtr a tAfunt in tefiament o ew^-
xxxni defecerut tn uanitnte dies
eorum, (^annteorum mpertur ' poSnSSSXtT“”*”
h at tone,
DeCcriptio hypocriCeos, feu ûmalatz amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-- j
Ipßa„temmifiricors(Sp cùm tollit vel mîcigatDeus, homines fecu- ptttUSeratpeccatiseOrUW^^tlinbsp;dypMeos,(^fipcau,rüti-«or autem eortim longe à me eft. lu ve- ram(uanbsp;nbsp;nbsp;nonaccendtt omnett^
tasComicusincjuit::Odi cîuem srgacam, fine virtu[e,unquàm præ/icam,hocefl,qai JttroremjîStim.nbsp;fimulatvirtutem verbis, fient præficæ mn-lieresipfpbbilacbrymas extorquer,quæ ci-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cômendât mi/encordiam Dei
tbarefeunt:. Reprehendunturigitur Ifraë- ^ni,perAntitheßn,quamotLispcccaräpO' Iitzamp;nmilcsbypocnræ,quod,vt:inqukAit tolerauit, amp; vtPaulus inquicinAâis»nbsp;guftinns,nonDeum requirunt, fed bona i7J=gt;o¦^iyaipe^9crr:peLÙ7^f;, nonflatimamp;omns^nbsp;temporab'a. Eßq; bypocriCis, cùm cor, bn- interficiens, primùmpropterfcedus imtiinbsp;gnaamp;gefiusin colédo Deo nô côfentiunt. campatnbus, dedanda pofterit^beopmnbsp;Ek autem Deus colendus propter Deum, Cbanaan, Deinde propter Mefsiai«gt;nbsp;riz^n nmt-if-pr hnn-i h itiiienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„t. a..nbsp;nbsp;nbsp;Quiexludzîs naicîtiirus erat.ftaadhucD^'
-ocr page 379-IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145 Z? conuerfifint (in Aegyptu) tentauerunt Deum fanSiunbsp;Ifraèl{^x.Qtz(\.Qi.z Iftaëlis) exa-cerhausruntj. . - - I recordatui eß, quta caro h^/l)irdui(y2por,vcntus mo Hadens non redtens. omni-]j)?^'*)s,condonationispeccatorum,infir-natura pro-^«lli ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine carnis in- 'nipulfiua in Deo,eft miferi-noftrum, ficutinquit : No redit ad eum ca^nifi pernbsp;‘I“® n^entis tan-deaç .’^atur, vtiuftificetur impius amp; re-'^‘Jin^k'^Perdita, non taméin viribus fuis,nbsp;Pfr/ quot;’^'’’eris reportata paftoris, quæ fenbsp;Potuit, cùm iponte vagaretur,fenbsp;’w”0''^ potuit, nee omninonbsp;paftoris mifericordia quæ- OBIECTIO. '’^’'feticors condonat peccata. peccata non obfuntad falutem, amp;nbsp;''l)ijA'’*equenspeccatisindulgêdum,ficutnbsp;eft Paulo aflerenti gratiam Deinbsp;re magis, vbi exuberat peccatum, ^^SPONSIO 4FGFSTINI. Ä ”00 eft alTentiendum: Si enim,vt fe-‘pfos loquar,qui hoe dicunt,Deus ’’onperdet nee malos fine dubionbsp;'tó^et bonos, cur ergo non potius idnbsp;% Jgt;vbi dubitatio nulla eft. Pauli refpó-Quidigiturdicemus?ma-Peccatis, vt abundet gratia? r. viuemus in eodem PEtadGa-J'sffj’’quit:Vos inlibertatemvocati e-inocca- • is’^arni. Et ad Roman. 3. inquir, damnationem, qui abunbsp;pt|?S‘'atiaEuangelij,inquiunt,faciamusnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Intelligit autem Pau P^‘^‘'®“ S çæ confpici gratiam Dei, Sc grationbsp;agnofei-peccata plura amp; maiora de-’(Cÿjnbsp;nbsp;nbsp;quæ Dei iram magis accendunt, exacerbauerunt eum tifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odniram conettauerunt folttudine. |
Nonfuntrecordati manuie- xlil (potentiæ) die qua redemtt eosd tr 'tbulante (fornace ferreanbsp;in Acgypto, à Pharaone o-nerante Ifiraelitas laboribusnbsp;multisamp;grauibus.) Subinde repetit amp; exaggerat peccata IC-raelitarum amp;c fimul mifericordiam Dei,amp; lenitatetn in illis tolerandis amplificat. Tori«] Decies icilicet,Numerorum 14. v-bi inquit Deus ad Moiien deprecâtem pro popuIo:Tentaueruntme iam decern vici-bus,nccparueruntvocimeæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 6. Narratio frodigiorum, qua in Aegjfpto edtta fitnt. Sfcut pofait injde^ptoßgna[ua^Liit prodtgta faa tn campoTaoan, Narrat prodigia, quibus Deus potêtiam fuam declarauitin Aegypto coram Pharaonbsp;ne, vt ijs motuspopuium dimirteret, duesnbsp;Moife amp; Aarone,quod cum obftinatè face-re nollet, tandem potenti manu Iftaëlitasnbsp;ex Aegypto Deus eduxit, fubmerib Pharaonbsp;ne, cum fuo toto exercitu, in mari rubro. Recitan turautem dece prodigia in Exo-do capite 7. amp; fequentibustribus,hocpr-dine.
eiTp 7- 8. |
144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
elfe verum amp; omnipotentemDeum, non numinaAegyptiaca,amp;liberrimum,non al-ligatum ad caufasfecundas,quipoteft mu-tare ciim vult creaturas : Deinde monetnbsp;huncfolum Deuminuocandum,timendü,nbsp;amp; ei obtemperandum.
IncatnpoZöatQ.i. Thanios, vrbis Aegypti, claræprodigijs Moifi,vide fupra.
X L iriL nbsp;jE? conuertît inÇanguinemflu-
mina eorum (Nilum amp; alia) riuos eorumsne hth er ent.
Scaturiginesfeu fontes, quos cùm ape-ruerunt,fanguinem inuenerunt. Ideo aute Nilum amp;cfteraflumina,quibusAegyptusnbsp;natura ficca,amp;in quararifsimèpluit, irriganbsp;tur,cóuertic Deus in fanguinem,vt fiti pre-merentur. Quod infantes Ifraëlitarum innbsp;fluminaabijci Pharao præceperatà nutrici-buSjiuxta illud Sapientiæ ii. Per quæ quisnbsp;peccat,per eadem punitur. amp; verficulum:nbsp;lufla inaiis hac admiffb pro mm'tne pœna eß,nbsp;St quiefeterint, eadem patianturamp; ipß.
XLV, Mißt in eos inßeSla^ come-dit eos y ranam-, dißerdidit eos,
X L V L dédit erucis flru^dut eoru, labor es eorum locuß/n.
Varijs beftijs afflixit Aegyptios, propter variarum beftiarum cultuin, amp;idololatriä,nbsp;vt canum, felium, ciconiarum, quin amp; resnbsp;inanimatas prodijs coluerunt, vtallia, ce-pas, amp;c.
XLvn. nbsp;Et occidit^andine Lineas eo-
rum^^ moros eorum in pruina.
Moros in prtttna'] De hoc,inquit Augufti-nus, non legitur in Exodo,
t
X LVlir nbsp;nbsp;£? tradidit grandini turnen-
ta eorum, nbsp;poßeßtonem eorum
Et de hac pœna, vt idem inquit, nihif in Exodo legimus , Quamuis cnim vo -ces amp; grandines cum igne fierent, ficut to-nitrua cum fulgoribus folent, non tarnennbsp;fcriptum eft, aïiquid traditum igni, vt ar-deret.
LVC. LOSSII
Mißt in eos iram indig^ttßo* nüindignâtlonemnbsp;t^tbulationerrLs, imwißioties pernbsp;angelos malos.
Voluntate amp; malitia propria, non fub-ftantia,qu£conditaaDeo bona eft,Gene.i.
TJiam fecit ßmitMramp;tuamp;fx-cu t cotóiruit, horrendis pœ-nis affÎL^r Aegyptios) pepercit a morte animahus eorugt;nbsp;(interfecit eos) iumenta eo-t'um mortenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conclußt.
Etpercußit omne primogeni' /‘^???(hominum amp; iumenro-tutn)in terraÆgypti,primitivnbsp;a^laborü eoru (primos partus)nbsp;tntabernaculis Cham,
Id elf, Aegypti, quæ ita vocatur à Cham, filio NoCjquicum pofteris Aegypth 9^^“'nbsp;pauit, quæjMifraim diâaefl:,àMiftahimn-lio Chus,qui ßlius Charn fuit.
Cæterùm in hiftoriadeprimogenitis-Ac gyprion'i occifis, amp;c Ifraelitarncon^«''“?“^’nbsp;prxßgurata eft liberatio Ecclefifnbsp;Dei,cuius fanguine qui afperfi funr,non in-terficiuntur, ficut Angeluspercutiespepernbsp;cit filijs Ifrael, quorü limina fanguineagninbsp;pafthalis confperfa fuerunt,Aegyptiofh aunbsp;tem primogenita om nia occifa Hint ab Angelo per totumAegyptö,etiam filius régis.nbsp;Itaomnesin totohumanogenerepercuntnbsp;amp; damnantur,quorü corda non funt afper-fa^fänguine filij Dei,hoc eft,qui in ipfum nonbsp;creduntcrucifixum amp;reftifcitatu à morte.
7- ^edttusadnarrationenibene^ ficioriim.
Et eduxitßcut oues populum fuum,^^perduxit eostanquarfL»nbsp;gregem m deßrto.
Redit ad narrationem eduäionis popu-li cx Aegypto in defertum, ex eo poftan-nos 4o.in terrampromiflam Chanaan.quf edudio
liberationis Ecclefiæ, eripuit nos de po-in regnumnbsp;p 1 lt;:aritatis, fuæ,in quo habemus redem-amp; rcmifsionem peccatorum.
b^t eduxit eos tnße 3 Çf non ti ^^irunt ( hoftes ) inimi-eorum (Aegyptios) operutt
Dj;^j^'‘’''flexAegypto, Ipc ac^iendipro-poftannos 40. tan-
Ut' ^'•^^Pcrufit:itaamp;Ecclefiafperat libe-Qj^^^''ita,iuxtailIudRorii.8. Spefalui fa-induxit eos adterminum^ {uum, montem quenu
'^^^^ißuit dextra eut^,
jj) (quot;‘laxif] per lofua. Adtermïnum'] hoc eft, U^^fratn Chanaan promilTam. Aliter,innbsp;n,j?^^’iifanaificationis fuæ, hoc eft,Sion,nbsp;tç[^^'FS'PUeus,vt ibi nomé fuû fanäifica-pQr.‘^^^nofeeretur amp; celebraretur,quénbsp;plfraëlitæftatim,fed Dauid occu-Ppli'potentia Dei,nó ponbsp;(liQp'-'‘taillud pfalmi 43. Nec enim in gla-jj^'^opolTederuntterram. Item Deut. 8.nbsp;VtOhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefia,potentiafilijDei,non
, ff'js viribus liberatur amp; faluatur, V
/p nbsp;nbsp;eiecit à facie eorumgentes
' ^Pïeni) forte (funiculo)^/-f^^htureditatentj habita-promifTam) feett tn fnaculis eorum (gentium)nbsp;quot;'^^Ifraéh
lege librû lofuæ, P^*quot; lordanem ficcatum tra-']^^'^ram Chanaan, vidis gentibus,nbsp;duodecim Ifraël diui-‘^ulis, quibus agri diuidi folebant,
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8. 'Repetitio narrationis de ingratitu-
' b;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;popuU, de^ eitispœnis.
t entauerunt nbsp;nbsp;exacerba-
l’l
IN PSALMVM DAVIDIS L X X V I I L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^5
wrunt Deum excelfiimt monta e'uisnon cußodierunt.
Mnrmurantes contra Mofen amp; Aaron in deferto, amp; poftea in terra Chanaan fepènbsp;déficientes à Deo,eiusque mandata violannbsp;tesjfiifceptis cultibiisDeorum gentilium,nbsp;vt teftatur liber lofuæ, amp; Iiidicum.
Et auerteruntß nbsp;nbsp;prAttart-^ L vi i.
cat'tfunt (déficientes ad Deos '^\zviÇ)S}qaemadmodam patramp;snbsp;eorum ( Ifraelitæ in deferto)nbsp;conuerßßntficutarcu^prautt^.
Hoc eft, dolofus, qui non in longum ia-culatur, fed retro tendit amp; iaculanti nocet, Ita Ifraclitç mente reuerfi funtin Aegyptii,nbsp;amp; autorem liberationis offenderunt pec-catisfuis, amp; idolatria.
In tram concitauerunt cunb Cvni. e’A;cé?^jy^ó’(cultibusfupcrfi;i-tiofisinniontibus,acJucis,conbsp;lentes idola gentium) tnnbsp;fculptilibttsfiiis (ftatuis Baal, amp;nbsp;Id^2.t.Qgt;ùI)adAmtilationem (adnbsp;indignationem)^’;/z?7prouoca-uerunt.
jdudiutt Eetts exarßt (^12. accenfus efl; cotra populum)nbsp;execratw elt valde Ifrdél{ip onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
pulum Ifraeliticum.)
Narratio depcenis ingratitudinis amp;c ido-latriæ Ifraëlitarum, quæ funr,vt hoc loco rc citantur, quatuor,
1. nbsp;Execratio.
2. nbsp;Defertio Silo, in qua vrbe fedes lofiia:nbsp;fuit, amp; facerdotis Eli.
3. nbsp;Ablatio arcæ fœderis per Palæfiinos.
4. nbsp;Interfeâio populi. i.Regum 4. Item amp;nbsp;facerdotis Heli.eiusquc filiorum. i, Rcg.ij.
Et relt quit tabernaculum St- Î- X. loytabernaculumßuum, ^bi habinbsp;Mit inter homines.
Nn
-ocr page 382-annota, lvc. lOSS/f
Defertio Silo vrbis in tribu Ephraim, ceCideruntÇ^ Ophni ÖC PhinC^
inuocantes,hanc federn St quaiiiiium tern-phim reliquitDens,eleä:aineiuslocutntri buIadaStldieruiälem, quxRgura tuitEc-cledx Sc üngülotam pioram,in quibus na-
f plorabant.
Proprer publica mala non potucrunt vi* ros fiios interfedos in bello fatis deflerc,nbsp;St boneflè repelire.Aiiter,vidax non dcplonbsp;rabanrur, feilicetà maritis occi/isin beilo.nbsp;Beza: Non lunrdeplorarie, non funt de-ßetx.
Luthems vertit: Jeepdefferfieten Ö4Önbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xgt;ntgt; waren feine iPiPwen/
Oie t^a weine^folten.
quatuor millia. Deinde trigin ta JSnantium infelicitercontraPhili
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitarDeasgt; lohan. 14. amp; i. Corinth. 6.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;txi Eitradidd mcaptiuitntejTL»
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' •virtufepn eortimi pMlchrttu-
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.dinem eorum in wantif ini~
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wicp.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ablatio arcx foederis per Philißinos,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam vircutem St pulchritudinem Ifraeli-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taram vocat, quod ea prx fente hottes vice
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runt, St fuit ornamentum illius Ecclettæ.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hittoria de capta à Philittinis arts, extat i.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reg.qJta vxOrPhineesinquit: Ablata area
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranttata ettgloria Ifraël, quia capta ett
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;area Dei.
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ep cdclußt ingbadEpopubunt
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßfnnLj, copiPra hterediöJfenta
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jüanp exarßp.
Interfediio populi, z. Regum primùm oeeifa leguntur Ifraelitaruninbsp;eirciter lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;---¦ _ . .
miUiapugnantium in féliciter contraPbili . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,
ttinospropterpeccatutn, in quobelloin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^^^ëi^eyansa'VTno.
terfeéli quóq; funtduo ttUj Elifacerdotis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
OphniStPhinees, St jpfe pater Eli audita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Interferit tiatrationetn dePhilidinis ho
tnorteßliorum^defedeproIaprusettjStex- R^^^^^^'^^Rl^tampunitis.amp;rettitucaarca tindius fubito, quàd RIiorairjpeccatis ni-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eifent blaiphemiin Deum,Setriuin‘
mium indulferat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pR^’^^^^mfoIenterdepartaviâoriacontra
Contra Igt;arelt;fitatrm] populutn Ifraeliti- P^P^^^^^^-RRfttR^’^confoIatio.Deuß.
cum, quern tanquam hxredem funm ele~ girprtealijspopulis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ras.puniatahquandiu. Stvideatuream de^
leruiile, ramen tandem fumere pcenasde
ixin. nbsp;Aaene,(forte, virosMIi-
cofos)et:rnr»et,r»erfafgrrfr(ira üßiquot;fPßZ°fpipSPPPpP£pPßi DcipÇ^^ÏAPPg/n^^û/'Unpn0n^temaspœnas cam diabolisab ¦¦nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijcietjliberata amp;glorißcata Eccicßa.
Exfitatus eff] Ad vinditttam fumendatn de hottibus Philittinis, quialiquandiu vHh^nbsp;ettdormire, hoc ett, dettruitte popaluiiinbsp;fuun],cùmpunireteum propterpeccata.
Tanquampatent] id ett, virfortis.
A vino]id ett, pottquam crapulam edor-miuit.
LXIIir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pn^dadpanbsp;nbsp;nbsp;Lutberas verut: Vna» 9tt «quot;
“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vatpte
DOC TRINA.
Dücet exeitiplum irraëlitarum,qujcon* RRpræfentiaarcæfœderis, tarnen viâißnfnbsp;àPhih'iiinis, amp;arcaab]ata,externain pro^nbsp;feisionem religionis vfumque facramen^nbsp;torum non placere Deo, neque ptodcHènbsp;ad falutem, abfqae vera panitentiajamp;Rdefnbsp;dtnouitate fpiritus^Stc.
Narratio de punitis Philißinit amp; ltberataEccleßa,fettpo~nbsp;palo Det.
excTülffif eßß
Non funt tradicæ nupcui carminibas niiptialibas, non eil audita vox iponß amp;nbsp;iponfæ,cùm omniaplena eûèntluétuamp;la-nientationibus, extinétisin beilo litiléiitisnbsp;àPhilittinis.
’^’14)tcivic ein fcblaffcittcr Z Wie ein lïr.trfe« 1 '’Uitiïct/Vet vom wein Eompr.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£/pereußtt inimicos fùos (Phi
teæos) in poßeriora, opprohriu ß^ptternum dedtt illit-
Expofitiopœnæ, qua affecit Philiftæos. in fofienora] hoc eft, podicem feunbsp;f^ünijiinmittens marifcas, id e^^orbumnbsp;'^ium,quemGræci ervKoenj/^atini ficumnbsp;hPpdlant,in ficorumfimilitudine,ficut i.
5. dicitur : Aggrauata eft æ^nns fuper Azothios (populos P hiliftæ-amp; demolitus eft eos, amp; percufsitnbsp;P^niarifcis. Vetus textus habet,in fecre-parte natium, hoc eft, ano feu podice.
. ^^zaintelligitper i^imicosipfosIfraëli-.^’ 'luosDeus percuflerit in pofteriqra, id seffecerit vt terga dedérint P hiliftæis, vernbsp;^'•'te^ftinfugam
IV- 9pprobrium fempiternum yocat ipfuni 'l’Ufti,feu morbu fœdum podicis feu ani,nbsp;ÿPhiliftæi^tanquàm nota ignominiofa,nbsp;ft 5ftifunt,à quo vt liberarentur,arcam re-[‘^^erelufsifunt, amp; ofterre Deo anus au-''‘^.i-Regumö.
^«rrrttio de reielta tribu Jofepb amp; EfbraiWi t^eleciaad regiam dignitatem
1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribu tuda.
' ^trepulit tuhernaculum lo^
. Ö* trtbum Ephraim non e^
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^onet narratio , pritiiùmDcunî
I Me mérita aut prairogatiuas car-
I tçk^’^diuxtagratiam eligercamp; yoca-I In ƒ'^'^^sadvitam çternam,ficuttnbum Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus nafeiturus erat, cle-
1 'tieft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regalem dignitatem,
tiby ^'j^ulofeph Sit Ephraim, qux virtu-^ci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitate præcellebat .
'''onetde gubernatorum officio excmplo Dauidis, inte-fapientia, amp;c.
‘i'gnitatCjqua? hactenuS ^hanc tribum fuit.
tribum ipfum lofeph Hqjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui filius lofeph fuit, natu mi-
*Ittem lacob patriarcha pr«tulit Ma-
IN PSALMVM DAVIDIS LXXVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147
nafl'e,altcri filio lofeph, natu maiori in be-nediàione, vtdicirur Genefis 44. Ita liäac prælatus eft Ifmaëli, lacob Efau, Abel Cain.
5^^ elegit tr'thu luda temZ^ton, quem dtlexit.
Idcft,Reie(ft3Silo,itaGen.49.vaticina-. tur lacob regiam poteftatem futuram a-pudtribum luda; Nonaiifcrerurfceptruninbsp;à luda,ncque doâor à fœmore eins,doneenbsp;veniat Silo.
Et amp;dtficauit tanquam exceU fumÇanÜuariumficut ternbsp;ramfun datum tnfecula.
Expofitio eft præcedentis verftis. ^an^ua.rtiimÇ»um\ templum, inqiio ipfcnbsp;Deus babitauit,amp;;pra;fensfuit, exaudiensnbsp;adiuuans inuocantes,defendens,amp; libe*
tans. ttindatamïnÇeCKla\\iocc^, cuius regn uninbsp;amp;. politia duratura erat vfque ad auuen-tum Mefsiæ, quo e.\hibico HierUfalem vnànbsp;cum templo delenda fuir,amp;interitura gensnbsp;ludaicâpropterconteniptumMelsiæ.
Et elegit Dauid feruum fa' LXX; HWi faflulit eumde cauliinbsp;oMunu.
«
De vocationc amp; eleftiorie Dauidis ad regiam dignitatem, quifiguraChrifti fuitinbsp;qinamp;exillonatuseft,iuxtacaruem. Videnbsp;1. Regum 6. De vocatione Dauidis amp; vn-âionein regem, cùm pafeeret ouespatrisinbsp;perSamuelem.
Seruum vocatminiftrunijin regendo amp; , defendendo populo, ficut amp; ipfc Mefsiasnbsp;feruuspatris vocatur, hoc eft, minifter innbsp;opere humanæredemptionis, Efaiæquin-quagefimotertio: Ecce lèruùs meus prüden teraget.
A tergofœtarum tem grauidas ócladtantes o-ues)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Dauidem)
'ütfafceret lac ohferuum faunu (populumifraëliticum) Ifanbsp;rad htireditatemfuami
Nn 3t
-ocr page 384-/¦
148 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
Hoceft,popuJum ludaicum, quem tanquam h^redem Deus ûbi elcgitpræcxte-rispopulis.
Et paait {Dauid) eot in innocent ta cordis fuit nbsp;nbsp;in pru
de ni ia manuutn Juarutn dire-xit.
Cornmendatio Dauidis ab integritate amp;prudenria in gubernando amp;defenden-do populo, quod exemplum omnes /ibinbsp;gubernatores proponant. Simt euim hxnbsp;virtates in primis necelTarix in gubetna-tionepubhea, ficut Aurelius de Ttaianonbsp;dixit, Sanditasdomi, fottitudo in .nbsp;vtrobique prudentia. EC Cicero primonbsp;ofßciornm, Gubernator lit prudens,ia-üas, fortis, amp; temperans.
Ètpauit]idell,tanqaam palloroues, ca-iusofbciafantparceretgubernare, defen-• dere, fanare amp; portare ouesgrauidas Stagnos tenclJos. ItaapudHomerumprincipes feu reges vocantar !TeiptrÙAxdg,idei^ paßores popalorum.
Prudentia manu umfuaruml cofißliorum St aißionum, qus omnia direxit adglorianinbsp;Del, amp;vti]itatem populi fni, amp; Ecclelis,nbsp;ßcuthillorix Dauidis teßaatut.
LVC LOSSII
daicx diisipationc,pcr ChaldæO8gt;amp; AiU tiochum, quam Propheta infpiricupr«-».nbsp;uiditfuturam,amp;petit populus contra ho-ftes defenfionem à Deo, commemoransnbsp;tyrannidetti hoäia[n,amp;calamitates fuas»nbsp;amp;promictic in ßne Deogtatiarum aäio-nem, proliberatione. Sicutautem tni-ferabilis fuit tune deuaßatio vrbisamp; rempli, amp; dilsipatio gentisludaicx, in quaß-mul dilieäla eft Ecclefia, amp;fecuta obliaio
P S A L AT y S LXXIJt.
rerar dodlrinx Dei amp; verorum cul[uum,i[a amp; hoc tempore iftdiisipanone VngariaStnbsp;vieinaruillW[^rcicæ tyrannidi regionum,nbsp;deuaftantq^Ecclefiæ amp; fchoix, ciirn Ingens captiuorum muJtirudo à tyrannanbsp;abducitur. Ideo amp; hunc P/almum , ficutnbsp;~’4- recitent pij contra Turcam, vt Deus
Sunt autem partes prxcipux quatuor.
Narra tio calamirarum,
Trecatio defenßonis.
Imprecatio contra hoßes.
Gratiarum ädtio pro liberatioatf
t. Narratio talamitatuntfeu querela.
Dexf ^uenernntfent etin/n“ L red/tntetn tuant,pouueruntfentnbsp;piuntjaniïunttuune, po/iurffüf
. nbsp;nbsp;nbsp;74- reatent pij contra Turcam vt Den
rmis, hoüem crudeletrt repr/mac, amp; Jiberet Ec-
1.
2.
3-
4-
TITPLPS.
\
PlalmusAfaph. Pialmos, vt fuprà dixL /nus.omnesAuguliinuSjeacnque/equen-tes Daaidiautori tribuunt. IdeoAliph in~nbsp;telligant cantorem in tabernacuIo,cuiPfalnbsp;mos cantandos Dauid obtulerit. inter-preraturAraph Cynagoga feucongregatio.nbsp;Idea Pfalmus bic trilxuicariÿnagogæ luda~nbsp;icæ, feu Ifraé'Iitisconquerentibus de exci-dioHierofolymatamp;templi, fado per Chal^ faturaeilbntnbsp;daros, amp;Antiochum, quodDauidin fpiri-tu prxuidit futurum : ßcut inquit Au- /ffitaredifarrm] terram,fcilicee Tudxam,nbsp;guüinus. Dicitur bic tanquam præte- ei usque populum feu incolas, quos Pensnbsp;ritum, quodinfpiritu videbatuc eife fu- boaoruin fuorum hxredes ex gratia ele-turum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;git.
Tua/ft]habet pronomen boe, vt vbiqne ARCfidENTPM.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inPialmis, Empbadm üngaiaretn. quafi
dicat,tuacaafaagitur,nonno{lra,te blaf- s Pfalmus efl generis fuaforij. Quia efl phemac hoflis, tuam gloriam defortnarenbsp;querela Prophets de excidio Hierofoly'- conatar. Ideoadiuua nos propterglonauinbsp;/Î1S amp; templj,adeoquetouus geatiflu- nonainif tuit rtpamp;flea dieet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
^arrat populus calamitates fuas amp; uitiam hoÜium ia dcuaâaada Hierofoly“nbsp;aia, amp;prophanaadoccayplunitcani exag-gecatioue, vcDeua3 a3agisa]oueatadfc-‘nbsp;renduaj auxiliuta.
Detu] Quis iauocandus, «Sr qaopeteO'
dura auxiliuaa, in ærutnnîs.
t^eneruftf] irruerunt: dicunturhi^c tangua tn fadta ipiritu Prophetico, cùm adhuc
I N P S A L M V M DAVIDIS L X X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149
rum cadaueribusobiedis volatilibus cœli. Si beftijsaddeuorandum.
TtSuerunrtemplum fanltamtuum] Vt Antiochus.
Collocatióe idoli louis OIynipi;,quolt;j idorariiufsit.
Cclebratione Bacchanaliorum in vrbe Hierofolyma.
3‘ Sacrificando idolis gentium in tem-Pio,8c ante domos aris illorum colloca-tis.
4- Prohibitione legis , amp; circumcifio-nis,
1' Exuftione librorum Mofi.
Occifione miferabili muh^um pio-funivirorum , matronaruq^Tviiginum, 5’^i tyranni mandato obtemperare recu-^unt,ficutin libris Machabæorum legi-
Templumtriafignificar.
Templum Hierofolymitanum.
Omnem locum deftinatum ad cul-^tndiuinum.
Qpetnlibetpiumfiuxtailludi. Corin-ibios 6, Vos eftis templum fpiritus fandi. ^^Hierufalem primùm fignificat vrbemnbsp;^tiropolim ludesc, iuxta illudEfaiæ 2. Exnbsp;«on exibit lex,amp; verbum D o m ini de Hie-*«alem, Sunt autem qucrelæ huius narra-honis pattes tres.
J^eprophanatione tcmpli,abrogatio-ƒ ægis,amp; vaftationc Hierufalem, quæfe-* ’^«^beifuit.
J. beoccifionc piorum dodorum amp; au-^'torutn.
be farcafmis Sc virulentis conuiti^, animi piorum fauciati funt,quafinbsp;rJ^on verutn Deum coluerint, vel abeonbsp;^uiftni; J ßm confifi.
1
I
Effuderunt fdnguinem ipjo-rum tanquam aquam in ctrcui-' tu Hterufalem^ non er at quinbsp;fepeliret.
Amplificatio qucrelaeamp; doloris, àmul-titudine occiforum, quorum fanguinem _ effufum comparât aquæ feupluuiæcopio-fèdefluentis exnubibusamp;montibus,quinbsp;funtincircuitu Hierufalem,amp;à denegatànbsp;fepultura, cuius bonos habendus eft de-fundis propter fpem refurredionis mor-tuorum, in qua corpora amp; animæ rurfusnbsp;copulata celebrabunt Deum in omni æter-nitate. Tacite autem argumentatur ànbsp;minore ad maius, refpiciens ad cædemnbsp;Abelis, hoc modo : Si fanguinem vniusnbsp;Abelis effufum vindicafti in Cain, ciusquenbsp;pofteritate, quanto magis fanguinem totnbsp;feruorum tuorum vindicabis in hoftibus 'nbsp;noftris?
Faiiifamut opprobrium'vi-^ etnù noßrü, fitbjannatto il-^nbsp;lußo hü, qugt;i in etreuttu noßronbsp;ßunt,
Exaggeratio à farcafmis, hoftium op-probtijs St fvtbfannationibus, quafi Ifraëli-tac vel non verum Deum coluerint,vel ab ipfo deferti fint, Sttraditi in manus ho-
l^tjficutfubAntiocho fadumeftjSc P mtÂ,i^''^’:in»adeftruaioneHietofoIy-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r '
^^‘^otnanis, de qua tarnen Propbeta yjque quo Domine» îrajceru ÿ.
inperfetuam?accendetur•velue fitur propter contemptum fib], ianis Z»eluS tUUt ?
ûom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matthæi î3* Relinquetur
narrationi de calamitatibus ex-clam ationem patheticam, qua caufam de^ ^^Cnerunt cadauera ferßO- uaftationis Sc excidij Hierofolymæ often-\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 1nbsp;nbsp;nbsp;11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit,peccatum icibcetîàolatnæ,hoc eft,de-
itiOTrum eß as *TJOlattUbH^ feftiônisàDcô,adcukus idolorum gen-5’ÖüïnSïS r^S terr^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necrefipifcetet. Ideo populus agnofcens
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;banc caufam fuse deuaftationis petit , nd
r,j3|SS^tatiofæuitiæboftium,aboccifox Deus totam itam fuatn acccndat,fed miti* ^^ntutnDdjPtopbetatum Stdodo- Çi^t pœnas, fteut alibi inquit : Meinor dft3
Nn 3
-ocr page 386-Lossii
te non nouerunt, tc nó innocant,fedidoù fua.
Nos autem te nouimus,teinuocamus. Ergo illos perde, amp; nos iuua amp; libera.
oßTEcrro.
Paulus luquit ad Roman. i.Gcntesco-gnouifleDeum per opera creationis, amp; a-' lia teftimonia. Quomodo igitur hic iri-quitPropheta,velpopulusIfraeliticus,Ef-fundc iram tuam in genres, quæ te nonnbsp;nouerun^
*RESPOJirs/Ö.
Rclpondeoph'm um,genres coghitionc quambabueruntdeDeo ex cognitionere-rum amp;naturali luce amp; alijs teftimonijs,ob-ruilfe fah'ïs opinionibus amp; cultu idolorum,nbsp;quibus vel diuinitatem tribuerurit, velnbsp;præfentiam Dei ad ipfa alligarurttcofttranbsp;verbum Deiexpreftiim Deinde eft duplexnbsp;notitia Dei, naturans. concepraexlegenbsp;DeiSc conditione rerom,qùænon lâluar.nbsp;Alia £uangelica,reueiar3 per ftliumDei,nbsp;in minifterio Euangelft. Hæc notitia fat-uat, quia apprehendit filiuin Dei, prö-pterquem llatuit feplacereDeo,amp; falùâ-f* gratis propter hunt Mediatorem,de quanbsp;inquit ipfe Cbriftus, Iohannis tertio : Nemo afttendit in cœlum, niû quidefeenditnbsp;decœlo. Item, Nemo nouitpattern nifinbsp;filius,amp;cuicunquefilius voluerit rcuelare,nbsp;Matthæi vndecimo. Eß amp; aßedata Jgno^nbsp;tantia Dei caüfa damnatîonis.dc quain*nbsp;quitChriftusIohannis decimoqüinto: Sinbsp;non venißem Alocutus fuißetiTeis,pecca-tam non haberent, nunc auteninonha-bent quod prxtexantpeccato fuo. Qui menbsp;odit,is Sc pattern meum odit. Talesigno-rantes Deum, Sc perfequentes Eccleliatnnbsp;faerunt Cbaldxi, Sc Antiochus, Sc fuotnbsp;hoc tempore multi Pontifeij Scali) quinbsp;cum feiant dodirinam Euangelij eße ve-ramSc falutarem confeientiæ, tameu o-^nbsp;derunt veros doâores, Sc pertequuntuenbsp;Eccießam.
IJO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O T A. L V c
miferîcordiætuæ. Item, ne efFundas totam iram in nos.
Zeins'] qui eft indignatio ardensamp;ve-herriens mariti contra adultcrum amp; vxo» rem mœcham. Ita Deus horribilitcr ira-fcituridolatris, quos tarnen refipifeentesnbsp;recipit in gratiam, vt fæpè populum Ifraë-liticum.hoftcsauté Ecclefiæ fuæ induratesnbsp;amp; perfecutores, abijeit in perpetuoscru-ciatus , quos populus ipfis precatur, inquiens.
2. Petition
Eÿ'unde'îramtuammgentci qnix. te non nouerunt^ tn re^-gna^ lt;]uamp; nomen tuum non tnuo-cuuerunt.
Qtùa comederunt lacob habitnculum etus defolauerunt.
Sccundapars Pfaïmi, pctitio, cuius partes funt tres.
t. Imprécatio pœnarum contra holtes in jduratös, amp; perfêeutores Ecelefiar.
i. Petitio remifsionis peecatörum, quas caufe funt pcenarum amp; calamitatum, qui-busremifsis to!lituramp; mitigatur poena.
Eüpetkioauxiiij. Primùm igiturpre-câtacpœuam boftibus, inquiens.
Effunde] prorfus perde , effuiain eos ira tua , tanquam aquarum mole obrue,nbsp;ßcutfeciftiin dilLiuJO,amp; incendio Sc con-ßagrarione Sodomorum, Genres, Chaldsenbsp;©s,?^ Antioebum, cum Cuis cxercitibUs.
^(itsnonnouerufit^noffc non ftudent, fed [econcemniintj amp; blafphemanr, tenonin-iiocant, fed idoJa fua commentitia, S^uinbsp;{otnederunt lacob ] tanquam lupi rapacesnbsp;deaorarunt. itttebJ.i.popuJam habentemnbsp;promifsionem de mittendoMeCsia.
Habitaculam] terram Palæ/liaam, amp; Hie-'
meminerü inujuitntifftu
iiaeer4cuiamji:erraniraixiiinam,lt;xpiie“' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
rorolymam,qux fait fedesveræ dodlrinat, nOjimrUm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, CitO
bros Propheticos, veramqae doóirinam autdtpnUperamp;f Jadd/JwnU/'V^b tranfmiftadpoßeros, quam hoßes delerenbsp;nbsp;nbsp;»
conantar. Ita aatem argumentantar ab Antitheß: Gentes, Chaldxi,amp;Antiochus, Secundapetitio,remirsioaisfcihcetpeenbsp;cacoratn,
i
/
-ocr page 387-IN PSALMVM DAVIDIS L X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15, enim inquit hîc Auguftinus: Quiadiuua-tur,etiamperfeipfum aliquidagit. Adiu-uat autem, hoc eft, eruit nos à malis Deus» cùmamp;adiuuat nos ad faciendam iuftitiam»nbsp;amp; propitius eft peccatis noftris, fine quibus non fumus in hac vita. Salatarünoßer] Qui nosfolusfàluas, de-ftitutos Omni præfidiohumano, vtifraëli-tas in Aegypto,amp; ftantcs ante marfcrubru. Proptergloriamnoniinii tut] vt tuum nomen agnofcatur amp; celebretur, hoc eft,po-tentia,bonitas,amp; iuftitiatua. Propter nomen tuum] non propter noftra mérita aut propter nos. Nam quid, vt hîcnbsp;inquitAuguftinus, aliudmerenturpecca-ta noftra, quàm débita amp; digna fupplicia ? 'Worû, quam addit per Anthy pophoram, i “Oc modo, Eftii meriti hanc pœnam pec-ttósveftris. , ^ofpondetpopulusiSumus quidem me-; ^'^eam, fed petimus condonationem,nbsp;Wm promififti agentibus pœnitentiam.nbsp;^amp;Daniel capitep. Peccauimus, iniqui-fecimns ; nobis confufio,tibiautemnbsp;?.’^ino Deo noftro milèricordia, amp; pro-: non in iuftificationibus noftrisnbsp;f fofterniinus preccs ante faciem tuam,fednbsp;.'’^iferationibus tuis multis, e^udiDo-’quot;o,placare Domine, attend|^amp; facj nenbsp;^^fcris propter temetipfumfOeus meus,nbsp;item , propter Dominum exaudi nos. ne retineas nos in mcmo-’ » n^uitatum noßrarum] amp;quas patres no-'defignarynj in dcferto , Si poftea, amp; “^^ttoque ipfi eorum pofteri. Bjj ] hoc eft, præueniant, ante-hoftes nos prorlus deleant amp; ex-‘''guant. fgcîi ^{»jiK]Ratio à paucitate pio-Ij doftorum amp; gubernatorum Eccle-qui reliqui funt ;fic amp; hoc tempore ^'defiægjfçhojædeuaftanturpafsim, amp;. renbsp;^'^otur ad paupertatem. attenuati. Eftigitur ;,ç''V°ànecefsitate,feupra:fentipericulo,nbsp;Ecclcfiæ amp; fcholæ, innbsp;“'’Sveraamp; falutaris doftrina traditurnbsp;i^'^tipagatur, prorfus deleantur. d-diuua nos Deusfalutaris , propter glortam nom'misnbsp;libera nos, prqpitiusnbsp;î^^t^ccatis noftris propter no- ¦p , tiefenfionis connue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deleantur,id- 'tleb ^^^^Pro'^i^am mifericordiam, amp; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itetn,nenÖ- inmoteftathö-Riorum, qui P(ÿ ° interficiuntur , quibus fimulfnbsp;amp; interitum precatur. Potg?'!'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impares hoftium amp; viribus ,pugnantçs tarnen. Ita |
Ne forte dttcant'tn gentihuS) ‘vhi e^t Deus eorum ? çfquot; tnnote-fcat tn natîomhus coram oculitnbsp;noßris'vlttofangutms feruorumnbsp;tuorum,ijuieffufuse^l. Caufa finalis libcrationis.ne blafpheme-« tur nomen Dei à gentibus,vt qui populumnbsp;fuum vel liberare non potuerit,aut nolue-rit,quæcaufafæpè repetitur in Pfalmis. 'rbieJlOetiseorum?'] Verbamîmeticafunt gentium, quibus affirmabant Deum defe-ruifl'epopulum fuum, vel iuuareamp; eriperenbsp;eum ex màhibus hoûium nô potui(re,quâenbsp;blafphemæ voces amp;nunc funt Turcarumnbsp;amp; aliorum hoftium contraEcclefiam. Innotefcat vltio] vt appareat te efle vindi* cem Ecclefiæ amp; membrorum eius, qui abnbsp;hoftibus amp; tyrannis occifi funt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - Intrdèat m con/f^eâiutùôge“ mît us competîtorumfecundumnbsp;magnitudinem brachij tut facnbsp;reßduosßlwsmortis. Vötüm feu precatïo patherica, vt Deus audi^t gemitus amp; fufpiria vinftorum,quiqnbsp;expopulô flondum occifi âb hoftibus reli-qui funt,,ne tota Ecclefia deleatur, fed ma-neatfauâû fernen, àquoDeusreftèagno*nbsp;fcatur, Si celcbrètur in humano generc. Ntl 4. |
2^2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, L
Qua: caufa finalis libcrationis in omnibus precationibus addenda eft.
Intneat] exaudiatur à tc Deo noftro, qui nosdeferuifièaliquandiu riftis es traditosnbsp;in manushoftium.
Bracb^ tai ] pocentix. Argumentatur à facili: Omnipotenses. Ergo facile nos iu-uare potes.
Rejiduoi] id eft,qui reliqui ftint,/eu faper~ ftites nondum oceiß.
Pilios moïtii'] deftinatos ad mortem, tan-quam ones ad occifioncm, etiam raox in-terficiendi, nifi tu ô Deus nos iauesamp; libérés.
3. împrecatiocontrahofits.
Xii. nbsp;nbsp;Et redde uteinü noflrüßpftt
plttminßnueoru, tmpropertum eoriifn, r^fuod exprobraueruninbsp;' ribiDomtne.
Pollicetur popnluspro Iibcrati»ne Deo gratitudinem,q uæ duabus conftat virtuti-bus, tanquam floftuJis fuauifsimisïverita-re, qux agnoicitamp;célébrâtacceptum beneficium: Si iuftitia qua: offert fe ad mutuanbsp;officia pro iàcultate 8c \ocatione.
Popultis tuns] quern elegifti,cuius cs rex,ft Dominus.
ouet pafcttit ttta] quarum es paftor, pa-quot; icens nos,fuftentans, defendens amp; fanans.
//fJecM^Jin xternum, vcl vique ad ß-nemhuius^undi. Poft quem non an-nunciabitu^aus Dei ampliusalijs, cum cqram ipfum Deum omnespariter intue-bimur, videntes qualis fit, iuxta illud Iohannis, videbimus ficuti eft.
Confitebtmur') laudabimus Sc gratias tibi agemus, pro liberatione, amp; in hac vita, amp;nbsp;iutura.
Q^yjESTlO^
Bona corporalia ruatpetenda cam con-ditione gloris: Dei, amp; noûrx falutis. EH oe ergo petenda etiam defenfio Eccle/îxnbsp;cum coaditioae ?
RESPOaslO. I Non, qui3lt;fe/ènfîo Sreon/êruanoF^de
Antithefi precaturhoftibus iuftamvin-
diftam 8c intcritum,
Î yicinis'] inter quos veriamur. Nam ba-bitat Eccleßa, vtinquit Auguftinus, inter hoftes amp; malos vfque ad diem feparatio-
dem bonorum 8c malorum ßat corporalis feparatio.
- Septuplum] m ultipliciter,cam ulatiftimè-
---------- ---- --------- ----- 4V..
amp;perfectionem in fcriptura facta indicat. num, hoc eft, quod cedir immediate ad Inßnu eorumytnteripfos,in ipforum ciuf gioriam Dei, 8c ad f^urem Eccleftx. Ergonbsp;tatibus, Sefamilijs. Item in occa!to,ßcae perenda eß, 8c credenda fine conditionenbsp;paenximpiorum in hac vita nonconipici-untur, in extremoautem die pateßenc coram rota Eccleßa.
i^odexprobraueruntt 'tbt} Non igicur hoc ^anrprxcipnè boßes, vtdeleancEccleß-am,fed vt extinguaturnoticia veri Dei, 8cnbsp;recipianturidolafua, eorumq;cultus, g.d.nbsp;tua agiturcaufa, ô Deus,8ctuagloria,hancnbsp;affere,8c de fende nomen tuum^quodarbi-tfantur boßes ie deleturos de terra, cùna
' nosperiequuntur.
,. .f. Gratiarum adio.
X1ÎL
hrumque petunt 8e credunt remifsio-legem,’
bitat Eccle/ia, vtinquit Auguftinus, inter hoftes 8c malos vfqae ad diem feparatio-nisjhoc eft, extremi iudicijt quo tandem bonorum 8c malorumiiat corporalisnbsp;feparatio.
' Seprupit/MjmultiplicirertCamiiladrsime. --------- ------------------------
Nam numerus fepcenarius pJenicudinem ßx non eß Jgt;onum corporale, feddiai--
gloriam I^ei, amp; ad falatem Ecclefu:- Ergo
Vila, juxra precatioaem : Adueniat re-quot; gnam taam.
OBIECTIO.
Pcccatorcs Deus non exaudirjohan’ aisaono.
Eccleßa habetpeccatum. Ergo non exauditur.
XESPONS/Û.
Refpondeo per dißiadiionem. Alii e-nim fantpeccarores impœnitentes amp;pet-feuerantes in peccatis contra confeienuquot; am- Hi non exaudiuntur, quamdiu rales
IN PSALMVM DAVIDIS L X X X. 'orumquc petitveniam,inquiens: Neme ‘’i'neris iniquitatum noftrarum. Item,nbsp;Pfopitius efto peccatis noftris propter no-¦^«ntuum. PSALMVS LXXX. |
IB Luthcrus: 3ofcp^gt; ffl 049 Propofitioeftprecationis repetita iub-inde amp; amplificata expolitione Rhetori-ca, qua has circumftantias complcâitur. |
|
TITFLVS. . ’’falnius Afaph ad præcinenduin,de Ro-ƒ ofam vocat regnum feu poliri|rl Ifrael, i^ïetfi fuitparua amp;contem5^præ alijs S'quot;s mundi , tarnen fragrantifsimum P.odorem edidit veræ doôtrinæ, 8c pro-*‘^’onis de Mefsia , quam teftimoniumnbsp;P^^t,recreantem Ecclefiam 8c mentes,nbsp;ffagrans Rofa recrcat, Sc fuauifsimonbsp;^feafficit cerebrum. ^.^ütherus vertit : ©panvofen t i0/ wte etn vefe/ Vnnt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bùb«» zrcfmentf Ji. eft generis fuaforij, vt præce-pi’ccatur in eo Propheta, feu litia vineam, hoc eft, regnum amp; po-•era ^“‘^^i‘-^quot;’’Deus defendat, amp; con-nid^^^.?quot;^''ahoftes.ex eorumque tyran-affliâionibus liberct. Au-''«ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto eiusquead- i'is, p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Ecclefia eiusque serum ^ftesfunt quinque, Î. çj^Pofitioprecationis. ærumnis amp; perfe- 3. Ç‘^quot;s. bej ^'’’æemoratio veterum beneficiorü Populum Ifraëliticum, libera-traduflum in terramnbsp;“'am.amp;defenfyæ contra hoftes. petitionis, Vt reftituatamp; dc-5 ^^'Populum. defç ^^'’’jftio gratitudinis pro beneficio reftitutionis populi. Oran-fuperior, 8c hOc tempore con-amp; alios hoftesEcclefise. I. Petiti». lofeph, ß ßi^er Cherubtn, rnantfe» |
Primo J quem inuocet, feu à quopetat auxilium amp; liberationem, à vero amp; arternonbsp;Deo,qui fe populo Ifraëlitico patcfecit, il-luftribus ,teftimonijs,educens eum exAe-gypto in terram promiffam, amp; præfens fuitnbsp;in Area fœderis, exaudiens inuocantes. Secundô,curpetatliberari.’proptcrmi’ fericordiam promilfam. Tertio, quosiuuare ve! it? fideles, qualis olim fuit Iofeph,amp; tribus, quæarcamfoederis fequebantur,Ephraim, Beniamiti,5cnbsp;Manaffe, Quarto, quomodo feu per quid ? poteft tiam fcilicetdiuinam hoftesolim Ifraelira*nbsp;rum deleuit. Theodoretusamp;Baftlius in-telliguhtPfalmum iuxta hiftoriam prædi-ôionem efle captiuitatis amp; feruitucis*nbsp;quam apud Babyloniosperpelsi funt ludæfnbsp;annisyo. QuioranthicDeum, vtliberen*nbsp;turex hacferuitute, amp; efle fimulvaticini-umdefutura falutecredentium omnium*nbsp;per Chriftum Dominum amp;paftorem Ee*nbsp;clefiæ. Qui regts] Aliter, paftis ïfraëtprimùni ipfum Pàtriarcham lacob, quiamp; Ifraèldi-ftus eft , quem pauit fame. Deinde to-tum populum Ifraëliticum,quiabhoc orPnbsp;ginemduxit. Tertio Ecclefiam omniumnbsp;temporum. i«fe?2df 3 noftris precibus, vt defendas* exaudias amp; libérés nos. Qui deducts] hoc eft, libéras velut ouem* deftitutam omnihumano præfidio, amp;in-firmum, qualis eft Ecclefia in hoc mundo. lofeph] ipfum filium lacob, abieâumitl foueam à fratribus,amp; in carcerem àPoti-phare, propter fâlfam delationem vxonsnbsp;adultersc,ex quo lofeph diuinitus liberatu»nbsp;faills eft princeps tqtius Aegypti, amp; fta-trum fuorum Dominus, vtin Genefi le-gitur. Monetexemplum parti Sidefenffnbsp;à Deo Ifraël, amp; filij eius lofeph , denbsp;prouidentia amp; cura Dei erga omnesnbsp;fanétos, ideoque memoriam /anâorumnbsp;in EçclcrtA rcuatndam,vt nos dertduciä |
eerutil
-ocr page 390-ANNOTAT.
eorum, amp; Dcî ergafuos iblicitudinc amp; cu
ra commonefaciat.
Qtüfedesfuper Chérubin'] hoc eft, fuper ar-cam foederis feu propitiâtôrium.cuius o-perculumduo Chcrnbin,hoceft, efügies alatxobütnbrabâtexpâRsalis, fuper quodnbsp;operculum Deusprg feus adfuir,exaudiensnbsp;, inaocantes, eique fuitpropitius. Vndcnbsp;propitiatorium diélum eft.
M.a»ifeflare] hoc e{l,appare amp; tepraeCenré oüeade, ficut olim in propitiatorio. Sicutnbsp;amp; nunc praî/êns eü amp;c habitat in Eccieüa,nbsp;amp;in fingulorumpiorum cordibus. laxtanbsp;illud:Habitabo in illis,amp;ero illorum Deus.
IF Corafn Ephraim, Benia^ min i Jÿhanajje, excita po- rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......
tenEamtaam, Ç^'vent'vtfaluos ^gnofcitfemerirumpeccaris, amp;mD „nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjeari nf'inAfdexrnmnÎQA-ralami.»
jaciosaos.
Reperitio peririonis. Nominat aarem has tribus, guæ arcam fœderis fegueban-tur, prxcedebant aurem tribus Juda,Iia-charSeZebulon, cùm lordanem tranûretnbsp;populüs. Intelligit autem per has tribusnbsp;totumpopulum îudaicum. Theodoretasnbsp;ideo tradit harum tribuum fadâ mentio-aem, gaôd Ephraim amp; ManaiTes RH/ fuc-tinrlofeph,cuius antè mentionem fecit, 3cnbsp;Beniamin fraterlo/èph.
Lutherus : iSpbrattn/ jesae (fl / auffbetn lt;9aatgt;cn ftul / binOcc »eitlem biefeRimmenbsp;iJfeaelDgcn/fTain. i,
Excitapotenrtam'] oRende, déclara in de-fendendo, amp; libérando nos ex hofiiatn manibus.
LVC. LOSSII tioncpræfcnti«Dei,auxili}jamp;libcrationis,nbsp;quas vices Deus idco ordinauit,nefuis viribus fidanc, fed fubindeDeum inuocent,nbsp;Reue hîc popuJus facir, vt confolatio feunbsp;Ixtiria poft mœrorem fitgratior, ficutnbsp;iâturitas gratioreft poil famem, fanitasnbsp;poftmorbum, qaiespoft laborem, fientnbsp;Heraclitus dixit.
a. Inertiapopuli de erumnif 6quot; lamitatH/ut^
Da^ne Dea/ exercituumj, gii 'vj^irafieridfuper oratiir
Querkur populus, primùm de in Del,
tigaripetit. DeindedeirumnisSccalumi-tsdbus exrernis hoRium, fubrannadone, deiarcaCmis.
Deusexeràtuum] Aliter, Deuspoteutii-rum, hoc eil, gui iblusporeus es. item ù-cüèpores nos iuuare amp; defendere.
Irafierisfuper erarlexem] auerfaris,aori cx^ audis nos orantes. Felix ex Hebrxo.nbsp;mabisin oration£m,fumpta meraphora^nbsp;raldèiratis, gui per nares accenfo corde Dnbsp;racundia fumunn em irrere folenb
Popnlitaijguem elegidi tibi,gui teagno-(cit fiianj regem, amp;pa/loreni. guaßdicar: Agno/cirrrus re nunc uo/lrum regem,goa-re denn e n obis irafei, ne iram tuam toranjnbsp;ïnnos effiindas.
eospane hachrj^a^ p; raWiÇ^patalzfeosm/ac/^rjp^ttnbsp;Deof cûP^/areacs(inceîios^ mettra
~ r
Narratio caiamitatum, guibusgueritaf fetaaguampanelachrymis adtnidis, pafeinbsp;amp;potari.g- d. edimuspanemnoRrum,amp;
Talis eil totaEcclelia amp; iingula membra eius omnibus temporibus Ideô mericànbsp;cjueritur recitans hune rerßculum :
F/ext eyayàj»ye»ituf, ce/eiraxtarfaxtra/ttu, Tran/àamp;a »nnumerif ntafidt/aihrjxiu.
Menfur/i magxa ] Copiofè, abandany vices funt noéiis amp; diei,hjrem‘is amp; æilatis,. üi, Matrhaei fexco: Qjia mendira mendnbsp;boceil,ièntirenancr -y ’ '—nbsp;nunc rucCas Ixtitiam, qax oritur abagni-’
III.
çf ofeadefactemtuam^ Jal-
ui er/mar.
Deasvirtu^comiertenos.i.aferuitutc
^^bjomcal,bera,amp;reduc nosmpatnam. palis eil rotaEccIeda amp; /insulamembra OftiK^ê'tuitfKj oGncuoIcnüîâin âc fsr
uorem, gai in facie apparet. Sic Pfalmo
JO. Cùm abfcôderis fadem tuam,fum con rurbatus. Et Deuteron, e. Benedicet nosnbsp;Dominus, amp; cailodiet nos, oilendat nobisnbsp;faciem fnam, amp;mifereaturnoilri. Siemo-netautem crebras ed'e vici/situdines ten-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.........
tationum,amp;confolationumpiorum,iicue ter. Theodoretas refertaddidium Chrr iid,iy(^u,i^ d--f—'-'x Iiigt; Matthxifexto: Qua menfura mendnbsp;treptaationes cordis, fueriris, alij metientur vobis. quad dr-'r cat: QuiapeccauimustibiDomine, ideonbsp;puniuiiii
!
IN PSALMVM DAVIDIS L X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155
J. Commemgratio veteram benefide-rumerga populum ludai^ (utn.
^icïnù noflris, inirntcï ^^S^^iftihfannaiserunt nos.
de fubfannatione amp;c farcafmis lïtinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populum Dei amp;|K;clefiam
defertan^ Deo .q.d. vjg.^'^ipiofi fadi fumus vicinis gentibus,nbsp;illis,amp; deferti à te. Vicinos enimnbsp;tinH^entes habitantes in ludæa, amp;invi-'^^ierufalem.
^^ns Zebaoth (exercituum) ^^^'^^rtenos^ oßende facie?7Lgt;nbsp;(beneuolentiam amp; fa-1^. ç^^Zj/Kr/???;Âr(libera-ab hoftibus vicinis amp;
OBIECTIO.
inuocans Deumnon calamita-
P’'0'^ifsio Dei de exauditione Ec-‘''üoeantis non eftvera.
patiiuiftinos, ficuti meriti eramus. Aliter, menfura, moderatè, non totam in nosnbsp;andensiramtuam. Auguftinus referensnbsp;'llud,!. Corinthiosio. Deus non finitnbsp;ostentari, vitra quàm ferre pofsimus.
'^ofui^tnos incontradiâlio- flhciecifligentes^i^plataflieam.
RecenfetjVt magisad liberandura DeS commoueat, amp; querela de ærumnis ma-gis animos leâorum intret, veteraDei beneficia ergapopulum Ifraëliticum.
1. nbsp;EduâionemexAegypto.
2. nbsp;Deletioncm gentium in terra Cha-naan.
3. nbsp;Conftitutioncm amp; defenfionem certsnbsp;politiæ.
4. nbsp;Multiplicationem amp;. potentiam populi.
Comparatautemamp;^jpfum populum amp; politiam eius pulcherrimam, viti feu vines , quod ficut vinea fepimento feu muronbsp;circumducitur, contra feras,amp; prætereun-tes viatores,amp; vitis longe lateque fubitonbsp;deducitpalmites: ItaDeus populum lu-daicum eiusque politiam conftitutam fusnbsp;præfentiaamp;defenfionecommunit, amp;po-pulus intra breue tempus in multitudi-nem innumerabilem adauâuseft. Ita fs-pè amp; Ecclefia noui teftamenti, à Prophetisnbsp;amp; ipfo Chrifto vinea appellatur. Argu-mentaturautem abanteadis, feupræteri-tisliberationibus populi: Liberalti amp; de-fendifti olim patres noftros, ergo amp; nunenbsp;libera nos, eorum potteros.
Iranflalinï} eduxifti populum Ilfaëliti-cum ex Aegypto per mare rubrum, extin-âis Aegyptijs, amp; traduxifti eum in tetram Chanaan. Eieciftigentes'} Chananæosy.
Vit em de Âegypto tranfiult- Vin*
RE SPONS 10.
I **% ^^confequentiam, quia duo funtbo ’’''('sift Alia fuut fpiritualia, vt re-^tccatorum, 8i donatio vitæ æter-certô donantur, amp; pe-conditione. Alia funtcor-ç ** ''*¦ ^iberatio excruce, hæc petendanbsp;conditione gloriæDei,amp; noftrænbsp;^^eo fæpè differuntur, primùm,nbsp;Dsbide, vt exerceaturnbsp;b. d accendatur inuocatio. Ita inquitnbsp;Fideliter fupplicans Dconbsp;'''^etj'^^^^i’^atibus huius vitæ,vt mifericor-\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itamifericorditernonaudi-
5'^iii(^‘*^5i’iin vtile fit infirtno, melius ^et[j^’cdicus,quàm ægrotus. Et Diuusnbsp;l’dQ,, : Fratres nolite dubitare de o-b ''^ftta, fed fcitote quando ver-' Ptanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oratio veftra
^'iir, oculis Dei,amp; aut fiet,quod pe-’^utexpçdit non fieri.
Dux itînerüfuifli in confpe-- ix. iÎH eius3nbsp;nbsp;nbsp;pUntnfti radices eins
implenit terram-gt;.
Expofitiode liberato populo ex Acgy-pto,cuius ipfe filius Det dux itineris fuit, t. Corin.io. amp;de conftituta politialudaica,amp;nbsp;populi auâa multitudine.
Qperuït montes •Tsmbraeuis» palmttes ewsßcut cedrt Dei.nbsp;Perftat in metaphora fumpta à vinesnbsp;fÇQ
-ocr page 392-LVC. LO S S II
Similis querelaamp;nunceftEccIefiæamp;fcho-larum, deuaftanribus eas Turcis, Pontifi-cijsamp;alijshoftibus
Jiepetitit fetitionif de liberatiottt.
Dette Eehaoth conucrtere.re jfnce de coelo^ aidenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ tpta
'vitemißaTTL).
Subinde repetitpetitionem de defendo^ ne,proprer animiafte(ftum,amp;mala,quibusnbsp;premitinÆcclefia.
DentZe^t ] exercituum.Argumentum cft facilitatis à potentia Del.
^ef^iie} cl/smenrer afpice Eccledam,amp;
ANNOTAT.
feil vite,eiusque pal initibuSj quibus com-paratpopulum.
Montes vocat finitiinarum gentium robuftos amp; bellicofos viros ieu potentes.nbsp;Vmbra funt potentes in populo ludaico,nbsp;qui genres expulerunt ex terra Chanaan,nbsp;CedrosDei alras vocatprincipesamp;guber-natores populi, alios excellentes potentianbsp;amp; virtute.
Lutherus:Regnum diJatatum eftvlqjad tibanum.
Ex tendit palmt tesfùos ‘vßae ad mare { Acgyptiacum, feunbsp;m edi cerran enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adßttme
(E up h ra tem} propagtnej etàs,
Hoceft,ramos. Commendatîoeft populi à multitndine feu latitudine polidæ^ de qiia ira inquit Deus ad foiue capite i,nbsp;A deferroamp; l.ibano efquc ad fluuium ma~
»1
iuua.
l'ic/e] calamitatesamp; ærumnas Fxcledx, Frprajtanquam medicusindrmum.
Et confirma earn eynampUji
,,,„, *. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vgt;..v.„ 4KZHO Ul.l.4-
fatn enc terminus vener,nulluspocerit vo-bis refiRere, cunàîis diebus vitæ tu^.
co/jßrmafltttht.
Argumentum ah honedotta pJanrath ''
im
clefiam. Ergo nuncquoquedet'ciide^i^^»
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• J J n -n-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Argumentum ab noncllo:tu P
Xll, t epaidd.ejtraxtjttmacertam neam,hocefl,con[Htuidipolitia eittSi^ car pant ettmomnee^yfütnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -
pr^ter^rediantar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dexreraru/] potentla. Super filium] ta-
mum,fenvitispropaginem,feupalitigt;’'^^’ TriiliCsimaquerelapatheticade deîlru- quiquaddlius eR vitis. Lutherus Genedsnbsp;dia amp; vaftata vinea, hocefi.politiaamp;Eccle- 42.Filium exponir,prolocopingui, feu pinnbsp;da ludaica ab boRjbus,Cba1dæis amp; alijs. guedinis,inbocEfaiæ^. Vinea fadaelldi^nbsp;Tribuit autem hâcdefîrudtionemipdDeo
¦ nbsp;nbsp;non hoilibus, agnofeens fepunitam à Deo
proprerpeccata.
Deflïuxrfit] deRrui permiRRi ab hoRi-bus.
Maceriam]tutelam, qua Deas EccIeRam, tanquam vineam mura antea circunde-derac, ne ab hoRibus lai'dipoRet.
Carpunt'] racemos Ru vuas, hoceR, in-terdciunt pios doâores amp; gubernatores EccleRse, Rcut viatoresprætereuntesaufe-runtvuasex vineis,quxnullo niuro autCe-pimento funt circundatx.
Dcaafiaatteam aperdefifiiua
mum, feu vitispropaginem, feupalmiti^na.
42.Filium exponir,proloco pingui, feu pin leamp;o meo, in cornu filio olei, hoc etl, innbsp;colle editiore amp; fertili, Rue pingui. Nonnbsp;igiturloquitur Pfalmus dehomiue.feddenbsp;loco fertili, quo conRRuta eR amp; qnafi Ratanbsp;politia ludaica. A uguRinus amp; aUj veteresnbsp;intelligunt de Mefsiapromi/îbRlio Dei,amp;nbsp;hominis, qui ex bac vinea feu vite, hoc eR,nbsp;populo ludaico carnem aRumpturus erat.nbsp;Ideo earn petere, reftitui, defendi, A'con.,nbsp;feraafi,
/ncenJaÇvincfiÇffiijfifi'^» aéf merepaEone 'vuitof tut pe-rcanf.
XlII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AmplißcatimmanitatemhoRiutn,Chal
ƒveniensfera camù/tdcpafa dxorum, quiHierotolvmam incenderunt,
'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* r .Z ScfaffodcruntinobRdioneeius, Rmulque
CSi earn-}. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;precarurinceritumhoRium, per merepa-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Peraprum amp;feramintel}ie!ehoRes,AR- tionem amp; terrorem vuRus DeG hoceR. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
fyrio-, vt SalmanaR'er. Sennacherib amp;Na- irxamp;cerroris. Lâcheras expomede mu
buchodonofor, quiexteris cradelior fuie, gxtioncpanx. Icaeaim vctcic:
-ocr page 393-IN PSALMVM DAVIDIS LXXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157
|
0tbc tgt;4rctrt/ vttö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fotc fctnOe) 5Dlt;18 amp;cs '»«nnena vrtO cetfpn« cm cn oc wctfe. Eobanus. quod exuftum cuncj^ efi amp; clade recifum, ^tjjierearvultusaßieritatetu't. Auguftinus intelligit de incenfione, hoc 'ftjniortificatione peccati, quæ admittun-yel cupiditate bonorum terrenorum,nbsp;^^hitnore vel metu tolerandæ crucis.Sicutnbsp;omnia hunt vel amore Dei amp; hone-amp; ti more fugiendæ pœnæ, de quibusnbsp;. ^uit : Si bonum vis, toléra q^d non vis,nbsp;(y . ^^'^quaris, quod vis. mantii tM •virum ^^terA tuamp;i fùperfitium hominbsp;(jHem conformafii îthi. ¦ *iith amp; filium hominis intelligitpopu g^Iüdaicum, quem fibi Deus elegit ex Aenbsp;)jj dcxterafua,hoc cft,potentia,tradu-(jJ'^terrampromiflam. Lutherus,vtantènbsp;eft,intelligit locum pingué, ipfamnbsp;IfChanaan, in eaq; habitantesnbsp;Gcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; cóftabilitos in ea. Nam b«nôt PbÔG« il5)''*^‘ôh'4)crt»cbl«tha|î. Auguftinns,eti-^i,?^®5^'^tiores quidam Interprétés, intelli ’Pûim filiuinDeiamp; hominis, Mefsiâ,nbsp;fi’.ium hominis fæpe vocat, Mat-iu in Daniele vocatur, propternbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'iiia^ ^^siäus eft popnlus lfraëliticus,amp; po- ad., '¦^'’ftituta amp; conferuatavfque ad eius in carne. î. Gratiarumailio. non d'ißedemu^ d te ^os y ^5* nomen tvium inuoca- P^P’alus gratitudincm fuam confolationem,amp;nbsp;lætitiam,amp; vitam æternam ^‘¦^'F^fäbimus verum amp;æternum idolaGentium commentitia. Zebaoth con- |
1 vel confolare) Çÿ c/?fZ2^ defacïem tunm (beneuolentiâ,nbsp;gratiam amp; fauorem ) Jaluinbsp;ertmtts. Conclufio, feu repetitio propofitionis, oftendens populi ardorem, in petenda ôcnbsp;expedandaliberatione. Poëta: O DeufomniporenSjplacidofioi rejpicevultu» Pignora iam nobù certa falutif erunr. Lutherus : *ôcct ©ott 5cbaotb tvôjle vite/ Oct« 4rtîgt;thç Icttcbtcn/ fo genefen wt'r. Magna,inquit Carthufianus, fuauitas eft huiusverficuli. In hoc cnim regulamto-tius religionis exponit. Primo enim Deusnbsp;nos conuertit: Deinde oftendit nobis fa-ciem fuam, id eft,lumine pietatis fuæ nosnbsp;infpicit,poftea tandem faluat nos. Idemnbsp;perfaciem,Chriftumipfùm,qui eft imagonbsp;e/fentialis Dei inconipicui, intelligit. Atq;nbsp;triplicem eius faciem, lîcut ter in Pfalmonbsp;repetitur, facit.
PSALMVS LXXXL , I TirVLVS. Ad præcinendum fuper Githit finftru-mento mufico,translatointemplum,feu tabernaculum, exGath ciuitate Philiftino-rum)Pfalmus Dauidis. Alitcrzfupertor-culari Afaph,fcilicet traditus à Dauide, vtnbsp;caneretiir in fefto tabernaculoruæ, menfenbsp;feptimo, die decimo quinto, quo populusnbsp;hune Pfalmum eâtauit, agens gratias Deo,nbsp;prodiuinaprotedione indeferro, vbi populus habitauit in tabernaculis, ficut hocnbsp;feftum Deuscelebrari iufsir,Leuitici 23. vbinbsp;quatuor fefta hæc præcipua celebrâda man-danturàDeo.
AR^VM.ENTVM.. Pfalmus eft exhortatorius,generis fua-forij. Nam hortaturin eoprimùm Prophe-ta populum Ifraëliticum feu ludæos, vt gra tias agant Deo pro diuina liberatione amp;nbsp;proteâione ftia in deferto, amp; alijs benefi-cijscollatis oliminIfraëlitas:Deindecom-memorat hajc beneficia : Tertiô arguit populum deidololatriafeudefeétione à ver»nbsp;Oo |
LVC. LOSSII
Jubilate'] corde,e(l enim iubilum fea iubi-latio, quæ vox trium phalis eft,gaudium im-menfum,conceptum corde tantùm,vt verbis iâtis exprimi nequeat, fed geftibus partim, partim voce oßendatar.
Deo lacab] boe eß,vero amp; aeterno Deo,qui fe Jacob exterisq; Patriarebis patefecit.
Stiinife Pfalmu,^ datet^nt^ panuTKj, PJaberium iucundumnbsp;cumcjthara.nbsp;lubet De^ inßrumentis mußeis laa^nbsp;dari,quxDauidinttituitin templo. Monetnbsp;igitar locus dedignitate St vfu mußcesnbsp;Eccleßa, placenteDeo, ciim ßtin fpirita Sinbsp;veritate, St tales cantilenx cantantar,nbsp;busßedianturanimi ad pietatem, amp; fpiP'nbsp;tus excitaturad laudandum Deum.
PuccisîafeM sieomentafi/hf veßr^e-
Adhortatio prxcipuèad facerdotes, gab t^us buccinæ feu tubæ cantus commenaa^nbsp;tas fuit, eiusque vfus fuir prrdpaè in feß(fnbsp;tubarum, quod amp; eabernaculorum, guet»nbsp;aiem inßgnem vocat folennitatis Jud^o^nbsp;fum, quo memoriatn protedionis diud^nbsp;in tabernaculiscelebrabatitdiebus fepteia-Leuitici 2y.
i^g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Deo ad cultus idolafricos. Quarto com-minatuc St prçdicic pœnas populo, propter idolatriam,(ea defeärionetn à vero amp; Eterno Deo. Partes funt4.
I.
Exhortatioadgratiarutn aóiioneai pro diuinisbeneficijs.
2. Commemoratio beneficiorum in po-puIumlCcaelidcum.
ExhortatiOfVt banc vemtn amp; xternum , Deum, quipopulum eduxicex Aegypto, amp; ,nbsp;provexitin deferto annis quadraginüa, amp;nbsp;tradaxitin terram promidam, fohim agnonbsp;fcantjinaocentSt colant.
Exprobratio ingratitadinisamp;defediio nispopujiradaicià veroDeo,propter quSnbsp;pœnisàDeo affedii rant,amp; annis multis de-tentiin deferto,priufqudm in terram protn bEam traducerentur, in quaamp;Iongotemnbsp;pore cum hoftibus ipßs piignandum fait.nbsp;Monetautem Pfalmus ingenere, vtamp;nosnbsp;veram banc St æternum Deum agnofca-tnas,inaocemus amp; celebremus,qui fe olimnbsp;Jifaelitis pate fecit, amp; liberauit eos ex Aegynbsp;pro, St nunc ßliam fuum promiifum Mef-iiam mißt, iuxta promifsionem ;Et effiidicnbsp;Spiritum fanââ inApoßoIosamp;Eccleßam.
I. Exhortatia adgratiarutn aEhionem ct~ lebratianem Dei, proaceeptisnbsp;benefices.
Deû /aco^.
Propoßtio eß exhortationis, exornata circunßand/s 4.
J- Quem laudarefèu celebraredebeat pc pulus ? ilium verum Stoecernum Deum, quinbsp;Ifraëliras olim exAegypto liberauit, ffeatnbsp;nunceundem Deum,amp;nos agnofeere Steenbsp;lebrare debemas,quinobis mißtßliam.
f^are?propter exhibita beneßeia, li~
in ßrnidsßt Zdeo /aeoà.
Ratio exhortationisà mandata Stvolua gt;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gui feßum tubaram amp; rabernacu-
lorum inßituit, vepopalus in Ulis tnemo-riam beneßcß hberationis ex Aegypto Se ptoteßionisin deßrto celebraret, ficutdi-citur Leuitici ay. In taberuaculis habita-bitisdiebasßptem,vt feiantgenerarionesnbsp;2. C^are.^propter exhibita beneßeia, h- veßrx, quod in tabernacuUs habitare fecinbsp;beraponem St defenßonem populi, ßcut ßHosIßadLguandoeduxieoseterraAegy------ptiiEgoLehou^jy^^jgy^jiçj.
(iuomodo,fea quibas? corde, voce,8t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eß, ius feu mos iuße coafli-
inßrumentis mußeis varijgeneris, quæDa- tutasàDeo. DefeßotabarumNam.ip-'''''' ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit Deas: Menßsfeptimidiesprima ve-
Quando ?in neomenia, feu nouilanio nerabilis Sefanßa erit vobis, quia diesclan-gorisSttubarum eß.
Fuitautem feßum tubarum imago mi-nißerijßa prxdicationis pœnitentiæSt re-mi fsionis peccatorum, ßcatEfaixyS. dici-
inquit.-ExultateDeo adiatori noßro.
S- Quomodo, ieu quibas?corde, voce,amp;
aid inßituit in templo.
4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
menßsfeptimi, quinoßereßOßober, cuius die primo celebrabaturfeßum tubarü, decimoquinto tabernaculorum, Exodi ay.
Exultatejideß, celebrateDeum vocefeu tur: Clama,neceßes,exalta quaß tuba ro-yerbis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^em tuam, annanciespopulo fcelera eom.
Ju
cem tuam, annanciespopulo fcelera eorfi.
-ocr page 395-IN PSALMVM DAVIDIS LXXXI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îj. Mantis eins ab ollü recefferunt'} Q^as figere co gebantur magna moleftiaamp;Iabore Ifraëli-tæ, vel, ab ollis, hoc eft, fornace feu furno,nbsp;in quocoquebanturollæamp;lateres. In ve-teri textu ex Græco legitur : Cùm lèruie-runt in cophino,id eft, cùm portarent If-raëlitælutum amp; lateres in corbibus,adædi-ficationem domorum. Exodi i. ^^^^rnaculorum admonebantur ^oitare nos in hac vita tanquàm in taber-’'.îculisterrenisjdonecaccipiamus ædifica-'onctnàDeojdomum non manu faftam,nbsp;^«ætcrnamincoelis. 2. ad Corinthios ca-P«e 5.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ 2. Narratio benefitiorutn. ' '^eliimomumtnloßphpoßttt ’ exiretde terra Ægy-quam noi^ouerat-, ^eneficiorutn crga populuni Catnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Aegypto eduxit.Vo- ticü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populum Ifraeli- Propter lolephamp;firatresipfius tüsf deficenderant, Öe in ealibera-AeoP’^P^''usamp;conferuatus,amp; deinde exnbsp;dcferto,nbsp;’^^“sq; in terram promilTam. w ] ad m Î ran d am fcili ce 11 ib cra-tcft- *^^fi^tifioncm populi pofuit,vt ef {M, ^'^’^onium præfentiæ amp; fauoris Deinbsp;P^Pülum Ifraeliticumi t lt;?«lt;?» „gff nöuerat, audiuitl .^^Sypto fermonem,dodrinam Sc pOp“?‘‘^ololatricos,quosnoncognqueratnbsp;“«Lrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortem lofeph, ex quibus li- Î. y ’eftperMoifen. promulgantisDecaloguirt Sinai, quam antea populus noünbsp;Thcodoretus. C’ / leuarem-i oneribus hu-mariiu euu ab oh ^0Hç^^'fï5ficiarecenfet,primum,liberâ-j'ni p Syptiorum. Alter um, liberatio-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dnrifsima, qua Aegyptij r'io a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autemDeus imitatione per- ’??æ'^^’^a’^âeftin Pfalmis amp;PrOphe-hoc eft, ope lateritio Sc lu-?‘Hcutp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogebantur Ifraëli- A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Redegerunt in fer ?'^ibhs nbsp;nbsp;nbsp;^yP’^’i hfios Ifraël, amp; amaritu-« .quot;^quot;’^'^^’^^’^ihorum, opcre du» quot;^oöcUtcribus, |
Intribulaî'ione muocafii me, lîherauite 3 exaudiuite inab~nbsp;fiondito tempe^latÜ3prohaui tenbsp;apudaquam contradtéîionü ¦. Reuocat primùm, vtinquitTheodore-tuSjpopulo in memoriam vetera beneficia? Deinde admonitioncm amp; confilium ad-fiert : Tertiô prædicit duriciem cordis,amp; diinbsp;ricieifupplicium. ïn tnbulatione'] Cùm efies durilsima fèrui-i tute opprefTus., S unt cnim ærum næ amp; peri-culacaufieinuocationis, iuxtailludEia.28inbsp;In angüftia clamauerunt ad te. Exaudiui te ?» ah/condito tempeßatis'] hoc cftj IpfeincôfpicuuspuniuiAegyptios,intcm-peftatc fieu tonitrujfiubmergens cos in mari rubro,excitatatempcftate amp; ventô.ficutnbsp;Exodi y. canut Ifraëlitæ : Flauifti vento tuo,nbsp;amp;operuiteosmare. Vel:Liberauire,cùirlnbsp;calamitatibus, tâquàm tem peftare,oppreGnbsp;fus elfes in Aegypto. Srcut Lutherus vertitînbsp;Î3dj cthlt;î«t0i4gt;0ô Oifhöös œctter vbetfïeLnbsp;Campenfis: Etadeaquæin occulto poftu-iafti, ego tibi relpondi tonirru, qiio hoftesnbsp;tuos cxterrui, vel audiui te in abficondito,nbsp;cùm non auderes conqueri palàm de tuisnbsp;arumnis inter Aegyptios. Pro/’*«?rf]Cognouituum murmuramp;ini patientiam in tolerandis ctiam exiguis acnbsp;breuibus malis. Àpud aquam contradiHionis'] hoc cft,Cùni mihi amp; Moifi contradiceres , amp; murmù-rares laborans penuria aquæ. Primùninbsp;cùm deuenifiesin Mara, cuius aquas, quiànbsp;amaræ erant,bibcre non potnit populus^nbsp;ideo earn Dominus dulcem reddidit. Exodi decimo quinto. Deinde rurfusmurmu-rauit in Raphidim, penuria aquæ laborans*nbsp;quam DominuSjpercufia petra per Moi-fen,dédit popùlo,Exodiip.amp;Numcri 20.nbsp;Monet autem locus Deum vcrè exaùdircnbsp;amp; liberare opprcfîbs malis quibüfcunqùcnbsp;Oô i vît |
inuocantesipfum. Sicut Tfrselitx, de qui-bus Exodi fecundo dicitur :Sufpirauerunt ßlij lüraël propter opus durum,amp;YOci(ers-‘nbsp;ti iitnr, arcendirque clamoreorum sdDe~nbsp;urn, amp;c audiuit Deus clamorem eorum, rc-cordatusque eßDeuspsdii ßii, cum Abraham, iCaac ôi lacob.
g. Exhortattoadpopnlttm.
VIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coMe-
ßabor te J^ra'èl,ßaud/erieme.
i ix. Non er it tn te Detej peregrt-nw, netelde adorable Denm alie-naifzj.
Ego enim/unt dontinnf Dene
Stimplel/0 illudj id cïl, Dâbo tibi qaxcaft-quc petieris, cumulsbo re omnis generis beneßeijs. Argumentum sb vtiJi,obcdieu-tis erga. Deum.
4. ^eprehenfoptpH[i,amp;querela de tint i/gt;^ tbedientia amp; ingratitudine erganbsp;Deum, drde panisinobe-dientia.
Etnonaudiuit populntmetit il 'üoeefn pneatN} Ç^Jfidèl notivo^nbsp;lait me. \
1
Reprehendit populam queritun^ue da eius inobedientiaamp;ingratitudine erga Donbsp;um, rot tantisqsacceptisbeneßeijs. Eße-X. Ep-O eaim fùmdofnipiaf Dent Antitheßs : Egohberaaipopulum exnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ I Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aegypro,amp;dediconßham,quomodosera
tuod, e^ai eaaxi tede terraÆ- tnnasamp;perîculavitareporsit, fed populiis
bo illaa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßsqueannlsperegrinari in deferto,priuf'
quàm eum in terram promiifam traduee^ ExhortaturpopuIum,Ytynum verum amp;nbsp;teternumDeum,qui ipfumexAegypto li-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gjg
berauit, folum agnofeat, inuocet 3c cela- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et el/t»fßtOSßeuilelutif lltßquot;
Aegypti, 8c de domo feruitutis : Non ha- tnideationilltf fuld.
bebisDeos alienos prxter me:qaodprx-ceptum principium Se ßniseß omnium p^„^ inobedientix amp; contemptas prxceptorum Dec^ogi. Neque emm verbi Dei, furor mentis 8c eßeitasqaßti-obedientia erga extera^xcepta placet aifsimaeßpcena,peccatapeccatispuniri,nbsp;Deo, ßne cognitione ven Dei, timoré, ß~ ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• j t' ,1- .
de, 3c obedientia.
3udi]hoc eß, Obtempera mihi, ample-diere verbum meum, nequeab eo diieede, colons velDeos Gentium, velßngensopi-niones de Deo, 3c cultuspugnantes cum e-diro verbo.
ßeut Paulus ad Romanos primo inquire Qaemadmodum non probauerunc vc Deum agnoCcerenr, ira tradidir cos Deas innbsp;mentem reprobam , rr facereat qux nonnbsp;' conueniebanc.
Secundum defideria cardü eorum]hoc ed, re facerent qux extra amp; contra rerbam Deinbsp;cogitabant amp; cupiebant, fngentes faltasnbsp;Conteffalor re] Loqiiar tibi, amp; te docebo, opiniones de Deo 3c cultus idololatricos,nbsp;amp;edam in tetedimonia mexpexfeatix 3c adotationem 3c cultum vituli in de-faaoris erga te.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferto.
Tn udinuenttoniluf] id ett, coniihjs, impie-Deusperegrintts]id eil, aliénas feu aliusprp täte, venefieijs, prxiligijsdxmoniorum.
terme rerum 3c xternum Deum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tlunrjhoceil, ferenturquouis vento do-
amp;rinx,proprijs contiliis, ncut fertar naaia Ego fam Dominos] Argumentum iiaßo: Li in man, hucillucimpuiraÜuâlibas, amifsisnbsp;berauite ex A egppto, ergo me folum agno remis 3cgubernatore.
ice, amp; célébra me pro tantobeneddo. nil.r..,...]hocca..mplkcrgt;:l.reinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x!»
aperi, 3c pete à me quxeanque bona, 3c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/dl/fS
cotpodsdc animx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eriai
IN PSALMVM DAVIDIS LXXXI.
|
^reuitnïmïcos eorum humt-çÿfùper trïhulantamp;s eos rnanum meantj. DommuTTLjfrufira ^^^^rcntur aduerfits eurru^nbsp;eorum inßcula. commoda, quibus ludæi Deo', fi ip^btcmpcraf-gt;ittü quódftatim fme longis iti-Pro ''?^'”bagibus perucniflent in terram ,iic fubito extinfti fuiifent eo-^oftes. ttjj fffnptu torum in feculum] hoe cft, In Full Ifabiefti fuifTent hoftes ponbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theodorctus intelligit de ‘ccótemptutn l'ç^^’^ionem Mcfsiæ. vocat calamitates, 8c miferiam il '¦ P. th nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ittos ex adtpe fru- tneüüfàtu-eos. P’'’^‘:*P“^’oftendat populi, propter quam ab- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3r,' intelligit benefî-populuna in deferto cu- f'tH(ji ‘Minium faporem mutauit eius araa ’ Exodi decimo quinto. Itemnbsp;petite^^’^^’^is frudus in terra promifla,nbsp;JÇnibus perpetuô vfînbsp;, nhtemperaflentvociDei. Quianbsp;peJ'^^Fiedientes fuerunt,abiedi funtnbsp;''ün Peruitutem 8c cæcitatem, fi-totum orbem terrarum lu-S^'iturexulesamp;miferi. oBiEcrro. L'’'’^Poh poteft obedire madatisDcî, li?î^0c ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiuit De- obtemperauit.amp; Pau-’'^iünhf ^^iniahs homo non percipit ea I Êrg P’“‘“sDei. I ’^•^^xfruftra data cft. |
RESPONSIO. Nego confequentiam : Quia funt aliæ multæcaufæ latæLegis, prima vt oftendatnbsp;amp; arguat peccatum : Deinde, vt fit pæda-gogus ad Chriftum gt;Tertio,vt doceat iufti-ncatos,quæ opera placeantDeo. Etfi enimnbsp;homo non perfeftè impleat Legem,tarnennbsp;vuItDeusinchoarinouam obedientiam innbsp;hac vita, à iuftificatis, donee confummeturnbsp;in vita sterna. il irx. Permittens peeeatum , cùm prohiberc pofsit, caufa eft peceati. Deus permifitludæosambulare indefî-derijs eordis ipforum, eùm prohiberc po-tuiffet. Ergo Deus caulàeft peccati. RESPonsio. Rcfpondeo : Permifit Deus hoc propter præcedentem impietatem amp; contemptumnbsp;admonitionis. Eft autem iuftum Dei iu-diciû, punirc peccata pcccatis, ficut inquitnbsp;Paulus ad Romanos primo : Propterea,nbsp;quodcùmDeum cognouerinr,non vtDe-um glorificauerint, obtenebratum eft in-feiens cor eorum. Non igitur Deus eft cauGpeccati,ncque illud approbat, neque homines ad illud imnbsp;pellitjfed peccant homines fua libera vo-luntate,amp;augenturpœnæ propter impœ-nitentiam,amp; contemptum oblats gratis. PSALMVS LXXXII. Tnvivs. PfalmusAfâph. ARCrMENTTM. Tfalmus cft partim generis fuafbrijrNam hortatur Reges, Principes amp; Magiftratusnbsp;omnes, vt iuftèiudicent, fubueniendo in-nocentibus amp; opprefsis, amp; puniendofee-kratos Sioppreifores innocentum ; Partimnbsp;generis iudicialis : Quiaarguit Principes amp;nbsp;Judices iniuftos,qui vcl propter munera,nbsp;vel fauorem, vcl gratiam potentum ege-nosamp; innocentes opprimunt iniuftis Entendis, amp; comminatur eis pœnas.In finenbsp;eftpetitio feu votum, vt ipfe Deus iuftumnbsp;indicium exerceat in mundo, puniens Ty- |
ANNOTAT.
raunos, amp;¦ eripiens innocentes amp; egenos. Maximè antem ipie Chriftus vcrus amp;iuftusnbsp;iudex in aduentu fao ad indicium, in quonbsp;abijciet Tyrannos amp; impios omnes in artetnbsp;naspœnas, credenres vero efficiet hærcdesnbsp;viteætern«. Partesfunt^.
T. Adeuetatio de præfentiaDeJ inter indices amp; reges.
3. Reprehenfio iniuftorum iadicum, ic comminatio pcenarum.
3. Exhortatio ad principes St magiüra-tus, vc iuftè iudiccnc.
Petitio feu votum, vt ipfe Dens exur-gat,amp; verum amp;iuilum iudidum in mundo exerceat.
ordincmgt;ipiè Deus conftitnit ic coniéruai. Aliter rDeorura,hoc eft,potcntuin,reguninbsp;amp; magiftratunm omnium.
In medio deorum] Repetitio præcedentia membri. Vocatautcm deosmagiftratuso-mnes proprer dininum offidani,quod ge^nbsp;runtinmundo,rcgcntesamp;defendentcsponbsp;pulum foco Dei, cuins fant quafi vicarij. 1nbsp;Sic Exod. 2i, principes amp;iudicesdi}vocan«nbsp;tur : Dijs non detrahes, amp; principi popuîinbsp;tuinon maledices.
Dt/iidicat] flic ei^ ipfe Deus punit impro bos amp; iniuftos,amp; défendit amp; ornât præmijsnbsp;iuftos amp; innocentes, feu oppreffos. Itemnbsp;adm on et amp; repreh éditi udices iniuitos,in-quicns : viquequo iudicatis iniquitatem ?
t, Jieprehenßo minütrttm iudicum.
ZiJ^iiequoiudicaiü inirjifiyn-fem, ß^perfinasiinpiorun^fi/ci pief ü? Sela.
Primo vetfu affirmât Propheta, Deum prxfentem adelTe in poUti/s amp; îadicijs.
eos älloqui, amp; reprehendere iniuâè iudi-
Vf^ue^u^J Qaandiu?qaant:o tempore? an non tandem dednetis ab iaiufdsiu-k
IW-/-'
luJicatü iniquitafem]hoc eil, iadicatis ini-
i, Aj/iugratioileprie/iBtiaDeii» itnperifs.
l, fietit (Hat) in Det, mmedioautemdsorjimdi-iadicat.
AiTeaeracamp;tettatur primus vcrfus» quo ip{ePropheta,ßcaramp;Yltimoloquitur,De-um verèpræfentem adeifein imperijs, eaq; Quiaaatem Deus eiliußas, iuilaetiatn iu-conilituerc, approbate, iaaare amp; defen- diciarcquirit. Ideo iamîntroducitDeanitnbsp;V dere ad reunendam diüiph'nam amp; pacem tanquàm conßßentem in medioiudicatn,nbsp;iahurnaaogenere,vt in eo colligatur Ec~ lt;nbsp;nbsp;nbsp;. quot; . *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
deßa, amp;cœleftis doânna tradaeur, amp; aliie cantes,velproptermunera,velpotentiam, artesneceilaria:in humana rodetate. Non velfauorein,damnaneesinnocentesnbsp;jgitatimperia conilituta fant, vt homines petes.
, multi phanatidexiilimant, humana calli- j ' ditateauttobore,fedDeiptatfenti3efiica-d,ßcut hic inquit ipreDeus:Ego dixi,dij didjs?nbsp;eilis,amp;iili}excelßomnes,hoce5,diuinum ludio..nbsp;officium fuilinetis,amp;organa operum Dei, guè iudidjs veiltiSf iniquitatetn apptobaper qux Deus regit homines. EtPaulns'adnbsp;Romanosinguit:Non eilpoteilas,niiîànbsp;Deo,qux veto poteilatesfuat, àDeoordi-narxCaat. Veteres intelligunt deprxien- tixiniu{lèiu3icabitis,damnantesamp;oppri-tiafilifDeipromirsiamp;exhibitiMersixjßannbsp;tis,id eil, verfantis amp; docentis in fynagogisnbsp;ludxorum, quibus promiffusfuit.
Deusjfetit(ßueaßlt;tt)hoceil,remperadfuic prprensinpoiitiisamp;regnis,eacoottttuens,nbsp;conferuans amp; defendens contra feditioibsnbsp;poEticum ordinem in humanogcnere.
r/t,^»ayeya]id ea,congregatioae,hoc eil, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff.
nipßspoIitijsaDeoconilitatis.
Dff]id eIi,qiiatiiiyaagogirn,poHttcuia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
tis.
Sufâpittii perßff/ffJReipedlu perfonarain, potentix,cognationis,nffinitatisamp;amici.
¦ ¦ ¦ « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;----.•..«rr.nnrû.
mentes inopes amp; innocentes.
ge/a](^iiidicat:Certè iêitares habei silis indices iniquiamp;violeati.
Adffifttitie deexerrrndotuß« iaduio.
/fdJêcafeegeno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bp- 1
IN PSALMVM DAVIDIS LXXXII.
^rpite pauper em 3 nbsp;egenum
impij Itberate.
A ^dmonet ex Antitheli indices amp; magi-omnes fui officij, iudicandi iuftê, *°*que refpeduperfonarum.
'quot;‘(fMfff^fnfljhoc eft,iudicijsveftrisop-PWos iniurijs amp; violentia impiorum, li-?îte,defendite iuftam eorum caufam, e-P‘te pauperes amp; egenos à Tyrannorum
amp; opprefsione. j^onetigitur magiftratus oiÄiesde fuisnbsp;'quot;'¦*is,quæ funtpræcipua:nbsp;L cuftódcs amp;defenfores vtriufq; Ta-f ^becalogi, propagate amp; defendere ve-J’^doftrinam de Deo, amp; veros eius cul-^’^pacem, amp; difciplinam publicam.
fcholas, in quibus doârina cœleftis, amp; ali« artes bo-^ä^vtiles.
pr«textu iuris oppriman-
'’’nocentes amp; pauperes.
^fohibereviolentaminiuriam fieri in ^ntibus,amp; mitigare pœ nas,ficut Augu-liberauit fèruum, qué dominus cru-ç^^^’nterfici iuftit, proprer cafu quodamnbsp;iHj Mum vas criftallinum, iubens vt do-iHf omnia criftallina confringeren-Hoe poftea occafio illi irafeendi funbsp;*stn^’^’quot;’“ft^pccnaafficiendi innocentesnbsp;quando cafu peccarent.
dicere fententiam
Iuftificarepauperem,eft fen-
Paulus verbo iuftificare pro ab-tn/^gt;ieuiuftum reputare,feu habere vti-’^^us iuftifitat impium ex fide,id eft, ’¦eputat, abfol uit à peccatis,amp; acce-propter filium,criamfipecca- -----
'cits/ r^hquiæ in ipfo hærcant,quas agno- plhm CadetÙ. ^etnendareftudet.
Comminatur pœnas iniuftis indicibus, earumq; addit taufani,ignorantiam Sc cæcinbsp;tatem mentis, propter contemptum præ-ccdentisadmonitionis diuinæ,deiuftè ia-dicando.
Nefcierunt'] id eft, (cire noluerunt,amp;ob-temperarediuinx admonitioni.
In tenebris ambulant'] hoc eft, manent, non verè agnofcunt Deum, eiusq; voluntatem.
Alo«ci««f«r]concutienturmotibus,item principes, qui funt quafi column« amp; fundanbsp;menta terr«, concutientur in imperijs,amp;nbsp;tandem dabuntpcenas iniuftorum iudici-orum, vel ipfi principes iniufti perturba-bunt omnia motibus in humano genere.nbsp;Lutherus vertit ntäfftii alk gtwttftfcjlenbsp;PC« fallen.
Ego dixh dij eüiSi
celfi omncs^
Amplificatio dignitaris iudicum amp; ma-giftratuum, acommunicatione nomiuis diuini,propter pr«ftantiam officij, quodnbsp;commune ciim Deo habét,tanquàm ipfiusnbsp;miniftri amp; vicarij, regentes amp; iudicantesnbsp;mundum. Ita igitur argumentatur :
Dij eftisjhoc eft.Diuinum geritis officium, ergo iuftè indicate, ne litis «^(ot.
1. nbsp;Dei appellatio accipitur nuncupatiue,nbsp;vt Pfalmo 95. OmnesdiJ Gentium d«mo-nia. Et priore adCorinthioscapiteoéla-uo :DiJ multi funt.amp;domini multi.
2. nbsp;Communicatiuè , vt hoc loco, Dixi,nbsp;dij eftis.
3. nbsp;E(rentialiter,vt Pater,FiIius,amp; Spiritusnbsp;fanâus eft Deus.
^os autemficutloomtnei mo- vil rtemtni) ßcut ‘vnus de princi-^
Expofitio comminationis pcenarum, quod indices iniufti amp; magiftratus, quosnbsp;Deus nomine fuo honorauit,tandem mi-fcrrimè morituri funt,amp; daturi pœnas, ex-emplo tyrannorum omnium , de quibusnbsp;inquit Poeta:
Adgenerum Cererit fine cade vulnere pauci
Deficendunt ^eges, ficca morte Tj--ranni.
^omminatiopanarumctntrain^ iufios iudices.
^^feierunt 3 neque inteîlexe -^^i tn tenebrü ambulant 3 ^^^l^untur omnïa fundamen-^
Qti 4
-ocr page 400-|
1^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT hoc ell. Inter homines ab-ieäißimi Sc mîferrimi. |
LVC. LO SSII dias amp; conlîlii hoftium, amp; eonim multini. dinem ac potcnciam. |
}¦ Enan.e«tioaliqaotbol!taJfnaiB. -quot;.lt;--Ecdcfei«âs,emporis.
fihj ôei, ceciditde cœJo cum an- 4. Repentiopetitionis, vtdeJeantuf ho-gelis uispnuatiscttleftibusdonis. Itacti- fies,fîcutolimIfraëlitæegre/siexAegypto am inqait, iniuftos indicesdaturos pœnas în terram promifram.dekuemnt Jio/Fesfu.nbsp;amp; in hac vita amp; futura.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;os auxilio amp; prafentia Dei, vt Def potemia
amp; îuIlitiacoenofcaQtur ab hoftibus.
Petitioßu votum.
VUL Exurge Deus, iudtea terra, ^uontam tu htireditabis omnesnbsp;Gentes.
Omnipotent exurgt Oeut, regt numine 'ter^
ram,
In cuntifs hares Gentibus vnus erit.
I. Petitio.
Detune taceas ,neque fdtat, non qu'tefias oDeus,
Robanus.
ife te contineat pater ô altißime rernm, Ue rogo cunttando tardier ejfe velit.
Coarguit Sc admonuit ipte Deus iniu-ftos Principes, Gubernatores amp; Indices, jam, quia Propheta intelligic non obtem-peraturos Deo multosPrincipesamp;Gubcr-narores, ardenterrogac, vtipfeDeusexur-eaCfamp;ipfeiuilusiudexamp;eccIeiiam faamnbsp;beret,amp;iuftè indicée humanumgcnus,ab-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
ijciens tyvannos Scimpios in alternas pœ~ omnesagnoCcantteveram amp; xternaiadfe tias,hæreditatemautemruam,boceIi,Ec~ T'¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------
cleïîam, ïpar/àm per to tum orbem terrarum, colledam inter ludæos amp; Gentes, li-berans,amp;xcerna iutiiâa, Ixtitia Se vita do..
aans.
I ¦
r,rf.„. PSkLUNS LXXXm.
Timrs.
PfàlmuscanticiAfaph, deqaoiùpri.
ARGPMENTPM.
Plalm us ett generis faaforif, precatorius, ciafdeni argumenti cum Piâimo 80. Namnbsp;precaturPropheta, amp;fubeius perfona torus populus, vtDeus Genres, hottes populinbsp;Jfraëlicici, qui circumquaque habitabanr,nbsp;quorum aliquot recenfer, reprimere velit,nbsp;amp; defendere tu um popuIumtttcutSe hocnbsp;tempore Pfalmum oraredebemus contranbsp;hottes Ecclettx, Tyrannos amp; faJCosDoSto-reSfTurcam, Tartaros, Mu(couitas,Ponti^ ‘nbsp;tteios Sc ttmiles. Partes font quatuor. extuderunt caJfUt.nbsp;î. Petitio,vtDeushottesrepriraat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Additrationem petitionisâpericulis, I,
Narratio periculorum , propKr intt- rainultu,feaimpecahottiumiaE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il
Propottrio precationis : Tandem,ôDC' us, défende amp;iuuaEccJeham tuam contrJnbsp;hottes amp; potentes innumeros.
Ne faeeat] bocett. Ne connine diatius hoftium minas, blalpbemias amp; perfecatio-nés, ottende tandem tuam potentiatn,^lt;^
Deum, quem nos inuocamus amp; colinmt, non Gentium idola commentitia. Rep^'nbsp;tirio non ett inanis Ttec^niy/'ir, fed ttgnitt-catin Propheta Epithattn ardentispteca-tionis . Ex Cræco legitur, Ç^iii iitnilb eftnbsp;tibi, fcilicetpotentiaamp; fapientia. Aagtiih-nus intelligitdeChrifto, qui iaxtiebuma-nam naruram ttmilis ettquidem alijsbominbsp;nibus, fed dittimilis omnibus,inxtâ natu-ram diuinam, qui tacuitquideai amp;con-temptasfuitin hac vira, Ced in iaturo iadi-cio amp; fecundo aduentu non racebit, iuxtanbsp;illudPfaImi iDeus manifettè vemët,amp;nonnbsp;tacebit. Et inquir Aüguttinus : Tacuicinnbsp;paisione vt iudicaretur, quia venit occul-tus, non autem tacebit, vt iadicet quandonbsp;veniet manifettus.
JS^arratiepericu/erum.
tnu/tuantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oderant te
IN PSALMVM DAVIDIS LXXXITI.
eOS de gente, nbsp;nbsp;non memo-
retur nomen Ißael ^ltrd.
Mimefis eft comminationum hoftium, confultantiiim de delenda amp; extirpandatonbsp;tagenteludaica, vt ne nomen quidcm feunbsp;mernoriaeius fuperfitin humano genere,nbsp;qualis eft deliberatio amp; fuit hoftium Eccle-fiæ Dei omnibus temporibus, ficut ludæînbsp;de Chrifto amp; Apoftolis, eorumq; dodrinanbsp;cxtirpandaconfultarunt.ira vt ne nomennbsp;eius relinqueretur in mundo.
callidis confilijs, qui-''ïtih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feuEcclefiam delete co-
habeat Deus in huma-redè agnofcatur 8i ce-'^’•d,fedtantùmidolaGentium.
’’’’'’’id] tîtkÔ@.-eft, quo fignificat ho-Pcrf Ecclefiam quàm ipfum Dcum auxilium ferendumnbsp;(V. ^2f-ItainquitDeusapudProphctam :nbsp;oculi mei tangit.nbsp;ÊccipWs inquit ad Paulum,perfèquétemnbsp;’ Adorum 9 . Saule, Saule, quidnbsp;P^ffeqneris ? Ita addit :
|
^^ntrapopulum tuum callt-l^^^pojuerunt conßlia,^^ con-adî4gt;erfî4S abfcondîtos eft, quem tibi elegifti,nbsp;agnofcit, inuocat amp; célébrât.nbsp;taos]ltâ vocat Ifraéli-Dei eiustemporis, amp; Ecclefi-^Pios omnium temporum. 'quot;O' abfconditi funt, hoc contempti coram mundo.nbsp;xgt;ctb«c-jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man ftc fôr »«çct belt. ^^li^’^^Deus mirabili amp; abfeondito, id humans ration! modo defen-“‘»etamp;iiberetfuos. Sc sterna Istitia, quibus afflidionibus,iu-^Coioflenfes 3.Mortui eftis,amp; vi-eft cum Chrifto in De-‘'itu^^^'^docunque autéChriftus manife-x'^nif a^’^‘’;'^if^''eftra, tunc Sc yos cum illonbsp;Eti.Ioannis i’iij Dei fumus,amp; apparuit, quod erimus. I* ^b^f ^‘¦'^’’‘iitos tuos, id eft, quos tu qua-hoftibus op-['''•ana ac protegk. Aliter ex Grs eft, quos tibinbsp;'acæteris populis, eosq; fiindificas. I nbsp;nbsp;^^^erunt inenttenbsp;nbsp;nbsp;dtßerda |
Qjiomaimconßltnrunt^na- V. nimiterißmuladiÄerßHs tefœduinbsp;compoßuerunt. RurfusàperfonaDei, quem hoftes per-fequunturin Eccicfia amp; membriseius de-lendis petit auxilium. Qiiafi dicat : Aduer-fus te confultant amp; fœdus ineunt, ô Domine. Ergo defende nos amp; liberapropter glo-riam tuara. Œ'ahernacula IdumAorum,^ vt JßnaelttA,Moab Agareni. Exaggeratio periculi à multitudine Sc potentia hoftium, quorum fortifsimos vi-cinosludæs,amp; habitantes ineiuscircuitu,nbsp;aliquot recenfet : Quibus regionibus amp; lo-cis habitarint, ex Biblijs confiât,amp; often-duntTabuls Tilæanni Stells, amp; aliorum,,nbsp;Cofmographics. Tabernacuta] in quibus populi méridionales habitârunt,adArabiam Petrsam,Ae-gyptum amp; vicinas regiones Idumsorum* quorum regio:
vxor« |
vxore Abrah«,ex quibus cxortus cft Ma-homech,
VIL Gebak Ammon, Ama-Uch PhtUn'intyCtim habitantibui ^yron.
I. Gebabpopuîus vitinusTdamris,ortus iSobaldepofteritateEfau.Genefis 30. Eftnbsp;amp; ciuitâs Syriæjquæ hodic Gibal vocatur,nbsp;tcfteVolaterrano»
a. Ammon, vel Ammonit«, populi Pa-læfttnæ, verfus Orientcm, proximi, orti ab Amon filio Loth, ex filia minore natu, Ge-neßsip«
3. nbsp;AmaIech,Amalechita:,popnIi ex Idu-»nbsp;macis, contra quos pugnauic Moifes,Exo-dicap. decimo feptimo.
4. nbsp;Philiftins, populi in lîrtore terr« Cha-naan, diéii i Philifti nepote Cham, ex MtC-raim,cumquibus perpetuum 0 KBsrevlt;/loi)nbsp;bellum gelTerunt ïfraëlitæ, vt hiftoriæ ludi-cum amp; Saulis oftendunt, quos Dauid tandem deuicit. a.RegumS.
Cum habîtantibus Tyron, qu« cîuî-tasfuit maritima metropolis Phœniciar,co Ionia SydonisjHebraicè Sor, vbi optimanbsp;purpura tollefla eft. Interpretatur rebel-lio. Horumincolxanteaamicifueruntlf-raëlitarum,tempore Salomonis.fedpofteanbsp;coniüâi Syrijs amp; alijs Gentibus vicinis.vnànbsp;pcrfecuti mnt Ifraëlitas, fîcuc fèquitur ;
VIIL EtenimAjJaradmngttßiUis, faéïi fant in aiPiatoirtnnL) jilijinbsp;Loth.
Aflur dicuntiit AlTyrijjab Aflur fîlîo Sem, qui Niniuen metropolim Aflyriæ condi-dit. Sape autemAflyrij Ifraëlitas perfecutinbsp;funt, amp; tandem totum populum abduxicnbsp;captiuum Nabuchodonozorin Babyloni-am.
Filijs Loth} hoc eft, Ammonitis amp; Moabî-tis,Genefis 19, Itapofteri Abrahæ amp; Loth, qui remanferunt in terra Chanaan , cùmnbsp;deftenderat lacob cum filijs, perfecuti fnncnbsp;Ifraèlit3s,redu(ftos à Dco ex Aegypto in ternbsp;ram promilfam,fientIfmaël perfecutuseftnbsp;Ifaac, amp; Efau laeob. Ita omnibus tempori-busexfinuEcclefis prodeunt hoftw» wngt;nbsp;perfequentes.
ANNOTAT LVC. LOSS II
ƒ• KejttffMfrfrATuti».
Pac iÜüficut Mîdiitn
3 fiotit lab 'm in torrente Ktß fon.
Repetît precationcm, addito modo pa. narum amp; interîtus hoftium, fumpto ab ex-emplis viâoriarum contra hoftesllraëlita-rum,eorumqj interitus, Midianitarum amp;nbsp;Chananæorum, tempore ludicuni.
Fxciÿ»jic^ft,pcrdeamp;dele funditus ho-ftes populi Dei, hoc quoq; tempore, fieuf deleuifti olim Midianitas amp; Chananaos»nbsp;hoftes Ifraclitarum.
ƒ zç«f Afirfixz;] hoc eft, Midianitas, ortos Wdian filio Abrah«amp; Ceturæ,quos Gedi'nbsp;on natus ex tribu Manalfe, dux populinbsp;nos quadraginta, comitatu virorum tret^'nbsp;torum, non armis.fèd tubarum fonit«/nbsp;facibus ardcntibus.fquibus vis verbinbsp;prccationis oftenfà eft) conterricosnbsp;îudicum 6. ec-J.
FrSt/ara]Daci régis îabîn, in Hazof’ Q“® tegio fuitChananæorumin tribu Nep^quot;^nbsp;H, quem vicerunt Deboranbsp;Baruch ex tribu Nepthali,ducesnbsp;nos quadraginta. Fugiens autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
lahel vxorc Ebar Cinei, perforât^
temporibus, terræqueaffixis,extin‘^“5®^
Torrenff Kiffbn} id eft, ftuuio,ficutiquot;
riâludicùm Iegitur,diâocapitc.
raitifunt vt fterctu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftcrquiliniutn,pi’' |
P one principes eorumj (ont j Oreb,^ Zeb,Ç^Zebee jnbsp;^nnaomnes principes eornrrLi*
Ruerunc hî duces ^principes Midiani- | Wrmn^ßcutinJiifiQrjajjomiaantur« I
-ocr page 403-IN PSALMVM DAVIDIS LXXXIII.
Qmdtxsrunt3hlt;zreditatepof
'^^^^‘^musfanHuariumDet. ^‘;nefisvgrborumhoftium,comminannbsp;p^^'’’gt;nteritum populo Dei 8c ecclefiæ per-pQ?^.?''l“âlis eft comminatio 8c hoc tem-lîgt;nhoftium Eccle-^ei.
tu^|.’*'''''quot;f]Quafi dicat:Scd non perfece-'i.‘’°dcogitarunt. Fuit eorum com m i-inanis, ficut eft hoftiû temponbsp;funÂrriti.iuxtanbsp;Portæinferorum non prçnbsp;Efaiæ 8.
'•^nfilium,amp; difsipabitur.
meus3pone illos •vt ro-^’’^(turbinem) ficut fttpu-^^ntefaciem •venti.
ign^ comburit fil-ficut damma coburens petitions de înteritu hoftium,nbsp;S^^i^f’onibus tribus : Prima fumpta ànbsp;ili,feu inftabili : Secundaà ftipu-P’'op‘^er leuitatem proijci-'patur : Tertia ab igné comburennbsp;montes.
qui m e curas, cui ibli fi-
i ''’iie;?^®l'amcoloamp;inuoco.
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’¦ot'tm] hoc eft,redde inftabiles
’‘”P*is,amp; quafi rotatos fpiritu confiftant, ignorent, ficutnbsp;‘“’isaf?’^®’'^erriti fonitu tubarum amp; fa-
t'rhucilluc per bSo Öprouoluit, ficut de impijsnbsp;dicitur :',Et erunt tanquàmnbsp;t?‘'«f j eiifsipat ventus.
^flamma'] Quæ inualcfcentes
kt r^^fiqueris tllos in tempe-fOi CST in ira tua turbabis
*
^odatio imaginum ad intcri-*iim amp; iram Dei, quam comparât
1^7 tempcftati validæ,omnia pertiirbanti amp; di-latanti incendium,vt iam inualelcens ex-tingui nequeat, ficut ira Dei horrenda amp;nbsp;immenfaeft inéxtinguibilis,cùm femel imnbsp;pœnitentia amp; furore hoftium eft accenia.
Quoddeigne inquit comburentiiyluas amp; flam ma montes, fêlent interdum, vt annotât Theodoretus, fÿluæ amp; montes itain-flammariamp;accendi mutua arborum internbsp;fe collifione, per agitationé vehementiumnbsp;ventorum, vt nulla ratione extingui pof-fint. Vnde hanc imagînem Prophetade vl-timo interitu hoftium fumpfit.
Impie facies corurcLiignomi- xvi, zz/^, quamp;rejULj nomen tuumjnbsp;Domme.
Erubefcant conturbentMV infeculum(êcult, confunâan*nbsp;tur pereant.
Et cognofcantyqtlta tu^^ no- nbsp;nbsp;in.
men tibi lehoua 3 nbsp;nbsp;tu folus al
tiptmus in omni terra.
Nx^zt petitioneiti de confufione amp; in-teritu hoftium,vt fruftrati confilijs amp; cona-tibus fuis in delenda Ecclefia , agnofcant Deipræfentiamamp;defenfionem eius, defi-nant tandem à perfecutione, agnofcentesnbsp;ipfiquoque 8c colentes eundem verum amp;nbsp;æternum Deum,qui folus ed fuperomnia,nbsp;amp; omnipotens. Qui autem contumaci-ter perfeuerant perfcqui Ecclcfiam , pereant in æternum.
Sunt igitur duplices hoftes Ecclefiæ; Ali j conuertuntur ad Deum, admoniti pœnisnbsp;fuis amp;præfentiaDei in'Ecclefia : Alij obfti-nati funt amp; impœnitentes , qui ex pœnisnbsp;corporalibusruuntinæternas, vt Pharao,nbsp;Saul, Ahitophel, Diocletianus, Maximinus, Iulianus amp; fimiles.
Theodoretus intelligit P faim um effe Propheticam orationcm populi reduéti exnbsp;Babylonia contra Gentes vicinas, qui po-pulum reuerfum perfequebantur, amp; impe-dire conabantur reædificationem
Templi,amp; vrbis Hie-rofolynaæ,
P S AL-
Fer/.;/. PSALMVS LXXXIlH«
dorum amp;credentiuffl,corumq; früidul-cifsimaconfHetudineamp; colIoqui}Sfgt;ijsamp;c-ruditis, amp; poft banc vitam coràm intueri ipfum Deum,ciusq; fruibcatitudineamp;cô-fpedu? Cæterum tria funr,quæEcclefîatannbsp;quàm matercommunicatHHisiuis:nbsp;r. Dodrinam de vera agnitione Si inuo-cationeDci
2. Eirmam confoladonem in pauodbuf peccad, fenfu irxDei amp; metu mortis,nbsp;tcrnædamnationis.
Normam vitæDeoplacentis,
Taèernacula] Primùm fuit Dauidi Si lU' dæis tcmpàjmHieroiolymitanum amp;prO'nbsp;pitiatorium, ad qua: iè Deus alligauit, amp; ianbsp;eis præfens fuit,exaudiens 8c liberans iniio'nbsp;cantes : Deinde Eccleßa in bac vita militas:
TI m y s.
Pfalmus filiorum Corach (de quo fuprà) adpræcinendum (cantandû in templo) fu-perGithith (inftrumenro mufico.) Aliter:nbsp;infinempro torcularibus Pfalmus Dauid,nbsp;hoc£{l,proEccIcßa,lt;jux tanquàm torcu-lari premiturcruce.item exprimir vinumnbsp;dulcifsimum.verbum Dei, quod lætitiamnbsp;ScconColationem affert mentibus in fenfanbsp;îræDei amp; metuztcrnæ mortis , propternbsp;peccata.
ARGPMENTTM.
P/âlmus cftgeneris dcmondratiur, qua-renus commendat fclicitatem eorum, qui ûint membraveræEccleûÇjin qua fonatin-corruptum verbum Dei.Legisamp;Euangelij,nbsp;adminiilrantur légitimé Sacramcjira , amp;nbsp;prxüatiir obedienda dcbica miniïleno Eu-angelij, quatenus hortarur, vtomnibus bonbsp;nis h U ius vitæ côteinptis,omnesh uic feEc-cledxfeu cœtui vifibili adiiingant,profeE-donc verædoftrinÆ'jlegirimo vlii Sacramé-torum ôc obedientia.Efl: generis inaCotij.
Suptautem partes^.
1. nbsp;Encomium veræEccIcdx, cuius Ce Da-uid capttderi incolam,r^ii ciuem.
2. nbsp;Aneueratio de beatitndine ciuiam amp;nbsp;tnenibroram verx Eccledz.
g. Petitio de dcEendone Doâorum Eccle dx,eiusq; aliorum mcmbronitn.
4. ConColatio Pub cruce, à protpifsione confoladonis, defeniionis, amp;bonorû coc-poraliam amp;æternoram. Loquitur autetn
i J .
turadremplumpn quoaudiatamp;diicat ver-
Tertio, Eccle fia gloribcata poühâc vitan iaxtaiÙudiFacite vobis atnicos de iniquonbsp;mammona, vt recipiant vos inætcrna tî'nbsp;bernacula.
Dominum exercitanm vocat jpfuni ü' liuinDei cudodem Ecclefx, qui p^^ßjetnbsp;tribus exerçiribus. Primûangelicis.Secii:’'nbsp;dojcœieftibus, amp;tcrreftribus cotporibus-TertiôfCoetui docendum amp; difcendani «f
ieftem doâdnam , amp;c rednentium vcros cultus.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deßcitanif^^
Jtiea ia atria Domim, caro rnea exaltziiieritatnbsp;tan f) ia Deum
Signidcat Propheta fuum amp; omnium fe adiungendi verx Eccleiix, camque de-
primùm ipfeDauid exuJ,petens vtreducai nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pu^a mum ex
dtradtemplum,in quoaudiatamp;diicat ver- p‘°^‘^^^^^^,'!^^^^l^^bi}edefclertam fe-bum Dei, Deum cum ali/scel€bretamp;inuo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cdefix, eamque de-
cet : Deinde populus ludaicus captiuus in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus hums vi-
Babylonia, petensfeliberariamp;reducDn na ^^P^^^^‘l/ß/^^^Ttadbus. triakamp;ad^mplum. Tertiàguilibe nius d
msEccl£{ixmiIitatisinhacvita,amp;slorißca »poah^nerk,n,.cw,g,/-ruibonisi„S
amp; xterms- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carmeum, e^caromea] Vtrunq-, igitur', amp;
I.
üint)
Ld eil, exercituuiv- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiscommentjciorumnuminum gétiliutn,
quinonfuntdij viui, fed mortui amp; inanes. CommendatEccIedamàiucundoamp;vti- IcaEfaiæCt. iuquicPropheta, Gaudebo innbsp;li: Ciyidenim iucundius,. qaidytiUuspo- Domino, amp; exulrabic anima mea in Deonbsp;teil eûc, quàm YCrfarUncœtu piorumdo- meo,quiainduitme veJîimeatolâlutis. Et
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maria /
-ocr page 405-DIS I X X X I I I L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169
gratum domicilium^Domine Zebaoth, rex meus (qui me regis} Deus meusfquinbsp;me creaftijfuftentas, amp; ali s.} Theodorctusnbsp;facit verba efle populi in Babylonia.
2. AjfèueraMdebeatftudineciiiium, amp; membrorum Etilefia.
Beaù qui habitant in domo tuUiinßculaficulorum laudabunt te.
Beatus ^ÏTi cui tufortitudo in corde euis femttamp; tuamp;.
Pelices nimium, quibus ohtigitifiavolupiaii Tebta domus poßint vt colu'tjfe tu£.
Ui tibi perpétuas iucundo carminegrates. Hi refonant laudes per tua tempia-tuas.
Telices quicun^ tuofunt munerefortes, Qutpropriasfigunt in fua corda vias.
Commendatio ciuiumamp; membrorufft Ecclefiæ.àbeatitudineeorumamp;inhac vitanbsp;amp; futura , in qna perfrnentur dulcifsimanbsp;Dei confuetudine, illumquccelebrabuntnbsp;Si gratiasagent, in omni æternitate, quodnbsp;vnicum amp; perpetuum opus futurû eftbea-torum in cœlis, ficut inquit Auguftinüs inbsp;Hoc erittôtum negotium nofttumfin cœlis poft banc vitam) Alleluia. Oftendit igi-tur, quôd habituri fimusxternam beatuttnbsp;dincm, amp; quid aduri gt; celebraturi Deum*nbsp;quem amamus.
In /««lorHm ] Omnîs chimvlta ift babendo amp; agendo confiftit.
Qjti habitant] id eft,membrafuntamp; ciucS Ecclcfiæ militantis in hac vita, glotifica-tæ in vita futura.
CwitH/ortitKdôcj] quem tu fortem red-dis, confirmas, amp; fuftentasin agone fpiri-tualicontra diabolum, carnem,amp;mundu, dato fpiritu fando, qui fpiritus eft fortitu-dinis, drledionis amp; caftitâtis.
In cordeeius femitâ tua] id eft, Quem tuus cent, quique omnia dida fua amp; àdionesnbsp;refertad tuam laudem. Beza; Qui habetnbsp;animum amp;ftudium itinerisfufeipiendi.
Addomum tHlt;t»j]id eft,adtempluiri tuum, hoc eftjEcclefiam tuam.
nil
Maria canit: Magnificat anima mea Domi-nû,amp;exultauitïpiritus meus inDcofalu- J tari meo.
Etemmpajfir tnuenitfibi do-mum, htrundo mdum fibi^ 'vbt ponat puUos fiios. Altarianbsp;tnaDomine Z^ebaoth» Bex meus
Deus meus.
Explicat ardensfuum defiderium rede-Undiad templum Domini,S^neoacqui-deendi, fumpta fimilitudinc à paffere amp; hirundine, quæ varié accommodatur abnbsp;interpretibus.
V.
t- ExTheodoreto, ficut pafler, hirundo, ^ cæteræaues, anteq^am certumnidumnbsp;'ôftruxerint,pafsim vagantur, conftrudonbsp;autem nido, in illo manét amp; pullos cxclu-^unt. Ita inquit Propheta,amp; populus,fcnbsp;'n exilio hue illuc vagari incertis fedibus,nbsp;Ecd vbi redudi fuerint ad templum,in eo fenbsp;'die confifterc.amp;acquicfcere, ficut aues innbsp;nido.
Siciît aues mortem potius appelant nidos amp; pullos déférant, iuxta ver-«culosPoëtæ:
Nom quem ßbt nidum volucris firuxerat.
ttelinquif, cedit alterifagax^ t'WM Vt aliafibiincubet recentibus.
inquit P j-opBeta, amp; populus,fe poti-^^amiffnros vitam, quàm defererevelint ' 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J jomusDei, amp; fedes vc-
I f'^^tis^çj-tjj^ç^y^jpj^oneftfalus. I QÿddEcclefianidificetamp;excludatpulnbsp;I r’^?ceft,filios generet fpirituales internbsp;I ƒ uquot;'Peda,ficutHalcyon nidificat amp; ex-l ? P pullos in mari temporibusbrumæ.nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fèr\ ®intelligit fimplicitet de paf-
1 nbsp;nbsp;m'hirundinibus habentibus do-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nido.s in templo, ciusque
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prophetaamp; populus
1 nbsp;nbsp;nbsp;r„'^p’quot;i^ans,amp;captiuusinBabylonia,vter r • •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ' —
1 ^Wmo defiderio cupiens redire ad lp'“tusamp; verbum tuum,gubernantamp;do-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^''''Plutnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z-'.r.’- Z....A,,..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j;â.. r.._ O.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vertif.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôct vogel bftt c£n
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@d)WfllbcitVlefl /ba
b«dfen / Vfcmlid? t ôe(»c lK.5ttigv«ttb meinnbsp;tum,’^çi^^^^.^^'^'°'’’^'^^'^sîuxtaTbcodore- Qw tranfit per ‘valiem la-mSvfciim}in- chrymaru,^fontemfodit,cer-bstiedt£liombus coronabdur
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çfuntmibiquaft nidus, dobîor.
-ocr page 406-LVC. LO^srf
--------------- Pt appert a mSiea ßttä] htfc eft, vtcon/piciatur prxfentiaDei iaEccle-*’nbsp;fia,punicntis hoftes Euangelij, amp; auxiliur»
finalis efle debet omnium’ liberationum amp;defcnfionum in Ecclcfia,vtDeus redèa«nbsp;gnofcatur,inuocetnramp; colatur ab omnibus. Bezaamp;aiijexHebrxo intdligunthxcnbsp;omnia de populo ladalco,magna multitii-dine petente tcmplum Hietofolymica-num ex Babylonia Si aliunde tranfeunttnbsp;per vallem foa tis, vel lachrymarum, amp; io-dientefoatem vbiq^hoceA, habentem v-biq aeaq aas,in itiaere etiam, quantum uitnbsp;arido. *
Perguntde vidoria) Aliterex Grxco,lbunt de virtutein virtutem, hoce/l, donaaage-bunturin cis, exercitijspietatis.
BezaexHebrxo,euntde rurma ad tuf tnam, hoccli, decaterua ad cateruam,idnbsp;eft in magnamultitudine, donee perueni'nbsp;ant ad tcmplum Dei, vbi Deus fuperar-cum con/picitur.
4. pttitiedeftxfitnii Sidrß^^ di/deruuj eiftf.
ijö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
Lnthctust p/cötM:4^ fgt;s6 ^»mettal ßeffCtt/ p^fenteoi.
Adiungit concîonî de beatitudine Ecclc
1___________
dionem de crucc, quæ cornes eft aûidua pictaris, amp; profefsionis vçr« doftrinæ, iu-xtaillud,2 Timothj. Qui pic vult viuercnbsp;in lefu Chrifto, perfecutionem patietuninnbsp;^ua præcipit Deus obedientiam, vt PiâJmonbsp;37. Subditus efto Deo, amp; ora cura : amp;pro-mittit auxiliutn, vcPfaimo Cumipfonbsp;fam in rnbulation e, crjpjam eum,amp;gloei-tica.boeum.
Vallcin lachrym3rum,vocat hanc vitain fugacem Si miferiaruni omnium plenam, inbsp;iaxta verlîculum:
AdmngttConcioni£ieDeaticuameE,vv.v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7-
fi,=i„sque„.„nbrorun.amp;ci,.iu«,pr.d,-
Principium vita dolor eSi,doler txitns ingens, Et medium dolor eil, viuerequû cupiat gt;
Et A'rtabanus apud Herodotum in Polymnia inquit; Ep ira» tpetyànbsp;redds rrto dév^yeonr^tei/ptud'eiiitopTripvrt.nbsp;r xxyee^ÿo-e or ou, tBoAhs^ts n brgrgt ßuÄt-ßilieopH
In hocbrcuilsimo curnculo vitx nullius tanta felicitaseii, quin ei inultaaccidant,nbsp;propter qua? malic moriquàm viuerc. Etnbsp;Plalm.po. inquitMoPesiDiesannoratn nonbsp;ilroram Puntanni feptuaginta, autadfum*
Domine Detfi Zebaoth,exafb eii orationem meafn,auribft/
CtbeDefd^Dcob. Sela,
eft, nihil eil niiilabor Sedolor. Et lacob Pa nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
triarcha, Ceneiis q.y. Dies peregrinatio-nes vitxmex 1^0. funt, pauci Sc mali.
OjafontemfoditJ hoc efl, qui diligenter fa citoiheia fui minillerii, lt;Sc vocationis, tra.nbsp;dens vera m Scincorrupram doiinnam baa de populus captiuus in Babylonia, ytredmnbsp;flamcxfontibasirrae},boce{l,rcriptisPro canturad templum. Tertio totaEccIeha,nbsp;pbeticis,^ Apoflolicis. Refpexic autem ' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ¦quot;
ad hifloriam de certamine inter Palxili-nosamp;paftores iCaac, quorum purcos Pa-Ixfliniobflruxerunt, Genefis 26.
Penedidionibits coronabitur Doaor] hoceH, rnultis bonis donabitar, amp; in hac vita amp; fanbsp;tara,licutDaaieIis 12. dicitunQuimuJrosnbsp;erudierant ad iaflitiam, ficut fol fulgeban Cnbsp;in omnixternitate,amp;promittitar defea~nbsp;iio hie contra hoflcs, Scfucceffasia mini'nbsp;ücriofcqaenti verfu.
, Perßund dlo 'VfiUarla tn *ztt~
Vll. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. c-
Partant, Tdt a/ßnrta/ ttt
De/tf.
Hoc efl, non fuccumbene ia laboribas docendi, amp;gubernandiEc:clefiam,quiaß-Ham Deihâbcnt dueem d( saberaatorem
Profeé^or naßer reßiee tnfacierfj Chrtßt^i^^'
Pentprimàm ipCeDaasdextilatis, dein-
eiusque membra omnium temporu{n,rt defeadaatur Siconferuentur.
Demine Deut ZebMth] id e/l, exerdtuoai, amp;potennarum,hoceil, oaiaipoteas. Äa-tio petitioois d fadii.
De/tf tacpb] quitepatefecidihuic Patriar-cbx, eumq;defendi{li. Iradiicernitveruin Sixternum Deum abidolisgentium, deutnbsp;noseundem Deum agnofdmusScinuoca-aius,quielipater Domini nodrileru Chn-Hi, eumque inmunduai mi/it, iuxtaptO’^nbsp;miisionem.
Se/aJ id eil, ita Hat.
PreieStr ueßer tßue] hoc etl, afpice n^ liras miierias. Ita pzecatur Ecclcda ex hocnbsp;Pfaimo:
DeCeaCor noileraipice, laûdiaoces aoAroireptime^
Cubera ;
IN PSALMVM DAVIDIS I X X X I I I I.
171 titiam amp; vitam mentibns, amp; tanquatn fcu-tiim, hoceftjproteâioamp;defenfio.
Lutherus.- ißvleOret vnnamp;fct^ôçct/ vnnt» bdffr.
Dans gratiam'] remittens peccata gratis, amp;tribue nsmultadonafpiritusfanfti.
Lutherus: ©bttjjrtööcJ/ fftröcnbf’l^ vnno
Etdansglor'tam] invitaæterna,iuxtaillud Pauli: Quos iuftificauitjhos amp; glorificabit.
Non priaabit Z-owajconferet amp; conferuabit bonaamp; præfentis vitæ amp;t futuræ,i uxta il 1 ud-Pietaspromifsionem habetpræfentis vitænbsp;amp;futuræ. ItaPoèta:
Giibernatuosfamulos. Quosfanguine mercatuses.
Aliter,feutum, fumpta meta-. nbsp;nbsp;nbsp;te bellica,quôdDeus quafi feutum
neàtelisdiaboli, eiusque mem-lædamur. ^^,‘l^iceinfaciemChrifiï] exaudi nos beni-®cd ^hriftum promiifum regem,nbsp;tuum.Refpi-Hijp^^ini oftenfionem habet bonitatisamp;nbsp;^icnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ociofam.
^‘ibi : Relpice in me. i. miferere méi.
Quia melior e^ ^na in , filler milita (in mun-^’^xtraEcclefiam) Elegt ab~ .nbsp;domoDei mei^magùnbsp;habitare in tabernaculisnbsp;vna dies tua templa beata colenti,nbsp;tp^^^^^fnrrint alibi, te fine, mille dies,nbsp;li^if^tt templi,nbsp;colere auratis teita fiuperba th oils.
Nonhiiomnebonutn, nonvüaopulentiadeeriu
(^i virant para fimplicitate gerant.
JDom 'me Z^ebnoth,Beatus ho- x n. mo qu'ljj)erat inte.
\
Epiphonema eftfeu conclufio Pfalmi monens de applicatione beneficiorumnbsp;Dei,quæfitperfidem,qua præfentia bonanbsp;accipimus ,lpe autem promifl'a expeda-musconferenda,amp;côfummandain vitaæterna,iuxtaillud: Spefadi faluifumus. lté,nbsp;Gloriamurfub fpegloriæDei,adRom. 5.
O pater omnipotent, quoties eritille beatusy
Cut fua jpes in te condttafirma manet.
repetens encomion collationem illuftrium do-palatiorum regalium huiusnbsp;infirmas etiam fedes in Ec-‘'’¦æfert.
Ê/
PSALMVS LXXXV.
hoc eft, federe in limine euftos contemptus, 8cnbsp;quàm gloriofus,amp;nbsp;exiftimatione, ficutdi-^fadeMofe diciturHebræosii.nbsp;^ofes iam grandis renuit vocarinbsp;^^lis jr-Pbaraonis, potius eligens fimulnbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo Dei, quàm tem-
Tnvtvs.
Adpræcinendum P/àlmus filiorum Cho re.
AEGVMENTVM.
Pfalmuseftprecatorius generis fuaforij. Nam primùm agit gratias Deo pro remif-fîspeccatis,amp; petit Prophetajtem popu-lusin Babylonia capriuus, amp; fub typo Ec-clefia, amp; fingula eius membra, omniumnbsp;temporum, vtDeus condonatis peccatis,nbsp;ficut olim populum ludaicum reftituat,nbsp;veram dodrinam, politias,pacempubri-cam, amp; fertilitatem terræ am ilfa. propternbsp;peccata, quôd ijs omnibus habeat opusnbsp;Ecclefia, ad côferuationé amp; propagationsnbsp;dodrinæcœleftis, amp;verorû cnltuum. Veteres interprétés intelligunt primùm denbsp;populo captiuo in Babylonia, Screftifuto.nbsp;Deinde, de aduentu Chrifti in carne, e-iusque æternis bcneficijs collaris in hu-manum genus, receptum ftatim poft la-Pp 2
P^ccati commodisfrui:’maiores probrum Chrifti, quàmnbsp;\|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thelàuros.
fiutumEominus
¦gt;'^onpriuabit boniseos ^biilant inmnocentia.
i ^’'Por
felicitatis habîtantium ScEcclefia, àpræ-tanquamnbsp;amp;illuftrinori-'^ocem Euangelij,amp; reddens læ-
-ocr page 408-i^ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
pfum priinoriim parèntum, in promiflb 5c iam exhibita benedido femine. Partesnbsp;funttres,
t. Grariarum aéèio, pro benediólionej 8c remiCsis peccatis.
2. Petitio de mitigsnda. ira Dei, 8c reßH cuendapoiida.
J. Enumerariobonorum.quibus conCec uantur politiæ, vtmirericordia , veritate,nbsp;pace, Sciufiitia, qiiæamp;defpiritaalibus bo-nisintelliguntur, vtiuftitia fidei, eiusquenbsp;frudibüs.
LVC. LOSSIï
Beza; Complacuiftilehouaterrattuas, id eß,recepiüi in gratiam,fauitii terra; ttiæ,innbsp;Græco,ii/MxHa-a,quxûnguIaremfauoreinnbsp;fignificat.
Terramtuam} totum humanum gcntis, receptum in gratiam,8c in primis £cdc-Gam.
Auertifii captinitatem'i liberaßi ex potefta-te diaboli, Sc tnanibas organorum eius, Pharaonis, Aßy riorum, Aegyptiorum.nbsp;laeolf] id eß, Eccleßx.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex gratia
pœnam,SccuIpam condonaßi. addit Se/a] i.ita res ß habet, propter beneßcilcertitu-dinem.Eßq^quevoxattentionis.q.d. acnbsp;tendite dilisWer tantum Dei beneficium.
Operuifli] propter mediatorem appli-cätem nobis faam obedientiam,Sc inrer-cedentempro nobisapudpattern.
Mitigajiiiramjideß,pcenam, nefunditas perderes humanum genus, propter peC'nbsp;càta.
if on accendifii tot am tu am itam] p r opter in-
tercersioneni Mediatoris Glij. Argumen-
taturautemabanteadHs reuprionhiisbc^
Antea remiiißi nobispeccatajliberaßi
nos, amp; bonis omnibus cumulaßi,corpora-
Ergo Sc nunc noßri mißrere,reinitte i peccata,quxconßtemur,Scmitigapanas:
I. Graiiarum acHo probenediltione amp; coh~ donatione pectatorum.
J.
Beued/xßi Domine ierra?7Lgt; (Mm , auerdfts cap(iu((n(emjnbsp;lacob.
II. Be^(ßfi( micjutntemplebt (Udi3 operußs omnia peccala eo-rum. SelaÇLtd cil.)
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni dïd((igafliomnemiramtuamj
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aaer(sß( à furore iram(uamj.
Gratiaruna aâio, qua agnoCcit amp; ceie-bratpriorabeneßcia, inter quæ rummatn cßgratuita, propter mediatorem promiC-fum, remifsio peccatorum, amp;r mitigationbsp;pcenarum. RecenCet autem hocordine.nbsp;I. Bencdidiionem, qaæcompleéiitur innbsp;genere omnia bona corporalia Scipiritua-lia. Eß ênim benedicere fauere, amp; bene fa-cere. Theodoretus intelligit benediâio-nem fpiritualcm, hoc eß, rcceptionetn hu- uob^»nbsp;manigenerisin grariam, perScproter fernen mulierisiuxta iI!ud,Geneßs 22. In fe-minc tuo benedicentur om nés genres.nbsp;2. Liberationem ex feruitiite Aegyptia-ca, Sccapriuivare Babylonica, quam Prophenbsp;tafarurarnpræuiditinfpiritu.
renatoram, inter quas feßliasDeimedia- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non^UCOnuerfus ÇAD IfH yl,
y. Mirigarionem iræ Dei, amp;pœnarutn, fy/^bs/'Uabe(abifUrsn(e3(nOlIlH a
en, omne ge«.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eepoaehtie ƒ
comn amp; donon,m fpmuxHun, amp;cor. j,
Hoc eß, ßs nobis benign us amp; propitics, pfopter ßlium,qui ßlutaris noßereß,amp;rc-dcinptor.
IN PSALM VM DAVIDIS LXXXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly-i
amp; futuræ,amp; reconciliationem cum Deo, iuxta illud ad Romanos 4. luftificati fidenbsp;pacem habemus ergaDeum.
Vtnon £ow«erflt;i»f«r] Hoceft, ne amittant veram notitiam Dei, eiusque voluntatis,nbsp;fine qua homines conucrtuntur ad ftulti-tiam,hoceft,cxcogitantftultas,falfas 8d imnbsp;pias opiniones de Dco,Epicureas amp; Aca-demicas.
Lutherus verfum per votum tranftulit: bôvcnfolt/0rt8lt;5otttgt;c«:nbsp;vcfct/ bascvfcïcbe jwfiigt feinem void?vnnönbsp;fcùJcn-ôetligen/îlnffamp;asfienïfanffetncîCoi:nbsp;bettgecatfien / JDcs fie nrt ^nleçt verjagen/nbsp;ooer vngebnittg werocn/vnnt» (Sott klieven.
Atque ita addit Prophcta éx Antithefi confolatiohem de præfentia amp; fauore Dei,nbsp;inquiens.
Veruntamen prope tïmentcs falutiire tpßus, mhabtteinbsp;gloria in terra noßra.
Lutherus : îjo lt;b «fl |(t f««ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”«bé öe-
ncn/Otejb«» förderen/ ^asrnvnfecin Jlftnoé iCbre tvone/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llt;$bit(b 3» gebe/ Oie ^entbè
fromm fein gegen einanöcv.
Florentereligione ic pölitia,fub coelö toto.
Veruntamen'ic[.d. etiamfi Deus aliquan-diuirafcatur,amp; dcferuiffe videatur Eccle-fiam,tarnen tandemliberabit eam,amp;re-ftituet pölitias, vt in eis ipfe rectè agnó-fcatur,inuocetur, amp; celebretur, quæfum-ma eft gloria politiarum,ficut politiclu-daicæfuitexcellens gloria i præfentia Dei, amp;cultus diuinitus inftituti,ipfe ChriRus exnbsp;hibitus.Apoftoli, Prophetæ, amp; fuht omnibus temporibus veri doftores cœleftis do-élrinæ.Eft amp; vox^vt fepè diétum cfti ludæoinbsp;rum inBabylonia, petentiùm reditum innbsp;patriam, St inftauratibnem politix. Sc cul-tuum.
Petitautem viuificari Screddi fibilætitiam, lioceftjconfolationerade remifsis pecca-tis,amp; mitigata ira Dei, Sc pœnisddque nonnbsp;propter fua mérita, aut virtutes,fed per minbsp;fericordiam promilfam in mediatore fi-^«0,inquiens.
Oßende nobis Domine miß-^icordiam tuam beneuolcn-tiam, fauorem)^Çalutaretuu danobis.
Hoceft, auxilium , itenÉ mitte ipfum Prorailfum Mefsiam, quifalutare Domininbsp;''ocatur, ficutcanit Simeon, Lücæ 2. Vide-tuntocuhmei falutare tuum. Quodpàra-ftiantefaciem omnium popülôrum. ItaScnbsp;baniclcapiteÿ. precatur: Nbniniuftifi-tationibus noftris profterhimus preces conbsp;tam facie tua, fed inmiferationibus tuisnbsp;tnultis exaudi nos propter Dominum. Pronbsp;tonfölare,vetus textus habet exGrçco connbsp;'^«tte.quo Auguftinus oftendit,conuerfio-««tm hominis adDeum,ficut Sc viuificatio-•«w.effeDei opus. Sc beneficium gratuitû,nbsp;®ó hominis meritum. Quod inquit-, plebsnbsp;'üa lætabitur in te, emphafim habét,in te,nbsp;i non in fe ipfa, hoc eft, virtutibus fuis,
^hienns,noninbonishuiusvitæmomen ^,?'«eis,fedinDeo, qui gaudiüm noftrumnbsp;elfe debet, qui nünqüani périt. Ideonbsp;confidentes nuhquam peribunt.
^'odvocâtDeùm falutare noftrum, ar-^n'P^ntatur à proprio Dei opéré, quod r 'aluate Sc confolàri,hoc modo: EsDeusnbsp;quot;iris , Si conferuationis. Ergo remittènbsp;‘^'’ajScmitigapœnaSi
cjt4.id loijuaturÇm me Dens, quo-loquetur pacem ad pLebemnbsp;^fuper finéîos fuos, ’vtnbsp;^^'^^^niiertantur ad flultitiami
populî in Babÿ-bç^^’?^eïentisfe adaudiendum Deum, Ecclefix, Scnbsp;corporis,turnânimæ,q. d.
^arü^ nobis pacem 8creditumiti ^udiam igitùrhac promifsionenl ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i J
lentur je.
^h'çat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis reditumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kecenfetbona 8c virtutes reöiè tonftkü
tx amp; Qxu^taé çoXiûxi
V 'quot;^^tn.Scouruiaconnnaodabuiuivitæi txStotnàtaépolitixi
Si Ènumeratio i/onornmjpirttttijlittnj.tÿ torporalium, quibus conß'ttaunturnbsp;ärorniintHrpoliti«.
Vt mißrtcordia çÿ ^èrïtas ohuientnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ax ofcu-
EN C. L O S S 11
Hicverfusprimùm intelligiturdebem'-gnitate,amp; gratia Dei in renuttendis peccau tis. Deinde, de bonitate feu beneficentianbsp;Dei'fœcundantis terrain, vtfruâusprofe-. rat,amp;aliabona, quibusopushabetEccle*nbsp;fia. Eftque fumptametaphoraàfœcundi-tate agrorum, quam efficitcalor,amp;’ pluuianbsp;temperata.
y
anie eum ambu-let, ponat in ^ia
Varia eft interpretatio 8i lectio huius vcrfus 1 prim^,vtiuftitiaiufti,permeto-nymiam,hoceft,credentes. ambulent'] idnbsp;eA, viuantcoram Deo, Etponantin via griffus fuos} hoeeft, référant omnia fiiaüudia,nbsp;confilia, 8c alt;âiones,ad verbum Dei,in quanbsp;voIuntasDei patefaâaeA. Secundo, Bfquot;nbsp;luAitiamantefe ambalarefacit, (quif-que pins} amp; ponet in via greflus fuos, bocnbsp;^(^•fogitabit temper Ä ante oculoshabe-bit iuftitiam alienam, Chrifli, 8c ex bac iu-Aus reputatus. Creßiis fuosponetin via,renbsp;ferens omnia adgloriam Dei, amp; vtilitateianbsp;Ecdefiæ, Tertio, CampenAs,iuAitia prx-cedit ilium, qui Domino carus cA, Scfiet
174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
1. nbsp;Mifèricordiam, veritatein, iuftitiani amp;nbsp;pacem.
2, nbsp;Mifericordi’a eft beneficentia ergapaunbsp;peres, amp;fc'5riQxa«,finequanon potefl reti-neri concordia. Veritas eft veræ dodrinaenbsp;confèruatio, ôi in al ijs honeftis negorijs fernbsp;uare diéia amp; pacra. luftitia particuJaris eA,nbsp;neminem afifîcereiniuria, vel corpore velnbsp;bonisexternis. Pax efttranquilJitasanimonbsp;rumgt;inter/èciuium, feu côcordia, cam nônbsp;geruntur bella, quibus reipublicæ deftru-uncür Sc ftiint niilerabiles deuaftatioiiesnbsp;amp;interitiishominum. EftautemfeJixpo-Iftia, cùmhæ virtutes amp;c bonafibiqüafi ob-uiam VÆnmnc, amp; mnruô fe olculantur , 8cnbsp;excipiunt fe in rebus pubIicis.D. Bernardus intelligit miiêricordiam 8c veritatemnbsp;obuiantêfibi,amp; iuftitiam 8c paccm,mutuonbsp;fe oftulanres, de temperamento iuftitiænbsp;Dei, 8c veritatis, de puniendolapfohomi-ne,per mifericordiam 8cpacem, id cft,rc-conciÜationem cüm Deo, quod tefnpe-ratnencam fadium eAinarcanocondiio dinbsp;uiaitatis, de redemptione humani generis per fUium, qui in aÛumpta natura Humana ex virgiae, pœnam üiAineret pronbsp;homine, vc hoc modo fatisAeret iuAitiænbsp;Dei,quæ pœnam poAuIabat inobedicn-
. . . .
rat deceptione diaboJi.
cente Deo)per quam gradtetun Quarto, ïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TT ‘ *
---—.w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynbsp;bulablr, hoeeA, Deusiailè aget, amp; iuÜosnbsp;? L _____j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
--------------
lius pnmusJegem perfeâè impleuit, m ca ius via, ideA, iuAitia, ponunc gred'usfaos,nbsp;ideA, credentes, ideA, Aguuntureia^^^quot;nbsp;empSaaa, in rcclèdocendo, amp;pièviuefi^^»nbsp;iuxta illad : Ego dedi robis exemplaai.
Lutherus ita tranAuIit: ï?«« gerechtig-feit penna fütifym Pfctbe / ^mP gebf-
Coram Deom negotig iußific^tionü obuiantfibi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
Mirericordia,qu^cA ! r. VeriraSinge I
tiæ.-Scmifericordiæ, quia homo lapfus e- greifus viri illius in via,('viræ generepistât deceptione diabôîi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcente Deojper quam gradietur. Quarto,
Theodoretas,IuAitiaante eum (Deû)am-.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bulabir, hoceA, DeusiuAè aeet. 8c iufios
XI. nbsp;nbsp;nbsp;^t ^eKttclSaetemn onmtttp*, ptonunciabitcredentesinfihum,amp;ipfefi~
ibißitiadecceloprofptctati
AuguAinus primùm veritatem intelli-git ChriAum,quiaipre inquit,Iohannis 14. Ego fum via, veritas 8c vira : hiec or ta eAdenbsp;terra, quia fiJius Deide terraprocefsit,hu-manam naturarri aAumens ex virgine,vtinnbsp;ea vidima fieripofsitpropcccatis noAris,nbsp;amp; mori, 8c vt iuAitia de cceioproipiciat .i.nbsp;vtiuAificentarhominesdiuinagratia. Ni-fienim à nobis fameretcarnem mortalemnbsp;CbriAus, morinon pofiet, quia verbumnbsp;non morirur,diuinitasnon moritur, vir-tus amp; fapienria Deinon moritur. Deindenbsp;veram peccarorum confefsionem,vnde in- .........
quit: Confitere peecara tua, amp; oritur de dente fiîio, te veritas. Oriatur de te veritas, vt refipi-ciat de cœlo iuAitia, ea rcilicet, qua iuûi 2. IuAitia,hoceAim-reputamur,perfidetn,infilium Deigratis. putatioiuAitis:, feùobe / côÂîênaæ traunbsp;dientia: tnediatoris
terra aojira eietfi-aàia
gratüita commiferatio 1 nua 8c vsra con^ in Deo recipientehomi ! fefsio peccaro-nemingratiaaifinterce l ram, verainuo-t catio,8cnoticia
\ -1 2. Paxjprimùtn per I quillitas, eßc~
! dus iüAiciie d~ I deifiuxra illudinbsp;I luAificati fidenbsp;! pace babe musnbsp;/ ergaDeû.Ao-T-Benigni^
BenignitasDeicon- 3. Fruftusiufti Mentis in nosbona cor- \ tiæfidei, grati-^taUaamp; fpiritualia ad tudo, dileftio,nbsp;Ha.
*-‘»lia VC ipiiicuaitMi **** lt; ewuvj uiiccuUj ’^onferuationem Eccle- ! celebratio mi-
I fericordisDei.
ÏSALMVS LXXXVI.
TITULFS. Oratio Dauidis.
4RG7MENTFM.
.^ialtnus eft, vttitulus monet^ precato-'quot;is,in quo primùm ipfe Dauid orat à Deo S'ilgt;ernationem Spiritus faitfti- Item innbsp;^?^H\ijs8i aftionibusomnibus, auxilium
^’^5in,amp;alios. DeindePtopheticofpi-J?’^ftprecatioEzechiæ contra Sennache • alios Aifyrios. Tertio eft precationbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuoshoftes,amp; totius
A nbsp;nbsp;nbsp;eftque Pfalmus .valde patheticus,
Ptö •agnitione confideratione in-
i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;periculorum.Partes funt quinq;.
repeti-
Hiw „. ^^^is Temper rationibus, cur fe exau .'quot;Wibtiiripetat.
'quot;^’^mendatio Dei ab omnipotentia, Hitnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numinum,ad-
l. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de vocatione gentium.
Y '^^ereladeimmanitatehoftium. mifericordiæ amp; verita-wJ'-’ ^Petitionis,vtliberetur, additanbsp;''*“Bfinali.„peüdo.
’• fropgßtlofrecatiönii.
IN PSALMVMDA VIDIS LXXXVI.
Quflodi antmam meam:,qHQ-niamJanéÏHi fîimyfaluî4gt;mfacßr uum tHum^eus mèHS^fpèran-'nbsp;tem ïntç^.
IL
Ammam'^\à eft,neintetficiâr,ne defperem.
- QwniamÇanctui/wml Ratio fumpta à fua innocentia, amp; caufæ bonitaté. Poteftau-teni fanétus quadrupliciter accipi.
1. nbsp;Sanâusfutn, hoc eft, acceptastibi pernbsp;mifericordiam gratis.
2. nbsp;Sanft us futn,id eftj damnatus,excotnnbsp;municatusab hoftibus,amp; eorum opinio~nbsp;ne tanquam xaBctçM« gt; XSUvrEf
3. Sanftusfutn.hoceft, feiunftusà pro*nbsp;pbana bominuvn multitudine, ignorantenbsp;amp; contetnnente te.
Lutberus-.VcvOftwpt vnP loctfttbt/per An tipbrafin, al» cin'ï^cQCt.
4. Sanftusfum,boceft, mifencors,rnife-ricordiæ amp;:bonitatisftudiofus,ficutDauidnbsp;fæpè pepercit Sauli, cû occidere potuiffet.nbsp;Sdlttuni/rtc (eruum tuum^ Ratio à relationenbsp;fumpta. T uns feruus, crgo me defendfe,fpcnbsp;rantetn in te.
lt;i^tfirer€ met Domine, nta,m aà te clamant tota dte^.
Ratio à diuturnitate temporis, amp; fua in Deum fiducia,amp; auxilij expeftatione.nbsp;Totrfdie^ideft, (ingulis diebus, feuquo-tidie,fæpè, amp;diüteinuoco. Ergo me tan*nbsp;dem exaudi, amp; libera.
LAtifica antmam ferni tut, quoniam ad te Domine antmamnbsp;meamlenabo.
L(£tijic4d adimc mœrorem amp; triftitiatn cordis mei. ScruttMt^ qui àte folo peiïdet,nbsp;amp;expeftat folatium.LeMrttoadteamnirfMiprflnbsp;Luther. lOcnn nac^hit-^ecv vcrUngctnbsp;Q^oniam tn Domine bonn^ V»nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Z •
me : quontam tnops,
P^iuperßim ego.
pi^^cationis quinquiesre-
feugeftusab acgroto , qui 4^^ omnib^S WHOCantWns ''Ult n'’ ''^^^cillitatcm clàtèeloqui, qüænbsp;capüt erigere, vt au-
isinchttet,
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^iadmoueat.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^iuper fuwlRitio fumpta
’ mopia fcüicet, amp; ærunynis, feu omnibus prxftdi)S amp;connbsp;orbatus ftt. InopslTïÏ
gt;71 fcv «ç.deftitutus prx-
‘quot;^^nopiaoppreffus.
Ratio àDei natura feu proprio opere^ quod eft benefacere, mifeveri,amp; ignofcere.nbsp;Eftq-, generalispromifsio,inquâ quilibetnbsp;fe includere debetamp;certo ftatuere,ftbi quonbsp;queDeù elfe propitiû.Non eft enim refpe-ftusperfonarû apudDeum, iuxta illudadnbsp;Rom. 10. Quifquis inuocauerit nomen Donbsp;mini, faluus erit.B.on«5d)^iç^sos,beneficus,vtnbsp;in Ülo :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«*»f 'Cé^iviwè^ «y«öop, id. eft*
î7lt;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annota. LVC.
bonus vir commune eftbonum, hoc eft,o-mnibus benefacit, de omnibus bene mere ri ftüdet:u5ï6ix«ç,hoc cftjparcensjignofcés,nbsp;non fummo iure agens cum delinquenti-busfèulapfis.
Abribuspercipe oraüonenL» me am y intende^ocidepreca-tionismea.
vn. nbsp;nbsp;In die tribulattonis meéi, cia-
mauiadte (clamabo) quontam exaudicsme.
Repetit propofitionem propter afFc-âum, amp; excitât fiduciam fuam de impc-trando auxilio,ab anteadis.q.d. Antea me exaudifti,amp; liberafti inuocantem.
Ergo amp; nûc exaudi amp; libera. Monet autem fuo cxemplo, vt 8c nos ad Deum in tri-bulationibns amp;ærumnis noftris confugia-mus, expedanres amp;,petentesab eo auxi-liumamp;conlblationem, ficut ipleDeusiu-betPlalmo 49. Inuoca me in die tribulatio nis, amp;ego exaudiam tc, amp; tu glorificabisnbsp;me.
2, Comntendatio Deiab oninipotenticti eius^ operibtts dtuinis.
VHE NonelißmilistuiindijsDo^ mine,^ non elîficundum operanbsp;tua.
Commendat Deum ab omnipotentiä*
amp; operibus admirandis,amp; diuinisin huma no genere, per coUationem deorum, leunbsp;numinum gentium, vt 8c faam fiduciam amp;nbsp;aliorum in Deum de liberatione exciter,nbsp;q. d. Deus eft omnipotens,ergo poteft menbsp;8i alios,ipfum,exemplomeo, inuocantesnbsp;liberate8c defendere. NoneUbfimtlis]eifen^nbsp;tiadiaina, potentia, bonitace,8c{apientia^
Jndijs]gentium,nurninibus commenti-tijs, q uæ fu n t creaturx,vchomines,aura m, argentum, lignum. Ideo feraareSedefen-dei-enemineiri, vtneefeipfos poirunt,Gcatnbsp;inqnitPlalm. iij.Simulachra dij gentiumnbsp;funt, argentum Scaarum, opera manuumnbsp;hominum, os habent, 8c non loqauntar,nbsp;oculos habent, amp; non vident. Non eft] qaifnbsp;qaam dearum gentilium. Secundum opera,nbsp;ruapd eii, qat opera taa imitaripoifet, aucnbsp;eafacere,qux ta fads, hoc eii, create res,nbsp;8c conferaare condicas, defendere, 8cfal-uare.
LOSSII
ß/j quafiunquefc c'tftt-gt;^enient àdorabunt coram te Dominei ^lorificabutnbsp;nomen luumj.
IX.
Amplificatio potentix Dei amp; Mcfsix, à multitudine gentium feu populorum,quinbsp;ipfum agnoicentamp;colent, tanquam fuutnnbsp;Dominum, amp;rcdemptorem, clique tcfti-monium de gentium vocatione ad coghi-tionemveri Dei, amp;regnumMefsiæ. Monet autem vocatio gentium duo, Deum vonbsp;care amp;fàluai%omnés ex gratia,abiquc illo-rum dignitate. Si meritis,ficut voc^tSiCcrnbsp;uat genres idolâtras, ho micidas, Sc conti-minatos vagis amp; tetris Jibidinibus,refîpi-/centes8c credentes Euangelium, Deindenbsp;promißionem gratiæ effe vniuerfalé. Qÿi^nbsp;autem iam vocaræ funtgenres,perpradic3nbsp;rionem Euangelij,conftatiam vetiiiTeMef'nbsp;fiam,amp; frufta eum adhuc expedare ludao^nbsp;præfentes,cùm poJitiaeorum iamantcannbsp;nos multosprorfusdeletafit.nbsp;. Omriesgenres] aliqui ex omnibus genti'nbsp;busjfeu pôpülis,per Synecdochen.
Quafiunquefecifii] id eft, quicunqoe ab Adam amp; Eua propagati fimt, quinbsp;qnafipropagofiint omnium gentium. Tr-«ienrj'perßdem, 8c confefsioaem,qaocüa-queterrarum loco habitent,
Adorabunt] id eft, inuocabunt té yeruio amp;ftgt;IumDeum.
Glortfieabuntnutnenruum] hoc eft, celebri-ijunt tuam omnipotentiam,bonifafem,amp; fapientiätn,tibiquegratias agent,probe-neßcioredemprionisfuj^Scalijs.corporili-busamp;æternis-
Q^niam magnus et tu, nbsp;g,
faciensmtrabiliai tues Deusfi-lus.
Ratioàmagnitudine, hoce/i, potentia Deijmperio extenden te ïè pertotum mu-dum, inter omnes gentes, 8c ab operi-busadmicandis, 8c diuinis, conditionenbsp;8c conleruatione rcrum, colledione Ec-cleGx, conreraatione imperiorum, 8c a-Itls,qa3eteûantar ipfum folum eûè verantnbsp;8c æcernam Deum^ qui folasfic inaocan-dus8c celebraiidiis,non creaturx,dijgen-tiaaii.autalix, velia cœlovel in Cerra,
Doce me Domine vtam tuant,
Ç^ingre-
-ocr page 413-ÎN PSALMVMDA
ÇS* m^red'tar in ‘veritnte tua'.pu-cor met4gt;m3^t tïmeat nomen ^HurrLi.
Agnofcens Propheta caliginem mentis ''læScimbecillitateni communem huma-’f'æ natur-æ, petit vt luce Spiritus fanéli re-Sîiur,ne mens à veta doétrina de Deo abernbsp;item in moribus amp; confilijs.
‘”’«îCBw] hoceft, conftringe, coniunge, ^‘^conforfne amp;congruenscumlege Dei.
Luthcrus: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dcm^t-
quot;’ütit/jOcôijl/ Oôttce tvort ÎXJ8 bktbtt'ntgt; ctnig ) 2(tJOevc kvc jujicnnen / vnnonbsp;citd Kotten / Oöß id? oetnen namen
J Monet verfus de tribus.
j Neminem eflefinepeccato feu prorfus •^’'’’¦jvôi/vop^ficutDauidfæpè lapfus eft,etfinbsp;i^truptarndoétrinam deDeoamp;: mori-’¦ecinuit.
1 Effe confilia amp; aâiones infelices, nifi \ li^J’^^ittdiuinafapientia, quæfola eftfe-1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^'^arisjficut illc dixit: Vbi non Deus
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præeftEcclefîævelReipub. nul-
1 ^'’^efttnalorumeffugiuin.
I û Magnum elfe difsidium amp; quafi ^(/rogflt Srationts amp; afFelt;auum,quam petit hïcnbsp;tt) ’’^^^fti’^uibârmoniam omnium viriû,
1 ’'S'^uentemeum lege Dei.
1 I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3. GrattartimaCiio.
1
1 ^onfitcborttbîDomine'Dei'îs : 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corde meOjÇ^ glort-
l ^‘^^(^nornentîâ^uminamp;ternunL:».
I tçj^’h’^^'^'^spromittit fe fore gratum^Deü Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomen eius,
1 '»in^^’PQtentiam amp;bonitatem, in fe fer-I ^üin^Pfoponitexemplum fuæ gratia-
1 idçft id eft, gratias agam. Dowiiwe]
I ‘M'i'tnedefendis.
l ”011 htne creafti. Tofo cor^fe] verc.
1 verbis.
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^««’«3 eft, celebrabo.
I ^^ßper me gt; çÿ ermfti am-
I '^ea ex mferno inferiort. Ma-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adionis ab exhi-
1 ^ueticordia.i. condonatione pec
VID I S L X X X V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177
catorum gratuita,amp; liberatîone exdelpe-ratiôe amp; ingentibus periculis amp; doloribus, quosinfernum inferiorem vocat. Augufti-nusintelligitinfernum.adquem ipfeChrinbsp;ftusdefeendit poft mortem,atque duplexnbsp;infernû facit;fuperius, in quo fuerunt fan-ftipatres, quemlimbum vocant: amp; infe-rius,locum damnatorum , in quemepulonbsp;diuesfepultus cft.
4-. Querela deperfecuüone hofl'iitt».
Deus brrniraédi infurrexerut
xinL
contra me 3 nbsp;fy^‘^goga pot en
ttarn cjuamp;ßerüt ammam meam^ nonpofaerunt tetn conßeält^nbsp;fiio.
Queritur Dauid , amp; fub eius perfonà Chriftus, de potentia,maliriaamp; impietatenbsp;hoftium contra quos fe deinceps defendînbsp;precatur.
PrafiaClt'^ contumaces, violenti,fuperbi. In Græco 7rK^ix.vô(i0i, id eft , tranfeuntes,nbsp;hoc eft violantes legem.
Sj/nagoga'] congregatio hoftium potentî-um, qui fuapotentia amp; meritisfidunt,Poii tificum,Pharifæorum, Scribarum.
l^onpofuerunt'] ideft,non timuerunt te, auttuamlegem, non cognouerunt te Scnbsp;tuam voluntatern gt; ficut ignorantià verænbsp;doélrinæ caufa eft'perfecutionis Ecclefiænbsp;inhoftîbus, ficut inquit Chriftus, Hoc fa-cientvobis , quia non nouerunt patrem»nbsp;neque me.
J. Commendatio mifericordia amp; veritatû Dei, amp; petitions repetitio.
Et tu Domine Deus mtfera- xv, tor mißrtcors3 tardus adiragt;nbsp;Çÿ multiz mißricordtlt;amp;3€t ‘verax^
Confolatiir amp; fuftentat fe Dauid amp; filius Deiinærumnis, periculis, cogitation©nbsp;mifericordiæ Oe i, amp; veritatis, amp; rurfus petit liberationem,amp;defenfionem fui contranbsp;hoftes, non fuis confidens meritis, fed mi«nbsp;fericordiæ Dei, amp;certitudine feu veritatenbsp;promifsionum eius. Miferator] oiKTt^ßap,nbsp;qui confert dona fua egentibus, amp; condo-natdeliâaamp;offenfiones. Mifiricors'] tAt«-#xûûp, gamp;tig/ qui natura clemenseft, amp;a-liorum ærumnis afficitur.
Tardas ad tram'] ôâ(zM©',id eft,Iongaili mis,qui nô ftatim properat ad vindiftâ, fednbsp;fpaciuoi
-ocr page 414-A1S!NOTAT‘ LVC. lossii
PSALMVS LXXXVn.
TITPLVS.
Pfàlmus cantid filiorum Chore, vide fuprà.
^RGEMENTEM.
Piairnus eft generis demonftratiiii,con-tinens encomion Hierufalem metropolis ludææ, quæ regiaamp;ûcerdotalisfièdes fuitnbsp;popuJi Dei» Iudæorum,amp;fub eins typo Ec-clefiæcœleftisnoui teftaméti,in qua Deusnbsp;præfehs eft amp; habitat, vt colligat eius dues,nbsp;gt; regat, amp; conferuettvfqueadhnem mundi,nbsp;per vocem Euangdij,non folùm exiudïis,nbsp;iedetiam ex^ntibus. Quantum attinetadnbsp;Hieraralem terrenam, confolatur ludaosnbsp;amp; confirmât, ne defperentde rdlitutionenbsp;ciuitatis, amp; rempli Hierofolymitani,nbsp;redudionem popali excaptiuitare Babp'nbsp;lonica. Parreslunt quatuor.
I. Commendatio Hierufalem, hoc ell,nbsp;Eccleûayà lirmitate.Item,pra:fentia amp;col-ledioneDei.
2. Cômendatioà mulritudineduiii, quinbsp;etiâexgentibas rotius mundicolligentut.
3. nbsp;Narratio de Mefsiaaurore, colleâorenbsp;amp;defenforeEcc]eli£ omnium temporum.
qaibusautoréraûamp; Dominä Mefsiä^guo
fcetamp;celebrabit, amp;ia bac vita,amp;futura.
I. Encomium Ectlefma finnitate
{pacium conceditad agendapœnitentiam. Multa mifericordia'i '5j-öAt/£A£©',vlt;?rt3Wfreenbsp;gitfloe, qui omnis generis beneficia afta-tim confert in humanum genus. Italoel 2.
• Conuertimini ad lehoua Deutn veftrum: Quia miiericors amp; miferatoreft, loagani-mis, amp; multæ mifèricordiæ, amp;pcÉhitensnbsp;fuper malum. Verax'] conftans in promiPnbsp;fionibus præmiorum, ôe comminationi-buspeenarum.
F^e^ice m me mißrere meißafort'ttudmem tuamßruonbsp;tuo, ^ßßluum facßltum ancil-
Relpice'] dementerafpice, 8c îuuame.
Diifartitudinem'] id eft,fuftenta me,amp;con-ferua,nedefperem in ærumnis,8c fenratio-nibus, fpiritu tuo/ando,qui fpiritusro-borisell,conlirmanstentatos,ne fuccum-bant, 1. Timoth. r.
Seruotaojqai tecolo, 8Cagnolco meum Dominum, obtempero tibi in opete bu-manxredemptionis, 8cc.
Filtam amillx tux] Hxc Auguftinus ad Chriüum refect pendentem in cruce, Elianbsp;MariæVirginis, quæ inquitLucæi. adAn-gelum: EcceancillaDomini, Hat mihi fe-cundum verbum tuum,
Fac mecum ßgnum ad bo-num, ‘videautj qui oderunf
fzze^ßco^ßundau^ur^quomam.-} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(üint-)
tu Domine admußi me, (ß con-ßlatueesme.
Eacfignum adbonum'] déclara aliquo bono Hgno,temihifauere,edeHgnumbonita-tistuæecgame, vel ipfam mirandam libe-
Jentem âpud me elle adiütorcm.non me r - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
J l’n. zfL J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘11’ r ^equot;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-iuukl l^CUi viv^v***
derelidum elfe te,ytilli faifo opinantar. præalijs montibus, in quibusipfe redèa^ Auguflinus intdligit Hgnum ad bonum, ^nofceretur,inuocareturamp;co]eretur,iuxtanbsp;refurreéiionem hli, Deia morte, ex qua honbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huicpopulo. Quantum at
lies ipiius intelligantipiam fuiifecucxpa- riuetadEcdeliam cœlellein nouiteflamé' tri,amp;vciamamp;fàlutaremdoéiorem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri, fundamenta intelligit certitudinem
Confundantur']pudeHant, clamantes, vbi doârinxEuangcIi/,quxin Hierufalemprlt;-nancellDeuseorum.^ Item,aliosiauit,fe- fnùmàHIioDeitraditac{l,quiamp;biccract-ipfumiuuare nôpoteHdiberet earn Deus, fixuseû,amp;afcenditincœIum,deindeApO‘ quiaeum vult,amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;floliverbumEuangelijpropagaruntacec-
Confiolatttses me ]Ergo Dauidamp;Hlius Dei pto fpfiiru rando,iuxtailludEfxi.ExZtoa in fummis verfati fontdoloribas amp; anga~ egredieturicx, amp; verbum DominideHte-Hijs, nemo enim,vt inquit hic Auguûinus, rufàlem.EtPiâl.iio. Sceptrum regn t tut enbsp;confblationemquærit, nifî qui eü in mi- mittet Dominus exZton.
Æ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Intelljgiraramp;fundamentu ipfeChriltus,
icrta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;
PropoCidoeftencomij Eccledæ. ItäftiH' data eiiEcclenaamp; habilita in montibus,ytnbsp;coinmouenamp; euerti nonpolTet, iuxtail’nbsp;lad Matthxi ló. Et portæ inferoram nonnbsp;præualebnntaduetfus earn. Motes fanäos,nbsp;quantum adHieru/alem attinet,vocatZio-naamp;Moriam, in quorum illoarxtegia, in
Sanamp;os vocat, quod Deus bos elcgerit
-ocr page 415-fupîfquein îdiEcata cftEcclefia.iuxtail-hJ,i.Corint. 5. Fundamentum aliud non poteft pcni, præter id, quod pofitum eft,nbsp;Suodeft lefusChriftus.kemdodrinaPrO’nbsp;pftetar utn, amp; Apoftolorum,dc Chrifto,iu-yailludEphef.2. Extrudi eftis fuperfun-Qamentum Prophetarumamp;Apoftolorum,nbsp;'«ftenteangulari lapide Chrifto Iefu,amp;:c.
U T^'
Domïnùj portas Sion, tahernacula lacob.
Çommcndatio Ecclefiæ à diledione er-Dci,amp; inhabitione ^us,per colla-De diledione inquinpfe Chriftus j.'ohatine, Pater meus diliget eum. Item,nbsp;1 '¦'H^diledio in eis,qua me diligis.Dein-^“^tatione inquit Paulus : Chriftus habi-ç^’^cordibusnoftris per fidem. Item, 2.nbsp;ij^P'it.6. Vos eftis tcmplum Dei viui,ficucnbsp;Qponiam habitaboineis, amp;nbsp;^^‘ftnslohann.14. Vcniemusadeum,amp;nbsp;quot;quot;Onemfaciemusapiideum.
hoc eft, Deusma-*enf s’^Ecclefiam cœleftem, äi fpiritua-(çfj'îüàm tem plum, amp; tabcrnaculum ve-Çitill^^P^li’S’^^^tinquicAuguftinus; Dili-*’£u Ppftitualem ciuitate, fuper omnia illaciuitasnbsp;pP^’^ittanens,amp; fempercoeleftis in pace,nbsp;vocat Hierofolymar,in tri-
Hiç. pP‘’æalijsciuitatibusPalæftin2, ficut verfatus eft Chriftus, docuitnbsp;propa^ataeft exillanbsp;Euangelij per Apoftolos, in vni-• Tabernaculalacobvo-alias tribus,ficut Ifranbsp;populus ludaicusvocatur, in-tribus,qui ad leroboam denbsp;quiamp; Iftaëldinbsp;Quantum attinet advaticiniu denbsp;^populi ex captiuitate Babylo-*°'^turPropheta populum.affir-f ^foh^‘^5^^*^oturû ciuitaté,amp; téplumnbsp;'^tUtp^'yuiitanum adfuturum,amp; defen-1), ’^equo iiidæi redudi angebantur.
C/ ¦
Sela. -
à promîfia gloriofa libe-?''''draPo^'^””^P?PoliexcaptiuitateBa-’’^^’futione ciuitatis Hierofo-*^P'EP^eiude, fubeiusfigura.Ec ?b‘Perxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyrannide dia-
Chriftum, voce Euan-veragloriaeft, amp;ipfius hcçleûæ. Haue glotiam non ha»
IN PSALMVM DAVIDIS L X X X V I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17,
bent aliæ genres, extra Ecclefiam, igno-rantesverum Deum,amp; mediatorem.
Gloriofadictafuntquot;] promifla amp; gloriofa li-beratio ex captiuitate Babylonica. Itcm,li-beratioextyrânide diaboli,peccato,amp;mor te. De te] Aliter, in te, hoc eft Ecclefia, innbsp;quafonat vox Euangelij. Ciuitac D«] Pri-mùmHicrofoIyma,eleda à Deo adveros .nbsp;cultus,agnitionem amp;c inuocationem. Deinnbsp;de,Ecclefia per torum mundurn colledanbsp;voceEuangelij,quam Deuselegit, diligit,nbsp;défendit,amp; conferuatin humano genere.nbsp;Sela'} Additur loco epiphonematis. q- d.nbsp;beneficiumhoc eft admirandum amp; confianbsp;derandumomnibus,certumamp;verû.Itaeft,nbsp;itafiet,reftitueturamp; liberabitur Ecclefia.
2. De vocatiottegentium.
Memorarifaciam Kaab Babyloneniy ^t co^ofeant me.nbsp;Ecce Philiflamp;a ^jrat cutmnbsp;Aethiopia nafienturibi.
Vaticiniumeft de vocatione gétiumad Ecclefiam, quarum easnominat, quæ prasnbsp;cæteris Idolatria,amp;alijs vitijs côtaminatiScnbsp;hoftes ludæorum fuerut.Et quia hæ genresnbsp;anteaduentum Chrifti non veneruntHie-rofoly mam,neq; religione ludæis funt connbsp;iundæ,conftatProphctam non loquipro-prièdeHieruialem terrena, fedde cœlefti.nbsp;.i.deEccIefia,adquam poft aduentû Chrifti gétes om nés vocatç funt per Apoftolos..
Memorarifaiiam] Verba funt Dei patris.iën Mefsiæ,quibusexponiturverfus praccedés,nbsp;quæ fint gloriofa didade ciuitate Dei, hocnbsp;eft,Ecclefia, quôd feilicet ad earn etiam vo-cabuntur genres. Memorarifadam} mandatum dabo Apoftolis, vt vocent etiam genres, amp; memorentur, hoc eft, recitent eisnbsp;beneficia Mefsiæ. K44/']fuit muliergenti-lis meretrix in Iericho,quæexploratores ifnbsp;raëlitarum holpitiofufcepir,lofuæ2.Etre-cenfeturinGenealogia Chrifti. Per hancnbsp;intelligit alias gentesomnes. Interprera-tur fuperbia. Ideoalij intelligunrper eartinbsp;Aegyptios, qui fua fàpientia, amp;alijsdonîsnbsp;confidentesamp;fuperbi Deum contempfe-rint. Efa.30. Apud hos Euangelium docuitnbsp;S. Marcus Petri difcipulus. Batjlone]intelH..nbsp;gitciuitaté,qiiæfemper hoftis ludæorumnbsp;FuitHuiusmentionem facit Petrus vltimonbsp;cap.prioris epift. inquiens: Salutat vos Ecclefia quæeft inBabylone.-etfihïc quidamnbsp;Romam accipiant. Per Philiftæamintelli-gitpopulos vicinosludçisjcum quibuslonnbsp;go tempore Ifraëlitæ belligerarunt, vtte-ftantur libri Reguin.
Tyro*
I
-ocr page 416-Tynis Ciuitas eft Metropolis Phœnicix gentilis. Aethiopia regio eft vicina Aegy-pro. Theodoretus intelligit non tantiimnbsp;gentem hanc, fed alias etiä nigras impieta-teamp;tenebris,feu mentis caligine.quas audita voce Euangelijftatim depofücrint,iu-xtailludCantici r. Nigra fum. Sc fotmofanbsp;ßilicetfadlaprxdicationeEuangelij.bibacnbsp;docuitEuangelium Matthias Apoftolus.
Üafienrurtbt'i hoceft, hxgentesconaer-tenturadDeum, eum cognofeentesprsedi catioaeEuangelij,qaodfemen eft ipiri*nbsp;tuale. ibi]in Zion,ia Eccleßa.
3. De M.eßia autore, c olle flore amp; defenfore Eccleßa,
Lutherus : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptrtfflen
iaffin inalletleyfprad^eit.
Symtnachus. Dominus numcrabit/cri-benspopuios, hîcamp;illic natas eft aliquis, hoc eft,vocatus pervocem Euangelij, Stnbsp;adiunâus Ecclefiœ exgentibus.nbsp;ihi]boce{l,inZione. /jienarusJPoteüe-tiam de Meamp;iaintelligi, habetque Ifteem-phafîn.q, d. homo quidaminfignis,qucmnbsp;^nteaaltirsimiimvocauic.
Sela] Vox eilattendonis vel afleueratio’ nis. q. d. iraeftj amp;certofiiturUm.
4-. Decttltibus Eccleßi.
Et cantPifored, ßeut ducen-
EtdeZiondteetur homot chorum omncd modalationci hofnonatxdfedlmeaj^ßipßßun- tncAmte.nbsp;dauit ea?7Lj,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Addit de veris cultibus Ecdefix, gratia-
film adione,amp;ce}ebrationeDei, Sclxtitia •in hac vif3amp; futura, quam comparât can-^oribusludentibus in ehoreis.
O nines me a modulMiones in te faut] Verba dinem erga Deum, Srienrientis verainlx-dtiam. Eilque hæc concordia Sc harmo-tiiadalcifsima, cùm mens, voluntas,cor,amp;nbsp;lingua bmul laudant amp; celebrant âeum,nbsp;qui cultus Deo omnium eligratifsinius.
Lutherus: Vuno ot'e Menget wie am Zeigen/ wetoen alle in Ht fingen/ etas vinbn (tnoer.
V.
Intelliguntveteres interprètes verfam deMeCsia nato in Zioae, hoc eil, Hierufa-lern, iaeaqaeverrato,quiEccle{îamipfamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
fundauitamp;collegitexludæisamp; Gentibus. tuntpijhominisproßrentisfaam gratita-Recentiores etiam intelligunt de colle- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
âtioae gentium amp; regeneratione per vo-cem Euangelij. Dicetur de zion ] feilicet hoc, quodhomoisq; excellens amp; inßgnisnbsp;natusiitin ea (Zionc feu Hierufalem) velnbsp;oatuseâin ea homo.
y Et home] hoc eß, multi, per Hebraiß-mum fpirituali regeneratione. InHebrxo Zion,eildatiui caCus, vt,diceturZioai, velnbsp;adZion. In Grxco eßtrieèp, feilicetdinbsp;cetur, hoc eß, Eccleßa agnoicetSevocabicnbsp;Zionamatrem faam fpiritualemtièdvide-curprofinTnpleâ:umin Græco fit»'T/,nun-qaid: nam mater in Hebrxo non habetur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
PSALMVS
TITt'tf's,
Pïalnj US antici/i]jorum Chor^, tdpn~
ÛionéHœmâ’Ezrahitæ, eruditiuû. Mahi-Jac inttramencu fuit mu(jcii,fuper quo hie Pjalmas cantatusett. Hœman hic Chorinbsp;________________________________ ifivir nbsp;nbsp;cuiufdam, hocett, canratoramlaudâtiuntnbsp;fitgen/ tfds allerlepamp;.etttb Ottttnengeb^un Deutnpreceptor fuit. Erudiriaum. Aliter,
-- nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jntelligentia,hoce{i,hicPfaImusrcu car- j
men continetindgncfnaliquam erudition a nem, amp; dodritiam deinuocatione in cm- anbsp;ceamp;afdidiionibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
ARGVMENTPM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Pfahrt us efl generis deliberatiui, vttnul- K tialij. Nam precatur in illopriminn iple Knbsp;Meisias ientiens pro nobis ingenteshor- anbsp;rores mortis, amp;iram Dei inhortq,amp;tota j
Stipfe alttßimasfundauitearn 'd Ziona,hoc cinendum iiiper Machalat propter afdi-cß, Eccleßam, ita vtnonût interitura, iu- diionéHaemâEzrabitx, eruditiuû. Maha-ictaillad Matthxii/f. Etportx inferorum non præualebantaduerfus earn.
Lutherusita vertit: iUatt wirbt jiinit
tvetbett/Vunb bas ^t/bet-^dbefl fiebawe.
De fan fia in foto narraiitur orbe Ziont, Edittis hic in ea natf^ amp; Ole fuit,
quot;VL.
rdfß/tpß/fd/orfdzpz:, ße »afxdd e/ß
Hoc eß, Dominusrecenfebitfeanume- --------- t .„rdnmire
rabitpopulumfuum,fcriptumquaßinca- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quare
talogo, hoc eß, hbro vitx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aapatrem, azeus meusinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcrcli-
-ocr page 417-IN PSALMVM DAVIDIS LXXXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8r ^creliquifti me ? petens à Patre auxilium amp;: ^iberationé. Deinde ipfe Dauid amp; quilibetnbsp;Pjus exemplo Chrifticapitis, cui membranbsp;côformiaoportetfieri in cruce,vtamp; glorianbsp;^lufdem ornentur. Partes funt 4. J: Propofitiocircunftantijsvarijs ampli-*'':âta,perfonæ,caiifæ amp; temporis. Narratio triftifsimarum calamitatum, *^ontinenspetitionis cauias. 3' Ratio petitionisfumpta à caufa finali, yeusagnofcatur Sc celebretur,amp; doftri-’’^'atèfpargatur. Repetitio petitionis 8c qncrelæ. D. Au |’jftinusintitulo,membrumexGrçco,pronbsp;..'gt;fo,ad refpondendum, itainquit: quidnbsp;^'^tleftadreipondendum, lÄi vt relpon-?^tnusChrifto,fequétes fcilicet eins vefti-S'^deuexemplum in pafsione,iuxta illudnbsp;2. Chriftus pro nobispafliis eft.relin-nobis exemplum, vt fequam ur vefti-tins. '• ^ropoßtiovtexaudiatur drliberetur, petens A Deo auxilium amp;Uberatio-nem aßidu'e amp; ar-denter. ^ommeT^etisfalutismcAi'm no £ie coram te. '' , Jntret 'mcon^peâlutuo ora-^^^^u^tncltnaaurem tuam ad meams. eft precationis,vtexaudiatur fsin Nofte 8c die, circunftantia eftnbsp;tej/^'’'’’s,pro afsiduèjitem içtis amp; triftibusnbsp;HitRantum ad Chriftum attinet, ora-fotmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftinus, non fecudum inn ’^^ei.fedfecundum formam ferui, J'^aecpaffuseft. 'îüà^ r ‘no? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubijcio 8c obcdio : Chriftus pius quilibet in fua cruce. De«ifalutüwfæjQuimenbsp;imaginé tuam,nbsp;J 'onemamp;celebrationem tui nominis,nbsp;folus liberate amp; falua-^^3 hoe eft, te folum inuo-fzïf ^^^o*^higio,nonadcreaturas. autemorationem tanquàm bel' ’^^“^Petretauxilium amp;liberationé. f«iï»ï] Repetitio precationis. |
^tith Deo membra,vtaures, per •^opopoeiatn. Nam Deus fpiritus eft,nbsp;nulla habens membraautcarnem. Ioan. 4.nbsp;Eftautem inclinatio aurium fignum fèu genbsp;ftus exaudientis. Auguftinusdngreflusora-tionisinconlpelt;ftuDei,efteiusacceptio,innbsp;clinatioveroauris, mifericors eft exaudi-tio. Oftenditur hie diferimen interoppretnbsp;fosdefperatióe,qui,vtFrancifcusSpira,nulnbsp;lam fidci fcintillam retinent, non ingemi-fcuntjiionexpetuntaDeodoIorum remédia,fed blafphemâtDeum.Er eos qui in Indu non fuccumbunt, fed confugiunt adnbsp;Deum,petentes ab eo auxilium amp;confola-tionem, retinent fcintillam fidei amp; Ipei, vtnbsp;Dauid,Ezechias,Ionas,amp;c. ¦ 2. Narratio calamitatum,petitionis cau-fam continent. G^tare^leta eß anima mea^ iii. ^ita mea inferno approffin -quauit. Narratio eft queriilolàcalaroitatum,qui bus oppreffus petitlauxilium amp; liberatio-nem. Eftq;ratio petitionis:Multis calami-tatibus amp; doloribuSjtum animi tum corponbsp;ris opprelTus fum.Ergo exaudi me,amp; liberanbsp;te inuocantem. Præcipuè autem conuenicnbsp;querelaipfi Chrifto,depafsione, de qua in-telligûtveteres, Hieronymus, Auguftinus,nbsp;Theodoretus etiam refertad ludæoscapti-uos in Babylonia. Deinde redè refertur adnbsp;omnespios,adeoq; totam ecclefiam æru-mnofam in hac vita. Repletaefianima (malts) hoceft, doloribus, fentiens iram Dei amp; metû abiedionis propter peccata, quorum pœnam Chriftus innbsp;federiuauit, Stfuftinuitpro nobis. Ita inquit Chriftus in horto : Triftis eft animanbsp;m eà vfq; ad m O rte m. Appropinquauitinferno'] hoc eft,mortiamp;æ-ternædamnationi, quam verè fenfitamp; me-tuit. OBIECTIO SEV SVAESTIO. D.Augu^ini. Audemusnedicereanimam Chrifti re-pletam malis,cùm illapafsionis afflidioin carne valuerit quicquid valuit, amp; D. Petrusnbsp;dicat, Chriftum pallum elfe in carne ? BESPONSIO EJVSDEM. Chriftus palTuseft amp; anima amp; corpore. Non enim vel ipfe,qui dicitur,corporis donbsp;lor, poteft elfe fine anima, que ineuitabili-ter im m inenté prçcedit mœftitiajquæ foli»nbsp;animæ dolor eft. Dolere ergo anima,etianinbsp;non dolente corpore,poteft.Dolere autemnbsp;corpus fine anima non poteft. Idco inquitnbsp;ipfeDominus: Triftis eftanima meavfqucnbsp;ad mortem. Quod hîc inquit, vitameain-QJl |
t82
ANNOTAT. LVC. LO S STI
|
fernoappropînquauit, Matthæi 26. inquic Euangelifta : Affumpto Petro amp; duobus Dinbsp;fcipulis, filijsZebedæi, cœpit contriftari amp;nbsp;mœftus efle.Quod ad diétum Petri attinet,nbsp;carnis appellatione, totum hominem intelnbsp;ligit.hoc eft,corpus amp; animam, quæ Chri-ftus vera amp; integra habuit. tin. nbsp;nbsp;ÆftïmatHSpim cum defcen^ dent thus tn lacumifaâus(um cut homo fine adtutorio. Varijs figuris Sc fimilitudinibus defcri-bit amp; amplificat ærum nas amp; dolores. Aefitmatus fum'] ab hoftibus,Pharifa:is,Pó-tificibuSjScribis. Cum defcendentibus in lacum'] Quad nutlquä reuifturuSjièd manfurus in morte. Lacum vocat calamitates amp; dolores in-cludabileSjfumpta Metaphora ab ijs,qui in lacum,feu profundam foueam delapfinbsp;velconieäifunt,vtlofephamp; Daniel,ex quanbsp;per fe non pofluntafcendere, neque qui extrahat habent. Vnde fe fadum hominemnbsp;fineadiutorioqueritur,hoc eft,deftitutumnbsp;omni humano præfidio amp; ope. Grsecè ajßo«nbsp;btfT®', qualis eft Ecclefia, ficut caput ipfiusnbsp;Chriftus, Sc omnia membra funt in hocnbsp;mundo. V. Jntermortuosdefirtusfumj ßcut ruinerat't dormtent es tnfi-pulchrts, quorum non efi memo-ria amplws3nbsp;nbsp;nbsp;ipfii de manu tua repulfifuntj. Similitudo fumptaabinterfedis in præ-lio, inter quos amp;ipfelè quad vulneratum, amp; iam moritutum queritur, proicdumnbsp;abfque om ni Ipe vitæ. Intermortuosdeferrus] id eft, derelidus. Ex Græco :Tnter mortuosliber,Ÿvrfcxfi3xçtA(lt;V*nbsp;Tef©', quod Hieronymus exponit, libera-tus ab inferis.vel ex fepulchro, per refurrc-dionem. Auguftinus : liber inter mortuos,nbsp;nullis peccatis ipfe obnoxius.ledalios à pecnbsp;catis Überaus, iuxta illud Ioann. 8. Si vos fi-lius liberauerit.verè liberi eritis. Theodo-retusjEtiamd viua, adhuc tarnen inter mornbsp;tuos me numero, cùm mors mihi certa imnbsp;pcndeat. |
Sicuf vulnerati (in beBo) dormientes'] Ipe refur redionis, quorum non cftmemoria internbsp;homines. SicutludæihoftesChriftum Ipc-rabantnunquàm reuidurumefl’e, fed me.»nbsp;moriam eiusprorfus abolendam in humano gcncre. Aliter, quorum non es memor,nbsp;fcilice t interfcdorum, amp; ipfi mortui rcpul-fi funt, Demanu tuaquot;] hoc eft,defenfioneamp; tutela. Auguftinus,RepuldfuntipdhoftesChrifti,nbsp;id eft, abiedi in æternas pœnas. ^ofiieruntjme 'tnlacutnfi-rtort 3 tn tenebrofis tn ^mhra mortis. Rcpctitio ïmilitudinis fumptaa lacu feu fouea, in quam cóiedus dt ita ab hoftibus,nbsp;vt n unquàm vidcatur cm erfuruSjOpprelTiisnbsp;tenebrisamp;vmbra mortis, hoc eft, orbatusnbsp;vera notitiaDei, amp; nullam fentiens confo-lationem in terroribus mortis. Super me confirmatus eß fr-ror tuus 3 omnesßu^us tws induxtflifuper me^. Sela. Similitudo abvndarum fludibus» çu'-* bus calamitates Sc dolores comparât,quödnbsp;illistanquàm molevndarum oppreflas,amp;nbsp;quad fubmerfusdr. Agno/citautem Chriftus Deum patre in opere humanarredem-ptionis, autorcm calamitatum.cuifeft''*’quot;nbsp;lcnsfubiecit,cxardentiamorcergahuma-num genus. ItaEfaiæ yj,de Chrifto tlici-tur:A Deo percu/fus eft,amp;proiedus. Item»nbsp;Dominus coniecitin eum (irruerefedt/t-cutfludusirruunt in IcopuJum}iniq‘'‘f’'nbsp;tes omnium noftrorû, quodhicinquh'P^’înbsp;filius ad pattern, Omnes fl udus tuosindu-xiftifuperme. Furartaut] Sv#«©',indignatio,ira horren-da aduerdis peccau h u mani generis »quorum pœnas nlius Dei in federiuauit Sc fufti nuitinpafsionc,AvJgt;«{,perfoluenspatripronbsp;nobis. Lon^fecifiinotosmeosamti pofrerunt me ahominattonemƒ-ht, incar ceratus(ùm,^ nonpofinbsp;fume^edt. Amplidcatio calamitatum ä deCerttone amicorum, prim ù m popuÜ fai, deinde Di-/cipulorum,qHi Chriftum tempore pafsio-nis deferucrunt fugienrcs. Ita^i |
IN PSALMVM DA VIDIS ¦ LXXXVII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;183 amp;propagacioneverædoâ:rinæ, quænon à mortuisjfedà viuis fieri poteft:rogat igiturnbsp;vt propter gloriam nominisDeiconferue-turamp;liberetur. N unquidmorruis facies mirabilia'jhoc eft, re-uocabisnemortuos in vitam miraculosè, quod nunquam faciès ante nouifsimumnbsp;diem. Ergo me conferua viuum, vt te cele-brem. Confiderentiirh'jc caufe tres, curnbsp;longior vita petenda fit.eamqueDeusmul-tis cócedat : primùm, vtagnofcamus initianbsp;fapientiæamp; iufiitiæDei. Secundo vtexer-ceamus nos in doârinacœlefti, eamque innbsp;nobis confirmemus,agnofcentes bonita-tem,amp; potentiâ Dei, in propaganda,amp; connbsp;feruandaEccIefia. Tertiô,vt per nos ad po-fteritatem propagetur, amp;conferuetur do-ârina ecclefiæ. Autmortuirefurgent?]Antenbsp;nouifsimum diem, quo fimul maliamp; boninbsp;refufcitabuntur. Et coiifi-ebumur'Jid eft,agenttibi gratias. iiunquiânarrabitj hoc eft, celebrabitapudnbsp;alios opera tuaadmiranda,creationis amp; re-demptionisEcclefiæjCoIIcâionisamp;dcfen-fionis. In fepulchro] in morte. Mifericordtam'] id cft. bonitätem,recipien-do humano genere in gratiam, per intcr-cefsionemfilij,amp;c. Et veritatem ttiam'] .i. conftantiam, in pro-mifsionibusamp; minis. Inperditione']ideft, ininteritu bominum. In tenebris'i apud inferos, feu in morte. In terra obliuionü ] Sic vocat fepulchrum, quodnulliusfci obliuio tam citô obrepatnbsp;homini,quàm mortuorfl, iuxta verficulû: Quàmprocuiex oculis,tam proculibit âér. luElitia ftt4] I. Qua iuftos nos reputas amp;nbsp;acceptas ad vitam ætcrnam,gratis, propternbsp;filium. 2.Qua punis impiosamp; ornas iuftos,nbsp;amp;in hacvitaamp; futura.Loquiturdeobliuio-ne impiorum,quorum nulla eftrecorda-tio,nequeapudDeum,neque in Ecclefia.nbsp;Nam de iuftisdicitur :In memoria æternanbsp;erit iuftuSjhanc memoriam conferuare no-bis ftudeamus. I cala Iterum facit pattern autoré Petehumanæredemptionis. bominationem'] coram Deo,amp; Iqjj propter quamtota natura pol-I Een quot;^’^’’^•^^’¦burum fittotum humanumnbsp;ludæi Chriftû captiuatus amp; con-l’oc 'a^^l’^bibuSjVtegredi nonpofsim, lgt;üs 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingruentibus amp; præfenti Iiidæi iudicabant Chriftû ^^^P*^btum,non refurreâu-autreftituendun^itæ. O meï langaerunt,profit er I ‘^lP^^ionem clamaui ad te Domtnbsp;d 'te expandï ad te manus lachrymarum vbertatc, oculi fui elanguerunt, amp; faâi funtnbsp;fin Symmachus :Oculus meusaf-, ûj .quot;¦^^affliaionem. In lachrymis enimnbsp;^'’stïieosconfumpfi. quot;’lt;«»lt;«] Metaphoraà geftu peten-expâdcndo manus feiipor-Pt$f '^•^deum,àquoauxiliû amp; opem in ; Hçnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; magno periculojvtfubmerfio- (jj^’^’^Petunt. ItaChriftusin cruce expan-offpattern, petés auxilium, Wec/’^Qbis fua bona æterna, amp; coin-nos, quafî obuijs vlnis exceptos. ’^‘tufafinalü amp; impulßaa libérations, ^otit'ta amp; celebratio nomi- nis Dei. \7 f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortuis faciei mt- aut mortui refùrgent ^fi^^bunturttbt? Sela. ' Az * Cff^^^^tiidnarrabit alicjuis tn mtfericordiamtuam?nbsp;^^^itatem tuam tnperdittbe ? 7nte-' tu ^^''^‘^bilta tua., iuflttia in terra obltuionis ? Afi J* •imio .’^’'^donemexauditionis à caufa fi-*^pulfiua,celebratiôe nominis Dei, |
-j£. Hepetitio precatiotiü amp; querelce. Et ego aâ te Domine clamaut^ ^mane oratio me a pr^ueniet te. Repetit precationem amp; querclam de ca-lamitatibus,propter earum grauitatem amp; dilationcm auxilij,ficut autem ipfèChri-ftus clamas in cruce,'Deus meus, quare menbsp;dereliquifti? Itaomnes fanâi indiuturnis a XIII. |
|
iS4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, malis derelidos fe efTe queruntur à Deo, quam dubitationein,ficut ipfe Chriftus, conbsp;gitatione veritatis promifsionum Dei amp; fide vincunt, amp; ex ea eludantur. Manèoratio ad te praueniet] id eft, Manè tc inuocabo, quo tempore Ipiritus funt purionbsp;res, ideoq; inuocatio eft ardentior. Theo-doretus : Diluciilum deprecatióe meaprç-uenio, hóeeft, manè te inuoco, antequàmnbsp;luce/cit. X n'ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domme repeÜü am- mam me am ? abfcondü facte?nj tuam à me. Qperela amp; tentatio de reiedione precu, ficutChriftus Matth, ij. mulierem Chana-næam inuocantem aliquandiu duriterre-pellit, fed ficut illam tandem exaudiuit, itanbsp;Deus omnes perfeuerantes in oratione tannbsp;dem, iuxtapromifsionem, exaudit amp; libe-rat. Differt autem liberationem,vtfidemnbsp;noftram probet,amp; inuocatio fiat ardétior.nbsp;Sicut inquitAuguftinus hoe loco:Ad hoenbsp;oratio Sandorum dilatione beneficij amp; trinbsp;bulationum aduerfitate, quafi repellitur,vtnbsp;tanquam ignis flatu repercuflus,inflamme-tur ardentius.rnterdum non præftâtur quænbsp;petimus,quodfunt inutilia nobis, vnde i-dem : Auertit Deus ab orantibus faciem,nbsp;non exaudiendo ad id quod volunt, quan-do fibi nefciunt non expedite quod petût. XV. oAffliiitds firn ego exam-matus, a muentute me a tuit t error ed tuoSyferè vt defictatn^. Exaggeratio afflidionum, ab earum au-tore ipfo Deo, quo permittéte non cafu af-fligimurcum Chrifto.vtfimiles illifadi in cruce, etiam gloriæ eins participes fiamus.nbsp;Roman, j. A iuuentate »zf^jhoc eft, ftatimabexor-dio vitæmeæ, ficut Chriftus ftatim ab ipfa infantiaperfecutionibus amp; exilio alijsq; æ-rumnis, vfque ad finem vitæ, fubiedus fuit,nbsp;propter nos. Ita vira hominis ærumnisper-petuis fubieda eft, vt inquit lob : Militia vi-tahominisfuperterram. Et Proper. Üttnquàm bella pq5,nunquàm difirtmina défunt, it cum quo certet, menspia femper habet. Agnofeit autem ipfe filiusDei/evoluntatcnbsp;patris fentire horrorcs mortis amp; inferni:nbsp;i-vc. tossn |
ideo patienter fert cruchtasamp;ibCâm tnôr-tem. dnme tranßermttramp; tuamp;^ nbsp;xvij ter rares tut conturbaueruîme. Queriturde pœnisamp;fenfuiræDèi, qui-bus Chriftus propter peccata noftra oppref fus fuit, amp; quafi fubmerfiis fludibus tenta-tionum. Inme tranfierunt'] Inquit Augùftiuus.tran-fierunt,amp;non manferuntinme,QuiaDcuî tandem libérât gloriosè,amp; confolatur effi-câcirer oppu^runo tempore. Ctrcundederunt meßeut ^ua tOta die ctrcundederuntnbsp;fimul. Repetit fimilitudinem fumptam à fluflt bus maris,quibus afflidiones comparât.nbsp;Eftautem querelade fummispericulis.q“*nbsp;bus tauquam inundatione,amp; ingencinbsp;aquarum,circumquaque irruentiuni,t’'‘'nbsp;cumdatusfit, ita vt nufquàm appareata*^'nbsp;fugium,ficutininpendijsaufugerelit‘^‘^‘ Elongadli à me amicuni^^ proxtmumj),nbsp;nbsp;nbsp;notas meos pter mi(erianL). Querela repetita de defertione amp;' litateamicorum,conueiiiensipfi Cfiti» ’nbsp;eiusq; membris amp; roti Eeclefiæ)nbsp;defertæ ab om ni humano præfidit’- Proptermifriam] id eft,calaniitâteSi fit^^ vfitataeftdefertio amp; infidelitasamicoruonbsp;in rebus adaerfis,iuxtaverficiilum Poct?- Doneeerüfeltx, multosnumerabif aniiieSt Temporaffuerintnubila,folui^''gt;^- ! PSALM VS LXXXIX. '''^i TI m rs. Eruditilîum Cid cbb, eruditio feu dodr*' 1 na infignis de MeCsia, ciu.sque benefitV^’ fnbsp;Ethan Ezrahitæ (qui fymphoniftafeuta*^' (jnbsp;tor in Tabernaculo, frater Hœmanisdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ARG^M^NTyM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/T Plàlmus eft gratiarum aâio propbet^f Dâuid vclEthanis, cuîusin titulo fitnbsp;tio.q«^ |
1
-ocr page 421-VIDIS LXXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185
2. Receptio humani generis in gratiam,nbsp;édita promifsione de mittendo Mefsia,mi-rando amp; inenarrabili temperamento mile-ricordiæ amp; iuftitiæ diuinæ.
(J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN PSALMVM DA
agitgratias Deo proedi-gHo •'^’^^’onede mirtendo Mcfsia,amp; re-^ia Dæt^crno amp; fpirituali, quod eft iufti-Mc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritu fando. De-
^ltü ¦}iftîgatione pœnarum 8c calami-^üs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omni
tç F.'^Poribus Ecclefia, feu populus Dei. cif *®y3ticinaturde miferijspopuliludai-lis ^^’^’?^‘^bChaldæis,Antiochoamp;Roma-ftint calamitatum feruitutisnbsp;’'isf knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftremi tempo-
, üb tyrânide Turcica 8c Pontificia,adeo-temporuin.
] battes funt nouem.
J ^*^opofitio gratiarum adionis.
tiiav eiusqjrcgno aeterno Sc fpiri-j '•î-Regumy.
Generalis com mehdatio m ifericordiç Qpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in creandisamp;conferuandis
¦ omnibus.
i’ prædicatio mifericordiæ 8c bonitatis propagando Euan-
promif-ç '5deMefsia,fadæDauid.
contra tranf-præceptorum Dei, amp; hoftium J ^’æiciusq;dodrinæ.
fecuturis, ç,(h”î^Ghriftum in populo ludaico, 8c poftnbsp;k in Ecclefia, maximè poftreminbsp;P'^nSjqualisnunceft.
igt;ef'P^P5’-*’^io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qnapetit exhi-
Pcth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^egnum ipfius
''«cft defendiamp; conferuari. In fi-‘ gratiarum adio.
3. nbsp;Patefadio illius promifsionisamp; myfte-rijreconditiàfeculis.
4. nbsp;Confignatio illius myfterij in monu-mentispropheticis.
5. nbsp;Conferuatio Ecclefiæ, amp; fcriptorumnbsp;Propheticorum, vfque ad noftra tempora,nbsp;amp; deinceps ad nouifsimum diem.
6. nbsp;Glorificatio fecutura Ecclefiæ in vitanbsp;æterna. Hæcomniaamp;fimiliabeneficiaDeinbsp;côpleditur nomine mifericordiæ,quæ pri-mùm accipiturpro motu conceptode al-terius miferia,quo ad fuccurrendum illi imnbsp;pellimur.Deinde pro effedibus mifericor-diæ,hoc cft,beneficijs, quæ miferis prçftan-tur, vt hoc loco,amp; 2.Paralipom.3y.Reli-quumverborum Iofiæ,amp; mifericordiæ e-iuSjhoc eft, beneficiorum. Sic Ablblon dixit Chufai : Iftaeft mifericordiacum amiconbsp;tuo ? hoc eft,funt hæc beneficia quæpræftasnbsp;tuo am icojin rebus aduerfis ? In plurali dixit mifericordias , vt moncat infini ta elfenbsp;Dei beneficia collata in humanum genus,nbsp;quorum maximûeft receptio humani generis in gratiam, in arcano decreto diuini-tatis, quod hîc Propheta in primis célébrât. Cæterum fepeicripturaconiungit minbsp;fericordiam amp; veritatem, pro veraci amp; çonnbsp;ftanti mifcricordia, vt infrà :Mifericordianinbsp;meam non auferam ab eo, neq; mentiar innbsp;veritate mea,hoc eftjpromilfam mifericor-diam amp;beneficentiam conftanteramp; veracinbsp;tereipræftabo.
Z» ore wfolCogitetur hîc caula finalis feu vfus linguæ, feu fermonis, agere gratiasnbsp;Deojdocere alios de Deo, amp;c. luxta verfi-culumPoëtæ:
'• Propoßtio gratiarum aéiionis.
’^ißr 'tcordiasT)o'mimtnamp;-cdtiihoi ingeneraîionem l^nerationem annunctabo ‘venbsp;tuam in ore meo.
Yt^ alij altos de relligione docerent,
A fummo nobis eà data lingua Deo.
Ç^Honiam dixt»In Aternum^ ik wî/ericordta ^dtficabttur tn ccells,prA^arabdur veritas tua.
|
fkr eft,celebrabo Dominum pro hoc eft, m ultiplicia be-contulit in humanum genus,nbsp;Præcipua funt : hominis amp; omnium rerum ad |
Aetiologia gratiarum adionis , à pro-milfa patribus mifericordia, de mittendo Mefsia, eiusq; veritate amp; certitudine,à quonbsp;liberabiturà morte,peccato amp; tyrannidcnbsp;diaboli. Mifericordia eft motus in Deo,feunbsp;beneuolavoluntas, qua ex gratia promifitnbsp;Mefsiam:veritas,quapromiifam exhibet innbsp;Gtq 3 |
ANNOTAT.
filio, iuxta iJIud loannis i. Lex per Mofen dataeft, gratia aiitem Sc veritas per lefumnbsp;Ghriftum faäa eft.
D/xi] Ex Grxcolegitur, dixifti.
λ aternum'i Erit ergo Ecclelia «tcrnä,hoc eß, rcgnum Chrißi.
Aedificabttur'] hoc eß,firmabitar. Sumpta Meeaphora ab xdihcijs firmiter conftru-étis.
I» ccelû] In Prophetis Sc Apoftolis, iuxta illud Plalm.iS. Cœli enarrancgioriam Del.nbsp;EtECaix Pofai verba mea in óre tuo, amp;nbsp;in vmbra manus mcæprotexi te, vt pian resnbsp;C(s!os,Scponas fundamenta terrx.
ïncœlis]Lutherus :Zgt;enn dUjttfiue reicbt'fi nicht an ittnfch retch/ 0en9emht'mmhfdf vifnbsp;io Of eleven/ Pae tft nic^t aofferPen.
LV C. L O S S 11
Aedificabo'] luxfa ilJudMatthäi Sü* per hanc penä xdißcabo Eccle/tam meam*nbsp;Sc portæ inferorutn non præualebunt ad-uerfijs cam. Inquit hîcprarclarè Augufti-nns ! In æternum regnabitChriftus in ian-^is fuis. Hoc dixit Deus, hoc protnifit. Stnbsp;parüm eft hoc iurauit. Exdatnat autcmnbsp;Tertullianus ; O beatos nos, quorum caaCanbsp;Deus iurat,O mifcrrimosjfineciuranti Donbsp;ininocredimus.
i. Generalis cotnmendaüopitenftaPei eius^ßl^ tn condendis.gubemandis amp; conftruandis rebus omnibus, ad vßum humantnbsp;^eris.maxime verbnbsp;Eecleßa.
Conßßebunfnr cœh njtßai/ili/i v.
t. Exf oßtiopromißionüdeMeßiAnusjj regno xternodrßirituali. a.Regum 7^
, III. ^ofai l^eftamenTunLoeleói^ m^, iurauîDaitidiferuoTido.
Exponîrprophetiamde mittendó Meß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____________
ßa,fadlam ad Daaid,naßitüro exJpßus po- gno fpiritualiamp;xterno,hoceli,Eccîe{îa,ea ßeritate. a.Reg.^.vbi inquitDeus adDa-
' uid: Cam complet! fuerintdies tui,amp;dor-mieriscumpatribus tuts, fußitabo fernen tuüpoftte, quodegredietur de vtero tuo,nbsp;Seßrmabo regnum etus, ipfexdißcabitdo-mam nomini meo, 8c ßabiliam thronumnbsp;regni eiusvfqaein fempiternum ;ego eramp;nbsp;ei in patrem^ Öcipfe erit mihi in ßlium.
Poftti Teßamenrum'] Pepigi feedas eleäo ornatus, quæ teßantur depotentia, meo Daaid, eleäis meis patribus. Sc totx '''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Eccleßx.
Seradtuo]Ex Crxco, feruo meo, ^afitov.
tna Domine, 'uenßgite tuam fn eveleßaßniforumj.
Quantum ad illa tempora, quibus vißt Propbeta, eß commendatio potentix Dei,nbsp;oftenif in condicionererum,col]eäioneScnbsp;defenftone fui popali ladaici. Quantumnbsp;vero adprophetiam deMefsia, eiasque re-
narratio de propaganda dodrina Euange-lij perApoßoIos, eorumq; Difcipulos,in 'c* niaerfam mbndum.
Conßtebuntur'jhoc eß,Laüdabutitamp;gta-tias agent.
Mirabilia tria] Opus creationis Sc redem^ ptionis h umanxadmirandam.
Cais] Prim am corpora cceleßia,eoratn-fapieotia 8c bonitare Dei: Deinde Apoßo-li, homihes cceleßes 8c minißri Euaagelift iuxta illud Pial. i8. Eaarraatcodi gloriamnbsp;taam.
Feriratemjconkantiam in ßruanda pro-mifsione de mitrendo Mefsia ex pOßertra-
Tttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___ milsionedemitrenclo Me^slaexpóltertta-
- cijs^Mem^ßenrndm-s^KsSfarn- tgD^^j^jg^cîecaiusper^ona8cofßcioApo^ é/0 fernen (nuntj,nbsp;nbsp;nbsp;/idfßca^/O in amp; Prophetic podCsimàm condohan-
^^onianf/^Mi inntfhbdiT/i-^ anaé^iTunîDon^inû.^ffn^Jfnfi/ifT-*nbsp;ri^Dawino in/erfi!i0d^eoru^i /
gnumßueecdeßamforexternam Sefpiri-tualem.Frußraigirurludxiexpedätetiatn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natu- 'i
numMersiamamp;regniieiusmundanii.qua cceleßisvelterreßns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
lefnitDanidisßalomonis Scaliorum Mo-narcbarumhuiusmundi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpii niio tJei, qui œ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo.
Sei^.
AHoquiturDeas vel ipCum Daaidetn vel Mefsiam ßliam nâCcituram ex poßerkdtenbsp;Dauid,prominens Temen ipßasthoc eß, re-
IN PSALMVM DAVIDIS LXXXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187 dentem, quæpromififti amp; locutuses, præ-ftare potes. Dominû Zebaoth,id eft, exercituum, vo cat propter potentiam, quam oftendit innbsp;Ecclefia, deftruens opera diaboli, eiusqucnbsp;membra, StdefendensEcclefiam. T*% dominaris tempeflati rmt-risy motum antem ßuÜuum eins tn rnitiga^. Addit teftimonia feu figna potentiæ, prû mùm Deijhoc eft, totius Trinitatis,condi-tionem,gubernationemamp;fuftentationemnbsp;rerum omnium terreftrium amp; coeleftium*nbsp;quia hæc opera Dei amp; firn ilia ad extra, vt vonbsp;cant, indiuifa funt,hoe eft, communiaom-nibus perfonis diuinitatis; deindeipfiuse-tiam Mefsiæjiêu filij Dei, -r Mys æterni pa-tris, per quem,vt loann.i. dicitur,omnia fa-étafunt,amp;fine ipfo faélum.eft nihil,quodnbsp;faótum eft. T« dominatis teinpefiati tharü^ vt Èxodi lï* Cùitt Ifraëlitæ per mare rubrum tranfierûcnbsp;incolumes, amp; Lucæ 8. Chriftus mari amp; ven-tisimperat, vt fint tranquilla. ^owojfïiiijs vnigenitus, amp;: coêffentialis æ-patriSjDeus verus de Deo vero,per 'iuem om nia facta funr. . 0?» ^ijùàlifur i/i nalgt;il/ui] hoc cft, Quis fè cœlo opponet,ci4; refiftet ? Quàfi dicat :nbsp;“êftio. filiôsDeorüm vocat vel ipfbs credétes, flint Dei adoptiui. Item filios deo-hoc eft, regum ac potentu hüius munnbsp;’•yelipfosDeos Gentium, qui non funtnbsp;gt; fèd taies habentut amp; coluntur ànbsp;^«litibus. ' ^eus potens in coftcibopn-magntis terribdisfti-omnes, qui in ctrcmtn eins j^.Celebratpotentiamprimùm totiusTri ’^îtisinhuniano genere,eiusq; magna amp;nbsp;. ‘'f^bilia opera, in conferuandis fanâis, amp;nbsp;jJgt;'Qendisimpijs,omniætate:deinde ipfiusnbsp;qui potens amp;præfens eft in Eccle-»qeftruens opera diaboli, merito amp; effi-./¦’â. Merito quidem remittens peccatanbsp;j^Pterfuaip obedientiam ,reftituensqucnbsp;5 ;’ham amp;vitam æternam, Efficaciadansnbsp;P'fitutn fandumjproferens Euangeliumnbsp;finuæterni partis, conferuans minbsp;fleélens mentes ad inuocatio-j ƒ’gt; amp; lætificans, protegens inuocantes amp;nbsp;diabolos. ipinm J ofcuntamp; colunt verum amp; æternum De-^Hm^^efsiam promilfum, amp;iam exhibi-teh'^'^odifeernit veram Ecclefiam, adiunnbsp;î quafi circunftanté filium Dei*nbsp;gentibus, quæ hune ve-’Snnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deum, eiusq; filium non ''^tuntyoon inuocant, non colunt. * domine J^eus Ziebaolh^qtds tïbi^potens es Dominegt;nbsp;tua in circuit U tuo. ^¦^PoftropheadDcumverum amp; æternûj filium Mefsiam coæternum, quare-^^lt;:oinmendationem vtriufq; potentiænbsp;j^ritatis. '‘jirctiirtt f«o] In Ecclefia,potens in defen ^QaEcclefia, amp; reprimendis hoftibus. præftandis promifsis, Quafi '^*t:habes potentiam voluntati refpon-^ |
IX» T*J/ contrtmfl't ßcut ^julnera-tUTTLi ^R^hab f Aegyptum ) in brachio •virtutis tuamp; dt^perß^linbsp;ïnimicostHos. Intelligitper vulneratuih Pharaonem re gem Aegypri,amp; fubhuius typodiabolum,nbsp;huius mundi principem, qui vulneratus eftnbsp;in primo Chriftiaduentu, fed occidetnr innbsp;fecundo. PerRahab, quæ vox ftjpcrbumnbsp;gnificat, Aegyptum. Per inimicos,Aegy-ptios, infequentes Ifraelicas, intelligic. T*mpint cœli nbsp;tua efi t err orbejn terrtu plenitudine eins tafnndaßi. X. XI’ Amplificatio potentiæ Dei èxtendentis fe, non folu m in terram, fed etiam in cœlû,nbsp;ex cuius mirabiii amp; pulcherrirtio opificro,nbsp;potentia amp; làpientia Dei côlpiciûntur, Roma, i. Ita Leuit.iy.inqüit Deus.-Terrameanbsp;eft, vos tanquàm coloni mei cftis. Et Chriftus Matthæi 28. Data eft mihi omnispote-ftas, in cœIo amp; in terra, cLq 4 |
iSS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT L V C. LOSS II
XII. oA^utlonem meridiemßricordta^iuflitiaprAceden'L» creajii:, Thabor Hermon in faciem tuairij.nbsp;nomine tuo exultnbuntLj.
Defcripfitfuprà perfonam Mefsiæ à po-tentiadiuina, iam defcribit regnum eiusq; giibernatione per virtutes duas, iuftitiamnbsp;amp;iudicium,quorumfundamentufuntmi-fericordia. amp;: veritas, in promittendo 8c mitnbsp;tendo Meßia.
_ luüitia eft duplex : Legalis,qiiæ omnium virium cum voluntateDeicftconformitas,nbsp;qualis integra fuit in Chrifto, inchoata eilnbsp;incredentibus. EtiuilitiaEuangelica,quxnbsp;eü remifsio peccatorum,imputatio iuili^nbsp;^i^gt;amp;gratuitacceptatio ad vitam xternânbsp;propterobedientiam amp;meritutn Elij Dei,nbsp;omnium credentium in ipfum, cuiusiufti-tixfundamentnm,amp;quaß rupcs immotanbsp;eft veritas diuina, iuxtaillud Roma. 4- Jdeonbsp;ex fide datur gratis hæreditas, vc ßrma fitnbsp;promiftio,qux ociofa eiTet, amp; fides vana, ßnbsp;ex Lege, cm nemo fatisfacit, penderet re--conciliatio amp; donatio vitx xterna^- Ira duplex eft iudiciumfinternum Spiritus fandti,nbsp;iudicantis amp; damnantis incredulitaté per
Lutherus: Jattthçen/ôas ift/ ^asgan^e
. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£jvônct vnîgt; liebst lirßtg.
( Aquilonê amp; meridiem ideo,inquitTheo doretus,praîcipuè nominat, cum vniuerfænbsp;terrædominetur, qgt; ab auilrali parte Hie-rofolymxßintAegypti), ab aqnilone Aßy-rij, quas Gentes populi Dei infeftifeimas,nbsp;eo liberato,Deus opprelsit. Ex Græco : Innbsp;nomine tuo exuJtabunt, cöuerß Icilicet adnbsp;Deum,perprædicationem Euangelij.
Thabor]Mons eflCalilxx, mirxaltitudi-nisjinterpretatureledio, puritas 8c clari-tas, quodconuenitadtypum, quia in hoc monte cleftusfilius Dei clarißcatus eft coram tribusDiicipulis, apparente Moyfè 8cnbsp;Elia,Matthxi 17. Marciif,
HemoKjPars eilmontisLibani, limes re-gni Iß-ael rerßts feptentrionem 8c ortum, circaeampartemLibaniivbieflDamaicas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________
Interpretataralba altitudo. Signißcatigi-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioann-16. Et externum feu vißbile
tut regnum Iudæorum,quod quafi candi- extremo die, quo fihns Dei in humana da8cpulchraaltitudo,hocefl,arxfuir,fedes i^^tnraconfpicuus iudicaturus eft viuosnbsp;Eccleßa^,8cdomicilium verærapientiæ8ciu gt;^ortaos,iuxta illud:Dedit omne iudici-fiitix,ia quanotitiaDei fuIgebat,YbifeDeus illuflribus teßimonijs patefecit,8cmira-biliter défendit hocregnam contra Imperia omnia.
naturaconfpicuus iudicaturus eft viuos Si
urn Rlio.
Mifericordia dr Veritas precedent faciemtiiitm] hoceRj Deus multisantefeculum promi-Rt Mefsiam, 8c impleuit iam proinifsiooé.
xiiL nbsp;nbsp;T'uum brachium robußnmj
(e{i) roboras manumj tuam nbsp;nbsp;nbsp;bationem: Homme in
exaltdi dexteram tuaiTLj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnttidiambulabo.
Additcommendationem felicitatis populi Dei feu Eccleßx, de effediu did^tu vir-tutum, quieR iubilatio, hoc efi, ineffabilis lxtitia,reconciliatoDeo, vinceos dubita-
' Brachium tuum] hoc eR, Omnia diuina po tentia efßcis, vt fequatur flatim ipfe effe-éius,quodGentium di/ nonpoffunt, iuxta -------------
illud Pfàlmi:Dixic,3cfaâ:afunt,mandauit8c dcpauoresin fenfu irx Dei 8c metu creata funt.Daobus autem modisDeus po
, ¦ tentiam fùam oAendit,primo defendenda Écclefîa eiusq/ membrisedeindeopprimennbsp;dis boRibus. Illud mirericordiæ, hoc irxR-gna DeieR. Membra humana tribuit Deo,nbsp;quilpirituseR, carnem 8coÛà non habens,nbsp;perAnthropopœiam.
Commendatiobonitatif amp;veritatif Dei, in mittendo Meßia, ô’promul^andonbsp;Euangeho.
abiedlionis.
^ifcitiubHationemJ Experituramp;fentitiu bilationem, quxcR ineffabilis lxtitia,quxnbsp;voce fads expriminonpoteR, quam efheitnbsp;in mendbascogitatio amp; Udes, deprxfentianbsp;aefauore Dei, 8c liberadone è criice.
Seif iubtlationem] Lutherus : iDas fauch^tn Ean/paeift/basfKdhch tPortamp;cttcshM.
/n /umine]In vera 8: illuRd nodda mifed-cordiæScbonitadsDei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
Htm nomine tao exa/tabantxvi-l XIII I. gt;. ßaHitia çf iaebicmmjß'nma-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in taüitia taa exai- /
tnentamj^c^irraa -iiH- ii^^ttntnn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
T or4
IN PSALMVM DAVIDIS LXXXIX.
TataJie] afsiduè. In nomine tuo^ inuoca-lionc nominis tui,hoc eft, bonitatis amp; mi-fericordiæ.
ttißitiatua] quam tumeruifti amp; imputas feu donas credentibus in te gratis. I« fHo] non in fua iuftitia, feu dignitate,nbsp;nabetenim particulahsccvim exclufiuam.
Qwntam ^orta utrtutis eo~ tiiamp;s , heneuolent 'ta tuanbsp;cornu nofiru?njgt;.
Qwa, T)omtniis ((^tunrunehm, fian£lîis Ifinél rex no-h.
Menologia beatitudinis populi àpoten-(J^amp;vidoria Chrifti aduerlushoftesEccle-.'®iniundum,peccatum,mortem 8: diabo-
Itagloriaturde haevidoriaPaulus i. ƒ Corint, ij. amp; Ofese 13. Abforptaeft morsnbsp;j” ^ftoriam,vbi tuus mors aculeus?vbi tuanbsp;^7«ne, vidoria ? Item Deo gratia, quide-,’^fobisvidoriam, per dominft noftrum
Chriftum.
, G/9r!4 virfßfyj celebratie, qua gloriantur ^tiavirtute, qua fola hoftes vincunt,nbsp;/««/o/fZKw] hoc eft,fauore.
nofirum'] hoc eft,regn.um, J .titnoftrum,amp;potentia.Metaphoraabnbsp;'^antibus,quæcornibus fe defendunt.nbsp;(Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfe Mefsias, qui eft feutum no-
tob'^’-^oceft, protedor. Metap hora à ft u-
PtJgtiantesfetegunt,amp; ho-iftnsexcipiuntamp; repellunt.
populiIfraelis, th Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no fier'] nos defendens con
^ftcsamp;liberans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
^¦^id'itus ad expUcationem promtßionü de IAeßia.2.^egum7‘\
^^nc locutus cs in ^ifionepin dixidlt : Po/ut aux 'i-^P^^^emprizpotenteTTLj,^ exal-
^le il urn de populo.
digrefsione ad explicationem, l'a,!. ^'Ptàinftituit, promifsionisdeMef-•‘ftla^l^'^¦^''^ deftribens æternum Ôc fpi-'quot;’’^oriam contra hoftes amp;nbsp;tttij ^^timanigeneris,diabolum, mor-^tfto^’^^^^tf'riamp;infernum. Quantum adnbsp;attinetjdicitur etiam de Dauide,
iSi? qui typus Chrifti fuit. Alloquitur au temnbsp;Propheta ipfum Deum pattern, qui in fan-lt;Sis Prophetis proinifit Mefsiam, filium ponbsp;tentem viftorem hoftium. Quatuor auté ¦nbsp;modisDeus fe fuamq; voluntatem amp;pro-mifsionem de mittendo Mefsia patefecit.
1. nbsp;Per expreffum verbum.
2. nbsp;Per vifionem, quæ illuftris eft imagonbsp;oblatadiuinitùs.
Per fomnium, hoc eft, imaginem, quæ ofFertur Prophetis per q uieteni, vtDanielinbsp;fomnium de 4. Monarchijs.
4. Pertypum,qualis eft agnus maâatus in Pafchate,fignificans Chriftu,agnum im-maculatum,tollentem peccatamundi. lo-annis i. De his modis dicitur ad Hebræos t.nbsp;Multifariam, multisq; modis locutus eft o-lim Deus per Prophetas.
Chriftumi vocat opitulatorempræpoten tern, hoc eft, felicem, fauftum amp; fortunatiinbsp;viétorem hoftium, ficut lacob vocat Silo,nbsp;cui omnia cedunt ex fentétia,amp;om nia pro-na funt. Item Luc. 8. Fortior armatusappelnbsp;latur eledus de populo,hoc eft,ex toto hu-mano genere, vt fieret viâ:ima,feunbsp;pro nobis, ficutagnus Pafchalis eligebaturnbsp;e.xreliquogrege. DeDauide intelligunturnbsp;iuxtahiftoriam,quem Deus,abiedo Saule,nbsp;élegit in regem populilfraëlitici,amp;arma-uitdiuinorobore amp; potentia,contra ho-ftes.etiamfiparuusamp;imbecillis fuerit fta-tura corporis ei us.
^nuemTyauidßruummeum, ole opinÔlo meo ^nxi cuitls.
Dauidem vocat ipfe Pater filium fuum Mefsiam,quod fecundum carnem exfemi-neDauidis,iHXtapromifsionem 2. Regu 7.nbsp;natus eft. Ita Ofex 5. Quærent Dominumnbsp;Deum fuum amp; Dauid regem fuum.Et Eze-chielis 34. Sufeitabo eis paftorem vnfi, quinbsp;pafeeteos,feruum meum Dauid. Et Icre-miæ 3. Seruient domino Deo fijo,amp; Dauidinbsp;regifuo,quem fufeitabo eis.Seruum vocat,nbsp;YtEfaiæ53. Propter opus humanæ redem-ptionis. Oleum fandum vocat Spiritumnbsp;fandum, quo præ cçteris fratribus Chriftusnbsp;donatusfuitaPatre. ItaPfâl.47. inquitPro-phetaad Mefsiam:Dilexiftiiuftitiam,amp; odinbsp;fti impietatem , propterea vnxit te Deus,nbsp;Deus tuns oleo lætitiæ præ confortibus ruis, hoc eft,Spiritu fando, cuius propriumnbsp;opus eft lætificare amp; viuificare corda,.vt ac-quiefcant in Deo.
ipo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enïm mea aux 'tltabi-
tureij^brach 'mm meum con-fort^bït eumj.
X X11. nbsp;nbsp;Nihil profielet inimicHS c ons
tra eumj plwsiniquitatis non afflige f eumj.
xxm. Et concidamafacieipfiu^ini mie os einsnbsp;nbsp;nbsp;odientes etim per-
catiarTLs.
Loqiiuntur hi verfus de vidoria Chrifti aduerfus hoftes ipfius amp; ccclefiæ,quantum-uis potentes amp; multos. CoIolT. 2. quam vi-ôoriamcommunicatcum ecclefiaamp;fingunbsp;lis pijSjVt eius virtute amp; merito ipfi quoquenbsp;hoe rege amp;ducefuo, eofdem vincant amp; fu-perent in cruce amp; fupplicijs,vt martyres.
amp; brachium'] id eft,potentia diuina.
Inimicos] hoftes Ecclefiæ, id eft, diabolus, mundus,peccatum,mors. Quantum ad hi-ftoriam Dauidis,Doeg, Ahitophel, Abfolónbsp;filius leditiofus.
Concidam] id eft, vincam amp; funditùs delc-bo amp; abijeiam in xternas pœnas.Hæc fum-ma amp; firma eft confolatio Ecclefiæ,amp; fingu lorum piorum, de qua amp; Chriftus inquitnbsp;Matthæi 16. Et portæinferorum non præ-ualebunt aduerfus earn.
6. Defiriptto regni Meßiii,Jp'm(ualis
amp; aterni.
LVC. LOSSIl
lium redemptorcm, cum ipfo Mefsia, per amp; propter quern recóciliatus eft Deus,promifit amp; exhibet bona aterna.
I» nomine meo] id eft, propter me, meain-iiocatione, præfentiaamp;auxilio.
Cornu eius] regnu m amp; potentia Mefsix.
Etponaminmarimanum tttt3nbsp;nbsp;nbsp;influmintbtis dextraeiti^.
2. Delatitudinefeulimitibusregni Mcf-fiægt;cxt«Hdentefepertotum mundum.
in mart] in infulis. Influnnnibus] in terra, continéte, in^afluminafcaturiunt,perq;nbsp;eamfluunt. Ita Pfalmoya. Dominabiturànbsp;mari vfque ad mare, amp;c.
Manum amp; dexreram] id eft, potentiam,rc-gnumamp;ecclefiarn.
Ipfl^ocabit me, pater
tu, Deus mei4s petra [alu-tü mea.
Ipfe] Mefsias filius meus. Suntenim verba Deipatris de filiocoæterno,
Patermetts] Quantum ad elfentiam diui-nam amp;ineffabilemàpatre generationem. ItainquitTheodoretus.
D«w]Deum vt pacrem vocat,Deum ve-roipfum nominatjvthomo.
Petra falutis] .i. proteftor amp; defenfor-
Et ego primogenitum illu, excefum pro, regtbusterrd-
|
XXiin. jEquot;/ veritas me a nbsp;nbsp;mifêricor- dia meacum ipfo, nbsp;nbsp;in nomine meoexaltabitur cornu eius. Defcribitnuncregnum Melsiæ, fpiritua-leamp;æternum à quatuor: T. Abeneficijs Mefsiæ. T.. Alimitibus, de quibus inquit Pfalmus 62,amp; Zachar.9. Dominabiturà mari vfq; adnbsp;mare, amp; à flum ine vfq; ad terminos terræ. A diferimine regni Mefsiæ amp; aliorum regnorum. 4. A ftabilitate feu æternitate huius regni. r. De bencfici)sMefsiç,verirate amp;mifericordia. Veritas] qua promifta bona exhibentur. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mifer'tcordia] qua motus Deus promifitfi- |
Primogenitum vocat,non qi’.od plures pater habeat filiôs,fed refpeâu credétium,nbsp;qui per Sc propter hune filium vnigcniruni,nbsp;ipfiquoq;funtfilij, vnde Roman. 8.inquitnbsp;Apoftolus : Primogenitus inter multos narres. EtCololf I Primogenitusexmortuis.nbsp;Item,Primogcnitusomniscrcatuia,’. Vni-genitus,inqiiitTheodoretus, eft vt Deiis,nbsp;folusenim ex pâtre genitus eft Primogcni-tus,vtfratreshabens credentesin ipfuni. Excelfum pra regtbus terra] hoc eft,fuperan-tem potentia, latitudine Si ftabilitate regni, omnes reges, rex rcgum,amp;: dominus dominantium. In aternumferuabo iüi nsifief'^'^ ricordiam me amnbsp;nbsp;teflamentu |
IN. PSALMVM DAVIDIS LXXXIX. rinty^ mandata mea non caflo-dierirttj. Minaturpœnas corporales transgreflo-ribus præceptorum, in vtroq; populo vete-risamp;nouiTeftamenti, addita tarnen pro-mifsionede mitigädiscalamitatibus amp;pce nispermifericordiam. Parcit enim Deusnbsp;nobis propterduas caufas.-primùm, quianbsp;infirmifumus:deihde,vtcelebreturipfeabnbsp;aliquibus in humano genere, A' in hac amp; fu-turavita, idq; per mifericordiam, amp;. refipi-feentibus. Sicut Ofeæ ii.dulcifsimè inquitnbsp;Deusduftè quidem te delerem.ficut deleuinbsp;Sodoma amp; Seboim, fed conuerfum eft cocnbsp;in me,non faciam furorem iræ meæ,quianbsp;Deus ego fum,amp; non homo, vt firn fandusnbsp;in medio tui, hoe eft, vta teagnolcaramp;célébrer. EtEfaiæy4. Adpundum in modiconbsp;dereliquite. Et in miferationibus magnisnbsp;congregabote,in momento indignationisnbsp;abfcondi faciem meam'parumper à te,amp;nbsp;mifericordiafempiternamifertusfum tui,nbsp;di.xit redemptor tuus Deus. Fili) eù«]Populus ludaicus, cui promifi. fus Mefsiasfuit nafciturus ex femine Da-uid:Deinde Chriftianisin nouo Teftamen-to, qui niembra funt Chrifti, ficut inquicnbsp;Ausuftinus : Vnufquifque pro peccatis fuisnbsp;necelTario flagellatur,fed ab eo,fi 'Chriftia-nus eft,Dei mifericordia non difpergitur.nbsp;Eft igitur fententia , etiamfi credentes ianbsp;Chriftum, vel véturum vel iam exhibitum,nbsp;peccauerint,non abijciet eos Deus, fed re-cipietin gratiam, amp; mitigabitpcenas,mit-tet Mefsiam promifl’um,etiamfi quidam exnbsp;ludçis fuerintincrediili,ficut Paulus inquicnbsp;adRoman.j.Num incredulitasillorum fi-dem Deifacietirritam ? abfit. Imo fitDeusnbsp;verax.omnis autem homo mendax. ?¦ De dlftrimine regni Chrifti, amp; regno-fummundi. 4 De Habilitate feu æternitate huius rc-Sni,hoc eft, Ecclefiæ, in hac vita amp;futura, “Squaamp; Angelus inquit ad Mariam, Luc.i.nbsp;‘^egni cius non erit finis,amp;c. Strarfifl mifericordiam meam'j hoe eft, Præ-f'îDoeaquæpromifiipfi, de colligenda amp; ^i'uanda Ecclefia contra hoftes in humanonbsp;S^nerc, amp; donanda per amp; propter ipfumnbsp;’ita æterna. ,iJ^‘””^«fKw]Padumfeu promifsio gra-uerecipiendo peramp;pro^r ipfum, in crejnbsp;nbsp;nbsp;g^’iere, omnes, quiciiq; in ipfum jniJ^hmeinuocabunr amp;celebrabunt a-'®’'e amp;c fiducia ipfius. {( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftamp; firmum,immutabile *'«rnuin. f^^^^^tnßculumßculiß-idjronam eius ficut afTeueratio de ftabilitate conueniunt hæc non re-Salomonis, quædefierût,nbsp;Mefsiælpitituali amp; æterno. Salr ^efsias homo eft mortalis, amp; necefle fuit eum mori amp;nbsp;vt in æternum regnaret,nbsp;^dcxteram æterni Patris. Ecclefia generata ex fe incorruptibili,quod eftnbsp;Thronumvocatregnum. nunquam finiendum, ^taij renouatum durabit perpetuü,nbsp;I Pet. 3. Cœlos nouos amp; terramnbsp;'''i'iîbünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ft’us,expedamus, ^iuftitiainhabitat. pro inobedientia ^**quot;gt;ailditapromtßione de mttigan- Hy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dücalamitatibus. ' *V' ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derelicjuerintj filij . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çÿ m iudtcijs ^^^^mbulauerintj. /Î d^^tuta mea profhanaue- |
^ißtiiho 'm‘Virga eorum-i m ‘uerheribitf pecca^nbsp;taeorumj. Comminatio pœnarum, quam virgani vocar, hoc eft, caftigationem pa tern am, fient Prouerbiorum ly. vfufpaturt Qui par-cit virgæ,odit filium, hoc eil, qui non cafti-gat.Non igiturDeus punit vt feuerus iu-dexjfedvt pater filium. Ideo quem diligic,nbsp;hunc corripit, flagellât autem omnem filium quem recipit. Prcuerb.j. Si igitur,in-quit Auguftinus, manus paterna fuper te,nbsp;amp;fifilius bonuses, noli repellere difcipli-nam patris tui. |
I
-ocr page 428-ipj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
^xni lt;iy^ißricordiamautemmeam non außer am ab eo, neque men-ttarin ‘verttate mea.
DuJeißima promifsio efl, prîmùm de mittendo Meßia promifFo, etiamfi ludæinbsp;fuerinc inobedierites amp; increduli : Deindenbsp;demitigandispœnis ecclefiæ amp;fingulorûjnbsp;ne totiinigenus humanum,conditum adnbsp;imaginem Dei, deleatur.quod futurum effet, fi Deus totam iram fuam in nos effuri-deret, quod non facit,vt habeat aîiquos.ànbsp;quibusipfereâèagnofcatur amp;c ceîcbretur.nbsp;ïta. Pfàlmo 'j'i. inquit propheta Aiàph : Ipfenbsp;autem mifcricors 8t propitius eratpeccatisnbsp;eoruin, amp; non difperdidit eos,amp; fæpe auer-tit iram fuam, amp; non accenditomnem fa-rorem futim . Et recordatus eft, quia caronbsp;funt, /piritus v3dens,amp; non reuertens.
Uonanferamabeoquot;] fcilicet Mefsia, hoceft, mittam Meftiam promifium, amp; propter i-pfum ignofeam amp; recipiam peccantes im-beciJlitate, 8i recipiam confugientesadminbsp;fericordiàm promiflam in hoc meo fih’o.nbsp;AuguftinushïcquæritîQiîomodo à Cbri-fto mifericordiam fuam (quot;Deuspater) nonnbsp;difperget feu auferet ? num ipfe falua-for corporis, vel in terra vei in cœlo pecca-uit.qui fedetäd dexteram patris,amp;inter-pellatpro nobis. Et refpondet,ab eo nonnbsp;difperget snifericordia fuam, cum à mem-bris eius, cù m ab eins corpore, non difper-gitmifcricordiam fuä, amp;c. Item,Cùm mi-fericordiam fuam non difpergitab eo, à nonbsp;bis vcique non difpergit, qui fumas membra eius, amp; corpus eius,amp;c.
LNC. LOSSII ’
Sic Pfalmoi^2, lurauit Dominus Dauid veritatem, amp;nonfruftrabitiireun),.de fru-du ventris tuiponam fuperfedem tuam .i.nbsp;mittam extuapofteritate, natumiuxracarnbsp;né, Meisiam promi/Tumpatribus, Redem-ptorem humani generis.
SœÉ’/JImmutabiliterjÇternaliter.Homo enim frequenteriurat, quia mutabilis eft,nbsp;Deus autem ftmeJ iurat, Quia non muta-tur. Ideoautem iurat, nevllo mododevc-riratè promiftionu ipfius dubitemus, ficutnbsp;inquit Apoftokisad Hebræos 6. Deus cùmnbsp;eximiè vellet hæredibus promifsionis ofte-dere firmitatem conûlif fui,interpofuit iuCnbsp;iurandum ; iWâuitaurem perfemetipfum,nbsp;cùm maiorem fe non haberet.
Hanc confolationem ßrmam habere in omnibus tentationibus debemus, protnif-fionem Dei eife certam amp; inimutabilem,nbsp;vt cùm inquit:Vino cgoDominus,Nolonbsp;mortem peccatoris, fed vr conuertaturacnbsp;viuat.Item;Amcn,amen dico vobis,quifernbsp;monem meum feruauerit, non niorictutnbsp;in sternum. loannis 8.
Semen eûutnamp;ternummane-'^^^ thronue eiusfie ut Sol tnnbsp;conSpe^u meo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
EtficutLunapermanebiti tètennum-}, çfi tefiteinnubibusfi' j
de id. Sela. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Repetitio promifsionis de {labilitate re-gni Mefsix.
r cr~‘ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semen e/wJ id efl, Eccleda, quæ thrones
J\^e^Ueprophanabo d^efia- e{lDei,hocc{l,fedes,inquahabitatDeus.
Per folem inrelligit claram amp; illuflrem notitiam Defqua in vita xterna donabiiti-tarfanâii.
Per Lunam intelligit Auguflfnils refur-redlionem corporum noflroruin, feu car-. J ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nis.Lunaenim mortalitatéfignifcat. Htrc i
Mefsia, nafeituroex femineDauidis,iuxta nbsp;nbsp;nbsp;Tefleminnubibus, vocatiridem,feu3r‘
Ue^propmmaboJidefljNon v]o}abo,aoi2 lendam diluuio. Soletenim Deus promit- j toHam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fionemfignisexternisconfirrnare, qu^fa- Ê
Teßame/irumjpaälum feu promt fsionem. ^j-amenta vocamm, vt in veteri Teflamen- ” to CircuncHion em : in Nouo, Baptifma 8c
meant, nonmenttarSDaU/at. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;telligitipfam chrifhim,quiincarnenoflra
° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedens
XXX
Il IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proce--
dunt de labÿs meif, non faciantj inntn.
fcdcns ad dcxtram æterni patris, teftimoni uni dac noftræfuturæ refurreâionis. Ideonbsp;tnimipfeChriftuscarnem fuam refufcita-U’t’ vt credatur, quôd alios refufcitare pof-
Sd4]itafiet,feucertô futurum eft.
*¦ Propbetta querela de deflruilo regno (y re:ecle populo ludaico piopterpec-cata,amp;aruttinù Eulefia.
^t tu repulifii abomina-es, exarßflt cotra Chrißum
^aticinaturamp;queriturde deftrufto requot;-
amp; populo ludaico reieâo 8i abdiido, pfimùrti in exilium per Chaldios. Dein-“sdeftruâaHierofolyma, perAhtiochumnbsp;“Herodem,amp; tandem prorfüs deletapernbsp;^ümanos. Quæ omhià Deus fieri palTusnbsp;ludæî pütarent ptomîfsioiles de Mef •nbsp;’?'niplendasefle in Dauide, Si rcgibus exnbsp;^’U5pofteritatefecuturis,quantum ad car-*'^m;Sedexpcâarentalium Chriftum.re-fpiritualem, exfeminé tarnen Daui-'snalciturum, in quo proniifsiones Deinbsp;^yera amp;æternà liberationej non folùmnbsp;^'dæoriim,fedetiam gentium impleren-Eft amp; querela referenda àd pCrfecutio-ærmnnas Ecclcfiæ, poft exhibituninbsp;’’nftum, quaJis nuüc eft deuaftantibusnbsp;^^'’^Turcis/S: Pontificijs, amp; defendenti-^sldôlomaniàm,amp;c. De hac caufa deftrunbsp;p'f^gni ludaici ita inquit Auguftinus;nbsp;j^fopterea, quia promiflaquæ difta funtadnbsp;expetftabât homines impleri in Da-^.’^’pfoinde deftruxit ea in Dauid vt cùmnbsp;’^aseàin illohon impleta, quæ neceflcnbsp;, 3bnipleri,quxfas alterum,in quo often-^'^^urinipleri.
(;^^?quot;^i/?i]gt;iixtahiftoriam populum Tudai-
8c Dauidern eiedum in exilium,amp; fe-pofteritate,vtEze-^niabduftum in Babyloniam,in quo re enimnbsp;rç3 . Babylonica captiuifare , norinbsp;?.??'^populi,feu gubernator.fcd dux,Ie-az.
ÇL Auguftinus legit, repuliftî ’¦’ftuip tuum.hoceft, diftulifti tempusnbsp;ne ludæi pütarent forenbsp;f^°f'’l^otporalem amp; mtindanum expoftenbsp;priuatosnbsp;'ftaeft,lacobum,Iofephû,Mariam, amp;c.nbsp;J^t'itumfecißi teßamenturtt
Hi
ßrui f/roffhanafltÇ^^ïQQyA^ cafti) ad terr am ccronam eins.
Hoc eftjpafTus es regnnm delerî, tolli (à-ccrdotjum,ac deftrui tempîum cum culti-buseius.
Ser«jr«i] id eft, Dauidîs. Connam] glo-riam, regni dignitatem.
^eßruxißi omnes mur os e-ius foßnßi munitiones eins m deflruüionemj.
XL,
Hoc fadumeft per regem Nabuchodo-nofor Babylonicum,qui deuaftata vrbeamp; templopopulumabduxit in Babyloniam.
T)ïripuerunt eum omne^ tran-- xll Jeuntes ^tam ßa£ius e^ opprobrium •vicinü eitss,
f
DTip«lt;rK«fc«?»]fcilicet populum Tudai-cum.
omnti trdnfeuhtes'] Hoftes vicini, Moabi-tæ, Ammonitæ, Idumæi, SyriJ, Afl'yrij.
Tranfeutties VMwjRefpcxitad viatores de* uaftantes vineas, quibus fæpc comparaturnbsp;Ecclefia.
raâusetlopprobrium'jideïi, delufus 8c îr-rifus.
riciniteiiu] id eft, hoftibus, à quibus vî- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
âus eft popülùs amp; abduâus in Babylo-hiam.
Exaltafltdextram deprimen xlil tium eum , Utißcaßi omnes ini-‘nbsp;micoseius.
Potentiamj vires hoftiutn, vc efTentfuperiöres.
Lattfiiajh} de parta vifloria contra populum.
oAuertifli actem gladijCiUSi xtiii. non erex'ßi eum in bellogt;nbsp;iiweniy?« ï non es auxiliatus populonbsp;contrahofteSjdebilitafti potentiàm amp;ro-bureius, vC eflentinferiôres hoftibus, nonnbsp;' fimubvtanteâj iuiftiiriprælium Cum populo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
(/JJàre fecifii munditiam^^^^^^
Rr
-ocr page 430-LOSS II
3. A cau/afinali creati hominis, vtlitteat plum,in quo Deus habiret.cuiquefoam fa.nbsp;pientiam amp; bonitatem in omni arternita*nbsp;tecommuuicet.
Vfquequb] LoquiturcxafFeftu eorö, qui diuturnis malis opprefsi funt, in quibus vi-deturDeusfe/eabicondere.amp;defercrefu-osificutduxdeferitexercitum.
ExardeßetJCotnpatarutitaDei igni, pro pter vchementiam intoletabüem. Ideonbsp;mitigariiram, hoceft, pœnam petit, eftq;nbsp;hæc propolitio precationis, cuius additra-tiones.
tt A breuiiatetita humane, inquiens: ^K,ecod9laredßMam breaünbsp;^jnea, nuneßutdßußra creaßinbsp;omnedfiltos hommumj ?
Loquitur prim um populus in Babpto-nia,perensreduciin patriam,antequain o-innés morianrur,amp; pereant inter gciites» extra patriam.
Nunquidfrußra] A caufa dnaU, condidit homines, vtDeutn cogno/canr,amp;in omntnbsp;æternitate celcbrent,ornatirapieatia, bo'nbsp;nicate amp; vita.
'Viuet 3 fß non 'ui-
194 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC.
Elias3 nbsp;nbsp;federn eiaas in terram c ol-
Itfifli.
M.undtctam'} id eft, /plendorem regium, maieftatern,amp;gloriam.
Sedemquot;} ideft, regnum, regiam arcem in Hierofolyma. Collifiili in terramjided, de-biliraftiporentiam amp; vires,tanquam in rcrnbsp;fam proieftam, amp; conculcaram pedibns.nbsp;Lutherus : jDii feine eeynigPeit/nbsp;amp;«8»(l/allfcfnènf(^mutf vntgt; j(etöeX)e6®ot-tes {fienßs,
XLV, nbsp;nbsp;oAbbreuiafli dies iuuentiatia
eiuSi operidtßienm confußone^. Sela,
Abbreutaßi^ reddididi populäm /eu Ec-cledam quad /cne/cenrem, debilitatis viri^ bus, deut fit in fenedute,confumptohu-tnida radicad cordis, ptx luöu, amp;: rhœfti-tia.
Operuißt confußdne'] pertniddi, earn con-fundi, amifsisvictorijs taaquam à tedefer-tam S: abiedam,
Sela] ita eft, faamp;um cd, amp;det. Natn Pro-‘ phetico fpiritu quxdebant,amp;futura erant,nbsp;tanquamfaóiaiam narrat,
p, Repetitioprecationit, vttandemdefeit-datur, drliberetur.
s-
xtvi.
Jta jnquiramp; Poê'ta Horatiusi Omnes vnamanetnox.nbsp;Et ialcandafemelviaktht.nbsp;Mifiafènumac tuut num denßtntur fttntrtt,nbsp;nudum
Suua taf ut Prtferftnafugit.
S^is tam grandit homt.tamfortifleert riuit, Cuimaneatftmpernefci4 ^ita necis inbsp;Quit vitarepotesl.quod deceit omnia,let bum.nbsp;Erip lent animam mort it ab en ftfuatnlnbsp;wtjey'tcordlùfîiAnbsp;tpqidiZ Domine,ßcudiidraßd Da-uidiin 'verp^fepua.
Seconda ratio àpromiffaodtn mireri^ cardia Dauidi, ex eins poderirate nafeita-^nbsp;rum Jdefsiam. Jdeo petit con feruariamp;re-dacipopulum, vtex eo nafcaturprotniiTas
debtt jnortem S' eruet animam^ Dßtieißuo Domine abßon^ faam de manu inf ernt. Sela,nbsp;derid tnperpetuum ? exardeßefnbsp;ßcut tgnid ira tua ?
Petiefe turfasdefend!,amp;reruari. Primü populus ludaicus in Babylonia captiuusjnbsp;amp; reduciin patriam. Deinde ipfe Chridusnbsp;inpafsione,qui,vtinqüitAugudi. folusvi-ucns mortem nonvidet. Natn mortuttsianbsp;morte non mädt, fed animam faa ex infer-,nbsp;no eruit, propter quem credétes in ip fam,nbsp;ex morte liberantur. Tertio, edprecationbsp;Eccledx, amp; marryram,qui in hac vita cru-ci amp; fupplicijs fubiedii funt. Sunt aatemnbsp;tria TTK^et, quibastanquaoi faeibusadmo-tisoratioindammatur. .nbsp;I. Ab officio dads, qui debetconfpidianbsp;fao agmine, non quererelatebras,licutali.,nbsp;biqueritur : Domine,vt quidrccefsidilon-gé à nobis?
Fluit tempus,amp;auidifsimos fui delèrit, nee quod futurum ed, meû ed,n€cquodfait.nbsp;In panda fugieatts temporis pendeo, Ocnbsp;inagn atn cd m odicum faiffe.
2. A hreaicate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quainqait^Seiiccaj redemptor, iuxtapromirsiooem.
ßruottfmfuorUj quoäfffal--taruta
IN PSALMVM DAVIDIS LXXzXIX. ^rum gentium portuui tn finu 'meo. ti ^luoexprobruuerunt inim'tci tuiT^omine 3 ^ubd exprobraue-rtmt ^efligijs Qhriflt tut. Ratio àperfona hoftium in Babylonia deridcntium populumDei, tanquâà Deonbsp;tiefertum, ve! quem Deus liberate aut dc-fendcre non pofsit, aut non velit,quæ ignonbsp;winiacùm adipfum Deum pertineat,amp; innbsp;cum quafi redunder, reduci fe amp; feruari ponbsp;Puluspetit, ne Deus ignoiÄnia afficiatur :nbsp;Huaratione Prophetafæpè vtitur in Pfal-p’is. Eftamp;voxChrifti, qui propter Eccle-“amin opere humanæ redemptionis op-pfobria hoftium ludæorum audiuit, amp; ex-Pcftus eft, maxime tempore pafsionis. ^ortauimfinumeo'i verè fenfi,amp; in corpo-*’Cjamp;inanimo, horrendos dolores. Cir)/?«f«j]primùm regis Dauidis,dein-dcMefsiæ,cuius typus rex Dauid fuit. ^ened't5lus‘T)omtnt4^in Ater Amen Amen. |
^93 A'B.GVU-E.-ifi-VVTA. Eftprecatio,vtDeusEcclefiam regatamp; conferuet tanquam habitaculum eius inter multas ærum nas,quibus in hac vita hu-manum genusfubieâum eft, propter pec-catum, cui Deus verè irafeitur: amp; cùm hæcnbsp;vita fit breuis amp; incerta, petit vt îtterna vita amp;lætitiadoneturpromifi'a propter Mediatoren], quem mitti tandem precatur.nbsp;Auguftinusamp;alij veterestraduntnon Mo-fen efle autorem, fed Dauidem, quôd hæcnbsp;oratio feuPfalmus nufquam in Mofi feri-ptis legatur. Lutherus putat efl'e Mofi.Suntnbsp;autem partes quatuor.
Z. Petit'it. |
|
Concludit Pfalmum gratiarum aftione Populiludaiti in Babylonia, item Chrifti,nbsp;^Ecc!efiæ,proliberatione,fequeprofitc-] fgeatum foreinæternum|laud3ndoamp; cenbsp;’^utando Do mi num, amp; in hac vita amp; futu-''tide additgeminiafleuerationé,amennbsp;‘’’’quot;tjitacerto fiet. Psalm VS xc. TITELFS. ^tatioMofi viri Dei. Titulus de duobus primùm de autore Plàimi Mofe,nbsp;viru Dei ideo vocat, quodà Deo pe-PtoPk^^'^vocatus fit, vtifraëlitas ex Aegy-fitip , ’'aretjdoceretque populum ad hocnbsp;rj|(,°pt'ibusdonisfapientiæ,amp; edendi mi*nbsp;poftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptodigia ornatus,cuius fimilis in Non furrexit vitraProphe-Lütk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VirumDei,inquit officium habétem à tius x'^^^ndatum, vteidocenti non mi-habeatur fides. Nam vonbsp;Sniftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifchnon fimpliciterfi- ^ecletiâ qui publicum officiû tnjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vit fit, id eft, magiftra- »et ^'^ttadede argnmento Pfalmi mo-‘ ^*^opätio Yocatur direäaadDeum» |
JDomtne refugium tu fa£iüs t nobü dgeneral tone in genera^nbsp;tionem. Propofitio petitionis, cuius fummaeft* Deuseftæternus. Ergoetiam Ecclefiafu-turaeftæterna. Quia Deus eft refugiuminbsp;feu habitaculum Ecclcfiæ,uam, ficut Chri-ftusMatthæi 19. inquit: Deus eft Deus viuorum. Deus eft Deus Abraham, Ifaac, amp; lacoK Ergo Abraham,Ifiiac, amp; lacob viuunt. Si ergo Deus eft habitaculum Ectiefiæ, hoc cft,quafi ar.x amp; portus, in qua Ecclefianbsp;feu pij habitant, amp; requiefeunt, amp; ipla. Ecclefia in æternum viuet amp; conferuabiturnbsp;cum Deo,in quo vita noftra, vtinquit Paulus, abfeondita eft cum Chrifto. Obferue-tur hie régula Theologica, quam tradit Luinbsp;thcrus, neceflariam amp; plenam confolatio-ne. Qiiödvbicunq;agiturde præceptisfeunbsp;operibus prims tabulæ, ibi obfcurè figni-ficatur rcfurreélio mortuorum, fecundunlnbsp;Chriftipulcherrima amp;eruditifsimam fen-*nbsp;tentiara: Deus non eft Deus mortuorum^nbsp;{vdviuentium,Matthæii9. Tartus e^^ refugium noflrum'] arx,ad quartl confugiuntpij, tanquam adafylum amp;mö-Kr gt; |
ANNOTAT. LVC. LOSSII nitam arceni. Ëx Hebræolegitur, habfta-culurrt, in quo fcilicet Ecclefia amp; pij habitant. Paul US pios vocat templa amp; dömlcil lanbsp;Dei, quodii) eis Deus habitet ; vtraque tornbsp;ma loquendi dulcis eft, amp;coi)folatröhemnbsp;gratiisimam continet, mönens pios vieiü-ros etiam cum corporibus fuis, in æternànbsp;confuetudiheDei.
A generations in geueratianem] hoc eft,perpc tuo, ficut Deus ßatim à conditi one rtl u ndinbsp;Si recepto homine EceJefiam tibi elegit. Etnbsp;Ephefi. i.lnqua ipfehabitabit,amp;quiefcet.nbsp;Ergö eàm defender, Sc conferuabit, ß-Cutadditdehacæternaelelt;ftioneamp; defen-ßoneEccIeßx.
monter ßerenti autformaretur terra, or bis,nbsp;àfeculo^^ßue tnfeculu}n,tu ednbsp;Deus.
Afteueratio de xternitatc Sc omniporen tia Dei, de qua ita ratiocinatar: A eternusnbsp;esamp;omnipotens condicoramp; contèrüacornbsp;rerum,ergo potes Eccleßä tuam defenderenbsp;amp; conferuare, liberareàpeccatoScmorte.
Tu es Deus à feeulo'] ab xterno carens initio Seßne Augüßinusinquit:Optime,non aitnbsp;aieciiiö tufuißitamp;vrqaein feculum tn eris,nbsp;fed præfentis ßgnißcationis verba pófair,nbsp;inßnuans Dei fubßantiam omnimodo in-commutabi}em,vbi non eß, fuitScerir,fednbsp;tantnmmodo eß, vndediSlam eßExod.nbsp;Egofum, qui fum. Et qui eßmißtme adnbsp;VOS. Monentautem biverfus quatuor.nbsp;I. Quis ßt verus Deus, non gentium nagt;-mina commentitia, creaturx miferx. Sicnbsp;mortales,fed quem Eccleßa agnofcir,amp;ia-vocat, qui res omnes bonas condidit, idq;nbsp;per verburn ex nibilo.
2. QaalisßtbicverüsDeas, aéterbus, o-
dixtfitreuerümintflij mmuiTL).
Ailtithefis eft: Tu es ætcrnus ti immuta-bilis. Homines autem cito mutanturamp;rc-dignntürin nihiJum,hoc cft,puluere,pro-pteriram tuam aducrfus peccatum.
Redigüin nihtlunQin puluerem, facis mori, iuxta iJJud Genefis j. Puluis es, in puluerem rcuertcris. rtemcapite2. In-quocun-quediecomederisjinorte morieiis. Réfutât igitur verfus Manichïos,qui duos Deosnbsp;fin xer un t pari te r ætcrn os co ndi tores. Vn önbsp;boniim,autorem vit£,alt:erum malum.au-torcni mortis^amp; calamitatLim. Quiinbsp;Deus vtrunquetacit, hoccA, datvitam o-bedicntibus. Si punit æterna morte in-obedicntes, non reuerfos ad eum , iuxtànbsp;normana fux immotæ Si æternx iuftitiæ.
Geneüs i. Dixit Deus amp; faSiae/l lux. Nam omniaDeusfuoverbo efticit,Scnbsp;operatur Reuenimmi fili} hat»num] hoc.nbsp;efl. Ali/ nadantor, Si reüitiiantarin locuninbsp;mortuorum, vtferueturgenus humanum,nbsp;cxquocoiligaturEcclefiacelfbraturaDeûnbsp;in Omnixternicate. Sic Anna canitSant ue-Iis2. Dominus mortißcat Sc viuificat. Ecnbsp;Paulus Ador.i/. InDeoviuimus, mone-murSicfumus.
Latherus^^e¦ßftel¦ben^mmct^gt;(e^eutehi»''
vano beatmen anttcce wtamp;er/ ttutCb (SoCtei
tvort / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi vnCct: leben (fegea /tnttlf
fn/dê anni I
cfilos duos idinsjtdarn diedheßer-(^ßeut noâîurna.
cur miles militi ßicceditin agendisexca^
icenrescomparauitfolijsarborum, bis vee
ßbus Iliad OS d.
oninis eßentix.
MembrisßliiDeinibiladuerßaccide-Tepo(re,aatnocere eis tyrannos, nequei-pfam mortem, cum habeant hunc Deuni omnipotentem eußodem, Sc adiucorem.nbsp;ßp - G'ontra boßibusßlijDei eiasqüe Ec-cießx eße buncDeum iratum, eosqueab~nbsp;ieâuràminxternaspoénastiuxràiliudlô'nbsp;ban.^. (2ui non credirinßßum, non habet Perßn/iieeßfolqshomiNumgertus omne eadueb,nbsp;vitam xrernam, ßd ira Dei maner ßtpetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ararides.pulchrb^ virefierej^lub.
iilam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘—-------------
in.
ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ssrwfmitrmnamp;uajii
tUltljaaOOntrSSSO/set^ßß.cistilO’’ Sufcettu/ftalÿiuuofft atafe^rastaw.
Autumno vetiienfe cadunt, fimuliUaperfireni, Incabtiit Boreas,quitdam/ui veßrarenafii
Ita
|
I N PSALM VM Ita Man ill us: Nafcentesmorimttr,finisab origine pendet. 2. Narratio calamitatum hiimanaruin. amp; breuitatis vita. Facü dîffluere eos, ficut mm-fmnwfîcutfœnUi ^^od^ubîto exarefcit. ^inodmaneforet nbsp;nbsp;muta- ^^^,^ef}eriexctditur arejctt. .Quercia de brcuitate vitæ humanæ, quanbsp;^¦Uis fimilitudinibus valdeaccommodisnbsp;^‘lliiftribuscomparat. ’¦ Animboufefludibuslumpta,quificut I ^''usab alio amp; magnociiimpetuinipelli-I ^aufertur, ita etiam homines alij poftnbsp;®**os morte abripiuntur. Afomno,quificutpriusdifcedit,quàm ’’^sdörmijüeamp;euigilaflcfentimus.itahgcnbsp;**^ätraufit,priufquam nosvixifle animad*nbsp;quot;^ftimus. Atceno.quod ficut mane virefcitac flo-vefpere autem arefcit amp;t amputatur. ^«hominescum maximèflorere viden^nbsp;^bRibitoquafi marcefcunt, deformaturnbsp;’^'^^mpulchritudo, amp; moriuntur.nbsp;^‘fi'stHfiiuere] In Hebræo eft, inundatio-in eösimmittis, à verbo Zarain.quodnbsp;jî^'^ptièfignificatinfidare, amp; cum impetu,nbsp;folent inuadere.Significat igi -'’fotnnihumanum genusceu fluâuabrinbsp;ß’^ftculum poft leculuni, ceu cócitatumnbsp;'¦^pitur. Sir«r fomnus eii vita noftra']nbsp;jj lalin. -7^. Subitis rerroribus intereunrgt;nbsp;quot;'?^iomniurn euigilantis. ItaPindarusin-o!/{cp avôçûu’üJ'c?, vmbræfomniûnbsp;ÿÿi ¦wt'Ev/z«nbsp;flatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '''‘’I'- N i h il al i u d, ac V m b ra at qu e Quiftig*'^“’^’ ''f Syracides hnïp'^ ‘^®P- lo-ftiperbis cinis amp; terra? Rexnbsp;bç’’^'^ftjamp;crasforfanmorietur Cùm monbsp;fli/’f^Qtnohæreditabitferpcntes,amp; be-fliin^ Si^titfœnum^ Comparationbsp;Ptunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; floribus.crebra eft in fcri Ori EP^iæ 40. Omniscarofœnum, ic iQj'''^.§l^^tiaeius, ficut flos agri. Et Pfalm.nbsp;CpqPnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vmbra tranfierunt,amp; ’‘^ucfoenurn arui. Ita Vireiliusin Epi.; quot;'¦^^atederofis. ^^Kletiga vna dies.atas tam longa roÇarumi pubefientes iun£ta (eneéla promit. ^‘ininiodb naftentem rutiins conjfiexit Eoiif, ç. '^tdtens fétu vejfiere vidii anu m. ° ’S^virgorofas,dum flos nouus nouapu.^ bes, inemor eflo, auum flc proper are tuunii |
DAVIDIS X C. defccîmwtn 'tra in fur ore tuo turhattjumiis. 127 \!l\. Concionaturiam de caufa mortis Se calamitatum humanarum.quæeftiraDeiad uerfus peccatum,amp;indicar difcrimen internbsp;mortem pecudum, plantarumque putre-faâionem, quæ non eftex iraDei,iedeo-rum mortalirasin ipfis condita eft,amp; mortem hominis, qua propter peccatum infli-étaeft,ficutamp;morsæterna. Genefis 2. Innbsp;quacunque die comederis,morte morie-ris. Hanctriftifsimam defcriptionern natura? humanæ amp;æternam mortem in im-pijs. aliasque calamitates, quibus oppref-fum eft genus huinanum,iam vult amp;appronbsp;bat Deus, propter immotamiuftitiafuam,nbsp;iuxtaregulam: Creaturarationalisobliga-tur vel ad obedientiam creatoris , vefadnbsp;pcenam. Toßiifli iniquitntes no fr as vin. inco/ffcln tuoj occultnnofranbsp;in lumen cultus tub Addit expofitionem,dc reuelatione pec cafi,amp; iræDei,pervocem legis amp; Euange-lij.iuxtailludad Roma. 3. Per legem eft co-gnicio peccati. Itemdexiramoperatur.Etnbsp;Rom.i.Reuelaturiradecœlo aduerfus o-mnem impietatem amp; iniuftitiam hominu.nbsp;Sinehac reuelatione peccata funt occulta.nbsp;Nonenim verèagnofcitur magnitudo irænbsp;Dèiaduerfuspeccata, eorumque fœditas,nbsp;iùxta illud Pfalm. Occultaquis intelligit?nbsp;Item, ab occultis mundameDeus. Suntnbsp;autem peccata hæc occulta interiora ad tiernbsp;fus legem Dei,non verè timereDeum,nonnbsp;diligere.nonei confidere. Cætera peccatanbsp;contra fecundam tabulam manifefta funt,nbsp;ficutinquit Paulus,Gala. 4. Manifeftafuntnbsp;opera carnis, quæ funt hæc : adulteriumjnbsp;fcortatio immunditia. Lutherus: 'VnfevwnevfiJiiamp;tefôrtôe/ 5D«s I'ft/^Iamp;atnefunamp;c Äom.$.t’«nn'tocvirottve»:nbsp;otriicnjl/ X'nnO ôoeÇ ote XVdt folcVß»ld;t G^uoniam omnes ddtes nefri ix. abeunt (déclinant) ira tua,nbsp;confumimus annosneßrosßcutnbsp;fabularrLjgt;. Ratio deferibens breuitatem feu fugacL tatem vitæ humanæ. Comparât enim fer-inonifeu vocij quæ ficut citifsimè tranfit/nbsp;Rr 3 |
|
15)8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AN N o T AT. L irreuocabilîsitâvlranoftrafugacifsimèfu-git,nunquamreditura,idq; propter iram Dei aduerfus peccatà. Abennc'] Lntherus monet verbum Hebra-iciun PanujCompleétiinfignem tapinofin, feu extenuationem vitæ humanæ. Signi-ficareenim vitam noftram nonvertereadnbsp;nosfaciem quafi veniat, feddorfum potiusnbsp;quæ celerrimo cur fu fugiat, ficut eleganternbsp;inquit Poëta Virgi lins: Optima quaqfte dits miferU mortalibus aui, Primafitgit,fabeuntmorbi trifiiij^ feneâtu,nbsp;Pt labor amp; duta rapit inclementia mortis. Et Ouidiüs.- Tempora labtinttir, tadtis^ fenefcimtif annif, Et prafens certani vix habet horafidem. Jn-ira r«iî]Trt calamitatibus,quibus opprî-îliim ur ab ira tua iufta aduerfus peccatuin. Eft igitur hæc fuga feu breuitas vitæ noftrç,nbsp;pœna peccati, infliâa ab irato Deo, ficut i-pfa mors in brutis animantibus non eftnbsp;pœna, fed ordinatio Dei. Tanquamfabulant^nbsp;fermonem feuloquelam, quæfimulatqucnbsp;enunciata eft,ftatim tranfit amp; definit, ira vtnbsp;nccinitium nec finis eius inrelligatur, ni-hilque eft amp; antequam incipimus loqui, amp;nbsp;cùm definimus. Intelligatur igitur com-paratio,amp;quantum attinet ad fubftantiamnbsp;vocis ftu fonitus,qu£ nihil eft,amp;ad morumnbsp;quo nihil eft celerius. Meminerimus igitur eius, quod Plinius inquit; Isvitam æ-qualance penfitabit, quifemperfragilira»nbsp;tis humanæ memor fuerit.Eftenim homonbsp;bulla,hoc eft, vitæ fugacifsimæ. Admonercnbsp;igitut nos debet hæc cô memoratio pœni-tentiæ,amp; excutere nobis fecuritatem,amp; re-primerefuperbiam. Idem monet vulgatusnbsp;verficulus: cùm Urntthfimus, cùm bilû, Phlegma^ fimnsi Curfuperbitttits, nefcimus quando perimus. |
LO S S II diluuium médius terminiiS vita;commis nis fuerunt anni quadringenti,amp; quingen-ti, noftro tempore vixfunt médius terminus , vitæ communis funtanniqo. velnbsp;50. Nam de ætarc,ficûti de omnibus rébus»nbsp;aliquid decrefcit quotidie,amp; immödera-tione vi(ftus amp; luxu vitæ hominunj mul-tum decedit. Olim maior fuit tcmperân-tia,ergo diutius vixcrunthomines, quàmnbsp;nunc. Reétè igitur dixit præceptorPhilip-plis: XVùfreffcrt vnsfratnf/toW vnnOtitnbsp;Ote belle. E qtitbusquod optimum eft, eflmoleftia amp; labor^ Italacob Gcnefis 47. inrerrogatus i Pharaone,qiî^ annos ætatis confeciflët?nbsp;relpondit,diesperegrinarionis mcæ funtnbsp;730.parui amp; mali fuerunt diesannorum vitæ meæ. Etiobqucritur de hac breuiratenbsp;amp; miferia vitæ humanæ, capite 1$. Homonbsp;natus de mulierc breui viuens tempore,nbsp;multisreplcturmiferijs, ficut flos egredi-tur,amp; exciditur, amp; fugit velutvmbra, amp;nbsp;non permanet. F.tredèLudouicusViuesnbsp;inquit: In hac vitæ ægrotatîone paucos annos moribundi agimus, donee omninonbsp;efflamus animam, quod mori dicitur,cùninbsp;verius ortus ipfe dici pofsit mors, ficutnbsp;Manilius dixit; J^afcenies morimur, ah ori^iuepenùet, Et Hieronymus; Vira hæc momentanea amp; caduca cft,qiif quantô magiscrefeit, tantômagis decrefcit , cùm plus procedit,plusad mortemnbsp;propinquat. Membrum feu ratio, tranfi-tus enim celereft, amp; auolamus, monetdcnbsp;fugacitate huius vitæ,quæ Sapientiæ J cornnbsp;paratur vmbræ, nuncio,feuviatori, nauinbsp;tranfeunti per aquam, aui tranfuolanti pernbsp;aërem, amp; fagittæ amiflæab areu. |
|
X. Die/ annorum nofirorunu ßptua^nta anni, aut adfummunbsp;oèdogmta anm -, e qutbus (juod 0-ptimumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^l molejltanbsp;nbsp;nbsp;la boritranfitti4 enimcelere^j auolarntis. |
nouitpotenttam^Tti^.-^ Xî' gnitudincm) tramp; tuamp; » tjuitnbsp;me tuit tram tuante ? Luther: XÜec gbubts aber/ bas 5» fo febt sfirnefl/Castft/î)4s folcbcß »ein jomifl/wïnbsp;»nferfftnoeroßto^ tft/ oie fold?«” Oienefi |
|
Exponit breuitatem vitæ humahæ, iio-minans annos feptuaginta, amp; oâoginta, tanquam medium olim terminum vitæhunbsp;manæ. Eftautem numeruscertus pro in-certo pofitus. Nam multi amp; fupra amp; infranbsp;hune nutnerum annorum viüunt. Antenbsp;Epiphonema, quo claudit narrationcrtlnbsp;hanc de breuitatc amp; miferijs huius vitæ hu-manç.conquercns paucifsimos efl’e qui co-fiderent magnitudinem iræ Dei aduerfusnbsp;peccat3,quæ caufa funt miferiarum huma-ni generis, amp;breuitatisvit«. Suntaureinnbsp;duo gc- |
IN PSALMVM DAVIDIS XC. duogenerahominnm impiorum. Aliquinbsp;cnim fecurè viuunt, non metuentes iramnbsp;Dei, non fentientes pœnas.tanquam «viy~nbsp;Tûi, feu phrenetici. Alij dérident concio-ncsdeiraDei,defecuturoiudicio.depœnisnbsp;«ternis,iudicantes elfe inania terricula-menta,amp; anilesfabulas. Ideo optanthancnbsp;vitam calamitofam , amp; bona eius fugacianbsp;manereperpetuo,præætcrnabeatitudine:nbsp;firutquidamrufticus,cùm Parochûsrtiul-ta diatret de cœlo. Qiiid cœlum, inquir,nbsp;pfædicasjfihabercmus frumentuni. XVtî»nbsp;l)imd/ betten ngt;ir mecl.
Hic exclamare meritô polfumus cum ^ûêtade tanta cæcitate hoj^inum:
Onûferas hominuni mentes peétora caca, ^alibusintenebrisvita quantisj^ pertclisnbsp;^egitùrhoc aui, quodcunq^ eil.
3, Petitio, i^oce nos ‘vtßtamui nume-^nbsp;dierum noflrorum, ‘Utam-^^lemus cordeflipientç^.
Addit narrationifeùquerelæ de breüi-^^^evitæamp; miferijs hominû,precationem, ''^Deus erudiat amp; fledatmentes homi-ad agnofcehdam hanc fugacitatem;nbsp;ï’^'fcriamvitæhumanæ, earumq; caufam,nbsp;'f^niDeiaduerfus peccatum,quam etfi honbsp;^'nesquotidieexperiantur,amp;fentiant,ta-?^^maxima pars contemnit ôc negligir.nbsp;?Püs eft igitur oratione ad hæc intelligen-cognitione corda hominum tan- y,nbsp;Win terra aratro fubiguntur,amp; præpa- JerUOStUOS.nbsp;”}dir ad fufeipienduni fernen diuinum,nbsp;fruftus eft vira æterna. Petit autemnbsp;/'^'»ehæcfex.
Agnitionem iræ Dei aduerfus pecca-j '’’’amp;breuitatisac miferiævitæhumanæ.
'^iuificatiôem,lætitiam,amp; confolatio-
.’î'tiientium perterrefadarum amp;contri J f^’îgnitione iræDei,amp; miferiæ humanç.
‘^ctnifsionem peccatorum, feucuîpæ, ''quot;’Ptenarum.
di L^?^ftidionem,pcrAntithefinoperû
’sortis, amp;ioftauratio-p operum Dei,quæ funt iuftificare,viui-J liberate gloriofèEcclefiam.
in j^'^’'^^'13-Honemreliquiarum peceati . ^prauata natura hærentium etiamre-
ùh ^“'^^^^Honem 8e defenfionem in vi 4c P^'Hlica vocatione.vtconfilia,nbsp;fçlj '‘^nes,adeoque curfustotiusvitæ fitnbsp;falutaris nobis amp; alijs.
’ff]ErgoabfqueDeidodrina Sccom-
monefadione nemoiram Dei Sc miferias humanasvere confiderat,amp;r intcJligit.
Kf fiiamus numerum dierum noflrorum] vtin-relligamus amp; cogitemus quàm brcuis 8c mifera lit vita noftra,vt hac cogitatione hunbsp;miliati petamus à Deo überationem amp; gu-bérnationem, in confilijs amp; adionibus,fi-cutaddit hanccaufam finalem huius noti,nbsp;tiç,inquiens,vtambulemns corde fapienti,nbsp;hoceft, timeàmus te humiliati, agnofcentes tuam horrendam iram adiierfus pecea-ta,amp; noftras miferias,officiaq; vocationisnbsp;noftræ in œconomica. politica,amp; Ecclefia-ftica vita rede amp; fideliter faciamns.
Nama rtibnlare feu inccdere Hebraica phrafi, fignificat res agere, verfari in negO-cijs, amp; adminiftrare aliquid.
OBIECTIO.
Peccatum eft.velle præfcire futura.
Propheta petens fcire numeru dierum vitæ fuæ,petit præfcire futura.
Ergopeccati RE5PONSZÖ.
Nego cohfequentiam, amp;re{pondeö ad minorem per diftindioheui. Petit Propheta non numerum cerium præfcire dierum vitæ, fed agnofcere breuitatem vitæ,nbsp;eiusq; miferias, vt hac cognitione hurhilia-tus confugiat ad Deum, petens ab eo libfeinbsp;rationem,amp;confolationem.
QonUertereNomine, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiit
i^ub ? deprecabïlü eßo Juper
Petitio vcniæ, feu cöndöhationis pecca-torum,
Co»«frfw]abiraadplacabilitatein.rj^«lt; differs nos röcipere in gratiam.confo-lâri amp; cohdonare peccata. Atfcdus often-ditur eoriim, qui in afflictione amp; miferijs»nbsp;cum Deusdiffert auxiliumjamp;confolatio-ncm, ab co fe defertos putant, amp; conque-runtur. Deprecabilit efio] propitius,placabi-lis, condonanspeccata.
Superferuas tuos'] Scruos Dei vocatnonE-picureosfecUrc viuentes in delicijsamp; coa^ tcmptu Dei, fed piosagnofcentes peccatanbsp;fua,amp; verè expedantes confolationem ànbsp;Deo promiffam in Mediatore.
4. Precatia vt »liitaturMeßias.
Replenos manemifertcordia tHa» exultabtmusÇ^dete^abi-mur omntbus die bus nodris^
Rr 4
200 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LV C. LOSSII
|
¦ Expofitio eftpræcedentispetitionis. Ad dit'enini per amp; propter quid petat fibi con-donari peccaca.nonpropter mérita feu dignitatem fiiam, fed propter mifericordi-am promifl'am inChrifto venturo, hoc eft,nbsp;pergratiam, quæ,vtinquitPaulus, fupera-biindatfuperpeccata, Ergo ftiper mortemnbsp;amp;legem accuiantem,idquedupliciter,im-putatione, amp; effeâione. Etextiltab'imtis'] Efteftus miièricordiæ feu gratiæDei,pax amp; gaudium in fpirituian-do, adRoma. 5. amp; 14. xVi nbsp;nbsp;Lamp;t 'tficanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dies aff,i£itonù noßriamp;i^poH: annos quïbus ^ïdt mus aff,i£l'tone7rLgt;. Præcedenti verfu petijt condonationerri culpæ, hoc petit remotionem pœnæ,quænbsp;quamdiu manet amp; fèntitur, gaudium eftnbsp;infyncerum. Includitautem Chriftum.feunbsp;promifftim propitiatorem, propter queninbsp;Deus remittit Aculpam amp; pœnam. Diesnbsp;afflidionis, vocat tempustotius vitæ no-ftræ, quohumanum genus pœnis amp; cala-mitatibus omnis generis propter pecca-tum oppreffum eft.ideoprimùmpetitconnbsp;donatione generaÜspeccati, originalisfci-licet,amp; aliorum quæ ülius frudus funt. Deinde micigationempœnæ, quæiuxtaiufti-tiam Dei peccatis debetur, Tollicur autemnbsp;propter Chriftum, qui fuaobedientiaper-feda iuftitisE Dei fàtisfecit,amp; KvTjpoy perfol-uit pro nobis, quod fide certô ftatuendnmnbsp;eft,amp;inchoandaexhac fide noua obedien-tia legis. XVI nbsp;nbsp;nbsp;aAppareatfieruü tuis opus tuum, nbsp;ßoria tuafilß eorunL}, Petit vt confpiciatur opusDei,hoceft, eiusbeneficiaamp;præmiorumremuneratio,nbsp;quibus humanum genus oppreffum pecca-to,ira Dei amp; morte, libérer, amp; omet in hacnbsp;vita, vt appareat gloria Dei, hoc eft,glorio-iaeiusliberatioex morte, etiarn filijs fer-uorum Dei, hoc eft, pofteris, vt Deus ab illis quoquc redè agnofcatur, amp; celebretur,nbsp;Suntautem opéra Dei duplicia. Propria,nbsp;vt iuftificare, viuificare amp; faluare:amp; aliéna,nbsp;vtperrerrefaccre,affl!gcreamp;damnare,qui-bus vtitur vt humilientur fuperbi,amp; peccantes reuocentur ad pœnitentiam.Irà in-quit Efaias capiteaS. Vtfaciatopus ftiumnbsp;Deus,alienum eftopus eius.vt opereturnbsp;opus fuum , peregrinum eftopus eins abnbsp;co, hoc eft. Deus pertertefacit, amp; damnat,nbsp;vt exhilaret, amp; faluet. |
o^s m Lutherus: jDet'tiweccf/ hûlffc/vntgt; ftlksgtjts. QuodinquitjOpus tuutnjtnonetdeAn-tithefi operum diaboh’,quæfiintpc£catum amp; mors, ad quæabolenda rnifiiis eftfiliusnbsp;Dei in mundum , iuxta illud i. Iohannis5.nbsp;Filius Deiapparuit,vt deftriiat opera dia-boli. StßtmcundusTdomtnusTdeus xyi^ nofierfuper nos,nbsp;nbsp;opera manwA noßrarum confirmaßper nos, ipfiumnbsp;rum confirma^ Lutherus: 5Dö»wtrcF»rtfcc / ÎDrt« t)î/gciflhd; vno »«ftitd? îscgimcur. Petittanquam in conclufionc condona tionemreliquiarum peccati hærentiuniinnbsp;natura corrupta etiarn renatorum , quEnbsp;funt caligo amp;dubitationesdeDeo,carna'nbsp;lisfecuricas , cupiditas vitioforû affeduû,nbsp;omifsiones amp; ignorantiæ nô affedatæ.qui-bus repugnant pi) fide,amp; bona confcicn-tia. izf iucundus DominusCupertios^hoc eft,pronbsp;pitius,placatus, ignofcat infirniitatibtisamp;nbsp;lapfibus quotidianis. Item, vtiuuetnos,amp;nbsp;form net confilia amp; adiones vocationis nonbsp;ftræ,Ecclefiafticæ amp; politiciæ.amp;œcono mi'nbsp;cæ, quas vocat opera manuum noftraruni,nbsp;quæ fine confirmatione auxilijjamp;prïfcoV®nbsp;Dei, non funtfehcia,neq;falutari3nobis,nbsp;amp;alijs, ficutdiciturin verficulo prxcfP^®'nbsp;ris: tJtilliui e^felix conatns, amp; vtilis Conftlium fi non det^ iuuet^ Dew. PSALMVSXCI. TITVLVS. Plalmuseft ivxmiy^ctepoi. Thcodoretus Dauidiattribuit. Pfalmus eft generis fuaforij. Nam eft ex-hortatio ad collocandum fidiiciam in Deo contra omnes hoftes, manifeftos A' occul-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j tes , quod qui Deo confidunt habeant ipfumprotedorem præfentem.qui amp;an-gelosipfisconftituit cuftodesA gubcrna-tores,amp;defenfores,contra om nia pericula.nbsp;Eft igitur hie finis exhortationis, vt 0-mnesfpem fuam in Deum,quibufcunq; penbsp;riculis opprefsi,collocér,certo expedantesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I libcratio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 |
]'lgt;crationem amp; defenfionem diuinam, fi-'•'itin fine Pfalmi ipfe Deus; Clamauitad ’’’famp;exaudiameum,cumipfofumin tri—nbsp;““btione.eripiam eum, amp; liberabo eum.nbsp;IHïödoretus reftrt ad Ezechiam.qui con-“'UsDeoingentem Aflyriorum multitudi-”5’’^ profligauit, quod Propheta Dauid fpinbsp;\'ÎJ?^^'^'^oi'luftratus futurum præuiderit.nbsp;'''•jreferunt adpeftilentiam, quæ graflatanbsp;' J'jpopiilum.qua perierunt leptuagintanbsp;’’’'quot;iavirorum.fcdHierofolymf parcituninbsp;'«lï.Re urn 24.. Loei funt quatuor.
•' ^’ropofitio,qui Deilm agnofciteuriiq; ^'ocateiqueconfidit, tutus eft contra o-j ‘'cnivim.amp;infidiashoftium.
Commemoratio hoftiJft,amp; pericu-j inquibustuti funt, quiDeoconfi-1 ‘’beumqueproteâoremhabent.
I r ^eftimonium deminiftcrioSc defen-/’^^ängelorum.
öeproteäioneamp;prscfentiaDei apud ’^bluiipfuin inuocant.eiqueconfidunt.nbsp;^«ntamp; metaphoricæ locutiones obfer-, illuftres in hoe Pfalmo, fumptæ
. ^^fesbofte potentiore fefe occultant,nè j’'‘peftideprehendantur.
vnibra,quæviatores inæftu refri-
. alls auium, vtgallinæamp;fimilium, “quot;spullosconteguntamp;foucnt-vallis feu munitionibus arcium feunbsp;omnibus Dei protcâio-lt;:omparat,amp; illuftrat»
I. Propoßt'io.
habitât in abdito alttßt-tn ‘vmbra omntbotentis cd
^icet Domino, ff es mea, ^^^iiomea, Deus meus,ff era-
exhortationis; Qui Deum W'’'beiq;fidit, tutuseft contraomnesnbsp;böepericula.
boe eft, que occultât, ne ab hoftibuscon-'‘^iil^\‘^^P'’^bendatur. Mctaphoraàla-veleorum qui in locisab-hoftibus deprehendan-^'^tü'^'-^^'^^^^^^^^enusVarronem contranbsp;edidum, in domonbsp;ff5^ftatum habuitSi défendit.
^Ç^^pbora ab vmbra, qu» iu sftu folis réfrigérât.
'.II'
IN PSALMVM DAVIDIS X C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sox
Do/»/««] Mimefis eft hominis pij cô-fidentisDeo.
Spes defcnfor meus,in quo Ij’ero. Mumtia] Metaphora ab vrbibiis, quae connbsp;tra obfidiOnem hoftitm vndiquaque firmiter munitæfunt,amp; circumuallatr.
Deus metis'] id eft, qui me curat amp; protegir. Ergo fperabo in eum, omneni meam fidu-cianiin ipfum folumcollocans.
Empbaßs vcrborum^
Verbahorum verfuum, ficut omnia, in totoPfalmOjfingularem emphafim habet.nbsp;Qtti habitat] conftanter, amp; firmiterinhæ-ret verbo amp; promifsionibus D ei, qux nonnbsp;finit fedeterrerive! minis, vel anocaripromifsionibus bonorum, opiim j potentiæ*nbsp;àfiducia Dei.
Inabdito] Alirerinadiutorio , in prote-ótione. A/eißimrdtemnipotentü]Dei,quipO‘ teft fuos protegere amp; liberare.
Commoratur'] id eft, perfeueratin fiducia. Sc inuocationc,itixta ilkid: Qui perfeiicrä-uerit vfque adfinem.faluuserit.
G^îiomam ipje Itberahttie de nt laque 0 lt;venan t tum,nbsp;nbsp;àpeße exï
interimenti.) Aetiologia conftans diftributione pcri-culorum,à quibus tutus eft cohfidfensDeo,nbsp;videlicetabinfidijshoftium occultis, quasnbsp;laqiieo comparât,quo occultatO capiun-tur feræ,amp; feuitia manifefta.quam comparât exitiali pefti,palam graflantiin omnes.nbsp;Eft autem Apoftrophe Prophetæ adconfi-dentem Deo.quç mutatioperfonarum erenbsp;bra eftinPfalmis.
Tennisfuis te get te, nbsp;fub mj,
ZZf euss fferabis ßfeutum. cl^-pew e^ veritas euis.
Liitherus: Wirbeltifl wort i?ntgt; vetbefp fnn^tôerrtrïâOett.
De modoliberationisamp; defenfionisco-fidentiumDeo.ficut videlicet gallinafin-gulariamp;ardenti sop« cotegit amp; défendit alis fuis pullós, Contra miluium, amp; miles fenbsp;protegit feuto amp;clypeo contrahoftem. Si^nbsp;niilitudinefumptâà gallina tegente 8cfo-uentepullos fubaliSjVtitur amp; Chriftus Matnbsp;thaei 23. inquiens; Hierufalem Hierufalem^nbsp;quç oecîdîs Prophetas.amp;lapidas eos qui adnbsp;tc mifsi funt, quoties volui congregate fi-liostuos, qucmadmodumgallitiacongre*nbsp;gat pullos fuos fub alas, amp; noluifti.
« GaUitui
-ocr page 438-annota, lvc. lossii
A latere tuo] fciiicetfiniftro, amp; adextriS) hoc eft, vndiquefeupafsim. Cadent] peri.nbsp;bunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decern millia] innumerabilcs.
Ad tenon apfropinquabif] malum te non lar-det. Loquitur autem de liberation« corpo-rali, qux intelligenda eft cum exceptions caftigationis amp;crucis. Nam multi etiamnbsp;pij tempore belli,pcftilentiæ,amp;aliarum ca-lamitatum,moriunturamp;intcrficiuntur.
l^ttque octtlis tuis eernet,^ retribationetn (pœnam)nbsp;rum i/tdebis.
Amplißcd^ ab aliacollatione, non fo-Jum homo piusconfidensDeo, liberabi' tur, 8c rrihil mali fentiet, fedetiam videbicnbsp;mifere perire impios,ryrannos,hæreticos,nbsp;vtPharaonem, Abfolon, Achitopbeh lu~nbsp;lianum Apoilatam, Arinin blalpheniumnbsp;infiJiumDei.
Quoniam tuetH^omine/lifi\ mea, altiflimumpoflnflthabitti-culum refugijtui.nbsp;AetiologiaàGducia feucaufa,ipfoDeo, gnbsp;promidtdefeniioné fuis. q. d. Ideadefen-dar 8c liberabor,quia Deii habeo, in quern
I
iterum fubita perfonaram mattatio. Theo-
»02
GxllinaeftChriftus. Pulli funtEcclefia.nbsp;Miluus diabolus amp; tyranni.nbsp;Pennæ fuut vertun) Dei,amp;pron)ißionbsp;ncsgratiæ, quibusconfolâtur 8c foaentacnbsp;pauidae mentes.Sic:
Scutum amp;clypeus,in alterafimilitudine fignificantquoque verbum Dei,amp;promißnbsp;fiones, vtEphefiosd.r. Theflalo. ^.amp;Pro-uerb. 30. vbi inquit Salomon: Omnis fcr-moDei purgaturigne, clypeus eiieonß'nbsp;dentibus CDeo) propter ip fam.
i. Cammemoratio periculorum fin hoflium.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at 'tmoreno^ur-
volante in dtetà flegrajjanteintenebrü:^ çf à pe-fl tientiaprAtlante inmertdie_j,nbsp;Recenièt quatuor prxcipuâ genera pe-rjcijlorum,amp; hoiliam, quæLutherus iranbsp;exponir.nbsp;I. Timorem noâarnum rocatoccultumnbsp;odiam hypocritarum adaerfus doâores,nbsp;ScdifcipulosEaangelij.nbsp;i- Sagitram volantetn interdia, fulminanbsp;excommunicationum, execrationes,ma-tediâa.
Jquot; nbsp;nbsp;eltem ambulantem in tenebrts, tyran conÆdo,protedorem viræ mear. Eilautem
noruin fopbilmata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iterum fubitaperfonaram tnutatio. Tbeo-
leliilentiam graÛantem in meridie,. doretus interQrit,dixini,hoc modo,Quo^ •^aitiammanifelîam, qualemexercuerût ’nbsp;tn Eccledam amp;piosDiocIetianus,amp; eiusnbsp;eollegæ.
AliJ timorem noâurnum vacant terri-calamenta, quæ in node obaerfantur 8c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n.,uicacumm reiu^y
yolan- hocefl, habitas inaltifsimo habiracuJo,in tem,amp;peililent]am,omniapericula amp;ma- cc£lo,vbiqueprærens,exaudiens8t inriiensnbsp;la, velocculta velmanifefîa, tam eorporis corda omnium. Ideofacilèiuuareamp;liberanbsp;tum animæ, contra quærurifumus, dïicen- reinuocantes tepores.nbsp;teamp;protegenteno$Deo. Quidam, vt fa-pràdi£iumell,refcrantadpefiem,qupgraf d\Q0naflltge/temalun7,CflJl^' It‘nbsp;s'edntn non aponopinattabtt tit-'nbsp;Luth. 2(Ueileyvitglâlt;fgeiget erbte mit ait/
tSeTey gexvaft/vnrecbt/lift/1^^/freuet/etc. nennaOitiO/ttO.
VI
J y r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r, Confequens efljDeoconfidis'iergoni-
^fl tf^tten/atafene/t/0nttlte) hUmalidbi aatfamiUxtiiæaccidet, teni’
amp;-/eeei«mgt;aa^dexfrisfugt;s,ad
Ifnnten non anönoptna/tadt^ loquitur conßdentemDco. eupromifsiai 7 n-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intclligeuda,vtomnescorporales,cumco-
{P^lftS} nialuni.j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditionecadigationisamp;cruds, quibusfub-
Amplißcatio defenGonis diuinz à can- iedaeû:EccleGa,amp;pijomnes, inhaevita.
trario, exitio tcilicecimpiorû, qui magno /. Propter commune peccatum, tinrent numero temporepe{iis,famis,belli,8£alia- in omnium natura.nbsp;rtim calamiratum, pereuntfEaluis incerim -i- VtpotentiaDeiialibera loiiepinbsp;pijSi quiDeoconßdunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conipieiatunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
...7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ j
I
mam dixiili, tu es Domine fpes mea.
Spesntea']In quern fperOtScconfdogt;altif fimum poiuiili, fcilicet ipfatn Deuiti, quinbsp;ellaltifsimus, potentifsimus,velaltifsitnû,nbsp;Ô D eus,pofailli habitaculum refugij tai,
• • - -- ' ‘
cœlo, vbiqae prxfens,exaadiens 8c intiiens
IN PSALMVMDA VIDIS L X X.*X I X. Vt crefeatlides, amp; inuocatio fiat ar-dentior.
4' Vtconftetreftare indicium iuftum ,in ^uo præmijsornabunturpijjamp;abijcienturnbsp;inæternas pœnas impij.nbsp;Taiemaiulo'] domui,familiæ, fumptalo-«utioeftàtabernaculis, feutentorijs, innbsp;Hiiibus habit arunt Ifraëlitæ in deferto.
J- Deminifieriofeu offiâo Angelorum.
S^oniam angelü fuis man^ de te , ‘Vt eufiodiant te innbsp;'^'^nibus‘vifstuis.nbsp;, Teftimoniuin eftilluftrejpc prîêfehtia 8cnbsp;’quot;ei)fione,amp;cuftodiaange!orum, cuiuSnbsp;^‘^.quot;^pla multa extant in lcriptis Prophe-Apoftolicis, vt Loth, Abraham,Eli-lob, Danielis, Petri, quorum plera-i^^præceptor in carminePhalæcio de An-‘^'^cotuplexuseft, inquiens:nbsp;^’‘S^liLotbon Sodomlt;t fuenfur,nbsp;infejtos tlifeus hofies,nbsp;(inclus nMexttmefçitnbsp;Bellicaß^nu.nbsp;inter mediûs leones,nbsp;fiptus Daniel Propbeta.nbsp;'^^^^‘tftmper.Deus his niiniflrisnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnia noßra,
incly-^l'næburgam nollram per minittros piorum, liberauitabnbsp;hu muros noâe tranfccnderant,nbsp;700.lamque ouantes conltiterücnbsp;præfidioDei amp; virtute ciuiuninbsp;lt;lt8? repulfi funt: cuiusadmiran^nbsp;’f'gelicæliberationis die S.Vrfulx fa-eft,Ecclefianoftra quotan-^nioriain gratis mentibus célébrât,nbsp;defej Primùm de Chrifto, tan-a^j^'^ecapitc, ficut diabolus Matthæi 4.nbsp;^/Raccommodât. Deinde dequoli-'htiQnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;invo-
Ra ^l“od membrum diabolus ma thfRcallidèomifit,Match.4.folicitansnbsp;''t(lip'^‘'’’''^«^ntravoc3tionem amp; medianbsp;Vbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr3efentia,fe de pinnacuïo tem -
‘^f^cipitaret.
manibus portnbunt te,ne ‘^das ad lapidem pedem
matribus, qux ma-St R^^^^^ teguntinfantes, ne fe lx» Înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Powdfcawt] id eft,regent,
I feu periculum incurras.
20
Precatio vej^ertinamatorum noßrorum. wtl bcynt r(tgt;Uffcttge|gt;cn /
3 tri? Iff Ængcl foUcn mit mir geb«»/
Stven jim beuptcn/ îwenïunpytcn/nbsp;Swett jttnfôffe»/nbsp;Swen Ote midj wecFcn/nbsp;Swen Ote mid; oetfen/nbsp;Swen oietiud) weifen/ ;u dem btnilfR;«»nbsp;purrtöeyfe.
Super leörjem^^aßjidem am-hulabis,^ conculcahü catulum leoniS) draconem^.
Amplificatio defenfionis angelicx. q.d* etiamli verfefis inter erudelifsimasamp;vene-natifsimas beftias,vt leones.dracones, afpinbsp;des, amp; bafilifcos,vt Daniel,amp; multi martyres, tamé nihil mail tibi faci ent, quia hab esnbsp;præfentes cuftodes amp; proteâores angelosînbsp;quæamp; ipfapromifsio intelligendaeltcumnbsp;códitionecaftigationis feucrucis, ité con-fefsionis dolt;ârinæ,ficut m ulti martyres, vCnbsp;Ignatius,à beftijs dilacerati funt. In generenbsp;per leone intelligîtur diabolus, iuxtailludnbsp;PetriiDiabolus circuit nos,tanqnâleô rügtnbsp;ens, quærens quem deuoret. Auguft. intel-ligitperLeonem tyrannos apert'è feuien-resinEcclefiamamp;piostperdracbne'm hx-reticos. Occulté, vt draco nés, iofidiàntesnbsp;pijs, vtabducantà vera doétrina. Per afpi-dem feu Bafilifcum, Theodorctus intelli-git malitiam extfemam, amp; venenatosacu-*nbsp;IcoSjficutafpisveneno necat,Bafilifcus a.-*nbsp;fpectu. Concionaturamp;Pfalmus34.dc eu*nbsp;ftodia angelorum,inquiens :
Caftrametatur angelus Domirti in cir-Cuitu timentium eum, amp; eripiet cos. Et ad Hebræoscap.i. inquit Apoftol.de angelis.*nbsp;Nonne omnes funt adminiftratorij Ipiri-tus,.qui in minifterium emittuturproptefnbsp;eos, qui hærcdes erunt falutis ?
4. De prote£itone-amp; priffentia I3ei apudpios t (ruce,eorum^ liberationegloriofa.
Ç^Hon'tam deßderatme(idco) XIIL] Uberaho eumsprotega eum, ejuo-^nbsp;nïam cognouït nomen meumjgt;.
IntroducitiamPropbetaipfum quoque Deumloquentemamp;promitientem confi-denti ipfi præfentiam fuamamp; auxiliuminnbsp;cruce quacunque,defenfionem ßtliberationbsp;, nem, ipfamque tandem donationem vitæ,nbsp;I amp; gloriæ æternæ,ne de bis veris amp; xternianbsp;bonis vllo mododubitemus.
Quoniat»
ANNOTA. LVC. LOSSII
imp/etfl] fatiabo, nc quid aroplius, data fcilicet vita ætern3,expetatifeüdefiderer.nbsp;Salutarc primùmvocatauxiliutù.amp;protc-âionenià Deinde ChriftünijLuc« 2.
204
deßderat me] ardenter amp; verè petit, Sc expeftat przièntiam mcam ,0c defen-fionem, ficut infantes qui aliquandiù materne laße caruerunt.confpedamatré,mi. ta cupiditate amplexum amp; vbera matrisnbsp;appetunt.
Protegameum'] cauebo, ne quid mali illi accidatj fuftentabo amp; fubleuabo lapfum.
Quon’àni cegnouit nomen credit me cfle mifericotdem amp; benîgnum,remitten-tem peccata,cxaudientem Sc iuuantcm o-mnesinuotantes me, ficut addit.
XiilL
exaudiameum, cum îpjo jùmin tr'tbulat'wnejeripiam èum^^^onbsp;rtßcabo etdnL}.
Tres caufas inipulfiuas exauditionis Ü liberationisadditj defiderium Dci, cogni-tionem nominis eius, amp;inuocationem,nbsp;hoc verfiii
Iiiuôcatme.
Ergo exaudiam cum.
ItaPfalmo49. inquitDeus rinuoca me in die tribulacionis, amp; ego eripiam te, amp; tunbsp;glorificabis me. Cum ipibfumin tribula-tionc. ftaapudZachariaminqiiit;Qui vosnbsp;t3ngit,tangit pupillam oculi mei. amp;Chri-ftus ad Paulum perfequentem Ecclefiamnbsp;amp;pios,clamat de cœlo, Aâor. 9. Saule,nbsp;quidmeperfequeris ? Eftautcin nobifeumnbsp;Deus per fide,ficutinquit Auguftinus.No-litimere,quando tribularis quafi non fitnbsp;tecum Deus, fides fit tecum, amp; tecum eftnbsp;Deus in tribularione.
Eripiam earn amp; glorißcabif eum] gloriofe c-ripiamamp;libetabo è cruce, donaturus ipfi vitamæternarn, ficut addit.
xy» Longitudme dierum replebo eum, ojiendam idi faluturenbsp;meuritj.
Primùmintelligatur promifsiodè proquot; rogationevitæ corporalisipropter Ecclc^nbsp;fiam docendam, amp; aliotum vtilitatem, ficut Ezechix anni ly. advitam adieâifunt,nbsp;4. Regum 20. Item multis prorogaturterminus vitç liberatisexfummispericulisjvtnbsp;pluribus adhuc profint döcendo,amp; alijs of-ncijs. Deindcdevitaæterna, itainquitAunbsp;guftinus: Quæeftiongirudo dierum.’’ vitanbsp;«terna. Item,longitudoilia dieru eft, quænbsp;non habet finem, æterna vita, quæ nobisnbsp;promittiturin diebuslongis.
PSALMVS XCIL
TlTrirs.
Pfalmuscantici in die fabbati, hoc eft, quiiblituseftcantari in die fabbati apopunbsp;lo, ad gratiarum aâionem amp;commemoranbsp;tionem operum Dci, a quorum códitioncnbsp;requicuitDeus feptimodie,amp; Iiuncdiemnbsp;iandificariiufsicgt; hoc eft, operibus fandisnbsp;tranfimus, vtWrtio præcepto decaIogi:Me-mento vt diem iabbati fandifices lt; quodnbsp;non tantum de ocio corporaliintelligatur,nbsp;fed omnium maximè de Ipirituali obedieunbsp;tia ergaDenm in cruce, amp; ceflatione a pec-catisj viide inquit D. Auguftinus: Meliusnbsp;eftarareinfabbato, quàmfaltare. Iten*nbsp;bona confeientia in fabbato, hoc eftgt;nbsp;ceflarea peccaris, quibus confeientia fau'nbsp;ciatur amp; turbatur. Suntautem quatuornbsp;præcipuc cogitanda in die fabbati.nbsp;I. Conditio rerum omnium, vifibiliult;t*nbsp;amp;inUifibi]iuminbsp;ii Colicftioamp;confcruatioEcclefiï'
3. nbsp;Quies filij Dei in fepulchro, amp; uio^»
in quadiuina riatura feu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quicuitjquot;
Chrifto,vtcrucifigi amp; moripoflêc,iu.vtadi' âumlrcnxi.
4. nbsp;Quies, ièu iäbbatum, quod in vita’t
terna celebraturi fu m us perpetuo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
lud Efiiiar-'Sabbatum eritex fabbatoinia batum.
^RGrMENTFJif.
Plalmus eft generis demóftratiui. agitin eo Propheta gratiasDeo.euiuQ*^nbsp;célébrât pro conftruatione politiaruu),*nbsp;Ecclefiæ, amp; deletione impiorum, quinbsp;rum amp; æternum Deum non agnofeup*^’nbsp;inuocant, amp; celebrant. Partes luntquif'nbsp;que.1 *
1. nbsp;Propofitio gratiarum adionis^
2. nbsp;Ratio propofitionis à defenfione *nbsp;conferuationcEccIefia:, amp;politiaruni. .nbsp;3^ Antithqfisfcucollatio conferuatiou’*nbsp;piorum, amp; interitus impiorum, quiinha^nbsp;vitaaliquandiuftorent.
4. Promißionesamp;confolationcs dep^ clefia amp; viro iufto, qui palmæ florentij*nbsp;cedro com paratur, propter perpetuam ft 'nbsp;licitatem.
Cau/a finalisconferuationisEccIefiat» amp; politiarum,agnitio Sc celebratio Dei, u’nbsp;hacvitaamp;futura.
I. Pro^oji'
IN PSALMVM DAVIDIS XCII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205
|
t. Propofitio. ^onum ejl confit en Domino, pfille re nomim tuo, altifiime. , ^fopofitio cxhortationis ad confiten -J*®, hoc eft, gracias agendum Deo,pro o-pfiDusadmirandis,creatione rerum,pate ^ftione eflentiæ amp; voluntatis eius , colle-propagatione amp; conferuatione Ec-^“æperpctuainhumanogenere. ^»»^fmjPhrafis fcripturæ Hebraicæ,cft j)§norcereDeum,eiq; grati^gere amp; cele-proacceptisbenwcijs amp;prohi-fitllere nomini Tuo,altißime'] Commutationbsp;PerfonævfitatainPûlmis. ^^^ißime] Difcernit verumamp;omnipoten p’^'Peum ab idolis, feu dijs comm cntitijsnbsp;Pfallere fit inftrumentis m uficis, I. Eft aftio conueniens cum cum ipfoDeo præcipientc amp;:nbsp;^^?hante gratiarû aôiones.a.eft vtile,quia,nbsp;{(^’'''luitChryfoftomus, gratiarum aâionbsp;(i,^^plusdandum inuitatio. 3. eft iucun-fuauc. , fii^annuncMndumane mi-méritât em '^‘^''npernoéîem-3. ^affeâû, qua remittimus feu mitiga 1q. inerita,amp; opponitur iræ, vt in il-fui^^'fericovdiaDomini, quod non con-2. fignificat beneficentiam,nbsp;motus omne ge-''»Di •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporalium amp;fpiritua- confert gratuito. Veritas eft ^tq ^^’^uapromiffaDeus feruat feu præ-: tempus matutinum Au-P«rj '^’’^telligit felicitatem,feures pro-f’O'ftem res aduerfas, Eft autemnbsp;Deus in vtraq; fortuna,profpenbsp;eiusbonitatem,amp;adnbsp;9üa iuftitiam,qua punit peccata,vt ItainquitAuguftinus:Ma-bene eftmox dici-iftitia tribulationis eft:qnan-’''al^ .®^ft)laudaraifericordiam:quando veritatem, Quia qui peccatanbsp;^buoneftiniquus. |
fin de each or do Çfi pfalt eno cum c antic 0 in citdoara. Monet vtnon folum ore celebremus bo nitatem amp; veritatem Dei, fed etiam inftru-menris muficis, quætria recenfetvfitata innbsp;templo. Monetautem locusde laude mu-fices per decachordum, ita didum, quodnbsp;decern chordashabeat : intelligit Augufti-nus decern præcepta decalogi. InPfalterio, inquir,cum cantico, id eft, verbo 8c opere,cum cantico in verbo,in citharajin opere.Loquerc benè,amp; fac bené,ftnbsp;vis habere canticum cum cithara. 2. Uatio propoßtionis. G^utaUtficadli me Domine iiir. in openhus tiùs, infiaSlts ma-naum tuaram exultnho. Addit caufam gratiarum aâionis, fum-ptamamirandisbei operibus in humano genere, præcip,uc in Ecclefia. Sunt autemnbsp;operaDei duplicia. i. Ordinaria, vt creationbsp;rerum omnium amp;conferuatio, opificiuuinbsp;mirabilehumani corporis, certus motusnbsp;corporum cœleftium,amp; eflFeâus,de quibusnbsp;inquitNazianzenus effe xvgHxs?nbsp;yiccs ^£ï,hoc eft,precones magnificentia:nbsp;Dei:amp; extraordinaria, vt miracula, vt feruanbsp;tio Noe in diluuio,edult;ftio populi ex Aegynbsp;pto,defenfioDanielis inter leones, tritimnbsp;virorum in medijsflammis,Ionæin ventrenbsp;ceti,amp;aliæliberationcs mirandæ,quæcon-traordinem caufarum phyficarum diuihi-tus fiunt. Eft amp; mirabile Dei opus fer-uantis Ecclefiam amp; pios in afflidionibusnbsp;amp; infirmitate, iuxta illud2. Corinthior. 12.nbsp;Virtusmeaininfirmitateperficitur. Latificaßi me'] Concepi incffabilcm lacti— tiam ex tuapræfentia, liberatione amp;defen-fióc perpétua totius Ecclefia:, amp;meiipfius.nbsp;Item exconlpeftu operum tuorum omnium. Pronominatuis amp;c tuarum,emphafimnbsp;habent,Quafi dicat : non de me aut meis o-peribus, cùm fentiam fnnimam infirmita,nbsp;tem meanijinfidias mundi,amp; potétiam dianbsp;boli. Auguftinusconfutat hoc loco obie-dionem humanærationis. Bonis eft malè. EtmaÜseftbenè. Ergo non eft Deus, curails res humarias, vel Deus eft iniuftus. Refpondet, Deum hic fubijeere bonos cruci,vt pofthac habeät melius, malos con-S £* |
jo6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, trà florerCjVt pofthac habeant malè in æru-mnis amp; pœnis infernalibus. Gaudes igitur, quiarestuasinuenifti. Felixes, non es tri-^nbsp;ftis,quia tu reperifti. Qiianto melius tunicanbsp;tuap£firer,quam anima tua. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnifie a pint opera tua T)omine, ^alde^profunda font eogitationes tuamp;. Lutherus ; Ci'cfF/ iamp;as t(l/ »itnöcrftd?/ öö • Mittet vnö btlfft/Oöß Petit menfej?begcètflrei»nbsp;nofb ctOentfenFönotc. AmplificatiooperumDeiabcorum ma gnirudine amp;intelligendi difficultate extranbsp;patefadióem diuinam, cum admiratione. ^àmmagnifica]ide{i,quàm magnaamp;ad-miranda in toto orbe terrarum, in quo nihil eft etiam minimum, quod non aliquod teftimonium habeat làpientiaeamp;potentiænbsp;Dei, vt dicitur in verficulo : Artificem nam monflrat opus, miranda^ tali Machina, qua flrucla efl, admonet efle Deum. ^inicatex ipfls diuitia potentia terris, Prafintem^ refert vna vel herba Deum, Valde profunda flint] De hac profunditatc operum diuinorum amp; inexhaufta fàpientianbsp;Dei, eiusq; cofiliorum exclamat D. Paulusnbsp;ad Roman.ii.Oprofunditatem diuitiarumnbsp;amp; iàpientiæ amp; cognitióis Dei,quàm inlcru-tabiliafuntiudicia eius,amp;imperueftigabi-les vjæ eius.^ vnde additPropheta i VI. ^tr infiptens non cognopet, fuit Ui non tntelliget hac. Virum inftpientem Ärftultum vocat 0-mnes qui e.xtra verbum Dei patefatSû, vel non intelligunt vel negantprouidentiamnbsp;Dei, eiusq; alia diuina opera, adeoq; ipfumnbsp;etia Deum, propter confufioné euentuumnbsp;humanorum,qgt; boniseft malè, amp; malis be-nè.IraP/âlmoi4. inquit:Dixitinfipiensinnbsp;corde fuo, non eftDeus,hoceft,negatprornbsp;ftis non efle Deum, vel curantem res huma-nas. 3. Antithefls. * vir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;floruerintjimpij,peut gramen, ^ernauertntomned epui operantjdr tntejut^te(fldcó)nbsp;^t int créant inßculumfecult. |
L V C. L O S S 11 T}/ altiftmus in amp;ternum Do- V mine (es amp; mânes cum tua Ec-clefiaamp;iuftis.^ flfuoniam ec ce intmict tut Do vt. mine (funt) quoniam (inquam)nbsp;ec ce intmict tui perthunLa,nbsp;nbsp;dt- pergentur omncd qui operanîur tntquitatem-3. Confert pÄ Antithefin felicitatem im* piorum in haevita breuem amp; momentane*nbsp;am,vt diuitis epulonis,cuin i n felicitate pionbsp;rum itidem breuiin haevita, vtLazari, amp;nbsp;perpetuam infelicitatem Si miferiam itv-piorum, cum felicitate amp; beatitudinepgt;n*nbsp;rum perpétua poft hanevitam. Merapliorafumptä à flori-bus, qui ficut manè flore iit in vere feuæftâ-te, velperi amp; hyeme cito marcefctint, ita im piorum Felicitas, tanquàm florens,eftca-duca amp; momentanea. Ita Elâiæ4o.dicitui'-Omnis caro fœnum, amp; omnis claritas car-nis vtflosagri: fœnum aruitamp;flosdeeidft,nbsp;Verbum autem Domini manet injEternü*nbsp;Ita lob 21. inquitde impijs :Ducunt in bonis dies fu0S,amp; in punètoad infernuni de-feendunt. rtintereautjCauraßnalisfelicitätisimP’^ orum in hac vira, vt durius puniantur poftnbsp;haue vitamæternis pœnis, vtexempt d®'nbsp;cent Pharao nis, luliani, Herodis, Epulonisnbsp;diuitis,amp;c. Tu esaUtßiinus] Collatio æternitatis Dt;» cum felicitate impiorum momentanea. Sj-cut autem Deus ipVe eil pternuSjira amp; Ecclcnbsp;fiaamp;piorum beatitudo, amp; felicitasfiiturtnbsp;eftxterna,indulcifsimaDeiconfuetudine.nbsp;Ita inquit Auguftinus.-Iunge cor tuum xtetnbsp;nirariDei,amp; cum iilo æternus eris- Tu esal*nbsp;tifsimus, ergo longéprolpicere potes im-pios,nequid occultèmalèagât,renefciéce-(^oniamifiimici tuiDomiae] Addir caufananbsp;interitusimpiorum,quiafunthoftcsAini'nbsp;miciDei,ideoperibuntfacilèamp;cicô- Eftaunbsp;rem anadiplofts Veu repetitio propteraift-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; lt;ftum amp;. certitudinem inreritusimpioru,j hoftium Deiamp;EccJeflæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij Et exultnbttur ficut vnicor^ ? nü cornu meunij, çfl 'vngar oleo ,nbsp;recentt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Luthcrus: |
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN PSALMVM DAVIDIS XCII.
^utherus : fees (d) wetoe erfvewet.
Altera pars Antithefios,de exaltatione,
I gloriofa defenfione piorum amp; ec-in hac vita cótra hoftes corporales,vt
1 tanriQj, donee terminus vitæ eorû aduc-^P’tituales,pcccatû,mortem amp;dia-tit perpétua eorum gloria amp; bea-fij- poft hanc vitam.Eftq; hxc Antithe ij^*’^^egra:Impij hoftes Dei abijeienturnbsp;etiamfiin hac vita floruenbsp;”fpotentia, gloriaamp;opibus. Pij autemnbsp;’’^buntur vera amp; æternagloria, etiamfinbsp;^PPtefsi fuerint in hac vita cruce amp; affli-^'’ibusomnisgeneris.
a(j ^‘^paratautemProph^piosomnes, totam ecclefiam, quorum perfonânbsp;vnicorni feu monoceroti, quodnbsp;(ç'^^'tionoccros animal tanta eft velocita-venatoribus capi non pofsit, amp; corip’ftuodlongum habet duorum cubitorunbsp;ÇOnte, vnicum, prodeft contra venena.nbsp;opprimi non pofsit abnbsp;£)ej,quofolo nititur,ru-. toiitravenena impiæamp; noxiæ dodri-etiamfi venenatialiquidbiberirtt,nbsp;non noceatpijs.nbsp;oleo feu vnguento rccenti,fiuenbsp;tioj Q fragranti, quod ficut corpora defanbsp;tj)’i^^3amp;;exhaufta viribus récréât, ira amp; fpi-tij^^'5 oleum,hoc eft, Spiritus fandus refi-t«n‘?’'?‘^at amp; confolatur pias mentes innbsp;^l^ï^^ionibus amp;certaminibus, iuxta illudnbsp;*=baboei oleum gaudij pro ludu.
^idebït optntTt ocuIhs me-intmtcis meü, demalü uult au-^^T^rismea,
H,'^'’'Plificatio miferandi interitusimpio-'‘UShqnod pij ex cófpcdu amp; nuncio 'i^P'^‘'tipiunt,ficutecclefiafummalçtitianbsp;interitum audiret Neronis,
gt; Dccij, amp; luliani.qui confef-n'luiii exvulneremanu excepto,in aexpirauit : Vici-*'æe,ita vocans ignominiose Chri-
indignât a fub vmbntt.
RESPONSIO.
Primo refpondeo per diftindionem du-plicium hoftium, piorum amp;: Ecclefiæ. Quidam hoftes flint prinarijde quorum interi-tu non eft lçtandum,alij funt hoftes publici ccclefiæ, quorum interitum optare debc-mus,dcq;eolftari,vtdefinant tandem per-fequi ectlefiam,amp; lædere gloriam Dei, quænbsp;omnibus rebus humanis prxferenda eft.nbsp;Deinde pij non imprecanturperfonisinte-ritum, quas faluari cupiiint refipifeentes,nbsp;fed flagitijs amp; vitæ fee! eratæ, ficut dicitur :
îDct pctfoncn ctn frc«i)tgt;/ pteVe etn feinor.
Vromißio de conferuatione amp; perpetual felicitate piorum (^ec-(lefia.
Jujlw^jtpalmafiorehït,ficut xiil cedru4 Lib am multiplieabitur.
Transfert hipothefin ad thefin, often-dens fuo exemplo ccclefiam amp; hominé iu-ftura quemcunqucconferuandumin æru-ninis,comparans eum palmg ac cedro propter earum arborum naturas amp; proprietäres, additq; per Anrithefinde interitu im-piorum, qui etfi adtempusfloreant,tamen cito tandem peribunramp; marcefeent.
Eft autem collatio palmæ hæc quintu-plex, nam I. Sicut palmaquot;]nbsp;femper virens, )gt;Italt;/ bus atnbsp;turn hyeme,tu 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I fpcris
seftate, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^frudil
rEcclefia amp; homo I pius femper in re-femper virens, )gt;Italt;^ busaduerfisamp;pro-' ’ gt; viret, fide amp;nbsp;fruftibusfidei.
2. Palma dura-bills eft.
lt;^r4ESTIO.
Chriftus Matthæî 5. Benedicite Q ^icentibus vos,amp; non maledicite.
exitio hoftiutn fuotum Sc ecclcfig?
rEcclefia amp; homo pius non frangiturnbsp;i-*l „. J vllis aduerfis, fednbsp;f præftat coftantiam
I- ô£ firmitudinem in Lærumnis.
quot;Ecclefia amp; homo pius, quo magisaf-flidionibus amp;æru-, t mnis oneratur acnbsp;pofitu premitur.cômaeisnbsp;amp;niti-j I crefeit amp; corrobo-
I ratur, ficut inquic Paulus : Cùm infir-
Lmor,potens fum.
3. Palma contra') onus im] '' ' ‘nbsp;refurgitamp;niti- jnbsp;tur,
40S 4. Palma fem-per opus habet ! • refrigeratione,nbsp;ideoq;gaudetnbsp;riuulis : Palma altitu-'j dille fua excel-lit esteras arbonbsp;res omnes. ANNOTAT. Ecclefia amp;pius homo habet opus refrigeratione Spiritus fanéti, amp; confo-latione, in æftu affli âionis amp; ærumna-ruæ. “Ecclefia amp;pius homo excelfo animo tolerat,vincitamp;có-temnit omnes ho-1 ftesamp;pericula,fem : pericula, le per eft fuperior,nbsp;quia Chriltum dc-fenforeni amp; adiutonbsp;rem habet, fedenténbsp;ad dexteram ster-_ ni pat ris. Collatio cedri triplex, Sicutcedrus PEcclefia amp; homo I. Redè fuccre-? l pius in doftrina amp;nbsp;fcitamp;reditudi- ! . J omnibus vitæadionbsp;ne fuperat cæ- pnbsp;nbsp;nbsp;j nibusredèincedir, terasarbores, j nbsp;nbsp;nbsp;I iuftèamp;veraciter a- î. gitjfine hypocrifi. •i. Cedrus non“] fentit carié aut PEcclefia amp; homo pius non piltrefcit, feneftutem, o- non corrumpitur, leumque cedri- Ç ' conferuat Verbumnbsp;gt;.*.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Irx ï.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____ Dei integrum,co-Llitamp;tuetur. “Ecclefia amp; pius homo deformis vide-tur,amp; fine flore in num à tineis có feruat libros. 3. Cedrus flo-quot;j ' téSjfruâum nó I i VOjil UVLUlÀi tavr I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I kMLjv*. aaaav aiwav m edit, fruâifera ^italt;^ hacvita,fedfruétus contrà non floret,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J gignunt placentes Deo,fibiamp;ali/S ia-.lutares. Notentur hie veffus Alciati de Palma, imaginem didam Ecclefiæamp;hominis pij,nbsp;venuflè amp;pulcherrimèpingèntes; Nititur in pondus pdlnja,amp;confurgit 'tn altum, magif amp; premitur, hoe mage tollit onus Vert odorat as hedarta dulcia glandes, menfas interprimtu habetur bonos. Ipuer dr reptans ramts has collige, mentis conflantis eritpraniia dignaferet, ƒ. Caufafinalis defenfionù dr confer-uationis ecclefia ó'piorum, gloria Dei. XIIÏL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domo T^omtn'tdn |
LVC. LOSS II atrijs domus Det noflrt ßore^ buntj : Additcxpofitiohe,quifintiuftiamp;florcn-tes perpetuo in hac vita amp; futura, plantati fcilicetin domo Domini, hoc eft.qtii funtnbsp;vera membra ecclefia: Dei, qus vines, vtfe-pè alibijComparatur. Dominus vines eftnbsp;Deus pater,amp; filius eius,vinitores funt Aponbsp;ftoli,amp;veri Doâores omnium temporum,nbsp;vîtes funt pij feu creden res. P/rfwtrfri] hoc eft. Qui flint inferti Ecde-fis, per verbum Dei amp; iacramenta bapti-fmatis. In domo] In eraefia, quam amp; atria Dei vo-cant. Florebunt] Semper virebunt, proferentes fruftus dulces amp; falutares omnibus. oAdhticgerminabunt tn ßne-pingues,^ ^trtdej ernntj. Amplificatio conferuationis Eccicfis amp; piorum,qui etiam in fenedute cùm viden-tur infirmi ac debiles, exhauftis viribus, vCnbsp;fenes,tamengerminabuntamp;viridescrunt,nbsp;hoc eft,erunt felices amp; multis prodcruntnbsp;dodrina falutari, exemplis amp; alijs ofHcijsnbsp;ccclefiæ. annttneisni 3 £ius DomtnuSi petra medt (pro-tedor meusjîî«n^crt/)(^ eß tnïquttas tn eo, Lutherus ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnrcd)t (ótidbn/vntgt; bdffroctgottbf«« fad;« wie (ie zsacb tneinen. Caufa finaiis conferuationis piorum amp; propagationis ecclefiæ in humano genere,nbsp;annunciatio feu celebratio gloris Dei,iulhnbsp;tiæ eius,fapientis, bonitatis amp; omnipoten-tis. j^«ff?»awrciï(«3Iufl:us,re(Sè amp;iuftc agés, puniens impios amp; feruanspios, iuxta nor-*nbsp;inamiuftitisdiuinæimmotam. tçfoneftin eo itiiquitas] Non inique autinî'’quot;' ftè agit,etiamfi videatur alios magis onera*nbsp;re çrum nis amp; affligere, cuius caufam reddiÇnbsp;Auguftinus, inquiens ad eum qui conq^^Pnbsp;tut fe magis puniriquàmalios, qui magisnbsp;peccauerunt quàm ipfe : Noli perturbari,nbsp;quid fi te propterea flagellât, modo fDeu*nbsp;plus quàm alios) quia tibinô feruat ig”'']*nbsp;femfi- |
fempiternum, quid fi ilium (quem minus punit, magis tarnen delinqucntem) (limitait modo, quia audit urus eft:Ite in ignemnbsp;ætetnum,qui paratus eft diabolo amp; ange-hseius.
PSALMVS XCIII.
ARGl'MENTVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
j. Pülmus eft generis demonftratiui : De-^'^‘bit eiüni perfonam Mefsiæ, eiusque re-S'^uni fpirituale in hac vita,quo colligit vo- . '^E«angelij,amp; efficacia fui fpiritus regit,nbsp;Pf'H’agat amp; défendit Ecclefiä fuam contranbsp;/^ftesomnes,fpirituales,t^ânos,peccatû,nbsp;amp; fatanâ: amp; corporales,qui impe-'i^^curfum Euangelij amp; delete,'atquc ob-Ecclefiam, tanquàm tempeftatibusnbsp;® 'dis amp; fludibus maris, conantur, contranbsp;omnes eft vidor fuo fpiritu öc vocenbsp;'^lugelij, quodpotetiaeftDei, adfalutemnbsp;primùm Græcojnbsp;Partes funttresi
tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfona Mefsiæ, eiusq; rc-
St regio ornatu,quoamp;ipfeindutus eft, f.^''^’^’^3tqueornatecclefiam fortitudinenbsp;'^‘liuina potentia,repellit Scvincit hoftes.
Narratio de impetu amp; violentia ho-flJPP^’^ui tanquàm tempeftates validæ amp; Ij eleuati maris delete amp;obruere co-^’'^ütecclefiamamp;vocem Euangelij.nbsp;e'jj^^ncomion verbi feu vocis Euangelijnbsp;fhquo Chriftus eftefficax per fuumnbsp;*^uni,confolatur,ornat amp;: hxredem at-(j^^Participem reddit ecclefiarri fuæ fapietinbsp;V ,;§'oriï,iætitiæ, beatitudinis amp;immor-““Utis,
*' ^itrratio feu defiriptioperfon£ Meßia eius^ ornatui amp;for[itud'tnii.
dominus regnamt régnât, dec or em mdutm eß, ïn-eß T)omtmü fortitudine,nbsp;^P^AcinxUß. Etenimßrmauttnbsp;terrA, ut non mouentur.
^^ratnfedeituäextunCydß^
tu Ci.
Chrifti, hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dementer opitulatur fuis*
punit tanquàm iudex feuerns.-
IN PSALMVM DAVIDIS XCII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;209
Quodinquit,regnauit,monctChriftum noneffe ociofum regem amp; iudicem,fed de-fendere fuos, reprimere amp; punire hoftes.
Pcrdecoremintelligitornatum regium Mefsiæ,amp; quantum adipfius perfonam attinbsp;net amp; ecclefiam,quam ornat fua æterna iu-ftitia,innocétiaamp;fapientia,tanquàm{pon-lam fuam.
Inclut lts efl/othf/lt;(/(»£ ] Ar m auit fe tanquàm Gigas feu potens contra hoftes.
Et pracinxit fle'] tanquàm cógreflurus cum hoftibùs,quiduplicesfunt,fpirituales,pec-catum,mors, diabölus;amp; corporales,tyrannbsp;ni, hæretici. Ira Pfalmo 40. loquitur Deusnbsp;parer feu Prophetà ad Mefsiam : Accingerenbsp;tuo gladio fupertuum femur, potentifsi-me,gloria tua amp; décoré tuo. Tria autem nenbsp;ccflaria fuht in gubernationeifanditas innbsp;pace, fortitudo in armis, vtrobique pru-dentia.
Quodinquit,firmauitterram,vtnô mo-ucatur,primo monetterramelTeimmobi-lem: deinde oftendit ecclefiam defendi amp; conferuari nullis humanis præfidijs, fed tannbsp;tùm à Deo,ficut terra fuftêtaturdiuina po-tentia, nullis fulcris feu columnisinnitcnsinbsp;vt dicitur in verficulo :
Terrapiliifimilù,nuUofulciminenixa, Aère fubicclotàm graue pendet onus.
Sedes Df ijPrimùm eft ipfum cœiû:deindc ecclefia : tertio quilibet pius,iuxta illud:Hanbsp;bitaboineis,amp;eroDeuseorû.Ité:Voseftisnbsp;templum Dei. Sicutautem ipfe rex eft æter-nus, itaquoq; æternus eftpopulus amp; eccle-fia. Nam deleto populo, cui Mefsias præeftjnbsp;neq; ipfe regis officium tueri poffet.Sunt c-nim rex amp; popiilus correlatiua.
Ëx tunc'i hoc eft, Ab illo tempore, fcilicct creationis rcrum,quæ in fexto die abfolutænbsp;funt.Genefis i. Significat autenri primùninbsp;Deum ftatim ab initio conditi mundi j ad-fuifl'e humano generi, guberrianré Si fuftennbsp;tantem naturam-.deinde habitarè in fandisnbsp;feu ecclefia, tanquàm in fuo templo. Vndenbsp;hîc inquit Auguftinus : Quæ eft fedesDei,nbsp;vbi fedet Deus ? In fandis fuis, vis elfe fedesnbsp;Dei, para locuni (fide amp; humilitate) in corde tuo, vbi fedeat DeuSi
2. Narratio de impetti amp;vielentiahoHium Ecclefia, itempradicatione Euan~nbsp;gelii,amp; Victoria Chrifiinbsp;aduerfiis hofies.
EleuaUeruntßflumindT^o^ ni.-rnine 3 eleuuuerunt fiumtnn sf 3
-ocr page 446-L V C. L O S S 11
reSiimonia. f«lt;i] Verbum tuum àpromif. fiones, qiiibusDeusperProphetaSjFiliuninbsp;amp; Apollolos teftatur, fe vnum verum amp; æ«nbsp;ternuin Deum efle, recipere in gratiam,nbsp;iuftosreputare, amp; faluarurumomnes credences in filium olim promiiTumjamp;iam exhibitum Redemptorem, Mediatoren! amp;nbsp;Saluatórem humani generis.
Fidelia valde funt] Firma, certa amp; immo-ta,fîcutiplêDeus veraxeft amp; iminutabilis.
Domus Dei eft Ecclefta,decus eins ieu gloria eft fanlt;âiras,quç duplex eft,licatamp;itinbsp;üitiaimputataperßde, id eft, integraobe-dientia nli) D«^ 8c obedientiæ noftr^in-choatio erga I^em, compleamp;ens verainnbsp;Deiagnitionem amp; inuocadonem,confola‘
210 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
fiarUjèkiri^ibisrpint flumma, ßu£lttsJuos.
iiii. nbsp;nbsp;Partisfinitus aquarummuL
tarumj jltiéüuunLi maris, fortiorm excelfi DommtiS.
Oftendit potentiam hoftium contra ec-clefiam amp; viâoriam Dei, ScHliJipûus contra hoftes,tyrannos,amp;alios,quos per flu-ininaamp;fluélus maris feCe eleuantes intelli-git. Alijintelligunt perflumina Spiritum fanélum, loannis q. amp;Apoftolos, qiiorümnbsp;voce feu prædicationeEuangelium propà-gatum eft,ranqüàm màgnoimpetuamp;tem-peftatein roro orbe terrarum. Eftq; Meta-phorafumptaàtempeftateamp;procellisma-ris, iuxta illud : Aquæ multæ funt populinbsp;multi.Item Efaix i.Impij quaG mare fer-«ens,quodquiefcere non poteft.
'Quodinquit, at fortiorin excelfo Domî ' nùSfConfoIatio eflEccIeûæ, quaoftéditpernbsp;Afttithefin, Deum ièu ChriRum fedetitemnbsp;ad dexteram æternipatris,viâ:orem elfe honbsp;Hium fuorum,peccari, mortis, inferorum,nbsp;diaboliamp;mundi, quantumuisillifremantnbsp;amp;fæuiant, tanquàm tépeflasScfludtus maris inrume/cenres,ioxraillud I. loannis 4.nbsp;Maior eft qui eftin nobis, quàm qui in mû-do. Etfiigitur
Aura tonet,fonet v^ida, nïntù fremat erbé Orcus,
Tu tarnen infertos nostibi Chrifteteges.
rionem in morte, conferuationem toriui corporis Eccleftx,etiamft in quædam memnbsp;bra feuiatur,amp; raagnitudinem animiinvmnbsp;cendis illecebris amp; terriculamentis impi/s-Eftautem ördó : Sanâitas eftdecor domusnbsp;tua;,hoceft,ornamentum.
la longitudine dierufaJboceA, Hxc faaäi-tas Eceïcfiæ,gloriaamp;lætitiaerunt perpétua /utura,amp;: çrerna,Gcutiplè Deus ærernus eltgt;
psjïimvs xcniL f#»
Pfalittas eft apu3 Hebrxos
ep^. Theodorctus rribuit: Dauidi, q^itin [piritu præuidcrit opprefsiones amp;iniuri3Snbsp;Principum, Regum amp; ludieum, adaerfusnbsp;populum Deiamp;innocentes. RecentioKSnbsp;arbitranfur fcriptbm à Dauide, quo ten^'nbsp;pore exulauit, amp; Saul ïàcerdoteniAbime^nbsp;}ech,amp;rdiquos occiderar,amp;ipG quoq; iti»nbsp;fidias firuerer, h Regum 22.
I
5. Encomion verbi Dei.
’TPesiimoniatuafidelta Ttalde,
(fun t) domfis tua decor eß fan-diitaSy o Domine 3 tn longpudine dierumj.
Dixit de perfona, ft/io Dei, duce eccledx cipes 8c R eges opprimentes populum in--
tas 8c falfûsdodiores reprimaramp;pûniat» Deinde obiurgat fecuritatem impiorutnt
V.
AUCrUENTVM.
P/àlmus eft purtim petitorius, generis fuafbrij, partim vbiurgatorius, partiài connbsp;folatorius : Nam precatur Dauid, vt Deusnbsp;Tyrânos, iniufios ac crudeles Iudices,Prin-
amp; viciorehoftium, dehoflium violentia,8c iufiisiudicijsamp;tyrannide,itemq;hypocri‘ prædicatione Apoflolorum efßcaci in to~ tas 8c fallbs dodiores reprimat8:puniargt;nbsp;tomundodamadditcommendationemte x .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
flimoniorum, hoceft, verbiDei8cpromif- tjoamotiopprimuntinnocentes,qaaüDe‘ fiomjm, ab earumßdclitate,boceil,certita r-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(rele-
dine Severitate, deque domoDei, hoc eftf aut iniurias, neque eas puniturus ut-eccleßacolledtaper vocem Euangelij, etuC- Tertio conlblaturinnocentes amp; oppre^ queornatu8cperpetuitate. Sein haerJtaamp; inhaevita, quodDeusipfosliberaturusnbsp;futura, quo diflinguitarà exteris itnpiorû fuo exemplo, 8cpuniturus Tyrannos-ccetibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Autem quinque partes PialiDit
us non videataut intelligat ipforum Iceli' ra aut iniurias, neque eas puniturus IR-
IN PSALMVM DAVIDIS XCIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2x1
|
*'gt; Propofitio petitionis, vt Deus repri-¦'latamp;puniathoftes. Narratio, accuians impios Doftores ^Tyrannos. ?• Obiurgatio fecuritatis impiorum, c~ ’üsqueconfutatio. Confolatiodeliberationc. |
I' Confirmatio promifTse liberationis, à ^’^oexemplo.nbsp;in mari rubro ; vel mediate per magiftratànbsp;legitimum,vt manifeftè facinorofos,hominbsp;cidas,fares,adulteros. Superbos vocat,qiii fiducia fuarum vi-rium,potentiæ,{àpientiæ 8c opurri fècurè contemnunt iram Dei, amp; opprimunt innocentes. a. Narratio accufans impios Doltores amp;Tyrannos. |
i. Propoßtio peiitionit .
^ltionurrLjT)omintdsi ^Itionum
Utherus : igrfd^ctnc / bcifâr/(«^
Sxaltare qui iuâicas terranii retrihuttonemfuperbü ¦.
î’’^opofitio eft precationis : Oro,ô Deus, '^sproprium opuseft vindifta, vt rcpri-amp; punias tyran nos amp; falfos dodoresnbsp;quot;fanabiles.
vltionum'] Cuiüs folius eft vindifta, o-^P^'opriu, 8c potes vindicate hoftes tuos ^j!'-deGæ,iQxtailludDeuter.28. Mihivin-retribuam,dicit Dorninus:Re-âiKeæ idem membrum,primo pro-‘n/^’^'.'^iardorem inter peccandum : de-f^^'^Siiiaduplices funt hoftes,tyrâni^amp; hy-tyrannos odio accendunt ad-ƒ innocentes amp; pios doft ores.
'Hçf ‘^^ftendete confpicuum,prodi in videaris adefle Ecclefiæ tuæ, amp; cu-Ij J^nocentes amp; pios, qui haftenus quafinbsp;’'•'pinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fceiera
facit Deus, vttanto * infanabiles,nbsp;Wiô Maximi: Lentograduadnbsp;diuina procedit ira,tardita-quot;PP'icij gr^uitate compenfat.
fquot;'«« bac impunè ferontperiuria tandem, hand fontes prafentipuniat ira,nbsp;hmc grauiora malorumnbsp;lentumfemper cotnpenfat acerbo.
^aG dicat ; Eleua te, érigé te, ’«Xt Piciatis adefle præfens iudex amp; vin-
^'ca j^talionem. Puni amp; vin-'?^gt;vcl • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™ Deus punit pec
ope Humana, Gcut ! ^’^ooaaamp;Gomorrhaamp;Aegyptios
quot;Vjquequb impij'Tyominei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 '
que quo impif exultgibuTît^
SjÇabuntureloqueturprÀ-
3 laquentur omnos qui perantur iniuflitianLgt;.
Accufat primùm impiosDoftorcs,qui accenduntryrannos aduerfus veros dofto-res,fpargentesipfi amp; propugnantes impi-amdoftrinam.
Vfyaeqttbl Quandiu, QuaG dicat : Reprime tandem amp;puni impiosDoftores amp; Tyrannos , vt deflnant opprimere innocentes amp; pios. Quatuor autem taxat in impijs do-ftoribus:
1. nbsp;QuodDeumcontumeliaafflciunt.
2. nbsp;Quôd fuperbiunt confldenter. Quaffnbsp;optimè omniaà fe gefta flnt.
3. nbsp;EccIeGam amp; pios crudeliter oeciduntnbsp;per tyrannos.
4. QuôdeccleGæoppreflæinfultant.
Exultabunt'] Gloriabuntur 8c efferent fê contra Deum,
Prafraéta loquentur'] Dura amp; fuperba elati opinionc fanftitatis amp; iuftitiæ.
Operanturiniuftitiam'] Iniuftè agunt, conta meliaafficientes Deum,falfa fpargétes dogmata amp; inflam mantes Reges amp; Principesnbsp;iniuftis calumnijs aduerfus veros Dofto-rés,amp;c.
^opulum tuum Uomine hu- V* miltauerunti hczredttnteni tu-^nbsp;am ^exauerundij,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
^îduàm uduènam int er’Vï* fecerunt3 puptUos occiderunt,
Qucrela patheticadetyrannide amp; ftui-tiaimpiorum regum amp;principum aduerfus viduas,aduenas amp; pupillos, hoc eft, de-ftitutos ora ni humano auxilioi quales fwnt
4
-ocr page 448-LVC. LOSSII
Primum argumentumeft confutarionis àcô/èntaneis .-Deus autorfeuformatoreftnbsp;oculorum amp; aurium, Ergo Sc ipfe videt Scnbsp;audit: Quia caulà non eft deterior fiio effe-dta. Ita poëtaComicusinquitinCaptiuis:nbsp;Efiprofedb Deus, qui qua nosgerimus auditifnbsp;videt y. Et Ouidius :nbsp;dfiietunt oculisfiuperi mort alia Mis.
dunturdeiniuftacrudelitate dradraonen- J''
tur de agenda pœnitentia,idem illis accidit nbsp;nbsp;nbsp;Secundutn ^gumentum à pan leu 2
quod leporibus,quileonibus concionabao nbsp;teadis.-Deusp* iuit Gentes omnibus
Hl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
in hoc mundo,viduæ,orphan! amp;peregrini. Jnprimis autern taxat tyrannos, quiiniu-ftis ex adionibus amp;iniurijs opprim ut fubdinbsp;tos, de quibus inquit Deus, Efaix r. Principes tui infidèles/bei/ furum,omnes diliguCnbsp;m unera, fequuuthr retribiitiones, pupiJlonbsp;non iudicatifjamp;cau/a viduf non ingrediturnbsp;adillos. Ita. tyranni, vt Nero, Decius, Julianus amp;alijlmperatorcs Romani ecclefiæ amp;nbsp;pi/seripuerût bona,interfecerûtviduas Scnbsp;pupillosinprimitiua Eccleßa,ßcüC Sc hocnbsp;tépore/çiiiûtpafsimin ' ~
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tue de agenda pœnicentia.idem iltisaccidic
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,vt habet ApologusAnthi/lenis:
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum velutilepores dare iura leonibus audent,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hifacraquipopulum verbafidemq^ docent,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conanturjg trucesfine vijrenare tyrannos,
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ctntemptipœnas pro pietateferunt.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi ObiurgatiofiecuritatMhuman£,eius^
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refutatio.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VILnbsp;nbsp;nbsp;amp; dix erun/3 non /jide bi/ Do-
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus,nec in/eUîget Deu/ lacob.
Additcauram impietatis Scßeiiitiæ tyrati noram,fecuritatem, qaailatuantvel pror-ÛJS non eÛ'e Deum,vel no curare reshuma-nas,qaôciomnia réméré ferantijr,cùnt bonis ûrmaIè,Scmalis bené.
£t dixerunt} homines impij Sc fecuri ty~ ranni, opprimenres innnocentes Sc eceJe-fiam.
DeusIacobJEmpbaßs ett, hoc eil, veras Sc zrernasDeus, qaielegitßbi populum po-ilerirarem lacob, Oriah dicat : Im0,qaianbsp;Deas lacob elegie, eiusq; poileriratem de- 'nbsp;fendit,etiam nuncafßciturirumnis piorâ.
VIIL nbsp;nbsp;^n/edegi/e inßpien/amp;f enpopu-
loyfi^jbub/itfifuundojape/ü.^
Propoiitio confutationis perApoilro- '' phen adiaspios.
InûpientesScilalros vocar,quôdnonin telhganr magmradinem iræ Des adaerfus j^^^hasinanibusamp;cadacis,vtdeaapendanbsp;peccata amp; imminentes übi pœnas corporanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confequendis honorihus, de fê
les Sc xternas. Adhortatur igitar eos ad pce- (ptandis voluptatibus, earumqsinilriimen-nitentiam, Scdatconrilium vitandipœnas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;Deinde, vanxTant, hoc eil,inutiles,non
poilant homines inipif confequiquod co-IX. ^z/ifi/nn/s/ub/nuremynonuu- nâturamp;moHunrarcôtrapiosamp;ecclefam, fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impedienreeoramconatusDeOjCuiusvo-
d/rû/.^uu/^u/j/nx//oefuium3f/f^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ^poteaoxaalücreaturareCtflete
'if/’derâ/.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ce„.
Secundum ^gumentum à pari feu abaa poribus propter delida,idolatriam,homi-cidia Sc vagas libidines,deletis tot potend fnbsp;Emis regnis Babylonioram,Periàrun],Crfnbsp;corum Sc Romanorum , Sc ßoreatifsimisnbsp;populis extinâis. Ergo amp; vos panier,qui innbsp;populo Dei exercctis fæairiâ ; Quia feruusnbsp;qui nouit voluntatem Domini, amp; tamcanbsp;non facit, pluribus vapalabir.
Quodinquit, quidocer hominem feien-tiani, tertium eilargamentumàcaafaefli-ciente,Deus indidir humane menti rim in-telligendiiErgoipfe quoqi éfi mensintelli-gens. Nequeenim,vtdiâura eRicaufadetc rior eflfuo etfeAut
Dominus Jet/cogitntiones ho- ¦ mtnùm, tjuontam 'vansjsnt’-
Epiphonema,côtinersalfeucrationetn, Deum omnia omnium hominum, non fo-làm diéia Scfaâ:a,redetiam cogiratiôesoccultas cordium,no{re amp; in taerfamp;infpeRa-torem elfepræfentc omnium noilrorii tonnbsp;iiliorum Scaâiionum.Ergo etiam punitarûnbsp;eirepeccara,cùm ntiailas. IraapadHome-rum ille inquit Odyif. 2.
tyob/i'^ezsiu^ß/iv/axe eùt/j ivvoncSs cäuiTTodt fSfs/âia-il7rceKtvt(7«iyraryrtSS.
Afiequidem imniortales imploranero dinos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h
Sifors luppitctipfe vices aliqaaudoreponat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1
Vanafunt] Primo funt meditatiôes, ßciit
t-Cmfolatio ei clefi^ piorum fub cruce, ab ee -rumfutura Itberatione, amp;pœnis per-fequutorum.
y
'¦ homo quern tn erudie h)omine3^de lege tna docne^nbsp;etdrrij.
p^^oftobiurgâtioné impiorum addit conte piorû, fub perfecutione ôe cru-h ’ ; pra-fentia, fauore amp; liberatione, amp; impiorum florentium ad tempus.
fj. 'kontra amp; ecclefia certo Dei confilio va-tfç Pptimunturaffliftion^s, fedadex-itth ^æliberabunturgloriosè. Impij au-abi jciêrur in æternas poenas, ‘'^xeniplamultadocent,vtPharaonis,
Recenfet autem vtilitates crucis.
'¦A {(j^^gnitionem voluntatis Dei paternaninbsp;iuxta illud : Qucm Deus di-C 'p vtfilinm caftigatamp; corripit.nbsp;5, ^’^srcitium fideiamp;inuocationis.nbsp;agnitionêm proprixin-
fiberationem amp; celebratio Dei,libe-Hos è cruce.
Cótraindicium humanæ ra-abieâos effeàDco amp;infelices, æru-tpj cruce oppreffos i n hac vita,vt Laza-f'^^ices qui florent amp;voluptati-0’'“eigent, vtDiues cpulo,Lucæ 16. erarfifTO]cruce,in qua eruditurnbsp;propria imbecillitate,nbsp;Domine,quodnbsp;vt difcerem iuftificationes
Videlicet vt fciam propitium, iuxta illud :nbsp;i«tita,^^^intelleâum. Item: Qui non eftnbsp;i “^'flualiafcit?
tranquiïlitntemeid .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malis^donec fodiatur tm-
Nonea.
ttanquillitâs mentis, amp; ‘¦° ‘viitatur gloriofam libe-amp; agnitionem præfentiæDei.
• “^oiic '‘f cruce amp; tentationibus. ‘^'teritn ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feuea} Confolatio ab
confecuturo, c-^^i^uâtifpcv differatur, donee fouea
IN PSALMVM DAVIDIS XCIIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2tj
ipfifodiatur. Vnde inquit Aiigiiftinus:Ec-ce habes confilium Dei quare parcat malis, donee fodiatur fouea peccatori : Tu iamnbsp;visillurnfepelirc,adhuc fouea illi paratur,nbsp;noli feftinare fepelire euin. Ita Pædagogusnbsp;Chriftianus Sophiffæ cuidam quæréti quidnbsp;agerct filius fabri in coelo , fic appellangnbsp;Chriftum ignominiæcaufa, reiponditzPa^nbsp;rat lulianoloculum, qui codé tempore innbsp;Perfia interfeâus eft amp; Antioehiam delà-tus fti loculo.
\
non repelletTyominm xini. plebemfuam^nbsp;nbsp;nbsp;hamp;r éditât emfu-'
atn non derelinoiuet,
K præfentia amp; defenfione Dei confola-tio fub cruce.
Nö« repellet] tatiquam iratus, fed exercct, vt inquit Auguftinüs,te cruce.
Plebem fuani] Ecclefiam amp;fingulospios, qui hæreditas funt Dei. Ita Pfalmo 91. Cumnbsp;ipfo fum in tribulatióe,liberabo eum, pro-tegâ eum, quoniam cognouit nomé raeu.nbsp;Non dereltngueQ Non finet penitùs extin-gui,aut perire fub cruce, fed earn mitigabitnbsp;amp;eripiet ex eo opportiino tempore fuos»nbsp;Ita eft amp;crucisamp;confolationisvicifsitudo,nbsp;piorum amp; ecclefiæ, in hac vita.
Qj^ontam adhne tuflitia re^ xw ùertetuf ad'ttidto'ttbmlUan'Lsnbsp;(equenturom qm re^:o fiwL»nbsp;corde.
Confolatio à iufto feu æquo : Nam iufta eft vtDeus liberet pios,amp; puniat inipios,nbsp;idq; ideo vtDeus celebretur àpijs liberatis:nbsp;Namiuftitiamreuertiad indicium eftDe-umiuftè liberate iuftos,amp;punireiniuftos,nbsp;quam liberationem amp; pœnam fequuntutnbsp;omrtes.
Qutjeliofunt cords'^ hoc eft, cam approba» amp; celebrant Deum tanquàm liberatorcmnbsp;piorum, amp;vindicem impiorum. Varinsnbsp;eft inteîleélns huius verfus :
1. nbsp;Beza ita exponit : Quamuis Dominusnbsp;différât fua i udicia, finacq; fuos diutius afflinbsp;gi,tandem tarnen iuftitia amp; indicium refti-tuuntur in fuum locum, amp; ex æquitate facit indicium omnibus: Nam populu fuumnbsp;è manu impiorum eripiet,amp;:impiosperfe-*nbsp;cutoresperdet.
2. nbsp;Theodoretus: Donee ipfeChriftns iuftitia noftra reuerteturad indicium extremum, turn perfcólè libçrabitur Ecclefia,
3,AugUh
-ocr page 450-LVC. LOSS II
inferno, in quofilentiumeft, morte amp; fnmma deiperatioe,nbsp;in î)er ftiOe/ in tet Qelle Mnbsp;fiiüe ift/ vn aUeë anß/) tacuifetnbsp;anima me a.nbsp;nbsp;Hoc eft,
Prorfusextindus fuiflem,corpore amp;ani ma. Tria agit, i. Célébrât omnipotenti-am amp; bonitatem Dei in fe dcfendendoamp;nbsp;conJeruando. 2. Queritiirdeporentiaamp;nbsp;malitiahoftium. ^.Agnoicitpropriamim-becillitatem, finediuinopræfidioadoerfusnbsp;hoftes,ficut addit.
(um dicerem{ßvd\}motuseüyi'ti^ pes meus, mtßricordta tua Do -mineßiflent abat me.
Suo exemple oftendit,quos adiuuet Sc JiberetDeus.agno/centes/cilicerfiiamim-becillitatem , amp; confugientes ad iniferi-cordiam promiftam in Mediatore, peten-tesamp;expedantes auxilium. Sc promifl’amnbsp;liberationem, no fiduciæfuædignitatisautnbsp;meritorum,fedmifericordiæDeigrâtuit!E,nbsp;ficutinquit:
Mifericordia tua fuflentabatme, ctnn Jicerem] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Id eft,agno/cerem meä infirmitatem,quôd ; pes meus motus eft, id eft, verè ceddiUctinnbsp;peccata,autaliascalamitates,velimbecilli~nbsp;täte carniSjveJ diaboli malitia, velprauorUnbsp;exemplo.
Secundum multitudinemdo' lorum me or um in corde meo, copiât i ones tuA Utißcauerunt cornbsp;meum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Addit modumlibcrationis Scconfola-
dois,pro modo dolornmamp;calamitatatn.
TtaSc Paulas 2.adCorintb.i.inquit: Quoni-
am, ficutabundantafflidionesChrifiiin
nobis, ita per Cbdßuinabundatconfola-
donoßra. Nequeenim finitnosDeusvl-traidquàm quodtolerarepoflumus, tenta ri, fed cam tenratione dat euen turn, vt tolc-rarepofsim us.ItaAugußinus ; Multidolo^nbsp;res,fed multæconfoladones:amara vulne-ra,fed fuauia medicam cu ta.
. ii4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
5. Augufl:inus:Doneciuftitia,hoceft,A-poftoliiuftivencrintadiutlicium,iudicatu ri cum Chrifto duodecim tribus Ifraël.
4. Felix : Qiioniam ad iuftitiam reuertc-tur iudicium, id eft,rede iudicabitur de iu-ftitia, quando hoftes agnofeentveritatem, vel in fuam falutem, velæternam damnati-onem.
Pomeranus: Doneciuftitia,ideft,iufti-ficatio Dei in fanóh's, quæ nûc Jätet amp; deii-detur ab impijs, reuertaturin iudicium, amp; mundo palam fiat, amp; iudicetur non fuiflenbsp;vanam,iediuftam amp; veram,placetem Deo.
VuelJerus ira reddidit Germanicè : îDein red)tmu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bleiben/vnO Oc«i
wramp;cn aile fromme hetzen Unfällen.
HoceftjEtiamfi dodrina EuangeliJ ali-quandiu iudicetur eflefal/à,impia fedi-dofa, tarnen tandem cognofeetur efie vera amp;/31utaris, amp; hæretici iudicabuntur impi;nbsp;amp; ftdudores, vt Arius, Manichæus,Pela-gius. Poftillam fcilicetiuftitiam,velpoftnbsp;' jlludjftilicetiudicium, vcl poft ilium, fcili-cctDominum,currenr, id eft, accelerabûr,nbsp;videntes eius indicia iufta,lioc eft,liberationbsp;nem piorum,amp;pcenasimpiorum.
ƒ. Confirmatiopromijfit liberationsià fiio exemple.
Qj^fargetmecumaduerßfs malignant es, aut quisflabit me-cumaduerßis opérantes iniqut-taterrLs?
Cogitans Propbeta multitudinem,po-tentiam amp; lycophantias hoftium,tyranno-rum, bæreticorutn Sc diabolorum, propri-amq;agnofeens imbeciJlitarem,exclamat: ^isfurgetmccum'] hoc eß:, Quis mihiau~nbsp;xiliabitur.quis defender me cótra tot tam-que po têtes amp; malitiofos boßes, tyrann osnbsp;Sc bæreticos, perfequétes eccleßam Sepios,nbsp;niß ipfe Deus omnipotens Sc mifericors, ß-cutinquitTofapbat. 2.Paral. 20.
In tenebrs noflra d^nfa caligine mentit, Cttm nibtl eß: toto petlore confilij :nbsp;Purbati erigimtn Deus ad te lumtna cordis,nbsp;'t:lofiratuamjj fides foliiuoratopem.nbsp;Tu rege ( onfil^sattus, pater optime, noflros,nbsp;'l:loflrumopiuvt laudiferuiat omne tua.nbsp;Ita bicPropbeta per ßihiediioaem fibi ip^nbsp;relpondet ;
*
xvn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domtnusadiuuijfetme,
paruabfuiJJetjqutninßlentio (m
Suntautem biccogitanda podfsimùm. t. Caufædolorum inpijs, fchifmain do-drina, Scdißradiones rolanratum dod»-rumEccIeßie.
2. Bella
IN PSALMVM DAVIDIS X C 1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217
*• Bella amp; vaftationes fcholaru, quæ funt «iTiinariaecclefiæ.
3' IraDeiaduerfuspeccata.
Aerumnæ corporales, quæ exiftiman-ureflelignairæDei.
Çonfolatiode cóferuatione doârinç amp; ’niiterij Euangelij, conferuatione amp; reltinbsp;pacis (ScdifciplinsE publicæ, de re-’¦sioiie peccatorum Si mitigatione pœ-expedatione confummatæ libe-lætitiæ ÔC vitæ æcernæ.
, ^unquid contHnget (confo-te ßbi fedesytniquttatis, ^^^fingit corrupteurs-} in prti-
Î 5gt;w wt'tfl f4 nimmer eins mtr en feclc/brtß man fdJeOlieVenbsp;‘quot;S/vitö vevöerben oer fcele lehret.
nul-focietatem feu commercium •’/’’fiuis iudicibus,tyrannis,impijs do-q . ’OUSamp; hypocritisficuti.Corint.ö. in-Apoftolus : Quæ eft participatio iufti-9’^æ Societas luci adnbsp;Concordia Chrifti ad Belial?
‘Hsf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infideli? aut qui confen
lijj.^’uplicum idolis. Item, Non habita-Ul align US.
^0 ƒ • ’’Aquitatis vocat per Synecdochen, ’yta P’’®indices iniquos,nbsp;’’’'osamp;dodores impios,amp; hypocritas.
\z^'‘fi^VtcorrupteIaminpr£cepto'] Varia eft
I, ’^^'iiterpretatio:
îij. Græco : ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xoTTop uZn
laboré hoç ’æriam in præcepto, hoc eft,parat in-htig’’’’'’US amp;iuftis calamitatem amp; iniuriâ,nbsp;præceptum fit tyrannis.vt iniuria
J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opprimant alios.
(Deus) fingit, id eft, parat,exdolo 'ept 'deft,pœnisimpiorum,præ-eft,admonitionem,vtcaueantnbsp;'es ^quot;’^''liufti indices, itemftilfidodo-
corruptelam veræ fcilicct ’quot;æamp;iudiciorum.
Dei,quod cor-f(;ie,/’.^’-’’^ans moleftiam amp; dolorem con-^Uthe^^’P’^ua Legis interpretationx. Ita au4? Occftnl bes vngliW»nbsp;haben/Oer tgt;«mamp;#nbsp;'’’’'btnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oefeçe/ Oas i(l/ ihre
ofe confeknuen/ vno ei» pîwr lebe» »
t Qcontra animam
Acemgun
wjli} pinÿiinem innocentem-i condemnant-}.
Defcrîbit hypocritas, tyrannos amp; falfoa dodores à proprijs notis.
1. nbsp;Corruptelis verædodrinæ.
2. nbsp;Beneuolentia amp; fauore potentum, quinbsp;busfecommuniunt.
3. nbsp;Tyrannideamp;feuitia,quibuseffunduncnbsp;fanguinem innocenrem.
Accingunt] Aliter : Congregätexercitum, vel turmatim conueniunt amp; concurfant.
Etfaédus eß mihi Dominus xxii. in reßußunLjj Deus meus innbsp;petram fj^eimesi.
Concludit per Antithefin à confolatio-ne fuiamp; comminatiôepœnarum impioru, monensjvtfuo exemplo in ærumnis con-fugiamusadDeum,petentes amp; expedan-tes abeoauxilium.
I« refugium] Ad quem confugio in malis.
Deas meus] Qui me curat.
PetramJfeimea] Arcem munitam,in qua fum tutus ab hoftium impetu amp; infidijs.
St reddetiüisiniquitate ipß- XXIIL mm,nbsp;nbsp;nbsp;malitia ipforum d/iper-
de/ eoSy disperde/ iüos Dominus Deus nosier.
Comminatiopœnarumimpiorumamp;in ' teritus per proprias artes, machinationesnbsp;amp; confilia, quibus iuftos conantur perde-re, iuxtaverfîculosPoëtæ:
01 Kfi:x«Tlt;îV'^lt;{cù/ùf, «JfllW »ÜÜXÄT^*
U lt;/S KStKH JStsKÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KCtxis^
Confilium malumconfultortpefiimum.Ô’c.
Repctitiocontinetafleueratióem cómi-nationis,Quafi dicat: CertèDeusimpios perdct, idq; proprijs confilijs,amp; fraudibus,nbsp;quas ftruuntalijs.
Reddetillü] Conuertet contra eos, educct fuper eos,rependet eis, vel fuper eos.
PSALMVS XCV. rtr/.-e
ARCrMENTTM.
Pfalmus eft generis fuaforij, adhortatur enim Bcckfiatu amp; pios omnçs oniniumnbsp;tempo*
-ocr page 452-ANNOTAT
, temporum, vtMeisiam parribus promit-fum,amp; nunc exhibitum, agnoicantex voce fuangelij, eumque grata mente amp; dignisnbsp;laudibus celcbrent, idq; proptet beneficia,nbsp;quæin Ecclefiam confètt, tanquàm paftornbsp;bonus Sc fidelis,pafccns,cuftodiens,defen-dens amp; fànans ouiculas, ipfam Ecclefiam amp;nbsp;credences in ipfum, arque vt huicDominonbsp;SepaRori fuo omnesobedianr, ncquemadnbsp;modum populus Iftaëliticus,proptcr ingranbsp;titudinem Sc inobedientiam indurari pu-nianturamp;abijcianturinæternaspœnas,
Sunt igiturPfalmipartes tres.
1. nbsp;Propofitio exhortationis.
2. nbsp;Ratiopropofitionisabofficio Mcisiæ,nbsp;paftoris boni amp;fidelis.
Comminatiopœnarum amp;inobcdicn-tiæ, propoRta in exemple Jfraëlitaram.
Doâdnxpræcipuæ obferuandx funtia hoc Pfalmo
I. Deperfona Mefsiæ,e(re Sc veram deum Stverum hominem. Quia tribuitur ei opusnbsp;creadonis Sc inuocado.
3. De ofRcio Mc{six,pafcendi,cuRodien~ di,Sc defendendi Eccleiiam.
3. Deapplicadone beneHciorum Mefsix, qux fit Rde, quam fequitur tanquàm fru~nbsp;dus, inchoationoux obedientix. InteJli-gendum eife P faim um deChriRo, oRenditnbsp;Apoftolus ad Hebr.^. vbi citât hune Pfal-n)um,Ioquens de Mefsia.
J
r ¦
11
I. Propoßtio exhoTtationû.
Zenite J exulfemfi/ Domho, '^ro.
LVC. LOSSII
fcilicet amp; in tempore, idq; in confefsiont pcccatorum noJÎrorum, antequain ira i-pfius exardefcat, amp;punirc nos incipiat.
Pnoccupemtufaciemeius] id eil, anteucrta-musiram Dei,anteqiiàm tota accendatur. Beza : Præoccupcmus fadem dus,prodea-musinconipedum eins.
Jnconfeßione'^id eft,celebratione benefi-ciorum,incognitionepeccarormn.
InPfalmisffin inftrunientis muficisomnis generis,itemq; voce amp; corde cum animiIxnbsp;tiria iubiJanres amp;i canentesDco,cogitano-ne ftimmorum beneficioruin,quxcontulitnbsp;inEcdeßam. f
Éxiiltare eRprxnimiaIxdda cordis ge-ftire manibiis, vel alio quodam moru cor-podslxddafodsprodcre, qua Ixtiria vuic Deus nosgaudcre de fauore fuo,promifsionbsp;nibus Sc beneßdjs.
VoegrofTeefreuOebttpffcncoevfprinffeit-
lubilareclilxtiorem cantum vel quem‘ cunqueclamorégaudendum edere, laticb'nbsp;çcn/ Vndeiubilado cantus gaudetiumdmnbsp;cerdum celebratioDei, inuocatio,gratia'nbsp;rum adio amp; doamp;rina, vt in hoc Pfalm.pS.nbsp;Beatus populus, quifcitiubiladoneai.
Confefsiopdmùm eRlaudatio Dei. Vn-de confttcdcli celebrateDeum,eiq;g’’^-das agetcideindeagnidopeccatorum. Sic inquitAuguRinus :ERconfefsio laudantisnbsp;fcilicetDeum, amp; confefsio gemcntis, fdlfnbsp;cet propter peccata.
FaciesDei hoc loco RgniRcat prxfcntia Mefsix,amp;:aduentum. Item facies Dei fuitnbsp;ip fa area amp; fedes cultus diuini', vtExodi 21.nbsp;Non videbis faciem meam vacuus. Item,nbsp;quxrite faciem Domini femper. Itein,re^nbsp;quHiuitDauid faciem Domini,hoc eR, ta^nbsp;bernaculum,in quo eratarcafeederis.
ExulremtnDominoqin Domino, non in no-Rds m erids, opibus, potenda,antalia qua-cunque re externa. Quod inquit Venire, Eccleßam inuitat ad cont^redus publicos,nbsp;in quibus redie agnofcatuîÿinuoccturamp; ce-lebreturDeus.
; 111
L
Deojalu^rinoflro.
PropoßdoeilexhortationistConiienite adlaudandum Mcrsiam,promHrum olim,nbsp;amp;iam exbibicum, eiq;gradas agendum exnbsp;animo,rummaq; lædda mends, verbis amp; fanbsp;dds,reu externis culdbus.
Domino drOeofalutarinofirof Rada addita propoddoni à debdo.Quia Mefsias eil De-usnoü:er,Dominus amp; liberator, ideo xqaûnbsp;ett Yt eum reéièagn oicamas amp;celebrem us.
JL .
lem/if eL
CircanRantix temporis, qaandoagno-ïcendas Sc celebraadus Et AJefsias, mature
¦ t
Patiopropoßtionüaporentiadiuina, àquot; officio Mcßiit.
rex Jußer o~
Prior
Prior ratio à potentia feu præftantia per- ; fonæ Mefsiæ,cuius hæc eft defcriptio,quod 1nbsp;fitamp;verushotno,amp; verus Deus,omnipo-tensconditor amp;conferuatoromnium re- inbsp;rutn,vnàcumpâtre,amp;fpiritu fanâo, per :nbsp;collationem deorum gentilium, angelo-tum. amp; regum huius feculi,qui amp; ipfi dij vonbsp;tanturPfalmo 82. Exod.zz.à quibus omnibus difeernitMefsiam, qui non folùm ma-§nus Deus eft appellatione , fed naturanbsp;'Jsuseftomnipotens,amp; rex regum omni-qui corda mutât, amp; regnat perpetuô.nbsp;^flma 'm manu eiics flunt ab-ßondita terramp; , ^^alütudmcsnbsp;tpfiusflunt.
^onfirmatio feu expofitio præcedentis ^dusdepræftantia perfonæ Mefsiæ, fum-j.^^ aconditioncrerum omnium,quarumnbsp;‘ 'pilestres numerâtur præcipuæ, cœlum,nbsp;' .appellatione amp; aër continetur,terranbsp;'’]are. Eftautem argumentum priusdi-?‘^atis Mefsiæ,conditio rerum, quæ pro-1 f 'uin Dei opus eft. Quia igitur humananbsp;çæ non eft creatrix,fequitur in Chriftonbsp;^gt;amp;inanere naturamdiuinam creatri-'PAconferuatricein rerum vnà cum pa-
. qfeondita terræ, vocat metalla. gern-Item aquas,halituSjamp;flam mas,quæ in '^^tnis terræ continentur.
. ^Wtudines montium vocat altifsimos ^Otites.
. ^kuonïam ipfius edî mare, çÿ ficit lUud,nbsp;nbsp;flic cam manus
^^^^rmauerunt.
verficuli, de con-à Mefsiaomnibus.
Oceanum,amp; o ranes co ngre aquarum,Genefisi.
quÿ illam partem terrç,quæ aridaeft, ,^^’^atPup^^^ftuas,quæaquæva
^anus Dei, eft cius potentia. For-lohannisi. Omnia per
proctda (s’procumbamus ante Ho-^^^i^quiflec'itnos.
^^petitio adhortationis, vt Mefsiam
IN PSALM VM DAVIDIS X C V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217
agnofcant, adorent amp; innocent,fnppliean-tes.
Procidamtis'] Ex Hebræo, caput in terram inclinemus, geftu eorum, qui beneficiumnbsp;abaliquo petunt, cique pro accepto gra-tias agunt. Aliter,ploremqs, propter pec-cata,fcilicet, vt veniam eorum confequa-mur. Sic Auguftinus: Ardes confeientianbsp;deliélijlachrymis extingue flammam pec-cati.
ipfe nbsp;nbsp;T^eus no fl er,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v 11.
nos^optilnspafluineius, nbsp;nbsp;nbsp;oue^
manus ews.
Ratio ab officio Mefsiæpafcendi Eccle-fiam amp; defendendi tanquam paftor ones pafcitamp; defendir,eftqueargumentum di-uinitatis Mefsiæ ab inuocatione, quæ proprium Dei opus eft, ficutpræcedenti verfunbsp;iubet, vtadoremns eum.
- QwaDeus naßer'] nos defendens, exau-diens, amp;liberans.
ropulus pdfiiu eiiK] Quern ipfe paftit fed alit. ItaEzechi. 34.Ipfi funt populus meusjnbsp;ones meæ, ones pafeuæ meæ.
Ones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quos ipfe Dominus tan
quam paftor, manu propria régir, amp; ducit, quarum ipfe Dominus curam habet, nonnbsp;committenseosmercenario. ItaChriftusnbsp;Iohannis io.inquit:Ego fum paftor bonus.nbsp;amp; Ezechiel. 34. inquit Deus pater de Mef-fiafilio : Et fufeitabo fuper eos paftoremnbsp;vnum, amp; pafeet eos feruus meus Dauid.
S. Deapplicationebenefic'iorumSlef-ßitper fi dem.
Ho diefl lt;uocem eidds (Meßise) auditerttù, nolïte obdurare corda ^eflra, ut contint m Mert-^nbsp;ba,ç^ Mafld,mdejerto^
VIII.
Dixit, quis fit Meftias, qnodque eins fit ' officium. lamaddit deapplicationebene-ficiorum eiusper fidem, quæ concipitur exnbsp;prædicationeEuangelij j mouente fpiritunbsp;fanârovoluntatem adaflentiendum, quænbsp;adiuta per fpiritum fanftum,amp; audita vocenbsp;Euangelij, poteft,amp; debet aflentiri promifinbsp;fioni , amp; inchoate nouani obedientiamnbsp;præeunte gratia, amp; comitante voluntate.nbsp;Item, Quem Deus trahit, volentem trahit.
Hodie] Ita vocat tempus exhibiti Mefsiæj amp;reuelati Euangelij*
Tt
-ocr page 454-LO 8 S IÎ
Probauerunt ó“ viderunt »jfert'] ïcilicét ptie-fentixamp;liberationis diuina:,quæoperap3f fim legunrur in hiftoriaeduâionislfraeli-tariim cx Egypro.
G^adragtntü annü wrgatus fiim cum fi^enerattone hac{\\Qènbsp;populo lïraclidco) dtxdpo^nbsp;pulus er ram cordefuo»nbsp;nbsp;nbsp;non
cognouerunt nbsp;nbsp;nbsp;meat.
Mimefis reprehcnfionisdiuinæ,amplifî-cara circumlianga temporis quädragintä annorum, quqttn deferto Ifraélitxcotti-’nbsp;«loptifunt. Duoautem acciifatin popu'nbsp;lOtignorantiamfea cæcitatem mentis,irinbsp;non cognofeendo vias Domini, hoc efl,nbsp;m odum Jiberationis, amp; admirandaopéra.nbsp;Deindeprauitatem cordis, amp; aiierfionertinbsp;voluntatis à Deo.
^^uibmiuraai mirarnea, fl tntrothant m requiem meamj.nbsp;Coinminatiopanarum,abieâionisfci'nbsp;I^cet in æternas pœnas, conürmata iura-f^onro, ne guis de ilJa dubirarepofsit.nbsp;Quibu.! furaul] iaramento addito comini-natus Cam pcxnas !eternas,propteringra[i‘nbsp;tudinem amp;c contumaciam. Iniramea] Tettanbsp;tar Deus, Ce verè iralci peccatis omnibus,
motam,qaa omniscreatura rationalisob-ligatur veladpœnam, velad obedientiam crearoris. Sif»trgilgt;aBr]hoce{l,aonintroi-bünt. Quiaparticula, ri,rme tjegarionead-dira ligaidcatnegatiuè, addita négation»
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î,8nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S«]ideft,eùni. rffffWfza^jfcilicctMcfsiæ,
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel eins Euangelij, qua om nés vocanturàd
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pœnitenriam,fidem, amp; inchoationem no-
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uæ obedientiæ.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Audicr/ttf]llt;.equi.ritur igituradeôuerfio-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem hominis anditus verbi Dei,amp;ftudiu
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difeendi, iuxta illud lohan. Amen amen
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dico vobis, quiverbum meiim audit, amp;crc
K ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit ei, qui me mifit, habet vitamæternam.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item capite 6. Omnis qui audiuit ä pâtre,
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;didicit,venitadme.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Noltte obdurare corda veftraquot;} nolite repu-
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnare volentiDco ciusque verbo contu-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnaciter, cuius obdnrationis caala non eii
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpCe Deus, fed voluntas humana,quæhberè
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auertit fe à Deo,ûcutprimi parentes libera
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voluntate pcccarunt.auertentes/êà Deo
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inüinâu Cerpentis, boceil, diaboli.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt contigit inMertba] Dehortatio ab ex-
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;émplo irraëlitàriim murmurantium.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Meriba amp; Maffa fucruntlocain deCerto,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quibus populus obmurmurauit domi-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no.Nam ita legiturcapi. i/.Curiurgamini
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mecum.^ cur tentaris Dominum ? Erpaulà
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pôft; Vocauit nomen loci Maila amp;Meriba,
propteriurgium bliorum ifraëbamp;quiaté-tauerunt Dominum,dicendoiNum eii Do minus in medio noliri, an non? Vêtus tex-tus habet; Nolite obdurare corda veiira,{i~nbsp;cutin irritatione fecundum diem (indienbsp;ve! diebus} tetitationis in deiêrto.interprenbsp;tans propria nomina diâtaà iurgio amp; ten^nbsp;tatione.
Cldmfenmuerummepatramp;f 've-ßrf J pr 0 bauer u/ît Çf ‘Vtderunt operamea,
Expoßtio,qua increduliratem populiia aÊirmatiuè, pbraßHebraic2‘sicGene. 21.
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentando Deo,Sc admiranda Sc diuitia ope- Nunc ergo iura bic mibiperDeum, fiméti
ra Dei, in libcrandopopulo ex Aegypto,Sc tieris mibi, Sc quod nequaquam mentie-defendendo in deferto, ScpóEea, ampliß.. ris. ScEzeebi. Viuo6go,ßßlios Scßßas cat, exempiü proponens ScbofutatisDei, ]iberabo,ideß,non}iberabo. EtPfabn.ijl.nbsp;amp;pœnæiricredulitatis omnibus, rthisad~ Si non poßtiamp; ßlere feci animam meam,nbsp;monitiagant pcsnitenciam,Deom verèri- ideß,profeeiöcompefcuimeipßtni.Alifdinbsp;meant, d Metsiam exbibirum obuijs vlais cuntelfëEcßpßn feudefeéiam in irnpreca-cxcipiant,agnofcant,inuocét,Sccelebrenr, rione,amp;fabaudiédum, malemihißt,difpe-neamp;ipß propter incredußratem Sc conté- ream, habearpro mêndaci, vtßnonpuni-ptam oblattegratiacßmißterpuniätur. Nâ peroeos, non ßm verus. tSenintroibunt innbsp;ß Deus proprio populo non pepercit, ne~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in terram promi/fam. Item
que gentibas pareet,Roiti. ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in yJtam xternam. Natn ßcut nullus Iftaé^
Tetttauerunt] murmurantes côtra Deutn htaram omniû,numero Coooo. quiegref-indeferto.opprefsiâliqualcnietiàmcala- ßerantex Aegypto,interrampromUiam mitateadtempus, vtinopia aquarum, car- venit,excepto lofua ScCaIeph,ita omnesinnbsp;ais, mora. Eli autem tentareDeum diffi- ^0^0 bumano généré excludantur a pol-derede eiuspromtfsioneauxilij, 8c libera- felsmne viræztcrnat,qui no agno ^nntpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
I f / ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L^CUS j IC YCiC irâiCJ pCCCâtlS
L/bt Çin CJUO uClCrtO f vel iuxranormamfaxiüfHrixsetemaniamp;^quot;'-
tjer/s mihi, amp; cjaod ncc^u^qu^/nmencie-
IN P $ A L M V M DAVIDIS XCV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«9
if^umentum diuinitatis Chfißi funiendum Propheta hanc doétrinam Euangclij) no-txhoc Pfaltnafirmum nbsp;euidens.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uum canticum vocat.
|
Itraëlitæ tcntarunt Dominum lehoua, verum amp;£Eternum DeumjGene.zy. Nutn.i^. Ifraëlitætentarunt Chriftum, i. ^Ofin.ïo.vbi inquit Apoftolus; Neque tennbsp;Chriftum, ficut amp; quidam illorumnbsp;^^itauerunt,amp;c. Ergo Chriftus eftlehoua,nbsp;Oceft, verusamp;ætcrnusDeus,amp;c. rSALMVS XCVI. XRGFMEN jTM. ^raltnuseftamp; hicparæKticus, quia hor-toD*^**^ ^*^P*^ophetaDauid tota Ecclefiam, amp; exiudæisamp;gentibus, vtpro-'Urn olim orbi terrarum,amp; nunc exhibinbsp;J. ur Mefsiam excipiant, eumqtie agnofcât Pat p^^raftione Euangelij , condonatione (j^'^'^atorum , imputations iuftitiæ , 8cnbsp;Hanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æterna,quæ vera 8c æterna bo ob'j-Ecclefixj fettnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ^l^^’beaquecon Petfi*^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratis mentibusj J udem. Partes Pfalmifunt quatuor. J ^fopófitio exhortationis. p'jj ^atio propofitionis,continens defcri-ùo^’^^”^PerPoi’æ eiusquebenefi-5, gloriæ,8c maieftatis. Uj, ^xhortatio ad offerendum Mefsiæ Do ath''^'^ ’’^g’ Ecclefiæjhoftias laudis, grati-F,,aftionis , 8c prædicationis doftrina:nbsp;Cl??'- bç ’'¦'‘hortatio adletitiam lpiritualem,dé djnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mefsiæ,8cftabilito regno,qui iu- tet p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extremo die,vt libe- 'Hï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 8c puniat impios abiedos g. ^tiiaspoenas. Eftigiturdiferimenin-Pf j^^illliftre inter Pindaricôshymnos,8c t Dauidis. Quia hymni Pindaricinbsp;buj tantùm conciones de virtuti-tOfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pcelcra- P’^æ'atijs iuftorurn, quæ particula ciQ '1'^ cftiegis.fedPfalmipræterhæc có-agnitione veri Dei, denbsp;'Unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æternisbeneficijs, re- pfh^’ cum Deo per Sc propter i-remifsione peccatorum gratuita, *^n'R æ’-^'^aa,quædoftrinaignotafuito-ailtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Angelis, 8c hominibus, ne.pP^^^*^^'3:'o’aem in prima promifsio-fis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conteret caput ferpen 'eût Itcm,Infeminetuobcnedi-omnes gentes, Genefis 22. Vnde |
t. Propofitto exhortationit. Qantate 'Domtno canücnryL» i* nouum^cantnteTyomtw omnisnbsp;terra. Propofitio exhortationis, amplificata circumftantijs, iuxtaverficulum : ^ù, quid, vbi, quibus auxilqs -, cur i quotnodo, quando.
4- Quibus aUxilijsPvidelicet Ipiritus lan-(fti.
7» Quando ? de die iti diem,hoc eft,fem-per omnibus ætatibusjvfque adfinem thundi. C4wf4feDo»jw/o] in laudem Domini eum célébrantes. Catiticurn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouam prædicationem Euangelij, offerentis nouam gratiam,8c ef-ficientis nouos homilies. OwM« terra] omnes homines, per Synec-dochen, continens pro contento. Eftque Synthefis ScEuocatio. CantateDomino^ benedicï \\gt; te nommiews. Euarigeliz^ate danbsp;dte in dtemßlutare euts. Repetitio propofitio nis , additis didis circumftantijs. Benedicite] agite gratias. No»zi»r«r«] nii-féricordiæ,poteatiæ, 8c bonitati, exhibitii Tt 2 |
,^^O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Ecclefîx. EiiattgelizateJ læca annunciate.
Dedieindiem] hoceft.femper. Confola-tiodcmanfuraEcclefiavfqjadfinem mun di. Salutare eias^ ipfum Mefsiam eiusquenbsp;beneficia falutariahumanogeneri.
III. nbsp;nbsp;i^nnîdnctate'mter gentamp;iglo
rtam eius, m omnibttdpopulis ad jntrabtltaeüid.
Annutteiate] predicate, celebrate. Non eftigitur regnum Me/siç corporale feu Monbsp;narchia externa, Ced fpirituale, con/îftensnbsp;in prædicationeEuangelij.G/arMfuJglorio-fam liberationem, colleâionemamp;defen-üonemEccIedxadmirandam. Suntenimnbsp;tria præcipuè operaDei /èuMeiiix admi-rabiJia.
r. Creatio rerum omnium per verbum, ex nibilo, Genéiis r.
2. Recepriofiumani generis in gratiam per filium Dei, édita prima promifsio-ne.Gene. J, Semen mulieris conteret caput ferpen ris.
Colledtio amp; defeniîo Eccleßar, vfque ad ßnem mundi, inter furores diabolo-rum. Si ryrannorum.
VNQ. loss II côiblàndocônfcientîas,defenfàEcclefia,5cnbsp;refufcitâdo ex morte ad vitam.i' Jartitiamnbsp;œternam.
Dominuf] ipfe Mefsias. Mrf^tßjomnipo-tens rerum omnium creatoramp;conferu3-torcum patte Si fpiritufanâo. Magnus in perfona,quia Deus amp;homo,Sc operibusnbsp;diuinis. Laudabilù'] propter admiranda amp; dinbsp;uina opera celcbrandus.Eerrdi/ifJbottibus,nbsp;diabolo amp; tyrannis. Super omnes DeifsJnbsp;gentium , qui reuera dij non ûint natura,nbsp;/cd idolacomracntitia, vnde addit occur-rens obieétioni.
Q^onta^ omnes dij gentt“ um tdola, Üomtnus autem ces^nbsp;losfee lé.
Antitheßs eil Mefsiæ SiDeorlimgeti-* tilium: Dij gentium funtidolajdi) com-métitij. Sicutinfrà inquitPiàlmony Deusnbsp;noilcrin cœlo,omnia quæcunquevoluitfenbsp;cit; ßmulachra gentium, amp;aurum, operanbsp;manuum hominum, fed Mefsias eil rerusnbsp;amp; æternus Deus, creator Si conferuatoro-trinium rerum omnipotcns,amp;c.nbsp;z^agnificentia ^gloria in
Deicriptio fegni Mefsiæ ab ornatnen-tis.
Magnificentia amp; gloria] operibus magnif-ë^^^'^^^s,ciuibus redemitEccIefam, colligit amp; conferaat, gloriofè vicit diabo-lum, refurrexicipre à morte. Si donaturusnbsp;eil credenribüs in ipfum iuilitiatn nouatnnbsp;Si vitam aeternam.
Sandiuarium vocatEccleßarri'icacoetus piorum ampleâentes vocem Euangelifnbsp;încorruptam,amp;integramvrumiàcramea-toram , quos ânéiifcaj: per fuum fpiri-turn,in ijsque habitat, ranquam in ianâuaAnbsp;rio, amp;templofno, defendensamp;iuuanseoanbsp;contra hottes.
2. Ratio exhortationif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;con^pcHueius ,poéenéta^
^jióntam magnuf Dominus, ^^ificenéiainjanéluartoetus. laudabilis ‘valdèo éer ribtlis ell
juper omnes Deos.
Ratio exbortationisad cantandu Mefsiae, fumpta ab honeito, continens deCcriptio-nem peribnx Melsise,eiusciue regni gloria.nbsp;Diicernit autem Mefsiam àdijs gétiumnbsp;commcntitij^, tribuensipßopus creatio-nis, proprium naturx diuinx Si omnipo-tenefaßerens eße verum Si xternum Deß,nbsp;hocij'llogiimo:nbsp;Creatio eil opus naturædiuinxiamp;omni-potentis.
Mefsias èttereator omnium rerum, ß~ cut in quit, Dornin us ccelos fecit.
Ergo Mefsias eil verus Si omnipotens Deus. Ratio confequentix, quia cui tri-buiturproprium,quodvniibliett'entixcó-uenit,huicetiam eifentiam earn tribui ne-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
‘Zf
ceffeeil. GloriaregniMefsixxterniSifpiri- pi/iorumj ad/êrée(inqua.m)Do tualis, eilgloriofa ipfiusex morterefufei-tatio, colleéiio Ecclettx, inttitutio amp; cöfer- ^^11O^iOriam ÇggJlûdenf/amj.nbsp;ltatiominitteri)EuâgeIij,intcrceisioeiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„a ¦ Â
afsidua apudpatrem proEccIeßa, donatio nbsp;nbsp;nbsp;Hörtatur Ecdettam cottet^m maxim
Spiritus fauäiefHeads per voce Euangeli/, exgentibus, àd oifercadum Domino
quot;quot; !
ƒ, Exhortatio aä efferendutH Meßi» cultuiproprtps ipßus regni.
fl
IN PSALMVM DAVIDIS X C V I. uito etiamamp; repugnance diabolo,cum o-mnibuseius membris. Firmauitorbem] per prardicationem Euangclij,amp; fpiritum fan-ctum,tertos reddit incolas terræ, de confe-quendis certis amp;firmis bonis regni Mefsiç.nbsp;Iudicauit(M.eßiasJ tn ttjuitate'] multapro fuanbsp;dementia remittee, condonans peccata,nbsp;nonfummo iure nobifeum aget. 4. Exhortatio ad latit/am jpiritualemde be-, nefieijf Meßix amp; iudkio extrema. Lamp;tent ur cœlï^ exulted ter- xi. commoueatur maret ^ple-nttudo euis, Utentur cœlt. amp;:rcdemptori cultus fpirituales regni ipfi-usproprios,eiqucplaccntes,fidem,fpem, confefsionemigratiarum aâionem, inuo-cationem,amp; propagationem Euangelij. EarntUapopulorum] omnes gentes. ttdfertegloriam (jrpofenh^jagnofeite amp; cele-htateMefsiam potentem,amp; gloriofè libe-fantetn, amp; defendentem Ecclefiam. VJtt lt;iAdferte T^omino ^oriam ^Qm'tnieius. AdfertehofiiaSi^nbsp;^^iroite tn atria eif^. ^tpetitio cum cxpcKione. Gloriam î'^niinis Mefsiæ voeât gloriofam amp; ce-I 5°tandam mifencordiam,iuftitiam,veri-amp;potentiam in liberanda amp; adiu-Ecclefia,amp; puniendis amp; delendis honbsp;ç^^^i.AdfertehoftiasJptrituales]culttis,fidemfnbsp;inuocationem,mottificationem ve-hominis, Roman. 12, Introite in atria]nbsp;. ^gt;tcmplum,inuocantes amp; celebran-’ti eo nomeii Domini feu Mefsiæ. AdorateTyominum in orna ''*t»nao (etiamfi) commouea-à facie eias ^niuerfa terra. inuocatetanquam verum amp; æ-^‘'‘nDeum. Eftenim adoratio leuinuo iJ’^9pusfoliDcoproprium,amp;debitum,nbsp;tuum adora- vera fide, amp; ali js pijs mo-b^^^'Hon contaminati peccatorum fordi-’^''''traconfeientiam. i(^°’’’gt;»ouearurterra] Etiamfi aduerfentur ^Ponant fe Euangelio, amp; præfcnti Mef-Q,^’^'’ineshomines. Quidamintelliguntnbsp;homines recepturos Euangelium,nbsp;tnultos ex vni uerfa terra. . licite ingentibtss, quia Tgt;o-^^^re^auit. Etentmfirma^ I ^^bemterrA^nemoueaturdunbsp;populos in Aquitate^. prxdicate Euangc-orbis terrarum com-Q ^^^ür,ac refiftat prædicatio ai vcftræ. ’Wja nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoe cft,colligens Ec- perprædicationcm Euangelij, in- |
221 Primùm ipfiangeli, deinde Apoftoli célébrantes Mefsiam. £f ferr4ex«/rer] habitantes in terra pij. Commoueatur mafe'i etiamfi omnes homines impij amp; tyranni le opponantEuan-gelio eiusque doftoribus gt; 8c confeflbri-bus. Etplenitudo eins'] Tyranniamp; potentes, quafi in vnum globiim coadi furentes connbsp;trapiosjtanquamæftus maris. Alijintelli-gunt non de commotione hoftium contra Chriftum, eiusqueEcclefiam, vtAugu-ftinus, fed per profopopœiam tribuunt læ-titiam cœlo amp; terræ, adeoque omnibusnbsp;creaturis, propter præfentiam amp; aduen-tum Mefsiæ, ficut Prudentius Ixtari facitnbsp;creaturas propter refufeitatum Chriftumnbsp;â morte,his verfibus. Saluefefia dies toto venerabilts auo» ^a Deus infernum vicit amp; aflra tenet. Eeee renafeentts tefiatur gratta mandi, Omnia cum Domino donarediffefuo. l^am^ trtumphattpoßtriflitia tartaraChrißof Vndi^fiondenemusgramina flore fauent. Legibus infernt oppreßisßuper aflra meantem, Laudant rite Deumdux, polus, aruafletutn^ (faudebunt campigt; omnia j quA meis fant.,tunc exultabuntnbsp;omnes arboresfylaarum-i. luxta Augufïinum, per campos intelli-gunturgétesabiedæ,contempræ,amp;humi-les , ante vocationem earum ad regnum Chrifti. Per arbores fyluarum habitantesnbsp;quafi in fyluis extra ciuitateffl amp;rempübli-cam Ifraëlitarum, Ephefios 2. Eftigitürte-ftimonium de vocatione gentium, in totonbsp;terrarum orbe,adEcclefiam,feü regnumnbsp;Chrifti. Ttj |
m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC.
X ni Qoram domino,qu'ta ‘veniti quoniam ^emt'tudicareterram.
Cauiâ eft Ixtiriç ftjmpta ab aduentu MeC-{iæ, amp;iudicioduplici,pervôccm EuangeÜj in bac vira, qua iadicabiramp;arguer mun-dumdepeccato,lt;êuincredulitate.ftmulq;nbsp;offererremiisionem peccatorum obediennbsp;tibus Euangelio, lohan. i6. Sc in extremonbsp;die,quoiudicabirtotû terrarum orbé,ipiènbsp;præfcns amp;confpicuus, damnaturusincrc-dülôs, amp; (àluaturus credentes.
Qtiontam venir] Repetitio eftpropter cer tirudinem aduenrus Mefsix ad iudidum.nbsp;Eft aurem duplex eius aduentus. Prior innbsp;carnem contemptus,in qua ipEe iudicatusnbsp;eil. Aker ad iudidum in extremo die, glo-riofus amp; terribilis, vr libérer Ecde{îam,amp;nbsp;dam ner boites,Martbxi J. Hear addit.
xiiii. Judtcabtf orbetn terra i» a-
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj^gj-jj-jg J tollite capitä veilra:
qîiitate, nbsp;nbsp;po^alosin ^er^^^l^C^ Quia appropniquat rcdempcio veftra. Eft
I
Verf. //
L O S S II
PS AL MVS XCVIP
ÂRGrMENTVM.
Piàlmus eft generis demonftratiui Qiua defcribitprimum regnum Chrifti fpirhua-le in bac vira, quo per vocctn legis amp;. Euan-gelij eft effteax, in accu/andis amp; terrendisnbsp;hoftibus fuis, amp; cóuertendis,ac côToIandisnbsp;obedientibus vod Euangclij. Deindeeftnbsp;quoquedefcriptio aduentus Chrifti adiu-dicium, in extreme die terribilisfuturiirtinbsp;pijs ße contemptoribusEuangelijjLætus vcnbsp;rôamp;expeÄatus ij^ qui crediderint Euan-gclio. Partesfuï|tres.
I. Deftriptio adueutus Chrifti ad iudiciü in nubibus,intertonitruaamp; lulgura, qui-bus amp; conicientiæ terror in impijsinrelli-gitur.
2. Ddcripriolxtitixamp;expedarionispio-rum deaduenru Chrilli ad iudicium , ad quam hortaruripleChriftusLucæai. Cùin
deferiprio lxricix,qux oriîurexprxdica‘ J ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, a ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangdij, de recondliatioae cuin
Ortem terra]bocelt. totum bumanum Deo,amp; remifsione peccatorum graruica. genas, congregatiseledis omnibus à qua- quod regnum Cbriili cil fpiritualc in hacnbsp;tuorventis cœli, Marthxiaq..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Anguilinus exponenshune vertum per l vocem Adam, mtelbgirquatuorterrxpar-tes,Orieneé,Ocddenrem,ivIeridiem,amp;Se-prentrionem, in quas poileri Adam diCpernbsp;il funt, cxijl'dcm congregandiadiadidumnbsp;in extremo die, inrelligensperquatuorli^nbsp;teras, quatuor partesmundi,Grxcis voci-bus hocordine.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'
(
r A Orientem nbsp;nbsp;t Quæ T tèvx'nAii
n^pj O Occtdëtem I Græ-J lt;Avlt;r(aH
ASeptêtrionév cè vo“^ ix^x^e (^MMeridiem. [eâtar J (Ha-Hia-
Jipix.
In aquitate] cum adhibita moderacione fummiiurismitigata pœna. In Græco eil,nbsp;ettxcuairvi'H, quæ vox bifariam vfurpatur innbsp;Icriptara:primo pro iuüitia legis, qua folanbsp;vtiturin iudicandis, amp;damnandisimpijs:nbsp;de pro iuilitia Fpiangeli/, qaæ ek imputationbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ZZ'yöeam
gratuita lakitiæ feu integræ obedientix nlij Dei perddem, de qua inqair Paulas
vita.
ProujiCsiodefenGonis iüilorum, amp;li-----------J exholiium manibus, inbacdquot; ta, Sifutura, cum egt;ihortationc adgratia-ram adionem pro beneßeijs regoil^kt-üx,
/. Deferiptio aduentus Chrifii adiatr bum cT regnt Jjstntualunbsp;inhacvita.
re^natiif, exultet jr terraa iatettturtnjaitepxu/ta.
Demintts] Iehoua,ipreAîeCsias.
Regnauit] Rex eil prxièns in Eccleßa gt; de
efßcax per vocem Euangelij, amp; aduentuni
faam ad iudicium, quo jjberabit Eccieß- ! am, amp; abijdechoilesinxternaspaenas.
Sxu/tet ferra] habitantes in terra.
InfulaJ habitantes in infulis genres COO'
ßlij Dei perßdem, de qua inqair Paulas nbsp;nbsp;nbsp;Latent/tr] Deprxrcntiaamp;. ene ci/s
ad Roman, q. Iuilitia Deiperßdem lefa n^-
s,r,^r,„]iu.t3promWlt;,ncn,,gu,,n
Deusßdelitcrferaat, conßrmatam lureia-
rando. gt; ,
Fee
IN PSALMVM DAVIDIS.XCVII.
Pcrnubesamp;caliginem primùm intelli-§'tur prædicatio legis, qua perterrefiunt, lt; Jînquam tempeftate amp; caligine feu tene-'¦gt;s,coiifcientiæ,ficut Paulus in conuerfio-occæcatus eft, Aâorum p. Deinde nu-esintelliguntur,in quibus Mefsias defeennbsp;cœlo ad indicium.Intelligunt quidamnbsp;P'^ni præfentiam Chriftiin prædicationenbsp;J '^ângelij, amp; vfu facramentorum, inuifibi-jj’^amp;:occultam,tanquam innubibusamp;canbsp;' ùe qua quidam ex veteribus redènbsp;^?‘t.‘verbum Chrifti audimus,motum fennbsp;pï'^usjpræfentiam credimus,modumne-'fnus. Iuftitia,quacredentes iuftos repu-libérât
^‘’’WdMentum estfedù'] hoc eft, certaamp; fir-^eftiuftitia.S: indicium immotum re-Mefsiæ.
ante tpfum prdLcedetj ^nßammahtt in circuitu ini-^nbsp;^^^Qseiîis.
. ^xponit vtrunque,iudicium,amp; quodftt ^.b^m,inconfcientijs,amp; terrorem,quénbsp;ignis præceffurusMefsiamnbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad indicium, qui inflammabit
'^’‘uretinundum,2.Petri 3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
ianA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignem de fpiritü
P qui iu linguisigneis apparuit in die ^’^•^tecoftes,qüo accenfiApoftoli inflam-îtft^'^^P'^æ'^ic^tione Euangelij credentesnbsp;Pf ,incredulosadinteritum, ficutnbsp;jæ’iicatioEuangelij,vtinquit Apoftolus,nbsp;alijsodormor-
1, ^dmortem.
'h,
^UuxertintfAgura orbi ter ^'‘’^idit^commota e^ terra.
fulgura mi-L prædicatio Apoftolorum , qui-g^?^anquanitonantesamp; verbis amp; fadis, liçfcoruftantesterram commo-ad fidem, alios ad inuidiam,nbsp;cffequot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicut folisdiuerfus eft
’ P’^o diuerfîtate fubiedorû,lique-ir’^^m’antis lutumidein-qdj- ^guntur fulgura amp; corufeationes, tenjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;die,amp;paulo antè fient,hor
'’'‘’æScinfoiitæ.
V
^^ont CSÇicut cerafluxerunt ‘^j^cie Vioniiniiàfacie Domininbsp;^^nis terra.
213
Montesvocat primùm reges,potentes, amp; fiiperbos huius inundi, quorum alij pernbsp;prædicationem Apoftolorum conuerten-turad Chriftum, cordibus ipforutn in ft arnbsp;ceraeliquefalt;äis,alij,vtincreduli,ficutceranbsp;liqaiefcens ad ignem, defluentamp; peribunt.nbsp;Deinde montes, qui inextremo dieexu-renturabignepræcefluro Chriftum, 2. Petri 3.
præ/èntiaamp; conijjeäu Mefsiæ. 0»j«KfW4] totum humanü genus, tamnbsp;infimi qua m fummi, amp;c.
(iAnnunciauerunt cceli itamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;njtderunt omncipo-
puU^loriam eius.
Cceli primùm funt Apoftoli,cceleftcm ännunciantesdoörinamEuangelij, iuxtanbsp;ill ud Pfalm. 8. Cceli enarrant gloriam eins.nbsp;Deinde ccelcftis machina,quç teftatür Deönbsp;efle conditorem rerum. luftitiam vocatnbsp;primùm, quod ipfc Deus iuftus eft, amp; iuftenbsp;iudicat. Deinde iuftos reputatcredentesnbsp;in filium, gratis per fidem. Gloria Mefsia:nbsp;primùm eft diuina eins natura, acma-ieftas, deinde gloriofa amp; diuina opera,nbsp;liberatio Ecclefiæ,refurreâ:io à morte, amp;c.
Qonfundantur omnes qut a-dorantfiulpt'tliajÇ^ qutglortan-turinidolüßtü, AdorateeurrL» omnamp;sdij,
Imprecatio contra idololatras, cum ad-dita,exAntithefi,exhortationedeadoran-do feuinuocandoMefsia,amp; vero Deo. Tria autem funt argumenta diuinitatis Mefsiæ.nbsp;I. Adoratiofeuinuocatio,iuxtaillud,Dc»nbsp;mium Dcum tuum inuocabis. Quiaigiturnbsp;inuocatio tribuitur Mefsiæ, verus amp; æter-nus eft Deus, de qua inquit lohan. in Apo-calyp. Deum adora.
i. Appellatio Ichoua, quæpropriaeftdi-uinæ eflcntiæ. Tribuitur autem Mefsiæ j lerem. 32. Hoceft nomen, quovocabüntnbsp;cum,Iehouaiuftitia noftra.
3. Difcrimen Mefsiæ, amp;ahgelorum, fp-pra quos exaltatus eft Mefsias, fedens ad de xtram æterni pâtris. Stmtigitür duæ natu-ræin Chrifto, diuina feu Aój^os coæternusnbsp;patri, amp; Humana affumpta ex virgine intnbsp;tempore.
' jQ«ilt;«(/oj‘m](îgnatèinquit,neadorentur imagines, quas,cùm nô adorantur, haberenbsp;in Ecclefia licet, ficut ludæi habuerunt fi-*nbsp;Tt4
vr.7
VII.
ANNOTAT. LVC. LOSSII «4 guram fcrpentis ænei, amp;c. omnes dy] hoc cft,angeli,ficut Apoftolus ad Hebrxos i.in-terpretatur: amp;adorenteuin omnesange-li. qui locus teftaturtotum Pfalmuinintel-ligendum de Chrifto. Dicuntur amp; reges,nbsp;principes, iudicesamp; magiftratus, dij in fcrinbsp;ptura, vc Plàimo 82. Ego dixi,dij eftis,amp; filijnbsp;excelfi omnes. ƒ. Effeâns vocü EuaKgelÿ in cre-dentibus. yiiL (iAudtutt Utain eH Sion, exult^uerunt filiAluddij pro^nbsp;P ter iud'tcia tua Domine. Dixit de effedu legis, trepidationc ani-morûjcognitiôe iræ Dei aduerfus pcccara: iam addit de effedu Euangelij, lætiria, amp;nbsp;pace conlcienriæ, idque ex confiderationenbsp;* conferuatæEcclelîæ, amp;perditionisimpio-rum. jtudiuifjvocem Euangelij. Sia»]Eccletia, col]e(3aamp;exiudæisamp;gentibus. lud/eiaJconreraationempiorumfSiinte-ritum iullum impiorum. ix. fil^oniam tu Domine et altfi fimut fuper omnem terramj ‘valnbsp;de exaltatut etfiiper omnet deot. Ratio Istitiæ, ab excelleatia perfonx MeCsiæ, quem decernit ab omnibus créa-turis.fedentem verum Deum amp; verum hominem, ad dextram xternipatris. Super e~nbsp;nines Deas] hoceft,quifeDeos efleglori-äntur,reü quos homines tanquam Deosnbsp;veneranturamp;inHocanr,cùm nontitnitiv..nbsp;nus verus amp;æterhus Deus,condiroramp;con-feruatorrerum bonarum omnium. ddigitit Dominum, odi^ t e malum i cuftodtt animatfian-liorumfucrum^demanutmpio^nbsp;rum Itbe^abtt eos. |
Lux or ta e^î reBit xi» corde Utit ta gt; Luccm vocatilluftrcm acveram notiti-am Dei, ortarn ex prædicationeEuangeli,', lætitiam, confolationem, amp;tranquillita-tem conlcientiarum acquiefcentium innbsp;Dco, quem ftatuit fibieflcpIacaturD,per 'nbsp;êrproprcr Mediatorcm. Item omnia Felicia feu profpcra in vocationeamp;tota vira.nbsp;01amp;(f vnntgt; b«rt. orraeff] Aliter fata eflfCicatCeminâ in ter ra occultata fuo prodeunt tempore. Iranbsp;quoque Ecclefiain hac vitaelloppreflaæ-rum nis,amp;non a|l(aret gloria filiorum Deinbsp;amp;ætcrnabona,quæpatelîentcoratnEcclcnbsp;ûain vitaæterna. Lamp;tamtni iufit tn Domtno, confit emini memortAfianBttanbsp;tüems. Exhortatioadiuftos,hoceft,iuftificaTOJ Aplacentes Deo tide, ad veram amp;æternâlt;nnbsp;ixtitiam, amp; gratiarum adionem pro bene-ficio liberacionis,perMefsiam. Latamini tn Damino] in MeFsia,ciusque be-neficijs,non in vobis, aut veftris raeritis, . Conßremini] gratias agite,celebrantcsgranbsp;tismentibuî. Sanetitatem eius]{anäa Sc adtniranda ope‘ ra, quibus fandus eft, hoc eti, longé /ègrc-garus ab alijs dijscommentitijsgentium:nbsp;vel celebrate nomen Domini faaetum. YSALMys xcynt Vtrp^ ARGVMEttTVU. Pfalm US eft, vt proximiduofuperioreSt exhortatioadgratiarum aamp;ionem fence-lebrationem Dei pro exhibita Mefsia, vi-dore peccatfmortis Sc SatanaCjSc de propanbsp;gatoEuangelio in toto rerrarum orbe inter ludæos Sc genres, idque fecundum pro-iniisionemDeifaâam parribusper mifc'nbsp;ricordiam. Partes funtquatuor.
Exhortatio ad pfallendutn Deo, hoc efl, ad celebrandutn eum omnis generisnbsp;inflrumentis muticis, idque fpiritu. De exultatione feu gaudio Eccletix propter exhibitum Chrifium,ScreueIatuntnbsp;Euange- ConCoIatio piorurn àprxCentia amp;defen Hone Dcijamp;dircernit veram Eccleûam, o-dio profequentem tTialam,hoccd:, obe~nbsp;dienten] Deo, execrans amp;fugiens fallamnbsp;ßr impiam doärinam, amp; inchoaasnouamnbsp;öbcdieaciain legis, ex tide. |
IN PSALMVM DAVIDIS X G V I I L
2. 'i^arratio.
2ÎJ
^tiangelium, quo omnibus offeruntur ve-f*amp;æternabona,propter Mcdiatorem.
/. Profofitio exhertdtionü.
Qantnte domino canticum
- quia rnirahilta fecit.Sal dexterafùanbsp;nbsp;nbsp;brachiofan--
^*^opofitio exhortationis. Agite gratias 'Oj eumque celebrate fpiritu,ore amp; organbsp;^’^^nuficis, proexhibitQ^efsi3.crucifixo,nbsp;f^ufcitato à morte, eilsque æternis be-
cantando celebrate Deumpa-ipfum Mefsiam exhibitum,amp;c.
’¦lt;nfic«)KOT««j«]hymnum,denouo amp; in-bgneficio exhibito Mefsis, ciusque §01 feu Ecclefiæcollects per vocem Eu-'quot;geli,;
tn'trabilia fecit'] Ratio propofitionis operibus,incarnationenbsp;Ou'Jcreationislogé excellit,nbsp;eanaturædus,diuina amp; Humananbsp;s '¦'10 foedere vnitæ funt,de quo inquit D.nbsp;jq- “'ardus: Omnipotens ilia maicftas innbsp;Hjj “quot;ptione noftrs carnis fecit tria omniûnbsp;mirabilifsima,coniunâa funtnbsp;çq'“quot;'iccm,Deusamp;jhomo,vnioamp; mixturanbsp;{).n’'^ollentifsima. Deinde materamp;virgo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r t ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r/' • t
fides amp; cor humanum. Mirum e- fHamp;3e4^ ^eritatîsjUXi domUt Jjraeb fide’'^'^®'''odo cor humanum his duobusnbsp;liQ^accômodet, amp; credere po(sic,quôdnbsp;Hjp^oûeus fit,quôd virgo fuerit.qus pepenbsp;futu''’^’'quot;'flt;?trum amp; teftaiungi non pof-fip ’ fie hæc duo nequeuntcommifeeri,nbsp;''th Parftcatur glutinum fpiritus, fcili-itiçj 'fi Item de refufcitato Mefsia ex
“'6. de miflb Spiritu fanâo,amp;c.
brachio] id eft,potentiadi 'hill ^^'PfioChrifto,quipotentia amp; bra-fitçjf Pétrisvocatur.vtincanticoMaris;nbsp;ÇjjÂPotentiam in brachio fuo , hoc eftnbsp;fiçjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gloriofè vincens ho-
’’Otïi P 'quot;''rtein, peccatum, infer-'’''tivi^^'^“auit fe dextrafua, fei-,’as,refufcitans feipfum diuina fua
•i'4in Q^iaDeusquçftumfüumhomi nondixit,faluati-faluauitfibi, hoc eft,nbsp;rpfiereâè agnoftatur,nbsp;genere,
J\(^tumfecitT)ommusÇ^^Ç- n,. Ç\2sîfdliitnrefuum 3 tn con/j^eéîi^nbsp;gentium reuelauit tufiitiam/ua^
Narratio continens caufâm gratiarum aftionis feu celebrationis Dei, ab exhibitonbsp;iuxta promifsionem Mefsia amp; reuelationsnbsp;Euàngelij, per quod amp; ludsis amp; gentibusnbsp;offertur falus sterna, per amp; propter Chri-ftum in toto mundoaccipiendafide.
Salutare vôcatipfum Mefsiam falüâtem Ecclefiam per fuam integram obedienti-am. Ita vocatamp;Simeon Lutæi. inquiensxnbsp;Quia viderunt oculi mei falutare tuura.
Z« conjpectu gentium^ Teftimonium de vo-» cationc gentium adregnum Chriftipcrvonbsp;cem Euàngelij.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v
l«/?ifM»zy«rfw]fuam obedientiam integra, propter quam iullificar, hoc eft, iuftos re-putat credentes,non propter iuftitiam hu*nbsp;manam, hoc eft, qualemcunque obedientiam erga legem. Nam pronomen fuam,nbsp;antithefin continet iuftitiæ feu meritorumnbsp;Chritti,amp; operum humanorum, propternbsp;quæ non fumusiufti,neque faluamur.Suncnbsp;autemfrudus fidei iniuftificatis, fequen-tes fidem gt; ficut fruâus ex arbore bonsnbsp;prodeunt.
^P^ordatw efl mifincordU j
Addiccâüfàm inipulfiuam in Deo exhl-bitiMcfsiæamp;/âlutishumanæ, non mérita Humana,fed mifericordiam Dei gratuitâ,nbsp;qua fola motus,ficut promiHt Mefsiam,nbsp;itaamp;eamimpleuir, perveritatem faâamnbsp;domuiifraël,hoc eft, patribus,Abraham,nbsp;Ifaac, amp; lacob, eorumque poftcrisludæis,nbsp;vtcxeorum carne nafcereturMefsias. Sedtnbsp;Mefsias eîusquc beneficia ctiam ad genresnbsp;pertinent, iuxta promifsionem Gene. 22,nbsp;In femine tuo benedicentur omnes genres. Idco addit:
Vider nnt omnegt;s ter minifalu hit. tnreTdgt;et.
Hoc eft, cognouerunt ipfum Mefsiam» ciusque beneficia sterna ex prædicationenbsp;Euàngelij, etiam genres in vniuerfo terra-rum orbe,ficut iubet Chtiftus Apoftolosnbsp;ire in vniuerfum mundum, amp; prædicarenbsp;Etiangelium, Ita Efaix 42« inquit Deus?
2iiS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ANNOTA. LVC. LOSSII
Dediteinluccm gentium, vt effesin falu-tem ad fines vfque terr«. Confideretur hoc . loco di/crimen interProphetas amp;Apofto-los, quantum ad minifterium docendi at-tinet.ProphetJE aliquot tantijm leupaucosnbsp;rocaruntadcognitionem veri Dei,amp; Mef-fiæ, vt lonas Niniuitas, Elizeus Naamannbsp;Syrum,Danie] aliquotreges Babylonicos,nbsp;amp;Perficos. Apoftoli autem in toto orbenbsp;terrarum per vocem Euangeli;, omnes vo-caruntjamp;collegerunt Ecclefiam filio Dei,nbsp;amp; exludseisSiexgentibus omnibus.
S. Repetitie exhortations ad grat ia-rum altionem.
y. nbsp;nbsp;^id^bilate Domino omnis ter
ra cantate, exaltate^ pfaüite.
\i, faillie Domino in cithara, cithara ^ocePfalmt.
NU. Jn buccinis ^ocetubdi, èti-bilatein conffeéîa régit Domini.
Repetit exhortationem adgratiaram a-ûionem,proexhibi[o Mefsiafamp;conûitu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .nbsp;nbsp;nbsp;. .
to eins regno amp; benedeijs xternis, addens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfecutores Enange}i},qui edamiî
varias modosagendigrarias fèa celcbrati- pf^fdrepanrâ^umultuenrurtanquanjma-âiDeum,organis iTJuncis,diaerßgeneris. re tempcftuouim,tarnenimpedirecutlüm Placetaurcm mußca amp;PraImodia, tùm ßt ^oanßclij non pofTunr. Aagußinusßcrnbsp;in/pirira,boccß,/piri[ualibasmotibus,innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
vera agnitioneDei, amp; Mediatoris. Ita in -quit Paulus ad Epbeßosf.lmpleaminirpiri cu,Ioquen tes vobißn etipßsperPfalmos, amp;nbsp;bymnos,amp; caution es fpiri tuales, can en tesnbsp;amp;piâllentesincorde veilroDomino,grattas agentes femper, de omnibus in nomine Domini noßrilefu Chrißi Deo amp; patri.
Jubilate] corde, pro parta viâoria. Eß e-
fia feu congreßibus publicis, in quibus rex Mefiiasvere præfènsadeft. exaudicns,dc-fendenSjConferuans dodoreSj amp; confefTo-res Euan^eIij,Deumqueinuocantes,agni-tione amp;nducia Mediatoris.
Perfirefotmare, plenita elo eit/s or bis terrarum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^ui
habitant in eo.
Flumtna flau dent manu,ß-mulmontet e^ultabunt
Dixit de buccmis amp; voce tubæ, hoceft, ApoftoHs amp; doäoribus Ecclcßxfonanti-bus vocemEuangeli/ in vniuerfo mundo,nbsp;inter genresamp;Iuä«os: lam additeifcftuinnbsp;Euangelij, videlicet, ftrepitum maris, Stnbsp;plaufijmfluminum,amp;exultationemmon-tium,hoceft.incolentiuminfulas marisätnbsp;totum orbem terrarum, quos ßmulborcanbsp;turadIxtitiam,deexbibitoMersia,eiurquenbsp;beneßcijs.Alijfaciüntprofopopceiam,qua
attribuunt creaturis, mari, ßuminibusäc montibus,renfum,quaßamp;ipßgaudeantä:nbsp;exultent propter immenta amp;mutiplicia benbsp;neßeiaMefsiat. Quidam per mareintelli-
perßrepantamp;tumultuenturtanquam mare tempeüuoihm,tamenimpedii‘ecarfutn ßumina intelligit doüores Euangelij, amp;nbsp;pios omnes,iuxtailludloban. y. Quicre-ditin me,ßumina aquæ viuxßuentde ventre eius. Per montes intelligit potentesnbsp;buius Ceculi, quiduplicesßmt, boni,amp;: ma-li. Illiexultabunt, in aduentu Domini adnbsp;judicium: hi contremißent, eumtimen-testanquam feueram iudicem- Illi opta-bunt ranquam propitium redemptorem,nbsp;iaxtaillud: Cdmvideritishxcßeri, attol-nim iubilatio vox triumpbantium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capita veßra: (iuia appropinquat rc-
demptio veßra. ItaadditProphetadc ad-DomifioJ id eß, in laude m Domini, Deo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mefsix ad indicium.
patri,amp;:Mersix. Cantate,voce.
n,ends,gMbu,l-o neßis aepijs, læti de reconciliato Deo, per b un t) tgUOn/am ‘Ven/tÇcCttO VC-amp; propter Mefsiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nict) tudtcarc tcrram ( coaim
omtiüterra]totumbumanumgenus,ha,- ^junußnum StClILlS ) intudltla bitânsrupattcrrâttiy pcnSynccdochGn^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Cithara mentisIxtitiamßgnißcat. Buc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çf fOfnt/os tn ^^unntlLa-
Sailladltxißa^vtce^^^
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deiiaßeiudicabit, reddens vmcuiqßecim
’ tu leu^eHure^ü Damirn] Hoc eß, inEcde- àum operafua, amp; difcernerpiosabimpiij.
IN PSALMVM DAVIDIS XCIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227 uentum Mefsiæ in carnem,amp;Goliigeti de-* fendet,amp; propagabit vfque ad finem m un-di. Dewin«}] Ipfe Mefsiaspromifliisin vetc-ri tettamento, amp; exhibitus in nouo. Re^nauft] régnât,colligens,defendens, amp; conferuans Ecclefiam in humano genere,nbsp;contrahoftesomnes, etiamfi conturben-turpopuli, hoc eft, fremant amp; irafcantucnbsp;genres , vtfuaidoladefendant, amp; Iiidæi,nbsp;contraMefsiam, amp; Apoftolos, ficut anteanbsp;Pharao,amp; poftea genres finitimæ Hicrofo.-lymis prohibituræ reædificationem ciui-raris, amp; rempli, poft reduäioncm popiilinbsp;ex Babylonia. Sedet fuper Chérubin'] hoc eft, verus amp; æter-nusDeus, qui etfi vbique adfit, amp; exaudi-arfuos, fe tarnen alligauit in vereri tefta-mento, per verbum fuum, ad arcam fœde.* ris, fuper quaftabantin tabellaaurea,quodnbsp;propitiatorium vocabatur. Chérubin, hoenbsp;eft , duoangeli alati mutuo fefeintuen-tes coniundis alis, qui confenfum cœleftisnbsp;doctrinæ fignificabant. Ipfa area typusfuitnbsp;Ecclcfiæ. Meueturterra]hoc eft, etiamfi omnes in-colæterræ,genres Aegyptiaeæ, Babyloni-cæ,amp;c. fremant contra populum Dei, amp; Apoftolos » tarnen Deus colliget amp; confer-uabitfibiEcclefiam, ficutaddit Propheta, Jtutpaftorhœdos ab ouibus,Matthæi ij. quot;^diigitur etiam verfus de Ecclefia» quamnbsp;pervbeem Euangelij filius Dei colligit, iuquot;nbsp;Josreputan? credeiites,amp; damnans incre*nbsp;W.amp;c. fSALMVS XCIX. ^RGEMENTEM. ^j^^^l'ï’useft exhortatió ad gratiaruma-fcf eledione,collcdione,amp; con-Ecclefiæ. Primùm,populi lu-ƒ I i^ter hoftes, amp; regn^uæ afsidua bel-gAerunt, Aegypti-^iac”^’ ^^^yionicum, S^iacum ,amp; Afly-inter quæ Ecclefia tum temporis mirabili-'U^^^o^nnis abedudione populinbsp;kp Sypto vfque ad aduentum Mefsiæ dc-•“ij^^^onfcruata fuit, quod beneficiumnbsp;neinde eft exhortationbsp;teftamenti poftnbsp;fijMefsiam, pro colledione Ecclenbsp;Ptf'’fEuangelij, defenfione amp;pro-''ftiue ad rinem mundi, vt hoc benbsp;agnofeat, amp; celebret,nbsp;1 Gütern partes quatuor. i ; ^fupofitio de regno Mefsiæ. adgratiarum adioncm a- 5,^'^^'esrepetita. conferuationis Ecclefiæ per 8(5 '^‘'tsamp;gubernatores, Mofen,Aaroné,nbsp;défendit, amp; pcccatisnbsp;I ^nrutn ignouit. ’^io, P^'i’^io exhortationis de gratiarum v’^defenfa Ecclefia,nbsp;dato verbo, amp; cultibus pla-“quot;isbeo. '• Profeßtio de regno Chriß'i fett Meßiie. re^diuit (régnât) Cherubini mouetur ftuafleueratio, deregno Perniinifte-pUfi’ 3^0 colligit amp; propagatnbsp;1*16^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in hac vita, contra furores diabo p ^^‘P^torumeius, ficut olim popu-yt'oft ^“’^‘‘^um liberauit ex Aegypto, Ç captiuitate Babylonica redu-’^ittuauit amp; défendit vfque ad ad- |
T^ominus m Sïon magnm nbsp;nbsp;11, excelßtsfaper o?nnej poptilüs. Addit delcriptionem potentiæ Mefsir, vt oftendat hoftes nihil pofte contra Eccle-fiam, quam per Sion intelligit monteminnbsp;Hierulalé, inquoarx regiafitafuit,quemnbsp;Deus clegit, eumque deftndit vfquead ad*nbsp;uentum Mefsiæ. Dominus magnus^excelfusjciualiscognitus eft hoftibus in Aegypto, amp; Babylonia,libe-rans amp; defendens fuum populum, contranbsp;hoftes , amp; poftea tempore Apoftolorumnbsp;colligens amp; propagans, dato fpiritu fandonbsp;peripforum vocem,Ecclefiam,frementünbsp;bus amp; ludæis amp; gentibus : ficut amp; hoc tem-*nbsp;pore colligit amp; leruat Ecclefiam contra fu-roresomnium hoftium, Turcarum,Pon-tificiorum, hæreticorum. De arcafaderü, I» Area foederis collocata in fanâo fanâoruia |
azS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LVC. LOSS II
fandorum typus feu imago fuit Ecclefi« Omnium teniporum,fignincansilium tantum efiepopulum Dei, cum quo Deus ex-preiTo verbo padum fecit,ficut cum ludxisnbsp;illo tempore.
2. nbsp;In Arcacollocatxeranttabulxdecalo-gi, quo fignificatumeft Ecclefiam fempernbsp;oportere cuftodem efle librorum Prophe-ticorum, amp; Apoftolicorum, quibus velutnbsp;fafeiolis Chriftus inuol utus eft.
3. nbsp;Arcategebaturtabulaaurea,qua;voca-batur propitiatonu, JDetgneOen |îfil,quôdnbsp;Deus in eo loco voluit prxfens efle, inuocanbsp;ri amp; ibi propitius efle, Exodi zy. Vnde amp; i-pfum Chriftum fignificabat, quern Paulusnbsp;ad Romanos 7. propitiatorium noftrumnbsp;vocat Græcè tÄasH^icp.
4. nbsp;Tabula aurea tegensarcam ftgnifica-batChriftum iuftitia fua nos tegere aduer-fus iram,amp; horrendum iudicium Dei, finenbsp;quo tegumentonatura hominum oppri-meretur magnitudineirarDei.
y. Super hanc tabulam auream ftupro-pitiatorium ftabanr duoCherubin,hoc eft, angelialati,quorum faciesfemutuo con-tuebantur , amp; alx iundx erant, quofi-gnificarum eft minifterium dodrinx in v-troque teftamento , eiusque conftnfus,nbsp;Exodi ly. Cherubin interpretatur multitude ftientiæ. Suntenim lapientiisimilpiri-tus angeli,pleni cognitionis Dei eiusquenbsp;voluntatis.
per fidem. luflittam lacolgt;].i iuftificans feu iu ftam reputâs Ecclcfiatn feu pi os, qui fidemnbsp;habcntlacobPatriarchæ, non hoftesamp;in-credulos. ExGræco: Tuparafti dircdio-nisiudicium, amp;iuftitiamin lacob tu fe-ciftijideft, protulifti iuftam amp; redam fen-tentiam, überaus Ifraëlem è manibus ho-ftium, Aegyptiorum amp;aliarum gentium.nbsp;Item oftendens feu implens promifsio-nemfadam patribusdeniittendo Mefsia,nbsp;propter quem iufti fumus, iudicans amp;. damnbsp;nans hoftes.
ExaltateÇiominum T)eumj noflrumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ate fcabellumj
pedum 014403 quomam (ànüuirLi eE.
Rcpct’tio exhortationi.s, lxiltAtt}cele‘ brate, fublimem predicate in Ecclcfia.
Scabellumpedum vocattemplumHic-rolblymicanum, ad quod fe fuamqueprse-ftntiam Deus alligauit, data promifsio' nefeineoinuocantes exauditurum,amp;fo-rcpr«fentem,fuprapropitiatorium,Exo-di 2y. 2. Regum 7. Velfumptacft locutioänbsp;geftu adorantium.qui procum here folent,nbsp;feque fledere coram regibus, morepopu*nbsp;Jorum Orientaliuin. Auguftinusperfca-bellumpedum, intelligit hufflànam na-turam.feucarnemafliimptam à htioDei,nbsp;namitainquic: C^jprimo loquebaturinnbsp;columna nubis, ipfc nobis locutus efti™nbsp;Jcabellopedum fijoru.i. in terra,aflumptanbsp;carne. Item, fcabeJlum pedum cius ado-randum eft; Quia carnem afllimpiir,io quanbsp;appareretgeneri humano. Eftigiturhocnbsp;obferuandum, etiam humanam naturamnbsp;in Chrifto adorandam eflt,propter vnio-n cm tH Äerisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i n feparabilem.Sic
Gene. 3. Per calcanéum feminismulieris intclligitur humana naturain Chrifto, iunbsp;prima promifsione.-Semenmulieriscontcnbsp;rctcaputfcrpentis, 8c tuiuddiaberiscalca-neo eius, id eft,affliges 8c necabis in humana naturaa/fumpta ex virgine.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
z. Exhortatioad^atiarumaiHonem,
lu. (flonfiteanturnomimtuo ma ^Ofterribilti quoniamfltnEumnbsp;eE.
IIII. St regnum hunts regts tudi--ciuddtgtt. Eu firmaflt iudicium in aquttate 3 tuflitiam Jacobnbsp;tufeciEi.
Tria tribuit ornamenta propria regni Mefsix, I. iudicium,quoiudicatamp;damnatnbsp;peccata in omnibus hominibus t iuxcanbsp;normam iuftitix Dei immotam .* Crea-tiifa rationalis obligatur vel ad obedienti.nbsp;am creatoris, vel adpœnam.
2. Aequiratem,qua mitigacpœnas, non effundensiram Caam totam in nos,non ab-ijeienspropterreliquiaspeccatorum, bx-rentes etiam in natura renatorum.
luftitiam, qua reputatcredentes in Hum iuftos.tonaonans eis peccata gratis
OBIECTIO.
Scabelîam Chrifti ett idorandum, rt hoc loco dicitur.
Arcafaederis,propidatonum,amp;tenjplû, item terra, eüCcabelIum Chrifti. SicutDa-uid inquic de Arcaamp;templo, i. Paraly-pomen. 28. Cogitaui vtædidcarem domû,nbsp;in qua requielcerec Area fœderis Domini,nbsp;Scfeabellaai pedum Domini Dei noftri.
Item
1
-ocr page 465-|
IN PSALMVM Jtem Pfalmo 151. Adorabiinus in loco “'fteteriint pedes eins.De terrainquit i-^‘^Deus. Efaiæ66. Cœlum mihi fcdes,ter-^^utem fcabellum pedum meorum. hic funt adorandà.Refpondeo per * 5gt;néhoné, Scabellum Chrifti, hoc loco,nbsp;'nterpretatur Auguftinus.dicitur huma-j^’iatura in Chrirto ex terra, ideft,carnenbsp;alTumpta. quæ adorahda eft propternbsp;Iç''^’^emeum hiyco t/'ra’osatTjKwpinfeparabinbsp;Deinde ex Græco Beza vertit incurua-gt;dcft,in tem-conuertentes vos ad templum,quçnbsp;alligauit fuo ^liempla exauditionütprafentia , ^‘fenßonis Dei in Ecclefia, Mofes,nbsp;Aaron, amp; Samuel. Aaron interficer etasSamuel inter eosnbsp;^^^^naocant nomen e'tus, tnuocanbsp;^orninum, tpfe exaudte^nbsp;^os, genere de prifentia Dei in Ec-conferuatione eius. præcipuorum dodorûnbsp;trium,Mofis, Aaronis, Sc.nbsp;Deus mirabiliterinuocan-Sidefendit contra hoftes,Pha-‘ ’^urmurantem populum, amp;:ina-'5ülis multis. Vnde monet Ecclefi-^^nium tetnporum, Deum in-^gt;He(p^onines exauditurum, amp; feruatu-Ecclefia deftituaturnbsp;membra cius infirmanbsp;pltipp^'^'^luias habeäntpeccatorum. Scnbsp;agnofeunt, amp; pe-’ fient hi fummi duces, amp; do- ftni ¦^egypto per mare rubrum,nbsp;hj eoPharaone,eiusqueexerci-**' Exodo ipfeMofes nar-Peinnus fummus facerdos e-y cx tribu Leui. Voca-'îMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus per il- h fist • Pfnmulgauit. Sunt autem fa-ftiiMias'quot;*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ocere,orare,amp; offer- Kb ^fithi?c^.P°P“'^- Samuel Propheta ^filius Helcanæ amp; Annas, i. Re- , ab horuin ex» |
DAVIDIS C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;229 Deus exaudiuitMofen,Aaron, amp; Samu-elem inuocantes. Ergo ctiam ahos exaudiet Sc liberabiti R.atio confequentis. Quia Deus propènbsp;eft omnibus inuocantibus eum inverita-te, Pfalmo 145. columna nubis loc^uebatur ad eos, cu^iodtebant tefiimonia.nbsp;eius pramp;ceptum3quoddeditmnbsp;Its. vu Signum præfentiæDei in cduäionelfra elitarum ex Aegyptb,in qua Deus eis pernbsp;diemapparuit in columnanubis, perno-dem in columna ignis, ficut Exodi 13. dici-*nbsp;tür. Deus autem præcedebat eos ad often-dendam viam , per diem in columnanü-bis.amp;pernodem in columna ignis, vtduxnbsp;eflet itineris vtroque tempore. Cuflodiebantteflimoniaeius'] Addit caufam præfcntiæ amp; exauditionis Dei.ab obedicn-tiaMofis, Aaronis,amp;Samuelis, in cuftodi-endis teftimonijs, amp;præceptis Dei,con-feruanda puritate dodrinæ cœlcftis,amp;ve-rorum cu’tuum.Nam cuftodire teftimo-nia,itemfermonemDei feruarc,eft,phrafînbsp;feripturæ, ampledi veram dodrinam fide,nbsp;amp; bonaconfcientia,amp; earn profitcri,amp;pronbsp;pagare. Ita inquitChriftus, lohan. 17.denbsp;Apoftolis:Tui erant, amp; mihi eos dedifti, amp;nbsp;fermonem meumferuauerunt. T)om ‘tne TSgt;eus noßer, tu ex-gt; audiebas eoSyA^eus tu prop'ttiusnbsp;ßuißieisj ulcißens fa^a eo-^nbsp;rum-3. VIU Apöftrophead Deiim,qüäcelebratpri-mùm Deibonitatem, inexaudiédis Mofe* Aarone, amp; Samuele, amp; remittendis ipfisnbsp;peccata. Deinde iuftitiam in puniendis,nbsp;cùm amp;ipfi peccarent, vt Moies ad aquasnbsp;contradidionis, Aaron in conflartdo aureonbsp;vitulo ,amp;Samuel negligendo difciplinamnbsp;filiorum. Propitiusfuiflieis'] id eft, temififti eortim peccata, Mofis fciliccr,Aaronis, amp; Samue-lis, vel ipfi populo Ifraëlitico, idque in gra»nbsp;tiam feu petitionem Mofi, Aaronis, amp; Sa-muelis. , Sxaltate Dominum Dcuitls noßrum 3^adorate inmonte_j |
120 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
ßnSloeius, quoniamfanons Do minus Deus nofier.
Tertia repctitio exhortationis,vt Dentn pro beneficijs celebrent,eiq; gratiasagant.nbsp;Mons fanâus olim Sion fuit in Hierufalc,nbsp;nunctotaEcclefia intelligitur. colleétaexnbsp;Iudæisamp;gèntibus,iiixtailludEfaiæ 2. Eritnbsp;in vltimisdiebus mós Domini peripicuus,nbsp;id eft, ciara amp; ill uft ri s agnitio Dei futura e-rit inEccléfia. ItaApoftoIus Hebræo. 12,nbsp;myfticum montcm Sion inHierulâlem vdnbsp;catEcclefiam*
PSALMVS C. JRGFAIENrFM.
Hortatur Propheta in hoc P/àImo o-mnem terram,hoc eftj toturahumanum genus, ad gratiarum aâionem pro bénéfices diiiinis,amp; ad iubüationem.hoc eft,læti-tiam /piritualem, de bonitate Dei,præfen-tia,amp; cura pro Ecclefia, maximè de miflbnbsp;Mc/sia,perque ipfum placato Deo. Hoc benbsp;neficiumingens amp;inenarrabile Dci iubecnbsp;omnesagnoicereamp;gratismentibuscele-brare. Partes funt tres.
1. nbsp;Propofitio exhortationisadfpiritualcnbsp;lxtitiâ,amp; gratiarâ aâionê fepties repetita.
2. nbsp;Ratio exhortationis,àpræièntia,cura,nbsp;defenfione,amp;:paftione Ecclefæ.
3. nbsp;Ratio à bonitate, miièricordia, amp;. veri-tateDeiin mittendo Mefsia, defendëda,amp;nbsp;confèruandaEccIefiaomnibus téporibus,
, nbsp;nbsp;nbsp;i;i hac vita,amp;glorifjcandain futura. Eftque
Pfalmus hoc Enthymemate eóprehenius: Deus multipÜcia beneficiain Eccleßatnnbsp;contulit,amp;quotidiecófert,perpromiifumnbsp;amp; nunc mifium filiû, défendit earn, pa feit,nbsp;regit Se conferuat in omnibus periculis,nbsp;placatus per ßlium.
'Ergo iubilate Deo, celebrate eum Sea-gite gratiaSfpro bilcefammis beneßcijs,x^ ternis amp; corporalibus.
!. Propoßtio.
Ver fus s.
LVC. LOSSII
I atura rationalisobligatur,vel ad pcenam. Non autem deleâatur Dcusinuita feuco-afta fcruitute,fedfpiritulpontaneo, Pfal-mojo.
^ntroïte in conjjieiiu eius tn : exultntionç^.
II.
Hoceft,apparetc coram Dominointc-plo deftinato ad diuinos cultiis,amp; quocun-quelococelebrantesDeum.amp;gratiaseia-gentes,pro beneficijs,idquecum exultatio . ne, hoc eft, lætitia mentis, qua: oritur ex a-gnitione mifericordiæ Dei,amp; recócÜiatio-nis cum Deo perÉlium. Opponiturauteninbsp;hæc lætitia de plÆto Deo triftiriæ mentis,nbsp;quæoritur ex femiira:Dei, amp;metuabie-ôionis 8i æternæ mortis,quam parit Jexac-cufâns 8e damnansomnes nonpræftantesnbsp;integram obedientiam. Euangelium autem promittitgratiam, amp; vitam æternam,nbsp;etiam indignis, quiagnofcunrfuasfordes,nbsp;amp;e confugiuntad miicricordiam promif-fam, amp; exhibitam in Mediatore, inchoan-tes nouam obedientiam. DehaeJaritiare*nbsp;gni Chrifti inquit Theodoretus: Noncftnbsp;Dei, 8c feruatoris noftri regnum, fecûduinnbsp;amaram diaboli tyrânidem,fed imperiumnbsp;cius benignum,amp; manfuctum eft.
Seit Ote quoniam Dominus iß tpfiefl Deus,ipßfecit nos, nonnbsp;tpß nos ( ïcciD-Hif pofiulusßnbsp;ni ni) euu oues paßuA eiusnbsp;(fumus.)nbsp;Addit rationes propoßtionisadiuinita-te ipfius Chrißi feu Mefsix, quem hîcex-preßeDeü vocat.Deinde,à benefciocrca-tionis, defenfionis,amp;paftionis.Sunteiiimnbsp;tria prçcipua beneficia Dei,creatio, redemnbsp;ptio,dcfenßo, arqueconferuatio Eccleßx.nbsp;Sótigt;te]cognofcire, perpendite diligenter.nbsp;QumiamipfeDowinus] Meisias (eß] Deus,nbsp;-r , , -rynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoceß,inipfo chrißo cßuaturadiuina
jubilate Deo omnis terra,ßr feu Aeyamp;' vnione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infeparabi-
b’ coniunßanaturxhumanx, aifumptaex
l.
Ulte Domino in Utitia,
Propoßtio eß exhortationis, qaamïè-ptiesrepetit,mutatis verbis. lubtlate] cant iabi!o,qux eßlxtitia ßgnißcata voceamp;ge~nbsp;ßibus,agitegratias Deo. Doffsinojln Dominbsp;no, non in vobis,aut veßris virtiitibusfeunbsp;meritis- Omnisterra]Habitantesinquaeû-• - queparteterrx,Iudxiamp;genres. Synecdo-cneeß,/yntheßsamp;euocatio. Seruiteittlati-tia]Exigitfpiritualem feußßalem feruita-tem,ßa obedientiantjadquam omnisere-
virgine, Sunt igitur diix natiirx in Chri' Ûo,ham2na diuina, quæ conditrix cünbsp;rerum omnium cum pâtre amp;ipieitu fan-éto, iuxta illud ColoCi. Otnnia pcripüintnbsp;amp; in ipüim condita. funt. Ipfc eft ante o‘nbsp;mtiia, amp; omnia per eum conûttût.Ioban.t-Peripram (AÔyop) oninia facta funt.nbsp;I. Caafæ cur Mediatofem oportet eilenbsp;Deam^funeauteni quatuor.nbsp;t. Vt ÂvTpeii precium redeinptioniinbsp;effetxquiualeas dehéio, ia tantaper^o^n^a^,
c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;231
vfq;adfincm vitæ perfeucrate.iuxtaillud: Qui gloriatur, in Domino glorietur, nonnbsp;in fe ipfo,aut fuis virtutibus aut merit is.
3. Altera ratio propoßtionts. fiiauis eFtnbsp;nw,mAternu m 'tjericordta eiwinbsp;ufque tn gener at ionemnbsp;nbsp;nbsp;gé
nérât ionem •veritas eius.
Addit aliam rationem feu caufam exhor tationis, fumptamabipfiusMefsiæhabiti-bus feu virtutibusjfuauitate , benignitate*nbsp;mifericordia amp; veritatc, quibus admini-ftratregnum fuü , beneficus amp; mifericorsnbsp;ergaomnes,amp; verax in prorhifsionibus.nbsp;quæ vox Græcisfignificatnbsp;benignum, qui paratas eft bene mereri denbsp;orpnibus, omncs iuuare,abfq; refpeétu fuinbsp;commodi amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtindiâoGræco».
ùSö's«v«j' ’S^Kotvópccya3dp .i. bonus vireft commune bonum,ideft,benefacitomni-quot;nbsp;bus gratis, ficutipfefilius Dei,non motusnbsp;noftris meritis,aut vllafua vtilitatc, induitnbsp;humanam natUram , in eaque pro nobisnbsp;faétus eft viâima. Ira Dion de Antoninonbsp;Pio , ovlt;tw TTfa^v's ovtf't lt;pogTtKos , «A-.nbsp;Ksù »P, id cft„nbsp;Nemini afper aut moleftus,federga omnesnbsp;beneficus amp; lenis erat. De hac fuauitatenbsp;feuy^HsoTH'Tt dicitur Auguftinusdixiffe, ienbsp;triaexpetii{re,videre, i. Komâflorenté. 2*nbsp;Ciceronîseloquentiam.3. Chrifti fuauita-tem. Et D. Petrus fleuifledicitur, quotiesnbsp;de fuauitate Chrifti cogitaret. Mifericordia eft animi motus, qua parcimusdelin-quenti,rémittentes noxas amp; mitigantesnbsp;pcenas, atquein egenosconferimus beneficia omnis generis. Veritas eft virtus, quinbsp;promifl'aDeusimplet,etiamfi indigni fu-mus,ficutDeus mifitfiliumin mundum,nbsp;cùrh omnibus fceleribus eflet inquinatifsi-mus. Hæc fuauitas, mifericordia amp; veritasnbsp;Dei manet in æternum ,ab vna genera-tione in aliam, hoc eft, omnibus ætatibus,nbsp;remittcns peccatanobis, exaudiens nos*nbsp;defendens amp;faluans omnes qui in filiumnbsp;credent. Ita difcamus Chriftum agno-fcere, amp; celebrate tanquam fuauem amp; mi-fericordem Dominum amp;liberatorem,noftnbsp;tanquam crudelem carnificem fugiamus,nbsp;fed tanquam Pontificem benignum, quinbsp;compati noftris infirmitatibus nouit, a-memusamp; celebremus,ficutadHebraEOS4inbsp;dicit Apoftolus, amp;Pfalmo 34. inquitPro-pheta: Guftate amp;videte, quàm fuauis eftnbsp;Dominus. Beatus virquifperatineuni.
FINIS Q^inqaagenæfecuamp;4«.
IN PSALMVM DAVIDIS ^''deD.BernardusinquitzSuffcciftetfpro-perfonæ dignitatem^ ad redemptio-’^^‘ti humani generis,minima gutta fan-|Wis Chrifti, fed tanta eft copia, vc ex in-J'd^tione beneficij , virtus innotefceretnbsp;J’''gentis.nbsp;; ytfuftincre iram Dei amp; pœnampof-'^»vinceremortem, amp; reftituere vitam amp;nbsp;^‘htiainxternam.
Vt Mediator amp; deprccatoringredere-fhnftum fandorum, videretquepeftus corda inuocantium.
I' afsiduè amp; vbique adeflet Ecclefise .'’''itiuel.eam exaudiret,iuuaretamp; dcfen-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
' Hominem elfe opo™it.Quia enim ge j^'*^humanum peccaucrat, ordo iuftitiænbsp;^‘poftulabat.vt homopœnam perfolue-P^^fuftinerer,iuxtaregulam immotam:nbsp;?®atijra ratio nalis obligatur ad obedicn-^¦^fuicreatoris, vcladpœnam.nbsp;. fzjts] Beneficium defenfionis amp;nbsp;^^‘honis, feualimoniæ. Populus vocaturnbsp;^'^defia Chrifti, quatenus Mefsias eft rexnbsp;^ndens Ecclefiam contra hoftes fpiri^nbsp;Sc corporales. Ones vocanturpij,nbsp;Mefsias,pafeens nosnbsp;amp;nutriens bonis omnibus, amp;
1 lot*vitam a;ternam,iuxta illud meas, amp;ego do eis vitam æter-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. Repetitiopropoßtionit,
1 . J^troite portas eins in con-^ I ya,trta eins in hymnü^co-I illi i landate nomen eins.
1 R
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhortationis , ad celebran-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribuit regiam domum,
1 ’lui^'^'^shcet Ecclefiam,amp; coetusfando-I vqj ”'hac vita, uzwiff port'«] adiungite I , ‘luam mébra amp;. eines Ecclefiæ Mef-I ttstü’W’one] agnofcentesamp;celebran-1 ^®tam mundo veftrum Dominunbsp;I Wunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I»] cantionibus
I ^ledç /»4trÿî]templo,quæeftquà-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CenfitemintiUi] Ittuda-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratias, célébrantes nomen
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h4efsiam,mifericordiam,boni-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftitiam,omniaque e-
^ia, corporalia amp; cteleftia. Eft au-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intelligenda in pronomini-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laudate vosipfos,
I j ƒ '^eftris virtutibus,fapientiæ amp;iugt; l B”°h:ite amp; celebrate Mefsiam,nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’aftitiam, fandificatio
I ^'^^î^.pHonem,!. Corinth, i. Et in j ’^S'iitionçamp;çelçbrationc Mefsiæ,
-ocr page 468- -ocr page 469-JXVINQ.VAGEN AE
^TIMAE, HOC EST, POSTREMORVM ^SALMORVM 50. PROPHETAE ET REGIS DAVIDISnbsp;EXPLICATIO SCHOLASTICA.
LVCA LQSSIO
PHILIP, melanth.
t)eHm Aternam mentemifuA iuniia creauih Mundt tot IMS maclnhd pùïchradocet.
lits tarnen eÜfîc nojje 'Deum^quoduotapiorur^ Audtat,^gemïtui pondus habérefinat,nbsp;bd ttbtpromtttunt h^c cœlo oracula mijjdtnbsp;lejjAi'uatts ^jUAfonuèré fides.
bitnc igttur mœfiisfilattafirma petantur. Hune quArat port um ^enstremefaEaßbi,nbsp;Amphton cantu populos traxijje putatur,nbsp;Etpotutfie Orpheusfieâere^oceferas.
'dttarnen hos longe TOauidù carmtna amount è media duceremortefolenh
Qiumentem
f R ANC; apudfîæredes ChriftîaniEgcnolphL
M.D.LXX.
-ocr page 470-1
It SAMVELIS
HxcfuntvcrbaDauidisnouiffima.pix«^“'^ filius Ifai, dixit vir- habens f««\PJ4‘®°Xsnbsp;Media, amp; cancns dulces Pfalmos Ifraells. Spintusnbsp;Domini locutus eft per me, amp; fermociusfonunbsp;per linguani meam.
J^OBILITATE FAMi=
HEROICAE, SAPIENTIA CELEBRI, DO-eximia, virtvte et vera pietate cla* simo ÔCreuerendo viro, D. Leuino de Schulenborch Ec-clefiæ Cathedralis in inclyto amp; veteri Adagdeburgonbsp;piæpofito,domino amp; Mecœnati fuo, Lucas Loßius S.
L A RI s s IM E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuerende, ingens eïlprimum amp;omniu maximal»
ben^ciu DeitpatefaHio effentia ipßtis amp; voluntatis in monumentis Propheticis amp; Apo^olicü.Natn abfyj harumnotitianuUa eslhomini Jjgt;es vita aterna, iuxtadi-ioan.n. Ilacell vita aterna,vtte cognofiantfolum verum Deunt,nbsp;lt;jrijnemmißl{i,IefumeJfeChrillum. Ideoiubetcapitef. apudeundem tpwvécp,nbsp;id ell, fcrutarifcrtpturani,quia ipßt defetelletur. Significa! autem verbumnbsp;vcip, diligenter tndagare,ficut venatici canes inuelligant, amp; fcrutanturferas la-titantes in fyluarum latibulü ; quo monctfilius Dei, opus eße diligenti inueSliga-
tij ‘^''ophetiia amp; Apo^olicaß:riptur£. Proximumbeneficiumefi donum verainterpretationis Prophe-^^‘^^¦^poßolicafiriptura, iuxtaanalogiamfilq Dei,vt ApoHolusvocat. Eli autem duplex ratio inter-Rhetorica,qualuculentè amp;copiofèomniaeruuntur amp;expUcantur,exfontibusßtcroßtnUa lin amp; GraC£,qu£accomtnodaturaddocendos eruditiores. Altera eH Dialeilica,feu Methodi-^^^'‘‘ibreuiterexphcanturdefinitiones,amp;diuifiones,recitantur argumentai locipracipui,explicantutnbsp;refutanturcorruptela,quanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ißna doitrina, iinterpretationieituopponuntur. Hacin-
‘tccommodata eltadrudioruminllitutionem, ipublicam ipriuatam in Eccleßa ifcholift l^l^'gt;limfuitdoclrina Catecbcßos. Talem ego explicationeminfiitui ante armos ^.horisfuccißuis,internbsp;‘l’totidianos ßbolarticcs, atlt;]j nunc pergratiam Dei eiiis^ ßiritus, adfinem perduxi,ßtnllißimi li-1‘^lniorninDauidicorum. Collegtauioiieamexintcrpretibusveteribus, Auguiiino,Theodoreto,ia-jj’ ’^^'^entioribtts, Lutheio , Phtlippo Melar.thone, i impritnis Vi^orino , quem virum imprimis do-dePccleßa fiUj Dehé'fi.holis muhis vtiltßimis monumentis editis, meritum, opto quam di»
gt; ad earum vtilitatem amp; inflitutioncm adbitc effe ßiperfiitem ,fentientem,vt hadenus, iuxta verb» veracis amp; oti:nipoteritis,de ßicra C(snj,cmn veteri amp; Catholica Eccleßa.Et te,cumDiuo Chrjßollanbsp;Deißomine amp;ß:r!iatot noHer leßi C.hriHe, vtfacias nos omnes pergratiam tuam,fimperilludnbsp;eredere, intelligere,fintire, amp; firntitcr retinere,dicere amp; cogitare,quod tibi placent, amp;ex-noiiriSjAmen. Collegiautem eapracipue,vtdixi,quapueris rudioribusneceffaria amp;fuf-fitgt;’-tgt;adexplicationem textiis amp; ceconomiam, id^ tanquamapicula exflofculis optima quaquenbsp;i’^^uißimapaßiin in hortisfloridis dclibant,exugunt, amp; in aluearia fua conuehuntretfiipfe Uber in hanenbsp;ifi^’“^.‘“^‘quot;‘^’hpropter return copiant, vetborumßlettdorem,amp;orationis vbertatem,prater opinionemex-j,. ^iterttni, exdoSißiniointerpretepaucahtcaddam,dedißcrimineinterpßtlmos Dauidicos, amp;Odatnbsp;‘‘ttcas,hj/mnos Orphei,aiit Homert,aut CaUitsiachi,(ß' deeorum vtilitate. Primtim Oda Pindaricataanbsp;articulant legu de difciplinaamp; peenis fcelerum, deq^ pramijs reite faHorum recitant, fed Pfalmi cort-quot;«Wh)-de timoré Dei,fide,iußitia,0‘ latitta,qua confiderationee^rleilione Pfalmorum,ßiritus faniltanbsp;^^^‘misaccendit. Deinde in Pftlntis repetiturdr illuHraturpromißiode filioDei, Domino noltrolefitnbsp;’''fio,eb‘ de reconciUationeperipfuni cum Deo. Tertio Hymni Homericifiita amp; commentitia numin»nbsp;^‘^tant, cum contumelia viui amp; veriDci. pfalmi autem deducunt nos ad verum amp; aternumDeum,nbsp;f'fipatefecit Eccleßa oitntpromißo amp; nunc mißt in carnefilio,crucifixopro nobis,^ refufiitato, amp; do-ç^'‘iuangelio,(jrßiritufanilo,vtteflareturfecurafalutis noftra vereaffici, amp;communicaretnobifcumnbsp;^‘^’^fapientiam,iufittiam amp; latitiani inenarrabilem in hac vita amp;futura. Suntautem vtilitatcs Pfal-.nbsp;'‘'’HtnpracipHifex ;
Continetur in eis Prophetin clara amp; iltutlris,de Chrillipaßione, refurreitione, eius^ aterm regno amp; “^^tdotio, decoUeclione Eccleßa ex ludais amp;gentibus,de excidiopolitia Mofaica,
* !• Continenturin eis tellimonia de omnibus articulis fidei.
I. Tribttsperfonisdiuinitatis,Pfalmo 2. S3, d?. Ht.
' 2. Natura diatnainMeßia,Pfal. 2. 7t. HO.
I S. Spiritufanito,Pfal. 31, 14-3.
-ocr page 472-PRAEFATIO.
»/. cre4tioneamp;fiuSlenutione rerum, Pßtlm. 33. àquot; 194.
i CaufapeccatkPfalm.j,
I lt;?. Peceatooriginu, Pfalm. 14^31. 33-flege,Pfalm.i3.
I g. DiÇiriminePhilofophu,kgùamp;Ettttngeli}.Pfalm.t3.
i p, lH3lificattone,feu remißionepeccatorumgrataita,amp;rec0»ci{f4tieue(Km Dti,ptTnt,gt; Henbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtatoremfilium, Pfalm. 6.23.32.3t. 130.143,
j to. Benûoperibus,Pfalm.i3.amp;24.
I II. Difcrtmine veteris amp; nouiTeHamenthPfaim, tl 0.
I 12. Ecclefia,qua,(iualis,etvbißt,amp;quodftrnpermanfuraßt.amp;denecej/aTtstdiunßftn» ad Ecctefiam,conciones, Pfalm. 24^.27.34..3^,833. ^2.
13. Pamtentia,feuconuerßo»eadDeum,Pfalm.32.33,42.io2.
14.. Pefurre£lio»emortuorum,amp;reflitutionevita atema,Pfalm. tg. 4f‘
13. Cruce eaufis calamitatum impulßuis, finalibtu, Pfalm-33.44. ng.
I 16. Coniugio,Pfalm.t23. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
C //. MagiPiratu,Pfalm. 20.24.47.82. loi. 127.144, nbsp;nbsp;nbsp;t
III. Continentfirmasamp;falutaresconfolattonesopponendasfcandalogt;cutEcclefiafttbieflatfl in bat vita, amp; terriculamentis impijs tjirannorum,tnfirmttatifettefcentis amp;cclefia,deniq^peccato,morte,amp;nbsp;omnibus ntiferÿs-
HU. Continentpracepta dealbionibtts vtrius^ tabula Decalogi,placentibusDeo, iHullrataexemplit ira c?gratia.
V. Monent de veraamp;efßcaceinuocatione,cuius dignitatem oßendunt pracepta amp; promißionestotiet repetita,neceßitatem, ipßtmoles negotiorumamp;peri(ulorum, efficaciam, exemplaliberationitpublicarufHnbsp;fT-priuatarum- '
V I. Continent carinina EachariHica, quibus corda inflammanturnratiaru aäioneerga Deum, plorationenofirifluporisamp;ignauia , qubdpedlora nofiranon itaardent, vtdebent,gratiarumaäisnt^nbsp;qua nihilerga Deum fanltius,nihilvtilius,nihildeniq^fuauius cogitaripoteH, vt Pfalmo 63. dulcißHiiflt;l^nbsp;cttur:Stcutadipeamp;^pinguedtnefattabtturanimamea,vbilabi)sexultationistelaudabitosmeumnbsp;lilt;ecttabreutteTexararevolui,amp;proponerepuerisacrudioribus,vtcognofcereamp;memtriameliwrett“nbsp;Herepojfent. Nam vt Poet a redse inqutt de infiitutione rudiorum.
QMc^jididprdictfgt;tes,eflo breuü, qjt cffodibia Perctpiantammidocilesaeneant^fideles.
Sptr04Utemhantexplicattonempuerilemamp;fcholaflicam,adquamomntanofiraaccommod4mt».^^^ tamamp;vtilemfuturanirudtoribus,inEcclefiaamp;infcl^^^^^ Tu44Utemexcellentia,virclarifimeamp;re-uerende.tottq^generofaacveterifamilia veflra,eiusqjfilqsomnibusexplicationemPfalmoruvltimtquin^nbsp;quagena nominatimdedico.Quare rogotuam exceUentiamamp;totamfamiliam,eitudiiltos,vt noflram V0‘nbsp;llt;^gt;t^gt;»7amp;Pplt;gt;penfumftud,um,^erfaßebeneuol'eagnofcant, amp;excipiant. AeternuspaterDomtninodrinbsp;lefu Cimdt,amp;noftcrpertpfunnK'i.7HpKffan'kcri-fny„gß^jf^^ paterclementißimus, tuamexceSentiam,nbsp;vnacumtotafamfltagenerofa amp;heroica,eiusqj liberis omnibus, quàmdiutiflimèincolumemamp;florenternnbsp;conferueßad nominisfuifanctiflimiglortam,flalatarem amp;piamgubernationem Eccleßa, (f inclrtapatrie,nbsp;udfamiiiaoritamentum,ó‘proprium tumanimorum,tumcorporum,prafentemÔ'aternamfalutem.Da~nbsp;tapncelebriLunaburgaSaxonia, Anno 136g. Calendis Augudi, quo die AaronfiUofuoEleazaro in montenbsp;Horjpra/enteflatrefuo ld.oyfe,vefiesfaeerdotalesinduit,atq^ipfepolleamortuusell,annoatatisi23.polinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
exflimexAegjpto4o.EtEfpasredijtmerofoljimam,cummagnamultitudineludaorum, dimiffusamp;ant
primo anno Spri, inpatriam redijffct, anno ante Chrifium natum 437- qttibus additis annis atatit
Chrißi33.annifunt4go quotefliduntgo.Hebdomades, àDaniele,capiteg.pradidos. Huitss
menßsdieg. natusedanno 1313, idudlrißimtisprincepspatriavefiralohannet
MarchioBrandenburgenßs.fiaterloachimiEledoris.It. .
copdfrapharefrafod Ce^re ^urcai ^ersapro Chnß/pdomhebedatuüf.nbsp;chddinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canf anfdsprincipepfdßi
1343. dnßbfapn inßuida'voce dedereßntiTn. PreEpefenbsp;nbsp;nbsp;nondupn npedîifi corporapenna,
Q^atedaosfedadhac ouafaère d/ee.
-ocr page 473-EN AR RATIO SCHOLASTI CA PSAL-morum Dauidistertiæ quinquagenæ. Aut. Luc.Lofsio.
PSALMVS DAVIDIS toi. VETERIORDINÊ feu diftinäione loo.
|
ARCTMENTTM. Primus eftdidafcalicus, quo propheta C^^uiddefcribit principem bonum amp;nbsp;f falutarem reipublicæ, fubfuaperfona gt; monens vt fitpiusamp;iuftus, endens bonos, óc puf iens fceleratos, amp;nbsp;Ç ’’^iniftri.confiliarij ^udiccs tales fint.nbsp;ç?^Pofuitautempfamum Dauid, cùmnbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflet à Deo in regem, reiedo Saule, Jluovarijs rationibns ,nuncvi armata, P^^cinfidijsamp; dolis impediebatur in uon-^S’^endoregnoquot;, Idco pollicetur hîc Da-'dJeforein gubernatione regni miferi-ƒfdenr amp; iuftum,fimulque docet, qualesnbsp;J^nes alij principes amp; gubernatoresfefenbsp;debeant in adminiftratione,vt ea fitnbsp;amp;ipfisatquefubditisfalutaris. Par-“'«¦'tquatuolnbsp;; ^ropofitio. itin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debeatprinceps.- prudens, J °':ens,iufl:us,amp;auerfansfceleratos. debeant miniftri principû, diterboni,veraces,iufti,fideles etc. îj Officium boni principis,punire im-fceleratos. Hæc omnia propheta perfona tanquam in exemplo illu-’^^lesfcfegenbsp;tu f^^’’'iniperio, qualemfe hîcpollice-cn in adminiftrationeregni fibinbsp;”'diifsi ic traditi à Deo. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». Propoßtio. ^tfiricordtam 'tudicium Domme pfallam. pfalmi,cantabo,hoc eft, cc indicium, cæterisnbsp;virt '^’g^i’ernatoribus.vt meo exéplo, hasnbsp;gubernatione amp; ipfi adhibeant,nbsp;^’disnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“imperijs amp; po- i^ret agnofcatur, inuocetur, amp; cele-’• p'^'i^Q^e’^igifnr hæc propofitio tria. ’^dgt;n efle felicem Sc præfente amp; adiuuante,nbsp;‘^’der'Dominus ædifi-^Utti *^^°”^^’f’^nft’^aiaborat, quiædificatnbsp;•it ö^°*’5°’^i’‘^e’^dum elfe in gubernatio-r‘^opnafàpicntiaamp; viribus, quodma-gnacftimbecillitasînomnibus, amp;ingcnsnbsp;potentiaDiaboli. Idco confiliû amp;auxiliumnbsp;àDeo petenda funt, hoc optimo verficulo; |
Pttiepe conßlijs a^us, pater optime, nofirot, Kofirumopus Vtlaudifieruiat omnetuie. 3. Duo effe præcipua officia, feu virtutes gubernatorum, fflifeticordiam in defen-dendis iuftis, amp; mitiganda pœnaprobabi-licaufa, oppofitam tyran nidi, amp; indiciumnbsp;inpunicndisfceleratis,oppofitumignauiænbsp;Sc indulgentiæ. Inter quæ duo extrema gu-bernator melius citra, quàm intrâftar.vtnbsp;Ifocrates præcipit Sicut in geometrica pronbsp;pórtione médius numerus propius acce-dit ad minorem præcedentem , quàm adnbsp;maioremfcquentem,vt2 48. Hîc quater-nariuslongius abeft ab oétonario, quàmnbsp;à binario. V eteres,vt Auguftinus,referuntnbsp;PfalmûadChriftû,amp;mifericordiam expo-nunt de remifsione peccatorum,amp; iudiciünbsp;de damnatione impiorum,amp;hoftium Deî.nbsp;Nâitainquit: Nemo fibi adimpunitatemnbsp;blandiatur de mifericordiaDci, quia eftnbsp;indicium, amp; nemo in melius co mmutatusnbsp;exhorreatiudiciumDei,quiapræceditmi-fericordiaDei.Mifericordia in hac vita,indicium poft mortem.Mifericordiaptæcc-ditjfequitur indicium. i,Defiriptio boni amp; iufii régis, feu^uber^ natoris,propofita innbsp;Dauide. Prid^denter agam in ^ia im-macptlata^quando ‘ventes ad me, Ambulabo in innocentia cor-^ dis met tn medio domtts meamp;. 11. in. Profitetur fe prudenter adioncs fuas in-ftituturum , ne quid contra verbum Dei agat in gubernatione regni amp; tota vita.nbsp;Nam prudenter agcrc, eft audire,difcereamp;nbsp;fequiverbumDei, tanquam fonteomnisnbsp;veræ fapientiæ,iuxta illud Pfalmi a .Et nuncnbsp;regesintelligite. Viam immaculatam vo-cat ttudium veræ amp; incorruptæ dodrinæ,nbsp;fincimpio aliquoerrors, cultuamp;adionc,nbsp;contra confeientiam. X4 S |
ZVC. LOSSII me,maltgnum non co^oßain.
Dixithaöenus qualis iple fit futurus iß adminiftrationeregni.Tamadditqualeshanbsp;biturusfitrniniftroSjfeuconfiliarios regni,nbsp;perAntithefin,nonperuerfos obtreäato-resgt; fiiperbos, mcndaces,fed bonos, innocentes, veraces amp; fideles, ralefq; monet,vtnbsp;fuo exemplo, o m nes alij reges amp; principesnbsp;miniftrosamp;confiJiarios in fuis iinperijsamp;nbsp;aulis habeant. Corperuerfum vocat, vt in^tnbsp;Aueuftinus,nonredum,fedprauum,amp;di-fcedens à régula verbi Dei,ficutcorredumnbsp;diciturhominis,quiomnia,qnfvultDeus,nbsp;ipfe vult amp;agit.Ita^alignû vocat, qui ma-litiofè agit,ficutpjruerfus male confulit.
IJon cognofcant“] rfc diligam, non appro-babo. Nam cognoSerepbrafi fcripturçû.. gnificatapprobare, vtPlalmox. Dominusnbsp;nouitviam iuftorum.amp;Mar.y. dehypocri-n«Äui eos.amp;a.Cor.
*^^^^»^onapprobat.
Detrahentem fecreib proxi-
ANNOTAT.
Qy^indo ventes adtne']Pioc eft.cùm exiges a merationem gubernationis.eamita infti-tuam, ne quidreprehenderepofsis, quantum ad voluntatem amp; Tipoxi^itrtv, reâè Stnbsp;iuftèagendi, etfilapfusquidemfuntinomnbsp;nibushumaniamp;communes.
Vel quando ventes ad meJHoc eft,cùm tu me adiuueris in gubernatione,amp; regenda totanbsp;vitajtécû veniesin morte amp;extremodic.nbsp;Ambalabo in innocentia cordis tnei] Hoc eihnbsp;pihil agam impiè,iniufté amp;infideliterin renbsp;gni adm iniftratione, contra conicientiam.
In medto domus mest'iboc eft,regno,ecclefia, amp;familia,nequisoffendipofsit,autinuita-ri ad peccan dum, m eis fadis, aut verbis, iednbsp;docebo rede, pièamp; lande fubditos meos,nbsp;amp;fämiliam. Itaquilibetprincepsamp; paternbsp;familiàs inftituet fuum regnü amp;domum,nbsp;vtfimiles fintfcholis. in quibus virtutesconbsp;luntur,amp;traditurincorruptadodrinacœ-leftis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____
Non brobonaante oculosnje- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non nouitpeccatamßoc eft,nó
r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^^^^^^oiiapprobat.
osre mndjtaijacteniesprAidanca tiomsoß.non.adh^rehuMmihi, mofao.huncbérdam. 'èÿquîednbsp;Expofitio eit præcedentis verfus, quo . t* A jnbsp;conhrmatièconflantianimoreâlèaciuilènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OCîdlis » ^•'dltO COpdC}
{inregnoß«
necforeillorum locium. Qupdexemplum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
omnesimitentur, fueientesimproborum 7 confortia^illec^^^^^^^nbsp;nn /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hcetnon obtredatores, non fuperbosßcJ
ntuItxobi)ciuntur,ücutdicitür:Aulx,fpes contra veracesamp;humiles. Oilenditighue potettx,amp;ambitio,rxpematanthomines. duas elTeprxcipuè virtutespoliticiguber^nbsp;OB IE CTI o.
Odium eilpeccatum.
Dauid inquitfe odiiTe prxuaricantes. Ergopeccat.
RESPONSIO.
Nego conPequentiam, Qiiiaeilfallacia accidentis.Nam fubilatixièu rei tribaitur,nbsp;quod eilaccidentis.quiaDauid non profe-quutus eilodio ipfasperibnas amp; homines,nbsp;fed vitia,iicutin Hebrxo eü, vtannotat Beza, opusdeclinantiumodiui, hoceil.pec-catum eorum, qui déclinant feu defciuntànbsp;Deo.ItainquitAuguiîinussOdiifedebesnbsp;prxuaricatores,non homines Vnushomo precatur,inquiens:nbsp;prxuartcatorduo nomina habet, homo amp;nbsp;prxuaricator. Hominem Deusfecit,prxuanbsp;ricarorem ipfe fe homo fecit, ama in Ulonbsp;quod Deus fecit, profequerc odio in Ulo,nbsp;quod ipiè fecit,prxuai icitionem.
y. Pua/eseßdeieaKtmi»tßriPrisscipsem,
.de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a m w \.eaa,x onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aaa
perAfsrit/seßa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pumtuetur.
Cnr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secuada rntussubematoris eahumili-
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tas,coa»
au/anaea.^
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fegnofensalânâ
^on tra^eraces lt;?t humties
patoris, vetirarem,amp;odiam mendicij,ca^ 1 us m ulta Cant genera.
Vanitas feu per/idia in non feraandit P^omiisis,in violandisfoederibus.nbsp;2- Amorcalumniaram, quodvidumcó-.nbsp;muncamp;vülgare eil in aulis,in quibus multinbsp;deleamp;anturobtredatione, HcutteHantucnbsp;Yerdculi Menandri.
Aula maxim èdeledatur im probis. Primus amp; beatifsimus eilalTenrator.nbsp;Secundaspartes habet Sycophanta.nbsp;Tertias eil nctKonShS.
Quibus Plautus in Penuloiuiläpanam
Homines QU'geßantqui^ aufcuitantcrimism, Si meo arl/trratu lieetir, omnespendeant.nbsp;Geßantes ünguts auditores aariius.
Sufpitiones incertæ, quibus Tyramti motifxpe m ultos innocentes tollunt.
.if.. Sophiüica, quxfalfas opiniones amp;ma.-las fucoiisprxtextibus , ingratiamprinci~
N PSALMVM DAVIDIS CIL I t2s,contrariâpompæaulicæ, amp; tyrannies ^up€rbiæ , quamoticoaâione magisamp; vinbsp;tegunt fubditos, quàm perfuafione amp; am onbsp;tegt;vttyranni,qui timeri magisamp;diligiàfubnbsp;) üitisgaudent.Sedverèdidum eftàPerian-dro.'Cunâis terribilis caucto m ultos. ’*• nbsp;nbsp;Oculi met fiiperfideles in ter-^ Ißabitent mecumgt; |
Amhulans in immacula-ciendi, idque adgloriam Dei, amp;vtllitatetn ecclefis. 2 Imploratiodiuîniauxilij, inadmini-ftrando regno.
|
|
mihi mtmfirahit. Non habitabit in medio do^ '^’^^meamp;yfjuifiactt dnlum^ i^utlo--^^itHrmendacta^nonflabilieturnbsp;confl^eéîu oculorum meorum^nbsp;^îpetitper Annthefin, quales fît habitanbsp;^^côfiliariosamp;mmiilrosingubernationenbsp;fideles, fedulos,amp; veraces,non dolo-''^¦fraiidulentos amp; Sycophantas. Oculi mei fuperfiJeleiJdiligö fideles, amp; fedu , talefq; adiungam mihi in adniiniftra-“öneregni. in via i»tma(ulata]innocens, nemi quot;«'quot;lædensininftè. Non perie-j,’'îbitinj.çgpofneo , non habebitledern certam,fed eijcietur.fîcutaddit. ^•^lo^iio principe, pàniendi iniufios, amp; defendendi tufies, R0 -man.i^. d'piano per dam omnes impios dil^erdamdeciuîtatenbsp;omnes opérantes iritqùt- comm inationem de pœna impio fed’’^^^^^^’^^*^cgt;rum, nofolum inaulafiia,nbsp;ecclefia. Eft enim bo-vtriufque tabulæ De- auttempeftiuè.an-impij inualefcant, iuxtailludpoegt;- ÜS elfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medicina parat ur^ ^»laper longasinualuêremoroft 'i'li vit' f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non eft remedio locus, vbi tot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mores fiunt. Triaigitur requiri in bono feu proærefîn redè, iufteq; fa- |
PSALMVS CÎI. r/rrtFs, et argvmen^ vt tum Pfalmi. Oratio affliâi, cum anxius effet, amp; co-ram Domino effunderet preces fuas. Titulus indicat argumentum Pfalmi effe orationem ardentem ad Deum ec-clefiæ, amp; piorum veteris teftamenti , innbsp;anxietate amp; affiidionibus, fortafle cum ponbsp;pulus redudus effet exBabylonia, amp; affli-gereturàgentibus, cùm ciuitatem amp; tem-plu effent ædificaturi,ité in terroribus pec-cati, mortis amp; fenfu iræ Dei,propter pecca-tum, è quibus petit liberationem amp;con-folationem. T ribuitur amp; Chrifto tan quatnnbsp;capiti ecclefîæ, qui propter nos fadus pau-per,affumpta Humana natura fubiecit le o-mnibus ærumnishuiusvitæ,fenfitterroresnbsp;peccati,irxDci,amp;inferorum,propter nos,nbsp;in quibus tanquam homo derelidus à pâtre ad tempus, eum orat, vt liberetur amp; de^nbsp;fendatur.Oratautem amp; populus veteris ec*nbsp;clefiæ, vt mittatur Mefsias promiffus, p quenbsp;à didis mails liberetur, reftituta iuftitia, amp;nbsp;vitaæterna. Atque itaconfpiciuntur in to-toPfalmo duo motus in veraconuerfione,nbsp;mortificatio, quæ eft fenfus pcccati, mortisnbsp;amp; iræ Dei, amp; viuificatio, quæ eft confolationbsp;in terroribus per Chriftum, quern populus mitti petit,eiufq; regnum æternum de-fcribit. Suntpartesquinq;.
J. Confolatio ecclefiæ ornandæ vera amp; æternagloria pofthanc vitam, ficutChri-ftus caput ipfius amp;conditor omniû rerumnbsp;æternuseft. AA 4 |
LV C. LOSSII
quos maxim è fentiat.Eftquc defcriptio ho minis mœftifsimi.
1. nbsp;Propterviwvelocitatem, quamfumonbsp;comparât.
2. nbsp;Ofsium exiccationem, quamtitioninbsp;adufto comparât,
3. nbsp;Cordis arefaâionem, quam comparât fœno fuccifo arefcenti.
4. Garnis ièu totius corporislanguorcm,nbsp;imbccillitatem , amp;maciem, quæ omnianbsp;fun t effedus mœftitiæ, Sc doloris, iuxta il-1 udrMœftitudo cxiccat ofl'a,déficiente pau-latim natiuo humore, amp;fpiritibusextin-dis, vndefit, vtetiam nullafitibiautpo-tus aut cibi appetitio, cùm vires ventriculinbsp;Sc epatis debilitantunamp;langucicunt.
Eftq,-hÆcdefc^tio prior pars feu motus pœnitentiæ, mortidcatio, qnæ exiftit inanimis, propter fenfumiriDei, amp;me-tum abiedionis à Deopropterpeccatum.
Stmdisfaäij/sßmonocrota--lo (pellicano)folitudinisyfadus
ANNOTAT.
I. Profoßtio.
I.
T)o7nine exaudt orationem meam,^ clamor meta adte cernât,
II. Non abfionda^factem tuam à mCiincjuacunejue die tnbulor:nbsp;tncltna ad me aurem tuam innbsp;quacunq^ die inuocauero te^ ^jelonbsp;citer exaudi me.
Propofitio eftpetitionis, vtinuocansamp; damans ad Deum in affliâ:ionibus,amp; æru-mnis exaudiatur amp; liberetutjidque veloci-ter, antequâopprefl'usmole ærumnarumnbsp;pereat. Indicat autem ardorcm precatio-nis, ciim oratione fuam vocat clamorem,nbsp;qui indicium eft fummi doloris, amp; affli-dioiiis. Quodinquit: nonabicondas fadem tuam, petit fe bencuolè exaudiri. Ellnbsp;enim abfconlio due auerdo fadei ab ali-quo, indicium animiiratiamp;recufantis au- -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
dire, dcutcontrà ad uerfio faciei indicium ßtm NyéHcoraxinloCO defcrtO, eftbeneuoJentiaîamp;gratiæ. Sicutamp;invultunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rt /- r .t
l£to amp; oculis eadem odenditur. Quod in- ' t^Uauty jactU^jUmJlCttt
quit, inciinaaurem tuam ad me, petit fe au pafferfol'îiari^f^mfeâio. diriattente.Naminclmatioaariumadali- *¦ r ,nbsp;quern, prxrefertauditionembeneaolam
in exaudiendo. Quod inquit, exaudi velo- n.,,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.SJCutinquirChn-
citer, petit fc liberari antequam prorCus hir tJ poliolos,Mundus vosodioha intereat, 8c fignidcatur affeâus eorum,nbsp;quiinpræfentipericuloverlântur, quibus „rtn’knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
etiam minima mora lomrifsima videtur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tts 8c ærumnis folum, jnfoloo
Queritur Ce a.b omnibus deÜkatam edc.
eti^m minima mora longiCsima videtur. Qu0dinquit,inquacunquedietribulor,amp;nbsp;innocaaero te, iignihcat Deum poßc 8cnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;veile ex omnibuspericulis quocung; tem
pore liberate fuos peten tes auxiliam St o-pem, agnitione8cßdacia m ediatoris.
Ï, Il.atiofetttionis.
III. Quia defeceruntßcutfumttf dies mei 3 ßß oßameaßcus torrisnbsp;adufiaßunt.
mt- Percußumeficormeum,^ß
conqueri amp; quad gern ere,cùm neminem habeat in fuispericulis amp;ærumnis opitu-latorem,quemadmodumpaucifuntinpe-ficulisddelesfocij 8c amici, dcuttedatucnbsp;experientia Sc vdtatæ querelxinhjsverd-bus:
Dili^iturnemo, niß eut fortunefecundaeS. Item.
NuHafides vnquoftimiferos eleßt amices.
Item, relites cole. Lucantu Ubro S.nbsp;Petronius.nbsp;cùmfortuna nsanet, vultumferuatis amici,
Cumcecidit,turpi7ertitis0rafußa.
Onocrotalus,Ariûoteli i^0idus«ßlißee, in feenum exaruity^lt oolitusfirn Auiseftfigura cygnügalHmagnitudine, funbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feus, rodrolongo.quoinaquasvel terrain
COmeeiereJ^anemmeum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnfixo, cietlbnitum,gualemadniedunt,
ßt OS earns mea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bet in faadbus velut alterum vterum, ca-
Additrationem petitionis, vtexaudia- p^cem 8camplum,iaquem, tedePlinioli-tur, fumptam à neceÛârio, hocett,prxr£n-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^p. inexplebi laui
tibus miferijs,periculis, Seangoribus fuis, nbsp;nbsp;vorat, congeritamp;ptxcoquir,po
/
-ocr page 477-|
IN PSALMVM niminans, in verum tranfmittit ventrem.nbsp;Vêtus textus ex Græco habet; Pelicanus,nbsp;Quæauisamp;iplâ, vtAuguftinusteftatur, habitat in folitudinibus maximèNili Fluuij,nbsp;^uæeditos pullos ipfaprimùm occidit.De-inde eofdem poft triduum fanguine fuo e-expedore perfoflb roftro, rurfus vi-quot;'ncat, quæ im ago eft Chrifti viuificantisnbsp;''osfanguine luo mortuos peccatis. Bezanbsp;Cuculus, quiamp; ipfe auibus inuifus NjSicoj-rfx] Auis eft nota, alio nomine no , feu bubo, germanicè ein W«lt;htcwle/nbsp;non nifi node conlpicitur,auibus inui-^afler Græcè sparos, auis nota, germani-5gt;«'n8pctlirt£ç/quæin ttóis verfatur, rarónbsp;jj'ædibus nidificans,fedÄ tedis amp;arbori-/'^ivolatu eft celeri. Ideo Auguftinus comnbsp;p [ptei Chriftum afcendentem inccelum,nbsp;^ii'cano nafcen^m,Nydicoraci morien-in nodxcomprehenfuseft,amp;ponbsp;L^ccifusàludæis. Quodinquit fe vigi-fignificat propterpericulaamp;angoresnbsp;feu fomnum caperc nonpotuif-' ^icnt de Aenea Poëta inquit:nbsp;enim membris dat cura faporem. j^^^ainteliigitur etiam allegoricè depecca ^itni perpetratur, quafi dormit,nbsp;ïiei ffentitur eius magnitude , amp;c iranbsp;fcic’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expergilcitur, excitât in con- dolores,iuxtail-Uçj^^sneC^.Peccatum tuum requiefcit,do /^neletur. Veteres interprètes intelli-populi ludaici captiui innbsp;poftea reuerfi vicinis genti-ficafgj^^^bcum ciuitatem amp;tcmplum reædi T* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; f ^^a dte{2i{Çi.à}JiQ}exprohrant I intmtci mei hoftes,vtBa-Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qM fuhfannahant I ^^^^^meturahant. ærumnasamp; malaimprecantes calamitatum,quodnbsp;quando’quidnbsp;etiam fibi velint,di-Ij^ ’^is’ ’^'^ülis, hoe nobis accidat,quodlu-tanqnam pa-^‘^^ducahaiTLi. ^ib fummis doloribus.eti-us faporem cineris referebat, |
DAVIDIS CU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ eratinfipidus : vel fedebam in cinerc, vtfolent mœfti. Etpotummeucum fletu mi--feeham. Ideftjabundanterctfudi lachrymas. Ita vt in potum iiieuni deciderent per genas.nbsp;Sicut Poeta de Aenea inquit.- Multagemens largo^ humeilat flum'tne vultu. Videnturautemleuare interdum dolorem lachrymæ,vt in verficulo dicitur: Expletur lachrjimis,egeritur^ dolor. Propter tramt Ham ç^furo--rem tHHm‘. qwaeleHansaütßÜi me. Addit cauiâm malorû efficienrem,iram Deiaduerfus peccatum omnium hominfi,nbsp;ctiam renatorum, quibus tarnen ignofeitnbsp;Deus amp; pœnam mitigat,propter mediato-rem,iuxtaillud.- Non efFundes omnem fu-rorem irx tuæ. Quod inquit,eleuansallifi-fti me, metaphorafumptaeftabijs,quialinbsp;quid grauius in terram proieduri, illud innbsp;altum eleuare folent. A uguftinus eleuatio-nemintelligitdedignitatehominis,feuhonbsp;norc, quo ornatus eftin creatione, amp; elifionbsp;nem de lapfu eius in peccatum , amp; omnesnbsp;miferias, inquiens : Homo in honorepofi-tus, in hanc miferiam propter peccatum abnbsp;iedus eft. Dies met ficut 'vmhra decltna-uernnti^ egoficHtfeennmarHt. Repetit querelam de fugacitate huius vi-tæ, quam comparatprimùm vmbrædecli-nanti. ItaPfalmoioj). queritur: Sicutvm-braeùm déclinât,ego pertranfeo. SicSo-phoclesinAiace. AvSoaiTnsll^’ssvdeiÀX i(ÿù a'gt;u«tgt;tevoif, Ideft; Nileftaliudacvmbra arq; flatus homo. EtPindarus Hymno 8. inPithijs. o-KixSovocji , id eftjvmbræ ibmnium homo. Deinde fœnoarelcenti,ficut amp;Efài£E40. amp;nbsp;i.Petti i.Omnis caro ( homo)^vt gramen,amp;nbsp;om nis gloria ho minis, vt flos graminis.Ex-aruitgramenamp;floseiusdefluit. Breuitatisnbsp;vitæamp;miferiæhominis, quiimmortalisànbsp;Deo conditus, erat,caufa fuitpeccatum pri-morum parentum,Genef.2. T*/# aut em Domine in Aternn x il permanes,^ memoriatHainge-'nbsp;neratione generationemj. Anti- |
w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Antithefismutabilitatîsvitæ humanæamp; seternitatisDei, efTentiæamp;gloriæ. Horai-nesbreuitemporeviuunt, fubiedi omni-busærumnisjquodamp;populus ludaicusinnbsp;captiuitate Babylonica cxpcrtus eft.T u au-té ô Deusfoluses æternusamp;immutabilis,nbsp;omnipotens Sc beatus. Ideô potes nos fcr-uare,amp;defendere, in omniq; œternitatcnbsp;celebrandus ab omnibus.
i. Ve aduentu Meßiit in carnenttcuitunbsp;figura fuit reditus popultnbsp;ex Babj/lonia.
J J J jT// exurgens mtjerearù z/orii t^uèa tempus mijerendt etus^quianbsp;^emt tempus,
Prophetia amp; votum de aduentu Mefsiæ in carnem,eiusq; regno æterno,amp; liberationbsp;neEcclefiæ,amp; captiuitate diaboli,peccati amp;nbsp;mortis,cuius figura fuit reditus amp; liberationbsp;populiludaici excaptiuitate Babylonica,amp;nbsp;reædificatio ciuitatis, amp; rempli. Eft autemnbsp;propofitioprecationislèuvotûSubueniEcnbsp;clefiætuç,ôDcus,laborantiamp;oppreirç,mitnbsp;tensredemptorem promiflum, fient olimnbsp;populum tuum excaptiuitate Babylonica,nbsp;conftituto tempore,exaâisfcilicet 70. an-nisjliberafti. Triplex igiturtempus figni-fîcat.
1. MittendiMelsiæ,feptuagintahebdoma*nbsp;des,hoceft,49o.annos,quibus exaâisàrc-dudione populi ex Babylonia, Chiiftusnbsp;Mefsias mittendus erat. Danielis 9. Itemnbsp;cùm fceptruin effet ablatum à luda. Genef.nbsp;49.Dequotemporeamp;PauIusinqiiir,adGanbsp;latas 4.Vbi venir plenitudo temporis,cmi-lîtDeusfiliumfuunbnatum exmulierc.
2. nbsp;Annos feptiiaginta,quibus exadis pro-miffa fuitredudio populi ex Babylonia.
3. nbsp;Tempuscrucis,quaopprefsipij,petuntnbsp;liberationem amp;auxilium.
Indicatur autem ardentifsimumdcfide-rium patrum veteris Teftamenti, de aduen tu Chrifti in carnem, ficut populi de reditunbsp;in patriam ex Babylonia. Ita inquit Chri-ftus, loan. 8. Abraham optauit videre diemnbsp;meum,amp;viditamp;lætatus eft. EtapudEfai-am 47.clamant : Vtinam rumperes cœlum,nbsp;amp;delcenderes.
LVC. LOSS.
Primùm,feruiintell iguntur reges B aby., lonij, Cyrus amp; Darius, quipopiilo reditutnnbsp;in patriam, amp; reædificationcm Hierofoly-mæ amp; tempIiconcefferuntjamp;Deusper illosnbsp;ingentes,amp; magnas res gcfsit.Itaapud Efa-iamc3pite46, DeusCyrum feruumfuuninbsp;vocat. Deinde intelliguntur Apoftoli 0-m nesq; veri dodorcs Ecclefiæ.qui dcledannbsp;turlapidibustemplilpiritualis.hoceftjEc-clefiæ, creden tib us colledis per vocem E u-angelij exiudæis amp;genribus : Loquiture-nim præcipuè de fpiritualiardificio, hoceft,nbsp;Ecclefia,in quo
I- Architedus, fundamentum,amp; lapis angularis eftipfe filiusDei.
2 ¦ Fabri funt Anoftoli, amp; reliqui miniûri amp; dodo res Euan^lij.
3. Lapides amp;cœmentumfuntvocatiamp;crc dentes ex ludæis amp; Gentibus.
Puluerera vocatprimâm deftrudionem Hierofolym æ, redadæ inpuluerem,per Ba-bylonios, Deinde miferias amp;ærumnasEc'nbsp;clefiæ, adeoq; totius humani generis, qu*'nbsp;bus motus filiusDeiinduithumanaranatunbsp;ram,amp;mifitApoftolosinmundum.
)^/E5TIO.
Pij Veteris Teftamentifaluati fiinfâg'“' tioneamp; fiducie Mefsiæ promiCsi,nbsp;faluamur, noritiaamp; fiducia eiufdé iamnbsp;fiincarnem. Ador.15. Quidigiturinq“'*^nbsp;Propheta,Patres veteris Teftamenfie^F^'nbsp;tijfle aduentum Mefsiæ?
RBSPONSI O.
Primùm incredibili cupiditafc runt videndicopulationem duarumnatu-raruminChrifto,humanæamp;diuin^,vnionenbsp;hypoftaaca,Deindeinitianouiamp;ætcrnirc-gni, quævideruntApoftoli jnrefurreâio^nbsp;neamp; afeenfione Chrifti,amp; manifefta eftu-fione fpii itusfândiindie Pentccoftes, vn-de inquitChriftusMatth.n.adApoftolos:nbsp;Beati ocuU.qui vident,quæ vos videtis.
Et ümebuntgentesnomentU'^'^' um,Domine3nbsp;nbsp;omnes reges tet’
rdtglortamtuam, _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftdevocarionegentium
Eccleham Dei.Loquituraiitempriinùmdc quot;ab^oni)sôcalijsgentibus.eorumô;rcgi:nbsp;ns,Cyroamp; Dario, quo temporeredud*nbsp;luntludæi exßabyJonia, qui videntesdin'-nam amp; iaop inatam redudionem populi,nbsp;timere caperuntDeum, eumqjagnofcerc
Xiin. QiMniam dele£lantur ferui tut lapidtbus eius^^puluerisC'nbsp;tus m'îfirentur.
i ^biidarc, tanquam veracem amp; omnipotentem,qui populumfuum pofsit,amp;volue-fitlibcrare,côftituto tempore,etfi aliquant do deferuifle vifus eft. Deinde de gentibusnbsp;“ \egibus, qui exhibito Chrifto per prædi-^^tionem Apoftolorû conucrfi funt ad ve-beum,amp; vocati ad Ecclefiam, qui agno-5entesDei mifericordiam, amp; bonitateminbsp;ƒ* niiflb filio,relidis dijs COm mentitij s,co-fittoncrunt amp; coluerunt verum amp; æternum
in v”'’ quot;5«]Synccdoche eft,pro multi, vt ƒ *0 Pfalmi : Omnes de Saba renient, hocnbsp;'‘^®ulti. J
AdtfiçatijifDomtnwZà ^tdebttur tngloriaJua,
.Aoquitur,vtd((fimus,primùm de redu-tipy’^^P.opuIi exBabylonia, Sc rcædificatio ^*onis StHierofolymç corporalis,quamnbsp;fîbifedemelegit, vtineanafceretur,nbsp;niafilius.Quare popul um exBabylonbsp;jj. teduxit. Deinde de fpirituali Zione amp;nbsp;1 JtijPalem, hoc eft, ÎEcclefia colligenda exnbsp;Gentibus, per vocem Euangelij.
tut 3’ tempore confpeda éftamp; confpici-Deiliberantis fuosamp;defenden-cùm Chriftus a-
3- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gloria inquit Paulus i. Timoth*
tns i'ftianifeftatus eft in carne, iuftifica-iil)iJs^^'‘itu, vifus angelis,'prædicatus gen-mundo,àaflumptusin
IN PSALMVM DAVIDIS. CÏÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xi
fignificat arborem crefcentem in deferto, vt my ricam vel iuniperu m. Quidam ver-tunt cxcitantem, fcilicet fe ad preccs, feunbsp;fcdulum.Quodinquit,non fprcuit,projcx-audiuit, liptote eft, qua minus dicitur,nbsp;quàm intelligitur.
Scribantur hAc ingenerat'tone altera^ç^ popjiltifyijuicreahttüirnbsp;(fequetur) laudah 'tt 'Donunum^
Addit exhortationfcm de mahdandoli-teris, amp; transferendo adpofteritatem, ad-mirandum beneficium reditus populicx Babylonieacaptiuitate,amp;aliabcneficiapa-tefadionum, amp;liberationum diuinarum*nbsp;vt ca pofteritas quo que cognofcat, legat,amp;nbsp;cclebret. Monet aiitem hæc exhortatio.
I. Librum bibliorum, qui continet ftri-pta Mofaica, Prophetica amp; Apoftolica, fo-lum amp; vnum effe, qui dodrinam amp; confoU tionem continet', adfàlutem omnibus ne-ccffariam,iuxta illud ad Ro m. i j. Quæcunqjnbsp;præfcripta funt,ad noftram falutem præfcrinbsp;ptafunt.
a, Tantùm carrt effe vetam Ecclefiam, e-iusq; membra, quifiunc librum ampledun tur, difcunt, ôc retinentpropriam eius fen^nbsp;tentiam in inuocationc, Sc rcgendis mori*nbsp;büSi
3. Dódrinam Ècclefiæ foïam effc veraninbsp;amp; diuinitus traditam,quæ in hoc libro per-fcriptaeft, non EthnicamautMahometi-cam,amp;c.
|
*• J^romißiojeScckßtiexauditioni. , ^^fiexit in orationem folita^ nonIpreuit precem eorum.nbsp;tip^j^’Jtiqnium eft amp; exemplum cxaudi-disb ¦ prouidentiæ, ac folicitudi-i'nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefia, eiufq; m em brisjipcran Soijf 5ttnn,eumq;inuocantibus. ''nim ^Fttitn.vocatdefertum amp;abiedum, Babylonia, quem pre -reduxit excaptiuitäte, iûxta annis70.exadis. Deinde,nbsp;PhatiQ ^omniumtemporum,amp;piösor-^^iuü ‘^^^F’^tosin hoe mundo, fperari-dtîiçç^tim, iuxta illud Sophoniæ3.Pôpu-ÇP^f^titem innomineDo-medio tui. VoxHebrai-loco habetur, vt annotatBeza, |
opesi |
ANNOTAT. £VC. LOSSIL
- Caufà finalis libcrationis, amp; populiTu-daici ex Babylonia amp; totiushumani generis , ex captiuitate Ipirituali, diaboli, amp; morte sterna, annunciaùo feu celebrationbsp;noniinis Deijhoc eft,bonitatis eius,verita-tis, amp;omnipotenriæ, idqjinpubliciscon-grefsibus, ficutaddit.
Cùm coU'tgentur^QÓMZXïïznt-, congregabuntur) populim^-num, régna, n}tJeruiantDQ-‘nbsp;m'tno^
ôpes,neqtte fatis îît maiores fecifle hoc, fed nunc quoque idem ab omnibus auditor!-bus Eüangelij requiritur, iuxtailludApo-ftoliGalat.d. Communicet quicatechiza-turfcrnionem,ei,qui fe catechizatin omiiî,nbsp;bus bonis.Ne erretis,Deus non irridetur.
Scribantur hac in generatione altéra ] Aliter, pro gencratiohealtera, vel generätionialter!, hoc eft,pofteris, vt amp; hi legât amp; diftäntnbsp;Deum verè agnofterednuocare, amp;celebr3nbsp;re. ItaDeus iubetDeuter.ó.Legem fuam amp;enbsp;mirandas populi liberationes, amp;alia beneficia Icribiin limine, amp;poftibusianiiarum,nbsp;in tabellis amp; fimbrijs veftium , vt fempernbsp;fintinmemoriaamp;conipedu omnibus.
Lutherus, 2(ttffoaß mann (8
pt:eîgt;ige/Pfal.8T.
Popuhts,} Qui creabitur,hoceß, nalcetuvi JtaP}al.22. Venientamp;annunciabuntiufti-tiam eins populo, qui narcetar, quoniamnbsp;fecit.
QtüaproJjjextt deexcelfißin £iofuo, Domtmt^ de cœlo tn ter^nbsp;rama/ftexit.
XX. audiretgemittis competitorum, Otfelueretfilios mortis,
Addit comemorationem beneßeij Dei. Primùm,qiiôd iuxta promilsionem teda-xitpopiilum captiuum exBabylonia. Deinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________
de, quod memorpromifsionis, mißtßlia ^populis,amp;præcipitvt:j-ifguç^ yi‘di'^^(ni' incarnenijperqiiemhiimanum genas Jibenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il
ratam 'eß extyrannide diaboli, amp;srerna ntorte, cui omnes propterpeccatum priai oriim paren tum, amp; carnalem ab illispro -pagationem,addidtifuimus.
Beexcelfi/üo] Aliter, de fantßuario ßio,hoc eß, cœlo, ßeutinfequenri membroexpo-nit.Cemitus competitoram, primùm vo-catludæoscaptiuos in Babylonia. Deindenbsp;totamhumanum genus captiuum ßibty-rannidediaboß, propterpeccatum. Filiosnbsp;mörtis vocatmorti deßinatos Sraddidtos,nbsp;primùm ludæosin Babylonia, deinde totónbsp;h umanum gen us. Gene. 2. Inprimisaatemnbsp;ira vocaturEccleßa eiasq;doóiores,amp;Aponbsp;ßolialij.ItaPfalm.q^.amp;Rom.S.Proptertenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
mord tradimur tota die, habid fumas rdu Ecdeßaeiusqueßngula membra, de inßr-d oues deßinatxmaäadoni.
Hoc eft, cùm cAuenirent populi k reges vnanimes in pimlicis cógrdfsibus, poft reduâionem ad Hierofolytnam,amp;libera^nbsp;tJonem exferuitute hoftium corporaliumnbsp;amp;4’ifitualium. rt/èruiat^omino] Hocedtnbsp;dominum agnofeant, celcbrent, amp;in‘nbsp;^ocentjdoôrinam cœleftem amp; cultus mannbsp;datos diuinitus conCeruent amp; propagenttnbsp;^^i^caufaßnalis edià^betomniumregnonbsp;rum.amp;politiarum. Ideô prccariomnesdc-oenti
Tu rege confiUjs alitU) pater optime, noUmSt ^ofirumoptts vt laudiferuiatomnetua.nbsp;Inepta rerßo eß vetasdn conuenienJ^nbsp;popiilosin vntitn, Sereges, viferuiantDo'nbsp;inino. Ex Crxco, ^'ràuèitrvrct^^îivxtM^nbsp;ßuo-Mßf TWKooiv.P“'nbsp;ciisim us verßeu'us côcionarurprincipii^^^
3.nt,hoceß) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co^’p’-^'
gationetn, amp; ^^^^ifterium vocis diuin^gt;^ diCcantveram doâ:rinam,amp;verocoi’f^°quot;^nbsp;Deiiin innocent:, doétrinain coniêruitenbsp;üadeanc, cuias pjj congreßus f^o-esdebentnbsp;eßedncesamp;aiitores, °
}. Confolatio Tccleßa de aterna vita,ßigt;ßlt;* l£titia,pefthanc vit am mifenni
Qaeritur initio populas Ifraëliticus Si
mitate ririumruarâ^amp;brenitate vitx, qux paulatim quotidianis miferijs amp; iaboribusnbsp;ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocationum minnuntur, amp; Janguefctint.
XXL C/f annunaent tn óó/on no-quot; Jdcôpetitßbireßitui viresamp;con{eruari,amp;r menDomim,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e/Uf in conccdnongiorem,nonpidem.^
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voluptatibns indulgeae, led vt doârinam
rjdernjalem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccelc/lem propager amp; conferuet iiiEccg--
-ocr page 481-DAVIDIS CIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ
feu alteram partem Antithcfîos» inquicns;
Ipß(jeribunî {mutabuntur, 2.Petrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;permanes,^
IN PSALMVM jinique caufa finalis effe debet petitionis denbsp;Conftat autcm petitiohæcnbsp;Antithefi. Vitahumanaeftbreuis,amp;infir-mæ '^ntvireshominum.TuautémóDeusnbsp;îsæternusamp; immutabilis'Creator, 8c opi-
»nines nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc homines)
5’'‘®’igiorem,adpropagationemdoâ-ri- (icUt 'VefiimentHm ^etenußsnff inftitutionem Ecclefiæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
ç-'’l^'^-^]Verbafunt primùm populi tudai (JçPp'^ylonia, in reditu in pattiam, quo
'l'tatæ funt vires, amp; reddita vitabre-I ¦¦ deinde Ecclefiæ, cuius vires quotidic ‘quot;''guefcunt. _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
latn vocat primùm percgrinationeni c deinde eins vocationem piam, dif-
Ócaerumnofam.^
’¦j'a'rfif dies meos’] querela eft de breuitaté j|.æhunianæ,de qua inquit hoc loco Augunbsp;ä?p“5:Totum hoc tempus ab Adam , vfqjnbsp;. ‘’hetn feculi,^iguagutta eft,compara-p. æ^srnitati : amp; noti funt verficuli,nbsp;'fquot; 'luid efldabor efi,amp;habendi vana cupidoi
ad extremum foUicitudo diems
'V
, b^ixi^Deus menSiHe toüa^ mé dierum me or um (eh«nbsp;verfeme ) in generationenbsp;l^nerutionem anni tut.
j?^dtio eft de longitudine vite concedert
^P‘^opterEcclefiam.
^'*’]hoc eft, petij. Teftatur hæcpetitio, propter peccata amp; alias caufas, fæpenbsp;vita tollere ante cóftitutumnbsp;’^ninitis concedere longiorem vi-fi(.^’P'’®pter pietatem,feupœnitentiam,
^^''itæEzechiæ additæ funt anni 15. id eft,in æternum.
'm! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft, æternitas tua. Nam vt in-
a • ¦^uguftinus, non ali ud anni Dei,amp; tft'/^^tis, fed anni DeiæternitasDeinbsp;tiiL-,pternitas,ipfaDeifubftantiaeft,quænbsp;' ”^hetmutabile.
^^ttio tufundan:i terramipi-^ ^erra eft immobilis)^
^'^‘inuum tuarum (omnipo-I diuinæ)^/zzZ cœli.
‘”^5 itv,^'’®^®‘^}'^^toromnium rerum,æter
^Wucæ. Sicut addit hoc co nfequens
ficut indumentunLf mutabü mutahuntur,
Teftatur verfus id, quod amp;cxpcricntiâ quotidianadocetjomnes creaturas detice«nbsp;re paulatim,ficut inquit Poëta :
~ Sic omnia fatii
Tn peius ruere, ac retri fublapfa referri.
Ita hoc tempore nó eft tantus fplcndor folis,aliorumq; lyderum, quantus fuit initio creationis,neq; aliarum rerum tanta firnbsp;rnitasamp;fertilitas, quæ omnia reftituenturnbsp;innouifsimodie,ficutEfa. cap.3o.dicitur:nbsp;EtluxLunæerit ficut lux SoIis,amp;luxSolisnbsp;fepties clarior,quàm nunc eft.
9^(4 aut em idem ipß es (ætcr- XXVn, husöc iinmutabilis, ficutin^nbsp;quit ad Moyfen : ego fum quinbsp;fum)nbsp;nbsp;anni tut non deßaenti
Anni f«i] hoccft,æternitastuà.
Filij feruorum tHorumhaht~yy;y^ vita æterna,fru entesnbsp;Dei dulcifïîma confuetudi-nejnomniæternitate, ficutnbsp;addit: ) ßmen eorum inßcu- ‘nbsp;lumßahiltetur^
Confolatio eft Ecclefiæ,fumpta ab eius âeternitate, gloria amp;lçtitia pofthancvitamnbsp;ærumnofam ac breUem. Sicut ehim Chri-ftus caput Ecclefije eft æternusamp; immortänbsp;lis,itaamp; ipfaEcclefiaChrifto infita,æternanbsp;erit futura,amp; immorfalis, póft hanc vitam.
OBrÈCTIO.
InquitD.AuguftinuSjhoclocoPfalmi:
Nemo ibi(irtvitaæterna) habitabit, ni(i per opera. Item nemo glorieturfehabita-turum,fi dicit » fe feruum Dei,amp; opera noilnbsp;habetjtem fcruiper operafuaintrabuat*
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;À'NMOTAT.
Ergóveraefl propofitio amp; rctincndain ccclefia, de qua hodie digladiantur inter fcnbsp;Theologi : Nemoabfqsoperibusfaluatur.nbsp;Iceni bona opera funt ad vitam æternam nenbsp;cefîaria.
RESPONS ro.
Nego confequentiam, 8c rcfpondco per diftinftionem. Namloquitur D. Auguftî-ti’us de operibüs tanquatn frudibus iuftifi-catorum feurcnatorum,quæfidem neceflanbsp;riôconfequuntur,ficûtex\arborebonabo-ni frudus nal'cû tur.Non aût funt caufa effi-Óens feu meritû vitææternæ, amp;iuftifieationbsp;nis,quæ côtinguntamp; fiunt gratis per fidemnbsp;propter Chriftum, eiufq; obèdientiam, 8cnbsp;nieritum, vtfirma fit promifsioha’redita-. tisvitææternæ.Roman.S.amp;debrtushanornbsp;tribuaturChrifto, ciusq; mentis. Irain-quitPauIusadEphef. 2. Gratiaeftisfaluatigt;nbsp;idqjnonexvobis , Deidonum eft: nonexnbsp;operibus,nequisglorietur. EtD.Ambro-fius:HoeconftitutumettàDeo,vtquicre-ditin Chriftum,faluus fit fine opéré. Bonanbsp;autem opera amp; inchoatam obedientiamnbsp;Deus requirittanquam frudus fidei feuiu-ftificationis,amp;renouationis,quodoftenditnbsp;ApoftoluSjCÙm addit: Ipfiusopus.fumusnbsp;jconditi(renati)in Chrifto lefuadbonaopcnbsp;ra, quæpræparauitDeus.vtineis ambularcnbsp;tnus. Quare videant ne feipfosfallanthominbsp;nés, fomriiantes fe fidem habere, cùm nonnbsp;habeanr bona opera, feu inchoationem nonbsp;uæ obedientiæ, fine qua n ulla eft vera amp; effinbsp;cax fides,ficutinquïtApoftolusIacobus; Finbsp;des abfq; operibüs mortuaeft, hoceft,nul-làeft verahdes, fed inane fomniumS: opinio,cuiufniodi amp;dænioneshabent,neque,nbsp;vt quidam contendunt,bônaopera funt libéra,quiainquit Paulus: Debitoren fumus:nbsp;amp; falluntur, qui reijciunttertium vfum legis, negantes decalogum cflè normam bo,^nbsp;norumoperum,
QF^ESTrO.
Eft ne ergo vera hæc propofitio,Bona o-perafunt npxia ad vitam «ternam confe-quendam?
Nequaquanii
CONTRiii
înquît Paulus ad Philippenfès 3. tuxfâ îuftitiam,quæ eft in lege, fadus fum irreprenbsp;henfibilis. Sed quæ mihi étant lucra,ea arbinbsp;rratus fum propter Chriftum damhürti eC-fe,habeoq; pro reiedamentîs, vt Chriftumnbsp;lucrifaciam.
Ergo bona opera funt noxia ad vitam tcrnam,amp; damnofa.
LVC. toss.
R E S P O N S r Ô.
Nego confequentiam. Quia fallacia eft à dido fccundum quid,ad didum fimplici-ter. Sunt enim bona opera no .\ia ad viratnnbsp;«ternam confequendam, fadacum opinionbsp;nemeritiamp; fiduciz, de qua loquitur :noiinbsp;cùm fiunt àiuftificatis, adteftificationem finbsp;dei, amp;gloriamDei, aliasq; caufasfinales,nbsp;quæ alibi recitantur. Turn enim funt verinbsp;cultus Dei amp; operabona , quæ requirun-turin decalogo,amp;verèplacentDcoin iu-ftificatis , amp; .præmia habent, amp; huius vitznbsp;amp; futuræ,iuxtaillud Pauli i.ad Timotheap.nbsp;4 Pietas ad omnia eft vtilis, promifsionctnnbsp;habens ( præmiorum ) amp;præfentisvitæamp;nbsp;futuræ.
PSALMVS cm. PfalmusDa^is.
ÜRGFMENTFAf.
Pfalmus eft gratiarum adio, generis câU farum demonftratiui, Quiamagnofplen-dore,ornatu, amp; copia orationis, agit Pro-phctagratiasDco,eumq; célébrât, proomnibus eius beneficijsjfpiritualibuSjVtrc-Hiifsionepeccatorüm,amp;c. :amp;corporalibusgt;nbsp;vt viduamp;defenfionc corporis, quæ ordin®nbsp;rcccnfet. Partes funt quinque.-
1. nbsp;Própofitio gratiarum adionis.
2. nbsp;Narratio beneficiorum Dei.
J. Amplificatio eommendationîs,mifcri cordiæamp;bonitatisDei, quæcaufæfuntdo-natæremifsionispeccatorum gratuitæ, a-liorumq; beneficiorum,
4. Expofitio,quorum mifereaturDeus-’a*nbsp;gentium pœnitentiam , 8c credentiumnbsp;mediatorem Mefsiam,cuius régnumnbsp;bitvnïuerfalein toto humano genere S:®*nbsp;mnibuscreaturis.
5. nbsp;Exhortatio ad totam Ecclefiam,nbsp;licam amp; humanan),vt fuo exemplo
cant Domino, hoc eft,gratias ei agant.amp;^® lebrent,pro corn memoratis beneficijs«
J. Prop^ßtit.
Èenedic aritma me a omnU'vifcera nomennbsp;eiugt;s^
Propofitio eftper Apoftrophen, adanî-mam,hoceft,adfeipfum, quaexcitatfe^ gratiarum adionem. Q^d totopedorenbsp;ex animo ago gratias tibi, ó Deus, teqj ee e-
DAVIDIS cm.
Qw^rofiitiaturomnibui ini ni. qmtntibus tuü, quïfidnat omneinbsp;infirmitntes tuns.
Additcaufarii gratiarum aftionis, enu-merans beneficiadiuina fex, quorum omnium maxim um eft.
1. nbsp;Remifsio peccatorum, qux vt in omnïnbsp;inuocatione, fic etiam in gratiarum aftio-rie prælucere debet.
2. nbsp;Conferuatio, amp; defenfio vitæ corporalis.
3. nbsp;C o m mi feratio cal am itat u m.
4. nbsp;Repletiobonorum omnium,amp;cxhi-laratio.
Liberatioopprefibrum.
6. Patefaftio feu donatio verbi, quoDei efientiaSt voluntas reuelantur. Item cultus traduiitur Deo placentes, vera inuoca-tio,dilelt;ftio Dei,amp;c.
Pro/gt;m4rar3 remittit ex gratia.
Qjn fanat'] C[m tegit amp; condonat,non imputât reliquias peccatorum hærentes in natura corrupta, medetur infirmitatibus no-ftris, per fpiritumfanâûadiuuantem nos, ficut inquit Paulus : Qui adiuuat nos in in-firmitatenoftra.
QjÂredimitex interïtU’^ita uiL tuamiqui coronnt te bonitatenbsp;mifiratiombus.
Secundum beneficium conferuatio vitæ corporalis amp; valetudinis, de qua Deut. 30.nbsp;dulcifsimè inquit Moyfes: Ipfe eft vita tua,nbsp;amp; longitudo dierum tuorum.Etleremias:nbsp;Mifericordia Domini, quod non confum-pti fumus.Seruat autem Deus ideo Ecclefi-amamp;aliquaeius membra, ne extinguatutnbsp;verbum fuum,amp; notitiafuiin humano genere. Ita Paulus mirando modo feruatusnbsp;eft inter mille pericula, antequani curriculum fuæ vitæamp; minifterij abfoluit. Datau.nbsp;tern Deus curriculum vita:, alijslongius, a-lijsbreuius. Itadocuit
IN PSALMVM Bro pro omnibus beneficijs, Sc corporali-basamp;fpiritualibus,quxinnmneraamp; maxima amp; in meamp; intotum humanum genusnbsp;quotidie confers, nullonoftro merito, fednbsp;immenfatua gratuita bonitate miferi-cordia.
Benedic ] Iauda,celebra, age gratias,phrafi fct ipture, qua benedicer e,accipitur pro granbsp;tias agere amp; celebrare. Eft autembenedi-äio duplex: verbalis,qua voce amp; prædicationbsp;nebeneficiorum,Deoagimus gratias, quails ha?c eft Prophetæ : amp;realis, quædiuinanbsp;eft,quaDeus be nefacit,amp;largitur nobis bonbsp;nafuacorporalia,amp;fpiritualia. itaPfal.pö.nbsp;precatur Propheta : Benedicat nos Deus,nbsp;Deus nofter,item Num eri d.Benedicat nosnbsp;Dominus,amp; cuftodiat
H ninta ] tota vita, eiusq; potentiæ amp; aCtio nes,
Omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niembrainteriora,
tjuæ condita fu nro m nia ad laudem Dei. Aliter : Omnia, qua:intra me funt, hoc eft,nbsp;ipfaaniraa , vt exponir Auguftinus , ipfanbsp;m ens feu cogitatio, voluntas St cordis afte-äionesomnes.
'Nomen fanclum eitis. ] Monet de caufafinali gratiarnm aâ:ionis,quæ duple.x eft;prior,vtnbsp;agnofcamusDeum non elle numen inane,nbsp;nonociofüin,non alligatum caufisfecunrnbsp;dis,fed vere efficacem,quiiuuare amp; opitulanbsp;ripofsitinuocantibus, deftitutis etiam o-mniprxfidiohumano. Altera,vtalij quo-quenoftro exemplo Stteftimonio inuiten-tur ad verain Dei inuocationem amp; agnitio-«ein.
'Bencdïc ammameaDom'mOj ne oblinjfiarü omnium bene-fiel or um eius^
Kepetifiofignificans vehementem amp;ar-dentem motum in Propheta, adgratiarum ääionem rurfus fe excirantem cogitatio-ne beneficiorum Dci maximorum, öc iniiunbsp;merabilium.Quodinquit: ne obliuifcaris,nbsp;moiiet vfitatam effe ingratitudinem homi-mim,amp; beneficiorum obliuionem, de quanbsp;Pindarus inquit:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«.izvffxa-
»'Efoï jSjo^GVetus gratia cito dormit,amp; ho mines lùntimmemores. ItaCicero : C^odnbsp;dolet meminit, quod placet obliuifeitur.nbsp;Tu igituró fili Dei accendein nobis fiam-masardentes gratiarum acrionis , necvn-quam permitte,vt nobis beneficiorum tuonbsp;rum obrepatobliuio.
2. B.at'iogratiarum a^ionis, ab enumeration ne beneße'iorum.
| ||||||||||
|
Paulus 36. Quod inquit, qui coronat te bonitate,in Bß a |
|
ANNOTÂT. dicat tertium beneficium, collationem Sc augmentum donorum,conuenientium cunbsp;iufq; vocation!, item fuccefliium Sc virium,nbsp;vt perferre curas amp;moleftiasgubernatio-nis pofsir,quæ nifi diuinitus dentuninfelixnbsp;eft gubernatio, amp; irriti labores omncs, iu-xta illudloan.j .Non poteft fibi homo quicnbsp;quam fumere, nifi fit ei datfi defuper.Idemnbsp;verficulusoptimusmonet. üullius eilfelix conatiK amp; vtilis vnquam, Confiitum ß non detjj iuuet^ Deus, Coronatbonitate'] varietatedonorumex-ornat amp; auget, ad felicem amp; falutarem gubernationem reipublicæ, vt;
Qu 't replet bonis os tuum,, renouât ßcut aquiU 'iuuentutem tuam. Quartum benefidu, nutritio Scfuppedi tatio, quæadviâum cultumque corporisnbsp;pertinent. De aquilatradunt fcriptores,nbsp;cùm fenuerit, grauari eins pennas amp;ocn-los.Ideô vtvtrifq; medeatur, quærerefon-tem quendamjn quo cùm iè terimmeriè-ritjcoliigere in fe calorem, atq; oculos fansnbsp;re,amp;hoc modo redire eiiuuentutem. Plinius fcribit; Aquilas non oppetere fenio,nbsp;neque ægritudine.fed fameitaaccre/centenbsp;roftrifuperiorisaduncitate,vtcaimpediennbsp;te cibum caperenonpoisit. Significatau-tem vigorem membrorum coiifcruari ànbsp;Deo, in gubernatoribus amp; dodoribus Ec-cleiîæ,quemadmodum aquilæ redit iuuen-tus,ad conferuationem amp; gubernationemnbsp;Eccleûæ. Ira m ulti etiam in ipfa feneâ-a in-grauefcente vires intégras retinent,opprefnbsp;ûetiam multis laborious amp; certaminibus lium nobis redemptorem: qnälisßt?mi ' iiviirtiu iiiuitio jrtuuiivua ÜC uciirtuiiuiuus ricorsSc benignus, atqucitaagnolccnnbsp;invocatione. Diuus Auguftinus refertad inuocâdusamp;colendusrquicultus^upnbsp;ant,ßiidiumamp;propagatioßrgt;tdoä:rinx,'nbsp;desPdiledio, verainuocatio, Scgtatiaru mum,ßnequocxteranihilproßmt. Patefàdiones diuinas, faâas item refiirredionem , in quacorpora noftra re-nouabuntur,reftitutisviribus,qualeserant —-------------------------- in primis parentibus. Itaauteininteraüio. ^oceil beneßciutn omnium m ¦ deaqiiilaicribit : Cùm prægrauatur Jan-guorefeneäutis, amp;inopiacomedendilan-guefcit, diçiturcoilidereamp;percutereadpe populoirraebtir:'. |
LVC. LOSSII tram fup erius labi urn, quo nimis crefcentc edendi aditus clauditur, atq; ita cóterendonbsp;illud ad petram, excutit amp; caret prions ro-ftri onere,quo cibus impediebatur,acceditnbsp;ad cibum amp; omnia reparantur, eritpoft fe-nedutem tanquam iuuenis aquila,redit vigor omnium membrorum, nitor pluma-rum,gubernaculapennarum, volat excelfa,nbsp;ficut aquila; fit in eaquædam refurreftio.nbsp;Hæc renouatio virium tum corporis tumnbsp;animæ quintum eft beneficium, quod hîcnbsp;Propheta co m mendat, amp; agnofcit prorfusnbsp;eflediuinum, maximè in lenibus,dcqui-busEuripides inquitin Andromache. W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xféö'- ffay. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Multis enim iuuenibusanteftat Cenex, cuius mensadeftgenero^. Facit iuFtttatJDomtnui-,^ vi-Micia ommbtis ïntunam enübtt^. Sextumbeneficium,vindicatioléu*’^^** tutio in priftina libertatem amp; dignitatemnbsp;oppreflbrum, vel violentia, vel mendacijsnbsp;Sc dolis. Sic Deus mirabiliter excarcere re-duxit lofeph, conftitutUim totius AcgyP^'nbsp;gubernatorem, politicu amp;Ecclefiaftienn’,nbsp;Sc Danielem abiedum inter Leones. Vacitiuflitias j iuftè tollit atque ftes Ecclefiæcontumaces Äinlänann • Facit iudieia] mitigatpœnas,rcàncicamp;^ beratrepreftbs. Nam facereiuftit^^^’l’nbsp;Û fceipturzjßgnißcatiureagerenbsp;tumacibus. Facere indicium eft .nbsp;ratione mitigate rigorem ßimaß Notasfecit filqs Ifraelcogitationesfotts- Septim um beneficium, patefaâioff eiusó; voluntatis, quod firDeus,quis/it.x-ternuspater,fi!ius,amp;{piritusfandus,co -ditorSc conferuatotomnium, 0“*^^nbsp;nbsp;quot; I) |
IN PSALMVM Jegis, populiq; liberationcm exAegypto,nbsp;legeinGenef4.
Mifiricors mifiratordo-^^nuSitardus adiram3 mul-^^lionttatis.
Enumerauit beneficia Chrifti crgagc-^^humanumamp;Ecclefiam. lamoftendlt fontem eorum perennem, hoc eft,nbsp;, eamq; commendatamp;amplificat,nbsp;, '^ricordiam videlicet Dei amp; bonitatemnbsp;amp;inexhauftam, quacóplefti-JJF,igt;umanum genus mifertus omnium,nbsp;£ ’F'gîtpœnam amp; iran|Ramp;omnibusbene-Hæc mifeficoraiaamp;bonitasDeia-o’^pfcenda , amp; fide accipienda ab o m nibus.
^atuor aut^ Epithetis hanc bonita-ç'^amp;miferilt;aÂiam defcribit amp;amplifi-\ ^Iifericors,quia malis noftrisvere affi-iuxtaillud T'obiæ : Nondeleftaris perditione noftra,b«fmbetO!3/«xT«f
ï*Iiferator,6A£N/xüup,gtteamp;i'g/ciemens,be ’§’’us,facilis, placabilis, iuxtaillud Sene-(jæ'^^’ihileft magnum, quod non fitplaci-I' Longanimis, Azaxfoamp;w/z©-,nbsp;'?3nt5ttg /tardus ad iram,qui concedit Ipanbsp;ad agendam pœnitentiam.
L ßeneficus,lt;lt;V£f7tT{/5,wolt0att(j/etiam f^’^gratos. Luca 6. Deus finit oririfolemnbsp;fuper bonos amp; malos, amp;c.
. ; f?ioelis2.inquitPiopheta : Conuerti-fj’“*3dle'houa,Deum veftrum,quia mife-jjjF^fsamp;miferatoreftjiôganimisamp;multæ f£,’*^ficordiæ, amp;patiens fuper maluni.
JF^ddit D. Auguftinus necelfariam admo jjj 'onem, cótra impœnitentes amp; lècuros,nbsp;Obferuane longitüdinemiferi-. ‘'^îaDei male ytendo,tutibithefaurizes,nbsp;laf ^^^¦^PoftoiuSjiramindieiræ,amp;reuc-iudicij Dei.Nam hoc ait Apo-Andiuitias benignitatisamp; longa-liç eius contemnisjignorâs quôd panbsp;*'haDci ad pœnitentiam te addueit?
m in perpetuum c ont endet» in Aternum iraficetur.
obiurgabit, kra*^ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exaggerat lapfus amp;
fed m ulta tegit gt; plüra toléràt,plurû
DAVIDIS cm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
macondonat, non omnia ad viuum , vt dicitur, refecat, memor Humana: imbecil-litatis, amp; ignorantiæ, ficutapudleremiamnbsp;inquit: Nonrccordaboriniquitatum einsnbsp;amplius.
Non ßcundum pec cat a no- X. fir afeat nobis 3 neqnefecundumnbsp;iniquttates noflas retrthaït nobis.
Itaapud Ofeam inquit capitcii. Non fa-ciam furorem irçmcæ.QuiaDeusego fum (placabilis, remittens culpam pœnitenti-busnon homo, qui leuibus etiam iniu-riisccelumamp; terram mifeet, immortalesnbsp;geritinimicitias. HancDeibonitatemamp;nbsp;clementiam amplificatper cóllationemdinbsp;ftantix inter fe cœli amp; terræ, item ortus abnbsp;occafujinquiens:
QiMniam feut altïtudo ccelo XL rumjupra terr am, magnifie at anbsp;eiî bonitos eisis fuper ttmentesnbsp;eumj.
Hoc eft, ficutccelumcircumquaque régit terram,deque vfquam ab ea dilcedit,ita vbiq; præicns adeft Deus fuis, eófque protsnbsp;çitamp;feruat. NamitaexponitAuguftinus,nbsp;înquiens : Sialiquandopoteftcœlumabfccnbsp;dere à protcâione terræ, aliquando potent Deus non protegere timentes Ce. Indenbsp;(c cœlo)lux ad oculos, inde aér, inde ip i ritus, i n de pl u u ia ad terram propter fruftus,nbsp;indé omnis mifèricordia è cœlo,toile auxi-lium cœli à terra, ftatim deficietjficut ergonbsp;prôtediocœli permanet fuperterram, fienbsp;proteftio Domini permanet (confirmatanbsp;eft) fuper timentes cum. Times Deum,fii-perteproteâio eius.
Sicut difiantia ortus ab oc ca Xli; fiu 3 lon^ remouit à nobis trans-greßiones nofir as.
Hoc eft,quàm lógifsimè rcmouctà nobis peccataper gratia,ea condonans.Ita inquitnbsp;Auguftinus:Quandopeccatum remittiturgt;nbsp;occidit:oriens gratiapcr quam liberaris, innbsp;ortu eft,ad orturh attendere debts,ab occanbsp;fuauertidebes, boceft,peccatis. Hoclon-gifsimolpacio, quod intcreftinter ortumnbsp;amp;0ccafunii Propheta commendatineffâ«
BE
-ocr page 486-|
iS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. I bilemDeibonitatêmjremouentisà nobisnbsp;amp; condo nantis peccata,iuxtaillud Apofto-li : Gratiaexuberat pcccatum. Eft igiturnbsp;Dei mifericordia,dementia amp; bonitas vcrè X II I. nbsp;A/f//ƒ mifirctur pater ßiperfi- lios^mifiretHr Dommujfuper ti-mentesfi. Amplificauit magnitudine mifericordiç amp; bonitatis Dei erga tim entes ipfum, à di-ftantiacœli àtcrra,amp;orrusaboccafu, iamnbsp;amplificat amp; pingit fuauitatem, dementianbsp;amp;benignitatem zs'ii^ya dulcifsima partisnbsp;ergafilios,qua motus etiam grauiterlapfosnbsp;filios recipit in gratiam, condonat peccata,nbsp;amp; mitigat pœnas, ficutpater rccepit filiumnbsp;prodigum,Lucæi5.ItaEfa.49 Cùm populus queriturfeabieftûefieà Deo,inquiens:nbsp;Dereliquit melehoua, amp; Deus oblituseftnbsp;mei. Refpondet Deus : Nunquid obliui-ftetur mulierinfantisfuijitavtnó miferea-tu r vteri fui? Etiamfi ifta obliui/catur, tarn énbsp;ego non obliuiicar tui. Ecceinmanibusnbsp;ineisdeicnpfite. _ Stigelius vir bonus amp; Poëtaoptimus,dul cifsimis verfibus ita reddit : Ore Sion gaerulo fic eil forma fa locuta, Ciim quarente Deum meeftapauoreforet: 'Ergo reliqu 'tfl't me tot mala duraferentem,nbsp;Et memor affltHa non es, vt ante,Deus,nbsp;lIuicDett5,an poter'it cur am deponereprolisnbsp;t'Uaparens,partum non tmferata fuutnlnbsp;Si tarn duro tarnen tamj^ implacabïlis vlla eil,nbsp;Vtpoßitfobolü non memor ejfefua:nbsp;Tpfe tui nunquam mutabo oblitus amorem,nbsp;T u dileila mihifilia femper eris. Ecce manu defiripta mea tua mœnia feruo, Vt firma incolumem tefiatione tegam. Ecce oculis tegeilo sneisisnih'i cunäsa videnti, ¦ Proxima ceu nunces,proxuna femper eris. XiiiL Qj^ontam ipß nouitfigmen-tumfitum ( gfffßwacß feß öóattjc/oïiev Jtmuîcrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fur armen ) recordaturi eputa puluü fiimns. Reddidit caufam Propheta præcedenti verfu, cur noftri miièreatur,fumptam ab i-pfius perfona, feu «juAssapyia. lam additnbsp;caufàmàperfona,hominum imbecillitatenbsp;ftilicct amp; miferia, Qiiia inquit ; Deus nouitnbsp;figmentum fuum,hoceft, irabecillitatemnbsp;humanæ naturæ, amp; propenfionem ad pec- |
LVC. LÖSSÏI candum propagatam in omnes hôtnînéà à primis parentibus,Genef 6.amp; 8. Ergo minbsp;feretiirhominum ,condonatamp;toleratin-fïrmitates,amp; mitigatpœnas. puluü fumas ] conditi cxpuluerc ter-ræ,in quem rurfus mutabimur,iuxtacoai-munem querelam. ^id valet hic mundus, quid gloria, quiduetriuffi-pbus. Poil miferumfuntts puluistfi' vmbra fumus. Item. Cùmfex,ctim limas, cùm res vilifiimafimus, Vndefuperbtmus,nefiimus,quandoperimiu, Ita amp; Eiaiâs cap. precatnr querula voce: Nos omnesceSdimus tanquamfoJia, amp;iniquitates noftræ ficut ventidißip^u^quot;nbsp;runt nos, amp; nuncDomine, paternoftercsnbsp;tu,nos verô lutum,amp; figi^^^noftertU)amp;o-peramanuum tuarurn omnes nos,neirafcanbsp;ris Domine valdè,amp; ne vitranbsp;quitatis noftræ. Eccc,relpice,populustuusnbsp;omnes nos. ddiies hominis esîficùtfœntitnr,^f, tanpuamflos a^'tßc effiorebit. L j^^^âojamp;fioribuscitôarefcciiO' Mnb? ' • ^^P'^rientia quotidianadocff;nbsp;businrfquot;/”’ fummagloriaamp;volup««'nbsp;Sa 2k ftcurè,præter opinw«^quot;’nbsp;^“^Jp^üntur ex hac vita. El-, nbsp;nbsp;nbsp;J ^'^^‘lt;^«as,modicaefthuius(ëeigt;^‘ê'‘^ tio ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fragilis temporaüsp®^®quot;, a,aicvbi funtReges? vbi Imper^torcs? ''oi Principes.? vbilocupletesrcrui« potentes feeuli i certènbsp;«eruntjamp;veJut/bmnium euanuerunt-’q“®^nbsp;t«nturamp;non funt,ficut addit Prophetacaunbsp;J3m huius fugacitatis. Qgionidirnßirittss tri^tißbd pereum^fißnonerd., ^nonco-^noßcit (tmpit ISS locumluum, Theodoretus intellioit perlpiritutn 3ni m3Jn,ieii vitam hominSj'auæcùm præfensnbsp;ei^ corpus amp; viuft Sc operatur,cii m veto denbsp;tnigr^t, extinguiturS; corrumpitiir,vtnecnbsp;Er^'^^n-^^^fognofcat, nefeiat hoc corpusnbsp;““US efle,amp;hochuius , qaodmanife/luntnbsp;e ,cciai iepulchrainipicimus.Omnianbsp;eodem |
|
IN PSALMVM : ^odem modo fiunt. Neque cnim priftinosnbsp;farafteres co nfer uat. Alij intelligunt de vennbsp;^ofrigido fcilicet amp;immiti,quoperflantenbsp;ænuin amp; flores ftatim marcefcunt,amp; deci-™ntgt;vtamplius non cognofeatur locus, innbsp;H^ofuccreuerunt. luxtapriorem interpretationem. spiritus (anima feu vita ) tranfibit per e-^^^^(hominem morientem)amp; non erit(amnbsp;homo mortuus)amp; non cognofeet amnbsp;vquot;^s(homo) locum fuum (inquohabita-^57 Ita vt non agnofeatur,etiam infepul-”^%quis aut qualis fuerit. , Iuxta pofteriorem,devcnto. n ^Pititus ( ventus ) tranfibitper eum (pernbsp;“icflorem )amp;none^(flosraarcefeensnbsp;/quot;tofrigido amp;.immiiF)amp;noncognofcetnbsp;fuum(in quo ftetit feu floruit. ) '¦ , Mifertc^iaatttem Domini Çeculum ifaper ti-eum gt;nbsp;nbsp;nbsp;infiitia eins inp- mutabilitate, inconftantia j^Sicitate vitx h um anæ propter peccata.nbsp;w ^'iditper Antithefin de immutabilita-h ®^'æternitatebonitatis,amp;mifericordiænbsp;(i^^'^fgatimentes ipfum, quos etiam poftnbsp;(j-''^’:etiifernat,ornansæterna gloria,abie-Eft igitur Antithefisconfideran-ti’'''^unftantiç amp; mutabilitatis.beneuolennbsp;(if ^^uioris hominum,de quo inquit ver- ^’^'i^vertuntiir^certè vertunturhonores. , Et Plato: ’fcfl4)lt;Ass,natura munbsp;animal eft amicus. Contra vt æter- cff.’^ntia A: amor ergaEcclefiamæterna tl^^‘'nmutabiiis,iuxtailludNum.23.Nonnbsp;'iqa ^'^flnafi homo,vt mentiatur,neceftfinbsp;A ^niinis,vtmutctur. EtMalach.^.Egonbsp;addit,iuftitiae-iti; ,''quot;'insfiliorum,conuenitcum illo Pfalnbsp;benedicetur,nbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ncodoretus G ræcè ita reddidit : lt;fl/- ^dGjUicuftodtuntteflamen-^ memores fimtnbsp;j ‘^^àatorum e'mSiVtfaciant ea^nbsp;inquit, fuper ti-^utn,item his,qui cuftodiunttefta- |
DAvmis cm. mentûeiusamp;c. monere.duplicem eflccœ-tum hominum in mundo ampleélentium dodrinam cœleftem amp; cultus diuinitus trànbsp;ditos, quos diligit, exaudit amp; défendit, amp;nbsp;hoftium Dei, eius^ue uerbumcontemneiinbsp;tium , quosverè odit,auerfatur,amp;punit.nbsp;Qupdinquit, vtfaciantea, monet rcquirinbsp;inchoatam obedientiam legis,tâquatn fru-dum veræ fidei,quæ per diledionem eft ef-ficax. ’Domïnw ïn cœlo parauitfi-xiK^ demJnam. Monet verficulus de omnipotcntia Dei, feu facilitate iuuandi fuos, cùm vbiq; adfitnbsp;amp;intueatur omnium hominum cogicatio-nesjconfiliaamp;adiones, ficut alibi ihquit:nbsp;Deusinaltis habitat, amp; humilia refpicitianbsp;cœlo amp;terrai Qiûaigitur omnipotens eft,nbsp;omnium rerumconditor, rexamp;Dominui,nbsp;poteft fuos iuuare, amp; quia pater, vult etiam.nbsp;Solium feu fedes Dei lignificatregiam einsnbsp;poteftatem. Nequeenimin Deo,quieftnbsp;immenfuSjimaginandaeft vllacircumfcri-ptio loci in cœlo. SicChriftus vbique eft, e-tiam iuxta humanamnaturam, quædiui-næinfeparabilitervnitacft. Ita inquit Cyrillus libroii.Thefau. Nihilaliudintelligi-tur, quando de Deo federe, amp; fedes, aut folium dicitur, nifi principatus amp; regia pote-ftas, quam naturaliter fupct omnes creatu-ras habet filius Dei. Magnaenim amendanbsp;eft,aut fefsionem,aut federn, aut omnino flnbsp;turn aliquem Deo attribuere. Quæ imagi-nationem delocali fcßione Chriftiaddex-tram patrisin cœloperipicuèredarguunt,nbsp;amp; confutant. 5. Exhortatiiàdtotamicclefiambiitna-nam amp; Angelicanu Bene died e 'Domino angelt e-w, ws^poutes ^irtiite^facientes vernbsp;hum e’ms, audtentes vocem ver^nbsp;btews. Bénédicité DomtnOiOmnes ercitiii eùts-,mtniflri eùts facien-^nbsp;tes voluntatem eins. Quiahumana mens,vt inquit Théodore tus, non poteft fatis digne Deum laudibusnbsp;celebrate,hortatur cœleftes potentias, amp;nbsp;virtûteSjhoc eft, xVngelos, quoru funt muUnbsp;Mb 4 |
ANNOTAL ti amp; varij ordines , vnà fecum Dcum cclc-brent. Vocat autem Angelos virtutes amp; minbsp;niftrosDei.qüôdîlIorum minifteriOjOpcrcnbsp;amp; pr^lentia/ingentia fafta cxcrcet amp; efficit,nbsp;defendens Ectlefiani contra hoftcs, ficutnbsp;hiftoriæpafsim teftantur.Quodinquitcx-ercituSjfignificatinnumerabilé efle angelonbsp;rum multitudincm , qui tanquam exerci-tus pugnent amp; excubent pro Ecclefia, quxnbsp;eft tanquam ciuitas ab hoftibus ipfis, diabonbsp;lis,amp; membriseorü, tyrannisjobfeflaamp; cirnbsp;cumdata.Sicalibi: Angelus Dominicaftra-metaturin circuitu timentium cum. Etadnbsp;Hcbr.i.inquitApoftolusde angelis:Nónnenbsp;om nes funtfpiritus adr^iniftratorij, quie-mittuntur in minifterium , propter eos,nbsp;qui hærcdes erunt falutis; iO xxn. l^enedictte Domino opera è-VMiia omnihïü locis re^i eitdSi be ne dtc anima me a Domtnoi ConclufioPfalmi exordio cius refpon-dens,quo omnes creatiiras amp; ièipfum quo-querurfus adcclebrandû Deum hortatur amp;exufcitat Quodinquit, inomnibuslo-ciSjfignificatjDeum vbiq; adefl’e prçfentemnbsp;amp;exaudireinuocantes,iuxtailludt. adTi-moth.cap.2. Orantesviriinomniloco,fu-ftollitè nianus. Item loan.4.Nequeinhocnbsp;mo nté,neque Hierofoly mis orabitis. Quianbsp;veriadóratores Deum in ipiritu adorant :nbsp;quiaDeusipirituseft. Benedic atitnia mea Domino ] Sic inquit Au-guftinusjbenediâio à capite, benediftio in fine, à benediiflione profeâi fumus,ad be-nedidionem redeamusi in benedidionenbsp;regnemus. QPAESTÏO. Angelifuaiiiontc obtemperantDeo, ficut hïcPfalmus inquit: quifacitisvolunta-tem eius,quareigitur hortatur angelos, vt bencdicantDomino? EESPONSIO. Primum rogat, vtangelifuas laudes con-iungantcum Ecclefia in hac vita. Deinde laudat angelos,ab eo,quodiam per/êfaciatnbsp;iuxta verficulum Poëte:nbsp;jQtti monet,vtfaciaigt;bfn'e quad facü,iïïe monenda Laudat, érhortatu comprobat adtafuo. Tertio fignificat nos efle «rwîroAtTteîan-gclorum,amp; fore in vitaxterna/fnej^sAsv't cc lebraturi Deum finepeccato amp; morte,poftnbsp;hanc vxtamdn omnixtemitate- |
LVC. toss. Quomodo opera Dei, yt cœlum,terra,amp; cxterx creaturæ, poflunt bencdicere Deo,nbsp;hoe eft,laudarc,cùm_mentis Scrationisüntnbsp;expertes? RESPONSI O. Quia’in illis velutiin {peculisfuIgurquL dam infinite bonitatis, fapicntiaamp;poten-tixDei elucet.ItainquitNazianzenus:Rc-liqusE creatursE funtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiseri/tu yxÄsfytccg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KvfiKts. Homo vero cll viuus amp; 1 oquens/teftis deDeo, celc brans eum, vnà cito angclis,corde,lingua,nbsp;Si obedientiaomnmm virium. PSALMV3V:iin. XRGEMENrrM. , Piälmus eft generis caularum demonfltâ tiui Nam reccnictÄ célébrât in eoProf^^'nbsp;tamuJtis yerborum amp; figurarö lumimo^*nbsp;operaDei,amp; m ultiplicia beneficiaej“^’^®^'nbsp;latain totum human urn genus,nbsp;lebrat amp; agit gratias, pro creation^ omnium rerumjdefenfione amp; conlcrü^^j^’’^’?nbsp;vtih tatem hominum ,præcipuènbsp;fiæ, propter quam corpora omniaeœ'« Jnbsp;terreftria à Deoconditafunt,amp; clt;’'’’£nbsp;uantur. Conlpiciuntur autem m. 'nbsp;none, gubernationeamp;rconferuatmDC -rum omnmm,fapicntia, potentialnbsp;tas Dei, ficut inquit Paulus ad Romanos cnbsp;pKeprimozQiiæfuntinuififiifiâiî’*“®^ ,7nbsp;ex creatione mundi, dum peropemmtei-ligiintur,peruidentur,ipfaa:ternacmsp.o-tenria ac diuinitas. Et Xenophon mqun-Hocpulcherrimum mundi theatriimtannbsp;ta perpolitum arte, eft prudentis folertilfl’nbsp;àliciîiiis mentis zternæ fàpîens artificnm^nbsp;hicut autem triaftmtobieda lâpienfi^’5^*nbsp;vult Deus dpiciSi confiderari; f.Deus ipl^»nbsp;2. Natura rerum cœleftiurnamp;inftriorum,nbsp;magna arte amp; f'pientia dittributai'oin-^-telledus. Si officia virtutum. ItaPfilmo-rum alÿ concionantur de veraDeiagnitiOquot;nbsp;ne amp;inuocatione, quidam de virtutum p/nbsp;ßdjs, nonnulli de creatione reriimnbsp;vtpræfensPfalmus. Complediturautemnbsp;conditio etiam Deipræfentiam conferu^!^'nbsp;tisreturn naturas amp; fubftantias, quàm^mnbsp;ipû placuerit, iuxta illudAdor. 17.nbsp;(Dco^viuimusjinouemuramp;fumus.nbsp;Dent. 3O. Iplè eft vita tua, amp; longitude *nbsp;rum tuoriim* Sunt autem partes ma |
ît alumine,flcut'vefli II-ment öjsxt endens cœlumflcut pelnbsp;lern.
Primum opus creatio lucis amp; coeli, qua luce Deus tanquam atnidu feu veftitu regio indutus eft, amp; lucetinuifibilis, iuxtail-ludPauli: Qui folus habet immorralitatem,nbsp;lucem inhabitans inaccefsibilem. Primùmnbsp;autem Deus dieprimo lucem, quo nihil eftnbsp;præftantius,vtiliusamp;gratius,condidit, vtnbsp;oftenderet hoc primo opere fuo,feuefFe-äu, fe effe effentiam lucidam, tenebrarumnbsp;expertem. Die fecundo condidit ccelum,nbsp;quod eft quafi pellis,feu cortina extenfa,ni-hil in fe habens afperitatis, autinæqualita-tis, vtquàm celerrimè verti poftet abfquenbsp;offenfione,ipfius Dei fedes feu habitaculu.nbsp;Hebræi ccelum feu firmamentum vocantnbsp;extenfionem. ItaGcnefis i.dicitur: Dixitnbsp;quoque Deus: Sit expanfio (diffufum quodnbsp;dam corpus aens)in medio aquarum,amp;di-uidat aquas ab aquis. EtEiàiæqo. Qui ex-tenditvelut telum cœlos, amp; expandit coe-los,veluttabernaculum(tentorium)adha*nbsp;bitandum. Etcap.42. Creans ccelos,amp;ex-tendensillos. Theodoretusmonet figm-ficare facilitatem Dei, incondendoccelo,nbsp;ficut homini facile eft extédere pellem, feunbsp;cortinam in tentorio. Di uidit autem resnbsp;conditas
1. In fuperiores feu coeleftes,lucem,ccelum,nbsp;aquas coeleftes,ventos,amp; angelos.
2. nbsp;Interreftres inanimes, ipfam terram,nbsp;marc,montes,fontes, flumina.
3. nbsp;In animatasterreftresamp; volatiles.
4. nbsp;In pabula, aliaq; quibushomoamp;ani-mantia fuftentantur.
5. nbsp;In motus corporumcœleftium,qui dies Si noâes efficiunt.
IN PSALMVM DAVIDIS CIL '• Narratio operum Si beueficiorum Dei.
Gratiarum adio.
5- Conclufio continensprecationem.vt Accepta fit gratiarum adio,Si celebratio di-'’quot;lorum operum.
'i’ Eft in fine imprccatio contra impios, i^onagnofeentes Sc célébrantes enumeratanbsp;.^tienciaSi opera Dei. D. Auguftinusnbsp;P^inquitinpræfatione in hune Pfalmum:nbsp;^umerantut hîc etfi non omnia,multata-qperaDei,quæ nota funt om nibus in-^^ntibus,qui norunt ex his,quç fada funt,nbsp;J. '’’denturilliusinuifibiliaintelledu con-P'cere.Videmus enim fabricam mundi amnbsp;P gt; quando ex ccelo Si terra Si omnium,nbsp;eisfinit. Et exhuiusfabricæmagni-pulchritudi^fabricatoris ipfiusnbsp;jîP'fitîiabilem magnitudinem Si pulchritunbsp;^^^'ïi.etfinondumvidemus, iam tarnennbsp;Non^imcelTauit quinondumnbsp;noftri lt;^is puritate confpici, antenbsp;(çnbsp;nbsp;nbsp;noftros ponere opera fua, vt viden-
Po(?^æEoflumus,amemus, quævidereno quot;“tnus^vt i pfius amoris merito.aliquan-^^^ftepofsimus.
». Narratio.
gt;^enedic aritma mea ’Domino^ Deus meus maÿ^ifica^nbsp;vehement erigloriamnbsp;nbsp;de
^^^^^indut^i
ipfum primùm excitât ad gratiarum adionem,nbsp;’pQn, hoc eft, feipfum,nbsp;exemplum fuum imitentur.
autem generalem propofitionem gratiarum adionis,nbsp;lîçj deinde per partes feulpecies operûnbsp;explicat.
Dominum , eiq; gratias tç toto pedore,exquo tanquam fonnbsp;atque erumpere debet gratia-^fisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cclebratio Dei, non nal^i in Iti
Alloquitur Deum per Apoftro-dijjj^’ftueiïi fnuæ Deum vocat ,:qui fe con-Ai^^’^.^udit,Si tuetur.
es vehementer ] Non elTentia ™ ^’afa Si im m unbsp;fed celebratione propter diuinänbsp;addit, gloriam èc decorem in-te glotiofus es Sc celcbratus innbsp;, propter opus creatio-ordine recen(et,in
Decixlo,rebns^ cxleflibus,
Qmccnt/gnnt(3edißcat,con i ûgi t ) /// acjuis tabernaculafua^nbsp;ponit nubes 'vehtculumjuum^nbsp;ambulatfliiper penntts ^enti^
Significat,inquitTheodoretus,Deumce lerrinaè tanquam ventos, quibus nihileftnbsp;velocius,peruolitare omnes partes mundi,nbsp;amp; vbiq; præfentem adefle, quafi equitâtemnbsp;in nubibus. Si fuperpennas ventorum. Di-fputanthîcinterprétés deaquis, quæfuntnbsp;fuperccelum, feu firmamentum, Siqusenbsp;n t ’ n fra ccelum .V uolffgangus Capito, vifnbsp;apprimè
21
ANNOTAT. LVC. LOSSTT.
apprîmè doólus Hebraicæ linguæ.aquas fu-pcrfirinamentum feu ccclos diciteffe cœ-leftis naturæ, inenarrabili fulgore.niutatus exaquis Abyfsi,amp; fignificare noftra corpora verboDei fimilitermutâda incœleftcmnbsp;naturam. Inferiores autem aquas elfenbsp;naturærerreftris, fed fimpliciter alij aquasnbsp;fuperioresintelligunt,quæfuntin media renbsp;gione acris,videlicet ipfasnubes. Inferiores autem aquas marinas amp;fluuiatiles,quasnbsp;mediaregiodidinguat ab aquisfuperioii-bus. Bczafirmamentunifeuextenfionem,nbsp;hoc ';d,corpusditfufum aërisdiftingui-innbsp;duas partes fuperiores,ætherem, ided,i-gnem,amp; infeiiorem, hoc eft, aérem,quantnbsp;rurfusdiuidit inregionem fupremam me-diam amp; infimam,quædirtinguat aquas marinas amp;fluuiariles ab illis,quæ funt inme-diaregioneaëris, videlicet à nubibus. Innbsp;media cnim regione efl'e etiam nubes, cùmnbsp;ipfumcœlum ertferenum Qjaod inquit.ponbsp;nit nubesinvehiculumluum , relpexitadnbsp;illud Exod. 40. Qiii ambulat fuper nu-bem.2. Pétri). Deusapparuitinnube antenbsp;tabernaculum,amp; Aëlo. i.diciturdeChriftonbsp;afcendentc in cœlum: Et lucida nubes fufcenbsp;pit eum ab oculis eorum. Et Matthæi capi-te decimofcptiino, Apparet in aube co~nbsp;ramdifcipulis.
1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angelos tu
es fpiritid^s, rntwflros tuost-gnerni-
Monetverfus de Angelorum creatione, fiibdantia, natura amp; officio.Ci eatosefiëannbsp;gelosdocet hic verfus, quo autem die.do-clo res di fputant. C o m m U n is fe n te n t ia e ft,nbsp;conditos eflë primo die,fubftantias elfe fpi-rituales.indicatProf heta, cùm vocatfpiii-tus. quo nomine amp; celeritatem oftendit innbsp;expediendisnegotijs,àDeoiniunâ:is amp;cônbsp;mendatis. Naturam indicat, cùm vocatnbsp;ignem flammantem feuflammam ignis,nbsp;hoc eft, fulgentes, amp; lucidos.hoceft, ple-nos!ucis,ideft,fapicntiædiuinæ,amp;ardentisnbsp;amoiis Dei, Ecclefiæ. Officium often-dit,vocans miniftros Dei, in proteâioneamp;nbsp;conferuationeEcclefiæ,aepiorum , iu\tanbsp;illud Pfalm.34. Caftrametatur angelus Domini incircuitutimentium cum, A' eripietnbsp;eum.Et Pfalm.pi.Angelis fuis mandauiçdenbsp;te,vtcuftodiantte in omnibus vijs tuis. Sicnbsp;angeli educunt both è Sodomis , defen-dunt iâcob/eruant vit os tres in for nace ar-
dente,Danielem inter leones.EtHcbr.c.'ip. primodicitur; Nonne omnes hint Ipiri-tus adniiniftratorij, quiemittunturinmi-nifteriumeorum qui falui fient?
Angelos ] non eft nomen effentiæ,fed ofia-cij. Nam nunciutn fignificat qui mandata perfert,à verbonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôj,quod eft nuncio,amp;
tribuitur etiam Mefsiæ Malachiæj. Item miniftris Euangelij,amp; doâoribus Ecclefiæ.nbsp;Malach.2. Labia facerdotis euftodiuntfei-entiam, Apopulus requirit legem ex orcnbsp;eius. Eftenimangelusdomini D Aiinu-ftinusintelligens Pfal de Ecclefia eiusquenbsp;mcmbris,exponit Angelos miniftros amp; donbsp;âoresEcclefiæ,inquiens : Miniftros fuos,nbsp;qui prædicenteius Euangeliû, vocat ignemnbsp;flagrantem.Nifien^ ardeatminifterpræ-dicans.non accendit eum,cui prædicat. Henbsp;bræi, vt annotantBeza amp;Flamminius,itanbsp;exponunt: Qui facisfpifc^ hoceft,ventos, feu flatus angelos tu^^hoc eft, nuncios, amp; flammam vrentem, hoc eft, ignemnbsp;cœleftem, amp; fulmina miniftros,hoc eft,quinbsp;bus vteris tanqiiàm nuncijs amp;miniftris, vtnbsp;ventorum flatu, cùm Ifraëlitisiteraperiiitnbsp;permarerubrum,Genef cap 14. EtSodo-niaigneiconfumpfit. Genefip.SeddeAngeli-.,qui'ùmt fpiriruales amp; igneæ naturæ,lonbsp;qui Pialmum , teftatuv ApoftolusadHe-bræoocapitei.
J^eteïra.relusjj tcmßribui-
Qui funda^ît terr^î^ flabiitiatem noninclina-hit ur ïnIccuiumßculi
Dixit de cœlo amp; cœlcftibus.noncâddît de terra amp; terreftribus, hoceft, animanti-bu,s vo!ucribus,quibusq; illaftiftentantur,nbsp;quæoninia teftimonium funt prouiden-tiæ,amp; prælentiæ Dc‘i gt; ale ntis amp;’ ftiftentantisnbsp;creaturas omnes advium hominis,amp; Ecclenbsp;fiæ:A teftarurverlus contra Ariftarchum Sanbsp;mium amp; alios.terrain effeimmobilem,qujnbsp;fuavi motuqt’«’»'’’ inquit Cicero, tcncrur,nbsp;ne furfum autdeorfum verfus,cùm fiteen-trum miindi, ad quod partes omnesnbsp;tendunr,m medio nullis fuftentatafulcrisnbsp;pendens e.adatponderibuslibratafuis,, vtnbsp;inquitPoëra. IraEccIefiaftescapiteprimonbsp;inquit ; Terra in .T’crr.um fiât. Theodo-retus inquit : Cuni ipfam ( terrain ) ftiptrnbsp;feipfam fabricaffet,dédit ipfi vtnunquamnbsp;moueatur, amp;hocmodopermanet, quare-nus ipfevoluerit. Itaalibidititur:Su/pc*t*nbsp;dens tçrramfupcr nihil utn.
Su^er
IN PSALMVKI ÛAŸIDtS ClIIt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïj «(TX©* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ttWCU t/ê. rgt;t inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcSj, Hoc eft, Mérgirur vter in vnda, atnofubmergitur vnquam. increpatione tuafugientjnbsp;d ^oce tonttrut tut formida^nbsp;bunt. Sttferflnbilitätew fuàm ] Symmachus,fupcr îdem fuâ. Ex Hcbræo, fuper bafin,hoc eft,nbsp;tentrum, adquod partes omnesfeulineænbsp;eifeu mferentiæ tendunt,ita vt ne-^ueadhanc, nequeillam partem terrafur-ƒ ni vel deorfum nitatur,{èu cadat,ficutha-nentverficuli, ^^^ependenti tam grauependet opus. pendenti reput as infifiere terra, ^ónne vél hinc clarè cônjpicts ejfe Deutftî . ^nguftinuj pcrAllegoriam irïtclligit ver '^’’l’deEcclefia, quæ mndatafuper funda-?^°ntutn Chriftum, {y|timmotaduraturanbsp;*^oninemæternitatem,iuxtaillud Matth.nbsp;ƒ' ^ortæ infcrorùm nonprxùalebüntad-’’'f^^^seam. ^tfiimento co^ jjuper montesßa^ ^^^eferuntfequentes verfus quatüor in-quidam adcreationem terræ,quç J f'? ^byflb, hoc eft, immenfa aquarumnbsp;j^ïtanquam veftimento cooperta, amp;cirnbsp;j)ç?^niiftafuit, fed Deusfuoverbooninî-iufsità terrafegregari in certum lonbsp;{(3%''^extaretparsterræ, inqùahominesnbsp;Vq‘^iniantiaverfarentur, quæ pars oixîs.uW»nbsp;Genef.t,nbsp;dixit Deus,congregenturaquæ,nbsp;^occeloftint, in locum vnum,appare-Quidam intclligunt de nubibusnbsp;gantnbsp;nbsp;nbsp;aère,quibus montes amp; valles irri- proférant plantas, h erbas, grami J’gesadvfum animantiuni. , vt dixi m us,’dicitür i mm enfa amp; ^4*^'^^aquarumcolleftio,feuprofundiinbsp;® 4na O uidius înquit - circatnfluns humor, cedit,foïrdum^ coërcuit orbem. 9ubd profunduni ^'’'S^re nemo poteft. fUtjçp 4i«wraqua. ] Hoc eft, ftete-PtiHç^’^.^abant,vt Flammiriiusvertît, Tri conditionis regentes feunbsp;totamterram : vel, vtaliqui,nbsp;nubes plenæ aquis, feii col-^'*i^iiiü'^^Po’^ibus huniidis,amp; aquofis.Au-r'idis k’ di’^^i gt; de Ecclefta intelligit, quænbsp;- ’ P^rfecutionibusfubmerginbsp;Vindnbsp;nbsp;nbsp;quot;Ó poteft, cuius imago in hoc '^‘oproponituf* |
vii^ Increpationcm vocathorrificâ, quafi Deî vocem amp; mandatum, quoiufsîtvtabyfliisnbsp;feuaquàrum cOpiaîn vnum lôcumcongrenbsp;garetur, inq; ea îiibfiftat vt terræ pars extet,nbsp;quàibabitetur.Alij mtelliguntde corufea-tionibus amp; tonitruis, quibus perterrefaâinbsp;hominesamp;animantia,petuntdomos,amp;la-tibulaquçrunt. Alij de mandate Dei iuben-tisnubibus, vt cedant amp;tanquam fugiancnbsp;ill aëre, cùm ipfe volùerit. Auguftinusin-tclligit de increpatione contra hoftesEu-angclij amp; Ecclefiæ, quaterriti defiftuntânbsp;perfequendo, ne totam Ecclefiam deleant,nbsp;vt temporibus Martyrum. ^fcendunt montes dejeen--dunt malles, in locum quemfun^ viiK Hoe eft,montes in fublimi extantjramp; valles tenduntin locum humilem, amp;propter delcdationem, quam adfert veritas,amp;[fcr-tilitatem. Namaliàalibi felici'uscrefcunt,nbsp;amp;proueniunt, vt vuæinmontibus,frugesnbsp;in vallibus,propter foli pinguedine'm,vn.dcnbsp;Pbëtà, Kû figetes, lüic reniuhtfeUciü! v««. ^ermmümpofittFli (mari amp; rebus gr édient urineq^ conuert entier o-^ pertre terram. Hoe efti cóftituiftï ccrtüm finem,fai thè tam ipfi m ari, amp; cundis creatis rebus,ne vitra præfcriptum diuinitus términum iamp; of-ficiüm trail fgrédîahtur, finetuo mandate.nbsp;Italob.38.iiiquitDeus: Circtimdtdi marenbsp;tcrmihis,amp; pofui ve(ftem,amp;ôftia,amp; dixi,vtnbsp;que hue yehies, amp; non procèdes,amp; hrccoilnbsp;fringes tum entés fludus tuos. Itatyranninbsp;Ecclefiam vitcriüs aùt diutiusperfequinônbsp;poffunt, qüàm Deus eis permittit, ficutadinbsp;Senacherib ibquit: Frenum inijciam nari-bus tuis,amp; retrahatn te eô, vnde vencris.Itânbsp;Chriftü» |
LVC. LOSSII
Tu Philumela potes vocum dificrimina mille.
Mille potes varies ip fa ref erre modes.
Nam qaamuis alia vo lucres modulamina tentent,
Nulla poteft modulis aquiualere tuis.
Rigans montes defiperioribw X HI faü{cQcnacnXis velpluuijsjfeunbsp;aquisdecurrentibusemonti-b ns^defi-uéîu operttmttioruTnj^nbsp;(imbrcj opera tua,in nubibusnbsp;Xd-Cteayatiabitur terra.
Id ett, tecreabitar^irrigabitarin 3;ila.
24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ANNOTAT.
Chrirtus Matth. 8. Sedauit mare, amp; ventos* nenauiculam,in quaipfeamp; Apoftolinaui-gabantjobrucrent, quöd vthoc quoq; temnbsp;porefiliusDei prohibeat* hisverfibusiu-uentusprecetur*
Non te,gnate Dei, tua quam tegif opprimet Argo, QaaHtuis amp; rimü fit lactratafuis.
Kanc quoq^ citm fluifus eiet imo ex gurgite Orio/ii Et rapidi venti pratiafitua manent.
t^ajfiatam medio in pelago tua dexter a fieruat.
Et vere es nantis anchor a grata tuis.
Nos ergo in portam deducas,atq^gub ernes,
Deleri nautas neefine, Chriße,tuos.
X, Qîùemittüfcatuy'tgmes^fiLpè ris VC nas fon ti nnnjinflMmos, mnbsp;fermedmmmontmmÇin cÓual-
^i^oelidcen^œnum iutnentiSiTi’^^^^ W bbns^pertranßbssnt (ffuenta^ herbamjerutttd^omtnu^^^^nbsp;tilitatXvfui,) qjse^aspanenunbsp;(fiiagcs ex quib us panes conßnbsp;cii tur^c^e fierg-a,
getaracc£isionetotßauioram,quiinillad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exbi/aret facfensin
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^“‘^^gis.quàmfiolcoinua-
PaMm/ ernes PefiM agri gatw)^ga„i,rür/,omi/!iree/t-
quæ.)
Addie can Cam ffnalem,^a vCiim fontiani 'amp;ßuuiorum , videlicetvtillispotentarScnbsp;reficiätürbeßixinßtijtum manCuetæ, tamnbsp;iylaeßtesi^ Eßqjperennitasfontium,amp;ßa-aioramillaßre teßimonium prouidentiæ
XIo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
r ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'(agrcbics)gedbabssnr
Jssnm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
Sunt onagri adniCyluettres, qui verfan-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^^^^p^Pqs,fènvirescoiporisamp;ani»
tes in tnótibus,prxcipuè laboratßti, quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enditvfumpanis, viniamp;olei,quia
aqaispluaialibusfedant.inlocisarentibus, ^^ff^y°quot;^^^fetibominimoderatus,amp;cu WalotPëret/oOeretn wtlueri^rel. Eüautem crpbnlt^X^^ lonc, luxta iHud: (2äiequinbsp;{peciesprogenere. Nam omniaanimantia erj-erri' tsonum) eß. Suntautemr^nbsp;fvJneßriainfellimenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra naCcentes duplicesfiquxdamenim
Iplueitriai telu^lt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profuntadnutricationem, vtpanis, qux~
.. n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ ‘ êiamadmedicatióem,vtoleum,vnguentü,
DOffirrrablUXta numinabalfamum. De vfu viqiamp;oIeUtainquitPU-vecläntes in aere)ia
bssnr‘DocdS.
Süauitercantillabunt, laudantes creato rem fuam, amp; alto rem magnißeu, ßcatPli-niusde Laßiniainqaiti Lafeinijsdiebusaenbsp;noä:ibüscontinuisgarrulis,ßneintermiß-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______
ßi cantus, denßanterefrondiumgermine, nbsp;frnntfihncr^ ramisUrbaresdbo
nonnoaifsimaidignamirataaue.EtPoetä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
de Philomela. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtn/iÇgbcdsbrs/i^tbans^nasgin
D/deis amtcavef/i,»actiffölaßapraßant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bDoiTlin US-}
Dixie
i»ifr»aeiere»ißi»ulla(itißmitu„
macitanusLac. to. vtrunq;vulneratoadbi-bait, vinum quodabttergit,amp;emûdat, quo ofßciitm legis ûgnatur: amp; oleum, quodle~nbsp;nit, doloremmitigatamp;vulnerafauat, quonbsp;Euangelij vEus iadicatur.
( replebuntur^^^
IN PSALMVM DAVIDIS CIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2; IbixGræcè âyôxsg©', animal eft de gene re damarum, quod in alpibus frequens eft,nbsp;magnitudine hirci, cornibus gradibus,quinbsp;bus fe ex altis defiliens rupibus excipit amp; fulnbsp;Git,neterræautfaxis illidâtur,mirandæper-nicitatis.Erinaceus animal notuin,ctn5gel/nbsp;Quidam vertunt, leporibus,cuniculis. Refugium, Aliter hofpitiu,Iatibulum.Ex grç-’co vêtusJtranftatio habet,Hcrodij, dominus dux eft eorum, motes excelfi ceruis,pe-tra(riipes)r€fugium erinaceis. Erodium innbsp;terpretantur pro ardea. Hieronymus dicitnbsp;effeauemmaioremaquila, quamipfade-uorat. ï^ixitde eftedu feuvfupluuiarumjin ani ’’^antibusnutriendisamp;conferuandis, iamnbsp;^^dit de effedu eorundem, in plantis feu arnbsp;®dbus producendis, in quitus commo-’'^itiiramp;nidificant aués. ^tbores Domini, vocat lÿlueftres amp; infru §'æras,quæfua fponte abfq; humano cultunbsp;‘•'^«feuntinlÿluis, ( OtcnnXVßlOtflcbcn/öicnbsp;’quot;dj t öttvd? tlTcnfcben gepfJantjtfinbt. ) itemnbsp;’’^^gnitudine amp; proceritate perfpicuæ,ficutnbsp;P ontesDeidicunturmagnifici, ôc excelfi,nbsp;, *^inip3ô. Arbores funt proceræ,præcipùçnbsp;*?^gnes,inLibano monte Phœniciæ, ipe-eftpvo genere, per Synecdochen. ^Uic aues niF^cabunti Çï-abtetes domus (babi ^^fio,maÿo.) /. ^iconiaauis nota eft,Græcè )'‘ïibolu eft gratitudinis ergaparentes fe-amp; debiles,quos Ciconiæ alunt, ficut te-^j^’^Plinius libroio. hisverbis:Ciconiæ eofdem repetunt, genitricumfene-?*^Hnuicem educando. Vnde J''ïf'gt;eft gratiam reddere pro nutricatione, ^osvicifsitn alendoamp; fouendoætatedefefnbsp;Hancob caufam, vtSuidas teftatur,o-in regum fummo feeptro Ciconiæ fi-S^raponebatur,inimoHippotaurus,quodnbsp;^^.^nialeft efferum Si iinpinm, -vt iplb gefta-^‘•leadmontti Reges, gratitudinemamp;pienbsp;colerent, violentiam, amp;c impietateranbsp;^§^tentamp; cohiberent. Edifeantpueri hîcnbsp;P^'tno5 verficulos depietâtcliberorû'er-I^Patentesamp;ptæceptores, quos amp;ætatenbsp;Jteffos alerc debent, Ciconiarumexem-Plo, ‘'^^^eopietof feffoS nutrire parentes, esfotiis,tenipora longa,puer.nbsp;vt effœtum miranda C'tconia patremnbsp;^^^riat,e^laudemprt pietate ferai. ^quot;^f‘iierent hommes,c(elefiis imaginis inftar, voluit radios numen habere faos? vinbtum genitorem gnata Cimonent ^¦^‘^^‘fl^vberibus, labiéfluente,tuis. ‘^ternum,multas Heroidas inter, '^’*i^'^o(pâvviuax feculafiravidet,nbsp;, luxtaGræcum Senarium:nbsp;ß,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f, «.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦* ' «lojffçjç HorKiiop -ras yeva;. J eris,fènesparentes confouens, ' gnifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s“f »ôj«,quæ vox pafferem fi- fontes excelfiihKibw,petra erïnaceïs^ |
De motu corporumc«leßiuni,Solii amp; Lunnijeoïumi^^effectibtts. Fecit Lunam tn fl at a (ccrta) tempora ^flol nouït occaflumfuu. Dixit de animantibus corumq; cibo,po-tu,amp; habitationc. Tarn redit ad creationem mundifuperioris, amp; célébrât creationemnbsp;folis amp; Lunæ,eorumq; motus,efFedum,di-ftinâ:ioiiemfcilicettemporû,noâ:isamp;diei,nbsp;veris, æftatis, autumni,amp; hyemis, quorumnbsp;temperamentocaloris amp;: frigo ris , cre-feunt res omnes è terra,alunturq; amp; confernbsp;uantur. Infiata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] iuxtailIudGenefi.Fiant luminaria in firmamento cœli, amp; diuidant diem ac noôi:em,amp; fint in fignaamp; tempora,nbsp;amp;dies amp; annos, vtluceant infirmamentonbsp;cœlijamp;illuminent terram. Sol nouitoccafiim/uum'inunc citius,nunc tar-gt; dius occidens amp; oriens, iuxta Dei volunta-tem amp; ordinem præfcriptum. Noairjhoceftjferuatcertum motum,;nô quôdanîmatus fit, vt inquit Theodoretus,nbsp;fed quôd certa ratione moueatur, iuxtaprfnbsp;feriptum Dei oriens amp; occidens. ( ponis,id eft,indu-cis ) tenebras^i^ fa£la eF; nox tn ipja noôle ) reptabid^nt (difeur-rcntjVagabûtur fine timoré)nbsp;omnes be^îù]yluA fylueftres.)nbsp;Catuli leonttm (reptabunt)nbsp;rugientes ^t rapiant, qa^ratnbsp;à Deo efleam cibi. OrtHS e§îfol nbsp;recolFtguntur xx il CG |
|
a6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, (beftiçconueniunt amp; congre ganturoriente foie)nbsp;luncù^iw\\Aï\scvihant. Ex'tbit homoÇcxQïZQ Çlt;Az)ad oppts juum ( fibi à Deo impofi-tum, vt in fùdorc vultus lui (ènbsp;nutriatjGenefis 3-) ad operanbsp;ttonem(aamnbsp;nbsp;nbsp;ad veßeram. Addircau(àsdiciamp; noâis, quorum illo oriente fe abdunt beiliæ in latibula fua, no-âeautemprodcût ad quærendum cibum:nbsp;contra homines in die laborant,noélequi-efci’.nt. Suntautemcaufæordinatæ feu finales vi cifsitudinis dieruni ac nodium,quatuor :nbsp;J. VtvarietatefuadeleÂentjCÙmpoftno-âem redit dies, Si poftdiem noxfuccedit.
Quad caret alterna requic,durabile non efi, üae reparat vires,fejfa^ membra leuaf.
ÇljMm magnifie a pint Opera tua Domine? Omnia m fapien-ttafecïïiî, tmpleta esî terra tuisnbsp;bonis {aliter pofleflîone tua. ) In media narratione erv.mpit in laudes DeijConfiderans cum admirationeomniûnbsp;rcrum conditionem,amp; fapientiam Dei,po-tentiamamp;bonitatem, quia omnia ad vtili-tatem hominum condidic,funima fàpien-tia omnia gubernat,potentia amp; bonitatenbsp;conferuat.Ita inquir D. Auguftinus : Ex pernbsp;petuitatecreaturarum intelligitur creatornbsp;æternus', ex magnitudineomnipotens,exnbsp;ordine amp;diipofitione fapiens, cxgubcrna-tvc. LO s su |
tione bonus. E uripides ira definit mundû, MO'fai^SitTsesKtÂtiCt'nKfov^ero^v Confî-ftitautcmxaAffj/ inordine Sc magnitudine.nbsp;Omniainfapientiafedlfi') Tta Baulius: itêfnbsp;K-^ovoftfoynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omfà Bey, id cftj nihil improuidum, aut negleôum, feu fine fummacurafadum eftàDeo. De mari amp; aquariUbm. /doc mare magnum Jj^acio 7^Â^(marib. ExHebræo,hocnbsp;eft, locis litt:onbiis)iaicrep“'nbsp;tilta{fe!it\x?)quorum nonnbsp;rus 3 animaliapt^ida eunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• A terra adpropinquum mare tranfit.lau dansilludprimùm à magÂ^inc, deindenbsp;ab vfu duplicûprimô quod (aw cft,amp;qu^Wnbsp;coloniaaquatilium. Deindequodacconi'nbsp;modum cft nauigationi, qua merccs amp;nbsp;neceffariæad vidum amp; vcftirum,cxali;srf‘nbsp;gionibus amp; infulis aduehuntur. Diuiitotnbsp;autem vniuerfitas omnium rermnere^^fnbsp;rum in tria, cœlum,’terram amp; marc. .nbsp;cùm de cœleftibus amp; terrenis dixenï’*^nbsp;tiam de marinis amp; aquatilibus,quor“‘’’nbsp;gens eft multitudo amp; varieras,fubV'^^’ . M.are magnum'} voeât Oceanu® AtlantJ-cum,amp; mare Mediterraneum, Pafida cum magnif ] Hic Theodorctus^^quot;' quit: ProuidentiaDei fignum eftjquo“'”'nbsp;gentia ani m alia n Ó O m nia parua deuot^” ’nbsp;amp; confumunt. Inprimisautem peipow™nbsp;tiacôipicitur in Remora pifciculo,quaîg^nbsp;cè Echneis dicitur,quæ tefte Plinionbsp;vihaturæ, nauigia contra ventos^quot;“ ,nbsp;compefcit,amp; ftare coeit,vndc hicpdc’^4 “nbsp;imago eft Écclefiæ. Nam lîcut hic marisnbsp;veniorum impetus tenet, ita Ecclefia» fi“nbsp;cœtuseftcxiguusamp;imbccillis,verboU »nbsp;amp;precatione firangit amp; débilitât conatusnbsp;diaboli amp; organorum eius. tnpet\}nau€spertranfiy^f,^^ bunt3nbsp;nbsp;nbsp;cet63^111^forma/îi ( G c- nefis i.)^gt;t iudantineo(inan.) . Vtilitas nauigationis,decuiusinuentorcnbsp;ïtaHoratiusinquit; ldi robuTamp; as triplex Circa petlus er at,quifiagilem iruci Commifit pelago ratem. Prtmus nec tenuit pracipitem afiieun, Decertantem A qutlonibus,nbsp;^ec trsßts hjada(,rttc rabumneti Cet« |
IN PSALMŸM ÖAVIDïS CIIIÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij
tUTjaufere^e or urn vi-tam ) deficient ( fame ) in pHlueremfiùum reuert ent ur.
luxtaillud Gcnefis 3.Puluis es, amp; ih pulue rem reiicrtcris.
Emit te f^irittim tuum {fan- xXT-â:um) creahuntur, reno--Hahüfiaciem terra.
Docct verfus Deum efle agens liberrU fnum,non alligatum ad caufâs fecundas.nbsp;Ideôdeftruereamp; feruare uaturam, cùinamp;nbsp;quàmdiu ipfe vult.ficut homines amp;angelilinbsp;beravoluntateconditifunt, amp;facitDeusnbsp;in ulta opera extràordinariâ. Bafilius tradicnbsp;tres efle modos creationis :
I. Eftfabricatio rerum exnihilo, vtGene fis capite primo : In principio creauit Deusnbsp;cœlum Ôc terram.
'2. Mutâtio rerum in ftatum meliorcm,dc quaPfalmo ji- Cor mundum creain me Denbsp;us. Hæc mutatio in homîne vocaturrege-neratio lpiritualis,quæfitperlpiritum fàn-ôum, verbum Dei, amp; facram enta,qua Deus non aufert intelligere, fed dat redè intelnbsp;iigerc,non aufert velle, fed dat bené veile.
3. Refufeitauo ex niórtc feu interitu,quce duplex eft. I. In plantis tempore verno,quonbsp;omniavelutàmortuisexcitantur, amp;vire-fcant. 2. In homine, cùm in nouifsimo dienbsp;à morte refufeitabuntut excitati perlpiri-turn fandum,qucm efle verum amp; ætemuninbsp;Deum, cum pâtre amp; filio omnipotentem,nbsp;amp; adorandumj cum illis, diftindam tarnennbsp;pcrfonam.teft’atur hic tertius modus créa-tioniSjdequointelligendû eftdiftumGe-nefisi. Spiritus Domini ferebaturfupera-quas, fouens eas calore vitali, ficut Gallinanbsp;incubans ouis. Recitet hîc puerprecatio-nes Philippi Melanthonis :nbsp;Spiritus Domini nafientia cotporafoiiet»nbsp;Cum manus artificù conderetipfa Dei:nbsp;SicfoueatctetusChrifti.quiofaculadtfcunhnbsp;Accendat^ igni peSlora noflr^fuo.nbsp;Item Claij de fefto Pentecofte.
Spiritus aime Dei, rerum Végétât or drautor, A nato venions amp;genitoreDeUs:
Da mihi nojfepatris qua fit diuina voluntas, Et mihi fialuificam fuggere,quafi),fidem.
Tu me con/'erua,rege,pafice,tuere,guberna, Te fine nil hominum cura labor valet.
Et Ecclefîx veteris.
O lux beatifiima, Eeplecerdis intimanbsp;Tuorumfidelium.
Céte Deus condidit inter aliaaquatilia, Genefisi. Plinius inquit fexcentorum pedum longitudinis,amp; trecentorum fexagin-talatitudinisin Humen Arabiæintrafle. Libro 32. AliterLcuiathan, quævoxHebræisnbsp;fignificat immanes amp; vaftas beluas màri^nbsp;nas. Ex GræcolegiturDraco,perquemD.nbsp;Auguftinus, amp;alijintelligunt allegoricôsnbsp;diabolum,ferpentem magnum amp; antiquû.nbsp;amp;Efaiæ3y_Ÿ5iprophetade(cribitLenbsp;niathan,hoc eft,diabolum deuiftum à Chrinbsp;ftoamp;Ecclefia. Totaautem hæc narratio denbsp;crcatione cœli, terræ, m.aris, amp; omnium,nbsp;quæineisfunt, teftanturefleDeum omnipotentem, iàpientemamp;bonum. Sicutin-nnitClaius dominicaleTrinitate:nbsp;non ejfeDeum, quifmritomnia,credit,nbsp;loco vel regione manet?
hocipjum fu^ü decus atheris almum radi^^rutilante dient.
hoc etiam qua noclu luna refulget, ^‘’ohinaj^iminenfi fiujpiciendapoli.nbsp;qua teltus,qua vaflus continet aer,nbsp;^'*^oreniréférant cuntlacretttaDeum,
k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeprouidentiaDei,
. ^mnia d te expectant^t dci intemporefiio,
% ^cunte te iüüjcolligentiaperi-te manum tuam, omnia re-^^untur horiitate.Ç^^Q Werte« fte dij'^^ftenumerationem operum Dei oftennbsp;nonfolum côdidifléresomnes,nbsp;omnianbsp;fuppeditândo ülis cibum amp; po-vt ilüs cum gaudioScnbsp;Us j i^^fione perfruantur. Ita inquit Bafili-^P^re de fpiritu fando î Ttwnèe. ctuo^nbsp;7rxlt;n TrKPi^p,nbsp;hoc eft, O-P^*-(oculusDei)omni-fuppeditans vnicuique iàlutem.
’•etilj] Theodoretus facilita-L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oftendit,qui ficut digitos exten
facile eft, ira Deus omnium re Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j(j^pPiam facilè largit ur.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnibus bonis iu-
, *^fri,^^''filibus, itavtcum deledationeil
(lî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tötetefiaciem tuam
vilt;^um) turhaban^
CC a
tvc. lossn
(hæc mea cominemoratio, Ôc celebratio operumDeiamp;granbsp;tiarum a6tio} ego ^ero deleSa^nbsp;bor'mJdiommo,
ANNOTAT.
IS(«etuo nttmïne
Nihil ell in honiine. Nihil csl innoxium,nbsp;'Lauaquodefifirdidam,nbsp;Higa quod efl aridum,nbsp;Sanaquodeßfaucium,nbsp;Vlectequod ell rigidum,nbsp;Voue quod edifiigidum,nbsp;quot;Rege quod esl deuium-
Gratiarum acîio^
xxxL nbsp;SitglortaDommtinßculum»
Utabitur Dominus tn o[gt;eribus ßis.
Enumerationi operum Dei additgratia rum aamp;’onem,quæcontinetcslebradóemnbsp;beneiîciorû, amp; obligationêad m utua ofd-cia.EftaûtfententiaiQuia ö Deus,tot amp; tatinbsp;ta operafeciiiiadvfam hominisjamp;anitnannbsp;tiwm,agiinus tibigratias,celebrantes tuaninbsp;fàpientiatn,potentiam amp; bonitatem,Hancnbsp;glodam non tribuitEpicurusDeo,negansnbsp;eum curare tes humanas, nequeCain, Saulnbsp;amp;Iudas defperantes de miièricordiaDei.
SiCgloriaifi/èeulufnJErgo, inquitHierony m us,amp;nos Cempit^rni erimuSjgloriücaturinbsp;Deum in omniætcrnitate.
latabiturDotuinits in operibusfaisjin creatü'^ ris,amp; maxime in bomine, conditoadDeii-^nbsp;maginem. Ita Prouerb. 8. inquitipfeDe-us :Ludoin orbe terrprum, St delitiæmeænbsp;cam Hlijs hominum.'.'Ell enim Deusverènbsp;^tÂKv^fU'sr©', diUgens hominum genus,nbsp;quod oüéditcopuiatio diuinæ naturæcumnbsp;hamana,amp;luditDeuscumbomine, ïicut
,pfccoIitnr,nulwsen,mre„nd,gcl:,l-Mx^
. ri - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r gt; ^^^^niniamea,taumïâluarorea},amp;opia~
XXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cemlaudibasveheamp;célébra.
eam(réméré, ^tàfaxgitmontée,
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnißcat,amp;ia,nomineDcifCOjnpodta. Vti-
tnrautem Eccleßa, excitas lèipûmamp;alio5
Lxtitiam percipiam ex condiris rebus, ijiq; fruarcum lçtitia,agnolcensamp;ceIebr3Snbsp;üeiamp;pientiam, potentiam amp;. bonitateni'
3‘ Imprecatio,
Deficientpeccatoresàterr^syx^'
impij ita ut nonßnt.
Addit per AntiBießn imprecationern,
contra impios 8c côtei^tores operaDei,
indulgentes ventriamp;d4bhuiusvitæ, vc
Oycllt;^sapudEuripideni^ÂOs,cuiushæc
vox eft:Non vlU numina expàaefcocalitû,
Ven tri h oûi as measconfecro.
Tneodoretus bifariâ exponit,primàm,
¦4 nbsp;nbsp;nbsp;^ertah tur im pij, b oc ett, debeiantab
idololatria Scpeccatis, ad veriDeiagnido^ nern, laadem Stcultus^ Secundo y'tdelean-pereant, qui conuertinolant,
amp; lantinranabiles, non agnofcuntDeipo-ten tiam, fapien dam amp; bonitateta ex rebus
^bieiuia.
ConciuditPlàImüm,ûcuecaperat^^a~
Ç^fiantsfians.
VtmonsSinai,cùmpromuIgareturdecâ ^ogas,Exodiao.Notatio ettpotendædiai-næ.
Xxxin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;célébra^
b O Do min û)/n 'visamea,
/amDeoaaamlt;^sa/am(viuo.) ' —__________________
' quegubernauotamp;conferuatio, dequibus
xxxnn. /acundiaßieie/ü^aiammeam fummd7ap}eatem''ß^^^^
ad laadem amp; celebrationeinDei,proptec nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
benedeiam creationis,redempaonisEccle t dæamp;alia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Xe^Imontae^Dt’//»/, Pjâl-fntprtfpoßuntur
Tedaturcreatio omnium tevutn, earam
-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’t - -
IN PSALMVM DAVIDIS CÎIIÏ. Pharaohis fubmerfio in marirubro, inteil-tus Apryes, Baltazari,Neronis,Cerinthi,A* rij amp; firn ilium. 13. Conferuatio ordinis, Sc focietatis poli-ticæ. Hæc omnia teftantur efle Deum,quis au* tern amp;qualis fit, Humana ratio ignorât extra ipfius Dei patefadionem, amp;dubitatdenbsp;eius voluntate,an exaudiatur, an recipiaturnbsp;in gratiam, an placeat Deo cultus amp; inuocanbsp;tio. Item ignoratin vnaeflentiadiuinatresnbsp;efie perfonas coaeternasjamp; o/xeff(rj»igt;patreninbsp;æternùin,filium amp;lpiritum ûndum,diftinnbsp;das eflcntialiter. Item ignoratmediato*nbsp;rem,filiumDei amp; hominis, propter cuiusnbsp;mortem amp;obedientiam homines recipi-antur in gratiam àDeô, amp;fiant hæredesvi-tææternæ, gratis per fidem, quæ omniaiûnbsp;fcriptis Propheticisamp; Apoftolicis traduU*nbsp;tur,amp; explicantur alibi copiofius. K’amhocpulcherrimummundiopificium tesq; omnes in eo non cafu extitifie, aut co-fluxiffcjVt fingit infanus Democritus,'ex A-tomis, fed conditam elfe à fapierite amp; omninbsp;potente conditore,teftantur eius partes,amp;nbsp;varij modi, quorum primus eft i Mirabilis cœli intra fpacium vigi ntiho-tarum,annisiam$53y. conftans reuolutio. Nubes volantes in aëra,fumma celeri-^îte, nullis cathenis ccelo annexæ. Jerrarnirabiliterpeiidensin medio, nul 'Oiulciminenixa,immobilispermanés,iu-^taillud Plàlmi præcedentis:Fundafti terranbsp;’operftabilitatemfuâ. Item hocverficulo: , nuBofuIciminenixà, w fubielto tant grai^pendet opus,nbsp;reputas wfiftere terra,nbsp;^inne vcl hint tiare confftùù ejfe Deumînbsp;Totarboj|^,herbarum,frugum,flo-^'quot;^gt;itemaifmiantium,multitudo,pulchrinbsp;varieras,de quibus Stigelius: ht planta fuis numen demonflrat ab herbis, . ^^‘^fentem^ 'refeft vna vel herba Deum.nbsp;^^'^perif feriei autorem'tota recenjet,nbsp;gt; ^ifaiii amp; lato c un£la vigors fouet,nbsp;ipßs diuina po'tentia rebus, . ^^leuis eit ccjpes,ijui probat ejfe Üeiint. g Pontiutnawfluuiorurri perennitàs. Vriiuerlâlis reriim omnium perpetuus ç Pj’lcherrimus ordo, Sc motus corporumnbsp;J^^ftium. ^odus propagationis lèu generatio-li^'^firabilis, fpecierumq;conferuatio,vt générât hominem,leo Ieonem,amp;c.nbsp;hlr ^itandæ amp; arcanæ vires fingulis terranbsp;P ^^^tibusinditæ. fÀ • humani corporisftrudura, amp; fingularum parti um,epatis,cor-Ij) ‘'^^tebri neruorum, oculorurri,liriguæ,nbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pôfitu Sc adionibüs. J) ‘ ^otitia naturalis in mentibùs lànoruril l)^^!’rinin,quibus,vtinquit Cicero, omni-bç^^^natum eft, amp; quafi infculptum,eirenbsp;cçjj^ifcrimenhoneftorumamp;turpium,lu-humana amp; confeientia, quænbsp;^eel ^’’^'^èageris, lætatur, turpiaverô Scnbsp;^cr’ horrendospauoresnbsp;Mijlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quainquitluue- furdo verberecadit, ^uatiente animo tort oreflagellum,nbsp;ItemLucarius: ^tuni mifcro poena mens confeia donat. “'tindii conflagratiO Sodomorumj |
PSÀLMVS CV. ÀRGVÙENTVM. Pfalmus eftparaîneticus, hoc eft, exhoN tatorius ad Iudæos,vt Deo gratias agät prónbsp;patefadione ipfius fada patribus, edudio*nbsp;ne per Moyfen ex Aegypto,defenfióe in denbsp;ferto,donatione terræ Chanaan,promîflàînbsp;patribus, alijfq; beheficijs, qua ordine co-memorat,incipiehs ab Abraham,vfq; adeanbsp;tempora,qüibuslfraëlitis,iuxtapromifsio-nem,terrâ Chananæorû,poft multapericiinbsp;laamp; cxiliapöfsidehdam Deus tradidit. Sunt àutem plâimipartes 4.
ditaeorum caulà, quæfuitpromißiofada patribus, nonpopulimeritum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . ,
Surit autem in toto Pfalmo argumenta hiftoriarum corifideranda :
GC 3 |
50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, puliin terrain promiflam, annis430. Eftq; populus Ifraëliticus typus crucis amp; libera-tionis Ecclefiæ,omnium temporiim, vfqucnbsp;adfinem mundi. I. Propo/ttia. J nbsp;nbsp;nbsp;Confit emini Ciomino,nbsp;nbsp;nbsp;inuo Ç at enomeediS3annunciate inter gent es opera eius. Propofitio eft exhortationis ad gratiaru aftionem. Agitegratias Deo, procollatisnbsp;iam bcneficijs,patefalt;ftione fui amp;c. amp; inuo-catc eum,in præfentibus periculis amp; ærum-nis,amp; celebrate eius bonitatem amp; potentiam apudomnes. Catifitemint j gratias agite. Intiacaté'] eum in periculispræfentibus, quibus Ecclefia aftiduè fubieâa eft. NiomcK ««5]bonitatem amp; potentiam. 4«««i?«,ite]celebrateintergentes,quæamp;nbsp;' îpfepertinentadEccIefiam,iuxtailludGe-nef 22. In tuo femine benedicentur omnesnbsp;Genres. , opera eius} patefadionem fui,eleftionem populi Ifraelitici, eduâionem ex Aegypto,nbsp;amp;aliaadmiranda amp;diuinaopera. J nbsp;nbsp;nbsp;Qant ate ei^pfiillite» narrate o~ mma mirahilta eius. Repetitio exhortationis. Cantate,orc, pfallice, inftrumentis muficis.Ei, Domino,nbsp;noncreaturis. Mir^W/wjadmirandas liberationes,amp; de-fenfionespopuliludaici, amp;totiusEcclefi«. 11T nbsp;nbsp;nbsp;floriamim de nomine fànéîo ei U. Utetur cor quamp;rentiiimTd)o minum^. Exhortatio ad gloriationem deeledióe Ecclefiæamp; defenfione contradiabolû, mornbsp;tem amp;hoftesomnesEcclefiæ, pernomennbsp;Domini, hoc eft, potentiam 8c bonitatem.nbsp;Quam gloriam ftu notitiam mifericordiænbsp;amp;prælèntiæDei,comitaturIætitia,quæverènbsp;eft vita æterna. UIL nbsp;nbsp;nbsp;§luamp;rtte'T)ominum et forti-- tudmem ctus^quAritefaciem etus femper. Mandatum de quærendo,hoccft,cogno-fcendo Domino, quis amp; qualis ßt,quÄ ut e- |
tVC. toss. iuserga nos voluntas reuelata in dato ver» boamp;milTofilio. Quærerecnim Dominumnbsp;eftrelido impiorum coetu, adiungerefcnbsp;membrum veræ Ecclefiæ, ampleâicœlefténbsp;dodtrinara ,agerepœnitentiam feuconuernbsp;ti ad Den, credere in filiummediatoré, in-uocare Deu, agere gratias Deo, eumq; celcnbsp;brare. ItaEfaiæ55,dicitur:QuæritpDornignbsp;nû,dum inueniri poteft, inuocate eum, dunbsp;propè eft, derclinquat impius viamfuam,nbsp;amp; vir iniquuscogitationcs fuas, amp; reuerta-turadDominum,amp; mifercbitureius,quo-niam multuseftadignolcendum. Fortitù-dinem amp; faciem Domini vocat,PrimùmArnbsp;camfœderis, inquaDeusfefortemoften-ditamp;apparuit populo, eum exaudicns,libcnbsp;rans amp; defendens.Diende verbum Dei,pernbsp;quod eft effieax amp; præfensinEcclefia,amp; ün-gulorumcordibus. ^aritefaciemeius} . facies Domini,nifipræfenti^OTi:ficutfaci* cs venti amp; facies ignis , ipfcventusàignisnbsp;difitur,Pfalmo 82. Scripturaenimfacraearum rerum præfentiam intelligit, quarumnbsp;nominat faciem. Quaritefemperiïi^^^,nbsp;femper quæritur,quandoinuenitur?Refp®nbsp;fio ; Semper dixit, pro in totavitaiftajqu^^nbsp;hicviuitur. lt;s^ementote mirahitiitgt;m eiut) quA fecit3prodigia eius iudi-cia oris eius. Monet,vt verbi Dei teftim onia fe« cula amp; diuina opera in mentem ^animutnnbsp;reuocemus, quibusDeus per Prophe^^æ’nbsp;Chriftumamp;Apoftolostanquamfigilhs’'^nbsp;bum fuum obfignauit, ne de certitudme e-ius dubitem us, vel cum com minatur pce-nasimpijs, vel promittitgratiamamp;auxui-um fuum pi js in cruce. ProdijM] vocarinufitataoperaDei,m -tientia timorem impijs , amp; promitteMi iiberationcm pijs, qualiafucruntprodigia»nbsp;quæDeus edidit in Aegypto per Moyien»nbsp;coram Pharaone.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , ludicia ] vocat dam nationem, eiusq; ex-empla,impiorum,vel verbum Dei, eiusquc legem,iuxtaillud Pfalm.147 Quiaannun-ciat verbum fuum lacob, i uftitias amp; ludicianbsp;fualfrae'l,nonfecitficomnigenti,amp;iudicianbsp;fua non manifeftauit eis. Semen c^AhrahAferuieius^fi' Vl-Iq facob eledk eius. Subiedum eftexhortationisiConfiteini ni Domino, fernen Abrahæ, hoceft,primttnbsp;ludxi. Pi |
|
IN PSALMVM ïudæi. VocatenimfernenAbrahæamp;filios «cob,ipfbs ludæos feu Ifraëlitas, qui ab hisnbsp;j Pätribus genus amp; nomen habent. Deindenbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;ttiamtotamEcclefiam, iiixta ilIudadGa^ j nbsp;nbsp;atas^. Vos fernen Abrahæeftis, amp; fêcun- umpromifsionemhæredes. Abraham fer I UümDomini vocat,quôd Domino vöcantinbsp;ootemperauit. lacob eleólum Dei, quodnbsp;eum elegit præ Efau, iuxtaiWud Gen. ^5-amp;Ronian.p. lacob dilcxi,Efauautcm o-«liohabui. ^11. Pars narrats». Jpß T)omïnus Deus no^er^ '^muerfa terramdicia e'tus. ..Ç'diortationi ad gratiarum aéiioncm,fub expoAionem caiifæ impulfi-jp 9Mæmojjj(^eumadbenefaciendumnbsp;/^^litis,gratuitumfœdusfeupromifsiofanbsp;- ^Patribuseorum, de dandaipfiseorum-V^pofteris terra Chanaan Deinde narrâ-j ''^ßioperumamp;beneficiorum Dei. exilio amp;erroribuspopulî,amp;diuina 'Wcniîone. f’ nbsp;nbsp;nbsp;venditionc lofèph in Aegyptum,ex libcratione, amp; fubuèïiióne ad ''’¦^los honores. h,, ^eprofeâione Ifraëlitarum in Ac^y-‘^^'’'».vrgentefame. ^eodio amp;perfccutioneAegyptiorum ^^alfvaclitas, m ortuo lofeph. Ptii ^^'’lifsione Moyfi amp; Aaronisin Aegy-^'^'iberàndum populum,de miracu-Cq Pfodigijs, feu decem vltionibus fadis , Pharaône, amp; Aee'yptijs. h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’quot; • plll‘ tin ^egypto, fubmerfione Pharaonis, y iScxercitusin marirubro.nbsp;iijj^tiumeratio beneficiorum, quæDe-’’Populum contulitin defèrto. *iber 3 verbum, quo iudicat, hoceft, ^'¦pios,amp;damnat impios. verbi ) ^Hodpromtfit ^^iiegeneratwnes, conferuâspromif ta, q ’ ‘‘Pîo exhibito defijt politia ludai-y-^æ^^desfuitEcclefiæ,amp; cæremoniæj ‘^ciiluin eius, vt circumcifio amp; alise. |
DAVIDIS CV. iuxta illud Matthæi ry. Lex amp; Prophet« vfq; adloannem. Verbum vocatpaâum feu fœdus, quod fcciccum Abraham,;eiusq; pofteris, de dannbsp;da terra Chahaan,amp; ali js beneficijs. In mille^enerationes] multas,donee exhibe returMefsias. ßluodpeptgit cum tiAhv^ha-mo Genefis 17. ) turamenti. fuï cumJfaac{QiÇ.xic:{\s 2ô.aliternbsp;âd IfàaCjVel delfaac, hoceft,nbsp;quod fecitIfâac,vel pro liaac,nbsp;itixta illud Cenefis 22. In Ilàacnbsp;vocabitur tibi fernen.) Et jlatuit îüudÇi^^ï') Jacob {Qi^n^Çis2'ègt;)mpramp;ceptum{Ji2.-tutuni,decretû, id eft, fœdus,nbsp;illud ratû fecit ipfîlaco b,ita vtnbsp;habeatur vice legis ) Jfiaélnbsp;(Ifraëli hoc eft, ipfi lacob, Ôcnbsp;pofteris eius)//? teüamentunL»^nbsp;(paôlum ) sternum, fempiter-num.) Teftamentum vocat paâum feu fœdus, quod Deus inijtcum Abraham, Ifàac,amp;lacob, eorumq; pofteris confirmatum iura-mento.
5. Detradendapofteris terra Chanaan,i-bidem. 4- De nafcitüro ex îplbrum pofteritate Mefsia,in quo om nes tribus terræ effent benbsp;nedicendæ, hoc eft,confecutur£E réconcilianbsp;tionemeum Deo, remifsionem peccato-rum,amp;vitamæternam,Genefis 22. 26. 28. ^iil feculum. Secuiuhi primo dicitur ipfe mùndüsfor inaliter.i.ipfe geftus huius mundi,amp; quxinnbsp;hoc mundo geruhtur, Mc lâuff Dec Wfir/vtnbsp;iôb.22. Anfemitâfcculîobferuabis, tweesnbsp;irtöct XÖcitjuftcbet. SicLucæ i;. Filijhuiusnbsp;feculiprudentioresfuntfilijslucis. a.Sighinbsp;âeattempus «ternu feu «tcrnitateni, cùni |
ANNOTAT.
altribuimusDeo,eiusq;voluntatiimmuta bilijamp;pronufsionibus. Deinde tempus fi-nitum, nunc lógius niinc breuius: ficut hoenbsp;loco Pfalmus ait, Deum in ièculum memorem fuifle teftamentifuijhoc eft,feruaf-feamp;defendiffepopulum in terra Chanaan,nbsp;vfque ad tempus exhibiti Mefsiæ.
OBIECTIO irDAEORVM.
Padum feu fcedus initum cura Abraham fuit æternum.
Præcepta amp; promifsione s legales', vt cir-cumcifio 8c cæteri cultus Molaici funt pa-dum feufeedus Dei cum Abraham,amp; pofte ris.
Ergo præcepta legalia amp; promifsionesy vtcircumcifio,funtæternaamp;neceirariaob-feruatu omnibus temporibus, vnàcum fide in Chriftum, ad iuftitiam amp; vitam æter-nam, ficutpfeudapoftöli olira, amp; nunc eti-am ludæi contendunt.
ÉESPONSIÖ»
Negoconfequentiam.'Qiuafi;cuIum,vt didum eft,primum fignificatæternitatem,nbsp;quænecinitium habet nequefinem, cumnbsp;attribuitur Deo:Deinde ipäcium temporisnbsp;vellongius velbreuius, itaaccipitur,cùmnbsp;additur didis de politia Mofaica amp; cærem onbsp;nijs feu cultibus, vt circumCifione,fabbatOjnbsp;pafchâte.facerdotio Leuitico amp; alijs,quorûnbsp;omnium definitùfeculum feu tempus fiiitjnbsp;vfque ad adùentum Mcfsiæ, in quo nouumnbsp;padum abrOgato veteri inchoandum fuit,nbsp;amp; noua lex incipienda. Ideô inquit Chri-ftus Matthæi i-j. Lex amp; Prophetæ vfque adnbsp;loannem.
Z)teens: tïh't dabo terram Cha naanifuntculH hamp;reditaiü
Mimefis verborum promifsionîs Dei dé danda Abrahæ, eiusque pofteris terraCha-naan.vt certafit corum fedes, vfq; adaduennbsp;tum Mefsiæ, poftquem nulla eftiam certanbsp;fedes Ecclefiæ, fed Iparfà eft inter gentes,fi-ne certo imperio, per totum orbem terra-rum,ficut inquit Chriftus ad Apoftolos:Itenbsp;in vniucrfum mundum,amp; prædicate omninbsp;creaturæ : cui tarnen dat Deus vidum amp; ni-dulosjiuxta illudEfaiæ3O.Dabit nobisDo-minusdodorem,paneraamp;aqtiam,nbsp;Euniculiim hinreditatü ] vocat fortera,quôdnbsp;in Palæftina folebant agros funibus m e ti ri.nbsp;Ita fuprà Pfalm. i6. Filius Dei inquit deEc-ejefia : Funes cecideruntmihiinamœniî»nbsp;ctenim hærcditaspræclaraeft mihi.
LVC. LOSSII
ejjènt wi numéro c'tßtmtacperegrint'tnea.
Prima narratio de erroribus populilfraS litici,qucm delcribitànumcrô, quôdpau-ci fuer unt, Ôc à fortuna,quôd peregrini feunbsp;exules,carétes hofpitijs amp; cognatis,vagan-tes in mundo fine certis /èdibüs,qui tamcBnbsp;Deum habuerunt præfentem defenforerunbsp;côtrahoftes.TaliscœtuscftEcclefîaonini-bustemporibus, exiguus, infirmüs,Sc vs-gans,deftitutushumanispræfidijs, afol®nbsp;Deo pendens, Sicüt inquit dulcilsirtièvef'nbsp;fus præceptoris Philippi;
Exttlerat Chritius,cordes nos exulis hutiü EJf{({ecet,cuitu nos tnembrafumuf»nbsp;Ita lacob Genef ^y.vitam fùamnbsp;hationem vocat, inquilksadPharaone'”'nbsp;DicsannorumperegrinaSlbis meæ,nbsp;centu 8c tnginta, parui amp; malifueruflt^quot;nbsp;annorumvitæmeæ.
périranjkruni degentetnïi^^ gentem,nbsp;nbsp;de regno ad
alterum.
Ex Mefopotamiaprofcdiin terram Chi liaan,ex terra Chanaan innbsp;gypto tradudi duce Moyfc aiircrO'nbsp;brum in defertum,ex dcfcrio in terra C/ia-naan,amp;c.
Non per mißt hominc'ïïi' re eiscorripuitproptef^^^^^
Celebratio protedionis populi hoftes, 8c correptioiêupcenaho^*^^’”™nbsp;raonisAaliorum.
Nolite tangere
Propheiis mets noltiènocere*
Mim efis verborum Deiadhoftes,prohi-DcntisnenöceantpopulofuOjmaximèdo-doribusamp;regibusin populo, qüosChri-ftos vócatjhoceftjvndos feuconfecratos oleo Ipiritualijfeu fpiritu fando,ficut regcsnbsp;facerdotes vtigi fölebanr, cùm eligeban-tur,balfamo,hoceft, oleopreciofoamp;fra-gyaotij cuius conipofitiodelcribitur in fe-uitico. Ita Chriftus vnduseüoJeolæriti^jnbsp;hoc eft,fpiritu fândo, præconfortibusfuis,nbsp;Pfàlm.45, Ita funt Chriftianiomnesregesnbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hf
-ocr page 501-IN PSALMVM DAVIDIS CV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55
autemcertat, nlfijinimicum habens, amp; tentation!refiftens ?
Firmamentû panjs,vocat ipfum panem firmantem feu fuftentantem vires corporis,ficut fupra Pfal.104. V inum lætificat cornbsp;hoipinis,amp; panis corhominisconfirmàr..nbsp;Famem intelli git annorum feptenijprædi*-damàlofeph exfomnijsPharaonis,nbsp;ante eos ^irum^in(er^ x vil.nbsp;wnundatus efijoßph.
Dcvenditioneamp;mifsione lofeph in Ae-gyptum,lege Genefis 2'j.Siz^, Ante eos la-cob Patriarchani, patrem lofeph, amp;fratrcs eius,profedosinAegyptum,frumentiadfcnbsp;rendi caufa, tempore famis, qui agnito lofeph’, pofteaomnesinAegyptumprofedi -funtjin eaq; habitarunt cum pofteris,vfquenbsp;ad edudionèm ex Aegyptoper Moyftn an*nbsp;his 430,
’Humiliauerunt in compeài~‘'^yjipy^ ^z/if(conijcientes in carcerem) -pedes eius ferrum pertrdnfitnbsp;nimamems^
^facerdotes vndi, feudonati fpiritufan-o,ofFerentesDeohoftiasfpirituales, ad oma.12.item genus eledum,regale facer-otium,gens fanda,r.Petri 2.Eft hçc vera amp;nbsp;^®acófolatio Ecclefiæ amp; fingulorum pio-f“tn,haberefe Deumprotedorem contranbsp;¦^^tesquofeynq.. sicut inquit apudPro-Pnetain : Quitangitvos,tangit pupillamnbsp;®lt;^wimei. ItemChriftus adSaulAdorumnbsp;quid ijie perfequeris?durum eft tibinbsp;citrate contra ftimulum.
^ocautt (induxit)famem omnenbsp;r^^amentumpa^is cbntritiit.
^ccunda narratio de lofeph filio lacob, J’l'iito à fratribi» amp; milfo in Aegyptum,nbsp;il P’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in carcerem,propter in-
ç‘?gt;HâdulteræDominæaccufationem,ex liberatioe amp;fubuedioneadregiamnbsp;‘§iiitatem, amp;. potentiam inAegypto, innbsp;mftoriapræter alias dodrinas amp; confo*nbsp;^°nes obferuandæfuntpræcipüè hæ:nbsp;jj ^eum, ficut lofeph, antequam ad glo-te^^^^e^titudinem fuos prouehit,'deijcenbsp;. °Cad extremas calamitates adducere, vtnbsp;’¦’^Utiam fuam oftendat,amp; liberatio fit eonbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illuftrior,ficut Pfal. 4. dicitur :
¦ ^'^'ficas Domini tandem cognofeite leges, . quibtts exercer, quos amat ipfe,fuos.nbsp;vt releuet, premit vt folatia prafiet,nbsp;^gt;iecatvtpofintviuere,amp;effefuper.nbsp;^mniaquæpîjsacciduntaduerfaamp;tri-j \f^eutn folere acpolfe vertere in fummunbsp;^f'^öt’onum acgloriam, ficut venditiofra-lofeph occafio fuit ipfius fum mæ glo-£ti ^^^'utisfarailiæ, nonlólumlofeph,fednbsp;ff 'UtotiusAegypti. Itainquitlofeph, adnbsp;Genefis 50. Voscogitaftisdemenbsp;Ç. fed Deus vertit illudin bonum, vtnbsp;lQ^^‘^aret me, amp; faluos faceret multos popunbsp;fici] eft amp; confolatio de cruce, cuinbsp;vjfJ^ofephjomnes pij fubiedi funt inhac
Vtagnoïcant fuaminfirmitatem. PræfentiamDeiamp; efficaciam precanbsp;Alonis in afflidionibus,quæ extra cru-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
cemamp;periculanon fentitur, fedlan- Pharao de ieptem pinguibus, amp;totidcm Soefeit aefrigidaeft, ficutinquitD. macilentis bobus.DeindedeIpicisfeptefflnbsp;^Uguftinus : Profedus fidcliumfine prioribusplenis,alterisvacuisamp;inanibus,nbsp;^entatione noneuenit, neefibi quif. quæibmnia lofeph interpretatus eft deprinbsp;nuaminnotefcit,nifiprobationisexa- mis annisfeptemfrugiferis,Deinde fequennbsp;*^ine, neccoronabitur, nifiquivice- tibustotideminfrugiferis,Genefis4i.nbsp;^ic,necvincet,nifiquicercauerit.Quisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verbum amp;eloquium Domini,vocat in
terpre-
, De incarceratione lofcph, propter calu* ïïiniolàm accufationem doininæ,vxorisPonbsp;tipharis, quafi earn folicitaflèt de ftupro,nbsp;Genefis^p.
HumiliauerttM in compedibiis} id eft, coniece runt vindum in carcerem.
Ferrumpertranßt animamj id eft, corpus vin-ftura fuit cathenis ferreis. Solent enim Hc-bræi animam ponere pro ipfo corpore, cuius dolore ipfa anima etiam affligitur,amp; do let.Poeta fic vertit :
Vincula captiuus tulitimpia carcericatri, Ferratajj diu compede vinilus erar.
Donee ^eriiret verbum
Gt eloqutum Domini probnuiè eum.
De libcrationc lofeph ex carcerc proptet interpretationem foin niorum, quæ habuicnbsp;macilentis bobus.Deindedelpicisfepteni
ANNOTAT. IVC. LOSSII terpretitîonem fomniorû,reuelataàDeo loièphjvel verbum,hoc eftjdecretum ftatu-tum de îofèphjvt liberatus ex carcere ad re-giam dignitatem,amp;potentiam cuehercturnbsp;in Aegypto,probauit, examinauit, tâquamnbsp;aurum inigne,afflilt;âionibus Stcruce. Sicutnbsp;addic de liberatione ôc dignitate regia. X X. Mißt r^’Ar(Pharao)^foluit (liberauitex carcere)ƒnbsp;populorum {rex Pharao Aegy-pti ) dimtßt eum ( lofephumnbsp;îiberauit ex carcere ¦ XI Conß'ttutt eum Dominu (gu-bernatorem)^ô;/2^y^lt;c(regni) prmcîpem omnù pojjeßionünbsp;JuA^QnQïMïn.) J J erudiretpr inceps eùts (tq-gisPharaonis) iuxta^jolunta--tem (enes eiuspipietiam doceret Câu/â fînalis mifslonisloreph in Aegy-ptum, amp; liberationis è carcere : prior, vtla-cobcum familia haberet viâum tempore famis,defenfionemamp;hofpitiainAegypto,nbsp;Altera, vt dodrina de veto Deoamp;Mefsianbsp;promiflbamp; veris cultibus , tradereturpernbsp;lofephinAegypto. Series annorum in hiflotia lofeph.
|
J. Moriturlofeph annos natus no. Fuit autem lofeph figuraChrifti. Qpia,ficut lofeph venditus fuit à fratribus fuis, amp;i pofteanbsp;gloriofe liberatus eft, amp; adfummoshonores euedus in Aegypto :ltaChriftus à proprio populo ludæis reiedus eftamp; traditusnbsp;in mortem,fedàmorterefurrexitamp;dona-tus eft fu m nia amp; cœl efti gloria,cap u t amp; prinnbsp;cepsEcclefiæ, qui fuo populo,à quoreie-dus fuit, ficut lofeph à fratribus,fumma bonbsp;nacontulit. Z? intrauit Jfrael in ptum^et Jacob accolafutt in ternbsp;ra Cham. T ertia narratîlt;de defeenfu lacob cuirt familiain Aegyptum, tempore fatnisfeptenbsp;annorum, quam Jofe^wrædixit,exinter-prctationefomniorumlj^aonisdeincrenbsp;mentolfraëlitarû inAegy^gt;de perfccu-tione amp; odioAegyptionim contraIfraeli-tas, mortuo Iofeph,amp; pio rege nlitricio fa-mi!iæ,amp; pofterorum lacob. Fuitautem lacob exemplum omniû piorum, qui inh'acnbsp;vita,ficuttotaEcclefia, fubiedifuntcruci,nbsp;amp; varijs ærumnis. Præcipuè auté calamita-tesamp;ærumnæ lacob fuerunt, qui vitam foam vocat peregrinationem ærumnqfam,nbsp;Genefis49.inquicns:Diesperegrinationisnbsp;meæ funt pauci amp; mali,amp;c.
ludatur cum filio Dei,Genefis32' nbsp;nbsp;.
pite34. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
. Co ntarn i n atio incefta hlij Ruben cum concubinafua,Genefis38.
/«fr4«/f]Anno mundi 223O.ætatisfuçi30. Terram Cham vocat Aegyptii, a Chamnbsp;filioNoheimpio, quihanepartem mundinbsp;mcridionalem occupauit cum pofteritatenbsp;amp; filio Mifi-aim.vnde adhuc AegyptusMifnnbsp;vocaturaTurcisamp;Arabibus, Sem |
|
IN PSALMVM Sem filîus Nohc occupauit orientalem Pîrtcm. laphet Europam,à quo nos originbsp;, •'emducimus. Et auxït Çuum ^ehe quot;^^nter j^forttorem eumfecùnbsp;wimïcis euisgt; P.Vncrcmcntoamp;potentiapopulilfraë* , Acgypto, de quo Exodi primo : Fi-')lftaëlcreuerunt,amp; natifuntin multitudinbsp;(Unquam pifces» qui fœtum mulripli-^nbsp;^^'’i.amp;numerofum edunt,) multiplicatiq;nbsp;'^’'tac roboraticopiofifsimè,amp; repletaeftnbsp;^^¦¦rafab) iHis. Eli autem miranda Dei po-'fwiâ, quôd in tam breui ipacio annorumnbsp;^5°' in tantam multitu^nem excreuerat,nbsp;'^exAegypto, exceptis mulieribus amp; pue-j^fxierintvirorum (sxcenta millia, Exo- Qanuertit cor corum^Tt odtß populism eitiSj dolumfacenbsp;ferais eius. . perfccutionc amp; odio Aegyptîorum ^‘^f^aifraëlitas mortuo lofeph cum pâtre,nbsp;/^.gnatione, Sc exorto nouo rege, qui nonbsp;quot;‘^lofephjExodir. ] conuertifeumutaripertnilit, '^''aturafuacoripforum malumamp;per-effet. Nequc enim Deus autoreftnbsp;L H^d,aut conuerfionis cordis ad malum,nbsp;th . ^ïiam inquit Auguftinus: Nunquidnbsp;mtelHgendum vel credendû eft, quodnbsp;cor hominis ad facienda peccata connbsp;nullius vel leuifsimi peccati au- ^mirabilisDei bonitas, qua bene vti-malisrelangelis velhominibus. tç?'’gitur natura maïi effent Aegyptij,an-»Uf !'^®diffentpopulum Dei, vidiffentqinbsp;citav'^’P°Pnlum,ipfiq; bene fieri à DeOjin-pçf '^’^nidialfraëlitas odiffcjamp;perfequi cœnbsp;fiini ¦'S-tq;itaperaccidensDeuscoreo-coriuerti permifir,nbsp;cjyjA'^ncoquodpopulum fuum multiplinbsp;'intn’ '®'-tgt;eneficio fuo malos adinuiden-felich^-'^ertit. Inuidiaeft enim odiumnbsp;igitur cor illorumnbsp;'Monbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;led populo fuo benefaci- ^'ad 'quot;orum Ipontè malum conuer-h(fj ƒhoe modo, Deus dicitur indu '^“tar '^'^^’^^caonis.hoc eft,perm ififfe,vt innbsp;per fe iam effet malum,in- 'iffiamp;peruerfum. |
DAVIDIS €V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3$ MififMoyfenfruum (iAaroriiquem ele^it. eos uerba^Q^cii^fignorum fiio^ rum, prodigiornm ïn terranbsp;Qham» Quarta narratio de eduftione Ifraëlita-^ rum,pcrMoyfenamp;AaroncxAegypto,cx-tindo Pharaone cu exercitu eins in mari runbsp;bro, amp; miraculis feu prodigijs, quibus edi-tis per Moyfen Deus terruit , ie puniuitnbsp;Pharaónem amp;’Acgyptios, cùm populumnbsp;dimittercad mandatum Dei Pharao recu-faret. Eftautem hæc edudio faétaà condi-to mundo anno 2453. poft primam vocationbsp;nem Abrahæ ex Haran 430, Sicutteftatucnbsp;ipfeMoyfesExodi20. vbiinquit, Hebræosnbsp;fuille holpites in Aegypto annos 430. Etnbsp;Paulus adGal. 3.inquit,Poftpromilsionemnbsp;Abrahæ datam vfque ad legis promulgationbsp;nemannoseflë 430. Quianninumerandinbsp;funt, nonàdefcenfulacobcumfamiliainnbsp;¦^cgyptum, fed à prima migratione Abrahæ, cùm ex Haran egreffus promifsionemnbsp;accepitjannosnatusyy amp;moxinAegyptîinbsp;profedus eftpropter famem priorem. Computatio annorum eft hæc,iuxta Phi lippum in Chronicis. quot;ij. A migratione Abrahæ ex Haran ad natumifaac. 60. Vfqueadnatumlacobjcxlfa- ac. ÿo. Vfque ad natum lofeph ex Jacob. iio. Vixit lofeph, 65. Amortuolofeph,vfquead'na-tum Moylen. 80. AnatoMoylèvlqueadexitum populiexAegypto. AnniJ funt ( Hi an ni computati efßciunt^^o. Confideranda auté funt in edudionc If-taëlitarum,prælèntiaDei,eiusq; fiJijdn hoc populo, quem fibipræcundisgentibuselcnbsp;git Deus, fiiamq; vüluntatempromulgatanbsp;lege in monte Sinai,patefecit. Secundo, vOcatio amp; obedierttiaMoyfiad mandatum amp; vocationem Dei, quam præ-tulit omnibus bonis amp; dclitijs huius vitæ,nbsp;ficut teftatur Epiftola ad Hebræos capirenbsp;vndecimo. Tertio, Miracula amp; prôdigia editaper Moyfen coram Phàraone,quibusadmoni-tusamp;tcrrituscftjvtdimitteretpopnium. Quarto, |
Quarto, de contumacia amp;indurationc Pharaonis, negantispopulum dimittere.
Quinto, interitus amp; pœna Pharaonis,c-iusq; exercitus, quæteiliinoniafuntimmi-nentium pœnarum, omnibus hoftibus Ec-clefiæDci.
Sexto,teftimoniapromulgatælcgis,qux difcernunt veram Ecclcfiam, agnofcentemnbsp;hune verum amp; æternum Deum,eiusque le-gé ampleâenté diuinis teftimonijs édita,nbsp;à cæteris religio nibus amp; ièétis.
Septimo, ipfum filium Deipopuli fuifle ducem amp;cuftodem,antcaflumptam natu-ram humanam, fient femper adfuit amp; adeftnbsp;Eeelefiç. Sieutteftatur Paulus I.Corinth. lo.nbsp;inquiens: Petraauté, quælcquebatureos,nbsp;eratChriftus.
Mifsio feu vocatio Moyfi diuina extat Exod.5.Monetautemprimùm,vtinomninbsp;bus Dei mandatum amp; voeationem exequanbsp;mur. Seeundô,vtaudito mandatoamp;voea-tione Dei,voluntas obtemperet Deo, fieutnbsp;deMoyfeamp;Aaronehîedieitur : non repu-gnauerunt fermonibus eius,Dei. Tertio, vonbsp;luntaspetatin voeationeauxilium, amp;præ-fentiam Dei, in ijs, quæpertinent adipfiusnbsp;glori3m,amp; Eeelefiæ vtilitatem,
xxvin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenebras,^
obtenebrauit (totam Aegyptû) nonreptignauerunt
ÓC Aaron ^fermombus (iuisis) Det.
Enum eratio prodigiorum fèu vltionura, nonquidem omnium, neqjeoordine,quonbsp;édita funt,fieut in Exodo rceenfentur hæcnbsp;deeem eomprehenfa his verfibus:
Sanguis, rana,culex,mufia,fectamp;,vlcera,grando, ^ruciis,caligi), mors pignoraprima truiidans.
1. nbsp;Aquæin fanguineramutatiojExodiy.
2. nbsp;RanæjExodiS.
5. Cyniphes fine pediculi in homînibus amp;;iumentis,ibidem.
4. Mufeæ fine omne genus ferarum amp; be ftiarum noeentium,ibidem.
Morspeeorum,Exodilt;?. Vlecra.ibidem.
Grande feu tempeftas,ibidem. Locuftæ,Exodiio. ¦nbsp;Tenebræpalpabilestriduæ,ibidem.nbsp;Mors primogenitorum pecorum amp;
5'
6.
7-
8.
S’-lo.
ANNOTAT, LVC. LOSSII
omnibus temporibuspunirchoftesEccle-fiæ fuse, Si defendere Ecel efiâ, ciq; parcere, fieutpepereit angelus percutiensprimogenbsp;nitis Ifraëlitarum, quorum liminaafperûnbsp;fueruntfanguineagni pafehalis. 2, Difcri-in en inter miraeula Moyfi amp; Magorum Ac-gyptionim duplex: primuæ fumptuin eftnbsp;ab impoßibilirate. Nam Aegyptijimitarinbsp;non potuerunt miraeula Moyfi,etfi permitnbsp;tente Deoaliqua, tanquain fimiæ,iraitatinbsp;funt. Altcrum à eaulâ finali, quia Moyfesnbsp;miraeiilis doârinam antcatraditam à Deonbsp;confirmauit, Magidæmoniorum furores,nbsp;impiarû opinionum, cultuum amp;inorum.
Conuertit aciuaseoruïn gnmem,amp;t: oheidif p/ces mrfL»nbsp;(prima
Edidit
P en et ral'tbus regum eorurru.
Seeunda vitio Exodi S, ExHebrîcolcg*-tur : m otauit terra eorum ranas,boc efttj}* âauit,ebuJIiuit,QyQj]Vloyfesdefluui‘’nbsp;xitjDauid hïc de terra,intelligenduiuf^“®nbsp;terra vligiiiofaa^p^lijftri.
E)txtt (Deus vel *venitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pedtcub^^
ntbtisfin'tbtis eorurnj^ VItiotertia,Exodi8. , j,nbsp;lt;^/z(mutauit)nbsp;niiTn ingradtneni,tgne0lt;^^^^^^“nbsp;rent em m terra tpßrUttL3‘nbsp;^t pereußt tineas eorum,^nbsp;Jiculneas eorum^^et contrÏMt dit-bores in fintbus eorum-i.
Septima vltio, tempeftas eiusq; effeßus, ptoftratio arborum,amp; vinearum, Exodi y-E)txtt,et ‘venit locujla etnbsp;cus^citius non er at numerus.nbsp;6t conaedit{diC^'eA\ds eft,nbsp;uorauit) omne foenum in tertnbsp;e or urn, c ome dit omnemfrubdütnnbsp;terra eorurru.
Yltio 0lt;Sau3,Exodiio,
hominum,conferuatisprimogenitislfraé-litarunîjExodi 11.
Inhisplagisfêuvltionibusduopræeipuè cogitandâ luot, i. Deum,fientAcgyptiçsj
et
'n /? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
ttt per cuftt omne prtmogent-tum in terra eorum,pnmitias 0-mnis wtutis eidts.
Vltio décima,interFedio primogenitor fiinijtutn ho minum tum pecorum in Aegynbsp;pto,prçter Ifraëlitarum,quorum poftes fannbsp;guineagnipafchalis alperfi fuerunt;quofi-|®*ficatum eft,Deum horribili pœnaafFe-' p^^futnonines impiosamp; hoftesEcclefiæ.
t âtciturum autem dementer Ecclefiæ, e-tnembris, quarum corda afperfa funt I “'^undatapreciofofanguine filij Deiverinbsp;^b^nitrimacuiati, amp;incontaminati,i.Pet.i.nbsp;virtutii e»«] ideft, primogeni-^^¦quægignunturcùâ parentes adhuc innbsp;æ^^teiuuenili præfUnt, amp; valent viribus c~nbsp;’'^^(prim oge aitï^
%|, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'T?.
IN PSALMVM DAVIDIS CV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37
Ergo peccauerunt contra fèptimum præ ceptum : Non furtum facies.
BESPONSIO.
Nego confequentiam:primùm,quiamâ datum fpeciale feu perfonale,derogat genenbsp;rali,amp; illud tolli t. Quia igitur iußit Deusnbsp;expreflà voce Ifiaélitis, vtfpoliafent Aegÿ-ptios,nonpeccarunt, ficut nonpeccauit A-braham immolaturusfilium Ifâac, iuffus ànbsp;Deocontrapræceptum generale: Non oc-cîdes.Secûdô,Iufta fuit Hec ablatio bonorûnbsp;quialfraëlitæodogintaannosAegyptijsinnbsp;lèruierant laboranteSjExodi I.
Ergo Deus executor fuit fuæ legis. Nani, vt inquit filius Dei,Dignus eft mercenariusnbsp;mercede fua. Igitur Deus hanc quafi merccnbsp;dem populo fuo pro labonbus attribuit.
Ijamp;tata edî oAe^ybttts in pro-xxxrnf feéiione eorum Ifraëlitarum )nbsp;ineuhuit ttmor eoru ßtper
Delætitia Àegyptiôrum,cùm Iffaëlitæ fexterraipforû egrederentur,propterquosnbsp;multis iam malis affedi erant, timentes nenbsp;grauiusillorum caulàpunirentür.
l«fMiafin»îflr]fenferunttimorem,ingen-tem tanquam panicum,quo,vt Pindarus in quit, etiam trepidant amp; fugiunt dcorum li-beri.
Êxpandit nuhem inprote^io nem ignem lt;tJt lucetet üspernbsp;no^em.
e dux it eos cum argent o et f2on erat tn trihuhus eo-13.)
J, ^inta narratio de edudionelfraëlità-Q *?? exAegypto, amp; niiraculofisbeneficijs. Deus eos affecit in deferto,quorumnbsp;præcipuè récitât :
interdiu ab æftu per nü
J Lücgfn præbuit in node,ardente colu-3?^’‘?dii3.
4. ß'^^teoscoturnicibus.
5* ^^'^ecceleftijfcuManna.Exodiió'. fçj^ e)tauiteosmurmurantescontraMoÿnbsp;hçf'^’^^^opiofè profluente ex petra. Nu-
jjj., ^itautem eduftio populi ex Acgyptô exferuitutePharaonistypusli-^eclefiæ àpeccatOjmorteamp;ty-ftu^^^^^^bo^^ per verum ducemChri-’ïiti'k ’¦edemptorem Eccleîîæ, ficut is o-^nbsp;ïfen '’^^’^pQ’^^b^^^'^^elefiæadfuit, ficutnbsp;t\çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Duobus autem præcipuè
cq j ^’^ijsaditerlfraëlitasinftruxit, viati-ferè^*^? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuPsit Deus,vt acci-
Kfs -^egypti js, fecumq; clàm auferrétj '^^^valctudine.
OBI ECTIO.
F
jfeft peccatum.
eommiferuntfurtum,clàm au-» feri Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argenteaSc aurea, accepta cö-^
^^OabAegyptijSi
TetieruntsCt ‘venit coturmx, et pane ca’//(cœlefti,id eft,Mannbsp;Vï2.d)[aturautt eos. (Exodi i7-)
^'trupii petram, ^ßuxerut.^ aejuA 3 tot ßuerent in defer taßu^nbsp;;?/z/zlt;î.(Num.2o.)
î. NubestegensTfraëiitâsinæftujfignifî-catChriftum vmbraculum Ecclefiæ,contrà ardoremiræDei.
2. Et colum na lucens in node, juxta ii-lud Micheæ:Cùm federo in tenebris,Domi tiusluxmcaefli
DD
-ocr page 506-|
38 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
fn hoe, ^t euftodirent flatu-^ ta euis, legem eüu obferuarét,nbsp;Haüeluia. Caulà finalis eduâionis populi exAgy-pto,amp;datæterræChanaan, vteerta eafedes eftet, amp; quafi Academia dodrinæ cœleftis,nbsp;officinapatefadionum Dei, amp; bibliothecanbsp;librorum Propheticorum, denique hofpi-tium nafcentis amp; concionantisMefsiæ. Halleluia ] ideft.laudateDeuminuocan-teseum,amp;annuncianteseius opera, non in propriam,fed in eius gloriam,per fidem benbsp;ne opérantes, fpegaudentes, charitatefer-uenteSjVthîcinquitAuguftinus. |
LVC. LO S SU litarum captiuorum in Babylonia»vt redu-eâturinpatriam, in quagratiasagantDeo, eumque celebrent pro beneficio libera-tionis. Initio autem hortatur totam ger»nbsp;tem ad gratiarum adionem,pro exhibitanbsp;mifcricordia patribus,qua motus banc fibinbsp;gentempræ cæreris in populû peculiareinnbsp;elegit. Deinde rogat Deum,vt, ficutoliæsnbsp;ita deinceps gentem feu Ecclefiam fuam denbsp;fendatjliberet amp; fèruet. Tertiô agnofeitamp;nbsp;confitetur maiorum fiiorum peccara,ingranbsp;titudinem amp;obliuionem liberationisdiuhnbsp;næcx Aegypto,per mare rubrum,amp;'Pharaonbsp;nisinteritû. Quarto rccenfet prolixanar-ratione peccata populi, indefertomurmu-rationem contraMoyfenamp;Aaronem,ldo-lolatriam,difFidentiam, libidines. Quintonbsp;récitât poenas, quilts Deus populum aife-cit propter dicta pecc.^, fimulque eartimnbsp;mitigationem, proptS^itum cum patri-busfodus, netotagens^S^anafeiturusnbsp;cratMefsias,deleretur. Sexwprecaturrurnbsp;fus,vtDeusEcclefiam difperfam amp;captiuânbsp;in Babyloniacolligat amp; feruet, additacaufanbsp;finalijVtipfiDeo populus gratiasagatamp;ce-lebret,redudus in patriam. Hæ funtpr^ci-puè partes,feu loci huiusPialæi. Sicutau-tem in præcedenti Pfahno celebrauit mife-ricordiamDeijin conferendis bénéficias pOnbsp;puloin Aegypto amp;deferto, irain hocean-dem amplificat in côdonandispeccatispopulo,amp; mitigandispeenis. /. Vropofitio exhortatienis ad gratis' runi aétïonem. Halleluia(laudate Dominum-) Confitemint E)ominO}i^^quot;nbsp;niam bonus ,quomamnbsp;m'tfer'tcordia e'uss. Prophetaalloquitur populum. Confitemini ] gratias agite Deo,eumq; celebrate. Quoniam bottnsl ratioaDeibonitateamp;mi fericordia,quafolamotus,non vlliusnieri-tis,elegit popnlum Ifiaè'liticum, ficut in tonbsp;tam Ecclefiam* ultiplicia beneficia, tumnbsp;corporaliâtum fpiritualia contulit,amp;con-fertomnibus temporibus, etiamindignisnbsp;amp;:ingratis,Matth 5. '•1, |
|
psalmvs cvi. TlRGPAÏENTFAf. Pïàlmus eft generis fuaforij petitorius. Nâpetit in eoPropheta fubpçrfonalirae^ |
Tgt;e miferuordia, Miièricordiaeft,i.conferre in indigentes beneficia omnis generis. i.Affici ^nfii alteriuscalamitatis. 3. Probabili ratione,nbsp;vel propter bonitatem relaxarc aJiquiddenbsp;fummo iure, amp; mitigate méritaspœnas. Cou- |
Eonfpicitur autem amp; elucctDei mifericor diaineffabilis erga Ifraelitas, amp; totum hu-inaiium genus.
t- Ex conditione hominis adimagînem l^ei,Genefis2.
ExbeneficioredemptioniSjfaétæperfi '^“nijiuxtailludloannisj. Sic Deusdilexit,nbsp;amp;5-Et Ephefios 2. Deus dines in mifericor-per multam dileélionem fuam nos viuinbsp;t’cauitcumChrifto.
Ex donatione verbi diuini amp; patefadio-'’.^gt;alijsq;beneficiispofitiuis,vtvitænecefl’a f'JMiftujamidujdefenfióeiamp;priuatiuisjVtnbsp;prohibitione malorum,de quibus verè di-citur : Plures funt gratiæ priuatiiîæ, quàm
4- Excondonatîonjrulpaïjamp;mitigatio-’]^pœnarum,quasn^remurquotidie de-'',‘‘^isnoftris.ltaTj|Knorum 3.dicitur: Mife ’^''^ordiaDomini^uódnonconftimptifu-EtMi^^æy. QuisDeusfimilistui,nbsp;P5‘’':ensiniquitati,amp;tranfiensfuper’pr£ua-'¦‘^ationem reliquorû hæreditatis tuæ, nonnbsp;’’etitiet iram fuam’, quia diligit mifcricor-
loqueturpotenttaa quis enarrab 'tt omnanbsp;eiusi
^niplificatbonitatem amp;’mifericordiam £F’perAdynaton,feuimpofsibile Agno-'¦'^ctiiiu niaioraamp; plura elfe beneficia Deinbsp;I? ‘^ta in populum Iudaicum,amp; totum hu-c?''üingenus,qiiàm vteaanimiscomple-’^^'voce Humana eloqui pofsit.
^otentias ] admirandas amp; diuinaslibera-defenfiones populi, quibus Deus pv^^titiam fuam declarauit contrahoftcs,nbsp;^’’^onem amp;fimiles.
j opera amp; virtutes.
til, ^^àttqut cuflodilunt tudtciu, ^Ï^ciunt ïuÜttïam tn omnt tem
öcf P?Ptionema{euy!'»/zK, debeatitudine ftuti^''erum amp; æter-“iun • crcdunt, eumquecolunt,fu-^idolaSc falfasopinionesdeDeo.fide,
normam diri-^^^M'''k°^^^'*^’^^’C®nfilgt;a,amp;aâionesfuas. vr^f æ*^’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• HocrequiritDomi-
fordi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicium,amp; dirigatis miferi-
''itigit'^^’ ^’•^^^har.8. Veritatemamp;pacem
IN PSALMVM DAVIDIS CVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39.
IVLemento quot;WciT^ornme m bene IHL uolentia ergn popugt;ltimnbsp;fit a meinjalutaritno.
Precatur Propheta, vt Deus populum de inceps, pro paterna fuavoluntate amp;bene-uolentia,in patriam reducat,vtibicum populo feu tota Ecclefia fiat particeps bo noram eius, amp; in tern plo lætetur, amp; glorieturnbsp;de liberatione,amp;Deum celebret.
Vifita'] adiuua amp; libera me amp;Ecclefiam, propterpromifTum Mediatorem, quem.vtnbsp;Simeon Lucæi.falutare Domini vocat. Alijnbsp;infalutarituo,inope, amp;auxilio tuofaluti-fero.
Vt u'deam ( exp eriar ) bona elebioriiTntHorUTn 3 Uter Itzti-.nbsp;tta gent is taamp;, etglonemur cumnbsp;hamp;r edit ate tua.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gp.,
Cum Ecclefialiberata excaptiuitateBa-bylonicaamp;diabolica. Effect us libcrationis corporalis_amp; fpiritual is Ecclefiæ, participa-tio feu com munio bonorum omnium coe-leftium, item lætitiaamp; gloriationedepr«-fentia Dei amp; liberatione.
Hæreditatem Dei vocatpopulum Ifraè'-liticum,amp; totam Ecclefiam. Intelligatur 8c lætitiaamp; gloria hæc de ea, qua perfruemutnbsp;poft hanc vitam,dulcifsima confuetudine i-?nbsp;pfius filij Dei,piorum omnium 8c angcio^nbsp;rum.
m^eccauimus cum patrthus no^ris, intu^ie efimus3ini(jutta'*nbsp;temfiec'tmus.
Ingenua amp; humilis confefsio peccatoru, quæ prior eft pars pœnitentiæ, compleâeunbsp;tis tria:
I. Contritionem feu agnitionem pecca-torum amp; fenfum iræ Dei aduerfus peccata, inquofimul dolemus nos offendiffeDeû|nbsp;tribuentesillilaudemiuftitiæ,quôdnosiu-ftè puniat, eiusq; nos voluntati fubijcimusnbsp;inpoenis.
?.. Fidem,quapetimusamp;certôftatuimus Defl nos recipere ingratiam, amp; remitterenbsp;nobis peccata, per amp; propter Mediatorem»nbsp;idq; gratis, quafide concipiturlætitiaamp;cô.nbsp;folatioin animo acquiefcente in Deo pU-cato.
3. Inchoationcmnouæobedientîæ, qu® frudus eft fidei,feu regenerationis. Depri-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DD a
-ocr page 508-|
40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. mapärteinquitAuguftinus: Melior cft in inalcfaâis humilis confefsio, quàm in bonis fuperbägloriatio. Patresno/iri in Âegypto non inteüexerut mirabtha, tuajnofuenbsp;runtmemores multitudinis mißnbsp;ricordtamp;tuamp;i^ rebelles fueruntnbsp;ad mare rubrum. |
LVC. LOSSII Commendatio clementiæamp; bonitatis Dei,qui etiafiIfraëlitæ grauiterpeccarint,nbsp;tamcn eos, pro fua bonitatc, amp; mifericor-dia,liberauitex Aegypto, idq; propter no-menfuum, non propter meritumlfraëli-tarum. Dehac caufafinaliliberationisin-quit Efàias capite 6?. Qui eduxitMoyfennbsp;brachio maieftatisfuæ, quifcidit aquas ante eos, vt faceret fibi nomen fempiternuni)nbsp;fie eduxiftipopulum tuum, vt facerestibinbsp;nomen gloriofum. |
|
Expofitio peecatorum Ifraëlitarum in Aegypto. Aceufat autem in illis tria :
|
Etincrepauitmarerubrumi exiccatumen 3nbsp;nbsp;nbsp;eduxiteos inabyßis(i^cr d^y^Qsßcutinde ßrto. \ Etßluautt^^^^2yx\t ) eosdf manu odientium h oftiu m Ac-gyptiorum ) Ç^redemiffO^^^nbsp;manumtmici.Ç^h^Lï^Qnïsl) £t operutt aejuatribiibantes xl eos) ^nus ex eis non rem/^^^fi^• Narratio eft amp; diftributio Deijamp;modigloriofæliberationislfr^^^*^^' rum exAegypto, amp;deletionishoftiumionbsp;mari rubrOjExodii.,}.. Bt crediderunt verbis cant auerunt laudem eius (nbsp;di 15.) Qtto oblitißnt Oper urn eiUiiWW non expeBiauerunt conßlittmnbsp;eius. |
V'tgneris nietnorelfe nieiprecor optime diutini, Qua populo afficerti dexteritate tuo.
Peélora nufira tult;ii meritis inuifa falutü, Vt latoaffiiiargentis honoretu£.
Omnia vt a/piciens lati tibi munera ceetiis, Sitn populo haredigratus ipfe tuo.
Jmproba maiorum deliquimus acta fecuti, Impia prafentcmfecimus ante Deum.
V n I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faluauit nos propter nome
fuum^^tnotamfaceretpotenti^ amjuam.
Exemplum cftgt;homines in rebusprofpc risagnolcerequidem amp; prædicarepræfentiam SebeneficiaDei , fed in aduerfis rebusnbsp;cito eorfijobliuiici, amp; reddi ingratqs amp; impatientes niora,feu dilationeauxilijamp;libe-rationis. Monemurautem vtexpeâcmus,nbsp;iuxtapromifsioncm Dei auxilium, etiamfinbsp;aIiquandiudifferatur,iuxtahocdilt;ftû;Coninbsp;menda Deo viam tuam,amp; ipfe faciet. Item:nbsp;In filentio amp; fpe eric fortitudo veftra Et, vanbsp;cate amp; videtc.quôd ego fum Dominus.
Credideruntverbiseius'\ cùm prælentiamamp; defenfionem Dei viderent,tranfeuntcspecnbsp;marc rubum,ôc intcritum hoftium,
£t
IN PSALMVM DAVIDIS CVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 tarum omnium peruenturum fuperludæ-os, qui tum viuebant, quod cadem pecca-taperpetrarent,qûæmaioresipforum,occi dentes filium Dei amp; Apoftolos,ficut ipforunbsp;patres Prophetas,qui deMefsia vaticinatinbsp;erant. Tt citi oblfti^/«t]ftatim enim poft tertium oiem,vbi mare tranfiflentjCeperunt maledinbsp;cere Moyfi,dubitantes de præfentia amp; boninbsp;täte Dei,cùm aquadeftituerentur. Confilium eins defenfionem amp;auxilium, SuodDeusfuo tempore amp; modo exhiber,nbsp;^tgoeapræfinire feu præfcribere Deo nonnbsp;, cbemus, ficut dues feceruntin Bethulia,nbsp;Ittdith s. exarßrM concup 'tfien-tn defer to , nbsp;nbsp;nbsp;tentauerunt infoùtudtne. Narratio peccatorum populi, eorumq; P^eparum in deferto, Quorum primum hicnbsp;^^citatconcupifcentiA. ^gt;:arfieruntloncupiemtta ] edendi carnes, ^'’’ttempto pane^ßefti feu Manna, Nu- ^V. St dedtt eis petitionem ipfir^ (^uas petierunt, carnes) quot;^aciem in animam ( corp us) ^^UfTn. Hoc eft, , ^enuitatem,tabem. Sc perniciem. Narn carnibus fperarent fe fore robuftio-faâi flint macriores amp;imbecilliores,nbsp;^'^niericapite vndecimo. Exemplum eftnbsp;. ^faftidÏQ præfentium bonorum,pugnan-J'-atn iuftitia, que prefentiabona cum granbsp;]^‘^clineampled:itur,amp;beneconfulit,amp;tonbsp;: ^^titia, quæincommodafcrtnioderatè,nbsp;Apoftoli: Magna eft opulen-j?Pjetas coiundacum animo acquiefcennbsp;’’t præfenti fortuna, qualilcunque eafit.nbsp;'ti, habentes amidum amp; vidum,his connbsp;''^tifitnusv ^^4ESTIO D. AVGVSTINÏ eiusg^rej^onfiio. p^j^oinodo, inquit Auguftinus, peccare teiri^^’'^*^’-^tidæicumpatribus, quilongonbsp;*^Ppre antè vixerunt? patribus noftris?an, ficut Lç,,^^^piftolàad Hebræos cap. 7. Quiaamp;nbsp;f[tioniâinnbsp;’¦erdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ï’i^’tdo décimas dédit fa- tliti Melchizedech. Sic amp; ifti peccaue^ ^•‘an^'^’^P^tribusfuis, in quorum lumbisnbsp;Poti’'^^^’tdoilli in Aegypto fuerunt, ficnbsp;ijijj?’^accipiendum eft, quodait .-peccaui-tct patribus noftris, tanquamdice-ViçjçP^ccauim us ficut amp; patres noftri, eorûnbsp;(injj^^timitâdopeccata. Hæcille.ItaChrinbsp;^^tthæi 23 .inquit : Sanguinem Prophé |
St iritauerunt Moyfèn in ca~ fris, (iAaronfanSium^ Domini. Secundum peccatum,feditiomotaàdu' centis amp; quinquaginta viris,contraMoyïènnbsp;amp;Aaronem, quorum ducesFuerûtChore,nbsp;Dathan,amp; Abiron,Numeri 16. fiAperta ef terra, dégluti xviî^ tiutt Dathan^fi^ operuit oon^e-^nbsp;gationem oAbtron. Pœna contra {êditiofos,iuxtaillud : Quif quis poteftati reftiterit, Dei ordination!nbsp;refiftit. Qui autem reftiterint, fibijpfis indicium accipient. Ita amp; Salomon : Timenbsp;Dominum,fili mi, amp; regem, amp;cum feditionbsp;fis ne inifcearis Quiafubitô veniet exîtiurnnbsp;eorum, amp;ruinam leditiofofû quis nouit?nbsp;Percufsi funtautem quatuordecim millià^nbsp;amp; feptuaginta hominum,præter eos, quinbsp;infeditioneChorfperierunt.Num.itf. Et exarjît ignis in con^egà- nbsp;nbsp;j j tione eorum, flamma comhuftt ïmpios. De hac pœna lege Numeri cap. itf. Stfecerunt njitulum in Oreb, Çÿ adorauerunt confiâtile^ Orebmons eft in regioneMidianitarû, Deut p.In Orebprouocaftisadiramleho-ua,amp; iratus eft lehoua contra vos,vt perde-ret vos.Mons Dei vocatur,Exod.3.amp; 3 .Réginbsp;ipi Interpretatur delèrtum leufolitudo. Et mutauerunt ^oriam Jua^^ in fimilitudinem bouis come^^nbsp;dent isfœnum, Tertium peccatum, Idololatriaadoran-tium vitulum conflatilem,ad imitationeni Aegyptiorum,qui Apin amp; Serapin, fub figünbsp;rabouisadorarunt. ÖD I |
41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII
Gloriâlfraëlis vocat ipfum verum amp; çter num Deum,de cuiuspræfentiaamp;. defenfio-nelfraëlitæ verègloriari potueruntcoramnbsp;gentibus,ficut inquit Moyfes : Non eft De-uSjficutDeusnofter. Item,NotusinIudæanbsp;Deus. ItaadRoman.i. inquitApoftolus:nbsp;Mutauerunt gloriam Dei immortalis pernbsp;imaginem,non folum ad mortalis hominisnbsp;fimilitudinem eflfidam, verùm etiam vola-tilium amp; quadrüpedum,amp; reptilium.
J Oblitifant qwfalua-uit eos,qui fecit magnalia m Ae^
Reprehenfio ingratitudinis populi amp; ob liuionisbeneficiorum , quæ Deus in hunenbsp;populum contulit, eligens ipfum præ cæte-ris gentîbus, amp; mirabiliter fepe überaus, amp;nbsp;defendens contra hoftes,ficut addit.
]\AtrahiliamterraHam,ter
' ribida 'm mari rubro.
cfc^wlfilius fuitNohe,qui,ciusq; pofteri tas, Aegyptû amp; vicinas regiones occupauit,nbsp;vnde terra Ham fiueCham Aegyptusvoca-tur.Interpretatur calor.Item niger, quæ ap-pellatio regioni calidæ amp; incoüs nigris,quanbsp;les funt inAethiopia vieina regióe,cóuenit.nbsp;XX111.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 di/f^erderet eosfi
non lt;s^oyfes ele£lw e 'ms fiettjfet inconjraéîioneT,mconf^e£bueuü^nbsp;‘Vt auerteret iram eiw,neperde-ret.
De ira Dei aduerfus populum rebellem amp; idololatram, amp;placatione eius per internbsp;celsionem MoyfîjExodiji.amp;^q.
Triaautem monet verfusconfîderanda:
1. nbsp;Exemplum iræ Dei aduerfusIdololatrinbsp;am,amp;aliapeccata.
2. nbsp;Magnam vim amoris in Moyfe ergaponbsp;pulû, pro quo fieri anathema optauit, hocnbsp;eftjtesàDeoabieda, amp;deftinataæternisnbsp;fupplicijs.
3. nbsp;Efficaciaprecationis, quaimpetrauitnbsp;Moyfes ne Deus totam fuam iram in populum effunderet.
Quod inquit MoyfènftetilTe in confra-€tione,in conlpeâu Dei, fignificat Moyfen fe inter Deum irafeentem amp; populum,tan-quam muruminterpofijiflë, nepopulumnbsp;perderet. Ita Ezechielis 22. inquit Deus :nbsp;Quæfiui inter eosvirum, quiinterponeretnbsp;fepem, amp;fl:aret oppofitus côtra me pro terra, ne difsiparem eam,§i non inueni. lo «ii--
ftraftione. Aliter in diuifione. q.d- nifi Moy fes Deû amp; populû tanqua diftraâos iam amp;nbsp;diuilbs inter iè rurfus fuis precibus côiunx-ilfet. Aliter in ruptura, vt fit m etaphoraà runbsp;ptione murorum obfefforû, quaparte ho-ftes irrumpûtjuifi hîc fè milites amp; dues fornbsp;titer opponant, nevrbs fcuarxcapiatur,amp;nbsp;deleatur.
Et pro nihilohabuerunttergt;^ ram defiderabilem ( Chanaannbsp;fluentem lac amp;: mel )nbsp;derunt ‘verbo eins.
Rurfus taxatincredulitatem, îngratitü-dinemamp;fremitumcontraDeum, amp;con-temptum promiffæjcrræ. ItaNumerorum nbsp;13.amp; 14. inquiunt cuPîpnteS redire in Aegy-ptum, contempta te promiiTa:nbsp;Deus introducit nos in ne terram, vtf?-damus gladio, fatius noLii^etreuertiinnbsp;Aegyptum,amp;c.
Et murmurauerunt in tnber naculù(dis tnon obedieruntnbsp;Eomini,
Et eleuauit manum per eoS) ^tprofterneret eos innbsp;ßrto.
Et ^t deiqceretßmeneornm-inter gent es3 dißergeret^^^^^^ regtontbus.
De corn minatio ne pœnarum amp;interi-tuspopuli, quem tarnen feruauit dente Moyfe immeniamifericorJiä» Ç-®quot;nbsp;pterpromifsionemfaaâpatribus,vt effentnbsp;fuperftites euftodes legis amp; promißi^nis*nbsp;Eleuauit manum'] Metaphoraeft velàg^ff^nbsp;iam iâpcrcuifurijqui, vt grauiusferiat,ina-n us eleuat: vel à geftu iurantis, qui manumnbsp;adcœlum inter iurandum eleuat, inuocansnbsp;Deum teftem. Ita Deus in Deuter . inquit:nbsp;Leuaboad cœlum manûmeam, Sedicam»nbsp;vino egoinxternum.
8t adiun^ii fitnt Baal l^eor, corne deruntfacrificium mor-tuorum,
Taxat ièquentibus verfibus odo duo pcc catapræcipua populi,idololatriam amp; lïbiciinbsp;nes,eorumq; refert pœnas. Vtraqj.n.amp;idonbsp;lorû cuitu amp; libidines atrocibus pœnisDc-us omnibus téporibns puniuit, non/blumnbsp;ün
Extra Eccle^nbsp;«am
IN PSALMVM DAVIDIS in populo Dei, fed eciam inter genres, quodnbsp;éxemplateftantur.
f I. Sufpenfi funtprincipes Ifraèl,amp; I interhosNaafzon,cuiusmentiofit
inEc^ inGenearogiaChrifti,Num.25. riefia 2. Tota tribus Beniamin deletaeftnbsp;propter ftupratamvxorem Leuitæ.
Dauidè regno eieftuseft.
¦ 1. Diluuioperijt primus rtlundus propter libidines.
2. ConflagratafunCSödömaamp;Go morrha.
3- Exterminati Chananxi, ihtcrijt familia Pelopidarum,amp;Ptolomænbsp;orum,Item Troia,amp;c. ItaadHe-bræosij. dicitur: Scortatoresamp;a-dultèros iudicabit Deus. Et ad Ga-Iatas6.Scórclt;oresnóhabentpar-
L tem in reap Dei.
I ^diunéiifunt ] Coniügâti,rurripta ^epaphora^^igo boû.Ita amp;Paulus adGal.
rit. Noli^ugû ducere cum infidelibus.
, ßaalPeoridolumfuit Moabitarum. In-^'¦pretatur Baal, maritus feudominus,di-àBelOjCui defunélo Ninus filius rex j^yriorü ftatuam erexit, ad quam tâquamnbsp;ji,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cófügerunt homines,amp; tandem
pro numine coluerunt. Eftq; ab hoe gt;,f^5primaidolatria.Peor nomen fuit monnbsp;regioneMoabitarùm,in quo coluerût
^oniederunt faerificium rnortaorumîhoc
'^ininum,quos fèpiiltos pro dijshabuerût '!)(j ^^''^^s,ofFcrentcs eis hoftias amp; facrificia.
Ët irïtauerunt eum ( D o mi-adïnuenüonihwfinSyamp;t: knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eFl inter eosplaga.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virumfepræbuit
placa-
( iratüm Deum populo) plaga.nbsp;reput atum eFi et tn iußitt-quot;^^^^^g^nerationem^ genera^nbsp;tn fempit ernum^nbsp;i^u^^^’iiehasriliusfuitEleazariinepOsAa-’ïni zelö diuino motus moechantemnbsp;tafç ’^iiliereEthnicaoccîditjnon expeda-lt;letJi^^^riaTiidicum,Num.2j. Ideo icló fœnbsp;Hsqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpetuum eis faeerdotium ipfi-
’Pofterisattribuit.
k , OBIECTIO.
?^p^EEalmus, FaétumPinehæreputai ^^‘eflèadiufÜuam*
cvn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
Ergo propter opera iuftificamuf.
Nego confequentiam, amp; refpondeo per diftinamp;ionem.Quia duplex eft iuftitia,per-fonæ, amp; bonæ confcientiæ:perfona iufta eftnbsp;coram Deo,eiq; piacet,peramp; propter iufti-tiam feu obedientiam filij Dei fide gratis^nbsp;fieptadRoman.4idicitur. EtGen. ij. Crernbsp;didit Abraham, amp;imputatum eft eiad iuftinbsp;tiam. luftitia bonæ confcicnriæ, de qua hicnbsp;loquitur Plalmus, eft,cùm quifq; opera fiiænbsp;vocationisrcélè amp; diligenter Facit, ad glo-riamDei amp;vtilitatemEcclefiæ, quæplacetnbsp;Deo,amp;præmia habet, cùniperfonapiacétnbsp;Deo, amp;iufta eft fide in hac vita amp; futura,nbsp;i.Timoth.4.
Et tritauerunt( ad iram pró uocarunt)ÿ^/;z/(Dôminum)^/î/^^nbsp;aqûam eontradÀFlionù uextHnbsp;tus eFl (iF^ojfespropter eos.
Nàrratpe‘ctaturnnlurmurisamp; diffideri-tiæ populi in aquæi^nuria, amp; împatientiæ aedubitationis Moyfî atq; Aaronisdepo-tentiaDei,quodpeccatû in his veniale fuit:nbsp;Quia erat humançimbecillitatis,populi ailnbsp;tfetti peccàtuitt fuit mortale, quia prôfeftûnbsp;eft ex malitia amp; rebellione voluhtaria,contra conlcientiam,Exodi 17. amp; Num,20.
it vexatus eSl Moj/fes] id eft,commotus ir?» amp; indignatione,propter fremitum amp; mu*^'nbsp;murpopulicontumacisamp;ingrati.BezacEtnbsp;Inalum fuit Moyfi,pröptereos,hoc eft,nodnbsp;ingrelfus eft terram promiflam, propternbsp;impatientiam amp; incredulitatem, ciiius caunbsp;la fuit fremitus populi.
exacerbaueruntßirt-tum etus{fAQyFF)et inconßdera-^ te looutus e§l m labijsfitü.
Exacerbauerunt ] aliter, rebelles fuerunt IpirituiMoyfijvel rebellare feceruntMoy-feh.
spirituietusquot;] fcilicet Dei fua impatientia, vél verbis incredulitatis
Jnconfideratè locutus Numeri 20. itaih-quiensadpopulum : Audite nunc ô rebel-les,nunquid de petra hac educemus (educe tepoterimus.^quafi dicat,minimè)vobis a-quam, quæ verba dubitationisfuifle often-difc ipie Deus arguens Möyfèh amp; Aaronnbsp;incredulitatis, inquiens: Propterea quodnbsp;noncredidiftis mihi, vt lànftificaretis menbsp;in óculis filiorum Ifraël, idcirco non in-troducctis congregationem iftam ( pö^nbsp;pulum ) in terrain, quam dedi vobiiä
DD 4
44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII Monct exemplum dubitationis Moyfi amp; Aaronis, hærere inomnibus iànciisreliquinbsp;aspeccatijcaliginein mentis,dubitationes,nbsp;fecuritatem carnalem, errantcsflammasafnbsp;feâuum, quibus fànâi repugnant, fpiritunbsp;fanfto adiuti,retinentes bonam confcientinbsp;am,amp;petentes earum condonationem,pcrnbsp;amp; propter mediatorem, quodimpij non fanbsp;ciunt. xxxiiiL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijkerdtderunt (Rentes dixit t)ommus ilîü^ Haâenus narrauit peccata populi in de-ferto jincredulitaté, murmur ,Idololatriä, amp; libidines. lam addit quæ commiièrunt,nbsp;occupataiamterraChanaan. T. Negleftionem mandatiDèi,deinter-fîciendis reliquijs Chananæorum, quorum fefeconiugijs amp;affinitatibuscôiunxerunt,nbsp;amp; in feruos amp; tributum pendendum ferua-runtjCÙm radicitus dominus iuflêrit eos exnbsp;tirpari,Num.T4. Deut.y. Ita Saul feruauitnbsp;viüum Regem Amalech côtra mandatumnbsp;Deiji.Reguniij.
faéliAbrahæ, ficutAchasfiliosfuos im m olauit, 2 .Paralip. zS.Manafle, 33.
XXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commixtifant inter (jen-^ dlidicerunt Opern eorum. (imitati funt idololatriam, ôc alia peccata gentiumjfîcut adnbsp;dit.) Etferùierunt faulptilibus eo-^ r;/z»/faftidijs,triftitijs. Na He-bræiidolavocantfaftidia, ôcnbsp;merasmoleftias)^^faüumefinbsp;Hits mßandalum,^p3ss^z\xra,Qznbsp;cafionem interitus.)nbsp;xxmr.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immolaueruntfiliosfaosjCt filtnsfansdamp;montb. (Idolis icul-ptilibus,non Deo.) xxxvntnbsp;nbsp;nbsp;Et eÿuderunt fanguinem tn-^ nocentem f infantû |
filiorumfiiorHjÇ^pltaru faaru, quasjdcrtficaueruntpulptilibusnbsp;^b}anaan(C,h2in2inxorîî)et infenbsp;Üa eiîterra 'm Amplificatio eft fadi à repetitione, amp; a perfona, quôd non ieruos,fed liberos,nounbsp;alienos,fedfuos,amp;quidé nullo fcelere pollutes ,ledinnocentesmadarunt, itamul-tosjvtterraetiaminipletafitfanguine. Et c ontaminatißint in opeti-bus fats, etfornicatifantinadin Henttontbnsfats. c^tibusr de quibusjn- J pftus Matth»^. Fruftra m e colunt oTaX’aHjs Et tratus infaroft ^otni ^^^inpopulumfaurn,^ahomi-natus e^ hizredit atemfùam^ Gt tradtdit eos in ntanus^en' tium, dominâtifant eorutn gt;nbsp;oderanteos. Et tribulauerunt eosîîùtni^^^^y eorum,^ humiliâtifantfabfn^nbsp;nibuseorum. S^pe fepties ) libérant eosi^ pfi autem exacerbauerunt tutnnbsp;in conßlijs fais , confatnpdnbsp;fantpropteriniquitatesfa^' Addit pœnas cumuJatæ jdolojatriæamp; cotumaciæ,libidinuni,amp; maâationum hu-manarurn hoftiarum, abiedionempopu-li amp; traditionem eius in manus gentium,nbsp;¦pnmum in ipfa terraChanaan, amp;pofteacûnbsp;populusabdudus eftinChaldjam amp;Baby-loniam. Sxpe tarnen rurfus eosliberauit,nbsp;teftaturliberludicum, etfiimmemoresnbsp;fuerunt beneficij, Sc ingmi. Teftaturigi-tur Pre^h era. De umjverè odiiTe o in nia pecnbsp;cata amp; horrendis pœnis ca punire in omnibus,luxtailludPfalm. Non Deus volensnbsp;iniquitatem tu es. Item Zachariæ capitanbsp;odaüo: Hæc omnia ftintpeccata,quæo-di, dicit Dominus: amp; tarnen reciperc innbsp;grau'atn, amp; liberarc agno/centes peccata^ |
|
IM PSALMVM Â^confugientesadmifericordiam Dei, ß-cut populum fuuin refipifcentenm Sicla-^ ßiantem, fæpe gloriofè liberauitex mani-bus hoftium, quod amp;. hoc tempore faciet.nbsp;Otatnusigitiirte æternepater, peramp;pro-pterfiÜum tuum dileâum, vt nos cafiigesnbsp;wiudicio, non in furore, nec accendas to-tam iram tuam in nos, fed in ira mifericor-diærecorderis. Viribus Ijkihmü non eß Eccleßa tuta, ^^Sumpneßdiji orphautt mixßa caret. ^^inoßrain indaerù cum mtrofœdere maßam, Giiate Det femper nos tàa membra tegis. tua doclrina protege Chriße, ^tnanueh^j tuo femper adeßo gregi. S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cùynitribulârentur} auà^utt or^onem eorum^ ï^epetltÂiiàs impulfiuas liberationià populi, ’¦ Mifericordiam non tneritara populi. .Recordationem teftanienti feu fœde-’^'^initicum Abraham amp; pofteris eius. Ôpprefsionem amp;: miferiam populi Hoftium immanitatem. Orationem feu inuocationem populi ®Pptefsi. y H/ßf]ItaExo. 1 inquit Déus ad Moyfen • f^^itad me vndiq; clamor eorurn,vidïquenbsp;^'ftiouem ,quaab Aegyptijs opprimun-Vidi, verè affeftus fum ærumnis popu^nbsp;ƒ erbacnim fenfuum apud Hebræos etiânbsp;ftanficaftt. O meyi^orfwt teüamentîpii,, pœmtutt e^m fecunàum^ mul'-mifencordU. |
DAVIDIS CV. in con^câ:ùO'ntntumquiceperat eos. Monet verfus, Deum etiam indignis amp;ih gratis benefacere,etiamfi in hominibusjvtnbsp;inquit Seneca, Ingratitude exiccet fontemnbsp;bonitatis, Deum tarnen quotidie benefacenbsp;re nobisjdandc bona amp; remittendo pecca-ta,amp; mitigando pœnas immeritis, iuxta il-lud Ofeæn. Nonfaciamfuroremiræmeæ.nbsp;QuiaDeus fum,non homo. Saïuos fac nos T)omine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XLVïÉ noäber,^ congreganos denatio-7nhus3lt;vt cofiteamur nommijan-ido tu.0 , ^orismur mlnude tua. Forma eft orationis populi opprefsi îa exilio amp; difperfi, repetenda in Ecclefia, o-mnibus temporibus , monens primùm,nbsp;quis fitinuocandus,yerus amp; æternus Deus,nbsp;qui fe patefecit Ecclefiæ, dato verbo amp; miC-fofilio. 2. Quidpræcipuèperendum,col-.nbsp;leftio amp; conferuatio Ecclefiæ. 3. Quæ fitnbsp;caufà finalisliberationis amp;c defenfionis,a-gnitio Dei, gràtiaruni aâio amp; celebrationbsp;potentiæamp; bonitatis Dei,amp; gloriofç liberanbsp;tionis,fielt additgratiarumadiouem, connbsp;cludens Pfàlmum.„., Benedidlu^ Dominus Dens jfrdélà[eculo inßculum, dieet omnis^opulus (iAmen. Hallenbsp;luta^ |
|
^ßamenti ) fœderis feu padi, quod fecit ^Scum Abrahanijde dan da pofteris eiusnbsp;fpff.^Chanaan , in qua nafceretur, amp; doce-pç ] defijtpunire populum propternbsp;liberauit eum ex manibus hofti-fg^,j2’iiltaGenef. 6. PœnituitDeum quôdnbsp;. hominem in terra. Z? , dedtt eos tri mißricordtU gratiam,amp;libcra-- • ÿoriofè,motusfola mife-^’^i'dia,non mentis eorum,) |
Eenedidtus jlaudetur» amp;celcbretur Detis ab omnibus. De«ï Ifraëll veras amp;:xternus Deus, qui fc patefecit patriarchisjlffaël, eiusq;pofteriSi A feculo'] om nibus ætatibus,amp; in hac vita* amp;futura. Et dieet 'popuius ] Votum feu e-vhörtatiö ad populum feuEcclefiam Dei.vtcredatpro-mifsionidiuinædeliberatione, Deutnqjcönbsp;lebreti yiwifw] certö itafiet,feu itafit. Balleluia'] laudate amp; celebrate Deum pfo^ pter accepta beneficia creationis, patefa-dionis,redemptionis,conedionis,amp;de-lt;nbsp;fcnfionis Eçclçfî», PS AL- |
|
40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ANNOTAT. PSÂBMVS GVIL ARCrMENTPM. P fa ! m us eft ge n e ris d e m O n ft rati ui. Quia Propheiaineoreccnfet amp;. célébrât variaamp;nbsp;magna beneficia Dei erga totum huma-nuni genus, quodconditumadimaginemnbsp;fuam,dementer feruat, dat fingulisviftumnbsp;Sc arniftum, libérât ex periculis, amp; innum enbsp;ra beneficia confert,vtipfe à nobis reótèa-gnoftatur amp; celebretur,in hac vita,amp; om ninbsp;æternitate. Eftq; teftimonium Pfalmus,nbsp;quod non cafu nafcimur, viuimus amp; mori-mur,fed diuinitus, ficut inquit Paulus Adonbsp;rum 17. Partes Pialmi funt tres : Prima eft propofitio exhortationis ad gratiarumaftionenijpro acceptisdiuinitusnbsp;bénéfices. Deinde fequuntur fex ordincsnbsp;hominum, quibus Deus bencfacit, libérâtnbsp;eos,amp; feruat in periculis. I. Calamitofos,qui vaganturin mundo fine certafede exules amp; inopes. Detcntos in vinculis, quiq; exillis funt liberati.
$. Famclicosacpauperes,quorum Iblum fterile Dei bonirate redditum eft fœcun-dum. 6- Oppreflos àtyrannisamp;bello, quibus pax amp; tranquillitas reftituta eft. In fine additur exhortatio ad agnofcen-dum,amp; celebrandum Ddum, pro acceptis beneficijs.Etin toto Plalmo continetur donbsp;drinaamp; cófolatio de protiidétia Dei, quodnbsp;verèadeftin hunianogenerc,amp; maxime innbsp;Ecclefia. Et monet Pfalmus, vtinnoftrisnbsp;quoq;periclilisconfugiamusadDeum,pe-tentes auxilium Sdiberationem, amp; liberatinbsp;gratias agam us Deo, iuxta illud Pfalmi 49.nbsp;Inuocameindie tribulationis, amp; egocri-piam te,amp; tu glorificabis me. Lutherus : 2)ifec pfslm i|î «'n gcmci'ii ©«ncfe/wtc ^ottaüetlty tnenfdjenaa^ allcv-ky noth b fFet/tvtc pauhte pgt i. 'Zimotîj.t. c CM ey b» ot elk V tîïenfd? en, Z. Propofitioexhortationis, Qonfitemim ^Domino agite gracias amp; celebrate Dominû)nbsp;quontam bonus^quoniammfectinbsp;lum mïpricordïa |
LVC LO'SSn . Propofiticgt;çftlt;?î-hortatîonis adgratù-rum aéiione'n, çeitbrandum Deum.pro bénéficias, addita caufaà bonitate amp; mileri*nbsp;cordiaDei, qua folamotus,nonhumanisnbsp;mcritis,confert in huinanum genus fua beneficia. ^ 'tcar.t qui redemptifunt à Tido'minoy quos redemït de manunbsp;tribulattonis. Et der e^ontbus congre^auit eos,dÇolis ortu et occafUiabÂquinbsp;lone mari. ' Hortatur omnelkdgratiarûaâionemj amp;agnitionem diuin^|ierationis. Quode*nbsp;niminquit: Quiredenlj^ifuntàDomino,nbsp;nionetliberationes non fies^fu, fed diui-nitus. Tdeô liberati expericulis quibufcun-queagnorccreamp; celebrate debcmus præ-fentiamamp;auxilium Dei. Nequeenimcafiinbsp;liberamur,autferuamurinpericulis,inquinbsp;busomnesamp;finguliverramurfa;pe,''eHer-fatifumusaliquando,fedliberatidiuinitus.nbsp;Per quatuorplagas feu remones müdi.Cr-tum,Occafum,Aquilonemamp;Mare,feuMenbsp;ridiem, intelligit totum orbem terrarutn.nbsp;in eoquc habitantes, hoc eft, totum genusnbsp;humarum,quod Deus feruat, alitamp;fuften-tatjvtexeo fibi coIligatEccIefiam, àqua?-pfe agnofcatur amp; celebretur. Ordo,ex»l(f‘ Çïjderraueruntmfoldi^^^^^^ IIIL dejerto à 'via, ciuitatetti'nbsp;taculi non inuenerunt. Primus ordo,exules, hoc eft. vagantcsin mundo incertis fedibus,fonbsp;ö’tncn/quosDeusreducitinpatriam.quodnbsp;beneficium fummum eft.ficutcontra ium-ma eft calamitas amp; miferiavagaticxuletnnbsp;àpatria,fic vt teftantur verfus Tyrtæi.-Nrfzzz miferiitti efi p atria amijfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vdgart, Mendttuffi amp; timida voce rop^art cibum. Cum natisj^ orrare fuit nbsp;nbsp;conittge Et cum matrepia, (um^parentefene. omnibus inuifus quofian^ accefferit exul Semper erit,femperjprettu egens % iucet. Nullus honosgenerieïï.amp;perdita gratta forma edt Cuntta^ tabefcunt membra dolore graut. Curat nemo vagos,óquot; laderenemo veretur, Nonextil fura duciturejfsDto, |
|
IN PSALMVM Itaprimi parentes exules fuerunt in terra,ciefti propter peccatfi è Paradifo, us Dei exul faétus eft, reliéta cœlcfti patria,nbsp;ad nosdelcendenSjafliimptahumananatura,vtnos adPara4ifümamp; cœleftem patrianbsp;ïeduceret. Diuus AuguftinusPialmumin-telligit de exilio amp; miferijs humanigeneris, exquibus per fiÜum Dei liberati fumus’,nbsp;amp; colligitur Ecclefia ex omnibuspartibusnbsp;”iundi,quodbeneficiumagnofcitEcclefia,nbsp;ö^celcbratDei mifericordiam, ^rrauerant in folitudine] Sicutlfraelitæ an-40. in deièrro, ita amp; Ecclefia errat amp; n3.-gaturinhoc mundo, quærens cœleftem P^frianiy iuxtailludApoftoli: Nonhabe-hïc manentem ciuitatem, fedfuturamnbsp;^’'•Nirimus. ^Juriente^fittentes ) anma eorum m Pflistorqutbatur. (ange b atur.) £ƒ cïdmauerHnt ad T)omi^ , cwn trthularentur çÿ’ denbsp;eorum eripuit eos^ Ij^^erfuseft intercalaris, qui quaterrepè-fignificans primùm iniiocationem '^’^lUefle Situtifsimumprofugiumpio-fçj ’ncalamitatibus.Deinde efficacem efi-iiQ*^’’ocationem,iuxrailludPfalmi49. In-tribulationis,amp;c.Tertió in-dcbcre eflc afsiduaamp;frequennbsp;fàv^’^'^’^tailIudChrifti: Oportet fempero-litiç’ ’’o’’ defatigari ItemPaulirlnde-Hho^^rorate, amp; in omnibus gratias agite,nbsp;Pff n^verficulusmonet: ^‘^Pcrthigatpenetreti^ precatio cælanti expuro,fit breuis at^ fiequenst deduxït eos (exulantes Ôc c^^.S^Utes incertis fedibus)/)/nbsp;trent ïn ciutta^nbsp;^^‘^bitat'ïonis^ • ^^ili nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• in patriam,quæinhac cceleftis ^^^fiteanturJd)ommopro mi Ctpromirabili-^^^s infilijs homtnum. |
CVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ Eft amp; hic verfus intercalaris,amp; itidem quâ ter repetitur,continens exemplum gratia-rü aftionis,pro mifericordia Dei,amp; iniran-dis liberationibus Ecclefiæ amp; piorù inhacnbsp;vita, quæ afsiduè amp; nobis repetenda eft pronbsp;defenfione amp; conftruatione Ecclefiæ, amp; ponbsp;lîtiarum,quæpriEbentholpitiâ Ecclefiæ amp;nbsp;lcholis hoctempore. ^^Htafitiauitanimamfitien tem^et animam efurientemÇatianbsp;uit bonis Rcpetitio beneficij, vt magis agnoftatur amp;celebretur Deus. Ita Matth, j.inquit Chrinbsp;ftus: Beati quiefuriuntamp;fitiuntiuftitianà,nbsp;quoniam ipfi faturabuntur. Et Maria canitnbsp;Lucæi. Efurientesimpleuitbonis,diuitesnbsp;autem dimifit inanes. z. orda vinéli feu captiut tn caïceïé, Sedentes in tenebris ^m-‘ X.. bra mortis)^in6los ajfliéîionenbsp;flerro. Secundus ordo captiuiin carceretehe-brofo,quos amp; ipfe Deus in uocantes libérât condonatis peccatis, quibuscaptiuitatemnbsp;meruerunt, otc ttut gcfojgmf? viiib ib vc mipnbsp;f£tb«tn?gt;lkrtgepl.tgr/vntgt; ourcb «JfottcsbMfnbsp;fekOigtDi’rOcn. Intelligiturquoquetotumnbsp;genus humanum captiuum propter pecca-tum, fub tyrannide feu feruitute diaboJi. amp;nbsp;cæcitate mentisopprefti, vtgentesnona-gnofcentcsautinuocantes veruin Deum. fl^uta rebelles fluerut eloquijs xi, Dei,et cofilîum altiflimt blaflhe-mauerunt. Addit caufam incarcerationis Stcscita*. tiSjContemprum verbi Dei amp; blalphemiamnbsp;inDeum. St humdtatum efl in molefl ij s u, cor eorUm, corruerunt,nec fluitnbsp;quiadiuuaret. Pcena leu efFedus peccati humiliatio.a-gnofcenspeccatumamp;inuocansDeump'u-xtailludEfaiæaS. Inanguftiaclamauerunt adte Domine. Sicutadditin verfuinterca-larià Et |
43 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII
XIIL
XIIIL
Et cïamausnint adDomtnu cumtribuUrentur^^ deneceßi-tatihid^ eorum liber auït eos.
Et eduxtt eos de tenebris ^mbra mortis-^et^vïncHla eorumnbsp;dirupït.
Tertiusordo, ægrotantes propter certï' amp; enormiapeccata, quos amp;ipfosDeusa-gno{centespeccata,amp; petentcs eorum connbsp;donationem, priftinæfanitâtireRiruit,di-mißisantepeccatis. Sieur ChriHusinquitnbsp;adParalyticum,Luc. 5.Homo,remittunturnbsp;tibi peccatatua,furgeamp;ambu]a.
Lutherus ita verrit : 0niïgt; ÏTaircn/bö» !(ï/ fo ©ottmctotfórcbWrt/vnöfónöhc^ Icbfn/Oienbsp;wciöctt mit Francf beptnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ vnO gtnef«»
Oo«b ctltcj;/lgt;ßßfienicbt(lttben»
Indicat miferiam captiuorum in carcerè, in quo illis fex conftituuntur , quæ Medicinbsp;neceflaria ad conferuationem fanjtatis re-cenfent:
1. nbsp;Aërem lucidum amp; liberum, non con-clufum amp; fœtore aliquo corruptum.
2. nbsp;Cibum amp;potumconuenientem.
3. nbsp;Vices exercitijamp;quietis.
4. Certa temporafomniamp;vigiliarum.
5. nbsp;Affedusanimitranquillos.
6. nbsp;Euacuationcs
(ßonfiteanturTdomino pro ml ßricordtaeisisi promirabïli-^nbsp;biis euis er gaplïos homïnum.
Rurfus hortatur verfuintercalarijadgra-tiarum aftionem,quæ caufa eftjvt deinceps nobis Deus benefaciat,feq; nobis commu-nicet. Ingratitudoautem, curdonafuano-bis deneget,nofq; deferatjuxta illud Bern-hardi diâum .-Nihil perniciofius ett ingra-titudine,quiafontem bonitatis exiccat.
contriuitportas s!gt;reat» et ^jeEiesferr eos contriuït.
Ratio,qua modum liberationisoftenditj amp; de poten tia Dei monetinliberandisfuis,nbsp;ctiamfi portisærei.s amp; vinculis ferreis indunbsp;fi amp; conftridi fuerint.
Per portas æreas amp; vedes ferreos,'ntelli git malainelud:abilia,amp; vincula, quibusamp;nbsp;ludæiin Babylonia capciui corporaliter fuenbsp;runt,amp;genres in regno diaboli, vnde nullonbsp;modo (ëfe liberate potuerunt, nifi adiuuannbsp;t-eDeo.
3. Orio ingrotantts frspter peciata.
XVII. nbsp;nbsp;St uit t qui propter njiamflagi-“
tiorum Juorum^ nbsp;propt er
, quitatespuasaßhguntur.
Qmnem efcam ah ominat a tfl amma eorum, appropinqua-uerunt^jfq^ ad port as mortis^
Ëffedus ægritudinfl^morborum itó«««-
Portas mortis v^tipfam morteim jam vicinam. TheodoretusnjtufnPß^P’^nbsp;intelligitjprim ùm de ludæis abduâis amp; ca-ptiuisinBabyloniajpropterpeccataDein-de genres amp; totum humanum genus op-preflum peccatis, amp; quaficonftriâumful»nbsp;tyrannide Diaboli amp; mortis, è quitus nonnbsp;nifiàDeo,eiusq; filiolefnChriftoliberarinbsp;potuerunt.T eftatur autem locusDcum ve-rè amp; horribiliter odiflc amp; punirepeccata,*nbsp;omnium calamitatum Scniorboriim,nbsp;pfius mortis caufam elTe.iuxrailIud Pfal-i?'nbsp;Propter iniquitatem corripis filioshonU'nbsp;nu .EtSyracidæ38. QuidelihquuntincoU'nbsp;IpcducreatorisjinciduntinmanusnJ^®*^^'
Et ciamauerunt ad cum tribularentur.et dene‘^P^‘
tat thus eorum liberauit tot*
Verfiis intercalaris moncns» cit,detribus.-Depœnitentiaag^f*^^’^^^ .nbsp;caciainuocationis, deq; mifeticor^i^^^*»nbsp;amp; potentiain liberando fuos.
lt;i^ißt 'uerbumpium pnii uiteos, et eripîiit eos de interne-^nbsp;tionibus eorum^
Repetit modumliberationis/eucuratirf nis, perverbum fcilicetPef, quopotenseftnbsp;Deus fanans amp; fpiritualirer amp; corporaliternbsp;omnesinuocantes. Theodoretiisperverbum intelligirfiliumDei, quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efta^-
terni patris, amp;hicin afiumpra hunianana-turaJiberauitgenushumanum, amp;ßnauit
omnesægrotos. Per internetionem For-«erus intelligit perditos amp; corruptos hu-P^ores in corporibus humanis.
1 Qonßteantur E)omino pro mi ß^icordta eins, pro mirabili-eius ergaßlios hominam.nbsp;Repetitio verfus intercalaris fecundi.
!0(U nbsp;nbsp;-£?facrificent facrifiemm laugt;
i annuncient opera eius in ^^idltatione.
. Exhortatio adgr^arum adionem in ce j^otandis benefici^Pei, quam lacrificiumnbsp;^udis vocat, coï^aone. facrificiorura 8i vi-^iiuarum veteris T eftamenti, quæ Deo nónbsp;^^äcuerun^eque placent fine hoclaudisnbsp;^crificio,Efaiæi.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4, Ördo,Nauigantes.
defcendunt in mare na-négociantes inaquis muU ^^•(pifcantes.)
• Quartus ordo eft nauigantium, quos amp; ^i’fosDeus per mifericordiam ex periculonbsp;?®^fragijlibérât, OiedçfFoemîrïecrnotlcï-J?”/ xgt;no gercwtcct wctOcti / quod benefieiünbsp;X iubet liberatos agnofeere, amp;c celebratenbsp;r Namfuntamp;hæ liberationespror-diuinæ amp; miraculolæ. Sicut igiturnbsp;primùm Felices amp; iälutares finit adio-n^otïineSjCÙmDeûpræfentem habemus,nbsp;Hauigatio facilis eft 8i fecunda,cùm v-p/ptiaui lecum habent nauigante ipfumnbsp;^^iftum, ficut in verfu Græco dicitur :nbsp;04^517©- Ke« efnsd?7jAilt;j'ii.
^^ofauentenauigesvel vimine.
tpir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per fimilitudinem in-
tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam eain experti funt amp; vide-
fia'l^k^dæi ii^ Babylonia, amp; nunc tota Eccle ç.,3°2rataàTyrannide diaboli, alijsq;perinbsp;^^Per filium Dei, videt amp; experitur.
^pfi^iderunt opera Êomitni, ^^^trabilia eius in profundo^minbsp;^^tgt;iles ÔC ingentes pilces^ ce-tos.)
IN PSALMVM DAVIDIS CVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4p
Egt;ixit ( Deus) nbsp;nbsp;ext at (ori- xxv.
- tur J, excitatur )Jj)irïtusproceL exultatï funtetusnbsp;(mans.)
ylt;^6’zzz/z//zz(aquç feu naues) xxvi. ad cœlos^ defcenduntnbsp;ad abyjfos, anima eori4gt;m m wa^nbsp;lis tabefcebat.
Hyperbola eft, qua tempeftates maris amp; agitationem fluftuumamplificat. Poetanbsp;Virgilius lib.i. Aeneidos ita defcribit :nbsp;Hi fumtno in flutlu pendent, his vnda dehifcensnbsp;lerram interflucius aperit ,furit aßus tn vndis.'nbsp;Etiibroj.
toUimur in c ce lam curaato gurgite, amp; idem Sub duel a ad manes imos defeenditnus vnda.
Sunt autem ingentiaamp; fubita pericula nauigantium, quod experientia docet. Itanbsp;vt vere didum fit: Qui nefeitarare,dilcacnbsp;hauigare.Et Ouidius inquit :nbsp;JHaitita follicitus cjuo^vcntos horretiniejuos.nbsp;Etprop'e tarn latum, quam prope cernit aquatn,
’^urbat 'i funt nauigantes) xXVïî. motdifint,ßciit ebriids(huci[nbsp;lue titubans)^ omnis[apientianbsp;eorHm{n2.\xt2.s\}iSxt)tllis excidit.
Hoc eft, nullum ftiuerunt auxilium, de-Iperantes de vita,mortem videntes ante o-culos.
6t clamauerunt ad omina xxvni (non adNeptunu, no ad Chrinbsp;ftopliorum, non ad Nicolau)nbsp;tribalarentar^^cneXiE-diX.'i-tur in mari) deneceßitatibusnbsp;eorum periculo mortis ) edu^nbsp;xiteos.
Et(ùrrexitprocéda, nbsp;Çeda- xxix
taeH,^ filueruntflabîus eias.
Ita Chriftus Lucæ 8. verbo tempeftatem ortamfedauiti
ÉE
I
-ocr page 518-50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII
XXX. Et Utatifant ( nauigantes) quiafiluerunt venti eduxitnbsp;€asm iwrtum'XoiQWïw tutum amp;nbsp;traquillumj) 'voluntatis eorumnbsp;(quern optauerunt.)
XXXI nbsp;Çonfiteantur Egt;omtnopro mi
' ßrtc or dia eitis 3 nbsp;nbsp;fgt;ro mirabili-
hus eius (admirandis amp; diuinis liberationibus) ergafilioshominbsp;num.
Et exaltent eum in EccleCi^
XXXII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**
* pie bis publicis congrefsibus ) tn cathedra^QQ nfefTu )fenio-rum,^ laudent f//;?7(cele brentnbsp;eum pro liberatione.)
Ordo, lahorantes fieriliute d* grerunt,
^psipofiit Rumina in deßrtu, ßaturigtnes aquarum tn fi-ttm.
Quintus ordo eoru tri,quorum terrapro pterpeccatafterilisfaéta,bonitate Deirur-fus fada eft trugifera, ©tnO tgt;ic mû vnfrud^tnbsp;bcr wcttcv gcplögt/vno au'oenimb tcQen vnbnbsp;fritdû frt'cgcrt. Monet igitur locus duo,nbsp;primùm terram fœcundari bonitateamp;be-nedidione Dei,non cafu,aut necefsitate, vtnbsp;inqnitCyclops apudEuripidem:
« yû dt «l'céy’KN kxii (lù TtKT'StrK •mxpruixK'TtJutuet^dTce.
Deinde peccatacaufàm efle fterîlitatîs a.-grorum,amp; caritatis annonæ. SicutDeute-rononiij 8. comminatur earn Dominus. Et üfèæ 2. inquit Deusi^ Et hæc nelciuit,nbsp;quôdcgo dederim eifrumentû, 8i vinum.nbsp;ïdeo auferarii frumentum meum amp;vinum.
Qui igt;ofuitflumina i» defertum'] hoc eft, red-,diditagrosfteriles,exiccatisfluminibus,tâ-quam defertum, in quo nullæfrugesproue niünt.
Et featurigines (cxîtns)aqaariim in ßtim] hoc cft,in terram fitibundam, amp; aridam,in quanbsp;nihil crcfcit.Nam fœcunditatis rerrarû duxnbsp;funt caufæ naturales,Caloramp; humor, vter-quemoderatus.
E'er ramßuE:ißeramin ßalfu ^/z;6’»/(fteriJem,cuius caufà eftnbsp;} propter malittam inhanbsp;bitantium tn ea.
Et quipoßuit deßrtum in gna aquarum3^ terramßtn^nbsp;qua inßaturigines aquarutn-fœcundam, reddi-tis aquis, amp; apertis fcaturiginibus aquadi.
^t collo cauit tlltc eßrtentet}^ conflituerunt ciuttatem habitnbsp;tionis.
Etßminauerut agros 3 el t^t^erunt'vtneas{ç^yj^^ amp;ipfçEcnbsp;cleiiam fignifîcat in hac terra)nbsp;^ßceruntfru^j^^
ßaic Chriftiisad ApoftoiosinquittCoa ft^;-;ûs,vteatisôcfr^aummSinadfe.
Et benedtxiteis, cattßnt 'valde, tumenta eo^nbsp;rumnondtminuet.
Sd^al I T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De-
Annfl- I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lïftiphcata per verbüß*
^p ftolorum, ex gentibusamp; ludæis
e. Ordo eoTum qui à Tjrmnù fifuerunt.
^^lpaucifaéiieranf{ncc3.-^ anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qp^reßtdmalo
torquenteetprementel^^^Q tyrannide.)
Sextus ordo corum,quiàtyrannis veine 5^9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppreßi, quos amp;ipfos Deus,e£
futain Tyrannos irafua, libcrauit,quæco,ï lolatio grata amp; neceflària eftpijs omnibusnbsp;Kt^onbus, 0etn / ß Tyrannen ooö«nbsp;3J«m;»vgcpiggt/p„ÿnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frfeö
ttiSfqtfïfeÿtn.
Cùat
IN PSALMVM DAVIDIS CVIL
|
Xl. nbsp;nbsp;Qum effùfus effet contemptu^ ff per principes eorum ( hoc eft, cum fadli elTent cotemptio a-pud fubditos propter ty ranninbsp;dem, Ôc alia fcelera) errarenbsp;ffciffeteôs perfolitudinem mut- Pœnxtyrannorum,co ntemptus Si irrifio 3ptid populum,amp; cicctio ex imperijs jn fo-litudinem,amp;exilia,fient Nabuchodonofornbsp;^ttnis feptem mente alienata diuagatus eftnbsp;’ntefferasinlÿluis.EtDariusfugiensAlex-ândrutn-interfeélus eft à Belo,Pompeius funbsp;ex pugnaPhariMicajinflii regis Ptolo-'^Woccifiis. \!j nbsp;nbsp;6t protegefetpauperemabin ^^ria^ ç^oneret(icut oues fami bas. Confolatioeftpanperum amp; oppreflbru in hac vita,à diuina proteéiioneamp;poftero-audione. fane'retficutoues familioi ] hoc eft, augeret f^miliasfen pofteros , fient ouesaugenturnbsp;^opiofè amp; cite». Panperé primo vocat popunbsp;iüni Ifraëliticuin, reuerfiim exBabylonia.nbsp;^eindeEcelefiam, einsq; membra colledanbsp;^^auda voecEnangeliJ ^idehiwt re^ti i nbsp;nbsp;Utabun- et' omni imqvntatiÇwix-^uisieuiniuftis) obfiruetur os Conelufio Pfalmieonftans Epiphone-adhortatione ad lætitiam amp; gaudi-ipiritualepiorum,conceptnm exconfi-“^¦¦atio ne præfentiæ Dei,amp; dininarum libe f^dotinm, amp; perditione impiornm,qui vi-j^ntes hæe dinina opera Dei,fnas pœnas amp;nbsp;.^^feufionemiuftoruminfperatam,obmu-nihil habentes,qnodopponantve- eFl fapienSiCt euflodiet ^‘^^yÇ^intelliget mißricordilt;is donbsp;t,aran gcîJettch/vnl» |
,,^ftendit hoc vltimo verfn pancos admo n confideràre, qnæ hocPfalmo dida fnnt,nbsp;ptouidentiaDei erga humannm genus,nbsp;°® neneficij s ipfius, de pœnis peccatorura.nbsp;dereceptionein gratiam agentium pœni-tentiam,qnæ operaDei tantum intelliguntnbsp;amp;meditanturfapientes, hoc eft, qui diligenter dilcunt verbum Dei, in quo hæc fa-pientiatraditnr. Eftq; ea petenda à Deo,nbsp;exemplo Prophetæ, Pfalmo n8. vbiinquit:nbsp;Aperi oculos meos,amp; confiderabo mirabi-liadelegetua. Intelltgetmifericordias Domini ] hoe eft, boni tatem amp; inenarrabilem mifèricordiam,li-berationes, amp; defenfiones piorum, abfquenbsp;ipforum meritis. D. Bernhardus célébrâtnbsp;Dei ergafemifericordiæ fignahæc:
PSALMVS CVin. Canticum Pfalmi Dauidis, de quo vide fuprà. ARGVMENTVM. Pfalmi funtduæ partes. Prior eft gratia-rum adio Dauidis,pro defenfione amp; vido-riacontra hoftes fuos, Ammonitas,Iduma: os amp; Syrosjcum qnibus turn inter fe confoenbsp;deratisdifficilimum bellum gefsit. Altera pars eftpetitio , vtdeincepsdefendaturnbsp;amp;vidoriam obtineatcótraeofdem hoftes,nbsp;amp; regiones eorum amp;oppidacumtotaPa-laeftina obtineat. Theodorctusintelligitnbsp;Pfal m urn p rim u m de ludais p e tentibus re-ditnm exBabylonia in patriam, amp;vidori-am contra vicinos populos amp; genres. Subnbsp;typointelligitur Pfalmus deChriftoamp;Ec-clefiacolligendaper vocem Euangelij exlixnbsp;dæis amp;gentibusintoto mundo. Prioresnbsp;verfiis fex funt repetiti ad verbum exPfàl-mo57. Sequentesex Pfalmodo. vbilatio-rem explicationem vide. J. Gratiarumaliio. ^arattimeFicormetim{'3itt.'^ j cenfum à Ipiritu fandho ad ce-lebrandum'Deum)c^-^^^^ö^nbsp;EE 2 |
|
yï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. pfillam etïam^oria mea{^ü\.tz num meû,quo glorificoDeû,nbsp;meinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)a C^rC) Sicutaddit; j j nbsp;nbsp;nbsp;Exurge Pfalteriumnbsp;nbsp;nbsp;Qtha ra^exurgam dtluculo^{ra‘A.Ex, cu fpiritus adhuc funt purioresnbsp;amp; ardentioreSjmagisq, excitanbsp;ti ad Jaudandum Deum.) Qonfitebor ttbi in populü E)o ¦ mmCi pfaüam übt in^orta^iwnbsp;Pfalterio meo.Jnbsp;ini. Qjüa magna eEßiper cœlosnbsp;miserie or dl a tuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ufepadnu- besueritastua. Ratio gratiarumaâionisà mifèricordiâ amp;bonitate DeiergaDauidem,amp;totum hunbsp;manum genus,quæ tanta eft, vt fuperet eti-am nubium Sc cœli altitudinera. Theodoretus per diluculû intelligit hu-manitatem Chrifti, ex qua velut ex aurora illuxit cœleftis dolt;Srina:per nubes Apofto-los,amp; dodores Euangelij. V. nbsp;nbsp;nbsp;Sxaltarefuper ccelosEettSye^ Jùper omnem terram gloria mea (quem glorifico, de quo glo-riar contra hoftes.) y J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liber entur dtleUi tut ^fal- uum fac dexterat //^(potentia, virtute diuina)^ exaudtme. Exalta, e} oftende te fublimGm,amp; fiiperio rem holHbus, vt om nés tuam gloriam, hocnbsp;eftgloriofamliberationem tuipopuli con-Ipiciantin omni terra. VII. nbsp;nbsp;nbsp;Egt;eus locutut e/i infanHo{ùo^ exultabo nbsp;nbsp;diuidam Sichtmam et conuaÜem {^Viamp;\.QX}taberna-culorum. Suftentat fè oraculo feu promifsioe Dei, de obtinendavidoriacôtra hoftes. Sichernnbsp;amp; Suchot,agriamp; oppida fuerunt in tribu E-phraim. Conuallem tabernaculorum vo«nbsp;cat,in quo antea tabernaculaludîtorum cônbsp;ftituta fuerunt. |
LVC. LOSSII lt;id!^eusell(lilead, meu5elî'^\y^‘ lt;iManaj[es, Euphratmfortünbsp;tudo capitis mei, Juda rex{à\xd}nbsp;meus. Gilead nomen fuit regionis, Manafles nDmen'tribus,ficutamp;Euphraim,quanifornbsp;titudinê capitis fui vocat, quôdhæctribusnbsp;potentiaamp;numero militumpræftabat es-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y teris. ludam regem fuum vocat, quôdhuic tribui promifliim fuit regnum, amp; ferenda-rum Iegumpoteftas,iuxtailludGenefis4ÿ-Non auferetur Sceptrum de luda. lt;i^oaboÜa lottonisme a , nbsp;nbsp;ix Idumamp;am extendam calceatntti’ turn meum, fi^er ^hilißsa}^nbsp;iubilabo. Significat fe fore viaoremamp; regem herum populorum amp;regionum. Moab regio fuit vicina Arabiæ Ollamlotionisfuævocat, vel propter eiusnbsp;fertilitatem, vel quia earn habiturusfit tannbsp;quam ollam feupeluim,in quopedeslauet,nbsp;redadam fub fuum imperiü, amp;feruitutem-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•(,ƒ quodidemfignificat de calceainentoldu-mææ,quæ Si ipfa regio fuit verfus Arabiam-Philiftæa regio fuit in littore maris Medi-terranei, vbi fuerunt Sidon amp; Tyrus ciuita; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tesPhœniciæ, quæetiam fubiedafuitDaut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( di. Latifsimum igitur fuit eius imperium' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ^ludsdeducetmetn-ciuittit^^ munit am? Rabbatha,quâeOnbsp;têpore obfidebatDauid)^^^nbsp;deducetme^fqueinjdum^^''^\nbsp;lECônne tu Egt;eus, quinbsp;ßinos?nbsp;nbsp;nbsp;non exibis E)eut in tx-* ercitibus noßris? Apoftrophe, quaalloquîturDeuffl.pe-tens, vt, cùm ipfe hoftibus potentiaamp; mul-titudine fit inferior,fededucatinjldumæa, eamque fibi fubijciat. Sunt amp; verba,iuxt3nbsp;Theodoretum,populiinBabyloniapeten*nbsp;tis,vtreducaturin patriam. Item Chrifti denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, colligenda Ecclefiaper vocem Euagelij, ex gentibusamp;Iudæis,fîmulq;oftendit,àfolonbsp;Deo elfe vidoriam petendam amp; expedan-dam. Sicut habet verfus Poêtæ: Curribus hifidunt, amp; equis bigts^ rotarum, Hareat in noßroßes rata noflra Egt;eo. Ideoadditrationem petitionis àneceifa tio, |
|
IN PSÄLMVM îio, inquiens : Si tu Deus non exibis nobi-pugnabis cum nobis, nihil funt vi-•^es noftræ aut exercitus. Execrandaigitur ''ÿx Aiacis eft apud Sophoclem : Ignauis amp;nbsp;^tnidisauxilio Deiopuseft, Egoverôfinenbsp;vincere pofTutn. Theodoretus per ex-^tchum intelligit Apoftolos amp; doftores Ec ^ii. ^anobis âuxilium mtrïbu-^^tioe 3 quia^ana piltishommis. Jn ÎDeo fac 'temus ^jïrtutemi tbfè conculcabit ïnim 'tcosno- , Petitio auxilij amp; ingens 7tA«f ixjof î« de ob ^'ncndaviâoria ScaiÄilioDei, ortaexipfi-•^spromifsione, qu^k fuftentatamp;nititur,nbsp;’lualisamp;inomnil^ pijsefTedebetinquo-^,'ißquepericulo.QuiaDeuspromifitauxi-amp; eft ^^nipotens. ^aiiemus virtutem ] id eft vincemus poten-amp; gloriole hoftes noftros. 'fa. PSALMVS CIX. TimF5. AdprxciQendum (intemplofeutaber-^^ulo}PfalmusDauidis. argVmentvm. Pfalmus eft generis fuaforij.Nam prcca-in co primùm Dauidinteritum fuoru È®ftium,Doeg, amp; aliorum in aula Saulis :nbsp;^eindc addit cauiam interitus hoftium, eonbsp;Hini voluntariam amp;perpetuam contuma-Tertio, queriturdeimmanitateho-, deq; fuisærumnisamp;perfècutioni-Allegoricè intelligiturdeChrifto prenbsp;^te in pafsione 8c cruce interituni lud«nbsp;pludæorum hoftium, amp;conquerentedenbsp;fum mis doloribus amp; ærum nis, quas innbsp;^propter nos tranftulit, vt fatisfaceret irxnbsp;^beamq; placaretfuapafsioneamp;morte. J ^üntautem partes quatuor: Petitio auxilij. ¦ hiiprecatio interitus hoftium. L-pQuerela deeoiuni ininianitate,amp;fuis ’^«crijs. Conclufio. |
DAVIDIS CIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53 D«« laus mea'] quem ego laudo, item , in quo glorior, qui me glorificatamp;gloriofènbsp;défendit. i^etacueris'] nolidifsimulare aut ferre diu tins hancperfecutionem.Loquere amp; incre-pahoftes, meamqj defendelaudam, glori-amamp;veritatem. os ïmpmm os dolo- n. famfuper meapertum e^î, locHÙnbsp;fibntaduerfum me lingua dolofa.nbsp;Ratio petitionisjfumpta à necefsitate,nbsp;hoc eft,hoftium blafphemia,infidiofis con-fultatióibus,córumelijsamp;cóuitijs,quibusnbsp;amp; Doeg cæteriq; hoftes Dauidem, amp; Chri-ftum ludæiaffecerunt, ficuthiftoria vtrius-queteftantur. Etfrinonibtts odioßs circum dederuntmCi^ß oppugnaueruntnbsp;meßne caufa. Ero eO)qubdego dtltgo eosjad i m-uerßantur mihi 3 ego autem ora-h am. Etrependerutmthimalapro v. bonis iCt odiupro dile£iione mea. Expofitio ratiôis de im manitate hoftiû, Sc eins exaggeratio, ab ingratitudine,quodnbsp;hoftesamp;Dauidem amp; Chriftû perlèquunturnbsp;odio iniatiabili, à quibus maximis iunt affenbsp;lt;fti beneficijs, quæ fumma immanitas eft 8cnbsp;ingratitude. Contrahosmorftisamp;infidiasnbsp;hoftium vnicum eft remedium oratio , ft-cutinquit;per/èqiiebanturme, ego autemnbsp;orabam, hoceft,petebamdefenfionemânbsp;Deo,eique meam caufàm commendabam,nbsp;iuxtaillud:CommendaDeoviamtuam,'Scnbsp;ipfe faciet. Item : In uoca me in die tribula-tionis,amp;c. De hocportu,arce amp;ararutiC.nbsp;fimapiorum,diciturProuerbiorum38.Fir-mifsimü præfidiumièu arxnomédqminî,nbsp;ad hanciuftus confugiens experitur libera-tionem. Orationem quidam întelligunt Chrîftî pro crucifixoribus ad patremi dimitteeîs,nbsp;quia nefciunt quid faciuur. |
|
J, Petitioauxil^. ^eus laus meaiUetacueris. petftioïiis,vt adiuuetur 8c glo-Cü '’^^^’^»9^0 omnes intelligant fe Deo effe ’ ^’^niqlie habere defenforempræfcn-‘'*quot;inærumnis. |
J. împrecaüo pœnarum contra Doeg, Dauidis, amp; contra ludam (!}•nbsp;ludaos Chrtïïi. Confiituefiiper eum impium^ vi £ƒ dtabolusfl et à dexteris euss,nbsp;EE 3 |
|
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Imprccatur amp; Dauid ingcnti inotu ani-micontraDoeg, Sc aliosfuosadueriàrios, amp;Chriftus cótraludam amp;Iud£Eosimpœninbsp;tentes,diras amp; horrendasimprecationcs,nbsp;atqiiepœnas,primùm Ipirituales: deindenbsp;corporales. Impium vocat falfum doâo-rem, qui velnegatprorfus veram dodrinânbsp;de Deo,vel corruptelis earn deprauat, quinbsp;primus eft gradus poenarum fpiritualium,nbsp;^cundus, quem amp; hoc verfu prccatur,præ-lentiaamp; cftïcaciadiaboli,qui itavocaturànbsp;calumnijs. Hebræivocant Sathan, hoceft,nbsp;aduerlàrium, quôd omnibus bonis confi-lijs,conatibus,amp; aôionibus aduerfatur. J Qùm 'wdicatur (in i us vo ca-tur)^A;/?^^ condemnatpts (impie-tatis) nbsp;nbsp;nbsp;oratio eins fiat pecca- turn. T ertius gradus pœnarum,condernnatio ïniudicio Deiamp;hominum. Quartusreie-dio orationis, de quaamp; Prouerbiorum i8.nbsp;Qui déclinât aures fuas,ne audiat legem,o-ratio eius erit execrabilis. Hebræiexpo-nunt, oratio eius reddatiudicem magis o-diofum,vtpatiatur in iudicio repullàm. lu-dicareHebræiseftiniusyocare, ficPfalmonbsp;jy.Etnoncondemnabiteum, quandoiudinbsp;cabicurdd eft,in ius vocabitur. Pans, corporales. vni. nbsp;nbsp;Fiant dies einspauci, et efitfio pat um eins accipiat alter. Quintus gradus breuitas vitæ, Sextus trâflatio Epifcopatus, feu vocationis ad ali-um,ficutEpifcopatus ludæ tranflatus eftadnbsp;Matthiam, Adorum i. vbihuneverfum citât Apoftolus Petrus de luda. IX. nbsp;Fiantfiliamp; eins orphani,et ^xor eius ‘vidua. Septimus gradus,morsparentum amp; con îugis. ^agando 'Vagent urfill a eius., mendie ent3nbsp;nbsp;nbsp;quArant ^iSlu ex deuaF:ationtbusjuü. Hoc eft, cogantur exire ex fuis ædibus de uaftatis amp; exinanitis,quæfitum panem. Odauus gradus,incertæfedes, amp; mendi-citas. XI. Scrutetur fiœnerator omnem fiubfiantiameius,^ diripiant a-lient labor es eius. |
tyc. LOSSI Nonus gradus, deiedio ex fottunis per fœneratores,amp; homines alios impios,exadores amp; tyrannos. FFonfitiüiadtutor,n€cfittqui Xü mifireaturpupillis eius. Decim us gradus,deftitutio auxilÿ amp; de-fertiopupillorum. meneorurn. Vndecimus gradus,înteritus libcroruni amp;familiæ extindio. fin memoriam redeatiniqut-patrum eit^ in corfiebiii F^omini^ peccil^ matris eius Fiant nati eius in interitumi xiH ingeneratione ijnddeleaturno^nbsp;nondeleantur. Duodecimusgradus,iraperpetuaDci,e-tiam in pofteris, propterpeccatump^ren-tum,cum ftint illis fimileSjiustacoititnifla-* tionem : Vifitabo iniquitatem patrum fu-filtos, in fècundam ßctertiamg^ucra-tionem. Item Matthæi 23. Vtveniatfanguisnbsp;iuftorû effufus ab Abel fuper hanc gentem.nbsp;Per matrem TheodoretusintelligitHiero-folymam. Sint in con file Siu (impijve^xv. peccata c:Qt\xrcF)TJomiritfirn'nbsp;per{QOi2imFtQiràno}etd^nbsp;ut deterramemoriaeoruifn^ Repetirio pœnç de deletio ne tu nominisimpiorum. Ha:c omnia act*quot;'’nbsp;runttum ipfis ludæis, quorum poftentasnbsp;prorfus iâdeletaeft, vt vagétur in mundo conréptiàmiferi,de^ uaftataiHieru/àlé à Romanis,innumcpsl*inbsp;dæorum occifis, muftis venditisamp;oi’m*^?nbsp;feris.Hæpœnæcorporales etfi funtgrauiistnbsp;mæ, tarnen ad comparationemp«”^“?^nbsp;æternarum,funtprorfus leues,amp; tantùm il-larum admonitrices. Fr O eo qubdnoneSirecorda- xvr t ùsfacere mifiricordiam,etper-fie eut us eSi hominem opprefium,nbsp;paujieremÇMiSïuvS) et comnbsp;punSlu corde 3 ‘Vt eum oc cider et.nbsp;Addiccau/âs duaspoenarum amp; interifu«nbsp;hoftiiim,Doeg,Iudfproditoris,Iud£orüx^ |
|
IN PSALMVM amp;fimiIium.Prioreftimmanitasodijhofti-um,amp;inDauidemamp; Chriftum, que tn lu-dæi afpicientes coram Pilato,trifti amp; luduo falpecie,nulla non m odo mifericordia er-gâipfum moti funt, fed infanis etiain cla-ftioribus hæc verba effuderunt ; T olle, toile eum amp;crucifige. Sccundaeftcotemptusnbsp;Euangelij, quod verbum eftbenediftionis,nbsp;proqua malediétioncm optàrünt clamantes ludæi,Sanguis eins fit fuper nos amp; filiosnbsp;noftros. Complcditur autem vocabulumnbsp;l’enediâionis omniabona, turn corporis,nbsp;tumanima:, ficut contra malediétioniso-tnniamala. Hominem opprelTum vocat,nbsp;J- ipfumDauidem, 2. Chrillum, 3. mem-oraEcclefiæ omnibus temporibus. Et dtlexït m^edï^ïonem *^^niet eti et n^it benedt^ioem-,nbsp;elongi^itur ah eo. Hæc redè de luda amp; ludæis dicuntuFi qui Çlitiftum bcncdiétum fernen mulieris. Genbsp;3.reiecerunt, petentes fibijpfis maledinbsp;^'^onem,fîcutclamant:Nnlumushuncre-Çtgt;arefupernos. Item: Sistudiîcipuluse-Etjlànguis eius fuper nos amp; filios no-‘ttos. ^ffiediélio elon^abitur ab eo] auferetur, ficut Deiablatum eft àTudæis, tradi-'’'iigentibus. Et mduit malediÜtonem fi’-Refitment Hm 3^ intrauitifir-in interior a eius 3 Ç^fi-oleum tn ofia eius. ^j^dlius comparationibus exponitmale-0’^‘onem impiornm,quam ipfifibipetût, J ®‘^terfunt: jj ^ümptaefl: à veftitu quotidiano , quo jj^*’tfemper nobifcum induti circumferi-Cü^^’ quoque impij malediftionem quonbsp;ç^^Hue t^tintjfecum geftant, malam fciliçetnbsp;krfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lèm ^tiæhaud fuitfubita amp; perpétua confternatio Pus qui ficut non modo intracor-=i Por‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam in fubftantiam cor ^lUaf ?*^’tnati conuertitur.fic malediftio Ce 3, uominib. fintodiofijamp;execrabiles. Pop feu vnguento,quo ficut cum cornbsp;tlmij''?8tintur, vis eius pénétrât olfa amp; menbsp;^’Hamaledidio quoque intratcorpo» |
DAVIDIS CIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj ra amp; mentes, corda, amp; voluntates împiorû, ita vt nuhquam extirpari feu eluipofsint.nbsp;Itaadditimprecationem : Fiat etficut refitment um3C^uo quot;X. i Xu operiturjCtficut zgt;onU3Ciuanbsp;perprAcingttur. Hoceft, fit mâlediftio ei quafi âmiftus proximè adhærens corpori,amp; zona feu cin-dura, hoceft, fitquiddam ipfiadiundifsi-mum amp;adhærens. Hâc Jit mer ces eorum F^ominum^qui aduerfiintur mi~nbsp;bit3nbsp;nbsp;qui loquuntur mala aduer fits antmam me am, Exclamatoriaimprccatio,amp; quafi farca-fmus ad deterrendûimpios amp; hoftes Chri-fti, qui moliuntur delere eius dodrinam amp; Ecclefiam. Loquitur enim hîc nonfolùmnbsp;de Doeg, luda, amp; ludæis, fed de om nibusnbsp;quiipfis luntfimiles omnibus temporibus*nbsp;quos eadem manet maledidio amp; pœna, ôcnbsp;inhacvitaamp;futura,Matthæi23.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; 'l*' 3. QHerela défais miferijsamp; affliélio-nibus internis amp; exter-nis. oAt tu E)om(ne3 Dominefac^'^^'^ mecum,propter nomen tuunLi^nbsp;quia bona eE mifiricordia tua^nbsp;libéra me. Querelæ prçmittitprecationem,vt libe-»-retur,amp; exaudiendi caulàs duas fiibijcit.Prî or,eft nomenDeijhoc eft,celebratio potennbsp;tîæ,iuftitiæ,amp; bonitatis eius. Secundain*nbsp;gens miferia amp; calamitasDauidis,Chrifti,nbsp;amp; fub horum perfonaEcclefiæ. Propternomentuum] vt tuum nomen glo.^ rificetur, amp;mnotelcat mifèricordia amp; boninbsp;tasinmeliberando. ^^ia egenus et pauper (afHi* 5^^ j j p)L\isfigofum3(^ cormeumeon-.nbsp;turbatum ePl inter me. Secunda caulà exauditionis à per/ônâ Dàuidis amp; Chrifti,hôc eft,miferiaipftgt;rum,nbsp;amp; afflidionibus externis amp; internis, de quinbsp;bus amp; Di uus Paulus queritur,inquicns; In*nbsp;tus pauores,amp; extra ^gn«. |
|
ANNOTAT, xxni. Sîcut‘vmbra cum décimâtnbsp;latu^fnm,nbsp;nbsp;nbsp;excujjusfrmßcut locu^liü. llluftrat rationem feu querelamde fuis miferijs duabus imaginibus.Priore fumptanbsp;ab vmbra, qua fugacitatem amp; incertitudi-nem fuæ vitæ fignificat:altera à locuftis, quanbsp;inftabilitatcm fedis feu habitatiouis. Namnbsp;ficut vmbra nihil eft fugacius amp; incertius,i-ta quoque noftra vita fugax eft,amp; incerta.-amp;nbsp;ficut locuftæ hue illuc fine certafèdeamp;regcnbsp;turmatim volitaut, rapiuntur Sc vehunturnbsp;agitatæàventis, ira Dauidinccrtisfedibusnbsp;exulauit, amp; Chriftus propria caruit domonbsp;amp; fede,ficutipfc inquit: Filius hominis nonnbsp;habet vbi reclinetcaput. Ita Ecclefia incernbsp;tis fedibus vagaturin hoemundo, Signifi-caturquoquelocuftarumimaginecontcmnbsp;ptus amp; abiedio Dauidis,Chrifti amp; Ecclefiæ.nbsp;Nam ficutlocuftæ magna copia conuolan-tesin terris Orientalibusamp; vicinis, exedutnbsp;Sc deuaftant fruges in agris, ex quibus ex-pulfieàventisjinmareproijciuntur,tanquânbsp;peftis quadam: itaDauid, Chriftusamp;Apo-ftoli habiti funt, tanquam locuftæ, cathar-mata, «Awarojiej, Sc peftes humani generis,nbsp;ftcut omnes pijinhaevita. xxiin. (ßenua mea inßrmata ßint (vacillant)^ ïeïunio y id eft,propter ieiunium, feu inediam) caro mea exaruit arnica pm~ ^edme. Addit duos effedus nimiætriftitie Sc do-lorisjinfirmitatem Sc exiccationem corporis. Eftq; hæc hypotypofis afflidi amp; mifer-rimi homînis.InHebrseo eft,Caro meaab-negata eft à pinguedine, hoc eft, priuata Sc deftituta,ficutin magnisdoloribus marce-Icunt corpora debilitatocalorc ventriculinbsp;natiuo,amp;impcditaconcodione. Etegofaéîutfumopprobrîu Pfalmo 22. inquit Chri ftus : Ego autem vermis ftim,nbsp;amp; no homo, opprobrium honbsp;minum, amp; abiedlio pebis) ut-deruî^tme, mouerunt capitanbsp;ßta.) Ibidem; Omnes videntesnbsp;me,deriferunt me, aperuerutnbsp;ivc. toss. |
labia,amp;mouerunt caput.) Notatio eftgeftusilludcntium amp;irriden tium aliquem cum amaro farcafmo.Conuenbsp;niunthæc inprimis Chrifto , ficutteftaturnbsp;hiftoriapafsionis eius, qualeguntuthige-ftusamp; verba ludæorum, in eiuscrucifixio-ne. Conclußo continens repetitionempetitie-nis,iiuerellt;t,amp;gratiarum aclionit pro liberatione. (sAdluua me E)om 'me melts faluummefacßcundnmnbsp;mtferïcordtam tuam. EtÇciant^ qum manns tHA hamp;c (eft potentianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodtt^ Egt;ominefec'tfiiillud. Zliber^ me perditis hoftibu^ Tres addit caulas exauditionis :
VtDeipræfentiaconlpiciâturinfeli*’® rando. Ideo autem finit Deus nos venire if* trema pericula,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
manispræfidijs,confugiamus3dDcun’, xtaillud Efaiæid. Inanguftiaclam^uerunbsp;ad te.Item Pfalmo 108. Danobis«“^nbsp;in.tribulatione, quia vanaeftfal“®quot;®nbsp;num. Vbi autem definitauxilinna flunbsp;num,ibi incipit diuinum, vt quidam expnbsp;tribus verèxlixit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. rn^rau
MaledicatiUi, (^tubenedt-yl^ ces^quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Tn^gt; conpn^ dantur :firuus autem tuns lamp;ta^ kttuv» Querela de perfecutionibus, Sc impreca tio pœnarum hoftium.Loqu’t^ autem,nbsp;in toto Pfalmo, ipfe Dauid,nbsp;hoftibus,in aula Saulis, amp; Chriftus de lud^nbsp;amp; ludæis, atq; fub horum perfona Eccle gt;nbsp;amp;pii omnes. l^tabitur] libcratus ab |
IN PSALMVM DAVIDIS CIX.
Jnduantur^quidetrahuntmi
hi, i^nomimaÇrcddântuï igno-niiniofi, amp; execrabiles coram omnibusnbsp;nbsp;nbsp;openantur ,ficut
faUto, confußone fita,
Hoceft,reddantur execrabiles,amp;fîntin-felices,àverticevfq; ad plantam, tanquam ^iidutimiferiaamp;ignominia, ficutpalliumnbsp;feu toga, veftis eft vfq; ad talos demiflà,quânbsp;, ^oxHebraicaMAILfignificat.
ConßtebortibtDominevalr-deinoremeOjÇ^ m med^to multo-' ^^mlaudaboeum.
Gratiarum aftio^uaprofiteturfcDei
Ptæfentiam, boniy^m,amp; potentiam in fe '^erando celebrarcurum in publicis con-Stefsibus.
. ^‘tudabo eut» ] mutatioperfonæ, frequens
. ‘'iVfalmis. wcflüo wultoru in] id eft,Ecclefiâ.
aßitit d dexterù paupe ^^(potenter gloriolè me Ibnbsp;^^lauit) fdluamfaceretdiu^nbsp;^''^(intïbus animam me am.
Çaufaimpulfiua gratiarum adionisjlibe ^*0 ex hoftibus.
L ^udicantibtts'] à principibus,gubernatori ^^?SauhDoeg,Pontificibus,fenioribusponbsp;damnâtibusDauidem,Chri
. ^^f«tam vitam.
PSALMVS C\.
TÏTriVS.
^Pfius Dauid Pfalm us, hoc eft, verus amp; ge
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uns Pfaimus, infignis feilicet, amp; vnus ex
ijj^'-ipuis,breuis,vtinquitAuguftinus,nu-magnus pondéré fen
. ilRCrMENTFAÎ.
generis didafcalici. Nam eft ‘fe Chrifto feu Mefsia promiffonbsp;generis, docens pri-, videlicet verus amp; æ-^•Uü^ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubftantia æterni patris,do-
llatiti^*f’ff‘^5Oauidis,amp;verus Homo exfub ^'¦^’•^’fuxtapromifsionem natus.De-’ Hiiodfît eius regnû,lpirituale feilicet
17 amp; æternum, quo'defendatamp;liberetfuosnbsp;fubditos contra hoftes Ipirituales,diabolû,nbsp;peccatum amp; mortem, amp; corporales,tyran-nos,amp;perfecuto res in hac vita : amp; facer do-tiumæternum, quatenus docetEcclefiamnbsp;fuamde'Deo, eiusquevoluntâte amp;fuisæ-ternis beneficijs, orat proEcclena,amp;vifti-gt;.nbsp;mamfe oifertæternopatri, adplacandumnbsp;eius iram aduerfus peccata noftra. Ter-tiô concionaturde morte amp; glorificatîonenbsp;Mefsiæ ,fecundum humanam naturam,vi-âis hoftibus, afcendentis in ccelum, amp; connbsp;fidentis ad dexteram æterni patris, æqualtnbsp;cum pâtrediuina maieftateamp; gloria.
Partes funtfex:
1. Narratio de perfona Mefsiæ, quôd fit ve-rus Deus amp; verus Homo.
2. nbsp;De loco eius regni,Zione feuHierufa-Iem,quo docebit,edetmiracula,morietur,nbsp;amp;refurgetàmorte , amp; inde propagabiturnbsp;Euangelium inter genres , quævirgaefti-pfius fortitudi nis,feu potentiæ diuinæ.
3. Quisamp;qualisfîteiuspopulusfeufubdi-tï,{pontaneus,hoc eft,qui volentes creduntnbsp;Euangelio,qui eius cultus,amp; quæpropaga-tioEcclefiæ.
4. nbsp;Qudis fît Sacerdos,amp; quale eius facer-dotium.
Depcenaamp; interitu hoftium tyranno-rum,qui conabuntur regnum huius Mefsij Regis amp; Sacerdotis impedire amp; delete.nbsp;6. De pafsione amp; glorificatione Mefsiæ,nbsp;eiusqjEcclefiæ. Cæterùm loqui Pfaim umnbsp;de Mefsia,reftaturipfe Chriftus Matthæi 22,nbsp;Et D.Petrus Adorum a.
fitperfona Mefiia.
(Deus pa- r. ter)Z)lt;?;zz///ö meo {Mefsiæ ) Se Jenbsp;à dextrü meis, donee ponam ini-’nbsp;micos tuosÇcahedum pedum iuo~nbsp;rum.
Primus locus fèuexordiû Piàlmî,deicri-ptioperfonæ Mersiæ,quôd fît non folum vc rus homojfed etiam verus Deus, Dominusnbsp;ipfius Dauidis,prim ùm, quantum ad perfo-næ maieftatem, quia verus Deus: Deinde,nbsp;quantum ad officia excellentiora: Tertio,nbsp;quantum adregniamplitudinem.
Dixir] ab æterno ita conftituit, vt Melsias effet Dominas Dauidis : vel eft præteritumnbsp;pro futuro, m ore prophetico, propter cer-ûtudinem prædiâionis.
Dixit] dieet.
Dttaiaw] id eft,ipfe Deus pater.
LVC, LOSSII dis,fedetiam Dominus, longé maior Da-uide,non folùm officio, amp; amplitudine re-gni,fcd etiam perfona amp; dignitate. Quianbsp;Deus amp; homo eft, dominus quidem Dauidis, fecundum diuinitatem, filiuseius, fecundum humanitärem,quam ex Maria vir-gine, quæ expofteritate Dauidis fuit, Matthäi capite i.affumpfit.
? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALIA,
Quare oportuitMefsiam elfe Deü amp; hominem?
EESPONSIO.
Deum oportuiteflejprimùm vt Av'jy’tff'» hoc eftprecium redemptionis, prohuma-no genere.m ors vid^i cet,amp; tota eins obe-dientia,eflet fufFicien|^ropter dignitatemnbsp;perfonæpatientis, in^anaturadiuinaamp;nbsp;hum ana infeparabili vnione copulatæfunt.nbsp;V nde etiam vnicaguttulaün^inis filijDeinbsp;effufi fatis fuiffet pro redemptione totiusnbsp;humanigeneris, vt Diuus Bernhardusin-quit. Secundo, vt vbiq; adeffe amp; introfpice-repolfet motus amp;gemitusinuocantium.nbsp;Tertio , vt iritercefsiopronobisapudpa-trem effet effieax. Hominem efle opor*nbsp;tuit,Quia hom o peccauerat.
Ergo etiam neceffefuit, vtaliquis in généré humano pro hominibus fuftinercc pœnas.
Aliæcaufæhuius admirandæ copulatio-nis diuinæ amp; humanænaturæinChrift®’^' libirecitanturcopiofius.
OBIECTia
Chriftus fedet ad dexteram Dei patris in ccelo.
Ergo corpus amp; languis eius nonporri-guntur amp; accipiuntur in cœnaDominica.
R£SPONS7O.
Nego confequentiam. Quia federe Chriftum ad dexteram patris, non eftoccunbsp;pare in ccelo finitum locum circumferipti-uè, led habere parem cum pâtre maiefta-tem diuinam,porentiam amp; gloriam, etiamnbsp;l^cundum humanam naturam, quædiui-næ naturæ inlèparabili copulatione con-iunéla, eius proprietäres omnés alïum-pfîtamp;retinet. Quia igitur fedet ad dexte-rem Dei patris,hoc eft,æqualis eft ei diuini-tate,ergo etiam vbic^; adeft,fecundum hu-manitatem, maxime cùm iple filius Dei»nbsp;qui verax eft amp; omnfpotens , dixeritr
j8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Domino meo'] Mefsiæ,quem agnofco amp;. colo meum Dominum, memaiorem,amp;per-fona,quiaverus Deus, amp; officio, quiaRe-demptor amp; Seruator meiis, amp; totius generis h umani, amp; amplitudi ne regni,quod ex-tendit fe per totum m undum, eiusq; æter-nitate.
S'edeaJexryifmeifJßsmihi ó fili ctiam fe-cundum humanam naturam,æquali maie-ftate,pótentiaamp; gloriaNeque enim loquitur de fitucorporali , fed dedominatione leu regno ipfius Mefsiæ. Vnde inquitCyril-lusfAmentiaeft felsionem Chriftiaddex-teram patris, fitum corporale intelligere.nbsp;Non autcm loquitur de diuina natura Chrinbsp;fti,quafemperæqualis fuit, eft,amp;manet patri,fed de Humana. Et itainquit Theodorenbsp;tus : Homo intelligitur non vt Deus, fempinbsp;ternum habés imperium cum pâtre, glori-ficatus eft, vt Homo, nô Deus. Quiafempernbsp;fuit apud pattern, amp; in pâtre,iuxtaiIlud:E-go in pâtre, amp; pater in me eft. Item,glorifi-ca m e claritate, quam habui apud te priuf-quam hic miindus fieret,
Donecponam'Jtibi penitus fubijciam.
Inimicos ] (pirituales, vt diabolum, e-iusq; miniftros,dæmones,peccatû amp;’mor-tem:corporales,tyrannosperfequentesEc clefiam.
Scabellum pedum tuorum’] tanquam fcabel-lum,fuper quo ingrediaris, quofq; concul-ces amp; fupprimas deuilt;ftos,ijfque vtaris tanquam fcabello. Particuladonee, nonfî-gnificat tempus finitum, fed infinitum, ac perpetuum, fecundum feripturæ diuinænbsp;Idioma, vtinquitTheodoretus:Neque e-nim poft viâoriam, feu opprefsionem ho-ftium, definitChriftus regnare cum pâtre,nbsp;fedcum ipfo omnia in omnibus erit futu-ruSji.Corinth.ij. ItaExodij. inquitDeus:nbsp;Ego fum ipfe,donec fenio confeéti eritis, e-go fum, hoc eft, femper amp; in æternum eronbsp;idem ille, qui fum, etiamfi vos fenio confi-ciamini.
QVAESTIO.
Quomodo probatur hîc diuinitasMef-fiæi*
RE S P O N s I O.
Ex natura relatiuorum nominum, hoc modo:
Eiliusleu hæres non eft Dominus patris. Chriftus eftdominus Dauidis, ficuthîcnbsp;inquitDauid: Dixit Dominus,feu lehoua,nbsp;hoc eft,Deus pater,Domino meo, hoc eft»nbsp;Mefsiæ.
Ergo Mefsias non tantùm eftfilius Daui
-ocr page 527-IN PSALMVM DAVIDIS CX. hoc eft corpus meum, amp; hie eft languis me- bis poft deuiftos hoftes, in omni æternita-Us. Teneatur igituramp;hicßafilijdiäum,y» te. Q^idmonetparticuladonec? Hoftes àWi« THii Tifos Chriftiamp;Ecclefiæ,nonftatim omnes abo-lt;a's^'tJip,hocÄ,dexteruin nonfignificet lendos,fedmanfurum certamencumillis,nbsp;locum,fedæquaîitatishabitum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfqueadfinemmundi, donecyltimusho- ftis,mors cum peccato amp;diabolis,eorumqi ALIA PVLRILIS.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membris,prorfus deftruatur,!. adGorin- thiosij. Scabcllum dicitur paruumfcamnû,cü'-lufmodifedentium pedibus fubijeitur. Hoftes funtfuturi fcabellum Chrifti. . Ergo iacebunt proftrati fub, pedibus *us in coelo. RESPoisr^fo. ^ego confequentiam. Quia eft fallacia ^Q/iiiiocationisfeupWafis. Namponiali-^'^iftabellum pedq^eft penitus ei ftibijci,nbsp;S.dicitur de Chrifto,omni urn dota'?®’ OmiÄ ftibiecifti fubpedibus eins.nbsp;^ H'Emphafisiu locutionehac, q.d. Itànbsp;fubijeientur inimici, amp; hoftes Mef-'^’''tillis quail pro fcabello vfurus fit. Sapónbsp;'^SïexPerfarum, Cæîàre diuifto.vfuseftlónbsp;^Mbelli, equum infcenfurus.nbsp;^id monetparticuïatuos? Ecclefiæefleipfius Chrifti höfteS) iliiid Ador.9. Saul,Saul,quid me per-el)'?''?’’is?hoc eft,EccIefiam meam Item Za-( ^Pæa.Qui VOS tangitjtangitpupillam o-Quxefthîc confolatio Ecclefiæ?nbsp;'Hum fore viftorem hoftium fuorum^nbsp;‘ quodnbsp;deietioncm videlicettotiusEcclenbsp;çj^tfienimiu quxdam membra feuiunt,nbsp;®'^ciduut, ramen corpus ipfum Eccle-bf '^^nebit,agnofcens, inuocansamp;cele-Pleum,in hac vita,amp; futura. Partie ulit, daneciadmonltii) gramma“ tica, ex Carîhiifiano. 4titç'^''*®hiadonec,in négatiohe contraria innuit,vt, nô legam doneevenbsp;cùm veneris legamnnaffirniatiônbsp;^0(^®^trariuin antecedentistollit,vt legamnbsp;dicat, cùm vehens nônbsp;Theologia affirmàndo omniânbsp;ftî.Q ^?-.pônit, feu comprehendit, vtPfaî.nbsp;^'ièr^^'®®P^HadDôminum,dohecnoftrinbsp;hoc eft, erunt etiam adDôtni-Poftéxaiiditionem. Innegationènbsp;P®abnegat,vt,nô co-V’^jdonecpeperitjideftjttunquaninbsp;capite i. Ita i uxta prio-dicitur : Sede àdexterisnbsp;®^ecponara: quafi dicat, etiamfede |
De dexteraDei, Dextera manus eft, finiftram agilitate amp; vigore præftans, vndepro potentia meta-phoricèàccipitur. Dexteraautem Deipartis,tria fignificat:
Sedere igitur Chriftum ad dexteram pa-tris,eft habere eandem cum pâtre gloriami beatitudinem, poteftatem, amp; maieftatemnbsp;diuinâjinomnes creaturas,ficuthicinquicnbsp;pater : Sedeàdexterismeis. Et Marei vlti—nbsp;mo dicitur.’Et confedit ad dexteram Dei Etnbsp;Hebræosi. Confedit ad dexteram maiefta-tis(Ûeipatris)inexcelfis, iuxtahumahatïinbsp;fcilicet naturam. Efle ftareà dextris Dei*nbsp;dicitur de Chrifto,Ecclefia amp; pijs, ad Rom,nbsp;8. Qui eft ad dexteram patris, interpellantnbsp;pro nobis. Pfalm, 44. Aftitit regina(Eccle-.nbsp;fia)à dexteris tuis,Matrhæi l'y. Statuer cuesnbsp;à dexteris,amp; hœdos à finiftris, f. Locus regni Meßis, Sion fin Hie^ rufalem. Sceptrum regni tut emitt et minus ex Sion, dominare in medio inimtcorum tuorum, Oftenditfecùhdo,quô in loconafeetub Mefsias, docebit Euangelium, editurus eftnbsp;m iracula, m orietur amp; refurget à m orte, amp;nbsp;alcendét ih cœlum,deuiâ:is hôftibus,peccànbsp;to,morte,diabolô amp; tyran nis. I« Sitfn] id eft, Hierufalem,iuxtàii!udEla; ï.Si Malach.4.Ex Sion exibit Iex,amp; verbumnbsp;Domini de Hierufalem. Alloqftitur autemnbsp;ProphetaChriftum. Sceptrûleu virga,hôcnbsp;éft,Euahgelium,quôregnabitMéfsias,coI-ligens amp; pröpagäns Etclefiäm. Aliter, virgànbsp;virtütis feufórtitudinïs,höceft,quo Euan-geliufti efficaxeft,{piritus fan(ftus,ad falutcnbsp;ômni credetiti, ad Rorn.i. Emitter Dominus] lehoua feü verus amp;xter-rtiis Detis,pater, qui in Chrifto feuper Chri ftum omnià operatur. Emfttefjdiuulgabit feu prôpagabit Euan« geliû. Dominare igitur] velcôuertens hoftesnbsp;obedieutesj |
«Ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
obedientes, vel abijciens contumaces amp; re luttantes. Votû eft feu exhortatio adChri-ftum,feupræfenseft pro future.
Dominaberii igitur ïn medio inimicorum ] inter m’edios inimicos vidor, reludantibusetianbsp;tyrannis, hypocritisamp;hæreticis,ficutEccIenbsp;fia mirabiliter diuina potentia coferuaturnbsp;amp;propagatur in humano genere,contrafunbsp;rores hoftium omnium gt; iuxtaillud Matth.nbsp;lô.Portæ inferorû non præualebunt aduer-fuséam.
3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; qualis popuhu Meßi£
fubieéliii^
Topulus tuus jj^ontaneus a-derit,veniet)/;2 die ‘vtölortA tUA^, TTT
' mornatufdnölo. Ex^teroon-tur tibtr os gener attonïstUA.
Dixit haftenus de perfona amp; de regnô Mefsiæ,dcq; hoftibus eius. lam deïcribitponbsp;pulum huicregi fubiedum, oftendens quænbsp;fit veraEcclefia,cœtus ampledens incorru-ptam dodrinam Euangelij deChrifto,amp; iunbsp;xtaeam Deum fiduciahuiusMediatorisin-uocans, quôdque hæccolledaéxludæisamp;nbsp;gentibus, per vocem Euangelij in vniuerfonbsp;mundojttianfurafitvfqueadfinem mundi.nbsp;Alloquitur autem velDauid, velipfe Deusnbsp;pater Mefsiam.
Popttlus tuns'] hoc eft,Ecclefia,aderit feu ve hier amp; obediet tibi. Spontanetts] id eft,fpótè,nbsp;abfq; fimulatione Sccoadioe obediens vo-cationiEuangelij,feq;fubijciens Ipiritualinbsp;obedientia'Deo , in afflidionibus , itavtnbsp;non fremat impatientiaaduerfusDeum.nbsp;Hanc Ipontaneam obedientiam precaturnbsp;Dauid Plàlmo jf.inquiens : Redde mihi læ-titiam falutaris tui, amp; fpiritu Ipontaneo fu-ftenta me: quævoluntariaobedientiaoritur exprædicatione Euâgelij’,quo ducit homines Ipiritus fandus, Lex autem cogit menbsp;tupœnarum, iuxtaillud Auguftini: Exle-ge timemusDeum,fideconfugimusadminbsp;fericordiam. velpoft diem. V'tctorùnbsp;tu£] id eft,quo vinces peccatum,mortem amp;nbsp;diabolû, refuftitatus à morte,amp; aftendensnbsp;incœlumvidoramp;Dominusomnium.Co-lof2.Q,uodinquit,tuæ,monetChriftum fonbsp;lumeflêvidorem hoftium, abfquehuma-nispræfidijs,ficutimperatoresvincunrho-ftes multitudine amp; robore m.ilitum, alij'sq;nbsp;auxilijs amp; opportunitatibus.
In ornatu fanSlo] hoc eft,donis Ipiritus fàn-di,quætripliciafunt,Corinth.i2.
I. jlt;«yto-At«Ta:,vtfcientiainterpretandi feri-pturas, cognitio linguarum, donum fana-tionis.
L V C. LOSSII
2. nbsp;cïÿHî»Hca,muncrumamp;officiorumgra-dus,amp; dignitas, Quia alia eft müneris Apo-ftolici,aliaProphetici,aliaEuangeliftæ,alianbsp;paftoris,alia dodoris,Ephef 4.
3. (fyi/a^xasiefficaciæjvtpoteftasfeuvisex-citandimortuos,eijciendidæmoncs,refti-tuendi claudos,cæcos,furdos, folo verbo.nbsp;Eftautem çollatio ornatus feu veftitusfumnbsp;miPontificisvetensTeftamenti, quifan-dus volt;;abatur, hoc eft, deftinatus adcultûnbsp;diui num,conftans ex auro,gem mis,amp; fèri-co:amp;ornatus iàcerdotû noui Teftarrienti,nbsp;qui eft fpiritualis amp; internus. Sunt autemnbsp;Chriftiani omnes fpirituales facerdotes,gcnbsp;nus eledû, gens fanda, populusacquifitusnbsp;fuftinens pro modo vocationis, laboresdonbsp;cédijorandi pro fc amp; alijs,amp; facrificandi,feunbsp;offerendi hoftiasfp^ituales, iuxta hæcdi-da: Sermo Chrifti Iwfitet in vobiscopio-fè, amp; docete, amp; admette vos inuicem,Phinbsp;lip.4.Item,Rogate,quæadp^mfuntHie-rulàlem,Pfal. 122. Etofferte^rporaveftrânbsp;h'oftîam.
1. nbsp;Viuam, qui eft homorenatus,Roraan-i2.Habens initia lucis, iuftitiæ,,amp;'quot;itænbsp;næ.
2. nbsp;Sandam,id eft, verè dedicatam amp; con-'nbsp;feerttam Deo,non dijsEthnicis.
3. nbsp;Deoplacentem,acceptam propter Mcnbsp;diatorem fide.
4. nbsp;Rationalem cultum
fadum in vera agnitione amp; fiducia Mediî-toris,amp; relatus adcelebrationem DefiuM^ illud ad Corinth. 10. Omnia facite adg^oU-amDei. Quódinquit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
¦Ex vtero oritur tibi ros generationis modum vidoriæ,perfimilitudinenigt;amp;‘^‘’.*'nbsp;lationemroris , quificutaurora,nbsp;no tempore, copiole generatur innere«nbsp;çftate,amp;deciditinterram,eam recreans,iMnbsp;etiâ tempore exhibit! Mefsiæ,nbsp;fionem eins in cœlum effufus eH fpifit^snbsp;fandus in Apoftolos, amp; ingen« multitudonbsp;hominum colleda eft per prædicationemnbsp;Euangelij, amp; inter genres amp; ludæos. Ex v-tero,id eft, ficut ex vtero ipfius ièâs,ieu coenbsp;lijgeneratur ros,amp; decidit in terram,ita donum Deiprolatumeftperfifiiif” Deiex fi-n U æterni patris, amp; ficut ros récréât terram,nbsp;vt omnia virelcant amp; augeantur, ita Euan-gelium récréât conftientias per fpiritumnbsp;mndum, dicentem confolationem in cor-ftibus,amp; lætitiam in eisacceudens,ac vitamnbsp;£cternam Veteresdodores,vtAuguftinus,nbsp;Theodoretus,amp; alij intelligunt de natiuitanbsp;te filij Dei ex Maria virgine,cx qua, tâquamnbsp;ros purus amp; cœleftis genitus eft, abfq; omni peccato affumpta humana natura,exparnbsp;ticula ipfius carnis amp; iànguinispurifsima.
Item
IN PSALMVM DAVIDIS CX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6x (ftus. Ex Theodoreto :Deus pater tecum principium immortale indicat filij imperium, potifsimum illud, quod in extremonbsp;die oftendet, in quo fplendidos amp; illuftresnbsp;redder fanâos,diem enim virtutisSaluato-ris aduentum fignificat, in quo viuent San-fti cum Angelis in gloria patris, Turn enimnbsp;iufti ficut Sol fplendebunt, inquiens : Antenbsp;luciferum genui te,diuinitatem Chrifti in-nuit æternam, qua à parre ante luciferumnbsp;genitus eft ante omnia tempora. Ex vteronbsp;meojid eft, exeadem fubftantiadiuina, co-efl'entiali, ficut qui generantur homines,e-iufdem funt nature amp; eflentiæ eorum , exnbsp;quorum vtero feu carne geniti funt. Item de diuina amp; ætcrna generatione ex tnente æterni patris : luxta veterem translanbsp;^onem amp;tcxtumGræcum,qui fie habet':nbsp;Tecum principium in die virtutis tu«, innbsp;p’lendoribus fànâorum ex vtero ante luci-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te, /zïTw (Tov «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Aue •'(tgtœj a», îp A(r/x7ijgt;07HT« ccylceii lt;rs ‘ tx 0'«spoÇ vrônbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trçvstr« a£. Interpretatio veterum : Tecum (eft,tibi } principium (Deus pater,qui principium amp; fonseft totiusdiuinitatis, ficut amp;nbsp;^pfe filius dicitur principium, per quem o-Jpnia condita funt,amp; Spiritus fanétus re-ipeftu creaturarum , non tarnen tria funtnbsp;ptincipia,fed vnum. Sic non tres funt dij,’nbsp;fedvnus tantùm Deus^in die virtutis tuæ,nbsp;(primùm tempore refurreóiionis à morte,nbsp;^afcenfionis,quavincespeccatum, mortenbsp;^diabolum : Deinden nouifsimo die, innbsp;Huo tuavirtusamp;dimnapotentiaconfpicie-^uràtotaEcclefia)in fplendoribusfanâo-fütntuorii^uo tempore vidoriæ tuæ, feunbsp;drtutis amp; reditus ad indicium Sandi appa-*'fbuntfplendidiamp;illuftres,ficutSol,in glonbsp;daæterni patris,abiedis impijs in extre-'^as tenebras amp; cruciatus infernales cumnbsp;^'abolis. Splendebunt item Sandi in hacnbsp;dta, regenerati amp; ornati donis Spiritus fannbsp;^i. Bezaintelligitfandam ciuitatem Hie-*^ufalem,inquaEuangelium primùm illu—nbsp;dt) ex vtero (ex fccreto amp; occulto diuini-ex meipfo,exfubftantiamea occulta,nbsp;''^'Uquit Auguftinus,quææternadiuinitas,nbsp;^*^üe{rentia patris,eft inconfpicua. Ita Efaiçnbsp;Vterus Deo patri tribuitur, vbi ipfe iranbsp;*''quit ; Qui portamini à meo vtero,qui ge-*^atnini à mea vulua) ante luciferum (antenbsp;Qttinia tempora, adquæ fignificanda luci-‘^bftellæamp; cætera condita funt, Genefis i.)nbsp;^eiiuite (abætertio.filium feu AÔjzof/, mihinbsp;^oæternum amp; coëffentialem. Intelligûturnbsp;'dam hæc, vt di xi m us, de natiuitate Chriftinbsp;^iimana, ex vtero Mariæ virginis,ante exornbsp;^um Luciferi, feu diei in node,Lucæ 2. Itemnbsp;^eeiusrefurredione,quæ fadaeft fummonbsp;diluciilo, ante exortum Solis, vt teftanturnbsp;Tiiangeliftæ. ItaD.Auguftinusdidum Pfalnbsp;tui 2, Filius meus es tu, hodie te genui,intelnbsp;dgit de refurredionc Chrifti à morte. Itemnbsp;^auIusAdorumij. qui amp; Chriftum quoq;nbsp;Pdmogenitum vocat ex mortuis, t- Cor,i$.nbsp;^onnulli principium (ûÿjt^/uz) exponuntnbsp;P^oprincipatu,hoc modo,principium hocnbsp;'^dprincipatus(tuus)hoc eft,populus feunbsp;cclefia, iuxta illud Efaiæ 9. Et fadus eftnbsp;Pfiucipatus fuper humerum eius.Tecumnbsp;'ft,hoc eft, confentit tibi,amp; obedit fpontè,nbsp;’'ut ex Hebræo legitur, populus fponta-’’'ustuusjvcnictamp;obediet tibi, non coa-4-. Quid amp; quale fit facerdottumnbsp;Méfia. |
^urauïtJDomïriHS^^nonpœ- iiii. nitebtteumj, tu ef facer dos innbsp;ternum fecundum ordme dllel-cht(^dech. Dixit Propheta de rege Chrifto amp; eius Ecclefia : lam concionatur de facerdotio e-ius.quod amp; quale illud fit. Coniungitur au-tem in Chrifto regnn amp;facerdotium,quaenbsp;in veteri Teftamento diuerfarum tribuumnbsp;amp;familiarumfuerunt. Regnum tribus lu-dæ,amp; facerdotiutn tribusLeui,vt fignifica-retur ex qua tribu feu familia,Iuda videlicetnbsp;nafciturus effet Chriftuspromifliis. Nuncnbsp;eo exhibito copulantur regnum amp; facerdonbsp;tium,vt cóftet facerdotium Leuiticum, feunbsp;Aaronis.fuifle vmbrâ tantum capitis Chri-ftijVt inquit epiftolaad Hebræos,hoc eft,fa-crificij Mcfsiæ,quo is feipfum obtulit in aranbsp;crucis vidimam placcntem patri, hoc eft,nbsp;propter quamipfe pater nobis fit reconci-liatus,amp;pro nobis adhuc intercedit apudnbsp;æternû pattern perpetuô,amp; propter quernnbsp;pater nos recipit in gratia , etiam indignosnbsp;propter reliquias peccatorum , harentesnbsp;in omnium natura corrupta. ÎKrrfaifjDeus pater, hoc eft, fanöè pro-mifit,addito luramento, ne de hac promif-fioneamp; voluntatefuadubitaremus. Eft e-nim iurare hoc loco fanétè promittere. Ita Genefis 20. Deus terram iurauit ipfi Abra-ham,hoceft,cumiuramentopromifit.Mo-net igitur hoc iuramentum Dei.nc vllo monbsp;do dubitemus de eius voluntate erga nos amp;nbsp;promifsione reconciliationis cum Deo,re-mifsionis peccatorum amp; donationis vitae ae-ternæ. Ita inquit Tertullianus ; Deus nonnbsp;tantùm præcipit, fed etiam hortatur amp; in-FF |
lt;?î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII
ternus. Homo,quia mortuuscft,/eipfuin offerenspro nobispatriAw'^of/. ItainquiCnbsp;Chryfoftomus : Nee homo tantiim effeponbsp;tuit Mediator, quia cum Deo Mcdiatoreinnbsp;colloqui oportuit. Item Ambrofius:Fi]iusnbsp;Dei affumpta carne,homo narus cft.vt Me«nbsp;diarorDei amp; hominum homo eßet Icfusnbsp;Chriftus. Et Vigilius martyr ;Talis requi-rebatur hoftia, quæ ita media efl'ct internbsp;Deum amp; hominem, vt morti fuecumberetnbsp;perillud quod hominis habebat,amp; mortem vinceret eo, quod diuinitatem in fcnbsp;tenebat.
2. nbsp;Ecclefiam effe æternam amp; manfuramnbsp;perpetuo, ficutipfius rex amp; facerdos a?ter-nuseft,quodeffe nonpoteft fincEcclefia,nbsp;amp;fiibditisæternis.
3. nbsp;Bona efle æterna l^is régis, amp; facer-dotis æterni, videlicet reconciliationen*nbsp;cum DeOjtemifsionem pcccat^um,Spiri'nbsp;turn fandum,amp; rcfufciration^iEcclef^nbsp;ex morte, ad gloriam amp; vitam æternam«
4. nbsp;Non effe inuocandosfandos,qiii3''-nus eft facerdos amp; Mediator inter
amp; homines, iuxtaillud, i. Timoth.z. Vnus eft Mediator inter Deum amp; homines, homo Chriftus lefus.
De difer'mnne inter facerdat es Leuitiees V(T(-ristefiamenti, firChrifium Jacerde-tem nmtteflamenti^ q^od eflenditurad Hebra-
es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
Difcrimen inter facerdotes veteris tefta-rnenri, Aaronem, ciusque fucceffor^^’^ Chriftum facerdoté noui teftamenti,qu‘'’'nbsp;tuplex, quorum fumptum eft
t- 4 perfina.
uitat prsmïojfalutcm iuransetiain. Viuo, dicenSjCüpit fibi credi .O beatos nos, quorum caufaDeus iurat : ô miferrimos, fi nccnbsp;iuranti Domino credimus.
Konpænitebit'] hoc eft, Non reuocabit hâc promifsionem,nonmutabitconfilium,fednbsp;certô præftabit quod promifit amp; decreuitnbsp;ab æterno de filio,ipfum efle facerdotem ç-terilum, fecûdùm ordinem Melchizedech,nbsp;hoc eft,fore nobis propitium amp;exauditurûnbsp;nos propter meritum amp;intercefsioné hu-ius nôitri facerdotis. Pœnitere cnim Deinbsp;eft mutâtio eius confilij.
Tu (êfilt, 0 Meßiu) ei facerdos'] id eft, pcrfo-naab æterno à meeleda ad hoc in arcano confiliodiuinitatisjamp;mifla in plenitudinenbsp;temporis in mundum, affumpta humananbsp;natura ex virgine,vt proferas ex arcano fi-nu patrisdodrinamEuangelij, intercédasnbsp;proecclefiaapud iratum Deum,amp; ofFerasnbsp;te ipfnm vidimam placantem iram patrisnbsp;aduerfuspeccatahominum, eamq; appli-ces il lis tua intercefsione,nâm hæc îunt trianbsp;officia fummi facerdotis, docere, orare amp;nbsp;offerte hoftias, feu facrificare.De applicati-oneinquitChriftus,Ioannis 17. Ego me i-pfum fandifico pro eis, id eft, moriar, pro-merenseis facrificiomeæ mortis reconci-liationem cum Deo, remifsionem peccatonbsp;rum, Spiritum fand urn, amp; vitam æternam.
In sternum] hoc eft, vt fit (acerdos perpetuus amp; æternus,nô temporalis, vt Aaron amp; cæterifacerdotesLeuitici. Eft igitur Mef-fiasverushomo,quiamoritur,amp;verus Deus,quia refufcitatns à morte perpetuo viuitnbsp;intcrcedens pro nobis apud æternum pattern,Hebræos J. Eft amp; ecclefiaæterna,quianbsp;habet facerdotem æternum. Sunt amp; bonanbsp;æterna,quç hicfacerdos mereturamp;confertnbsp;Ecclefiæ. Item cultus æterniamp;lpirituales,nbsp;nonLeuirici,qui abrogati funt.
Secundum ordintm (rttam,ordinatione,Heb.p.) Melchtzedecb] facerdotis tempore Abrahæ,nbsp;oui figura fuitChrifti facerdotis: quia ficutnbsp;Mckhizedech facerdos fuit iuftitiç amp; pacis,nbsp;ita d Chriftus iuftitiam nobis promeruit,nbsp;pacem apud æternum patrem,eamq; nobis applicat amp; donat, inquiens, loannis 13.nbsp;Ego meipfum landifico pro cis. Etficutnbsp;Melchizedech facerdotis non legitur initiunbsp;neque finis eius vitç,itaamp;Chriftusfummusnbsp;facerdosfine omni caret. DOCTRINAE IN hoc verfit. I. De perfona Mefsiæ, quod fit amp; veriis Deus amp; verus homo.Deus,quiafacerdos x-
|
i. A genere doélnnt.
2. Dodrina facerdotis Chrifti nati in familia luda, fuitnbsp;vox Euangelij, feunbsp;gratiæde reconcilianbsp;donc cum Deo rein if- |
IN PSALMV.M DAVIDIS CX. peccata po mifsione peccaton'i Sc vita çterna donannbsp;dis, per amp; propternbsp;meritum,amp; iuter-cefsionem huius æ-terni amp;{piritualisianbsp;, cerdotis. Ab intereeßione. » L Sacerdos Leuiti-^osexiguo tempore Pfocabatur pro populo, amp; ingredieba-^or in landa lando-manufada. aduerfus puli. 3. Sacerdos noui Te-ftatnéti gternus,fem per inccrcedit apudnbsp;Patrem pro nobisnbsp;ingreflus in cœlumnbsp;amp;arcanû confiliuninbsp;diuinitatis. |
4-. A moda^acrificandi. SacerdosLeui^ 4. Sacerdos Chri-'•OsofFcrel^fangui ftusobrulit propriü UprK-»!------ k;— fànguiné,quo mun- dat confeientiasno-ftrasaboperib. mor tuis,amp;vnaoblatio- alienmn, hirco ’'“¦n amp;:taurorü,quinbsp;‘^ünfeieutias purga-^^’^ópotuit.amp;quotnbsp;^‘^nisfacj-ificium ire neconfirmauit fan-, illudq; fibi Sc dificatos in perpe -populo applicabat. tuum,amp;nonfibi,fednbsp;Ecclefiæ.facrificiumnbsp;fuum applicat, iuxtanbsp;illud loann. 17. Egonbsp;fandifico me pronbsp;eis.nbsp;diiiitprimordiagenerishumanijCxNoha,nbsp;Mathufslem amp; Henoch. Annos 50. guber-nauit Ecclefiam,vixk cum Abraham annosnbsp;35. cuftos ac teftis veræ dodrinæ amp; primænbsp;promifsionis de Mefsiabenedido femine,nbsp;Abraham reuerfum ex viäoria contra ho -ftes,pane amp; vino prolatis,eiusq; exercitumnbsp;defatigatum refecir, eique benedixit, vndenbsp;Abraham décimasilli obtulit,Genefis 14.nbsp;Eftautem Melchizedech nomen officij,fi-gnificans regem iuftitiæ amp; pacis, quod adnbsp;Chriftum rede conuenit, quöd is autor amp;nbsp;dator eft veræ iuftitiæ amp; pacis, merito amp; ef-ficacia, amp; ficut Melchizedech ignoratur or-:nbsp;tusamp; obitus,ita amp; Chriftuscftæternus fa-cerdos,carens principio amp; fine. Chriftumnbsp;autem maiorem efl'e quam Leui, probat aunbsp;torepiftolæad Hebræoscap. 7,hocmodo:nbsp;Chriftuseft facerdosfecudum ordiuemnbsp;Melchizedech. Melchizedech maior eft quam Abraha, quiabenedicens maior eft eo qui benedi-äionemaccipit. Abraham maior eft quam Leui. ErgoChriftus maiushabebit facerdoti-utn efficäciaLeuitico. Locus d£viäcriaMeßiii, ô’pœ-}iis hoßium. dextrü iuiS} con^ m die iramp;Çh/z re gei. V. |
|
ƒ. A forma inflitutionii équot; numen feu fucceß'tone. SacerdotiumLe-V'ftcutn fiebat fine \Ofatnento, habuit-^Oepiures facerdo-P^^jqui illud quadanbsp;^ocefsione admini-‘'^fabant. 5. Sacerdotium feu officium Chrifti iu-reiurando fancitumnbsp;amp;;o;dinatum eft,iu-!nbsp;xta didum Pial. lu-rauit Dominus,amp;Ç.nbsp;Item, Chriftus vni-cus duntaxat eft fa-cerdos amp; mediator,nbsp;iuxta illud i.Tim.z.nbsp;Vnus eft mediator. ’ DE MELCHrZEDECff. , Melchizedech rex fuit amp; facerdos in Sa* ƒ?gt; quæ ciuitas,autore lofepho, eademnbsp;5'tquçpofteadiâ:aeftHierulàlem,diftansnbsp;^^odomis miliaria 8. Filius, vt quidam vo-autore epiftolæ ad He-'^æos dicatur «zraraif, cuius amp; pater amp; manbsp;^otjitem principium amp; finis vitæ ignora-Viditmundum ante diluuium,6£ au- |
Dixit de perfona , regno amp; facerdotio Mefsiæ æterno amp; fpirituali : lam conciona-tur de vidoria cius aduerfus hoftes eorum-que peenis, amp; docet reges,hoc eft,potentesnbsp;huius mundi aduerfaturosChrifto omni-bustemporibus,impellentediabolo,vtdo- j inbsp;drinim eius amp;,ecclefiam funditiis deleant.nbsp;Verum filiusDei impediteorum conatusnbsp;amp; furores, vt dodrina Euangelijamp; corpus-ccclefiæ manear,etiamfi quædam membranbsp;ecclefiçtrucidentur,quibusfubinde tarnennbsp;alijtanquàmin acie fubftituuntur. Dominus] Ipfe æternus pater, vel, vt Augu-ftinus intellïgir, ipfe Chriftus, de quo fuprà Pater dixit : Sede à dextris meis,dönec po-nam inimicosfcabellum pedum tuorum. A dexteristufsJHoc eft,inloca oppovtuno adiuuaudumamp;defendendum te. Item Pialnbsp;mo lop.Dominus eftàdextris meis,ne côgt;nbsp;mouear.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Conterct] id eft, Funditùs perdet,iuxta pçi mam promifsionem: Semen muHeriscon-teret caput ferpentis. FF a |
|
ANNOTAT. r« die tra fuaquot;] Id eft/juo ipfe Dominus có-ftituit tädem punire amp; delere impios Sc ho-ftes fuos,amp;in hac vita amp;futuro iudicio,idq; eo grauius, quo diutius vltionem ac pœnânbsp;differt. Lento enim gradu,vt inquit Valerius,ad vindiftam fui diuina procedit iragt;tar-ditatemqjfupplicij grauitate compenfat. Et itcet haud l'entés prafentipuntatira, Sero tantenfiim'tt Deus, atgrautoramalorum Supplicia latum feinpet compenfat acerbe. Hcrodem,Pilatum, iüxta illudPfal mi 3. Aftiteruntreges terræ. Item, Conte-res eos virga ferrea, amp; tanquàm vas dgulinbsp;confringeseos. f ludicahit inter ^ente^ (ôc) iw pie bit cadauerihus ^aüamp;t (locanbsp;humilia) conquajfabitlQÔtcEzttnbsp;confringet) capitn ( potentesnbsp;ôc fuperbos) multarum terra-rUtïLj. Habitantes in multis terris amp; rc-gionibus, per vniuerfum orbem terrarum. Præcipuè hoc accidit in obfidione amp; oc-cupatilt;»neHierofolymorum,vtteftaturIo-fephus, Câput dixitpro capita, hoc eft,principes amp; reges, qui alijs præfuut amp; excellant eosnbsp;potentiaamp; gloria. i«rfiMèir]exercebitpotentiam amp; iudiciû. 4. Eotiu depafione, morte amp; refurre-Itione Méfia. De torrente in ^ia bibef^pro-pterea exaltabtt caput. Additcaufàm viâoriæ amp;deletionis ho-ftium, vaticinansdepafsionc, morte amp; relu rredione Mefsiæ, quæ Avfo^ amp; fatisfaftio fueruncpropeccatis humani generis, qui-busplacatuseft horrenda iraDei dduerfusnbsp;peccata noftra. Quia igitur morietur hicnbsp;jexamp;facerdos,eft verus homo: Quia autemnbsp;eft æternus rexamp;facerdos,eft verus Deus,amp;nbsp;refurgetà morte,vthabeatæternum regnûnbsp;amp;racerdotium,etiam iuxta humanam na-turam. Detorrente] hoceft, magnitudiuecalami-tatum, quæ tanqaàm torrens,ideft,fluuiüs colledus fubitô ex aquis fluüialibus in i-pfum irruent. Efa.53.Alij intelligunt torgt;-rentem fanguinis colleâum ex cadaueri- |
LVG. LOSSII bus intcrfeâorum hoftiuffl, qui tantus lit futurus, vt inde viftor bibere pofsit. Augu-ftinusintelligit præcedentem vitam tnor-talem, quæ ficuttorrens fubitô defluit. Iaria]hoc eft, in vita feuminifteriofuo, fumptaMetaphoraà viatore. Bibetjhoçefi, Experietur amp; lentiet bor-rendam iram Dei aduerfus peccata totius humani generis,in fe effufa.Fuit autem hjcnbsp;viatranfitusper mortem ad veram amp; xtec“nbsp;nam vitam amp;gloriam. loann. 16. Lucæ 24.nbsp;Ideo additur de hac glorificationepro:pte-rea quia lèfe humiliauit infra angelos amp; crenbsp;aturasomnes. Exaltabhcaput'ihoc eft, cxtolleturin fiiifl mam gloriam, iuxta iüudPhilippenfz.Ie-'nbsp;fus Chriftus cùm eflenin forma Dei, Scc.nbsp;humilempræbuitfeipfuffl,faâ:usobedien^nbsp;vfque ad mortem,mortem aut^rucis.Pr*’nbsp;pterea exaltauit euin Deus, amp; dwit illinbsp;men,quodeftfuperomnem-nomen.nbsp;net exemplum,vt nosquoq; humilieiui’®*nbsp;Sc feramus om nis generis calamitatesprO'nbsp;pterOhriftum, vtcum hocnoftrocapi^^^nbsp;nos gloriÇccm ur amp; regnem us, iuxta d!““nbsp;Romanor.8. Quodfifilij,igituramp;hærc^^®*nbsp;hæredes quidem Dei, cohæredesauté Chrtnbsp;fti, fi tarnen cum eopatimur, vt vnàcom il*nbsp;loglorificemur. TSALMVS CXI. TirrLys. Halleluia. Quævox eft quafi tuba cusfandi, excitâtis nosadEuchâriftiaW’ldnbsp;eft,gratiarum adioné. Interpretaturcn’ty»nbsp;Laudate Dominum. Indicat igiturqu« «tnbsp;Pfalmi intentio. Sc quis fit eins fcopus» grâ-darum aflio videlicet amp; celebratie AEGEMENTyM. Piälmus eft generis fuafbrij .-Hortature-nim Prophetaa fuo exemplototam cccle-fiam amp;fingulaamp; eins membra, adgratiarû adionem feucclebrationem Dei pro omninbsp;bus eins admirandis operibus amp; beneficijs,nbsp;quæcontulit primùm in torum genus human um, deinde in popolum Ifraeliticumnbsp;amp;totamecclefiam. Suntautem operaDeinbsp;præcipua in generenbsp;I. Crcario rerum omnium exnihilo.nbsp;a. Receptio hominis lapfi in gratiam.nbsp;3. Patefaäio voluntatis fu«, dato verbonbsp;SemiffodUo. Col- |
|
IN PSALMVM 4' Collleftio Ecclefiæ amp;conferuatio. 5- Viâus amp; defenfio vfq; ad finem man-di,quorum omnium notitiaeftvcraDeifa-pientia amp; ïâlutaris om nibus. Pfalmi partes funt fex : Propofitio gratiarum adionis. Ratio propofitionis, continens come-P’otationem operum amp; beneficiorum Del generalem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 3- Beneficium inftitutionis feftorum,.in Huibuscelebrantur opera Dei. 4; Commendatio veritatis feu certitudi-^'sverbiDeiamp;promifsionum eius. I- Repetitio promifsionis de redemptio-Pe ecclefiæ per amp; propter Mediatorem fi-iiumDei. Epiphonema, continenscommenda-^*onem fapientiæDei, feuagnitionisope-eiuSjin quibus^-ronfpicitur fapientiaamp; “onitasipfius. Qjfetenus commendathæcnbsp;°PeraDeiamp;beneficia,Pfalmus eft generisnbsp;detnonftriffui. |
DAVIDIS ex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5 renâapropter omnia deßderabi-Isa Additrationem propofitióis, fumptam ab operibus amp; benefieijs Dei admirandis,nbsp;quæ digna funt confideratione propter eo-rum magnitudinem amp; vtilitatem. Defiderabilia'\ Quæ tanta funt,vt propter vtilitatem eorum amp; iucunditatem meritonbsp;ai) omnibus cognofciamp;defideraridebeat.nbsp;Cófpiciturenimin illis.ficut in totarerumnbsp;natura amp;opificio mundi.fapientia amp; Bonitas Dei. Ex Græco legitur:Exquifita in o-mnes voluntates eius,id eft,quæ omnia fa-da funt ad voluntatem eius, vel, quernad-modum ipfe voluit amp; ei placet. Felix :Ex-quifitaabomnibuscupientibus, id eft,quinbsp;diligenter exquirunt,vt om nes pij. Impijnbsp;autem non confiderant, non quærunt,fednbsp;negliguntamp;contemnunt. |
|
t. Propofitio. ConfitebortibiT)omineinto-corde meo, m conctlio nbsp;nbsp;con- ^egatione iußorum-o. Propofitio eft,Gratias ago tibiô Domi-celebro te in toto corde meo.i. fynce-’^'^lOonfido autfimulato. Totum enim (eu Perfedum dicitur,quod non eftfimulatum concilto amp; congregatione} In Ecclefia. ^«7?on»?z]Primùm imputatione iuftitiæ,nbsp;obedientiæ fil ij Dei gratuita.-Deinde in-^'^oatione nouæ obedientiæ. Monetver-^sduo,primum vtgratiaruadio toto fiat'nbsp;‘•°gt;'de,non fimulato,adeoq;obedientiaer-S^Deum in omnibus præceptis,vr linguanbsp;^otigruat cum corde ; Secundum,vt gratia-adio fiat in publicis cógrefsibus, quosnbsp;Qüs inftituit amp; conferuat, vt in illis publi-fqnet vox Euangelij,fiant precatióes, ac-’•^piantpr Sacramenta,amp; inuitentur alij ex-®*iiplo noftro, ad pietatis exercitia. Sc extetnbsp;®gt;tinioniumpublicö,quod genus dodri-f ® ^^guli ampledantur. V nde inquit T er-^llianus in Apologetico : Coimus in cce- Scaggregationem, vtDeum quafi ma-’^‘äda ambiamus orantes. HæcvisDeo: B^ataeft. It. 2. Patio gratiarumaélionü. opera T^orntni inqui- |
(jloriofitm magnißca opus m. eius 3nbsp;nbsp;nbsp;iuïiitiaeùumanetin fe- culum ßculi. In genere intelligit omnia operaamp;bene ficia Dei,collata in humanum genus : in (penbsp;cievero tres gradus vitæ humanæfeult;£fcgj^nbsp;: Coniugium,ordiné politicum,amp; mi-nifterium Euangelij, quæ plenæ funt admi-rationisamp;multiplicium vrilitatum.Coniu'nbsp;gio enim propagatur genus humanum,or-dinepolitico conferuatur legibus amp; pœnis.nbsp;Minirterio Euangelij colligitur Ecclefia, innbsp;quafaluanturomnesqui credunt Euange-lio. Ex Hebræo legitur : Gloria amp; decor o-p«seius,hoceft,Ipfe Deus dignus eft glorianbsp;amp; decore, vt ab om nibus cognofcatut amp; ce-lebretur,vel ipfe reddit gloriofos.vel glori-ofaoperacfficitin mundo. Ex Grsco:Con-fefsio amp; magnificentia opus eius, hoc eft,nbsp;Qiiicquidiplefacitdignii eftlaude,vel magnificentia: vel confefsio amp; magnificentianbsp;noftra, qua Deii celebramus, eft ipfius Deinbsp;in nobis opus. ƒ. Ir.ftitHtiofefiorunt, Paficha amp; aliorttm. M.emoriamfecit mtrabilsum nil fuorum, mifericorsnbsp;nbsp;mißrat or J^omimss. Célébrât beneficium cóferuationisope^ rum Dei in humano généré, præcipuè edu-dionislfraelitarum exAegypto admiran-,nbsp;dæ per mare rubrn,fubmerfo in eo Pharao-^ FF î |
66
ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
ncpcrfèquentelfraëlitas. Ad cuius benefi-cij memoriatn inftituit feftum Pafchse, in quoedebantagnum pafchalcm, qui typusnbsp;fuit vcriamp; immaculati agni Chrifti,hoc eft,nbsp;facrificijeiusSc mortis,iuxtaillud i. Cor. 5.nbsp;Pafcha noftrum immolatus eft, Chriftus.nbsp;Eft autem hæc collatio corporalis liberationbsp;nis Ifraëlitarum per Mofen, amp; Ipiritualis Ecnbsp;défi» per Chriftum. T. EduftioexAegy-pto pertinebat ad v-numpopulum. Ifraëlitæ libcrati funtàferuitute cor-porum, Sc traduâinbsp;in terram Chanaan. 3. Dux amp; liberator fuit Mofes, amp; mini-ftcrDei.
j.Noftcr dux amp; liberator eft ipfe filius Dei. amp;c. |
amp; verba quæ pofui in ore tuo.noli f ecedent à te,neque ab óre feminis tui in æteriium. Urtutem operumjfùorunD vi. (opera fummæ virtutis feu ponbsp;tentiæ diuinæ) annuctah'tt (de-clarabit, manifeftabit) populonbsp;JuOynbsp;nbsp;nbsp;det illis hamp;redttutem (jen ttunLs. Addit confolationê de minifterio Euan-gelij, cuius voce adnunciantur admiranda operaDeiin Ecclefia, amp; vocantur etiam adnbsp;focieratem Ecclefiæ, Gentes. Virtutem e-nimoperumDei,vocat primum diuinamnbsp;atquepotentem liber^ioné populi ex Ae-gypto : deinde efficacian^uangelij,de quanbsp;inquit Paulus adRoman. I. Euangeliuni eftnbsp;potentiaDeiadfaluteomni cr^cnri:ter-tiô,potentiamqualiberatpios,amp; punit imnbsp;piosamp;tyrannos. |
|
Quicongrefliiscum morte amp;fatanavin-citur moriens,amp;dum vincitur vincit, tertio die refurgens à morte,amp; afeenditin coc-Ium,vbi nunc fedet ad dexteram Dei, inter-pellans pro nobis. Memoriam fecit] hoc eft, Inftituit fella, in quibus conferuatur amp; celebratur memorianbsp;mirabilium operum amp;beneficiorum Dei,nbsp;quorum omnium maximum, vt hîc inquitnbsp;Auguftinus, eft iuftificatio hominis impij.nbsp;Aliter:Fecit memoriam mirabilibus fuis,nbsp;ideft,talia funt opera quæ fecit Dominus,nbsp;vt nûquàm pofsint memoriæ cxcidere, vel,nbsp;vtdignafint perpétua memoria. y. Efiamdeddtimeübufß,me- Confirmatainßculumfecubi viH* Wör er 'tt inßculunu teflamenti fiunt ßmt ^era re^ti. Intelligit primùm agnum Pafchalé, quo lè Ifraëlitæ egrefluri ex Aegypto refece-runt: deinde prædam,quam fecumexAe-gypto abftulerunt, iubente Deo : tertio vi-dum amp; defenfionem in deferto,ficut cccle-fianuncreficiturcoenaDomini,amp;alitur atque defenditur omnibus temporibus. Quodinquit, Memorerit in feculû tcfta menti fui, teftaturEcclefiam manfurâviq;nbsp;ad reditu filij Dei ad iudiciö. Ideo teftaturnbsp;didûElàiæ 59. Hoc fœdiis meumeum eis,nbsp;dicit Dominus : Spiritus meus qui eft in te,nbsp;4. Cemmendatio veriratüfeu certitudinis verbinbsp;Det, hoc eft, promiftionum de libertitio-necè'defenftotieEc-défit. |
Opera manuumeiusÇiyc)^^' ni) méritât Ç^iudtcium^fidelia o-jnnta mandata eius. opera] hoe eft, liberationes diuinx tasfunt.i.verèpræftacquæpromifitDeus^nbsp;Etittdicium] hoe eft, Deus iudicat, libérasnbsp;fuos,amp;damnans impios. Fidelia] .i. certó fiunt quæpromiftp’^’^ comminaturimpijs, etiarafi differantur ahnbsp;quandiu. AlTeueratio de certitudine immotapro-mifsionum amp;comminationum diuinaru, nede hisquicquam dubiccmiis. Eft enimnbsp;Deus verax,om nis autem homo mendax.nbsp;EfthîcrepetendareguIaimmota,Dcum renbsp;cipere in gratiam amp; lâluare omnes, qui adnbsp;ipfum conucrtuntur,pcr amp;propter Media-torem,damnare contra amp;abijccrein æter-nas poenas contumaces lèu pcrlêuerantesnbsp;inpeccatis,abfq; vllopcrfonarum rclpedu, ƒ. tocusderedemptiontFcclefia. ~ ^E^empüonem mifiitpopulo fiio |
57 citas in hac vita, quæ bona opera, quæpræ-mia, quæadiones amp; virtutes,primùm erganbsp;Deuin:deinde erga proximum. Sunt antenbsp;bona opera, vt fæpe dicitur, fruâus veræ fi-dei, amp; requirunturin iuftificatis, tanqnànanbsp;teftimonia veræ fidei. Partes Pfalmi funt 6.
1. nbsp;Propofitio de beatitudine hominis iu-ftifeupij.
2. nbsp;Enumeratio præmiorû bonorum openbsp;rum, feu obedientiæergaDeum.
3. nbsp;De officijspræftandis proximo.
Repetitio promifsionis de beatitudine viri iiifti,de liberatione eius, amp; confola-tioneincruce.
5. nbsp;Prçceptum deliberalitate feu dandis e-leemoiynis,additapromi{sione.
6. nbsp;Antithefiscontinens comminatiôemnbsp;pœnarum,quæimpios manent.
Profoßtio.
3eattis (eft) ^irquitïmet i. ntïnum^ qutmandatis ùugt;s dele-‘valde.
Propofitio eft : Vir pius eft beatus, cuîus primùm deferibit fubieâum, quis fitpiusnbsp;vir,quçq; eius fint bona opera feu aétioncs,nbsp;timens videlicet Deum,amp;præftans obedi-entiam mandatis Dei, nô coaâus, fed cuntnbsp;deledatione quadam amp; animi alacritate:nbsp;deinde explicatquoq;prædicatum,bcatitunbsp;dinem fcilicet, feu felicitatem pi j viri, diftrinbsp;butione recenfens præmia.
g«i umetP)onimutn\ Loquitur de timoré Dei filiali,qui coniunftus eft cum fide amp; di-leftioueDei.exquibuscùm oritur nouao-bedientia, placet eaDeo.
Qtttdeleâatur} Cum deleftatione amp; alacrî täte obedit Deo, non coadè aut feruiliter.nbsp;Ita Pfalmo t. inquit : Beatus vir,cuius i n lege Domini voluptas,amp; in lege eius medita-turdieacnoâe.
2. Enumeratio pfttmiorum feu partium felt-(itatis viri pij.
^otens 'mterrafijnenetusige n, neratto re riorum benedicetur.
Explicat prædicatum propofitionis, enu merans diftributione præmia feu felicitatem viri pij.
I. Potentiam amp; benedidionem pofterita tis feu filiorum eius.
2., Diuitiarum abundantiam amp; perpétua iuftitiæ eius, feu pietatis célébré memoriâ.
3. L«titiam,confolationem amp; liberatio-nem ex afflidionibus feu cruce.
FF 4
IN PSALMVM DAVIDIS CXII. ( 7^*5^promtßtfore 'm Aternum te-ßOrnent um(uumjßanclunbsp;nbsp;ter-
'^ibîle nomen euis.
. Redemptionem vocat primùm libera-^lonein populi Ifraëlitici ex Aegypto, deinde totius ecclefiæ à tyrannide diaboli, pec-^âto amp; morte,per promifliim amp; nunc exhi-hitû Redemptoré, cuius redemptionis ilia ^rporalis Ifraëlitarû liberatio typusfuit:nbsp;^einde liberationem ex miferijshuiusvi-^*gt;etiamfi differaturliberatio in hac vita.
Teftamentum vocat initum fœdus feu P*’ornifsionem cum ecclefia de corporali amp;nbsp;®tcrna liberatione, fvt fit)S4wlt;ï«»î à“ terribi-nomen düs'] Caufaeft finalis liberationis ecnbsp;vt Dei nomé fit amp; habeatur fanétumnbsp;Ns, amp; terribile impi^, iuxta ill ud Efaiæ48.nbsp;* ropter me faciat^ne blafphcmer.
e. Locus, epiphonema feu condußo .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P/almi.
Jnïtium(dptenttA ümor T^o-‘‘^tni^mteüe^lus bonus omnibus Ucientibus ea (mandata Dominbsp;^1) laus euis manet mßculumjnbsp;ßcult.
, ConcluditPfâlmû epiphonemate, often Ns caufam efficientem veræ amp; lalutaris fanbsp;e’entiæ,hoc eft,cognitionis Dei,quæ eft ti-’doripfius,ortus exagnitione propriæ infirnbsp;*ditatis amp; iræ Dei aduerfus peccata.
^nittum fipientia] Ex Hebræo : Caput feu J’uimafapientiæ, ad quam omnïareferédanbsp;tanquàm ad feopum amp; caufam finale.nbsp;. ^«reÜe(î«/]agnitioDei. Bonus] vtilisamp; là-^^aris. racientibus ea] inchoantibus nouanbsp;^Ndientiam. Vera enim pietas non confi-1 *^gt;nfolofermoneamp;hypocrifi,quæ fingitnbsp;/^•n’^’es fola profefsione elfe iuftos, fedinnbsp;^ptatefeufadis. Laiu eitts]Viri fapientisnbsp;'ufti. Manetinfeculumfecu/i]ide{l,Perpe-celebrabitur in hac vitaamp; futura, cùmnbsp;p'dnia fimulatapereant, nec confiftere pofnbsp;’’^'niudicioDei,qui non externam lar-.?*^operum,fedcoripfumintuetur amp; iu-
PSALMVS cxn.
Hallçluia.
ZRGFMENTFM.
P^àlmus eft Didafcalicus : Docet cnitn '1'iis fit vir pius, quæ eius beatitudo feu feli-
-ocr page 536-58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
Forens in terra firnen etus]Prim3. félicitas in pofteris. Pôtens erit, hoc ell,augebitur,di-öuÄuni in multas familias. Semen.i.pofte-ri,vtinhocPiàl.37.Iuniot fui amp; fenui, nonnbsp;vidiiuftum dereliduiTi,aut fernen eius quænbsp;•renspanem.
Benedicetur'] Habebit fucceflus felices in confilijs amp;aftionibus,vt fint amp; fibi amp; alijs fanbsp;lutares. Hanc regulam veram efle,expe-rientia quotidiana amp; cxempla multarumnbsp;familiarum docent, amp; conuenit promiisionbsp;cum hoe diöo dulcißimo Theocriti Idyl—nbsp;lio 33.quod haud dubiè ex hoe Pfalmo fum-ptum e[i :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7« Äu/i'a/vosi*
ß'ati) lt;/?•’».Docetautem,ficutfceleraparen turn puniuntur in liberis, iuxta eommina-tionem, vifitas iniquitaté patrum in filios,nbsp;in tertiam amp; quartam generationé,itaprç-mijs maioribus ornari filios propter parennbsp;turn virtutes amp; pietatem :ita filij Dauidisnbsp;propter eius peccata mutuisinfe cædibusnbsp;feuierunt. Filius Salomonis maximam parnbsp;tern regni amifit propter id'olapatris. Saulis pofteritas excidit, Dauidis agentis pœninbsp;tentiam manfit:ita lonathæ pofteritas du-rauit vfque ad tempus exili j Babylonici. Conbsp;gjtentur amp; hie verfus Hefiodi,dc periuronbsp;amp;feriianteiufiurandum :
lt;/C ^^OKTSlainToiSini àiaamp;vujf.
Hoc eft.’Peierantis obfeurior gencratio, de inceps relinquetur, Viri autem feruantisnbsp;iufiurandum, generatio pofteaeritclarior.
HI. Ofiamp;f nbsp;nbsp;dimt til, m domo e'ms
(fu n t) mfiitia e'ms munet in ficu
Secundum præmium feu félicitas pijviri,diuitiæ 8i opes,ficut contra impiorû poena eft inopia. Vtriufque exenipla oftendit quoq; e.'tperientia, amp; notum eft didu Apo-ftoli: Magna opulcntia eft pietas cum animo fua forte contento. Et Pfalmo 33, dici—nbsp;tur:EruecDominLis à morte anima iufto-rum, amp; aleteum in fame. Et Matthæi 6. inquit Chriftus:Primùm quærite regnû Deinbsp;amp; iuftitiam eius,amp;hæc omnia adijeienturnbsp;vobis.Exempla funt Eliæ,viduæ Sareptanæ,nbsp;Danielis,amp;c.
HH. nbsp;nbsp;Exor turn eß in tenehris lume
re^ts à(Dco} mißrtcorde, mi^ fer at orenbsp;nbsp;nbsp;iaßo.
LN C. LOSSII
Tertium præmiû feu beatitudo viri pij, hoc eft, timentis Deum, lætitia amp; confola-tio in tenebris,ideft,affliäionibusfeucru-ce,Quia Deum habet præfentem äuxiliafo-rem,iuxtaillud Pfalmi91. Cumipfofuminnbsp;tribulatione, eripiam eum,amp; glorificabonbsp;cum.
Exortumejllumenquot;]id eft, Orietur,confpi-cieturvera notitiaDet, lætitia amp;cófolatio in tenebris, errore, cruce amp; calamitatibus.
Feclis] hoc eft, timentibus Deum.
A mifiricoräe] IcilicetDeo, rémittenteprf terita peccata.
Etmifiratore] tegente eorum reliquias,hj rentes in natura etiam iuftorum.
Etiujlo] reputante nos iuftos propterFi-lium,amp; faciente nos iuftos,inchoantc io nobis dato Spiritufanäo,initia nouæobc-dientiæ. ItaPfal.97. OUxortaeft iufto,amp;lætitia liifce qui redo funt®orde, id eft, liberxnbsp;tio diuina, vnde lætantur.
OBIECTIO.
Multorum iuftorum pofteritas eget amp; interit. Item multi pij nó eripiunture cruce, vt Abel,Efaias, Baptifta.
Ergohæ promifsiones præmiorum viri iufti non funt veræ.
RESPONSIO.
Refpondeo perdiftindionem promifsi-onum bonorum corporalium amp; fpiritua-lium. Promifsiones fpiritualesfeniperfiio*: veræ Sc certx, corporales fadæ fu nt cuni ex-ccptionecaftigationisamp;crucis. Itleo unitnbsp;Deus fæpe etiam piorum pofteritatem denbsp;leri,amp; multos piosegere in hacvitaamp;^*'nbsp;di, vtfidem eorum probet, exciteturinoq-catio,amp; probetur obedientia, amp; Dei boni-tas amp; potentia confpiciatur. Dat tarnet^nbsp;Deus cuique quantum opus eft ad vitæc^-poralis fuftentationem.quo contenu eflenbsp;debemus,iuxtadidum Pauli :Habentes VI-dum amp; amidum nihil amplius quæramus:nbsp;ócfepe exiguæopes plusiuuätamp;aluntfua-uius pauperes eorumque liberos, quam imnbsp;menfæ opes amp; delitiæ impium auarum,nbsp;cui tarn deeft,quod habet, quam quod nonnbsp;habet, qui fimilisTantalo in medijs vndisnbsp;fitit,amp; congefto pauper in auro eft.
ADMONITIO.
Quatuor autem requirütur,vt fei ix amp; ft' cilis fit ratio quærendi vitæ necelfaria.
I. Studium pietatis,iuxta illud Matth.6-Primum quærite regnumDei amp; iuftiriam cius, amp; esteraadijeientur vobis.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3. Dili-
IN PSALMVM DAVIDIS CXIII. Diligentia feu fedulitas faciendi offi-^'a amp;labores propriævocatiottis, iuxta il-‘Ucli.’rhefl'al.4.Inhocjncumbitefracrès,vt ’ïuieti (iris amp; agatis respröprias.amp;operaminbsp;proprijs manibiis.
fra fens cdïa, Domino committefutura.
HæcpoëtaClaius optimisverficulis có~ P’exuseft: ^ifquü es, inpr'tmù calelUa quarm régna, Notitiamq^ Desnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;velis : ^epietate tsbsfit prima amp; maxima cura. Jsia tib'^oâes auferet i^a dies. ^»detuam curansftudiofemstnus obire, In ftattone, Deus quam dédit ipfemàne.nbsp;gt;‘on diuitias amp; magnos aru aceruoS,nbsp;Dat tarnen hac quantos vita requiritopet.
¦ ^ene{z'si\.x^^'troqtttrnifretur‘ commoàat (proximo) adnbsp;négocia[ua iufiè. J- ^uprà dixit dediuitîjs,quædonum Dei ?bt.Iam de vfu carum dilTeritjquibus qua-pbipîiciter vtendum ad propriam amp;nbsp;^briim necefsitatem. 2.adiuuandoSEtian-^^'i^jdodoresamp;difcipulos, fient Lex iufsicnbsp;décimas facerdotibus,amp;nbsp;tabernaculum. 3. ad confer-*nbsp;3j^dam rempublicam, ficut oÜm quintænbsp;^oatiturfacerdotibus. 4-ad alendos pau-p^’-^Sjverè egentes. Pertinet autem hic ver-ƒ ad explicationem vtriufquc amp; fubiefti,nbsp;^)alisfithomo pins, mifericorsamp;liberalisnbsp;jjSaproximii.amp;prædicati.quæ eins fit bea-félicitas, quôd beneilli futurumnbsp;’hoc eftjhabiturus fucceffus in hac vitanbsp;. bfiliorum amp;adiontim,atq; etiam prse-’^Pofthanc vitam. offen dans mutuô gratis, amp;largi- J ^atth. 6.Remittite amp;remittetur vobis, amp; dabitur vobis. Ita exponit D.Augu- |
Et adihinifiratfua négocia iufte'fiïoc eft,in no center viuit,vt nihil agat iniuftè aut coin ranbsp;confcientiam,neminemdefraudansincortnbsp;tfadibus. Ç^wainamp;ternum non co^o^ yjl uehitur, tn memoria dit erna entnbsp;tu fl us. Expofitio præmiorum iuftitiæ 8c pietâ* tîsin hac vitaamp;futura, memoria feu ede*nbsp;bratio eius honefta àpud pofteros. Non commouebitur] non deficiefcàDeo 8cà, gradu feu funima pîctatis, àntepohet Delnbsp;voluntatem amp;æternitatem breuifsimö hu-iusvitæcurriculo. Ideo eonftàhs mahebitnbsp;in ftudio veræ pietatis. in memoria] ipfiüs Deiamp; hôminumgt;à qüî-bus celebrabitur nomen feins, amp; Deus hon obliuifcetur eius, iuxtapromifsionem Efa*nbsp;4P. etiamfi aliquandiu deferui(fe videatur* Ante Deum Zion quondam fie ore rejoluit. Sic ne tuo cecidit corde relira Üeus? Sic Lethea tuos capiunt obliuia fenfus^ Vtfociapofiis tmmemor efie tua ? Cui pater? an facras vnquàm depeéfore sé^Xf Exuet infectum mater acerba fuum ? Si tasnen vÜagerat duras in pe£tore quercuSt Nefoboiis tangtpofiitamorefua, Non tarnen è nofiro tuus vnquàm peSbere vultssi Excidet, hic pennas nuÙus habebitamor. Nectua viCturts inddi nomina cedris, îudtcium peragit fed mea dextra tut, In tua defixi vigilantes mxnia vultus, Q^empia defendunt numina, tutus erit.
oAb auditione mala (malo vn nuncio) non timehtt,firmum eflnbsp;cor eidds fl^erare in domino. Expofitio præcedentis veffichli de firrhî» täte, feu côftantia hominis pij in agnitionenbsp;Dei, ciusqué verbi, confeßione amp; fiducia^nbsp;quæcühq; etiam mala ingruantjamp; venturinbsp;audiantur. Ab auiitionemala] Malorû.vtbelli, famis, perfecutionis, in quibus habet Deum pro*nbsp;teaorem,eiusq; petit amp;expedat auxilium»nbsp;ficutadditcaufam, Quiacoreius eft firiminbsp;Iperarein Domino. Abauditione maladi*nbsp;xit pro nuncio malo.feu fama mala. Sic Hamp;.nbsp;bræos 4. Non profuit çis fermo auditionis,nbsp;,id eft, fermo auditus, ficut fæpè verbalia tttnbsp;adiwè amp; pafsiuç accipiuntur. Confite |
|
70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT viii. Con{irmatuineft{Qç,ix.\xvsxèiÇ, præfentia amp; auxilio Deijdeo)nbsp;cor eius non tïmehttsdonecgaudenbsp;bit d^thtmtciifids. Anaphora feu repetitio præcedétis mem brijdcconfirmatione feu certitudinefideinbsp;pi j hominis.quam quia collocat in bonita-te amp;auxilio Dci,non timet vllapericula,nónbsp;hoftcs fpirituales amp; corporales, diabolum,nbsp;mortem, tyrannos. Concipitur autem hæcnbsp;certitudo feuTsAsffxpoex'teex verbo amp; pro-mifsione Dei,de auxilio,in quocûq;pericunbsp;lo, certaamp;immutabili, qua nititur fides amp;nbsp;fpes iufti. Hac TiAH^acpa/ix motus D.Paulus,nbsp;magno animo inquit,Rom. 8. Certusfum,nbsp;quôd neque mors neque vita, neque vllanbsp;creatura,nos poterit feparareàdiledionenbsp;Dei,quæ eft in Chrifto Icfu. Quodinquit.Donecgaudebitdeinimi-cisfuis,hoccft,interitu impiorum, non fi-gnificatpium virum efic cupidum vindidç, quæ folius Dei opus eft,iuxta illud: Mihi vl-tio,amp;egoretribuam eisued loquitur de honbsp;ftibiis co'ntumacibus,quos ipfe Deus repri-mir.DefanabilibusinquitDeuc:Nolo motnbsp;tempeccatoris.lèd vtconuertaturac viuat.nbsp;Cum hac voluntate Dei congruitetiam voluntas pijviri. Ideo petit amp; expeâatauxiliûnbsp;Dei,amp;commendatipfieuentuni, iuxtail-ludProphetæzSi faciet moram Dominus,nbsp;expeéla cum, veniens veniet, amp; non tarda-bit. Item lob capite 19. Etiamfi me occident Dominus, tarnen Iperabo in eum. ƒ. TSeliberalitatefeubeueficenttafr^tt pauperes. IX. ^iFperfisdedttpauperibts^tiu-^ fiitia enîs manet in[eculumfecu-Itj cornu (robur,potcntia) exalnbsp;Uihiturin^oriu (gloriose.) Pertinet amp; hic verfus àd explicationé fub îeftipropofitionis,ideft,hominispff,fum-ptâ abeiusliberalitatedifpergendhhoc eft,nbsp;largitererogandieleemofinaspauperibus.nbsp;Item repeticionem prædicati,felicitatisfcinbsp;•licet hominis pij.ficutamp; fÿprà dixit, iuftiti-ameiusmâfuram in perpetuum. Hïcadditnbsp;de exaltatione gloriofa, hoc eft, vidoria co-traho'ftes. Significatautemquisfitfruâusnbsp;veræ fideijbcneficentia erga inopes.Sunt e-nim iufti amp; pij xfljvcewKoi, hoc eft,ftudiofinbsp;benefacere aJijs.Eft enim bonum commu- |
LVC. LO S S II nicatiuum fui, hoc eft, diffundit fefc amp; lar-gitur alijs.Impij contra amp;tcnaces omniaad ferapiunt,amp;fibi tantum bene elfe voluut,nbsp;ficut ille inquit apudTheocritûiotùWi««nbsp;ylt;^n'n biot 7}(jtèlt;npKotc/lzç. Hoc eft, Mihinbsp;ipfi üt benè,dii honorent Poëtas. S, Antithefis ajfeuerat'tonis de felicitate virip^, impie non er:tnbsp;benè. * finîpiuf^idebit (fciicïtâtcm hominis pij) iraficetur^ den-tibusfiidspemet tnbeficet, de-fiideriuiTL} impioru7n_gt; perihit. ßcrn wvltciï/ verloren. Naturadepingiturhominisinuidi.eiiif-quepœna,quçprimùm eft,felicitate alie“^ contabefcere,cùm eum non pofsitimp^'nbsp;dire,iuxtayerficulum : Inutdus aliei-'os Tcbns mai^cefcitopimii. Deinde irritus conatus ddendi Ecclefianinbsp;amp;pios, ipforuinq; interituSjinanenteiutS'nbsp;rim amp; inftaurata.fiibindc Ecclefia, ficat tw-uis None iaâata inter fludus feruatur,amp;nbsp;populusIfraëliticus tranficns mare rubrû-Itemficutftcliæfixæinfirmamento perpétué manenr,eadem magnitudine,mulfit“'nbsp;dineamp; ordine, Cometæ autem inutantur,nbsp;deflagrant amp; intereunt tandem, initio ter-ribiles.'Ita ecclefiaamp;pij manent,amp;pe«r“‘'nbsp;turiæterna gloria. Impiorum autem cœtusnbsp;interit, etiamfi attollitur aliquantifpernbsp;altum,vt lapfu grauiore ruant. Inuidiæhypothefis eft apud Ouidium li' bro 2. Metamor. Pallor in ore fedet, mades in corpore toto: Nußjuam reda actes. Huent rubigine dentes,nbsp;Pedorafellevirent, lingua eßfaffuft teiieno,-Piftis abell,- ntfi quem moaêre dolores. Nec fuiturfimno, vigilantibus excita curù, Sed videt ingratus, intabeßitg^videndonbsp;Succeßfis hominum,carpit^amp; carpitur aura,nbsp;Suppliciumf^fuutn eß. De inconftantia amp; vanitate defiderij feu cii-piditatum,atquedelitiarum impiorum in hac vita, pafsim extant di(âa,amp; docet ipftnbsp;cxperientia,quàm momentanes amp; caducs fint voluptates hu,nbsp;ius vits. PSAL- |
IN PSALMVM DAVIDIS CXIIT.
71
amp;7,
PSALMVS CXIII.
Halleluia.
ARCTMENTTM.
EfcS: hie Pfalmus, vt fuperioramp; multi a-quot;J) generis fiiaforij: Nam hortatur Prophe-^totam ecclefiam, vt gratias agat æterno ^eojciusq; filio Domino noftro lefu Chri-‘‘Ojpromi{ro,amp; nuncexhibito Mefsiæ, pronbsp;‘ütnmis Sc æternis beneficijs,fpiritualibusnbsp;corporaiibus, quae cotulit amp; confert quonbsp;in totum humanû genus, amp; maximènbsp;•^Ecclefiam,exaltanshumiles amp; abieâosnbsp;mundo, amp; defcribit regnum Mefsiaenbsp;æ^stnum ac ipirituale,extendens fe per vnunbsp;J^^tfum mundum,colleétum voce Euange-^gt;quaomnibus ofFertur recóciliatio cumnbsp;^^0, iuftitia amp; vitagterna credentibus gra-^’sper amp; propter Mefsiam. Partes funt 4-
Propoly^ exhortationis ad gratiarum ^'^ionem.
FormagratiarumadioniSjfeucelebra-^'Onis Dei amp; Mefsiæ.
F Celebratio maieftatis.potentiæ amp; glo-f*æC)eiamp; Mefsiæ.
Defcriptio operum amp;beneficiorû Dei Y.pfius Mefsiæ,in exaltaodis humilibus, amp;nbsp;®°gt;eâiscoram mundo ad fummos hono-
8: in ecclefia amp; politijs, Sc foecundandis ^^ïtisamp;fterilibus.
/. Profoßtio.
Landabe pHert (ferui) laudate nomm Domini.
p ^topontioexhortationis,ad laudâdum J'^celebrandum Deum amp; ipfum Mefsiam.nbsp;|.’‘Gra;co legitur,pueri (®«ilt;As)quofigninbsp;/^^ur,qualisfit ccetus ecclefia, exiguus amp;nbsp;p^^^eniptus, à folo Deo pendens,ficut in-. pendent ab vberibus maternis, atq;nbsp;’f^fuguntlac,hoceft,nutrimcntum,lætinbsp;amp; confolationé. Ex Hebræo ferui,quonbsp;,§^ificaturobedientia débita ad præftan-veræ doftrinæ, inuocationis amp;nbsp;'“quot;f'ftionis.
Celebrate, docendo veram do-J^^’Pjinuocandoamp;confitcndo.
Maicftatem diuinam,potétiam, fj ^’¦‘cordiamjiuRitiam, bonitatem amp; ve-£)o^^”^?^uæomniaappellatione nominisnbsp;'^mi comprehenduntur.
Rormagratiarum ailionü.
nomen Domini henediéÎH ^oc nuncnbsp;nbsp;nbsp;^fque infeculum.
Forma eft gratiarum aftionis feu votum, vtnomen,hoceftpotentia amp;boniras Domini feu Mefsiæ benedicatur, id eft,celebrenbsp;tur inter omnes,omnibus temporibus amp;lonbsp;cistotius mundi, quod cum precatur oftennbsp;dit fimul regnum Mefsiæ eife xternu amp; vni-uerfale,extendens fefe no folùm adludços,nbsp;fed etiam ad Gentes, iuxta promifsionemnbsp;Genefis22. Infemine tuo benedicenturo.nbsp;mnesGentes.
sit benediétumJ'Verè agnoftatur, inuoce-turamp;celcbretur.
Ex hoenuncamp;infeculunt'] .i. ftatim àcondi-to mundo vfq; ad èiusfîneni,in omniæter-nitatc.
Qyd Solis ortu^Iquead occa- in. fum laudeturnomen Domini.
Hoc eftjin omnibus regionibus feu partibus mundi. Eftigitur regnum Mefsiæ au-guftiusamp; latius omnibusalijs regnis. Baby lonico,Perfico,Græco,Romano,cuiuster-minus fatalis fuit Euphrates. Nam huncnbsp;tranfgrefsiRomani, maximas femper clades acceperunt, ficut M. Cralfus à Parthisnbsp;viâuseft.
3. Celebratiopotentia, maießatisamp;glorilt;t Deiamp;Meßia.
Excelfiis faper omnes Çentamp;f iin. Dominus, fiper ccelos glorianbsp;ems.
Additrationem gratiarum aiftionis,pri-mum à maieftate diuina, potentia amp; gloria Deiac Mefsiæ, qui in natura humana exaltanbsp;tus eft in afcenfióe fuper om nes ccelos,Dorn inus om nium,fedens ad dexteram çterninbsp;PatriSjColligens in toto mundo ecclefia voce Euangelij, earn viuificans, feruans acde-fendens cótra diabolos,eorumq; membra,nbsp;tyrannos,amp;intercedenspronobis.Rom.ff.
Super omnes Genmjvocans eas per vocem Euangelij adfocietatem ecclefiæ amp; benedi-dionem æternam,iuxt^illud Gen.22. Tn fe-mine tuo benedicétur omnesGentes:quianbsp;non eft diftindio neq; ludæi, neque Græci.nbsp;Rom.3. neq; enim eft apud DeutmtQxrancanbsp;Domini«] ipfeMefsias.
Super ccelos gloria eiw'] Celebratio oni nipo-tentiæ, mifericordiæ, veritatîs, quod exau-diat redè inuocantes, liberet amp; fal net eccle fiam. Hanc gloriam non tribuit Deo Epicunbsp;rus,ncq;Mahometiftæ,vel ignoratespror-fusMefsiam,quisfit, Stcurmiflus in mun-dum.velhorribiliter blafphemant amp; con-temnunt.
/
-ocr page 540-ANNOTAT LVC. LOSSII
V- nbsp;^luisfîcut T) ommin Dem no ßer^ qui in alt is habitant ? humilia relicit in cœlo nbsp;nbsp;in terra. CogîtansPropheracuni admiratiôe im tnenfæ potentie amp; gloriæ Meftiæ exaltati funbsp;pcronincs cœlosamp;implétis omnia, excia-mat: Qtiù fiiutDominiunofter'}(^à.,tïvà\üStnbsp;quia verus eft Deus,amp; verus homo. Noffer] nos curans amp; refpiciens, fîcut ad-dit : Qat ïn altis habitat} exaltatus fuper o-mnes cœlosin Aftenfioiic. Humilia} abieâos amp; contemptos coram mundo, agnofeentes fua peccata,non fidennbsp;tcsfuaiu{htia,fapientiaautpotentia. Reßiicit} curat,exaildit, libérât amp; faluat in cœlo amp; in tcrra,angelos amp; homines vbiquenbsp;præfensjintuens amp; cognofeens omnia. Itanbsp;Dauid I. Paralip. 17. agens gratias Deo pronbsp;liberatione, inquit : Et afpicis me in formanbsp;hominis, qui in excelfis cs lehouaDeus. Jtanbsp;omnes confugiamus ad hunc Dominum,nbsp;amp;arpici abeo nosverè ilatuamus, fcientesnbsp;cflc omnipotentem amp; intueri cordium no-ftrorü geinitus, exaiidire nos amp; faluaturû. 4. Defiriptio operum Dei. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depuluere inopem^ defier core engenspauper em. V't coüocet eum cum pnnctpibm ponbsp;puliJui.\QfiZ3_ZQP[i horum verfuu docentnbsp;primiim e.xempla lofeph, Moifis,de quonbsp;fupràPfalmoioj. DauidisPlal.78. Danielisnbsp;amp; firn ilium. Deinde diéla multa, vt in can-tico Mariæ:Detraxit potentes de fedc,amp;ex-altauit humiles. Et Hefiodus inquit :nbsp;ƒ à« lt;/ï’nbsp;f H«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^uü4 lt;txtgt;Âà/(/ àybüopce Ot ¦^tlTKTO: (/loiliCfne vcûif. Hoc eft, Facile darum minuit, ignotum exaltaf. Facile amp;exalta(abiecium,amp;fuperbumexiccar. Et Aefopusinterrogatusquid ageret Deus in cœlo, relpondit :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tz4*Aflf tk TriF«», tk Ji TocTTiiz« w4«r. Id eft, Sublimiadetrudit,amp; humiliaeleuat. Sltd habttarefacts ßertlem tn domo matrem filiorum Utatem.nbsp;Hadeluia. |
. Exempla funt mulicrû fanda Sara, vxor Abrahæ, Anna mater Samuclis, Elizabethnbsp;mater Baptiftæ, quo in operc proponitur lt;nbsp;Dei omnipotentia,qua; non alligata eft ad Inbsp;caufas fecundasjfeu phyficas. Intelligitur 'nbsp;etiam verfus de Ecclefia colleda ex Genti- fnbsp;bus,iuxtaillud Efaiæ$4’ Lætarefterilis(ecclefia Gentium) qua non paris(ex qua nonnbsp;funtcolledi,amp;quafigenitifiliianteaduen. |nbsp;turn Chrifti in carnem. Qiiia plures funt Inbsp;iiberidefèrtæ, quàm eius quæ marito iun-da eft,ccclefiç Iudaica;,quçDeum quafi manbsp;ritum habuit, ficut hanc allegoriam expli-cat Paulus ad Galatas4. PSALMVS CXIIII. ARGFMENTFii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ij Pfalmuscftnarratorius: Nam récitâtm eoprophetaDauidalilt;^a opera diuina^^“nbsp;miracula, quæ Deus edidit cum populu”'nbsp;Ifraeliticum liberarer amp; educMtexAc^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ pto,conferuaret,alereramp;defendcretmira- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 culosè in deferto annis 40.educeretq; lordanem in terrain promilTam Chanaan,nbsp;fimulq; hortaturludæos, vt gratias aganCnbsp;Deoprohac liberatióemaiorum fiiorum,nbsp;amp; petant vt deinceps ecclefiam fuam amp; P'nbsp;litiam conferuet 8c defendat.Eftantemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 edudio,feu liberatio populi ifraclitio £ƒ Aegypto, vtlæpedicitur.typusliberanonisnbsp;ecclefiæ à feruitute amp; tyränide diaboli.pc*-'nbsp;cati amp; mortis per filium DeijMefsiam,''^'nbsp;rum ducem amp; liberatorem ecclefi^-^nbsp;bant autem ludæi hunc Pfalmumnbsp;Pafchæ,celebrantes memoriam huiusnoe-rationis fuorum maiorum ex Aegypiod^nbsp;cut amp; nunc Ecclefia eundem canit, co cnbsp;feftocommemorans beneficium libcr^tionbsp;nis Ecclefiæper mortem amp; refurrcftio’^^’^nbsp;filij Dei à diabolo,peccato Sc morte. Partes funt duæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... Ï. Exordium Pialmi de eledionc diiiin amp; gratuita populi Ifraelitici.quam hac edu-dioneDeusoftendit. 2. Narratio miraculorum quatuor, qu« in hac edudione édita funt pra;cipua.nbsp;I¦ Fuga feu cefsio maris rubri, tranfeuntenbsp;populo. 2. Cefsio feu fugalordanis. J. Montium Arabiæ quafi demifsio, cum tranfirent Tfraëlitæ, vel tremormontis Si-naijCÙmlexpromulgareturàDeo. A. Edudioaquæ copiofeexpetra feuru- -pe percufia virgaMoifi. SicutautemludïJ difeernebant verum 8c ærernum Deumnbsp;Gentium dijs, nominanres amp; inuocantesnbsp;eum Deum, qui maiores fuos eduxerat exnbsp;Aegypto. Itaamp; nos cundetnDeum verumnbsp;amp;SEter |
IN PSALMVM DAVIDIS C X I I i i, amp;æternum difcernimusab ijfdem,inuo-cantes eumquitnifit nobis filium Dominum noftrum lefiim Chnftum.
z. Exordium.
I nbsp;fn exitu Ifraélis^Q^va exiret
populus Ifraeliticusduce Mo Ægypto, domî44 (familia)nbsp;depopidlo barbarojnbsp;ptiaco vtete alia lingua quamnbsp;Hebræa.)
luda ^populus lu daicus) fanFl'tficatîo enie (Deinbsp;^)^^?Z(po^ulus Ifraeliticus)nbsp;eUds (Dei, hoc eft,donbsp;ftiinium feu pop ulus.)
Exordium eftPfalmi, quo oftendit Deii ’•'cduâione populi llraeliticiedidiflete-^*nionia,quód hunc populum præ alijs gé-î’buselegerit, à quo reélè agnofceretur,nbsp;’nuocaretur amp;coleretur,quemqueipfe fitnbsp;^«fenfurus,exauditurus,amp; liberaturus, cuinbsp;'‘^derit legem, cultus certos amp;politiamjnbsp;''¦^devocateum fanftificationem amp;Domi-’^'ümDei,quem ipfefandificauit, hoceft,nbsp;P^gitin populum pcculiarem,à quo vicif-‘''nfitcolendusamp;inuocandus. Eftautemnbsp;°?dohicverfuum : ludaeftfaââfanétifica-amp;lfraël dominatio eius, hoe eft,nbsp;oftendit hunc populum fe fandifi-?de.hoceft, elegifle præalijspopulis,fe-^neefTe eius Dominum, cui deberet obe-‘‘ientiam,
I ifraëla'] cùm liberaretDeus popu 7*^ Ift-aëliticû ex AegyptOjducenté genusnbsp;^Nftaël feu lacob Patriarcha,qui cum do-’’’° feu familia fuain Aegyptum defcendit,nbsp;ferra Chanaan, in eaque hic populus pe-^^griuusfuit, opptelTus dufifsimaferuitu-^’änniscirciter43o. •
2. Narratio miraculorutn.
^i^are ^ïdtt ^fugifjorda-^^conuerßise^ireirorfiiiTLj. ßH^fitnum miracuium de mari rubro fub-®nte in fublimi vtrinque tanquam mu-rnbsp;P^ffe miliarianbsp;anica oirciter yiginti latum fuit. Ideo
)
fexvelododies in tranfitu tanta multitu-do confumpfit. Alterum eftde lordane flu-uio, quo amp; ipfo ftante à parte fuperiore, defluente ab inferiore inlacurii Alphàlti-teujvbi latifsimuseft, amp;profuridifsimus,nbsp;tranfijt populus, nonproculà Mari nior-tuo, inquodaudus multis torrentibus amp;nbsp;fluminibus influit.Tranfijtautem in menie Aprili, quo tempore pleno alueo fluerenbsp;folet. Vtrunque miracuium teftatur denbsp;præfentiaDeiapudhunc populum,ex quönbsp;Mefsias promiflus nafeiturus erat. .
Mare] rubrum, l'idit] Ifraelitas ftantes ante li'ttus, amp; infequentem Pharaonem.
Etfugit] refeefsit, ftantemoleaquarum Si fublata in fublime, Exodi i.|.
Iör(/dzz«]fluuiusoriensin radice montis Libani, profluens per Palæftinam, tandemnbsp;inMare mortuum,iuxta oppidum lericho,nbsp;exonerans.
Z exibternnt3nbsp;nbsp;nbsp;arte- j j j £
¦gt; nbsp;nbsp;coüedßcut agni oaïunLi.
Tertium miracuium de montibus qua-fi demittenribusfefe, vtlfraëlitæcommo-dètranfirentin defertum. Comparatiocft autem fumpra ab arietibus amp;aguis ouium,nbsp;qui faturati lætabundi exiliunt, hue illuenbsp;curfitantes,ficutPoé'rainquit :
- Tempore verni MoUibiu in pratis Itidit luxnriatj^ peeus.nbsp;Ita montes amp; colles vifi funt quafi exili-re, tranfeuntibus Ifraëlitis.
Eft igitur prolbpopœia, qua rebus inani maris fenfum tribuimus.
Montesexilierunt] vel,cùm tranfiret populus per defertum, vel cùni Deiisprûmulga-retdccalogum in monte Sinai.
G^tdd eFI: (tbi mare gt; t^ubdfu-gift h tld lordanü comierfits ej retrorfuriLi?
Apoftrophe eft ad mare amp; fordaneni, continens interrogationem de caiila efficiente miraculi, videlicet dilcefsionis maris amp; lordanis, quam in fcquenri verfu pernbsp;fubiedionem fubijcit.
a^ontes extltjftüßcut arietesi vÉ codesftcut agni ouiurnj.
_ Repetitio præcedeiitis verfus, qui confiât comparatione.
GG
LVC. LOSSII
ftusinquitlohan. -j. Si quis fitit, veniatad me amp; bibat. Qui credit in me, fient dicitnbsp;fcripturafEfaiæ iz.) flumin^i de ventre einsnbsp;fluent aquæviuæ.
74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
' vn. ßicie T)omtm motêi t erra à facte Tgt;et lacob^
Caufam miraculorum efficientem âd-dîtpcrfubiedionem,ipfum Deum,cui vt-pote creatori fuo,amp;mare amp;montes obtera perarunt.quafi cedentes ipfiusDei manda-to.vtpopulus tranfiret. Quoexemplo fi-grtincatur, Deum,cùm (îc omnipotens.cuinbsp;creaturæomnesobediunt, 8c mifericors,nbsp;poflcamp; vclle nos quoque liberate, confidentes ipfi, amp; peten tes abeo auxiJium,ex-emplolfraëlitarum. Eft autemper terrz-inotum fignificara iraDeiaduerfus Aegy-ptios, eorume^ue in mari futurus interi-tus. Nam terrætnotuS vniuerfaliter Deinbsp;iram oftehditjvnde
„ Terra tremit, quottes Dominus fuccenfuit illii
N on ni fi commoti numine terra tremit : „Publicacùmfopulis clades atq^ vrbibusinflat,nbsp;cùm propè fiuntgémit us dolor amp; lachrj-ma.
f^ut c entiertit petram in fl a-alt;^Martint fif rttpejtnfon' tamp;d aquaruJTLj.
Exodi id. Numeri 20.
Qnartum miraculumaquarumcopioie proßuentium ex petra, feu rupepereuffanbsp;à Mofe virga, cùm populus ßti Jaborarer.-(juoßgnißcatam eit, Deum poße fuos ale-re,etiam contra ordinem naturar, feu cùm
P s ALM VS CXV. gt;quot;'!¦
VIH.
ARGVMENTrM.
Pfâlmus eft partim petitorius generis ruaforij: Quiapetitin eöPröphetaDauid,nbsp;vt Deüs populüm Ifraeliticum 8i totamnbsp;EceJefiam, ficutolim, cùm educeret earnnbsp;potenti manu ex Aegypto, exaudiat,libe-^nbsp;ret, 8c defendat,propter nomen fuiim, iu*nbsp;xra datam , per mifericordiam amp; verira*nbsp;tem, gratuitam promifsionem,nonpro-pterfua mérita feu virtutes ; partim exhor-tatorius. Nam hortatur eundem popu'nbsp;lum lt;Se Ecdefiam omnium teniporum,vtnbsp;hünc verum amp;æternum Deum, quiCedntanbsp;promifsionc ôc promuigata ^^e patri'nbsp;bus amp; populo irraelitfcopatefecit, addititnbsp;certis teftimonijs,folum agaorcat,iniio'nbsp;eet, amp;celebrct,quiveruseft, viuusamp; xtec'nbsp;nus Deus, conditor omnium rerum.exau'nbsp;dieqsamp; liberans inuocantes, non nnannanbsp;feu dij gen tium,qui idola fu n t commenti-tia.fada feu iculpva ex auro,argento, lignisnbsp;antiaxis, muta,rurda, Sccxca, quxiunarenbsp;non poiJiHit, non exâudiuntinuoçantcs,nbsp;nonafficiuntureorumxrumnis,ßcut ve-rus, æternus, ôc mifericorsDeus, quifepa~nbsp;te fecit EccleGæ, dato verbo, demido ßHo,nbsp;8c inttituic veros cultus, ûbi piaceates, n-r r t,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tîeai,inuocationeni,gratiaramadionttti,
prorfu5defunthumanaprxddta, nequee' profefsionem cceJeild doârinx. Partes mm alhgatüs eii ad caafas fecundas, neue funcamp;xnbsp;teaantürverßcnli:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
NonDeuseflnumenParcarumcarcericlaufuw^ deCiam, propter sloriam fuinominis. Quale putabaturotoicusejje Deus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°
If fiepotefiJolts currus inhibere volantes,
Iffle vèlutfiopttlosfluminaflare tubet.
Secundo bîc cogitandum eü,petram feu rupem hanefaiß'e typum Chrifii, dentnbsp;tedacar Paulas i. Corinthio.io. inquiensnbsp;de Ifraëlids : Omnes eundem potum Ipiri-tualetjj bibebant, bibebant enim de fpiri'nbsp;taalj,quxtiloscomicabatur,petra.Petraaa J-tem erat Cbridus, hoceft,, Cignificabat huius Yerj,viui, amp;xterniDej.nbsp;Chrillam,qui popnlam comiratasefiinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r , s s -r-
defertam,amp;ûcat Mofes virga pcrcafsitpc“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eisinnn
tram feu rupem,ex qua prohibit aquafita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruqram,amp; benedscenas etsmuocan'
iexferiebatChrihuminpafsioncrexcuius tibussp um. corporeCopiofeproßuxitßumenEuange- Petitio, vt Deas augeat amp; conferaecnbsp;lii, amp;fansuis,quo mundamuràpeccatis,re banc fuambenediddonem, hoc eü, bene-tónufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Bü fpMi.hoc eeüCp.rnufU amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^n EcCeS,.
^a,Eanmbuspcccmamp;a0ta,. la Cba- tib0lu.p0ha,,.amp;c00n0avi.
- a . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^titiOfVtDeasexaudiat ScliberetEc*nbsp;2. Antithefis vert, æterniSeviuenttsDei,nbsp;pâtefaéii Ëccïcûz, dato verbo Euangelij, amp;¦nbsp;iege, exaùdientis 8c faluands /nuocan-tes:amp; deôrutn gendliû, qux üin c mu[a,cx-caamp; üirdâ. Ideo non in[e}Iigunt,non ex^nbsp;audiunt:,tion iuusnt }nuocantes,nequee(gt;-rum xrumnisaf/îciuntur.
Exhorrado ad ßdeni,amp;inuocadonem
-ocr page 543-IN PSALMVM DAVIDIS CXV. Repetitio petitionis, vt Deus inuo-cantcs exaudiac,amp; liberet, quo ipfeagnitus ab illis benedicatur, hoc eft,laudetur,amp; ce-lebretur, in hac vita amp; omni æternitate. In Græcis codicibus cohæret Pfalm us fu Periori. In Hebraicis difti ndus eft. Z. Precatio. nobü T^ominey non no ^sfédnomtm tuo daglorïam-gt;^nbsp;P^'o^ter mifer'tcordtam tuamnbsp;’^erïtntentj. |
nam amp; coafolationem firmam, vt amp; nos a-gnofcamusamp;deploremus,primùm indi“ gnitatem noftram amp;peccatorum fordes,nbsp;deindeconfugiamusad Deum.amp;petamusnbsp;eorum condonationem , peramp;propternbsp;Mediatoren!, exemplo Dauidis, amp; populinbsp;Ifraëlitici. Item Ieremiæc3pitei4.cùmin-quit: Noftræiniquitates inerenturpœnas.nbsp;Tuautem ô Domine, propter nomé tuuinnbsp;miferearis noftri.Ité, Danielis capi- 9- Tibinbsp;Dominetibi iuftitia, nobis autem confu-lîo. Tua eft Domine Deus nofter mifericornbsp;diâ, exaudi nos propter Dominum, hocnbsp;eft, promiiTuin Mediatorem. |
|
Propofitio petitionis intelligeda eft hæc: Refende amp;falua nos Domine, qui te agnonbsp;*lt;^inius,colimus amp;:inuocamus,patefaâ:uninbsp;^obis.nógentibigidolatris.Ratio fumptanbsp;caufa finali exauditionis,amp; liberationis.nbsp;Deus a'j^ofcaturamp;celebrctur ab omnibus,omnipotens, mifericors amp;verus,ex-’^diens, amp; liberansfuum populum,idquenbsp;*^on propter ipfius merita, fed tantum pronbsp;P’^^rgloriani fui nominis, propter miferi-‘¦otdiam, amp; veritatem. I Nan nebu dagloriatn ] vt nos reddamur iU ^fttes, amp; celebrcmur. noKtn f«ei vt tu celebreris, amp; reftè a-I’^ofcaris ab omnibus. Repetitio affe--^^niardentem oftenditinprecatione. j. ^fopter miferii ordtani veritaiehi zw^znJCau ^’'npui(inaexauditionis,prominamiferi-’^'^¦'dia Dei, amp; veritas,quibus motus Deus,nbsp;meritis humanis, exaudit, libérât amp;nbsp;^'^'at Ecclefiam, amp; ipfum inuocantes fidu-r^Mediatoris,quilemper,quoriescunquenbsp;f’î'pcntiomifericordiæDeijintelhgendusnbsp;p ’iuxta illud;In Chrifto omnespromit,nbsp;funt amen,hoc eft,certç 8i immotæ*' J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dteentgentos3 ^bte^ eorum-i? (j ^cttiacaufaexauditionis fumptaàgen-contra Ecclefiam,fi deferatur àDeo, ^ P^tba amp; impia gloriatione,quafi Deus f j?on poffet vel nolit feruare, amp; defende*nbsp;^^clefiam, ] gloriabuntur te nott ^du^’ nosiuuare, ficutpromififtinbsp;noftros ex Aegypto. Hæcnbsp;al'atura elfet ignominiam amp;blal-nomini, quam vtconfutes,nbsp;dçp tuam laudem, exaudi,libera amp;nbsp;¦Ide nos.,Continet hic locus dod«-2. Antttheßs vert Dei, [dolorumnbsp;gentilium, item ver a Eccleßt,nbsp;éraliarum Seclarum. |
autem nojler in cœlo^ iik omnta quamp;cunquè ‘voluitfecit. Antithefiseftprimùm veriamp;æterni Dei conditoris rerum omnium , amp; Idolorumnbsp;gentilium,ab vtrorumqueproprietate,feunbsp;effedibus. Nam: Verusamp; æternus Deus eifentia fpiri-tualis,intelligés,au-diens, loquenscumnbsp;Eccleha iie intuensnbsp;omnia, affîcituræ-rumnisfuorum,exaudit, refpicit,amp;li-beratinuocantes. Idolafeunumins cômentitia gentiûnbsp;funt inanima, muta, furdx ,amp; cæca,o-mniqüc fenfu pror-fuscarentia, non exnbsp;audiunt, nonimiâtnbsp;homines , non lo-quuntuf, non affici-untut ærumiiisho-minuni imo pror-fus nihil fint. Deindecótinet Antithefis cöllationcrrj veræEcclefiæ, quæ agnofeitexdato verbo,nbsp;amp; miffo filio,hunc verum amp;æternum Deû,nbsp;præftatveroscultus,inuocatDeum, amp;ce-Icbrat notitia amp; fiducia Mcdiatoris,cæterænbsp;feâæ non agnofeunr, nequeinuocant, ne-que celebrant hune verum amp; ætrnum Deûjnbsp;fednuminafuacommentitiaignorant Menbsp;diatorem.Ideo non redè inuocant Deum,nbsp;heque certæ elfe pofl'unt de exauditione,iunbsp;xtaillud: Nemo veniradpattern,nifipernbsp;me. Ideonon eftfalusextraEcclefiam,cuinbsp;fe quifque focietate fidei, inuocatione amp;nbsp;confefsionevcræ dodrinæ, vtfaluctur,in-cludere debet, vbicunque degatlocorum.nbsp;Nam extra Ecclefiam , vt verè dicitutjnbsp;non eft falus. Dem atttetn] Prior pars Antithefios con-tinésdefcriptiûnemDeij ab eins cura GG a • |
LOSSit
Altera pars Antithefios continens voca-tionem Idolorum gentilium, quorum Hc-fiodustradit fuifletrigintamillia, ab corn impotentia, in exaudiendis,iuuandis,amp; Ii~nbsp;berandis fuis cultoribus, cùm fint fimula-chratantum muta,cæca amp; furda,quæ nonnbsp;loquuntur, neque vident, neque audiimt:nbsp;ficutpidor quidam Cretenfis louefn pin-xitcarentemauribusamp; oculis. Eft feuten-*nbsp;tia exclufiua,feu negatiua,fimulachra gentium non flintdij. Quia vnusefttanttimnbsp;verus,amp; æternus Deus,loquens cum Eccle-fia,perProphetas,filium amp; Apoftolos,coii-ditor amp; fuftentator cœli amp; terræ,exaudiensnbsp;amp; iuuans inuocantes fe.
Si/nt argentum amp; aurum] funt ftatuæ amp; ido la,fineomne fenfu mura,cæea futda.
Opera manuum honiinUm'] ab hominibus fculpta,fufaamp; fida, exauroamp; argento,vdnbsp;alia materia quacunqu^
Oshahent^ nonlo^untiitr oculos habentnbsp;nbsp;non
rej hahent, fednonaudtuntin^* res hahent j,Jed non odorard^'nbsp;^anw hahent,Jednbsp;pant jedes hahentJednontiw^^nbsp;lant, non medttantur ( vocemnbsp;formant) ingutturejito-Expofitioeftàquinq; potentijsfeu^«’'*nbsp;libus exterioribus hominis vifu,audtt”’amp;“nbsp;^“’^^’^“’^olfadu, quæ cùm denegaquot;Wfnbsp;effe in fimulachris deorum gcntiliuni, etianbsp;vitadenegatur. Talesfuerunramp;ûinf^^^“*nbsp;amp; imagines in templis in Papatomortuo*-rum, ad quos vel alligant Deum, vel tribu'nbsp;unt illisdiuinampotentiani Acultum, fient genres loui, Mercurio, Palladi,contranbsp;præceptum prim urn : Non habebis Deosnbsp;alienos. Item,non facies tibi fculptile,ncq;nbsp;adorabis illud.Item,Dominum Deum tuunbsp;adorabis,amp; illifoli feruies.
Similes illorumJùnt) qui Ja-dunt ea,^ omnes ^»quijidunt in eis.
Hicvcrfusdifcernitveram Ecclefiam a-gnofcentem, inuocantem, Sc celebrantem vnum vcruni, amp; æternum Deum, qui fi; dato verbo, amp; promiflb arque rniflTo filio Mediatore amp; redemptore Ecclefiæ,additis cecnbsp;tis teftimonijs,patefecit,abalijs fedisamp;culnbsp;toribus Idolorura,qui ficut idola neque fc-ipfos
^'6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. L VC.
Ecdefiam.cüius Deus eft, defenfor amp;códi-torrerum omnium. Addit autem hanc par tem contra gloriationem gentium in proximo vcrfujVbi eft Deus eorum?q. d.Deusnbsp;fieqüe poteft nequc vult nos feruare. Imonbsp;contra inquitPropheta amp; Ecclcfia: Deusnbsp;nofter eft Deiis,nos verè rcfpiciens amp; certènbsp;exaudiens amp; curans, etiamfi videaturnosnbsp;deferere ad tempus. Pronomen cnim nofter emphafin habet, q. d. nos verè curansnbsp;amp; rcfpiciens irtuocantes, qui fe nobis datonbsp;Verbo,amp; promiflb filio patefecit.Quod in-quit, in ccelo, monetDeum vbiqueadcflcnbsp;præfentem apud creaturas fuas, amp; przci-puè Ecclefiam. Eft enim prsefentiaDei du-plex:generalis,quaadeft omnibuscreatu-ris,bonis amp; mails, füftcntans earum fub-ftantias, donee vult eas conferuare, de quanbsp;præfentialcrem. 23. Cœlum Stterram egonbsp;impleo,dicicDominus. Etverficuli;
Cunila Deits repletis molein fefunitit m omnem.
Item.
inter, pr.tfèntcr Deus litc amp; potenter,
Etpræfentiafpecialis,qua adeft omnibus Ecclefiæ membris, vt inDauide, non folùm fuftentant eorum fubftantias, lêd c-tiam efheiensin eisnouamlucem,amp; motus, fibi placentes,quæprærentiapropriènbsp;dicitur Inhabitatio Dei, de qua inquitnbsp;Chriftuslohan. 14. Veniemus adeum, amp;nbsp;manfionem apudeum faciemus. Claufulanbsp;omnia quæcunque voluit fecit,monetDcûnbsp;efle agens liberrimum, contra Stoicos,quinbsp;fomniant Deum efl'e alligatum ad caulasnbsp;fecundas.neque aliter quàm illæ cienr,age-re pofle,teftatur Deum ipfum mundum,atnbsp;quecoelum amp;omniaquæ in illis continen-tur, condidifte libéré cùm voluerit,amp; poftenbsp;moderari,impedire amp; mutarecaufas lecunnbsp;das,cùm vult,ad gloriam fuam, falutem Ecnbsp;clefiæ,amp;interitum impiorum. Refutaturnbsp;igitur obiecdo Ariftotclis, amp; aliorum denbsp;a:rernitate mundi.
Deus fuitab æterno. Deus non eftociofus.
Ergo ab æterno condidit mundum, 8c perconfequens mundus cftæternus.
RefponditProphetafeufpiritus làndus Deumfecifte omnia,quæcunqucvoluit,amp;nbsp;cùm voluit, quia eft agens liberrimum,nbsp;creans amp; operans quæcunqueamp;quando-cunque vult, nulla coaäus necefsitate.
J J J J nbsp;nbsp;Stmulachra tÜorum(ùnt ar
gentum aurum, opera ma-^ nuum hominuirLgt;.
IN PSALMVM DAVIDIS CXY. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
mino (quia) adiutor eorum proteéîor eorum ipje eH:.
timent ^omtnum 3 rant tn 'T)omino3adtutor{cQi\d}nbsp;Çÿ proteéior eorumtfß
Eorum] id eft, Iperan dum in Domino. So lent phrafiHebraica,reIatiuafæpèponi fine fubftantiuis, quæ amp; præcedcntibus addenda funt: vel eft peribnæ murado,proinbsp;quiaeftauxiliator vefter,amp; vefter propu-gnator. QuiaiubetIperareinDomino,idnbsp;eft,Mefsia,fignificateum efle verum Deûinbsp;in quem folum Iperare debemus. Iteminbsp;qui adiutor,amp; protedor eft Ecclefiæ omnibus temponbus,amp; omnibus locis pre fens,nbsp;quod foli Deocóuenit,nó creaturis.Quôdnbsp;inquit,Qui timent Dominum,difeernit Ecnbsp;clefiam dmentem Dominum,id eft,agno-feentem amp;difcentem eins verbum,fperan-tetn in eum, amp;: inchoantem nouam obedi-entiam legis, non indulgentem peccatisnbsp;contraconfeientiam, ab omnibus alijs velnbsp;ignoraatibus Deum,vel contemnentibus;
T^ofn 'mtts memor e^î noflrh benedicit nobü.
Benedic'ît domutlß'aelihene-^ dtett domut Aaron.
‘bBenedtcit omnthtts qut timent Td)ommum3ptifillis cum matori-^nbsp;bus.
ipfos neq; alios iuuare amp; feruare poftimt in morte amp;alijspericulis-
OBIECTIO.
Legiitur apud fcriptores Ethnicos.ftatu as amp; idola dcorum gentilium locuta fuiflc,nbsp;amp; edidiffe miracula, ficut in Papatu etiamnbsp;cdiderunt miracula,amp;tradituridolû quonnbsp;dam rififle, cùm auditum effetCaium Ca-ligulam tyrannum interfcftum effe.
Ergo hæc affeueratiode dijs gentium j muds, cæcis amp; furdis non eft vera.
X,
RESPONSIO.
Nego confequentiam. Quia funt hæc fa-’ftaimpofturaamp;dolisdiabolorum,permif fione Deheiusq; iufto iudicio, vt in impie-tateamp; idolomaniacohfirmarentur homines, propterdefeâionem àDeo. Quiave-ritatemobuiam non funt amplexi, fed odénbsp;Hint amp;perfecuti funt, Rom. i.
j. Exiwtatio adfidem amp; /pern, amp; inuoca-Vjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttonem verted at erniDei.
JfraélJperatnT)omtno[C]m2b ddiutor eorum» protebloreo-^umtpß e Si.
Exhortado eft per Apoftrophen, ad po-pulum Ifraeliticum totam Ecclefiam o-mnium temporum, vt huic æterno,vero amp; vino Deo, conditori rerum,nó numinibusnbsp;gentium commendtijs confidat, eumquenbsp;inuocet amp; colat. Eftque hæc altera pars ponbsp;fterioris collationis, qua difeernit veramnbsp;Ecclefia, agnofeentem, amp; inuocanté verunbsp;amp;æternû Deum, à cæteris fectis,feu popu-'‘s,gentibusamp;MahometiftiSiquiinuocantnbsp;colunt idola. Alloquitur autem pri-ngt;ùm Ifraelem, id eft, totiim populum lu-^aicum, ducentem originem ab Ifraël Pa-^Harcha. Deinde Dornum Aaron, id eft,nbsp;Hibum Leuiticam,exqua cligebantur fa-cerdotes amp;Leuitæ. Tertio totam Ecclefiam coliedam amp; ex ludæis amp; gentibus,nbsp;qmtiment Dominum, amp;Iperant in eum,nbsp;omnibus temporibus,in agnitione amp; fidu-ciaMediatoris. Membrum,adiutor eorumnbsp;protedor eorum eft, continet caufamnbsp;exhortadonis, fumptam à promifsionenbsp;præfentiæ, auxilij amp; protedionis Dei, quænbsp;extatGenefisij.vbi itainquitDeus ad A-htaham: Noli timere Abraharri, ego fumnbsp;ptptedor tuus, amp; feministuipoft te. Etnbsp;Haimo 18. duIcifsimèdicitur,Prötedor eftnbsp;Hominus omnium Iperandum in ipfuin.
^omui Aaron Iterate in dó at dona fuä ) i)omtnitt ßtpef ÜG 3
XL
XIL
XIIL
Afleueratio eft rationispræcedén’s de au-xilio, proteétione amp; ciiraDei erga pios o-mnesiquiipficófidunt,reicdisamp;damn2tis omnibusalijsfedisjinærernas pœnas,poft:nbsp;hanc vitam, iuxta illud: Si quisaliudEu-angelium doceti fit anathema, id eft, tan-quam peftis execrabilis coram Deo.
Effme/tiornojiri] id eft, curât nos, exaudit amp;faluat.
Senedicit'] id eft, fauet,i5enefacit, dat fuc-celTus Felices in Ecclefia, politijs 8i aecono-^ mijs.
Ptifilliscum mgt;iiori^ui] id eft, cuiufcunque vcl ætatis,conditionis autfortunæ.
oAccumulet (adijciaG augc xiiiL
78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
nos (quitimetis Dominum) ptper nosnbsp;nbsp;ßiperfilios noflros.
¦ Petitioeftdeagendis donis leu bénéfices, tum lpiritualibus,agnitione Dei, fide, dileäioncjtum corporabbus,vidu amp; pace,nbsp;quibus opus habet Ecclefia inhacvita,adnbsp;conferuationcm amp;propagatiöhé doârihçnbsp;Euangelij ad pofteros. Eft autem emphafisnbsp;in pronominenos,difcërhés timétes Dennbsp;ièu Ecclefiam ab alijs {èdis impijs, blaïphe-mis, amp; contemptoribus Dei.
X V. ÎBenedïSii nos à J^omino» fech cœlum ^terrarnj.
GratuJatio eft de donatione boàoruift cœleftium amp;corporaIiumEcclcfiæ.
'BenediSH'] donati bonis ittefnis è: corpo-ralibus. ItaadEphefiosi.inquitApoftoius; Ecnediâus Deüsamp; pater Domini noftri Ienbsp;fa Chrifti,qui benedixitnoso/nni bencdi-âionefpirituali in coekftibüs.
/-t f i cr\ '' r à. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detuna
XVI Cccelorum Domsmfunt, quidefccndunt ter ram ante ded'ttfilijs hominu.nbsp;Difcernit verum amp;a?ternum Deum, ha~nbsp;bkanrem incoelis, ab hominibus amp; aW/snbsp;creaturis verfantibaS in terrä.
Cœlos cöelörum vócat ipfüm ffriiiameii tum, feuæeheream regionem.Nam quoti-es voxcœium repedturi hæc regio (igniBcanbsp;tur, vtcaïam Cceli rei cœlorum .i. nrma-tnentü, quod,omnes alios coelos, id eil, or-.‘nbsp;bes cceleiles inferiores feir horizontes có-
ILVC. LOSSII confcrueturEcclefia,in quapcr Antithc-fin viuos.i. adhuc viuentes in hacterra, amp;nbsp;mortuos,hoc eft,defunAos, confert ab eo-rum operibus: mortuos non laudare Deö,nbsp;hoccft, non propagate doârinam cœlc-' ftem, non confiteri, non fufcipcreaut fu-' ftinerc cerraminaprodefcnfioncEcclefia’,nbsp;amp;Êonfcruatione veræ doârinz, amp; verorunbsp;cultuum, fed viuos tantum. Cogitcnturi-gitur bîccaufié, quare expetere dcbeamusnbsp;confèruatiohem amp; prorogationem vitxnbsp;corporalis, non vtvoluptatibus huiusviwnbsp;induJgeamus, ficut inquit Epicurus.-ide, btbe, lude, po^i mortem nuütt voluptat.nbsp;Sed vt dodrinam cœleftem melius di-fcamusipfi, in eaq; confirmemur, amp;propanbsp;jgetut adpofteros, vtvcranotitia Dei, in-uocatio,amp;cultus conferucnturinhumanonbsp;genere. Quxamp;iplàcaulàfinaJiseft honii-nisconditiàDeo.
^idefiendunt in locum ßlentij'] hoc eft, in quo perpetuum ^filentiö.nbsp;Etaix 38. pelccndentes in filentium, vO“nbsp;Cantur defundi vita ièu mortui. Alitertnbsp;i k ¦ •^quot;'’^^Pernùm,höceft,in/ê-puIcnrum, pro quo vox Hebrxa Scheol ff*nbsp;peaccipitunnbsp;ixhoc nunc amp;nbsp;nbsp;nbsp;in/eculum]amp;inhacvia
^'quot;uixternîtate.Halleluia, id eft,laudate Dominum,
PSAIMFS CXW'
^RCrMENTPAt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Plibnastil gradarutzi aâiopfôiibci'^“- ƒ rleditur,amp;infecotidner, SicPfalmoóSinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
. Qoiafendkamp;Mf OT/umcWórüm,hlt;K
.11. qm cmm ’P^^a pnn, um n,çb.k bl, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,aina,orib^ s,.S,, .bteHia
bScmbipoKltitehabeac. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^mdefertoMaon.iXsumjZ
tdligmtcalosmlôram d.fpwmahSc Km im,go Oaaid omb.apiotm, qui ccelelh regno i fea cultibus cœleÜibuSi iabacdta,{icutiprê,periculisdctetroribasnbsp;quos libi Deus prxllarecùpiCi vtyerum tt- externis amp; internis opprefsifunt Idea Platnbsp;tnoremiBderri.inuocatiouemi reliquens niam amp; nos fxpè oremus, prirnàm gratiasnbsp;terram,hoceâ,bôna terrena, Yt^ôpcs,vita- agentesDeo,prodefenûoneamp;îibetacioaenbsp;Josthaédos hominibus. Cxtera^ Deum eiusexpericulis^deindeprecanteStVtdeia.nbsp;effein ceelo,ßgnißcat éuna adene vbiquè ceps nos Deus feruet, amp;Iiberec experica^nbsp;præientetn inuifibilem, amp; adeffeEccIeßx, jjs amp; doloribus, 'quibus Ecdeßa amp;pij o^nbsp;€amqüÉiuùare,Scexaudirepolfé in omnt tnnesfabiedifantin hac vità. Parteshtnenbsp;loco.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quinqaC.
XVII J^ConmortUÎlaudahunttCJ ^Propoßtlögradaram aiiiqnis, eîusi^t
, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratio annexa,contineasingentiam terro*
Dommet ne^ omneftM a^een-» tam Sc dolorum enumeradonem. Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a. Commendado mifericordix amp;boni.
afSnt/ntOCUmflient^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tudsDti,cuüodiendsamp;ßberandsomaes
XVIII. SeelnOsienedl/CSmftfDûmmffi adipfamconfugientes, exemploDauidia.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/* ExhorradoDauidisadleJpiam,Ytcoa
ex hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^/njeCftlUttL». ßdacdcinceps Domino, à quoiamfxpèlh
Repeâtio petitioois,Yt defcadatas beratuseü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,¦
It
IN PSALMVM DAVIDIS CXVI.
Caufaperfecutionis, confefsiofideiamp; ''ftædodrinæ.
Promifsio gratitudinis pro liberatio-, in prædicanda amp; celebranda Dei boni-'^te,in ccetu piorum feu Ecclefia.
I. Propoßtiogratiarama^iotiä.
Tyommiis ^ocem oratïonis
Hoc eft, ago amp; agam gratias Deo, quod ’’’einuocantcm liberauit.
^^Hiaincltnauit auremjùam ( exaudiuit me, fumptanbsp;^etaphoraageftu audientiunbsp;^^uem attej^te ) in dtebtdfnbsp;tempore affliélîonis)nbsp;^^ociî^o^ominum, certusexnbsp;Præcedéti liberatione me de-^^ceps liberaturum. Ratio eftnbsp;S’^fttiarunl adlionis. )nbsp;dtcunâeâerunt me funèinbsp;’’^orz^(ip{à mors mihi immi-^^bat, CÛ hoftes vndiquaquenbsp;’^bfiderent tanquam funibusnbsp;^^captum retinentes) an^^nbsp;infernl inuenerunt mè»nbsp;quot;'Humi ôc maximi dolores)nbsp;^^^^ülaüonem dolore ïnueni,
maximós dolores, tû i turn corporis. Enumeratio cft dolo-qu’bus Paulus queritur, 2. Cori.7.nbsp;’^’®pugnaê,întuspaüores.
nomen Uômint înUocaui^ '^^cens) O domine libera ant-^^^meajTL».
Deum, in qüâ«* Wonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necefsitate amp;. pcriculo, qua exem-
^^ttidis amp; ipfi fæpc vtemur.
Oratio ad Deum.
c*
’^’^fügio ad te ajtccneDeus in raagno
19 meo doloreamp;periculo, amp; quanquam fcionbsp;me indignumefle, tarnen quia propter fi-lium promififti te exauditurum, amp; recc-pturum efle nos inuocantes te,confido menbsp;amp; preces ineas recipi. Scio enim te vera-cemeflreamp; mifericordem, fcioetiamMe-diatorem pro me deprecantem exaudiri.nbsp;Quare oro, vtremittas peccata mea.gnbernbsp;nes me,amp;in ira mifcricordif recorderis.minbsp;tiges pœnas propter tuam gloriam. Nonnbsp;finas nos mere in tragicafcandala, ne dedecorent gloriam tuam, non finas vincercnbsp;diabolum, cùm dixeritfilius tuus. Nemonbsp;rapietouesmeasdemanumea, Amen.
ii^VAESTIO.
Vnde exiftunt tantæconfternationcs» anxictates, amp; dolores animorum, quantanbsp;defcribunturhic inDauide,amp; multisian-âis alijs ?
RESPONSIO.
Ex cogitatiohe horrendæiræ Dei aduer* fus peccata, eorumquepœnarum, amp;abie*nbsp;ôionis in aternos cruciatus.
 t t A,
Quâm in his conlblationem habucruot fanäi,ne delpcrarent prorfus ?
RESPONSIÔ.
Promifsionem Éüâhgéîjj feii gratiae de reconciliatione cum Deo , de remifsionenbsp;peccatorum, amp; donatione vitæiEternac granbsp;tuita,per amp; propter Mediatorem promiC.nbsp;fum primis parentibiis, in hoc dido Gene-fis3.Semen mulieris conteret caput ferpennbsp;tis, hoc eft, vincet diabolum, abolebit pec-catum amp; mortem, reftituetque amiflamnbsp;iuftitiam amp; vitam æternam, quam promif-fionem cogitantes primi parentes, hoc ar-gumenttim indiflblubile ipfis amp; oihnibusnbsp;creaturis ante editara hac promißionemnbsp;(bluerunt,
îuftitiaDei cftimmutabilis,qua oditve* teamp;puniturus eftpeccatum in omnibus»nbsp;iuxtacomminationem : Inquacunquedienbsp;comederis, morte morieris. '
Nos fumus peccàtores. Quia violaui-ttius hoc Dei præceptum. Immutabilis autemeft^norma fapientiæamp; iuftitiæ Dei,nbsp;Omnis crcaturarationalis,angeli,amp; homi.nbsp;Des,obligantur adobedientiam creatonsgt;nbsp;veladpcenam.
GG 4
8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
Ërgoabijciemur à Deo in æternos cru-ciatuSjHiaximè cù m fùeritn us aurores no-ftrainobedientia,mortis,amp; omniû calami-tatû pofteritatis noftræ fecuturæ, amp; totius humani generis. Ex hac tentatione de abienbsp;étione fui eluftati funt mifcrrimi hotni-nec, cogitantes filium Dei faftum efle Me-diatorem inter æternum pattern iratum amp;nbsp;humanum genus,feqüeobtulifle in arca-noconfilio diuinitatis, adfuftinendas pœ-nas pro lapfo homine, vt hoc modo fatisfienbsp;ret iuftitiæ Dei,amp;miferîcordiç,admirandonbsp;vtriusque temperamento.
lt;i^tfêricors Do minus iu-fins^^ Deissnoßermißretur.
Commendatiomifericôrdiæamp;: bonita-tis Dei.cui addit tanquara caufàm fuælibe-rationis, excludens fuam dignitatem feu mérita. Mifericors eft Deus inremitten-dis peccatisconfugientiumadipfum. lu-ftusjin puniendis omnibus, qui non aguntnbsp;pœnitentiam.
LVC. LO S SU
ficut Babylas Epifcopus Antiochenus,cuni diiceretur ad fupplicium.hunc verficulum,nbsp;rccitansfefeconfolatus eft, vt teftaturEu-febius.
anima ] feipfum alloquitur pcr Apoftrophen.
In requiem tuam] tranqmTlitatem,hoc eft, fis quicta ac læta anima, acquiefeens innbsp;Deo.
^iabenefecittibi Dominus'] Eripieus te ex præfentibusmalisjamp;periculisfummisjfi'nbsp;eut addit.
^i^taertpuit animammearn de morte 3 ochIos meos a lachrj-misj pedes meos d lapfa^
Eripuir 4Kjgt;w4w]hoc eft, liberauit vital” meam de mortis peric^o.
Oculos à lachrjmii] e.x miferia atque æru”’ nis, qui lachrymarum amp; dc^rum ft”“'nbsp;caufa.
meos à tapfu] id eft,fuftentauitnie”® caderem«
|
VL Quflodiens parisulos (abie-ólos,contemptos, fimplices, ) humiliaties(umnbsp;nbsp;nbsp;liberauit me Paruuios primùm vocatinfantesætatCj quiaamp; ipfi funt membra Ecclefiæ, haben-tes angelos duces amp; cuftodesvitæ, Matth.nbsp;i8. Deinde omnes abiedos amp; contem-ptos coram mundo, deque fe fuisque mentis prorfusdefperantes, agnoftentes fuanbsp;peccata. Hunüliatiu /km] Aliter,attenuatus,hoc eft* viribus deftitutus,ad fummamque pauper^nbsp;tatem redadus, eftq; talis hic iÿllogifmus:nbsp;Deusfufcipit amp; euftodit paruuios feuhu-miles. Ego fum paruulus amp;contemptus coram Saule, eiusque aulicis. Ergo Deus me euftodiet amp; liberabit, VII. nbsp;nbsp;^Ts^ertere anima meainre-^ quiem tuamj quia Dominus be--ne fecit tibi. Exhorratur feipfum Prophetaad conci-piendam (pemamp;fiduciamin Deum,abatx teadis, hoc eft, præcedcnte liberationeamp;nbsp;bcneficijs. Eftque vtendum hac confola-tioneinhora mortis, per quamexomnibus malis morientes in Domino liberatinbsp;difeedunt in æternam quietem amp; vitam, |
oAmbulabo (viuam) Domino in terris ^jtuentiurti-gt;' Primùm in hac vira tutus agam uentes,hoc eft,homines,fub fauorenbsp;ni,deinde invitaæterna,inqua ftuitupnbsp;fum, liberatus ab omnibus malisgt;.‘^“^‘'‘ 'nbsp;maconfuetudineDei,amp; veralæd^’^' (jredidiypropter quodlocUtt^^ X' film, ego autem ‘valdè. Addit caufàm perfècutionis pjoruin in hacvita,confefsionem cœJeftis dodrins,nbsp;quæ veram amp; efficacem fidem tanquamfrunbsp;duscomitatur. Hæcenim tria fœderein-difrolubilicopulatafunt,fides,confeßio,amp;nbsp;crux, amp;rcquiruntur in omnibus fàluandis,nbsp;iuxta ill U d ad Roma. lo. Corde creditur adnbsp;iuftitiam, ore autem fit confefsio ad falu-tem. CreSidi] fide amplexus fum veram dodri nam, amp;propterea,quiacredidi, Loetttus fum] hoc eft,confeffus fum coram mundo cœlefte m dodrinam. Ego autem humiliatiis fum valde'] id eft.mun-duseftmeprofecutusodio. Redadusfiim adpaupertatem , fadus abiedus amp; affli'nbsp;dus. |
IN PSALMVM DAVIDIS Ego dtxi in confiernationenbsp;mea, omnis homo mendax. Confternationé vocatanxietatem mentis amp; trepidationem, in quam incidit propter agnitionem iræ Dei, amp; propriàrum fordium. OmnishomomendaxeU] non redè de Deo fcnticns, dubitans de Deo, eiufqüe volun-tate amp;potentia, anpofsitamp;velitnosiuua- -te. Item, Homo non veréfaluat, eft ipesnbsp;^ominum vana. Ideofoli Deo eohfido. Lutherus: J0iJ8t(l/lt;esifîawff fernen îîïe» fehen îB bitœen/ ißt f«n ï»od? j» leçt mcçtnbsp;belfFcn / vrtô feilen. Quantum ad hiftoriam Dauidis attinct, ^gnificat fe credidilîe promifsioni Samuenbsp;quot;S, de regno fibitradendo, abieéto Saule^nbsp;®^q;hac promifsione Dei locutum fuiflenbsp;^udhoftes, quà® certo præftiturus. fitnbsp;^eusquod promifit. Ideohoftesfeprofe-«ütos odiÂi obfedifl'e in deferto Maon,fu-Ê'eiitem Saulisexercitum, inquaconfter-^atione feufeftinationeceleri, ne incide-tetinmanushoftium,cognouiflequod o*nbsp;ftinis homo fitmendax, hoc eft, nonverènbsp;jUüet, fed Deum efle veracem, qui iuuet amp;nbsp;^'hcretinuocantes. J. Promißiagratitudinispre liberaüone, retribuam Domino omnibus bénéfices erga me? Offert fePropheta.vtalij exemplumimi '^titur, ad gratiarum adionem.pro libera-^’O'ne.amp;alijsbeneficijs innumeris. Inter-’^'^gatione oftendit fe imparem effe adnbsp;f^ddendam gratitudinem pro bénéfices,nbsp;’^^ibus cumulatus eft. Italacob inquitiMinbsp;fmn cuniftis miferationibus tuis. Caltcem fialutnris acciptam, nomenDominiinuoc^bo. . Kcfponditper fubieétionem propofitæ ’?terrogationi fuæ, offerens fe ad obedien-,*atn in tolerandacrucefeuaffliâionibus,nbsp;’’tipofitis fibi àDeo, vel propterpeccatumnbsp;confef^ionem doétrinç,qui cultus Deonbsp;‘toinnium gratifsimus. , Oalicem falutarem vocat partem por-j^onalem affliâionum.’quæ cuique pio à , imponitur, proipfiusconfilio,amp;vo-j^?tate.ItaPfalmo75. CalixinmanuDo-**^1J cuius feces bibent omnesimpijter-^•Beza vertitcalicem falutem.ideft, libc-^tonem accipiam, cclebraturus in con- |
C X V L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8i uiiiijsgratulatorijs, diuinâ liberationem, quaii fublato calice, præ lætitia agnofcens»nbsp;amp; celebrans Deum liberatörem. Salutarem vocat, abalFeâu,quôd làlii-teni affert, noii exitiurri, Hebræosii. FôZsî me a Domino reddanLs xnil coram omntpopulo eiui^ Hoc efl-,profitebor 8i declarabo meam gratitudinem erga Deum, celebrando beneficia eius coram Ecclefiain publicis cortnbsp;grefsibusjvt alij etiam ad gratiarum aftio-nemamp; ftudiumpiefcads exemple meoin-ùitentur. quæ voui feu promifi Deo piaamp; pofsibiliajprçftanda in vocatione meâ,cô-ftituendi regni amp; tradendæ zc propagandaenbsp;veræ doétrinæ Si verorum cultuum, ^reciopiinconU^eéiu Domî^ m morspmÜorum eiHS ¦. Occurritobieflioni de morte piorum, quâ fuftinere coguntur propter confefsio-nêcœleftisdoélrinæ in bac vira, quodhæcnbsp;mors non fit ip fi us ignominiolà, aut exitianbsp;lis, fed gloriofaamp;fruâifera,quia per mortem liberanturjexmalishuiusvitæ, amp;tra-ducuntur in æternam amp; veram gloriam.nbsp;T eliatur igitur verius de refurreâiôe mor^nbsp;tuorum vniuerfali, in qua confpicitur di^nbsp;ferimen inter pios amp; impios, Paulum, Ne*nbsp;ronem, amp;fimiles. 0 Domine quia ego feruus tuus.,egoÇeruus tuus,nbsp;nbsp;films an^ Cilla tua, dtnputfli ‘umculâ mea. Repetit beneficium liberationis fuæ exnbsp;manibus Saulis, amp; aliorum hoftium,amp; of-“nbsp;fert fe ad gratiarum aétionem.CaufamlHnbsp;berationis addit, quod ipfiusDomini fitnbsp;feruus,hoc eft, minifterjn conftituendo renbsp;gno, amp; propaganda dodrinajamp;fihus ancil*nbsp;læ eius, hoceft, mulieris, quæDcum ve-rè colit.qualis amp; ipfe fit filius, fient ingeniânbsp;amp; mores matrum plerunque imitanturnbsp;filij. Diripuifli vj«(7//lt;«]foluifti,ne me çaperent, vel detinerent. Vincula] id eft infidias Sau*nbsp;lis. Dfdertficaho hofiiam dis,^ (idem) nomen Domininbsp;inuocabo^ XVI. xyi |
Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. L VC. LOSS IÏ Hoftiam fèa racrificiiim laudis vocat gra tiarum aftionem, amp;celebrationein nomi-iiis eins, hoc ert, mifericordise, bonitatis,nbsp;veritatis j, amp; iuftîtiæ. Sunt autem duplicianbsp;facrificia:t/Aasjxo^',hoccft,propitiatorium,nbsp;fola mors Chrifti pro peccatis noftris,amp; iu-hoc eft, gratiariim adiones, quxnbsp;hîcintelligit. XVIIL VcinmeaT)owmo reddam^ m confi)eéda omnis popalt ems. Repetitio præcedétis verfus, quo offert fe ad reddenda vota fua Domino rurfus, ccnbsp;lebrando cum in publicis conuentibus,nbsp;proliberatione,amp;alijsbeneficijs,ficutad-dit. XIX» nbsp;nbsp;fin atrfi (atrio) domus Do-^ mim 3 in medio tui fi} Hierufid-^ lernst Hoc eft, in templo Hierofolymitano, feu tabcrnaculo,ad quod fe reduci cupitnbsp;Dauid âb exilio, liberatum obfidione, vtnbsp;Deumineocelcbret.illi gracias agar,in-uocet,amp;' colat, dictns cum alijs pijs; Halle-Iuia,id eft,laudateDominum. , PS ALM vs ex VII. Verfus 2. ARG^MENTl'Af. Pfalmus eftbreiiis quidem,fedmulta CÓnipledenSjgcnens fuaforijj t£uia horta-turin eo Prophetaom nes, præcipuè gères,nbsp;ad celebrandum çternum amp;veruni Deum,nbsp;eiusquefilium coæternum Dominum noftrum leftim Chriftum, quod amp; ipfæ voca-tæfintex gratuitaDei mifericordiapervo-cem Euangelij, ad focietatem veræ Eccle-fiæ,amp; hæreditatem vitæ æternæ, cùm an-teavixerint in mundo fine Chriftoamp; finenbsp;Deo , non liabentcs fpem vitæ æternæ,nbsp;Ephefi.2. Deinde hortatur idem quoquenbsp;ludæos,vtquibusexhibitus iamfitfecun-diini veritatem diuinæ promifsionis Mef-fias, amp; monet vtrofque vtipfiim eiusquCnbsp;beneficia fide ampledantur,amp; celcbrét veris cultibus, vt funt timor, fides,inuocatio,nbsp;gratiarum adio amp; confefsio,atque confor-mitas cordis cum lege Dei amp; lætitia innbsp;Deo. Sunt partes Pfalmi duæ.
|
;. Propoßtio exbortaHonii. Laudate Dominum omnet j^tesdaudate eum omnet popult. Propofitio exhortationis ad landadum Dcum.in quafingulævocesemphafim fin-gularemhabent Primiimetenim quodin-quit laudate, fignificar,qui fintveri cultusnbsp;Dei fpirituales ipfi placentes,videliceta-gnitio eins, inuocatio,timor, fides,gratia-rü aäio,amp; celebratio. Item propagatio ve-ræamp;incorruptæ dodrinæEuangelij amp; le-gis. Dominum vocat verum amp; æternuninbsp;Deum, conditorem return,eiusquefiliumnbsp;coæternum, Dominum amp; redemptoremnbsp;noftrum lefum ChriftiÄi, iuxta illud lere-miæ23. Et hoc erit nomcn,quovocabuntnbsp;eum, Dominusiuftus nofter.^mtesvocat omnes homines,extraEctleliam ,nbsp;Rempublicam ludaicam viuentesin miu^nbsp;do, fine Deo amp; Chrifto, Idolatræ,peccansnbsp;amp; fteleribus omnis generis obnoxij,qn3Snbsp;amp;ipfas Deus pervocemEuangelij.abfqi^'^nbsp;illorum meritis,vocauit ad focietatemEc-clefiæa-ternæ, abfquccircumcifione,amp;ft'nbsp;ge,quodPaulus myftcrium vocat,hoceft,nbsp;rem arcanam ante patefaäioneni nulltnbsp;crsaturæcognitamjEphefios 2. Quodin-quitomnes, monet promifsionemEu?*’'nbsp;gelij efte vniuerfalem.pertinentem parit^*^nbsp;ad omnes, tarn gentes quam ludaos.nbsp;apud Deum non eftnbsp;eft, perfonariim refpedus. Ita inquitCh«nbsp;ftusad Apoftolos: Ite in vniuerfummun-dum , amp; docete omnesgentes, amp;c.Populos vocat habitantes inter gentes in pto-prijs,amp; diftindis regionibus, prouineijSjnbsp;amp; vrbibus. 1. 2. Ratia exborraftoiiis. ^luontam cor;fir main e^lfii' per nos mifiericordia eues -,nbsp;rttoLs domïm wanet tn Aternum,nbsp;HaUeluta^ Addie rationein exhortationisadgra-tiarutn adionem, fiiniptam à beneficio Def omnium niaximo , quod motus mi'nbsp;fericordia gratuita, amp; inetFabili , gentesnbsp;IdoJoJatras Ârpeccatores rccepir ad fo-cietatem ætcrnæ Eccitfiæ, Si veritatentnbsp;præftitic , mittens iu.xta promifsionemnbsp;datani |
^ätam patribus.Mefsiatn, Mediatorem, amp; tedemptorem totius humani generis,pto-pter quem remittunturpeccata, imputa-ïur iuftitia, amp; donatur Jfpiritus fàndus,amp; vinbsp;ï2.æterna,tam gentibus,quàmludæis o-’^nibus, quiin hunc Dominum amp; redem-ptorem vere credunt, quöd bcrtefitiumnbsp;longé fuperans opüs creationis, vult ab o-’ï’nibus agnofci amp;celebrari gratis mentiquot;nbsp;amp;itihac vita amp; omni æternitate.
Confirmatà efi mifericordiii} certô Sc indü-“itato declarata amp; oltenfa in rcceprionc gentium ad Ecclcfiam, amp; hærcditatem vi-^ææternæ, gratia exuberante feu régnantenbsp;^nper peccatum. Roman. Quodinquitnbsp;^npernos,Iudæos Sc genres, fateturDauidnbsp;quoque eflcindignum Sc peccatorem,nbsp;®dinngens fe gentibus Idolatris,
vérité Dominifpromifsio déexhibêdo ^efsia,de recipiendisgentibus,amp;remit-^^ndis pefl^tisjimputanda iuftitia, amp; dan -^^vitaæterna.
IN PSALMVM DAVIDIS CXVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83
danitradunt cëciniflehunG P/almiim Dà-üidem, cùmArcam Domini è domo Ó-beth Edom Githeitransferret in BethJe-em,côllocaretqucin tabernacülo magno, cum iubilo amp;lætitiacum populo,2.Re-giim 6. quatitum attinet ad Chriftum,coins typusDauid, eiusque perfecutio amp; li-beratio fuit, Pfalmus eftprophctia depaf-fione, amp; glorificatione Chrilli, pro qua li-berârüsâbhoftibus,peccato,morte,amp;dia-bolo,fient Dauid à fuis inimicis,Saule amp;nbsp;alijs, agit gratias patri fuo æterno, amp; fimulnbsp;monet Ecclefiamamp;piosomnes, vt amp; iplînbsp;fuo exemplo, in periculis amp; ærumnis Omninbsp;bus,pétant à Deo,iperent, amp; expedenCnbsp;auxiliuiti amp;liberationem,idque vt agno-fcaturamp; celebretur Deus in humano généré, ficut inquit:Non moriar,fed viuam,nbsp;Sc narrabo opera Domini. Partes funCnbsp;odo.
1. nbsp;Propofitio exhortationis.
2. nbsp;Exhortatio ad fiduciarii præfenti^Dei,nbsp;amp;petitionem auxilij,fuo exemplo.
^iitinquit Paulus ad Roman. 3. Quii ‘’quidam illorum non crediderunt . Mrfnefi«lt;efer»«»î]certaamp;immotacreden ^’'’us, etiamfi quidam funt amp; fueruntin-^f^^duli, contemptoreshuiusgratiæ, fi-denimnbsp;? nun-îl'^id illorum incredulitas fidem Dei faciet **^fitatn?abfit. Eftenim Deus verax, omnis homo mendax. Citathunc locumnbsp;alios , D. Paulus ad Roman, ly. lo-S'îens de vocatione gentium,inquiens tnbsp;^*coenim,Chriftum îefutn miniftrum fu-¦^circumeifionîs fpopuli circûmcifi, hocnbsp;ludæorum^ propter veritatem Dei, adnbsp;^’^nfirmandaspromîfsiones patrum, gen-autem fuper mifericordia Honorarenbsp;ficut feriptum eft: Laudateomnesnbsp;^®ntesDominum,amp; magnificateeumo-'’^'^espopuli. rdate Dominum, turn gen-.agnofeentes amp; célébrantes ^Alleluia ] lai ?’gt;tiim ludæi ?’fiter gratis animis hanc Dei mifericor-‘aui amp;veritatem, amp; inhaevita, amp; omni , ^«fnitate. ’¦^SALMVS CXVIII. ) » - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÀRGFMENTPM. Q,^falmuseft£izx‘*f‘^‘’‘‘’5 Icugratiarum i-inf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid in eo, quantum ad P'^usperronam amp;hiftoriam attinet, gra-i^’’§itDeo, quôd rex inlfraëlconftitu-^^’Deo , fæpè liberatus fit, à Saulis ‘qrumquevimanifefta Si iofidijs, Qui- |
phaleprolibcratione, quafeipfum excitât Dauid adfiduciàm præfentiæ Dei,amp;lpetnnbsp;liberationis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Exhortatio ad principes, amp;popuïum, vt fibi portasaperiât intabernaculum feunbsp;Ecclefiam,in qua Deo gratias agat, eumqjnbsp;inuocetjamp;celebret.
I. Propofitio exhortationisi Çonfitemîm T^omiriOyCiuont-am bonîi^i quomam tn ficulum mt/ertcordtaew46{n\2.nct.) Propofitio eft exhortationis ad gratiarum adionem , cum addita eiusratio-ne, fumpta à bonitate amp; milericordia Dei» quarum ilia mouetur ad danda beneficianbsp;humane |
84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LVC.
humano generi corporalia amp; ipiritualia, cùm Tummè bonus fit. Eft autem bonumnbsp;naturacqmm-unicatiuumfui, hac verbadnbsp;ignofcendumlapfis, cùmfit fummèmife-ricors etiam ergaingratos amp; malos, ficutnbsp;inquitChriftus Matthæi 5. Sc Lucæ 6. Efto-tc mifericordes, ficutpater vefter miferi-cors eft, qui finit oriri folem fuum fupernbsp;bonos amp; malos, Sc pluit fuper iuftos amp; iniunbsp;ftos.amp; notus eft verficulus Græcus:nbsp;icvn^tui^yiTflS }(3Ùcty«^às tpnbsp;yap ö/aiui V /
Virbonus, Sc beneficus, etiamfiverlê-tur inter ingratos, tarnen non mutatur.
Confitemini} celebrate Dominum, eique gratias agite.
Qaontam bonuseH^} conferens in nos o-mnisgeneris beneficia.
^oniam mifericordia eins manet in feculum ] Qua motus gratuita condonat agentibusnbsp;pœnitentiam peccata , amp; mitigat pœnasnbsp;propter filiumjuxtaillud leremiæ in Threnbsp;nis capite 3. Mifericordia Domini, quodnbsp;nonfumusconfumpti.
Infimlum} omnibusætatibus,amp; crgao-mnes,quan£umuis grauiter lapfos, modo conuertantur ad Deum, vtDauid, Manaf-fes. Petrus.
IL Dtcat nunc Ißael^qtion'tam bonH^.,quonïam m[eculum mtfe--ricordia eua.
II1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc domus Aar oni
(Aaronis) quomam mïfertcordta etus.
j j j j nbsp;nbsp;^icant nunc qut tïment Dor
mmumiquomam tnficalum mt-ßricordta eins.
Repetitiepropofitionis, cumeius ra-tione, qua per Apoftrophen fada diftribu-tione, alloquitur primùm totum Ifraëlé, hoe eft, magiftratum politicum amp; vniuer-fum populum ludaicum, vt celebrent Deünbsp;pro conftituta amp; conferuata poli tia. Deinde domum Aaron, hoceft,tribumLeuiti-cam, ex qua facerdotes, vt Aaron, amp; Leui-tæeligebantur, vt celebrent ipfi Deum pronbsp;dato verbo, amp; conferuato minifterio Ecclenbsp;fiæ. Tertiohortaturomnes tiraentesDominum, hoc eft, omnes eledos,amp; regenerates, ram ex ludæis qu.àm ex gentibus,vtnbsp;Deû fuum celebrent pro om nibuS benefi-cijs, Sccorporis amp; animæ.
LO s s II
Dic4r]celebret. lyr^ëZjtotus populuslfra ëliticus, proordinepolitico,quædonuninbsp;amp; beneficium Dei eft , non opus humaiiænbsp;fapientiæ, autpotentiæ, ficutEthnicus Cicero inquit, pro Rabirio : Deorum ope amp;nbsp;auxilio multô magis Refpublica, quàni ra-tionehominum,amp;: confilio gubernantur,nbsp;Lucent autem in focietate Humana
1. nbsp;SapientiaDei, in ordine, qui eftdifcri-menvirtutum amp;vitiorum,amp; conlbciationbsp;hominum,per légitima imperia,contra-äus, coniugia.
2. nbsp;luftitiainpœnis facinoroforum.
3. nbsp;Bonitas in conferuatione humanæ fo-cietatis.
DicatnuncdomttöAaron^ celebrans Deuin» pro conftituto amp; conferuato minifterio.
Domus Aaron} miniftri tabernaculi, ftlt;* templi facerdotes, 8i Leuitx, quod beuefi'nbsp;eium longé excellit oWinem politicuffl»nbsp;qui tantùm inferuit vitæcorporali,perffl*'nbsp;nifterium autem Euangelij, dWftacurnbsp;æterna, iuxtailliidadRom. i. Euangelnn”nbsp;eftpotentiaDei, ad falutem omnicredd’'nbsp;ti. Du4nf omnes ttmentes Deum ] oinn^*nbsp;regenerati, lânâificati, omnium temp®'nbsp;rum, cuiuscunque ætatis amp; politiarm«^nbsp;graduum.Obferuandum hic tria eflege”^'nbsp;rahominumjmagiftratunj politicum»nbsp;iveltlt'cfynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiafticum,
jlanôtzamp;Oeconomicum, bct quæ Propheta hisverfibus complexus eô»nbsp;ficutamp;iuxta tresfiliosNoë eundeip vetcquot;nbsp;resdiftinxerunt, inhoc verficulo^
Tufitpplex ora (SEM) tu protect tu^ labara (CHam.)
2. Exhortatio adfiduciam prafititi^i
amp; auxilij Dei.
Jntrihulatione 'muocauiDo exandtuitwe3 ïnU~nbsp;titudine (ftatuit me) Tdominvii.
HortaturEcclefiam amp;pios omnes, qui inhac vita fubieäi funtcruci,ad fiduciamnbsp;Dei, amp; inuocationem, à fuo exemplo;
Ego fubieftus cruci amp; perfecutionibus inuocaui Deum, mequc exaudiuir, amp; libe-rauit.
Ergo amp; alios inuocantes exaudietamp;li-bcrabir. Ratio, quiaDeus non eft Trôo-oiffo ÄvoifHi, fed,vt alibi inquit, propè eft omnibus inuocantibus, inuocantibus eum innbsp;ritate
Exaudiuitme in latitudme} eduxit me quafi in iiberum Si ipaciofum locum feu cam-pum, ex
|
IN PSALMVM pum cxanguftijs, in quibus me exercitus Saulis circundatum detinuit, ficut pij innbsp;cruce quafi anguftijs quibnfdam cócludunnbsp;tur, ex quibus cum liberanturà Deo, vidennbsp;quafi educi exanguftijs,feucarcere, innbsp;utum amp; amœnum campum. Vi. Dominw mecum^non time-miht homo^ Vii Tiomtnus mecum adtutor ^eus,nbsp;nbsp;nbsp;egogaudebo de ofirthus meis^ , Magna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gloriatur depræfcn- amp; auxilio Dei contra omnes hoftes,lpiri ^üales amp; corporales. liominiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adefl:mihi,me exaudit,amp; ‘Refendit. Nonl^itur timebovlloshoftes ’nt pericula. f^eret mihihomo 3 mortalisamp;infir-•^USjCijmDeumhabeamproteélorem, amp; ®diutorem:quafi dicat, prorfus nihil. ^tgaudebodeoforibusineK'] hoftibus extin-^is,quifiintinfanabilcs,vtPharao,Saul,Se-^^cherib. Nam pro fanabilibusorandum ^ftjvtconuertantur, deq; eorum conuerfionbsp;’‘e gaudendum, vt Daniel gaudet de con-’J^rfioneNabuchodonoforis, Euihriero-®3ch,Darii,Medi,amp; Syri. i-Antitheßs fiducie hominum amp; Dei, quo fain mtendum monet,non hominibus vllis, aut humanupr£fidijs,qu£ iuuarenbsp;nonpoffunt in morte aut a~ lijs periculis. ^5^eliiit eH conjidereJDomi-confidere in homine. »It,. Çuius voluntas eft mutabilis!, iuxtaillud ^alonionis : Sicut facies in aquis, ita cor honbsp;adhominem. Et Plato definiens ho-inquit: ^A©- ÿ^^iSopTH Amicus animal eft natura mutabile. e^lfj^erare in T)om't-qudmf^erare in principibas. . ^5^Pfalmoi46.Nolite confidereinprin-’Pibusjueque in filijs hominum,in quibusnbsp;j^^cftfalus.Quàm fint mutabiles omniumnbsp;^ßiinum voluntates,amp;maximè principi'i,nbsp;otidiana docet experientia, amp;exemplanbsp;gt; quos' adfummos honores ex infi-’^^oco cueclos,exinopinatorurfus deie- |
D A VID IS CXVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8j cerut,etiam fæpepropterleuifsîmas caufas amp; fufpiciones, vnde Seneca reftè dixit:Prin-cipum lentaefte beneficia,amp;præcipites in-iurias. S. Querela de perfecutiont hofiium, additrt (omminationeeorutnpcenarum amp;nbsp;interituf. Omnes gentes circundederut me,fidin nomme Domini excin-dam eos. Queritur primùm Dauid de hoftiu fuo-rum perfecutione, quam augct r. Ab eorum m ultitudine.
Omnes genres ] intelligitDauid Philiftinos amp; alias gentes,habitantes in vicinis regioninbsp;bus ludææ. Sed in nomine Domini excindam eos 3 com ina-tio interitushoftium,quos fe deleturum in quit,nonquidem propriapotentia, ledinnbsp;nomine Dominijhoc eft, auxilioDei,cuiusnbsp;Dauid tanquam manusamp; organon fuit. Circnndantes circundede-rant me, fedin nomine Domini excindam eos. Repetitio,quaprimùmfignîfîcatcrebrâ fuiobfelsionem,faclam ab hoftibus:Dein-deingeneremonet Ecclcfiam , 8c omnesnbsp;pios multisaffliéiionibus fubietftos cfle innbsp;hac vita,iuxta verfilm Profperi:nbsp;Nunquam bella pijs,nunquam difcrimina défunt. Et £ um quo cert et mens pia femper habet. Rurfusaddit,in nomine Domini excindam eos,vtmoneatEcclefiam imparem ef-feaduerfushoftes,fed tantum fuperiorem efle inuocatione nominis Domini, hoc eft,nbsp;verboamp; precatione, non machinis bellicis,nbsp;non numeroamp;roboremilitum. Qircundederunt me ficut a- xix 3nbsp;nbsp;nbsp;exarfirunt fiicut tgnù in ff^inis »fidin nomine Domini excindam eos. Additcomparationem ad amplificandu furorem 8gt;c rabiem hoftium, Primùm ab a-pibuSj inquibus tanta eft vindiâæcupidî- HH |
|
ANNOTAT. tas, vt læræ venertum morfibus infpirent,a-nimamque in vulnere ponant, vt Poëtain-quit : ièdamiflb aculeo cito moriuntur,nec noceredeincepspofliint, nee mellificiumnbsp;exercent, ItahoftesEcclefiæ initio crudeliter fçuiunr,fed fient apes fçuiendoaculeu,nbsp;hoc eft, vi res am ittunt. Altera comparationbsp;fumpta eft ab in cendio lpinarum,qua: ficutnbsp;aridæfubitôinflammantur, amp; cito defla-grant,amp;extinguntur, ita holies Ecclefiæ amp;nbsp;piórum priinunl finit feroces tanquâpror-fus deleturi,ficutincendio, Ecclefiani, fednbsp;ftatim vim amittuntamp;debilitantur,vt quannbsp;turn volunt nocere non pofsint. Lutherusnbsp;intelligitdeopprefsione pioruïn dodorû,nbsp;quos ty ranni amp; hypocritæ tanquârh incen-dium cxtinguereamp; delete corlantur. Namnbsp;ita vertit verfum : ^ûvmbgeben mt'chivienbsp;Âtcttcit ! ©te ocmpfFen n?fc ein fewer m ®or-nert/îc.Etaddit in margine : ©te buffet» aile jâ vnbliSfeVen / ale wolte aile Weit verderben vo» meiner lehr we^en/ V^temand wildernbsp;leçtefetn. X Ht JmpeUens ïmpulitme ( Saul, ciusqjcxercitus ) 'Vtcaderem^nbsp;Jed T)ommH5 admwt me. Suftentauit tanquam manu, fîcutPfàlm. jy.inquitdepiohomine : Dum ccciderit,nbsp;non collidetur. QuiaDominus fupponitnbsp;manum fuam. Monet verfus de duobus,nbsp;primùm decaufafinali perfecutionis hofti-um,vtEcclefiam funditus deleant .-deindenbsp;de meta conftitutaeis à Deo, ne quantumnbsp;vôIunt,progrediantur,amp;nocean^pijs,Deonbsp;adiuuante Ecclefiarri, amp;repenentchoftes,nbsp;ficut de Senacherib inqait: Inijciam frenûnbsp;in nares tuas,amp; reducam te per viàm , quanbsp;venifti. 4. Gratiariim aSit feu canticum triumphale, pro liberatione. Iin Fortttudomea^f^ laHsmea. T)ominuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eÜ mthi in falutem. Cornemoratis bénéficesDci, addit iam gratiarum aélionem, amp; à5trwe//,id eft,carmen triumphale, quo célébrât Deum pronbsp;liberatione, tribuens eigloriam potentiæ,nbsp;amp; fàpientiæ, amp; hoftium oftendens conatusnbsp;irritos,amp; inanes. Ùominusellfortitudortiea'jme fortem red-didit.Ideo tribuo ei gloriam viéloriæ amp; au-xilij, non mexpotentiæautfapicntiîe,n;on |
LVC. LOSSIT fortunæ, non militutn numéro autroborî, non beneuolentiæ,aut vil i s humanis pratfi-dijs. Mea Z4«s]laudo ac celebroDei potentiam inmeiuuando. Quiafaéltu eïï mihi in ftlutem'jmc exaudiuit amp; liberauit,.q. d. ergo meo excmplo amp;alijnbsp;confidant Deo, pétant amp; expeélentlibera-tionem,fîcut monet vcrficulus : Fide Deo tantii m, non hic té deferet vnquam. Omnibus arumnis hoc duce viblorerù. Vox exultationis nbsp;nbsp;falutis liS- (audiatur} mtabernaciilüiujo rumi^'x.ép^dextera F)ormnifeciinbsp;^irtutem. Hoe eft, celebratio Dei, amp; gratiarû aâio fiat in Ècclefia, pro falut^ auxilio diuino.nbsp;luflorum ] credentium, etiamfi in naturanbsp;eorumadhuchæreant peccatori^ fordes,nbsp;iuxtaillud ad Romanoscap.i.Iuftusfuafidenbsp;viuet. Dextera Dominiquot;] potentia. Fecitfalutem] faluauitfeuliberauitnic,fi'-ne humanis præfidijs. Huius membri acfdft repetitiqnem, vt magis inculcetmehtibusnbsp;piorum,inquiens.- F)extera F)omini exal^tA tjl- XVi-2)ext era F)omtnifeett ^irtute. Id eft,Dei potentiam, non hominuni,ne quisglörietur,iuxtailIud:NonDominc,nónbsp;nobis,fed nomini tuo dagloriam. mor tar,fid fiarrabo operaF)omini, Vox eft non fôlùm Dauidis confidents vcrèDco,amp;infultantishoftibus,fedomniönbsp;etiam piorum,amp; in primis dodorirm Ecclcnbsp;¦fiæj quibus Deus certum curriculuu] Si vitçnbsp;minifterium conftituit,præbet ho(pitia,co-feruat corpus, datfcholam amp;viâumaddo-cendum,amp;propagandam dodrinamEuannbsp;gclij, ante quodperaftum non moriunturnbsp;invllispcriculis,bellis,peftilentijs,morbis,nbsp;ficut D.Pauluseiusq; nauis coferiiatacftinnbsp;mari.ItemAtbanafiusannosqtf.expulfusinnbsp;exilium, amp; innnmerisartibusamp;infidijsopnbsp;pugnatus ab Arianis. Sic amp; Lutherus ferua-tns eftjPfeceptor Philippus,Hcdio,amp; multinbsp;alij inter hoftes.Lutherihfcvoxamp;fymbolunbsp;fuit,quod recitauitcùm ingredereturVuornbsp;matiam, admonitus decauendispericulisnbsp;vitæ,inquicns: N on moriar.fed viiiainramp; onbsp;peraDomini narrabo.. Caßi- |
O-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AV» *.
(Jalligans caîligauit me ^0-minus3fi d morti no tradtdit me.
Monetprimùm dulcifsimusverfîculus, crucis autorem effe Deuminô homines,fednbsp;diabolos, ficut hiftoria lob teftâtur,amp; cru-j cem mitigarc,atq; interdum prorfus tollere, adnominis fui gloriam, noftram làlu-tem, amp; Ecclefiæ vtilitatem. Item crucemnbsp;non effe fignum iræ Dei, fed paternam caftinbsp;gationem, iuxtaillud : Qgern Deusdiligit,nbsp;bunccaftigat.
J. Adhortatio ad principes amp; populutit, rt fibi portas aperiant in ta-bernaculum.
)!i)f tiAperttemihiportadtufittidt, innbsp;nbsp;nbsp;confit ebor T)omi-
no,
ftogatipfè Dauid, quantum adipfiushi-ftotiam attinec,principes,facerdotes amp; Le-vtfibi portas tabernaculi feu templi, ^euerfo ab exilio,aperiant, vt in illis Deumnbsp;'Ufn populo celebret, inuocet, amp; gratias a-S^t. Monetexemplum primùm ipfosdo-^otes Ecclefiæ, vt tradendo doftrinam cœ-'^ftem,regibus amp; principibus aperiantadi-ad Ecclefiam : Deinde ipfi reges pétantnbsp;’’^•aperiri eiusportas, feq; adiungantfoci-®spiorumccêtui.
I l’orras iuftitiæ vocat portas templi,fêu ta i . naculi, in quo traditur doârina de veranbsp;i?llitia,amp;in quoconueniuntiuftidifcentesnbsp;Verbum,inuocantes amp; célébrantes De-Uni.
^enßteboxOomino] id eft, celebrabo Domi *'’^'o,eiqiie gratias agam pro liberationeamp;nbsp;bénéfices.
•k nbsp;Hacporta Domini, iu^i in^
^^abuntineartLs.
^xpofîtioprxcedentisverficuli, conti-¦'^hs deferiptionem veræ Ecclefiæ, quæ cœ-^’^seftvocatusper vocem Euangelij,iuftus j Pheens Deo, proprer m ediatoré.eum q;nbsp;f’^üqcans amp; celebrans,cuius notxfunt pro-J’sio incorruptæ dodrinæ Euangelij, legi-amp; integer vfus fâcramentoruni,iuxtanbsp;inftitutionem, amp; obedientia débita minbsp;cl anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifque fe in-
^^Mere debet,fide, inuocatione,amp; volunta ƒ onfernandi minifteriû, vt faluetur, namnbsp;^’^^Ecclefiam non eft falus.
IN PSALMVM DAVIDIS CXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8;
Confit ebor ttbi Doïninè^^HM j humiltaïlime, fa£ltis mibï ''nbsp;infalutem.
Repetitio gratîarum aâionisconfia tendo amp; celebrando Deum, eiusque caufe,nbsp;quæ eft humiliatio Si liberatio,feùfàlus.
ii. Prophetia depaßione amp; refurreÜie-ne M.eßi£, fub tj/po Da-uidif.
Lafitdem qidèrn reprobauerut Adïficates -, hic fabius efi m caputnbsp;an^li.
Ç^iantum adhiftoriam, vocat fe Dauid îapidem reprobatuni feureieâum abædi-ficantibus,Saule amp;alijs,qui gloriabanturfenbsp;effe principes, amp; gubernatores regtii amp; do-ôoresEcclefiæ, fedrcceptum àDoæinO*nbsp;hocéftjtôflitutum regem, amp;reduâurn abnbsp;exiliôjpræter omnem opinionem. Quantanbsp;ad typuni attinet,intelligit Mefsiam reprô-batum, amp; ciedum ab ædificatoribus hocnbsp;eft, gubertiatoribusamp;dóftöribuspopülïnbsp;ludaici, ftcerdotibus, (cribis amp; Pharilæis,nbsp;fedDeum patrem reïùfcitâfTe'eutti à morte,nbsp;amp;conftituifle qüafi lapidern angularem æ-dificij Ipîritualis, hoc eft, Ecclefiæ, colleftscnbsp;ex gcntibus amp;Iüdæis,copulantem illos tartnbsp;quam lapis angularis, vt fiat ex ipfis vnumnbsp;iædificium, hoc eft, vna Ecclefîa, ficut docetnbsp;D.Paulus adEphefios i.
Lapident] primùm Dauidem,deinde Meß-fiam,qui Danielis 2. lapis dicitur recifus â. montefine manibuSjhoceft, natüm exvir-gine per fpiritum fàndum, fine virilî fèmi-nc.Efàiæ 28.Lapis eleôus amp; preciofus.
Reprolgt;auerunr]reiec€riittZ taiiquam ine-ptum amp;inutilem adædificium.
Aedificantes ] pr£Ecipuidoftoresamp; guber-natores populi ludaici.
PaUas f/?]eleâ us amp; conftitutus à Deo pâ-ï» caput angult] vt fit quafî lapis angularis fuftentans ædificiu m, hoc eft, Ecclefiam, amp;nbsp;coniûgens inter fe duos parietes, ludæos amp;nbsp;gentes,EphefioS2.
Ä ^oMinô fi cl um eBdlud,'^ïit e^lmirabile in oculü nofirit.
Addit câüfam efficientem h uius admiran dæ receptiôis lapidis angularis,hoc eft,Mefnbsp;{ix reiefti à Iudarjs,ipfum Domiiiû,hoc eft*
-ocr page 556-SS
ANNOTAT. LVC. LOSSII
Deum patrcm, qui in arcano confilio diui-nitatisdecreuitfuumfiliu mittereinmun-dünijVt fieret victim a projpeccatis noftris, refiirgeret à morte.
Et en- mirabile in oculit nofirù ] opus ! repu-gnans human? rationi,hunchominèm qui clamat in cruce : Deus meus,quare me de-reliquifti? Item,Egofiimvermis,amp;nonKonbsp;mo,opprobrium hominum,amp;abieâioplenbsp;bis, eue Redemptorem humanigeneris,amp;nbsp;faétum àDeo nobis fàpientiam, iuftitiam,nbsp;ûnâificationem, amp;: redemptioaem,i.Co-rinthioscapiteprimo.
Xxm, nbsp;nbsp;H AC e§i dicj quamfecù
minus exult emus et Utemurm
ea.
Exhortatio ad gaudium St lætitiam ritualem Ecclefiæ, de miflb in plenitudinenbsp;temporis Mefsia,crucifixo pro nobis,amp; re-fufcitato à morte,amp; bénéficias eins ætèrnis,nbsp;quæ fide accepta pariunt in animis verâmnbsp;amp; ætcrnam lætitiam.
ïiacen dies ] tempus ab æterno conftitu-tum à Deo,inquo nafcereturChriftus, pa-teretur pro nobis,amp; refurgçret à morte. De hoc die feu tempore inquit D.Paulus adnbsp;Roman. 13.Nuncpropius adeft nobis falus,nbsp;quàm turn cum credebamusmoxprogref-faeft,dies autem appropinquauit. Item adnbsp;Galâtas cap.4.In plenitudine temporis mi-fitDeus filium fuum. Item E{àiæ49.In temnbsp;pore accepto exaudiui te, amp; in die falutis aunbsp;xiliatusfumtibi.
.7. Votum feu precatio populi ad Deumpn fuciefu Méfia felici in con-Jlituendo regno-.
XXv. ÔT)omme dafalutem^o^o-mine da ffrolj^eritatem.
Erecatio feu vox eft populi,primùm tem pore Dauidis, vt Deus ipfi reuerfo ab exilionbsp;fticceffum detin gubernatione regni. Deinde fub typo Mefsiæin conftituendo amp; ad-miniftrando regno fj5iritHali,ficutingredi-entiHierufalem, hac voceacclamat popu-lus,Matthæiçap.2i. Qui locus teftaturto-tum Pfalmum prâtcipueintelligendum eflenbsp;deChriftojficut nouum teftamentumin-terpretatio eft Ôequafi lux veteris.
XXVI, nbsp;nbsp;lBenedt£lus qui sertit in nomi
ne T^ominii Jßenedtxiwlis ex domo Domini.
Itaclamatpopulus excipiensChriftum, Matthæi cap.2i.Benedilt;Sus qui venitin no-mine Domini.Hofianna in excelfis, Hofiannbsp;na,dafelicem fuccefl'um in regno Mefsiæ,ônbsp;Deus,qui habitas in excelfis feucœlo.
Eenediclus'\ efthicMeßias, primùm natura : Deinde officio,quia eft benedidum il-lud fernen mulieris, quod contriturum eft câput fcrpentisjGenefis 3. Et in quo benc-dicentur om nés gentes,Genefis 22.
Venttinnoniine Dowît«i]mandato amp; autori-tate Domini, vt vincat amp; aboleat mortem, peccatum,diabolum.
Benedtximus vobü} nos lâcerdotcs, Leuitæ, amp;totuspopulus.
Vobis] id eft,Me(siæamp; Apoftolis eius.
Exdomo Domini j quifumus,Yeleftisvera membra,amp; ciues Eccleffcf.
Deus DominusiCtTHuxitno^fSt^ hù .^ornatefejlumfrondthuStn}/^nbsp;ad cornu ait arts.
Hoc eftjipfeMeßias eft verus Igt;eus,amp; vêtus homo.
Dmjâliterfortis.
Etilluxit nobis] apparuît nobis, exhibitus Ibl iuftitiæ,donans amp; adferens nobis ccele-ftia bona,veram lucem, amp;agnitionen) Deinbsp;falutarem.
Ornatefefiumfiondibus] Apoftropb^^^^ cerdótes amp;miniftros rempli, vtfe^“® .nbsp;•ornent frondibus, id eft^templut^jadcxcl-piendum Mefsiam, iuxta morem ornanmnbsp;tabernacuJum frondibus in fcenopegh®gt;’^nbsp;fignum lætitiæ, ficut populus Chriftum ex-'cepitfrondibus Palmarum,Matthæi 21.
Vfque ad cornu altaris] v/que ad fummâm partem altaris, feu angulos eiusfupremos,nbsp;quæ c'órnua vocabantur, ad quæ duCebaturnbsp;agnus feu hoftiaimmolanda,quf Chriftumnbsp;adumbrabat verum agnum Dei, qui tollitnbsp;peccata m undi,Ioannis 1.
Deus meus es tu, nbsp;nbsp;confit
bor tibi, Deus meus es tUs nbsp;nbsp;ex--
altabo te^.
Apoftrophe eft amp;ipfiusDauidisamp;Mefl fîæadDeum, quaagnofcuntamp;celebrant i-pfum fuum Deum, hoc eft, fuum protefto-rem amp;liberatorem.
Confitebortibi] celebrabo,tecxaltans,ve-hens telaudibus in Ecclefia.
Confire-
IN PSALMVM DAVilDIS CXVIIT. Qonfitemtnï T^om'mojqvionï^ bonus quomam inßculumnbsp;^ißricordta eius. Repetitio primi verfiis,quo Pfalmum co cludit, monens gratiarum aftionem amp; celenbsp;hrationemDei, quæ oritur ex vera eius amp;nbsp;I*Iefsiænotitia,effecultû Deo omniû maxinbsp;mè placcntem,amp; in omnibus aâionibus amp;nbsp;benefieijs Dei addendam, qua agnoftimusnbsp;amp;celebramus Deum omnium oeneficio-rum amp;lpiritualium amp; corporalium efle autorem amp; datorem munificum, amp; nos obli-gam us ad celebrationem accepti beneficij,nbsp;obedientiam. Nam gratitudo veritate amp;nbsp;iuftitia confiât. \ PSAL^IVS CXIX. Pfalmus eft generis demonftratiui. Quia continet com mendationem verbi Dei, abnbsp;effeftibus feu vtilitate eius multiplici, veranbsp;falutari cognitione Dei, confolatione innbsp;terroribus peccati amp; mortis,amp; donationenbsp;æternæ,quam pollicetur tribus priori-büsverfibus ftudiofis amp; amantibus cœle-' doftrinæ,amp; inculpatæ vitæ,fimulq; hor-î’tür ad fedulum amp; ardens ftudium veræ amp;nbsp;‘^corruptæ docl:rinæ,amp; precatur fiibinde a-’isatq; alijs verbis, oftendens ardorem fuænbsp;’’Mentis , verum intelleöum amp; fententiamnbsp;^Çtbi Dei,amp; voluntatem eius implendi. Adnbsp;P tetiam comminationes pœnarum aduernbsp;*“Scotitemptores cœleftis dodrinæ.Argu-’’î^ntum Pfalmi hifee quinq; propofîtio-’'^buscontinetur: Eft exhortatio ad conferuandam puri-î^temdoftrinæ cœleftis de effentiaDei, e-voluntate amp; veris cultibus. h £_ft exhortatio ad repudiandas omnes o-P’niones amp; cultus,fine verbo Dei excogita- Eft doftrina de veris cultibus placentî-Us Deo,qui funt,confefsio veræ dodrinæ, ’'uocatio amp; patientia. , Suntprecationes ardentes,fubindere-P^^^tæ,exardentidefiderio mentis,vtpuri-?^P?rbiDei conferuetur,vtDeum col'erc rUfsiinus veraobediétiaerga ipfius legem,nbsp;^voluntarem. bi funthîcexemplaefficaciæver ^^ei, in confolandisamp; erigendis menti-fenfu ir» Dei in pauoribus peccati amp; |
mortis,atq; alijs periculis amp; atrumnis huius vitæ. DiftinûuseftautemP/àlmusinoâo-nariosviginti duos, iuxta num erum èc ap-pellationem literarum Hebraicarum, tan-quam in ccrtas partes, vel adiuuandi memonbsp;riæcaufa, vel vt admoneamurinhocPlal-mo continere omnia, qus in tota fcripturanbsp;amp; veteris amp; noui teftamenti continentur,nbsp;de om nib us articulis cœleftis dodrinæ, amp;nbsp;incipiunt finguli verfus apud Hebræos abnbsp;ea litera, quæ in ordine alphabeti fequitur,nbsp;vtverfusprimiodonarij a primalittera«,nbsp;fecunda à 3,tertia à Ä. Et finguli oftonarijnbsp;comprehenduntur hoc enthimemate: V ernbsp;bum Dei eft mihi'propter eius vtilitatemnbsp;multiplicem,carius opibus amp; rebus huma-nisomnibus, quantumuispreciofis,auro,nbsp;argento,obrizo. Ergo ó Domine obfignanbsp;in me hunc preciofum thefaurum.nc à veranbsp;dodrina coelefti, eiusque fententia ad cor-r up telas ei u s, amp; h umanas opi ni on es difte-dam. Antecedens amplificat amp; illuftratconnbsp;gerie effeétuum verbi Dei, amp; comparatio-ne illarum rerum, quæ funthominibuschanbsp;rifsimæ,vtcùm inquit:Quàm dulciaomni«nbsp;buseloquiatua,fupermclorimeo. Item,nbsp;dilexi mandata tua fuper aurum amp; obri-zum : melior mihi lex oris tui fuper millianbsp;auri amp; argenti. Effeftus verbi Dei funt,do-cere,monere,deleâ:are,confolärl,viuifica-re, regere confilio,abducere animum àfolinbsp;citudme,armare contra infidias amp; impetusnbsp;diaboliamp; mundi. Diuus Auguftinus oftonario verfuum numero fignificari monet diem refurre-étionis mortuorum, ficut Chriftus oâauonbsp;die exaâisfeptem diebus hebdomadis', ànbsp;morterefurrexit, ficut infantes ludæo-rum oâauo die circumcifi funt. De vocttbulif feu vocibus, qua inho( Pfalmo fubinde repetun-tur. voces in hoc Pfalmo fepc Vocabula feu repetitæfunt; Lex. Prscceptum. Mandatum.nbsp;Verbum. I. Eloquium. Teftimonium.nbsp;Indicium.nbsp;Iuftitia,feunbsp;luftificatio, quæ hocnbsp;modo diftinguun-tur. t. Lcxvoxcftgcncralis,compleâ:cnsprî-mum totam fcripturam, monens quædo-cenda ,credenda, amp; fugienda fint, quæ an-teaignorauimus,vt Pfalmo i.in lege Deivo HH 3 |
t)ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,
luntas eins, amp; fepe pro gubcrnatione acci-pitur,vt, inuenio in membrismeisaliam legem, hoe eftgubernationem,alió me tra-hentem. Tertio fignificatpræceptum.quonbsp;âddita eft promifsio obedientiæ, amp; comminbsp;natioinobedientiæjvtfuntpræeeptadeca-logi. • ¦ gt;
2. nbsp;Præceptum dicitur, nuoDeusaliqüidnbsp;præcipit à nobis amp; exigit,vt dileâ:ionem,o-peradileâtîonisj amp;alioscültus mandatosnbsp;dirânitus.
3. Mandatußi fignificatordinatîonesDeî»nbsp;qualespræfcriptæ funt variæinlegcMoyfi,nbsp;éc conftitutæ etiam inEccIefia,vt ÿV-ra^jainnbsp;eaferuetur, quatn Apoftolus præcipit:di-dum ludæis à vifitandojordinando Sc con~nbsp;ftituendoaliquid.
4. nbsp;Verbum, vox etiam generalis eft,à lo-quendo didum,quód ore proferatur, ficutnbsp;fepe legimus verbumDomini,pro eo quodnbsp;Deus locutus eft,quoque fe humano gene-ripatefecit.
5. nbsp;Teftimonium dicitur , quoDeusali-quid teftatur amp; promittir, vt fe miflurum efnbsp;fe Mefsiam humano generi. Item redditu-rumpræmiacredentibus,amp;puniturumin-Gredulos.Exiguntigiturteftimoniafidem,nbsp;quç continent promifsiones,amp; vitscemen-dationem, amp; comminationes, de punien-dis peccatis,iuxta regulam fapientiç amp;c iuftinbsp;tiæ Dei immotam : Omni s creatura ratio-nalis obligatur ad obedientiam creatoris,nbsp;veladpœnas.
6. nbsp;Judicium fignificat i uns officium,ma^nbsp;ximèergaproximum. Indidis, inquibusnbsp;indicium amp;iuftitiaconiunguntur,iudiciûnbsp;fignifîcatdamnationem. luftitiaabfolutionbsp;nem.Accipituretiamiuftitiaproimpletio-nelegisjfeuobedientiavniuerfàli.Sæpepronbsp;imputationeiuftitiæfilij Dei gratuita, idq;nbsp;apud Pauiumgt;amp;: fæpe alibi,fiGutamp; iuftifica-tio.
Depronomine feupart'tciila,Tuus4
Obferuandum eft amp; pronomen tuuSj tua, tuum, quod emphafin habet difeerné-tem verbum Dei,eiusque mandata,à traditio nib us amp; operibus huniana teroeritate 8cnbsp;audacia excogitatis, cùm inquit: Lextuanbsp;me confolataeft,quafidicat:Non traditio*nbsp;nes huinanæ. Item Matthæi capite deci-moquinto dicitur : Hicpopulus honorâtnbsp;me mandatis hominuin, hoc eft, non operibus feu cultibus diuinitus inftitutis.
De partùulai totit carde.
Eft 5d obferuanda particula,toto corde.
tve, Lossn
quæ fæpe hîc repetitur,tnonens Deum non fim ulatè, fed vero motu cordis colendum,nbsp;verbumque eius audiendum,difcendun] amp;nbsp;ampledendum, non ficuthypocritæpronbsp;pter laudem, vel lucri caufa,fed amore pic-tatis,amp; iuftitiæ. Obedientia cnim coadaSinbsp;fimulataDeo difplicet
QVAËSTJQ.
QuomodogloriaturlæpeProphcta, le q^uæfîjffe, dilexiffe, amp; feruaffe præceptaDei,nbsp;amp; tarnen oratrurfus àDeo,vt ipfo adtuuan»nbsp;te eaferuet?
RESPONSIO.
Qpando fe comparât aduerfarijs amp;hy-pocritis,qui ipfum perfequebantur,redè Si verè gloriatur fe efle in viareda amp; bona, 0-bedirê Deo, eiusque verblim diligere, am-pledi amp; fcruare,amp; defendere,contra aduernbsp;farios: quantum autem ad fuaBperfp-namattinet, cùm nemo coram Deo fàtisnbsp;luftusfit, iuxta illud ; Noniuftificatur innbsp;confpedutuoomnisviuens. Item, 0“’^nbsp;dicerepoteft,mundum eftcor meutni’Pr^*nbsp;catuTjVt in dodrina cœlefti perfeueretjÇrp-fcat, eamque obedientiaperferre quotidicnbsp;pofsit. Sicut monet Diuus Petrus : Crefei-te in gratia amp; cognitione Domini noftridînbsp;feruatorislefu Chrifti.
Aitph, oâonarîtu t. înquotriaagit:
1. nbsp;Commendatftudium’doftrinârcœlC''nbsp;ftis feu verbiDei, ab eius affedu feu vtilita-te,vera beatitudine,feu felicitate.
2. nbsp;Petitfeerudiri verbo Dei,eoquelt;“r^nbsp;nari, acregi, neaberretadimpiasopinin'^nbsp;nes amp; cultus.
PfQæ’^^'^gtatitudinem fuampr®^®^ Bénencio.
^eatt îmmaculati tn ambulant in lege Domini
Eft hôcquafi exordium Pfàlmi,contr-nens eius fummâ ; Beati funtquiintegram amp; fànam dodrinam cœleftem, abfque cor-ruptelis de Deo, eiusque voluntateamp; verisnbsp;cultibusfèriôaudiunt.difcunt, amp;ample-duntur, fiiarnq; vitam ad illam inftituunt,nbsp;non contaminantes fepcccatiscontracomnbsp;feientiam.
JtnmacMlaü'] perfedi, integri, nihil infàni amp;morbidihabentis, vel in dodrina, vel vitxnbsp;mon-
-ocr page 559-IN PSALMVM DAVIDIS GXIX.
|
moribiis. TtàGcncfis capite fexto dicitur: Nohc vie iulhis arque perfeftus fuit in gc-iierationibusfuis, amp;coramDeoambula-uit. Etcap. 17. inquitDeus ad Abraham:nbsp;Ambulacoram me,amp;eftoperfeâ:us,incor.!'nbsp;ruptus.non morbiduSjvel doârina,velcui-tibusfeumoribus. flf^^h]verè hint Felices, habentesDeum propitium,futuri hgredes vitæ æternæ,quænbsp;vcra eft beatitudo, feu félicitas, quam om-hes quidem,vt hîc inquit AuguftinuSjCon-tupifcunt,fed non omnes viam ad earn du-centem ingrediuntur, expetiint,autinqui-runt. ] qui viuunt iu-xtalegem Domini, feu eins voluntatempa tefaâam in lege feu fcriptura facra^ Beatiquiolferuant (cuftodi e'uis (quibus denbsp;fua v^untate teftatur ) totonbsp;(^orde (non fimulatè, no Ipe liinbsp;cri aut inanis gloriæ ) 'mquirut Ideft, . Dominum feu veram doârinam, iuxta ’^'udloannisj. Scrutamini fcripturam:eftnbsp;^nim opus magna diligentia amp;accuratainnbsp;S‘iifitione,adconfequendum verum intel-^ftüm fcripturæ facra»* ISIonemm operantür tntquï-^ y qntm'via e'uiâ (Domini)nbsp;^^hulant. ^atio ab vtili feu effeôu ftudij ieudili-b'^ntiæ jjfcendi verbi Dei.Nonoperariini-^'^’î^atem,eft non amplefti impias opinio-ge cultus,neq; contaminate fe peccatis. inpræceptis, iuxta illudEze-cap. 2. In præceptis meis ambulate*nbsp;non in præceptis hominum, de quibusnbsp;pSnitChriftus Matthæi ij. Frwftrameco-^nbsp;^^mandatis hominum. mandant mandata tua ^^^odiri ‘valde. ^.^h’a ratiO à mandato Dci poftuïantis ftu vitam inçplpa- feriô,ita,vt ab ijs non difce *^6 add’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opiniones feu cultus, vn- |
^tinam dnrigantur •vù Tnt a K ad cuüodtendaflatuta tua, Votum feuprecatio, vt in vcrbo Dei con fèruetur,fuaque confilia amp;aôiones iuxtanbsp;illud inftituat aç regat. jT^nc non confundar3 cùm re fj^exero (tanquam ad fcopum)nbsp;ad omnta mandata tua. Hoceft,cùm omnia meaconfiliaamp;afticb nés inftituero ad normâ verbi tui, nüfquänbsp;ab eo aberrans.Eft hoc confequens Enthy-mematis:Verbum tuum præftat veram beanbsp;titudinem. ErgoôDomîne,tupræfta,vtinillo am-bulem,non ab ea difcedam. Confit ebor ttbï rebdo corde, 7-, quiadocui^iime tudicia tu^ittanbsp;ÏUamp;. Promifsio gratitudinis,pro inftitutiohe amp; conferuatione in vera doftrioa. . Cö^feAörjagam tibi gratias, teçelcbrabo. Rffîo torde ] veto corde, refpiçiens tan-tùmtuamgloriam, nômeacommodafeù laude m. Julificationcs tua^ cu^lodi^ am, non me der clique s in amp;ternu. Petit fe côferuari in vera doârina,agno-fcenscommunemimbecillit3tem,dubit;^-tiones,amp;motus errantes, etiamfi voluntâ-tem habeat cuftodiendi amp; lèruandidoélri-hamcœleftem. Seti}, oâotiarius Zi. Iiiqüo pnmùæcômendatverbumDeij ab eins efficacia,in erudienda adoleicentia.
/n quo mundam facict ado-lefientior ‘viamfiuam,^ cuÜo-diéndofiermones tuos? HH 4 |
10.
II,
12.
14.
LVC. toss.
deflethomini, fi totum mundutnlucrarc-tur,amp; iaduram faceret animæ fuæ?
mandattstuisloquar'll» conßderabo ^ias tuas.
Repetitiofuiftudij 8c diligentiæjintra-öando amp;propagando verbumDeiafsiduè, amp; memoriaretinenda,fîcutaddif.
ßnßatuüstws obleéïahorjnon is, Mtuifiarfermones tuos.
De effeôu verbi Dei,lætitia mentis, quæ oriturexcogitatione pronii/sionisdegra-tuitaremifsionepcccatorum, 8c reconcilianbsp;tioneciun Deo, per amp; propter mediatoré,nbsp;eiusq; obedientiam,cùm mensea verafidcnbsp;ampleétittir,amp; fibi applicat.
Cimel, oéiona^Hi
In quo quatuor agit Propheta.
1. nbsp;Petit vitæ longitudinem, vt^iSrinamnbsp;cœlellem de Deo perfedius difcat, exerce-at,amp;ad alios propager.
2. nbsp;Petitilluftrationem oculorum.hoceftnbsp;mentisfuæjVtDeum redè agnofcat,addésnbsp;petitiôis huius rationes duas; priorem fumnbsp;ptamàfuaperegrinatione amp; indigentiainnbsp;hac vita:Alteram à fuo defiderio cognolcennbsp;didodrinam cœleftem.
3. nbsp;DefcribitperAntithefin,aduerlàriosamp;nbsp;hoftes verbi Dei,à quibus liberari fepetit.
4. nbsp;AffirmatteftimoniaDeifeucffieft^™nbsp;dodrinam fuum efle vnicû gaudiu’’’»nbsp;tanquam confiliarios fequatur,in totius vi-tæ deliberationibus 8c adionibus*
quot;d^ribue ( da ex uo tuo(^rm\ïï)qjt ^iuamnbsp;diamßrmoues tuos.
Petitiolongiorisvitæ,quæexpetcndaeft omnibus, priinùm vtccelefteni dodrinamnbsp;perfedius dilcât. Deinde vt exerceant ea innbsp;certaminibus varijsamp;ærumnis.nbsp;propagenteam adpofteros,iuxtailliid lalnbsp;m i. 118. Non m oriar, fed viuam amp; narrabonbsp;opera Domini- Et Plâlm. 9. Qpi exaltasnbsp;medeportis mortis, vtannunciemomnesnbsp;laudatiôes tuas in portis filix Zion. Monetnbsp;hîc quæftionem Diuus Auguftiniis,quomonbsp;do Propheta oret fibi retribui, eu luam in-dignitatem, amp; n ulla m erita agnolcat?amp; re-fpondetrctribiitionem hanc fieri ex gratia,nbsp;quaDeus tribuitbona, etia.rn indignis,amp;nbsp;ponit quadruplicem rctributionem. i.cùmnbsp;malapromalisretribuuntur, vt cum De-
ANNOTAT.
Interrogatio cum eius fubiedione. Ita infrà inquit de efficacia verbi Dei, lucernanbsp;pedibusmeis verbum cuum,amp; lumen feminbsp;tismeis. Ideo ad normam verbi Deidiri-gendafunt omnia confilia, amp; adioncs no-itræ.ne Deum offendamuspeccatis, contrinbsp;ftemur fpiritum iândum, nô deformemusnbsp;Icandalis dodrinam, neq;pœnas nobis ac-cerlàmus.
Jn corde meo exqutfiuïte, ne finas me aberrare à pramp;cepttsnbsp;tUÎS.
Petitio neaberretàrcgulavcrbiDeî, in opinionibusdeDeo,inconfilijsautadioninbsp;bus,pugnantibus cum verbo Dei,
In corde meo abßodi eloqtùa tuUi’vt nonpeccem tibi
Diligenter meditatus fum verbum tuû, nedifcedendoabeo teoffendam.
BenediHus esTDomine 3 do ce meflatutatua.
Repetitio precationis,vt doccatur amp; con firmetur in verbo Dei, cum adiunda gratianbsp;rumadione.
'Beneitdusei'\ celebranduses probenefi-cio reuelati tui verbi amp; alijs.Monet vt fêm-per coniunganturprecatio amp;gratiarum a-dio.iuxtailludTheffaloj. Semper gaude-te, inceflànter orate, amp; in om nibus gratias agite.
Jn labîjs metspronunctabo 0-mma tudtcta orù tui.
Profefsio gratitudinis in docenda, propaganda amp;côfitei^adodrinacœlefti,quæ omnibus eftneceflaria,iuxtailludad Rom,nbsp;10. Cordecredituradiufiitiam,oreautemnbsp;fitconfefsioadfalutem. Quodinquit,o-mnia iudicia, monet opus efle profeßionenbsp;omnium articulorum fidei,amp; integra obe-dientia. Nam vnus error in fundaméto pernbsp;turbattotam dodrinam, vtvna chorda dif-fonansperturbat totam harmoniam in Munbsp;fica.
Jn^iateliimoniorumtuoru dele Hat usßsmificutßsper omnesnbsp;diuittas.
Cômendatio verbi Dei,amplificata per collationédiuiriarum amp; bonorum omniuTnbsp;huiusvitæ, quibusilludlongépræftantiusnbsp;elL Nam fîcut inquit Chriftus,: Quidpro-
TN PSALMVM DAVIDIS CXIX.’ üs datignem æternum impijs. 2. Cùm bona pro bonis. 3.Cùmbonapromalis,ficutnbsp;'Chriftuspergratiamiuftificat impiura. 4.nbsp;Cùm malapro bonis , fîcut ludasamp;Iudæinbsp;per malitiam perfecuti funt Chriftum, hocnbsp;ftîodo non vtiturDeus. Nulli enim malumnbsp;probono retribuit,fedvel bonumproma-lojvel bonum pro bono.
quot;Ts^ela ocùlosmeos:,et conß--derabo mirabtlta m lege tua.
Alterapetitiode reuelatione oculorum mentis cæcæ,atque ignorantis Dei, abfquenbsp;reuelatione,quæfitper verbum Dei, amp;lpi-ritum fandum. Quodinquit,amp;confîderanbsp;bütmirabilia in lege tua,hoceft,verbo,prænbsp;fert miranda opera Dei, ipfam creationemnbsp;mundi,receptionem hominis lapfi in graham , colledioiftm amp; defenfionem Eccle-fiæ,amp;copulationem admiraudam amp;ineffanbsp;'l^ilem bomanæ naturæ amp; diuinæ in Chriftonbsp;f^^dere indüTolubili, omnibus huius mun-^iopcribusmirandis , quæ inanes tantumnbsp;^ttntamp; fuerût oftentationes amp; moles, quænbsp;ttunciacent dirutæ, tanquam rudera, qua-^esièptem Plinius recenfet:
Muros Babylonios. DîanæEpbeiînæ templum.nbsp;3’ louis Olymjpicifîmulachrum.nbsp;4. Pyramides Aegyptias.nbsp;SoIisColoifuminRhodo.nbsp;Maufolifepulchrum.
1- Syriregnum,feudomumregîam.
*
'5' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eregrinu^ egoßim in terra-t
abfcondoi d me mandatii
prior ratio petitionis à fua peregrinatio ^^in hac vita. Sum peregrinus, miler,affti-P amp; deftitutus in hac vita omnibus præ-Ergo iuua me, amp; traduc me in vitamnbsp;*^ernam,dato viatico verbo tuo,
rt meus admortemfit duce lata Dee.
- - -
^ßderio erga prticeptatua omni
^^mpore-,
affedu amp; defiderio co-cu?\ ^ndi verbumDei, quod mundus fe-quærenstantum amp;expetens huius vitæamp;delitias,amp;c. Monet au-^ti tempore amp; rebus aduerfis^:
‘^^uæramus verbum Dei, eoqj nos Hiu-
îgt;î niamus amp; confolemur, ne delperemus innbsp;aduerüs,aut efferaraur in profperis, ficutnbsp;Niobe apud Ouidium inquit :
Materfum, quàm cuipefiitfertunanoiere.
ßncrepasßtperbos-, malediöli qui décimant d mandatü tuis.
Antithefis de pœna fuperborû hoftium ecclefîæ,‘amp; hæreticorum, qui difcedentes ànbsp;verbo Dei, illudcorrumpunt falfis opinio-nibus, qui funt maledidi, hoc eft, reiedi amp;nbsp;damnatiàDeo.
a.
(^ufer a me opprobrium-, lotemptum^ quia teßimoma tuanbsp;exquißui
Petit liberari ab impijs hoftibus.amp;con-temptoribus verbi Dei,eorûq; calumnijs. Opprobrium enim vocat crimen hærefios,nbsp;feditiohis fchifmatum , quæ hypocritænbsp;pijs Dodoribus tribuunt omnibus tempo-ribuSjVt ProphetisjChrifto amp;Apoftolisamp;c.
Stenim fideruntprincipamp;fÇ^ raduerfrm me loquebantur. Ser-autemtuus loquitur de fla~nbsp;tutistiüi.
Ratio petitionis à principum,hoc eft,ho ftium Euangelij.qui potentia exccllunt,oc-cultis amp; infidiofis confultationibus, vtpiosnbsp;Si veros Dodores perdanr.inter quos iê tu-tum eonfidit auxiIioamp;præfèntiaDei,pro-«lifsisin verbo ipfius, de quo loquatur,feq.;nbsp;eo confoletur, Sc fequatur illudin tota vita,nbsp;fîcutaddit^
12.
33,
të^tmoma tua gau ätum meum (funt) wi con^nbsp;ßliarijmei.
Hoceft, quod tuum verbum adfcrt mihi Contrita eß anima mea pramp; fummum gaudiumamp; Iætîtiamiamp;fequoril-quot; -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ludjtâquamconfiliariosfidosjamp;iàpientes
principes in omnibus, quæcogito, dicoamp; ago, ne peccem Sc offendam Deum.
Daleth, oHonarius 4-^
In quo agit quatuor :
I. Petit in vera pœnitentia amp; cönFeßione, quæcontinet contritionem,fiduciam mifenbsp;ricordiæDei, amp;inchoationem nouæiufti-tiæ, condonation^m peccatorum,viuifica-ûonem
H»
|
94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT, tionem amp;confolationé Dei,iuxta eins pro-mifsionem. Z. Petit verum intelledum, amp; inftitutio-neminverboDei.
»5- Mhiüßi pùlueri anima mea^ {N'\x.2gt;)^tutfica (igitur) mefecnn-dum ^jerhum tnum, Adhæfitpulueri} deicdaeftinterram,ita vtparumabfit,quindeferaradfepulchrum,nbsp;feu moriar fenfu iræDei, amp; terroribus pec-cati ac m ortis,ficutTheodofius imperator,nbsp;dolens defuo peccato humi iacuit, hunenbsp;verfum recitauitin fummodolore.Eufebi-us lib.5.cap.i8. Sumpta metaphoraab illis,nbsp;qui fe prç dolore profternunt in puluerem,nbsp;tanquam morituri,ficPlàlmo4i. Incurua-bitfe in puluerem anima noftra, adhæfitnbsp;terræ venter noftcr,id eft paru abfuit, quinnbsp;mortui fuiffemus, Germanicè : XtJtincÇedenbsp;liegt imffaube / «vqm'rfc mteb nalt;b Oeiitcmnbsp;Xüort/hoceft, confolare,viuifica me,reddenbsp;mihilætitiam perverbumtuum, amp;lpiritônbsp;làndum,ficutpollicitus es. Tdioi meas enunciaui, ex~ audi^ti me^doce me flatuta tua. Confeffus fum coram te peccatamea, amp; omnes meas adiones tibi patefeci. Et exaudisîi me ] liberafti me inuocantem. Ergo amp; nunc docemefiatutàtua] confirma me,neà te deficiam. Monetfequens verfusnbsp;duo requiri in miniftro verbiDci, intelle-dum Ipiritualem cœleftis dodrina:,amp;po-gt;nbsp;tentiam interpretationis, amp; eloquentiæ,iunbsp;xtailludLucæ 21. Dabo vobis osamp; fapienti-am, cui non poteruntrefiftere omnes ad-uerlàrij veftri,ficutaddit : Uam mandat or um tuorum fac me inteiligere 3 loquar denbsp;mirabtlihus tuU. Ortende mihi, qua ratîone viuendum fit mihi,amp;quæamp;quomodo docenda , vt cedant omnia ad gloriam tuam, amp; fintlaluta-riamultis. jg UtcfuefaSla eH amma mea pramp; anxtetateiCofirma mefecun-dum uerbum tuurru. |
LVC. toss. Repctitio ert primi verfiis, qua petit irt doloribus confolationem. liquefaetajractinbsp;phora funipta à cera diffluente amp; liquefceunbsp;teadignem. Uiammendaeijamoueamet legem tuam dona mthi. Petitio, vt confirmetur in vera dodrina, vtque eum ametamp; ampledatur,contra do-dores falfos amp; impios,ficut addit : Viam ^eritatis eleghiudicia tua propofii mihi. oAdhsfiteliimonijstutsT^o* mine (ergo) nolt me confundere. Ne patiaris mecôfundiamp;deficereàtuo verbo propter fiipplicia, ^t alias vllas caulks. , Vtam mandatorumf^rutfl cucurri ( vitam meam inftituinbsp;fecundumtuu verbumnbsp;dilatares cor meurrLi. Cùm me conlblareris, educens me tanquam exlocoangufto in locum patentem amp; campum amœnum amp; liberum. Wtn**®**nbsp;tnetnbet^tt^fleff/ foUuffed, twnwegefrf-nevgebotte. Quodinquit, viam mandato-rum tuoru cucurri,refpexit ad eos.qui car-rutinftadio. Quifi mœftitiafuntlangmdinbsp;currere non polfunt. Ita qui perpetuô internbsp;nis pauoribus cruciantur, non pofluntre-dè fuæ vocatióis officia facere, fed qui funtnbsp;alacres amp;beneaffedi. Quodinqinr,diJa-tarti cor meü,lumit ex natura cordis, quodnbsp;feinlætitiaiucundo obiedo dilatât,in triftinbsp;tia verô fe contrahit, quafifugiatobieâumnbsp;malum amp; trifte. He, otlonarius Agit tria. î. Repetit petitionem, vt doccatur amp; con lîrmeturin verbo Dei.
Wf( legem pone mi- jf ^jiamßatut oru tuo-rumi'vt cu^odiam eafemper. Da Is iü, |
IN PSALMVM DAVIDIS CXIX. Ea mihiintelleéîum,ut obfer uem legem tuam^^ cufiodtamtlnbsp;Ixummtoto corde. ^eduemetn fimita manda^ t or um tuorum^ quia iqs de le éî or. Duopetitpræcipuè, primùm,vtverum •ntelleâuin amp; fententiâ cœleftis dodrinænbsp;confequatur,fine corruptelis falfarum opi-nionum: Deinde, vtöbferuetlegem Dei,nbsp;idquetoto corde. Nam vtrunque donumnbsp;Dei. Devoluntate enim inquitApoftolusnbsp;Philip.2 Ipfum veile Deus operatur in omnibus. Et Auguftinus:præparatur voluntasnbsp;a-Domino. Item, parum eftmihivoluntasnbsp;mea,nifi in eoquod vol ui, m e dominüs ipfenbsp;^educatjVnde addft Propheta : Jnd^na cot meum adteJiimo tita tua, non adauaritiam. Quæ,vt inquit D. Paulus ad Timöth.tf. ^nnniuih maloruni eft radix,hoc eft,pecca-^otlim caufa, contra vtranque tabulam dc-calogi. Querte oculos meos, ne ^ide ’ ^tit^^^Çz^tznvji^^anttatem:innbsp;tua ‘viutßca me. Vanitatemvocat primùm vanasamp;iriccr opiniones deDeo, eiusq; cultibus,hu-^aha audaciâ excogiratàs fine verbo Dei:nbsp;,^hidéopes,honôres,amp; voluptàtéshuiusnbsp;’^æjquæincertæ finit amp; vanæ,honadferennbsp;g ^'^eram confólatiónem amp;lætitiam, vndenbsp;^S^eGaft. inquit : Omnia vanaamp;incerta,nbsp;‘^’cquidhic mundus habet, amp;admiratür. Confirmafiruo tuo eloquium timeant te. Fa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .^':vtfirniiterftatuam,amp;promifsionesamp; verbo Dei efiecertasamp;nbsp;agam contratuam volunta- •^ufer à me opprobrium meu ^^^^timeo, quia iudicia tua iu-^nbsp;^^nda. |
Opprobtiavocar conuitia amp; câlumnîàà aduerfarioruni contra veros doâores Ec-cléftæ,tanquam fint hç retici Sc feditiöfi,prdnbsp;pterquosDeuçpuniatmundunijtanquainnbsp;âÂlt;iJróƒ«ç,amp;peftes humani generis. Contranbsp;hæcmunîendæfuntmentes verbo Dei, amp;nbsp;prccatione,exemple Dauidis,qui addit : Ecce cocuptut mandata tùa^ in iufiitia tua ‘vtutfica me. Tuftitam Deivocatbonitatem eins amp; mi fèricordiaim, quàiuftos reputateredentesnbsp;in'mediatorem, quam comitatur efïeâus,nbsp;viuificatio,hoceft,confolatio,lætitia,amp;paxnbsp;conlcientiæjiuxtailludRom. z|.. luftificatifinbsp;de pacem habemus apud Deum. Frf«, oHonarw 6. Petit tria: î. Mi/èricordiam,quægratùita eftimputa-tioiuftitiæ,amp;remi(siopeccatoru', propteÉ mediatorem, perfidem amp; falutem.quæcô-pleditür ômnia beneficia corporalia amp; Ipi-ritualia. 2. Petitconferuationem verbi fuî/êucœle {lis dolt;ftrinæ,veræ amp; incorr uptæ. 5. Pollicetur fiiam gratitudinem,in trafta-tione amp; côfefsiohè teftimoniorum Dei co» râregibüs,hôfceft,potétibushuilis mündig Et tentâtfupet' me mi feric or dia tua E)omtne ifalutare tuumnbsp;fècundum eloquium tuum. Pendet initium oftonarij à præcedenti vcrfu,quodparticula, amp;, oftendit. Secundumeloquium tuum'} promilsionem patefadam in verbo,dc gratùita mifericor-dia,præfentia amp; auxilio Dei. Et ref/ondeam exprobranti-butmihmerbum, quiafperaui infèrmonibîis tuù. Caulà finalis conferüatæ Idcisamp;hotitia: Dei, confutatio exprobrantiumi, amp;calum.nbsp;niantium cœleftem doârinam, ciusqj do-äoresamp; profeflbres. Vtrejpondeam verbuni] Vt fit quod rcfpon-deam, quod dicam, quo confutem, dicens quod rcs cft,te exaudire amp; iuuare inuocan-tcs,iuxtaprômifsionem. Quia /perauiin fermonibustùif'jiis.ta, promifi fîone,hoc eft,in Deo,qui fe edito verbo pa-tefecit, ad quod iè ailigâuit, per quod amp; effïnbsp;caxeft. |
96 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Etneaufera^ahoremeo^er
Profitetur fe non tantum verbis, fed cti-am re ipfa declaraturum fuam gratitudiné.
Leuabo ntantis metu ] admouebo, amp; dabo operam, vtfaéüs ipfis exprimam præceptanbsp;tua,feu exequar quæ mandafti,non tantumnbsp;verbis,/êd faâo ip/b ptjeftans amp; inchoansnbsp;nouam obedientiam, Germanicè : wilnbsp;amp;tei7*}nigt;tamp;lt;itaniegen/vnnt) tljuiiivasDube/nbsp;ficut additexplicationem, quid fitnbsp;leuare manus, loqui icilicet de ftatutis Do*nbsp;mini,hoe cft,connteri eacoram mundo.
ZamyotioHAriut 7.
Agit tria:
I. RogatPropheta,vt Dtüsmemorfuivcr« bi,hoc eft,promifsionis, fe viuificet amp; con-foletur in afflidionibus.
a. Queritur de fubfannatione amp; fuperbi* hoftiû,quibusquafî horror amp; fumiuo in*nbsp;dignatio fibi incutiatur.
3. Teftaturiterumdefuo ftudio citio verbi Dei, amp;profitetur fuamg’’^^“'nbsp;dinem,in cuftodiendo amp; profitendo''^*'''nbsp;bum Dei, quod fuum vnicum fit opwS’”’^!nbsp;ditatioamp;voluptas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A
^sTtCemor eEo 'verbifetfi^
f nil i-\ rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 fîAi_____r-1.,r;nne
LVC. LOSS II
43-
Et leuabo manus meAiaàma hum méritât is ^nquam vfquc data tua^ quamp; dilexiet loquardtnbsp;quaquam, omnino, prörfiis) flatutïstuis.nbsp;quia tn tudtcqs tuisJjteraui.
Petit vt in tradita doóhrina, eiusque vera fententiaretineatur'. Si confirmetur, quodnbsp;fæpe petit. Quia nihil eft facilius,quàm labinbsp;amp;• ampleâi falfas opiniones congruentesnbsp;cumhumanarationeamp;fapientia.
Speraul in iudic^s tuisj propter indicia,quæ exerces inimpios.
44-
Et curiodiam legem- tuamfim permfeculum feculi
43.
Et ambulabo in latitudine., quia mandata tua exquißut.
Promifsio gratitudinis inferuâdolegcra
Domini,cum lætitia cordis.
Ambulabo in latitudine'] feruiâm tibi in læti-tia, mentisque tranquillitateamp;voluntate, in libertate ipiritus,amp; liberaconfeientia nônbsp;coaâè.Metaphora fumpta vel à viatoribus,nbsp;qui ambulantes in regia amp; lata via non riment latrÖnes:veI ab inclufis in carcere,quinbsp;cùmeducunturin locumapertum amp;libe-rum,Iætitiaafficiuntur: vel à natura cordis,nbsp;quodin triftitiacontrahitur, dilatât autemnbsp;feamp;quafididucit in rebus proiperis, cùmnbsp;obieftoiucundojamp;expetitofruitur. Do.*nbsp;cet autem verbum Dei reddere conftien-tias lætasÂ: hilares, quod doétrina hominunbsp;non facit, fed conicientias contrahit in an-guftijsjvttimeant etiam quæ nonfunt ti- gt;nbsp;menda.
Et loquar de teEimonqs tuis in con^^eEu re gum, non con-fundar,
Repetitio promifsionis de gratitudinc in confitendo dodrinam coram regibus,amp;fnbsp;potentibushuiusmundi, ad quodhorta-tur Chriftus,inquiens Matthæi 10. Qui menbsp;confitetur coram hominibus,confitebornbsp;cum coram patre meo cœlefti.
Et obleEabor in mandatis
47.
tuts.
Elfedus ftudij cceleftis doftrinat, dile^ âio, quæ diligenti amp; quotidiana tradatio-ne amp; exercitio crefeitin menribus.
(quo promififti confolati«^^^ feruo tuo} tn quo mïhinbsp;diEi
.. Mcworfffo]rccordare,amp;ïntnc'’^^'”'^^'j°
' capromifsionemeditam in verbot'^.’ « me confolando Si. eripiendo cx affli«nbsp;bus,amp;pcriculis. Mouetnbsp;D.Auguftinus : An obliuio, nonu-nem,etiam cadat in Dcum, cùm dicat 1 to-pheta,memento?amp;alibi :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meiobli-
tus es, amp; obliuiieeris inopiam tem ipfe Deus dicat: Omnesiniquitatese-iusobliuifcar.Etreipondet-'NonhæCj^nonbsp;minibus cótingunt,ita intenigendaeüeinnbsp;Deo. Nam ficut
quando præter hominum mutât, confilio non mutato,quiaconfiliurn pomtnbsp;ni manet in æternum. Ita dicitur obliuifci,nbsp;quâdo tardare videtur adiutqrium.vel prq-niiflum,vel non retribuere dignapeccanti-bus , tanquam eius memoria fit elapfum,nbsp;quodfperaturfiuetimetur,amp; non fit. Mc-*nbsp;métoigiturinquit, verbi tui feruo tuo,hoenbsp;cft, impie promiflum feruo tuo, ad feruumnbsp;tuum.
IN PSALMVM DAVIDIS CXIX. tuum, id eft, promilsionis tuæ, quam pro-inififtiferuo tuo. In quoJpem dediSti mibi'] in quo verbo,quo-niam promififti mihi, me fperarefecifti. Hiamp;c eH: confilatio me a in affli £lione mea^ quia eloquium tuumnbsp;^iiuficauit me. E ' .icacia verbi Dei,in confolandis mcii-tibuSjContraEnthufiaftas, Schwenckfeldi-um,Poftellum,amp; fimiles. Suntautem loci confolationis Theologie! tres: I. ReconciliatiocumDeo, feuremilsio peccatorum. 3. Præfentiaamp;auxilium Dei, dequapijin afflidionibus certi,omnia aduerla,iuxta vonbsp;hintatem Dei, Äfeipiunt amp; tolerant, fequenbsp;voluntatiDeifubijciüt,ficutinquitDauid.-Sivul'rt5bminus,reducetme:finonvult,fi-at volu ntas ipfi us.Et lob : Etiam fi m e occî-derit Dominus,tamen Iperabo in eum. 3. Expedatio feu fpes integræ amp; vniuerfa lisliberationis exomnibus malis,pofthacnbsp;vitam,cum dulcilsimaconfuetudinetotiusnbsp;Trinitatis angelorum amp; totius Ecclefiæpernbsp;fruemur in omni æternitate. ïo. it. Sî. i3. Superbifiibfinnatiàcnàcnt} me ^alde 3 à le^e autem tua nonnbsp;cgt; àeclinaut, SnperbosvocatEpicureos, quidoftrina Euangclij dérident, politicos ignaros verbi , qui doârinam Euangelij perfcquunturnbsp;amp;oderunt,tanquam feditiofam,amp; hypocrinbsp;tas,qui vociferantur efl'e peftem amp;pernici-ern bonorum morû, propter quos clamo-tesamp; iniqua indicia veri dodoresnondi-iteduntexfuaftatione,neq;relinquunt cô-fefsionem vers dodrinæ. ^i^emorfui, iuâiciorum tuo^ rum àßculo T)omine, conß^nbsp;latus(um. ludicia Domini vocat mirandasliberl-tiones Ecclefiæ amp; pcenas hoftium omnium tcmporû, quibusrcuocatis inmemoriamnbsp;concipitur vera amp;ccrtaconfolatio, amp;ipcsnbsp;diuinæ liberationis. Horror apprehendit me^pro--pter impios dereltnquentes legem tuam. |
^’7 Horrorem vocat verum amp;ardens odiurn aduerfus hoftes Euangelij amp; blalphemas vonbsp;ces in filium Dei, ficut Policarpus eas audi-ens obftruere folitus eft aures,amp; vitare locanbsp;in quibus audiebantur tales. Et D. lôàrinesnbsp;Euangeliftabalneasegrefliiseft, inquibusnbsp;Cherintusblalphemans filium Deij fedc-bat lauans cum fuis, quæ fubito collaplænbsp;hominem blalphemumôpprefleruiïtcüiiinbsp;toto fodalitiô. Cantic a me a(uni fl at ui a tuà» indomopere^tnationùmcÂ. Cantica vocatDauid Pfalmos hos leu car mina,quæcompofuitin exilio fuo, quodnbsp;peregrinationem vocat, amp; banc vitam,quatnbsp;tanquâperegrinatio quædâ cft,ficutinquitnbsp;Paulus :Cùmfumus in hoc corpore,pere-grinamur à Domino. EtIacobGenefis47.nbsp;Dicsperegriilationis feruitui pauciamp; ma-li,amp; fuprà inquit Dauid : Peregrinus fum iiinbsp;terra. In hac miferia amp; fugacitatevitæ no-ftræ acquiefeamus in fiducia præfentiæ amp;nbsp;auxiliJDeijamp;expeflatione liberationis v-niuerfàlis,ex omnibus ærumnis, pofthancnbsp;vitam. NLemorfui no£ie nominis tui, cu^lodiut legem tuam. MonetexempiumProphetæ, vt afsiduè meditemur verbum Dei, nó folum die, fednbsp;etiam.ipfa node, addentesfubindepreca-tióes, amp; pro nobis amp; omnibus hominibuSjnbsp;exemplo veteris Ecclefiç,de qua inquitT ernbsp;tullianus in Apologetico : Cœna noftra nihil vilitatis, nihil immodeftiæ admittit, nonbsp;priusdifeumbitur, quam oratio adDeuinnbsp;præguftctur, editur quantum efurientes cànbsp;piunt,bibitur quantum pudicis eft vtile, itànbsp;làturantur, vt, quimeminerintetiampefnbsp;nodem adorandum fibi Deum efle. Hoc opus meum gt; qubdflatu^ tatuacu^odiui. Epiphonema mónens omnibus reliquis openbus amp; offices vocationis amp; vitx corponbsp;raiis præferendum efl'e ftudiuin verbi Dei,nbsp;eiusq;conreruationem,amp;propagationem,nbsp;vtDeus redè agnofcatur amp; eelebretur abnbsp;omnibus, iiixta illudMatthæi y. Sicluceatnbsp;lux veftra, vt homines videntes veftra boninbsp;operaglorificent Deum. Idem : Primùninbsp;quærite regnum Dei amp; iuftitiam eitis, Maunbsp;thæi d, a 54; |
|
pî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Hetb, o^onarius S. ' Quatuor agit: I. Rurfus proßtctur ftudium fuum er gaver bum Déi, Si precatùr mifericordiam Dei,nbsp;feuremifsionem peccatorum. Z. Queritur de pra:datione,feu perfecutio-nehoftium.
T^orîio me a domine » âixi ch flodire legem tuam. Porüo mex ] hoc eft, hæreditàs,vnictinî quod expeto amp; diligo,videlicet audire amp; eunbsp;ftodire cœlettem döö:rinam,ficut Maria aunbsp;diens verbum Chrifti optimam partem elenbsp;gitjhoc eft, fummum bonum.anteferendunbsp;omnibus alijs bonis, quæfubinde nafeun-turamp; cadürtt.Eftaütem duplex ordo amp; fèn-tentia : Dixi, ó Dômine,quôd tu es portionbsp;mea. Ideô euftodi legem tuam, Vel,ô Domine, qui es portio mea,dixi,hoc cft,decrcnbsp;«i euftodire legem tuam. ^recatni fiim factem tuam toto cordejmjßrere ( igitur ) meinbsp;ßcundum elov^uium tuum ( pro-mifsionem.) pMiem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in prælèntia tua,coràm te. Tfffe rorJeJveris motibus cordis,amp;fide,lï-nequaprecatioomnis inanis eft amp; pecca-tum,vt Auguftinus inquit. . Cogttani ‘viai me^^^ei conuer ttpedes me os adtefitmonia tua. Fe^lmani cf non ätßuli) 'vt ch fiodiam mandat a tua. Teftatur de fua diligentia in regéndis mo ribus,amp; diftendo verbo Dei. C0^if4/«}diligcnterperpendi. Vixi meds'] confilia amp; adiones. Cfl«awlt;]inftitui Sedirexi, vtcongruantnbsp;cum lege amp; voluntate Dei. Peflinaut non iZiy?«/;] nullam interpofui ttioram. Monetexemplum,neftudiü piëtanbsp;tisamp;cognofcendi verbi Deidilferamus,iu-xtailludApoftoli:OperemurLonum,duinnbsp;tempus habemus. Item Chrifti : Ambulate |
LVC. LOSSI in luce, dum lucem habetis, ne VOS ten«* bræ obruant. QœtHS impiorum deprAdaî^ frnt me (beraubet mûb /nbsp;(oflT. 2.ttkmauî’t berau^nbsp;hiW.ßd legem tuam nonjum ob*nbsp;litus. Qucrela de perfècutione hoftium,à qtii-bus taquam præda fit abdudus, amp; bona fua ablata. Intelligit autem Dauidfuoshoftes,nbsp;Saulem,Doeg,Achitophel,AblbIon.D.Paunbsp;lus deprædationem intelligit de ablatione,nbsp;amp;corruptelis verædodrinæ. Colof. 2. in-quiens:Videte,nequisvosdcpr«deturpernbsp;philofophiam amp; inanem deceptioncm,iu-xtaconftitutionemhomiim.iuxtaeleïnefl'nbsp;tamundi,amp;noniuxtaChrutum. Media noôlejurgebanMcO' ßtendum tibi pro iuFlis iudidj^nbsp;tuis. Monet exemplum,vtafsiduè tradd”*’®’ difcamus,amp; meditemur verbum DeiA^?nbsp;hiusDeó gratias pro beheficijs,aode iSocius ego fam omniumt^^ tium te,et eufiodtenttumnbsp;iatua. Docet nos ftio exemplo PpbpheM» ræEcclefiæ nos adiunganiûs,fide,conf'^‘®\.nbsp;ne, amp;voluntateadiuuandiamp;propagäOquot;nbsp;minifteriji Soeïus omnium ] primùm in afflidiou*^“. ' Deinde in bonis communibus,nbsp;ftus meruit amp; confert Ecclefiæ, ficutvnbsp;bolo dicim us: Credo fandoruranbsp;nionem. ^^ißricordia tua plena e^l terra, ftatuta tàa docenbsp;me. Commendatio mf/èricordia? amp; bonitâ-tisDei, cuiusilluftriateftimoniaconlpici-. unturamp;elucentin totarerum natura.Suntnbsp;autem adionesDci duplices ; generales, vtnbsp;conlcruatio amp; creatio totius rerum narurç:nbsp;amp;/pecialesinEcclefia, ärfingulispijs, vtnbsp;Redemptio, fandificario, remifsio pecca-torUm,gubernatio amp;làluatiô Ecclefisè. Denbsp;vtri/queoperibus Dei exclamatProphera:nbsp;MiféricordiaDomini, quôd non côfumpfinbsp;fumus. |
«S.
«9.
IN PSALMVM DAVIDIS CXIX.
Thetb, ollonarimp.
Agitfex:
P primùm gratiasDeo,pro exhibita ['bi bonitate, hoc eft, pro beneficijs omnibus.
?• Petit vt rurfus doceatur amp; confirmetur ’Udoftrinacœlefti.
L Agnofcitamp; déplorâtfuos errores feu la-Pfiis.
4- Queritur de infolentia amp; ferociaho-«ium.
î' C O neionatur d e vtilitatc crucis.
Commendatlegem feu verbum Dei, præferensilludomnibus rebus huius vitæ,nbsp;4^3ntum dis charis amp; preciofis.
Bonitatem fecim cumßruo (uo Dommei^cundum ^jerhumnbsp;(uum.
Hot^aÂrmultainmccontulifti beneficia, ^on ex merito meo, (èdex gratuitatuabo-’^itate amp;mifericordia.Idcô tibi ago gratias,nbsp;^eqjcelebro.
Sortit at em nbsp;nbsp;dtfiiplinam çÿ
itientiam erfcntiii^ / t)aé ifi/
^Hia mandat is tuts credtdi.
Petit maiorem cognitionem Dei amp; lu-^cm,ineisq; confirmationem.
«7.
T^riusquam humiliarer ego ^^rauiipropterea eloquiumtuunbsp;^u^îodtut.
Agnofeit amp; déplorât errorem fuum,amp; la P^usjvt adulterium,ante crucem, in qua vi-‘^’^uius humanam imbecillitatem, eamquenbsp;^Uiendare ftudemus , iuxta illud Efaiæ 28.nbsp;^cxatio datintelle(âû.Item,-n7aôÿ^«3W. Et:nbsp;^i non eft tentatus,qualiafcit?
^onui es tu, nbsp;nbsp;bene ficus, do~
^tmeflatutatua.
petitio à bonitate Dei,ipfi proprîa,amp; qua binnata.Sicut inquit Chriftus: Solus Deusnbsp;bonus eft.Ideó,quia bonum eft com muni-^tiuum fui,Ergo peto,vt me pro tuaboni-^^tedoceas,amp; confirmes in lege tua.
Concinnant contra me fuper-tnendacium,ego autem m toto corde cu^îodiam mandata tua.
99
Qu^ereladehoftium violentiaamp;menda-cijs feu fraudibus. contra quç fe confolatur, amp; munit promifsione depræièntia amp;auxi-JioDei.
Impinguatum adeps coreorum. Bgo’vero lege tua de-^nbsp;le£tatuifum.
Impinguatum eïïfor] hoceft, faftum crafL fum amp; pingue,vt nihil intelligant, iuxtail-lud Hieronymi : Pinguis venter non gignitnbsp;fcnfiim tenuem.Item,petulans amp;ferox,quanbsp;les funt vituli impinguati.Agunt autem honbsp;fies contra verosdoâoresprimùm violen-tiafeu armis,quscùm non fucccdunt,con-ferunt fe ad fraudes.
7°'
IBonummihi quia humiliafli me,'njt difiamfiatuta tua.
Cômendatio crucis, ab eius effcâu,majore ftudio, amp; diligentia difeendi amp; medi-tandi verbi Dei, vnde vera exiftit confola-tiodepræièntiaamp;auxilioDei, iuxtailJud: Cum ipib fum in tribulatione.
Cogitandaigiturincrucefunt 3.
1. nbsp;Quiseamnobisimponat? Deus,iuxtanbsp;illudPfalm.68.Benediâ:usDominus,quo-tidic onusimponit nobis,amp; tarnen eft falusnbsp;noftra.
2. nbsp;Cur imponat ? vt humiliati diicamus,nbsp;ficut hîc inquit Propheta, Statuta feu iuftifinbsp;cationes Domini, id eft, creftat in nobis fides amp; inuocatio, amp; liberatio amp; bonitas Deinbsp;fiat in nobis liberandisilluftrior.
3. nbsp;Qiiisfitauxiliatorincruce? Ipiequo-que Deus, iuxtaillud Pfal. 68.Deusnofter,nbsp;Deus ad {aluandum.Item:Deus eft educcnsnbsp;ex morte.
fsy^(VeUor mihi lex oris (ui -, fitter mtüiaauri^ argenti.
Laus verbi Dei, àcollationecius cum o-pibus amp; bonis huius vitæ, quæ caduca funt, neciuuantin morte. Verbum autem Deinbsp;eft æternum,amp;in mortis horapræftatfola-tium firmum.amp;fpem vitææternæ, iuxtail-ludloanniscapiteoôauo: Amendicovo-bis,quifermonem meum lèruat, mortemnbsp;non videbit in sternum. De opibus inquitnbsp;Chriftus Lues capite 9. Quid proderit horn ini,fi totum m undum lucretur, amp; iaâu-ramfeccrit anim« fus.?
II 2
|
too nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Jod, o^onarins to. Agit quatuor:
tuAfecerunt me j plafmauerunt me, da mtht intel-leÜam/üt di^cam mandata tua.nbsp;Agnofcitamp; célébrâtconditionem hominbsp;nisjquieftquafitheatrumamp;templum , innbsp;quo fapientia amp; bon tas Dei conffjiciun-tur. Quodinquit,manustuæfeceruntme,nbsp;fignificat hominem præ cïteris creaturisnbsp;conditumadmirandaarteàDeo, quiini-pfum effudit radios fuæ lucis, fapictiæamp;iu-ftitiæ,amp; mirabilis eft fabrica totius corporis humani.Tj-BAiTHp, intelligitBafilius de a,~nbsp;riima,eiusq; dotibus internis,vt notitia, fapientia, amp; iuftitia Dei.jrAccinf, de formatio-nccorporis,eiusq;membrorum,qu^'DeuSnbsp;ex limofeupuluereterræformauit. Çljd timent te, ‘videbunt me, et Utahuntur, qui^in usrbotuonbsp;Ij^erauî. Hoc eftjvcrè timentes amp; colentesDeum Iætabuntur,exemplo meæ liberationis,coque confirmati afflidionespatientertole-rabunt,petent, amp; expeâabuntlibcrationé,nbsp;feq; mihiadiungent. Qognoui Tdomuie, quia iulla iudîcta tua^etm ‘ventat e tua hunbsp;miliaïiime. Sicut fuprà fatetur fe in humiliationc fui amp;crucc, agnouiffepræfentiam amp;aüxiliumnbsp;Dei,amp;indicia,hoc eft,damnationem,amp;pcenbsp;nashoftiumiuftas. Fiat mifiricordia tua, vt con ßletur me fècundum eloquiunL»nbsp;tuumpruotuo^ Reniant mihi mißrationes |
LVC. LOSSI tuA,^ vtuam, quia tua lege dele Üabar. Pctitio mifericordiæ S: boniratîs Dei,va de vera côfolatio amp;c vita in ærumnis amp; morte exiftunt. Cognofciturautem mifericor-dia Deiex folo verbo ipfius, ideoqueilludnbsp;plurimicft faciendum,legcndumqjamp;nie-ditandum afsiduc. Qonfundaturluperbi,quia in iufiè iniquitatem fecerunt in me.nbsp;Ego autem loquar de mandatanbsp;tuis. , Imprecatîo amp; votum Dauîdisamp;fimiliû. Item piorumamp;Ecclcfiæomnium tempo*nbsp;rum,dcpœnis amp; interitqjtoftium, vt SaU*nbsp;lis,Docg,Achitophel. Fedeant ad me timentes qui nouerunt te^imonia tua. Hoc cft.adiungant fe mihi amp; vers Ecdc* fiæjvtvnàdifcamus verbum tuum, ce iû#®'nbsp;cemusamp;celebremus. l^it cor meum immaculaturn tnßatutts tutSfVt no confundaJ^• Petit, vt lÿncero amp; immaculato corde quæratamp; ampledatur cœleftem do^fti«^»nbsp;gubernèturamp; fandificctur àfpirituamp;ntto,nbsp;iiedifcedensàverboDeicôfundaturamp;pC'nbsp;reat, ficuthoftescæteri amp; impij. Corenin*nbsp;im macularum vocat,quod fine corruptchsnbsp;ampleditur cœleftem doftrinamA incho-arnouamobedicnriam,fidcpurgatum,iu-xta illud Aétorum 15. Fide purihcanturcor-da,quçalioquiab adolefcentiaomnioo’^®nbsp;minuprauafuntjamp;immunda, Gcn. à.amp;t Cupb, etiettaritu 11. Trîa agit :
Vritftat amp; étternic rerifiÎTHitS^tidu vif a, qunviillefiint mtritur^ dit. |
|
IN PSALMVM * nbsp;nbsp;nbsp;Concu^iMt pilutcm tuarrL» (auxiliu, (etiam fi différas me iuuare.u rnen)//2 verbum tuum [j)eraiii. Canfupiuff]dekciC3.nim2tnca,hoce{t,fe-[èperijt expedado liberationem dilatatn. Qoncufmeruntoculiniet^lo-f ( promiffam falu^nbsp;tern in verbonbsp;do conßlaberis me, cp«fKfi(rfr««fÿf«/j]cxpcdauçrunta^icî-cntçsadteincoçlum. ^3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fient ^vter in pellicea torrefa-lt;^a, fltîc 5gt;aut tm ra«(ß/tgt;a mann O(c/^dn/ ‘^BaflTev i'nnc fört/micnbsp;ein ^atxfarf ifl)ftatutn tna {ta-nien)//ö;zfnm oblitus, Amplificatiq necefsitatis Sc fiiidolorls, ^uotanquam vtriculus pendens in fumonbsp;ftiaceratiis fit amp; torrefadus.amp;quafi contranbsp;dus in rugas,quo in dolore tarnen non de-feccrit à Deo, fed fe confolatus fit promif-fîonediuinæliberationis amp;auxilij. filnot dtesfHntfermtuiÇo^.à, pauci admodum,ergo)^z/lt;jr;7-dofacies deperfecfnentihnsmeinnbsp;dtcinrnsf Qnando fumes de ijs vindidamjqui funt ’nfanabiles,amp; blafphemi, idque antequamnbsp;•iioriar. Itainterfedi proptçr verbum Deinbsp;clamant Apocal.ó.Vfque quo Domine fan-dusamp;verusnoniudicas, amp; non vindicasnbsp;^nguinem noftrutn de his, qui habitant innbsp;terra? amp; refpondetur^vt requiefcantadhucnbsp;tempus modicum,donee compleanturcó-ferui eorum, amp; fratres corum, qui interfi-eicndifuntjficut amp; ipQ. Foderunt mihi fii^srbifoneas (ftruxerunt infidias ôc laque-os,vt me perderent abduâû ànbsp;Verbo tuo) quamp;nonfnernntnbsp;^nndum legem tuam. |
îgt; A VID IS CXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IPI Expofitio necefsitatis feu periculifui. Qmnia mandate tna ^ertt^ (hoc eftjvera funt amp; certa quçnbsp;promittis iuftis, amp; cominarisnbsp;jniuftis amp;hoftibus)/w^^^/gt;(?r!»nbsp;feentifitnt me3\^r^C)}Adinua. me^ Queritur de Saule amp; a lijs hoftibus, ficut Ecclefiaamp; pij dodores de fuis hoftibus, ty-rannis amp; hypocritis omnibus temporibus,nbsp;Propemodnm confumpfifientnbsp;meinterra(perdidiffèntmc denbsp;ieólum proftratum in terram ) EgoantcTTL) nondereliquïnbsp;mandata tna, Nondefeciaut de/peraui de verbo tuo, amp; auxilio in co mihi promiffo » ficut additnbsp;precationcm, ^ecundum^^itm^mifericorr diam tuam 'vintfica me ( epnfo-lare amp; fuftenta interne amp; externe cuEodtamteEimonianbsp;oristui. Petitdefcnfioncm,amp;externam amp; internam confolationem, oftendens Ecclefiani Sc piosfubiedos effc afflidionibus Sc xrainnbsp;niJsvarijs,inhacvita,iuxrailludPa,uli: Fo-ris pugnx.amp;intiis pauores.Item Pfalmo qq.nbsp;queruntur pij : Propter te mortificamurtonbsp;ta die,reputati fim us quafi ones occifionis,nbsp;fimuloftendit, vnde veraconfolatio feuvi-uificatio petenda fit, videlicet ex teftimo-n ijs feu verbo Dei,quo eapromifit, yt Piâl-mo 49.Inuocame in die tribulationis,amp;nbsp;go eripiâ tc, amp; tu glorificabis me.Et 2.Cqr.nbsp;I.inquitApoftolus: Vbi abundat afflidio^inbsp;ibi abundatconfolatiq. turned, tHonaftw ti. Quatuor agit: t. Laudat verbum Dei ab eins .atcrnitate^
|
|
1C2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. S?. nbsp;nbsp;In Àternam T)omme verbum tuùm permanet m cœlo. Com mendatio verbi Dei, ab eius ætérni tare. Eftautein verbum Dei duplex, Lcx,nbsp;tjuæ eft i m m Ota nor m a i ufticiæ amp; fapie n tiænbsp;Dci,iiifitarfientibus humanisin creatiôe,nbsp;amp;poftearepetitain decalogo, obligans o-mnescreaturas rationales,angelos,amp;hominbsp;neSjvelabobedientiam , ve!âdpœnam:amp;nbsp;Euangelium feu promifsiogratiæ,annun-cians omnibus hominibus reconciliatio-nem cum Deo, remifsionem peccatorum,nbsp;. amp;vitamæternam,perfidem gratis,propternbsp;mediatorem.Vtrumque verbum ^ftiin mu.nbsp;tabile amp; æternum, ficut ipfe Deus eft æter-nus amp; imniutabilis, amp; Ecclefia æterna,nbsp;quæ per verbum Dei viuentis, quod eft fe-menincorruptibile,gcneratur. In cœlo'] in ipfis cœlis, qui durantes ficut conditifuntàDeo, teftantur verbum Deinbsp;clfeæternum amp; immotum. Alij intelliguntnbsp;angelos fpiritus cœleftes, qui obtempérantnbsp;Deoin cœlo immutabiliter. 5gt;o. nbsp;nbsp;nbsp;jn generntionenbsp;nbsp;genernttO“ nem ‘ver'ttas tua ,fundallt terra permnnet. ' nbsp;nbsp;nbsp;Or dmattone t Ha per feuer ant quottdie, quoniam omniafrui-unt tibt. Confirmât æternitatem veritatis feu ver biDei, àdurationeterræamp;cæterarum return conditarum à Deo,quæ in eo ordine amp;nbsp;ftatu,quo à Deo conditç funt,initio durant,nbsp;vtcertus amp; immotus eft ordo corporumnbsp;cœleftium,folis,lunæ,ftellarum, amp;c quas ilianbsp;efficiunt fuo motu,parti urn anni, veris,æftanbsp;tis, autumni amp; hyemis. Item perpetuitasnbsp;fluminum,cólèruatio fpecierum, ficut hæcnbsp;omniacertaamp;immotafunt, itaamp; verbuinnbsp;Dei, eiusq; efficaciaimmotaamp;æternaeft,nbsp;amp; conditaomnia ad hoc,vt fermant Deo,amp;nbsp;teftentur de eius omnipotentia,fapientiaamp;nbsp;iuftitia, vtijsagnitusipfeabangelisamp; ho-ininibus reâè agnolcatur, inuocetur,amp;co-latur in omni æternitate.Quod inquit,De-um fundaffe terram,fignificat earn elfe immobilem , amp; tanquam centrum totiushu-iusopificij,pendésin medio aère,vt inquitnbsp;Manilius: EH igitur tellus mediam fortita cauernam A’éris^amp;totopariter fublata profundo,nbsp;Nec patulas diHentaplagas, fed condita in orbenbsp;Vndicjj fitr^entetn panter pariter^ cadentem. |
LVC. toss. Jftf lex tua delellatio tnea {p.^^t)tunc perqffemtnaffliHio-nemea. f n AternumÇi^x.vf non obit* HI farfatutorum tuorum-gt; quia,nbsp;in ipfis Hjiuificalit - j'; Çaulà confolationis in affli(ftionibus,vcr bum Dei,in quo promiiTa eft liberatio inuonbsp;cantibus amp; credentibus,iuxta illud •• Inuocanbsp;me. Huicverbo qui credit, verèexperiturnbsp;confolationem,amp;lætitiam, vnde Augufti-nus verè inquit : Credens fcit fe credere,ve-ram fenrit in doloribus côfolationetn.Præ-ceditaût in Theologia affenfio ipfam expenbsp;rientiam,inPhilofophiapræceditexperiennbsp;tia, amp; fequitur alfenfus. Fromittitautem,nbsp;Prophetafe fore memorem amp; gratumpronbsp;beneficioliberationis,retinédove«lBDeigt;nbsp;Sccelebrando. • Tuusfiim^ego\ JaluurtLiWe fac quontam-3 mandata tuanbsp;quifiui, Rurfus petit auxilium, quia homo piu» in perpetuis verlatur periculis, amp;ærumnis.nbsp;Ideo opus eft afsiduameditatióeverbiDei,nbsp;amp; inuocatione, ficut inquit lob ¦ Militiaeftnbsp;vitahominisin terra Quodinquit,T““’nbsp;fuin.additcaufam exauditionis,àiüfto.Ae-quum eftenim, vt Dominus fetuurn hi“®*nbsp;amp; pater filiü defendat,iuuetamp;: liberet. PhJ-lippus Melanthon verfum ita dulcifsi^i®nbsp;reddidit : Nos tua cura fumus, rerum pater optime, te^ Nos cufiode vnofidtmus at^ duie. Caterea defictunt nobis folatia,^uare Nos tua defendatdexrera.quafo, pater. lt;sl^e expeHauerunt impqgt;quot;Vt per der ent ?ne, teliimonia autemnbsp;tua confiderabo. Exponit caufam præcedentispetitionis» perlècutionem hoftium amp;pericula, in qui-bus confidens Deo non fuccumbat, fed vinnbsp;cataduerfa omnia, amp;,vt Seneca inquit,exernbsp;citationes eâcfletputet. Omnù confummationù^idi finemfed latum mandatum tuunbsp;nimis. Epi- |
IN PSALMVM DAVIDIS CXIX. Epiphonema de duratione feu Habilitate verbi Dei, per collationé aliarum return omnium,qusE quantumuis diu durant,tandem tarnen intereunt', fient inquit Seneca :nbsp;In rebus hu m anis nihil pri uatim amp;.publicenbsp;nrmum amp; Habile,quæ haftenus non fucrutnbsp;moca,adhuc certè Hint mobilia, Tantumnbsp;''erbumDei, vtfupràinquir, cffeäu, hocnbsp;‘cftjconfolatione amp; duratione eH æternum. Cetera fortana varijs fiant obuia telü, Aut etiam longo tempore vtcia cadunt. Omnis cófummationiscuiuflibetrei có fiimmatæ amp; perfeâæ vidi finem, interitumnbsp;habere etiam ea, quævidenturperfedifsi-ma. Ita finem tandem habebit perlècutionbsp;tyrannis impiorum amp; affliétioEcclcfiæ,nbsp;ficut inquit GhriHus loan.ió.ad Apofiolos:nbsp;^œror veiler vertetur in gaudium.Contrànbsp;ctuciatus impio^m amp;damnatiofuturae-titïcerna,ficutlætitiaamp; beatitudo piorumnbsp;imnquam finietur, ficut addit ChriHus : Etnbsp;gaudium veHrum nemo tollet à vobis. Latum egt;l mandatum tuam nimii ] hoceH, Qnàm latifsimè patet,amp;nullum habiturumnbsp;hnem,Ergo neq; pœna impiorum,quam i-Pfis com minatur Deus in verbo fuo, nequenbsp;''ita Srlxtitia impiorü,quam illis promittit-. Hem, o^onar'uii 13, tiuatuoragit: ’¦ OHendit amorem fuüm erga verbum i^ei,eiusq; meditationem afsiduam. CommendatverbumDeiabefFeélu,ve ’¦^A’lpiritualifapientia, quæ longèexcellitnbsp;’^mnem làpientiam humanam,feuPhilofonbsp;Phicam. TeHaturamp; proponitalijs fiiamdiligen ^iäm,in regendis confilijs amp; aélionibus, nenbsp;^üid contra verbum Dei cogitet, dicat, autnbsp;^gat. Laudat verbum Dei, à dulcedine eins, vera lætitia,amp; confolatione, quæ folumnbsp;^’^eopetuntur, nonexhumanafapieiltia,nbsp;t'pnex cómentitijs,amp; mendacibusdoâr^-*'tshominum. odo d'dexi legem tnam-i dte méditât to mea efl. ,, Ptoponit Ecclefiæ exemplum fuum di-“gendiamp;meditandi afsiduè legem Dei. |
omplcftiturautern meditatioleftionerri auditionem verbi Dei, per quæ Deus ve-eHefficax, contraEnthufiaHaSjfomniaH'nbsp;tes reuelationes Sc raptus fpirituales, exjranbsp;verbum Dei. Sunt autemdifcendæTheolo-giæ organa, feu inHrum enta, tria : -
TeneaturhîcdidumEpiphanij, Nono-mhes fermones' diuini indigent allegoriai, led natiua fententia retinenda eH Specula-tione autem indigent,amp; fenfu.Speculatio-nemvocat collationem membrorum,defi-nitiones, amp; ratiocinationem. Senfum vo^nbsp;catèxperientiam, quæ déclarât veiborumnbsp;fignificationem, amp; verbi Dei cfficaciam innbsp;confolandojdocendo, monendo. jQhowo-i/ô]quàm ardenter,amp; toto anim o,non fim unbsp;latè. Totadie^ afsidüè,iuxta illudPfalmi:nbsp;Beatus vir, cuius vôluptas in lege Domini,nbsp;amp; in lege eins meditabitur die ac node. Super tnimicos mcosprüden^ tem mefeci^i muduto tuo, quianbsp;ïriAternum tdmthï e^l. Commendatio verbiDeiabeffedu,vera amp;lpirituali fapientia longé excellente hu-manam feu philofophicam fapientiam,qugnbsp;imperfedaeH,neque falutem veram amp;ætcrnbsp;nam confert. ConfiHit autem fapientianbsp;vera amp; fpiritual is i n agnitione propriæ indînbsp;gnitatis amp; iræ Det aduerfus peccata , quænbsp;oriturexlege, amp;notitiaveriDeiamp;media-toris,ortacxprædicatione Euangelij,adfe-rensvitam, iuxtailludloanniscap. 17. Hæênbsp;eHvitaæterna,amp;Ci Super omnci docenten mept^ pientiorem me feci^i gt; quia te^li-monta tua meditatio mea e^l- Superßnej inteUexiiqtiia man daf^tuacH^iodtut, h 4 |
104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Ita inquit Chriftus adApoftolos : Dabo vobis os amp; fapicntiam.cui nequeunt refiftenbsp;re onincsaduerfarij. Item de Stéphane di-citur,Adoium y-Diljiutantescum Stepha-iio, non poterant refiftere ïàpientiæamp; Ipirinbsp;tui,qniloqiiebatur. Ita narrat Eufèbiuslib.nbsp;lo. Philofophum quendam repugnantemnbsp;acriterdjârinæEuangcl»j,viÂum amp;con-uerfum adfidem orationecuiufdam fimplinbsp;cisfenislaici. EtPaphnutij fcntctialandatanbsp;Si approbata cft à patribus in Rnodo Nic«-nade coniugio facerdotum,liDroa.Tripar-tita hiftoriæ capitc 14. Omni ^ia malaprohihui pedei meos 3 cu^odtanunbsp;bamtuum-3, tiA iudicijstuiinon déclina-^ uhquia legem docui^i me. EfFeâus verbi Dei in gubernationc con-filiorum, adionum amp; morum vitæ, vtcon-gruantomnescumlegeDei feunormaiu-fti tiæ amp; fapîcntiæ eins, quæ in dccal ogo ex-prelTacft. Nihil igitur monctaut docendû autcogitandum contra hanc normani ,nenbsp;Ixdaturconfcientia peccatisvoluntariis:amp;nbsp;tenendaefthîcdefinitiopeccati,i. loan.3.nbsp;«vonict, peccatum eft quicquidnbsp;fitcontralegemDei, autabeadi(ccdit,fcunbsp;déclinât,vt hic inquit,à iudicijs eins. Qnodnbsp;cùmfit,amittiturgratiaamp;fides,contnfta-turamp;excutiturlpiritus làndus, iuxtailludnbsp;Apoftoli ad Rocpanos 8. Si fecundum car-nemvixeritis.inoriemini : quôd fi Ipiritunbsp;fada corporis mortificetis,viiietis. Qjiàm dalcia faucibue mets eloqiita ti4a ( funt )juper mel orinbsp;meo. Corn men îatio verbi Dei à dulcedine c-iuSjhoc eft, confolatione amp; lætitiaQîiritna* li deplacato Deo, amp; remifsis peccatis,pro-pteræediatorem,quam omnibusbonis amp;nbsp;delirijs huius vitæ præfert. Ita Plâimo 19.nbsp;inquit: Dcfiderabilia fuperaurum amp; fiipernbsp;obrizum multiim ,amp;dulciora fupermelamp;nbsp;fauum.EtProuerbiorum 8 Melior eftfapi-entia cundis opibus preciofis. Et ex mandat ist î4is prude tiorreddor,propterea odiuiom^nbsp;nem ^iammendacem. |
LVC. tossi Répetitio effcâus verbiDeî, veræamp; fpi-ritualis fapientiæ. Qmneni vum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] omnem nÔitîaiH amp; mendacem dodrinam de Dco ciusque vüluntateamp;cultibus, quæverboDei nonnbsp;funttraditi,dequibus inquit ChriftusMar-thæiij. Fruftrâ me coluntmandaüs homi-num. N»», otlenariuf 14. Quinque agit; I Laudat denuô verbum Dei, ab eins efFc du,quod fit tanquam Lucernaquædani danbsp;rifsimelucensincaliginc feutenebris, adnbsp;quam vitam fuam totam,confilia amp; adio-nes dirigat amp; inftituat.
51 Rurfus profiteturfuum ftudium gentiam in difeendo amp; cuftodiendo vertgt;0nbsp;Dei,quo folo delcdctur amp; fidat. Lucerna pedibuj meis buTTLi tuumj 3 lumennbsp;mets. Primùm agnofeit Äreonfiteturtenebras amp;caligincm lùæ mentis, extra ver h»'”.nbsp;in cognoftendo amp; colendo Deo •'nbsp;monet verbum Dei cffe regulaiu.’i**^^nbsp;omnesopinioncs de effentia amp; voluntatcnbsp;Dei amp; cul tibus eius,dirigendæfunt,amp;nbsp;cndum incaufafalutis, quicquidcumdo-drinaà Deo tradita non congruir, nequçnbsp;fingamus,vtEthnici,nouanuminaautcul-tus, neque difccdamus àverbotraditqinnbsp;ftriptis Propheticis amp; Apoftolicis, vt faciücnbsp;hæretici difcedentes vel à verbo eiusqucnbsp;genujnafentcntia, quàm oftcnduntverbagt;nbsp;ffeconienfus veteris amp; cathoheæ Ecclefiæ:nbsp;nam ad hæc ranquam ad cynofuram nauta:nbsp;fuoscurfusinftituunt, itaomnesdodrinaenbsp;amp;. interpretationes inTheologia referen*nbsp;dæfunt. Sumpta eft metaphoraàviacori-bus,feuambiilantibus in tenebris, quibii»nbsp;Iucernaaccenfàpræfertur,nealicubiimpinnbsp;gant, aut aberrent : ficut nautæ in Aegyptonbsp;pharos feu larernas pofiras in littore'longe lucentcs fequuntur in nauigatione. Re/pexit |
|
IN PSALMVM ïl^efpcxitadhunc verfum D. Petrus. 2. Petrinbsp;i*inquiens:Bene facitis attendentes fermo-Prophetico, tanquamlucernsclucentiinnbsp;loco tenebrofo,donee exoriaturLucifer.idnbsp;Çft,veraamp; illuftris notitiaDei amp; mediatorisnbsp;tncordibusveftris Idem monetdiftumE-ûiæcap. 8. Ad legem amp;teftimonium, hocnbsp;eftjverbum Deipatefaâ:um,dirigendæfuntnbsp;omnes doftrinæ amp; opinioncs de Deo.Itemnbsp;couHlia amp; aétiones omnes. ‘05. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaipticufiodtreiu •Hoc eftduramento obJigaui me cû Deo, in circumcifione.deampledendo amp; propanbsp;gando verbo eius, amp; præftando obedienti-am in veris cultij^s,agnitione amp; inuocationbsp;ne Dei,quæ obligatio cum Deo nunc fit pernbsp;baptifimim,iuxta illud Petri : Baptifmus eftnbsp;ftipul^no bonæ côfcientiæ crgaDeum, pernbsp;tefurredionem Iclu Chrifti, qui eftin dex-traDei. 107. nbsp;nbsp;Uumtliatus film ^alde ^^gt;0^ Jnine j ^iuifica me(eciindum ^er humtiiuinj. Monet amp; hie verfuserneem efle afsiduam comitem profefsionisEuangelij, ficut vm-I’racorpus fequitur,in lucepofitum, iuxtanbsp;•Hud Qui pie viuere in Chrifto vult,perfc-^ntionem patietur. Petenda eftautem ex-cmpio Prophetæ, viuificatioamp;confolatio,nbsp;Ptomifl'ain verbo Dei. Spontanea facrificia orù mei hneplacitafac D om me jet indicia tua doc erne. Petit, vt officia amp; labores vocationis in docendo amp; di feendo cœleftem dodrinâ adnbsp;lunet amp; fecundet, vt fint amp; fibi amp; alijs m ul-ds falutares in Ecclcfia,amp; fcholis. Sunt au-tem duplicia facrificia, , hoc eft,nbsp;propiciatorium,quodvnicum eft mors filijnbsp;I^ei, plaças iram æterni patris aduerfus pecnbsp;catanoftra,amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratîarum aftio- hoc eft , omniabona opera amp; labores Vocationis,fadaiuxtalegem Dei inagnitionbsp;ne mediatoris, prælucente fide,adhunc fi-nem,vthonoreDeumafticiamus. Spontanea vqcat facrificia, quæ noncoadè,fednbsp;Ipiriia libero amp;hilaripr«ftantur. |
DAVIDIS CXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105 Antmameatnmanibitimets loÿ, fimper {trage mew (eben fetOnbsp;legem tuam non Juttl» ohli-ttii, ^ofiierunt impij laqueum mi hijÇ^ de mandatü tuü non erra-UK Queriturde afHidionibus fuis,internis amp; externis periculis , quæ fuftinetpropternbsp;confefsionem verædodnnæ. Duobusau-tem modis hoftes perfequunturEcclcfiam,nbsp;Si veros dodores, armis feu vi externa, amp; lanbsp;queisfeu infidijs occultis induentes quafinbsp;laruamtragicam amp; comicam. Qpodin-quit : Anima mea eft in raanibus mcis, He-braifmuseft, pro verfor in præfenti 8icx~nbsp;tremopcriculovitæ. Itamulier magicali-bro primo Regumcapite vicefimo odauonbsp;inquit ad Saulem : Animammeampo-fuiinmanibusmeis, hoceft, adduxiftimenbsp;in pericuJum vitar, cum magosantè occidenbsp;ris.Etlobcap 13 inquit: Curanimamme-am in manibus meispono ? hoc eft, vitam,nbsp;Sumptahæc eft locutio, quod ea, quæ innbsp;manibus hærent, facile excuti amp; amittipotnbsp;funt. AuguftinuslegitexGræco, In manibus tuis, fcilicetDeijiuxtaillud Sapientiznbsp;3. luftorumanimæ in manu Dei funt. Innbsp;manibus meisgt;exponit, quam tibi ó Deusnbsp;manibus offero, vt me defendas amp; libérés.nbsp;Quod inquit, Legem tuam nonfum obli-tus, oftendit fe non defperare in pauoribusnbsp;amp; periculis,fed fuftentare fe amp; confolari cqnbsp;gitatione promifsionis Dei, de prxfentiai*nbsp;pfius,amp; diuino auxilio. PofueruntmiJiilaqucum'} infidiati funt mi-hi,cùm vi aperta efficere nihil pofsint. De mandatü tuü non errauiquot;] non difeefsi a ye radodrina,eiusqueconfefsione,ad opinionbsp;nesfalfas,amp; impios cultus Ethnicosauta-lios,non traditos in verbo Dei, vnde addit: Hamp;reditateacqmfiitii tenimo nia tua in Aternum, quia exulta^nbsp;tio cordis metfiut Additcaufamjcur non aberretautdifee-dat à mandatis Dei , quia habet ilia tanquam bona hæreditaria, de quo ni-bil patiatut fibi detrahi ab hoftibus. ^uludo |
106 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ANNOTAT. LVC. LOSSII
112. Êxulratio cordis efl; effectua verbi Dci,eius-que meditationis. Extiltatio ] lætitia cordis de placato Deo, Â;præfentiaeius in affliftionibus, etiamfi,nbsp;vt inquir Auguftinus, affliâio fit corporis,nbsp;tarnen eft exultatio cordis. nj. cor meum adfad-endafiatutatiiain sternum. Quod inquit Propheta, fe inclinafle cor fuum adftatutaDoniini,monetin regenc-ratis requiri aflenfum voluntatis, amp; incli-nationem, quam tamcn amp;ipfe Deus in il-lisexcitet, augeat, adiuuetamp; confirmer.nbsp;Vnde inquit Auguftinus: Qui dicit, inclinanbsp;ui cor meum , ipfe iam dixerat oftonarionbsp;quinto :Inclinacormeû inteftimoniatua,nbsp;vtintelligamus fimul hoc efte diuini muncnbsp;ris,amp;propriævolûtatis. ItaChryfoftomus;nbsp;Quern trahit Deus, hunc volentem trahit,nbsp;non repugnantem feu inuitum. Quod tarnen veile Ipiritus lànâus in ijs qui regene-rantur, operatur. In liternum'] vfq; ad finê vitæ, feu quàmdiu vifturus fum. In græco eft,propter retribunbsp;tionem,lcilicetpræmiorum,quæpromi(ranbsp;funtiuftis ex gratia, amp; pccnarum,quas cornnbsp;minaturDeus, promeritoimpietatis,amp;innbsp;iuftitiæ. Samech, o£lonafius tj. Loci funt tres:
Jmqvios odto habui:, et legem tuam ddexi Iniquos vocat aliudeogirantes amp;agcn-tes,quàm traditamp;præcipitverbumDei. Vox Hebraica Saiph tria fignificat :nbsp;r. Proprièramumarboris. |
î. Metaphoricôs promontorium, quod inftar rami eminet, amp; in mare procurrit.nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogitationcm fluÂuan-tem,amp; in diuerfaspartes fie agitatam,vtrami ventis agitâtur,qua fignificatione hîcacnbsp;cipitur, videlicet pro doâoribus inftabili-bus amp;mutantibus fe adomnemdoftrinâ,nbsp;quafi vento circumaâis : contra quos mo-net Diuus Paulus adEphefios 4.vt non am-pliusfimuspueri,quifluduemusjamp;circuinnbsp;feramur quouis vento doôrinæ, perverfu-tiam hominum, fed veritatem conftanternbsp;federn ur. Lutherus:0onbsp;ï»er lt;0ci(icr/tgt;ie»nbc(lentgt;tgcn ©«fler/ötejntnbsp;mec etwas newes finoen vnnOfâtnemen/ vtenbsp;ôte Âeçec pflegen jwtfiôn. Lattbulum meum (eutum meum es tu Tdomme ^er^nbsp;botuo/ferauî. Latibulum vocat ipfum Deum, hoceft, defenfionem, amp; quafi vmbraculû quonbsp;tutus agat contra hoftes ; ficut pulfi^ alisnbsp;gallinarum : itaamp; clypeum, quo fe defen-dat,amp; auertatà fe impetus amp;i(ftus hoftium.nbsp;ItaProuerbiorum 30. de verbo Dei inquirnbsp;Salomon : Omnis fermo Dei purgatus i-gne, clypeuseft confidentibuspropteri*nbsp;pfum. Dodifsimus Selncccerus nominadefen fionis diuinæ bis verfibus corn plexus eßnbsp;Pfalmo 8. Ex animo tlit vitte Detu, tibifiruiofolh Te veneror,tefjneero compleUor amoïcgt;nbsp;Tufetra,ta rol/urmihi, portutAurriSt^fj^'*'*'nbsp;Arx mea,vita,quies,meus es feruatorà'^’^'^*nbsp;Vnafiaturigo ver afors vna faluiif»nbsp;Fidere cuipoffum,cuime mea^ emnitt credo.nbsp;Tu mihi, tu feutum, cljpeus,nbsp;Suo mthi vita datur, quo femper viuoßf^V^^'nbsp;declinateàmemaligns}nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny» euflodtam mandata Del mei Apoftrophe ad malignos,hoc eft,omncs impios amp; hoftes Euangelij, tyrannos,hypqnbsp;critas,hæreticos,amp; contempores verbi Detnbsp;amp; Epicureos,m one ns vt à fe dilcedât, quôdnbsp;nullum cuni ipfis fit habituruscôlbrtium,nbsp;neimpiaeorum dodrina amp; moribuscor-rumpatur. Nam,vtinquitDiuus Paulusi.nbsp;Corinthiosiy.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«3» ‘oiithtiu Corrumpunt bonos mores, collo-quiapraua.EtapudAcfchilum dicitur.- idêp itiüiioy tiscxHi o/xtÂ(«s,nialoconfortiofeu colnbsp;loquio nihil cftpeius.Læditenim malorumnbsp;iliiÂsx opiniones, niores,amp; famam,etfiuntnbsp;participes pœnarum, ordioe diuino,quinbsp;cumimpijsverlàntiir. Sujctfe tt-/ 'IS »S I |
|
IN PSALMVM Sußipe me fecundum eloqum utuami non confun-^nbsp;dits me finas me confundi) abnbsp;^^peSiationemea (fore certo^vtnbsp;nie exaudias amp; libérés.) ^diuua me Çaluus erOiCt deleéîaborfl at utü tuisfemper. t’recatio, quam fubinde repetitjVt defen datur à Deo contra hoftes.Quia,vt alibi in-'luit,nulla eft lalus hominis, abiquediuinanbsp;prote(Sioneamp; auxilio, ficutOfeæij. Deusnbsp;’ßquit : Perditio tua ex te Ifrael tantum innbsp;•^eauxilium tuum. ConculM omnes dtfeedentes a ÿtdîcijs tuisjquia mendacta dolus eorurn eft. ^anquam fcortam abijcis o-^nes tmpios terramp;.Jdeo dtlexi te-fitmoniatua. Affeueratio eftamp; comminatio de pce-^is impioru, quos ficut vinitor o-Tt/xfÿt/A«, ”oceft,vuasconculcat,amp;purgator métallonbsp;abijciticoriam (quæeftfex,amp;purga-’’^'entum eorum, qua nihil eft viiius)fegre-àmetallis. ItaDominus contcritamp;nbsp;*^ijcit impios ex Ecclefia, in æternas pœ-itaPfalmo I. vocat paleas, quas dilijcicnbsp;'^^ntus. “s. Üorruttatimoretuicdromea iudicijs enim tuis t'tmut. , Ptopheta cogitans depcenis impiórunï ^^rtendisamp;æterniSjfimulq; fentiensamp;a-I’^ofcens propriam imbecillitatem, amp;lör-'^es.ipfe quoq; quafi horrore quodam cor-^^ptus eft, fimulq; tarn en confolatus eft fe,nbsp;erexitpromilsione gratiæ 8iremißionisnbsp;P^ccatOrum,propterredemptorem,quemnbsp;f'^otnifTum amp; venturum fideintuitus ert,amp;nbsp;^Pptchendit,ficut de Abraham inquitChrinbsp;^“sloan. 8. Abraham viditdiem meum,amp;nbsp;Ss^uifuseft. Ain, oilmafius i6. I quinque: • ^fecatur,vt defendatur contra calumni* inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saulis,amp;c. ’ vftendiçdçfîdçriHnj fuHoa erga verbum» |
DAVIDIS CXi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toÿ amp;precatureius cognitionem in fe augerigt; amp; confirm ari. . Addit caufam petitiohis', vt defendatur ab aduer/àrioj/èupræiènri periculo. 4. Commendat fuum defiderium feu dele öatióem in lege Domini,exaggerans^digninbsp;tatem verbi Dei per collationem cum au.nbsp;ro amp;obrizo,hoc eft, omnibus rebusprecionbsp;fis huius mundi,quas verbum Dei longé exnbsp;ccllit amp; dignitate amp; effeftu. J. Proponititerum ftudium fuum, Sc dili-gentiam in regenda vita, eiusq; confiHjs Sc aftionibusqmnibuSyncdifcedantàlegeDonbsp;mini, atq; odium fuum contra impiam do-ârinam,cultus amp; mores impios amp; iniuftos. Feci iudicium iuflttiam-i {p,x.^cdjnonpermittas me calum-niant ibu^. Facere iudicium eft vitareprohibita, vt lædere nullius vitam,coniugem ,facultatesnbsp;autfamam.Facereiuflitiam eft facere mannbsp;dataàDeo , vtdiligereamp;timere Deumfii-peromnia,amp;proximum ficut leipfum,ficucnbsp;vniuerialis iuftitia compleftitur, «('«ipsaq»nbsp;KiXKÓiv, ^icnv my rf/yiKTwy, ab”nbsp;lationem malorum, amp;pofitionembonorum.Sicut in gubernatióepunendifunt manbsp;li,amp; defendédi boni,quod fe feciffc affirmâtnbsp;Dauid in fuo regno Ideo petit fe defen-di contra fuos calum niatores,inquiens: Ffuietumfacferuumtuumin bonum i ne calumnientur me Calumniatoresfuos vocat aulicos Saulis, Achitophel,Doeg,Semej,amp;alios,quivo ciferabantur Dauidem effe feditiofum, vtnbsp;qui regnum Saulis appetatamp;inuadat,quodnbsp;ipfiàDeotraditûfuit.Itaomnibustempo-ribus duo falfo amp; calum niofe tribuutur veris dodoribus,Prophetis,Chrifto,Apofto-iis:ieditioamp; hærefis.Eftautem calumniaa-^nbsp;iiena reiâè feu probabiliter difta amp; fada, innbsp;iuftis iudicijsamp; mendaeijs deformare, vta-liosopprimant,dequa inquit Salom.quodnbsp;etiam lapientum cor perturber. Quantu'ninbsp;autem malum fit calumniain omni vita,te^nbsp;ftatur eiusdefcriptio apudLucianû,amp; mul-tadidafcriptorum.Eft autem didacalurn.*nbsp;nia à verbo græco xecAe^, quod eft vocare irtnbsp;iudiciurri.quod in hoc fepe fit malitiolarede didorum amp;fadorum deprauatio velnbsp;KfltAofjid eft,bonum,amp;/*Qyp,hoc eft, minusnbsp;re,quodcalumniatores redè fadaamp;didanbsp;Vel exténuant,vel deformant,finifttis amp; mànbsp;UûqHs intçrpr€tAÙQQibuSfr |
i®8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ANNOTAT. O cult met defecertmt tnJalu^ tare tuam, tn eloqa'tam tuÜt-gt;nbsp;t'tamp;tuamp;. Hoc eft, ardenter amp; ex animo defideraui tuam defenfionem, amp;propagationem tuinbsp;verbi, vt rediè amp; iuftè om nia agaiitur in regno- Fac{e:r^Q}cum[eruo tuojmi^ ßricordid taam fiatuta taanbsp;do ce me. Non age mecumlîimmo iure, ièdcon-donaper ni ifèricordiam,propter m ediato-retTt,imbccil!it:atemamp;peccätä,conßrmaamp; augein mecognitionem,amp;intelleâ:um tuinbsp;verbi. |
^ropterea ad omnia manda ta taa dtrigebar iOmnem ‘viamnbsp;intqttam odto habui. 127. Monet vtfuo exemple totam vitam no-flrara,eiusq; confilia amp; aâiones, tanquam naura:adcynofurain,inftituamusamp;guber-nemus,nihil contraülud vel credentes, ne-eeßarium ad faluteni,nihil agentes, autdo-centes,îuxra il)ud Eiâiæ: Ad legé amp; teftimonbsp;nia, fcilicet funt referenda cóftlia amp; aedóesnbsp;onines, ira vt cum ilJo omniacongruant,a-uerièniurq; abinódifronantia,{icutaddicjnbsp;fc omnem viam iniquam,hoceft,impias o-pinionesde Deo, falibs cultus amp;peccata o-dio habuifle. te, |
Agit tria.:
I. Iterum ftudium faum voluntariuni^ ' ardens difccndi.meditartdi, amp;conferuandinbsp;verbum Dei cómendat, eiusque efficaciamnbsp;oftendit in illuminandis amp; docendisparuunbsp;lis*
_ Petit, vtDeusfibi peccatacondonetpet jniiericordiamfdirigatgreffusfuosihoceiifnbsp;conßliaamp;adioncsomnes, neàverboDeinbsp;aberrent,liberetfeàcalumniatoribus,amp;il-luminet mentem ßiam,vt verbum Deicer-tèmtelligatamp;cuftodiat.
Te/latur verum ßium dolorem amp;la-chrymas,quas copiofê eifiindatproptermt pios, quiverbum DeirranfgredinnturSenbsp;peccant.
zd^trabdta tedîtmonta tua (firn t) Domme, ideoßruauit eanbsp;anima mea.
Semas enim ) tuasfim ego, damthtinteUeSlam, ^tfetamte^nbsp;fitmontataa.
ßT^mpas eSl vtfact at Domt^ nas(NtXdDEïctmS) dißipauemtnbsp;legem taam.
Ratioàneceûario diûipatæ amp; corruptal doélrinæ cœleftis, itemquedifciplinæamp;honbsp;ncßatis,vt hoc tempore in Eccleßaiamp;in imnbsp;perijs.
Ideb dtlexi mandata tua per aar amnbsp;nbsp;obrt^m.
Præfertverbum Dei aurô amp;: obrizo, hoc eß,omnibus rebus huiusvitæ, quantumuisnbsp;precioßsamp;charis,primiim propter eius dunbsp;rabilitatem. Nam verbum Dei maner in a:-rernum ; Deinde propter e/ficaciam 8r x-ttrraboM,lt;,Mconftrt,rera*faluMren, iJmmndumamp;aKanumdecKCmàiiuni.nbsp;notmmDa,conaimKm,npaaor,buj' aàsdcndimédohmanoecnmpcTmornbsp;peccatiamp;mortis,amp;tandemxrernamrita, -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— °nbsp;nbsp;nbsp;¦’ lt;’ •-
iuxta illudad Roman, i. Euangelium eßpo-tentia Dei ad falutem omnicredenti. Ob-rizum dicitur aurum purißimum amp;: optimum, quOd propter multiplicem excodiio nem in igne, nihil in amp; habet alterius metalnbsp;li,dictum vel quaßhoc eß, /ÿnceranbsp;amp;purum, velvrtraditHieronymus,quaßnbsp;ajisareptab Infula Ophir, in qua aurum optinbsp;mumreperitur, VndePoetainhortoAda-.
mi.
Atquehinc Obrizon concifi nomine vulgus, Aera voeatlargie Oyhirefrodueta cauernie.
Mirabilia. teliimoniaDei voc3r,primuin
temamp;vilt;ßimam ßlij fai à tyrannidediâbo.. li,peccato amp; morce, amp;. redituenda veraiu-üida amp; vita seterna : Deinde om nes diuinasnbsp;amp;admirandasIiberationesEccleûæ, amp; openbsp;raordinaria, amp; extraordinarîa, /eu miracu-la,qux in /criptis Propheticis amp; Apo/iolici»nbsp;eecicantur.
2)eciarafio ram /damtnaf j
Üe
IN PSALMVM DAVIDIS CXIX. De efficacia verbi Dei,in illuminandis 8c docendis paruulis,hoc eft,humilibus amp; ab-ieftis coram mundo, qui fibi nihil tribuut,nbsp;fedagnofcûtfuam cæcitatem, feq; præbencnbsp;dociles, iuxta illud Matth. 11. Ago tibi gracias pater, quod hæc ablconderis à iàpienti-bus, amp; reuelaris eaparuulis. Item, haben-tidabitur. Os meuTTL) aperui^ häufig quia mandatzt tua defiderabam. Oftendit fuum ftudium amp; diligentiam dilcendi verbum Dei,fumma cum volunta-teamp;defidcrio, fîcut fitibundi potumamp;fa-melici cibum appetunt. Quod inquit, aperui os amp; haufi, teftatur mentem illumÿjari à Spiritu fanfto, in do-cilibus, amp; requiriaflenfum feu voluntatemnbsp;audiei^i amp; accipiendi verbû,non dari Spi-rituiranfto repugnantibus. Qui ficut mennbsp;tem illuminât, itaetiam volûtatem feu cornbsp;præparat,mutatamp;difponit,vta(rentiatur.nbsp;Ita inquit Chriftus, loannis 15. Qui audit amp;nbsp;difcitjvenitadme. A^ffice m me miferere meij ficundum ludtcium dtligentiumnbsp;nomen tuum. (jreffus meos dirige ficudum doquium tuum^ non domine-^nbsp;tHr mihi omnis miufittia. '35. ^B^ime me à calumnijs ho--^inum, cuflodiam mandata tua. Faciem tuam iüumina Juper firuumtuuml^ doce me^atu-^nbsp;tn tua. Quatuor petit; Remitti fibi per mi{èricordiam,pccca-cxaudiri fe, iuuari amp; protegi. Greifus fuos, hoc eft, confilia amp; aâio-gubernarià Spiritufanao,amp; in fe ac-^e’idi motus congruentes cum lege Dei,ti-^oremDei,fidem, dilelt;ftionem,toleran-*atn,induftriam in vocatione. Defenfionem aduerfus calumniatorest ®^vcophantas. |
T09 4, Vt doceatur à Deo in rebus diuinis per Spiritum fandum, non à ratione humana,nbsp;ne ampledatur opiniones extra verbù Dei,nbsp;amp; ne incidat in peccata contra confcientiâ. Greffus meos'] Confiliaamp;aôiones. Secundum iudicium] quo iudicas,hoc cft,da mnas impios,amp; feruas pios. Etnondomineturm'i üin'iquitas] Ne peccatû defignem, contra confcientiam eis indul-quot;ens,quodpeccatum regnans vocat Apo-îtolus. Ita monet Deus Cain,Genefis 4.nbsp;Sub te erit appetitus tuus, amp; tu domine-ris ei. Eiedime me à calumnijs] Quæ, vt Eccle. 7. di-citur, etiam (àpientem conturbantamp;fran-gunt cor roboris eius. Eaciem tuam tdunitnu] hoc eft, ill uftra, redde hilarem. F^ulos aquarumjdeduxe-runt oculi meis qubd non cu^o-^ dierunt legem tuam^. Exaggerat fuum dolorem, quo afficitur videnspafsim contemnentes verbum Dei,nbsp;multosfecurosindulgerc peccatis, amp; De«nbsp;à multis affici côtunielia, amp; paucos elfe quinbsp;non ebrij voluptatibus ferio afficiuntur pûnbsp;blicis miferijsEcclefiæ, quos obiurgatDe-us, Amos 6. inquiens : Væ opulétis in Zion,nbsp;qui bibuntvinum,amp; nihil patiuntur fupernbsp;contritione lofeph. ^iuulos aquaram] id eft. Abundanter fleui, itavtquafiriuuliaquarum profluuntex o-culis meis,præ dolore quo afficior, propternbsp;blalphemiam Dei amp; miferias Ecclefiæ. Zade, oHonanm iS. Loc't 4.
KK |
Ui» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
promifsione præfentiæ Dei, amp; diuini auxi-lijj’petens fimul inaiorcni lucem amp; vcrbi Deiintelleftum. Juflus amp;5 T^omme^^reéium Mïctum tuumj. Agnofcit propria indignitaté amp;cclcbrat iudicium Dei'iuftè puiiientis peccata. Itanbsp;Daniel inquitcap. p.TibiDominc iuftiria,nbsp;nobisautemeonfnfio faciei noftræ. Reci-tauithunc verfilm Imperator Mauritius,cünbsp;fpeöarct poft duos filios iuniorcs,amp; tres fi-lias necatoSjiuflii Phocæ,etiam adduci matrem Conftantinam obtruncandam , in-quiens :Iuftus es Domine, amp; reótum iudicium tuum. Qiiæ confefsio teftata eft fuiflcnbsp;in ipfo agnitionem peccati fui, vcram fi-dem amp;inuocationem. Hoe exemplo ad-monitiamp;nos agnofcamus noftra peccata,nbsp;amp; méritas pœnas,humiliantes nos fub potend manu Dei, amp; petentes amp; credentesnbsp;condonationcm peccati,amp; mitigationemnbsp;pœnarum propter Mediatorem. tußttiam teßimo-ntorum tuorumi ^erïtntenu tuam ‘valde. Monet hieverfus quatuor:
‘T'abefcere (quafi tabe inter-ire amp; confici^cß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcßiev tOÏ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me- Hiiqwa oblitt[ùnt ^erba tua int' |
mie It ui. aüfirt auf? Oer acht {affen t fciWctit fo gar nkßtß? aeßf cu / atô tvere nknbsp;fetutvort Teftaturzelum fuum,idcft,iuftam irafn Jcardentem indignationem animi fui.connbsp;traimpios dodores amp; hoftescœleftis do-drinæ, petens vt Deus contumaces puniat,nbsp;amp; liberet ecclefiam. Eft enim zelus affedusnbsp;animi, mixtus examore amp; ira, quo amansnbsp;aliquisjirafciturilli, amp;punire cnpit,à quonbsp;læditur res amata, qualis zelus fuitin Chri-fto, cijciente cauponantes è templo. loannis 2. amp; récitât verfum Pfalmi 6i). Zelus domus tuç comedit me,hoc eft,indignatio ar-densaduerfus impios amp; falfos dodores.nbsp;Talis zelus efle debet in ot^nibus veris do-doribus,coniundus cum agnitione veri-tatis. Turgatum (c ft) eloquium tU' um vehementer ,^feruus tuusnbsp;dtlextt îUud. Laudat verbum Dci ab eins puritate,qiJf triplex eft, primùm quantum adipfuni ver-bum,quod nihil in fecontinet impuritatis,nbsp;dodrinæ humanæamp;ttaditionnin,nihil fo-phifmatum, ficut aurum læpius excodutnnbsp;in igné nihil in fe habet metalli alterios;De-inde qui exigit puros affedus, timoremnbsp;Dei, fidem, diledionem, caftitatem, inuo-cationem amp; gratiarum adionem. Tertio,nbsp;quia redditur ficut aurum in i^ne per ten-tationesamp;ærumnaspurius amp;clarius,vtre-dius intelligatur, amp; fit animis grarius. Paruulusfiimego content 140. ptus, fedßatuta tua non fum ob-lit us. Primù m agnofeit amp; profitetur, vt exem-plum imitemur, fuam imbecillitatcm amp; çontemptum, fimulqjfe confolaturmedi-tatione ftatutorum Dei, quæ veram continent confolationeminærumnis,amp; in hacnbsp;vita de præfentia Dei amp;mingatione pœnarum, amp; poft hanc vitam depromifla veraamp;nbsp;æternagloria amp;la:titia. Deinde queritur fcnbsp;à Saule amp; aulicis eius haberi contemptui amp;nbsp;tanquàm iuniorcm feu puerum, qui nihilnbsp;intelligat præ ætare, amp;adgubernationctnnbsp;regni litineptus, ipfi verb fintfeniores, fa-picntiaamp; vfu rerum prædiri. |
IN PSALM VM DAVIDIS CXIX.
|
tua, tua in amp;-ternum, nbsp;nbsp;lex tua méritai. Hoc eft, Tu verè viuificas nos, imputans amp; donans nobis iuftitiam Mediatoris æter-nam. Et lex rua] hoc eft,Euangelinm, promit-tit veraamp;æternabona, remilsionem pecca torum, iuftitiam amp; vitam æternam. T^ribulatio angußiainue-nerunt me,mandata tua delebki-tiomeaeß. Rurfus queritur de tribulatione amp; angu-ftijs fuisjftu afflilt;ftióibus,qug duplices funr, extern» inter^æ,iuxta ill tid Apoftoli: Intus trepidationes,forispugnæ.Inhifceconnbsp;ftgt;latur amp; erigit fe deledatione mandato-tum lÿPi. Æquitas ( fu nt ) teîlimonia tua in amp;ternurrLj,mtelleclum danbsp;tnthi ^tuam-f. Laudat verbum Dei ab »quitate,quaDe-üsnonfummoiurenobifcumagit, fed re-^ittitculpam amp; mitigat pœuas,profum-îtiafiiabonitateamp; gratia, amp; petit augeri in ft amp;confirmariintelleâü verbi Dei, eiusq;nbsp;additelfeftum,viiuficationem amp; confola-tioneminærumnis.dequa ita Auguftinusnbsp;^'c inquit;Ideo dixit,amp; viuam,quia fi eô vf-9Ue tribulatio necefsitasq; peruenerit, vtnbsp;Perinimicorum perfequentium manus vi-taifta finiatur, viuet in æternum, qui tem-Potalibus proponit iuftitiam. Kup’^, oetonarius tfgt;. Loci 4. S. Prccatur,Ttexaudiatur,iuucturamp;defen ^aturàDeo. ?• Teftatur fuum ardorem 8c afsiduitaté precando, etiam diluculo,feu temporenbsp;^atutino ad preces idoneo. 5* Qiieritur de fuis perfecutoribus, amp; fi. ÎJ’ul côlblaturlè, amp; erigit fiducia præièntiænbsp;‘^eiamp;diuiniauxilij, Profitetur 8i proponit rurfus Ecclefiæ ftudium amp;diligentiam in cognofcennbsp;°amp;cuftodiédoftatuta ôc teftimoniaDci. |
Qlamaut ex toto corde, exan-“ di me Domine,fl at uta tua cuflo-dtam-gt;. Precatio eft Prophet», in qua,ficHt in o-mniprecatione,confiderandafuntfcx.
Clamaui ad te Çïlt;y\\.xxi}flaluu me flac, ^t euflodiam mandatanbsp;t Ua a Petit hîcpolfefsionem verbi Dei, quo nullum bonum maius conferri nobis po-teft à Deo. Nam fine verbo Dei nulla eft ve-ra Dei agnitio, nulla vera inuocatio, tiullafinbsp;des,nulla Ipes ver» amp; »tern» falutis. KK a |
|
nz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. ^ramp;ueni m Muculo cla^ qma m ^erbo tuo Jj^eraui. Inquit fe in dikiculo clamalTejhoc eft,in-uocafl'e Denm. Quod tempus matutinuin maxime idoneum eft adpreces,cum fpiri-tus cerebri adhucpurifunt,amp; mens fbbria.nbsp;Alioqui omni tempore orandum eft, iuxtanbsp;illud Chrifti : Oportet {èmpcrorarc,amp;nonnbsp;languefieri. Eftq; tempus matutinum alioqui magis idoneum ad omnia ftudia amp; o-mnes aäiones, ficut dicitur : Aurora Mufisnbsp;chara. Ergo SÙ vigil amp; multo non fomno deditus vnqukm, facit fegnes lurtdapluma vires,nbsp;aurora facris, mtht crede, aptißima Mußsnbsp;Omnibus, sjr fiudijs femper arnica bonü. Si quicqaam capias faciltpra^are Minerua, Fac aurora tibi nunciet alma diem. lion iacettn molli veneranda feientia leUt, lUafed aßiduo parta labore venir. T^rAuenerunt oculi met uigi-loqi4.ar eloquta, tua. Hoc eft, Etiam nofte te inuocaui,amp; m4-ditatus fum Legem feu verbum tuum. 148. ^ocemrneamauclijecuridum mtßricordtam tuam^ Tdomïne»nbsp;ßcundum ludictum tuumnbsp;tiificame. Repetitio precationis, qua exauditionis caufam addit impulfiuam, mifericordiamnbsp;Dei,non fua m enta, Ôi petit viuificationcmnbsp;promilfani in vetbo, hoc eft, veram confo-lationem, lætitiam äi vitam æternam. t4P. oA^propinquauerunt perß^ qusntes me dolojànbsp;longe faäißnt^. i’io. nbsp;nbsp;nbsp;ddropè es tu, T)orMneynbsp;nbsp;nbsp;om nia mandata tua tentas. 151. pridem cffgnout de teßi-monß tuds quia tn Aternumfun dafliea. |
LVC. LOSSII Queritur rurfus de pcrfecutionibus amp; cruce, in quibus confblationem àddit du-plicem,priorem fumptam à præfentiaDeinbsp;amp;c diuino auxilio,inquiens ; Propè es tu Donbsp;mine, exaudiensamp;iuuansomnés te inuo-cantes toto corde : alteram à ftabilitate Ec*nbsp;clefiæamp; piorum,inquiens :In æternum funnbsp;daftiea,ideft, teftimonia tua, hoc eft, verbum, quod ficut eftæternum, ita amp; Eccle-fia eft æterna amp; femper manfura in omninbsp;æternitate. Cæterùm duplex eft præfentianbsp;Dei,generalis,qua adeft femper amp; vbiquenbsp;omnibus crcaturis,fuftentans earumfub-ftantias, etiam diabolorii : amp; ipecialis, quanbsp;adeft apud Ecclefiam amp; pios, conferuansnbsp;non folùm eorum fubftantias, ficutimpio-rum, fed etiam ianftificans eos voce Euan-gelij,exaudiens amp; liberans inuocanres,amp;nbsp;accendésin eis, dato Spiritu fando,motusnbsp;ipfiplacentes,timoremD^,fidem,dileâi-onem,caftitatem,lætitiam,amp;communica-turus eft eis fèipfum,fuam fapientum,iu-ftitiam,bonitatem amp;lætitiam in omîii st-ternitate. Fefcb, oHonarius 29, Tria agit: r. Precatur, vt ferè in omnibus odonl-rijs, vt exâudiatur amp; liberetur ab hoftibus-
^ide humilitatem meamt u»* eripe me, quia legemjtuam nonnbsp;ßm oblttj'ts, Humilitatem fTRrJ8'«»'«CT^)vocat côtena ptum fui,amp;affliâioncm,ex quibus petit crinbsp;pi,hoc eft, liberari fe, addens rationemànbsp;rccordationc fua, feu meditatione legis di-uinæ. ludicaiudicium meum (eau- i/J-fam iuftam contra Saul) re-dime |
IN PSALMVM DAVIDIS CXIX dime me, propter eloquium tu% ^uiuificame^. Hoceft,Propterpromifsionemtuam,li-Ijera me abhoftibus meis,amp; confblare in afflidionibus. Exemplum eftDauid om-niumpiorum,qui in hacvita fubiedi funtnbsp;cruci amp; varijs afflidiôibus, vnde inquit hocnbsp;loco Auguftinus:Nemo inChrifti corpore confl:itutus,à fè alienam arbitretur efTenbsp;hancvocem, quoniam reuera totum Chri-fti corpus inhachumilitatc pofitum elicit- Lon^ ah impiqs falu/» quia fiututa tua non exquißeruwL»» Antithefis,Deusiuxtapromifsionemli-Itérât iuftos,hoÄft,ampledcntes eins ver-lgt;um,iniuftosautem amp;impios,feu hoftes rerbiBfci deferit,amp; punit, vt tyrannos,Epi-cureos,hæreticos. 9$^ißricordiA tua mult A %/zz^ (funt) ßcundum iudictumnbsp;^Hum ^iuifica me^. K caufa impulfïua cxauditionis,promif-* là mifericordia Dei, propter quani fè exau-diripetit, non propter fua mérita,feu digntnbsp;^atem. Ita Pfalmo 6. inquit : Saluum menbsp;làcDomine, propter mifericordiam tuarn-Auguftinus inquit : Va: hominis vitæ,nbsp;^uantumuislaudabili, fi remota mifericornbsp;diaiudicetur- Indicium Dei hîcvocat einsnbsp;*^ifericordiam,non fententiam Legis, qusenbsp;datnnat omnes, amp; lex iram operatur: velnbsp;Indicium Dei vocat, quo iudicat amp; damnatnbsp;•¦iipios, amp; défendit pios. |
»I ptatum t fed Propheta monct fuo cxemplonbsp;ne à profefsione veræ dodrinæ decline -mus ad impioscœtus , fed veram dodri-nam fine corruptelis firmiter reüneamusnbsp;Sc propugnemus. Udt pramp;uaricantes tahe-ßeham-} 3 quia eloquia tua non cufiodierunt^, ZelusDauidis in rctinenda amp; propugnâ-. da vera dodrina, contrapra:uaricantes, vocat violantes 8i perfequentes verbum Dei.nbsp;Ita Chriftus loanuis a. inquit ; Zelus Do-mini comedit me, hoc eft, ardenter cupionbsp;afferere veram dodrinam amp; veros cultusnbsp;contra falfosamp;impiosdodoresamp;propha-hatores verorum cultuum. X)ide quod mandata tùa di-^ lext Domine 3 fecundums mißrt-^nbsp;cordiam tuam uiutßca Repetit petitionem,vt Überetur.additâ caufa de fua diledionè fèü obfcruationénbsp;mandatorum Dei. Deinde à promiffa mifericordia, qua folanititür, non fuis mentis. Hac motus DeuscônfertEcclelîæamp;fin-gulispijsfua bénéficia omnia, idq; propternbsp;filium, quem, vt inquit Augüftinus, nortnbsp;mérita noftra, fed peccatâtraxerunt è cœ-10- ^rincipium •verborùm tuo-^ rum •veritas3nbsp;nbsp;nbsp;in Aternum^ mntu ludicia iufiit U tuA |
|
fs^ulti perfiquunturç^tri-^^lantme3àtejlimonqstùu non decltnaui^ Ratio exauditionîs à multitudine amp;po-P^titiahoftium, quorum alij,vttyranni,pcr ’^Sinuntur ecclefiam,timentes difsipatio-præfcntis ftâtüs Reipublicæ:alij,vt hy-P’^critæjtnetuertteS propter reprehenfio-f^farum opinion um amp; cultuum, di-‘^‘Hutionem fuæ dignitatis, opum amp; volu- |
Laus verbi Dei ab eîùsa:ternîtate,fcu an^ tiquitate. Quiaomnium primùm,conditonbsp;ftatim mündOj patefadumeft primis pa-rentibüs, édita promifsione de femine mu-lieris contritüro caput ferpentis. Eft au-tem,vt inquitTertuliiaiius# antiquifsimiînbsp;quodq;verifsimum - Deindèab éius effe-du, quia tantum in verbo Dei trâditur veränbsp;notitiaDei, amp; ratio confequendi iùftitianlnbsp;amp;vitam æternam.non ex humanis fpecu-lationibüs,aüt diabolicisäppäritionibus -Ad hoc igitur verbum patefädiim àDeO,nbsp;alligata eft Ecclefia, iuxta ill ûd £ fàiae :ad lef-»nbsp;gemSfteftimonia. KK j |
|
«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Princtpiartt verhorum'] Hoc cft,tuum verbum eft verum amp;certû, Quia eft omnium primurn reuelatum Ecclefiæ, amp; antiquifsi-mum amp; in æternum. Omnia iudicia r«4]id eft, In verbo tuo of-fertur omnibusæternaiuftitia, quæ eft re-mifsio peccatorum , Si imputatio iuftitiac feu obedientiæ Mediatoris integræ. Omnia iudicia'] iuxta hoc verbum: Tnftituit Deus omniafua iudicia in humano gcnere,nbsp;rccipiens amp;faluans omncs credences in Menbsp;(diatorem, reijcicns amp; damnans omnes ho-ftes amp;incrcdulos, vtloannis 3. Qm creditnbsp;filio, habetvitam æternam.qui verb nonnbsp;credit hlio, non videbit vitam, fed ira Deinbsp;manet fuper eo. Sehin, oHonar'uu at. Loci 5.
mendaciuni, hoc eft, omnem faliam do-drinam , amp; omnem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S( occulra tiones perniciofas fibi aut alijs.
Affirmât amp;proponittanquam exem-plum alijs, fuam erga verbum Dei diledio-nem Sc cuftodiam. ^rtnetpesperßeuttfintj me fine caufia 3 d verbis tui$ for-midautt cormeum^. Teftatur veros Dodores amp; pios omnes fuftinere multiplicia certamina, odia,pe-ricula amp; fupplicia , in propugnationc amp;nbsp;confefsione cœleftis dodrinæ. Quod inquit, fine caufa, moner,ne propter malefada, fed veritatem patiamur. Nam vt dicitur apud Eufebium : Caufa fa- |
LVC. LOSS II citmartyrium,rton ipfum martyrium, Sc vbi non eft veritas Chrifti, ibi non eft veritas martyrij. Quod inquit, à verbis tuis formidauit cormeum, indicatie non timerc hoftes,nbsp;qui nihil uocere pofl'unt,cùm Deutn ha-beat præfentem propugnatorem , fed i-pfum Deum,cuius verbum ampledatur,ci-que obediat in vera pœnitentia amp; agni-tione propria: indignitatis amp; infirmitatis. ereloi^Mtatua, ifi LAtmhor eçro fub ficut qutinuenùjj)oltamultii^ Effedus verbi Dei,Iætitia amp; vera confo-latio, quam comparât lætitiæ amp; gaudio mi-litum, fpolia inter /c diuidentium , deut-do hofte.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 9^endacium odto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k abowtnAtii,ifunu J legem autcm tuam ddexi. Quod inquit, mendacium abominatus fignificatnonfimplicem mendaeijre-iediqnem , fed veram amp; ardentçm indi-gnationem , miftam cum dolore aliquq,nbsp;qualis effe debet zelus in omnibus verisnbsp;Dodoribus. Item vera diledio erga verbum Dei. Lutherus vertit : ÄSjjen bin gwW/t”»'» babe gtewel oatan/ öas ifl/abi» beud’d«quot;nbsp;»»no föffeben feijtbe», Septiesindtelaudemdtxt tibi propter iudicta tufiïtÏA tUAgt; Numerus fèptcnarius amp; denarius figni-ficant numeruni magnum. Quodigiturin-quitfepties, fignificatafsiduam fuam amp;fa:-pe repetitam gratiarum adionem , mo-nens vtSc nosafsidue Deo agam us gratias, eumque celebremus pro acceptis benefi-eijs omnibus. Propter iudicia iufiitia tua] hoc eft. Quia iu-dicas iuftè omnes homines, damnans in-credulos amp; hoftes , amp; eripiens ac faluans iuftos, donans amp; imputans ipfisiuftitiamnbsp;Mediatoris. Pax |
IN PSALMVM DAVIDIS CXIX. 15|_ multu dïli^tthi4S legem non eß illü fcandalum. (^erïJcn ntc^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift/ fUtvctïten ntcßf/nett iwcß festen/ tveberüurcßgewattttcc^ftfi ttbge^nbsp;ïvettOn weite».) Pacem vocat tranquillitatem Sc laetitiam ^onfeientiæ, orram ex fide de placato Deo,nbsp;Uixtailludad Romanoscapite quarto : lu-ftificati fide pacem habemus erga Deum. hoc eft, Non labun-tür feu peccant contra conicientiam , fed *^ilitant booam militiam , retinentes fi-^em amp; confeientiam bonam,vtmonetPaunbsp;i. adTimotheum cap. 4. • QttpeCkiham falutnre tuurrL» T^ommei mandatntuafect. Cuflodiwt anima mea tefli-^ inonia tua^ ddext ea ‘vehemennbsp;ter, ' Seruaui mandata tua te^ ßimoritatuai quia omnesnbsp;‘tneamp; in con^pe^u tuo. Proponitalijs tanquàm cxemplum,obe-dientiam fuam erga legem Dei. Loquitur autem non de perfeäalegis impletio-ûe,feddepio ftudiodoârinæ propugnan-dæamp; conferuandæ eins puritatis, nullum errorem defendens, contra fundamentumnbsp;autarticulum aliquem Fidei, Item dein-choatione nouæ obedientiæ in hac vita,nbsp;qiiæ poft refurredionem confummabi-tiir, quando Deus erit futurus omnia innbsp;Omnibus, hoc eft, vere lucens in omnium mentibus. Qiiod inquit, omnes viat in conlpedu tuo, addit caufam obedientiæ fuæ ergaDe-Um,amp; gubernationis adionum fuarum.nbsp;Quia Deus vbique adfit amp; intueatur omnes vias Hoftras, confiliaamp;adiones. Ideonbsp;tirnere eum debemus, amp; nihil agere velnbsp;dicere contra eius voluntatem amp; mandatum. |
Tau, oSionariiuii. A^t fex.
$. Petit viuificationem animæ, ctiamfî corpus, vt martyrum, propter confefsio-nem dodrinæ occidatur , vt in altera vitanbsp;gratias agatDeo, eumq; celebrct. 6. Agnofeit fuam imbecillitatem amp; cr-rorcs, comparans fe oui erranti, Ideo petit fe quæri à Deo , tanquàm ouem à pa-ftore, faluari amp; reduci ad ecclefiam. « fiAppropinquel; deprecatio ids. mea tn contpeéiu tuo T^omine^nbsp;iuxîa eloqutum tuumj» da mïloïnbsp;mtelleéîunij- Jntret poßulatio mea in i6» con^peHu tuo, ßcundunij elo-quium tuum eripe mu- Petitio exauditionis repetita propter af-fedum. I» conjpeäu tuo'] Exaudiatur à te. luxta eloquium] promifsionem. veram Dei notitiam. Item, confiliorum amp; adionum iuxta verbumnbsp;Dei gubernationem . Eripe me ex per-fecutiombus Sc cruce. Cogitetur hîc di-dum Bernardi de efficacia precationis ;nbsp;Fratres, Nolitc dubitare de oratione ve-ftra,fed Icitote quando verbum per os e-rumpit, tune oratio veftra feripta eft in o-culis Dei, amp; aut fiet quod petitur,aut cx-pedit non fieri. Eru(dahunt labia mea hym- 170; KK 4 |
|
nlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. ntim» cùm docuerùflatuta fua. vjx» Pronunc'tah'tt Itngua mea. elo-quiHmtunmiquM omnia man^ datatuaiufiitta, Profitcturfcforcgratum pro llbcratio-ne in celebrando Deo, à quo fe dcinceps doceri petit. Docet autcm, vt hîc inquitnbsp;Auguftinus, Dcus intrinfecus, fed per audi*nbsp;tiim Verbi,leu per prædicationeni Euan-gelij, iuxta illud : Fides eft exauditu, Audi«nbsp;tus autem per verbum Dei. 17,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manu^ tua {potentia ) *i}tfaluet mCiquontamj mandat tatuadegi. ConcuptuifalutaretuumT^o mine» çÿlex tua deleCkitio me anbsp;eß. Repetitpctîtioncm de cxauditionc, pro mittens fuam gratitudinem in propagatio«nbsp;oe Verbi, quo vnicè dclcftctur. Salutare Dei vocat falutem feu liberatio« tiem. Auguftinus Chriftum intclligit,qutnbsp;cùmfttvnigenitus HliusDei,iion faäus,nunbsp;tnanam naturam induit, vteflet kfus«hocnbsp;eft faluator, qui erat Creator. lt;74. ^iuatantma mea lauda^ hittei^iudicia tuaadtuuabunt Pecitviuificationemanim«,hoccft,con (blationem in hac vita, amp; vcrani beatitudi«nbsp;ne m in altera vita, eciamft h'ic corpus occi-datur. luäieiatua] id eft, Quibusdamnas impios amp;faluaspios,amp; in hac vita amp; extremo iu«nbsp;dicio. i7y. nbsp;nbsp;nbsp;Erraui)ßcut ouisquA perijt, (ató ein Vf nrrct @cßaafF/ Vtó fieß «lemanv anttimpO quirefiruunbsp;tuum-gt;E)ornme, quia mandatanbsp;tua nonjum oblttut. |
LVC. LOSSII Agnöfdt fuam imbccillitatem amp; errö« res, amp; in dodrina amp; cultibus,extra verbumnbsp;Dei,amp; confilijs atque adionibüsvita. Vn-de petit fe doceri amp;gubernari,comparan»nbsp;fc oüiculx erranti,amp; ipfum Deum paftorinbsp;quxrenti ouiculam, amp; reducenti ad gre-gem. Ita Efaix 53. dicitur:Omneserraui-mus ficut oues, vnUfquifque inviam fuam.nbsp;Et Chriftus Matthxi 15. vocat fe paftorentnbsp;qusrentem ouem perditam,amp; inuentamnbsp;reducentem ad ouile, impoßum fuis hu«nbsp;metis. Ita amp; nos precemur. C^A T7O A'O Cbnßum. Tibi, fili Dci, domine lefu Chrifte, not» cftingensinßrmitas noftra, amp; eo malTaninbsp;generis humani perpetuo amp; immutabiiinbsp;fœdere tibicopulafti,ne wtum genus hu-manum periret funditùs. Nos igitur mi-ieros amp; imbecilles, fed pendenre^dpnbsp;humeris, dementer gefta, amp; feruato. Amen. Ita amp; Ezechias precatur: bl tenebra noßrd amp; denfa cubgtni nieni«.nbsp;Cum nihil eil totopeclerc (vnß 't^:nbsp;‘Turbatt erigimus Deus adte lamina c»rdit,nbsp;Ntßra tuamjj ^det faliiu erat epeni.nbsp;T» rege ( enfilât allui, fater eftime, neßrehnbsp;aitßrum efut nlaudiferuiat emnttat. PSALMVS CXX. quot;SlTVlVi SE Q^FBNTIFM Pfalmerum quindedm. TituluseftPfalmorumfequêtiurn quin-dccim,CanticaGraduumj qui varie expo-nitur. I. Veteres feriptores, vt Auguftinus amp; a-lij,admonent lignificari hoc titulo mentes ledioneamp; cogitationc horum Pfalmo-rum, qui numero funt quindccim, prra-puècleuandaseflcadDeum. Itacnim inquit Auguftinus in prafarione fecundi can-tici îNihil aliud iftiscanticis docemur, fra-tres,quamafcenderc, fedafeenderein cor-de in affedu bono, in fide, amp; Ipe, amp; cahta-te,in defiderio perpetuitatis amp; vitxxtcrnf. Sunt enimPialmi valde infignes,qui tan-qudm gemma: inter altos, propter breuita-,nbsp;tem)fuauitatem amp;elegantiam, eminent. Coati« |
PSALMVM DAVIDIS IN Continent enim varias dodrinasamp;admo-nitiones de maximis rebus, vt de fide,de fpe, de minifterio Verbi, de peccato,de granbsp;tia, de ecclefia, de politia, œconomia, con-iugio,amp;idgenusalijs,ideoq;digni funt, vtnbsp;ad verbum om nes edilcantur. |
C X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n7 endum efle in his non ad creaturas, fed ad folum Dcum,ab eoquepetendum amp; expe-tendum confilium , agnitione amp; fiducianbsp;Mediatoris: Tertio inuocationem deberenbsp;efle feriam amp; ardente, ficut inquit Prophe-ta, fe clamaflie ad Dominum. |
|
2. Bezamonetcompofitoseflc,vtadmo-neantur Iudæi,cantantes hos Pfalmos, de Gradibus, hoc eft,alcenfionibus è reditunbsp;populi cxcaptiuitate Babylonicain ludæ-am, quæ in altioribus locis fita fuit, refpe-ÖU Syriæ,amp;c.
J. Lutheriisita vertit : ARCrMENTTM PSAIMI primi Graduum. Pfalmusefl generisfuaforij,precatur e-himineo Propheta Dauid, vt defendatuf contrafuos calumniatores amp; fyeophantasnbsp;m aula Saulis,à quibus varijs amp; indignis monbsp;dis deformabatUr, taiiquam feditiofiis amp;nbsp;’Hgratuserga Saulem,amp; fanguinolentusamp;nbsp;crudelis. Monet autem Ecclefiam amp; piosnbsp;orniies fubieftos efle fimilibus perfecutio-«ibus amp; caluinnijs, in quibus amp; ipfi auxi-flumamp;defenfionem promiflam petere,amp;nbsp;lt;:ertó expeélare dcbétàDeo,fuo exemplo. Partes Pfalmd funt tres. \ Teftimonium exauditse inuocationis, ciusque exemplum inDauide, inuocantenbsp;in fuis ærumnis. Querela de câlumnijs amp;obtreaationi-hoftiuin amp; inimicorum. 3- Afleueratiodefua à confortioamp;habi-tatione impiorum feiunftione. ’•Tefiimontum inuocationh, ttus^ txauditit exemplum in Dauide. TJommum^ cùwi trihuU“ clamauij exauâmït me. Tria monet verfus.primùm ecclefiam o-^’^esq; pios fubieâos efle, exemplo Daui-d‘s,cruçi S{ affliâionibus; Deinde çonfugi» |
Suntautem quinque cogitandain omni precatione. I. Dignitas precationis propter manda-* turn Dei. ï. promifsiones. 3. perfonam*nbsp;quam alloquimur,videlicetdiuinam maie«nbsp;ftatem. Si autem eft dignitas amp; honorallo-qui regem aliquem mundanum , quantanbsp;dignitas eft alloqui ipfum Deum? 4. Ne-*nbsp;cefsitas, quæ duplex eft, corporalis amp; fpiri-*nbsp;tualis,in petendis bonis corporalibus, addenda eft conditio gloriæ Dei amp; noftræ vti«nbsp;litatis. Infpiritualibus,vt eftremifsiopec-catorum amp; vita ærerna, non eft conditionbsp;addenda. 5. Efficacia precationis, iuxtanbsp;illud : Multum valet deprecatio iufti. Item*nbsp;Quicquid petieritis Pattern meum in nomine meo, dabitvobis. Ita Macarij,Homi-lia4.3. diftum infîgne extat : Si fuerint dæ-mones robuftis montibus fortitudine pares, tanquàm ab igné cera comburenturnbsp;aboratione. domine libéra anïmameam n à labijs mendacibus à lingaanbsp;dolofa i Addit precatîonem, monerts pios afti-duis ærumnis efle fubiea:os,in quibus opus eft afsidua petitiOne. Precatur autem vt !i-bereturà labijs mendacium feu lingua do-lo/â, id eft, ab omnibus câlumnijs amp; exco--gitatis âceufationibus amp; corruptelis doârinbsp;næcœieftis, quæoriunturcùm àverbodiuinbsp;nitùs patefafto difcedixur, ficut Arins di-ïcefsitàverbo,negans filium DeiCeaAÓyo^nbsp;elfe coæternum patri, fecutus humanas fpenbsp;culationes. Ç^Hiddabittibi^autquidad-^ m; det tibi lingua dolojâ ? Ira accenfus Propheta contra calumnîa-tores,interrogationeinftans, negat lingua dololàm amp; virulentam nocere pofle fibi,nbsp;autpijsalijs. ^iddabit tibi] (^afi dicat : quid nocebit» quid incommodi adferet, Qjl. prorfus ni«nbsp;hil,imô fibi ipfi nocebit,iuxta illudî Incidifinbsp;in foueam quam fecit. |
1
-ocr page 586-|
ns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. iiiL £/? (lingua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fient fii^ gitta acntamp;potentis i ‘vt tgnis m tnniperis. Comparât lingiiam dolofam » virulcn-tam amp; fóphifticam fagittis, eisq; acutis 8c emifsis ex manu potentis j quæ fient vulne-rant corpora, ita calumniæ fàuciant amp; læ-dunt cor hominis, ctiam fapientis, deindenbsp;igniinflammantiiuniperum,quæ cito ac-cenditur, amp; diutius flam raam retinet propter denfitatem materiæ. Ita amp; linguæca-lumniatrices cito iritantur,amp; diutius no-cent. Potens emittens ipfas iagittas, eft ipfc diabolus, excitans calumnias, easque äugens varijs modis amp; occafionibus, fieut di-citurinverfu: Spiritus immundus tniUe ingeniofus adartts i Mille Opifex fi-audutn,fcelerum^ magifletnbsp;amp; autor» V. nbsp;Hei mthi ofubdperegrintf/Jum in lt;s^efich, habtto tn tnber-naenlü Kedar. Queritur Prophetade couerfatione fua amp; exilio inter hoftes fuos truculetos amp; bar-baros, Saule, Ahitophel, Doeg, Semei,Ab-folon filium inobediente amp; alios,tanquàmnbsp;inter Gentes barbaras, Arabes amp; Tartaros.nbsp;Nam per Mefech intelligit Molcouitas,ge-tem barbaram, habitantem ad Septentrio-nem, qui veteri appellatione diäi funtnbsp;a-gsKoi öi (ioasvKot. In carmine Argönau-tico, à cafis ligneis, quæ /Jtoiysuuoidifti funt.nbsp;Alij Mefech interpretanrur extendens, videlicet ab extendendis arcubus,quibus v-tuntur, vel quod longé habitent, quafi ex-tenfi,t»ilcpew«ttgdegeiirctrt. Vetus textusnbsp;habet ex Græco : Hei mihi quia incolatusnbsp;(ideft,peregrinatio_) meus prológatus eft,nbsp;hoc eft, diuturnus vel difsitus. Kifsip vocat Arabes, feu Ifmaelitas, à xt-/cep filio Ifmaelis, quorum pofteri Agarcni didi funt, ab Agarmatre Ifmaelis, qui po-ftea fe nominarunt Saracenos, tanquàm o-riundos à Sara, libera vxore Abrahæ, non ànbsp;ferua Agar. Ex his ortus eft Mahometh au-torTurcicæfe(Sæ,quæ deuaftatrix eft verænbsp;Ecclefiæ, ficut Ifinaël perfècurus eft Ifaac,vtnbsp;Paulus ad Galatas inquir. Didi autem funtnbsp;ànigrocolorc,ficnt Aethiopes, qui-busviciniftint Arabes. Sunt autem Noma- |
LVC. LOSSIÏ des, hoc eft, habitantes finccertis fedibun vnde inquit fehabitare in tabernaculis xt-Jlvtp, tanquàm exulem à patria amp; populonbsp;fuo Ifraelicis. Longa eß habitntia aritWA vi. Wéquot;«« ) cum hü qnt odernnt^ pa--cenu. Queritur de mora, feu prorogationc cxilij inter Gentes barbaras, truculentosamp;nbsp;feditiofos, à quibus petit redire ad veramnbsp;Ecclefiam, ftudiolam pacis amp; veræ dodri-tiæ. Ego pacifions (fum ftudiofus pacis)fied enm loqn^r (trado amp;nbsp;profiteor veram doàrinam)nbsp;ipfii b eiliger ant nr, Antithefis, quateftatur ftudium fuumamp; amoremalendæamp;retinendæpacis,amp;qu«'nbsp;riturde hoftium animo bellio-crandi cupido amp; feditiofo, ficut hoftes Ecclefiæ o-mnibus temporibus crudeles funt, pacisnbsp;ofores amp; bellorum autores, quorum auto-res, amp;quafi tubas faciuntveros Dodores.nbsp;Ita Achab ad Eliam inquir, libro tertio Regum capite decimo odauo :Tu es iHe quinbsp;conturbas Ifrael. Et refpondit Elias: Nonnbsp;ego turbaui Ifrael, fed tu amp; domus patnsnbsp;tui, qui dcrcliquiftis mandata Domini» amp;nbsp;fecuti eftis Baalim. PSALMVS CXXI. Graduum 2. »IRGr AfENTTM. Hortatur Propheta, vt vnum verum amp;x-ternu Dcum, qui fe patefecit Ifraelitis pro-mulgata Lege in monte Sinai,amp;alijsadmi-randisteftimonijs,folum inuocemus,amp;au xilium ab ipfo folo expedemus, fuo exem-plo. Partes funt tres.
|
IN PSALM VM DAVIDIS CXXlI.
|
Eftigitnrprincipalislocus Pfalmide in-uocationetguæefficaxcft propter mandatum amp; promifsionem diuinam. Exaudiun-turenim inuocantes onines fiducia pro-inifiæ milericordiæ propter Mediatorcm, ctiain (i fim us i ndign i amp; difFeratur aliquan-diiiauxilium,vt fides in nobis probetur,in-uocatio fiatardentior, amp; liberatio gratior,nbsp;amp;:lluftrius confpiciaturbonitas amp;c omni-potentiaDei,adiuuantis amp; liberantis nos,nbsp;cum ab omnibus humanis præfidijs , (eunbsp;caufis iecundis deftituimur. Itamonet A-bacuc, Expeda Dominum,qiiia veniens venbsp;uiet. Et reétè hïc dicitur : Differ, Jjabent parua comtnoda magnu mora. I. JUitrratio fuiexempli, itiittUocandoDeum, amp; (xpebJatido ab eo auxi-lium. t LeuauiocU^smeos'tnmontamp;5:gt; quot;vndeÿ^mt auxtltum mthi. Emphafis eft in vcrbo leuaui, Quafi dicat, etiamfi fim opprefl'us mole ærumna-tum, tarnen leuo oculos ad Dominum, id eft jinuocoDeum. Adtnonres]hoc eft, ad verum amp;æternum Deum, qui fepatcfecitin monteSinai,edi-taLegeamp;alijsreftimonijs: Deinde in monnbsp;teZion, mifïbfilio, dato Euangelio amp; Spi—nbsp;titu fando in Hicrufalem. Eft autem loculo fum pta à geftu inuocantium, qui in cœ-^utn afpiccre (blent. V- (^tixiliummeum^hDomi-qm fecit cœlum nbsp;nbsp;terram^. Expofitio præcedentisverfus,quern in-^ocet Dominum, hoc eft, verum amp;æter-’ium Deiim, non creaturas. Dominum fuû, ^ocat.cui folifidaCjCreatori cœli amp; terræ,nbsp;quot;Oceft, rerum omnium vifibilium amp;inui-fibilium. 2. Commcmoratio promißtonum dt fxauditione. moueatur pes ne que dormiet qui cufto-J (^itt^. £cce non dormitnbtt, neque ^ormiet qui cufod^it Jfraèl. |
d^ominus cufiodit te, Tiom^ nus ^mbra tuafper manu dex~nbsp;tramtuaryLj. Récitât promifsiones dulcifsimasde ex-auditione amp; auxilio diuino, qiiæ certæ funt propter Mediatorem promiffum olini,amp;nbsp;nuncexhibitum. Vnde oratDaniel cap.p.nbsp;ExaudinospropterDominum. Deprom-ptitudine Dei exaudiendi nos, inquit Tau-lerus : Nunquàm animus hominis eft tamnbsp;auidusadaccipiendum,quin Deus multonbsp;auidior fit ad dandum. Nöb Non permittet vt ruas in erro-res, pognantes cum fundamento feu arti-culo fidei, vt Arius negansdiuinitatem filij Dei:aut polluas te delidis contra confeien-tiam.Eliautem magna infirmitas nafcensnbsp;nobifcum,de qua queriturPropheta Pfal-mo 7 j. Mei pene moti func pedes, penè ef-fufi funtgrefl'us mei. Ideo precaturalibi,Sunbsp;ftentagrelTusmeos in femicis tuis, vt nonnbsp;moueantur veftigia mea. (^odinquir,nequedormietautdormi-tabit,qui euftodit IfraëJ, promifsio eft de prouidentia Dei, hoe eft, cura erga omnesnbsp;creaturas , amp; prsfentia amp; quafi excubijs,nbsp;quas agit pro Ecclefia omnibus tempori-bus, contra Epicureos,negantesDeuin curare res humanas,cùm benefit malis, amp; mafnbsp;lè fit bonis. Relj^exit ad hunc locum Bali-lius, inquiens : OculusDeinunquàmdormit. Ideo hunc oculum inomni vitarefpiciamus, vt amp; indicium Dei metuamus, amp;auxilium eius nónbsp;dubitantes expedemus. DamiBitó yndira tua (eft)id eft, protedio. Super manual dexirain tuam] hoc eft, guber-natamp;defendit resamp;adiones tuas omnes. Namdextram vocatlabores,vocation! no-ftræcongruentes,quos fine Dei præfcntianbsp;amp; auxilio affirmât elfe inanes. Ita Efâ. jri. inquit Deus : Pofui verba mea in ore tuo,amp;nbsp;vmbramanus meæprotcgam te, vt plantesnbsp;mihicœlos. , TerdbtemSolnon^vrettejne^ vi que Luna per nodierru. Expofitio promifsionis de defenfione di uina,àcircunftantia temporis, nihil fcilicctnbsp;neque in die neq; in node homini pio ob-futurum elfe. Perfolem enim amp; nodem in-tclligit omnia pericula, quæ quocunq; ten»nbsp;pore, vel die vel node incidere polfunt. Solnotivrct] NonlsEdette,non nocebitti-bi, etiam cùm eftardétifsimus,torrefaciés omnia,audus radijs fyrij feu canicula. ïieqtfe Luna tn noéle'\ In qua augétur humo resjtrepidationes amp; terriculamenta. j.Prf» |
LVC. LOSSII
vel malis auertendis,fingulares, habentes conditionem annexamdecruce amp;de gloria Dei amp; noftra vtilitate. Ideo multi fanftinbsp;amp;præcipualumina Ecclcfiæ interficiunturnbsp;à tyrannis, vt confirmetur ipforum mortenbsp;doârina Ecclefiæ, fed hi poft hanc vita ma-iori gloria ornabuntur,vnde inquit Paulus:nbsp;Gloriamur in affliâionibus. Sc Matth. 5.inquit Chriftus : Caudete,quia merces veftranbsp;copiofa eft in cœlis.
PS ALM VS eXXIL
Graduum 3.
Agit Propheta gratias Deo pro om nium fummo bono,præferédum omnibus bonisnbsp;huiusvitæ, donatione verbi Dei amp; confer-uatione ecclefiæ, amp; fimul hortatur omnesnbsp;homines, vt hoc bonunTamp; ipfi agnofcanc,nbsp;Dcoq; pro eo, fuo exemplo, gratias agantnbsp;Nam hoc bono amiffo, fimulamifttur vera de Deo doarina,eiusq; voluntatis cogninbsp;tio,extinguitur fides, amp; nulla eft vera amp;eflinbsp;caxconfolatioin morte Stalijs affliâioni-bus. Præfertur igitur verbum Dei alijs do-drinisdupliciter.
I. Ab effeâibus , vera Dei cognitione, fide amp; confolationc, quæ ex folo verbonbsp;Dei petuntur, iuxta illud Pfalmi nigt;. Lu-cerna pedibus meis verbum tuum, amp; luménbsp;femitis meis. Item Roman.io. Fides eftexnbsp;auditUjAuditus per verbum Dei. Item,H^nbsp;eftconfolatio meainaffliftione me3,QS’^nbsp;verbum tuum viuificatme.
a. A collationc bonorum,quæ promittfi-tur amp;ofFcruntur nobis in verbo Dei acci-piendafide,reconciliatio cum Deo, remif-fiopeccatorum, Spiritus S. liberatioapec-catoamp;mortCjamp;reftitutioiuftitiæamp;vitæÇ-ternæ,amp; bonorum huiusvitæ,quæ vel defe-runt nos cito, vel deferuntur à nobis,vtpo-tentia, opes, honores, voluptates.
Compofuit autem amp;cecinir hunc Pial-mum propheta Dauid,cùm arcafœderisin troduâa effet in Hierofolymam, Sc collo-cata intabernaculo,ad quamfeDeus tan-quàmadfcdcmfuamalligauit,in qua pre-cesexaudirevoluitinuocantium. Ideo læ-tatur Propheta, fèeffe ciuem feu membrûnbsp;huiusecclefiæjin qua Deus fit præfens,exaunbsp;ditamp;libcratinuocantes,in tribus prçcipuènbsp;feftiSjPafchæ, Pentecoftes Sc Tabernacu-lorum. Partes funt 4.
K Narratio, qua gratias agit Deo.
3, Ex-
eo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT
S. Pre(atfo,vt confiruetur Ecclefia.
^om'muscuftodit te ah omnt
V TT
‘ 7nalo,cufiodïa^ammamtuanLgt; J^omtnus.
Promifsio eft amp; precatiode defenfîonc diuina,ecclcfiæ amp; fingulor um piorum.
Abomni tnalo'] hoceft,ab omnipericulo amp; animæ amp; corporis,quæ funt innumera.
CuStodiat animant tuam] id eft, vitam cor-poralem,item animam,quæeft altera pars hominis, feparabilis à corpore, quæ ctiam-fi corpus interficiatur, tarnen manet illæfa,nbsp;amp;traducitur hominis pij in vitam æternâ,nbsp;ficutanimaChriftinæ amp;aliorum Martyri'i,nbsp;Ieremif,Baptiftç,Pauli,Lazari,Latronispibnbsp;Stephani, amp;c.
Dominus cujloâtat introitu yin. tuumnbsp;nbsp;exit um tuum^^ex hoc
nunc nbsp;nbsp;‘vpjue infeculwmj.
Id eftjNulIo non tibi loco adfit prüfens Dominus,te exaudiat,iuuet amp; defendat, fe-cundet Si regat tuacóftlia amp; aâiones.Namnbsp;vt verfus optimi monent :
NuUiui eflfelix conatus amp; vtilit vnquam. Confilium ß non det^ iuuetjj Deus.
Tunciuuat tilt autem,cttm mtns fibi con/cia reiti,
Mandati ofiicq munera iufiafacit.
Et fimulauxilium prafenti à numine Chri-‘ fif
Pofiit expeStat,non dubitantefide.
Sic procedet opus fauHum, populis^ tibi^ Diriget amp; curfus aura fecunda tuos,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inuiäamjj Dei dextram vis nulla repellet.
Omnia cogentur cadereprona Deo.
OBIECTIO.
Abel, Hieremias, Baptifta, Paulus, Apo-ftoli amp; Martyres multis æruninis fuerunt fubicâi, amp; tandem etiam à tyrannis occifi,nbsp;ficut Apriges rex Aegypti interfecit Hiere-miam,amp; Efaias ferr^à Manafle eft diffeâus.
Ergo promifsio hæc:Dominuscuftodiet te ab omni malo, non eft vera.
BESPONSIO.
Nego confequentiam : Sunt cnim pro-mifsiones de bonis corporalibus dandis»
-ocr page 589-|
IN PSALMVM D
3- PrecatiojVtconferueturamp; florcatEc-clefia. 4; Confolatio de conferuatione inter pe ricula amp; multa incommoda Ecclefiæ,amp; donbsp;ôorum cœleftis doétrinæ. t, Narratio, qua grattas agit Deo. Ijamp;tTitHi(Um m his, ejUA di£la Jùnt mih'i : m âomum ^omïm i-birniis. Lætatur amp; agit gratias Deo,quôd fit mé-brum feuciuisveræ Ecclefiæ,quam doraû Domini vocat,quafi fèdem amp; domicilium,nbsp;in quo Deus pr£^èns habiter, adfiti cxaudi-at,amp;liberet inuocâtes,in quodoétrinacœnbsp;leftis uadatur, amp;propagetur, inüoceturnbsp;Deus^celebretur. Hoc iummüm bonumnbsp;indicat eife præferendum omnibus bonisnbsp;huiusvitæ. ItaPfalmoiy. Vnam('rem)pe-lij à Domino,amp;hanc requiram, vt habitemnbsp;in domo Domini. In äomumDomtniil/imus]nbsp;Mimefis eft boninuncij. LutherusiXOo mau (Sottes wottkvet v» bôvet/ va wonet (Sott / vnv t|l ©ottesnbsp;îbestftftd; »poljutwjvcnk antes eruntpedes noflri m partis tuis Hierufalems^ Expofitio eftpræcedentis verfus, quæ fit •iomusDomini, ipfa Hierufalem, quamnbsp;Deuspræ cæterisnubibusPalæftinç elegit,nbsp;^vnicuminilla fola templumeffe voluitjnbsp;^in eoarcam fœderisfui propitiatofij, innbsp;Süotantùm fièrent facrificia,oblationesinbsp;mactationes, vtconfenfus in doftrina,nbsp;operibus 8c cultibus diuinitus traditisre-tincretur. In alijsciuitatibüsamp;oppidis tâ.^nbsp;erantlynagogæjideft, conuentus, innbsp;^nibusfiebâtexercitiadoârinæ,amp;publicçnbsp;Pteces. Hierofolymis erat Academia,feunbsp;Publica fchola.infpeârix gt; 8c gubernatrixnbsp;’^’^'ftrinæ. 2. Expofitio caufaadificata^ccleßa. Hierufalem adificatur, ^tfit ^luttas in qua conuematur. De caufa finali ædificatæEcclcfiæHieru-ulemjvt in hac conueniat populus audiens difcçns veram doânnam,laetificetgt;inuo |
,VIDIS cxxrr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i„ cetDeum, eumque celebret, agat gratias, ficutaddit. Vtiüuc a(cendant tribusitrt~ un, busHomtrit ad tefimomum Ifnbsp;raël,nbsp;nbsp;ad confitendum nomtni Homim. Addit caufam conuentus publici,noB vt in illis indulgeant voluptatibus,amp; confirment cultus numinum cômentitiorum, vtnbsp;inconuentibus GræciæOIympijs.Pythijs,nbsp;N emijs amp; Iftmijs, fed vt conferuent amp; pro-tegant teftimonium Domini, amp; verbumnbsp;ipfius, illuftribus miraculis confirmatum,nbsp;innocent verum amp; æternum Deum, eumque celebrent. Tribus Domini vocat totumpopulum Ifraëliticû, in duodecim tribus, iuxta duo-decim filios lacob diftindura à Iofue,innbsp;diftributione terræpromilfæ Chaaaan. Conbsp;gebanturautem omnes virinatiio. amp; vitra, terquotannis cóuenire Hierofolymis.
fifutaiütcfedentfides iniudl Vi ctofedes domus Hauid. Dixit de conuentibus Ecclefiafticis, co-rumlt;|ue caufa finali. lam dicitdercgnoièii politia, in quaconferuetur difciplinaexternbsp;na,amp;pax publica, quibusopus eft adcon-feruationem amp; propagationem dodrinxnbsp;cœleftis, amp; verorumcultuumin Ecclefia,nbsp;ficut magiftratus efteuftos vtriufque tabular. lHtclligunturamp; fedesdeminifteriodqnbsp;Cendi, inftittito à Deo, iuxta illud Matthæinbsp;iy.Sedebuntin CathedraMofi. Item, Se-debitis fuper duódecim fedes iudicantesnbsp;duodecim tribus Ifraël. /. Vrecatio,'}i confieraetur amp; fioreat Ecclefia. Rogate quÀ adpacem fiunt VL Hierujalemgt;^ profierentur di^nbsp;LL |
|
12« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. lisent CS te nbsp;nbsp;Hierufâlem.) lï- nbsp;nbsp;Sttpax tntra muros tuos frofj)eritas in palat ijs tisù. Exhortatioadpctîtioncm pro pace Ec-deiîæ amp; profperitate politiarum, vt in illis tradatu r amp; propagetur vera dotSrina amp; vc-ri cultus. Projptrentur] fint Felices fucccflusnbsp;in hac vita, amp; prarniia dentur in hac vita amp;nbsp;futura. Qui amant veram Ecclcfiam,amp; ftunbsp;dent feruare puritatem doétrinæ, habeantnbsp;defenfionem amp; fuccefliis, Sc conlcquanturnbsp;pcrpetuam falutem. Cottfolatt». y III, nbsp;nbsp;Propterfratres meosnbsp;nbsp;pro xitnosmeos loquar tibi pacemj. propter domum T^omini TDei tioflrt qwambonatibh Repetit caufam finalem pacis, amp; tran-quillitatispolitiarum, non delitias amp;opü cum ulationem, fed conlèruationem Ecclenbsp;fix, amp;propagationem veræ doârinæ. Quinbsp;legem conferuant,ijs promittitpaccm,êiicnbsp;bona omnis generis, confolatur eos fobnbsp;cruce amp; alijs periculis,amp; hortatur ne à connbsp;fefsioiie deficiant. Fratres fuos amp; proximos vocat, confcn-tientcs in eadem dodrina. Üomum Domini vocat, primutn Hie-rufalem, deinde fub eius typo, Ecclefiam, vcfæpèaliàs. PSALMVS CXXIII. Graduum 4. XRGrMENTFM. Frecatur inhocPfalmo populus ludai« eus captiuus in Babylonia,quantum ad hi-' fioriam attinet, vt liberetur ab hoftibusnbsp;crudelibus amp; blalphemis in Deum,amp; cóui-tia dicens in populum, amp;contemnensamp;nbsp;fubfannans eum tanquam derelidü à Deo.nbsp;Eftamp;precatioEcclefixfubtypo, omniumnbsp;temporum,contra iniqua indicia hypocri-tarü,qui indicant doârinam Euat^elij efienbsp;excogitatam, amp; doftores eius efie Facemnbsp;feditionuin,amp;autoresdifsipationistotiusnbsp;generis humani. amp; vcPaulusvocat,xlt;camp;äf-lutm K{fi lt;ir££(4«/lt;((t7Ar, hoc efi, piaculaexe- |
LVC. LOSSII cranda, quibus Deüs implacàbilitcr irafca» tur. Partes funttres. I. Propofitioinuocationis. a. Duæfimilitudines, quibus fiduciam fil am exponit erga Deum.-prior fùmpwà fernbsp;uis, alteraab ancilliscxpeâantibusà Do-minis fuis viâum 8c defenfionem. 3. Precatio, vt per m ifericordiam libéré ‘ tur, addita caufa fumpta à necefsitate, ho-ftiüm fuperborum amp; opulentorum con-témptuamp;fubfannatione. I. Propoßtio inuacatiofiü. tAdte leuaui oculos meos^qui j, habitas tncœlü. Hoceft, leuoad teoculosmeos,prætc-ritum pro prxfenti. Eftque locutio fumptà àgeftu inuocantium, qui in cœlumXulôsnbsp;leuancadDeum. Qui in (ttlishabitat'] hoc cft, vbiqiic prüfens adeft, intuens corda inuocantium i«* Omni loco. g. Similitudinci. Ecceßcutccalißruortitnißc n. fpiciunt) admanus Dominortinbsp;Quorum ßcut ocult anctdA (refpi-ciunt) admamu TDominA jùamp;inbsp;it a ocali ncftrt (intend funt) adnbsp;IDomtnum Deum noflrum, donee mißereatur ncflrt. ArgumcntatnràfuafiduciaergaDeum, 8c expeftatione diuini auxilij, Te inuoco.tinbsp;bifido,àtefolo expefto auxilium.ficutfer-uiamp;ancillæà Dominisfuispetunt,amp;expe*nbsp;étant viétum amp; defenfionem. Ergo me exaudi.Sicut mulier Chanancâ. petit opem à Chrifto , Matthæi ij. eti-amfi indigna fit, amp; difFeratur auxilium.nbsp;Quod exemplum amp; nos imitari debemus.nbsp;Ita Abacuc a.dicitut: Expedate dominum,nbsp;nontardabit, fed veniens veniet. Ita Hie-nonymus inquit: Non aufert (Deiisauxilium} modo fit, qui fufFert,id eft, tolérâtnbsp;crucem patienter, 8c expedat auxiliumnbsp;promifTum. sd manuf ] auxilium , opem, defenfionem , amp; viduHi, qux pius paterfamilias, debet |
|
IN PSALMVM D debet præftare familiar, amp; liberis. Of«/» nofiri ad Dominum ] hoc eft. à folo Deopetimus amp;expelt;ftamusauxilium,de-ftituti præfidijs humanis, Si caufis fecundisnbsp;omnibus. kaPfalinozj.inquiunrpij; Ocu-li noftri Temper ad Dominum direCti funt.nbsp;Quoniam ip fe euellet de laquco pedes no-ftros. Et loTaphat. 2. Paralyp. 20. Cùm i-gnoramusquid faceredebeamus,hoc fo-lum habemusrefidui, vtoculosnoftrosdi-tigamusad te. tn tenebrti noßra amp; denfa caliginementü Cum nihtletitotopeiiore confil^; Turbati eri^imtu Deus ad re lamina cordis, ^oflratuamjj fides folius orat opem. Tu regeconfilÿs adus,pater optime, noflroi, tloflrum opus vt laitdi/iruiat emne tua. Pfecatio. sf^ißrere nofiri Demine, mi ßrerencflrt} quomam mult umnbsp;replet ifiumus defipeclione. mult urn r epletn cïlani ma no fir a (ubfiannatiene opulennbsp;tor urn 3^ contempt Id fuperbo-rU7?L}. Repetitio petitionis, vt exaudiatur, noti propterfiiamcrita, fed propter Mediato-rem.ftupromiflam in co mifericordiamjnbsp;additacau/àexauditionisànecefsitate,cô-temptù,Tubfannationibus amp; conuitijs ho-ftium, vt Babyloniorum, apud quos ludæinbsp;in fummo contemptu fuerunt,eos deri-dentes captiuos,taquam dereliftos à Deo:nbsp;amp; hoc tempore Turcæ derident nos, amp; Pó-tifieij opulenti Sc fuperbi. Ira derifit Daui-deni Michol, 2. Regum lt;5. faltantem anteinbsp;area Domini fpirituali gaudio, inquiés hisnbsp;Verbis: Quàmgloriofusfuithodie rex If-taël,quife nudauit in conTpeâu feruoruntnbsp;S^ancillarum fuarum, tanquam Tctirra ali-nnis. EtEfaiascapite57. fighificat fe /preturn fuifle,amp; inuifum maxima multitudi-fti Tuorûauditorû,his verbis: Superquemnbsp;iufiftis.fuper que dilataftis os,amp;eieciftis lirinbsp;guâ? Multum] longotépore. Animanoflra'^nbsp;totavitanóftra, doârina, cultus diuini-tus mandati. Opulentos amp; fuperbos vo-cat diuites Sc potentes huius mundi. Itenlnbsp;fapientes,quibusdoftrinaEuangelijamp;do--^ores eins contempti funt, amp; defpcóii. |
VIDIS CXXHL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ui PSALMVS CXXIIIL Graduum y. ARGVMENTPM. Pfalmuseft gratiarum aftio. Nam po-pullis ludaicus agitineogratias Deo,pro defenfioneamp; liberationeluadiuinain mulnbsp;tis,amp; maximispericülis,vt in emigrationenbsp;exAegypto, amp;captiuitareBabylouica , innbsp;quahoftes populum Dei conuitijs amp;fub-fannationibus profequebantur, erantquenbsp;apud eos in fummo contemptu, quæ o-mniaDauidinfpiritu præüidit. Sub typonbsp;feu Allegoria,eft gratiarfi aélio Ecclefiæ o-mniûtemporû prodefenfionecontra ty-rannos amp; hypocritas. Partes Tunt quatuor. t. Propofitiogratiarurnaiftionis, qua a.* gnofcitS; célébrât beneficium defenfionisnbsp;diuinæ.
Epîphonema continens confolatio-hemdepcrpetuadefenfione, amp;conferua-tioneEcclefiæ, in omnibus periculis.cor-poralibusamp;fpiritualibus, peccato amp; morte. Z. Propoßtio gratiarum actionis, NifiDomtnudtpfi fuijfiet no- j htfeum, âtcat nunc Ijrael. NtfiDominus ipfifaijfietno- il hifcum,cùm inßirgerent contranbsp;nos hommes, Tdunc ^iuos âeglutiuijfientj iit nos, cùm accenfiss efietfuror eo-ruminnos, Agnofeit à prædicat beneficium libera-tionis,amplificans id à potentia amp; multitn dine hoftium,qui fuerunr olim Ifraëlita-rum multiamp;potentifsimi, iriterquos tanquam captiuihabitarunt. LL Z |
ANNOTAT. LVC. LOSSII
114
I. Oriente, Ammonitæ, Moabitæ, Afsy-rij, Sc Ghaldæi.
t. Occidente,Palæftini.
3» Scptentriohe, Syrij.
4. Meridie, Aegyptij,amp; Arabes.
Etfi autem in hoc populo magnapars fæ pc tanquam à lupis ouiculæ dilaceratç funcnbsp;ab hoftibusj tarnen grex totus mirandoDeinbsp;opéré feruatus eft, vfque ad extremum ex-cidium Hierofolymæ,qnod crat fâtalis pe-riodus politiæ Mofaicse. Ita amp; hoc tempore etfi multi pij interficiuntur crudeliter,amp;nbsp;înterfeâifunt, tarnen corpus ipfum Eccle-üx conferuatur immenfo Dei bcncficio.nbsp;Sicut inquit Hiere. MifericordiaDomini,nbsp;quôd non fimus confnmpti. nobifcumnbsp;ftiijfetj nifi defendiflet nos,amp;feruaflet.
tiicat ifraël'ihoc eft,Ecclefiaagnofcatdiui-num beneficium, amp; celcbretDeum, eiquc agatgratias. Repetitinitium Pfalmi Ana-diplofi pathetica, gaudium de liberationenbsp;cxprimens. Viuos deglunut/fent} Amplifi-catio ab immanitate hoftium, eorumqucnbsp;furore quafi ardente amp; infatiabili y qualisnbsp;efl hoftium erga veramEcclefianijomni-bustemporibus.
Hnc aquA abforbîiijjent nos^ torrens tranfijfet fitperanimamnbsp;noflram. une tranßlJent fi-*nbsp;pernosaqHamp;nimis alte.
Comparât furorem hoftium torrenti Sifluminirapidifsimo, qui vtruptisâgge-ribus
terturinarua furent cuttiuto, campot^fir •-mnts,
Cum fttbulis arment n trahit,
Itafuror hoftium nullo modo impedi* ri poteft humanis viribus, fed à foloDconbsp;reprimitur. Idco cum Propheta dicamus,nbsp;Pfalmoji.
Qabdntalafi ventant velutimare fluilibtuva^ dans,
Nullam his ditauium,nullanocebit hjems.
Tu mihi prifßdium,tua me proteiHe feruet, Vttibi feruatus carntina grata canam.
Ita monet Græcus verficulus, vt ad Deû confugiamus.ci'i in extremis periculisver-famur,amp;quafi innouacula confiftimus.
Benedicîfif Dornintu, âatnos in pramp;damdentibasnbsp;rUTTLi.
Gratiarum aftio, qua agnofeit amp; ccJe^ brat beneficium defenfionis Aliberationisnbsp;diuinæi ex hoftium dentibus, id eft, furorenbsp;amp; impetu. Comparât enim hoftes ferisnbsp;truciilentis, lupis,vrfis, leonibus,amp;c. fe veto ouiculæ.
tiAnimanojira ficutauùere ptneB:de laque0 aucupùdaque-tis contr 'itui edi 3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos Uberati
fimus.
Addit modum liberationis,comparan9 feauiculæ, quæ capta eft,tretibus feu la-queo rupto,præter fpem euafir,hoftes verônbsp;aucupi.infidiaseorn laqueis feu rctibusoCnbsp;cultatis, quibus fuperinieâis irretiunturnbsp;¦amp;capiunturauiculæ. Significantur igirut*nbsp;duo modi, quibus hoftes delete conantutnbsp;Ecclefiam feu dodores, fæuitiam feuvimnbsp;manifeftam,appellationcprædæamp;dcntiô.nbsp;Et infidias laqueis occultisaucupum.quinbsp;amp; dulcia carmina modular! folent, vt mi*nbsp;ferasamp;ftultas auiculasdecipiant Airreti-tas teneant. Contra has infidias amp;b!an-ditias hoftium , petamus cum Prophetanbsp;Pfalraoi4i.Cuftodimeàlaqueo,quemfta-tueruntmihi,amp;à tendiculis operantiumnbsp;iniquitatem.Intelligantur autem non tau-tùm hoftes corporales, vt Tyranni, amp; hy-pocritæ, fed etiam fpirituales, diabolus,nbsp;mundus, peccatum,mors, amp; infernus, qu*nbsp;omnes nos quafi abforbere viuosconâtur,nbsp;vel infidijs vel vi manifefta. Contra quosnbsp;omnes magna parrhifia addit Epiphone-maDauid.
tuAdiutorium noßrum in no-mineTyomini, qui fecit cceluma terranu.
Mâgna eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plena veræ fidei
depræfèntia Egt;eiamp; diuino auxilio, conti-nens firmaffl amp; dulciisinnam coniblatio-nem, de conferuando corpore Ecclefîæ, e-tiamfi quædam membra feu ciues eius tan* quam milites in acie,interficiantur. Ergonbsp;etfi
Aura tonat.fonat vnda, miniifiemat orbit óquot; orcut, Th tarnen infertot ttot tibi Chrißegerk.
P SAU
-ocr page 593-IN PSALMVM
PSALMVS CXV.
Graduiim 6. AUGrUENTyM.
Pfalmus eft generis fuaforij. Nam hor-tatur ad fidem,amp; expeâationem diuini au-liberationis,quam Deus promifit in verbo fuo, iux,ta ordinem promifsio-num bonorum corporalium, amp; fpirituali-um, omnibuscredentibus in ipfum, amp; in-uocanttbus, in vera agnitione amp; fiducianbsp;Mediatoris. Comparât autem confidentes Deo montiSion amp; Hicrufalem mon-tibus cinélæ, quod ficut m ons Sion eft im -motus, amp;Hierufalem circundata monti-busjita confidentes Deo immotifuntamp;nbsp;tuti ab hoftibu#promifsione diuinæ pro-tedionis. Partes funttres.
Propofitioexhortationis. Comparatiofumptaà montibus.
3. Comminatio pœnarum amp;interitus co rum, qui à Deo déclinant amp; deficiunt.
I, Propofitioexhortationis,
DAVIDIS CXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny
de vera accedere ad Deum, petcre amp; expe-dareabeopromiflabona. Exquafideori-tur veracófolatio.pax, amp; lætitia,cum fenfu iræDei, in pauoribuspeccatiSc mortis,iu-xtaillud : luftificati fide pacem habemusnbsp;erga Dcum. Vera autem fides differt àfi-de fimulata, caufit efficiente, fubie(fto,ob-icéto, effeâibus amp; modo applicationis.
1. nbsp;Caula efficiens fidei eft Chriftus, quinbsp;dato Spiritu fanfto, per verbum Euange-lij auditum.Ieftum amp;: cogitatum,in mentenbsp;acccnditveramlucem , corlætificat,amp;in--uocationem exufeirat. In hypocritis, amp; dianbsp;bolis excitatur tantum fides cogitatione,nbsp;fineipiritulànâo.
2. nbsp;Subieftum veræ fidci eft intelledus, innbsp;quo funt notitia,amp;aflenfus,amp; voluntas,innbsp;quaeftfiducia.Subiedum fidei diaboloru,nbsp;amp;hypocrirarum , eft tantum intelledus,nbsp;feu potentia cogitans, hoceft,notitiahi-ftoriæ fine fiducia cordis amp; alfenfu voluntatis.
3. nbsp;Obiedum veræfidei eft amp; hifioria amp;nbsp;promifsiogratiæ,quam apprehendit ob-iedum fidei imperfeâæ, inhypocritisamp;nbsp;diabolis eft tanttim hiftoria.
|
I confident tn T^omïno^ ficut mons Sion non commoue-ijuntur} fid in sternum per ma-nebunt. U. fin circuttu Hterufitlem (ficut) fiùnt montes file Tgt;omtnu5 circuitu popult fiut e§î, ex hocnbsp;^tinc ‘vfique tn fieculut7Lgt;. Exhortatio ad veram fidem,feufiduci-amp;inuocationem diuini auxilij, abvti-Muod confidentes Deo tuti fint ab omnibus periculis,amp; immoti,ficutmonsSion Hierufalem, cinda vndiquaque mon-bbus. Cogitentur hîc. Qiiidfitverafides, amp;quomodo diftin-B^iatur à fide difsimulata, amp; falfa, qualis eft hypocritis amp; diabolis. ^oftra fides eft affentiri omni verbo Dei ®bis tradito, amp; in eo promifsioni gratis,nbsp;’cquiefcere in Deo placato nobis, remitnbsp;^fite peccata , amp; donaturo vitam æter-gratis propter filium ; atque in hac fi- |
Quod in præcdenti verlu inquit,compa' rans Ecclefiam amp; pios monti Sion amp; Hierufalem cindæ montibus, Dominum elTsnbsp;in circuitu tirnentium eum, eft dulcifsinianbsp;confolatio, quôd non folum angeli funt cunbsp;ftodcs amp; protedores Ecclefiæ amp; piorum,nbsp;ficut Pfal. 34. dicitur : Angelus Domini ca-ftrametaturincircuitu timentiu eû, amp; eri-pieteû:fedetiâipfelehoua.i.verus «Sesternus Deus omnipotés.ficutGene. 15. inquitnbsp;Deus ad Abraham: Noli timere Abraham,nbsp;egoero protedortuns. EtGenefisag. ad LL 3 |
ANNOTAT. LVC. LOSSII ItS Jacob: Ego cro tous cuftos, qiiocunquc perrexeris. Ex ftflf nuttcamp;vfque in ycftt/«?«]perpetuum* Si in hac vita,amp; futura, iiixta illiid Matthæinbsp;28. Ero vobifcum vfque ad confiimmatio-nem fcculi. Itemlohann.4. Nóreliquamnbsp;VQSorphanos. Ç^îioniam non permanebït fieptrum impiorum fupra for^nbsp;tem mjlorum.^ ut non extendantnbsp;îujiiadintqmtntem mannsfiios, Promifsio de libcratione Ecclcfix, amp; iu-ftorum ex fceptro, hoceft,dominationc, amp;tyrannide impiorum,additacaufa libc-raiionisfinali,neextendantpi) manusfuasnbsp;ad iniquitatem,hoc eft ne inique cum im-pijsagant,amp;peccent contra iuftitiamde-ficientesàDeo. Suntautempromifsionesnbsp;bonorum corporalium faftæcum excepti-onecaftigationis Stcrucis, Ideoin hac vi-taexpedâtintegramliberationem.Quantum ad hiftoriam attinet populi Ifraëlitici,nbsp;intdligitiiberationem eius excaptiuitatenbsp;Babylonica. lïit BenefacT^omtne bonis ^re éiis corde. Confolationi addir prccationem dela-xatnentofeumitigatione crucis Ecclefiae, Apiorum, qualiseft amp;hæcPfalmo9O. læ-tificanos poft dies affiiôionisnoftræ,poftnbsp;annos,quibus vidimus afflidionem. Bonos amp; redos corde vocat retinentes incorruptam amp;veram dodrinam Ecclefiæ,nbsp;nihii agentes contra conicicntiam, iuxtanbsp;iPudLucæ8. Q^iodinbonamterram ceci-dit, hi f’unt, qui in corde honeftoamp; bononbsp;audientcs ferinonem, rctinent, amp; frudumnbsp;adfcruntperpatientiam. / Comminatio contra déclinantes à De». y T)ecünantes autem ad pra-uitat esÇuas, ducamp;t Dommus eu operantibus iniquitatem, Paxnbsp;autemfuper J/raéL |
Comminaturæternaspœnas omnibus. qui non perfeuerant in tradita amp; acceptÂnbsp;cœleftidodrina, fed ab ea déclinant, autnbsp;fpe præmiorum.aut metupœnaruni,ad-iungentes fefe potcntibusamp; hypocritis.nbsp;Quodinquit: Pax auteinfuper Ifraè'l,ad-dit prccationem feu votum per Antithefinnbsp;pacis amp; lætitiæveræEcclefiæ, amp; in hac vitanbsp;amp; futura. P4x]hoc eft, vera falusamp; lætitia. Super ifraêQ Ecclefiam, fit, amp; maneat, amp; in hac amp;nbsp;futura vita. De hac pace, quæ eft gaudium amp; lætitia conlcientiarumj deplacato Dco, amp; remif-fis peccatis, amp; donanda iuftitiaamp; vitaætcr-na,inquitChriftus: Facem meam dovo-bis, pacem meam relinquo vobis. Et Paulus ad Ephefios 4. Pax Dei, quæ fuperat o-mnem intelledum, euftodiat corda veftra,nbsp;amp;fenfus veftros.per Chriftumlefum.Eftnbsp;amp; pax politica feu ciuilisffionum Dei ingens, amp; Ecclefiæ amp; fcholis necelfaria.adnbsp;propagationem amp; conferuationcm dodrinbsp;næ cœleftis amp;verorum cultuum, amp; artiiini.nbsp;Ergo amp; ipfam hic Propheta precatur, SCnbsp;optatEcclefiæ,amp; fcholis. PSALM VS CXXVI. Graduum 7. ÀRGVM.SNTk'M. Pfalmus eft generis demonftratiui.Nam gratias agit ProphetaDeo, proliberano-ne Ecclefiæ ex captiuitate fpirituali.pecça-ti, mords, amp; diaboli, perChriftum,cuiuSnbsp;typus feu figura fuit liberatio populi Ifraë-litici ex Aegypto amp; captiuitate Babylonica annorumyo. cuiusliberationis incho-ator fuit Cyr us, con fum m ator A rtaxerxesnbsp;Longimanus.amp;addit effedum liberationis,lætitiam amp;gaudium populi amp; Ecclefiæ.nbsp;fimulque petit confummatam liberatio-nem Ecclefiæ, quæin hac vita omnibuste-poribus fubieda eft cruci, amp; contempta conbsp;ram mundo. Partes funt quatuor.
». îSarra-i |
IN PSALMVM I. Narratio. Qùm tiberauerït Dominus csipttuos Sion 3 ertmusßcutfom-niantes. Lut her us: îjflstjî/ ©I'c frcuöe w^cöt fa fan / 048 wir fie f4«m ((kubett wecocn/nbsp;bnno wt'cot vits (jktc^ fan «Is tretvmet es vnsnbsp;bno were ntcj? t war. Breuis eft narratio liberationis diuinx fubitj amp;inexpectatæ populi Ifraelitici ex canbsp;ptiuitate Babylonica,amp;Ecclefiç,à peccato,nbsp;morte, amp; tyrannide diaboli, quam liberationem ipfe populus in Babylonia nequa-quamfperauerat, nequeEcclefia oppreflanbsp;peccato, morte amp; tyrannide diaboli. Ideônbsp;quafi fomnium vifaeft, hoc eft, incredibi-hs.ficutfomniaflintinania,quæ offerun-turfepèdormicfttibus'de rebus magnisamp;nbsp;profperis. Ita exhibitus eft Chriftus,cùmnbsp;populus ludaicus eifet fub Romanorumnbsp;iinperio,amp; fceptrum ablatum à luda, amp;nbsp;ftirps regiaferè totaincerierat ex quaMeCnbsp;has nafcituruserat. Ideôinquiuntfe quafinbsp;fomniantes liberatos efl'e, hoc eft, nequa-quamexpeftaffe hancdiuinam amp; inexpe-äatam fui liberationem. De fpirituali amp;nbsp;Vera liberatione Ecclefiæ à peccato, mortenbsp;æterna,dam natione legis amp; regno Satanæ,nbsp;inquitChriftus, lohan. 8. Qui facitpccca-tfi, feruus eft peccati, fi ante vos filius libe-rauerit,verè liberi eritis. Vetus intcrpresnbsp;no fans Latinè verrinin cóuertendoDominbsp;nus captiuitatem Sion,pro,cùm conuerte-titDominuscaptiuitatem Sion, hoceft,li-beraueritcaptiuos.ficut in illo Ephefi. 4.nbsp;Captiiiam duxitcaptiuitatem.Ex Græco: TÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^/ƒlöpTHj/ cù^tJtceÂooaix^i ffi- ôuy. ItaPfalmo 102. In conueniendo populos in vnum, amp; reges, vt feruiant Domino, projcùm conueniunt populi amp; reges,vt fernbsp;niant Domino. a. Efecbii liberationis. h. ‘Dune repie bit ur rifu os no^ flrum, ^lingua no fr a exulta-^ione^. Effeétus liberationis vtriufque, amp; ludæo tnm ex captiuitate Babylonica, amp; Ecclefiænbsp;excaptiuitate diaboli,peccato.morte æter-na,amp;damnatione legis,per Chriftû. Rifus,nbsp;exultatio amp; læritia,celebratio Dci amp; gratianbsp;rumaiftiopro tanto beneficio. Dune dicent inter gentes |
DAVIDIS CXXVL (audicntcs tam inopinatam amp; glorioûm liberationemnbsp;populi Dei amp;EccIefiæ)w^^w-fica fecit Dominus cum ess. Hoc eft, magnificè amp;gloriofè liberauit populum fuum. Amplificatio eftbeneficij,nbsp;cuiusfamaetiam ad genresperuenerirjn-ter quas multi conuerfi ad Deum, hac diuigt;nbsp;na liberatione, amp;ipfi participes faéti funcnbsp;fpiritualis liberationis cum populo Dei. •sS^agntfea fecit Dominus no I bi/curniideofaciifumus lamp;ttinies^ Verba funt populi amp; Ecclefiæ, verè amp; ex animo agnofcentisôccelebrantis diuihanlnbsp;amp;inexpedatam liberatione,quafirelpon-deât genribus : Verè Dominus magnifiesnbsp;nobis fecit. Ideômeritolætamurde tantanbsp;amp; inexpetftata noftri liberationeexmani-bus hoftium, amp; corporalium amp; fpiritualiû.nbsp;Monet locus primùm, vt diximus, de elfe-ciibus Iiber3tionis,diuina lætitia,amp;gaudionbsp;fpirituali, deinde de vocatione gentium adnbsp;focietatem huiusliberationis, dequaZa-chariæS.dicitur : Indieilla(id eft, temporenbsp;exhibiti Chrifti, amp; reuelati Euangelij} appréhendent decem homines ex omnibusnbsp;genribus fiinbriam viri ludæi, dicentesr I-*nbsp;bimus vobifeum. Audiuimusenirn quo-niam Dominus vobifciim.-hoceft,multiexnbsp;ludæisadiungent fe veræEcclefiæ,fide, vo-luntate,amp;confefsiûnecloâ:rinæEuangelii»nbsp;amp;faluabunturcum Ecclefia. 3. Petitioconjummata liberationis. Qonuerte Domine captiuitate Vt nofirdfcut aquas ad Auf rumgt; Petit primùmpopulus ludaicus, redu* dus ex Babylonia , vt Deus liberationemnbsp;perficiat,eripicns feex hoftibusomnibus»nbsp;quales multosadhuc habuir populus,gen-tes habitantes in vitinia Hierufalem , quænbsp;ædificationem vrbis amp; rempli conabanturnbsp;impedire. Deinde petitEcclefia,amp;pija-gnofeentes imbecillitatem fuæ carnis,nbsp;mundifallacias,amp;diaboliporentiam,vtabnbsp;his hoftibus prorfusliberentur, habentesnbsp;mine tantum primitiasipiritus,donee ve-*nbsp;rus homo prorfus aboleatur. Additargu-nientum àfacili, inquiensiStcur aquas adnbsp;Auftrum çonuertis, quod varie legitur,amp;nbsp;exponitur. I. Siçut aquas ad Auftrum çonuertis« LL 4 |
LVC. LOSSII
in horrea. Semen preciofum fignificat ver* bum Deijiuxta illud Luca? 8. Semen eft verbum Dei. Seminantes funt concionato-fes, amp;finguli pij, fernen hoc portantesinnbsp;cordibusfuis, ficutagricolæ feminantesinnbsp;caniftro.
Vetiientes ventet] hoc eft,certô venientper fruituri æternis bonis in vita æterna.
Portantes manipulos fuos ]{icut agricolæ io copiofa mefla manipulos colliguntamp; portantin horrea. Ita Ecclefia amp; pij frudumnbsp;percipient iucundum, copiofum,amp;gra-tum in vitaæterna, etfi in hac vita cum tri-bulatione amp; lachrymis.
S T IO.
Quomodo Propheta fuprà inquit,popu lum feu Ecclcfiam ridere, amp;exultare, hienbsp;autem inquit, feminare in lachrymis dolentes?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
RESPONSIO.
Ecclefiaamp;pijin hac vita diuerfo relpc-du rident amp;gaudent, quatenus fendunt perSpiritum fandum læritiamamp; confolationem de reconciliato Deo,remifsispcc-catis, amp; danda vita sterna gratis perfidem.nbsp;VndchortaturPauliisPhilippenfcs, vtfemnbsp;pergaudeant. Item Chriftusinquit Mat-thæiy. Gaudete amp; exultate, quia mercesnbsp;veftra copiofa eft in coelo. Quateniisau-temadhuc verfantur in came amp; mimdo,nbsp;fubiedi mulds ærumnis, amp; perfecutioni-bus, dolent St lâchrymantur, donee ad to«nbsp;fummatam lætitiam Aliberadonemper-ueniant. Ita inquit Paulus: Intus fiinttcr-rores,foris pugnæ. Item, Qui pie voluntnbsp;viucre in Chriftolefu, perfecutionespatienter.
PSALMVS cxxvn.
Canticum graduum Salo-monis 8.
XRGFMENrrAf.
Pfalmus eftdidafcalicus. Quia docctin co Salomon rex Hierofolymorum omnium regum fapientifsimus, experientiapronbsp;priaeaodus,gubernadonem politicam Scnbsp;œconomicam, non elfe felicem, autlalu-tarem, neque ipfis gubernatoribus, ncquenbsp;fubditis, abfque Dei prælènda Sc auxilio,nbsp;ficutScinGræcis vcrficulis dulcifsime di-citur;
Hkc
»8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
Luthcrus : XOtó t»tt tfc öxtlTec gegen ïTïtt-tagtró(fite(l/jDas eeoas tote tlTeet tttfdren machet. Vt tranfirent Ifraclitæ,E xodi 14.
2. nbsp;Beza,Sicut torfentes in Auftro,in quonbsp;intelligendunl, amp;c erit hæc liberatio tamnbsp;grata hobis, quam funt torrétes in auftro,nbsp;hoceft,reaione Meridionali ficca amp; tor-rida.
3. nbsp;Sicuttorrentes in auftro, fcilicet ren-
to meridionali calido flante,quo (bluun-turtorrentesplentniuibus, amp;glacie con-ftridain hyeme. Tta folue etiam captiui-tatem noftram,amp;cürporalem Sefpiritua-lem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
4. Confolatio de confummandahaènbsp;Uberatione integra Lccleßa.
VL fiminant mlachrjmùi in exultntione mctentj.
ir
Promifsiode confummanda amp; integra liberatione in vitaæterna, poftmiferiasamp;nbsp;pericula huius vitæ,quibus Ecclefia amp; pijnbsp;fubieâi funt in haclachrymarum valle, dolen tes amp; flentes afsiduè,iuxta verficulum:
Flens ego fumgenitns, celebrantur funera fletUi Tranfalia tnnunteris vita fuit lachrj/mis.
Sumpta eft metaphora ab agricolis ic-minantibustemporeannonç,amp;interraa-rida,vnde parum frumenti expedant femi-nantes, fed tarnen præter fpem tempore mefsisplurimum,Dei benedidione,demenbsp;tunt amp; inuehunt in horrea.
Quifeminant in lachtymis] qui verfantur in hac vita in ærumnis afsiduis, dolentes amp; la*nbsp;chrymantes.
In exultatione metent]gaudio amp; lætitia affi-cienturin vitaæterna, iuxtaillud Matth. 5. Bead qui lugent, quoniam confolationemnbsp;accipient. amp; 2.Corinthi.4. Leue momentum tribulationis huius, adferet pondusnbsp;atternægloriæ.
[ I nbsp;nbsp;Euntamp;i eunt^nbsp;nbsp;nbsp;portantpre-
ciofumfimen. Zementes autem 'uenient 3 cum exultationeportannbsp;te^ manipulosfuos.
Repctitpræcedentemfentendamfeu fi-militudinem fumpta ab agricolis ièminan-tibus tempore annonæ feinen cmptum magno precio, vnde etfi parum frudus expedent feminanteSjtamen in melTe copio-famultos manipulos colligunt,amp; vehunt
-ocr page 597-IN PSALMVM DAVIDIS Hæc admonitto primùm taxat huma-na’n feciu-itatem amp; arrogantiain, confi-dentem fuafapientia,amp; potentia, in effici-cndis vel piiblicis , vel priuatis negotijs, abfqiie Dei inuocâtione.amp;auxilio. Sicutnbsp;Aiax apud Sophoclemadmonitusà patrcnbsp;Telamone, vtpugnatiuus auxiliumSc vi-ôoriam à Deo peceret, refpondit» Ignauosnbsp;non nifi adiutore Deo pofle vincere, fe veto etiam fine Deo. Deinde medetut im-patientiæamp;defperationi; Quiaproinittitnbsp;Dei prasfentiain amp; auxilium inuocantibusnbsp;Deum, amp; facientibus diligenter officia fuænbsp;vocationis. Nam requiruntuthæc tria innbsp;Omni vocatione, Spiritus fanéti auxilium,nbsp;mens illuftrata diuina luce, amp; induftria,fèunbsp;labores. Summaigiturhuius Pfalmi in hisnbsp;dulcifsimis verficulis comprehenfa elt : iJullius eHfelix Cffiatas, amp; vtilis vnquam, Confiltumfinon det^iuuet^ Deus. Item in hoc dido Pfalmi 37. Subditus cfto Deo,amp; ora eum,amp; ipfe faciet.Et teftâ-tiir hanc dodrinam veram elfe infelicesnbsp;conatus mulcorum, abfquc auxilio Dei, vcnbsp;Saulis, Demofthenis, lulij Cæfaris, Pom-peij, qui fuperbè dixit, fe vèlle fupplofionenbsp;etiam vnius pedis, excitare totam Italiam,nbsp;^Ciceronis. Partes funtquatuor. n Propofitio,infelices efle conatusamp; labores humanos, abfque Dei benedidione ôtpræfentia. a. Antithefis, tantum felicem efle guber-^ationem Sc labores inuocantium Deum. 5- Exemplum de liberis, quæ hærediras ^nnt, hocelh donum Dei, ad gubernatio-nem amp; defenfionem reipublicæ , amp; ipfo-turn ctiamparentum tutelamjpraefidium,nbsp;^confolationem. 4- Epiphonema de beatitudine viri ha-bentis ex diuina benedidione liberos falu-tates amp; fortes ad propugnandam amp; defen-^endam Rempublicam. Auguftinusexponit Pfalmum de ædifi-catione Ecclcfiæ, quæ domus eft Dei Ipiri-Jnaîis, ædificantes Apoftoli, eorumque niccefibres. ». Propoßtio. t Niß T^omtnus amp;dißcauerii ^omtimßußra labor at »qui Adi^nbsp;ßcat eanLf. |
^igilat quicu»- C XX VIT. NißTdommHS cuftodierit ci“ li* tntatem»frußranbsp;flodit eurnj). Propofitio eft, neque politicam neqult; ceconomicam gubernationem elle felicem, fine Dei præfentia, amp; auxilio, quod amp;nbsp;Perficus rex intellexir, dicens regnum Per-ficum creuifle, Deo ducente , ipfis autemnbsp;regibus prompte fequentibus.EtPlato vete dixit Vbi non eft De us, fed m ortalis ali-quispræeftjibi malorum nullum eft effu-gium. Aedificaredomum fignificat rege-*nbsp;re œconomiam,ducere vxorem, procreate amp; educate liberos, amp; alere familiam. Cuftodire ciuitaté eft rempublicam re-* gerc, féliciter conftituere amp; defendere. Conbsp;gitenturamp; h'icgradustres vitæhumanæit)nbsp;generc. Munusdocendi, ïDeckbr(Ilt;»»öt' Munusregendi, ïgt;ctrcgtlt;v|ï(»»öt. Munus alendi,3t)ec nebr C^otum nullum fine De» præfentia amp; auxilio eft felix , quod amp; Salomon in Ec-clefi. fuo, cuius hic P/àJmusquafi epitomenbsp;eft,pluribusdocetamp;tertatur. a. Antitheßs, Frußraeß ^obisantelucenu ßurgere»cttb cubttum ire»^ma-gno laboreparare Milium, cumnbsp;detdileéitsßiis etiam dormienlt;^nbsp;tibus. Antithefis leutollatio, cuius prior parâ deferibit curas amp; labores humanos irritos.nbsp;eorum , qui non confidunt Deo, nequenbsp;eurn inuocanr, vtab ipibadiuuentur,fum-ptaimagine àpatrefamiliàs, qui manè ante auroram furgit,quiq; ièrô it cubitum, amp;nbsp;interdiu labore exercetur, amp; cruciatur im-*nbsp;modico ftudio, amp;alsiduis operis. Alteranbsp;pars continet alTeuerationem de conati-busfelicibus,quædiuinitusadiuuantur,innbsp;hoc membro: Qui datdiledis fuisfvidfi)nbsp;etiam dormientibus,fine magno laborc.nbsp;Aliter, qui dat diledis fuis fomnum, hoCnbsp;eft, quietem amp;animos tranquillos, fiducianbsp;præfentiæ Dei, amp; diuini auxilij. OÈIECriO. Inquit Pfalm us, Deum fuis dare viSum etiam dormientibuSjYel.in fomno. Erg^ |
150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. Ergo non laborandum, amp; probarur oci-ttm incrs amp; ignauum. RESPONSIO. Ncgo confequentiam. QuiaPfalmus non loquitur de fomno corporis, feddenbsp;quieteamp; tranquillitate anîmi, alacriterfu-(cipientis labores neceflarios vocationis,nbsp;nonfugientis pericula. Duoenimrequi-runtur invocationejaüxilium Dci, amp; diligentia feu labor, (icuË dicitut,Di/ bona luanbsp;laboribusvendunt. LVC. LOSSII I. Quia iufsi funt à Domino excutcrc puluerem de pcdibus inciuitatibus,quanbsp;non funtrecepturæeorum doétrihani. 3. Ipfi etiam ApoftoÜ dicuntur filij ex-cuflbrum, id eft,Prophetarum, quorum myfteria, ideft,occiiiradiäaexcuffa funt,nbsp;id eft, euoluta amp; explicâtaab Apoftolis. 3, Filij excuflbrum dicuntur Apoftoli, co rumque fuccefibres,fpreti amp;c contempti conbsp;ram mundo,ficut Paulus vocat eosnbsp;tteiTtt. |
|
Exemplum de liberis. Scce hdireditas Domim filij fitnf jnercejfruéiui ^entrù^ V. nbsp;nbsp;Sicutfagttidi m manu lent is ) it afilij adolefeentes, Docetexemploliberorum, qui funt donum Dci, labores vocationis taritùmeffe felices,qui à Deo adiuuantur, ficut liberiânbsp;Deod3nturtales,qui funt magnanimitatcnbsp;amp; virtute præditi.amp;impetudiuinomouennbsp;tur, vtpofsint defendere rempublicam, panbsp;rentes fuos, Ecclefiâm,amp; œconomiam ad-miniftrare, ficut viri bellicffagittis , qui-busolim vfi funt in bellis, defenduntfe Sinbsp;fuos, emittentes cas fortiter ab areu. UtiedittuÇunt} hoc cft, donum Dei gra-cuitû amp; fingulare; ficamp; merces pro dono àccipitur. Luth. Hitredaas] maei'fl/ eingubc- q.d. /£« lt;(lvmb fonll/ tgt;as icsmiteweearbeit mSKetnbsp;«»^«d?tcn/ 0tnooolt;btgt;te îRtnôecftlba/fàcnbsp;Otejtarbettet/nfct^t ineœet gemalt / 0onbei;nbsp;©ott gibt fie* Frudusvetris funt ipfi liberi. Comparât filiosfeuviros heroicoslàgittis,per meta-phoràm,quôd ficut lâgittæ rnagnoimpetunbsp;cmilfæ è manu viri potentis,vulnerant,amp;nbsp;fubitô penetrant corpus, ita etiam viri hc-roici âdolefcentesvegeti amp; robufti, acri-ter propugnant patriam amp; Ecclçfiam. Exnbsp;Hebræo legitur,filij iuuentutis, hoc eft, ve-getiamp; robuftiadhuc, vel qui generatj funtnbsp;in iuuentute,quales folentefie vegetiores,nbsp;quàmqui generanturinfenio, cùra natura eft infirm ior. Ex Græco, vêtus interpresnbsp;tranftulit, filij exculTorum, quod Augufti-nuseXponic,pro fucceflbribus Apoftolo-rum^quiekcufsi dicuntur. ƒ |
4. Apoftoli dicuntur exeuflæ fagittæ, quod ficut làgittæemittuntur, ab areuce-leriter auolantes, ita Apoftoli exeufsi funt,nbsp;hoc eft, emifsiadprædicandum Euangeli-tim invniuerfo mundo. Tales fagittæfue-runt quoque viri heroici in republica, vtnbsp;Alexander Syrus, IuliusiCæfar, qui tan-quamfagittæingentiimpetucontortzvo-litarunt per orbem terrarum, amp; difiunâifnbsp;fimas terras citius vidorijs ac triumphis il-luftrarunt, quàm quifquam pafsibus poru-îfletperagrare* 4- ^piphonem4, Beatas qui tmplemtphare^ Vf tramfiam talthus, non confnn^nbsp;dentur cùmloqaentar camin^nbsp;micisfisis in porta, AdditinfincEpiphonema,quopronun-ciat beatas elle refpublicas, quibus taies viri pr£Efunt,quales hadenus dcfcripfir,quos Deus adiuuat,quibusindiditardentes monbsp;tus, quorum confilia gubtrnat, amp; proue-hit. Vocatautem, perfiftensininecapho-ra, pharetram taleni cœtum gubernan-tium. Noti confundentur2 taiesviri heroici. càm lotjuunrur cumitiimicist»portajid eft. Curia, in certaminibusciiiilibus, amp; alijs.nbsp;Nam olim in portis exercebantur iudieixnbsp;Auguftinus intelligit de Apoftolis,amp;do-doribusEcclefiæ pugnantibus contra ho-ftes.diabolum.tyrannos.peccatum amp; mornbsp;tem, vera dodrina amp; inuocatione. Beza,qui verfum intelligitde patrefami liàseiusque filijs, Pharetram ex Hebræonbsp;interpreraturdomum. luxtaAuguftinum,nbsp;pharetra diciturEcclefia, quæbéataeftha.-bens dodores præftantes dodrina,pietate,nbsp;zelo diuino,amp; alijs virtutibus. PS AL. |
|
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN PSALMVM DA PSALMVS CXXVIII. Graduum ÿ. ARGf'MENTf'M. Pfalmus eft Encomiafticus : continet enina comniendationem pij viri, hoc eft,tiinentis Dominum,amp; ambulantisinnbsp;præceptis eius, fumptam à felici fuccefl'unbsp;laborum amp; confiliorura cius.Deinde à fœ-cuditate vxoris, amp; felicitate liberorum, amp;nbsp;niultitudine. Continet autem doftrinamnbsp;quoq; deconiugio amp; confolationem pio-tum coniugum,quôdDeusautor eft con-per quod humanum genus, exquonbsp;colligitur Ecclefia,conferuatur, amp; propa-gatur, amp; præfens eft Deus,amp; auxiliatur pi jsnbsp;coniugibus, datvidum, défendit, amp; pro régit eos, etiamfièoc vitæ genus oneratumnbsp;lit multis miferijs, amp; ærumnis.in quibus tanbsp;men habent pij coniuges Deumpræfen-lem, mitigantem ærumnas,eosque prote-gentem. Partes Pfalmi funt quatuor.
». Pr op oft I ta. I. Bead omnes qwi timent ^o~ ^tnu qut ambulant in •vijs euis. Propofitioeft generalis de beâtîtudine Omnium qui timent Deum, hoceft, ftü-diofi funt cœleftisdodrirtæ, in Deünà cre-dunt, amp; hac fide prælucente ambulant innbsp;''ijsDominijhoceft, inchoantnouam o-I’edientiam præceptorum decalogi vtriuf-quetabuU’. Initio autem defcribit,qui connbsp;iugesfuturi fint beati ,amp; felices,timentesnbsp;t^ominum.quales fuerunt Abraham amp; Sa-*¦5 Ifaac Rebecca, Iacobamp; Rachel, Zacha-^¦ias amp; Elizabet, non proci Penelopes, amp;nbsp;porei Epicuri.
ÏI. Baborcs mannum tuaruivL» ^anducabis -, beat us esnbsp;nbsp;nbsp;bene tibi er it. Prior expofitio propofitionis à felicitate amp; fuccefl'u laborum vocationispij viri. |
VIDIS CXXVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151 Eft autem labor mandatus à Deo, iuxfa il-ludGenefis4. In fudore vultustui vefeeris pane tiio. Item, Sicut auis nata eft ad vo-landum, ita homo natus eft ad laborandü.nbsp;Neque enim felices funt ignaui, amp; ociofi,nbsp;iuxtailIud,SophocIisin Eledra, 'isavnnbsp;id eft, fine labore iiihil féliciter fuccedit. V'xor tuaßcut^jitis fru^ife- lll, in lateribus domus tuA^ Secunda expofitio à fœcunditate vxoris, quam comparât frudiferæ viti, nam fientnbsp;vitisfrudifera multas vuasprofertquotannbsp;nis,ita vxor fœcunda exdiuinabenedidio-ne, prolem copiofam edit, amp; in omnibusnbsp;partibus domus amp; officijs eft fcdula,fidelisnbsp;amp; felix. Ftlij tuißcut rami oliuarum iiit etreUttu menß tuamp;, Tertia expofitioà multitudine amp; felicitate liberorum,quös comparât ramis oliuarum, qui ficutvrtdiquaqüam ftfeprote-dunt,amp; oleam circundant, ita liberipio-riim coniugum multi circurtiftant menfas* felices funt, amp; vegetiamp; alacres. Eft autem aptifsimacomparatio piorum coniugum cum vite amp;olea. Nam ficutoleavitinbsp;infitagignitvuasamp; oliuas,itamutuö copunbsp;lati coniuges gignunt liberos, filios amp; Alias. Deinde, ficut crtzgTTKTtc« eftinter oleam amp; vitem, itaeft inter coniuges natura-lisso^y«, quætompleditur I. Nlutuambeneuolentiafnamp; honorem, propter naturæ fimilitudinem, amp; focicta-tem vitæætérnæ,amp;propterDeum. 2: Appetitionem mutuam,honeftam amp; verecundâjcaufagenerationis àpeoordi-natæ, ad Ecclefiæ propagationem amp; con-feruationém.
3. Epiphonema. Ecceßc béne die et ur homo qui v, timet Tdomimum-j* Epiphonema fèu acclamatio,qua horta-turomnesad timorem Dei. q.d. Videte, quæamp; quanta fit félicitas, quæpræmiapionbsp;rum coniugum. Ergodateomnesoperam.vt fitis amp;vos taies,amp; eadempræmia confequamini. 4-. |
ANNOTA. LVC. LOSSII
|
Precatio. VL ^enedtca^ übï ’Dom 'mu^ ex Sïon videos bona Hierafi-lem, omnibus diebus ^ 'itamp; tuamp;. Precatio feu votum ,vt Deus omnibus pijsconiugibusbeucdicat, hoceftbencfa-ciat, reddat fcecundos, det pacem, tran-quillitatem , vi(Sum,longam poftcrita-£em,amp;c. Sion amp; Hierufalem vocat Ecclefiam o-mnium temporum. Et videosfilios filioram'] hoc eft,longam po-fteritatem,felicem Si vtilem Eccleliæ,amp; rebus publicis,quales funtfilijpiorum con-iugum, iuxtaillud Pialmi,Generationi iu-ftorum benedicetur. Et verficulum Theo-criti, Idyllio33.fe!/lt;rgJifcüej/ laKiSiosiTKÄitit^, «flUlfSiJiicop c/l^ ïi Pacemfuper ïfraëQPacem vocatomnia bo na huiu8vitæ,amp;priuata amp; publica, quæ o-mnium bonorum eft maximum, amp; in pri-mis neceflarium Ecclefiæ ad tradendam,amp;nbsp;propagandam cccleftemdodtrinam,ad in-ftitutioncm pueritiæ, ad difciplinam popunbsp;li retinendam.ItainquitPoëtaSilliuslibrönbsp;II. belli punici: -Pox optimSrertim, homint nouijfe datum e^,pax vna trium'* phis Innumeris potter, pax cuflodire falutcm» Et dues oquarepotent. Super IfraeljtotamEccleftam. Intelligit cnim primo Propheta Ecclefiam fui temporis, deinde colleftam omnibus tcmpo-ribus, exiudæisamp;gentibus, voceEuange-lij. Subindeautem repetir votum de pace,nbsp;quodeanóeftdiuturna,iuxtaverficulum : |
interdumpax esl, pacts fiducianuUat done, hoc eft, perfccutione Ecclefiat. 2. Eftprecatioamp; votum, vt Deus confilia amp; conatus hoftium impediat, ne quaiitumnbsp;volunt, noceant Ecclefiæ. Intermifcetvtri'nbsp;que parti promifsionem de liberatioiienbsp;Ecclefiæ,quæ quantum ad corpus eius atti*nbsp;net, manfuraeft perpétua, ctfi quædam e-ius membra amp; ciues occidantur à tyran-nis. I. Narratio. Sape oppîdgnauerunt me a ta uentute me a dtavS nunc Ijraêl. S/zpè oppugnauerunt me d ïu-uentutemea^fednon pramp;ualue--runtmihi. t It Narratio eft qucrulolaWeoppugnatio-ne feu perfccutione Ecclefiæ. Eft auteffl exhortatioProphetæ adifraël, hoc eft, wnbsp;tarn Ecclefiam, vt dicat, hoc eft, proponacnbsp;Deo, amp;queratur de oppugnatione hoftiquot;nbsp;Um, incepto ftatim à iuucnrute Ecclefiæ»nbsp;hoceft,ftatimà condito mundo,amp;rece-pto homine in gratiam, édita prima pro-mifsione de fcmine mulicris contricurocanbsp;put ferpentis, qui calcanéum eius, hoc eft»nbsp;filium Dei, aflumpta natura, eiusq; Ecclefiam mordebit, hoc eft, perfequetur, ytnbsp;Cain occîdit Abelem fratrem. Repeticnbsp;autem eandem fcntentiam propter afleue-rationem, de oppugnatione Ecclefiæ»nbsp;addit coniblationem de vidoria Ecclefiænbsp;contra hoftes,cum inquit : Sed non præua-lueruntmihi, hoc eft, nonpotuerunt fun-ditus delcre Ecclefiam , vt in Aegypto» e-tiamfi quædam membra trucidata func.nbsp;Hæcviâoriaamp; perpctuitas Ecclefiæ internbsp;fludus perfecutionum, eleganter propo-nitur illuftri imagine in hoc verficulo Si-byllæ apudPlutarthum, in vitaThefij. cfttUlM. 20« S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sst' |
|
Verfuat, PSALMVS CXXIX. Graduum ló» /RGKMENrrM Gratiarû eft adio pro liberatione amp; dc-fcnfioneEcclefiæ, contra hoftes, qui earn tempore Dauidis,amp;pofteavarijs modis innbsp;Babylonia, ficut amp; antea Ifraelitas in Aegy-ptó,perfecutifunt, amp;funditus delete co-nati,fedfruftra,cùm Deum habuerint du-cem amp; defenlorem. See. Partes funt duæ.nbsp;I, Eft narratio feu querela de oppugna- |
Ipfentadebis vter, fed non vas mergiervriquam. ItaChriftus Matthæi i6. inquitdeEccle-fia, eiusq; hoftibus: Ports inferorum non præualebuntadtierfuseam.Ec Apocalypfisnbsp;12. de hac oppugnatione, amp; vidoriaEccle-fiædicitur; Michael, amp; angeli eiusprælia-bantur cumdracone, amp; draco pugnabacnbsp;amp; angelieius, amp; non præualuerunt. Supra dorfammeum ar aus-runt ar at ores, prolongauerunt julcosfuQS, Addie |
IN PSALMVM DAVIDIS C X X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;133 Addit comparationem, qua auget oppu gnationem feu perfecutioné Eccle(iæ,fuin-ptam abaratoribus, qui ficutterraniararonbsp;profcinduntjitahoftesdorfum Ecclefiæ a-rant, lacérant amp;fulcosloiigos in coducût,nbsp;hoc eft,crudeliter perfequuntur.ficutAegynbsp;ptij Ifraëlitarum dorfa oneribus atque la-boribus m ultis grauabant, Exod.i. amp; ludæinbsp;dorfumChrifti in pafsione crudeliter ara-Uerunt, infligenres vulnera tanquam ful-cos fanélifsimo amp;. tenerrimo ccrpori, ficutnbsp;ipfe inquit,Efaiæ 50. Dedi percutientibusnbsp;corpus nicum,amp;genas meas vellicantibus,nbsp;nee faciem ttieam non auerti à conlpuenti-bus. Quod inquit, Prolongauerunt fulcos fu-os, fignificat perfecutionem ecclefiæ fieri continua ferie, dequainquitLutherus:Exinbsp;tusvnius periculi eft gradus futuri. Continet autéfimiliftido confolationé.Nâ ficutnbsp;terra aratione præparatur, vt femina faci-lius accipiat amp; foueat, ita perfecutio tyran-norum amp;hærericorum G/iir(iifne,poten-tiam ecclefiæamp; fapientiam exercent ôc au-gent. Ita Bafilius inquit in epiftolaad Ale-xandrinos : 7/ tzÎînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyS^àiyJ'iiiDy'iioîi TTAuduJJi'nXitNtKK^^Haix Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In perfecutionibus hoftiuni augetur ecclefia, amp;magis floret. i. Pmdiäioprojjheticd, amp;precatiode tnteritu hofitum Ecclcßt. dominus ivtfius ahfcïndetfu,--ne^tmptorum, Prædicit hoc verfu,amp; in fequentibus pre-catur Propheta interitum hoftibus ecclefiæ, qui funt infanabiles,hoc eft,qui non conuertuntur admoniti adDeum, vtPha-raoamp;fimiles. DomiwaiiMlÏKîjiuftè agit,puniens tyran-Uos amp; omnes impios,abijciens eos in æter-naspœnas,amp; Überaus iuftos. Abfiindetfanes] Confringetpotentiam ty tannorû,amp; impedietamp; patefaciet infidias,nbsp;quas ftruunt pijs : ficut venatores tenduntnbsp;funes feu laqueos feris, amp; aucupes auiculis,nbsp;quæ captæ, abfcifis laqueis, liberantur. - Confundantur conuertan tur retrorfanL» omne^ qui ode--runzt^’Z.ion. |
Expofitio præcedentis verficuli, Nam quod in illo dixit figuratè de interitu hoftiuni amp;libcratione ecclefiæ, hie fine figura repetit. (^uioderunt Zien'] Ecclefiani,quani diabolus delete ftudet,odio filij Dei infatiabili, non vtipfi melius fit, fed vt nullos filiusDeinbsp;habeatverosculrores,amp;magnani multitu-dinem hominum fecum in æternû exitiumnbsp;trahat. Fiantpeut ^œnum te^lorumi quod'prtuÇquam euedaturjCxa- VL ruit. De quo non impleuitmanurn faam qui metiti pnum faununbsp;quï manipulos colligit. VIL Comparât tyrannosamp;impios fœnocrc-fcenti in faftigio teëtorum,quæ in Palæftina plana fuerunt, quod ficut enafeens in teftisnbsp;longé confpicituramp;viret,fed cito exarelcit,nbsp;cùm non habeat humorem, neq; multumnbsp;terræ,vt radices altas agere non pofsit.-itanbsp;tyranniamp;impijin haevita aliquandiu florent amp;conlpiciuntur gloriofi amp; potentes,nbsp;ficut Pharao, Sennacherib,Balthaz3r, tyrannbsp;nus Babyloniens, lulianus, amp;c.fed ftatimnbsp;præreropinionem exarefeunt amp; abijeiun-tur exurendi in æternas pœnas. Quodinquit,nonimpleuitmanum fu-am, perftat in fimilitudinc fumpta à fœno, quod demetentes melTores, cùm copio-fum eft,plena manu demetunt,amp; colliguntnbsp;manipulos multos amp; denfos,quos non col-liguntdefœnocrefcentein teâis. Et non dixerunt qui prditeri-^ v i l î* banf.Eenedàédio Domini fapernbsp;^oSi benedicimus ^jobisin nomFnbsp;ne Dominic Addit caufain,curtyranni amp; perfecuto-res Ecclefiæ non fint futuri felices,fed cito perituri, quod ecclefiam non habentpronbsp;fe précantem, vt ipforum confilia amp; cona-tus habeant felices eüentus,amp; fumpta eftnbsp;formulabenedicendi feu beneprecaridi abnbsp;illis,qui prætereuntes melfores, aut aliudnbsp;opérantes, precantur illis benediftionenl MM |
|
134 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Domini,feu füccelTum felicem in labori-bus. Non funt autcm labores felices aut fa-lutarcs.abfq; diuinabenedidione amp;fauore Dei. Et non dixeruntquot;] pij prætercuntes tyrânos, amp; audientcs corum conatus amp; confilia de-lendiecclefiam. Benediâio Domini fupcr vos ] Adiuuet vos Deus,fecundet veftra confilia amp; conatus.nbsp;Ergo conatus eorum non erunt futuri teli—nbsp;ces,fedirriti. vtrfM PSALMVS CXXX. Graduum it. ARGVM.E't^rVM. Plàlmi partes duæ funt : Prior cft prcca-tio, qua Dauid agnofccns fuum peccatum adulterij amp; proditionis Vriæ, it fcnticnsnbsp;horrendam iram Dei aduerfus hæc pcccatanbsp;amp; alia, petit à Deo ardentibus votis condo-nationem peccatoruni, non propter fuanbsp;inerita,fed tantù in propter niifericordiamnbsp;Dei, promittétis fe reccpturum in gratiamnbsp;omnes, propter Mediatorem filium, quiconque in ipfum credituri funt, pctentes amp;nbsp;expedantesfiduciaipfiusmeritorumamp;in-tercefsionis, côdonationem peccatorum,nbsp;quantumuis etiam grauium amp; multorum.nbsp;Altéra parte hortatur Ifraëlem,hoc efl:,totânbsp;Ecclefiam,vt amp; ipla fperet, fuo exemplo, innbsp;Deum, pctat ab eo remifsionem peccatorûnbsp;propter Mediatorem, non propter fua mérita, ficutinquitzSperetlfraël in Domino.nbsp;Beza tradit oration em elfe ad Deum popu-li Ifraëlitici captiui in Babylonia, amp; opprcf-fi calamitatibus. Similis prccatioeftDani-eliscap. p.Nonin iuftificationibus noftrisnbsp;profternim us preces ante faciem tuam,fcdnbsp;in miferationibustui'' multis,exaudiDomine, placare Domine, attende amp; fac,ncnbsp;morerispropter temetipfum.Deus meusnbsp;exaudi nos propter Dominum. Cogiten-tur hic tres gradus hominum. Primusen:hominûcarnalium,qui viuût fecurè,vtEpicurei,vclvtPharifçi,nonagnonbsp;fcentes communem corruptionem naturçnbsp;J- U manæ, non fentienres veros pauores cô-fcientiæ, de quibus dicitur Gen. 4. ad Cain :nbsp;Peccatum tuum dormit feu requiefcit,donee reueletur. Secundus eft corum,qui agnolcentes fua peccata,non confugiuntad mifericordiamnbsp;Dei, promiffam in Chrifto.non ftatuuntfi-biremictipeccata.fed opprimunturpauorinbsp;bus amp; cruciatibus confeientiæ, vt Cain amp;nbsp;Saul.qui hoc ipfo cumulât peccatum,quôd |
LVC. LOSSII non credunt vniuerfali promifsionî grati« Nolo mortem peccatoris, fed vt conuer-tatur ac viuat : Deum, quantum in ipfis eft,nbsp;arguentes mendacij. T ertius eft illorum, qui agnofeentes pec cata confugiunt adMediatorem,petentesnbsp;amp; credentes propter ipfum condonatio -nem,atq; ita eriguntur voce EuangeliJ,amp;nbsp;iàluantur, vt Dauid audiens hâc vocem Nathan : Non moricris, Dominus abftulitpecnbsp;catûtuum. Ita Maria Magdalena, Zacheus,nbsp;Petrus, Latro amp; fimiles. Primär partis Pfalmi, quæ eft precatio, funt tres loci feu membra.
Prima pars Pfalmi pricatia. De prof un dû clamaui ad te i-Domine, Domine exaudi njocem meamj. Ftantj aures tUA intendentes n. in ^ugeem deprecationis rncA- _ Propofitio eft petitionis verar amp; arden-tisrPetoinfumma mca necefsitate, mole peccatorum oppreflus, fentiens iram Delnbsp;horrendam aduerfus peccata mea, vt menbsp;exaudias amp; condones mihi pcccataper mifericordiam, propter Mediatorem. De profundis ] In extrema necefsitate, in fenfu irç Dei,quafi obrutus fluiâibus maris,nbsp;ficut lonas clamat ex profundo maris,amp;nbsp;ventre ceti. Aures fiant intendentes'] Metaphora eft à gc-ftu libenter amp; attenté audientium, qui aures precantiadhibcrefolent, vt certius au-diant. Si inißfuttates obferuaueris Domtne,DomineqHufrllinetf A nthypophora,qua obiedioné Dei prf-uenit, de indignitate feu pcccatis. Deus |
IN PSALMVM DAVIDIS C X X X.
¦ Deus peccatores non exaudit.
Tu es peccator,quiarapuifti akerius con iugem, amp; maritu eius prodidifti hoftibus.
Ergoindignus es,qui exaudiaris à me, amp; condonem tibi peccata.
Refpondet Dauid amp; Ecclefia,per concefi fionem agnofcenspeccatum fuum, amp; accu-fans omnes homines propter peccatum, amp;nbsp;affirmans neminem in toto humano gene-re efle innocentem,amp; proprijs iuftitijs feunbsp;mentis iuftificari coram Deo , amp; faluarinbsp;pofle,fedtàntùm propter filium Dei,quemnbsp;Deus propofuit propitiatorem in fanguinenbsp;ipfius, ad Roman. 3. Ex hoc verfu, qui quafinbsp;gemma eminet in toto libro Pfalmorum,nbsp;amp; fimilibus didis Paulus didicit dodrinamnbsp;feu afreuerationem,quôd fola fide iuftifice-murcorâDeo,amp;faIuemur,apprehendentenbsp;filium Dei, cum meritis ipfius, non expro-priaiuftitiafeufceritis.
Si iniquitatem obferuauerü^ hoc eft,fi peccata omnia,amp; originale, quod eft defedus amp; prauæ inclinationescontra legem diui-nam, in omnium naturis, amp; adualia inte-rioraamp;exteriora, quafi adcalculos vocarenbsp;Velis, amp; dignas pœnas omnium fummoiu-re exequi.
Quiffuhjiïïet'] in iudicio tuo. Quafi dicat : Nemo hominum, iuxta illud Pfalm.i43.nbsp;Nó intres in indicium cum feruo tuo, quianbsp;noniuftificabitur in confpedu tuo omnisnbsp;viuens. Aliter:Quis fuftinebit, tolerablenbsp;molem peccatorum fuorum intolcrabilé,nbsp;amp; indicium amp; iram tuam horreudam.ad-Perfus peccata, quæ innumerabiliafuntyfi-cut lob inquit cap. 9. Verè fcio quod nonnbsp;iuftificetur homo coram Deo, Si enim no-ftierit contendere cum Deo, non poterit einbsp;relpondere vnum pro mille. Diuus Auguftinus agnofeens accufari hoc verfu omnesnbsp;domines de peccatis,inquit:Nó dixit fPro-pheta) ego non fuftinebo, fed quisfuftinebit? fed viditpropè totamvitam humanamnbsp;circumlatrari peccatis fuis, accufari omnesnbsp;tonfeientias cogirationibus fuis,non inue-*iiri cor caftum præfumens defua iuftitia.nbsp;^i ergo cor caftum non poteft inueniri,nbsp;quod præfumit de fua iuftitia, præfumatnbsp;Omnium corde mifericordiaDei, amp; dicatnbsp;Deo : Si iniquitates obferuaueris Domine,nbsp;Domine quis fuftinebit ?
propdiat 'io eß,
time ar is.
135
Prior cauiacxauditionis à pcrfona Dei, eius fcilicet mifericordia amp; propitiationenbsp;reuclatainpromi/sionedeChrifto,quafo«nbsp;lonititiir,nonfuaiuftitia aut meritis. Iranbsp;aiitem argumentarur : Mifericors es amp; pro-pitius propterMediatorem filium,omnibus te iiiuocantibus, exaudiens eos amp; re-mittens peccata, vttimearis, hoccft, cola-ris tanquàm mifericors amp; clemens.
Ergo amp; me,inuocanté te, exaudi,amp;con-dona mihi peccata, propter filium, quem propofuifti propitiatorem in fanguine fuo,nbsp;ad Roman. j.amp;i.Ioannis 2. Siquis pecca-uerit, aduocatum habemus apud patternnbsp;lefum Chriftum iuftum,amp; ipfe eft propiria-tio propeccatis noftris, non pro noftris au-tem tantum, fed etiam pro peccatis totiusnbsp;niundi. Quæftionesin hoeverfu cogitan-dæ tres.
1. nbsp;Quem vocemus propitium ? æternumnbsp;amp; verum Deum, qui fe patefecit miflb filionbsp;Domino noftroIefuChrifto,crucifixo pronbsp;nobis, amp; refufeitato amp; dato Euangelio.
2. nbsp;Cur vocemus propitium ? quia placa-tus eft nobis per filium Redemptorem amp;nbsp;Mediatorem noftrü,iuxta illud: Iuftificat£nbsp;fide pacem habemusapudDeum, perDo-minum noftrum lefum Chriftum, Rom. 5.
5. Per quem nobis faâus fit aditus ad pattern ? Per hune eundem filium, iuxtaillud ad Hebræos4. Habentes hunePontifieem,nbsp;accedam us ad thronum gratiç cum fiducia.
r«»«f4rw]Caufafinalisexauditionis:Lo-quitur autem de timoré filiali,qui comple-ditur agnitionem propriæ indignitatis amp; fenfum iræDei, amp;fidem ftatuentem Deumnbsp;nobis efle placatum, eumq; tanquàm pattern diligimusamp;inuocamus, non vt iudï-cemfeuerumtimemus, fugimus amp; refor-midamus, fimulq; inchoamüs nouam obe-^ientiam Legis,in agnitione noftræ infir-mitatis, quafit vtlegi nonfatisfaciamus,fi-cutinquitApoftolus:Etfi nihil mihi con-fciusfum, tarnen in hoe non fum iuftifica-t us. Melior igitur eft, vt in quit Auguftinus,nbsp;in malis faólis humilis confefsio, quæ Deonbsp;laudé i uftitiæamp; mifericordiæ tribuit,quàninbsp;in bonis fuperba gloriatio.
8xpecio'T)omtnum:,expe^-' uit antma mea ïn ^erbonbsp;mißione.)
V.
MM 2
|
ns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. aAnima me a expeSkit Toornt num-ià ^igilta matutinanbsp;aâaltam ^igtliam matutïnamj. Akeràcauamp;exauditionis fumpta à per-fona Dauidis amp; Ecclefiæ, hoc eft, eius inuo-catione , petitione amp; expedatione auxilij amp;Iiberationisperfeuerante amp; quotidiana.nbsp;Etiamfi Deus aliquandiu eam différât, iu-xta îllud Ab^uc 2. Si moram fecerit, expc-ôa eutfl, quia veniens venier, amp; non tarda-bit. tta inquit Auguftinus : Oportet hominem Chriftianum credere inuifibilia, ex-’pedare dilata amp; diligerc Deum, oftendeil-terii fe hoftem amp; inimicum.atqüc ad finemnbsp;vfqué perFeuerare. Repetitio ihdicatardo-remProphetæ amp; perfeuerantiam in inüo-cando Deum , amp; expedando ipHus auxi-lium. À vigiïia matutina] id eft, longo tempóré, (eu toto dié, donee Deus opportuno tem-poreme iuiietamp;libcret, NequeenimDconbsp;eft præfcribcndum tempus feu modus li-berationis, quem ipfe folus pro fua fapien-tia nouit opportunum,amp; falutarem eccle-(ia?, amp; fibi gloriofum. OBIECTIO DE VERBO XN4-baftifiarum amp; aliorumEnthu-ßaßarum. Maledidusqui nititurcrcatura. Verbum vocale eft creaturâ, hoc eft, li-tera fcripta in tabellis, aut elata vóee hugt; fnana. Ergo maledidüs qüi nititur verbö cx* terno feU vöcali. |
LVC. LOS SU Adorum y. vox EuangcliJ vöcatur verbUm vitar. Ita ad Romanos ly. Quæcunq; præ-feripta funt,ad noftram dodrinam præfcri-pta, vt per patientiam amp; confolationemnbsp;fcripturarum fpem habeamus:in quo dido caufaamp;efFedusconiunguntur,fcriptu-ra veræ cbgnitonis Dei, confolationis amp;nbsp;patientiæ Sc fpei, quæ certà eft expedationbsp;confutn mats liberationis amp; gloriæ. Speret Jfiaél in T^ominot VR* cßMa apud T^ominunL) (eft) mi^nbsp;Jericordta,çp^ copioß,apndeu?nanbsp;redemptto. Seipß redtmet jßaelexom-' nibns tniquitntihm fins. Altera eft pars Pfalmi, qua hortaturDa-uid iFraelcm, hoc eft, totam Ecclefiam amp; fingulos, vt fuo exemplo fperent in Domino, id eft, petant ab ipfo, amp; credant in prx-fenti remifsionem peccatorum. Sc in fucu-ro expcdentliberationemintegram in o*nbsp;mnibus srumnis , in vita æterna propternbsp;Mediatorem, nondeterriti fuaindignitatcnbsp;feu peccatis, neque confidentes de fua iu-ftitia aut mentis, fed tantum mifericordianbsp;Dei, amp; redemptione copiofa feu gratia ex-undante.iuxta illud Pauli ad Romanos y.nbsp;Gratiaexuberat peccatUBn,hoc eft,fnaiornbsp;eft quàm pcccatum illud tollens. Eftqncnbsp;vltimus verfus interpretatio prims pro-mifsionis de Chrifto, vidore diaboli amp; rc-demptore Ecclefiæ, Gene. 3. Semen mulic-ris conteret caput ferpentis. amp; 22. In femi-ne tuo benedicenturomnes Gentes. |
|
JtESPONSIO. Nego confequentiam : Quia Prophets inquiens fe Iperare in verbo Domini,nonnbsp;tribuitverbovóeali vim magnam, feùcffi-caciam infe.fed m ortet eum feDeiim iniio-tare amp; petcre ab co remifsionem pcccato-riiirt,eum4; expedare,qui ic in verbo fuonbsp;patefecit, quod mândari literis voluit, amp; innbsp;cuius cogitatione tanquàm organo filiiisnbsp;Dei fim ul adeft, eft effieax amp; dicit confolationem in corde credentis,amp; accendit fi-dem, fpem. lætitiam amp;inuocationcm,iu-xtaillud ad Romanos t. Euangelium eft ponbsp;tentiaDeiadfalutemomni credenti.Itemnbsp;adRomanos 10. Eides eft exartditu. Item, |
Q^odinquir,ipfe fcilicet Dominus, feU Mefsias redimet Ifraelem ex omnibus ini-quitatibus eius, relj^exit ad nomen Iefugt;nbsp;quodRedemptorem feu feruatorem figni-ficat,ficutinterpretatur Angelus, Matth. I.nbsp;Pariet Mariafilium, amp; yocabis nomen eiusnbsp;lefum.Isenim faluum faciet populum fu-urn à peccatis fuis. Óccurritautem tenta-tioni omnium piorum de indignitâte leunbsp;peccatis metuentium, ne proptereaDcusnbsp;non exaudiat nos,vnde inquit hîc Auguftinus: Si quispremiturpeccatis fuis, adeftnbsp;mifericordia Dei. ideo præcefsit ille finenbsp;péceató filiusDei in ccelum, vtdeleatpecnbsp;cata fequentium. In illo culpa non erat,nbsp;fed per ilium vcftræculpædelcbuntur.amp;C. Qui |
IN PSALMVM DAVIDIS CXXXI.
|
Quinoncommifitpeccatum,ipfeeftrc-demptorà peccato,ipfe redimet Ifrael. ynde redimctPab ilia iniquitate, an abnbsp;illavnaPab omnibusiniquitatibus fuis.nbsp;Non ergo timeoaccefliirus adDeuma-liquas iniquitates fuas, tan turn modo accédât pleno corpore, amp; definat iam fa-cere quæantea faciebat, amp; non dicat,illanbsp;iniquitas mihi non dimittitur. PSALMVS CXXXI. Graduum ti. Duæfunt partes Pfalmi : Prior cft narratio,qua Propheta Dauid Ecclefiæ pro-ponit cxem^um fuæ humilitatis, qua fuam agnofcit infirmitatem, fubijcit fenbsp;Deo,amp; petit ab co inuocatione fua aüxi-lium, non confidit fua fapientia, iuftitianbsp;amp; potentia, nonpræfert fe alijSj quodnbsp;quotiefcunque incepit facere, teftatur fenbsp;fadum fimilcm infanti,qui vbera materna deferuit, ab eisq; eftablaäatus, de-ftitutus nutntione. Ita ipfe quoque fitnbsp;quafi ablaftatus fine confolationej nu-tritione amp; defcnfione. Altera parte hortaturliraelem, id eft, Ecclefiamamp;fingulospiosjVt fuo exem-plo iperent in folo Deo, ab illo folo pen-deant, ficutinfantes ab vberibus matris,nbsp;CxverboDei quafi fugehtes confolatio-hem amp; nutritionem. Prittt4 pars,î^arratio de hu-* milttate. ’Domine3 nön efi exaltntum cor meunïinei^ met ocuhfunt.^nbsp;€laÜ3neque ambulant innbsp;gnis3 nequein mirabtltbuSfquAnbsp;ßintfiipra me. |
Alloquitur Propheta Deutn tanquàm teftcm eum faciens fuæ vers humilitatis , quse eft agnofcere proptiäm infir-tniutem, fubijeere fc Deo # non ap«nbsp;petere maiora viribus, non inuadercnbsp;alienam vocationcm , fed fuam dili »nbsp;genteradminiftrare, petere à Deo fuc-cefliim, amp; non contemnere aüos, nonnbsp;fidere fua-iuftitia,ficut Pharifæus,Lucænbsp;decimo oftauo gloriaturde fuaiufti-tiaamp; meritis: Contra autem Publicanusnbsp;agnofcit fuam indignitatem amp; pcccata,nbsp;eorumque petit à Deo condonationemnbsp;per mifericordiam propter Mediatorem, inquiens : Deus efto propitius mihi peccatori. No« f/? exaltatum cermeum'i Non fuiar-togans, non de mefenfimagnificè,non fum gloriatus de mea fapientia,potentia amp; iuftitia. Etiamfi fim rex eledus ànbsp;Deo,amp; multis donis ornatus. Neque oculi tnei elati futit} Hoc eft, Noii præ me tuli elationem) mentis, feu fa-ftum aliquem, cuius indices funt, amp; quafi auriga oculi. No« ambutaui in ttiaj^nis'] Id eft, Non èx-petiui maiora meis viribus, fed humilia, confeius infirmitatis meæ, j^eque in mirabiiibtts i quti funt fupra me^ Hoc eft, Non exquifiui, quæ excedunCnbsp;verbum Dei, non ftrutatus fum, quæ ex-cedunt meumintelleâum, nihil prætetnbsp;ea quæ reuelata funtin verbo, exquifiuinbsp;in articulis Fidei, etiamfi hæc repiignentnbsp;humânæfàpiehtiæ, fed captiuaui intel-leâummeumfubobedientiam ßdeijnbsp;Ita diétum Socratis,nbsp;Tramp;SHUKSi monet,ne curiofa inueftiga-tione res coeleftes amp; arcanas, humanânbsp;fapientia inquiramus, fed fimplici verbo Dei adhæréamus. ^luanâoanimatTLsmeajTLi il non poßiijnbsp;nbsp;nbsp;ßlere feci, iUnc er it anima mea ßcut ablaüa-^ tus à matreßua, Similitudo fiimpta ab infante abla-êtato, quaoftenditfequoqjficuthic in-fans deftituitür nutritione, deftitutütrt efteDei gratia amp; confolationèjquotiesnbsp;à Deo defeeit, altiorapetefis Sc tentafiânbsp;MM 5 |
ANNOTAT. LVC. LOSSII «38 contra Deum,fient cùm populum nu-meranit, fecundo libro Regutn capitc vinbsp;gefimoquarto. LacvocatverbumDei,nbsp;iicut amp; D. Petrus, quo tanquàm mater-nolafte infans alitur, ita amp; nos verbonbsp;Deialimuramp;nutrimur. non pefui anïmitm meant amp; filtre feci] Hoc eft,Quando non acquieui innbsp;Deo, non fperaui in ipfum , fed elatusnbsp;fum præ donis meis, conHfus potentianbsp;amp;fâpientiamea. Tuncfaâus fum tanquàm puer ablaélatus ab vberibut maternù'] nullam habens nutri-tionem feu confolationem fpiritualem.nbsp;Alij intelliguntelfe votum, Quafi dicat:nbsp;Cùmfuperbioamp;fido mea fapientia,iu-ftitiaamp; viribus, tunc fac, ô Deus, vt fimi-lis fiam infanti abladato à maternis vbe-ribus, deftitutus omni nutritione amp; connbsp;folatione. t. Exhertati». ni. Speret Jfi'aèl in T)omino, ex hoc nunc in fecu-lum» Addit expofitioni de fua humilitate amp; deftitutione confolationis promifsio-nem gratiæ Dei, tanquàm vbera mater-na,remittens adhortationé ad Ifraclem,nbsp;hoc eft, Ecclefiam, vt fuo exemple fpemnbsp;omnem inDeumcollocet, non in fuamnbsp;iuftitiam, non tonfidat propria fapien-tia aut viribus. Ex hoc nunc vfque in feculum ] HoC totafuavita,omnibusaftionibus amp; au-xilijs,petacàDeo remifsionem,fuccef-fum in vocatione amp; vitam æternam, propter hlium Dei, qui fadus eft nobis ànbsp;Deo fapientia, iuftitia, fàndificatio amp;nbsp;redemptio, vt quemadmodû feriptumnbsp;eft, Qgi gloriatur, in Domino glorietur. VOCTRINAE in. |
PSALMVS cxxxn. Graduum 13. ARGVM.ENTfru. Pfalmus eft petitorius :Nam petit in CO Dauid,vel potius Salomon,aut ctiâtnnbsp;populns Ifraël, vt Deus,ficut ipfiDaui-di oraculo promilTum fuit, templu'î’nbsp;quæ fedes effet fütura Dei, in quo areanbsp;fœderisreponeretur, tandem perficiatnbsp;in Zion,hoc eft, Hierofolymis, atque fa-cerdotium amp; regnum Dauidi traditum,nbsp;iuxta promifsionem,conferuetamp;tuea-tur,vtDeusin eo redè agnofeatur, in-uocetur amp; colatur, amp;det vidum fàccr-dotibus amp; Leuitis, amp; toti populo,adnbsp;conferuationcm veræ dodrinæ amp; vero-rum cultuum. Quantum ad typum attinet, petit conftitutioncm amp; conferuationcm Ec-clefiæ amp; regni Chrifti æterni, cuius regnum Dauidis amp;toca politia ludaica 8cnbsp;facerdotium Leuiticum, rypus feu figura fuit. Petit autem in genere duo ;nbsp;Primùm vt conferucturvera dodrinaamp;nbsp;cultus |
Z
-ocr page 607-IN PSALMVM
cultus diuinitus inftituti. Deinde vt regnum amp;politia confèruetur, vt in hisnbsp;retineantur pietas, difciplina honefta,nbsp;pax, quæ rria præcipua bona funt in o-mni congregatione.
DAVIDIS C XXXII.
mam. Hoc tcmplum poftea ædificauit Salomon, quod'fieri noluit Deus à Da-uide, fecundo libro Rcgum capice iepti-mo,amp; primo Paralipomenon decimo-feptimo.
Pfalmi partes funt quatuor.
I. Propofitio , vt Deus memor pro-miisionum datarum Dauidi,templum extruat in locum tabernaculi.
Prccatio, vt miniftcrium publicum docendi conferuetur , amp; politia, pro-pter datam Dauidi de hoc promifsio -nem.
3- Promifsio de conferuatione regni amp; politiæ ludaicæ, vfq; ad Mefsiæ adue n-tum in carne,amp; Ecclcfiæ,fub typo, vf-que ad finem mundi, amp; deiuceps in o-mni æternitfte.
4. Petitio vidus amp; defenfionis mini-ftrorum Ecclefiæ, eiusque membrorum pauperum amp;inopum inhac vita, vt conferuetur äc colligatur Ecclefia.
/. Propsfitio.
9^emento Domine (Dauidis) omnü afft^nbsp;éiïonü e 'uis-
Eobanus.
Pix hominum diuüm^ parent, memor ej/e memento
Dauidit foUta dexteritatetui.
Dauidit memor efio tui, quos tile laboret
Profidet tulerit reüigtonetua.
Primùm petit, vt Deus memor pro-mifsionis datæ Dauidi, de ædificando templo , non quidem ab ipfb Daiiide,nbsp;fed à Salomone , quamprimùm tern-plum extrui curer atque perficiat.
Memento Dauidl Quafi dicat:Sis memor promifsipnis datæ Dauidi oraculo, de extruendo templo in Zion feu Hie-rofolymis, quæ lèdes feu domus Deinbsp;futura erit, in quo area fœderis repo-nenda fuit, quæ antea in tabernaculo,nbsp;poftea translata àDauide inHierofoly-
Et (memento) omnis affliétionü eiut] Per/è-cutionis Dauidis, laborum amp; curarum, quas fuftinuit in conftitutione re^ni,nbsp;gubernatione amp; conferuatione difncili,nbsp;amp; deliberarione de conftituendo templo . Aliter ex Græco : manfuetudinisnbsp;eius,T«înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafscpe V-
fus eft erga Saulem, cùm occiderepo-tuiffet, amp;alios fuoshoftes, Ahitophcl, Semei, Abfolon filiuin feditiofura.
fDauid) wrauit Do- il mino njotuiTLi ^ouït potentinbsp;f Deo ) Jacob.
Narratio,/euexpofitio protnißionis Dauidis de ædificando templo Domino,nbsp;quam iuramento confirmauit, vt feriumnbsp;ftudium fuum amp; voluntatem non fimu-latam teftaretur. Namappellationeiu-ramenti leu voti, h'oc loconbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id
eft, feriam appetitionem, non fimula-tam indicat. Extat autemhociuramen-tum feu promifsio Dauidis, libro fecundo Regum ƒ ap. feptimo,vbi Dauid indi-gnum elfe iudicat, vt area fœderis pelli-bus dunraxat fit conteâa, ipfe autem ce-drinam incolat domum , promittit le Deo ædificaturum templum, in quo re-ponatur area, quod facere à Prophetanbsp;Nathan,admonitus diuino oraculo,pro-hibetur, quod poftea Salomon eius fi-lius ædificauit.
Deum potente lacob vocat, vel quod lacob patriarcham potenti fæpe manunbsp;liberauitèpericulis, vel quod lacob hûcnbsp;Deum æternum amp; potentem coluir.nbsp;Huic Deo potenti amp; nos, exemplo lacob, confidamus,petentes amp; expedan-tesauxilium ab eo fide, delèrti etiam abnbsp;omnibus humanis præfidijs, quæ incertanbsp;funt amp; mobilia, ficut verè inquit Seneca: Omnia humana eiufdem fortis atq;nbsp;conditionis funt, amp; quæ haétenus nonnbsp;fuerunt mota, adhuc certè mobilia funt.nbsp;Manus autem Domini potens eft, amp; adnbsp;humiliandum amp; ad exaltandum.
MM 4
-ocr page 608-140 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. L
ni. St introtero in tnbernacu-lum domtis meamp; afcendero in le£iumfirati met,
un. Si de der 0 oculis me^ ßm^ num,nbsp;nbsp;nbsp;palpe brü meü dor^
mitâtîonem-j.
^onec inùeniarrLi locumjt domine 3 tabernacula potentinbsp;Jacobs
Verba funtDauidis,quæ vel ipfeDa* uid, vel potius Salomon,aut populusnbsp;Ifraël repetitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quibus Dauid
oüendit ardens fuum defiderium, inue-niendi locum,in quo templumædificec Domino, etiam priufquàm vel in do-mutn fuam redeat, vel leftum petat,velnbsp;etiam fomnum capiat
Eft igitur fententîa horum verfiium ; Non prius acquiefcam,qnàm Dominonbsp;inueniam templum amp; domicilium , innbsp;quo area fœderis reponatur. Sunt e-nim propofitiones affirmatiuæ catego-ricæ,vt fi introiero,fi alcenderOjfi de-dero, id eft, non introibo, non afeen-dam,non dabo. Nam particula fi,abf-que negatione Hebraica phrafi fignifi-cat negatiuè, vt fi hoc feccro,occiditojnbsp;id eft, nequaquam faciam , addita negatione fignificat affirmatiuè, vt, fi nonnbsp;fecero, nihil præmij mihi dabis, hoc eft,nbsp;omnino faciam, vide fupràPfalm. pj.nbsp;Ex GræcoîPoft palpebris meis dormi-tatiottem , additur amp; requiem tempô-ribus meis, Jcgaai'lt;t'5rtlt;w«/?'»rsxfö7Wij(»snbsp;jxotz, hoc eft, capiti eius, tempora parsnbsp;font.
Donee inueniam locum Domino'} Hoc eft* federn, in qua area Domini reponatur.
Tabernacula vocat ipfum templum, foudomicilium. Vfus eft plurali propter tres partes rempli, quarum erat
I. Sanft urn fanftorum,in quodnemi-ni licebat,nifi fommoSacerdotiingre-di, quod femel fiebat in anno. In hoc ingreflus Pompeius ante Chriftum na-
VC. LOSSII
turn anno 6o. magnam fummam pc-cuniæinde abftulit. Ideo quatuordc-cim annis poft occupatam ab ipfo vr-bem, in Aegypto, in vicina regione,qua-fi in confpeftu Hicrofolymorum, iuflu Ptolomæi trucidatuseft.
2. nbsp;Sanftum in quod folis facerdotibusnbsp;ingredi licitum fuit.
3. nbsp;Atrium, in quo reliqua multitudonbsp;precabatur, amp; lt;il/j^aetspei«adhibebat.
In fanfto fanftôrum eràt propitîato-rium feu area fœderis, ideo fignificat iu-ftitiam fidei feu ipfum Chriftum, propter quern iufti reputamur, amp; propter ipfum verfamur ante OculosDei.
Sanftum fignificatceremonias. Atrium iuftitiam ciuilem, amp; diftiplinam, fi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
ne qua homo neque docere poteftjne» quedoftrinainanimishominum eftef*nbsp;fieax.
Ecce audtuimui eamslßit ea fcilicet fede feu loco) irtnbsp;Ephrata, tnuenimtts eai7Lgt;irtnbsp;campit JjluA,
Verba fontamp;hæc ipfius vcl DauidiS, vel Salomonis,velpopuli Ifraël,gratu-lantis fibi de inuentatandem certa lede, feu loco rempli, Ipfa fcilicet Hieru-falem,quam per Metonymiam Ephra-tam vOcat, à perfonaDauidis, quinbsp;Ephrata,quæ eademeft quæBethleem,nbsp;natus fuit, amp; in regem Ifraël à pro-pheta Samuel in eavnftus, primo libronbsp;Regum capite decimofexto amp;decimonbsp;feptimo. Ideo autem Ephratam vocat, quod omnia referenda funt ad pro-mifsionem faftamDauidide Mefsiana-foituro ex ipfius familia, amp; de certa fede Ecclefiæ vfquc ad aduentum Meftia!nbsp;in carne.
Eandem qiioque Hierufalem intelli-gitpercampös lÿluæ, à materia,id eft, iignis ex quibus Hierofolyma ædificatanbsp;fuitjficut amp; Libanus interdum yocaturnbsp;à monte Libano , ex cuius cedris quo-quefuitzdificata.
Its
-ocr page 609-IN PSALMVMDAVIDIS C X X X11.
|
Ita Ezechiélis capite vîgefîmo primo :Va-ticinare ad fyluam agri, hoc eft, ad vrbem Hierofblymam, quæ ex ft’lua extrufta eft.nbsp;Beza, amp; quidam alij fine figura intelligutitnbsp;Ephratam, feu Bethleem, amp; per camposnbsp;lyluse Aream Ornam, in quaDauid Domino altareædificauit, quam dicunt monténbsp;fuifle Morian, in quo Deus Tfaac iuftit im-molari,amp;poftearemplumHierofolymita-hum conditum eft. Àtqué ita verfum ex-ponunt : Ecce fvos liraëlitæ feu ludæi eumnbsp;locum rempli^ audiuimus ex ipfoDauidc,nbsp;vel fenioribus in Ephrata, hoc eft, Bethleem, amp;inuenimus in campis /ÿluæ,ideft,nbsp;area Oman, hoc eft,locis campeftribus,vbinbsp;nunceftHierufalem,2.Samuelis 24. i.Pa-ralipomenon 21.amp; 22.vbi inquit Dauid:Hçc.nbsp;eft domus Dei, amp; hoc altarc in holocau-ftum Ifraël. Jntroiïïmta in tnbernacu* Inm eua, aâorabtmus adfiabel*nbsp;lum pedum ei4d^, Exhortatiomutuaadconueniendum in tabernaculo feu templo, vt in eo adorentnbsp;Dominum, hoc eft,prafftent eas aâionesnbsp;amp; cultus in templo, quosDeus mandauic,nbsp;quifurit: AudiredoiftrinamEegisamp;Euangelij,. InuocareDeum.
Aà fiabeHum pedum eius'] Ad propitiatori-fiin feu arcam feederis, apud quam Deus Præfens fuit, îuxtadatam promifsiotlem. |
S«r^e]id eft, Oftende te efle.præfefttem, exaudire amp; iuuare inuocantes in hoc templo. In requiem tuam] in templum, qua? certa fuit fedesDei, vfquead adoentum Meftia?,'nbsp;in quo promifit fe futurum præfentem,amp;nbsp;exauditurum inuocantes Ideo ludæi in a-lijs regionibus orantes, conuertebant fe adnbsp;templum Hierofolymitanum, Arcâm vocat fortitudinem Dei, quod Deus apud earn erat præfens, exaudiens in-.nbsp;uocantesamp;liberans potenter ab hoftibus. Sac er dût es tui tnduanturiu-r flitia^ fanéii tut exultentj, Primùm petit conferuationem mihiftc-rij docendi, eiusq; cffeiftus,qui funeduo præcipui. Prior iuftitiafacerdotum feu donbsp;«ftoruin Ecclefiæ, quæ duplex eft : minifterijnbsp;qua redè docent : amp; perfônæ,qua vfum pi-umamp; honeftum amp; conuenientem doftri-næagunt,vtfintexemplâriagregis feu Ee-clefîæ. Altera eft exultatio feu lætitia, amp; confo* latio de præfcntia Dei amp; auxilio diuino. Propter T^auidfiruurtL» tu-^ x. urn non auertas factem Qhrin^inbsp;tui. Secundo petit cóferuationem regniDa-uidis,corporalis amp;politiæ ludaicæ. PropterDauid feruum fuum] Propter pro-mifsionem fadaiii Dauidi, ii iuramento fancitam, duraturum autem crat hoc regnum Sipolitia vfq; ad aduentum Chriftinbsp;in carne, quo exhibito dclenda fuit, iuxtanbsp;illud Matthæi 11. Lex amp; Prophets vfquc adnbsp;loannem prophetarunt. |
|
1. Precatit. SurgeT)ominç_^inrequiemj tu nbsp;nbsp;area for tttudinü , PrecaturvtDeus minifterium publicum *u'Ecclcfia,amp; regnum poliricum propternbsp;Promifsionem datarn Dauidi, conferuct |
No» auertoi faciem Chriili tut'] Hoc eft, hé finasauerti,ideft, mutariamp; deleri faciem,nbsp;hoc eft, præfentcm ftatum amp; formampo.«nbsp;îitlæamp; ecclefiæ; ChriHi m] Dauidis,vnai in regem, fed inaheathieftatus amp; forma regni vfque adnbsp;aduentum Mefsiæ, qui verüs amp; æternus rexnbsp;futurus erit,amp; regnum eius æternum,cü-ius figura Dauid,eiusqj regnum fuit cor«nbsp;fura^ |
|
ANNOTAT. XI. ' luraiitt Domïnus Dauid ‘ve-ritntei nbsp;nonfruHrabïtur eumt defruéiu ‘Ventris tuï ponarrLs ferßdem tuanij. Repetitio iiiramenti, quo Deus confir-mauit veritatem fuæ promifsionis,'dc regno Dauidis, duraturo vfque ad aduentunl Mefsiæ, in pofteritatc Dàuidis. luxta illudnbsp;Cen.4p.Nonaufereturfceptrû de luda,ne-que doélor de fœmoïe eiüs, donee veneritnbsp;Silohjfim ulq; de regno Meftiæ æterno. Ex-tat hæc promifeio z. Regum . vbi inquitnbsp;y ' Deus per prophetam Nathan ;Cùni com-pleti fuerint dies tui, amp; dormieris cum pa-tribus tuisjfulcitabo fernen tuum poft te,nbsp;quod egredietur de vtero tuo, amp; firmabonbsp;regnum eius. Ipfeædificabitdomum no-mirii me O, amp; ftabiliam thronum regni eiiisnbsp;vîque in fempïternum. Ego ero ei în pà-trem, amp;ipfe éritmihiin filium. Qui fi inique âliquid géflerit,arguam eum in virgânbsp;virorum,amp;in plagisfiliorum hominum.nbsp;Miftricordiânrautem meàm non auferamnbsp;ab ep, ficut abftuli à Saul, quem amPui àfa-ciè iheâ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Faâa eft autem hæc promifsio Daiiidi anno mundi 29 o o.anteChriftum natumnbsp;- IQ. 6 0. Templum gdificare ccepitSalomonnbsp;anno mùndi 2934. anno poft exitum exnbsp;Aegypto 4 8 0. ante natum Ghriftum 1028.. Promifit autem Deus quatuor Dauidi :
3; ZîonvelHiertifalem federn fore huius fégni. ¦ 4. In hoc tCgno feu populo Deum cort-feruaturum amp;propagàrurû veram doftri-nam amp; promifsionem de Mefsia amp; veris cultibus., ïurattft'] îùrametftoconfirmaüit prômiC fîoncm faftam Dauidi, ne deilladubitaret. ' Non jrifitiibitur eum} fed certÔ præftabit, quod promifit, non fallet Dauidem , autnbsp;populuhi. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ventris fai] Ex poftéfitate tuaré- ^abühtöi'dinein hoc popuro reges amp; duces, quod faétum eft vfque ad Machabæosi ïSHérôde autem anno 30.ante Ghriftum |
LVC. LOSSIÏ natum,translatum eft fteptrum,hoc eft, regia poteftas à tribu Iuda,in regem alieni-genam,ipfum Herodem,filium Antipatrinbsp;Afcalonitæ. Si cuflodterintfiltj tui teßa- xii. mentum meumji teflimonÏAnbsp;mea hmc-, (Jua docebo eos. Etfilij eorurn^ vßjue inßeu-^ lumfedebunt ßperßdem tuam, Gonditio addita promifsionide obedi-entia, quæ omnibus promifsionibus de bo niscorporalibus addi folet, item exceptionbsp;caftigationis amp; crucis. Quia igitur ludæinbsp;non obediuntDeo, Hierofolyma fepe di-repta eft, amp; ludæi abduâi 4pnt in Babylo-niam, amp; regnum amp; politia nunctota de-letaeft, exhibito Mefsia, de cuius regno æ-terno hæcpromifsio fine omni conditionenbsp;intelligenda fuit, iuxta illud Pauli ad Romanos capite tertio : Quod fi quidam in-creduli fuerunt, num incredulitas eorumnbsp;fidemDei facietirritam ? Mifit igiturDe-us. ex pofteritatcDauidis, natum Mefsiamnbsp;in plenitudine temporis inBethleem,iuxta promifsionem Michææ,eiusq; regnumnbsp;eft æternum, iuxta illud Lucæ i.Eccecon-cipiesinvtero amp; paries filium, amp; vocabisnbsp;nomen eiuslefus. Is crit magnus amp; filiusnbsp;altifsimi vocabitur,amp; dabit illi Dominusnbsp;Deus federn Dauidpatris ipfius, regnabitq;nbsp;fuper domum lacob in æternum, amp; regninbsp;eius non crit finis.
amp; politia ludaica vfqtte ad ad^ uentum Meßta. ^l^oniam eleßt E)ominus xiif idtion 3 ele^t eam-3 in hnbitmttönern fibi. Loquitur de elcftione Zionis, feu Hieru-lalem, vbi Deuspromifit fe præfentem futurum, amp; exauditurum inuocantes, donee veniret Mefsîas pfomilfus in came,quo ex-hibito,crucifixo amp; refufeitato à m orte, hocnbsp;regnüm corporale Dauidis amp; tota politianbsp;lud^ca, vnà cum m etropoli Hierofolyma^nbsp;delenda fuit, ficut Angelus Daniel. 9. præ-dixit.Hgcideo ftabilitas feu f terniras regninbsp;Daui- |
IN PSALMVM D
Öauidis, intelligenda eft vfq; ad aduentum Meisiæ, cuius regnum feu ecclefia verè innbsp;ttternum manebit.
Quod inquit, Dominus elegit Zion,vt ibi habitaret, monct,neque Dauidem ne-que ludæosmeruiflehanc elctâionem, fednbsp;efle Dei gratuitum beneficium.
Hac requiem mea in feculunu ficulti hie habitnbosqHoniamje-legteanij.
Verba funt Dei, primùm de Zionc feu Hierulalem corporali, manfura vfque adnbsp;Chrifti aduentum in carne, anno mundinbsp;39 52. Deinde de tota Ecclefia, in qua præ-fens eft Dcus,eAudiens amp; iuuans cam,amp;nbsp;fingulaeius membra.
Quodinquit,fuam requiem elfe in Eccle fia, ingens eft confoIatio,quodDeus quafinbsp;requielcatin Ecclefia, amp; delcftetur. Italo-annisiq-. Veniemusadeum,amp; manfionemnbsp;faciemus apudéum. Item Paulus inquit,nbsp;nos elfe templum Dei amp; Spiritus làndi.
4t. Promtßio äe vt^u amp; fuftentatione Zionû,hoc tß, Ecclefi£ ludatca, amp; deinceps coUeifa exnbsp;ludiit 0“ Genttbtu, vfyue éidfi-nem mundi.
U£iui eiw (Zio nis) benedt -cens benedteaTns pau^eres cws piturabo pantbm.
Promittit in tribu luda amp; Beniamin, in qua Zion feuHierofolyma fita fuit, maio-tem futura vbertate frugumaefruduum,nbsp;quàm inalijs terris IfraëJ, propterDauidisnbsp;regnum, cuius in eafedesfuit, fimulq; pro-mittitvidumamp;fuftentationemEcclefiæo-ninibus temporibus. ExGrçcolegitur:Ve-nationi benedicam, pro quo vetus Inter-pres verrit ; Viduam eius bencdicam,dece-ptus errore vnius literæ. Legit euim pro 9»-quæ vox venationem fignificat,^«^iw,nbsp;hoc eft, viduam. Per venationem Græcusnbsp;Interpres intelligit ipfumviâ:um,quôd isnbsp;olim per venationem præcipuè parabatur.nbsp;Accipituramp; venatiopro prædicatione do-ârinæ amp; hominum cóuerfione,iuxta illudnbsp;leremiæ ilt;5. Et venabuntur eos de omninbsp;nionte.
Sacer dotes eius indnamJalu^
A VID IS C XX XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T43
çÿ* exisltntione^ exultnbundLj.
Repetitiopromifsionisde efficacia mi-nifterij,de quo Roman. i.dicitApoftolus, Euangelium cftpotentiaDei,amp;c. amp;: 2. Corinth. 3. Euangelium eft minifterium fpiri-tus, hoc eft, dat Spiritum fandum, qui effi-cax eft in cordibus credentium, accendensnbsp;in eis veram lætitiam, fiduciam amp; confola-tioncm.
Induamfalutari] Hoc eft,Saluabo amp; pro-tcgam,confolabor,amp; fandi eius lætabun-tur depræfentiaDei amp; confolatione.
cr^^’r^’(efflorere,ger- ^VII minare)faciamj cornts Dauid.^nbsp;paraui lucernam Chrijîomeo,
Repctitio promißionis de potentia, gio riaamp;conferuatione, primùm regni Dauidis, deinde fub typo regni Meftiæ.
Cornu vocat per Metynomiam regnurn Dauidis, eiusq; potentiaal amp; defenfionentnbsp;vfquead Chrifti aduentum. Sumpta Meta-phora à cornibus animantium , quibus lenbsp;defendunt. Refpexithuc ZachariasLucær.nbsp;Et erexit cornu lalutis in domo Dauidpue-ri fui.
Lucernam vocat ipfum Dauidem amp; regnum eius, iuxta illud 2. Samuelis 21. Non egredieris vitra nobifeura in prælium, ncnbsp;extinguas lucernam Ifraelis,hoc eft, ne tcnbsp;interfedo pereat regnum Dauidis. Itemnbsp;I. Regum II. FilioSalomonisdabo tribumnbsp;vnam , vt fit lucerna Dauidi feruo meo.nbsp;Item I. Regum ly. PropterDauidem deditnbsp;Deusipfi lucernam inHierufaIem,hoc eft,nbsp;aliquemex ipfiuspofteris in regem. Signi-ficatautem lucerna Iplédorem feu gloriamnbsp;regni,nunc feruitium,quod principes amp; reges præftât in gubernatione fubditis,etiamnbsp;cum fuo dam no amp; vitæ fæpe periculis:quodnbsp;Sapientifsimus amp; Chriftianißimus prin-ceps Erneftus, dux Lunæburgenfisfuo hocnbsp;lymbolo de ardente lucerna fignificat :
D«ffJ inferuto, me ipfum confumo. Deinde lucernam vocat dodrinam Euan-gelij, in regno Mefsiæaccendenrem in cor-quot;nbsp;dibus veram lucem feu notitiam Dei, iuxtanbsp;illudPfalm. 119. Verbum tuum lucerna pe-dibusmeis.
Chriflo meo] Primo ipfi Dauidi, vt maneât eius pofteri, quafi lucerna in regno Ifraelis,nbsp;iuxtapromifsionem datam Dauidi: deindenbsp;Chrifto feu Mefsije, vero amp;æterao régi.
InittiH
-ocr page 612-|
Ï44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. y HI nbsp;Jmmicos e'uis 'mduam confu^ ßone(\(\ cft,confLindam,pude-faciam) fuper ipfiim autem (Da-uidcm öcMeßiam)/^^/’^’^//fö rona eius ^cnigrvic^O Hoc eft, Diadeniaregni feu ipfum regnu augebituramp; florebit Dauidis vfque ad ad-uentum Mefsiæ, cuius regnum (pirituale,nbsp;hoc eft, Ecclefia, nianfurum eft in îeternû,nbsp;abiedis hoftibus eius in æternas pœnas.nbsp;Eftq; hoc epiphonemaPfalmi, compleâcsnbsp;comminationéde interim hoftium amp; re-gni Dauidis amp; Mefsiæ, amp; promifsionem denbsp;conferuationc vtriufquc. Rijrii? tur Pf.dmtis pro prie non ßt inteOigendtu de regno Dauidis amp; politianbsp;Mofaica. Regnum Dauidis amp; politiaTudaica iam ampliusannis 15 29. deleraeft. Ergo hæc promiisio Pfalmi, vbi inquit Deus:Hæcrequies meain feculum feculi,nbsp;h'ic habicabo, quoniam elegi earn, non in-telligédaeftfolum de regno Dauidis amp; po-litia Iudaica,fed de regno Mefsiæ æterno,nbsp;fient multæaliæ, vt ilia 2. Regum 7.amp;i.Paralipom. iS^ Sufeitabo fernen tuum poft te,nbsp;amp;firmaboregnum eius, amp; egoerociinpattern, amp; ipfe erit mihi in filium,amp;:c* P S ALM VS CXXXIIL Graduum 14. ^RGPMENrrM, Pfalmus eft generis demonftratiui:Quià continet Encomionconcordiæ in Ecclefia,nbsp;politics amp;œconomijs,ab eius fuauitate amp;. v-tilitate, quarü illam explieat imagine fum-ptaàfragrantiabalfami, feuvnguenti pre-ciofi, hanc fimilitudine fumpta à rore fœ-cundante montes amp; agros. Partes funt tres.
|
LVC. LOSSII Eft autem hçc concordia neceflariain 0-mnigubernatione,Ecclefiaftica,politicaamp; œconomica, quod amp; Gentes experiétiadi-dicerunt, vnde Saluftius verè dixit : Concordia res paruæ crefcunt,difcordia magnçnbsp;dilabuntur. Et Sillius : Paruis diues concordia rebus , præcipuè autem neceflarianbsp;cft in Ecclefia, confiftens in duobus : i.Coanbsp;fenfu veræ amp; incorruptædo(ârinæ,amp; docennbsp;tium inter ièbencuolentia J de qua verè dixit Bafilius: Non tam finiftræ opus eft de-xtra, quàm ecclefiæconcordiadocentium.nbsp;Conferuatur autem tribus, cognitione veræ dodrinæ, humilitate amp; patientia, ficutnbsp;eademdiftrahiturignorâtiaverædodrinæ,nbsp;ambitione amp; impatientia, vnde filius Deinbsp;inagorteorans pro Ecclefia, hæc tria petit.nbsp;I. VtmaiKatveritasinecclefia. a.Nonexonbsp;riatur difeordia inter Dodores. 3. Vt Ec-clefiæ detur vita çterna. Etfgt;aulus inquitdcnbsp;ftudioconcordiæ ad Ephefios 4. Soliciti fi-tisièruare vnitatem fpirituscum omni humilitate amp; manfuetudine,cum longaniini-tate fuftinétes inuieem in diledione amp; vinculo pacis. Sæpe autem difeediturà verita-tedodrinæ propterodia Staffedus. SicuCnbsp;Arius difeefsit à veradodrinade filioDd«nbsp;odio Alexandrijamp;gignunturinfinitierro-res, vt hodie videre eft in Anabaptiftis, En-thufiaftiSjSaeramentarijs amp; fimilibus. I. Propeßtio. Ecce cfudm bonum fi iucundHm (eft) habitiirenbsp;in ‘vnum (efte co ncor des.) Lutherus:??ô8ift/Wenn ùtc fcn/'jeüt^cn/wcjpnfid) ôctnbsp;tfioren annemen. Propofitio eft, concordiam efle iucundâ amp; vtilem in omni gubernatione, ecclefia,nbsp;politiaamp;famiüjs. Eft auté propofitio elatanbsp;peradmirationcm,dc iucuuditace amp;ytiii-tate concordiæ inter fratres, primùm internbsp;Chriftianos,qui fratres interfe funt,quôdnbsp;communéamp;vnum habeâr pattern ccelefté,nbsp;amp;hærcdcs ac participes fint omnes cœle-ftium bonorum. Deinde inter gubernato-resamp;fubditos,amp;qui in cadem familia feunbsp;domo agunt,de quorum omnium concordia concionatur hic Pfal m us. Habitare in vnum,eft eife vnanîmes con fenfu verædodrinæ, ftudio amp; volunratc, amp;nbsp;mutuabeneuolcntia, fine fimulatione,cô-tentionibusamp;rixis. Compleditur autemnbsp;duo. |
|
IN PSALMVM DA duo,fuauitatêamp;vtilitatem concordiæ: denbsp;fuauitatedulcifsimè dixit Plato in epifto-laad Dionyfium:sj^vo-@- vd'quot;quot; (edictnbsp;ttlt;Xs -sToiSKs^teTifft, Tr^èswSoM-sîws «y«amp;c3i)nbsp;Kvdl^ûliê(tgif^K!/litiiiiiivo'ÿlt;riç. Hoc eft. Nonnbsp;aurum lucidum, nequeadamasadeo fplennbsp;det ad oculos, quàm bonorum virorumnbsp;Concordia. De vtilitate concionatur D.nbsp;Paulus Rom. 12. propofita imagine membrorum inter fe corpotis concordia. Et fa-bcllade patre p’^oponente filijs fafciculumnbsp;virgarum, quam cum iufsifrangere nonnbsp;poflent.fingulasautem virgulas facile frannbsp;gerent, dixit ad eos pater: f'iuite concordes, concordes viuitefiltres, Coniunctosfafees fiangere nemo potent. Et dulcifsimè Neftor apud Homerum Odyir.gt;. inquir idli 'bsot'^ «y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir' îrî AX^’ tv« ßv{Mp fcj^ö»Te »jflse iwi^pfon ffaud vnquamne^ue concionos, ne^ curia dh £tis Audiu'ttpugn/tre animo, fed femper eedem £rfentire eadem, eadem decernere vidit, g, Comparatto de Balfamo, amp; ^ore. ïr. Sicut oleu preciofam (balfa-mum efFufum) fuper caput, ejuoâdefceditinbarham Aaronnbsp;defiendit inorairunbsp;'üeß^mentiew^» Id eft, tarn fiiauis amp; iucundä eft concordia,quàm oleum preciofum feu balfa-inum.amp;c. Prior fimilitudo feu Imago fumpta à fra-grantifsimo amp; grauifsimo odore baliämi, quodinfolaPalæftinacrefcit, eoque inun-gebantur facerdotes amp; reges, quo pofte-tius membrumpropofitionisde fuauitatcnbsp;concordiæ explicat, amp;illuftrat. Habet e-nim præter efficaciam fanandi vulnera bal-famum fragrantiam gratifsimam,rccrcan-dicerebrum. Etpræcipuè hæc imago explicat concordiam, amp; confenfum dodoriinbsp;Ecclefiæ in doârina. Vnde hoc loco vn-ôionis Aaronisfummifacerdotis.mentio*nbsp;nem facit. Eft igiturfententia; vtftillatbal-famum à vertice Aaronis, feu fummi facer-dotis,qui Chrifti typusfuit,in barbam |
VIDIS CXXXIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14s orasveftimenti eius: Ira vera doftrinaab vnofummo dodore amp; vertice Chrifto Ipârnbsp;fadoceatur à totoccetu facerdotum, necnbsp;fingant fibi homines varias opinionesdenbsp;Deo, fed agnofeant eum,ficutipfe fe pâte-fecit, amp; colant eum iuxta verbum quod i-pfe tradidit. S'icut (eft) rosHermon (ôcû* Ili* eut is ros eft) qui defeendtt innbsp;montes Sion. Altera imago feu fimilitudo fumpta à rore, quaprius membruna debonitate lèitnbsp;vtilitate concordiæ explicat. Nam ficut rosnbsp;vapor extemperatè calido amp; frigido gene-ratus, in aère fuauem quandam humeda-tionem in terram effundit,quaherbæ amp;nbsp;plantæ, æftudiurno penèexhauftæ,recre*nbsp;antur, amp; nouam vim concipiunt.- Ita concordia politiæ amp; œconomiæ fuauiter re-ficiuntur, amp; recreantur. Hermon mons eûnbsp;trans lordanem, iuxta quem loca funt vbefnbsp;rimapafeuis. Rosigituribi diuino bene-ficio définit optimus, cui comparatur amp;nbsp;isquicadit fupermontem Sion, amp; vicinânbsp;eius loca. Eft igitur fentcntia : Talis eftnbsp;concordia, tam vtilis amp; iàlutaris politijsnbsp;amp; familijs,quàm eft ros,qui cadit fuper mônbsp;tem Hermon, amp; fuper montera Sion,amp; vi-cina eiuspafcua,campos, amp;agros,recre-ansamp;fœcundansexhauftos æftu in mediânbsp;æftate. Qjioniamibipromißt Homi niL nui benedtédionem » fuitamjnbsp;y/quein(eculunij. Aetiologia) continens caufàm Encomij amp; exhortationis ad concordiam, fumptamnbsp;àbenedidione diuina,amp; in hacvitaamp;fu*nbsp;turajideft, præmijs,quibusDeus ornât amp;nbsp;auget concordes. Ita Syracides cap.25. in-quit,TriaefleIongopulcherrima,quçDeonbsp;amp; hominibus valdè placent: Concordiamnbsp;fratrum, Amorem mutuum inter vicinos*nbsp;Maritumamp; vxorem, quibus bene conue-nit. Pfalmum præceptor Philippus his dul-cifsimis verficulispfæclarè expofuit, quosnbsp;iuuentus Chriftiaqa memoriæ commea*nbsp;detjamp;rerineat: ixiguù addit vires concordia rehus. Et male quajfatasfulcit auget opes, Vt^fenis celfo manantia vertice Âaronit Defejfos artus balfatna larga rigant. NH |
14« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
Siae fatis vt vita redit, dam Sjrias agriis Torret, ftgelido rore madèfcat humut.nbsp;Sic vbi funt £qao/gciatafo;dere mentes,nbsp;Tida^communü pedoraiunxitamor.
Ÿirtutem Deus al]gt;irat,placido^ fauote Adiuuatiô' Vtta cunda perte la régit,
Recitet amp; hîc puer precationem dulcifsimam.
Plecieprecornobis iratum Chriße parentem, ^ivis pŸo nobis fapplicis ejfeloco.
Et qaamßarß/ii prolatam ex mente parentis Deleri vocem ne patiare tuam.
Dodrimeqjtuaßudiam,paraam^ Sareptam Doctrina hoßitiam protege quæfi tua.
Etplacidam tlemens nobts eoncedito pacetn, Tuq^ datum mentes, tu populum^ regas.
PSALMVS CXXXIIII.
Graduum vltimum. ARGyMENT^M.
Pfalmus cft generis fiiaforij. Hortatut enim in eo Propheta Leuitas tcmplîHie-rofolymitani,amp;fubhorum perlbnaomnesnbsp;ttiiniftros Sc doôtores Ecclefiæ, vt benedi-cant Domino, id eft,tradant populo veramnbsp;amp;falutaremdo(Srinam legis amp; Euangelij,nbsp;de Mefsia promiflb, celebrentDeum, eiq;nbsp;agant gracias, pro omnibusbeneficijs, amp;nbsp;orent profe,amp;Ecclefia. Nam hæcomnianbsp;vox benediâionis compleftitur.
Sunt autem tria officia Leuitarum,amp; fà-cerdotuin, adeoq;omnium miniftrorum Ecclefiæ,docerc,orare amp; ofFerre hoftias,cunbsp;iuspoftremi officij hîc oblitus Prophetanbsp;quafi digitum intendit ad principale officium,quodefitradere doârinam Ecclefiænbsp;oeceflariam. Partes funt tres.
I. Propofitioexhortationis. a. Exhortatioad orationem.
5. Votum feu precatio benedidionispro Ëcclefia.
t. Propofitioexhortationis.
J Eccenunc henediette no, omncdfer ut Egt;omtnii qui fl anbsp;tis m domo Tdomint per no£iei,
Propofitio eft, qua alloquitur Leuitas.i. miniftros amp;doâores rempli,quos per Ëxonbsp;chenferuos Domini vocat,vt benedicantnbsp;Domino, ideft, agnofeant,celebrent, amp;nbsp;inuocent Dominum. Ecce ,particula eft
Lvc. LO ssii
attentionis. q.d. extrüdum iàm eft tem^ plum,in eoque repolira area fœderis, apudnbsp;quam Deus prxfens eft, ficut in præceden-tiPfa!moi35. didum cft. Quare iam bc-liedicite amp; celebrate in illo hune Deum»nbsp;vosLeuitæ, amp; allj ferui ipfius. Nunc extru-do templo, in eoque repofitaarca, amp;o-mni tempore bencdicite, id eft, agite gracias, celebracc hune Dominum gratis mé-tibus.
QaifiatisindomoDommi} ideft, vos Leui-tæ, facerdoces,amp; alij qui templopræfedi eftis, amp; cultibus in eo diuinitus inftitutis.nbsp;Per woÆcj]in quibus Leuitæ,amp; alij ad hoc in-ftitutilaudabancDeum intemplo, amp;pre'nbsp;cabantüramp; quafiexcubiasagebantcanen-tesintemplo,vcAnnaProphetilTa, Luc.2.nbsp;Quodinquit.qui ftatis, requirit conftanti-am amp; afsiduitatem in ledione dodrihæ,nbsp;amp;confolatione, iuxta illul Colof. 3. Set^nbsp;mo Chrifti habitée in vobis abundè, cumnbsp;omnifapîentia.
2. E}c’ortatioad oratioiiem.
Extollde manus ‘veftras fdnéïoi benedtctteEomtno.
Addit cxhottàtioiiem ad inüocationcm. quôd fine ea explicatio amp; propugnationbsp;dodrinie amp; falutaris Ecclefiæ gubernationbsp;fieri non poreft, neque feruari verafenten*nbsp;fiacceleftisdodrinæ. VndeprecaturEfai-as:Obfignalegem in difcipulismeis.id eft,nbsp;incœtudifeentium amp; ampleéientiuni fcri-pta Prophetica amp; Apoftolica. Eft autemnbsp;in uocatio præcipuum Ecclefiæ opus,amp; cultus Deogratifsimus.cùm fit in agnirioncnbsp;amp; fiducia Mediacoris.
ExtoUite manos} Modus inuocationis à gc ftu inuocatium , eleuantionefcilicctma-nuum ad cœlum.
Infanéto] id eft, in templo. Alitenin fan* do Icilicetfandorum, vbi eratarea fœderis, amp; repofita ad propitiatorium,inquonbsp;prælèns fuit Deus. Ideo ad illos fe verte-bancludxi orantes in alijs regionibus. Pra:nbsp;figurabatautem propitiatoriumA area fccnbsp;deris Chriftum propitiatorem pro pec-catis, propter quem folum precesinuocatinbsp;tium exaudiuntur.
i. Votum feu precatio pro Etclefia,
Eenedicat te Eiominus 3 ip. Sion,qui fecit ccelum ter-^nbsp;rarrL»,
Prccacia
-ocr page 615-|
IN PSALMVM D, Prccaturvel ipfc Propheta Dauid bene-diftionem Domini ipfi populo feu Eccle-fiæ, vel funt verba Leuitarum amp; miniftro-rum Ecclefiæ,quibus precantur populo be-nediftionemjd eft, collationem omnium beneficiorumDei, vcram dodrinam, re-mifsionetn peccatorum, lætiriam, confo-lationem,amp; vitamæternamjdque à Domino, id eft, veroamp;æterno Deo, qui fe pa-tefecit in Sion,conditor coeli amp; terrç.id eft,nbsp;omnium rerum vifibilium amp; inuifibilium,nbsp;propter Mediatoren! filium. Similispre-catio feu votum miniftrorum Ecclelîænbsp;ad populum extat Pfalmo 96. Benedicatnbsp;nos Deus j Deusnofter, Benedicat nosnbsp;Deus, amp; metuant eum otnnes fines terræ. PSALMVS CXXXV. ARGŸM.ENTrM. Plàlmuseft amp; hic exhortatorius. Nam hortatur Propheta, vtfupcriore,fàcerdo-tes amp; Leuitas, adeoque totum populumnbsp;Ifraeliticum, ad laudem Dei, amp; gratiarumnbsp;aftionem, pro ipfius operibus omnibus,nbsp;creatione, amp; conferuatione rcrum omnium, quibusfuam potentiam, lapientiam,nbsp;amp; bonitatem declarauit,amp; præcipuè pronbsp;clecftione îfraëlirarum in populum pecU-liarem,amp;hæreditatem præ alijs gentibus,nbsp;pro liberatione eorum ex Aegypco , amp; de-fenfione in deferto, amp; terra Chanaan contra ho (tes, vt ipfihunc verum amp; æternumnbsp;Deum, conditorem amp; conferuatorem re-rum omnium, agnofcerent,inuocarentjamp;nbsp;colerent, non vtgentes, creaturas amp; idolânbsp;commentitia,quæhîcderidet,eorumquenbsp;artifices, amp; fimul monet, vtamp; noseundemnbsp;verum amp;æternum Deum, qui mißt nobisnbsp;filium redemptorem promiirum,agnofca-nius, inuocemus,amp;celebremus. Partesnbsp;funt quatuor.
3- Derifioldolorum gentilium carcntiu fenfu, eorumque artificum. 4» Repetitio exhortationis, cum addita formula gratiarum aftionis , feu benedi-öionis Dei, qui fe patefecitin Sionamp;Hic-tufalcm olim in veteri teftamento , St |
AVIDIS CXXXriTL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147 pofteainnouo miifofilio, concionante amp; edente miracula, mittente Spiricum fan-ôum amp; propaganteEuangelium in vniucrnbsp;fo mundo. z. Propoßno, eiusß crebrapetitio. LaudatenomenDominidau J* dateferui T)ominu7rL3. flatù in domo T)omtni, m airijs domm ^et nofiri Propofitio eft exhortationis, contincns circumftantias.
Vbi, in domo Domini, hoc eft,in tem-plo,ad quod fuam præfentiam alligauit, amp; exauditioncm,ficutnuncad Mediatoremnbsp;filium, cuius figura templum amp; tabernacu-lum fuit, in vniuerfaEcclefia, amp; in omninbsp;loco. Laudato Dominumi quia bo j j j (Dominus) pfallite nomininbsp;e'uußquomamfiiaue (eft pfalle-re Domino.) Çltioniamlacobelegitfibido iiiL minu^-, Ifra'élem m peculium[ibL Populum pcculiarem ex reliquo gene-re humano eleéfum, ex quo Mefsiäs nafee-retur. ItaExodiij. Vos eftismihigensfan-âaamp;peculiumde omnibus gentibus. ^^la ego cognoui i quod ma^ ^us e^Dominui. Et Deus no-»nbsp;fl er frA omnibus diqs. |
|
148 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. L Repetitio eft cxhortationis continens rationes quatuor. t. AbonitateDei in dandis bonis, a-uertendis malis, de quo inquitGerfon,plu res elTe gratias Dei priuatiuas quàm pofiti-uas. i,. A fuauitate Pfalterij, feuMuficæ,cùm fit in fpiritu,tum Pfalmodia grata eft Deo,nbsp;non cùm eft Ethnicum tantùm, amp;pro-phanum murmur, amp; boatus, fine mentisnbsp;elâùatione,amp;intelleâu. 5. Ab eledione Ifraelitarû in pcculium Dei,feu populû Dei peculiarcm.ficut nuncnbsp;Êcclefiam colligit exmiferrimamafla hu-mani generis per vocem Euangelij. 4. A potentia Dei,de qua inquit verfus tini: ƒ«(ƒ?«« TTOi/Ttr 'wAfcfftwJCflà cwUûu’-•roi»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnia funt facilia Deo,amp; impol- fibile nihil. Hæc omnia Propheta fiia cxpcricntia feu cognitione teftatur, amp; affirmât effe ve-raamp;ccrta. /^KAESTIO, Quid opus eft laudare Deum, cùm in fe fit laudabilis,neque indigeat noftris ftudijsnbsp;Ärofficijs, ficutinquit ipfeDauid, Piàlmonbsp;15. ad Deum:Bonorum meorum non indi-gcs.EtClemens Alexandrinus: lt;pvlt;ranbsp;twév/tnsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IC9SC «i/tk^khs WÔf iv/at nESPOUSIO. O mnino eft Deus in fe laudabilis.ncc ha betopus noftrisofficijscùm ipfefic omni-porens, fed tarnen, quiaeft fummè bonus,nbsp;amp;boimm eft communicatiuum fui,vultànbsp;nobis agnofci, inuocari amp; celebrari, vt hocnbsp;modofuam bonitatem, amp; lætitiam, adco-que feipfum in vita æterna communicet,nbsp;atque hancfuicommunicationem vult innbsp;hac vita inchoari, quæ in æterna vita futu-raeftconfummata, iuxtaillud i, Corinth.nbsp;15. Et tune eritDeus futurusomniâin o-mnibus. ItainquitPfalmo49. Inuocamcnbsp;in die tribulationis, amp; ego eripiam te,amp; tunbsp;glorificabis me. Item alibi, Offerens lau-demglorificatme. EtPfalmoyo. Immolanbsp;Deoucrificiumlaudis, amp; redde altifsimonbsp;vota tua. a. Enumeratio operum Dei, creatiinit omnium rerum amp; eleélio^nbsp;nit Efdefia. |
V C. L O s s 11 minus fecit) in cœlo, in terra-, in mari) in omnibus abyßis. Recenfet nunc opera Dei, quibus faam omnipotentiam.fapientiam amp; bonitatemnbsp;declarauit, quorum primum eft creatiOnbsp;omnium rerumbonarum, quæamp;guber-nationé amp; fuftentationem corundé, quan.nbsp;tum ad fubftantias attinct,compleciitur.nbsp;de quibus hic agitprimü Propheta. Qiiodnbsp;inquitDeum fecine omnia quæcunque vonbsp;luit , rnonet Deiim efte agens liberri-mum, non alligatum ad ordinem naturx,nbsp;feucaufaslecundas,quas fæpè mutât,pronbsp;fualibertate, ficut folem fubfiftereiufsit amp;nbsp;anusfecitfœcundaSjCÔtraStoicorum blafnbsp;phemias, qui contendunt omnia fieri ne-cefTario, ficut ordo naturæpoftulat, amp;ci-entcaufæ fecundæ. Hæc admonitio pro- .nbsp;deft ad fidem noftram confirmandam, amp;nbsp;expeCiandum auxilium Dei, etiam cùm abnbsp;omnibus humanis præfidijs deftituimur.nbsp;ItarecepitDeus in gratiam primos parentes poft lapfum,difpenfansfummaamp; adminbsp;randa bonitate de hoc deercto, Gene. 3. Iiinbsp;quocunque die comederis,morte morie-ris. Hæcdifpenfatio longe fuperatcreario-nemrerum. Nammulto pluseft,de legenbsp;dilpcnfare,quàm deordine naturx. V s r I o. Agit ne igitur Deus contra fuam legem, bcnefacicns bonis,amp; puniens malos, fieutnbsp;ille inquit in Tragcedia, de Tyrannis; Pro-bitas, pictas, fides, priuata bona funt,quönbsp;iuuat reges eant. RESPON5IO. Non, Quia Deus cùm fiimmè iuftus fit. ^bonus,non agit contra fuam legem, qu«nbsp;eft norma immutabilis fapientix amp; iufti-tiæ eins, patefada in decalogo. Ideo im-mutabilirer benefacit bonis, amp; punit im-pios,fed quo tempore amp; modo ipfc vult,nbsp;amp;cônftituit. Pugnant enim hæc inter fcnbsp;contradidoriè: Deus eftiuftus, amp; Deus eftnbsp;iniuftus. Eft enim iuftitiaDei ipfe Deus,nbsp;ficutigitur Dei natura eft immutabilis, itanbsp;ctiam eiusiuftitiaeft immutabilis amp;ætcr-na. Ita rede dixit Pindarus, Quod lex etiam ipfi Deo imperet. Eft igitur imagina-tio dignifsima odio,amp; execranda quorun-dam,quifinguntDeumnontcncrifua lege, fed velut tyrannum faccrc quicquidnbsp;relit. läucftit |
|
I N PSALMVM Edu cens nuha ah extremo terr A 3 fulgura cum pluuiafecit 3 qw producit centos de the-faurüfuis. Explicatio creationis omnium rerum, quæintegrè defcribiturGenefisi. quatuornbsp;fpecicbus Meteororum, nubium, fulgu-rum,pluuiarum, amp; ventorum,quibusrc-liquas resomnesconditas, cceleftes, terre*nbsp;fires marinas compleâitur. Ita autemnbsp;argumentatur: Deus nubes, pluuias, fulgura amp; ventos condit amp; educitad vfum hominum,amp;ali-orum animantium. Ergobonus^ft,amp;omnipotens. Cæterùm de caufa amp; generatióc meteororum, legantur libriPhyfici. Extremum terrx vocat infimas eius partes, ex quibusnbsp;anhelitusamp;vapores euehunturin aëra, exnbsp;quibus deinde generantur nubes , plu-liix, fulgura amp; vend. Quod inquit, ful-guracumpluuia fecit, fignificatfepè fulgura inter copiofosimbresexoriri. The-lauros ventorum, vocat occultos quadnbsp;meatus rerræ,amp; receptacula,ex quibus vennbsp;ti exnrgunt, de quibus Chriftus inquir,Io-hannis3. ad Nicodemum,Spiritus(ven-tus ) vbi vult (pirat, amp; vocem eius audis,iednbsp;nefeis vnde veliiat, amp; quo vadat. pereußit primogenitsi homine ^fque ad pecus. iX. Et mißt ßgna prodigia in medito tut Ægypte in Pharao-nem3nbsp;nbsp;nbsp;omnesfiruos eius. Dixit de operibus ordinarijs, creatione amp; fuftentatione omnium rerum bonarumnbsp;amp;vtilium , animantibus. lam addit ex-emplum operum Dei extraordinariorum,nbsp;cduflionem Ifraelitarum ex Aegypto mi-raculofam in terram Chanaan, amp; defen-fionem corum contra hoftes, quosDeusnbsp;dcleuit, de quo legatur Exodus, amp; libri lo-fuæ. Conferuauit autem Deus hanegen-tem, donee natuselfet exea crucifixus amp;nbsp;refufeitatus Melsias Hierofolymis. lamnbsp;autem gens amp;totapolitiadeleta eft pror* |
DAVIDIS CXXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^ fus per Romanos, anno ab eduâione po-puliexAegypto 1582. Signa amp; prodigia,qusB Deus per Mofen amp; Aaron edidit in Aegypto coram Pharao-ne, vt illis admonitus populumlfraeliti-cumà fe dimitteret,recitantur decera innbsp;Exodojhoc ordine:
8‘ Loeuftæ, capite 9.
His plagis omnibus tarn horrendis amp; exitiahbus, tantum adfuit vt Pharao fle*nbsp;XUS Deo obtemperarit in dimittendopopulo,vtetiam magisfit induratus propriatnbsp;naturæ malitiaamp;prauitate, non Deo im-pellente, Nam verbum indurauit, in hocnbsp;diifio, quodfubinde repetitur. Deus indu-rauitcorPharaonis,non fignificat efficiennbsp;tern caufam, fed permifsioncm, vt. Deusnbsp;indurauit Pharaonem, hoc eft, permifiteSnbsp;indurari, amp;magis furere, cum tories admonitus à Mofe, amp; tot horrendis prodi-*nbsp;gijs ac plagis conipedis, Deo repugnarenbsp;pertinaciter pergeret. Nequeenim Deusnbsp;caufaeft peccati,quod horribiliterpunit.nbsp;Ita in oratione dominica petim us, ne Deusnbsp;nos inducat in tentationem, hoc eft, ne fi-nat nos tentari, ita vt fuccumbam us in ten*nbsp;tatione, propriæ carnis imbecillitate, velnbsp;potentiadiaboli, vel infidijs mundi. Telia*nbsp;tur autem editio horum ftgnorum trianbsp;præcipuè.
NN J |
150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. LVC. LOSSII 3. Deumpuniturum omnestyrannos,amp; hoftesEcclefiæ, ficut Pharaoncin fubmer-fit in mari, amp; reges in terra Chanaan dele-uit, ficut additùr. X. peretißtt gentamp;s multus occîdtt regamp;sfortamp;s. XI. Sîhon regern Amorrhamp;orum, omntanbsp;régna, Chanaan, X II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de dit terram eorum hare- dttatemihamp;reditatem Ijraelpo^ pulo/ùo. Explicationcm horum verfuum vide Pfalmum 44. vbi Prophetacauiàm effici-entem liberationis amp; defenfionis populinbsp;récitât, non vires humanas, fed potentemnbsp;Dei manum, ficutEcclefiaomnibus tépo-ribüsdiuinitusferuatur, fine præfidijs hu-maniSjficutOfeæi.dicitur: Sakiabo eos nônbsp;in areu aut gladio,fed in Domino Deo fuo.nbsp;De Sihon rege Amorrhæorum amp; Og regenbsp;Bafàn, lege N umerorum 21.8c lofue iz.nu-ïnerantur reges abifraëlitis viâi, duce lo-fua,trans lordanem. Diuifionem terrænbsp;Chanaan inter tribus duodecim ifraël, ex-cepto tribu Leui. cuius hæreditas fueruntnbsp;facrificia,lege lofuæij. Verfus compleftcntes has decern pla-gasSeballianiChelij: Edidit hac coratnMofes Pharaone tj/rann» üigna, truore natantflumtna cunäa nigra. Hine ventant ranæ, Cj/niphesgeniu omne^ mU“ ÇCA, Signa ducem Phariam non tarnen ifia nouent, inpetudes tngens peßis graffatur, habent^nbsp;V leer a mortales, grando grauisjj cadit.nbsp;Longa locuflarum confumunt agniina frugettnbsp;Denfa^ Nüiacum (ontegit vmbrafolum. J J J T^om'me nomen tuum in At er nam(ßsxi.'3eXi^.xßDonline memorianbsp;tua in gener ationenbsp;nbsp;generation nenut. EpiphonemaquoalloquiturDeufti per Apoftrophen,affirmans nomen ipfiusfuturum æternum, hoc eft, célébré in omninbsp;æternitate, propter diâa opera amp; beneficia, cumintotum humanum genus, tumnbsp;in populum Ifraëliticum amp; Ecclefiam cdl-lata. |
Q^ia tudâcahit Dominus po-TAXVk pulumy^z/w(vindicabit amp;aiïe^nbsp;retabhoftibus)^ Jeruùfuùe^nbsp;ritpropttûu. Modus quo memoria nominis Dei con-fcruabitur in Ecclefia.eft duplex. Prior eft concio pcenicentiæ vniuerfalis,accufansamp;nbsp;damnans omnes homines. Alter, propi-tiatio feu reconciliatio cum Deo, amp; remif-fio peccatorum gratuita propter Media-torcm. 3. Antitheßs continent derifionem deoTuM gentiltutK. Simu/achragentium Ç£\int) argentum aurums operama-quot;nbsp;nuum hominum ( ab homini-busfaóla.) O/(figuramoris)W4’7;óC^ nonloquentur., oculos (figuramnbsp;oculorum)Z?^^f«z^ ^non^idenbsp;hunt-r. (iAurei (föritiam auriuni) hahent non audienti ne que e^nbsp;nim e£l /fiirituj ( vita feu motus)/» örÉ- ipfirunu. Similes illüpsnt quifaciuntj ea 3 omnes qui confidunt innbsp;eis, Dixit devero amp; æternoDeo coflditorc amp; feruatore omnium rerum , quipopulum Ifraëliticum eledum,ex Aegypto edu*nbsp;xitin terrani Chanaan, amp; hoftes eius dele-uit, conferuanseam vfque ad tempus cx-hibendi Melsiæ. Nunc addit Antithefin,nbsp;quagentium idola feu Deosderidet, eo-rumque artifices amp; cultores, quod fenfu amp;nbsp;motucareant fadi ex argento amp;auro,quinbsp;nequefeneque cultores fuosdefenderca:nbsp;fcruare |
|
IN P S A L M V M DA feruare poffuht-. Difcernitur igitur veranbsp;Ecclciîaàgentibus tribus.
Similes illisfuntcarentes fenfu amp; intel-Icftu, inftar brutorum, non audientes ve-ram dodtrinam de vno amp; æterno Deo, non célébrantes eugi, non videntesper fidem,nbsp;quæ fit vera eflentia Dei amp; voluntas eius. 4. Exhortatio-. ^IX. Dornum Ifraël benedtcUc^ Domino, domus Aaron, bénédicité Domino^ X X. nbsp;nbsp;Domus Leui, benedicite Do mino-,^^111 timet is Dominums, benedicite Domino^ Addit dodtrinæ de verö amp;$ternö Deo,amp; huminibus gentium commentitijsjexhor-tâtionem ad totum pöpulutn Ifraëliticû,nbsp;adfacerdotes, amp;Leuitas,amp;omnesqui inter genres timent Dominum, hoc eft, quinbsp;agnofcunt, inuocant, amp; vere colunt, vtnbsp;hiiic Domino benedicant,hoc eft, eum célèbrent, inuocentamp; colant,non numinanbsp;eommentitia, feu creaturas; Monet igitur omnes gradus amp; ordines in humano genbsp;iiere,vt fuo quifque loco adiuuet conferua^nbsp;tionem amp; propagationern doârinæ ccele-ftis, in humano genere.
Magiftratus præbeantfumptusamp;ho-fpitiafcholisamp;Ecclefijs, amp;defendât reftè docentes, priuati auditores finguli conférant aliquid pro fuafacultatead conferua-tionem miniftrorura Ecclefi.x, ad alendosnbsp;fcholafticos, amp; pauperes,exemplo maio-tumnoftrorum piorum regum , princi-pum,nobiliuui, diuitum, quos non Uds |
VIDtS GXXXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15t eft liberalirercoutuliffeopcs fuas Ecclefiæ 8i fcholis, fed oportet præfentes etiam auditores aiiquid proferre de fuo, iuxta il-lud ad Galatas iexto, Communiceti quinbsp;catechizatur fermone, ei, qui fe catechizacnbsp;in Omnibus bonis.Ne erretis, Deus non ir-ridetur ,quicquid enim homo feminaue-rit,hocamp; metet. Benediâfus Dominus ex Ston^ X X i; tjui habitat in Hierujalem. Hal-leluia. Formula benedicendi Domino, hoc eftj laudandi amp;celebrandi ipfum in Ecclefiainbsp;omnium temporum , quam per Sion amp;nbsp;Hierufalem fub typo intelligit. Qiiod in-quit. Qui habitat in Hierufalem, fignificacnbsp;Deuin habitare amp;præfentem eflein Eccle-fia, amp; finguloruin credenrium cordibus*nbsp;iuxta illud. dulcifsimum diélum Chriftigt;nbsp;Iohannis dccimoquarto : Si quis diligitnbsp;me,fcrmonem meum lèruabit , amp; paternbsp;meus diliget eum, amp; veniem us ad eum, amp;nbsp;manfionem apudeumfaciemus. Item Lénbsp;uitici vigefimofexto: Inhabitabo in illis,nbsp;amp; inambulabo, amp;ero illorum Deus, amp; ipffnbsp;éruntmihipopulus. PSALMVS CXXXVl. 4KGrMENTrw. Pfalmuseft 7TOp«ut’t'2:K(^. Nam horta-tur in CO Dauid facerdotes ALeuitas, vC Dco in templo confiteantur, hoc eft, eumnbsp;celebrentatque gratiasagant,amp; mente amp;nbsp;lingua,propter eiu.s admirabiliaopera, amp;nbsp;beneficia multiplicia, quæin humanum gênbsp;nus,amp; præcipuè in IfraëlitaS coutulit, quosnbsp;ficut amp; in præcedenti Pfalmo didum eft*nbsp;eledos præ cæteris gentibus liberauit exnbsp;Aegypto. amp; tradudos per marc rubrum,nbsp;amp;deferrumin terram Chanaan,défenditnbsp;potenti manu fua contra hoftes,idque norinbsp;propter ipforum opera, feumerira, fednbsp;tantum ex mcrafuabonitateamp; mifericor-dia„quam infingulis verfibus, vt eoma-gis de hoc fummo amp; gratuiro beneficionbsp;Dei admoneantur, repetit, ficut amp; fuprànbsp;Pfalmo 118. Partes funtduæ. î, Exhortatio ad confitendum Dominum,hoc eft, celebrandum eum,rationô fumpta à bonitate amp; mifericordia Dei.
NN |
ijï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA.
Ifraëlitarum in Aegypto , cduftionis per marc rubriim, defenfionis in dcferto amp; ternbsp;ra Chanaan. In fine addit generalem ad-monitionem deprouidentia Dei,crga o-mnem carnem,hoceft, omnes crcaturas,nbsp;homines amp; animantes, quibus dat efcam,nbsp;cos alit, défendit, amp; conferuat.
I. Exhortatiff.
I. nbsp;nbsp;Qonfitemini Domino3 quoni--
am bonus3 quoniam inßculunL» mifericordia eius.
I J. Confit emmi Deo de or urn 3 quoniam bonus 3quoniam infeculum mtfiericord^ia eius.
II. nbsp;nbsp;Qonfit eminiDominoDomi-
norum 3 quoniam bonus3quonia infeculum mifiricordia e’uss.
LVC. LOSS II
fiacît mirabilia ma^u fi)lus 3 quomam infeculum mifie^nbsp;ricordia etus.
Qjii facit cœlos in fipientia fita, quoniam in feculum mifen-cordia cuts.
OperaDeifiintdupliciaiordinari3,crca* tio, fuftentatio amp; gubernatio omnium rc-rum creatarum.quæprimùm récitât: amp;ex-traordinaria, vt eft eduftio Ifraëlitarum exnbsp;Aegypto,gubernatio admiräda in deferto,nbsp;amp; defenfio in terra Chanaan. Teftanturnbsp;autemvtraque opera de omnipotentia amp;nbsp;bonitatc Dei, præcipuè compledcntis hu-manum genus, ad cuius vfum Deus condi*nbsp;ditomnia, ficutinquit Xenophon ; •z«vquot;
Hæc fapientis Architefti Hi amantis hominu operaefle. Et Claudianus inquiti
|
PropofitioeftexhortationiSjCumaddita ratione,fumpta ab imméfaDei bonitate,amp;nbsp;mifericordia,quo membri'i feu claufiilâ in*nbsp;tercalarem repetit in omnibus verfibus.nbsp;Vocat autem bonum, quodomnis generis beneficia confertin humanum genus,nbsp;quæ duplicia funt, corporal ia amp; fpiritualia.nbsp;Mifeticordem, quodremittit nobis pec-cataamp; mitigatpœnas: omnia enim beneficia Dei confiftunt vel in dando, vel in re-mittendo,amp; quæcunq; condita funt,amp; connbsp;ferunturadvfushumanos, funt vel nutri-menta vel remcdia,vel inftrumenta vitæhunbsp;manæ. Et dignum eft memoria diétum Aunbsp;guftini, hoc loco: Quod iufti fumus exini-quis,fani ex infirmis,viui ex mortuis,amp; im«nbsp;mortales exmortalibus, bead ex mileris,nbsp;mifericordiaeius eft, non meritum humanum. Appellatio Domini Dei deorum,amp;nbsp;Domini Dominorum, difeernit verum amp;nbsp;æternum Deum, conditorem omnium rerum dominantem omnibus creaturis, ànbsp;gentium numinibus commentitijs, quænbsp;vocat Deos,non quod verè fintDei,cùm v-nustantùm fit Deus verus amp;æternus,fednbsp;quod à gentibus idolatris pro dijs colun-tur: vel Deorum nomine intelligit principes amp; reges,diuinum gereutes officium.nbsp;Sic Plàimo82. Deus ftetitin lynagoga deonbsp;rum. Item, Dixi vos dij eftis. g. ÜArraüooperum (^bénéficia“ ram Dei. t. Creationii. |
Hitc ciim dijpofiri cernebam fxdera mundi, Pr£fcriptos^ mari fines,anràj^ meatus.nbsp;Et lacis noilisjj vices, tanc omnta rebarnbsp;Confiltofirmata Dei, qui lege mauertnbsp;Sjdera,quifiuges diuerfio tempore naficifnbsp;Ôgfivariam Pheeben aliéna tujferit ignénbsp;Compleri,fiolem^ Cuo, porrexerit vnditnbsp;Littora, tellurem medio Itbrauerit axe. Quodinquit, qui fecit mirabiliafohis» monet de diferimine inter vera miracu*nbsp;la, quæ opus funtomnipotentis naturx, inbsp;præftigijs diabolorum. Differunt autemnbsp;dupliciter.
Cœlos vocat iphæras feu orbes cœleftesi Infapiential admirandaarte amp; ingenio,nbsp;quodteftaturpulchritudo, multitudo, 8£nbsp;ordo ftellarum. firmauit terram fuper aquas 3 quoniam in fculum mi-‘nbsp;fericordiaeius. Terra Vf. |
IN PSALMVM DAVIDIS CXXXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13^» I gnainSoIeamp;Luna,amp; inftel-1 lis. 4. Morum vitæ, fient apui Plutarchnni dicitut: Qnem-admodum fol cùm àltiftimusnbsp;eft, tardifsimè mouetur, Sicnbsp;principes in maximis fiiccef-fibus, infummum faftîgiu’mnbsp;cueélijfint modeftioresamp; cô-ftantiorès. ItaBafiliusinquitj,nbsp;Lunæ varietatem fignificare*nbsp;quôd nihilin rebiis humanisnbsp;. ftabile fit, vndc verficnlus; Lufue fortunne variatur tmagini Lun£, Creßtt.demßit, conflans ton-^ fixere nefiit, 4. Vicifsitudinis ftatæ tempornm anni, amp; feftorum. Iteni.fpacionim dierum,mê-finm,annorum,quæomniamotu folisamp;liinbsp;næ animaduerfa funtamp;diftributa, veinîttnbsp;um mundi, exordia religionum, feriesdi-uinarum patefadionû,colleâæ Sc inftaurainbsp;tæ Ecclefiæ, amp; ordo imperiorû feiri poßitö Terra efl: granifsimum elementorum, immobiliter pendens in medio aquarum,nbsp;ila vtea parte extet, quæ ojxy/xfev» vocatur,nbsp;hoc eft, habitabilis, fie ut teftantur verfi-culi, r«74 pil£ ßmlii,nttlloful(iminenixa, Aërependenti tam graue pendetonuf. cùm tependentireputas inß^ere terra, ÎHonne velhincclariton/picisegeDeum ? fecit luminaria magnai quontam in fictilum mißricor-diaeiui. Solem in dominium dieisquo-niammßculum mißricordtä lt;?-ius. • Lunam feüasin dominium noéits 3 quoniam inßculunu mißricordtä eins. De hocGenefis i. quo Mofesdeferibît conditioncro omnium rerum. Dixit eti-am Deus , Sint luminaria in expanfionenbsp;cœli, vt diuidaht diemà noôcjamp;infigna,nbsp;amp; temporàj Sc dies amp; ànnos, amp;c. Item, fecit Deus duo lummarià magna, luminare màiusin dominium diei,amp; lu-rtiinare minus ad dominium noétis, amp; ftel-las. ». VtilitatetSolii amp;lun£. Quatuor in verbis Mofî vtiiitates Solis ^tLunætraduntur.
2 Illuftratio mundi. quot;I. ProuidentiæDeî, hoceft, elleDeûamp; curare res omnes,nbsp;amp; præcipuè homines, vndenbsp;Plato in Epimenide ait, Gra-tam de Deo famam in aftrisnbsp;ôc dodrina aftrorum fparfaninbsp;efl'e.
|
^i^tpercùptt Æ^ptucHiTL» prïmogemtis eorum, (perange-lum interficientem omnianbsp;primogenita in Aegypto, prasnbsp;terquam Ifraelitarum, quorum poftcs afpcrû erant fân~nbsp;guinè agni paîchalis, qui figûnbsp;rafuitChrifti, cuius Pinguine abluimur à fôrdibùs peccanbsp;torum, quém præfèntem Ba'nbsp;ptiftâ digito monftrauitjin-qüit lohan. i. Ècce aghus Dci,nbsp;qui tollitpeccatamundi)^;^«?-ntam ïn[èculu mifertcordU eïus^ eduxitIfraêldemedioeo- È raw?(amplificatio eflpotêtiænbsp;YiùWQQ.çgt;}qHoniamwficHlHmnbsp;mißricordiaeifi/^ |
LOSSII
ld Ar éditât em Iß'aelßruoßiOt quoniam tn ßctdum mifericor^nbsp;dia eÏHs
i '
in humïlttnte (contemptu,abieólione, af-flidhionejficutDcusinquiradnbsp;Mofen,Exodi 3. Vidi afflidio-ncmpopuli mei in AegyptOjnbsp;amp; clamorein eius audiui)^//^-
154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N N O T A. L V C.
XII. fn manupotenti brachio extenfo{ ita inquit De us Exodinbsp;3.adMofen,Extenda manumnbsp;meam,amp;percutiam Aegyptûnbsp;in cunâiis mirabilibus meis)nbsp;quontam m Jeculum mijericor-dta eius. ,
dtuißt mare rubrum^, (Suph, quod caricofum Euenbsp;arundinofumfignificat,ntam in Çeculum mißricordtanbsp;fcßllfpnecr) in dtutßones (partes)nbsp;epuonid inßculum mißricordianbsp;eius.
Xliii. nbsp;nbsp;Ettraduxit Jßael permedtu
(Exodi 14.) ßiuoniam tnßcu Ium mtßrtcordia e'uis.
8t(ubuertit Pharaonem
- exercttueuummartrubro^t^uo-niamm ßculumißricordiaetus.
traduxit populumßuum per deßrtum: quomamin Jecu-^nbsp;Ium mißricordta etus.
XviL percußtt reges magnost fpotentes) quoniamtnßculumnbsp;mtjertcordta eius.
XV in. 8t occidtt regesforteSitpuonia in/eculum mtßrtcordta eius.
j nbsp;nbsp;nbsp;Sthon regem Amorramp;orumjj
quoniam inAternummtßericor-^ dta eius.
X. regem PaÇan:quoniam tnfeculum mißricordta eius.
XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedtt terram eorum hAre-
ditatem, e^uoniam tn Jeculum mtßrtcordia eius.
8t nos re demit a^inimicis no Jiris .qiioniam mfeculum miferi-cordta eins.
MonetcxempIum,Deum (æpè permît' tere fuos aliquandiu afdigi, quad oblirusnbsp;fit eoruni, nullaniqueeoriim curain habe*nbsp;at, fedtamenverè corum affici mii'criJs.ÖCnbsp;liberate tande eos gloriofê opportuno té-porc amp; loco, iuxtailludPfalmi.19. Cumi-pfo fuin in tribulatione,amp;eripiani cum.nbsp;Item, Non fprcuit neque defpexit affli^'o-nem pauperis, non aucrtit faciem fuamabnbsp;co, Sc cum claraaretad Deum, exaudiuic*
8^1 dot efcam omni cnrnigt; ejHoniam inJeculum mijet'icon^nbsp;dia enis.
DoflrinaSf confolatio,de prouidcntîa Dei, hoc eft, folicirudine eius. amp; cura pronbsp;omnibus animantibus,quasalitamp;fuften-tat in vfum hominum, Sc maxime Ecclc-fiar, cuius præcipuè Deus eft nutritius, amp;nbsp;propter earn omnium creaturarum,quæ clnbsp;boamp;potii fuftentautur.
Qonfit emini ^eo cœli Ôc æterno Deo conditori,ôcnbsp;cô/eruatori omniuna rerumjnbsp;(lUontmminAternum mifiricor-dia etus.
CondiiditPfiümû cxhortatione,quo eâ inccpit
IN PSALMVM DAviDiS CXXXVL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iyi
îùcfc'pit, amp; monetA'uguftinuS;, vthoc ini-tiuin præponatur omnibus verfibus Pfal-ftii, hoemodo.-
C O n fi te m i ni D O mino, qui facit m i rabi-lia.- confitemini Deo.qui facit cœlos.-con • fitemini Deo, qui firmauit terram j amp;c.
OBIECrZONES nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVCr-
fiini.
i. Mifericordia præftatm? miferis amp; affli -âis. MifericordiaDei manebitinæternù, ficut hïc inquit : Quoniam in feculum mifericordia eins.
Ergo in vita æternafuturi funt miferi amp; afflidi, quibus opus erit mifericordia Dei.
RESPONSfO.
1. nbsp;Querela ludæorùm de fuis ærumnîs,amp;nbsp;hoftium fârcafmisamp;irrifione.
2. nbsp;Proinifsio ludæorum de conferuandânbsp;memoriaperpetua Hierofolymx, amp; defidenbsp;rio fuo redeundi inpatriam, iuxtadatanânbsp;promifsionem.
3- Comminatiopœnarum amp; rnterituriô folùm Babyloniorum,(èd etiam Idumæo-rum, qui cum agnati effent, amp; vfeini Iffaë-litarum, magnam tarnen ex interitugen-tis ludâicæ voluptatem ceperunt.
De captiuitateBabylonicà.
Negoconfequentiam. Quia mifericor-dia hxc Dei Ijuam prxJlat in hac vita iniferis amp; affiiétis, vtmiferi amp; afflidi éil'cnbsp;definant.amp;incipiant efl'ebeati,non habe-bit finem. Mifericordia i git u r hic accipitiirnbsp;pro beneficio, quod milericorditer præftanbsp;tur, hoe futurum eritæternum in omniæ-iernitate, cùmcelebrabimusDeum in cœ-lis, agnofcentes hâc mifericordiam,quamnbsp;prxftitit nobis in filio.
i. Inquit Pfalmus, Deum feciiTe cœlos in fapientia, feu in intelleâu.
Ergo cceli funt creaturæ intelligibiles feu rationales.
RESPONSIO.
Nego confequentiam,quia eft fallaciadi üîfionis. Nam in fapientia non referendum elf ad cœlos, fedadipfum Deum con-ditorem, qui omnia inenarrabili lapientianbsp;fecit, quæfuntin cœloamp; terra, amp; maximenbsp;ea conlpicitur in conditionc cœlijcerto or-dine amp; motu orbium cœleftium, multitu-dine, amp; fplendore Rellarum. Intelligiturnbsp;item per fapientiam ipfe filius Dei, per quénbsp;omnia condita funt, amp; confilfunt. Ideônbsp;paiticula,in fapientia,reâè accommoda.»nbsp;tür adeonditionem omnium rerura.
’*’¦ PSALMVS cxxxvn.
ZRGFMENTVM.
QueruhturinhocPfaltno ludxi captiui in Babylonia de grauitatefui cxilij, amp;nbsp;riitnnis,amp; præcipuè de Sarcafmisamp;twjj^ott*nbsp;S^KXKix hoftium illudentium ipfis tan-tjuam defertis à Deo,qineos vel nolucritnbsp;Vel non potuerit defenders amp; feruarc* Par-t«sfunttres.
Captiuitas Babylonica incidit in annum mundi circiter 3380 ante Chriftum na-tum 582. Prædixiteam Hieremias Prophe-ta, primùm régi Ioakim,cû NabuchodonOnbsp;for rege deuiäoNecao régi Aegyptiorû trinbsp;butùindixit,amp; multi ex ludæis, inter quosnbsp;fuit Si DanieJ,in Babyloniam abdudi funt»nbsp;quos rex honeftèeducari,amp;doceriiufsir.nbsp;Déficiente deinde rurfus loakim, reuerfus.nbsp;Chaldæus cepit loâkim,eumq; interfici iufnbsp;lit, amp; abijci intercadauera ante vrbé Hic-rofolymam, ficutprædixit Hiere. cap. 22.nbsp;inqtiiensîSepultura afinifepelierur.Pofteanbsp;fub Rege loakim, qui amp; leconias dicfusnbsp;eft , Nabuchodonofor vrbem obfidionenbsp;cinxitj'ibi leconias, fuadente Hieremia,fénbsp;régi dedidit, amp; cum aliqua partepopuli innbsp;Babyloniam abdudus eft. Succefsit in regno Zedechiâs, qui cum amp; ipfe defeciflet ànbsp;rege Nabuchodonofor, tertià is reuerfusnbsp;eft, amp; Hierofolymam integrum annum, amp;nbsp;menfes feptem obfeflam, tandem occupa^nbsp;uit , amp; lècum Zedechiam , effofsis e-ius o^ulis amp; oeeïfis filijs, in Babyloniam cum maxima parte populi abduxit»nbsp;a.tque ita popiilus captiuus fuit annis 70.denbsp;quo toto tempore exilij populus conque-riturin hoe Pfalrtio. Mirabili autem modo Deus feruauit populum in hac captiui-tate,amp; regiam ftirpem Dauidis,ex qua Mefnbsp;lias nafci debuit iuxta promifsionem da-tam Dailidi. Hunc modum Hieremias*nbsp;Daniel,Ezechiel,amp;multiali) pij nouerunt.nbsp;Ideo agnoueruntpeccata fua,propter quaènbsp;abdudi erant in Babyloniam, deuaftatänbsp;Hierufalem amp; templo , expedantes libe-rationépopuli promiflam poft annos 70»nbsp;quibus exadis fub Cyro redudus eft populus, duce Zorobabel.amp; conceffa reædifica-tioHierofoIymæamp; rempli, etfî multisan.»nbsp;nisfitimpedita.
/. !^erela ludaorum.
Super ßuwina Ba^ ï» bylonüt
-ocr page 624-ANNOTA. LVC. LOSSII
hylonif illicpätmus nbsp;nbsp;nbsp;ßem-
mtti i durft recordaremur tui Stort.
m ufica mceftis. q. d. 2(4? nbsp;nbsp;nbsp;örmcn I«ut/ »(lt;
folten jx»« £»olt;^ fmgci» «n ftetiden Iteüt/ wiêfoltcniPftOod? fptelen rff ftyto»nbsp;pffen bte tn fcembOcn bnoen i
11. nbsp;nbsp;Jnfalicibusj in medto cuts(u-
/pertdimus cithanu rtofiras.
Querela eftiudæorum captîuorum in Babylonia, quam exaggerat primùmà loco Babylonia, quæ ab Hierofolymis difsi-tafuitcirciter ducenta miliaria. Deindenbsp;àfuo fletu amp; dolore,quem acerbifsimutnnbsp;ccperunc recordatione Sion, feu patriar,nbsp;qua nihil eildulcius. FuitquePalxIlina o-*nbsp;innium tcrratum fertilifsima,laâeamp; melle, vc inquit fcriptura,fluens. T ertio ab im-pcditis Ulis cantionibus, feu hyrtinis.quosnbsp;cccincruntin templo HierofolymitanoSanbsp;£erdocesamp; Lcuitæ.
^ujerfiuntina] Euphratem, qui per Baby-loniam fluit in Tigrim.
J»74Zifit««]Qusein ripisfluuiorum mul-tæcreicunt, amantes locahumida. Ideoau cemMuficainftrumenta fufpendifle infalinbsp;cibus dicuntur, quod hæc arbor fit llerilis,nbsp;amp; amara. Vndepopuli dolor amp; trifiitiainnbsp;captiuirate indicatur.
J» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Babylon iæ, fignificat nul
lum fibi efle hofpitium,fedfub diofe habitarc, quo miferiam auget.
] .i. m ufica inftrumenta.
HI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofiulauerunt à no
his,qui capttuos duxerunt nos, ^erba cantici, cum fa/jtendijje^nbsp;mus inflrumentn(^xz\ti.x) can*nbsp;täte nobis de canticts Sion.
Exaggerat querelam Sc miferias, àiàr-cafmis amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hofiium illuden**
tium populo tanquam defertoà Deo. Eft autem vere intolerabiledeludi amp;deriderinbsp;ctiamin miftrix Pefiulauerunt'] Babylonijnbsp;deridentes nos. rfrZ’rfcxnncijPialmos amp;nbsp;hymnos, quibus folebamus laudare Deumnbsp;in templo Hierofolymitano. Canr^fe] vcr-bafuntBabyloniorum ironica.q. d. Luth.nbsp;Aiebec findet vna 09 ch ct'n /!.teo ven 0i9n.
Ill I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cantnbimut can*
ticum domino in terr a aliéna?
2. Promißio memorie rerinentlâ Hierufalem.
Sioblitus fuerotut Hterufi* lem , obliuiont detur dextera
mea.
(Lddhamp;reo/t lingua mea fau* cibus mets,ßnon meminero tui,nbsp;fi non propo/uero Hierufalemnbsp;fumma Utitis, mea.
Teftatur populus, fepe,jgt;etuô fore memorem Hierulalem, fummoque defiderio teneri redeundi in patriam, amp; reftitutionisnbsp;in eaverorum cultuum, qui vnàcum diru-taamp; proftrata RepubÜta deficrant. Namnbsp;iuxta diftum Euripidis,j^ceya:f voffsns voo'â
Tnr TcSj^ 3tlt;S(. Laborante rcgionejægro-tat amp; religio, feu cultus Dei. Monet exem-plum Ecclefiam, veram doârinam, amp;cul-tusprœferendaeife omnibus delitijs, amp;c bo nishuiusvitæ. Ira Pfalmozy.inquitPro-pheta: Vnam frcm) petij à Domino, amp; hâcnbsp;requiram,vt habité in domo Domini meinbsp;omnibus diebus vitæ meæ,vtvide3m vo-luptatem Domini, amp; vifîtem templumnbsp;eius.
Sioblituifuero'] Eftquafi imprecatio fuij-pfiusnegatiuxq.d. non obliuifcar Hicru-falem, fed perpetuô recordabor.
Ol/iiuioni detur dextera meai Adyneton eft. q. d.citius obliuifcar digitorum meorum,nbsp;quàm Hierufalcm;vel cftimprecatio, Sio-bliuifcar Hierufalem,Deus qui dextera eftnbsp;mea,feupotentia mea, vicifsim meiobliuinbsp;fcatur,amp;medefcrata.Be2a,obliuifcatürdcnbsp;îcterameapulfationisfuæ,feuartismufica,nbsp;nepofsitamplius ludere organis muficis.
Adhareat lingua meafaucibus] id eft, obmu-tefcam,imprecatio fummi mali.
Si non propofuero'^ideii, d nonprætulero Hierufalem omnibus delitijs amp; bonis hu-iusvitæ. Indicat populus ardentifsimumnbsp;fuum defiderium redeundi inpatriam,etfinbsp;multi data libertate àCyro remanerema-lebant inBabylonia, fugientesdifficulta-tes itineris, amp;acceptis iam poflefsionibusnbsp;in Babylonia, vndei. Eidræi. dicitur: Eto-mnis cuius fufcitauit Deus fpiritum.
V.
Vf.
Relponfio eft ludæorura negantium iè cancre pofte in exilio, neqi enim conuenic
rttumfeu imprecatio inreritu} Idumao-rnm Babjloniorum.
9^emor
IN PSALMVM DAVIDIS CXXXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if7
MemoreflaDominefiltorum buftonem tuanu, quam retrï^ -- ¦ ¦¦ 5* EdomindieHteruJaleîTLj.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buißinobis^
dicunt 3 nuda^e nudate ad fan- nbsp;nbsp;nbsp;‘Eeatas qui apprehenderiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ix.
damentum in ea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aüißritparuulos tuos adpetra^
|
Imprecatur primùm Idumæis,qui nia-gnam de vaftatione Hierofolymorum amp; ca ptiuitate gentis Tudaicx lætitiam ceperunt:nbsp;deinde Babylonijs ipfis deiiaftätionem amp;nbsp;interitum : atque hæc imprecatio in vtrif-que efficax fuit, ficut hiftoriæ teftantur.nbsp;Nain Idumæi vaftati funt, amp; Babylonia capta eft per Cyruin, interfeÔo Balthazaronbsp;rege Babyloniorum,amp;translatum eft re-gnum eorum ad Medos amp; Perlas, atque hicnbsp;euentus teftatur verfum Rhadamanti denbsp;pœna talionis^uem Ariftoteles citauit, el^nbsp;fe verum. /«/?4 midi! hac,admiffb pro crimtne,pocfta ed, St qu£fecer»nt,eadein patiantur amp; tpß. Memor eflofiliorum Edom'] Hoc eft, Vindica Idumæos,atquepunifilios,id eft,pofterosnbsp;eorum,propter infulrationemamp;gaudium,nbsp;cùm Hierofolyma eft deuaftata,amp; populusnbsp;ludaicusabduäusin captiuiratem à Babylonijs. Edom regio eft Syriæ,quæamp;.Idu-mæadiéhaeft, ab Efaufilio l3cob,qui inter-pretatur ruftiis, feu fanguinolentus. Gene-, fis 25. Eftautem duplex rdumæa,tefte lo-fepho, Superior in tribu Iuda,longitudinenbsp;le extendens vfque ad Hierofolymam,lati-tudine vfquead paludem Sodomorum,'ianbsp;qua ciuitatcs funt Afcalon amp; Gaza, Palæfti-nadifta. Et Inferior in tribu Simeonis, circa Aegyptum amp; Arabiam. in die Hierufalem'] Id eft, Tempöre deuafta tionis eius amp; abduäionis populi in Babylonbsp;niam,quoipfisinfultarunt Idumæi, læti denbsp;ipforum cajamitate. Quidicunr,fnudare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verba funt Idu- niæorum,^quibushortati funt Babylonios ad funditùs delendam Hierofoly mam.Re-petitio continet vehementiä Sr inftantiamnbsp;exhortationis. Nudate, id eft, exuitc re-gnoamp;omni omatuamp;fplendore, ficut corpora denudantur exutis veftibus. vfquead fundamentiim i« id eft, Pcor fus feu funditùs fubuertiteciuitatem Hierolb-lymam. Fdia Babylonis deuafata, beatus qui retribuet tibi retri- |
w •• Precaturamp; optât interitum Babylonijs, quifaftus eftper Gyrura Medum. Edta Babj/lonti^ Id eft, incolæeius. Deaadata'] hoc eft, deuaftanda erif,præ-teritum prb futuro. ' Beatus qui retribuet] Qui deuaftabit te vi-cifsim, ficut ipfadeuaftaftiHierolblymam. Itain Abdiadiciturdeinteritu Idumæorû:nbsp;Sicut fecifti, fiat tibi. Retributio tua reuer-returincaputtuum.Eft autem iuftapœnanbsp;talionis. Beatus qui apprehenderitquot;] Idem Elàias præ-dixitBabylonijscapitei3.Et paruuli coJu-mnis allidenturjante oculos corum,diri-picntur domus eorum , amp; vxores eorum violabuntur. ARGVMENTVM HTPOCRTTARVit * in populo Ifraël, contra leremiam ,prtedicententnbsp;Vaflationem llierofolymorum amp;fu(t~nbsp;dentem deletionem. Promifsiodiuinaeft immutabilis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Deuspronaifitludæis libertatemamp;con-lèruatidnem politiæ. Ergo Hierofolyma non deuaftabitur, ne queabduceturpopùlus captiuus ia Babylonian! , amp;c. RESPONSIO. . Nego con^quentiam, amp; relpondeo ad minorem perdiftindionem promilsióurrinbsp;de rebus Ipiritualibus, quæprorfus.funt imnbsp;mutabiles, amp;promifsionum bonorum cor ,nbsp;p,oralium,quæintelligendafuntcum exce-ptionecaftigationisfeucrucis. Tali.s pro-mifeio 'fuitdè'iîbcr'tate lùdæoruiti amp; con-feruationc'politiæludaicæ. Quia igitur lu-dæi multipliciterpeccarunr,ldolatria,con-üemptu vefbiDei amp;alijs externis peccatis,nbsp;Deus deuaftare permifitHierulalem amp; ab-duci populum in Chaldæam. Mirabilitecnbsp;autem conferuauit corpus Ecclefiæ amp; jpo~nbsp;pulum ludaicum in Babylonia,eumq; exa-dis annis 70. iuxta promifsionem Hiero-folymam reduxit amp; reædificata eft vrbs amp;nbsp;tempIum,propterChriftû,quiex hoc populo nafciturus erat,amp; dodurus in hoctemnbsp;plo amp;c. Ita Efaiæcap.89. inquit Deus : Vifî-tabo iniquitates eorum,Mifericordiam autem meam non auferam ab eis. 00 |
|
tjï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Pr/«:. PSALMVS CXXXVIII. ARGTMENTf'M. Pfalmuspartitn eft gratiarum adio,partim precatio Dauitiis amp;c Ecclefix: Nam agit in eó gratiasDeo pro exhibita fibi miferi-cordia feu gratia, id eft, recóciliatione cumnbsp;Deoamp;remifsionepeccatorum,amp; pro ve-ritate,id eft, veris amp; a ternis bonis, qua: funtnbsp;vera amp; illuftrisDeicognitio, iuftitiaamp;vitanbsp;æterna. Petitautem,vthæcfummaamp;veranbsp;bona in fe augcantur,coQHrmentur amp; con*nbsp;feruentur, atque fimul célébrât regnumnbsp;Mefsiæ,in quohæc bona conferuntur pe-tentibus,amp; Mefsiæ maieftatem Sc officia,nbsp;quaefuntrelpicere amp;exaltare humiles, potentes autem amp;fuperbosdeijcerc de fede. Quantum ad hiftoriam attinet,videtur compofitus elfe à Dauide,cùm eleftus effetnbsp;in regem, pro quo beneficio agit Deo gracias, feq; defendi petit contra Saulem amp; au-licos eius. Pfalini partes funt quatuor: t. Propofitio gratiarum adionis,eiusq; caufii,fumpta à bonis æternis,mifèricor-diaamp;veritatc. Petitio de augendis amp; conferuandis in fedidis bonis.
/. Proptßtio. I. nbsp;nbsp;nbsp;Confitebor tibi Domiru m fo- to corde meo,m con^eäu deo-rum pfadum ttbi. It nbsp;nbsp;Morabo adtemplumßmiiu tuum,^ cor^tebornomini tuo. Pro mtjericordiatua dentate tua.^luomam ma^tficajUfanbsp;per omma nomen tuumnbsp;nbsp;‘ver^ bum tuuiTLs. Propofitio : Ago tibi gratias vere amp; «terne Deus, teqiie celebro veto cordisaffedu, idq; coram regibus amp; principibus. ItaPûl-mo 119. Et loquebar de teftimonifs tuis, innbsp;—-nbsp;nbsp;confpedu regum amp; non confundebar. Confitebor'].i.Gratiasagam amp;celebrabo. Jn toto corde meo] ardenti amp; veto cordis affedu, non ttmulato corde amp; lingua, qu«,yC |
LVC. LOSSII apud Gcllium venuftè dicitur , nunquàm (bnare debet,nifi funiculo cordis trahatur. In conjfieitu Jeor«7»]reguni amp; principum, iuxta illud Pfalm. 82. Stetit Deus in (ynagq-ga deorum. Item, Ego dixi’, dij eftis, amp; filijnbsp;excelfi om nes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celebrabo tc amp; co lam. Sanebum] quod clegifti ad cultus fan-dos. Confitebor nomini tuo]celebra,bo tuam mifericordiam,veritatem,iuttitiam,omni-potentiam.Nominatenimbonaprçcipua,nbsp;propter quae Deus cclebraturus fit, miferi-cordiam Sc veritate, quæ Sc Baptittaconiunnbsp;gitinChrifto, loann.i. vocansplenii gratianbsp;amp; veritate.ltem,Lex per Moy (cn data eft,venbsp;ritas autem amp; gratia per Chriftum fada eft,nbsp;id eft, donata hominibus. Mifericordiamnbsp;leugratiam vocat, vt Sc Paulus, reconcilia-tionem cum Dco,remifsionem peccatorû,nbsp;veritatcm,vera amp; æterna bona, cognitioncnbsp;Dei,Spiritum S. eiusq; mottsconfenrien-tes legi Dei, timorem, fiduciam,inuocationbsp;nem.iuftitiamamp;vitam xternam. Ma^iificafii] id eft, cclebre amp; notum feci-fti vbique, in coelo amp; in terra. Ita Paulus ad Philipp.2. de Chrifto inquit.-Quapropter Scnbsp;Deus ilium infummâ extulit fublimitaté,nbsp;amp; donauit illi nomen,quod eft fuper omnenbsp;nomen. 2. Petitio. Jnquacuncjue dte inuocaue^ ro i exaudi me, multiplie a itinbsp;anima me a ^irtutemj. Petit vt multiplicentur.i.augeantur infe amp;confirmenturmirericordiaamp;vcritas.i-o-mniadona fpiritualia, vera agnitio Dei, fides, diledio, quæ Paulus complexus eft innbsp;hocdido,2.Timot.i. Dedit nobis fpiritumnbsp;no timiditatis, fedroboris,dilcdionisamp;canbsp;ftitatis. Hancpctitionem infra repetit. /. ExlaortAtiofeuvttwn'itomnttrtietUTtt Deum veri a^ofcanr CPft“ • fllL Confiteantur tibt Domine o» mne^ reget terrA,quiaauâterutnbsp;^erba orü tui. 6t cantentj in ^iqs Domini, quoniam magna eß gloria Donum. Monent hi verfus de tribus:nbsp;I. Dcvocatione regum ac principii ad figt;-cietatem Ecclefiæ,amp; in veteri amp; in nouo Tcnbsp;ftamento, quales fucrunt in veteri Abime-lech,Darius Medus,Cyrus, Artaxerxes Loanbsp;eimanusîin nouo. Conftananus Magnus,nbsp;®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theodo- |
lb.
IN PSALMVM DAVIDIS C XX XVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159 hulationi'Sy njtuißcabis me, etfn- Theodofiusprimiis, MartianuSjTheodo-fiusfeciinclus, Carolus Magnus,amp;c.
Cantent in vijs Domini^ Seruiant Domino, iuxta fuam vocationem,propagantes vtrannbsp;que tabulam Decalogi,cuius font cuftodes. Quoniammagna eft gloria] Ratio obedien-tiæfeuconfefÿonisjà maieftate feu gloria diuina,feuDei omnipotentia,quæ elikecnbsp;in omnibus creaturisamp;operibus Dei,ordi-narijsamp;extraordinarijs. V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excelßis Tt ominös (eft) Ijumilia re^tett, ex-celß^m à longe agnofcit. Ratio ab operibusDei proprijs,quç funt exaltare humiles,amp;deijcere fuperbos amp; potentes. Siçut inquit Petrus:Deus fuperbisnbsp;refiftit, humilibus autem dat gratiam. Etnbsp;Mariain Cantico:Detraxitpotetes de fede,nbsp;Sc cxaltauit humiles. Humilia refticit] diligit, curat, exaudit amp; exaltathumiles,agnofcentes fuam infirmi-tatem amp; cófugicntes ad Deum,fiducia Me-diatoris. Excelfitma longe eognoftit]'!:^egli~nbsp;git quafi non videat,non curat, fed deijçit Scnbsp;abolet. Sunt tria generahominum,feugradus.
z. Hypocritæ fidentes externa difciplina legis qualicunq;,qua fe coramDeoduftosnbsp;eile arbitrantur, mereri vitam æternam amp;nbsp;placere Deo, qualis fuit Pharifeus Lucæ ï6.nbsp;3. Humiles, id eft, verè agnofeentes amp; denbsp;plorantes fuam infirmitatem,amp; peccat3,eonbsp;rumqjpetentcs condonationem, propternbsp;Mediatore. Talis fuithumilis Publicanus,nbsp;Maria Magdalena, Zachæus, Dauid,ManaC-fes,age ntes pœnitentiam,amp; fimiles.
|
Si ambuUuero in media triper tram intmtcorum meorum extendi^imanumtuams £ƒßil-uum meßectt dexter a tua. Repetitpetitionem vt viuificetur, hoc eft, fenriatin tribulationibusamp;cruce con-folationem de præfentiaDei, amp; diuino auxinbsp;lio,contra hoftes. Triplicirerauté ièntiturnbsp;prîfentiaDeiincruce. i. Confolatione innbsp;corde, iuxtailludadRom.q. luftificatifidenbsp;pacem habemus. SicutinquitAuguftinus:nbsp;Qu_i credit,feit fe credere,hoc eft, verè expenbsp;ritur in animo confolationem amp; lætitiam.
In medio tribulationis] Cum iam omnia effentdeploratifsima. Turn enimDeusiu-uat,cûomni auxiliohumano deftituimur. Extendisli manum tuum] Exeruifti poten -tiam tuam,in vindicâdo, amp; delendo hoftes, quiduplicesfuntEcclefiæ,corporales,vtty_nbsp;râni,amp;{pirituales,vtdiaboli,peccata,mors,nbsp;infernus. DomM finiet propter me, VIIL ^omtne mtfertcordta tua inß-culum, opera manuum tua-rumne déférai. . Confôlatur/è à breuitateafHidionis,dc quaamp; Chriftus inquit Ioann.16. Mceror ve-fterverteturin gaudium. 'Dominus ftniet] tribulationem feu crucem. Pro/gt;ferwe] vtfcilicet egoeripiar ex affli-âione,eumq; glqrificem,amp; mitigabit æru-mnas, ficut inquitPaulus : Fidelis eft Deus, qui non finit nos tentari fupra vires, fed da-bit cum tentatione exitum, vt fuftinerepofnbsp;fimus. Mifericordiatuain (iculum] Deus omnipo-tens temporibus, amp; erga omnes eft miferi-cors, rccipit omnesagentespœnitentiam, amp; confugientes fide ad Mediatoren!. £f opera manuum tuaru ne déféras ] confirma nos, amp; adiuua, quos condidifti amp; viuificafti,nbsp;fuftenta nos tuo fpiritu,ne deficiamus à ve-ra dolt;ftrina,vel humana infirmitate, vel po-tentiadiaboli, vel illecebris mundi. D.Au-guftinus intelligit opéra manuum Dci i-pfam creationemamp;iuftificationem,amp;præ-clarè inquit : Opus tuum in me vide, nonnbsp;00 2 |
|
I(?o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. ineum,nam mcûfivideris, damnas :tuum fi videris, coronas. Quia quæcunq; funt o-pera bona mea,abrque te nihil funt, amp; ideonbsp;tua magis quàni mea funt. Item,Siue in eo,nbsp;quod homines nosfumus, fiueexeoquôdnbsp;exnoftraimpietatemutati amp;iuftificati fu-mus, illius, non noftrû opus, ne quis, iuxtanbsp;Apoftolum, forte extollatur.Ephef 2. PSALMVS CXXXIX JRCrMENTTM. Pfalmus continet commemoratîoncm operum Dei admirandorum,qug prçcipuanbsp;funt 3. Creatiojgubernatio amp;conferuationbsp;omnium return, quæ monetDauid côfidc-rari fuo excmplo, ab omnibus, vt cxufcite-turhaccôfiderationein nobls fides,timornbsp;Dei,inuocatio amp; gratiarû adio.Cùm cnininbsp;cogitam us Deum elfe creatorem, gubernanbsp;torera amp;fuftentatorem omnium rerii prç-, fcnfem,amp;cognofcereomnia,nô folùm cô-filiaamp;aétionesomnium,fedetiam occultas cogitationes cordium,amp; puniturum,iunbsp;xtanormam fuæ iuftitiæ immotæ,peccatanbsp;jnomnibus,amp; feruare ac defendere iuftos,nbsp;certèconfidereei incipimus ,timere iramnbsp;ci us, eum inuocare, amp; gracias agere pronbsp;creatione noftri corporis,conferuacione amp;nbsp;defenfione,alijsq; bénéficias corporalibusnbsp;amp; æterriis. Quantuni ad hiftoriam Dauidis attinet, teftem facit ipfum Deum omniacognofcé-tem, fc nihil inaliciosè autiniuftè egilfe có^nbsp;traSaulemamp; alios fuos inimicos,àquibusnbsp;accufatus eftproditionis. Admifcetur narration! petitio,vt defendatur contra hoftesnbsp;amp;ferueturàDeo. Eftq;pctitio hoc enthy-inematccomprehenfa: Eft Deus creator o-mnium rerum,omnipotens,gubernans amp;nbsp;cognofcens omnia, vbique præfens. Ergo potcft me defendere S: liberate. Agitautem Deus tripliciter, liberrimè regens amp; difpenfans om nia. Primo K«T’0lt;x0W/4»lt;«f',perordinata cau-farum feriem, vt conferuans hominé gene, ratione matris amp; patris inftitutâdiuinitùs. Secundo niïT’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuo confilio amp; ar- bitrio, agens aliquid prêter ordiné naturæ, amp;contraeurfum cauiàrumnaturalium, vtnbsp;fœcundas reddens niatronas effœtas amp; fte-riles. Tertio kütk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, aliquid indul- gens amp; permittcns, vt Pharaoni pcrmittit fæuire in populû Dei, amp; fimilibus tyrannis. PartesPfalmi funt quinque: |
L V C. L O S S 11
t. rteomni fiientiaDei,feti cognitione omnium rerum. T^omtne ffrobaßi me nbsp;nbsp;CO- ^outfit mc^. • Primus locus pfalmi de prouidétiaDci, quæ duo copleólitur,nbsp;niay. TsfoyvoùcrK eft aâtio Dei, qua omnianbsp;præterira,præfentia amp; futuracognofcit,amp;nbsp;præuidetconfiliaamp;atftionesomneshomi^nbsp;num, amp; intuctur occultas cordium cogitationes. Sicut Ethnicus Poeta inquit : Eftnbsp;ptofefto Deus,qui quæ nos gerim us,audit-queamp;videt. Item,Nil ilium totoquodficnbsp;in orbe later. osKovoiii«, eft aétio Dei,qua o-mniaprofuafapientia amp; voluntate condi-dit, agit, difponitamp;gubernat liberrimè,adnbsp;laudem fui nominis amp;hominum falutcn^nbsp;Quatum ad Dauidem attinet, intelli^it fuanbsp;innocentiam cogniram elfe Deo, quodni-hil malitiosè egerit contra Saule,neq; appanbsp;tiuifle regnum, vtipfum deformabant ini-mi ci, amp; odiofum conabatur reddere coramnbsp;populo,tanquàm feditiofum amp;proditoré.nbsp;Auguftinus in tel ligi t de Chrifto, que Deusnbsp;pater verè cognoftat amp;diligat, qui dominus eft Chriftifecundum humanitärem, panbsp;terfecundum diuinitatem. ^unouißtßderemeii?7Lgt;3^ il far ger e meum, inteÜexßt cogitationes meas delongei^Qt^%^ à te.) Sedere meum amp;fatgere'] Hoc eft, omnes a-âionesmeas,quas efficio.vel fedendo yel furgendo- Auguftinusintelligit perfefsio-nem pafsionem Chriftfiper furrelt;ftionemnbsp;eiusrefurreftionem à morte. Cogitationes meas'] Occultas cordium latc-bras intiieris, quæ amp; quales fint. Semi“ |
IN PSALMVM DAVIDIS CXXXXI.
Semitam meam nbsp;accubttum
meum (adliones omnes, quæ vel iacens vel ambulans facio)nbsp;ctrcudedtß'ty^ omnamp;i me as ^iasnbsp;amp; confineras, amp; quid cogito ÔC ago.)
I f I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non eß fer mo tn lingua
mea^ecce tuDomtne cognouißt omnia.
Intelligis etiam diÄa mea quæcunque, antequàm etiam loqui incipiam, aut loqiiinbsp;potuerim.
n. ^oßet^ora nbsp;nbsp;anterior a in
me for maßt3 nbsp;pofutßtfuper me
manumtuam.
De formatione feu creatione hominis, • quemfingulari arteamp;cófiiio totaTrinirasnbsp;formauit, fecura deliberans quomodo amp;nbsp;quibus virtutibiis feu donis ornatum, con-deret, inquiens :Faciamushomin.éadimanbsp;ginemamp;fimilitudinem noftram., Eft^xcnbsp;fumma præftantia amp;dignitashomin^prænbsp;a!ijscreaturis,qiias tantùm dicendo amp; iu-bendo creauit,hominemautem formauitnbsp;propria manu,infundens in ipfum fuam fa-pientiamiuflitiam amp; vitam, quæ fummanbsp;donaamiffa per peccatum primorum parents reftituunturin nobis perfiliumDdî/nbsp;in hac vitaconfummanda in vitaæterp^,innbsp;qua fimiles futuri erimusfilio Dei, participes faciieius naturædiuinæ. _
Poîlefiou amp;anterioïa] Omnia mea membra,interiora exteriora,adeoq; me totu, vel quæcunque prius vel pofterius aâurusnbsp;fum. Aliter ex Hebræo : Retro amp; ante for^nbsp;mafti me,hoc cft.obfedifti me,circundedi-, fti me vndiquaque,infl;ar excrcitus obfidennbsp;tisciuitatem.
Etpofuifii fuperme manumtnamj hoc eft, ad-mouifti, formando me.
Admtrabtltor excelßoreß ftentia, quam ^t earn poßtm appréhenderez.
Monet verfusoperaDeiomnia, vt crea-t’onern amp;fuftentationem rerum aliaq; Ion gèfuperarcfapientiana Scintelleftum mennbsp;tis humanæ. Sunt tarnen ilia cogitanda re-
I5I uerenter.amp;agnofcenda quantum de i)S innbsp;verboDei eftreuelatum,ficurinquitlufti-nus martyr :Etfi penitùs percipi diuinitùsnbsp;non poteft, tarnen difeendi cura non eftnbsp;abijcienda. Et Columella inquit.-Magnænbsp;rei qnantulumcunque pofl'ederisjpartici-pem fuilTe, non minima gloria eft.
2. Depræ/'enüaDeitnotnttiloco.
Qjto tbo dßiritu tuo (làn ôlo, Vf. vbique præfente)nbsp;nbsp;quo à fa^
cietuafugiam?
Si aferidero in cœlum 3 tu illic v ii. ej3fileclumßrauero in infernu,nbsp;(in infima partem terræ) eccenbsp;ades •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Refpexit ad id quôd fepulchrum mor-tùiseftpro ieélo.
. Stßumpßropennasaurorviii. çeleriter auolem, quanta celenbsp;ritate aurora apparet,ab oriê*nbsp;teinoccidentem) habitaue-ro tn extremis (parti b us) maris,
. Sttam illic manùstua dedu-* ix. cet me (comitabitur) et tenebttnbsp;me dextetfdtua.
.. AfTcueratio eftde præfèntiaDei in omni loco, quæ duplex eft, vniuerfalis, qua adeftnbsp;omnibus creaturis, bonis amp; malis, confèr-uans eàrû fubftantias,tantifper donecDeusnbsp;iplis terminumconftituit. SiePharao con-feruatur donèc venit tepiis eins interitus.nbsp;Dehac præfentiaDei vniuerfali diciturle-remiæ 23. Cœlum amp; terrain ego impleo, di-citDominùs. EtPaulus Aéfor.iy.Deus tamnbsp;propè adeft fingnlis, quafi vtmanu palparinbsp;pofsit. Item,In ipfoviuimus, moueinuramp;nbsp;fu.mus. Et fpecialis,quo adeft præfens eccle-fiæ amp; fingulis fan(Sis,iuuans Sedéfendensnbsp;eos.Hæcdoârinaprimùm excitarein no-bis debet timoremDei, ne quid agamus,nbsp;quodipfum offendere pofsit, cùm vbiquenbsp;adfit prælênsvindex, cuius manum nemonbsp;elFugere poteft, neque fe ab illius confpeftunbsp;occultare. Deindefidem,quôdpofsitnosnbsp;defendereamp; iuuarein omniloco,cùm vbique adfit præfens, fauens nobis propter
00 3
|
tSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. filiuni,qüînoftracaufahomo fadus eft,amp; obcdiuitæterno patri, in tolerando crucisnbsp;fuppHcio. Ad hune igitur confugere dc-bemus, ab coq; peterc amp; expedare auxiliu,nbsp;ficut przclarè dixit Auguftinus , libro denbsp;medicina poenitentiz: Fortafsis aliquis di-cat:Quô ibo à fpiritu eius, amp; à facie einsnbsp;quo fugiam ? quo frater ? Nifi ad eius mife-ricordiam, pœnitendo, cuius poteftatemnbsp;pcccando contempferas. Et dixt forßtzin, tenchrx. te~ gent confpiciar à Deo)nbsp;nox lucida circa me. Hoccft,Nox tam cft clara in conipeftu Dei, quàm i p fa dies 1 ucida. ^^Htatenehramp;non ohtenehrat te (quód non faciant, quo minus omnia confpicias) noxnbsp;ficut dies lucehit (coram te,tamnbsp;clara eft óclucens, quàm'ipfànbsp;dies) ^tenebrAÇunt (coram te,nbsp;feu in confpeótu tuo)yïc-»r Dixit Deura vbique adeflè præfèntem, Ideo ex eius manibus neminem fuga elabinbsp;pofTe, nunc affirmât neminem fc occultarenbsp;pofTe tanquàm in tenebris, ab eiusconfpe-öu, cùm ipfe fit fons lucis, amp; null« tenebrænbsp;^uantumuis denfç,ipficaliginem oifunde-te polsint, ficut Solon dixit inElcgia, con-Berfa à przeeptore Philippo : it non juflitix formidantnumen ô’iramt Confilijs fupernm iju^ Deo femftr^defi. Hlt;f f otulu ctrnit vigilantibus omnufaH^if iittna putetfuilt numtna poj/è dtûtH. Deftrmationtbgin'Mù. XIL ßlutatupoffediftiren^meos, operutfltmetn^vteromatrûmen. Addit rationcm,cur fefe ab oculis occul-carenonpof$it,etiam in denfifsimis tenebris, quia ipfe Deus fit conditorfui coipo-ris amp; animæ. Idco omnia intueri amp; quan co ràm afpicerequxcunquecondidit. Pojfedyii rents meos'] hoc eft, tui funt rencs Riei. Tdeointelligis omnesafFedusamp;appe«nbsp;tiùones,quarum rencs funt fcdcs. |
LVC. LOSSIÏ pelle Sc. carne, teftiuifti ofsibus Sc ncruis operuifti me, ficut lob inquit cio. Cô;ÿ£ff^ôrr/^/(celebrabote) XIU (juiamirabiliter formatw fUm^nbsp;mtrabtlia opera tua^ anir^anbsp;mea cogno/cet valde. Monet verfus de admirabili formation« humani corporis, plena artis amp; cófiliorumnbsp;Dei, quam Prophetaagnofcitamp;iubet,vto-mnesfuoexcmplo agnofcant amp; célèbrentnbsp;Deumpro fui corporis formatione,con-feruationeamp;defenfione in materno aluo, -amp;tota vita, quod Deus fe mirabiliter for-maritamp;in lucem editum maternis vberi-buseducatus fit, amp; fingnla membra ad certes vfusdeftinauit. Sic cerelirum eft quafinbsp;liberamp;fpeculum diuinae fapientiæ,in quonbsp;lucent notitiç numerorum,ordinis,figura*nbsp;rum,legum naturalium,de moribus,exqiiinbsp;bus multæ artes extruuntur : cor eft domusnbsp;•iuftitizjfenticns dolores,cùm punit fontesnbsp;vindicis irz Dei. C«B/ffter]cclcbrabote, Sc gratias agaf” tibi pro admiranda formatione corpofi^nbsp;mei, quam anima mea,hoc eft, mens diligenter amp; exadè perpendit amp; co^nofeercnbsp;ftudet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ eß occultatu os meum xiiiL à te^ quandofaHnsfiim m occul-to,ç^formatusßan in inferiori-bus terra. Repctitcandé fententiam,vt raagis cam fibiamp;alijsinculcct. Ot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;osiSp, Auguftinus vertif, Ofla mea, neintelligaturefie ab os oris. Beza, corpus, vtper Synecdoche pofitum fit, parsnbsp;pro toto, pro ipfo corpore amp; membris o-mnibus. in teculto^ In aluo materno, in quo fœtus mirabiliter formatur, nutritur amp; conferua«nbsp;tur. Beza,Varijs membris decoratusfum,nbsp;lèudiftinâus, ficut veftes phrygionicz varie contexi folent litijs varij coloris. In inferieribus terrt'i in inferiöre parte, vid« licet vteri materni. Lutherus : ïuffin miw-tvclefbe. Campcnfis,in locomagis abdito,nbsp;quàm vllum eft antrum terrz. Alij, Cùmnbsp;adhuc eflem in limo terrz, cùm nondumnbsp;coditBS eflet Adam, quo tempore prxuiditnbsp;Deus, |
IN PSALMVM DAVID
Deus, qui venturi, qiiomodoconcipiendi, niitriendi Si in lucem edendi ciFent, ficutnbsp;addit:
Jnformem maJÇam meam derunt oculi tui, tn Ithro tuonbsp;omrita (membra)fcripta erantnbsp;'qttamp; per dtej formata fitnt cumnbsp;adhuc nullum e or urn ext ar et.
Hoceftjcùmadhuc eflem imperfeda amp; feformis mafTain materno al uo, conceptusnbsp;'«xinformi femine.
In libre tue} id cft,coram te confjticua fuc-runtantequam condita font, tanquàm in libroicripta. Luth. Wichtig idjlcbcii felt/nbsp;tvu|rc(Iucbc I'cbgkbcrt cmplicttg. Monet igi-lur locus,Deuni quæamp; qualiavult, forma-reamp;di/ponerc membrain corpore cuiuf-que,quemadmodum ipfe vult, ficut figulus iormatamp;fingitvafii, pro fuo arbitrio.nbsp;Ita E iaiæ 64. dicitunEt n une Do m ine,paternbsp;nofter cs tu. Sc nos lutum, amp; fiftor nofternbsp;tu, amp; opera'manuum tuarum omnes nos,nbsp;nc irafcaris Domine nimis, amp; ne vitra me-minerisiniquitatis noftræ.
Per dies] hoc eft, vt Pellicanus exponit, in diescertos,quicuiquetotconftituti funtdnbsp;Deo, quot ipfe vult,iuxta illud:Conftituiftinbsp;eisterminos, quospræterire nonpoterint.
Sed miht quam prectofi fint cogtt at tones tuA ^eus^ quamnbsp;mult AfimmA ear urn I
St numerauero easjfipra are nam mult'tpltcatur, eutgilauinbsp;adhuc tecumfim.
Confiderans admirandaDeiopera infi-nita,negatfe fingula enumerate pofle aut cognofeere, comparans eaaren« maris in-cnumcrabili.
Ptiigtlaui amp; adhuc tecum fum] .i.Etiamfi node vigilans eas enumerate velim poftca rurfusexpergefadusjidem coner faccre, ninbsp;hileg ero. In tel ligi t igitur opcraDci admi-ranchamp;innumerabilia, nullo modo poflenbsp;exhauriri feu comprehendi cogitationc.
¦Adhuctecum fum] hoc eft, adhuc admiran-da tua opera perpendoamp;confidero. Hoc
IS cxxxrx.
membrum Ecclefia de Chrifto intellexit, refufeitato à morte amp; viuenteperpetuo.
4. Votum feu precatio de interitu impiorum.
0p occider is Deus impios, etWMl ^ 'tri fingutnudecltnarent a me,
optât feu precatur Dauid, vt fui hoftes, Saul, Ahitophel,Doeg,Semei amp; alij dele-antur, vt Deum conmtiari, eiusq; verbumnbsp;perfequidefinant, eosq; teftaturfeveroo-dioprofcqui,nequevUam cumillishabitu-rum confiietudine m. Deinde generale votum eftpiorum deinteritu hoftmmEccle-fiæ, quæfuntiniànabiles.
Impios vocat contemptores Dei, eiusq; verbi. Viros {aaguinum,tyrannos,quo-rum menseftidolatrica,linguablafphem^nbsp;m anus coniperfæ cruore fandorum,amp; rcli-quum corpus conipurcatum libidinibus.nbsp;Talesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petit vt Dcusperdat amp; dc-
leat.
p^uiloquunturcontratefee- xix- ; 1er at a., extoUunturfrufird ho^nbsp;fies tut.
Jf^ne quit te oderunt xx mine, oderam, tnfirgentesnbsp;contra te abominabarl
^erfeHo odto oder am illos, ideo tntmicifalîifint mthi.
Quod inquit, hoftes Dei fruftra extolli, confolaturEcclefiani,Tyrannorum copa-tus carere fucceflu, amp; tandem eos delen, fi-cuti exempla omnium tyrannorum teftan-tur. Quod inquit, iniraicos faÔos fibi pronbsp;pter Dominum, monettyrannosnon per-fequi Sc odiflepios,propterfcelcra,fed propter Deum, eiusq; verbi profefsionem. itgnbsp;inquit Chriftus loannis iS.ad Apoftolosînbsp;Quia VOS felegi de mundo, propterea oditnbsp;vosmundus.
y. Pttitvt defendatur amp; re^atur.
TdrobameDeus cognope
99 4
-ocr page 632-|
id4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. cor meum, examina me^ co^ cogitât lone^ me as. Repetit alTeuerationem de fua innocen-tiaamp; ftudio verædoârinæ, conferiiandæ amp; ...prppagandæ. LoquiturautemDauid præ-* '¦ '' cipüedefljainnocentia,quantum ad Sau-Ipm amp;alios hoftes attinet j quos affirmât fenbsp;nonlæîîfle, nequeappetiuiiferegnum Saulis, de quoipfum Deum teftem facit. Similis gloriatió de innocentia feu mentis nullius fcelçrisfibicoafciæjheceflariaeftomninbsp;tus, iuxtaiiludPauli :Hasc eftgloriatio ho-firaj teftimonium bquæconicientiæ : Etfinbsp;multiplexinfirmitasfitamp;peccatorum fondes tæreant in natura corrupta omniumnbsp;hôniinutn,etiàm renatorum ,amp; errata fintnbsp;etiani fahdjfsimorum,amp; lapfus, vtadultérin in Daüidis, numeratio populi, vnde in-qiiit Peplus ! Nihil mihi (nullius manifeftinbsp;IcelerfsJF.confcius fum, non tarnen in hocnbsp;iüftificarus fum, fcilicet coram Deo, mcanbsp;innoceh'tia, fedtantiimimputatione iufti-gt;nbsp;træ hieritoruin filij Dei. xxiL - ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inîquitatù in mseß, nbsp;nbsp;de duc me in ^ia a- terna. .. Petit vtregaturdiuinitus in vcraamp;arter-navia, hoc eft.confilijsamp;adionibus, quæ profit ad gloriam Dei amp; falutaria fint fibi amp;nbsp;alijs ad cohfequendam yeram Sc æternamnbsp;viam. Beza ex Hebræo vcrtit : Et vide fi vianbsp;irritationis, id eft, rcbellióis in me eft,amp; (finbsp;ifaeftXdpc me per viarn mundi, hoc eft, oc-cide mc, raoriar, quodmors eft via vniuer-{æterræ/feucarnis, qua gradiuntur omnesnbsp;homines ex hoc mundo. ItaDauid i. Rc-güm z. inquitad Salonionem : Ego abeonbsp;perviam vniuerfæ terræ,hoc eft,moriar. Etnbsp;lófue capite 23. En ego yadohodie pervi-am vniuerfæ terra. Sicutdicitur in verficul. V'tiaftegaxhominum, multorumplena malerüi omtiibtu hlcfinemmorsfadtatramalif. verß^.i PSALMVS CXL. ARGVMENTVM. Pfalmus eft petitorius,quo orat Deum D,auid, vt fe defendar contra hoftes fuos aunbsp;licos Säulis, Ahitophel, Doeg, Semei öc fi- |
L V C. L O S S TI miles, quiDauidem nunc infidijsA delatio nibus falfis, nunc vi manifefta opprimerenbsp;conabantur,amp; ex regno eijcere. Eft amp; o-ratio omnium piorum,maximè dodorumnbsp;Ecclefiæ contra hypocritas, qui calumnijsnbsp;amp; falfis dilationibus eos déformant, amp; exnbsp;locofuo mouereamp;tollercconantur. Partes Pfàlm i funt 4.
I. Peritro. Eripe meEomine ah homine t maloi à‘viro ‘violent oÇerua me. Eft propofitio petitionîsjcui addit eius caufas fumptas ab hoftium maleuolenria,nbsp;virulentis didis amp; venenatis calumnijs,cô-parans eos ferpentibus amp; afpidibus, quarum morfus,vt teftaturAriftoteles,fiintin-fanabiles. Sunt autem in aulis præcipuènbsp;friahominum genera,nocentium bonis,nbsp;Airentatores,delatoresamp; nialeuoli. Sicutnbsp;Menandri verfus teftantur. « (iKÄlSX 7ZIlt;S TTOVH^e'iS TUgecSJi lt;/l‘ S CCQJLSK’S!CWTâgt;^', Uac vitagaudet itnprobii potißimum, Sedajfentator omnium primas tenet,nbsp;Vittit^ longé iucundißime omnium,nbsp;Venique fjfcophanta proximus eß bonos,nbsp;A udtre enim calumntas dulce admodum,nbsp;Attertius concedttur locus inuidonbsp;Artes nocendiquiftt aßutißime. Virum vîolentum vocat,qui îniurijsamp; vi manifeftainnocentesopprimit. Hominem malum in genere voçat improbum,nbsp;vcl maleficum. cogitaiserunt mala in ih corde^tota die con^egantur ad |
IN PSALMVM ^cueruntlïnguftsfiia^ificutnbsp;fir pent es3 ‘venenum afpidumfiihnbsp;labijs eorum.
Ratio fumptaeftànecefsitatejnfidiofis fcilicetconfilijsamp;virulentis linguishoftiû,nbsp;qiias comparât linguis ferpentum acutis,nbsp;quibus venenum infunduntcorporibus, amp;nbsp;afpidum veneno, quod eft infanabile. De-bilitatur tarnen ftrychno herbæ. ItaDeusnbsp;machinationes venenatas hoftium impe-dit,ne quantum voluntj veneno fuo inno-centibusnoceant.
Tie ajjiidtbiis.
Afpidesegcnere funt ferpentum in Ac-gypto,formaparua,quarum venenum nul-lo remedio tol]^poteft,nifi ftrychno,quo obiedo afpides fopiuntur,earumq; venenum languefitamp;debilitatur. Eft amp; hoc remedium, vtparteslæfæftatim amputentur.nbsp;Harum veneno fe interfecit Cleopatra re-gina Acgypti, ne vido Antonio amp; ipfa veni-ret in manus Augufti, atque hoc modo re-ginamoreretur,neclpedaculum Romanisnbsp;ducereturin triumpho,de quo lege Plutar-chum in vita Antonij. Nullum autem præ-fentius remedium eft contra delatores eo-rumq; venenatos fermones, quàm vt nosnbsp;feparemus ab illis, fient læfis membris abnbsp;afpidibus amputatis, rcliquum corpus ler-uatur. Sunt autem tria genera alpidum,nbsp;Ptyades ab expuendo didæ.Cherfeædidænbsp;à terra,in cuius cauernis latitant,amp;Cheli-doneæ, ab hirundinum colore.
DAVIDIS eXLI.
fiæ pios Dodores infidiofis co nfilijs amp; ma-chinationibus occultis, perdere amp; delete conantur incautos. Oriuntur autem hæin-fidiæamp;ràdiabolis amp; ab hypocritis, contranbsp;quos tribus rebus armati efie debemus. Conbsp;gitatione verbi Dei, precatione amp; vigilan-tia,ficut monet Paulus ad Ephefios d.in-quiens : Accipite gladium fpiritus,quod eftnbsp;verbum Dei, in omni precatione.
Supplantare grefrus,eftaliquem concul-care, amp; ranquàra proftratum atque deiedii pedibus contererc. Didum fupplantare,nbsp;quafifubterplantasdeijcere. Sumpta Me-taphoraab Athletis, vtAntigoniftam vin-cant magis fraude quàm viribus aggre-diuntur, vteum fubpedes fuosdeijciantamp;nbsp;profternant.
3. Exemplum Prophet a de exaudittone inuocantium Deum.
txiDomino3^etismeuses yj exaudi Domine ^ocem de-^
precationis mesi.
Domine Deus ^irtus fialutis vii. meamp;3 textfii caput meum in dienbsp;belh.
trada^Domine defiide^ yin. na impio 3 cogttationem etus nenbsp;per mitt asprogredî3neforte (im-exaltentur. Seba.
|
i. Rationes petitionû. *iii. nbsp;nbsp;Cufiodi me Domine à manu impij3 ab hommtbus uiolentis firua me 3 (jui cogitauerunt fiip-plantnregrejfus meos. (L^bfionderunt-gt; fuperbi la-queunL3mthi3 funes extende-runt tn retCi iuxta 'vtam tendt-culaspofiserunt mihi. Repetit petitionem cum additis caufis à Perfonis hoftium,quorum infidiascompa-J^ataucupibus. Namficutaucupes infidian-ïnraincülis,exréfis occulte retibus,laqueisnbsp;tendiculis : Ita hypocritæ amp; hoftes eccle- |
Proponit Daiiid Ecclefiæ formulam amp; exemplum fuf inuocationis amp; hberationisnbsp;diuinæexpericulis,vteaalijinuitentur. Vtinbsp;tur autem tribus argumenris,quibusfidemnbsp;fuam de exauditione confirmât. Primum fumptum eftàmandatoDeide inuocatione,propofito in primo præceptonbsp;Dccalogi. Mandafti te folùm inuocari, verum amp;æ-ternum Dominum. Ego teinuocoDeum meum. Ergo me exaudiamp;libera. Secundum fumit ab anteadis feu priori-bus bencficijs, hoc modo: Omne bonum habet æqualem naturam. Tufummumbonum exiftens,meanteâ ièruafti amp; defendifti. Ergo amp;deinceps me exaudi amp; libera inter hoftium teU conftitutmn. Tertium |
I
-ocr page 634-|
ï66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Tertium fumità caufa finali,a^nitione amp; cciebratione nominisDei, eiusque præ-fentiæamp; auxilij inEcclefia. Itainquit Moy-feSjNumer. 14. Seruapopulum tuum, vtaunbsp;diant Aegyptij,quod eft Dominus Deus innbsp;Ifraël. Item Dauid dimicaturus cum Goliath, 1. Regum 17. Da mihi viétoriam, vtnbsp;fciat omnis terra quod es Dominus Deusnbsp;in Ifraël. Et Efaias capitejy. Salua nos denbsp;manu Sennacherib, vt fciant omnia régnanbsp;terræ, quàd tu es Deus folus. DeKn«e/«eîf«]Meverè curans, me refjîi-cicns,exaudicnsamp; iuuans, ab omnibus etia creaturis defertum. Virtus falutis «îm] Qui me diuina potentia iuuasjdcfendis amp; feruas. Texifii caput meam'^ Defendifti mein belló contra hoftes. Ne tradas defideria impio] ne concédas,vt cô fequatur quod defiderat amp; cupit impi us,nbsp;pevdere fcilicet me, amp; delete Ecclefiâ, ficutnbsp;addit : Cogitationem eias nepermittas progredi,nbsp;ne forte exaltentur.Hoc eft, ne glorietur im-pius de viëloria. #. Petitie amp; votum de tnterita ho^inm. |
LVC. LO S SU æterno. Virumlinguofum vocatmenda-cemcalumniatoremamp;lÿcophantam. Virum violentum,tyrannum,manifefta vi perfequcntem ecclefiam amp; pios. Cognouh quïafac 'tet Domi- xn. nus ïudicium affliâli, uindt-^nbsp;pauper um. ^eruntameniufiiconfitehun xiH-tur nomtnt tuo, çÿ hahitabunt re£li coram te. Repetit exemptum fuæ liberationis, vC hac confirmât! amp;alijDeum innocent, feq;nbsp;exaudire ftatuant. Pacietiuitcium'\ Liberabitfeffliiftos amp; pau-peres, quales fu nt om nés pij amp; tota ecclefiâ in hac vita. Frffietvz«(/;(Î4)«]punietimpios,nbsp;abiedos in æternas pcenas, lugi confitebuntur} cclebrabunt Deum in vita ærerna,perfrucntes dulcifsima Dci cô-fuctudine amp; læto confpedu, abiedis im-pijsinæternas pœnascum diabolis. |
|
IX. Lahor lahïorum ipfirumji^ ® vtiöïócf e/ tiauott meme fart openat caput eo-rum qut me etreundant. X. nbsp;nbsp;Cadantfiipereos car honesdn î^em deijcïat eos:gt; çÿ 'm foueasj 'Unde non refirgantj. Luther us : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnnî» ôOMjtcr (ïet** t»(c lÈtDcrt/ vt in mari rubro. X L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imguopis non ßahiltetur in terra^^'trum ^iolentum ^ena hïtur malùi donee prxgt;ctpttetur. Petit deleri hoftes fuos amp; ecclefiæ, qui funt infanabilesjvt Pharao,Saul,Iulianus,nbsp;idqj ideo vt præfentia Dei innotefeat amp; celenbsp;bretur, per eorum pœnas. taborlabwrumYxA eft,calamitas amp;interi-tus,quæ alijs parant, amp; machinantur. Cadant fuper eos carbones'] id eft, exurantur igne,non folum hoc corporali,fed etiain |
PSALM VS CXLL verfuge ârgvmentvm. Precatur amp; hocPfalmo, vt in precedent! Dauid,vt defendatur àDeo contra aflenta-tores,fycophantas amp; maleuolos, quorumnbsp;obtredationibus,médaci)samp;calumnijsexnbsp;aula Saulis eiedus fucrat. In genere preca-tio eft contra fimiles lycophantas amp; depra-uatores redè didorü amp; verg dodrinæ,qua-les multi funtomnibus temporibus inau-lis regum amp; principum,atq; etiam in eccle-fia.TalesolimfueruntArius,Samofatenus,nbsp;amp; fimiles, amp; noftro quoque tempore Sacranbsp;mentarij, Anabaptiftæ, lefuitæ, à quibus nenbsp;abducamur à vera fêntentia cœleftis dodrinbsp;næ,opus eftomnibus diligentiamp;afsiduale-dione làcrorum librorum, amp; ardentiinuo-catione- PartesPfaImifunt4.
|
DAVIDIS CXLI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I«r7
Specialispetitio, vt regatur à Spiritu S. ne quid loquatur contra fundamétum, feunbsp;articulos fidei,amp; cor regat, ne alfentiaturnbsp;falfæ dodrina:,aut approbet impios cultus,nbsp;amp;ne fe adiungat impijs,vel ledudus eorumnbsp;verbis blandisvel delirijs, atq; ira deficiensnbsp;à Deo,cum impijspereat.
Nff» declines'] Phrafi Hebraica, pro, ne fi-nasmedeclinariadrem malam. Nam verba adiuafæpeapudHebræos non aftiôem feu caufam efficacem fignificant,fed per-mifsioneni. Sic in orationeDominicadici-mus:Neinducasnosintentationem,ideft,nbsp;ncfinasnosinduci.
Nen camedam] ne propter delitias, opesamp; honores impiorum coniungam me ipfis,nbsp;deferens veram ecclefiam, vel etiam perfuanbsp;fusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SidÜAsyicui, hypocriraru,
quæduplicesfuntjvelinmoribusfimulatio humanitatis feu patientiæ, vel in dogmati-bus adblandientibus humanæ ration!, qua-lesfuntopiniones hærcticorum omnium,nbsp;vtArij,Samofateni,Sacramenrarioru,Ana-baptiftarum, Enthufiaftarum etiam noftrinbsp;temporis.
T^ercutiet me iufius in miferi y. cordta,^^ increpabtt mejoleununbsp;prectojum (aderit mihi)z70fran--get caput meumj, quoniam ad-hue oro contra maUtiam eorum,
Difcrimen facit inter afientationes fuca-rorum amicorum,quales multi erantin aula Saulis,amp;verorum amicorum reprehen-fiones, quas inquit fibi falutares eire,adula-tioncs autê illorum fibi noccre. Nam ficuC Prouerbiorum 27. dicitur.-Melior eft mani-fefta correptio, quàm clandeftinà diledio.nbsp;Remap. Virga amp;obiurgatioadferuntvita.
Percutiet me 'tuftus] Obiurgabit me amp; corri piet, candidus amp; lyncerus amicusnbsp;feudodor, in mßniordia] Animo me erne-dandi amp; reuocandi ad pœnitétiam, ne cumnbsp;impijspeream:vel mifericordia eft, hoc eft,nbsp;munus feu beneficium,etfi acriorobiurga-tio. Oleum precio/um] res falutaris,ficut vn-guentum frangrans recreat cerebrum.
Non frangat Caput] Acrior reprehenfio, feu caftigatioveridodoris amp; amici fidelis.
Quoniam adhuc ora] Non cefib orare , vt Deusmeadiuuet, nelabar amp;ne feducar abnbsp;aflentatoribus ad malitiam eorum,hoc eftinbsp;impiatn dodrinatn amp; cultus.
IN PSALMVM
4. Repetitio precationis, vt defendatur amp; liberetur ab hoftibus.
1, nbsp;Propoßti« fretitionii.
, tntende ‘voct meamp;» cum clamauero ad te.
Propofitio eft petitionis, cui caufam cx-auditionisaddic:
Promififti exauditionem inuocantibus te, Pfalnio 49. Inuoca me in die tribulatio-nis,amp;cgo eripiam te, amp;tuglorificabis me.
Ego ad te clamo, ardenter te inuocans. Ergoexaudi me amp; libera, idq; feftinan-ter,antequam hoftes me perdant.
Inrende]clemgt;nteramp; beneuolè meexau-di, à geftu exaudientium benenole,qui antes petentibus admouere folent,amp; diligenter artendere quæ petantur.
U Dirtgatur oratio mea ^ficut tncenßim tn con^peâlu tuOiCleua-tio manuum mearumßvi£\c\xt)nbsp;/acrtficium ‘vefpertinunu.
Petit non folumexaudiri, vel vt inuoca-tio fua Deo fit grata amp; accepta, ficut incen-fio thuris feu thymiamata, tgt;rtsrß»»chopffec/ de quo Exo. 29.amp; 30. Et facrificium vefper-tinum, quod quotidiè bis ofFerebatur,ma-nèamp;vefperi, Numer.8.amp;28. Monet autemnbsp;inuocationem .quæfitagnitione amp;fiducianbsp;Mediatoris, verum efle facrificium, hoc eft,nbsp;opus feu cultum placentem Deo.Sicuttl^.nbsp;miamataamp;facrificia,quæfigur3fuerunt(a-crificij filij Dei,quo feipfum obtulit Deo panbsp;tri pro nobis. Eleuatio maunum^ .i. inuoca-tio, qua? fieri folet manibus eleuatis in cce-lura.
2. Specialif petitio.
T^oneT)ominecuHodiamort tneO) coferua oßium labtorumnbsp;meorunLs.
déclina cor meunrLs ad rem malamtne occuper operibuinbsp;iniquttatis cum hominibus operanbsp;ttbus iniquttatem, non come-dam de delttqs eorumj»
jf.
I52 ANNOTAT. 3, împrecatio. vt ^eijciantur in loca petrofa doSiore^ eoruiTLii audien^nbsp;'verba mea^ quoniarn^funtj iu-cunda. - Imprecatur falfis doiftoribus interitum, qui veram doélrinatn corrumpût,ficut Çe-rinthus, quem blafphemantem filiumDeinbsp;balneum oppreßit.Mancs,a quo Maniche-orumhærefiseftjcui rex Perlàrum cutemnbsp;detraxit. Arius, qui fanguinein ôi. inteftinanbsp;efFudit in latrinam iturus Byzanti ad dilpu-tationem. LatomusLouanienfisinterhornbsp;rendes mugitus extinduseft,cum agnitânbsp;veritaté oppugnaflet contra confeientiam. Deijeiantur} Præcîpitentur de laxo, id eft, fubito pereant. Doitores'] hoc eft, Adulatores Sc indices in aula Saulis. • . Btaudtantverbatnea'] Qui funt inter hoftes ftnabileSjConuertanturadDeum. Item,nbsp;alij audientes interitum impiorum dofto-rum amp; iudicum, maiore attentioneaudiatnbsp;, amp;diP;ant \xrbum Dei de turbatis de fedenbsp;fuaimpijsdodoribus. Sicut qui profeindit ßcat terr am dißipata(ùnt ojjd noflra,nbsp;adinfernunu. |
INC. L O S S 11 Ç^Hia ad teT)omine3 T^omi“ vni. ne ocuU (intent! funt)in'tenbsp;ßeraui 3 ne effundas animanL»nbsp;meanLi. Repetit inuocationem, addens imprcca tionem deinterituhoftium,amp;confolatio-nem de fui liberationc, etiamfi aliquandiunbsp;videatur deftitutus. Ne effa«das anima meam'] Nc finas meperi-re fubito, ne abijeias me, ne déféras. Qujîodtmeàlaqueoquemfla ix tuerunt mihi,nbsp;nbsp;nbsp;a tendiculü ope rantium intquttatenL), Intelligit infidiofa confia amp; machina-tiones occultas Saulis, amp; aliorum aulicorù eius,quibusDauidem tollere è medio co-nabantur. Cadant in retia fiia impq fi-mul. Egoautemeuadam^. Precaturvt hoftes proprijs confilijs mails intereant, ipfe autem liberetur. Meta-phora fum pta eft ab aucupibus,qui retibus auiculas clàm capiunt.Ita omnibus tetnpo-ribus hypocritæamp; hoftes Euangelij infi^â-turverisdoftoribus ecclefiæ amp; pijs omnibus. Contra hosEcclefia vêtus precata eft: |
|
Oftenditerueem eflecomitem veræ do-ârinæ, ficutalibi inquit : Credidi, propter quod locutusfum,ego autem humiliatusnbsp;fumvalde. Sicutautem arationc præpara-tur terra ad excipiendum amp; fouendum melius femen,ita crux non eft exitialis pijs, fednbsp;frudus adfert illis multipliées.Nam ficutnbsp;metalla in igne purgantut,probâtur amp; molnbsp;liuntur, ita crux amp; affliâio pios purgat, iu-Xtailludloann.15. Pater palmitem manen-tem in me purgabit, vt fruftum copiofiusnbsp;ferat.vel probat,iuxtailludRoman.j.Affli-âiio paritprobatiôem,probatio Ipem, Ipesnbsp;non côfundit:vel prçparat eos, vt ad guber-nationem vel Ecclefiæ vel Reipublicæ fintnbsp;idonei. Qui enim non eft tentatus, qualianbsp;feit? Aditifernum]Beza:In orefepulchri,ideft, iuxta fepulchrum, hoc eft, ad mortem ferènbsp;impij doßores amp; hoftes perduxerunt nos,nbsp;tanquàm iamfepeliendos. Repetitieprecationis. |
Defenfor naßer aßiee, Inßdiantes reprime,nbsp;Gubernatuosfamulos,nbsp;Quos [anguine mere atus es. PSALMVS CXLII. »ƒ«/. Eruditiuum Dauidis, cùm eftet in fpc-lunca, oratio. ARGVM.ENTVM:. Titulus monet de Argumento Pfalmi, elfe orationem Dauidis, qua defenfionemnbsp;amp; auxilium à Deo petijt, cùm latitaret innbsp;fpelunca , fugiens infequentem Saulem,nbsp;I. Regum 24. Proponit autem Dauid ecclefiæ amp;fingulis pijs fuum exemplum, vt ipfinbsp;quoque verfantesin fimilibus periculis autnbsp;alijs,innocent Deum, vt feruentur contranbsp;hoftes Ecclefiæ, quorum imago eft Saul, ficut Dauid imago eft omnium piorum, ver-fan tium |
IN PSALMVM D
Gintium in periculis varijs, propter confef-fionem vers doétrinæ, omnibus tempori-bus. Partes fun t tres.
L Propofitio pctitionis. 2. Narratio periculorum.
S. Repetitiopetitionis, additis ra-tionibus, cur liberari fe petat.
I. Propofitio petitions.
I- nbsp;^oce me a ad Dommum cla-
mauii ^oce me a ad Domtnumj de pre cat Hipim,
Sffando ia conf^eSiti eius ora-ttonem meam» trthulattonem me am ante ipfampronuncio.
Propofitio eft inuocationis: Inuoco te ô Deus, dt oro, vt me libérés ereprum ab ho-ftibus. Proponit, vtdiximus, cxemplumnbsp;tori Ecclefiæ, fuæ inuocationis, vt amp; ipfi penbsp;tant amp; expcótent aiixilium à Deoietfi enininbsp;différât Deus interdum auxilium, tamednbsp;certoexaudiet amp; iuuabit nos opportunonbsp;tempore. Sicut inquitHieronymus: Etfinbsp;Deusfuo quodamconfilio,auxilium dif-fert, ramen noiiaufert, modo fit qui fuffc-
t'oee niea clamauij Ardentem fignificat precationem fuam, cùm clamorem voc2t.nbsp;Quod inquit, adDominu.monetquis fitnbsp;inuocandns? ipfe Dominus, verusamp;æter-nus Deus, non creaturæ,idque fiducia Me-diaroris, qui in omnibus petitionibusin-cludendus eft amp; cogirandus.
EffandoincoNfiellue'ttu'i Mutatio perfona: eft fecundæ in tertiam, quafi alloquatur conbsp;mites fuos latitantes fecum in eadem Ipe-lunca.
Efftindo ] id eft, prolixe amp; multis expono, idque affatim ,quæ fignum funt ingentisnbsp;ludusamp;ardentis precationis. Étfi autemnbsp;Deus nouit pericula noftra,amp; ærumnas,nbsp;tarnen vultinterprecandum eas fibi darenbsp;amp; ingenue exponi, ne oratio noftrafitina-nis jict^ooheyia, amp; comm emoratione per?nbsp;culorum fiatardentior oratio.
2. Narratiopertcuiorutn.
111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anx 'taretur m mi
tus mens i tu cognowfii ßmttai meas,^ m ^ta nac, qua amhu-lab am» abfionderunt
1 VID IS CXLII.
Saul amp; âhjy/aqueum(inûdi3.s) mtht.
‘ÎR^tee ad dexter am meam» nil. 'Vide non eH: quicognojceretnbsp;me^.
Rerijtmthtrefugium,^non eß qui requtraat ammam me am.
Narrat feu exponit pericula, in quibus verfatur.
Anxiareturfiirittu} Beza, cùmdeficeret, ita vt vix Ipiritum ducerc polsim,feu anhe-lare,fugiens Saulem infequentem,ita Paulus de fe queritur; Foris pugnæ,intus angonbsp;res. Suntautem caufæ huius anxietatis innbsp;pijs rabies hoftium.amp;perfidiaamicoruminbsp;de qua Sophocles inquit: Nullum eft vul-nus atrocius,quàm defeäioamiciamp; ignoratio porrus , ac perfugij. Vfitata eftautem defertioamicorum in rebusaduerfisjnbsp;ficutdicitur;
Nulla fides vnquam ntiferos elegit arnicas.
Item.
Diiigitttrnemo, nifi cuifortunafecunda e^,
Cognouifiifemitas meas'] hoc eft,dcfendifti me,oftendensmihiviam, neinciderem irinbsp;manus Saulis me perfequentis.
Pefiice ad dexterain] defende amp; iuua mcj in bona amp; iiifta caufa.
Non ell qui cognofieret'] iuuaret amp; afHcere-turmeisærumnis.amp;periculis. Nam verba notitiæapudHebræos fæpèaffedum fi-gnificant,vtPialmo i. Nouit Dominusvi-am iuftorum, hoc eft approbat, amp; iuuat confiliaamp;adionesiuftorum.
Perqtm'ih't refugium] præfidium humanumi quodvbideficit, vt ille inquit, ibi incipitnbsp;diuinum.
Non eil qui reqairatanimam meam ] Vt libérer feu eripiatme. q. d. Ideo ad tefoluni Domine confugio,vt tu me inuoces amp; eri-pias,qui folus potes,cùm fis omnipotensjnbsp;amp; vis etiam, cùm fis fummè mifericors,amp;nbsp;promififti auxilium inuocantibus te.
J. TRepetitio petitionis, additü eius ra-tionibus quatuor.
Clamaui ad te T)ominei dtxi tu a fjdamp;s mea^ portio mea m ter^^nbsp;ra ^jïuentium.
PP
-ocr page 638-ANNOTAT. LVC. LOSSII
Prima ratio fumpta à fua fiducia in Deum, amp; expeéiationc auxilij ipfius.
In te vnum confido, à te folo peto amp; ex-pcâo liberationem.
Ergo noli com mittere,vt fruftra ipcrafle videar.
Esportio mea'] Siimmûesmenm bonum, meahæreditas, amp; félicitas. ItaPfal. 73. Pornbsp;tiomeaDominus in æternura.amp;Threno-rem3. Portio mea Deus, dixit anima mea.nbsp;Ideofperabo ineum. Vocaturamp;Ecclefianbsp;portio Domini, hoc eft, hæreditas eius, vtnbsp;Deuter. 32. Portio Domini eft populus e-ius, amp; funiculus hæreditatis eius eft lacob,nbsp;hoc eft, Hie populus folus verè colit, inuo-catamp; glorificatDeum,reliquæ genres co-lunt amp; inuocant idola commentitia.
VII. nbsp;nbsp;J nt ende ad deprecationem
rneam , quia hamiliatas famj 'ualde.
Secunda ratio à fua perfonajid eft, humi litate,abie(ftione,amp; mifeiia.
Viii. Libera me à perfiquentibus me 3 quia confortatt (unt fipernbsp;me^.
Tertia ratio,ab hoftium pcrlbna,poten-tiaeorum feurobore,quibusipfcimparfi-ne Dei defenftone, amp; præfentia.
jx, Educ de carcere(^n^^etn^i vtitw angfî/tiannn gcfaitgettnbsp;) animam meamgt; njt laademnbsp;nomen tuam. Et ad me con^e^nbsp;gabantur ïnfiï^ cum benefeceri^nbsp;mihi.
Ciparta ratio â caufa finali, celebrationc nominis Dei, potentia eius bonitatis, mi-ferlcordiæ,amp; veritatis, amp; vt exempio fuænbsp;liberationis alij inuitati, ipfi qnoquepe-tant amp; expefteut à Deo auxilium, amp; adiutinbsp;eum celcbrent.
Ai me iongregabmtur'\ Beza, Propter me coronabunc fe iufti.i. cingentme,conue-nientad me,ftanres circumme, tanquamnbsp;in corona célébrantes Deum, propter menbsp;Iiberatum ab hoftibnSjiSc ipli quoque expe-äabunt liberationem à Deo, amp; liberati qq?nbsp;lebrabuntDeum, meoexemplo. Cogite-turhiccaufa,curlongiusvitæfpacium pete
reamp;cxpeftareà Deodcbcamus, videiîceC vt ipfum reéèè agnoftamus, amp; celebremus,nbsp;multosdoceamus,amp;alij inuitentur adidénbsp;noftro exemplo amp; ftudio.ItaEfaias inquit:nbsp;Non infernus confitebitur tibi, neq; morsnbsp;laudabitte, non expeäabunt qui defcen-duntin lacum, veritatem tuamviuuscon-fitebitur tibi, ficut'amp; ego hodie, pater filijsnbsp;notam feciet veritatem tuam , Domine,nbsp;faluum mc fac,amp; Pfalmos noftroscantabi-mus cunâis diebus vitæ noftræ,indomonbsp;Domini.
PSALMVS CXLIII. !'lt;ƒ»¦
AEGV hlENTV
Pfalmuseftpctirorius. Nam petit ineo Dauid, Primo, condonationem peccato-rum fuorum, per mifericorciam, propternbsp;Mediatorem,fentiens propter ea iramDei,nbsp;amp;metuens abieclionem à Deo inxternasnbsp;pœnas. Deinde petit gubernationem innbsp;vita amp; vocatione fua, amp; defenfionem contra hoftes. Ideô autem primo loco petftnbsp;remilsionem peccatorum, quod bonacor-poraliaa Deopetiamp;cxpedari no pofliint,nbsp;nifiprælucente fide,quaftatuimus Denmnbsp;nobiseflereconciliatum , rcmittere nobisnbsp;peccata, amp;placere nos ipfi.ctiamfi indigninbsp;fimus,amp;hæreantin nobis fordespeccatorum, amp; multiplex infirmitas, non peccata,nbsp;feulapfuscontraconfcientiam. Hinccon-cipitur fiducia, quôd Deus etiam bona cornbsp;poralia daturus fit nobis, cùm dederit iantnbsp;fpiritualia, condonationem peccatorum,nbsp;amp;c. Partes funt quatuor.
1. nbsp;Propofitiopetitionis generalis,vt e.t-audiatur.
2. nbsp;Petitiolpecialis,de remifsionepecca-torum, amp; receptione in gratiam,condo'nbsp;natispeccatis.
3. nbsp;Petitiovtdoceatur, amp;regatiirperfpi-ritum fan(ftum,reccptus in gratiam,ne rut'nbsp;fuslabatur in peccata.
4. nbsp;PrecatiOjVt defendatur contra hoftes,nbsp;quorum illis, qui funt infanabiles, interi-tum petit, vt definant perfequi Ecclefiam.
Petit'togeneralif.
Domine exaudt orationenL» r. meam3 auribui peretpe obfecra-^nbsp;tionem me am, propter ^erita-^nbsp;tern tuam.exauat me propter iu^nbsp;ftitiamtuamj.
Petiî
-ocr page 639-IN PSALMVM D
Petit in gcnere, vtcxaudiatur,idq,‘ non propterfuamiiiftiriam, dignitatem, antnbsp;mérita,fed tantum propter veritatem .Dei,nbsp;hoc eft,fidelitatem,fcu conftantiam Dei innbsp;præftandis feu feruandis promifsis, amp; pro-ptereius iuftitia, quapeccatorem recipitnbsp;mgratiam,eique iuftitiam, hoc eft, inte-gram obedientiam Mediatoris imputât,nbsp;fèudonat gratis, perfidem, pronunciansnbsp;cum iuftumamp;acceptum ad vitâæternam,nbsp;etiamfi fit adhuc, quantum ad perfonamnbsp;fuam artinet, iniuftiisamp;peccatis con tain i-natus, ficut Paulusiuftitiam Deiintelligit,nbsp;amp; Vöcat,non efl'entialem cius iuftitiam,ne-quequaiitatem infufam in hominem iu-ftificatum, fcdimputationem iuftitiæ, feunbsp;gratuita acceptationem ingratiam, propter Mediatoren!, idque fide. Ita 2. ad Corinth J.inquit,Eum qui non nouitpecca-tumffecit nec^e approbatpro nobis pec-catufecit.i. viäimampropeccatis,vt nosnbsp;propter ilium efficeremnr iuftitiaDei,re-putaremuriufti à Deo gratis propter illiusnbsp;iuftitiam amp; obedientiam integram.
z. Petitioj^ecialti.
I- 8t non intree in ludictum cum feruo tuo^quia non iufltficabiturnbsp;tn conjj^eéiu tuo ömnü ^tuens^
Petijtin gencre vt exaudiretur, addità caufa exauditionisàperfonaDei, quia ve-raxeftamp;iuftus-Nuncpetitin fpeciefibi te-mitti peccata, addens caufam à fuaamp; omninbsp;urn hominum perfona, hoe eft.corruptio-ne naturæcommuni amp; peccatis,quibusfit,nbsp;vt nemo in toto humano genere,quantumnbsp;uisfanâus,îuftificari pofsit fuis operibusnbsp;coram Deo, qui integram obedientiam legis requirit, hanc quia Dauid agnofcit fenbsp;non pra:ftiti(re,confugitad mifericordiamnbsp;Dei.petens fe in gratiani recipi, fibi remit-ti peccata, amp; donari vitam a:ternam, gratisnbsp;propter Mediatorem.
Non intres in iudiciuin^ne mecum agas fum moiure, noniudica me iuxta regulam tuænbsp;Jegis. Quantuinuis enim,vtinquitAugu-ftinus.reótus mihi videar, prodücis tu denbsp;thefauro tuo regulam,coaótus ad earn pra-nus inueniar,mitiga ergo pœnas quas mc-tui.
Cumferitotuo'] qui teagnofco nieum Dó-fninum, qui à te folo pendeo,ad quem confugio, quem colo. Monet igitur quitus remittaotur peccata à Deo, qnos re-
AVIDIS CXLIIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171
cipiat in gratiam, non hoftes, non fecurè viuentesin peccatis , non contemptoresnbsp;cceleftis dodtrinæ, fed agnofcentes fuamnbsp;indignitatem propter peccata, amp; condo-nationem eorum petentes,amp;inchoantesnbsp;nouam obedientiam.
Quianoitifiificabitur'] non placet Deo,non iuftuseft, non faluabiturfuisoperibus,feunbsp;legisimpletione.
In conjjjeäu tuo ] coram te, in iudicio tuó, qui integram legis obedientiam requiris,nbsp;interiorera amp; exteriörem.
Omnisriuens^ nullushominum, in toto humano genere, nequeante,nequepoftnbsp;regenerationem,quia manet in omnibusnbsp;naturacorrupta, amp; peccatorum fordes, e-tiamfi in renatis eft inchoata obedientia,nbsp;fed hæc non fatisfacit legi. Ergo per hancnbsp;nemo eftiuftus coram Deo.Itainquir Paulus de fe': Nihil quidem mihi confeius fum,nbsp;fed non fum per hoc iuftificatus f coramnbsp;Deo.} Ita omnes patres confitentur fenbsp;non effe iuftos coramDeo, propriaiufti-tia, feu operibus, fed tantum per mifèricornbsp;diam Dei, propterfiliumperfidem. Namnbsp;itainquirD. AUguftinusPfaimo42. Si nonnbsp;iuftificabitur inconipedfu tuo omnis vi-uens,Ergo quiconque hîc viuit, quamlibetnbsp;iuftèviuit, væilli j ficum co in indiciumnbsp;Deus intrauerit. Daoperam efreiuftus,amp;nbsp;quantuncunque fueris, confitere te pec-carorem efle. Item librop. confefsionumjnbsp;Væ hominum vitæ, quantumuislaudabiJiinbsp;fi remota mifericOrdia, diftuties eä.Etßa-filius: Hæceftperfedlaamp;integra gloriatiónbsp;in Deo, quandonequidem propter iuftitiam fuam aliquiseffertur, fedagnofcit fi-bi deefle veram iuftitiam, fide autem folänbsp;in Chriftum iuftificari. Et Hieronymus:nbsp;Tunciufti fumus, quandonos peccatoresnbsp;efle fatemiir, amp; iuftitia noftra non ex proprio merito, fed exDei mifericordia con-filHt. EtAmbrofiuscpiftolayi. Qiiiiuftusnbsp;donatumhabet,quiaper Chriftum iuftificatus eft. Et D. Bernardus : Neceife eft,nbsp;primo credere, quodremifsionem pecca-;nbsp;torum habere nonpofsis, nifi per indul-gentiam Dei, Deinde quod nihil prorfusnbsp;habere queas operis boni, nifi amp; hoc dede-ritipfe. Poftremô quôd aterham vitamnbsp;nullis poteft operibus promereri, nifi gratis detur amp; ilia. Non eft autem fenticn-dumfanftos loqui de alijs perfonis, cùrnnbsp;fibi tribuuntpeccatum, vtcum Pfalmo3i.nbsp;inquit Propheta : Pro hoc fpeccâto cOn-donando} orabit ad te omnis fandtus,vtnbsp;quidam curaOrigénç huiiifmodi fenten-*nbsp;i?P a
ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
tias eluduht, hàc càuillatione. Ita enim in-quït Auguftinuslibrode Ecclefiafticisdo-gmalibus capite37. Sancti ferio Sc infua perfoha orant: Óimitte nobis débita no-ftra. Anathemafitcontrà fentiens,amp; fiéHonbsp;nein hac in parte fanâistribnens. ÏII. perficutuj eB inimicui antmam meam, proflrauit ad terr am ^ïtam mearnt colloca^ uit me intenehris 3 ficHt mortu^nbsp;üsfeculi. Tcrtiacaufa cxaiiditionis,fumpra àne-cefsitate, feu perfecutionehoftium, maxi-tnè fpiritualium, fenfus iræ Dei propter peccara,amp;abiclt;ftionisà Deo in extreniasnbsp;tenebras,amp; cruciatus infernales. inïmictü'] Ptimùm ipfë Saul. Deinde diabolus, peccatum,ira Dei amp; aceufatio legis. operibuitùû, defa^ismanuùT^nbsp;tuarum lamp;quebar. |
Confoîaturfc amp; fidem fuam confirmât de receptionefui in gratiam.amp; côdonatio-nepeccatorum »togitatione veterum fan-dorum.vtprimorum parentum,Mofis,A-aronis,amp; fimilium,qui amp; ipfi propter fuanbsp;peccata amp;lâpfus conftituti in fummisan-xietatibiiSjiRuocantes tarnen Deum exau-diri funt. Si liberati, non propter fuam iu-ftitiam , fed per mifericordiam, propternbsp;Mediatoren!. SicutinquitD. Petrus,Aétonbsp;rumi5.Crediniusnosfaluari,ficutamp;patresnbsp;fatuati funt, per gratiam Domini noftri le-fuChrifti. Itarecepti funtin gratiam,feqjnbsp;fuftentarunt in fênfu iræ Dei, primi parentes , audita promifsione: Semen mulierisnbsp;cotiteret caput ferpentis. |^a quifque fta-tuat fe recipi gratis à Deo, amp; faluari exem-plo omniumpiorum. Sicutautemdoâri-naconftatpræccptis amp;exemplis, itacon-folatio confiât promifsione, amp; eins exem*nbsp;plis. |
|
Pro/?M«zf3Metaphorafumpta ab Athfc-tis,quiinfirmiores viribus in terrain pro* fternunt, amp; deijciunt. Collocauitttiein tenebrû'] Primùm ipfe Saul, quemfugiens Dauid infpelunca tenebri-cofa abdidit. Deinde diabolus,peccatum,nbsp;ira Dei, adempta vera luce amp; confolationcnbsp;Spiritus fanâi. Sicutifior(u9S fifuli] qui iam,olim amp;ante multafecula mortui funt, quorum prorfusnbsp;memoria extintÄa eft. Talis habituseft David iudiciû Saulis. Et anxiatu^ ep: irt mejj^iritu^ 3 m me turbatum eîi cornbsp;meuTTLj. Queritürdeanxictatè cordis fui, Sc tri-fticia mentis, cuius caufa fuerunt fenfus irai Dci,amp; metusde abieftionea Deo,propternbsp;peccata, in quaanxietatefeu trepidationenbsp;mentis, cor qUafi comprimitur, amp;con-quaflatur.ficut carnes crudæmanibüs cotttnbsp;primuutur; Ita vt exudet quicquid in eisnbsp;eft boni fanguinis, fucci amp; humoris. , ^i^emorfui dierum antiquo rumimeditatus fiim de ommbui |
Expandi manus me ai ad te3 anima wf,î/(3nhelat)^ï^ te3fictitnbsp;terraßne aqua. Oftendit ardentifsimum fuum defideriquot; uin.de liberaiione amp; confolatione,in fum-misangoribus, âgeftuardenrer inuoeàn-tium, qui manus expandunt ad eos, à qiii-bus liberationem Sc auxilium in fumniisnbsp;periculis petunt. Comparât autem fenbsp;refaâætcrræ, quæ irrigatiooem defide-rac. ItaanimafeuSpiritus quafiexhauftusnbsp;cxpetitconfolationem,cùmiam videaturnbsp;extinguendus, déficiente anhelitu, feu re-fpiratione cordis. Hoc vocat ChriftusMatnbsp;hsi quinto. Efurire Sefitire iuftitiam. ECnbsp;Efaiæ 66. dicitur Spiritus contritus amp; hu-miliatus. Demodeftia, ^geflibusin inttu fationg. Quod inquit Prophetafe expandiflemi nus ad Dominum perentem auxilium, monbsp;netde modeftiaamp;geftibus adhibendis inter orandum, quibus excitaturamp; oftendi-tur fcriaamp; ardensinuocatio, amp; reueren-tiaergaDcum, de qua inquit Cyprianus,nbsp;in fermonc de oratione dominica: Sito-rantibusfermoamp;precatio cum difciplina,nbsp;quietem continens, amp; pudorem , cogite-mus nos fub coulpeâu Dei ftare,placen-dum |
IN PSALMVM DAVIDIS GXLIIl. dumeftdiuinisoculis, amp; habito corporisnbsp;amp;modo necis.qui reges autprincipesal-loquuntur,ita amp; orationem amp; geftus for-mant,ne quid contra decorum peccentautnbsp;quid délinquant, quo regem amp;principemnbsp;defendant: multô magis decet nos incon-fpeâu Dei prqdire orationediu multum-quecogitata, amp; membris omnibus ad de-centemfiguram compofitis, ne eius ani-mam aut oculos à nobis abalienemus. ^elociterexaudime'Domine, defeat j^iritus meus i ne abfcon-das faciem tuam a me, ne fimilisnbsp;fiam defeendentibus in lacumj. Repetitprincipalem propofitionem, ad dens circumftantiam temporis, vtveloci-teramp; quàmprimum exaudiatur, amp; libere-tur,anteqnam penitus defatigatus,delcen-dat in lacum, feu fepulchrum, hoc eft, mo-riatur. Defecitßiritus meus'] penè defatigatus fum petitione,fpe,amp;expelt;âationediuturnaau-xilij diuint Neabfiondasfaciem tuam'] ne différas auxi-Iium,ne mora auxilij lugens amp; exhauftus in teream. Ergo mitiga pœnam amp; laboresnbsp;vocationis, vtmilitiam tolerate pofsim. 4. Precatîogubernationis, lt;iAuditamfac mihi mane mi ßricordiam tuam,quia in te fte-raui. Not amfac mihi •viam, innbsp;quaambulem, quia ad te leuauinbsp;antmammeam. Precaturvtguberneturà Spiritu fanfto, ne à Deoaberretjfaciens contra eins volunnbsp;tatem, aut normam eins iuftitiæ immotæ,nbsp;quæpropofitaeft in decalogo. Auditant fac} davtexaudiendo meamp;libe-rando experiar tuam mifericordiatn : vel fac anditam mifericordiam,davtaudiamnbsp;vocem,feudodrinam cœleftern,qua mi-, fcricordiatuaagnofcitur, feucelebratur. M4»è] quodtempusmagîsidoneumefl: tradendædoâ:rinæamp; inuocationi. Luther. Ilöß mt'djfcfie bereit oei'itcC^n«-ôe/ jDas ift/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnnb jcttltcb / ntt fpat no (b in te^eraui] Ratio exauditionis à fua Qgt;camp;çxpcâatione diuiniauxilij. Inuoco |
173 teamp; fpero à te folo auxilium.F go iuua menbsp;amp; libera. pf wi/jimw] davt intelligam, quid agerc debeam, guberna confilia^ amp;nbsp;adiones meas omnes, vt cum tua volun tâte congruant, vt tibi grata faciam , vtilianbsp;Ecclefiæ, amp; mihijpfi falutana. Nam finenbsp;Dei præfenti3,fauore Si. auxilio nihil féliciter fuccedit, vt leremiæ 10. dicitur: Scio Donbsp;mine, quôd non eft hominis via eius,neqjnbsp;eft viri dirigere grelTus fuos.amp; fîlius Dei in-quit Iohannis j. Non poteft fibi homo fu-mere quicquam, nifi datum fit ei defu-per. Item,fine me nihil poteftisfaçere. Nullo modo autem Deum, hoc eft, ef. fentiamamp;volûtatem eius, nifi ipfo docentenbsp;nosjfcire amp; intelligcrepoirumUS,ficutln-quitChriftus : Nemo nouit patrem nififi-liusjamp;cuicunque filius rcuelare voluefit.nbsp;Etnotifuntverficulipræceptoris; osîS èc/l»yfiTÙf) (AU ^ioif KV7ov XÇtSfcffvSi/ JÏ/atTKi TTK^ds Âoyi tSi“nbsp;Jïütt VTioÇyÀÿ Jïuûvitijtcua-ol^ee^iiv'n« îiemo Deum Vel noffe poteUt velfairadoeere»nbsp;Cœhtus ofiettdat ni Deus ipfé viam. Èrgopatrts fanâ:i verhuni me Cbriße docet»» Sicpotero demutn dicere grata tibi. Ertpe me de ïnimicù meùi do mtne ad te confugi. Petit vrdefendaturcontra ininiicos, ab ijsqùceripiatur. Sunt autem duplices ini-mici piorum amp;Ecclefiæ, Spirituales, vtdianbsp;boli: amp; corporales, vt hypocritæ, amp; tyransnbsp;ni, viri fanguinum amp; dolofi. ^oce mefacere ^oluntatem tuam, quia Ë)eu5 meus es tu. Spinbsp;ritus tuus bonus de duc at mè^nbsp;in'viamre^iam. Repetit petitionem , de gnbernatiorte confiliorumamp;aâionum, vt omnia infti“nbsp;tuantur amp; fiant iuxta voluntatem Dei. adnbsp;gloriam ipfius amp; vtilitatem Ecclefiæ^ Sicnbsp;petimus in orationedominica.’Fiat voluntas tua. Fitautemhæctripliciter.
PP J |
174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. L 5. Cùm patienter toleramus crucem amp; ærumnas, iiixta illud Petri : Humiliaminînbsp;fùbpotentî manu Dei. Spiritum bonumnbsp;vocat Spiritum fanftum, fpiritum nô timi-ditatis.fed roboris,dileâionis, amp; caftifica-tionis. Complexùs cft autem virtutes to-tiusdecâlogi. Viam reâain vocat,vitam.confilia, amp; a-diones placentes Deo,fadas iuxta dccalo» gum, hoc fine.vt Deus redè agnofcatur, amp;nbsp;celebretur , 8c. maneat Ecclefia, ne dila-ceretur fcandalis, amp; difsidijs. 5c I. nbsp;nbsp;Propter nomen tuum Domi nei^jtutficabisme,^ propter tu-am mflititiam educes de tribu-latiorie antrnnm meam, Repctit petitionem de liberatione, ad-dens caufas impulfiuas amp; finales, iuftiriam Dei,amp; celebrationem nominis eius^ hocnbsp;eft, mifericordiæ, veritatis, amp; om nipoten-tiæ. Nomen enim Deicompleditur impulfiuas amp; finales caufas. Impulfiuæ funt,nbsp;promifsio gratiæ,amp;: aliæpromifsiones,quçnbsp;mouentDeum,vt nobis, quanquam indi-gnisjdet bona promiira:Finales caufç funt,nbsp;vtcelebretur Deus, vtmaneat Ecclefia,amp;nbsp;vitentur fcandala. X IL nbsp;nbsp;6t propter mtfiricordiam tu- am dtfj^erdes omnamp;s tnimicos meds3nbsp;nbsp;perdes omnes qui tribu tant animam meam » quoniam ego(eruus tuusßim. Repetit petitionem de interitu hoftium, addenscaufaniimpulfiuam.promiflam minbsp;fericordiam, amp; finalem, gratitudiné fuamnbsp;pro liberatione,gubernarione,amp;defenfio-ne, obedientiam in propagandadodrinanbsp;legis amp;Euangelij, amp; in perfercndisærum-nis, propter confelsionem. Ita enim inquit; ^onitim ego feruus tuusfum} hoc eft,nbsp;ego agnofco te Dominum meum, tibi in-feruio, in regno mihi tradito, teftis fum amp;nbsp;propagator veræ dodrihæ : défende igiturnbsp;Ecclefiam , vt tu redèagnoftaris, amp;cele-brerjsab omnibus. Repetantur hîcbpti-mi verficuli præceptoris Philippi de gubernbsp;natione confiliorùamp;adionû,qüæ non funtnbsp;felicia fine præfentia Dei,amp; auxilio diuino. NnJitus eibfielix canatus.dr vtilis mquam. 'Confiltumfi ifen detq^ iuueti^ Deut. |
C. LO SSII Item Cammerarijjin didnhilofàphaf:» Paralip. 20. iti tenebrü nofirct amp; denft cdligine mentit, Cùmnih'tielbtoto ptéloreconfilij: Turbâtieri^imus Deasad teluminacordii, Koßra tUitm^ fides foltiu orat opem. Tu rege confilijs ailns,pateroptime,no{}rfSt Npfirum epos vtlaudi feruiatomnetua. PSALMVS CXLIIII. ARGVMENTyM, Pfalmus cft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam agit hoc Dauid gratias Deo, pro defenfione fui con tra hoftes,amp; vidoria,quodque habeat fub-ditos obedientes,quorum vtrumqueagnonbsp;feit amp; confitetur elfe Dei donum. Idemnbsp;vult vt fuo cxemplo agnofcalt; amp;prædicencnbsp;omnesmagiftratus, quöd eorum confilianbsp;amp;adiones,neq.; domi neq; in bello fint fe-lices 8c falutarcs Rebufpublicis amp; imperijs,nbsp;absque Dei præfentia amp; auxilio. Deindenbsp;petit vtdeincepsdefendatur.amp;hoftesfuosnbsp;tanquam fulmine deijeiat, amp; funditus per'nbsp;dar, feque abillorum perfecutionibusnbsp;minisliberet. Poftremö taxat impiam amp;nbsp;fallamopinionemhominum iudicantiumnbsp;eos elfe beatos, amp;felices, qui in hac vita0-pibqs abundant ac florenc,affirmanscontra eos, verè elfe eos beatos, quorum Dominus eft Deus, id eft,qui Deum ipfum ha-bentfibi fauentem amp; protectorem. Beifinbsp;hanepartem facitprecationem elfe Daui'nbsp;dis, pro populo fuo Ifraelitico, vt amp; politicnbsp;ôcœconomia opibusamp;alijs bonis floreargt;nbsp;amp;abundet, Deumque habeat præfcntemnbsp;protedorem,amp; defenlôrcm. Partes PfàHnbsp;mi funt quatuor. i., Propofitio gratiarum adionis.
1. Propofittogratiarum a(tionù. ^enedt£ius dominus Deiss ** meus» qui docet manus meas adnbsp;prAliUi digitos meosadbellu. Propofitiogratiarumadionis. Ago tibi gratias,amp; te cclebro, ôDomine,quôd vidoriam |
vidoriam mihi tribuifti contra hoftes, amp; fleftis fubditos meos ad obedientiam. Co-gitâdum efthîcdifcrimen inter Achillem,nbsp;Alexandrum, lu’ium amp;Dauidem. Achilles amp; fimiles Ethnici habueruntvirtutesnbsp;heroicas, fine vera luce feu agnitioneDei,nbsp;fine inuocatione pugnantes, fine Spiritunbsp;fanfto, confidentes fuis viribus, nec retu-lerunt vidorias fuas amp;resgeftasad glori-am veriDei, aut propagationem eius Ec-defiæ. In Dauideautem fulfitluxfeu nori-tia cdeleftis doârinç,amp; pugnans in uocauitnbsp;verum Deum,amp;petiit vt regereturà Spiritu ianâo, amp; retulit fuaconfilia,aftionesamp;nbsp;vidorias omnesad gloriam Dei, amp; confer,nbsp;uationem ac propagationem Ecclefiæ.
BenediShis'} laudandus, amp;celebrandusab omnibus. Dciam«] quimerefpicisamp;iu-Uas, défendis, amp; libéras , das fapientiam,nbsp;virtutem amp;felicitatem in pugnando.
II. lt;ii^ßricordia mea ^refugium m€um i ffeeptor meus liberator meus,prote£ior meuS)nbsp;inipß ßerauii quißbdbtt po-pulummeum ßbme^.
Expolitio eft præcedcntis verfus,mo-nens Deum non ociofum effeinfpedorem rerum humanarum, liec alligatum fecun-discaufis,aut fato, vt Poeta inquit: Fatonbsp;ftat luppiteripfe. Sed verè elfe amp; præfen-tem,amp; efficaeem in Ecclefia.qui eft arx for-tifsima,adquam iuftusconfugiens,experunbsp;tur vel liberationem vel mitigationem. Synbsp;nonymis docet fe vnicu habere Deum de-fenforem amp;protedorem,cuifoliconfidat.
MifertcordiaiTiea2c[\xi miferetur mei,qui rc cipit me in gratiam, condonatis peccatisnbsp;permifericordiam propter Mediatorem.
Refugium meam^ ad quern confugio tan' quamad arcé munitifsimam in periculis.
Quifubditpofulum meumfubme'i(]ui fledit fubditos meos ad obedientiam. Itainquitnbsp;Salomon Prouerb. 20. Vtoculus videat, amp;nbsp;auris audiat, Deus facit vtrunque. Oculusnbsp;fignificatgubernationem felicem, amp;fapi-entem. Auris audiens eft populus,quemnbsp;Deus fledit ad obedientiam.
2. Admiratio bonitatü Dei, óquot; beneficiorum eiui erga humanumgentu abiectumnbsp;mtferum,
III. nbsp;nbsp;Nomine,ciuid eß homo^qubd
^^ofeisyautflius hominis y quod reputaseum^î
IN PSALMVM DAVIDIS CXLIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175
HomowamtàtifimilisfaÜus nil eil3 dies eius ßcut ‘vmbra euane^nbsp;ßens.
Admiratur Propheta, quod Deus in hu-manû genus cótemptü amp; peccatis obnoxi-um,amp; infequoq; peccâtorem.tottantaqj beneficia, corporaliaamp;fpiritualia, cóferat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
quódetiamfilium mifetit incarnem, vtiii ipfofieremusiuftitiaDei. Ita i. Paralip. 7.nbsp;dicitunAfpexifti mein formahominis,quinbsp;esinexcelfis, lehoua Dominus, quod di-dum PrsEceptorPhilippusduIcifsimisver-ficulis ita exprefjit :
In forma quod nos hominis placidißime Chrifit Ajptcù,amp;tarnen es condttorip/eDeus’.
Et noflramformam miferatus enmina deles. Et vita aternagaudia vera dabis :
Hacgraticaniinustuadona, ßmulf^ precamut
Eu nos vtdoteasluce regasf^ tua.
^idagnofeis^ quôd cius curam ageredi* gneris.
Qubdreputàseum'} quôd cogitas de eo, e* iushabesrationem,amp; curam. De vanita-te j imbecillitate,miferijs,amp;vitæhuma*nbsp;næbreuitate pafsim extant dida. Etverènbsp;dicitur;
Vt leuis amp; vana e^ vmbra fugientis imago, Talis vita homini, praterit, errat, abit.
Item.
Vita viatoris qttaß tranßtus, omniafinem Qjâcquidhie immundus mundus honoris ha*nbsp;bet.
Tranßt honor,tranßtfoftuna,pecuniatranßr. Mente Deoßmtlis, eorpore tranßi homo.
Tranßnere patres ißmul hinc tranßbimus omnes. In ccelopatriam, qui benetranßt, habet.
3. Petitio de interttu hofiium.
Romine inclina ccelos tuos et V. deßende»fange montesnbsp;nbsp;fumi-
gabunt.
Fulgura corußat tönern nbsp;diß V.l
fipabiseos» emitteßgittas tuas conturbabis eos.
Luther. etn mal donnern / »ntgt; gedrein.
PrecaturvtDeuspotenti fua manu hoftes fuæ Ecclefiæ, ficutolim Pharaonemamp; Aegyptiosin marerubro,perdatamp; extin-guat,tanquamfulminibusamp;corufcationLnbsp;bus,qualiain mote Sinai cö(pedaamp;auditanbsp;funt à populo perterrefado,horrendis mi-raculis,in promuIgationelegis,Exo.i9.
PP 4
-ocr page 644-J75 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annota.
/»fZm4ffl’Zwr«w]oftendetuatn præfenti-àm amp; iram,amp; potentiam contra hoftes, qui vbiqueades.
Tangemtfnt/t] rcfpcxitad canticum Mofi, ?bi dicitur, Afccndit fumus in ira eius.Itemnbsp;promulgationem Icgisin môte Sinai,Exo-diip. vbi dicitur: VbidefcenditDOminusnbsp;de cœlo fupcr montem,fumigante monte,nbsp;micantibusfulguribusjamp;fagittis.i.fulmi-nibus difcurrentibus in aè’re,dixit populusnbsp;pertcrrefadus: Cunfta quæ locutus eft Donbsp;minus faciemus. Vide fupràPfal.17. yi-
Emitte fagittoi tads'} pcenas amp; calamitates. Sic lob lt;5. Sagittæ omnipotentis apud menbsp;funt. EtPfalm. 64. laculatus eft Deus fa*nbsp;gittaniineumfubitô,hoceft. repente eosnbsp;perdidit. Exempla funthuius imprecatio-nis, Primùm quôd Deus crebrà fulmina ia-culatuseftin exercitum Marcomannoru 8cnbsp;Quadorum, motusprecibùsîegionisChrinbsp;ftianæ, in bello,quodge(sit aduerfûs eosnbsp;AntoninuspiusImperator. Item,quôddlnbsp;uinitus adiuuitTheodofium magnisven-torum flatibus, qui contrarij erant hofti-bus eius,Eugenio amp; Arbogafto. Eufèbiusnbsp;Ecclefiaft.hiftoriæ Tripartiræ librop. capi-te45. Dehac vidoriâita fcripfitClaudia-ftus, alloquensTheodofium :
O nimîumdile^teDeo, cuimil’itatdthert Et coniurdü ventant dd ildßicd vent't.
vn. Emitte manum tuam de alto (oftende potentiam tuam di-uinam^) eripe menbsp;nbsp;libera de a-
quùmHlti5,(^Qy^\A\3^ amp; perfè-cutionibus) de manu filiorum alienorum (colentium non venbsp;rum^fèd alienos deos, amp;fidê-tium fuis viribus, etiamfi glo-riantur de vero Deo.)
Luther, ^fe nfcbt vet^t bottés Fmbec jinö tnißUubeit/ fonoerbobenalletn oen nemennbsp;»itO rd;ctrt.
VI II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0S locutum e§î 'ua-
nitatem^ dexteraeorttmdex-* teramendax,
Antea precatus eft interitum amp; panas externis hoftibus. lam petit vt ipfè îiberc-tur ab illis hoftibus, tyrannis amp; hypocritis«
LVC. LOSSII
qui gloriantur fe efle ciues 8i membra po-puli Dei,vt Saul amp; Abfolon, quales funt multi omnibus temporibus. Quos vocatnbsp;filios alienos, tanquam illegitimos, quinbsp;verbis quidem cortfitentur Deum, fed fa-lt;ftis iiegant, hoc eft,impiadolt;ftrina, perfe»nbsp;cutione Ecclefiæ, amp; peccatiscontra con-Icientiam.
Aquas m ultas vocat populos, vt Apoca-lip. 17. Aquæ quas vidifti, populi multi funt. EtEfaiæS. Addant aquas multas,regem Affur. Item,Ieremiæ47. Ecceaquænbsp;afeenduntab aquilone, amp; eruntin torren-tem,exundabuntque terram, hoc cft,mul-tæ genres amp; populi venient ab Aquilone,nbsp;hoc eft, feptentrione.
Tjeui cantiCHm nouum can^ ix, tabotibi,in Pfilteri^decachor^nbsp;dopßiUamtibi.
G^i dosÇalutem re^huS} qui redemiftt Dauid feruum tuumnbsp;deßadtomalo^
PolIiccturDeogratitudincmpro libéra tione fui, amp; interitu hoftium,amp; alijs benc-ficijs, idque canendo fiouo cantico, ideft,nbsp;nouo carmine eximio amp;organis Muficis,nbsp;quâlc fuit Pfalterium.
Decathordum] decem chordarum. Quod inquit, qui das falutem rcpibus,fapienti-am, impetus heroicos, viâorias, amp; feliccsnbsp;fucceflus,monet gubernationem togatamnbsp;amp; bellicam imperiorum amp; rerum publicarum, eflebcneflciumDei. Quare pij gu-bernatoresamp; magiftratus orabunt vtDcusnbsp;det eis falutem,cünfilia eorum regat,mentes flèlt;ftatamp; impetus ad fuam amp;patriæ,amp;nbsp;Ecclefiæ Dei làlutem. Non cnim armaamp;nbsp;exercitusfuntadamâtinaregnorumpræfi-dia,fed ipfe Deus eft firmifsiraus murus ponbsp;litiarum, dans falutem regibus, amp;c. Suntnbsp;enim præfidia humanapropter infirmita-tem amp; furorem diabolorum infirmiora,nbsp;quàm vt polsint regere amp; defendere poli-tias.Suntquoquevarij lapfusamp;erroresgunbsp;bernatorum in confilijs amp;aâionibus,ficucnbsp;jnquitTheognis;
s/ffS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o'o if®*,
Sripe me crue me de manufiliorum alienorum) quo^nbsp;rum
IN PSALMVM
^tim os to cut um eü ^anïtatem) dcxteraeorum dexteramen-dax.
Repetit prccationetn , vt liberetur ab hoftib'usjtyrannis amp; hypocricis, de qtiibusnbsp;inquitAefchines.-Cauete ab ijs qui Tempernbsp;in ore habent nomen Reipublicæ. Item,nbsp;Capite eos prædones, qui nauigant in m a-ri Verborum.
Reprebenßo falfa epinionif defeli-iitate.
Xii. ^Ütliherinojinfintficutplan tuUcrcfcente^mïuuentutefua»nbsp;Fili A noßrA ficutï angulï AdturfLsnbsp;per^olitï iFdfimilïtudmem tem-pit.
'Fromptuaria noßra {tint) plena redundantta de ^iä;u adnbsp;^iiium. 0uc5 ‘veßr’A ßcetofi a-bundantes mult is mtUibus tn ’Vi-cisnoßris.
'^oues noßri (fint} onufl'tlQ-neràrij agricolatöres) non fit perruptto, neque emigratto neep^nbsp;clamor tnplateis noßris.
Luther. lt;3o reDenvnöt»amp;ttïgt;fcbctitgt;fe©ott lofe» / Ote fluff lt;5ottmebtb«txgt;en/ n?tcöectlt;(-07emflnrtim5Êuftn3clio/amp;«c. »x;
Reprehenditfalfam opinionem Hypo-critarum, amp;carnalium hominum de bea-titudine feu felicitate, quam illi iudicant efle florere potentia,honorc,amp; opibus hu-ius vitæ, quam opinionem réfutât, amp; pernbsp;Antitheiin addit quæ fit vera beatitudo,feùnbsp;félicitas, haberc Deum fibi propitium,amp;nbsp;præfcntem proteélorem, amp; bona cônfci-cntiaamp’edi verbum Dei, iliudprofiter!.nbsp;Si propagate ad pofteros. Enumerantufnbsp;autem 4. quæ homines carnales fôla expe-tunt amp; admirantur.
I- Copiofaamp;florens farnilia, filij amp; filiæ.
3« Sufficiens viâus feu opes, amp; omnia vi' tæneceffaria.
3» MultaspecudeSi
DAVIDIS CXLV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'rn
4. Vrbes amp; ædes trtunitæ, in quibus fît perpétua fedes,nullacalamitas, fed oni nianbsp;lætaamp; voliiptatibus affluentia.
Luther îDflôvnafctn vnfflU/ fent^e/pf^j-gc / treffe/ 0ónocrn fllies guug b^tben/fiel^ei; rnno »'» lebet»
quot;iBeatumdïxeruntpopulumj» cut iMc fiunt: quot;Meatus populus cu-uts Domtnus T^eus eF:.
Antithefîs eftcóftans Epiphonemate, af-firmans eos verè effe be3tos,non qui didis bonisaffiuunt, amp;abundant, fed quorüninbsp;Dominus eft Deus , hoc eft, qui habentnbsp;Deum placatum, amp; protedorem, etiamfînbsp;in hac vita laborent inopia, fîntexules amp;nbsp;m ultis alijs ærum nis opprefsi. Beza, vt dixinbsp;m us, intelligit effe precationem Prophetæ*nbsp;vtpopulus ludaicushis bonisaffluat,amp; a-bundet, fient eapromittunturpijs, Deute;,nbsp;28.amp; Leuitici
PSALMVS CXLV.
¦ÂRGVMENTyM.
Pfalmus eft Sc hiegratiarum adio,arni plifsimis rebus amp; verbis amplificatus. De-feribitenim excellentem amp;imperueftiga-bilem opulentiam regni Mefsiæ,quod nonnbsp;eft politia peritura, qualis fuit Mofaica, fednbsp;regnumæternumgratiæ,in quolapfîs venia datur,amp; proftratismanus porrigiturinbsp;inuocantesexaudiûtur, amp; implicatipericiinbsp;lis Humana vi inextricabilibusliberantur»nbsp;gubernanturamp;defenduntur. Laudent a-lij fuam fapientiam, aut iuftitiam, autimperia, nosDeogratias agamus proinenar-rabili dono regni Chrifti,qui fâftus eft no-bis fapientia à Deo,iuftifiaamp; fandificatiönbsp;amp;redemptio. In hoc Domino, exemple^nbsp;Dauidis,gloriemuG non prædicemus vires:nbsp;noftras aut vllas creaturas, fed celebremusnbsp;perfonam,officia amp; beneficia huiüs Domini, qui vult in nobis efîeefficax,etiamfifu-musvaldè imbecillesamp;indigni eiusauxi-lioamp;beneficijs. Partes funt quatuor;nbsp;I; Propofitiogratiarumadionis.
2. nbsp;Narratio beneficiorum contihensrà'nbsp;tiones, cur cclebrandusfitDominus.
3. nbsp;Deferiptio regni Chrifti, eiusque beneficiorum corporalium amp; fpiritualium.
4. nbsp;Promifsio de præfèntia Dei feü Mefsiænbsp;amp;promptæ voluntatis exaudiendi, amp; iu-uandi inuocantes ipfiim.
h Propofuli,
-ocr page 646-17« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA,
ï. 6xaliabo te ’Densmem rex, benedtcam nomïnïtuo a inß~nbsp;culumfeculh
U. ^erßngulos dtej benedtcam tïbï (in hac vita) laudabo nomen taum tnßculumnbsp;nbsp;tnßcu-
lumfeculi (inomni æternitate pofthancvitam.)
Propofitio eft: Ago tîbi gratias,amp; te cc-lebro. Quôd inquit exaltabo, benedicam amp; laudabo, Monet cultus noui teftamentinbsp;effe ftudfum propâgandæ amp; conferuandænbsp;vers doârinæ, inuocationé, gratiarum a-âionem,amp; confefsionem, non facrificianbsp;autdifcriminaciborum amp;feftorum.Quôdnbsp;inquit. Te, monet Antithefis non noftrasnbsp;vires,non virtutes prædicandasefle, fed i-pfum Deum, amp; Mefsiæ perfonam, officia,nbsp;amp; beneficia.Pronomen meus monet deapnbsp;plicationebeneficiornmChriftiperfonali,nbsp;:d eft, vt quifque ipfe ftatuat Deum fuum efinbsp;fc Deum, id eft, exaudire amp;iuuare,non tannbsp;tùm Dauidem, non Mariam Magdalenam,nbsp;non Petrû autPaulum,autfimilesfanlt;ftos.nbsp;Quôd regem vocatMefsiam.moneteflerenbsp;geni amp;facerdotem æternum amp;fpiritualem,nbsp;qui Ecclefiam amp; fingula eins membrade-fcndatamp; feruet, fuam iuftitiam nobis offe-ratjCtiamfi fim us fordidæ rnalfæ.fimiles abnbsp;ortiuo. Quod vltimo inquit: In feculum fe-culi, monet de refurreâione Ecclefiæ adnbsp;gloriam amp; vitamperpetuam.in quarefufcinbsp;tata à morte, virtute tefurredionis Chri-ftijfine fine celebrabit beneficiaper Chri-ftum nobis exhibita. Hoc erit futurum,nbsp;Ha!leluia,vtinquit Auguftinus, quodean-tabit in vitaæterna, fine vllaintcrmifsione,nbsp;cum angeiis canentibus, Sanâus, Sanélus,nbsp;Samâus Dominus Deus Sebaoth,E{àiæ d.
i. Narratioi
III. ç^agnus ^omtnui ^lau^ dabdis ‘valdè, magnitudinisnbsp;eùtsnone^ tnuefttgattö^nbsp;liii. (generatio generaüont lau^nbsp;dabtt opera tua, potentiamnbsp;tuam anntinciabunt.
LVC. LOSSII
dütuamp;a^ ^erba mirabdiuiTL» tuorum narrabunt.
Et^irtutem ternbiltumtuo- vt rum die ent,nbsp;nbsp;magnitudtnem tu
am narrabunt^
Narrat opera feu beneficia Dei, feu MeC fiæ, quæcaulfa funt'gratiarum adionis,amp;nbsp;celebrationis nominis Dei, qui,vt inquitnbsp;Auguftinus, laudabit fe f exhibitis nobis bcnbsp;heficijs,vtlaudaria nobispofsit.JOperaaunbsp;tem præcipua funt quatuor.
1. nbsp;Creatioomnium rerutn,amp; eanindetnnbsp;conferuatio.
2. nbsp;Receptio in gratiam huÄiani generis,
amp; redemptio per filium.
3. nbsp;Conferuatioamp;propagatio Ecclefiæ.
4. nbsp;Refufeitatio humani generis à morte,nbsp;ex quibus operibus elucent amp; conlpiciun-turpotentia, amp; fapientia Dei, quam decla-rauitincreatione, amp; mifcricordia amp; amornbsp;erga humanum genus, quod in gratiamnbsp;recepit deprecante filio, amp; veritas in exhi-bendo prom ilTo Mefsia. Hæc opera amp; fum *nbsp;mabeneficiaDeiinæterna vitaperfeâèin-telligemus, nunc tantum initia difcimus,nbsp;iuxtaillud Apoftoli i. Corinth. 13. Ex partenbsp;nunc cognoftimus, amp;ex parte nunc pro-phetamus. Item,Cernimusnuncperlpe-culumina;nigmate,tuncautemfacieadfa-ciem.
Magnus'] effentia amp; operibus. Magni-tudinü eins non inueftigatio] iuxta illud ad Romanosn. O profunditatem diuitiarumnbsp;amp;fàpientiæ amp; cOgnitionis Dei,quàm iu-Icrutabilia funt iudicia eius, amp; imperuefti*nbsp;gabiles viæeius?
Generatio generationt'] donee erit humanum genus, amp; generabuntur homines, vl-que ad finem mundi erit futura Ecclefia Dei,quæverèâgnofcetDeum,inuôcabit,amp;nbsp;celebrabit eius admiranda opera.
Mirabiliaopera vocar, quibus tnirandis modis Deus redimit, iiberatamp; défenditnbsp;fuos. Terribilia,quibusterrctamp;punitim-pios.
c^emoriammultAbonitatis ttiA eru^labunta (^in tuflitta tuanbsp;exultabunt.
y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN PSALMVM DAVIDIS CXLV.
' ^^iÇerator mifericors do-mtniis, tardîis ad tram -, mul ttim mtßricors.
ïX. ddonus 'Dominiis ^niuerfis, mißrat 'tdamp;s eins faper ommanbsp;opera eius.
Addit caufam totbcneficioriim Dei er-ga huinanutn genus, non mérita noftra, fed mifericordiam amp; bonitatem trinitacis,nbsp;quæ inarcanofuo confilio recepithuma-num genus in gratiam, promifit amp; mifit fi-lium, (iciit inquit ipfe filius fohan.j. Sienbsp;Deus dilexit mundum,vt filium fuum vni-genitum dederit. Deus pater motus eftnbsp;mirericordia,v«promitteretfilium. Filiusnbsp;amore erga humanum genus intercefsitnbsp;pro ipfo apud iratum pattern, amp; obtulit fenbsp;adpœnasfuftinendaspro homine, vtiufti-tiæDeifatisfieret.
iniußitiarua] quæ eftgratuitaimputatio iuftitiæ, feu obedientiæ filij Dei integra:nbsp;perfidem. Quodinqi-.it,Mifcratoramp; mifericors Dominus, Defcriptioeft affeftuumnbsp;Mefsiæ, qui funt, mifericordia , longani-mitas,clementia.
¦ Tardus atiirafft] non ftatim punienspccca ta, fed proroganspœnam,vt tempus concenbsp;datpœnitentiæ feuconuerfioni adDeum,nbsp;non vult enim Deus mortem peccatoris,nbsp;fedvtconuertaturamp;viuat. Quod inquit.nbsp;Bonus eft vniuerfis, tnonetpromifsioncni.nbsp;gratiæefte vniuerfalcm, in quamomnesfcnbsp;includcre debent,ftatuenres amp; fibi efte pla-carum Deum , fibi remitti pecc3ta,fe forenbsp;hæredes virææternæ, iuxtaillud [ohann.nbsp;Qui credit filio,habet vitam æternam. Qiiinbsp;non credit,iam damnatuseft,amp;manct iranbsp;Deifupereum.
Confiteanturtibi^omineo--mma opera tua, Çan£ii tui be^-nedtcanttiht.
(jloriam re^i tut dicent, potenttamtuamlociuentur.
Vt not am factantfilijs homt-' num pot enttarn tuam inbsp;nbsp;nbsp;glort-
urn magnifcent'tA^ortamp; tUA. Hortatur vniuerfam Ecclefiam,vt agno-fcatamp;celebretimmenfam bonitatem Dei,
yt9
amp; am orem erga nos, amp; petat vt fides amp; gra-titudo innobis accendantur,amp;confirmé'‘ tur.
Confiteanturtil^i'] tc célèbrent, amp;.agant tibi grarias.
Opera taa omnia ] amp; ordinaria, vt crcatio mundi,amp; conferuatio:amp; extraordinaria,vtnbsp;receptio humani generis in gratiampro-pterpromifiiim olim.amp;nunc mifium filiu* 'nbsp;refufcitatio mortuorum.
Ergtoriam regni r«i] id eft,glorioias libera-tiones Ecclefiæ, deletishoftibus,.vt Phara-oneamp; fimilibus.
Potentiam tuam'] diuinam virtutem, in li-berandis pijs,amp; delendis impijs.
Notain faciant fil^s hominum] vtconfêrue-tur amp; propagetur vcra Dei notitia, inuoca-tio,amp; celebratioin humanogencre. Intel-ligituramp; per potentiam Dei, ipfe Chriftus* VndeThamerus itaargumentatuseft,co-fundens Ethnicam rcligionem, Stverarr»nbsp;Ecclefiam: Potentia Dei notaeftgenti-bus, Roman. I. Chriftus eft potentia Dei,nbsp;I. Corinth, i. Ergo Chriftus notus fuitgcnnbsp;tibus.
RESPONSIO.
Negoconfequenriam. Quia eft Amphi bologiain nomine, potentia, quæ quatuornbsp;terminosparit infyllogifmo.NamadRo-man. dicitur de potentia creationis,qua:nbsp;ration! humanæaliquo modonota eft luce naturali, ad Corinth, verb potentia Deinbsp;fignificatpotentiam faluarionis, quæ continet notitia,amp; diftinétionem patris amp; Me-diaroris,quf effieaxeftin collelt;ftioneamp; vi-uificationeEcclefiæ,iuxtaillud fohan. lo.;nbsp;Ego vitam æternam do cis. Item, Egofiinlnbsp;vitis, VOS palmites.
jj. Deferiptio regni Meßia.
Regnum tuum re^num omni-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VTt?
urnßculorum, nbsp;dominatio tua
tn omnem generationem.
Dixit fuprà de perfona Mefsiæ,amp;de ope-i ribus eins amp; affedibus,nfic defcribit regnftnbsp;eius efle æternum , ideoque ipirituale,nbsp;contra ludæorum fomnium de regno politico Mcfsiæ:Quia nullapolitia huius mu-di eft perpétua. Vocatur autem amp; eft æternum, primum, quia in omnéæternitareninbsp;durabit. Sicut inquit Angelus ad Mariam;nbsp;Et regni eius non erit finis. Deinde quiaæ-ternaamp; fpiritualiabonaineoEcclefiæ do-nâtur,remifsiopeccatorum,iuftitiaamp;vitanbsp;æterna propter hune Mediatorem , amp; re-demptorem huius Ecclefiæ. Et funt hæcnbsp;bona
ANNOTA. LVC. LOSSII iSo bonacrcdenda amp; cxpcâanda, ctiamfi no-bis corporalia bona auferantur, fient in-quitHiob capitc 9. Etiamfi occident me Dominus, tarnen Iperàbo in eum. / XIHL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T)ominns omnamp;s qui corruunti erigît omnei lißs, Mentionem facit prarcipui beneficij rc-gniMefsiæ, quod eft allcuare corruentes, amp; erigerc eliios .i. confolari pauidascon-(cientias fenfu iræ Dei, amp; metu mortisa:-ternæ, propter peccatum, quos alibi feri-ptura vocat contritos corde amp; humiliatosnbsp;ipiritu. ItaE{àiæ42. dicitur: Arundinemnbsp;quaflatam non confringet, amp; lin um fumi-gansnon extinguet. Etcapite47. Habitatnbsp;Dominus cum contrito amp;humili ipiritu»nbsp;vt viuificet cor contritorum,amp; erigat ipiri-tum humilium. Magna eft confolatio,amp;nbsp;dulcifsima pauidis confeientijs, propternbsp;peccatum. Quod Deus non abieéturusfitnbsp;nos , etîamii fîmus arundines quaila-tæ, amp; lina fumigantîa propter reliquiasnbsp;péceati hærentesin natura etiam renato-runi,rnodô easagnol’camusiamp; cmendarenbsp;ftud ?amus, pctamüsqué condonationemjnbsp;propterMediatorenl. Metaphorafumptanbsp;cftabijs, quicafurosjnânuapprehendunt,nbsp;6i fubleUant,ne prorfus in terram prolabâ-tur, amp; ruina elifi intercant. Alleujt 3 feu fuftentat, ne cadat in pecca-tamanifeftâ. Érigit] iapfbs in peccatum, vt Dauidem, Manaflenj Magdalcnam,Paulum. Ita Pfal-mojd. Cùm cecideritiuftus, non collide-tur, quia dominus fupponit manum fuam. i^AEStiO. Multi labiintur in peccatum,amp; æternum Interitum: Quomodo igitur hîc dicitur;nbsp;Dominüs alleuat amp; crigit omnes RESPONSIO. Diâum generale reftringsndum eft ad illos, qui non funt contumaces, id eft, nonnbsp;repellunt fubleuantem, amp; erigentem, ièdnbsp;(è eleuari, amp; erigi finunt. Deus enim trahit volentes, non répugnantes. Ira inquitnbsp;Auguftinus: Deus creauit te fine tefexiftcnnbsp;te^ied non faluat te fine tefvolentc). Idemnbsp;Pfalmusiop. Homo non repellat refiften-doquærentem,amp;patiatur perditus fe in-ueniri Lucæ ij. |
Eft amp; intelligendum diflum generale: Quicunque eleuantur, à Domino eleuantur» non per feipfos, aut alios. Ita lo-han. I. diciturde Chrifto.’Eratlux ilia lux vcra,quæ illuminâtomnem hominem ve-nientem in hune mundum ,id eft, folusnbsp;Chriftuseftlux vera, lucens omnibus ho-minibus, ficutfol fpargens fuosradiosadnbsp;bmnes.fcd nô om ncscâlucé appréhendât:nbsp;ficut fi quis oculos claudar,aut manum op-pOnatlucente foie. Item,QuotquotiIlu-minantur , à folo Chrifto illuminantur.nbsp;Culpaigitur non eft Dei, quod non erigunnbsp;turamp; faluantur homines, fed in ipfis ho-minibus, qui nolunt fe eri'gi amp; liberari. Si-cutcanis Japfus in fluuium extradurum lanbsp;tratuamp; morfibusrepellit. Oculi omnium in te /perant Nomine 3^ tu das efiam idis innbsp;tempore opportuno. oAperis tu ma/fum tuami impies omne animal henedi^-£ltone, Luth. 5D4sifï/gn«gvnHtgt;f4t/ö«8f»lt;w»l gefallen Oren bnben mamp;gen / ob »ol etn^ri-tjtgevenOers etc. Dixit de fjiirituali bencficio regniMef-fiæ.Iatn addit beneficium corporale,fuften tationc m prxfentis vitæ, qua opus eft Ec-clefiæ ad conferuationem amp; propagatio-nem coeleftisdoâ:rinæ,amp; dantur tantumnbsp;Corporalia bona propter Ecclefiam , nonnbsp;propter impios. Etfi illiopibusamp;delitijsnbsp;affluant in hac vita, egeant contra pierun-quepij, ficut teftatur exempluin diuitis c-pulonisamp; Lazari, fed diuesabijcitur defunnbsp;dus inæternas flammas , Lazarus autemnbsp;tradudusinfinum Abrahæfruitur folatio. OfuUomniat»] id eft, omnium creatura-rum lenfus, amp; mentes, à te expedant vi-dum. Intewporeopporfutio'i cùm ipfis vti-le eft, amp; quantum prodeft, Nam , vt inquic Auguftinus, quando non dât, i-deo non dat, ne obfit quod dat. Interdumnbsp;Deus differt auxilium amp; vidum, vttantonbsp;fit gratiorauxilium amp;liberario. Nam,vtnbsp;idem inquit.Nemo querit confolationcm,nbsp;nifi quifueritin miferia. Aperts tnanum^i^-fatim amp; copiofe das. Impies benedtiitone'] ita das copïofè, vto-mnesfintlæti fruentes tuis bonis, vt tebc-nedicant, te laudent amp; celebrent. • JufiusDominus in omnibus *vqsßis,nbsp;nbsp;fanéius in omnibus Addie |
IN PSALMVM DAVIDIS CXLV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8t
|
Addit Epiphonema dcfcriptioni regni Mefsiæ, vocans eiini iuftum amp;. fanftum,pri-rnùm quantum ad eius perfbnam attinet,nbsp;quæ iufta 8c fanda eft, Quiaperfedam legisnbsp;obedientiam prçftitit:Deinde quantum adnbsp;officium attinèt,quia iuftificatamp;fandificatnbsp;credentes in ipfum, acceptans in gratiamnbsp;imputataillisfua iuftitia perfidem, amp; fandincat dato Spiritu iando, qui tales motusnbsp;in ipfi$accendit,qualis ipfe eft,videlicet ve-ramlücem iêu notitiamDei,timorem,fi-duciam,inuocationem.Ita ad Romanos 3.nbsp;Deus iuftus eft, amp; iuftificans eum,qui eft exnbsp;fidelefu. Et Leuitici 19. Eftote iandi, quianbsp;ego fandus fum. Eft igitur iuftitia amp; fandi-tas Dei triplex. i.Efientialis feuperfonalis,nbsp;quaperfeeftiuftusamp;fandus. z.Euangeli-ca, qua imputât credentibus iuftitiam filij.nbsp;3. Legalis,q ua inchoat in credentibus iuftitiam amp;fanditjtcm . Item iuftîsdatpræmianbsp;obedientiæ, imuftos punit, iuxta normamnbsp;immotam fapientiæ amp; iuftitiæ diuinæ. 4. Promtß'to de prafentia T)ei in Èate^ fia, amp; deexauditione. ^^iii T^ropeefi Dominum ommbus iriHocantihîds eumiOmntbui ïnuonbsp;cant thus eum m nferitnte. ^oluntatemtimenüumjèfa-aet, deprecationcm corum-, exaudtety fdluosfactet eos. CufioditT^ommu^ omnei di-ligentesßi omnes trnpios di^, /perdet. Dulcifsima eft confolatio amp; promifsïó' de præfentia amp;,efficaciaDeiin Ecclefia,amp;nbsp;de exauditione inuocationis, quæ fit in ve-ritate, hoc eft,veris motibus,videlicetin a-; grtitione Dei amp; fiducia Mediatoris » quosnbsp;motus Spiritus fandus accendit perverbünbsp;Dciincördibüs aflentientium. Vnde Zagnbsp;chariæ 12'vocatur Spiritus gratis amp; ptecii.nbsp;Duplex eft autem præfentia feu adio Dei,nbsp;generalis, qua adeft in fingulis creaturis, cónbsp;leruans earum fiibftantias, de qua diciturnbsp;inverficulo.: Enter, prafenter. Dem htc vbi^ potenter. Et præfentia feu adio fpcciàîis, qua adeft iti ecclefia amp; infingulis pijs,eos fandificans amp;nbsp;viuificäs per Spiritum fanäum,iuftitiam amp;. |
viram Sternamin eis reftituens. Itainquit ehriftus, loannis 14. Vcniemus ad eum,nbsp;amp; manfionem faciemus apud eum. Itemnbsp;Philipp. 4. dicitur :Nolite foliciti efle, quo*nbsp;niam Dominus propè eft. Cogitanda hicnbsp;eftetiam particulavniucrfalis omnibus,S(nbsp;omnes,quæ monent non effe Tï^o-ûraxijAfànbsp;apud Deum. Ita ad Romanos .lo.dici«*nbsp;tur : Omnis quifiditilli, no pudefiet. Item,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, Idem Dominus omnium, diqes in. omncs inuocantesfe. Quifquis enim inuocauericnbsp;nomen Domini,faluus erit. Exempla cxau*nbsp;ditionis funtLoth, propter cuius precesfernbsp;uata eft Zoar, Genefis 19. lofuai de quo di.*nbsp;éituf: Dominus voci hominis obediuit.nbsp;Item Moles, Elias, Elizxus, quorum preci*.nbsp;busetiamcreaturæipfieceflerunt.EtChrii»nbsp;ftus inquitMatthæi it.Omnia quæ petie-ritis, credentes accipietis,fidicetis montinbsp;huic,iadateinmare.fiet. Eftamp;hocobfer-*nbsp;uandum,quôd non omnes inuôcàotcsDe-us exaudiuir,fedqui inuocant eum in. ve-ritate, eumq; timent amp; diligunt, hoc eft^nbsp;ampleduntur verbum Dei, non indulgentnbsp;peccatis contra confcientiam. Ita dicitur i.nbsp;loannis 3. Charißirai,fi cor noftrum nonnbsp;condemnatnos,fiduciamhabemuscoramnbsp;Deo,amp;quicquidpetierimus,accipiemusabnbsp;eo, qüoniampræçeptâeius cuftodim«s,amp; ,nbsp;eaquæfiintplacifacorâm eo facimus. Ita ' - ‘nbsp;addit comminationem deinteritii impio-rum, Et omnes impios diiperdet. LtdudattonemT)ominiloque-'^'^'^ tur os rneunii ^benedïcat omnisnbsp;earo nominißnÜo eùtSiinficu^nbsp;i^ßculumßcult. r. ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ : ConejufioPfalmi, quapromittitfecele-bratufö Deutp pro didis beneficijs, amp; hör-tatur omnes alios, vtidem fiioexemplo fa-ciant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Infieculum, in feCftlutp^fiecuUlid eft, in hac vitavfqueadfinem tnundi,amp;.deinde in o-mni œternitate,.:, ' ; OßfECtlO. Multi inuocàntes Deum in veritatc, vt P^lus petensliberarîà:palo,hoc eft,fatançnbsp;tëntationibusjiion ëxaùdiuntur. Item loë-lis dicitur : Erit c,ùi?i iniiocabunt me,amp; nonnbsp;exaudiam éos.. Ergo didum Piaimi : Propè eft Dominus omnibus inuocàntibus eum , non eft verum. 0.0. |
ANNOTAT. LVC. LOSSII
|
RESPO^iSIO. Rcfpondco primum per diftinftionem promifsionum bonoru fpiritualium, vt rein ifsi o nis peccatorum,iuftitiæ amp; vitæ æter-næ,quç fine omni dubitatione, Deum inuonbsp;cantibus fiducia Mediatoris, donantur : Scnbsp;bonorum corporalium,quæ promifla funtnbsp;cum côditione gloriæDei amp; noftræ falutis.nbsp;Item cum exceptione caftigationis amp; cruels. Et quia folus Deus nouit quç nobis pro-lînt, interdum differt exauditioné rei peti-tsB.interdum prorfus nô datquodpetimusnbsp;in hac vita,fed in futura. Sicut medicus nonnbsp;femper exaudit ægrotum rogantem vttol-latur medicamen vrens feulædcns, vulncrinbsp;impofitumjidq; ideo vt çgrotus fanctur.Itanbsp;noriftatimcùm petimus,Deus toilit à no-bis inopiam,morbum,aut alia mala. Ita in-quit Auguftinus.: Deus non exauditte adnbsp;præfentem volûtatem, exaudit adfuturamnbsp;iânîtaté, amp; hoc vtiq; ad voluntatem. Namnbsp;vtiq;.ûnus elfe vult,qui vrinô vult. Deindenbsp;loëlis diftum intelligendum eft de ijs, quinbsp;oblatam fïpiusgratiam contempfèrunt.fi-,nbsp;cutludæi Chriftum, eiusq; Apoftolosreie-cerunt. Ideoinuocantes inobfidione vrbis-non funt exauditi. ¦ Î’SALMVS CXLVJ. ¦ ' Halleluja. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' - ' ' 1 Pfalmuseftexhortatorius. Nam horta-turprimùm,ne humanisprxfidijs,hoé-efi, fauore amp; potentia principum, aut vllqtum^nbsp;hominumconfidanlus,quodomnia‘hæcihnbsp;certafuntamp; enutabilia, fient forttnïaStnbsp;cito mutâtur. Deinde hortatqrjVtlbli Deonbsp;confidamüs, ab eoq; folo petamxis«nbsp;Ôemus in omnibuspericulis amp; çrumnis aunbsp;xilium,libcrationcm amp; mitigationé,quôdnbsp;Deus amp; velir nos exaudire, quia eft bttlefi-cusamp;yerax, amp; pofsitetiam,quia eft’ omni-potensreru omnium conditoramp;conferua-tor, heccommutetureius voluntas, ncquenbsp;vita intercédât. Quia eft ætetnus amp; imm or-talis: Ideo poteft nos defendere in quocuiPnbsp;quepericulo,amp;inipfaetiam morte,ficut dinbsp;citur E faiæ 59. Ecce non eft abbreuiata ma-nusDomini,vtfaluarenequeat. . . Partes Pfalmi funt 4. Exhortatio ad laudandum fltcelebran-dumDeum. ï. i. Dehortatiôàfiduciaprifiéipum 5c hn-manorum pr^fidiorpm. ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
|
(. Exhortatio ad laudandut» Deum. hauäaanima meaDomfnu^ Laudaho T^ominum 'm H» meajp^allam meo qi^andiiinbsp;faero. Alloquituranimamfuam, primum,vtfc ipfum èxcifét ad celebrahdiim Deum pronbsp;fummisbeneficijs feu óperibusDei,crea-tionis,redemptionisamp;fanâ:ificationis:De-indc,vt möneat celebrandfi efieDeum nonnbsp;tantum lingua,fed ex intihiöaffeftu cordisnbsp;amp; omnibus öfficijs iuftitiæ amp; veritatis,quarum hac âgnofeimus amp; cclebramus beneficia Dei,ilia orfcrimus nos ad mutuaofficia,nbsp;propagationem amp; confefsionem verse do-drinæ,amp;celebrationem nortinisdiuini., taudaboDominum’\ Verba funt animae,hoc eft.ipfius Dauidis,promittetis fe laudaturunbsp;Dominum, idq; no vno atqj altero die, fednbsp;in tota vita.q uf nihil aliud elle debet,quàinnbsp;VO.X Deum celebrans. inftrumentis muficis. ¦ De«w»we*uw3 quern aghofco amp; coîo,quiq; me exaudit amp; iuu^t. Monet particula me,vtnbsp;quifqueDeumfuum elfe credat.feiuuare,nbsp;fibi propicium efife Afe defendere, atq; itXnbsp;acquiefcat in Deo, tanquàm fuo Deo amp; fuonbsp;patre. ficut,Thomas exclamat : Dominusnbsp;meus,amp; Deus meus. Ioann.20. Et Chriftusnbsp;ihqiiit i Afeendoad Pàtreiùmeum amp; Patrê-veftrum,adDeum meumamp;Deumveftrû. viuam, dein hac vita amp;fu-' tura, m quacclebraturifumusDeum mo*nbsp;mniaeternitate. ItaAuguftinus:Qualis ilianbsp;laudatio, Pfallam Deo meoquandiu fum ?nbsp;Videte fratres mei, quale erit ill nd efle, vbinbsp;fempiternalaudatio erit, fempiternum ef-. a-. Dehortatioafiduciaprineipumamp;hu-ntanorumfrafidiorum. J^Q^ltteconfidereinprinctp-in nbsp;nbsp;nbsp;hominam» in^utbiu honefijdita- ^ibitSpiritus euis^reaerte iH*’ turtnterrafitamdntllodie{^Qinbsp;tis) ^fer'thunt cogitations ciw,nbsp;E'ùtherus ; iDecouff menfefien befFet/ vemnbsp;f^knatllt;fettt((;nflt;ple2c/vn0 jfl vmb fanft. Dehor- |
|
IN PSALMVM D Dehortatur omncs homines,ne fiduciâ fuam collocent, vel in principu beneuolen-tia, vel vllius hominis,quod, vt alibi inquit,nbsp;vanaeftfalus hominum. Sicut amp;hîcadditnbsp;rationem ab impotenti hominu conditio-ne,inquiens: Imjuibusnonefifalus'i-i.principes amp; homines nullam veram amp;certâ falu-tem prçftarepofl'unt,cùm ipforum perfonanbsp;amp; vita fæpemutentur. Sicut addit cofirma-tionemrationisabhominum omnium imnbsp;mortalitate feu breuitate amp; inconftantia vinbsp;tæ,inquiens: Extbit (ex corporis domicflio)J])iri-tu5,vitaeiits (hominis.) Et reaertetur (corpus)in ternbsp;ramfuam'jçx qua fumptumeft,iuxta illud:nbsp;Terra es, amp; in terrain reuerteris. O tniferam mortale genus, lachrj/mabtle femper, Quodfacium cinere efl,foluitur in cinerem. In ilia die (mortis)peribunt cogitationes eius(ho-»îi««] EfFedus eft mortis,in quaomniu ho-miniimconHiaamp;cogitationesextinguun-tur.Eftqueincertavitanoftra, Sicut inquit poetaHoratius: Nemo tarn dtuos habuitfauentes, Craflmum vt poßitfibtpoUiceri, Res Deus noflras celeri citatas Turbineverfat. Exempla mutabilitatis voluntatu ac be-neuolentiæprincipu pafsim extant. ItaSe-uerus imperator Plautianum cófiliarium intimum interfecît. Et Solimanus imperator TurcicusHabraym um vnum expurpu-ratis,quos habiiit inter intimos, altè dor-mientem octidit,cótradatam fidem,Nun-quam eiviuo vitam erepturus. Nam facer-dosTalifmones diuinusinterpresiuris,dornbsp;mientes negauit cenferi inter viuos,cùmnbsp;vna vigilia totius vitæadus conftaret,vt lo-uius recitatlibro 33. Redè igitur dicitunO-mncsfpesquæ hominum beneuolentia amp;nbsp;coniundione nituntur, non modô ab exi-guo,fedetiam àputri filopendent,amp;in fta-teris appenfe,vt Pfalmus ait, plus quam ni-hilum valet. OBIECTIO. Noneftconfidendum in principibus amp; filijs hominum. Ergo prorfus non eft bené fperâdum de principum feuamicorum voluntatibus. RESPONSIO. Negoconfequentiam : Quia aliud eft in Antecedence quam in Confequente. Namnbsp;antecedens prohiber ftultam credulitatemnbsp;amp; impiam fiduciam, quam collocamus innbsp;ipfos principes amp; amicos, tanquàmfintimnbsp;ï^otæancoræ, quæfallere non pofsint. Be-’gitur fperandum eft de omnib us,amp; ex- |
AVIDIS CXLV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;183 pedare auxilium aut alia com m oda à prih-cipibusamp;amicis,propterprobabilesratio-nes,non aiit nimiu confidere debemus in il lis, quiavoluntateseorum funt mutabiles*nbsp;fortuna incerta, vita breuis amp; caduca. J. Exhortatio ad fiduciam Dei ex Antithefi. quot;^eatïd^iCHMsJ^eusIacobad^ v. tutor eius tn dojnino ^eo Addit per Antithefinexhortationem ad fiduciam collocadam non increaturas, feunbsp;homines, fed in ipfum Deum, conditoremnbsp;return omnium, omnipotentem, veracé amp;nbsp;bencficû. Ideo poteftamp; vult iuuare otnnesnbsp;fe inuocantes fiduciaMediatoris, ficut in-quitBaGliusiHic ex magna iadationcpor-tum optatum videbit, qui abieda omni ipenbsp;humanorum præfidiorum, ipem fuam col-locabit in eo, qui folus St vult amp; poteft in uonbsp;cantes faluare. Græca verba funt hæc : »racnbsp;yoèfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jioÿ^t/cicot/id^Âl‘4'iûiiô'pl 'ssi'vhs BjvööäS tsXTxixs KSe racp^avtZp, icgà fÿ -np nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(/liMtxiS^jeop HptKi Deum Tacobvocatverum amp;æternû Deum, qui fe patefecit patriarchæ lacobStalijs, quos inuocantes exaudiuit,iuuit, défendit Stliberauit. fecit cœlum nbsp;nbsp;terr anti vt mare^ omnia in eüfiint, ßlfft cufiodtt ^üeritatem inVII.nbsp;culum. Additcaufas exhortationis ab operibus amp; beneficijs Dei,creatione amp; cóferuationenbsp;omnium rerum,vericate,curaamp;folicitudi-ne pro afflidis St opprefsis in hacvira,qu£nbsp;opera hoc ordine recenfet. i. Condidit coenbsp;lum St terram. i.Vindicat patientes iniu-riam. 3.Alitefuriétes. 4. Illuminâtcæcos.nbsp;5. Erigit elifos feu lapfos. 6. Diligir St curatnbsp;iuftos. 7. SufcipitpupillosSt viduas, id eft,nbsp;omnesafflidos St oppreffos deftitutos o-mni ope humana. Ex his operibus oftendicnbsp;Deum St poffe Sc veile liberate St iuuare o-mnes, perditis hoftibus ecclefiæ Sc piorura. Facit tudtciuminiuriampa- viii* tientihuSi dat efcam efitrietihustnbsp;F)ominusfoluit compedttos. |
|
iSq. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. Exsmph flint hnîus verfus lofeph, Danil,Daniel,quos Deus mirabiliteriniiocan tes leruauit,amp; défendit contra caluinniasnbsp;amp; accufationes iniquas, fient hiftoriæeorûnbsp;teftâtur. Nam lofeph oppreflum cal um nianbsp;adulteræ euexit ad gubernationem Aegy-pti, Danidem extindafamiliaSaulisad gu-bernacula Reipublicælfraël collocanit,Daniel ex faucibus leonum ereptus,prouin-ciam Perfarum féliciter gubernauit. lijoss Dominus dt- [X. ^ominu! illuminât camp;cosfDo minus erigit enbsp;Ugit luHos. Cæcosvocatprimùmdeftitutosvifu cor porali, quorum multos Chrillus fanauit,vtnbsp;teftancur Euangeliftæ. Deinde fpirituali-tercæcos, carentes vera amp;c falntari notitianbsp;Dei,adquosilluminandosipfeChriftus innbsp;mundum venir, loann. i. Item Simeon vo*nbsp;cat eumlumenGentium. X. Dominus cußodit aduenas 3 pupillumnbsp;nbsp;nbsp;^tduam/ûfcipieti ot ^ins tmpiorum diaper det. treibt öas wibcerpicl nnïibn^w.) Aduenas fen peregrinos elfe Deo curtè, ctiam Ethnicus poëta Homerus teftatur,nbsp;Üdyflquot;. 3. vbi inquitNauficoaad Vlyflem : SlóaH/quot;ohiynTi cfiÄHTi. ^eiyoi'Tf Peregrinos numina curant. A loue nam fupplex pauper procedit amp; ho/}ies,nbsp;flute quodcuni^darHr,eflmagntmunerisinfiar,nbsp;Sjt licet exigu urn, tarnen eSlp rabere decorum. Itaamp;Hefiodus: tovp 0(5 9-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OS Ti^âvOpKfiKOptf^tl. Vnde amp;Iuppiter|avtc5diâus eft, quod in Deitutelafunthofpiresamp;peregrini.Eratq;nbsp;iushofpitalisapud antiquos facrofandumnbsp;amp; inuiolabile. Vnde Hefiodus in dido ver-fu æquale peccatum eife inquit, Lædere ho-fpitem amp; fupplicem. Quants autem fintnbsp;Deo curs p up il li amp; vidus. Item qus pœnçnbsp;maneant eos,qui viduas amp; pupillos Içdunt.nbsp;Item, qus prsmiafint eorum, amp;iHhacvitanbsp;amp; futura,qui his benefaciunr,fcriptura paf-fim leftatur. 4- Commeiidatio regni JAeßia. |
LVC. LOSS II Kegnabit Dominus inßcula, Deustuus Ziion dgeneratione innbsp;generationenu. Hadeluia. XI« Comendatregnum Meftis abeius ster nitate, qusamp; hoc teftatur rçgnum elfe fpirinbsp;tüale. Qu^ia nullû regnû corporale eft sternum feu perpetuum, fuccedétibus fubindenbsp;alijs regibus. ConfiftitautemregnûMef-fis in hac vita, prsdicatione Euangelij amp; v-fu Sacramentorum ,per qus Spiritus fandus eft effieax in ampledentibus, accenditnbsp;ineisnouam lucem,amp; motus confentien-teslegiDei,timorem,fidem,inuocatióem,nbsp;Istitiam. Eft fummaconfolatiopropofitanbsp;de regno Mefsis, ficut D.Bernardus fe con-folatur, inquiens :Ego perditè vixi,fed tunbsp;Domine lefu Chrifte, duplici iure tenes regnum cœlorum. Primum,qni3 filius Deinbsp;es : Deinde quiaillud tuapafsioneSé mortenbsp;acquifiuifti.-hocferuaspro te iure natiuita-tis.illud largiris mihi,non iure operum,fednbsp;gratis, Te fili Dei inuoco, fac me participénbsp;regni tui,cuius non critfinis. Amen. Deus tuns] te curans amp; exaudiens. Z/o»] .i. Ecclefia. PS ALM VS CXLVn. ,,„p„ Halleluia. ARGVMENTVMi Pfalmuseftamp;hicexhortatoriusiNähor-taturprîmùm popuîû ïudaicum reuerfum ex Babylonia ad laudandum Deum pro be-neficio redudionis,amp;alijs corporalibiisamp;nbsp;fpiritualibus,non folum in populum ludai-cum,fed totum etiam genushumanH,amp; o-mnes creaturas,quas fuftentat amp;alir,propter ecclefiam: Deinde quantum ad typurnnbsp;attinet, eftexhortatioadcelebraduniDeunbsp;pro colledione Ecclefis , qus cœleftis eft _nbsp;Hierufalem,amp; edificatur,hoc eft, colligiturnbsp;amp; ieruatur per vocem Euangelij amp; vfum Sacramentorum, per qus Spiritus S. eft effieax. Apparet autem compofitum elfe Pfal-mum quo tempore reuer/b populo ex Babylonia, multi pafsim errabantvagabundi,nbsp;in itinere amp; vicinis regionibus, quos Deusnbsp;paulatim quoque collegit, amp; reduxitHieronbsp;folymâm, qusturn rurfus sdificari cœptanbsp;eft. Partes funtdus.
ordine |
amp;
-ocr page 653-VIDIS CXLVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185
2. Enumeratio rationum feucaufarum celebrandiDeum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ædificans Hterufalem Do- n. mmw dtfter/os ßßaelis congre-.nbsp;gahit.
Primum beneficium erga populura lu.,-daicum, quern captiuum in Babylonia an- ' nis 70. dementer, iuxta promifsionem,innbsp;patriam fedé reduxit,totannis deletaprotrnbsp;fustotapolitia, quod beneficium inftaura-tionis populi amp; reædificatæHierufalem, nonbsp;minus eft admirandum, quam prima occupatio terræ Chanaan. Eftq; hæc redudionbsp;feu liberatio populi ludaici, typus amp; exem-rnbsp;plum colledionis, inftaurationis amp; confer-uacionis ecclefiæ omnium temporum.Cæterùm à tempore abdudionis decern tri—nbsp;buum per Salmanaffer, anno Ëzechiæ 6. vC-que adannum deuaftatæludææamp;abduda-rum duarû tribuum luda amp; Beniamin funtnbsp;annii2 5. quo toto temporedidæ duæ tribus mirabiliterferuatæ funtamp;defenfæ inter vicinas Gentes inimicifsimas, amp; deindenbsp;totum populû in Babylonia captiuum con-feruauitannisyo.Hoc beneficium Dei iu-bet Pfalm us confiderari, amp; agit pro eo gratias Deo.
Glmfanat contrit OS cor de nbsp;nbsp;nbsp;iii*
aüigat contrit tones eor urn.
Secundum beneficium, fanatio morbo* rumamp;vulnerum ecclefiæamp;fingulorû pio-rum côtricorum fpiriru, id eft, fentientiumnbsp;iram Dei,amp; metuentium abiedionem in g-ternaspœnas, propterquæpopulusludai-cusinBabyloniamabdudusfuit. Fit auténbsp;hgc fanatio per filium Dei,qui verè eft ecclenbsp;fiæ medicus,amp; Samaritanus infundens innbsp;vulnerafauciati hominis, virium amp; oleum,nbsp;hoc eft,perlegem aceufatpeccata, amp; per vonbsp;cemEuang'elij feu promifsioes dulcifsimasnbsp;de gratuita remifsione peccatbrû mitigatnbsp;amp;fanatvuInera,Lucæio. De hac ianarione 'nbsp;IpiritualidiciturE/àiæcap.yy. Habitas cuirinbsp;contritôamp;humilifpiritu,vt viuificetcorconbsp;tritorum,amp;èrigatfpiritum humilium. Eftnbsp;item fumptafimilitudo à paftore, cui? funtnbsp;officiapafcereouiculas,colligeredifpcrfas,nbsp;gubernareamp;defenderevalid'as,amp; fanare innbsp;firmas,morbidas amp; vulncratas. Hæc officianbsp;amp; Chriftus præftat quotidieinEcclefia,bo-nusillepaftor, quianimam fuam pro oui*nbsp;buspofuit. loanri.io.
numerat multitudinem im*
IN PSALMVM. DA ordinecommemorantur, quæ vult nos o-m nes agnofcereamp; celebrate Deum autoré,nbsp;non ea cafu aut fortuitu nobis contingere,nbsp;fed Deo dance,ficutinqiiit:Qui dat lumen-tis efcam ipforum,amp;pullis coruorum inuonbsp;cancibus eum.
t. Propefit'to exhortationii.
I. nbsp;nbsp;Laudate Dommu, quontam
honum^ eft pfillere Deo noßro, quonïam tuciiridad,ecorae^lau-datto.
Propofitio eftexhortationis, quam fub-inde addicis eius racionibus repecit.
Veile eft amp; dignutn celebrate Deumfeiq; gratias agerc, no tantum lingua, fed etiam muficis inftrumentis, amp;nbsp;placet Deopfalmodia, ctini fit in veritateamp;nbsp;fpiritu.i. veraagnitione Deiamp;Mediatoris,nbsp;amp;fpiricualibusmotibus,timoreDei St fi-ducia. Cæterùm bonû trifariam vfurpaturnbsp;in fcriptis Propheticisamp; Apoftolicis; i. Si-gnificatin genererem côditain amp;ordinatanbsp;àDeoadeerros vfus,vtGenef i. ViditDeusnbsp;omnia quæ fecerat,amp; erât valde bona 2.A-diaphoron, hoc eft, rem feu aâionem pro-hibitam,fed cócetfam à Deo, vt bonum eftnbsp;vxorem non attingere, bonum eft camemnbsp;noncomedere i.conceffum eft,non eft-pronbsp;hibitum. i.Corinth.8. 3.Adiones virtutis,nbsp;quas Deus præccp!t,eiq; placent, prælucêtenbsp;fide,vtMichcæ 6. Hoc eft bonum,facere iu-dicium,dtligere mifericordiam, amp; timérenbsp;Deum tuum. lea hie accipitur, Bonum eftnbsp;pfallereDomino.hoc eft, gratiaru adio feunbsp;celçbratio beneficiorum Dei in ecclefia,ponbsp;litijsamp;ceconoinijs,eftgrataDeo,eiq; placet, amp; poftiilat etiam, primo vt ipfe celebrenbsp;turfeq; nobifcumcommunicet:fecundo vtnbsp;alij confirmati noftroteftiinonio, credantnbsp;Deo curg efl'e res humanas:tertió,vt admo-lt;nbsp;neamur bona non cafu nobis obiici,fed donnbsp;narinobisàDeo. Ideoautemiucundadc-coraq; eft laudatio, hoc eft, celebratio rio-minis Dei-amp; gratitudo, quod hæc duabusnbsp;pulcherri mis virtutibus compofita eft, verinbsp;cate fcilicet amp; iuftitia. Veritas agnofeic amp; cenbsp;lebrat beneficia, iuftitia offert feadmutuanbsp;beneficia reddenda pro facilitate. Contrànbsp;nihil fœdius amp; turpius ingratis, qui funtnbsp;niendaces,nonagnofcentesneq;celebran?nbsp;tes Deum autorem beneficiorum, amp; iniu-fti,quia non præftant officia,ad quæ funtnbsp;obligatinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut naturalis eft co*
pulatio inter caufam amp; effedum.
l8S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
fleüarum, omnamp;ifuis nommi-bus ^ocat.
Magnus T^ominus noßer, Tnagna ^j 'trtus eius fapienttamp;nbsp;€uss non efi numerus.
Addic caü(arti,cur Deus pofsit fanare có-tritos corde, adeoque omnia efficere quæ vult. Quia eft omnipotens amp; omnium fa-pientifsimus.Ideo nó folum vult,fed etiamnbsp;houitamp;poteftnosiuuare,fanare contritosnbsp;ömnes ipfi confidentes. Cætcrùm gratianbsp;Dei longé fuperat virtute fuapeccatum,iu-xta illud Apoftoli:Gratia fuperabüdat pee-catum, idq; dupliciter, imputatione. Quianbsp;Deus reputat nos iuftos propter filium, fide amp;efFeftione.Qiiia Deus habitat in iufti-ficatiSjamp;exufcitatin illis motus, vtrefifterenbsp;peccatispofsint, amp;vinccre dolores infero-rum. ltem,quiarefufcitabitnosadvitamç-ternam. Sapientiæ Dei duo opera recenfer,nbsp;notitiam multitudinisftellarum, quæinnunbsp;merabiles funt. Aftronomi confpicuas innbsp;firmamento numerant-1022. Et appellatio-nes fingularu ftellarumiuxtacuiufqjnatu-rasamp;effeâiones. Teftatur autem ordo amp;nbsp;certus modus corporum coeleflium,hoco-pificium mundi feutheatrum pulcherrimünbsp;non e.xtitiflc cafu, fed opificium efTenbsp;V©- C^iv,vt Euripides inquit.
VI. Subleuans aßitäios T)ommuSi humiltans autem tmpios ^fcf^adnbsp;terlramj).
3.Beneficium,Moner verficulus manum Dei potentem efre,amp; ad erigédos afflidosnbsp;ad fum mos honores, quales fuerüt lofeph,nbsp;Daniel,Dauid,amp; ad humiliandos fuperbosnbsp;vfquead tcrram.i.extremam ignominiamnbsp;amp; interitum,quales fuerunt Pharao,Senna-cherib, Aiax, Pompeius, lulianus amp; fimilesnbsp;tyran ni ecclefiæ. Nulla eni m eft tanta poté-tia,tam florens gloriaamp; opibus, quam nonnbsp;facile pofsitDeus euertere. Nam vtHorat.nbsp;inquit lib.i.Od.14.
— Vii/er i«24 fummis Mutare,i^inßgnemattenuatTyeHs,nbsp;Obfiurapromens. Et Seneca:nbsp;Dominare tumidns^^ fpiritus altosgere,nbsp;Sequitarfuperbos viéîoriatergo Deus.
viï. nbsp;nbsp;Cantate Domïno cumgraüa
LVC. LO S S I!
rum a£itone,pfallîteDeo noflrô cithara.
Dixit de beneficijs fpiritualibus ,collc-dione amp; inftauratiôe ecclefiæ, fanatiôe vul-nerû fpirituali. lâ quoq; côcionaturde be^. neficijs feudonis corporalibus,neceflarijsnbsp;adpræfentis vitæfuftentacionem,vtadmo-neat hæc bona diuinitùs donari nobis, nonnbsp;parari tantum noftrainduftria,aut cafu no-bis obijci, cótraEpiCureasopiniones, fientnbsp;inquitSenecainHippolito:
R« humanas ordine nutlo 'Fortuna Tegit.Jpargitj^ manunbsp;Muneraci£ca,peiorafouens-
Cantate'] celebrate lingua cuin gratiaruni adione,quæ confiât veritate,agnofcenteamp;nbsp;célébrante acceptum beneficium, amp; iufti-tia obliganre nos ad m utua prSftanda officia,bene de nobis mcritis,pro ratione amp; facilitate return. Pfall'ite c'ttbara] muficis in-ftrumentis. Deo noslro] qui nos elcgit,redu-xit in patriam federn, curat, exaudit, alit amp;nbsp;fàluat nos.
ÇfuioperïtcœlumnuhibuSi^ viii-par'itterrA pluuiam., Cfui produ-ctt'tnmonttbu.sfcenum.
^/UtdatiUmentis efiamipfo-' ix. rum,nbsp;nbsp;nbsp;puüis coruoruïnuocan-
tibuseum.
Beneficium corporale eftadmiranda nil bium colledio in ccelo.i.aëre,ex quibus re-folutisgenerarurpluuia,vt Phyfici tradunt.nbsp;Hic autem monet Prophetaamp; nubes amp; plunbsp;uias efl’e admiranda amp; extraordinaria ope-raDei. Sicutamp;Ierem. 14. diciturzNunquidnbsp;funt in fculptilibus qui pluant,aut cœli pofinbsp;fint dare imbres,Nónne tu es Domine De us nofter, que expedauimus, amp; qui omnianbsp;hæcfeciftiSed nihil tarne impedit, Deumnbsp;ad hoc vti medijs ordinatis, vt halitibus,nbsp;quibus edudis in aerem,calidisamp; ficcis,dé-fantur nubes tenues amp; raræ,ex humidis nubes folidæ,.opacæamp;compaâæ concrefcüt.
Quod inquit,Qui dat efcam iumétis,beneficium eft œconomicûjfuppeditatiofèu vidus, id eft, omnium earum rerûquæ ne-cefTaria funt ad fuftentationé præfentis vitænbsp;amp; hoininum amp; animantium. Quod inquit, pulloscoruorum,renendum eftquodnbsp;narrat Albertus Magnus, in cöruo tantamnbsp;cife amp; naturæimmanitatemerganbsp;cognatumfanguinem,vt déférât pullos im-plunies,
-ocr page 655-IN PSALMVM DAVIDIS CXLVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
|
plumes,quosintereaDeusmirabiliteraIit, vermiculis natis exftercoribus, ôc ex cada-uerum carnibus in nidos congeftis, doneenbsp;adulti ad viâum parâdum euolare pofsint.nbsp;Hue allnditHiobcapite jS.Quis præparatnbsp;coruo efcani fuam, quando pulli eins clamant adDeum, vagientes eo quod non ha*nbsp;beanccibum. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn for tit udine equi ^o-‘ luntntem habehtt,neque tn tihijs 'virt beneplacitHm erit ei. Epiphonema, quo oftendk collatione, quidDeo omnium maximè placeat,nó po-tentia feu vires humanç,fed vera humilitas,nbsp;agnofeenspropriam indignitatem amp;fidu-ciam promifli mifericordiæ,propter Chri-ftqm. Noninfortitudineequi']^on in humanapoten tia.non in humanis præfidijs, non muni tionibus, nonarmis bellicis, qiiæ quidemnbsp;paranda fb nt amp; illis vtedum cù m opus erit tnbsp;non confidendii,fed auxilio Dei qui iuuarenbsp;etiam poteft deftitiitos omni humano præ*nbsp;lidio. hzhi^'^vir/Jnon in militum copia,nbsp;non mulcitudine, non robore. Xi. nbsp;nbsp;'ïBeneplacitum eß Domino fit- per t imites eum, nbsp;nbsp;in e^ls quife- rantftper mifertcordta ews. Antithefis,quidDeoinprim!splaccat,amp; quo maxime delefl:etur,nmoie fui hliali,nbsp;feu reuerenti a amp;fiduciain fuam bonitatemnbsp;amp; mifericordiam. De numero feu ordine Pfalmo’’ rum. luxtatranslationem amp;diftmâionem fe^ ptuaginta Tnterpretum hïc nouus incipitnbsp;Pfalmus,fedinHebræo vnuseft,(icutfuprà,nbsp;contra apnd Græcos, Piàlmus Confitebornbsp;Domino toto corde meo, vnus eft,amp; cohæ-rens vfq; adPfalmum, Tn Domino confido,nbsp;quem Hebræi diuidunt in verfu,Quare Domine ftas à longe? atq; itadeinceps numerantur Pfalmi, vt qui apud Græcos eft deci-mus,apud Hebræos fit vndecimus,amp; fie de-inceps, vfque ad hune Pfalm um 147. in quonbsp;vtrique rurfus conueniuntin numero Plàl-morum.Nam Hebræi huncPfàlmum con-iungunt. Eft igiturPfalmus fequens, Lau-dateDominumdeccelis,amp; Græcis amp; He-bræis ordine 148- |
Altera pars Pfalmi. Dauda Hiertifalem Domi-' xii-num, lauda Deum tuum Z^ion. Repetitio eftpropofitionis, quæ moneC inuocationem amp; celebrationefti ilominisnbsp;Dei,amp;gratiarum aétionem proprium eflenbsp;opus veræ ecclefiæ,amp; cultdm Deo omniumnbsp;gratifsimum. Quia trib uit Deo fummas vifnbsp;tûtes, omnipotentiàm amp; mifericotdiamnbsp;feu bonitatem, quôd amp; pofsit amp; veÜt nosnbsp;iuuare. Hanc laudem fibi ideo tribui vult,nbsp;nonambitione quadani,fedvt agnofeatufnbsp;omnipotens amp; bonus, amp;vt fefehoc modonbsp;nobifcumcommunicetjcùm fit fummumnbsp;bonum,quod communicatiuum eft fui-Recenfetautem beneficia corporalia quatuor, Ipiritualevnum.
5. Pâcem feu tranquilütatem în politics.
Irus ellamp;lullt;it0^ qvi tncdi) Criefus erat. Vel deftrunturà nobi^.ficut Jicitur: ’o'AJB©- Gfnpniam confortât ^e^es (feras) port arum tuarum, benbsp;nedîCîtfilqs tuit tn te_j. Prius membrum verfus cotinet prim um beneficium corporale,defenfionem diui-namtotius Reipublicæ,amp; fingulorum fa-miliæ. Reprimitautemideolatronesamp;fe*nbsp;ditiofosjvt colli gi amp; propagari pofsit eccle-fia,cotiïeruenturfcholæ amp; infantes,puer-peræ amp; âlij imbelles habeant halcyonia, idnbsp;eft, hofpitia amp;fedes pacatas amp;tranquillas. Veöes lèu feras portarum, vocat omnes neruos politics gubernationis,Ieges, indicia, pœnas fceleratorum, fapiétes amp; felices |
|
188 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT,, gubernatores, arma, opes, munitiones vr-bium amp; arcium. Hos veftes feu feras côfor-tat Deus,ficut Pfal mo 127. Nifi Dominus æ-dificaueritdomum amp;c. Verè igituramp;fàpi-enterdixitPIato:VbinonDeus,fedmorta-lis aliquis doininatur, ibi malorum amp; æru-mnarum nullum eft effugium. Alterum membrum verfus: Etbenedicit filijstuis in te, continet fecunduni benefi-ciuni,bénedilt;ftionem filiorû.,ideft, ciuiumnbsp;quæ cohftât quatuor. î r. kedè conftituta Ecclefia Si ftholis, in quibus traditür dodrinacœleftis,quæ velu-fi lychnus eft accenfus in laterna,amp; artesnbsp;quibùs opus habet Ecclefia amp; Refpublica.
xiiii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuis pa cem,^ adipefrumentt fatïat te. Tertium beneficium pax, de quaverißi-mèpoëta dixit: - optima reritm, Quai homininouiffedatum ill,pax vna triumphii ïnnumerit potior. Suntauté pacis fines, nonnbsp;vt in ocio ciues pofsint quçrere opes,fectarinbsp;volupjtates Si indulgerc luxui,fed vt propa-gari amp;conferuari pofsit cœleftis doétrina,nbsp;inftituiiuuentusinfcholisjiie prorfusdifsi-petur ecclefia,amp;deleanturféminaria eccle-fiæ. Quod inquit, amp; adipe frumenti (àtiatnbsp;te,quartum eft beneficium,copia frumentinbsp;feu cômeatus,hoc eft, omnium rerum,quçnbsp;ad vici-um cultumq; corporis pertinet. Adipe]copia. Satiatte].i. abundè fuppe-ditat vitæ necelTariajiüxta illud i.Timot. 6. Qui dat omnia largè effufeq; ad fruendum.nbsp;Item Alt;ft.i4.Deus implet nos cibo amp;potu. Conferuntur autem à Deo bona corpo-ralia. ï. Adpropriam necefsitatem.
|
L VC. LOS STI iiddfttfiteloqutumfiiumtem] rueloc'tter curntfirmoetus. Addit admonitionem de inftrumento, quo Deus vtiturin diftributioneq.benefi-ciorum,Defenfionis, benediâionis, pacisnbsp;Si viâus,verbo fcilicetfuo, quo omniaeffi-cittantaceleritate, vtquamprimùm verbûnbsp;pronunciatum eft,ftatim confequatureffe- .,nbsp;«Sus, iuxta illud Genefis i. Dixit Deus, fiat 'nbsp;lux,amp;falt;âa eft lux. Item Pfalm. 33. Verbqnbsp;Domini facii funt cœli, ipfc dixit Sc faäanbsp;funt. Talisefficacia amp;celeritäs non eft innbsp;verbis feu mandatis humanis, quæ vel nullus fiepe effeSus fequiturjveJ non difsimilisnbsp;eftpanilapidofo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ Q^tdat niuem ficut lanam, XVi--prutnamficut einer em fiargit. fi^utrmttitfrigusfiuumJicut xvii* buceÜM ante fadem frtgorise^nbsp;Uds qui^ fuftinebit? Exemplo confirmât affeuerationem de effe(ftuamp;celeritate verbi diuini,quo fiuntnbsp;omnia,idq;celerrimè, quæcunq;Deusiuf-ferit feu volüerit. Nam Dei dicere feu iube-re, idem eftquodfacere, vt Auguftinus in-quit.Comparat autem niuem lanæ,amp; prui-nam cineri,frigus feu glacierti bucellis,Pri-mùm propter fimilirudinem formç amp;:colonbsp;ris:Deinde,vr nioneat Deum daturu nobisnbsp;fatis lanæ, caloris amp; viftus, ne frigoreautfanbsp;mepereamus. Faciem frigorisvocatafpe-ritatéhyemis,quo nihil eft horridius, qua-lemhyemédefcripfit Virgiliuslib.3.,Geor-gicôn. Allegoricè fignificatur, ficut poftnbsp;hyemem fequituræftas, itaetiam pofttriftinbsp;tiamfequi.lætitiam, ficut inquit lob: Deusnbsp;nondeieélatur perditióé noftri,fed redditnbsp;poft lachrymaslætitiam,ficut pruinaamp;gla?nbsp;cies funt in manu Dei, ita vita noftra amp; resnbsp;omnesin manu funt Dei,nó fatanæ, amp; ficutnbsp;focus Seveftis tempérât hyemis frigoré, itlnbsp;Deus mitigat càlamitates ecclefiæ, donéènbsp;integraliberatiofequaturinvitaæterna. ¦’ Qm mittitfrigus] Aliter, cryftallum.i.gla-ciem conftridam amp; congelatam. Sicut bucélias] hoceft,fragmentafeufrufta panis,quibus glacies fimilis eft. Antefaciem] frigorisafperitatem,qua? in-terdum tantaeft, vt etiam iumenta amp; homines frigore enecentur.yt hoe anno lyiSp. tanta |
IN PSALMVM DAVIDIS CXLVII. tantafuitalperitas hyemisamp; tarn diuturna,nbsp;vt multi etiam homines in agris,in lyluis amp;nbsp;pagis frigore pafsim extindi fint. Talemnbsp;hyemem defcribit Virgilius j.Georgicon,nbsp;inter alia inquiens:
lÄf ciaufa tenentftabulis armen fa, neq^ vJlx Aut herba campo apparent,auf arbore frondes,nbsp;Sed iacer aggeribus niueis informis amp; alto.nbsp;Terra gelu lat'e,feptem^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i« vinos.
I Emitted ‘verbumßium li-ejuefactet ea^fiahit fjnritus ews^ ^fluent aquamp;.
Dixit de cóftridione niuis,pruinæ amp; gla-ciei,virtute verbi Dei. lam addit per idé ver bû rurfusliquefierieadem,flante Zephyronbsp;feu Fauoniogt;entoOccidentalicalido,fubnbsp;veris initiu,quo tépore terra iteru refolui-tur,amp; incipiunt virere om nia.Ita inquit Plinius libr.2. Veraperit nauigantibus maria,nbsp;cuius in principioFauonij hybernum mol-liuntccclum. EtHoratius:
Soluitur acris hyems,grata vice veris amp; Tauoni-Et Virgilius !
Vere nouogelidus canis è montibus humor Liquitur, amp; Zephyroputrisfegleba refoluit.nbsp;Fiunt hæc quidem omnia naturalibus,feunbsp;phyficis caufisjfed Deo volcnte amp; imperan-tc,abfq; cuius virtute amp; iuffu caulæ fecundænbsp;amp; phyficæ non funt efficaces.
Ewittet] m andat, iubet amp; præcipit.
Tlabit J])iritus'] ventus zephyrus,feu aufter, quiventifuntmediocritercalidi. Etallego-ricè fignificatur Spiritus S. qui corda frigi-da,amp; quafi glacie conftrida, fuo calore rur-fus accendit vera luce,liquefacitamp;fouet.Si-cutcanitEcclefiadeSpiritufando:
In laborerequies, Inaflutemperies,nbsp;Infletu folattum.
annuctat ‘verbum fuum Jacob 3 iufiitïagt;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tudicia Jua
Ifra'êl.
Vltimumamp;omniuin maximum benefi-ciumDeijfpiritualeminifterium verbi Dei, Legis amp;Euangelij,quod ipfe Deus feu Mef-fias annùciat in Ecclefia, per miniftros Pro-phetas, Apoftolos, eorumq; fucceflbres o-mnibus temporibus, amp; per illud eft effieaxnbsp;in mentibus credentium,illuftrando eas vcnbsp;raamp; falutari notitiaDei amp; confolando. Vernbsp;bumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocantpromifsionem re-
conciliationis feu gratiæ, de venturo ferai-
i8p nemnlieris,côtriruro caput ferpétis,quodnbsp;velutfundamentiini eft, quo nititurEccle-fta. luftitias amp; indicia vocat totam legemnbsp;moralem,iudicialeni amp; ceremonialem.
lacob amp; Ifrael vocat ecclefiam ludaicam, qua? ecclefiæ Ipiritualis typus fuit., Ad legenbsp;morale, quæeftimmota normaiuftitiædi*nbsp;uinæjobligantur omncs homines vel ad pœnbsp;nam. Leges iudiciales amp; ceremoniæ Mofai*nbsp;cæ,cæteras Gentes nonobligant, amp; tâtùmnbsp;duraturaerant vfque ad aduentum Mefsiæ.nbsp;Tarnen nccefleeftin omni congregationsnbsp;benemoiata.beneqjconftitutaefle nonfonbsp;lum moralia opera,fed etiam ordinem cerenbsp;raoniarum amp;iudiciorum. Abrogatsigiturnbsp;flint leges forenfes amp;ceremoniales Mofai-cæ,quantum ad Ipeciem, non quantum adnbsp;genus.
NonfeCit taliter omm natto-^ nii tudtctajua non mamfefia^nbsp;wt ÜS,
Addit, concludensPfalmum,admonitio nemdeprærogatiua populi Ifraèlitici,prænbsp;alijsGentibus,quæ non habueruntficutilltnbsp;notitiam veriDei, necMediatoris rcuelatanbsp;ipfisàDeo,no cultus diuinitustraditos.Denbsp;hacprærogatiualudæorù inquit Paulus adnbsp;Rom.3. Qiiidigiturhabet, in quo præcel-latlt;^udæus?aut quç eft vtilitas circûcifionis?nbsp;Mulcum peromnem modum.Nam primûnbsp;illud,quôdilliscoinmiflàfunt oracuIaDei,nbsp;hoc eft, quodipli faâi funt cuftodes verbinbsp;Dei.i.Legis amp;Euangelij,feu promifsionisnbsp;de venturo Chrifto. Hæc ingens fuit glorianbsp;gentisludaicæ, pras omnibus regnis huiusnbsp;mundi,quætuncflorebant fapientiapoliti*nbsp;ca,opibus,armis,diuitiis,AegypriaCo,Babyinbsp;lonico, Afiyriaco amp; Syriaco,amp;c. inter qmenbsp;Ecclefiaiacuittâquàm nidulus circa îorda-ncm,collatione illorum fpretus,exiguusamp;:nbsp;contemptus, qualis eftEcclefia omnibusnbsp;temporibus.
No« ƒ?f it t.«/iter]No n m an ifeftahi t fe De US cxterisGentibus,non contulit in eos tantanbsp;beneficia, non deditpromifsionem gratiæ,nbsp;non legem,non iudicia,nó ceremonias feunbsp;cultus,non exaudiuiteas,non défendit. Iranbsp;inquit Moyfes, Deuteron.4. de populo lu-daico : En populus lapiens amp; intelligens,nbsp;gens magna, nec eft aha natio tarn grandis,nbsp;quæhabeatdeos appropinquantes fibi,fient Deus nofter adeft cunäis obfecrationi-bus noftrisiquæ eft enim alia gens fic indy-ta, vt habcat ceremonias iuftaq; indicia amp;nbsp;vniuerfam legem,quam egoproponam honbsp;die ante oculos veftros
XX
PSAL-
1
-ocr page 658-LVC. LOSSII
8. Confetuatio humanæ focietatis, inter 3uæ ordó,öpus eft fapientiæ Dei,magnitu-oimmenfæ potentiæ,conferuatio boni-tatis eins, qiia om nia hæc direda funt certonbsp;confilioad falutem hominû amp;animantiû.nbsp;9. Notitiæhaturalesinmentibus huma-nis,agnofcentes amp; difeernétes honefta,quçnbsp;apptobant, amp; inhonefta quæ improbant.nbsp;VndecôftatDeum elfe mentem æternâm,nbsp;caufam boni in natura,vtPlatoinqtiit,fumnbsp;mèlapientem, veracem, beneficâ, iuftam,nbsp;caftam,punientem lcçlcra,amp; deftruentemnbsp;côtrarias naturas. Qualis eft enim effedus,nbsp;talis eft amp; caufa, nec caufa poteft elle dete-riorfuo effedu. .Si igitur homo eft intelli-gens, làpiens,amp;c. Ergo amp;Deus eius caulànbsp;leu conditor, talis eft.
Laudate eum in cœlif'] Vos cœli laudate Dominum. Nam ira verrit Lutherus: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'bc
•^immelöcn-^ccvn/lobet îhni^Oet hohe, vel: Laudate eum in cœlis.hoc eft, de rebus cœ-leftibus. Sic fuprà Plalmo 18. Cœli enarrantnbsp;gloriam Dei,id eft, teftantur elfe Deum glonbsp;riofum,omnipotentem,bonum,amp;c.
Laudate eumj omnes Angelt euis, laudate eum omnes exerci^nbsp;tus eius.
Êxhortatio ad Angelos, vt ipfiquoqu6 quodiamfaciuntjfineintermilsioneamp;ruinnbsp;macumlftitialaudentamp;celebrentDeum.nbsp;Suntautem Angelorû bonorum duo officia. Alterum celebrate Deum conditoreninbsp;fiium amp; omniu rerum bonarû, ficut Efa. 6.nbsp;caniint:Sandus,Sandus,SandusDominusnbsp;Deus Zebaoth.Ira naro Chrifto canunt An-geli hymnû : Gloria in excelfisDeo, Luc. 2.nbsp;Alterum eftlèruire ecclefiæ, vndeadHeb.i.nbsp;vocaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i./piritus ad~
miniftratorij, qui emittunturin minifteriû
lt;90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT.
PSALMVS CXLVIII
Halleluia*
ARGVHENTVM.
Hortatur hic Pfalmus omnes creaturas cœlcftes amp; tcrreftrcs ad celebrandû Deum,nbsp;eiq; gratias âgendum pro omnibus benefi-cijs, pro conditione rerum, amp; earum con-feruatione, præcipuè pro regno Chrifti, idnbsp;eft,Ecclefia,quam colligit,conferuat amp; pronbsp;pagatpet vocem Legis amp;Euangelij, in hii-mano genere. Initio hortatur creaturasnbsp;cœleftés^angelos, amp; corpora cœleftia in cœnbsp;lo fupernö,folem,lunam amp; ftellas, per pro-fopopœiain fenfumeistribuens. Deindenbsp;hortatur creaturas marinas amp; terreftres,a-nimatas amp; inanimatas, poftremo omnesnbsp;homines cuiufcunq; ordinis, códitiohis amp;nbsp;«tatis, vt Deum paritcr omnes laudent amp;nbsp;celebrent. Partes funt 3.
t. Propofitio exhortationis, quam fubin-de repetit.
2. Rationes eius à conditione amp;conferuâ done rerum.
Eft de regno Chrifti feu Ecclefia.
Titulus Græcus:
XKçJiüt/, qüem Si præcedentes duo habent. Monct igitur titulus Plàlmum côpofitumnbsp;elfe poft reditu ni populi exBabylonica ca-ptiuitate,qilætypus Fuit liberation is ïpiri-tualis Ecclefiæ,ad celébrandum Deum,pronbsp;beneficioreduéd populi inpatriam.
t. Propeßtio.
r. Laudate Dominum de cœlù) laudate eum tn excelfis.
Generalis eft propofitio exhortationis ad creaturas cœlcftes, vt omnes celebrentnbsp;Deum, quam poftea diftributiôe explicar,nbsp;amp;quafi in partes deducit,in angelos,folem,nbsp;lunam,ftenas, orbes cœleftes,amp; aquas. Cæ-terùm dupÜcia finitte'ftimonia, Deum eflénbsp;amp; quâlis is fit. Primùm funt teftimonia amp;nbsp;diéFàPropheticaamp;Apoftolica.Deiridefiintnbsp;teftimonia, fümpta ab opificio mundi,nbsp;coriferuationeamp;ordinererum omnium lànbsp;pientilsimèinftituto. Snntautemhæcpræ-cipua. I. Pofituscorporummundi.nbsp;2. Leges motuum cœleftiumi
Vices temporum, veris,æftatis,autu-gt; mnijhyemis.
4. Annua foecunditasterrï.
y. Perennitasfontiumamp;fluminum.
6. DiftintSio fpecierum, in animantibus amp;pJanris.
-J. Diftributio pJantarum, ad nutritiôeol amp;mcdicationem.
propter eos qui bxredes eruntlàlutis.Con-rrà diaboli ardentes odio Dei amp; Eeelefix, Deum contumehaafficiunt,acdilsipareamp;nbsp;delete ftudent ecclebam amp; honeftos cœtusnbsp;difcétium,feu fcholas. Ad huius conarus re-prîmetidos apparuit filius Dei, ficut inqüitnbsp;loannes : Ideo apparuit filius Dei, vt operanbsp;diaboli deftrueret.
Exercitus Dei vocat multittidinem An-gelorum. Item ailra conüipata Sc ordinata in ccelo,vnde addit:
Laudateeum/ollunajlau-date eum omnesßella lue ent es.
Laudate eum cœb cœloru, aqua qua/uper ccelosjunt.
1
(
-ocr page 659-IN PSALMVM DAVIDIS CXL VII I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipî
|
Mouet hîc quæftioneni D. Aiiguftiniis, quomodo {blamp; luna.amp;cæterærescarentcsnbsp;Sntelleélu Sc voce,îaudare poßint Deum, amp;nbsp;refpondet:Sunt alia,quæ fpiritiitn vitç amp; in-tclletSûadlaudandu Deum nô habenr, fednbsp;quia amp;ipfàbonafunt,amp;in ordinefuo intégré dilpofita funt,amp;ad pulchïitudinem vninbsp;uerfitatis referuntur, quamcôdiditDeus,nbsp;ipfa quidein per fe voce fua amp; corde fuo nonbsp;laudantDeum, fedcùm ab intelligentibusnbsp;côfidcrantur,per ipfa laudaturDeus,amp;cù mnbsp;per ipfa laudatur Deus, quodâm odo amp; ipfanbsp;îaudâtDeum.item quiacùm iftavidemus,nbsp;amp; confideramus creatorem, qui eafccit,denbsp;illis nafciturin nobis laus Dei, amp; cum ipfonbsp;rum confideratione, laudatur Deus,omnianbsp;laudant Deum. Ccelos ccelorum vocat Horizontes. Ira Pfàlmo 68. Qui afcenditfuper cœlum ccelorum, hoc*fl;,qui etiam ipfum primumnbsp;mobile amp; inferiores orbes, fub fe amp; in fuanbsp;poteftatc habet. Et 2. Paralip.7. Sicœlumnbsp;amp;cœli cœlorum eum capere non poffunt.nbsp;EtNumeri 8. Tufecifticœlum cœlorum,amp;nbsp;omiiem exercitum eorum. - Aquas quæ fupercœlos func,vocat ipfàs nubcs,quæ in medio regione aëcis funt.nbsp;Veteres intellexerunt de aquisquæ inuifi-bilcs nobis funt fupra firmamentum,feu æ-theream regionem,amp; omnes orbes cœle-ftes. Quia Genefis i.inquit Moifcs : Dixienbsp;quoque Deus : Sit expanfio (firmamétum)nbsp;in medio aquarum, amp; diuidat aquas ab a-quis:fedhanc opinionem recentiores interprètes réfutant certis rationibus, intelligentes per has aquas nubes ipfas, quas in-fima regio difeernat ab aquis marinis, amp; a-liis. Lutherusitavertit.'^obetöcn-^cnn jenbsp;•^imrnclr.lk-ntbolbett/ xmDie».iffev btVobennbsp;«m -Fimmel ftnî»/ in aëre, vt nubes. 2. Caufaexhortat'tonis. V. Laudent nomeT)ominhquia ipßmandauiti creataßtnt. Vi. nbsp;nbsp;Conßruat (ftatuit) ea mßeu- Ium, nbsp;inßculumßculif prece pt um poßtts et nonprAteribit, Addir caufam celebrationis à códitione amp; confèruationc rerum omnium. Namnbsp;Deus non folùm res condidit initio, fede-tiam nunc cas vtconditæfunt,conferuat,amp;nbsp;fufientat earum fubftantias. Ipfe mandattù'] dixit. Sicut Genefis i. dici-tvinDixit Deus,fiat lux,amp; fadaeft lux. Con-ditaautem funt omnia per verbum, feu fi-lium Dei,ficut loannis i. dicitur : Per ipfum omniafaéiafunt,amp;c.amp;creatacxnihilo,pernbsp;fblum verbum Dei, Genefis r. |
In feculumVfque ad finem mundi, feu nouißimum diem,in quo omnia reno-uabuntur, iuxta illud Petri:Cœlos nouosnbsp;S; terram nouani, iuxta promiflum illius,nbsp;expedamus, in quibusiullitiainhabitat. Laudate T)ominugt;m de terra vit cete omnes abyßi. Hadenus hortatus eft per profbpopœiâ cœleftes amp; athereas creaturas, ad celebran-dum Deum ; Nunc fè ad quatuor element»nbsp;cóuertit, amp; terram quoq; amp; mare ad laudesnbsp;Dei excitare conatur. Eft autem diuinscnbsp;potentiæmanifeftum argumentum,quodnbsp;terrain medio mundi loco nulliscolumnisnbsp;autfulcrisfuftentata,immobiliterquiefcit.nbsp;Mare verb nec tot fluminum aceeßione au-getur, nec metas diuinitus conftitutas trannbsp;fit, fed quadam reuerentia vicinis littori-bus cedit, vt inquit Nazianzenus : wesrz? «i*nbsp;(/InitSiMH t{jm y^vet y tut. De terra} terreftria,nbsp;quæ in terris verßntur amp; mari,vtcete, quinbsp;pifees funt grandes, quorum appellationsnbsp;cæteriomnesintelliguntur, qui in mari Scnbsp;fluminibus verfantur. Abyfsi profundita-tes funt aquarum. Jgnis (fulgura)grandoj nix, glades, ßiritJSi (flatus^motus)nbsp;procellaru^quAfaemnt ^erbam vin. eiSSS (^obtemperant mandato amp; volunra-ti Dei. JDte fan trott 0n{^rt’4gt;tenz tbntt wa» ee wd.) Compleditur hie verfus meteora quæ in aérefiuntamp; confpiciuntur, f tazTrciuyMtne, vt co-I metæ amp; traiedióes. flgnea Colores, aut infer-j mes, vtnubium,aucnbsp;figurati, vt iris, halo,nbsp;Lparelia,virgæ. TMediæ regionis, VC I . J grando,nix,pluuia.nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iiifitnæ,vtrosamp;prui Lna. ^Aërea J Vt,venti,terræmo- Ltus. *~Sim-plicia *• c ^3nbsp;.2 3 I— o fvtfulgura,tonitrua,fulmina, '¦ flatus repentini, vt turbo, ver Com-J flatus repentini, vttur -pofita Ltex, procella,præfter. Montes |
|
ipa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTAT. IX. it^onies collei omnes, gnafruóiifera,nbsp;nbsp;nbsp;ömnc^ cedri. Hocordinediftribuitrâs conditas. t. Coeleftes, id eft. Angelos. 2. Aëreas, vt órbes cceleftesj Solem, Lu-nam, Stellas, quæ duplices fünt, Hxæ amp; er« raticæ. J. Meteora. 4. Marinas, vt cetos,amp;quæcunq;inmari Sc fluminibuS degunt. Terreftrês i quæ duplices funt, Inani-mata:, vt montes» colles, plantæ ; Animatæ, quarum alia: funt irration aies, vt beftiæ.pe-cora, (èrpentes, volucres : Et rationales, vtnbsp;homines, quatomnia condita funt 8c con-^nbsp;feruanturadagnitionemamp;celebrationemnbsp;Dci. Homines quidem amp; corde amp; vocenbsp;celebrantDeum,ca:tcrafinconfiderationenbsp;homines ad laudandum Dcum inuitant. Montes amp; colles primùm ideoDeus in terra, quafi tubera quædam erexit, vt deleft at ion em Ipeftantium oculisafFerrent, nenbsp;infinita planifies fatietatem pareret. Deinde,vt copiant rerum crefeentium ad vfumnbsp;hominisadiuuarent. Nam vtPoëtainquit: Ktc fi^etes, illic veniuntfeliâus vu^, A rbereifeettu,alibi at^ inuifa virefeuntnbsp;Gtrmina. Dearboribuf amp; planth. Plantarum quarum infinitaeft multitu-do amp; varieras, alia: conferunt ad nutritio-nem, aiiæadmedicatiônem. QuædiRribu-tio non cafü fafta, fed arte lîngulari tefta-tur,Deum elfe mentem fapientem,benefi-camamp;hômini amicam,ad cuius vfum o-mnia condidit amp; conferuat. x; - Seßia nbsp;nbsp;'unïuerfi,pecoraßr fentes nbsp;nbsp;'volucresfennata. Cicero in quinto Tufculanarö, dilferen-tiasanimantiumhis verbis complexus eft: Alias beftias nantes aquarumincolas elfe,nbsp;alias volucres ccelo frui libero , ferpentesnbsp;quafdanj, quafdam elfe gradientes, earumnbsp;ipürum partim foliuagas, partim congre-gatas, im manes alias,quafdam autem cicu-res, nonnullas abditas terraq; teftas. Qua:nbsp;omnes à Deo conditæ funt, ad vtilitatemnbsp;hominis,vt vel præbcant viftumamp;veftitü,nbsp;vel operas homini nccelfarias, Genefis i. |
LVC. LOSSII Reges terramp; nbsp;nbsp;omnespopulh prtnetpes omnes indicés terra, luuenes ^^irgtnes^fenes cu^nbsp;iunioribus. Ad extremum hortatur 8c homines cu-iufcunq; dignitatis, ordinis,conditionis,fe-xus amp; ætatxs, monens omnes, vt 8c ipfî Deû celebrent,eiq; agant grarias pro beneficijs.nbsp;QuOprimùm monet, vtficut Deus hominem poftremô condidit, vt in hoc fuo Opéré vltimo amp; abfolutißimo creaturaquielcenbsp;ret,ita homines præcipuè eum celebrent,nbsp;amp; propagent eius notitiam,quo eius bcati-tudinisamp;inhacvitaamp;futura fiant participes, qui vltim us eft finis conditi hominis.nbsp;Deinde monet, Deum approbate omnesnbsp;vitægradus, amp; recipere in gragam creden-tesinipfum,amp;inüocâtes eum agnitioneamp;nbsp;fiducia Mediatoris, omnes homines,cuiutnbsp;cûqüe fünt ordinis,fexus amp; ætatis Scc. Quianbsp;hort eft'7ffigt;o’4)‘BXtfA«'4-»fl:apud Deum,ied fi-cut inquit Petrus Aftor. lo. In quauis genrenbsp;qui timetipfum amp; operaturîuftitiam.isac-ceptuseftüli. Tertià,pra:cipuum elle officium omnium hominum,resum,prioci-pum, magiftratuum, patrumïamiliàs,amp;c.nbsp;amplefti,tradere,conferuare amp; propagatenbsp;puram doftrinâ Legis amp; Euangelij, ad glo-riam Deifuamq;8caliorum fafutem, iuxtanbsp;illudPlàl. io2.Cùmconiicniunt populi,S£nbsp;reges, fermant Domino. Landentnome'Dom'tnhqHtA exaltatum eß nomen ewsßlittSjnbsp;confeßio eMis([2.\xs)ßiper cœluntnbsp;ter ram. Addtt duas canlas celebrationis : Prior fumpta eftà maieftate amp; gloriaDei,qua: fu-perantconfefsionem, id eft,laudem coeli amp;nbsp;terræ,id eft,omnium creaturarum, quæne-quaquam tâtum celebrate Deum polfunt,nbsp;quantum merentur. Quia eius nomen fo-lum eft exaltatum.id eft,eius potentia, mi-lèricordia, iuftitia amp; bonitas extendunt fcnbsp;in omnes creaturas, cceleftes amp; terreftres. 3t exaltault cornuf Of altßdj Sis omnibus fancis euiSiß-'aeli f Of ulo affroftnqudtïnbsp;ßbi(ßi) Halleluta. Altera |
|
IN PSALMVM DA Altera caufacelebrationis nominis Dei fumptaàbcneficio liberationis populilu-daicicx captiuitateBabylonica,falt;äaannonbsp;mundi 3 4 2 y. qua vocat exaltatione cornunbsp;populi fui.Deinde àregnoMefsiç.quod cornbsp;nuappellat,fumpta Metaphora vel abani-matibus,quæ fe cornibusdefendunt,velanbsp;more inaugurandi reges, vn^tione precio-fifsimi vngenti, feu balfami,quod ex Jcornunbsp;in caput régis amp; facerdotis effundebarur.nbsp;Ita Zacharias in canticö fuo,Lucæ 2. Regnum Mefsiæ vocat, id eft,potentiam amp; vi-äoriam contra diabolum , peccßtum amp;nbsp;mortem,inquiens: LaudahdiisDominusnbsp;Deus lfrael,quia vintauitamp; fecit redéptio-hem populo fuo. Et erexit cornu falutisnbsp;nobis in domo Dauid,pueri fui,hoc eft,regnum feupotentiàm faluantem nos, amp; de-fendentem corttrà hoftes om nes, Ipirirua-lesamp;cóirpoigles. Dehoccornufeupoten-tiareghiMéfsiæ,inquitOfeascapitc 13. Etnbsp;Paiilusib Corinth. 15. Abforptaeft morsitinbsp;viäöriam, vbi tuns mors aculeus ?vbi tuanbsp;interne vidoria ? Aculeus autem mortisnbsp;pecc.itum. Potentia verb peccati lex. Sednbsp;Deo gratia quidedit nobis vidoriam, pernbsp;Dommii noftrum lefum Chriftum. Bj/m~nbsp;nus omnibm /ànÆàJfit hoceftj omnèsfan-âiîicatiàDeo , celebrentDeumamp;Mefsi-am, non tantum corde j fed etiam voce ca-nentes,namjVtinquit Auguftinus, Hymnus eft laus Dei, cum canticô,hæc triaha-bemuSjCahticum, amp; laudem, amp; Dei, quorum ft vnum defit, hymnus no eft, Filiosifnbsp;rael primiim vocatIudæos,originem fuanbsp;ducentesablfrael patriarcha,quos ex Babylonia reduxit. Deinde omnes creden-tesin Mefsia, qui filij Abrahæ amp;Ifraël funtinbsp;nô iuxtacarnem,fediuxtafpiritum,qui vcnbsp;rèfunr filij Abraham amp; Ifràëlis. Sicut inquit Paulus ad Galatas 3. Quod fi vós eftisnbsp;Chrifti, igitur Abrahæ fernen eftisj amp; iuxtànbsp;prOmifsionemhærcdes.EtadRom.p. ca-pite :Non omnesquifuhtexîfraëlflecun-dum carnem ex eo nati) funt Ifraeh (verusnbsp;populus Dei feu Ecclefia}neque quia funtnbsp;feinen Abrahæ, ftatim om nes filij. Sed quinbsp;filij promifsionis fqui credunt in Mefsiamnbsp;promitfum Abrahæ,ficutipfein eum credi-dit,quodreputatum efteiadiuftitiam, Genbsp;nefis I J, J recenfentur in fernen'( funt verbnbsp;filij Abrahæ,amp; hæredesvitææternæ.^ Popnlo appropinquantiei'] id eft, qui verb â-gnofeuntDeum ,adipfumconfugiunt, a-gnitione amp; fiducia Mediatoris, tanquam ad pattern, non ab eofugiunt, tanquam ànbsp;trudeliiudice fcii tyrannoi iPSAU |
ID IS CXLVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JP3 PSALMVS eXLIX. rvf«,. Halleluia* Hortatur amp; hie Pfalmus Ifrae'lcm , hoc eft,totâEcclefiâm veteris amp;nouiteftamcnnbsp;ti,ad gratiarum adionem pro benefieijsnbsp;Mefsiæ regis,qui amp; condidit amp; redemitEc*nbsp;clefiam à peccato, morte,amp; Satana, denbsp;qua liberatione iubet vt lætetur Ecclefia,nbsp;ftatués fibi verb remittipeccata,vidos elfenbsp;hoftesomnes, amp; fpirituales amp; corporales,nbsp;per hunc fiium regem,amp; dodrinam Euan-gelij feu verbu Dei, quod eft velut gladiusnbsp;anceps, quo vidi fint reges terræ, cóuertannbsp;turadveram Ecclefiam, amp; faluentur cunànbsp;populo Dei. Partes funt tres.
;. Propojtüo exhortation». QantateDom'mo canticuntji i. nouum,law eius in Ecclefia[an^nbsp;lt;£lorunu. Propofitio exhortationis, vt vniuerfaEc Clefia amp; fingülaeiusmembracantentDo-mino,höc eft,celebrentMeftianji eiq; gracias agant. Cahticum nouum vocat gratiarü adió-hemprododrinaEuangelij, qüæ nouadi-citur. Primùm,Quiapromifsio gratiæi-gnotaomnibuscreaturis, nóuaamp;fingula-li reuelatione patefada eft Ecclefiæ. Deinde quia renouât imaginem Dei increden-tibus, reftirutanoua luceamp;iuftitia,acvita æterna,vtfiant nouatempIaDei. Diciturnbsp;amp; noua.refpédu legis, quæ canticum vêtusnbsp;äppellatur, amp; propter tempus, quia pro-mulgataeftlOngb ante vniuerialem voca-tiónem gentium, amp; reftitutionem nouænbsp;iuftitiæamp; vitæ æternæ, per exhibitum Mef-fiam,crucifixum amp;refufciratum à morte:amp;nbsp;propter fubiedutn, quia lex premitveterem hominem feu naturam denunciatió-iie iræDei, amp; pœnarum. Euangelium autem innouat hominem, reftirutanoua luce, iuftitia,lætitiaamp; vita æterna. Quod inquit ; Laus eius in Ecclefia fandorum, Ec-ciefiamdifcernitabimpijsfedis,agnofcennbsp;tern amp; celebrâtem verum amp;æternù Deura^ RR |
t^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANNOTA. LV C. LO S S II agnitione amp; fiducia Mediatoris, amp;in hac vitaamp;poft hanc vitam,in om ni æternitate,nbsp;cùm fefe Deus communicabit Ecclefiæ,nbsp;fuam fapientiam , iuftitiamamp;Iætitiam, vtnbsp;ipfi fint conformes. g, T^aûograt'tarumaâ'tonüi JI. nbsp;nbsp;nbsp;tjAtetur Ifi-aèlin eo quï fecit eumi^fit A Ston exultent mre-gefuo^ I II. Laudent nomen eidts in Chore , in tympano, nbsp;nbsp;nbsp;P faite no pfdllant et. Monetverfus primùm deperfona Mef-fiæ,quàdficamp; verusDeus,quicondiditres omnes. Eftenim creatioopns natUrædini-næ,amp; omnipotentis ,amp;de regno Meisiæ,nbsp;cùin inquit ; Et filiæ Sion lætentur in regenbsp;fuo. Suntautem tria officia regis.
lin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneplacitum ePl P)o- mtnotnpopulo fiw 3 nbsp;nbsp;exaltnbit afltéios cumfalute^. |
Primo monetverfus, Deum verè amarc Ecclefiam amp;pios in filio, fîcutad Ephefiosnbsp;inquit Apoftolus,Charos reddit nos per dinbsp;leétum, per quem habemus redemptio-nem, per fanguinem ipfius, remifsionemnbsp;peccatorum,iuxta diuitias gratiæ fuæ. Deinde officium Mefsiç elfe exaltare affliélos,nbsp;hoc eft,honorare,recreate,illisque parcerenbsp;amp; liberate, dare verarn faIutemEcclefiæ;CXnbsp;merito fuæ obedientiæ,amp; efficacia per Spi-ritum fanâum, amp;vocem Euangelij,con-folando, amp; recrcando pauidas mentes,vtnbsp;fæpè ditâum eft. Cxultabunt fan Pli in for ta3 v-Utabuntur tn cubiltbusfuis.
Ingloria] ideft, in gloriofàvidoria,amp;li-beratione, quæ in hac vita inchoatur, con-fummabitur autem in vira æterna, cù Dciis erit omnia futurusin omnibus, I. Corint.nbsp;15. eumque videbimus ficuti eft, i. Iohan.3. In (ubilibui /««]in Ecclefia,teinplis,amp;fcho lis,ficut Efaias fana amp; altaria, in quibus idonbsp;lacolebaiitur, ftrata amp; cubilia nominat;nbsp;velincubilibus, hoc eft,Confcientijs paca-tis, fient contràpax nulla eft impijs,Pfa!nj.
SxultationesTPgt;ei tngutture eorum, gladij anctpttes in manbsp;nibus eorurrcs. Expofitiolætitiæ amp; gratiarum adionis Ecclefiæ. Ingutture] inore, feulingua, ce-lebrabunt beneficiaDei,propaganres ea adnbsp;multos,ladlaudem Dei. Gladiosancipitesnbsp;vocat ipfum verbum Dei, amp; prccationeiii,nbsp;quæ arma funtmilitiæChriftianorum,nonnbsp;carnalia, fed fpiritualia,ficut docet Paulus,nbsp;2. ad Corinth. 10. inquiens: Arma militiænbsp;noftræ non funt carnalia, fed funt potentianbsp;Dei, qua redigimus mentes in captiuita-tem, in obfequium Deo. Ita ad Ephefios C.nbsp;vocat verbum Dei gladium Ipiritus, pernbsp;quod fpiritus fandus eft efficax. Ad Hebræ-0S4. inquit: SermoDei penetrantior eftnbsp;quouis gladio ancipiti. amp; Efaiæ4ô. Pofuitnbsp;os meum gladium acutum. lt;iAd faciendum ^tndtPiami |
IN PSALMVM ïngenttbwj increfaüoncd mpo-
Viii. alligandos regamp;t eorum incompedtb^^iÇ^ nobtlamp;s eorumnbsp;in manicüferreis.
DeviâoriaEcclefiæaduerfiishoftes.eo-tumqueobediehtia,feuconucrfioncadfi-dem,per prædicationem Euangelij effica-cetn in cóuertendo obedientes, amp;perden-do inobedientes amp; contumaces.
Adfaciendam vindiäatnj ad damnandasamp; puniendas gentes, quarum immanis fuitnbsp;confufio opinionum.cultuum, amp; morum.
AdaUigaridos regesquot;] delédos contumaces, amp;conuertenéos eos, qui funtdociles.Sumnbsp;ptaeit allegoriaàcaptiuis , qui compedi-busamp; manicis ferreisconftringi folent, nenbsp;aufugiant. ItaChriftus iubethomininonnbsp;habenti veftem nuptialem conftringi pedes amp; manus, amp;abijci in extremas tene-bras.
IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciant in iudicium co-
firiptum^glorta htx,c eFl ommbu^ fanciiseius. Halleluia.
Intelligit Apoftoios, eoruitique fuccef-lbres,vtfaciant indicium confcriptum,hoc eftvtiudiccnt, damnent contumaces, iu-xta verbum quod Deus patefecit,amp; confcrinbsp;biiuisità prophetis amp; Apoftolis , propa-gandum per totum orbem terrarum, amp; adnbsp;conuertendum amp; faluandum obedientesnbsp;Euangelio,quæveraamp;æternaeft gloria fannbsp;ôorum omnium,qui de haclætanturamp; celebrant Deum amp; in hac vita amp;furura,catiennbsp;tes corde,ore amp; opéré.
Halleiaia] hoc eft,laudate Deum pro ætef nis amp; corporalibus beneficijs.
Lutherüsverfum ita tranftulit: jSöcs fié inentbunnbsp;©olcljc cbtc wetocrt ßUefeine •èciltgcnb*^'*nbsp;benz-^aUlniß.
'quot;Ai. PSALMVS CL.
Halleluia.
AJI.GVMENTVM.
Pfalmus eft amp; hic 7TOj«lt;»fcTix©'.i.cxhor-
DAVIDIS CXLIX.
tatorius, ad laudandum Deum , ciufdem ferèargumenticum præcedente. Sicutau-tem precationes funt exempla promifsio-numdiuinarum,itacclebratioDei amp;gra-tiarum adiones funt teftimonia, quôdnbsp;Deus verè exaudiat,amp; liberet omnes inuo-cantesipfum. Partes funt Pfàlmitres.
1., Propofitio exhortationis, ad laudandum Deum, çum additis eius rationibus.
2. nbsp;Enurnerarioinftrumentorum muficonbsp;rum.quibus Deus, vt in templo Hierofoly-mitano, laudandus eft.
3. nbsp;ConclufioPfaimi,quispra:cipuè îaudanbsp;re debeat Deum,omnis fpiritus, hoceft,nbsp;quicquidlpirat.amp;vitam habetàDeo.
i. Prepoßtie, cum esta rationibus.
Laudate T)eum in fan^ua- î-rio eid46 3 laudate eum infirma-^ mento ^irtutü e 'uts.
Laudate eum in potent ta e'uiS) î laudate eumÇecundum multttu-dmem magmtudtnü eius.
Propofitio eft exhortationis , eiusqué rationes,fumptæà fiinâuario,hôceft,tem- 'nbsp;plo Hierofolymitano , in quo Deus prüfens fuit potentia ac maieftate diuina,nbsp;quam declarauit admirandis fuis amp; diuinisnbsp;operibus, crcatione omnium rerum,rece-ptione humani generis ingratiam, colle-dione amp; conferuatione Ecclefiæ intertocnbsp;furores diabolorum amp; tyrannorum , feunbsp;hoftium Ecclefiæ amp; mifsioneMefsiæ.
tnfanHuario] propter fanduarium,quod primùm vocat templum Hierofolymita-num,feupropitiatorium, quod fandunlnbsp;landorum didum eft, ad quod Deus^ræ-fentiamfuam alligauit. Fuitautem typusnbsp;Chrifti. Legitur amp;in fanditate,pro eodem,nbsp;ExGræcolegiturèp a}lt;toK,infàndis, quodnbsp;amp; ipfum genere neutro de templo feu lân-dofandorum intelligitur. Auguftinus amp;nbsp;aJij veteres intelligunt mafculino généré,nbsp;landos,quiduplicesfunt, defunâi,in qui-bus.laudatur Deus, confiderationc mife-ricordiæ ipfius, in recipiendo eos in grati-am, fandificando amp; faluando, amp; Jmitatio-ne virtutum eorum. Inepte monachi exnbsp;hoc verfu ftatuerunt inuocationem fando-dorum. Alij fandi funt in hâd vita,credcü-»
RR a
-ocr page 664-iPtf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AN NO T A. tes in Chriftunijinquibus laudatur Deus, cùm ipfis benefacimuSjiuxta ilIud:Quic-quid feceritis vni ex minimis his, qui innbsp;me credunt,mihi feciftis. In his fanâis feunbsp;fanduarijs verehabitat tota trinitasjficutnbsp;inquitChriftus,Iohann.i4. Adeum venie-mus , amp; manfiones faciemus apud cum,nbsp;Infirmamento virtutis «i«]ExHebræo,in exnbsp;panfione,hoceft, ipfocœlo feufirmamen-to, in quo condendo amp; feruado Deusfuamnbsp;virtutem declarauit. In potentia eius'] hoc eft, potenti colle-(ftione,amp; conferuatione Ecclefiæ, contra furores hoftium. Secundum multitudinem magnitudinis eius]im menfam Dei potentiam, qua vbique adeftnbsp;præ(ens,implens Gcelumamp;terram, amp;eiusnbsp;admiranda amp; diuina opera, liberationes,amp;nbsp;defenfiones Ecclefiæ. i. Enumerat'to infinimentorum mu^ JtLorum. in. nbsp;nbsp;Lan date eum 'm fono tubagt; laudate eum m pjalterto cithara. JU J nbsp;Laudate enmmtympanOiÇ^ choro 3 laudate enm m ch or dit organo. - Laudate eum in cj mb alts be^ nefinantibus laudate eum mnbsp;cjmbalis lubtlationù. Enumerat congerie quadam, varia in-ftrumcntamu(îc3,quorû vfusin téplofuit inftitutus. Significarûtautéprimô hæcin-ftrumcnca futurä prædicationéEuangelij.nbsp;Deinde variadona Spiritus fandi, quæ e-numeratPaulusr. Cori.12. Suntautem alianbsp;j(CC iTtiXTCc, alia lt;/} xKuviat, alianbsp;quæ omnia referenda funt ad ædificatio-nemEccleiiæ,amp;laudem nominis Dei, iu-xta regulam Pauli .'Omnia facite ad glorianbsp;Dei,amp; ne iitis fcandalo Ecclefiæ. Athenensnbsp;muficainftrumenta diuiditinduo genera,nbsp;t/zwi/tvsnr, quæ flatu feu fpiritu inflantur, vtnbsp;organa, tibiæ,amp;fci/Tit7ar,quæ tadu impullinbsp;concentum muficum cdunt.vtPfalterium,nbsp;citharæ, chelyes. y, CQndufiepfalmi. |
¦ VC. LOSSII Omritsin tus laudet num. Hadeluia. ConcIuditPfalmum exhortationedirc“ daadomnem ipiritum, hoc eft, quicquidnbsp;ipirat amp; viuit feu fpiraculum vitæ habet ànbsp;Deo, qui fons om nis vitxeft. Inter hos fpinbsp;ritus feu viuentes præcipuus eft homo amp;nbsp;angeli conditi ad agnofcendum amp; celebra-dumDeum. Sicutautem primusPfalmusnbsp;continet exhortationem adftudiumamp;a-morem verbi Dei, ita vltimus hie Trajxxfte-lt;«p continetadgratiarumadionem (eucenbsp;lebrationem Dei. Nam hæc triapræcipuènbsp;in omnibus pfalmis,adeoque in omnibusnbsp;fcriptis propheticis amp; Apoftolicis præcipi-ùntur. I. Dodrinæ cœleftis ftuditln, propaga-tio, amp; conferuatio. Operum Sc beneficiorum Dei confi-deratio. Gratiarum adio pro operibusfeu bc-ncficijsdiuinis,quæpræcipuè funt creatio rerum omnium, redemptio Sc laluatiohu-mani generis. Pro his fummis operibus amp; benefieijs Dei, amp; ego tibiæterneparer,amp; tibifilicos-terne, Sc fpiritus fände, toto pedore nuncnbsp;agogratias,amp;adurusfum in omniæterni-täte cum omnibus fandis.Huic æterno, vcnbsp;ro,omnipotenti, miftricordi Sc beneficonbsp;Deo, vni in diuinaeifentia, amp; trinoin per-fonis,æterno patri,eius filio coæterno Domino amp; feruatori noftro lefu Chrifto, amp;nbsp;vtriulqueipirituilandofitgloriaamp;gratiarum adio in fecula feculorum. Amen. Inchoat.a eft hæc puerilis amp; fcholaftica explicatio iandißimi libri P/almorum, di-uinainuocatione. Anno /y 64. Februnbsp;âri),amp;abfoluraeademAnno i$«îp.dieeonbsp;dem Februarij. Aeternus Deus,pater Domini noftri lefiiChrifti, amp;nofterperamp;nbsp;propter ilium, faxit vt hie labor pionbsp;ftudio amp; voluntate in vfum Ecclefiæ filij Dei amp; fcholarum.nbsp;fufceptusamp; per Dei grati-am abfolutus non fit ina-nis in Domino. amen. PRECA- |
PRECATIO IN PSALMVM XXV.
P R ABSENT I S T ATV I ECCLESIAE
conuemens.
tibi gratias Ô æterne pater Domini noftri lefuChri quod me miferum peccatorem ex regno tenebrarumnbsp;tranftulifti in regnum lucisfilij tui,amp;melegregafti à fbcieta-te idolatrarum amp; parricidarum, qui vnum hoc dies noólesqjnbsp;meditantur, ôcmoliunturjvtveritatem opprimant,amp;piosnbsp;Euangelij miniftrosôcprincipes fouentespia ftudiaverædo-élrinæjnterficiant. Davt deinceps ad omnem æternitatemnbsp;contagiaimpietatisamp;fæuitiæ hoftium Euangelij vitarepoßnbsp;fim, amp; dicere cum Dauide: Cum impijs non fèdebo : Lauabonbsp;inter innocentes manus meas,amp; circundabo altare tuum do-mine.Ne perdas cum impijs animam meam.Fac me Dominenbsp;palmamflorentem ôc frugiferam in tuo plantario. Fac menbsp;vas mifericordiæ , amp; organum tibi placensôclàlutare, nonnbsp;modo Ecclefiæ tuæ,led etiam animæ meæ:nec me abijcias inter vafà iræ leu paleas deftinatas æternis flammis. Deniquenbsp;nonfinaslucem doétrinæ tuæ extingui, fed accende in no-ftris, amp; multorum mentibus veram inuocationem, acnbsp;propter tuam gloriam tua iuftifsima ira deleas Epicu-reos omnes, amp; fimiles, qui vocem Euangelij tan-quam fabulofam deridere, fàpientiam efTe
ducunt. Taies furias Deus æterne pater
Domini noftri lefu Chrifti,conditor generis humani amp; Ecclefiæ tuæ,vbi-que deleas amp; perdas.
AMEN.
RR 3
-ocr page 666-|
PSALMORVM PRIÎdAE i^lNSiVAGENAE.
Adte domine clamabo Ad te domine leuaui Afferte domino filijfortium Audite hac omnesgentet
Pedt j quorum remijfa iniquitatet Beatus qui intelligitfuperpauperemnbsp;Beatus vir qui non ambulatiitnbsp;benedicam dominum in omnttempore
enartantgloriam Dei Confitebortibi domine in toto Cordtnbsp;ConferuameDeusnbsp;Cùm inuoco exaudi me
Dfj« auribas noflris audiuimat Deus noßra ßes ^fortitudonbsp;Deus meus, Deus meus. Dillgam te dominefortitudo mea Dixi cufiodiam ri-« meas Dixit inßpiens in corde fuo Domine Deus meus, in teßerauinbsp;Domine dominus naßer quam admirabittnbsp;Domine in virtute tua Domine.ne in furore tuo Domine,ne in furore tuonbsp;Domine quid multiplicatinbsp;Domine quis habit ab it Dominiez terra,^ plenitude éisu Dominus illuminatio mea Dominus paßor meus
|
M. Magnus dominus amp; laudabilis N. NflZi amulari in malignantibus O. Omnes populiplaudite manibut Quarefiemuerunt gentes ^emadmodum deßderat ceruw V. Verba mea auribtu percipe Vfquequb domine ebliuifierûnbsp;Vt quid domine receßißi lon^i SECVNDAE ELI N car S.
Attendite P opulus meus
Benedixißi domine tertam tuam Bonum e^ confit eri domine
Cantate domino cantïcum nouum Cantate domino canticum nouum Confitebimurtibi Deus Dons Deus meus es ttt Deus in adiutorium meum Deus in nomme tuo faluum mefae Deus indicium tuum régi danbsp;Deusnetaceas Deus noßri mifereatut Deus repuUßi nos Deusßetitin fynagoga Deus venerunt gentes in hareditatem Deus vltionum dominus Dixitinßpiens in cordefuo Domine Deus falutis meanbsp;Domine refugium tu faéfus es nobisnbsp;Dominus regnauit, conturbanturpopulinbsp;Dominus regnauit decorem indutnsnbsp;Dominus regnauit, exultet terra E. l7t 201 2lf 22fnbsp;ifi P 9» 17 loj i6^ 67 41 162 14^ 2tt tSt 199 227 209 22f Eripe tnt deinimicû meit Exaudi Deut orationem nieamnbsp;Exaudi Dem orationem meantnbsp;Exaudf Dtus precationem meam 37 22 Sf 4S Exultait |
I N D E X.
|
Exultate Deo adiutori nofiro Exurgat Deiu, amp; dißipentar I. Domine aurem tuam In te Domine Jperauinbsp;lubilate Deo omnis terranbsp;lubilate Deo omnü terra 7t i77 99 d3 230 M. Jgt;üfereremeiDeat,quoniam concalcaait MifereremeiDeustfecundtimmagnam N. Nö««e Deo ƒ/ef anima mea l^unquidplanifpiutießit QutregiiJfiaëlintende
|
Confitemini domino, quoniam bonus Cum libërauerit dominus captiuos
Domine exaudi orationem meant Domine clamaui ad te Domine, non eH: exaltatum cor tneum
EcceqHàmbonum,amp;quàmiacundum Eripe me domine ab homine malo Exaltabo te Deus meus I. In exitu Ifraëlis
Lauda anima mea dominum Laudate dominum, quoniam bonum eSl Leuauioculos meos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia |
|
TERTIAE QVINQVA- GENAE INDEX. A.
|
M. Mijericordtam amp; indicium cantabi N, rfonjj«»« adificauerit miß dominus ipfefuißetnobifcum P. S. V. Voce mea ad dominum clamaui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t dp T I N I S. RR 4 |
|
s. ATHANASIVS AD MARCELLINVM. IN LIBRVU Pfalmorum, Capnione interprète. Demiror tuum inChriftopropofi-tum, amice Marcelline,quôdamp; ten-tationempræfentem,inquaespluri-mapafliis, generofè fers, amp; ftudia tarnen non negligis. Cùm enim epiftolæbaiulumnbsp;interrogaflem,quo nam modo poil: mor-bnm vitam degeres,, plané didici teoninî*nbsp;bus diuinis literis frequentem opéram date. Pfalmorum autem libro magisincum-bere, atque iftuc contendere, vt in fingulisnbsp;quibusquepfalmis latentem fenfumdeprenbsp;hendas. Quo te chariorem habeo , quodnbsp;ego ipfe quûque ita magnam ergaidem vonbsp;lumem gero affedionem, vt vixalias in vninbsp;uerfam feripturam. Equidem cùm elfemnbsp;ea voluntatc præditus, obuiam fui cuidamnbsp;Philopono tumfeni. Cupio fanètibiquænbsp;vir ille mihi de Pfalterio, quod manu gefta-bat,enarrauerit,præfcibere : habet enim eanbsp;rescum rationabili explanatione nonnul-lam etiam perfuafionem. Aiebat autem fie:nbsp;Omnisquidem fili accepta nobis feripturanbsp;tam vêtus quàm noua diuinitus infpiratanbsp;eft,amp; vtilis ad doétrinam, vt feriptû eft. Singulärem auté obferuationem præbetatté-dentibus nobis liber Pfalmorum. De cæte#nbsp;ris enim libris peculiarem finguli profefsi-onem pollicentur amp; præ fe ferunt. V t Pen-tateuchus, mundi originem, Patriatcharû.nbsp;gefta,reditu m Ifraëlis ex Aegypto,leges la-tas, apparatum tabernaculi,amp; lacrorum ornbsp;dinum inftitutionem, T riteuchus, diftribunbsp;tionem hæreditatis, aâa Iudicum,amp; Daui-dis natiuitatem atque genus. Régna amp; reli-quiæ, gefta regum Efdrâs : deinde captiui-tatem, reditumq; populi, reftaurationemnbsp;rempli amp; ciuitatis. Pôft verô,Prophetæ,denbsp;làluatoris aduentu vaticinia,amp; admonitio-nes præceptorum, amp; tranlgreflbrum obiurnbsp;gationes, amp; futuros gentibus euentus. Liber autem Pfalmorum ceu hortus quidam'nbsp;delitiarum,amp; cunéta hçc proferendo dulcenbsp;cantillat,amp;: fingulacirca eaorganicè ludennbsp;dodemonftrat. De Genefi enim pfallit in 19. Cœli enar-rant gloriam Dei, creationem autem vel poëfim eiusadnunciatfirmamentû, amp; 24.nbsp;Etomiiii eft terra amp; plenitudoeius, orbisnbsp;terrarum amp; vniuerfi qui habitatinea. Ipfenbsp;fuper mariafundauit earn. |
^tquæ in Exodo funt,in Numéris,in Deu térônomio,præclarè canit in 77. Piàlmo amp;nbsp;104 105.113, Inexitu Ifrael deAegypto domus lacpb dqpopulb barbärö, quod con-fonanter exprefsit in 104. cû ait: Mifit Moy-fen feruum fuum , amp; Aaron quem ele^nbsp;gitfibi, mifit tenebras amp; obfcurauit eos,nbsp;conuertitaquaseorum in fanguinem, edi-ditterraeorum ranas. Quintotumpfalmünbsp;hunc comperiemus de illis euentis elfe fcrinbsp;ptum. De facerdotio quoqueac tabernacunbsp;lo refert in 28. Afferte Domino fili J Dei, af-ferte Domino filios arietum. Quædemum Nauefunt ludicumquea-liquo modo commonftrat inpfaimoiod. Conftituerunt ciuitates habitationis amp; fe-minauerunt agros,amp; plantauerunt vineas.nbsp;Nam fub Naue data eft eis terra prom ilsio-nis, fed quod ineodem pfalmolubfequi-tur.Et clamauerunt ad Dominum cum tri-bularentur,amp;denecefsitatibus eorum li-berauit eos, id ludicum volumen indicat :nbsp;tuncenim clamantibusillis ^citauitquo-cunque tempore fubfidiarios*udices,amp;ponbsp;pulum à moleftatoribus fuis liberauit. De regibus etiam concinuit in 19. Hi in curribusamp; hi in equis, nos autem in nomi'nbsp;neDomini Dei noftri magnificabimus.Ipfinbsp;obligati funt amp; ceciderunt, nos autem fur-rexi mus, amp; ereâi fumus. Efdrædeindequæfuntinuy. quieftgra-duum canuntur. In cóuertendo Dominus captiuitatem Sion,faóti fumus ficutconfo-lati. amp; iterum 122. Lætatus fum in ijs quxdinbsp;da funt mihi, in dom urn Domini ibimus.nbsp;Stantes erantpedes noftri in atrijs tuis Hienbsp;rufalem. Hierufalem quæædificatur vtciuinbsp;tas,cuiusparticipatioeiusinidipfum. Illucnbsp;enim afcenderunt tribus tribus Domini tenbsp;ftimonium Ifraël. Prætereâquæ vniufcuiufq; ferè prophetarum funt, infinuat tamdefaluatoris ad-uentu,quam etiam quodidé cum fitDeus, tarnen ad nos homines profefturus fit.Ita-queinplàl. 49. canit:Deus manifeftè ve-niet,Deusnofteramp;nonfilebir. amp;inn7. Benbsp;nedidus qui venir in nomine Domini, be-nediximus vobisde domo Domini, Deusnbsp;Dominusamp;illuxit nobis. Quod veto ille fitpatris verbum, in lod. fic modulatur:Mifitverbum fuum amp;lâna-uiteos, amp; liberauit eos de inrernicionibusnbsp;corum, Nam is qui venir Deus, idem eftnbsp;verbum quod milfum eft. Agnofeens autem verbum illiid elfefili-um Dei,cantat voce patris plal. 45. Eruda-uitcormeum verbum bonum. Et iterum 109. Exvteroante luciferu genui tc. Quidnbsp;enim aliud quis diceret genirû Dei, quàmnbsp;verbum amp; fapientiam eius.gt; Cunquehuncnbsp;feiretliber plalmorum elfe verbum patris,nbsp;dixit in 32. VerboDominiccclifirmati funt,nbsp;amp;ipiritu oris eius omnis virtus eorum. Chriftum |
|
Chriftum autem,ideft, vncrum, eundem aduentare non ignorauir, fed de illo accuranbsp;tè loquitur in 44. Sedes tua Deus infecu-lum feculi, virga diredionis, virga regninbsp;tui. Dilexifti iuRitiamamp;odiftiiniquitaté,nbsp;propterea vnxit te Deus Deus tuus oleo lænbsp;titiæ præ confortibus tuis. Et ne quis eum apparenter tantùm, ac fe cundum phantafiam crederetefle ventu-rö, promulgauit hominem ipfum nafcitu-rum,amp;eüeHe perquéomniafadafunt.vtnbsp;in Sd.Mater Sió dieet homo,amp;homo natusnbsp;in ea, amp; ipfe fundauit eâ altifsimus, huic fi-mile diéhim eft : In principio erat verbum,nbsp;amp; verbum erat apud Deû,amp; Deus erat ver-bum,omniaperipfumfadafunt. Propterea quoque illud ex virgine non tacuit. fednbsp;mox eiusdemonftrationem quandamat-tulitinqq. Audi filia,amp; vide, amp; inclina au-remtuam,SBobliuifcere populum tuum,nbsp;amp; domum patris tui. Quiaconcupifeetrexnbsp;decorem tuum,qüoniam ipfe eft Dominus tuus. Hoc iterum par illi eft,quoda Ganbsp;briele dicitur: Aue gratificata , Dominusnbsp;tecum:CÛ enim alferuilfetipfuin fore Chrinbsp;ftum,ftatim humanam oftendit natiuita-tem, quæ futuraeflet de virgine, Audi.filia.nbsp;Gabriel proprio illam nomine vocatMariam, quod ei erat quantum ad cognitio-nemextraneus. Dauidautem exfuo femi-ne naftituram appellauit filiam. Obferuauit amp;hoc, vt quem affirmalfet nafeiturum efl'e hominem, confequenrernbsp;eundem in carnepafsibilem fore fignifica-ret,certus de futuris ludæorum infidijs.V nnbsp;de pfallit fecundo fic: Quare fremueruntnbsp;gentes,amp; populi meditati funtinania.? Aftinbsp;terunt reges terræ,amp; principesconuene-runtinvnum, aduerfus Dominum amp; ad-uerfus Chriftum corum.Inque22.conditionbsp;nem mortis ex perfona faluatoris deferi-bit : In.puluerem mortis deduxifti me,quonbsp;niam circundiderunt me canes multi,confilium malignantium obfedit me. Foderûtnbsp;manus measamp; pedesmeos, dinumerauc-runtomniaofla mea. Ipfivero confidera-ueruntamp; infpexeruntme,Diuiferunt fibinbsp;veftimenta inea,amp; fuper veftem meam mi-feruntfortem. Fodere autem manus amp; pe-des,quid aliud dicendo quàm crucem figninbsp;ficat. Hæc omniadocens etiam adiecit, quod non propter feipfum, fed propter nos eiuf-modi patiatur Dominus. Quapropterinnbsp;ipfiusiterumperfonaSy. ficait: Super menbsp;confirmatus eft furor tuus. Et 68.Quæ nonnbsp;rapui tuncexoluebam : non enim reus amp;nbsp;obnoxius moritur,fedpro nobis paflus eft.nbsp;Et eum furorem qui contra nos ob prsua-*nbsp;ricationem ortus erar,ipfe fuper feipfumnbsp;impofuit. Vndecùmilludlegamusdepfalnbsp;mo 137. Dominus retribuetpro. Etvicif-fimlpiritus in71. polliccatur, quôd faluosnbsp;faciet filios pauperum, amp; humiliabit ca-lumniatorem : quia liberabit pWuperem ànbsp;potente,amp;pauperem,cui no erat adiutor. |
Per hoc fuum ipfe in cœlos reditum præ-nunciauit 23. Attollite portas principes ve-ftras, amp;eleuamini portææternales,amp;in-troibitrexgloriæ. In46.autem: Afcendit Deus in iubilo,Dominus in voce tübæ. Ali-quantopôftjAdnûciatdiuinam federn.iio.nbsp;DixitDominus Domino mco,fede à dex-tris meis, Donee ponam inimicos tuos fcanbsp;bellum pedum tuorum. Et in p.addit confummatam diaboli pec ditioncm,cum exclamat;Sedifti fuper thrOnbsp;num, qui iudicas iuftitiam, increpafti genres, amp;perijtimpius. Etenimquodiudican-di poteftatem à patre acceptauerir, noluicnbsp;elfeoccultum. Sedventurum vniuerfisiu-dicem ipfurn patefecit 71. Deus iudiciumnbsp;tuum regi da, amp; iuftitiam tuam filio régis;nbsp;Indicate populum tuumin iuftiria, amp;pau-perestuosiniudicio.Etqp.Aduocauitcoe-lum de furfum, amp; terram difeernere populum fuum. Etadnunciabuntcreli iuftitiamnbsp;eius, quoniam Deus iudex eft. Et 28. Deusnbsp;ftetitin fynagoga Deorum, in medio autem Deos dijudicat. Vocationem autem gentium valemus ex ifto libro per varios locos cognoftere.nbsp;potifsimum inPfalmo 47. Omnes genresnbsp;plaudite manibus, iubilate Deo in voce e.xnbsp;ultationis. Et 71. Coram illo procidentnbsp;Aethiopt’s,amp;inimicieius terram lingent.nbsp;Reges Tharfis amp; infulæ m unera ofFerent,amp;:nbsp;adorabiit eû omnes reges terrç,omnes gennbsp;tes feruientei. Hæc igitur pfalm is câtantur»nbsp;quæ fingulatim in alijs libris enarrantur. Prudenter item in qualibet /criprura,in-quit,præcipua de faluatore fit nientio,eâ extat omnibus communis profefsio ea-dem confonantiafpiritus- Sicut enim ilianbsp;quæaliorum funt.inhoc libro pofiiint in-ueniri: ira amp; quæ huius funt, in alijs plerun-que reperiuntur.Moyfes nanque canticumnbsp;feribitjifaias concinit,Habacuc carmine o-rat. Rurfus in quolibet libro videre licebicnbsp;amp; prophetias amp; legum præcepta,amp;hifto-rias. Eftenim idem fpiritusfuper omnes,nbsp;amp; iuxta diftributam in quemlibet diuifio-nem,quifquegratiam fibi datam admini-ftrat amp;implet, fine fit prophetia, feu legisnbsp;latio, aut hiftoriæ narratio, vel pfalmorumnbsp;amœnitas. Verum quód vnus eft amp; idem fpiritus« cuius omnes diuifiones funt j amp; ipfe fecun^nbsp;RR ƒ |
?
dumnatutam eftindiuifibilis, erithocic-circoreuerainfeipfototurn, fed intellectu reuelationes 8c diuifiones Ipiritus fingiilisnbsp;contingunt,Return iuxtafubieiHamoppornbsp;tunitâtemfæpius vnufqiiifque rcfpondensnbsp;eloquitur^erbum. Vnde oritur id quodnbsp;pauloantedixijlegiilatorem Moyfen pro-phetare quandoque ac etiam cantare : viciPnbsp;lim verb amp;Prophetas etiam leges atqjpræ-ceptadare: Lauamini mundi edote. Etla-uaàmalitiîtcortuum Hieruiâlem:amp;hifto-rias aliquando resque geftasrecenfere.-vtnbsp;Danielem nouimusde Sufanna, Et liàiamnbsp;de Rapface atque Senaherib: aut aliter amp;nbsp;Pfàlmorum liber habet quod Odarum eftnbsp;proprium, vt quæ in alijs libris tranfitoriènbsp;dicuntur, ea hie late profequatur cum dul-ci vt præfertur modulamine. Præcipit ni-hilominus quàm dolo define ab iraamp; dere*nbsp;linque furorem. Declinaàmaloamp; facbo-nuin, inquire pacemamp;perfequere earn. Etnbsp;quando hiftorias quoque récitât, vt quælC-raeli acciderunt in via, amp; vaticinatur de fal-uatorequemadmodu priorc loco didumnbsp;eft- Extatigitur eafpiritus gratia communis amp; apudomnes eadem :proutnecefsitasnbsp;poftulat,amp;fpiritusvult. Non enimditfertnbsp;plus minus in codé vfu, cum quilibet ftren-nuè fuum explet amp; perfedum exequiturnbsp;minifterium.
Et kaliber Pfàlmorum iterumhabetpro priam gratiam præcipuamque obferuatio-nem, Nam inter alia quibus ad cæterosli-brosproportióem habet amp; cómunionem,nbsp;etiam proprifi fortiturhoc mirabile, quodnbsp;cuiuscunque animæmotus amp; mutationesnbsp;atque corrediones defcriptas 8c effigiatasnbsp;in fe continet, vt fi quis velit, facile queat exnbsp;eo tanquam ab imagine certa, quædam fii-mere,ac confiderare, turn denique feipfumnbsp;conformare, vtibifcriptüeft. Inalijs enimnbsp;libris tantümodo audiuimus legéprçcipié-té, quid fieri oporteat, 8c quid nó oporteat,nbsp;tü prophetia, vt venienté nó ignoremus lalnbsp;uatorem, nee non hiftorias, quibus cogno-Icipofsint regum amp; landorum gefta, In li-bro autem Pfamoruin firn ul Cum eo, etiamnbsp;quodaudiensilladidicerit, adhucamp; motionbsp;nes animæ fuæ infpicit amp; deprehendit. Etnbsp;deinde ad quæ afficitur, amp; in quo compri-miturfèutorquetur,porerit rurfus ex iftonbsp;habere imaginem amp; exemplar orationum,nbsp;vtnonlblumpoftquamaudieritpertranfe-at, fed etiam qualiter debeat, amp; dido 8c fz-doaffedionemcurare,perdifcat. Sunt amp;nbsp;in alijs voluminibus prohibitiui fermonesnbsp;vitia virantes. In ifto autem modus quo ab-ftineaturpræfcriptus eft. Verbicaufa,mo-neinur pœnitere tum quod pœnitere fit.
ceftàreàpeccato Verum inhoc libröfor-ma pœnitendi traditur,amp;quid oporteat dicerein præfentia.
Deinde fuccedit Pauli dodrina, tribula-tio patientiam operatur,patientia autem probationem,probatio vero fpem,fpes autem non confundit. Sed in Pfalmis amp;quo^nbsp;modo ferreoporteattribulationes,amp; quanbsp;via finguli probem ur amp; q ua vtamur oratio-ne, fperantes in Dominum.oftenditur Prænbsp;terea præceptum eft in omnibus gratias a-gere. Quid nam verodicere agentem gratias deceat, exprefl'erunt Pfalmi. Porröabnbsp;alijs accipimus: Om nes qui piè volunt viuenbsp;re in Chrifto, perfecutionem patientur. Exnbsp;iftis certè audimus,quomodo fugientes fà-pere oporteat, amp; qui fint quiperfecutionem patiantur , amp; quales orationes poftnbsp;perfecutioné debeant liberati offerte Deo.nbsp;Benedicere iubemurDoming,amp; illicon-fiteri; fed qua forma Deum laudemus, 8cnbsp;quæ verba confitendo proferre decenternbsp;conueniat,expfalrais inftituimur. Adfum-mum,In vnaquaquecaufainuenire licet dinbsp;uinacantica ad nospotius, quàm ad mo-tum amp; ftatum pertiiientia.
Eftirem hocvnum in pfalmisadmirabi-le.quodin alijs libris, aut quas res dixerunt fandi, aut de quibus fcripferunt,ita legi-mus,vtenarraretantum ac recitarevidea-mur,amp;qui legentesnosaudiunr, mox alios effequofdamconcipiunt de quibus fer-mo fiat, 8c allegata eorum gefta fæpè ita mi;nbsp;rantur amp; laudant, vtad eaimitanda paratinbsp;fint. Huncvero librumqui inmanusfum^nbsp;pferit, Prophetijs folum exceptis, quas vtnbsp;in alijs feripturis, ita amp; hic laudibus effercnbsp;amp; colit, cætera pfàlmorum ceupropria 8cnbsp;fua verba legit. Etquifquiseritquiaudiar,nbsp;haudfecus ftimulatur,atque ipfeidemeDnbsp;fetqui legerer,adverbaquecarminum di-fponitur amp; paratur, ac fi pcculiariter effentnbsp;fua.
Declarationis autem gratia non me pige bit fecundum fàndum Paulum , repeten-tem idemiterum dicere. Varij fermoncsnbsp;Prophetarum funt,amp; eorumproprij,pecunbsp;liariter ab eis prolati.Locutus eft MoyfesÖcnbsp;Deusrefpondit. Eliasamp;Elifeusin montenbsp;Carmeli fedentes inuocabant Dominum,nbsp;amp; femper dicebant : Viuit Dominus, in cuius confjieófu fto hodie. amp; fic de alijs fandonbsp;rum prophetarum fermonibus, qui apparent præcipui de faluatore, tam qui ad genres quàm qui ad Ifraëlem habirifunt. Nemo tarnen dida prophetarum tâquam fuanbsp;pronunciare, nec Moyfi verba propriè denbsp;fe prolata vel imitari conabitur, nec Abra-hg de domi fug difpenfatiue nato feu Ifmae-Ie,nee
|
le, nee non quæ de magno ïfaac feruntur, ctiam fiqua necefsitas,vtitadixerim, coe-gerit, tarnen quafi extent fua propria dice-requifquam neaufusquidemfuerit. Quianbsp;fi quifpiam compafsione quantacunq; du-ôusaliquo melioris defiderio commouea-tur, neutiquam vt Moyfes orauerit, often-demihiteipfuni. Necitem fie contende-rit.fi dimiferis eispeccatum,dimitte, finnbsp;non dimiferis, dele me de librocui inferi-pfifti. Nullus quoque verbis Prophetarum pro fuis vtetur, vt eifdem propriè hûcnbsp;quidem laudet , hune veto vituperet, pari modo vt illi vel laudarunt vel vitupera-runt. Neque hoc, viuitDominus, incu-ius confpeétu fto hodie, vfurpabit quif-quam profuo. Nam quieoslibros euol-uerit, plane notum habebit noneflepro-prios legentis fermones, fedillorum fan-ftorum, amp; e^um qui ab illis citantur.Quinbsp;autemPfalmos recenfuerit, exceptisquænbsp;funt de faluatore ac gentibus , vaticinijs,nbsp;mirabile didu omnia verba commutatimnbsp;pro fuis loquetur amp; quafi de feipfofcriptanbsp;canrabit, non autem vt effent alterius cu-iufquam, quieadixilfet,aut dealtero quo-piam allegata recipitamp;tranfcurrit.fedtan-quam ipfe de feipfo loquens componiturnbsp;amp; quæ dicuntur tanquam ea ipfè feciffet,nbsp;ex femetipfo comminilcens refert ad Deû.nbsp;Non enim fingulari ea cultu venerabitur,nbsp;quafipatriarcharum ac Moyfialiorumquenbsp;Prophetarum effent verba,eo quod tam !e-gum obfequentem, quàm etiam trangrefnbsp;forem, amp; vtriufqueillorum aótus, continent Pfalmi. Vndeneceflarium eft om nemnbsp;hominem illiscomprehendi,amp;vt deobfcrnbsp;uante mandatü,vel præuaricantc quolibetnbsp;orationes huiufeemodi facere métionem.nbsp;Sanè mihivideturPfalmospfallenti efle,fi--cut fpeculum, in quo ipfe cernere valeat a-nimæfuç motus,amp;itacomperiens,eofdemnbsp;cætens enunciate. Nam qui audit legétemnbsp;carmen aliquod eiufmodi, profeâô id accinbsp;pit quafi de feipfoconfcriptum.amp;quueumnbsp;remordet confeientia, compunâus agetnbsp;pcenitentiam, aut de fpe in Chriftum, amp;nbsp;gratia erga fideles certiorfaäus, exultarenbsp;amp; agere Deo gratias incipit. Ergo qui tertium cantauerit in proprias tribulationcs infpiciens, quafi verba fuanbsp;elfe putabit. Qiii lo. amp; i6 quafi fiduciamnbsp;fuipropriam amp; votum enunciat. Qui 50.nbsp;perpœnitentiam fie vt efi:,verbaeius loquinbsp;tur. Quiorat. 53-5$. 56 141. tanquam nonnbsp;alio perfecutionem paffo , fed difponitur,nbsp;quafi idem ipfetolerauerit, amp; hos Deo ceunbsp;proprios fermones modulatur. |
Itaomnino quifque pfalmusfpiritudi-ftiisamp;compofituseft, vtaniTnænoftræmo tiones in illis valeamus confiderare,ficutnbsp;in fuperioribus ofienfumeft. Omnesquenbsp;reputare de nobis effe dióiatos, haudfecusnbsp;atque noftra verba , vt ijs meminerimusnbsp;tarn propriosin nobis motus,^uàm vita:nbsp;noftræ correäionem. Ea enim quæ pfal-létesexprimunt, commodè nobifmetipfisnbsp;fore poffunt, amp; charaderes amp; formæ. Porto hæc eft faluatoris gratia, vt homo pro-'nbsp;pter nos faétus,etiam corpus fuum pro nobis in mortem daret, quo cunâos libera-retà morte. Cœleftem autem amp; placidif^nbsp;fimam viuendi politiam eius nobis cupi-ens oftendere, illam in feipfo exhibuit formata, vt no facile cotingeret aliquos deci-pi ab inimicb,quâdo fecuritatis pignuste-nerétpartâfcilicet fibi pro nobis viâoriâ. Quapropter non folum docuir.fed amp; fecit vt quifque noftrum audiremns eum lo-quentem, amp; tanquam in imagine confpici-entes, acciperemus ab eo faciendi exem-plum. Præfertim hoc audito:Difcite à me, quia miris fum amp; humilis corde. Quis auténbsp;poffetanimo cogitate vllam ad virtutispetnbsp;feâiorcm doctrinâ, quam cuius formantnbsp;exprefsit Dominus in femetipfo ? Optet velim fibi aliquis vclpatientiam, vel humaniratem,vel benignitatem,vel fornbsp;titudinem, vel mifericordiam, vel iuftitia,nbsp;omnia inilloreperiet, vt nihil ad virtuteminbsp;deeflevideatur,fiquis infpexerit humana,nbsp;Domini vitam. Quod Paulus cognouit di-censJmitatores mei eftote. fient ego Chri-fti. Nam qui apud Græcos funt legiflatoresnbsp;non amplius quàm dicendoplacent: Dominus autem, vere Dominus vniuerforuttinbsp;amp; eorum quæ fecit curator, no folum legesnbsp;finxit,fed amp; earum formain feipfum dedir,nbsp;vt fefeirent habere qui veilent illarumexe-quendi poteftatem Quod ideo anteeiusnbsp;aduentum pfalmis intonuit, vt ficut in feipfo perfedi amp; coeleftis hominis figuramnbsp;,præbuir,ita amp;ex pfalmis quifquis vellet monbsp;tus amp; difpofitiones animori.m perdifeerenbsp;poffet inueniens in eifdem cuiufeunq; mo-tionis curam amp; corredionem. Si enim o-portcatprobabiliusamp; euidentius dici, o*nbsp;mnis profedo fcriptura diuina virtutis eft,nbsp;amp; veræ fide i magiftra. Liber autem pfalmorum habet ctianl quodam modo imagirtem flatus animarum. Nam vt regem acceffiirus quifpiamnbsp;componit amp; habitum,amp; verba,vt no extra-ncadicens,impcritusvocetur.- ita.diuinusnbsp;iftelibercurrétiadvirtuté,amp;cupientifaluanbsp;toris in corpore videre vitam, ledione fuanbsp;prius fuggerit atq; recenfet motus, amp; affe-diones animarum,amp; demutn accedenteranbsp;jnftruii;. |
|
inftruit,amp; docet huiufmodï fennonibns. Sont Verojvtquantum adhunc librum »trinet, idin primis obfèruetur, alij confti-tutiin narratione, alijin admonitione,a-Iijinprophetia,alij inprece,alij tanquamnbsp;in c'onfefsÄne. Quidicuntur in narratione, hi funt.Dc-cimus oftauus 43. 48. 49. 73. 77. 8d. 88. 109.113 126.136. fumma,i2. Quiautem adpreces, hifunt. Sextus 67. 89. ioT,i3i. 141. fumma,fex. Qui adeuentum, votum, amp; obfecratio-ncs. Quintus 6. q. ii. 12. ly. 24.27.30. 42.43.44, 55,56.58. 60. 66.135’quot;nbsp;Ï40.142. fumma,25. Qui ad euentum,votum,obfecrationem amp; gratiarum aâionem 138. vnus. Qui quafi adeuentum folum 3.25.68.69. 70.73.78.79.108.122.129.130. fum. 12. Qui ad confefsionem, quinquagefimus, vnus. Quicommixtam habentconfeisionem, Nonus74 104. 105.106.117.135.136. fum-raa,ofto. Quicomplicatam haben t confefsionem amp;narrationemcum laude in. vnus. Qui inadmonitione39, vnus. Quiinprophetia2o. 21.44.4*^- 7^' inm-ma, quinque. Quidcnunciatamp; vaticinatur 109. vnus. Qui exhortanturamp;quafi prouocant funt 28.32. 80.94.95 96.97.102.103.104. ium-ma, decem. Quiexhortatur cum cantico T49. vnus. Qiii virtutis modum delcribunt 104. iii. 118.124.132. fumma,quinque. Qui laudem annunciant 46. /12. n6.134. 145.146.147.148.150. fumma9. Qui in aâione gratiarum funt 8.172.29. 33. 45.62.73.84 115.120.121.123.125.128.14t.nbsp;fumma. quindecim. Qui bearitudinem refonant, primus 31. 40.111.116.127. fumma, fex Et alius qui demonftrat alacritatcm can-tu 117. vnus. Et alius qui exhortatur ad fortitudinem, amp;eft7i. vnus. Quiaceufat impiosactranigreflbres,ac iniquos,fecundusi3.35. 51.52. fumma,quinnbsp;•que. Etaliuï qui inuocat 4. vnus. Qui interieâa denunciant, ficut79.66. ¦fumma, duo. Qui in Domino gloriandiaffcdus expo tiunt22.26.38 39.4t. 61.75.83. 96.98.121.nbsp;fumma, vndecim. Qui prouocant amp; inuitant, 57.81. fumma, duo. |
Qui cum hymnis verba dicunt, 47. 64. fumma, duo. Quiexulutionemde refarreftione, 65. vnus. Et alius exultationis folum verba dicit 99. vnus. Quæ cum in pfalmis ira funt ordinata amp; dilpofita, facile deinceps futurum eft,nbsp;quoflibetpoffe in eorum quolibet, vt fupranbsp;diximus,muenire motum amp; ftatum anima:nbsp;fuæ.acfuper vnoquoqjhorum amp; formamnbsp;amp;doârinam ,amp; quid diäurus placere va-leatDomino, amp; qualibus verbis fcipfumnbsp;corrigere, amp; gratias agere Deo, ne contin-gatextraneo more dicentem, inimpieta-tem deteftabilem incidere. Non enim folum de operibus, verum etiam de Omni o-ciolb verboredderedebebimus iudici ratio nem. Si igitur bcatum aliquem ^cere velis,ha bes quomodo, amp; propter quid, amp; quem di-cas, primum 31.40, ni. 127. Si reprehendere ludaorum contra falua torisinfidias.habesodam fêcundam. Si te tui pcrfequuntur amp; multi infurgunt aduerfum te, dic tertium pfalmum. Si autem amp;fic tribulatus inuocaftiDo-minum.amp;quoniam exaudiuit, agere vis gratias,cantaquartum,amp;n4. Si malignanres tibi noueris pararcinfi-dias, amp;auribus percipi optes orationem tuam, caniro manè quintum. Si minas Domini fentias,amp;indeterritii te vides,dicere potes fèxtum,amp;37. Si autem confilium ineunt aliqui contra te,ficut Achitophel contra Dauid, amp; hoenbsp;aliquis tibi nunciat, cane feptimum, amp; connbsp;fide in Deo, qui te liberabit. Cernens vero gratiam laluatoris circun-quaque diffufam,amp; fàluatum genus huma-Uum, fi velis alloquiDominum,cane ofta-uum. Si rurfus canere vis pro torcularibus, Deo gratias agens, iterum habes 88. amp; 80. Si eneruari cupis inimicum amp;crcaturam efrelàluam,neglorieris in temetipfo, fednbsp;confidera filium Dei hoc dirigentem,amp;dicnbsp;9. Pfalmum. Si quis te metu adficere velit, habe ta fi' duciam inDominum,amp; canta 10. Cum autem plurimorum fuperbiam v^-detis amp; fuperabundantem malitiam, ita vt nihil fit inter homines fandum,confugc tunbsp;adDomin um,amp; die n. Si diutius perfeuerent aduerfariorum in fidiæ, ne delperesquafi obliuionitraditusnbsp;à Domino, fedinuoca Do min û canens27. Siauteni blafphcmantesaliquos aduer-fusprouidentiam audicrii, ne fis tuquoq; particeps |
|
particepseorum impietatis, fed accede ad Dominum.amp;dici^.amp;jx. Deinde fi vis nofle qualis fit regni cœlo-rum ciuis, cane decimum quartum. Opus eft tibi oratione propter refiften-tes tibi amp; circundantesanimam tuam, ca-11615.16.50.85.88.14.1. Vis feire quomodo Moyfes orauit, babes 89. Saluus euafifti ex inimicis tuis amp; libera-tus à perfequentibus te, cane tuquoque decimum feptimum. ' Miraris amp; creaturæ ordinem,amp; proui-dentiæ erga fc gratiam amp; legis præcepta, ca neiS.amp;^y. T ribulatos vides,confolare eos,amp; orans proeis die verba pfal. 19. VidestepafciàDomino,amp; profpere a-gere, gaudens fupereocane vigefimum fe-cundum. * Inimici fuper te irruunr, tu veto leuabis animam ad Oeum , amp; dices vigefimumnbsp;quartum, amp;afpeétu iuiiiriatoresenerua-bis. Perfeuerant inimici, nihil aliud quàm manus habentes fanguine plenas amp; quæ-tentesteintcrimcre, ne des homini indicium, fulpedaenimfunt humanaomnia,nbsp;ledDeum peteiudicem fieri, nam folusUnbsp;pfeiudexeft,amp; dic23.T34.amp;4i. Sin autem feuius incubucrint,amp; multi-tudoinftarcaftrorum funtinimici defpici-entes, quafi ne vindlus quidem fueris,amp;ic-circo hoftiliterreinuadereparad funt, ne timeas, fed Pfalmum cane 26. Qupniam veroinfirmaefthumanacon-ditio, firurfusimpudentes fint qui infidi-antur,vt nullam tibi per eoslicearhabere vacationem, clama ad Deum, proferensnbsp;quæcontinenturinvigefimofeptimo. Si nofle velisquomodo gratiasaólurus, accedere ad Deum debeas.intelligendo in-tclleâualiter, cane 28. Deinderenouans domum tuam,tarn a-nimam, quæDominnm fufeipit,quàmfen fibilem domum in quacorporaliterhabitas, age gratias,amp; die 49. amp; 126; Quando autem te propter fidem erga Chriftum,.qui eft veritas, ab amicis amp; pro-pinquisodio haberi amp; perfecutionem pa-ti noueris, nc frangaris animo, neue familiäres amp; notos tuosauertere te cupientesnbsp;extimefcas, fedab eis fecedens, quæfutu»nbsp;rafuntconfidera,amp;cane 30. Videsbaptizatos, amp; à corrtiptibili nati-uitate ablutos , mirarisqueDeiclementi-am, cane fuper illos 31. Quando pfallere vis cum multis, congre ga iuftos viros, amp; vita probates, Sc cane |
Incidifti inhoftesj amp;ecrte abillisaufu-gifti,amp;declinafti infidias eorujfi vis gratias agere, conuoca mites homines, amp; cum eisnbsp;cane 33; Si vides iniques in malum certare, noli putarefecundum naturam illiWneflepec-catum, queraadmodum hæretici quidam,nbsp;fed die 35. Etvidebisquodipfi fint peccan-dioccafio. Si videris malignes multa perpetrate i-niqua,amp;à pufillis in hoclaudatos,quo tu cupias admonere aliquos, ne illis intendant, neue pariterçmulentureofdem, quianbsp;oeyusextinguantur, die amp; tibi amp; illis 36. Attu ftatuifti habere tui curam ,amp; vides aggreflbrem inimicum (tunc enim magisnbsp;in tales excitamur)amp; vis iam temet parare aduerfuseum, cane 38. Cernismultosegenosamp;pauperes.amp;vis mifererieorum, potes hoc quidem iam minbsp;feratos recipere, alios autem ad fic faciendum hortari, dicendoqo. pfalmum. Cæterùmfi omninodefideriumhabens erga Deum, inimicos audis exprobrantes,nbsp;neperturberis, fed inrelligcris immorta-lem fruâum, confolareanimam tuam (pénbsp;erga Deum amp; hacreleuansvitæ dolores dienbsp;quadragefimumprimum. Frequenter vis Dei beneficiarecordari quæ patribus fecit , amp; in exitu de Aegypto,nbsp;amp; indeferto, amp; quomodo Deus quidemnbsp;bonus, ipfi autem ingratijhabes 44.77,884.nbsp;101.105. io6-113. Gonfugifti ad Deum,amp; euafifti tribula» tiones tibi paratas, fi gratias Deo agerenbsp;vis, amp; narrare eius erga te benignitatem,nbsp;habes 45. Peccafti, amp;cönuerfus pœnitentia mo-uerisjamp;petis mifericordiam confequi,habes confefsionis amp; pœnicentiæ verba in pfalmo 50. Sicalumniam pafllisesà raaloprincipe, amp; diabolum vides gloriantem,fecede , Scnbsp;die quæ funt in 51. Quando aliqui teperfequi, amp; calumnia-ri ftatuunt,prodere volentes, vt Pharifæl le fum,amp;alienigeiiæ Dauid,netædio màrce-feas,fed confidens in Domino amp; laudailsnbsp;eum,dic quæ habentur in 53. amp; 55. Si autem concurraciperfecutio, amp;exi-, gnorantia in {peluncâragrediatur,in quanbsp;tu lates, ne fic metue Habes enim in eiuf-modi necefsitate vtilesamp; ad confolandumnbsp;amp;æternæ memoriætradendum in pfalmonbsp;56. amp;I4Tà Si obferuari iufferit domum qui infidia-tur, amp; tu effugeris, habe Deo gratiam in anima tua tanquâin tabulis infeidendam,nbsp;ad perpetiiam rei memoriam , quia nonnbsp;fisper* |
•
fis perditilsime confumptus, amp; die 38.
Si exprobrent iniraici,qui tribulantte, amp; nugis detrahant,qui reputati funt efle a-mici, amp; tu triftitia mouearis aliquantulutnnbsp;in exercitationetua, potes confolationcsnbsp;reciperej laißando Dcum,amp; dicendo 4.
Contra hypocritas amp;perfona gloriofbs, die adeonuerfionem eorum 57.
Ad irruentes inteafperius, quieonan-tur rapere animain tuam, oppone fubie-clionemergaDeumtuum, amp; bono fisa-niino, quanto enim magis illi fæuiunt,tan-to plus fubijeieuturDomino. Die autem quæinPlalmo 61.
Si perfequutionem fugiens , in defer-tum eoneefferis, ne metuas, quafi Iblus ibi fis, habes enim Deum, amp; dilucuload eumnbsp;furgens,die 62.
Terrentteinimiei, Si infidiari non defî-nunt, quinimo eunâa quæ tibi aduerla funtperquirunt, etiamfi plurimi fint, tu nenbsp;cefleris: Sagittæ enim paruulorum eruntnbsp;plagæ eorum,fi côcinueris 63.67,69.amp; 70.
Qnando cupis hymnum Deo eanere, ha bes 64.
Si velis inftituere aliquos de refurredio-ne, eanta 79.
Petisà Deo mifericordiam, laudaeum* amp;eane 66.
Si videris impios in pace Jætantes, ne fcandalizeris,nec commouearis, die amp; tunbsp;ea quæ in 72. continentur.
Quando iratus eftpopulo Deus, habes verba quibus ilium prudenter eonfolerisnbsp;^quot;73-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
Quando confefsione tibi opus erit.cané 70.74.91.104.10y.106.107. no. 117. i3y.i37.
Vis refutare gentiles amp; hæreticos, quia non fit in eis Dei cognitio, amp; in folaEccle-fia, potesintelligens eanere amp;dicere quænbsp;funt in 8y.
Cùm inimici præoccupant eflFugia tua, amp; omnino tribularis,etiam dum perturba^nbsp;ris,nolidei^jerare,fedora- Et fi damans ex-auditus fueris,gratias age Deo dicens 76.
Si perfeuerantes inimici irruerint,amp;pol luerintdoinumDei, ôdandosocciderint,nbsp;amp; eorum corpora volatilibuscœli obiece-rint,ne confternatus metuàs eorum crude-Wtatem, qui corn paffus es patientibus, accede igitur ad Deum,amp; dic78.
Defiderasindiefefto cantate Domino, conuocaDeifcruos,amp;cane8o.amp;94.
Congregatisiterum inimicisomnibus, circunquaque amp; minitantibusdomui Dei,nbsp;amp; coniurationes facientibus contra reli-gionem.vtnon frangaris animo propternbsp;multitudinem amp;potenriam eorum, habesnbsp;quafi anchoram fpei, verba Pfàlmi 82.
Si vides domum Dei, amp; æterna eius ta-bernacula, amp;dcfideriumhabes adea,ficut habebat Apoftolusjdic Situ oâuagefimumnbsp;tertium.
Si ceflauerit tandem ira, amp; Ibluta captî-uitasfuerit, quogratiasagere paratus fis, habes 84. amp;iiy.
Differentiam autem Ecclefiæ quo adap-paratumamp; figuras, fi vis cognofeere5c re-uereri, potes dicere quæfuntin 86.
Confortare vis teipfumSc alios ad reli-gionem, amp;quôdlpes in Deum non con-fundit, intrepidam parat animamj laudà Deum, amp; die 90.
Visinlàbbato eanere, habes 91.
In die dominico vis agere gratias, habes 13.
Inlecunda làbbativbieanerevoles, ac-cipe 94.
Cupis in parafeeue m odula^l, habes lau-dem in 92. Tune enim domus ædificata fuit,quamuis hoftesconarenturimpedire.nbsp;¦Atq; ideo triumphale carmen canendumnbsp;eftipfiDeo. Vnde tune dida recitare de-cebit, vtin 92.
Sicaptiuitasfuerir,amp; v3ftatadomus,rur fusque ædificata, cane quæ funt in 95.
Siterrafueritab hoftibusvexata, 5c deinde quiefeat régnante Domino.ôc velis de eo modular!carmen, habes 96.
Vis in quarrafabbati eanere, habes 93. Tune enim traditus Dominus cœpit vlcifcinbsp;mortis vindidam,5cde ea triumphare eumnbsp;audacia. Quum igitur Euangelium legens,nbsp;videris in quarta fabbati ludæos confiliumnbsp;capientescontraDominum, ipfum autemnbsp;audader ftantem pro nobis aduerfusdia-bol um, cane quæ funt in 93. vt fuprà.
Videsitem prouidentiam Dei in o.mni-bus, Sc erga omnia, 5cDominum eins, 5c visinitiari aliquos ineiusfidem5cobedi-entiam, perfuadendo prius vt confitean-tur, die 99.
Sinoueriseius iudiciariam poteftatem, 5c quod iudicio admifeens mifericordiamnbsp;iudicatDeus, vnderecipere velisconfola-tionem, habes 100.
Quoniam autem decetpet omnia amp; ia omnibus nos gratias agereDeo, quandonbsp;cupis benedicere ei, habes quo tuämani-mamadhorteris, vtdicasió2. 5c 103.
VislaudareDeum,5c cognofeere qüo-modo 5c quam ob rem laudari debeaf,5c qui fermones conueniant laudanthhabèsnbsp;116.117.134.145.146.147-148. lyo.
Habes fidem illis quæ dixitDominus, 5c credis illis quæ orando loqueris, die iiy,
Alcendentem teipfum fen/èris operi-bus, quafi dieas,quæretrofiinc obliuifcar^ quæ
-ocr page 675-|
quæante,intendo, habes fingularem feli-citatisprogrelTum, addicendum 15. gradu-umcarmina. Si captiuatiis alienis cogitationibus fen-fifti te abduftum amp;popnituit, define dein-ceps. Et manensvbitepeccantem depre-hendifti, fede,ac luge tu quoque, quemad-modum fecit tunc populus, dicens quæ Ainti?^. pfalnio. Arbirraris tentationes elfe tui probatio-nem,amp;vis pofttentationesagere gratias, habes 138. Comprehenfus esrurfusab inimicis,amp; liberarivis,dici39. Obiècrare vis amp; orare, cane $.140.14z. Inimicus tyrannus infurrexit aduerfus populum, tuautem, vt Dauid ipfum Goliath, noli timcre,fed crede tu quoque vt Danbsp;tiid,amp;dic car,||ndor43.BeneficiaDei mira-ris,amp; bonitatem eins tam in te,quàm in o-mnes recolis,amp; propterea benedicere visnbsp;Deo, die verba quæ Dauid ipfe dixit in 84. Cantate visDomino, habes addicendfi ?5.amp;97- Si pufillus forte præeleftus fueris ad ali— quem vfum fratribus tuis, ne extollariscô-traipfos, fedDeoqui teelegitda gloriam,nbsp;amp; die tu quoque ji. quipeculiarisipfiusDanbsp;uid eft. Vis cancre habentem obedientiam,hal-laluya, accipe 104.105.106.no. ni. 112.113. 114.115.116.117.118.134. 145.146.147.148. 15 O’ |
• Quando vis fingulariter de (aluatore cancre, inuenies in quolibetPfalmorum ta-lia.Magisautem habes 44.amp;109. qui de-inonftrantingenuam eiusex pâtre natiui-tatem, amp;corporalem ipfius præfentiam. Sexagefimumauteni primurnd^îS. quidi-cunt de diuina cruce, amp; quantum pro nobis infidiarum tolerauetitjamp;quantapafiusnbsp;eft. Sedamp;fecundus,amp; loS.qui fignificantnbsp;ludæorum infidias amp; maligniratem amp;Iu-dælfcariotæpi\oditionem. Vigefimum eti-am nonum jamp;yi. qui manifeftantregnumnbsp;eiusiudiciariamque poteftatem, amp; ipfiusnbsp;ad nos item corporalem præfentiam. Infi-nuatamp;i5. corporale eins refurreâionem.nbsp;23. quoque amp; 46. in cœlos alcenfionem,nbsp;Quumque legerispa. 95.97.98. potes co-templari faluatoris beneficia in nosperpafnbsp;fionescollata. AD LECTOREM. MEmineris candide leflor, numerutn Pfalmorum, qui in ifto Athanafij tranbsp;(ftatucontinetur, eflefecundum cô-munetn tranflationem quare fi aliquemnbsp;hic prædidorum reperire voluerisinpræ-cedenti Pfalterio fecundum Hebraicam fupputationem ordinato, à Pfalmo nonoadfinem vfque, veleocir-caaccipiesPlalmum fequen-temtui numeri. FINIS. |
FRANCFORT!,
ApudHæredes ChriftianiEgenolphi, Anno
M.D. LXX.