-ocr page 1- -ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http:Z/repertorium.library, uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

� de rug van het boek

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

� the spine

� the bottom edge

-ocr page 3- -ocr page 4- -ocr page 5- -ocr page 6- -ocr page 7- -ocr page 8-

Theologia

-ocr page 9- -ocr page 10- -ocr page 11-

1

coRPvs

L ibrorum D. Martini Lu-

then, San�:�memor��,amp;aIionimpr�c�puorum�nEc-cleCaVuicebergenfi, deucrbisDomini, HOC i

EST COKPVSMEVMetc

^ieiS�t�a^4�art(w

�ut^er^/ ��ttf4tg,et �et)ec^tttte/�Pnb

ecrcr f�vHcwett Scftrcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;embcrg/ �om rechte�

vtib wen ��^er^anb tier wort oe^J

a9(^3^^,5�?e5?l eff.

jnewtamp;S�ufamenge^ trueft.

Pvop�etctt/Mc ffatutaf (�ettzftc� en(�l�e|n

. r��^j/3^�rpent^umb/lt;^te�)fc etc vnb)n: !

, 3wmacbfn/@e^rnofbwcn�)�^x)�lgt; n�^Ueb flUUfm,

�ie ^�eamp;er ^termnen ftnbeflu jn r�cf

w�eit/�aemtteuom ^imd�cta� ^crett fetn/^4e fit f��cn ��� mM$ �cltcn^uff

�.fforint�.ii.

3(^farc^t/ba�ntcbf/wie�iie lt;Sc^(an�e^amDcrf�tef mit jrlt;r fc^�(^^cw/ 2t(fo aucb wr c finne vertuat wet�iw vonnbsp;tgt;cr{infdti�fcww

�cwiwm/ Siimo I y � 3.

-ocr page 12-

(0 in i)ie iCorpwe ^ttfamen Se

^3tgt;(v bilt; ^imKfc^ctt ^pr op|ceen/'^on hit ^5t(hm �nb lt;r�mwctc4)*^lt;�nwU�t^cr6�

T L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-CcibcfonofV^PH��''

wihr �K^f^wcrmgeipcr/ SSJ�art, 4ufǻ

in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sermon wn bent �affament be$ i etb� �nb lt;2gt;(ttf$

* |lt/TOibefbie�(^wefm�ei|tef/4),^aff4utǻ

111L nbsp;nbsp;5�?om3beitbma(^fiftt/bie afo�^efenfmVC�Raf t�

V* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�c^f ifftnbsp;nbsp;nbsp;�SJ�af lt;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an i anbgf of ^�tKp� iu -^clfen etc

,^a� er auflr ferner nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;begeren/^en ��^arbura mit ben �a

eranum tvvFn vnterrebe 3� iglt;lt;ben/pesvamp;(n w�tte.

�^^fr^nflttcb^naftenXe^rer $enanie/�on ber waren gegenmer t igfeit bee Xeib$ vnb ^2amp;luf$ �nfer$ ^�rrrn ^efu ^^ri|�i/ innbsp;feinem ^etti^en 2(benbma(/ bureb -^errn ^l^ittppum O^efannbsp;^nemiafeinifcb/^nnoi�jo. in Xrurf gei^eben/vnbbiwdjnbsp;^^irifum �truppen verbeut fcb/2(nno i$�ff3,

' 3lt;gt;^lt;��i�^�tJ^)e0um5u^reb(aw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

IX, nbsp;nbsp;^lt;!gt;m�eiK3en �affament bee Xeib� v� SSfutbvnfere ^lt;Jrwv

3efu^^ri|li/��5nterricbt vnb OSefentnie nbsp;nbsp;nbsp;^aufi ^berL *

litt^ingenfw/'paftpripber�irebeniw ^ittemberg,

Dem

9

-ocr page 13-

pofgcB��ttCtt

ucnvnb �crrn/�cvvn �ubwt'S^w/� rauen

� �tolbet�/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffSm/quot;quot;''

ftert SU SlatmunB/ 2Sern(8eto�lt;/ S��nlj�bergz en� 5�iteu6urg/�(.nbsp;S��ttKmgne�t3lt;n^)mn.

�(^c6ornet(�rattez(Bneamp;t^c�^ ^evr� fein wein vnOewi�igcnbsp;fc^ulOige �)tfn|l/|�)er^ctt Qe^orfamhef?nbsp;uov/ Q^ncOiger .^err/ dieweil i(^ verftatpnbsp;tgt;en/tgt;a�? vtckn �ut^cr^t^n �eute gf falnbsp;(cn/�)a fc^ O� @trdtb�(^er �gt;.�ut^fr^ felinbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^/voti Oen wort^ Oc� ^�errn (H O C E s T

COR.PVS MbVM amp;c,) ftt (in^anbb�cfe�n �cn�ucft/^abif� bcr^trc^ctt Q5o�c�5ftmniKnWftfcr ���*nbsp;tun w�lUn/vn �gt;(cfe(btgcn/ fampt anbcnigktcbf? argumentsnbsp;^�f^rrn/tviOev auffgckgt ^utruefen/ �nb ba ber bongenbsp;^ruef^ugar einer Heiner fc^rifit/foniebt f�r bieSiUen ift/nbsp;^abi^aucb ben 2(Uen gebacbi ^uwiUfarenz bnb genieltcnbsp;^�eber in ber groffen Sorm/ m� einer grobem ^cbriffr 5n*nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmrfen� ^�er^alben icfgt; S'J� J^arimanno ��^ever/we�eber mieb

^nin vorigen '^rnef vernrfacbe/foleb wein bebenefen babf�r* f genaue. �erfeibige bat mir ger^aten ober bie M�rber ^D �unbsp;, tberi/aneb etwa^ an5 ben K�chern be^ ^erw 'Pijilippi quot;�ficnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(antboni^/alf^ weiianb befJ S�rnemf�en vnb weit berpfunften

� ^ebrer^/nacb Sutbero/in ber^ittenbergifeben bob�^ 0cbni/ � bnb ��. 3obanni0 ^ngenbagii 1?omerant/anfb weilanb 2e^nbsp;^er^vnb lOfarberr^ in berfelbigen@(bwJvnbMircbenOreP

ber wort vnb ber 2(ngfpnrgifcben gonfeffion vnb Stpologia/ wie in anbern/ alfo aneb i� biefem 'Pnneten/ bienbsp;'� �* ^ett|re^2eben gelehrt haben) ^n ben F�chern Sntj^ri^ntrn-�

, � tgt;orgemeltei� ^�ebem ^ttrfiaen / ��amit ieb alfo in einen ^omum^itfaWftt brecbte/bie'^efentni^ ber Wittemberg�nbsp;*�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)( fcben

-ocr page 14-

f(amp;e�^rrc^e� i)ttb0c6u(zve� �gt;cm Q3a|�anb( ber worf �'t� �a�^ lt;f� mein 2ei6 etc.) Wie bic gewefe�nbsp;jnr jeit 2�e^eri/ vnb auc^ ie^t ncc^ i|i. 2(uff ba^ aifo au^ ge*nbsp;meUer Q5eie^rten/bffeni(if^en �e^rifiten vnb ^efentnif?/nbsp;leberman erfennen m�ge/nicbt aneinbieeiniafeit^emeUevnbsp;legrer in biefem�Pnneten/ @onbern anc^ wie war^afiti^nbsp;ftc^bienewe 5)im(if(6e Propheten bi^Jer �erj�nteepaben/nbsp;baf^ ancb bie ^ittember^ifebeXireb vnb C^cbni/ galuinife^nbsp;fep worben/ weiebe ^n enifeb�ibi^ennbsp;nbsp;nbsp;1)40(0^ amp;ern�/fcb

ne *�nierricbt nn� vnb ^ef entni^/wie au�? feiner erf�en Q^or* rebe ,mfeben/f�rnem(i(b M gefcbrieben�

2gt;3^ ^eref/^oigeborner �rane vn �nebi^er e^nnngefertigeeif�/bab ^wcrn Q^acbe^al^ ein geborfo*nbsp;mer�3^?ntertb(ttt/�^bacbe^nbebieieren/a(�?bie bafonberlicbgcnbsp;rb�mei weroen/bas? fie bie reine �^itiiebe Sef r/wie bie Q5ottnbsp;wiber^ubiefenie^ten feiten bnrcb ben ijewren 55?an �ntbe*nbsp;rnm an tag bracbi b^t/^eren f�rnemf�e 2(riicfe(/in bernbsp;�ufpnrgifcbengontelfion infamen gezogen finb/ fonberiie^nbsp;(ieb baben/vnb in irer ^errfebafR (^b�cb erfaiien� ^itfe ber*nbsp;ftalben if*nbsp;nbsp;nbsp;�^n� onteribenighcb/pe w��en bif? gnebigiic^

nnb jnmbef�enberf�ebn- �erg�tigere� vnb'��aier Jefii gbrif�i/w��e (f� /ampt a�en ben iren gnebigheb bewaren/nbsp;nnbittber reinen �ebt fnrber erbaUem

�eben ^n ��rfei am ^7. Sy�artif 2(nno ji ? 3* e Q5gt;

�^neeribeniger nnb Q5eborfamer ^ifoiauf? �^inricb ^ncbwncfer/nbsp;^5nrger�u�33rfe((�

?

Stute�

I*

-ocr page 15-

i � 6abcn m((b ofpmalfJ et�cbe ^50fefe(i�e bet ert/Oae?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oer tcb Ut 11 oieten 55ufbtturferrt

befanObw/befleO^ti foUe/ Oa^ Oie �ireitb�cber jVut�eri/ von Oen Worten Oe^ .^�^rrn tm ^acb^nbsp;mal/�b2(�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ete. in'ein

befonOer^^^ncb^ufamen getrneft w�rOen/Xgt;amitein jg(u eber/Oer gern oiefe �c�rifften (gt;a6en wolte/vnO Oie grofle ^onbsp;mo�? operum �ntamp;eri ntebt aufrtuffen vermogte/ vmb ein ge.*nbsp;rnigen �ett OiefelOe @treitf(brifften f�nOte bef omen*nbsp;aber Oi^ vrfadb a�W3 ip/Oaf?icb foifbrnbsp;(btabfcbiagenfotte/fofinOOoebancbfonf� anOere vrfacben/nbsp;barnmb icb bii^ nicbt ^ab abfebiagen wollen noef) follen. ^rft^nbsp;I�d)/Oieweil erhebe (�atramentirer ie^tger ^eir Oem gwinghgt;nbsp;(eben 3rrtb�mb/wi0er anff Oie ^ein gebolffen baben/vnO ernbsp;nn mirgeweilt herinner briebt/ �gt;anbsp;nbsp;nbsp;von n�ten ift/ Oakman

biffe e;(brifften vleiffig kfe/^nO �uthern^ aucb biefe tberniebt allein feinen ^acbffen/fonbern ber ganzen ^tr^nbsp;ebennbsp;nbsp;nbsp;gut/ geftellet bat/ Oa^ man fte Wiber Oie Jwinghfebc

$^otte babe ^ugebraueben. ^enn/wie er/ai�? ein rechter �Pro PbPt Oe^ ^entfebenlanbe^ gefagt bat/ baf?/ fo lange er lebe/nbsp;ber �^elfgion halben fein J^rieg werbe fein/�)enn er mit fei*nbsp;nein �ebet/ �ott in fein @ebwerb falte/ ��^nb er fep e� auebnbsp;gewi^/Oa^ bep feinen tagen/OeiiXeligion heUben/fein^riegnbsp;fein werbe/^bfoleb^ alfoaneb ergangen if�* 2hfo bat ernbsp;iiufb lang fiir feinem feligen ^nbe gewei ffagt/X)a� nad) fei^nbsp;nem Slbfebieb/ Oie @acramentirer vnb anbere 0eeten/ nurnbsp;. nveitlicb febwermen w�rben/ ^ie er benn/al^ er Q)enefin la*nbsp;fe/VrtO ieb ba^nmal ancb fein ^uh^ter war/fagte*

^3efe Straff wirb auch vber ^Oenbfeblanb f omen/ ^en wirfeben/wieber^atan eilet/wie er w�tet/vnb alle Wegenbsp;verfnebt/baf? er Q5otte^ wort ftinbern m�ge/ QBie viel �eet�nbsp;hat er boeb noeb bei) vnferm leben erreget/ ba wir boeb mit al*nbsp;lemvlei^ baran pnbybaf? bie reine �ere m�ge erhalten wer*nbsp;Oenr'^ie foil ef? allertrft ^ugeben/wenn wir nn tob finOeS�vnbsp;war er wirb ganhe febwarm �oeromentirer/ ^ibertenffer/nbsp;Slntinomer/^ernet taner/^ampaniften/vnb anberer ^egernbsp;mehr/herf�r bringen/T�eleb�^ gt;�u��gt; bnreb ba^ reine wortnbsp;)( ? �otte^

-ocr page 16-

?�)orK�gt;e�

�ofte^ vnb HcifP� ^er g�rer �ber* wunDen/ ftcb tttcbf crf�r t^unD�rffen/ ��nb warten vtetflig/nbsp;wie pe mogen nrfae� befomen/|re Jrrtbnmb wi�ernmb auffinbsp;^uriebten* ^�arumb wetebrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort �otte^ rein bqben/btc

fehlen ^u/bas fie (� (ieb^aben/vnb bem .^^rrn baf�r ban* en/ onb ben ^)^rrn fwebrtt/ btcweit a ^n finben ifr @onbsp;ferngntberne?,

, �^jebennfotebewort fielen in feiner 2(�^te��ng/bber Q5enefin/�ap.'^. Ober biefe wort/ ^�ie 55�enf(ben w�Une fidgt;nbsp;meinen �eif� niebf f�raffen taflen. �leiebrr weife (^at ernbsp;auch qrweilfagt in ber '�orrebe ^ernacb foig^be/ba enfpriebt�nbsp;3cb ftamp;e bovt von fern/wie er(ber ^enfeObie^^acf en fo ^efft ignbsp;anffbiefet/ bas? er gteieb r^ot wirb/ Wil biafen vnb j��rmemnbsp;gntamp;ern�? ^at gefagt/ift ancb alfo ergangen/'�en�nbsp;fo halb ber �^ob war/weiebrf vorhin wiber ba^ ^apftumb vnnbsp;alle ^i^otten am meiflen gef�ritte ^atte/ t^et ficb bie 5bell weitnbsp;anff/vnb febwermeten ber gro^^^apfttenfel/vnb halb bar*nbsp;nach aller Xe^er vnb 3iottentenfet wiber berf�rnbsp;anber'J�rfacb biefe^ mein^bebenefenf^ ifl/weit innbsp;btefen B�chern aUetofe gr�nbe ber^aeram^tirergnugfamnbsp;wiberteget finb/vnb jebier fein Strgnment von ben fi^igennbsp;@acramentirern anffbraebt fan werben/bafJ nicht in biefennbsp;B�chern wiberleget fep/ ober von einem/ber ben grnnb/fo innbsp;biefen K�chern gelegt wirb/vergebt/nicht f^nne wibertegtnbsp;werben�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

51^ tebf/weit bie ^acramentirer bem guten S5?an^ot* te�? ^nmeffen/ er tere von einer groben/teiblicben/enfferticbennbsp;weife/anff wekhefibvifti^nb vnb ^tntim ^achtmal fet)/nbsp;geffen vnb getrnnefen werbe� ^�a fte fn entweber an^ vnuer*nbsp;fianb ober an^b^b^iw^ betrt verlieben/ wie bennnbsp;ein iglicber/ber biefe b�cher wir^vleiffig tefen vnb acht ba^nbsp;anff haben/ teiebttieb wirb verfieben/baf? iv� nicht fo meine? �nbsp;wie fiefeine wort/nach irem fleifcblicben ^erfianb/beuten�nbsp;2�ie er ftcb benn fetb�? offtmato? (rtlM/ �^�nb auch ba�? �pnnbsp;gramma ber TOrebtger in Schwaben ftar bartbut/waf? fein/nbsp;vnb bereu/ bie e�?mit fm batten/meinnng fep / ba fte alfo |h*nbsp;gen/ Nam edimuscorpus, 5c bibimus fanguinem carne, non utnbsp;Chrifb corpus atteramrs�� frangamus 8�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WetcbCf? 0pn*

gramma er btrnacb/ba (� verbenbfebt ivorben ifi/ein ��otre* be gemacht/bienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�rba� tateinifcb �pngram*

ma getrneft ifi �tfo ba^ er anber^ ^nnerfieben ift/'�en 2tba* mn^/ber ftcbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffbviWi(^/��nb 3o*

bannee?/

-ocr page 17-

^erre�tc�

�ant�c�/ Der |tc� fetfe^Hd) gauDiDum �ettnef/tn'cwed er vn* detig vrtD rdffigt ift/ nid)t rvar^affttg ferne wort Deuten/w*cnbsp;Den Diefer |m t^ut tn Den Worten Oes erften t^cOe Der oHe�nbsp;���cfentnt� Dom 7�ad^tma(/Da Sntamp;ern� reDet von .Der �n*nbsp;eramentUc^en'^inigfeit De�^rote vnD iieibsffl^nftt/vnDnbsp;Diefer^affofenfegcrDodgt;6etrte0(ic^vnD mit onwar|?eif jwnbsp;fd)ulD 0ibt/ er (ere/ Da^ ff amp;ri|ti 2eib mit Den ^eenen oDer 3nn*nbsp;0en5nDrnrftwerDe/0ieKb wie anDere ftebtbarlicbe ^peife/nbsp;wie er and) anDere wort mej^r fm feifcb�eb an^leget.

*03^ ijt meiner i^^itbr�Der vnD mein beDeneten gewefrn/ Dor zweien 3aren/ Da icb tcoianm ^enrieum gebetten/ ge*nbsp;melte'�^�(bert^ntberibeveinanDer/in Der flemen form 5u*nbsp;trncf en- �^arin ieb auch Di� al� Da� f�rnemfie ^tnef Der ai*nbsp;ten '�orreDe ��- �ut j^er� ��^lieber belang�D ^ab bieib� l�Hen/nbsp;Da fielet Der'^rnefer abermal Vatanftgeiegt511 ttncfen.

�lt;Znn al� er mir mi^ei^ete/ Da� Die vorigen ^remplaria alle verfan|Tt/vn noch viel fragend Darnaeb were/vn er | oleb^nbsp;^remplarabermal anff^uiegen/aneb niebr ^�ebev gleieb�nbsp;argument� Dar^u �nt^nn/ vnD in Der groffen form mit einernbsp;grobe fcbnfft ^ntrnden geDedgt;te/^r and) Vernon meine met*nbsp;nnng begerte/rietVeid)im/er foite aiieban� Dencebriff*nbsp;tenJQerrn'PVdtppi 5gt;gt;�elantVoni�/vnD �^� T'omerani feli*nbsp;gen/etwa�^n�D.�*utVer�^�ebfvnfe�en/al�Die ui ^iiiVerinbsp;geiten gelebt/vnD einer meinung mit �ntVero vom ^?ad)i malnbsp;gewefen/ aueb Diefelbige ire meinnng nie in /ren ^nd)ernnbsp;geenDert�nocf) offentlieb wiDerruffen betten.

^TlD Dieweil Denn ancb '�. l)anln� (^beru� Der Strebe� ffbrif�i ^u ^ittemberg �Paftor / newlid) fane ^efentni�nbsp;Vombeiltgen (�^acrament/De�^eib�vnD^^lut� vnfer�5^(^cnbsp;ren 3efu ff brif�i/ im �^ruef batte an�gebn laf�en/^arinnennbsp;j^twenDige VnD ware �Snterrtebfuttg gefcbrifft/ von Der fro*nbsp;� ge/wa� eigentlifb iw 2(benDmal De� ^�rrn/an�geteilet vnnbsp;empfangen werDe/^on zweierlei) T�teffung De� geib�vnDnbsp;53lnt� ffbrif�i/vnDaneb von Den l?nwirDigen/ Dar�ber i^tnbsp;viel gef�rttten wirD/ rietbe De� im aneb Diefelbige ^efentni�nbsp;in Di� ff orpu� ^nfaffen/al�Die eben Da� ienige lerere von ge*nbsp;melten 'Pnncten/Da�ancb 2ntbern�/'PbiltpP�^^ vnD�Pome*nbsp;rann� feligen/geleret vnD befennet betten.

meinen ri;at bat er im gefallen (ai�en/vn al� balD angefangen im naeb^uf omen/vnD atieb Da� weref vollenDet/nbsp;tjie e�bie f�r Singen. C b wir aber fcbonbeiDe/wie and) Dienbsp;2(utore�Dcr ��cbcr felber/fleinen �anef von Den ^acra*nbsp;)( 4 menti/

-ocr page 18-

�KMrtrIfc�rti Stirer� }uget�lt;�rfm^6cnzf�trt(knw(tt)it# �gt;cnnoc^ Cwffc��/ wir gcwt� wiftrn/ c� ein n�tig vnlgt;nbsp;ti�^(i(amp; Wfrrf/^nvic(crt�o�(icbc�Om Sj�mfcbe� angnuntnbsp;r�ntgt; weigcfedig ift'�nb^af? icb nwr von ^.�bcri ^chntnbsp;ni^ relgt;r/ wei^ icb allber ctt fcbott/ dafjes? �ivbt o^n frurbt if�*nbsp;^�ctt� t� nicht tiHcitt die iXc^tgUwbigcn iterctcu/fcndertinbsp;auch �gt;cn ^weiffdicbtcn wid ^crf�rcten/widcr aw^ irem ^wrtnbsp;friand Jrrtbttw� hcifffrt fan/wice^allgcreitamdKicn fichnbsp;tm weref alfo cr^igt �rempei wii ich ,ht nicht er^rien/ daichnbsp;dechwd etiiehewei^/vndhoff tcglichnoch mehr^uerforen^nbsp;^�ochto ichda^ nicht vcrfchwcigcn/Wich lt;dcr ich tgt;dc^nbsp;�nn/ fd iang ich meinem 59$rrrt Stifte an feinem wort innbsp;feiner Kirchen gedienet/von feinen woreen/durchfeine^^�ifFnbsp;nie hab wollen noch f �nnen weichen) diefe^ ^beri ^�ch*�nbsp;(ein geiefen/ hat mich diefe^ 55�an^ befentnif^ dnd befiendig*nbsp;feit dermaffen getr�ftet ond eonfirmieret/da�? nicht 5�fagemnbsp;Co wei^ ich dennoch da^ 2eut hohe^ Ctandf?/ von den Co*nbsp;cramentirifchen Serernoerf�retgewefen/die durch gemeltenbsp;?�nterricht�ng/dom3trthumb eri�fet/vninonfer meinungnbsp;nun fo geflercft pnd/ da^ pe durch 0ottes^ h�^^ff/tticht widernbsp;gedenefen/dauon ^uwei^en/3(^ fchweige deren/foin dernbsp;^age oder auffderCchoefei g�efen.

� �^rhaiben wii ich auch atle gebeten hab^/pe pejn gietch im ^ weilfei/oder feien verf�ret/pe w�ilen f�r allem S.'�auitnbsp;^beri '^Unterrichtung (efen on wider iefen / ond ire^ernunfftnbsp;rnt er (�otte^ wort be^wingen/fo werden pe au� dciit ^weipclnbsp;(eichtiieh fomen/Cder/da pe in Jrrthumb ^raten/on groPenbsp;muhe den 5u^wider ^ururf Riehen f��nnem^ach diefemm�*nbsp;gen pe die oorgehende b�cher auch f�r pch nemen.^en ^a(*nbsp;parrigentannicht�gefchrieben oder gered onf�rgefchlagennbsp;werden/daf? in an^unemen/ef^fev den nach ond au^ item pnnnbsp;gefchrieben/ wie wir daffelbig auf? langer erfarung haben a!r �nbsp;vnfern^at^parrigen�euten/die manSJelfchen nennet/webnbsp;nbsp;nbsp;�

ehe mit niemand zufrieden pnd/auch nicht feeren vn ruhe ha^ 6en f �nnen/ wie freunt lieh nnd dem�tig pe pch aitch arifeng*nbsp;(ich peden/man richte pch denn aller ding nach inen.

*03^ hcih ich dismal von de�?�^ruffer� on meinem beden* den/ den ^h^iP�then �efer wollen erinnern/ welche^ gefchc*nbsp;hen ip am Sibendde^ i4.tag 5?�artii/an welchem tag nach gcnbsp;dachten^ ^beri galendario ^iporico der J^i^rr �htipns5nbsp;da^ letzte Sibendmal gehalten nnd eingefe^t hat/dor 15^9.nbsp;3aren/der wird auch diefelbige feineeinfe^ung/ wider �Papf*nbsp;pen/Cacramentirer etr erhalten.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vorrede

-ocr page 19-

t^ert/vorfet'itent ��bffO��

gefteUce

�X vldlJ�g fiaf�. vnD ^rfpart riam/lgt;cr^dli�en QJefcr ^S�c^fr/w�) fonDeriiclj ��cnbsp;^tbften (icfct/Oer f�llet vntgt; fan wol vcrpf^cn �gt;i enbsp;�oricn 00� anfon^ ^cr :Kirc^(n/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co allc^citVo ;u#

gangen t|l/ QBlt;nrt@o�co wort etwa ifl auffgangcn/ �nO ^ott fm ein ^ewfflein �aamp;urc^ ^ufamen gelefen/ fonbsp;i|l Der Xeufel Deo iiec^f co balD gcwar worDcn/�nD ()acnbsp;nne allen winrfeln DawiDer geblafen/gewe^et vnD (lur#



mef/nntllarrfert gro/fen QBinDen/foldb9lt;^iittlt;:^ iiecfjtauo ^iilcfcbfn�^nD ob man gleich einem oDer ^ween QBinDen ^at ge(�enretonDgew(�ref/0onbsp;f^at er Doc^ jmer fftr onD f�r einem anDern iceb �^rein gcblafen vnD gep�rnbsp;niet wiDer Dao iicclg/o� i|l feinanff�Mnoc^ lt;^�nD gewe�/ wi D anc^ nicijcnbsp;werDcn vor Dem ^�ngf�en tag�

Dao irfj allein (Wil Die 2tlf en fc^weigtn? ittcbr Denn jwen�ig ^tiirmwinD onD CKotten/Die Der 2^eufel gcblafen ^at/erliDcn ^abe. ^rf�#nbsp;lieb batte icb wiDcr miefj Dao �bappnmb. 3^ acbfe/alle Q�elt folt ja festernbsp;iviflen/mit wie viel 0t�rmwinDcn/ QSutlen onD Camp;�cber/Der i^eiifel Diircbnbsp;fiewiDcrmicbgetobct/wiegariemerlicljfic mieb ^nrilfcn/jnfreOcnvnD 511nbsp;j�cbfe gemacht babc/on Dao ich fie suweil� auch ein wenig angebauebf/3bernbsp;Daijiit niebto aiiogeriebt/Denn Dao fic zorniger vnD toller WotDcn ^nweten/nbsp;onD ^n fprjlcn/bio auff Diefen tag o^ne auffb�ren.

Da ich nu mich f�r folcben fpr�en Deo 2^eufelo febter auogefurebtec batte/briebt mirDcrXeufelein anDer -foebbcrein/DnrcbDcnC�t�npcronDnbsp;3uffrbnr/ Darmit er mir Dao ^ieebt febier auogewebet b�f te. 2llo aber lt;lt;^r jgt;nbsp;�uoDao -�ocb aueb febier oer�opffet/reifftermir etliebe febeibenauoDentnbsp;j?en|ter/ Durch (Tarl^aD/braufet vnD faufet/ Dao icb Dadjf e/cr weite ieebtznbsp;wacbo vnDtacbt/miteinanDcrwegf�rcn. 2lber �ottbalffb^D^UfHeinemnbsp;ZlenDen^iuDliecbt/ vnD erbietfo/Dao eo nicht verlafcb.-darnach Famen Dienbsp;�acramentircr vnD Q�iDerteuffer/ �ieffen Xb^r vnD fenf�er auffcwie fienbsp;meineten; Dao Xieebf sulefcben/tfebrlicbbabenViealleo gemaebf/^ber frennbsp;willcn/^of t lob/niebt gefebafft*

i^'Xtiebe babenaueb wiDerDie alten lt;erer/Q5apg vnD -futher^^ufamen gcfobet/alo lt;Seruetue/(?ampanue vnD Dergleichen. 4�ic anDern/ �o nichtnbsp;�ffentlich im -�ruef wiDcr micbgetobet/welcbcr vergifftige bofe^ebrifftnbsp;vnD wort ich perfonlicb hab m�flen leiDcn/wil ich nicht er',eten/^llein jbnbsp;viel an;cigcn/Da6 ich auA auo eigener erfarung/Da ich Die .bif�or ten nichtnbsp;ocbfef/b^i^e mulTen lerncn/-�e�oDie 5vircbe/vmb Deo lieben ^orto willen/nbsp;3a/vmb Deo frolicben feligen -f feebf 0 willen/fan nicht r�ge haben/ Konternbsp;mnofmer new vnD aber new jl�rmwinD DeoXeufclogcwarten/wic vonan*nbsp;p�nggefcbeheni(l�

X $�

-ocr page 20-

5Porr��e*

wenn noc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ar foftc (cben/imb �ette mc^uHctn tic �o

ri^cn�nO f^igcniXottcnvnl) ^t�rmwin�ccturc^i�ottc^gna�cn^gclc�f/ fonbcrn f�n�c �ucb aUc f�nfffig atfo (cgcn/ @o (eljc ic^tocb wol/ �ao tamienbsp;�nflt;rn?7ac^Fomen feme ru^e gefc^a|ft werc/weil ter Xewfel lebt vn regiertnbsp;^arumb irtj audj bitte �mb eingnetigeo @t�nttein/�nb beger beo QBefenonbsp;nicl^tme�rnoc^lcnger^

3� / �nfer ^ac^fomen/ betet nwc^ mit ern jl / �nb (reibet �otteo wort �Iciffig/iS r^altet bao arme TBinblicebt ^otteo/feib gewarnet �fl getwjlct/nbsp;abbiealleflunbe gewartenm�Ocn/woeucb ber Xeufcl etwa eine fcbeibennbsp;ober fenfler anoflojje/ �ter ^�cb �nffreiOe/bao 4.iecbta�o|iile|Tcben/nbsp;,�etm er (cblefft �nb feiret niebt/ lt;i�cb f�irbet er niebt �or bem ^�ng�en ta/nbsp;St/2^fb tu mulTen (lerben/�nb wenn wir Xob finb/bleibet er gleicbwoinbsp;berZfo er a^cit gewefen/vnb fan fein jl�rmen nicht laO'en.

(ch�c t�orc �on ferne/wie erbie^aefenfo befftig auffblefet/bao er gleich rbot wirb/wil blafen �nb jl�rmen/2lbcr wie �nfer -^err ^rif�uo �onnbsp;anfang(aucb in eigener ^perfon) auff folcbe feine SBauobaefen mit ber ^auflnbsp;gefcblagen/bao eitel Xeufelof�r^e brauo worben pnb/wiewol fie fafl �bei glt;nbsp;�uiiff crt/@o wirb er i�t �nb fort imer auch tbun/^enn er fan nicljt liegen/nbsp;ba er fagt/ 2icb bin bep eueb bie ^u i^nbe ber ^elt.Q3nb/.^er gellen ^or#nbsp;ten foUen bie �ircbe nicht �berwelbigcn. �^nb ^eine Schafenbsp;werben niniermehr �mbfomen/onbniemanb wirb fie mir auo meiner ^anbnbsp;rieffen. '^^nb C��atth* iogt; i^'wer hur auffbem .^eubt finb alle gejelet/^�ar^nbsp;umb furchtet euch nicht f�r benen/bie ben -l eib t�bten etc.

Ohne baevnbgleichwol auch befohlen i� 5U wachen/�nbbao Riecht/fo viel an �no i�/iiiucrwaren.lt;�o h�p/'^^3ilute/^cnnber Xeitfel heifft conbsp;rugieno/ ber �mbher gehet/ �nb wil �crfchlingen/ 5?ichf allein ^ur ^|:o�elnbsp;5eit/baS. petruefolcbb rebct/SonbernbioanberOBeltSnbe. ^amiwnbsp;gen wir �no nach richtc/�ott hetffe �no/wie er �nfern $53orfarn geholfen/nbsp;�nb �nfern ?7achfomcn auch heif�n wirb/^u lob �nb ehre feinemgottlichennbsp;�^amet� in ewigfeit

^i�mi wir finbeoboch nicht/biebafilnbtenbie S�irche crhalten/�nfer 5^orfarn finb eoaiTchnicht gewefen/�nfcr^achfomen werbeno auch nichtnbsp;fein/fonbern ber i�o gewe�/i�o noch/wirbo fein/ber ba fpricht/^eh fin beigt;nbsp;euch bio an ber TBelt enbe. �TBie i�bre.i3.gefchrieben �ehet/ ^e�wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�n�

heri etbobie/ etinfeciila. 'TJnb^lpoeat.i. -^er eowar/ber ee i�/ber eo fein wirb, ^a/ fo hei|ft ber ^an/ �nb fo i� fein anber �)?an/ �nb fol auch fe^ �nbsp;nerfoheilfen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

r� ^nn bu �nb ich finb �or taufent ^aren nichte gewe�/ .�a bennoch bie .Kirche ohn �no i� erhalten worbenZ�nb hato ber m�ffen thun/ber ba hei�/nbsp;Out crat/�nb heri.So finb wire int auch nicht bep �nferm lcben/-�enn bienbsp;Kirche wirb burch �nonicht erhalten/weil wir bem Xeufel im lt;Sap�/ O�otgt;nbsp;ten �nb b�fen icittcn nidjt f�nnen wehre/ �^nb �nfer halben bie �irdje fiirnbsp;�nfernaugen/ �nb wir mit jr/ m��en ^u grunbe ^hen (wie wir tcglfch erfa�nbsp;ren? wo nicht ein anber CSRan wcre/ber beibe/bie Kirche �nb �no/fcheinbar#nbsp;lieh erhielte/ ^ao wire m�chten greiffen �n fulen/ob wirb nicht wolf en gleunbsp;bcn/�nb m��eno ^en thun la�en/ber ba hei�t/Oui e�/�nb J?obie.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

(5Q3en fo werben wir auch nichte baju thun/ bao bie Stirchc erhalten wer# ben/wenn wir tob finb/Sonbern ber wirbo thun/ber ba hei�/Oui �entumonbsp;c�/�n4

-ocr page 21-

i6)lt;trtb.t?t�|eri*

lt;^/�nlgt; in fcciri�/�^n�iwa� wir tn foUIjcr fachen von nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fn^en/ba^�a#

ben vrtfer 'i^orfaren vonfwb p�gen mu||cn/^ilt; We lt;pfa(men vnb �c^rifff leugen/vnamp;vnfer^nc^fomenwerWrto uuc^aifo erfaren/�gt;a$ |�enbsp;werben mit �n6 vnb ber gunden .Streben fingen ben 124� ^falmen/^o be�nbsp;^(Srrnie^fbepvn� were/wenn bte dJ�enfcfjenfic^ wiber vne (e�en?^nbnbsp;�c^affe vne beif�anb in ber not/ben �CRenfc^en ��tff if� feinnbsp;^*lt;0 ifl bocb ja fiegticb bing/bao wir fo viel fc^reef liever (Exempel f�r vnenbsp;�uben/^ere/bie �eb^uben tuffen b�nef en/ fie m�jlenbie �ir^e ^ulten/alenbsp;were bie .ivirc^e uuflr fie gegr�nbet/ |u (e�f fo feljenbticfe finb vntergungen/nbsp;^�nb bcnnocljfolcbgruufum 0ericbt@otfeo/vnfernflol^ vnb freuet nic^tnbsp;brechen noc^bem�tigen ober wel^ren fun, Q2?uoijlgefebe^en bem ����n^ernbsp;|u vnfer leif (wit ber utf en vnb vorigen fc^weigen) ber ficb tic� b�nef en/bienbsp;�irc^e funbte o^n in nic^t fein/ er m�(le fie trugen vnb regieren. Q}nb new^nbsp;ticJj bie��Biberteuifer/^uben vno ja fc^reeftieb gnuggewurnet/buowirfot#nbsp;tengebenefen/wie meebfig vnb nu^e vno ber weiffe Xeufel/ vnb wie fertielnbsp;vnfer fc^�ne gebunefen feien/ -�uo wir boc^nuc^ Q:fuiu$ r�ut |u er jl in vn^nbsp;fer �unb fcfjuweten/ wenn wir etwuo f�rnemen/ obo ^ott ober 2tbgotf/ obenbsp;�oibober-leimenwere.

^��ber eo l^ilfft nic^t/fonbern wir finb fic^er/o^ne furcht vnb forge/ -�er Xciifei ig ferne von vno/'^nb i|l in vno nicbf fotelj ^teife^/buo in @.^uh#nbsp;to wur/ bur�ber er fluget / �Kom.er f�nne fie^ feinnie^t erwe�ren/wic ernbsp;wol gerne wotte/fonbern were gefungen. 2(ber wir finb bie S) etb/bie fie^ f�rnbsp;vnferm ^teife^vnb^ebunrfen nic^tbeforgen b�rffen/lt;Sonbern wir finbnbsp;eitet @ei|l/vnb ^ben vnfer ^teifc^ fum|?t bem S^eufet gur gefungen/buo utnbsp;tco/ fo vno einfettet ober benrfen mifeen/ buo i|l gewio vnb fieber ber Zeitigenbsp;e^eifl/wiefun eofeiten^ -�urumb ge�et e$ uuefe |u tc^t fofein^inuuo/ buenbsp;3�O6 vnb ?5)lun bennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frechen.

2ie werben freilich bie�upif�en getroff fc^reien/^i^e/bubefenneff vnb�lugef� fetb(t/bu6viet 3�often vnb ^uffr^ur entfielen/wer |ufnbsp;Uber unbero vr fuc| bu|u gegeben/benn eben bu mit beiner Xere/buruuonbsp;folcber vnr|uf fomenif��? -�uo ifl i�t ir |�c|fle �unfl/bumit fie beo .lut|eronbsp;i ere/wie fie fie|bftnefen tuffen/|ugrunbvmbjlo|fen, Q�otunluffefie fmernbsp;^in tefern vnb tiegen/bio fie ein mut uuff|�ren m�ffen.^enn mun uberibie^nbsp;(er frer |o|ett ^^unfl nuc| fott ft�getn/ fo muflen utte ']gt;rop|eten uue| .^e$ernbsp;vnb 2tuffr|�rer gewefl fein/ -�ennf�r fote|e finb fie von jrem eigen ^otrfenbsp;-blutten/ gefc|otfen/ verfolget/ vnb gtmeinigtic|uttefo|ingeric|t/wiejrcnbsp;, � ^2)itc|trbure|uu6|cugen.

2t�^c| mitfle l?|rifluo ber .^i^�rr fetbo von feinen ^�ben/ vnb fonbertie^ vonbett|eitigenQ5etern/�p|urifeern/lt;St|rifffgcterfenete.ben�berflen0lcnbsp;genten/|(5ren/ lt;�r bette ben Xeufet/ Xreibe Xeufet b urc| ^^eufet uuo/ ^rnbsp;were ein �urnuriter/ber ^�lner vnb ^�nber befette ete, ^urb uuc| enb#nbsp;fiel lumtobum^reu^ verurteilet/ulo ein^ottoleflerer vnb 2tuffr|�rer/nbsp;welcleo fie|�ren muflen von�.@fep|uno/e|( fiefn fleimgten/^et.7.nbsp;�2Belc|en ^rop|eten efu^ er) |uben ewre S2?eter nie|t verfotget vnb getib^nbsp;f et ?3r uberCfre 5?uc|fomen)fcib nu worben �O��rber vnb ^33err|tter beonbsp;rec|tcrt/wetci$ lufunfft bie ^rop|eten |uuor verf�nbiget buben,

lubeno febte ^tpoflel vnb 'Mlnger uueb niebt beffer ge|ubf benn ber .^errvnbS�Jleijler/wieerfnenbeifiuuorgefugtlutte �j�at|.io.ei|e/3cbnbsp;fentx

-ocr page 22-

^P�rrebc

fw�e lt;uc^ wie (Scbafe/mitten vnter �ie Coiffe.-^er feinen \�?ei�er/ ^nben fie SSRit^ verfolget/ fte wer�gt;enquot;eudj aiiclj verfolgen/nbsp;^abenfiemeinQBortge^flltcn/fower�enfieewreonuc^^altcn. �gt;�n�nbsp;^an i�f�@ie wer�en euc^ in lt;-�an f^an/,^n�gt; wer eue^ t��gt;tet/wir�gt; meinen/nbsp;er t^ue lt;55ott einen Oien|l Oran� -^enefet �ran/ wenn �ie jeit fomet/Dao ic^onbsp;eue^gefagtfiabe.

3lt;St �ent nu alfo/wie Denn Die �c^rifft bure^ano f Inr ^euget/�Dno wun ber iflo/baonnelj wir/fo inbiefer lebten fc^recflic^en seit ^i^ri�um prebi^nbsp;gen vnb befennen/bermn/fen/wie ficgele�ert/verfvlget/nlo �e$er vnb -^nlfnbsp;rft�rer verbamnef/nue^ viel vnfer S�r�ber femerlie^ ermorbet/werben^-�ienbsp;wir fnen boc^ nirgenb gleic^/M nic^to gegen fie ourec^nen finb/ 2llo bie vielnbsp;^�^er bennwir/burc^ ben ^eiligen �eijl erleucht/mit fdj�nen �errlieljennbsp;i^aben vnb X^lt;�fen ge^ieret/mit ^�^ierm ver �anb vnb feperm (S5laubeft be^nbsp;g�bet finb gewefem

^2lrnmb folten wir vno folt^er fe^mae^ vnb lefternng/fo vno vnfer QBt berfne^eranfl�egen/nic^f fc^emen/noc^ ber^albenfcljrecfcnlalfen/baowirnbsp;feige ober vertagt br�ber w�rben/�onbern f�r vnfernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^re aefjten/

bao wir mit nllen^eiligen von anbegin/gleic^en bnnef vnb le^n/fur vnfern trewen bienfl/von ber argen i�ottlofen^elt/empfa^en/'^nb frdticlj innbsp;(�ott fein/baoane^ wir arme ��nber vnb verarmte 4.eute/wirbig ftnb vmbnbsp;lt;i'^ri(iuo namen witlen/feljmae^ SU leiben.

bem i� vno auc^ ein gro�er ro� vnb gewio anjeigen/weil ber eu fei vns fo �arf sufe^et/ bao ^ott ano gro�er gnabe/vno ben reepten ver�anbnbsp;feines ^orts geben l^at. Q�ber bastro�et vnb �ercFet er vns ane^biirclj �ti?nbsp;nen �ei�/baswir ba�elbef�r aller welt/frep �ffentlich/mit rechtem ern�/nbsp;vleis vnb trew/anch leren/ousbret ten/ vnb i^hn�um ben gecren^igten befennbsp;nen/�l�i�'en auch/bas bie/fovnsle�ern �ub verfolgen/webe'r �otf nochnbsp;^ri�itm erfennen/wie er ^c��n.ief. felbsfaatz-^arumbwerbenfijeuchnbsp;in �^ann thun vnb tdbtcn/bas fie weber meinen '^^atcr noch mi�h erfennen.

�^??b swar/ es fol vnb fan nicht anbers fein/ '^enn bas bie rechte w�re .Kirche cfo �Ottes worthuf/fhtwr vnb werhf ^cle/trcibt vnb befenneovonnbsp;ber f��hen ?^irc^n/ (fo es nicht h�ren fan/ja als ^ci?crep vnb Xcufels Icrenbsp;le�ert^verfolget vnb ver�Tueht werbe, -^�enn was (f h^^�us rebet/i� vft bleibtnbsp;ewig war/.^er fpricht ���atth. �eligfcibfr/wcnn euch bie C��enfchennbsp;vmb meinen willen fehmehen/ verfolgen/ vnb allcrlep vbcls von euch reben.nbsp;5�nb capif.24.3*� gt;u��etgeha�etwerben/vmb meines Samens Willen vo�nbsp;alten S�otefern. ^enn werben fich viel ergern vnb vnteranber verrhaten/ *nbsp;vnb eucht�bten. S^nb ^ohan.i�. ^o euch bic �IBelf ha�et/fowi�et/bas �cnbsp;mich vor euch geha�*et hat. QBcret fr von ber ���elt/fo hette bie QBelf basfrenbsp;licb/etc. �ebeneft an mein Q�ort/basichsu euch gefagthabe/^er .Unechtnbsp;i� nicht gf��erbenn fein .f?err. .^is fep ftir� geantwort auff bie hohe fun�nbsp;ber ^api�cn/2lnberswoi�offf vnbrcichlichbauon gefi^rieben.

gemanetmich aber frer .�^un�/als wenn einer berfelbennach wolt flftgeten vnbfagen/Q�o �ott nicht gute �ngef ge�haffen hcfic/ fo werenbsp;auch feinXeufel worben/benn ausben guten �ngelnfeinbic Xeufel fomen.nbsp;.�arumb i�s �oftes fcbulb/bas er gute �ngel ge�haffen hat. �leich wienbsp;vnfer �i^?afer Qlbam auch �off �hulb gab/ �r hefte fm bas QVeib gegeben/nbsp;.�ennhetfc �oft 2(bam vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicht ge�haffen/fo hffffn �e nicht gef�n

bigef/

-ocr page 23-

feilet /'X�eifabet au$ ^l�utn vn�gt; -^cua iS�n�xr worben / fo ^f�c� fcljul�/ �ao folc^c groOe @�nbc gcfc^c^cn i j�, 4Die ip jf^t auc^ noclj bicnbsp;jie,^uu�tgt;nbbkibt bic^ocb�cfun�/^ao alUm05ottm�o iSwnbcr jein/nbsp;'^bam onb feine ^inbcr finb a((e rcin/from onb ^ci�g.

^yo/ weil ouo beo -lut^cro lcre viel 3�otf engctfter fomcn finb/(wie fie fj g�nD @omuo lt;l,ut�erolerebco Xcufclo fein.^o^^wneo f4gtaufbi.3���^�'2*nbsp;lt;5ic finb von vno auognngen/ 2lber fic waren ntcfjt von vno, Qlno li�^rij�nenbsp;^un^er i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fomen/ ^arumb i� �l^ri�uo/ frer fun� nadj/ ein ^Lcn^

fel. S�nb wenn fic fi^aucfj bcpbcr^afcn nemen wolten/$�aoi�auobcnr ��ap� fomens� lefe man bic J^i�orien/ wao fie felboefcfeweige jrc 3^��nbsp;�Cr^aue^ mit ben Geifern get^an etc.

.^30i� offenbar. (So i� nie fein .^e^er auo ben .Reiben fomen/^tlefinb fle auober fgt;eili^cn lt;^hri �lic^cn :^ircben fomen/ ^arumb m��e bie 51 ircijenbsp;�uc^beo S^eufeto fein. ?7n^atobie ^eilige�ircbc gebolffen/bao f'ie befen#nbsp;�et/bie 5lener/fo auo fr fomen finb/verbamnet vit nicljt mit fnen ^elt/ ��nonbsp;.(utbcrifc^en muoeonicbt^elff�n/baowir auc^ befennen vnb alle CRottennbsp;verbamnen c 1gt; b biefelben fc^on auo vno nic^f fein w�llen;be/fer beit fie felbonbsp;fonnen thun.

^4.fo giengo ber 'Biblia vnter bem �2�ap� auefj/bie man �ffentfief) ein �iCc licrbucb hico/ vnb fr fcb�lb g�be/ ^ie j^e�er be^�lffen ficlj auo ber ��S'iblia/nbsp;Ql'^icfie�ucb noch i^wn/vnb fcbreien/.*^ircbe/�ircbe/wiber vnb vber bienbsp;S2S)iblia. \35nb (Smfer ber weife man/ wolt nicljt wiffen/obo ;u r^aten were/nbsp;baomanbie ^�iblia verbeutfebet/vielleicht aucljnicbf/ob fie vSbreifebobernbsp;-latini�b ju febreiben gewe� fep/ weil fie vnb bie 5tirc^e fo gar vncinonbsp;finb.

'��^'it benn folcbo bie �Siblia/ welcbc beo heiligen i^ei�co eigen fonber# (leb ^ucb/@cbrifft vnb TBort i�/von fnen muo leiben/vnb aller 5te$crep/nbsp;��Ki�t er vnb (gcb��erin/ gefebenbet werben/TVarumb foltc wire nicbf vielnbsp;me^ leiben/ -^ao fie vno aller .*^eOercp vnb 2luffrb�r/fcbulb auf�egene'�#nbsp;ite �pinne feuget gifft auo ber lieben 3�ofen/barinnen ein SSienlin eitel gt;)�gt;nbsp;nig �nbet/^ao fan fie ba^u/ bao fr fu�eo J^onigber �vinnc ^u gifft wirb,

��^5?b i� ywar groo wunber/'��arumb fic nicht auebfre eigen ieiebnam �erbamnen/ -^enn wao guto fomet von fme* (Sr f�et vnb trinefet bao alkVi*nbsp;be�e brot/�eifcb/mein/bier/2lucb fo�licbe QB�r�e/S�nb tc� boefj von fiefjnbsp;cjtel vn�at/ rof^/ fpeichcl/butter/ febweio febweren/ blattcrn/grinb/gna^/nbsp;� ^�o/eiter/mi� vnb harm.i^r tc� ficb herrlich fleiben/ mit feiben vnb golb/

21�Ser eo gehet wie man fagt/^enmanbem /junbe juwil/fo hat er bao ,(cbber gefre�en/ober wie bie lt;fabel 2(efopi viel feiner faget/Q33enn bernbsp;QBolffbao �ebaf fre�en wil/fohato fm baowa�er betrubt/Ob gleich bernbsp;C�Jolff oben vnb bao �chaff vnten am 0;acb trinefet. �ic haben bie f^irchenbsp;mit frrthumb vnb lt;2)lut/mit lugen vnb morb erf�llet/^oebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fic fein

wa�er betrubet.^ir �ewjjcn vnb wehren/beibc ben auffrhuren vnb ^rrtbUi^ men ber .*^e�er/noch betr�ben wir bao wa�er. {frio lieber Q33olfffrio/baonbsp;bir halb ein lt;23einguehr im h�lfe bteibe.QBolan/eo i� bie TBelf vnb fr �ott/

alle/

-ocr page 24-

�Kc/bet wi�ti� einmal Oar machen/tj� anbere bae �e�erbttc^/�tv �ei(i�lt; edjrlt;t/rec^tvnbwar^lt;tig/btefo(cfecefoofft�nbvtelmat5(�3ft

lt;2:-^n|�u6 vnfer �eber �et f vnb vnfcr �ee(en/bte er burcb f�� f�ewr ǻ(ut er faufft F��� Wetne -^erbe/bep feinem ^eifigc wort/nbsp;bao fie ^uneme onb wac^fe in ber gnaben/erfentnio onb gl�uben an fn/Xrd#nbsp;�e�nb|lerefc fieanc^/baofiefejle onb beflenbigbieibe/wiberaiie �Fi�vn�nbsp;@atano/�nb ber argen QKcif/vnb erh�re boc^nbsp;fr ^er^iicb feuff^en/ vn eng|lig(icb�arren vnb verfangen nach bem fr�lic^ftinbsp;Xage feiner ^erriie^en feiigen ^�ftmfft vnb erfebeinung/ '�ao beo nwrbl�nbsp;(bett (leebeno vnb beilfeno in bie ^i�erfen/ ber grimmigen gifftigennbsp;0cb(angen/bocb einmal eini^nbewerbc/'r^nb enblicb angebenbsp;bie offenbarnng ber berrlicben Freiheit vnb (Seligfcit bernbsp;i^inber i35otteo/ ber fie boffen/vnb in �eb�({nbsp;warten, ^a^u fpreebe ein igiieb fromnbsp;^er^/foi^b*'i|�no/vnferonbsp;benoerfebeinung hebnbsp;blt;�f/ 2(men/nbsp;2fmen,

-ocr page 25- -ocr page 26- -ocr page 27-

sjjrop^etcn/


vnt) Sacrament etc.


$�(Ue(Boetvnbvrt^


�t c(rt ::yJl' �ewwc�cr�erlt; Jcp�atfcnbsp;mie^ fester r�ge gcflc�*nbsp;M / vn�gt; meinet / c� merenbsp;W au^geflritten / �ebtnbsp;3) V allererfle / vnD �l^etnbsp;11/nbsp;nbsp;nbsp;mir / wie �)er weife S�an

fprieamp;t /^en tgt;ermenf(^ anffp�ret/f� mu^ er an�enbsp;ben-

�s?amp;e��.��^^^^^

bofT�acramenfre(biflt;^t^^^�^� 2(6er aar igt;iel ein anber� im ftnn hat/T�emiifb/Oie ^an^e iere be^ ^uan^eUf/fo er bt�per ��rt tamp;cfcnbsp;mit^cwattnicbt�atm�aentewben/ mit�f�ijer^anbeiwnanbsp;^er@cbrlt;tj��erberbem

T�u bab iverf �nbi^t/t^ttb meinej�repb^eev wirb war werben (bub ieb forge) bai? �ettvnfer'�nbancf barf eit wirbnbsp;eimfuebett/ vnb bie warjeit (affen niberfebtagen/ wie �a^� D�fer mb^nnbsp;�tttfagt/ ^eifwirpe verfotgen/vnbniebi^ittttrmett /ba^ cfbarFdtbwnbsp;� wireite(irtbnmvnbfalfebr@ripervn�Prepbetenwiberblt;Vff�S^'*nbsp;ben m�ffen / weteber ein� tei(^ nu brep (ar f�rbanben gewegt;nbsp;fen/bureb feine guabe ftnb pe bii?brr verbiubert/ weren f^npnbsp;lengp eingeriffen� Cb cr� weiter wirb �uffftaUen/weif? iepnbsp;ttUbf/tveif niemanb forget/ niemanb baf�r 6etet/vnb all^u^nbsp;mat pebrr pnb/a(i?fdWie|fe ber ^eufe(/ber boeb wie ein grim

9n�i5evmhhi�rlt;3iUilt;���rtf�4^^0^if/(^p0(bei)mei^Nota bo

SI �r(^

-ocr page 28-

2 ��tJ�lt;r?gt;fe�t'mdtf(?e�

^eurmonmu ^aiti^cm crnfl ^�ff Mfft Wef�r t��n rechte� vcrf�at�b / v�b vtnb fdit j?ei(tae�?rlt;mc^nbsp;roraiien bin ^^^^j-e/^ittgefcbctt/bo^vttterfo mr(bti0�n8ftr|icntgt;�lgt;nbsp;f/u f�o�tJKfcrOVdt/bcm^cuffcl/�avmcbtmvnfermacbt�onbsp;fiet/tveber bcu�laubcn/no�b ^ottc� tvbrt ^ucr^a(t^/0ott*nbsp;bern e�?mufifaacmQ5atdt(bc gcwaUbafctn/bie t� befebiv*nbsp;me/^iebcrix* pfdm gar fein betet/vnbfmcbf/QU wortnbsp;^ott e^ �nb rein/ bureb^^tttert fiebenmai/ �)� JQerr woiteflnbsp;�e erbaiten/vnbbn^ beb�tenf�r biejem^f^ieebtewigliebfnbsp;5gt;en^otttofenvmbbnbbmb finb/^o bi� Wfen�enuanffnbsp;fernen. Q3ermerten wir btt�?/ba^ wir^b^ben/ bnb formen ni*nbsp;ebt/wie wir^ bebalten/fb tf|�? baib verloren.

pro pl)eceit �rtnbsp;�nfunfl.

2inbern/^�a^ wir auch vnfern viet� baj� tbun/ vnb bie Gingen nicht febinmmen iaflen/fenbern wacter ftin/nbsp;^�en bie gnabe beit �ott bennoeb eii^rit f�eiffvber bie �e(t/nbsp;bas? er feinen faifeben 'Propb^i^� anbers? f�rnemen/nbsp;beim etwas? enOeritcb^/aisfba�nb/wercf vnb fubt�e fpi^enbsp;g�nbim/vonculferlicben bingen. feiner mmet�cb an be^nbsp;�iauben^ vnb anten ^ewiffens? f�r Q5ott/ fonbem alleinnbsp;wa^ gieirtt vnb febeinet/f�r ber vernnnfft vnb ^elt/ �5(etebnbsp;wie bie �rianer/ batten gar einen feinen febein f�r ber *�er*nbsp;�unfit/ ba fie f�rgaben/ were @ott nur eine �Perfon/ bernbsp;^ater/ quot;?gt; r @on aber vnb^eiligcr Q5eifi/wcren niebf eeebnbsp;fer^ott.

5nbcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--------

S�nb? ^ita(eu6e�/�)a�? �)�egt;^arfo|tt �na^lt; frcm


3^em/bett j�ben vnb P/(a^ner/f bet fanfft^nb war eben/ vnb vnlft bem^apfiuwb tautet e�f�fie/ bof? bergret�nbsp;wiUe ancb etwas?^ur Q5nabe verm�ge/ 2((fo/wei( es? ber ver*nbsp;�unfit gemefie ifi/gefett e^ W0(/fo man fagt/im ^aeramewtnbsp;fei) frbieebt^rot vn �Jein/^er fan ba^ nicht gleubf/^emtnbsp;man beutel tag^ ben ^�ben ^ugebe/bas? gb^^ifi�^ ein tauter �nbsp;Sy?enfcb wcre/icb aebt/fte w�rben (eiebitieb u befere� fein.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

^wdttky�Le � fot nu bie vnfer vteis?fein/bas? wir weitvon ein an* r/nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber fcbeib� bic wo �ere/�itte bie von be� j5)e�btfi�lt;fen

�nrvev? quot; (eret/bos? gewifienimQ5e(fif�r@ott$uregirtt.^ie lt;n�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbere/bie von eufierticben bingf ober weref en (eren/Oen est

I igt mehr an ber �ere bes? Q5taubens? vn^uten gewi fien^/ben an ber fere guter ���eref e. @inf emat/ ob gleich bie werd fei*nbsp;(en/ fo ifi b�tfie vnb rbat/ bas? man fic fan anrichf en/wobestnbsp;staubens? 2crefefi vnb rein bleibt SIberwo be^Q5taube�st *nbsp;�ere enbinber� gqebt/vnb bie^eref herf�r gezogen wer*nbsp;benzba fan nichts? gut^?/weberr$af nochbiUfrefein/obn ba^nbsp;bic

-ocr page 29-

�gt;(cwact nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftcf) brm^cit/Vhb f�r^�h�fieMfcnc^

tva^ grofTe^fctn wollcn/Dage^et �)c�� �5pttc�? (^^re vnfer wicaucamp;�^icfee^rf�f^ttge prophete� t�tw/ Ptcnbsp;trctben/�gt;cn ^itbc ft�rmen/^wc^cti brcc^cn/^acranbsp;ment me jftcrn/ vti�) ein neme weife Mortificationis,�)a^ ift/ctnbsp;gen erweife t��tnng t)e^�(eif(�e�?fn(amp;en* @ienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ane^ bi� f

�er/pie 2ere tfc� �iauben�? neeb �iegetrieb�/nie geteret/wic ��'j�en manbieQ5ewi(rettfo( anffrie�te/weieb^^beeb f�rnemef�nbsp;vnDn�tigf� i|t/in berg�ri|gt;(if�en�ere/wie�efagt ift/'�?n�)nbsp;Wenn fie nn gieie� alle^ �ettenan^gerie�t/bn^fein ^iibcnbsp;were/fein ^ire�e ft�nbe/niemanb me�e ^ieU( in aller 5�e(t/nbsp;Da^ 5(eifc� rnb ^lut im Sacrament were/ vnb giengen allenbsp;ingrawen ^awer^3'^�cfen/QBaf?were bamit aungerie�tenbsp;wa^ fetten fie bee� bamit evian^et/ Da fie f0 fyft nae� Drin^nbsp;tcn/treibenvnD lagen? ^eren fie Damit ff�riften wvrDenenbsp;^0 bliebe Denn �lanbenvnD Siebe? �ollen fie �ernae� (c^nbsp;men?^arnmbfoll^ (te nie�t voran ge�en?5�C�um/ eitel ��renbsp;vnD ein newer 5�?�ni(� fe�ein/ were Damit erworben/wie innbsp;allen werefen gefc�iet/2(ber Dem^ewiflenift nie�t^ ge�olf�nbsp;fctt '�a fragen ane� fole�e falfe�e �eifler nie�t naeb/ ^leie� eOor�uffb�nbsp;WieDer'Papft nie�t Darnae� fragt/wo Q5(anbe oDer Hebe blei Bapn�gt;rins�nbsp;6e/wen nur Die weref feine^ge�orfam�^pn gefe�e^ge�en/Danbsp;Drittgei er �itt/PnD wen fte g^e�e�Mfl Doe� nie�f�?gefe�e�en�nbsp;Og^^ilDenn nu�-ffarlflaD eben Denfelben weg ge�et/2).��rirt�amp;onbsp;(W^onD vnterfoDiel ^�e�ern/nie�t einmal leret/wofJ^e�.

^lanbevnDSiebefevOa�ereDenfp�ttife�vnD�Dnife� Derfelben �alb^ von vn�?/at�? fep e� geringe Se�e)fonDern anffnbsp;^ufferlie�e weref Dringet vnD treibet/ ^et) ein Iglie�er f�r gt;mnbsp;gewarnet/ vnD wiffe/ Do^ er einen vertreten @ei|� bnt/Dernbsp;wie�t Den mit @efe�en/��nDen vnD ^ercfen/DieQJewiflennbsp;ou morDen geDeneft / �0 Doe� Damit nie�tf? ifi an�^eri^t/nbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� mengtei(�alle^gefe�e�e/Da�?erinallefeinett^3�e�ern/mnn

De VttD �er�en f�rgibt/ �onDern ane� b^fe ^nben/fole�f? af le�? t�nn/ vnD leren m�gen/Da^ er treibt�arnmb mn� fe et^nbsp;tva� wer� Da fein/ Die �ewiffen ane� ^n l^fen vnD ^nnbsp;fien/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift Der ^eilige �eift/ wele�er le nief)t Dnre� ^ilDc

Dree�en/oDereittig wref mag erlangetwerDcn/fonDernal* (ein Dnre� Da� ^nangelinm vnD �lanbemnbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FK �� Dof? manl nie�t ^n weit anfFfperren/vnD

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wf^^^�eifterfnnf�VttffwnnDern/vnD Damit

Die ree�ten 5oenbtit�cte faren laffen/�nDalfo (ifliglie� ans Der ban gefnrt werDen (Damit Denn Der^enffel/ Dnre�nbsp;2J X Diefc

-ocr page 30-

4 ^tbetbte^t'melif�crt

tgt;icfc 12gt;vop^Cɀn vmS^e�^O Wi( irf) ^ie f�r^(t(� ev^elcn/l^icfcl bigett ^eubtft�rf e gjvif�t�bev bavawff nnem laltcamp;e�nbsp;f�r allen bingen ^nmeraen vnb bleiben ift^

igt;^��rftc ^efei^ Q)0ieef?/ft)el(be5 fol alfa gepre bigt werben/ bo^ man bie @�nbe babnreb offenbare onb er^nbsp;hnne lerne/^oim? wn z.'^ie wir bas in vnf ern @ebrifften/nbsp;offt ge^eiget ^aben- Slber bi�e'P^op^eten verfielen niebt�nbsp;reebt^ bauon/ '^eiin bi^amp;eifft ba^ Q5efe^ rec^t �eiftlieb ge��nbsp;prebigt/ wie �. ^panln^^ quot;J�^om* 7gt; vnb ree�t gebrane^t lt;i^nbsp;mot(gt;.i*

'^21^ 2(nber/^enn nn bie 0�4nbe erhnnet/onb bas Q5c feb alfo geprebigt ift/ barniit bie �ew Wen erfd^reef t onb ge^�nbsp;bein�tiget werben/f�r Q5otte^ ^orn/ �ol man barnaeb baf?nbsp;^ort be� ^nangelien/ onboergebnng ber ^�n^nbsp;benprebigen/bie�ewtffenmiber^ntr�f�en on b anf�nrieb^nbsp;ten/^nr@nabeQ5otte^ete-

^3^f�^^^'�^bft�ef in bieferorbnnng/leretgbriftn^felb^/ Snee oltimo. 5aan mne^ prebigen ^nOe/ onb oergebnng bernbsp;0�nbe in feinem ^�amen/'^^nb ber Q3eift(fpriebt er/Joban*nbsp;16.) wirb bie 2�5elf ftralfen omb bie 0iinbe/ Gerechtigf eit vitnbsp;Q5eri(bt� ^�iefe ^wep ft�cfeftnbef�n Weber in biefen noeb lt;tn^nbsp;bern falfeben Propheten/ fie fonnen^ aneb uiebi/ bnb finbnbsp;boeb bie f�rnemeften vnb nbtigf�en ft�cf�nbsp;es�ftcfifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��Sl^ �Oritte/ 3ft nn ba^ �eriebt/ bo^ wereft ben alte�

' $5�enf(ben^nt�bten/��anon2'iom ^6wnb7.^agebenbic ^eref an/ bie lieben vnb marter aneb / ba wir bnreb eigennbsp;5wang ohb faften/waeben/ arbeit en/ete* Ober bnreb anbercnbsp;verfolgnng onb febmabe/onfer Sleifeb t^bten/^iefe t�btnngnbsp;banblenbiefe falfeben propbeten aneb niebt reebt/^ennfienbsp;nemen niebt an/wa� inen @oft ^nf�get/fonbern wa� fie fel^nbsp;be^ erweblen/tragen grawe 2'i�efe/w^llen^awren gleiebnbsp;fein/onb be^^arrenwerefr^nief

3^m'�^ierbten/0^llennngebenbiewerefe berSiebe/gegt; bc�fcjtcbeitt gen bem T�ebeften/ mit famfftmnt/^ebnlt/^oltbat/�ere/nbsp;ne�e'iicit. ^�lffe vnb5^blt;�i/�^if�li^ vnb�eiblieb/frep vmb fonft/wicnbsp;bn^ ff b^iftn^ getban bnt

^�^mf�nfften/�flnuba^lebte/Saf^mananebba^^e^ m feinen wernbsp;nbsp;nbsp;onb fotne Wetef treibe/niebt f�r bie ffb^�if�en/fonbern f�r

d�enfolinan bie roben onb vnglenbigen/�en f�r bie ff beften mn^ manfJ treiben.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;treiben Q3eiftlieb/ miebroben gef�gt if�/bie @�nbe ^n erf en^

nen.2(ber f�r bie rob^ �entc/f�r lt;^r Cmne�? mn^ manf? aneb Wblieb vnb grobli^ trdben/ bas^ fie feine meref tbun onbnbsp;� (affen/ .

-ocr page 31-

t)��) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnter Dem ^e^werf vnD Q5efe^

l^e/ewffev�c^from femmiiften/mtemanDie wt(Den^tgt;urc mU f ettenvnD^eraer^eK/Da^ euflTedieamp;er frieDe vntev Dennbsp;teuten Weibe/Dar^u Den melt�cbe Oberfett verorDnet tft/Dienbsp;i�ott Darin wifaee�ret vn gef�rebi^f ^aben/fHom-i^-'-�pet^.

^Sfneben mn^ man aber ^nfe^en/Da^man Die^^ril�i�� �o*b�6bie lt;be frei^ett er^a�te/vnD foicb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�� weref ntebt auff Der

Samp;riften gemil�en treibe/ai^miiffen fie DaDurcb from fein/ ijaucnwcr ^er f�nDigen* ^nD ^ie^er geb�ret nn Die Svage/ ^ie man �*�nbsp;^iiDerbreebrrt lt;gt;ber DniDen/ fpetfe/fieiDer/ fret/perfon onDnbsp;aUeriei) eufferiieb bing blt;x�tf foif ete.^eleber niebi biefer OrDnbsp;�ung naeb (eret/Der maebf^^ freilicb niebtrecbt. 2(n�^ bem fi^nbsp;�eftn nn / Da5 �. gariftaD vnbfeine �eiffer/Da^ onterft3�nbsp;Dberfl/Dae? gerin^f� f�v ba^ bef�e/Da�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�r Da^ erf�e fct^t/

Jgt;nD �i( Doep�^ff nbsp;nbsp;nbsp;ber aHer^bbe^ �eifl/ Der Den

ligen Q5eiflmitfeDDernvnDmif all ^efreffen lt;?abe.

@^2(rnmb bitte ieb einen ialieben gb^iffen / Deron^ in OC^bieferfaeb^n ^nf�b^f/tbietvirbabbern/m�lle geDen*nbsp;lt;fen/Da^mir niebt von boben facblt;^n/fonDern von Dernbsp;lt;'ll���erin�f�enblt;tnDlen/'30nDtvirten/Da�Der^en|felgerne^nbsp;fofcbe geringe fMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anffmn�en/vnD Der �ente an^

pcb^ieben/anffDo^ fteDie veebfenf�rnemef�eni��ef an�? �)er a^t (affen/ vnD Dieweil bieber gaffen.^�arau^ anebnbsp;^�fglieber mer�fe/wie^garfftaD^ Q5eif�/ein falfeb^t* bofernbsp;^eip Of/ Der fm niebt gen�gen Icfft/ Da^ er Die hoben reebtennbsp;fb f(^wci^et VttD (igen lefft/ vnD Die geringffen fo anff�nbsp;ylefet/ai^lege Der 2!Be(t fcligfeit mehr Dran/Denn an gb^�^Fbnbsp;jelM/foitDernzwingt auch Vttf?/von foleben hoben n�tigennbsp;Fucren/berunter ^n Den ger ingen/Daf? wir mit fm Die ^eit vernbsp;lieren/ vn in gefabt geben/Die bob^n We^e ^nnergeffen- Q[?nDnbsp;Da^fev Die erjfefrnebf/Daran man Diefen^anmerf enne.

� nbsp;nbsp;Sl^ff Do^aber Der^�cber nicht ^n viel werDen/ wil icb

* �^^-L^tefem einigen ^ucb/anflrallefeineantworten/'�nD fbnDerlicbvon^ilDen gefcbrieben/follnbsp;pleb^ba� crffe fein/Oen weil er Do^ Wercf bat au� eigenemnbsp;Kopff freneiifb angefangen/wolt er pcb betnadb gerne Pi*nbsp;cf en/vnD Die fcbanDe mit Seigenbletter ^nDeef em


9tt�gt;{mlamp;fl�)Ft�nnm:


-ocr page 32-

$6 tl�� V �gt;tc gt'm�(tf(�lt;rt

2(@^t(be|l�rmctT^abc icb affoattgdffett/ba^tcj fte ev|t/�)urrb �gt;a�? wort feottt�ait^ Oen Joen^ctinbsp;rterte/onO onwer�) onb veracht macbtc/wir c� Oen�

6

Either f��rs= inert mit�ci'nbsp;(�irfl tfjuts Pnbsp;ntdx/ WO ftc

S�xr��n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a(f0 fe�on gef�eben i|i/' e^'e �t�m �. garifMi�

�ttg ben ber voi�t ^uOft�rmen treuwete / �enn wo fie an� Oem ^eri^ett gn sfenfien ftn0/t^�nfief�r0ett2(��ettfeittenf(biibengt; Slber^� gari^nbsp;flaO/Oem niebt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� an Oen ^er^en / bat Oa^ vmbf eret/

vnO fie a�^ Oen Slngett ^eriflfen/vnO tm berben fteben (affett/ ^Denn er preOigt niebe gianben/ vnOf an m aueb �iebt pveOi^nbsp;gen/al^ icb erftieiOerfeb^/^eifblt�rmenonter Oiefen ^wei^nbsp;en Oa^ belle fe^/Oa^ (affe KbieOerwanricbten.^enn wo Oienbsp;t7-u v�ter�� beWK� Vttterriebtet ftnO/Oa^manaUein Onreb Oen Glaubennbsp;ticbten feseit ^ott gefaiie/ vnO Onrebnbsp;nbsp;nbsp;ibe ftn fein gefaHen gefebiet/ fo�v

�onbenSiilt; jjertt citt oertomcr Oienflt^n fofltfl/gaiien Oie^entefeib� wi( *quot;*� Ogiieb Oanon/oeraebien fie/ on (affen feine maebew2(ber wonbsp;man folcb onterriebi naeb�efft/onO a((ein mit Oer fnnff Oarannbsp;feret/ �^a folget ntebi^/Oenn Oa^ Oie Oarnmb(effern/Oienbsp;ee^ tticbt oerffeben /onO Oie c� tbnn/ allein an^ge^wang Oe�?nbsp;Q5efe�e^ / al^ ein gut n^tig weref / onO niebt mit freien Q^e^nbsp;Wiffentban/fon0errtmeinen/Q5ott mit Oem weref gefaden/nbsp;welfbe meinnng ein rechter Stbgott onO faffeb vertrau wennbsp;im b^vb� iff/ fo gefebiet Onreb f�leb ^efet^ treiben / Oa^ fie eufinbsp;ferlicb ��^ilOe abtbun/vn00a�^ ^erb voll Q5�ben Oagegennbsp;JtnO.

fage icb barnmb / Oa^ man abermal febe/ wa^ f�r lt;5^etn (�eiff in OemffarlffaO ffeefe/Oer mirfcbnIO gibt/iebnbsp;wolle Vitoer feb�beu/wiOer Q)ottef? wort/ quot;Z^nO wei^nbsp;Ooeb/ba^ tebfte wi( an^ aden berben geriffen/veracbt vn vernbsp;�lebtet baben/ Cffu ba^ icb mir feine frenele fanff vnO vnge^nbsp;ff�m niebt laffe gefaden-^enn Oer beilige �eiff Oa were/Oernbsp;w�rbe niebt fo wiffentlieb vnO vnnerf^ampt (iegen/fonbernnbsp;alfo fag�/3a lieber �ntber/e^ gefedet mir wo(/ Oae^ bn bilOer �nbsp;imberb�fogar^nni�btmaebeff/Oamitwiliebfie beffe (etebnbsp;ter anebf�r Oen Singen jn niebt maebertz' vnb neme Oeinennbsp;�)iettff an/al^ ba^n f^rOerlieb- ^n fol ieb wiber Q)otte^wortnbsp;banbeln/vn S5il0e feb�be�/ ber ieb fie aller Oing an^wenOignbsp;VttO inwenbig ^n niebt macbe/l?ttO ieb fol niebt fagett/Oa�? ernbsp;wiOer (Botter wort banbelt/ber fte �ur ane^w�btg ^nfebmeiffnbsp;vnO imbetben ffeben lefft/ Vttb anOere Oarneben anflricbt/nbsp;5�emlifb / falfeb vertrawen vnb f bum be^ weref^*

^(^tter babe icb ^ngeben vnO niebt geweret/OoeJman fie (^n(^euf[etu^abtbnc/^0 ferne/t)a�0^n febwermen vttigt;nbsp;ff�r*

-ocr page 33-

�Otop^eten nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

f^�rmen burc^ orben icf?e gewa�t ^cframp;e�cgt;S�r l)er � eh ^ctf� �a5 C�� '35ubcttfl�ff/ wenn man ben rechten grnnb etnev gn�*nbsp;ten faeben verbivgef/ vn gr�bele b�eweeie ein (oeb brein n manbsp;lt;bengt; 2(ber ba^^ariflab mein getf�iieb vnb orbeneiieb ^itbnbsp;abebun/enbinbernfe^e/vnbf�rgibee/ba^teb nichts ben einnbsp;^iibebcfebirmer fei)/ bo^mn^embeiiig 'Prepb^eifeb fl�efnbsp;fein/foiebboeb niebt^^ beim fernem iXoteifebem/^e�rm^nbsp;febembnbfebwermifebem Q5ei|iewiber|tebe. ^eiibennbernbsp;bbfe Q5ein fo f�eiff in feinem ftnn ifij/ wii ieb nur 5n ereb bnbnbsp;leib nu wentger weieben / ben e cb vor getban babe / �^nb wilnbsp;crf�iicb von ben Silbern reben / nach ber weife be^ �efeb^nbsp;wofe/Xgt;arna(b auff (^nangetifebe weife/�X)nbfage^ner^/ weic^e b�nbsp;ba^nacbbem l�efebSKofe/feinanber ^iibe verboeten if�/ bcr verbotennbsp;bcnn �oeee^ btlbe/ba^ man anbeee/ ^in Srneijtr aber/ obernbsp;fonf�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verbotenen baben^ni nn

gt;r quot;Silbefl�rmer/erobe vnb beweifee e^anber^?.

(S^^tvaufff�bve ieb ba� erf�e QSebot/ Crob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sn fo(t

fein anber �otter babe f�rmir.^acb biefemmert fol^ get alf^ halbe/ vnb eeiget vnb br�ef t atm/wa^ er anbernbsp;�Otter beijfe/vnb fpriebt/^�nfolt fein^^ilbe noeb gleiebnif?nbsp;gt;nacbengt;�a�? ift von benfelbcn �Ottern gerebe/ete-�nb wie=^nbsp;wol vnfer �eifter/auff ba^ worelin / ���aeben / b^v�^� vnb teV^dfleunbsp;jmer poeben/5gt;�a(ben/5gt;�acben/ tft ein anber� ben anbeten/nbsp;�5b W�lfen fic boeb ba� taffen fein/ ba� bi^ �ebot im grnnbnbsp;rebet vonniebt^/bennvon�oete^ebre/^^mn^freittebgegt;*nbsp;waebt fein/folf^ angebetet werbe/ ^nb vngemaebt fol^ niebtnbsp;angebetet werben�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gilt aber niebt ein wort berane^ etva^

tf en/vnb branffpoeben/55?an muf^ bie meinuitg be^ ganzen lt;ett� / Wie eraneinanberb^nget/anfeben/^opbetman/nbsp;bo^ er Von �ottee^ Silbern/ bie niebt an^nbeten finb/rebet/nbsp;�X^nb wirb ancb niemanb anber�^ braust beweifem ^�arnmbnbsp;aneb bernaeb folaet im feiben gap�^�n folt bir feine g�lbencnbsp;noeb plberne �btter maeb�^� / ba^^foleb machen �^^mmliebnbsp;anfl^ie �Otter gebeutet wirb*

�lt;^n biefer fprneb/^n fvlt fein anber Q56tter babe/3P fa ber ^enptfprncb/ba^ ma^ vn ba^ ^iel/barnaeb ficb Meb^/nbsp;(encf en vumcflctt folR/alle wort bic bernaeb folgen/ �en ernbsp;i^cigetatt/vn br�rftayf? bie meinung biefer geb�te /nemliebnbsp;bo� fein anber ��ttcr fein folU* �arumb mn^ bo^ wortnbsp;maeben/bilbe/biene etc vnb wo^ mehr folget/ia niebt weiternbsp;^uueriteben fei� / benn ba^ feine ��fter vit Slbg�tterei) bar^nbsp;4it�? werbe��lei(b wie bas? wort/^i^nbsp;nbsp;nbsp;bein�ot t/ba^ ma^

21 4 vnb

-ocr page 34-

ft S8tt)er{�Kgime(tf(�lt;rt

jvcl ifi/ �lic� wa�? vo � ^of te�^�)iettf� gefaa^ wa^ wcrktv ���nt) it?cvc nevrifc^/�)a^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^avunter woU ^ic^en/etwa� t^aff

t��ttcrev/o�gt;cv feohe�^�)teH|� nicfx auge^t/ al^ �awc/ ctcSl�fo fan aud) vnter tgt;a^ won�� foie Cemel�oenbsp;tev^abert)�ic^e�^ �n�gt;cr��c^ogcn WfrOen/�Jenttwa^Slbg�t*nbsp;tevev beevifft/ ^o abcv � ilbe onb 0c�te� ^emacbe wer�gt;ennbsp;is.. mA �b�Slb^�eecretj/Oa tf�folcb^ macb^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verboten�en e^

�n ob� nbsp;nbsp;bietbt ber^eubtfprueb� � foie feine Q5�eeer ^abOvnuerfere.

^Vcj�ttc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sollen (te baf^ inaeben niebe alfo auffbie Silber ^oeee^

(a(fen ge^en/ wie boeb ber ^exe ^wingee/fo will icb �ueb gen/ ba� anbeten nicbe verboten fevCwcil man (afo (teiff anffnbsp;ben^U(b(tlt;^bert bafftet�enimer(�en^ebot/f�ebet niebt^nbsp;vorn anbeten/ @o mbebe^ ieb benn fa^en/ 57�acbe bu fein�?/nbsp;(0^ anber maeb^�/lt;xber anbeten i(� bir nube verboten. Ploftenbsp;ren peaberan^anbern brtern/ba^ macbe�/mit anbeten/nbsp;wekb^ boeb bif nicbe im'^ext (�cbet/fo gloftere icb billicb an^enbsp;bemfelben4ext/ba^ m�cb� auff bie febtter/wie ber�text fiernbsp;(icb fnge- ^arnmb lefen wir ancb fein Exempel/ bas (te vmbnbsp;l�brn� fAbn ^^Ibc obcx Slltax Willett ^ef�rafft worben pnb/obn welche fienbsp;�f vonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbeten/ bo^ aucb bie ebrne @cblatt^c55'�ofc bleib/ bi^ base

lt;lgt;ia abg'e=s pe lt;^^ecbia allein vmb be^�ttbeten^ Willett abtbet ba^babeicbSettit.i�.einettgewalti�en@pr�cb/nbsp;bens w�inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3eh ^�tt ewer �ott/Jr folt eueb feinen �b�en ma�^/

ten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nocb^ilbe/ttocbfeirt^^alnocb@eeinanfiricbee�tt�

ewerem �anbe/ ba^ (r anbetet. ^ie tt�?^)ie meine icb/ b�eutc er ficb felbe? 0�� J/ bo^ vmb^ anbeten ^utbun ifi/ ^0 er bar*nbsp;�mb verbeut Q5�^ett Vttb S5�al(�ein/ba�? fie nicbe foUen aube*nbsp;ten/ob� ^weiffel/ba�?/tvo (te nicbe anbeten/wol mbcbef auff*nbsp;ricbeertvnbm^bett/wa^werefon(�vonn�ten/folcber^�fa$nbsp;eom anbeten^�arnmb mu^ba^ machen auch im erflen Q5e*nbsp;bot/atiffba�^ anbeten geben/vnb nicht weiter. 2(lfo lautetnbsp;attcb/�eut.4ber @prudh vom anbeten f (erlicb/ba er ^ilbenbsp;machen verbeut.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

bnben wir auch exempel tm alte� ^effament/ �enn 3bfua 14.richtet einen^�Talffein auff ^u@icbem/vnter et^nbsp;i�iX. ttce Sieben ^um beugen etc. �o boeb broben 2eutt.xlt;5. folcbcnbsp;^teiue auffriebtett verboten waren/al^b�^eb al^bie^ilber/nbsp;Slber weil ein �tein be�? ^eitgni�?/ tjpb nicht ^um anbetennbsp;war/tbet ef nicht wiber bo^ ^ebotSemnach auch 0amuelnbsp;1. !Keg.7. ricbeet (inen ^tdn aulf/ vnb bie�? (n ^elffef�etn/wnbsp;ba^ war auch verboten/wie gefagtift/aber weilfein anbe*nbsp;ten/fonbern nur�ebeebtnie^ba gefuebt warb/tbet er feinenbsp;��rtbe�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Slber

-ocr page 35-

v6cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x? mac^fen �)te 5vinfcv $Xu*

6�n/�a�)/55�ai�anc/em� grort^tt aUav am3ortgt;ait/0a^au(amp; 04U^ ^fract crf(^raff/vn cr�ft(t(^e ^eten Oa^m fanDte/a(�?nbsp;wcrcDawt�Jcv�oKc^�ebot ein �Uaranffgeric^t/wie �)ennnbsp;auc^ Verbote war� 2(ber ft^e/wie fte ftcb entfeb�(bi��'�er a(^nbsp;tarbieibt fte()en/ba�ebbreten/e^��(beniebtanbeten^ obernbsp;cpffern^/ fonbern ein gebeebtni^^�^ere c� abawc(^t ^ewenbsp;fen/ eine aitar ^n macbe/vn �otte^ ^ebot fo f�eiff aneb aufb^nbsp;tnacb^tt ver/�eb�� were/foiten fic ben aitar ^n pniner ^abennbsp;i)ab(anb/fgt;^nftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pc ber f�nb�niebt entflob^tt/wie fte boeb

f�r^eben�5�u t |t Elit�r ma(blt;^� fo bart verboten/ai^ ^iibc 2(It�f �n ^i� mache�^an man nn 2(itar/vn fonberiieb^ fteine machen vnb eu.nbsp;auffricbt�/ba^ ^otte^ gebot bennocb bieibe/weii baf^anbet�nbsp;�acb bleibet/fo werb� mir ancb meine^iibft�rmer/ein^^rnctnbsp;fir ober55�arien b�be (affen m�ffen/ia ancb ein Sibgot^biibcnbsp;ancb nach b� aliergef�rengft� gefen 5^oft/ba^ icb�? trage obernbsp;anfebe/fo fern icb^ nicht anbete/ fonber ein gebechtnif^nbsp;S3cb wnnbert aber biefer ^�bifcbcn ^eiU^cn/ bte fonbsp;jieiff am ^efebST�oft bangen/vnb wtber bie^iibe tonbsp;ben/wie fic mit g�iben vnb f (einotcn tbnn/ ba ^iibcnbsp;anfff�eben^ X)cn ichnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fir baben viel g�iben vnb fieinot/fo

m�nbi man im3oacbimi?ta(.^3vacbim anff bie groffcben/ amp; were mein rbat/ba^ man ben groffen bciiig^ von ben f�nnbsp;ben b�iffe/vnb neme inen bie Q)�(ben vn (Siibernegroffcbennbsp;vnb quot;^ecber/^ennob (te woi ben H�bern feinb finb/iff bocbnbsp;gnbeforgen/ ftefeien noch nifbt fo fern entgrobet/ noch in bicnbsp;finbirnng/vnb verwnnbernng vnbbefprengnng f omen/baffnbsp;fie biefeibigen von ftcb feiber weg fVnbe werffenSincb iffnbsp;(eicht bie S�^�enfcbeit noch fo fcbwacb/ baf^ an^ bie (ebenbigenbsp;^timvom ^imie nicht gnngfeb/fonberngnteffarefeQ5efelnbsp;. (en/bie fonff nicht viei ^nner^eren bettem

� r- batancbnoch einefet�/mit biefen^iibff�rmen/ba^B.f�erfonm fte f eib^ obnCrbnung brein fallen/vn nicht mit orbentiicber o{)norbcntitnbsp;f^^�en/wie ben ire�propbeten ffeben/febreien vn heben SffiS�nbsp;ben pvfei/vn fagen/ 6aw/baw/rei^/bei^/fcbmciffe/ brich/nbsp;fficb/ffjJff^/mt/wirff/fchiabebie ^bben inf^mani/eiheffnnbsp;ein �rncifir/fo fpev im in^ ungeficbt etc��a^ b^ifft ^tariffanbsp;bif^ bie biiber abgetbcflt/3a ben pbfei toll vit tori^t machennbsp;vnb heimlich ^am Slnffrur gewenen/welcbe ben in bo^ wepi

* hinein plnmpen/meinen/fie feien nn groffe bei��en/Werben fo ff oih Vit frech/ ba^ vber bie maffe iff� 25nb wenn man�^ be^nbsp;bem liecht anfibei/fo iff^eingefeb tvrrcf/ob� �eiff vn�(annbsp;henge-

/

-ocr page 36-

6en 3lt;(�efictt/t)nb t)o cittc ^�fFa� tm ^xr^ert machet/a(^ feie� (leDttVc^ fb�c^ werd f�r 00� crwa�?fo�Der(i(amp;gt; �Of�nbsp;beiflt 0cnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�iOcrumb ^errf vit gretcnwiU� geUrct

2a53r(efe�aber w S^ofe/^^rob- is. �gt;a^er^tttt0r/gar|lcn/ 2(mp�cut Vttb wcft�cbr Oberfeit cmgefe^t/e^e er Dof? 0e*nbsp;je^�lt;�^/Vttb an viejen ereenleret/ma� folle a�e facbeti mitnbsp;^e(bt/3r��e�/v�borbetttli(bver^0r�/m�eilenvn||raffe�.nbsp;^SUfoltett Vtt^fonll bie SXieb^i^t�W�^^berberrett im (annbsp;beetgt;t� fi�ef vberbupfft met� g ar�ab aile eit alt;ir fe w/vn�gt;nbsp;wof? Syiofe^�arbem/beutet er aufr ben vuorbentltcb'Pofel/nbsp;vub lernet fie barein fallen/ o^n aile orbnun^/ wie bie @ew�nbsp;. ��of? ifibubpeilft bennbilli^ ein3^ottiffber anffr�rifebernbsp;lefcet'

�t�ten bie als? wer� �e^errn im �anbe/vnb ober ba� 0efe^e. '^o mon �iberhitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ulefft/ ba^ ber p�bel o^n Cberf eit bie 55i(be ft�rmet/


fo mu^ man^ueb aulaffen/baf^ (in f^Uc^cr ^u^re/vnb t^bte bie �^ebre(ber/$��0rber/33ngeborfamenete.�enn 00tt bitnbsp;felben/eben fo wol gebeut bem 0301� e 3frael ^u tbbt�/ a�^ bicnbsp;Silber abt^un/^p weleb ein fein wefen onb fKegiment w�r*nbsp;be ba� werben* ^arumb ^ab ieb wol gefagt/^�- garlflab iflnbsp;nicht ein �^�rbifeber *Propbet/ ^r bat aber einen auflt�ri*nbsp;au^ f�bve/wenn er raum bette*

i^rpalbenlefen wir im alten ^eflament allwege/wo g^^ilber ober Slbg�tter abgetban finb/bof? ba nicht bernbsp;^^'p�bel^onbernOberfeit/ba^wer(��ef�rtbat*0lei(bnbsp;(�berhit/nt alfopergrub ^acob feinem ge�nb^ gopen* �o ^ubracb 0ibe*nbsp;0nbcn^ltat^aa(/tfaeti)0n 0ott ^um S�rflen geforbertnbsp;!xr�bt{)un. warb*@o^ubracb3ebu ber K^nigCnicbt ber'P�beDben^�a*nbsp;atSlbab* @0 tbet auch ^^eebia mit ber ebrnen Schlangen.nbsp;3tem/3o�a mit ben Slltarn ^u ^etbel-^�af^ man wol (tb^t/nbsp;wo 0ott etwaf?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie 0emeine tpun/onb bo^O^olcr nnt* �

netz bofJ er�? Wil nicht vorn'p�bel / obn Oberfeit / ^onbern burch bie Oberfeit mit bem 03olcf getban buben/ Sluff ba^nbsp;ber ^uub nicht lerne an ben 5^ime ba�?5eber freffen/bos? i�/nbsp;an ben S5ilbcn fich gewebne ^u �Cotten/auch wiber bie Obernbsp;f eit/S��an barffben^euffel nicht ober bie ^b^f malenlt;nbsp;7�09 wir aber outer pufern Wl^rn/^)errhpn Xeifer (tnb/nbsp;pnb eufferlich �er Q5efeb geleben m�ffen/an fiat 55?ofe^ 0e*nbsp;jep/@oaen wir ffillefein/onb ftebem�tiglich erfuchf/folchcnbsp;feilberab^tttbun� �openichtw�llen/babenwir bennochnbsp;Poe? wort �Ottes? biewt�/bamit wir �e aut? btm btrben

feuz

-ocr page 37-

fmz1�5(�� plt; aucf) mit ter faup/ture^ t(c fo ee? ^cbdvt/we^ gc t�an werten eu|TerU(�-2l6er went^o�e^^ tiefe 'propbefennbsp;tctt/fo mu�^ Cf? Papipifeb/ tn ten ��rf�en �e^eneblemiffen�nbsp;�n� fie aber ten vnortigen pofe� erweefen / vnt �vottif^nbsp;tnaeben/ta�beifft niebt ae^eueblei/�enn e�(ca niept eVcnbsp;tngebenfbeU bcilfen/wiriernen tenn tetn^�fel/er falle Snr.�nbsp;pen vnt�errn totfdblagen� �ber ab iebpapipifcb/ ttibnbsp;g�rpen beneblet fep/follen mtr ^apP ttit g�rpen felb� ^en/nbsp;genfein/ten tiefer i��gcngeip/ter taretee/ta�er wal wei�/nbsp;tn� (� anter� f�r aller ^eli befant ipgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

e^�s�� fel) na ebter prenge te� Q5efebe� S5?afe oefagf/tan lt;^^��iltern/^iebi termeinnng / ta�ieb tu^ilter terjnbsp;ieitinaen walle/ wie gnngfam gefagf/ ^tPbern to�nbsp;ten martijen �eipern niebt jngepatenip/ta�fie^�ntcnbsp;tnt Q5ewtfTen waeben/ ta eein�ip/tn Seelen warten abnnbsp;not/^�enn wiewal ^ilterep ein enfferlieb geringe tina ip/nbsp;wenn man aber taeb tie �ewiffen tatnr^i/ at� tnreb^af*'nbsp;te� �cfeb/wi l wit @�tttenbelaten/fa wi v t� to� allernbsp;W/�en e�r erterbt ten Glauben/febentet ff^Pu^blut/nbsp;tertawpt to� �nanaelian/vn waebt alle� m niebt/to� vn�nbsp;ff btiPtt� erworbe bat.�a� tiefer ffarlpattfeber grewel nt^nbsp;te� geringer iP/^ripn�5�^eieb tn gute ^ewt|fert^nterpagt;nbsp;ren/tenta� ^appnwbgewefenip/wit feinem epcife vnt f4�ero�wctnbsp;�be tigrbieten/vn wa� webr fanp ab� @�n te vnt tret) Wa^nbsp;�enn effen vn trincfen/ip ancb gering enfferlieb ting / tocbnbsp;wartet e�tie^eele�/wenn wan wit �efe^en tie Qoewifteninbsp;trinnenverpricfbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

9�)� tiefem mercf e nn feterman/ weleber enter vn� bct^ ben am ff bripliebpen leret^cb Wil tie Q)ewlffen tn^telen/nbsp;la�vnfrep baben van�antcn/welcbf^ ipein reebt ^etpliepnbsp;.^�angelifeb Pre tigawpt/^a wil fie ff arlpat mi^efc|ertnbsp;. fangen/ vnt mit ��nten belaten a^n alle vrfa(b/'23nt tpntnbsp;taffelb tennacb niebt wit Q)atte�g^ce/@antem wit feimnbsp;eigen t�mf elvnff'encl/�a� er niebt allein ferne vom �nan^nbsp;gelia/fan tern and) noeb niebi einS��apfeber �erer ip/vnbnbsp;rb�met taeb imer �otte� wort/^otte� wort/Operate al�nbsp;were c� tarnmb fo bait �otte� wort/to� man ^otte� wartnbsp;fagen fan / wie tenn gwieinigtid) niebt� bin ter tenen ip?nbsp;bic viel rb�wen� vonO^atte� wart maeben/al� vn� (eiternbsp;bl�ber vn�er �eppifeb �^�rannen aneb mit gcfaren fint*nbsp;C^f^ff^nangetifeb aber von ten Eilten ^n reten/jagie^nbsp;^Itnt niewant fruitig ip/ aueb

^-oUter

-ocr page 38-

)2

^��gt;cr m(t nbsp;nbsp;faufl^u fl�vmctt f fotttgt;cni tfl a�e�?fvcv

Bi�betfoImS tVut �t(Vt @�ntgt;e/ o6 cr ftc nicVt mtt Der faufl ^ubrtcVt- 3f� fa JJ/�bXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc^utDig mit Dem wort �5otte�? / Du^ ifi / uiebt mit Dem

mit be Wort Q5efeVe/auffffar(flaDif(V/fonDern mit Dem (fuaugeUo^u^ f��rmen. 6re(Ve�/2((fo Du^ a Die �ewiffeu vntevric^te vuD aUuc^tc/nbsp;Wie e^SibgDttereDfeD/ Diefelbigean^ubeteu/ oDerftcb Dar^nbsp;rtuff veriafiett / we� mau allei� auf ff V^^if�um (teb fpC veriapnbsp;fettgt; ^�Uruacb (affe er (te euferiieb furen/ (�ott gebe/ pe wer��nbsp;Deu^ubroebtu/^ufa�ettoDerbieibeupebeu/Da�?giitimg(eicbnbsp;viepDuD gebet iu uicbte? uu / Qiieieb u(�? Wen Der 0eb(uugen

�ae? jage abermaP Die �ewifeu frev ^uba(ten/f�r fre wet^efc^eu DuD ertiebteu ^�nDen / vuD uiebt oarumb/ Doe�nbsp;lt;cb�iiDer verteiDingeuwDileoDerorteiieu/fo pe^ubreebeu/nbsp;fouDeriieb Die / Die @otte�? vuDaubetifebe ^�Derbreebeu/nbsp;lt;^bmcfvnb��tuuDie �eDencfbitDer oDer^eugeub�Der/wieDieffruci^nbsp;sweBiibtr prvuD5^ei(igeu b�DerpuD/ ip Droben au�?S^ofebeweret/nbsp;DO�� pe woi ^u DuiDeu puD/aueb im �e febe/�?uD uiebt aiteiunbsp;^U DuiDeu / fouDeruweii Daf^geDeebtut�vuD beugen Darannbsp;wehret/ auch iobiieb vuD ehriieb puD/wie Der ^aipeinjo��nbsp;fuai4* DuD^amuei h5'^eggt;7�

2(wenn mau Die ^iiDer ^ur ^iebeu/im �rimmeutbat/ Jum Birnbaum /iigt;nw0foiebe geteufte me^r ;^u Deu ^i�Dennbsp;ab�5ttif(^ tPCweiebt^ �^enu reebte Slbg�ttifebe ��Der puD/vu Def^^em�nbsp;feie? htrberae)^ubre(be/^up�re/ip Wb�eb DuD gut. 2(ber Da��nbsp;Die Darumbf�uDigeu foUctf/Diepeuiebtabbreebeu/ ip^u*nbsp;ttiei geieret/juD Dieffhripeu Kuweit getricbeu/weiebe Damitnbsp;guugtbuu / Do^pe DawiDermitDem wort �otte^feebte�nbsp;�uDpreitteu*

^priebpuaber/ Saweiipepeheubieiben/ fo ergerupeb gieiebwoi etiiebc Darau/vu iaufeu hin- 2(utwort/*2�a�? fan.nbsp;teb Dor^u/Der ieb aie? ein ff hripeu/ teiuc gewait hab auf (^rnbsp;Deu f^e^e einen quot;preDiger hiu/Der Die�euf e abweife /�Dernbsp;febaffe / Da^mitorDeutiieber weife werDeabgefhau/ uiebtnbsp;mit febwermen oDer p�rmeu*

reebten �ruuD/vuD fageu/ flUjDa^ Dne^Diefe 0�uDeiererDttDS5�opfebe propbttennbsp;foiieu Duuerworreu (ofeu miP5��ofe/^ir wDtt�nbsp;Biibnamp;rmcr feuweDerfebtuuocb h�reu/^ie gefeit eueb Da^/�ebeuSXotnbsp;vii^flt;^3tuweiter/Da^uliefoiebeS5?opfebe (erer/nbsp;DOf? �uaugeiium Derieuguen/ffhripumDerfreibeu/puD Doefnbsp;w�t �eive^epawtnt uuffHew 3^ ffW*nbsp;peu/vuD

-ocr page 39-

15 jlctt/Vh�gt;f�rhte^^n|te�/ ^�ctttt S�efeiflattcinbemnbsp;j(amp;en'�oUf^ebm/vn6oc^ctVrt^^)etOettvn�gt;Sftvift^tt��f?t^nbsp;art/�� iv ^aben vnfer ^uan^eli iitn/vnb �etve '^eflament/tvevnbsp;�gt;en fie au^ i)crtt bemcifeo/ bii^^Ubcr ab^ut^un ftuMvoUe�nbsp;Wir inennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folgen / wollen fie aber buvcb S5�ofen an^ vn^

3�ben macben/fowollen wir^ntfbt leibent

^3e b�nef et eneb^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wil amp;ilt;^ werben ?.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wil wer^ �Srnnb wf

t^en/�ng? man fe^e/wie biefe ^^ottengeifter niebt^ in ber fcb^ rtflftoerfteben/weber ^sloKnuoib,lt;^bvi|hnn/vfinid)tb briiv ncK�.nbsp;nen fneben noeb ftnben/benn ir eige trewme* �^^n wir legen bienbsp;�en grnnb/au^ Paulo l�imotb� Q5erefbeen(wicnbsp;beun ein Sbrii�� if�)if� fein Q)efeb gegebengt;��nbpetrn^ 2letnbsp;V. �^a^ oerfucbi W ort / ben J�ngern bie �al� auffiulegen/nbsp;weUbe Weber wir nochnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�gen iragenf

^onbern wir gleuben bureb jtu felig werben / gleieberweife Wie aneb fi^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bicfem

fprucb ( gleieb wie paulu^ mit bem feinen ) bebt anff 0- Pe^ , tru^benganben b��ofe mit alle feinen Q5efe�enbonbenffb^nbsp;riftem

2( fpWcbflu/SafJ were wol war/ von ben Zeremonien vnb 3ubteialtbm^/ba^ ift/wa^ von eufferliebem Q5o^nbsp;^^^tc5bien|t/vnb eufferlieb^^m Regiment/^y�ofe^ leretnbsp;Stber ber '�ecalogn^/ ba^^ i|t/ bie �Jeben �ebot/finb ia ntc^tnbsp;ggJTg'^bg�en / bar innen nubt� von Zeremonien vnb 3tit�in^nbsp;alibU^ ffebetSlniWort ieb / 3eb wei�^ fafi wol/ba^ bi5 ein ge/nbsp;�Kiner alter quot;�nterfebeit^ ^cbenifi/ Slber mit vnner/tanb/nbsp;^ennan�ben 9eben geboten ftieflfen vnb bangen allean*�nbsp;ber �ebot/onb brr gan^e 5y?ofe.

�^nn barumb/ ba^er Wil Q5oft fein allein / vnb feine (feremonfett anber (�btter baben/ctc ^at er fo mancberlev vnb viel Zere=^ jnbsp;monien/ober ^otte^bienfw/ geftcllet/vnb alfo ba^ erfte

� bot/bureb biefelbigenan^gelcgt/vnb wie e^^nbalten fep/ge�* (eret- 3tem / barumb ba^ er Eltern geborfam / feinennbsp;6rUfb/5)gt;?orb/^ieberev/falf(b3^�gui^ leiben Wil/bat er bienbsp;Jubicialia/ ober von eufferliebem �iegiment geben/ bamit^ubjdaii�.nbsp;folcbe ^ebot verftanben vnb volnbracbt Werbernnbsp;^^Slrumb tft ba^niebtwar/ ba^ feine Zeremonie� innbsp;ben 5cben Q5ebgten �nb / ober feine 3ubieiaiia/ @ienbsp;gl^^ brinnen vnb geboren hinein Vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fn-e

ba^ / ba�^ott an^cigete / b^t er felb^^wo Zeremonien mit au^gcbrueften Worte� bineingefebt/ ^emlieb/ bie^ilber ^eamp;cnbsp;vnb ben @abbatb/'�)n wil beweife�/ bo� bife $wcv f��cf fein Ret/w.

Ztre�*

-ocr page 40-

}? �^tbei'�'tegtmcKfc^.ert gerewonien/anc^ anff/re weife/anffgebaben/im newewnbsp;ftament'�a^ man feben/Wie '�gt;garlftab in feim ^nebnbsp;lt;Sabbatb/eben fo fi�gfieb banbe(t/a(^ von ben ^i(bengt;!�ennbsp;pamn^ golof x.fpricbt fret) vnb be(le/l?afft encb niemanbnbsp;gcwiffen macben/vber fpeife vnb trahef/ ober ein^ tbeif^ to^nbsp;gen / nem�d)/ benSetertagen/^7ewmonben ober (^ablwnbsp;tber/^e((b^iff berfebatt�vonbemba^^nf�nfftigwar 59icnbsp;hebtnbsp;nbsp;nbsp;pan(n�? ben 0abbatb fa mit namen anff / vnb betffr

|it ben vergangen ffbatten/weil ber g�rper/we(d)er gbriftu^ feibftift/temenifi^

J ^em/ ^a(at4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^age/5yionben/Sf ffr vnb 3ar

^eite/ 3ebf�rcbteewer/ba^ifbntebtvmbfonft an enebgeer�* beitet babe. 591e beiff er verlorne arbeit/tage vnb feffe halten/nbsp;vnter welchen ber^abbatb auch iff.2(ucb bat folcf)^ ^nnor ignbsp;faia^ verf�rtbigt/^fagt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wirb ein @abbatb am anbertt

vnb ein new 5gt;7onb am anbernfein / ba^ iff / teglicb wirb^ ^abbatb fein im newen ^effament/f ein vnterfcbeib ber j^eitnbsp;^^�o banef m�ffe haben ber frome 'panln^ mit ^faio/nbsp;ba^ fic vn^ fo iatmc^inwv/ von bett ^�iottengeiffern er(�f et hanbsp;ben / wir m�ffeit fonff / be� ^abbatb^ tag^ fiben / vnb ba^nbsp;5)attpt in biebanb fa(fcn/mtbbety)im(if(bm 0tim warten/nbsp;wie pe ganefeim 5a wenn garfffab wetter vom Sabbathnbsp;W�rbefcbreiben/ m�ffe ber @ontag noch weichen/vnbbernbsp;^abbath/ba^ iff/ber @onabenb gefeiret werben/ ^r w�rbcnbsp;vn^ wariich alle^ bing 3U 3�ben machen/ ba^ wir vn^ ^nc^nbsp;befchneiben m�ffen.

tVer ein �c (c� 5u balrennbsp;notig tnad^tnbsp;bernuig fienbsp;Alle galten.

bag tft war vrtb fait tttcittattb we^rciv2�?er fin gc a(f^5gt;T0ft�^efc^^e(f / cbcr^u�aUett ncfignbsp;wac$t/ber mii^ (t'r alfc JaUen/a(^ n�ti0/wk �Pau^nbsp;(u^ Q5alagt;5. fvnb fprient/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ficb befcl^nciben kf�/ber

t|� f(f)�lbig ba^ ga�^ Q5(fc^ Su ^a(tengt; 2Kfc auc^/wer Silber �r�^t/ober @a66at^ fciretcba^ if�/wer f� n�tig fatten (c^ �nbsp;rct)bcr mn^ (tc^ anc^ befe^netben (aOcn/nit ben gant^cn$5�0^nbsp;fc ^alt�/^etcb^ lt;xncib warticbCwo man biefen ^ciflcrn ranninbsp;(�l�e) mit beriete ftc gebrnngenW�rben^nt^nn/ ^nteurennbsp;nnb Ut battengt;2(ber nn t^nn [ic von Q5of tc^ gnaben eben/wicnbsp;�paniUfJ Q5at fagt/ bic encb befebneiben wollcn/�aUcitnbsp;fc(b^ Va^ �cfft? ntcbf/fonbern fncben�t ur einen rbnm an ew^nbsp;remSeibe- 2(lfobic^i(Veft�rmer/ ba(ten^feib^?ba^Q5efe^nbsp;jiiebt/^ennon ba^ftebieanbern (affen aile aniteben/fct^ntinbsp;pe aneb �a� ff�rn�en one Q5eiff g(eieb a(�? ein weref/ bamit fienbsp;gbrifinm/be^^efr�e^^rf�llnng/ vrrhmn/vnbfntbrnnnrnbsp;bo^

mer.


-ocr page 41-

^rlt;gt;p�etctigt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IS

tgt;af? (te einen v�it m an vn^ er/a�en / al� ^eteen Re wa^ feinet nn�) met|ler(ic$� ^eievet

aber biC^^Ubeve^ im erf�en � c6ottza�camp; eine ^ete� dX Zeremonien feb/f(f)(eu(t 'panlu^vnbfpricbinbsp;bnter anbern Worten u go^ s. a(fo / ^tr wiflpen/ bo^nbsp;ein Q^bl^enicbi^if� in bergen, ^leicb/wieer vonber ^e^nbsp;fv'bnetbnng i. gor^z- fagtf'�ie ^efd^neibnna i(t nicbi^/�^n^ ^sef^nei^nbsp;tft/fie if� frep/vn binbet feine gewi (fen/ Wie er fclb� am fettonbsp;ort bnreban^oon ber fveibeit rebet. ^rol^ aber fev/betbenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jc�.

'Paulnsonb allen ^ngeln/ba^ fie ba^ niebt o�gt;^r fre� b^iffen/ wa� Q5ott(oftrenge gebeut / a(^ bie 0(bwermer f�rgeben�nbsp;^enn Q5otte� Q5ebot fol man nicbiaebtenf�ronn�ly obernbsp;f�r nifbt^/ mie 55�ofeim ^uebfagt/fonberne^gilt ba^nbsp;2eben.

fprid^t fcrtber(K^z3n ber^elt fep berQ5�iKniebi^/ �a^ i(�/eu(fer(i(b- �^en bie Q5o^en f�r ^ott/finb fein feber^/nbsp;nt� ba ftnb bie ��i^cn im ber^cn/falfebe �ered)tigfeit/rb�nt ���cn imnbsp;non wercfen/Dnglauben/^^Snbwa^mebvimber^enangb^inbsp;ftu^ Ottb feine�^ i^nglauben^ (tat fii^tzetc� 2ll^ folt er fagen/nbsp;^te 3�ben fepewen bie euffer(i(benQ5�i^en/in ber ^clt/onb �0,0�.nbsp;(tttbimbernenf�r^ottoo (55�J;cn/wie eraneb3^om-i*oonnbsp;(nenfagt/^irgrewelt f�r Q5�^en/onbnimpjl^ott feinenbsp;S�it weleben Worten er/ bo^ erfte ^ebot fein an^legt/

ba^ bafpriept/ Sdr mir folt u feine anber botter haben / ai^ folt erlagen / ^�^en f�r bir ober f�r ber ^elt/ pnbniebi^/nbsp;Slberf�rmir/ ba^i(t/im fernen / ba^bu fie anbete fi/ obernbsp;trawefl auflT�e/bo� fol nicht feimnbsp;rng^eit nue.'Panln^ ^n ben gorinthertmllebKfebrennbsp;f��cfe/frep fpriept/onb f�r nicht hauen wil / ^emlicpnbsp;bieQ5ol^en/ba�^bhenhan^/onb Q5�henfpeife/ webnbsp;ehe hoch alle brep im erf�en �ebot/onb bie bran^ folgen/ hod)

� verboten ftnb3(�^ freilich flar/on gewaltig genug beweifet/ ��tsen

imnewen �^eftamentauffgehaben. '^ennfoid)magmitgtv fern ^ewificn/ (Bohenopffer effen onb trinef en / vnb im Q)o^nbsp;^enhau� ft^cn onb leben/ wienbsp;nbsp;nbsp;'paulu^ leret / fo mag im

and) ben �Sopen bulben unfein lajfen/al^ ber nichts gili noch hinbern mein ^cmiffenunb glauben�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

�a^ h^^ nu nicht 0* 'pauluf? allein geleret/fonbern auch im alten �^efiam�t/bat ba^ ber prophet ^lifen�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

i �en


-ocr page 42-

wollen) �!cmSilr({en aii� �Vrien ^emmi erkubf/

S7acnta�gt; cv m�este im ^cmpci �limmo� / Stbgottf^

ctt/bcn vcc^t^ �ott anbeten-'^enn nu bo^ crf�c ^cbet/gail ftabtfc^cv ftrenge nac^nbsp;nbsp;^aU� mcre/@o fo(t mcbcr ^aemati

foUf)� Betman/ noc^bcr 'propree^ugclaffcn ^abcn/ �enn C� i(l ie ^avi verbeten/in ein Q)o^cn^au�? ^u gc^cn/nbsp;vnb f�r ein �e^en anbeten/ wenn er ^(eiebnbsp;nbsp;nbsp;reebten (�ett

anbetet ? ^internai Q50tt ben J�ben fo ^avt ^zxbmt/fiM�^ t auch ftnn eigen bienft vit anbet^/ feinen 2((tar/fetnc

Ve/feine (gteie^nriebten/en feine befe^i/Viei barter verbeut er/ ba� man im f�r anbern �eig biene vnb anbete- ^�arau�nbsp;man abermai pbet/ ba� auch im aiten �^ef�ament bie reebtetinbsp;Abg�tter niebt febaben/menman gieicb f�r inen euOeriieb aunbsp;betei/men nur ber rechte ^ott mit b� bergen angebetet wirb/nbsp;�^^nb vnfere �ebtvermer /mellen vn� freie gb^�tften/ fe bartnbsp;binben vnb fangen/ba� mir ebn @�nb feinen �e^en feitennbsp;bulben m�gen�

(n^Cllenabervn� bie ^ilVeit�rmer ia feine Q5nabebc^ 7Ojmeifen/@e bitten mir beeb / ba�fte vnferm^)errnnbsp;fugb^ifte/melten gnebig fein/vn inniebtfeanfpeiennbsp;vitfage/mie �e vn� tbun/pfu bieb an bu C^eben fneebt-^ennbsp;bie bret) ^uangelii�en/57Zattbcu�/b7?arcu�/�uea�f(bretb�/nbsp;er babbie S5��rtbe ven Pburifeern genemen / ba be� Xeifer�nbsp;bilbe aufff�unb/bie man ^um ^ebe� gab/vit fraget/mc� ba�nbsp;f^en manbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reifer gebeugteren nn allerlei,

Silber verbeten/feiten im bie ^�ben haben fcin� vberreiebt/ neeb f ein� gebracht blt;^ben/��)iel meniger f�l� gb^iftu� habennbsp;angriffen/vitb vnge^rafft laifen/ fenberlieb meil c� cin� .i�eii�nbsp;ben'^itbe mabSllfe auch:/ mufie e�gef�nbiget haben/ ba ernbsp;S5?attb�i/�h^^^ Petrum einf feteben 3in�greffeben/au� bc�nbsp;Stfebe�mautnemen/vnbgeben^u�ebv�f�rfieb* ^afelbflnbsp;' aber/haterauebm�rtenba(felbe^ttbe/felb�auffbenQ5re^nbsp;febett/vit mit bem greffeben/gefebalfet vnb gemaebt haben/innbsp;be�ifcbc� maul^f� �cbte aueb/ba� ba� Q5eft ber brei�^^^nbsp;nige/ghttite geevff�rt / fee mit Silben get��nbt gemefen/nbsp;naeb aller 2anbe (ittem^ben fe aueb bie ^mev hunberi^fennUnbsp;gc/3ehlt;i�-^ ba bie j�nger ^reb f�r f euffen melten/^a auchnbsp;aller �^eter vnb heiligen �eit/ ba (le mit gehanbelt haben�nbsp;obernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcgctCU mit bvcb nicht mehr / benn ba� man vn�

ein gruci(tr/eber ein bcilgen ^itbe laffe ^um anfehen/ ^unt ^euani�/ ^um ^ebeebtni�/ ^um 3eichen/mic beffelben Xei:*nbsp;fer�^ilbc mar/ �bite e� vn�nteht fb viel vh� ��nbe fein/nbsp;eingriu

-ocr page 43-

citt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sparte�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a(^ �^en 3�lgt;ctt

fe(b^ wav / nbsp;nbsp;nbsp;.^ei�^en uno totsten ^cifer^/ �e^

^eufel^ �efie�e^/Mf�c^u ^abcnQa bcr Reifer ^afte fein 6i(.� be fernen c^rena�ff9lt;^m�n4?t i^wfne�^naber feine e{gt;rcnbsp;bnnnen ^n ^aben neef)nbsp;nbsp;t^nn/ ^nb feUen boe^ fe^oeb ver^

bampi fetn/ba�bviftu^ vber eim feiern gvetneitjnb feb^nb^ hebnt^tfbevnnerbatnpi bleibt

Cebiefln bt^fPveeben/�nfbirflia niebtfngen/ba^ lt;ginert�citt bo^eriie f�e^tanffgepaben fen/man mu�iaeinenen/erin�nbsp;�ott pabenOiem man mn�? ia nicht i^hebrecbe/ mer



bcn/flelen^ etc� 2(tttmort/3fh b^bevon 5gt;�ofe �efe^e gerebt/ (�efets/fon atf? ^iiofe ^efebe / ^enn einen Q5ott haben / tft nicht 55�cfenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��fb

gefebealU�vfbti�^��� lt;^uth ein nat�rlich gefehe/wie @��Pa�l fpricht/ba^ bie Reiben wiffcu von ber Gottheit/ bas^nbsp;ein �ott fep* �^a^ bemeifet auch bie that/ ba^ fienbsp;ben auffgeworffen / bn Q5btt e�?bien|te angerichtet/tvelchf^ bnnbsp;^��lieh ^eivefen were/ wo fie nicht�bon Q5ott w�ften obernbsp;�ebechtf/�onbern ^ott hat^ inen offenbart burch bie wercfnbsp;etc?Xom. bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nu bie Reiben/ be^ rechten �otte^ gefeilet

haben/bn Q5bhert an^otte^ ftat angebetet/wa^ ift ba^ wun her.^feilcten boch bie ^�ben auch/bub beteten �bhen an �ot��nbsp;te^ fiat an/obpe wol$Q�ofe(^efeh hatten/bnb feiten noch ihtnbsp;be� ^errn ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff heiftu^ (^uangelium haben�

@f �fo ifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba^ nicht allem 55�ofe ^efehe / bu folt nic^t

llnorben/ehebrechen/ftelen/etc. fonbern auch ba^ nat�r^

(ich ^efeh iu ieberman^ bee^^efc^ncben/tvie ^��Pau {jert? tu� �'^om�^� leret �luch ffheiftu^ ^Tcatth� 7^ fcib� faffet allenbsp;Ibropheten bnb ^efeh in bt� nat�rliche gefehez*^a^ ir wol^nbsp;(et/ba^ euch bie �eute thun folle/ba^ fhut �r auch inen/ ^�ennbsp;bas? ift ba�^ ^efeh bit bie 'Propheten-Sllfo thut auch ^�'Pau^�nbsp;(u^/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13, Va er alle gebot S^ofe in bie Siebe faf�et/welchc

� auch nat�rtich/Xgt;a^ ��atur gefeh (eret/Siebebein� �5?eheften *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@onft/wo e� nicht nat�rlich im herben ge^�

� r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prebigen/

ehe bacf gewi�en anneme/ nbsp;nbsp;mu^ c� auch bep �ch felbr?

alfo fmben Vttb f�hlen /e�? w�rbe fonft niemanb fein ^ewip nbsp;nbsp;nbsp;,

fen machen� ^ie^t,0( ver �Teufel bie her�en alfo berblenbet bn h'' befi6t/ba�? (ie foich gef^e nicht allzeit f�t�/barumb mu^ man beptjt b.enbsp;fie fchreiben bn pvebigen/bi^ ^ott mit wircf e/bnb fie erleuchnbsp;^^''5?^P^^,!JJt^ehettf�len/wiee^imwort(aufet

nu S5�ofe�? Q5efch / bnb natur �efch ein bing pnb/ ba bleibet ba�? g�fehe / vn wirb nicht auffgehaben eufferlich/ fe^c'fSbLanbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3 ohneamp;mo�

-ocr page 44-

j8

�)ett �km�eit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Se((^�? if�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a�amp;er^/5

�gt;en Da^ �cfcl^c crf�Ueit/^�iomj* �auon Kht ntt 311 reDcn vft anocr^ wo ^inug gercbttfr �arumb i|l B�berei) vnb ��ab*nbsp;bat^/vnbaUt� wa�?5Q�ofe�?/mcbv vn vber bOi^nat�rlicbO^e^nbsp;fe^e ^nt gefegt/wci( nat�rlup �efe^ ntcbt ^at/ frev koi^nbsp;Bitotrev �i vuD ubc / OttD �fl attcitt tJcmS�bifdxn'�oIff tufonbaj^cttnbsp;SeTvoicf �^bertgt;7?i(�t anba�?/a(^ wenn ein X^if'^vobcr X�ntg tnfeb�^nbsp;verboten. nem^anbe / fonberhebe ^efe^e vnborbnung maebt/wie bernbsp;e^acbffenfpte^d tn @acb)�^n / vnb bo(b gletcbwoJ bU gcmeMnbsp;ttctt nat�rlicbcn Q5cfe^c/ bureb lt;^Uc 2anbe geb^� bnb bUtben/nbsp;2(t� Litern fbren/ nicbt���orbtrt / �icb^ (f bebreeb^n/ �otfcnbsp;Dienen/ etc, �avumb las? man 5�Tofe/ ber J�ben i^aebl�en*nbsp;fpte^el fetn/bnb vn^ Reiben vnuerwovren bamit Q^letdb wienbsp;geanefreieb ben �acblRwfpie^^�l nifbtaebtet/bnbbocblt�nbsp;Den nat�rtieben Q5efe^en wol mit im flimmet/etc.nbsp;jp^2(rumb leret vn b^lt man benn bie Jeben �ebotf 2(rtfnbsp;warnmB �^wort �avumb/bas^bienat�rticbcnt^efebenivgenbinbsp;�lanbK(0 fein vn orbentlicb �nb berfaffet/ a(^in Sgt;�ofe^Q?n�gt;nbsp;leretv^b icb wolt / ba� matt auch ctlicbe mehr in ^eltlicbtn faebtnznbsp;jKit. au^ 5gt;�ofe neme / 2ll�?ba�? amp;efel^^dxibebrieff/ boninbsp;j^alliar / bn boni greviar/ bon ben �^ebenbenbnb ber gleicb�znbsp;Durep welebe ^efei^e / bte 2^cU ba/w�rbe regiert / bennnbsp;mit ben �^infcn/vct:fcuffenigt;nbfmcn. Q^leieb al^wenn eittnbsp;�anb/bonbe^anbertt �anben ^efe�en krempel nimpt/wicnbsp;Die iXomer bon ben �riecben bie ^welff Gaffeln namem �a^nbsp;man aber ben �abbatb ober Montag aueb feivet/nbsp;bon noten/ no(bbmbS�ofe�?^ebot willen/fonber bas? bienbsp;natur auch �?lbt bnb Icret/ man m�ffe in iu weilen einen ta^nbsp;rugen/ba^ S5?ettf(bbnbQ^?iebntbfi*guirfe/�belebenat�rli^nbsp;juiMitenfep. (b^^btfacbe/aucbb'J�ofeinfetnem @abbatbfe$et/ bamitecnbsp;Dert@abbatb/ wiea�ebSibi�*l^i*^ S^attb* �igt;bnb ^arc?*nbsp;tbut/brtter ben 55�enf ^en felK� �enn wo er alleine bmb ber �nbsp;vuge willen fol gepalten werben / ifis?Har/ bas?/werberrngenbsp;nbsp;nbsp;�

nicht bebarfl/ mag ben @abbatb breeben/bnbauffeinen an-Dem tag baf�r r�gen / wie bie natur gibt/2(ucb ift er barumb ^u palten/bo^ man brebige bnb Lottes? wort pore�nbsp;prop^ccefett bof?/ fftttb tu b^Vlofe uocp blei belfer f��cfe/ 7?emlt;nbsp;�1^ perljcip A^licb Die lgt;robpeten/bnbbcrbeiffung bon �pr iftus? Au-So �Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f unfft/ime lt;g. 'paulus?!Xom�3 �fagt^tem e^ ftnb brin-

^ofe/etc. n^n bie^cb^pffnng ber^elt/WO bie^pe perfome/bnb biel tpeurer (krempel be�Q5(aubens?/ber Siebe/ bnb alter Jugent.nbsp;nbsp;nbsp;*

^ibemmb amp;(tnp� M Unglaubens? bnb bnfngenf / bary

^ausimoti

-ocr page 45-

i�

� of f gitaOc vnO ^ortt Um cffc�ttctt/wcf(^( �aUc fmb �cfdgt;rubctt incbf vmb banbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fvillcn allem / fonberit

aller^eibem ��eim and) viel bmg�? / von Q^ngleubigeit vnb ^eiOeu brmncrtf�e�ef/ba^alfo fvlebe0f�cf/aile ^um ^rem*nbsp;|gt;el vnb (e^re bienett aller Q�elf. 2lber bof? ^efe^ Sj�ofe gej^etnbsp;alleitte bic 3�ben an/o^n tvv fte^ bie ^eibe� tvilli^lieb j?abergt;nbsp;brein g^en vnb angenomen/ tvelebe mannbsp;trifft lt;00 fpricbfnbsp;nbsp;nbsp;'Paulu�? iXom� �? ^en 3�ben fet) ba�?

^efe� geben/ba^ ^eftamenf/bie TJerbeiffun^e, ��nb 'Pfalm �47� if r verf�rtbiget feine rechte 3aevb/vmb |eineQ5efei^e3Pnbsp;tact @o tl^uf er feinem 23ol^/ noeb verf�nbi^t inen femenbsp;3'iecbfe/efc*

2likb ^abe ie^ bic ^ilbeft�rmer felb^ fc^en vnb Fgt;6rctgt; tefen / an^ meiner verbenifebten ^ibef @v tveif? teb aneb/nbsp;ba� fit� biefelbiGen �aben / lefen barauf? / wie man tv vt fp�rfnbsp;jn ben Worten bie |ie fnrem T�n finb fc Vici '25ilber/m benfe^ Biiamp;er fnamp;e�nbsp;ben ^�fbern/beibe @offe^/ber ^ngelZ��enfeben vnb ^b^e*nbsp;m ber Offenbarung 3ob^tttti^^ /onb im 57lofcnbsp;3ofLia. @0 bitfen tvir fie gar freunblicb/tvolfen vn^ anebnbsp;�'^nnen^u tbun/ba^ fie felber tbun/^o^tvir aneb fclebe bil �ut,f�/bfenbsp;ber m�gen an bie tvenbe malen/ vmb gebefbtni5vnbbcffer6lt;(�onmnbsp;verftanb^ tvillem ^internal pean ben tvenbeniafo wenignbsp;flt;baben/at�inben^�eberttgt; �^iff beffer/man male an bie�fiST^^nbsp;wa lb / tvie Q5ott bie ^elt ffbuff / tvie ^oe bie Slrea batvef/nbsp;vnbiva�?mcbrguter^)i|iorienh�ttb/ bennbas? manfonffir^nbsp;gcnbtveltlieb vnuerfeb^iW bing malet/ 3lt;^ ivolt (Bott icbnbsp;f ftnbte bie y)erren vnb bie �Xeieben babin bereben / ba^ fie bicnbsp;gan�e'^ibel/intvenbigvnau^tvenbiganben beufernfur fc^nbsp;berman^ augen male lieffen/boff were eingb^ifflifbwercf.

wei^ icb aneb gewif^ / ba^ Q5otf wil baben/ man folk feine weref boren vnb lefen / fonberlicb ba�? leibennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Botte�

� fit @vi ifb^ aber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ober gebencfen / fo i|� mirs vnm�g^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fot

�enn wolk ober woUenicbt/^nn icb ffb^ftnii^ b^i�^/fo t^er�.f�bi� cntwirfft ftcb tn meim ber^c ein S�an^bilbe/ bafT am ffreub r�(^tcwonbsp;fienget / (Bkicb at� pcb mein Slntli^ nat�rlicb entwirfftnbsp;waffer/wen icb brein fcbe* 3f�^nbsp;nbsp;nbsp;nicbt tobe/fonbern guf/

tas^ icb ff bftffitc? ^iibe�m ber�en babe/amp;arumb fci^ @�t� be fein/wenn icbs? in ougen babef @infemal bas? berb mebvnbsp;gilf/benn bieaugen/vn weniger fol mit @�nbf befferft fm/

J� 4 W

-ocr page 46-

20

Iff) mu� auff^^rcn/ tc^ foU an�^a^ wof

0�vmcrrt ()iem� vtfacb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimer Ufctt

cCtT vcrbvc��)tert /�Javnacf) awcf? �t fef^^ ^evi^e au^ amp;cm i�ctbc relt;cn/�v^t( ftc Ce� ^U�sen fo fch� �gt; fttt^nbsp;�xtnjmb ange^e�gt/ D�^ �ta� fe^e/wa^ vernunife t^ut/wc��nbsp;fte wil mnbsp;nbsp;nbsp;nef? wercf � f In^ ffi� vn b 55^ct|tev wcfocn/ ^nlgt;

bcr r^um �mOcrpcamp;^abe/Mf^ nbsp;nbsp;fiadftab fo r^���

met / Cf ^abe Q^ctte^mort/ vn�gt; vmb (�ottef^ wow^ wilteit ��Kr m�ffe er viel leWen^^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(etben/vmbf?

Viub (Bott�s were �effe�^ wtllett/T�ie^e bo^ er^ ree^e �aUe/ fenbern ba^ worts t�tu= er^ verfert/vnb feme be^^eie vnb l�^en bamie f�erefe / wienbsp;�� S^'tlflab a��^ beflelben aufc cbtfH aueb e^ut

S^b wetm ieb nbsp;nbsp;^ette / m^cbe tfb �Km^ luf� wo( b�p

fert/a� bem datait / vnb f�ralle Q�elt / bie lt;Spr�(br/fe rr tf4rif�4bsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)er @cbvtffe/tn arlftab^ ^�eblem f�ree / vn bamtt al^

ﻻd?i�n. |ert^ee/wiber�nfeincnf�eflen/ ba^erftcf)febemtm�fle/ ^�etm teb m ba fern ergriffet�/baf^ td) (i^oetef^ wunber fe*nbsp;�e/wie er bem �Teufel tan iu� narren fdl fdbren*2lber ieb ^abnbsp;anber^ ^n t ^nn / ��n wer bnrdgt; biefen grnnb nidx vnf ern ebtnbsp;j^ein/ber tare pin vn f��rmt f ein (ebe'lang/ieb bin entf eb�lbi^e�nbsp;�(S5� enbe mu^ifbbenbieferfa(beneinlt;^tempelfagen/nbsp;eb D. garlf�ab ftdgt; ein weni^ ernennen vnb fd)cmen welf/nbsp;er feine J�nger fe fein (eret ^aieb^uCrlam�nbewarnbsp;vnb ven ben^ilben/mif ben ^nfen Senflin panbelfe/'X?did)nbsp;alle @pr�d)c anf?�^efe/fe f�rbracpt werben/^eigtan�bemnbsp;^erf/ba^ er venQS^^enbilberrebef/ biemananbefef/fraf et*nbsp;nerperf�r/ ber f�rallen ber tl�^edfeinwelf/vnbfpraeb^unbsp;mir/��ref�n f^/Jd) mag bieb wel bn peiflTen/bif�n ein gbri*nbsp;t�engt; 3cb fpradypei�fe ntieb �nr wie bn wilf/^r peff e mieb lienbsp;ber anebgefeblagen/fe vel ffarlf�ab^ Q5eift war er/ba^in bicnbsp;anbern ffbteepf niebf febn^eig� tnnbfen. �X^nb fnbr weder vnbnbsp;fprai^/^ennbnbennS^efeniebf felgen wilf/femnfm ben* �nbsp;n0(^ ba�? ^nangelinm (eiben/ �n paft bo^ ^nangelinm vn*nbsp;nbsp;nbsp;*

ferbiebanefgel�effen/T�ein/nein/ee^mne^perf�r/ntepfvnfer ber band bleibem

Vlcwen�{)�b XS� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wa�fagf benn bae^ (^nangelinmeif r fpraeb/

lo^en bet* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jefn� fcif bem l�nangelie/wei^ nif we e� f�epf/ mettic

SS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gr�ber wilfen^wel/ ba^bie^anf mn^ ba^ jQembb

�bc6 nitdentane^^iepett/fel(tebet)bem^renfgamfeblaffett. 2(1^*, fe mnf^ manbte 25ilber aile abbreepen/ba^ wir ber ffreafti*nbsp;W (e�? vnb rein werbende ille,

2l?2(^folf ieb ibwi� 3famp;warvnferffarllfabf? @eb�(^gt; fern*

-ocr page 47-

2j fotttctt (^vtteteba^umal/tgt;rt�^ ^i(tgt;er^u6rc(^ett/�ic^l)cvnbsp;^raut�ae^embbnacfet au^^tcben/vnbfolim ^uangcUonbsp;ftebett� ^olfbctvort/vnvom �uan^eUovnterbtebanrfftcPnbsp;fen/ blt;itrlt; cr von feinem ^Tleifterge^wt /Oa^nnrvielletebtnbsp;garifiab fcbniO �at geben/iet) f�ecfeoa^ Cnangetinm vntevnbsp;�)ie banet/2)nb ev fep bev ber 5ftan/ber c� berf�v^iebe� �vt^nbsp;(be cuel (rbve / bringt ben 5y�an in aile �^ngt�et/ vnb innbsp;au�i bcm viecbt gef�olfni / in fvlcbe Sinfternt�/ba^ er (egt fvt^nbsp;(bengrnnb^ilber^uft�rm�/bo^bie^rant ba^^^embbauiJnbsp;�iebe/Q5erabe/al^ meren fie bamtt ber greatni en tv^ im ber^nbsp;i^en/ ba^ fie mit toben bie ^ttber breebem ^ie aber wennnbsp;feraut vnb^rentigamfo^�ebtigmeren/on bebielten^embnbsp;be vnb iXbef an f fott fie freitteb utdgt;t faft btnbern^ tvennnbsp;fie fonft tuft infamen fettem

2l^er fo gebet�?/ wenn man ben vnorbigen 'P�fel in ba^ fpiel bringt/ ba^ fte fur groffev f�lle be^ Q5ei|te^/ aneb b�r^^nbsp;gertiebe ^uebtvnb fitten vergeflpen / vnb ntemanb me^r f�reb^nbsp;ten noeb ebren/obnficbfetb^ alleine/bab^it^�gt;garlftabIn tnbsp;finb alle^ feine vorlenffte ^nr ϒ^^otten onb 2lnffrb�v/ Dorl�u|ft�ttnbsp;bamanmeber gemalt noeb Cberfeitf�rebtegt; ^a^fevgnng^w�����^�nbsp;bon ben Silbern gefogt/vnb meine/ e^fev ftaref gnug bemei^nbsp;fet/mie ^�gt;garlfiab / 5gt;�ofengarniebt verftebe/ vnb feinenbsp;^remmc vnter Q5otte� mort verf enffe/ vnb orbentliebe �be^nbsp;feit geringer aebte benn ben vnorbigen pofel/ Cb ba�nbsp;� Jtt geborfam/ober Slujfrbni�nbsp;nbsp;nbsp;bertieb fev/ge-*

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be ieb einem icglieben felb�j

^nerfennem

�IufF �ic

ftab^/baf^ er au^ bcm �anbe nbsp;�aeb^

fen vertrieben i|t.

tbir gefebett/ma^�gt;garl|�ab f�r eftt Lottes mort bat / vmb meteb^ er (teb felb^ erbebt/nbsp;vnb ^nm beiligen sy^arterer maebet^�u mollen mirnbsp;feben / ba^ Q5otte^ meref / barnmb er fo grotfe Ver^nbsp;folgung leibet vnb rbiTlnet. ^iemot ieb lieber molt/er bette genbsp;ffbmiegen/vnb mir foicbe not/feine vnlul� r�r^/ni^t aniP'

gebruttgen/ 2tbermci(crbieS�r|�cn^u 0aebffen alfoanta �d / beu? er aneb ben �Xeim / ben fie anff ben �rniel mit alleit


-ocr page 48-

22 ^tberb�^tmdtficOen

e^vc� f�vctt / u id?� fan vnnerfc^nnpfftvt (affen/ fo ^naw fa# ($et Oer bitter groi(/(m ^eri^en vrfae(gt; trente ^�fe^enOen/ mu^nbsp;tcb/fo viel lef) bauen iveif?/55�. f�*^errn e^re verantworten/nbsp;l�enn Oie d�rften ^u^aebffen / bubend freilieb beffer vmbnbsp;J^arlflaO verOienet/Venn Oa^ er folebrnOanef feit binOernbsp;Jteb laffen /wieerwoiwei^.^�uwe(an/(a^geben/e�wirOnbsp;IkbfinOen-

�Xfflieb wag ieb Oo^ wol fagen / Oa^ ieb bev Oeni ^^f�rften^u �aebffen/ niebt^b^^bvvn ffarlftao gebaw�nbsp;�^Oelt/ja ieb b^^be mein lebenlang/ mit Oem felbe giirftennbsp;fein wert gereOt/neeb bvteu reOen/Oa^u aueb fein Slngefiebtnbsp;niegefeben/Oenneinmal^u 2Bermb^f�r0emXeifer/0a iebnbsp;^um anoern mal verberet warb- ^el i|t^ war/Oaf^ ieb Ourebnbsp;57?- 0pa(atiuum efft gefebrieben babe/vnO anbielt/fenOer*nbsp;(ieb Oa^ man Oem 2ll(tlt;�tifeben ^eift feit webten* 2(ber iebnbsp;riebtet niebt^au^/alfe / Oa^mieb^ aueb verOre^ auff Oennbsp;gburf�r|�eu/bi^ Oa^ Oer felbige Q5eifl/ven im felb^ flebc vn*nbsp;uertriebetb�^erba(benbettegarlftaOfelebemS�r(tenbilliebnbsp;verfebenet/vnO biefaebc^uuerba^erfaren/ebe erinalfemitnbsp;einem fcbmaeb b�ebkin in Oie TVelt ault;ebreiete. 2(ueb ifi^nbsp;nic^t vc(^t / viel weniger gbtif��itb/wenn^gleieb war werenbsp;fieb Oermaffen mitSafferfrbrifft ^u reeben/5gt;5?an feit ^uuer Oenbsp;m�tigliebOievrfaebrgefragt/vnOOa^ reebtf�rgewenOetnbsp;6en/ vnOOarnaeb ffiUgefebwigenvuOgeliOOen/e^ were mirnbsp;5uvicl/Oeriebeitel ffeifebfeinfe(/vnO (eiOerauebbim ^bernbsp;Oer bebe griff ffarlffaO^/fan niebt vnreebt tb�n/ neeb irren/nbsp;eriff0ag^3�^eebtfe(b^*

3t mwuem nbsp;3ungett55)errn ^er^eg 3ebutt^ Sri eOe

rieb bub ieb Oauen gercOtCOa^ befenne ieb) vn nbsp;nbsp;^?ar(

ffaO^freuetvnO tburff ange^eigt* 2(berweilft^ Oer ^eiff fe btll vnO wei^bernet/ Q�5i( ieb b^t trott� Oie vvfaeben/nbsp;Oer aueb etliebe btute^fage^/OieS�rffen^u @aebffen niebt �nbsp;mercf e/warumb mir (ieb fetyOa^ �- ^arlffaO au5 Oem �anOnbsp;nbsp;�

tff/vno fe Viel ieb mit bitten vermag / niebt wiOer biuein fef/ beraub m�ffe/ we er Orinnen were/erwerOeOennnbsp;fiA�n/quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SlnOer^/ Oef? im ^ett belffe* 3^ wil/eb Q5ett wi(/

etc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f einemS�rff en brurbltn / 2(ber vie( weniger (eiOen/Oa^ man

5^ettrn/ vnO vnaebevfamim 'Pefel juueraebtrn ^rltliebc �gt;bcv(eit/f0i ^Urifbten*

iff auff^ erff mein vntrrtbentge vermanung vnO ^itt e/an a((r S�rff en/5oerrn vnO C ber f eit/wie ieb ^nnbsp;nbsp;nbsp;*

uerauebbabf tviOerOen Wdifebf �eiff gefebrie^n/

-ocr page 49-

25

woU�) mit entf� �)vo6 ^aitctt / matt bett �^rebiaa�/ bte nicht mit bcv ftilU (eren / fonbern ben 'Pofct an fich Riehen/nbsp;nnb hintgt;lt;:v t^�cf en ber O ber f eit/ mit eigener faufl vnb frenefznbsp;53ilb|lttrmen / ober Kirchen brechen / bas Vanb frifch verbie*nbsp;te/ober alfo mit (nen nmbgehe/ba^ pe c� (aOen nn�l�en/^ichtnbsp;wii ich 5?amit bcm snort (Sotted gemehret haben/fonbern bennbsp;fjreueln @chmcrmern/ onb 5*vottifchen Q5c�^(ftern ein ma^onbnbsp;5ie(/ire� mntmillen^ ftecf en/me(che^ ber 5Be(((iche Cberfeitnbsp;geh�rt ^nthun SiUermeift abernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gariftabmit feiner 5*^ot*

ten/ats ber oerfiocf t/ ftch fchlecht nicht wit taffen weifen/ vn� feine �K^ttcvci) noch 5'�echtfertiget onb oerteibingt ba^m

�5?b ift bi^ mein grnnb onb orfache^ ^ir haben broben gehoret/wie �*$artffab/onb bergteichett ^itbft�rmer/55?onbsp;fe s�ebot nicht anff bie orbenttiche Cberf eit / wie ficho^ geb�*nbsp;tet/fonbern anffbenonorbige Pofet benten/^a^ift fein rechnbsp;ier gute �etff gewi^tich- �enn wie ich gefagt habe/wo becnbsp;Pbfetgesnatt onb recht haben fot/ ein gebot lt;6dtte^ atfo^nnbsp;i)ot ^iehen/@o mn^ man barnach raum geben/onb ^utaffen/nbsp;bas fie alle Q5ebot oohiehe�/ @0 m�ffen fie benn bie 5^7�rbernbsp;t�bt�/^hebrecher/^iebe/ @chetffe ffraffen/ein igticher/wernbsp;am erften ba^u f ompt/baS bamit/�ericht/'X^rtheit/ Q5ewattnbsp;�nb alle Cberfeit^n hoben gebet �^nb gehet wie manfagt/nbsp;Heffernan bem �^^atefe eine banbbreit/fottimpt er eine i^l^nbsp;(elang^ ^ennwarnmbfthenbie�berherrenba? ^arnmb c^�tSbnbsp;lt;ragfnfiebas@chwertf wenn ber Pofet fofott^n plumpen/ brett/etc*nbsp;vnb fetbs ansrichten-

^rnach wirbS weiter einreiffen / ba^ fte m�ffen alle ^;-j^,Q5oettofc f obfchtagen-Senn atfo gebeut S57ofc/^�entnbsp;7�baer bte Silber heiff^ubrechen/ fie auch bienbsp;Sente folten erw�rgen/on all barmherhigteit/ bie fotche ^it *nbsp;ber hatten im tanbe ganaan. �enn bis tbbten/iff ia fo hartnbsp;� geboten/atS itber brechen / metchS ^ebot b:efe fHottenget '

hatte/Ort ein orbetttti$ notef war/ �a^n nicht bber alle^ 50tt(ofen/fonbern allein vber bie 5iciben ganaan/ bota�jft,ennbsp;bte bnreh �otteS ortheit f�r Q^ottlofen vbergebe waren ^nmnbsp;f tertich gibt/�enn er nam ans bie (Fbominbsp;woabiten/ 2(mfftoniten/bie hoch auch Q5otttofe warf/nbsp;gas atfo bis wercf Q^ottes gefchach/bnreh eine orbenttiche

-ocr page 50-

24 ^t{gt;crbtegtme(tf(�.lt;n

^ervnfcr55�ort�egeifter/wei(fte5^ofe ^ebof attff bett mbeij/crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Pofel ^te^en / Mu utc^t Q5otte^ i)ve^et( vbcr bie (�ou#

Si��X- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^abeu/fonbent fel6^ t)rt�et(f/ba^ bte^ottlo^fe�t

bK/fo Bti brtb be^tob^ werbfo'�^t(ber ^aben/ werben (te gebrungen/ ber �ftbcrt. �)urebfi)Icb ^ebee ^um auffrljur/^u morben vnb t�bten/at�?nbsp;^um wcref/ba^ (neu Q50tt gebohen ^abe.

^Mmet etn fempe� vomStlflebifeben �eift/berfeben ba bitt/bcn ben�^�bern auff bie^eute geraten war/vnb gabnbsp;fentUeb auffi�burvnb rnorben f�r/wtber aUeCberfeit. ^ienbsp;(o(t er anber^ tpune er m�(te aifo (eren/ ^enn ba er ben aLcipnbsp;fel a(fo weiten ^euattern gebeten �atte/ barber'P^felc^nnbsp;orbentlicbe gewalt / bie Silber fc(t it�rtnen / a(^ bureb ^ot^

Wa� ber Ccufelntitnbsp;bcnBilbfiuJ* _______,

bXquot;bavaitbieng/auchtreiben/on'bbetfjettbieSentemorben/ Vnb wennnbsp;ilt;^ inbcinnbsp;f�nnc�rercnbsp;i3ilber ^iinbsp;fturnren/nbsp;xrtcfic/V��unbsp;(ie id; and;nbsp;fort/ri nb


Q5ebot ac^ciffcn/^� mui�e er fort/vnb ba^ ^?eben gebot/ ��ennba^�5ebot(tebetbaonb bringet? Sieben 59errn/bernbsp;Teufel meinet nicht b'a^ ^i(b(tftrmen/ er wi( nur ein (ocb bo^nbsp;bureb brecben/ba^ er bfutuergielfenvnbmorbanricbtein bernbsp;-^elt.

�c�te mor ben.

32( fpricbftu/ ^.$ar(ftab wifniebt morben/ba^mereft mananbem^riueben bte Crtam�nbifcben ,)Uben2l((t^ti^nbsp;igt;ifrcnbic fgefebrieben. 2(ntwort/i(b blt;^b^uueb gegleubt/ber g(au*nbsp;'' be i(� au^ / 3fb frage nun nicht mehr/ wa^ 'X). ^arfftab rebetnbsp;ober tput/^r feilet ber warbeit ba/niebt ba^ er(�e niai. Jeb fa*nbsp;w^s fur ein gc ooiit i^ctft bcu ftc bubf/bcr fie treibet/ ber ifl nic^t

blt;^t morb onb aufjrb�^^ iw �nn/wie woi er peb t�eft on b�ctt/ mer tr�R.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ibet / ba^ er nicht raum bat/ a�� ich ^evnac^ wo( be*

weifen wi(. 0cnn ba Q5ott f�r fep/ wenn �. (^arfftab/eitiett groffen pofc^ au ftch gew�nne/ wie er an ber ^aa(e (ich ^unbsp;rtxftengebacbte/onb nu bie^ib(iafa(�beubfcb gefefen wirb/nbsp;onb erOmne^begdnte/m fe(b^bt�gebot/oon ben (Bottfofettnbsp;^u morben/f�r bie ^afen ^u ba(tett/3Bo wo(t er bine wie wo(nbsp;teerwebrene ob er gleich nie Willen�? geweflwere/ folcb^^u �nbsp;willigen / (^rm�flewol fort/^ie w�rben �ch auffiehnen/nbsp;onb tafo b^i*! febveien on ruffen/l^otte^ wort/�otte^ wort/nbsp;(lebet ba/wir m�(fen baran/ ^(fd burt er f e^t wiber bie bilbernbsp;fchreiet/QSotte^ wort/Q5otte^wort Siebereiiflnichts�nbsp;fcherb^ mit er Omne^/^arumb bat �ott Cberf eit wollennbsp;haben/ ba^ es? orbentlicb $u gienge in ber QL�e It*

nn� nu gleich war were/ono ich gleuben m�fle/bas?

Sariflab/ tticbtmorb noch auffrbur im (tun bette / mu�? ich boch fugen ba^ er einen �luf�rb�rifcben onbmorbi*nbsp;fcben�eiflbat/Wie ber^nWeb/folanger auffbemfreuelnbsp;^ilb*

-ocr page 51-

�*��' n enototgen 'Pcfcl on f�c^ Jfurfx-Jcp fef?c nbsp;nbsp;1/ �)a^ cv nic^t bawe �oc^ ftccVc / abev weit er Va^

�7^*�)me0cv tvcgt/vtib n(�)t abUgt/fo trawe idgt; /m nicbt/cv inb^e auff^cit vnb fteb lauven/vnO �)cn tbutt/ tm� tc^ f�rd)nbsp;tv. Ca^^J�ovbmcflev nie�tc tc^aber/Venfa(f(bvuftnnvnb|^�^.^X^'^nbsp;Devpat^V Ve� �efel^e� Sgt;iofc / Vev au^ Ven ^eufelf �mpt / Va*nbsp;Vuvd) Ver )) Vfcl erregt / fred) vn V f�ol^ wir Vgt;

�Pr id)ftu aber / nbsp;nbsp;nbsp;cv wivV niebt fo f te iff fein / er wirV

lalfen fagen / vnV von fv(dxm tbiin ablaf�en ?�Jr�fu�id '�Berr �^^ditaV? 3atvo(/ ^ie wort fan er fein fo^ i�c�uiTcn.nbsp;aen^vnv mit @d)rifftcn an�btafen/ lt;�r mode ftd? (affen wet*nbsp;fen/vn wolle ge^oveben cin� beflern.3ft^ fein ernff/fo bin tdgt;nbsp;g�lVem ^en bat er iemalf^iemanV gewid)en oVer gebord)et fnbsp;^le offt bat innbsp;nbsp;nbsp;Pb^tp * 5^e(att.vermanet $n ^ftteberg/

^v folt niebt fo mit Vern bj�ofe/ mit Ven^ilVen/mit Vev S^�ef fevnV belebte febwermenf'�nV Va ieb wiVev fam/vnV wiVevnbsp;fein ^ilvft�rmen vnV Syteffc pveVigte/warnmb (ie� er Vennnbsp;titebt ab/vn V gfbovd)et f 3tem/ Va lt;)�3iiff 3ona/ vnV (^vnbsp;?gt;ittericb von quot;^ila ^Wifeben Vttf^ panVelten / wie fein weid)nbsp;cv/vnV Ite^im fagenf Va� er micb lt;mcb anff Va^ i�ngfte Q3e*nbsp;riebt InVe / vbev Vie @ebwermevmeffe / Vie er Va^umal ( bilffnbsp;^otCwic mit groffembeiligenQ)eiff batte angevid)tet/Va evnbsp;Voc^ienufeib� verVampt vnV enVevt-125j[�^em4n3b^i^^ Vev^oevbevge/ Va wiv von Vev faebeitnbsp;^�veVten/ vnV er fein Ving auffe? aller ff evefeffe ^nnevtei*

Vingen fiebverbiv^/wanV er Va^^manlvnVfcblngmiv ein �liplin/ vnV fpraeb/ �^rttb eueb iff mir niebt^� QBenn ernbsp;tnid) Venn niebt^ ad)t/welebcn wi( er Venn vntet vn� ad)tenenbsp;Over wa^^ fol ieb Ven viel vermanen f 3vb lt;i(btv vr haltenbsp;tnid) Vennoeb f�r Ven gelerteffen einen ^n �^itf emberg /^nVnbsp;fpviebt Voeb felb^ vntev meine ^afen/ fei) nid)t� mit mir/nbsp;� VnV gibt f�r/ wil fieb weifen (affen.*

3'^em er febreibet in bie San V bin vnV WiVev frei)/vnVvv*WirWft-t tbvilvtVa^arme2�ittembevg / al? lauter niebt^ gegennbsp;i^nV lebt auffj^ new m�ffen wir papiff en beiffen/vn Ve^ �nb Ilflbep�pfnbsp;d)riff^ IMtern. 3tem ?ii Orlam�nVe/ Va 5S�agiffer �^Bolff*nbsp;gangn^ ^tein/ S�vff lieber pve Vigev O. garlff aV auff^ aller p quot;Xmnbsp;fanfff igeffe/vnv fubevUebff bat/ev fol Weieben/�^�ffelt er Va^ ^eitfen.nbsp;55�anl / gab im fold)e antwort / al^ were er S�rff im �anVe/nbsp;J^nV S^agiffev ^oiffgang war Voeb Va/ al^ ��rff lieber ge*nbsp;fanVter/ Vern er fo(t geborebt haben / wenn er gleieb gebottennbsp;bet Slbevfofol man VieObevfeitebren/iawenn^VevP^elnbsp;g were/

-ocr page 52-

filter

�arumb/�gt;a�?i(^ 6cwctfe/w(e c� citcl falt; wert nnlgt;/ea^�(amp; X)*Sar(ftae rrbeut Urne�/nbsp;Mtnit er nur ^timpfFvne guten fef;ein inacfx/fetnemnbsp;terj�ecf ten finn/vnl) beiU g�rft en vn mteb fcbenbe. Slucbnbsp;�iebt fein/itt lt;��t tiie�en faeben/prebigen vnb (eren/vn�gt; tgt;�r��nbsp;�rt� aller erfi fragen wellen/eb^ reebt fety ba mn�?entwebernbsp;�gt;ie 2ere vnreebt/eber b^ frag� beueblep feinSlber e�ftp gleid)nbsp;fein ernfV 2Belart/ er laffe nod) ab von feim febwerm^/ 3tamp;

(n gerne$tt freunbe^abe� / Wil er / wil er niebi/ fe m��^ ieb^ lt;9ett laifett waltem

art ifl aueb/ba^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt bifputiren babe erbetf/vnb

man ^abe in niebt iulaffen welU. lieber (^ett / wie mag beeb ein S�tenfebfe effentlid) wiber fein (Bewirten rebenC @elt intnbsp;�on mir eher iemanb bifputiren eerfagt fein / @e beeb beibcnbsp;g�rten enb'�niuerlttet/babennicbt fe vielvermeebt/mtt f[gt;nbsp;viel febreibe� vnb febern / bo�? er gen ^Vittemberg ferne/ enbnbsp;feiner'prebigtSeetteubttb bifputatien wartet/wie erfeb^b�nbsp;Vigvnbprticbtig war* ��nbfebtba^u bran/we er �eber geleitnbsp;bette/ (Berab/ al^^ were er ^u^ittembergwifieber/bafeiltnbsp;(taub vnb wefen war/enb baman in gerne batte/wer weit intnbsp;lt;burt t (inballe^ ritel wort / (teb ^u febm�cfen / (^� werenbsp;Venn/ bof? fein �ewilfe� peb gefurebt / wie bie Q5ottlblt;�nbsp;fen fieb prtrgen ^u f�rebten / ba feine fortbt i rt / ba�? er ^u Cr*nbsp;(am�nbebem 2anb�?fdrrten/ in fein ^ut vnb �Xeebt gefaUnbsp;(en vnb griffen batte / wiewolbas? aueb feine not bette ^e^nbsp;^abt-

2B^n� ieb ein g�rft were/onb ein '^oetor mir berpf ilt;� � (e ^u lefen vnb prebigen/vmb meinen ^olb/in meiner 0fabnbsp;vber�anb/23nb er pebanber^wo ob� meinen wiffen vnb wilnbsp;(en binwenbet/ on mir in mein ^�^eept vnb Q5uf mit freuel pegt;nbsp;(e/ gt;fb �ber forbert in / bureb mieb vnb mein Q5niuerptet/^irnbsp;feiner pf�iebt/i^r aber tbet wa^ im gepel/ auff meinen �olb/nbsp;vn auffwein Q5ut/^n febriebe barna^ einen Crieff an mieb�nbsp;vnb bete pmb geleit in meine ^tab ^uTifputir^ / babin ieb Ptnbsp;Voeb ^uuor geforbert bette/onb er fcb�lbig war/^af? folt ie^nbsp;arttworten/weil�rmiebfo gar f�r einen T�arren bieltef^nbnbsp;wen ieb �m niebt anf fvevtet/er baruaeb einen 0(bmaebbrieff

-ocr page 53-

27

J.J'ffe (ttt�?3�^en wiber mu� / nbsp;nbsp;nbsp;�ctte it^ in nftamp;f weKm (�flt;

ttoc^ verdate, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feite t(6 �tncfc� enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;c(^tc

�cimUc^ alfif� em^ubc in tfcv^nnt/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taf? i(^

famit ein�^wb^ftamp;elte/fenDer� an^eige/wa^eim ta wf�vfte m felcamp;cm falUal^ dm menft^e m�c^te cmfal(�gt;-K 0cm 5^art ^at �Uamp;t� g^cfeilet/ Otiin Oa^ er wei��nbsp;^cS�rflc� gehabt bat/ ma� feltmelg�rl�en funOen paben/nbsp;Weim cr felebe l��rfin fren ^attOen f�rneme/ mit felcbem fre*nbsp;Hd vu tburfl/Oie /m fampt feiner fXette/ben Xepffnbsp;duer falten flinken laffen b�pffen /Q3nb wereViele�ebt faninnbsp;g(f)t. ^�arnmb weltieb �4gt;*�arlfmbrbaten/ ^r welle bicnbsp;S�rf�en engefcbimpff�rt laffen/enb inen eantf en/bo^ pe /n fenbsp;�ttebi^lieb blt;^ben een peb fernen laffen / Slnffba^pe^n lebtnbsp;niebtae^wun^ett w�rben/ feinem verbienp naeb/ Pberffevnbsp;WittUubanbeln-

2l�^ ip auch nbsp;nbsp;nbsp;'^rfaebe/niebt geringe / er peb

Q^mit benbiwlifeben quot;prepbden feblept/Slnefwelebe� fernen ift ber Slipetifeb geip/wie man wei^/ ��en be#nbsp;lernet er/^n benen b^li peb/bie fcbleieben beimlieb im 2a�nbsp;irre/enb frieeben infamen an ber ^aal/ babi� pe baebte�nbsp;�ipen�er ameeb�g^^^ufel wil nirgenb bin/benn an v�nbsp;IdOrt/ba wir ^uuer bureb^^ ^nangelinm/ranm vnb peber#nbsp;ydt haben gemaebi / v�b wil nu vnfer nep befnbbeln vnb eernbsp;Jj^ben/wie ber ^nfnt mit Q5rafem�efen fpielet ^iefelbigc�nbsp;Plt;^epbden geben f�r/ pe reben mit Q5ett/ en Q5ett mit inen/nbsp;S?b feien bernff�n^� prebigen / enb tbar beeb feiner peb bd#nbsp;rl^軻 �nbanfftretten/fenberfebmeirten emb p��bdm#nbsp;�9/vnb febenrf en fvc gifft innbsp;nbsp;nbsp;ffarlpab/ ber Mbet� benn

ber 5tt�gc�i^��gt; S^Oberw Slber ba er^^n '^IHttemberg ^^lt;btfn�fe/ma(bterpcbanbie @aale�nbsp;i gt; J�3efe Prepbeten leren enb haltendaneb/ �gt;a^pe feite�

, � nbsp;nbsp;Sbt^ipe�bdi fKefermiren/enb eine newe anPri(bd�/a�ffgeifun

vu Weife/@ie m�ffen alle S�vpen enb ^ettlefen erw�rgen/ ^a�? fie 5� j^errn werben auff Arbenz vnb enter eitel ^eilige�nbsp;^�P'^rben leben. 0elcb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbere ee�

JJ^�^^gebert/ba^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aueb/baf^ ef? gebwermer

���� Sy^orbergeiper pnb/�nb bo^ foleb engl�cf een inen peb J�i|punnen'bat/ weleb^ fDit im Warnung gnug fein/enb mefnbsp;Jd |ie bcnnecbuicbt/'^nb icbfel glcnben/erwbUenicbl Sluffnbsp;%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt;57erb auriebten t �ueb ba i(�)� im ^u Jb^ue auff

o^^d/ feibf^ befeunet / enb eerteibingt ba^u/ enb jpraebz -�^^arumb er^ niebi wd i�^� halten feit/ werinnepereebt

� fagten/

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�v

-ocr page 54-

batb/Dnbaile^ was? j��vfe�?/mcbr vn vber ba^nat�rticb fc^cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefegt/wei( e� tiar�dicp Q5efe^ ntcbt {gt;at / frc^ (c�)i^

S�bifcben��olrf i� fotiDer^ctt gc^ biTc^envokf �^bc�gt;^v(bt atibcrf�/ a(�? Wenn ein Reifer ober ^�ntg infcp:nbsp;rerboten.nbsp;nbsp;nem �anbe / fon�erhe^e Q5efei^c vnb orbnung mavbt/tvic bev

^e^acbffenfpiegel in lt;SacblTlt;^n / vnb boeb �Utfbtvpl cu gemef* �eil nat�rlicbeti Q5cfc^e/ bureb ^^�obe gcf)^u tgt;nb bleiben/nbsp;2(t� Eltern ej^en/ niebt �gt;yiorbert / n�bt (fbebreeb^n / �ettnbsp;trienen/ eu. -�arumb la^ man 55�ofe/ ber 3�ben �aebflem�nbsp;(piemel fein/vnb vn� jQeiben vnuermorren Damit �lei^ wienbsp;Sraitefreicb ben @acbff^ttfpieael niebiaebiet/vnbbbeb^^nbsp;ben nat�rlicben (�efe^en wol mie im flimmee/eee-

?2(rumb lercevn ^�^lemanbennbiejeben Q5eboe?2(n� wore. lt;)arumb/ba5 bic nat�rlicben t^efnirgenbinbsp;fo fein vfi orbcnelicb finb berfaffee/ al^ in 5gt;lofe�nb

�DanJtnb tnanbicg�^

kr�ieb wok / baf? man aucb celicbe me^r in ^eielieben faeben/ �Kit;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an^ igt;)�ofe neme / Sl�e? baf? amp;efcf^ nom ^�)cii^(brUff/ nom

^albar / oi� nom Sreviar/ non benjebenbenvnbbergleifb^z bnreb welebe Q^cfei^e / bie 2Bele ba/w�rbe regiere / benn fe^tnbsp;mie ben Jenfen/verfenff�nbnb freiem Q5lei^ al^wenn eiitnbsp;�anb/oonbe^anbertt �anben Q5efeben�rempelnimpe/wienbsp;bielX�mer vonben^viecben bie ^welff Gaffeln namen/�a^nbsp;man aber ben Sabbath ober �onea^ aucb ffk^e / if� nicbCnbsp;nonnbeen/ nocbombSnofcff^eboe wi�en/fonber ba^ bicnbsp;natur aucb �f�be onb (eree/ man m�ffe ia kt weilen einen ea^nbsp;r�gen/ ba�^ 55^enfcb*^140^ frquirfe/Selcb� nae�rlb*nbsp;jtt|)�itmf5.cbeorfafbe/aucb55?ofeinfeirtem ^abbaebfeb^/ bamieeenbsp;bert@abbatb/ wie aucb ffb^if�uf? S^�aeeb� i^^nubnbsp;ebue/vnter ben bT�enfeben fe^e. �enn wo et alleine omb ber �nbsp;r�ge willen f ol gebaken Werben / ifl^ flav/ bof?/ wer ber rnge �nbsp;nicbe bebar mag ben �abbatb breeben /onbauff einen an*nbsp;bern eag Daf�r r�gen / wie bie natur gibt/2(ucb if� er barumbnbsp;^u bnken/ba^ man prebigennbamp;0tu^ wort bort

Prdp^ecefett �? (^?amp;er ba^/ fo (tnb in S�lofe noch Diel beffer f��rfe / 7?em* �n�M rer|)eip ��S liebnbsp;nbsp;nbsp;'Propheten / Dnb Dcrbeiffung von ghriftu^^n*

So�r �^toff�t/me@.pau(u^5Xothgt;3.fagt3teme^ftnbbrin* ^ofe/etc. nen Die ^^epffung Der ^ek/ wo bie ^be berfome/ vnb Dielnbsp;fbeurer (^rempel be^Q5lauben^/Der �iebe/ bnb aller Jugent-^iberumb �xempd bee^ ^nglanbettf? Dnbvntw�ent/ Don�

iAtt�maii

-ocr page 55-

mon � off gtta�Jc ottO jortt (erite evf ettttet�/ wcfc^e aUe ftrtO gefcQr�bcit nic^r vmb Oer 3�bert wilkrt allct� / fonOcmnbsp;aller^ciOem �^enn aurf; viel Vmg�?/von Q^naleubigen vn�gt;nbsp;59etVert Vriunett fielet/Va^ alfo folcb^ @t�cf/aUe um ^retmnbsp;pel vnV lefre Vieuen aller Q��elf. 2lber Vo^ ^efelj Sj�ofe gej^etnbsp;alleine Vie J�Ven an/o^n tvo W .�)eiVen tvillialicb tabennbsp;Vrein geben vnV angenomen/ tvelebe man S^VengenofTeninbsp;^eifft lt;00 fpriebf 'paulu�? iXom� m ^�en ��Ven fev Vas?nbsp;�)e(en geben/Va^ ^eftamenf/Vie �2�eramp;eiffun0egt; 2�}nV Pfaltnnbsp;147� �r verf�nVigef feine recbfe 3aeob/vmb feine^efe�e3f*nbsp;rael. lt;^o f^ut er feinem 25olcf/ nofamp; verf�nVigt /nen ffinenbsp;S'iecamp;fe/efe*

uX?cbamp;abei(^ Vie ^ilVefl�rmer fcfb� fc^en vnV ^�ret� (efen / au^ meinerverVeuffebten ^ibel- @o tveisf leb aue^znbsp;Vas? (te Viefelbigen�aben/lefen Varau�?/tvie man mol fp�rtnbsp;an Ven Worten Vie ftc furem T�u finV fc viel ^^ilVer/in Venfe^ B�f�ernbsp;ben ^�cbern/beiVe �offesf/Ver ^ngel/$5�enf^en vnV '^�te*nbsp;n/fonVerl�'b in Ver Offenbarung Svamp;anni^/vnV im 5)�ofcnbsp;vit 3ofua� @0 bitten wir fie gar freunVlicb/wolten vn^ aue^nbsp;g�nnen 5u t^un/Va^ fie felber t^un/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wir aucl? folebe bil (5ut,f�/b�e

Ver m�gen an Vie wenVe malen/ vmb geVee^fnt�vnVbelfer^iaon-en verftanv^ Willem ^internal (te an Ven wen Ven ia fo wenignbsp;f�aven/al^ in Ven^�f^erm �s? ifl befia/ man male an Vie�nuf�T*�nbsp;wa tV/ wie ^ott Vie ^clt frbnff/wie ^oe VieSlrcabawet/nbsp;Vrtvwaf? mehr guter ^if�orien fin V/ Venn Vas? manfonf�/rfnbsp;genV weltlieb vnuerfebampt Ving malet/ 3� mi^lf �ott iebnbsp;t�n Vte Vie J^erren vnV Vie !Xei(ben Va^in bereVen / Va^ fie Vienbsp;gan�e�53ibel/ inwen Vig vit au^wenVig an Ven beufern fur ie^gt;nbsp;Vermand augen male lieffen/Va^ were einffb^tftlteb weref.

lt;SO wet� ieb aufb gewifs? / Va^ Q5of t wil haben / man folle feine werefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vn V lefen / fon Verlieb Va^ lei Ven ff b^�i^

� fit lt;�ol ieb^ aber bbren oVcr geVenefen / fo ifl mir^ vnm�g^ weref fot licb/Vo^ ieb niebt in meim bergen folf ^ilVe Vauon maeb�/ �ralt;Jte^.nbsp;�enn ieb wolle oVer wolle niebf/tvenn ieb ffbri(tum bore/fo ^^erg.fibtenbsp;lt;ntwivfft fteb in meim berb^ ein S5?an^bilVe/ Va^ amnbsp;banget / �leieb at� (teb^ mein Slntlib nat�rlieb entwirfft lt;n^nbsp;ivalfcr/wen ieb Vrein febegt; nu niebt f�nVe/fonVern auf/ *nbsp;Vas? ieb ff bvif^�^ ^ilVeim berben babe/amp;arumb M ��ttnbsp;Ve fein/wentt iebs? in �ugen babef Sintemal Va^ berb mehrnbsp;�itf/Venn Vieaugen/ vn weniger fol mif @�nVf befleeft fein/nbsp;^nn Vic Singe� / aU? vo^ Va iff Ver reebfr Pb vnV wonungnbsp;�wt�?.,

� 4 Sl^ee

-ocr page 56-

jd* �^tblt;r�gt;t'egtWfKf(^{rt

Dcc frcffcrt/ w�tttt er r�wm gewoitne. ^er ta�? t6lt;tr

er entert t^artM�ff�^w ^ufe�ert (efft/fMOrtn ih feinO^ur/ 5ie(^t VrtCgt;Cr�rtrtrtg greiflt/ t^urfttaUd; vri freueinndytra^nbsp;fv(t ertvof t^urt j^irtOer eim d�rften / wo er raum f�iu e enbsp;Veift Ote Oherfett gefurcht vnO gee^ref / fo fol matt Oen �P�telnbsp;duf^ (e^rert/ bd^e mit Worten ont) werden/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;er �fajif ej;

Wie �gt;a^^olff/al^ ^fata^ fagt

i�irt �titer (�cijlvcra�^nbsp;ter (�otte�nbsp;orbenui�^nbsp;niv^u

(�Olt �gt;er 'Teufel berften/ fo wirb er ba^ ia rtie�f m�gen reugnert/ba�?b.e��rff�W@acbffenfibenin �^eUiieber Onbsp;berfeit/ von ^oftverorbrtet/i^artbrrtb tot firtb inert Mt?rti�nbsp;ferworffeib^A^ mag benii ba^ nn f�r ein �eift fein/ber fot=�nbsp;lt;^e Q5bttlKbe orbnnng veraebf/ foret mit freue! vn gewaUnbsp;madgt;t^ mit bef^ durften gut vnb reebt/ai^ were e^ fein eigen/nbsp;vnb^b^ bert d�rften rtieptetnmal barumbart/obergr�fletnbsp;irt barumb / af� were er ein fio^ / onb er fdb� were S�r� intnbsp;tober^oU mebt ein guter Q5eift/O3otte^? orbenung ein we*nbsp;�ig ba�^f�rd)tert/Ortb wed ba^ gut / bie*Pfar onb�anb/be^nbsp;g�rftenifl/ ^uuor bem�tigiid) vrianbnemen abjufebeibenZnbsp;biep�i�-'btnnlTfagen/ottb ombgunft bitten bortein ^ufil^cmnbsp;aber (eift g'arlftab feine pfliebt ^u ^^ittemberg/nbsp;birtberbe^S�r�enrfufen/beraubt bie �^^niuerfitet bernbsp;bigt oub �f etiort/onb wa^ er ^utbun feb�ibig i� au� g�ritit^nbsp;(bem @tiift/Ortb bebeitg(eiebwo( ben @o(bober �Xerttef�rnbsp;p(b/Ortb beftellet reinen anbern an feine ftat/on nimet bort^nnbsp;Criam�nbe ber'�ninerfitet bie Tbfar au eb /treibet au^^beifnbsp;er rtiebt gefaxt butte / noeb ^u fenen recht bette/viel wenigernbsp;(ibutfe^ert.Sieber warumb ba^ej)arumb meinen et(iebe/ba^nbsp;�r beite mebrgertief^ailt;b�be/onb fid) veriie^barauff/ ba^nbsp;ber gbnrf�r� ^u weid) ift/vnb niebt ieicbt(id) f�raffe/ Jcb uc^nbsp;te aber neben ber vrfuebe / fet) auef) biefe/ bo^ bie *Prcp^rtrtgt;nbsp;eiiba an ber @aairaum onb ioeb fud)ten/ iren Q5ei� rnb gifftnbsp;ait�iubreiten/ ba^fie^u ^iftemberg niebt runbt^bienbsp;fo feb oerrrteeben brtb im ftuftern manfem

Cewfel^ �e:� trait tn bernbsp;�PeU�

quot;X fart niebt bie f�rwenben/er habe ^u Q�^ittemberg nU /^^r�nnen fein/Xeberet) buiben/�en e^iit/Q5ottiob/ba^nbsp;^uangeiinm bafeib� rein on fein/�^nb cb^mcbt fowcnbsp;re/w�rbe er barumb niebt gezwungen/^uQ5ott(ofenwefen*nbsp;�Q�i�Oert wir boeb outer bem '^eufei fein in ber 2Beit/Ortbnbsp;ter feinen ^hebern /b�rffen bennoerrbammb niebt�^eufeiznbsp;ober '^eufei^ ^tiebcr werben� @o war gariftab f^nberi*nbsp;heb fret) oort adert bingen/ ba^ernur ba^ wort ^ottefifoitnbsp;bartble�/ onb nt�ebf �^wanbern 'Pfaffen (affen tbnn woftpenbsp;toohen*

-ocr page 57-

^n�) wenn gteicf; eitel Teufel ^((fettibev^ w^venz fcU er �)ennod) �)arw mb n� fo ^mber Dem �fnften/ on or�aubnbsp;tmDgnnflab^ie^enz vnofeine �^enDte ^ieiebwof bemalten/nbsp;vnD am an Dent o� freest ieb tn fein Q5nt greiffem

mag and; niel)t fagen / Da^ er an^ 6arm()eri^igfeir gen CrtamnnDe gezogen fei;/ Die irrigen 0dgt;affe ^nleremnbsp;�^ennDiefelbtge 'pfar war mit ernt ��rifdidxn pfar^errznbsp;^t'emnd)/5gt;^ gonraDn^/Durd?Die Vntueefitet verforgetznbsp;Der Do^ ^nangeiinm red}t fnnD vnD ieret �23nD wen^ gleie^nbsp;fo gewefen were/foit er Dennoeb bie Cberfeit Drnmb erfuebtnbsp;baben/^enn man foi fein onreebt omb Q5otte^ willen t^nitznbsp;amp;^om� 3^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift nur ^n tbnn gewef� / Da^ Der bbfe Q5eift rannt

enD det f�nDezfeine ^i|Tt an^^nlaOen/wie ieb gefugt Jabez anffDa^ wir fonDeriicbe55�eif�erwitrDenzDnDDn^niemanDnbsp;gieiebwere�

�diter aber nid)t Q5eitgefndgt;t/noebfeine Q5ifFt^n faim (rn/fonDern alleineQ5ottef^ ebre/ ^arnmb bat er ntd?t anDevnbsp;@teteerfncbtt/Daer fold?erenDtenid)t bette fnnDen/vnD DU;nbsp;wol noter were/CBotte^ wort 5n preDigen/onD wol nenbsp;gen f�nD^ 3a e� war aber Dem Q5eift onD Den ^aneb ni d}t gelcnbsp;gen. @ot aber fold) fein frenei/an^inneriid)� rnffen Qiotte^nbsp;gefebeben fein/fo ift� not/ba^^ ev^^ mit wnnDeroei dw be weifnbsp;lt;)entt @ott bricbiftittcuiteOrDennngeniebt mit einer new �ottnbsp;cn/ertbne Denn groflTe Jeicb^n Dabeis ^)arnmb fan man nie^nbsp;manDgienben/Deraufffeinen (�eift onDinwenDig f�lenfteb tnttbembe^nbsp;bernfft/vnD an^ftjenDig wiDergeweniiebe orDennng Q5otte� ric|?t/ctc,nbsp;tobetzer tbne Denn wnnDeraeieben Dubepz Wie ^Dent is, 55�o=�nbsp;fe^an^eigtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

er aber f�rgibtzfaW DenOriam�nDiTebett/erfct) X^Doninenerweblt^nm �eelfergerzvnDalfo enfferliebnbsp;bernffen. Slntwortidymirligtnicbi branz Da^�e(itnbsp;. betnacb erwelet werDen bubettgt;3d) reDe von Dem erf�f eingan^�nbsp;geznbsp;nbsp;nbsp;lege briene anff / Da^ Die ^nOriamttnDe in habennott

��ittemberg geforDertz vitfepnicbt felb^bingelanffen-Sieber Wenn Da�? bernffen bief^zDaf? id) augmenter pffid)t onD gebor 2). (farlf��bnbsp;am iieffezin eine @taDzonD Darnaeb fo fei� wifb ftellet z onDnbsp;)ic^entebereDetz Da^ fie micb,etweb(tenzon anDere an^f�teffnbsp;en / @0 fuge id)zDa^ feinS�rftentbnmb fo gro^ iftzieb woftnbsp;S�rfi Drinnen werDett/^nD Die iebigen berank treiben* ^icnbsp;letebt bat man ein ^olcf bereD f Da^ b^*i^ bernffen znbsp;�XottertOrtD SlnffrbnrtreibcttzvnD Oberfeit veraebtemnbsp;quot; 2l^(b blt;'^gt;^nbie Oriam�nber fein webt gehabt z einen

amp; 4 pfav--

-ocr page 58-

52

quot;Pfarrer crtve��/ aufiTcWant^crn @v(�)/wa( �^em S�v*^ ftert/vti� feiner CrOnu�gj�|tutt�gt;.@0tftMS�rfl ntc^t quot;�t�nbsp;(^riften/wieanef; �gt;ie �X?ninerfttet/t)er fie mit (�50tticfe� pfarnbsp;^errn vberi��e. Q3n�gt;wenner gieirfx0ott(ofen �^a^in �ettenbsp;vererhnet/ai^ er nie^t ^at get^an / @citen fie t^ennoc^ nie^tnbsp;jrem�an�f^Oerrn in fein Sertit/Qgt;utvn�gewalt/areiffen/nbsp;vnlJ^in�er feine S�cfen/pfar^er werfen/vn�gt;Sen�gt;ten (Oienbsp;�K^t ir finO)weg geben/tvem fie woUen/ '^te� ineni�erfot er^nbsp;annemen/vnO Oen S�rftennnerfnebtirtfien/fonOan/wie'ZJtinbsp;fert^anen geb�rt/ Oem�tig�ieb beim d�rften vnO Vniucvfitctnbsp;geffagt vnO erfnrt)t/vnO vmb ein �amp;rift(iebenpfar^err ^ebe*nbsp;ten �aben/ wo er Oenn niebt bette ^ewoit/m�ebt� fie Oarnaebnbsp;ir befiel artban brtbem

���u aber rotten fte ficb btnOer Oem ^rtrfien/webienPfar^� berrn/on iaflFen fieb Pfarberv maeben/ wie fie e^ felb� ael�ft/nbsp;vnO ftellen fieb/ a(^ geben fie einen Oreef auff jren nat�rliebettnbsp;rbberrn vnO �anOlt;�rften / Oe�^ Q5nt vnO Seebt pe frei) wnbsp;fiebreiffen/onOfeib^ nemen/Oa^beiOegnriftaO onO Orlagt;nbsp;m�nOer oerOienet betten/eine gute ftarcfe f�aupe/ Oen anOernnbsp;Sotten ^nm ^rempe�/ Oa^ fie w�ften wie fie j^erren betten/nbsp;VrtO nicht feib^? ^errn im 2an0e weren. Slber Oie guten geuf^nbsp;(in .^u CrtamunOe/ wi( icb verbeten vnO entfeb�iOigt haben/nbsp;Oie Oem tollen Q5eift ?gt;.garl|taO^^uffbwafbJinOgewe^nbsp;orUnS� frv/i�rtt� Wit feinen Oemrttigen geberOen / vnO gro�en Worte/nbsp;von sgt;. (Carl wlt et ppcgt / vberpolf ttt / Oa^ pe nicht haben m�gen feJben/nbsp;ficb betronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�e fviOer iren eigen 53errn tbeten� 2lber �� garlpaO/al^

ermitOemSotfengeipbefelfettip/wilich Oamit geantwort baben/Oerau� Oiefemp�rfleinwol^ufp�ren ip/Oa^ er nichtnbsp;ruge/erbette*benn Oen armen p�fel an ficb/vnO mache ^elt*nbsp;(icheOberf�eit ^u nicht-

��^cr Oa^ / fo were im Oa�J noch alle^ gefebenef et ge�ve^ fen/^u ebren Oem ^uangelio / wenn er nur nicht bal^^nbsp;parrigiifb peb folcb^ auch ^uuerteibigen brtte vnter^ ' ,

wnnOertf'Oenn Oa Oie ^ninerptet/au^S�rftlicherOrOnung febretb/^OinforOertunfeinerpPiebt vnO 2(mpt gen ^it*nbsp;temberg� 3a wol mein ffarlpaO folt foment ^a be^rt rr Oienbsp;arme �eute Oabin/Oa^ fie fo pdb on frech wiOer febrieben Oernbsp;��niuerptet/ba^^u viel war. ^�a muPe ber �J�niuerptet ruff^nbsp;Papipifeb/vnO wei^ nicht wie beiOen/vnO war nicht ^uan*nbsp;gelifcb/on Oa^^ X)� garlpab mit Oen Orlam�nOern rebten vnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^aten. ��u fage mir ein fromer 2efer/ haben Oie g�rpen ju @a(bffrnmcbt�ebu(t�ttrtggetragen/mitOemtolten/fcbelhgt;nbsp;gen


-ocr page 59-

TS

|lt;n^ei|�c? 3^ (ci tgt;ev att 5� vUI/ weren pe vfeiflTi^ergefvefen/ wertgt;tnbsp;nbsp;nbsp;vben /ffgt; were ^eutef^ eage^ ber P�fcl an bec

�aat wcl piller bnb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ vn ber getp nieb^ et ngefeffen.

^4 nu be^ ^ptel^ noeb fein enbe welt werben/fonbcvn nue mit bem f epffpurbe pnrbe �inbttrcb/ beibe g�rften vnb �^ni*nbsp;�erfitet f�t ni�bt^ / tam icb i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�te 0aal/ ait�?

S�rplubem befehl/vnbprebigt wiberfblebe@cbmermerev/c. fo gut icp^ furtbte. emppeng wtcbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f er Teufel / wie

�vb (engp aueb vmb fn t)ert)tcnci pube/wie fc^naubt/e�et vnb erromf�ti �uppciterba/gleicbul^^were g^ripu^ba/berm weit au^�*nbsp;ereiben/bof^ uueb �)� Saripab micb vber �^ifeb bberrumpelt/nbsp;mit folcbem faitpccn ^er^en/ bit ftuberlieben werten/ ba^ tebnbsp;�leieb ben Q5eip f�let au^ fm reben / ^i^ tcb let^t meinen�nbsp;Q^jungen ^)errn / ^)er^og 3lt;gt;�etn�^ Svieberieb unjeigte/baf^nbsp;feiner �nabe foebe^? niebt ^u leiben were/benn beu? wercf we*nbsp;re bct/man welt 5�Cetten/bnb Cberf eit nicbt^ (apen fttUt^onbsp;Weit tp mir biefe faebe bewup vnb niebt weiter*nbsp;jje^?7bwa^fel iebfagennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip fein ernp neeb wurbeit/

f�rnimet / vnb fie gleuben�?aueb felbec 7�^ niebi/ma^ fte f�gen/ bulten aueb niebt wa^? pe reben/nbsp;�in bU�? ber'^eufel nur vngl�cf in ber welt fuebe an^uriebt^nbsp;;Ptnn^� ff urlpub/al^ er lebten ^ittemberg wetr/gabecnbsp;jjcb Williglieb burein/ven ber �Pfarre ^u tretten/weil er fabe/nbsp;ni^t anber� fein welte/vn gelebete alba/er weite fteb

;^itlt;emberg einpelU/2�ere ernu gewi^ geweftn/ba^ er 5unt Marber beruP�n were/felte er pe niebt vbergeben buben / vitnbsp;Jbeba^2eb�bur�ber la(fen/.wie er bi�?buber butte geprittei�nbsp;p(^ geweret* ^en ven �ettliebem bef uP^fQj mun nit laf*nbsp;itu/wie pe fi(b bit r�mf M Q5ette^ gemeinfebufft ^u buben*nbsp;Si^er e� wur ba�biemeittunge/(^r Ite^fieb b�ncten/f�nbsp;J^Wtwernngnngau�gebreitet / vnbber 3umer were nunbsp;� ytepvfiparrf grttigeingewurbelt/vnber pefel biengenua�nbsp;jm/wic C� ben leiber ulle� ulhu war ip/^^aebt er wel baPfucnbsp;�erriubictbcn/wen�gleiebS�rpen vnb ��^niuerptetleibwe*nbsp;re/vnb folebfebeinbarliebvbergebenber Pfarre /fett niebtnbsp;febuben/ svcil ber Pbfelalfe^ugeriebtwur / ba�feinerfettnbsp;�ut haben/ ter nueb im ferne/ vnb enbtieb bie S�rpen verme*nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;itttrt ba m taffen/ wie mun peb uueb effenttieb but b^rett

Wn.^olebt !Xettife^e vnb finge anfeblege/beneft ber ^eip JJttbt / ba� ^ett febe eher weren f^nbe/ vnb wit ulfe meueb*nbsp;0ebani5 gefertigt buben/ebe mun� f^t innf wer*nbsp;vtm Je u Wir S�tnPben verfeben (eid^tlieb bie 0ebunb/��tcnbsp;�eip

-ocr page 60-

^4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�et �t� � t'tttcKfc�en

QScif� abcr/^af ftc warU(^ a�rt) verfe�en / vn�gt; ^vte i� fl��eti^ erfunVcn/Vcnn ertfl.

au^Ceutfti�c reVe m�flett t^utt/�vtewor X^garvu^erne/ iveU Ver �effige (55ei|tf�d? fo gcnutvoUnbsp;|d)�n mad;en/mit Ver S�rften vvn ^�acVffe� fc^an Ve/nbsp;Wrt Venen Vod; er e^re vnV gut ^at- 3d? ae^t aue^/tvere ernbsp;nic^e fV ver^gt vn VedenV gefio^en/fvnvern^eeee ein gut.Q5cnbsp;tviffe� gehabt / Vie fad?envvrt venS�rflen Vo^umal ^n fvvlt;�nbsp;Vern/ Viefe vnV anVere / Vie icb vieieiebt niebt tvei^/wercn jmnbsp;wviange^eigtfvvrVen. �3[?bervaf?^�mvberflu^/fvtneineieV/nbsp;Vu^ 2an V fev Ver S�rfien von ^nebffen / vnV ntd?enbsp;nbsp;nbsp;�ar(*

(�aV^ / Varirtnen er ein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� / vnV ntd)t� ^at� QSenn fie

n� niemanV Vos?feine nemen/vnV gieicbwvi tvviien einem in irem2anVe nicbi tviflen/ttit� �eimiicbervrfaeben/aebie ieb/nbsp;fte weren ni(btfcb�ilgt;ig einem leglicben^u fugen/was? fie be��nbsp;wegt/nvcb fieb im tXecpt mit jm ^n begeben-pen S�rfifm�f*nbsp;fen viel Vinges? bergen vnV betmli(^baiten. @vitein^)an^*nbsp;ber nid?t red?t vnV maebi bdben/einen Q5aft vVer ^ncebt ^eipnbsp;fenau^jieben/ ermdfteVenn^nnvr vrfad?e fugen/ vnVVu^nbsp;mit im un^fteben / fv were es? iu ein urmer gefungenernbsp;^u�e?berr/in feinem eigen Q5�t/ vnVVer ^uftwdrVe feibs?nbsp;5f)uu^Verfein.

tfarlftftbp fred^er vit�nbsp;thurftirternbsp;top�Knbsp;Ullittlj.�G

*0 nbsp;nbsp;nbsp;be Venef t Viefer Q5eif� niebf/vn V feret u/vn V greifffc

Vie d�rften mit Vffentlieberfcbmucb un/uls?fe|feermit/nert in verfumpten2eben/vnv wereuncb^^errim 2unV^n @u(b*nbsp;fen/vn V trvi^t in mit vem Siiecbt/in irem eigen 05ut^u^ fvitnbsp;mun fv(cbemfred}envnV V�r^igen fvpff unVers?untW0rten/nbsp;Ven wie Ver ^uu^nuter im (Buungetiv fuget/ grenn V iebnbsp;Vit fein vnreebt/^im wu^ Vein i^/vnV beb Vieb* @vit ieb i�nbsp;meinem 05 vt niebt tbim/wus? ieb weite e �iefer febeeiengetcnbsp;febaief/wvite uueb vrfueb vit red?t wifien/wuriimb Ver ^uns?nbsp;ber mit feinem Q5utbtmVeitenu(b feinem wiilem C Vu feiner.nbsp;feeift/wie gur funfin niebt bergen/wu^ Vu im finn badt ^nnbsp;tvilt5gt;crr(ein/ vnVfviJXeebtbeiffen/wu^ Vu f�rgibft vnVnbsp;tbnft/�u^ if� Vie @ummu Vuuvm

Je V�neft Vieb nne3it^ niebt eine feine newe 05eiftiid)e A5^)emut^gruwen5'lt;vef vn�iibbiit trugen/nidgt;t wc�ennbsp;��vetvr beiifert/fvnVer bruVer 3nVres? vii iteber ^?ud?nbsp;but/wie ein unVet ^uur/Vem Kid?tlt; ^n Crium�nVc vntergt;nbsp;i^t)r|fctt fein vnV gehoreben/wie ein febieebter ^�rger/vn uigt;*nbsp;berKotten fV Wit eigeuet erwebiter Vemut vnV vntertbenigfeit/Vic 05vttnbsp;niebi gebeut / weilen Ver fenVeriieben ffbrif�en einer gefeben

-ocr page 61-

rtt� fein/ 2((^fi�tthc dnSl^tifi�f^ foi^� eufter��em gaucfeltverrf/Q^n �)iewet(|�re6en vnfarenznbsp;wiOerpnic^t/ebre/gcJorfam/dewaic vnred^t t)er�antgt;^f�r|t�nbsp;rn tveUftc^er �berfeit/�ne Q5oet gebotten bat-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|l Die

�e nette f unfl Q5otee�? au^ Der ^imiiWen ftimme/ Oie wir �^ittembevg/fo Oen ^(aube tnO �teoe (e^ven/nic^t tevfle^ennbsp;Dn wt(�enfbttn6�^a^i|t Oie ^�pfebeentgrObun�/ftnOiruna/nbsp;�ertvnnOeruna / ian�weii / vnO Oeffgieieben ��enfeU? aifen*nbsp;l^ereb.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

�9� t�cr � (fFc.

LJ

3(mii feien teraneworeee ffariftaOe^^�e^er/ eine? oOer Orev / 7�u wollen wir Oas von Oer ^eflcnbsp;f�r vn^ neme/One? wir orOentli(b^um@aeramenfnbsp;fomem^enn icb weie? niebi/wa^er Oamte meinet/nbsp;bo^erfo oiel^�eber maebi/nweb ton einerlei) faebe/ vit wolnbsp;eiuffeinen bo^en m^ebt bringen/Oa er ^e^en^u oerOerbet/oielnbsp;(eicbt^�reterfieb felbe? fo ^ernereOen/ wie Oer �torcf fctitnbsp;tlapperm ^�enn c� if� fonf� weOer (led)t noeb ^ef�alt in fein�nbsp;fcbreiben / vnO m�cbt einer fo lieb einen wea Oureb Reefen oi�nbsp;��f(b keeben/al^feine^�eber Ourebiefem �ber c� ift ein ^epnbsp;lt;ben Oe^ ^eifte^ / ^�er heilige Q5ei|t fan fein bell/ orOentlicb �lt;ri�etrfffenbsp;tgt;nOOe�t(icb reOem ^er^atan mummelt vnrawet Oie wortnbsp;jminaul/ onowirfft Oa^b���^lt;*^itt^flt;'�f'^�i/�lt;^^^^w�beh^vn�nbsp;lt;oli/ebe man verneme/wa^ er meinet

lt;3\Oetor ffarlftaO batte nu wol gefeben/bo^ Wir ^u ^if O^iemberg wiOer OteS5?e(fe/a(�? einopffer tmO gut werefnbsp;beiOe mit @fbeiffilt;^ttnbsp;nbsp;nbsp;ber tbat/in groffem ernil

l^ngcbanbelt/freiliebbiealler er|�en/25nforgetoie(eifbt wir �''�^tenebreOauon erlangen/onb alfo an Oer eitel cbrevn�?nbsp;�W�nOige/oubba(btbebri(bfelb�?vn^^uratealfo�QBietbucw�93gt;.fartnbsp;W/boeJ icb bie ^ittcmberger ine? gefcbrep bringe/bae? alle ire fnbsp;^ebeifft tub tbat von ber S^effe niebt^ gelte/on oerleumbbetnbsp;WcrO�/Oa^ ftc tie 55?ef^ f�r Cpffer vnb gut weref bulten/tnb berffer junbsp;lt;eb ber ^)clt alleinefen/ Oer foleb^ in Oie weit braebt babe/Oae? r4gt;�eibe�.nbsp;bie 55?e(fe nit ein opfrer feptSeb wil alfo t bun/3eb wil ni t aebnbsp;lt;en Wae? �e febrciben/btfenn� ober tbun/^�enn Oa w�rbe ief)nbsp;�in quot;Xitter werolt;/(f t� ^u �arcf am tage^fb wil fte fnbsp;^^fiece?eine5gt;�effenenn�/welche?bei� ein Cpffer/on Oae?

barnacb juge/^Oie ^ittemberger alle jrrf weit/o� ber arme ^ifcboflF

-ocr page 62-

J�vitfaw mit fncrt. 7�0(a� fo m�ffcn wir mit M woitft�� wi�crumboart(fbarfcitt/vnOff^affcn�)a� Oie citcie^re auc^nbsp;oen reK^en^artOleuffer mtO Oenvnberuffenen prcOiger garUnbsp;f�a�nidx betriebe/vnO vo� Oem name� Oer 5gt;ie(ire/vnOau|P�nbsp;�eben oe^ @aerament� antwort geben / Oai^ jm me^r fcban*nbsp;Oe Oenn e^re Oauon f �me?7�Kbt Oa�? not fit)/foieb Rblcebt Xi�nbsp;oer vnO ^tarrenwerrf^tt verantworten/fonOern Oaf? man fe*nbsp;^e/wie fein ant f�nef(in mejr reebi^ verf�anO^ innbsp;nbsp;nbsp;gart*�

paO blieben fet;. �Garnit fieb ein (eglieberwiffe f�r OemtoOe� Q5eift 5u b�ten / vn niebi vertrawe feinen preebtigen Worten/nbsp;Va Ooeb nichts biwber if�/ Venn eitet fatfepe^'^orOftrirfe/ Oienbsp;�ewiffen ^nnerwirrenmit (antervnnOttgem Q^antfetweref�nbsp;^r�llfeerfte/ Oaf^ervns^febitt vmb Oe� ^�amen^ willen/nbsp;wir Oa�? Sacrament ein S^�effe nennen/ vn (egt anffnbsp;vn^/OO�? wir jtnOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^enrf er / 5y?�rOer / vnO Oer

grewtiebenwortmebv/vnOnoeb erger Oei� Oie�Papif�en/weit 5y?^eein Opfferbeiffe/ auff�breifeb/ Ql?nOfotvn^ nichtsnbsp;betffen/Oa^ wir mit fotebem ernfl vnO fabrftreiten/ vii geflritnbsp;ten baben/Oa^ Oie 5^effe fein opffer f^n if�^ aneb f�r Oernbsp;^elt ein febimpfflieb finOifeb/ weibifeb Otng/wenn man Oernbsp;fachen fonf� ein�? ifi / vnO Ooeb ficb vber Oen Worten ?5ancfet/nbsp;weteb^ pantn^ verbent/vno peif� �e Sogomacbo^/^�ortfricnbsp;ger vnO ^enef ifebe etc Stber e^ i(l Oer enfet/ wie icb^gefagtnbsp;b^be/Oer Onrep gartftaO^ fopff gerne wott @�nOe vno^reinnbsp;liebe fahr auff Oie gewi�en taOen / in Oen Oingen/ Oie Oa frepnbsp;vnO ohne @ftnOe finO * '^arnmb bat er nicht tnge / er ver^nbsp;Verbe Oenn gute �ewiffen/vnO toOte 0eeten/ Oie Ooeb leben/nbsp;wie^^eebietfagt

Sf�ff^anOcr/^enn^gteicb war were/Oaf? S5�effe ein Opffer bieffe/vnO eingnte�oeran �gt;gartftaO were/fott ernbsp;vn^ nnor gefagt vnO vermanet baben/ebe er vn� fotebe gro�nbsp;! � fela�eroffentticbf�raller^ettanfllegtOenne^ie^nboffert' ,nbsp;war/weit wir mit Oer tbat/tenefen vnO fechten/ Oaf? Ote$�tepnbsp;Xottcnftei fc f ciu Opffer fep/ w�rben wir gar gerne an^ Oen tarnen ta(/nbsp;�rSdnTf�n fe�/wo ww bcricbt w�roen / Oa^ wir^ Oamit fotten ein Oppnbsp;�if/bas man fer macben'^o i� Oie br�Oerticbe ^iebe btieben/in Oem bobettnbsp;Q5ei�t3ft bep Oiefen beitigen Oaf? feine @�nOe/ Oa^ man Oennbsp;ii-ie|�ert. ^ebe�ertfob^tamp;�tamp;vnOfcbenOtticbUrtert/ obnaltevrfacbefnbsp;2lberoa man wie gart�aO mit btinObeit geptagetnbsp;ift/ Oer fot^ereebt gro�e @�nOe nicht achtet noch erfennet/nbsp;vnO alle ^ett mit fatfeben erOiebten gro�en 0�nOen befebwrnbsp;renwib �af?beiftnirineicb/Oen^al(fen in Singen haben/nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� vnO

-ocr page 63-

5? t�nh c(m atWcnt woKcn �)ctt �pUttcrJerd�^nbsp;4U(amp; nod)nbsp;cm Oprfcr^etffc/�n Xgt;f5ar(fta0fo(mtrvcr^et^cn/�gt;a^ tcf^/nbsp;WKtvolmcVt vul^6reif(Hatt/�gt;ofamp; me^r �gt;auon wei^^ufo*nbsp;�cn vn�) vrt f;ei (en / �gt;enrt er / ^abe aueb nu f^ter Die ganl^cnbsp;'-�ibel verbeutfe^t/vnb nce^nie^tfunbert/ ba� 55�MraeMnbsp;Cpifer ^eifle/ cn^ te^ benrf e/er m�fte c� /rgenb tm raue^loe^nbsp;0e((briebenrun�gt;en/ober eine ei^en �breifc^e fpraebenetvlic�nbsp;crttcbter ^aben/wie er @�nbe nnb ^efe�e/vnb bbfe ^ewipnbsp;fenerticbtrnfan/ oberbie ^^imlifebrfnm rebet vteietebtfo/nbsp;i^�?ft�nbe fein / wenn einer ficb auffeine fprac^e nicbt nepnbsp;ft�nbe/ bo^erftcb berfe(ben nnber^�inet (ieffe/vnbgebebe*nbsp;�en bie e^re/bie fie f unbt�/auff beu^ man nit b�rfft fagen/@inbsp;^e weicb ein vermeffen ^fel if� ba�^/ vnb fonber(icb/wen mannbsp;Wi( are icf e( be^ ^(auben^ gr�nben / wte gar Iftab �ie tjut/nbsp;�nb tobet ba^er/5)�ir ^at getrewmet/ ba^5^iffaa�fflt;fbre*nbsp;ifcb/einOpffer(gt;eiffe/ brumb / ^afeben/^encfen/ morben/nbsp;0etffe(n/ere�(^i0eng^riftum/bie Q�ittember^er/onb finb er*nbsp;�er bengaip^a�^/3nbaf^/59erbbe�^/wei( fie e�5^effe ^eiffen/nbsp;Fartfebon/fartfebon/iieber�Xoftenaeift/wen^faflnaebtfpidnbsp;Were/gienaeberpoffewof^im

meiner oreife^enfpracbe pnbe tc^/ba^5y?a�?/^ei(fc 3infeober@fbo^/ benmanferficb ber Cberfeitgibt/ wienbsp;Q5en�49. 3fafcbar warb^in�bar/onbin ber^nige^�ebernbsp;fte^t offt/wie 2anb vi� i^eute/ finb ben f inbern jfraei ^iuf^barnbsp;Worben/�aber nennet S5�ofe ein ma(^�eut.i6. ^y�iffa/niebtnbsp;�pffer/wte^gt;gar(flab trewmet/fonbern bie erf�e fr�eftnbsp;Jc/ btefteben *Prieftern auff ben�Pftngf�a� fo(!en wi(li0(icamp;nbsp;�ringen/ a(^ eineferfiebe^infe /vnb bafe(b^f�r bem .^errnznbsp;burcb barbieten/befennenoubbanefen/ba^fie fofcbefr�ebtcnbsp;�u 2anb oomnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^etten/wie er pe gar fein (eret/��eut.�lt;^.

^^^icb wie ancb ein feg(if^?in^man/ burcb feine Mnfe behtt �ct/ba^cr fofeb �e(t ober gut/oom (e^en ^errn ^at Cpffernbsp;aber ift feine ^infe/war aueb nifbt gebotcn/wie bie ^infc/nbsp;Wuft man aneb baf? opffer febfacbten Vnb verbrenn^/ baf?

onb cpffer infamen reimen / wie fauft vnb au^e/wic Wo( teb?? von not wegen babem�ffen ^�eut verbeutfebenznbsp;reeiwtdig opffevgt;^6er t��fe ^eif�er/ bie bie 5^im(if(be f�immenbsp;wine baben/aebten freiitcb meiner bofmetfebung niebt^gt;nbsp;baben nu bie 2(poi�e(tt/vnb erfte gbtif�en/ba noennbsp;Y��^.eifc5(.|^p|.^ef^e vnter fn gemein war/ baf? ^rob vn �^efnznbsp;(�'^^ufamen trugen ^um 0aerament/57?iffa/ (fbreifeb ge*nbsp;a �ennet

-ocr page 64-

I

nennet/ auff 3�tgt;if(fec weife/ quot;�c� t^arnac^ cin^ teif� ^efe^ net 5 WW 0a(ramcrtt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an�gt;cr vwter �)ic�gt;�ner t^evgewe��

ne vwb arme nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;warD/we((^^ fie i^ernae^/ian^e ^eit

awe� goUcctcrt ^icfTew/mOcmjelben^wfawew tragew/wU tic �iftoria triparrita ^euget / �auon noepnbsp;nbsp;nbsp;wort goUc^

lt;ta/m ter �Papiften S^efle bheben if�/ta�^ goUeeta vnt 5^ip fa ein tiwg ift/ bi^^ ba grewei faw/vwt waebf to^ Cppnbsp;fee traw^/�arwwb gepet to^ wort 5gt;�i0a niebt wuff ba�? ge^nbsp;jegnete @a(rawewt/fo ^wifeben ^ott ont ten55?e�f(ben ge^�nbsp;^aw beit wirt/ftw ter� allein ta^ ^rot ont ^ei�/ fo wifnbsp;te� �ewten ^epantelt / v� t jwfawe� braept Wirt/ �idx Q5ottnbsp;ctwa�? tauo� ^w gebe� o ter 5� opffern/fonterntenbTletPnbsp;fepe� vnter fteb ^w teile�*

QBO feit Ir ��/ lieber iXottettgeil�/ v� t @��te�treiber/ mit ewer (f breifebe� fpracbet@agt a�/2!Barwwb folt itb tof�nbsp;gpriltlicb awpt/�i(bt einegolleetaoter^T�iffa betlfe�/wienbsp;tie ^�fiei ont eefie $b^ilten tba� babe�^3lt;t fagt an/wo pernbsp;�abt ir tie ^�^en/ta^^ ir on�^ febwlt gebet/wir beiflTe� to^ gc^nbsp;fegnet quot;^rotvnt ^ei� eine 55ie(fe/ wenn ^f^Wfe gleich rittnbsp;epffer bieffe ? 5gt;�an beifft ta^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;awpteine bT�eflTe/ ont

fpricbt / outer terSyteflfe / oter inter ST�ef�e/fegnet wan to^ �gt;rot ont �^ein / jtem tn ter $��eOe/ bolet man ta^ �acro^*nbsp;tnent/^er bat ie geh�ret fggen/3^ wil tie S^effe empfapen/nbsp;eter b^^betie S5�effe empfangen/ wenn er ta^ (Sacramentnbsp;empfebettjeb wei^ niebt/ob teb^fe ein mal fo gefebrieb^ oternbsp;gerett pabe/�^ fep aber wie e�? wtlle/fo wei^ icb f�rwar/taf�nbsp;soir ^w^ittembe^nicbt fo leren noch fagen / wiewol e^ ottnbsp;fapv were / Sacrament fep oter beiffe eineSyZeffe/ tof^nbsp;tiefer S�gengeif�folcb^gewi^licb UW� one? ertiebtet/ gleichnbsp;Wie er S5�i0a ein opff�r awe? eigenem traww prlfft / swbeweijnbsp;fen feinen mwtwillen*

^3e aber / wenn tie 2(pof�eln bette� aweb ta^ �acra^ � ment felb�? S}�i (Ta gebeiffen 3rb urbt fte w�rten (tcb f�r tentnbsp;g^ottengeif� wol oerteitingen/ont alfo fagen/^leicb wie ticnbsp;3�ten mwfte� ir 55li(Ta/tae? i|l/ir erliltnge bringen ten prienbsp;flern/tawit �e Q5oft nicbt^ gaben / fontern oiel mebr tamiCnbsp;Sefenneten on tancftC Q5ott/tae? fiefolcb^ oit toe? ganbe lantnbsp;ton f�nee gnut� betten/ 2(lfo t bwn ��r mit tem �atrame�tnbsp;tter onfer SS?i(Tu aweb/ont halten �e nwr tarwwb/nicbt ta��nbsp;wir QSott ta etwa� geben oter opffern/ fontern tamit be�en^nbsp;�f ont tanefen �ott/ter on^ taifelbige gegeb� pat/ fawpt alnbsp;Ugdtertttee^biwelrcitbf^/wietenawibtiewttt J^bi^i�ilaw*�nbsp;ten/

-ocr page 65-

�iemif atamp;t

Vatten (te Ocm Q5et(i gar fein �)a�? ma�( �eftcpfi/vn �r �(^u Erfurt/ Oa^ er �)ie ^bretfe^efprad^e vn Sgt;icfe 6a� (ernete/nbsp;e^o (ef�erec vn verdampte/ ba^^ er tttt Wet�? nocb verfte^etnbsp;fage ieb/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were c� erf�rittett/ t'as S5�trta ein

PJ^iRb wort feiybaranlftcb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bawe/benn c^^fa) ^bre

W ober niebt / ba ligt ntcbt^^ lt;i� / wiewol e�? faf� ebnlieb i(� ^breifeben/Slber wa^ wan ^narttcfel be�? glaubend wo^nbsp;wen/vnb bte ^ewiflFen bawtt regiem wil/ wn^ wan gar vielnbsp;�rwiffer wiffen/benn wan wei�^/ba^^57�t(�a(^breifcbfev/ba^nbsp;jwn niebt^ i� ber @fbrifft (�e^t/ Cn bae? biefcw leichtfertig^nbsp;^ottengeif�/alle^? wn^ein gewilferarttcfel be�? Q5lanbcn�Snbsp;fein/wo�^iwnnreinfeltoberb�neft / ��nbbarnach flur^�znbsp;^iuffoiearwen gewiffengebrungen/geft�rwet vnbgetobetznbsp;^�nbe gewacht/ ba feine i(t / wie alle feiner 2ere onb Q5eift�?nbsp;^vt i(�/^ere e�^ nu ein guter �ei(i/folteer^uuor ber fachennbsp;�ewisfein onb be weifen / bas �^iffa ^breifch were/ epe er�^nbsp;^breifch beutet/^arnach auch beWeifen/ ba^e^ opffer piepnbsp;Mu lept auch beweifen/bof^wauf? nicht wufte $Xi(fanen^nbsp;�en/ her tput er feinet/ geiffert nur feinf eigen geiffer baperznbsp;�nb ha^f^olUwir hennallef^f�r articfelbe^glaubett�?paltewnbsp;2l^er auff baff ich ben ^euffelbaff abwale/on beweifeznbsp;�gt;ic er aus f einer orfache fo leugt/fonbernall fein f�ruewenznbsp;^ttterfucht biugif�/ @e�e ich gleich/ wiffa ein opffernbsp;trifft / vnb wir ba^u wit au^gebr�cften Worten / nicht baffnbsp;�wpt/ fonbern ba�@acrawentein Opffer nennetenCweUnbsp;^lt;^r holt;p feinet nicht gefchicht/fonbern ber $XottengeipaPnbsp;beiher leugCwa^ were )w bennf f�lten wir bnruwb/gprinbsp;genier onbS^�rberfein/ wie ber �Xottengei(lfpr�etenbsp;^ber folte bruwb folgen / baff wir bo^ 0aerawent/ f�r einnbsp;opffer hielten? �Den fo er felbff befennet/ bas wir^ nit f�r em

� t^Pfferpalten/wiewagerbenfo tp�rfliglichliegenbn fagenz palteuff ^u gleich f�r ein opffer? wir fonn^ ja nit^u gleichnbsp;�Weierle�) wiberwertig^ gleuben bn befenne in einew perpewnbsp;3'^ ich wil weiter fagen/^eil wir wit perpen/Vmgenznbsp;febbernbuhweref/�ffentlich befennen/ba^ ef^hin opffer fepznbsp;bnb baneben au^ bnuerftanbe^ 55^e(fepie(fen/al^bte nichtnbsp;w�(t�/ba^S5?effe ein gpffer hieffe/foltebUff Q5ott nicht weprnbsp;Jichten nach bem perpen bnb allen anbernReichen/ weil ernbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^he brtbrichte nach bew perpe/nicht nach bem

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[f2^i�/3fa ti- benn ba^ er folte bUff bwb be^ einigen fcheiuff

vn nanien� wilUn fo berbawue /wie biffer �Teufel tput burch � �tffarP

-ocr page 66-

40 fc^cinnbsp;lien nament vn� f0fcamp;vntgt;U(^ (eflcvt/vntgt;wUwi�gt;crvmUcrtnbsp;nof^ fci^cn nacf) �gt;cm ^cr^ett vtt�) allen fr�e^te�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe(6ett/�gt;ic

wubeiv^elfm mit �^en^at

oflt nennet etrte55�ntter/r^reamp;fer ein ^)�rlitt/6ep �)e/far jovn vn� f�v Itebee^ie offt ^eift tgt;ev QSatev einen fon/nbsp;On bn6e/�)ufc^alcf/O�gt;er fo fie tgt;i(Z0cf)taptitattaJ^icffc/i^nnbsp;iviifie rticl)t/ba^ pntana ein ^ure Riefle/ fonOevn eine �Jnna^nbsp;fra�v baOni�^ ineinete / ^knn ^ienbsp;nbsp;nbsp;garlflab^ ^eift ^n

ree/�erfolt Oa�? mant r�ffeln/vnb^erf�rfaren/� bieSy�uf* ter VrtOOer '�^aterfinObe^ Zcnfcl� / ftefe�enben^ott feinenbsp;greatnr/pe nwrben/benefen/w�rgen/rabbrec^en Oie eOlenbsp;tujent Oer 3ungfrawf(bafft/ in irem eio� finOe/Oie ftnO Mfonbsp;bOfe/ al�? fein ^nrenwirt oOer m�rOer/Qenn wiewcl pe mitnbsp;Oem ^erl?en/ono anOern .^eicben bef ennen/Oa� Oie �^oebier cbnbsp;�e frome jungfraw fei)/weil fie pe aber ein ^�rlin/oOer pntanbsp;na/mit oem namen i^eiflTen/t^nn �e eb� fe viel/al^ ein ^nrn*nbsp;wirt/Oer fte^nr ^nreret) ^ielte/i^teber/wa^ w�rOe Oie bT�nternbsp;folcbem iHtel)ter wolfagcn^^ie w�rOe bitten omb QSottf?nbsp;willen/Oa^ man in mit fetten b�nOe/wie einen t^�riebi^t�/fanbsp;fenO� menffben�^ben foleb Oing ift^/Oa^ garlf�aO wel wei�/nbsp;Oa^ onfer ernfl nicbt i�/ wen wir Oa� Sacrament gleicb einnbsp;epffer �ieOen/wiewel wir^ nit t�nn/vn Oeeb vrteilt/wir ^ielnbsp;f crt^ f�r ein opjfer/vn leftert fo frenelieb ein^er/X)a fi^et mannbsp;wie er nur vrfaebe fnebt vn^^n leflern au^ lauter mutwillen�nbsp;onfinnig ^at Oer neiO vn eitel ehre Oen menfeben ge^nbsp;maebt/vn gar befeOen/�af^ er niebi me^r fi^ct/wte Oa^nbsp;Oein wercf Oe� name gibt/onO niebi Oaf^ wercf Oem berfif/nbsp;gut/Oer name fep wie er wolle/fo febaO ernbsp;nicbt/2�a^fott in Oem fopfFgut�?onOre(bi^^verftanO�^ fein/nbsp;Otc @cbn|fi oOer ��ttticbe facb^^u banOeln/ Oer fo oerferte^nbsp;finned i|�/Oa^ er auch gemeinen verftanO menfcblicberoer^�nbsp;nunfft oerlorf bate vn nicht wei^/Oa^ man alle^ nach Oe^ bevnbsp;^en meinung vn fr�ebien riebt^ f0t/ni(bt nach Oem nam� obernbsp;febeiu/wie ancb alle nat�rliche rechte leren/'e?olcbe lerer gtennbsp;be nur wer Oa wtl/Oa^ erm�ge recht ono gbi�lf^lieb vom ^cv�nbsp;crament fehreib�/Oer alle Oing/Onreh ein geferbt gla^anfibetnbsp;nil orteilet/nacb feim verbitterten vn felfeben ber��/wei^ erf?nbsp;aber/vrt fc^rcibt Ooeb mutwilliglich alro/if�^ fo viel Oefle ergernbsp;al^ Oaran man flerlicb greifft/Oo^ er mu^ befelfen fein/�ennbsp;ein me�^i*fb Oer bep vernnnfftift/tbut nicht mutwilliglich alfo*nbsp;�3e/wenn m if n vch b^utig^ tag^ 5u f�ren/ vho bielfen

-ocr page 67-

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�4)

�acrameitf ntc�t 55?e0c / fctt�^errt �ttfF�cne �)e�ffc{i/etrt jpffer / oem ^ot tengetfl nur tro^cf mctnftu a�famp;/eb tvir^nbsp;f�t im f�nften ev^aUent '�ertnwtr �abert� lt;m (�m�/�)�^ aPnbsp;U�^twwir^u^urem6er0 �^t^anv^benzvnt) nocb t^uttnbsp;tperOcn/foUevoi� lt;^5cttc^ ^uaoc� fo �efraU fcin/Oa^ Oer ^ctt#nbsp;k�mit allen ^clUfebenpfcrtenvnO ^ioften^etfternm^gean*nbsp;tecbeen/foUe aber niebf gewinnen? wie bt�per gefcbr(gt;lt;^tt ifi/nbsp;^oian/ic^ ^ciffc fel^t a�|f^ newe Oa^ @aerament/ dn�gt;pf^nbsp;Urzniebt Oarnmb / oa^ i(f)� f�r ein cpffer ^aUezfigt;nbern oa�jnbsp;mir^ Oer l�ott Oiefef^ S^otiengeifl^ / Oer �^enfelz �Oe{gt;ren �oiiznbsp;ich fol^ nicbi f(gt;et (fenzfwil ieb i^unzwaf^ er niebt wiizvnOnbsp;l^l�cttzwa^er wilzi?nO wiitnetne vrfaeTx ono grimO anebnbsp;�cnoa^n�

3�amp;lvi( ���Pef er einen f�nOigen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eiffenzwic er

ftcbfelb^nennee im�^nanaeiiozonO fa^enz nbsp;nbsp;�Peter Oer ar*

wc f�nOer z^at mit feim ^nangelio Oie�S��eit behrt^^Pan* lu� Oer Verfolger Oer g�riftenpeit if� Oer ^)eiOen �eren��b7?anbsp;ria5'5�a�OalenaOie@�nOerinne iftfelig worOenzonO Ocrgletnbsp;eben* ��a�^ffbreibi(b�^lt;�r�mbz Oa^�^.gar(rtaO�?Q5eiftzor*nbsp;fach b^ibeznoeb webr F�cher ^nfebreibenz wie wol fm nichtsnbsp;befohlen iflzonO oonnereauffmieb Oa^erzonO fpreebez 2)ernbsp;^ittember^ifebePreOiger von Oen bob^^pnnenz febenOetnbsp;Q5otte^^naOezonOi?bi^i(�n^^(�tz vno Oen heiligen Q5ei|lznbsp;Pmemaler Oie 5gt;eiltae� ^�nOernennetz �enn wiewol er pcnbsp;htitOem brr�^^n f�r beili�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anOer^ mit Oer �eOOer fir*

*�et(nach fei�rr Oentf fbrr reOe) weil er aber pe ^�nOer nennetz fo beit er pe and) baf�r / onO macht pe ^n ^�nOernz morOetnbsp;bnbbencTet gb^�lf^wmzOn oergenp |m fein 55lub^ete.wie Oennnbsp;ber ganoienfftige PreOi^er oott tieffen pnnen pPegf ^n tobemnbsp;321 icb wil^ mel erger macbenz 3fb f�ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fffri*

PumzOen @en ^ottef? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ Oen geerenhigten onO gepor*

� bencnz�ofolOennOer^'vottertgeipfeinehinftbeweifenonO fagcttzghrtpn^ p^t nn im ^)ime( z vnO ip nicht mehr getreu*nbsp;Q�eilOuOenninnochfomnnepzwclanp) ereuhigppnbsp;t ^�^bbip erger Oenn Oie 3�Oenzvon Oenen er getreupigtnbsp;jpzcbOuwcinntOem herpen onO feOOer anOere? fagpz^�ienbsp;Ouneft Oiche Oiefer ^eip folton� noch �t�ol Oie (enge wehrenznbsp;Ja^wirfeiiunnamenjneh^ bPrfften nennen Oer vorigen ge*nbsp;phichten / � enn fb iep nicht mag von Oer S�ePe fagen / wienbsp;j K f�52nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ewcfen fepzvnO folch grewlich Oing ipzwenn ich

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Si �pP�r Oer Papipen/aber wir empfahett

pas oppcrcvernim Oa� wei (anO ein opffer war) fo m�fien wir � 3 auch

-ocr page 68-

42

auc^ nlt; e� t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tw (f �angcho/ Dnt �(motte

pctrnm einen ^�ntfev/ ttofamp;'PaulumDcnoerfofgcr/noc^ �^riftum �gt;ert ^cacu^tgtctt ^ctfFett/Oteweil fo�(amp;�^ allc^ ^cwcnbsp;fen VttO oom ^viifd ^efc^eben t|i / vttO nu nimer t|lt

oft� ^ef(ptc(x^/tgt;a�? etm Otitgcetn b�fentame 6(et6f/ wenn b�fc mc^ tfte fo�t^ bvumb berfelbe fo b�fe macb�/�ernbsp;C� bebtgt;nn b�fctt namett ttemtae (f^fan�tticbtcrger bttt^nbsp;fan/ �emt ba^ /emattb ott �ott (ebt creubtget on t�bt et/nbsp;5�otb weif e� einmai ^efcbe^en tfl / bieibt ber b�fe name ben*nbsp;noch emigiieb / onb febaoet nid)t�/ weil ^ee^/mnt^/nnt^ allenbsp;toercf anber^^eben / benn ber name lautet / �olt nu ntebtnbsp;ancb ^iut ^u gut gehalten werben/ob er ba^? �aerament an^nbsp;getoonbeit / ober an^ bem bofen toeref ber quot;papifien / ba�? ftcnbsp;bran ge�bt baben/ein opffer bieffe f toietool totrs^ niebt tbnn/nbsp;57��cbt icbs^ niebt/eingentartert/ein gecreubigt/einget�bternbsp;�aerament betlfen/ wie e� ?). garlf�ab felbf^ f^eif^te ^�enttnbsp;foleb^ at�/in bem mort opffer begriffen mirb/�olt ieb bar*nbsp;umb ancb martern / ereubigen onb t�bten/ onb in gleich feinnbsp;bie e^mit ber (bat tbnn / ba^ icb mit bem namen nennee

^D'vumb trage icb �gt;en IXottengeiff/onb ffoffe fm fein ei^ ^en mort in benracb�/�ugtan/marnmb beiffet ir ba^^robnbsp;onb ^einzeln gemartert/gecrenbigt/getobtet �aerament?nbsp;�eib ir nicht auch ^enfferon55��rber ffbi�ifti/obir mol mWnbsp;ber Sebber anber^ f irret? �prichffu ober/fie meinen e� nichenbsp;barumb/fonbern geigen an/maf? anber bamit tbun/^o Itebernbsp;3uncfer / marumb f �nb ich^auch nicht ein Cpffer nennennbsp;bermeinunge/ ba�?unberfo gemacht/ ongericht onb genen*nbsp;net baben?�ibeffufchw/ba^ alle 'amp;eltonb auch biefinbernbsp;feben / mie man nicht nach bem namen ober fchein/fonbernnbsp;�ach bem herben onb that richten fotle/�t� alle� mil ich ^nmnbsp;oberffu^ gefagt haben / al�J meren etliche / bie e� ein Opffernbsp;hieffenbet) on^/ Sluff ba^ ich ^eige/ mie gar nichts bergeiffnbsp;oermag/baf? menu feine tremme mar meren / bennoch nichtsnbsp;fchaffte/ Slberfolcher griff/ber grunbonbmarheit oerlorennbsp;hat/b^ nur mit eufferlichenfachen ombgehet/fol billich einenbsp;^�^biogia/oom fchein onb fehatten�abent

iff mol ��nbonb fehanbe/ mie gefagt i�/ba�mir ober biefem f inberfpicl/fo oiel mort/^eit/onb papir oerlierennbsp;foUen / �och biefe frucht haben mir t�iuon/ bo^ biefem geiffnbsp;Oie laruen abgewogen / on er an bar? liecht bracht mirb/bamitnbsp;ein jeglich er febe/mo �ֻ ff ariffab fti^t / onb ma�? er im ftnrtnbsp;hat/ba�^ftchein/egli(hermiffefar (m^uh�ten/aie?f�r bentnbsp;^n*

-ocr page 69-

45

?lt;iifrf/'�cttntia�fi�(rc|mjufc^e�tfcn flt�efrtt Sl�enft^enz er von namen vnDf(^eittetwa�^ (erne/ vnb ben �runbtmnbsp;�crnen vnb bie t^at ber marweit (iefleanffe^en vnb nte^e tref*nbsp;te/2(berba^erben vntt�^�Mcinfc auffwirfft/f� mtt ^o^crtnbsp;forten tretbt/al^ (legee^a�etn baran/ baju ba�?tnwenbi4cnbsp;rechten grunb 1*0 er fr(bf� von vn^ beeennet/(e(�ert/vnb fanbsp;�VctvUc^ verbampt/ vnb gerne tvolt jnniebte machen/ beu^nbsp;ntcmanb benn ber Teufel fejbft/ �enn fein bibber frumnbsp;��ian t^et aifo/^^ i|� jm allc^^^u t^nn/f�nb erf? ^n wegen britinbsp;�en/ba^ er ba^ feine iieebf ber w�r�eit/vn gnab Q5otte�? vn^nbsp;� ^ittemberg gegeben/ nur auflfe ^��eft ^n fcfeanbe maebe /nbsp;�gt;nb bie �ente berebe/e^ were buref; M ^nOriam�ube bie rec^nbsp;fe^onneanffgangen.

^Je b�neft bteb nu / ^er pebanff�-Sfar�ftabf�grunb veriaffen bette / wte fein foit er mit feiner 55?iflra befleben?nbsp;^erntcbt^ bcweifet/ ba^5y?t(faiJbreifebfev/ba^einCpffernbsp;yeijjc/baf? mans niebt nennen folle/ 2?ttb wen er febon foicb^nbsp;jHegbeweifete/bennoeb nitbt^ bamitau�?ricbtet/ ben ba� evnbsp;ntbvnb vn^^n fpotfe�et^enn bie Papillen nur woitenab*nbsp;gt;^?^uen bie STlei�e ^n opffern/Joerre �ott/wie gerne wolt teb^nbsp;Inffen/ba^fie ef? bttfftn/ wie �e nur w�(ten/am �amen (e*nbsp;ntir ni cbtf?/baran c� garlflab gan^ vnb gar (igt / vnb ba^nbsp;V^uptf��er/ b^ grunb al�u geringe aebt'^er art i|l aueb/bo^nbsp;^nber g�ef/vom auffblt;^ben be^ Sacramento / bao nun anc^nbsp;^nb^ebriflifeb vnb Papiftifeb fein/ O wer bem ST�enfebemnbsp;jnbten f �nbe/bao er beibe prebigen vnb febreiben (iefie an�e*nbsp;n/onb t�et ein anber weref/er taug (eiber niebt ba^u/er witnbsp;Q^efei^ vnb S�nbe maeben/ vnb new artiefft beo Q^�au*nbsp;benoanriebt^/eofev^ott (ieb ober (eib/i^rfatt niebt anbero.nbsp;erft bnben mir a(fo geleret auOnbsp;nbsp;nbsp;Paul bie gferi

Wiebe freibeitebaO aileO fol frei) fein/woO �ott niebt mit f (ew J^n Worten verbeut im newen 4e�ament/aio ba ifl/ effen a(*nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lerieo/ tr inif en alleriep/ fl eiben a�eriev/ Siebte aUerlep/per*

Igi ti^^flev/gebevbea�eriep/baO wir gar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feb�lbig �nb

gieuben vnb (ieben��ufage mir/^o bat �briftno Verboten/ bao Saerament auf�ubebene ober gebo*nbsp;�n aufunhebent^etge mir ein fCcinOwCrtiin/fowU ieb me�nbsp;ibar �.gojlffab frep berauO faren vnb fagen/eonbsp;JJvgbriffuO verbot/vao er niebt beweifen fan/iff aueb niebtnbsp; Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bieS�nbefogroO/aio Q5otteover(euetc�/

^We iemeriiebe / erbermtiebe blin^eit/ bie See* K?Jf��?!�^�nben3ubeiabenvttbmorben/^�efe�maebctgt;nbsp;pAfemeoiff,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� 4

-ocr page 70-

44

@2(0^ mir/mem ^rutgt;er/^4^�eUe|ttt von Dem �ctf�z Dee �amp;rtfto Darff aufflegett vn f4gen/er t^uDo^ er DocDnbsp;t^ttt/ 5a er f ^u/De� er DecD Do^ w�Derfpieit^ut e Oennnbsp;ffu^ver�eut^nicDe vnD (effect fret? / �iefer �eifi verbeut^/nbsp;vnD fengeeDa^Q5ewiffe�au^etgner t^urfivnD fre�e(/

(eflerne �^iffe^niebeSJriffumverleid� �nen e �ei^ �iebfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff briflue? ffa( fe^en/vnD �ttter ff

rift�^ ��amett/ Die 0edewmorDen/ �emiffenverfn�pffen/ ��nDe duff�aDen/ Q5efe^e maebeh/vnD f wr^ vmb/ f o mit De�nbsp;^eeien fare�/a(f? were er fr Q5otte @D(cb�^ aUe^ / v�D wie e�nbsp;mebr^tt^ete� tft/tvctbtfa Der/foQ5efe^D�D@�ttDema(De/Danbsp;gpriff u^ frei^eie DttD tdne ^�nDe ^abett Wii / ^ieieb wie wirnbsp;Den ^apjr an�D De^^aibe Den lt;fn DecJgt;r ift erweifei ^aben / Doe?nbsp;er fbicbe trei�e� bri�bt mit �efe^en / Da ff priff�^ frei^eit Ja*nbsp;bett Wil / '�nD meiniXaiiertaei|l/plttmbt eben Denfelben wegnbsp;jinein/ wil aue J fangen / Do^ ff Jri|�u^ fret) Jaben wib

2(quot;^er e^bi^t^Mnncttmit Dem fXodengeiff eine anDere itafen/ Dennin� Dem25apff/ 0iebre(ben beiDeDieff Jriftligt;nbsp;ebefreijeit/ vnDfinDbeiDewiDerebriftifeb/ 2lber Der 2^gt;apffnbsp;tjnt� Dnrrf) aebDt /2)* ffarlfiaD Dnreb verbot/ �er 2^apffnbsp;beif�^ tbun/ �? ffarlf�aD Jeift�? laffen/wie Denn Die ff JriftU*nbsp;ebefreipeit Dnreb Die ^weierlev gebrochen wirD/wenn mannbsp;gebeut/^wingt vnD Dringt ju tjun/ Da^Docb nicht gebotennbsp;noch erzwungen iflvon@ott/oDerwen man verbeut/wehretnbsp;vnDhinDert^u laffen/Daf?Docb nicht verb�te iff/noch gewej*nbsp;r et ifi von @ott / �enn mein Q5ewiffen tfi eben fo woi gefan��nbsp;gen vnDverf�ret/ wennet etw�^ (affe�mtt�?/Da�?nid^tttotnbsp;tff^u (affen zal^wenne^etwae? tJunmuf^/Da^ nicht not^nnbsp;Auniff/'2?nD ffpriffUfhe freiheit eben fo wo( vnf ergehet/ weilnbsp;fte (affen fo( / Dg^ ffe nicht (affen m��?/ a(^ wenn ft e tjun fei/nbsp;Dae? ffe nicht tjun mu^gt;

�iZr 23apff bricht Die freiJeit/Daf? er ffracf^ gebeut/?a��' �acrament auff ^eben/ vnDwiif? f�r ein recht vnDgefe^nbsp;Jaben/vuD fo( f�nDigen/wer e� (efft/�er 5�^ottengeiff brichtnbsp;ffe/Daf? er ff ract^ verbeut Doe? ^aerament auff^u heben/vnDnbsp;Wii^f�rein verbot/rechtVttDgefehhghcn/ vnDfoif�nDige�nbsp;wer e^thni^�a iff ff Jriffuf^auffbeiDen teilen vertagt/ einernbsp;ff $ff in forn herauf / Der anDer treibtjn ^inben herauf?/ einernbsp;fe(t ^ur (inef en feiten/ Der anDer ^ur rechten feiten / VnD bleibtnbsp;feiner auffDer rechten freie� ffraffen�T�ichwuuDert aber faffnbsp;[ehr/vuD wenn ich^? ni^t fe(b^ in ��ff arlffaD^ 25�cher tefe/nbsp;fohettmich^alle �e(f nichtbereDt/ Da^erfo(che^nichtfo(tnbsp;wiffeti

-ocr page 71-

4$

riffen/ �en� Ic� ^abc fn ja ^Mnnen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcvflcn^ia

genaue�� O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ett/wa�? (tn�) wir/wen� Cu fallen iefii

wa^ machen wir / wenn �u �JiejQatW abe�uf� tva^ f^nnen wiv/wenn Ou nimer leucbtef� 3f^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;er freie Wille vnO fein

verm�^eutOa�^fo baio au^ Oem gelerten einfinO/aue^Oem fluten ein nar/au^ Oein weifen ein wanfinniger wirO/wicnbsp;fcbreetlicb biflu/in allen Deinen werefen vnO gertdxen*nbsp;^�lan Ucb� ^)errtt/(a|l nn^ wanOeln tm iieebt/tveiinbsp;^ab�/Oa� vns^ oie |inftertti(fe nidgt;t and) ergreiffen / vn mercBnbsp;Oofb wer Oa nierefen fan-3(b wil grcblid) Oauon re0�.(^5fm�nbsp;�weierlei; Oing/leren vnO i^un/ 3eb�ig^nbermal/(eren vnOnbsp;tbun fol man von einanOer febeiO� weit/wie .^imelvnerOenznbsp;2er� geb�rf alleinenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ Oer ^at reebi vnO maebi �u gebiet^/

vcrbiei�/meifter ^u fein ober Oie Q^ewiffen�^un aber on laf* fen/geb�ri on^ ^ii/Oaff wir �ottef? gebot onO lere �alteih^onbsp;fitbnu ein t^iin/oOcr lajfen f�nOet/Oa Q5ott nicbt oongelerefznbsp;geboten n oei? oerbot� ()at/0a fol man^ freo laflTen bleiben/wicnbsp;e^ Q3ott felbf^ (xv frei) (affen fein/^er aber Or�ber feret/on gcnbsp;bent oOer oerbeut/Oer feit in amp;ottc� dg^ainpt/beiabet Oiegcnbsp;i^iffcn/maebtf�nOeonO famer/onoerftoret alle^/ wa� Q5otCnbsp;foei) on fieber geben bat/onoeriagt Oa^u Oen heiligt Q5ei(lmitnbsp;alle feinem reieb/wercf onO wort/ Oa^ eitef^eufel Oa bleiben�nbsp;ifl anffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oef? @acrament�?/'Platten tragen/Xa

felono Silben anlegen etrein tbun / Oa Q5o11 niebt^ oon gebo lt;ennbcboerbotenbat/�rumbfol�frei)fein/weme� gel�*nbsp;jjet ^u tbun on iu (affen/ @ol(be freibeit wil �ott haben etcnbsp;^eiiabcv Oer ^apf� Oaf^tbun niebt frei) lefft/fonOern^Win*nbsp;get Oabitt mit lere onO gebot/Oagreifft er�ottilifeinampt/nbsp;^(ibfe^tfifbt�rftiglieban^otte�f�at/ wie �Paulu^oonfmnbsp;^erf�noigt bat/onOmaebtf�nOe/Oa ^ott feine f�nOe bo*nbsp;ben wii/ottO tbOtet Damit Oie Seelen /onO oerf n�pfft Oie @e*nbsp;�jyiffengt;^eil aber �� g^arlf�aO Das (affen niebt frei) gibt/fon*nbsp;� Dem zwingt mit oerbot onO lere / man fol e�f niebt auff bebe�nbsp;etegreiffteraueb �ottinfetn ampt/febt fteb anfeine flat/nbsp;^��?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�nOe/ Da feine f�nOe fein fan noeb fol/ onO taotet

alfo auff Oiefer feiten Oie @eele / wie Oer ^apfl auff feuer f ei* fen/breeben alte beiOe/wie Oie feelmorOer/gb^^lf^H^b^

^3v abergebenauffOermittel^anonOfagen/^/gilt gebietens^ noef) oerbieten^ / weOer ^ur reebten noeb ^urnbsp; S^J^a/wir�nOwcOer^epftifebttoebSarlftaOifcb/fonOerrtnbsp;tfliffb/ Oa^ ftJir Oo^ ^aerament auffbeben onOnbsp;niipt auffbeben / Wie / wo/ wenn/wie lange e^ on� gel�ff et/nbsp;Wie

Z

-ocr page 72-

4^

bte frc�^eU �at ge6c�/Q5(eic� wie wir frev ptth buffer ber cf e bleibe�/ ober i� bie ef e^u trctcn/flcifcfnbsp;nbsp;nbsp;cf^

f^crt ober �ieft/^afel nbsp;nbsp;trage� ober �lef f/futte� o�b platte�

^� f abe� ober �ieft/ nbsp;nbsp;nbsp;ft�b wir ^err�/bttb leibe� f eittQ5e*

feiygebot/lere �aef verbot / �e wir be�� auef beiberlev fie ^u ^Jittemberg tfa� fabe�/ ^e�� im ^lofter fabe� wirnbsp;gef abt/o� Xafel/o� aufff ebe�/f(f leeft aufr^aller ei�nbsp;feltigff/wie�arlffab gfrift�^(^rc�wel r�met/ iViber�mbnbsp;lt;� ber 'Pfarr/f abe� wir �oef ^afel/�lbe�/2(ltar/f ebe� auffnbsp;Wie laug e^ v�^^ gel�ftet

�9rumb folt mei�3'^otte�geiff/�ieftwiberb�^�^if* temberger auff biefe weife feefte�/ @ie febe� ba^ @acra*nbsp;meut auff/barumbf�ubigeu ffe wiberQ5ott/ @ottber� affo/nbsp;^te lere� v�b gebiete�/ma� m�ffe baf^ Sacrament aufffe^nbsp;be�/be^ ei�er5obtf��be/ barumb f�ubige� fte wiber ^ott/nbsp;X)e�ttfotfu�bttb lere� biePapifteUt ^iraberlere� �ieftnbsp;fo/ v�b tfuubocf alfofretj/fo laugee^v�^gel�ftet/^a^nbsp;tf uu fef abet �ief t/bie lere aber iffber �Teufel� iberumb/ imnbsp;^lofter laffe�^ wir^ / aber wir lere�^ �ief t / ba^ 2ere� abernbsp;iff ber '^eufeb^arau� merefeau/welcf e be^ ^�beef riff l^et*nbsp;ter� feie/wir ober ffarlffab* TVir tf u� wie bie papiffe�/nbsp;0� ba^ wir bie 8ere/gebot vujwaug �ief t leibe� /lt;amp;� laffe�nbsp;auef wie bie ffarlffabifefe/aber ba^ verbot leibe� wir �ief tnbsp;00 (tub �u ber ^apff bub ^�arlffab reef te'J^etter� im le*nbsp;re�/be�� fte 1�re� betbe/ei�er ba�? tf u�/ber a�ber ba^ laffeu-^ir lere� aber fei�e^/vub tf u� beibe^lt;

�awmcnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^crr� / ^tr rebe� vo� geri�ge� faef c� / fo

4�ffl)cben. MI wa�ba� t�u� awfifet/ ��e��wa^iffs?/ ba�^ 0aera* me�t aufffebe� e �berweu� maubie 2ere auftfetznbsp;faubeluwirvoubertallerf�feffc� faefe�^ ^�er5^ottettgeiffnbsp;2) Cariftab if� iu jU Icicftfcrtigzv�b feilet alUu freef brei�/aeft bie �ercnbsp;4t bk ^erc geri�g/v�b baf?tfu�fogro�i/ftfetaberbe� ^alefeuiufeUnbsp;gerillt �rtb ; jiem �uge �ief t/v�b f atfo Viel ^u fef affe� mit bem 0plitternbsp;lt;�b�fermaugt 0e�� mitbergeregreiffterbie^ewiffe�nbsp;a�/ tgt;i^ �f riff u^ mit feiuem^lut erworbe� fat/vwbt�btetnbsp;Vie @eete� mit e�ebote� Vttb ��rtbjm / bie ^ott (o tf ewr er*nbsp;taufft fut / bamit be�� ff f riff u^ SKcief ^uffbret wirb / v�bnbsp;allef?gutau�?geroftet/wa�? v�^ bo^ (^uaugelium brittgef.nbsp;�e�� fff riffU�^ fa� i� bem ^ewiOeu �left bleibe�/ baf^ mitnbsp;2).lt;fariftab� frembber�erev�b 55?e�fefett gebot furet/ bgmu^ Q5laubenbsp;��dj�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vutergcf ettgt;�avumb wiffeei� feglief er/ ba^'^- ffarlftab ei*

ttCrt�eifffat/berSifi�iffbvubbem Suaugelio/ bem ^lau* be�/

-ocr page 73-

�nvvub tem ganzen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^eicfgt; feint i(� / taf? ev wite*

Jttmb tvt( mit menfet^n t^ant/vnt feinem eiaen t�ncfel ver Poren/�vie tn auf^ tiefem f��cfmdgreiffen maoft/vntnte^nbsp;lt;gt;a�5 ^cvnaet V^ren wirft�

erabervn�?leret/St�riftnf?�a6f? nie�t auffa^�a^ �ne �et fff� �en im 2lbentmal/te5 oanefen wir im freuntUeb/wienbsp;w^)i wir^ifonflauebw�ften/Vrt faf�fo wviaieier.^ir

(agen ^ie vom tVren/ ntebt vom tbun/vnt bitten vn^ ^n wei aue^ctfxxn

I en/wo e� ^briftu^ leret oter verbeut ^ir wiffen febon be# tcit/ wo erf^ left oter n i clgt; t tbut/^cn wir balteuf^ vaf�r/ta^nbsp;nicht von noten feiy alle^ ju tbun vit ^u (affen/wa^gbt�tf�uf?nbsp;�tt ban vnt gelaffen bat/fonft m�ft^ wir aneb auff tem 5jgt;�eernbsp;�^ben/vnt aile wunter tbun/tie ev getban bat Q33iterumbnbsp;i^te i^be l�ften anfteben� ^eltlieb reaiment laften/ aef er vntnbsp;Pftngen la|fen/vnt alle^i wo^ er �elaften bat ^�enn waf? ernbsp;l?at Wollen von vn^ getban vnt aelaffen haben/ ta� bat ernbsp;�ifbt allein getban vnt gelaften/fontern aueb ta^u mit wor#nbsp;tranff getentet/geboten vnt verbofen/wo^ wir tbun vntnbsp;(affen folten �enn aueb/ta^ er fa^t/Joba-i^* 3tb babe euebnbsp;^tn exempel geben / taf? fr tbut wie ieb getpan bab/tcutet ernbsp;felbgniebtauff^ajarum/tenervon tentotten aufferweeftnbsp;batte/f^ottternaufff? f�ffe waffeben�nbsp;�^2lrumb (affen wir fein (Stempel ^u/aueb ton ^iffnbsp;^(b^ tticbt/ febwetge vonantern ^eiligen/e�fep tenu Q5ot4nbsp;fe^ wort oabev/to^tn^teute/weldbem wir folgen oter ntebfnbsp;f�higen feilen/ wir wollen am werd vn exempel nicfgt;t gnug blt;inbsp;3a wir wollen feinem exempel folgen / ta^ wort wollennbsp;haben / vmb welches? willen alle wercf exemptl vnt wun*nbsp;aefebeben� �enn er ift wol fo fing vnt berett/aueb wol fonbsp;f�rftebUgquot;/ to^er vnf? alle^ mit Worten bat ange^eigt/ wa^nbsp;geboten oter verbotten Wil haben- ^u wolan/^ui ir tXot

. ti�^geiffer/@cbwermet nu getroff / vnt geiget vnf? / Q�o bat Sbviffit�mit einem 'B�ttel verbotten/ taf? Sacrament auff#nbsp;�ubebenf ci( fr toeb rb�met vnt tobet/ef? frn ein verbot gb*nbsp;riffiz^o ftebet ta^ verbotx jeb acht ter^raut^u Orlam�nnbsp;teimbembte/overtem^reutigam tnbofen vnt T�afcbufen�nbsp;O l tag geltf/tag man fo ff eiff tem exempel ffbftff i fnbsp;fo(gen/vn nicbt tgn ^ort allein/ @o wil folgen / tagnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5uf�^

wirtig Slbctttmalnirgent m�ffen balten/ten,iu3eru ben ben �uflp f A*quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aepffafferten �aal* �enfo tie eufferliebe geberte/ re���x�mpei.

fatten batten / m�ffen auch tie eufferlicben @fetc rnt perfonen / ffrenge gebalten wertem ��nt wll tabi�nbsp;men/

-ocr page 74-

48

men/ba^ bi^ 2(benbma(/al(eitt ben J�ngern ^u baff tn geme^ fen fep/mefeben erf? allein ba^umal befahl vnb^ufpraeb^'�nnbsp;^.pau(u�^/�? ff orintb�H-mirb eitel narrbeit merben* 3temnbsp;meil mir nubi miffen / vnb ber ^ejrt niebt gibt/ ob e^ rot obernbsp;blanrf meingemejen/ ob e^femleobergerften'^rotgemefennbsp;fcp? Serben mir in bem ^meiffel biemeil m�ffen ba� SIbentMnbsp;mallaffen anffeben/ bi^mir e^gemi^ merbf/ba^ mir/a fei�nbsp;cufferlieb bing vmbeinbar anber^maeben/ benn ffbriftu^nbsp;krempel f�rtregt Jamirmerbenaueb ba^ Offerlamb auffnbsp;J�bifeb ^uuor effen. 3tt/meil beroert niebt gibt/ob c� ff bri*nbsp;ff u�^ b^be in bie benbe genomen/vnb einem feglieben felb� f�rnbsp;gelegt/m�ffen mir au^ ^amn/ bi�? funb mirb / auffba^ mirnbsp;niebt ^eben oberQS�eben/ anber^.benn ffbriffu^. Oennmonbsp;mir bae? verfeben / fo iff ber tXottengeiff ba/ vn b febreiet/mirnbsp;benef en/morben vnb ereubigen ff briffum / 0o trefffieb bingnbsp;tff bit / vnb fo gar ligt pit btc �ehgfeit vergraben/viel mehrnbsp;benn in ffbriffum 213unben/^(ut/mort vnb geiff*

Sy ber blinbbeit/ vnb tollen �ebmermerep/foleber grop fen ^Mifcbcn })ropbeten/bie fieb rb�men mit 05of t teg

voa0.�ari^ (�^autctgt;cm X�t�gt;crfotoftc^fd^emeu fo grcbltc^jti (I�� ecp^t. narrcmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Pvophece^/ bic vcttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffar(fta�gt;

gefaof warb/ba er nbsp;erft in vitfer fere geriet/ ^ie (auf a(f0/

3a/X)gt; ffar(f�a�) wirb niept (ange brau|�6(et6ert / (^r i(t ein tnbeftenbiger �^gt;�enfeamp;/vn nie aufffeinan binge biieben^^dnbsp;ebe�? tvo(f icb ba^umai nie^t g(eub^ / T�u mu^ icb (� greiffcn/nbsp;�enn erg�nz vnb gar wiber nom 0(auben auffmeref gefa(^nbsp;len ictberatf([5^cnf(^cn ober nernunfft weref/nonnbsp;fmfefb^ erti^^tet �ofagen mir nu/ ^�a^ mir im ^aero^nbsp;ment attef? fbun/ maf^ ffbriftuf^mit morten geboten ^at /banbsp;er fpriebt/ �a^ t^ut ^umeinem gebeebtui^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aber ntt

verboten bat/ba^tbun mir frep/fo ferne ef? nn^ (�ffet/nnfo* / c� fev nicbi 5� gebieten noch ^uuerbietf / Q5(ei(b Wie ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

meber t�oten noeb verboten bat �337�bmiemo(ieb^f�rbatte/ ba^ 2(uffbtbenaucb abjU^nbsp;tb�w/f�gt; wi( icb^ bo(b nu niebt tbnn/^u trob vnb miber/ noebnbsp;eine mti(e/bem �cbmermer geiff/mei(nbsp;nbsp;nbsp;mi( verboten/ vnb

a(^ eine @�nbe gebaiten / vnb vn^ von ber freibeit getrieben baben-^enn ebe icb bem @ee(m�rbifrbenQ5eiftmo(f ein bargt;lt;nbsp;breit ober ein 2(ugenb(icf meiebf/vnfer freibeit ^u (affen ( micnbsp;^?'Pauluf^ (eret) 3eb wo(t e^e no^ morgen/fo ein geffrengernbsp;nbsp;nbsp;gt;

^�neb merben/vnb a�e^i�fterepfo fef� ba(ten/a(^ iebfe gegt; tban babe.^�^ ift bte (einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;berff briftiieben

%

-ocr page 75-

4P

� K w�Bcn wir fo rein oi� merfrrt �a6rtt/af�i)�fer� �toit� Jen/ Wen ane^ ein lt;�nge( vom ^tmeianOer^ fagete/^te ^atnbsp;jnfetn (teben^etrewen^^etfanV vnO^errn 3amp;efn g^nftnbsp;9e|lart�)en/ fo tfl fte vn^ anc^ all ^n not/ wir m�gen w 6etgt;nbsp;Ocr @eligfeit nic^t geranten�

S)|| �ff Viefem fl�cf foltn nu merefen/vnv gar gewi^ pr�fen 5^*�,^� 'lt;fl|i)en ^ei|l �X)*garlM^^/t�a^er �attntvmbgefte/wieerSpXnbsp;vn^ vom 2Bort rdffc/vn auff Vie ^�ercf f�re� �enn anffnbsp;erfolcpe^ Vef�eba^^au^rieamp;te/ ^elt er Vir^nmtreffliepennbsp;f�ein f�r / Vie werefg^rif� felb^/ a(�?fo(teftn Vaf�r erfepre��nbsp;vn V Venef en/(^t) warltcp/ T�er folt gpriflo ntept folgen?

vnv Verdelet Vie weit Va^^ort/Venn er pat fein^ Vrauffan^n l^gen* '^enn nacp Vern er gefepenpat /wie wir auffSl^en*�nbsp;�wwortvnvwerrfniefx wollen geben / ffefcinZeitig oVernbsp;{ili ete, qgnV wollen allein gprif�nm ^nm 5neif�er paben/tet*nbsp;}fiber@(patff gbrif�nm in^wep f��cf/T�emtieb/wie gpvi-nu� einmal o^n ?�ort etliche were? tpnt vnV tefft / Jnm an*nbsp;J^�n mal/wie er mit Vem ^Vort t^ut vnV tefft/��)n ift |o fcbalcfnbsp;Witg/ Va^ er g^riftumf�rtregt allein wie er t^ntvnVfefftnbsp;�t^ort/Varin�r vn^niebt folgen ilt/vnvfcbweiget wonbsp;^pftu^t^ntvnVtefftmit Vern Sort/ Varinwir/m folgennbsp;r^3�e|�n �ie Ven teufet? Ver vn^ vorhin Vnre^ ^)eitigennbsp;W�ret pat / Ver wit vn^ ^ie Vnrc^ g(gt;riftnm fetb^ verf�ren/nbsp;J^�t Vicb / WO Vn nic^t ^otte^ wort ^�refl / Va�? Vie^ heifftnbsp;^^erverbent/Va irre vnV f�ere Vieb nnbt an/wen^ gteicbg^ri^nbsp;fetb^ tbetW niept gnng gefagt?nbsp;nbsp;nbsp;()eifft/2)ein Sort

Genepte / 'Pfatm u?* �a^ Sort/ VaB Sort ft^nn/ Dnterf^efb

S^^^flunid^t Sennman Virnnf�rbett/wiegbrifln�?ge^5w.rlt;ven(f{gt;* �V^n ^abe/ 0o fprieb frifVranff/ Sotan/ ^at erf? get Jan/ �Snbsp;erf? and) geteret vn V Jeiffen t Jnn?3i^tti fo wan Vir nn f�r-* Al Jat gjrif�nf?rti(jt getjan/ 0o fpriejfrifeb Var-�nbsp;jnlt'^ i^at erf? anej verboten ? �X^nV fo ffe Vir nicjt fein Sortnbsp;M?�^^^^�^tgen/fo fpriej/^ Jn Jin/taffe Jer/Va^ ge Jet mie^nbsp;� wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drempel / c� finV werefe f�r feine

eigene per^n getjan- @agen fie / Omn�s Chn'fti adio,eft no^ fagen/^ber pje Vranffwaf? er meinetnbsp;Jat^gefagt/ Vergittfo viel

lt;�ttrt^?^^amp;^^^^�*t��^^i^^^�t/wiemanfprifJt/SernifJt

Ltt r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t Wer ftrtgen/Ser nicjt preVige noch f

ven ran/ Ver wil preVigenvnV fejreibem Ser^ aber tan Ver fejewet

-ocr page 76-

fvnb t^uf^ Vttgcrite^ �gt; ffarlflab / Der �temtf 6egt; weif ei/Da�? er nid)t^ vcn ff Jriflo verfielet/ Q5(et(^ wie er Dronbsp;ben Den 5^ofe nic^t verfle^et/Der m� prebigen vnb fcfgt;retb^/nbsp;Da in niemanD peilft noe^ foDDert/vn Da er gefoDDere wirD/nbsp;t^ut er e� nicbe� �)gt;?ofen (eree er alfo ^nnerf�e^en/Do^ Die vn*nbsp;cvDige p�fei fie� emp�re/ vnD effentlie^e i(^er f�raffegt; 2(bernbsp;Da^ er S^�ofen (eret �eiftitd) / wie er Die @�nDe offenbare/nbsp;t

�XorKbb t^nt er onD fan�? nicbt/igt;�b maebt im einen eigen 5)?ofen- 2K* nt�vbtjinej# - -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

neu eifert t��ojcnv/t�


vnD ieibiieb ^n weref en treibe / Die raueben ro^en Sente / Da^ fnbsp;fo^tcauc^/ maebt �r einen eigen ff briflum/Da^? wir feinennbsp;wercf en opn wort foKen folgen.2lber wie ff priftn^ ^u erf� on*nbsp;fer ^eiUci)/onD Darnacb feine weref mit Dem wort vnfer ^r*nbsp;empei/�ae^fanerniebt/ vnD weiboom ??ewen ^efiamenrnbsp;cbenfooieiat� oomSllten/ '23nD wii oom �aerament onDnbsp;Dergleichen febreiben/ ai^ ie^c ^veffeiwt an feinertoHen/biinnbsp;Denfunfi/ia wo( onnerftanD.

:�^rtn Wie ift� m�glieb^ Da^ Dafoit ein reebter oerf�anD 55�ofi/oDer De^ ^jefeb^ fein/wie i� Die @�nDe leret erfenn^Jnbsp;5^omgt;3WnD wie e� Die groben Sentern werrfen treibet/Scuir*nbsp;I s, wo man�^ Dabin Deutet/Da�^ Der on�rDige 'PDfei f�eb foi em*nbsp;p�ren/onD Der Cberfeit inf^ Simpt greiffen/onD alle orDnnn^nbsp;onD meinung Def? Q5ffeb^ Damit ombftoffen e 2(lfo wie tftilnbsp;tn�glicb/Da^ Der ff briftum reebt verftebe/ wie er on�^ gegebennbsp;fep/^nm Seben im felaiiben/ouD feine ^ortonDwerif ^umnbsp;(krempel in Der Siebe/ Der Da hinauf mit im Wii/onDDa^ai*nbsp;(ein treibet/wie wir ff brif�ne^ werrf/ ongeboten onD onuerbonbsp;ten/ follen f�r notige (krempel halten onD folgen e ^�a mu^nbsp;Glauben onD Siebe ontergepen/ mit Dem ganzen ^uangeiio*nbsp;��)nDDa^ift^/Da^pefobbnifcboonDerSere De^ ^iauben��nbsp;OnD Der Siebe reDen/Wie mir auchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff arif�aDfeiber^u^b^^

ne vttter Singen f�rwarff/geraD ai�^ w�flen (le Diei ein b�berf� DnD beffer^/Du fagenf? Doeb niebt berauf^/w�lien Damit niebf �nbsp;an tag/Sin welcbem ft�ef allein man wol pr�fen fan/ Do^ Dernbsp;Teufel ail� inen reDet / �^eii �e Die Sere vom Glauben onDnbsp;berSiebeDeriacben/Da�i�Vffbril�nmfeib�mitfeinemi^natt*

,,,

z^xSirnacb fomet DerSJTan wiDerinfein (^breifebefpro* X^cbe/DnD�ebtetaifo wiDeron^ �ie^ittembergerbe*nbsp;tr.A-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacrament anff/Darumb halten �e e� f�r ein

i^nneben Daf^ were! De�gefe�e�bj�ofi/Darin � �en^wcterieo opffer ware/JoebeopfferonD �ebeopffer/SBernbsp;nu anffbebet/Der th�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ebevpffer etc �(umgehetaller

lt;rff

-ocr page 77-

^r�p^etett� si

f uttf� ficV�U^/3f� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i(� t�en

bhnb^cite 2(lie^ wa^ man auff^cbt/Oa^ ^ctft Oiefer Q5n|t citt ^FffcV / DiiO arguirc � pardculari ad uniuerfalem, fie amp;rc� Vnanbsp;�ft deuacio in kgc,qu� eft oblatto,ergo omm's ekuatio eft obla-�o gt; tant eben at^wenn ieb fpve(be/55�anftnb ein anfP-^eben / einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|l / �iatnmb i0 alUv(et) anff^eben ein

��Pffer/oberaifo/i^ineXne^n Criam�nbetftfebwnil^/ bar^ tnnbOn�iall�^�etntier^e(tfcb�vaviv ^ebmu�mitb^wnbsp;netven tkien vnO ^nwren/ (epifeb vnO be�vnfcb ve�eik fcnbsp;^en wiveinmal/wa^ Oer �^f�ng nonnbsp;non er ju 3b^ne rb�met/er folt aile X)octovc^ in bevnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�n

febanben macben^feenn nn bieS^^agt ben Spiegel auff�ew t�a�ficbveinfebe/foopffevifie)ngt; QBenn bev ^aweebte2lxip^.7;lt;quot; ,nbsp;ober �ieae( antlb^bt4u bawen ober ^nbvefeben/ fo opffert ernbsp;^^nfeiben/^enn bie S$7n�er ba^ ^inb anf�b^^bt / nnb tenternbsp;c^/fo opffert pe e^/^arnmb f bnt pe wibernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verbot/

^^nd�et/morbet/fcblncbtrt/ trenbiat ffb^iffinn/ nnb tbiitalle nbel/ ba^ bie tbnn / bie (Sbnfnnn opffevn/wie ber ^eb^nbsp;Wermgeip tobet/^en ber �^jin^ sn ^afcbbnf'^^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�H^^�i/

^^ranffhebet ber opffert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s-

(S; 2lae nnr/ ^at biefer ^awr nubt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gennaverbiet

net / ba^ man pi ben �Pffng reebt mol feiletef Slber alfo ^lpe �Ott ft�rben / bie peb Pl^n nnb erbeben / mibernbsp;f Vf ntnt� �otte^/nn ein eigent f�rnemcn i^gvpten mn^

�tcbt mit gemeiner pnfternif^ gefcblngen werben/fonbern bie nian greiffen m�ge. 3cb meine ba^ briffe nernnnfft/pnn nnbnbsp;^^be ocrlorem @tnb boep bie 'Papiften plb^ ni^ fo to� obernbsp;r metnttog gewefen/ba^ fie mit bem aiiffbeben/baf^ ^acranbsp;opffcrten/mtcwol fie e� fonft f�r ein opffer balten / foivnbsp;^^fnbeben�barnmbanff/ba�ftee^beml)olff ^eigen/^uerinnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an gftriftn^ leiben/ ett ^)arnmb and? ber 'Pr iefter fein

� mort /Weber nom opffer/nod; anber^wo non rebet/wenn xv� i,c^ ' nnffbcbt/^ije folten wirf? benn btireb bo^ anffbeben opffern/nbsp;nbsp;nbsp;papi

cnfferlicpef(bcin/pb ba^ b^�P^ ^ef/naep bem fol pep nepten jnb gea^t weroen / alte^ wa^ perb/ mnnb/ febber nnb panbnbsp;wefennet �arumb pilfft^niept^/ba^ wtrnonperb^ glenbe/nbsp;mn bem munbe befennen/mit ber febber ^engen/mit ber tpatnbsp;A Knbsp;nbsp;nbsp;^^meifen/wiewir ba^ Sacrament f�r ein opfferpalten/weil

mir� noep aiiffpf bftt/fo pard iff ba^ anffpeben/ nnb gdtolln fo ntei/ba� e� folep� alle^ nberwigf onb nerbampt. 3ff

(� ditpf

Z

-ocr page 78-

S2 SStbcrbtegtmdtff�ert�

�Kf)t eht vev�)r(e^�f^cr Q5etft/ �)er fa mit �)cm euffernc^eil �tcirt gaurfeU/ wiOcr Ote war�eit im Q5eifte ^ettn man nurnbsp;oa^auifOe�eneuffet�tc^ heffe / oaf? meren reepte /au^a^^age*nbsp;ne/nacteie ��Drente / Q5att alt;^be/ fie ^ieUen^ im ^er^en mie fienbsp;rnehen* 2l6eraufffo(eamp; porteen oom enfferhe^enfe^ein i^Orc*nbsp;ben gnu� gefagi/j^f iwr Oarumb anae^eiat/Oaf? id) Oettnbsp;O3eif t and) au^^ie^e/onO fe^en (affe/ mie er mit eitel ^^arren*�nbsp;mere� c.uLK}cbct/vuO von Oen ^euptft�cfen gbrifthd)er Sereznbsp;nuOt^reohdJ^fan^anOeln/ onOOoc^folcb v�arrenmerrf fonbsp;^art treibt auffoie �emtffen/mit folcben fcbm�lfhaenmor*nbsp;te/al^ merend Oie ^enptft�cfe/Oa alle macht an lege* Slnff Oaf�nbsp;lt;tn fcglicber f�r Oem �etfI fich mtffe 3u h�ten/Oer fmer Oa hmnbsp;au^mil/ Oa^er neme2lrticfel0e�? �loiibenf? aufirichte/ Oanbsp;^att rtichtf? von metf?/on ein neme Sere eintreibe/Oie fm nichtnbsp;befohlen tf�*

x^cbe vnb ��ebc/ etc.

Ol(he^aber habe ich gefagt/al^mere ef? mar oh erftrit ten/Oa^etmaetnauffhtben gefchehe/Oa^etn opffer fet)/nbsp;mie Oiifcr 0eif� gauefeit / Denn fein Sgt;?enfch anff^r^nbsp;Oen hetfft aufththtn etnOpffer/ohn OieferQSetft/Oerfolch^er^nbsp;tichcetortO on^ dnffintegen fucht/ meil er nichtsanOer^^unbsp;fdgt;ee ibenmnftt/^tmirO and) fein�?nimermehr an^eigen/ Oanbsp;aufrhebenein opfferheifTtz auchoergifter felb^feiner eigettnbsp;mort/Oa er fpricpt/Oai? opffern fet) fo oiel/al^ fchlachten/t�Olt;*nbsp;ten/ henef en/ morOen/ oerbrennen/etc* ^er mil aber f o tollnbsp;fein/oer Oafage/Oa^auffhebenfeofo oiel/al^ fchlachtetf/toO^�nbsp;ten/morOeu/oerbrennent ohn Oiefer ^eifl/Oer oteleicht auchnbsp;nemef? OeuOfeh lernet/au� feiner ^imlifchen fttm/7?och tobetnbsp;cc mtOer ftcWelb^onO ficht/ Oa^/ mer auffh^bt Oer opffere*nbsp;er aber an� Oem ^breifchen jenget btc ^meo mortznbsp;^nupha onO^btHtua/melche^ ^ebeopffer onO^)ebeopfferznbsp;oOer^�ebe onO 'amp;ebeOnrchmich Oer0eu0fd)tfin0/Da^thufnbsp;erabermal/ ^u bemeifen feine treffliche funfl/ inOer^bret^-fJgt;en fprad)e / Oarhber (tch Oie ^elt foloermunOern/ Oa^ Oec *nbsp;�Pflug hl ^afchhuftn auch lt;^breifche fprachefan/Ooch nichtnbsp;Oie gemei�e/0a feOerman oon reOet/fonOern Ote Oer ^eifl neunbsp;(ich onO noch tegheh au^Oer.^tmltfche flimme leretnbsp;�ifnumeine (Jbreifche fpracheferetmich alfozOa�?ehtnbsp;man etma^ nach 0cm �efehopffertez mufle man� ^uuor^egt;nbsp;ben onO Q53eben / 'X?i�O mufle Oarumo y)cbc onO ^ebe fdtt/nbsp;Oa$ man Oamtt 05ott befennetonO Oanat/alf? f�r eine gabeznbsp;Oie nid)t ^ott geopffert oOer gegeben / fonOern oon jmnbsp;pfdugentoere� �kich mie ichhrobenau^ oonOemnamettnbsp;S�iB

-ocr page 79-

aefaat ^be/Sanwc^ttttramp;cf�flKtret^�wpfffrt/ffl lt;^�3lt;^5�n0ct / �ven�^ uuor alfo gelobe� vnb gewebt war/ba^nbsp;lt;^Ifo^au(b im Q5efe^e/ ^ebe vttb � ebe/ntebt fan opffer fein/nbsp;mjfb an hinein enbe�

^3b^/fofein verliebet ItcbbieferOletllanffba^^efe^ ^Hofe vno anff (^breifcb/^^ nb iff bennoeb fo tb�tff ig vnb fre^nbsp;Jjei/Va�?er2irti(fe( be�? �ianbenf^ aufffoUffe feine trewmenbsp;janjet/ vnb wff bie Q5ewiffen fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�amit verff rief t haben/

f�^cn�^viftu� m�rber/ j^nefer vnb tbbter fein/ fo (tc lt;inffbebent �lfo mn^ ber �Mentet /a jmer ba5 mant vol leffe*nbsp;^mjg haben / vnb Sh^iff nm verff bremnbsp;^\Ottor gariffab iff an^ bem fKeieb ffh^il^i^efallen/nbsp;O^vnb hat @ebtffbrneb am�laub�erlibb�/barnmb Wilnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;er vn�? ancb berank habe/ff rarff? in bie werrf / vnb wil

�*e(bt^ ancb Galater au� vnf? maeben^^en ffhe boeb lieber �robe thnb Sf^nfeb/weUbe eine grobe blinbheit ba^ iff/ba^eralfoftebt*nbsp;^' S^nffcbieinanbbefebnitte/foltberniebt billicb ein j�be' **nbsp;yeiffen^ 2(lfo weranffhebt/ ber heiffet biUieb em opfferer/ete*nbsp;armer elenber �eiff / wo baff n boeb gelefen/ba^ ber biPnbsp;�eb etnj�be peiffe/ber ffeb befebnitte ?^efcbneit niebt �Pan*nbsp;^imothenm/baerfebongetanfft vnb ein ghriffen w�renbsp;@priebt niebtnbsp;nbsp;nbsp;Panluf? bie ^efebneibnng frei?/

�* vor.7^ ��ie ^efcbneibnng iff niebt^/ bie vorhant iff aneb m�t^/Vaf? iff/man mag ff eb befebneiben ober niebt/vorhantnbsp;babeh ober niebt- '�nb biefer �eiff vrteilet frifeb Vnb freeb/nbsp;^�ba@.�P(inln^ vrteil/^^ fep niebt frev/fonbern maebe 5�nbsp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fagf/ ^er ff eb brfebnif te/af� m�ff e er^tbnn Bcfc^�,uert

not bc^ �efc^ef? vnb Q5ewiffen^/ ber iff billfcb ein ^nbe/ nbsp;nbsp;nbsp;nt4gt;�

2^^nn ^cfebneibenmaebt niebt ��ben/ ffntemalman woP�^��-et/bie an^ hanrfheit ober vmb fanl^ ff eifeb wiU�/m�ffen

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biehant abfebneibf/^olten ff e barnmb 3�ben heiffenr

, nbsp;nbsp;nbsp;� �bS^/P^^^etaber ein ��ben/herein ^ewiffenhat/at�voma?�8dnen

�^�^^^nng�/er mtiffe ff eb befebneibem �tefer 3�bifcber 3�amp;enm�-jmnvnb ^cmiffenmaebt einen 3�ben/ ob er ff eb enfferlieb^^''* Wnitte/oberniebt befebneiben F�nbte- 2(lfonbsp;^^^ir�^i^orhant hinen^etben/fonbern Wenner meinet imnbsp;^r?5?nen/er m�ffe vorhant haben/biefer iff ein ^oeibe/wennnbsp;�i�^ffvefebneiben enfferlieb* ^leieb wie

^iaentlieb ein ^�ben iff/vnb gbfiffnm verloren gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^�a/eii We btfc^iicituna etr^mpt

ftrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wgt;iepeS(bri(lu�fi(i6en Jptl- �4rtlt;pnbf4cin

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;la flerlieb/Wie biefer menf fb ganh vn gar in ben wer*

(^3 rfen

r

-ocr page 80-

S4

rfcrt Dcrfuttcf in ruflFcrUd^em erfeffett �f�/ta^ c(rt c(ma rcd^t mc� fan ^cbcn in �etfuwi^c� fachen �gt;e^nbsp;(^ewi (Rnf^^Senn i� ifi vnm�9(id^/�)a�f bci? im foit ein func^enbsp;inc^vfcin$^Yiiitiii)�^)ivftanif�/WiiliV^ilt/ba� ein eulJevUe^nbsp;weref einen 3�0� eher g^riften/ ^eiD� pber '^iireten mneb�/nbsp;vnO nichtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;tm (�5etviffen richt et/fonbern nach bem ewfe*

hen vnb fchein/tveichf? nnch vernnnflFtige �ente nt^t thnm ��frArtterttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fo felt eranch hiegefagt haben / ^^er bos ^aaanient

�^tTca ^anffhtbt/an�?netbe�^ewiffenf?/a(^m�|leet�^anffhr^ �cwiOcne.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben/ber wer auch rin3�be� Siberfothwttwirntcht/wie

er wo( wuflegt; ^arnmb fnreht erpch / i� m�fie mit fchanben 6eftehe7als? ber wiber vn^ bffentitch t�ge/ fahr ober nicht bo^nbsp;er hiemit viel avbffer fchanbe erianat / ba�? er wiber ^ott leult;nbsp;get/ �n verbeut ba^ wercf/at� mit ^otte�? verbot verbampt/nbsp;ba^ boch �Ott nicht verb�te hatlBibernmb/tver bof? @aeranbsp;ment ^tv�nae nicht anffinheben/ a(^ von n�te'/ber tfl einnbsp;be/wienbsp;nbsp;nbsp;ffariftab thnt/vn macht hir ein notig Q5ne$e wer

r bie0etviOen/ba�^bochalleineQ5ottgeb�rt,^nthnm bereft aberanffhtbf/ ober nicht auffhebet/ an^ freiem Q5ewi(ren/nbsp;wie i� im geliebt/ ber ifi ein fihnften / tvelchf? thut ber �lau*nbsp;6e/ ber alleine ffh^ iften macht ohn alle werct

3^cm er folt weiter atfo fagen/^er bas? Sacrament anflT hebt mit folchem (^ewiffen vnb ber meinnnge/ bo^ er�? opffe*nbsp;rc/ba^ tfl ein Opfferer vnb'Papift/^�enn wofolch �ewirte�nbsp;lt;fl/ba opifert man / wenn man auch bas �gerament rfimer*nbsp;mehr an|fh�bc/ober gleich in einen tieffen 55rnn fencfebc'^onbsp;aber folch Q5cwi0en nicht ift/ ba opffertman nicht/ wennnbsp;man^ gleich^vber alle ^tmel h�be / vnb alle ^elt rieffe/ Cpf*nbsp;fer/Cpffer/��en i� iii^t am �ewi(Jen allef? miteinanber/banbsp;tvei^ biefer @chwermgei|� nichts von ober Wils? nicht wifTemnbsp;rw $h ^ithte / ba^ bis? fchreiben vielen werbe verbrie^lic^nbsp;feinen lefen/ weiles?vonfolch^�nncfelwerefhttnbelf/ ,nbsp;*^*^^iefolich im aber thnne �iefer tolle �eift zwingtnbsp;mich bahin / Slber boch/wie' ich broben gefagt/ haben wir bienbsp;frnchtbanott / bas? wir vnfereghrifilichefreiheit verteibigetinbsp;vnb heller ver�ehen/anch biefenfalfchen�eif� erfennen/vnbnbsp;fehen/ wieeraiur bingeblinbvttbvnnerflenbigii�/barnachnbsp;ein iegticher fich wifle ^n h?^ttem �/nn weil er folch geringenbsp;bing nicht verf�ehet/bain fhoch banon helt/vn greiffet @otenbsp;infein2(mpf/m�chet^efe6c/@�nbe vnb ^ewiOcn/bafei^nbsp;tte ftnb / bricht $h*�t|�liehr Freiheit / vnb feucht bte Q^ewifTetfnbsp;bom verifanbe ber gnabF/anff bie enfferli^en werrf vn fibtitt/nbsp;bam�

%

-ocr page 81-

i)(r{(ugn(t / f�(n SXdc^ wf (l�frt/tt� amp;taitlt; �nium gcf�gt;eiiOet wiro/wcr wU De�� poffen/tgt;a�? er/mer^nbsp;we�rwa�?^ut� m�ge fe^reibe� operierene '�enngewt^fic^nbsp;ft�cf en beweifen / bof? bag^rif�uf? �etf�nbsp;Kb/lt;S:^o m��? la ber ^enfef ba f cin/ber i|�^ auc^/ ba ^abnbsp;iW f^nKgtifbernacb^uttfbtem

nu bie 5y?e(}e beubfe� gebaU�n werbe / 6ev ben sen^f-^t ^2xOeubf(ben/�efeU mtr wbt 2fter ba^ er ba ancb wi( ei Wc.

. ^ne not maeben/al^m�flee�fofein/ba^tftabermal^u*� W �ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fan niebt anber^ben imer/|mer Q5ef

^ewiffen vnb 0iinbe ma(ben/3(b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;gt;�or44�

^a�ber foi febweiten in ber Q5emeine/ ber mit Jungen rebet/ mit�jjn�en wiemanb ntebt^ i^on verfielet S5�an wil aber /a vberb�pf�nbsp;hn/ba bep f�ebet/Nifi mterpretetur quis,�)af^ ift/mit jungen renbsp;ven kift�fPauin^^u/wenn^^batieben wirbau^geiegt/ba�fnbsp;Wan� oerflebe/^�arumb er auch baf t�ibft gebeut/ fie f ollen be^nbsp;uifbt webren/bie mit ben jungen reben etegt;7�u geben wirnbsp;wi�anb bas^ Sacrament/ er loctjic^c beun bie wort im �o�*nbsp;^ntcnt/wie man wol wei^/ ba^ wir aifo hierin niebt wibernbsp;^�'Pauiumtbun/ weit wir feiner meinunggnug tbun / obnbsp;JP^^biefem ^eif� niebt gnugtbun/ber auff eufferiiebe werefnbsp;npet/ vnbniebt^acbtet/gewilfen ober meinung/ ^�a (tgtnbsp;*'�(bt�?an/ wir geben auff feine newe 2(rti(felbe�^glauben��nbsp;�lebtf?,

- 3S�woitebente aerneeinebeubfebeS��elfebaben/^ebgf^ 5^uufbbamitomb/2(bcr iebwoit ia gerne/ ba^ Iteeinerecbtenbsp;^�^^bfc^c art bette� �Den ba^^ man ben�ateinifeb� ^ert verboknbsp;J�^ifebt / �ateinifeben^on ober T�oten bebelt/1lt;�? icb gefebe*nbsp;�en/2(5er c� faut niebt artig/noeb reebtfrbaffen- (f �? mu� beb�nbsp;�^lt;gt;ten/ aceent/ weife vnb geberbe/au�reebternbsp;j^utter fpraeb vnb fltmme fomen/fonj� ifl�atte�einT�aebnbsp;� jme/mic bie �ffen tbum���u aber ber (^ebwermergeift brauffnbsp;vringct/(^^ tn �flfc fein/rnb wil aber bie 05ewii�en mit gefe^/nbsp;ttMTef onb @�nbe belaben /^it ieb mir bie weile nemen/vnbnbsp;Wenigerba^ueilen/ bennoorbm/nur^utro^eben Onbe�^nbsp;mciftern vnb �eelm�rbern/ bie vn� ^u werefenn�tigen/al� ��im$rigt;e�nbsp;ton ^of t geboeen/bie er niebt gebeut

��lfnn Wer mit folebem terf�anb^um �aerament ge* �et/ba�er bie wort beifbfeb ober beuttieb im bergen bat/ ��e^nbsp;JJ'et bin vnb effet / ^J)a� ifl mein �eib/ett '�leb�er au� bennbsp;��^^gebenben prebigten lernet tub meref t/vnb brauff/vnb bo*nbsp;Witbo�gaerawent ewPfebt/berempfebte�reebt / vnbb^-� 4 ret

-ocr page 82-

S6

ref t�if^f eitel ^unge� relgt;en/fott�gt;ertt reepten ver(�4rt^ ^iher^' bas e� milt)/ tuer �e nicamp;f i�^ �er$ ft^flet v��gt; verfte^et/ noe^ Cgt;arawffnbsp;^�enipSer.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aamcitt empfej^ef/Ocm ^iifff^ nieamp;f/wen� glete^ tav�

fent Pr�ciser vmb feine o^ren ^erjt�nben/ vn fcbricn fieb teil vnbt�rvebtttitt folgen werten� uber e^if�bem teilen �eif�nbsp;aile^ ^nt�nn/emb ba^ eufferltebe were! enb f^ein/ben er auefnbsp;feinem ei^en f epffimer wii n�tt^/enb ^nm urticfei bee^ �lai�nbsp;ben^ maeben/e�ne^ette^ gebet

lt;5^1 �Scb verfielet ber narr nbsp;nbsp;panli wert nie^t re^f / ba cf

�gt;ipen Jungen rebeufebr�ibet bffer.14. ��enn ^�Pau( febreibt rem Prebigampt enter ber QJemein/ ba pe felnbsp;mit sanken Ju^�reunb iernen/enfpriebt^er bafelbe^aujTtrvt/en (efen/nbsp;��en.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leien eub prebigen wv(/en rebet becb mit jungen/bae? tp/ba�5

eri^ateirtifeb f�r ben ^eubfcben/ eberfenfteine enbefante fpradx f�ret/berfel ffbweigen /enb fm felb^ allein prebigen�nbsp;�lt;gt;cn niemanb ^�retnbsp;nbsp;neeb eerpe^et^/en fan peb niemanb

bran^ belfern/�ber fe er fa mit jungen reben wti/ fe( cr� ba* nebenaucbeerbeubfrt)�/eberfeni�an�^(egen/ba^bie�emeinnbsp;eerpe^e/ tgt;a^ alfe 0�Pauluf? mit jungen reben niebt fe p�r*nbsp;rig verbeut / al^biefer @�nbenget|�t�ut/ fenbern^ei(|tpenbsp;niebt verbieten/wenbieau^iegungbanebengefcbiebt�^a^etnbsp;tSiVn'Sr ift bie gewenbeif in allen Sanbenblieben/ ba^ man bae?nbsp;Qjajuine. uanjelium b^rt verberprebigt julateinifeb liefet/weleb^^fnbsp;bei((t @�Paulu�? mitjungtn reben in ber �emeine� 2lbernbsp;weil bie prebigt brauffbalbe ge^et/ vn bie junge verbeifbfe�fnbsp;vnbauf^legt/ bae^verwirfftneeb verbeut ��paulueJniebt/nbsp;warumb feit ieb^ ben/eber /emanb verbarnrnff^e^ weit QJetrnbsp;C�? gefebeb^ fbleber erbnung 0� Paulus? allentbalben gnug/nbsp;basJman bemlateinifcben^uangelie niebte? anber^naebprenbsp;bigt/bcnnbertelbenau^legun^ T�u wilbiefer 0(bWermer*nbsp;geip allee? verbammen / wa^nbsp;nbsp;nbsp;Paulus juleft vnb verbeut/

e.p�nii or ba^ man^ niebt felle verbammen/ baju wil er feinen QJefang' , benon�f. uecblattittifeb wert(eiben/vnbjeucbtbie�ere0�Paultvennbsp;bemjnngfreb�/niebtaufl^prebigamptalleine/fenbern�n(f

* all�euOerlieb^febein/bafeinemaebtanligt/wiefeinearfifl� Tt^fbt ba�icb welle weren eitel �eubfeb tn berS^leffe jv�nbsp;braueben/fenbern niebt wil leibf/ba^ man en QJette^ wert/nbsp;au^ eigner fburp vnfreuel ba^ lateitjifebe^uangelium^ule*.nbsp;fen verbietevnf�nbemaebt/bafeine vf�/auffba^wirb��^et*nbsp;tengeif�mitfeiner^ebwermerevniebtjumSy�eifterfriegen/ �nbsp;an^ette�?ftat��en mit felebem ganefelwercf/mu^ man vn*nbsp;fer bing niebt gr�nb^ neeb fttrefemnbsp;nbsp;nbsp;felalle^ gewi^ vit rein �

l�ette^

-ocr page 83-


*�Mcpvcien/o�DDai? ^acrameni foviei mai fernen/fo Viel ��^^lmD/Diee^nemem

S^^atiemillen in einem^nc^ /aiie^^uneranimorf^z Q^aber ic^ bin obeveiiet/onD e^wii ^n gro^werDen'�ar*nbsp;nmb nni� icb in Der eile f)ie abbre(bc�/vnD vom @aera*nbsp;cinanDer^ anfa^cn/ Denn idgt; ancb feinef? gifft� ^�*nbsp;noch niebinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ivie fie r^�men/ ia� Dir Die weile.

�i(bttan�fein3(bfabeD�5in f�nfer ^eitgefcbrieben� �o^anDer foi anffDem fnfle ^innaebnbsp;nbsp;nbsp;enz

Wti^�oft �emfeoiobvnD e^rc in ewighitznbsp;2(mengt;

ae ancer



�ite �tmdifc^cn^rop�etcnz

wrnSatrament.

r\ 3r (0 fein jwtifffl gt;��^6�^ Kf� TiapifimMtg V vntoeAi�ietraffet/efnlt;9rofflt;fre��e �Hamp;ven-^nunamacamp;ct/at�folt�a�uvffeenfcrtbunnwnbsp;Ci It nWe ncmcit.� eia� 61� laff�� ��� �6���^/


-ocr page 84-

58 t'�xr igt;�c gttttc(tff�lt;rt


tvo�ttt�v triefe er^erttirtcatK^ �ct�gt;ift/3ltmir �)0c^ (�6/�)a��)vr ^cufdainta^fomet/viW^u fcamp;an�gt;n�tvtr�/�)�rc^ tgt;iefe feinenbsp;{)inUifri^e'prop�eten/�Jie nu lange geinuefet ^aben/ vn� noe^nbsp;nie l^ci'f�v gewcU / bi^ iebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f g�ioen ^erau� gelo^

rfee pab/ ber i|� von�otie^ gnaben wol angelegt/vnb rewet


^rtucrz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q50tte^ namen / 3famp; wei^ �nb bin

�'a^t im gewt�/w�r ^ie ber bT�etf�er ift/ber �at miv bisser nielx gefe�


(�uanae; (et/inmauebem ftarefempuffe / (^rwivOmivaucb in biefem iio^ pnffe niebt feilem ^�arumb fennur frifd; vit vnuer^agt/wemnbsp;�^a^l^uangelium geben ift- ^�iv^aben einen frcliepen frcflnbsp;hub fechten wiber febwerm�tige/blobe/ver^agte/betr�bfenbsp;^eifter / biefteb nucfgt; f�r ein raufebcnb blat f�rebt�/o^n ba^nbsp;2(ruiierelt;^ fie (�tcb f�v �ott/Wie tgt;erQ5ott(ofenart i|l ('Pfalm 35�) nieb^nbsp;wcrmei^cinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/�ub feiue wotlvu wetcf t^�rf�iglicb meiftern/ba^

tnaebt nbsp;nbsp;iff herborgen / hub lefft f�b ni(f)t fe^en nod) fdlem

^ere er aber ein gegenwertiger / fiebdieber 5gt;�enf(b / er folt fie mit einem ffrobalm ^um �anbe au^/agem

^^nn alfo b�t biefer ^eift getban* (�rdlitb fd)letcb rr ibin onb ber im �anbe/ vn f:bmeiffe beimlid) omb ficb/nbsp;fuebtr/wo erf�nbe/bie�n5ufielengt; ^7ufo erfteb Kt:

b�nef en/er babe einen anbang/briebt er troblieb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hnb

�er wtt nbsp;nbsp;meinet e^fei) gewonnf/'^a� fein trob nid)t deblt;^t anff Q5ott/

SnSu bermitinenrebet/wiefierb�men/ fonbern anff bemjnfall re�en/bcrw� be�*p�felf?/hnbbaweaufffieifd)hnbblnt- Zenuwen Q5ottnbsp;{feg^ctroft treibt 5 u reben/ber bebet fret) bffentlid) an/ob er gleich allein/nbsp;����1quot;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niemanb ^uftele/Wie Jeremiad tbat.^ie aneb id) rbd

men fan/bfe icb getbnn babe / ^rnmb'ifl ba^ gewi�licb bev ^eufel/ber beimlicb hub meucbeltnge^ f0 herein fcbleicbt/vnbnbsp;cntfcbdlbigt ficb barnad)/ ^r fev ^u evft niebt ffarcB gnng ge^nbsp;weft im ^eiff3n fo entfcb�lbigt fteb �otte^ geiff nicbt/meitinbsp;^eufel/3(b f enne bicb wol.

iff oueb noeb niebt ber rechte Teufel beraub / ^enti er bat noeb anber^ wad im f�nn/bad icb lengeff wol gerocbetinbsp;fiabe/^af? fome auebbeef�v/wennQ5ott wibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff Q5ott

lobfo ferne fomen/bad man mein nicht fonberlicbbarff. finb 2eute gnug / bie folebem Q5eiff antworten f onnen/Cbrtnbsp;bad id)/weil ich lebe/ auch mitimfpiel fein mndgt; jeb weidnbsp;auch wol/ �ad�.garlffab biefen ^ret)lengeff bat tnfMnbsp;bergen gef ocht/hn nie f unb anrid)ten3eh babe auch gewuff/nbsp;erw�rbe ed nicht hiel beffer machen/beun erd gemacht hat/nbsp;httb alle feine f lug^ gebanrf^o vmb fonff hep ftcb fewemSetm

-ocr page 85-

��^1� tvo� allc^^u fcbattbe� wacben� amp; wetf^ baf? wcnfcbeti gcbancfm M �ttbgt;nbsp;, nu lemanb berfofcbwarb tf�/ ba^cr be� 0e�?nbsp;tw�gcntragetvvnb^wetffeif aw �acrament/berla/Tc/mK^?nbsp;Wcn/t)n b�etbe bicwcU on �arramcntz vn vbe ftcb fonfl tmnbsp;Q5ottc^/im Glauben vnb ber Sicbe/CaflTc bte bamit vmbnbsp;�^W/bic pdxr finb nnQ5ewt({�i/��ubtflnt(b?vcrbampt/nbsp;Jbbu o^n^acrament bUibefl �en papi^� abcr/bieft�b bfc p�pir�nroinbsp;fretven/fe�) gefagt/ baf? hefteb f�tfc�en/vntticbfnbsp;vaf�ccf en / '�enn (�ott ^at | teb wo( mebr mar fo ner^nbsp;bnb fepwaeb a^f�^^Uer/ a�� feit fein wort vu� t^nn vntcr*nbsp;pen/bie �ott lofen bamit ^nner/loef en/ onb ^nnerble nben/nbsp;Vttbif�boepebenbabnrcp allerflerefelt auffganaen/ Q3nb bicnbsp;jaen/fo fteb an feiner tortelt onb febwacbeit verf�oefen vi�nbsp;J�enben au�f^ atlerarewUebf�e ombf omen/ wie ben ^�beitnbsp;Mebane/bnrcbba^eren^Samp;rifti/ vnbben Reiben/ bnre^nbsp;^a^ Icioen ber 55�arf erer^nbsp;jpff^^il aber ber 'Teufel f o bnorbi^ vnb w�/�e ein^nbsp;WOber wirlft/on feine �e�rifft ^lcieb flebet/wie^t garlnbsp;l�ab�?fopffi(�/anff^ allerbn�rbigltevnbonaefebiaf�e/nbsp;^asan^ ber maffen ocrbrie^lieb if�^u lefen/ onb fepwer ^nbe*nbsp;vlt;�rcn.^ir icb oerfneben/ ob iep feine onlnfi vnb gifft in einenbsp;?�^���^a m�ge bringen /onb von ft�ef ^n ft�cfe banon �anb�nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meinung/ ba^in peb allfeiti

lenbet / an^f�reicben / bamit ber Sefer ein Siecbt �abe/ ^^nQ5ei|tbnr(bvnb bnreb reept an^nfepenvn^uerfennemnbsp;�^j^metttung aber ift biefe*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

�lt;X Ott pat vn^ an^ groIRr g�te wi bernmb gegeben/ba^ �Wfrinc ^nangelinm/ ben eblen tpewren @fpap vnfer�nbsp;�ftHs �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Q5lanbc

t � ft fT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inwenbig in gutem ^ewiffen / 20ie er benn ver*

3faie 55, ��a^fein^ortfolle niept vergeb(icpattf?ge* lo, ^er Glaube f omet burep bie prebigtnbsp;t �snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�uangelio if� ber Teufel feinb / vnb wil^ niepf

jewen/^nb iveif cv bt�bev nieptf? bawiber vermoept pat mit ^ewalt noep (gf^�verb/greiffet erf? nu an mit (ifle (wie er al* Sa�nbsp;vnb ttiit falf^en 'proppeten^'�nb bitte biep wortm4gt;cnbsp;ivolleft braufffepen / 3(P Wil bir ob �ottnbsp;biefenlOroppeten/ ba^buM ergmitltflnbsp;��Arfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i��/ vnbnieptmir^tt gut/ �n/aa

^(P fepreibe. � nb bie faepe gepet alfo 5��

-ocr page 86-

60

tt� Q5o� fet� �ieitigef? �att^eUum nbsp;nbsp;nbsp;aW�? (aflert

(Bott^ati nbsp;ge�crt /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er mit awlf^weiertei) weife / ^i� mal eup

�uffotpcicr leywctfe/cufnbsp;ferlt4) �nbnbsp;innerlte^.


i fefiK^/�a^aoamp;ermal /nnerftc^. i^ulferhe^^an�^eU er mitnbsp;�)ur(amp;^ rn�tmiie^c wort �)e^ ^uan^etii / vno Oitr cf? (eibtPnbsp;e^e^eicfxtt/ai�? Oa ift�auffe ont) 0aerament3nnerIif�nbsp;Oe(t er mitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dur^ ben ^eiOaett Q5ei|t Vttlgt; �iaube� / fampt

Xotten�tci (lerFcreixnbsp;(Bottes orbnbsp;nuncfrmb/nbsp;mb nc^tciinbsp;eittcroibcrnbsp;ftnnifi^cnbsp;ftuff/etc.

anbern ^a6ettgt; 2(ber Oa�?aUe^/ber maffe� vttb ber orbeitung/ ba�?bie eufferOebett ft�efe follen vnb m�ffe�voraebe�z^vnbnbsp;biemnerliebenb^rttacb/ bnb bureb bie eulferhcben fomen/nbsp;2llfo/ ba^er^ befebloffett bat feinem $5�enf(benbieinner(^nbsp;eben f�ilcf ^eben/ob� �gt;�rcb bie enfleriieben ft�cf/ �etm ernbsp;wil niemanb ben �eif� noeb Glauben ^eben / obn ba^^enffer^nbsp;liebe wort Vttb ^eieben / fo er ba^wein^cfebt bat/wie er �necnbsp;am fpri(bt/2a^ fie 5wfen onb bie �Propheten b^rem �o*nbsp;ber auch @gt; Paulus tbar nennen bie �Sanfte ein bab ber new*nbsp;en geb�rt / barinnen ^ott benbeiligen 05ei|t reieblicbau^*nbsp;^euOtgt; ^it* �)nb ba^ m�nbiieb^^nangeiinm eine amp;cttU(^cnbsp;f rafft/bie bafelia macht alle bie bran glenben/^Xom^Tfnbsp;Sl'�ffbiefc orbnnnO^^^acht/mein Gruber/ ba wirbf?nbsp;ganb onbgaranli^em �ennwiewoi (teb bieferfXottengeifinbsp;ftellet/al^ hielte er gro^ von Q5otte^ wort vnb ^eif�/vnb rb�*nbsp;met trefjliebe brunit ber triebe vnb eiuer^ 5ur ^arbeit/vnbnbsp;�ereebtiafeit Q5otte^/@o iitboeb ba^fetne meinnng/i^a�ernbsp;biefen �rben vmbf ere/vnb einen wiberfinnifeben aufffjebte/nbsp;au^ eiaenem freuel/vnb f�ret bie fache bermaifem

CrfXftlicb/ wa^ �Ott euiferlicb orbnet ^um �eift fn^� nerlicb/wie ^efa^tif�- Sich wie bonifeb vnb fp�ttifcbfcbleatnbsp;er ba^ in wfnb/vnb wiQuuor hinein in ben �eift* 3a fpriebtnbsp;er/fol mich eine banb vol waffer^ von 0�nben rein warmemnbsp;�er �eift/ber �eift/ber �etif/mu^ e� inwenbia tbun�oltnbsp;mir ^rot vnb ^eii^el(fen e @olt ba^ b^^^ieben vber ba^nbsp;^rot $^rifinm in^ 0atrament brin�en e 5?ein/7?ein/man! � �nbsp;mu^�bi�if�w^f�eifcb�eii�licbeiren/�ie ^ittember^er wif*nbsp;fen ni^tfj brumb/0ie fielen ben �lauben nn� bem ^uebfto*nbsp;belt/ x)nb bet pveebti^en wort M/ ba^^/wer ben'tenfel nie^tnbsp;(ennet/inceste wc(meinen/fie fetten f�nff^eid^eamp;eifiebei)nbsp;ftcbgt;nbsp;iereberSA �l^^^itttittanfteaber fragt/wiefometman bennen bemfelnbsp;wertner/ttjienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bi^en hoben �eiOwein f @0 weifen fie bieb

SSen aufff?eufferitcbe ^uanaelium/ fonbern in^ Schlau* JS/�tGnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*�lt;tffen lanb/vnb fa^en/ ^tebe in ber ^an^weile/wie i^

Panben bin/fo wirflu e^aitcb erfaren / �a wirb bie^im�* fcamp;c

-ocr page 87-

�f

l�imme fcmctt/vn� Q^on fe(6fj m�t tgt;�vrcbctt*Sra�0u wet JJ�* nac^ Oer (angwcil/fo tvilfctt pc eben fo v�c( bauen/ alsnbsp;yur^ab ven Q^riccb wer vit ^brdfeber fpraebe^iW^nbsp;ben^eufel/benSeinb ^�ft(id;er erbnun^^wie er bir mit bennbsp;^brtcn/Q5eift/�^)eift/^etp/ba^ mau( aufFfperref / vnb bedbnbsp;vtemcilbeibebr�cfen/ pe^ bnb weg/teitcr/ vnbaW bmb*=nbsp;/ babureb ber C^cift ^u bir fernen fel / ^ernheb / bie eupnbsp;ferlKben erbnun^S^ettes^ in ber (ctbiicben^auffc/ geteben/nbsp;^ttb m�nbiifbem wert ^ette^/ vnb wti bieb Uren / niebt wienbsp;ver Q5eip^�eiv/feubernwicbtqumQ5eiftfetnenfeitnbsp;vu feit (erneu auffben beiden fdreu/vnbauff bem ^inbcnbsp;jdten/ vnbfagen beeb niebt/wie eberwenn/we eher wa^/nbsp;I enbern felt� erfaren feibft/wie pe*

^Q^�erumb/wa^C^ett niebt erbeneteurteriieb/baie^ vern pe beraub/ ui^ weren pe enpnnig / vnb gieieb wie fic �i^nbsp;*�.^^^taen/irtner(iebenQ5eipertiebten/ 2(lfe riebtenpe aueb e�mcrnbsp;^t�ene cufferliebe �rbuun^an/ baQ)ettwebereen gebeten tn/fofinbnbsp;'Jvebeerbetcnbeit/et�^ badman fei feine ^iiber/^ireben/2iinbsp;b^tben/niebtigt;gt;�ericnennen/niebt �aeramentbei�cn/nbsp;�ver aufTbeben/nieb �ufelbetben/fenbern grawe 5*^oefe tra��nbsp;(icber ^aebbur nennen / Q5ettiefc g�rpen tebfebiagen/nbsp;[^t�'39nreebt(eiben/enbeiei bereufferiteben �emutbvnnbsp;yetben treiben/ bie pe feib^ ertiebten/ enb bic Q5ett niebt aeb*nbsp;tetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg 4nber^ tbut benn pc/ber ift ein wiefeitiger Pa*-

ptft/�Tcr benefet vnb werbet g^b^^iptim/ eubm�flen ^ebtifft�� �eierten fetn/^er e^aber t^ut/ ber ift feben in ben ^eip f)in^nbsp;�efprungen mit pieffein vnb mit allem / vnb ip ein (^eip^�nbsp;r^�Jier/ Otrefptebebetli^ew gragpupe/ jvfrpefeleb^nbsp;Wlft/ �omerffett pc bie beinbbabin/ Sieb mein �ettfagtnbsp;}ww c�? / �)cv ^eip bcil�t aueb /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;tlle fve trewme pnb citei

J|vtte�j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^le b�neft bieb.vmb bic Q5efellen t greiffeftn

� ^Si^^^^tbiefcrCycipfeb* jP�5^itcr/^a^Q5ett inneriieb erbnet/at�ben^iauben/nbsp;gyU^a^ g�t niebt^^/faven^u/bnb n�tigen alle eufferiiebe Snet�trnbsp;vrt vn febvi|ft/bic auffben innerlteben Q5iauben brin nn^t beynbsp;yJs/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euperlicbenewe weife ben alten 5y^enfebcn3n^quot;�^�4gt;w�:

^�^^iebten allbic/crttgrebiing/Pubirung/bei wuu^

Q5aurf elweref� mehr/ ba niebt ein ber ^ebrifft pe^et / ^aber plumpt meinnbsp; SJJJV^^�ftein Wie eine �aw/bie nubicT)erlenfrepen/vnbnbsp;reifff Mrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eiligtbumb eerfcb(ungeu bfft/pP n

euu�/wa� Sbi^ipu�rebtpnfebt/pem /unerliebcn gluu� � ben

-ocr page 88-

�2

6ctta�ffM(amp;ceu([crU(^ecrttc^tc werrf/ fogaratii^/Da^rf quot; auf? �gt;cm 2(bcnDmal S^rifii vuOfctnem gc rc^tnt�/ vnbau�?nbsp;ecr ertcmni^ Sbvtf�i ni(bt�? anbcr^ macb^/�^nn e� n mcnfcb*nbsp;(Kb wercf/ �gt;a� wir mit br�n�iger bi�c vnb ( wie ir t�lpifcb�nbsp;wort (auteiDmit auf^gcflrcdtcr (�ft/ fo�e� a�cb a(fo vnO t aNnbsp;tew �amit et: einen l�ebe( vnb wolcfen ma(bt/lgt;a^ man bief cnbsp;belle wort niebt ftbt�follt/�agb*�^|�tt^fpriebt / Syiein Muinbsp;wirb versoffen f�r eueb ^tir ver^ebuna ber @�nbe etG weleb^nbsp;obu^meiffel allein mitbemQ5Ia�bengefaffet/ erlangetvnbnbsp;bebalte� werben/vnb mit feinem wer�/^ie wirfebe� wer*nbsp;ben/wenn wir n� babiu figt;mem

�rtbe�

�arl(iab0�

an^eigen/bo^btt wi(Fe|�/wie biefe�?�eif�e�? art fet} flraeff? eine verferte weife/wibetnbsp;c^^ottef? orbnnn^ ^� treiben/'�a�?/wa^Q5ott von ftt^nbsp;tierlKb^� dlau^ orbenet/ ba maebOtc tin menfebnbsp;(ieb merci a��?-^iber�mb/ wo^ �ott von enflertiebm worfnbsp;tjttb ^eieb^u vnb werden orbenet/ba macbni pe einen innerlt*nbsp;eben �eip au^ / �^�nb fc^en bie tobtinu} bef? fleiffb�? forn an/nbsp;5� er� f�r ben glauben/ 3u f�r ba^ wort/faren alfo(wie ben�nbsp;bef? enfel^ art ifcberanf? wo Q5ott binein wil/ vnb binci�/nbsp;WO Q5ott bera��?wirDa^icbi� nu ein^^eufel nenne/folfte^nbsp;tiiemanb verwunbern/^�en annbsp;nbsp;nbsp;ffarfpab (igt mir niebt^/

3cb Pb^ nbsp;nbsp;nbsp;m uicbt/ f onbern auff ben/ ber in bef effen bat bff

web inrebet/wie@*Tgt;aulu�?fpri(bt/�3Bir fecbtenntcbtmif fleifcbvnb ^lut/ fonbernmit ben�eiffliebtn b^^wic�ten��nbsp;ber(ufft/etegt;

O b^li �� Gruber feff/a� ber orbnun^ 0t tef?/??emli(bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tobtung be^ alten menfcben�?/bar

innen man $briff u^ exempel folget / wie �Petruf? fagt/ folle nicht baf?erffe fei� / wie biefer ��eufel treibet / fonbertinbsp;ba^ le^te / alf� bo^ �iemanb m�ge fei� ffeifeb tbbte� / cre�6nbsp;trage�/ o�b gb^iffw^^ Stempel folge�/er fep ben� ^Uttor eiH ,nbsp;gbriffen/onb blt;i^tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5laube� im ^er^^

�ottc0bcrt U�enfc^ertnbsp;geregt 5�nbsp;madden.

alf? einen ewigen fcbal* ^�enfelbigen friegt man aber nicht bureb werd (wie biefe Propheten toben) fonber� burebnbsp;bof? �nangelinm/ba^ bie orbnung alfo gebegt; ^n erff/bor oV*nbsp;(en werde� onb bi�ge� h�ret ma� ba^ wort � ott ef? / baritlnbsp;ber�5eif�bie2Ve(tbmbote@��be(}rafft* 3ohami^* Perttinbsp;bie @��be erfe��et iff/h�ret ma� oo� bergnabegthtiffl^i^nbsp;felbe� wort fomet ber ^eiff/ottb gibt be� �lanbe� / wo b�l�nbsp;welcb�er wi(/�gr�a(b gebet a�biet�btu�g/bn bof^cren^nbsp;vnb bie werd ber liebe� wer bir ei�e��bereorbnu�gnbsp;fcble�h�

-ocr page 89-

ft�(er �eifi ifl/wie �gt;u no(amp; bu� fc^cn foU*

afi/Ueben K tn�^er / wie waeamp;e fte^ Dev (B eif� fo vnn�^ v6er �)em wort vnO nam� / i^acrawent/nbsp;^�aamp;at Oie 0aw ein'Panier an / �e^anoe ift^/nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oa^man Oauon fol �lt;^nOe(n- 2(6er OocMt^eil Oer

^�^ift fo^erlic^ ^erferet / g^rifl�^ vnO Oie Sipoftein ^aben^? fo genenttet / ^r wolle ein wort au�? Oer quot;^�ibiinpaben/nbsp;'^ott gibt feinen S^rentnren namen / wir S57enfcbenfoKennbsp;J^ff^Ommen geben ^Ottiiebe� Oingem ^Suie^t wirOcreinnbsp;� �Oe/vnb �ei|ft e^/ @eferment/wie Oie 3�0en on^5tbri|ien �eFenttentnbsp;rpotten/ vnO �eiffen^ @ehr �^beminitp/Oa^b^^iflt ein falfcbnbsp;9ieicbnt�*�2�iewol Oie (fbreifebefpraebau ^Mfcbbwfen^efernbsp;fpriebt/wie Ou bie fi^efi/igt;n 5��ent ^nm biiOe maebt'^onbsp;Oienet nu Oiefer w�rt pracbt^ �a^u/Oa� Oer tolle pofel folnbsp;�J^^�ulonOrtafe� aufflperren/vnfagen/'^rawert/icbmeinenbsp;fet) etwa^/Oa^ ift ein 57�an/0er Fnn^/ Oa ift Oer Q5eif�*nbsp;Sl'^er im grnnO tf� Ons? Oie meinnng / wie icb Orobennbsp;|^te/�)a� f�icb enfferlieb namen vnO fcbein /. Oanon ott we^nbsp;geboten nocb verboten bat/fol Oa^ refbfebenptft�efefcin/nbsp;�^e macbt anliget/ wie er aiicb mit Oem namen $^e|fe vnOnbsp;^eben/ bvob� get^an bat^er^? nn nicbt Sacrament beifft/nbsp;bat Oen �^eift/ vno ift bei(iggt; ^er (� aber Sacramentnbsp;Wt/ Oer bei^febwar� / wet^/ vnO verf�ret Oie �ente vonnbsp;^ott/vttO Ver arewlieben (after mebr/0umma er verlengd�nbsp;^^^il^nm�3ft0a^nit ein verOrie^licb Oing/ von Oem fre^*

� tiei ^eift / ber fo gros Oing macht / auf^ Oem Oa^ nichts if�e wolan / Ou ^eelm�rOer vno @�nOengeif�/^ir be^nbsp;rennen/Q5ott ^at (� nicbt ein Sacrament genennet/nocb ge^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��

wten ein Sacrament ^u nennen* Sage mir aber wiOerumb/ cramentge verboten- ^)ui Oodb nur ein titel / QVenn

^nn^^er �atvennOir Oie macht gegeben ^u verbieten/ oa^ verboundfo rnbsp;nbsp;nbsp;^^/�bcut'^itbif�ufo freuel/Oas^ Oufo grofle fOnOe SU nennen�

w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feinebaben wiU bif�u nicht Oer rCchte See(^

an^ptte^fiat fe^t vber vn�?/vnO niemet vn^

I��f�i^cw/i)n6 TOirfiit,Me ��rtflenvnKr fid^

51 321

0

-ocr page 90-

/mennet es? wie ff^rifiufJ v��gt; �)ie SCpcf�efrt; ^animb (c�^|t� fo ^vcbU(^ ? wir ^ciffcn� a�(^ t)c^nbsp;*^�^^)crrn Stbetthmal cigt;er �roO v�D ^cic^ amp;c�? ^xrrn/fttinbsp;tema! wir M �gt;crt �pof�ci i.gorji� iefc�. 2(lfe fcItcf�M Vtt^ ver*nbsp;fiag�/V� toller Q5ei|�gt; @ie gebietens? ein Sacrament ^n ^etf*nbsp;fen/vnb verbietens?/ Ve^^errn 2(benVmaUu^eiflem �en�nbsp;Vn foleb^ auffvns? f�nteft bringen / fo ^ette Vein bitter giffti*nbsp;ger groll etwas? an vns?erMget T�uwir^ aber niebt gebietennbsp;noch verbiete / fonVern mit freiem Qgt;ewifren ein �aeramentnbsp;�ei(ten/�o bifin ein 23erle�gner vnV Weiterer S^Jamp;rif�i/ Ver Vunbsp;ebn befehl Lottes? aus? eigener t(gt;nrf�/fol(br Freiheit vn^ vonnbsp;Q5ott erworben vnV gegeben verbenteft / verVomnefl vnVnbsp;f(^enVefl. '23nV ans? Vetnem enlferlicb^� namen vnV fe^ein/nbsp;einfoleb notig/geif�lieb�i�vs? Vingmaebef�

��lt icb meinen ^errn 3befnmfi^rif�nm niebi m�gen nennen/ mit einem namen/Ver nie�t tn ver �(bvmift�nveenbsp;^ie wenn icb in ^ieffe meins? ^er^en frone/meinet gerbennbsp;rtamen lt;B�t wottue / mein 5^ubin / fo ferne ieb mir fein �ewiffen Vrannbsp;maebte / al^ m�ffe ieb in fo vnV niebt anVer^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^o f�^

ber eirifft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;namen in ver �ebrifft? ^tem/wenn wir folten

(icj,cn7 vonVer'^anffevnSlbenVmalfemptliebreVen/^iewoltewir gt;m tbnnt ^s? if� fein name in Ver �ebrifft/Ver femptlieb allenbsp;�aerament oVer Jeifben begreiffe^^ie m�ffen wir nil febweinbsp;gen/oVer niebt femptlieb Vanon reVen/ O Ver Viefe �Proppeteunbsp;vrteilen vn^ / als? gb^�if^ns? verleugnen ^i^nt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi W viel

Slrtiefel Ve^ (Glaubens?/Viel ft�ef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lere/vtel ffapi*

tel in Ver ^ibet'^Vie wollen wir im tbunf �iefe namen/w* tiefeP fl�ef^Stapitel/ ffebtn niebt in Ver ^ibel/ fo t^�ren wirnbsp;nn niebt mehr fagen / von Ven Slrtiefeln Ves? Q5lauben^/vounbsp;ft�cfert Ver geren/ vonffapitel Ver Biblia. 3lt;^/wie wollen ftonbsp;felb^ tbun/Vie bimlifeben Propheten/ (te f�ren ia Viegapitelnbsp;au^ Ver �ebrifft mit namf f (tnV fte niebt anebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mor �

Ver/ naeb ft^cm eigen�)rteil^ Va^ fie namen geben Q5�ttliebeu * Vingen/Vie nicht itt Ver �ebrifft f�ebem

^(^ttttT�arren in Ver Snf�naebtfo gauefelten/gienge es^ wolbim 2(ber Va^folebebobe^eifler/folebebimlifebePro*nbsp;pbrten/infoleben ernflliebenfaebenfo finVi� narren/vu Vnbsp;wollend Va^ufo gro^maeben/ als? aile gbrtflliebeheupti��*nbsp;tfe/ Va^iftie feinguterj^eif� lieebt^folt in Ven fVpPnbsp;feh fein / V�folebe greiff�iebe ftnilernis? innen i|� r �as? reVOnbsp;teb Varumb/Va^ ieb Vir Ven Teufel anffbeefe VttV greifliieb ^ei*nbsp;�e/ wieieb Vrobeu gereVfb^'bn �arumb Pb^ nur auffvetinbsp;�ebolrfZ

-ocr page 91- -ocr page 92-

6�

matt |rt ttic()t hrattggt; 2(lfo magf�w ^ie cm ^arramcttf ekv nic^t !?etOettgt; aber btefc prop�ctctt orauffbringm vnonbsp;if�rbietai/mttftuigt;n0f�Ue^�t�^a(rametJtpdlfcn,nbsp;vfm �� att�cr/�a er �u tvtl beweifett/ba^ flcife^nbsp;crament 5^|,v��gt; ^lttt tticb^ ttt� ^acramcttt / bcfcttttce er �warnbsp;�gt;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc(b^/^a�^ m bewege bie prebigt/fo mait bt�^er gejagt

�at/ 5^1�if�tt^ ttat�rlieb^�* t^efcbttam fep fp gro^/weu/b�i v� �itg mi 0aeramette a(^ et am ^reui^ ^leiig� *2[?ttb fpriebt/ernbsp;f bttiie c� ttiebt gteuben etc/^a^^at innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ge^Wttttge�(wic

S^aip^a^)batt |tfb felbf^^ureben/bamit iebermattfe^e/ba^ er fememeittuttg mcbf au^ber ^ebrifft gebotet bat/ fonbentnbsp;btrtei�� aetragert/bttb wiUett�^ gewefe� fe^/ mit (olebem wab�nbsp;^ubei @ bvi�fttattffett/bttbiefelbigebeugett/reiflettbttbmar*nbsp;terttaui�fofeb^ttfemertb�ttcfel/ ttttbrti(bt fdnen toUen �nttnbsp;breebei� ober nebten �aeb ^otte^^f�ort Vttb ^ebrifft*nbsp;war/foteb^ rebett�bb�ttrfe(/bi5ret ber *pbfelnbsp;Vttbverttttttfft gertte / bnb were f�rwar fettte hot/ ba�? fte (tebnbsp;ber y)imttfebett fttmme Vttb fc mfflicbe^ blt;^be� ^eift� rb�me*nbsp;tert- tftf�eitte verttimlft fo germge / bie ritcbt ba^tt gettetgtnbsp;fep/bttb (ieber glertbete/baf^ f^teebt'^rob btt 'amp;eitt ba were/nbsp;bettrt ba^S^^riftu^fleifeb bttb^lut ba verbergen fe^/ 5yta�nbsp;barff ba^u feinet (BetflefJ/emem ieg�tebcrt ifl e� (etebtnbsp;nbsp;nbsp;g(em

ben- ^ttb bem teUen ^�fel tfts� nicbt^ mebr net/benn ba�t nur eitter/ ber ein tleinanfeben babe /fc r�ttc fevvttb prebtgcnbsp;(�/f0 bat er fcbbtt @(b�(er gnug*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were mir aiteb ieiebttteb

glcrtbett Vttb prebigen gewefen / ba^peb '^�fiariftab niebt barff bte greffe^ verf�aub^ ober tunfl rb�men�nbsp;2(�^er wenn man aife mit vnferm ^lanben wil vmbge�*nbsp;beu/ba^ wir Vttfere b�nef el ^uuer in bte �ebrifft tragen/vnbnbsp;barnacb bie felbige naeb vnferm ftntte lenetett/vnb allein bar*nbsp;auff (eben/was^ bem�pbfel vnb gemeinem b�ttrfel eben ift/fonbsp;2t(k2(rttcf� wirb fein 2(rticte(be^ (Blauben^ bleiben- ^enn e^igteiner/-bSr��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vber vernuttfft fep ven Q5ott gef�ellet in^er feebrifft*

ber bic Derjs ��nb eben bi^ eine nrfacb i�/ tgt;i� �^*�arlflab� 3fibttmb ver* mrnfit�e rb^t/ba2?erfeV0tt bem (Glauben viib^otte^wert rebet/bof?

bieverttttttfft gerne vnb williglieb auffnimet/biefteb fvnflwi* ber alle �^vtte^? wort vnb 2(rtiffelbe�?^laubenf? (ebnet/vnbnbsp;tbar fcleb^ ^nfein� f�rnemef�en griipb eint von ftebfebreibt.nbsp;2(lfo m�fbt i(b ancb fagen/^eb ^an^ niebt ^fenben/bas^Q^�t^nbsp;te^ t^0n/ein S^Xenjeb f'^0 worben/vnb babe fieb bieS^aiefletZnbsp;fo ^imel Vttb l�rben niebt begreifft/ in einen engen �cib eine^nbsp;^eib^befebloffe�/VttbbcrnacbPcamp;tKttbigmfaffen� ��n�nbsp;wotf

-ocr page 93-

ftoK UttiAc^ a((c �c^rtfft/ontt �cfft�wort fd(�t�/�ttl) te�

WWnac^ meinem �nne / wie Oer $gt;�anic^eu^ t Jet. ^?n e� ifl s). (f�rif�bt �ef'ennet / Oa�i er feinen O�nefei^abe in Oienbsp;getragen / vno nie^t ^erau^ gebotet / wie er Oenwnbsp;jnep ni(()t f �eran^ ^oten ^r bette Oe^ grunO^ wol m�getinbsp;wWeigen* Wr ^ott ^at� aifo w�tlen^aben/Oai^Oer M�*nbsp;vwj muite feinen eigen namen au�ruffen-

2(rnaeb nimet er oie @ebri|ft f�r ficamp; ba f�r fteb feine aut f�rebte / vnO wit fie bezaubern / Oa^ fie in niebtnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bwwen folU/^�^nOfpri^t/ �er verf^ etc* Stber weit er

mummett tm f�nf�ern f�r furebt/wit icb fnw^ meinung citgt; JJ�^wig t'iert�fbfe��i* (^r witatfofagen nnter Oen Worten/ Oanbsp;^nangetiilen 0a^2tben0mat betebteiben/'^�emtieb-3^cfu� nam �ae lt;Srot / -^anrfet xm� bradje / vn�gt; gab� feinen 3'^^nbsp;gern vno fpraf^/?7cmet bin/^n'et/-�a$ ifl mein ieib/ber f�r euefe gegebennbsp;wirbt/^^jj f�yj meinem ge�ecbtni6gt;

. quot;�^^tcr foteben worten/fpriebt er/ 5tt ft�cf C quot;Da^ i|l �*ein 2eib f�r eueb gegcben)gan6 ein eigen ft�rf/vnO bangetnbsp;b}wt an Oem/Ooo^oorber gebet (7?emet bin/^Zflet) @onOerttnbsp;Mt nne fonOertiebe febe vnO meinung / Oie bin^u gefelK i|f/ Oanbsp;voeb^n Oalfetbige/ Oie reOeootf omen were.

, ^umma/'D ffarlftaO wit Oamit fo oietfagen/gbeiftw^ vette Oiefe wort (��a^ ifl mein �eib/ber f�r eueb gegeben^ wolnbsp;����gen auffen taffen tm 2tben0mat/on0 were 0a�^ ^benOmatnbsp;�wugfixtn mit Oi efett Worten eingefebt

^^efusnmnbae^Srob/ baneft nnb brac^$ / nnb g�be feinen ֫tn �nb fpracb. ?7ctncf �in/ ffet/ t^iit meinem gebec^f nie,nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;^3ntemat/0a�^ fein 2eib f�r on^ gegeben werbe/ an oie^

�en anOern �rtern Oer @cbriflt oermetOetiff* ^rbat^aber |um ober�u^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefei^t/fte ^n erinnern/wo oon fie fein ge*

benef en fotten, �^te Ou mageff wot benef en/Oa� ber trunc* en* ^?^^Sbeiffu�/ pfbfobotgefoffenbat amabenO/baf?er mitnbsp;* ^^^�lbjorten/Oie 3�nger bat vberteubet

JP^^e b�nef t Oieb 3ff bo^ niebt ein t ottt�ner �eiff / ber ^ott fo freeb iw feine wort greiffet/on beran�? ^wacf t/nbsp;was^ im gefellett T�u weit Oen Oiefe Q5eiffer fieb rb�m�/nbsp;pefein Wort w�Uen fagen/^ie wbllen^mit belle �pr�^nbsp;lt;bctt er^wingen/eg m�ffe alfo fein/wie er Oen tm feibennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(b

hwen^men ^emfer inter treibt/vnOfpriebt/ 3eige grunO/ peigc (�ebrifft/Ou mufff? erzwingen / bringen/ engften/ bnbnbsp;�u?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^tcbt enttauffen m�g/etc* 0o branebew

Wiroi�icb auch foleber feiner 5^egel/ vnO fpeeebew* Sieber 4 ^eiffz

-ocr page 94-

Q3cifl/amp;U JtVCV / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr0 / Oa^ tgt;i^ f��cf (

ift mein �cib/f�v euc^ gegc6en)fev (in fcnMic^ ft�(f/igt;n j)aif. ac, trifft am atiDcrn.^jr bUte�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tftitfebenbett

�ugm biinf/Vrtb ^etge gvuttb/ ^cige befetmcrtf^ui Deeb^wnrnbetm^ vmbnbsp;Q5ottc^ Wito/ M^cemw�rtU�/ Da^Oafier(tfbf��lt;^nbsp;^wirtgc ba� �gt;i� ft�cf fev lt;Ji� f^nbcdicb^/fo wollen Wir� gte�^nbsp;6crt� ^i(m ni(bt i ift ewev Q5eift i ^0 ift ewer Q50tKnbsp;er.^o^er ifl er vber feW^^antte (ieben Xiuber/wie fliUenbsp;vnO fium i|t ^ie Oer Q5ei|t/Oer f0 oiei ^�(blt;^v febteibf/vn OOfbnbsp;niebt ^irt W0rf jumgrttnO geiget/Oo^Ow^l��ef einfcnOerliebnbsp;0�af(;b*

S5O(an/f� Oetttt Oer bo^e Q5eifr erf�mmef/onO feitte art jeigurtggibf/ @0 biuewtr omb^naOe/wir m�ffett 0en2(u*nbsp;gen 0� Obren trawett/^ir fe ben ia vnO bbren / Oa^ Oi� (l�rfnbsp;ntebe ein f�rtOerUeb^vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�/wie biefer amp;ciftfvcucit/f0ty

Oern e^ ftebei mttien onier attOern Worten / vno b^ngft Orart fob^irt/�gt;lt;i^^ nicht neberf�rtO Oran b0nj�t/ Oenne^foiaetnbsp;0^n mittet Oem ��rf (Mentet binono eflet/Oa^ i� mein 2eib)nbsp;Oae^/werfte nach einanoerbbret reOen/ nicht magOenefen/nbsp;oa�? einanOer new ��cf feo/^�arumb mn^bt^�nt ein�ar/nbsp;rfer ^runO feirt/ vnO meebtige orfaebon� Oer @cbri|?t ge/nbsp;benwerOen/foiman beweifen/ Oo^einttewfohOeriicb��e^nbsp;fep / vnO bange nicht nm oorgebenOen- �iefeiben oifacbertnbsp;0nO grnnO oermnten wir ons? tr���cb/ vnO ftnO gewi�^/ Oo^nbsp;Oiefer �ei� werOe auffbringen/ wemtnu Oer Teufel Qiottnbsp;wirOlt;

wo e� ein ^nfab foCt fein / m��e e�? nicht mittert inanOern Worten �ebtn/noeb^wifebeneittgemengetfein/Ortnbsp;er 00m e�enreOet/fonOernfoItbernacb / wenn OieanOemre^nbsp;Oe an^ weren / binw gefe�t fein / Oa^ Oer ^ert nach ffgrl�cknbsp;Oifeber meinung aifo ��noe�

2:cxtbcs^� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?em�^trt vnt�e�ef/^as f^ufmdnem gebec^fnie� r^ctttttcbfag^ *

bcnbmai� otc^/ba�bit fi^f bcv l�b/ii(r f�r c�cb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wirb�

@� w�rOe ff bf Otn^ bnben gereOt / wenn er bette nu�0. (encito^nfab/ ono O-ffari�aO^meinnng oer�anOenbo^nbsp;bew Oenncri�nicbtfo0ttbeveOt oOerfooerwirretg? fopff^/nbsp;a(^ O* ffari�aOgt; � iewoi �? ffari�aO meinet/ wie er eitt^nbsp;tn�^anOerpinmpt onO brewet/ ob� a�e OrOnung / ffbri*nbsp;�u�^ tbit auch fo /^r foi^ lt;tber ^nnor beweifen/�enn Oa�? e^nbsp;feiber f oicben ,^0bff onO weife bat / i� gnngfam beweifehnbsp;O3(^anOerzOa^Oer�ei�beweifenfol/30/ba^erfpricb^

-ocr page 95-

tt� fonbed�cf? f��cf � tft mein^etS) fel) D�t�mS �e* r^t/ftc^tt crtnncr� vnDUren/worauff iv Q5eDc(^mt^ fte^ctinbsp;folc/ etc� ^o�att Da�^ tfl ^erau^/Dev �5etft �af�? gefaat/amp;0nbsp;� nu Der gvuiW vnD vrfacD / f ffWfluf? Daruwb �abe Da�?nbsp;V^u gefelst ? ^ut 'peter von ^aTOufen/^etge Dem armennbsp;^emfer ein flemen w�rtiin/ Dringe/ ^tmnge / notige in/ Da�5nbsp;cr^mu�?befenttcn� �^en Q5emfer ^oret moi/ Da^ Du c� fa^eft/nbsp;ii^ aba ein greffe fe�auDe / Dof? Dir ba� ^er^c fo entfeUet/nbsp;nu Du e� bemeifen | oit� ^o fte�etf? gefebriebenr 2�eicbe ^ef)/nbsp;vifftfagtffe Da^Darumb fev ^in^u gefegt Da�? geDeebtni^nbsp;nnterriebten^S^ meif?/Da^ man �^rifin� toD foi beDencf en/nbsp;WrDo^Di^fl�ef feo l^arumb^in^ugefegt/ mei^icf)nie^t/nbsp;^internai Da�?2(benDmai o�nfoitbf��cf ooWomcn ifl/on an*nbsp;�rter tooi gnugfam ^eigen/toarumb man S^riflu^ geDennbsp;�^n fot Q9cre icb bei) Dir getoefen / mein Peter/ 3^ moit Ditnbsp;�tn auDern ^emfer ^aben f�rgefieliet/ Der einem foiebennbsp;jolt t)en Pflug moi gef eiiet bab'en�nbsp;60flebetnuDiefefacf)eatfo/3ft^gt; ffariftaDDerS5?an/nbsp;^fi�macbtbat SlrticfelDe^ Q5tauben^^ufleUen/ onDmirininbsp;^nben m�ffen/men er o^n @ebri|ft reDet/ma^im tremmet/nbsp;�^J^flfein f^reib�reebt/@o ifl Dis^fl�ef berauf^^u^maefen/nbsp;^�0 bat ein fonDerliebe meinung / ^u Dem ganzen v�lligennbsp;^^^^bin^u gefegt vn auflgeflieft/ mie ein S^�nfcbel auff einennbsp;^^^^benDmalnifbtan� lt;ibernbsp;jncvt Der man/fo p^eflu mie fn Der�Teufel reit/Daf? er Q5otte�Jnbsp;j^ort/reiflt/fe^t/enDerf/Deutet/martert naeb feinem mutm�nbsp;ergeben/ Daf? er meDer naeb Q5o�no^ naeb Se�e'�*nbsp;fnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mag Da^ ein 55?enfrb^ ob� einen

�; rf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�rnemene �ae^ er belie flare mort/beiDc

�Us Den Singen vnD Obven/reiifenmii/vnDobnalle 0eb* fn R �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D�neft / �^�nD foleben D�nefel

� t�? s ^nflmuben/alf^fev niebi^^ befleuDigerf^auff^rDen ge* Darumb auffDiemiDermertigen/ aifo leflercnbsp;voller Teufel/mie feine S^�ebleinnbsp;i� eu*nbsp;nbsp;nbsp;�emanet mieb folebe? feinet reiffenff vnD mar^

K 2^-^^?b)orten/geraDalfffener/DauoniebeinS3ueb fo V� ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuger S^agifler mar/ Die Da^ ^ater vnfer al*

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnfer Der Du bift/im5gt;imei mev

C�uK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ttie ^n ( ome/ �ein �leieb gefebefie etc�

�rf�rf??^ muuDer�eb vnD fllbam ^urteilet / batten auebi�

lt; mDarauff� 3f^in/g(eWmieet(i(blt;^3fl�gt;^ii�^lblt;*��i'*� benz

-ocr page 96-

\6ctt/ �ert�Oottfcf^uffOcuS3�cnff^cn^ufetnciH6i(k/c(ti 5gt;�c�Un vn�) Srcf�)(W/^r f(^�(Fp�/vn�gt; meineten / �ett ^et*nbsp;te^Min alfc genmeamp;t / fein^ (Einige 'Perfon gfetc^ cinnbsp;5xan^vn�) ^^eib^bUDe tvere.^enf^fo fo(te ^nreiflenVnO tc�nbsp;(en �eUen/meic�eeirtefein�^ib�l motten mi�^nnd^tentfon*nbsp;�jevUc^^ fo man^ an ben orten t^et/ba mac^t anUgt/onbStrtt*nbsp;ffe( bcf? gtauben^ gegr�nbetpnb. Stnanberrt orten (eaenie^tnbsp;fo^rolTemae^tbarait�

^f^ciwlt;gt;i5o(5^2(rnmbiftba�?vttfer�rnnb/ ^obte ^etUge @c^rlt;t

�^non ben Worten/ mie fie lauten/ nod? von ber orbnun^ mie fie ba fielet /nbsp;nbsp;nbsp;^rniuge benn ein an^gebrnef ter Slrtitf e(

be�i.^(auben^/ biemortanberfJAnbeuten oberen orbenem (B�ttif� molcfonlj bie^ibelmerb�e2(i^ baberWalterfprie^tznbsp;ment jci�i �5ott l/� meinSet�/^�e fleert ba^ mVrt gel^/ ba�? einen na*nbsp;t�rlicigt; (�einfon|�^etfln-2lbermei( ber Glaube leret/baf?Q5ottnbsp;hin nat�rlicb �t ein tft/^^minget er miely ba^ id) an bem orenbsp;mn^ ba� mort 5ei^ anber^ beuten/ benn feine nat�rliebe bennbsp;tun^� ^ibt �if0 aucb 57�attamp;. 2(nff btefer gel^ mil teb met*nbsp;ne ^ireamp;� bamen-^eil aber ^ie fem �lrttefel ^mingt/ba^ btf?nbsp;5)4�.f�m�tn ft�rfleirtfebab^ufonbern vnb^erau^ ^u ^macfen/ ober ba^nbsp;�c�K ba^brVf ttKbt^amp;^iltu^teibfe�/folmanff�lef^t biemortne*nbsp;men mie fie lauten/vnb mit nie�te eubern/ vit (affen boi? brotnbsp;gi;riffu^ leib feilt�

3^ fpricbt mein �peter 5X�(^/ ba^ ein f onberlicb ff �rf f bemeifet Oas / �Denn e� ^ebet mit einem groffen buebffabettnbsp;an/nemlicb lt; �a�^ iff mein �eib etc� ) 3tem e� ffe^et ein aro^nbsp;puttct bafi^etc�babebmanpffeat neme ffficf an^ufaben.^o^nbsp;b^re ifb � 3fb batte grunb vnb vrfaeb uu^ ber febriffit aefob*nbsp;bert/f0 �ibff u mir einen punct vnb aroffen buebffaben� grifftnbsp;Punctvnbarofferbufbffabebeiliae @(brifft^u ??afcbbufetgt;nbsp;bev bem Pff u^e r @o bore im mol / ba^ an mir abermal bei*nbsp;uenb�nerel anffat �ottlieber @cbrifft aibff/ vnbbrecf f�r *nbsp;aolb be^aleff/i^enn meil bieb b�nef t/ba^ ein punct vnb grof*nbsp;ferbucbl�abema(beeirtfortberlieb^?vnbtteme�?/miltu miebbenbsp;rebeu/ieb fol o^n ^ebrtfft mieb atieb fo (affen b�nefen. y^eiffnbsp;c� ai(i uicbi bUncren^/^ebrifft/febrifft/febrifft/ febrifft ber/nbsp;^minae/brinae/ttotiae mieb mit (^ottej^ mort/ ba^ punct vunbsp;arofferbuebffabe�djfit einneme^ifiaeben� 7Bofavief ein flagt;nbsp;rev fvrueb in ber febrifft alfo / ^in Vtinet vff aroffer buebffabe

-ocr page 97-

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wil gr�n�)en/aufffot(amp;c faute defc�wefe/

Doc^fo greuhe^ tobee/wen� mau un niebt ffbvifit auieiat� ^ie wenn mein ^ueb feine� punet noebat�t�fRu^uebfia^^^f^'�f��?�nbsp;vc� b^ttc/Uttb bei� ^ncb bette t� beibe^e @o b^i*^ tvel/nbsp;Wr glaube ll�nbe a�|f ber tinte� vnb febbern/ /aauffbe� �otteenbsp;gute� willen ber @fbt�eibervn�rucfer/^V ba�Unbe er fein�nbsp;f�gen vnb wollend aueb fur^untb haben/feilen b�r*nbsp;^�/b^ile/ @pr�(be vnb '^ert ba fein / bte mit f larem nerftanbnbsp;^winaen/^ett �ebe/e^ fep mit grelfen ober ((einen bnebnbsp;ftaben/mit puntten ober ohne puntten geftbrieben. �^en�nbsp;lt;^b�? gleich bei) ben 5f$lenfcben ben 0icbbi^lle/ ba^ puntt vnbnbsp;Wfler butbf�abe ein newef? machten (wie c� both nicht t^ut)nbsp;foltbarumb inberbfiligen @cbrifft aucbalfo mein glaubenbsp;obu alle @pr�cb� unb wort/ allein auff eim amechtig^ punctnbsp;jubbucbflaben ftebtn/ber both nichts faget noch Ongetrnbsp;nunbe er Mauff einem *Pe(^ ^rmeb

� wenn man in etlichen ^�cbernCben� pe finb nicht nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S�

Jll^gleicb ) barumb einengrolfen buebpaben vnb puntt fei^t/ ��n juuermanen/ba�^ bafelbp von eint groffen bing gefagt wirb/ glauben.

ftcb ber 2efer fol befle ba�? erinnern / vnb brauff mercf ent or�nbeu nicht barumb / bcu^ etwa^ ntwt� ba anfabe t ^ie fei�nbsp;f tunbe benn auff �em ^weiffel mein glaube/ber ba bette gebal*nbsp;*^n/ were ber puntt vnbbucbpabe barumb ba / bof^ei�nbsp;wetve� anpenget �ie offt febveibet man ben namen gbfipu^nbsp;'���tfgVoflen buebpaben/ burch vnb burcht ^ieofftf�rei�btnbsp;ynneine linie� vnter ber/ober malet eine banb/ober fonp ei�nbsp;�f^^lleb Reichen bei) einem �^ert/ba both nichts �ewe^ anfe*nbsp;Tuntt vnb ^uebpaben ein menfcblicb bing vnbnbsp;wercr / vnb pebet gar in�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gewalt machen vnb

le^cn Wie erwil/l)�b mein^��ffarlpabtvi(��ttlicben glau* tvortaufffvltb 5��ettfcblicbvnbeltenbigbinggr�n*

�W5b/Wa�folicbfage� t nbsp;nbsp;nbsp;ip warlicb bem ^eiftfei�

Sj^er^. �Q�an Pbet wol/ beu? eitel erfuebt bing ifl/vnb�� .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicht Viel am glauben vnb Q5otte� wort gelegen if�* ^eft

cem glauben/ bem man alfo mu^ (��^en vnb b�lffe fu^en v� fei� mort au�? ber weite� grofle� @cbvi|ftnbsp;ft^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ulle Slrticf el fo�ll/fo reichlich u�b

gegt�nbet 'ֻb we�� �gt; garlftabf? meinung were/fo mocht v� f ��b ich both �it gleubtnbsp;--rtM'�^^f^*^^^^^^tpu�tten vnbmitbucbitabe�/ vnb fei�nbsp;au|�briuget/vnb barnach �icbtmebv tbun/beimfprichtnbsp;�etil

*

-ocr page 98-

ri �Stbetbtegtm��'f(^lt;rt heirt 5u vnfcvm ^dktt/fcmat gcort�cttten'^ext/t�tttn ic^ w�f�enbsp;Doc^^nrfett/2twe/t�t|l�a�efe(wcrcfwfeingrun^ inbsp;S 3c fvU fcf) nu angeccor �abcn/a�c O� fte^nbsp;nbsp;nbsp;SartflabfC

mcirtung anncmcn/vno fu�c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��c^fter t?ntgt;

cintrer ^run� tft amp;icfev / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl�cf ( lt;)as i|l mein

acib/ctc. gj, j� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein fch�Jcr(ifamp;^ vnt) newer anfang vnamp;^ufa^/ww

geb�ret tf�/ wenn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beweifet nn� crpelt/fo feit aile

fanning� (^r^atnic^t^mc^r/�jenna�e^wa^ervonfeinem '^uto vn� andern fae�ert ^ernac^ ^an�eU/ ea^ |te(gt;ct aKei?nbsp;barauff/ Oa^ �^t�j��rfeittfonOcrUeamp;newanfartg fev/ fclktnbsp;Da^ nn 6(et6ee vnfer grunO/ �gt;a^ bi� fi�cf fanget am an�envnbsp;fa �i(fit$ar(fta�) weaer ^ufo naeamp; ^atta/wir �aben gewan=*nbsp;nen^o Dringet vna zwinget fok^ an^engenmugewaU/ Dof?

�ia/lt;^l�ct/�)a^ tf� mein 2eib/ 'Da^? zwingt mit gewait/wetl e^ an emanDer ^angt/Da�Da^ienige/Da^erfie effen Jeifit/nbsp;fevfein 2eib. �asfabe ancb X)- garlftaDfeiberwol/Darnmbnbsp;m�^ct er fiefy Das erf? von cinanDer teiiet vnD riffe/ duD fanOnbsp;Doev ntcf)tf?/ Denn einen punet vnD 6ucf)|ta6en/ weiebe Doebnbsp;wie geb�ret i|�/niebt in alten ^�ebern ftepen / 2}nD ob fie innbsp;allen il�nDen / nieb^^gewi^ tfi/ob pe Dar�mb Da fie^en/tgt;a^nbsp;ein newe^anfange/oDer vmb De^ �efer^ anDaebt wW/�?nlgt;nbsp;Dt� ift gleublifber Denn iene^.

�er ff ri mb bee (�Uiinbsp;ben� ntudnbsp;Jjevoi� (�irli

Ct^r Glaube aberfol vnD mu^ gewi^?fein / vnb niebt punet oDer bufbftabf/fonDern belte/D�rre ^pr�ebevnD gangt;nbsp;^e Dentlicbe wort an^ Der ^ebrifft feim grunD baben�l?ogt;nbsp;(art / Da ligt fi ^tarlftaDter auff eim bauffert/ fo viel ewer if�/nbsp;ewer (!5laube vnD funf� ftebet auff eim ameebti^n/vngewipnbsp;fen 'purtct vnD ^uef^aben / Darauff wage Der Belial feinnbsp;wiffen vrtDfeligfeit/3cb rtiflX* �aritmb lieben^errn meinnbsp;S^avlflaDter/ fr macht viel ^�cber/ fe^et beehrte^evi)tnbnbsp;�ottc^ Willen/Da fr not leiDet/vnD Denef et/Dae^ fr DUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lirt ,

� a^ ifl mein �eib) ba^ bewetfet/ Da�? ein newer anfang f ^a liegt e� alle^ an/Da b�rnet e^/lieben br�Der/Da fcbeiDet/nbsp;bareiffet/Datbcilet Cb irfovielb�cberfcbreibt/alf^fanDnbsp;am 55�eer if� / ^enn ir Der fachen ^ie n�bt b^ifft/f^abt frnbsp;verlorrt-^enn wie ich gefagt/vnD noch ein mal fage/0o lau^nbsp;tet biefa: %)ct auff einanber ��cme� bin/^ffet/'�a^ ifl mefrtnbsp;�eib/ �afft fr Da^ effen am 2eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bangen/ fo ifi^ eefirn^

ten / Das? Da^ ^rot fep Der 2eib / vnD Der 2eib fcp Da^ fte folto ^am�gi/r nicht f�r ober. �ro^ euch allen vnD obernbsp;quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ns

-ocr page 99-

^fop^rte�t� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7�

�fymir / wa� von bemQ5ei|�fev ju baU^^/ foUbc treffliebe facbe tbar wage/ ob� alle �tbfiflt vnbnbsp;wort/alleine auff eme� einige� p��et vnb b�(bitabe�enbsp;�^er �iebt toll b�b toriebt g��g $gt;�ei��� a�(b bas er ei�nbsp;g^ii^ilFe� babee �^a�? folt er �icbt me^v wage�/we�� er rau�inbsp;�ette* 2�e((^ from ^ee^wii fic^ wafi^gwt^oberreb(i(b�?^�imnbsp;btr febene^oia� i(b babe ba^ meine getba�/ wer bar�ber ir*nbsp;i^cn Wil ber irre imer bin- Sn wiewol bl�mit gnug g�antwor*nbsp;ttt Were/ alle�^arlftab^^�(ber�/ �en� weil ba^ bleibet/nbsp;bof? bie jpofiia fei; gbgt;^i|t�^geio/fo wirb fi(b^ wot felb^lern�nbsp;va�? er bie pfeiffe� mn^ ein^iebe�/ ba^ er o�^ fofcbtnblicb le*nbsp;�jvt vnb ^nnbffblager nenwet/vn mit f�ber oolKbrnacbwortnbsp;JberfcbiW ^r bni mit feine� punet vnb bn(b|tabe� ( welchernbsp;i^in einiger elenber^)arnif(bii�) wiber vn^ geftritte�/ al�?nbsp;*�^nn einer mit eim ^�brofben ftrobalmanff einenSel^ren*nbsp;P^ie,'X^nD iflimrecbtgefcbeben/^arumbbleibternicbtvottnbsp;leinen �Propbetem

�0(b wolle� wir weiter antworte� / bie fache befte fter* ^^�^3^gr�nbem Snb anff^ erfl/ob erw�rbe fage� /JebfolUnbsp;ff ^.jne� glaube� auch beweife� / bo^ bi5 f��cf (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein

�nngeamnecbfte� bauor/ weiter^ leugnet vnbfeinefJ JJJ^t beweifen l'an/bas fie non einanber ^u febeiben finb�2(ntnbsp;ff ^le ich/ 3(b iaff( fic barumb aneinanber fte^en/tgt;a^ icb^ fonbsp;nWve im ^ert/ wen� mane? rebet / liefet nnb bPret/ bo� e� annbsp;;nmnber bange/nacb nat�rlicher rebe art/ vnb wei� feine nr*nbsp;w�ge febeibem 3^ �nb e� aneinanbxr bange�/nbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^u teilen fein / bo^ mu^ mir ia femanb beweifem

5^bcwcruttg anwg / Q5(ci(6 a(^ �gt;a^ ic^ Cgt;af^ QSatcv bavff�Sater v�fer�)cr�gt;� btflim 5ptme(ete*nbsp;nat�rhc�erebe/nbsp;� E�f� Aff fo(get/t)tt�gt; wet�f feine vrfaeamp;e/ warumb tdb^nbsp;LSSl?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Sater vnfer ber bu 6t|t/3m39tme( werbe ge*

^�ren/ (^ffrfhAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiat�rli (be 5^ebe (Bernet ^in/

fn�rttf/tufs�? �ei6ete.)ba^e�? anetnanber bangeb�b fczlnf Avrfacbe/barumb e^feit geteUet werbe�/nbsp;feihSSSf � ^Pnnet vnb�(bfla6ef(bafft niebtg?/ @a ^at efnbsp;aueb A Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbere. � o(b b^rnacb w^Ktn wtr�?

nt(bt mit eim pnnet ober bncbf�ab� Wfe?aneinanber foHe on m�ffe bang^nbsp;biefe betnernng gtmg awffanetroi^ wtber be ieufeLnbsp;amp; asff^�


-ocr page 100-

f4

gw ��ffs? b�ittc fcwct o* mU ferner Q5rtec()tf(^en fgrae�e ft�er/ f�r/VttD w�rdet pc^ vber Oem wort �^ueo / �etmauffnbsp;(�rree^ifeb lauten �)ie wort alfo�uto efti fe m�*nbsp;^elcb^ von aufaugberOirteebifeben fpra^e �ettcm�fFeu/nbsp;04�i��gt;ne/nuub�cfbrtgt;U�?alfeverbolmetfcbttverbe�/^a�?i|�mem�'et6/nbsp;' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53ub latetuifeb/ Hoceftcorpus meum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|t Dof? Q5rted^t/

fcbeaaujVtt� gar gebet! / bof^nlebt vmbetu ^ar feilet / wie �o^m�prt beugen alle bie ba�riecbifcbf�^uneu/O^n'petefnbsp;r�iyuOrlam�ttba/ ber ^at wa^ newe^ ba fuube�/ bn gibtnbsp;f�r/ mau m�ge �iebi0�ug verbolmetfebeu / fonbertt werenbsp;6illicb/mau lieffe bof^ '^uto fic�e�/ bub fpreebe / ^uto ifi bernbsp;Selb mein-^o^folieb fagene 3fbStffe^piel^ gerlt;*nbsp;ne (ac^cn/ weu^ �iebt fafoffe cvnftc faebeu betreffe. �er amp;nbsp;felfJfopfftbil �rieebifebefpraebe meifleru/ bntauuocb ni(^nbsp;^cutgt;((^n0(^2atanifc^tc(^t/f(^wa^c Mamp;ri((^if^cnvnnbsp;(tbreifebeu/ *�ub tritt fo bnuerfebampt auff/ f�r aller ^elt/nbsp;a�^wereu citei Treter 5i�l^ctt bou^afebbufeubie/ biepe^nbsp;auff^ ^rieebifeb uiebi berlitlnbett

7�X) c� iiibem�Hottengeiff uurbarumb^utbutt/ba^er bett tollenT)�fel erregebnb an fteb .tiebe/ber fonfi luff ^u fel^o^nbsp;men newen bingen bat/ber fol bie ba^ maul r�ffeln bn fagen/nbsp;^0 ftgt;ie iff garlffabfoeintreffftcberman/berfolcb^ffn*nbsp;bet/ba� aller ^elt herborgen iff/ bnb tregt bocb einen gram*nbsp;cn fHoef bn�gt;3tt^^ut f�r groffer bemut/bnmilnicbt^�oetor/nbsp;fonbern T�acbbar (^nber^ f^�ffen/ iotemonet �ottbnbbernbsp;^eilige ^eiff mit allen Rebbern bnb �iern� Senn wa�? bexfnbsp;TO�fel^garlffab^ufelt/tbut�freilie^niebt barumb/ ba�inbsp;feinen griffibberffeben/melcb^ iff bum�glieb/Senn er mimt*nbsp;melt / briebt bnb m�rget fteb bber ben Worten / bnb fan^feb*nbsp;(eebt nicht beraub reben wa� er wil/Q5ott weret im bieleimt/nbsp;bber iff fonff nicht gef chieft beubfeh ^u reben. 3fh weif? auc^/nbsp;ba� ir feiner fagen fan / wa^ S. garlffabf? arunb fet)/ wennnbsp;er gleich feine b�cher alle freffe. 2lber barumb fallen fte tm^u/nbsp;ta� er groffe funff bnb prechtige wort f�rgibt / bnb getroffnbsp;zeiget an/wie c� ber bernuttfft fo nerrijeh an^ufeb^^nbsp;ift/ba� Wiff�eib im Sacrament foltfein. �o mu^ mannbsp;aber ben p�fel regen bnb effen/^�?tigtnichtbielbran/obevnbsp;ben grurtb nicht wiffe/ bat abeLuicht beffanb.

SSlrumb mu^ ich wo arbeit t�un / bie evftc/ba� ilt;^ J^arlffab^ grunbbnb meinung f leflicher barlege. Sie anberZnbsp;ba^ich brauffantworte,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SStatlffabf?tr�umbonfeijn

�uto belt fich alfo* Sie Seubfche/Satinifchebn�rieMch^

-ocr page 101-

7$ fpta^ctt a((e tcbcn vott aUerCep ^�n�^tt/attl�^rcicvUv vn^'nbsp;tcrfdgt;ctrgt;, 0^0� etjif^cn/a(f? ve� ST^anffbiWen/vn�gt; nennen^/ beVīnbsp;vct/bicfct/icncv.Vcn ettic^enal^ ve� ^e�b^bn�gt;en/vii�) nett^� �gt;��^nmar�nbsp;ncn^0ie/0tefe/Kne� ��cu tvcDer vettnbsp;ven ^etb^bilOen/vtt^ncnnctii?/ 0a^/0t�?/|c�e�?t�(f0 fpric^tnbsp;wan/ Oer ^jmel/ Oer ��onO/ Oer @tertt/Oer 55�an/Oer ^nalt;*nbsp;ve/Oer^uno.3^lt;^wl�i^ @0ttw^/ftr ^rOe/Otetufft/Oie @taO/nbsp;Sjaw/ O� gt;gt;�a^�'/ OU ^we.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oa^ ^aflTer/Oa^JOof^/

Oliver / oa�? Siee^t/ oafi? �)ferO/ Oa^ ^eamp;tvdm 2(0er Otc ^vreife^e fprac^r ^ae fein Oa^/ �onOern eitc( �er on �ie,nbsp;BI) fid)i ffariflaO aifo, ^roO in �riee^ifcbcr vnO^ati��nbsp;nife^erfprn�^ if� ein �er/vnO �ieamp;i ein �a^/�ennnbsp;f Pefagen Oer�lrto^/Oer'Pnnif?/ ^ir�enofd^enabernbsp;�?35*�/�a�?�r0^ �eibaberif�ein�a�?/in(^rieebifeberonnbsp;(a�en/�a�?@0ma/�a^?ff0rnbsp;fa�en/�eriJeibgt;^ei( OennS^r�nbsp;J;�^Rfpriebi / '^uto ef�i to @oma mn/ �ii^ if� meinSeib/nbsp;fptitpt nic^t/ �er ift meingeib/fo ^ei^e er M nie^t anfffJnbsp;S onbsp;nbsp;nbsp;Wcic^^ ein �er ifl im Q5rie(bjfeamp;en/ f onOern anff fei^

Q5rie(bife^en/�)erile^ertn nu AHffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ried^ife^ ^nto/weie^

rtnff X ^^^^^��a^/amp;eifl,�amit wi( er a(�? eitt ttewer Q5riec�e f�itrfonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpracbf erf�ritten^a6en/���^ri*

iri!i c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erni(amp;tfa�t/�er ifl

^ifcb o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ou�^�tf'*

bpf^^^^tfnnf��^t nie fein Q5rie(beerje^n/i)fe Ooe^ fu �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ge6ornftnboottff^rifin�?^eit^er.2(berie^tiflfte

btfh? r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' oieJeie^t in eim alten ^ilOe / Oafte

b/v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^*�^)^wlif(^en flimme,^)n

aibf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;wQ5rie(^if(bf �efe^enbat/

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tten Oie Orinnen geborn onO er^o^eu

itrb f5uJx?^�^n/bieie^tirt�enbfebenon0allen �anbenf^fl onOgemereftnbsp;r�iJtt J��hnidgt;t^leic^tli(berf?ertaren^unbsp;getvefen/ �ennfein �inO ift iunbsp;reb�!J aSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iewano f�r im von einer gramen

C^rie^^^K f g^iv�u biff ein Gatter oOer jig^un^v, �?n gan^ f�lfb�A/foltttid)t im (fuangelio ebennbsp;Setb/fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;� ben/Oa S^^riftn^ fpriebt/^uto ift mein

i^no/f o^oc^ (^de tvelt wei^/ oa/man mit P( ^uto auff^ broO f� X geben*

-ocr page 102-

/ VttD rtoc^ �e�f�? ta^� �Jeute�* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etrt

dgt;iff^ fiiw ^6rct / nbsp;nbsp;nbsp;cmcv fpvcc^c bas� atto^ / fo^^auf^

bal� (at'amp;ert/vnb f^at boc^ ntemanb gdacpt/ baaUc ^Ke(t van arta^ aber ^rat ^efagt tft mem�e(b.nbsp;Q[)7�abiefer 4�(ve(�eift/tvi�nacamp; alUrerftanc^ncc^cnnbsp;^ur @camp;�len f�rett. S(ber tvU ic^ gefaxt 0abc/@ttrn/2(ugf/nbsp;j^irn vnb^)cr^ bat bcr 5^enfcb vcrlarn/aaf^cr (te^ nteprnbsp;met nac^ f�reamp;t/vrtb t^ar alU^ magen/ mte e^ gt;m cmfett �rnbsp;tvei^ f�rmar/ bas? er ntept Q5rtec^ij^ f an/vO bemetfets? auc^nbsp;reblieb / ba er bas? ^rtecfeiffamp;e / ut a tfti tc ^cma mn/. a(fanbsp;verbo(inetfcamp;t aufF(attmffMftult;ipanis �ft hoe corpus meum,nbsp;^rtb auffbeubfe^/ ^uta ift ber geib mein/ maeb^ au^bem ar*nbsp;tictel / lt;a / ein pranomen vnb fc^ panis brein etc- ^eieamp;ernbsp;^�eubfcber rebet aber alf^/ba^ tf� ber �eib mein^ ^eeb ^�nr ernbsp;uufffak�e feine vntvifTen^ett tvilfentiicbbamen feinen giau*nbsp;benvnbade'^eitmitim* Q^enn einer auff feinen betvnftennbsp;vnb erf anbten vnuerltanb/ t(gt;ar artief el be^ felauben^ gr�n*nbsp;Ven/vttb bie ^kit leren/mie viel m^rb�rlfter^ tpunanffeinbsp;�e vngemi(Fentva^tt aber^meiffel^ ^atva^ b�rfftein fale^nbsp;fred)er ^eif� nie�t wagend 5y?ein �er^ erff�rief t mir im �eibcnbsp;f�r bem tbnrpvnb freue! be^�^�enfebenin Q5�tt(icben facbc^nbsp;Verbocamp;f�bl�be/fl�eamp;tig/Vttb vertagt ift gegen Wnfcb^rtnbsp;auffi�rbem

�ttberbe�?� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D �vir malfert vrfac^a$en/^arumb^?�rifius?�^ufa

fcigt;en fpwc^c g�lt; ober�a^/vnnicbt�ef/vombrat faget 5� beubfeber jungen gibts? bie art/ ber fpracbe/ bas?/ wenn mir auffnbsp;ein bing beuten ba^ f�r vn^ iff /fa nennen vn benten wiv� einnbsp;'�a^/es? fet) fanff an im fefb^ ein '�er aber ^�ie/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men iffgt;

fpreeb /^a^ iff ber ^Yfan/banan leb rebe/�as^iff bie 3ung* fram bie teb meine/^a^ iff bie gram bie e�fan/^a^ift bienbsp;S5�agb bie ba fang/��a^ iff ber iSefetfebermir^faget/Sas?nbsp;tp bie @tab bie e� tbet / �a^ iff ber �^b^rn ba ber auffligt/ ' ,nbsp;�a^id ber gifcb bennbsp;nbsp;nbsp;braebte-^ieberuffe ieb mteb anff alle

�eubfcb�/ab iff) and) beubfd) rebe� nbsp;nbsp;nbsp;ip te bie reebte mutter

Ipraebr/an fo rebet ber gemeine 55�an in �enbfeben �anbem �ben fa fbntauebbie �rieebifebefpraebemit tt� quot;^ntc / ba^nbsp;fie vam ^rat fagt/menn fie brauff beutet vu fprifbt/Xgt;a^ iPnbsp;mein 2eib / ber f�r eucb gegeben mirgt;/ ��e^ beruffe ieb miebnbsp;anff aife bie/fa �rieebifeb f�nnenSiber bie Satinifeb fpvacbenbsp;fan niebt fa reben/benn pe bat feine Sirtiefel mie bie �riecbi^nbsp;febe vnb �eubf(be.l?nb fanberlicb eb^ lautet e� vnter meinennbsp;^acbPnz bie ba tutten vnb tattengleiebmiebie Q5rieeben/nbsp;bos^fic

-ocr page 103-

fcf)icr mit bcm Q^t^icc�tfc�^ v�cr dn ffimmcn/^uto c0i w feoma m�/ ^ut c^ te Uf/int cs te frumc/'^ut c^ mv� lifnbsp;ponfl monbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffavlfmOf? traumfoit gdtcn/ m�f�c ma� auct)

toacn/Oo^ cf? ntf^t Dc��)f(b mcrcgcfagt/we� tc�fprcc�/ �ac� c�c� acgcbC wtrO/@tntcmat (ctb ei� ^�cvnbsp;t|t t� ^ocwofcbcrj��9C/?gt;cttn fo fagc� mtr/�cr �etb ifigrocJnbsp;boc�/�ac? tft bcrSctb ocr mir gcfctt ct^SKfo awcb/nbsp;ift bcr 2cib ocv f�r ciic� gcgcbC mtrbgt;2(bcr �? garlf�ab^ct*nbsp;�^t �iemu / Oaf? er febierjo viel OcUOfeb fa� a(�? Q5rlt;ctbtfcb�nbsp;2(^f0 mc�� teb a�ff �cuofcb weit tm @a(r(tmcnt rcoc�/nbsp;bette eine 0em(e� ober ^oftie� f�r mir i� Oer ba�O/ melnbsp;JPe-Ooeb beiOe eine/ ^Ote / pnO/ fpreeb teb/ba^ tf� Oie @peife/nbsp;ntfbt/^ie ifi Oie fpeife/SUfo auch von Oer fe(be� 0em(e�nbsp;Softie fpritpt Sbn|t�^/�a�? tft mei� Seib et g grage 0�nbsp;barnacb/tvarwmb icb �iebt fa� fagen/�a^ S5�a�/v�b fanbsp;81i^lt;^eb/0a^ ipoer 55?an3fb fa� �iebt fagen/Oa^gram/Oaf?nbsp;^lt;^g0/0a^ �taO/Oa^ Q5efette/ vn m�^ Ooeb fag�/Oa�i0 OUnbsp;P�^�^e/Oa^ i� Oie 55�agO/ Oat? ip Oie @taO/ Oa^ tp Oer Q5efc(lt;�nbsp;y* -5eb met� fei�a�0cr orfaebe/ Oe�� Oac? Oie art Oerfpraebe�nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gepbaffe� �at. �ifo fan

^'^�tecbe ftige� / Oaf? 2(rtof?/ o�0 mu^ Ooeb fage�/ Oaf? ip ^etoj�; �(fo fagt er aueb/�af? ip mei� �cib/Oer f�r euebnbsp;�^gebenmirO�

gV^^tb^i�^/ (ieber�Peter $K�(b/ Oer �emfer fot oerfticb^/ Oir f�0 Oie Obven aufffneupein� �u fpriebp/

^ei� ^uto fPile Oente� auffOe� �eib ff b^�irtt/b�O �iebt ^rot/Oa er fpriebt/'^ttto ooer Oaf? ip mcitiieib. ^agcnbsp;morauff Oeutet Oa^ a�0er ^�to / Oaf?nbsp;�moe bernatb foigetc ^Oa� �ueaf? o�0 paui�^nbsp;nbsp;nbsp;ori�* u.

��^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ePeibe�

^e((b/ �a� Oem fie ^u�benO geffe� bat �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpvaeb�uto oOer Oiefer Xeteb tp Oa^ �eive ^epame�t

wmeinem^lttt etc. ^iepe6et0af?mort �into au^geOrueft/ ^ertauffOe� Xe(cb Oe�er Oarreiebt/ t��b�icbf a:�tAbeuteenbsp;ff bripi/Oo^ Oafa^.Senfo (autet e� auffgrie* auffbennbsp;�'t^topofirio�blt;te�i Oiatbifi epi entoematim��nbsp;�eme^epament i� meinem biwt. 0agcnbsp;c�*^�^flt;�itgt;�m�f?a�Pffbrip�mOe�t�/v�oeutetnbsp;beS^Jl�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;au�?gcOr�(f tauff Oen Ael(b/ obemergla�^

ffboipu� feibf? f�r eine� ^eiebbaite ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ei�e mei���g / auffOa� alle em*

��wg emtl �em Oing f�^ / /rbeiffet fein ^ut nief^t ei�cn

-ocr page 104-

7� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bic

Melcb / fbrtberu einen 0(b�(�e(forb ober �ef�e(fu�er. dinier onbbar%e^orntwo(t irX^d/we Jtlebh� b^b^^nbsp;^ilbie fein grolTer buebftabe noeb puuet beiffen t ober wilnbsp;ba^ '^nto bie nicht ein'�a^ fein/onb ber Xeicb ein ��erfanfFnbsp;ba^ bie Q5rammaf ica n ^�iffc f eme/weii ber �ei(i nicht f amnbsp;^en^eich i(limQ5riechifchert ein ��a�?/vnb nicht ein�Oer/nbsp;^uto potirion/ @eib (r nicht ber man/ber bie (�aref e warpeitnbsp;(iebtfonb wie (e rb�met/ (r fcib bai^ftarrig wtber bie ��gen/nbsp;aberweich gegen bie warbeit'^oian/feibnu weich/vnb(a(�nbsp;euchfagen/ gebt ber warbeit bie ^bft/^^tibbefennet/ba^ (rnbsp;ba^ '^uto ni^t recht angefeben babt/vn ba^ ber ST�an berittnbsp;euch fam/on fagtf? euch/�icpt fet) cwcrbMif(^cr Vatcr/f�icnbsp;fr lieget onb ieftert/ fonbern ber (eibige Teufel ober feine 51�utnbsp;ter gewefcn/ba^ er euch baf? eine ^uto bep bem ^rot bat ge^nbsp;jeigt/onb baf? anber bep bem ^eich iaffen farem

�U'Stf? wolt ir nubic wibermuefen / ^)ui/ atte�ari(�ab* ter auffeinen bauffenf Oa mu(� ir erftummen / vnb ewer �e^nbsp;(terfchrifft vnb ��genmau( (traffen/onb a(^ bie offent(ich/bffnbsp;vnwiberfprechiieh oberwunbene befenne/bof? a(eich/Wie bafJnbsp;�^uto bei) bem J^eich / nicht auffben (tpenbennbsp;bern auff ben Keich tmb^iut beutet/ bengb^ifiuf? feino�ttnbsp;gern barreicht httbtrincfenbeif�/ bnbfpricpt/ Oerfeibc feigt;nbsp;ein new �^eftament in feinem ^(ut �ifo m�ffet (r auch be^

�utobcy bcinl�ld}.nbsp;�utobcpnbsp;bcirtlSr^t.

tcnrtert/ �o^ �)a^ nbsp;nbsp;nbsp;� bct) i)cm ^rof ^ciite �i(bt �u(f

O�f^�ci6/f0nt)erna�ff^? ^ret/ t)(t�ennc� reifet vnb effcti ftetf�^JQabf /r Oaw��gt;ev etwa^? (af�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo fan Q5o� bfc

#(�gcn fait^ett/irt irer eigen f (u^eit/ �enn btefc �Propheten meinet� mit bem '^uto bet) bem^vot/ bte gan^e^Selt vmb^ttnbsp;teren/fa^� aber niebt/ba^ baf? ^uto bep bem Keteb w�rbe (tenbsp;augenbtKfUeb brecf trett^/bof^pemeb^ ttteprficf�b�r(Ft6lnbsp;0t ba^ ntcbt ria vngt�rf bber bem S^ane ^te (Buatt** ,nbsp;getiflen ^aben ba^ ^ute eben barumb babitt gefe^f/nbsp;ba^peaul�^brot w�Uen gew�?(ieb beuten vnb auffj^nbsp;aderetnfetttgfl reben/vnbbemirt^umbmeren/bett�, ffarf^^nbsp;(tab brauff treibt/ Q9nb er ntmptnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rci(Ft (� eben ^u (teb/fb^*

eben (rt^umb bamit ^u (lercfen. @age mir nu (ieber �peter ��er batba�?@ebfvertnubep ber (ebueiten / obernbsp;wer pat^ bep bem befTte 3cb meine bu feiefl tro(fett / onb bernbsp;Q5emfer bat bieb mit beittt eigen ^uto geiloffen / bamit bunbsp;treff�icbfecbtenf�rgabeft- �nfolte(� (afebiermerefen/web*nbsp;lt;bervttterwbeibenben@ei(tbeibe/bnbiere(btcfutt(iwi(re*

1

-ocr page 105-

7?

till att(|�o(t mit lefietwe^tM t((�6eja(lt;tt/wic �gt;u amp;� f�gt;gt;vir�)tgc �arrawcnt/�gt;c� ^cili^en �et6 vnnbsp;f ifti/fo ^reulid) vn erfc�rerf (id^ fdxnOcft/�vc wo�tnbsp;nbsp;nbsp;wo� 3c

*�wanem^^QenOefite��nOew�gt;(ef�crwngtftoberaUcma|R* abcv�Uicb'�S^av(f�atgt; allctbinge mit feinem^,;;*^**nbsp;lt;ufo bcfi�nbe/ vnb were wie fm ttcngt;mct/figt;^abc ieb wibcr�iA�nbsp;vtoben bewc�fet/M�^/n tti(amp;t�?^�i)fe/weikrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niebt erftrit

bat/iwcb erf�reiten fan/bafi^bi�? f��ct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi met� t^eib)

^mfotti)er(tw^ newe^ fev/von ben anbern abgcfonbert�a^ armer ^bttengeift/wo er ^inan^ wi(/allen p�ft�ebennbsp;r^�neif�.^�enn wo ba^ftuef ntebteinfonberUe^^ ift/fonbernnbsp;anbem ^an^et / f 0 reifft ^inweg alle;^ / wa^ �. garifiabnbsp;5tttfetotertatiet/�ncfeUoberfafeU/onbbieibetmitaUemnbsp;fefi fielen / bo� im ^aerament gb^�ifm^ 2etb fet). ^o 2nbsp;^bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bleibei/ fo bat ber beiliae Q^eift maebt / and) atfo ^n menu

*Jvcn/�)er55�agb/ba�?557att/ �nbe^^ rbm^arntebt^^urftp h�rfa^t/ber^rotobernbsp;ya^^rot^ifbt ba�?er bie fo tbne/ fonbern wenn er gieieb fonbsp;W^te/baeJ �. garif�ab bamit ntebt^ gew�nne* (^�mn^ a�e�?nbsp;gj^ae?b�b^ ^Xegnie �rammatiee (tnb / was bennbsp;auben fot gr�nben/�enn aneb Sobanne^ in feinem (^nattnbsp;Sap. t. ba er oom (ieebt rebet / onb nennet c� ein �a^/nbsp;jaib bamacb nennet er e^ ein ^er/on fprtdgt;t/^Die welt fanbnbsp;ft �iebt/fpriebt niebt alfo / ^ie ^elt f anb (� niebt �^ae?nbsp;�arlfiai) aar leeberlieb herein feret / onb niebt allein mit fepnbsp;Q5rammanbsp;^te^rtirfel be^ ^lanben^ Wil fe6en.@ol benn mein glaubenbsp;attPem^o�atober�ibel|�eben/fo|tebeter warlid) obet

. ^3e viel newer 2(rti(fel werbe wtr m�flen feben/wenn wtr�)iei�ibe( an alte� orten/naeb benQ5rammattfd)e� fXe^nbsp;�etn Wollen meiflern� 2Vie offt rebet fte contra conuementiamnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generis,perfoncf�cc. 5awelcbefprafbctbut^niebt?

haben ^aebt f�r ein �ic/ onb fage�/ bie^...... . 2�rJj'l^tmod) maeben wir aneb zuweilen ein �an barank/ mnbsp;^^�e�naebt^/�^if� be^ttad)f^ Itilleongntfeblaf# b�6 �UtOnbsp;ren.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gartfi^ab wol bette m�gen babeim blei�*

mtt feiner Q5rammatifa/ ��nb bette vn^ baf�r �pr�ebe on lt;erta��f ber fcbrifTtfiirbracbt/wieneb^geb�rt/bamit ernbsp;A�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fein ^�to m�fte auff Sbridn^ perfo�/

brot pej reimen.�en er wil oon on^ febr if(t ba (ipfSS?^^^^^J?^�^^^beroonim/^olan/bni/�od)frifeba�fFnbsp;�eoct'peter/Jeigtboebmiran ei� worth� an�? ber jebrifit/nbsp;Qi 4 bo^

-ocr page 106-

so

auff perfoii / ni(f)t auff^ ^vet Dcitfc? Q�crtrt ecn^wtr gteubettewcv (Grammatica ttw�t^(�gt;er ^tim�nbsp;i|�^�f(;tn�)iav�h

C fi^efttt�w/mci� (i�bcr�cfcr/wie bie facamp;c ftc^c/ v6er -^3�)iefem ^utegt; �. g^atWb tro^t atlein Oamtt / t*ar anbsp;�ci��)a^ttfaat/c�?�)cttte�i(l^tauff^6rot/ nic^tnbsp;^elicvnamp;getvi^^enua/ DrauOej^tcr/ wdc^^ tft ein tauternbsp;freueter mutmitte / wiOer t^ie nat�rtic^ art vuh folge �5er fpro/nbsp;e�e/Vttt) wit c� beweifet Oaben/ba^ beute auff^ bro^ 0onbsp;^aben wir / ob wot Die art ber rebeon^^ beifte^et/noc^ ^umnbsp;vberPu� beweifetgewattiglieb au^ bem ^ext / m�fle auffffnbsp;^rob beuten/weit c� im atiber teit/auff ben Xetcb beute/�anbsp;mit ift im ba^ maut geffopfft 0o tretten wir nu auch wiba:nbsp;S�jJiffben�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nein/Ort fobbern/ba^ ev beweife/ wie ba^ ^u*

i�eld)amp;euret/ to auff ben �eib g^rif�i beute/wie er fagt vnb f? tK- ^enn wer nlf� beutet ca bafe^t/bermu^ fein iabeweifenwiberben/fo nein fagt^o*nbsp;^rtbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lan/troMro^/er bringe aufb einen�^ert f�r fein ia/wie wir

f�r vnfer ia braebt babem^cn ba^ er ^u vuferm ta nciu fagt/ Weteb^ boeb bie art ber rebe nicht teibet / vnb auff onfern neinnbsp;iafagt/ ifiniebt^/^rfott enfer nein mit bcUem fprueb auf?nbsp;bemfert f�raffen/enbfein fa be0etigen/@tei(b wie wirfeinnbsp;neinmit buttem fprueb im 4erfgef�rafff/enb enfer iabefteti�*nbsp;get baben/^enn er en^ ben trob tegf/ fo fot er gewonnen bo^nbsp;bem ^irbittenaberba^/bafferen^gnebigbiefev/enbeer*^nbsp;fenge en^ bieiX�ben nicb6

Si^er e^ gebet/wie icb gejagt bube/(f^ ifi bem �eift fein ernf�in ber groffen facben/ �er teufet treibt nur feinfpiefnbsp;bafau^* �otan/fo witiebt)�ffartflab mit feinernbsp;�uw4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^riecberei) ben Q^riecbifcb eerftenbigen befebten/ baff fte im

ben f �bet eertreiben/enb pribnbrn in recht wot/boff er ein an bermat nicht ebr Q5riecbifcb f�rgebe/ er f �nbte beun ^uuor�.nbsp;3cb wit mit ber i�cbrifft gegen im banbetn / vnb fgrifft vonnbsp;imbargetegtbubem �enn er ba^tbut/fo fot er mit feinemnbsp;lt;uto Witter W�rben feim 3cb blt;^ff^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wir w�tten ^um we/

nigf�en ia biefe Saflnacb f�r imficberbteiben/ inbeffb�ffi^ �Ott writer.^o^fev von bem ((eben ^uto gereb/barauffbirnbsp;groffen biwtiffhen �propb�ten fotr�bticb gepocht buben-�jJ�^iter w�tten wir ben ^ert f�w)n^ nemen/onb fc^ett/nbsp;ea�iftmdn ffiMwiefeinpch^bochr�imenw�rbe/weun bi^i�i1ef�a^nbsp;JUtUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein Seib) fott ein fonbertteb^ fein / onb auffffbri^

ftUff Perfon benten/ nicht auffff ^rob/'^^enn weit ffbriifu^ bofif ?5rot in bie J�anbnimpt/bartcft vn bricbtff/gibtfffeinennbsp;3ti�t

-ocr page 107-

�1

vnb fpricamp;t / T�cmct ^in vn�) eflef/�rtb brauff M9t/oj?naUcmtue�/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if� mem �etb/vttD swingt Die ave

tgt;nbnat�rh(^e folge ber mow/ba^er von bem ^rot fage/ba^ � ?�nbsp;nbsp;nbsp;^at�b nam vn gab�?bn ^(efe? c� eflFen/anber^ ^ab^ bte

Jimger nte^t miigen verfte^en/vn hlnbe awe^ nor^ niemanb anber^ verfielen wer e^ von gt;m Jbrete� ^�enn fV( angennbsp;Wm�ffen fefen auff feine (lenbe/tvie er ba�^rot nimpi/nbsp;gibt/ vnb barreie^t / vnb /re o^ren mnf�en fa bie mortnbsp;^ren/ bieer vber bem barreic^en vnb in bem geben fpricamp;tnbsp;: ^wjprid^t er fa (dn anber mort in bem baweic^en / benn bie-�nbsp;r^/ if� mein �etb/ etcgt;

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nidxfein �eibfein/ba^er barreie^t vnbeOen

vn||t/menn er fpric()t/ ^ffet/ ba�? tft mein^etb/ fo ^ette er �c �^^wftcamp;t/vttb mit morten generretSiBiefoit^iauten/^ennnbsp;�Innerneinen gramen !Hocf gebe/ vnbfpred}e/��im(gt;irt/nbsp;an/ba�^ tfi meine marbern fammete ^ebauben etc- vnbnbsp;Reutet biemortanff mein Xieib/ ba^ icb an �ettee 2�ere ba^nbsp;JJtfbt generret vnb getenffcbet fo teb / nach

Wittel branff folget vnb �P^^cbe/�a� i� mein marbern @(bauben?nbsp;nbsp;nbsp;muffen fa an^

Fl** wpr ba ^mif cb^� fallen/ bie in vom gramen ^oef / ben tc^ Jwteicbtevnbaniiebenbteffe/ anff meine ^cbaubenf�ret/nbsp;*ms biefen morten mere c� im vnm�glifb ^uuerffebertgt; 2llfnbsp;f^/wenn ieb einem ein ff �ef'^rob^ gebe/vnb fpre*nbsp;b w vnb if^/ vnb in biefem barreicben vnb beiffen e�nbsp;Svrf �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;braufffolgete vnb fpreebe / ^Da^ iff ein pfunb Q5o(*

Vit� � wa^ bm marlieb�icbt ein^ufo ober^atta/noeb S w buebffaben ba.^miffeben fomen / bie einen vnter-�nbsp;tM nemen verffanbanfaben/ e^laut^ugemal-�nbsp;jsS./Jr ^wanbergt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�ffen an^gebrucfte/ffarrfe mort ba

� ^fPjyomen/biee^ vnterfebeiben/nemlieb alfo /^im bitt pfunb �olt^ittnbsp;MrtA^L^^Wen. ulfo aucb/^iwblt;�/^eueb an/^)ie babe iebnbsp;c�ahlt;�k5marbern �cbauben. �lfo bettenbsp;m�ffen fagen / lernet bin/effet/ �enn icbnbsp;bie ffbt wein �eibber f�r euch gegeben mirb/

�er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mbtt tjff @opbiffifeb gemefen- 2(f� men ei*

bie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trnnef reichte vn fpreebe/^emet ^n/mndt

triiirff Wit ben rotebofen- Ober alfo/?femet bin/ fotiftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bat ben �oltan gefcblagen/Obermfet

^^gleicben einen frembben boffen bevein / ber �eb gar

-ocr page 108-

s2 ^t�gt;lt;r�gt;tc�tmettf(�ert �(f^t�aufFtr(n(fcttreimc(elt; ^tgt;enfo

fpn(^t/7�cmcf ^m/^rtef/ha^ if� mein �db/ f�r cMCb grgebr/ ^crt^foU ein fonberU(� newer anfang fein*

er foie�^ wort niebt bette gerebt/gieieb vnb eben/ (n vnb ober bem barreicbew/fonbern ein wenig ^nnor obernbsp;bernafb/f�bettee�?einenf(bein/2(bernnergieid^inbem/banbsp;eAe.f�nferi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gibt vnbbarrei^tvnb effen beiR/frricbt/ �a^iffmein

lubctc, t^eib/oerinagfeinwnfebnn^nrt berfpracben/anber^ver*^ ffeben/benn ba^ fein 2eib fev/ba^er barreiebt vnbeffen beiff/nbsp;ober m�ffen birtfUrber ^niaffen/ba�? niejnanb gewif^ fet^/wo^nbsp;einer mit bem anbern rebeh ^enn fo man bie^ b^^^^ ^n btecnbsp;rebewilfo ^nreiffen/ fofoiniemanbmebrmitmirreben/icbnbsp;wit^ anberf^ benten/ ober mu^ forgen/ boff er^ anbereJ bente*nbsp;were gbnffnm not angangen/ bo^ er foieb ngt;ott fo ebinbsp;feit ober bembarreieben/onbaer beifft effen/fagen/fo er wolt;nbsp;anber ^eit bar^u batte/vn wol wnffe/ba^fie (� nicht anberfinbsp;� machten vergeben/ benn vom ^rob/ba^ er inen barreiebt vnnbsp;effen bie^*

^^Sirnmb e�^m(�t tvarifi/ ba'�^Sariffabfaget / er X^b^^^^�nrnmb bitten Webi fie511 (eren/woranffbo^nbsp;gebecbtnif^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo(t�gt;a^get er mit gewalt ouff feim

eigen ^opff/vn f an�^ weber mit ^ebrifft noch fonff beweifem ��a�^ beifft nicht (eren/fo^nr Ortzeit/t�cfifcbvn fnr^bierebenbsp;abbrechen/vn vnuerfe^f^vnb vnnerwgrnet auffein anber^nbsp;fallen/eben im barreiepen ein�? anbern bing^/ba erniebt vonnbsp;rebet /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;izt mehr verbnncfelt/ betrog? vnb getenfehf*

geren mn^ einfeltigtich / bentfich/ f(er(i(h^ngeben/vnb eben feigen ba^/banon man (eret/vnb nicht ein anber^geben obernbsp;^eigen/vnb^ngieicheinartberf^ (eren ober nennen-^�? iff nichtnbsp;fein geieret/wenn ich bir wei^ ^eige/vn (ere bich vom ffhtvar-fnbsp;^en/ober ^�ige bir ben �^enfei vnb tcre bich tfcn Q5otf. ^nbennbsp;vnb b�fewiebt/ober fp^tter vnb tputt a(fo/bieentwe*�nbsp;per verf�ren/ober eine (echerep anrichten �w�Uen* (^in fron�nbsp;J��anbeme^ ernff iff/tbnt nicht fo�

3(l^ch Wa^ were e^ von n^ten^eweff/bae? ff b^iff 5We( mal auff ffeb wzifztf etnrnai anffben geib/ bae? anber malnbsp;anff^ ^(ut*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were gnng gewef ^n/ ba^ er bette gef �tgt/3cb

bin^/ober/ba�? iff mein�eib/banon �ie 'Propheten gejagt bn ben/baeJer f�r euch gegeben fo(t werben? wienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff ar (ff ab

wif ^uaber fehieft (tch^^a�e^^nmeffenvnbtrincren/febt^ beiber(ev* ^r nimpt etwa^btHichs?/ bo^ ber fpeife ebnlicbnbsp;�emlicb/ fein Selb/ vnb ettvn^ weicb^^iieh^/ ba^ bem ?ranrfnbsp;cb��i^

-ocr page 109-

cbnhf^ if�/ �lemhc^ fem ^(ut ^af? Were /m baf?tgt;en �dtngt; gcwefcne ^cttc eben fo me^r �in anberf?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baf? bcr

^petfcvn��^ranrf ntcbtfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiegcfage/

^r ^eetc m�gen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fagen / 3(� �lt;n ber 57�enffb / �gt;rr f�r

��cb t|t / barinnen hin gef�ait cin� eflerliebc� vnb trincfhfbenbing^mere gemefem

er aber alle beibe^ gibt / im 53rob/ ein� baf? efienlv* lt;brtt� bing gleicfy vnb im 23?ein / einf? baf? trinefliebem bingenbsp;gleiebift/ vnbtb�i baf?^u feiner ^eie/ bennvber^ifebvnternbsp;t�em lt;^|Ten/*25n ba eb� in bem augenblicf/ ba erf? barreiebi/nbsp;bnb (^ifen bnb �^rinef en beifft / mog nimermebr fein �etvif-f^n fieber fein/baf? feleb^ lengnee* IJnb teb wei^ f�rwar/ba^nbsp;lt;^^cb garlftabf? gemif�en felb^bie Rappelt vnbrngcwif?nbsp;. �/ al�? baf? fp�ne niebt verbewV fan/were er noeb fe vernbsp;norfivnb verblent. �enn gbi�if^�^amp;^heef?W0l^nranberanbsp;m�gen leren vnb niebf fparen/bi� fte affen vnb irnnrfen/nbsp;bnbbif?crv^�)arreiebt vnb bieffe effen bnberinefen*

3^^em/ waf? bebeut ba^? ba er bof? ^rot gegeben bnb ge* batte/ i)a^iftt�iri�2eibetcfebeter einnewe^mitbemnbsp;an/ bnb gibt abermal ben^Bein bnb fpriebt / �af? iflnbsp;Sjlti ^lutQBenn balein nemer anfang were/ ba crfpriebt/nbsp;;paf? i j� mein �eib / bnb weite bamit geleret baben/wcrauffnbsp;�^^aebeebtnif?fieblt;!�folte/ feite er^ niebtalfegeft�cfet/bnbnbsp;^inanber geteilet/fenbernSeib bnb^lutf�ng^aneinan*nbsp;�eftt�bl��/ bnbalfe aefaat baben/ Sa^ i� mein �eib bnb


gt; �asif�wrt*


-ocr page 110-

?4

�en/�af� evflf vnb u^tc |ufameu� 2(6cr �)a^ anter tmmit�cI/�ge^rtjttOer fernem/rcntgt;entfe9 einfcn�)ertt(^�?/nbsp;tJttOr^ut �Ja^e^itgrun� Oer 0(t?rlt;t/ait�? etgertem Xcpff*nbsp;20ie maa �gt;iel^ertmttflt (et�gt;e� / t)a� �^ritte e�^er (ei^fcnbsp;foUe^atiaen amcrffe�/v�O�)a^ an�gt;cr �)a^ mieten ^mifcamp;ennbsp;Pen beiPennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d�c ^n Per betPer feinem geJdrenf

mere eben^ai^? wenn nbsp;nbsp;in tficfcr rePe/cJefuff fprac�

U feinen3�ngern4�e enc^ f�r Pen faifr�en 'Prop�eee/Pie lt;nc^ fpmen in ^(^�ffMH^ern) moitfa^en/Po^ Pa^mietei/Inbsp;fl�cf cbuteue^fur Penfalfcben propreren )nif^e geh�ret junbsp;Pem erj�ennpcb^nm (e^eenfl�er/fonPern were ein nemei^ettnbsp;Peng fiir fif^.�ag? Pi^r ^ert nn fpit aifo (ane�/Jefu^ fprac^nbsp;Unfeinen J�ngern/ �te ^u eueb fernen innbsp;�enn gt;r feie cue^ ^�een f�r Pen faifc^en �prepfeeen� ^in fre/nbsp;e�er muew� m�^e wei fefagen/ Slber niemanp ifefe foU/Pernbsp;a . imfeibf^gienbe� (fbenfPid^^ii�^/Pa^Pieferfreeber^eii�artnbsp;^w^tttore eebee/�aerfi^ee/Pa^Pi^f��ef(�a^i|tmein2eibnbsp;eecOo^n alle mietel felget pern erflen/alfo/Pa^atK^ niebt dn/nbsp;��nP/Pa^wtfeb^tt flebet/pnPPajn^wifcben zweien fi�efen ge*nbsp;rept wtrP/Pie Poeb infamen geh�ren-

aber � ^arifraP fieb bie (Tieft mit einer glefe/pnP i^fpriebt/^f^fep aljoviei gefagt/al^b^^tte gbnfT�^ w^i*nbsp;Un fa^cn/SUben j�nger/(r habt geb�ret Pa�? Pie �pre*nbsp;bbeten verf�nPigen ven eim ^eibe/Per f�r Pie^�nPefelle gc*nbsp;aeben werPen/fe fage ieb eneb/ baf? Pi^ if� Perfeibige amp;ib etc^nbsp;Entwert ieb aufF�^er|f/'^erbat�?gefagtf Verbat im befeb*nbsp;0.6ri0�b� ienfeiebeglefebieber^nfe�enf ^ie werPen Wirgewt�/Pa^nbsp;' ''�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piefeglefeenPi^nfabteebtfepf �26eiffbi^^cbeifTitPngrnnPf

2�e erzwingt f eieb^ Per �^ejet f 3a we ^eigt er^mit einer eint* ^en fp0abenfffar((laPfagt�?/3nPa�ignng/fe �p (�^vid mebenbsp;gnng/ Pa^ieb anPerf^faae/ per ieb ben bellend ejrt vnP naturnbsp;Per (pracbe f�rmieb gbnnU�? nicht fef(ug/ai^nbsp;� ffari|�aP/Pa�? er feiebf? b^f fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^febf / weii ef? figt;

bpeb ven nPten war/ Pof^feicbe meinung nbsp;nbsp;verfTanPen wef*

p�f^e finp bie Pie beben prepbeten/Pie aitcb Po^ 2(benPma( �iebtein Sacrament nennen f f onPern einen namen au^ pernbsp;^tbei blt;^ben w�llert f 3fbac? wPrtlin / Emm / wPllen ftlnbsp;ni(bt Uitfcn^ @agc pu nu mir ein w�rtiin ePer namfCPa fein^nbsp;fahr ifl) bitt^unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pa�?f(breien (te au^ f�r Pa^ allerb^ebf��

(aAer.Siber Pa^pefeiebein gre�?gefcbwe6tPnP giefebtn^uf� ,nbsp;nbsp;nbsp;^en/Pie e�?atle�? perPerbt/Pa�?b^^(^ �b(ak@ibeflu abermai

Pen Teufel Pa f Perau^bemPa�^ni(bf^pnPfrepi(i / allenef

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma(bflt;

-ocr page 111-

vnft �n� tem �cw�cttt�/ ��ft(Ie mac^t^o^ ifl feine att lgt;ur(amp; vn�) Onvep*nbsp;3eber ^ott/ wenn wir gieieb He i^tt^^ewiffe @pruwenbsp;5g�Oer0c^riffif(Uvn�^ia6en/tflbcnnocHnu^evnbarwnbsp;^^bo/Oo� wirf�r �gt;em '^eufei bieiben/ ^nbPiefer 2�ge^nbsp;�eift Wil vtt^ auff feine eigene wert f�ren /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fewen an*

bernbe^elfffoUen^aben/ bennba^wirfaaen/ ^nrytap teSSgt;�^

^en fpr�cben angreiffen/wa^wil ici) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^r

��X^SSiSf�Se^ � f Wt f�r ftcb bringt / vnb allein eigener attester anbsp;�S�jK^�nbsp;' St^S�S��nbsp;��SSS�kamp;s�esnbsp;�^enn bic sSuJeerliebSeib vnb^lnt nennetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q,�!�.

anffbic�SSieber�ei^ Selb Vttb^iirt in benpropHe�nbsp;kss��sx�k�

� f?x%x?aX���.quot;ss�� '�s��s��^^^nbsp;��SifSS�*^nbsp;īs?�blt;�w

-ocr page 112-

�6

jttac^crtfdn/ wie wU (te^Darauffreimett/ oa^�ai�^^ernae^ Sast��ttts� fo(get/�a^iamp;ui^�mememalt;^MiHi^^^eUf)^auft^erten/nbsp;mdnern eje evfprif^t/^iemet ^w/effet/ftc^ reimennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r�cf

�pj. jjiggji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|0 !,(,.( jD0j.^ jjjij)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;preOi^t / tgt;a�^ e^ f ome^u

�em 0a5u c� ae^orete ^ete^efpracpe pat foiepe weift oOer art ^nre�gt;ert / lgt;a^ he^wiffepen Zweien werten bie an einander ge/nbsp;peren/ einen feiepenpanffen wert vnDfe�cpe eine pret)igt einnbsp;werffe enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man Oeep greiffen/ �^ae^ ein mntwiUiger freuet

i�ronbc�. tfarftabe.

hv, ^eep wiegefagt ift/ ^r feit^Peweifen/�Je^wellen wir warten-fep geantwert auffbie gr�iWe ent) erfaepen/ fenbsp;^^^ariffab f�ret f�r feinen ^raum au� eer @cpri|ft/nbsp;weieperftneerepgewefen- ^erer|�/'^a^ ein^relfernbsp;bucpftabe ea f�une/in etiiepen b�epern/ niept in allew�^er annbsp;eer/ea�? ein puntt ba war ^�er britte war ba^ (iebe �^ute^nbsp;peitige trefpiepe gr�nbe/ weiepeniemanbf�ren feiten/epnnbsp;fot^e pimlif(pePreppeteneie�ette�^ film perem �Der vier b/nbsp;u ift/t^a^^cr niept ein einigen fpruepau^ ber �eprifl� fan f�rnbsp;fiep bringen/en biefer grunb ift ber allerfiercfefte/ ber wii we(nbsp;Pieiben ewiglicp / 3ep Wit in aiiep niept embff effen / fenbernnbsp;peiffenftertfem

^3rtfwrber (eret er bn^ / waf? fraw ?)u(ba bie nat�riiepe eernuttfft biefenfaepenfagt/ gerabe atfi? w�f�en wir niept/nbsp;ba^biebernunfftbe^^eufei^pure iff/ enbniept^ fanbennnbsp;(efiern enb fepenben aiteanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^ott rebt enb tput Siber epe

Wir berfeiben^rppuren enb%eufe(^braut antwerten/'^ei�* (en wir ,^uuer enfern Q5iauben beweifen/ enb niept greffenbsp;Puepftaben neep puneten/eber'^ute ^ate/fenbern b�rre pet^nbsp;(e fpr�epe bartegen/bie bef quot;teufet niept fei embffeffemnbsp;l?ff^ erfte fan ia niem�nb (eugnen / ba^ bienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uart^

V�erttrt�n'rt viibetfeterc

�eiif�en/^ybat tpeu^/$��areu^/S�fafi?/auep �Pauiu^ bo* JU lagern- baftebemerften teii bef? @aerament^e�unbsp;treeptigiiep fepreiben/auep faff alte mit einerieb werten/'�uf^nbsp;genemen/gebattef t/gebreepen/ bn felt;nbsp;J�ngern gegeben/bub gef�gt/ T�emet pin bff effet/bo^ iffnbsp;mein Salbet f�r euep gegeben w(rb/jj)aben ff e ia w�lien bettnbsp;eineriep bing rebelt /3af?/ we ben man be^ ^uange�ffennbsp;5y?af tpei rebe berff epet/an biefem ei^/ bauen mu^ man auepnbsp;berffepen be�?^uattgetiffert5��arei/^uee/ bnblbauiuf^rebrnbsp;3ff be niept gewi^iiep aifef ^rep ber anber�?fagegt; @e ifff?nunbsp;gewi^/ba^ a(ierbiermeinungeiff/^priffu�?pabe bie j�ngernbsp;pie niept tanpen eher pfeiffen / fenbern effen peiffen/nac^nbsp;(gu

-ocr page 113-

^rop^eeett� sr ^***� *��'***

�^Clan/fo tvirVma� auc� vntviVerfprccamp;itc^ m�flett vcfentten/ Va� Viefeiben vier / Va (te vvm attvertt teil Ve^ �o*nbsp;^antent� fcbreiben / aueb eineriep meinmt� fcien/vtt V gieie^nbsp;�He Vier von eineriep fachen pabeit wollen reVen./ att Vern ort.nbsp;^oh Ver hie auch anVer^fagen f�uVe. @o mu;^ uu Va^/ V�nbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^lnt Ve^ neweit T^eftament^/

w f�r Viele versoffen wirV/,^ur Vergebung Ver @�nVen)cb^ y?(hlbtgefeinvttvfo viel w�llen/ale^ Va 55�areu^ fagt/ ^�a^nbsp;Mt Va^'�^int Ve^ newen ^eftament^/ Va^ f�r viele versoffen �a� itiba�nbsp;snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alfo auch/Va^2uca^ vnV 'Paulu^fa^eu/ �a^ i(t

vn�gt; 5gt;7av(:iis mit jjt mein ^int f�r vicie veraoi�en

^lt;^t*^ei(h tgt;e^ newen 7eftamcnt^ in meinem ^lut/Va^ f�r ^,�ente. quot; ^ttV wollen/nbsp;5?7at^eu^ Vit V S5�arcu^ mit Viefen Worten w�llen/^o^nbsp;Mt mein ^Int f�r viele verh�rtem T�erfanhieVochimerait�^nbsp;la�en oVer Vencfeit ? � eil Venu Suca^ vnV �Paulus mit

t(� �ft* Xelch/uifht Vent� auff Ven fichtbaren saaiti b� *?^b oVerauffVa3lfichtbare ^lutfiht�tfti/ fouVernau(rven2ifi4gt;�c.nbsp;Hchtbarliehen ^elch /wte Viewort mit alter aewalt er^wiu*nbsp;�eu/vnv helle Va fteheu vnV fa�eu/Va^ ift Ver Xelch* Sth^tltu^nbsp;Mtbaber oVer^lut/if� weVer ,^elch uochXru�/noch i^ch�pnbsp;nt�flen wir auch fa�en/Va^ 5y?attheu^nbsp;Vemfelben (ichtbarenXetch reVeu/vuVnbsp;Vom fichtbarett^lut ffhi#t/Vafie fa��/^�a^ i(t meinnbsp;ītt� *�a�? alfo Vaf? wortltn/ �a^/bep allen uau�cliflettnbsp;�;?\tttr�env Wil noch ma� (affen hin Veuten oVerjiehen/ oh�nbsp;Va�^g^h^t(�u�? Varreicht/ T�emlich/ Ven Xelchnbsp;�PHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CVer werVenm�ffenfo^

�en / Vag Vie i^uan�eliften nicht einerlev �emeinet / noch von �tent�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�efehvwben h�ben/ im an Vern teil Ve�? 0acra^

auff Vi�mal �enuu�/Va^/wie Vrobeit Sflo�f S^ff�rl|taV�7uttenvnv hatten verlorenift/ vnVnbsp;Hm� fi�z�;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftehen/Va^ Vie ^uan�eltfte vn V Paulus nicht

A��^tt quot;�lut �hftf�i t�eVen / ^a� if� mein �lut Ve� m^^^�'ment�. jtem Va^ if� Ver ^elch �gt;e� newen ^e(tagt;nbsp;Peinent ^lut�^0 wir aber Va�? erhalte haben/Va�?nbsp;�lutghtif�ifei) warhaffti�/ wieViefcnbsp;tmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�uch ^u �leichfefi bleib�/ Va�

^e�^acrament� auch Ver �eib ^ht�tf�iwar^ wiLt fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lf0 VarniVer/alle� waf^ �SarlftaV vo^

� nbsp;nbsp;nbsp;}n�t/ vn V fin Vet fteh/ha^ nichts Venn fein eigen trawm

�Q i tf�/Vett

*

J

-ocr page 114-

tfi/ bettfrsan^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^at in �icSc^riffKnibd�

wolUrtvnlgt; mu� fia fovt^

fpdttifc^ev t)tttgt;�0ttif(amp;ermore �gt;aOcr(c* mie man m�ge if^nftum m� ^ree vu�gt; '^�ttnbsp;Crii�^�^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bvingeu/ ob er m�|fe vu� auffpfeiffeu / menu wir

(eu/ vuD Dergleichen viel fehenDiieper (eftermori/ fiheemart moi/Da�e� mort ftnD ein�ieichtfertigen �eifl� oDer ^eu^nbsp;fe(�/Die Da^u Dienen/Da� man Den (ofen 'p�fei errege/vnD Dienbsp;/enigen reihe / Denen nicht viel am Q5(auhen vnD gemiffen g(gt;nbsp;(egen ifi- ^o aber gute herhen fiuD/Die nach Dem gemtflen D�nbsp;�tauben fragen / Die (arten inen mariieh mit fofrhen fch^i^�nbsp;vuDfehimpffmorten (e|�ern/nicht ben�gen/fte mhUennbsp;mort haben / ��?nD fprechen a(f0/ �^a� (igt mir an ffarlitaD�nbsp;tre mmen/fpotten oDer (eherne 3ch feh^ ht^ D�rre/helle/gemalnbsp;tige mort �otte�/Die mich ^ming� ^u bef enne/ Da�gh��(rtw^nbsp;Seib DU ^(ut im Sacrament fep. '�afolt man auff antmortnbsp;en/ouD fpotten Diemei( (arten* ^ie ^^vifin� m� @atramenenbsp;bracht merDe/oDer vn� m�rte auffpfeiffen/ftei� ich nicht/Da�nbsp;mei� tcf^ aber mo(/Da� amp;0ttc^ tvert nic^t Ue^enfan/wet(^(^^nbsp;Dafagt/ ^��*ogh^i|tu�eibDnD^(utim Sacramentnbsp;3^^hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic noch nicht antmorten / au|T Die@ophif�(*

fchevnDarmeg(��(in/ Dtehte ffariftaDvber DemXe((he m�n�hr, Pi(^^i�lt;^�b(appet.Ce�mu�ba�beirteu/ma�Diefem^ejctfolnbsp;etma� abbrecDen/S^ar(ftuD� mort thun�nicht/fte pnDffarPnbsp;ftaDifch vn nicht� mehr*2(ber hernach mi( ichnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ophirte

tet) an^eigen* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc�) guug/ Da� e� frefftigiich bemetfet ift/

Wie Die ^uangeiiften ouD *pau(u� mit Den morten / ^a� i� mein 2eib/ '�a� tft mein (ut/'�a� ift Der Xdch/nicht auffnbsp;Den fichtbaren �eib noch ^(ttt ffh�^il�i Deuten / mie ffartflaDnbsp;treumet / fonDern auff Da� / Da� er Den J�ngern Darreicht/nbsp;duD effen ouD trinefen hdfft ��a�ft�cf(in haben mirfonbsp;hert vnD gemonnen/ Da� meDer ffariftaD noch a((e �^eufei mit �nbsp;alter ^ophifterep m�gen ombitoffen/ Da�mei�ichf�rmar#nbsp;2(bet i� t^c� �eift�art / mie ich g^fagt habe/ 2(m eufferti*nbsp;(hen mort �otte�onD ^eichen (igt fm nimt�/Da�greiffternbsp;frifch an/DuDmacht� Damit mieer m�/ouDfagt vn� Darnachnbsp;feinen eigen tauD au� feinem Xopff ertichtet/ohnade gruuDnbsp;Der fchrifft/ Da� mu� Denn Der rechte^eift heiffen-^f^ff� auDer haben mir ober Die�eviergema(tige @pr�^nbsp;^|che noch einen auDern hfforin* 10* Der (autet a(fo/ �etnbsp;^e(chDer beneDeiunge/ me(chenmir beneDeien/iflDetnbsp;nicht Die�emeinfchaffi he�^tut�ghvif�i^ �o�^rot Da�

-ocr page 115-

fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nic�t Me @emelt;i�f(�(�ffit be� Sdb� g^vU ���wt

anf^rR.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aewc|�/meint� �cr^cnf? w meiner

Sacrament �n�) wenn wir feine wir �)oe^ ramie

wie^ae�lt;ffar(^ar renfprne^ en / Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^n ein ^vc^�avd geweib �ber ficb ^n baw

aretffuberbaernaeamp;f�ein vnbfaii 2.piquot;^^^�i�eiftt erfpinweb vnb ainen/ wie wir ^^ren weroen/nbsp;(of�?S^^ SHffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��offe feinet �eiftreieben vnb feamp;rifit*

fcf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gt;ie^nm erflen/^Do^^^Panin^ nid)t ^ic ^nf*

�vorteeberfieine bnebliabenr�rgibt/ ^^�oern �elle �erau�? fagt/^a� �reb ba^? wir breebemnbsp;wn;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;breebm/niebt alleine ba�^ g�*

�^Sari*

Im ^fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lige/ba er f�rgibt/QSBeft gleieb g^rifluf�

fifir^^abmal ^eere feinen �eib vnb ^lnt |nr Ipeifegeben/ ohJ�^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folgen/ ba�? c� aneb �gt;ilt;^ ff amp;vi|ten �ernae^

fnH �^^Uamp;wwn��gen^ ^aranffantwortenwirmitbiefem Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;breeben/ ^ir/^ir/^ir/ Q�er ���swt .

it^if e 3(amp; nbsp;nbsp;nbsp;��arif�ab wirb noeb etwa in �rie

Sfmfobielai^.gbrif�n^felbi? alleine/vnb wirb barnacbfeitt *^�me/bie�rie(biftbefprafb (eibe c� nicbtanberf?gt;nbsp;p- ^neret$nmanbern/ ba^f'Panln^M rebetoom ^rotimnbsp;weleb^braeb/onbbernaebmal^bienbsp;^Pofhlngnc^ bracben- ^elcb^^^ breeben niebt^ anber^ if�nbsp;^^^f^3efaienbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rotgt;^ren- 4^ ^ie /ungen

Weben^vot/ vnbniemanbbraebf^inenetc� Slnffbo^wir von ben �Xottengeiilern gefebolten werben/nbsp;rI. A rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftngern broeff ober

r ?^^*i^onbetti viel Tpar t iff el vnb ^oftien nemen/ benn ba�f ?� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�n�ge baran/base^ frnf�

�witocfen gemacht wii^/ e^gefebebe mitbanb/ mejjerober !;}� ^?^vlle/ wie� in^reifeberweife^broeben beifft-Slnebnbsp;?gt;S?$'^^^^^^^^^^��^ni(bige|ialt be� �rot�?beini/ Wtebienbsp;J�?^^ifeb vnb febleebte ^rot/ba^ wir wi flen/nbsp;4ueb auff biefefeitenniebtf�nbigen/fo Wirf^^votnbsp;3 baffen

-ocr page 116-

5gt;o

^ciffcn vn� �ahc�/ �afamp; nbsp;nbsp;�Paufuf? weife/wefcamp;^ hie'Papi*

fren ein J^e^erep waehe�gt;

(gem�nfd)^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hrttte� mai / ho^ er �eite vnh f (ar �era��f

icne'^brifi,. fa^t/Safteibige^rot/weiepe^ wirbved^ett/ (ft hie Gemein/ � febaffit he^ieibs^^i^rifti. ^�reftumein lieber fr�her?

fl*)*^**^ ailtfilrt ^rot/jg htgt; grrnrin-* f(b55uS�ab^^hi#i. ig/ ig (fagt er) hie gonbsp;meinffbaffe he^ 2eib�? gb^�igi� ^a^ ig hie �emeinfebaffinbsp;he� geib^ gjr igifnbsp;nbsp;nbsp;mag niebt anher�? fein/hen� hoi^ hie

tia^^cb�0(f)cn'^v0t/cinjilt;$li(i)a(cin g�ef neme�/ inhemfelbenhen2etb�briginemen/^a�^hiefegemeinf(ba|Ttnbsp;fep fo tnel/ai^ teilbafftig feirt/haf?hen gemeinen �eib Sb^igi/nbsp;ein ieglieber mit hen anhern empfebet/ wie er hafelbg fagtnbsp;^ir |inh alle ein �eib/ hie wir ein� ^rot^ teilbagttg finh*nbsp;�aber e^aueb ven altere? b^(�5lt;^mm�nihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ig/

meinfebaffr

verbriebi ficb �w ttteigerlieb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argah/vn weitem

|l^htefenfpr�cblt;^wfb ^uuor gnmpffrnh matt maebe/�a�f niemanhfeit merefen/wie er trogen hamit fep/on braw*nbsp;tbet feine�^ Q5eige^ verf erter art/ �er alle�^ iras ^ott engerenbsp;(icb hnh leiblieb fcbt/geiglieb hnh innerlicb maebt/ hnh wihernbsp;nmb/ wa�? Q5otf innerlieb nnh geiglieb wil/ha^ maeb(nbsp;er eugerlieb hnh teiblieb/ ft)ie ieb hroben gefagt babe^Sllfo nie^nbsp;met er pie ho^wort gemeinfebagt/f�r geb/nn wil hamit bitt^nbsp;ein in hen Q5eig / nnh eine geigliebe Q5emeinfebafft haran^nbsp;machen / ^nh gibt f�r / ha^ hie he^ �etbe� gbi�lgl gemein^nbsp;febafft haben/ hie mit a��?gegreefter Inghas^ Reihennbsp;behenrren/vnh aneb mit leihen etc wie fie henn/re newe rehenbsp;^ttfolehem newenverganh haben erfnnhen^

nn man aber fragt / wo iggrnnh vnh 0ebrigf/ bic foicbc^icfc beweifen^ oherwo igher'^ert/ heref?er^wingt^nbsp;^0 weifet er htt^ in�? rauebloeb/ oher anffh^^anher^n itt�nbsp;famnnhfagtf? im. 2Bie folt er anherf? fbn�t�er fpriieb wat?nbsp;fm nicht leihen/onh htnh im hoeb niebt werertgt; �arumbnbsp;ege er in fo (iege/haeht er /nbsp;nbsp;nbsp;ig beger ieb ntaebe im eine

fen/wie ich fan/wil 0ebrigt nicht belgen/fo beige mein iigerXopg/her ig vol ^eig^/ha^igcbengnngham/�tt^nbsp;fagtmirha^n noch wolmebr/nemlith/ �a^gemeinfehag^nbsp;he�? ^ei hen^ �p^igi/ vnh gemeinfebagt he^geifo vnh ^lnt^nbsp;$hrigi/ein hing fe� 3ft�nicht fein 2(we ia/aang fein*nbsp;ift nur vmb ein bnehgaben ^n tbun/ ha^ man ho^ � in�?nbsp;vnhha^^in^�verwanhrk/ fowirh aiu? hem wort

-ocr page 117-

wort �cib/^nb tviOerunibgt; @o �a|� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben ben

�em fcbwanly barffeftfetne 0(bnftt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�ren-

ia� faren ben t oUen (�etft-'^ir antworten auff fe^ tteG(ofealfo.^rftUfb/�X)a^9emeinf(blt;t be^�ei^n�gVr^nbsp;fti/niebt fan fein Oie genwtnfcbafft be� i�eib^ vnb ^lnt^ igt;tn*nbsp;riftt^cnn wev mit g^rifto Uibenzober fetne^ ieiben^ fol tett^ uibensnbsp;ba�ft�0 fein/ber mn^ from/Q5eiftiie(Xvnb Q5(enbi9 feiw i^innbsp;t�nbli(ber�eifcb(ieber S^enfcb tbut^nieb^ Slber be^(eib^nbsp;Samp;rifti werben aneb teilj^afftig bie vnwirbtg^cn/wiej)anin�nbsp;fagt b ff�vinlt; lu 2�er ba� ^^�rot bnwirbig Oft/ �gt;rr ifft im ba^nbsp;Q5eriebt / wie aneb �gt;tm oerr^eter 3nba ^efebaeb im Slbenb*nbsp;mal/ber fanwt anber n 3�rt�ern/be^ t^etb^ bnb glnt^ �ri*nbsp;fti gemeinfcbafft batte/ vnbtc�^affti� i^ar / ^�ennerenunbsp;tfcnoe^f/aff^vnbtranefmit / ebenfowoi ai^ bie anber�nbsp;j�ii�eru-

�2b. 2l� �ber�. Siflrff�at a�� ta�cmdnfc^afft et� ktb� vnS��'ltit� tf brifit/ctnlt; ��(Kirf}� gcmcinfcamp;flf� iiilt;vnbsp;� ' (tcf/pnnutfWtl/�a�t�foUefcin�ieftnpraamp;ungi��^nbsp;2c ite �n'Siut^/im^v� enb �dc^/ �)�snbsp;nbsp;nbsp;iel) �.'Paiilu�

s�c�it�nrtgt;t(),/�5frbi�)prictit/�a��5retPa�ftgt;irbvc(6en/ �JWcgcmeinftbafft bfs amp;tb� ��i�liWSamp;tetbis�nbsp;lcibUfb enflevlieb bin^/ba^ fan nicmanb leugnen�nbsp;auebTelber/ba�^eineufferiiebbreeben obereffertnbsp;fci, nirtx�/SJ�an m�lTc 5(gt;tif�u� ��i6 gciftli^� tffen etcnbsp;w�boinba^cuffcritc^��rot brtdxnbiib effen �ne (�lt;tipnbsp;�c 9tmeinfe()�ffi fettt'Wie �. gavlffab fuget i 3ttm/^agnbsp;V�� fcvetben/bnb effen unt^ bie nnronbigen �nb�bttUfcn/

Jtibus 3fcfc�rtot�/'5nctliebe g orint^er treten i. get. ^�cfelben haben (a gemeinfefcufft be�geib�g^nfn/bnbfin�nbsp;�effeiben teiihaffttg/ttgt;te bie^r @pvncb jwingt/b^ia�itetnbsp;brechen sL


�i��� *�gen ni / beV/wr^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^�y�rnrauigt; nuuni

*�s

� �Wb� htrjerjif jrt/Soffbrjt b�^ �jir (,r((f)(aytu.

4

-ocr page 118-

�(ofcnicamp;t (dbcm ^ettrt nic^t anfcVe/ fo if� tttematt^ �)er wir�) anfc Jctt / c t)ernbsp;lgt;�^w�rtUtt/�ememfd^a(�t/^a(tcn/fo�gt;abcic^ bcttn gctvotvnbsp;tten/^^ fo|� mtcf; nii^t tnc^v/tfcnn Oa^ ic^ i^cttcle/ ^�ie 2(iitenbsp;ptt�) allumai 6h�^

w2r 'B�rumbfpricamp;fbctw^^�Pautottic^t

bi-edjen. nbsp;nbsp;^vot tgt;a� Wit bvecbnvtf�bev i�eibbcg? j^cvv�/fonbcrn t^ut

�m^u bie gcmcmfcbalfe M ^cib^^)crfn ? Utitwore ic�/ ^^Varumbfpnfbtcrnic^t^uc^fcbUcbtf^/ ^rce tf� bcrnbsp;�^ib be^ ^crr�/ w� bUCwangchftcn vnb cr fetb^i,nbsp;fonoerttfc^t babeb/^a^tvir brecbcuf ^at er beibe� o^tinbsp;^meiffet bar�mb ^tn^u gef/ bo^ er auff ba^ atterf e�ef� vubnbsp;Oeue (iebf� wcU reoen a(�? er imer f �nbee/vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gar(ftab�? fr^

tǫmb mit aller gemalt me^ret^�en� er motte vom ^rot be^ ^aeramertt� reben/baf^ f unb er niebt ba^ tbun/ Denn bag? ernbsp;Vont gebrochen ^rot rebet ferner motenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fegfb

mott eV^ hKamp;tal���nebennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gantgt;en

5^rot/ fonbern ben �Mb ber in bie gemeine an^^teitet/ vnb biireb^ ^rot bmamp;^ oUen gemeine gebrn mere/ �^g^Lolf^^nbsp;^S^Fnt��r^n ttifbt^eine berl�nSgfegf�i /fnithernhigis^g^nbsp;mein�(b�m5^1kib^�6�i�i�^ /ba^itt/ eina��?geteilcternbsp;bnb b�n al�en in ber gemeine empfangen� ^)elter vnb f�eref ernbsp;�ette er niebi mo(bil�lt;^ttonreben� �enn er fibetmit biefetrnbsp;Worten mitten irt�? ^rotbrec�en / an^teilen bnb empfa^en/nbsp;mie ergebet mertrt man bd^ ^grotbriebv bnb barreiefitz vnbnbsp;empfebet/'X^n fprifbi/@olcb^ gebroeb� �rot/fevbie gemeinnbsp;febafft be^ geib^ S^bi�tf�i /ba^ �e alte in gemein oft in ein/ bertnbsp;eini� 2eib gbi^ijlinemen/bn be�?teibti(b teitbafftigmerben�nbsp;3(2fo Pb^ltunnb merefeflabermat/mie biefer au^fi�eb^nbsp;tige^enfet (einen anbeen bepeiffpat / benn ben einigen/ ba^nbsp;er Q5eiftti(b macbt(mie f Une art ifi)ma^ i^ott teibtid^ ma^tZ ,nbsp;vnb Zeiget noeb gibt boeb foleb fUne^ macbene? / feinen grnnbnbsp;ttoebbrfacbe / ^onbern fagt�? baber/atf^ einer ber ba maebfnbsp;be^ �tanbenf? nach feinem motgefalten ^nnbsp;feM.W^ie bie (eibU(b Q^emeinfebafft be^ 2eib^ ffb�^^nbsp;fli geif�tiebgin / mie er bernacb dueb tb�n n^^vb/ mit ben vn-*nbsp;wirbigen elfen vnbtrincren/ 3tem mit bem vnterfebeibennbsp;bei? �eib^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ dt^ mir feben merben / 2(l(eirt bd� bu nur

duff bem Teufel merefef� vnb fennen ternefl / Jeb mit bir/n fein geigen� .

i� ein^ut�f(inf�nbUn/b^^ ieb gweb fg/� f�nbe/ wenn

-ocr page 119-

wnitt mtv ein fo mcc^na t .)�rt vctgt;ct/vn fcOl�^e mi4nbsp;f ^mnrfet/3dgt; ^uf�rc vn fprec^e/nbsp;nbsp;nbsp;^at mic^

rclgt;ct vcm �ciftlir^cn tamp;wn / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cgt;avnad;

i(^foU(gt;�r �ciuuu^ ^�rfftfeine�' kie^t eitt 5gt;lt;m(tfcamp;er �pvopbcyw

��quot;sj�Siss�s

V winget mu gemaU/ ba^ a�e �)u/fo.�� tgt;ntgt; empfaben/Oe� Veibe (Sbrif u empfaamp;en/vnb be�elbe� tcugt; auffsw�nbsp;WtigKXUXeanLic^t^^

Mvfo miif^ �5 (�ib(u^f�i��^en� w�� lt;vnb�v^4al^affitgW�tO�tt/nbsp;o^n amp;i61�4. �lefevumb �gt;wflt;^�Wicbe ��nbsp;��t^t a^t6�rltc�gt; nec^ Wf��

��tgt;l�bcn. 2Bi6evum6ertitt�n�(b� ��Ww -�wtl��/ f��n(i iwrc ess md)f �in (�ibl^� @�in(inflt;f)�fftnbsp;��i/fonbtv.n �c� brot�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hf?$ciB GbrS

^����i'ft/ and) tvat^afftia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ern�

enficbtfxivlit^- �afKamp;�Tufo h ��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i(l /nbsp;nbsp;nbsp;6�ifflt; im �ine f^�K� / W W�l 5�1 �*

Sl'Oif� sritf lt; ^ab�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�P'�*�'^'� %^Va

�^Wsvon tufonbrof lt;ffrt/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� quot;����

^��(u/sStSSn�Htbi� effen/w��- g^ngusge becbtiijgft^j, (cin� geib�nicbtMi^fnbsp;fin nbcttnni / wo ift@(PrtfFt �'lt;� *f* g*���� V�quot; �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hv /

� fo Jci�f cv bid feinen getffev/nn� bcwcifet *� � benn bag im (ojAc fpr�fb� blt;*^ gebvnnie (�tb getban babenznbsp;���bOe�nnotgcrnewb(tent�cbtig;n^��;g��fgt;^^nbsp;�(beincnwo(tbcreben/b�r�inb(b^@cfe��f���^�^quot;�*j�*�^nbsp;Mtjfbt�g�. �shiifftabernifbtjtitetnfutbem^^bbt.^�nbsp;���eb�ger �d(i zV� (�ng� (�fft bu btv��bay ba bu C^nbsp;��sX'JSb�^

4

-ocr page 120-

S)^ ^S�etbwgtmc�'ff^ert trinrfetefcba^iftniebtrecbt gereb/fonbernfoft a(fo gefagtnbsp;haben/^ervnwtrbigbe^ ^errngebeneft oberntebtfennetnbsp;etc �asba^onwirbige effenvnbtrinrfen/fev eben ba^vmnbsp;wirbtge erfentni^ vnb gebeebtni^ be^^errn* �^� were beunnbsp;ba^�- �arlftab^Qfeift pie fei(et/^crwi( aber bo^gieubentnbsp;� u muft benef �/ @*'Pau(u^ war be^ 2(benb^ trunefe/ vn banbsp;er oomvnwirbtgen effen vn trineten rebet/bergo� er^ bn bergt;nbsp;febnapt ficb/ben er foit bom bnwtrbtge gebeebtnis?gerebtnbsp;ben*2lber �*gar(ftab bat^ troffen auff ben n�chtern morgt/nbsp;bub bat@*Pau(* wortntt feininfene orbenung bracbt/�e^nbsp;banat /mbtUicb 'Peternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bn bte^raut bon �rfam�nber

Sa� Brot bixenpir br�nbsp;d)�rt/ifrbie

ba^ wirbnfer^ aueb fagen/0*paulu^ f�gt bte ba^ ^rot bnb ben 2eib ^bi�tf^i in einanber / eben wie er bronbsp;bentbetba erfpracb/�a�^rotba^ wir bretben/tff

biegemeinfcbafft bes?l^eib^gbi�il^i/ �b(tnifbtfagen/�a^ ^rot ba^ wir brecben / ift bie gemeinfcbafft be^ � rot^ be^nbsp;S�X'�'^!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ wie e^ gar fein bette f�r ��Sfarftab get(uimcn-2tlfo

bii�nj-h. wolterbieaucb nicht fag�/^erbnwirbigfffetbt^ �rot/ber


ur�vf�nTiii^t ftc^ �ber i/� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an �gt;em ^rct t�ef^^errn/ wie

c� a�Kf) �?g�artfta�JtnoI ^mcf)cttc/f0n�vn verfiin�^igt ficamp; ain2ci�e�gt;e�^^emT/a�ff�gt;a^cr anbfi�en orten er()te(te/�gt;a^nbsp;^c� ^errn ^rot fn; �)e^ ^errn ^eibf'�en wo er (lette bas? nt e�tnbsp;gewo(t/�ctte er a(fo tn�l�enfa^� wie brob�/ ^er vnwirbignbsp;Rt Va� br0t/ ber t0fcb�lbtg am ^rot be^ j^errm ^te f omptnbsp;�ie 0�nbe am Setoe be^^errn ^nm eflen / fo er nie�t imnbsp;, fenober'^rotfcinfcUCber^ettealfom�flenfag�/'^ervn^nbsp;mirbi^il�et bi�^rof/ber oerffinbi^t peban bem Stbenbmainbsp;ober an �ott/ober am gebot/ober an ber orbnnng be^.J9crrrt*nbsp;T�^^wtn^t bte natur onb art ber rebe/ ba^ ber /enige bernbsp;vnwirbig iffet/fet) feb�ibig an bem ba^ er iffet �arumb tfl^nbsp;�icbt gnug/ba^ �) S^ariflab nein fage/on eine giofc bajer tranbsp;^c/fonbernwai ba feller �^ertftebet/ onb natur unbart bernbsp;freacbegibt/^eronwirbigbi^bfot/flet/ber if�feb�ibigatti *nbsp;geibebe^^errn/ ba^baberl^eibbe^ V)crrn geflen werbe tntnbsp;^rot/bnb bie @�nbe gefcbebe am eflTenjvnb trincfen/nbsp;mu^ er gar mecbtig ^prucb vnb �^ert f�ren/ba^ wir im giengt;nbsp;ben* �en ber �^ert er^Wingt^ mit gewait / ba^ bie ^�nbe ge^nbsp;rpcrprt�tft� je�ebeamefTenvnbtrinefen/we� e^priebt/^ervnWirbigfrnbsp;fet tmbtriuaet/bnbfprtfbtbocb/bas?bie^�nbegeffbebeainnbsp;�eib bit ^iut bes? 5)errtt/ ba^ (aut gewa(tig(ifb/ba^ er im ernbsp;fenwbtrindcn/ ben l^etb oub ^(ut ff^riftt/^nbebeteM^nbsp;vnbbbel mit/mbmb�angen*

-ocr page 121-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matt tttc^t rcc^t �gt;t� ^cm ^e�^^ttcft / ifl ei'ttc

jcttwdic^c @�tt�gt;e vber baf^ vtt�vir�ttgceffctt / vctttvetrb^v p. 'PattJu^ i)ic tticbt fa�t^o wctfett�^ auffe alk wm tm ga�

�ttpitcl Oafelbfl / Da er fte ftrafft vwb iref^ VttWirDigett f k fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0�ttDe aa�^ titt effett VttD trittefett ge#

fevape.^arttmbf(fgt;refft fie �Pauiu^/tttt wii/Daf? fie tttebt �#lUu Dettefcn/e�? feigt;fcbteebi ^roi oDer � ein Da^ fie effett vilnbsp;teitt�^n / vnD ficb fo vnwirDia fgt;aU ctt / �cnDern fcp Der �eibnbsp;W ^^Int g^rif�i/Daratt fie fieb verf�ttDigett mit fclcbem Vtt*nbsp;�^^^iaem e||ert.@D�cbe^faae ic^/at^i natur VttD art Der reDcnbsp;uuftcinanDer / ^a^ ntan greiffen mag /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fep eitel erf�e(gt;t/

�en�tigt vn innttvilUg erDaebt Ding/tvaf^ Xgt;gt; garlf�aD Da tvi* �auef eit / Darauff fein �ewiff�i noeb Glaube r�gen mag�nbsp;�iit nicbt/ �^a^ man Die �UnDeDienbsp;nbsp;nbsp;'Paulus Dem

^Iffttgibt/anfJ eigener t^urftwilDem geDeebtnt�^ueigen/ Ju Paulus nicht vo� fagt. �^enn er fagt nicht/tviefte vntvir*nbsp;^errn geDecbtnt� galten/ ^nDern wie fie vnwirDi^nbsp;Mien vnb trineten- ^xu hat^ ia feinen fchetn n�ch gruuD/ Daf?nbsp;man ficb Durch vnwirDtg effen/ am amp;ibe De^ ^errn/vn Durchnbsp;wwirDig trincfen/am4�lut Dee^^errn/feltfchUlDig mach^/nbsp;^^mchtDer geib im effen / vnDDa^ ^lut imtrincfen werci.

war nbsp;nbsp;not tDa^er^foeben teilet itt^wevff6ef/Da�?im

y^^^^bigen effen Der 2eib De^^err� / vnD im vnwivbigei� De^J^errn beleiDi^w�rDe^

^2lrumb fc^t cv� nicht alfo/ amp;er vuwirDig Di^ ^^1�tftfch�lDigam ^lut Def^^errn/ Q�^ervnwirDignbsp;S��^^^^Ott Dicfem Xelch/ berif� fch�lDigam 2eibe De�59ergt;nbsp;gewefen/Do^'�j:nbsp;^lt;wiftaDgnieinuttg bei��ttDCf 3u were gnug gewefen/weftnbsp;h^ttc gef�gt / ^er vnwirDig iffet vnD trin�t/ Der iff fch�l*^

Jtt Shfiffo / cDeram �^cDt wcil 'ֻ fiarlffah �.lt;?Arf0��gt; rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�i^ivDige effen Die ��nDe verff ehet/ Das^ man Sh�^igt;

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uaberf�ftocrfte

weil Paulus tiefchulD am^lut /foeben auff� vuwirDige M*

* sDie fchulD am leibe/ auff^ vnwirDige treibt/^win^Diettat�rliche helle reDe/ Dae?

^r teib im effen/ vttD Da�^^5lutim trincfenfeD/�33nDni�* hobe^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auffbriugen fati / Der einigen fcheiti

�rttt^?^^f^^^^f^mmarum/^�? iff Der Q5eiff/Datch Drob^ hube/Der alle Do� ienigeittnertichmacht/wa�^atnbsp;tt^tich ttiachh �arumb mu�^erhie auch fvthutt/ vnDDicnbsp;fchulh

-ocr page 122-

�xmUtWic^ctt cfFcttvfttJtrtttrfettgibf/ ^meitt in� gdfiUc� effert i)rtamp; tvincf� ^tejjen� �om �a^ er gc^nbsp;fcrt/ wie pe t'arumb vitWirDig effen vn trinet en/Da^ fie niel^tnbsp;�^riffn^2eib intvenbigertennert ncebftin recht gebenefen/nbsp;greifft mannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erleucht effen nnb trineten hinein in

Oen (Beiff / Panini h^rrtuffenfeht* ^enn^eiffiich effen iff gh^iffue^�eib recht errennenvnbfein^rebentten. @ieheffnnbsp;abermai ben Teufel mit feinen grvffen .CSeifferev/ ohn allennbsp;�rnnb/@chrifft/vrfach/cber einige heweifnnge auf^ eigenem

richt abermal�^'panln^amfelheort/

�er ^enf^ pr�feffeh felh^/nnbfo effe er von biefem^rvt/ vnb f rinete von biefem Melch / ^enn wer vnwirbig iffet vnbnbsp;trinett/ber iffet vnb trinetet im bof^ Q5ericht/ weil er nicht vmnbsp;terf^eibet ben �eib Shrifts*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��mpt Peter 5^�l^ abermal

eitt^mit feinem ^aratantarabaher/ vnb wirb abermal ein Q5riechifcherman/vnfpricht/^a�^wvrt�iatrvnvn/welch^nbsp;verbenbf^twirb/ bervnterfchetbet/ geh�ret auch anff^ge*nbsp;�J�chtnt�/ba^man ben�eib gh^iffimuf^geifflich/ feharff vmnbsp;terfcheiben / vnb mit an^geff raetter (�ff vnb begirbe bem 2ei*nbsp;lgt;e� ffhrif^i nachfolgen/ett.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m �^ alle^ auffj^ geiff(ith

Dechtnt� ghriffi divert / wof? biefer hie (eret^ �erIX�lhe fan feinanberueblinmehr/vnb woItfBott/er f^nte baffelbigenbsp;wol/vnbwenbet�?nichtfo5nmfeheinf�r / feinegifff aw^�

�eberPeter/ichhitteench/fehtbie^rilauffbie��o* fen/ ober fchntuht eueh ein wenig / ba� euch bo^ Jpeupt (eich*nbsp;ter vnb ba�? ^irn reiner werbe* @ehet mit vn^ ben�^ert ba^nbsp;an/jr fagt/ �a�? vnterfcheiben gebe anff^ gebechtni^/ Pan*nbsp;aber /agt/(^^ gehe auff (^ffen vn trittcten*�ettn er fprichrnbsp;nicht a(fo/^ervrtwirb(gbe�i^errngebechtni�?he(t/berver^nbsp;bienet imfelb�?ba�^�ericht/wei(erttit vnterfcheibetbengeibnbsp;be^^err�/@onberna(fo / '30er vnwirbig iffet vnb trineft/nbsp;beriffetvnbfri�(ttimba�?^ericht/benervnterfcheibet�ichtnbsp;ben �eib be�? ^errn / 5�)�ret irf?herr Pet ere im vnwirbigen effnbsp;fen vnb trineten gefchihet biefe Vnterfcheibnng nicht / bar-*nbsp;nmb ba^ bericht verbienet Wirb* 5ff bOf?nicht flargnngtnbsp;^r^wingt�' nicht ber erte^fh b�rfff �*gar(ffab noch ^weennbsp;��lben geben/ bo^f er boch n^r einmal / in all biefem hanbel/nbsp;nicht mir / fonbemfeiner eigen fache ^n gnt/ ber zweier eine^nbsp;tftet/ entweber/ba^ er Spr�che an^ ber @chrifft f�ret/ober

-ocr page 123-

wc^r/�fcnn erwilTd^ etwa ci� w^rtiiti/ vn�gt; �w( f�t�cf t / vn�) fi^ctnbsp;h�pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ocmfctbcn w^rtOnaiWcr �^ckc fte^�/

Oa^craUc vier i� Vie fc�mirct vn V aciffcrt/ Va^ Vienbsp;m?Jr5 snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcve(f;t�i^ Ve^^errn/ fi^et er

itej)et/ vn V fpriefx / fie gcfciie�e im vnwirVweneficnvnVtrinefeti / ^ieauep Vrcben/ Va er Vienbsp;yctt�einfd^^iyj ve^�eib^ Ve^ j^errn twit geiftiief; maebe� / foi^nbsp;ieibiicb ^rvibrecamp;en im Ven ^ai^bracp*nbsp;brt rnbsp;nbsp;nbsp;9ef;etim wie Vcm @ira��/ Vae? ift fo ein nerricbier

^vgei/wntn er mie Vein paife vneer einen ^weig f�vmef/fv mei^ hrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ar beVecfe. �^nV Vie innaeti ^inVer/wenn fie Vie

��a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i;a(ien/vnVfepenniemanV/fo meinen fie/

J� }fie auel; nicix- 2((fv t�ut viefer �eiftauef) / ergreiflt ftpftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�amiier (tef) frt)m�ff� / vnv (efft Ven gani^n %re

r rJ e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anffVeeh vn V ^n fepanVen mac^t�3eb weib niebt

(eiftv�nefen/e^feien feine ^ibUaoVer fem Sente Sgt;^!*ff^rVem QL)nV ^war ge^en mir fo(t er^ia nic^f t�nn/nbsp;v/tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^gt;^netrewUeb warnete/ erfvU ebenvranffjeb�/

J^^2^^^|tlt;^nVen/ wie ef Vie ^ibOa verliefet / vnV beiftVa^ �^^^crmicb tollen @opbifte�/^awimb(nt/nbsp;3'^ti|eUigen'papiften/VnV viel Veraleicpen brif�- 3tamp; meinetnbsp;reebttreffen. Jebnbsp;f at�ff � ^terjagen/ wieVer berumb ^eelmeffe/ Ver pfennig ifinbsp;ftftrfvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5vffe^weref/Ve^pbarao

trn� ??^i�^i�blenVet/feiner warbeif vnV wort ^n ebren/^u gienbigen/vnV ^n febrerfen allen bofFertigengt;nbsp;�^�bleibf^nn/ Va^ Viefe vnterfebetVnngfclgefebebennbsp;tm elfen vn V trineten / wie Vrvben Vief e fcbnlV vn V f �n^nbsp;x?'^^^ibcVei^�)erren/^�a�?/wervnwirVig iffet vnVnbsp;ba^ Bericht ^arnmb Va^e �arnmb trinch/ hernbsp;�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba^ oruic^t vnterfc^cibet VenSeib Veigt;^er^ jflctjm baa

rem j cn foge mir/wiefol man im effen vn trineten Ve^ ^errn 9^? rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rieebifebe wort ^iatrinin anff

h?/u �! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oerneve / �eifft fa/ Va� man einen vnterf ebei V

t^tebt eitt� Wie Va^anVer/ fonVernein^eVler befferv� lt;tnVen ^�a^ e� �)anln^ alfo WiPnbsp;rth^vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trinett/Ver verVient billieb ein vrte�

^enn mit feim vnwirVigen effen vn V trin# wen vnterfebeiVet er nicht/ non Vifeernit/ Ven Setbffbo�^i/

3 fon*

-ocr page 124-

S9 �5ftgt;lt;Vb(VgtWC(tW fenDern ^eft vnD feret mit Dem ^ret anD ^ein De^ tyatn/nbsp;at^weree^fenftfeamp;teeamp;t'^ret vnD Q�eiwfeef? Deeb De�^er*nbsp;ren Seib vnD ^tnt i|t / ^enn we er^ mit ernf� f�r De^ ^errttnbsp;�eib^iette/w�rDeernicbtfe ^ufaren/ vnD mit vnwirDen/nbsp;at^fenf�ein^ret/fenDernmitf�rcbi/Demnt enD eftrenepnbsp;fen/ ��enn er w�rDefie^iam�ffen f�r Def? t'cibnbsp;febewem

3@tDiefemeittnn0 nicbt rc(^t/fe^ibeineanDere/enD fa^e Du/wa� gbi^tftu� leib enterf(beiDenfev/Xgt;en De^ werte?nbsp;art gibt ntd)t me^r / Dennfe eiet/ Da^ man �b*�i|tu^ �eibnbsp;(e taffen etwae? beffer^vnD feffticber^enD fenDertieber^ |einnbsp;f�r anDern Dingern ^ae? ift ftaret gnn^ an^ art Der Sprachenbsp;cr^wnngem ^eit Denfeteb^DnterfebeiDen/^.'Pantne? ^enatnbsp;DnD babe Wit in effen en trinden De^ ^errn ^ret vnD ^etd)/nbsp;Jff^ieffarcf^nnaaneb er^wnn^en ane? Dem �^ert/Da^ mattnbsp;Den 2eib5b^i|ti fette befferenDbeber batten / DennDa�^retnbsp;enD ^etcbgt; @e mn^/eDranf? fetten/ Da^ Der �eibenD^tntnbsp;5btifti/atDa tm ^ret enD ^eteb fep / weit Die Da5 ^eriebt cpnbsp;(tn Die mtt enwirDigem effen Den 2eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enterfebei

Den / enD Die wirDig effen recht enterfi)ciDen-

�Ofb ^farlffaD iffnidy^nnerDencfen / �ennwetl feinQ5etft Daf? im ffnnbat/wie id) aefa^t babe/�a^er getff^nbsp;ticb Wit mad)en/ wa^ @ett teibticb haben wil/jnn^er iabtlt;^nbsp;tei/chelDung inwenDia feben tni ^eifteen Dem erfentnif? enDnbsp;^cDecbtnie? / Da Q5ett eine leiblid)e enterfcbeiDnn^ wit babettnbsp;^wtffcben Dem �3^ret vnD 2eib gb^�W* �af? er aber / fett Def?nbsp;ancb avnnD vnD erfad) an^ei^en/ eDer an^Dem ��ert er^win*nbsp;^en/�ieber Da ta^ fn ennerwerren mit/ffbeffn Ded)/Da�? er ertfnbsp;Der Ding ^n tbnn bat/ iff �nn^/ Dar? ein feteber man fa^e/nbsp;^iltn im nicht gtenben / fe gtenbe Dech/einem girawcn �Xednbsp;greiffenmagff

���ff (Bott �eibl(4gt; wilnbsp;^abcn/niAnbsp;�^enbieHot

hervneerfcamp;eti^un^auc^ fo faven / vnD eine Q5etft�d^e vtv teifc^cWung inwen�)t0 fe^eu tm Dein erfentntff vnDnbsp;^cDec^tntf? / Da Q5ott eine let6Uc()e vnterfc^eiDnn^ wit ^abettnbsp;^wilT^en Dem ��^rot vnD 2ei6 g^rif�t �a^? er aber / fett Def?nbsp;ancb arnnD vnD erfacb an^ei^en/ eDer au^Dem ��ert er^witt*nbsp;^en/�ieber Da ta^ fn ennerwerren mif/p^eftu DedyDas? cr atinbsp;Der Ding t^un ^at/ i|� gnn^/ Daf?em fetcber man fa^e/nbsp;^iitnimuilt;^)t^{cubcn/f� gteubeDecb feinem ^rawcn �Xeernbsp;vnD Sit�fgt;nt/Darinnen Der ^eiti^ Q5ei|t fein mn^/ wie Dn wel *nbsp;greiffenmaglt

gemanet micb Diefer ^e^en fnnf�/ �gt; ffart|�aD^/


gemanet mich Diefer b^ben fnnff / �gt; ffartffaD^/ /Ehebett wie Der icniaen/Die mit atteger�f? Dmbgcben/2!VePnbsp;^^che �^tereni)mnf?in�Pretege Den (�enrftern eer*nbsp;^inerichnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dieterich Den ^ern wett

mssern. machen/pnD an^ Dem iXiefen mit Dier ffreit/Den ^enfet/en�^ an^ Dem S^eerge Die Demnt/anf? feinem gefengni^ DenteDnbsp;^b^tffi/ eDer fenff irgenD ein �vitterfpiel eDer bifferien fffi^nbsp;mich neme/Da ich meine geDancte an Dbet/enD Damit fpieUt/nbsp;wieDer�^i�i^tt�lt;^^/ OniDi/ S��etamerpbeffn ganbanff

-ocr page 125-

sfcn �at O�gt;cr auff�Ja^ meine �eifter nte^t o^�nen / ic^ ir Oma fo veraiete^ OenweUiieamp;enfabeittz^nbsp;4Jentt tfb � �eoraeit ^eaenOe neme wo fpveebe/�gt; Q5ecrM �nbsp;fo er ert�fet/were Otenbsp;f Mtenpctf/'^cr quot;^racb im ���eer were Oer Teufel/ �^af^ 'PferOnbsp;wereOicmenfcbeit^brt|�i/Oer @peer were Oae? ^nanae�titmnbsp;0-petrus tn^55�eerfancfonO ff^rtfln^ tmnbsp;2lt;tii�/m�fbt tcb faaen/ Oa� ST�eer if� ific verfotauna t^nO tr�b*nbsp;hu tn Oer ^elt.'Petruseinteaiteberff^rif�en/ wenn erfwet*nbsp;nelt/^no g^rtflns^ Oie anaOe ^otte^ete�

foiebem tano ftepet a�efnnflOtefer Propheten/Oer �i^mtaenfie�cb/Q3nO weitpeim alten lt;eftamentanc^oie(nbsp;anOerefotebeOeutnnaefunOenbaben/ ftnOenfte anebOerfel*nbsp;mebr/vnO (eren viel von Oen (tebenbefprenanna^/nbsp;n�* ^�fber mit ff nnfl/a^flt;^�^ lt;il^^nbsp;h Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niemanO /Oenn fieaUeine/ vnOOenten fSeX

aemetnialifb fv nerrifeb tOlpifeb Oina / ba^ einer Oaf�r rptenG�� Wen moebt/fonOerheb Ote (tebenfeltiae befprenannae*^en*nbsp;ntebt/Oa^man folebeOentnnae m�flean� Oer @(b*nbsp;nw �fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni(bt�?aelten/ c�fct) Oenn am anOern

1 R au^a^^brueft / wie teb banen tm 0ermvn vvn Oen �^f'#fi�^ben babe^�teaber/wenn fie (� nnrnbsp;a�n ftlt;^ben/i|t�?anna/fo t|Σ?f(bon beweifet.

i�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiarlflabaneb/^acb bem erfeleb^veti

rf� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnO vvnnatnr einen w�nberli*

imer wa�^fcnOerltebe^ fnebt/ ba� vermin �unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bi^mit panlne^ werten

Mpf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eftament aewe*

bnnfu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i^bwmbmn^tmbie Panln^

J^^^�^^^fbnOnt(btven�eibltfberaemeinf(bafft/ ��en Wltebem vnO niebt ven leibliebem vnterfebetO /ven anf�SoT��SiK

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntebt venjleiblteber vnwirOiafeitim e(feti/ven aetf� djenx-nb ni

hlT^5?^^^^^ben leiblteberfebnlOamleibe Oef?^)^^rn/re*^!����;;^4J ameebttae ^enfel meinet / man felle jn amp;.nbsp;�MHrtrt �efelle/man bieb wel/bn baf� bieb ntebt

lt;^nOere farbe nemen�

?�l/f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpveeb�/(fV tf� beeb bo^ war/ba^ ba^ S^eer

bertelaunae beOente/ vnOffbfif�n^ bieanaOe ^et* �Uttttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nefen/Oie febwaebeit eOerver^wetne*

felaiiH^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ ba�? ^ettei^ anaOe btlfft in ber ver*

aeiS^�^^f^nifbi vnreebt neeb falfcb/bas? man �'�^�^eaen�einfebafftbabe/aeiWi(bben�eibgbV�f�ivnter*nbsp;3 X febdbez

-ocr page 126-

lid) vnttgt;irbig effen / vnb geiftU(�gt; ftc^ verfc^ulbc am Seib ff rifti/vnlgt; ftiW gcmnnigiic^ fok^c Skkgorun obev beutungciinbsp;alk wav vnb gav ^�bfeb vno fetm

2(ikmovt i(b- 3(b �kbt Aob ftc allefatfvb fiti�^ obernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aber wol/baf^ftc offecfeikn/vnb ein

lanter tranm finb/weil fte o^ne grnnb ber ^ebrifft barbraebt fcefnrcnrtini werbeo/gktrf) tvte btefer'Propheten befprengnngegan^nknbsp;�je bev �iin cbtf^ift/ wieftebanonganefe�K fcebte icf;/ �a^nbsp;lifd)en pvc ffarlkab foleb^aUe^ nkbt alktneopnaUengrnnbber^eb^nbsp;nfit onb �^ert an btefem ort fe^et / �onbern mil and} bnref)nbsp;fokben ^o^en geil�ti�ben febein/ben reebten febrifftUeben ver^nbsp;ftanbt mit gemalt bempffen/ kneten onb febenben / melcbeitnbsp;boebber ^ert natkrlieb er^mingt/ onbfeinegenefekpniebtnbsp;leibet ^o er on^benfelben liefe onnerferet bleiben/ molt tebnbsp;^mar gefebeben (a|fen/ba^ er alkgorifirt onb getftlieb bentet/nbsp;ganctelt onb fptekt bi^ ba^ er^ m�bc m�rbe / 211^ menn mirnbsp;c�ner lieflTe bleiben/ba^Petrns^naebbemfebrifftlieben fmnnbsp;anfr* bem Sgt;?eer mere gangen vnb gefnnefen ett fragt ieb nknbsp;(bf^^ barnaeb/ mte er^ barnaeb bentet fo ferne ba^ on febabennbsp;be^Q5lanben^gefcbebt2tlfo menn �)� ffarlflabbie lieffe bleknbsp;ben bie kibliebe gemeinfebaflt be^geib�^ffbrtfii/bie kibtieb^nbsp;onterfebeibnng/bie kibliebe onmirbigfeit tm cflTen/ bie kiblknbsp;cbe fcbnlb am onmirbigen elfen ete. helfe ieb in miberumb mo^nbsp;eben ma^ er moite* ^�enn anebnbsp;nbsp;nbsp;Panini 2vom* fpriebt/

Propbeceienfolkttbem �lanben ebnlteb fein/ba^nk fein. lt;bt ein ieglicber bente/ ma^onbmie/ngeWe/onbbarnacbnbsp;bie Q5emt|fen branff f�re/ ^�ennba^ift eigenflieb einreefXnbsp;ganefelmeref/ baeinbingfebeinet/ al^ gefebebe c� vnbfepnbsp;mar/onb t|f boeb niebf^ babinben* �kieb mie biefe �*ffarknbsp;ftab^ geifflieb anf^kgnng obernbsp;nbsp;nbsp;Panina bep |m onb benfei

nen febeint ein toftlieb trefiieb bing fein / 2�5enn man^ aber bet) bem lieebt onb naef) bem $ert anftbet / tftf^ein reebf gangt; ,nbsp;etelfpiel* �Denn c� ift webev grnnb no^mnrbeif ba/fonberrtnbsp;oonimfetb^ ertiebtetonbem'^ert mit gemalt anffgebrnnge'*

fOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffarlftab mit allen feinen Propheten / noeb

jt)Ol brei) 3ar ^nr lebuien f�ren /bin mol fo fafi brinnen ge�bt / ba ieb jUerft anfteug bie fetblia^n lernen/nbsp;oor heften 3aren/ebe ieb anffben reepten grnnb tarn/3eb molnbsp;tc aneb kiebtlteb flt;tgett / 2lm anfang febnff l�ot t ^imel vnbnbsp;^rbtQ5en.t*^imel(ba^ ifi/ bie ngel vit geifllieb^ ff rear nr�nbsp;�rbecba�?irf bie geiblleben great nren) SJ�einf�n niebf me^nbsp;re fei��

-ocr page 127-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)�i

n fein nbsp;nbsp;nbsp;gar reefx gefaxtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wo 6(e(6f aber bfewe((e ber

cene^ie wt( teb^ betvetfeh/bof^anbiefem ort 5?imdon0 (fr Jen /nicht ben nat�riieben Jpimel vnb (f rben beifie/wieb�rnbsp;Iprncbenart ifle�ieber/bienat�r(icbe fpracbeif�fraw ^cifc^nbsp;aehetober alte fnbtile/fpii^iae/ (Sopbif�ifebe tichtun-�nbsp;9egt; ^on ber mn^ man nicht weichemnbsp;nbsp;nbsp;twinge benn ein of*

KubarticherSlrticfelbe^ Q5tauben^/fo�^btiebefein ^n(hgt; f�abe in ber �chrifft f�r ben geij�lichen �aucftern*

biefe weifhat auch ber groffe 2ercr Crigene^ ge^ �nrrm� uarreM)nb hat 0� ^ieronpmum onb viet anbere mit imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B�lt;|cr veri�

vorzeiten feine b�cher/folche^geif�lich^�aucfe^ ' pi�i^ hatben/billieh verbotten vnb verbampt worben/ bennnbsp;J^^^f^hHichatfo m�t Q5otte�? Worten fpieten/baburch bie Q5enbsp;^men onb (^tauben fotlen regiert werben* ^arumbfole�nbsp;belle onb aewi� fein/vnballe^ einen feften/fichern/ gutennbsp;�^b haben/barauff man �ch m�ge tr�fllich verlafien.nbsp;^^Sl�pnb bie 5)euptfpr�cheirt tficfan�Mci/�Garnitnbsp;Oc�^Wir von �otte�gnaben alten guten (^eWilfen gnugnbsp;nit� s � fterefen/ren Q^lauben* ��beferen wir aber bo*nbsp;vicber|tocften$artttabter nicht/fo haben wir hoch ^wei#nbsp;bamit wiber fte ertlritten* ^a� er|l/ba� fte jr bing we*nbsp;�chriflte beweifen/nochau� bem ^exterzwingennbsp;� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb ^ebancten f�r�/bamit

hnrR � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fich vnterf�anb^/ aber

er au vnfer meinung/^ein faget/

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ieht grunb / fonbern fotten grunb anaeig^/wic

^amp;^� �(ber ba� er ein anber� feht/ vn feinen grunb � laut fchenbt�ch von folchem hohen �eif�*nbsp;hiVRSr^^^ber/ba�alte� wa� (�e wiber vn� auffbringen/nbsp;tS^ snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^och ben ftich helt/vnb bieten /nen au te^t auch

*^och /r befle� th�n/^ir wollen ftten mit feinem �iiff benn mit biefe Spr�chen/ S^an�gnugfein/beibcnbsp;^^Oorigeiehige/vnf�nfftige funf� vnbftugheit* �icnbsp;(�u^tebt fo nemen- �en � garlf�ab� einiger tro^nbsp;^^^^^^^^^^e^^angeliften vu Slpo/�el mit f larennbsp;zfP ^^^^^erten vnb trinefen atehen/ er mit eigenemnbsp;^Iten grunb auff� gebechtni�be� 5)errn aeuchttnbsp;^m^berherberJ�beffer^am

�* garlf�ab� toben alter binge bef��m Stauben alter binge falfch vberw�nbeCWienbsp;he wp� X if�wa� hette er boch benn au�gericht) @ein glamnbsp;were barumbniehf recht noch �^wt�* �enn er beweifet

-ocr page 128-

192 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tHc^nndtff�crt

rtiept^/fonbern fagt^ �)a^cr/wtc mat) eitrmerh�t) fagr/fii m feinen grmw/ noe^@4}r)fft/necb vrfae^e / ta�j��) feinnbsp;^cmilfen fan Oarauff |�e^e� orer veriaffen/e^ weit ^enn fie�nbsp;(affni aiitt lauter wort �^?�arlfta�)e;2llfo/amp;a^/weri�gt;Slt;^t ^nbsp;fta�^ mcirtitng fotoef/ �er mu^ ^tviffe^en aWeien ft�len nitevnbsp;Oi^cn/vnO^milTe^en ^)ime( vn�)^rocn f(f)we6en/ vuDgan� .nbsp;nieamp;t^ vorn (Sacrament befalten- ^enn er vertef� vnfernnbsp;�tauben/ nnb fan gt;euen niepf erjreiffen/ ai^ ber niebt ein (Unbsp;nigen �runb noeb ^prueb be� tue fteb- �X^nb ba^if)^ aucb/nbsp;ba^ ieb ftner gefaatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^eufetf^ enbiicbe meinun^

if�/ ba�\tauOe�acrament vnballe eufferiiebe �otte�?erb* nung aunbeben-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man alleine mit bem bergenauff ben

�eif� gaffe innerlicb/wie bte Propheten leren�

C ft^ei ttuCmeine ifb)ieberm�n wol/ba^ l�-garlffabf?, �eiff ber fet) / ber bie 2eut mit bem mort geifflicb/effertnbsp;^tvil/bnballe^f�rnimet gcifflicb ^u maeben/ waf? �ottnbsp;(eibiiebb^ben mil/bamit er feiner �ifft einen groffenfebeinnbsp;vnb anfeben maebe^'XVenn er aber aueb grunb ba^u febte / vnnbsp;fpreebeniebt alleine/0o/fo ift�/fonbern bemeifetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folle

Pnb m�ffe alfoiein/au�^ bem vnb in bem '^ert/0o mere eg? ein feiner �eiff 2(ber n� er alleine bas feine ^gt/m�gen mir fa^nbsp;gen/X)u Uu^efi lieber �eiff/iCenn alle 5��enfeben ffnbS�genbsp;ner,^er quot;^apff b^f gueb f^ gelogcn�2lber fein �eiff bat mepfnbsp;gepanbelt/bag? er bag? geiff licpe leiblieb maebte/mie er bie geiffnbsp;gemeine maebf*nbsp;�iefev�Xottengeiff miberumb bamit am meiffen vmbgebet/nbsp;bag? er �eifflicb macbe/ma^�ott leiblieb vil eufferlieb maebfnbsp;^�arumb gepen mir ^miffeben beiben pin/vn maepen niebtg?/nbsp;miber �eiffliep noep ^eibliep/ ^onbern palten �eiffliep/nbsp;ma^ �Ott �eiffliep/onb geiblicp mag? ct Ictbitc^ maept�nbsp;rtu etliepe gleiep in folepem Jrtpumb vnb ffarlffabffnbsp;fepem Sacrament bleiben vnbbcrparren/ober noep brein ffe^nbsp;ien/?Bag?mereim beun/Jn menu gleiep alle Q^eltnnfermePnbsp;nung abffele� ^9ie m�ffen mir mit bem ^iiangelio tpun / banbsp;mol meprmacptanligte Seit ttiept alle ^eltbauon/bttbfteptnbsp;bamtbere^ic menig ffnbir/bie niept baran pangen- Sllfonbsp;niept irren / ob menig bas Sacrament reept patt^nbsp;belrt/ober gleubcn� 2ag? faren ma^ ba feret / @ipe mo bu bUi^nbsp;beff.^� iff niept munber/ba� vielirfen� �XBiinber iff/bog? etlvnbsp;(pe ftrtb/ bie niept irren/ mie menig ber auep ftnb� ff priff u^nbsp;fpriept felber/ 5??einffu/bag? beg? ��^enfepen ^on glaubt ffn^nbsp;ben merbe/menn er f omet f ^oep mer pie irret/ ber irret optgt;nbsp;meine fepwlb/ 3eb �gbe tremliep gnng gemepret/nnb gelereh

-ocr page 129-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)o5

^�rtf�awgttWbcrhiv ^cuvcrmmfft �Car((�rt{�e/nbsp;m�gt;�Km@arramc�t-

'S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ek^f / vnb wfcr� '

!�^ glauben bewcifet ^abett/ ^^aneben �C* gavlflab^ grunb verleget/ tvolU wir nu fc^en/wic fein er vonnbsp;bieferfac^enrebet/baer begint bie vernunlft^urMnbsp;�emcn/bic fagr im aller erft ben reebten griinb, ��ennnbsp;^Wtabiftnu viel toller worben beunbie'Papiflen iegewe^ ifttMUrbmnbsp;ft? ''papif�en habenftcb boeb allmal genleiifigt/nbsp;JP�^^fbe au^ ber 0(bvifft f�ren / wiewol fie falfcb bamif �nbsp;Rvombgangen?3(ber �gt;gt;$arll�abbatmit^uto vnb ^attonbsp;et bttb buebftaben / vnb eigene gl�fe au^ feinem f opff/ ni*nbsp;jyfJin einigen fprueb ber ^ebrifft. @0 befenn� bie 'Papifi�/nbsp;vasim ^acram�t niebt bie vernunfft/fonbern Q5otte� wbttnbsp;Jiii'Jlgenfep.Stber ^gt;garlfiabraffelt anff vnb tregt taufet*nbsp;ffiii^alle� iva^ vernnnfft hierinnen ^eigen/leren/riebt^ fan/

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erf�e f��cf biefer bbcbber�mbt� vernnnfft ift/^�a^

O^iff ^^a�? ffe feblenff/wo im Sacrament gbe^^M^Seib Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i�t ttgt;ere/ m�ffe folgen / ba^ baf^ ^rot f�r vn^

gegeben were/vnb niebt �brtftug felbf^ / weil *9Ult;�(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba^ ip mein ^eib ber fur eneb gegeben wirb^

t^entet fraw ^)nlba alf o/�^ fep ebe f o viel gefagf 3t^/feban(bfvviel/nbsp;aie/gt;Hein 2eib wirb niebt e�e f�r eneb gegeben /ben wenn e^nbsp;wot worb�ift etc ^ie b�nert bieb vmb bie f Ingbcite ^r o� b�nbsp;* lt;w i'inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cb 'Ptopbeten feie� �vage nn/wo

Uy nbsp;nbsp;nbsp;^rammatiea gelernt habe/ ober auf? war? grnnbXic

me h^ren nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bente/fo wirffn vieleiebt bie himlifeben Rim

^^^^P^F�^i�tfaren / (^^ifllanterb�bercp/ ba ber�^enfd wit vmbgehetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;graW^utba/bie fr fonft fo rein feib/*

imru W�rtlin^nfah oberxibbrneb^ von vnr? leibet �bbrt/'5^iefeib ir brnn �iefv vnffetig e vnbfe�tnbsp;� ^lworthinjnvnbfpreebt/$^ein�eibwirb niebt ehe f�rnbsp;�^gegeben / erfepbenn^vofWorbene �^^m/ warnmbnbsp;quot; 3 4 brecht

-ocr page 130-

ir tm at�bcrtt l��ff 46e / vtt�) fpvecamp;t / feafJ ^ref wtv^ f�r cuc^ gegeben? ^cigt mtr/we(d^e fpracbnbsp;�tf? f��ac / �4^ Mimeitt �db ber f�reucb gegeben wnb/alfonbsp;verfiele ober an^rebe/.�af^ ^rot wirb f�r eneb gegeb^/ebernbsp;gif0/ S^�ein �eib wirb *ni(t r e^e f�r eneb gegeben/ benn wennnbsp;c� ,^roi worben if�^ ^te wenn aller fpraeben arr bt� fr�rf^nbsp;ni�amp;t anber^ berH�nbe benn alfo ? �a^^ if� mein �eib ber f��nbsp;�nd^ etcgt;�^ ifi feinanber 2eib ber f�r ene^ gegeben wirb/ bennbsp;biefer/benicbeneb^ie im tob Oneffen gebe/barank nichtnbsp;get/ ba�? er au gleicb geflen onb geeren^�g werbe/ fonbern bernbsp;^e^tanff bie �unbegeffen wirb/ berfelb wirb bernacb/ ba ernbsp;ttiebt gelten wirb / gegeben f�r eueb-

�^euffer Johanne^ ^nm krempel ne^ men/ba eranff�b^i|�nm^eigt vnbfpriebt/ ^ibe/ba^nbsp;^^^^i|tba^�amb�5otte^ barber ^eltf�nbewegnimehnbsp;^�ret bieber 5'^ottengeift/�a fpricbt Jobanne^/ gbnf�n^nbsp;trage ober neme ber ��eit @�nbc weg/on ift boeb noeb nieb^nbsp;am reni^Sieber gebet bin onb fpreebt/^ieran� folget/ bae^nbsp;gbriftn^nttbtfep f�r on^ geereubiget/ benn bie wort lamnbsp;ten/ba^ffbi��^�^gt;itlt;ht ebe/benn bajobanne^anffln^eigt/nbsp;onb Q5otte^�amb nennet / bte^�nbe ber ^elt treat/ onbnbsp;ba^ f�r on^ fein anber�'b^il^n^geereubigt fet)/nc(p ^ufei*nbsp;tier anbern^eit onb f�ett / benn baJJobanne^ am Sorbai^nbsp;anfflnjeigete/ �enn batregt erbie fnnbe/ebe er gecrenbigtnbsp;wirb/gleichwie erbie im brot f�r on^gegeb� wirb.

3tem / Sobanne^ � o.fpricht Sthri|ln^/3fh bin ein guter ^�gt;irte/onb laffe mein 2(b� f�r meine amp;d)af�gt; ^ni lieber 3'Cotnbsp;tengeift/laH onf^bi^^*^^ euch lernen/�a�?/weil g^bri�u^nbsp;�ie auff fleh beutet /er Jafle f ein geben f�r oiuv@o m�ffe fol*nbsp;�ert/ba^e�?^uberfelbigenflunbe in ber 3�benfchule/baernbsp;bie wort auff fleh onb oon fleh rebet / onb nicht am creubegegt;nbsp;fchebeu fetyba^ er nicht f�r on^ bcriuKl) gecreubigt fet)/�e0nbsp;r�wort geben^^nifhtanber^/ ba erfpneht/ 3chla|femeirtnbsp;geben/ fpricht nicht/^ch werbe mein (ebf laflen/gleich wie ernbsp;bte fpri(ht/�er f�r euch gegeben wirb/onb nicht fpricht/ bernbsp;f�r euch gegeben folt werbe,2^tem/fo m�fleman auch bof? oernbsp;peben/ba�r bafetbflfprchit/jch gebefn ba^ ewige gebe/fpri�'nbsp;(ht rticbt/3tb werbe Inen geben/Jtew ba er fpricht 3obanne�?nbsp;t?t3ch b^lig^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�r fle/fpricht nicht/Jch werbe mich

Migen f�r fle Sich fch/Wet euch tu ewerherb/ lr groflen grm feen i�fel^f oplfe/bie fr fo gro|fe funflonb J^ropheeep furge�/nbsp;imb (afl folch^ t� ^ir � au^geheu/baran man greifft/ba^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irfuv

-ocr page 131-

grefjev nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tvolUt/c�^er f�rgrcffci^bnwi/fcn^cittti^

font) ref^t rct�cu/Hoc� retgt;eit verf�c^cn-

^c^et aber ber '^eufe( fa fc fcft auffbem wort / ba�? ba fprubt / ber gegeben wirb / atf^ ie^t gegenwertigtie^znbsp;vnb nifbt fpricbt / ber f�r encb foit gegeben werben ^n.*nbsp;�t�ttfttig/fo ftoijcu njir eben feine eigene wort in feinem racb^nbsp;fngen- amp;enn biefe wort�a^ai^ mein �eib eteauffg^r^ �aeff�memnbsp;itwfi^ h�enben Seib be�nten/fo foigt/ba�g^riftn� niebt fep f�r n^b/m^t ,nbsp;geerem^igt Xgt;enn bie wort lauten auffben ft^enbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je�ben ^e.b

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beleber ift nubt f�ronf^ geereu^igt/^enn erfunb (fbnjiibcrt

�lebt am greub bangen/on ^uglneb iw Slbenbmal pl^en.@o wjifte er nu nicht ebe f�r on^ gegeben fein/ benn wenn er banbsp;ficb beutetsteift ficb baf? nicht fein in ber (lugbeitnbsp;�MWeiffene

^an nu beveucbbtwlifcben �propblt;^^^�ffbfi|tii^��^icb HTO/ vnb von im fagen taffen / �er wirb f�r eueb gegeben/

gegeben werben / ober ber befebtoifen onb verorbent f�r euebgegeben werbe/ onb m�fteeinanbere^eitnbsp;fein fit;cn on^ geigen / onb eine anbere ^eit aufffein eren��nbsp;�bergebung ftimmen / @o bitten wir/ir wcllet�nbsp;^ueb nicht hinbern laO�en/ba^ fein Seib fc^t im^vct�tyvnbnbsp;J^enacb am greub nicbtim^rot fep/ ba^ wir aueb w�ge�nbsp;f wgen ober bem ^rot / ^a^ ift mein Selb/ ber f�r eueb gege*nbsp;�en Wirt)/tpt / Oer f�r eueb fol gegeben werben/ ober fcbottnbsp;Xv� ^^^�i�bent ift/onb befcbloffen ba�? er gegeben werbe/alf?nbsp;aff gegebem

mitewerflugbeitt 5awoi|�

17, in ewer inwenbigfeit/ba�? ir be� eufferlicben bfirfft f�r eueb;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fage teb barumb mein Uc^

(eibige Teufel/ ber ftcb in �- garlftab � �Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an^beut/tennen folt �enn bei) biefem erften

biwlifeben

ff; X^^fe/iDclcbe iji/wie gef�gt ift/ ba^ fie nicbt ^unor ^ffiAA^^�^�^^^^^^^'^brt^um�eiit/ fonbern^uuor au^ bemnbsp;^�fferlicbe wort fomen/onb f�ren barauffbettnbsp;acE^?^�t^^^^^-^��amp;lt;i*^^*^^i��5ei|�berwarbeitwtrb^eugni^nbsp;�ooftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ancb ^engni^ geb� / gerabe alf^ bette� bic

^^^^^^^erfomenobn baf^eulferlicbe wortgbri^ eben jp. i�b�met*Pcter �X�lb/�r b�^�^ f�r peb fat am inner�

���Wf

-ocr page 132-

fo�cfotgt;uv(amp;/rewott cuffcdic^J^rnen/wci^�ftcctn cuffevtid) �entiegt;2(bfrnbsp;fte felb^ f�ttb befljer vn ^�^cv be� bie 2(pof�e(n/vn wcUcnfJ o^t�nbsp;cu�er�icb wove vnb o^it mttecl intven�Jig im f�etft (ern^/nbsp;(be^bocb �enSlpoftelnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf� �^O^ben/fonbcrn bcm cmtgcti

00� 3cf� ff �rtfto alleine, ^a fiamp;ef�n ben Teufel / wie ieb bir brobe fagte/ba er ba^f eufTerlieb wort nie^t� ac^tet/vn gar �pnbsp;(bi Wil babe� ^�m vorlauffe be� Q5eift�?gt; ��a wiffe biet? f�rnbsp;�aifADre^ ft�tcn/onfcpgcwi^/ba^biefc'Propbetcrtvol�^(�fcl�nb/wicnbsp;p!)cSiOn�gt;nbsp;�oI^�ufeL fcbe�tv�rbeft.0ot(benbob^ Q5eift berober ber SJpofiel maffenbsp;lt;ft/fo(t warlifbe� aueb gr�f�er aeiebe� beweifem 3ber wie fienbsp;jre�ercvnb enfferlieb ^e�0�i�? mit 0(brifft beweife�/fobe*nbsp;tveifett�'e a�(b we� �eif� vnb/nnerlieb ae�3�i^^mit aei(be�*nbsp;3|� eitt^eufcl wie beranber�

ffarlftab vnb feine 5'^ottett f�nbten/rc 0opbif�ereo vnb oernunfft la�en / weil �e fo bart amnbsp;�ebt / ba^ffbviftn^ nber ba�^'^rotfaget / i�a^ii�nbsp;meinSeib/ vnb ntebt wolle� / oberf�nbtcn ner�eben/ wienbsp;bovb'^rotm�ge ber^eibfein/onb tbete� ber aweicr ein^/ent*nbsp;Weber gebe� @oti bie ebre /vnblieffe� feine wort reebtvnbnbsp;warfei�/ob fte gleicbniebtnerf��nbe� wieef?angienge/baf?nbsp;jte reebt vnb ware werctt/lieffe� fnctt gen�ge� vnb gleubte�^/nbsp;weil fiebbrenba^ �ott fo rebet vnbbabe� wil/ Ober Wolfe�nbsp;itefaflngfci�/ fbete� ba�f naeb gewonbeitber 0ebrifft vnbnbsp;cinfeltigerartbcrfpraebe�/ vnb lie�e� /rfubtil bnb fpibigenbsp;gebanefenan�ebert-

0(^n� f0 ma� bie einfelt (ge art ber fpraebe� a��btt/fart ma� fage� no� eim fewrigeeife�/ baf?i� fewr/ober alfo/ba^nbsp;cife�ba^ba ligt/i� eitel fewr. ^e����bieei�aenefif(bernbsp;0opbi�/ fei�efplbigefl�gbeita� beweife� fiebauffmeebt/nbsp;v�b wiber alle Q�ett feebte� wolt/iZife� v�b Sewr were� awetnbsp;erlev/t)�b f �nb �imermebr warfein/ba^ cife� fewer fen/fagenbsp;mir/ob �ernifbtei� v�ft��iger ^?arr weref ber bie^entevo�nbsp;ber eirtfcitigc� weife a� rebctt/anff feine fpibige/febarffenbsp;wolt fare� / 0obocb bieeinfeltigefpra(blt;Jnbsp;�iebt� mehr Wil mit bem 0pr�(b / ^�a^eife� i� eitet fewr/nbsp;be��ba^ fic beuten wt(/ wie ba^eife�v�b fewr i�ei�anbernbsp;fi�b/ba^/wo eifett i�/ba ancb fewr fe�. �Sttb ttiemaitb fo tollnbsp;t�/ ber biebeb�r�e ber gro�ett 0opbi�ifebett flngbeit/wienbsp;^ol� ni(bt 0tei�/ Stwr niebt eifen/^a�erniebt ^rbe�

-ocr page 133-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)or

.,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�u.ei(ett fcwr i(i/en� fewer e(fett/ti�(� et�felriget

Tr vnO�^te^wciertevm ciitaiWcr vn�gt; em J?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sllfo ^ettett

lyiw pie aufp (eidx�d) mogenPem�ttgcn/ vnPirefpt^tgc mit �amp;nflo vn�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eU anffeinfelttgc

jgiccpte mcife pev fpraepe fag� vom^rot/^�a^ lA mein (eib* ^iHtemni Oa^ fo viel gefngt ift/ M if� ��^roi vnb �eib ein bingnbsp;fA fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nieman�gt;

p rou/�5er barnmb foii f�gen / ba^ i^eib vnb � rot niept ^mei* ^^��rfcpieblid)e mcfen feien�

lt;r\ mtemiraneboonbemST�enfeamp;enS^rtf�ofagenz hinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itJi�ernmb ^ott ijl S^�enfeb- �Z^nb bod) nie*

fotoii ift/Oer niebt milfe/ ba^Q5ottpeit onbST�enfebeit

rebemii alfooiei fage� ynobeutctt/t54^t)^in gl^riflofei) ^ott^eit vnb Sgt;lenfebeitnbsp;55�enf(biii/bafe(b|lnbsp;fcfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tc'Pauin^^fagt� @ipe/fo petten fie

(eieptiicb fi^nnen entridbten/bie fpiEtfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb erfnepte fcparpffe ber vernnnfft/ineti

rJ�^� lt;^�bern f0 vieivnn�pe m�pe onb arbeit maepen.

bil f[)it fepen/ wed pe aufl;Der ^an gepen/ bof^ (�c t^Q5otte^ wort wP�en niept mit bem Oiauben epren/nbsp;j. �lt;tcb einfeltiger weifc ber fpraebe annemen/ fon*nbsp;@oppOTcpen ocrnnnfftonb fpiperfnbtditet�znbsp;�Ir !'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meiftern/werben fte gar fein bapin f omen/ ba^ fie

hit? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werben/ffpriftu^ fei) niept ^ott� �enn bei) ber

tbriept/^y^enfep ift �ott/aif?^rot ifl htrfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(engnen/werben fie gar halb vn frifep

(engneii� �a�? fnd)et anep ber ^enfei/ ber (tc �US Oer @epnfft in ire oernnnift gef�ret pat/ba^ er a�e altenbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prrin bringe� ��enn bn fo(t wnnber ftpen/wie

htMlt;5^KffS*���nfftfeinwirb/fbnberiifp im tollen 'Pafel/vnlgt; �rthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fagen/nbsp;nbsp;nbsp;�ottpeit tmb SY�enfepeit/

/Wnme^liep von einanber gefd)eiben/al^ ^l�rm ^ettliepen / wie fan benn ein^ baf? anbernbsp;!^�^5''^ft^0rn/Sy?enffp i|i Q5ott? �o m�fleflu anepnbsp;*lt ewig /Jerbliep ifi vnf�erblicp / vnb berglei*nbsp;�uTff arldabf? f opff wiber baf? Sacramentnbsp;Wirb pe benn fein troffen paben�nbsp;l�trfcart ber fpraepe inen niept gepele/moep*nbsp;�nflepep ndep Per weifeber �eprifpriepien/bieba imnbsp;�cmei*

-ocr page 134-

t

) 08' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58 tt�� tnbsp;nbsp;nbsp;gtmdtff�ert

cpe.

gcittcirtcrt bvawcf) ^at �)ieftg�v / fo tgt;a ifV tvcrtrt fte e�� gan^e^ nennet vntgt; �^od) nur ein ted meinet/nbsp;^9ie)iet^ut/0afte0a^3fflt;te(ifif(amp;e void / ein ei^ent^umbnbsp;grifft vno ein fonOeriid) void �otte^/fo Ood? Oa� groffer tednbsp;vrunter allzeit Oe^^eufei^/ vn tfo� weniger teii (�otte^wnnnbsp;'^ie and) pautu^ Oie fainter / gorint^er vnO anOer igteO*nbsp;te/0otf e^ gemeinenennet/fo Oodgt; Oa^ weniger teti ree^t �otnbsp;te� t hWer Orinnen fin0/3a/ �� S^oriwio. nennet er aile Oie eitinbsp;^rotvnO einen �eib/Oie von einem ^eldgt; teil nemen/ fo O�ebnbsp;viel Oerfeibigen Oen ^eleb vnwirOigiieb namen/ wieerfeib^

^�fo fetten Oiefe ^op^if�ifebe vnOfpihe ^i�giingeatt Oiefem ort aueb m�gen/Oa^ gan^e f��d/ ai^ ��lt;5rot vnO �eib/nbsp;Oanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oeuten alleine auffOen 2eib / Oa er

fpriebt / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id mein �eib/ vnangefeben Oa^ ^rot T�iebi/

Oa^ ^rot folle niebt Oafein/ fonOern Oo^ in Oer reOe/ fo gro^ am 2eibe geleg� ift/Oa^er Oauon reOet/ai^ were eitel 2eib Oo/nbsp;vnOalle^ wa^Oaift/ e^fep ^rot oOerSarbe/niebt^^ Oenn Oernbsp;�eib were, ^ieiebai^ wenn aueb eine Sgt;?utterauff Oie QVpnbsp;gen Oa ir ^inO innen lege/ Oeutet vnOfprecbe/Oa^iltmeit�nbsp;einO/'�rt 0 ein @opbid fpottet ir vnO fpred?e/^ iet ift Oienbsp;geOein finOtmeinftu niebt / �e w�rOe/nf�r einen T�arrettnbsp;oOer@dxri^er baiteu.^ai^Oer mutwilligiieb nid)t woite Oienbsp;@praebe verfteben/Oa pe beiOe auff ^igen vnO ^inO Oeutet/nbsp;vno Ooeb ba^ gt;\inOf�rnemiteb meinet / ai^ were feine ^i*nbsp;gen04gt;

3^em ^^'pauiu^/�XojW�mennet Oa^m�nOiiebe ^uatv gelium einfrafft �otte^/ga^^dien fingen �opbipen fonbsp;men/Oer �otte� frafft (af� Oie ewig ift ) wiffe ^u f c^eiben nennbsp;Oem m�rtOiiebort fcbal Oer ftimme Oie im augenbitef vergebet*nbsp;tiefer werOt feine funff beweifen/vnOaueb ein ^ntooOernbsp;^attoberf�rbringen vnOfebiieffen/ alfo/ 2eibiiebeffimme �nbsp;fan niebt Q5otte^ frafft fein / 0o mu^ Oennnbsp;nbsp;nbsp;*Pauiu^ tie^

geu/Oa^er foieb m�nOiieb leibiieb wort/ �5otte^ frafft beifft* 3temnbsp;nbsp;nbsp;lgt;eter w�rOe aueb Oe^gleidxn m�ffen ieiOen / weil

er i.�pefb fpricbt/�ae^Wort^otte^bleibeewig/wieaueb 3faia^fdgt/onO OcutetOoeb Oaffeibigewort/Oa^vntervn^nbsp;gepreOigt iff*�^ie ift� ^ie war/ Oa^lt;in ewig Oing fep ein oer*nbsp;genglieb^e

lt;^3u 0opbiff fnu^ �lebt gieuben/ ^er aber wei^ Oen gemeinen brauch Oer 0ebeifft/ Oen irret foieb^? gar niebt^/nbsp;vnOiffimganbieiebtjunerffeben/ �enne^riebtetOieftgne

I

-ocr page 135-

4

fei� a�^/ weicamp;enie^f �((eirte lt;� ^er

Wt/fon�)er�in allen fprac^enmee^tigUe�regirt i�a^erfp �e�� n�/ amp;a^ �iefer 6vfer Q5ei|�/ aue^ noe^ nie^t �)ie wnuernbsp;verfielenfart/^rt�gt;��Sarlf�a�)�gt;er grof*nbsp;�t f Q^riec^ife^er ��amp; i^breife^er fpraebe f�r gibe/nbsp;wol Werb were/ ba^ ma� /� mit feinen '�rop^eten wi�er nvnbsp;muttere�)e|. in eine �^enbfeb^ febui^ f�r^t / baffer^unovnbsp;(eret reben vnb ver(te^en.

� nbsp;nbsp;nbsp;-� 'li� anber ftvlcf ber botjen vernnnfil i|�/ba� �. ff�tf

feret/al^ ^abe ev� erflritten/bas^ niebt^ l^en� brot Sacrament fep/ vnb fagt/ �^o ff^riftn^ �abcnbsp;�n?Js^ empfa^enbefobien/berboebbabegefa^t/��e*nbsp;^arnmb feiten bie buidel prebi^ernbsp;fcp�n ^�e�bfeb)b^to geprebi�t / wiem'anbe^ jperrnnbsp;effe/wie�pauluf^prebigt^enn teb nn biefcnbsp;fnvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftebetfi^benn ba^ffbvift���

V, ^^met ba^ nbsp;nbsp;rot enb effete @e werben fte mir ba�t

inwenbigfeit eieleiebt feigen / bem gleubc bf�fff snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3(b wei�^ nir^enb baf? vn�^ ffbrift��t

vnb effen/fctWafpvic^t/nen�t pin/ iff ntein Seib^^ie peifft er mieb fein�Seib nemen nil

: nbsp;nbsp;/^nbniebt ^ret/ ^ecb biefer Q5eiff b^it^ �lle^ maebtz

abtb�n/wte er wil / wie fan er irrens ff��in ber vernnnfft fferefen/ gibt er bem fimffcmci,�.nbsp;�lt;^Pffffbnlb viel grbffer gvewltcber ft�efeX^a^ er fte/ le namp;cf� auffnbsp;�5ett feine eprebiebUep fteie/barnmbba�et:^^^^^^'nbsp;�nebinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bef^^ret^fa^en/ S��ein ^ett bi^mir

bai? j�^^^anber/^�a�' er wiberfpreebe ber warbeit/bamit ^retf? gebenefe�/ vnb lefft vns bef?nbsp;WfXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vergeffen.^a� britte/^�a�? er*Paul��? �ere vev

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ret�? aeffalt fo botb bebe/ ba^ wir

� fitt� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be^ ^errn vergeffen� ^�a�? vierbe/ *�gt;a�? er vn*

* eflVn/A^ maebe/bamit/ba^ervnr^lerebaa^retebrlicb rSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff gebemf �af^f�nfft

^^^*bert ffbriffi vnn�ipnaebe/weil er leret/bo^ be� ^ret� bie@�ttbe vergebe/ vnbnbsp;ben S�if ^j^^/'^ennfe were er vmbfonffamffrenb geffopnbsp;��uff mir mehr naeb /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meine b�

fpeiett^ ^jrfe f�nffff�cf b�t er (o w�ffe in einanber ge* 9n�2?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^br iff worbf in folebe orbnnngem bringt

2lfipr rJ nbsp;nbsp;^t^wne^ntworte id) bir/fo bin iebpapiffiftb�

Sarlffab bat gcbacbi/be^ ^apffe^ grewel iff bureb X anberc

-ocr page 136-

U

�tiDere nbsp;nbsp;wir an Dm Ma bratamp;t. ?�u welt (c^ au(� aemt 4�

�gt;cm toOtcrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werOcm aber fc�rciben/

�gt;a�?ai�bere^effbriebert^abert/vn�) ttiebt^ ttetvef^(gt;ert�rbr(tt^ gcrt/fo tft mir^/a(f? cmcitt fdeben a^offen �tmlifebe� �Proprenbsp;tett/eme fcbatibe� Notait lt;(� wtl an /�/ VrtO fo(t icb cite( (�a^ �nbsp;�on jin fd^rcibcn-Jtonr ber ^ap|t amp;at mir mie ben feinen bielnbsp;mitieibenf^ aei^an/beft �^.ffariflab/bn nocb tea�c^t�ntnbsp;fie ^aben D Sarif�ab bi^^er ^^dbiie� beraebt �^ennoeb it)oienbsp;le^ nubt fo tod fein/ba^? i(^ ben ^apf� feit anareiffen bam�/nbsp;Oae? teb^felbfJ m�f�e / ba^ offentitcb erftnnefenbn erioaen we^nbsp;re� '�er quot;i5apf� mtt ben fernen aeben niebt� brauff/ bas ieb fienbsp;mit offentiif^er marweit bn (peller @(f;rifft fgt;abe troffen/^ae?nbsp;foiten (te benn acbten/ba�? fte iO� gariftab mit areiffliebennbsp;gen/bte er felbeJ wet^/anaretffte

�^nn be^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leben bnb ber feinen fep wiee^ wolle/

2�irrebert (e^t bon feiner Sere/non de monbus, fed dogmad-busPap�. j^tefaae ic^/fvvct ^�garlf�abnicbi/fonbern fein ^ewifren wei^ / ba^ er auflr ben ^apft offenbarlieb leuaei*nbsp;��enn er iffaneb ein @opbiff aewefen/ bnbbatber botertnbsp;�ebnlenbnbbe^^apff^^belt;�loaiabeibeaelernet bnb aele^nbsp;ret� leret ber ^apff niraenb / baf? man ^nr aeffalt be^nbsp;6rotff�olfaaen/ 55�ein �ottbt� mir anebia/wie allenbsp;wei^3iem er leret niraenb/ ba^ man be^ ^rot fol aebenef �/nbsp;bnb be�?2eib^gb^iffi beraeffem 3tem ej leret niraenb bieae^nbsp;ffalt bc^^rot�fo bofb aebten/ bof^man be^aebeebtni^be^nbsp;^)crrn beraeffe� er leret niraenb / baf? man baf? ^rotnbsp;folle ebrlieb effen/ �lfo/ ba^manbr�bergbeiffn^nimerae^nbsp;benef e3tem/er maebt bamit g^elff teibeti niebt^bnn�^e/nbsp;baf? er leret/gb^iffin bef? ^rotf? aeffalt/beraebe bic ^�tRnbsp;be bnb erl�fet bn^/3aerlerctfol(b�?anebniebt@ol(bef�n�nbsp;2).�ftrwb ff�cte tenaet garlffab wiberfein eiaen �5ewiffen/auffnbsp;leu^etwtber ben ^apff/ba^wet� er felbf? bnb allezeit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ,

�arnmb/ba er wolt bem ^apff fcbulb aeben/bof? er �of^ S� ^e^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bieblieb ftele/ bermarbeitwiberfpreebe/^�Panl�^

�ere bevw�ffet/bnfinniae 2ente maebet/bnb baf? leiben ffi bnn�nc maebt/folt er anber ff�ef bnb brfaeb ^eiaen/�endnbsp;folcbeft�rfebctveifen biel mehr/baf?�^�garlffab ein l�aen^nbsp;^^fdnem* eiaen ofewiffen wiberfpri�bt/bnb at� einnbsp;�iaer ^arr (teb fclBs? jn @�nben bi� jn febanb� f�r aller wel*nbsp;ma�bt ^eld) ein fein �eiff felt mir baf? fetn/ber ben ^ewfnnbsp;mit bem Teufel wolt an^treiben/ Jamit off�tttliebe.l�^^^nbsp;bl��ntlieb warbe� f(beolgt;em

-ocr page 137-

Q�rop^etett^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hit

�- SiW�!� lt;n Mcfc� otwetfc^ampttn ^abcn? 3c^ ac^t DUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ae? cr|i/Da^

Der PDU( folle oenefen/� c� ift ntcamp;t^/Daf? Der �utDer ger^an ^abe/�u ^euebelti /m aile/nbsp;t^un/Der wei^ D� ^aplinbsp;lt;^wff3iinefle(iK2��U D�neft Diebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�Dref?/ DttD lieber

anDer/Daf? er D� Sutblt;^r mie Dem ^apfl 3�i�li^en vnD erDlpe� einbleme/ Da�^ Dernbsp;jj �per cbe� Datiere/ DafJDer^apf�/iaeinawiefelei^er �Pa^nbsp;C'Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nennet�olebef?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teufel

^;�^^vll�aDf?/nicbe/D�f? er De^^apf�^ Teufel feinD fep/oon ^fup� er innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^arlfeaD ^efanD tfl / D� ^apflnmb lifiiglieb

J^^ver aujT^ubel�fen/@onDern Da^erDag^alle^^nnieptema i�Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�m l�nangelio bi^b^r bat gemircft/

^ebet D�^enfelfawrin Dienafem ' (irthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mein amp;fer wiDernmb/weit ��gt;

��^^^^eiftfofvccbonDfreuelift/ Da^ er vnnerfcbampe anff ^cnteoffentlicb b*nalt;^e / miDerfein ei^cn �^tvifRninfol*nbsp;fftrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trefflieben faeben/Da ancb alle /rtbwntb vn ^tveif�

offentlUbe S��en ) mie �ifft An meiDen ift/ ctn foleber ^eif� nicbtanDer^Denn ein b�fer Aerni�ernbsp;�arfeinernft i|tbiefefa(b^�MiebanDeln/nbsp;mnoernDureb^�^ffarlflaD^ tieiDifcben�rol/fieb gerne moltnbsp;w reeben/vnD onfer ^nang�linmln nicht machen/Sennbsp;h Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rot�? gef�alt anbeten/ f�rchten oDer ehr*

S�yMun/ nochDe^^5errntoDDerae(fett/�onDern Den mirtmSgt;rot/mieerfelb�^mo(nbsp;anchmiDervn^licht inDiefem ganhen Jucheznbsp;eifel^rot noch brot^geffalt halten / onDnbsp;gibf/mir ehren eitel ^rot/al^ einer Der vnpnnbsp;. '^^nD miDerftch fdb^ t'ebet.

, nbsp;nbsp;nbsp;* lt;�Ah (^^^nmbm�genmirmolbillicherfagen/Da驑$?ar(*

�Kakg �^hre raubet/ Dermarheit miDerfprUht/l^� paniu� (crc Derm�f�et/onDnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;macht/

Men gemaltigen^extleugnet/ Da^SeibonD

Wer fchein/ ^ruuD / @chrifft / noch orfo* *T a��? enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lept awh nicht bas? bemeren fan/ Denn Da�

ber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f �lt;�C� ait�lt(}/blt;�3Hnbsp;nbsp;nbsp;�'� �nfinnigcr �lt;

K; f�lb�Kbcf.^ii,t tfl ^(,0u ta�anbcr femcj��rf �gt;cr lie* iX�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��ttlttbcttfac^en W �ei^�

jw�n, ^ieflberbo�n,^rf�/�,flgvn^ghri)iit�m@�o^�' went

-ocr page 138-

me�t bic ��nbevcrgcbc/wbUettwivba^ei�fitttbcrnfpate�/

cv ftc�gt;rcd;t vnnuf�c br�bermac^t

brine it�cflinfraw ^ulb^/bawit pe Sewetfet/ b��� Samp;f iftuj^ i^ibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iw Sacrament fcv/ift bif?/baff ^ri

fpricbi/@eitt f�cifcb fev fein n�^e/Jo^on�

i|i euc^ n�^e / bof? ic^ weg ge^e/ ge�e id) niebt weg/fp f e* met ber tr�fler niebt 2�?p (gt;at S^riftu^ (fprid)t er) feinen �eibnbsp;befohlen luempfa^ene ^Me�^e frage erofftan^engt wit fei*nbsp;�em i^ntc/a(^gewi�?/ba^ er gewonnen �abe.@o antwortennbsp;wir wiberumb/a(^? bem/ber verloren (gt;at mit allen febanben/nbsp;ba^J Sb^iftu^ vn^ feinen �eib ^eifFt empfa^en/ba er fpriebt/nbsp;5�einet bin/effet/ ba^ tf� mein veib/��a^fev ein malgefagt/nbsp;fo viel ai�? tauftnb mal/aufffolebe frage^'Oenn ba^ �^uto vnbnbsp;grojfer buebftabe vnb punet / �aben ba� Panir verloren/wienbsp;Wir broben erweifet f^abett^

3@t^aber �lebt eine feine f�nft vn ein meebttger fcbluf?/ �a� (leifeb i|t fein n�^e/ barumb empfebet man nicht bennbsp;t'eib imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Xeime bid) bunbfebueb* 2�ar/

�mb nicht eben fo mehr alfo c � garlftab ift nicht mehr ^n Crlam�nbe/ barumb ift ffb^ifttt^amp;ib nicht im @acramft/nbsp;Sintemal an^ iaifc feinfolgtal^baf^anber 233a^fol bochnbsp;ba^^^um Sacrament th�n ober binbern/ba^ghtiftu�?fleifcbnbsp;fein n�^ ift t �2l?af?ifter n�i^e/ba^ er ba ftiK im Slbenbwal/nbsp;vnbba^^utoaufffn beutet nach frf tr�um? lieber (afft widhnbsp;ewer funff brauchen fr Q5eifter/ghi�if^tt�? fieifch iff fein n�$e/nbsp;Chnfi�en�; barumb fi^t er nicht am^ifche/vnb ba^ uto ^eigt nicht auffnbsp;S/binmh� f rt/Q5ilt� nicht fo ffarcf ai� ewre fo(ge?@agt mir/wo iff ff hrlt;nbsp;aud) ni 0u^ ffclffh u�^c ? 2(1� ffreu^e ? im 5gt;imel? in 55�tter (eivefnbsp;lt;bt im @�cra ^0 veuit? @0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ich wo(/er m�ffe nirgenb fein/weil er n W

genb fein n�he iff �en� fo baf^ wol folget/ff hriffu^ fleifch ifi feinn�he/ barumb iff es? nicht im Sacrament / @o folgetnbsp;auch/ba^ es� nirgenb fei)/�entt bafJef^n�hefev/geh�ret ebert ,nbsp;fo wol ^eiff ba^u/wenn eramffre�� ober im 5�imelnbsp;Wenn er im Sacrament ift ^ie b�nert bid)? ba^ pub fa hidt'nbsp;(ifchc'Propheten/@0 fol man ba^ �aerament angreiften/nbsp;wenn man^ ff �rhen wil-

Q�^iterfage mir/lt;f wer �aerament/^rot vnb'^eitt/ wa^ iff n�de ? 3ff �? nicht n�^e? fo W auch nid)t im Slbenb^nbsp;mal fo empfehet^ auch niemanb* �enn wof^ fein n�^enbsp;ba^ iff nicht ba/wie fr felb^fagt/�o^ffhriffu^^Seibnichtnbsp;m�ge fein/wetl fein f�cifch fein n�^e iff- quot;^o bleibt benn ba^nbsp;Slbenbmal? �en� wirb freilich feinftaimermehr fo

fei�

-ocr page 139-

)

, ^rcp^eten. n?

K�i tioc^ wertet!/ nbsp;nbsp;tan�^e f(tf/W(iiSf^i�u^ileif^ ^dn

��u^etfi/�Jof^ljec^tJd^^Her^et�g^�frSft�et^wj^^^�efe�wer* tuet vn �etobet/2teber waeJ tfl ten CScbwermen vn tcbeneje^nbsp;wetgen/tuf^ ter btinte freebe Q5etfi / ffwertnbsp;J5lt;tew tgt;n verferee. ^Oenffbrtfm^fprtcbt �tebt/metnfleifebnbsp;rem n�^e/ kontern alfe/SteifebifI ^ein ��^e/^)en fetn^nbsp;nnfebe fuget er aber affe/^j�em fleihb i(! ^we rcebte fpeife�nbsp;p.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gar viel ein unter ting/neif�b��ffbri|tW�?�eif(b�

^tem ein anoer ting/ff brifi�^ Web ift ^ein n�i^e/vnt ff bri ficifeb ifi tir eter mir fein n�be� ��af? miu? ieb weiter �te�e,ffecnbsp;7 Wrcieben/^ u beweifen/ta^ tiefe �eifier/fe Q5ef te�? enffer fo (Bo���nbsp;JJfb '^ort teraebten / nichts reebi^ verfteben in ter �ebrifft� ua'�nbsp;gut/ent alle^ wa^ er gefebaflFen/tfi aueb gut/�^enb ten/va^nbsp;.quot;ft gut ifl/ ta^ ifl aueb n�^e- (Einern ^ettlefen aber quot;�*^5;�nbsp;L (Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gut�neeb n�be/ni^t^ rein neeb ^e�fam/ fen ter�

�^^�icb/b�^/enreinen eertamiifb/ lt;lt;web ^ett feiber/ �ju)ti�ette� eter ter ffreaturenbaiben/fenternfein^en*nbsp;fliuui^u� baiben/ter e�ade^ wt�brauebt*

v'^^wwb fol man nicbf f;igett/ taf? ffbrifiu^ (�eiffb fei� tft eeinn�be/wte�pau(��?(agt/S(ei*nbsp;�a�?S(eifebbienbsp;�w^K�^^'^�^fber fin� / wille/ eerf�ant ent t�ntfel/wie'Pau*nbsp;geHnnet fein/iflter^et. Sttfenbsp;fein� f�eifeb retet/tof? er tie renbsp;^erc/ ftrafft er ter 3�ten eerftant / ter e�fleifebiiebnbsp;frfk^?^^^^wtf�riebi/felcbe wert feien �5eif� ent ^eben/giei*nbsp;lint^v�nbsp;nbsp;nbsp;f ein n�b/ta^ if�/fieifebii^ felebe �eiftliebe wert

�^^ǣ!��amp;e�/(|� nifbi^ tenu �^ett . j'4f�gen fte/�af?^ret tef^^^errnent ter^elcbiflnbsp;^''^enuni^jiiu^j.jji^ftf�iljet ent trinefet/welebf? gefebietnbsp;^�rfent�t�gbri^ti/ tafJmanfnber�licb vut br�nf�igliebnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcbmecfe�ieber waff fei manfagene^werSret

n��e/wenn wan� mit br�nf�iger erfentnt� ffb mlhl � �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�acra^

ftr/?AS Wf'n^ glauben iffet ent empfe* entblut niebt fe mecbtig/feef?

cvll^?^2^.^nben im Sacrament geneden wirt/alf? ew* i^nt ^ein f eter gilt reebter glaube niebtnbsp;acttrtL�^ ^i��nflig erfentni^ff brif�i �age mir abertu ��*nbsp;ment l^.^^nn eter we buben wir geleret/ taf? taf? @aera*nbsp;iemah�^�P^^^wfelb�ffmern�be/beilflt;wnt^�lgt;�nti^)nbsp;^ette^nbsp;nbsp;trfXn pn tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tunben tnreb tie wert

-ocr page 140-

j)4 �Stt)crbtcgtmcltf(�.ert

� ettdrcfamp;re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grifflitt/ ranbsp;nbsp;nbsp;ffariflar mit

f�ret er trefflifamp;cpree^tige wertCamp;er^lic^/ erfentnt�gj^rif��ra^man meinf fci^nbsp;(e/e^ fev em cr�fl/�ettn er fa^e wol/baeJ ^rot vni) ^ein ^iinbsp;fcamp;lec^trirtg lt;|i/rarum5mu^er^wtt fofe^em ^ufo^auffbla*nbsp;fcn/rn ^eige roe^ me�t weife twe^ weg/ wie man ra^u fernemnbsp;folle.5�wanrertt/ brawd^t er nie^f befJ wert�giauben/aitffnbsp;Da^ergefe^en werbe/at� rervietb�^errnbanrerbittaiere/nbsp;ten� wir/vtib a(^ fev reeb^er Q5(auve tiicbe^ gegen bem br�n*nbsp;fligen erfentttif? / Q3nb er weif? boeb ^ben fo met / wa�J erfent*nbsp;�if?gbri|ii ifl/otf?wa^^taubevnbgntgewi�enfev� �nninbsp;brieten flieht er menfbting�?bnb witonf? bargeben/at�? teretennbsp;wir fcbteebt^bo^ 0aeramenf empfaben/on wort vnb �tau*nbsp;ben / fo er^ boeb wotartberf? weif? / vnb (enget abermal gifpnbsp;eigfifbvnbmntwilligtieb� T�nbabicbbrebengefagt/mitopnbsp;fenttiebettS�gen in biefen groffen fachen banbeln/i^ fein^ g�nbsp;ten amp;eific� wercf/fonbern ein� rac^^irigcn ^enfe(js?/ba anebnbsp;�gt; garlflab mit befeffen ifl.

�acratntnte Itre.

2(rna(b temet er anff baf? wort 0aeramenta(iter/brt g^fpricbt/ baf?�btif�u^ fieifeb@aerament(ieb fep gornbsp;^^niebt�?tt�^e/fo wenig at^ernat�rtiebn�be fep/�eiinbsp;wan barinnen Weber ben^obnoebbie Stnffcrf�epnnge febetinbsp;tan ete,��nbrb�met ftcb b(t/er babe mit bem ft�ct ben ^apflnbsp;anf?obregef(blagt/ bo^fmba^ganb ^fngeficbtverfebwar^nbsp;beibe mit ncwen onb a(ten *Papiflem SXb�me fX�pfin/nbsp;bein ��ater wof? einfofwnrm* ^ebteeif? nicbt ob ber feeiflnbsp;ficbmntwiltigf�ettet/ af^ervnpnnigonbtoKfep /oberobfrtnbsp;^ott fD grewiicb p(agt ^r fagt ein b(o^/naat/ammecbti^nbsp;wort baper an^ feinem f^pff/c^n atten gr nnb/ ba^Sbttfl�^nbsp;0acramentlicb fep nicbt n�be ete,l)nb mit fotcbem wort wi�nbsp;lt;r ^apf�/onb on^ al(e gefcb(agen baben / 3et wen^ ber ^gt;eibjnbsp;�gt;riapnf? were/ ber (ieffevieteicbt einen fnrb f�rfolcbem trtf^ ,

�3'^oben babe ieb gefagt/baf? ef? nicbt recbt fet)/ fonberit jft�ott gefeflert/wenn man fpricbt/ gbrifln^�eibfepniebtnbsp;��be/wic biefer toKer �eifl tobet ^r ift fmerbar n�be wo ernbsp;tg/ ober Wot mein^bngtanben^b^'ibenmirnicbt n�befeb*nbsp;�ie @onneffbeinet fmerbar/ob pejoot ber btinbe nicbtfiyet/nbsp;53nb bo^^ort Q5otte^ iflimer beilfam/ob ef? wot bem �ott*nbsp;lofen eine ^ifft onb �ericbt bef?^ob�?^nm tob ifl/'59nbffbttnbsp;Pn�?2eib ifi fmcr im �aerament/ ob er wo( biefen tonenbliti'nbsp;ben �eigern nicht brinnen ip/bie noch nicbt fo M gelernt b^�nbsp;ben

-ocr page 141-

fA ��et(l/tifl� pc �)�pct�/ft)ic flcf cmerln) �eifc^tp/ fonOcrn cin�ein pcift� tgt;C�S �t*nbsp;��߫ ctij Pofc^ �c�f lp / ^n� wa� Ugtau^nbsp;?�**�# bcftcnpc iwrnbsp;(zeitige Q5cifter weren/Oof? were gnug�

Ac�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�gnmeSaeramentn^e�efe*

aufter|lej)ung ��ri|l(/t)arttm6 fev ffbriftuf� oer �e�e Pr^p^eten/�agcnbsp;���r aber wiOeriimb / w� fif^et man Oen ^eo igt;ntgt; anffafte^nbsp;in ff �r if�^ �eib / ber ba p�M im Slbenbmai/ anffwePnbsp;^fn bas: ^uto benretr 3ft^ gt;m an ber �eint ^emaletr ^he�tenbsp;^blo ift er ane� ba fein n�ne� ^ie bet�ne fie� boe� ber �eif�nbsp;*ttallen feinen wertenr ^cie�tf? faner fagen/ ba^man/mnbsp;feinen fopff|io(febnbere(fe/ba�?erni(�e alleinbsp;�i^r�war� wirb/fenbern ane� baumeln mu�?a(�? ein^run*nbsp;Jtenbolb.nbsp;nbsp;@0 nu bie wort ff�rifti vnf? feigen nnb (eren in

�^ni ft^enben ff�rifto feinen quot;^ob onb aufferffe�unge a(en^ ^n/warumb feiten fte ba^ nie�t aue� t�un in bem �eib enbnbsp;P� @aeramentf�)enn nie�t berSeibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am

S'^n�enbeeber im ^ret/fenbern bie wert baer fprie�tz Wirb f�r eue� ^egeben/leren vn^ ben �^eb en b 2(uffer/�e*gt;nbsp;�'�*�8�P1.

rtA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w nbernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;v erfentni^ enb ^ebee�tni^ vert ff�*

*Mlt;e/ (itc^ brnnft/ eitef�er^/ �t� bi^c/ dteifcwct were/ baff gjf� bie 3�ietten^ei(�er*baf�r nerfe�m�l�en/ onb fefebe frenbsp;^�ftcrev mit nee�tanfentmalpree�tigen werten anff^eblo^nbsp;En w�rbe/ba^ were benn �efe�e�enf ^asf �ette man bauen?

benn newe ^�ne�e nnb ^eue�(er/bie mit greffer an t�cwemfi��, fii^tbnbcrnil flie� gegen bem�retbn'2fBein ftelletenCwen�nbsp;geriete ) wie bi^�er bie bieben Q5ewiffen (te� gegen bemnbsp;�ef�edet �ab?*^ff w�rbe eben ein fele� angf� enb

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i��^v biefem erf entniff enb gebee�tni^/ wie fte�

ober bem/baff man ff �rifluff fieib wirbig* ije� empfa�en welte/�enrt baff erfentni^/ ba� fle f�rgebenznbsp;Teufel wei^ aue� faft welwn erf enef�f/�a�fnbsp;^^ib feigt; f�r vn^ gegeb?/ en b �ilfft f n bee� niebt�-�O^fferfentnt�aberbiljTt/wenn te� nie�t ^weiue(/fen*nbsp;bern mit reebtem Q$(auben feficb^Ue/ ba� ff �rifiuff Selb enbnbsp;f�r mi e�/f�r nfle�/f�r mie�efage i

51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie wert im ^aerament lauteCCoff

Wber2cibberf�r eue� aegebenwirb) �ure� nbsp;nbsp;nbsp;erfentniff

werben freiie�e/ffeie vnb fiebere Q5ewiffen / �Off weinet � j� 4 3flt;^ie

-ocr page 142-

�lt;� 58t�gt;cf�teg(w�i(ff6�rt

3f�i� �un^fcitt fe^b^frfentni^wtr^e?v^det�ed^tfcH� wacfxi�f �tcfer 2crc tf�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ar(flaD^gcift fo fctnb/alf? b(?�gt;

oO/ Vttb tvo�t ftc gern nbsp;nbsp;�ic^te macb^^n / vn�gt; gauef e�t

tgt;ott br�nf�ta^v/ ^er^Kc^er /ernftlidxr crfcntnifJ bc�^ ^cjb^ g^rifti / a(^ wereeff fem rrnfl/vnblrfl^bocb Oa fleden/tnr^nbsp;uct �i(btnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma� fe^e/wtc cr au� �)cn werten g^riflt ein in�

ter �)ebot vnb amp;cfc�c maebf / weieb^ niebt we^r t^ne / ben� vn^^etl�e vnb gebietefein^ngebenrfen vnb erhnnen�nbsp;bajtt ba^ erf ent nt� niebt^ anbcr^ benn etn weref ntacbt/ �gt;a/nbsp;wir tbnn/ vnb bieweii ntebt^ benn ^rot vnb TBein ba empf^inbsp;hen foUen.�Docb banen weiter ^tnbennacb�

amp; WH �it� aber ben �cifi verr^tertt Sy�it fofe�t� preebH^en werten/wii er bem aefebrep hinter fem^/ba^wa�nbsp;uiebt feifagen/i^r mache ba^ Sacrament gar ^uniebie/weHnbsp;crfcblecbtSretvnb �^ein ba macht / ^arnmb r�fletenbnbsp;mnbterfeicbe greffe wert anff/ ba^ manfellc wchnen/ ernbsp;welle ba^ @acrament beeb beben.Slber im grnnb tff ba^ be^nbsp;^enfelf^meinunge/ba^ er^garlt;5nbebem fteffe/enb richte a�nbsp;eine gute gellatien/ba man ^n ie^t fibe/freffe enb fauffe/enbnbsp;werffe �r�ge vnb Xannen wiber bie wenbe/renffeenb fehlet^nbsp;gefteb br�ber/ ^�ennfe man bt�b.e�� ^Hht bat furcht erbaltertnbsp;m�gen/ba man gleubet/ba^ fibftfftt^ wafer Veib ba tft/wa^nbsp;f�r furcht wit ba bleiben / wenn man fcblecbf ^ret vnbnbsp;^ein ba jufein glenbet r Wie gute Q5efenen wblle�nbsp;wir ba werben/ fcblemmen bnb temmen / ba�? bie (iebe^jeibtnbsp;wagt

Ob^Ptt abermalben Teufel f (erlich/berba^^ienige/ 9rbet macht/bnb an ffatnbsp;�lanbcn^ ein wercf aufiriebtet/wteieb breben ven intnbsp;gffagt babe/��enn alle ba^gefpep/ba^? ^�.^arl/�ab ben bentnbsp;erfentnif? be�? geibfJ S^briffi in biefer fachen auf^wirffr/fienffinbsp;an^ bem grunbe/ ba^ er fein'^nteanffbenfi^enben 2eib,nbsp;rifligeridbtet bat / anf? feinem eigen fepffe/ wie wir gebertnbsp;babe/^enn mit bem ^nte meinet er/fevbn^ gebeten nichtsnbsp;anber�/ benn ba^erfentnt� ^n �ben in biefemnbsp;rrament/febeeb ffb^if�n^ feinwertbenfelchemerfentni^/nbsp;gebet eher wercf / bafelbff rebet/i^r fan� ancb frinen grnnb/nbsp;0cbrifft neeb brfacbr feben / ebn f^in berieten ^nte bnb fei^nbsp;�e� eigen b�ncfel / welchem glenbe / wer bem ^enfel glenbe�nbsp;Wil / bnb macht ba^n f eich erf entni� ein lanter werd/ bawHnbsp;(V bab( glauben bnb berbeiffnngenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcr��fet

welche bn nnt�fl greiffen/ba� ��garlpab� ^b^?* (egnt

-ocr page 143-

J�7

�Sr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Den Da^ pe (ef ef/tvlt;e W(r ff Jrtf�o

ff �WV w �eempel vnD ge* J/'^avau^ nte^t� Denn wercf gelerne werDen �rnbsp;ffamp;vtftnmnte^t/ wfeer vnferfe^a^ vnDnbsp;��lt;��6e fc(gee/we((amp;e�? Da^nbsp;�Shnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verwetnet foIc^�? rtltef? ^uuerf^m�cf en vi�

fepfEf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wcrtf/br�nf�tg erfentnt^/ ^i^ig ge

�fft s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weref/^a^ fettie (ere vnD funfl/wie ie^ (en*

IJ H r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�abe/enD(t(f) wiDer Da^in wil/Da^ Der fr�te

���Hiek^etftjan in �otte^facDen vnDgnten werefen* s.. -^^^n ifl Der toUc Q5ei|t fo vnner|�enDig tn Der @(^rtffit/nbsp;�t� m^eDecbtni^/Daff^rtftu^lprte^t�a^tfeutnbsp;anDere? verflepee/ Denn wte Dienbsp;tttnTronDen (nnerlteben geDgn cten im wienbsp;mns^^inetn/ vffnbsp;^WtcDinnerUcbntaeben/ wa� �o�euOer(id^ Haben wt(/nbsp;rv/hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anDer^ an^. ��a^ ift aber nceH ger vnD to(*

frlebein geDecbint^ gibt Die maebf/Da^ er reebtferti Vh �Q3laube / vnD f�ren De�?fo(rf)en griinD / ^enn ef�nbsp;Da^fieDaf^^itmeinemgeDee�t*nbsp;Jabern �^ieD�neftDie�e (^^fte^etgefeHrteben/ftenbsp;nrhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meinem geDeebtni^' getJan/�aritmb macHt fD(dgt;

l�fvb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gveiffeffu / Wie feinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffafrftaD Des�

fcpv� a ^^^�Dma(/ fein geDecbtnt�/ vnD Die reeHtferttgttng in Dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnDfprtt �at

f*�^^ wilfenvnD befalten/ Daf^Di^geDeeHini^ lt;5^y9ti|lt/fev ein enfferlieH geDeebtnie?/ Daman von ie*nbsp;�Xc� �t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^Het vnD fagt/wie Der �ebviffi art tfl 'Pfafma?^

Tfn�^ ^�^^Cttlt;�men nieHi geDentfen in meinem mnnDe^i^ttt � s geDeebitti^ if^ mit fnen- ^tem 'Pfatm� 7unbsp;geDacbt werDe.

SrSlJi�* gerecbi ^i� ^mig geDeebtnif?- '^a^ a(figt; �rHf?�?^*^^mwrrt/ ^�a^ tb�t ^n meinem geDecbtni^/nbsp;^vfrttDe^ WnteD

PvchM

actiiISf ^i�^ �aerament genteifen/vn Da^ nati nebS^�f ^(aubenftercfen/ ^icbi fr PH^tt nnD mienbsp;HerHett rnD ein gut merer an^foieHemnbsp;��ef rwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^ff artf�aD t renmet/C Da^ Die 1)ra

'^orjin bof^ f�nDirten/ e^e fte ^�eb atif^iiefem

�ar*

-ocr page 144-

)j8

wot tncrc^cfi / �gt;a^ figt;l(^ ^cCcc^tni^nic^t rec�^ fcvtiact/fottDern ftc w�ffen ^uwor rer^tfertt^ fem/�)� Oaprc^nbsp;Otgen/vcrf �^rtOi^et)/ viwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuflTertic^ �e�Jedjtni^ �)t� jpcrrt�

treiben foUcii / wie gefcbrieben ftc^et 3^onr lOt ^Tlit bem ^er* ^en �lenbet man/ fo wirb man aereebt/ aber mit bem mnnbenbsp;bekennet man/fo wirb man fe(iggt; ��ie reebi fertigfeit aber/fbnbsp;ffar(f�abatt(� an^ bem erfcntni^ bringt/if� audbnbsp;tgt;nb ^�tc bieb baf6r/(gr �cngt vnb trengt bieb/�enn er maeb^nbsp;fotcb erfentni� nicbe i6ei|tli(b/wie e^ fein foi/ Xgt;enn 3fata^nbsp;rebet vorn Q5ei|t onb geiftitebem erf entnt�/ weitb^^ ber beiiigenbsp;�eift in vnfiJ Wireft/vn nicbt wir fetb^/weicb^ MVfo td) wei^/nbsp;aewi^bin/onb niebt ^weinet/ gbriftns^feo f�rmicb gegebemnbsp;�ber garif�ab mad)t ein menfcbiiebe/f�eifebiicbe anba(bt barnbsp;an^/vnb ein br�nfiig/ bjbig wercf im bergen/ boeb �iebtnbsp;ber / benn ba^ man wi(fe on b erf enne / wie ^^viftn� f�r onf?nbsp;gegeben fe^/weieb^ ber '^eufei onb bie ^enebier aucb fbnnen.nbsp;8aentiamaocet, ufumfdenn� non potcft docere. fpeietnbsp;woiviei vorn erfentnt�/ er^euebi^aber/vnbf�rete^nicbfnbsp;recbi/@onbern ief� ein fcbieebt weref fein/ba^ ift benn fleifebnbsp;' lieb bnb niebi ^eiftiieb erfentnt� macbengt; 'Cenn feinQ5ei0nbsp;(eibet� aucb �iebt anber^ / wa^ (Beif�iieb ift/ m��? er (�etfcb^nbsp;(icbmacbew

vierbef��cf (in fraw ^oniben iff/ ba^ fie f�r fteb �ie* met ben @pr�cbnbsp;nbsp;nbsp;�Panii/i^S�oMu T�emet bin/eflet/

ba^ iff bcr �eib/ ber f�r eucb gebrocbe� wirb / vnb wii '

benfelbenmeiffcrn- ^iiff �3ott/wieerbiaffvnb erbittert ber �elft f�r biefem bonner/ ^^oebnimet er im ein rnnfb v��gt;nbsp;fpricbi/2(cb bu armer onwi�iger 5gt;5?an/ meinffn/ ba^nbsp;0n^ feib gebroeb^ werbe/wie man ba^ ^rot briebt ete� 2lbernbsp;lieber ia^ boeb b^i�en/ wie er fieb feib^ b�e w�rget btf martert,nbsp;^age mir / ( fpriebt er) bat ftebgbeif^w^fe^b^^ gebrochen intnbsp;brot? ^ar er boebniebi im brota(^er^bralt;b/@o vermag* *nbsp;0u feinen 2(poff ei feigen / bergbeif^�^ Seibim^rotgebro*nbsp;eben habe. Ju (e^t f ompt er bajinan^ / ba^ gbriff ��? feinnbsp;Sein fet) jubroeben /barumb m�ffe bt^ breeben ^nnerf�eb� feinnbsp;von feinem (cibf/ aifo/ ��a^? iff ber �eib ber f�r encb gebroeb^nbsp;wirb/ba^ iff/bev f�r eucb gecreubiget wirb. @ibe (ieber/wienbsp;gebet ber �eiff bie auff�iern / wic^inget vnb winbet er peb/nbsp;wiebitterbrepim 5Q�aui/ vnb mumeit/ aif^einbaib tobternbsp;�er^agterSyZenfcb.

^in (iebef?@e(ff(irt / btt entieuffeff mir nicht aifo wiewoitebbiefen �prueb broben vnuf? bieanbernfott



-ocr page 145-

lof mf �ocamp; txM� wt�tfcia �c�,alt;(t3b� wi�

Oiefc^ vcHjin�^ert �r^�d; ^tlffc

S�f tiw(f}�bTclt;f)cn t)a�^ �eWe� viW crcu^igcti m �(grifft rcOet �tc^t fo/vnO crfanff ntc^tnbsp;ntc^e ^/5l�an ft�*nbsp;@d^ttftt�)ic betr�bet0em�te4ubrcfb^nbsp;ifttf X �^tlt/aber leiblid; Uibcii nicbt |b c� t ^etc/nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wan m��

fXn k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�v f�c^�/bo^ �^rifiu^

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fotoU/berba

@acramene werbe ^ubroeb^/ pfbtbap bie^iebe rabbreebt/fo beweifeit w�vba� �bv�nbsp;vn bie 2(po(le( ^ab� g^rtftuf? xeib ^ebred^� tant� biefe^nbsp;2eib/ber f�r cueb �lt;^�rofb^ wtrb/brt�gt;nbsp;� qA�*�� brinnengewefen/ 'PaulUf^Oege berw*nbsp;�i^�vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�orge� / �Greben ^ab�

^quot;�a�? ^�^gartftab^ ^,,7 *^�ffe auflfe brot beiue�/ba er fprtcbt/^^w^t piti/eOer/nbsp;f�r eucb ^e^eben wirb;ii5eitnbsp;t��dtt 1/(prtfbf/ �a� ifinbsp;f�v e�e^ gebrbd)� wtrb/m�^ enaucpauffe^brecnbsp;opEvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ert/bO�? bi^ ^rbt fep ber �eib/ber

ftfp�k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ur^umb m�t gewatf b�f? bree^cn m��5

2(bettbma(/bnb vber �feb tm effett/bnb fep n�e^t� te�p^ � broben gefagt ^abe/benn ba^ ber �etb au�ge^nbsp;b�e�tme�ne/w�emanfonft^rot bricbt/obernbsp;��^nbsp;nbsp;nbsp;gerne�ne/bas? nicbtnot �fl ^ie j� treumen/wtc

b�rfpJ w brot aerabbrpcamp;e werbe/fmiberniftguug/ *l^/^w^aete�(et w�rb tn allen ft�dettnbsp;^rot^ ann^ vnb bolfomen*

QSrnf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0prncb bafefl/ ba^ g^riflw^Se�b vnb

* fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brocpen wirb/baf? eben

tttfpr hf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brecben ober au�^te�(en/ ba�? er

empfan^en/^�enn wo @gt; 1)411 fok pinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aew�llet^baf?�m ^rot ber �e�b gbfft)ere/

e�gentl�cb bem^rot ^�geboret/ ���fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arCn�cbt bem �e�be ff brtf�� �*

^��er�itFamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er�?�ber be�be^�n e�nanber faffet/alfo/

rd�t/brttfnennet c� ben gebroeben �e�b �lt;^nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cb^/beibe brot on ber �e�b ^ebrocb� Wtrb/

fei fm^Sx mu� betennen/ba^ ber �e�b �ngt; ^rot q^nb gieieb wie bureb ba� 6vcc^en /

^rpt

-ocr page 146-

120

�^arumb tnc�t f�nwcfcn oocv namett vedcitref/ t^nS� �tcidgt;wo(^rot bteibt vuo bcifft/cb c� tvol ^uft�ch wirD/Stf*nbsp;fo bletbt auch �^a �)er �eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ob er tvol E^ureb viel f��ef/v�

eer viele au^^eteilet wirb.

ift iweb nbsp;nbsp;nbsp;vabinb�/��'Paulus fpricbt vom bret/

ifl ber �eib/ber f�r euch gebroeb^i tvirbgt;2ieber/wie ma� e^f�r vn^�^^gt;�^vebert merbene l)nrervn^ a^broeb^ntverebepnbsp;fer^etoe|igt; i)mieleiebt^beiuebatbi^�i^f^�^^^^fi'^VJiefeirtnbsp;fpritt^t er vber bo^ mort (f�r on^) lieber marumbf ^�ar^nbsp;�mb/lt;^rbatimf�raettomei�^u leuan^/ba�^im ^aeramentnbsp;vergebuttg ber f�nbe feiy^oleb f�rnemenaber ift ein breef/nbsp;wo ba^ wort bleibetCf�r v�^ gebroebtn) weleb^ mag niebt annbsp;Vers? fein/benn ba^ foUb^ ^��vt vnb �eib breebrn � Wtb^/i��nbsp;fet) eingefe�t/ba^vn^ $unub fome /,vn^ von@�nben erl^nbsp;fe/�ennnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onb macht feinet leibenf? im

0aerament ^ele^t / ba�? man^ bafelbft fol bolc� vnb finben nach laut ber wort/^�a^ ift mein2eib ber f�r euch gegebennbsp;wirb $ur Vergebung ber f�nb�/wie wir bore werben ie^t halbnbsp;bernacb/igt;ar�mb war bi^ wort bem �eif� nicht an�ur�ren*nbsp;^�Iben/ gilt nn in fonberbcitnbsp;^^bem Su�ber/ welcher geleret bat/ ^�a^/wem fein�egt;nbsp;wtljen fcpwer ift von ��nben / folle ^um Sacramentnbsp;geben/vnb ba trofl vnb Vergebung ber ��nben bolen. ^ietfinbsp;�gt;eter�Xai^ aller erf� ein fein^ejrelle/vnbfpricht freibtgltch/nbsp;O ir falfcben propbeten/ irverbeilft ben Senten ^otte^nbsp;�ieich vmbein ftficf ^rotbV Schweif? / bas?irburchewernbsp;beimlich bauchen vnb ^iffchen / ba^^rot nicht beficr macht/nbsp;warumb fagt ir benn/ bas? @�nbe vergeben f��nbc wennivnbsp;br�ber geblafen babt ^^arumb nemet ir nicht fo mehr einenbsp;banb vol �erfien etc. vnb eifets? inOSotte^ namen/ bas?ir b ernbsp;fe�nben fret) werbete ^iemus? ich mit garlffab felb^nbsp;reben.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . ,

S�^in lieber �? garlf�ab/ba/rbiefen Slrticfel nicht woltct / ober funbtet anbers? anfechten/ benn alfo/ war^nbsp;umb bliebt ir nicht babeimene 3v babt ^ufchaffen alle benbenbsp;vol/ wenn ewcr noch taufenb weren/ wo ir mich mit @wvtffquot;nbsp;ten vnb vrfachcnfolt vberwinben/'��nb ir faret^u/vnbgreifftnbsp;mich nur mit b�nifchen Worten v�b offenbarlichen vnuer*nbsp;fchampten l�ge an. S5�einet ir/ ba^ ich mich f�r l�g�f�rchte/nbsp;Vairfelb^wii�et/ba^irlieget?Q33ettn in weltlichen fachenie^nbsp;manb bem anbern alfo mit l�gen an feine ebr greifft/bas bei*nbsp;betbeilwilflen/ bas? erlogen were/ Sieberfolt einer nicht^^nbsp;bem

-ocr page 147-

PI lt;?r�btt6��tt� �Woff� 6^'nbsp;fa^ctt/�gt;a watt irt ��ttftcamp;cttnbsp;Q5cwt|�ett vtttterfc^awpt Jcwgct ? Golatt/nbsp;l)ropfet^vol ^cttfelfdc�/nbsp;��,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V� 5tt/^(amp; wil ftee�? vber^ctt^en wU /fett Vttttcrfc�aw

quot;^^J^^�ftt.

Aifrtttttf/3f S�^ett^el/�/wett ^ab� tvtf /ewal^ fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@�ttVettvefacbc?^tt/ 'Pc*

�� �Aul^ Vttb ��icttt^ knebel/ ^ei^f boeb bc^ctttjclcn bttcbf� ^/obcfpujKf/If pflege Vocbcitjcf bittg banne ^ubcwdfctt*nbsp;tt wi ffef/ba^ wir ba^ ttiept tbiw/was^wag�^ Vennnbsp;wfcin Q5eift fem/ber cud) fo fd)Cttbhd) hegf ^cifftenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nn /v

nergeffen obev vinvlffcn Ucgcf/ f �nb nb cud) f�r dtt �9Wctt baUcn?3lbcr nu /r Infolcbencrnfictt facbctt/fo wutnbsp;JJ�uUgUcb/jut�fj|f{j((^ Vttb gtfftiglicb lifgd/ fan incwanb art*nbsp;vcfs in cud) fcbctt/ benn ben bbfctt �dfl- Slber c^ iff bie artnbsp;h k P^�^P^cectt/alfo fpoetifebvnbbbttffeb ^urebe von�be*nbsp;neben facbctt/bctt eol�cn Pbfd evregb/ber burd) fold)c worenbsp;�O� meinen/nbsp;nbsp;nbsp;fet) citd �lcg vnb ^riuwpamp; ba/ob pc tool fd*

, 4'Bf�^ anbrr/ fagt wir / wen� �ifWctt vber blafcn wir w bagquot;^veef^)ni bod)/^dgt^an3tew/wo ^aben wir/c*nbsp;�deret / ba^ burc^ vnfer ^iffcbcn vnb blafcn ba^ ^roenbsp;ucnct Werbe ? j^ui bo(b? wenn bentt/ ^olan/ leb wilauc^ c�nbsp;nctt Kbwnr t^utt/ ^cttttnbsp;nbsp;nbsp;garlpabglcubf/ba^ /rgenb dn

^^et fe^/in j^intcl vnb ^rb�/fo fol wirgbriptt^wdn^)crr/ ^olb ttoeb gneblg fein/ ^Oas i� ja t^cur gcfd)wo*nbsp;L s^^n�ebipbtefe/^.garlflabwct�/ba^wirvbcrbewbroenbsp;^np'^einnicbe blafett noch ^iffcbctt/fonbernbie ^otelicbc/nbsp;lt; Qff^^^^�^'^�^^^^*f^^'^^^*^^�cwortfpre(bett/ bte g^ri߫^nbsp;4 r'^^S'^wal wiefdttcw �ditgen wunbe felb^fpracb/vnbnbsp;jn/pvcfbctt^befahl/ 3camp; wil fcbwdgen ber bofen vnb f�nblicb^nbsp;Maffen/ ^�ag?fage i�b/^cnn biefelbigen wort dn �fel/Wicnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wenn fte dn �Teufel fpfed)e/benttO(amp;

PebVgebiU?^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baf�r ^u galten in allen c^ren/wic

Utt / wer ba gcwi^licb wd^ / ba^ �otte^ wort ^oeb wtfFctttlid) biefelbigen/f�r ein wenf($nbsp;irtfR nd)^ifd)en Vnb blafettau^fd)reien/verfpofte� vnbver#nbsp;hfX''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnnen �J�fel wit fold)er l�gen vnb gifft ver*

fnrcbl ttoeb fe�ew /nod) rew bar�ber nvmen/fonber� ficb frewen vnb lu� in folcbcr bv^beit Jaben/nbsp;2 al�

-ocr page 148-

J22 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;i( gtwe(tf(�lt;rt

�Ott f�rfotc^e Uflrungc vnlgt;�ttttoaf�tt(tt�lt;gt;' �oc^ Mu h�utu vnb gnaojuncfcr Veiffctt/^ueauttr^UUnbsp;6cn oOcr Oeucftn/ba^ etwa em �ott |et)e t mu^ �ie^t mit etnbsp;�em ^eufelbefeflenfeim ^uiaf^ge^en/^� gadf�aOwir�)^nbsp;pnOen/Vat erf? uie^t fc^on funOen/^^c^enef t im �ott Oa�?Xonbsp;wit ie^ aue^ fagen bof? fei� �ott feo / 3^ warne aber x)*nbsp;garlflab frewno(id?/ba�? er bnfle tV�e/lt;^f? ift ^oeb �uug �otfnbsp;t)erfucbt/(^�?amp;atuu(^ iange gn��geweret/i^�?wiro vnomu^nbsp;6a(0anber� werben/�ott gebe fa/ ba� �b ^icm�ffc ein���*nbsp;�er onb falfeber 'Prophet fein* 2l(b Heber �ott / wo� maebtrtnbsp;wir/wenn buvn�?le|�efr

elenber �eift / warumb greiffeflu niebt bie reebte fa eben au�arumb firaffeflu vnfer tere niebt^ ^�u ftdgt;tefl cinenbsp;frembbe tere in on^ an/ bie bn onf? anff�egeft on aufflengeft/nbsp;onb niebt onfer ifr ^af? ift (eiebter utb��/ benn eine f�gennbsp;erbenefen/onb einem ^u meflen/onb bar�ber f�reiten onb�iitnbsp;ter werbenf ^�af? ift aber vnfer tere/ba^^rot onb Q^Be?� u�nbsp;lt;bt�belffe/3aau(bberteibo�b ^fnt im quot;^rotonb^einnbsp;�iebii? We/3fb Wif noeb weiter rebf gbvfftu�^ am grenuenbsp;mit aile feinem teiben onb �^obt/bilfftnicbt^/weuf? aiubnbsp;anfff? aller br�nfligfl/bi�igt/ber^lKbfterfane onb bebacbfnbsp;wirb/wiebulerefl / mu�alle^ noeb ein anber^ ba fein*nbsp;^a^ bent�a^ wort/ba^ wort/ baf? wort/ bbreft� bn t�gertnbsp;neif� aneb/ba^ 2Borf t^nt� /�Denn ob gb^�^f^u� tanfnu malnbsp;f�r Ott� gegeben on geeren^ig w�rbe / were t� allef? omb fon�nbsp;wen� niebt ba^ wort �otte� feme/ onb teilet^ an^/on febertnbsp;tfetf? mir onb fpreebe/ ba^ fol bei� fei� nim bi� on babe birf?*nbsp;Sitfoaneb/wen� ieb garlflabifeber (erenaeb/ ba^g^nbsp;te(bt�i^o�berfent�i^gbri|ti/mif foleberbrnnft onb ernpnbsp;obete/bo^ieb^lut fcbwilKe/onbbar�beroerbrennete/werenbsp;t�allef?�ifbt^ b�b ga�6oerlor�/ ��ennbawereeitelwerrfnbsp;onbgebot 2(berfei�gefebenefe ober�otte^wort/basmif ,nbsp;gbvift�^ teib onb ^Int/barb�te onb gebe/ onb gefebebe tnifnbsp;cben/als wen� mir ein falten mit ��fben Ottbgrofler febn^nbsp;an einem ort oergraben ober bebalten W�rbe / bamocbtiij?nbsp;mich ^u toofe gebenefen/ onb mit aller l�|�erf enne�/groiRnbsp;6r�nf} V�b btbe i� folcbem fe��e� o�b gebenefe� / gege� be^nbsp;/cbabbut^^^/ui^^^l�^��berfranrf W�rbe/ Slberwa^b^^�nbsp;mich �gt;a�? alle^ / wen� mir berfelbtge febab �imermebrnbsp;�et/gegebeno^ ^�braebt/ onb in meine gewalt/oberantwofnbsp;tet W�rbe f quot;Va� b^tlftwarfieb liebe� onb �iebt genielfeu/nbsp;�Oi? bei|gt; oomger�(bfutwerben/o�boomfebenanf?�llt;^

-ocr page 149-

^rop^etert. JiJ

ttuncte wcrhctt Z�fefc^ wie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fagct/ba^ einem f rewmee

vn trtitcf e/tveim cr aber awfiwaeamp;t/ tfi feine @ee( (ebiglt; lt;^^ettfoicbetrenmereviftbiegan^eSere�gariflab^/nbsp;nn mit ben preeb�^en worten/br�nf�ia gebeebini^/Wi^nbsp;�ntnt�/ cmpftnb(i(^er f �^maef be� (eibenf^ Sbrifti/ effet ernbsp;J^n^/ vnb bringet vn^ niebt weiter/benn baf? er rn^ba^^oet^nbsp;��tbumb ^cigt bureb ein l�iaf? ober im �efefj^�a m�gen/nbsp;�J�? feben vnb rierben / bi^ Wir fat werben/ja im tranm/i^rnbsp;aber incbt/tbutf? niebt anff/nn iefft c� nicht vnfer ct^(nnbsp;i^^tt-^Jamitfoicben preebtigenwerten/wiier vnf? ba^wertnbsp;�erbunefein/ baf?bn^folcbe feba^ gibt/ba e�?fpri(bi/lernetnbsp;i� ber 2eib f�r euch gegeben^ ^�af? f�r eucb/ifl im ei^nbsp;S^mibnbber bitter ^ob- oift aber vnfer treft vnbSeben/nbsp;^fnnc�tbntbenfcba^anff/ vnb vberantmortetin Pnf?5�nbsp;w barman ober vnferierebefte ba^verneme/wiiicbnbsp;Apnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nb grob bauen reben-'X^en ber Vergebung ber

i^inmai/tvie fie eriangt vnb if^/ ^�a^anber mai/wie |ieau�?geteiitVnvn�ge^nbsp;Erwerben bat fte ^^b^iftu^ am ffrcube/ba^ if�nbsp;7mau�geteiif eher gegebeam ffreu^e/nbsp;r @aerament/ baterftenieb^ erwerben/nbsp;^Wt�eaberbafeibft burebf? wertau�?getei(et �^�eben/nbsp;^uangeiie we c� geprebigt wirb� �ie erwergt;nbsp;tft nffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefebeben am ff reube / 2(ber bie au^triiungc

btJ�J^�efcbeben/ verbinvnbbernacb ven ber 2Ve(t anfan^ wXf?^^^^^/��^��^'�^�^^^^^f^^^��fi�enbafte/f�eeinma(�ner*nbsp;�ieieb viei/ er tc�et �e au^ ^uuer ehernbsp;ieiebtiieb mit �ebrifften 5�

@�nbe vergeben bnben / femu^icb *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(auffen/ benn ba�nbe icb �e neeb nicht

FrttftHrf a 3cb mu^ mich �ueb nicht um gebeebtnif? vnb er (eibene ffbvi�i/ftgt;ieffari�abalfenbt/betinbsp;Sacrament ebernbsp;�f hoM ifbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wert/ba^ mir foicbe erwerbene ver

/�benrff / barbent vnbgibu WiS�^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber recht geieret/^�a^/wer ein b�^ �c

eroS?^^^lt;�l��nbett/eerfelte^um Sacrament gebe� tgt;nb ^iut anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w ^eet vnb i�ein / ^iebt am t^eib vnb

febemS/�L'? L �^^eben vnb verge�en/ barbent/ ^*^��fi/bnbgibt3�ba^nicbtfiargnng� �

2 X @0

-ocr page 150-

)24

feUnulgt;fefer toHcr�cifiatfofviiyervttfJgeftx�fetf fcabc� w^faaen / O fa�fcamp;c Prophete�/gt;r babt fein wertnbsp;(m Sacrament/bo^ eneb ber @�nbe eer�ebunae f�)cn(r(nbsp;eher aebe/ 3(bflt;�af lt;^^rrma(/^a�? wert im Sacrament feitnbsp;er �aben anaefeebte�/ barawff wir fieben/ trebm vnbnbsp;�nb feit beweifet haben / ba^ wirf? niebt barinnen bitten / fenbsp;were er ein tewer �jitter werben/i�enn we aleieb e�ei 55retnbsp;t)nb ^ein ba were / wie �e faaen/ fe aber bed; ba^ QBert b�nbsp;were/ T�emet bi� ba^ i� mein �eib f�r eweb aeaeben/ etegt; fenbsp;were oecb�effelben wert^blt;^lbenim@acrament eeraebwn^nbsp;ge ber f�nben*^lei(b wie wir in ber ^auffe eitel Q33affer befettnbsp;tten/2(ber weil baf?wert �ette^ barinn� i�/baf? bie f�nbenbsp;gebe/faa^ wir fret? mit 0� 'Pawlwf? / �ie ^awffe fev ein ^afnbsp;�)er wiberaebwrt vnb vernewrwnae/nbsp;nbsp;nbsp;liaef allef? am ^erf* � ,

^flw nw�.ffarl�ab^ tewfel/meitt2efer/vn Pbef�^ ij^wie er im babe f�raenemen/Q5ette^ ewfferliebewerfnbsp;5w nicbte maeb^/ welebf? er aweb niebf aebtet noeb anfpnbsp;bet/bttbbciffte�?ein^iff(ben/bawfben vnb blafen� 3iem/wienbsp;er bas^ i^aerament bat wollen aanb vnb aar awffbeben / bei^nbsp;e �eiblieb vnb �ei|�li(b/�lt;^ leiblieb ff b^ifi�^ Veib vn blufnbsp;iticbt folie ba fein/ ^nb ba�?bieveraebwnaenber@�nbett�nbsp;ebt folie ba aeiffliebarfrbeben/ ba�?weber Sacrament noebnbsp;feine frwebt ba bletbe/�)nattf�atfol(ber Wttlieber orbenwnanbsp;rnbwort/feineeiaenetrewmevomaebecbtnif^vnberfetttni^nbsp;awffriebten-SIber t� bat im bie f wnf� arfr�rf/^u wiffe/wa^nbsp;bwvonim halten foltnbsp;j^Seber mn^ ieb brinaen/baf?etfcbier am enbebe� bwcbf^nbsp;fl^fpeiet awf? arvffer vernwnfff/vnbflwabrit / �Snbfpri^nbsp;lt;=^ebf/ffbri�u^ �eibfevim �benbmal �erblieb aewefen/nbsp;febi aberiflervnflerblieb/ vnb m�ae niebf f�r vnf? aeaebennbsp;werben/wie bie wort lawten/�af? ifl ber �eib/ber f�r ewtbnbsp;geben Wirb* @o er aber ie^t niebt wirb noeb fan/f�r vn^ ae**nbsp;geben werben/vnb bie wort nw auf? �nb vnb falfcb/fo mannbsp;vom Vtt�erblicben 2eibe rebet / fo mu� e^ aueb fafeb fein/bo^nbsp;^er�erbueb �eibfevim ^rot vnb ^einaewefen / weil witnbsp;eben foleb^ �benbmal belten naeb bem �^ob ff bri�i/ T�n ernbsp;vn�erblieb i�/vnb niebf aeaeben wirb wie ffbri�u^ bitit 'nbsp;crflerbliebwar* ^ieb�nat biebfwiefudbfSraw�wtbel�'nbsp;tfenvnbt�eberf

f^erauffantworten wir aufff? erfl/�a�ffbrif�tt^^luf niebt �abrielif? ober Sy�icbaelif? ^luf worbfnbsp;vnlterblieb warb/ fonbern iff beffelbf ff briffi bluf hiib^/nbsp;�eun

-ocr page 151-

^rop^etett, )2s

/�etttt wir �trubctt nbsp;nbsp;nbsp;i|l war/ Wff�riflU�? ^(�f/�)a��

�U tm^tmci ^wr rechten ft�t / fev f�r vn^ einmal ^ffaoffen vnD fein anOerf?* Senn man nu �)a^ aefcamp;ie^t anfpnbsp;V^f/�gt;amiter Oie Vergebung Oer 0�nOe� erworben ^at/fonbsp;�ar e�? am SibenOmal nicb^ gefcbeJen/T�uaber iflf? gefcbeamp;e�nbsp;�W oergangemSenn man aber Oie an^teiinng Oer vergebnnnbsp;f einejeit Oa/ fonOern ift von anfang Oer weitnbsp;�cfebe^en / wie anebgt;o�anne ^in Sipoc fagt/Oa� Oa� 2ambnbsp;�anfang getoOiet

^^il nn allen Oie noeb 0anOe baben/ Oie $u vergeben imO/Oer geib vnO blnt �b^i^i not ift/� o ift� noch i�rr war/nbsp;f�r fte gegeben wirO/^�ennwiewol Oi^gefebicbl/�r*nbsp;�7�^brnift/ fo lange aber e^mir nicht ^ngeceilee wirO/ ij�^nbsp;al^ were ef^ f�r mich noch nicht gefd^eben/ Oa� folcbenbsp;^��Pbt|iifcbefpii?erev/ fraw^nlOenicbt^febafft/ Oie nichtnbsp;SSfW�btt/wie e^alle^vmbOaf? an^teilen^ntbnni|t/vnOnbsp;^brifluf^Oie erwerbnngvmbOeran^teilnng Willen getban/nbsp;an^teilung gelegt bat^erbalben auch @gt;panln�5nbsp;�Pf tebt/wie Oroben ber�rt if�/!^er Selb S^rifti werOe f�r vtif^nbsp;�ebroeben/nbsp;nbsp;nbsp;binOert noch foOert bie Oie Vergebung nichts/

vnfterblicb fein/ e�J fep gefcheben oOer folle ge* rbeben/nbsp;nbsp;nbsp;tft gnug Oa^ Oaifelbige ^lut ift* �en mir wiro^

�ff soffen / wenn mir^ an^geteilet vnO ^ugeteilet wirO / Oa^ �Mf mich oergoffen fcb / welche noch teglichnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i �

mn^�

^^35 �nO faff Oie beffen vnO febonff en ff �cf e fraw ^ulOf/ lt;5^JttOiefenfficben/ Oarinmanfibet/ wiefteOe�'�eufel^nbsp;�fnut iff/vnO reOet wa^ ir Oerfelbige eingtbtgt;�a^ n�nbsp;Sarlff aO gauef eit vnO ftricbt/gbfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicht

^^���^ittifi/ft�ftl'pauluf^fpricbt/Sir foli� Oe^^?err� ^vt Verf �nOigen bi^ er f ome/�23n fpottet abermal Oe� wort^nbsp;^rmS^/��^Sbfiff�^^��ffeaufffprittaenvmbcin�ffittcfenO�nbsp;* trnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine? truncfen �faffene 3tem Oa^ Sbftft�^ t^

ffrt Oa afaff^/ (affen /fo er in�^ ^rot were ge* tirwfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;^tb m�ffe oen 5oimel (affen / fo er tn�^ ^rot f 0*

G,,s ' vL^l^'^nO Oeraleichen viel fehenOlicher (eff erwort/ Oae? febenOliebegeOanefertnbsp;tungnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ bae? fie nicht werO f�nO verantwor*

fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^gen tticht/Oaf? cv vorn j�imel f ome ober (af*

@on/ ba er in feiner mutter (eib $��en|b warO/aucb

-ocr page 152-

,2� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtmHtff�tit

�eKeDcrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ vntgt; aUcs �gt;a^ Salt;(|�a�gt; fpotf et aiiff

�)m2eibMn@a(ramnU/m�^ vvaiKbfpchni au|� bic Q5e�* �cU S^rif�um fleifrf; / w� a aurf) nodgt;H;un wtrOw�Oernbsp;5cit 3^^�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa^c /Sictenim s*

fpvacb cvniebe / �^a^cr feme voingt;;)inK( / fciwern fnhibesuv vecbteii Q^ort e^. Q3nb paiHu^ SfetOtp.^oret �� auef) reDen/vi�nbsp;fam �oe^ luebt vom ^ime�.^umma t'er to�e Q5ei(t ge^et mitnbsp;�gt;ei� ^inoer ^ebatief en vmb/aJ^ fare gbnfni^ auff vnb ��ber/nbsp;^evf�e^et aufb ntef^t^^riftu^ �CeKfvwie er �ftan allen orte/nbsp;Vit Wie paulu^fprl(l;t/erfnllet alle^/i^p^u.'�n^ ift nie^t befonbsp;(en ju forfeben/ wie e^^ nt^ebe/ba^ vnfer �^rot Sbrifiuf^ 2eibnbsp;wirb bnb fep / 0otte^ wort if� ba/ ba^ fagt^/ ba bleiben wirnbsp;bet) onb ^lenben^. �a beii^ bid) nut bn armer lt;eufel/vnb fornbsp;febe barnacb/fo lan^e/ bi^bu e^ erfareft/wie c� ^ngebe.

3tem/ba^ er an�b onfer fpottet/ af� folten wir fagen onb (eren/ber ^eteb fep im^lnte/ onbalfen^t baber / wie martnbsp;fein^lnt bafebe/onbitner bie obren von Q3otte^ wort ferct/nbsp;vnb mit ben blolfen augen auff ^4?rot onb 2^3ein �bet/ ^�ennnbsp;biefer Q5eift wil niebtgleuben / wa^ Q5otfco wort fagt/fotvnbsp;bern wa^ er fielet onb f�lct/Cgt; einfd)oner Q5lanbegt; ^u Wirnbsp;antworten bem bofen ^eufelalfo / ^as�biefewortSneenbsp;'^a^ ifi tgt;cc jveld) ba^newe '^eflament in meinem ^lnte/ni*nbsp;d)tfolten nod) mdgen alfo ^uuerdeben fein/^�a^bi^ wortnbsp;(in meine ^lntofolle geb�r� n bem wort(��a5 ift ber ^e(d))nbsp;wie biefer Q5eiit f�r groifer lauter mutwilliger bos(gt;eit fur^nbsp;gibt/fonbern ^u bemwort (ein newe �^ef�ament) wie�eand)nbsp;uad) einanber nat�rlieb fielen bnb folgen /^�a^ alfo viel fepnbsp;gefagt/�tiefer ^el�b ift ein new�^eftament/nid)tbureb Wnbsp;felb^/benn ct: vieleiebt ein �la^ ober 0i(ber ift/f onbern bar*nbsp;nmb/ba^ mein QMut ba ift / buref) baffelbige ^lut ift er einnbsp;Jtew '^eftament / ^eu wer ben ^eleb alfo empfebet/ba^ er banbsp;.^briftu^ ^lut/ba^ fnr vn^ vergolfen ift / empfebet/ber em*nbsp;ptebet ba^ newe ^eftament/ ba^ ift/ Vergebung ber ^iinbeii �nbsp;tgt;nb'ewigem �ebettgt;

f^b it)il bir aberfagen/ warumb nbsp;nbsp;nbsp;garlf�ab an bie*

fern ort muftc (eftern/gauefein vnbfpotte* �er fprueb w belle vnb ^u med)f ig/vnb wufte nichts ba^rtnbsp;fagen/ ��tun cv zwingt mit aller gewalt/ vn febier med)tigernbsp;benn feiner broben/ ba^ Sbi�iftu^^lut im Sacrament fei)/nbsp;barumbbad)t tr bem 'pofelmitanbern poffen bic obren 5unbsp;f�llen vnb ab^uwe^cn / ba^ fie bieweif auff biefc wort 2utcnbsp;niebt ad)fbf�frt/ �?ttbmid) brtueft aueb/ anbiefem ortfepnbsp;5�

-ocr page 153-

rpun�ti/ lt;)iU* �.(:�U�lfrai? nutzer fein eigen (55ewtflert ^�e/^a^g�nftii^ S(utvntgt;t*n6 tm �aaamenifev/ ��nonbsp;fd) im ber^^en fehW/vnb wolle imnbsp;nbsp;nbsp;leto vn� verbne^^/

fein wort vu Sacrament Uftern onb fd}ciWen.5gt;iKb O�iuh/fa�e ic^ neeb c�nnal/^,$aiiftaO,JabfKb ergeben v�nbsp;^erwegen^n fein ein offentlicber Seinb 0ottc^/vn wolle in btcnbsp;belle f0 mebr renne al^ orab� Q5on taffe micb feilen vii liegen�nbsp;'^$nn Oiefer iSpriirf) 2ncc wW Pauli / ift beller beimnbsp;bie �onne/onb nieebugcr benn ber �Ronner� (^rfrlieb/ba^nbsp;nieiuanb leugnen fan/ er rebe von bein XvUlgt;/ weil er fpriebt/nbsp;ift ber Melfl)gt; Juni anbern/ba^er ben .^ekb ban newcnbsp;^Cef�amentueune�/ba^ftoffet inecbtiglief)/ ^�enne^fan ni*nbsp;(btfeirt/ba^ erbnrebvnbonibfebleebi^ ^ein� willen folicnbsp;ein new �^efminent fein / lieber wa^ ift new ^cf�anient an*nbsp;ber^ / benn Vergebung ber @�nben vnb ewig^ teben/^onnbsp;�b�^ifto vn^ erworben vnb im Sacrament befcbeibciw ^otnbsp;nn ber Xefcb ein newe '�^eftamentfein/fo mn^ etwa^ barinnbsp;vnb animfein/ ba^ fo viel gelte/ al^ba^newe �^efjamentnbsp;'gllt� 3ft basiiifbt gbriftn^^lnt/wie er fpriebt/ jn mei*nbsp;nem ^lntc / fo las fagen wa^ benn fci). e)v mbebten wirnbsp;niiwoUn biefen Q5eiftern fagen/CiefalfcbenPropbeten/nbsp;biefrba^ newe ^eftament gebt/ vnb ver(gt;fift ben tentennbsp;vmb vnb in einem trnnef� �^ein^� in�ftc aneb bernbsp;^ert alfo fteben / '^a^ ift ber ^elcb ba^ newe �^cftament imnbsp;�in/^�n aber biewort folanten/^a^ ift ber ^cleb ba^nbsp;'newe ^eftament inmeinem blutez iftbamtt'^^g^arlftabg?nbsp;tunft/ ^cbrifft/^�cber/ beibe bie er gemadgt;t bat/ vnbnoe^nbsp;weben fan / alle^^n hoben geflo�en/vnb fovberwnnbenznbsp;' ba^erniebt mnefen bawiberfan/ ^^�efeteraber/fofoler^nbsp;noeb erger maeben-

X)2l ftebef nn vnfer lt;erf/beifTt / frefft / fpottei/fefterr nn getroft/f^eW bofe lieben Wlifebe Propheten / ^en ^elebnbsp;� mnft ir (nffen bleiben / ba^ er ba^ newc ^eftament fciy wennnbsp;' gleieb aueb fein *�uto ba were/ba^ baranff beutet / vnb werenbsp;� a�e ^nto anff ewer feiten / 3^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bleiben ba^ er

' fet) ba^ u�^wc^eftamet/niebt biweb ober infeinem wefen/ fon � bern bn�b vn in bem ^Intnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba�^�lnf �b

; riftimaebt^/ba^ biefer ^cleb ein new '^efiament fev/ weleb^

ein Pin�fein/tvic becb�^efiieft

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�(f/;

-ocr page 154-

)28

(|�/�)a�?/wcr �at 0�gt;an(met/ aud^Do^ |i( ^abe Vttb neme�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w�� ir nn Jinauf? Heben ^lioHenGeu

f�ere@� wt( nbsp;nbsp;fic Hu iaffcn tnnfentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcbreiben vnb

en / vnb wU nteb^ nie^r benn ba^ einige wo� wiOev �e ^aUe/ �of^ii� ber ^�id^bUf^newe ^eflament/ O ba^wart/netvenbsp;^ef�ament/wte^erffbmeteertef? Die Propheten vit �eifter innbsp;einen finmppen/ mie ben

a5� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blt;tbe biefer Q5ifTtb�(ber

niebi lt;i�e gefejen noeb geiefen ) wie ftc fteb be^eiffen *:^^mit bem/ ba�prifln^ 5xa�^� ami^� ^uPetrofpriebt/nbsp;i�n bifl/peeruf? / vnb nuff biefen Sei^wiiieb weine ;Kir*nbsp;lt;be bawen* ^ic fa^cn pe / ftnbet man be�?glei(ben/ba�J ff^rpnbsp;fiu�? anfe Jet |u reben von �etro / weleb^ �eiffe ein Sei^ / vnbnbsp;wertbet bocHng^barannbierebe auffeinen anbern Sei^/nbsp;Vttb fpriebt/'�nb auff biefen Sei^wii teb meine Strebe bawc/nbsp;Siffo tbuerbieaueb/ baerfpriebt / lernet ^tt/effet/

(fl mein 2eib/vn wenbe bamit bierebe vom^rot aufffeine� ftbenb� �eib� @ibe/wie fuebi �eb^/betffe wa^ ba belffen fan/nbsp;^ine g�gen mu^ alternai fteben anber l�gen baben foi fie bernbsp;war�eit ebnlicb werben/ vnb einen febein gewinnen*

^)3erauffantworten wir/ ^en�? gieicb affo were / ba�? ff beif�n^ auff bie weife 55?aftbi^�rebete/fo ift�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noeb ni*

ebt gnug/einen Sirtierel be�?�iauben�^^ufeben/vnbQ5ewiP fenbrauff^ubawen/bashieauebfofeinm�ffe / �onberiinbsp;man mufle mit buttem ^ert beweifen/ baf? an biefem ort auebnbsp;f 0 fein foite vnb m�fle / �arumb b�fft^? nicht/ ob bief f �e�nbsp;fier fagen/ffbriflu�J S5?attb�am wenbet bie rebe f�ugs vonnbsp;einem Jel^ auff ben anbern / barumb ift� ^ic au(^ fo u wen*nbsp;benvom^rotauffbengeib* Oerwilvn�?|tcber baf�rfeitinbsp;vnb gewi^ ma(b^tt/'�lt;^^^nbsp;nbsp;nbsp;auch aifo f�n w�ffer �u f ageff

C� woi/aber wie fan man bir gleuben/weil bu e�?ni(bt bewei fcfiebu muflbie gieicbnt�ber rebe mit �ebrifften zwingen/nbsp;vnb nicht von bir fclb^ baber tragen* �enn ber �laube (wienbsp;ich offt gefagt)Wil nicht fcblecbt fagen ober fingen haben / (frnbsp;Wil Q5ott� wort haben/ba^ ba b�rre heraus fagt* ^o ifi� vi�nbsp;nicht antgt;er^/�en er wilf ein rhor fein / ba^ ber ^inb webb*nbsp;31^wanbern/^s nicht war/bas S5?atth* tlt;^* bergleicbennbsp;rebefeb/^enn e�? flehet bafelbeflbaSwort(^rtb)^wiKbenbefnbsp;ben fl�cf en/ vnb wibe^olet bas wtrt gels noch einmal / vnbnbsp;fpriebt alfo / �u bifl 'petrus/ 'Snb / auff biefen Sels etc* boSnbsp;alhie ba er fpriebt / �u bi0 �Petrus/ ein feil aus ifl/ vnb bar*nbsp;�ach ti� �fweS anfehct/ttemlicb / ^nb anffbiefem Sel^ etr^

-ocr page 155-



c wanbcr gctcttetc rcbe/welcp^ ttfdamp;e int V X snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Da^auff6et�gt;e^ ^mvtt�

��amp;t ro?^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j�ric^t/��af^ tf� tnein 2db*

cr M �ic^f optt @c^riff� alter tiittge rc^et/fil rct cvcCBctt laS) einmal einen �pruc^/�lcldd^t^ttr le^nbsp;gt;yste/nn�gt; ifl ter ���attK 34� 2�entt f�e ene^ werben fagen/nbsp;Stbrifln^j/ fbit iv^ nic^t glenben lt; ^n wir bentinbsp;fa^en/Wi�n�fev inber ^oflien/fbfev e^fonielgefagf/^icnbsp;?�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J/igt;avMm6 fct) e^nl(^i war/�a ba/bo^tfl

troffen.^olan/t^wiiben'Prepbetenblemtt auc^ Oftn* i ligen 3(6enb gebende blint^ niae^i ber ftaf� biefcnbsp;a S�lFnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wb fieb fefien / wa^ wamp;ec

?7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bep biefen worten/jbnbern faUen baranflgt;

wie f te e� am afien bild b�ndi f�r fie fein/ SarnmB tn�ffe� beut lie^ geigen*

.. /�-c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;artber�?/wenn ic^ rebe bon �,�rifto bnb

?� S�rtfius^/bttb bergleteamp;en ifi non bemant� �en g^vtlto/ bo^ tf� / von tern ^eie� ��rt(�i aerebt/wie bas?nbsp;nnt aewak er^winat her ?ere Pitee ir* baerforie�i^ �05*

-ocr page 156-

J 50 ge�tf�cn a(fo lt;xu�tcMoDcr Da tft g^rfl�u^/ if� al*nbsp;u^fovidgefagt/ Samp;nftu^S'ietc^ fielet ni�^t wcuffahcDc�nbsp;Dingcn/f�eten4e(tctt/perfonett/wei�tcn/ fonDeni wie er Do*nbsp;(e�bfi fagt/^�a^ fXete�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift inwetiDia in ewe^/^arau^

folgte nu ttic^r/Da^ ff ^rif�u� wirgenD fep/^enDern Da� er a( Urttpaibe� fep v�D alte^ erf�lle/ �p�. i* (?r iftaberan feinennbsp;ort^ebnnDen fonberlie^ / Da�? er Da m�fie fein/nnDfonft nir*nbsp;gcnD/ wie Die t^nn/ Die vnfer Q^ewiffen niebi frep laffen/fon*nbsp;Dem an/onDerlifDe flete/wercf vnD petf onen binDen*

y er nu fe(b�?/ ff^rifln^ vnDfein 5'veie^/an feine fietc oDer en�ferlieb bing gebunDenifl/foiftancballe^ Da^^nfei*nbsp;nem iXeicbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vrtbnirgenDanaebunDen/alf^Daifl/

Da�J �nanaeuum/Die'^anffe/ Da^ Sacrament PnD Dieff^rigt; (ten / ^enn Dae? ^nangelinmfel vnD wn^ anallen enD�trepnbsp;feln/vnan feinenfonDern mgebunDen/^en e^ift niebtnbsp;alleine / oDer ^ie ober Da vnb fonf� nirgenb/ 2(lfo ift Dienbsp;^anffe vnb �aeramentaiieb / ^�enn e�? iftniebivon iWfen/nbsp;Dayman in ber^ireben vnb fvnf�nirgenbprebiae/^auffe/nbsp;(Sacrament bote/@onbernanaUen orten/wo nur bie notnbsp;fobbert ^^arau�^ folget nnniebt/ba^ffbriftuif im^aerepnbsp;- ment fep/alf^ an eine ffetegebunben/ bie ober ba/ @onDernnbsp;er/fanwt feinem Sacrament frep/ an allen orten ifl ober feinnbsp;mag/�arumb Rieben biefe quot;Propheten ben ^prnd^/fo vomnbsp;�^eieb ffbvtfti rebet/anlf ba^ ^nerament

�gt;lt;Snn wob�e^ foltgetten/fo m�f�mananeb leugnen/ Da� ba^ (^uangelium vnb quot;^auffe vn Sacrament nirgenb wcnbsp;re* '^enn im �uangelio iff ff briftu^ aueb gegenwertig/vnbnbsp;inu�^bo(b iam�nblieb vnbleiblicb inflettenvnb �rtern fein*nbsp;3tem/ ffbri|�u�?w�fteau(bni(bf im 59imelfein ^ur rechtennbsp;De^ quot;�^ater^/weit man bie auch rnoebt fagen/ftbe/ba ift ff ^i*nbsp;Ou^3tem/nbsp;nbsp;nbsp;@tepbanobetteman m�gen fagen/ba er^equot;

fum fabe 0eben/2(ctor* s. quot;�u leugef�/Denn ff briflu^ ifl we* Derbie noch ba / wie Diefleifcblicbeaebancfen bieferPropbe* *nbsp;tent�cbten* 5^d�fdgen vere von ffbrif�uf?erfentni�vnb ge^nbsp;Decbtnt�/mtif�eaucbnicbt^^fdrt/Qennftem�f�Oaaneinemnbsp;ort bamit fein*nbsp;^5^2(rumbmu^ Diefer ^prucbC^tevnbba) verf�anbennbsp;g^werben/ (^rftlicb^von leibli^en euOerlicben fteten vnbnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bingen-Jum anbern von foicben leiblicben 1ictamp; bie in

fonberbeit f�r anbern an^adogen/ vnb n�tig ^ur feligf eit ge^ macbtwerben/bur(bfalfcblt;��gt;ropbete/ba�?nicbtalleflettfrepnbsp;bleiben/ Wie bi^b^*^ mit vn^ vnterbem ^apf�nmb geban*nbsp;Delf

-ocr page 157-

ni

Wrwjtlercnntcjt/tjof�ffen^^lwc TOtbarUc^irtcufferhf^cnfletctt fcv/ fonlgt;ertt eerborgcniwnbsp;lt;5acramcttt/0c fagen wira�cbnilt;bt/t�a�?cr m�ficvnbfoUenbsp;�� fonberltcb^tt orten/tgt;�tgt; nicbtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fret; fetn/fonbern ec

fampt Dem ^rot vnb 2Bem lgt;a)�/m�ge vnbfoUe fret; fein ait allen orten/fieten/^eiten/�Perfonen*

JA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eraberfpneamp;t/ �as? i|� mein �eib/vnb nicht ba�?

m ff bti|��/tft oarnmb gefrtxhen/bof? man nicht tm �acra wntt Den aan�ntff amp;^i0am/ba^ ift/fein^�ieich/fonbern beutnbsp;��hvnb eigentlich |einen2eib/leiblich vnb mavhafftig ver*'nbsp;fmnbe/ ai^ ein 0�cf feine�^ ϒCeichi^ vwb be�? ganzen ffr^iftuf?*nbsp;Wie man ba^^nangelinm auch nichtffhnf�^ obernbsp;3�(eifh gh*�W nennet/ fonbern eine m�nbliche leiblichenbsp;preibigt/rtlf? einflficf bcf? gan�^ff^rif�ni? oberfetne�?^Xeich�^nbsp;vnbboch bie art auch habe be^ ganzen ff hrifli/ oa^e� fi ei;nbsp;an aUeu orten / onb nicht nbtlidh an fonbere ftcu gebnnbeunbsp;R / ^arumb ift� von ff hri j�o gerebt al^ vom ganzen / abernbsp;von feinem �eibe/al�J vom fi�cf be�? ganzen*

Wil ich^ bif? mal laffen bleiben/�enn ba^ �gt;ffarl nab gcht/mo wir bie getralt haben /ff hvif^n^ �eib vnb ^Int:nbsp;c�^^^ament ^n-bringen/ift gnugbroben beweifet/vnb ernbsp;wufte vn�? auch wol laflen/ wenn wir ba�? erhalten/ baf^ bo^nbsp;^rof/bo� Wir brechen/ fep ber �eib ff hrifii� �iefe wir/wer��nbsp;ben freilich bie gemalt haben/eben in ben worten/ba fte ff hr^nbsp;(tu�?feib�? innen hatte am 2(benbmal/3trw/ba� er gauchitnbsp;von ber gerechtigfeit be�? abf�erben�?/ bof^pe f�r ber gerechtignbsp;reit be�^eifi�inwenbigfei)/ iflfein geticht vnbhathineitnbsp;grunb/Oenn broben haftu bie reepte orbennnge geh�rt / ba�nbsp;ber anfang vnb bo^erfic fev / ber felaube im hrr^en / bie ge*nbsp;rechtighit beweift^/�arnach folget bie t�btunge vnb 0�r*nbsp;venbe^altenSxenfchen/!Xomgt;s. ^enn/rburchben^eif�nbsp;vie weref bef? fleifeh^^ t�btet/werbet fr gebeUtSur^ be Q5eift/nbsp;� fpricht^/at�berjnnorbafeinmit�

Wemit fep geantwortet auffalte b�cher �?ff arlf�abf?/ Vom�awament/baernubreh3lt;i�� angemacht vnb getich*nbsp;t�t hat/ parauff habe ich im biefc brep Wochen geantwortet/nbsp;viW Wil im wiber brep 3ar/vnb noch brep ba^n geben/baf? ec?nbsp;werben/ba� �e mir beflenbiglich untworten/Cnb warnbsp;nr�e noch ein^/bo^ fie ^�fehen vnb treffen�?/ben jieb�rffen^nbsp;^^^^^^^'^�^�vettthvffrecht/bancfe inen von ganzemnbsp;rpen / pnb wolt nicht grof? baf�r nemen / fo fein haben fwnbsp;mirmcin ^er� gefterch in biefem Slrtirfel / �enn ich��nbsp;f�he

-ocr page 158-

�52 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O�xrb�gt'mettff�en

fe^e/�t)�c marman nilt;^t� w�gcauffbrittgcS wttgt;et �)icflt;�2(t* tief etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aber ftveiilewfltig/vnb mit t)id^:n wetten ba-

uon Strebt / ba�? iti)� ja het^t tgt;tt�gt; f (ar mae�te/ba^ tfart* flabfohJ�ftc^nbvn^rbi�frfxeibt/ ^nbbalt�baf�r/ ^Oa^nbsp;au^ liefern i�. garif�ab aller erft jic^ felb^ba^ verfte^nbsp;Jen werbe/ !�emt mir uid)t ^weiffe(t/er ^abe bi^^er felb^ n�nbsp;�Xgefe^�/wa^ ermae^e/ober wo^in feine�erereie^e* ^�en�nbsp;er fan nicamp;t^ orbentlicf^i? faffen ober begreiffen / viel wenigernbsp;ausreben obcrfe^rcibem

rO�rnniT(J 357? enbewil td) ieberman trewlic� vnb br�ber(iefgt;�e^ ivarnet^abert/ ba^er�ebf�r g^arl�abvnb feine� quot;Pro^nbsp;��nprX.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;ate/bmbawo fonberliebervrfacbe willen/^�ieer�e/

ten. bd^ �e ortberuffe� (anffen b�b (ere� / we(eb^Q5ott buref; 3e^ remiam �rafft/vn fpvi(^t/amp;e (ieffen onb ief; fanbe �e niebt/nbsp;�e rebte� vnb i(f) befahl /ne� niefx^/ '^arumb vrtbeilt �cnbsp;a�fbffamp;n߫^/3ob^n- lo.�iv ^iebevnbS^tbrber/bienkbtnbsp;^nr tj�r eingeben/�mbern anberswo einfteigem 0ie r^�^nbsp;men �ebfa� ()ocbbe�? Q5ei��/b�berbf�nbie ^po�eln/vnbnbsp;�aben boebnu lenzer benn bret) 3dr beimlieb �WKfben vnbnbsp;gefebmeilft. ^ere c� ber rechte QSeift geweft/ f o were er �ng^nbsp;au|ftetretten/vnb bette fein bernffenmit^eicben nnb wertennbsp;beweifet 3ber e� i� ein 57?eufb(inger beimficber �Teufel/ bernbsp;in ^\^indclnwnb^ct bis erfebabentbut vnbfeincnbsp;05 i�t an^breife.

(^xje anber i� / �a^biefePrepb^^^^i^ ^enpt��cf ^^^gb^(�(((amp;er �erey meiben/ �ieben/vnb �bweigen/nbsp;�enn �e (eren an feinem ort/wie man bocbfoilebernbsp;0�ttben(0^werbe�/giitO)ewi�en frie^en/onb einfriebfantnbsp;froticb bet�b 5n O5ott gewinnen/baran allemacbt (i0t�i^ ifinbsp;i)a�ecd)tewar^ci(bcn/^a� /r 05ei�ber ^enfelfep/bermitfel^nbsp;(tarnen newen Worten/bie�5ewiftenwo(erre�t/fcbrefftonbnbsp;irre macht fielt et �e aber nicht 5� rnbe/ noch 5� frieben/fannbsp;e^ auch nicht/@onbernferet5n/onb (eret etliehe fonberlichenbsp;tveref/bamit �e�ch bben onb blewen foHen� 3ber wie ein gutnbsp;05ewi�cn f olle getban vn gefchieft fein/ wi�en �e gar nichts/nbsp;�enn �c habend nicht gef�let/noch /ema(^ erfanb/ 3uchnbsp;wie f onnen �e wi �en/ober f�(en/fo �e onberu�nbsp;fen von ine� fdh� fernen ^nb (eren/ ba fannbsp;ja fein gut�?nicht von fernen ,Q5o^nbsp;te�?gnabefevmitvn^nbsp;al(en/3mem

0freif*

-ocr page 159-

�K

tteft�flrlfiiett O�n.

/ Sgtbet �gt;�c 6(u

tramcntirerf

^${)tcfct�ort

�e�6vtcOtte(amp;fcftf�e�ett wWa�Jic �c^tvcrmer�ci*nbsp;ftCVt

3� tfl �)0(^ Da� @vr((amp; wett fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;war/

fas man fagt/^cr Teufel �f� ei� ^attfctiC ^�ufliger/ welches? cv �war itiaUm an�Jcrtinbsp;O�cten/�gt;amit crfeine ^eltrcgtett/acwalnbsp;tiahc^ bewetfet / a(� (� Ce ibtic^en cuffettv�nbsp;(btttnf�cn/lt;�cfett/f��bw/f(ba(cfbcit/mernbsp;bcn/vcrbcrbcn ett� 2(bcr fottbettice en eber



WC ma� bewdfet erf? in ^cWi(i)in ,�ncr(�^e�facbcn/ bic wttc^c^vcbetreffenbnbba�^arwif�e�/ Stefan erfiebbanbsp;^l^�^n/f^iciffcn/icnden vnb wenben anffa�efeiten/ vnb annbsp;allen enbenfteb fperren vnbin ben weg legcn/ba^jamemanbnbsp;bergb^iftUeben warbeit bleiben-(afft vn^ bic geftbi(bt �^cr ffbriffeta ( w(( ber altennbsp;^etcrbnb3�bcttfcbweiaen)^nm if rempel f�rnemen-3w amnbsp;rang b�� if uangeiti / baQ5otte^ wert/bnreb bie Slpeffel lamnbsp;Cer bnb rein geprebigt warb / vnb noch ^ein Syienf eben gebet/nbsp;fenbern eitel betU^e ^ebrifftf�rgeff eilet werbett/ware�?amnbsp;M$ett/ alf^felt c^ nimermebrnetbaben/ weil bie beiligenbsp;^egrifft enter ben ff brl(^^nbsp;nbsp;nbsp;Keiferin were- Slber wa^ f unb

niebte�r lief? ^n lebt �efebeb^/ba^ alleine bie ^eb* rifft gelte/enb (ein t)bnrifci(fb/ 3^^^^ w'�ebet eher wercf ge*nbsp;fefte mehr geben feite/enb batte ber feinen ancb etticbe in bernbsp;griffen �buien / bureb welebeerin bie heilige �cbrifi�nbsp;Veimlicb febleieb bnb f ro(6-

er nu biaein f emen/bnb ber facben gewi^ war/braeb tet� er an^^n allen feiten/riebt ein feleb ger�wpel in bernbsp;^ebrifftan/enbmaebt eiel^eten/^e^erepenb^Xetten ennbsp;Cer benffbriftert-'Snbweileinleglicbe�^ette bie i^ebrifft f�rnbsp;SS? Peb

-ocr page 160-

'@lt;te?gt;i�W0n/�gt;(t6i]l

fteb jog/bnb gwff Iren fmn bent et / warb bae? barane^/boei We �cbrtf� an�eng nieft mef r ^n geiten/�53na�(b bajn enbli^nbsp;ben namen oberf omen fat / ba^ �e ein Keberbneb f eijft/al�tnbsp;barank alie Ke$ereb entfprungen i�/W(U alle Ke^er�ef mitnbsp;ber @(bti|ftbefeiffem2ilfo fnnb ber^enfeibengfri�en/ircnbsp;waffen/wef re onb '�^uref Cba^ i� bie �ebtifft^^^binnffen/bo^nbsp;fte nieft alleine matt onb ont�eftig wiber in warb/ fonberwnbsp;felb^�retten m��e/onb �ebeo bet�nbsp;reber(f|gt;n gfrt�enfo oerbed^tig maefte/ ai^ were �e eitel gifft/wibeenbsp;r; �� ;welefe�e�efwefrettfolten/ �agemir/ 3� bae? nieft eit�nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fun���efiin be�? ^^enfei�? gewefene

2{�^rtn bie 0efrifftaifo ein Anri�en T�e^ war worben/ ba^^fief niemanb bamit lie^ f alte/fonbern ein jegiief erboretnbsp;im ein loef / wo im feine f ef nauf e f in�nnb / onb feinem fint�nbsp;�aef/�e beutet onb bref et / wie t� im ge�ei/wu�en bieg f ri*nbsp;�en ber faef en nieft anberf? ^utfun/ bennoiei gontilia^i�nbsp;maef ertlt; �arin �e neben ber @ef rifft oiei eu�eriief er gebot

2(us W�0

Onciliaatt

^�boi/wb onb orbnnng maeften/benfau�enbeo einanber^u erfa�ten/ orbennn^e Wiber f^lef e ^ert rennunge^ 2(�^ bem f�rnemencwiewoi �enbsp;!�c^nrtcmad)� gut mcineteu) �o�f f er/bae? man fpriif t/^ie @^ri�t were


c^ntfcnwdj� y***quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y*quot;*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;���wrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-x^�v

f�nb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rlt;^t �ttw^/matt m�f�e �gt;cr gonciUa vtt� *25etcr gcaet vnau^*

(egung a�(^ fa�en / �ev f ei�ge �5e(f� fette (� �en 2(pe^te(rt ntcft aUc^ offenbaret / fonbern etOcfe btnn anfF Ne 23ef er ge*nbsp;fparet /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bas? ^n (e�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^apf�umb barank tf� worben/

Darin nieft� aUt DennS^enf^en gebot onbgfofen/nacf bent feilen fcbreitt bc^bei�genlt;�fater�?gt;

ba�? ber lt;e�fe( faf e fpottet er bttb baebt/T�n gewon* �en / 2gt;te ^e�rifft �gt/ba^ �efto^ifl ^erfidret/bie waffettnbsp;pnb �iber g^biagen/baf�r fte f�r�ernmanren flee�ten/ onhnbsp;maef en wafjen non ^ew/ba^ ift/fic wotten fteb nn mit Sy?en*nbsp;feben geboten wtber tntebfel^en/^�a banbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntt�^^a^f�f i(�

tfnnt 3cb wi( niebt bawiber fecbten/fonbern felffen getrof� bawen / ba�? �'e fein einf^ bleiben / vnb @tro vnb j^ew gnnanbsp;fatttien�(f biene mir wol/bae? �e ni^t fic^ ^ancfc in bernbsp;rifft/ Vrtb bef? wort� m�ffi^ gefen/ fonbern berfeibigen fi�inbsp;falben n frieben �ef en / vnb gienben was? goncilia bnb l?e*nbsp;ter fag6 3cb wi{ bocp in fiJicbem friebe on einigfeit wol anbernbsp;greit on fabberanricftf/ba^^i^wiber^eiferon K�nigenbsp;feifeboue wiber d�rfte on f errn/�eierte wiber geirrte/� eif�nbsp;liebe wiber gei�iief e/ onb imer einer wiber ben anbern fhrebenbsp;omb leitiiefernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vn wolin� wi�f/^�oebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ific

stni�Uit beeJ giauben^? 4� bie f ei(iglt;�efert�ie�arrf/wa�?

wodett

-ocr page 161-

(co moedert / mit panden �t�cv ^cfxtfft vot) (^�o/ t)tc fie ni(^t vcrftcamp;c? 3lt ^ancfco vmb c^vc/x�nbsp;oi�rc((^/��r(ico(bumb/�wt/tvoU�ftvo�gt;Uib�^oottorfit/wc|nbsp;tbc^ fte verftcbco/i�kib� �jcoooc^ tve� fro wc ewtrcc^ttgc g�nbsp;tiflcnio balnetter gtoRo ataubcn/ba^tf�/iwtcfco��aobco.

W ill ber aofeb�a^ beo Dettero gerateo/ ba fie �/ba^^^JX^ teo/bic@(bri(�t oamp;o^wao�bob^mieh'aebtj�6aben/fiob fici ibcr�4gt;.*nbsp;bawit ver�vfaebt worbC / bas wan ^ao^ vo gar non bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fff*

� iffi feme ift/auff lauter ^^enfebco taub. ��a wu|le wol auf ^breo ^wietrad)C vub ^aberio ber ^cbrifft/ welcp^ifteionbsp;^ottlifberbaber/ ba^ ift/ba �ott wit bew Teufel babert/nbsp;Wie e. Daulu^ fagtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieifeb vub

blut Ju tcwpffeu/foubern wit S�r|teo vub gewaltigen/ww* lieb/wit beu ^evrU ber ^elt/ bic in ber ftufternt^ biefer ^eltnbsp;berrfebeu/wit ben b�feo^eifteruouter bew ^iwelete. Slbcrnbsp;bafurifl ciuaertffeu ^iy�enfcblicbc jwietraebt vwb ebre onbnbsp;�utauff i^rbeu/oubbennoeb bleiben eintreebtige bUnbbcitnbsp;vub vouer |taub ber @cbvtfft wit verluft bc� reebtennbsp;(benglauben�/ba^ ifveinwatige geborfaw berl?ctter gloje�nbsp;vn be^ beilge' ftuel^ ju 5��ow. 3ft ba^ aueb utfbt fin fl�rf^cnnbsp;Pifeber fuuile^ie wane? anfcbct/foijt er ein ^cifler vn3utgt;nbsp;(feriwfpiel.nbsp;^y^l?iebtjuvnfernjciten/bawirfabtrt/ba�Sbic^t^tf(tnbsp;S� I voter ber^andlag / vob ber Teufel bureb eitel fetranbsp;vnb^)ew ���enfcblifb^f �^bot vn^gefangeobieltvnbnbsp;narret / ^abeo wir ber faebeoaueb / bureb �ottc^ gooben/nbsp;Wollen raten/ vub f�rwar mit grofer fawrer arbeit bie eeb-��ifft wiber erffir braebt / vub $5�enfcben geboten vrlaub gegc*nbsp;ben/vn^ frei)geoiacbt/vnb bew Teufel eotlauffen/wiewol ernbsp;fieb rcblicb aewebvtt vnb auobnoeb webretSlber boeb weil ernbsp;vo� mn� (affen geb^� vergift er bennoebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f wfl niebt/

, bat aueb beiwlteb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famen^ voter vn^gewenget/bie vn*

fere lere Vnb wort folt^ faffen^liebt baju/ba^ fic vof? bepft�rt ben/vob b�lffeobie (gebrifft tretben/fonbero weil wir wibernbsp;5'5��enffbentaub ferne ftritten/(te bi�ber V0�f io vnfer ^eer einnbsp;fielen/ aufrburaoriebten/vnb Wiber vn� tobeteo /auffba^nbsp;Wir Jwifebtn jwci� Scioben/be|le leicbtrrvntergieng�/pa/nbsp;^ifft (weine ieb aueb ia) gwedfilber (o bco ^eieb geworfǫ^nbsp;wirb^aber babei) oiebt lafcn bleiben/ fonbern kbet

�Wgeriogiten an mit veo 0aerawentcn/wiewol er bereit in ^ewfeibigco ft�cf bie eebrift febier io Jeb/o loebcr/vobnbsp;fiuebt Jurifenbat/^a�i^Oicftbcnblit^^eberev geWrt

-ocr page 162-

J56 f

�abe/t�idmanfa�icnvnfcr pc^fdbf? fowel j^�pfPc/f^tW zKettcn v�igt; vnei�gfelt;t^a6c/ cb ftc giefcb w J^eubifocjenbsp;g �r(ft�m4�ult;rfo(gctt elntrccbtig ftnogt;

��S wirb aber fortfarenvnome^r Sfrtiefe� attgreiflK�/ wie erfcbcii f�ncfelt mit bettaug�/ba^ bte^auffe/�rbf�itb/nbsp;5amp;vi|tu� nicbt� fev* �Xgt;a wirb wiberwmb ein ger�mpei in bernbsp;i^ebrifft werben/ bnb fdeb^ Jtbietratbt/fo vie! �Kotfen/ba^nbsp;fteauebmit �gt;40(11^ fagen/^of? aebeimnif?berbe�^bcitnbsp;reget ftcb ffbbn/gieieb wie er anebfabe/ba^naeb iw biet me^rnbsp;Piotten f�omen w�rben/ quot;^^nb wo bte ^ettfott tenger flebe�/nbsp;wirb man wibernmb/wie bie Sitten getfian baben/omb fotebnbsp;^wietraebtwinenauebwenfebtiebeanffbtegefufbert/bnaber-�nbsp;matgefebeonbgebotMten/bie geute ineintraebt bef^gton*nbsp;ben^ �n erhalten / �a^ Wirb beim ancb gelingen / wie e�? ^n*nbsp;nor gelungen ifr

Jtil�vnbmai Ccttnbsp;fel��

^'�mma/ber Teufel i� vn^^u ftug vnb ^u meebtig^^r fperret onb binbert allentbatben* Lotten wir in bie ^ebrifft/nbsp;fofeb^^ffi erfoviel Zwietracht onbbabber borinnen/ baf^wirnbsp;Oer @(briffit m�be werben / vnb btbbe irztmertrawen/onbnbsp;mMen mit gt;m in baren ligen vnb mit im reuffen/wolten wirnbsp;anff$gt;5Tenf(ben �oncitiaonbratfebtege/ fo vertieren wir bienbsp;@(bvifft gar/vnb bteiben be^? ^eufet^ eigen mit baut vn bar*nbsp;^r i� �atan vnb bei� ^atan / ba^ i�/ein ^iberfacber/^rnbsp;mu�? wiber�eben vnb vngt�tf anriebten/anberf^ fan er nichtnbsp;tbun.^aju i� er ein 5�r� vnb �ott ber ^ett/ ba�? er machtnbsp;gnug h�t vnb fanei tbum ^eil er5 benntbun tanonb wil/ fonbsp;i�pn^ ni^t mbenefen/ ba^ wir friebe f�r im h�ben m�gen/nbsp;�r feiret nicht/vnbfcblefft nicht*

@0 wete bu nu/ obbubich tieber wiltmit bem Teufel reuffen/ober tieber fein eigen feim^ittufein eigen fein/ fo bo*nbsp;�u geleit von im/ boe? er bich mit ber @(hrifft wot zu frieben*nbsp;(e�et/^ittu nicht fein eigen fetn/fo were bicb/grei�im in bienbsp;bare/�r wirb bein nicht feiten/^wietracht vnb 5'iottett wirtgt;nbsp;rr in ber @chri�if atfo anrichten / ba^ bu nicht wi�en Wir�/nbsp;Wb 0thri�t/ Q5taube/ff bti�u^ Vnb bu fetb� bteibe�*

S(^)Webeonb aber webe allen vnfern�erern vttb ^uch* fchreibern/bie aifo �ehet baber faren/vnb fpeien herauf? atlefinbsp;waf? inen inf? ^aut fetlet/vnbfebtn nicht zuuor einen gebaitnbsp;ef en Zehen mal an/ ob er auch recht fep f�r �ott/ bieba mei*nbsp;nen/ ber teufet fep bieweit zu S^aopto� / oberfchla�ene/nbsp;ben inen / wie ein ^unbau�eimlgt;�t�cr/vnb benrfennicht/nbsp;baeiervmbfiebttt�/witdfet gif�igen fewrigen�Pfeilen/nbsp;bietr

-ocr page 163-

ttt�^��i6/nof0fc|�f�^rt� )5?.

^(c d* d��t6e / wetc�f? pn�) �(e allerfc�onefic� gcbattcfett mit �gt;ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcf�^murfc / �)a�^ fte cf^ nicl^t wcrcf en f cnnem

Vilfit bic feme vetmanwttg/ fetn warnen/ fein �^rewen/ Oer�^e�Miftlt;�i�^nufentf��rmer/ we^ottnie^t l�r.nbsp;weeree vntgt; ^iifft/if� vnfer tj^un vnb raten nic^tM^�an wemnbsp;^e e^ �in vnb �er/fo ift er ber ^ett S�rfie� 2�er^ nic^t wei�/nbsp;terverfiKamp;^/ 3e�? amp;abe etwa^ bniwn erfaren/^tewanb abernbsp;wirb wir gicnben/bi^ er^? aucb erfare.

^en berfeibige 'Teufel ift^/ ber vn^ iel^f bnre^ bie ^e�* O�Werwer anficbc mit ieflernng be^ ^eili^en ^oe^wirbia�

� @aeramcrttf?bnfer^�crrn 3MtrS^rifti/barank? fw ijoHcncttei ^rotrnb lt;9nn ^�m mnl^eieben ober benef^ei�^nbsp;Wen bcrg^riflen maeben/ wie (� inen trewmet rnb aefellct/nbsp;*^nbfc( lu�^t be^^errn t^eib rnb ^�nt ba fein/ wie beeb bicnbsp;b�rren facile wort ba fte�en rn fagen/^ifet/bn� tfl mein �eib/nbsp;Welche wort noch ba ftehen/fefi vnbW�ebifFen von inem 3tamp;nbsp;habejWarwiber bengdrlfmb bte fachen mitvlei^gehanbelt/nbsp;bnbalfo/ba^/ wer nicht hifi hette^n irren/foltfieh baranknbsp;^enfel^ arfpeb^*nbsp;^fhwermer veraehirn mich fo herr*nbsp;heh/bas fte mich nicht Wrrb halten/ bernftemitvlem foitennbsp;^tworten/3iiinett anna/ba^fte ba^^nehanfehenbnbbicnbsp;�cafen bagegen r�mpffen onb fa^vig^ ift fein Q5eiil ba�^a�?nbsp;hilfft^ nn/ba� ich melfchreibee @ie oerachten^/vnbwennpcnbsp;nur cm wenig baranfffd)Wa/Ktt / bnb fein Sirgnment redhfnbsp;ttnr�ren/fo heiffen �e c� geantwortet / 2}nb �ellen irefachertnbsp;nur auffvieP^�cher fchreiben vnb'Papir beftiefe�.

��^i�b i� auch bt�ber orfache eine/ baf?i(h bt�htrver^o* � gen habe / weiter Wiber pe^u febreiben/ weil ich vnter irernbsp;Vort)ber�mbten bemnt/ folchen hohmntonb Verachtung gelt;*nbsp;rPnrt habe. �Oieanber/ba^irefchwermeret) ein (auter lofe ge*nbsp;� fchweh tp/ba� mich^^ wnnber hat/wie foiche feine gelerte 2ennbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nt�gen gefangen Werbern ��nb pe hanbeln auch mit

fo blobein ver^agien gewiffen/ba� mich b�nefc/fte wolten/ee? Were ba3 -oter wiber im taffe / Dnb hatten fte e� nicht ange^nbsp;f^^S�n/yalt ich/pefoiten^ nu wol laffen an�ehem

-ocr page 164-

)58 �rtsWewt/�xtefll

aM(amp; �)tcfa ^(�wetwcrcti / hnti Da�f�newtfl/ ^cttnwtr �e��)f(^cttnnCgt;fo((^e Q5cfeUc�/nbsp;was? ttcttgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feilen wtr a�|f/ vnD ^anac� �gt;aran wie tgt;ie

1}7arvcn/^tt�gt; Wer vtt^ wehret / �gt;er maeamp;t vn^ nur teller �gt;aigt; aiiff/ ^�cntt aber niemand we^ret/fo wer�^en wtr�?fe(6f?6a(�gt;nbsp;fat vnO m�De / gaffen tgt;arna(^ auff ein anlgt;er netvefJ / ^atnbsp;Der Teufel Daf^t)ortei(/Da�?fetne(ere/no(fgt; tr�um fovnge*nbsp;feamp;icft fanattfffomen/ erpnOet (Sch�ler Da^n/vnD/evnge*nbsp;b�tetterpe�e.

2(�^er allein Q5ottes5 wort Bleibt ewiglicb/BieirtBumb geben imer neben im auffvnb wiDer vnteh ^�erBalben^ mirnbsp;(em forge/ Da^ Diefe @(bwermerev fei lange pe�en / �ie iffnbsp;�u g�r grob vnO freeb / vnO pebf niebt wiOer Dunefel noeb vn^nbsp;genjiffe ^fbvifft/fonOern wiberbefle b�rre ^ebvifp/Wie wirnbsp;boren Werbern

O wilicb nuabermalmicb wiber ben^eufel famptfep nen �ebwermern fe^en/ niebt omb ftc willen Jonbernnbsp;nmb ber �cbwaeben vnb einfeltigen willen� *�enn ba



babieb (eine boffnung^n/ba�biederer einer ^ei^erev ober �eb wermerep folten betert werben / 3a wo baf? m�gliebnbsp;re/ iff febon bereit fo viel gefebrieben / baf? pe wol beteret wegt;nbsp;ren�f? ifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nie geb�rt/baf? ber beteret faytfcr falfebe �erc

erfunben ^at/ !�enn folebe �ffnbetff gro^/weil pe Q5otgt; te^ wort (effert vnb f�nbigt in ben heiligen ^eiff/barumb leffnbsp;pe C^ott verff oef (/baf? e^ gebet naeb bem fprueb 3frtllt;� 5gt;7lienbsp;febenben augen folt i'r^ niebt ftbm / vnb mit b�renben obrennbsp;jolt /rf? niebt b�ren/^�enn bif? volets blt;^tb iff verffoeft ffb*�i*nbsp;fia� beterete (einen j^ob^�Wrieffer / aber /re 3ffnger worbennbsp;wol beteret / alf? T�icobemu^/ 3ofepb^ �Paulu^/onb berglet*nbsp;lt;brn� ^ie alten 'propbeten betereten (einen falfebenPropbr^nbsp;temPaulu^ (onbte aueb (rinen falf^brn Slpoff el be(eren/fongt;nbsp;bern gab bie gere / 2�enn einer were ^wep ober brep mal verlt;# �nbsp;manet/foltman/nmeiben vnbfaren laffen/alf?einver(ere*nbsp;(en/2(lfo haben bie heiligen ^oetoref? aueb noeb nie (einennbsp;^ebermeiffer beteret

7?3(bt barumb / baf? biefealle lener irtbumb niebt betten femalf? gnng beffritten vnb �berzeuget mit ber warbeit/^onnbsp;bern ir^erb war befeffenmit eigenem b�nefel/vngienglnen/nbsp;wie ef? bem gebet ber bnreb ein gemalt glaf?Pbet/ S5?anlegenbsp;bemfelbigen fur waf? man f�r f�rbe wil/ o Pbet er (ein anbernbsp;farbe/benn fein glaf?haf� i^f? mangelt aber niebt baran/bof^nbsp;wanimnitbt recbtefarbefffrlegt/ ��?mange(t Daran/ baf?

-ocr page 165-

anOer^ O^ferSct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;enfct�igc fpru(^3fa(a aiw�

�ibt/Jv wcr�gt;�t�j fc�et) ( fpric^f rr) vn�) werM^ bed? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc^

vw�SafJ ift ba� aubcr� �cfagt/bctin c�5 wirb cik^ f�r bie aw �w �n�0 vnb wei fernen/ baf?,rf^ fe�cn m�chtet/ vnbanberenbsp;^Mbcn^ auc^ fe^en/Slber ,r werbet^ nif^t t�enf ��a^ ift btenbsp;Mlt;ie^lt;fprid)tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wan feiere gcutenic^t 6efe*

ren fan/^te f�rgeiegte war^eit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nte^f / Q5ett ww^ baf?

�emalte gla^ wegnemen/ba� f enncn wir aber niebt t JiWt

Ob icb nnaucb feinen �ebwerwerweifter bef cre/fe fo(^ f���) baran nicbt wan^ein (eb Q5etf wiO ba^ ie�biewa^^�nbsp;veit �cU enb b�rre gnng wii f�r ire angen ftellen / vnb et�iebenbsp;gt;� rr lt;S(b�ler abreiflen/ eber fc bie einfeltigcnenb fe^wae^en mnamp;ennbsp;nerefcn/bnb f�r irew aifff bewaren. Q5erebe ba^ ancb nieamp;tnbsp;(baQ5ett f�r fep) fe wil te^ beeb ^iewitf�r �ett en aller weit amp;bSSnbsp;Jr|rn9et enb befanb ^aben/ba^ i(b^?wit biefen@a(rawent�?nbsp;jefterern vnb �ebwerwernniebtMi^/ neeb,e�etgt;a�rn Ja*nbsp;2^ /neeb iwerme^r galten wiKebiBe� wiDbnb wil weinenbsp;yenbe gewaffeben haben een aller blut ber Seelen/ bie pe witnbsp;berf�renbnbermerben/�entgt;nbsp;lt;ngt; bin vnfeb�lbig baran / vub habe baf? weine getfian/�^ei*nbsp;halben barffieh ^war nicht wiber pefchreiben/fenbern,rcnbsp;�genc @fhrt|ft tft weine perefe/wenn ich biefelbigen lefe/wanbsp;wen pc Wich Parefbrtbfreuben bei / ^eilnbsp;nbsp;nbsp;fehe/ ba� bev

Teufel mit felehem emft wiber Q5ef tef? Wert tebet/ Q5n �ett Im bech nicht wehr ^ule|Ft/benn eitel (ame/fchale/faule^etennbsp;�eiffcrn/baf? ich wn^ fprechen / �u weltep gerne/f anP abernbsp;nicht

O Wil ich ttu wiberuwb / uuerachten ben ?cufe(/auff bt� wal nicht mehr benn ben einigen fpruch ff tf�t f�rnbsp;mich nemen (�a^ ip mein �elb) vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m bie

^wwermer bi�?h^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abgebrochen. Slllerweift barnwb/

weilpefchiipfferig vnbvnpetepnb/ pch brehen vnb wenbett intanfent wincfel/eb ich |,e in^ettef? nam^ m�chte abitti/nbsp;ballte wwauffbem einigen fpruchp�nben vnb richtig ant*nbsp;wer^�. �ie anbern fpr�che wil ich fP^rf auffein anber waGnbsp;�Bnb Wil fic gar freunblich gebeten haben / weiten nichtnbsp;vrumb ^�mn/ ba^ ich Ire �ere verbawwe vnb bem Teufel ^n*nbsp;fchreibe/^chfau� niehf anbern machen noch nennen/ben�nbsp;Wie ich^ iitj herh� gleube. ^eil fte benn vn� at� bie Q�nchrip�nbsp;W^en/vn at� bie ber �3cif� �ette^ verladen fiat / �ellen pcnbsp;bunch irem �eip vnbrfiumnach/auch geb�ltigfetn/vnbein*nbsp;wal Wit her that beweifen bie gebult / banen pefe viel b�ehernbsp;S�� 4 iwl

-ocr page 166-

)4o grte b� w�rt/{�tw|�

�.e(Σruri^ bcr�cbn�cri�nbsp;nicricribernbsp;bit� bO(^W��nbsp;bi^c@�a�nbsp;menu

V0( Hirfett� quot;�Dett� c� if� �)e^ r��me�^ fci� en�^e ttoc^ tna^ tn ,rem fc^rcibe� / wie �eUt^c SJ^art^ref pe fm�)/ wie viel (te ie�nbsp;Vert/wie meffig vnb gebultt^ �e (ttto/ wie |te alleine g�rif�u^nbsp;e^refueb^n� ^nbfebreienvnbflauenOoeb/mermit^u/wtenbsp;man febmebe Vie biener Sb^ifti/vnb bamit er^erni^ gcbtbemnbsp;aemeinen ��bltf/vnb be^cren/man foUe fie febleebf^ loben/vnnbsp;fagen/ljitel �ei(�/eif el �etf� f�ib fr/(Sitcl warbeif/eitel warnbsp;beit/ler�t fe/fo weren fie benn geb�ltig.

31) bem/tveil tbir Q5otf lofen/ Dnebrif�en/bnb vngebnl^ ti^cn/vonfolcbenbeiligen/melfigcnSerern m�flen leiben/nbsp;ba^pevn� SIbgbtttfcb lef�ern/vnbbeifien vnfern Q5otf/ bennbsp;gebacfen^ott/benfreff^lifbertvnb fanf|1i(ben�btt/ben bronbsp;tern Q5cf t/ ben weinern Q5btt/ vnb vn^ bie verleugneten gb*nbsp;riften/ vnb ber gleicben/ fo burebnu^gifftige / �^enfeltfebenbsp;fcbmabe vnb lefterunge/ba^ vber alle ma^? i(l/^enn e� m�ebtnbsp;einer lieber voller Teufel gefcbolten fein / benn ba^ er folt ei^nbsp;nen gebarfen Q5ott b^ben/vnb wir vber foleb� leiben/bennoebnbsp;nifbe miiffen geb�itig ober melfig ger��met werben/vnfernbsp;Wiener werben bamit niebtgefebmebet/vnbvnfermnbsp;volcf Wirb bamit fein ergernis gegeben /^� mu^ eitel (ob vitnbsp;be(fernrtg/(u|l vnb freube/b^Wen wie pe vn^ (eperm

ffcoUmpft bine.

�ier wenn man fie nur frum anpbrt/ ober (nen niebt ^ufelt/C ba^iPSbriptt^^bi�^ gebinbert/bie ^^iener ^^b^ftinbsp;gefebenbet/ bie gani?e �l�eft geergert/ ��a ift (eiben/ba ijt gc^nbsp;bult/ba fittb aller 5gt;tarterer fron auff einem bnuff�m Dn wonbsp;pe niebt offentlieb �tPbolten werben/ ba martert peetwa einnbsp;wort ob� O^^Pbi* gfPbrieben / vnb flauben eine f(age berauf�nbsp;vber ir (eiben/ wie man eine faebe von einemjaun briebt/ wienbsp;Venn i^eoiampabin^tbut wiber ben1)trefbeimer ^u ^�rn^nbsp;berg/ anffba^peia/re gebult ^u rb�menb�ben/ �a^mannbsp;febier niebt mit (nenreben tbar / pe madden ein beulen vnbnbsp;f(agenbrau�?/ob� ^tvciffel f�r groffer gebult vnb beiligf eitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

^lt;^i(benn (fageieb) wir Dnebripen vnb vngeb�ltige ^)eiben/m�ffenfo grewliebe (eperung vnb febenbhebe febmo^nbsp;be von inen (eiben / follen ia billieb fviberumb aueb pe etwa^nbsp;(eiben/ul^^ bie beiligen^b^ipen/ob pc gleich niebt fo vielwol^nbsp;(en leiben als? wir * �tu� pt haben ^u bebenef en/ ba� vnfermnbsp;05ewi(fen vn glaube vmb Q5otte^ wort (afo crnf�ift/ ai� (rettrnbsp;(^infanvmbiren Q5lanben/weil wir iaaueb gerne woltenfe^nbsp;(ig werben/vnb�JuQ5ott fomen/^oop�naucb/ ba^ wirfo vielnbsp;babev getban baben/al^ pe/ vnb ebc benn pe. @o fpriebtnbsp;�Panln^/ Wir fempffen niebt mit fleifeb vnb ^lut etc. �a^nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wnju

-ocr page 167-

rebet/ben

wUer^cufd� �OCamp; www�ttmgenttxw? (eri(amp;Vtt�gt; fd)a6a^ fciivauffl^a^ fte ^errfdxn/�ttc�n Dof^ vn�? frc�) WabetJUfcrttnbsp;Q5lauben^ubffeime�/�nwa�v�fer�? ^(aubetts? tdcbOfi/^�nbsp;mciben w� tgt;lt;ri)awnen.�2^olan/wwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facbett �wetr�

�gt;''� �gt;(��nbc6cw/tilt;t�ftcWtrt6az��^a nt�c�cn/�ntpcnnanttt- SS�anfelle embtiufafa^ �Illennbsp;fibrifl�icb ciniahtt/Kcbc vtib fviebe tttebt ^urctfTen^�Oenit ^er wtbecnbsp;fev ein gering King (fogtn fie) .�n�ein Heiner �abOer/ �nbsp;�mb wele^�� �illeii bieffbrt�Mimetiebc nieamp;t felle gemnbertnbsp;�erben. ��nbfebelfenetttf /�g�wirfedeiff�nb^rtbrnbernbsp;tftleeneffeneinigfeii m�(bf.�te^P'�f^^�''l�f�{Lwlt;(b/nbsp;ttt� fel man bocb �gen? lt;�� geamp;et en�/ �tenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wlt;�n*.

mitbem �elffe jur trenefe in� wafferfam. �er �elfftrae slt;t�ff. eben/b(t� �ebafftrat ent� inrt�ajer.Sa ft^nlt ber �elffnbsp;Jtt� �(^affz lt;�machte im ba^ �affer er�be. �a�SehajTnbsp;fpta(h/�ie feit left bir� tr�bemachen^ftehelittbechebermfr/

baf? wafFa tr�be gemaebt �o^

2l�fo wetne ^cbwcrttter auch / tgt;� bif? Sewc angf^�nbet / wuf�fdbf? gar berr�tbrb�mcn al^cttKWoknbsp;tbat/bnbwbUennuMef(hu(bbcrv�cwtgWi�b�nfbKblt;rbcnbsp;auffbtt^r'^cr b�f? garJf�ab artfabent ^er blt;e� ?wittgcfnbsp;onb (^edampab febreibentfiaben ftc e�?ttt(bt tgt;ott fttcn fc�bf? gcnbsp;tblt;^ttt^irnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gernefnebe gcb^ibt/bnttixb/^te woltctif^

aber n((bt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;w tgt;nfcr/�a^ recbt�

IfibwoU aber benno^ gerne/ wennfbl^e@(btvermec � lt;gt;tt M �((bt f�rsten w^tten/bof? fie pdb becb f�r ben geute�nbsp;ein ttjcntg f^cbemeten/bttb nicht fo vnuerfcbampte (�gen f^ricnbsp;ben. �te fagen / baf? ma� folie friebebaben/vnb bOren felbftnbsp;ttiebtauff foieben vnfriebe^nmebttn/tvic feberman ftbetvn�nbsp;lamp;^^�V^2^^i�^rfreube//eweitere^gebet-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

3=^emriefagen/e�fei) ein geringefa(be/^��gt; t�bo^ R�t ^eitt fl�cf bOf? fie fo faft treiben/forgen vnb anbalten/Cie annbsp;Jern fl�ct alle ligen (iill/b�^ werben fte 5?�arterer vnb beilig^fnbsp;23Jer bie nicht mit Iwwernlet / ber ifi fein ff brift / v��lt;m �^nbsp;cht�inber �chrifftnochim �eifi/fotrefnicbegrcHernnftnbsp;i��/wet ^ret nnb '^ktn lagen fart/3tt oer tu�f^ arbeit feb^nbsp;Oer S3ei(ige Q^eifi alleine.^^^ ifl aber in Oer warbeit �ichtf? mgt;nbsp;berf? / benn bo� vnfer ber (eibigo ^enfelhwrch Pe

fVOttete

-ocr page 168-

142 �lt;t�blCWt/t)(l6i(� fpottet/3(t�^foU afaren/ Scamp;tvUmit�Jer t^atallew�l�ctnbsp;vrtDnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at�rt4)xe�/vn�) Oarnac^ �gt;a^ sy?au( wtl�cpcn/

vnO m(r werten fagen / 3camp; fneamp;e vtiObe^crc hebe vnO eintg^ ent/wte eer 'pfalter anebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@te ree^ freuneiie� mU /rem

int^enpb� Warnung.

7?eamp;ef�ett/ene Jaben beft� irn ^er^en* ipf�Ofan/wetIfte benn fe gar verrnebt finb/enb alle ^eltnbsp;�Mfpett^/ w�l leb eine �utb^rtf(be warnunge M� tb^n/nbsp;vn fage alfe/'�erf�uebf fev fole�e liebe enb einigfeit innbsp;abgrunb Der ^elle / barnmb/ba^ felebe eintgf eit niebt alleinenbsp;biegb�^il�^ttb^if iemerlieb ^utrennet/fenbernfir naeb'^eu#nbsp;felifeber art/neeb^itfelebet�irem 3amerfpettetenbnerretnbsp;ieb wil^niebi je arga��f|egen/baf?fie c� an�? be^b^itnbsp;thun/ fenbern bnreb ben @atatt alfe eerblenbet (tnb/enb ntanbsp;eben eteleiebt bet) fieb ein feleb gewtlfen / ba^ �e beiflet/nenvnbsp;heb wir haben warlieb ^in gre^ ergernif? angeriebt enb fewrnbsp;rtnge^�neet/ fe wellen wir^ttu mit werten anfleif�ern enbnbsp;Mreicben/enb f�rgebett/glimpff^ufinben/e5 fet) nicht gre^nbsp;bing / *�rtb ebwir bie fache eerieren/weren wir bamit ^wnernbsp;fernen / ba^ wir nicht greffe^ verleren bettenwnb ein Heinnbsp;fcbenblitt eingelegt/ vit wie man ven ben Tengern fagt/wennbsp;fie feilen/ nur einSercfel gemacht

T�^irt mir nicht / lieben ^errn/ be�? friebes vnb ber liebe* ^enn ich einem 'Matter vnb butter/ Q�eib vnb f inb erw�r*nbsp;get/vn weit in auch ba^n w�rgen/^nb barnacbfagen/^^altnbsp;friebe lieber Sreunb/ wir whllen vn^ lieb baben/bie fache iftnbsp;ni(^tf0 gre�?/ ba^ wir barnmb feiten vnein^ werben/^nbsp;feit er^umir fageneO wieliehfeltermicb haben* 2(lfe bicnbsp;^chwermer erw�rgen mirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meinen ^errn vn �ett

@d)WcirtttV biirdijic/icnbsp;reflnvii^te�.

hattet in feinen werten/ba^n meine ^Hntter bie gh^Wn* heit fampt meinen Gr�bern / wellen ba^u auch mich teb ha��nbsp;ben/ '��nb fagen barnach/ ich ffriebe haben/�e wollen bernbsp;liebe mit mir pftegen^ch Wil aber bie^ehwermer hie anffbenbsp;tf en/bo^ ieberman fehe/wo^ f�r ein �eif� in inen ftceft/ auffnbsp;ba^ bic fo inen anhangen/erfaren/wem �e glenben vn felgen*nbsp;(S\S�(|�iaeltentiichamfage/ baf^ wir vber ben wertennbsp;X^^^h^ifti am Slbenbmal habbern / vnb ifl ven beiben tei*�nbsp;len befant/ba^ ebet ^ette^wert �nb/^a^nbsp;ifl eine^,@efag� wir nn auffvnfegn teil/baMant^ ber wertnbsp;feif�t warhgffiiger �eih vnb^lut ba fa) / wenn er fpricht/

�.amp;utf)er. �jemet/e(tef/ba^ iltmein2eibetc* Glenben vnb leren wir in bemvnrelt;5hi/^ii^/i^lt;^^fhiittttgt;ir? ^ir liegen (Bett an/vnbnbsp;prebigen ba^ er niehi gefagt / fenbern bge? wiberfpiel gefagetnbsp;i^at/


-ocr page 169-

nl(^t iKt �lt;tb �nb 551�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w���

tn�nrecamp;t/fo Uflcrnf� �ot� '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h�Sn/rt^�ii�

t�etlmit�bt� ��ufcl^ / eno�ottt� fcwt� Kgt;� ' b�*i����*

�tS�iS�� ' S�SS�SS�kSBnbsp;XWgSS�S�Ss!;nbsp;aax�S'�^^nbsp;Q5ottc^tv0rt/betrtfft �otte�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�o�^*

ctvia gebe� / ^ob/��nb wb alUbittg� �*2? r ^l�iZ� �emS%ett/^�be/f�fi

trt einem tvovt l�^enfKt v�

ge bittg/bo� cv geiefiert vn ge ^nf�rafft wivb^f V ganfeen �ott / vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geringe alle lef�evung ^btte^/ (�� tfl

ein^ott bet ft(amp; �lebt teiienlefl/obevaneinemeve loben/ain �nbevnovtfe�eU^tt/ an einem ovt e^ren/amanbevnvevacb-

;;ag�j?!siS�?S��2 SSsSS-��Xtnbsp;�S�sss/X�J'���lt;-e�nttwunb�/

MM


-ocr page 170-

J 44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

mit ten tvorten te^2(bctttma(�?tta(amp; ireft t�ncfcf gaitrftfiiquot; �nt ebent^turen/ wcilan tiefem ft�cfiinpe vber^enget wer^nbsp;ten/tae? fie �otte^tvort tnt faeben gerina aebten/vnt vntevnbsp;Syienfeblit^e (iebe fe^f/^erate/ai^ feite �ett menfeben weinbsp;(ben muffen / vnt fein wort tavnacb aeiten laflTen/ tarnacbnbsp;tie��^enfeben tr�ber ein^ eter vnein^ w�rtene^ie fei martnbsp;�ufeieben ^cbwermern aienben / taufte wei tnt tnreebtnbsp;(eren/tie effentiieb erfunten werten/ta^ fie mit foieben �^en*nbsp;fel�? aetanien embaeben/tnt foieb t ina raten/ ta^ Q5ef*nbsp;te^eeracbtuna/ief�ernna/ Rbante/vntttt^^uewiaem tetnbsp;vnt terterbert reifbet/ ent meinen tenneeb/fte baben we(nbsp;tarait aetban/ vnteinbe�fnme gb^iftiiebe �ere tamit ae*nbsp;aeben*

Si^er wir armen 0�nter/tiewiraar ebne �ei�pnt/ faaenwiter fei(bebeiii^^ffbftfl^/lt;'rt^ tembei�aen^namnbsp;aeiie aife / ^er Ouater vnt 5gt;�utf er / QBeib en t Xtnt/^an^nbsp;tnt 5oeff/taAn feine ^cclc mehr iiebet ten mieb^ter iftmeiitnbsp;ttiebt wert/�nt abermai/jeb bin nicht fernen friete anff(^rnbsp;ten^naeben/fenternta^ 0cbwert.Q3n^anin�?/ Gieret*nbsp;met ft^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mit Reliai infamen? Kellen wir nu gb^

rif�iicb eins? mit inen fein / vnt gbtif��ebe liebe ^n inen bagt; ben/fe m�flen wir �ere vnt tbnn auch �eb baben/vnt vn^nbsp;(affen aefaden/ eterie^nmweniaitentnitem ��a^tftnwernbsp;ta wii/ 3fb niebt/�enn gbf ift�eb einiaf eit liebet im feeifi/nbsp;ta wir etn^ (Bianben^/ein^ pn�^/eine^ mut�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-

weilen wir aber aerne tbun / 'SJeitiieb weiten wir mit ineneinf^fein/taf?i|l/ieibii(ben/^eitli(benfrietebaiten/nbsp;Siber ^eiitiicb wellen wir (te meiten / vertammen vnt firapnbsp;fen/weil wir etem baben/at� tie �vi^er/^ettee? wert verf e*nbsp;rcr/le|ierer vnt ��aener/ �daneben ven inen leiten/ al�? vertnbsp;Seinten/ireverfeiaurta vntj^ntrennnna / fe fern vnt (amnbsp;ge Q5ett icibet / quot;��rtt f�r fie bitten/ pe aneb ermanen/ ta^ penbsp;etbla|fcn/2(berirtir iepernwilliaen/fcbweiaeneterbiiticbf/ *nbsp;Watten vnt f�nnen wir nicht tbnn^

(gX ieb^ lt;tlle�^ b^^^ nbsp;nbsp;tarumb anffaetetft/to^ man fegt;

*^3b^/ftgt;ie ter Teufel pebfan vnter falfcbe temut/friete vntactuitfcbm�cfen/ ^nrwarnnna allen / tie nichtnbsp;ven beroert pchtem�tiaen / ta^jiepeb f�rfeben/ beite f�rnbsp;tem^enfei/vnt f�r peb felb^� ^�enn �ett iefft peb nicht temnbsp;feben nech e(fen/i^r neme ebe ein i^felin/ vnt vertampt tnrebnbsp;fren mnnt areffe 'Propbeten/wie er Walaam theb

��rnmb m��^� tvir we( 5tt feicbert �cbwermernvnt �e�

I

-ocr page 171-

vtt^ fb(camp;c� frictie attbictctt/ farcit/ wie ff �rif�uf?

5u feinem ^crr^cicr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im �arten fprae^/C 3nOa verrue 3�b^ f�e

�ff�uaifo OefJmenfc^enXittt^mittiemfnffe? 3a freiiie^ ein -5��)ifc^er grietie vnt) verr jeteriie^er Xn^ ift Daf^/tia^ fie Vtt�?nbsp;mptlen freunDiie^ fein/ vnti an vnf? erlangen / mir foKen f�ittnbsp;wmeigenvnD^ufe^enirem brant) enO mor�/tiamitnefovielnbsp;dreien in^^cUifebeS^mremig�cf; bringen/vnt) mollens? f�rnbsp;SJ�^ittg vnb nichtsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;haben, �ott warnet vn� bamit

fUr t)cn�eifiern/ t�a^ crfiefo (eflTt herauf? far en/vnftebfelb^ *gt;cvrhaten vnb an tag geben / wie fie mit l�gen bttb falfephritnbsp;ombgehen. Q3nt) men foleb ft�cflin nicht entfett noeh war*nbsp;net/benla^faren/er mil verloren fein, ^er heilige �eift re*nbsp;vetvttbgibtfolebe ft�cflin nicht f�r/ burch feine arme @�tt*nbsp;^er/mie hie ber quot;Teufel thut/bur^ feine ^eiligen.

Wir nic^i auc^ jum treffen fernen / nemen wir fur vn$ �en 0p* / Muon ^utt^eiwtnb OKarcu^ fcfjrcibem S�nfernbsp;3� D�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�i5lt;Jl^rifluo / in�er?Qae^t�)aer verr�aten wurO/

num er �ae S25rot/l)unrft vnb braefje/on� gubo feinen J�ngern �nb fpruc^/ Efemer bin/CS-ffet/bao ifl mein .[eib/ber f�r euebgegeben wirb.

f. .'^?nn ich h^'h gefagt / ich wolle bif?mal biefen Spruch aunne t�rnemen/^n tro^.bem �Teufel fampt feinen �eif�ern/nbsp;aUiT ba^ ich bemeife/mie biefer einige @pruch flarcf vn mech*nbsp;t�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(et) /miberalle/r faullofe� gefchmei^ / �ie anber�

^tr @pruch vnb lautet flar vn helle/ �a^ �hrifinf? feine �eib gibt^u effen/ba er baf? ^rot reicht, �arnbsp;liehen/gleubcn vnb (eren mir auch/ba^ man im SIbenb*nbsp;malme^afftig vnb leiblich ffhri|tuf?�eib iffet vnb ^u (ich �i*nbsp;met. ^ic aber ba^sugehc/ ober mie er im ^rof fep/ milfetinbsp;mir nicht/folleu^auch nicht mi(fen / �ottef? mort follen mirnbsp;Qleuben/hnb/m nicht meifenoi^ma^fehe�. ^rotfehenmirnbsp;� ba fci)^ ^'U�eu/Slber mir h^ren mit bcnOhi�^^^'^^�f? bergeibnbsp;'fejber biefen fpruch h�hen pe bisher info viel @chri(f*nbsp;ten/npeh nichts aunbracht/ ba^ auch einen frhein hefte/ fch^nbsp;mcige benn einen grunb. 3ch laffe fie mol rh�men vnb pran*nbsp;9en/auch ^etrofl fehmeren bei; �otte^ gericht vnb ^orn/ mienbsp;ye ber fachen �ern^feien 4 vnb biemarheit ergriffen haben*nbsp;^oere^ftnbmort / vamit fie irvnftcher^gemiffen gerne ber*nbsp;fchm�cren moitcn/ba^ niemanb mercf en fDlie/w� (rnbsp;�e^ inmenbig maefeu vnb mebt/ at�ein�'�ht�rvomminbenbsp;bewegt / f�r groffervngemi^heit fr(� b�ncfel^ vnb wah�^�nbsp;2? �enn

-ocr page 172-

��cttrt nbsp;nbsp;t^ar attcf? wo( �Mvauff fcamp;wcrc� / �^ae? Diefev

t|� mem geib)m /rem ^er^en fteef t/wie em emi^ ger ^e e|Te/0e�? |te utmer m�gett (o� mertgt;en/e^ fe^ Oenn/�^a^nbsp;�u-r r verrucht fm�/Dteniefx mehr f�(ett/(^�he�4,nbsp;^Qp: �cmfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iveif? woJ/wie b�ft (�emtifen e ^im/menfte pc^ mU

Seigenbteeeern 6eg(miert^ufe^�ri|en vnamp;moUeit ftc^ bergen* ^eim weil (te �otee^ mort feilen / vnb fven b�nrfel folge�/nbsp;if� leifbi aueb (fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wteilen au^ Oer @(bri(ft/melebe

leret/Oa�?ber �otttofe nicbifugetx^t/ @onberrt feini^er^ �(� mie eittef?55�eere�? moge/bie ntebt fli�ef�eben fgn/^fata^nbsp;57.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bemeifen aneb (f @fbvt(ften mol/mie engftiglieb fto

fcbreibett� nbsp;nbsp;nbsp;r^�men (�e ftcb einmal/ba fingen fte benn/^tc

bitten 0 e vmb friebe/ba begeren fieonterriebt/^Xefcbemen fic t)a� ergernt�/Onf�fb^�0lt;^ ebregbn0i/^nbi(ibe^Vttnolt;�nbsp;tigen ge^irf^ vnb geple^e^ fo otel/ba^ ftefelten ^nr fneben (0^nbsp;men/vnb gnn^menig bauen febreiben�

2}^b menn 0 e barauff fernen m�/fen/ fo fretten 0e fo lef^ fe/alf^ giengenfte auffeitel^iern/miffebeubarnaeb oberbitt/nbsp;al� l�get fie ber 'Teufel/ onb f�rebten/ fie m�0f in allen bneb*nbsp;0abenben5oal^0�rbert� 253enn0evberbiu fernen 0nb/ banbsp;mi0(b^�0lt;^ benfebmeif^abonb bie attg0/ vnb banefen Q5ottnbsp;f�r bie marbeif/'^ub i0 benn ba ein foleb IfVf� ou loben oomnbsp;gei0licben effen be� 2eib^ Sb*�l0l/o�b von feinem gebecbtni^nbsp;etegt; dar�ber boeb uifiuanb mit Inen bar�ber babbert/vnbnbsp;mir^ la f0 mol on ebe gemu0 baben benn 0e/^�a^ man greifftnbsp;mie fie niebt miffen/ma^ 0e (agen/ober mie 0e feilen ben Semnbsp;ten eine nafen maebf m �teber ein 0fber �emiffen/ba^ ber fa*nbsp;ebe gemifi i0/ 0^elt onb femelt niebt alfo /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fagt� b�rr onb

frifeb 0eraug?zwie c� an (m felb� i0/ �)arumb gleube nur nie manbiremf(bmerenonbrb�men/@ie liegen gemifilieb�nbsp;3)as t(� indunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(0 aber bennoeb b�ren / mie 0e biefem (prueb

oer0artb nemen / onb Iren brein bringen* ^ie , ^wingcL ^^fprecben / ^�a^mortlitt(30)fel footel geiten/ al^nbsp;ti'coto ba^mortcX)eutef)mie Smingel febreibet/ ��nb bas^ mortnbsp;( 55�ein 2eib ) fel (b viel beilfen/al�? ba^ mort ( S��eine^ (eibef?nbsp;^eieb^ii^ ioic(^eolampabfebreibet* ��a�^�bri0�fimortonbnbsp;meinurtg �^cb Jmingel^ ^ext alfo laute/v�emet bin/effet/nbsp;ba^bebeut meinen 2eib/ Ober newb ^eolampabfJ tcj^t alf�/nbsp;T�emet bin Ortb effet/ ba^ iff meinfi �eibf? beleben-

O folcbermeinung ffnbftefogemi^/ onb fie ff eben aueb fo feff in Irem berben/mie ein 9^bor/ba�? ber minb bin onb blt;^onbsp;febUgt/ Wie gefagt iffgt; '�ubrbame� beun ffug�i barauff/ba^nbsp;mio

-ocr page 173-

tttciX^^et'6/ft�^fef� fleert/ H?

fcittc ^^vifft ^abcrt / bic ba faac / ba^^ff^rif�^ �cf6 im Sibcnbmalfci^. �arnacb bcm�tigcn (tcpcb bcnntvibcnimb/nbsp;. ftjoHc� acnic vntcrvicb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtib folacti / wo wiv^ mit �c���

fifit bcwcifctt fonbten/ba^^ g^rifiu^ �cib ba fcvgt;

��T�b ift f�vwar ein trcffitc^c faebe/ �lcicb a(^ wemt irb gutter (ewgnet / ba^ i�ott ^)imc( vtib Arbeit gefebaften jetieznbsp;^nbfprcc^cmit^vifictcic�pnb 'piiniu^ fampt aubcni^ci�*nbsp;oen / ��ic ^dt were von cwi�blt;^f*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feme aber einer vnb

meitmir5y�ofertf�rbie�?afen/�5enea- 2(manfanaf(b�flF ^ott jQttticI vn ^rben/^oU icb�tn'^erta�fo machen/Q5ottnbsp;Jff foU fo viel beifien /a(f? ^ncfnc^ @cblt; aber fo vic(/a(�nbsp;na^/^imel vnb �rbt/fo vici ai^ bic Q5rafem�cfn mit febernnbsp;mit altem� '-�a^^j^ofe wort ttacb be^Sutber^ text/ atfonbsp;jjtntet/ 21m anfan^ fra^ ber ^nefuc bic Q5rafcm�rfc mit fc*nbsp;oern vnb mit altem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnflc nicht beifien / 2(m anfan^

� �uflr Q5i)te Eintet vnb i^rbcn/ treffliche f imfl were ba�/ wet* ehe auch t�ic Lotterbuben wol f �nbtcn.

C�er wenn ich (en�nctc/ba^Q5otte�? @on$gt;?cnfcb Wc f e worben.^nb iemanb biettc mir f�rjobnn.i� ^�a^ wort tflnbsp;fleifeb Worbt/wott ich atfonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(in fvumb

fleifcb beifie einebeien/ ��nbmufl ber ^ejet nnfo tautc/-�aigt; trumbbotb ifl ^nr beien worben. ��^nb wo mich bie mein Q5e^nbsp;Wcnwoltflraffenvnfa�cn/^�nbenteflfreobabinSnncfcrnbsp;^xartin/2tber/aber etc. ba wott ich brnrft bif? ich rot w�vbcznbsp;fagctt/ �ebweig bn Q�errbeter mit beinern 2tber / ba^ bicnbsp;*^nte nicht meref en/ba^ ich fo bhfe Q5ewifien babc. ^Darnachnbsp;2^t^tt ich rb�men vnb mit benben f tiben vnb fagen/�te ffhrt*nbsp;gen haben feine febrifit/bic ba beweife / ba^ �ottee^ worffcbnbsp;rteifch Worben, ^oeb wibernmb mich auch f ^iebt bem�tigettnbsp;�ernc vntcrricbt werben/wo ftc e^ mit ber febrifft tbeten/nbsp;ich ^unor atfo gebrebet bette, �b wie wottc ich beibc vnternbsp;� Jnben vnb gbfiflnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;newen vnb alten ^eflamenf

*^*!2!F^J?rWenn wir fotebe tbnrfl geflattet w�rbe.

S fPei^fln z Welcher �Teufel wott btr ba^ geflattenf Q^^Jintwort^elcber^cnfctfol^ tbnn/benn berc^Jwtmnbsp;^cotampab ^eflattct^fonflwflftctcbancbnic^nbsp;w^ttb. 2�Ver bat fc ^cl(f(n in bccfc^dfft / ban ( Leib )f0if0 tfidnbsp;Reichen beificn/nnb (5fl ) fot fo biet at� beuten beipnbsp;io� welche fpracb b^^ w aller ^ett iemal^ fo aerebt cnbsp;m�fiiac be�^dt b(� (eibi^f ^^cufel^/nbsp;fpottctbnrcbfolcbcfcbwermcr inbicfcrcirofiennbsp;lacben/bae? er furgibt/�r while fleh mit febf ifit weifen lafien/nbsp;�l X fofer*

-ocr page 174-

J 48 nbsp;nbsp;@ae btcfe iuortnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�

ferne / er Die �cDrifR uuor au^ Demivege t{gt;�e / cDer feinenD�netei Dara��fmae�c Q5iei(^a(^ wenn ie^ einem fepnbsp;ne woffen mit (iftigen Worten abf�eie / vnD gebe /m Daf�r ge*nbsp;maitewoffen/DOtt'papirgemaebt/^eicb wie Die feinen wo*nbsp;ren/vnD bote/m Darnach tro^/ Da^ermiebmit Denfeibigennbsp;fcbi�ae / oDer |tcb meiner erwe^ret C Dae? were ein ^�nernbsp;5^e(t/Den man foit anfpeien onD mit (nn�en ^nm ^orff an^gt;nbsp;iverffen / wo er�? mit ernf� t^ete / oDer were nur ein gut gaf^nbsp;nacbt ^eleebter/wo c� fcbimpff weregt;

eben fo tbun vnf? Diefe @eb wermer aneb/woKe ^unor Dn� Die 0(bvifft an^Den nat�riieben Worten vnDfinn / wanDeinnbsp;tn fvc wort vnD (tnn/l^nD Darnaeb r��men/ wir haben niebtnbsp;febrifft/ StuffDaf? Der teufet fein geteebter an vnf?nbsp;Diet mehr ai�^ Die webrtofen/fteber w�rden m�gengt;2(ber Dagenbsp;g�r�f�bcr gen Dienet au^Dermaffen wot nur ein w�rttinnbsp;5?eitt/0offebenne wie butter in Der Bonnern

^wifebtn DUf^ iXifbter / nicht aiiein ff h^^tf�en/ fAfouDern auch ^)eiDen/'2^�vcfen/^attern/3�De/t�5�ber/nbsp;nuD allezeit/weichem Doch geh�ren foUe/Da er feinennbsp;^ext beweife/ob�? Der Sutler tbun foUe Der Da fpricbt/S��ofe�nbsp;fage/ Stmanfange fra^ Der Murfiicf tgt;ie ^ra�m�cte/ (tcnbsp;Ober ob^ Der tbun folle/Der Da fpriebt/ Sy?ofe�? fage/Stm an^nbsp;fang febuff �Ott ^imei vnD i^rDene^cb blt;?ffe/man werDe vr-*nbsp;teiien/ �erSutberfotte feinen ^ext beweisen/weit in feinernbsp;fpracbe/�ott/fo Dieibeifft ai^^u(fu(fgt; ^oian/Der Luthernbsp;f reuebt ^umffreubeoit im (eiD/er fan^? nicht beweifen/ Da�?nbsp;�Ott Xuefuef beifft� �enn wer peb Dnterpebet/Die wort innbsp;Der �ebrifft anDer^ ^n Dent� / Denn pe (auten/Der ift fcb�lDignbsp;Daffelbigeau�? Dem ^ext Deffeibigenort^ oDer einen Strtief etnbsp;De� �iauben^ ^n beweifen�

^^r Wit aber Die 0cbwermer Dabin verm�gen/ Daf? pe auch beweifen/Da^(�eib)fo viei fet)/ ai^ 2eib�? Reichen f 23nDnbsp;(3p)fo viei fep/at^^ Deutet e (l� bat pe bibber niemauD Da^n *nbsp;Dracht @iefcbrei�vrttoben/��o ip@cbriffte wo ip febrifftenbsp;rnD Dringen vn^/Dar^ wir foiten beweifen/Das? im �uangeiionbsp;Peb^/�^^ ip mein �eib / wie Doch Die ganbe '^eit tiefet vnDnbsp;iefenmue?� �a^ aber Drinnen a(fo pebe/^a^ beDeut meinennbsp;geib/ oDerDa^iPmeiU�� i^eib^^ei�en/ODa^ipfo gewiss/nbsp;Da^ pe �otte^�eri(bt Dr�bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiewot e^feinS^enfeb

tm �uangeiio ie gelefen blt;^i/nocb tefen f an�

�Ott wci�/ Da^ mitfclt^cn grob� �ieiebniffen nicht ^unaamp;ereDenwitDem?wt�get/ fonDertiebDem (^eotampaD

-ocr page 175-

mem�a'6/no(�fef�ft�^ii* �4p

^ctt vtc( ^ab� ^af �^fdbcnrf t f�v nbsp;nbsp;nbsp;atibcrtt/

vn mtr /a �er^�cb f�r Oc� ^att kib lt;lt;l-3�^ fe^e a�(^ auff fic incbt ttt fold?eii reben/fott�Jcrtt alki� rt�f| �^rn foffcrrtgcn fpotnbsp;tifcbeit �A^e�fe(/tgt;er ftc a(fo betroken �ue Vtt�gt; verf�rce/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ic^

jpibcrumb aucb meine In^ an /m b�(|'r / Q5ett ^n efren / vnD fpoheintviberinfoicben feinen t�ipifcbrtt ^oten/ pennernbsp;jotvn�)wn^Q5ette^wort t^nteritgert� '�n�^ teb wi(lgt;i^3lt;ii�/nbsp;}o e^ i�ott �efetf/an �)en @ebwerinertenfetwagen / Da^ / obnbsp;^oft wit/eraneb an tag fot foinen/Oer mteb oerbinoert/ wolnbsp;anbei� notiger bing an^lt;^nriebten / �ott gebe ba^ er eine $Xn^nbsp;n binbe ober feinen biiWern / onb werfe einen febtnwerige�nbsp;'^unbanff/Stinew

^lt;^nn i(bfrf)rcibcfot(bf^barnrtt6/anffb�^bteonfern �a^ oen ben @cbwertnern antwortenzwenn fie fo fpottifeb franbsp;Sen/^^Bo ef? rfe^e in ber ^cbrifft/ba^ ^rotfevgb^i^n^teib/nbsp;fielten fief) fo alber/at^ betten fie t� nie getefen. @ol mannbsp;fieWibernmbfragen/^o ee? benn ftebe inber �ebrifft/ bae?nbsp;tei^teib^^cicben beiffen e 3m rauebtoeb f�ebet^/ bafetbfi if�nbsp;H�e^ibeb

^Ci0ba� bie fnmtna banon/ ba^wtr bie belle b�rrc oQ �ebrifft f�r on^ haben / bie alfo lautet/ 7?emct/ effet/ vtemet/efletnbsp;ba^ ift mein 2eib/onbon^ni(bt not if�/noeb fo(anffgelt;famp;ae�fitn�rtnbsp;bruttgen werben bberfol(bem^ert/�(brifft5uf�rert (wic^*�^�nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;wol wir� reicblieb tb�tt fonnen ) fonbern fiefo�en �ebrifft

anffbringen/ bie alfo lauten /^a^ bebeut meinen �eib/ ober if� mein Beib^^eicbem �m� wir bi^mal bem teufet bienbsp;�rc nicht tbun wollen /ba^ wir mebr �ebrifft f�ren w�lt�/nbsp;benn biefen �prueb / �a^ if� mein �eib �int emal/wen wirnbsp;�leieb alle brillen bie in ber �eltfinb aufffebten / fof�nbennbsp;mir in feinem ^uangelif�en gefcbrieben/��emet/effet/ ba^ tf�nbsp;meinetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eicben/ober ba^ bebent mein 2eib. 2lber ba^ (�n^

ben Wir wol obn alle brillen/alfo ba^ aucb f unge ^inber lefe�

� fonb^/^cmct bin/effet/ba�? ift mein Beib.

p2lrnmb bitten wir bie �ebwermer/pe Wolt�niebt bon bneJ begeren 5n beweifen biefert ^ert �a^ ift mein �eiK �ennbsp;ba mugen fte ^naben bon fteben 3aren bmb fragen/bie folebcnbsp;� rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuber �cbule/weil bie^ibel feriez

rbifcb/S?atiniffb/�eubfeb/�rbanben if�Slber baf? wolten pc tb^/(f ine ^ibet feigen/ bann f��nbe/ �af? if� mein^ i?et b^nbsp;at j^ciK 2�enn Re ba^ niebt tbun f�nnen/ba� jic fr maul bnbnbsp;�yJ^^��^tne ^eitlang w�llen in geborfam legen / bi� f� folcbrnbsp;-cgt;weibcrt�r breebt^/ober boeb beweifet� mit gmem grunbe/

-ocr page 176-

) So b�fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf�

�^a^fo�c^cv^eKC a(fo ^umac^ett fev^n ^c�fiitfd)wci^cn v�amp; �iic^t r��mert/tvo iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wo ift fc^riffc^j te wotfen Denti

fo(cf)e wove 5u pe^ fr(6^ on�^ nte^t nbsp;nbsp;on^ ( wte �iUie^ ) fc^rei�*

en/�)entt fte �anDeln wt�)er iv eigen (�ewtflen� �3^ tvoi^t man mir au^ txrmaffen ^erlie^/ 2(^ (teSernbsp;tber/wie (etc^e wer�J� fte �)tr vrfaff)e an^eigen/vn /vennbsp;erucf bewetfen. 3(b aber bin and) wariicb wo( fo l�fternnbsp;t)iefeibigen ^n ^oren (be^ gieitbe mtr ) fo bereit fie fntb/baffe(*nbsp;bigc ^n t^nn*2�oian/ TOfetff anff/on oerberbe ben 5^eigen ni^nbsp;ebt /Saf^ boi�b feben ob wir trett� ober fpringen f ollen. 2Bibernbsp;ben fo�ttifeben Teufel rebe id) alfo/niebt wiber ftcif�)nbsp;nbsp;nbsp;blut�

, iff eben fo viel al^ ba^ ^eolampab fagtC�as? iff mein^ letb^ tnbSix ^eicb^n) �ijf �enbfebe fpead)e gibt^ aneb vnbglte fpracbe/nbsp;(ein / if� ei ba�^ gleicb oielfep/wenn icb fage/ ^aebm bebent frenbe/ ���nbnbsp;iacben iff ein Reichen ber frenbe/ �a^ fein frage nod) 5 weiffeinbsp;bat/�^ebenten/onb Reichen f ein iff einerlep^

2(^er weil bie bie macbi baran ligt/ob ba^ wort(3ff)f viel in ber @ebeiffinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mffffe/al^ ba^ wort(^ebentet) 0o

iff ber Zwingel febnlbig/folebe^an^ ber @d)rtfft bewe� hn/ ^0 er baf? niebt tb�i/iff fein bing ein breet ^effelbigennbsp;gleicben iff eolampab aneb fcbnlbig an^ ber ^d)rifft ^n begt; ,nbsp;toetfcn/ba� bie wort �eib) f0 viel gelten mff ffe/ al^ baf^ wortnbsp;. (leib^^eieben) ^^ntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niebt/ fo iff er and) breef/ onb bleibt

jjnfer ^ert (�a^ iff mein �eib)ff eben/wie ein

321 anffbae^ man febc/ wie gar weit fte feile ber warbett/ ftttb fie niebt alleine baf^ feb�lbig/ba�^ fie an^ ber 0ebrifft be^nbsp;weifen/ba�SeibfoVielal^ �eib^^eieben/ onbba^wefenfonbsp;t)ielal^ bentenfep/fonbern noeb tinei^/'^enn fie gleieb etwanbsp;an einem ort ber ^ebrifft foleb^ anffbreebten/weleb^ boeb ninbsp;ebt m�gliebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finb fw bennoeb aneb feb�lbig ^n beweifen/ *

ba� e� bie im Slbenbmal aneb fo m�ffe fein / ba^ �etb / Seib^-* ^eieben fo) / ^nb b�lffe fte gar niebt^/ wenn gleieb bie ganbenbsp;igebrilftan anbern orten/eitel 2eib�^^eid)enan|fbreebt/ vnbnbsp;breebt^^ niebt aneb an biefem ort im �benbmal anff; �ennnbsp;wir babberntebt niebt f�rnemlie^/ ob etwa in ber ^ebrifff/nbsp;geib/Seib^^eiebctt beiffe /fonbern ob^ an biefem ort be^2f^nbsp;benbmal�?/fbb^tffegt;

�3e.^ewiffen w�ll^ gewt� onb fieber fein in biefem ff �ef / �arnmb ob bn febvn beweifeff/ ba�? etwa im b^ofe/ �eib/ fo

viel

-ocr page 177-

ment ESctb/rtOf� fcft

�iel al^2etb^^ei(�en fei)/ ^aben fte �tcb^ �ttw� bratt/ fottbevrt �lume�n vn fpred)en/3a lieber/fvev wci^/eb c� �^arum� auc^nbsp;jm SlbeiWauiffo�^iffen foUenbsp;nbsp;nbsp;^Vivm�fle� be^au(b fuf

v5ofee^ wore verftebrrt werbe/foiif� lieden nbsp;nbsp;nbsp;bie wore ba/

fn^a^ei� on^ mie burrem �e�en ^ere/^a�? if� mein 2cib* � wie ftinef en fie bem teufet bic hofen/wieWiee er fo wo(nbsp;bae? er foieb^feb�ibig fci)/ vn e^ne^ fo'ou^erne/�enn wir fornbsp;bern beibe^/vnb bieten im in beibem erol^ ^�arnmbf(bewennbsp;^web bie �ebwermer biefc febnib/ mehr benn fein '^enfei ba^nbsp;�eeu^ie gefebewee b^^t/�arffe|� ancbniebe boffen/ba^ ficnbsp;bie iteben on oneer augen begegnen/ ober boren wa^ mannbsp;frlt;i9f/i^iee� an�flteben onb f�r ober rauffebeu if� ba/�a�nbsp;nurfiein wii feiner beiffem

�X^^ferT)farberr(^r3oban'Pomerbie�ee^ bem J^t^tngel ^intuaf febriffeiidb f�r/ bas er foleebewetfen/ wie im Slbenb^nbsp;W/^efen/fooicibieffe/alSbeueen- j^'^olber Jwinget/nbsp;bas er bette barauff geantworeet/ ^r fang im bafUr einnbsp;nu oow feinem groffen �etben/ onb oerfuebi boeb/ obs an aivnbsp;bern oreern ber febrifft fo bieffe/onb fanb es aueb i�iebf* ^aSnbsp;^bcr im Sibenbmai fo beiffen m�fe/ woie er niebf anr�ren/^vnbsp;^2^e aueb ein ^�arr gewefen/ onb war nicbi vbaeemnbsp;i^nn aifo beweifce er feine beueetei)/^S fpricbe lt;S. �pannbsp;O^lus bgorintjo* ^er Sets

SelSbebeue^b^i/^w�^'^^et�Mtt�bfoISbie aueb foget^ S^/ ^as ife mein xeib/ onb fagen/^as bebcue meinen �eib*nbsp;^^tem/Sl��o�e �rob32* i^ffet basCfterfamb eiienb/benn es iffnbsp;bes Paffab / baS iff / es bebeutet beSnbsp;Plt;�ffab/'t)arumb foigieicbbi^ aueb/^^asiff mein Seib/fonbsp;lauten / 'OaS bebeut meinen �eib-

. J�^nn ieb nu3winge(frage/ ^priebt boeb nbsp;nbsp;nbsp;Pauius ,

^'^talfo/'�erSelS bebeute^b^�il^um/ fonbern aifo/�er�quot;amp;S

� Srs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanffu benn bamit beweifen/bas im

ubenbmai beuteiei) fei)/we(ebe aueb in paulo ni eb t iff/bureb weleben bu wiu beweifen/ fonbern eben wie bu fte imSlbenb:*nbsp;w^.i^i�i^�lt;^^^cff/fo fiebteffu fie aueb in pautogt; '�effelbigen,�-^nbsp;eilenb/ eS bebeut beS^er^S esinnbsp;ren Palfab/ fonbern aifo/ ^ffet e�enb/ iff beS j�crrn Paffnbsp;(ab-'caS bem �wingel ebsu fo not tbut/feine beute(et) in Pannbsp;onb 5$?ofeju beweifen/ als im S�benbmal/ ^�enn fte iff annbsp;i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�olebe argument leret man bic Knaben

in oer ^ebule/baSe� heiff Petftio prindpn,incertum per incer petbiri^

4 W

-ocr page 178-

)S2

wilmie '^win^cl fasert ^ufoUf)et (pc^cn�c^fen fagt; @emen irt^umb foU er ja ui^t betcnnc�i/^^m e^ we*nbsp;re frf)aiWe/(�r fage viel Ucbcv/ ^r fetj vo� Q5etf�^ vn m�Oe vte(nbsp;(eWen/wW r^�me (td; fo (ange/bt� wir /m^n wille� gleuben/nbsp;�a^ �^eiitelev m Paulo vnb 5gt;�ofe fev / bie uiemanb bariuueu

Wur/ba^ittpaulov�bS5�ofebeu(e^ SI I let) feiyvrt wir^ gleieb irn ^u bienft gleubieu/ wa^ rieb^nbsp;ev bamit a�^^ Sa^ boeb fc�en/ wie er fo fein meifterliebnbsp;fcblnifft paulu^fpricbt / �er Sel^ war g^riftu^/ba^ ift/nbsp;Oer 5el^bebeutgbri|�m/!�ar�mb mu^ ^teaueb baS�ri^nbsp;ftu^fpricbt^ba^ift mein.�eib/fo viel few/aie? ba^bebeut meinbsp;nen�eib.

. gieber/la^ vn^ ber f(blt;gt;uw htnft noep aueb f� feblicfffJt� mil beweifen/ba^ Qsara biebeilige l^rpmutter/nbsp;fei) junsrraw blieben auffjwinalifebe weife/alfogt; ��ea^fcf)gt;nbsp;rewf/ba� �)gt;�aria fe))3�uafraw bltebe/barnmb mn^ ja �agt;nbsp;raaueb 3�nafraw bUeben fein/3ft^^�ifbi fein ^efebWIfennnnbsp;W�l beweifete3iem/3^ Wil beweifen/ba^pilai�^ fep einnbsp;p�fiel �brif�i / alfo/Qer (f�an�elifl ST�aitb^i^^ febretbei/nbsp;Va^petr fep gb^�^l^i Slpofiel / ��arumb m�ffe biefer Pila^nbsp;t u^ aufb ^Jb^if�u� Slpoftel fein. Qt^nb fo fort an/wa^ ieb wil/nbsp;ba^folvnbmu^ au^foleber f�nft f�ralaubcne? Slrtirfel^e��nbsp;fcbloffen Werbern

�^21 fprifb|m/(^^at(ittiebf/�n mnftein /eglicbe^infon bevbeit aueb b?weifen/�^ie @ara 3u�afraw / vnb Pilafu^nbsp;2lpo t el fo)* Q33arumb ba^e �^arff boeb ^i^ingel niebt beweisnbsp;feiVbai^im Slbcubmal beutelepfep/wennftenuran einemnbsp;ort in panlo ober Sgt;?ofe ift/fo ift^ gnua�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finber wiffen^

in ber Rebute/ ba^ Parnbus ex puens feqm'cur nil, at^ negatis. �f�oeb ift vufer �eifler bie bbcbf�e f unft in fofebennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rti^

tf ein be^ a^unbenf^ ft)l(b Slranmenta ob^ ^^ebrifft ex pameu-iaribus,^n macbem

^�^21 m�ffeu wir/aaveiffen/ba^ c� ein lauter bobm�tia fp�t fei) be�? $eufel�? / ber f�r aroffer ficberbeit vn^ nerret vnbnbsp;(ffet m it folebem faulen beutelwercf vnb aeuefelwercf.nbsp;were c� fot^m�allfb /nbsp;nbsp;nbsp;f^itbe gelerte menner / ob�lt;^

ef una be^ 0afan^ fo bliub foltenfein/vnb folebe lofe trcwme fo bocb rb�men/ww in bie ^elt trtiben f�r bie aller flereff�ennbsp;�r�nbe be^ �llaub�n^e 3li^^bo(bui(biwenfebli(b/foarofrenbsp;biffe f�nfterrti^^u b�ben*

2(lfo ligt ber Jwingel mit feiner beutelep in ber Siflebeu/ ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eben

-ocr page 179-

^�uor ^frtg^fadcttif� 5ar(flalgt;mlt;t feittcm -Omn �wittacl bewcifenfatt/ nemttc^/fcitte�Jcwtek^nbsp;Jttgt;rg�n�gt; einem ceti^ev^e^rifi/Piel weniger/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieim

J^nbmalfeinm�ffe/ vtt�)t�t�g�(amp;ttid^t/ wieer �)c(6fc6ft(lt; wgtf�beWe^^ne^un�

^X^nn Die Deueeie^ in �Pauio vnDS5?ofe if�im ba(D geno* Oc$men/wei('Pauin^fprie�t/fie erunrfen vorn geif�lie�ewnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;^Set�/DerSei^aber warnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^)ie^eige^.pan^

W� felb�/ �)a^ er von einem gei jSieben Seif? reOe� 5?� Deutet �^if�iiebe Sei^ ^fril�um ni (bi/ fDUDern Der S^�^ war ff �*nbsp;hflufj feibfj 5e)) Den 3�Den/ gieicb Wie au(b vnfer Sd^^Kbt �i*nbsp;wt beDeut/fonDern i|� nichts anDer^ Denn ff bvii^n�?/wie Di^nbsp;au(b Die^PreDiger in �ebwaben/unDubaueb^unornbsp;^i^.�r^ ffarif�aDrei(bii(bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SiberDiebebi^

e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnfer 0(brifft niebt/ianffen �ber bin/vnmeit

� hmer nur ein wenig Dar�ber/fn ifiun^ gnng geantwortet giewtt/wennSJTofefagt/i^ffet eiienD/ (ff?nbsp;mDe^^evrn'panab/fan �winge( niebt beweifen/ Daf?e^nbsp;jaf?O|�eriamb beDeute/Denn man bat ba(D geantwortet/ a(*nbsp;^l�et e�amp;i^� if� De^ ^errn paffab / wie wir auff^euDfebnbsp;�9w/3f^ fieifc^/ Denn e� ift ^cnta^/ quot;Ztine^ waffev/ e� i�nbsp;preitaggt;nbsp;nbsp;nbsp;wirD mir niemanD berauf? ^wingen/Da� Sin^

oeDente Den Montag / ober Walter beDentDenSveitag* 2(if(* aufbbie/(J(Jet eilenD/Denn eei ift be^^eeeen *PafFab/ Da^ iff/nbsp;ic� tn Der tag/ Da Der Qeee in �gopten gienggt;

Wo aufb waf? fie Der Spr�che mebr f�ren / Darinnen ^iutciei) fein fop ifl feinet beweifl/W Da ffbtif�uf? fpriebt/nbsp;3(b bin ein tester ^einf�oef / �enner reDet oom re(btennbsp;9iiftii(ben�einfloef/Derwarerau(b/ onD beDeutetinennPnbsp;lt;^*'�iefoitf? iauten/3(bbeDeute Den rechte ^Beinjlocfe oDernbsp;�b Werbe beDeut Dureb Den reebten � einfioef i ^er foit Deunnbsp;Derrecbte^cinf�ocfobttDeuteicofein?

3ttm/3(bbinDer^)itte/3(bbmDie^b�i�/3tbbinDa^ �eben DnD aufferflebung ete�ttD wa^ Der mebt finD�2(ne� if�nbsp;Dom wefen/nicbt oom Deuten gereDt onD oerflanDen/^erDennbsp;auch nimer feine Deuteieo befieuDigiieb an^eigen / ^^ifl eitelnbsp;^eumerepouD eigner D�nefet �a^u/ wiei(b gefagt babe/nbsp;Deutdeo funDen/ f �nnen �e Dodb Damitnbsp;�itbt beweifen/Da^ au(b im SibenDmaifofeo/ 2}nD i�atlcnbsp;Srbeitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Darinnen haben/eitei oerlorne

�3i geben mi� Denno(bfoDic(amffar(�aD/Daf?i(bfein ?�to

-ocr page 180-

�uto �a6c tiiha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ont) fctgt; nlt;(�t e�n f�lin gtunamp; gc*

wefcrt. 2(6erfvctmic^^w(We�ffav(f�a�) VttD ^wrngelf�lt vielte�/ ftjoU i^ fagen / gav(fla�)�? 4�tel/ befRrnbsp;fo0tc^�fo((�emgt;rt5�m6t�entt DefJ '�win^ci� ticuulev / ternbsp;�att^ecamp;fvlgar ntc^t� / i)a^er�?m�c�tf(amp;m�ffe�/ wetternbsp;eitet ignotis,incertis,amp;particularibustt)ttfettt lgt;ttt�6e*nbsp;weifen/ weteamp;e^ Bev* aller ;verttnttfftfp0tttf(amp; vnBtecBertieBnbsp;ofamgt; ^cotawpaB wett BerfetSiaen Beutetet; aueB �etffen/

BttB Ba C� Bie l)reBtger in 0(Bwaben mit ^ewattiger

rifpt niBerfe�tu^ert / Ba^ er�fetb� uieBt teugnen tuuB/ Ba^ �Pautuf^vom (.^eifttieB^tt S^l^ reBet/vnB feine Bentetev Banbsp;were/T�oeB e�reter Bte warneet nieBt/fonBern mneft ein we^nbsp;�ig BawiBer vnB fprie�t / 'Paulus ^abe Bennecb in fotcBev re^nbsp;BeanBenteibtie�en Setf^geBaebt/BuB Babingefeben/wetebernbsp;gb^ittum beBeutet. (�eraB at^ fragten wir bie/wa^PantufJnbsp;geeaebt cBer wobl� �^fb^be / vnB niebt Biet mebr/cbnbsp;' iti pautu^ Worten Beutetet; frt;gt;

^Jvwiflen faft wot/Ba^BerteibticbeSet^gbBifttitti be.* Beutet/vuBgbvif�u^ Bab^v ein geifttieber Set�? if� vuB beiffet/nbsp;Bae? B�rffenp� vn^ niebt teren/@onBern/ob Beutetep in Paunbsp;tu� werten were/wie jwiuget trewmet ^�a febweigen �e/nbsp;BuB rauffeben frifeb Bberbiu/BnB//rer art naeb/taffen pe Bu�nbsp;Bon^ott fragen/BuB antworten Bu� Bon frem Xuefue* 5^b�nbsp;men Benn/man bringe feine �ebrifft wiBer pe. 3P war/wennbsp;Ba� gitt/Ba� man auffplrgebraebte �ebrifft niebt mu� ant.*nbsp;Worten / BuB mag Baf�r etwa� auBer� f ebwe^en/ f o bringetnbsp;man feine @ebrifrt WiBer pe/wenngteieb Bie ^ettBot^eb^nbsp;rifft WiBer pe gebracht w�rBe-

(^cotampaBfotfeinSeib�^eieben aueb au�Ber �l' t ^ebrifft beweifen / Q^nfer � ebrifft pebet Ba / T�emet/nbsp;^ffct/Ba� ifi mein �eib/BnB pebet niebt Ba/Ba� ip mebnbsp;ne�Seibe�^eiebem ^�ipfm aberaudbBnm�gtief;/ Ba� er e�nbsp;neu ort Ber @ebrifft auffbreebt/BaSeibfoBieifet; at� �eib�^nbsp;^eieben/febweigc Benn/ Ba� cv� im StbenBmat fotte bctncifcn/nbsp;^nBtigtia Ber beweiptttgblt;^ll�^*t fotieff in Ber StPebenat�nbsp;gartpaBBUB^wittget� ^oebbefennen pe Q^ottjniebtfoBielnbsp;$u ebren/Ba� ��war fep/BuB Miticn/wicf'cine ^ebript wbnbsp;Ber pe gebraebinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�e- �^�enn pe aber niebt fo tei ebtfertige Ber

eebter weren Ber @ebrifft / fo fotte pe ein ftarer ^prueb au� Ber@e^iPt fo nid bewegen/at�wcccbi�^eUnoi^cbcifft/nbsp;wtee� Bennwar ip/Sennmw ipatfo/Ba�mit einjegtwnbsp;0pru(b

-ocr page 181-

Wem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie�tt, is?

he ^c(t u etige mad^t���u ftc aber vber^fn (labber� fa) mcnf(^enwcrt/ifi� (etebt/ba^hine @(b^nbsp;�(Kfte^wtn^e.

icb ^(otampab ber meinattg fein wil/ba�? enei ^rot vnb � ein ba fe^/fan er bennoeb barutnb niebt ge*nbsp;JV^^?cbheOen /baf^2eib m�|Te2eib�^5ei(ben hiffen/ ba^ i|i/nbsp;fein grnnb ift nnix beflenbi^ / @intemai manbar wort/nbsp;teib/woima^anber^/ benn �eib�?^ei(benbenfen/ vnbfei�nbsp;venten niebt gewi^ noeb ewig fein fan / wie c� boeb fein foit/nbsp;Wenne^beftenbigwere* 0inb bofbifvttfli^t^flt;wibere/jbicnbsp;glciebcr meinnng mit iiten finb/vnb bennoeb tveber bte bente^nbsp;i^nocb^encbeiei} annemen*

S�rlflab ie|ft �etb (eib bieiben/onb (lebet anflTbem ^nt o* ^iUcb martern ben^ert aifo/T�emet binvnb effet(5Q'?ein (eibnbsp;[Ur eneb gegeben i(l/^a^)vernim ein getfliiebc fpeife / ^iefcnbsp;W|R aueb 2eib t^eib fein / vnb finb boeb ein^ lt;S(anben�? mitnbsp;fw� lt;rtUcbe crenbigenbie (ieben wort alfo / '��emet binvnb epnbsp;fet/bo� f�r eneb gegeben wirb/i(l mein �eib. @o Viel 3'lt;ottetinbsp;vnb Xopife bat febon biefe einige @eeten/ bie im 59enpt(t�cf cnbsp;ein�fmo/Vrtb ber b^ifige Q5ei(l in (nen alien fein mit�/wie fienbsp;Ob�rant at^uniat rb�men- Dnb er mn^ bi^ be weifnnge�nbsp;vnbgrunbanju^eigen / niebt allein manebfelttg / fonberttnbsp;mirf) (m felb� wiberwertig / vnb mitim felb^ vnein� feimnbsp;Slber er bezeuget gewi^licp bamit / ba^ einer fowol irret/nbsp;at� ber anber/weil (r feiner bie ^ebrifft beit / wie fte lantet/nbsp;^veb beweifen fan / ba^filt;^anber^ ^nnerfteben fei)/benn ftcnbsp;lautet

21 wenn febwermen f mtfl were / 3(b wolte bie freilich fofeirt febwermen at� fte / ��^nbanebbalten/ba^etfelnbsp;^rotvnb wein ba w;re/ Dnb bennoeb wiber fie alle

gattbeinnewe�^ anffbringen/vninit feinem eintreebtig fein/ e vn mdn� bimefel f�rbring^alfo*��*^arl(tab in biefem beilig�nbsp;tertCX)a� ifi mein�eib)marf ert bas? w�rtltn (?) os?) Zwingelnbsp;martertbagwortlin(3fi) i^eolampab martert ba^wortlittnbsp;(Setb)?)ie anbern martern ben ganbert tert vn f er� ba^? wor^nbsp;lin ( ?)a�)vmb/vftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fprecb� alfo/���emet

�f�ct/meinSeib ber f�r eneb gegeben wirb/iftbo^/^tlieb mar fernben^ert b^^^/vnb febittba^wbrtlin/?)a�?/itt�?mitfel/nbsp;vnb fpveeben/ T�emet/effet/was? f�r eneb gegeben wirb/ba^nbsp;ifl mein 2eib*^tlicbe martern ben tert alf0/ �a^ i(l mein leibnbsp;^nmein�gcbeebtni^^/^a^ifl/efifolbiemein leib nit feinnanbsp;t�rU(b4onbern mw �um gebe^tni� meine�^ �nb^/ �alt;bcv


-ocr page 182-

a(f� laufet / lernet / effet / �gt;a� if� wem� �eib� gebee^t^� ni^/berf�rcu(b�lt;^9^^nn|lgt;

^^�er biefe aile ftub nu bte pebenbe/welcbe fa^en/^^^fev fein �rt icf el be^ �lau6en�?/barumb man uiebt fPile bar�bernbsp;^nrfen / nub muge ble wol gleubeu/wer ba tvil/waf^ er mil/nbsp;t�iefe treffend gar mit f�flem 7�uiftberbeilige(�ei|tbilt;^nbsp;fueu allen / vnb feiner mil irren infoleben mibermertigen be^nbsp;meifung vnorbrtuttg be�^ert^/Q�nmu^ iabeeb nur eine orbnbsp;nuttg be�^�^ert� reebt fein/ f o gr�blicb nerret vn^ ber Teufel*nbsp;i. ^Olaivba if� niebt^ mehr 5u martern an bem quot;text/beiinbsp;bo� mbrtlin(5yiein)ba�^ mil icb burcb ber @cbwermer ^gt;e(bf Inbsp;5ieben/auff ba^ ia fein bein an bem lt;ext gan^ nnb nngemar��nbsp;tert bleibe/nnb mollen niemanb etma^ mehr baran 5u fcbwernbsp;men laffem 3(b mit aber ber befte �ebmermer fein/ vnb bennbsp;^ett meber verrUrfen nach nerf eren / vnb fein mort anberfJnbsp;beuten benneff lautet in ber ^ebrifft/ fonbern einieglicb^nbsp;(affen (teben / miee^ftebet/ 2(u|fba^^eotampabfebe/ba^nbsp;2eib niebtm�ffe von ndten�eibe^,beleben beijfem

^b ift meine ^ebmermerep auff^ einfeltigeft biefe/ ba �beiftuff alfofagf/T�emet/effet/ba^ iftmeingeib/bernbsp;ftr euch gegeben mirb/@ev biemeinung. 5y?ofe^blt;^t


�. �ijt{gt;cr� i @4gt;weri�e -rey.


im alten �^eftament geboten/ be^ vnuern�nfftigen f bier^ leib �u opfern/nemlifb/ be^ Cfterlamb^ Slber icb mil euch einennbsp;anbern leib geben ^um Cfterfe|�/nem(icb/ba^ ^rot/auff baefnbsp;c^teiebt^ugebe/ (eberman buben f�nbe/ igt;iengt;(�ie�^vi(iennbsp;m�ffet arm fein/onb allein mein gebecbtnt� getrieben merbe.nbsp;��St^aber ^rotm�ge geibfein nubbeiffen/nbsp;mil icb uuef ber @cbrifft ba^ bemeifen/ beim ^colampab feinnbsp;2eib^5eicbettgt; X)enn fo tebet bienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;allebing 6ofgt;

te^ftnb vnb beiffen /mie er ba^ 3�bifcb �anbfe(n �anb ttett^ net in STZofe/onb nufer gute merrffeinmeref/nnfermort feinnbsp;mortgt; ^i^it^/iu^ofeafpricbt er/nonben3�ben/ �ienamennbsp;mcin�olt/mein filber/mein forn/mein ble/mein mein/ nnbnbsp;gabenef irem^aal efe* 0ofibefnubie�Paulusngora^^ge^nbsp;mi^/ba� ein fegticb grob bing gorpu^/ ober Selb beiffe/ba ernbsp;fpriebf/�ott gibt einem iegticbenfeirten Selb/ nnb anberlepnbsp;geibejinb bie53imlifcben/efc.

fan icb leicbf lieb jpub fein frbmermen / ba^ gbvif�u^ meinung fep / ?gt;i� ^rot im Slbenbmal fepfeinnbsp;Selb/melcben er gemacht babe/ alffeinQ5oft/ beralleSeibenbsp;macbtnnbbeiffe fte feine geibegt;^a^u orbne er benfelbigenfetnbsp;�enSeibbo^uz ba^erauffeinnememeifefein Seibfeinfotte/nbsp;neUt

-ocr page 183-

weitt�(ib/nolt;^ nbsp;nbsp;ft tunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) s?

/^ttcOett�bep feinem get^ec^enie^.^a^ a(fo �^Af^^vot/ au^^movrfacamp;enfein geibVeiffe/Einmal tier ^e^epffnn^nbsp;(falben/ Jum anOern Der Crtmnn^ �niben/wiber J�Tofen vnnbsp;t)e^C|ter(amb^ (eib/tm aUen ^efiamene/ �)arttt er t^afteibigenbsp;^rot feinen Seib/ba^ t|l / einen 2eib ^n feim brancb nennet/nbsp;Wieirfgt;einmeOer/meineifen/ ein ^Kc((/mdn fn(b(gt;ei|fe/nbsp;vmb�^ braneb^ wi�en / ob ifb�? fcbon nicbi gemaebt pab naebnbsp;bem toefen / fonbern ^ott allein / ober nach bergeftalt/ fon*nbsp;bern ber @cbmib oit @cbneiber. 2((fo fan�priftn^tool ba^nbsp;^rot feinen 2eib beiden / weil er foUb^ ^eibe feinem toil*:nbsp;(en broncbi nnb gemaebt bat

%e 511 fol mir belffen/ ba^ @*'Panln^ fpri(b(/^^f

W / ba^ i|t mein �eib / ber f�r eneb gebroeben toirb/ toeleb^ nacbber^riccbifebnifpr�ebe tool fan alfo oerftanben toer*nbsp;�gt;lt;�n/ toelcb^ onter eneb gebroeben onbgeieilet Ober gegebennbsp;ioirb/toie bie @fbvi|ft �a^ ^rot breeb^rt b^lfff/brot an^^tetnbsp;lenete� �effelbigcn gleichen/ bietoortoom ^elcbm�gennbsp;^ol au� bcm �riecbifcbenonb (^brcifcben alfo lanten/!�a�?nbsp;(fiber Xelcb einneto'^efiament/ toelcberonterencban^ge^nbsp;fmencf t toirb/toie man ^cin an^ ber jannen frbeneft f�r bicnbsp;jpefte/'��ie iebnbsp;nbsp;nbsp;tool gr�ffern fcblt;^in tooit macben/toenn icb

fo fteonb m�ffig toere/al^meine lieben ^cbmermer* �2(� aber bep ben Worten be�^elcb^ ftebet alfogt; ^innbsp;Xelcb in meincm^lnt/ ^er ^ein aber m�ge nicht gb^iftn^nbsp;^lnt beiffeitSlntwort icb/ O faf� wol/on barffbennocb feinnbsp;lt;uto/ noch deutelet) / noch ^eicbetep/ fonbern wil ^cbfifftnbsp;^vaufff�rcn/�a�roter ^cin^lnt btifP in ber 0cbnflt^dfrt bi�?nbsp;^ent49- toirb feinen 59?antelwaflcben in braubcnblut/ �namp;er�^nbsp;(fl im roten ^ein* ^nb �entnbsp;nbsp;nbsp;�nff ba^ fte trnnefen

gut brauben blntgt; 3fi �n roter Sein blnt/gb��ifi�^ ^her Jat Y^�elbigcn �anb^ Sein �lt;�brancbt/ber rot iff/onballer weinnbsp;� ift fern toein/al� ber in gemacht/ onb nn bie ^n feinem Slbenbnbsp;ml braucht / muf? C�?alfo ^unerfieben feingt; Sxofe^ b�t vielnbsp;geopffert / auch viel rot^ wein� ^nm trancf^nbsp;opffer/Jlberwa^barff^ imnewen ^ef�ament bei) ben armennbsp;fo oiel wefen^e�tcfer roter Sein/ ber bocb fenfimein bran^

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lnt fein bei) eueb/anftaf

�li^ ^lnt^ vnb Sei tt�? b^55?ofe ^um opffer gebraucht

Xanman bocb Wol anff �eubfch einf roten wein/blnt nen ttcnonb fagen/tvieflebet ba^^lntfo wol imglafe��o fpre*nbsp;ber^rben^lnt. Siennnbsp;vbtinu� fpridbt/3lt;^amp;�n� 4� �g^ feine fpeife fct) ben willennbsp;� feines?

-ocr page 184-

)S8 b�f� tvortOn'ftf/Metf�

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

feinet ^at cr^ t amp;u�/ welc^^ �od) einer fpeife nur gieie^ ifi/f mag er awe^ feinen roien ^einpn �)er ^rOen 6Ini/fein ^iutnbsp;nennen/tveii er �)em ^int ^leid) ift/ fpn�^erlie^ wed �)ienbsp;rijft roten wein/traubenbiut ^eijt/ �^roi^ ^eoiampab/ to� ernbsp;quot;einSeibf^^eifben aifo au�? ber ^ebrtjft f�rc.

2( fpric^j�n/�unererbT�artitt/bufebwermej� gut bing^ wo wtitn aber bamit ^in/ba��^viftu� pabep fe^t/bo^nbsp;f�r end) gegeben pnbpergojfen wtrb/ ^nr pergebnng



ber ^�nbene boc^ ^rot vnb ^ein fein n�f?e 5nr perge** bnng ber @�nben/ wen^ gietd) ober ^ifcb gebroeben Pnb ge^nbsp;febendt wirbf 2lt;tttwort/2�amp; lieber/wdtn einen @d)Werniernbsp;mit ber @cbrijft fa^en enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were mir leib ba^ ieb fcU ei�

@d)wermer ^eiffen / wenn ic^ ba nie^t foit antworten/3eamp; wolt jnm wenigften benr�jfei anffwerjfenvnbfagen / �unbsp;gibji conieetnra�?/ b�ncfei vnb gieiebni^ f�rgt; 35o ba^ niebtnbsp;^eiffenwoit/ fo woificb bie J^ofen anjfnej�ein onb Pberbi�nbsp;fprittgen/ba�mir bie �Kieben foiten fraeben/foit icb aiubnbsp;gieicb iam werben/vnb barnacb fagen / Cf)e/ er bat mir fei�nbsp;�d)rtjftf�rbradgt;t ^erfoieb^nie^tfan/benfoimanan^nbsp;ber @fbwermer ^nnjft vnb �iibe wer jfen / i^enn baf^ i j� pn**nbsp;.. (^r^ebwermer^oebj�^ fmijt pnb bejeijf 7�np{gt;emirau(bnbsp;6SwemKrjndgt;fall^ngenaw�/Wiei(bwiifo@(�wermerifd;fpringe�nbsp;pnb dabberm

^rot Prtb ^eitt wirb gejfenpnbgetrnncfen ^nr perge** bung ber ^e^duben / ba^ ijl / weiif? g^rijtn^ orbenet ^n effennbsp;pnb ^n trinefen/bae? man babep fein gebeebtni^^foi Raiten/fonbsp;^eijt�f biiiicb ein effen pnb trinefen pon ber pergebnng berf�nnbsp;ben/weil man fold)er pergebnng babep fol gebenden pnb �a�nbsp;bel�/ wie er �ernacamp;fagt/ba�tjnt^n meinem gebecbtni^/nbsp;gieieb wieman^ein trindt^nm gleiebfanOquot;/ ba^ba ein bil*nbsp;(icamp;erpnbgieie^er fanfffe�/befJ man gebenden pnb fej� galten

^)2(b i(amp; ferler gnng gefcamp;wermet f �ittb bie wort g^ri* fli ni^t febier pmb pnb pmb wol ^n martert? ieb Mb c� war*nbsp;iieb ein wenig ^n gnt gemae�t/mebr benn einem 0ebwermernbsp;geb�rt ^alt mir boeb ^n gut lieben gbrijien / ba^ieb be�nbsp;(eibigen Teufelalfo fpptte/berpnfJjpottet. 5gt;?eine eienbennbsp;^cbwermer finb noebjn inng/bg^ftefollengnte einfelle pnbnbsp;gebunden peracbten f Mnen/�arnmb meinen fie/wenn fnennbsp;ctwa^ trenmet/fo fep baib ber beiiige ^eijtgt; O wie manebnbsp;feine einfe�e b^b ieb bet ^ebrifft gehabt / bie ieb heib m�pnbsp;fenlgfFe�fare�/tvel(6^/fo�eem �ebwermerbette gehabt/nbsp;wett�

-ocr page 185-

weren ,m ftcili^ alte �rueferen J� wen(8 awcfett. �ni) wil wol gjenben/ �o fbleb� geSantfen meiner @lt;bwenner^nbsp;were ctt�gefalUn/nbsp;nbsp;nbsp;fc�c v�(e(c^t gt;c^t weoev �ar(fta^

SwingeU (g(o(ampatgt;/ttoc^ tJkan�Jcrti etwa^ �^jje/t^enno^ �|�? �^wermeretyV�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wert bleiben fef�/�a^ ift ment

teib/bevf�renebaeaebenwirb.

Ott)ic felt meirt^eelampab Mueb^en/wenn er einen fol* �en eprueb f �nb auffbringen / ba^ Selb/ leib^^ei^en beipnbsp;tom�ebte/ wie teb Warren weife b^ibanffbra^e/^^nbsp;^roi nnb ^ein m�ge ff Jrif�n^ �eibnbsp;�ar gerne lie� er im barnn ben�gen/ba^ fj blt;^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5.

��^aietebniebte�nbbeweifen/ba^fobeilfen ni�fl vnb folie/ Weicb� et Doeb f(6 �(�gt; ifi � ibnn / Slber er fan niebi /nbsp;5'^i^ im$unorerwebvet/ e^mne? fein eigen tranm vnb eeo-lampab^ ^eUbele� vnb genebelepnbsp;fien^y^enfely beron^r �ebwerwerev jnboret/ wiewira^anbsp;mit ben beitigen Worten ff brifli w�rffelfpielen / em jegliebernbsp;anff feinen tr�um / w�rbe treilicb f�gen/ �b iv feib �lUnmalnbsp;^uben/onbaebiet^otte^ wort f�r feber^ vnb genebevep/nbsp;3(bWilbepbemfebleebien^ertbleiben�

Je werben mieb aber hie vieletcbi ffraffe�/ ba�t� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rnnb ber

(ampab� ^eicbelet) fo gat bem Teufel gebe/bnbj�rwen^ 2?alt;ik be/!�a�?/eb gleiebboff wort geib^eicbenntcbt muge leve romnbsp;btwdfenmtt �er �(bri(n,'fo feien

�Winffien/ 6lt;t� ettei ��rot nn��einSa muffe fetman^a�quot;*quot;quot;-Wort/ �0 fn ���� WJnees lieb f �ptec^en fie/bie fetbrifft ff reit wiber ffeb felb^/on f anjte niemanb vertragen/ wo mannbsp;ttiebt gteube/ ba^ fcbleebt ^rot vnb ^ein im Slbenbmaf fep�nbsp;Antwort/�el(be@ebriffte eagenfte/ ^pbaberSlrticfelnbsp;�gt;e� QSlauben^ gegr�nbet wirb / ba^ ff bviff gen ^imel ge^nbsp;faren/vnb ffnet ^ur reebim banb Q5ottefJ in feinen e�ren^ Jte/nbsp;� S)a�^ Slcifeb effen fein n��e feb/3obam�. ^eifeb iff fein n�^�nbsp;^oltnnaeifebvnb ^lnt imStbenbrnalffin/fof�nberm^nbsp;(btjiirre(bt�banbQ5otte^infeinenebrenfiecn/�33ngebevn��nbsp;au^ Jtt effen/ ba� fein n�b iff jur @eligfeit� ^arumb mue?nbsp;einerleb �cbrifft f�cb laffen weifen / vnbau�^ffbnffn^ 2eib/nbsp;einleib^eicbenmacben/ba� mn� feinber'^ertim Slbenbmaf�nbsp;�^^rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^ foleb^ boher ^ei^b^^i verfeben |n ben

^tbwermern?5gt;ie ff ehet ff einiger beffer grnnb ben fie banen, ^ennicb ffertubieftage/ObffeaU�?ber@cbrifftnbsp;beweifen m�gf/ ba^ biefe ^wo �cbrtfft wiber einanber ffnb/nbsp;ff bviff fibt im ��tti^J/vnfein 2eib iff im^benbma�^w^

-ocr page 186-

\6o

��l^ ift/igt;nt^ S^nftu� �e�6 tm 2(6enDma( ael�en wir�gt;( / vn�)we tgt;0(^ fgcff^rie�cnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q�crDeti

�c mtr antwertc�/�� mtU vn�? mit �^cr �(^rtflt (teb ^abcn/ ��u mwf� vn�?g(cu6ert/^ir fmb c� �cbnf� �^tvt^/ wtOnbsp;gemiffer Demi wenn c� b� �cbvtfFt fagt

Sl��tmort tc^/^te gc�et betm bocb 3� bu T�arr/ t^ue bie augeu auff/p�eftu ntebt/ba^ ber ^tmei �oeb brobe�nbsp;i�/baffamp;r�u^ infetnene^reu/ Vttbbie(JrOeubtedcJnbsp;eubeu / ba fei� 2(beubmal ge^ctr ^te fau ein 2etb f0 �orf; pnbsp;^en in camp;ren/ vf� 5U gUtebnbsp;nbsp;nbsp;ult;bcu fetn/fteb (afleu feben beu/

�ttb mitb^�beu/mau( vub buucb wcrbc�/a(^ were er eine bratwur�e ^oUbUf^�eb reimen mit ber btrriiebertnbsp;S57aie�et vnb ^imiifeb^� lt;^bbenenbsp;nbsp;nbsp;e^ i� me�r benn gewi^-

^2(n(f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^errn / 3(b wu�e nicht / ba^ matt

in Slrticfein be�? �iaubenf? m��e niebtf^ nach ^ottef? wort fragen/fonbern bie (eiblicben augen aufftbu�/ ^�b mit beipnbsp;feibigen ber ��ernunff�tnacbbrtbeiien/wa^ ^u gieubenfev-Fid� Mn eA ^u ver�ebe ifb/wosf ba�?b^Wt� Fides non eft apparentium,nbsp;appMum. i� au^iegung biefer Q5ei�er fo viei gefugt/nbsp;0er �laube foi nicht mehr noeb weiter gieuben/ benn im bienbsp;augen mit �ngern ^eigen/onb bie �J^ernunߒt me�en tau-ffiottce acnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biei fragt/ wirb vngenem/ �oeb mu�^ icb mehr

wakrat fe�rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fragen / bo^ icb �oeb fi�ger werbegt; ^lt;e werben wir

nm n^di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�er gewt�/ (ieben ^errn/ ba^ ein �eib nicht m�ge

burch (�ottef� gewait ^u gleich im ^imel vnb im Sibenbmal fein/weii Qiottef^ Gewalt (eine tna�nce^^al bat/ vnbfoicbenbsp;bingtbut/bie fein'�emunfft begreiffen tanz fonbernfchlecbtnbsp;m��en gegteubt werben t ^eii er benn fagt / �a^ i� meinnbsp;�eib/^0 mit w� ichmein herb �iUen/ ba^ �ett feine weifenbsp;noch frafft babe foid^^ auch ^utbutt/ wie fein wort (autetrnbsp;5�nb vieieiebt obeingeibmt �ebtbariieh nicht i� an vielennbsp;orten/ boeb er wol Weife haben mochte vnb wi�en/wie er vn* �nbsp;�chtbarlich / ia auch ftcbtbarlicb m�ge einen zeib an Mennbsp;orten haltent Kenner nu ba^f�nbethun/hettetirvn^npnbsp;ebi�'gt;^i�gt;ltcb betrogen/ bie irT�eiuba^u fagt/ehe ire^wi�ettnbsp;5)ahtir be�? auch beweifungc ber@chri�t/ bie �otte^all^nbsp;mechtt�f^�tgt;i^��f^ abfprechegt;

@cbri�t vnuerworren / gegt; hort �ebwermern nicht ^u au�ber @cbri�t �ehen/�u faitnbsp;aber 0chri�t bringen/ ba�J �ott folcbthuvnbthunf�nbe�nbsp;^olan/hie ift meine ^ebri�t / ^a�^ Q5ott fagt / bof? fan ernbsp;tb��/ S�omt 4t Cnh ift hin in�ett f�r ^ott vnm�aKcb/nbsp;xueti�

� �

-ocr page 187-

�lt;*]t Sttti� ^eil cr Dennhiefa^t/'^a�ifimcinScib/f�fi^nct�nbsp;warltc^ t^un vn�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�fl fv wtDevumb bewe�fc�/

cv c� u�bt tbw/no(b t^wn f�^rtDe/tgt;en �gt;af^ tft fa cw(t^ (ic()er Q5r�ttO/�gt;amit gt;v �^iefe wove woltf�o0c�/^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bev

flrdcbe�/ vnO wir fiebert awff bem reebtett Xampffpiab* weifee /r^ niebt/ ba^ Vrtm�giieb fep / fo f��r^en wir eweb vwbnbsp;�^rittacwmitbertWPriertbwreb/ iffweiw ^cib/ Q5c(tnbsp;Tagtet / �oeeebwi^^/ ^ebretewebirrbewrew�Xiiier/e^nbsp;ift�eit

@3e m�gert bi^ffi^ert t)ic(eicbiwir f�rtrtett�wol beweis few / ^iv fticgctt ettttwai bciiwiicb iw Pew gt;j)imc( cbcrt ^wr wie-ternaebi/ba�oKawiieftefiert febtieff/ SJirbafteweiweSa^nbsp;terne nnb ein ^ietrieb writ Vrt�?/bracbert ww in ba� anerbeim��nbsp;iwbft ^cmerlirt/ vwb febioffew alle Xafiew rtnb 2abert awff/ banbsp;feine gewalt innen lag� ^a namen wir einc^owwage/ baf?nbsp;wir� ia gewt� treffen vn gnaw abwegeten/ 2Bir fwnben abernbsp;^ein gewalt/ bic ba^ vermoebt/^ae^ ein �eib �w gleich imnbsp;mcl vnb �benbmal fein fonte- ^arwmb ift^ gewi�^/ bo� �eibnbsp;mw� (cib^ jei (ben bei ffen-'�a^ bir �oft webre @af an bw lef^nbsp;Jiger/mtefcbenblicb nnb fieber fpotteffwvnfer/ ^�oebmeinnbsp;fpp^f^l�icbwibernmbawebf�tbelrt/wa^gilt^*

� 31 ligt nu ber boebber�mbte �rnnb / bawon fte f�r an^

..............,�vuyvniuo/ v��vvM�,HnnnviivvHv^wH pocamp;en/��ficfa9�/���ic�rooecfevffw*6�vnnflnslt;^nbsp;(Sbvifiit^ �il?t im ^^imel/ vnbfein 2ei^ tff tmnbsp;bewetfen^ boeb ni(bt�^)a^beweifcnfie wol/^nwWJwonbsp;��; brifft onb fre vernwnfft wiber einanber fmjgt;. /

2�wnber/gilt niebt^/i?tr fragt naeb beinern fagen e 2(ber ba leb fie (obenonb ebren/wenn fiefoleb^^ fagen/mit 0eb*



-ocr page 188-

)62 btcfc wort �cffr}W�rm/�)C�?0lt;me(^abe�/fe(^u|lic6ettViW^�f�iegw/tvUnbsp;�cr �aub f�r �gt;em wmbegt; Senn man wirt) g^riftiif? �cib vn�nbsp;^/�tnifbtm�rtcuein vnn�^ ober aerwae t�iu�nbsp;ba^tvei^ i(b wot

ft ir aber ber verttunffr vnb aua^ft ft^fb gt; Vftf JXrntmfft�^^�^ftftben^Strfictei vnb bie�ebnfft brieften / wienienbsp;n�4gt; vrtdlen ^eoiampab ebwi/fb tf� freftiebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kafteb ft�r� i� f et f(b

rifft wiber ba�? anben �Z)enn bie ^ebrtft�/ ba�? 5$�aria etti 3�nafraw vnb S5�uiier fety if� tviber bie 0ebviffi / ^aeW^inbsp;bnb meerei eueb jiem / 3eb toft bem nienfeben ein a^Hiffeitnbsp;bmb ht fcbaffen- ^a^ ieb barumb weit ieuaiten/fie were fei*nbsp;tte 3nnafraw/ bnb f@ebriffi tfl wiber einanbcr/nbsp;w�rbe man bifticb mir afttworien/ 3ft f�r bir vnb beiner ver*nbsp;itunffit ifi flc wibereinanber / 2(ber wie ift pe f�r Q5oit wibernbsp;eittattber/ba^^ faa^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beftftnbe icb wie �eclampab bic

f�ebet

3^em/�a^^?bvi(�ft^ ^otf fep/ 3f� ftgt;iber bie �ebriffi/ �oitfeb�ffben5gt;�enf(bett / Sarebunn^nvnbfprieb/erfevnbsp;ttiebi �oif/weft �oitbe� bttb S��enfebeii me^r wiber einaivnbsp;ber finb / b�nit ^imel vnb Arbeit / ��nb f �nne niebi � �tciebnbsp;^yZenfebeii feiit/��^nbnbsp;laftebeinenarnnb f(in/ baf^foiebe ^ebriflfi wibereinanbernbsp;ift/@o wirb man bir antworten- 3n faaf^ e^/onb f�r bei*nbsp;ttcitauaen i|l fie wibereinanber/2lber^eiaean/wiefief�rnbsp;05 Ott aueb wiber eiitanber fep

2(gf0 aueb / �^a^ ffbi�if�n^ �^ib im 5oime( tmb im SIbenb* mai t(i/ wibereinanber fep / ba^ faat eoiampab /vnb tft f�rnbsp;feinenauaenaifo� 3amanbeaert aber nichtbas^ervn�lertnbsp;fein faaen/bit wa^ f�r mt fonft ober fo fep/fonbern wa^ �ottnbsp;faat/ ftnb wie e^ f�r @ott fep / �a li�t er / ba fan er niebtf^/nbsp;ftnb mu� ftnb fol boeb/ wenn er feine lere wil aewi� ftnb fiebernbsp;haben, ^ie (a(t fie antworten/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tafi fehen/wie fie ficb fter* �

bveeben wollem 2(ber fie tbun� nicbt/Bberbin werben ftefeb* nurren/bttb etwa� anber� pfeiffen/ba� man in be� niebt mernbsp;(fe / mie �e hie im bftlen weae aebrenaet werben-

.^2(lt �e nu aeaen einanber bie �ebwermer ftnb bie g ch ri fft ft er f er er* gari�ab braebt ba� ?uto herf�r/ba� weit ni*nbsp;fbtbe�ebertgt; �afamber^tftinafiftitb woit�beOer macbeitnbsp;mit feiner �entelep / ba� befte^et noeb eraer- �arnacb fnbsp;met^eoiampabmit feint geib�jeicben/al� mit bem allerbe*nbsp;�en��cf/ ftnb be�e^et am aller ftbel�em �ennfo laut feinnbsp;arunb/3cb ^cplampab faae/baHbie^ebvifft inbiefem ft�f^lt;^

� wibcft

-ocr page 189-

��xrdtwnt�� i(i. sks�ssS�^^^^^^nbsp;^b�n/mn3cf�beni�Kamp;�tt�����^�^��vbcj�^^nbsp;fcamp;ch ^ui�cfclvut^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�ttt) l)C�?4U�rf)cn ttidX

:s�srsx*T/�?�f.^^ �g��SS �- ��?S'S,:S�nbsp;beteinUcr'snanfati�taPlfagennnb�ff)nbsp;^ernitbtbet�eifenz@(gt;U8t bcnn�� quot;ff@amp;me�/nbsp;�o(t (r nu �tbtifft Jobo� �lt;�� ��Ifnbsp;ba fielet fie z ��emet / gffetz ba�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;friewn.

mit Cerfelbigcn auffbt�mni/Snrnneb fo I

O taie ff (bev w�ret (r z �nS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?�Xaen/

Wefen �prueb (mer mebv �nb f�rwerffen ober �uftaungen/ s����s:�g-ia,lgxKnbsp;9�Un man^ceCampal) b^vcgenznbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yllseitifetB

^inan^rftnt4vctlid)nuMKnverrva.uniwcvNn^ citt ��^evftart� nemnt/nbsp;bgg gewt� iff / �fl� �ic �(brtft mebt ntaW�nbsp;lt;itt� kitt dbev ev mcvcft vtttgt; 6e�)a(^( tnaH/ pae ev pernbsp;�a�anwctez^rfolcbeonetnigfeit �ernbsp;beweifen foi� z �gnbern er n�m e� �n wb W Mznbsp;ata were es atwta �nb ffbort bberweifetz Oa feilt Wlb fetnbsp;let er*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

��nnfic�bctficbbebe(bten�uuor/�tt^c^nj�^ nicbtstebcnwoltcnzben�otteswortzwtc@.petru51eiet/nbsp;�nb lieffen (r eigen tag� �nb fcffcn babnmz fr tub�� t����nbsp;(btfr Piel pngWcfsan. 25ta wort ( �lt;brtffnff Weitvnbsp;anber) bette bett iSeotampab ��rbtoobt�*���^�Af4n4�nrtnbsp;�Ottes wort gegr�ntzOaS�oft nitbtnbsp;nttbtlcngnetaberbet}nfabfeittawortS(3tb�eM�W^nbsp;gez btta bie �cbrifft bte wiber etngnber igbrtngt �n

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 4

-ocr page 190-

�'t'cf� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ft

f(^wctf?Vttb Mmcr / �)af? cvQ5oete�? wort (ewgttct / icrct/ �)lt;u* tct/vntgt; martert wfe er wit ^perr (�50tt wie (etclgt;tticfgt; tfi� ge*�nbsp;fcamp;e^en vmb cm feieren gccwltc^cn fall/ �ttb wir finO neeb �*nbsp;(ber/vnb f�rchten vnf? nicht anfffolchem fch�pfferi�en weg*nbsp;Sh�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rechten grnnb / Oer fte folchem iriv

bewertjTquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bewegt/ beflTer r�ren vnO meWen/ vno wi( Oranff

kren/b�eiiit nbsp;nbsp;nbsp;wetten vmb mein amp;ib vnO �eele C Oie ich auch nicht ger*

�b Wb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfh nicht feilen wil/ �eit ich armer C�nOcr/

x^in�cbnj�, fenne auch ein wenig vom Q5eift/pnOeingro^ft�cf vornan

Jen0^al(f Oer inon^tobet/3ch meine Oa^Sleifch* �af^ei* nige ��cf bewegt pe am aller hochpen/ Oa^e^f�rOerO�er*�nbsp;�unfft au^ Oer malfen nerrifch ip ^u gleuben/ Oa^ wirnbsp;Pu��eib vnO^lut feilen im SlbenOmal leiblich elfen vnOtrinnbsp;rfem 2)nO wei^f�rwar/we ftegewonnen/felte Oa^OieenOligt;nbsp;(hefr^�eefungfein/3aich Oacht^ia wol/nbsp;nbsp;nbsp;m�penichtvc^

(ht fein/hat mir nie Welt cingehe/Oa^manghtipn^Scib vnO^^lutfe feite hanOeln/wie fte Oenni^tvnternanOer heim��nbsp;(ich ree�/ o� 0er teile pefcl effenbarlich plauOertSlber fte wel*nbsp;tenfelch^�true berge/�en pe fchemen pch^ ^u befenn�/Wipnbsp;fen wel oa^ e�? nichts taug/fehen aber gerne/ Oas Oer telle p�*nbsp;fel Oa�u�t h�^tau^ feret/reOen en fchreiben auch nicht OawiOer-ip aber fchenOlich/Oa^ nicht fe viel reOligf eit vnOer��nbsp;barf eit in inen ift/felch^ frep herauf ^u bef enn�/ Oa^ pe Oechnbsp;w�rt�fchen im herhen gerne haben/ fehen enO h�ren/ feuOernnbsp;wenoenf�r/ Oie @chrifft zwinge pe/ welche pewi|fen/Oa^nbsp;ntcht war ip/fenOern greifen Oie �chrifft mit lift enO freuefnbsp;an/pch oamit ^u fchntPcf en f�r Oen 2euten/en enter Oer ^chnbsp;rifft namen/ ire gifft enter Oie Sente bringen�nbsp;(�^Och wiewel pefelch^ bergen mit hehtnt vie 10 /nochnbsp;bcFtn�nie� ^^fieft berfchalcf hcrf�r/enO left pch weiOlich merefen/nbsp;�er Zwingel befennetfo viel / oa^ er^ fein tebenlangnbsp;nie gegleubef habe/'35nO ich gleub�? wol/Oa^ er nichts eberal *nbsp;gkube/Ja Oa� noch wol mehr ip/ lt;��r fe^et pch ^um iXichtpulnbsp;enO erteilet aller menfehen ^erhen enO �eip / Oa^ nie feinnbsp;57?enfch folch gegleubt habe� 3POas? nicht ^u f�ne/ fo ip^/anbsp;f�ne gnug/�ttO ip Oaiu nicht war/Oa^ wei� ich all^u wol�nbsp;aus? folcher befentnt� ifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;merefen / Oa� er f�b

c^cn O�nef el nicht au� ber @chr i f�t habe/welche er lengep her �ach h^'t funOen/wie fein^uch fubpOium fonOerlich enO annbsp;Oerc mehr beweifen/fonOern lange ^uuor/ eheOennerfolch^nbsp;�chrtfft fanO / hat er fogegleubt/ enOleufftnuallererP/nbsp;fucht �chrtfft / enO zwinget pe auff folchen O�ncfel�nbsp;garl^

-ocr page 191-

atic^ / c^c �Jenn crfc^ricbMtt^e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fw��*

nem / gieber Du wtrjl mtc� nicamp;t bcreDcu / Da�J �ott lt;m � rot DuD ^ciu fcvgt; @D rare� ftc �crau�^ Dttuerfc^ert^?/Dur(^

9cwaU- Scflc(6tac� �lct�^eu otampaD/tvenu cr �ber

25. �e^Unw t�tc lt;^d)�ifft �^Wpfft bat/Dtc imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^ott p^b.

tDU (edt cr/ wie �cii tu cr/tvic tau^t cr m fernem D�ttef ci vuD fragt/ ju n�^e fc�^ 2Barumb Die jauger Daf? ^^rot ut-lt;�t!?abeuangcbctetr BarumbDic@cbr(fftfDl(b^f�rfcmnbsp;wuuDcrauge^ctgt^ 20a^e^bc(ffc/Daf^ffamp;rtftu^Dnri(btbarnbsp;Da fep ? ^arumb DtcffMen fo febwer Ding fD�cn ��/ubemnbsp;^ie ficb^ reime / Do^ Der.^^nig Der ebreu b�fe buben fe (affenbsp;mitfitbfpieieu^ �cnMic^ abatgt;i( icflermert maienfeinnbsp;beri^ tvol/Da er unfern �uf t beif�/Den gebarfen �utt/Der br^fnbsp;tern Q5ott / Uen �eifcbern ^ott/ unD De^ �ber Die maffen Dietnbsp;Q�er fuit Doch hie nicbigtciffen/ wa�ftctm bergen Dencfcntnbsp;5Bcnn fie Die �ebrifft mwegt/fo w�rDcn fie Wol foiebe 5ctewnbsp;laffctt/unDmit^cbrifftenumbgcbemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

lt;^@iff Derarott vnDctfel nat�riifbevuemunffii/Derwil�f�^^;j�� tUD mag Diefe�Strticfci�nicbt/Darumbfpciet er unD f^efet Kenf�lt;^n��nbsp;utfo DawiDer/ un tuu Darnach ffeb in Die �ebrifft b�tten/Da�nbsp;tnanmnicbe fennenfuite, (fgifrifeinSfrticfelfein/iucnnichS'�^nbsp;tcrucrnuuffiecfeifuuit fuigen/^cb weitebenfoiebe fpeterei^nbsp;unD f �cf erep DamiDer treiben/ 2(uff Da^ Die �e|�erer niebt Den*nbsp;ffcn/ba^(� citei ^eiU^e� Q5ciffe^funfffeufu((bgefpeugt; Achnbsp;uon ^Dtt fagen / ^o^uif�f^n�he/ Da^erWnfcbfeuenbsp;^arnmb fui manfu febwer Ding gieuben? ^arumb beten innbsp;Die Sipuf�ei nicht an im 2(benDmait^ie reimet fich^?/ Da^ fuUnbsp;chemaieftetftch iefft ereuhigen uun bafenbubeneO De�ffebnbsp;f^ern i�ut te^/0 De^ blutern^utte^/O DefS tuDten ^utte^/nbsp;DnDfo furtam

^�^einc ^cbiuermer aber bereite mit fuichem cef ei Die ban/ ha�man(agt;icrwirDghriffttw/Q5utt/unD alle^mit einamnbsp;Der uerieugnet,/ Uenn f^D� ttil auch anfaben/garnbsp;nichts ^ugicuben/ ^ennnetrettenalt;Der uernunf�� D�mnbsp;cfei/Derfuiftewotvechtanf�rem

5(^er fuicbe fpatterep Dienet Daju/ Dafi^tnanDentuae� P�f�i/uer nicht^^ nach Der @cbriffi fraget/errege/ ^�enn genbsp;Wenfelb^ faff tuui/uof^ fJ�eb ^^eiDnifche rMeiep nichts feh^�nbsp;jeuff wiuer Diefen Slrtirfei/uDerwu er ffbleuff fuiDer Diefen/fnnbsp;f�ituff er auch tViDer Diefe �rtiefeh ��enn Q5utte^ Wurfnbsp;�ffimerDeruernurtfffeinterhe(t/lt;�S^ar4.^arumbbettcnftenbsp;Do^allt^Wul gef�wiegeu/ tuuiW vmbDie �ebrifff ernffnbsp;jDere/*

-ocr page 192-

�)a�oi� �)cr m�n�gt; fwu^ v6er ge�en/�a�o� tiernac^ �mtcr� �cm / Oa (f f�lampat' m fctncm crf�en � uc^ Ocr ^eternbsp;^pr�f^e f(6ett�gt;a vniffc^abcrtiadt/mu� cr �ehnnen/nbsp;et feinen �gt;�ttcfc( a���Da�?ercrf(^df}tm(amp;t ^abe�nbsp;^Dcnnperebertfo�etvaUtg�cb/ ba^^fte/mgarvfft ba^ wortnbsp;^ernn�^Win^en^ Hocapparetcontra nos efle, fcbtlttCt A�^nbsp;fcVc^wWervn^gt; gicber/

��en/bie ��^eter (autcn ftarrf Oort nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mein Otng a��S

frev @(brffft (bt buben / fonOern wu^ otet� tb��/ Oaf? teb fneneine �afenorebeaul�meme� ftn�. ^eraberfo arbeitennbsp;mu^ / Oa� ev Oie fpr�cbe ju (teb (euefe onO jwinge / Oer bef eu*nbsp;net ia/ ba^ier�an� feieren fpv�ebenniebtb^^be / fonOeruviefnbsp;mcbr Oa^ wiOerfpiei Oarauf? babe/ouO f�ne geOauef en b^ueiunbsp;tregto� treibt ^af^aberfeinnafen Oreben in Oen'^�eterniunbsp;belife / waUen wir bernaeb febem

if�aber wunOer/Oa^ Oie^efer/wie viel irer i|t/no(b nie feiner bat vom ^^atramentgereOt/ wie Oiefe @(bwer*nbsp;mer/^e� ir feiner brauebet foie�er wort/^�?iftf(b(eebt ^rotnbsp;Vn0^ein/o0ergb�^iftu�?�eibvn0^(uti|iniebt0agt; 2?n�gt;if�nbsp;�O�e bie ^6'.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnm�^heb/ we� Oie fache febr bei) /nf gebanOelt iff/ Oaf?

/�ennicbtfoiteinmalewpfa�enfeinfoicbwort�in/�f^iftfcb* rfbt|)aben. (eebt �rot /�ber/ ^iebt Oa� Oer �eib ff(eib�eb ha fei)/nbsp;oOerOe^afeicben/ foOoeb viel Oaran aelegenif�/Oa^peOicnbsp;Sente nicht verf�rten/fonOern fcblecbt^ Oabin reOen/al^ J wetnbsp;felt fr feiner Oaran/ OOf? Oa ff bri|�nf?Seib vnO ^lut fep/^^nbsp;folte/avnterfo vielen �Metern vnO foviel fchrifften/einmalnbsp;ein ne^atina gefallen / wie in anOern 2(rticf ein gefchiet 7?nnbsp;aber f�eben fie alle anffOeraff�rmatiua einti^eebti^ vno beftennbsp;Oiglich/^nfer �cbwermer aber fchier nichtf?Oen von Oer ne^nbsp;gatiuareOen f^nnem @nmma/lt;^colampaObat^weOerau^nbsp;Oerfcbrifft vnO'�etern/fonOer arbeit vnO fcbwibt/ Oo^erf? innbsp;aUcbeiOetrag�f

f ^mit were nu wol gnug Oen �chwermern geantwort/ penn weil wir foviel erf�reiten vnO gewinnen / Oaf?Oernbsp;fprueb ffbrifli ( ^�a� ifimeinSeib ) noch fe|� Hebet/vnOnbsp;Jre befte gr�no nichts fmo/vno obn alle beweifunge nacft vnOnbsp;blo^/ @0 wnancbgewif?lichftoch fef�alleanOere fpr�cbenbsp;vom abenOmal ff brif�i/^en ich Oen geringfien vn einfeltiggt;nbsp;Hen f�r mich genome bube/nnr jntrob/Oem amechtigen/faugt;nbsp;le/lamfgefchweb her ^chwermer.eo babeichauch tm buchnbsp;wiOerhiebiwlifeben Dropbeten hiefe fache/niebi vnuleiifi^nbsp;. ge�am

-ocr page 193-

wu� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b�c^lci� nocb hin ^c^wevnxv

verlegt, aber/ftc veracb^ nbsp;nbsp;nbsp;vnV lefen^ niebt/v Ver leM�

Rn fu e^/f 0 r� jein fie vn� tnaul/vn laiilfc� vbevbiu/Riv grop f^t bemnt vntgt; f�lle aller wei^b^it vnV Jeiligfeit-��eb vmb Ver vnfern willen ^n ftercf en / wil ifb weiternbsp;6nttMn/wie Ver �ebivermer grnnv vn vrfneben niebi^fwt�/nbsp;vn ^um vberflu� beweifen/ Va^ nicbi wiVer Vie ecbrifft noef)nbsp;^�tirfel�jes^ �lanben^fei)/ ta^ Samp;riftui^ 2eiMu gleiebtinnbsp;^lmel DnV tm ^betWmal fev/^iewol ieb^ Ven 0ebwermerrtnbsp;�ifbt feb�lVia bin ^n tbun / fonVern fte ^ii bcweifen fcb�ivtgnbsp;finV/Va^ wiVer Vie @fefftfei?/vnbf^nnen�^ nio;ttj?im/wienbsp;�efagt ift ^enn ieb aber ra^ beweifet babe / fe lol man Vicnbsp;�lvrt lajen geben vn V fle^cnC^a^ ifi mem leib) wie fte laiit^/nbsp;Vo^ leb fvlt mit augen vnV pnger ficbtiglicb^eigen/nbsp;^a�?Sbriftu^ geib^ti gleieb im^imel vn vber ^ifeb fev^vicnbsp;tgt;le �fbwermer von vn^begeren/faii i(^ wavlicb nicf)t tbun/nbsp;�^er l�otte^ Worten nifbt Wil gleuben/Ver Vavff von mir ni*nbsp;Weiter fo V Vern / 0o t feit ieb g��^/ iveii ieb be weife/Va^nbsp;uiebt wiVer �orte^ wort/fonVern Ver �ebrifft geme^ fe^nbsp;S^��V ^um erflen/ nennen wir f�r Ven SlrtieM/Vaefnbsp;te ^ur redxen ban V Q^otte�?/welfben Vie eeb wermernbsp;*^^balten/er(etVeni(bt/Va�? gbrifiuf^Seib imubenvmai tner �on amp;�cnbsp;lt;in^fcin e�n Ve, �^enn wir |te nu bie fragen/wafJ pe �ottef�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�nb

reebte banV beiffen/Va Sb^if^ti^ fibt/Slebt i(b4ie werVe vn^ Vaber febwermen/wie man Ven finvern pflegt f�r ^ubilVen ei^nbsp;�en Q)aucf elbimel/Varin ein g�lVen ftiiel ftebe/vn V gbrttenbsp;�eben Vern '�^ater fibe in einer ^orfappen viiV g�lVen Xrone/nbsp;gleich wie e^ Vie55�aler malen* ^ennwo fteniebtfolebefin^�nbsp;^ifebe/ fleifebtieamp;e gevanefen betten von Ver rechte banV �ot*nbsp;$e^/ w�rben fte freilich fieb nicht fo laffen anfeebten Ven �eibnbsp;ybriiti ttn�benVmal/Wer fteb fo blewen mit Vemfprucb 2(unbsp;guflini (Welchem fie Voeb fonf� �iebt gleuben noch feinem an^nbsp;^ern ) gbnfm^^ mu�^ atteint ort leiblich fein/ober feine war*nbsp;^^^^j�^^^^�^batben/etegt;

Sl'��weichenfinVifcbengeVancfenmn^VennweiterfoU gen/��a�? �e auch ^5ott felber an eine ort im ^)imel auff Ven*nbsp;Klben g�lVenpucibinhen / weilauffer Sbi�ift^^ ^ein Q5ott ift/nbsp;^nVwo Sbrite if� / Vaiit Vie Q5ottbeit ganb vnV gar/ wienbsp;vaulu�fagt/ S^Wonet in im Vie ganbe Gottheit (etbbaff*nbsp;tig/vnV 3oban. 14* �o lange bin ich bep euch / vn V fr f enneenbsp;tnieb nicbt'^^biliPPe/Wer mich Opet/Ver fipet Ve C�ater/^enbnbsp;n�tti(bt/Va� Ver Wer in mir/pn ich im'�ater bintSlu^ vem

WU

-ocr page 194-

J 69

Wiluocf) Weiter felgen/ �a�? aue^ wir vrfb alk ffreafur iti eeinfel6igen0tuel Q5otte^ fi^en / vielcic^ Wie he^eufe wWnbsp;gld^e in feiner ^orfappen/weil 'Panina fagt/ 2(et .17. ^irnbsp;find feiner art/l^nd in im/leben/ weben end find win

^(^iter fragen wir ftc/ nbsp;nbsp;nbsp;ift die @cbriftt/ die �otf e^

recamp;te ^and alfean einen ort ^wingee^o fagd jie/^ilffQ5ott/ f�renwirnifbt^camp;difftgnuge bt|tttblindt �ipef�n niept/nbsp;wienoUer fpr�c^e vnfer^�fber ftndan^ der ^ebrifftt gre^nbsp;(id) fepei($ wel/da^ir nnn�iK �peler feid/vberan^ gro�ennbsp;viel plauderen^ maebtW wo e^ niebt not ift / ale^ vom Q5eiftgt;nbsp;(id)en ei�en/von ffpriftn^ fi^en im ^nnep von feine geded^hnbsp;ni� im�bendmal/vnd der gleidxn/ da end; niemand vmbnbsp;fraget.i^wer ^nef uf if��/der tefft �cb wol �dren/da feid ir volnbsp;@cbrifft 2(berWoe�notift/vafaretirfdrvber/vnd feidfonbsp;(Inmmeal�di�fl�^e/ taf�end) darnach f re wmen/ diejan�enbsp;^d)rifft flingeauff ewern d�nefel/wie^alomo fagt �cck-5�nbsp;da� in der �^elt f0 gebet / �^Ba� eim anligt / da trewmet imnbsp;von/ �)nd VergiliuSj Qui amant, fibi fomiiia fingunt.nbsp;bringt man in auch nicht von-

�arnmb feid ir nid^t bedechtig vnd fe^et ^unor / ob� @d)rifft oder nicht were/ da� Q5otte� rechte hand ein fonder*�nbsp;0lep t weit die �chrifft gar reid)lich von der rechtennbsp;�5otte�leret/^n aber bawetir eine fotchegroifefertichefch^nbsp;wermerep anff ewren �tcltr�um/ vnd rh�met denn/ da� irnbsp;viel �dxifft fdret ^nd weil ir f0 gerne an diefem reigennbsp;tanbt/ddncft euch/der ^)imet henge vol Zeigen / �23nd wienbsp;man fpridgt;t/^er gerne tanht/dem mag man leichtlich pfeif*nbsp;fen�2llfo weil euch gefellet/da�ght�lf�u^^ im J^imel fep vnd ni*nbsp;(hi im Slbendmal/lafftir end) �- Sluguftinifpruchfo leicht*nbsp;(id) bereden/iaju fagen / da� Q5otte� rechte ein ort im Joimelnbsp;fep/die ir dod) fonft inaller l^eter fpr�che/fo ftarrig/flug vnnbsp;vnbew^ich feidt^a�ob fie euch gleich allefampt eintrech*nbsp;tiglich(4uff� fa bvin�fcn/i^anwd) ir nein darau� macht^och *nbsp;meinet ir/niemand folle merefen/ warumb ir auff vnn�tigcnbsp;ff�cf/v�l 0(hrifft f�ret/vn auff n�tige ft�cfe nicht einen ^i*nbsp;(B�tfes tel/fondern allein ewre treumef�retnbsp;nS�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3�? ^chrifft aber leret vn�/Va� Q5otte� rechte ^an^

tiffc Gewalt� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicht fet) ein fonderlicher o|;t/da ein �eib folle oder mtV

gefeirt/al�auffeimg�lden0tuel/ Sondern fei) die allmechtige gewalt �otte�/welch ^u gleich nirgend fein fan/nbsp;vn doch an all^ orten fein mu�gt;7�irgend fan fte an einig� ortnbsp;fein (fpreche ich) WO �i irgend an etlichem ort were/nbsp;m�/ic

-ocr page 195-

]rlt;fp

fcnis(/ffgt; a� ctnem m an �gt;cmfcibi^cn en bcf^i� wlFen v��gt; ab^cmeffen fetn/a(fezba�? c� bkwctl an feinem annbsp;wvn ort fein fan �Sie Qi^ethebea^tvaUaber/mag f n fan tt�nbsp;lt;pt a(fo befebloffen vn ab�emeffen fcitt/M pe ift t)nbegreiflieamp;

^^bernmb mue? fie an allen orienwefenUiebvnb fertig feitt/auc^trt bem geringpen banmblat^rfaeb ip btc/nbsp;lt;/enrtQ5oee ipf?/Oeralle Oingfcb^ilP/wircfe wb er^eU bnre^nbsp;[�neallmeebtiae getmlt vnb re(bte�anb/wievnferQ5(a�benbsp;vefennet ^�enn e^ebiefe feine 2(mpilene vber ogel au�?/nbsp;Wenn er et ma^ febaflei ober erbeli/ f onbern fvlebe? a�e^ ip feynbsp;�^i^Q3�ttli(bengemalt felb^eigenmercf- C$bler^aberfcbaf^nbsp;erbalten^fo mu^? er bafelbsyein/bnb feine ffreaturfonbsp;�WI �tu aller tnmenbigl�en al^ im aller auj^wenbigpen maeb^nbsp;�rba(tengt; ^arnmb mn^ er ia in einer greatnr in irem aPnbsp;ter inmenbigflen / an^menbtgpen vmb vnb rinb / bnreb vnbnbsp;bim^/ vnben vnb oben/ fornvnb binben feib� ba fein/ ?)as5nbsp;gegenmertiger^ noch innerliebl^i�^ fein fan in allen gre#nbsp;^ott felb�^ mit feiner gemalt Senn er (p^/bernbsp;gebeine maebi /nbsp;nbsp;nbsp;if�^

per bte bar attff ber baut maebt/�: ift^ aueb ber bas^ maref in ^ennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;macbt/�r i^i� ber eitiieglicb p�ef (in amjar ma

ebt / (rr nbsp;nbsp;nbsp;ber ein /egliebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am warcf maebt / i?r mue?

ja alle� macben/beioe p�tf vn ganblt;^^/0c mus ja feine banb vapinbiee� maebe/bae^fanniebi fehlem

^3cb^f �ebet nu bie @(brifp geiv�lttglieb 3efata �.au^ ^ene.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niebt bt� nllc� meit�nb gemaebte �Pfalm.i 39^

Wil �b b(� �e�fl f ^bfol icb bin flieben fflr pememSlngefiebt^ Sareiebgcn�imd/fobi^ba/^'etet i^bnbsp;jjuv in bic^e�en/fo bipuau^bmbwicb� ��/me icb f��gelnbsp;� S? ^�enrbte ( ba^ �ub boeb /a greffe ��gel �l� bie balbenbsp;lt;yeit) vnb febet mieb an bef? 3�eef e? �nbe/fo m�rbe micb boeb

fngenfbie �cb�iffi ^bt gll� m�nber vnb 2gt;(e e^nfft h5�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bfiner reebten banb/al^ uetot 4gt; �riffu^ iff Sr� we?c�e

F'jeebbierecbtebanb l�btte^erb�bet^pfalmais, �gt;ierechte �otres/f� vjub Q5btte^ tbut munbei^ ^�fe n�^^te janb Q5otf ee? erb^vetnbsp;�^^�^���nb �etot 17. fptif^t 5)aulu�?/ �ott iff niebinbsp;Wer einem/eglicben/�en in/m f�ben/febtbeben/efi pnbnbsp;Su^im/hureb fn/unb in iw pnb alle bMnbsp;3erem.i3lt; 35in icb niebi nn �ott eertinpe ift/etie �iebtnbsp;ein

-ocr page 196-

)7o

ein �cttkr fente lt;f�? Erf�lle (e^ ntc^t ^)tme( vn� lt;?r^et)J �ev �tme( tfi mei� @tuc(/ vn� C�ic (^r�Je meinnbsp;Sufj^battcf- (^rfpr^eamp;t �ic^t / ^in ft�d De�?^imel^lt;|lmemnbsp;t^euet/ cirt flftcf ohrr ^rt Der i^rDeit t|t mein Sufs^bani/fp�*'nbsp;Dent wa�? DoD we ^)tmel t|�/Da ifi meinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Der ^t*

met DHDett/oben/ oDer �eben Der (frDe�/ �23nDwa^oDerwo lt;�rDen ifi/c� fep auffDemboDen De^SHeer�?/ttn grobe Der^cDnbsp;ten oDer im mittel Der ^rD^/Do tfi mein Suf^bonef* T�u robt/nbsp;wo i|t nveb fettt ^)^ubt/orm/ bru�/(etb/ fp er mit Den fiwennbsp;Die erDen/ mit Den beinen Den J^^mei f��ett weit weit reiept ernbsp;vber pnD onffer Der ^elt vber ^imel pnD ^rDen.

( on pDer w� nn 34lt;^ilt;t mit Diejem 0^prn(b/ Denn wie 0� 59i(oriii�? oueb hier�ber fpriebt/ ^�oef �Ptt fepwe^nbsp;fentlieb^egenwertigonaUen enDen/ invnD Durch olle Jkeo*nbsp;tur in Otte irenft�rfenvuD orten / Dof^olfpDie 2^elf Q5ptte^nbsp;voll i|�/ vnD er (le otte f�llet 2(6er Doch nicht vpn ir befchloffennbsp;oDerombfongenil�/fpuberttouch ^n gleich onffer vnD obernbsp;o�egreoturifr

'�S^^ftttD alUe^ gor ober olle mo�? onbegreifflicheDing/ Slber Doch pnD Slrti^l Pnfer^ �loubenf? hell PnD mcchtignbsp;(ich in Der @chrifft bc^eugetgt; ifi geringe gegen Dtefewnbsp;ft�cf / D0�?5heif^n^ 2eib vnD ^lutZugleich im ^imel vnDnbsp;SlbenDmol ifi / ��nD wenn Die �chwermer beg�nten mit Dernbsp;vernunfft onD ougenhieher^u fpmen/fpltenpebolDDohinnbsp;folten onD fogen/ were nicht� / vnD wie Der Oiottlofen tn*nbsp;gent ijl �ufogen/^e^ ifi hin amp;ctt/ 'Pfolm �4*

(Sottee r�4gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�PUtt Wie fOU Dpch ^ic ^emuufft leiDen/Dof? Die �^tt (p

i� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si�niefiet figt; f (ein fe^/ DO�? �e in eine t�rnlin/ on eim tDrn*

Snwer �ll� / nbsp;nbsp;nbsp;^l� f�rnlin / Durch einf drnlin/ inweuDig onD ouf?^

ti^/vnb bo4gt; wenDig/ gegenwertig onD wefentlich fep t DnD ob^ wp( ein quot;�TA -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50�oief�et ifi/ Dennpch gonh vnD gor in eim feglichen bc

�mvfan^vn. j^ji^er/Der fo vn^elich Diel pnD/fein fom �enn er mocht in ein feglichf�rnlin befouDerf? in ollen fl�cfen / inweuDig duD *nbsp;lt;tttenthnlben/0p mu�C ia feine gewolt bafeibfiailent^aiben/nbsp;(n Dnb Ort Dem f^rnlin fein^ ^u ober feine gewolt einig vnD einbsp;nerie�) tfl/'dud nicht �ch teilet/ Doft er DiehonDotnf�rn(innbsp;mit Den Singern vuDDen morcf im (Min mit Den f�ffennbsp;mechte/fp muf? Die gonhe �Dttlicbe gewolt Dofeitt/in duD onnbsp;Dem t�rntitt otteittholben/ Denn er mocht� otte^olleine*nbsp;Derumb/Do�?ouch btefclbigeS5�oieftet fo grofCifl/Durfte we^nbsp;DerDiefe ^elt noch eitel toufent ^eltmggDmbfohen/ onDnbsp;fggen/fihe/Daif�er.

-ocr page 197-

mart �et'(gt;z4K�(�feft fiedelt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j?I

f3c ia� niiriMi Die ^c^werwer antwrnen- SefB JafWit 1'eib M tioc^ eine vergieic^wng / vnlgt; w�^en ftc^ jnfaw^nbsp;reimen/2((^ ^vet ift einfeeib/Sein ift ein 2eib /nbsp;Ou�?fleif(b tftein�eib^^)^ewa3 einer in eiwanbernfein/wienbsp;i(b in.ber (nffl/nnb in eiw tieib/cber Van^ fein fan/^ie Q5ettnbsp;lt;{i eint beutei/^cin iw Saffe vnb tannen* 2(ber Vie/ ba nichtnbsp;*eib/fonbern �ei|l/3lt;^ wer wet�/wa^if�/ ba�? Q)btt Veif�*^^nbsp;i|l bber geib/bber ^eif�/ vber alle� wa^ wan fagen/ Voren vnbnbsp;^encf e tan/ ^ie tan ein folch^ ^n^leicV �nn^ vitgar in einemnbsp;K�iicbem^cibe/�t^eaturbn wefen allentVnibtfein gegen wernbsp;tig/'�n wibernwb anffer vnb vber alle greatnr vn wefen nirnbsp;genb fein wn�^ noch tan/^ie vnfer Q5laube nnb bie 0cVri|Ttnbsp;beibe^non�ott menget t ^iemn^ bie'2?ernnnfft f�raet^fcV*nbsp;�tef|en/(?v tgt;a�^i|� gewi�lich nieVt^/vnb wn� niebt^^fein*nbsp;^2(i er nn bie weife fnnben/ ba�^fein eigen ��ttlicV we*

Rn tan gan^ nnb gar in allen greatnren/ v�b i� einer wen befonbern Rin/iieffer/innerlicber/gegenwertiger/bennnbsp;Pieffreatnr ivfelb�? ift/nnb boeb wibernwb nirgenb vn in tei^nbsp;ner mag nnb tan vwbfangen fein/ba^ a wol alle bing bwbfe*nbsp;V�t vnb burinnen i|i/�ber teine^ fn vwbfeVet vnb in iw i0/nbsp;^o^ltberfclbigcnicht auch etwa eine weife Wiffen/ wiefei�nbsp;leib an bleien orten Ungleich gan^ bngar were/bit boeb oerfelnbsp;bigen telnet were/ba er if�e �V wir elenben S^�enfehentimnbsp;ber/bie wir �ott bnb fein tVunri^te nach bttferw ��nctel/nbsp;bnb weinen/er fei) ein @cbnfter ober dagloner*

21 f�gen (tc / wir glenben wol / ba^^ Lottes? gewalt a^ lentValben fei) / Slber barnwb wn�J nicht fein Q5�ttlichnbsp;, r '�^^gt;teVanballentValbtfein/2tntwort3chnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w int grnnb be^htr�en Weber bon Q5ott

noch Q5otte^ gewalt eiwa^gtenbt/ bins? ba$tt auch gewi^gt; 3r folt auch wol alle biefc gewaltige @pr�che/bic ichnbsp;nbsp;nbsp;f�r*

bringcbitb hanbele/bberfr ringen/ bit ba^wanl auflwerffen/ * mgen/ lt;^r rebet bon A�rnlin bnb banwblettern / bringtnbsp;aber fein @cbrifftanfi; Senn fo pflegt ir^utVnn/ Q�nb bar^nbsp;?^J^^?2^^�^^�ebnltetwaigt; planbern/ oberbon bnnotigennbsp;�chtifft fein*nbsp;wiflenaber/ ba�?@otte^gewalt/2(rw/^anb/we^nbsp;wei^V^if/ etc^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein bing fei) / Senn

bennbie einige einfeltige�ott# Sii�neeei;

ber fchepffnng/@otte^ Vgti^^�^^te^ wefen felbs? gewefen/fo wirb flenbsp;^tr i^reatttr fchepffnng nid^utwa� anbers? worben fein*nbsp;gb z wacht

-ocr page 198-

) 72 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toortnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�

macamp;^ M Oen oure�feitt^Borf/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;On^ ifi

fein ge�ioalt/'�nO feingewaft ifi nic^t c(nquot;35cU/�xt/@e�lt;n/ ge�en/ OaOurc^ ev wireft / f onOer� er fc(6^^ 3l� nu feine �clt;nbsp;wa(i OrtO i�eiil aifent^aibe� / vnO in aUen oingen auff^ alle�nbsp;iuuerlicbf�/enirerllcbf�/Ourcb vnO Oureb gegentvertig/ wienbsp;Denn fein mu^/fo er alle Oing altenefalben maeben vnO er�al*nbsp;tenfoi/i^� mu^feinQ5^ti(ieb reepte fanO/WefenvnO^IJ�aie*nbsp;/let aufb allenthalben fein/�r WU�? freilich Oabev fein/fei er^nbsp;machen vnO erhalten

^um nberflu^/wil i(^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auch mit einem ^Kem*

pel vrtO Q5efchicht au^ Oer �d?r iffr beweifen/ onO Oa^ alfo*^fi? ift ia onfer �laube/wie Oie �chrifft vn^leret/nbsp;�gt;a�Jonfer^)iB�X�X 3hefue? �i^viftn� wefentlicher/ nat�rli*nbsp;eher/rechter (�ott fa)'/ OrtO Oie Gottheit in im ganh vnO garnbsp;(eibhafftig wonet/^ie @gt;*Paulu^ fagt/gotigt; alfo/Oo^auf�nbsp;�f�n�c�o� fer ^ripo fchlecht fein Q50tt noch Gottheit if�gt; �e er au^nbsp;igt;ettkib})a!f fclb�?fagt 3ohami4� Ph�ippe/ wer mich Phei/ Oer (thet Oennbsp;Q3ater/ Q5leubeitu nicht/ Oa^ Oer 23ater in mir/onO ich in imnbsp;bine ^�olan/Oa gehet Sheiftn^auff^rOen/vnO ifi Oie ganhcnbsp;�ottheit/perfbnlich/wefentlich in im auff ^rOen*

03e fagemir nu/ wie fan^^u gleich warfein/Oaf^�otf gan^ in ffheifto perfonlich/gegenwertig/ wefentlich auflrnbsp;SrOen/in gt;y?utter �eib/ia in Oer ^rippen/im ^empel/in Oernbsp;^�f�en/in 0teOtett/in ^eufern/^arten/SelOe/amffreu^/nbsp;(^rab etc� vrtO Ooch auchgteichwol im ^imelin bc� Satersnbsp;�chof^ e 3f� Oa^ nu war / �nO vnwiOerfprechlich nach Oemnbsp;Glauben/ Oa�J Oie Gottheit ingh^�if^�� auff ^rO� wefentlich/nbsp;perf�nlich/felb^ gegenwertig i^an fo vielen orten/ vnO Oochnbsp;Zugleich im ^imel vno bep Oem Ouater/ @o folget Oarau^/nbsp;Oa^er ^u gleich allenthalben ifi/ vgt;n^ngt;ef(n�i(^/ perfanlich/nbsp;^imel vnO^rOen�/ vnO alle^ erf�lle mit feiner eigen 7?aturnbsp;vnO S5�aiei�et/nach laut Oer ^chrifft/Sfrem�^?. 3(h f�lle tyUnbsp;met vnO ^rOen vn bin ein Q5ott/Oer nahe ifi/ 'SttO'Pfalm �??*nbsp;^0 fol ich hin fliehen f�r Oeinem Slngefichtf

Sl'^�ch Oa �h^iftn^ Q^ottee? @on fol in bT�utter (eibe em* pfangenvnO wenfeh werben/muf� er freilich bereit alOamnbsp;Oer ^una^tven leib / wefentlich onO perf�nlich fein/onO Oa*nbsp;felbi� Oie Swnfcheit an|ihen/!�enn Oie Gottheit if�onbewegnbsp;(ich ittirfelb^/ fan nicht von -eiu�m ort ^um anOern faren/nbsp;wie Oie greatur� ^arumb ift er hie nicht vom ^imclgeffie*nbsp;gen al�? auffeiner Seitcr/oOerh^crab gefaren al^ an einffeeiPnbsp;fonOern war 5nnvr Oa in Oem J�ngfrewlichf (eibe/wefentlich

-ocr page 199-

anadctt andern cn��� vbcra�/ttac^ Jj^ff^fatwr/arr/vnt^mac�tSf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a�(rfticm �gt;cv

rtf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eigener 'perfen/vn^^u

�W 6cv l�em'�afer/wievnfa da�6eer^wwat/f0if�era�(amp; 9^ft)i�?(i(�a� alten entJenalfo� �en� feinevrfadamp; feinmag/nbsp;^�tnnib erfoUein ber Swngfrawenteib/ vnb nte^gt;tan allennbsp;Wen alfo fein tn��c*.

fi*w � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if� eewaf?anbev^/b^ber�?vnb �r^ffer^ (S^ttwen�

Ly nbsp;nbsp;nbsp;nnbern ff reatnren/^enn in fm i� ^ott nic^t a�cin in

SJ�cntvevtig vnb fvefenilicb/ tvie in allen anbern/ fenbern �ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atfezbaf^eineperfoniftsyZenfdb �^�

lt;:�nb wiewolicb fagen fan von allen ffreatnven/ iftQ5ott ober ^50� ift in t)cm/ @o fan ieb boeb �tcblnbsp;felb^. Stbervonff^ri/io fagtber�lanbe/niebf

� ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iver einen ^yienfe^en erw�rget/m�g wol peiffen

x^�^�ber be^ bing^ / ba^ @oite^ ifi/ vnb ba Q5ott innen �fi/Slber wer ff bvif�um erw�rget / ber �at �of te� f on/�of tnbsp;bttb ben 5�errn ber berrligfeit fe(b�? erw�rget Sas? nn �offnbsp;JHcptaUeineiniiniff / fonbern anebin im wonet / alfobas�nbsp;^^ftbnbSj�enfeb^lw^ perfonwirb. Saf^if�ba^bojewenfnbsp;bnb Wnnber �off es?/ bas? aile ^ernnnfff ^n T�arren maebfnbsp;mns?/fonft if�� verloren�

�Slrnmb reben wir fe^t von bem erflen alleine/ wie �off f n allen bingen felbs? ifi petfMe^ / o^n welebe gegenwert ig*nbsp;�ifaneb �offniebfb^ff^ w�gen S5?enfeb/vnb eine perfonnbsp;�U��offbeifvnb SJ�enfeb^if werben/Senn er w�fleCwicnbsp;�^f'^gc^nnor in 55?utterleibebafein/wie er an imfelber i|l innbsp;ber �otf beit O ^err �off/wo finb pe/bie bi^ ato gienbenfnbsp;wil� werben /wennQ3ernnn(ffbieb^v fompt/ mit irewnbsp;jwermen? ^e^ �acrament� febwerwereo wirb benn fop*nbsp;ufb bing werben gegen biefez ^olan / �off bleibet vnb bicnbsp;fewenautb.

I^3ewit ifi nn gewalfigticb gnng vberwetfet/ba^ �offesJ �ot�� Igjreebte 59anb/niebt fc^ ein fonberlicber orf/wie ben lt;^cb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

lt;^��rm�n ttcuma/ia gamp;rt(�u� geib ftbc / �ottSef n fet) � bie gewalf �ottes? feib^/ Senn e^ fan ia��tfe^ reebf e niebfnbsp;�inffreafnr fein/fottbernmus?efwas?vber vnbaniFer all^ffrcnbsp;�turenfein/ �a ipaberiWebf�benn allein �off felb^/ber al^nbsp;jentbalbcn in allen bingen ip / Srumb wn^ ba^? aneb Warnbsp;i�*w �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f e^ rechte banb/allenfhalben in allen hingen

/ Kwirgebort a em

-ocr page 200-

J7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort tfi

3(amp; meine /a/bof? wiv�ie nie�t/wte �gt;ie^c^wermer/v6er Dienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(auffett/ e�^er ven anDern �Jinge�/ Oen jnr fachen

geh�re� ^an�^eJn/^on�Jern feft gegv�n�Jee vn�gt; bet�iolTett fa ben/ au�? reebtem fMren grnnb ber �cbrtffe vnb wetefei Mnbsp;Q5ianben�?/�a^Q5vtee� rechte ^)anb aUent^fbennbsp;aber/bie @cbwermer / bof^f��rf vertieren vnb niche m�g^ be*nbsp;ft ehert/ba fie f[igen/^^ fch ein fon ber (ich cr cre/wie pe an^nbsp;2(ugn|iinire|leifchii(hegebancfen (rbftem

(aftvnf?mie fnenreb�/ @iebefennen/ba�?ffhrif�n^ lt;fbnflu� ifl I fev ^nr rechten hlt;mb �otte^/'�nb bamit wellen fie ge*nbsp;3UT �.^tertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wonnen �gben/baf? er nicht fev im 2(benbmabnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfi

mal.

S^f�erm frelUch ba^ grewliche �chwert be^ Wen�oliath/baranff d^tim�bent fie pochen/ 2�ie aber / we wir ench eben baffelbige Schwertnbsp;�emen/vnb fchl�gen ench bamit ben ^opffabe/ vnb beweife*nbsp;een eb� mie bem (Bprnch/t��'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf�w^ Veib m�(Je im �benb

mal fein/bamie ft wolt beweifcn/ er m�ffe niche ba fdn/weit fri^ nicht f�r ein recht^lt;(Uib�? thetlinhaltene

^Olan/ fehetvnb h�ret vn^^n/ S^hfil^tt^Scibift^nr rechten �ottef^/ba^ ifi befant^ ^ie �Kefbtc tft aber

� anallen enben/ wie fr m�ffee befenn�an^ vnfer vorigen vber* weifnng* @o ift (te gewisslich gnch im ^roe vnb Q�Jein vbernbsp;^ifche/^o nn bie rechte 5^anb ^tte� ifi/ ba mnfS g�f if^wfSnbsp;geibvnb ^lutfcin/^ennbierechteJpanb^oteefSiA nichtnbsp;^n teilen in viel ft�cfe / f onbern ein einigesSeinfeftige^ wefemnbsp;00 fagt auch ber2(rticfe( nicht/ bassffhfif^�^ cm einem teil/nbsp;al^ an eim (leinen f�nger ober nagel ber rechten �oeees?/ fon*nbsp;Vern fchlecht^ nr fXechten Lottes? fc p/bass/wonbsp;nbsp;nbsp;wofS �oe*

tc� 3'iechte ifl vn heilt / ba ift Oviftn^s be^ 5Kenf(hen 0on* �2(sS Wil auch ffh��ilt�^/lo offe er im ^nangelio bef ennetnbsp;ba�Simalle��fevvbergeben vom �aier/ vnb alle^vnter feinenbsp;S�ffe gethan/pfalmf s. �oss ifi/ev ifinbsp;nbsp;nbsp;�'Cechten ^otte^/

welches iff nichts? anbersS/ bennbo^eranchalesein 5�?enfch/ vber alle bing iff/alle bing vnter pch h^t/ vnb bruber regieret� �nbsp;^avnmb mnss er auch nahe babep / brinnen vnb br�mb fein/nbsp;alless (n henben h^ben (tc^ ^enn nach ber Gottheit ifi fm ui^nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vbergeben noch vnter bie S�ffe gethan/fo erss ^nnor alle^

�emachpttberhelt�ihenaber^nrrecht�/ifffovief/alfSre* giren vn macht haben vber alles? / 0ol er macht haben vit vc^nbsp;gieren/ mn^ er freilich auch b� fein gegenwertig vnb wefentnbsp;lieh bnreh bie rechte^anb�ottes?/ bieallenthalben ifi.

Wit hu hie werben t wil bas? braus? werben/ �e��Shriffii^im2(benbma(biefewore(�a^iffmein�eib)nbsp;gleich

-ocr page 201-

tttcfn J^ct'6/ftOf� frf� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7S

ttk ^eetc �oc� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr^wfngcttf? ^Ofamp; Mefc

�^ri|�w^ p^t ^ttr ^c^ten nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) Da^ fcm t*e(b vnb

-�lue oa m�ge fel�/ jvie a� aUctt anbern �rte� / *30� barff �fc nifbt emtger ^ratt^ubflanttatio� / ober verwanbelungnbsp;�^r^^^rotf^tn fetnem�eib/^an bettttoeb wo( bafetn/Q5(ci(pnbsp;wic b� rechte ^antgt; �o�e�?nt(brbar�mb m��?mancbmgnbsp;tgt;�rwa�beU werbe�/ob fie wo� bavttb brintten iff SBie abernbsp;�^lt;�^^�ae^e/i� vt��? nicht ^uwiffett/wir ffnen^aienben/weilnbsp;t�bic feebrifft vnb Strtiefei be^�iawben^fo aewaitialichnbsp;vcffetti�ctt.

^^3rarmen Onber pnb fa nbsp;nbsp;nbsp;fcM/ bo^wirg(em wu

^^n/gbriff��?2eibfe9im^rot/ auffbie grobe (icbtbariicbe ^^ife/wie ^rot im ^orbe ober ^ein im ^eeber/wie bn�^ bicnbsp;pfbwermer gerne woitett auffiegen/ncb mitonfertorbeitnbsp;��beln / @onbern mir gienben ffraeff?/ ba^ fein �eib bafeb/nbsp;^ie ffine wort baranffiaute� vnb benten^'^af? iff mein �eibnbsp;Jfegt;lt;gt;af?aber bie^�eter onb wir^n weilen fo reben/SbfiP�^nbsp;teib iff im ^rot / ^cfc^tct einfeltiger meinnng barumb/ ba�?nbsp;lt;^nfer Q5lanbe wil bef ennen/bo^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

g'�gcttwirwolleiben/man fage/�rfevim^rot/erfcvboff -�rot/er fev ba bo^ ^rot iff/ober wie man wiP^ber Wortennbsp;^lt;^Hen Wir niebt^anefen/�Ueinebof? ber (inn ba bleibe/ bofinbsp;yi(�tf(blecbt^rotfev/ba�?wirim^benbmal�briffieffen/nbsp;fonbernber Seibff�riffi

^Cfollen auch bie@(bwermerbebencfen/ ba�J @ott�lt;*�J� cQ mehr wdfc bat/ein bing im anbern baben/benn bie^ dncwc�f^nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grobe/bie (te f�r geben/wie^ein im Saffe/^rot im ba eine im

^aff ett/Q5elt in ber ^affdben iff� Seni war in ben ^enben Trabant/ fpricbtber �poffelan bie ^breer/wie bie@cbrifftnbsp;A�e ^inber in ber ^eter genbenvnbane^ben �enbenbefd^*nbsp;reibt^tcm/a�erlev farbeonb liecht onb wa^ man (tebet/beiffnbsp;�ugen fein/ ba� auch ^?imcl on ^rben m�ge tm Singe

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff a�ef? im fpiegel/wa�^ baf�r ffebet 3i^/^ett

me on aile fr�c^te ftnb.in ben fernen on famen3tem/alle bing finb in vnfern berben/auch �ott felber/ �elch^ auch wol fonbsp;aro^ wnnbcr iff/al�j feinanberf^Q�Jer wilnujweiffeln/^otfnbsp;wbe noch wol mehr weife/ bie er on�^ nicht fagt/ baein^imnbsp;2/ ^mep n gleich an einem ort ftnbgt;

hoch ebenfo groK wftnber/baf^oiel 2eibean einem vieif eibc ^tn Selb an oielen orten fep / �3er dn^ fnn/ �n einemnbsp;blt;^b� wir flare 0chrifff/ba�?Sff^nbsp;wu�Stt feinen J�ngern fam bnreh oerf^loffene^b^^^

�p 4 AIW5

-ocr page 202-

)7lt;gt; �rt�b�fetijort C�rifn/baet'ft

au�feinem ^rabeaue� bttre� beftaeffett nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^r fei) �li

E)urd)^5t�nfter ooer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femctt/fo ^at fcin�ctb/vnamp;

Oaf?/ �aourrf? fern 2eibaef(bWttttbetti|t/ ^�alcicb an einem ow m�ifen fein/beibe^vnnerferet vnb Vrtwerwanbelt�nbsp;nc^t aueb ber �lanae�f� ntebt/ bae? pe m haben fe^en hineinnbsp;romen/ fonbevn er trat ober pnnb infremmittei/ �)aff (aue/nbsp;ai^ fev er ba ^unor aewep verborgen/bnb habe ftch offenbare/nbsp;Wie er auch ^gt;�arie 55�aaba(enethee bet) bem ^rabe/vn allen/nbsp;ben er iff erffhien^ �nb Sleeer- /lt; erf^ien ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ephan im

5^h�amp;aufe^nrre(hf^n��fie�?ffehem23nb2(cior.i2�erfchien er 0� Paulo im �^empeb Jww/^^atMy.erfehien ber �?aternbsp;inber ^olcfenauffbemberae ^abor/ ��nb^ueej^auehbernbsp;^ater in feiner ffimmevnb ber heilige Q5eiffinber taubennbsp;geffalt. @ol(h^ vnb bergteiehen erffheinung ben Propheten/nbsp;Sipoffeln/bnb^)eiligen gar biet mal gefeheh^n/^eigen ia/ba^nbsp;beibe @ote bnb ff h^ iffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fern^ fonbern nahe pnb/bnb

iff alleine bmb� offenbare ^uthuw Sintemal pe nicht fb anff bnb i7iber/noch hi�i��b her faren/weit ^ott bnbeweglich/nbsp;bnb ff hriff uf^ ^ur rechten �ettef? auch Pi�t bnb nicht webetnbsp;fpricht ff hriffu^ auch Sbham^� T�iemanb feret gennbsp;59imel / benn ber herab gefaren iff / nemlich tgt;e� 55?enf^ennbsp;�on/berim5gt;imeliff� �amit er/a ^eigt/ba^ fein Selbemnbsp;gleich im kirnet bnb auffc^rben/iafchon bereit an allen emnbsp;ben i|h Leiter iff burch feineberflerung nicht ein anberper^nbsp;fon worben/fortbern wie borhin/fo auch h^^fnach/ aUenthal^

�^Bjewollffolampab htewiber ^ilibalbPircfhcimer^n T�ffrnberg ein^roffe ehre wit eingelegt haben / bnb wet� ni*nbsp;lt;htwiegroffe0�nbee^ fein fol/^a�^ pirefheimer folchennbsp;Spruch bon bem ^enfrhen ff hriffo au^legt � enn ich abernbsp;Pirefheimer were/wolt ich ^eolampab ein ^rill fehiefen/bnnbsp;6itten/ba5 er bie ^uchff aben hoch wolt ^elen/ob^nbsp;eht/bo^ pe nicht fo leichtfertig bber bie Spr�che ber �chrifft *nbsp;hinf�ren/bnb bn�?bafffrire treumein bienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lief tem

r � �3�3l�?h^iffibOChPiliushomini's,defcendit,afcenditr' fXe* fo flar heraus bom 55�enfchen @on / wie ber fepnbsp;fccndit.'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��^farenbub auffare^^u ifi� ia gewi^/ba^ffhriffuft

nach ber Gottheit nicht herunter feret/nce^ aufferet/fonbern nach ber^^enfeheit ^nb weff ^�Jtampab ia fo herrlich rh�*nbsp;m� wolt/folt er ^uuor beweifen/bae^fotcher Spruch bonnbsp;riff o nach ber Gottheit rebet/ bnb leren/ wa�? niberfaren nnbnbsp;auffaren were/ bnbleiffigbngewaltig ben �pruch hanbeln/nbsp;Slber

-ocr page 203-

�bctlia� tf� v�^ ^(^wermern tiic^t vc� �5��/ tof? Wir f0 fc^tvcr wett/ fp hdfft c� �gt;e�tt fo buW �ftct ^(prtf�t*nbsp;�0(amp; wdl baf? nikrfaren vorn ^ime� cdf cbc 2aer 6lt;i 6cn|^nbsp;t^ctttct/ wU ((amp; fparctt / fgt;i� icb mdttc �cbwcrmev �ove/nbsp;fan� anff einmal ni^t aUe� fcbveibemnbsp;^IWbieferebe werbe icbvie�eid^tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�wWemicr

?z�frieten/ bie mieb faben wollen/vnb t�r^ebem nbsp;nbsp;benti

, Jtbrifl��2eiban allen enbe/epfotml^infrei�en vn^ fanfSn in allen Beinbenfern/ an� allen �ebuffein/^leferttnbsp;W Xannctt/eo ifinbsp;nbsp;nbsp;vnterfcbeib vnur meinem^ifeb vn�

bc55oOiX7r^iK(vOwicwolU3twiv,n5utvcf(t'm

^enn foUbe fcbenblicbe @ew finb ftbenba�mehrer teil/ ba� wir weber Jnebt nocb.^ernnWnbsp;�abcn/vnb wenn wir von�ott b�ren/ a^cenwir�^leteb fonbsp;Viel at� wcren� ber �eurfler mebrlin*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ge^en iebi rebe�

igt;��ef(bicbt vnfer bem^ofel wiber ba� eacramcnt/fo bnre^ ber @(bwermer �ere ftnbverf�ret/ba�ei^rheberfoltfler*nbsp;ben/ benn eine 1)rebiat vnier (te fcbretben/�enn flng� faretinbsp;fiebabcr/wennftebaren/ ba�nubt^feh/��bw^to brett�nbsp;tamp;un/ �nb ben binb�rn bran wiffeben* �^elHicbeCberfettnbsp;foie fol�bcgei�erer (�raffen/e� i(� eine vn^uebi bn fr^ ^e eb^f�nbsp;weil pc gar nicbt� banon wiffen/vnb bennoeb ledern*�X^nhnbsp;Wei��ott/i(b febreibefolebenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bing febv ^��erne/Wetl e�

Wiu�vnterfof�e�nnbevnb fomen/ Slberwte folt^ imtbnn? tgt;ic�c^wermerm�fre�^? verantworten/ biemie�nbsp;'�^**�4oKftut�tt�amp;u@attgt; / ^)�n�gt;c�gt;a@�twrm�r/plt;tnbsp;6� ���etntWfiare (?fd Wdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al�lt;d Ondu^getba�

nllen cnben it�/fo wirpu in barumbfo balbniebt frefiennoe^ fnuffen noeb aveiffem 2(u(b fo vebe ieb mit bir nicbt vottnbsp;fel^ettfacben/aebeittbeittcn�ewpaloberitt beinen ^oe�nbsp;groben babe ieb /efa^t ba� bic �Heebte �otte� an allennbsp;� enbentp/aberbennoeb^w^t^i^^^^ niraenbvnbvnbeareipnbsp;liebifl/vbcrvnb aul�er allen greatnrem e�ipeinvnter^nbsp;febeibvnterfctncraeaenwerti�feitvnb beinern arcifTen /nbsp;ipfrebvnbvnacb�n allentbalben woe�ifi/ vnbmn�ni^nbsp;ebtbafleben/ ai�cin^nbeam^Prangerober ^al�eifen�^*nbsp;febmicbet*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^lbe bie alenbe ber ^tmneft pnb bir fo nabe/ba� Re bteb �w gleich iu bic Stugen ober anff bie 5gt;anf fteeb^/ba� bn e� fnlefl/nbsp;Slbcr boeb vermoafin e� ni^tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;tt fie eraretff� /t�nb tn ^untse�

cinSeftlin leaep/wennbnateieb ewialiebbamaeb tappeff/

-ocr page 204-

178

5^irtamp;errt t anft u pc wo(/ tgt;a^ pe ntc^t fc^e wc j um fenpev ci�/ * aber tappennbsp;nbsp;nbsp;�vetffe� fa�p� pe

Wtgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ob er �(eieb adentb^t^�^tt ip/(e(P

crpcbmfbtfo�tetfptt vnb tappe�/(Jr fan pcbwol au (en/ba^ �w bie @eb�(c bauen frtegep/ nnb ben fern niebfnbsp;�retffepgt; '^arumb ba^f �arumb/ba�^ etn anbere? ip/fvennnbsp;(Bett ba tp/ vnb wenn er bir ba ift / ^Oenn aber tp er bir ba/nbsp;wenn er fein wort ba^utbuf/ vnbbinbet peb fnmit annnbnbsp;fprubt/�icfeUbumiebnuben� ^enn bu nu bas wort b�P/nbsp;(o fanpu in gewisiieb areiffen vnb baben/vnb fagen/^ie babnbsp;iebbicb/wiebufa�ep-

�2ei(b i(^ ven berreebfen ^offe^fa^e/ wiewof bie* feibigeallenfbaiben ip/wie wirniebUeu�nenm�^en/T�ccbnbsp;weil pe aucb nir^enb ifi/wic ^efa^t ip/fanpu pe warlicb nirnbsp;genb ergreipen/ pe binbepeb bennbir ^ugut / vnb befebeibenbsp;�gt;icb an einen ort ^Da^ t^nt fie abet/ ba pe peb in bie 51�en*nbsp;Pbnt 5amp;vipi begibt onbwonet/ ^�apnbepu pegewiS/fonpnbsp;foltuwol alle greatur / bureb bub bureb lauffen/ bie tappennbsp;wb ba tappen/ bnbbennocbnimermcbrnicbtpnben/ ob pcnbsp;gleich ba ip warbaffeig/'Denn peipbir niebt ba*

2(2fo aucb weil gbtipus menfcbeit ,^ur rechten (Bottel ip/bub nu auch in allen bubbber alien bingen ip / nach artnbsp;�ottlicber rechten ^anb/^owirpuin nwfo freien nochnbsp;fauffen/al�? ben fol bufuppen auff beinern ^ifcb/er wolle ben*nbsp;^ripnu auch bubegreifpich worben/bubwirp In nubt eivnbsp;tappen/ob er gleich i� beinern ^rot ip*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fep beun/ bas ev

pcb bir anbinbebn befebeibe bieb ^u einem fonberlicben '^ifcb bureb fein wort/b� beute bir felbs bas ^rot bureb fein wort/nbsp;ba bu inePen folt/ Kelchs er benntbut im Slbenbmal bubnbsp;fpriebt/'��^ ip mein Seib*2llS folt er fagen/�lt;)abeimen magnbsp;pu auch ^rot ePen/ baicbauch freilich nabe gnugbepbin/nbsp;2(ber biS ipbaS rechte �^uto/baS/^�aS ip mein amp;ib/^ennnbsp;^biSiPep/fo iPep bu meinen Seib/bnfonP nicht Larumbe �nbsp;^arumb/ bas ich wich bw wil mit meim wort bePten/ auPnbsp;bas bu nicht m�Pepfcbwennen / bub mich wollen fueben annbsp;allen orten ba ich bin / ^s w�rbe bir ^u M / fo werepu auchnbsp;ju geringe bu^u/ mich bafelbp ^u ergreiPen obn mein '^ort

O wie gar jnenig pnb auch bnter ben ^oocbgelerten / bic biefenSlrtiCTelvon itbnpt^ WbtwPbebacht oberiegegleubtnbsp;baben/baSfb bberausein bnbegreifPich bingip/^as^ottnbsp;fc( S^enfeb/bUbS'^^enfeb fb(Q5ott fein* ^ber bie @cbriPt pe^nbsp;bet ba/b�b Pef: �laube belts gewislicb f�r waf bett*

-ocr page 205-

Cg� 6t� nbsp;nbsp;nbsp;rtft War / fo f aben wtr �ie mit Dm Schwer#

^Imcrnircr beflen grwu�etnc� vmbacfloftcn/

�(cbtwWcr dttattber/fottbcr� brr

Q)(awbe� gerne� fe� / ba�ffbriflu� �elt;6 3� gteieb �m nbsp;nbsp;nbsp;vnamp; im i

inelvnb im SJbenbmaiR* '�nb gegr�nbet etgentUebm bcnbmftU t�ffn erl�en 2(rt�rfel ba wir fage�/3cb 9lt;^nbe an �o� be� '�?anbsp;ter aUtneebttgen �cbepffer jQimd� vnb ber Arbeit- �bert ber*nbsp;�twtge2(rti(fe(/ 6ef(amp;irinet vnb erMt vnfernbcrilanb tmnbsp;benb�nat/fv�c tvir geb�ret �abengt; ��icbtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tem� ^ot*

Jt� gewaU alfb wbite/wte bie ^ebwertner t�u�/mtt U mef* hn bnb bmbfpannen/at�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er ntebt auch wd me^r ivetfe^

^tun b(e i(b le^t beweifet ^abe,^ emen 2etb an biet orten 3n ^af ten / �enn teb �^tube feinen Worten / ba� er mehr t^nn fan/nbsp;�.en alle (�ngel m�gen begreiffengt;@onbern �abe folger weifenbsp;tweange^eigt/ ben @(bwermern ba�wattl �nf�opffen bnbnbsp;t^nfern Glauben ^nnerantwortem

^^il pe aber ficb fb fern heran� begeben / ba� �^en/3rmeinnnge jep bie gewiffe warheit/Cernfsima,cernfsi-ueritas mn� e�beifTe�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pnb fie� warlieb nweb febnlbig

�beweifen/ba�ffhttpu�2eibim^)ime(bnb Slbenbnialnp ^tm�gefein/�Vnbba�folebe2(rti(fel wiber einanberfinb/nbsp;^nbbiercfbtehnnb^otte�einfonberlieberortfevgt; �enwnbsp;Jff gt;r rhuni mar/ ba� fte bie warhett gcwi�(i(b hoben/fo m�f*nbsp;�en fie auch gewi� f ein/bo�bie rechte �anb �otte� ein fonbecnbsp;�etfein/tgt;nbno(bgewirter/ ba� ein �eib nicht m�ge tmnbsp;���elbnOibertbmaifetn/onfolcheSlrtirfelwibercittartberfem.

��m rhum nachlt;fevinentrob geboten/ba�pe e�bewelt; ��^^^efiefrllenbnbfch�lbigpnb/amp;ennnee�tbnn/fowilnbsp;^Wibcrrnffenvnb juinen tretten/ Slberbabinichf�rgefunbsp;tpert^Slber idb wurne fte/bo� pe ia flare 6chrifft bringen onbnbsp;0�tcngrnnb(egert/befferbennpe6i�hergethanftaben/�eflinbsp;� � ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�en jnuor fagen pe werben aulffeher haben/ quot;�nb

lebe ich/ vnb ftilfft mir Q5ott/ fo Wil ich�inen teblich fugen/ ^tee�nicht treffen.

^^21� nn hic (olampab Wil gefehen fein/wiefaff er gh^ 3J^rtffn�ehrefnche/bnb treibeffein gefp�tte wiberbett *nbsp;�Pi�t^beimeronb (pricht / ^� m�ffeiaeinfein ^onignbsp;J^ehtenfein/berfcinertvejba�ffbemSlltar/sinchbon�ot^nbsp;rtflt;�^ttben/fo laffe jin vno�er werff�n ett. Solche bnb betnbsp;wort bienen bajn/ba� pe etwa ein 55��nherif cher hetnbsp;l�u!r � ^ub fprech/ �:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wol in ben K�nig bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnb

^lt;Ombenhittbem,

9

-ocr page 206-

e!;rc

(R�tdidjer

}S�� �4$ bKfc ft)�rt ip�?ben��f�reittebreg^rtpt/ bafi?fet�^emtm^nbsp;benbma(ip?)^tea�twmenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tft war/nacb lt;^ro(ai�|mb^

t(�gbeit/bat ffbtipuf? feine anbere ebre/benn ba^ er ^�r retb ten b?��^ ^oiief? p^e anffeinen fammat poifter/ vnb (afle iitfnbsp;bie lt;^ngrlpngen/geigen/f finge� vnb fptefen/ vnb fepvnbeM^nbsp;bett mit ber mPbe be�? Sfbenbmaf^f 2(ber naeb v'npr arm� f�n^nbsp;ber bnb narren gfanben/ip feine ebre manntgfeit tg/ ba�?feirtnbsp;Seib bttb ^(nt im 2(benbmaf ip* i^rpficb bie/bae? er bamit bienbsp;bocbgtlerten bnb fingen @fb�vermer^tt narren maebt/mibnbsp;(efp fte pfb ergernvnbverpoefenan feinen werten vnbwer^nbsp;(fett / bie er fe nerrifeb rebet vnb wireft / ba^ pe ntebt fbnnennbsp;gfenbig werben/wie @.�Paufn�Jfagt b goru* ^ir prebigertnbsp;gbripnm/eitt ergernt� bett 3�ben/ nnb eine terbeit be�nbsp;ben/'�ttbabermaf /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Botten? ip ff�ger benn bie

^^enfeben*

7^23 iP ia ba^ eine �^offe ebre Q5of tficber wei^b^^ti/ i^^b ip bet) vn^ ��arren ein berrficber (abficber �ett/ ber bie Xfngertnbsp;faben fg� mit eitef toe�ett/ntW fre fvei^^eit ^n pbanben ma^nbsp;(ben/bae? pe bfinb m�ffen feitt/wo pe aht ffngpen fein* 0ebnbsp;(bewe^beitvttbebre/ bat vnb vermag fonp fein anbernbsp;�ig/wienbsp;nbsp;nbsp;'panfn^ fagt/1- gerintb. b ^at nU^t 05ott ber

weftwei^beit^tt febanben gemacht f 293et�beit ^nr narrbeif vnb^ufcbanbenmacben/ipnicbteinegerittgeebre vn tngentnbsp;9^m anber� mai / iP bo^ eine ebre vnb (ob'feiner vnan^*nbsp;fpr�cbficbengnabcvnbg�te/ baf^erpcbvnfer armen 0�ttlt;�

�hnf�u� i{�

{jftibcninvn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..........

bVrfo^matemct/mfofreurtMi'c^e�� vn�a�4�r�==� wcifa/ vnamp; (efft /m n tc{gt; t �jratt 6en�gett/�)a�? a allettf^alBcn/nbsp;ncrt iteib jur lt;0 vtt^ vtub/ vhcf Vttb ttebctt vtt^ ifi/ 0ciWcrtt aucb ftiucn c�nbsp;3ctt�dbj�rfpcifcgib�/a�ffba�?erv�^ mff fotcbcm pfdnbenbsp;verpc^cre vnb wrtr�f�e / ba^ aitcb Vnfev Setb fo(te cwigUc� (e^nbsp;bctt/w�l er $ic auff ^rbeti ewcr ewige� v�b (ebenbigenfpeifenbsp;mUgetteuf�, ^��aUettwirarmen^arren/bas^egreba^er ,nbsp;tome / wett� iemanbfettte e�ge�b/g�te vnb wolt^at anber�nbsp;bewlt;cr/ �en� bo^ ncbKwanbleffe e^ren v�b fm vottatt^nbsp;bernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febiec^tr /bnb �icbt eine ^otthcbe

e^rr/uarwmb m�cbt ma� bie^ebwermer wo( ^�r f�re�/ba�? ftc icrttete�/wa^bre beiffeinbsp;geben �cbl^i^^tot�wrv rebfteb a�fag/wa^nbsp;%^flt;e f4r eittett�etf� blt;^bett/�etttt n� fte ntcbf febnfft f�rnbsp;pebwi(Rtt/fa(Ien0e auff bt�f��cf/vnb w^He� /re� /rr*�nbsp;tbttwb bnrebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ebre beflettgen/nracbe� peb �nn�^

��g/vnfebnrffei�alfo^^i^tpntebiebrhMonberttfebenb�eb'' .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bg�^

1


-ocr page 207-

S(6ctt�gt;ma�fev/ ^�arumb ifi (( �runb bfr ptfamp;t ba/vnO fan nfc�t t^afctn / �enn g^rifiu^mn^efrUcf) ec^wermecnbsp;fcmgt;^cttrt t(b ftc nu frage/^ev fagf�?/Da^ ni(amp;t e�rltcvnbsp;nbsp;nbsp;f bSd kt

Antworten pe/ ^irfagcnf?. Sra�lt;5 lt;(b weiter/ �erfeW jrf ^iewtpfr^fvn womit bewctfetir�?f^o ip�?nifbi��n9ba^nbsp;Wir^agent55?an foi Dir imer mit Oer @(brifft antworten.

Weng treibt mit biefemp�tf/vn f�nb fo gar niebt�oawon beWeifen/^nO fe^et Daneben niebi/^n^/ wo Die 5oige gut wenbsp;5JnnDf(b(�fle/ fo woitiebaueb Prangen vnDrb�men/ Da^nbsp;^otte�@ortuicbifebvoneim ^eibegeboren / wie Diey;)e^ rrd^jebfenbsp;Jen wiDer gtprian vnD 2(ngupin prangeten/ �^�rfacbe*nbsp;ifi (^0tt ebriifb von gebreeb�fbem ieibe eine� $i?en* �revnbsp;(eben geboren werDen. 3iem/��J ipnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^iebi ebrii(b/Da�?

[tt Der Teufelau^ Der ��Pen f�ret auffDen�^empeimiDbo* ^en ^erg / ^arumb ips? nicht gef�eben� Siem/ es? ift nhnbsp;Jbt ebriieb/Das? er gecreufeiget ip / 2)arumb ips? nicht gefebe*nbsp;ben.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�oft pnDDa^ Die hoben �eipcr^fol man mit

'^*^.??ifnuiennicbiigengef(bwe^/ Die�ente von Den bellen jewipen Worten �ottesf f�ren/^a� ift mein �eib e 3^ Ooebnbsp;^mit �otte� ebre aller Dinge Q�Beltitcb vnD Sieifeblifb �emo-�leicb wiee� cim �^eltlicben K�nige vnebr�cb were/nbsp;Do� er gebenef t oDer getren^iget w�rDe. Q�nfer^ �oftes? ebrenbsp;i^ber ift i^te/fc e^cb vmb vnprn willen anfF^allertieffep be^nbsp;i�nnter gibt/ins? ^ieife^/ in^^rot / in vnfern S5�nnD / ^er^nbsp;^n�gt; ^fbo^ / q^nD Da^n vmb vnfern willen leiDet / Da^ er vn*nbsp;��^�eb gebanDelt wirD/beiDe anff Dem ffreub vnD Siltar/ wienbsp;'Pauln^ fagt/t.ffortn. w.^a^etiicbe vnwirDig effen von

Dkfcm ^rot

Det er Docb obn vnteria^/ Vas?f�r ffinen �^tflieben . Jlugenfein^ort/fein�ercfvnalles?waiterbat/verfolget/nbsp;gelepert/ gefcbenDet vnD mi^braucbt wirD/vnD Pbi Dennocbnbsp;in feinen ebren/ ^en icb^ nicbt bette geiefen in fren b�ibern/nbsp;bette tcb^ nimermebr gegleubt / Dos? pe mit folcben T�arremnbsp;teiDingen biefen�lrticfel / betten w�llen gr�nDen. �ber fienbsp;nnD blinD Dur^ �otte^ ^orn/ vit ip nicbt ir ernp/ Die �ewiPnbsp;JtniuvnferricbtenvnD gewttfwacben / fonDern alleine ver^nbsp;aufffperren / ba� pcnbsp;j^^.^nefuef jub�mifoUen/vnD peb frverwunDern* ��enn

^^er weil wir armen OttDer m�ffen vefebrien werDen/ Das?

-ocr page 208-

(te�Jtefcto�tf C|inf�7�gt;aet'f�

t'as wiv�ljriftiim fcamp;eu tgt;en vn�gt; Uficvtt miftjnferm Q5M�beti t)n5 (eren / �gt;a^�amp;ri0uf?geib im2tbentgt;malfev/ @o (afi vn^nbsp;�)0camp; ijoren/w�|tein e^ren vn�preifem Jum er|ten/nemennbsp;t)n� verleugnen fteanon�)te��e6e/grta�)evn�)W0U�at/�gt;a^nbsp;er �vil feinen �etb vnferfpeife feinim 2(ben�)inal(eibUcamp;/l)n�gt;nbsp;�)af�r geben ftenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftl^t an cwm foni^et n eindden ort/

WK ein i^vgel mr^vUir ^ei|t nieb^ ff b^ifium f�r ein ^irt� ober Darren bnlten/pem man einen Q5�ltgt;en neme/vn�gt;nbsp;geoeim einen Jalpfennig v�^er einen ^fpenlaub�af�r/ vnOnbsp;bercOet e^/Oa^quot;e^ f bftlieb^v �gt;ing were beun ber Q^�Kef @umnbsp;ma/Vrtfer�laubeif�/�a^alletverrf��ne^fin�ebrlKb/W�enbsp;ber HU 'Pfalmfpriebi/ Confefsfo �C de�ropuseius, ifl/nbsp;� ^a^�vtitb^K/ba�^iltl�blicbvnbfcbbnzQ^onfanniebi^nbsp;vnehrlifb^ �cebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(ber bte febcne if� niebt

man^ erhntnt�/ (�e ifi

Hl� �'�H lt;f� aut�/ �fl� Pe ^11 Iif m

01^ weref fo etn^rog?jvunber ifi/ ba^^bn|�u^�etb ^n

y V ��-�r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IVV*��*'**

bcrSbwcf .^imel vnb 2(benbmal i|l / ^arumb preifen z� bie mer. � StpolKlVilV^^^uangelif�ennicbi/Allein'^unberwercf/wienbsp;,ie an anbern wunbern ibun ? 2(nimvrt/7�iefo( man f bunker nicht @fbviffinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gebanefen b^iben/

^er nicbi -�^alrf b^ii/ber mauret mit �reef� ^er fan nu bi^ antwortenaulKolcben trefflieben ^infprueb f �vcb mbcbtnbsp;jemanb fagen/�ie �pvflel vnb ^uangeliflen finb vieteiebt fvnbsp;arm gewen / ba^ fle niebt baben f�nb er^eugen/fv viel ff inolt;�nbsp;ber ober $ref�(ien/ bamit fie betten an ben raub ein benbltnnbsp;malenVnb babepfebfeiben f�nnen/ y^ic iie^et einwunber�nbsp;�enn vnfer @cbwermer wollen febleebtffbviflum vnb feinenbsp;J�nger verpfliebt haben / wo fie ein wunberwercf ff bvifli be^nbsp;febveiben / ba^fteba^ufcbreiben follen/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fep ein ^unber^

wercf/2Bo niebf/fbib�llen fte babureb erflreiten / ba�? Weber Weref noeb wunber/fonbern fcblecbt^ nichts fep�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

^s^il ttu ffbriflu^fpriebt/ �a^ifl mein �eib/vnb nicbt ^n^u / ba^ i� ein gro^ wunber /fo ift ba� niebt� ba ernbsp;fagt/�ag tfl mein Selb �a^ifl fcbier ein gleich^ bo^lin/wienbsp;�. ffarlflabmit feinem punct vnb groflen ^ucbflaben ge^nbsp;trollet fam/vnb fvit aueb ein^^ werben/barauffbie ffbri^nbsp;flenbeitfleh^tti^�fle/ oberfleievnibvnbverf�ncfeganh vnb

�^^ern�nfftt^erebliebe ^eufe feben hie wo(/ba^ ein febau^ ^e ifl / fol(b geflhWf^ P�fer bie �eute au^^ulaffeu/vnb niebtnbsp;Werth*^

-ocr page 209-

m�'n�ethz�of� flt;|� fte�(tu jrss ba^ man �t^rauff f(te antmortem f�ocf; fa�en bie �enlt;�nbsp;woavanlf/bangen baran/ vnbmn^ eitet ^ebnfftnnbwar*nbsp;Wbetften/ wiberfo fiare tgt;�rre bt߫ wort/ !Da^i|imeinnbsp;i^�bpud)t�gt;a^fiee^f�rmarbeitHten k�nnen im�ewipnbsp;l^�4onbern gerne molten ba� marbeit mere

QB3r foUenaber�5ott Oem barmber^igen Ouater banef^/ eigen hugbeit 5n febanbennbsp;wacbt/ba� fie ftcb m�ffen felb^ meloen/mie f ic mit l�gen vnbnbsp;�frumen ombgeben/'^^n^ marnen/bao? (� dtcl ^enfelg? ge^*nbsp;IP^nft onb gefpot fep/ Sluffbai^ ficb n� /egticber m�ge f�r fol^nbsp;^ben febmermen b^ten. Qlkr ftcb aber nicht marnen le^ / bo^nbsp;belle fcbmerer oerbampt merbe* @o glenben mir nu/ba^?nbsp;J�e mort vnb mercf eitel munber�mb/baber 3^fala 9^nbsp;feinen tarnen bei|Tt/amp;�nberbar.�^ir laffen aber ben �uan SiSipnlnbsp;�eliften onb 2lpo|leln bie freibcit/ melebe^^ fie mollen munber* eua wonnbsp;We^�nennen Ober nichtnbsp;nbsp;nbsp;quot;

einen grnnb bgben fte / ben balt icb f�r ben allere �er ftercfftc ftercfften/ onb ben fie and) mit crn|l meinen / '^nb icbnbsp;glenbe/ba^ er mar fci)/ �^a^ i|l bert^^ befcbmeret/fa��

�en (lieber 2lrticfel/�X)enn c� iftfebmer^nglen* balein Selb fepUngleich im ^imel onb im Slbenbmal�

�^a lobe icb weine 0cbmermer/ba�^ fie boeb ein mal frep ber# jneJbekennen ben rechten grunb/mais pebewegt amp;c bettennbsp;Jeranberngr�nbe vnb fo melfchreiben^ mol lengft m�gennbsp;febmeigen / ��iefer einiger mere f�rmar alleine gnng geme|l/nbsp;}^en l�lanben ^nbemeifem ^�enn au� bem grnnbe gne�en al*nbsp;lennbere /re gr�nbe / ^ie betten fich auch mit ben anbern ni*nbsp;alfo bem�bet/mo fte biefer mebt bette gebrungemnbsp;?gt;2l fleett^ nn / �^em etma� u glenben febmer ifl/ bernbsp;�lenbe vnbfpred)e/ lt;^^fei) niebtmar/fo iflf? benn gemt�licbnbsp;webt mar/mie biefer grnnb fcblenfl onb bewdfet. ��arnm�nbsp;. � ^^�^ie^lieb nicht mar / ba�?^beif�nf^ ^ott bnb STIenfcbnbsp;�ep/Oennnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febmer/fabnm�glieh in glenbem 2(nfJgeno*

men hen )oei(igej|/(|^elch^ i� nicht allein leicht / fonbern auch infl onb freube//^ geben vnb 0eligteit/in glenben a�en mor*nbsp;QSotte^/ aber bie geben on^ nid)t am

'021 bnben mm juj bie �chmermer bep/rem eigen betent* n^/ba^ftehemeaerameuf^nbftnb/gro�/efel/vnlnflvnbnbsp;hamiber^�ben / barnmb fehmermen ftefnnbsp;oamiber. 2lb (le folten ein menig f�rftchtigernbsp;f�w'�l^^��Sebbern laffeti. 2lber QSott mil nicht ^ie �riechennbsp;ipvecben /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B�gner foit em gnt gebeebtni^ b�hem

i fpriebt

-ocr page 210-

Scin (�o�fb G'�'iv,nnid)�nbsp;bebect^nC)nbsp;fci/i.

f�vtcamp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^otttofcv fa� �tc^t te^cc^ttg fetn/��vt

^eufcfwftcadt allwe� fei� �ing a(fo/v�0(e(}tet�e� f�anef ^t��gt;er ftc^� Q�ar��tbf c� tft wi�er Q5otte^ wet^^eit �i(l?tnbsp;^ufec(gt;ten/^r �^it)i��ec i)ocamp;gt;

iSinanber gi'ijnbbecnbsp;t5d;��gt;ernbsp;mer.

3^ a�dgt; �o(^ me^r gv�uDe / �cmlic^/ ^ei( �la� ^^nic�tiiefet/ oa^ �gt;ic 2lpo|te( f;a6e� �)em �anamei�tnbsp;eamp;r�'iet��0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��ac�eret/foot^er� aefeffe�/

wie ^uv a��er� i^petfe / @o ift befrbioffe�/ �)a^ �)ie S�pofhl �rc()e�c�(c�bt^abe�/�a^ffamp;vifi�^2eib�afev^^av�m6ifr^nbsp;aewi^Ii^ eitet �^rot etc� ^i� fe^r f^ftti4)er fel�er ar��0 i�nbsp;ifas^/baratt^i(^aa(^W0im(^f:Cin^�ivU fcbtie|�e�atfo� t)ienbsp;Stpef�et faffe� ti� 2lbenbmat vber ^ifcb/t?�b betet� S�vil�uninbsp;tttcbta�/tgt;e�ne(eibticb�^ fa^e�/ v��gt;t^etc�imfein�nbsp;e^rerbietung/ @�tftbef(bto|Te�/ fte^abe� �icbt ge^teubt/nbsp;�gt;a�^ er Da feffe/ ^Oarumb ift^^ ^etvi�Uc� �iebt war/Daf^ gtgt;ngt;nbsp;jlif� im 2lbe�Dmat 5� ^i(We gefeOe�� 5�^ana vnD J�Jppb begt;nbsp;te�gVri|i�m�icbta�/Daer�ebore� war/foift^gewi^/ Da^nbsp;�^ri}t�^�i(bt ifi Dagcwefe�/fo�Der� ^y�aria Jat ei� Sy?otPnbsp;finb�tbore��

bec It�ebe.

@Ot(bergta�befotfotfJcbeweifu�gc Jabe� / 2(�f�|�t* (fxit 'Pfeiter� folfuteje ^ireje ftdjcn. @otte� Die 2(poftei baf?nbsp;�acramertt a�bete�/ba^ fie �icbt fa Je�/ v� bete� Jrif�umnbsp;�icjt a� ben fie fa Jen? @ie fette� fiej aber becj gefejewet Janbsp;�e�/3a wert� fie �cjwermer were� geweft� 7λ aber Jauge�nbsp;fie a� Dem ff Jrifle mit veiler 2iebe/ba^ fte feim wert gtenbf/nbsp;e J� alle fejewett/wie Die Siebe pflegt ^ut Jun/at^ @�'paulu^nbsp;fagt I� ff er� 15. �a^ pe alle^ gteubt/ Prtb D�neft fie �icjt^ vivnbsp;��gticb/fe�DerticJ wa� fie J�ret ve� frem Siebe�/ @ic Ja�^nbsp;get mejr a� feine� werte� Den� a� Dem Da^Diewenfagen*nbsp;S5�aria 55�agDalerta bepD� Q5rabe meinet / fie wette 3Jef�mnbsp;fetb^ alteine Jeten/fe branD fr ^er J f�r Siebe�

S5�eine fecjwermertinge aber meffe� Der Stpef�et ^r� �aej irem eigen ^er^ert/De� vet grewet^ vnD Jaf^ ifl wiber �nbsp;@acramettt/vrtb Denefert/'��^ efett vnD grev?ett pSr Demnbsp;lt;S:?aeramertt/VrtD Jettent ttiejt gtenbe� �eejejre� m�gen*nbsp;Stlfo�verDe� DieStpef�et anej eben fe wenig tu^vnDtiebejrtnbsp;ff Jrif�Wfi? wert ge Jabt Jabe� / vnD w�rDe� 0cb gefcjewet Ja^nbsp;Fe�/ wert� ffJrifln^ �eib Da^jjm gewefert� 3eb fan� teiben/nbsp;Da� ber Teufel mit feteje� ^etenvnfer fpette/ �en� icj meigt;nbsp;ne/ er fpette ftcj fetb�mejr ben� vn�

OeJ eirt�5afage� (ie/Die weref vnD wnnDcr Die ffbrigt; ft��tJ�f/waK�ft(Jtbar/S(l�jacr�ei�a���^ai�er/

-ocr page 211-

me�t�dfgt;/tlO(�feftf�e^ert� jss fe^ctt�^^aubctt ^orcnb macht / vttb fo fort �cffnbsp;^bcr hic ta� wunbcr nicht ftchthar ifl / fo ifl^ gcmt�lich S^ri^nbsp;pU�? Veth nicht haz/�(icft lichen �cfellcn fltdt/ �cr'PIc^harffnbsp;Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Mi ��am �cichc fl�cflin

^iflcn alljwmal cite! @chvifft vnh Oie lauter warheit hep feU ^hen Veutem

.^'�ich neme e^ an/ ^^fevmar/welche wunber^eichen JWt fichthar ifi / �gt;a� i|t nichts vnh nie gefehehemnbsp;Jgotte^@oiitvarhin 55�ariaVeih empfangen nom heiligennbsp;^n|t/ ha� allergroffeft tvunher �ottcf^ / 2lher c� war nichtnbsp;Mxhar ftir augen/�arumh i|�^gewi�lich nicht tvan ^�icnbsp;Gottheit wonet in ffh^iffa anff^rhen/vnh noch hi�^ in hienbsp;^igfeic/Sther e^ ift ni cht f�r auge/ ^arumh if�f? nicht war.nbsp;� t whHen fie aber hie frem JQcubtgrunh vnh i^cfftein thun/nbsp;Sheiftu^ fti^t ^ur redeten �otte�?/ �ber (� ift nicht f�r auge/nbsp;parumb i^� nicht war t �oeh e^ifl oieleicht fein wunhernbsp;vei)fnen/ha^gheiftu^^wi^vechtenQ3otfe^fihe/ fonhernei�nbsp;�eincin hing/al^ wenn einVerer auff feinem @tuel

Da�^ntc gr�nheonhorfachett/hieon�?fo�lenge* jpifie wavheit leren /onfern (Glauben beweifen on Oie�5ewipnbsp;jen oerftchern/fo f�ehen wirwariich obef S^enn nu /emanhnbsp;Piche 53�cher ohn titel ono namen brecht/OUh nicht w�ffe/nbsp;^a^folchhochgelertetref(liche$fy?enner weren/ fo hechte ichnbsp;gewi�lich / �^hviivfie etwa ein Zigeuner ober lofer ^ubcnbsp;9emacht/on^ ghviftenjum fpot. ^at� hoch feinen fchein/nbsp;^a�fte guter meirtungonhanhacht/ hurch �eifllicheblinh*nbsp;heit betrogen werben/ wiehen^ei^erngefchiet/@onhern (�nbsp;fmuct/ai�fc^nbsp;nbsp;nbsp;eitel mutwille / her mit �otte� Wort gau^�

rfeln wolle. nbsp;nbsp;folt ia nicht m�glich fein/ ha^ folch faul/lam/

fchalgefchwe� einen bT�enfd^en ernf�lichbewegt^/her beo oer* quot;��nt werc/wenn tr gW(amp; dn^�rtf pter 3�6� wtK/ftamp;wrf.nbsp;. fl'te'tnfibrift-

2(55er 6cr gtolTe fltoJ Bn rfcl/ 5cn fit wwer tag fiei�g tramcnt/�n6 tgt;i� �efftige 6cgiramp;/We Re j� (rem B�nrfe(amp;�6en/nbsp;maept I te vnbefonnen/ta� Re mc(nen/alle� wo� Re erareiff�ti

-ocr page 212-

J8�

'�w�towirircrtattOmt^efl�emvn�tett atiDcrw 6e* (�cn �run�a�c6angrelt;ett� wtewolf�ttcbcrtnbsp;bem aften ^vun�/Oc� wir /c^t^eltoflen 6lt;i6en/viei aivnbsp;�gt;er mc^r iofe gr�iWe / vber t^ie/fo wir cr^eici �abc�/@o wi(nbsp;jic6^ oocbiei^i an biefem anug fein (aften/ vn be^ bemgef fteinnbsp;auc6ei(i(f)e^anbe(n/auffba^ie6 nic^t ancb ^nm fefbwer��nbsp;mer werbe/vber folofen fan(en fragen, ^enn teb f�rwar fo(gt;nbsp;d)em aefcbwe�i feinb bin/weil e� nicbi fpr�cbe ber �cbrift�nbsp;finb/bamaneiwa^ �eiftlicber (eren�blicb fbnbtebanbelen/nbsp;fonbernmn�? wore wnb wore geben/ �nb gleicbwolbie^eienbsp;barftberverlierenvnb befterf^ nacblaften / Slber f�atan wn^nbsp;foebnn/vnbimtr vngl�cf vnbbinbernif? anriebem*

'�cr �nbcr fccj�c cfvunbnbsp;bcr@gt;^�?er

��cr.

�gt; iftnu ir anber bcfie� ft�ef/ber fprneb 3of;an 6, ^lev n�be/ WCleben (^eolampab rb�mee / lt;^r fei)nbsp;feine eifene Sy�anre. quot;�nb er b�rff^ w�rlieb wol/ba^nbsp;war weregt;2(ber wennalle^falfeb ift/ waf? febwer^ngleubennbsp;iftCWie �'e fagen) @o ift^ gewi^lieb aneb falfcb/ ba^ bi^ feinenbsp;�ifenc 55�anrefei)/ �Dcnniebglenb^faft febwerlieb/ ���ifbnbsp;bftnefe/ ftefcp papiren/woebte aber vieleiebe elfen f�rbe �a*nbsp;tieitf

erft/3a fte wie �ebriflt follen beweifen/baf? feban biefemore/ S6tiftw^2eib feinvnb beiftenm�ft�e/ annbsp;welebemamallermeiften gelegen ift / barnmb wanfiea�(amp;nbsp;frage/^b�� �e wie /r art t|t / wifteben vberbin / nemend annbsp;vnb gebend f�r/at^fep gewi�?/vnb als^ ^aben pe e� 3�^ieeepnbsp;�i^ er^riteen / vnb fagen/ e� ift bet) vn^^ bie gewifle wargt;nbsp;^eit. lieber ^err ^ote/^er fraget bocb eneb vmb ewern b�nnbsp;�eR ober wer fncbt bei) eneb/ wa^ ir f�r gewi^ b^Hetnbsp;nbsp;nbsp;^ie

vffe babe ir nn wol gebore/ba^ biefe 5wep ft�ef/pofsibik,neceC farium,$5��gett vnb S��ften/weieer voneinanber ftnb / beimnbsp;^�imelvnb $rben? wie ba^aneb ^inber von aller fpraebennbsp;i^eien wol wiftengt; S^an frage eneb / vb^ w�fte fo fein/wa^ irnbsp;(cvee/00 aneworiee ir/�^ mbebealfo fein/� a jnba^w�cbeenbsp;from fein / Solge� ganb fein/ barnmb mn^ 3nba^ from fein�nbsp;�pilaen�maebeeffbviften werben/ �arnmb m�fte�Pilaen^nbsp;$bl��l^^v�gt;�erbettgt;

2(lfo ir aneb/ba ir fdU beweifen/ba^ Sleifeb bieff

F�

�eib beiften m�fte/ feib ir alljnmal ftnmme / ba ir boeb feb�P �itg feib^n reben/vnb fage vnWlt;ber/^^m�geffbriftn^�eibnbsp;Reiften / ba feib ir alhn weftebig vnb febwe^ig / 3a e� moeb^nbsp;aneb ein@ebweinett brae^beiften/ wenn ba^beiften bei) mirnbsp;ftebenzvttb febwabert^^bnb wafeben^ gelten foitt �enn mannbsp;(an

-ocr page 213-

zeugen/ ff^h�flU�?/fe

Wer in Oer ^�c^rifpvo� fernem SUifcbo�^evSetbreOct/tftMt �?enn e-|)w^ fv Oof^ mordin (55�em) ^in^u vn fprifamp;t/$gt;gt;?eitt Steifcb/55�emnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�J�SS

wb/mieermbemfet6i^en$aptt fprt(bt/5^w .namp;a�^ ijeifft) ift eine reepte fpeife. Jtem/ Ser mein^ (ieifcb gt;fict etc. nlftrebet/nbsp;^tem/So ir itic�t effet vom fieife^ Oe^ 55?enfebert �on�?etc�nbsp;eraber �ie niebf fprie�t / 5)�eiit ffeifep ifi tem �66/ (mein) �nbsp;fonber� fe^teebt/Steife^ i6 fein n�l^c/^cmpt fr tvavHc^ in nitnbsp;5�b ang6/�gt;a^ fr bemeifen m6|fct/ Oae? e^ pte ^pri^n� fieif^nbsp;v^iffe-gar ein grof^ vnterfebetovnter^pri/ln^fleifebnbsp;^nb fepieeptem fieifeb. ^ennman fobbert gar tr�tieb vonnbsp;JHtb/vno bentet eneb trol^/ Ser eneb befopten pabe/ben ^eytnbsp;J^^wenbern vnb be�ern/vnba�^(�eiffb/5igt;iein fleifep tn�^nbsp;tt/^nb m��et bar�ber erftummen. ir verm�gete? �lt;lt;�nbsp;bemeifen/vnb nemet^ boep an vnb poebt bran�/at^? fepnbsp;r^ bemeifet auff^ aller gemiߒe�. 2tlfo ligt ber �rnnb ancpnbsp;V� niber/vrtb i� vnbc�oeifet/bleibt emigliep vnbetveifet/^a^ mm.nbsp;t�^ ^foiampab^ eifene S^�anre�

�^2t fagenfie/bie vmb�enbeber rebe gebene/brt^Sleifd^

amp;ie gpriftu� �cib pei�e/So baf ^b ba�^ wort ba^^ ff p (^T^vi�u^ (pricpt/Sl^ifeb lt;� f^t� ��pe / v�lgt; fpriept �iept/nbsp;olet�blieber ftn� ober vcr�anb i� fein n�pe/wie /r Sieiepfrepnbsp;fft* fagt. ^Oa^n baf? wort (fein n�pe) im �rieepifepennbsp;conducit,prodcft, pei� eigetttlicp/ba^ fo niept ��pet ober gntnbsp;J�/ober nieptf? pil�t.5gt;ette �nffpri߫^ pie wollen burep �e�nbsp;Kp � eifcpliepen �nn vnb �iept fein eigen �eifcp ver�anbe� panbsp;ben/fo pette er fo mu� reben/Sleifep vernimrt ober ver�epetnbsp;JlfptM^tt aber er fpriept/ Sleifcp n�pet niept/mn^ er fa vonnbsp;�ivem �eifcp rebe�/ welcp^ Wbl viel ver�epet / �6pet aber �unbsp;lt;Ptfoman^l�et�

�3pe ba/ 3^ baept mir�� 3lt;� wol//r w�rbet etwo^ an* lt;^ntworten/ benn man enep fraget/ vnb f�r�ber farett banbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3t^(blt^fbeweifen/bae?�leif(ppieffpri߫�J

pe� cp pei �e/fbeweifet �* vnb irret vn^/bo^ perdpere con^ vnb n6pe fein/^wcierlep wort �nb.Ser patnbsp;enep barumb gebetenvnb gefragt f Sie wiߒen fotep� auee?nbsp;fclb^ WOl/ vnb ber Vocabularius Exquo ober Gemma pette��^nbsp;opti foiepe ^pe�ei�er vnb S5?ei�er�nbsp;f. ^Oep�epet ba vnbe�Wfft/ ba�Sleifep pie ff pri�n^^nbsp;pei�e/�en� la� gteiep fein/ ba^pie niept ba^ wort perdfnbsp;(vernemen) fonbern bae? wort conducere (n�^en) �epe^nbsp;pilfft enep ba^^�oit ff pri�uf? niepf fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni6g^/�etfcp

� 4 �upe^

-ocr page 214-

)8�

greift alles was im fiel

���ct �f(amp;r?ha�?tf�/2(nc�? wa�? S�etfc�vcn^�e�et/vcrnfmpt/ w((/reOee/t��t/Ul�t/�at/(etDet/^ur�/fleifcbvn�gt;wai?S(nWnbsp;tfl/ C)er feinet n�^et ��nl) wen� fteifc^Kc^e� finn wt( vepnbsp;�)ainmcrt/mu^ i(tgt; �tc^t gebunden fein aifo re�en/SieiW^nbsp;(tc^er ftn� vernimet �i(bt^/3� er ifi viel beffer verbampt wennbsp;id^ aifo rebe/(leiffamp;n(amp;lt;^f ߻� t� ^^i�nbsp;vn^iigi �w �te^t �toffe mae^t bara�/ ebSieife� amp;ienbsp;�ie^i fo eben fleifebUe^er ftnn^eiflft/jQaben gnng/ba^ i� Sieinbsp;f(^^eiffegt; Steife^ aber begreifft aUe^ wa�^ im �eifift/ftnn/nbsp;pernnnfp/tviUe/wcri/ weref ete. wie /e^t er^eiet ifl� ^M)�nbsp;alleeJifl fein ��^e/ Q3nb zwinget nce^ beweifet foie^ wovinbsp;C �^�cr.���en)no(^ (angenie^f/ baf^barnmb Steife^ �ic m�f*nbsp;fenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;berfianbe� werben / @i�f ema( c� an�^ ber

maften Wbifan von fe^iec^eemfieife^ ^erebt vnb verftanben werben/wie ie^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bewdfet ^abe/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bleibet n� amp;ie bie cifi^

tti anre? ift bie gewi ffe warfeit f

�fo (igt bie eifeneS5�anre/ mit einem w^rtlinbmbge-� blafe� /ba^ Reifte ( Mea, S5�ein) '�enn weil ba �ie^t fte^et/nbsp;^ei� fteif��^et �ie�t/ fonbern feamp;lee^t �i�/ Sleife^ n�ijetnbsp;�ic^t/jaben wir erftlieb nlfb gewonnen/ baf^niebimag vonnbsp;gbviftU�? �eib verftanben werben. fOen� weil iv� niebtfelb^nbsp;�^in^ufebt nnb fpriebt / 5^ei� fldfc^/fc iftf? verboten/feinenbsp;wort ^nbefternvnb etwas? bin^n tj��/ftnbaneb gewi^ vnbnbsp;fieber/wenn wir^ niebt von feinem fteifeb vergeben.

913manbernalfo/ ^a�fte niebt m�gen beweifenmit einigem ^uebfiabe� / bas gleifeb bie gbrif�n� fteifeb beifte,nbsp;��ennwowirinenba^folten^nlaften opn alle beweifnng/nbsp;bas? bl^ Sleifeb fo viel beifte/al^ SYZein fieifeb/ wer wolte bar^nbsp;nach weren/ba^ niebt allenbalben gb^ if�u^ fteifeb bi^fte/ wonbsp;febleebt bi� ft^iWnbsp;nbsp;ber ^axifft f�ebetf��a W�rben halb a^

(ealte^ebereb berei� febwermen mit bauffen/ bie ba f^gen/ gbejftw^ blt;^be niebt nat�rlieb Sl^ifeb vnb ^Int gebnbt / feonbsp;aueb niebt reebt b��enfrb gewefi/ weif fte faben/ bas vom fle� *nbsp;f�fovielb^fe^inber �ebrifft gefagtwirb/ als^bie^JTani��nbsp;�^n�naneb bem Jtvingel ^ic bie ^untdnnbsp;vmb be� Xopff/ vnb fteeben ftng^ an / ba er wiber � .(Jefennbsp;^aben febreibt alfo/^irb^riftns? fieifeb geften/ fo wirbnbsp;niebts? benn fieifeb barank / wRHllef? was? an^ fieifeb gebogt;nbsp;re� wirb/ fieifrb f�/ ngt;ie wir b�re� wollem �^fn ba^ vvf? bernbsp;?e�felfofebe�blifb �erre� vnb effen fol/bo^ wir vmbfolebe^nbsp;lofe� gefebweb^tvlH^n / m�ften fc^dli offenbarlidbe wortnbsp;(eng*

-ocr page 215-

wein feft f�e^ett,.

(^a�?�p mc(tt gefb ) vnbf�vgc6e�/�)(c fctgt; wt�cmnanoa/vrttgt;^�vmae vn� tgt;a^mz2(߀V vnfcr mu^ancf*nbsp;Wfcft vert��ttct�tvet

^ieintt t^icfer Q^vuttt�VnDdfcttc 51�aurego (Uj��ugfam ift vmbac|io|Ten/ Docb ttJcH ire^ troi^c^vnnbsp;menf^ hme maf�c ift / woUen wiv ftc tor^ctt nocb bas?nbsp;an Den tag gebenr^ir tvoUcn an^mMwevmen/^tf gtete^nbsp;^geben / Da^5(df(bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fietfeb amp;ctlR / wie fte gan*

^dn/T�ic^t Da^ fo fein m�ge/0onDern wollen alfo narren/ ^gt;nb Diefe Saftnawr in folcbrr S^nmerev witlauffen/anfFDa^nbsp;lt;nan Ooeb febe/was? Daraus? wil folgen�

ft e^e nn Die eifene 5gt;5?aure fe|te/Da^ ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieif

fet) fein nftb^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frnge icb nu/ 55�aria Die Jungfrau) Da fie

WQ5otte^ ^onleiblicbfcbwangerwarz DuDtrugJb^fum ^TOuin Dufernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neun $5?onDett in irem treibe / vn

Ji�Ufbt in Darnacb leiblieb ^ur ^cli wie eine $?5�utterz als? vn* fer @laube onD Die i�uangeliafagen� Obpe aueb ffbrif�us?nbsp;neifj^ leibiieb getragen vnD geboren babezin vnD Dureb ir flei*nbsp;Kb e jeb als? ein 0a}wernier gleube De^ febleebt niebtz ^ar.*nbsp;^wb Da^e OarumbzDa^ ff briflus? f�eifeb leiblieb empfangennbsp;�ewagen/Drt gebanDeltz ip fein n��zjfts? fein n�^c/�onbsp;�lebt gefebebenz wie onfergrunD Daitebetzffbri|�us?f�eif:b i�nbsp;fein nUbe/ oarumb iffs? niebt Da� Oenn iff im Sacramentnbsp;^arumb fein fleifrb ni ebtzDa� fleifcb niebt nubet/fo ift auebnbsp;S^utterlcibe niebtzeben aueb DarumbzDa^es? niebt n�bet/nbsp;ijf 9(ci(^ orfaeb in beiDen fl�cfen�

5 cemzOie ^ngel nerf �nDigten Den jlt;)irfenzDttD Die ^iv f enf�nDen� auebalfoz Da� ff brifiu^ in Der Grippen lag leib*nbsp;liebzonD mit feinem fleifeb gegenwertig. Slber wer wils?gleu*nbsp;�en Das? war fept ^enn gleieb ffbriflus? fpreebe mit allen Engeln/ ^4nbsp;nbsp;nbsp;titeirt geib in Der Grippen� ^o fagen wir Doeb

� 5^?'^^�^ein / �en (�eifeb ifi fein n�bez�arumb fan Dein Xeib niebt Da fein leiblieb/ fonDem Die ^inDein onD Grippennbsp;�eDeuten Deinen geibz weils? ein Ding iff z Sleifeb niebt n�bcnbsp;feittZDuDni^ttjafeim

f� feiblieb in feine armzDa fn feine 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leiblieb in Den Rempel braebten� Slber groffe g�gen

U!JDDas?allej^ mit etnanDet/^D iff wiDer Die Cbreffbripiz ^rnmbzDo^ fleifeb (an nSbe iflzDas? iffznbsp;nbsp;nbsp;fan niebt ieib^

3�^mzffbri|lus?(ie(jefi(b �^uffenim JorDgiizSr wan* DeU

-ocr page 216-

@a6�gt;�feW0t*t

t)e(t in Den duften/vnD ^tcDten/ vnD anffDem 5y?ecr / nnD oa� aUe� UibiicD* �a�? ift aKe^crtic^tetlnng/'^Bavumb enbsp;j�eiffb i|� hin n�$e/!�a^ ifi/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cibitebe gegenwertig^

feit if� nifbt Da/ivte ie^t gefagfift*

3tem/ff JvifiU�^ faf^ leibiieb nber ^if;b im 2(benDma(/vrt rebet aueb ieibhebmif feinen^�ngern/nnb (ternit im/^ufebnbsp;inen aneb ieibiiebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3n man f^t^ wo(/2(ber eg? iff eric

gen vn Q)ottef?ebre geleftert/^enn peifeb iff hin u�^e/^ar umbiff er gemi^lieb niebi Dageweff ieibUeb / fonbernaUeiuenbsp;geiff(i(bgt;

'�pricbf�/ e auff nmb Q5of t e�? mi�en/ bn fcbwermeff bieb wol tob� 5S�it ber weife/foiteffn aneb woi gbtif^nmnbsp;an^bem^arten/ffreu^/nubal feinem�eibenfebwermen/nbsp;ba�? ber hines (e were leiblieb gefebeben / weil er fa in bem abnbsp;lcnUibiic^ ba bat m�ffen fein / vnb fein fieifeb boeb hin niUKnbsp;tff/woe^leibliebbaift-

321 lieber/ ieb wil in aueb wolnon berreebfen banbQ5of* te�febnjermen/ba boebbn^alle^anliget/bn beweifen/baf^ ernbsp;niebt ba iff/�en f�etfeb iff hin n�^e* Cb n� gleteb fieifeb ^nrnbsp;reebtenbanb �otte^ ft^t / fo ift� boeb baffelbige fieifebnbsp;gb^ iffi / Cenn c� niebt ein anberfieifebiff ^urreebten ^ot*nbsp;te^worben� 3ff�fnubaffelbigefieifeb/foiff^ bafelbffanebnbsp;hinn�be/ Sfi^^tin n�be/foiff^ aneb niebt ba/vnb gar ni*nbsp;cbt^/l�nb gebet im bnreb biefen ^prneb eben wie im ubenb*nbsp;mabnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

32( ba^ noeb mehr iff / 3eb wil beweifen / baff ffbi�ifin^ �eib aueb niebt fto �eifflieb in iren gerben / ba�? boeb ir gr^*nbsp;ffe�? gefebweb iff� Cen wie ieb gef�gt babe/^teifeb iff hin n�*nbsp;be/fteifcb aber iff onb bleibt fieifeb / e�? feo im 23aneb / 2^rot/nbsp;grenb/.^imep�eiff/bnb wo bn wilt / Cen bie ff ete enbern^nbsp;nie()t/bleibet boeb^�Bein Korn/�elt/^neb/ebe baffelbige bof^nbsp;c�iiff / e�^ f ome gleieb in tanfenterlei) ff ete einen t ag/^olt beiinbsp;gbriffn^Sleifebauebniebtbaffelbige fleifebbleioen/^f^feo *nbsp;im ^imel/�eiff/^rippen/S5fntter/ober WO bn wilh^ff^ nnnbsp;ba leibii(b/wie c� fein mn�?/fo iffhin n�be/3ff�? hin n�bt/nbsp;fo ift� nic�)t ba / vnb gar niebtf?�

02(ftbe/ weleb einmeebfigen ^ebwarm fan^n wegen bringen ber @prneb(Sllt;^ifeb ifijhin n�be)ba^ergbfif�n^ Seinbsp;bc/^imelvnb (^rben ^nengemoebt/nn (agt fn febleebt^ anebnbsp;bom^)imelpnban�Jbem �eiff/ babin boeb/n bie @ebwer*nbsp;mer geflenebt b^thn / al^ in eine feffe ^nrg / mit eitel eifernnbsp;5^anren befeffiget/bas^erfa wolverwaret were/anff bo^nbsp;fn

-ocr page 217-

Hubert auff De� 2((tar �((bf vncbrlfcb �dhbettt ret� Carumb t|� f�mav biefcr @prw(bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aller f�arief�c

�runt) / vn�) cine r�cit� elf cne ST�anre / 3a f�t vn�? wiber f�/ tnpvceeen nid^g? fterrfer^ m�aen wiber ftebfdbf? anffbrin^nbsp;�rn / �)cnn eben biefen @pnub / ben fie am amp;�5amp;e|�ettf�r fic^nbsp;^umenf2(ifo gc^ee c� nn�? armen ^�nbern bnb vnbebaebtettnbsp;J^^briofctt �Wienern be^ gcbacfenbnbbrbtern�^otte^/ba^/nbsp;�^^^Wfcblagentml/ ber bringt vn^ Waffen genug/bamirnbsp;�pti�h�feb lagen/vnb bn^ mteibingem

Werben fie vieleiebt antworten alfb / ^ir fag^ nfebt/ ii^ba^g^�ltn^Slrtfeballerbinge (ein n�^efet)/ fonbernnbsp;alleine benn/wen man^ leiblid) iOet/'oenft wenn man^nbsp;Htntlteb ilfet/ba^ ift/fo man glenbt/e^fev f�r vn^ gegeben i�nbsp;TUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�amp;vlAi 3bblt;^nf 6.5^citt

^^^Mcbifi ein redete fpeifeete, 3fb bande ber guten vnterri^ Slber c� Rafftet noeb an bem/ ba^ bamit niebt beweifetnbsp;�*7Sbftftw^ bom leibtieben effen rebe feinet Seib^/ ^�ennbsp;J** fpriebt niebt alfo/ 5^ein ffetfeb leiblid; effen/iff fein n�Ue/nbsp;fonbernfd)ted)t alfo/ SleiW iff Feinnni^egt; ^�arumbbilffcnbsp;fpidgt; bnterrid)t ber fadxn noeb niebtH/^^mu^ vnb fol bewetnbsp;Kt Werbet/ba�? cv vom leiblieben effen rebe/�a^ werbet /r ni*nbsp;ax;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b� ir fold)^ beweifetet (ats^ ir niebt tbun f onbeCwott

Jd) gerne boren/ �arnmb fo eben ^^viftu�^lcifi�) fein n�b^ Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leiblieb geffen wirb/onb ni^t aneb wenn c� leib*

ueb empfangen wirb onb geboren/in bie Xrippe gelegt/ in bie genomen/im Slbenbmat ober ^ifcb fi�t/ am ffreuh brm

�inb boeb ba^a�e^ eufferliebe weife onb braueb fei^brauVbe� �^^�leifd^^fo wol/al^ wenn er (eibtieb geffen wirb�nbsp;m^beffet/ ba^e^iuS^�ntterleibeiff/benn ba^ e� im ^rotquot;^��nbsp;sj�unbe iff^3ff�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tan� bort and) fein n�*

. vnnm3ff�bortn�^e/fomu^blr aueb n�befeim�internal ^ott allentbalben niebt mehr barank maeben fan / benn ba^nbsp;rsfev leibtieb onb enfferlieb ff bviftuf? �eib gefianbelt / �� f(^nbsp;geffen Ober empfangen/geboren ober getragen/gefeben obernbsp;gehort / '�?nb Iff nirgenb ba�? geifflieb effen ba/weleb^ ba n�*nbsp;�et/ fonbern alleine ba^ Seiblteb braueb� ober banbeln/ ewernbsp;^�ffenaeb^urebem

^^l^r wilmid)bieberiebt^ ? 3ff bie niemanb babeimf mi Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vorige vuterriebt aueb fein n�^e/ vnb bilfit

barauffbleiben/ bas? ieb gefagt babez tu� ff priff u^gteifeb entweber im^benbmai mu� u�/?e fein/nbsp;ebtt

-ocr page 218-

4^ btcfe

aller Wngc eem��^cfcm/erfc9lm^;)lmci vDcrfrtt ^^^Ot^ermalfragctc�/ �te wctttt ((^g^rif?Slcif(amp;t�Jnbsp;Slbcn�rnalleiblicb cffe/alfo/ baf�lfb c^^wgldcb aweb �riftlwnbsp;c�e/ ^olt |r mir Denn rt lebe ^ugeben/ Da^ gbriftuf^ (letfeb tmnbsp;�benDmal faft n�^e fev � ie fan aber Da� feine �lfo fan^nbsp;fein/ 3^^ i^ll frinr� amp;ibttiit Dem^rot (eiblicb effen/ vnD itnnbsp;feereen Dennoeb ^nal�idb ^lr�^rn/ Da^ ee? fev Der fieib/ Der f�rnbsp;mieb gegeben wirD 5ur Vergebung Der @UnDen/ wie Die wertnbsp;(auien / �t)a�if� mein�eib/f�r eueb gegeben / welcb^ /rDoebnbsp;felb^ beifi geif�Ucb effen- 3p �u geiff�cb effen Da/fo fan Da^nbsp;leibliche elfen nicht KbaDf/fonDern mu�?aucb n�^efein vmbnbsp;igt;c� aeif�licben effent willen* j^ui nu antwortet Deeb mir/nbsp;3(^ Darffbie n�tiger vnterriebt

21 (preebtff/ wir fouDern Da^ geif�licb effen vom leibl�

(ben-�e^Danefe euch Q5oft/feiD /r Der bar/vnDfo fro^ lt;^^mereD(icbe2eute / Da�?|rmit vnuerfcbampten l�gen innbsp;Derzeit Durci)fo viei^�cbervn^ vnfcb�lDigearme ^�nDernbsp;fcbenDet vnD lef�ert f jft lgt;a^ ewer newe funfl vnDnbsp;�eip/Der Die verblenteSutber nicbt begretffen fan enbsp;5wev fi5c?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3lt;�nn babt ir �emaf� ven vuf^ geb�rt/Da^ wir Da�? SlbenD

malSbnf^talfe effen eDer oneffen leren/ Dof? alleine ein eup cfen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferlicb leivlicb effen Da fee De^�eibf?gbrtffi^^)abett wir nicht

alfe geirrt Durch viel K�cher / Daf^ im SlbenDmal^weeft�cf jtuD $u tttercfen* ^in�?/Da^ allerb�beft vnD n�tigfl/Dae? f uDnbsp;Die wert/lernet effet/Da^ iff mein �eib etc* '^a^auDer iff/nbsp;Das? Sacrament vDer leiblich effen Def? 2eib^ gbriff i� ^u Dienbsp;wert fan freilich niemauD Durch Den ^al^ in ben^auchigt;nbsp;aen / feuDern mu^ fie Durch Die obren tn^^erb faffen*nbsp;faffeteraberitt^brrbl^urcb Diewertr^ich'tr^anDer^ DeuDa^nbsp;�e lauten / nemlicb Den �etb f�r vuf? gegeben / welch�?iff Dof?nbsp;geiff (ich effen*�33nD haben weiter gefagt/Da^/wer Daf? �aera ,nbsp;ment leiblich iffet/ebn felcbe wert/oDer ebn felch griff lieh ePnbsp;fen/ Dem tfff? nicht alleine fein n�b/ fenDernauchfchrDlich/nbsp;wie 'Paulus fagt / wer Da^ ^ret vn wirDig fffet/ Der iff f rh�l*nbsp;Dig an Dcm$^eib DefJjoerrn-

Slruwb bettet rr vnf? nicht D�rffen Irren/Da^ leiblich ep r^^feii iP Litwin wel mehr/ vnD fvrechen/nbsp;^^Dafiieihlicbeffen auch gifftig vnD toDlicb iff* Slbrr Da^nbsp;mit iff nicht heweifet/Daff�briff uf? leib nicht Da fei)* 3a r� be^nbsp;weifet vielnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Do� er Da fei)/^�enn wo er nicht Da were/p

wereDa�lriblicbrffenvnfcbeDlicbvnn�blicb*^ue�aberfeirt n�b/

-ocr page 219-

fc9e�)0(amp; �ff/niu5 er frei�d; ba fan igt;�b gtffcn Oen. Slue^ Damit ttic^t �ewrifft i0/Oa^ Der �prwe^ umnbsp;�e^ore/Da ffamp;J�if�u^ fprie^t / gieife^ ift f en ��^e/nbsp;f�Xoen traumaUent^albenmit eiten�geuDuDnbsp;fiTR S�uuD/Der (Mic^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffct/ivdi^ fret

iflet/oDer waf^ Darin Da^ ^)erjie iflTet/^�em* J^wige mere (� auc^ f�r ftc� fetbf? nie^t n�^c / C)en er fan Dienbsp;uie^t faflTen noe^ Dernemem ^bcv ba�^ ^eri^e fvei^molnbsp;^^^unD iffet / ^�enn e� faffet Die wort / vnD iffet Doe?nbsp;�^mticb/weteb^ Der S^�unD (eibtie^ iffet/^eil ober Der munDnbsp;ces .^er^en^fglieDma^ift/ mn^^er euDOebaneb in emigfeitnbsp;7 J�^u/vmb Des? ^)eri5en^ miUen/we(d}�f Dureb^mort emig�ebnbsp;JFWzmeiterbieauebieibiieb /(fetDiefeibige ewige fpeifez Dienbsp;e��� ^cremu)m0ci0�camp;)irrt.

bitten wir nn iiebcn 5�errn / wenn fv wodet Die wifcben oDer newenpapiften (wie /rvn^fffb^nDet) fcbwer*nbsp;jj�^n/w�llet Doch lt;^ucb Der 2�gcn ent^aiten / vnD von vn� pre*nbsp;^$en onD febreioen/niebt^ anDer^/Denn wie wir (eren '^ennnbsp;iv�n^ bibber betogen habt/fo (eren wir nif^tal�fr fe�inbsp;�^b^et habt C Der wott (r fa wibavn�fcbeeiben / fo febreibtnbsp;beweifet/wie Die^utberifebenfoteb �o^enpnD/Daf? ftenbsp;5f*��^u/im StbenDmatfen fein wort �otte^/fonDern adein Dernbsp;�eib gbrif�i im ^rotJtem/Daf? �e fein ^)er^ noeb ^ee(e bo*nbsp;fef/bamit�efotcb^wortfaffenDnDeffen/fonDernadeineDe�nbsp;^gt;eunD/Damit fic Den �eibg^�i�i e�em ^enn/r Dae? bewei*nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcf enne ieb/ Da^ ewer �fb�fft auf? Der maffen reebt rn

^^^�egr�nDetiff. �ennwiDerfofcbegente gebetewer^eb* Jpermerep vn fonff wiDer niemanD/2lt^ wenn etwaDie�Q�en*nbsp;fe ober @ew Da^ Sacrament freffen / Denfelbigen were ee�nbsp;feeiticb fein n�de.

* Slt;tirDn^aberDiewortim 2(benDmal / DnDgebtif^u/ Wir eeeten haben/ fo werben wir gar fratieb fragen/nbsp;^eleber teufet benn eneb befohlen babe/ Das^ wort rom �eibnbsp;Sbfiffi im 2(bcnbmat^njonDerrt�3i^tt)/Da^^)erbDomS5?utt*nbsp;De in nn�n febeiben/ vnD adeine Da� (eibtieb lt;en itt�? 2(benDnbsp;wai^n treiben/Dnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�ennob

9�icb Die �otttofen im �bgi�mat foteb febeiDen vnb abfon* [u irem ver Damnt� fffrfrebfetbf? oben / vn allein ben ^dbnbsp;wort/mitbemS�unDobnJQerben / adeinelcib*nbsp;neb pttb ntebt geiff ticb effen / �o batf? Doch SFb***^^ a(fo nlt;*nbsp;(Pf f wgefebt/fonDf f � beibe^ infamen getban/ ^rt buD frjj

-ocr page 220-

)P4 btefe ftgt;or t�^rtf�/{gt;�Wf�

ne� �eib gcifKic^ mit �gt;em ^)er^cn/v�O (ei�Kc^.mit �gt;cm ^utgt; t�e^u effem 'T�ufolvnOfan �gt;er ^oniofen mi^brauc^nbsp;tes' orbnwna viW einfe^en freiiicb �ifbt brccben nocb.e ��^eru�nbsp;gjiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oem aUemfebUeffctt wir gewaitiglicb/ba^ bie cifcnc

5^^^iiure^eoiampab^cbcr ber @prueb/ Sieifeb if* f�� nd^e /gar niebt fan in ba^ Sibenbmai gepbren- �en�nbsp;Wie Wir geh�ret ^aben/ tmSibenbmai tft ein geifdicb eft'ennbsp;t)on ijamp;rifto eingefe^t/ neben bem ieiblieben/ weil bnnnen i�nbsp;Q)otte� wort/weUb^ bem5gt;eri^enfagt/ lernet/ ba^ ift memnbsp;�eib/welche ber ^auch ober ^gt;i�unb nicht fan leiblich effennbsp;noch faffen.'^iewol bie Q)ottlofen vnb bie'papiften vnb 0chnbsp;wermerfolchewort nicht achten/vnbalfo be^ geiftlichen epnbsp;fen^feilen/ ftreffend boch bieghvtpen mit /rem glauben�nbsp;�ii^rhalben i�^ ivcni^ev benn nichts gerebt/ba fie fag6^nbsp;Slcifchift fein n�he/ barumb if�^ nicht ba- �enn ber weifenbsp;nach/ wolt ich auch wol be weifcn / bas fei� Q)ott noch ffiwnbsp;eur were/wenn ich nur �otte^ wort weg thue/wie fie tm Si**nbsp;henbmal thum'^h� wort weg(Q5ott fchuff^)imei vnb (frnbsp;�)en)fo Wil ich gerne fehen/ wer einen �ott habe/ober wo^nnbsp;Q5ott n�he feo� ^hnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wegcghf iPa� f�otte^ @on i�

iDn�i^^cii(intf)f0 wilichfehf/Werghftpa*ii habe/ober wem crn�hefev- leiblich bett man in wol/ �enn(�5ottvnbghi�i�'nbsp;/iu^ were bennoch ba f�rhanben/ wenn er gleich fein wortnbsp;�)auon lieffe prebigen� Slber wem h�lffe c�t �Uein were e^ n�^*nbsp;^e? ^eil ttiemanb wiffen funb/ba^ er etwa^ were� 3P er beitnbsp;nicht n�he/^olan/fo ift er auch gewi�lich nicht^/wie bie ei^nbsp;fcnc S7?aurefchteuf�/�a^ bo^ nichts�fep/waf? nicht n�he ifi^nbsp;2l^foau(h/^b QSotte� wort nicht faget/ba^�imelonbnbsp;lt;f rben feine greatur finb/wem weren fie n�hef ober wa^elfnbsp;fen pet �em ^auch hub pe wol n�^e leiblich / aber bernbsp;�en nicht/ �inbpe benn nicht ��he/fopnbpe auch nichtsnbsp;%)beral�fc� ^o aber Qlotte^ wort ba^u fomet / fo brauchetnbsp;^ac�^er^ebePelbigenwort/onbgeneuffteben be^geiplich *nbsp;lt;m wort/be^ ber leib braucht on geneukt eufferlich on leiblich*nbsp;wa^ fol ich biel fagcneber alte (^chalef ber �Teufel hatnbsp;�)ie 0chwcrmer alfigt; oerbtenbet / ba^ pe nicht wiffen wa^ penbsp;felb^fagen/plaubernoieloom geiplichen effen/ wiffen bochnbsp;�icht/weberwas^ geiplichoberleiblich effen feo��arumbw^lnbsp;lt;en wir hie ei� wenig bauon fflW/ ^u onterricht ber fenige�nbsp;f0 (� beb�rffen/ber �chwermer thorheit weiter auffjUbe�^/,nbsp;tgt;nb ben fpot t ifcheii Teufel ^u oerrhaten�

Crplith htifP nbsp;nbsp;nbsp;�itht geiplich effen/trinef en/ober hat�

txitt/

-ocr page 221-

W�/ Wen nbsp;nbsp;nbsp;/enfae fman iffet/trmcfe/o�)er �anM�/QJeifi .

tft/ooer efneaetfllte^wefenti�/^�ennfo w�rDeff^nfln�?flei�* lt;r m�gen Q^eOtf^genoffencDergetrnnSen werw/SC.�^��'*nbsp;^intema(S^nfe��^|ieif(^/ef? fev wa�^ef?m��e/(m gei0(hnbsp;lt;Plt;^n ober (eibucamp;en tvefen/ne�tbarltf^ ober onffe^tb�rUd^/fonbsp;war^a|}ttg/n�t�r(t(b/icibn^ fleife^ / ba^ man griffen/nbsp;Tuien/ fef;en bnb ��renfan / von emem^lt;Jtbegeboren/amnbsp;*^lt;^w^egc�orben-0bnbern ba^^r Je^fletc^? geij�heb/ba^ef�nbsp;vom ^eif�fompt/vnb toil vnb mu^ von vns geiflUeber weifenbsp;9^no||en fein� Obiedum non eft femper fpirituak, Sed �fusnbsp;aebe^fTe fpjrituaiis.^�a�i m�ffen Wir mii krempeln beweifen�nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sy?aria bie 3�ttgtraw ff^rif�nm empfteng vnb gelt;lt;

ba war ff^rif�^ an vcc^t (eibiicb -^ebtbariieb $5?en* m�r�rtk.f Kb /Vnb nicht allein ein gei�licb wefen/ ^veb empfteng vnb �XT�nbsp;Qf^or fie m aufb geifr�eb� �jie foesiifv/ pe gienbte bem wortnbsp;ves (rngei^/ba�^ fic feite fcbwanger werb^ vnb geberen� S5�itnbsp;vemfeibtgcti Glauben in be^ ^ngei^ wort / empfteng vnb ge^ '�K�nbsp;Ffie imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^nftum geiftiieb/^gieieb ba �e/n in irem

gt;J^be empfteng vnb gebar ieib�cb� �enn wo fie niebt bette �P^iftnm in rrem gerben empfangen gei�tieb/bette �e in ni*nbsp;JJJ^�^webr empfangen (eibiicb� ^iewoi �btt bette m�gen vonnbsp;{��em treibe machen ff bn�u^2etb/ in irem fcbMffobn irwif*nbsp;J^e�^�^^�^^gt;lt;^�^'i�vn2(bammacbf/2(berbawere�eni(btfei*nbsp;ter worben/ gieicb wie 2(bam nicht ^)ena SSTntter i߻nbsp;. VC�) Wae? emp�eng�e in iremberbent ^iebt^anber^/nbsp;^ngei^ Wbrt^ben/nem�ch/ �w folt mit �ot*nbsp;^��nfebwangerfein* �a �eba^^wbrtfaffet/vnbbnrchnbsp;A rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im herben febwanger warb/ warb �e

�ncb (eibiicb febwanger/mit bem/ ba^ba^ wert im herben ir ^^tb wei^ nicht was? er empfehet/ benn er verniemetnbsp;x^�,^nget� wort nicbt/2(berir herb vernimet wok wo^bernbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pf^het���a i� �e rt n jweifeitig febwanger/gei�iieb vii

letbltcb/vnovocbmiteinerlebSrncbt �nbba^ leiblich f^* wnger fein/ mere ir feinn�be gewe�/wo e� on ba^gei�licbnbsp;gefebehen were�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�be�u nn ba^ gei�licb

vf^fi^'tebt ^winget/baf? bie $rncbt ein gei�licb we nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

(eibiicb / vnb boch baneben ein gei�*

�fh empfengm^ neben bemt�Wchen� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xe�X

^gt;ieten fahen ben ^)errn ba^ Kinblin/ in ber jjirtw� (eibiicb/ vnb ^err �meon im'�empelaucb / 2(ber etmeen�nbsp;fefi^wT^^^^^^P^^^^�ehviffen/wo nicht auch ein gei�licbnbsp;ba gewe� werCt^ergab fnen aber bae? �ei�licbfehe�^nbsp;X vhn

-ocr page 222-

c$� 5�vc(ffc( ntf�t t)cr anbhcf Ocf? Xwi)Itn^*fonOertt ha�? t)e�J(^n�cl^/ �Ja^pcaert ^et^(e�em/weifet ^uf(amp;awen Dennbsp;5?e�anD/��?nD Da^ antwort De�^ ^eiligen ^eift^/weieamp;g^ ^jerrnbsp;(Simeon vberf omen ^atttz Da^ er^en Samp;rift De^^errn fe^ennbsp;foite/ eje Denn er fi�rbe�

�^i?rcb Daffeibige wort er�nb �eb tn irem ^er^enein geiltliebfe^en/ Do^ ift Der glaube/ Damit fie Da^XinDiinnbsp;erft aeiftiieb anfa^en/ aif? Den ^etianD/ onD Darnacb mit Dennbsp;teiblicben �ugen �neb- Kn tfi�fa eineriet) X^inDiin/eineriebnbsp;^^eiUnD / onD wirD Doe� ^weieriep weife angefeamp;en/geiftlidgt;nbsp;Dureb^wart/ ieiblieb Dnreb Den anbiief* SlberDieieibiiebennbsp;Singen wif�e�nicbima�^nefe^ett/ '^enn fie fe�en wol Dennbsp;^eilanD/Mnnenaber nicbi vernemen / Do� Der ^eiianDfeo/nbsp;��ennDa^wort f�nnen fteniebtbegreiffen- SlberDa^iJQeri^nbsp;wei� wol/wuf^ Dte angen feben/Denn (� vernimet Die wort vt�nbsp;wei^/Da^ Die angen Den reebten joeilanD fe()ew.^ie i|l nu Da^nbsp;Ding leiblicb/vnD Doeb ^ln geiftiicb ffamp;rn neben Dem leiblicben-tScifilic^ rn J^em/^a^ blntfl�fftge ^eib r�ret ia fein geiftlieb Dingnbsp;Q?/va fie^bfiftn^ fanm anr�ret/ fonDern Daf^leibiicbe fleiDnbsp;b(utfl�fft^eunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O�t- �ehnoeb war Da ein geift�fb anr�ren Deifelbig^ f lei^

wdb�i?. nbsp;nbsp;bei^ in irem j^erben/Da fte bet; ficb fpracb/ 5K�ebir ieb nur fe�

ne^^ieiDesfanmanr�ren/ fo w�rbe iebgefnnD/ �ibeDo/ foleb wort vnD glauben in irem b^rben/ ifl ein geif�lieb anr�*�nbsp;ren/^ennirebanb/ fnnbte freilieb Da^ wort niebtfaifen/nbsp;Da� irberbfpraeb (3'�^�rean)�ie wnf�e aneb niebt wa^ �ennnbsp;r�rct^�ber ir^perb wufte wo|/Da�?irebanD Da^XletD De^i^etnbsp;lanDi? anr�ret QVober wufl fle e^abertKiebt vomanr�ren/nbsp;fonDern von Dem wort (�a^ ift Der ^eilanb ) Ku wa� r�retnbsp;fiieDa^b^^fbgrif�licbaneniebti^anDer^ Denn eben Daflelbigenbsp;ietbUe�e XieiD/Daf? Die ^anD leiblieb anr�rett^inerlcv if� Da^nbsp;lerbliebe^leiV/vnDltnb Doeb Dasmeierlev anr�renzQ5eifiliebnbsp;vnD�eibliebgt;

Offer �Rzim �^rabam warb von (55oet gegeben ba^ ^anb ffana^ * quot; * an/ 7�U bd^Sanbifleinleiblieb Ding/ noeb ifl Da aueb einnbsp;geif�lieb cinnemeDeffelbigen i�anD^/^�en SIbrabam nam e^nbsp;ein geif�lieb bureb feine glanben/Da fein berb fpraeb jeb glennbsp;befi vn neme e� aw '^ober aber batte er Da^ etnnememeCbnnbsp;�trwnbbei ^weiffel niebt vorn ganbe/Dg^ nfef eine Ju^breit befa^/fbnnbsp;SiAh^vn Dem wort/Dae? er fagW�)ir vi� Deinen tarnen wilnbsp;s.lt;in?Di^ 2artD gebew ^a c� nu feine Xinber einnam� leiblielynbsp;wnf�c freilieb ir leib oDer banb niebt wa^ fte einnam�/ ben bernbsp;�eib vernimpt tvort ni(b^*'S(ber ^brabam^ berb wu^nbsp;f�ewol

-ocr page 223-

wctrt ffef� fielen, jpz


^^'^^engene 7h(be nbsp;nbsp;nbsp;feinem icibe ober von 0ar� / fonbern

^on bem n?ort ( 0ara foi bir einen 0on geberen ) nbsp;nbsp;nbsp;er nn

^n fon ieibiieb ^engete/ svnfle ja fein ieib niebi/ waf? er (bet/ ^enn er funb baf^ wort nicht vernemen* 2(berfein,^er^5vn*nbsp;ne ipoi tva^ fein �eib (bet / �enn ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ernam ba^ ivort

�yoi/vnb wu|te/ba^fetn�eib ben^fnae^engete/ben er^nnor �^n�cb Q3ottef^ wort im Q5(anben batte ge^enget ^n ift� (bnbsp;Jteeiet) ieibiieb 3faae/ben fein 59erb bnreb �^en CBiaiiben geif�*nbsp;y^^^nb fein �eib burebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werefleibiieb ^engete / wie benn

�Pani. ^om*4* biefen �ianbenSibrabe fafipreifet* fort an/aile ba^ieniaefovnfer geibenffertiebvnbnbsp;r^Jblicb tbnt/wenn �ottefJ wort ba^n (omet/vnb bnreb bennbsp;^muben gefebiet/fo ift^ vnbbeifft^aei|�ii(b gefebeben*nbsp;nichts fo ieiblieb/ffeifebiieb/ ober enfferiieb fein fan/ e�? wirbnbsp;9e(ftii(b/wo C� im tvovt vnb ginnben ^ebet �^a^ geiftlieb ni*nbsp;Jt anber^ ift / benn wa^ bnreb ben Q5ei|� vnb gianbenin vnbnbsp;^nreb vn^gefebiet/^ott gebe/baf? bing bamit wir vmbge*nbsp;�en/fei) ieibiieb obergeiftiieb/S^iiKetm u(ii,non in obiedofpLnbsp;feo feben/b^ven/ reben/greiifen/geberen/ trag^znbsp;nfen/trinef en/ober wn^ c� while* �^en wer feinem ^ebe^ennbsp;pienet/vnb tb�t^ ieibiieb/ fo ift� fm fein n��e / ^enn peifebnbsp;tnfctnn�iK� abergeii�lieb^ ba^if�/fv e^fein ^cr^ �e.f�hlt;^reinbsp;tSgtz au�bem^ianbenin^otte^wort / fo ift^�eben vnb ncmviehenbsp;. �eligfcit �(t ha eineriev ietb�eberRebeller / bamit et:

^^er zweierlei) tbnn* ^�er 2eib wei^ niebt wof? er tbut/le|ft fieh treiben wie einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beewet� woiz

wa^ ber reib tbnt/^oberf ^iebt vom^ebefte/fonbern Vom Wort �otte^ bas? ba faat/Siebe beinen Nebelten*

-ocr page 224-

)P8 b�fe

hrtrtcu e�^ au(amp; �fc^t 3t^�it / wcntt cr ^ce� g^riftuw (afp� fKrbm vrtbauifcrfte^cn/vnbfoUb tverrf (af�en bUiben verbotnbsp;^en/vnb rtie^t verf'�nbigen Vnrdgt;�^ wort/wem were e^ n�^efnbsp;ifl�^ �oc^ fcf^t n�i^c/ venen er f�rVte au^en getragennbsp;Wirv (etbliefyvnv lie Va^ wort im^)er^eu indbtamtemen*nbsp;^ett nu vnfer 2eib mit f0l({)cn weraen fot teibtie^ vmbgegt;nbsp;lt;5ott ftiamp;t ^tt/vnV fan Vocamp; Vas? wort ni^t vernemen.nbsp;nbsp;nbsp;Werumb Vw

amp;�8��gt;ort lt;�eele ntcbt fan^erau^ faren vnV (etb�icb wit Vem weref vmb tetiet�i Q5ott aifo naeb betVeriet; maOe / vnV gibtnbsp;lcfSeib; � �gt;a^ wort f�r Vie 0eeie/vn V Vai^ weref f�r Ven Veib/ anff Va^nbsp;pcbeiVe @e(ig werven / vnVeinertevgnaVe genieffen vnternbsp;5weier(ev weife/ einem iegi�ben fein befe^eiVen tetb

'S fage mir ^ie/wer Vtc recbten ff apernaiten |tn V/^en ffeoiampaVfe^iit vn^ / Vas wir ffapernaite finV/ wei(nbsp;toirff�riflufi (�eifeb ieibiie^ effen im StbenVmai.



fage aber/Va�^ Vie @cbwermer reebteffapernaiten ftnV/Sen Vieffapernaiten febeWeten aneb Va^ �^Vercf vom ^ort/ vnVnbsp;Sic 0s^wtr pelen auffva^ (eiblicb ffeifeb effen/Q5lei(b wie vnfer@fbwergt;nbsp;nKrgciben j^er tbun-fffbeiVeu Viewort ab vnV (affen fie faren/Varin Va^nbsp;X Ww. geiftlteb effen ffebet/ gaffen vnV gehn menfen Vieweil anffVa^nbsp;(ewiicb effen/ wie Vie 5?arren eim in^ $5?au(febettvnVmitnbsp;Vcn augen angloi^en/ Va^ ffe Vaf�r niebt f onnen gewar wer*�nbsp;Ven/Ver wort Vie Va f(er(i(b ff eben/ 7?emet/effet/Va^ ift weinnbsp;2cib/amp;0 tbeten Vie ff apernaitem

aber ianicht m�gen ffapernaiten fein / ^enn wir mbeba(ten/(eib(i(b vn geiffticb effen�er5gt;?unv iffet Vennbsp;�nbetbd�b�eibffbriffi(eib(i(b/�)ennerfan Viewort nicht faffennocbnbsp;o�f� effen/vnv wei^ nicht wa^eriffet/fcbwecft img(eicb/a(^ effenbsp;Stcnbrnlk er etwa�? anVer^ Venn ff briff ufi �eib. 2(ber Va^ ^erb faffetnbsp;Viewort im Q^tauben/ vnV iffet eben Vaffeibige geiff (ich/ Va^nbsp;Ver5^?unV(eib(icb iffet/^Oenn Va^^^erbffbet wo(/wa^ Vernbsp;vnuerffenVige �iy�unV (eibdcb iffet. �Jober ffbet e� abertT�Pnbsp;ebt vom ^rot / noch vom effen Ve^ 5?�unVe^ / fou Vern vom �nbsp;loort va� Va ffebet/^ffet/Va^ iff wein �eib. Q[)n V iff Vocb et*�nbsp;tter(ev Selb ffbriffi/Ven beiVe 5?�unVvnV ^)erbnbsp;emff ^eine maffe vnV weife*

�2(�^ ^erb fan^ nicht (eibficb effen/fo fan�? Ver ST�unV nicht geiff�fh effen* 00 nigcbtfi nu f�ottgleich/ Va^Vernbsp;S��UttV f�r Va^ ^)erbe leiblicOffb Vofi ^er^c f�r Ven S^un Vnbsp;geiffheheffe/ vnVal^alle beiVe von einerlepfpeifegefettigetnbsp;vnV felig werVew �enn auch Ver vnuerffenVige amp;ib nichenbsp;we�? / Vo^ er fofebe �peife iffet/VaVureb ev folle ewig geben/nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eun

-ocr page 225-

penn er f�kef? md^t/ f ^tt�Jerw fttrbt �aamp;�i v��) tJerfau(et/a(�? wc er fon^artOcrcfpeifcgcffcn/wte ein vt�ucrn�nffeia e^kr�nbsp;Uber �gt;ie @ce(e ft Jet vnb verftejettvol/ Oer Oetb m�fRnbsp;(eben/weilcr ei� e�Digefpetfe^wndbnimpt/Oiefnn�nbsp;lt;Ptlaire�ft)irO tm �rabeoOerf�aub verfaitiet vnOverwefetnbsp;2( fpreejen fte/ 57?aria Oa fte fcj wanger war vn gebar/nbsp;fa je fte aueb (eiblifj fr XtnO* Die ^trten vnO @tmeo�nbsp;fa Jen fn a�eb / vnO fo fort an / Oie anOern Jaben aUe^nbsp;�efejc�t/oa^ftegienbten� ^a^foimanfagenC Q^oj�reiebnbsp;Wo(/Ou ,^ar te erf eie friicbt/ w�t Oeinen Q5ott ieren/wie er fidjnbsp;Oir folk leiblirf) Oarbieten/'^teieiebt w�t� awej 5gt;y?aria feinenbsp;^^utter DUO �inieon werOe�/ vnO (effefl Oir niebt ben�gennbsp;Oer wetfe/Ote er Oir f�riegt? ^ie On w�t/ fare Jin/on mo*nbsp;jbe Oir ein eigent/ 0� wirf� wo( gewar. ^ir aber trawe� Ottlt;�nbsp;ferm Q5ott/ weifber Jat wollen von 55?ariagetf�i(bvnO leib*nbsp;�H*b geboren / vnO weOerkiblieb �oeb geipliebgeffen oOerge*nbsp;trunrfen werOen- l?on Oe� 5^irten vnO @imeon wolt er geif�*nbsp;lieb Ortleibiieb gefeb^/vnOniebtgebor^/ancb �iebl geffen wernbsp;^e��2((fobat er �ad? feinegefa�en/wem er gewolt bat/gefejeznbsp;9ebort/geber�/gefe�get/getragen/anger�ret/vn0ergiei(betgt;nbsp;leibiirf) vn geif�icb gejanOelt werO�gt; uber von vne? w� er Jicnbsp;WeOer geh�re noeb gefe je/noeb gejort noeb anger�rt/fonOertinbsp;allein geffen vn getrnnrfen werOen/ beiOe (eiblieb vn geif��cbfnbsp;�a^ wir Onreb f W effen fa fo viel Jabf vn fo ferne f omen f olnbsp;len/at^ fene/m� geber�/fejen/b�ren/tragen eterfomen ftnO/nbsp;v� vn^ fa fo na Je fep leiblteb/alf? er fn� geweft t�/C)n Oa� ei�nbsp;attOer weife mnfl fein vmb Oes w�ie/Oaf? er in aller weit fo nanbsp;Je feinf�nte/welcb^nicblfei� fWe/wo er ftebtbarlieb erfebicnbsp;ne. ��aMi Jat er vn^ Oa^ feje� ancb ni^f verfagt/fonOernnbsp;gefagi/ allein Oan e^ auffge^oge� vnOgefpart wtrO / bi�^ anffnbsp;Oe� ^�ngfte tag/auffoa^ Oer glanbe ranm Jabe vn wir �iebtnbsp;t)ie felis m/in Oem elenoe leben/wa^folt er Ooeb mejr tjnn?

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alles? recht vnOwolgefagtfev/wa�^getf�*��W*

'^^licb Jeiffe/Joff icb/ feb �^nb offenbar/ �enn Oas? mu� geifllieb jeiffen/ wa^ Oer �eifl tjnt vn vom geifl fo*nbsp;met/gleirf? wie fieifeblicb if�/wa� fleifcb tbnt/vnO vom (letfebnbsp;�nOP(i^nbsp;�j/l^^�^pnnet/Oie aber s^i���) fintf/ Oie ftnO get^lieb geffn*^^quot;*^nbsp;Oie werrf OeSTTeifebes? im �eift tOOtet/werOctnbsp;ILiftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa/Oa^ aneb Ote fr�cbte vit werrf be� geif�^

c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^i^'^tt/weil fte a�^ Oem geifl �om�/wte er and) �at

�PViebt / fvwebt �eifle? ifl/liebe/frenOe/geOnlt ett S� 4

-ocr page 226-

200

�23rttgt; fitmma/ �)cr g^rtflert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(eben er gdfifitb/v�

fte allzumal geiftUeb ** ff or.igt;t)nO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reinen jtveinel |^ai/

.�a^/ft)erffbrifiu^�ei6im 2(6entgt;mal im �laiiben ifiet uib^ (ifb/ba^ Oerfeibige auch im leiblicben elfen geifiJicbnbsp;gciftiicb iebe vnb manbe�.

2(�5ervnfer @(bwermer haben ben0ebwinbe( vnSiab^ bergei|t/meinen/e�? m�ge ba niebt^^ geifilicb^ fein/tvo etma^nbsp;(eibiicb^ i|�/�eben f�r/ �(etfcb fet) fein n�be�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;ae^ wiber^

fpiei marbafffig if�/�a^ ber �eift bei) vn� ni^i fein fan aiP ber^benn in (eiblicben binnen / a(^ import / Rafler/ vnbnbsp;ffbri|�u^�eib/ bn feinen ^oeiiigen anffi^rben- ^)aben mir nnnbsp;bie eiferte S�aurefebiervmb�eftolfene

Wb�en mir ben fprneb ff brif�i f�r w� nemen/Sleifcb �kTA (�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vl�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H�be/ vnb feben/ ob mir in belfer mbebien bam

Fein^3c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�etn bt�nn bie @cbmermeh Q�nb fei) vnfer grunb ber/

Wb ^Da^/mo bie ^mci) meri / Sieif$ vnb Q5ei|l / in ber �ebrifff gefegt merben/bafan Slrifeb niebt ffbnftn^^eibnbsp;b^ilf^rt/ fonbern beilfi aUmege ba^aite geifeb/ ba^ vein Slei*nbsp;^efetst.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffb geboren i|fgt; ^obarM- ^a^ vom Sieifcb geboren mirb/ba^

i|tfleifebgt;'^enmarnmb folt |te bie ^ebrifjt mibereinanber fe* ften/menn pe peb^^famen fonbten vertragen e 7?n vertregfnbsp;ficbiaffbriftn^amp;ibvnb S^eifebfapmoimit bem (�eip/ 3lt;^nbsp;(f i|i bee? �eipef? monnng (eibbaff�g/vnb bnreb in f ompt bernbsp;(Ikift malle anberc

C)^r erp ip S^�ofe� Q5ene� l�ie S5�enf(ben m�Hcn peb meinen �eipnicbi mehr praffen iaifen/ bennpepnbPeifcb*nbsp;3iem/3efa-4ogt; SPte^Sieifeb ip^em/2(ber ber Q5eip blefet innbsp;ba^ ^)etv/ba�? verborret QDnb ffbripn� 3vban.3gt; �^a^ an^nbsp;^eip geboren ip/ba^ ip geip / ^a� an^ �(eifcb geboren ip/nbsp;ba^ ipPeifeb� Siberviel reieber 'Panini ^Xoim s. pbiernbsp;burcb^ ganpeffapiiei/ fe^t imer (Beip vnb Sieifeb mibereimnbsp;anbert'�nb �a(a.?gt;'�iefe^met)/Q5eip vnb S�eifeb pnb mibergt;nbsp;einanbereie�

^^7b icbaebie/foieb^fet) bep ieberman fnnb/ber ba? ne we ^epamcttt (iefet/ ^er ee? aber niebi g(enbf/ber (efc c� noeb/nbsp;fD mirb er p�ben/ ba^ ^Icifrb vnb (53cip/ wo pe gegeneinamnbsp;ber getanen werben/ba^bafelbp gemif^iiebba^ gieifeb ver^nbsp;bampt w�rb/at� bae^ f�nb�ieb^^tt e�? Seinb/vnb ^iberpvnbsp;eber ip/anff�^af? niebt not fet)/bie alle @pr�cbe ein ^nf�remnbsp;^^il benn fol6� marvnbvnwiberfpreeblieb ip/ bae?nbsp;gleifeb/woe�?bem wpentgegengefe^imirb/ ba^bafelbpnbsp;t�iebiffhnp�^�eib�eiP/ fonbern ben alten Slbam an^bem

-ocr page 227-

KP Iff hin n�^e)7�tf^t fan von nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eib vev|�anocn wcv

ven-Seil bafelbft gegen Oem �ictfl ^e(t �cn ?yhcritd^ fetrt^ toott/�crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiud^f kbcnbig/��t wn nuts�/

hb�f�feinn�^egt;�^eineworf/Oietebenc^fage/ftnbCBcif�vn ^6en. �^4 ft^effu offenbartet / ba^ er Steifet fc^dtfct vom � Siinbsp;tvi�^v ben gei|�/�enn er (eret /a/ba^ �eben Lerfianbennbsp;W Q5eif| fei) in fcinaj Worten vnb niett im fleifet� �em S^^i werben.nbsp;rW aber gibt er/c^fa) fein n�^e / �)nb wie foito n�^e fein/nbsp;Wen tv eher �eben noet Q5eiff brinnen if� f 3ft fein xeben noetnbsp;^cift brinnen/ fo muf? eitel �^ob vnb ��nbe brinnen fc imnbsp;^^Uter ^eter tff aber ie fo ver^weiffelt gewef� (auf^genonbsp;nbsp;nbsp;'

Wenbie3�ben)biefolct�von�triflu�?ffetf(ttie(tenf^n(a� �ie �ebwermer fiet verfneten/la^ fe^en wa^ ftef�nbten/nbsp;'^if tlt;�b� fiet ger��met/^g? f st) eine eiferne 57^anre vn bie ge-�nbsp;'^iffe Warteit/f �nnf pe ben r^um befletigf/ fo wil iet^ ufe�emnbsp;lustten wir benn nn/ ba^an biefemort/ fleifet mebt 06quot;nbsp;l^viftn^gcibteiffenm�ge/ fonbern gewatet ben altennbsp;J^Slbam/vnbba^bawiberben Q5eifttfi/oberie o^n geiffnbsp;Vhb nicht geiff iff (welebef?gleich fo viel gilt alc? wiber ben ee^jeifle.

) �o hoffe icb/ba^ wir armen @�nber nicht fo gar weit �^Kifet haben/ ba wir ffeifch gebeutet haben /nbsp;nbsp;nbsp;fet) ffeifchli�

�erffanb.^enn im ffeifch ba nicht Q5eiff iff/ba iff freilich allerhoheff e vnb b(ftc/ ber verffanb/ finn/wiUe/herh vnbnbsp;���Hf- 3ff nu ffeiW f�ffiffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^i^ fiww / verffanb/

�ywf/vnb ait fein thun vnb verm�gen fein n�h^/ vnbmuf^ �H�hung gh^�iff inbsp;nbsp;nbsp;^i^f^i^ f^i^*

lt;3eben j�nger/bie irmnrret/vnb (aff euch meine wort u / ir verffehet mich nicht vecht �enn ir fallet auffbof^nbsp;weref/vn leiblich ffeifch effen/vnverffehet^/wieman� mit jecnbsp;�m ^nreifft/vn im Selbe verbewet/alfJ ffeifch auf? ben �eher*nbsp;� �p^t�iffcinffeifcblieamp;ertVblicherverffanb/folchffeifchnbsp;�ie^t ^u effen / mue? �eiff hie fein nicht ff ei*nbsp;w�ffen meine wort verffanben werben/vomnbsp;F anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meine wort �nb �eiff/ barumb iff bei*

?� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9^?/vnballef? bauon ich rebe/auch �eiff vnb geiff*

ftc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^u braud)en/ ^�enn ber �eiff machet

�'^Wg/Sleifch iff fein nO�il-

.^�ren nu bie ^chwermer auff biefem Spruch ( v�he)fo ff eiff ffehen vnb hoch pochen/welcher hoch betnbsp;S fi�ffvnb vngewif^fein mu^/bep vn^ aber faff ge*nbsp;wi� tff/ Vag ev rt(cich wiber fie ffehet/^ollf ffe M vn^ auchnbsp;aut

-ocr page 228-

2pi btcfc

�WtJaUett/obwirfef�vn�gt;^ciOeamp;ettrt�flrtcmfpr�(amp;/�Ai^ �w�T�nK,n i|� mein �eibz'we((ba gan^ ^eU/^ctvt� v�b flar tft/alf0/ ba^nbsp;er mit feiner f�nf! noeb maebt fa� bnnefe( vnb vn�ewi�?nbsp;maebt werben/ bnbnlle �ebwermerev br�ber 5n febanbennbsp;werben/�enn wir feben noeb niebi bie @(briffi/fb wiber bienbsp;fen @prn(b �reben feit en/wie fte rb�men vnb f�rgeben/vnibnbsp;weicher willen wir nicht fo f�ciff branffl�eben feiten. �a^(e^nbsp;btn wir woi/ ba^ gt;r blinber b�nef ei bnreb ein gemalet gla^ fi^nbsp;b�nieniei�t/bie ^cbrifft ftrebe an viel ortennbsp;wiber biefen@prucb/ �ber fie reimet w viel mehr mit/m/

2:w,nrtci ein

^n^ef^icher ^1 ^er ber Jwingel i�� allererf� dn vn^ef^i^ta Simmet Qfljman/ ono bnwet grobe fpeen/ ba er gen 55aben alfonbsp;reibt/2Baf? au^ gleifcb geboren wirb/ba^ ifl (ieifcb/J^^'nbsp;San. ?? ^irbnngbftntt^ fleifcb geffen / fo wirb nichts bennnbsp;eifcb barauf^.W vnb febane bem/ber ba^fagt/^oeb folgennbsp;te i� nacb liefen oerf�anb/H�c iiiq 3eb fage/ba^ /r 0cbwepnbsp;mer f �ne freebe Sente feib.^mar aegen ST�enfcben gebt fv gropnbsp;fe bemnt/fenffte onb gebult f�r/Mer gegen �ott onb feinemnbsp;toortjeib ft ^(d(^ toll vnb tbriebt

nn/wie fein bocb fteb ba^febieufft/ ^a�?au�?(�e� feb geboren ifl/ ba^ ifl f�eifcb/ �arumb wonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Peifcb

geefjen wirb/fannicbt^ benn�eifcb brau^ werben, �er @p^ futbSbb^iw 3*tebet oonber geb�rt onb natur be^fleifcb^ /fonbsp;jeu�t er�fauff^|ieif(blt(b effen / fo gar bat biefer �eifl bilt;nbsp;^ebrifft in feiner gewait.

02 nn icb blt;�^^ bae? 3wf ngei bte rebe vom nat�rlicben fleifcb WerbeU/^leicb Wie ^rot on Sieifcb/wo (� geffen wirb/nbsp;jn^if ifeb onb �lut wirb/ ^c�/ ber c� fffet / onb wblle ba^/fonbsp;S^bf tff Sleiffb w�rbe geffen/m�fle c� oerbewet onb ^u flei*nbsp;feb Pnb ^lut werben / wie anber fpeife / ��nb bof? foi oerm�*nbsp;genonbgebenberfprucb3bbott*5*^n�?au^Sieifcbgeboren ,nbsp;Wirb/ba�^ ifl ffeifrb* ^eime bicb woi bie treppen binab. 3ffnbsp;aber feine meinung biefe/Oae?/wer ffbtiflu�?ffeifcb iffet/bernbsp;tvwbfleif(hoberfleifcbliebigt;nl^t^ltbtgeiflticb/foreimet fteb^^nbsp;noch biel femer/onb mag be^ gleichen barnacb alfo feblieffen/nbsp;55Jer bvot fffet / ber wirbln ^rot/ quot;�Jnb wer 233�rflfffet/ bernbsp;wirb eine wurft/ ^er 233ein tsjmft/ber wirb wein. 0o wernbsp;ef^wuttber/ boesbie ^�iffe niebt lengefl �cbeffenonb eitelnbsp;Cebaffe worben ftnb/weil fic ber fo biel freffem �^olan/folcbnbsp;alfenhen wollen Wirlaffen geben.

S(wbie(eflerttngfflnicbf5w(eibf/ba�ibiefe�(bwcrwer wollen

-ocr page 229-

tttetrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205

gkifc^ auc^ tit tgt;Kfen @pr�camp; fiec^fctt Vtt� �cborert ift/ba^ tfrflc�fcb/ �Snl^/rcnbsp;wwwna lt;flff�(elt;^e z Das^gamp;nf�u^Stnfcbfev aws^ffctfcbg^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atta

yorct�f �amtt J ctgctt pe an/wic fein fte baf? ffavit wprt VuO verfielen. ^�er (ctbtge 0a(an rrctbt ftcfolcb^^unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^ntbcivvnbjU rebenmiffe�cbcrt�urft vntgt;tgt;allt;tar�0f'�t m�g(Kbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vonS�ri*

Skifcb �aUctt/tvlt;^itOe barauO^amp;ftt/�lt;�^ e^au^gletfcb Of boren fciy vnb fet) ffeifeb-^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�ffe� fie tfcnn wotfort/vnb

��lt;|f ffV / vnb m�gend nt#

9��env� vannen ^�nbev nnb bn^ ae�aefen �owe^bie^

�}^/^a^an^Q5eif�gcboreniff/ ba^tfi^tf�/Qetttt fern ��fitf�tgt;o ^�^fcb il�niebfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fWgt; / fonbevn au^bem bnOgen Q5eif�

Oeboren / wie ancb bie ^tnbev nnb alte ^eiv (m Q5(auben be* * f nnet/vnb fpvkb^ / W �^f ube an 3efnm Samp;vift nnfern 5^ev*nbsp;�S}/ �^fv empfangen ifi vorn fettigennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nb bev lt;^ngel

'^atti^j �fprfcb^ ^n 3ofepamp; tm feblaff/S�vebt bteb indX/S^a* Jein �emabl 5u btv innemen / ^enn ba� in ^v geborennbsp;Wbag �fr i)om yeiUgen �eift. Q�nb ^uee �? �a wavta mttnbsp;pJH (^nge( ficb befrage/foie fol ^�ge^en/ba�^pe einen �onnbsp;Jbi^beren/ weii fte non feinem 555�att toei^/ �pviebi �abri*nbsp;�^Pev ^eiiige �eif� toivb ober bief) f omen/ vnb bie fvaflt be^nbsp;vWen wirb bieb i?bcvf^attcn/^avnnib ba�? ^eilige ba^nbsp;geboren tvirb/wirb ^of te^ �on beiflengt;nbsp;^.�^ab�tef�nia/ ba��^riftn^Seiban^bem ^ei/�gebornnbsp;jpivb/ vnb i|i bf^tig barnmb mn^ er gewt�lieb niebt fleifeb/nbsp;lonbern �eiftfein/nacb bem fprncb Wif�i/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a��^ �eifl

Oeboren ifl/ba^ i|� geift� Sfber bon feinem anbernS'JTenfebet� ^et bic @ebriffi ajfo^ ^iebr baf^ ieb ben �ebfoermern biefcnbsp;. P�^fl�^^f�riege/�ennfiefoitenbicfcibigenfvofanmenfennbsp;52^nng^ bar�ber b^pffew tngenb bnbbo�er Q5ei|�nbsp;Pneg^ �onbernon^ armen ff apernaitenottb Sieifebfreffevnbsp;f�erefen onb troffen / tviberirenboebm�figennbsp;�ebwermeret) fort geben/ba^ff briffn�?

rein n�bcfc))/werben baib S5?arcion/b7?anieben^/ cOflardon. ^ientin fomen/bie ba (erc^a^ffbriftnf^ fein re^t�Seib/ S��anicbe*nbsp;�^�S��*^^^^�efpengftbef? babegebabf/weiie^fiebni*�^*nbsp;r Sbrt^nf? geib fein n�be fep / onb fcU^ boebnbsp;�^Si�V�lt;bbabem

biefen fpr�eben (ern^ wir nn/wa^ griff cbcradftin^/ wa�

-ocr page 230-

204- biefc

wo^ 5(eifc� o�gt;er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wtrtitfamp;t Den aug�

ftrtgernnac^Da^gUife^^eifl�en/Da�Drtmaggefe�ettvnDge*� f�lct werDen/wie Dtc ^(Dtvenner r^un/vnD j?ciflfennbsp;�ci� eirtVrttt�$e �(eifc�. @onDevn wie tr� aue^ Drebcn gefagtnbsp;t�a� ��ifi Dlt;^bc/4)a^ a�t�/(�ct0/gctftii(^/ vnD De^ amp;�^� Ding t|l vnDnbsp;jnb 0eiii�c^ Jeifl/wa^ auf? Dem Jeihgen Q5eift f omet /c� fev wie leibtie^/nbsp;enl�erUc^/pe�tbarUc^efJimevfeinmag- ^iDernmbSieife^nbsp;bn l�eifcbUeb/ alle^ wa^ o Jn �eif� auf? ngt�riicber frafft De^nbsp;Sieifebe? fomet /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fei; wie inner heb bnD vnfiebtbare^ /mee

�nb fev. �ennaneb 'panln^ fXom*8gt; �(eif(biieben finn/flei^ K� fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nennet/'�nD �alagt;5gt; ��nter De^ fleijebf^ wevcfen seiet au(^

Die^^e^erev/bafj^/ neiDetGweiebeDotb gani?innerlieb vnD ggn^ vnfiebtbarftnD^

3@t nn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sleifeb an� allem f�eifeb an^gefonDert/

tff)n(�0 5ici vnD allein ein gei|�liebSlei(ebf�rallen/ni(bt an^Sleifeb/foti Dem an^^eif�geboren / foiftf^aueb einegeiftliobe �peife�nbsp;Oefbnbtrt. 3fl^ einegeiftiiebefpeifefoift�/eine ewigefpeifc Die nicht ver^nbsp;gepen fan* ^ie er fclbs fagt 3opam quot;^irefet fpeife Dienbsp;�icbtoergenglicb i|t/ Die Da bleibet in Da^ ewige Seben/wel*nbsp;cbeencbDe^S^engben ^on geben wirD� 29nDabermal/3cbnbsp;binDae^lebenDig^mt vom kirnet fomem Jtem/wer michnbsp;iflet/Der lebet ewiglieb/vnDfo fort an Dnreb^ gan^e gapitelnbsp;(eret er/wie fein Sleifebfeb Die rechte lebenDige/ ewige fpei^nbsp;fe/bie Da lebetttgt;i^ maebennD bebalte alle Die fie effen�nbsp;^�rnmbDa�^e �arnmb/feinSleifcb ifiniebt an^^leinbsp;fcb/nocbfleifcblicb/fottDern geif�lieb/ Darnmb fane^niebfnbsp;ber^eret/oerDewef/oerwanDeltwerDen/Denne^illbnnergengnbsp;lieb/ wie allee? wa^ an^ Dem Q5eif� ift / 7?nD ift dne fpeife garnbsp;bnDganpanDer art Denn Dievergenglicbefpeife� 23ergengli^nbsp;cbe fpeife verwanDelt (icb in Den 2eib Der fte iffet / ^�ie^ fpeifenbsp;wiDernmb wanDelt Den Der (te i(fet in fteb/on macht in fr felb^nbsp;gleieh/geiftlieb/lebenDigonDewig/wie fieift/al�ernbsp;�t� if� Da^ ^rot vom 59imel Da^ Der 2Velt leben gibtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

@werDe nn ff briftne? �leifcb/ i?eib(ieb oDer �eiiilieh geifert/f� ifi� Derfelbige geib/Dalfelbigc Q5eii�lich Sleifeh/Die^nbsp;felbigeonuergengliebefpeife/^eim 2(benDmalmit ST�nnDnbsp;i[eibllt;ch/tgt;ttD mit gerben geif�lich geflen wirD/ nach ff bripn^nbsp;cinfeb�tig^''lt;^Dcr allein mit Den^er�f ^eif�lich gefjen onreh^nbsp;^ort/wie er 3obangt; Ieret1o?bn Dae? er im StbenDmal m�nbsp;Dem�iy�nnDe wijD leiblich geflen/bricht im niebte? abe/ Dae? ernbsp;Darnmb m�f�eSIfifch oDer f�eifcbliche fpeife werD�/0onDernnbsp;trgepein Den S9�UttDoDer^erb/fD ifΣ?Derfelbige2eib/gleicb

Da er

-ocr page 231-

mem fef� 20$

�� cr ��flr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3*c�^ / 6(et6 cr DerfcJSigc �6rff﫣?/ er fewe

w^er8romenoDerb�fett �cnOet

^gt;�v�mb fol �ev 9wtrt3e( �tc^e atfo fc^KefTett/ fmr�gt; Sp* (ffjnnn� fie� Ou� fictfcb aeei�cn/fa wir�gt; t)e�n (leifd) rra�^;^et(P�? rwnbsp;�iU wot / wenn man ven ^in�ffci^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�X

?nb Sapcrnaiten reoen atfo* ^on�evn atfe/^ivV Sfrifins^ flcifc^ �cffen/fo wUV ntc^t� Venn ^eift Vrau�?/^nn t|l emnbsp;�eiftli^ |�eif(b/one tef� h� ni�t verwanOetn/@enVern ver��nbsp;W�nMt�n�gt;9i6ei)cn@c(flamp;em/ txrt�fffet. �(il BtnnP�nbsp;�me S�atgt;enfact enfer �e(b �neb fie ^effnungnbsp;nbsp;nbsp;ber auf

ferffebung von 0 Wen vn W�^ ewigen �eoen�/ fo nj�� er auo) � eif�tie^ werben / vn alle^ wa�^ tieife^tic^ an im tf� / verbew*nbsp;envnb verderen. Da^^ tamp;nt aber biefe geifltiebeepeife/wennnbsp;et Weidet (etbUeb /fo verbewet fie fein fleifef) vn verwanVettnbsp;in/ba^ er ancb geifttieb/ba^ i ft/ewigtiebnbsp;Ve/wie*Pantn�i*�erint^�nbsp;nbsp;fngi� �^Wtvb ber teib getfittep

^ufferfte�en. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .ji .. c

��nn in biefem e(fen ge^et^ alfoj� Va^ w ei� �job lt;^xemvet gebe/al^ wenn ber ^olff etn ^cbafF^ffe/vnb ba^nbsp;^cbaff were fo eine f�arcf c epeife/ba� ben ^otff verwannbsp;Vett/vnmacbt ein fd)a|f brau^. Sttfo wir/fo WW/einbsp;feb effen letblieb vn geifflieb/ ift bic fpeife fo 0lt;ijef/ba^ �e vn�?nbsp;jtt |te� wanbett/vnb an� ffeifebtieben/ f���gt;�i^en/fferb��ennbsp;^enfeben/geiff tieamp;e/jeiiige/tebenbige 55�enfdX maept i�nbsp;ivir benn aneb bereit f�nb/aber boeb verborgen im glauben vnnbsp;Wnung/ ^nbiffno^ niebt offenbar/^mj�ngften tagenbsp;werben wir^feben^ 25rtb ?iwar/wennfief^te(bt tenn�^rotnbsp;vnb ^ein effen vnb trinef en o�n fweit fte aueb geiff*nbsp;lieb baneben gbriftu� �eib vnb ^(ut effen / fatten �e ia vn^nbsp;�ueb jngcbetv baeJ vnfebebtieb were / gbriff�^ fietf^ leibticbnbsp;effen/neben bem geifftieben effen/weit Gbrij�urfeibM fo gutnbsp;� tffatf^^vof vnb'��ein/ wieiebwiber'^.�artffab gefebne��nbsp;ben babe.2lber e^ iff nicht werb/ba� fotebe bofte �eiffer foltennbsp;tefen vnb bmuff antworten/barumb w�^ ieb^ b^e an^ vbep

I5jffeinen ber @(3bwerwer / ba fte fagen / gbrin�^ |t|t �iw rechten (Botte�/x�nbWfeb feft fein n�fte/barmnb mo^ men

J^in �eib nicht im Slbenbmat fein� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biefe

ftitett/vrwaJ�cbbefennen^^^^ ffaub worben/vnb bie warbeif baben pcb an bem gufet

-ocr page 232-

2o� nbsp;�(ta b�fe Wort �^ri'ftt/�gt;(tetf�

^mfor�^er fan er tife�f^ beflper^ t^un^cnn fom wt'M v�O brmae f�r^ern l��^ef/DawU er fofepen fall aufl^te^te,nbsp;wirD �gt;er/fo mir/�t ge jplffen ^at/aud; iw� me^r w vorrljatnbsp;^aben / Denn fie meine�, grieoe tvoU teb gerne j?aben / wonbsp;fcirtf^nOte/vn Die Propjeten ^erf�r bringen/^olt^ aber nilt;^nbsp;ebi fein/fo In^ ge^�/ wa^ ba gebet 3cb ifetw mit einem �nbsp;me^r^u t^nn/ benn fie mit ^e^en/ 42gt;enn l�gen barffvielnbsp;fvnb planbern^^/^ar^eit if� halb gefagtnbsp;��2( fte aberHein ^rnnb|ieinlin legen / vnb ^um febeiiinbsp;^%l?^^^^f�rbri�gen/5j�aitbi4^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^n enefy�ibe

^^^/PV^^^^^ffWiw^/folleiirnicbigtenbem �aranffbnb te^gnngfam g�ant woriee im^neb wiber biebimlifebenPronbsp;pbeten/Dnb ift nocb�le^i^lt;^� �ten vmbgeftoffen.

^^ffelbigen gleicben/ �a fie fa^en/ 2fi bae^ ^rot ffn^ 2eib / fo iff bo^ ^rot f�r vn^ geereubiget / b^'b i(^ andgt;nbsp;bafelblt verantwort / �^enn bie^wepft�tf finb ��garlftab^nbsp;i)ie er voter �nbern wiber micb f�retnbsp;3^em/baj5 ffe fragen/^onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;befohlen babe/fep

�entleibimSlbenbmal^neffen/if�aueb nbsp;nbsp;nbsp;garlftab^/ vnb

(eicbtlifb nbsp;nbsp;antworten/alfo/Sa�^ fte drillen anff feben ober

einen Xnaben bnebf�abe biefe wort/T�emet/effet/ba^ ifi mein 2eib/f0 werben fie e�w�lfintfemnbsp;0Dmma/wenn wir biefc^wet) ^eubtfi�cf er^bern/ba�?nbsp;�iebt wibereinanber fev/Sbfif�o^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ree�ten/vn if� boeb

im 2(benbmab3tem/ba^ �Sieifib (ein n�f^e fep/vnb S^riftu^ Selb wirbboeb im Slbenbmat geffen/fonbernffimm^^ufanff/nbsp;@0 Wil ifb fte wol lerMvo ffbi�iff^^ feinen ^eibnbsp;nbsp;nbsp;effen befo^

(en b�be/TVo e�fei) geffbrieb^/ ba^ im^lbenbmal Vergebung ber @�nbenfev/troff ber �eelen/vnfferefebe^ glanbe�M^�nbsp;alle fre frage lappen/bafie fteb fo betteliffb mit pieken vnb flpnbsp;cfen/vnb boeb fr b�fe^ gewiffen bamit nirgenb fonnen beefe�nbsp;�oeb wermen/@olcber fnnft tpar i^ mteb wol einen S5�eif�er �nbsp;rb�men/vott Q5otte^ gnaben/2)etttt wo mir Sbftff n� bleibt/nbsp;bafeibft foi mir�?a(le^ bleiben vn gefnnben werben/ ba^ wei^nbsp;icb

�Cet ^coiampab erbarmet fteb gueb vnfer/ vn wil vn^ armen venten belffen/vnb Hagt/�v gb^iff�^ geib im ^rotnbsp;were/ m�f�en wir vn^ wol fo bwamp;ibef �mmern/ vnb fo viel ge^nbsp;banrfen haben vberfoicbemwnnber/wie gbftftn^^ �eib^roenbsp;w�rbe/ba^ wir wol ^�ber fetne� gebeebtnin vergeffen/bie ecnbsp;boeb fo bnrt beffelet/^Carnmb ifi�be(fer/e� fev niebtf^ barart/nbsp;b�m bO�? Wir fvlib^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h�ben m�ffem

-ocr page 233-

Vttb foUc tto(amp; wol Oeiti verdorben fau(en �cb�uvnbsp;Xue wevc Ourc^ bicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gangett/ vn� Oc� ^cp*

wanb brau tn�ffen (afle�/Ober wie ber Oebf^ b^^eeeobett art �cn balrfenm�aenfeirtcrtmtfl bangen* lt;f�^lt;ft bocpia verbrief?nbsp;lieb bina/tttit fof�em � eufel^ geiirfeiwercf/^e� vnb fvet( vePnbsp;(ieren/Q5erabe a�^ bcrt^ vn� gbttft�^ befobUti ^wjjfv�bjrt/nbsp;Wie fein 2eib im^rot were*2ilfo weit ieb fao^^n/ff brtfhif? tftnbsp;�i(bt �ott / �eiin woba� war were/ gewonnen ^vir fovulnbsp;a� gebenrf en/ ober foicbem gro�en wunber/wic bienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beit

m�ge ^^enfeb werben / nbsp;nbsp;nbsp;wir woi in bef^

ben�vergeffeitf �nffbaigt;aber foicb^niebt�tffb^b^^��^ Wer/gbvi^rt^ fei) nicht ^oftnbsp;(^9(rnact�fimpt � �Ufrcr(l(nnbsp;tbelcr fcp/Jgt;ciitt i)cr jungfratvf Vi^/SnS tt�gfa^iciinbsp;gefebwe�^ tfi ober bte nia^ viei in ivcfi ^nebern-WcIcbenaUeni�ba^ba^allerbelle/ �a^ fienbsp;9cbcn/wte fte ein vnr�gige^/vnficber^/vngewiHC^^erb irtnbsp;�iefer fachen baben/ba^ ba nicht anffb^r^ noch abiaRcn ran/nbsp;�mer mehr vnb mehr gr�beln vnb fliehen / weitnbsp;nbsp;wolgt;

iet/ba� atle^/waf^e^ ftnbet/nicbt fafl bitten och belieben wil/ ^nb hoch/ weit fie gefeben/baf? ich votier freibiger wort bw/nbsp;W�llen fte mit hoben trobigen Worte vn^bereben/Wie iieaii(9nbsp;berfachen an/ bermaffen gewi�?feiew Slberworttbun^nt*nbsp;tbt/(^� mu^ bie warbeit vnb peber gewiffen tbnn/^tn liebetnbsp;^�auff6t�V^X'pcauff6cn}weien^)tu6rg�rff�fe^^^^^^nbsp;Wil ich^ alle� anber gefebweb lebt taffen nnffeben/vnb an bie*nbsp;fen erretten gnug haben / ��enn ich fenne fotebe �einer woknbsp;habe auch ir Viel f�r mir gehabt / wie fie fchlipI�rn / bii^J^nbnbsp;�er ffabbern / vnb nnr vrfache fueben/ auch t�n fie nicht iff/^rtnbsp;� plaiibern/ alleine baf? fie i'a nicht w�ffen flehen / vnb^ubennbsp;rechten 5?ciibtft�(fen antworten / ba man fte fragt vnb bren^nbsp;get/ �enn fte meinen/ e� fei) geantwortet/wen fte ein ^wchnbsp;machen/vnbbaranfffchreibenba^worttin/untwortnbsp;lebten wollen wir auch ber'�leter fpr�che ein obernbsp;gveenbanbetn/^ubephen/wiefte (^eotampabhanbeltnbsp;^b jwar 0gt;2(ngn|itn holten fie f�r fr eigen/weil berfetbigenbsp;ViTt ba� W^rttin braucht/ Myfi:erium,Sacranientum,ngnuni,nbsp;inuiGbiiejntelh'gibiie. ^�cr bochfan ^fotauipab nicht^ ge*nbsp;Wifjeg baratt� fchlieffen/wie er bochrh�met/ er habe bie g^nbsp;Wiffe warheit* �enn ob Sngnftingleic^fftfagt/ha�

-ocr page 234-

508 �aebtcff wort ^^r�fn/�xteif� ?�ret im 2l6eti6m�lnbsp;nbsp;nbsp;�i� ��trament �ttjcit^n w� gcib^

^c�lampao noc^ tiicamp;e crf�r�tcn/ �gt;a^ cite� �no UI tb t �j^nftu^ 2eib Oa f cv/wcU ma� mo� fag^ fan/nbsp;g�^rn�u�^ t'eih vnfnttbar oafcv vneer e(m fic^tbarennbsp;tvu ocrfetbiac 0� �ngn/thl fagt/Sacramentum, eitmuifibi-iisgran�uihbibs Forma. 0a(vamcnr ift ctiift^tbatc gcftaUnbsp;�)erv�f�(btbare� gnabe�

^3^ �erfieret f ic^ 0� ^���f�i� ttttt feinen eigen 7� rt -� Worte'/mas? er meine mii�^n morte�/Sacramen�um,f�gnum,nbsp;�priT� �'�inui�biiejncenigtbile, garviei attber�?/be�n fie (^eolampabnbsp;beut�t/ �en� 02lt;uguf�in (prient nifamp;t/Oa^ 0aerameH*nbsp;turn fet) eine �gnr ober ^eteb^^neine^^nf�nfftigenoOerabme^nbsp;fcnoen Oingci^ / wie bie gefcbiebt tie� aiten ^ef�ament�?pn�gt;/nbsp;foiWcrn eme gef�oit Oe^ gegenwertigen �nb Oofb �nftcbtbarennbsp;�inge^. ^eil wir Oenn uugnf�innm felbs? Jaben/ber fieb mitnbsp;feinen eigen werten verf ieret/b�rffen wir feinf^anbern frembnbsp;ben oeutnngc ober verfierung�

00 offt nu 0lt;2(�g�|�in braucht foicber worf/Sacratnen turn, uei (ignum corporis �C fanguinis Domini,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0aera*

tnent be^geib^ vnb quot;^iutff g^rif�i/vnb bergieieben/ftebet er jlarcf au|fvnferfeiten/wiber bie 0cbwermer/vnbwii/ba^nbsp;^rotvnb 233finfet)ein ficbtbaregeftaitfeine^ vnftebfbarennbsp;^eibgf vnb ^(�t�? gegenwertig, ^�em i^toiampab aber wti genbsp;tiircrt/ba^ er beweife/wie 0. Siuguftin ba^ wbrtiin 0arra*nbsp;inentvnbergieicbenbte brancbe/f�rein ^eieben einff abwe^nbsp;fenben ober ^uf�nfftigen bingff / wie er a�^ feinem f opff er*nbsp;ttcbtet/ vrtb mit fatfcbeit vnb i�gen 0.2(ugufltn aufpegt�nbsp;^Benrt er ba^tbnt/fo wo�en wir weieben.^Bir haben 0.2tn*nbsp;�ulfinnef verflernng feib^ / wie gef�gt ifl� QBen� fie nn viefnbsp;0pr�ebea��f 0-2(�gnftin f�ren/ baerfoiebewei�ebati)�nbsp;teben / ^aef ^rot fee fein^ Seib� 0acramettt ober ^eteben/nbsp;vnbm�ffevnficbtbar/geiftiicbverilanbcnfeinete* �atbnn �nbsp;fic nifbt mehr/ benn bringen vn^ haffen/ bamit wir fte anffnbsp;pen f wtffebiag^foUen/ ob Wir fonf�nicbt ger�f� genug were*nbsp;woben fie aber^u biefem 0pr�fb fageii/ba 0.2(ttnbsp;(X^nnginad lanuarium Epift�us. febreibetaffof (f^if�of*nbsp;fenbar/ ba^ bie j�nger/ �^a fienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erfteinal ben

vnb ^iut be^empftengen/ haben fie e� nicht n�cb tern empfangen/ 2(ber e^ bat b�ni beiige�) eift aefaOen/ba^nbsp;|u ebren fo�cbem 0acrament am�rflen be�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eib

tn b�n S57�nb be� ^?b^f|^en gieng/ebe benn anber 0peife*

Ԓ�r^n/r?)entKr/ benteton^biefen 0prn(b/

�0�

-ocr page 235-

wctrt^a'b/rtof�ftftf�e^crt* 209

Slugufimi / vnb nennet tia^ 2(bettl)wa( e w �atvamcnt/ fpTi^t �)O(^/ ^�ic j�nger Jabe�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^)errn 2^tb vn bWt

ft(b acrtomen in bew �acramcnt 3i^ni / bof? �gt;t^ fouc (tt bcr ffbvifKrt 5l5�nnb �eamp;en/e�e ocnn anbct fpafe/nbsp;fptcbem groOcrt Sacramentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nfft Jte

Mfft�/ nbsp;nbsp;^(�rmScib ac^tt in ben ^Tlnnb/

^amp;c benn anbcrc fpcife ? Q3nb folcb^ aq(beamp;e lt;� biefem lt;ramettt^ 3ft^ febicr f iav gnug/TBae? ^w�ufHn^^nbsp;Wort Sacrament weinet e ^cifl^ nceb ein bie^ (eer Riebennbsp;ein^abwefenben tingele ^a^amp;eifft bef^^)errnBeib^j9ei{R^nbsp;ein ft�ef brot�?/ober bebentf? ein f��cf bret^e �n f�eefnbsp;�^UgU/tinU�^ Sacramentum corporis amp; fanginnis beigt / etttnbsp;eul�eriiebe ficbtbare acftatt/ ba gamp;ripuf? vnftebtbar getb vnbnbsp;^lut waramp;afftig gegenwertig ift/empfangen vn in bni mnnbnbsp;�enomenwirbJetblicb/ wie anbere fiebit^^n*^nbsp;�em 1gt;fa(mgt; 35. fpriebtnbsp;nbsp;nbsp;Slugnfl.

benben getragen/ ba er feinen 2eib ben ^nngevn g�/bnb fp* i�acb/ �af? i|l mein geib / 3a er trng benfeibig^ �etb in feinennbsp;benbett3|tt)er@pru(baucbftn|tere

muf? bie /r gewiffen ein wenig anfpreeben/^ennjr S^awl vnb �ebber finb fb gar t ieff in�^ T�ein towenewu mannbsp;fpr icbOba� lie niebt f ^nnen wibernmb f eren jnm Jii�nbsp;wiffenCfage idb)mu�? ia a(fb bencf �/ ^ar(icb/nnf �^nten vnbnbsp;(enefen �^wg�f�in vnb bie'�eteranfftmfern finn/^ber efJnbsp;Jgt;ilianifbi gewt� bingfeiwnbsp;^^n m�ffeneJ* �� i|� niebt gV�^fR f nnfl/nbsp;i^�^er bas? m�ge alfb^nner^eje fein/fonbern boe? W fnttg/bof^nbsp;fbbbert man aneb Vbn vn^ / ba^ wiv beweii�n / e� mulTe aifonbsp;wirvtt�beracwiffenwarbeit/2(ber warlieb wtrbeweifen�nbsp;� niebt/�^ttb fonberiieb/weiiPa einer ojgt;^|iveen@pmcb^gt;nbsp;�lugnfrtni �ar f (ar nnb bette ftebe/^i^ffbnf n�nbsp;crament fet)/ quot;�^nb Sacrament fet) nicbi ewnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b^b� ^eicbf/

Wie wir fagen* @0 i^� ft�rwar m�g�ieb/Slngn�inn^ w ^Uen anbern Spr�chen aneb be�^ Wbrt� Sacrament ober ^e^nbsp;^wfo brauebe/ vnb be(ffen vn^ alte feinefprnebe nt^e/*nbsp;W�gitt^ (fage leb)

�enn wie wbtten fie boef) ba fur �ber/ i)a�i^nftu� �eib iw ^iifvametttbem �beif�en fbt inbenn�cbfern mnnb gebeivnbsp;nnb bag ^hriftn^ �eibfoj w feinen benben fein vnb getragennbsp;werben/wennerfagt/Sagifimein�eib�

-ocr page 236-

2,0

*f� ber .�po lel bernbsp;telle It�rer.

M We ^eilige ^l^rtlicn^c if nac�tgt;f n 2(podlt;(� tei� �en beffevh 2crercmcm^ vqtan�s^Dcuunbsp;nbsp;nbsp;Stn�nftin/Q^n�

ber bciUge tctvre amp;rcr/ faite oureb �gt;ie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wenner fa gef

�)et vnO geieftert werben/Daf^ er irer 3iffti9en/(e|ler(id)en/ver f�rifeben^erefoiteOerfetvn�fcbn^ geaalte werbenwilnbsp;teb ^�etrt jU fagen/well i(^ �n cbe' babe/man t�nt lm vnreebi�nbsp;�Qnb ii� ^war ��t M�^ufagen/weil bte �ebmermernbsp;feine wort oUeine beuten anff Iren fin� / vubfolebebeutun^nbsp;boeb nie�t beweifen/ r^�men noeb/ fte haben biebe�e reinenbsp;warbeitgewi^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mebrbenn fobielz

�^mocbtolfooerpanben werben/ ^enn pe ba^h^'ben/fo fallen fie barauff/vnb trollen/ m�ffe alfo verftanben wer^nbsp;bengt;t)enn wer fieb rb�met/ba�^ er ber warbeit gewt� fev/wienbsp;btefe @(bivermer tbnn/ berfpriebt ffeilieb/ S^m�ffe alftgt;nbsp;fein� 2}nb hawen fieb �t�^b felb^ in bie bacfen/ vnb (�genpraf*nbsp;fen peb fvt b� bamit/ba^ Pe niebt mehr beweifrn/benn c� ni�gt;nbsp;ge all^O jCin / Poteft eftc, Ergo necellario eft, i^aS Wiffett bienbsp;^inber in ben lebuien wa^ baf^ gelte�

�Slbtn feb^ pe a�eine/ob pe bie fpr�cbe ber @cbrifft ober ber quot;�eternwebtenortgewifJmaeben/onbeinen^weiffel f�rnbsp;ben �Pofel brin^n-^enn pe baf? au^geriebt blt;�ben/laffen penbsp;(� ba bleiben/�o rb�men pe alfo halb/ pe haben bie warbeienbsp;gewt�/i^enefett nitpt einmal/ba^ pe folcb^ fv tbnn ancbnbsp;(en beweifen/ gerabe a(�? tbeten pe vn� folebe^ ^unbsp;aber ba� f�r ein �eip fep/ ber feine f unp alleine baf)m riebt/nbsp;ba^ erber @ebnfft f�r�cbevngewifibn ^weiffeln macht/vnbnbsp;niebt aneb wtbernmo gewi^ on fep auff bie anber feiten / onbnbsp;alfo auff ben l^anbbawet on gewi^ vi)�ntet/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er felbf? 00=�

lt;f�)n'flu�^ �eiflnbsp;^tfvc^ep-vnt��cwgt;is.

�ewi^ maebet/ip leiebtheb ^u erf ennen/X)en gb^�lp�^ �eip tfi� freilteb niebt/weltber maebt peber on gewi�^ alle^/wa^ ernbsp;(eret/wie @� *Pau(� rb�met bie lMeropbor(an/SXom�4� onbnbsp;Sor�i� 5rtgbripo3ef�ipttiebt3aonb7�ein/fonbertt3a|a* �nbsp;tbut fa �eolampab mit ber �X^eter fpr�ebe nichts atvnbsp;Jevf? / oenn bo^ er pe aus? bem pnn / fo man bt^b^i* gebaltennbsp;�at/werffcvnbottgewi^maebe� ��nb tbutwiberumb niebt^nbsp;Pr �oeb aufffeinert pnn gewi^ onb fep maebte/nbsp;2efft pe fo pampeln onb febweben wiffcbcn ^imel onb ^rbf/nbsp;mit allen bie im folge� onb anbongen. '^a^ beifft aber niebtnbsp;(eren/fonberrttterre�/q3rtbfoleb^fargcwiffewarbeitrbtVnbsp;Cillian��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie armen gewiffen�

JS��tuaian��?/beraiicrelfepe�erer/j^oman bat pnt ber 91^ popel ^eit/imoierben^uebwiber ben^eberShareio� fn^^nbsp;alfo/

-ocr page 237-

f�e^(tb 2jj

^t0t/�)a�?g^�|�u^ nam/vn�) vnter feiiic 3��3ee fprac^/ X)a^t|� mcm �cib/nbsp;vas i�fQ iftci/ at�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ci6s ^efiatt i^s ^e�e aber fetn ge*�

ftau fein f �nnen/ wo es fein rechter �eib gewefl were. T�u fatt J?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo (in (it� ober niebt^ tft Cwte bei� ein ^efpenft ifi)

f^itcpfeine^ewaU faflen/ Oberrat erbarnmbbas^'rot 9Umewc(oDer,^um�efpen|tbes SetbeSgemad^f / baSerniebtnbsp;jjnen rechten �eib haftet @o hefte er m�Oen bas ^rotf�rnbsp;geben.

/�iefer@prnchfo( (fcoktinpab ^elflen f ba^ imSlbenb* wal eitel ^rot f tp/onb liehet an|f bein wort �ignra / ba ^er*nbsp;jnilianus bie wort gfrifti fo anslegf.^as i|| mein 2eib/baSnbsp;yt/meins2eibs (tgnra ober ge|ialt. ^ajer hat i^colampabnbsp;87/� gennb / bas er baS wort Sh^�if^^nbsp;nbsp;nbsp;Slbenbmal/ ^yiei�

Reichen macht.

mns ich abermal fte erinnern ,'rer pflicht bnb amptS/ welchsftcimervnb ewiglich verhelfen/nemiieh/ fte follen be*nbsp;weifen/OaS^ertnliiannsfprnch nicht alleine m�ge ober ton*nbsp;pe/fonbern f olle bnb m�Oe anff Iren wahn nnerftehen fein/nbsp;wo jictiifht thun/fo fchelten wir fie billich als b i( ��ge*nbsp;rh�men/baS fie b er fach^ gewis �nb/nbsp;vnb haben bie lauter warheit/ oerbammen vns mit vnfermnbsp;glauben. l�u vermag erS nimermehr ^ubeweifen/baS figuranbsp;�if fovielfeh/alSeinjeichen/ wielmbaffelbige ^uuorauchnbsp;ftnbere ange^eigt haben/jonbern er zwinget tertiiKianumnbsp;Jpn feinem b�nctei/ baS figuramuSein ^eichen hie heiffen/nbsp;vnb hn bo�h nicht fo^etffen/ Tertullianus leibets nicht/ wienbsp;jptv h�ren werben, i�cil benn If e olampab baffelbige wort al*nbsp;oWingt/vnb nicht beweiff/ ligt er fchon baniber/ vnb hilfl^nbsp;^S^nllian nichts vberal / wie fol mans benn anbers beu*nbsp;tent^a fihe bu ^u/^asfragc ich barnacht ^�u folts bewei*nbsp;* �rebe/mir ^n h�ren/�a flehet ber �tumme^nbsp;wJthanbelnaberlehtnicht/vbTertntlianusvnbanbernbsp;Lerer recht ober onrecht leren/ben wir wollen vnf ern glaube�nbsp;nichtauffmettfcht/fonbernauffQ^ofteSwortbeneinigeSels 'nbsp;vawen. leicht bas wirfie verachten / ben fie habens freilich fonbsp;�nt gemeinet/als wirs fmer meinen t�nnen/vn |re arbeit barnbsp;gtthanvnS^nn�he. ^onbernboshanbeln wir/ob bie^ch*nbsp;Wermer ber quot;�^eterfpr�che recht brauchen / ober ob fie mit l�*nbsp;gen vmbgehen/vnb fehen/waS bie Deter gehalten haben, �a

��� Tertullianus vnb fpricht / �htifin^^ habe baS wot im Slbenbmal 3U feinem geibe gemacht/ lautS ber wort/nbsp;@ 4 �as

-ocr page 238-

212

mein 2eib. ^ic if� few �gt;�ttcfe( �ee� wancfel wort/ ��etw ^rot^u �etb mac�ett/if��^�rre/f�arvnOH^�r�^rOt/nbsp;�)a^ (e|� ^eotampaD fare�/ono fpringt etnmaJ/Oerw e� if� f�r

aber fo�getc^a^ t|� fo oie(/a(�f mein 2eib�� ft^ura) �gt;a^ nimpt ^eolampab aw / al^ f�r ftcb- 2(ber ftgura tft eittnbsp;DiwcfeJvnbwancfetwort/^rwott^wot^rrne a(fo Oeuten/nbsp;Oa� ^ieffe ein^ieiebni�/ f�rbUOe ober beut^eicbw/ �tetcbnbsp;Wie ma� Oie aefcbtcbt tw ^�ten ^efwment ft^iwren nennet oe^nbsp;newen/wte^bamewe p�ur ober f�rbtWe g^rtflt/wie einenbsp;^rant ber g^rif�enbeit f�rbiibe ober ftgnr Jeifft. 2(ber jtau-�nbsp;ra nacb Satinifebrr fpracamp;en art / foitbr f�rbiibe niebt feeilft/nbsp;fonbern ba^ w�rtiin pgnra wirb ba�in mi^brauebt �ninnbsp;lt;^eo(ampab niwpt ben wi^fbraneb Fal� gernean/ benn er bie^nbsp;�et im wo(/2(ber er foit� beweifen bn fan� boef; �iebt� �ennnbsp;wirfagett/ba�^ertu�iann� be� wort� ftgnra/ naeb recb ernbsp;artber�atinif(bf fpraebebrancbt/bae�beiffteine form obernbsp;aefla(t/5��atbematiee/ ba�fana/ bief/breit/rnnb/wei�/fef?nbsp;war^ i|t/ ba� man feben/f�ien/banbefn fan/^ie wir ^�enbnbsp;febenaueb fa^enbom 0aerameht/ba� gb^ff^w^^eib fep vn^nbsp;ter brot� geflaft/bnfein^fut bnter ^ein�aeffait/^ben ba�nbsp;wir gefialf bei(Fen/ba�bei(rt?ertn�ian��atinif(b/fTa�flt;��nbsp;^Stnnn �eofampabniebt beweifen/ba�ft^nra bteeinnbsp;f�rbiWe beiffe/fo wirb er erfnnben/ ein berfeifeber ^ertnlliagt;nbsp;�i/bnb ein betrie^er/ bn gebet fein (eib^eieben ^n bobem QVennbsp;wil er� aber beweifenewenn ber ^ncf ncf ein T�aebtigal wtrb�nbsp;^a� ifi� nn/ fo trefflicb poeben anff ber gerer @pr�(be/bnbnbsp;biefelbigenfo felfebliebbnbbetriegfieb f�rbringen/^�arnacbnbsp;rb�men/ e�fet) bie lauter warbeit^ �a� if��/bo� ieb gefagtnbsp;6abe/mit eitel trennten bn bnaewiffen b�nefel macben pebienbsp;feewiffen irre/fperren ben einfeltigf ba� man! auff/al�fep einbsp;wa� groffe� ba/bn ifl niebt� babinben/Salfebe S5?�nber ber^ �nbsp;brennet man/ SIber @(brifftfelf(ber beiflTt man heilige gerer^

^ertnlliann� meinnng Mutterlieben ijt^n mertfen/ s 34ba� ber Xe�rr 55�areion leret/wie gbri^n� niebt bettenbsp;nut�riicben reebten ^eib an ficb genomen bon ^aria/nbsp;wie aucb uttbete mebr ^e^rr leret en / �onbern were nnr einnbsp;febrmen obergeWenf�ein� �eib�-gewe|�/ba� fteb Weber greif*nbsp;fen/ f�len noch bulten lefft / wie bie ^enfel Mn weilen eefebei^nbsp;nen in man^eelei) weife/ bnb iH boeb ttiebf benn ein eitel gr^nbsp;fpenfl f�r bett attgem

biefett SS�gwtott ftebt n� ^ert ttlliatt/ bnb wi l/bu^

-ocr page 239-

�W||t a(fp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etti c(t4 Ping fc^emen oDer S^penf�

faffc�/ ^cnnc^ngcfbcnfl ^at tve�gt;ev farbc Oiefe/tto(^ lenge/no(^ bvcitc/c� lt;|i ein eiteier fc^ein/jQetnbsp;fatbe/f0 f �nD man (� greiffen vn�gt; Oie farbe nemen/ jS)ee #nbsp;ee c� �)tcfe oOer ienge /fc f�nb man^ brecben / ^eben vnO tra^nbsp;�en/fe^en vnO (egen^ 3^lt;^m/man fan aue^ fein farbe/Oitfe/nbsp;lt;enge/�)ran/Oranff/Oarnmb/oOer or�ber mad)^/ Oa� ifi ein�,nbsp;pv�befennef$y?areiett/0a^ffamp;ni�n^2eibC0a�^ ifi/fetn� ^ortMnbsp;�iv^febemenoOer gefpenflfevim �33rot)�aranfff(bien0rnbsp;^lt;^etuUian/^ie f �nOie gf^vtftu^ (eib im ^roi fein/bn brefnbsp;�eftau faOen/men^ niebt reebter war^afftiger �eib mere weilnbsp;nicht m�ghcb ift/ Oa^ geftait foltaeftehen/ wc eitel ge^

�Pe^ �nb nicht rechier l�eib Oa ift f

^21^ if� ber eine i�pllogifmuf? ober fehfuf? ^ertnlliani/ �cr erii fd^ jpa^ mil er/ba erfa�t/ ba^brot/bof? �h^i|�n�? nam on vnternbsp;3�nger teiler/machet er feinen �'eib/ba er fprach/ ^�a�fnbsp;�rimein�eib/ba^ ifl/metn �eib�^geitalt^�a^�rot (fpriehfnbsp;hat er ^n feinet �eib^g^altgema(hf/a(fo/ba^ gh^nf�n^Jnbsp;^^|b onter bem23rotjev/�en gef�alt on �eib nt^tfern fan/nbsp;fagt hernach* o mu^ aber oon gef�alf barumb reben/nbsp;ghnfln^ leib ba onftchtbar nicht anber^ ben onter brot�fnbsp;�eitalt gefehen wirb / 3a e^ tff nicht mehr brot^ ge|�alt/@oitnbsp;n (� i|� ghvif�nf? �eib^i ^eflalt (fpricht ^ertnlhan) (^� het*nbsp;�aber feine gefialt fein fbnnen ( fpricht er weiter) wo e^feiitnbsp;�ennba^iene/jc eitelif�Cwiebennein ge*nbsp;aef�alt faflen* �a h^ref�n abermal/ baf^nbsp;posbrotnicht f�nne�hi�if^n^Stib^^etefeiw wo nicht feinnbsp;faffennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^fP^nf� nicht [fan ge^olf

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiber �iy�areiottan^rich*

� te/iaef ich f4tett/^^^eheton�iieht nicht an* Slberbaf^fehett lt; ^^h\^^^5lt;'^^ertnniann^meinnng lt;|l/ ffhi�iRnefrechternbsp;f�^P ini �rot be^ �lbenbmal^ / �lfo / baf? bicnbsp;eine bicfe/breite/lenge/farbe/fcp nu tx� lei*nbsp;c�� vhvini deflait / biefe/ (enge / on f�rbe worben bnreh feinnbsp;fpt�itbt/�ac? ijl mein �eib* 3t^ thue fa hie meinenbsp;w^ottbern ^eige ��ertnlliani eigen mort an*nbsp;frtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mt^tt ^ew(ff miber 5??areion/

6it$ o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OemSlbenbmal beweifen wolte / bas gh*quot;^*

rtAt� o��lt;; brinnen mere e 7�U aber fpricht er / �a� ge^alf vpnxeibnicht fan fein/onbbafi^rot ift bochfeinsfeibe^ gelt;

-ocr page 240-

2)4 btefe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf�

2)�rftnbcr fb�ua Cernbsp;tulhan�

flaIt.@omu�gew^H(^56rtf�^^rc�^f�rird6�gt;avǫfft(��gt;lt;� fcin/�)afeine ge�alt i|l/Die att�5 Dem ^rot Duret� �ort feinenbsp;gefiaii tvevDen ift-�i^ i^^ertuUtanf^ meinung/Da^ wei^ i4gt;nbsp;l�rtvar/VttD liefen Da feine wort D�rrevnD flannbsp;anDer iSt�oaifmn� oDerfe^lu^^ ifl/ TBcaber tja^ nt*nbsp;(bi foU fein / vnD �V*�if�n^ f�lte Da^�Q5rot ,^nm gefpenft feinf^nbsp;2eib^ haben gemacbi (�U Dw bT�areion mD(bteft fagen ) weilnbsp;er M fein rechten 2eib fol �abem (So mufm fagen/ Da^ er fcamp;��nbsp;(echt ��^rot f�r vn^ gegeb� h^t/ ^ur ver^ebnnge Der @�nDen/nbsp;weit er fpricbt/�ae^ i|� mein 2eib/Der f�r euch gegeben ifl*3l^nbsp;Da nichts Denn gefpenfl tm ^rot/ vnD Da^ gefpenfl fan nichfnbsp;f�r vn^ gegeben tverDen/@o mu�? Da^^rot f�r Dn�? gegebennbsp;fein/weil nicbt�? mehr Da ifi/ Da^ Den werte gnug th�e/nbsp;if� mein2eib f�r euch gegebem^a� if�� Do^er fagt/CDer hafnbsp;er Darumb Da^ ^ret ^nm gefpenf� feine?�eib^ gemacht / Da^nbsp;er nicht einen rechten �eib hatte/ fohaterm��eiiDa^ ^rctnbsp;f�rvrt� gebem

�0�4 m�gen wir lagreilfen/Dae? '^ertunian im^rot wii haben Den 2eib / Der f�r nne? gegeben iff / auffDa^ man nichtnbsp;m�ife fagen / ^retfev f�r vn^ gegeben/ Garnit er ia f (erlichnbsp;heraus? bef ennet / Das? Die wort Samp;rifliz T�emet/ e(fet/Da^ t|tnbsp;mein 2eibf�r euch gegeben/ ^rot DuD Beibjufamenfaffen/nbsp;Da^ Selb im ^rot fei), ^o w�rDe aber feiner fageu / Der eitelnbsp;55rotim �aerameut hielt-

2(u^ Dem adern i�^ (meine ich flar gnug) Da^^^ertudian pguram hie nicht nerftehe auff �coiampaDs? weife/ f�r einnbsp;gleichnt� oDer ^eichen/fouDern f�r eine geflalt vn heifft pe Dienbsp;ge(�a(t Des?�eib^�hti|ti/wei(g�htirtu^�eibDrinneDn Drungt;nbsp;teriil.'�nfpricht D�rre herau^/wo$hti|�us?�eib nicht Dawenbsp;rC' fo bliebe e� broton brot^ge|la(t/Da^ f�r vus? gegebf were-^cofampaD feine brauch a(fo beweifen- ^^pnDnbsp;wetfeber! c. mir ^u mal fe(hame hei(tgen-tgt;ie heiligen gerer haben Die wej �nbsp;�chrifft aus?^u(eg�/Das? �e hede flare Spr�che nemen/ vunbsp;ft�esX^^. machen Damit Die Duncfel/wanff el fpr�che flar/3�auch De^nbsp;heiligen ^ei�g weife/mit liecht Die �n�erni^^u erleuchten-2(ber vnfer �chwermer thun wiDer�nnifch/�ie ^wacfen et^nbsp;wa au^ einem �^ert ein i^nneiei wanef e( wort / Das? (rem D�n*nbsp;cf el gefelt/laffen Da^u faren/wa^ Daneben �ehet/ kauften Darnbsp;nach hitt / DUD w�den Damit einen hellen f laren '^ert Duncfelnbsp;nn wanef el machett/�prechen Darnach '^e^ fev Die lauter warnbsp;heit-'�as? i� Die weife Des?'$:eufet�/Der ein ^err Der �n�ernie^nbsp;t�/PuD mit �n�erni^ has? liecht wil Duncfel machen-

-ocr page 241-

ags bic lin ^��t�ttia�/ntmpt�(0(W��^nrf�gt; �''?;n*W*saf�nbsp;SSSSsigSSnbsp;BSsSfesssnbsp;f�amp;c�/�n� nintct �^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™ ^itcbrei�JrtMe

W3Wtn/ta Cl-ten �pr�(amp; ��mS�SESf�^^

fXS�l*ģE.XE2�/�^^ EfX��Slquot;

Srt�sssas�Sx.;/^ liu� fcnft nirflcnt ta� �rot fein� ��6nbsp;w �01/� fe� ci� brot/fprttamp;t ober ni(^t/t�� br�^^obKt-tilli/bcr �ccteuh�atnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

.ttinncttfcDC o^u^t� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

�SaSSSbeW �W�SSKf�SSOfeSSnbsp;SX�S�S-�-�HS

-ocr page 242-

2j6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C�nfti/Mft

oM gegeben/welchen geib^Uttor ber'Pr�pamp;etin^mfJgc* ^aUgejetgee^ae/ welebegejeimnif? Oer felb^^er*

^3lt;^fclgt;ee '^evtulhanabermaf^/ wieba^535ret etneSt* gur oberge|�a(tfevl^^^^^^^^^S!?n|�lt;/vn�gbnl�^ babefcl�nbsp;^e geftalt feinem (eibe gebe/Da er fpracb/ Sa^ ift mein �eib/nbsp;gieieb wie wir broben im erf�en 0pru(b geb^vt �^bemnbsp;man wol greiffen mag / er rebe bie vorn ^rce vnb �eibe im 2l*nbsp;benbmal/ �^^nb fpri2^t/Pi�opb�afiguraui�corpusdusinpa'nbsp;nem,ba^ifl/��er �Prepbet gibtbemSeibegbrii�i be^ ^rbte^nbsp;geftaUfb (ange^nuor/welcb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b^^

getban/ba ex fagt/�a^ ifl mem �eib/i^t dedit panem iui cor* pons figuram^

pnb ia aQe^ ^ertudiani wert/ba^? 3evemia�? ^uucv mit feiner weiffagungb^tbe ba^ ^rot bem t'etbe gb*^if�^ufnbsp;oef�aie^ngefprocb^n/ weicb^ gb^if�n^^ affomitbernbsp;�bi't volbracht blt;t^vnbba^ ^rot ^nr gef�alt feinem �etbenbsp;gegeben� ^a^alle^ mn^von bem nat�rlichen ^rot gerebtnbsp;fein/ba^eine geftalt bnt/wie ef?im Slbenbmal ifl/nicht vomnbsp;gei|tlichen^rot/bauon3vblt;�n�6� ^�ennba^gibtgbflltnf?nbsp;geib feine geftalt / fonberne^i|tgbfifi�^flt;^t^^/ wieerfpri^nbsp;eht/3lt;h bin ba^ ^rot vom ^)imel/etf�

0pru^2reif tulliant.

^^il nn ^ertullian verliebet/ bo^ ba^ nat�rliche ^rof fev / bauon ^eremia^ rebet / ba'^ bie 3�ben ba^ 5Qol� lt;�nbsp;fclbigegetvorffen bnben/vnbfpricht/^^^ fev �btil�^ Selb/nbsp;ber gecren^igt ift / @o meine ich ia/ e� fep mechtiglich beweisnbsp;fet/bafiJ '^ertnllian im Slbenbmal vnter ^rot� gegalt bef eivnbsp;net ff hrifiu^ warbnfftig� geib/ an ben ba^ ^)olibe^ ffrenh^nbsp;fep getvorffen. ga^ ba feben/wa^ vnfer ftnf�eler vnb tnncfelernbsp;bie wollen machen in biefem liechtnbsp;lt;gt;lt;S*J,7�b ba^ fte ia ire b�nefelep wol verfnehen/ vnb ire fnn^nbsp;^j^beweifen/ fchencf ich inen auch ^nr g�be biefeniprnfh.nbsp;^ertnlliani/ben erfchveibt im^uch von ber anfferfte^nbsp;b�ng be^ fleifch^/ vnb fpricht 'So^fleifch wirb gewaffehe�/nbsp;bae? bic @eele gereiniget werbe / �a^ (leifch wirb gefalbet/nbsp;ba^^l^w^eclc�ottgeweibetwerbe� ��a� �eifchwirbge^evnbsp;ehenet/ba� oic @eele verwaret Werbe�^a4fleifch wirb bnrehnbsp;ber ^)enbe anfflcanng befchattet / ba^ bie �eele im (�eifi ee^nbsp;leuchtet werbt t)a^ fieifch wirb gefpeifet mit bem geibvn�nbsp;55luf ffbrilti/ ba� bi e @eele von �ott gemeftet werbe�

Tf� beutet VUf? hie / wie vnfer f�eifdb gefpeifct werbe wij bem �eib vnb ^iwiffWfit�eret^ ein malvwb/vnbnbsp;wt^

9

-ocr page 243-

wicir iin SfbeiWiTiaf fagf�rot be�xute�^ettSeiS/Vttb^i�n� bedeute �gt;af? ^(ut 2Kfa tvit)erwmtgt; ^ere^ vn^b�/nbsp;l)cr 2db ffamp;hfti'bcDcute ��rct/ t)nt) ^(�t betreutenbsp;^affercber ^^em/bauon ber Snb^cfpeifet wirb. amp;�ctnbsp;c^yi�* �^i^: bnuuit� lt;�wcb gewi^ wart;t / ba^ fo feinnbsp;Wulfe/ ^�enn wir niebt gnug bran ^aben/ Weber Jie noeb an�*nbsp;vrr^wo/wenn ir allein fa^t/nbsp;nbsp;nbsp;niugealfo fein.

ftn�^ mirnn ba^ f�r amp;cift(r vnb i^entebie alfc ben �Uten alten 2erer inber 2�elt fpieaeltragen / mit l�gen vnbnbsp;ufeberei) / ^n verf�ren bnb verwirren bie einfeltigen QSewipnbsp;^Wmen beim / e�?fa) bie reine warjieit/lepern bamttnbsp;^ott ben petligen ^ei|� ba^n.nbsp;nbsp;nbsp;were viel belfer/ ba^ pe frp

i�^^vleugneten/benn baf^fte mitfoleber tem hberevvnbfelfeberepbiefelbigen wollen an|f|renfmn^ifen/nbsp;^nb verf�ren bie^elt vnter ber Q�?eter name/ben fte f�r �otrnbsp;iJnb ber �Velt vnreebt tbnn.

3'^eneim i|� anrffber eltefl� 2erer einer/ber ^af te^n fee^ ^nncit^. ten wiber bie �X^alentiner Xei?er/ weUbe lereten / �a^ �alcntiiKi:nbsp;/^ffamp;rtfnmnicbt Ootte�^ @on fep/vii bie Sfnfferftebung �'�5e�y.nbsp;Jt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nifbf^/^er �eib W�rbe aneb niebt

bie �eele/weil�.'panlu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Slei�

bnb ^Int erben ba^ iXeieb,i^otte^nifbt ^awiberfmreibr Jreneu^ / baef ber �eib aneb felig werbe / vnb fep eine Slnffer*nbsp;ne�nng be� fletfeb^/wie vnfer glaube befennet.'�nb vnter annbsp;y^tn f�rt er wiberftebie beweifnng. @olt ber Selb ntebt auchnbsp;jgi� Werben/wo^uw�rve er beim gej�eifet mit bem �etb vnbnbsp;^mitbe^^errnim 'eraeramentf 3||et er ba eine ewige fpepnbsp;it/w wirb er fretlicb aueb ewig banon leben.

Sl'^er wir wollen feine eigen wort boren.Jm Vierben bncb ^up. 5�fpri(bt eralfo / �leicb wie ba^^rot/fo atm ber ^r*nbsp;wenn c� vberf omet baf? nennen von �ott/fo

� Wtbt mebr febleebt bvot/fonbern ein Sacrament/ weleb^ fte* Sjt in zweien hingen / einem Irbifeben vnb einem bimlifebemnbsp;4lfoaitfb vnfer leibe/ wenn�e ba^�aerament empfaben/nbsp;webr verwefelieb/ wetl�e bie boffnung bernbsp;4uffer�ebung haben. 233ie wollen bie @(bwermer bie tbun/nbsp;weftebrb�men/^renen^ �ebe bep inen/vnb wollen ber fa^nbsp;r ^eolampab^war wil in biefem fprnc^nbsp;mVynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^te 'papi�en vn irer tran^fnb�anfiut�

Wiber��^alentiniim. 2(ber ben woltieb �erne b^vett leben / ver biefen ^pmeb babin beuten m�ebt/ ba� eitelnbsp;Vnb ^ein im Slbeubmul were� �Da/tebet Svenen^ vnbnbsp;fpriebtz

-ocr page 244-

fpricht / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fet) me�e fe�lec�e gemeiiT^ree/ itm� M��

c^von^ottgenennet��)erbmtjKnM�/fon�)crrt (^ne�miflw lt;fo �ciiTen Ote :2l(t� ba� @aerament)�2Ba^mag aber ba^ nennbsp;�en fein/ba v�^eit �)a� brot mit nennetenbsp;nbsp;nbsp;fan niebt^ anber^

fein/ benn Da^mort/�gt;a er fpru�t/i�a^tft mein^eib. ^�a �ienncf er^ fa/ vnb gibt im einen nemen namen/ ben c� �ucfnbsp;�iebr bnrte/oa c�fd)Mt �^rot wan 2?n fprie�t/i^f^ fte�t ba^nbsp;nae�fole�em nennen ober wort in^weien btngen/X)a5nbsp;ciii fej) ii�otfc� cba^ ift quot;^rot/welc�^ an^ ber r bc f ompt/wienbsp;Srencu^ �ie fagCba^ anber ^imlife�/ba^ mn^ freiiie� ^�rinbsp;ftusiMb fein/berim59ime(tft/wa^ fan fonftf�retn�nmnbsp;lifc� bingfein im @aeramenf neben bem irbife�enzba^bnre�nbsp;Q3otee^ nennen ober wort ba fep f ^eolampab mae�t �ie ane^nbsp;jebife�en on bimlife�en em bing/nemlic�/ bae^rot/ wele�^nbsp;fr�ife� ift/nac� bem e^ von ber ifrbenfomet/onbane� �iimnbsp;life�/weiiman Q5ottbr�berbancfetbnbiobt� 0ofoimartnbsp;3vencnm rnmbr�efen onb fe�wermen ierem ^ennmannunbsp;fragt/2Vie werben wtr gewii^ / ba^ fole�^ Svenen^ meinnngnbsp;febe ober wer �at ie geh�rt/ ba^ onfer baneffagung ober wortnbsp;cm�imiife� bmgfebol� bieantwort/3c�lt;^eoiampabfagnbsp;nicht gnug/fo �afhi feinen geifi� 557it ber weife mag a�e^nbsp;^^rot anltaiten ��lifchen/ ba man ba^ ^enebieite fprie�t/bii^nbsp;lie� �imlifc� �eiOen/ '�enn ba ift baneffagung. @o( man nunbsp;�)enn fc�lec�t fo gieuben / onbbarff feine beweifung/ fonbernnbsp;iff bie gewiffe war�eit/wen�? nur bie ^e�wermer fagene Sretnbsp;(ic�/^r�� wer weiter beweifung fobbert 2Bo(an/ba5 �eifftnbsp;favber3reneum �ingefprunge/on gar nie�t^aufffeine wortnbsp;geantwortet / ^oe�mu^e^�eiffen/nie�t allein geantwor*nbsp;t etXonbern aue� bie gew i ffe war�eit

�l�^er 3reneu�? wif� nie�t leiben/�Z)enn wir wiffen/ baf� fc�lec�t gemein ^rof/bleibf fc�lec�t gemein brof/ weit gleichnbsp;S�riftu^/vnballeSlpoftelfelb^ba/^enebicite br�berfpro ,nbsp;chen/vnb wirb bamit fein �imelifc� btng brau^/ �leieh wienbsp;N߻�iftu^3o�am6Wa�?^rot nterba^'Solefteilet/vuQtotfnbsp;Gruber banef t onb lobt/bennoc� fc�lec�t ^rot ba bleib onb ninbsp;(�t �imlifrf) warb.

31�^er �eneu^ forie�t hie/ ij� fep nach bem wort Q5otte�? ttte�t me�r fchlecht rot/ fonbern neben bem irbifchen ^rotnbsp;auch ein �imlifch bing ba. �^^nb iffein onuerfchampte t�urff/nbsp;wo iemanb wolle ba^T^ennenC^otte^/ba�in beuten/ ba^e^nbsp;menfchlich banefen/fegen ober loben �eiOe. rauluf^ leret vn^nbsp;|a/SXomf4�Wa^�otte�? T�ennen ober ruffen �eiffe/ baernbsp;fprie�t/

-ocr page 245-

Wcw�ft6/ttlt;'(0fe|t|ie^rtgt; 2)igt;

�gt;� nf(amp;t ifi / �)a�? (�f(�), ^i�orem mejreneu^awfamp;vom�^wci^nerti�cn cDer ruffe�/ ngt;fte�o^nbsp;^Wr^^euea. beuget/ �ott tgt;ur(^ neuneu quot;Sfev^**nbsp;�^rrru|fen(^a^iff�)urc�^wore)atte^f(amp;a|Tee. �t^erfevOu ^rcncH^.nbsp;^^eet�r^Wfagemir/ was^uocatio Deifonff ^eiffen m�ae/nbsp;S^ando Deusuocat, dicit, appellat, nominat, �^4^ ift |eirtnbsp;�eib/0(e(camp; tvie er tn �enejtnbsp;in-Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2ie(^t/@o lt;ff^ Uee^r.�ieber c� tff ^oet/�^er O�

wa^ernenner/Oaf^ffe^eefobatOeOa/ wie W^m.3?gt;fa�t(^rfprtfbt/f0 ffe^ef^ ba*

, ftnb nu brei) ff�rfe im ig)aerameni naff) wuun^� crff iff uocauo mort ober nenn� �ot''nbsp;jc�/weleb^ iff/ba er fpriebt ( �a^ iff mein geib ) ^ureb baf?nbsp;Batten ober wort wirb bas ^rot(fprieamp;t erx�uebariff ia obernbsp;crament/ alf0/ ba�? ba^ ^rot nu weierlep bing iff/banbsp;ouuorffbiee^t ^rot onb ein bina war*3uuor eitel irbiftb/nunbsp;biW�fW r^V/foHennbsp;hrtrf �^cbwermer an^eig^/ wen� niebt fein fol ba^ /enige/nbsp;J?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ober �otte^ wort wirbange^eigt/ ba er fpri*

^rib* ^enba^e�?fei)vnferbancf'fagung ober lt;^ct^flt;^^Plt;^^frcVbaber/b�b iff boeb bee^ebe� fonbsp;h�-bi^ganben2(rtiefel0^iff*�arunibift�dnever^nbsp;^amp;wrff/etwa^ f0 freeb rb�wen f�r gewi�?/ ba�? wartnbsp;mu^/e^ fep ongewis? bub ir eigen tr�um*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;em/ jreueu^ fpricbt / 2)a^ tmfer Selbe febon uiebt

Wroerwefeliebfinb/ wen� fteba^ Sacrament empfaften/ fnwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bieboffrtu�a ber�uff�rffebung etc. �en vom^ibenb

Jr^nrbc� wieble alte� Serer haben bom Sacrament auffbie �bdwb��, JPrifegcrcbt/ ba^e^bem Selbe auebarbeelnbnfferbllcbwe*nbsp;^^^borgen im glaubentmb boffnuug bt�anS�wg*nbsp;lafcbfrcbt ^rot uiebt ewiglleb ben Selb er*nbsp;� rJ�-��V bO(bb��erwefeliebwacbe�/^�enne�?iff cineberwenbsp;Ivf f / tvrutt glei^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fclbf? br�ber banef t / wie

fb^ 3ob.6,ba^ ^rot ein bergengliebe fpeife beiffet/ba^ er �nter ba^^olef geteilt batte*@b mu^ �� naeb 3rene��?mei*nbsp;')? F^crameut etwa^ bii^^^f*^ fein/baf? ewig lebe bubnbsp;X'w ^lt;^^bett ^�^beu m�ge/bttb gebe� �en� er rebet bom leibli*nbsp;bufer leibe lt;fpriebt er ) baf? Sacrament empfa*nbsp;baffelbigcieiblicbr effen ftnb bnfer leibe febon bn*nbsp;fdi\ fcfbVbin ber boffmmg. ^�af^ fan lanicbtfei�/benn bernbsp;fttpif?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er bon rebet 3b6��^*�^ein ff elf(b ifi ei� reeb�

iPnfe/^�|. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffeifeb iffet ber lebt ewiglieb*

-ocr page 246-

220 bufe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t(I

�Olcamp;cf��rf� fofcfn Wc �camp;wcfntcrfSrfK^ nemen �ti� mit vici� �arailt;antW�rteu/7�td)tvber^m flaObern/ vnnbsp;weil ctwa�anvcr� gciffern wie ^colampaf t^ut- ^�cnn filt;^nbsp;foltcn Vcncfcrt/Va�folebc l��rfe vn� w�rOcu bewc^cn/fic bav^nbsp;�mb an�wfpvcebctt Vttb niebf fo faren ^ulaOcn. ^cnn fo vbevlt;*nbsp;�itt raufeb^/ ^^lt;9^ 9� ein bcr^/ba�allcSy�cnfebc�nbsp;veraebi/ bicf!�^e/Q5crabe al�m�ftcn fie /nen (afieu bapnbsp;an gen��en / wenn ein ^cbwenner ein wenig ba^u mnefei/nbsp;vnb folle benn fing� f�r gewifie ^arbeit an^unemen feingt;nbsp;^inbwitniebifvgelevtvnbbeiligal� fie / 0o bnben wivnbsp;bennoeb aueb �ewiifen/bie vn� bewegen vn f reiben/bic waPnbsp;bett ^n forfebem @o pnb pe feb�lbig/weil �e ber warbeii fi(bnbsp;gewi� rb�men/vn�folebe�,5n beweifen / biewirfagen/ ba�nbsp;ire warbeit eitel ^rebefanb vnb vngewirter Wirbel fev�nbsp;�� lt;em b^rt bauor fpriebt ^venen� alfo. ^Uc fbnnen fi^nbsp;fagen/^a�Sleifeb m�|fe verwefen/ vnbm�ge ba�amp;^nbsp;ben nifbt vberf oinen/fo e� boeb Wit bem �ei be vn 5^1�^nbsp;be� gefpeifet wirbf

feben wir abermal / ba� ber �eib gefpeifft wirb mit bem 2eib vrib^lnt be� ^^rrn/anffba� er ewiglitb tebe vnbnbsp;ntebt verwefe/ wie bie Xe^er fagen* (^� tft janbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebe

vom (eiblicben effenvnb fpeife be�Seib�/vnb fol bofb biefelbi^ ge fpeife fein ber �eib vnb ^Int be� jQ^rrn- �� gilt bie niebtnbsp;vberb�pff�n� /nbsp;nbsp;nbsp;9ucb � Kb t gnng/fo man wolt fagen/ t^eib

Ir�ne��/iS.

vnb ^lut be�^^rrnbei�ebie^rotvnb'^ein/afe^eieben feine�eib�vnb ^lut�/ ^Cenn biefelbigen geben bem 2eibcnbsp;nicht ba� vnnerwefenflicb leb^/banon bic Srenen� rebet wi^nbsp;berbieXebcr/ba�ltebem geibe nicht ^ulaffen ba� vnucrwc*nbsp;fenticb leben/fo er bochfolcbe fpeife iffet/btee� im gibt Sinchnbsp;(f�� nicht gnng/ba� fie c� bent� ire�gefallen�/^iefollen� bcnbsp;weifen vn gewi� macben/wie fie rb�men/ ba� fie ^wi� ftnb�nbsp;3'^em/im f�nfftcn ^ueb cap�5gt; fagt cr alfo. �)en ^eich lt;nbsp;(Welcher eine ffreatnr ifi) bef ennet er/ ba� fein �eib if�/bnrchnbsp;welchen er vnfer leibe mebret

^3bc l^a abermal / ber Seib gb^tf�i im ^etch f�ercf et vtt^ ferlcibe/ ��a� if� fa von leiblichen fpeifengerebt/obn allennbsp;�weinel / vnb i|� boch ber �eib gbvifti wiewol ju gleich auchnbsp;ber ^elch eine greatnr ifl-

3tem/balb bernach/ 2�ennnnbergemtfchfe^elchbttl� gemachte^ ^rot/ba� wort 05 o te e� vber�omet/ fo wirb� boe^nbsp;Sacrament be�Seib�vn ^lut�^if�i/bnrchwelche vnfer^nbsp;(eib� natnr ^�nitnei vnb bef�eb^t �o tb�ven fie benn fagen/nbsp;ba^

-ocr page 247-

mem f�f�

ber �cib ntc�^ fo�tr febig fein ber labert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;welev J

ewige 2eben/fo er boeb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generet

Wirb/vnbfemgUebi^f

^)ie h�ren wir / ba^ ^�rotvnb'^ein ba^ wore �oiteeJ bberromet/weich^ er broben^bae^ nennen Q3btiee? bberromennbsp;beifft/vnb beutee ftcbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eaerament fev niebt em

ebenbe^ abwefenbenicib^gb^ifn/fonbernlev ber Seib^b^ fiftifclb^/at^ bamii nicht allein vnfert^eib letbhcb gefpetfet/nbsp;fonbern auch vnfer;^ leib^ natur vh wefen generet/gemebret/nbsp;vnb erhalten wirb ^unt ewigen Seben/bnb babureb lt;^ii^ geltebnbsp;be^geib^ghrifti wirbete/

5gt;73ch Imtetbnb verlanget u boren/wie bie �ebwerwer �^tefer bh bergleicben @pr�fbe ftebnbsp;tm/ font-ern au* gW* aufft.cn �'�('��'�J'����?nbsp;bringen / bnb bai�elbige alfo/ ba^ er greiffitcb gewt^fep/basnbsp;3reneu� mit inen balte � iennirem bloffennbsp;ten bnb wort martern/wie (^eolainpab tbnt/ ^^tiben ttnr ni^nbsp;tbt^/^^fol bhrre/flarebeweifnngefem/fterfeer bmn bi4lt;rnbsp;bttfer ih- '^b^tn pe ittir bo^/fb Wil icb fit be^ btth^tn Q?et(ie^nbsp;'(^^anct^^Kum �.�ttenroirauct) Wren/ tM*crau(ffnbsp;oQ igt;cr altm �crcr emer/�nO einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uM,t �.

iff in ber �eamp;rifft- ?gt;�rfelbigefcamp;reifitn)t^r Pte 4ti^ ,^,^.10. �er (ib.8. dcTrimtate alfb^^o ba^ �^ort warblt;ttg tft ptiKb �or.nbsp;�gt;orbett/bh wir auch warhafftig ba^ Q^evt/fo Sjtif� tf�nbsp;ben/^Ubn� nemen inber (peife be^^)errtt/wte|blt^benn ^nnbsp;�leuben fein/ ba^ er nicbt nat�rlich in vn^blet^/ �^t^bie^a^nbsp;tur bnfer^ fieifch^ an ftcb genomen bat/ba er 57?enfcb wntb/nbsp;biefelbigen nimcrmebr �uucrlaffen/ bhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� aint� fti�t^

�eifeb�/famptfeinerewigen^�atnr bermifcbt batbnterbem Sacrament be^ heifcb^/ ba wir in gemein tenbalTtig werbei�nbsp;. WefpvichtiajQtlarin�/ba^wWwarbaffttgnemenmbtcnbsp;fveife be^ ( ba^ iftim �aerament ) ba�? ^ort fnnbsp;fieifeb worben tft/ Cher wie wir bcntlicber reben mochten/nbsp;ba^ eingef�eifchte ^ort / ��nb berbalbcn bleibe �b^|i�^nbsp;t�rlich/ober mit feiner natur bnb wcfen in vue / nichmieinenbsp;Qciftiich/wie bie Q5eiher treumen� �Snb nennet ba� 0^a^nbsp;Went/Sacramentum carni's, nobis communicand�, ^inC^a^ 54crrfwf�/�wnbsp;trament be^fleifch^/ba^bnterbn^ingemein getbeilet wirb/nbsp;^a�bafelbft nicht alleinc^rotbnter bn^geteilet wirb/|o�^ (ommuniMnd^,nbsp;l*erttauchheiMy'23nbfprichtweitert

^a�gbrijin^ buter bemfelbigtn 0acrammt/

-ocr page 248-

h'cfe �oott nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if�

$ufamcrt/ni(^t allein �eif�lic^/fonOern ?te ^7at�r ficifclyfampi feiner einigen natnr/^^a�?amp;eiftaber bie^^atnvnbsp;jcinc5 )ieifd)e^egt;j)eif�^ ^Srot vn� ^ein^ooer ^eifftf^fein^ na��nbsp;turlifbentnefentlubenSeibenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nu ^teglofteren vnb beuten

wer ba wil / alleine/ ba�fie /re glofc/ gewi^ maeben / vnb bie ^i�riuG. tpovt y^ilarii mit gutem grunb anber^ beuten / ben fie lautemnbsp;�cnn wie fie ba jie^en/fo geben ftc vn^tm Sacrament nieb^nbsp;alleine gijriftu^ nat�rlie^ Slnfeb/fonbern aueb feine ewig^nbsp;^btt^ett.

^2tlb ^ernaef) fpricbt er/wenn wirreben wbllen/wie�f? riflu� war^aift ig vnb nat�rlieb in vn^ feiy lernen wtr^ nieb^nbsp;von im reben/ fo reben wir^ gewi^ alf^ bie Darren vnb �ot^nbsp;lofen^ ^ennfofpric^ter/ 5gt;�einf�eifebifteinereebtefpetfe/nbsp;vnb mein �^lut ein reebier tranef/ �^Ver mein fleifeb iffet/viibnbsp;trinef et mein ^lnt/ber bleibt in mir nnb ifb tn im.�^ ifl hinnbsp;^weiffel gelafTen/ba^war^afftiger 2eib vnb^lut feiyweile^nbsp;beibeburebbe^^errn eigen bekennen vnb tmfern Q5laubfn/nbsp;wai�bafftigSleifb vn warbafftig�^lut ifl^'^elcbe/fo jti nn^nbsp;genomen nnb fiegetrunefen werben/febafltn ba^ Wir innbsp;rifto/onb �^viftu� in on^fevgt;

iff be�? billigen 59ilarii an bem felbigen ort gan^ ber �anbel/bas? gleich wie nach ber �ottbeit nat�rlichnbsp;�fl im Dater Oll ein bing wefentlich/ Sllfofep ghriftuf^burchnbsp;bas ^acrament/fo wir eflen vnb trinef en/nat�rlich onb we*nbsp;fentlich inon^/onb wir in im* Dnb braucht auch ba^ii be^nbsp;wort^ nat�rlich allenthalben hie/ba^erbeweifc einnat�r^nbsp;liehe Vereinigung bef^ge�b^ghtif�i mitom?/ onb nicht alleinnbsp;eine Q5eiftliche/ bie im willen onb pnn flehe*

e. tSilM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0� fpricht nu ^ilariUf^ / H�c accepta 8/ haufta eff�ciunt

��pruc^. in nobis,fpricht Uicht/H�c cr�dita amp; intellecfla fpirituaJiter amp;^Ct.

�er warhaffttge�eib/ba^ warhaf�tige ^lut/wirb genomen Vnb getruncf en etc* ^a^hlt;^lf� accipereamp; haurfrefgnchtlichnbsp;Ifts 5u thun / ba^ bie @chwermer hie eine glofe bar�bernbsp;fichten/ Vrtb hei�en myftcrium,cibunidominicum, accipcr^nbsp;haurire,ft)a�?�e b�ucft* ^elch^ Wiv iwar auch eben fo wolnbsp;fhnn fonbten/ at� fie/ onb irer meifterfchafft Ine^u nichts be/nbsp;b�vffen*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;begert aber niemanb foIche f�nft von inen/0ongt;

bernba^begertman/ �^ennfte gleich auflb aller f�nftlichf� wol gebeutet onbglofiert haben / ba^�ewolten auch beweisnbsp;fen/ba^folchgllt;�P*�^^^^i'^i^tgt;nb rechtfep/fofeinm�ffe/onbnbsp;nicht anber^fein f'^nbt*�a�^ habe �e norf) bi^auffbiefen tagnbsp;an feiner �chrifft noch fpruch gtthan / Derachteuf? auchnbsp;fhnn/

-ocr page 249-

**� � I I / tamp;tttt/gera�e/a� A)ercnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ot/noc^ ftc fcWfbt�

lt;gt;nl) fep gleich gnug / tvcttti ftc nur f�gen / @o� nbsp;nbsp;nbsp;rin Xu*

rt ucftlt;�oUen lie eg aber tbun/tverben fte mtr ntebt fo viel ^�* ^Ver macbrn/Va^ meig i(b tvobnbsp;nbsp;nbsp;fol inen Q5et0 vnb f unfi ^n

fleinvnbb�nnegnugmerOen* i�eutenvnOglofiren naebri* �rncm willen / fan ieberman wol / vnb barft feinet fonverlt*nbsp;lt;benQ5cift�tgt;a^mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� .

(^erVol'�f �now nbsp;^�pfianu� /1gt;0 �^um^apf

O^Sornelio fcbreibt/wte man Oiegbrtf�rn in ber �Z^erfol

Corne�

-ocr page 250-

224 �tie b�f� wort nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'ftt/� t'fl

frc�e�Vtt�gt;3cmUattfemcm�dbvnamp;quot;^(uf/Vrt�gt;fJ^n�gt;igctt�� mit �a�tgt; vn�gt; ftvitgt;a �^cn 5�(j5^5v7Mgt;eim oanbsp;fie irt vcHeugnetet�*

^21 �ovefiw/ �gt;a�^ gt^prianuf^ an^eiat / tvic fie gamp;nfm^ �eib in Oen mW ina�uiKincu/viio paiWelen freuend) mitnbsp;l)an�) muni an feinem ^eibe* ^�u tan ba^ maul ia uuttnbsp;geiftUf� $bviftu�J i�eW effen. '�od) ein ^cf�vermer ^at ^ienbsp;baW g�ant mort/ ^af^l'eib onO�-�lut g^rifti amp;eiffe ^te �:�rotnbsp;viW Sein/al�?^eieben/oiW Oarff� nic^t betveifen. �:)umma/nbsp;wenn bae? gilt / oa� ctncv bie mort mag eubern onb nem bemnbsp;ten /fo frei)/ ba^ er^ auc^ ^ubemeifen nie^t fd)�lbig ift/fo iffnbsp;hin (pruf^ / ia hin bue^ffabe in aller �^elt / er bienet f�r bienbsp;�f^mermer. �ol man aber bte mort laffen gelte man fie lau*nbsp;ten na^ ber fpraeamp;en art/ bas ^rot brot �eiffe/�eib leib petfinbsp;fe ete ober m�ffe mit gutem grunbe anbere beutung bemeifen/nbsp;@0 iff nif^t ein @pruf^ nod) bud)ffabe in aller 7i3elt ber bennbsp;^d)mermern bevffe^e/onb ir r^um iff eitel l�gen/ bas fte ge*nbsp;miffe marweit ^abem

un and) ber i^pruc^ 2(uguff ini nid)t bep inen ff e�et/ ber bocb f�r allen am allermeiffen fd)ein ^at/ ba er fpriefftnbsp;�Pfalm. 9Sgt; 31* werbet nic^tben�eib effen benirfepet/nod)nbsp;trineten ba^Slnt/ba^ bie vergieffen merben/fo mieb creu�i*nbsp;gen merben/ (tin ge^eimni� ^ab teb eueb gegeb�/mo ir� griff*nbsp;lieb oerffebet/fomamf^ euch lebenbig etc- Q5nb Jeb-fcbiefeff u Jeene onb ��Saueb ut Q5leube/fo baff u frt)on geffemnbsp;l�enn Sfuguffin meil er von fernen vnb baueb rebet/ iff ia ge*nbsp;m Wlicb feine meinung miber bie gapernatten onb vnfer @fbnbsp;mermer/melcbe meinen/^^nftn^^eib folle mit^eenen ^urif*nbsp;fen onb ^ubiffen/onb mit bemnbsp;nbsp;auch oerbamet merben/ mie

einff�ct �^inbffeifeb. @o leren aber bie gb^ffenniebt/mir armen 0�nber aueb nicht/ba^miffenjief�rmar/�iber fienbsp;mollend niebtmiffen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

2(2fo auch / ba 2(nguff in fprtebf/S'V�an merbe tttebt ba^? P^ff'^ffen bas^manffbet etc fagt eraneboon bemeffeirmienbsp;man V�inbff eifcb iffet/mie er ffeb felb^ bauor vertleret/ba^ ernbsp;miber bie rcbc/fo ba meineten/^fbnffu^m�rbe feinen 2eib i�nbsp;ff�cf ^nfebtteiten vnb aue^teilen^a menn ffe biefen fprueb 2(itnbsp;guffini mollen feff halten/ fomirberviWgbnffu^^t^eib vnbnbsp;geifeb gar nemen/aueb griffficb/�enn fo laut er/ 7?id)f ba^nbsp;fleifba^ ir fe^et/^ie^t bae? �^lut ba� veraoffen mti b et f.(Menbsp;nibeal^foltmaneinanber ^lut vnb ffeifeb/'benn �briffn^nbsp;fletfeb vnb ^lMt/genieffem5?neffenmiriafein anievpdf^^nbsp;vnb

-ocr page 251-

mefn�et'B/ftiXg f�ft f�e^ett* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22 s

tJCttttebcn tafie�B�g �xl^ttlAttfaOc crei�^tgcte. (�o mu�? �* ^ic verlcngneitnbsp;h �rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tH��gt; c|Te/i�)ic

feine wort (auten/fonOern Oa^ (ieife^itcf) effett/wie man �^ue^on brot ffft/mit ^cen� ^ureift vn mit O� baueb �^erbawctnbsp;mangelt ben �cbwermern a�c� baran / ba^ ficnbsp;nbsp;nbsp;nbsp; .

u� (eib nicbt onterf^beibcnCwte �.�Panln^ fagtngor� n) nbsp;nbsp;wtX�

vigt;n anberm fleifeb/onb rcben niebt^anber^ bauen/ benn a(^ i^^nben were c� ein oergengitcb / ocrbewiieb / oer^eritfb f�eifrb / ba^ ' *5��nbsp;p�un in ben �cbernen feufft/on in ber�Me�en f ocbt�o gro^ AntSrnrnbsp;�lt;^gt;?empei�nb fie/ba^ fienicbife�en/wiebi^f�eifeb�ftein wa?.nbsp;��engiicb / onilerbf i cb / onuerwcfci ieb fi eifcb/wie bernbsp;^lalm pnget von im/'^u wirft nieix ^ugeben/ ba� beinnbsp;berwefe / onb mein fleifcb wirb fieber �gem �er lt;ob �atnbsp;nfbWoicinmaibaran oerfucbt/vnbwoit� verderen onboer^nbsp;^�ben/2(bcr er f unb niebt/ fonbern c� ^ureif^im ben ^auebnbsp;^n^at� me�r benn in �unbert taufent ft�ef/ba^ bem �^ob bicnbsp;neene jufioben vnb Auflegen finb/ oii bieib iebenbigt �enn bienbsp;iPeife mar bem lt;cb ^u |tarct/pnb �at ben ^reifer oer^eret onbnbsp;�|� ^btt in biefem fieifeb ein (Bettel f�eifeb/ einnbsp;J^^mneifeb ift in Q5ott/onb �ott in /m/barumbnbsp;�wenbig onb gibt (eben allen bie (� effen/ beibe leib vnb freiemnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;^?nn bie 0fbwermer ba^ ft�eflin �etten m�gen fc�^/

w Weren fie niebt fo toll worben / ba�^fie bn^�etten SRf�* Sffer cbolten / fbnbern (teb felbf? bep ber nafen genomen/nbsp;�efinb rechte Sleifebfreffer/ weil pe mit foleben Peifeb^nbsp;gebanefen in biefer fachen �anbeln / vnb gleuben/ ba^nbsp;wie anber�eifch/ gar fein n�^cnbsp;^Jnboergenglich�nballeir tro6 onb r�um if�/ba^ fiemeinf/nbsp;JJ^^^nnftc Oie ^chvifft vnb ber��eterfpr�che bre�en vnb wen^nbsp;lt;?iiffiren b�ncfel/ fofep e� gnug vnb bamit bie war�eit

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gegv�nbet/Slber ba ifl noch weit �in-

r^^�amp;amp;abeanch^�wor wiber bie ^imlifchenl5rophefen e�?^ugehe/ ba^ bep inen ferotnbsp;^nb'^VeinimStbenbmal n�^eifi/vnb nicht �inbert baf^lei*nbsp;^lntfollcnbsp;JJJwtauch fo H�be ober gut fein / al�? ^rot vnb^ein/ba�fnbsp;bennoch f�nbte ffhripu^ �eiben babep gebenefenf �bevnbsp;f�hnP�^ Sleifch ip fein n�be/

^nb ^ein ift fein n�be/barumbif�^ nicht ba ? Slber ba mu�� mutt vberhin rauffih^tt/vnb nteh^ uuff antworteiit

�Oe�

-ocr page 252-

226 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� lt;16 �gt;tcfc ���ft �^tt|tl/�gt;lt;t6 (ft

��o^fnbie ^�Of^baf? if��)� �mmalgt;a�on�)UtS(amp;wcrmer ti(^ ec^wermcrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vu�) fc^reWc� �)a�m/ �gt;a �Jringcn ViWarbeirert

rSr��^ben f� �ac^/ nbsp;nbsp;nbsp;fic vnfern ^crt vno Glauben m biefem

hegten, vngewi^ vnO tvanefenb macb^n/^f nu ftc baf? meebten a��^* rifbtcMuOen pc ft(b b�nrf cn/ftc �erten a^won�ett�2(6cr weilnbsp;fte c^gfeic�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fbnbten/vtibvnf^vnaewtf? vnb/m wacb^^/

@0 ^abcn pe be�no(amp; bamit jven ^laitben nic^t gewi^? ebt z i�enu ftebewetfen niebt emen bucbli^bcn ber glofctt/btenbsp;f�^ebcih

^2(^t|�nuba�f�r ei� Q5ei|�/ ber bi^ teil wit vn^ewi^ vnb irre macben / b�b fa� boeb fein teil niebt aewif? nceb fef^nbsp;macben/Ja er wii� niebe eb��/ �impt �eb aueb �iebt an/�egt;nbsp;Wi^ 3� maebene^^ i|l freiitcb fei� anber �eifl/ben� ber �^e�nbsp;fei/ber (�Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^ie bevbe� ^� r�ttei� allentbalben/vnb (ejft �e

hrf ��fffeinen� teil gewi^ vnb fieber fei�/ fonber� pampie� vnb �cufciiufi febweben/barnaeb fei� ^i�bwebt/wieein ^fpen(aubgt;2lbernbsp;Iwt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber beiiige �ei|t ifi (in foUber 2erer/ber ^ewi^ ifi/gewif? ��o^

(bt/vnb �iebt fo webe� vnb fcbwebe� ieift ^�en� in tf�niebt�^vnbT�ein/fonber� 3�b�b�mew Q�nbnbsp;�'pau(�^ieretb�brb�met in S^vific'Ptcfcp^eriain/Mnbsp;ijottigen/gewiffen/�ebernperflanbz barauffma� f�erben vnbnbsp;alle^ wage� fan�

3ffb �ber weif be� 0cbwermer� rbafenz ba^ pe e( e� p mehr pr vo^al^fPr baib febwermeten* ^nb weil (� ia fol ge^nbsp;wagt fein/ba� pe furi^ binburcb femenzvnb tbeten biefe wortnbsp;('�)a^ if� mei� 2eib/f�r e�cb gegeben) ga�lt;� vnb gar a�^ bemnbsp;Slbenbmal/^en� wie pe glenbe� vnb im �benbmal b�lten/nbsp;b�rffe� pe berfclb^e� Wort gar nichts brinnenz �onber� ifinbsp;eben ^nn^/wenn pe ba^ SIbenbmal mit biefe� Worten baltemnbsp;gbripuf? �am ba^ trotz' banefet vnb braebe?/ vnb gab�?fei^nbsp;ite� J�nger� vttb fpraeb/^emet/eifet /�oicbe^ t b�t ^ � mei^nbsp;�em gebeebt�!^� �en� biefe wort gebe� reieblieb gnng / bae^ ,nbsp;ma� bt�^roteffen fol/vnbgbeip�^�nbet; gebenden* ^�a^nbsp;tp aber ber �ebwermer SIbenbmal gar v�b ganiywaf? f[gt;! ��nbsp;ber Vtttt��e / vnn^tige ert ba pe^en / ^�a^ ip mein Sei b f�tnbsp;cneb gegeben ? �internal baffelbige gnngfam wirb begriffe�nbsp;tn be^ ^O5*^T�gebe(bt�i�^/ barna� verf�nbiget / wie fei�nbsp;Selb f�r vn^? gegeben f�y^en� waf? folt man anber^ gebensnbsp;rfen/one wie er f�r vnf? gegeben ipMIf? �.�Panln�an^leget�nbsp;O wie berblie^ �erne Wolt^ wir ba^ fftnnzwenn bie wortnbsp;tttcbtittallett�nangelip�np�nbe�. Cbaipgut rbat^n/fenbsp;mup f Pne fein / Vttbf�genz@ie pnb etw� binein gefaxtnbsp;bem

-ocr page 253-

f �m rattb in �gt;ert�cvt/2(6cr vett �)e� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdb^

�^fc^ricben. �^eil ctvewv�tu�b^aift/^a^tt^(amp;t wav fet)/ �^a� euc^ wn�^c/WW vnnotta Wnafein tgt;�nfht/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wU

lt;^(olai��pa�) h�gclt w�Jfpviv^t/^^tftf�in ��i^ no(|) not/�^a^ �cib tm ^voe fep/ bavuwb tf�^ tticbt wav* 2((fo ^�cnbsp;auch /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|t eirt eitet vnn�^ vnb vnnotig aefcbweigt;/ �a^ oic

wovtimSlbeiWwai fielen / bavHmbfo�enfie niebt bvinneti fct�/ �internal ob� biefelbiaen ba� Slbenbmal aan^ voili^nbsp;wtvb befebvieben/ewgefei^t viW gebvanebt / vit �o W feine notnbsp;�ocb nnb evteiat ift/Va^ fie bvinnen fein m�fien* ^0 aber et^nbsp;waeinemeiatw�vbe/ fan man (eiebtlieb vtwa^ evfebwev*�nbsp;tncn/ba^ bawibev ant wovten fei)*nbsp;nbsp;nbsp;ift boeb i� f wven �ev*

^en/ba^ biefe wovt obvia onb fein n�be fiiW/ onb wolf et aav �erne/ba^ fic nicbt Winne� fl�nben/ weil fie eueb Va^ gebva�nbsp;feleibantbutt*




-ocr page 254-

22� h'cfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t(�

^crrtt / t)(c fv f^ic^c gerer ^(�bt/ fetb ^icmit

I warnet / oas? jrfc^a / wa^ ir f�r preOiger ^abt / ^eu^ fel^(aruennttDjte/�)(e vmergntemfeamp;emvnti fe^�nennbsp;worten/eurf) �gt;en 4eurel an �otte^ ftat f�rbi�Den� l�enn fienbsp;geben fte fteb an tag/ba^ fic ^arnic^t� verfielen von ^ottef?nbsp;tvortvnbglanbew �.�panlu^fprteb^ 5*^om� s, wiffennbsp;eoaane, hicamp;twa^ Wir bitten foUen� ^eieb^aucbt�er^eive^otra^nbsp;te^ gcwn|�^at/Oaerfagt/$)5�anfo(te�ott bitte/ ba^ ergebenbsp;wa^ vn^giit fep/benn er wtffe c� am beftem Q3ntgt; vnfer @(b^nbsp;wermer wollen nocb ^b^er / febleebt ober (^ott faren/vnb iwnbsp;^iel flecfen vnb wiflen/ wa^ vn^ n�^ ober not fep ^n glenben/nbsp;Cberfle^en ba/vnb wollenen imfagen/!�nlenge|tf

^ennlteaberetwa^ verftenbig weren im glauben/ vnb petten �e�J ein f�nef lin iemat� gef�let/ @o w�f�^ pe/^n^nbsp;glaubend ^�amp;epe einige tugent/art/vnb e(gt;reii�/ ba^er nubfnbsp;(BiAttf wiffen wil/wo^U e^ n�^ ober not ftty wa^ er gleubet/ ^�ennnbsp;bene b�^ef�c er wilQ5ottnicbivmbeircfeln ober ^nr frage felsen/warumb/nbsp;wo^n/ au^ waf^ not er folcb^ amp;eiOe ober befehle/ fonbern gerlt;*nbsp;ne vnweife fein/�ott bie e^regeben/vnb feinem bloffen wortnbsp;glenben- �cbewet eucb ^McnUitav ba^ ir noebnbsp;nicbi wiflenfolt/vnbfpeietfo viel ^�fberauf?/ mitfogroPnbsp;fern rbnm in bie ^elt/ bamit ir ewer eigene tor^eit vn vnuergt;nbsp;nrc t panbantaggebtf�r/ebermam

befahl 2lbrabam/er f�lte feinen 0on 3faac opffern� ��awarbem Slbra^amfreiliebtieffgnug verborgen / wo^nnbsp;bofb ba^ not ober nui^e were, �etteernupcbaueb mitQ3ottnbsp;(wie vnfer 0(b wermer)in ^anS begeben/ vnb wilfen wollen/nbsp;W03U ee? n�iK ober not were/ober bette fein wort wbllen verfenbsp;ren/waf^ folte er wol f�r eine @egen erlangt babene eben bennbsp;Kneifer im ^pimel verbienet

^3�lt;^���tt�b/vnfer mutter ^)eua batte auch �otter? wort/ einigen ^aumniebi elfen folt/ �a fam ber,nbsp;^cbwermer Slbgott ^u ireben mit biefer frage vnb fpraeb^nbsp;2Barumb bat �ott bar? geboten? 2(f� folt er fagen / wo^u ifinbsp;not? ep C� ift nic^t�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wort meint folcb^ ntc^t/

vnb beutet ir �otte^ wort anber^. �a pel fie babin vn^ alle mit fub/Jn alter malfe/wieer/ebt bureb t�ie �cbweenbsp;mer vn^ ancb anpebt / vnb febleiebi auff feinem ^eblangen^nbsp;baufbbabee/ ^arunibbat ,$beip�^ feinen 2eibin^ ^rotnbsp;gepetf t ? ^o^u ifi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? ^a� tfi� not ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c� t� nid)t�/

^cin wort meinet baf? nicbt / �^n beutet vn^ alfo einber/f gifftige l�gen vn (eperunge/f�r �ottlieben verffanb/ vi� rb^*nbsp;metf? 0i( iciic warbeitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nr^

-ocr page 255-

Wem l^ct fefl fcc^ctt, 229

Qarum6fvavtteevtt�?W0( �^TJaufuf^f�r

fpvK^t / 3(^ f�r(amp;ee/J)a^ gteicfe wk Die pn)Unv]c mit /rer f cufff^ercD 5i?euam bciro^/alfo au(^ ewernbsp;J^panD m�camp;ie verDerbet werben von Der einfeiriafeit/Dte innbsp;Wtfto if�3l�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;warflt;)iefe @cbwenner f�ren vnf? von

^^^�Wti^en (tnn Diefer gellen emfeitiaen Wort (��^if� 2eib)Dnreb/re ienfebcrev e

�^Cian nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(eicb/Da^ c� m�^tieb were/ Da^ Sb^/�

fein ftafciy ficbtbar�eb vnD(eib(i(b^�|t�rfrt/vnD vn�^n effen gebe/wiee� Die gapernaitenver/lnnDen/

Die ^cbwenner treumen / X)ennocb were e^ Darumb n� wt vnn�be/vnD Der 0prncb woebe niebr Daranff ^ebrit/Siei^nbsp;'Jg fftnbsp;nbsp;nbsp;n�begt; ^arnmb Da� e ^�arnmb/ Da^ Da fieber Der S�2,

S r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tr�ffel vnfrr^ �ianben^/'Dae? �^rifttt� gieifcbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

^or^eir/voi ewige^^ui^/ieben^/feii^feir ifV ��nD wer JWen biffen Danon neme/Der neme Dannr ^n ftcb/ewige^ gnr/nbsp;leben / alle fetigfeii/ vnD alle^wa^ im ficif�) ifi. Q3nD wo er^nbsp;�ienbie /fc betre er ancb (eben vnD feligfeir Danon / ^o ere?nbsp;�lenbere/bilffr^ fn niebt^/@vnDern frbeiDer fm vie(nbsp;quot;�'Wetfamp;ermnbsp;iit� ?/^aberi(i^vnw��Iifb/ Da^Da^ ffeifeb f�U^nfi�efef/nbsp;jJJ(eucr4nriffen/verDerber werDen/oDer verwefen/ �enn ee�nbsp;etn felige^/^�rrfiebe^^/i�� werwefenfieb flcifcb/wic IDetrne?nbsp;if2(ero. x. ware vnm�glicb / Da^ Der *^oD fo(te Da^nbsp;JJW beba(ten/^ei( Der �^.'Pfarm fpri(b(?gt;tt wirff ntebr ^nnbsp;beiti^er Die verwefnn^ febe/QDnDAoban- �Stnbsp;3rfv(r fein ^etn an /m^nbrecbem SeiDen vnDnbsp;Herben bat ee? ein mal aefnnD/ aber ^nfl�cfen/enteilen/^n^nbsp;^^wen/^n verDawen/^n veri�eren/^n verwefen iffnbsp;�( ^t m�aii(b.(^^ mn^ ganb vnD aar anff einmal empfange/nbsp;gebore/ aetragen/gegeffen vnD gegfenber werDen.7?nD wonbsp;tff/Damn� n�^e febt �enn iff eitel nnb vnD gnt Drin*

b)o e� obn ^lanben iff/�enn obn �lanben iff ni* lt;pnnt fa�et �en vnreinen iff allee? vnreimnbsp;�^��?/^^^^lt;^^�^^^^rn^niebtiff/Da�?�ff @�nDe. �nbsp;^�^rbalben/ft)ie^efa3tiff/ iff Da^ Der griffen (effernn^nbsp;eine/ Die ^n vnfern feiten gebvrt iff/ vnD fnrwar grew*nbsp;ftcrtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Da^ Jwinael vnD �evlampaD tb�ren

n/R � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fein n�^e/ wo e^geffen w�rvc (eib^

�lenbigcn/�eraDe aie? f �nDte Da^ ewige (^nt Shnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sebennifbt leben fein / vmbvnfere?

waueb^ Willen / vnD w�ff e fein � efen/ 7?gt �r / vnD 2(ri en* 'S Dem/

-ocr page 256-

@4^ btVfc tt�Ott

Dmvtgt;arttad) c^vpn 5%ttf(amp;cu gcITen/otJer �ic^tgelpit w�� �)c/ o�ev at^ ttcre c� fcamp;kc^t cttt (eer (�etfcf) / �gt;a hin ^ett�civnbsp;innen were.'�iW au^ Oem ft�cf e m�gen wir ia pepertic^ vrtn^nbsp;(en/ Oer (eWige @atan Oure^ fie reOet �^enn Oer (;ei(ig^nbsp;�eiftifl fo vergelen nie^t/ Oa^erOa^SW ffamp;riftifoitfonbsp;fe^enO�rt) (eftern / vnO f�r ein vnn�i^ j�eifault;(^reiennbsp;rr felbei� innen w�nci / vnO eitel gut onO n�i^ OaOureb Wiren^nbsp;c^fei)/ WO e� fev/im ^rot oOer ^imet oOer im ^er�emnbsp;ian/anicbtvnn�^efetn/Oa^i^niebtm�giie^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

(^@bilfft fie aucb fte r^�men / wie pe (turn fonft in anOern ft�cfen reebt (eren onO preifen. ^�en wernbsp;g^riiium in einem ft�efoOer 2lriiefe( mit ernft (eugnet/ (r=^nbsp;ftert vnO febenOet/Oer fan in an feinem anOern ort reebt (erennbsp;oOer e^ren/l^onOern e^ ift eitel ^eiie^let) vn triegerev/lt;^^ g(eipnbsp;fe wie e� wolle, ^�enn fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ganj oer(oren oOer

gan^ be galten/^r��cftonO teilet fiebniebt- ��^onganiKt^ ^erl^en/oon ganzer @eelen/wi( ergedebtonOgee^ret fein*nbsp;'^^r4eufe( bereit eben Oureb Oiefe @ebwermer Oie bannbsp;anOernjvebern/Oie f omen werOen onO fagen/^�a^gbnftu^nbsp;niebt^ feo/weOer (ieifeb noeb lt;B o tt^ei t babe / wie e� gefebab^^nbsp;im anfang Oer S^viiienbett bewegt onO beferet fie nn Oi^nbsp;(t�cflin niebt /�??nO bilfn e� Oie anOern niebt/ 0a�^ fie pebf�rnbsp;inen b�ten/(ren ^eufe(merefenonOfebtwen/foi|l feinrbafnbsp;mebrOa/ fie wollen oer(oren fein/Slberobn mein febniO /frnbsp;^^lut (et) au(� iren ^opfl/teb blt;^�gt;r pe gewarnet gnug.

Q�jewoinu fein $jgt;riiteit menfebbegeret wilfen / wa^ C� n�be feiy Oa^ er gleubet / g^riftu^ 2eib fei) im ^rot / fon^nbsp;Oern gleube febleebt Oen Worte �otte^ mit furebt vnO Oemnt/nbsp;fo wollen wir Ooeb rtlieben nub aw^eigen / niebt Oie @eb wrr^nbsp;mer^u onterriebten/ ^t)enn fie aebten^ niebt/fragen anfbnbsp;�tebt Oarumb/ Oa� fie e^wiffen wollen/fonOern Oer ^enfe�nbsp;fpottetnnferOureb�e,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, *

�?o$ti namp; nbsp;nbsp;lt;^�Xft(ieb i(l Oa^ aueb ein nub/i�lt;^^ b�cbm�ftge finge �eg

^�^^^^roernunlft geblenOetvnOgefebenOet werOe/anff (ioffenonO fallen/onO nimer t^e�nbsp;benbin�! SlbmOmal Sbrifti genieffen / �^iOerumb Oie Oem�tigen fiebnbsp;llt;y-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(loifert tmOanff�eben /nnO Oe^ 2(ben0mal^ allein genielJen/

wtelt;S. �imeottfagt �Riefer i(t gefegt ^um Sali vn02(nffer^ ftebnng oiel in 3frae(.'Z)en e�iii n�blicb on gut Oa^ Oie boeb^nbsp;m�tigen �ottlofen l?e(tereralfoabgefonOertwerOen Oa^pfnbsp;ttiebt mit genteifen Oe^ b^�igen @aerament^. �en man fnbsp;Oof? ^)ei(igtb�mb niebt f�r Oie b�nOe wer(fen/no(b Oie ptrf�nbsp;. fur

-ocr page 257-

tttcfnJS�ct G/ttOf� fcft f�c^crt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2�i

7?wabcrb(c@(�wcrmer3(c�bctt/^^fcv�rel ^pmvttb^dnba/fotfl^gewt^�f� alfQ/wief� gUubcn/nbsp;fo^abcn ftcc�?.'^nb c(tena(fo eitc( vnb^kin/genieft'frtnbsp;�c^^errnJ^db Weber aeif�lKbnocb (eibUeb* ^ae^tpfebr gutnbsp;^nb n�^/ba^ vnfrr g ut ni ebt vtuer vu wtrbig geflrewer / f eu*nbsp;Peru beidg vub rem bev beu �^em�ttg^ alleine be^ue werbe*

���w aubern haben wir breben gebart/ ^iejreneu^ vn nbsp;nbsp;�

bie alten QDeter/baben ben nub ange^eigt/bae?vnfer leib jKgmit bem tdbeff^rifti gefpeifetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnfer glatt

PebubboffnmigcOeftehe/ ba^ nufer 2eib feile auch ewiglieb fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ewigen fpeife be^2eib�? ben er

jeiblieb iffet/^elcb^ ift (in ((ibU(b(v nuU/ aber benneeb au�? iic^eii �ifert Per maffen gre^/bnb felget au^ bem geiltlieben/^OennSb�^�nbsp;nWf^Wirbiaauebnnfern�etb/ ewiglieb/lebenbig/ felignnb^quot;quot;*nbsp;�errlifb macben / weleb^ viel ein grbffer bing tflz benn bas ernbsp;feinen geib eine Heine ^eit auffi^rben vn^ ^u effen gibt/�ar*nbsp;jjni^ilcritt vue? nat�rliebfeincfpricbt ^ilariu^)beibci�nbsp;Per �eetevnb leibe naeb bemwert3eban.6.^ermiebiffet/nbsp;bleibet in mir/nnb ieb in im^ffet man in geijtlicb burcb�?nbsp;aeiftlteb invn^irt ber 0ecle. ^ffet man i�nbsp;��ulieb/fe bleibt er leiblieb in nnsnnb wir in im/ Nieman innbsp;fffet/fobieibt erin Pn�/ nnb wir in im/ ^�enn er wirb niebtnbsp;Perbawet neeb nerwanbelt/ fenbern nerwanbelt en vuterlaefnbsp;^^?/bie@eelein �ereebtigfeit/ ben 2etb in nnfferbligfeit�nbsp;�^p ^ben bi e ��et er nen bem (eiblieben effen gerebt*

ieb/fplle gewaltiglieb �wbeweifeu nbsp;nbsp;nbsp;$

�werben bne? m�ffen befennen/ bae? wir im 21* Penbmal Settee? wert haben/ nemlieb/Piefe/^af?ifimei�nbsp;jetb f�r euebgegeben/Oa^ iff mein 2^lnt f�r euebnergeffen/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

befrage iebftenuwiberuwb/^�;^ i penn ber 'Prephet 3efatanbsp;nbsp;nbsp;�etteef wert ferne niebt leer wi*

^e/f�ttbern fbafft nub^^�rumb beiff e^ nbsp;nbsp;Paulus ^egt; x�

maebe alle/ bie bran gleubenf ^ar* umb peiff er^/ba^ wert be^ lebend / ba�? wert ber gnabf/baetnbsp;Wt ber feligf eit/ ba� wert ber wei�?beit Pub fe fert an f 3ff

Penn meine J�ngern alfe / vnb fragen/ �lbenbmal n�be fee/�erabeal� we*nbsp;baf? wert �ette�auf?Peunbsp;uwgen/alf? betten Wit ein�fbenbmal/ebn^pfie^wertf^'ernbsp;� X �nb

-ocr page 258-

jinb ^ic tgt;ic ffapernaiten vnO gUtfc^freffcr ? Q�ir ^abc� amp;�c jf�IItSf��U� Q3o�cci5 ivcrt tm2lbcn�gt;ma(/tgt;a^m�ffenfte vn^ gefte^�^Q^e^nbsp;; tc� wort aber fepalft vn^elicben nu^/ /a aUe Oingnbsp;�nef. bringt vnb |�ercf t ben Q5(auben/vberft)inbct ^�noe�eufel/nbsp;^ob/^Ue/vnb alle^ vbetnbsp;nbsp;nbsp;macfx vn^ Q5ott gcamp;orfam/M

^iiiber vnO (�rben (B^^pretfet Q5ott/erfretvet alle (^ngel/ vnb crl�flctalleffrcatnreiK ��iefe^ abermu^ aueb allc^tmSi��nbsp;benbinal fetn/tveil Q5otte�? wort brtnnen tf�

3�fagcnfte/ ^ir fragen nRbf / ob (^offe^ wortwtVK fci)/ fonoernwaffberSeib fftgt;rifhf�rftcbfelb�?n�fie fevimnbsp;^roteigt;a baSnt^er/babet^ oieb wit ^itembcbt einem npebnbsp;wol ba^ ^ev^ empfaUen f�r bem jjo^en �5vi|�/wenn er fo fiwnbsp;gen wil Slber wenn ich ^te wib�rnmbfpreebe/ 3^bnbsp;�gt;en2eibffbriftivom wort nicht fcbeiben/ fofoltenftemicbnbsp;wolanpteirfen vnb pfti�em^olan/e^fev alfo/wie/nen trcw*�nbsp;met/ba^ffhrifln�?�eibfev im'�^rot allein/onb fet) fein ^ot^nbsp;tc^ wort babep/welch^ Ooch nicht m�glich iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boch fch^�

wa^ fie gewinnen/ @o werben fie bem fXegen entlauffen vnb lt;n�? ^aifer fallen* �enn ift ffhvi|tu�^ 2eib ba ohn eiiflerltchnbsp;�otte^wort/ �ofanerbod) nicht OafnnohnOa^innciiPnbsp;ehe ewige wort/welch�?i|� Q5oftfelber. Sohan*�* �^ennbi^nbsp;^ort i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;worben/vnb ift in bem Sleifch-

7��? frage ich wiber�mb/�b ^ott felb^auch etwaߒn�� fein m�get �war baer auff^rbengieng/warer fon�he/ba^nbsp;weneranr��etburchfein(�eifch/bemhalffer* ^rricffburchnbsp;feinen Selb / mit leiblicher ftim �a,^aro au^ bem ^rabe / ^rnbsp;r�ret ben 2(uffehigen an onb macht in retn-^r gieng auffbemnbsp;Sgt;7eer/bnb reicht bem fincfenben�Petro bie hanb/�29nb,^ocfgt;nbsp;�m ^anb omher/vn thet eitel wunber vnb woltbaf*^^ if� auchnbsp;)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feine art onb natur/ba^ er wol thu/wo er if�/ S^ie ferne er nit

ba|u/ba^ erim^rot-foltbntt�befeint@o e� hoch baffelbige fleifch/baffelbige wort/vnb ber felbigen art tft/ vnb mu^ eitelnbsp;g^nb n�lK fein*nbsp;^X$fr�^^^f)^^0^/3amanfihet nnbf�let bennuh nicht*nbsp;Wiebcr/ligfbaberfeilan/�en @chwermern iflernbsp;freilich fein n�h/bie wolfgerne tappennnf�len/auifnbsp;ba^ fie nicht gleubcn mtM�en/wie bie �leifchfrei�er vnb ffapevnbsp;tiaiten/bie auch f�len vn brein beiffen woltf* �amp;ir aber/fo banbsp;gleuben/wiffert/'h�^^ber�eibbn^n�hetfi/woerauchift* 3finbsp;er im ^rot/onb Wirb mit Q^tauben leiblich geeffen/fo fterrfetnbsp;er bie @eele/bamit/ba^ fic glenbt/ i� febffhrif�u^2eib/ bae^nbsp;bef munbiffet/vubh�fft^t�lfb ber�laubeanbem Selbe/bernbsp;im^bt

-ocr page 259-

meti�ei'�/ ftft (�e^ett* 255

^rof lt;|�.7� ift ta� n�c^t vnn�^c/ fcnDern fdt��ic^ / wa�f

Βft� Q5(aw6en amp;ebt/trc0t/vn�)

�lt;^IR(6i�cn gkicben tgt;er gt;gt;?inW/^er ^)a(�?/bcr s^riflu� ^ctb fffct/ f p�fernen nn^ and; �^auon gaben/ baff ernbsp;Wghebfebe/ vnbam S�nafientage a�ffer|tege^nr ewigennbsp;^e�gf eitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|� bie geimliege f raffi vnb ni�yber auff bem

*^J^gt;eggrifii im �benbmai gegei in vnfern ^eib/��en er mn^ w�gc f^in/vn ^an niegi bmbfcnf� bafein/^arnmb fo mn^ ernbsp;ga� 2eben vnb ^eiigfeit bnferm (eibe geben wie feine are i/�nbsp;2(ff wi� icg gefagf gaben/wenff m�giieg were / ba^ imnbsp;O^Sibenbmalff gri0n^2eib alleine/vn cgn OJoiie� werrnbsp;wert ^n aber ifi ba^ niegt / ^enn ba f�egei �o�e^nbsp;^lt;gt;J't('�a^ if� mein �eib)bie faOen/begreiffen/vn geben bn^??f�^nbsp;2eib �.grifii (eiblieg/barnmb mn^ ber2eib figrif�i bnreg^ ' 'nbsp;^ore n�^efeim 3a wenff gleieg war were/ �a^ggri/luffnbsp;^�^ifeg eieel fXinb�eifeg were / vn Q50tieff wore were becg ba*nbsp;/ vnb gie^ c� vn^ effen /fc were eff bennoeg n�^e vmb^nbsp;wiUt Stiff ba bem ubragam feinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3flt;^�f vergeiffen

^�'�^bcwelegerbecgeinfcgieegtfleifeg vnbieibliegXinb war) warb Stbragambon Q5cit gereegt ^(pveifet/ barnmb^^^lt;^5lt;���*nbsp;g(enbet/er W�rbe ben �on 3faae gaben/3^bmgt;4gt; ^icnbsp;bie �egwermer aneg fragen/^ie 3f�fif ��^e werenbsp;Slbragam^ glanben/bnb barnaeg fagf/ were nie ni*nbsp;^i^ewefcn/�er ^eif� m�ffe ba fein/�(eifeg fev fein n�^e. i

^^b wa� ift ba^ wnnber/baf5 3faae ober �Hinbl�eifeg n�* sjf^vwo c� in^oiteff ^or^efaffee bnb f�rgerragen wirbfnbsp;v^^�bbofg ber ^enfe(/^ob/���b/Reliez bnb alle^bngl�cfnbsp;W ttn^ bnb g�lffe/ wenn e^ in �otfe^ ^ore gefaffee bnffnbsp;^�aeeragen / b�b bon bnff geglenbi wirbgt; ^an nn mir bernbsp;fein/j^n Selb bnb �eeie/ wenn ieg ffgrif�n^ wortnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^^lt;^/ba� ba fpricgtC^^er fein 2eib berleurei bmb meinet

men/bcr wirb^ftnbeneieObnb muff alfo ber'^ob bnregf� ^ort meine @eele treiben bnb f�ercf en ^nrgerecgtigf eit bnbnbsp;�egorfam begf �lanben^ / bnb meinen �eib ginbnrcg iagennbsp;�lt;lt;gfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff grifin� �eib/ber an im fel

�4eligfeit / bnb bol �oft ifl / bnregff wort mir feinal^ ber ^ob/ e)�nbebttb^enfebnbsp;niegt/S�let bnb (tgef manff boe^nbsp;Wie ber ^enfelbnb ^ob n�gefmbbnreg^wort enbsp;s f�t^f lt;^ber. Sieber treft nn ger bnb berebet bn^/nbsp;�HAffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^60 ^ort fein n�ge iff / fonbern fegeblieg / fo

�wuifc er freiii^ niegi^fein- �ei(ba^ewergrnnbiff/ba� S � �iegf^

-ocr page 260-

234- b�fc WOti {gt;4$ l�fc �i^t� f�v/n)lt;t^ �f�amp;t�� ti�^e (fi/ flifpz 6�^ �uc� g6r((i��(nbsp;ewc� vnn�iKf�^it�*

gramma ��colampanbsp;igt;jj.

��3lt;^�vofre^o(f?w�tigcf(�gamp;dt/t)abur(�fieQ5ottc�?wert fo fc^enOlic^ verachten/ wie lt;^coiampaO in feinem (ef�cr(id?c�nbsp;2lnei|t)ngvamma tamp;ui / bringt fte Oaamp;in/ Oa^fte im 2(6enb^nbsp;mal ba�^ wo� �o�e^ nicht Ramp;en/vnO allein in �a^ leiblicixnbsp;elfen gnc�en vnb gaffen/ 3^einen/�)a^ Q5�ttliebe mort fol eitelnbsp;geiftlieb bing f�rtragen^nbfein enfferlieb leiblieb bing ban^nbsp;beln� ^a^ if� noeb ber ^ame von be^ ^y��n/^er^ onbnbsp;ffab^ gei|�/bie aueb niebt^ cnfferliebff molten leiben /bi^ ba^nbsp;pegan^vnbgarimffeifeb erfoffem

/ �

2JbenbmaI.

^Ottaber f'eret ba^ vmb/ onbgibt vn^ fein mortnoeb �ebot f�r/ ba er niebt ein leiblieb enfferlieb bing einfaffeonbnbsp;vne? f�rbaltcSlbrabam gab er baf^ ^ort/ba fein @on einge^nbsp;faffet marb- @aul gab er ba�? mort/ ba bie �malef it� ^n t�bgt;nbsp;ten eingefaffet maren* T�oab gab er ba^ mort/ ba ber iXegen^nbsp;bogen eingefaffet mar/fo fort an ftnbeftu fein mort Q5otte^ innbsp;ber gangen @ebrifft/ baniebt ein leiblieb enfferlieb bing eitpnbsp;gefaffet onb f�rgetragen merbe* @olte man nn ben @ebmer^nbsp;mergeiffern folgen/m�ffenmir fagen/ba�? alle folebe leiblicfxnbsp;enfferlicbe bing fein nni^/i^ntf eitel nichts meren*

XegentiQ 0en.

2l2fo bte aueb im Slbenbmal/ mirb on^ ba^ mort gegeb^/ �� ff brifni^ t^eibCf�r onf^ geeren^igOmirb eingefaffet/ba^ ernbsp;ba fein fol leiblieb $n effen/onb folfolc^ effen n�lten br bergennbsp;bung ber 0�ttben/mie bie mort laute* �leieb mie 3faae mipnbsp;ffe leiblieb baber f omen / vnb Slbrajam^ @Ott merben / mienbsp;bie mort tauten/ �^Dnb ber tXegenbogen mu^ ba leiblieb ffeb^/nbsp;aueb mie bie mort lauten*

H�ffen fie boeb felb�? bie ^ebmermer^ugeben/ba�^ auch tn ftent geifftieben effen/ ein leiblich bin^ fyt^etra^en mirbf�nbsp;^Denn ff briff u^ �eib/ er fep gleieb ^ur reebten �otte^/ fo ift^nbsp;benncebein 2eib onb enfferliebleiblieb �^ing / ba^ ^einbnlgt; *nbsp;Sleifcb bat/ metebe fein geiff bat / mie er fetb� fagt/ �nee btti*nbsp;0eiff bat fein Sleifeb noeb ^ein / mie ff fcbet / ba� ieb babe*nbsp;Sollen fte benn nu faff 55��nberifeb fein/bnbffeifebvnbnbsp;beinniebf leiben/ fo m�ffen fieSbi'iftum auebniebt ^eifttiebnbsp;effen/ben ff e effen boeb ff eif eb vn bein*2�5a^ iffnu f�r ein bngt;nbsp;terf cbeib?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt^ beffer/ bo^ fie mit ber Beeten ff etfeb vn

6ein effen/benn ba^mauf? mit bemmnnbeiffetejffe^immnn De niebt n�^/tbie fan�in ber Seelen n��c fein/ weil^allent^nbsp;�atben baffelbige ffeifeb bnb bein iffeSlbef fie mollen eitel ^ei�nbsp;faben/ben haben fte awcb/bge^ iff/ciff ^vnfel/mtlebcr bat

-ocr page 261-

hv/viciifigUf� tviOcr ��.ffar(fta�) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manlt;cnc5�ufrerr�4gt;

vntcrfcbetocrt a(fo^ ^ufFerUcb �^hig ob� ^cttc� wovt/ift fem ��^c / wie oc^ ^apf�^ �cffm^ 5?(6er eufler�teb bmg mtt �port/tf�nbsp;^ottc^ wort gcfaft'ct/ lt;|t ^eit onb @e(tof cit / ^arwinb ba�^nbsp;nbsp;nbsp;���5.

tm wort b^n^rtonb ben Q5(auben befftet/ wie iep fcl^t von -5f�ac onb bein ^Xegenbogen gefaxt babe/^eiebebeibeeupnbsp;hflicbe (eibiifbe bing (tnb/ �ber weit �ein�?wortgefaOetnbsp;httb/m�fte �br^ibam feinen ^ianben Refften an ben ^nf�nffnbsp;^^9rn3faae/berin�otte�^wortoerfartet war ^er Teufelnbsp;�ben mit feinen 0ebwermcrn if� bem wort fo feinb / ba^ er�?nbsp;gt;�ier febeiben wii vom enfferiieben binge/ Q5oft aber wii^vn^nbsp;9ef(beiben haben vnb faffetf^ in einanber* 2�?a^man faget/nbsp;^le i(i niebt eitel enfferiieb bing/ fonbern in�J wort gefajfet/nbsp;^a�? ift mein 2eib etc f o b^ren pe nicht / toben f�r ober a(^nbsp;bie vn�nnig^/onb febrei^/^nOeriieb bing ift fein n�be/ ^npnbsp;ferlicbbing iff fein n�be* 0ie werben ancb nicht ebeabiapnbsp;fen von fliebem 5TOnberifeben geift/ bi^ fie auch ein vngi�cfnbsp;��richten wie ber5gt;TOnbergt; �enn weitfte eben benfelbigen^snt^erfnbsp;^eifl haben / ift beforgen/ fte werben eben biefeibigen frn* ^4�� (bei|�gt;nbsp;lt;htbrtngen/wie ber^anm iff/fo tregt er fr�ebte*

^�t^nn nn� fotebem geift wn^ folgen/ ba^ ^eitiiebe berf eit fep nichts n�be/at^ ein enfferiie^ bing / ^eil man ni^nbsp;h�ren noch feh^� tvit/ baf? Re in Q)otte^ wort verfaffet if�/nbsp;^�b^n gienben/bas? efJ^ottef? orbn�ttgif�/5'^om.i?gt; weichernbsp;Staube ia nicht vnn�be if� f�r �ott/vnb mn� biefer @chwer^nbsp;gei^ anffrh�rif^ vnb m^rberif:b bieiben*^� �h�/ioe(chenbsp;J��bnungifi ein enfferiieh bing/noch h�ff^�i e^bengianben/

ift ein 2(rticf ei be�? gianbenf?/ vmb be^ wort� wilien/bar^ wew. Ae lt;!gt; ^^�fieaefaffet ifl/!Xottti5gt;^o Oberfeit ii�/bie ift von ^ott berfcit�on



-ocr page 262-

25^ @lt;t�^�tf�4λlt;te�(�

2lg� (g ifi tie btttiix �offart / tosi fie g^rtflum }ttr r(^ ten�ottesi in ein (Jiemaeb verfebloifenbaben/ onbglenbeitnbsp;�i(bt/ba�ierfevgegettmertigin feim ^ortvnb enfferlicbe�nbsp;bingen/ ba fein mort von rebet / 0arnmb miffen fie felb^ npnbsp;(btCalfi @��panlnfifaget)mo bon fie rebe obermanftefe^en/nbsp;malien ber �ebrifft Sy�eif�er fein/ vnb finb onn�^e ^efebernbsp;rnorbem igt; ^imotb� i^in anbermal malien mir ba^onb meb�^nbsp;banonreben*

O^i^iter fagen fie/ifi� aSermal not / ba^ ff b�^if�^ f�O^eib im Sacrament fevf ^an boeb ber �lanbe mol mtnbsp;baffelbige bnreb^ ^nangelinm / fo fonf� geprebigetnbsp;mirb/geflercfet merbenf 0a^ii�re(bt/ bambllenmir^ottnbsp;�.mnnfft Abermal f�r �erlebt f�hren / vnb im f�r bie T�afen balir�/nbsp;xpilimerbarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beb�rflen/^ai? er vn^

Pern.


t�eldxb�c �r�flcn bcifnbsp;fcrvnbfc^etnbsp;ter �titn,

OafFeWtae ^�angcUum / fo fonf� gcprc�gt;(glt;^ abermal f�r �crtc^t f�amp;ven / vnD /m f�r �)te T�afcnnbsp;fol(amp; fett� �Gort vtw^crrf f�r^ch^il er v�� darren manbsp;(Je�/a�^�gt;(ewirfetb�?��famp;tfomo( w�f�en/ wa^vn^vnb/mnbsp;not fe^a�� er?5^emet er/ob er g�eteb nn �ott fet)/ bas? er bar�*nbsp;ttmbaUeine weifefev/vn wolle vitf^bte �et|l�(br� weiftrrn?nbsp;^arer�(eifcbbttb ^(ut/fo^abe�w(rbett Q5ei|l/ foifif^w�nbsp;Sleifeb f eirt n�^e/ bttfer ^etfl aber lebet / 2Bir w�dett ftn molnbsp;cmanber�ftttgen/ba^er fur^ombbenefe/bnbfageon�nbsp;ebemort/ Vttb fleUe on� folcb weref f�r/b�e wtr erf ennen/ba^nbsp;fie on^ ttot pnO / ^o �Ifbt / fo babe� mfr^ beftblcffctt /erfeinbsp;em Saperttait/ Sltre�^/ Z^�)�fi(� on Sleifebfrefier fein/ vnbnbsp;m�Uen f e^en/ mie er �cb bnf er ermebre-

S3e b�ttrf t bieb vmb biefen (�ei|� f 3(t er niebt bem�t ig bttb oern�nfftig/mef�igbnbhitigGfb meinefa/eriaffefei^nbsp;ne �cbeltmorionb lefterung^u ^afel /onb f�raffeben�^nbsp;bmbfteb beiflTet ^er�nb abernbsp;bicergef�ett beifferonb fcbelterf ^inb^ bie/ fc bribe vnfernnbsp;�ott onb bie genie febeUenf ober f�nbf? biea�einc bieoerfnri^nbsp;feben Q5eifterfcbe(fen i^O�^b^ifl ia ben balefen in bennn^cn *nbsp;jab^/onb ben f putter in ein^ anbern ange meifiermnbsp;ifl bie anber gremliebr Uilernng �eolampabi?/ 0e�nbsp;wer ba fraget/wo^n e� not fep/ma^ Q5ott rebet onb tbnt/ bernbsp;milMbber Q5ofi bitt/fl�geronbbeiferbenn �ottfein* 0af?nbsp;^^�n^erifeber Q^eifi/ meleber aneb fpracb/nbsp;' �r moite beibe ingb^�lf�nm vnb in bie @tf)rifft tb�� / men�nbsp;fie fteb naeb feim 0eii� niebt riebten molten/ bem f�ng^ naeb*nbsp;Swingetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0^r ^mittgel/ ba im marb f�rgebalten / �a�i mir $b^

tiftn� leib im SIbenbmal eflenonpcbtbarlieb/auffeine nnan^ fpreebliebe weife/ feeet rr bober vnb fe^reiet Pber ff^riftnnt/nbsp;prtb

-ocr page 263-

fiebert; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25 �

tf� g^nf�ufi? fo �tt^fettt Si�ent �)cr fern cdcuc^t ervne^/fo wtr Das? ntc^e wiffen foUen/nbsp;^tefeinVeib oattn ^roc �veroe geeffen.nbsp;nbsp;nbsp;feiUt me�t wett/

wokwte Oer J���ttt^er/ttt Oen �amp;rt|lnin �tnetm fokOem tree�nnbsp;We^/�)e^ ^elhfe^en quot;^enfel^ vnO feiner 0rf) wermer� �tenbsp;j?? wen wtflen/wie g^rif�n� 2eib tin quot;^rot fev / oOer fq� faifdbnbsp;Km Oa� er Orinnen fev / onO f �nn� nceb niebi wiOen / wienbsp;3^i^e^e/ba^ ftc oaf? ntani aufft^un/tfic ^un^cn regen/ Oie feo^nbsp;W� Oie 59an0 faffen / onO nceb oiei geringer^/ 3cf) Wi( feb^nbsp;fte foken wiffen/ wie �e fe^en/boren/reOen/OnOnbsp;Kiblicbkben / �okbe Oing aUe^f�ienwir/ vnO:finOteg(ignbsp;ynnnen/vnO wiffen Oennocb niebt wie e^^ngehet/vnO wblknnbsp;��men wieghrif�n^ Seib int ^rotfety eOer weken fibriftnntnbsp;Sieebt noeb ���ei^er fein mfTew

^^�fb wir weite/wiewoiwir^ntcbtfebtMOig�nO/aneb vberfini^ anKigett/wo,5n c� not fep/Oa^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t|�n^ XsKib

�eib int quot;^rot fei; / Q9n0 i�f�ri^tieb Oie er�e not �ot* un isiot (�y* te� b^iiben/ �^enn wo cf? niebi fo were/ fo w�rOe �^nfiu� innbsp;lernen Worten ein S�gener/ Oa erfagt/T^emet/e�ct/ba^i�nbsp;Jkm 2ci6 f�r eneb gegebennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baftn febener teufet Oie not/

^ettttQ5ott ift warbafftig/waf^ erfagt Oaf? tbuf ^vonO fan^ ybun ^eiter0ennbKflt;^9t/��a�^i�niein�eib/on00enfet gt;nbsp;imit bein wbrttinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anflfe ^r ot/wie Oie @cb wermer be*

^��en/fo nnt^ von nbten Oa fein 2eib fein/onO (igt aneb nto* mUnOiefernot/ Oaf^�ottfeinee^re erbatte/ Oaer�ebi�Wnbsp;^^^di^erfet) warbafftigonOtrew*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weiten wir wot gteub^/ Oa� Oiefe not Oem getf�*

mbmQ5ott Oer 0fbwermer nicht bart antigt/^�enn er mo* Wot teiben/Oa^ onfer f�eifcbern onO gebacf en Q5ot t ein 2�*

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Were / wie er i� von anfang gewe�/onO b�ke oOer

�^^feine wort niebt/wie er tbnt

, anOernot i� onferf? ^tanben� haben / ^�ennOer �bubet� Staube in (Botten wort i� vnf^ von nbten/weit c� Oarnntb ge* ��tf�nbsp;^otwirb/ Oa^wir^gteubenfolten/�^nO^oft foOOert vnOnbsp;gtanben haben/wo fein wort i�* 7?n �eben Oa^ot*nbsp;ft hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;begreiffen onO fa�en Oen 2eib ffbi�i�i^^�ae?

rtitrR s ^quot;^arnntb wie Oa^ wort vnO Oer gtanbe not i�/ fa iff hfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verfa�et ^^n� not/ auff Oa^ vnfer gtan*

tiMh a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfie bettx/wevt

s;� ^n feb^Oen �nO/ ��nO wenn er gteicb gefebet* oen ottO obtt wort were/fo were er Oennoeb von nbtf/wei( Oa^nbsp;�ben ottO eetigeeit britmen lt;�-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3SS

-ocr page 264-

258 �to�rt �$rt'ft��rt6 tf�

r^2l lgt;a�? tv0( aufRr Dem �acrament gefc�e^en. 3fe war /nbsp;nbsp;nbsp;m�camp;t aud^ wvl auffer Dem I ci be ff^ro�i/

Der ^ur rechte� ^otte^ifl/ gefe^e^en / ^cUDarumb S^amp;rj|l��?^ur reepte� ^otee^ nic^t femej^m/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o!?�

Da^ (^uangeltum �efe^e^en / !Oenn wer welt Q5ete wehren/ wo ervnf^�^ttemit Der tVlt;^e wollen erl�fen/vnD nie�t^ DawtJ�nbsp;preDtgen la�en/ noe^ 5y?enfit werDen e glele^ Wleer^imelnbsp;vnD l^rDen gefe^affen f at/DnD alles mae^t noe^/merDar/of^tinbsp;eu�erlic^preDiaen/ vnD wirDnie^t^^enfe^Darumb/nbsp;DarumbDa�?lt;^�anaell�mm(bi^fem e 5?uers aber Dir w�nbsp;Durd^ Die t��enfebett/ D�r(b�? wert / Dure�s Q5rot tm SlbenD*nbsp;malseben/ wer biHu^efferti^er vnDanefbarer Teufel/ Der Dunbsp;fr�sen Darffe�/warumb er�j nic^tfonfl vnD en Die weifet^neenbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;QBiltn im weife enD ma5 fe^en vnD weilen e ^n folte� f�r

freuDenfpringen/ Da^er^t^nt Durch welcheweifeer wil/al* leine Da^ Du c�

5y?eine�u m(^t/ id) w�Uc auch wel fras^/^eil man Da^ (^uanselinmenDseDechtni� Shri�i haben fan in allen pregt;nbsp;Disten/wa�? i�^^ Denn net/Da^ man ein SlbenDmal Da^u mn�?nbsp;halten/pn ^ret vnD ^ein Dabep trinef t�e ��Vaf? i^� n ef/Da^nbsp;lemanD Dienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bee�ch lefet^�a^ iftsiwt/ba^ einer M

anDern in fenDerheit vermaner en tre�etf weilfelch^ allesiu Dereffentlichen semeinen preDistsrftheh^wfan? ^inDDa^nbsp;nicht f inDifche bliuDe seDaneff in felche greffen f�chent �etfnbsp;Wil Die ^elt f�Uen/vnD fich auff mancherlep weife seben/mitnbsp;feim wert vnD werefen/vnsi ^u ftelffen vnD fterefen/ fe w�lteunbsp;wir fe fatfam vnD vberDr�lfig fein/Da^ wir^ im wehren/vnDnbsp;fchlecht nur Die weife leiDen/Dievn^ Sefelletgt; ^u bi� einfeh*nbsp;warUer verzweifelter teufet ^a^fei) Danen gnng.

2l2s? nu Die ^chwermer meinen / fie haben ire fachen �wachenau�?Dem SlbenDmal eittnbsp;�uabcml ^embelen/Da^ i�/ein b^a�eichen/Dabep man Die gh�^f�e�nbsp;benbmal efn eu�ertich erfenne/wieman Die Bettler VnD 3�Den an Dennbsp;(en^'^incfenfennet/'�nDfelfchlechtein Sy�alZeichenfein Dernbsp;gh���|�^w/enterftchfelb^/nichtsesenQ5eft/ Damit �e Die lie^nbsp;he vntereinanDer vben vnD erhalten��^etchef? m��e auch fei*nbsp;^nan^Diefem QZei�/ ?�ennweil �e �ettes wort ven Demnbsp;SretvnD �ein rei�en / vnD fa�en nicht�? Da bleiben/Dennnbsp;e�en vnD trinefen/wie in Den ^abernen/ ^e mns freilich Da*nbsp;tnitOZett nicht^^SeDienet/ ne^ vnferm CZlanbennbsp;fein / fenDern ein fauter ^auchDien� vnD aefre�e Daraufnbsp;werDen/ �en wae? frwt Q5ettnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pnfm freffen vnD �f jw*

-ocr page 265-

flt;�/tvieerfa�tt�-5evcmia? Vn�gt;�xgt;a�^iWt�^)nfc^�n^�aM/ tgt;a� �)cvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frtflet vnD feufft 2(lfo �at ma� vov^nte� t)o�

tgt;e� ^ivc^wei^c� gefaget / �^a^ f� �^arumb ge^aUe� �vcrbc�/ f�d? �gt;ic 5reurtL5c vntcrcmanbev crfeunete� t)��) ��bnbsp;�cft)0��6 2((fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(bcn�)mal 6te aucb^ uv ^iv(f;wngt;

wovbc�.

�^^�� ma� aber fra^et/momU |t� f�icf)^ bewetfe�? bic a�ctvort/2(ff) nid)t gnu^/ ba^ wtr^ fage� enbsp;Wr��)ar/wcmbictv0rtQ5otte^ffb��^erfmb3�a(e�be� i� bie^nbsp;r^m�rtiefef/bcril� burcbfoiff^aefcf^wclKnicrorcffe� v�(�ftnbsp;lt;^nhabe�lt; 2(ber we�� wir ba^ ermatte� / ba^ feine ^ort warnbsp;rmb/v�bg^ri|i�^ �eib viii? ^iut brnme� ifi/ folk� fie vn^nbsp;�^be�bmai wol eewa^ me^r laffe� bleibe� / be�� einenbsp;^irebwep. ^o ma� aber fei� more ^eran^ rei|fet/b�b eitelnbsp;^fot vnb ^et� barank macf)t/ba la^ id)^ aef(bc^e�/ba^ fienbsp;^ine ^iref^wet) ober ga�aaclx/bran^ maff?en /nbsp;nbsp;nbsp;gilt gkie�

^lel/9a|t jte e^/fo m�ge� fieaue^ ei�e� tan� ober fpiel bran^ jjaff)e� / mir frage� niebt^ bar�aeb /alleine ba^ wir in fr le^nbsp;quot;^t�lieb b�b feinbfeligei? Sij�Tal nie�t fomem

aber wiffnvba^ be^ .^err� 2lbenbmal ift vnb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;seg^erra

J�ifbt ber ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^en� ber^err Jat^ iud)tab -Zlbcnbnjal

eingefei^t/ fonber� maebi^ bnb beltmand? felb^/vnb i|� ^oelyXelner/fpeife v�b tranef fclb�/wU wir vnfer gla�^nbsp;J^^�brobenbeweifet babe�- @ofpriebeffbri|�^an(b niebi/nbsp;beftbletP�ei�fei^et/0ol(be^tb�t ^� ewer lofnng/enebnbsp;^^^crei�a�ber ^nrfen�e�b�b^�liebe�/@o�ber� aIfo/@ob5�nSnentnbsp;mei�em gebeebini^^olle� wir^5�feim gebeefynbsp;g^^^bu�/ foifl^iaeingefebt^ufeimbiettf�/ ^� feinen ebren-mit biene� wir aber/m^y^it frefle� v�bfa�ffen^3eb aefynbsp;�Garnit/ bae^ wir b�fer� glaube� |�errfe�b�bi�f enne� ler^nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtfff rtrkvf�abeit /Qf^nb f�l feilt ^ftieifiYf RiptArM?

-ocr page 266-

240

pc c^^mf�r�gt;cr hibr fein/ �gt;a� pc bie S^cffef�r ein epf�^^ besaiten /nn�) m�gen n� (cie^ter Die ^infe ner�^ienen/ we� fi^nbsp;fc^lee^t ^ro� vn�gt; '^cin opffcrn foUcn�

�)af? war wcrc/fo gep^c^c inen faum rccamp;e/an(T�lt;^^ �owc^ ��rfeii war^afficig bicibc/ ea@gt; 'Panin^vonfag^nbsp;Q5ott pfifft incn frcflTfigc iri^umb / baf? pe ber ��gen m�flennbsp;�ienbcn/weii pc bic iicbc bcrwar^cit ni e�t weifen / bo^ pe fe-*nbsp;Ug W�rben/ ��nb ff ^riftn^ Se^an� 3ef) f om in meinetnbsp;tce� namen/bnb ir nemet mub nicbf an|f/ (?in anber wirb innbsp;feinem T�amen fomen/ben werbet jr auffhemen� 2lif0 biefenbsp;meine 5gt;crrn aneb/nerfeigen vnb baflen ba^ ^�angeiinm ennbsp;enbe/ fe feilen pe bie @cbwermerev vnb (�gen baf�ranne*nbsp;mem

^3rabcr/ wenn bie 5%fic eben bamif amadererpen vnt er gicnge/bamif ft: pe meincf/^u er�aif en/vnb verirret aPnbsp;febnreb biefe angenemenpbwermeret)/ beibe ^nangeiinmnbsp;vnb^^cfic/ ba^ ft: weber �laubenf�rbic@ce(c?ne(b^infenbsp;f�r ben 53an(b be�ieUetf ^enn we e� ber gemein S5�an erpVnbsp;re/ba^ ir fe�Ue�t ^ref vnb �^ein in ber S5�c({c f�r ire @�nbenbsp;epfferf/w�rben pe gar bai be bic banb abf^un / vnb bcibc epPnbsp;fcr Vrtb Mnfe r�rf ^ijen* �enn wer welf fe feil fein/ bo^ ernbsp;f�r feine 0ceic weit ein p�(i ^ref^ vnb trnnef ^einf? iaPnbsp;fengeben/fenberiieb im newen ^ePamenf/ba wirbnreb ba^nbsp;t bewre ^iuf ff bripi pnb eriefet / niebf bureb Q5eif eher 0iPnbsp;ber/nifbt bureb ��^ret eher ^cin e �enn aueb bie @cbwer*nbsp;mer ber boffnnng pnb/ga^ pe bureb feieb fvc ^erc/ weilen bienbsp;^effc gar ^u beben peffen mit ^appvnb mit allem/ vnb einnbsp;grepecinigfeit vnb^ietebeif auprtebfen vnfer allen S^rtften^nbsp;@ balte nu bic S^effe f�r epper wer ba w�/ vnb wie ernbsp;et^rSiXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gieiebeitel ^ret/ ebcrffbripu��eib

rnfcr funbc �^fcin/^r wirb m�ffcn antwerten/^a^ ip/a gcwif?/ba^ �wpfFert. ffbripu^niebtgeepffcrt werben fan/vbcrvnb mebr beun bo^ *nbsp;einige mai/ba er pe^eib^gcepffert /�enfeieb^tcgliebeppnbsp;fcrn/vnb f�r vnfer ��nbefeieb evp�r ^uuerfcuffcn/ wienbsp;bi^b^*^ gepikt vnb gebalten ip/ f t�en c@ett ieb) nu bic 'papPnbsp;pen feib^wei/ baf? e^bicailergrePcp (eperung vnbnbsp;grewei ip/ber fc auff ^rbcn gewep ip/ QSnb bat nie feiner bernbsp;2(�fFwel(^gt;e alten 2crer foleb^ gebalf en/geiert/eber gefebrieben*nbsp;r hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3reneit� nennet alfe ein epper/ badman ^ret

f^inopffcr Vttb'^Bcinepffert/ba'ba^ ^atramenf au^wirb bureb ^^et** �c^�ncn. fc�wert/alleine^nr bancffagung/ badman bamif befennc/nbsp;Wie vn^ Q5ett erneret / gicieb wie im alten ^epament ge*nbsp;feb�rf?/

-ocr page 267-

Wet'ii�lt;t6/no(�fcgfi{^rtgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24 f

flt;^4c�/2(6ergar �(c�tfuvvttfer ^�nbc/a�gt;ervttfcr^ef(ctt (�eriafen/ oocrQ50tt^u�erf��cn/WKtk �Papif�cn ^��effcnbsp;Va�tcn,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nennend dn Opffer/�m6 �gt;c^ wiKcn/lJa^ matt �gt;f^

lt;m�ett opffer� Oabe� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�rvn^etitmal

9^/vlt;ttt tat/ ^ici^wicma� alle Jarlen Cfiertag nennet/ Jeiurrectjo, 0�gt;er refurred�onis diem, Ote 2(uffer|�etung/tgt;nlgt;nbsp;anffer|�an�)en/ntdx ba^ �^vifin^nbsp;jar auffer/iete/fonbern Oakman alle tar be�ta�e^fei*nbsp;3(w|Ter/�r^�ng ^e�gt;ettcf^(�fffolcbe weife nennet 0.2(n*nbsp;��flinn^�^a^0aeramenteinCpffer. ^�ocbwer nicbtglen*nbsp;Wil/Oer fare /mer tin/opffere vn� (eftere bi� er anfft�ret/nbsp;^te warteit ift in �em n�rfe gnngfam an tag f emtemnbsp;�(fine 0cbwermertern wilicbbtemttgcbetenvnbver* w�r�uff!b.enbsp;manet haben / bns fie weiten �gt;'er war^eit f o viel et* SX���''nbsp;ren tbun/Vamit wir baW ^nr faeben vnbanm enVe (0^ foikn.

vnnvtige i��if/vn^anff Vie vccbtett^eitpt RHJl^crfaeben antworten/Varanff bleiben vnbe|�cnvig fein�nbsp;bas? iet^ noeb einmal an^eige/ (^� ift nieb net ^n Viefer fanbsp;Vfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leren/wiegti�if�nftjnr reebten ^ette^ptl^

bat/gen ^imd getaren ifl/vnb vnfer �er^^ hp�bin feilen bengen / niebt anff/rVifcb Ving geben/vnbnbsp;^^Jlei eben viel/ben wtr feleb^? alle^ ven'feette^ gnaben we(nbsp;JJmen� 0onbern ba^ if� net^nba^ pe gewi�^ ma^en/vnb be*nbsp;jy^lfen/ Wie bie^wev f��rf wibereinanber pnb/gt^if�nfi?^eibnbsp;i|� ungleich im Slbenbmafnbsp;f/H K ^�aebe ba^ �ette^ gewalt fe febwaeb werbennbsp;� *v^ba��efel(b^ nicht verm�ge/vnb ba^felcb^ alle�?mit g�*nbsp;�runbe nn ^ebriOi vberwnnben werbe, ^ie felnbsp;llt;^^^n/ba liegt bie net/auffba^ wir fieber m�g� fein/nbsp;Wert� a^ ift mein 2�ib)tnncfd vnb ftnf�er feien/vnb

/ benn fte lauten, .^dret ir� lieben 5�)errn hR/

vilt;^ nbsp;nbsp;Veracht mich nicht fe becbm�tiglich/ vnb �nget mir

�*Wt^twaf?anber^baf�r.

nicht leren/wie fleifd) (eg ftv/vnb wie man m�ffe geifilich effen/ leben 0nbalgt;gt;nbsp;febott^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^b� ^eiff niebt� n�i^e fety fctcb�fcnn^wiv

e^fp�f^w weite gerne mehr wiffen/nemlich/^ie ber fpruch tmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n�b)efee wiber ben fprnch / gbnffu^ ^^ib ift

Stern / ba� wir gewtg werben / bn� ven gbriffn^ femn�tse gefgg( e��gieifch iff fein n�h) 3tem/ base ghtiffne^ �eib

eine

-ocr page 268-

242

�ittc vcrgcrt^�ic^e/vtttt��e/ mtvcfenf(t(amp;e fpcifcfct) / �gt;ie geben 0ebcgt; l?nb Wie c� im 2(bett�gt;nia( ein vergengiicb vnn�gt;nbsp;i^e lieifeb f�p/fo e� bocb von natur vnVart ein ewige fpeifenbsp;^ie/bic^uffenwir/Joic�Mr�t�gt;ti�^

Sgfoaueb/wie ver ^prufb mu^vom �aerament ^u^ �erfte^enfeirt/wennpr euch werben f�gen/@iamp;e Jie ift�iji�fnbsp;|tu^/lt;e�iamp;e Da ifi er* '^oifbe vnb wa^ir me^r bait f�r ewer^nbsp;V�nrfei^gr�rtbe/ madxvn^gewt�vnb fiar/ ^Denn wa^irnbsp;bibber gearbeitet habt/ if�ade^verior� vnbniefx^ bamit au^nbsp;gericbt / iveii ir woi viel gef�gt / aber niebt^ ^ubeweifen fur^nbsp;genomen habt

Jwingcirb�met ftc� woi/ ^rwoiteau^ben wor^ gi^t en C^a^ift mein 2eib)feitern vnbpreOen ben finn/nbsp;a� ift meine�^ geib^ 5eicben)2(ber z� punb einer ba�'nbsp;bep vnb fa^e /m ^u/wie er feitert/vnb warb gewar/ba^ ftn ri^nbsp;�er bette em p�ehin getban / vnb eitel f ifelfleine in bte Melternbsp;gelegt/bocb mit ^einbKauben f�rben gemalet / ^�afeltertnbsp;Ver arme syZan vber ben fifetfidnen mitgroffermfibe/vnbnbsp;wolt bod) niebt^ b^��lt;?tilt;geben/bi^ bo^ im bie Melter mit Itei*�nbsp;�en vnb mit allem auff ben fopff (tel vnb^ufcbmettert imnbsp;(affen (teb freilieb �b��ifftt�?^ort nicbt viel (dtettt noeb prepnbsp;fen/^^pnb eitet f�iffelinge/ia eitel Seifen/ bie von Q)ottlofertnbsp;ebn fcbaben nicbt m�g^� bebanbelt werb�/wie enfagt SHatf*nbsp;ib ^er auff biefen Sets feit/ ber^urfcbellet/ Sluff welcbertnbsp;aber er fellet/ben ^ttfcbmettert er-

Slgfo aufb/woltetir bie Q3eterauff ewrem pnn bebaite�/ Wieir rb�met/vnb pe niebt frifeb verleugtten/@o lafft^/a ni*nbsp;cbt ba ffeben/ba^ ir fte fcblecbt baber gloprt/ewer^ gefalien�^/nbsp;�onbern feitert vnb preffet ire wort wot^ ob pe e�? gebennbsp;woltem'��rfft vuf^ nicbt leren/wie bernbsp;nbsp;nbsp;ter �pr�cb m�gen

fo/oberfo/gelenrfet ober gebog� werben/@onbernobf?gewi^ fep/bae^ pe fo follen vnb m�ffen getenrft werben, ^�enn irnbsp;nbsp;nbsp;�

ret wol / ba^ wir folcbe ewre funff auch wol wiffen/vnb beg^ lt;cn gar nicbt ewer meifferfebafft in ben ff�efen/ bie wir bereitnbsp;(bnnem 3a wir befennen vnb loben eucb/at� bie allerfeinff tnnbsp;gerer/^rieret boebbae? man wol begreiffen fan / vnbfein^nbsp;glaubend bebarff/^enn wer nicbt begreiffen fan / baf^^rotnbsp;{rotfep / ^ein wem fep/ber mn� freilicb toll fein / Slber banbsp;inangelt� an/ ^�a^ ir beweifin folt/ba^ eitel $gt;rot fcp,nbsp;'Pauiu�? iff nicbt fo ein feiner gerer/ben er leret Va^nbsp;manb begreiffen fam Slber feine beweifung iff foffarcf/ba^nbsp;lt;b�? zwingt ^ugleuben/?gt;a^t6utir nicbt/ �onbernrebctnbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bicwcif

-ocr page 269-

me(n�e(6/ttO(� ftftf�e^ert* 245 ^toci(v0na��gt;enifrt(^eti. S^��ffetjr/aabcrewrc funflbcr'�nbsp;^vUtt/vnD cuc^ �)��ff t/e�? �dflrc �gt;cr facamp;e� /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj ut

�gt;a^ mcifte reOeu fern vou tgt;er ^jtuptfac^w� 3t� JBeinna/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tc^ ^temit gnugfam vtrrttane/ wa^ /r tjuu-fol*

ff * i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iit�cb�belffcn fvfr�) ? �enu i(b (enne Ven

nu^tgeu/ fc^ewen/ vnV f^lipffen^eu Teufel faf� wot

P3fi? fr aber ewer ^eiUgef? (eben vnV (etVen r��met/ �nV ^fd(et ntt(b/Va^ mtcb Ver get|� ^ottef? ver(arten �abe/(aflennbsp;�erne�effbepen/3u wir armen ^�nVer w�nofe�en/va^nbsp;ttoe� vict �b�er fein mVe�te / Venn ewer r�um i|l/ � ei( wirnbsp;finV/ Va^ vnf^ nie�t allein vnfe�eVlie� / fonVern aue�nbsp;p^ilfam i(�/wo fromc/�ei(ige�cnteanff^rVen pnV/wir w�l*nbsp;*�� Verfelbigen freilie� nie�t entgeite/fonVern wo( �enieflFen/nbsp;y�bV�r|fenau(�trwar(ic�wo(gt; ^�oe�wo fv wVllet �infortnbsp;!^f� me�r fo r��men ewerff gebend �aiben/ ifi meine bitte/nbsp;�^olleti^rttit Ver ^at beweifen/vnV Vie ewren/vmb irer tmtu*nbsp;J^^nt Willen ftrafjen vn V beffern/on V nie�t verwilligen/Vaf? (�enbsp;fo gro^ (eiVonVonree�tt�un/ anffVa�^ man ewemnbsp;nie�t f�r (�gen / vnV ewer �eidge^ Seben nie�t f�r �eu*nbsp;Wom�ffe�altem

5gt;5?2(rtinn^ intern� i|� onter eue� Ver f�memeffenef* �^i�/VttV ein ��ri|i(ic�er lieber ^ruVer on V bT�itVienernbsp;Kanter eue�/ Ver eue� aue� fe�on beim (eben �eiligmae�tnbsp;^^^felbige �at onferf^�Pfar�erfJ/^r 3o�an �Pomerf?'Pfalternbsp;hHsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oon �ott ^ureVen/

^p^uitervolmetfe�en ) 5?ttV �at Va^ feine^ue� mit Ver gift ^^Jlere vorn �eiligen @af rament alfo oerVerbt / Va�? Va

�e� r�at mag fun Ven werVen/wei( Vaffelbi^^ ^ue� outer ;^^l Sente f ompt/ on V outer l?r ^oamp;uuf? namen on V arbeitnbsp;Vnter oerfanfft wirV / eben Vernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Voe� mit

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ietiglie� wiVerffe�t. 0o(e� (l�ef (in lall fr �ei*

�lt;^�^tvat� �ettet (r gefaUen Vrinnen/onV �altet /n Z^um wi VerrnffonV wiVerffattung/^o fr Voe� wol wif*nbsp;Vran gelegen t|l / on V wie �oe� er mit f p(*nbsp;^^��^nbenft�efbeleiVigtift.

aem'9f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�l^it�tu / uteirt aller befiel � ne� / Va^ ie� U

�a�prt c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poflillen / wele�e ane� Vie Papillen gerne

ioiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^orreVen/onterreVen ouV einreVen aue�al*

meinem nam^ Viefe tefterUebe/ fe�enV* �f�p ii^�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V gef�rt wirV / Venn oiefe/e�t Vnre�

nn vfu!^�^^�f�eh '^assfol(e�t�une�^iefan ie� Verfae�en �^P^^ten enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jun^ �aben/al^? �ette mie� ein ^nnV gebtp

fett/

-ocr page 270-

244 �ltcfc wert �T t'�

^^cttfcl fa^c ft)o(/ba�? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouvef) brattg alUnf^albcn/W

umb cr�KifFcr bafletbige/dW vnb f(amp; wirt feine� breef bra�w �X)�b.iebbn((^�lbiger5gt;?anwu^alfobe^ '^enfelf^ brerff�rernbsp;fei�/i(amp; wolle ober wolle �iebt ??ocb leiben wir niebt^/fo�*nbsp;berrtgebe� ��ff^�vofen/onbjtnbfcbelteronbbeifler- @ieabernbsp;finb eitel beili�tb�wb/vnb treiben �lriebwol banebenfoleb^nbsp;giftige t�rflin onb worbfticb / bie nicht briUn finb* ��nbnbsp;^war/ioenn ich rin Sb^if�r� were / fo were ich gefinnet / ba^nbsp;Wir einer lieber ben bal^nbl�eche/benn foleb i�rflin beweifet/nbsp;ba ich Wit meinem���neb mnf^ben peelen �ifftf�rtragen/nbsp;bnwiffenf? onb ontvillenf??

Slgfo gaeb if� ben genten vnb /rem �^enfel wit irew irrfnl/ ba^peancbbnreh frewbbe b�cher benfelbigen au�eiten/nbsp;�er�be/alf� weren ber b�cher Sowenig/ bwnitf�ere�t bWnbsp;^elttenbenwbUen- ^a^folt nach meinem tob gefebeben^nbsp;bae? tbnt man mir bev meinem leben/ vnbleflt mieb bir^�nbsp;5!Bittc wberg pbe� vnb ^nfeben*

�))�b^warby�artinn^ ^ncerui? b^lllt;^ Wicb �itbt b�rffeti (eren feinen ^ranm onb gebitbt vom brabeo amp; eadem efca,nbsp;if� nicht fo hoch bing / ich wolte? auch wol erfeben haben/nbsp;wo ich bette gefalle bran gehabt !Oa^n bette er feil an meinevnbsp;ans^legung gehabt/ t^ette er mich wol wifletunfinbenmi^nbsp;l�chrifften ober eigen b�chlin/vnb were obn not gewefl/nbsp;ber meinen r�cfen meinlieb|�e�? ^ncb fo fcbenbett/onbbagt;nbsp;witfeinegifftin biebergen ^n treiben* �oleh^p�cflingebertnbsp;alle babin vnter euch / at� heilige/ (tttige/ gbeif�liche werrf/nbsp;tro^n� ongeb�ltigen/ba^ wir bar�ber mncfen*

X)2(ran lel�/m berfelbige^ucerufi nicht ben�gett/S5?agi* fter^biRRPw^^^^^�^vtbonajui? auch berhalten/ von beninbsp;t^reibt er fr�h Jheraufi/phlUpPw^ w�ge iegt glenben wa^ ernbsp;w��lle/ober etwa hetbe er�? gewt�lichanchgeleret/ ba^eitei,nbsp;^rot im Slbenbmalfev* �ibe lieber fihe/wie bringen bie h^i*nbsp;(igen geute auf vn�?/vnb w�llen vn^blinbe/geiftlofe gleifch*nbsp;freier / fchlecht mit gewalt tn iren glauben haben / alf? fbnbgt;nbsp;tcfr �Ott nicht oh� vne^^ittemberger 5� feiner ehre fomertnbsp;vnb fven giauben-

i�rfli^Kht nicht an^llreifhen/ wiee^wbi werb were/auff ba�i �e nicht vrfach nem^/an vnfer vngebnlt/nbsp;ber heuptfach^^��erge(fen/vnb ire heiligfeit ^n preifen-^Dc�^nbsp;bittf wir alleine/ban �e folche��rfjunor anei/rf trnttei tb�**nbsp;vnb nicht Pnter�ch When/eh^ bcn�e�ch fvacirhellv brenuerf

-ocr page 271-

mem�a'6/ttOf�fe|lfle|ert* 24$

ba^mau� w�Tc^en / �enn �c^ct fcUigc� 2f Uten vbel 5�/fo((amp;�^r^6ubenfi�cf v�O^e�fchf(^ct�cf(ttt �em ^�cbc*nbsp;K^nau bcwetfcn�

pauUi^ fpr^fb^ 5*^0 w- ba^nu�t b(ct�ceera((cine/f0rtgt;

auch �gt;� brettt verwtlUge/be^ Wb^ffb�lbig fmbz ^en�J ^'ucin vnfer Scbett angteng/tvelecn wir 4rmcn/vn(gt;ei(ige/vrt^nbsp;�cbuioige ��iwer^ernefc�waactt vnbfoifb^vonbrngrcpnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gen ^�li^cn (eiben / 2(ber e^ betriffi vnfer �ere / bie

^^i�ern l'entcn �en vn^ bar^eifian wirb/^nr @eelen ^eiO�o f^njen pe^uuor/ vnb befebmeifTen/ vergiften bnb verlippennbsp;'^irfeibig�/ba^ fie mehr febaben^fbutburebVH^/ ^mn bnrebnbsp;muefen�nbsp;pbman nu i)abci)nicY(^t/\va� /rber�inptebeiti�feit fetj/banbsp;J?nicb niebif�r/e^ iflffbrifm^febnlb/ ber fpriebi/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben

'^ten fo( man bie Veurne hnnem Jl^ tregt mifb auebire 5'^o�efpie(en/mii folebem vrtei(/nbsp;O^�a^/wetl ifb wiber bie^awren gefcbriebe bab/fep bernbsp;�ei(� von mir gewieben/ba^iebvrr/lofft niebr m�genbsp;^^^�Iteben bie belle warbeie ete� Jwar ba^ man feleb^ vnb an*nbsp;von mir fagf/la^ icbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q3ei(i� rb�me ieb mieb

r/prf c groffer gaben vngnaben mein^ �MOtteff vnb gei* ^b�me ieb mtebCb^�fFe ieb;)ganb billieb vnb nic^tnbsp;^ueb b�nefi mieb ba^niebt boeb bing fein ^n�er|�eben/nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guffeim ^ifebem�ge fein/ weleb^

l^fb ein Xinb vn T�arr wo( verftebi/ 3eb feb^ auch glU tag ,;;^^tra�bnrg/vnalle bie/ fo ir fvlebe 0aerament� S'^ottennbsp;irerebe wo! warnen (aOen/nbsp;^�^/r bie �ugen niebt in bett beutet fteeft / fonbern be� fpie(�tnbsp;7jl gebt habt *^r 5gt;7��nberif�tob/aberfeingeif�i|�noebni �e,f�ber bienbsp;�2' gu�gerottet �enn wa^ von bem geift^n bg(t^ feiyber bie ��ffr�ftn^nbsp;bawiber gefTrieben bab/ ift (eiebt ,fn mer* b.��.

Cer 'Teufel feblefft niebt/fonbern fpr�et noeb imerban bgfgt; Ifb brobegefagf/biefer �eifi i|l niebt gnt/mei*nbsp;b?^tireb biefe ^ebwermer/wiewol iebaebt^nbsp;Imt cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;gwiber ieb febreibe/ uoeb niebt^b�fe^ tun

belrt (ieberQ5ott / �e (�nb /rfelbf? niebt meebtig/ ^iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verblenb vnb gefangen / barumb ifi inen niebt

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gbn�u^ �tifeb auf|�oi�/ber tf�

b�rt�^^^^ttCfpriebt �.3obgunef^)Q5nbfagt ba^n/e�foiw feiti, 7^11 (pfee geiftgbtiltufi flcifeb uufpnbsp;3 weil

-ocr page 272-

246 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiebert* ,

tve� er ein vnn�^e veraertgiic^ vn�gt; ader �^ina ein gemein fl(i^ f�^^rau�mac^t/ tvieSAint)|1eif(amp;vn�) ^aibfleifc^/wiem^nbsp;gebart haben/ �arumb fan er nicht rechtfchnff^nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^

warne/3(b rhate/ j^�t hieb/ @the hieb f�r/ �atan i|� vntcr hie finber �otte^fomemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

in� nbsp;nbsp;nbsp;bi^mal/bi� fie miber f omen/ben ber Spruch

( �ai^ ifi mein �eib ) f�ebet noch fef�e/ wi ber alle ir febmerme^ re)gt;�a^ b^be icb(�ott icb)mit biefer lt;!$cbrifft erhalten a�nnbsp;bi^mal/�btt gebe/basJ fte ficb beferen ^ur warbeit/wbnbsp;niebt/ba^ fte eitet ftriefe m�ffen febreiben/bamttnbsp;fie ficb fabrn/ vnb mir in bie .J^enbenbsp;fomen/^�mem

Sweyamp;injj V (tub in bet�nbsp;@4cr�mentnbsp;Suwiflen.

�n�crmi)np9�tifm,Oa

crament bee �etbe vnb^�tte ^^rt(tt/

�(^(�flrmgciflcrgfprf�Xflrt tm

20� 3are/burcb �� b/iart

2ntber.

biefem �nerament ftttb ^web bing^tt miffrnbnb^n vrebigem Jum er|�en/ma^nbsp;man gteuben fot/ baf? man auff �atinifcbnbsp;nennet/Obiedum fidei, baf? t|i/ bo^ merernbsp;ober bing ba� man gtenbet / ober barannbsp;man bnngen fotjnmanbern/ber Q5laubenbsp;felbf?/ ober ber brauch/ mie manbe^ cfo

man gleubt) recht brauchen fot �a�?erfte/iflaufferbembct^^ ^en/ wirb on�^ eufierticb f�r bie augen gebatten/nemlicb ba^nbsp;Sacrament an im fetb^ / bauon mir gteuben / ba^ im ^rotnbsp;mm�Reinmar bufftiggb^iftu^Seib vnb ^tut iff. �nbsp;�2(^ anber ifi inmenbig imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ fan nicht heraut^

fomen/'�rtbf�ebet barinnen mie geb ba^ b^^^O^�^u b�m eup ferticben Sacrament batten fot* ^u babe ich bif^b^** i^t^u beinnbsp;crltertft�cf nicht vietgeprebiget/fonbern alleiue ba^ anber/nbsp;metebe^^ baf^bef�c tf�/gebuubett Q�Jeit aber ie^t baffetbi*nbsp;gevon vieten angefochten mirb/ vnb pchbie'prebiger / bienbsp;auch bie bef�en gehalten gnb/ bar�ber fpatten vnb rotten/nbsp;baf^ bereit in au�^meubigen ^enbern / ein grolfe menge bar�*nbsp;aufffeilet/ vnb b^lt / ��^ ffb^i�u^ �eib vnb ^tut nicht imnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�rot


-ocr page 273-


�St^finb�Jiewore baranff tvirpoe^en/bieftnbfoeinfeU vnb f iar gere�Jt/Oa^ ancbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iocrfacl^cr/ m�flen belt;

f enne�/ c� (ofte m��e/ tgt;a� ma� fie anber^wo ^in^u^c / nnb �nife� �ioeb foicbe belle wore liefen / vnb geben ire� geuanetettnbsp;nacb/marbet� men finlierntf^ in helle lieehr.

^lefcbate� laffe� / �a^iff/ he� Setbvnb^lnt gb^ifti a��� �em ^rothnb ^et� neme�/ ha^ c� nicbe mehr hen� einnbsp;�e^^rot bleibe/tvie her Reefer beeft ��nh fpotee� v�^ har*nbsp;55^Wieftege(�ffet/ ha�?wir Sleifebfrefferonh ^Intfeuffernbsp;hnh/hnh einen gebacf enen ^ott anbeten- 2�ieauch vorbei*nbsp;her abtr�nnige/ner^weiffelte b�be 2(�erroif?/her aueb einnbsp;�briffengewefen war / herglenbigen fpottetvnhleftert/^f?nbsp;f ei� erger l^olef auff lt;^rhe� henn hie ffbi�iff ^n/ harumb

ifl ^oft einfolcbersy�a�/ herhaluffbaf^nfbwii^ Wa�(�ott '�,1 ft)(t�f�ri)cv�c(tncntfc^�nb�nt�(amp;tig()�/wic'pa�. �i��'��quot;'#�nbsp;**� a^wixi�aten S^rt S� fSnbsp;�^ui/Ofvt lt;Ahi�tt l�in evnernti�J/hett ^gt;eihen einfhnvho�e T�#���* /


3� 4 (affen^

-ocr page 274-

248 nbsp;nbsp;nbsp;@cmo� win ^acwmcrtt

(offen/ fo ln� fie ftnev �(en6en vn �e^ fpo�teMrfvie (on^ �e (en/wie bereitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�/bof^ feeb^ ober �eben @eeeen own

�ef�onbe� �nb ober bem�oeroment/boebolletn bewtvobn/ bo�^ nicht �b^iftu�^l^eib vnb ^lut bo fetgt;

^21^ moebt jwm er ft en/ fogeicb / bo^�eniebt �nb be^ ben Worten Sb^i�i btieben* ^�ornoeb / boe? �e mit /rer oer*nbsp;nwwfft brein foUen/on ber foebe nocbbenrf� ber moffen/nbsp;gb^Mtw^ �eib onb ^lwt im �ocroment fein/onb tn ber gonnbsp;^ennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ow^geteiiet werben/vn

ein ieber / fo offt er bin^u gebet / ^bnftw^ �eib effen onb fein 55(wt trinefen/^o^ wo(t bo^f�r ein vngefebieft ongereimetnbsp;bing werbene @o(cb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefoffet/bouon bo

ben �e benn ein gemokt �to� f�r ben owgen/bo m�ffen benn bie wort oucb beiffen wo� �e gebenefen* 2(ifo tbun o�enbsp;tengeiffer/febepffen oorbin einen b�ncfei/ ^�enn inen berfe�nbsp;be?Ho�rt Bige gefeUet / vnterftebeh �e �eb bie �ebrifft oweb borouff5�nbsp;zwingen�

�^i^robcr ben reebien �iouben fcbepfftou�ben Worten/ Tttjber gknbt oifo / �ott gebe ff b^iffn� frieebe in� ^rotnbsp;ober in Meld? / ober wo er ein wil/ wenn ich fein ^ortnbsp;bobe/wtl icb nicht weiter feben noch gebenefen / Ql�o�er fogenbsp;bo� wii icb bnken- @o wi�ek er �eb in� 2Borf/kfft �cb nknbsp;ebt bowon weifen/ wirb oweb bobnreb erboken�

^�i^nn wir �nb ie nicht fo groffe ^�orrf/ bo� wir bie wort nicht oer�eben '^ennfoiebe wort nicht Horftnb/wei�icbnknbsp;(ht Wie mon *�ewbfcb reben fol @ok ich nicht vernemen wo^nbsp;bo were e wenn mir iemonb ein @eme( f�rkget vnb fogte/nbsp;. ^im/iffe/bo�i^wei�^rof�3tem/7?imbinvnbtritta/bo^nbsp;i� ein �io� mit ^eim 2kfowennffbri�w^fogt/7?emef/epnbsp;fet/bo� i� mein Seib / ver�ebet oucb ein Xtnb wol / bo� ernbsp;bet von bem/fo er bor reichtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� ein notiir (icbe rebe/wenn

mon ouffetwo� weifet/bo� mon wci�wo� einer fogt 0ol ich nu foiebe wort noch buncfel moeben/ vnb wo� fpi�igt^ �nbsp;br�ber erbenefen/moebe ich mich feib� irre� �nb te oi^tknbsp;mol Hove vnb beutlicbe wort / lernet bin vnb effet / ^o� i�nbsp;ineinSeib� 3tem/ ^rinefet olle brou�/^�o�i� mein ^Intnbsp;Vor�ber brechen �e �cb mit groffer m�b^/ Bornen mifiterttnbsp;buncfel iinior/�ornofb m�ffen bie wort beuten woreinnbsp;(icber er bocht bwt

^orumb bleiben wir ffrocf� bep ben worten/vn tbun bov noch ougen vnb �nne ^u/weil iebermon wei^ wa� Meiffd/nbsp;�O�?i� mein �eib/ vnfonberlicb bo^ er binjw fe^et/�er f�j

-ocr page 275-

i)i( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24?

V wtflcn fawa� g^riilu^ �ei6 f|t/ttcm* �(p / vpii $��avia gebaren/ ber geheeen/ge/�arbei� vnb anfl�r*nbsp;fMnbenifl�

f�rnemUef) ^wev bing/bte�e auffbringen bn^�3�m erften fage fte/^^ fe�icTe fid) nicbe ba^

S^rfftu^ ijetbbnb^lutfoUm 53ratbnb ^ein fem^S^crU^ ^nt anbern/^^ �cV niebt van n�een-J�a^ ftnb faf� �c beftennbsp;^runbe/ i^arauff�t bawe�/ $�rc tviJilen wirnbsp;erfle/ meebte ieb eben fo wdfagen/nbsp;nbsp;nbsp;reimet pe^

J^wt/ba^ ^ott berab fou vom ^imeltomenzbnb fteb geben �tt ber5)^uttcr �^eib/�a� ber/berbanlUT�eit fpeifet/er^eltnbsp;bef(bleufi/llt;t peb fpeifen vnb b^ebUeffen van ber 3ung-JJ^Wem Stem/�a�^�b�^i�tn^ein^anig berebren/bem all�nbsp;^*�ge( m�flert f�ficn lallen/vnb alleffreatnren f�r Sm jit*nbsp;z^J^�eb fa bernnter wirfft/vnter alUwnfcben/vnbfalftebnbsp;J^nettane?�ee�bbengen/al�? ben aller febenbltebf�en^beltbenbsp;jJJ/baui van ben ergfien vetflweinetten ���enfcben. ^a waltnbsp;a�(b baranf? feblieffen/�att were niebt 5�enfcb warben/nbsp;�^^^^^er getrenblgte Sbrif�n� were niebt �att�nbsp;2(l?|afagen/teai�b/ if^fcbti��cbniebt/ bo^ �attimnbsp;Plt;^erament fa viel 2Bunberwcref fal ijnn/al� bie er fan� nirnbsp;S^'^btbntx �enn b�^ wirglenben/basi ber einige Seib^tbri*nbsp;^^,^anbnnberttanfentenbenfeb/fa viel ^rat� gebraebeti

/ vnb ba�? mit bem ^rat vnb ^etn warbaffttg vnb wo ^ngegen �t)/ bar gereiebt vnb empfangen werbe / bernbsp;j9b Vttb ^int / ba^ bnlten pe f�r ein vngleubliebnbsp;J^f^�/maeben graffe wnnber banam @eben aber niebt ba^ eesnbsp;fy^^bnn�l^e gebanef en flnb/�enn wenn man^ alfa Wil mepnbsp;�i^e'�^�pe man feine ff reatnr bleiben laffen^ ^^enn iven�nbsp;bieffreatnren anf^meffen/ vnb mit werten frafft innbsp;X, fweieben/ falt epn eben fa graffe/ fa tw(^ grbffere wnnber

* �lt;]��4feben/al�iinbiefem@aerament Siirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@eele/welebHein einige ffreatnr

bnb ip baeb im ganzen �eib^ngleieb/aneb in ber fleito eittpfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ebe/bafi/ wenn ieb ba� f leineft glieb am Selbe mit

bie gan^e @eele/ba^ ber gan* beriirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eele^n gleieb tn allen glie*

Sbr/� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niebt wei^/wie e�?^n gebet / @alt ben�

�^eieb an allen arten im

�ieieb benefen/reben / 3m ro

'^yen/ baren/ fWen/vnb in bes? aneb bie fpeife bewen/i� ^(nt^

-ocr page 276-

2SO

^lut/ Steife^/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ jr)arm vttb^y�if� / 9a^ ^cU nfcwati^

�eutefebcrt btelt;frc4n�nbsp;renuic^trcnbsp;c^ran.nbsp;Zamp;orn.

f�t tv�tt^cr/wei( w(r�? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fejen vnO gewoner fein, fep

Ur Oen �enren nicamp;r^/ Oenn fte nie feine (Jrearnr ree^r angef ^en �ifgt;^�/tvie wir weiter Wren werten.

'^S�ean ein XornanffOemgelte/vnO fage wir/2�ie ge* ^et tag? in / to^ Oer ^a(m an^ Oer ^rOen wed^ff / aii^ einemnbsp;einigen forn/ onOfovieif�rnUn awffOeri^Jrntregr/vnOePnbsp;nem iegiie^en fein gefJair gibt t (^� pnO in einem fcrnlin vielnbsp;Wnnoerweref / Oer fief eine^ warnemen noe� achten.

21�^en.

Og�?^ne3cb �abnnr ^wev augen/ onO faffe ooeb alle^enpterinmeineaugeauffetnmaUMicbnbsp;glei(bfigt; tooi mit einemaugetbun/ai^mitbeiOen. 2l(fo fannbsp;einaugeaufftaufentfdrniin^ieien/ onO wiOerumb/auff eitlnbsp;fdrniinf�nnen taufent augen fielen.

@timobcr wort.

� ^^iter/��im eiit lt;fremoe( eben von Oem wort / Oa� i^ teOe/Oas^ i|i ein arme eienOe ftimme / ono fo u reebnen Oie ge^nbsp;riugf�e ffreatur/ nichts luebr Oenn ein ^inO/ fobaiO oernbsp;SHunOauffboret/fo M�e�?an^onOniebt^mebr/Oa�? fein fd)^nbsp;weeberoergengiieberOingfeiu fan. ��o(bif�fi^fome(btig/�gt;^t^nbsp;t(b mit Oer f�im eingan� amp;mO regieren fan. ^o fomet nunbsp;Oa^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icb wit' Worten fo oiei ber^n fange e 3^

2(ue(etle.

lt;ine Keine ftim/fo ptnO Oaetifeb bunOert oOer taufent Obren/ noch flt;iffet ein iegiiebobr Oirgan^e onO ooifomene |�im/25?einbsp;ebe ifb uiebt aifo au�?tei(e/Oa�? je ein obr/ein i��ef Oauon b^ti^nbsp;fonOern ein iegiiebf? b^^ fir gar^oicb^ feben (le/onO haltendnbsp;f�r fein wunOer/ia wenn wirei nie gefeben betten/ wertetnbsp;lgt;a^ gr^e wunOerweref.

�nnu 0a�? meine ftim^u wegen bringen/ Oo^peaiie ^l^obrenf�Ket/onOeiniegiicberfo oieiOauon nimetai^^nbsp;quot;^^Oer anOer/OttO Oof? wort fieb fo weit au^teiiet/^oitnbsp;fibriftu� nifbt oie( mehr f �nnen tbun mit feinem �eibe f wifnbsp;oiei ein ieiebter Oing ifls? omb einoerfierfen �eib/^enn omjj �nbsp;1gt;ie ieibiiebe fiimme f �anflu nu Oie? niebt begreiftn/wie eonbsp;gugebe/Oo^ Ou Ooeb teg�cb erfereit/�ieber/fo gib �fytifi� Oienbsp;ebre/Oa�Je��warfeo/Oa�?erbiefei3t/ �a^ ift mein^eibeft�nbsp;Ob Ouef? g(eicbni(btoer�ebef^/foiee�?m�gii(b feo�nbsp;z^xSrgieieben f�nOef�u oieimebr wunOerin Oenffreatwnbsp;bs^reii/ Oo^ / Wer ein ffreatur recht auPb^^^^f wirO pebnbsp;Oiefen 2trf i�ei niebtsi tafien irren.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

2{��?/ 3fb preOige Oa�i (f uangeiium oon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uii^

ter ieibiifbenpim bringe i^Oir gbripuw in�?beri^^O^^b�; lit in Oicb biiOepr 5Beim Ou uu reebf �leubep / ba�? oem

-ocr page 277-

SSt�o* �gt;te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25)

t�a^ tv�rtf4f�ct/vnl)�)tefttm�gt;nn�ejafltee /��fage miv/wa^ ^aflt� tm ^er^cn ^�a mu|�u fagcn / �)u �a�cf� Ocnnbsp;W^afftigeng^y�um/ T��^tbaf^era�feOhnne fu^e/ a(^nbsp;JJtnct ��If einem fe)t�e( (t^r/fonDcrn wie er t|� ^�r rechten �)e��nbsp;^meiu ^ie �)�^ ^wgeljet / fanft� ntc^t tviften/ Oein $cr$nbsp;[Ulet e^ �6er woU D��? er gewi^Hcf) 0� if�/ �gt;urc6 l)ie erf�r�n�nbsp;�gt;f^^l��6en^gt;

. ^2(n icamp; n� �6erm�( mit einem wert f��^rie�fen/ Wter einige �^ri|t�fJ Durc^ tgt;ie fiiminfo viel bergen fv�*nbsp;Jpet/ vnV ein legheser Ver Vie preVigt ^�ret vnV �nnimet/f�Pnbsp;lu g�tti^ im ^er^en/Senn er le�t lie� nid?t ft�eflie^ ^�teknbsp;qS^^uV ftjirV Vve� gen^lief; ��f^gebreitet tn �Uengleubigenznbsp;-^ifo /, V�^ ein amp;er^ niebi weniger / vnV i��fent ^er^en niebtnbsp;^lebr Kriegen/ Venn Ven einigen�bri|t�m/ ^�^ m��en wirnbsp;k oef ennen / vn V i� ei� teglieb wun Ver / fa fv gro^ �l^ bie imnbsp;^u(r�ment. 2�5�r�m6 fdtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Venn nicht reimen/V�^ Wir

eib vn ^l�t l��t feiner wort/im2(6enVm�l empf�ben^ ich nu ^bri�um in^ b^i�^ bringe/wn^gefebiernbsp;Qi^Venn^ �ebet^ �If^� wie fie geVenefen/ V�� er �u|f cbnbsp;ner Leitern ber�b feret / vnV binanff (Uttert ? ��vebnbsp;t�� W�r/V�e^gbi^ii^ii^ribe^�r rechten Ve^�֫ter�?/vnV ��ehnbsp;ju Veinent bevbeu/Ver einige gbri�us^/Ver V� .^imel vnVnbsp;Ven erf�llet- Jch preVige/V�f? er �^t �r rechten vf te� / vn Vnbsp;, � verfchetvber�lleffre�t�r/@�nV/�^oV/2eben/^elf/Cngel/nbsp;vnv �Teufel/ wenn V� V�f^ gleube�/ fv ba߫ in bereit im ber*nbsp;Sllfvi�Veinberbim^imel/ nicht in eim fchein oVernbsp;'faunt/ fonVern w�rbafftig / �enn wv er i�/ V� bi߫ ��eh/nbsp;[0 Wonet vn V �bt er in Veinem betbeu/ noch feilet er nicht vvttnbsp;wfWffn �cttt�.

Sbel�envttVf�lens^vffentlich Slber {^Veben Ver Vinge feine^/wie grv^ c� ift/ ba� �^vi^u�alf^nbsp;* fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wonet/ wirV Vnreh^ wert ��^gebreitet/ vn V teilet

ieglichen berb �uub vnV g�r* 2�er fplehf? gle�^ �enr�n/ Demi߫�ch V�^ nicht fch Wer ^� glenbe�/ v�^fei�inbsp;lt;eib vnb^(nt �n@�cr�metttfev* ��enn wenn V� View��/nbsp;vtihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@�cr�ment�gefcheben/ fv wilt mit vernwnlft

Vu A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w�rVe߫ 5� lebt V�bin fernen/V��

imberbe�Ver

ullee? Vie fchWache / V�g^ �e ^�m er�e� Ven g�nben ^^bei�um in Vicnbsp;'^vreu bringet / Varnach i�e?^?erb/ aller Ver/ Vie Va^�b^eefinbsp;vnV

-ocr page 278-

252 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@crttt0n votn Qacvutncnt

t)no g(cubctt/@oU �)a^ tvu�tgt;crn(^ fein/J)af? er pc^ in� ^ret m i�citt bringet e 3P �ic^t ba�J ^er^ viei fnbtiler Dennnbsp;^rote

�2(e? btt tttt f oicb^ �tt^meffett w�t wie c� ^ttge^e/wirpu woi iafTen.i�bert fo wenig a(�? bn fagen fatip / wie c� ^ttge^e/nbsp;�as^S�riptt�? in fo viel tawfent bergen ip / vnb fo barintiennbsp;wonet/ wte er geftorben tpnnb aufferpanben / nnb boeb ftinnbsp;STIenfcb wei�?/wie a peb brein bringe/ 2(lfp ip^nbsp;nbsp;nbsp;nueb

begreifPieb wie c� ^ttgebe.^n^ weif^ icb aber/ba^ba^^prt btt ift/ ^�met/effet/ bas^ ip mein^eib/ f�r eueb geben/nbsp;tbttt ^tt meinem gebecbtnt�* 2��enn wir bie $!3ort fpreeb^�^nbsp;bberba^ ��^rotvnb ^ein/ foip warbaPtigbafeinteibviWnbsp;^ittt / vnb lp bcfb ein fcblecbt wort vnb pim/bie man boret�nbsp;^ic er nw in� ^ev^ fomet vnnicbt ein (oeb hinein briebt/fonnbsp;bern allein bwrcb^ wort on b^ren gefaPet/ alfo fomet er auebnbsp;tns? ^rot/ ba^er fein iocb barffbtnein maeb� etc Q5leicb wienbsp;er awcb )� b��ngern fam/na^ ocrSlttperpehnng/bwreb fernbsp;Pbl�ffenenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� maebte bennocb fein loeb bnreb bie �^b�ee-

3meinanber^rempe(/^iewarbfeinemtttter5i^aria pbwanger e ^iewol e� ia fp gro^ wiinber ip/ ba^ einnbsp;^etb bon einem 55?att pbwanger wirb / ^�oeb

�off f�rb^lten / ba�? er von ber Jttngfrawen wolt geborrt werben- ^iefomet nn bie 5y?tttferba5ttf 0ie wei^ nonnbsp;feinem S5Tan/ bnb ip/r ganser �eib befebloOen / noeb empfe^nbsp;het peeinreebtnat�rlifb^inbmitSleipbww ^lut im ^ci^nbsp;be f 3Pnbsp;nbsp;nbsp;ttiebt nte�r wnnber benn im ^rof vnb ^ein f

'^Bo fompt e� benn per f �abriel ber ^ngel bringt ba^ wort / �ibebttWirp ^ebwangerim^eibeonbetnen @ortnbsp;geberen� ST�it biefen Worten fompt Jtb^ipw^ttiebt allein innbsp;^er^/ fonbernattcb in/ren tVib/ ba pe erh�ret/ faffef PiWnbsp;gleiibet ��a fan fe niemanb anber^ fagen/ben ba^ bie frapinbsp;bwrcbc^�^ort fomef-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

^933e man nw ba^ nicbt leugnen fan / ba^ pe fo bwrw^ Wort pbwanger wirb/Pnb niemanb wet� wie e� iwgebet/'^ll^*nbsp;fotpe^?bieattcb- �eiifo balbgbfipn^fpricbt/�a^ip meinnbsp;amp;ib/fotpfetttgeibba/ bureb^iwortonb frafft bef? betli^ertnbsp;�eipe^� �enn baf? ^ort nicbt ba ip/foipef?pble(bt^i�f^nbsp;2(berfo bie wort ba^n f omen/bringen fie ba� mit/ bawon penbsp;(anten-

�^em wir �^^^�ben/ ba^ ^^ef��^^viftn�nett^ ber mem Pbeif fep gefebtbber alleffreatnren bn aile / bing erf�j^nbsp;(e/ wie�anltt^ fagf an bie ^pbefer/ SPniebtnlie^



-ocr page 279-

S�tficf t�te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2S�

nac� i)ct �ott^etf/fonhern OMcf; nac^ �gt;er 5gt;%nfcamp;rit ein i�crt alU^ in �)cr�anD/vrtO tftvbeval gegen wcrttggt;nbsp;nu C�en ^eiftern folgen/Oie Oa f�gen/ amp; feamp;icft fte^nbsp;S^nftnm verleugnen^nbsp;in fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oa^erfpra(^/3cf;fefeOiej9P��p�4rttt�

^ftii/vnO Oe^ 55�enf^en @on ^nr reefden 0ott�^ Itel^eUt innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gamp;rt|tum e ^r Oarff Oie augen ntef?tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;empor

�^^qfen/ ^rtft vmb vn^onO invn^anallen oriem �^auon Wie Jen Oie 'fXoiiengeifternieJt^ / ^�ajer fpreejen fie/^r

^ur rechten ^otte� / tva^ e^ aber ift / � jriftum gen quot;i^ifaren vnO pi^en ^urreebteu Oe^�^aier^/mi(fen fteniebtnbsp;ge Jet niebt alfo ^u / mie ou aufffteigeft auff einer Sei*nbsp;ill�ll im?nbsp;nbsp;nbsp;u^/f onOern Oa� i|t^/ Oa^ er ober alle greaturert

pib in allen vno aufler allen greaturen i|tgt; *X)a5 er aber leib* i^bbtnauff genomenift/ iflgefebejen Oei? ^um mar^eiebemnbsp;j�^^rumb jat er nu alle Oing f�r augen meJr Oenn teb Oieb Ja*

Vn^ neJer/Oenn feine greatur Oer anOem-0o fpeeulie* fiealfo/ Oaf^er Jinaulf vnO Jerab m�fiefaren vomnbsp;I Oureb Oie Sufft/vnO laffe �eb berab ^ijen ins rot wen�nbsp;feinen Selb effen- Solche geOanefen fomen nirgenO Jer/nbsp;^nn von Oer nerrifeben vernunfft vnfleifeblieben geOanefemnbsp;jPttfere wort fo wir fpreeben/O�rffen fn niebt berunfer^tben/nbsp;i^nOernfinOvn� gegeben/ ^urfieberung / Oa^Wirwiffenf�nbsp;9ewi�^ipn�)fn*

ift^war vber alt in alte greature/alfo Oa^ iebtfn woeb PH tiein/im fewr/im walTev/ oOer aueb im ftrief ftnOen/wienbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gewi^^lieb Oa if�/ (^leiebwol wil er nicbt/Oa^ icb fn Oa

t^^ibeobn Oa^ ^ort/mifbin^�ewroOer Gaffer werffe/oOer lt;^in ftriefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�2?beral ift er / er wil aber niebt / Oa^ Ou

nacb f m tavpeft / fonOern wo Oa^ ^ort ift / Oa tappe f'� J^5^/fo lt;�egrei|feftu fn reebt/�onft verfuebftu �ott vnO rieb* wV�?

� n r ^bg�tterev artgt; ^arumb bat er vn� ein gewiffc weife iigt;i^ igt;iib wo man fnfueben vnO finOen fol/nemlicb/

P ^Cleb^ wtffen vnO fejen Oie elenOenSeufe garniebt/ ftiihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gbviftu^ fOlt im ^rot

vt��. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fein/ ^a^ maebt Oa^ fte niebt verfteben/ wa^ gb*

ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fep/vnO ^ur reebten Q5otte^ ftbet ^enn

Jii�t bet) mir were im ^erefer/marter vnO toO/ wo fvolt ziitff �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it^�^�wertigOawitOem^ort/ wiewoi

^^ber weifeoenn jie im �aerament / oa er fein Selb ��no -vint anbinOet im^oot vnO^ein/aueb leiblieb ^u em*nbsp;Pfaamp;cm

-ocr page 280-

2^4 nbsp;nbsp;nbsp;fee tmort vom feaenment

wiv fettest ^(euben/ ift ba� aftefe (ciebt faff�t vnnbsp;nbsp;nbsp;��^wben. ^ime� viW ^rbcn tfl fein 0arf/wicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^crti

�gt;cn ^acf f�lUt/alfo erf�llet er alle Ding, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wie ein ^orn

fpleben balm/ebren vnb viel fornlin tregf/Jtem/wie ein etni* ger ^irfebhrn in Oie ^rben aeworffen/ein folcben ^aninnbsp;ran^bringt / fo viel blumen/bletter /febalen/ baft / firfelX�|nbsp;tregt / 3inn / ^ie meine ftim ficb in fv viel obren gibt / vielnbsp;meamp;r fan Sb**Mrfiin fieb gan^ vnb vngeteiletnbsp;an�teilem

^^it rtu Vie �Xottengeif�er Va� niebt feb^� lauffen an mit /rem 55�enfeb� V�n�el / '^a^? e^ verfcblage/Vae �oinbsp;folcb wnnVerwertf Vamit macbe- T�n laffe fie nu getroft nar^nbsp;berburc^a tctt/blelbabcr Vabet) / Va^ gb^tf�n^ fo / wie gefagt/ vnreb^nbsp;^0�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort folcb^^ alle^ tbnt / wie Ver ^unVer vn^cbelift) fin V/ Oie

er teglifb VaVureb tb^t^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er Venn Vnreb Viefelbige frafft/

bie niebtetuebfolebe^ wiffen nbsp;nbsp;tbnn e ^r bat^ fieb tn�wort

gefaffet/ vnV Vnreb^^^^ort faffet er fteb aueb in^ ^rot er in^ bef^^iib�eiftfomen/vnVinVer Seelen wonen/Wnbsp;Ian/m viel geringer Weife Vaf^ leiblieb Ving offenfteben/p�*nbsp;ternal Vat^ bef^ ^el fnbtiler t|K

Sl^ererbebeltalfoVie Heinen wwn Ver/ Va^ervn^Va*� Vnreb Ver gr�ffern erinnere� ��enn c�viel gr�ffer ift Va^ ernbsp;Vureb Ven �lanben in^�erb f�omet/Venn Va^ er im ^rot ift/nbsp;3aer brauebt eben Vef? �rot�t oVer ^aerament^ zvmb ve^nbsp;�lanben^ willen� 2Senn wir Va^ anfrben/w�rVen wir niebtnbsp;fo gro� von wnnVern fagen� ^enn man /m aber mit Ver ver^nbsp;nnnfft wil naeb Venefen vn V 6men / fo m�flen wir aneb vomnbsp;�lauben fagen / Vaf^fein^enfebfbnVteglenben/ Venne^nbsp;vbertrifft^u weif alle vernnnfft�

�erbalben @nmma fummarnm / va^ Vie ^ebwermet viel fagen/s?�? reime fteb niebt/Varumb fei) e^ niebt alfoz woijnbsp;(en wir eben vmbwenVen vnVVae^wiVerfpiel fagen z Q3offe�nbsp;533ortif�war/ Varnmbmnf^Vein v�nefel falfebfeinz ^oltnbsp;pebe^ Varumb niebt reim?/Va^ Vieb^ V�nef tz ef^ reime fiebnbsp;(bt/meinef� aifo va�t ^ort m�ffe niebtreebt fei n/fon Vern ve�inbsp;V�ntfelfol gelten�

�eratjbcr grtinb bernbsp;�lt;^wtrnicr.

/^^^(�ranVer^rnnV/Venf�ef�ren/if�/^^ fei) niebt voK ^^^notem ^amn^�cbgbnftu^letffen^�r^ebnl f�rennbsp;vnVmeifttrn/per beilig �eif� blt;(f �tiebf reebt trof^nbsp;fett- �ennfo fagoHpezwen ieb gleubean 3befum,�briftnm/nbsp;berfarmitbgtdvrbenif�/ wa^iftnot Va^M glenbean�^�^*nbsp;gcba^

-ocr page 281-

wirb fteaw(amp; dttmalbarfr�/ Wgt;ncn biennbc wirb verbrennen, ^er fagt nw baf? r �pt(nbsp;b?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;^ian befeffen Jat/^aben niebt me^r gelernt benn

/ ffbrif�uf? iH tiir vnf? ge|�pr* Aber f�len �enbsp;^iltw �u 03ott meif�ern/wa� nvt vnb nttptnbsp;Eifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beinem b�nefelriebten vnb fcblieffene �2t)iei

^uUfberferen wir^ vmb vnb fagen/ QSvttwiie^fvftaben/ ^rumb ift beinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faffc^. ^a^ �vtt f�r nvfiganpbet/

Wh � ��^ �^AWiber rebenr ^Oarnmb bifln war* �^Slcb ber weife magf�u weiter alfvfl�geln/ �er^lan*nbsp;WAfbt allein gerecbt/wa� ifi vnf? ben ffbriftn� notenbsp;@v wallen wir ^n�vttfagen/ ����afte|| @�nbe/nbsp;/ Teufel vnb ate in beinergewalt/ w�^war e^ bent�nbsp;ober n vt/ba^ bn beinen @vn berab fanbtefl/ lieOefl fn fvnbsp;Oj�rwiicb^anbelnvnbfterbentt^ette^nbveb fn wvt f�nnHaP�nbsp;[fttbrvben bleiben/�ette bieb niebtme^rbenn ein wvrt gefv^nbsp;5flt;^Hv Were @�nbe vnb ^vb vertilget mit bem ^enfep��ennnbsp;�^^^�bca�mecbtig.

3lt;em/bemna(bmv(bten wirfebliefien / ^a^Sbn'ftu� wt gebvrn fet) vvn ber Jnngfrawen / vnbfagen/�a^ warnbsp;J� vvn n�ten/ f�nb fn Q5vtt ebenfv wvl vvn einem S^an laf*nbsp;ISj^^^bren werben / vnbgteiebwvifv febAffen/ ba^ er vbttnbsp;SJ.^�^^^^P^Angenvnb vnfebulbigblieben were? Ja weiternbsp;�fallen wir fagen / (^� feb �icamp;i �ot/ baf? ff bripuf? 05 vtt fc�)/nbsp;^�'�n er bette fv wvl bnreb 05ottef? frafft r�nnen vvm^vbenbsp;^�^rr auffcri�ebenvnb vne? cHcfnv wenn er ein lanter55�en*nbsp;i^Wercgewefew

2t2fV verblenbet ber Teufel bie 2enfe/ba^ fie Fein 05vttefJ

* anfeben Fvnnen* 3nm anbern/ ba^ fie aneb baft tttebt anfeben / wollen barnaeb mit fm vernnnfft alle^nbsp;wrfeben. �vltepneinf�rnlin anffbem Selb an^fvrfeben/nbsp;wltefi bieb verwnnbern/ baf? bn br�berfl�rbep/ 05vtte^nbsp;*52;^ finb ni(^t vnfern wercFen gleieb*nbsp;(^^lt;^rbAlbenfagcbnalfv/ �a^ligt mirbran/vb eftvvnnbsp;O^nvten fet) ober niebt/05vtt wei^ c� wei/ wie vber war^ Xrefe quot;quot;

tn/fv febweigFalleffreatnren. ^eil nn bie ffbeipn^mit / lernet/effet/baftift mein �eib/ �^rimnbsp;alle baranf?/ baf? iff mein �lnt/ geh�ret mit ben wvrtennbsp;g anglen*

-ocr page 282-

50

JW g(cu6ert/(0 fcf� i(6 a(Utt woruw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g�ewSett rttu^

^enw er gtei^^nur ein f�roja�m rcie^et/vn�) folcamp;e wort fprr* 4)e / fott igfewben� ��arwmb mu^ maw mwwb / awaetinbsp;vwb alle ftwwe j w t^uw vnb fagew/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ow weiftet wojw

�)�? oOer awber^ wof ftb/belfer beww teb-

C�iiffe,

^2f0 ift c� aufb mit ber quot;^attffe�a^ harter i|t bie ^a�P fe/onbtn ber^awffe ift ber beiltge �ei|tgt; �a mbebteltw anc^nbsp;fagen/^a� tfts vow n�tew/ba^ maw mit Gaffer tewffe/^Dernbsp;�eifi fagt aber alfo/.^gt;�reftw4ie ift �ot te^ Wille vwb ^ort/nbsp;ba bleibe bep/owb la^ beiwew b�nef el farew�nbsp;3br/ba^pwb bie jwo vrfaebew/ barwmb ftc fa^ew /nbsp;wiebt jwglewbew/ ba^gbi�i^w^ �eibvwb ^Slut intnbsp;Sacrament fev/^elcbeawcb einfcbeiwbabew/vwbfottnbsp;terlieb bie artbere ftreic^en fie weit aW�?� ^Oa^ fmb nu fol�^enbsp;�r�rtbe/ bie bennoeb fromeberbew mbebten bewegen/vnbnbsp;a�(b vorjeiten bewegt babem 2(wcb icb felb^ mich iool bargt;nbsp;timb bek�mmert babe/wa� c� von n�ten feo/vnb wie ba iw fonbsp;riwem fleinew f��ct ^rot^/ ber warbajftig wefentlubnbsp;gb�^tftlfrn/bajw vwgeteilet vwbganb iw einem ieghebew ft�cfgt;nbsp;Sl�er wenn fie ein fbrnliw ober fir^ferwreebt awfeben/ bernbsp;f bute fie wol jnr 0fb�l f�ren/vnb be^ eetnneen/ bar�ber fienbsp;nicht gnugfam verwwnberw f^nbfen.

�2�2(rumbfpeifet vw^ Q5ott Dnrcb^ ^rot/ ober vnter bem ^rot/ fo er^ eben fo wol tbun fbnbte bureb ba^ bloffe wortnbsp;obn ^rot f 233arumb macht ev nicht bie S5�enfcben/ wie ernbsp;Slbam vnb ^eua macbet/in einem angenblicf f gebet fo langnbsp;bamitvmb/ba^ ���awvnb^eib jufamenm�lfen/ vnbba^nbsp;^1 Wb fo lange auffjiebew mit m�he/ f i)Y^e vnb arbeit (?r fagtnbsp;aber alfo/ wa�^ gebet bicb^ an e ^cb bnbe tm anfang Slbantnbsp;vnb 59euafo gemacht/lebt Wil ich^nimer fo machen^cb habnbsp;einmal einen @ow von ber Jungfrawen laffen geboren wergt;nbsp;bcn/ba�wil ich auch nicht mehr tbnw Wo Wollen bie geuff �nbsp;Q5ott mit iren gefe^en binben/welch^ eben fo viel if�/af� wennbsp;tcbfpreche/ ^ari�mbbafin biefem ein groffenSeib gegeben/nbsp;vnb mir einen flemen i 2!�arnmb macbftn biefem ffhwarh^nbsp;bare / bem anbern gele / �Diefem braune/ ienemgraweaii'�nbsp;gent

^C2(ruinb fep bac? bie �umma/ fthcnur/ba� bn vleiffig auff^otte^ wort acht hgbef�/vwb bar�nne blcibe|l/wieeinnbsp;f inb in ber ^iegen/2e0e|tu ba^ ein angenblicf faren/fonbsp;Dauott gefa�cn*�ainit gebet auch ber Teufel alleinwmb/bac?nbsp;a bie �eute beraum?eeiffe/f^n bringe fie bapin/bn� fie ^ctte�nbsp;fvi�ett

-ocr page 283-

wfte Vut* trercf / e�nwort / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weflcit*

ntt vern�nffttalt;^ ^erf^en f�n�)/ fve((^c�gt;ie ber�Uen ft�cf befUmmerrt/fofd^en if� nofb ^tt ratcmnbsp;ttttbern aber ftnb ette� @cbtvermer/fo ba weiter faren/nbsp;^nb bic wort g^rifli anber^ beuten vn be^nen/benn fienbsp;tttt^ gerebt bat/Ja e^Jtnb ree�te ^r�fcbwermer/bie gar (a �nbsp;�ruttb f�t firf) {)aben. 3^ne ^aben bon) f�r ber QSernnnfft em 'nbsp;^MeJen/:2Vie biefe aber bie wort ^ttreiffen on^winaen/fannbsp;^f�unfft woifeamp;en/ ba^ pe ��arren �nb*nbsp;finb niirbreo wort/�a^ ijl mein2eib�aatBt einernbsp;oem w�rtiin/ �Oa^/ eine nafen / onb reiffet^ von bem quot;^rot/nbsp;man�fo folie benten/^�cinet/ effet/ ^�a^ if� mein Scib/ iro�/���nbsp;�crabe al^ wenn icb fpreebe/T�im onb iffe/�ie ftf�B^aii� mit i(lnKin�eilgt;nbsp;roten ioppen. �gt;er anber nimet ba^ w�rtlin /3f�/ba^ folnbsp;Pttalfootelf;eiffett/al^ba�wort/ Sebent ^erbrittefagtnbsp;\Oas iff MK�itinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl� f�tt fi/iitv �mp�m(^


�t)te fie (anten / '^a^ im ^rot ber 2eibgbrifli/ vnb im f'^ttt^(ttt feV� ^�iebtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erfonfl nic^t an^ ^ibcnamp;mai�

�5�J^o mit feinem 2eib onb ^(nt fep / ^�enn er i|i gan^ mit 5� gfenbiaen ^er^en/ @onbern bas?ernbsp;brtS ^^la^it^l^^tnacben/woVttbwiebttinfaffenfott �a iffnbsp;fffeff/fo iffffftt feinennbsp;��j� tur bieb aeatben/ ^enn ba^ niebt ba were/ wo(t ieb ba�nbsp;aneb niebt attfeamp;^tt^^a�?fep anna vorn erffen teil


^52 wir nn ben �ebaberbaltenftabenz baf? wir vn^ nicht (affen ben ^ern au� bernbsp;�cbalen nemen/ vnbbie @prewf�r ba^nbsp;Aorn beba(ten/ iff nn ^ttprebiaen vom an^nbsp;bern ff�a/wie man bef? �aerament^ brannbsp;cbttt vnbaenieffen fo(/�enn c� nicht an wanbsp;baran iff / bas^ wirwiffen/waf?ba^i^a^

02 3 era^

-ocr page 284-

2 ?s nbsp;nbsp;nbsp;@em0ttv0m@rt(rrtmc�t

n-atticttfi({/rteinl((^/�a�g�ri(�u�cibefiti^(�t���r�lt;*ff'' 1�gt;a ift/fonDern i� ift aucV �ot u wiffcn/tvarumb c� tgt;a t�/nbsp;vi��gt; warumb o�cr c� gegeben wirt) empfaf^e�-traben fte aber Da� ^eri^leW an^uricbteu/'^er lt;eit*nbsp;fei fau^ uKbt ia|fen/cr mu^ bef�E)t)ei� wa5 (�otr maebee v��gt;nbsp;ve�5ct/ean er^ nidbt glt;^v btnweg reiffen / fo maebt er ia ein 6^�*�nbsp;(e Darauf- �^er ^apft batnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eine (Beftait genomen/

quot;^icfe aber (affen onb beioe geffait/ nuuben aber ein (oebn^ �)�enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba^ wir ben Seib onb quot;^int gb^if� foU�oer�eren/

^�a^n (affen fie anff beiben feiten ben rechte branch anffeb^m bra^ fagctt ww nn/'^or^ctten haben wir on^ gemartertnbsp;nefabesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vngeengffet/wie wir wirbig ^n biefem �aerament giengen/

wirbig hMn geben beiffen wir nnr ben branch 0acrament^f 42)a hat inan geieret/ ftcb ^n b(ewen mit oieiennbsp;febweren wercf en/a(^ faffen/ beichten/ vnb ftcb fo baju bereitnbsp;Kt / ba^ inau5 brauchte alleine f�r ein wera� lt;^o ferne hlt;r^nbsp;hen^ bie �papiffen getrieben/ vn iff bennoeb beff enbighch blie^nbsp;ben/ onb iff ein fonberliche gnabe (^otte�? / ba^ ba^ ^nange^nbsp;hum/ @cl)rifft/ �^anffe/ Sacrament im brauch blieben/witnbsp;Ci^an imfelb^ iffgt; Slber ben brauch haben fie vn� ^nriffertnbsp;vnb hinweg genomen / �Den m�ffen wir wiber anffbringennbsp;bnb erhalten/wie wir auch bie^h^^ gethan haben. �enn a(^nbsp;ich wiberbenmt�branch geprebigt habe / habe ich mich bernbsp;Xe^erep nicht berfehen/bie ie^t oberhanb nimet/vnb nnr mitnbsp;fenen gefcblagen ober bem rechten braucht

hnb ich nu ge(eref/5y?an folle be�? �aerament^ jC^ cht brauchen al^einwercf / wie fie gemeinet haben/nbsp;werwot gebeichtet hette/onb fein tobf�nbeanff'im w�nbsp;ff e/onb f0 ^um Sacrament gienge/ ber thet eint bfflich hri�^nbsp;wercf/bamiter ben ^)ime( oerbienetc ^er fein aber rechtnbsp;brauchen wi( / mn^ c� nicht fo empfahen/ ba^ er fage / ^^a^nbsp;habe ich gefhan/ gleich alf^ hefteffu gefaffet ober gewachet/ �nbsp;fonbern bu fo(t g(euben / nicht alleine ba^ �hriffuf?mif �eibnbsp;�nbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba fep/fonbern auch gleub�/ba^ er bir ba gefchenef t

f ar vn imer auff bie wort fufff/7?emet hin/effet/ba^ iff mein �eib/ber ffir euch gegeben wirb/^rinefet/ba^ iff mein ^lut/nbsp;baj^ffffr euch o ergoffen wirb/ baf? thut ^u meine gebechf ni^gt;nbsp;�^31^ ifUaflar onb b^bfeh gnug gerebt/ (�r heifft bichnbsp;feinen l'eib effen vnb^itt ^(uttrinefe / onb folch^ thun^nnbsp;feinem gebechtni^t �^iJo^uoberwarumb^^�a^ bu eingebech^nbsp;tigfeieff/gleubeff/vnbbich be^troffeff/ ba^fein�eibf�rbichnbsp;gegeben/vnfein ^Int ftr bich vergoffen wirbgt;

-ocr page 285-

5St�gt;er�gt;te@c^wm5�t�f�lt;r� 2s?

^^^abcn l)iefc vnferc �etve�Prct�gcr Mmev att^urtcf)^

�n/ fte vnf? �gt;a^ awc^ nemen / gejen fogremlte^ Oamtt 3�|umamp; �a(te/�?a� Oer ^cnfeifetn |?cjefte^ vcrfn(f)e/nn�gt;

J�^�^3�n�fte tag ntejJt ferne fev/ tgt;a^t(^ aue^lieberwoUefe� ^lbenbmol. Kin/ Oeim bet; inen foren gfrtftum fo avetvlieb fefmeben vnbnbsp;Jeftcrn. @te fagen/o:^ fol nur ein Kiff lt;^ii (lt;^111 / babei; man bienbsp;�friften ernennen vnb ri(btcnfoUe/�a�^wiria nichts ba^nbsp;feiben fp�en/benn bie fnifemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Konten fie infamen/

Mkn vnb trinrfen / barnmb ba^ �e feins tob^ gebenden/ 3n w gebenden fd bie f rafft gar ftef en/ba^ ^rotbnb^emnbsp;Jiebt mef r fev/benn ein $gt;gt;�al^ei(ben vnb farbe/babev inaner^nbsp;�nne/ba�? wir gfrilien finbgt;

^2(rnmb tfun fie ba^ e ^�ar nmb/ bas pe bie wort in ^inb f(b(agen/�ffr i/ bas ift mein �eib/ber f�r eneb gegebennbsp;^irb*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort geiten inen niebtS/ rnmpein eben vberbin/

foi nichts mefr geiten benn ben tob oerf�nbigen vnb Pi�rbigen^ 3a frei�eb foi man feinen tob verf �nbigen/wirnbsp;�aben ancb banon geprcbigt berriicber benn fieimer/'29nbnbsp;betten pe es niebi von vnS/ fte w�rben nicbt^ banon wiffettnbsp;kuieren� ^�ie�papiftenbaben fcnichtsbanongerebt/^�arlt;#nbsp;iimb b�rlfen fte vnS foicbs nicht ieren / vnb groS banon rf�^nbsp;Hien/algbetten fie etwas neweSerbacht�

�. ^3r prebigen auch ben tobgfi^ifii/nach benWorten/ tbnt 5n meinem gebechtnis^ (?s if� aber ein vnterfcheibnbsp;ins �ennich fein tob prebige/basift ein bffentiicheprebigtnbsp;barinichS niemanbfonberiichgebe/ werSnbsp;�,ynetbcrfaffetsgt; 2(ber wenn ich bas �acrament reiche/fonbsp;JJIene ich foich^^ �gt;c�i fonber�ch ^n / ber eS nimet / frhencf e fmnbsp;^hrii�ns�eibvnb ^int/ bas er babe Vergebung bernbsp;fct�Z feinen fob erworben vnb in ber Q5emeine^pre*nbsp;*�t/ba� i|� etwas mehr benn bie Gemeine prebigt x)cn�nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tl ber prebigt eben bas if�/bas tm �acrament/ vnb

bar�ber bas vorteii/ basesbieanffge^ feine perfottnbsp;Siber bie wirb c� bir vnb mir in fonberbeit gegeben/baSnbsp;wenn ich fage/^�aS if�nbsp;f�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gegeben wirb / �lt;)as if� baS 53int / baS

benrf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wirb/^nr Vergebung ber ��nben/^a gc^

cs nf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ verf �nbige vnb f^tge von feinem tob / ob�

acgefchiet in gemein/ fonbern allein anff bich

bat �� gbf nbsp;nbsp;nbsp;�evrbttf f/has/ wenn wiv

4

-ocr page 286-

2^0 Germon

(f^rif�enaU eomen/fot ci� icgttcamp;er von Vem ^rot vnV j\d(amp; nemen/ vnamp; le�nfoHcn oarna(6 von bc�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toV preoigen� ^arnmb^ ^�enn

Se^Shm tnanfo� Ven Seibvnv ^lut tm Slbenvmal niemanV aeben/ Venn allein Vie g^riltenfirtV/Vie^unovgejtort ^abennbsp;fmm previgem �ber Vie preVigt over verf�nVignng gilt iitnbsp;gemein ffirieVerman/aneb f�r viefo noeb nicht binfte pnV�nbsp;Oie Sbttpen follen�^ alleine genieljen/ aber Voeb vaneben ge^nbsp;Venefen Va^ fr mehr tverVengt; Oarnmb fol man^ offentlitbnbsp;au^Rbreien/ vnVfolcb offentlieb geVeebtnt^ halten/Va^ Vienbsp;ancb ber^n f omen/Vie c� notb nicht tviffem

03(f^ (teaberfolcbgeVecbfni^ allein im wincfel machen/ il tf� nichts werv /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol �ffentlich f�r Ver (BemeineAngehen/

�fflntiUoe vnV bet) Ver S^effe alle ^eit gepreViget tverVen. Oarnmb iR ic^e^en.nbsp;nbsp;nbsp;Va� tvott/Oa^tbutnbsp;nbsp;nbsp;meinem geVecbtni^/fovielgefagt/

Coofft/r^tbnt/ fopreVigt von mir/ wieef^paulu^Ventet !? fforintbgt; Va b^tffet / ven toV Sb^ifti verf�nVigemnbsp;braucht eben Va^ wort/verf�nVigenVa5n/Va^ eran^eige/nbsp;Va^nicht im mincfel alleine vnter Ven �btiften Vie e^ ^nnornbsp;tviffen / vnV nicht verf�nVigen/fonVern nur ermanen^ V�rffnbsp;fen/gefebeben fol/fonVern �ffentlich im hanffen/f�r Vie/fonbsp;nicht iviffem2(lfo Va^ beiVegeVecbtnt� vnV verf�nVignng nnnbsp;ebt^anVer^b^if�^/ Venn Vie �ffentliche preVigt von ffb^�R^nbsp;tbnn/ wie man Venn in allen preVigten tbnt.

(�laube bere fosui� Sanbsp;cramentnbsp;�)cn.

@Clcb^ fage ich / folman alhvege tbnn / wenn wie Va^ Sacrament empfabem Oie aber ^nm ^aerament genbsp;ben/follen glenben vnV peber fein/nicht allein Vaf^ftegbei^nbsp;warbafftig �eib vnV ^Int Vartnne empfaben / fonVernnbsp;ancbVa�^Vieferfebabinen Va gefebeneftwerVe/vnV irrigennbsp;fet)� ^o^tu ^icbtvmbgelt^oVerverVienft^ willen /alleinnbsp;wercf / wie Vie 5TOncbe vnV'Pfaffen S^�effe halten/fonVernnbsp;f�r vn^nr Vergebung Ver 0�nVett*57n wiflen Wir wol wa^nbsp;Vergebung Ver @�nVen heiffet* ^enn er vergibt/fo vergibt �nbsp;er alle� ganbvnV gar/lefftnicbtj^ vnnergfben/^ennicb nnnbsp;Ver @�nVe lo^ vnV fret) bin / fo bin ich auch Ve^ ^oVe^/^etPnbsp;fel^vnv ver^Jtellelo^/ vnVbineinfinV^ott^/ein^)err59i*nbsp;mel^VnVVer t^rVen.

�ref� in an

SlSfvfol einieglicber wiffen^n antworten/fonVerlicb wen er angefochten wirV/vnV Vie Verfolgung her gehet/va^ er f�nnbsp;nefagen / @o vergebe ich Vie wort / Oa^ Vafein�etbvnVnbsp;53lnt mir ^cfc^cncft wirV/^ur Vergebung Ver �tlnVe- Oer^nbsp;halbe mn^ ein tc^lic�ci: ffbviRen wiffen Viefe wort von ^nebnbsp;Raben ^u bnebitaben / Va^ a fagen fan von bevhen /

-ocr page 287-

fctnett^dbm^lut/im^mvn�) gegeben/Oa^K^�? effen vnb thnefenfoJ/^�nb fo( ineitinbsp;/ fot �gt;n5n fieber fein / bo^ wir meine 0�nbe vergebe�nbsp;iwb/ vnbb��?i(bbe^�^obe^vnb Ver^)eUe (v^ fein fcl/ vnVnbsp;Jivige^ geben haben/ �vtte^ ^inV vnb ein lt;^rbe be^^iwe��Jnbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifh aueb ^nw @aeraweni fo(eb�?^n fn*

^enn teb bm ein armer 0fmber / babe ven '^cb f�r ^a wn^ ieb binbnreb / ber 'Teufel fiebt wirb an/vnb flelt;nbsp;?V!l^^^^�^^lt;^vn0ivnb febriigfeit 2�eii ieb nn in 0�nbennbsp;ceufeii^ vnb ^vbe^ gefangener bin/ f�le ba^ ieb ffbwaebnbsp;^w iin�ianben/ fait in ber �ebe/ m�nberiieb / viwb�Uig/nbsp;5^wiffb/�)ic @�nbe Hebt binben vnb fern an wir / �arnwbnbsp;^^iWe ieb bieber/ba iebSb^�ili�^ wore (tnbe/vnbb^rebae? wirnbsp;j^?��ebung ber 0�nb^ bnreb fein lt;eb vn^ine fo( gefebenefrnbsp;KW�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wir nu alfv ba^gefebenef b^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fallen wir

jwnfolebf? verf �nbigen/anffba^ wir anber �e�fe aueb ba^u ^Wgen� (gW^e/fo feie man bie ^inber vnb einfeieigen vnter=*nbsp;w�ften wa^ fie bafuebe�

wir nu ben reebfeu braueb/niebi aifv/ baf? Xe4gt;tcr rAH��^r�^^banfev/vnbberXirebengeborfawvbi6raebi/!�en5;���'^^'*nbsp;aueb wei bin^ u geben/ lt;�� if� niebe vw6^nbsp;Vtthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�a^ bein berb irvfl ewpfabc

werbe/wie igt;ic wort iaut en/ �er f�r eueb �ege^ �a^ f�r cueb tgt;cr^0ffen wirb� quot;�nb wenn gici$ bicnbsp;VfttHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i��nben / wie |te 'Pauiu^ auffen iefft / fo ba^w

ben gets / berf�rbeine ��nbegef�orben/ vnbba^ SW^0 baf�r vergoffennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^enn bir aber Sbfif�u^^ ^e�*

jwweft fj, / (0 iff Vir aueb Vergebung ber ^�nben gef^enlt;* bcm R wa^ gb^if�^ bat vnb iff� ^^enn bu ba^ mitnbsp;wiee^benn fon/�nirgenb mit

� th vnbgieubeffe^/fowuffufagen/Xeinwercf/fem wir von @�nben/ fonbern ieb b^be einen anber�nbsp;�cEhk^I Weinen?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eibvnb^lut/gegeben^urver^

@�nbe��a^ iff ber einige eeba� vn Vergebung/ ^^Sf^^^ber iw ^iwei noeb auff (^rbew

F�� 8'8'6��/ ��6 ftgt;�6�igt;en^Sē bagpvs rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W� S�ngffentag/ttiebtallein baruwb/eacrwt�

wibev 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?w 'Papiffen babe� / vnb vwbtrage�

ba^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffb^^iff t/ober wie bie anbern fagen/ut ngnum,

ebt �LfR/*w^irt (ofung/ba^vn�feinbefferuttg noebfrw / @0� �bf^ft�^fb �ro�? bing vwbfonff einfe^nbsp;�e�

-ocr page 288-

o�tt ttu� tgt;n�gt; fromett? �onDcrn Da�?jo(h(cfrucamp;tfcitt/ OasJ �)� bcmen Q5(attbctt f�cref cf�/ vn�)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcwifFen ftcbcv mlt;v

cbefl/auffoafi? Davitadb aucb ^^nncfl prcPigm* @o fte/ fCl) allem em vtm�^ beoenrf en/ oa^ tveOer Dtr noebnbsp;eevtt mag n�^ fein* '�arumb ft^e Old) f�r/^ott beh�te vn�nbsp;�inf�rt / wie bi�^bev / Teufel tracb^^^nbsp;Darnaeb / tgt;a�? er Dabttt tome viW befebmeifle amp;(e �ere De�^nbsp;ttangelO / Oa fte att^au�en if�gt; ��erbalben mdffm tvir vn^nbsp;W�lgr�nOen auff Oie mort/ vn�) Oarauff bebarre�/ fo eonnennbsp;wir Oen ^e^ern wol antworten / �enn fte fino har vtWnbsp;OenOfeb anwa/onO f�ebet Oie @umma Oarinnen^Jnm cvftcti/nbsp;Oa^ wir oa oer^ebuna Oer ^�nOe bol^ als^ ein ^ef ebenrf. Juinnbsp;anOern/Oae? wir Oa�elbiar bernaeb preOigeonO oertdnotaen.nbsp;�Sfobafin OievnterfcbeiO/wa^Oa^�eOe(btni�?if�/onOnbsp;Wie man fein braneben vnO arnwfRnfot/ nemlicb nkbtan*nbsp;Oer^ / Oenn Oaf? wir vnfere gebreeben onO feite belfcritnbsp;anOern Renten haben Wir gemeine gebrechen/ f�r ficb but einnbsp;l'eglicber fonOerUebr / omb Oer willen f omet man bie ftercfe^nnbsp;fneben- ^erbalben �acrament eine fpeife Oernbsp;bttngerigen vnO O�rfiigen e^eeten / Oie ft(n iamer f�len/vnOnbsp;wolten inen gerne balpen laffen/oon toO ono allem ongt�cf*nbsp;buben Oie 'Papiflen geteret/h�te Oieb/gebeniebtnbsp;Onfeieft bennrein vnO bubefl fein bofe^ gewiffen / ^af^/unbsp;gbriftu� eine reine fiete bube� �umit buben pe Oie armennbsp;�eeten fo bloOe vnO erfebroefen gemuebt/ Ous pe f�r Oem 0unbsp;crament gePobtnprtO / onO buben e^Ooeb un^^wungm�Pnbsp;fett ttemett / mit folcbem Mtterit / Oa^ einer fo lieb bette in einnbsp;Sewrofen m�gen geben� @o follen wir rein feitt/ba� ons? omnbsp;fer ��nOe leiO feien/ono ir gerne to^ weren/ono fo(t ons? oortnbsp;bergen leiO fein/Ous? wir f o arme leute pnO/ Oa^ e� einnbsp;ernP fei) obn fpiegetfeebten� ^u^ wir aber fotten gar Oer f�mnbsp;Oeonfein/ OawirOe^niemanObinbringen/ QXJennes^aufb �nbsp;were/O�rfftepu Oabin nicht geben/lt;^^ ip eben omb Oer febn^^nbsp;eben willen eingefe^t. �^Du^ iftoom brauch Oe^^acramettt^nbsp;gereOt/Oas? gewiffen ^u percf f wiOer alte not on anfeebf unge*nbsp;�itbc/gu^ lt;25 i|� 4tj(b obrig Oas? p�cf oon Oer frucht Oes? feaermnbsp;Sente.*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentez Oauon icbfonftoiel gefagt bube/welch^ttich^

anOers? ip Oenn Oie �iebe/ weteb^uueh t�ie alten Q�eter boebOttOum ullermeipen getrieben bubett/onOOa^ �aeru*nbsp;ment Oarumb genennet Communio, ous? ip/ ein Q5emeimnbsp;febufft�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wirO on�?ttu auchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;innen f�rgebulten mit

iweierleo weife ober lere� Jnmerpemif einf ifrempel/^up

-ocr page 289-

mit einem �leie^ni� o^er jeiefeC �ef^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eiti^/

�a^ ein fe^tie^tv g^ri^/wie lt;ivcb er fev/in Oem ^crament ^ii(?ie faffen fannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemlie^/ wa^ er /^v-m�^eK

$leubenfo(/vn�gt;i?avnadgt; wa�^ f�r fr�(f)t �^em^ianben toiaen ine �n t.et tot Oenn amp;a^ iff einem /e^iieben net ^n wiffen/fa^ K^bniln^nbsp;fein 2eib vnO ^lut binaegeb� bat in toO/ia in tec am ^reu^/nbsp;Oa^ e� vnsfei ein )�pat? fein vno beiffen ^n Vergebung Oernbsp;^/Va^ift/ba^wirfeligfeien/ ertefet vom lt;ov onVjoeUe.

ift bo^ erfte gt;)enbtft�cf gbrifiUe�er iere / tveieb^? vn^ in Oen tvorten f�raetragen tvirV/vnV ^um tvar^eieben vn V fiebe*nbsp;tung fein 2eib vn V ^^int vn^ ba^n gegeben teiblieb empta*nbsp;�en / er bat e^ ttvar ein mal getban / an^geriebt vnb ermor*nbsp;oenamgreun/leffet� aber teglieb nnff^ nemf�rtragen/ a�^gt;nbsp;teilen vnb einfebenrfen mit prebigen/ beftblet ba� wir feinnbsp;�rgebenefenvnbniebtvergeffnunbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anber O�ef/i� Oie ^iebe/erftltcb Oamit ange^etgt/

er vn^ ein exempel lelfet/tvic er ficb f�r vn� ^eibonb^lntuierlofenau^aller not / 0o follen tviranebnbsp;bingeben/womit wir f�nnen vnb m�gen f�r vnfern^e^nbsp;teficm Ber ba^ wei^ vnb alfo lebet/ber i|� ein 59eilig/bar|rnbsp;^^ebt vtelmebr lernen / wirb aueb niebt^ mehr in ber ganzennbsp;Biblia finben / benn bie ^wev ft�cf / ^�ie finb bie auff einemnbsp;knuffen/wie auffeiner tafeln gemalet /ba� fie vn� ftet�^ twvnbsp;eingen vnb in teglicbem braneb fein follemnbsp;^Dmanbcrn/iitvbevOat^ exempelaueb OteStgnr/obernbsp;bn�S�rWlquot; taz �quot;X��� el�'ff;9��9��'�6�'gS� �nbsp;'^isbtn/ 64S Cf feilt �eib Bitt� SSitit^tiv^UciiSCocit Bntcr attnsmainbsp;*�te9c(}�ifticv�gt;i�9/t�tefBlcbWcfcrtamp;^cn/t�(t�fie�u�iclcn�^�^nbsp;Wngcit suhauflfgcfcbmel�ctwcrt�cti. 2lt� cm S5rot roirf tgt;oitnbsp;Btrteit Hrnliit titfittiictt gebradbt z iiarattsiitiflitciittci9tgt;nigt;

. �rnlinitttmati�ct9c6adctt. 2t(fi�j(irt6�iKbwir�tcIzf�9t Ditulus / foeb aUc ctit^ret enti ein �cibz2llf� bas/ mie cmnbsp;Ic9li(b font feine 9c(f�ii �erleuref ent� wirt� 9cmcme einer ae�nbsp;ftaltmit Bern �itbernz Ms tu fciiie� rurfemanbern fcbcitnbsp;�'o(bfcbeit�enf(intlzfonticnifint�allc9(eicbz�ntgt;6ocb�llefottnbsp;O'rtitb brinnen. 2�fo fei aueb bie gbriflrnamp;���gt;wt�b ftin/ �nbsp;�bn �Sceicnz baS alit� einia ^b / wie bet OManbczSuanaelv gt�,;,.nbsp;S��'^auffezeinerlei)bet6zfinnintb�)itte. aifofb'� ���amp;�!�nbsp;sbrig z �(tbf �nber� benn ba� ba�gut bas feiitig/ft i'nbsp;won��c^jgen gegeben igzmatbf fcinenterfcbeibzbilfff i�blt;r'�nbsp;nwnzniit geib enb Ubwz gm Vllb ebrezwie er fan.

-ocr page 290-

264 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vorn �ctctcwtcnt

�Cfcf) buo if�auc^f�racmatet tm ^ei�/ bafinbvtet ^cer 5�fame� gcbrucft/ Oarauf^ ein faffi wirb / vn�gt; jc^Ud)^nbsp;feine ^eftait ter�enrei/i^i? finb wol alle beer im ���ein/ift abernbsp;hin nntctfd)ciMa� man eine f�r Oie anOern f �nO f'ennen/innbsp;S)egnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faft� vn tranef worOen.

c^nnner! W� ^|oct oaifa^nifgamp;tiftlic^ Wefen/Oa^ man nicbi me^r tgt;e8 �f�nt;cnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oavff/ o^n oa^ c� wol weiter au^geftricben ift/ 0aamp;

Sftrfe^eine^eetion/ Oaran wie vnfer tebenlang �nug 511 ftnOiven ^aben / Oavffe�nbsp;Oicbttifb^ bef�mmernombetwa^/ Oa^ anOerniebtwiffen/nbsp;Wie onfer newe �ecten imev etwa^ newe� erOenefem ^anbsp;0u C� ate/ lerne f0 lana �^u Wilt / (0 bleibt Oa jmer Sleifcbnbsp;S5lnt/ 0a�^ On niebt volfomen im �lanben / liebe vnO aeOnltnbsp;6i|i. Sllfo Oa^ Oi^ @aerament wol einjncbiweif�er if�/ Oargt;nbsp;nacb wir vn^ richten onO Oaran lernen/ f0 lang wir lebem

Q�2t^iit^ Oenn/ Oa^OnfonOerlicb Oing wilt f�ranOer Wi(�en/fo On Oa^ nicht weift/Oaran c� a�e^ ^iimal ligte l?nOnbsp;wer Oa^ wei^/ Oer wet� ate wa^ er wiffen fol / o^n welchenbsp;alle^ anOere/wie viel man wiflen fan/nicbt�i ifl/wie e^ �pamnbsp;lu^ faat/ ^enn ich mit 557enfcben vnOmit (JnaeUnngenre^nbsp;Oet/vnO bette Oer Siebe nicht/fo were 3ch ein OonenO ^rh/nbsp;cOer einflinaen0e@chelle/2)n0 wenn ich weilfagen f�nOe/nbsp;vnOw�f�ealle gebeimni^vnO alleerfentni^/ vnO bette allettnbsp;glauben / alf0 Oa^ ich ^erge verfemte/ vnO bette Oer Siebe ni*nbsp;(ht/fo were ich nichts/ 2?n0 wen i^ alle meine^abe Oen Sir*�nbsp;men gebe/vnO lieffe meinen Selb brennen / vnO bette Oer Siebenbsp;nicht/ fo were miri^ nichts n�^e.

�lSfo f�ret Oer ^eufd bie Sente bei; Oer T�afen/ Oa� (�e OafJ 55)eubt|t�cfnichtanfeben/fonOernw�llen oben binant vnOnbsp;ctwo�fonOerlich^ b^vf�r bringen/vertieren Oamit Oen b�be^nbsp;lien vnO einigen fchah� @ibe/ Oa ift� auffg einfeltigfi Oan�ti �nbsp;gereOt / Oaf? Oie einfeltigen wol vernemen f �nnen / wie (tenbsp;branch� folten/l^nO auch Oie frucht/ Oabep man febe/obnbsp;matt�f recht gebraucht blt;the*�a gebe ein ieglichevnbsp;nach/ fo wirO er feben/woran c� (m fepnbsp;let/vno lafie anOere tichtennbsp;vnOfchwehen wa�^nbsp;fie w�llem

-ocr page 291-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^S

(tctuttt� �sgt;m SJ�ctiamp;nia'i

X9arttm

^camp;kfamp;t V�tgt; rcc^t beh�te mi(b/pfa(m 2.5,

fevlobVttbbancf/httrebSHuwff^hT�v�^ fernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in etvt�feit/ bae^ mein ^ncb/fo tclb

Dt� jarwtber bie ^ebtvermergeifter vnO Setnhc �e^ b^ittgen @aerament�/^ab au^geben laffen/nbsp;fn �?^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rflheb Viet fromer bergen/

fv vurcb^er 0eb�vermervnn�t^e wortvertvtrretvno vnr��� 9�3 Worben waren /ftnb^n frteben�e|�elle�/ vnb mit dV�^ffennbsp;*r^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;ancf en / wie �e Denn mit �e�cbrifften an mich

H oueb befennen- 9nm anbern/bae^ ieb t�en @afan f0 eben �etroffenonb nicht aefeiiet babe/aifo/ ba^ er nn a�ererfibmnbsp;�Wttig vnb rafenb ober micb worben ifi/wic ba� ancb wo( an��nbsp;fS�^ �ei|�e^ nebefle antwort wiberfofcbmein ^�cb^nbsp;�tt leng�ii ane^gangen/ vnb ^n (ei^t anffbiefen^^�Q�artin�^?�^'nbsp;W/auebeinmai^nmirgen^ittemberg fomen/��enne�nbsp;^wieicbt bt�b^f f�r bem fierben gefurcht blt;^tnbsp;., %iffQ5ott/wie^ormgnnbbie^eiten/ba�^fienichta(*nbsp;�l nieffigfeit berge(fen/bic (�e boch bbch wiber mich ^nnbsp;JPumenpflegen/on au$ noch gerne erbateen wetten/fc bochnbsp;Otter fc� giffttg tfi/ a(^ fie in liefen ^e^tifften ftnb/fomnbsp;�5f^f�r groffem webemurpnb grim auch nicht feben/wa�nbsp;JPer Warauff�e antworten fo�en* '�nb be�? jwingei^geiflnbsp;}?�^berii(b/bert)iei mit einmenget von ^iiben/Segfewr/j^epnbsp;Men ebre / @chi�ffe( / i^rbf�nbe / onb wet� nicht wa^ mehrnbsp;� jeiner newen tollen (eren / allein bae? er vielfpeien m�ge / baetnbsp;j�n not ift/onb oberfpringen / ba antwortend not were/ wienbsp;�f^ameigen wib

f, ^^rbalben hab iebirgnug/ onbwil nicht mehr an pe gjeeiben / auff bad ber @atan nicht toller werbe / tnb mehrnbsp;^�enonb ^arrenweref befand fpeie (wie er fht getban) badnbsp;bnn�^e ^n befnbbe(n / onb bem �efer bamit bie ^eit ^nnbsp;�^eun foich mitbem^nchenichtnbsp;frtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiebti^e antwort herand bringen/ bann ie� boch

A �^^eb mit groffen ^nchpoben babe oer^eichenf/ wo^n Antwort begere/00 bab ich ^ein bofpmng / ob ich tanfentnbsp;K�cher

-ocr page 292-

^�$crff^vfebe/�)a^mtratttt�ortw�rt)c� �2�?��gt;if�awcamp;�gt;cr ^atan wic^t ^l� verocntfc� / �gt;�nn bew ���ner ift iuclgt; t fcamp;cpnbsp;Oer war^e�f

6arm�crlt;?t0e Q)oft 6ffcrc pe/ vub eri�fc ifctt 0�^ vottOcn ftrirfen (eiOigcn ^atan^ / mehr fan ic^ t�ocb Mnbsp;nif^t t^nn� 3(amp; ^abe (eiber forge / ba^ ie^ ein warer'propreenbsp;fein mn^/ba iife gefc�rieben Jabe / werbe fein Xeiu�rnu�i*nbsp;(ter befert @o wif ief? fi^ nn faren (affen nae^ ber (erenbsp;panti�^it3f �inen Xe^er fo(rn meiben/wenn er einma( bbernbsp;^wter ver manei ift- ^enn fte werbend ^infori nie^i beffer manbsp;fhen/lt;^^ ifl �^ran^/ wa^ ft^ verm�gen/ �^nb wi( mie^ �nbsp;vnfern f eren/biefelbigrn weiter/fo vie( ie^ vermag/bnreamp;nbsp;rifin�gnabe/in biefem 2(rtiffe(vnterric^ten*nbsp;v�^^�b wiewo( icfgt; bnre^ bie ^we�; ^�e^(in/ein^ wiber bienbsp;^im(ifc()en Prep^eien / ba^ anber wiber bie ^e^wer*nbsp;mer/aUen verj�enbigen g�rif�en gnug getf an ftabe/a(^nbsp;fc ba^/ wernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frr� wi(/p(^ wo( bamit wiber bie wf�rer

cnifegen fan/^nb bi^^amp;er vvn bem �e^wermergeift noefe vn^ gebiffen f�nb/wie faft fie ancb gewonnen fff)reiem @o wi(nbsp;bod) $tt mehrer f�ercfe ber 0(�wa(^en/ vnb ben Siriiefei be*nbsp;ftc ba^ ^n effieren / bifJ^�cbiin ^nr (ege in biefer fachen (aPnbsp;fen an^geg^cn� �^en ich fehe/faanch wo( greiffen mnf^/^�a^^-^nbsp;weiiber �atan foi�iptfme antwort gibt/vnb M vnn�g^nbsp;wort fpeief / gat er im finn / mich babnrch ^n hinbern in an*nbsp;bern fachen/baimvieimehran ge(eg�iftgt; ^arnmbwitmiv^nbsp;nicht (enger piemen / mit feinem^arrenwercf vmb^ngeben/nbsp;vnb bie heiiige gehofft (igen (affengt; �^r fpeie forthin wie vielnbsp;crwi(gt;

3�cp gild� t�i( t'c^ aber f�r micb nemen in �nef'^�i^ �25iidjlin. ^rg(ic^ rnfern warnen mit anjeigung/ wie gar nic^tDiefer (Scljwer#nbsp;^^^mergeig auff meine �runbe geantwort ^abe.

3gt;i?manbern/�ie�pr�dje�anbe(n/to von bem Seifigen ^aerament leren�

3^ in briften/ befennen a((c Qtrticfei meineo giauben� wiber biefe vn a((e anberc newe �e^cren/^amit fie nie^f bermal ein�/ober narij meinemnbsp;tobe r^itmen tn�d^ten/ ^er -fineer ^etteee mit jnen ge^a(fen/wie fienbsp;tn etbeben guef en getfjan �aben�

�ebwermer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ph dn fegticher fromer ffhvip gewarnetf�r

.^lben �acrament�feinben/au^ber Vrfach/ba^ biefe ndtdne, den (�wg^ imanfang fo vie( 5'^otten onb ^enpter hat^nbsp;nntereinanber fe(b�? vneinf^pnb biefe^ tertf? ha�benc^�a^ i�nbsp;mein 2eib/f�r ench gegeben) quot;Denn fo(che vneinigf e it vi�nbsp;ferev fan vnbmag n((ht vorn �ei�gen �ei(tfein?fei(i

b�^

-ocr page 293-

txgt;m?i(6en{�Wrt(J�^w'f�C 20z

kibige �atan/fvte i(^ in �cm ne^eficn �c^U� and) an* ^abft ^enn tiernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mn� ia cinctia) vn�gt; cinfeltta

KW/vn�dncn ewigen gewiffen verf�anbamp;aben/foler flar SSS' �^^wirten Srtiff ei gr�nben�

, ^^il pe aber fo maneberiep ver|�an�gt; vnb �Q^ert ^ie ^a^ �w / �ia ein fegUc^cv witgt;er M anOern verftano tft / �gt;a^� tcbnbsp;feiner feinennbsp;bvj P w�gen beweifen vn Oer anOem verlegen/ @0 foigt/nbsp;lie a�efampi irren/ vnOfeiner vwerinen bi^auffoiefennbsp;Wg/Oen�Derian Oiefein ort habe/vnOm�ffenalfoa�cfainptnbsp;�^�2(ben0inai haken oi?n \reri/ ^�ennongewilferVertiknbsp;?Wa(^ fein ^frt253a^ wag nu Oa�?f�r ein �benowai fein/nbsp;�w ^ert ober gewi^ wort Oer @(brifft iftf ^�en g^riftue?nbsp;�cj^�w�ifcn gewi^ vnO f (ar fein/fonf� !?at wan fte freiiid) ni*nbsp;JW-^^ir aber habenia gewifien^^ertvnOverf�anO/vnOeinfeinbsp;fteOa ftehen/vnO wir pnO niebf vneins Or�bennbsp;%^^^nnftennhieranifantworten/nbsp;nbsp;nbsp;f(baOeni(bt/Oa�?

(S^jfie waneberiet) wort ober � erftanO haben/ weil fie Ooeh ftn cft� ^enbtfachen eine^ finb/newiich/Oa^ eitei ^rotnbsp;fep/X^rtO geben folchegieichni^/Q5ieifh wie iw (g*nbsp;fn wwa Oe�f ^nange�i bnreh waneher-^rt^�eife an5eigt/ai�^3vh^-4�0urch^ kaffer trinefen^Kw/nbsp;aeyhg�6�Ourch^ elfen fewefJ fleifch^/vn trineten feine^ ^(nt^-^an^vater/Oer (Arbeiterin feinen Q�Jeingarnbsp;�flt;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^SnO fo fort an Onreh vieivn waneheriet)

weiehni^ i� va� cini�cr�c^amp;cttc^im^nan^dw/ande^eif S^�r ^^^nwb fep C� nicht vnbi�ich/Oa^ auch ber @chwerwernbsp;Ober einerlep fachen/wancheriepverf�anO vn worthabe^

t, lt;03e O�neft bichf S�ieimet ft(h�^ nicht fein f ^er phet Ooch �eip/ entweber nicht antwortennbsp;i�T^�^^�^^f^whbhwnt / aif? fpotteteervnferfrage/Cbernbsp;� frzT??^ �nr poct ftar biinb/ba^ er nicht Phet / wa^ wannbsp;wa^ er antworten folle� ^er hat hoch ha^ von iwnbsp;^�ert fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefragte bas? er vnfJ ba^ (eren f�lte / wie

fnchew�ge Ourch wancheriep Oentnng/rebe/gleich* jiiihnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�vgetragen werben ? ^olch^ alle�? wiffen wir

fctt ^�^Oet�/ben er vn^ iwer (eren fan.Jch wei�an^ berwaf* chewrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wtge 5)ei(an0 / nicht alleine waw ^Oniro�

wnbern alle Oeutunge Oer @chri|fthat �r f)et� ein 5e(^/ein �ctpein/�onne/^j�oraertpern/^orn/Jquot;!quot;�^^

auffinvnOfagtvoniw/ �in /eglicb^anfffeineweife�

2- �erabc

-ocr page 294-

ntwe 49�rf.

al^ ^aiWcttcn wir �tc / wie ent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ifttaiWftt

vno ad}cn ^abcn/ ober ai� were /ernan�) ber Daran ^wetffeK�

aber fo�t er antworten/ba Da fragten wir/ ^ic e^^n* gienge vntcr Den @c^werntern/ ba� bet)/nen eineriev nant�/nbsp;wort vnb oerf�anb/ mit im felb^ vnein^ were ober einerlei)nbsp;�atiilab, e^en/ Da ein^/iafagt/ Das? anber/neim SK^S^artftab fpric^t'nbsp;gwin�eu 4uto ^eige anffben (t^enben t^eib* g^wingei fpri(bt/baO*f

^nto ^eige anff^^rof-^^n fan� beibe� niebt war fein/^wer mn� liegen onb be� ^enfel� �erer fein/^�enn nt einerlei) rebcnbsp;fan� nicht fein/ba� einerlei) namen ober wort ^ngletch ^Wff^nbsp;wiberwertigen berftanb onb bentnnge habe�

3�h nic^t fagen in bem einigen fprncb

6i^)ebaeffi �f/i|�ba�l?amb�otte�efc ba� �ambhie�ngleichfollf ^sjtamb �jenten ein @(ha|Tonb �^Volif / oberen gleich ein ^chaffvnbnbsp;nicht ein 0chafir/ wie boch in bem einigen wort ^uto/^^rl^nbsp;Sie e4gt;wer ^colampab onb Zwinget onein� fmb/ oil einer frrichi/nbsp;niernMiibennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beute bi�/ber aiiber fagt/��ein/e� beute einanber�/3t�/

maH4�uiep Qtviugelfpricht/ h^iOe/beutet/ ^colampab fagt/T�ein/ hf ifh fehlecht (3li) ^iberumb (^colampab fpricht / 55�eittnbsp;�eib/beif� mein� amp;ib� ^eichen* J wingel fagt/ ��ein/e� heif^nbsp;fchlecht�/5gt;�etn2etb� ^ic^tefoumananttvcvten/t^nb^�f^nbsp;vneinigfeit vergleichen/ auffba� ber 'Teufel nicht fo falt m�^nbsp;(le f�ehen/vnb in feiner S�gen fo �ffentlich ergriffen werben/nbsp;SIber ba� wirb von inen wol ewiglich vnuerantwort bleibemnbsp;�i^nn ob gleich ein ort ber �chrifftghni^nmeinSambnbsp;nennet/ vnb al� von einem Samb rebet / �o rebet (te boch nitnbsp;feinem ort bawiber / vnbftrafft fich auch nicht felb�/nochfn*nbsp;getT�einbajih ^ennba�er ein Samb genennet wirb/ffchfnbsp;nicht bawiber / ba�eranber�wo ein Set�ober ^tein genen*nbsp;net wirb/vnb if� feine vneinigfeit hie�

Sl^er ber @chwermergei|� helvet ffeh hiefeib�in bie ba* cf en / vnb beutet nicht allein mancherlei) wort / f onbern auch ,nbsp;einerlei) wort zugleich an einem ort/wiber fich felb�/^� weefnbsp;boch bie l�ge nicht fo grob/vn biefchanbe nicht fo gro�/wertrtnbsp;fte einerlei) wort an anberlei) orten/ vneiniglicf) vnb vngleichnbsp;beuteten/ober mancherlei) wort an einem ort vngleich beutet�nbsp;SIber bn� fte einerlei) wort / an einerlei) ort / in einerlei) rebe/nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vngleich vnb wiberwertig beuten/ ba� heif�/ mit vriaub/ ffch

wol bethan / vnb ben 'Teufel nacf enb an ben pranger gefchln^ gen. ^�enn feine fprache rebet a(fo/vnb ein ^inb mu� faaen/nbsp;ba� nicht fein fan� � enn wenn ich fage / ghriftu� tff �ot*nbsp;fe^^Samh / fgn^rti(amp;t fein/ ba� einer burch� Samb einen

-ocr page 295-

^crUanMn werben/'�nter bem �25ret ift mdn iidb/ eeer t� vcm quot;Srot tf� mettt�etb/ctc Wb a(fe fc(bf? auch wetn^ftnMnbsp;2(�twert teb�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��ge�getfl wct^ wo( / buf^ er e�^ bi

Mit vnretbt tb�t/e�b fe(cb^ aUei� barumb fpetet/ ba^ er vh�? ^^*^un��mpffe/wb feine ��ge� bep be� feinen febm�efe. ^ennbsp;JfWeif^an^ ber maffen woi/ ba^ wir mit aUem ernffbr�bcrnbsp;Jjreitnt/M^biefe wert (��a^ iff mein �eib) feOen/wiiefiebanbsp;f^en vnb ianten/ anff^ einfeltigeff eerffanbtn werbe� / enbnbsp;^^eben nicht maneberiet; enb uneinige 4ert a�^ einem ^ert/nbsp;i^irftetbnm

. blt;i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefagt in meinem ^�cb�n/ba^ bie /e*

^l^/tt/fe bafagen in gemeinem gefpreebe/ 23nter bem^ret �Jisbi�iffu^amp;ib/eber im^ret iff �^dftn� geib/niebt^nwernbsp;Jammen ffnb/�arumb ba^ (te mit feicben werfen fven gian�#nbsp;befenn�/ba^ amp;tb warbafftig im 2(benbma( iff*




3 wam


-ocr page 296-

27d

matt W�( g�tttt^ fagcn/OStttev �^em^ot e�)cr tm Sfuf ifi C!?rifl�^2erb/3t^ni/im 2(ben�)mal tftff�n|iu^�eib mapnbsp;�alfng�^�att moUe v�^ beim nidx gbtmcn/ ba^ wir von vn^nbsp;ferm �5(aubettmocbt^n reben�nbsp;er bie ^cbmermer gttnrf ein atfo /rcn l�f�ertcttnbsp;bamitnbsp;nbsp;liicf ftt. @ie f�kn wol / ba^ mit /ren t�ge� in emrp

lt;vigt; ort bttb wort anbcr^ flehet/ vnbm�Ucn bamit ire vnemig^ feitmtcibingenvnb nidx wtberruffen/ ^^giitaber niebt*nbsp;^ir g�nnen inen moi/ba^^ftc and) anber^mo vom ^aera*nbsp;ment reben/ wie fie mollen ober f �nnem 2(ber ben �^ert imnbsp;�enbmal mollen mireinfeltig/gemif^onb fieb^v �aben in allennbsp;worten/fpllaben vn bneb/tabeih'^eil ftc ba^niax tjun/fo febnbsp;iieife ifb freo / ba� ber �^ewfet aller oneinigf�eit vater/fcij ir 2^�nbsp;rer,�lt;)enn �Panina fpriebt/Q5ott iftniebt ein Q5ott ber on��nbsp;cinigfeit 0o ftnb auep alle^bf iften eineriep gefinnet/^pb^'nbsp;4* onb machen niebt^ntrennnngb�onb Sllfo fenneftn bte^nbsp;.f,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenC3cilt an^ bererflen fruebt ireroneinigfeit

*�

SSS ��ber ba^/lVo bie �ebrifft einem binge maneberiep na* @cs?ntftcia men ober rebe gibt/ ba fmb biefelbigen nicht alleine gnt ein^/nbsp;onb nimer mibereinanber/ fonbernanehgemis^vnbmoige*nbsp;^r�nbet/ba^ man barauffHen fan/ 2(1^/ mogbfil^n^^nbsp;Sainb geprebigt mirb/ba bin ich gemi^onb fieber/ baf^ er moinbsp;vit recht ein 2amb heift?2(bcr ber @ehmermer fan feiner feinenbsp;tentnng gemi^ machen/^en garlf�ab ^at fein'^iito bi^ aimnbsp;�iicfcn tag nicht gemi^ gemacht / ba^lobente/mieer^f�r*nbsp;^ibt/alft h'e e�? felfo befennen. ^n^tngel aber onb ^colampabnbsp;�abf noch nie mit eim bnchi�abT�rgenomf/ ba^ (je e^moltennbsp;gemi�J mach�^mie(3(i)|o viel at� bentet(2eib)fo viel at�^eib^nbsp;Reichen fep/0onbern fagen^fchlecht baber/al^ (r eigen mortnbsp;vn meinnng/ber fie felb^ ongemi^finb/onb niemanb anfebf*^nbsp;tgt;a^ �'e e� molten oerfnchen^ fie e� m�chten gemi^ machen*nbsp;(^X2(rnmbfo(ton^ ber ^erchmermergeift bie nicht ieren/nbsp;X^Wieinber^chrifft/ ba��'^eich �otte^/ maneheriehnbsp;bentung bette/ fonbern bemeifen/ba^ folche bentnng^nbsp;tVibereinanbervnbvngemii^meren/^Biemir fingen onbbe*nbsp;weifen/ bast (re irrige faifche beiitnnge nicht alleine manebee*nbsp;lt;ep/fortbern auch miberetnanber onbongemi�finb-nicht feirtgeantmortet/^enn ich fechte miberireoneinigfcifnbsp;0nb �i�herbett^^o antmortet er mir von ber manchfeltigfnt/nbsp;�erabealft mere manchfeltigfeit vn vneinigfeit ein bingOennbsp;frage mie eftgngebe/ba^ (re bentung vnb verftanb nicht ailei^nbsp;�e manchfeltig/fonber� auch vneinst vn miber cinanber f^t*^

-ocr page 297-

�o �ttfwertet tl# i�g ftt) nit^t ��ret^t / Sa� (ie Wrtttc�fcItta

*� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�cn��ctt (affe� v� �nfer�

Vf renne� vnO ff em g(a�be� reebt gebe�.

. . ^i^tt� wi( aber a�cb Stwtwort gefaUe�/ w(e bie v�# i� foleber mattfbff���feit a�^ bem f)ci(ui c �ftfffnbsp;if� �iemanb babft��fgt; Oo�e� wir �� ^� /ne� trette�/nbsp;���ffen (te wariieb folc�e erger�i�^berv�etntgfeit weg*nbsp;^��/v� be�j ^^ert�? vn verffanb^ u�or ein^ vn gewi� werbe/nbsp;^^nftffbewe� wir vn^ga�^ billicb/Vrtbfage�/ber^e�fe( if�nbsp;ber beete�, ^en� f oleb ergernis were �beiger bet) 5�tb�n/nbsp;^f� bie ^((berft�rmer/Silber W�rbe� vn^ �iebtnbsp;�^ber bneinigteir be^ �erfeanb^ v� ber rebe/ba^ iff ber ^eufebnbsp;J�e�� ob ftegleieb ff�efaebealler binge gew�nne� bffff�/nbsp;v�b bnsj Oae man( geff op(fir/@o beitb fte boeb �iebt mehr a�^nbsp;9fricbt/vnb fre fac^c �iept weiter braebi/be�� bas (te �n� bie*nbsp;Jftt^ertc^�a^ iff mei��etb) fetten settemen naeb onfermoer*nbsp;S(berbamitbftte�fteno(b�icbt ffen oerffanb bewei*nbsp;ffi/tonne� �oeb niinermebr be�felbige� beweifem Q9en� n�nbsp;l^n veebter ^eiffbeo (�e� were/fo W�rbe er �iebt a�einebe�nbsp;Wbe� berffanb wegneme�/ f^nber� aneb eine� a�bern bnbnbsp;^enbtgett/wabvbfifffi�f� an feine ffat gebe� vnb beweife�,nbsp;@,�pan{n� gieieb �t^ff^ allergewaitigff bf �f bie gereeb*nbsp;JJ�tett oe^ ober weref weggenomen/ er fff�icfiinbsp;nichts au^geriebt/er ^�tu ben aneb eineanbere gereebnbsp;c ^Jfit an biefeibige� ffat geieret ^b gewi^ gemacht �bttnbsp;aite ^effament �iebt a�ff/ bt� er an feine ffat bas �e*nbsp;quot;affament eingefe�t vnb viel gewiffer macht ben ba� a(te,nbsp;(js- iff nicht et�feiner ^eiff/ ber ba (eretonb fpricht/nbsp;iff erlogen / onbgibt bbch feine gewiffe warbeit baf�n ?^�/b��mu�nbsp;i�genffraffe�/ onbbagegenntcht wiffe� �nberfetber�

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bief�ge� wi( gewa(tig(ieh ff�rbe�/ ber mM�?an ber*

gewijffonbbeffenbige warbeitffe(* f�rcht ftchnbch ffeucht nicht/ bi� bie belle/ bonbsp;fcH snbsp;nbsp;nbsp;^nrbeit f ome.^ie iff gar gerne im ftnff ern vnb abwe

CA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5ff nn nnfer verffanb falfchin biefe� Worte�

fffttts 2eib)fo iff Jwingel fch�lbig/ba^ er feine� oer* tgt;nhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ert(�em((ch/ba�? bebent meine� 2etb)gewt� mache

bnbh^^^�^^�lifamp;^f^fiff*�^firfi^i�cn gleiche� ^eolampab ^ber bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feinen/^en� wollen(tc

^i^WilbirmbtWebrfagen/^eilffe/renverffanbober

� � 4 W

-ocr page 298-

^ext rticOt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^abcti f�nnen/ bciAifcn/ @0 �fl^

wi^/ nbsp;nbsp;nbsp;|K aucS vnfern verftano vn�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcficnbi^^

Uc^ m�gen fd(fc() fc^e�tem ^cnn tvte gefagt t|�/ ^er fan eine (�gen gcmt^lvn bc�enOjgUctgt; fttaffen/ bcvntdx bicwt�erwcrnbsp;tige marweit fan auffbrtngenf ^er fan ba^ vnreebt tab�^ein/nbsp;Der nicht dagegen Da�? recht heweifetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muf? ic ba^ Siecht

Oie Sinf�ernif? ftraffen/ eine ftn�erni�^ firafft Oie anOer nicht/ ^0 treibt anch^eei^ebub feinen ^enfeian^. @oich�^ f�ietnbsp;Oer @chwermergei|� mol / Oarnmb gehet er ombher wie Oienbsp;^ah omb Oen heiflen breixftchtet gremlich wie onfer '^ett vnOnbsp;oer(lanO nicht tc(bt feo/onofehemet Ooch onO (leucht/ mieoernbsp;Teufel Oa^ mort 05otte^/ Oa^ er nicht m�ffe bemeifen/ mienbsp;fein '^ext onO oerflanO recht fev / �enn er f�lef mol / Oa�? erftnbsp;nicht thun fan.

�^rnmb meinet er / man f olle e�? Oa laflen bleiben/ Oao^ er Oen ^ext Oe�? SlbenOmal^ nach onferm verfianOe auffhebe/nbsp;onO feinen anOern gemiffen an feine (lat fehe/ ^ein/ Oa^ giltnbsp;nicht. iltn abbrechen / fo bame auch miOer. ^iltuf�rir�nbsp;thumb marnen/fo lereauch Oiegemilfe Garheit an Oie (lat/nbsp;00er la^ Oein mei(lern onO leren an(lehen / ��en Oamit gib(lnnbsp;Oichfelb^gemonnen/Oa^ Ou ein falfcherS�gengei(l bi(l/meilnbsp;Ou Oa^falfch fchilted/ melch^? miOerfpiel Ou nicht marhaffrignbsp;noch gemif? machen fan(l/vnO milt^ auch nicht thun. �ernbsp;hrilige Q5ei(l aber mei^ ggrfeinOa^ miOerfpiel ^n bemeifennbsp;nnHemi�J ^nmachen/moer Oie S�gen oOer/rthumb (Iraflit.

�2(�? fei) nu euch meinen lieben 59errn onO ^r�Oern ^ur marnung gefchrieben/ Oenn hie f�nO (r Oiefen Q5ei(lgreiffert/nbsp;Oa� er Ooft Siecht fchemet onO ein onn�her ^effcher i(l/ oa e^nbsp;nicht not i(l/ onO flaOOert onO fleucht oberhin/Oae^not^nnbsp;reOen i(l. �nO mie ich in feuern Such auch sefagt habe/Oarfgt;nbsp;fe(lnichtOenefen/ Oa^erOirauffein SIrgument oOermiOer^nbsp;reOe/rifhtigouteraug^gehe/ fonOern gleichmieerauffOief^ ,nbsp;er(k miOerreOe gethan h�t / fo thut er fa(l au(f alle anOere mienbsp;Wir h�ren merOen.

Oieferoneinigfeit onO ongemi^htit frer reOe onOoer(lanO/on foOOer getrod von fnen / Oae? (te Ofr einen richtigen gemifjen/nbsp;cintrechtig^ lt;ext machen in Oiefen mortf(�a^ ift mein �db)nbsp;^cnn (te Oas? thun/fo trit getro(l ^u fttamp;fc mil ich mich auchnbsp;gemonnen geben / ^eil (teaber Oa�?nicht thun/fofeilen fienbsp;onrecht habett/Xeher/@chmermer/39erf�rer heiffen/onO oanbsp;gu auch oerloren huhen/menn fte gleich nochfo (leiff ono ftoi�

meren�

-ocr page 299-

vont nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;275

�lt;�Ot. !֫nn wfnn gtcic^ �r nbsp;nbsp;uptfa^e enti )trffll,rc(bf vnP

�vcre/fo muf�c man ^cnnof^ ia dtten etnigcn/ric^ tt9cn/gemi|T^rt/ctntre($rt�en^ertfabcn/wei( auff vngcw�pnbsp;fcn/�neinigcn/mtOcrmerttgcn ntc�t^ 5u batvni anbsp;meine erl�cwiberrcbe noe�/ba^ Oiefe �eeie fo viel vnebnbsp;*ii9^ ^enbier amp;at/ ^nm^eie^en/ ba^ ber �atan amp;ie meinernbsp;bnbQ5ei|ii||.

C� *33m anbern/^)atfeie^ be^erf/ba^man vn^^aueb beweis fen feite an^ ber @(bnffe/mie ba^ wertiin (SfC fo vie(nbsp;^�beiOe/ a(^/ beutet/ im �benbmab ^�enn ieb tn meinemnbsp;^ffbtin batte beweifet/ba^ ber Q5eiit infein^tJorigen @(b*nbsp;�nten mot ettiebr @pr�cbe ffiretauf^ ber (gebrifft/ barinne/nbsp;�jii/fotte beutet beiffen/ Stber c� mere fein eigen b�ncfet/vnbnbsp;vtttc e^ noch nttbt bemeifet� '^arumbbegert ieb-^ rv fottenbsp;�^peb tbun/vnb feine beuteteij bemeifem ^�en ba� er �pr�ebenbsp;Wt/i|t vn^ nicht boeb von noten/^ir fennen fotebe fpr�cbcnbsp;^ftmol/ auch obn fein btvf�r Rieben / at�^/ S^bt�if�u� tf� ftvnbsp;otf� etc� Stber ba^ ba beutelet) in fci)/ ba�? febt� vnb f ennennbsp;it)ir ttifbt/tirthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnlffij:? aiif� rnndSf hrrft�r f�men.


-ocr page 300-

274

foUcn flc^cn/vn weU (te getert amp;ab!rt/�)a^/3(�/ fe be�)euten/fo foUen pcef^bepenOiglt(amp; betvetfen/vnO vn^ aiinbsp;flat be^ vongen alten gewtfl'en '^ext^ / tvelcben fte wollen ^U�'nbsp;viittet vno vngewii? bnben a^wacbt/wlbernmb einen newen/nbsp;gewilTcn Wtn/ wietcb orobenancbgefaatamp;abe/ ba^fiO�nbsp;tbnnfcb�lbi^finbt ^eil fie nn baffelbige febcwen vnb wolU�nbsp;nicbt bran/fo atben fie wol nuerfle^en/ wa^? fie f�r ein^nbsp;^aben/ al^ oer nur brechen onO nicht bawen /reiflen vit ntcbinbsp;heilen w0lle/0a^hei(� Oer teufet �arnmbfevabermal��^^nbsp;warnet f�r Oiefein �^cbewtenfel / Oer fo flencbt vnO (�aOOert/nbsp;Oa^ er nicht richtig antworten wil/onO laf^(n laren�nbsp;(�eh�^t hernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sl'^er ench/al^ Oie vnfern/weiter^n onterrichten/folt

ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fw�etichtift/ werOafagt/ Oa�^Oi^

tcity, quot;w�rtlin (3(1)fooielheiffe/al^Oentet� �^fan^fein53(�enf(amp; nimermehr be weifen an einigem ort Oer �chrifft/ 3^� lebnbsp;weiter fagen/^enn Oie 0chwermer in allen fprachen/fo auffnbsp;^rOen fino/einen fprnch bringen/ Oarinnen (3(t) f^o Piel geltenbsp;al�^ Oentet/fo follen �e gewonnen hnben. Slber 11e follen^ wolnbsp;iaflTen/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mangelt Oen boh^ 05 eifern/ Oa^? fte Oie 3'^eOef nnfl

�rammatiea/ooer wie ftc c� nennen�ropn^/ fo man in Oer ^inOerfchulen leret/ nicht recht anfehen�

�3efelbigefnn(t Urct/ wie ein Xnabe folle a��? einem wort ^wep oOer Orep machen/ ober wie er einerlep wort/new^nbsp;cn brauch ober mehr oeutung geben m�ge� Sllfi Ooj^ id)� mitnbsp;etliche c^rempeln beweife/^�a^? wort ^lume/hach feinernbsp;flen vnO alten Oeutung heifft c� eine $Xofen/ �ilien /Q�tolen/nbsp;vnOOergleichen/Oie au�? Oer ^rOen wechfl onO blhet ��jeh ichnbsp;�u ff hf if�tun wolt mit einem feinen lobe preifen / oh (ehe wienbsp;er von Oer 3ungfrawen $5?aria f omet^o ein fchon f inO/magnbsp;ich Oae? wort diurne nemen / on einen 4ropum machen/oOernbsp;-a eine newe Oeutung bnO brauch geben/vnofagen/ffhriflu^if�nbsp;S�r'^'ftne diurne, ^ie fprechen alleO5rammatiei ober $XcOenmep ,nbsp;fler/Oa^^lumefep ein new wort worben/ph habe eine newenbsp;beuturtg/Dhheift nu nicht mehe/�ie diurne auffbem geioe/nbsp;fonbern ba^ tinb 3ef uf?/'�h m�ffehie nicht ba^ wort(3(l)5tifnbsp;beutelep werO^�enffhri(�u�? bebeutet nicht eine blume/fonnbsp;bern ct i� eine blume/0o�ch ein anber blume ben bie nat�rliche*nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^nn f0 fpricht ber 'Poet ^)oratiU^/dixeris egregie,no-

callida uerbum, reddi'derit lun�ura nouum , ba^ift/ Q5ar fein if�^gerebt/wenn bu ein gemein wort Fanfl wol per/nbsp;newe. �Oarau^ man hut/Oae? einerlep wort/^wep ober Pielernbsp;(ep wort wirb/wett� e^ Pberfeine gemeinebeutungeanoerenbsp;nefpe

-ocr page 301-

�ewc bcutiuisK mc�t 2((�^ b(ume/ (|� em anbcr were/we�t� bcifr/vtW c�t anber^/tvcn c� �ie ttat�rit(^cnbsp;r n Viw oergleicb^Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anOcr^ / wen� cine g�(^

�^�/fi(6crn ober ^�li^crn ^efen ^eifft 2(lfo wenn man von ^ttem fargen S5�an fpriebt/fe ift ein J^nn V / ^ie ^eif� ^un V ��rif�etrtnbsp;Margen �i(� / vnViftan^Vemaiten won ein new wort^^wni��nbsp;tyorOen/ naebnbsp;nbsp;nbsp;�ere ^orati// vnV mn^ nie�i bie/ 3l^

wtf tei), fein/Venn Ver Marge beOenf et niebt einen ^nnb� 2(2fo reVet man nn in allen fpraeben/ vnbvernewet bienbsp;tvorter/af�/wen wir fagen/ Solana if� eine morgenrote/^b*nbsp;ift frnebi ^rib^ / ^er teufet if� ein Q5ott bernbsp;^flt / �^cr ^apj� iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ngiiflin ift 'Pa�il�^/ @-

^nnbarb ift eine ^anbe/ Jdauib if� ein bolbwiirmlin/Siib l^rort an/ifi bie @cbrifft foleber rebe voll/vnb beifft ^ropn^?nbsp;Jbee S7?etapboflt;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5rammati(a/ wenn man Sweierlet)

�mgen einerlei) namen gibt / vmb be�? willen / ba�? cm glcieb^ Ji^in beibcn ift/2?nb i|� benn berfclbigename tiacb bcm biiebnbsp;l^bcnWol eincrlep WOrt/aber potfftateac�gnificarione plura,nbsp;bcr maebi/braitcb/ bcntunge/^wei) wort/ein alte^ vnbnbsp;�^^^wic ^oratin^ fagt/vnb bie Minimer wolwiflcmnbsp;foUbrn vcrncwcten Worten/nbsp;*�2t Ober anbcr ober new ^�feben/ vnb fagen / ^ubif�einnbsp;^lt;'(bfer ^niW/^ w ^y��nebe |tnb recbte TPb^if

nnb rcfbir S5�oabiter t�ebter/ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein rechter @a

� 3trm/ Sutbrr if� ein anbcr ^)n�? / Jwingel if� ein an*� j^^�bore/^colampab ift ein newer Slbiram* ^itfi�lfbenre^nbsp;Werben mir alle ^Denbfcben engni^ geben vnb bef ennen/nbsp;newe W�rter ftnb / Q3nb gleicb fo viel ift / wenn icb ftige/nbsp;ift ^n^/ Sntber ifi ein anber gntber ift ein rc(^^nbsp;Snfber tf� ein newer 59n^gt; 2((fo barman erf�llet/nbsp;in foieben reben/nacb l�rr lere ^oratif/ein new wort an�Jnbsp;� L.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gemacht wirb/�enn c� flapt noch Hingt nicht/

Jyich fage / gutber bebent ^gt;itf^ / fonbern er ift ein j^n^z wefen rebet man in folchr� fpr�cben / wa^ einer fep/vnbnbsp;�lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wefen/

b?? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ @0 wirf�n C� ftnben in allen fprachen/

ich f�rwar / ��nbalfo leren alle Grammatici/vnb ^chule/vnb wirf�nimermcbrfin^nbsp;^c^^^5f�/w�ge beuten beiffen*

ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpriebt/ 3obantte^ if� ^lta� fan nie^ Sodann�

(erfSw �5^^^^'^^^^^^S3��banne� bebeute ^liaf^/^enn c� auch Vf riicb Were/ba^4^^^*^^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ta^ bcixut^f o viel bill/

. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(bet

-ocr page 302-

27^

camp;cr (fUas 6ehc�tct/vttigt;tta(amp;�wm�^(�^^W/ m�fle e��^nftu� vmbf eren/ vn fa^ett/ ^lta^ if� Jo^anne^/nbsp;Va^ t�/cr beocwtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�onbcr� �^rtltug wU f�0^�/

Sobantte^fev/rtKbt wa� bcocutc/fonbcrn it)a� a f�t cit� wefen ober ampe babe/ottb fpricb^/^v fev ^)te i�nbsp;em �e�v wore worben/ onb betf� niebt ben aieennbsp;fonbcrn ben newen (BUa�/ Viewer ?gt;enbffben fn^en/nbsp;�annef^tf�ber re(bee(^�a^/ 3lt;gt;blt;mne� tft ein anbernbsp;jo^anne^ if� ein newer (Biia^- (^ben fo i�^ aneb �^vebe/^��*nbsp;^�blt;^eein wefen/onb ife warbaffei^nbsp;ein Seif?/ aber boeb em newer Seif? / ein anber Sei^/ ein reeb*nbsp;terSei^3iem/ffbetf�M^tf� ein rechter ^einf�oef;

gjeber wie (iappet�/ wenn bu foicbe^alfo W�t beute� nach 3 win^eif? b�nrfei / ffbriflu^ bebeut ben rechten Q�ein^nbsp;0ocf t ��er iii benn ber rechte ^einftoef / b^ �heif�u^ bebeut^nbsp;Johore ich woi/gh�^if�u^folt ein Reichen ober beut ung fei�nbsp;bef? hoi^e^ im ��^einbergef Sich ba^ were fein bing/'^arumbnbsp;hette benn ghviftuf? nicht billicher aifo gefagt / ^er rechtenbsp;^einfl oef ift ^heif�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf� / ber h�lfen weinftoef bebeu^

tetSheiftumt c^f?ii�ia billicher / ba^ghei|�^bebeutetwer^ be/benn ba�? er allerer^ bebeuten foit / (tntemai baf? ba beutetnbsp;allemai geringer ift/benn baf? bebeutet wirbt *33��gt; alle ^ei*nbsp;chen geringer fmb / benn bas? bing / fo (te bereichen/ wie ba^nbsp;alle^auch��arren vnb Xinberwoioerftehen�

Si�^erber^wingei fthet nicht auffba^ wort Vera in bie* tfbriffi.� iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^pruch/ffhriflUfi?i|� ber rechte QiVetnftoef/^enn er ba^

ber rechte felbige aufehe/hette (v nicht f onnen beutelev auf? bem 3�/^^ wemfwef. f�en� ^enne^leibetfeinefprachenochoernunfft/ ba^ma�nbsp;fage/gh^ift�^ bebeut ben rechten Q�einflocf/^�enn c� fan Mnbsp;niemanbfagen/ baf?an biefemort ber rechte'^einflocffev/nbsp;ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im Weinberge� Q�nb zwinget alfo ber ^ert mit

walt/ba^� einitoef) fev hie ein new wort/ba�?einf anber�/ � newen/rechten ^einflocf heiffe/onb nicht ben '^Beinflocf i�^nbsp;QBeinberge / ��arumb fan auchSll/ hie nicht beuteievnbsp;fetibern ^htil�u^ iil warhafftig onb hat ba^ wefen eine^nbsp;rechte� newen QBeinffoef f?/^iewol/wenn gleich ber ^ejttnbsp;fo fi�rtbe / ghrifluf? iff ein ^einflocf / fo lautete both �icht/nbsp;bai^ ich M molt/ghei|�u^bebeutet ben^einf�oef/ fonber�nbsp;viel mehr fol ber ^einjjocf ghviffum bebeutewnbsp;tfbnrtu�tft S(Vfoauchhiefee@pr�ch/ffhei|i�^iftba^�amb @bf*nbsp;omb (ef? / fan nich alfo oerflanben werben / ffheii^�^ Gebeut ba^nbsp;�amb �ottef?/�entt fo w�^ e ff hri�uf? geringer fdn/al�nbsp;aeichen/

-ocr page 303-

vein ^6eh{gt;m4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;277

^^^ett/lgt;cnnlgt;a�2ambQ5o�e�gt; ^clcb^ wtl aber bennba^ ^mb Q5otee�?fem/ �)a�g^n|t�^bebeu(ete �alt^femOa^nbsp;PperUmbe 'amp;arumbfereeerfJ�etttt ntcbt vmbvnbfpreeb^nbsp;wUuber/i�af^i�amb �otee^ tf� gbrif�^/�)a^ ift/Cftedawbnbsp;^^ocueet g^riftue?/ ^ic peweet 5�u aber wei( egt;a�?nbsp;^^^rtiirt (Q5ottc�) bep �gt;em wortc^awb)pe^et/^ winaet (� wUnbsp;anOer/ netv tvm tf�/ beilTe auebnbsp;�g�rr/ ttcft) vn�gt; red^t �amb/we�eb^^ gpriltue^ warbafff ig tft/nbsp;���be Oae? a(ee C^�erlamb.^�rtb fFort an/wa^ fte mehr f�rnbsp;^rempel f�ven/ a(^/ ^er @ame ift amp;0ttc� wart / ber 2(rfer eer �Amenbsp;JjJ.btc^elt etc fonne fte feine benteiep ane? bem (3f�) waeb�/nbsp;!�^^autem arunbe/@0nbern biefinber in ber ^epulefagen/nbsp;nbsp;nbsp;*

STcf er feien �^repi obervernewete werter nach p ^^netapbora/ ^�enn uocabulum firnpkxamp;metaphoricumnbsp;ttiebt ein/fanbern jwep wort 2((fo brif� �ame bieniebtnbsp;ttoeb �^�Beitjen/fonbertt Q3otte� wort/on Stcf'er beifft bienbsp;bennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efpriebt ber ^ertfe(b^) rebet in gieiebnip

R/nn nifbt oon nat�rtiebem ^orn ober Reiben/ � er aber aieicbnilfen rebet / ber maeb^ an� gemeinen Worten eitelnbsp;wort er/fonft werend niebt gleiebntpnbsp;� � S?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gemeinen wort branebete in ber vorigen bentnn^�

lt;Ja^ gar ein toller vnnerllenbiger ^ei|� if� z' ber in gleieb� �Mjen/miivie wort nemen naeb gemeiner bentnnge wiber bienbsp;len hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gleiebttilFrn / ber mne^ benn wol mit beute*

aeuefelep ^n febuffen gewinnen

�-^tem/alfo auch ber 0pruebau�? bem erf�en ^ueb S5?oft/ ��eben �a ^^�ben Cebfen fmb fieben Sure/ ��n fteben ^b^i�*^/n*ib f�hl P/quot;nbsp;nbsp;nbsp;f��

bnw^ ^^^^^^^^^�^^Fe(bf^fagt/baf?ervom^raumrebe/vnb �leie^nt� ober ^eieben ber �eben 3are/0o m�flen ^ie bienbsp;^bern)au(b metapbore vn ne*nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fein/vn eben baflelbigebeijjen/ba^ biefe wort/0ie

^U�? alfobiefewort fieben ^ar (naeb gemeiner beu* �Jhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CebfruCuaeb uewer beutunge)ei*

7^ beiifen/�enn bie (teben Cebfe� bebeuten niebt fieben b^4 pe�nbfelbe? wefentlicb vnb warbafftig biepe*�nbsp;ar / ��enn e� pnb nicht nat�rlicbe Cebftu/bie ba graeinbsp;(fiy^jFrber^eibe/ welebe wol bureb alte gemeine wortnbsp;fitih r�P^^Fen)genennet werbtSlber bie ift ein new wort/vnnbsp;bcif^bungerf? vn ber fude/ba^ iji (leben (arnbsp;ebf fAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;her f�lle. @umma/@ie m�gen wol @pr�*

F^tgen/^)ie ip beutelep/aber fte werbend nimer^ W einigem beweifeu/ wie pe benn aueb bibber folebeg�nbsp;�ube*

-ocr page 304-

^nbeweifen ftcf; noc� nie nnterwnnben �aben/ b'^�ein^/ e�^f(^ gnng/ sven �e fpr�cfx f�rcn t)rtb fagen/^ie i|� bentelev/Sibernbsp;on^ i|� nicbt gnug / Denn wir gieuben niebt an gwinget cbevnbsp;eini3lt;^n 55�enfcb^n/wir wollen grnnb nnb bewcifnnge �aben*nbsp;�'^erbie wirb vieleiebt bieanber�^ottefieb br�f�en vnbnbsp;f�gen/^iemit wirf�n beftetrigen be^ �eolampab^^eiebeletynbsp;weil berfelbige nach ^orgii/ aneb et� new wort/nbsp;vnb^^ropnm maebi an^ bem gemeinen / onb fpriebfnbsp;�elbbeifl�ebiemein^ geib^^eicbem joleranfftfibalbgean^nbsp;wortet/ ba^ bic Q5rainmatici / ba^n aueb alle gb^nbsp;Xc(jei wi ver verbieten/ 55?an folle nimcrmebr von gemeiner alten ben^nbsp;guniercFen, tnng einefJ wort^ tretten / vnb newe bentnnge annemen /nbsp;jwinge benn ber ^crt vnb ber ���erflanb / ober werbe an^ angt;nbsp;bern orten ber �ebrifft mit ge walt beweifet/fonfl w�rbenbsp;man nimerme�r fein gewinen%ert/verfianb/rebe noeb fpva^nbsp;Hobanne� cbe bebate Sll�J wennShvlftu^fpriebt/S^baniie^ Ift^H*nbsp;iftsrim. a�/gt;jie^wingtber ^ert vnbglanbe/ba^(^lia^einnewe^nbsp;wort fein mn^/ weil ba^ gewi^ i|i / ba^Jobanne^ nicht ifenbsp;tfbr^o� �g 110(f) fern (jifenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lem/ Sb^if�^ Iftein Sel^/

��Aeie- nbsp;nbsp;Jminget abermal ber ^ert felb^ vnb ber Q5lanbe/ ba^Sel^

pie einnewee? wort ift / weil gbiif�n^ nicht tf� noch fein fatt ein nat�rlicher 5et�gt; �a^ nn lt;�colampab/bie an� bem wortnbsp;�eib macht Seib^^etcben/ gef�ebet man im nicht / ^�ennernbsp;t^ixt� mntwilliglicb/ vnb fan� nicht beweifen/ba^ beroertnbsp;ober Q5lanbe fo er^winge^ Q5leicb al^ wenn einer mntwillig*nbsp;(ich Wolfe alfo�^ropi�ren ober wort vernewen / ^a�^ ^uan^nbsp;Qd� ���tt gelinmift Q5otte^ f rafft / 5�vom*bfoltefo viel gelten/ba^i^^nbsp;��iium i(i uangelium i|� bef^�'iolanbf? @chwerf / 2(lfo mbcbt einernbsp;Belial/ �panlum / 3aba^ belffen ober beuten / wernbsp;wtl^im wehren e �ber man nimet^ nicht an/ er beweifenbsp;benn/vnb zwinge am^ bem �^erhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

2(2fo �reitet i^colampab auch nicht weiter / benn ba^ er eitel ^rot vnb ^ein im �benbmal macbe Slber wenn er ba^nbsp;fetbigefchonerilrifte/af�ernicbfvermag/fofanerbochnicht 'nbsp;er�reiten noch bewcifen/ba�^ 2eib/leib^^eicben heiffe/ wieichnbsp;(m vorigen ^�cblin auch ange^eiget fobe / �Snb mn^alfonbsp;auch l^colampab bleiben obngewilfen lt;ertvnb ver�anbbe^nbsp;�benbmal�?gt; 7?nmu^maniagewiOen^ertvnbver�anbhienbsp;�iaben/ wenn gleich eitel �ro vnb fprew tm Slbenbmalfeinnbsp;�it/ ^er Wil aber benfetbigen geben ? @ie thun^ nicbt/wol*nbsp;len�?aufhnichtfhnit/^^�nen^auch nicht than*

S�Olan / fo bleihen wir beo ben 2t?nfern/vnb

-ocr page 305-

tic vermatten (affen Wolle�/taufte ftef? f�r fvlc^en ^Wwiffen/ vnBeffentt^en ^roviffen vnt Renditen ��ten/nbsp;^rnn (� i� ni(^t ^nug/ tauftefagen/ ^rvtfev6rot/vntnbsp;�finfev wein/0ontern m�ffenvnt feilen beweifen/wie ternbsp;folle (efenvnt^nnerfte^enfeinC^a^ ift mein �eib)nbsp;er folle alfo ffe�en/X)a^ betent meine �eib / ober/ ba^ ift 2?4e�n�n�nnbsp;Jteing^eib^^eieb�/ober/ba^ ift mein 2eib-^tr laffen v�^ fei�nbsp;f ^Wpirl ober germgefaebe� (wieffe gern wollen ) auf^bicnbsp;lt;ere macbf/i�^^fmbgfoiitu^ wore/wirm�ffe� wiffen/nbsp;jy^^e halfen vnb gebe�. Q:)umma/e�^ iff/wie ieb �^^faaf hlt;t^nbsp;^5'^^ic wolle� niebf antworte� wo fte antworten follen/vnbnbsp;Pijnbern bieweil von Iren eiae� �ebanefen.

^1 nbsp;nbsp;nbsp;britte/'^iewol ber Q5eiff a�^ ben b�nbf wol wei^/

^ha^ ieb von gnaben vergehe / wie man m�ffe ei� r ne� ort ber �ebrifft �gt;nreb be� a�ber� verf 1ere�/wie i(^/nbsp;e� Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;awfff am / f�r aller QUclf / in f� viei

^wffte�bab an tag gegebe�/ ��oeb muff ermiebfoleb^ faff viel bletter lere�/ Slllei� bar�mb/ba^ ma� be�(fe�nbsp;foue/^f ei�mal a�tworte�f^� weif^ Q5ott/ilt;b bnb a�f�nbsp;r^tawffmei�e ^(�fpr�cbe/v�bnifbt folebef��ft/vo�imnbsp;j^�ert/jvei^ fm anc^ tgt;erfelbigen f ei�e� banef � SIber ba^ woltnbsp;57 Werb hrwtige^fage^ger�e/ba^erftfb felb^v� bie fei�e�/nbsp;y ^^ba^beb�rffte�be��i(b/ folebefwnffleret/vnba�bemnbsp;^^�^be^ ^be�bmal^ aweb er^eigt/ba e� im boeb �et tb�t

nllei� f�rgenome� / v�b bas folge�be (. �er f�r eweb gr* grewlieb / wie baffelbigcnbsp;L^�9e�be ff �rf e/bae? vorige ff�ef e verf leregt;2�ola�/ieb verffebenbsp;iiAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t� ort be� a�ber� verfleret/fo bi� ieb aweb new

vwb�abe bieCb^engewaffebew/basJ z^Wb�re/ wie im 2(be�bmalf? ^ert/ baf^folgewbeff�cfcnbsp;' rf.gegeben i� ) folle verf lere� ba^vorgeftenbeff��nbsp;86?^^ aber/wie folcbe verf lerwngnbsp;ftz.� ^�^^i^erbeober^wgehef �above einmal einen 5^eiffer/nbsp;9^�w Wie h�te� geh�ret�

(tcbtbarlicb am ffrewb f�r 2(benbmal ffebet/�a^ iff meinnbsp;tmsiRnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eraweb ffebtbarlieb

fciii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�r vn�? gegeben/fo(

Ghw� ' ^^vVleret bo^ folgenbe ff�efe/ba�^ f�bberff/ba^ Weil ttp bn�?fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffebtbarlifb iff tm �lbenbmal/ fo m�ffe(3ff)ei�

fei�,59iefaget mir lieben ^r�ber/ob biefem �eiff a X ernff

-ocr page 306-

2SO

ttn(l fev en� ju antworten z oecr ob er ntt^ vte( nie^r ein ge* fpot au^ tiefer faf^e� machet 3^^ �^atifi�e aber Cgt;ir/3ef�nbsp;ite mein j^^rr/ba^ bu beinc Setnbe in jrea dgen werten aifenbsp;�letfterUcb fn^rn vnb ^ufcbanbenmacbenfanft/oufterrfertnbsp;vnfern ^tauben in betn� etnfeUigen werten, '^i5 cintre fn1e^nbsp;feit bilUc^ Kberman ven btefer (Beete abfibreefen/ wen er fel^nbsp;e^e greife grebe bltnbamp;ett ftamp;et/in fele^em ^eamp;� gelerten gnft�nbsp;2gt;3r Knaben in ber 0dgt;nle wifien/ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rrfert lub-

ftantiam,'t)nb btefer �etflfagt / C^od referc qualitatemjUT^-� accidenscomniunifsinium ec niutabiii�simum.^C^ U�U^ benbftl^nbsp;reben, ^enn enb we tc^een ffamp;rtftn^ Selb f�gen fan /nbsp;t|�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Selb / f�r vn^ gegeben/ ba mu�^ er auch ftebtbar^

(ifb fetn/wetl er nicht anber�/ benn ficbtbarlicb f�r en^ gege^ bcrt ift / 3f� er aber nicht ftchtbarlich ba/fe tft er gar nichtnbsp;7�U ich ^eige mit ber hanbgen ^imel/en f(�ge biefe wert/�anbsp;ft^t jur reepten Q5ette^ ber geib ber f�r en^ gegeben ift /nbsp;mu� er f�rwar ftchtbarlich bg phen / eher ift gar nichts ba/nbsp;benn btefelgenbe wert/berf�r ench gegeben tft/eerf lerend al^nbsp;fe/nachberfnnft biefe^ QSeift^, 3temz' ^�a�()ri|tn^3ffcJ*nbsp;fichverbarg/vn ^nm tempel auf^gieng/mbchfich fagen/Sanbsp;gehet ber �eib ber f�r en^ gegeben wirb / 2(ber er wirb ficht^nbsp;barlich f�r en^gegeben/ barnmb gehet er gewi�^ ftchtbarlichnbsp;ba/bnb ber ^nangelift lenget/ba er fagt/ba^ er verborgen banbsp;gehe/ober wirb fa ni(�t bafein^�^nb ^unnna/�^rifiu� �etbnbsp;fet) wo er wblle/fo i|t� ber �eib ber f�r vn^ gegeben i|�/^eil ernbsp;benn pchtbarlichf�rvn^ gegeben/fo fan ernirgenbfein/ernbsp;fet) benn ftchtbarlich ba,^ie b�neft bichf^af�n einmal einettnbsp;S^eifter gehbrt/ba haftn einmal @chrifft vnb �lauben/wehnbsp;ehe vnfern verftanb nicht leiben m�gen, ^n glenbc hinfbr^nbsp;biefem Q5ei|t/ ba� er bich recht leren m�ge im Slbenbmal,nbsp;her alfo m�rber�Teufel imerbar fein Weisheit mitbreef ver^nbsp;fteglen/onb ftanef hwberftch laffen/ba^man/a merefe/ er fci^ �nbsp;bagewefen.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|� nn ber arme �eib �^rifn/ weil er einmal (tchtbar^

(ich f�r vttS gegeben ift / alfo gefangen / ba� er entweber nir^ gent fein fan vnftchfbarlich/ober ift er vn�chtbarlich/ fo ifinbsp;nicht ba. ^�enn wo in ba^ hlttbert im Slbenbmal^n fein/ ba^nbsp;er ftchtbarlich f�r vns gegeben ift/on fan nichts anber^beiitinbsp;S��ifitncm ft^tharlich bafein/weil bie wort bafteh��asJ iff mein leib/nbsp;�quot;V�Se�quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gegeben tft/ @o mu� er freilich nirgenb anbere^/

benn ftchtbarlich feitt/^enn folche verflernnge geben bier wort/Ser f�r ench �^Oebe if�/amp;a^ h^ifP �erf berf^eij|lt;t

-ocr page 307-

tom ^(6c n btit rt ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2s (

to/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wte/o�gt;crtgt;er ge|�a(f/W(ca4m

{KCh^ cr t^af�r De�augen Der 3�De� fte^e^ wiie^ vnter ^pielfe� vnD�X�lFert/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er nu tmSlbeuDmaf

^^re/fo m�|�en alte 3�Den/5^o|te/@pte0e/greu^e/7�ege(Dn ^He� mtteinanDer aue^ fm 2(benDma(fe(n/ jaau�) ^ur red^r^nbsp;^ohef? v�D an a�en orten/Da g^priftu�Scib ifl. �o fol mannbsp;�el^riflt verfleren/Dn einen ere Dure^ Den anDer� rieamp;temnbsp;^ie ^�rn�/Da^nbsp;nbsp;nbsp;ben quot;Teufel Dure^ fie t'eb� af^te/��6er/tv(e

Dernunffe ^te fagen m�g�/Da^ SJIenfe^hc^ /re^umb/ nif�t eue! ienfet� gefp�we fev^fcnDerlie�^ wei( Der jwtn^nbsp;pi fofc^c greffe funfl/ geift vnD getvefcf) Darauf maej^t/ a(e^nbsp;KV e� feiner be|�en 5)eupegrunD vnD meif�erfi�ef eine5,55?�mnbsp;�lt;^r mar ein t^umf�ner geifl / 2tber Diefer ift fa fo t^nmf�ne/nbsp;�Pciet ^erau^ / wa^ ,m t��? inaul feilet / Dencft nie^e einmalnbsp;ft^a^^r Dce� fage /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;marnee vn^ nlfo�

3@f �unieke^ubarme�./ Da^man^ue^fofeamp;emnic^d.lt; fclfebem grunDe/fol (eugnen Die �eKetvore g^ri|ti/�a�?

{ff mein geib/vn Da^ 2(benDma( a�fo fc^enDene^enn ein Xnn in Der 0c^uie foieben �pllogifmum mae^te/fo gebe mannbsp;pi einen �t tiling /�^fef^ein 55�ei|�er vnter Den �opgillen/nbsp;P^i�fte er ^l^l ^et(fen/ ^i� bte imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^ ^cti�ebe �(amp;

*if�� �rt marftett ()eifle�/Der fte fief) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^�men miber vnfern

^eritanD.Sdfo moebie einer aui^folebegeifierep treiben nnfa^ ^^pS�rif�u^ ^ur reedier Q5oite^/i|t Der �on Der von 557arinnbsp;�fboren ift/ 2lber er i0 von S^�aria fterblieb �ebore�/ fo m��Jnbsp;J��^ncb Verblieb fi^en^ur reepten OSottef?� (fr^a�^5'^ifternbsp;{etfc* niebt im t^ri�/ Darumb ifl^ niebt einSXiiientXabel bntnbsp;fcbleier auff/Darumb i|� 5'^a^el fein 2BeibJuxta tcguiamnbsp;Aeddens eft lubftanna, nec potcll abelTc fuo fubic�o.

0/1 nbsp;nbsp;nbsp;Vf erbe fomet erauffDiemortim 2(be�Dma(/vnD

�^1 Ktiet Diefelbigen in ^mep ieilSiue? ei lieben macbi er�e^ � tebt/bievnf?eifva^beil�eni6n�oDerbefeblen/al^Diefe/nbsp;^flfet ) Stuf? etlieben maebt er reDe ober gefpreebe/ bienbsp;mA ' quot;^^�^ebi fagen tva^ gefcbebe� Stber ieb mu� bie feine� ftbnbsp;welebe�imboebnbsp;�efellet/ benn bem ^ioref e fein flappern/tviemol e(^nbsp;let nsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�ebi/ebe er� verftebet ^r mit fo Viel ge/�ant

bei�7‘��eb�ftet( ieb folt fagen )gerebi babe� / ^o ^oit ge^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er aber eiiva� f bui/ Da fmb ibatlieb wori/al� �em

^J$feveiteebteie�

ivoli er �u gerne fo vil fagen/tven er reDen f �nbe/^o a 3

-ocr page 308-

282

S�flttftoort (inf / ob tcamp; b�fcibtgci� gteidE� audgt; fprec^e/ ft wiv� t)ocamp; Dvau^/StU^ wenn nn^ �enM .fpregt;nbsp;e^e/^^ weite @enn�n5gt;5gt;?on�)/ f�wirD�gt;prf)niff)t^^lt;lt;�^*nbsp;UU5.2(lfo ob gamp;vt|�nf^jUKb tm 2(ben0ma( ^ette feinen �ewnbsp;�e^eben/ ba er fpracb/ �a� ift mem 2eib/^o foiget boeb nynbsp;ebt / wenn icbnaebfpveeb^/ aneb aifo baWgbrift�^nbsp;werbe/ ^cnn�bi�O^ii^fate�? nirgenb gebeilfen/ ba^^nn�nbsp;meinem wort fein 2eib werbe ete.

C ber arme eienbe �eift/ wie ringet bnb winbet er fieb^ �nb fan bocb nirgenb an^gt; ^7n wir nemen anff^ erft ba^^�/nbsp;bae?er ^nieft/gb^�iltn^babe fein� 2eib im Stbenbmai benjmjnbsp;�Anbsp;nbsp;�^rn gegcb�/�en er befennet/ba^ bie tbetteiwort finb C^a�

tfimein �eib) weicbe bas malgefcbeb^ ftnb/^nb banefeni�^ bae crj�enbsp;nbsp;nbsp;frennblieb/ ba� fie on^ bocb ba^erfte einige 2ibenbmalIa(|�^J

^bcnamp;md {)(etben/ �^o wir aber ba� b^^ben/fo foli� on^ bieanbern aneb bieibem Stncb wollen wir baffelbige erfte 2(benbmal wol mitnbsp;gewalt/bnb bnreb we eig� wort inen abbringen an|T bie weife�nbsp;3�^ingel balte bie wort im �benbmal gleich wie er wil/e^nbsp;feien ^eilTelwort/ ober�a|�elwort/ ^bettelwort ober Sefcl*nbsp;wort/ba ligt mtr nichts an. lt;)a� frage icb aber/ob biefelbigenbsp;tbettelwort gbtllti/l��ertmort/ober ware wort ftnb�^inb^nbsp;l�genwort fo verantworte pegbeiftu^^felb^/w� geben vn^ ninbsp;eht� an. 0irtb es? aber ware wort/fo antworten wir frblicfynbsp;ba� ancb ber �cbwermergeiflmn^befennen / ba^nbsp;fein� leib batimSlbenbmalgegebe/^�en c� ftnb tbetelwort/nbsp;bteffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erftemal rebet vn leitget nicbt/ba er fpricbt

nemct/c^et ^f^cttiet/eifet/ba^if� mein�^eib etceben fo wol/ale @onn vnb ba^.iimett�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|�nnb/ba erfpracb ^eita.iffei) 0onn vn S^�onb/

vnb war fein l�gen wort / @o iftfein wort freilich nicht ein nacbwort/fonbernein machtwort/ba^bafchaffet/ wa^e^nbsp;lautet / 'Pfaf 34� ^r fpricht/fo ftebtt^ ba/fonberltch weilnbsp;hie am erf�en gefproch� wirb/vn ein tbettelwort fein fol.2(lp �nbsp;haben wir ba^ erfte einige Slbenbmal erbalten/ ba^ fte fdb^nbsp;auch geben vnb bef ennem

5 cD wollen wtranchfeb^tt/Wie ber ^arte Q5eiftan^ beit tbet telworten (3it) ^�m bentelwort machen / vnb vnfern Per*�nbsp;�anb nemen wil/^o tbettelwort (tnbCfpricht er) ba folget nigt;nbsp;(ht/bae?alfb�^Webe / wenn wir �e reben/fonbern bleibt fcb�'nbsp;(echte rebe/pon ber tbat/ fo gefcheben tfl* 2�enn wir nu gleichnbsp;fagen im 2(benbmal / ba^ t/t mein �eib / wirb barnmb nichfnbsp;gbrii^itf? �eib baraue?* �arnmb mu� nu freilich eitel^rotnbsp;ba fein/3lf eitel �rpt ba/fo mn^ O��) bentelep fein�

vnfec

-ocr page 309-

w mac^e?2((fD freier feine bewetfunge aufffemer ^offintngz ^�^5�t�oef) imer rtgt;�met / er gr�nt^e f�e^ auff �ette^ wort vn�gt;



�^^5jtjnai niebt vnfer wort/ fonbern gbrtftn^ fetb^ eige wort, �^a^u/ob gleteb Vtefe wortc'Oa�J ift wein 2db)att inf

^bfttelwort weren / wo |te herauf? ge^watft / vnb alleine itt ^^errfer von ben anbern abgefonbert w�rben/ ^o �nb pcnbsp;^�^anofb eitet beifletwort/weit fie in bnffetwort eingeteibefnbsp;rP^^efalfet werben, ^n icb boffe wartieb aueb/Ja ieb wei�nbsp;TODQv/ba^ allegbriften fcb�tbigftnb auf? bereinfef?ungenbsp;w gebotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otebe wort tm 2(benbwat ^ufpreeberi/vnb

battcbie(�cbwerwerfetbf?fof�neniebt/ ba^ fte biefetbigen JJ'^iautcwgewif�en aulfen talfen. 55?u^wan fte benn habennbsp;ynbfpvccben iw�tbenbwat/foftnbf? wartieb hriOetwort/bavnbsp;�Wib bg^ �e in heilfetwort gefaffet (inb/ ���n gilt niebt �e alfonbsp;von ben hetflelworten ^u febrtben/ wie ber Q^eif� freuelt ^ennbsp;Jber bic thettelwort atfo in heifietwort gefa�et pnb/�o fwb^nbsp;Vient me�t*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ fnnhi�rn zittr�

(�lten /�b bieb vub wirffbicb wanbf6iL�tSerrebet/fotgetefreUi(bnicbt^brauf?ynbltc^�g^jj^nbsp;vnb frriebt/fo w werbet fagen mit glaube u btefew bet ge/�eo

e^ 4 bi�i

-ocr page 310-

284 i^cfentme

�gt; idgt; etc� 00 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fvar(i(amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meamp;r ein t jett elfvovt fdrt/foti

oa-n gefettet Wie c� (awtet/fo wan^ffi� fein^

34gt; �eu-tfc bid? etc.

'J'cem/wenn Oer�Pne^rev teufet onO fprte^t/ jep tcu^e Otf^ etcOa� tf� freitie^ ein tauter t^ette(ttjorr/2(ber wett mnbsp;Oa^amp;ei^elwortgefaffettfl/ g^riftu^fagt f Q5et}et ^tuwOnbsp;reuffet/mw� e^ gtetc^tvot ein ^^auffe fein f�r (^ft�

2)irftnbbct nc �unbenbsp;rcr^cVcn,

��?7�O wenn petru�? eOer Pautu^ fpree^e/�ir finO Oftne 0�nOe vergebe/wie g^rif�n^ 5^aria b^agOatena fprao)/nbsp;^�Jotan/ Oa� if� ein tauter t^ettetwort / ��ennoeb ftuo Oanbsp;0�ttOe vergcb�/wte Oie wort tauten/ ^arutnb Oa�^ im ^etrnbsp;fetwort befo^ten vnO gefaflet i|l/Oa �^riiiu�^ fprtebtnbsp;T�emet Oen Zeitigen ^ei|�/wet(betnir Oie 0�nOe vergebet ete�nbsp;Q3n0 wenn Oa^ wort �ett3�(t^^ werOe b^onO vit 0onne)nbsp;aucbfo in j^eiffetwort weregefaffet/vn vns^^u fpreeben befof^nbsp;(en/e)0 fotteflu wot febetvob Q5ott tieg� w�rOe/vit nid)tnbsp;0onrtefott werO^/wo ieb^uml�ern oOer^imetfpreebe/^?�nbsp;aber/Oa fein beizet wort if�/wirO freitieb feine 0onne Orau^�nbsp;2(2fo auch / wenn ein beiffetwort were/Oa^ icb ^um 2Vapnbsp;fer ntoebt Oiefe tbettetwort fpreeb�COa^ ift ^ein) foiteftu wolnbsp;hb^fOa werOen. ^�urumbnbsp;nbsp;nbsp;an tauter

tillend tellens? vit vnn�tje gepteuOer/Oa^ Oiefer �eif� Oie tfrf^ tetwortvonOen brii�rttt�orten febeiOet tn einertev quot;Zat/nbsp;fie Oen beiffetworten eingeteibet vit u fprecben befobten pnO/nbsp;vnO gleiebet fie anOern tbett etworten/ Oie obn befehl vnO b^tPnbsp;fetwort finO/ ��as? 0opbt|�tfcb vnO b�bifcb banOeln iunbsp;bottes? Worten- 2(ber bep tuen b^ilR^ 0ebrifft vn� Staube/nbsp;welche vnfern verftanO nicht leiOen w�gen�nbsp;^t^^itOennbi^burcb noch feine Oeutetevbeweifet/ nochnbsp;tr verf�anO Oamit vmbgettolfen/Srag� wir nu wcvnbsp;ter/Cb �bfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liegen heiffen/ Oa er beftbl^

vnO Vtt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oiefe tbettetwortfprecben/^entet/effet/Oa^ t0

wein �eib/weit fie alt^uniat in feiner perfon vnO al^ feine ep � gene wort gefproebenwerOenf ^eifft ervn^tiegen/fonbsp;ju / ^eigi a vn^ aber war reOen/fo ntu^ freitieb fein Seib Oanbsp;fein im 2(ben0mat/au^frafft/ �ifbt vnfer^ fvrecben�?/fott^nbsp;Vernfeine�?befebt^/beifferts?vnOwirefen^ / �i}nOatfob?'bcrtnbsp;wir Oenn uiebt allein Oas?erft einig SlbenOmat/ fonOernall^nbsp;anOere / fo gebalten werOen nach befebt vnOein^�ung oe^nbsp;^)errngbnr�*

^^nn fienn frag�/^o ift Oie frafft/Oie �bf StbenOmat macbe/wenn wir fagen/�a^ ifimein 2eibfnbsp;wort icb/^o ift Oie ff ojft/Oas? ei� berg fteb b^be vit in^nbsp;werfK/

-ocr page 311-

v�ttt ?!(6cubttt(�( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2SS

t�)!r fagot / ^c6 �)icamp; �nt� tt)ir(f ill� ^teci ntd^tii^fenit fprcdxn / foncier� m Q5ottc�?

�? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpredxn vcrbtn�^ct 3t^w/wa

MJo IC f rafft/ Ocfi? waffcr au^ Ocm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ge^ct / weit $gt;y?ofc�? np

OiVtii t�i�/�)e�tt fc^regt �)arauff/0olt fc^tafX�ttU� !� �tJoUcn Wir auc^ woi alk @tcinc^u kaffer mad)cn / 2(6ernbsp;^^i�tiffQ50fte^^nflren/�n�) $5gt;?cfc�atmd^t^ Mmma^^a�fnbsp;W^^ttciwort fprcc^crt / 3.rfgt; W(a(;c �cit Sc(^/ wcic^e�nbsp;nbsp;nbsp;auc^

fprcc^cn f�n�/t)rtb foigct Ocnnocf) fciit ^affcr/t^cn� �a�? ^?�^jl|c(wort iff ()cv 55�ofc vno nic^t bcp mir.

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;k aiKamp;/Wcn ic^ gkid) vbcr alk ^rot fprc(^c/�Z)a�

*JJ S^riff �cib/ w�rbe freiiid) niebt^ barank folgen/ Slbcr �j� wir feiner einfe^unge vnb ^eiffen nad) im �benbmal fanbsp;iff mein 2eib/ 0o ifff? fein 2eib / nicbt vnfer^ fpreebt�^nbsp;8^rt/ober t^ettelworti? ^alben/fonbern feine�f eiffeiW falb�/nbsp;2lt;^^erbn�^alfo^�fpred}en onbju t^un gc^etOen �at/viifeitinbsp;y^lffe� bnb tbun an nnfer fprecben gebunben Jat '^cnn abernbsp;*^afb �)c^ �ciff e^ JoeJber J�mbter f nnff / (Bottel Jeiffcn vnbnbsp;^aferfprecbertbonemartber^uriffen weren/0o b�rff't er pne?nbsp;J�^d)t kren/wieal^ ben vnfer fpreejen niebt^febaffet/ba^w�nbsp;hHi wirandb wot 2(bcr ba fok er antworten vnb tunfi bewefnbsp;hn/^o Jeiffenonfpreebt bep einanberftnb/ba^ba�ottliegt;�nbsp;9cn bnb trieg� m�ffe/Vttb niebt^ brau�f w�rbe^wer wu^ ber

Q5eiff anber^fp^ien/ben man fragt ober bie faebe fobert ^^^�nnifb aber wiber ben Q5eiff^nfebreiben bette f�rge^nbsp;^�j^nomen / wokeieb an� biceinefel^mewagetjun/nbsp;� Jr nemlieb/weil ber�eifffoJocb ffcbt/Quoduerbumnbsp;^bnon effici'at falt;fhimgt;fed narret fadtum, �^a^ t Jcf tclWort nknbsp;�Vftbaffe/ ba�e^lantet/ ^onbern prebige nur bon bemge^nbsp;*^tfft. 00 bef ennct er freikeb bamit/ c� fep im erffen Slbenb.�nbsp;g��^Sjrifft gefcbejen/ ba^SJriffu^geib^n^ifej gegeb�iff/nbsp;. ^a^b�rfft er fotifi fieb fb martern/wie e^tjettelwort feien/nbsp;iff/ bie von ber gefveben-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were gan^ ein bergeb^

f}w gcf�f)web/weil er� alk^ branffff ellet/ba� t Jetteiwort bic imb/bic bon ber t Jat fagen/ba^ fie einmal gefeje Jen fct)/f onffnbsp;J^Wen�nifJt t Jette(wort/^olan/fo befennet ber Q5eiff Jici�nbsp;^i^ba^ im erffen Stbenbmal gjriffu^2eib gegeben fep^iinbsp;^nen/onbfolcjgefcjicjtfeveinmalgefcjejen / �beree^Jabcnbsp;y wu}135 feinenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ wo JernaeJ bauon gerebt wirb/wie er^

y^uubroben auej nicjt leugnet.

ttu/wo boej biefer �eiff/ffirn/bcrnunfft/ �uejt bubfejam/g^l�ffen Jabet @o er broblt; fagt/fein grunbnbsp;buj

-ocr page 312-

vti�) vrfac�c/ t)a^g�vt|�^�d6 ntc^dm 2{6ett0ma(fev^�ev? t�tefe�a^folcamp;ctt vcvftanO Der wore Dte^d^rtffe vunbsp;Der glaube niebe letDen m�ge/Abfurdnas huius (�nfus r�pugnanbsp;retinteneAuietian�fiden,XattDa^er|te SlbeuDiualnbsp;2etbbabe�/ wie fa�^Denn wiDerDie �(briffe vnD glaubennbsp;f :irt e 3ffwiDer Die �(briffe vnD glauben / Da� �briff u^nbsp;tMb imSibenDmalfev/tviefan er Denn iinerffen Slben D�nainbsp;fein ^enn i(b reDe bie niebe von vnwirDigen �Pfaffen / cb^nbsp;Die m�gen confeeriren oDer niebe / fonDern vonDenworeennbsp;gbi^iffiC^a^ iff mein �eib)Don weleben fte fagen/febreiennbsp;plautfcrn/nbsp;nbsp;nbsp;(en wiDer Q5laube tmD �ebrifft / Da^Sbriff

geib Da(Vn/wic(te laueen/wen gleieb eitel heiligen Da werem ��nD Doeb Der �eiff bir wiDerumb fteb in Die jungen beipnbsp;fet/tgt;ttb^uleffet/e� fen niebe wiDer Die �ebriffe noeb �laube/nbsp;Dae? nach /rem lane/�briffS^ib Da fen im erff� 2(benDmal/nbsp;�onDern alleine e^ folge niebe / Da�? er Darumb aueb in aivnbsp;Dem StbenDmalen affo fengt;�o foleen fte niebe (o febteien noebnbsp;rb�men/ ��a^ nnfernerffanD were wiDer Die �ebriffe vnDnbsp;�laubenCWiefte gar berrlieb poeben) fonDern wiDer Die folgenbsp;vnD anDer 2(benDmal.�enn Das? iff gar viel ein anDer Srago*nbsp;cbieboDerDu ffb�^iffu^ geibim �benDmalbabe/vnDobDernbsp;alte nerffauD wiDer Die �ebriffe vnD �laubefen /3ff ernicb^nbsp;WiDer Die �ebriffe vnD �lauben/wie Da�? erff e SlbenDmal b(^nbsp;weifee/aueb nntbe�amp;eifte�betentni�. �o bieeen wir garnbsp;freunDlieb/ fte woleen nn^ g�nnen ^u leren vnD gleuben/ Do^nbsp;fie Doeb felbg; wiDer fteb felb�? bef ennen/Da^ e� niebe fen wiDernbsp;Die �ebriffe noeb �lauben .�iaben fte aber �ebriffe onD g launbsp;ben DawiDer/ Da^ fte felb�?Drauffane Worten woleen/al^ Dienbsp;M fo faff WiDer foleb fr befenent� ffrebem ^ne? ben�get/Da^nbsp;fte ^ulaffen fclbe?/ (^�5 fen niebe wiDer �ebriffe nnD �tauben/nbsp;wie fte Doeb plauDern/ Damie fteal�?Die��generfiebfelb^artnbsp;tagjeben/vnD /ren falfeben ftnn niebe bergen f �nnem

'^^il wir Denn bie Den S�gengeiff ergreiffen/Daf? er wiDer peb fetb� icugee vnD bef ennee/^^ fet) vnfer verffanD niebe wi^nbsp;Der �ebrifft noeb �laube ( wie er Doeb ff fbtet ) Daf? ff brif^�^nbsp;geib im SlbenDmalfen/ fonDern allein wiDer Die folge / �Dnbsp;w�llen wir Daben bleiben* ^�enn weil e� niebt wiDer Die �eb^nbsp;rifft noeb �l�uben iff/ Da^ Die wort lt;Zbriffi naeb nnferm vepnbsp;erf�e ffanD/tm erffen 2(benDmal/ffbriffu^ geib geben/fo feben wirnbsp;emeb feinenrfaebr/ warumb e� inanDernSlbenDmalen foltfnbsp;' WiDer �ebrifft vnD �lauben fein/^o^ niebt wiDer �ebrifftnbsp;duD �lauben iff/ Da^ iff aueb wiDer feine folge.

/

-ocr page 313-

is?

ttu nii^t cit�nrtcr f�r�c^ftger Q5ciftf ^Sett m tgt;ett� n�cf/Oa ev beweifctt wu/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnfcr verftanb wtber ben Q5(a�*

fciynfj�iet er f�r pcb nbsp;nbsp;nbsp;bewetfcr/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ctfefwort tm 2(^

bitial ftnb- ��nb fiber �tebt/ nbsp;nbsp;nbsp;er eben bamit wiber fteb

[Wbeweifer/ba^wfer ver^anbtmerf�en SlbenbmaJreebt nicbt tviber ben �fanben feigt; ^�enn t^erterworr/gebennbsp;^*�|�e ma�/wa^ fie (auten/ober finb nicbr tfjeuelwort/tvtenbsp;J* Irib^ befennet 2((fo fcblenffr er tvtber ftcb felb^/(^nrwebernbsp;fein t^etreiwert im erflen Stbenbmui ftttb/ bber vnfer ver

Si^^Bnnaberiemanb fagen w�rbe/ g�rif�^

ǻJge^ei(icn/ biefc wort fpreeb^� im Slbenbinai ( s.eib.

Sinrworr / war/ c� flehet ntebr

Jm cert babev Or foit fpreeben ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein �eib/aneb fein

vlt;�nb babev gemalet biebarauf�eige. �ber iasfiefb feef fein/ fie woH^/ baf^ fie foicbe wort anften vnb f�r vnge^etOenenbsp;anite^en ialfen'�en e^ftebetaucb nicbi babeo iih $ert/nbsp;� p|^� fpit fpreeben/��emet onb effet^tem/e^ ftejet niebt babetynbsp;?7?ii ba^^rot nemen vnbfegenen ete. Sa^aber fe^en/ wernbsp;{.�^ f �ne fein wi (/ vnb f�gen / SS�an foUe fein ^rot nemf noebnbsp;f^9en/ot)erfoUe niebt fpreeben/T�emetvnb effetnbsp;r @Ob�relt;eb woi/ Sbriff�^ m�ffe bei; einem/egitebennbsp;f ^mtoen fe^en biefe wort/@o foit/r fpreebenon tbun/onbnbsp;JJ^it nicht gnng ftin/ba^ er am enbe fagt/@oi(b�? tf^ut ^n tnd^nbsp;JJJ�^gebecbtni^? ��ollen wir folcb^ tbnn/ ba^ er get�an bat/nbsp;liebfo m�ffen wir ba� ^rot nemen vnbfegenen/breebennbsp;�eben/onb fprecben/ �af^ iff mein 2eib/ 2)ert c� iff a�e^

�J; ^^^^beiffe(wort/@o(fb�? tbnt/gefaffet/onb wirm�ffen bie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfic#

�^^^t anffen iaffen / ^�ennaueb �Paniu�J fagt / e^r 3� meinem

�f i�^^m rrn empfangen onbon^ aifo gegeben etegt; ^ei^ �' auebbtifftlitJort finb/ onb (affen vn�? niebt ein

� ?frS^�i^tfe berank ^maefen ober enberm f.^,lt;jQoifff?trei(iebwar/ba�vn5gbtiff�^ttif�ettbbatge.�nbsp;Wrtrf Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foit auf? ^rot meinen �eib maebf/

W�v?. ^tieb bon nbtenf (^r bat aber gefagt/wir follen biefc bciff ^quot;^tner perfon vnb namen / an� feinem befehl vnb ge^nbsp;fP^teben / ^a^ iff mein �eib/ba er fagt/@o(eb^ t^ut^nbsp;bctvanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rot/ wiebn�^

be rtui^J^^^^^^ttget/3a wir fagf aueb niebt/ba^fein�eib wer* ntd^funbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onbern wir fagen/fein 2eib ber (engeff

Pn fk/�x�? ^�^ben bo/wenn wir fagen / ^�a^ iff mein Oenffbviffu^b^if^ P�^�itbt fagf^�a^ werbe ein (eib/nbsp;bbe�

-ocr page 314-

289

ever Va macfxt meinen �ei6 / fonVenj^afi? ifi mein Seib^ �G**^V weit wir von Ven ^eiffelwenen gefagt/m�ffen Wit?nbsp;tioc^ ein heinef? Vaju t^un/ Vie vnfern� bewaren wi*nbsp;VerVer�ei|tergepie�Ver/ ^�enn Vem ^enfeitftttieb^nbsp;m�giicb Vo^mani ^n ^vpffen/ er iff gleich Wie Ver ^inV/Vernbsp;ftnVet/wie wan fagt/gar enge l�cher.^eiffelwore fin V ^weterlt;nbsp;(eiy^etiche Va Ver glaube wirV wie eingebun V�/al^ Va� ^at*nbsp;eh�2^iwvn Vem berge verfe^en/X?n Sy�arei vUvvn Ven Reichertnbsp;Vie Ven gleubigen feilen folgern ^enn nu gleich iewanV oh�nbsp;f�laubenfprechefolche wore ^um ^erge/ 55eb Vtch/vnV rhtVnbsp;tneee /er ehee^au^ Vewheii�elwore/fo gefche^e e^ Voch utchi/nbsp;weil ff hripu^^ Vafelb^ Ven �lauben in^ peiffeimcet bin�fct*nbsp;anVern ftnV/Va Ver Q5laube nicht wirV mie eingebuunbsp;Ven/al^ Viefe wore im Siben Vwal/T�ewee/eflFee/��en hie auchnbsp;VieO^nwirVigen vnv *X^ngleubigen / effen ff hrifeuf? �eib/wu^nbsp;3uVa� vnV viel Ver ff orineher eheeen* ^�arumb w�ffen nichtnbsp;vonn�een Ven glauben haben/ Vie Vi^SlbenVwal hanVeln/nbsp;Q5leich wie auch Vie fo '^euffen/niche mie eingebunVen hab^/nbsp;Vo^^ pegleuben m�ffen^fem/Vie Va preVigen Veffelbigen glci^nbsp;(hen/ vnV alle Viefo �ffenelich awpe haben / ��ennfolch^^ h^^nbsp;gheif^u^ ctHe^ it) fein ^ore vnV nicht in Sy�enfchen heilig*nbsp;(eit ^eftellet / auff Va^ wir be� wore^ vu V Ver �acrawenf pnbsp;cher m�chten fein etc*

reVe icb Varuwb / Va�? feeiUeb Vie ^f^ffef�e etgerni^ bev �chwermer i|�/fo VievnwirVigen4euffen/Sy?ef^h^leen/nbsp;�preVigen eec�13nV nicht anfehen/ Va^fte felb� vieleicht ergernbsp;f�r �Ote (tn V/oVer ie niemand miff en ^an/ wie from (te pu v/nbsp;Va^fte Voch m�ffen Vie Sacrament blo�?in Q)oeee^ worteunbsp;vnV befehl ffehen vnV gehen laffew

^kwna^f�ree er meinen ffnger/al^ einef? ^linVen/ g^auffVa�?wort/0olch^ over Vaf?ehue/welch^@ Pau*nbsp;lU�? fo(t alf^Oet

fen Veutegt; ^�rwar/ wenn 0� �Paulus? fpreche- 0o^offe ir Vi^ ^roce(fce/va^ nicht Ver �eib Q^rifii ife/welch^ Ver �eif� au^nbsp;feinem fopff hitt^u feht / V�rffe c�^ nicht finger Varauff legeiVnbsp;5chwolt^WOllettge(�vberf�nfffchritgefehenhaben3chh�^P�nbsp;feiwer/fie feiten fcbt^itftf�een / fo f�ren fie/re eigene trewiuC'nbsp;^�arumb fage ich wiVeruwb/^ch weite auch gerne/ va^nbsp;pe (re finger auff Va^ vorige wort (egten/Va ffhripuf? aufwnbsp;^rotVcutetvnV VettUO(hfprichf/Sa�?iffmein�eibgt;nbsp;(^et4nlt;!i

-ocr page 315-

vorn

Alt cf) ctn/�gt;a^vne^ woU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@(6wermev�etfϣ�

pAaerti greiffert (affq^wdc^^ mic^ Werter vnOaetvalttgev Jvingct/ou^g^riftiti^geib tiagcgeflen wert^cim^w/ Dennnbsp;fein/ 4dai5/ca0urd) er eitel �rotwacf)enwil/ Sintemalnbsp;wein/^a^/nnD fein Q^a�) anffeinerlei) ^rot Dent^/wie ficnbsp;wnne/�nD Dof^ bet) meinem �a^/fteamp;et/(^^ if� wein leib/nbsp;j^ocr bet) feinem/^�a^/nic^t fielet/^5 titniebt mein �etb/nbsp;jonbern er felb^mn^ef? Dabei) feien/vn^�pfft vber Da^ �tn/nbsp;^A^bep meint�C^a^) |�e^et/Der treme vleiffige �ebriffrfurennbsp;fei)lXiff)ter ^wifcbenmirnnD Diefemgeiftalle^clt/nbsp;Jt��cb^rotDemanDern tveiebenfolle/S^ein^rot ^at bei)nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�eib/DnD nerfleret fie�

Wmitaut?0etrnrftenWorten/ Da^ Di^ ^rot fepDerSeib �yvifli/be^geift^ ^rot bat bet) fid) folcben^ert/^�a� tb�t/nbsp;�ber / @0nbsp;nbsp;nbsp;jv oa^ ^rot c|fct/ onD oerf leret peb niebt/ Da^

^itel ^rot / oDer niebt �er �eib^f)rtfti fei) / fonDern Der �eif� p�u� Deir^ert belfern onD fa�en/fei) nid)t ff beif�u�Seibznbsp;wie er Denn fold)^ ^ntbun befehl b^t/ fa vorn �teufet ^ol nnnbsp;^u/��a^/DemanDernweifben/ fo fol bitlid) feiner? meinemnbsp;icben/al^ Da^ blo^ onD naef et tf� obn verf lernnge/ meiner?nbsp;feine verf lernn� mit �ebbAt/CDerer mn^nod) anDerr?nbsp;�y^^ben/fol er beweifen/Dar? mein/ ^�a^/ feinem/ � ar?/fotnbsp;^^icben/���it fttt�er Rei�en ift� verlorem

.. JX^^D wenn er wol wolt vnD trewlid) banDeln/folt er vnr? nnt ftn�ern Rei�en/wie fein/^�a^/ anff^ ^rot Deutet/nbsp;F�^lcbr? wolten wir wol obn feiner? �eift^ verfleruu� vnDnbsp;�^f�ftnDen-@onDern Diefem ^ejet folt er ^n erfi webfcn/i^Pnbsp;M�ewebret w�rDe/Da^ Da brornbsp;�epreDi�t/fo W�ft� wirfelb^ wol/nbsp;^ iem/^a�^/auff eitel ^rot Deuten (oit T�u er aber Da� nv

^but/fv ift^ petitio principi) vuD Verloren �ef�b web/ Da� er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ph*

� ni nbsp;nbsp;nbsp;antwort e/Da man fra�t vnD be�ert/ wie icb (mer fia*

f�R S�^^^^^i^fA�enDoeb/woDa� erffe/^�a^/au(fDen�cib jJPnfti Deutet/fo m�lfe feirt/�a^/ bevnad) aucb Drauff Den*nbsp;�,, rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aile beiDe/ �ar?/ auff^nbsp;nbsp;nbsp;rot Deuten/ vnD Da^ erftc

briu�et / wie Die wort lauten/^P

PSrt^^5U�efteblt;^A wirimnicbf / Da^/ wo ffbHftu^ ��t/'

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^A^ tb At/ folle fo viel fein/ al^ Da paulnr? fa�t/

S�A^twDt�^rot effet/T^eeamp;ein�fa^t�wof/abereebe^ 5^VAƒ^tbt/wie feine art iftf �en Diefc wort/@o o(ft /r Di^nbsp;^�^ot e|fc(/etf,(4^en allein vom effen vnD trinefen� 3So er nunbsp;b �lu

-ocr page 316-

2po ^efcrttme �

fin anbei� Q5ctfl auc^f� ^cncfifc^ were a�^ tiefer er wo( Oarauf^ vr�veiten w�Uen/ba^miitt ba� ^rot nlt;cf)tnbsp;men/ Oanef en/ bree^en/ geben vnb fegnen fo(t/ fonber alleinenbsp;eflen wie bte wore lauten / vnb alfo ba��bret mit �gt;em maninbsp;. vom^^ifeb faflpen ober an�? bem ^aefofen beifien.^�nu�abernbsp;Se �rVt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wort/00 offt ir bi� quot;^rot effet/ieiben/ ba^ mamgt; nemen/

effet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;breeben/banrfen on geben mnf^/�ieber/fo werben fie aueb

ben/ba�? anber einige f��ef/nemlieb/ben @egen/ba saeifimdn fpn(bt/*�a^ l��etn �eib etc^oi aber baffelbige einigenbsp;�icbt burinnen gelibben werb�/@o wil id) and) eben fonbsp;tig babnrd) erftritten / ba^ manf�ng^ ben buebftuben na^/nbsp;alleine eflFen/nicbt nemen/niebt breeben/ nid)t jegenen/nifbjnbsp;geben follef�ennbsp;nbsp;nbsp;'Paninifpriebt niebi/fo offt jr bi�?

�emet/breebet/bancf et ober gebt/ �onbern alleine/fo offt

0ibe|ln wie fein bing e^i� / fteb mit bnebf�^iben piet^!� vnbplei^en^onbfold)^ mua t^enn eitel 0d)rifftbeiflen/f^jnbsp;wiber onfern oerftanb fei)* �arumb fagen wir/ba^nbsp;0oi(^gt;s tnitbeinwort/@old)i^ oberba^tbnt/ niebt ba^^^rot e|Knnbsp;ali�m/fcniicvn ben ganzen '^erf be� Sibenbinal^ befib^^^^nbsp;vnb @* panln^ eben aucb/ob er gleiel) allein bie ^nebftubertnbsp;fe^t vorn ^rot effen / �enn er but freilieb bu^ wollennbsp;beiffen/wie c� gb^iff n^ eingefe^t but/ on nid)t wie ber �^d)^nbsp;wurmgeiff nurret/wiewol er in ben bnebffuben/ ^rot effen/nbsp;folebe weife nicht fuffen f�nbte/^r butte e^uber ooi�ber / mitnbsp;Dielen Worten gnng geleret*nbsp;^(^ff^f�nffte/^�iler beweifen/ bu�onferoerftunb wi�ttnbsp;ben �lunben fet) / *�?nb but ubermul un^ bermuffen oit�nbsp;^n tbun/bU2? eron� (ere/wie gbi�ii�n� fet) f�ron^geftotnbsp;ben�enn ber Q5eift muf? mid) imerbur leren/bui? id)fo lun^tnbsp;Dnbofft geleret bube/onbbieweileoberb�pffen/ba erantw�t^nbsp;ten foit �en id) iu wol wei�?/von @ottef? gnuben/bu^ tmft^ �nbsp;glunbejfei)/ wieffbi�il^n^bnreb fein leiben bn^bon ��nftnnbsp;crl�fet but/folcbef^ ulle^ b�rfft er vn^ niebt leren Slber wit onnbsp;fer verffunb imSlbenbmul/wiber folcben glauben fet) /nbsp;pocbt onrb�met/wolf ich febv gerne b�r�/�afd)weigtmeinnbsp;lieber l^eiff ulf? eine muu^ iu er fpringt ul^ ein ^ir^ oberbin*nbsp;�2(�^ er aber fugt / �^enn man leret/ bu^ffbriffu^ Seinnbsp;(eiblieb effen vergebe bie @�nbe ete.bu^ fe� wiber ben glunjnbsp;6en- 2(ttfworf icb/^n^ blt;ilt ieb wurlicb uneb/^u id) bnb wmnbsp;mehr gefagf/nemlid)/ba^ ghtiftua^eib leiblid) e ffen/on gen�nbsp;Dnbglawben/gifftvntbbfev/^orauffuntwortnwber^eiF

-ocr page 317-

2^1 rter �toef j^ennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er f Wtn(i� ouc^/ta^ a be^ pitnen foil

fcc^C�iwii/ vnt) ft(�e wither niemand

Cent) (a�?a�eic^ fat)7ba^ffamp;hf�w�^ geibtm 2(benMt)a( nU vmb vnfer @�i)be wt�eti geflTet) werbe/wie tvt( Darauf felnbsp;9lt;^n/ baefbarwmbfeft) �efbmc^tlt;m2(bet)bma(fev/ebernbsp;�Uubet) fe^e ^enn �^vifiu� a(fo ^�uerft�mpejn ifi/nbsp;�)cr @anbet) vergebting /m attet�/a(f? bem �eereu^t^tetinbsp;Kbaiifb�UH fo�eberfunffnbsp;!.2quot;lt;:ffei)/ ^�? fev wtberben glawbe�/ ba^Samp;fif�^im ^)tweinbsp;�^V^D� tvi( aUe fpr�cb^ �gt;icfamp;etft^ f�ren alfe^nbsp;�-�Panlu� fa^t ni(^t/g^riftu� fev f�r vtiferOnbegennbsp;^'Wgefaret)/ fenbern erfcvf�rvnf^f^�nbe geercu^tgt/nbsp;S\^^b)|lert)t(bHtt�^)t��^�/ vergibt auch bafelb�?�i(amp;tbicnbsp;g^nbe� 3tem/ pauiu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�icbt/g6*�^l^�^ i� f�r vrtfer

^�nbe geboren neeb grUbt/fonbern gefierben / �arnmb i |i snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geberen/ftat auch niebt ge(ebt/2(�er binge gieieb/wic

Seib wirb nicht f�r vnfer f�n K�egeffen/�onbertt ift f�r vnfer @�nbe gel�orben/barnmbnbsp;Sibenbmal �iebt in effen� 2i Ife welle wir nn^

?}^t^ macben/ben einen felebctt/ber ewigUeb am tren^ (eibc R bnfer @�nbe / anff ba^ wir niebt wiber ben gianben ban*nbsp;ba fep/nbsp;��nbe vergebe/ weieb^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;allein am ffren� bo

^ih

blinbe telle Q5eiff/ wei^ niebt/ ba^ mentum Chn'fti O�gvnb diftriburio menti^wev bing ffnb/ �Snb menget�? in ^^riftae ��rnbsp;ittAU. finanber/wieeinevnffetige @awt gb�^l^�^batein^^���f�/��quot;�gt;nbsp;ver @�nben vergebnng am �reui^ verbienet/vnb vn�? er*nbsp;fttt Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^l^hlbi^^n teilet (v an^/we er iff/alle ffnnbe vn b.enti� f�nb

bet? K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febreibt vit* Sllfe flebete? geftbtie* �weybjn^.

� uSC ^�0 �r^rtfein verbienff)vnb in feinem namen prebigen bfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vergebnng ber @�nben(ba gebet feines? ver*

�benbmalfen hft?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Onben/niebt be^ effens? bolben/eber ba�

Wnh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@�nben vergebnng verbiene ober erwerbe/

6uh � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Werts? batben/babnreb er feiebe erworbene verge

onteilet vn fpriebt/Sa� iff mein geib/ber f�r aeap�^^^^^ b^f^ffw/ba^wir ben �eib/a(^ f�r vns?nbsp;nm�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felcb^^bvren vnb glenben im effen/ bar*

SMt�X�tifr''' ^quot;�^�rtriW Me �m b X 0enff

-ocr page 318-

?lt;gt;2

rtf� woU t(amp; au(amp; wo( 9a�(f e(�/wk �cr �etf� r�nt/w� fa^eivnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnferprcP�Ge�/

Darumb Mt�? tviOcv ben glauben/ ba^lWht vergebung ber fiW* ben (in pr^tgenfudbt�teber/tvv fol man)� benn fueb^��^^nbsp;g^rt|iu^bv$fpr��l/bie Vergebung beri^�nbefvllegeprebfnbsp;f gee werben (n j einem Gamene �amp;rif�uf? vn�^ntcb^nbsp;^eicfet bure� vnfern glauben/barumb tviber ben glaubt/nbsp;barman Vergebung ber �t�nbenbureb ben glauben fuebei/nbsp;�ieber wobureb fol �lan fte benn fueb^�^ bvebSb*�^^^^^nbsp;fpriebi/^ergleubei/ber wirb felig. Stem/S^amp;riftuf? bal vn^nbsp;t�tebi cblpfct bureb vnfer ^eul�en/barumb ift� wiber ben gilt;^^nbsp;ben/wer �lbla^ ber ��nben tn ber ^auffe fucbet/2ieber/wav.nbsp;wmbbeifft benn'panlu� bie^auffe ein abwalRbwngberf�^nbsp;bee 2i^m/^^tiffn�f^nt^n�nid)teticfett)nv^t)en^e�i^^^nbsp;Q5eif�/baruinb ift^ wiber ben Q5lauben/ ba�? man Vergebungnbsp;ber ��nbenbevbem billigen �eif�fu(be/�ieber wo bennenbsp;f , Sl^^erwerblinbif�/b^�^n�u^niebi^f�^b^rt- ^er^eiftipnbsp;irre vnb blinb worben vber bem 0aerawent/barumb mu^ evnbsp;^ein f��cf ber �b��i|�iifbett lere recbt fennen. Slber wir wiffen/nbsp;ba^�briftu^ einmal f�r Vtt� gef�vrbenift/ vnbfvlebf�etbennbsp;au�^ieilet er bureb prebigen/teuffen/geif�/lefen/ glauben/lt;*nbsp;fen/vnb wie er wil/wver ifr^vnb wa^er tbutnbsp;^2(bicbbocbfvvlei(figimnebe|lett^�fblittgefcbrteben/nbsp;fes^benb ,OwievnferStbenbmatbabe^wevft�(fe/nemlt(b/wvrcwnbsp;m�b/wortnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflen/vnb wie bae? wort gleuben vnb geif�licb efien fvt)be*

�nb lt;en. ve/ncbeii bem leiblieb^n/ vnb fie gebeien/ba� (te foleb^ folten beweifen/wiec^ wiber ben glauben were^T�oebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber �eif�

V vnuerfebamptfoofft in allen ^�ebernbiefe l�gen ausfebrei/ cn/ba�^ icb fein geif�lieb effen nveb glaube/fonbern allein ba^nbsp;(eibliebe effen tere^gie^ mein ^�eblin/fw�ffen/nbsp;ba�^ biefer Q5eiff ein falfcber verlogener geij� i(�/ber gt;mlt;r febn^^nbsp;gibt/ieb lereallein bureb leiblieb effen befJ^eibfJ gbnffi/ vePnbsp;gebung ber @�nben ^u erlangen/fo er^ wol anber^ wet� vnvnbsp;ge(efenbaigt; ^�enn er mit folebe l�gen alleine fuebi^u plan-*nbsp;Vern/ ba� er nur niebt antworten m�ffe / wie vnfer verffanbnbsp;Wiber ben glauben fev* ^olanmitfolcben t�efen werben (tcnbsp;noeb l�ttge/ niebt vnfern verffanbnemen fonbern vieimeb�^nbsp;vn^ (terefen / weil (te vn^ mit offentUeben l�gen angretffen/nbsp;�enn wir ballens niebt/ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lieber glaube vnb offentli

(bel�gen ein bi�gfeV�

�effelbigen gleieben bab ieb ia vleifftg gefebrieben wiber biebimlifeben'PWb^i^W/tvie bie gefebiebten vnbbrauebnbsp;leibert�

-ocr page 319-

dn�)ittg fa)/ fadum amp; applicatfofadi� feu fadum �d ufus fad^^ei�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lcitgt;en if( WOl ttUf fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w

ma�amS^rcu^c^cffpepen/ 2lber wem were Oa^n��/wo yiifbtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j� brauef; brad�t w�rbe^^te

ro(^ aber in brauet tornen on au^geteilei werden/ on Dnrcb^ c�nbincj* Wort onO �acramenteSlber warwmb folten fold;e f)cpc �et*nbsp;Oer meinequot;�udXin (efen^ fie wiffen^ woi befler* QVoian/ fonbsp;^^iben ftc aucbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioi)^^/ Oa^fiefadum �/ ui�m f�r ein^ ^ai*

^�tt/bnb macb^n fteb fdb^ br�ber ^n Warren onb ^n fd)atW^/ feejenniebi/ba^dn 2(benbmalufi-is pafsionfs,anonfadum SrciK^be�nbsp;pafsionis gebnnOeit wtrb� (gg gefebiet/nen red)t/ Oie niebtnbsp;fen/oOer oberhin (efen/wa� man WiOer fie fc^veiba/f�r grop K�.n���

lt;gt;(^rameebti0^5^djtfo{tbeweifen/ba^ gbriftu^ amp;ib did)t im 2(ben0mal fev/�a^ (efft er and^amp;lt;^n/ono bewdfet/nbsp;^lt;10 wir Ourd)� effen fcine�Seib� nicht er��ftt finb/fonberitnbsp;�^urd) fein ieWen- ^er wolt fotebe newe fun�! wiffen / wo ficnbsp;ibt ber �ei|� nicht berf�r bred}te (^� ifl be^ �eifief? art/ ei*nbsp;Wu�anbere bing fpeien/ benn man fraget/ onb imer bn^ (e*nbsp;��^n/ ba^ wir wiflTen/auiT ba^ er fa nUbtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beweifen/ ba^

ttf�rgenomenb^^tonbfcb�ibigiit / bamit eraberon^imer Jtfte mehr ftttef ef/a(^ ein felb|��d)tiger �eifl/ ber nicht tbavnbsp;[dm �egentbeii richtig onter angen geben, ^ir wiffen wo(/nbsp;ons^�btiftiif^ bnr(^ onfer effen nicht erioft b^t/Tciemanbnbsp;wt�aucb feanber^bonon^geb�rt/2(ber ba^ barank foil folnbsp;eitel br�t im ^benbmal fetyba^ weren wir l�flern ^nnbsp;yoven/tJiw wolten ben �eift preifen/wo ev^ be weifet.'^a� ernbsp;Z�rnet/ ba wir warnen/55�an folle nicht fragen/wiee^nbsp;odgehe/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^�rtiluff 2eib im 9Ihenbm�l fen / f�nbern einfei*



b 3 fren


-ocr page 320-

2P4

jrni nbsp;nbsp;nbsp;ten/ vnb huer vo� cittem /rt J�m6 w �^en an�^an

lt;crt o^tt a�ff6^rctt.@ol(amp;en (o^n (olkngnpfaamp;ett/�� Q}cttc�f wort rtid)tg(cu6w/fotWcrn au^rorff^ wollen�

fce^f�e/ Wil er bcwcifcn / wie aue^ �)ie 0(�rifft WP ^|ber vnfern verf�an�) fev.^�ie erfte fev eb� biefer �pruep/nbsp;�a^ if� mein 2cib/bcr f�r endgt; gegeben ifr5?u i|i^ nnbsp;war /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fein 8eib fei^ / wie er f�r vn^ gegeben ift/ Denn er i�

fiebtbarlieb f�r vn� gegeben� .^ieranffij� broben geantwer* Ut/ngt;ie ber �eifl auf? Qyod,quale waebt/uino�l^nio fyllogn*nbsp;tfl^rif�u� lab mOjin quo quatuor termini,nuUum did de omni,nulla pr�di^nbsp;maietcr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftributio,vubViel aubevuitia. Wie bie �ogid,

WOl Wiflen / ba^ lub termino fubftantiali non poteft fubfum� acddentaiis.0oi(b^ �cifft aber benuofb @(amp;riflt vnb �otief?nbsp;wortbev biefem Q5eil� *

Si'�^f�beubfeb/^irfagennifamp;t/ba^imSlbenbmalff�H^ jlU�?2eib fev/wie ober in welcher geftalt er ift f�r vn^ gegebennbsp;lt;^�ettnwerwoltebo(bbaf?fagen) @onbern c^fc^ berfeW^nbsp;�eib/ber/ober weleber f�r vn^ gegeben i�/ntc^t in berfeM^nbsp;aef�alt ober weife / fonbern inbemfelbigen wefen vnbT�atnr�nbsp;?Ku fan einerlei) wefen wol Jieficbtbarlieb vnb bortvnftebi^nbsp;6arlifbfein/2l(blt;^^ y�arrenwertf/S^an wilvnf?nieamp;tan^nbsp;worten/@onbern fie wollen allein vnn�^e planbern vnb r^dnbsp;^3�^em/ ^^folwiberben�ejet fein/ @ooffrirba^^rotnbsp;^etete�weil^ie/!�a^/aufff?^rotbeutet/fofolle ef?bort/nbsp;�a^ i� mein 2cib/nnff�tcl^rct beuten ete� Entwert /nbsp;wu^ (� nicbi^nberal tamp;un / vnb wirb aueb foleb m�ffen ni^nbsp;ebtbeweifen/fonbern broben haben wir baf? wiberfpiel beweinbsp;fet/baf? beibe/ �a^/auf? ^rot/ber ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If�/ beutert

vnb feinet auff eitel gemein ^rot

S'^em 55�arti/�er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� gen ^)imel auffgenomen/

2tem/ 3(b verlaffe bie �^elt/ vnbgehe^um*�ater/ 3ieui/ 3oamp;an i7�3(b bin nicht mehr in ber ^elt/�e aber�nb in bernbsp;2!Bcit� Q3ttb wa^ ber fpr�che mehr i� / ba ffhrif�uf? im^)im�nbsp;gufeingeprebigtwirb� ^olan/ba^gleuben vnbfagen wilt;^nbsp;auch/i^nb were fein not geweft/ bn� ^u leren / Slber ba^ wet^nbsp;�ot ^u (eren / ba^ / weil ff hf if^�^ im ^imel i�/fc (�nne f i^��nbsp;geib nicht imSlbenbmal fein� �iefe wiberwertigfeit foltertnbsp;fiebeweifen/fo wolten wir barnach felbf?wol wiffen/baf? biegt;nbsp;fei^pr�che wiber vnfern verftanb weren� ��u lertmanvn^^nbsp;imer mit viel gewefch/ba^ wir wiffen/ vnbfchweiget meiftergt;nbsp;lich/ba� wir fobbern/ berhalben wir m�ffen auffvnferm verlt;nbsp;PmtibWbe�,

-ocr page 321-

tgt;cgt;m ^(6cnbmd( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^5

jtvar / ff Of^ �)a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Der ^clt fettt/ cr^�tee ff

nU� fefbfjguce vttDa et�jv�b^/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort/Dic icb

faget/ Da icb noefw; eucb fvar/2�iee ifi er ni^e 6ev /n�^ ʒ�� IffetDocbmit in�naeD ptner aufferl�ebung^ 2lberfret�camp;nbsp;JJ^ ^r ntebt me^r bev Mien/wte er ^u�or bev men mar/ f�erbUebnbsp;ynD Der Dtefef^ (eben�?auffDer �^eU braUeb^ m�^�e/mie�Paunbsp;J�f ff or. 15. reDet vom nat�rtieben vnD getft�eben S5�enf(fXgt;nbsp;� Darauf fan man nicht bemetfen/Da^ er Darnmbntebtnbsp;We leiblich Da fetn/^enn mie gefagf ift/^r faf^ vnD af� vnDnbsp;��^^et mit /nen/vnD iff Doch nicht in Der ^eif. 3(fo auch/ 2(^nbsp;habt ir inter bev euch / 5i�ichaber habtir nicht imer bevSt^'^nbsp;'^^fh��^affhi^h�^iffe(^evench)3ibtDer4crtfelb^vnDi|i�wtnbsp;�^echen/nemltch ( wie Die armen bet) vn^ ftnD ) fo ift er nichtnbsp;Dne?/ qSnD fo fort an/ wa^ fie Der �pr�che mehr f�rbrimnbsp;I^Mft balD ^fagt/ ff hrif�u^ if� nicht hep vn^/mie Die armennbsp;htrbUfh vnD me(tiichgt;

HHf ^2(rnmb tonnen �e Damit noch nicht anlrhrinaen/Da^ @chrifft fep/fonDern c� i� �min�ii*nbsp;lwC^Qi^|j((j(^/(ubftantiani pro accidente, Quod pro quali ternbsp;2}^ ^�ehen/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpreche/ ff hvi�n^ ifi ctU(^(v ^eftaU

im SibenDmai/ Darnmb i� er ieib�ch nicht Darinnen. Svti�ufi? ifi (tU(^cr ge�ait nicht bep vnf? / Darnmb i� er allernbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sti�ch � particulari ad uniuerfalem, ^^cv

^^ttitet� ft^t nicht mit roten hofen im ^aDe/ Darnmb i� er �J'Ji im baDe. ^�er nig fi^t nicht getr^net vber ^if^c/nbsp;�i^fht vber tifehe* .^inDerfpiel vnD i^anefebnbsp;Je� i� Da^/mie Die@ch�(er molmi�en/3(ber bep Den Q5ebnbsp;0chri|ft vnD ff hvi�licher glanbe fein.

iiirR

frfM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fev / @0 merDen fte anch Daran^? m��en

^J�nen / �a^ ffhri�ne? gei�ltch anch nicht bep vn�?�m � �h0f2�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^hen D�rre Da / 3eh bin nicht mehr bev ench/

iSvs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3� fPtech^

ff� r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�pr�che wiDer/Da^ er gei�lich hep vn�f

is 3ohnn. 14. ^ir m��� monnna bep im machen/ Paulus (^phef 3^ ff hri�nf? fvonet in emren herben ete*nbsp;mifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;evnnen �efolche ts:^pr�che�nDe/miDer /ene/

^^ttn nicht �nDen Den ^ett im SibenDmal D�je ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff hti�ne? bep inen fein etlicher meife/

fattrb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hinDert (3ch bin nicht bev euch) �0

vnfjfein im 2(benDmal/ Da^vn^Derfelbige nicht hinDert c3ch bin nicht bep ench ) �toffet abernbsp;b 4 ehet

-ocr page 322-

29� ^efertfftw

c�er JVC 0pr�(�c vom wfett ttfcamp;t vmb/ fo l��l�t er vnfertt ^ert tm2(6^ma( vom vnWcbare�nbsp;tvefenauebnte^tvmb�

2(^fD ifi fo�eb /V Cirtfprucf; ja fe ftarcl fvi Der fte/a�f? tvibe r Vtt� / Q�rtV womit fie ficb (o^ wircBert / Vamit macbt� (te vn^nbsp;aufb iv^/ '23nO6(ei6tVttferver|ianVfeft/ ��a^i|�mein�ei6.nbsp;i�eim tvetm �e viel betveife� mit jren 0pr�cben/fbewetfettnbsp;fte/ Oa^gamp;rtltuf^ im SibenOmainicbt lubtbariKb/f�erblicbnbsp;vnV tvelthcbtr weife fety Wclcb^ aar nicht not ift ju bewcifen/nbsp;Venn wir befennenfoich^ aUeg?* �ber Va^ fte beweifen foitett/nbsp;�emiich/Va^Vttfer verftanV faifcb fetj/vnVnbsp;er fagt/ ^a^ if� mein �eib/Va wii feiner her^n/Oa fin Vf? dt�nbsp;SiaVVergeijter/ befcbeiflen Vieweil viel ^nt� papir^nbsp;mit vnn�nen vergeblich^ Worten/ vn nerren Ven armen ein**nbsp;feltigen S^rt|tengt;

'amp;a^ er Varnach vom 'Palfah pfanVcrt / Va �pauiu^�* Sor* gh^tf�um ein 'Paffah nennet / vn V wit Varans fchi�pnbsp;jen / gleich wienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vern ort nicht Va^ nat�rlich

fah/fon Vern per tropum ein new Pajfah feiy Sllfo fei) anch i� Viefen Worten/ Vaf? i|l mein ^eib / ein tropn^/ 3P nichtef? ge*�nbsp;reVt/'�enn ef? ^nnor von jm felb^befant i|t/Va^ nicht folget/nbsp;ob an einem ort ein ^ropuf? fep/Va^ Varnmb hie auch ein Wnbsp;pn^fetyfonVer man fol beweifen folche folge/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wir Vrobert�

gnng von Ven �^ropi^ gefchrieben� �s ijtalle^ Vern Q5ei|� thnn/ Vaf?ernnr ein ^nehfehveibe/vnWen feinen Boftere/nbsp;auff Va^ er Vieweil nicht antworte / wa^ er fol vnV fch�lVi^nbsp;�ft/ vnV Voch ein anfehen habe/ al^ antworte er� ^r fol beweisnbsp;fen Va^ vnferverf�anvfeo wiVer Vie@chrifft�@o leret er vn^/nbsp;Va^�h^if�nf?'Pa|fahfeh/ Va^hlt;^i(ft erein vberfehrit ��a^nbsp;(affen wir fie reVen vnV machen wie fte wb0en/2)cn Vamit ifinbsp;nic^t ^eantW0ttet/Wie vnfer verffanV wiVer Vie ^chrifft feigt;nbsp;^SSlrnachwirV Ver ^eiff fehr dornig / Va^ ich jr Venteleh,nbsp;^^fo frbltch gefpottet habe / vnV fchilt mich vbet Slbevnbsp;fchelten vn V J�rnen oVer toben / iff bet) vn^ nicht ^ch^nbsp;rifft Vie WiVer vnfern verffanVfet)- �och wer nicht fanantnbsp;Worten/Ver z�rnet vnV tobet billich / wie fette S57ntfer jr f inVnbsp;(eret / �iebe^inV / wenn Vn nicht gewinnen fanff/ f o tragenbsp;haVVer ein* 3th hab Ven Kn�ttel vnter Vie^nnVgeworffen/nbsp;vnV am gefchf^htnerefe tch/welchen ichtroffen habe.

gemanet mich Voch Ve^ �eiff^eben/alf? wenn ein (er 5�7enfchein 2(vmbrnffhetfe / vnV mit groffem gefchrehnbsp;vnVwefen/ Vie3Sinhe neme/vnV Vaf? 2(rmbrnff fpannet/nbsp;hrewet

-ocr page 323-

D Ohl

mit twfflij�ewovtctt �)ett eifern 7�age( im 6(aD fpa^ ten/vn�) f�r greffer eile vn�) fer^/f dnen pfeU Daranfflegte/vnnbsp;gtfo lo�^ 0r�aee/Q5n�)fR^n er Oie lt;�sgt;e^nen flappen ^eret/OafJnbsp;^rmbrnff pernmb w�rffe vnOfpreebe/^�a ffeat^/oer ^agetnbsp;lt;ft ent^tvep^'�nO we Die anOern (acamp;ten/enO fagten/^^ werenbsp;^einpfeiiOagewefl / ^rftefe��lte/ Oa^fiee^nicbt f�r pfeilnbsp;Weiten anfepen* (fben fe t()ut Oiefer Q5eiff ancb/bl�it greffernbsp;praebt gibt er f�r/ er weile antwerten enO treffen/enO vergi�nbsp;fet imer Oer pfeile/ Oa^ er nicbi einmal reebt antwertet Slbernbsp;gleupwei gefeliet fm Oa^manifiappern wei/onO wilwe^n^/nbsp;e^ fev ein pfeil geweft/enO pabe Oen T�agei im blaO ^nfebeffen.nbsp;Siber wir finO fel�ber narren fcHffegewenet/^awennpcnbsp;gleifb Pfeile anff^ �rmbrnfi legeten/ wOUen wt r Oenneeb i�elnbsp;fieber fein / Oa^ fie e^e in Oer Slffeben / eOer Orev eien ober Oennbsp;^al/febieffen fellep/ebe fie Pn^ treffen*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

j Oa fie Oen fprneb 0* 'Panli f�ren/gellefi?. @eiO fr

mit Sbrifie anfferfianOen / fe fnebf waf? Oreben ifi / Oa crfi�namp;ert� gbriftn^ ifi fibenO ^nr reebtt^ette^/traebt^f �aeb Oemnbsp;�Jas Oreben ifi/niebt naeb Oem/Oa�?anff ^rOen ifi^Sa Oa/frnbsp;Slcifcbfreffer enO ^Intfeuffer / Oa beret / Oa^bfifiu^ Selbnbsp;�lebt im �aerament ^n (neben ift/ Oenn Oa^ @aerament i^

� nuff(F|^j)en/fo ifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oreben ^ur reebten �ette^*

� ^3^ ifi � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an^etge/

J^ag bet) nbsp;nbsp;�Paulus anff ^rOen beifft/Oa Oeeb Oie maebt an*

jjat/ in Oiefem @prneb/ ^enOer ranffebt vberbin / plnmb�? ^^ber/wie fie fr ^��nef elgeifi treibt-^enieb nn fpreebe/war*nbsp;Ē^b fie Oenn ^nr preOigf geben/ enO Oae? ^nangelium fnebe rnbsp;'^^lt;^m/warnmbfie0e�?^)�!A!X^2(ben0malblt;ilirnr ^ar*nbsp;^^b fie Pen ^7ebefien lieben vnO Weltbund ��ater/55�ntter/nbsp;P^fr/Xnecbt/w� enfer T�ebefier finO alle auff ^rOen/^elannbsp;Z�llen wir fie niebi fneben/niemano ebr�/gebereben/neel^nbsp;. � �^^/necb lieben/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ifbi fein r 3fi Oeeb feleb�? alle^anff

v^^n*��rtO @gt;Pauln^ fagt/manfelle niebi (neben Oae^anff h ��?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S�rwar/ (e bnben Oie Slpefiel ganb ebel getban/

� felgeten/Oenn er waranff ^rOett/Q[?nOgbrt^ f'lt;^^^^l^wff^^^^/2(neb'Panlnf?(elb^pre0igt pn�gt;nbsp;OifE�^^^^^^WenbinenOwiOer anff(^rOettgt; ^ieO�nefrnbsp;�^babenfie oen@prneb niebf fein gefpannet?

ttuv f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^enfel^ nn wel gewenet / Oae^ er en�5

iP�^ttet/enOan^ �rlt;gt;fRw beebmnt niebi werOaebr/l�enett rv^ntwevten (elle/al^ Oer (enfi mit enn�be (peien/ Oenneebnbsp;-^��aergtiii^^negen fani^o nemen wir wioernmbfein (p*gt;^nbsp;teti

-ocr page 324-

298

te� att/vn bieun iw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpottett

verf�attDvmb^ofic/vnDlaffcn^ vn^djjef�errfe 6c�^ fcin/wcU crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fan witter tmSftttfTbrwgen/t�cnn r

nen wramp;m�tigcn/ammef^tigcn fpot

�* �Pau(n�?$c((ft anff^rkn 7 Ubcn/wi^ SlcnS^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(e�et/in ^urerev vn aUcrtev vnrugcnt t)en cr relrce von

�crt^�turt^ �)c�J alten 2(0am^/ wte feine wert ba fte^envnP elle (autengt; 0eib fv mit gjrif�o gefterben /23nb Vernam/nbsp;@0 t�btet ntt ewer giieber/bie attff $rben pnb/^)ttrerev/�^gnbsp;reini�feit/vnfettf(Veit/�^lt;^/^^^* mtr/ ba�? er annnbsp;^rben Veifft/ein/rbifeV ait (eben naeb bemaiten Sibam/ mmnbsp;man in ber ^e(t / oVt^ ben Q5eifi Q5otte� (ebet/benn alfb tmtnbsp;bera(te2(bam / �oleb^fottenwirniebtfttcben(fpriebtnbsp;3)att(tt^) ^�enn wtrfoUenmitffVni�o/ vnbirbi*nbsp;febem (eben abgef�brben/ bu�fort Vimeiifeb in gV^'i^o ieben^nbsp;'O^mnaebfa^en wir frbiicb/ba^ vnfer 0aerament nieb^nbsp;anff (^rben feb/^ir fitcbcn� aneb niebt anff (^rben�2Ben abernbsp;ber^enfei nn beweifen wirb/bafJ wir vnfer �aerament/vni^nbsp;ben �eib gVrif�i / f�r ^nrerev/ geii^ / �o^ vnb eitel t)ntn^(ti^nbsp;Vaiten/fo weilen wir befennen/ba^ wir vnreebt tVnn/fb wivnbsp;SVfattff(^rben f�eben� QKo er aber basJ nicht tbitt/�?nbsp;faaen wir/ba^ er (enget in feinen bdUfeben racben binein/Mnbsp;lefiert 'Panlnm ba^n/ bamit ba�? er gb^if�n^ Seib attn *nbsp;(^rbenfeinbeifft / wenn er im �aerament ifi / ^�enn ba^nbsp;ftei� 0gt; �Panittf? nicht anff (^rben fein/wiewirgebbrtblt;^nbsp;bem

�2(b�|�ttaberma( bie^ebwermer/wiefein�ebie fdn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rifftanfeben/vnb wer ber �eif� fev/ber bnreb (te rebet� ^Oentt

ber ^enfei wei� wb(/ wa^ 0. Panina anff �rben beifft/vni^ treibt boeb feine verbiente @cb wermer/ baf? �e gb^�if�w^nbsp;im ^aceament/anffi^tben beiffen/Sy�it fsieben gr�nben fb^nbsp;(en fie (r 2(benbma( beftetigen vnb vnferf? vmbl�offemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

(f ^en fo(cb gefpbt treibt ber ^eufe( aneb mit bem fprttm �bri(�ummgt; 'Pattii/x.goritttb ?* ^irfennengbtiftttm nicht mehr ngtvnbsp;d)t mefjrnbsp;nbsp;nbsp;bem Sieifch ��nb if� in gbtifto bie newe greatur* �bit^^

0pr�cbe mnffen att^nmaffo biel febiieffen/ gbrifiit� Seib i� nenltcnbsp;nbsp;nbsp;nicht im2(bettbmaG �o(an/wir (affen vn^�bermat gerne

fpetten/faffe febett/w�? ber ^enfel baran gewinnet

�@fb(te ber @cbwarmgeif� bie an^eigen/ wa^ bbch ^anitt� meinet/mit bem wort/^ach bem fieifeb/ba attm bienbsp;ganbe macht an�gt 3^ fpriebt ber '^enfei/icb febe ench nichtnbsp;anz �� i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mie e� meine j�nger f�renz man mtt^? beeb

-ocr page 325-

vom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2pp

w�lfc� wir fo �gt;cm�ti� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^rtffei�i

�^an^eige�.

��Pauiu^rcDct Dafdbf� auc^ vott�^crr^�^futtg �Jc^aUc� a?ī@.p�� 4�gt;am^/tgt;n� wi� fagcn/ �Ja^ wir nic�t mc�r nacf) oem fteifc^/nbsp;fondent ci� newe greatur in Samp;ri|lo Uben foUen* ^ore f cibf� �afc^Jnbsp;feine worf/^ir ae(;wn (fpricbt er)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo einer f�r alle gefior^

ben ift/fo pnb ftc a�e geflorben ete* ^as? fan boef) ba^ anber^ Jettt/ben wie er iinne^efien^prueb broben/J^ob^� fagt/^irnbsp;I [pb mie g^rif�o gefl�r6en/�33nbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnfer aleer �igt;�enfc^

tf� mie g�i�if�o ge eren^igee �^nb folgee ^ie/Q^nb er t fe barum� pralle gef�orben/anff ba� bie/fo ba leben/ ^infore nicbe inennbsp;lylb� (eben / fonbernbem ber fur fie gefiorbenpnbaufferfian*nbsp;if� �^a^ tfi ba^ anber�?/benn ba^ wir feilen new leben in

�^Vri|�ogt;

. nbsp;S�lgee / �^arnwb ven nu an fennen wir niemanb nac^

�^����eifcb� ^iela^'paulnm vnb@ebwermermieeinanbev ��eben/i�er @(bwermerfage/^a(b bem fieifeb fennen/fepnbsp;jpa^ leiblieb gegenwereig ae^een/ober f�r iemanb mie feinemnbsp;jr^ibc ba fein / wienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im Sacrament i|� / ^nb felcb^

�JJ ^nreebe/Pnb 'Panlue? verbenen, lieber warnwb f ennee be� � ^uiu^ feine ^orineamp;er leiblicb f�r im lebenbr^Varumb femnbsp;*��f^ feinen eigenSeib f 3iem warumb fennen bie �e�wer*nbsp;J^jfire leiblif^fur inen? 'Warumb fennen pe ir leib^nbsp;3fl ba�i nicamp;e allef? leiblicb bing/bn nacamp; bemnbsp;�V � ^^�etiwereig ? 7?n verbenen boe� ^ie 'Pauluf? nae^nbsp;2^iffb fennen / ^�nnf pe aber ir bing alfe f ennf naebnbsp;neifffy ba�?nbsp;nbsp;nbsp;pauluf? nicbe wiber pe fein mn^?/ �ieber

jy � umb feit er benn wiber bn�i fein / ba�? wir ffbi�lpuw leib* ^gt;tm@acramenefentten?2(ber (a^ ben@pbeeer fpetten/nbsp;^J�be�anbernambepenfpeeeee/ber fc^ �SReiper*

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Panini beilft an biefem ere (naeb bem Peifcbe) baj^ ba 3m ^idf^

oLL^^'^/bber peipblicber weife gefcbiee/pnb nicbe nacb bem nbsp;nbsp;�

^m/ebev geiplicber weife/^leicb Wie er ffetio ?fpricbe/eb bem a^*b wau bcln / fe Preteeen wir becb �tcbe nacbnbsp;i^�J^neifcb/bacJ ipuicbt peifcblicber weife/Secundumcame,nbsp;f��^ ^�^ificat in carne, ficut fomniant, fed more aduerbi] figni-fac'^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftudio amp;� af��Au carnis, uel quomodo caro

Peifcb / tp weit ven einanber/ feh/fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Peifcb/ aber becb nicbe nacb bem Pei*

bemaquot;?^*^� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^briPi/�enn^Xem.s. beipernacb

f E rtk ^f^^leben/ ben ^eb/ ba er fpricbt/ nbsp;nbsp;nbsp;ir nacb.bem flei

�'b hb(t/fy j� perbem

�ar*

-ocr page 326-

500

Der ^ert ��T'auUi^ wtt gewatt/ Do^ Dff? feine metttUtt^ fev/^ei( wir aH^it Samp;rifw oer ^ed vnnbsp;Peifcb abgefiorben finb/ fofoUen wirvin�ort mebt mebr nacbnbsp;Dein f�eifcb oDer fleifebtieb leben noeb cencfen /2^no alfa ntegt;nbsp;maiWfleiffbllc^/ fonDernaUeinaeifthcb^ennen/ �ennDe�nbsp;anbern fleifcblicb f enne/t|l /n nicbt weiter rennen/ Den (leifcbnbsp;t)ennag/}?n vermag (ieifcb nicbi mej?r / Den Da^ c� Dae^ femenbsp;anieDermanfiubei/�i^Oei/ neiDetvnD tb.nt aUe�vbel Deinnbsp;SeinDe/fuebt aber Inft/ gunft/ geniet vnD frennDfcbafft an fc^nbsp;Dermanunfeinemnn^etegt; i^lnfffoRbeweifefennetDie 2�gt;eltnbsp;einanDergt;2(ber wir ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hnnen nu niemanD alfa/ �^enn

wir fluD einenewe ffreatnr in ff ^rifta / vnD rennen einanDer naeb �gt;e�gt; �eifr/ Da^ ift/ ein /egueber fucbr niebt Da� feine/nbsp;fanDern wa� De^ anDern ifi/^u Deffelbigen bef�en/wie er anebnbsp;^am�UfVnD'Pbit�^leret.

�^�nD ab wir ff brif�nm auch fietfeblieb fetten ^(fcttnctCfpii fbt er)fa fennen wir in Daeb nn niebt mebr� 3f^ snt ^�neriiegt;nbsp;ben/ Da^ er niebi biemit meinet ffbrifln^ perfanlieb f�c�feb/nbsp;(wie Der Q5ei|t narret) Denn Das bleibt ffbrii�nf^ f�eifeb Hrnbsp;ewigreit/vn m�ffen inaueb alle ^ngel Darinnen rennen ewignbsp;(icb/2(ber gleich wie wir vnfer ^r�Der geif�licb vn nicht mejrnbsp;fleifcblicb rennen / 2((fa rennen wir ancb viel weniger ffbri*nbsp;flum j�eifcblicb- �^^arbin aberCwil er fagen)Da wir im 3�Dlt;rtlt;'nbsp;thumb vnD in Def? ^efeb�? weref i ( waren ( Dabin jebt Dienbsp;Orif�inn f�lfcbenSlpol�el wiDer treiben) wuf�en wir nichts van ff bri^nbsp;nftc^bem fla geif�licb^/ 0anDern eitel fleifc(gt;licb^fncbt^ wir Dazumal/nbsp;fquot;quot;* �Cen wir bajften/er falt 3frael crt�fcn/gne vit vnD vnfernbsp;(igreit anfeben/vn vn^nacb Dem fieifcbberrlicbmacben.Sa^nbsp;war freiltcffffbi�il^iim nach Dem fleifcb rennen vnD ein reeb*nbsp;ter fleifeblicber finn� 2lber Da^ i�nu alle^ ab vnD mitftnnbsp;(larben/rennen in nu nicht mehr alfa/'�enn e^ ift falcb^ alle^nbsp;vergangen/anD wir fiuD eitel newe ff reatur in ff briita*nbsp;fen verftanD wirD �Paulus Dir felb^geben/ liefst nur/ vnD Pb^nbsp;Den�^ert recht am

SlSlenu/ Die ffbriftum f�eifcblich anfeben vnDrennen/ 0ie m�flen fteb an im ergern/wie Den 3�Den i� i^ennnbsp;jium f�afc^ {veil fleifcb vnD blut nicht weiter DencTet/Denn e^ flbet vnD f�^nbsp;�rtcrni�A (et/^uD flb�^r/Da^ ffbrlflu^ at� ein flerbtich 5i?enfch gecremnbsp;ftnjm. ^iget WirD / mu^^fagen / �a^ iflaue^/ DaiflweDer^ebeiJnbsp;nach @eligreit/^er i� Dabin/Der ran niemanD belflen/^r i�nbsp;feib� verlaren* ^er fleh aber nicht fal an im ergern / Der mu^nbsp;Dber Da^ fleifcb faren/vnD Durebe^ ^art auffgeriebt werDen/nbsp;Da^

-ocr page 327-

oom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�oi

taf? CV im (�ctf� orf entte / tvic ff�vt|�u�?cbcn Mircf) fefn letten tntflerben/ree^t lebenttg vnt^evrhebwirt/ '^ntwevta^nbsp;recht t^ue vn t rfun fht^ ter tf� etn netve great� v tn g^rtfte/nbsp;ntttnetventgetftUeb^tnerfenfnt^begabt

Q52eicb wte noeb nbsp;nbsp;alle fich ergern an S^riflo / wenn pc

fein 2(betttinal Peifcblteb���6cn/tvtee� tie tgebtvermerfen �en/ nnt fte felbf? fint / ta^ jte vn^feb�ltioen / ttegl;rtftutnnbsp;�acb tent fietfeb bennen/^ennfletfeb fan niebt ntebr fa�ennbsp;�^ofb Vennen / Venn bic ifi ^rotnnt ^cin / taruntb mn^e^nbsp;heb er�ern an �,bcifi^ba er fpriebt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein �eib/tenn

i|t eine alte greatnr in Si tarn� (^ohubnnn nicht er�ern/ f^m�^ e�?vberfolcb fleifebfaren / vnt ten Worten �leuben/nbsp;'^a� ip mein 2eib/ fo wirt er^terfleben/ta^ fokb ^rot/ni*nbsp;ebt feblecbt ^rot/fontern ter rechte 2eib gbvihi fet�nbsp;tertrenp mich wol/ tatter �teufetfoieb �cfpotnbsp;Ct�bet in �otte^ Worten / Slber e^iantert mich tedytaf?nbsp;nbsp;-

tieartnen�e�tenicbtfehenfollen/Wtef�efot(be Wfe ge^� banrfen/^n /re^ t�ncfel^grnnt legen- 0ierh�nten fteb tref�nbsp;hieb thewr/wie fic nicht non nn^ b^ben gelernet� ^��rfitenf?nbsp;�^4 vlicb nicht/ ir @cbrtOt ^eigen^ a�^nntal viel an/wenn ficnbsp;��leifb te^rb�ttten^ pill febwiegen/'^nt were vn^ leit/ta^fienbsp;^�Jtn^folebe^ lernen folten� ^nt ip ta^ ire weife tie �cb��

falpber nerpant @�'Pa�l�^ nicht febreefet noch bewegt/ l^iefc @cbwert�er/waf?fol toeb tenfelbigen bewegen�nbsp;/���twa^ peter �pr�cbe ntebv einf�bven/tagbvipn^nbsp;�epretigt/ta^ er tie^dt terlarten/^nm Q�ater gange/nbsp;rechten �otte^Pbe cfcricbten pc

. nbsp;nbsp;�ewnp haben / Stuff takman tieweil nicht tnerefen fol/

henberh�pffen/ta pe antworten follen� Stber ta^folten '� lt;� ven nn t beweifen/ta^ tavuwb nnfer nerpan t nnreebt/nnnbsp;Wort gbf iPi�nbsp;nbsp;iP wein Seib)falfcb weren��ie lagen

t � fep Witernanter/ta^ gbvipu^ �eib tm ^)imel nn t im 21^

fep nicht witer einan ter / weit c� alle^ beitel tie ^ibenbmai ^*^3et/^n t i p nnfer/^7ein/fo parcf al^ ir 3a/^enn

'^^^neblecbtcn Safagen^ willen/le�gn�/$�?an bat� lengev ( tenu

-ocr page 328-

502

ff�v eaufcnt larcn ae�vuf�/Oa^ ^amp;rrfiu�^ert ^)imd �f� farcrt/o^a aiU�^ krctt Otefcf? ne�tcn i^ife/nocamp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�iian far

nmb nUft ^ctcugnet/ f a^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ScA lt;m 2lbcnf mat/ of er

mort mar�afftig Ieun / ^cttc nu fiefer �eift tnan* get fran/fa�?fott ervn^ bittieamp;an^eigen fnf teren / SIber fa^nbsp;Wit ntdgt;t ^erau^�

2('^erte�milcud^ fie marweit f�gen/(ieben Srennfe/ ^en^ferQ^eif� mit erufi meinet / onf nid)t mutmitttgUfvnbsp;|eugnet/fas?fnferver|�artf mifer fie @(briflt fev / fo soit irtgt;nbsp;alte meine fachen oertoren Jabernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;soit ieb besoeifen

�ritticb / �cr �eifr *5at f roben^ugetafRn/ fa^g�ri|tu^ crpen �benf mat feinen �eibnbsp;nbsp;nbsp;effen gegeben 6at / f a er t^�t^

telsoortimSlbenfmalmaebet/soiegnngfamge��rt i|� fagensoirnu/soiefanerjiemiternt� fagen/ fai? soifer fienbsp;�cbriflr onf f�tfeb feiyf a�^ er f oeb fetbf? f roben behnnet/^^nbsp;fct) reebt onf ein mat gefebenen? '�enn soo er^mit ernft meigt;nbsp;tiete /f0 so�rf e er�? aueb im erften Stbenf mat mit @ebrifftennbsp;angrciff�n/ onf niebi ^et tetsoort f rinnen maeben/ soeteb^ ernbsp;tnobt tbut/fottfern tefjt onfern oerflanf bteiben. ^teibt mtnbsp;onfer oerftanf im erf��Stbenf mat / fofan feine f cntetei) nochnbsp;^eicbeteo in fen soorten fein/fonf ern soie fie fa fielen onf taunbsp;lt;en/fo feuten pe/ ��nf ipatfooergebtiebatte/r �ngesoitternbsp;onf f oben/f ai? pe f euteteo fuebem

5^m anfern / fan f a^ niemanf teugnen / f a^ ff f a^ erfte 2tbenf mat^iett / f a er in f er ^ett soar/ebe f enn ernbsp;gum quot;�ater gieng- @o fage mir/ soie mag f er (!5eip mit ernpnbsp;fagen/�ie @pr�(be/fo oom gangeffbripi^um�23ater reff/nbsp;feien soifer fern �^ert im 2(benf matefo er f oeb mu� befenneti/nbsp;f a� f erfetbigen @pr�cbe noch feiner erf�llet soar/ onf ffbri^nbsp;Pu^ni(btfrobenimj9imetfaf�gt;^ennffbripu�oomy?imetnbsp;tiaeb fer auffart bette fa^ �benfmat eingefe^t/ fo betten fienbsp;^ebsoermer/renfebeim Sibernutbufffbripu�ebenat^fo/^nbsp;(V fagen /nbsp;nbsp;nbsp;soerf en �ebsoermer f omen/f le f�rgeben/me^

Slbenfmatfeo soifer fie^pr�ebe/ fieoon mirfagen/soieim jum 'J�ater gebe/on niebt mepr in fer ^Bett bittgt;'^arumb fo�nbsp;icb ^�wor fomen/onfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einfeben/soeit

in ferkelt binonf auffi^rfen/aufffa�pe/ebepepfboerfe^ �en/al^ fie offent tieb� t�gener/ in iren eigen soort� ergreiffertnbsp;werfen/ onf ir meine tieben ^inf er geperef et soerf et im recb*nbsp;ten

^3e sollten fie nn^ie beiteben amp;e tn�ffenattef0i(b^ �pr�ebe faren taffen/ farauffpe bibber fc fmtelieb

-ocr page 329-

vom ^benbmat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;505

�ft�ctt/vtt�) �^fe offcnthc^en (�gcner bchnn�/ wci( Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nif^t im Jpimei ifl/ Da er Daf^ SlbenDmal f}cU/fo m�gett

bewert ^abc (eugiwn/ Da�? J*y vifiu^ (eib im WttDmal fev / fonDern ftiw Diircb D�^eufelnbsp;Das? fic fteb amp;lt;^ben o�ncf en (affen / fie fchai / Da^ j'tenbsp;J}^(bt fa^en/^en Die fpr�ebc t^un nie^t^ Dasn/nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lbenDma( oDer niebi/fo meni^ al�^ Dicfe (�pr�ebe Da^n

3^fi� gcb�vcn ^n ^Seib(rb^m vnD ff ob^ in

3�5 ftJit lt;^ber inen ^Uien rjat geben/ @ie muffen aber nw J^i�anbere@fbnff^bencfen/nein(icblt;�uffDiefe/ 2(m abenDnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lt;^iffebe mii Den ^we�ffen / Q[?nDwa^? Der*

[�w�gen mehr iff/Die von Dem ft^en �ber �^iffebe reDen- 2(nfJ ?^(fbett m�ffen fie Denn feblieffen/^ie 0cbrifft fagei/�b^i*nbsp;fme vbcr ^iffebe/ Darnmbfan er nicbi im brptfciit ^e�nbsp;baffetbige fagen/fo ift� Denn gnng / vnb i� ni(bt noi/ Das?nbsp;�9tt�? aueb bemeifen/mie WiDer fcleb^ @fbriffi feiygleicbnbsp;j^ie fte mii Den vorigen �pr�eb^n and; ibum^�enn wa^ Dernbsp;fagi/Da^ iff recbi/obn wo er (enget-

. 2(^er wir werDen antwort^/ ^n (angfam/ (ieber Q5eiff/ h?A^^bvifft vomjt^en ober ^iffcbe/ babenbsp;bt�b^t^ �iebi beweget 5� Deinem jrtbumb / Du baff ane^

^9 bcnn Diefe noch �iebeweget haben/ vnD/ene haben Dieb P�Wernff nicht fonnen bewegen/fo fage Dn/wa^ Dich bewegetnbsp;Wgicber^eiff/ ergreiffvn^ auch alfo anff offentiieben^ff*nbsp;quot;^*5^fo wollen wir ver(oren bnbem

(te aber fpred)en/ SJenngieiebDa^erffe 2(benDmal O^nicbt wiDer fo((be.@cbrifft iff/ Die wir gef�ret babe/fonbsp;finD Doch Die anDern 2(benDmal nach Der 5gt;ime(tart Da*nbsp;mort idy^a frage ich iht nicht nafb/5l5?ir (ff anff

r W^in nbsp;nbsp;i^iber bic ^pr�(^c von Der anffart ghf iff i/*^�

k. ^^iff offent(ifh gefeiiet bat* l�enn wo ich Da^ hnbe / Das? P^lt;^�pr�chevort Der anffart S^h^iffiniemanD tonnen bewe*

2(benDmal ^n (engnen nach vnferm verffanDe/ wollen wir wo( anch Die anDern SlbenDmal erbalteth^�ennnbsp;@chwermern di^ttbett/ ba^ Die 0pr�cbe von b(v

w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vberwnnDen (inD/ Da^ ffe Dnrch Diefeibigen

gS�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iviber Da^ 2(bertDma( f�r Der 2(nffarte Xa�

gTOu�geib vbertiffch (then vnD Dennoch im ���rotfein/fo auch im ^ime( vnb wo er wi(fein/vnD Dennoch im brotnbsp;e 2^ fein/

-ocr page 330-

304 ^fentttte �* (trh��ttt^�

gwtn^el�

2llkcfis,

fern vnterfrfxi�)/fern e�)a naamp;c Bev ta^n/�)af^ er^ng�erc^ tm brot fev� ^al(w/ba^peifft cffcntf wnbsp;auffl�gen funOlt;/ 2l6er nerf) werben fie ntcbt weiebe� ober fvcnbsp;irt^um bef ennf/ba^ fie bie warbeU ebrer� vmb Q) ctic� wiUe*nbsp;2(5^ fev gnng banon/ ba^ vnfer verf�anbniebf iftnbsp;^^@ebrift ober glauben/ wie ber tolle Q5etft ftcbnbsp;treugt^arnacb f omet er ben zweien �euptf��cfen/nbsp;bie icb gm berteften b^tb angriffen/neinlicb/ba^nbsp;regten �otte� ifl/^?nb fieifeb fein n�Oe iftete �a folte er bonbsp;weifen/wiebie^wep ft�ereniebt leiben f�nten/ba^Sb^�i^w�nbsp;�eib im Slbenbmal fep / wie ieb^ benn mit groffen buebllabeunbsp;batte ge^eicbent/bas^ fte mir /a niebt br �ber fpr�ngen/0o f 0nbsp;met ber liebe Q5ei|i beo/vnb bringet feine ftgnr Sllleon^?/^^'nbsp;bureb eo ade^ wil f^leebt maeben/Seret vn^/wie in ber ^eb*nbsp;rifft werbe ein natur f�r bie anber genomen ingbolf^o/^^i^nbsp;erin benabgrunbfeUe^onbfebleulft/baefbiefer fprueb/^^^nbsp;wort iff fleifeb worb�/^ob*�* m�flFe niebt oerf�anbe' werbe wienbsp;er lautet/fonbernalfo/^�a^ fieifeb if� wort worb�/ober $5�ertnbsp;feb iff �Ott worbe etc^ofolman ber febrifft in^ maul greife�nbsp;3�bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auff bif^mal niebt alle /rtbumb be^ �eif�e^ au^

gwtn�ele Kult;^erfolnbsp;man meiben

greifen /^�a^ fage ieb aber / wer ficb wil warnen laffen/ber fi�teftebf�rbem�wittgel/ bnbmeibefeine23�eber/al�^be^nbsp;bellifeben@atan�?gift^ennber55�enfebil�ganbberferet/nbsp;bub at ffbrif�um rein abe verloren / !�ie anbern ^acrameu*nbsp;tirer bleiben boebauff einem 3rfbM��^/ tiefer bringet feinnbsp;^ueb berf�r / er feb�t �ewe /rtbumb au^/ ie lenger fe mehr/nbsp;2Der aber (teb niebt wil warnen lafen/ ber fare bin/ f0 ferne/nbsp;ba^er wirte/baf^iebin gewarnet babe/vnb bin entfeb�lbigt*nbsp;�quot;� folt niebt gleuben noeb annemen/ba^ ber �^ropu^ 2ll*

wquot;rb ni^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpr�camp;�tt fct)/etfev �)^ etne nattir f�v p� at�gt;

dnenatar * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

f�rbje anber t�C^CCt folcf)^ CV Vtt^ffbVtf�Utt� genomen, lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

bern etwa werbe genom�in ffboilto� �cv vnfinnige �elfter* tiebtet foleb^ ba^ er vn�ffbolf�nm auch raube / �enn erbe^ �nbsp;weifet bir�? niebt/vn fan birfJaueb niebt beweifen� Q3nb wennnbsp;fcbon folcb fein frtbumb war vnb reebt were/ 2)ennoeb iffnbsp;mit niebt bewet�et/bae? ffbrif�ufi leib im Slbenbmal niebt feinnbsp;m�ge*'Den ieb pab barauff gebrung�/ba^ pe f�lten grunb^ei*nbsp;gen/warumb biefe wort falf:b weren/^�a^ ift mein �eib/wionbsp;fie (autc/0b gleieb ff briftu^ im bimel fe�/weil �ott e^ gewaltnbsp;vn�^ niebt bewuff/on er wol eine weife mag treffen/ba^ beibe^nbsp;war feo/nemlieb ff brif�u^ im ^imel vnb f�tt �eib im 2(benb*nbsp;mat �a^ war bie f�rnemefl frage/ �ai^ fobberte ieb/ba feb^nbsp;reib ieb �ooffe buebftaben/bafi^pe^eigenfolten/wiebie^weonbsp;wiber^

-ocr page 331-

vom ^(�enbmai �$rt|��

Wither ciiiaiWcr �crcttgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc�wetgt (v/ tgt;e� gekticff er nieamp;t

mit einem bueamp;liaben/.aie^giengeee^/nnieamp;tan/ vnbfpeiet biemeiJ von feiner 2(Beoft.

�^^nn bas? ieb bemeifete/ wie ^^rif�ne? �eib alientfaiben fei)/weil �ottef? rechte hanb aUenthniben thet ilt;h bar*nbsp;mnb (wie ich �ar �ffentlich bafelbfi bebinget ) Oa^ ich hoch einnbsp;einige weifc an^eigete/ bamit �ott vermocht / bae? ff h�^if�n^nbsp;�u�leich im JOimel vnb fein leib im Slbenbmal fev/vnV vorbe*nbsp;hielt feiner �ottlichen wei�^eit vnb macht/wol mehr weife/nbsp;barourch er baffelbige vermocht / tveil wir feiner gewalt enVenbsp;noch maffe nicht wiffen� ^en (te nn hetten wollen ober f bnn�nbsp;^'ntworten/ foltenftevn^ halben befienbiglichbeweifet/ wienbsp;^ott reine weife w�f� nooh vermocht/bae? ffhrifin^im ^i*nbsp;mel vn ungleichfein�eib im Slbenbmal were/!�a ligt ber fno*nbsp;te/Vg fprtngen f�e/bie guten �efellem �enn Vie fidhtbarlichcnbsp;lyeif://M� Ver ^imel nach Ven �lugen/boch Vroben/vn V Va��nbsp;SlbenVmal hie niVbenauff^^rVen ifi/ V�rfften fie vue? nicht le*nbsp;f en/wir wiffen felbf? wol/ Va^ Ven aiigf nach ^u rechen/nichtnbsp;^an Vroben fein/wae^ hie nibben if�/vn wiberumb/�enn Vae�nbsp;t^^einmenfchliche (ichtbarlich weife. 2(ber �otte� wort vnVnbsp;i^ercT gehen nicht / nach vnfer augen geftcht^fbnbern vnbe*nbsp;�i�eifffich aller vernunfft/ia auch b� (Engeln, ejo ift ffhriftUfS

V if� freilich ein amechtiger �eifi/ Ver �otf e�? wort vn na� ben augen richtet/ Oennaufffolche weife if�auch vnbwercfnbsp;tt fcib^ nicht/ wo er auch iff / erfev an allen enben oVer an

^nithen en Ven- �teber warumb henget fich Venn nu Ver ^eiff/ quot;�?� � jn Vic einige weife von mir ange^eigt r �rfflich Varumb/ �rnbsp;J^^ttc forge/ber bauch w�rVe im berft� f�r groffer runff. Jumnbsp;^bern / auff Va^ ct: bamit bie einfefti^en uarvet/Va� fte Vie*

jolt / vn V alfo ein anVer fptel anfienge/ Vamit er vnf? von rtffe/Va^ wir Ver fachen/bte in engff et/vergeffen.

^^nn ich nu mit /neu ff ritte vber Verfelbigen meiner an* ?/^?9fen weife/fo helfen fte gewonnen fpiel/�arumb^ �ar


i 3 peVir

-ocr page 332-

3olt;s ^�fcrttrtte^,

Wie nt�ft fii) �vibernbsp;�'�c 0nbsp;mer fv^inse�nbsp;fol.

fie ftr 5ef�c�i)i^{tcfgt; betveifen/�a^ Q5�t�icbe Jc�vaU vitb ^cit / n�bt weiter tft/ Oemt vnfer au^eiiftiw / vnO nief)t ntebvnbsp;vermag/ Oeintwk (eiblui) mit auge� femelt vn�) riebte�/ v�anbsp;I mit ftugern tappe� minjeu/^o fait� e� mit /�e� baUe�/@0nbsp;wii i(b aucb gleube� / �)a^ �ott feme weife mehr wti^/ wienbsp;gbi^tftu^ 5ugleifb im ^imci vubfei� 2eib im �be�bma�fngt;nbsp;briuge p� fo�Jt^ere po� iiuvfte fiub^ ftb�lPig 5ut|gt;u�/nbsp;�X^ub ire 2cre vermag nicht ehe beftehen/fie habe�Penn foRb^nbsp;f (ar v�P gewt^ gemacht/ penn Paranffft^h^^t ii'c ^ere�nbsp;f�let Per Teufel wol/ pa^ er�? nicht thnn fan/Par^nbsp;�mb poltert era(fomitp���i^em plauPern/Pa^wir/n nichtnbsp;folle� Pahitt Pringen/vn gibt Pieweile f unf� an^/Pie niemanPnbsp;6egertt�Den� wen er gleich meine ange^eigte weife f�nP vmbgt;nbsp;npffen (al�? er nicht thunfc�)fp h^tt^

��^gericht / weil Pamit noch nichtsbeweifetwere/Pappie gwep wiPereinanPerfeien/�hriftu^im^Qimel vn fein 2eib imnbsp;mn^ bewetfen/Pae^ nicht alleine Piefelbige weife vu^nbsp;�t�glich fet)/fonPerrt auch / Pa^l^ott felb^ fein anPere weifenbsp;�teljr wiffe noch verm�ge / wie ich im vorigen �^^uch auchnbsp;foPPert ^tbe/^cil er Pa^ nicht thut/fo fprechen wir/Q5ott i(�nbsp;allmechtig/vermag mehr Pen� wir fehen / Parnmb gleube ichnbsp;feine� Worte� / wie fie lauten� @ihe/foftehetPe��Per�ei^nbsp;�nPhat Och in Pie henPe betha� mit all feiner funfl* �enaun quot;nbsp;alle fei� vnn�i^ fpeie� / Pa^ er wiPer meine ange^eigte weifenbsp;thut/antworte mit einem wortlin/Pa^ ^eifft/�iein/^enn ernbsp;f�retfeine2llleofi�Paher/ Pie geOehet im niemanPin Pemnbsp;Slrticf el/vn fie beparff eben fo wol/Pa^ er (le be weife/al^ fci^nbsp;ganhe l�ge� lere� ^en� er ft c aber be weifet/ fo f �nP man Wnbsp;weiter antwortemSllfoitehet mein ange^eigteweifeCfemer 211nbsp;(eofihalben)�ochau|fe^a(lerfeite(t� �enn Pa^erfaget/e^Wnbsp;2((leoO^/Pa gibt man ein Preef auff/STOcht er Poch wol fagynbsp;v^were/Jronia oPerei� anPertropuefPa� gilt nicht f*^ �nbsp;troppene? oPer troppel�^ in Per 0chrifft / man mn� Pienbsp;po^ ^u erObeweife�/ Pa^ fie blt;x feien/e^e man Pamit fteeit(^*nbsp;Slch/ee? i�/wie ich gefagt habe/�er �^euffel getrojfen/ Pa^^*^nbsp;nicht antworte� fa�/Parumb fchweifft er fo vmbher mit ver^nbsp;geblichen Worte�/�Ott fep lob vnp Panef/ Per vn^fv wvl wi*�nbsp;PerPe� Teufel ^ur�|�e�wet�

aber lieber ^ruPer/ foltanf�atPer SldeoO Pi^^ h^^te� / weil 3h^fti^ ght�if�n^ warhafftiger �ott wnbsp;S^enfe^ift einer peefcn/fc werbe an fein^�etbee i^ep^^nbsp;fifft/emettaturf�rPie a�Perge�ome�/ �e�n

-ocr page 333-

eo fin/ tverttt � nbsp;nbsp;nbsp;voit �)a �ouamp;citnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cfagf tvtr�gt;/

Oocf) Ocr Sy�enfc^^U^uflc�ct/oOcr tviOcrumb/al^^ucvttf ^eie-a�uo tjicf)t�^nftu^ kiocit / V�t alfo fanev^ardgM cttt*nbsp;�ci?lt;^n^ ^ic gaucfclt er/ Oa^ ff ^rif�w^ f�r Ote ^j^�enf�lt;t*nbsp;tur geiiomeit werOegt; 5?�t Oidy^�t Oieb/fage ieb/ f�r Oer 2(Ue*nbsp;vf�/ fte t|� Oe^ '^eiifel�(arueiK '^enit fte rieftet 5� Ict^t eine�nbsp;folebe�it ff ^riftum / naef? Oem �b ittcf?e gern woR eitt ff �vhnbsp;Ren fetn / nemlief; / Oa� ff ^rt|tu^ {itnfort niel^t nte^ir fev nod^nbsp;tbne/mit feinem (etOenvnOleben/ OennetnanOerfebieebiernbsp;^eili^e / ��enn wen te� Oa^ ^(enbe/ Oas^ allein Oie 5j?enfdb(^nbsp;Jbe^�aturf�rmicboeiiOOenbat/ foif�mir 0erff6ri|�n^eiitnbsp;rfbleebfer ^eilanO fobeOarff er wol felb�ein^ jQeilanO.^wntnbsp;nta/e^ ift vnfaglifb/ft^af^ Oer Teufel mit Oer Sllleofi fnebtnbsp;JJ�5^??O war Oiff f��rf ii� ein ^oamp;er 2(rticfel/vn0 O�rfft wolnbsp;ein^ fonOerlieben / vnO ge^^rt aneb tu Oiefe fa*�nbsp;e�e nichts� ^ocb f�r^licb / laffe /m ein einfeltiger ff^

Oran ben�gen / Xgt;a� Oer ^eilige l�eift wol|at wiffen vn^ |u ler^/wie wir reOen foUen/vit O�rffen feine 4roppeler noe^nbsp;^oppeler� 2llfo fpriebt aber Oer ^eilige^eiil^ojan.?*nbsp;^tQ5ott Oie ^eltgeliebet/Oa^ erfeineeingeborne 0on gab*nbsp;^om. 8. (^r bat feine�f eigen �on^nicbtverfebonet/fonOernnbsp;wvit^alle Oabitt gegeben� '^nOfofortan/alle weref/wortz

9ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2Bettermaefgt;erttt Sraw vernnnfft/ Oer

Q5ro^mntter/(agen w�rOe/ja otc Gottheit fannp

Gottheit vn 5gt;Tenf(bb^if Ri ff bi�tf�o eine perfon �Ih 9ibt Oie^ebvifft vmbfoleberperf�rtiicbereinigfeit wil^nbsp;S7?enfebeit wiOerferetznbsp;�0 WiOcrnmb/ ��nO iff auch alfo in Oer warbeit / ��enn Oa^nbsp;R� hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff bviffum)leiOet/ff irbet/7?n

warbafftiger �ott / Oarnmb nbsp;nbsp;vccbt gereOtz

OfVr ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leiOet/^enn ob wol Oaf? eine ff�ef(Oaf? tcb fo re^

WckR % ^ottbeit/niebi leiOet/foleiOet Oennoeb Oie'perfon/ ' '^v^ott tff/am anOern ffftde/ al^an Oer S5�enfebeitnbsp;'^leieb alf? maitfpriebi / be^ .K�nigef? @on ift tvnnO/ fonbsp;e 4 boc^

-ocr page 334-

�cs'SSiti gee Soitnbsp;tftwurtb.

iJOf^a�cfnfembcirt wun�) ff�f Salome� tf�wcife f� Idnfeine amp;ecicweifei(i / �bfalomtf�camp;�rtc/fo Oocballeitinbsp;fat) �eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t|�/ petrus ift gratv /fa �ocb a�et� fein ^enpt

gvaw ifi. �cn weil Uib vnb 0ec�e eine pevfon t|l/fo wit�^ gangen pevf�rtreebivnbtvoi^ngeeigent/alle^wa� bem ietbenbsp;pDer @ee(e/)a bem gertngfte' giteD Oe^ ieibe^ tvi berferei/^Dn/nbsp;if� bie weife |u veben tn aller ^elt / niebi allein in bernbsp;nffi /'^nb igba^u aneb warbeit / �enn tn ber warblt;^ii/nbsp;lt;|iQ5bite^�)onf�rbn^ geereu^igt / ba^ift/bieperfon �i^nbsp;�ott ifl/��enn fie ift/amp;e (fage leb) bie perfon i� geevenbi�^nbsp;nacfitfee5gt;7enf(^eit.

2(�fbfol man ber gangen perfon ^ncigen/wa� bem anbei� tbeil ber ^erfvn wiberferct/binb be^ wiUen/ba� beibe eine pernbsp;fort iilt @0 rebenaneballe alte �erer/ aneb alle netveif^eclo^nbsp;gen/alle fpracbe/onb c^ie ganl^e ^e^vifft. 2(ber bie verflnebi^nbsp;Sllleoft�feret folcb^ f�rarf^omb/ onbwilwecbfeln vnbbennbsp;ft�cf en ^neigen/ba^ ber ganzen perfonc in ber eebri^ ^�0^^nbsp;lt;igentwirb/maebieigen^ropo^/bie@cbviffi^nnerferet�/nbsp;vnb bie pevfcn Sf^eifn^avtrennen/fvie ce mie bem (3fi ) attepnbsp;tbnt/2(llein ba^ er wa^newe^lerez pnb feine neniebte gebartnbsp;cfen/ancb an bie �onnebringe^

5)��b wert er /afo geene rroppee/^arnmbblefbe er nieb^ 6ev bem altem ^ropo/ben bie �ebrffft vnballe gerer bi^b^ *nbsp;gef�orb� nacb ber 5�y�ettffbeit etc. ^^beeba� Weremidgt;t�?�ewefnbsp;gewe/t/bnbwar fein r^nm brinnen ^n er/agen / ^ette anevnbsp;niefit magen newe /rtbnmb bringen-^ammb mufie ^ltebfi^nbsp;berfar vnb on� leren/baf^ eine natnr warbe far bie anbernnbsp;nomertgt; W weren bic Slpof�eln toll vnb toriebt gewe�/ba^ p�nbsp;n^t betten m�gen reben von ber ^ott^eit/fiem�fien fie be�nbsp;b^en�beit nennen/ bnb wibernmbgt; joette Sobanne^nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^en f�nnen/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

���wort i|� f�c!f4gt;nbsp;warben.

tf^brt worbe/ba er fpraeb/^a^ wort ifi fteife^ worbe�* aber ba�nicbe ein freneiee amp;eifi/ber alfo t�it�ne bernbsp;brt^ Sftleofttt an btefen �rtene ^ernbsp;im befoblene �23omit beweifet ere^/baf? Sllleof� bie fe�e^lt;�^^lt;nbsp;ba^il�ntfbtbonnofen/eonberniUgnng wenn er fpriebt/nbsp;^tvingei fane/ bas^pieSdteofi^fet) / barumbifi^^^f^^nbsp;�Oenn icb bingef�crnim febof? ber �ottfteit geweft/onb fontenbsp;f�t oom ^imel/barnmb mn^ man mir glenb�gt; ^r folte ^nnornbsp;beweifen/baf^bit^^t�^bp'^feb/^a^lelj�er/bnbnimetHan^nbsp;a(f?babeer^fartanfenf/arenerl�ritten/pnbfei)niemanbPJ^

-ocr page 335-

@oe^�)O(f)Vict n�da^r if�^uBewei* rt Jwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(Ueo�^ pv/ Ocnn �)a^ /enige / fo er �iamit bef�eii*

s n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ei|ft 4n^ Oer ^Wingiifd^e Dialedica, incertum

per incercius, ignotum per ignotius probare, C ffb^tte fUnf�/

lew r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gilt/�)a^ er wag treppen pnO wit figuren fpie-�

ifitffein/wa^ er iggt/^ai� fh�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einen feetiaiwa*

^;^^er fagen t^ar/alle^ wae^ /wgefeUet ( ��iW wuf^ nie^t S^Jtnb att5eigen)2te6er/wa�foit Per nie^t fe�tierten^^f^ tft ni*nbsp;JVfauber^/ Penn wie ie^f lage/per Q^eifir^� wet 0e^rifft/nbsp;'��U�uten Pas waul ^u f cf?wiren/'�?nP f�ret Poef) eitel eigenenbsp;y^WwepnPfeinentollenPunefel/wiPerPie ^ei^rifft/^irnbsp;Jy^vperPawwen vnP perf�ue()en Pie Sllleopn anPtefewort/'^�^^^'*�*nbsp;In Pie ^)e(le Jinein/ al^ Pe�^eufel^ eigen eingeben/�?nPnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;befletigen/ 't)enn @epri|ft Pit gu^

�ab^/nif^t feinen eigen roi? pn gciffer* ^e fc^men pber Pue^ / Pa^ wir Pie^o natur in ein we*nbsp;d^fen wengen/^�a^ iftnie^t war/ amp;ir fagen niebt/ pae?nbsp;th/f ^Ptt^eit fci) 55�enf(bbeit / oPer ��tt�ebe natur fennbsp;��� Ftblicb natur/weleb^ were Pie natur in ein wefen gewen*nbsp;�Sfu ^P���gt;^f n wir Wengen Pie ^wo pnterfebiePlicbe natur ittnbsp;Einige perfon/pnP fagen/Q5ott ift 5y�enfeb/PnP wenfeb t(lnbsp;^pii'^ir fcbreien aber wiPeruwb Pber �e/Pa�^ fte Pie perfonnbsp;ontrennen al^ werend ^wo perfonew ^�en wo Pie 2(1* Sr^erf^nbsp;Drvfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wingel f�ret/fo wivP ^b^i/�u^ wo e^�)�l

�/n^�enw�ffenfein/ eineQ5�ttlicbepnP eine wenfcbliebez

Pie @pr�ebepow leipen allein auffPie wenfcbKebe na* ^^Ufbt/puP aller Pinge pon Per ^ottjeit wenPet^�en wonbsp;enteilet pnP gefonPert werPen/Pa wu^ auch Pie per*nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werpen / ^eil alle weref oPer leiPen/ ntebt Pen

^ugeeigent werpen- ^enn Pic r M Ift^ / Pi e allefJ t y ut PnP leiPet / ein� nach Piefer natur/nbsp;ttatur / wie igt;a�at� bic Q5elerten wolnbsp;^MIew�i^vuwb halten wir pnfern^ernn�hi�lft�w alfo f�t.nbsp;^�^tt Vu STlenfcb tn einer perfon / non confundendo naturas,nbsp;naturen nicht wengen/nbsp;V^vfonenaucb nicht trennen^nbsp;�CrRknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnug pon ^ufelliger fachen/ ^�enn pe hieher

*JE^�gt;Knet/ ChnPa^Per�eipfoPolirthuwbperft/ oa^ev ?iA^^^^l^^^tfachefucht/Pieeittfeltige^ubefchweifren/pnPionbsp;�We fache Pieweil Pompla^ treibet^wpehen Paranff/weil

-ocr page 336-

5|o ^efcrttttw�.

�)cr we(�rf)�af�etac^e�fi ntcamp;t wt� no(^ tanbcw�fcn/ba� ^wen tvt�eicitiart�cr ftn� / �^vifin� tm vnO feutnbsp;1'eib tft im ^bent^mai / fo foltert vn^ Ore wert (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t|� mein

�erb) bteibert wie fie tauten/ Xgt;enrtei� bucbflabe Orinnet�/i|� vn^�^wiOer vitO beffer/Oeirrt aller @cb wermer b�cb^v/tvenitnbsp;fie gleifb Oie 2BeU vot ^�eber febriebew

3^cm / wert fie nie^t betveifen / 0a�? ^otte^ tet^te JanO emfortOertieberort fev irtt ^)tmet/fobteibet meine aitgejeioi^nbsp;weifea�(bno(bfe|ie/^�a^ffbvifiu^2eib allenthalben fev/nbsp;weil er i|i ^nr reiften �otte^ / Oie allenthalben iftgt; ^ietvolnbsp;wir nicht wifien/wie Oa^ ^n^e^et/^enn wir auch niehH^H*nbsp;fen/wie e^ jngehet/Oaf^ l�otte� 3^e(hte allenthalb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tft

freiliehttieht Oieweife/ wiewirmitangenfehenein Oitt�lt;^i^ wa fein/al�? Oie ^chwermer oa^ @acrament anfehen/ @ot^nbsp;hat aber woleine weife/ ba� e�fein fanonOalfofep/bi�?Oa^nbsp;ire^chwermeranOer^ beweifem

�^nn wenn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sllleon^ bef��nOe/Oa� eine natuf

i�tenjc^Z U�cnfc^ifinbsp;(�ott.

f�r Oie anOern genomen w�rOe / fo betreffe Ooch felehe^ alte i tf Oie werrf ober gefchefft Oer naturen/ onO niehi Oa^ wefen Oernbsp;�aturem ^�enn ob gleich in Oen werefen/wenn man fptiebt/nbsp;(ghrrff u^ preOgit/ trinef t / betet / ff irbt) mbcht Shi�lffnbsp;Oie menfchliche natuv genomen werO�/@o fan^ Ooch nicht P.nbsp;fein / im wefen / wenn man fpricht / �ott iff S^enfch /nbsp;menfch iff �ott^)ie fan ia fern Sl�eoffMa auch feinnbsp;Ooche oOer einiger ^ropuf? feiw^�en Oamu^f�ott fffr �off/nbsp;S5�ertfch f�r menfeh genomen werOem 7?u Oa iebfebveib/bn^nbsp;Shriff H� geib.allenthalben were/hanOelt ich fa niebt von weenbsp;�en Oer naturf/fonOern von wefen Oer naf uren.^arum^^2nbsp;weOer 2llleo(t^noch0vueeOoche mir fofch^vmbffoffen/!vtgt;Jnbsp;^efeniftwefen/ einfegticb^f�vfieb/ feirt�?f�rOa^art0er/nbsp;�rt wer^mir wil vmbffoffen/Oer mu^ nicht 2llleofe^/^hii^^nbsp;Oochen oOer^ropo�?bringe/0ic fchaffen hienicht^/fonOer ej *nbsp;tnuf? mir meine gr�nOe/Oaranff ich ffehe in Oe ff�cfe vmbffolKnbsp;b'��^ine �r�nOe aber/Oarauff ich ffehe in folchem ff�c;lt;^^nbsp;1 .� lt;lt;ftitO Oiefe-^er erff iff Oiefer Slrticfel nnfer� amp;iauben^/3fr^.

iiFwefentlich/ nat�rlicher / warhaffttger/ f �Ott vnO �^enfeh in einer �Perfon vn^ertrennetvnOOUge^nbsp;P teilet, ^^r anOer / Oas �otte� rechte hanO allenthalhewjl;nbsp;I?�etOritfe/Oa/�^btfe�? wort nicht falf� iff oOer l�gen.nbsp;K^rOe/Oas^ �off mancherlei weifehat vnO wet�/ etwa an ernbsp;nf ort ^u fein / Vit nicht alleine Oie einige / Oa Oie 0chwerine^nbsp;ovn �auefeln/ivel^e hie �Philofophi S�ocalf nennenSr^jj^

i

-ocr page 337-

votn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�i �

re�Jcn^��Ott rcc^t/ tgt;a fte fagcn/^f? f�W �rcierkj?

^t)Cl|van C�Knt OVt^Ufcitt/LocaliK�'O�gt;frcircui^^lt;^riptiue,defi- �rcitrky ֫ ^��ue, repleriue,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vm6 UlC^Ur� Verf�aHO^? WllU�

tvn�(fover�)cut)f(^cn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

iff ein �)�tt� att ��cm ort drcumfcriptiue, 0�gt;cr b- 3|� ein bin�j , begjtcijflifl^/ t)a^ ifi/ wenn D� fict vnD Der c�rper Dritte lt;��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��

�Jf P fifamp; m� einanDcr eben reimen/ treffen DttD meffen / (jieieb 8a^ Der 233ein ctfcv Da^ maffer t|�/ Da Der amp;ein nic^tnbsp;raume�nimet/nocbDa^ �a^mebr raum gibet/Denn fonbsp;^�i �gt;f^^etn^iff ^(10 emnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oDer �a�m tm mafferniebt

ranme^ nimetnoeb�af^ maffer gibet/ DennfoD�lDe^ ^�^ume� Drinnen iff SdfoeinS^enfeb in Der (�flt manDeienD/nbsp;TOime^r ranme^ von Der (ufftDmbpeb 6er nimet/neebi^tenbsp;J�!�lwiebr gibt/Denn fogro^ Der SJ�enfeb iff SinffDie meifenbsp;^lt;en pcb / ftet vnD e�rper mit einanDer gieieb abeDcn fi�ctnbsp;?�lt�(f/g(ei(^a(f?ein Xannengieffer/ Die fannen in feinernbsp;abmiffet/ genft vnD faffet, gnm anDern iff einiing annbsp;jji�m ort det�nitiuc,onbegveifffidy ^ennba� Ding oDcr e�r^ oftowr.nbsp;P �icbtgreiffficbnneii� ortiff/vnf�bnicbtabmiffet/noebnbsp;�T ovt�/Da c� iff/ 0onDern fan etma viei ra�m�?nbsp;h��jenig ranmef? einnemem 2(ifo fagen fte/ffnD Die lt;^ttge(nbsp;^ciff er an ffeten oDer orten� ^en alfo fan ei� ^nge� oDev

^�iem gangen ^anfe oDer ffat fein/^iDerumb fa� �nbf0rhp /�ieiner^ameriaDenoDerb�ebfe�/ Min einer tt�efd)aU�fi�lt;b�nbwnbsp;uTtrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(eibiifb vnD begreifflieb/ DnD bat feine

(ft (enge/breiteDnDDirfc/ SiberDa^fobrinnett jybgt nid)t g(eicbe (enge/ breite ober Dief c mit Der ffete/Dariti

C� bat gar feine (enge oDer breite*

Wen mir im (^na�ge(io/Da^ Der ^enfei DieS�enfeb^ $ ft Wtt/ i�rtD furen and) in Die feem* 3a 55�ar*nbsp;�^a�J ein gani? Legion in einem 55�enffben mar�/Da�Jnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ev fcc^� f anfent ^enfet/�a^ btiffe ieb nnbegreifff ieb

ttteff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�icbt begreiffen noeb ab

^n Dem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^rper abmeffen/ rnDef? iff Doeb g(e�bmlt;^^

mar Der (eicbttamgbi�ifti^�^i er au^ Dem �te'i?*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�vabe furz vnD ^n Den 3�ttgerrt Dnreb Derfebioffe�'

�^aifffemmeff^;�}^;�^*^ tDeft/}? ^tgreiffe�/art melcb^ ort/fein beubt cDer f�ffe ffnD ge nenbsp;banbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i�tb Die ff eine fubr / vnD muffe Dod) (a berDureb/

fonbp? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raum/fa g(W gt;m Der ff ein aueb feinen raum/ �

Der ff ein b(eib ffein/gan� vn feff/mie ver/vn fei� geib b(e(amp;

-ocr page 338-

5)1

6k(6 a�camp; fo gr�� vnU Dtcf/a(^ er vor wan �r t�nbtc l)oc� neben/ wie er weite / fteb aweb begreifgieb an orten fe^en laf^nbsp;fen/ba er raum nam von Vein ort/vnb ltd; abnteflen Ue^/nad;nbsp;feiner greffe�

Hepleriue �nbin^attnbsp;CI fient 0rtnbsp;fep.

i^�Sen a(fo tH vnbfan ancbS^vtltu^tm^rot fein/ob er gieiebwot baneb� fteb^an begreij�Kb vnficbtbarticb ^eig�/wonbsp;er wii. ^enn wieber ver�egeit fiein vnb bie verfd;lo(ren t^�rnbsp;vnuerenbert vnb vnnerwanbett btieben/vnb boeb fein �eib ^nnbsp;gieid; waranb^ort/ba etteiftein vnbotf; war/2llfo t|� erauebnbsp;im@aerament ^ng(ei(b/ba%ot vnb^�ein ift/vn boeb brotnbsp;vnb ^ein f�rftebfeib^bietb�vnnerwanbeltvn vnuerenbert.nbsp;britten ificin bing an �rtern Repktiue,t)berna*nbsp;t�rheb ZbaS't��/wenn etwd^J�^irieb aan^ vnb ^ar / an abnbsp;len orten if�/vnb alle orte ffillet/vnb boeb von feinen ort abge*nbsp;nteffen vnb begriffen wirb/ nach bem raum be^ ort^/ba tffnbsp;�iefe weife wirb allein �ott^ugeeigent/Wie er fagt im �pro^nbsp;Vbeten3eremia / 3(b bin ein Q5ott ber nabe t|t/ vnb niebt ei^nbsp;^ott ber ferneiff quot;^in id; ttid;t ber ,^ime( vn �rb^ f�llet ete*nbsp;��iefe weife if�vber alle ma^vber vnfer vernunfft vnbegreipnbsp;fficb/ vn mu^ allein mit bem glaube im wort bemalten werbe-

Oleb^ alle^ bab id; barumb er^elet/ba^ man febe/ba^ wol mehr weife ftnb/ ein bing etwa ^u fein/ benn bie (bnbsp;nigebegreifflid;e(eibli(be weife/ barauffbie�ebi^^^^**nbsp;mer ffbra^vl^ �rwaltiglid; aus ber 0d;rifft er^wung�nbsp;ba^ Cbri|tU�?�eib niebt m�ffe allein begreifet eb ober leiblitvnbsp;anetnem ort fein / ba erraum nimet vnbgibet/naebnbsp;greffe / penner iff im @teinbe^ grabet gewefl/obnfolco^nbsp;begreifffiebe weife/ ^�e^gleiebenin verfebloffene^b�r/i�^^^nbsp;fte niebt leugnen f �nnen.

59at er nu bafelbf? f�nnen fetn/obu raum vnb ffete/feivd gr�ffe gemeffe / Sieber warumb folt er niebt aueb im ^rof abnbsp;fo fein m�gen/obn raum vnb ffet feiner greffe gemeffe�^rttn,nbsp;er aberauffbiefevnbegreifffid;e weifeiff / foiff er auffernbsp;leiblieben greaturen/vnb wirb niebt brinnen gefaffefooevnbsp;abgemeffen. Q33er fan aber wiffen/Wie fold;^ Angebernbsp;Wil b�eifcn/ba� falfeb fet)/ ob iemanb faget vnb hielt e/nbsp;er auffer ber greatur iff �oifferfreiliebwoerwil/ ba^l�*;nbsp;alle greatur/fo burd;leufftig vit gegenwertig ftnb/al^ rinemnbsp;anberngerper/feine leibliebe ffet ober ort? . ..

Cctbl�^^e wa�nbsp;C0t�ue.

@3br vnfer leibliebeaug� vnb geffebte an/wenn wir|^J aug�aufftbun/ fo iff vnfer angeftebte in ein�augenblief/vb^nbsp;f�nffober feebe^meile wege^/vit�ugleieb an al� orten/ �

-ocr page 339-

w $��en�gt;ma( iC�ri'fU �J5

Wcnfec^^tncikttfinr^gc�cnwh� / vnOif��)e(amp;nurdtt 8C| lepte/ ei� aiwc. Xan tgt;a�^ ein ieib�e^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^�n/5��ein*

nu nicamp;t / nbsp;nbsp;nbsp;@otte� gewait f�nne auep eine weife ftnPe�/

J�^^aue�aUegreatnrenaifo^ege g^viftu^ieibfeie� gegen bure�ieufftig.Je� (pviebfi� / �^^wit beweifefi� �t*nbsp;jyt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo fepe ^Daiicf fab / jeb beweife aber fo viel bamit/

W bie @cbftgt;ermer aueb �iebi fonne� vmb|loflett �oeb be* JpjM�n/ba^foleb^ ��ttlicber gewaltvnm�gliebfrp/Wehnbsp;W fie bofb muffen vnb feilen betveifen.^eweifencfage ieb)nbsp;jyiien fie/ba^ ^ott feine Weife wiffe/ wie ^brifin� leib m�*nbsp;�e anber^ benn leib�ebnbsp;nbsp;nbsp;begreiffficb eima fein. 2�e fic ba�

fb�n/ fo ftebet fve �ere mit f({)antgt;en/^u fennen |ie e^ uimermebrtbnn-

. ^ii aber wir an^ber^ebrifftbeweifen bae^

V w fan anff mehr weife / ben anfffc((i)e leibliebe weife etwa / ^0 haben wir bamit genng erftritten / ba^ man be�nbsp;jy�^eien folie gienben/wie fie lauten(�)a� iff mein �eib) weilnbsp;Wiber feinen 2lrf icfel be5 glaubend iff/vnb ba^ii ber �c^nbsp;W geine�? iff. 2li^ ba fie �bviffUf? leib / bnreb verfigeltennbsp;vnb verfebleffene tb�r f�ret. ^�enn weil wir eine weife

y^1 fo f�ne fein/ baf? er �otte� gewalt weite meffen vn vmb *�5^nnen/al^ ber nicht aueb welanbere mebe weife wiffeinbsp;ran beeb ber ^ebtvermer bing �iebt beftenen/ fie bewelnbsp;tt?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5ette^ gewalt alfe ^u meffen vnb ^u vmbfpati

iL%rp/ weil alle fv grnnb baranff ff ebet / bas gbriffus? leib JJJuffc allein an einem ert fei� / leiblicher vnb begreifflicbernbsp;^^ffe. 2lber bie gilt^ nicbi antwerten^/ ^enbem fprin*nbsp;j2J^/vnb bieweil von fraw Sllleeft planber�.

S^^b bai? ich anff meine fach ferne / 2�eil vnfer glaube amp;rlt/ ba^ gb^iffiif^ ^ett vnb menfeb ift / vnb bie ^wenbsp;* Wnreneine �perfeni�/alfebae? biefelbi^e �Perfennbsp;mag ^�trennet werbf/@e fa� er freilich nach ber leib*nbsp;pbe� / begreiffficben weife ficb erzeige� an welchem ort ernbsp;^u/Wie er nach ber Slnfferffebung tbet/vnb am i�ngffen to*nbsp;anbernnbsp;linnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;branche�/ wie wir an^ bem ijnange*

verfcbleffener tb�r.

�,er aber ein felcb 55?enfcb iff / ber vbernat�rlich mit (ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Perfen iff / vnb anffer biefem 55�enfcb fei�

felgen/ba^ er auch nach ber beitten nbernat�r^^ ^^e� Weife fep / vnb fein m�ge/allentbaibe� / we Q5etf iff/nbsp;b vnb

-ocr page 340-

514

vn�)a((e^D�rcamp; vnbbwrc^vol $fgt;viftu^fcl^ / auc^tucamp;M ^^ettfcfeeU/ nidX �ac^ t)ev crl�cti Utb^cn bcgtetfj�Kbe� weinbsp;fc/fonbevn �acb bev vberttat�dieben ��ft(td;ert weife, ^ef�nbsp;^te muftu liefen vttb fagen / ghnfiu^ nae^ ber Q5ott^eit/wanbsp;er ifl / ba ift er eine nanlrUebe Q^onUebe perfon/ wW ift a�cbnbsp;w�ixTnnbsp;nbsp;nbsp;�^^�rfieb vnb perfbnOeb bafefb^ / wie baf? wd bcweifeH�i�

eif�ojf�i�bvn empfettgni^ in 5gt;�ntier (eibe. �enn fcU ev ^iwte^ �p� 5ertrenli4gt;. fein/fb mufte er nai�riie^vnb perf�nlieb in bKuttev (eibefei=^nbsp;n/vnb S^enfcb werben- �� nat�riieb vit perfon�ebnbsp;er ift/ fo mu^ er bafeibft aneb 5gt;�enfeb fein/ �enn ef? finonbsp;(bt ^wo ^ntrennetc perfonen / �cnbern ein ein quot;Perfen/w^nbsp;fie ift/ ba ift fie bie einige vn^utrennete 'perfen / ^nb wc bunbsp;fanf� fage 59ie ift Q5btt/ ba mnftn aneb fagen/fo iftnbsp;�ierb^�enfebaneb ba�

QJ^7b Wb bn einen ort feigen wiirbeft / ba Q5of t were wtb nifbt ber b^�enfeb / fo were bie perfon febon ^ntrennet / wewnbsp;icb nf� ben mit ber war^eit f�nb fagen/ ^ie ift Q5btt/ ber ntjnbsp;ebt byienfeb ift / fnb noeb nie b^�enfeb warb- bb�ir aber be^nbsp;�btte^ niebt/'^enn hierauf? weit foigen/ba^ raum vnb fte^nbsp;te/ bie ^wo naturen b�n einanber fonberten/ bnb bie perfetgt;nbsp;^utrennetcn /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beeb ber tob vnb alle�Teufel/ fie niept f�m

ten trennen/noeb bou einanber reiffen- �^nb ei? foft mW ei^^ f(ble(bter�b^�iftu^b*eibett / berniebtmebr/bennaneimmnbsp;einbeien ort ^ugieieb eine ��ttiiebe onb bnenfebiiebepeij�*�nbsp;were / ^nb an aUenanbern orten / m�fte er allein ein blofjejnbsp;obgefonberter �ott vnb �ottiiebe perfon fein / c^n �l^tenr�nbsp;heit / T�ein �efe�e/wo bu mir �ott bin fepeft/ba muftu W�Jnbsp;bie 5^enfebeit mit bin feben / 0ie iaffen peb niebtnbsp;bnb von einanber trenn�/^5 ift eine perfon worben/vunbsp;dbet bie S�enfcbeit niebt fo von fieb/^teS5�eifter 5?an^K^'�nbsp;tie iXoef au�?^eu(bt/vn von peb legt/wenn er feblaffengeiK\:

�^n baf? ieb ben einfeitig� ein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(eiebni^ ^ebe /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

STlenfcbeit ip lieber vereiniget mit �on/ ben vnfer b?i�^ bnferm fleifc^/fanebee benn �eib vnb @eefe. ^7u fo (ange bernbsp;5j5�enf^ (c6t vn gefunb/ ift ^ant nn fleifeb/Seib vnb feei^nbsp;gar ein bing vit perfon / baf? pe niebt m�ge ^utrennet wen e/nbsp;@onbern / wo bie @ee(e ip / ba mn^^ ber 2ei6 aueb felt;^^^^^nbsp;ba^ Peifeb ip/ba mu^ bie baut aueb fein/^n tnnft niebt fbnnbsp;berhebe pet ober raum geben/ba allein bie ^eefe on leib/ awnbsp;ein Kern on bie 0eba(e/ ober ba ba^ Peifeb on baut / aw nnbsp;^rbet� Ott ^�lffett fep / �onbern/ wo einef? ip/ ba mu�nbsp;ember mit fein�

-ocr page 341-

vorn ^(6cn{)ttw( ^�rifl� 5)s Q5on�((tvonb(r S5Tcnfd^dtnbsp;Wwcn/Drt�) fie etw amp;infc^5ni / Oa Die 5gt;?enff^ett nidx mir W�b/enbsp;f^J'�emt Damit m�rDeJtu Die'Perfott^utreimen/vn Die^TZennbsp;mae^en//a ^um �vorf/ Den Die �ott^eit aii^ nmbcrXttnbsp;^�oan^oge/ Darnach Die |tetoDev raum mere/ Q^nDfoitalfonbsp;nbsp;nbsp;w����

^�^i�ieibhd^e raum ^iefo viel verm�gen/Da^ er Die ^ottliebe �m� ^utrennet/ meUf;e Dvef; meDer ^ngei nod; a�egreatur

���Wdctt ^utrennengt;

*3� mirftu mit T�teoDemo fpreeben / ^ie (an iia�^n^e^ J^^enf �ollen nu alle fia vnD raum/ein raum vn fret mer^nbsp;oDerCmie Der �^�lpelgetft/nad) feine groben f�eifd;�nbsp;�Jmen fmn treumeOfol Die $igt;?enfcbeit �^vifii fie� au^breitennbsp;be^n� mie ein fell fo weit allegreatur fmDf Slntmort ie�/nbsp;^�muHmit 5W'^�t^�iclt;�ttenfcbu^e.au^^i6en/vnDmit^ j..nbsp;� f�coDemo nem geboren merDen* 7�acb Deinem alten D�nefel/ �nbsp;J^^�^hiebt^me^r/DennDieerlteleiblicbebegreif�idxmeifever*� 'nbsp;P^met/mirftu Di^ niebt verfielen/ mie Die �d}mermer t^uti/nbsp;�jHtbe Denden nicbt^lt;mDer^/Denn al^fep Die Oiott^eit leibUnbsp;^^^beaaifflUba weife allenthalben/al� mere �ott fo einnbsp;�beraus alle Kreaturnbsp;* jfotet. ^�a^ merefe Dabeo/meil pe vn^ frbulD geben/mir breinbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;vnD Deinen Die 55?ertffbeit au^/vnD vmb^eunen Die �ott^

Damit/belebe mort flerlieb von Der (eiblicben begreiff�i* ^^itmeife reDen/mie ein ^amr tin mammen vii bvfen (�erft/nbsp;V�amme^ vnD bofen au^geDebuit merDen/Das^ �e Den Seibnbsp;'^quot;'�^Dicfcbenctelvmbgeben�

Did; Du grober �camp;mermergei|t / mit folcbttt faulen Pf�.jncfen/ ^anflu bie niebt bvbtvnoeb anDer^ Dencfen / fonbsp;kiff Ofen/ vnD braDe Diemeil ^irn vnD ^p(fel/nbsp;Durebver^nbsp;m�Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f2eibe / vit Die �lt;b�t marD Dennoeb

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einge^ogen/miefolt Den bic

Jmnfcbeit au�?geDebnet oDer Die �ottbeit einge^eunet Da viel ein anDer vnD bobermeife tft^

Dft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dingcfprieb^u)vnD ieb verf�ebe fein niebt.

fmge ieb aueb/Da^ Diefe f�eifd;lifbe Q5ei�er/ fo f aum auff frieeben ( �nnen/im glauben vnuerfud)t/in geiftlieben

Vngt; ? ^^^�^i'faren/ m�tlen tn Der b^be vber Den 2Bolcf �igen/

V)orten / fonDern naeb ivein f ried;en vit febretten auff V�ttS^rieblcn �ogebet�?inenDenn/mie DieToet�nbsp;veut 3faro fagem �enn pe baben aueb frembDe fcDDernnbsp;Dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Da^

-ocr page 342-

(ba^iillt;^pr�cheher@chriffe)gellole�/o��?miewach^g�ge*� ticbt ( �'40 ifi/ mit txv vernunfft fum f�m ehe� gemae^t )nbsp;f�tegertalfoirthie^�^, Siherha^waep^^ufehiniO^t/vnhP^nbsp;falle� in�^ hTleer Vrth erfauffen lt;� alledevirt^umh ete�nbsp;Cbhfin� leibnbsp;nbsp;nbsp;g^rlfl�^fprt(^t/Q5le�het l'r �icht/tvcH� ieh euch von irhP

0c�un ffn'n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oittge� fa^e/ ^te tv�rhet |� ��tv aleuhe�/ftj-nin ich

�rtb vcrfc^ioi VO� himlifche� Pitteen fage� w�rhee ^ihe/ha^ if� �och fen^ij�r. jvhifch OttO (cihlich hi�g / toe��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hurch hettf�eirt

tgt;nh eh�r ge^et / i�e�� fei� i�eth ifi ein c�rpcr/ he� �ja� fe� fa�/fo toolnbsp;nbsp;nbsp;her f�ei� P�h bic t^�r/^0(^ fa��? (eine

��nffe hegreiffe�/ jvte fei� Seih o� her ftei� ^�gleich a� ei �eiJJ ^rt fitth/ ha er hinhurch feref/ o� wirh hie her iiei� wiche gr^rnbsp;fer �och weiter au^gehe^ttet / v�h Seih wirhnbsp;tieiwer �och ettger eiwge^oge�/�er glaube mu�^ hie hie^er*nbsp;�wwfFt hlewhew/onh fie au^ her leihliche�/hegreif(iiche� t�eiflt;^nbsp;behen/iwhieawhereotthegreifflichett weife/ hie fieni^th^f*nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pehet/otth hoch wiche leugwe� fau�

wu hie awhere weife hurch he� glaube� oerlio�* he� werhe� / owh hie Vcmnfft mit frer erfie� begreifnbsp;weife ottteraehv�/ Wieviel mehrmuf? her glauhe alleiweh�^


fi^t ober fte^ce-�en hie heh�ee vwh hreitet ftch hie (wffe vn 11^2 herauf / wach her grhlfefeiwef^Seih^/ha^ hie auge wfeheu/hynbsp;hie henhe greiffe� wj�g�.Slher iwj fiel� vwh th�r if� her feiti^^nbsp;^(^ieer/fowju^mir /ehenwa� ha^auch ^wlaffew/ha^ei�^^nbsp;viel ei� hoher wefe� owh weife ift/ haSh�^'ftu� Seth wtienbsp;eiwe perfott ift/hew� ha er iwt frei� ober th�r i|e/ �e� ^hie UJ �nbsp;fei� leiblich birtg/fowher� ein �eifI ober alle hing� @h in^nbsp;ffhei^U�? Wiehe ein perfon mit hem fiel� ober eh�t wie er WJ*nbsp;Q5ott ifl/�aruntbntu^ er mehr ow eieffer fein in her Q^oeepettnbsp;ten� er im @tein ober ^h�r if�/ Gleich wie er tieffer vn?nbsp;her im (lein ober eh�r ifl/benw im f leibe ober lufft �Snh Pnbsp;jteitt ober e��r lieh wiche hnhf m�flen au^hehw� ober hreiee^^nbsp;tio^ bem leih (^hrilli vmh^eunen/�ff t ftirn��^r wi'rh ftte in hC�^



-ocr page 343-

wm^Sen�tttrti^^ttl�C vr Wi(l�� gdb/gar etc( ctn ^er e6ernat�rii(amp;er wcfcn Me/nbsp;er mit �ott eine perfon ip / benn er Jatte / ba er im verfte*nbsp;gelten Pein vn ^J�rwar/ Sintemal ba^ bie J�Jepe weifenbsp;^�b wefen ip/vnb nicjt� JoJer^ fan fein/benn ba� ein b^en*nbsp;hJmit �Ott ein perfon ift-�enn bieanbere weiferwie gjri^nbsp;�eib im ficine wav/tv�t^ anej alle Joeiligen nn JQimei ge*nbsp;Jgein werben/ ba� fie mit /rem �eibe bnrej aUe ff reatnr fare/nbsp;gleich wie fiefejonijtben Engeln vnb Teufeln gemein i�/nbsp;^ennberingetfam^n'Petroinben^ercfer/Sletoux� e)0nbsp;^men bie PoltergeifterteglieJ in verfebioflene Warner vnb *nbsp;^emnoten� @o mu� er mir aneb bef ennen/ba� ber Pein pejnbsp;�iiebt au�gebejnet/ noch ff Jripn� �eib vmb^ennet Jabe^

^2l� ganefeit er benn von bem allerjojepen wefe� vnb JJ^eifc/ va ff Jripn� mit Q5ott eine perfon ip / ba� bafelbp pebnbsp;JieS^�enfebeit mupeau�bebnen vnb �ott vmb^eunen/wo penbsp;wie mit �Ott allentjalben feine Cn ba� er bawit fein grobe/nbsp;�ette/biefegebanefenan^eigt/ba� er von �ott vn ff JriPo nienbsp;*ii(bt� anber� gebaebt Jab/benn naeb ber erPen leiblicben/ benbsp;�tcifPieben weife/l�ieber/bie 51^enf(beit fep an einem ort obernbsp;jn alU orten/fo vmb^ennet pe bie �ottjeit niebt viel wenigernbsp;wnn ber pein/ fo an einem ort war / feinen �eib vmb^ennet/nbsp;^onbern pe ifi mit �ott dne pcvfmi/ ba� wo �ott ip/ ba iPnbsp;� jueb ber S7?enfeb / ^a� �ott t^ut/ba� jeipaneb ber b'5?enlt;*nbsp;Ffb getjan/wa� ber mefeb leibet/ba� fteipaneb �v� gelibbf*nbsp;Jat nn ff jripn� einiger Selb / breierlep wefen ober inbsp;emailebrepweifeetwajnfeim grplieb bie begrdffliebe/nbsp;^leibliebeweife/ wieeranff^rWTeib��cb gieng/ baerlt;n)rin�8ic�i�nbsp;J^i�tnamvnbgab/nacbfeinergrope* 0ol(be weifefan.ernbsp;branebert wenn er wil/ wieernaebberSlnfferpeJung^Xquot;'��*nbsp;^VJ^^vnb am 3�ngpen tage braneben wirb/wie Paulu� fagt Lnbsp;belebe wirb geigen ^n feiner ^eit berfelbige �ott hnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffvt3* ^enn ffJripn� ewer Seben peb offenbare mivb]'nbsp;nbsp;nbsp;'

folebe weife ip er niebi in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ober bet) bem Q3ater/C

im ^imel/wie ber tolle �eip trenntet / �enn�ottip ' '

ein (cibiieamp;crrawm eamp;er ftet/ '25nbamp;ieraui� ge^en �)tc ; ppv�(^e/fo �)ie (^eif�ier f�ren/tvie g^vif�n� �)ie 'amp;eU verlapnbsp;I vnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^at er ge^e ef e�

�)ie e�reiffli(amp;e�ei|Kie6e wetfe/Va a fci rannt nnnetnoe�^ibt/fonVcrn Vureb ade greatnrferetnbsp;JJ? mein�encbeeCVa� ieb grobe gieiebvi^ �ebe)nbsp;^^fFt/Uecbe ober waffer feret vnb ifi/ t)n rticbt ranmnbsp;�ocb gibt / '25ie ein f (ang ober bobn bnrcb (ufp vnb tvaPnbsp;b 3 (cv/

-ocr page 344-

5js

fcr/o�gt;ev bvct vnb wanf fere t vn�) tf�/ vtt�gt; aivamp; nic�f raum nu met ttoc^ gibt/ 3tem/ wie iieebt vn�) �i^e �^wreb (wfft/ waf�er/nbsp;g(a^/�6rtMU� vn�) �^er^ieteben feret bi�D tft/vnO aueb nifb^nbsp;raum gibt noeb nimet/vn ber gleieben viel me^r.^olc^er weinbsp;fe ^at er gebrauebt/ba er au^ verWWflettem �rabe fu�r/.�rtnbsp;Oureb verfcbioflette t J�r fam/vnb im ^gt;rot vnb Q�ein imnbsp;6enbmal/�X^rtb wie man aiewbt/ ba er bbn feiner �Q�ntternbsp;boren warbgt;

� 51)mbritfen/bie Q5$ttUebe ^ime�febe weife/ ba er ttni * �ottaWpaf�nW/^acamp;'tM�berfre��i�b��egreaturennbsp;aar viel bnrebienffti^er nn aegenwertiaer fein m�ffen/ben penbsp;pnb nacb ber anbern weife* ^en fo er naeb ber feibig^ anbeninbsp;weife/f an aiftin/in vn beb ben greatnren / baf? fie in ninbsp;f�i^/rar�/meften noeb be^veiffen/'^ie viei me^r wirb er naebnbsp;�^ieferbopen brieten weife/ina�en greatnren wunberiiebe*^nbsp;fein/ba^ fte in niebt meffen noeb begreiffen/fonbern viei me�nbsp;�)a^ er pe f�r fieb bat ge^enwerti^/miffet vnb begreiflreie !Deninbsp;Dn mnp bi^ wefen fffeipi/fo er mit �ott eine perfon ip/ aaenbsp;weit weit anffer ben reatnr� fcl^�/fcwcit a(^ ^ott branflertnbsp;tfr/^iberutnb fo tien vn nabe inalle greatnr feben/als^ ^5bttnbsp;Irinnen ip / ^�enn cv ip ein Wertrennete 'perfon mit �ott/nbsp;^0 Q50tt ip/bamn^ erancbfein/ebervnfer giaube ifi faifcv'nbsp;^^r wiiaber fagen ober benefen/wie foieb^^ngebet^i*^ �nbsp;wiflfen wot/ bas? aifo fep/ bas? er in Q5ott anfler alien ffre^^t*nbsp;. renvnbmit�otteineperfon ip/Siberwiee^^ngebe/wiffertnbsp;' wiiJticbt/e^ ipober natur nnb vernunfft/ vnb allerl^ngei

5)imel/ alleine �ottbewup vnb befant ^eil es?bennv�^ tjnbefanbvnbbofb warip/ fo feilen wir feine wort niebtebjnbsp;leugnen / wir wipen benn ^u beweifen gewis? / bas?ffb^iP!rnbsp;geib aller binge niebt m�ge fein/wo �ottiP/ onbba�folw^nbsp;;i weife unfein/falfeb fet)/ welcb^ bie �ebwermer follen beweb*nbsp;Jen/Slberpe werbend lapemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

nu Q5of t noeb mehr weife babe onb wi(fe/wie

1 lt;lu� �eib etwa feb/Wil iebbiemit niebt verleugnet/ fonbetn � ange^eigf haben/wie grobe 59empelvnfer@ebwermernbsp;lt; ^as? pe gb^iPus? ieibe nic^t mc^v benn bie erpe / begreifPl^^nbsp;weife^ugebem ^iewol peauebbiefelbigenniebtfdnntnbe^nbsp;weifen/ baf? pe wiber unfern verpanb fet) / ^enn iebe? it^nbsp;neu weg ieugrtd wii/bas? Q5otte� gewalt niebt foite fo vielnbsp;m�gen/bas? ein �eib ^u gleicb an vielen orten fein m�ge/a�ebnbsp;(eiblieber begreifflieber weife/ ��enn wer wils? beweifen/basgt;nbsp;�Ott foieb^ niebt verm�gt � er bat feiner gewalt ein enbe g^nbsp;fepen *

-ocr page 345-

� fe** 1 � � �c�^crma fcencfm wol rtlfoz65ott Wrflt�go (g fOcncf cnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vmit machen �c

I oicp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eu gcfv(�^f �

f^3U�gt;en(fcnmif�����/ @owf( i(amp;a�f�t)cncfen/6cp oenu f�e/w�)a(fo fagen/S3enngJri|iMf?�cib g(etcblt;^ttd^nbsp;�aucfdrt) tm ^imcl/ fo m�gen Dennochnbsp;Sreatur� f�r /m vnO vmb /n �er fetn/tvie e�ie �etle bureb*nbsp;}J?gt;tige (wfft ^�enn wie gef�gt i^/ �tn �etfl ft^erz feret vnhnbsp;Wet �Jureb ein eiferne manr/ fo�^U vnb (ieifet/ ai^? ie�bnre^nbsp;lt;ufft �ber gia^feje ober b^re/^n wa^onferm gept�t biinbsp;Wr ftniler t�/af^ bot^/flein on er$/b�^ if� einem C�eif�/ wienbsp;g�!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ia wie ein felle Infft ^Bie benn baf? bie �Poltergei*

bnb ^ngei wol beweifen/onbgfrifin^anef imverpegel�* ileinonb verfcf(offener tf�r beweifetfat

wol griflallen ober �belgef�ein gefefen/ ba ��it^enbig etwa dn f�nef lin ober flamme / alf? im Opalo iflznbsp;�ocr ein w�leflin ober fonfl ein 6lef?lin ifl/�^nb boef baffelbi*nbsp;Sfole^litt ober w^leflittf(feinet/alf?feve�? an allen enbenbef^nbsp;JJJine�?/�cn wo man ben flein fin feret ober wenbet/fo pfetnbsp;ba^ble�lin/al^feonbsp;nbsp;nbsp;fornanimflein/foef?bo(f mitte�

y*icn ifl* 3ff febe tbt ni(^t an^ ber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rifft / gilt ben*

^^h�/ober la^ gleief frf wermen� gelten- 2Benn nu Cfriflnf� �^^^^ulfo lt;iu mittel aller ffreaturfeffe/ gleicf an einem ortznbsp;�J�if bo� 6lef?lirt ober f�nrflin imgriflall/ vnb mtr W�rbe ei�nbsp;^iber greaturettf�rgeflelt/ale?ba^ 55rotbnb3�ein burcf^nbsp;^�^tt mir wirb f�rgelegtz gleief) wie mir ein ort be^ griflal^nbsp;augen geflellet w�rbe/folt tef uieft fagen f onnen/pf cnbsp;^�f^S�friftu^lei6warfafftigim6rot/�lei(f wie id) fageznbsp;�1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�rtcf lin gleief forne an im ff riflaie STleinfl�

wunberbarltef er on warf afftiger f �nnc ^v'^iflu^ leib im ^rot barflellen (ob er gleief an einem ort in�nbsp;� ^^^^lwere)benmirbaf?f�tteflinimffriflal f�rgefleltwirb?nbsp;^3eft benef'e ief ba^ fold)^ gewif? fo fet) / fonbern baf�nbsp;fokf^ nief tonm�glief fet)/ Sluffba^ ief ben^efwer*nbsp;bamit etwa^ 5u fpotten on felfcf lief ^u beute gebe/ wienbsp;ifl Slber boef gleief wol baburef auef an^eige/ba^pe frnbsp;^ag nief t f �nnen erf alten/noef onfern oerflanboerbammeznbsp;S?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were/ba pe fage/ ff f rifluf? fet) im ^)ime( a�

baffelbig auef nief t wtffen noef fcrtrfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peoonber gewiffen ^arfeitz

^^n ir benden gleief reeft wereCalf? nieft i�) bennoef pe fr Slbenbmal nief t beweifen/ba^? dtd brot ba fet)/noeamp;nbsp;*��/fi^^ombfloffenf^nnetttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b 4

-ocr page 346-

520

^i^ttcv/auff nbsp;nbsp;nbsp;�c fe Jcn/tvtc gav c� feine f uttft feij/ c�rt

(�fef^nis �, urenrijnbsp;Dalknft�/nbsp;�on eine�nbsp;Prcbtcferenbsp;jiinnnc.

�(grifft eewa^ Oenefen/ neme tc^ f�r mid) Cgt;ie gieie^ni^^n^. rent U ^allenfi^gt;lt;^^ fielet Oa ein �preOi9er/vnlgt; preOigt/eeunbsp;ne f�imme ifi ein einige |Hmme / Oie an^? feinem mnnoe gept/nbsp;vnO in feinem munOe gemaeamp;t wirO vnO i|� / T�oe^ f�met Oie*nbsp;felbige einige f�im/fo an einem ort if�/nemiie^ in feinem mn�nbsp;Oe/in Vier/ f�nfftaufent vOer ^e^en taufent e�rf in einemnbsp;genblief/'�nV ifl Ooeb fein anOere f�im tn Oenfelbige viel faugt;nbsp;fVnt o^ren / Venn Vie in Ve^ 'Previger^ munVe i|i / vnV ifinbsp;gleie� in einem au^enbiie^ ein einige f�im im munVe M prtgt;nbsp;Viger^vnV allen efv^u Ve^ al^ were fein munV vul�nbsp;gt;re obren ob� �littel ein ort/ Va Vie ftimme weregt;

�tber / fan ^vtt fvlcb^ tjun mit einer leiblieben tne/ warumbfoltere? niebtvielmehr tbun f^nnen mit Vernnbsp;geibe^bfifti/vbergleifb un einem ort were ( wie pefagtn^nbsp;vnV Vennocb^ugleid^ an vielen orten warbafftig imnbsp;vnV ^^ein fein /als? in zweien obtent weilfein 2eib viel ^effb^nbsp;winVer vnV leiebter ifi tgt;enn feine ftimme / vnV ifl fm alle ffte^nbsp;atur Vurdbleuff�tger Venn Vie lufft Verf�immeift/wieerVaonbsp;lt;m �rabefiein beweifet bat/ftntemal fein f�im fo leiebt Vurrt)nbsp;einen f�ein faren fan/ ol^ ff btif�u^ 2eib f beh

@Oldbs? fage vnV Venefe ieb abermalniebt weiter/Veurt fo fern Ver ^ebwermer Venefen war fev / Vas?ff brif�us? au ti* �nbsp;ttem ort leiblieb/vnV begreifflieb feVf �uff Va^ Vu febef�nbsp;vber�u^ / wenn fte gleieb Vaffetbige erftritten / Va^ Venuvebnbsp;gleiebwol fein ^eib im �benVmal fein fan Vureb^ottlicbtnbsp;f rafft/weil folebs? wol geringen ffreafurf/als? Ver fiimme vunbsp;Vobu/oVer ball if�/ niebt dllein m�glieb / fon Vern aueb nat�t^nbsp;heb vnV gew^nlifb/Va^u greiffheb vn V empbu Vlieb iflgt;nbsp;umb fr treume niebt beftenen / Va^ eitelnbsp;nbsp;nbsp;rot im StbenVUiu�

fein m�ffe/weilff brifiu^ Selb im ^imel ifr

lt;5Ic�lt;^iri'5 �on einemnbsp;�ubroi^ennbsp;�pic^cl.

^7Ocb ein^/�hfo bat man aueb vnter Vem�^^apf�um gtit^, eet/ ^ennein �piegel in taufent (��efe gebroebenw�vVt^nbsp;Vennoeb bliebe in einem fegliebenf��efeVaffelbigeganbtbu^nbsp;Ve/Va^^uuor im ganzen �piegel alleine erfebin. ^ieif�^!^nbsp;einiges? antti^/Va� Vaf�r f�ebet vn Vrein fibtt / vn V ifl voeb tunbsp;allen fl�cftn gleieb Vaffelbigeantlibgan� vnV v�llig iueiueutnbsp;augenblief e� ^ie wenn ff bvif�u^ aueb alfo were im ^vot vunbsp;2Beitt vn V alleutbalbent ^enn fan �ott foleb^ mit vem aut^nbsp;hbvnV �piegeltbutt/Vas?einantli^augenbli(ftn taufeutnbsp;ft�efen oVer fpiegeln ifi/ 2�5arumb folt erniebt aueb ffbvif^u^nbsp;einigen �eib alfo inatamp;tn/Va^ niebt alleinfein bilve/fonvetu

-ocr page 347-

vorn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;52j

Mb� att vte( ^r/o� jugkid; were / c6 er g(ei(amp; fm ^)iwe( ati Einern ort fe^/weil few�eib viel leichter i|l fare� in� ^rotnbsp;^ein/ven ein antii^ in ben ^piegel/ai^? berauch bnre^nbsp;hein Vttb eifen feret / baburef; hin btibe ober anth^ feretnbsp;� bu ver^wetueker'Papif�/werben fte^iefcbreien-^ofannbsp;I wretywer ba fcb^de/ mit j'ebreien Wirb man (ange niebt ant*nbsp;^jvtcn nocamp; icbi^ ombfiofien/^onfl w�rben bie Q5enfe obernbsp;W ober volle Lawren aueb wol jeol^en fein- ^o babnbsp;W aueb noch hin fi�ef gefebe /baf? bie �ebwermer biegrof*nbsp;�J^Siolanbevub Seifen betten bem^apf�abgefebla�en/ bof�nbsp;f�^^^bocb ober billicb wiber bie'Papifien m�chten rb�memnbsp;Vleannen b�iger vnb fteine/bie bilber/baben fie ein weni^nbsp;2p3^nteulet/aber bocb nicbt gebiffen-^ie '^anffe vnb Slbenb*nbsp;�'*^1 areiffen �e ibt an/aber c� t� noch nicht an^gef�retnbsp;Qv. 3Sbivei^aucbfa�wol/ ba^ftem�genbierauff fagenznbsp;Plebilberim ^piejel finb nicht ba^antlibfelb^/fonbeninbsp;K^^Sleicbnt�/wie^rotvnb 2�ein be�^ ^jl^rrnleib^^eicbennbsp;f�b/ ^�arumb folcb gleicbnif^ mehr f�r fie benn wiber fte fep*nbsp;ich wei^ auch wol wiberumbz baf? �rot vnb2�ein/ni*nbsp;9leifb i�^be�?^)Cf rrn 2eib / al�? ba^ bilbe im Spiegel bengt;nbsp;ifr �arumb �ebet mein gleicbnt� barauff/@o Q5otcnbsp;�T ^ine augenblicf / fo viel bilber einef? antlib itn �piegel ma*nbsp;S^^fanz vnbfolch wunberlich bin^ nat�rlich�tfebietvnbnbsp;filnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ bas^ergbi�t*

y{^.�eib hnne mach^zwarbafftig an viel �rtern tm ^rot v� / ob er gleich an einem leiblichen ort werez wie fte treu*nbsp;Sluff ba^ ich an^eigez wie garnicht�/r b�ndel fei)/a(�/nbsp;�p�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benn bie einige begreif�iche weife von ff b^i�a

nicht bar* barank fchlieflen wollen- T�u aber fol*nbsp;* Ki^^�^l�venigerz weilffb*�lt;�w^^lt;^ib/ mit folcher leiblichernbsp;^)imeli�z noch fie auch beweren f�n*nbsp;�^*^Meralfoim^imelfep-

�� �ei� wiber mich fchwermetzwenn ghriffUfJ tu�w/r ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�rbe ich ein ^ar

feih o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geflehten ffbriffum machenz weil

b�tf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;au�?gebebnet werben/

^oftheifz fo allentbalben i�z vmb^eunet etc firner'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^r�lichz ba^ folch^ ber ^ei� vieleicht f�t

rtttttwillenrebef / ^en er beweifetf? nicht/

-ocr page 348-

312 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

wop Quod alls^are inconuenicns tnbsp;fprc([)c/ rciinct pfamp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/fi) f�nOte��in �rttcfd OeS gto

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foluere argumenta. QXJenU �tlU� WCVC/ tgt;a� cinvv

foiuere argU� mtntif.


� bert�/ia hiiirec�t m ber ^cit beftenen. Slberbcr f�vMtU� bccbquot; m�tige Q5ei|�/(e^ �d) b�nden / wenn er blo� beider fagr/�^nbsp;reimet �ebnitb// lt;2gt;oJeb^ vnbfoRb^ m�rbe barank folgen/nbsp;m��e e^ alfo fein/vnb b�rffe e^ niebe bemetfcm

�JX?m britten gibier bamit feine grobe tbipeigebanefeu an tag/ bai^ er nicht anber^ von �otte^ mcfen an allen ortennbsp;bencft/bennal^fep �ott ein gro�em weitet mefen/ bar bienbsp;Q�ett f�llet vnb bnrchan^ raget (Gleich al^ wenn ein �rofarfnbsp;volftro�ecfet/ vnb obenvnbvnten bennocb an^raget / ebennbsp;�ach berer�en leiblichen begreiflichen weife, ^�a m�rbe frepnbsp;liehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2eib etn lanter geticht vnb gefpen� fein/ ai� ein

gvpffafi�cfad/ baQ5ottmit39imelvnb Qrrben innen mere/ Riefle ba^ nicht grob gnng von �ott gerebt vnb gebacht^

w�fen.

�^er mir reben nicht alfo / fonbernfagen/ ^a��btt nicht ein folch an^gereeft /lang/ breit/bide/hoch/tie|Tmefennbsp;feo/fonberneinvbernat�rlichvnerforfchlich mefen / ba^^^tnbsp;gleich in einem ieglichenf'�rnlingan^ vnb gar / vnbbennochnbsp;in allen vnb vber allen vnb au�er allen Kreaturen fep /nbsp;�mb barffj^ feinet vmb^eunenf^ hie/ mie ber �ei�treumet/nbsp;�en� ei� leib i� ber �ottheit viel vielen weit/vnb fonbten*nbsp;Vieltaufent Gottheit brinnenfeim 2Biberumb auch viel vielnbsp;en^c/ba^iuc^t eine^ottheit brinnen fein fan. t�nbsp;f 0 f lein/�ott i� f leiner/nicht^ i� fo gro^/Q5ott i� noch gv^rnbsp;fer/nicht^ i� fo f ur^/Q5ott i� noch f�rder/ nichts i� fo lang/nbsp;�Oft i� noch lenger/nicht^ i�fo breit/ �oft i� no^ breite^*/nbsp;nichts i� fofchmal/�otf i� noch fchmeler/vnb fo fortnbsp;3�^ ein vnau^prechlich mefen vber vn a��*er allem baf^�i��nbsp;nennen ober benefen fan-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Sl^er hieraufffolt ber �ei�antmorten/^r�lich/wv vjr � �chrifit ober �runb f ep/baf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2etb nicht mehr

habe ctma u fein/ benn bie leibliche/ begreif�iche meife fir0 im farfe/ober mie brot im f orbe/vn �eifch in topfi�n/PHnbsp;Verlieh / meil ich bemeifet habe / ba^ ef noch mol anbere men^nbsp;hat/al^ itn grabe�ein ete. 3t^tt�/ba�? �ottef^ rechte ha*�^?,?:nbsp;fonberlichcr ort fep im jpimel.'^ie gehete ^u/ba^ ber gei�jnbsp;�ille i�/ ba bie ^�^efte not i� ^u rebeiK �enn meil er hjf rinbsp;hlt;^i verloren / �ntemal fein glaubeauff biefem �w�nbsp;fiepet/ba�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieib m��e feine anberemeife

lt;m^imcl/benn�ofa(em/ mie^troim

C'

-ocr page 349-

torn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;525

m((^tgt;6ctjcuaetlt;(t. J^iefcIcrfluafeW

Oewctfen/Jgw�fatterfamp;tl�^utvdr w fc^faw tarctt tnt) fan nt(amp;t^cra��gt;

anDern/foUe fer Q5d/�nttfW0nc�/^eH5f Jn'/�Mf� ^^ttvnt) i)y�enfd^i|�/Vtt�)fcinc n�cnff(?citinUQ)O(t ctne'Pfr*nbsp;WorOcn/ vnt) alfo gan6 vnt) gar tn Q5ottnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tber a�c

g.^�atur/ �)a^ er gleich An /nficbt/ wtee^m�ol�(bfev/�gt;a^ ^ott etwa feiyba er niebt b��enfebfev^vnt) wie e^ o^n untren*nbsp;ber Perfon gefebeamp;^n m�ge/ Oas^ott �ie fev ojn weit*nbsp;IfffW/ vnt) borf fL�V mit �gt;er menfebcii^ f0 wir boebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ween

^�^tter/fonbern nur einen ^ott �aben / vnb berfelbige boc^ r vnb gar �Q�enfd) ift/ naeb einen Perfon/nemlieb/nbsp;y � ^on�/ ^a^ i|tf?/�gt;a^ er fonft viel pianbcrt/ vnb amp;ie/ tgt;anbsp;; ^�J� ifl/fpringet vntgt; fcbwcigete

05ott vnb 55�enfcbeme PerfoiWn Vie ^wonatnreit J^^^nnanVeralfovereinigt/ Va^fte ne^er infamen geborennbsp;� ^An 2vib vn @eele/(^o nm^ g^rifln� and) Va ^^enfcb fein/nbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er an einem ort Q5oftvnV 51?enff�/war^

^��ofott er Venn nicbi an einem an Vern ortaueb 55?enfeb vnV fein?3it er am anVern ortaneb STlenfcb vnv Q5ott/war (Hott vn5nbsp;^^ebt am Vritten/vierVen/f�nfften vn fo fort anailen er�nbsp;�4? �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vterVe/ f�nfft ort niebr^ngieicb perflt;,n.

�H r^ott fein/fo (efft in aueb �^er erfl einige ort nie�t S^^eicb sy�enfeb vnV �ott fein/ �^en fo ort oVer ftete fan Vicnbsp;an?nbsp;nbsp;jAtrennen / fe e^ne^ Vie er(�e ftet eben fo wo(/ a(^ Vic

? A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geantwortet/Varanlf Vrang*

bns f? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wie �ort vnv S^enfeb ein Perfon were/

f p R �amp;eiflu^ VaVnreb ein vbernat�rite^ wefen 0 Ver weife Jet* ^^gmen^u fein an allen �rtern

S^OUen wir g^rifien fein/vn recamp;f vonff�rif�o Venefe� wic wir '-S^�nV reVen/fo m�ffen wir /a alfo von im Venrfen /

'��h- �gt;ie�ottbeitfevaufreeVttVv�eraUenffreaiurett Jnm^Xk� Va�Vic^enfcbeitCwiewolpert�enfoUei�nbsp;fft A 5*^egreafnr t|t)a6er weil fie alleine/ vnV fonfl (eine/abnbsp;mnSc�Ortzeit if�/ fvnbsp;feinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Art Vern greatnrert

Vei sS �w mit gbriflo Auffer allen greatnren/bei Ve nacamp; ^ftHx^^�^f'^^tVttV�ottheit/ ^^a ftnv wir in einem an Ver�nbsp;(i A ; *55^nbsp;nbsp;nbsp;Sy�enfcbeit/Venn Va fie auff ^rVen gieng/ nemlt;

vber allen greatuven/�c^ in beramp;ett^eit.

lA� Ven�lAWbeniicri^�nv�Vf(amp;li^ffctt/auff^^

Ve�

-ocr page 350-

52

buffer ber tfreanirenij^nbsp;Fein (Bort.

DC� greaturen ift �tcamp;t� De�� Q5ott / Dwtfbicfc mcttfcamp;eit i(l Dar�acamp; aiic^ awlfcrDc� J�rcaturc�/ 0cm��|icfci�/D�nbsp;^0� tfl / Da�? feilet ttimerme^r / '^efc�t(i(^ aber fa� fie ni*nbsp;e^t Q5ott fei� / aber weil ftc ebe� au^ vber alle (Jreatur a�nbsp;De� wcfentlie^cn Q5Dtt reicht DnD Mt/ vnD ift/Da Q5ctt ift/nbsp;fo mu^ pe jum weniaften perfonlieb �att fei�/P� alfa aiuvnbsp;art altert ort fei� Da �ott i(t.

�^Cl i|t�? war/Da^ vnfer perrtunfft ftch �errifeb l�rHcf ^rt Dc�ff en/weil fie Da^ wbrtlin/ in/ gewonet ift/ nicbt^^ an*nbsp;Der^ ^��ertteben/Den anff Die eine letblicbc begreifflicbe wc�nbsp;fe/wie @tro tm facf/onD �33rot im forbe ift.'Sarnmb wonbsp;^rct/Da^ �Ott fep in D� ober i� Diefem/Dcncfet fie fmer Dc^nbsp;fetrofaeffi? ober ^rotforb^. Slber Der glaube pernimet/Da^nbsp;0�) 0lei(b fo Piel in Diefer fache gilt/ al^ Pber/a�ffer/pnter/nbsp;Durch P�D wiDer berDnrch Pn allenthalben- 2lh wa^ reDenbsp;Port fo hob^w Diniert/ Dte Doch Ortau^fprechttcb ft�D/PrtD f�*^nbsp;Dert^^irtfeltigertPrtrt�tig/ f�r Den @chwermerrt aber / garnbsp;pmb fortft/Da^rt auch fcheDlich / ^enu fteperf�eben^ Dort) wnbsp;weuig/at^ Der ^fel Den 'pfalter/Obn Da^ fte etwa ein ft�cr*nbsp;(irt erau^ ^wacfe� m�gen / Do^ fie lefter� PttD fchenDen / Do*nbsp;mitfte Der^euptfacbert m�ffig geben pnDPberb�pffen/^^nbsp;Der Jwirtgel bie narret/PuD a�.� meiner reDe ^euebf/Da^/p,nbsp;gbvl0w^ allcrttbalben fep/ fo fonne er mit Dem munDe niw^nbsp;empfangen wefDen/oDer Der muuD m�fle auch allentbatbe�nbsp;fein* ^Oa^ wol ein rechte mutwillige Bosheit/Da Dcfnbsp;Teufel fich felb^ mit anjcigt*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^2lrumb Wil ich auch ^ternit auffb^ren von Diefem ft^ ^au reDen/^em ^u rbaten ift/Der bat hieran gnug/nbsp;aber nicht wil/Der fare fmer bin* ^en ^tufeltigen ij� g�^*�nbsp;an Den einfeltigen wort� �b^�ifti/ Die er im �lbenDmalnbsp;��a^ ift mein feib / weil Die @chwermer niebtfi gewifl^^nbsp;�och bef�enDigefi DawiDer auffbringen/noch auffeinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

(f�cf richtig antworten* ^�en wer in Diefer groffen ^acb^quot; jrunDen wirD/auff einem einige� faulen grunDe/Den folnbsp;billich PcrDechtigb^ll^^i^^^^^^^^^ii @onDerlicbweilnbsp;hochutufig P�D �eher fich rh�ute� / fie babe� �chriffinbsp;fcty alle^ gewis? / Q��ie pief mehr fol man fte al� Dienbsp;auffgeblafe� �Hottengeif�cr halten/ weil fte nicht auff einemnbsp;allein/fonDer� auff eitel lofe� gr�nDen funDe� werDen/ Dnfnbsp;pe auch fo Diel mal �ffentlich ligen / puD auff hin f��cr rtw^nbsp;tig antworten*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

'�3?D infouDcrbnt Ift Der ^wingel blufort �lebt wegF^

-ocr page 351-


�*�*�*�' *-.� ��jr �'��a-- *.�**a*ar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v��..�

Wr nbsp;nbsp;nbsp;gefbvOc� vnJ) vn^ cva% S�

(an tgt;o(^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bren c�^cr

3Vu^; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^vgau^eg^rifthcbcglaube vri�^alkr

hv� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weggenomen vnO vevOampt/ �en

menfebeW erl�fet tft/bcr if� fretOeb noc^ niebt **v|et/m:rb anef; nimermebv erfofet


VUinni IVUl* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VVlt;.viHllt{7 VHV �-��/lt; VTMff VM�^ �VI/

entflt;$�Wigt fet) ai^ ber teb mtt Swin^ X ^X�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H� nofb fein wi( ewfg�teb^

mma fmnwarum / wir (affen ^ie (cine ^^llccpn noe^ ^^^eeeroftnnoe� Jr�ipeian^n / noeb einiget �eucM-wcref/�a^ Jwingef au^ feinem Q^auefelfaef erf�r brinnbsp;gy^runb mollen wir an^ ber e)efgt;riffe ^aben/onb niefxnbsp;frt fgeeic^e-Sfitgen aueb nic^t� barna^/ba^ er *nbsp;� nvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febewmet/al^wereer befeffen ffk

i^evftanb dornigen �5ciff ntebt beraub/ ba^nbsp;mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^ri(tu�? �eib niebt m�ge jn

^^^fb im .^imefonb 2(benbmalfein/ wie bie wort (anten/ r^-ar . lt;V^? .tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*.��lt;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAtx l�atGalt;t*

�^'i�i�fc�r’ctba�f��ef �sen enb'raittot f�rnber/ tgt;n6 *^i�ef on�btewetlt�ewe^ropo^/ ebn alle not

p '�i^nnba^erffblenl�bnbfofgertbaber/25?owenKjfre ff ngt;tte �hrtffu/ficib alterum infinitum. O� vnfUClln' amp;mg/nbsp;8te((vt�k�īlt;�' �a^Wnbcrfelbert�c(fc6en/w

-ocr page 352-

525

Derjorw �(c^t,n bfcnDet/ Da^fo(d;e fol^e t�iebt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt�gt;od^

Die �Uan /r felb�? nieb^ infinitum ooegt; vnenOfieb / wie Denn fot�en/ Da^ g^rif�nf^ �eib vnenDOebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr allent

Den were r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foiaert Der MinDe �eift fold?c fdge naeb

groben begreifflicben weife/vnD wirD Dcebwiffcn/ Da^�oit lt;5ottvcrm4��jnebr Denn eine weife vermag eewa^an orten ^ubaiten/wienbsp;Zewnfc� �V�^ben beweifct ift^an Docb ein ^ngel ^n gieidb iw )9imel vitnbsp;etWixeAn or anff^rDenfein/wiegbfi|tii�^eigt/55?attb� is. 3rlt;^ngeifegt;nbsp;teil jujjAken.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�X^aterf? :Mngefiebt im J^tmei� �dienen pe vn�/fo

jtnD fie beo vn�? aiiff^rDen / vnD fe^en Dvcb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;e^ '�atev^

2(ngep�bt tm ^gt;ime(/ �ennoeb finD fie nii^t infinitum vDee DnenDiicber natur-

�i^r grobe Q5ei|� / weif? noch nic�if?/ wa^ im^)imei ffin �eip/vn wii foigereo Drinnen treiben/ �enn Da teb fagte/wtenbsp;SbriPuf? iw ^ime( war/Da er noch nnff i^rDen gieng/wie 3^nbsp;$an ftebet/�cf? S^enfcben @on Der im ^imei ip etc, ^iifTnbsp;f�ott/ wie bat er Da^u folgern vnD^u gaueMn-^�iefbnteernbsp;(fpricbi er)^b�^il^n^ DaMtwai im ^)imei feine 3i�ei vit trinrfetnbsp;man auch iw JQimei e 0tirbt vnD (eiDet nun aueb iw j^imei^nbsp;^eblefft VnD r�get man aueb iw Joimei e e?i^/wobin Dii fo^nbsp;mcP Du toller Sutberf/1)11 Dieb ein mal an- amp;ie D�ncft DifPnbsp;vmb Diefen @ieg De^�eift�/gonl�antinopel bat er biemit �nbsp;wonnen vnD Den B�reten gefreffen /Da gebet fein �anef elfa�nbsp;in fpr�ngen mit eitel 2(lleopn vnD Jibipden�

21 ^er fahr bin Du pboner Teufel/ ^Jin from ff bi�if�^n fn^^ mir/ob� niebt bvamp;er vitgroffer ip/Da^ Die 5gt;1enfcbeit in �DtJnbsp;,a mit Q5ott eine perfonip /Deit Das? fie imfyim� iftelP �i�ijnbsp;tticbf bibber vnD berlifber Denn Der j^imel e T�u ip ia ff bi*i^namp;nbsp;menfcbeit von Sautter lieb an bobervuDticfferin �oftviwnbsp;f�r �ott gewep/ Denn fein ^ngel / @o i|i ftc freilieb auebnbsp;�^cr tm ^imel gewefl/ Denn fein i^ngeb �enn wa^ in �dwnbsp;VnD f�r Q5ott ij�/Daf? iff im 59imel / gleicb wie Die lt;?ngel piw/nbsp;wenn pe gleieb nuff i^rDen pnD / wie ge fugt ifi au� SS�attb�nbsp;were DettnDaf?Q5ottfelb^ noeb niebf im ^;)tmelfeo.

@� wolt ieb nn aueb wol au^ Der 3winglifeben hinP r gern vnD ganefeln/^ffetvnDtrinefetman aueb in Der �vtt^nbsp;�eitf @tirbt vn leiDeman aueb in Der ^ottbeit^ ^ibe wo Dnnbsp;bin fomep Du toller 3obunne�? (f nangelip / Der Du vnf?nbsp;wilt/Da^ ff briPu^ �ott/vii in Der Q^lonbei^ fror�enn fo bfVnbsp;�5otf fein f�erben vnD leiDen/noeb elfen/ noeb h ijiefen iP'^y ?nbsp;fan ffbripu^menfebeit niebt bep ^ott fei� / viel wenigerfWJnbsp;fie mit �Ott eine perfon ffiib�� woU ieb bin�fpriebt ber

-ocr page 353-

votn 5�(6cnb�ttrt( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;52r

�lit meiner geuefelev/^bev �gt;tt feln6feliger Siit^er/relflefl amp;tc �)cm (^awcfclfurf Ont 6otgt;em

,^2(n nu �^rtf�u^ ^u gkic^ auff ^r�)eu ktDcn vub ftevbcn/ ev ft)oi in bcv Q50tt^eit/vn�) mit �ott eine ptvfon if�/'20av*

J!pib fo(t cr nifbt vid mcj)r au|f (fr0en(nbcnfonnfn/cbcr�quot;�W7 ^von ^ngkid; im ^imdnbsp;nbsp;nbsp;( @o(t^ Der ^tmd �inDcrn ) vid ^^��4 � � �

m�rDc Ci? Die v!5ott�eit OmDcrm 3lt;i icb ^f/Da^nirf)t alleing�riftuf� im ^imd war / Da er anff ^r^nbsp;aieng/fonDern aticf? Die Sfpafrd vnD wir ailefampt/fo wirnbsp;W^rOen ftcrbhcD fmD/fe fern wir an$�riftogicnben?^�anbsp;V^bpchallererp ein gcr�mpd in Jmtnaci^ Q5auefdfaff tci�nbsp;^a w�rDc er feigem vnD febtieffen / @�nDigt man ancbnbsp;�Ji ^imdcjrrd man ancb im .^?imdcfi(bi Der ^cufei aufb imnbsp;�/itiel an^ ��erfeigt Die ^eit vn^atteb im ^)imdc 5�^ei^t vn^nbsp;pAifcb vnD ^int auch im 59imdfvnD fc fort am ^�enn wirnbsp;rnnDige vnD/rre t'bii vnteria^^/wie Da� '2[)atcr vnfer (eret/^ernbsp;9tb Vtt^vnfer febuib/ vnD werDen /mer angefeebten vom ^en*nbsp;p/^citvnD Sieiffb*b^it Der weife foUf ftu wei Den ^cufd viinbsp;^lt;^mdt/ gieifcb vnD^iwt in Den i^iuui feigen / 0ibe Decbnbsp;mo Du btnf�omefi Du teller ^utbcr/'Pfu/wiltn neeb nicht greifnbsp;f^n/Da^vnfer �eift fein (�aucMerfdy^a b^^^ftn^nnmai*nbsp;�f ?^3cjel icb im tbun? 'Panina ^at iniep verf�ret/ Da ernbsp;LPi^i(bt/�pbc4�Q5ett bat vn^ gefegnet mit allerlet) geiftltcbtmnbsp;J5�ctt/imbimliffbmwcfen� �^SlnDabermalfam^* ^rbat vn^nbsp;Sbi�if^b lebcnDig gemacht/ vnD bat vn^ fampt im anff*nbsp;funipt/m in� bimltfe�^c wefen fihen (affen/l^nh

f,fpvi(hfa/Ihjfcr(ebenfepmit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in �ettver*

gen/ Da^ mu^ freilich im ^)imd fdn�

. 4^er Der �eif� fan bie weifeinen Q5ancfdfacf anruffen/ er nn herauf gebe etwa eine 2(lleefin eDer ^tbiPeian / Die

* nbsp;nbsp;nbsp;biew�chfelnvnDein^f�rDa^anDernemenIfre/ Das59p

biefel (rrDen beiffen / Wie er 3ebam 6. auch fpricht/ Da�?

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fldfch/mn^ feine Q5ettbcit beiffeu/�^enn Die Sillee*

ns tft 5gt;^eiftcrirt in Der Q:)chri|ft / �^^nD we wir^ nicht wollen ^nben / wirD er^ vuf? mit feigem auffDringen / vnD fagen/nbsp;^mD Wir Dech nicht auff Dem Cleberge/vnD ven Dannen geilnbsp;^jm^efaren/fenDcrn hie in ^�euDfehen lanDen /'Z)arumbnbsp;c �^aulu^ ^)imd fe viel al^ (frDen beiffen/^enn Diefernbsp;^^ift hdi� y^intel nicht mehr/ Denn Da^ er mit fingern vnD a�nbsp;htn sfeigen mag/ Da Die �enne en 55?enDf�ehen/Q5rtnbsp;mJh fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimer ftill fteben/balt ich/pe geben gbvi�e ei^

nen f eichen ert im 5oimel / Da er nimer piSe phen fan/ ^enn e ich

-ocr page 354-

528

ic^ �)cncfett/ nof^aw^/ucn bdngcn/ was^pclKjf^ f�r ciiKu ort �!?rtf�o im ^ime( geben/ 3lbev raren tt?a^ banbsp;feret

�fo anffmetnen 0prnfb an^ ff onolT� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�anlK f�Ke

0� nt5C I fttllctterC�ctt 2^1nbsp;I)�twonetinnbsp;^bf'f�oki�^�

in ff^rifto leib^afftigetc� oarffer ni** elgt;t me^r (ogen/^�mn leibfaffttg ^ei0 wefentlieb/^^er^nbsp;�)e al^ were ff brtftn^ niebt aneb wefentticber ^ott gewcf�/eWnbsp;5en er ieibbafftig tn ff amp;rt|�o wonet e* vftfi fei n/ba^ ber �eiftnbsp;mag beuten wa^ er wit/vnb barff^ niebt bewetfen C^leieb wi^nbsp;audb ben ^prueb ^pbef 4�ff brifiu^lfi hinunter gefareu pn?^nbsp;t)ber a�e ^)ime( auflgefaren / auffba�^ er aile^ erf�Ket ^)i^nbsp;grifft er erf�llen bie heili^^ ^ebrifft erf�llen / bnb/aueb^etnbsp;abermal wiber ben touen Luther/ ai� bette er bie ^elle ubro^nbsp;eb^ttf �a^ er^ aber folte beweifen/ba^ ift ni(^t nof/3l^nbsp;ta^ ber �eif�fo faget/ 0b iff benn gnug g�ant wort/ vnb vn^nbsp;21'^er ba tr^^t a ben �utber allererff reebt/ba er feineS^J*nbsp;gerf unff beweifet ober ben fprueb ff b^ iff i/ ^b icb bin/banbsp;S�k�fvauebfein� 0ibefpri(bter/3^ffbriffn�?allentbalben/fbnbsp;r�il m�ffen wir auch allenthalben fein* with wunbert/bo^ a ��nbsp;ebt aueb alfo folgern mag / ^eil wir �nb/ W(^hf iffnbsp;nbsp;iff/�S

m�ffen wir aueb alle Q5bttpnbSy?enfcb fein/�enn �hPiff^^ � tff/ba er Q5btt pnb 5:^enfcb iff 3i^m/ff hviff n�i fuftr burebnbsp;ficgelt�ftein bnb berfeblbffene th�r/barumb m�ffen wir a�wnbsp;babureb faren* 3tem/ff hriffu^ tfi QJeifflieb in Pu^/ fb m�frnnbsp;wir aueb geiff lieb in pnf^fein

32lwiberumb mbcbt er Wblalfb folgern/ Wb ffhriff^^ (f�/ba f�nnen wir niebt fein / �enn (� leibet peb eben fb W^Jnbsp;�ig / ba^ Piel leibe an einem brt pnb/al^/ba�i ein leib an Pf�nbsp;orten feb/0onbern weil ffhriffuf? einen fbubern brt bep^t njjnbsp;5?imel(wie pe fagen)fb mu^ barnacb ein feglieber aueb fein^Jnbsp;fonbern brt haben� ^eilnu biefer 0prueb (�b icb bin/y^nbsp;feit fr auch fcin)wiber bie 0ebrifft pnb glauben iP/Wb er ftn*nbsp;nerpanben werben/naeb bem er lautet/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muf^ fraw Sln^s

(tf?bber ^eteropf? bber Pieleiebt bie gemeine pgura^^arr^Hy �ie 0euatter werben/Pnb PUf^^um rechten perffanbnbsp;Man ich f^nfre f�lgerep treiben?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

770 eine @awfbl feine�^aube fein/Pub ber ^ucfucfjn^ feine fdn- �er Polhe Teufel hanbelt in bernbsp;rifft/wie er wil/ ��nb ^eigt mit folcbem gauef elweref an/nbsp;weil er nicht antworten fan/ wil er fein gefp�tte an pn^ pb^^*nbsp;25ir wiffen aber / ba^? hie �ebrifft biefen einigen

-ocr page 355-

vom ?(f6cn�gt;ma( �^^nf�t 52p JHb feinen mc�v?ur reepten �otte� fc^t. 06 wtr ttw gkic^nbsp;Kin werden �aer tft/�ac66ercrf�en oOeranOern weife/ wienbsp;6ro6engezeigt/ @o werOen wir�gt;0(6 Hte^i auff �ieOrinettnbsp;^rife fein / wo er i|�/ nemiieb nr reepten �otie^ eine perfonnbsp;[Wit Q5ott/nac6 weicher weife er ift/wo �ott i|t3a weit er aUnbsp;trnt()ai6en i�/fc finO wir freiiie^ 6a er ift/ Oenn er mn^ ia 6etgt;nbsp;wn� anc6 ftin/ ol er aUent falben ftiw �otc^^^ foU Oer goigernbsp;9ei|l ^aben om�geiloflen/t^o menget in einanOer/on witnbsp;wirbt mehr wi(fen/Oenn Oie einige begreiffliebe weife/Oar�^�nbsp;6er mu^ er Oennniebt^ ob�rai wiffen/ onOfelb�?ntcbt oerfie.*nbsp;vtnwaf?erfcbwermet�

?gt;2l^fevgnngvonOiefemerf�en^)en6fit�cf/Oenn auf� jjtef en erretten (e:)pr�(ben onO antworten Oe� Q5ei|l^ fanie=�^�nf��ernbsp;^�^t�man woi fe^en/Oa^ all ir (nn� ift viel planOern onO febrei#nbsp;^/aber nichts^ antworten noeb verlieben f bnnett/�25n |e mehrnbsp;^rbrilft fie f�ren/le mehr pe |re torbett an tag geben*0B^tlennbsp;wu Von Oem anOern �prneb ( Sleif^ ip frin n�i^e) aneb bww*nbsp;6eln vnO boren/ ob Oer Zcnfcl antworten oOer fpotten wo�e.nbsp;J2^^P^t(b/6a^(bgrffbrieben batte/Oa�? gb^iftUf? Sleifebnbsp;O^nifbt geh�ret vnter Oen @prneb 3obwnntf?3^ ^a� an^nbsp;fleiffb geboren t|i / Oa^ ift fleifrb / fonOern vnter Oiefen/nbsp;� �^a� an^ f�eip geboren i�/ Oa^ i|i geift / Q3n0 batte foieb^snbsp;�ar tneebtigiieb beweifet / an^ vnferm gianben vnO ^nange^nbsp;Oa Oer �ngel ^n 3ofepb fwgt/ watt$ in 5�?arianbsp;��^boren i|t/ oa^ i� von oem heiligen Q5ei|t��23nO �ntgt; i. ^�a^nbsp;h ^iyeboren wirO i|t heilig etegt; ^iOerfolebe Oonne^eblegcnbsp;H ^amp;wt er niebt mebr/Oenn f feinen bioffen vnOnbsp;a^^geifferOabervnOfpri�)t/ gb^lpw� Steifcb fepanebnbsp;?w^ fteiffb geboren / vnO teb tbne vnreebt/ Oas^ icb eitel Q5eiffnbsp;^^eang maebe� 0ol(be^ifittiebt^anOerf?Cwieieb^ver|tebe)nbsp;^�wn al^ molt Oer boffertige Teufel fo viel fagen / 'Ou amecb^nbsp;fJ9er toKcv gueber/ folt ieb Oir antworten vnO Oeine �pr�ebenbsp;� 3ebtbetteinOieb�3ebfagegb^�tpw^ffeifebfevau�tnbsp;6awwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bleiben / vnO mnrfe fein wort

�naOe ^unef er/ wa^ ir fagt/ ift reebt/vnO Oarff feiner be weifnng/ �^�enn mir fo gerin*nbsp;F�r ?nbsp;nbsp;nbsp;f�rben gelegen were/al^ Oem Q)ei|te/welrber/wo ev

bwi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;getroffen wirO/ entweOer fpringet oOer

��ber menlet ein wort oOer ^wet) Oie belfft / vno beifftf?

^^cr�^^twort

^3r wiffen aber / baf? gbf nbsp;nbsp;nbsp;ffeffeb/ niebt fan vnter

c 3 ben

-ocr page 356-

550

tcrt @pvu(amp; a�f au^ gebofe� tft/ba^ tfl f�ct* n)a�tf�tn ((^)Winn gkicb wa( cm �noinc tvcrc/ ot�crnbsp;pcifcb �rebonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SiHccfc^ eitel weebfelbettcfe �a betten,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ut niebt^ jur

Si'nj^iv�n facbvn/ba^ ein �nome i|l,J�enn gprifm^ reOet Oafelb^ von �l)nfto5nnbsp;(terfte^eti.


bevnetvengeburt/vnbverOampt Otcj�eifebUebcalte gebuvt/ ftenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Xetcb �otte^ niebt fefen fan cu^ ^arnmbfeo

Stnat^ema ono oerflnebt/mo gefaat wirb/ ba^ Sbrif�n^ fcbau^Peifebgeborcnfep/ (Sintemal ff�ripn^peifeb nicbfnbsp;�erbamptif� / mnPeane^ niebt anOcrmeit geboren meroennbsp;WMt^/vnb Jat vn^bicneiv�nbsp;geb�rt braebt�

^sfr ben �eip^tir lebuien f�rct/ vnb (crct /n/wa^P^ feb vnb �eip beif�c / �enn �leifcb beifft er bie greatur fo �t*nbsp;lt;bt �eip ip/mie cfJ von �ott gefebaffen tft / wie gbrifln^ fPJnbsp;riebt ��e- vit ba^ ein �eip niebt peifeb noeb bein bat/ wUipnbsp;m�gli(b/ba�?ermitfol(bemfinnfoltbie 0pr�(bc 3lt;�b(�^�^;nbsp;vnb berglcicben verpeben / baSteifcb vnb ��^Int verbaWP^nbsp;wirb f Sintemal wir tviffett/baf?a�egreatnr�otte�?g(jjnbsp;finb/ �en, t� vnb �ott feine greatnr niebt verbampt, T�afbnbsp;joleber weife/ip freiliebgb^�iP^i^ff^^WiJnb blut von 5gt;y�ari(�nbsp;fleifeb vnb blut f omen.^eil aber peifrb vnb blut Sobanne^nbsp;verbampt wirb / al�? ba^ niebt fan baf? �Xeieb �ottcfi erfejtj,nbsp;�en/fo mu^ c� f�rwar niebt biegrcatur �otte�fteiffen/amnbsp;ba ip/ fleifeb/ bein/ baut vnb b^f/�enn f oleb^ ip aUe^nbsp;tcf? aufegreatur,

�2(rumb mu�^ ta Peifeb bie beiffen niebt adein blut/ bem vnb marcf / wie c� �otte� greatur ip/ fonbern wie obquot;nbsp;�dp/Vrt in eigener frapt/weref/braueb/wi^/wi�en vn ver^nbsp;mogen ip,2(lfo wo Peifeb etwa tbut naeb feiner f lugbeit/i^^^nbsp;f rafft in �^ttliebenfaeben/ baipffeifebhinn�be/ fonbernnbsp;verbampt, ^arumbwoltgbripu�fniebt von $Wan�?faig^!�'nbsp;geboren werben/auffba�i er niebt au^ ffeifeb/ba�? *nbsp;f(^i� weref / lup/ wilU ober ^utbun/fonbern allein auft f r((�*nbsp;vnb wirefung bes^briligen �eipf^geborn w�rbe/^nb iPlt;^d^nbsp;fein ff cifcb/eitel gei ff/ eitel beiligf eit/ eitelnbsp;waf^ fan boeb beiligf eit/ reinigfeit/vnfebulb anber�fein/�^�^nbsp;geip vnb eitel geipenbsp;�^^ervnfer^ebwermerbeiffen�eipniebt�? mebrbennnbsp;�d^wertner ein wefen/baf? (�n ffeifeb noeb bein bat/ '�arumb ip/b^�^?^nbsp;(�cift {�etflen f eit/rcinigfcit/Vttfebutb bep inen nimt geipO finb tnit^nbsp;fanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vn^eMe Rempel in biefen faeben/ Z�llen

on verpeben bi� wort niebt/ bie fi( rebft gbriP�^

-ocr page 357- -ocr page 358-

552

K��itfeinenamp;cmpcintcbct. quot;^ennba�nnf�venniarinni^i Oa Oie b(wtfi�|�ige Sratvgfei�iltu�faumanr�rete/nbsp;Coer wir in�ftei� auc^ fagen / fie ^eite (Samp;rift��? faum nie^^nbsp;an^er�rei/weii anr�renfetn n�^e tft Q5lei(^ wie | te �ienbsp;cfehi �^ri|�u^(leif(^ effen tft fein n�^e/Carnmb ififein fiei^nbsp;feb nie^t Oa/ ifi Oef^ eufeif? O�berev-(Ok 3e anOer ontn^ene / fo er mir anff�ege / i|�/0a�? t(amp; P�nbsp;zi^Oen'^ejre nie�i ree^e oerOeuOfef)i jaben (Sletfc^ iftfetrtnbsp;*^n�^e)wei( im �riee^tfc^en f�e^e / Ca� f�eifr� i�nbsp;tt�^/onO ie^ Oa� wortiin C2)a�) au�gelnffen ^abe� ^arm�^nbsp;Oer �ei� foteb alfen^en treibt/ fan teb ntebt wiffen/Cn oa�nbsp;mich O�nat/er wolle fieb anff Oem pla� veroreben/on Ote �e�^nbsp;te be^aubern/Oa� fie gr�fferfun� Oer �rteebifeb^n fpra(blt;^nbsp;feinem M'cpff fteb oerwnnOern feilen/ @o er Ooeb Oerfelbi�^*nbsp;titcbi f onOerlieb viel verbeffen bat. Q�et� er^/ Oa� folebnbsp;web fo gar nicbt�?^nr fachen tbnt/fo i�^einbnben��cf/w^i^nbsp;cr� nicbi /f^ift^ ein an^ei^en / Oa� er noch wol ein weil ein �nbsp;^ebnlinei�er^ beOarff/ �enn Oa^m�ffen wir betOe Safint^nbsp;fcben/CenOf(b�ivn�riefebver�enOigenbefennen Oa^ Oie^nbsp;fer�^ett/^^ifarrVf opb^livoen/ im (attnifebenverOolmetffbnbsp;ctroKoftpyo� WerOenmU�alfO/Caronon prodeft quicquam,Oa� i�/^leif^bnbsp;deiiquic^uM.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n�b/vnO fan ni(biC�a�)Oabeo im Satinifeben �eb^/.

wie e� Oenn auch (^rafmn� vit allefampt verOolmetfebeit�

Q9(^iter m�ffen mir Oie �enOfeben bezeuge/ Oaf? naeb vi^^ fer fpracb^n febi* g^tnetnem braneb vn art/gleicb niei iff/ mannbsp;febe(�a^ oOer etn)0a^n oOer (afft e� an�eben/2((� wenn mmnbsp;fagen / S5�an vnO ^eib i� ein leib/ gilt eben fo vie(/a(�/nbsp;w��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^an on ein 2�eib i� ein (eib/ja e� i� feiner gereOt/Sj�an vn

ufb? � Q�eib i� ein leib/Oen/�in bilan vn ein ^eib i� ein (eib ^^*^ �Petrnf^batbauf^vnOboff/ 2�eib vnO ^inO ^n ^etbfatVa/nbsp;giltglei� fo viel/al�lOetrn� bat ein ban^onOboff/einnbsp;vnO ein ^inOnbsp;nbsp;^etbfaiOa^i^m/ ^evv vn Xneebt ift einfif^

cbe/gilt gleich foviel/al� Oer^err vn Oer Xneebt ifi ein 3tem/ �r gab mir ^nnO vmb bnnO / Q5anl vmb gorren/ gn^nbsp;gleich f0 viel/al^/^r gab mir ein ^nnO vmb ein bunO/ einf nnbsp;feaul vmb einen gorren. St^m/graw fol nicht�errfein mjnbsp;banfe/ gilt gleich fo viel/ a(^ / ^in Sraw / oOer Oie gram fv�nbsp;nicht Oer ^)err oOer ein ^err fein im banfe.

fort an/wiro man Oe�?reOen^ vie( �nOf in Oer Cetm eben ^unge.2?n0 folcbe wbrt(in/Oie man alfo mag anffeiii larnbsp;en oOer bin^nfeben/bnffen Oie gelerten 2(rticfe(/3rt Oer tannbsp;eben fpv ache baf man feine / *25nO fan niemano

-ocr page 359-

J?O(65^e^c(|lcOett?fvcn� fie au�SttUffcttctevtaBe^^ttfe^crt^srtiin^ rtuff�Jen gemeinen br�w(|gt; Der fpro^man in bec

9^� folc^^ ftclUn vn (alTcn, �en es be�t6tft(amp; 5� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

hjnei�(rtut/wen fieauffen gelaflen weroen/SKf^ wenn nbsp;nbsp;fpreobe^in^

von ween g(etd)en / nbsp;nbsp;nbsp;t|l $5?an �egen man/Vaf^ (ant feh fatsen eu.

per igt;enn fo tc^ fage/^^ iftein 5Kan gegen etn wam 3tent/fo^���e�tf� Ipeicbt man / ^t�ef vmb |��cf / 2(uge vmb auge/ gaufltgt;mbnbsp;tauft/ Q5e|t 1,11,5 jj/ �e j� 5,1,5 (eibju weleben reben/bte 2(r^

�^jVerumb / f�eamp;en fte ^u weden viel feiner babev/benn fte auffeil b(ieben/2((�? wenn teamp; fpredx/(^tn b^�an^ fter^a�m irt^n if�nbsp;Oenn ein ^eib/ober Der bgt;7au t|l fter�a Venn Oa^ ^eib/nbsp;�Jtewot�rtn gteicbfo viel wcre/wenn ifamp; fpree^e/^�^an i|� fiernbsp;^er benn ^eib/fo (aut� boeb uiebt fv Wo(- �er �wingeli|� ernbsp;�ee benn beri^co(ampab/(autet befferVenn alfv/ Jwingel ifinbsp;^^5er Oenn ^eoiampab. (Bin5lpv(te(i(i f^b^er VenneinlPro*nbsp;r vet/faut ba^/Venn/2(pofte( ift ^bber Venn 'prep^t.nbsp;^enVfeben offt m�fiert fofebe 2(r*

; W fc^en/Va (te Vo(amp; iin �riec^ifeb� nid^t f�e^en/2((5 55�at*

S* �?(le^et.Bibios genefeos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if�/^ueb geburGefu

(ant gar nieamp;t^ /�arnmb mn^ ieb^alfo verVeuvfeb� Ver geburt/vVer noeb beffer alfv/�i^ i(i Va^ bue^nbsp;^vn Vergebnrt3efugbri(fi3t�/3vfep(;t^at wiefm Ver ^ngelnbsp;^(^rrn befa^(. �a (leVet im (�5rie(bif(ben fein Slrtidelnbsp;^^)fonVern fe�teebt^/Ver �ngcl j^errenf^/vnV mu^ Voeb tmnbsp;^y.^Weben (leben* jtem/ Sgt;lat tbgt; ?* vn V S5�ar* b gnt^. m�flfettnbsp;Svagen / i^ine flimme o Ver Vie (�imme Ve^ ruffenVen tn Ver,nbsp;^^ften/^oVoebtm �rieebifebeu fcb�eebt (lebet/�Pbvue bo*

fpt ^3Vernntb V�rf�en wir feinen 2(rtide(feben / Va er Voeamp; RjUum^ im^rieebifeben/ a(^ S^attb-i* �brabaw �euget

^�^fi^^��*^^/vnV ba(t^ gegen �en Vfebe fpraebe/fo .^e(tu ftuben/wie ieb fage/Vae? Vort offt / Sfrtief el (leb^/Va nenbsp;^�egen �euVfeben nicht (lebenm�Oen/vnVwiVerumbiinnbsp;(leben/Va �e im gege �euVfcb �eb^ m�ffemnbsp;H,i5^^^fage icb Varumb/Va�?man grei(fe/^ie Ver JivingeFnbsp;vnV(^o(cb(ofe gefebweb fetttem rrhgJX�nbsp;ftgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(egt�en wo Ver 2(rtiefe(fo n^tig fo(t fein/ ten 21��

� Seben/Va^etwa^ befouVerf? over anbengig Ve^ foVVeru ge*^lt;'ei��� reVt

-ocr page 360-

i

5�4

vcbt w�rbe / wie er ^eijfert / 0o foUe er bi�ie^ aue� S5?aref*gt; ftefjen/ba5^?are�^(agt/@nmmeruffcnbe�J/ �wtemalnbsp;wol fo em fonberlicbr i�imme vnbruffernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nie auff (^rben

fernen tft- Jtem feU and; billicf) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. |tef;en/ba er febreibt/

war ein 55�enf(b 3rfanb/von 0ott-7�n fielet iin ^rieeb^ (eben nichtwar ein 5�^cnfeb gefanb/fonbern/ cf 5 warnbsp;by^enjeb^rfanb. �Z^nbfofertan/wirbber^wingeinecb wolnbsp;Wnff Jar ftubiren in�flTen iinQ5riecbifcbrn ebe er fein� trainnnbsp;Don ben Slrrtcfeln beweife/Ober ebc rr anjcigen wirb/wonbsp;wenn fte ab^uibnn ober^utbnn �nbt jeb weis fein anber br^nbsp;wetfung / benn ba^ wol einerlevmag gerebt werben (wienbsp;jagt ift)ob� 2(rf i(f el vnb mit Slrticf ei/gibt ancb eincriev ftnn/nbsp;2(ber ein^ ifl obltiger ober feiner gerebt ben baf^ anber/welcb^nbsp;man mn^ auf? ber gewonbeit on brauch ber fprachf erfennem |nbsp;^k.p�.11 fern 2(2fo bie aucb/Slrifn�be/itebet wol im �riechi^ �nbsp;n��cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feb^n/i�a^ fieifcb ti� fein n�be/2lber weil ein^fo viel gilt al^

bas?anber/ wil ich broben mit Crempeln beweifet babe /onb ein jeglicher felb^ be^gleichen im Q5riecbifcben reichlich (inbertnbsp;mag/babnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auch bribed gebraucht / wit� auch binfort bei^

be^ brauchen / weil c� bribed recht i|� / onb folt bem �eift ber bauch ber^em'^iewol c� im ^eubfehen feiner laut/gieifch i�nbsp;fein n�be/ benn/ ^a� Steifch ifi fein n�be/nbsp;nbsp;nbsp;ift ja bie me^ �

ttung gbi^if�ifo viel/ alf? wenn ichfpreche/ ijl boch fleift^ nichts n�be/ober/(^^ ijl ein onn�b bing omb ba^ fleifch @^�nbsp;(he meinung magjlu nu reben alfo/ Sleifch ijl fein n�be/ obernbsp;alfo/�a^ Sleifch ijl fein n�be/gilt eini^ wie ba^ anbergleiehnbsp;Dieb @onftm�jlenonb f�nten bie�atinifchen biefen ^ertnbsp;mermebr haben noch f riegen / weil fte obn alle Slrticf et fagennbsp;m�lfen / Steifch ijl fein n�be/bnb boch gleich wot rechte �ol^nbsp;metfehung haben�

^21^ aber ber Jwinget jtch aujTetliche Serer ber�jft / bie folchfi von ben 2(rf i cf ein teren/billft fn nicht^/^enn ficnbsp;nicht wie Jwinget in bem jl�cf / @o jlreitet auch jr bewei�^nbsp;�ichf/ ba^u ijle? auch fein ernjl nicht / ^enn er bett ficnbsp;fo gelert/ ��a^pefolten jm rbateoberheljfen in biefer faehtd*nbsp;tejft er jm nicht gn�genan folgern gaurfetwercf bottnbsp;ben 2(rti(fetn/ fonbern feretfort/ onb beutet ben Strtief�/nbsp;��a^/an biefem ort/^�a^ j�eifch ijl fein n�be/alfo/^ben ba^nbsp;peifch ijl fein n�b/^nbfol/�a^/onb eben ba^/gleich geltemnbsp;2Bi( bie meinung ffbrifti alfomeijlern/ (^ben ba^j�eifchCber^nbsp;nim/ bauon ich broben fagt /55?ein jleifch ift bie rechtenbsp;7?u wei^alle�^elt/ba^im�eubfchen/Cben bae?/nichte��J

-ocr page 361-

^(6ch5ma( iC�ri�� 55s

c(/ fort�Jcrtt ein gut flarcf �Pronomen tf� / �)a^ rdariuum VrtOdemonftrariuum ^tOgietc� if�/nie^ Oa^ idem,

. ^3^ verfielen Oie feierten moi/toele^ ein grob ^fe(�?|t�ilt; we Od^ ift/Bx articulo pronomen demonftratiuum 8c relatiuumnbsp;�ifo foi man Oen �mber (eren Oen ^ere Ooimetfcbemnbsp;folman Oocb mit foleben freneln �eif�ern beginnen/ Oienbsp;'lt;i?od pro qualicer, aniculum pro pronomine, Carnem pro di-^jtatenennen/onO alle� wa�? (le nur Oencfen t^�ren/ in Oernbsp;^Wfft machen? ^pat er fo(cb^an^fforiUo/gbfrflt;^f�omo offnbsp;Ji^fafmo von Oen Sirticfein gelernet/ fo hater fiewariicpimnbsp;waum oOer rancblocb gelefen/ ^Oenn fo (eret /r eeiner/^r (en*nbsp;֑^^fiefc(ffhitch am

j, Oiteber/e�?i|leingro� vnterfcbeiO AWifcbcnOem�cSa� Rw iff fein n�^e)vnO Oem/^iefee? ffeifch iff fein n�iK/vOernbsp;Oo^ffeifch/oOer Oaffeibigeffeiffh/etc �ennc^ben Oa^znbsp;�^cr Oiefe�?/oOer Oaffelbige^m�gen nicht an^geiaffentverOenznbsp;Oie 2(rticfei/ obn verenOernng Oe^ verffanOe^gt; ^enn ichnbsp;/ �er 55?an foi ^oerr im ^anfe fan/vnb nicht Oie Sram�nbsp;geiget mir^ feinen gewiffen gegenwertigen S5^an oOernbsp;gemein hin/von aiten Sratvennbsp;f fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ichfage/Diefer oOer eb� Oer $��an

��* ^err fein vnO nicht Oiefe oOer eben Oie Sraw/Oa ^eigt mirf� ^^inenfonOeriichen 57lan vnO ^eib von allen aw^gefchiopnbsp;gegenmertig / �enn Oa^ heifft ein Pronomen/weminbsp;fonOeriinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cigt/ gieich aie? gegenwertigfJ vn 0a�?*

ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ig^t nichts? fonOeriich^ oOer gegenwer*

auffgefcheiOen/fonOern reOet frep Oahm/ oh� tttan fagt/�iefer Sy?an iff fromznbsp;^^f^Sratv iff ^�chfig �i�^^rot iff fchhn,J9ie geiget Oie reOenbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfonen/ai� gegentvertige/vnO wo man hic

ft�m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gvthet/vnOfpreehe/S^an iff

tttehi s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�chtig / mere gani^ fein ftnn noch verffanO

bem vorigem 2(ber wenn ich fage/ �er Sgt;?an fol tirfffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fram fein/fan ich moi Oie 2ir

Oennoch Oen finn haben/al^S57an foi man

oOerai�?gegcnmertige�?/ mie Oa^ pronom^ thnt* mcHOicfer^eiff befennenmn^/Oas?hi^nbsp;��l�� 'f� 9(rtirfc(Hlt;t / lt;l�fd��?�Jc/^?�nbsp;O�fmLr^i^nbsp;nbsp;nbsp;pronomen Oaran^macht/nicht allein mit Oem

*^wfchen/ Oaer fpricht (�a�^)verm�ge vieiz als? C

-ocr page 362-

55� ^�fetttwe 4�art^�Mt|gt; ta^) fondent a�(amp;wUtgt;cr auf^fegun^/ Da erfa�t / ^Da^atgt;nbsp;Dem ore/ Dafltlbigc�eift� folk ^cOTcngt;Dauo�$�ri|�u�^Drob^nbsp;gereDt ^at / 57�c�n (ieifcb i� Die reebee fpetfe. ^o bekee^rfnbsp;^icmit feib^/ Daeer �oeee^ more verfelfcbe/vnD b�bifebnbsp;Den cinfeleiaen ombge^ee� ^�ennein StreicM nimermebr/nbsp;vom vorigen oDerfonDerliebrm Dinge reDee / mie ein Prono*nbsp;men / fonDern frei) Daamp;in in gemein Danon reDee / Da^ ma�^nbsp;g(eiff) fo moi verfielen fan/mo man onSireiefei Danon reDee/nbsp;cb^ gieiet) niebe fo moi vnD fein ianeee. ^�arnmb iil�? vnm�ɓnbsp;(ieb/ nach Der �rammaeiea/ Da^bkf�eifebm�ge �f;rif�^nbsp;f�eifeb in fonDerJeie ^eiffen/ Danon er Droben ^nnor reDee/nbsp;FonDernmn�? in gemein amp;in(ieifeb^ei(fen/aifo Dayman Da*nbsp;�on aneb moi o^n 2(re icf ei f �nDeenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemlieb alfo/ gieif

i� (ein n�^c.

Drtter(^cib ber prononbsp;ii�cnviibnbsp;2lrticfcl.

@Ol^ett vneerfebriD Der Pronomen vnD Sireief ein/ f a* bett mir ^�enDfeben aneb an Dem (lang oDer Dobn/meieb^nbsp;gaeittifebett/ aceene nennen / ^�enn e� �e^etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein an^

ifee/ i�a�?/Da nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpriebe / ^a^ if� mein �kib / vnD vi�

ein anDer^Da er fpriebi/^a^ fleif:i) ift fein n�begt; ^a� erfie/ (�a^/i� ein pronomen/vnD ianeee Der bnebfeab/Si/Drinnennbsp;parcf vnD iang/ai^mere e^gefcbriebenalfo/�aba^/mir rninbsp;�ebmebifcb oDer 2(igamifib/�aa^/ianeee/ ��iiD mer e^nbsp;vee/Dem ii�/at^ �eije ein finger Dabei)/ Der Daranffnbsp;2|� er Da^anDer/i�af^/ianeee f nrb verbamen / Da^nbsp;Den bnebftaben/ 2(/ faum b^ret oDer niebe mei^/ cb�/nbsp;vDer 3 ianee /vnD flebee fein finger Dabep/ Der Da Zeiget/nbsp;e� ianeee/ ^ieicbmie Die ^ebemen fre 53nfbfeaben f nrbnbsp;bamenvnD fagen/pr^ifafani- ��a fanfen niebemerrfett/^^nbsp;rr fage/ par^ifafani oDer per^tfafani oDer pir^ifafani / flt;Jnbsp;benD iane^?Mv menn ein'�enDfcber reebe reDee/^ienbsp;f orn fo ebemr/@o fanf�n niebe moi merefen/ob er fage/Da^/nbsp;DefJ oDer Dt� forn / ��enn e^ ianeee aif^ ft�nDen Die more opjnbsp;mieeel bnebfiaben /aifc/ ^ie i�e^ (orn fo ebemer / oDer oir^nbsp;wie ifi D^f orn fo ebemr/ fo fnrb vnD bebenDe iane^gt;

^3e ieb tttt von Dem / ^�af?/ fage/ fo foi man aneb von D^ anDern 2(reiefeItt/ai^/^�i�?/�ie/^)e�/�en/^�^��/nbsp;Q�enn fie Den mieeei bnebffaben fang bebn�/ ai^ mere ernbsp;feieig Drinnen/ fo �nD e� pronomina/ � o fie bcbcnD ianeejvnbsp;ai�i verfcbm�ttDe Der mieeei buebf�abe/ fi) finD e� �reief ebnbsp;fpreebfiu/^fram/�rberr/�^f inD/�^b�n^/ anff^ fnbsp;verbamen/Da finDe? Sfreiefei/vn feigen niebe mie Ungern anrr

-ocr page 363-

., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�u em /eghc^er ^c��gt;f(amp;a tiefe ^eneff��

hPefae^eveviletett/ vntmerefeittteb�berevont fetaief^eit ^cfe�^ Qieifls^� �ei�ti5o6an^- ifi nmn ffeifet ) Mnbsp;er ein (ang �e^webifet/^a^a^/oter ein'Proiwm�/ 00 **quot;���*nbsp;toet ein SvtiM vnt f uri^ ver�awen/ta^ t|l/ vnt anff bc^nbsp;�enbciaentUcb tentfe^alfo iantet/^�a^fleifeb i|t fein n�l^/nbsp;Jberalfo / @|�eif(bi|�fein n�i^/ 2(l�? f��ntennrter ein^eicnbsp;eigentiiet i?nt fieriie^nbsp;ven^�rt 3oamp;- vnt wa^ tie Sir�efei fint eter ternnl^emnbsp;wfeviXicamp;ierwer^entfef) fan/^wilfcten mirtnttemnbsp;P^ingei. Jivingei fpridx/ta^ ter'^eri fd ft viel geUf/^bennbsp;Reifeb'ift fein n�^e / tter taffeibige �eifeb i� hin n�^Cfnbsp;;J^erterfeifef)i ^ic ten �^ertf 2�er iftfc grtb/ter niebf grtffennbsp;^ierfebeit f�ie/wenn man fagi/��eifct i� fein n�iie/vnt/nbsp;Pj�eibige �eifeb i� hin n�i^e^^er�e^e�n febier/mt mit ternbsp;^^biffb Q5ei� tmbge�etf ^eifer/^enn ief; nn an einem trtnbsp;Sieif(bi�hinn�i|e/tntamantern/ ^C��eifeb oternbsp;y-^�eifeb i� fein n�^e/ Sieber/ tva� ifi f�r tnferfebeit tarnn^nbsp;^in� i�anter�^ gerett tennta^ anter/ 2lber terfmn i�nbsp;5J deicbgt;nbsp;nbsp;nbsp;ift wie hi) fage/�^er gei� mn^ tnn�b gefebwe^f?

y gnriebfen/ anff ta^ er ten Senten ta^ mani fcbmire/ at� r��ne er antmtrten/tamit man tiemeiifeinfpringen tn ffat��nbsp;�^niebt merefe.

(^iSirnaeb greifft er mitern�^nr facben/ tntwti^an^ tem ^ert 3oban-6.bemeifen/ta^^ibt�i߫^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feinem femnutse.

Sieifebrete/taerfpriebt/g(eifebi�hinn�^e,^ielafft h?/ ^^n�^r�iicb (fpriebter)��ie3�ngermnrretennbsp;j^J'^b/ta^gbh�n^Ieret/fiem��cnfeinfleifaxffemnbsp;si��t^eten fie ia niebt miter te^ �ei�^ ter�ant/ ftntern mi^nbsp;^hbiieb effen/ �a �eeft^/ Sieber/fage mir/beifft ta�?nbsp;fn?^^^^^/^^^ffamp;h�n^�eif(b hinn�bfepf tterta^fdebernbsp;� �^eiftu� �eifeb ^nner�eben fept Sreiiieb/ tenn in

Prf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stgicaftiget a(le� in alieriep/mie erwibSfeb

xf *�ia tertriedicb ting/mit fdeben ^nben in Q5ttte^mtr^ �fe�ein.

ff A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fngen/tae? tie 3�nger mnrreten beite miter ten ter*

P^nt tc� ^ei�^ tnt miter ta� (eib�eb effen te^ ffeifebe? i�pHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter�nnten fein^ recbt/meii (te taebten/�e m�

Lr cvf^^ifeb mit ^een� ^nreiffen/mie antertergengiifb ffei* Wr taran^fdget ntfb nifbt/^a^gbh�n^ ffeifeb/a(��nbsp;t^nnergengitcb gei�iteb ffeifeb ntebt m�ge mit tem g(an*nbsp;^�n5(bentmai (eibiieb 5n effen feim�tieb^^ fdte ter �eiffnbsp;f tmb*

-ocr page 364-

558

vmbf��flen/fo (eret cr Vtt�?/wie bie J�nger Jftb�ffbril�n^ f�ei f(b leiblKbnbsp;nbsp;nbsp;eOen verflanben/ (�crafe alf? w�flen wir folcb^*

ttifbt/ oijn feine mei|�erf(baflt/^r flene�tantwcrt/WP er fan^ ^�n andern (eree er vn^/ba^ oie J�nger fieb ergereen nnnbsp;foUverreOe Sijrifti ven Dem (eiblicbeneflenfetne�lieifebe^/nbsp;�^arain? folgen fol/�ae? ^b^�i/�n� mit feiner antwort f�r vn�gt;nbsp;fur oon feinem jleifebreoets^ieber warnmb foiget^e'�arntn^nbsp;�gt;a� c� 5wingel fagt / Oa^ ift gnng. (Berabe al^ fonbte b�^i*nbsp;ftu^niebtvonanoerm (�eifcbreben/ wenn er ben geifilleben^nbsp;verfianb leren wiibonfeinemf�eifeb oneffen/ @o er boebni^nbsp;ebt feiner leren Mnb/ ben ba^ er zweierlei) �cifeb an^eigt vnlgt;nbsp;jweierlep effen leut/ '�nb alfo fpreefx / Sleifeb vnb ^lntnbsp;eneb foleb effen meirtfJ�eifcbi^ nlebt oerfleben/^�ennfoUt^nbsp;DptimS f�eifcbif�feinn�iK�2lberbiefe^fleif(b litbasiSebemQwiauni*nbsp;genus do^ cum �(, optimum genus docendi eft, bene diuiderenbsp;nbsp;nbsp;d�finira*

cendi eft, ^Ourumb folget viel mebr / bag? biefer fprueb ( Sleifeb ift fcene diub n�be))n�ffe vou anberm fieifeb ^niieri�eben fein/welebefi $b*nbsp;dere amp; de j-jiiiig foubert/vu gegen fein ficifdb feilet/ wie alle reebte 2erer

^utbun p|�egen/wo (te am bcjhn teren-Jnm britten/Sb�^il^^C 'Wenn jr nu (pru'bt/ iVenn ir nii bes^ i��cnfeb^ @on feben werbet binanffnbsp;f�S^Tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;borbin war / ^a�? er bamit meine/ fan (eb niebf

toerbetje nbsp;nbsp;er�nneihOn ba^ bem ^eiff ate mufi bienen jn feiner l�g^/

lgt;cnetc. wa� er fpeiet quot;�ieleiebt wil er fr gemein �ieblin (trtgen/Sib�^i* * ffu^fubr gen ^imel / barnmb fan fein 2eib niebt im Stbenb^nbsp;mal feinnbsp;nbsp;effenr^a� folfb gefebweb verm�ge/i|� broben g^

nwg gefagtSlber ba^ er bamit wit be weifen/ba^ ber @prncamp; Skifc^ifinbsp;nbsp;nbsp;( Sleifcb if� fein n�b ) von ff briffn� ^eifcb i�ebe / ba^ iff fa eiigt;

fdnntttse. Mbffbe'�mleetiea/oufebr ffb^nefolge.211^?wenlebfprecb^^ ff briffu^ fuhr gen ^imel/baritmb iff ber @priteb von feinemnbsp;leibe jnuerff eben/Sllle �Q�enfcben ftnb ^�gner/^Xeimet vn fol*nbsp;get� niebt fein f '�a^ b^lfft auff ^ebweiberifeb ben Snfbeenbsp;0(blagen/ba^ niebt ein gn^fneebtvberbleibt/wieffebl^er �nbsp;^eiff rb�met.

�er�d(�.i� ?Dmvierbert/Ser^eifftffberlebenbigma(bef/�a/bagt;^ ber kbenbio �)a^(f�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vrtb gut ( fpricbt er ) ^er (^prneb fol

@0allein ber(�eifflebenbigmacbt/ ^o iff ffbriffn^ffeiffb fein n�be/benne^ iff niebt @eiff. ^om�ffenwirberanff)^^nbsp;fagen/weil benn ffbviffn^ ffeifeb niebt geiff iff/vn bef^jalbertnbsp;fein n�b iff/weil allein ber geiff n�be iff / TBie fang? benn niVnbsp;^e fein / wenn c� f�r vn^ gegeben iff f � ie fan�? n�benbsp;wen^ im ^imel iff vnb wir baran glenben f ^�enn wo bie vpnbsp;faebereebt vnb gnwg fff/ ba�?/weilffbriffn^^ ffeifeb niebt

-ocr page 365-

votn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5�jgt;

nic^t� tM^e f� in/fo f�n� tret�� �m gKii�c �ocamp;

Wel n�^c fein/!�e�nt� iflebm fo wol nicbl Q5eift am grc�^ ^no im ^lmel al� im SbenOmal- ^eil nu fein (Setfi f�r on^nbsp;�eercu^igt tft/fo tftgamp;riftu^ fleifcb onn�lihd? f�r on^gcere�nbsp;�^9t/ *000 weil fein Q5ei� foiWern g�riftu� fleifcb gennbsp;Wcliftgcf�ren/ fogleubenwiranein vnn�l^e fleifeb imnbsp;!�fl/!�ert ^^^riflu�^|Ieif(b fev wo e^ wolle/fo ifi�^ fein Q5et|f/nbsp;JUfiJ fein �eift/ fo ift� (ein n�^e/ vnO gibt nicbf leben/nbsp;e f ic �)er Jwingel felenǻ ��^e / wo Oer Teufel ^tnans^nbsp;^^it/'�a^^eirtt Oen v�ebel fein von oen augen rbuu-, 5'�m f�uffien / ^�ie wort Oie icb reOe/ f�nO ^eif� onO �e*nbsp;�e� etc j^ieraus? folgert er/Oo^ S^ri jtuf? von feinem fleifd; renbsp;^�^^ba erfagt/Sleifeb if� fein n�^e Slwe /afebbne folge/wie Oienbsp;0roben�3cbafbt/0a� Oergeif�f�r groffem ^o�mut Oen*nbsp;^e/e� feo fein 5^enf(b auff (^rO�/oOer amp;a(te aile menfeben f�rnbsp;eitel �enfe on �Dolen/ �^te were c� fon|t m�glteb/Oa^ er foltnbsp;��� freeb on tb�rftig fein / folebe grobe narrbeit an tag ^u geb^.nbsp;Ofr^3vwiifenwol/0af?ffbri��^wortfin0�eifton0�ebf/lt;r�rin��nbsp;;^ber Oa^ Oarau^ folg� folt/ Oaf^ ff bf if^w� fleifeb onn�^e feo/

WirO niemanO fagen/er feo Oenn toll onO torie^oOer oer �lebL ?^ie boffertiglicb nller ^elt ftnn onO geOanefen. ^er Q5ei|�nbsp;P8t/e�? folge/�ber wenn beweifet a folebe folget (^� finO freinbsp;aueb eben Oiefe wortffbriflicfleiffb i|� fein n�^e)�eif�onnbsp;^ben/Oenn Oamit erleutbt er ouf^/on weifet oom Slelfcb ^umnbsp;S^^i^/welcbe^i|l eine beilfamegei|iliebe�ere/Oie Oa lebe gibtnbsp;* eu if�j eine offentliebe leiierung/wenn iemanO fag� wolt/nbsp;�^0n^ ffbrifiu^oon feinem f�eifebfolt weifen/^uwelebemnbsp;�U� Ooeb weifet onO fpricbt/mein fleifcb i0 bie rechte fpeife�nbsp;Were Oenn / Oa^ on� fraw 2tlleof��nbsp;nbsp;nbsp;abermal au�? flei^

Iwe �otrbeit macbet/Slber wir b�ren Oerl?nbulOen nicht 3�^m feebiten fpricbt ff bri|iu�?/ SIber c� finO etliche outernbsp;� W Oie nicht gleuben� 3ee/'Petrusfpricbt Oafelbf�/Ju wemnbsp;wllen Wir gebentOu bafi wort Oe� ewigen 2eben^. 2lu^ Otefennbsp;weien Spr�chen folgert oii gauef eit er abermal/ ^a�/ weil d^tguuben.nbsp;Spr�che oom glauben onO lebenOigen wort reOen/ fonbsp;m�ffe ff briftu^ fleifcb oerftanOen werOen in Oem �priicb/nbsp;^ififeb ift fein n�b / onO er m�ffe nicht ein newe�?anfabrn/nbsp;��PiUnOerm fleifcb ^u reOen etcgt;

b bub auch manch tolle folge oOer confequennen geh�rt in lebcnlang / SIber toller onO freueler folge bub ich nie ge��nbsp;^��^i/at� Oiefer �eif� macbt/Oa^/weil ffbriffu^ oom glanb�nbsp;�^nOwortreOet/ fo m�fle Oarau^ folgen / Oa^ Oer Spruch/nbsp;f Slfifc^

-ocr page 366-

540

lt;f� hin m'i^c / fev feinem fleife^.

3$!^ �aU warUe�/ �gt;a^ oiefer �ei^ nie^t an�^er� in feim {)er^en Oenef c/e�enn alfp- Q!�iv ^mmgel von �otte^ gnaVen/nbsp;S^tefe vnO ^olanO/ ^eiovno Wiegman / in'^elfe^jen tm�)nbsp;��euOfe^en (�nDen/in Sranctreid) vnO ^)ifpanien/upoftelafnbsp;(er 2(pofte(/*Propamp;ee aller �gt;ropamp;eten/�erer aller gerer/���e�nbsp;fter aller 5gt;�eif�er/ �elerter aller i�elerren/^err aller ^)errn/nbsp;�5eif� aller Veiller efe^faaenalfovnOalfo/ ��afol�bepblepnbsp;ben oe^ vn�gt; fein anDer^� �enn tvie f�n�^e^ m�^lie^ fein/nbsp;�^a� er fo tamp;�rf�iglie^ einder f�re/vnP in Per ex^rim pnnbsp;^ort allentHben folte folgern vnP �anPeln/wo er ni(Sfnbsp;mit vnmenfeblicbem bo^�^iut vnPfrenel befeffen merernbsp;5iJ3v �vmen ��nPerPnPgleifebfreOer/^abenjmar niPnbsp;genP vnP noeb nie gefaxt / ^ag^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein nemeg? anfafj^^f

paerfpriebt/ Sleifebiftfeinn�iiez wie vn^ Per Pigt/fonPern befennf auch neeb beuti�^ ta9^/pasi$b��ifti^^nbsp;Pa er vonfeinein fleifeb t^nfejamp;et/pureb vnPnreb/ f�r vnP fW/nbsp;bifi? an� enPe Pegigapitel^J Job* rePe vom �eifilieben effennbsp;fein^ffeifeb�?/@onPern fofagentvir/meilan^ fcic^crftincrnbsp;grekrky rePc/^meierlev @fb�ler morpen / etliebe fieb Paran ergerten/nbsp;ntnrreten vnP von im lieffen/^tliebe �lenbten/lobfen vnP be^nbsp;�TMh. imblieben/ @ob�t^^lt;^nfffol^ ^tvietraebt obttalle�?ttetve�,nbsp;anfaben / m�^en fa^en / �eiff gibt Pa^? leben/Sleifeb iftnbsp;��be/ ^elebe^ mir nicbf anPer^ verffanPen b^ben/ Penn �I^^nbsp;fo/55?eitt lere iff (Beifflieb / '^Ker ffeifeblifb fte fvil verffebt^nbsp;Per feilet/vn iff folcbfi verffeben niebf^n�b/^rr abernbsp;(icb fie verffebt/Per lebt^ie iff ni(bt�ittemefi/ vonnbsp;effen gerePt/ fonPern vnterfebeiP Per �eb�ler/ fo foleb^ b^C^^nbsp;ren//ange^eigt /�X^nP ftnP allezeit bereip gemeff anPerfi ^n n*

(B2ei(b nbsp;nbsp;wenn iep prePigt e/^nte mercf (inP niebt

�r gereebtigf ei t.jpie f r iege ieb ^tveierlep 0(b�(er/^tii(b^ �ern fieb/mnrren/ianffen Pauon vnP fagen/ wie verbeut Ptynbsp;fer alle gute merefer Etliebe aber gleuben/loben vnP bleibt*^nbsp;^ic m�fbf ieb nu aufb fagen/55?eine�ere von guten mertf^�nbsp;iff geiff lieb vnP vnterfebiePlieb gerept / nemlieb/ gute fvrrlt;�nbsp;�ur gereebf igf eir / vnP gute iveref ,iu Q5otte^ lob/ � er W7nbsp;gereebtigfeit n�tig verffebef / Per feilet / ^er ffe aber ^u

lob verff ebet/Per fri|ff�?.^ie(mein icb)Pae? folcb^ fein n^ prePigt/fonPern Pureb vir Pureb/f�r vnP f�r von gut^mer^quot;nbsp;geprePiget fep/ob iebgleieb von ^meierlep @cb�lern prePigf^

W0 tbutiagbfAMdb Soban*^* Cr(eret vom rff�^

-ocr page 367-

wttt $((6cn�gt;nta( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34t

Ww AvttD JattDclt �)av�a(amp; von vnrcrfcamp;cfV kr �cp�Ur/fofotc^cUrcV^rcn* ^t(t(^eftnVctcrfl[ctf(^n(^/ctli*nbsp;9elt;|l�(T^e/^n0 fp�c^t Va^ vreetl Or�6cr/Va^ Reifet pv ni*nbsp;n�$c/(Bct|l gebenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ebengt; ^rOeret ba^u fid^ fe(b^/ vnb

IPti(^t/�7ctne wo� ftnb Q5ei� vnb �eben.^eld^ef^ fan fa ni^ @eb�ler ^nnbsp;JJnnen wo�en ^aben / fleifcbUeamp;e ^e^�ler werbenf^ nfebt ,nbsp;jvunz^en fte finb be^ (�eifc^^/vnb nie^t meiner wort �e^�^nbsp;��/Sleife^ aber if�fein n�i^e vnb verf�ret fte/^en gieieb wienbsp;y f Qieif�/ fo iff feine wort vnb (ere/ alf0 mu� �eifcb aueb Oe�jnbsp;quot;^ifebe^ wort vnb (ere fein� 2((fo gibt ber Q5ei(|/ba�^ iff/feinnbsp;J'^ort vnb (ere ba^ (eben/25nb ffeifeb/ba^? iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;on

fein n�^e/!�anon icb gnng anber^wo gefebribf �abe� (^^3e britte vntngent / fo teb an biefew ort begangen ^ob^nbsp;3li/ba^ meine Ss:we( faifeb fep/ba teb f^reib/^onbsp;. geifi vnb in berScbrifjt gegenanber gefaxt we� W4gt;�nnbsp;�en/ba m�ge f�eifcl; nicht gbrif�uf? fleif�/fonbern m�ffe benj'^^po�nbsp;amp;�^^eif�tbergro(regb�f�offe(vong�4ereS/�c^^^^nbsp;^�(b eitei benme omb/vit wirfft berg vnb ta( tn einanber� 25e�nbsp;Kve ieb fein (i�^igt ^�ttiebt benbfeb reebt Cwe((b�?mir war(icbnbsp;�weer i(t) fo maebf er vnterfebeib�wifleben Q5otte�?geif� vnbnbsp;;*�ferm geif�/ 2Be((b^ wo( fo not iff ^nr fa(ben/a(f? baf? f�nfR

� 5utt) ^agemCb� ba�c� ba^u bienet/baf? ber arm T�ob�i �deinen folle/ ber groffefXfefe von J�rieb wolle antworte�nbsp;�'�bbfepbevfm eitel ^ennblcfetnnft verbergen,

.�^er vn� (igt ntebi^ bran/e� fep �ottef? geif� ober vnfer �^i!j/fo f�ebet meine regel noeb fef�e/baf?/wo in ber ^ebrifft/nbsp;g^�pvnbf�eifeb wibereinanber ober ^ngegen gefegt werben/nbsp;JJ flt;ttt ficifeb nicht ff b�|�nf? (�eifcb ^eiflen/ ��enn fein fleifcbnbsp;^^icbt wiber ben geift/fonbern vielmehr an^ bem heilige�nbsp;geboren / vnb ba^n volheiligef? amp;eifte�^ ^eil aber hie

�eeifjlicb f (ar gnng/baf? er folcb fletfcb meine/ ba^ nilt;*kbenbi^�fi Sf ^eif�ti�/ �oeb^eifi hlt;^t/fonber� wiber ben ^eift fep/^^'�^'quot;^.*!!

(ebenbig machen / vnb feine n�^e fein/ ftnb wiberei�/'*quot; SJ^�^��/wietob vnb (eben/ wie ich folcb^ weiter habe in fenemnbsp;'^itfbverfleret

?winge( hernach mich leret/ wie Q5eifl vnb ??flt;b ficb wo( infamen reimen/al� Joh*�* ^of? ^ort iff Sielnbsp;�'pet�3ffhri|tn^if�ge (torben nach vem fle�nbsp;b/i. rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ebenbig gemacht nach bem �eiff�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;banefe fm

liebe Q5ott/benn wer hette ba^ f bnnf fthben 0� fein ^(ffef

-ocr page 368-

5 2

t)tth Oer0c^Wfff wiOereinanoer freuet ee(;:�amtt tc^ m �cr ( i cO gnug bef ennc/nbsp;�)a� ^cift vub flctfcbtttcbt 4� allen enben wtbereinanber pnb*nbsp;i�enna�fb!?l^�Kbtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cb(leifd)vnb ^ei� ct�va

fieb it�it einanber vertragen in ber @d)rifft/@onbern ba^^ il^ bie frage/�^b geijt vnb jleifcb fub �iebt mit etnanber vertra*nbsp;0en/2(li^ 6ie gefebt^t/Sleifeb i� fein n�l^e/amp;d� maebtnbsp;fennutse. �)ig�afelbft(fagelt;(b^fan|�eifcbntfbtffb�rtn^ flnfebb^^Pnbsp;fen- ^)ie folte ber tro^tge 59elb antworten/ fo f�abbert er fdrnbsp;vber/vnb affen^t bteweil ein anber^/ vnb tmtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba�? gd�

vnb (letfeb nbsp;nbsp;etli(blt;Jii ovten ber �ebvifft nicht wibereinanbc^^

ftnb� 7?o(b beifi folcb^^ alle^ geantwortet / gteicb wie iener fragt/^o ge^et ber weg pittau�/ lt;�rtb biefer antwortet/ 3^^nbsp;�awe innge ^jpeebt aue? etc* ^�er @atan ifi ein ���eil�ernbsp;piaubern/ wo er nicht wol fan antworten*

3gh lt;^�g �uch anflrba^ w�rt(itt/Mea,ba^ ff (ht hi^ fpVicht / 557ein fleifch i|t fein n�je/ wie er boch brobet�nbsp;^tn vcc^tc fpdfc Oa gibt er mir folcb^nbsp;fpdfe. hefcheib/@leichwieffhri|?nichtfpricht/5i�ein�eifiii�^nbsp;cht (ebenbig / vnb ifi boch fein geif� / @o fage er auch ni(ht/nbsp;S5?einfleifch/0b�^weifeittfleifchi�^ Vevbrehebicheinmalnbsp;^eif�lin* Stber ffhrifiuf? rebet yie nicht von feinem eigf ^ei�/nbsp;ben er perfanlich hat/fonbern wie ber ^ert (autet/ vom *nbsp;ber ba iebenbig macht/ baf? i�/ foen bem �etneittett geifl/ f0 binbsp;allengleubigenil�/Wiewoibenfelbigenffhriftu^gibt/vnbif�nbsp;ff hvifi�^ (Beifi/boch iff er hie ein gemein ^eifl a�enthaibeb^nbsp;wo er Iebenbig macht / �en� er nicht allein Shi'i�n�inbsp;big macht/Sllfo mu�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auchbo� gemeine fleifch

f00hi^^^ifli�^igt;�^�i(ht^tt�^ei�^

i�Sirumb braucht ber Jwingei hie einer rechten fierep vnb ^riegerep/im w�rtlin/S5�ein/bie heifft fallada fig^nbsp;r� didionis, �^euu brobett ba ffhrif�u� fpricht z^^ein fleifty �nbsp;lt;|l bie rechte fpeife/ba hei fft/^^ein/fein eigen perfcnlichnbsp;I ch/ba� niemanb gemein iil*2(ber wen hie ber ^ei�/fein ^ti�nbsp;hei�/f0 i� nicht fein eigener perfdnlicher geif� f�r fich aflet�^^nbsp;f onbern ber gemeine �eif� in alten ben er gibt* �arnmb fatgt;nbsp;hie/fleifnicht alfo/fein (leifch heiffen/wie ber geif� fein gei�nbsp;heifft/benn fein fleifch i� nicht ba�gemeinefTetWi�lt;�^^^^*nbsp;2(ber wer nicht wei� ^u antwortf/ber mu� pch alfo behdfpt^�nbsp;^�2(� ftp gnug von bem anbern Joeubfl�cf/barinnen eitinbsp;fealicher fehen mag/ ba� ber^chwarmgeif� nicht fan biefetfnbsp;�prnch (Sieifdh if�fciuntUOauffffhn^M^^f�eifch bringen/

-ocr page 369-

�('m ^(6ett�im4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;545

^^^2/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. jt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-zaa^SA�A�x2..llxxgt;

t�ttbwiea mU f(0ktt�)ctt Dr�ber flehet/vttDfo aar ttfebt� attt^ Wtett fan� �en� Dae? er a�e Die �(frempel lejte anlte^en vnDnbsp;hb�ve�ge / Da te^fo reltbUcb beweifet ^attc/ tvte aucD Slbra^nbsp;ǫm/ (Sara / ^faae vnD anDer ^etUgen (lelfeb mWe werege**nbsp;glauben/ vn Damit gemaltiglieb t�ber^eugt/Da^ Dielnbsp;�Wtbr ^pnliue? fleifef} m�fle n�$e fein etc^a^ mu� ief; fmnbsp;�^u halten / 3f� belfer er f�)wet^c d uDraufcbe f�r vber / Den�nbsp;er Dr�ber erflirfen vnD �ffentlich m�ffe perniDer ligen/i^rnbsp;TUlct tv0|/�)a^t)anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h^lffen tvolte z�rnen vnD le|�erm

Sit�oancb Dae? er anff Der Q3eter0Dr�cbe ntebt antwort

pU�Dercf antworten? ^olan/fo mag er hm faren onD gelere �^^u/2lber mein meifler noch helffer/fol er nimermehr werD�/nbsp;Q5ott wil/er hre Den omb von feiner le|lerlieben lere / nichtnbsp;Juein in tgt;icfcm ft�cf e/fonDern in allen anDern / Da er pch onDnbsp;�le geute/fo iemerlich oerf�ret- �e�? ftelffe im vnD allen/�hri^*



-ocr page 370-

fo �)c^ �ewctt aUic^ttt� ifi/ �33n�gt; nac� �)er �4bc� Ocwtuttge gen fte�a^^ueive rechte otng oDerwefcnfelb^/ vnbnifbt'^*^nbsp;mnmbjwr�ff� 2((^intgt;iefem@prlT(b/3f^6mberre(b^^nbsp;?eAw wditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort/^^ein|loct/em tropu^ ober n�i^

ftocf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wortgt;en/we�b^ nicht ^nn nr�cf beuten/ ben alt� 2Beinpbrf/

�er �ame �ft (f�ortc�nbsp;Won.

ber bet^ newen gteichni^ i|l / fonbern beutet f�r ftch ben ncwcn ^einftbrf fetb�?/bcr nicht ein gleichni� if�.�ennnbsp;flu^ i|l mc^tdn gieichni^ bef? �^einftocf^/fonbern wtbcr*nbsp;umh ber ^einf�orf ifi dn M(l)nt� ^^dfti etc�tem/bernbsp;me i|� �ottef? S^ort fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peiger ^ame/nicht ba^ forn/ft?lt;^^^

(h^? ein gieichnif? if� be�?(^uangeiii/fcnbern(fvieein vernewct wart ober trbpuf?fol)beutet e�?ba� (^uangeiiumbenrechtt�nbsp;�etoen @amen felh^/ber nicht bie gieichntf? ifr 23nb fo fot^nbsp;an/ a�r tvDpi in ber @chrifft/ beuten baf? vcc�tc nemenbsp;vnb nicht baf? gieichni^ belfeibigen nemen wefen^*

HucWincje oerFeretcnbsp;Kroputc.

�ichc? aber href (^coiampab vmb / vnb macht ein fo^* Chen ^ropum ober oemewet wort/bo^^ur�cfe beutet/nbsp;biegleichrti^ �gt;c� nemen mefenf?/bnb fpricht (2eib) folienbsp;{eibf?^eifhen ober gleichni^ heiffen / in bem �pruefy i�nbsp;mein Sdb/ @o er hoch / mo er ber @chrifft nachfoigen molt/nbsp;viel mehr fol ba^mort(2rib)alfo vernem^/ baf?e^ ben rechtetnbsp;nemen Selb hieffe / mclchem ber nat�rliche �eib S^dfti dnnbsp;dld(^ni^ngt;(re* �en bie�chriffttroppet nicht alfo ^unbsp;^nb lautet auch nicht/menn ich uhb molt troppen/ghetft^^nbsp;ift dn quot;^dnft�i/ba� ift/ein Reichen be^^einftoef^- (fuan*nbsp;gelium ifi ein 0ame/ba^ ifi ein Reiche bef? fameux* ff hfnbsp;tH ein 2amb/ba^ ift/ dn $d(bcn be^ 2amb^. ffhrif�uf? iftnbsp;Sel^/baf? iii/ein Reiche be^ Seifen, ff hrif�u^ if� nufer �gt;a|pb/nbsp;bo^ ifi/ein Reichen nnferf?�paftah* Sohanne^ifi �lia^nbsp;i|i/ein ^eichen �liaf?.0umma fummarum/folcher tropn^ ntnbsp;feiner in ber 0chrifrt/tmb taugauch feiner / �arumb Wnbsp;auch (^colampab^ tropu^nichtgelten/ba erfpricht/ �nbsp;mein �eib/ba^ i|tmein^�etb^Reichen / �enn (�if� dn r�t^nbsp;fingernerferter tropuf?/ macht au^ bemrechten mefen/nbsp;gleichnif? ober Reichen/ melchf? ber heiligen e^chrifft art niw�^nbsp;ifi/ barumbif�^ ein lauter gebicht.

�3� ^nn aber ber '?:erf alf? ft�nbe / T�emet/ ^flFet/ mein rechtef?^rot/ba f�nb mau ein artigen tropumnbsp;Dub gar fein fagen / ^rot if� hie ein beruemet mort /nbsp;nach ber erfl^ beutunge helft fchlecht ^rot / baf? ein glei thni^nbsp;lt;ft bef? fieibf? 2}ubua^ ber nemen beufungnbsp;Wreehte neme^rotfelbf?/ melch^ ifl bdSdbSiber

-ocr page 371-

tt� a�fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein �eib/vn er wii einen trn

pum ba ma(ben//m�4er ber �ebtifft naeb aifo fagen/ ��af� wort(�eib)na(b bcr aken bentnnge beif� ben nae�rlieben Vci�nbsp;�brifii/ 2(ber nacb ber nemen bentnnge mu� e� einen anber�nbsp;?�emen �eib ^^rifli beiflen/ meicbem fein nat�riicber �eib emnbsp;�ieiebni^ ift. Xgt;a� mere naeb �gt;er (^ebrifft mcife/ba^ mort re*nbsp;^ibnbmoibernemet/ bomber neme �^ertalfol��nbe/bo�tflnbsp;*5-^in rechter nemer �*eib/ ber nicht ein gleichnics ift/gieich mienbsp;fa�e bon gh�^il�o/^�a^ ift vnfer ^einitorf/ba^ ift ein ne*nbsp;Eerrechter �ein|�o(f/mel^^ �ieichni^ if� ber alte ^einftocfnbsp;lt;�n'3�einberge�

nn iemanb hie wolt f�rgeben/^an f�nbe ^(eichmol Elchen (^coiampabf^ tropnm in gemeiner rebe/Sli^ men mannbsp;�on �gt;en biibern faget/�a^ i|t lt;^.�Peter/ba�? i|� �* 'Panini/^46nbsp;if� ^abHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reifer ^ero/ vnb fo fort an* 3n Peter�

Ee�chen reben/oie mort petrn^/panin^i/Jniiu^/T�ero/ t�r Jjiber genome merben* 2(ntmort ich/^rfllich^ ba frage ich ni*nbsp;5bt^ nach/(^co(amgab bat nicht f�r f�ch genomennbsp;nbsp;nbsp;troppen

E gemeiner rebe/feonbern in ber ^chrifft/^a mn^ er auch E bleiben onb berfelbiaen art vnmetfe folgen* *^0 er aber mir

vnh

-ocr page 372-

�4lt;�

t)n�gt; tv�rr/^rof/tgt;c�i �ci6/tttc6f �)a^ wfrt/�ei�/l'as? 6ret be�cuten.Silfo wirOfcm^repw^^� ^afler vnC� fan ni(amp;tp^*nbsp;^cn in M�0d;nfft

CMs^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anOern z 3f�^^ ancf? nic^i war / fa^ flgt;Ic�gt; rr ^rcpn^

�coIampaO�?inctnt0er9cmeinere�gt;e ctierfprac^cfep^n Oer gan�rn ^ctt/Q3nO wer mir Oa^ein beflen Oig �eni*nbsp;pei bringet/ Oem wi( teb meinen ^al^ geben� @ie fagen wp^^nbsp;etnfokb ^rppn^fev in Oiefer reOe/^)ie tftnbsp;nbsp;nbsp;'Pefrn^COa^ ifi)

ein biioe 0� 'petrn^/^eb fnge aber nein Oaju/ t^n fie fbnnenf^ �iebt beweifen/^^i|l fv eigen falfeb ge�cbte� ^enn Oa^ i|�nbsp;�e gewi�e vCegel in alienfpraeben / 2�p Oa�? wbrtiin (3li)nbsp;einer reOegef�rt wirb/ bareOet man gewi^licb vom wefennbsp;beffelbigen Dinget/vnb niebt von feim Venten- �a^ merefpnbsp;Vabev / 3fb neme ein b�igen ober (tibern ^i^ofe f�r mteb / vnbnbsp;frage wa^ tfl baf^f @o antwortet man mir/nbsp;nbsp;nbsp;i|� eine tXofe*

fva^e i(b ntcbt/wa^ c� bebente/ fonbern nach bem wefen wa� c�fct)/ fo antwort man mir aueb/ waf? e^ fev/onb niebfnbsp;wa^ C� bebente-^enn c� ifloiei ein anber frage/wenn icb fn*nbsp;ge/ bebent ba^ l^nb wenn tc^ fage/ 2Ba� tfl ba�?f 3fi^nbsp;�c^ct imcvauff� wefen feib^/basf feilet nimermebr-33(fpricb(iu/ ^� i0ia niebt eine 3^ofe/ fonbern einnbsp;2(ntwort/'�a�? ifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift� duc 3��ofe/ob^ nitbi

negewaebfene nat�riiebe fKofeiflim Quarten/ bennoeb aueb wefentiieb eine !Xofeaufffeine weife� ^�en e� (tnbnbsp;(beviei) �^ofen/ al^fiibern/g�ibf/t�ebern/pabirern/f�einern/nbsp;b�tbern/�ennoeb if� Pin ieg�cbe f�r pcb wefentiieb einenbsp;fcn in irem wefen/'�nb fan nicht ein b(o�? beuten ba fein/nbsp;wie woite ein beuten ba fein/bae^ niebt ^uuor ein wefennbsp;^a^ nicbi^^ if�/bae? beutet niebtef/waf? aber beutet/bas ntn^nbsp;juuor ein wefen vnb ein gieiebni^ be�?anbern wefen^b^^^^^*nbsp;2(rumb iff an einer b�ibern IHofe/ beibe^ von einanbernbsp;�U febeiben/ �^a� wefen vnb ba^ beuten/ �cut adum primum ,nbsp;�C kcundum,ficut uerbum fubftantiuum actiuum,^7aeb Ve^^nbsp;wefen ift^ warbafftig ein SXofe / nem�cb ein b�lbernenbsp;��arnacb/wenn ba^ wefen aifo itebet/mag man beun fag^v/nbsp;�Diefe �Xofe bebeut ober i|� nacb einer anbern !Xofen gemacb^nbsp;�en bi^ (inb ^wo vnterfcbieblicbe rebe propofinones,�n^nbsp;eine 5Kofe/vnb ba^ bebeut eine $Xofe/vnb wer eine rebe brauf^nbsp;macht/ber tbeifoviei/ai^ ber propofidonem Hypothedcamnbsp;vnb Catego ricam f�reiue propof�don ftieite/quod effet impofquot;nbsp;jf�bile. Wie Vttgefcbicf t bingibaf? fev/wi�fen bie Q5eierten wob

S3p nu ber Stofen wefen mancberiev iff / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ f�'

-ocr page 373-


1�;wuu; �v�igt;v� jui unwefenfvp/ vnv qi kl;* j-�uuiu� y��� worbf/bn^ niebt ben lebenbige @gt; t'aulu^nbsp;nbsp;nbsp;wefen,

Cm

rebe/bte nn niebt vom wefen/fonber� alfogleicbwie^efenvubX)e�tennbsp;t.]Jlt;^�^*tt^i�tfVfinb/alfoaueb niebtmit einerlei) Worten obernbsp;i..f ^^�gen auf^gefprocben werben/ ^in/eglieb^mn^ feine


trwtf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eitt(3f�)ba/bas wil vnb

beSL^^�? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reben '�ieweit nn im Slbenbmal nicht mehr

met� � ftc^((/f0 vorn wefen rebet/^emlicb/ t� reh?r �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wn^von einem wefentlicben geibeff�riili ge Q^sififntftf

tvip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�e^e/berfelbige �eib fen J�l^ern/filbern/ ober

fti h! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein(30)ba/bn^ Wil ein �eib ff bri*

forff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff^rifins^Seib/ wie gemeiner

^^e art ift/ ba� ein Panina? ba fein mwenn man vom

Silbe

-ocr page 374-

54S

bilcgt;c fa^t/ Da� tft Pautu^. 2((fo m��? (fcrfampaD einett �ei^ nn 2(benoma( fein laffen/ Da mag er nac^Denjfen/ o�fnbsp;er cenfeibigen a�^quot;^ror/^DlMamp;on c^ber f�ein macben iP��e/nbsp;i�er �Tropn^ mn^ em ijem ^�nfti haben / weil niebt �gt;ilt;^nbsp;Der rebe babet) flehet/ba� bebeut/pber ba^ ift inein� 2eib�nbsp;(ben/fonbern alfb/ba^ i� mein t^eibf

i�'�^mma fummarnm/wieicb von ben^^ofen gefaxt 6e/Wb etwa in einer rebe ba�? wort/5��pfe/fbl ein new wertnbsp;ober 'Tropus? werben/ ba m��en ^Wb 5��bfen ^ntomen/bie abnbsp;le beibe ben namen 5^bfe mit warbeit f�rengt;(^ine bie bedeute/nbsp;bie anbere bie bebentet werbe / ^nb ein /gliebr �gt;er beiber fXb*nbsp;fen/ mu5 warhafftig eine 5�^ofe fein vnb bei�en / wiewbinbsp;fglifbeauffire wetfe/eine b�lbern/ bie anber nat�rlieb. Sllfanbsp;aneb/fb ba^ wort (mein teib) in ber rebe be^Slbenbmal^/^^t^nbsp;new wort ober ^ropn^ werben fol/fb m�ߒen aneb ^ween lei*nbsp;�e ffbi�^�i �aju fernen/ bie alle beibe ben namen/ 55?einnbsp;mit warbeit f�ren/^iner ber ba bebente/ ber anber ber bebeiPnbsp;tet werbe. 2llfbba^ ein ieglieber beiber leibe g�ri�i warbafrnbsp;tigvnbreebt/einleib^b^iftib.ei�rvnbfei) wefentlieb/ er�bnbsp;gleicb b�lbrrn/ (ilbern ober breterm ^an nu ^eolampab be^nbsp;weifen/bas^^ect fev warba�tia ein�eibffbi�i�i/vn ma^ fa*nbsp;gen e� feb ein brotern leib$bi�i�i/nbsp;nbsp;nbsp;ba fep ein gleiebm�^be^

nat�rlieb� leib^ff b^^i�i/wie bie b�llern ^Xofe warbaffifi� ne��ofe i�/enb ein glei(b�i^ ber nat�rlieben fXefen/@enbsp;er bamitfpbiel aufigeriebf/ ba^^ feinet ^ropi erempel ma^nbsp;funben werben ( vnb fein ^ropuf? fev bem gleicb / fo itt^etttd^nbsp;ner rebe gebet von^ilben/ba^ i� @-�gt;efrnf?/ba^ i�nbsp;(n�?etc ob^wotn0fb H�bt ein ^ropii^i� naebber @cbn�nbsp;art/ 233o aber niebt/ fo i� fein �^ropn^ noeb au�er bernbsp;niebt^/^ie wil er nu foleb^ be^bringen/ba^ ^retnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

leib fei) vnb beiffe/ober ba^�bi�i�a^^ einen brotern leib babi^^ wie 'Paulus einen b�l^ern paulum bate^7u mu^^^^ �nbsp;tbun ober i� turi�eb/�nb wen er^ gleieb f�nbe/wa^ bi^ffnbsp;f0 bennoeb in ber @cbrifft foteber ^ropu� niebts? g�ltet

. benn fein^ropu^ Weber in ber 0(bri�t noeb au�er ber ri�t erempel bat iawiberber@ebri�t vn aller fpraebe art i�/nbsp;fo fan man fa woi grei�en/ba^ein lauter vnn�b getiebf �i\nbsp;^0 bai fteb ber ^colampab felb�? betr�ge in bem

^ertulliani/Hoc eft figura corporis mei; ba^ i�/ meirt^Seib^ ^eftait / '^a bat er figura ober ge�alt f�r einen ropum amnbsp;gefeben/benn ee? ift ^nt tnerden / ba^ ^eolampab folcb^nbsp;^ropn^ni(bfvon/mfelb�?erfunben/no(bau^? ber

-ocr page 375-

voitt

reefer �c�rifft noe^ feine �pra^e �(fo rc�)et/ foncer� an ^eryidiani @pr�e^ �at er angefauffe� vnnbsp;ftf^ Cra� geflof(e�/Ca^ er t|t gt;rre tvorOe�.

�^(^rhilltanu^ abermae^t feine� ^ropuw bafelbfl / fon* �eftt gibt eine ^rpofition ober erfiernng / wie ^roi Der reibnbsp;y ^rifti fet)/ neinii e�/ ba^ e^ fev bie gefiait/ barnnter ber �eibnbsp;Sbnfti fet)/ ��nb rebet ntebt von uocabulis, fed de rebus, ba er


frettean^ bei�Protein uocabulum in Grammaticag^e,�^ wie e� an^ ^eoiampab^ meinnng folgenm�fte/ Sic,nbsp;f�anem fecit corpus fuum, id eft, figuram corporis fui,hoc eft,fi-gurarti Grammaticam,C^ia tab's fi^gura ncc in re,nec in uiu Serinbsp;P^Ur� eft,quod panis fit figura corporis Chrifti.

^3emit arfx ieb/feft bem ^eoiawpab feiniropng vnb^ei cbeiet) fo gewaftigiieb genomen fein / al^ bem Jwingei jet^dep.nbsp;feine benteiep/vnb bem garlftab fein�? nto genomen i|t/nbsp;ir feiner feinen ?ertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noch �aben fan/ l?nb atfo ai^n- ?aquot;iSe

Ob� ?ert im Stbenbmai nacfetvnb biof? (t$en- ^aben fie feinen ?exf/ fo fonnen ftc aneb feinen fin� nceb verftanb'nbsp;*igt;i6cn. .^aben fie feinen verftanb/fo femft fte aneb �ifbf wiftnbsp;^eiv ob fie eitel '^ret vnb ^ein baben/ ober niebt ^enn pcnbsp;miiftcn fanbsp;nbsp;nbsp;erft babi� fomf/ bas? fte wiflen/wa^ fie bab� im

^benbma�/ ^a fonnen fie aber niebi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiegen

gewiften ?ext vnb verftanb/2(ber ben fbnnen fte nimer

*^^ebr frtegen/Wie wir beweifet habe�.

lt;^2lranfffebiieften wir a(fo/2gt;ie^cbwermer wiften feibi? Jjebt/wa^fieim Stbenbmai babem O bes? feinen ^eift^/nbsp;be^ feb�nen 2(benbma(�?/ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;war�ieb reebt im ftnfter

ftbenvnbeftenbamanniebtweif^/was? man iftet ober * man fi^i/ � (teber gebt vmb �otte^ widen ei� pfennignbsp;Cem armen feeift.

. ^Sebtba^iebber �ebwermer vnbire^^ofte^ fpotte/ worten/^enn ieb binniebt ^(iaf?/ber bienbsp;SWeihgften �Propheten ^aat fpotten tbar/fonberiieb weitnbsp;j?Helb^ hengen/ vnb ob fte woi im ftnftern ft^en/ bennoebnbsp;J^^^^baben / ba^ ber �ntber ben �5eift berioren b^t / vnb ifinbsp;jm @an( morben / vnb fan niebt verfteben / ba^ ^rot brotnbsp;!�? �^^fb ^)�ttbe vnb 0ew verfteben ? �en� wo icbnbsp;fpotte�moit/fowolticb�tfoicbem fainevvnb notnbsp;�y^teiv ba^? fie irer S�nder einem naebfvigete�/weieber fieb

g mit

-ocr page 376-

5So

mit �)et t)rtfct cittern vbcv tgt;cm �acramcttt jfcfra^te / C[?tt�)^� �ct^t t^a cc ttic�t^ tt�c^v ^af f c / fprac^ c^/ 21^ mein (icber bru^nbsp;^cr/S�att fa�t boeb wariieb/ worticb / tm �ciccbi^nbsp;fc^Ctt/Hoc eft corpus meus, pttb ttic�C/ Hoc eft corpus meum,nbsp;�^lifo mocbtctt fie boeb ^i�^� ^cmiffctt ^evt fncgctt/Vttb fo (annbsp;gc n-oppctt bi^fte c�cittmal trcffctt-

�^^rfebmebet inen aber folcb^/ molatt f ? wb^ctt pc f wie icnee 1C)fa|f tb^t / weteber ebn O^f^b^ ^n zweien attbcritnbsp;�Pfaffctt fam/ Pttb fatib pc boeb bet�mmect/ ebctt in biefer fa*nbsp;Bae^e�corpm (bcttPCm �aCraittCtttPbCC bCl� ^eXt/Hoceft corpusmeum/nbsp;we�a. (Ritter Per faot/c^ wiipe/Hoc eft corpus meus bciffctt/ ^er annbsp;ber/c^ m�fte/ Hoc dl corpum meum bciffctt/ aiift ba^ peb^ (anbsp;reimete^^a pc ttit bie faeblt;^ bvittett bcimpeUetctt vrtcinbsp;(ett/fpraeb cr/^ariieb/c^ miei) aitcb offt befftmwert/ 2(*nbsp;ber ifb tbn n^ a(fe/ weim ieb ait bcitfelbctt ^cxt (ente/ fo betenbsp;teb ^in Sitte 55�arta bafilv.^tt bic ip eilte gvelfe frage/welefx^nbsp;ceitfecrivt babe^ Xgt;a^ (aPctt wir ie^ fare�, �cnit wci( pitfcrnbsp;^ebwcrittcr itiebt ceitfccrireit ober barmeit/P� boeb fo ^weipnbsp;felbafft ig/irrig/vttciit^ Vttb ptiper �ber beitt ^ert Pbcit/ werenbsp;t�gwt/ba^pe bcm lt;^rcmpc( nach /ait pat be^ Pitgewiifc�nbsp;^crt^/aiteb eilt Sliic^Tlariabettctt/eber wc pc ta peb Pbewenbsp;tcit/ alt ober itewc papipe� ^ti fei� / vitb fftr S�aria Pitb be�nbsp;^)ci(i�ett eber ^ilbeit peb ^tt febr f�rebtett/meebte� pc bafPe *nbsp;ptt�eit/ gb^(l^ (t^ erpaitbctt/ cbernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiibr gelt 59itttel/

wett fcteber acfattgPttbwcrt fcitberlieb wiber beit ^ert itn 2lbcttbma(/pebt / Pitb beitfetbigeit fc Pitgewi^ maebtnbsp;nbsp;nbsp;etti*

fc(t eiiteit 0tcitt crbarmeit/ba^ fetebe b^be crlettcbte 0ei* per/we(cbc bceb fcitp fc Piel pititeit iitt Fcpff/al^ bar atiff bemnbsp;,lt;7ettbt babeo/alleiit tit biefem pftrf feile� piiper pbeit/ba^ fnnbsp;atteb itifbt eilt �t�ritleiit febeiK

(^^'X)ttfft tctttaitb/ba��tfb ble bie ^ebwermer ^it bart an* ^^greiPe p�b ^tt bocbbcraebte/^De� bitte ie^/ welle bane .nbsp;bettattebbeitefeit/ba^/wiewcl ieb ei� geringer �ri^nbsp;peit bitt/bettttCfbtti(btPttbttli(bPerbrief?babepber beit�a*�nbsp;gt; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tait/ber nttr a�^ meint ^oerrit Pitb .^eilaitb Jef� Sb^lPa nieb

te� aitberf? maebt/beit� eilte� leiebtfertigeit ^arreit/cnb fein gefpet ait im bat/ al/wcrc er ei� S^aittafft cber '^rttitrfemnbsp;bclb im S(bcttbmal gewep.

^D'^pltfb in bem/'^eU pegbripnm in feittctt werten pnb Pitb werefeit alfc bctttcit/ ba^ im ubettbrnal �icbt�mebrfep/nbsp;beitit alleiit bret Pttb Wein ^� empfabeit/ be^ .^crr� ^cb ^n g^nbsp;bcnefcn/@c bttrffen pc bicfc5^lt;crt�('�a^ipmein�eib;ete.

�a^

-ocr page 377-

voittW�er�mrtrOt'tftt' 5?i

i|� mein ^lut etc) nirgen�^ ^it/ nnt) if t gan� ein t^er^e�^ lic^ev/nnnati^er/nniT�^er �ext/c^n wefd?��)a^ �hen�^mai/nbsp;Wo� nn m^Kigitc^ fan gehaifen meroen/^enn pe ^a�en v�rigEnbsp;lt;cxt� �nug/ wenn fie alfo (efen/ ��emefz c^ct/ Ticmet/nbsp;efet/^oU^^ (but 5n meinem get^ed^ini^' 5n triefen mm en/nbsp;lamp;aben fie fr Slben�mai ^an� nnb noUig/ �avnmb m�^ g�r�nbsp;ein rechter ^?arr fein / ber an feinem �We fo ein nnn�*nbsp;^er^e�ffi?eri(�/nnbfoi(benvnnc(ioen ^ert fe^iC'�a^ tfinbsp;mein ^eib erc�^a^ ift mein ^ini efc) weicb^ bec^ foiebenbsp;Q^eifter moi ger^aien fonnen/nnb Mn aueb im reinb fmbnbsp;mtb gerne ^eran^ Vetten, ��enn (of^nefagen/mo^nfoleVefnbsp;lt;ert n��e fev/menn fie moi 6e^ 6rot onb mein be^ �errn tobnbsp;Qebenefen fonncn (meieV^ baf? ^enbtfl�cf onb einige orfaeVnbsp;S�benbmai^ fern foi) o^n foieben ^ert*nbsp;3 X?m Slrtbern / �enn gieieb ^rot onb ^ein be^ ^errnnbsp;*eii) �nb ^int bebeuten/� af? ii�^ oott nbten/ ba^nbsp;m eben bai^ mai/on^ fotcbe bentteiet) (eren mufte? ^enn mie^nbsp;moi man niebt foi fragen/marnmb Q5ott etma^tVn/ Slbernbsp;metier Vie ein ^�arr fein mn^/ frage ieb foieb^ nie�t nnbii�*nbsp;�?b- Ober mo^n tft^ n�Vc/menn ieb mei^/ba^ ^tot bebentcnbsp;^^^^crrn�eib^'amp;a^ Q5ianbenfoi(b SHiegorien/

.K

J^vnmb/ ma^ fa^r vn fcbnbf^ mere ef?/ob ieb nimermeVr m� nc/ba^^^rotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bebentet/0onbern brot febilt;�cVf

�V^ifinf? nichts ^n ieren/ben ba^ gar fein 2ilff w^tt ift/ onb and) mir mol non nn^ feibf? bernaeb oVn fein ie^nbsp;J�m/nto(Vten erftnben/vnb ba^ ber teufet onb bie feinen f�iu Ku�'nbsp;JJJV^^nb fonberiieb meii ba feinSlnaiogia ftbei ifl/�enn e� jim,nbsp;mnifen fa alle mort gbtifti / gianben vnb iiebe treiben / onbnbsp;en j| ^bniiebf^in 3*^om. ^2.. 7?ein/ er mufte fein narr^

Jj��/ bie man moi obn fein ieren/ onb ober allen �ii�eb^^n ber

^^er ba^/ fo (eret er foieb rnndbe fnnf�/ mit fo tnnefefn J^^rten/ba^ fie (reitieb ba^nmal bie Slpoftein nid)t baben oernbsp;mie mir iefen/ ba� fte nimer / ober feiten feine rebcnbsp;y^nunben/ med er in gteid)ni^ rebet/�nb er mnfte /merbarnbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;berank fagen/ T�ie ift er beim fo nei^

� jm morben/ im bbd)ften testen meref feiner iiebe/ tmb gibt (t? ' � ben albern/ einfeitige� J�ngern/ tmb iefftnbsp;foidjeri tnndein morten bieiben/meld)e pe nid)t baben/nbsp;� sf ebn

I

-ocr page 378-

c�n a��?(egitttg/ ant^er^ verfielen m�^en/Oenn wie pe (auf f/ vn rgt; ccf) fo mi(�e an aiWern ortern/ lt;TiU feiner an^iegnna^nbsp;3f� f�vi^ �gt;ie antworr/g^rift�^ at� ein T�arr/^at f�r vbrigernbsp;mu(ret�a^nniatbie3�naern wollen nerrennno enen witvn^nbsp;n�^en f nncf ein werten / o^n welche pe bennoef? wol pettennbsp;mit im ba�^ Slbenbmal ooUigitcb (i^iHen m�gen�

3Q3m ��ritten/3f� ba^ Oie aUergroffeft tor^eit/ba^ erfp* , riebt/ ^a^ ^rot beOente ober feo ein gleiebni^ feinet �etb^nbsp;f�r on�? gegeben/'^�nt� ber ^eeber ober wein fev ein gleicbni^nbsp;feine^^lnt^ f�r on^ oer^lfenSieber wo ift foUbe gleieb*^^^nbsp;im brot on beeber wein�? 2gt;en Wo eine ftgnr/fombolnm obernbsp;^eiebni�fein foPOaein^ ba^ anbern bebeut� fol / ba mn^Mnbsp;etwa^ gleieb^ vn beiben ange^eigt werben/baranff bie gleieb�*nbsp;ni^ i�e|)e/ 211^ 3ob- ber ^einf�oef ift ein gleiebni^oberfvnbsp;�er YTein gur ��^1111/^ bem Wie er felb^ fagt/ba^ gleieb wie ber S�Ceoenbsp;fo�nw* ttnubt bringen/fonbernoerborret/wo er � idgt;t amnbsp;iSltae iftenu weinf�oef bleibtjtem/^lia^ if�cine pgnr obernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^*

fe�r 3o^�n b^nni^/in bem/wie ber (f ngel Q5abrtel fagt ^ne.bba^ er glei* wen Q5eift on frafft mit Oa^bobc� ��a^ Cf�erlamb if�nbsp;�^viftt/in bem/wie Slpoe. fa^t/ ba� cr f�r on�? gr^nbsp;feblaebt on geopfert ift-^nb fo fort an in all� fignr�/on gleiebnbsp;ni�/mn� et wa^ fein / barin bie gleiebni^ ftebe / onb ficbnbsp;beitsen vei^tc^ 2(berbie im ^rot onb ^cinbcd)crfitfb(tfi^nbsp;niefgt;t�^/barin �b^iftii^ leib on blnt/ mbcbt benfelbigen gle wnbsp;fein�

�^lt;^nnnu^^Hftn^fpvi(bt/^a�^r0tif�meni�Sdb^^ f�r eneb gegebe'/gleiebnt�/^^er becber wein� ifl mein^ blnt^nbsp;f�r eueb oergoffeti/ gleicbnt�. '�a^ ift eben al^ wenn ernbsp;ebe/ i�d� $gt;rot/ f0 gar fein ^ieicbnt^ bat meinst Scib^^/nbsp;cueb gegeb�/ii� bennoeb mein^ �eib^ f�r eneb gegeben/glei^nbsp;tii^/Q5erabe al^ wenn ieb fpreebe/au^ 0Panlo/^elialbfjnbsp;gar fein gleiebnt� bat mit (^^01^0/ i� bennoeb dnnbsp;gb^tgi/�af? liecbt/ba^ jteb niebt^ reimet mit ber fin�crni^/nbsp;reimet f�cb bennoeb wol mit ber ftnfternt� etcnbsp;finb/bic aif0 reben/ wct� f German i00i/nctnU(b/t0�0/i^^fi^^nbsp;nige Warren ober 2otterbnben/bie ober tiflTcbe/oonnbsp;getn fagen/ fo ober ben 0ec flieg?/ ober oom fcbwarb^ ftbneenbsp;bcr im amp;0nnna feit / bamit fie dn geleebter ben ^e/�en ati^nbsp;riebten.(^ben foleb^n tollen ^7arrcn ober �otterbnbennbsp;bie @cbwermer an� �b^if�o aneb/ba pe/m ^nmeffen/er (00^nbsp;fagen/^a^ brot iit meinet 2eib^ f�r eueb gegeb?/glei(biti^'^nbsp;fo boeb foleb^ gleiebni^ niebt^ Pberal im ^rot ifi�

-ocr page 379-

ftc abev wiWn f�r^cbc� / g�eicbttif? fielet O^bavin/ba^ gleftb �tgt;ic buff brot wirb geeffen/bnb ber bc

�9 dre|fcrt/vn fein blut aeifilicb �etrunefen/etc^ieber ba�? ifi *'i(bt� gcrebt/�en bie @cbwermer f�ellen ben ^ropum niebtnbsp;^uffbiefe wort/^emet/effet/oberbanefet/fonbern auff biefcnbsp;f�r euch �^^cbcn/ ��arumb fragtnbsp;�rr gleicbni^ tm effen/ nemen/baucfen/niebt^*nbsp;^�f/ bir fage ieb/ mu^ ein gleiebHi^ tw ^ret auge^eigtnbsp;^tt/wie e� f�r vn^ gegeben/getbbtet/gemart ert bn geopffertnbsp;'\^�^be/^ur vergebunge ber f�nbe/2(uff ba^ e^m�ge eine ngurnbsp;^�cr gleifbnt� fein/bnb beiffen be�^ leib^ Sbrifli f�r bn� gegcnbsp;?^H�r Vergebung ber �$�nben/wie bie wert lauten/Obernbsp;^yriftu^ i|t ein ^�arr/ba^ er ba^ brvt eine gteiebni^ nennet/nbsp;��^f^boeb folcbeglei(bui�^uifbtift/no(bf'^twflt;^�- 2(lfv auebnbsp;��{M^imbecber Weinsteine gleicbnist ange^eigt werben/bastnbsp;�leicb/ n)ie er f�r vn^ etwa ^ur erlofunge verfebut wirb/alfvnbsp;blut auch vergoffen ^ur vergebunge ber fiinbe.nbsp;^i^un alfv tbut 5^vfe�t mit feinen gleiebuiffen/ ber ^eigtnbsp;J^/Wiebie�eblRtti�tt� Xelbergefeblaebt vnb geeifert wer*nbsp;��^n/vnbirblutverge|fen anben beben beet Slltar^/vnb ge*nbsp;� JPtenget ^ur Vergebung ber f�nben vnb reimgen ba^ velefnbsp;^}b bie J�tten vnb allest �efef^/ wie vn^ bie (^pif�el an bienbsp;^^veer felcbe gleicb�i^^ meifterlieb geiget. Q3nb fenberlieb bas? (Sitid,n{anbsp;^fterlamb bat fa eine febr feine gleiebni^? mit bem leibe gb^*�nbsp;�! �gegeben ^ur Vergebung ber @�nben/ in bem/ ba^ Sn lt;^Tb'nbsp;�efcblad^tet vn geepffert wirb/fein blut vergeffen/gefpren �ftinffi.nbsp;g?/bnb geftricben an bie ^b�r/MiV tvl^fuuge vem verberber,nbsp;^�^lcbe gleicbtti^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man im bret vnb wein auch an^eigen/

w�lfenfagen/ balein ��arr fep/ber fie bem reibe � gbrifti f�rvn^ gegeben vnbvergv|fen 5ur verge*nbsp;^�ttge ber @�nbett/gteicb fprt(bt/0v bvcb niebt^ vberal fvl*nbsp;Oleicbni^ barin ^u finben i|f.�enn fol^ gleiebui^ fein/fvnbsp;piu^etwa^ gleich^ brinnenfein/vberi|t erlegen vnbfalfefvnbsp;man^ gieiebni^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�benb

tictf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blut/fvnbern gleiebni^fei*

�h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blutst innen were/0v bette et biltieb vn^ ba^

s Slbenbmal mit bem Cl�erlamb gelaffen/ weleb^ �i�ffcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb runb vmb/bureb vn burcb/allentbalben/

Vp�I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gegeben/vn fein ^lut f�r vn^

^�^�open/^ur Vergebung ber f�nbcn/beutet/vnb einepgur gleiebnt� ip/wie alle welt wvl wei^.^a^ narret er ben/

g 3 Vnb

-ocr page 380-

vnD Mt fcfc^^fdn Slbet�bittal befalten

Mb |e$r ^a^c�cn dn fpfd^ 2{benbwaf dtf/ba^ nbsp;nbsp;nbsp;gar �

ifi i^i^n jcw�/wcM mie Deute� �ocb Mt wcf^n^ m�cbtn^an'btlHdb �nftn fuge�/��^ n^wc S^e/ro^nbsp;ment foleme erfftllung duD (�ebt fdn gegen ba^alte'ieftn^nbsp;tnent/^bee D� ferefi e^ vmb/Da^� ba^ newe Zefiamd wel einnbsp;an^leenng vnDft�rrer�i^ iff/gegen be^aUe ^efiament^nbsp;Dort tf� Deeb emgamb/enUebeuDtgergeib/fehirDa^ Vddnbsp;geopffertwwD/wekb^vWbenerDuD (leeer ben �e(bnbsp;Deutet/Den Rb�ecbf bret/ tve�eb^ gieicb ein finfier gieiebni^^ifinbsp;gegen Dem (amb. ��nD Dort tf� blue De^gamb^/meteb^ t)id pelnbsp;ter v�D f (erernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(f�u^ btut Deutet/Deu febieebtee fvein^ ^ntn

ma/ �i� 2(benbma( ift fenem in (einem meg in nergleiebe^/ mit Deutung vn g(eiebni� �ar�mb/ fo im nemen ^e/�amentnbsp;oile� v�lliger fein fei/ ben im aiten/aneb bie gieiebnis^/fenbsp;te billieb �brif�u� vn� beo fettem Stbettbmai (affen b(eib(/C'^nbsp;Der wirD nicht war fein/ba� febieebt beet vnD wein in enfeein

weit vbertreffen/ ^priftu� bette fenfifene� nicht anffgebabt^ ^JewerDen Die �cbwermer abeema( ein an^^flnebt fn^nbsp;lieben v�D fnegeben/amp;-T^au(n^t*Sednt.ii fagt in feinemnbsp;�ft�iHmcm �^��evt a(fo/�a� if� mein �eib/Der f�r encb gebrechen �nbsp;wirD�a|�ebee Die gieicbnic^enbbentnng im bre^en/ba^nbsp;�leicb wie Da� brot ober ^ifeb gebrochen wirb/ a(fe iff^pri^nbsp;fhi� auch am ffrenb f�r vngt;? gemartert etc^ Cgt; wer nu ntebenbsp;petee verbotten bie^e�igen^nebeenenb �SttDer ^nbabcn/nbsp;Ve r m�cbt ibt f�rnbsp;nbsp;nbsp;paiilu�biWe niberfaden vnD rn(fen/�gt;

Du beidger �Paule/pilfT enef armen efenben ver(a/fenen 0(bwermern/wiDerDcu w�tigen ^utber/^ipe wie cren^

fur^/ nbsp;nbsp;'Paulu�fan vuO wil nicht hdffen/ben ber^eidgen

biWer babeu Opren vub b�reu ntebt^

lt;^5�^�h(b/�gt;a^aebrv(beu bie fe nid beiffe a(^ gecrenhigt/ Sic wol au^/rem tcpIf/Slber fte (ennenef eben fe weni^nbsp;u/ alfigt; fte Vic glciebut� im brot gegen Ven ^eibnbsp;r�nnen beweifen/Vnb ifi eitel engewte^gefchweb/Ig^ocumnbsp;per ignotum. QVir aber forVern gewige beweifunge felchernbsp;g(cicbni�?/Oenn weil fie fieb fe getvici feec^ binged t b^men/fenbsp;feilen pc e� aueb gewi� macben/oVer feilen �iacfj�cbennbsp;dii�crn/ftd� teb Vro�en aefaat/ba^ bie ^ebwernter

-ocr page 381-

aucamp;nid^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naw

vft^ ^rot/ bracamp;^ viflgt; gab^ Oen 3�tt0erw/ ^ic laffcn pc bic* h it)ort/ nemen/ bvecben/ geben/ brot/ j�nger/ aUc^ bleibe�nbsp;o�n trepn^/ Pb Wt wie fie (anten, �arnmb m�gen pe ane^nbsp;yernacb nicht ba^ brechen um trope machen/ ba Paulus? fa*nbsp;Oct/^�a^ ip metn 2eib/f�r euch gebro(hen.?)en�e^ eben ne�nbsp;^emfeibigen brechen gefugt ip/bauon er broben fagt/�r nawnbsp;vag ^^rot vnb brach^/bt� bas? fte beweifen gewaltiglieh/ba^nbsp;einanber brechen fip- 3nbes? f�gen wir/ba�einerlep breche�nbsp;je�) an beiben orten/ bnb m�ge nicht Oi^ipu^ ereuhigen obernbsp;leiben/baburchberpanbenwbe�. �ennghripu^ b^'^p^nbsp;nicht felbs? gefangen / gecreu^iget noch get6btet/tvie es? bochnbsp;jein mfipe/ wo brechen fo viel afo t�bten folt heiffen/benn ernbsp;va鑒:^rot iafelb�?nam/bnbbrach^mitfei�ene(genhenbe�.

3i)m dritten/ fo bletben wir bep ber @chtifft/ba^ ^rot necchen heip brot au^teilen/wie ich beweifet habe wiber bie ���߫�nbsp;pi�ulifchenpropheten'33nb0.paul��?fpricht/�a^ broenbsp;w Wir breche/ ipbas? nicht bie a�f?tei(ung ober gemeinfehafftnbsp;i^e^ 2eib�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^nb ip ganh freuet gerebt/ fo iemanb oh�

�eunb ber �)chrifft wolt brechen fo biet hei|Ten/a(s? creuhige� �^ber tobten/ t)enn auch fonp brechen nirgenb fo viel gilt at�nbsp;� ^�;W�rgen ober tobten. ��arumbip�?ein lauter geticpt/bac?nbsp;�ie @$wermer fich hie bamit wolten �iefe�. Slber e� fol einenbsp;?^ibipc gleichnt� ange^eigt werben/fo ba^ brot mit bem leibenbsp;^hripi |�r on^ gegeben habe. Sluch wenn gleich bas? breche�

-ocr page 382-

�Ja^ matt Srec^ctt aufT 2cttgt;ctt e�cr nnnc-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Dteri)c�/3(amp; fc^e nu g(eK�/t)a^ t^nrc�^? brcc�cn fett �)a�? ^rot / Ocm ^avcnt^i^ten l�eihe ��rtf�inbsp;nbsp;nbsp;tfamp;/ lt;t(�? tiicpt

ift/^iewt(^abcr imanOernt^eil tvev�Jenmit �)em cOer ^e(cbmcmf?^Q�^ie wit ^ic bcr wem eitt gteiebm^f'^mnbsp;verg^�en blut^ S^rtftt f�r vnfer f�n�gt;e? ^�en trittcfctt i(i ciiinbsp;oe^vergerte� btm^ $^hftt/fonbern Oe^ geipnbsp;(i(f;crt rrinefen^/ tft gfauben^/wtcfte fclb� terennbsp;�ocb �gt;er arme beeper wem^ figt; bte^ m allen fcbanb�/�a^nbsp;er nicht fchent^licber fielen fonte/ ^en er Ooch nicht einer eittnbsp;gro^ gleichni^ an ftch hat/vnb fet fcoch eine gleichnif^ fein vnnbsp;heiffen �)e^ ^^(ntf^ �ht^if�i f�r �n^ vergoOrm

^Sl^O biftn nn ^.^panlefM^ Du auch h^ttefl vom Xelch faget/wie �h^if�o Oie 5)en0e weren Rittern gewef�/vnOnbsp;Oen X'etch verfchnt/fo f�ntf wir armen @chwermer vn^ oochnbsp;eine weile frifien mit Oemfelbigen verfch�tt^/wiewir mit Oemnbsp;brechen igt;n^ft^t eine f�nnOefrij�en/nbsp;nbsp;nbsp;Oa^ 0* 3o hlt;^nne^/0a

er Shvif�o in Oeii armen faf?/etwa mit Oem Xopi� �ette ftnm�anOenObogen geftoffen/Oaer Oen Becher namvitOnbsp;Oen^�ngern gab/ QBcre nur eintr�pf�in verfehnt/fonbsp;wir gnim/vnO fonten fagen/ @ihe Oa/Oer ^ein i|t Oemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

golfen ^lnt gh^if�i gleich/in Oem/Oa^ er verfch�ttetwarO� Cb nn folch^ verfch�tten nicht gefchiet etwa vn^^n erl�fntt^nbsp;oOernnh/ vnO Oamtt Oem ^tntgh�fti im jQenbtj��cf oernbsp;gle�chni^ nicht gleich ift/wie Oie wort im SfbenOmal forOern/nbsp;fo gefchehe fte Ooch vn^ armen �chwermern ju erlofnngnbsp;Oiefer greifen not vnO fchanOe/Oa^wirfonf�ftinnbsp;f�nnen an^eigen/vnO ^aben Oochnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weit vnO

ne vnO mit fo viel �B�chern auf^gefchrien/ Oa^ Oer QVein ftl^ gleich vnO eine fignr Oe^^lntf?ffh^�^l^l ftU vn� vergoffetinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Vergebung Oer @�nOen/vnOftnOet �ch nn nicht ein folchergkichni^

^C2i fihe/ wa^ Oie �p�f ter vnfer^ ^^rrn ff hrifti glt;^witg tien/vnO wer Oen anOern am beften ^um T�arren macht-gt;r f�gura,nec Grammaaca,nec T heoIogiGa,nec naturah'sefl^nbsp;teil, ^a^il�/Jvgltichni^ beftehet aller Oing nichts/nbsp;e� i|t weOer in worten/noch in ^teiliger 0chri|ft/no(h itt 1��nbsp;^atur/folch ^leichni^ ^ii ftn0en/2Bere e� in Oen werten/ Pnbsp;miil�e Oagt;vworf/�^eib/ jwev wortwerOen/vnO oennochnbsp;nerlev ^uchftaben bleiben/vnO^weperlev tkibffhtiftih^Jrnbsp;fen/wie Oa^wort ^einf�ocf �WevwortwirO/vnO Oenno^

-ocr page 383-

�hlcrtro buc�flabcit bleibet �nf^wcicrlcij 2Bein(lvrf t�flef. ���-�m� f�att ^rot fa UK^fSbriftu^ �et6 feinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^etOet�^oU^ �idlt;i?nfZ

�� t�er ^eiUgen @famp;h|T( fetn/fo m�f�e ^roe foje�e

au ftc^ (gt;a6cu/D� �cib/f�r vu^ gegeben/ feigen JHyfbt/ wie alle aubere gteicboi^ tamp;H� itt ber b^�tgen Kbvtfff-aber eiu uat�rUeb Q5(ei(b�t^ fein/^o in�f�e �^as^brotnbsp;S^nt^eib ebnl�cb fein/wie ein bnil'cn 3^ofe Oer nauirhcbe�nbsp;^ofeu. ��eun M^beif� ein nat�rUebgteicbni^/Wenn eittnbsp;jgneber von naiur inercft/obn a�e^ (eren/wa^ ^eige/ wienbsp;�ie ^H�er ^eigen/^�enn wer eine 5'iofe fennet/bem barff nienbsp;Wnb fagen/ba^ einegetnaUe ^ofe einer nat�riieb^� 5�iofertnbsp;�leicb iff 2(ber fo ift ^rot nimerniebr bem Seibenbsp;�^)/ ffbweige ba^ e^ foUe iw gieieb fein/Wie er f�r vn^ gegCi�nbsp;veniff

2(�fo/^o man ber �ebw^nner b�nrfei bin feref/fo if� er �aiu vn niebt^- ^�enn broben haben wir beweifet/bo^ fte garnbsp;�^inen gewtffen ^ert blt;^hen. 5?u aber / ob wir gerne wolteunbsp;j^fn �^ertf�rgewi^annewen/fowiiber niebtb^i-*nbsp;j^H/vnbwirbvnf? vnfern benben^nniebtf?- �ennwerfaunbsp;folcbew ^ert bieiben/ber ai|o ianfet/�a^ ^rot iflnbsp;hUs (cib^ gieiebni^/ vnb fan boeb nicb^

� feine wer fan ^ngieicb nein vub/a fagenineinerkbrebc w ober einer facbee

gehet inen gieieb �vie ienew T�arren/ber eine ^affer^ ?^ten auff einen ^ergbawefe/babieS5��(en bereit war/ kn �i�jf eil�nbsp;Jj�^gt man in wo er waffer nemen woit. ^a fpraeb er/0ibe/

bab ieb boeb wariieb nie an gebaebt

^Sfo iftben i^ebwermern anebfo iaebnaebberbenteio) gif ifbrti^/ ba^ �e baf�r niebt� bebenefen fbnnen- '^enunbsp;�u gieieb itten gerne woite gewonnen geben/vnbfoiebenbsp;�?iebni^anneme/on begert/ba^ fie ieren/warin foieb gieiebnbsp;be^ ^rot^ mit bem ieib �b^if�i f�ebe/m�ffen fie aueb fa*nbsp;9^tt/�ibe ba haben wir boeb wariieb nie angebaebt/23irnbsp;S^inetfu/wenn wirgieiebni^ nenneten/fo fl�nbe pe ba/nbsp;i)ufev amp;cift bat von anfang Q5ott fein wolien/ba^ ai*nbsp;fein fmte/ wa^ er fpreebe/0ibe/ba�? b^^l^

iff gewaitig^ bennoeb werben fie niebt fbnnen weitennbsp;febweigen/benn wer fan bem �^enfei ba^ mani ffopffen?nbsp;^yiebc Teufel faren niehtan^/obnbnrcbfaffen vnb beten/nbsp;^�^ivoUfu vnb mffffen eine ^eitiang gewonnen b^bew ^icnbsp;tverlt;

-ocr page 384-

�gt;ertgt;cttf��cn/ wie tie gieie^ttiOe� ppe^en �ie^e in a�en cf e� eitt^utreffe�/ Q^nt m�genbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W(n�{gt;ri|�u�? (eib^ gieie^

tti�? fein in an tern l��ef en ten in tem (tof? ��ri|i�^ �eib f�r i)n^ gegeben i|t)alf? im effen/nemen etc.

�Slranff ifttroben annaa^antwortet/ taufte felb^^�^ ��ei^ni^ ftyic^cr wert eter itn� im ^bcnt^mal nichtnbsp;�och gcfle�et haben/fontevn auff ten Seib fo f�r tn^ gegebennbsp;ift. Sinten fie nn in antern ft�^en gieicbni^ / tie geben to^nbsp;�bftmai nicht an/tn heiffen (rem tfiurf e( nicht/@te�mM^^nbsp;anff tiefem ft�ef bieiben/ta^ iff ein gieichni^ meins �eibM0nbsp;fffr euch gegeben iff/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie bie nicht an^ci^cn / tnt woi

mit citttreifen/fo ff eben fte wie ter petb auff feinen ermein.

fei) f�r ta^ evftc gnng ton teiflt;rcpis gefaget/ to* mit fich tie vnfern / tnt wer bet) ter Torheit 5n bleiben inffnbsp;hat/wi ter tei? 'lt;enfei^ gef:bwen woi fchirmen fan.nbsp;^)(^(^iter/ta (Tcoiampat trefiieh nber mich fiagt/wie i(^nbsp;(f�;Jleffere/ Jtem/ mein febreiben tem Teufel onfahe/ibi^nbsp;terJwingelauch narret/nntet�chefogen/bet) fiebctinbsp;vnt fiebenbig mai/ ich ben eufei genennet hoben foi^ff einnbsp;(^biieh/ehviieh ting/toch doch twn nhtf ^nfi^reib�/weii mannbsp;tttcht^ antworten fan. ^arnmb^eien fie nicht anch/wie vielnbsp;mol ich �ott vnt $h^iff nm nenne/vnt wie ich f�v ffh^�^ftnin *nbsp;witer ten �^enfei 3o ta^ tienet nicht aifo wei ^n ternbsp;aifft/ tamit fte tem gemeinen 55�an einbiiten mM)ten / te^nbsp;tnther^ (ere fen vom '^enfei/ ^a^ Ottern geeicht/ wii iie^/nbsp;(riete vnt meffigfeit r^ffmen/ vnt ffeefet fo vo�er gifft / wi^nbsp;cinbnnterS^oich-

^^Oian/ich ^abe mich betingt/tas ich nicht witer fleifiv vnt ^5int fchreibe (wienbsp;nbsp;nbsp;'Panins^ ieret) fontern witer ten

^enfei vnt feine g�eter/tornmbthne ich recht/wen ich fe^tn vber to^anter wort/^enfef nennet/@oi ich ten nn fc fch^i^nbsp;wertf/vmb ter Rotten hochgetffitchen/tieffheiiigen �ch}^?nbsp;mer wilien/to^ ich auch meinen Seint nicht nennen foit jebnbsp;wii^ auch gernegeieffert vn getobet heiffen iaffen/wo ichnbsp;^enfei fo frifch vnt froiieh angreiffe in feinen boten/ Oennbsp;fei mif /mein fra^ �ffentlich einfelti^e^ beiffen / witer tejtnbsp;^enfei/iieber fein/ten fr giffti^e�/menchlinae^ mortffeehe^nbsp;fo fte vnter tem fchein te^ frietes vnt ter �eoe witer tie atmnbsp;richtigen vben/wie ter Pfatter von foichen Ottern fogt ete^nbsp;�fteitimdn 3��! Ortttcnfchreibt er/tof? tiefer ^extcOo^ iffnbsp;Heil��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eib) fej) nicht dar/ mie ich rhiime/ weit S^h^iffn^

pchtbartich ta iff/Jchlamp;eweife auch foich mein affirmatm�

�j

-ocr page 385-

vn(tf^tbar(K^cv l^etb ba jet). @o reime fteb*^ ancJ^nic^t/ Weit g^riitn^ (eib ifi ftcbtbariicb f�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gegeben/vit beroert

fcbet b�n foleben g^ri^u^ (eib fof�r vn^ gegeben i|� / ba^ er fol bnftebrbarlieb ba fein- Stniwcrt ieb/ S�r bie ^cbtvermernbsp;jamp;^b id) freilief) niebt^ bemeifer/ fans aneb nimerme�r rftnnznbsp;�-Oenn fie mellend weber (efen ncel) miffen nce^ berfle^n/ wienbsp;�pfalter fagt/ba^ f�e bie c^r� ^uf�rpffen wie eine^eblan^�nbsp;�r/bo^ fie nifbt (gt;ore bie ftimme be^ Jeuberer^/be^ ^eff{)wenbsp;terg be Wb( befebweren fan- S�r bie vnfern ^ab ie^Cbaf? weis?nbsp;lt;fb) biefen/^ext Har gnng gemaeb^z f fo(lt;be 3'�ege( gegebeznbsp;gt;��att foK in ber �ebriffiz bie wert (affen ge(renz wa^ flc (an=^nbsp;,�on/ nacf) (rer ariz bnb fein anber benrnng geben z e^ zwingenbsp;^onn ein effent(ief)er 2(riiefe( be^ glauben^. @e((be 5'lt;ege( j�cnbsp;, �rt in meinem '^udv^ tccb fagt ber i^eelampobzieb babe ��nbsp;iXege( gegeben. ^ei( beim biefe wertz'�a^ iff mein Seibz �^s.fjnnmnbsp;*^acf) art mm (aut aller fbrae�en z ntd)f ^ret ober /teil?.


-ocr page 386-

360

pro qualitcr ItCtttC/ VU� ab accidente ad iubflantiam (ynogi�rtr,

� tt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zwingel iftf? nicht wunber / ber ilgt; ein felb gewachfener

wftcVfvnc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oct^%Ve vflfgen alfo ^n �eraten.^^arli^wer bifp�^^^


. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OtepHe^cttatfegerate�, ^arlteb wer ptiputtre�

wil/ Vrt fa� feine puerilia noc^ �i c^t in �er �taleetiea/ wa^ feit ber ^ut�au�^ri(^tcn/(^� ergert mic^ �Jerlt;^ealampalgt; ^ir^nbsp;mit fo fe^v/ba� ie^ mie^ �infert feinet fonOerlic^f per|tan�gt;^nbsp;fan ^tt im verfeme�, ^enn ob er gleich bie onn�^en fpi^erep/nbsp;vnb fophifterep ber ^ophifte� nicht bfirfft wiffen /fo feit trnbsp;boch bie pnerilia/ba^if�/geweine dialectica wol wifien/al^nbsp;Regulas confequenti^jformas fyllogifinorum, fpecies argumen-tat�onis etc. Were ben�/ baf? ich i� wit ber warheit fe ^cttcnbsp;ge^ojfen (al^ ich benefe) ba^ er nicht wol fehc� fan / wa^ ernbsp;di^nn fage wir/^er fan benefen/bas? von eim befonntitnbsp;^an wag gefagt werben/bashie ^colawpab fagt/newlich^nbsp;da^ liefet' ^ertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill wein �eib)fep bar�wb nicht flar/

benn ber 2eib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfl nicht�chtbarlich iw 0acrawent/bn

allein bie Q5lenbigen verliehen folch wort/at�2(�g�ltin�^ fol fagen. @ol ein �^ert eofitmb enfiae fein/ fo baf? bingnbsp;fichtbar ifi/ vn allein ber Q5le�bige folch^ faffet? welchf? It�crnbsp;Wil benn flar bleiben in ber ^chrifft^Jlt^ hoch aUe^ vnftchi'quot;nbsp;bar waf? ber Glaube lerer/�ow�l�ebiefer^ert nicht fM/.nbsp;fein/�ott fchnff .^iwel vnb (^rben/benn Q5ott vn fein feb^P^nbsp;fen ift enfiebtbar/ ^ie wil benn auch bas flar werben /nbsp;iw 2lbenbwal eitei brot vnb wein fep? denn ob etwa^ wrh^nbsp;ba fep / ift vtijicbtbar. ^a^ ht�ff^ �en �eift folchnbsp;c^eiteerd^e^n baf? fie ficb feib^^u febanben wachen/ g�rwarnbsp;Wit folchen lofen thribingen werben fte vnf? noch lange niebfnbsp;a� fichbringen/Vttb ir bing beHettigen.

wilfen aber/ ba^ biefe wort/ daf? ift mein Seib flar onb helle ftnb/dennnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gleich ein �^^ift

.^eibe/ 3�be ober ^�refe/ fo m��? ee befennen/ba^ ba weet^^ gerebf/von bew �eibe ghtilti/ber iw ^ror fee^ ^ienbsp;�etben vnb Reiben vnb 3�ben.vnfer fpotten/vnb fagen/ba^nbsp;3�b:nfpot Sth^lten frelfcn Iren (!5otf/wo Ite nicht biefen^ertnbsp;tenbere'^n Vcrft�nbe�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aber ba^/enige fo gefagt wirb/ ber

�leubige faffet vnb ber ��ngleubige veracht/ba^ ift ni^^ tuneteibeit �ber f(arbeit in Worten fchulb/fonbern bernbsp;^en/foe^h^^^*^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

.^dnnen hoch bie 'Poeten auff bas? aller feine/i/wit ben ier fieriiebften werten reben / nicht allein von enfiebtb^^^nbsp;fonbern auch von nichtigen binge. �^S�le wirb mancher

-ocr page 387-

vorn

bcfte^c�/ mit fc�oncn werte� / ete er fe�er^^ wojeerfte^et/ wa^fie JeiflTenf ^ie werden eieSeute fct^tnbsp;�^ure^ e)ei?wermer verf�rer/fe ve� ni(()ttgenfae^en(fdgt;weigenbsp;^e� t)n(�d?tbaren)reeen^ ^bett eabureb/fa^ fir ?ie wort amp;ellnbsp;^�ef�iarwoloerfte^en/ Ja ftne Oie wort 5u weiten gelternbsp;Jne fterer/ bamit man Die Sente beOrengt vnb von niebttgewnbsp;rd)We^t/ Oenn Oie/ fo man von ber warbeit fagt/^Den wo Oienbsp;nicht br� onb (erlie� verftanben w�rben / wa^ fie beipnbsp;�rn/f0 bheben fie wot vnbetrogen-

2(^er ( Wie gefagt) mangett ^cotgmpab vnb biefem ^ri|� nn ber puenli Diale�:ica,ba^ er ex difficultate ucl obfcurii�nbsp;intelligendiin re,infertobicuhtatem �gnificandiin uoca-h�lis. Hoc eft, male diuidere, terriam partem icilicet Dialedicesnbsp;. �S�iorare�

Jg^^en berfetbigen ftugbeitift^/ba^ er ffirgibt/ weit ba^ OofStbenbmat em �acrament fetyfo m�ffen bie wort auchnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facramentticb^nurrfteben fein ('^a^ift mein Seib) ba�

yt ein Reichen mein^teib^ *^0 f�r fol boeb fotebegenefetet) f 3cb taffe C� von brrben gern 5n / ba� ba� Stbenbmat ein 0a^nbsp;crament fep/ ob� wot in ber �ebrifft fo genennet Wirb / Stbernbsp;^te fotgee baran�/ba� bie wort barumb foli� facramentticb/nbsp;?*��pifcb/ober (wie fic fagen)gg�rticbfeittGtt� nicht einefeb�nbsp;ne confequens ober fotge � 2gt;a i|t ein Sacrament / barnmbnbsp;t�t�ffen bie wort brinnen Pg�rtii^ genomen werben Siebernbsp;''�arnmb werben benn bie anbernwort nicht auch pgnrtichnbsp;�ruomctt/ vn gebet ber tropn� allein vber ba� wort(Jft) obernbsp;( �eib ) O ber wo ifi ^ic eine 5^eget/ bie vn� tere/ welche / vnbnbsp;friche nicht m�ffen ftg�rtich genome werbend ^ennanfffof^nbsp;we tere / wit ich auch bie wort ( T�emet/efiet/ �otch� tbutnbsp;JJirlnem gebechtni�)3n tropo� machen vn fagen/7?emcn beinbsp;horen/ �|fen beif� gtenben/ @otch� tb�� brift/im bergen ge#nbsp;7�icfen/�ebechtni� beift ein $rncif�r/ober ein anber benefietnbsp;w)en. lt;29vfache fot fein biefe/^ie ift ein Sacrament/ barnachnbsp;jjuffen bie wort brinnen faer�menttich oberfig�rtichgenom�nbsp;^rrben/X)enn ich wei� f eine vrfache/warumb nicht biefe/fonbsp;^Jlat�ienem�ffe� fig�rlich aU nemen feim 55�itber weife

Wot Q5ott fetb� fein (Sacrament fonnen einfeben/�^enn J^lefanervon Sacramenten reben /fomanatte feine wortnbsp;J^tvb anber� verffeben benn pe tantenf ^�iebet er ein fettig ba#nbsp;JJ?tt/wie ber wort art tft/ fo ift� fein Sacrament/ben e� finbnbsp;J�^Wt tropn� ober pg�rtiche wort/ hiebet er pg�rtiche wort/nbsp;t Wei� man ni^t wa� er fagt T�arren wercf ift�gt;

b �21

-ocr page 388-

552

M5 Cf�a�awS cinfc^t/ �e((t^ �)O(f) dn 6i(�e viw figur wav $amp;vtfti/ braurfx c� gar hnif^ ftg�vK�^eiinbsp;worr^ / fonoern Oiirvc/ Have / cinfettt^e wo� / wie |�e tm gc.*nbsp;manen brancb gien^en /��nO alle fi^nren Oe^alfen'^efnvnbsp;ment^/ ftnO mit D�rren / einfeitr^en/ Haren Worten gereot/nbsp;DnD tft nicbt ein^ in allen/Da^ Da p��riieb gereDt werDe?�aigt;nbsp;man wol ^eolampaD�? ^Xe^el mu^ vmbferen vnD fage�/nbsp;b^an fonne non hin� 0aerament oDer ft^nren reDen/e^ frigt;nbsp;Denn Dae? man D�rre/ einfeltige/gemeine wort Da^n brauw^nbsp;*2B;fr wolt�fonf�verlteamp;en/wennbT�ofe fpreebr/^roD^^�nbsp;3�* foltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2amb nemen onD effen ete fo er DaDnrrf; nid)t

�(terUmb� cinnat�rlicb famb vnD effen einfeltiglie^ woltan^eigen/fot� Dem folte Die meinnngfein/ Jrfolt ein beleben De� ierigeitnbsp;�amb^ nemen on geifflieb effene �ifo ancb/ wer wolt ^ot�n*nbsp;�em Derffeben/Da ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpdc^(/ tenffe mit Gaffer/

fo er nicht einfeltiglich von nat�rlicbem 2�affer onD ^enffeil reDet / fonDern folte Die meinung b^'hen / jeb ^enffe mit enttnbsp;Reuben De^ ^affere^e 2(b/ wae? fol icb fagen ? @cbreibtnbsp;tampaD folcb^ niebt ans? bo^b^t^lt;lt;^^^^^hboffe)fobabenbsp;jum geirrten 57?an/alle mein tage/fein albern/einfeltigern/nbsp;DnbeDecbtigern 5gt;�an geb�rt/3ff^ boeb �lle� ffracb^^ �viDer innbsp;felbe^/wa^ er nur f�r ff cb fagen wit

Sb faber/Der Teufel fnebe ein anDeri? nbsp;nbsp;nbsp;inCDetnj

wer i� mer one? f�r Dem Teufel fiebere) nemlieb / wdf r er wei^/Da^ gb^iftufif ein Sacrament in Der ^ebriffi�nbsp;(tf^rif�ae Oeiff/alf? i* ^imot.^.@o wolle er Da binan^/Da^ ancbnbsp;i)dflt�nber cl)2wortfotofein/wennmanfagt/gbriffns?iff �ottvnbnbsp;Senn er mu^ im (tun b^ib�en/ eralfenhtnifb^nbsp;� vmb fonff alfo*

@^mma e^ mnngelt bie abermal Dem eolampaDan Der puerili Diakdica,Die Da lere/bene diuidere,Da^ iff/Vntcrf^i^^nbsp;(icb reDen/ ��en Da^ �aerament oDer gefebiebt/vn Die wort/nbsp;fo man vom 0aerament reDet/ffnD ^weierlep. �a^ 0afee^nbsp;m�t ober gefebiebt/ fol wol ein Seichen oDer gleiebni^fein eit^^nbsp;anDern Dinget / 2lber Die wort folleneinfeUigUeb nichtsnbsp;�f�er�nib Der^ Deuf Cil Denn fie lauten� Sllf? D�^ Cfferlamb S^ofi fr�nbsp;freilicbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�um f�rbilDen vn Seicben/2lber Die wort/ Datvt^

S5�ofevom �fferlambreDet/folleneinfeltiglicb DaffelbtgeO' fferlamb leren/vnD nichts anDer^� 3tem/Die ^cfcbneitun^nbsp;fol freilicb Die tbDtnng DeefSlDame? f�rbilDen/Slber Die wort/nbsp;�efjM �jainit $��ofe von Der ^efebneitung reDet / feilen eigentliwnbsp;vvnDerleiblicben Sefcbneitunglere�.

-ocr page 389-

wig 51(6lt;n�gt;mlt;�( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;505

SISf0 �gt;ic kaufte fo( bedeute� ber ��nbett erfauffeti/ ber bie wort von ber ^tiuffe / foUen etnfeltigtieb bae? taudxrt �Aufft.nbsp;��e? wafler (er6 Slifo aueb ba^ Sacrament be� SIbenbmalf?/nbsp;fol wol etwae? f�rbilben vnbbeleben/ nemlicb btc cinigf eit ber mais,nbsp;�brifleu trt einem geifllieb^ leibe ^rifti/ bureb einerlei geifl/nbsp;9{anben / liebe / vnb �reub ote* 3ber bie wort von folebemnbsp;^�crament/ foUen vnb m�flen einfeltiglieb �^ben/ wa^ fienbsp;�ftuten�

Sl-��er mein lieber olampab trifft blt;e blinbiitt� oine reeb Jwin^lifcbc 2lUeofin/bnb wecbfelt bab^r im f�nftem / vnbnbsp;Ulctcbt ex figura rei, figuram fermonis,hoc modo: Res eft figu-��^dua, ergo uerba de rebus figurariuis funt figuranua.

mir boeb ein guter alter 'pater fein/ ber f�rwar vnfcb�l* bia in biefefacbe f omet/ vnb wol brauffen blieben were.

quot;^^il icb benn aebte/er tbne ee? au^ lauter einfalt / fo wif Jd) im ba^ febottrfom/ ba er viel fteb m�^et vber bem ^pruebnbsp;'^en.17. �a^ bie quot;�efebneitung ein bunbfev/fofte boeb eit�nbsp;^^ieben be^ bunbe^ fein fol / ��enn mein Q5enefi^ fagt niebt/nbsp;^a� bie^^efebueitung ein bunb vnb^eiebm fep/ wiciebe^ wolnbsp;^�^�betfen wolt/ba^ bcm Teufel folte webe tbun. 2lber weil e�?nbsp;!^jfbt ^ur faeben bilfft/ftgt;enn er gleich bafelbft recht bette/lae?

faren / ben bamit noch nicht be weifet were/baf^ barumb Sibenbmal/ �eib auch m�ffe 2eib�?5eicben fein�

��^ifelbigen gleichen Wil icb im auch febenefen/ba er e^ gcifllii^en Jel^macbt/aufJ bem nat�rlicben/in bemnbsp;��^Jb Pauli / X^er Sef� war ^riftue?/ angefehen/baf? er alfo 2)er ^er�nbsp;J^per rebet au^feinem ^opfr vnb nichtsbeweifet/'�nb ob war^^nfnbsp;noch morgen bcweifenf�ttb/bennocb barank nicht fob�nbsp;5^t/ba� barumb/�eib/hieauch i^eib^^eicbenmuf�efein.Sllfonbsp;Spruch �rob u.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vef? 'Paffah/ben

^fonft gnugvonfolchen e)pr�cb�n vnb von ben ^ropi^ ^*^^^^�taefagtift.

fnr ?^�^gt;oubffachen wollen wir fomen/ wiebiel^cbriffe ftnb^^ verflanb fein / '�ieleicbt wirb fich hie bie wi-^^le @chrifft bringet (fpricht er) ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^itbt tut

lt;X^2lbenbmat fep/^elcbet ^�a ff h^iftu� fpriebt/Slrmen bch -gt;^lt;^btiralleMtbcp euch/mich aber werbet ir nichtnbsp;ff brifluf? Wil nicht hie vnb ba gefuebt werben ete.nbsp;ttiiirfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^iebf ba feinwibereinanberfinb/ fo

^benbmal fein.

W biefe fpr�che if� von vn^ gnug gefagt^th hi'^ie aber h inwe�

-ocr page 390-

inmefttcm �c^eflcn ^�c^�ttbcgcrt/ pefofeen vn�?�i(6ff4* gen/ 0a5 lt;s$pr�(^c wWeretnanDtr waen/ ^�cnn wirnbsp;�cttciifdc^f^nwlangc gnwg von ^ncii gefret/vnt)WuR�i^nbsp;faftwo�/�as^ltealfofagen/ @cn�)cni|tcfolwn�? bettcifeif�nbsp;i�afc^wcigc (fcolampalgt; eben fowol fliU � Jwingef/nbsp;��arumb ift�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wa^ fie fagen/ 'X)en e^ fan beWe� war

fein/Oaf?$amp;ri|tn�J5�gtet(b bafepvnbmebtbafep/ anberer t)nb anderer gef�aU / i^r �at mejr t^enn eine weife etwanbsp;feirt/wie �gt;robert gefagt if�t

icamp; von Oer �Xecbtr��otte^ fagte/ �as S�rffln^ (ew fetnw�f�e/ wo�ottif� / Soigert lt;2:eoiampa0 awcbwieoernbsp;Swigel/ Do� S^riflue^niebt reepten ^SeibJaben m�fle/.vnOnbsp;f pinnet eben Oaffeibige ^aagarn/Oof? Zwingel fpinnet/ne�Fnbsp;lieb Oa�?5hri�it^^^rib m^efo gro^ fein at^ ^imet vfi ^rOf/nbsp;�nOOoebvnbegreifflieb� �Kfefolge foit erbeweifen/Oafeb^nbsp;tveigt er abermat/ Xnr^ / Oer Q5ei|t wi( nicbt antworten/Otinbsp;man fragte ^ir fugen nein Oaiu/ffbnftui^t^cibm�fte Oar*nbsp;mnb nifbt fo weitfein/at^^imet vnO ^rOen/nbsp;nbsp;nbsp;Oocb

nicht fo gro^ vnO weit/ Oer Ooeb allenthalben i|l lt;p^3rwol ifb aber Oanon viel habe Orob� gefagt/ mn^nbsp;fll^Oocb wiOer Oen (^eolampaOancb einflein^i ^ngebett'nbsp;^eil �oft mehr fan Oen wir vergeben/ fo m�flen wir �nbsp;f a niebf fagen Oa�i oie ^wev wiOereinanOer pnO/ffbri^n^nbsp;im ^imel onO im ^rot/flracff? nach vnferm O�ntrel vnO foj*nbsp;gern/ �^cil c� alle^ beiOeef �of f eeJ wort ftnO / �onOernnbsp;^ebrifft mu�? man beweifen/Oae? fie WiOereinanOer finOt^fJnbsp;(ange man Oa�? nicht thnt/fpricbt Oer �lanbe/ �oft fan wvjnbsp;einer fottOernweifeffhrift�^ �eibim ^imel halten/vneititrnbsp;anOern weife im %ot / ^en�? OennanOer vnO anOer Wf***nbsp;auff beiOen feiten ^ngehet /fc m4)t wiOereinanOepnbsp;�leich wie c� nicht WiOereinanOer iff / Oa^ ffhrlt;ffn�?bev Oe^nbsp;3ftrtgern faff?nach feiner 2(iifferflehnng/!^neev ftvnO Wnbsp;gugleicbnichtbevinenwar/ wie erOafelbfffpricbt/@olcv^nbsp;tagte icb/Oa ich noch bev euch war^ieftehet/bev eneb/vnnbsp;ebt beo eneb/oennoeb finO �e nicht wiOereinanOen �ennyi^nbsp;(inOer Diakdica leret / Oa^ contradidona debent fieri, alt;inbsp;fecundum ideni,drca idem, �Cc, baf? i�/folche get�er ftit WOnnbsp;gnr Schulen f�ren /vnOPetrnm ^)ifpannm leren/Oa^? bnrt*

t�lei�^nis �on bernbsp;Sonnen�

35h nbsp;nbsp;nbsp;lt;i^rr ein grob^ gleichnif? geben/^ihe/Oie^vrt

ne febeinet in ein� groffen @ee oOer t eich/ �a nw^ ni^t mehr Oen ein einigefi.bilOe Oer �onnen im 233a(Rr

-ocr page 391-

ttur eine �onne i|t� ^ie ge^et� Denn^n^* ba�/ wenn �nn�^ert vn�) aber puntert vmb �gt;en amp;cc fl�nben/fo ^erte �gt;v(amp;nbsp;fin legUc^cr �^er Tonnen bt�b f�r fie^ an feinem ort / vnO (d^nbsp;an be^anbern ort / ^nO wenn er omb Oen @ee g ienge/fonbsp;�e�ct oa^ biioe mit /m / onO i|t an allen orten Oa er Vingej^et/nbsp;^no wenn taufent an^en Orein fe^en/fo fe^c ein /e9lic(gt;�? oafi?nbsp;^ilb f�r fte^ vno nic^t f�r Oem anOcrm

SJOlan/ oa^ ifl eine ^^reatnr / onO fan etlitber weife an nbsp;nbsp;nbsp;�(?? -

jHen orten im @ee fetn/�iebcr/wer wil vn^ leugnen ^eijfen/ l�ott nicamp;toiel mejr aue^ eine weife wiffc vnO verm�ge/ fafrenno�^�nbsp;�gt;a�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einiger t'eibalfo fev/Wie ct^ wolle/ allenthalben

JJ^er wo er w�lle e^ie/hie fage ieh mu� man ia ^uuer antwor t�n beweifen/Oa^ �otte^ gewalt fclct)^ niebt verm�gr^onbsp;��ianoofJniebtbeweifet/ foift^ ein febreeflicber.freuel/ Oa�nbsp;i^�n Oie ^wev wiOereinanOer fein f(bilt/�hri0u� ^eib imnbsp;jJifl/VnOSlbenOmaVweil fie Oe^ nicht gewi^? fein f�nnen�n

Oie gewiffe Wort �otte^ Oa f�ehen/��a^ tft mein Seib.Sl* hie h�ren Oie fingen Q5ei|�cr nicht / M fvlten wol vnfernbsp;yen mit folchen gleichniffen- ��arumb reOe ich mit Oen vmnbsp;�^**0 alfo/^a� ftetachen/c|uod pro quahter,carn� pro diuinita^nbsp;Sc econtra, accipere,amp; i'gnoranria tota Dialedicis, uiriofis-� �me difputarc, �^nO iff guug 0a�? pe nichts beweifen�

. 35h �^it eine gleichnif?fe^en/^enn eine 0eu(e auflrj�,� �nbet �^plahf�ehet/ wenn taufent vnO aber taufent augen Oar^� Efkic^ni�nbsp;Jilib her weren/vnO fie anfehen/fo faffet Ooch ein feglich augenbsp;�^efcibi^en 0eulen gan^ tu fein geftchte/vn f ein^ hi�t'et Oa�nbsp;J�ber/l)nO iff auch Oie 0eule ganh in einn/eglichen geftchtcnbsp;^^K�reimfeglichenauge/ al^wereuf? aile ein auge vnO einnbsp;?Michtc/Oenn ieiu� fi^et weniger oOer mehr von Oer @eulen/nbsp;^^^uOa^anOer/ Q5n0 folcher gleichni^ f�nOmanvielmehrnbsp;��^^�erlich au^ Oer 5%thematica / Slber weil wir^nbsp;hiffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niemanO f�r wunOer / ^arumb ifi�

mien vernunfft fo wunOer/ Oaf^ein �eib an viel ortf zugleich ^^neinfol/weil fte e^ nicht fihet

^ .^�folt aber freilich au$ ein gro^ vngleublich wunOer / Wenn fein Singe were/ vnO wir allein Oie vier (innen/nbsp;�^fiffen/riechen/fchmecfen/h�ren/hetten/welcheall^u*nbsp;ferne/fonOern nahe f�len m�ffen/ Q5nO mannbsp;L^^^te alfo / wie Q5ott f �nOte efn glieO fchaffen / Oa^ in ei*nbsp;ar? ^^�^fttblicf/ f�nOte Ourch vnO vber s. 9.10. meilen getan*nbsp;bunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^e- fett auc^ ein geborner

^��OerpehwunOern vnOfagen/ lieber wie iff m�gliche h 5 wtine

-ocr page 392-

500

meine ^anV f�fet nbsp;nbsp;nbsp;eine eite weit/meme^unae fe^me^t ni

fw�^r brdt/mdtK ttafe reuest t�fe^f einer fpaniK wdt/ �mmff^ref/iret� ferne/foff�ra� einer saffenweU/vnliufanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

0e(t mir een einem 8�e5z �m^w .me� weg� �eft fiile. aber wir fo b� feben/^aften� f�r ftin �mnber mehr/ �lt;�*nbsp;Wir f�K Wbl weitere! mit Den angf/ nem�cb/bt� an Die �o�nbsp;ne rfi ficmez/a eom auffeang bt�jnm nibergang.��n ifinbsp;(cib�idamp;/(icif(l^h(l^/ jlcrbKd^ t^inn/ vntgt; 1)�Aunbsp;dnige^augefpl fie^albewcU tndnemaiwcn biietefaffen/nbsp;5ntgt; Meieb an a�^ �rtern �er falben weit/tnit feine aeW^nbsp;feim^a^nf0ilenwieMamp;0tte�^�Waitfpannent?iimeffen/nbsp;al^ oh er mit �em ietbe Sf^eifii niebt mebe f�nte t6�n / bennbsp;�n(t onfermt�erbUeben ange t��t/ fo Ooct) vnfer auae aarnbsp;weniger (in�gegen^oftefi? macht vn� wercf/benneet b���^nbsp;f�ienvnb fehmeefen gegen vnferm gepchtetnbsp;^eii Denn fie Oie gellen ��rren wort �otte� �eben �nbsp;i� mein leib)alf^/�a weOer in Oer fchrtfft noOh einmev fpra(^nbsp;|e erh�rt i�/ Oa� Ot� wort (5^ein (eifgt;)attOer�^ Oenn e� iantet/nbsp;gereot ober Pet�anbenfep/PnbPn�^Mi(be gewaitvn^^*nbsp;wnp/Oaau nirgenO wioer Ote echrifft ip/vnO innat�riith^�nbsp;wercf en oiet gieichnte? haf/3(tt(h Oie echwermer in fp Ptef �ifnbsp;fchen (�g� vno grunOiofen gr�no^ Or�Oer ergriffen finO/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

- man ia bittich ^ott mehr gienben Oen onferm O�ntf et^ttttf �gt;i� echmermer/ mit etm P�cf offentiieh ralfch erfnnOennbsp;een/ fo weren wir Oamit gnngfam von �oft gewarnet/ intnnbsp;nicht g(euben/onO 6etgt; Oen Worten Q5otte^ bleibem�tj^nbsp;eerheiiige�eif�iengetnochfeiietnoch^weiueitnichf/T�nh�nbsp;ben wirgefaflinaUen ft�cfe oon^otte�?gnaOen/faffchi���^nbsp;(�genhafftig erfnnOem JnOenanOernaberhabewirpe^a^�nbsp;wenigpen ongewif? onO ^weiffelig erfnnOenz ^n�/wenn i^nbsp;gleich meinet bee�anb^bnaewi^ were/onO gerne ^n inen fa�fnbsp;wolle/ fo fan ich�? nicht tbnn/ weil ich fo �ffentlich Oafehlt;^nbsp;entweOer l�gen ober ^weiffel/ onO nicht einen einigen t�(amp;^^nbsp;genoOer gewiffengrunOgt;nbsp;(^2�cb totebewetfrtzbit�jWfcn gribe gugWt�nbsp;��rc 3^n�m Mtfeinmugtitz at�bag^riOiiSburib wrffbto�nbsp;�c�purMmzwettb^ebcnfagro^wunbrrfftzal^�*�^nbsp;dn�cib anjwdrn ortm fet)/�pwe�t er/$�fen nl^t�- �'�nbsp;wol anbrre wege fint)/ ba e^rifiu�iur^befcblcffennbsp;fam Z nemlic� zburtb WcfiibttttgWt bt� (eib�ftab er (�ebnbsp;ein get�anz ba� nit�f jween geibe fiaben moifenaneinetiinbsp;wt fein. ?Benn ((� nn fwae/ ^elt�^ fmb benn fpitb�

-ocr page 393-


�rfi;amp;�tou�3f0g6vtU��e. @�P6lt;�n�f(�(ttt/tf!,rti?n,s.

7. vnD attirer� j^eUtgot mejr/ vns nbsp;nbsp;nbsp;�gt;e�? �^�ater� e�pb�n cr^

cthf^�((f en jte|/^gt;�a(t5.i7.we((Se �rempe( fcpvHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�etveifett / ba^ �fcSt fi^riflui? m�f�e att etm fon*

��w tm^imcl fern/ ^eweifet er feine wii^e DennoeS eSew fpric�f/ �praSiertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^ f(t) ei� �eiSanZweien or-

---4- �- . .lt;fc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jix J



^pviftu� itt dm Silbe / P�b nieS^ ff ifiu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figt;ne gefe{gt;eii

ri�. lt;3�ttb folcS^ if� ulle�? wur/allei� bar�mb/(f colampabfa* fm�flfc� ben folcS^ ^e�e wert ber (eS#nbsp;�'^ittem b��ael weicamp;e�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eif� allee? ant wert aufp^

6�(S/wen ifb^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe ^iee? ma� mtcS l�eSrifft f�ra�

freilieS Sefferbennber


-ocr page 394-

5lt;�8 in a�cr�t) f�tif�cn/ ^�fcfacamp;cn^tvarfrefBrternbsp;weniG 9nug/ f�r greffer f�n|t verfinkrt

��ber nbsp;nbsp;nbsp;t^iu ^eotampab an biefem ort auc^ 5u

��rift�m/wt�gt;er (te^ felb^ vnO alle @(�rtfft/nac() ber �etr �e� nn JOimel / vnb nae^ bem �etbe alleine anff ^rben ffellrf*nbsp;lt;�ie fe^en meine gr�nbe nie^t reebt an / verffef en ba�n ff (�nbsp;nnlt;RAtM,n gentvort ni(^t3ffS6^^ffw^ eine�Perfon in ber �ett^eit vn�gt;nbsp;nutt�orte. ^S�enfc^eit/femn^bie5y?enfeamp;eit^ngleic^an(^anffCrbertnbsp;ne pevfoii jjji�) t||t ^tmel fein/ wie ie^ breben wiber ben Jwtngei bew�*nbsp;fct �abe;Oennin (betten mit Q5ott eine�Perien fein/ iffnbsp;hoher benn im ^?imel feitt.@e iff ba^^ane^ ni(fgt;t war/ba^y�nbsp;riffba^nmal nacff ber �ett^eit im ^imel warr wo war

. nad) ber ^ottjeit/ ba er 55�enfwarb in SKntterleib? ^ar ernic^tperpnlie^ vnb wefentlie^and^naeff ber Q5etffgt;ein^nbsp;���ntterieibe vnanff^rben^ ^abe ifb becbfekb^fo reiebff^nbsp;tm ne^effe ^�eblin gefagt/2(ber (� gilt vber(auffenf?/ni(amp;i^

V recht anfebenneeb benden was? mani�re ober fage� Sm��! ^�rnmb ffehet auch fein C^leichnt� nicht/fo er an^etgi^nbsp;^en einer vom berge herab gienge/onb im tal ftch f leibet/il bnbsp;t�nb man fagen/T�iemanb ffeiget hinanff/benn ber herabnbsp;get^tnn bie �ottheit feret nicht vom ^)imel/wieiener voijnbsp;berge/ fonbern iff im ^)imel off bleibt im ^)imel/ iff aber a�w�nbsp;ungleich anff ^rben vnb bleibt anff ^rben. @o fan man aaagt;nbsp;von bem gef leibet^ nicht fagett/�er iff anff bem berge/ we�tlt;nbsp;er noch hieniben ifi / wie^hi�W�^ von ff chfaget /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me^

fchen @on ber im^)imel iff� 25�af? barff�?vielreben�?e3ff ba^^)imelreichanff(^rben/��ie(^ngel (inb^ngleichimy*nbsp;(inbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mel vnb anff�rben/�ie ^hfiff� ffnb^n gleich im ^eich

im �finel te^ vnanff (frben/ ^o man anff^rben wil verffehen/ wie | w banon reb^/Mathemance uci locaii ter. Q5ottes Wort iff fa aannbsp;�rben/fo warb ber �eiff anff lt;^rbett geben/ '�nbgh*'^^^,nbsp;ber ^�nig war anff ^rben/vn fol ein Speich anff(^rben h^be^nbsp;fb weit bie ^elt iff/'PfatiWnbiXecht vnb �erechtigfeit amfnbsp;^rben fchaffen/3ere- 31* Sich fi�tgt;ifch bnb alber reben fU bbmnbsp;5^imel/anff bas? (te^�h*�ifflt;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brobenim ^)iwe(

(h�n / wie ber @torcf ein neff anff ein banme/vn wiffen few^ nicht/was?vnbwiefterebem

�Slrnach ffchi er an/ba^ ffheiff�^ �iehe a� ^rten ffeh bnnben hat/noch hie ober bort wil gefnnben fein/fonbern imnbsp;geiff ernennet werben� �aranfchen pe abermal vberhiafbnanbsp;fehennicht/was?ichfchreibe wiber pe^K�rhlich/^erbtnbenbsp;^theiffwmanfonberli^�ort t ^h��^ nicht bie ^chtverw

-ocr page 395-

igt;�� Siamp;t�f�ttm im ^tmel att fonDcr�camp;ctt orf fc^en/ W ^tvingcn fagcn/lt;�i$t^cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Da lt;fl S�rif�M�r'�t�

t6�tt lie fclb^ / wenn fte Die 2ente�nm (f uangeho vn ^unt ^�amp;e|�en weifend 3fnnd)t Der 7?ef)fft vuDDa�s (^�angeliumnbsp;onDern men ann^rDlt;?3l^ nte^tff f rifins in De�nbsp;^itnbi�ene �eifllieb i� DaCfpreeb^ fie)^a�^ petfi geiftlieb^nbsp;W Iteifebiicb cDer war�afftig �eraDe al�? fpreepen wir/nbsp;(eiblieb oDer pcbtbarlieb im t^acrament f ep- 3fl niebtnbsp;^i^SbriHenbeit vnD Q5me�? ^eieb fo weit Dieselt iflauflrnbsp;Den/wie Die Propheten verf �nDigenfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitt�* feib^/fv

^[3�^eifb �� brifii Die f�rneme^en fein woHent 3fl Da^ 5'^ei(b ^viftianif (?rDen/f0 ip^ancbbi^DnDDprt^iDer Diebiml� �.ot^er�nbsp;yyen'Propheten babiebfoicb^�^febrirbem ^^verDrenftfie���^��^�nbsp;W vbel/Da^ ieb f�U�b ^ueb imer rb�me / als vn^ebi (fen von �LSr֒^nbsp;men / ��oebip^DngebilTenvoninen/ vnD fo( aneb wolvn�* pl)�cn.]nbsp;�nmenien vnD plauDern/bciffe icbniebt

p. feilet abcrmal Die finDer Dialeto Den �eif�/Da^ n^^iebt vnterfebeiDen Diefe werteste vnD Dort fein)X)enn $bnbsp;fteriieb ficb frlb^ Dentet/wo von er fotebr wort reDet vitnbsp;��^Dwiefie fo�en verfianDen werDen/ Daervorbernbsp;�P^^^imelreieb fomet nicht mit e�|yer(icber weife oDer ge* ,nbsp;S�^De/nian wirD aneb �tfbi fagen/ @ibe bte ifi^/f^c Da tft�/nbsp;jpen �be/Da^ �^veieb Q5otte^ ift inwenDig'in euch� � a^ feiletnbsp;vo� ine�-nbellen Worten/ Denn Da^ fie fein Schwer wer magnbsp;Q5otte^ iff in �euebf ^er finD Die(cnbsp;;^^^)@inDJ(te nicht anff^rDen/leiblicb ^n reDen/Wie fie Do*nbsp;^orueVenf �o finD fie gewif^licbbievnD Dortnbsp;j. ^2(rnmb mns? ta fotcb wortcbie vnD Dort) ^weierlep weifenbsp;fft fein/Lo�,amp; more Jod. Jum erften wcfentlicb aUnbsp;L^vie vnD Dortfein/if� Dae? c� gewi^Ocb Dafelbf� funDen wetnbsp;gegen wertig fep. 'Dennfiem�flTen ia ^oftlaflen bicnbsp;�no Dort fein/VttD an allen orten/vnD in laffen fneben vnD an*nbsp;j^etenbeiDebievnDDa/ vnDallenthalben/ Dae? wei^ iebf�r*nbsp;if�/e^ b^^t P^nbsp;fvw�ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deffclbige ort�?/Da c� ifi / �SIeicb wie PaulneJ

wanDeln im f�eifcb/2lber wir f�reit� ni* '3[�a^ti� Dae? anDere^/Denn wir pnD intnbsp;ni�bttmfleifcbe @inDwirimfleifcb/fopnDwirge*nbsp;Dnwr �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^anwoltDenf�eifcbnicbtlaifcnbievnD

ilreitf ntcbt fleifcblicb/Da^ i� vnfer wefett tbnn gebet nicbt/ Wie e^ im fleifcb Pffegt 5wgebeUf Sllfonbsp;tnag

-ocr page 396-

370

fagcti / ^tr (tnDa�ff^rDctt/vn�gt;mcamp;tauff �^aeJ tfl/ivir kbenauff (frOen/aber wtrfebcn nifbt irbifcb/f^nbsp;tfl/rrbtfcbcrtreit�t^tn/wir pubtn berO�Bc�tvnb nicb^ ittbcrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i f i

^c(t/ba^ tfi/ wir leben wel in ber ^elt/ aber wir lcben ^�gt; nicht weltlich / bof? ifl weltlicher weife- Gleich wienbsp;S^iic. �lt� bep ben S�ndern p�t vnb lebt nach feiner aufferpt*nbsp;^nge/��oeh bekennet cv/ ba^ er nicht bep /nen fet) noch Itbt�nbsp;�a^pnb bie rebe/bie ichnbsp;nbsp;nbsp;tnchfagt ( fpricht er) ba ich

b4'4w*6cv�u(^wflt/?Sa^eanfolcKlt;^evc�^)� anffewer weife Ober Wie irihtfcibtperfiJnlich ober wefentlwnbsp;faf^ er ja bafe bfi/ vnb rebet vnb iie�? pch betaflen-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

(^3� �ltit^iii^^ ^iw wanberer fan gen^SJittember^ f brtif wSrTr. berV/^ic^^Silfb^ (eib�chbnbwefentlichbintrf) wolhit/nbsp;aber ich �in h� nicht '^ittembergifch/ ba^ ij�/20iffeniber�^^nbsp;fcher weife/benn ichnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fein B�rger 5'\echt/neer rnb

lebeauch ber ^ittemberger recht vn a�ter nicht-Silfo fchreibt auchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pauln^'Pht^tp-^��^tt^i�tifer^ ^oliteuma, bUi? ift/ Otlftr

b�raerfchafftober b�raerlich wefenijfnichthie/fonbern���

^i^ilnii ffhvt^�^fpncht/^�ae^^Qtwelreich fomef n�^t mit enfferlicher weife* ^o befennet er fa tlcrlicb/bas^ ba^-vj.* *nbsp;melreich ^n vn^ anff ^rben f omet/wie er fpricht/nbsp;ft/ba^^imelveich iftnabefonien* 2(ber e� f omet nicht a��nbsp;folche weife/wie bie weltlichen 5��eich fernen / benn c� helt vnnbsp;(ebetnicht Weltlicheber menfchlicher wttfc/ ^ieich�t�?rnbsp;habe/ben��eifinwr in bie Schule gefnrt/ enbbie puenhanbsp;aiifJ�petroJpifpanegelernt/ ba^ wer jmhech een n�ten*nbsp;^er ba gibt er bem �tither recht harab / ba er ben fptti^ynbsp;^Meh-4-f�ret/^a^ �ett wil im �etfl anaebette werbe/nbsp;nicht 3eriifalem/ttoch anff bem berge* �aran� ha/tnnbsp;nicht gewiffe antwert/^a^ff h*�if^tt^�eib nicht hie en bett/nbsp;alfo auch nicht im 2lbettbmal fee* ^ennber �^eif�niiram^nbsp;wertet/fo treffe erfi |nmal fein/2lber wo er fpringet/ ba i�nbsp;feinbfelig-^olan/fo tflber 5oiwePQ5eifl/�enn ffbrifin^t�nbsp;im geif�/ ba^ if�/ im -^imel an^nbeten* ^ie wil er aber bennnbsp;(m^Qimel an eim ort feine3f�Q5ei|�auch fc bid/ ai^fcnbcdi^nbsp;cher orte ^arnmbnichte wens ber �5eifl fa^t/fc ifi^ ^cwi^'nbsp;^ie thet aber ber ^ltnber/3ohatt*9* fo ffhrif�nm anff if rbennbsp;anbetcteX)er hat freilich geirret/enb ff hrif�n^ ^atnbsp;bae? er^annam/�ber Q5eif� wirb auch w etel geiten alfi annnbsp;(^ben lieberbumnffnichtlachen/bergeif� m�chtnbsp;bennek if�feinernftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

-ocr page 397-

vottt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�zi

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixi^tjfne^ feiner/Si^riOit� reSef wn �gt;(tt 2(n6e�i

f3cr�fatcm ttO(� a�ff �)cm 6er Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^nb�i� 5�/m fpra(amp;/'�?�fev

mftff �auffD�fcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angebeut/ vnb /r f�gt / ma�

�p? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficfpri(^tni(^t/amp;0tt ifttnc^tauifPent

Icm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntdbt if�nubt^u Serufa^-

ch? r auffPiefem berge/ etc 2(ber �)er �eif� (eret vns f0(^ �ott/baf? er nie^t Jte vnb bvrt fay viW niefxnbsp;Iv� Sinbetertt juuerfte^ett.

^yeber/ft�a^ bencfel�u/ba^ �oft b^i��ff meft�e/b4^ er bett 2r�warmgeiff fo grobhef) (eft narre in Oer �cbriffttSreihe^nbsp;^tt�gt;er^/ Oenn al^ foit er lagen / giebel hno /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foi ait

teilen / 3(b tvii trewiteb onng an bir t^un/ onb bett fn ???�� geftatten/tn ber 0(bvifft ^n banbeien/benn alnbsp;arob/ongefebieh onb nerrifeb/ba^/tver fteb verforen (efft/nbsp;��entfeb�ioignng babe/al^fet) er burebintcf) niebf gnng gcnbsp;verioren fein/bernbsp;tiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gienbt/weii er niebf fb viei mag t^tm/baf? er

fagen/al�^ ein vnf�etige @am- ,

Ynft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ienben aber / bas fm �etf� anbeten fei) / ba^ wir

�ii*? Snftlieb ober getitiie�er weife anbeten / g^riftu^ fcigt; ^iinei/anff i^rben / ober im (sacrament/ober wonbsp;attbctcn/fel^ti^bnftn�wi^cvta�nbsp;�M � weicb^^ bie 3�ben vnb and) vnfer ^^encblerznbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;binben ba^ e^ mn^ enfferiieber weife/wie

ba�^ gebet feilt ft Pfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�n ^��e tngenf von ber ff et ober ^eic ^ie

� r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa) ber geborfani in foiebe gebet / ba^ ^�enbfff�ef/

wa^ffe piappern.@ibc ffeten/niebi im

�pruebfeebfe/ ba^�bt�ifiw^S^i^ �^^�ge im^rotfein/vnbba^ btefe wort (�gt;a^ iff mentnbsp;(anten/ boffc ieb^follenbsp;bhhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wollen befebirmett

brti. nbsp;nbsp;nbsp;nnreben / fo mffffen (te warlicb warlicb ficb anber^s

fif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weife febewen fienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ie weiter rott

� Jg'^ba� Wir m�ffen fagen/bie fache fei) inen nicht ernff/ ober

/ V egrunbe awem

-ocr page 398-

572 i^�ferttm'� �

�fo fielet aucamp;^co�ampa� falt/ m�)refem^)cu6tf��tft/ vnt) fan nuSt bcivcifcn/ ba^ g �nftu�allein imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an fon

�)crlid)em ort fev/,'2}nO wil fui) noep fein antwort ^iWen/wn? �)ic^wn)wWfrcinaiWcr feien/ g^riftn�ini^Qiniel/ wWfeninbsp;i^eib^iigleiebim StbenOnial/ baranff icf) gebningenfabeinnbsp;meinem�^�cblin/@ic f�nnen^ mept bei) brtngen/ba� ifttmnbsp;m�glteb / viW fie f�len^ aneb wol / �enn alle� wa^ fie p Uinbsp;�ern/leret vn^ niebf uiebr/ben ba^gb^^iftu^ fet) gen 5^imelnbsp;faren/�2Bel(b^ niemanb u wifien begertSlbev wie e^ ^ngepe/nbsp;�)a� brnmb gbrif�uf? 2eib nicht im�benbmal fei^/ nachnbsp;ter wort/^af^ i|i mein �eib/ba gilt^ f(bweigen�/flabbernigt;/nbsp;b�pffem? ober wiber fich felb�J reben/onb ficb in eigen worte�nbsp;faben/wie wirgefeben babem '�n wa^ ift^ n�i^/ba^ ichnbsp;treef be^'^eufel� r�refjch m�cht @�nbe baran thun/ba5 iwnbsp;mir vnb bem �efer bie ^ci( raubc/mitfdc^cn fanl�(Wtem^ertnbsp;ob wir gleich bie @chrifft ober biefer fachen in allen ^pv��)^nbsp;f�rnemen/ 0o theten wir boch nichts mehr/benn wie bioh/t*nbsp;gefchehen / ba^ wir bem ^ei|l nur viel ramm? geben / vnn��nbsp;^n planbern/onb bie@chri|ft falfch ane^^nlegen/bamit er bienbsp;weitber^euhtfachenoeraefle/vnbvnnotigefnnllbcweife-��if nn ba^ Jab icb �^fagt/fa^� auch noch/onb fag^/luernbsp;2ere grunb flehet barauff/ ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geib m�ge.

?c?eZr7lt;�i(ht mehr weifV h^i�en etwa unfein/ ben/wie mehl im crfiefje.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obct gelt im bcufel/ id eii, localiter, �^eufelbigen grunb folUi?

p'e bn^ ^elg� mit ber @chrifft/^a^ barfe viel b�cher fchi�e^ beuf^f ga^ (te birbiefen grunb geigen/vnb gib ftten bennfrv*nbsp;(ich gewonnem^�enn gleub mir/J^etten fie e^ f �nbtennbsp;(iehettenfo lange nicht gefchwiegen* Q'Beil fie^icbcnnfoi^^'nbsp;b�lttg/vnb au^ ber malfen gute ST^�nche finb/bie ba^ fchi^^*nbsp;genfehr wol halten / ba c� amn�tigftenrcben iff / 2}nbiu Pnbsp;viel K�chern al^ fi( au�f�vmn/ti�d) nie mit einem ^nchPnbsp;ben biefen ^�utfchweren haben wollen anr�ren/3(�^ gut^ttnbsp;merefen / warumb fie forh�men / poltern/ prangen/ vnbnbsp;(hen / alf? fep fr bing gewt� / Peinlich ber '^euf�l f�rchtnbsp;(iecht/vnb wil vnsJmit poltern fchweigen*

^(^il nu (fage ich) uu^ biefem (lummen 'Polferget(l manb fan bringen/btefe^ einige^/n�tige^ (t�cf / @o wil ichnbsp;ben ^eolampab auch hiemit fare laflfen/ �Snb allein noch ba�nbsp;f��cf ^ur lehe befehen ( �leiffft fein n�h^ ) ^�enn ba^er vounbsp;bem eu(fer(ichen wort leflert/ m�chtrn einmal ange^eigt wer^nbsp;ben / wo ich von ber ^au(fe noch ein mal fchviebe / baf^nbsp;^fPJtihe*

-ocr page 399-

(f (ofampab wt( au^ vm6flctttgt;eh t)c^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be*�

^^wetfctt/3o(gt;artm� 6-�gt;a�? foUc vc� g

(�nfcb verftattOen werfen / ��^nf t^nt f ceb niebt� f enit eine gieiebni^ von eimXcnige in ^nrilfem heif e/f af? f ilt;nbsp;SS�rger f�ffen foUen vnf nie�i wollen/ fonfern pe� fran er*nbsp;�ern/ete. 0oleb^eif�er mir antworten/ vnf feine eifenenbsp;^��aur befeffigen. ^�a fi^e f en glaf f er^eifl aberma(/lf rnbsp;lt;^u^fenvmb|tenfen fe^'^ert^/feinen verflanf^n bringet)/nbsp;i^nf gibt einealeifbnt^ vom K�nige. 2�a^fraaet)Wirna(amp;nbsp;fet) ^teid) gut vnf gelte waf? (te wolle/ wienbsp;Werfen wir aber gewt^/ faf? fie ^ie^er gel^^retr �ir fagen/nbsp;^iein/Vrt er m�|Te ef? beweifen/ Sfber f af? i|� niebt von n�ten/nbsp;o beift/ Sufficic ita nos dicere, 05naf ^cvr / fa fle^et^/ @0nbsp;Pnb Kb mein antwort-

��rnaeb bebilfft er peb alfo/^^ if� gewi^/f af? fie 3�f eti wiurretenvmbfeine^�leifcbe^willen/farnmb mu�? er frei*nbsp;lt;ltb Von feinem �leif�b/vnf von feinem anfern ref en vn ant*nbsp;j^orten-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fvlge vnf gewi(fe confegnenbf

3�f en murren vber feinem Sleifeb / f arnmb muf?

auch von feinem Sleifcb reff, �a^ b^^f^ nbsp;nbsp;nbsp;vmbflenf etgt;

;?^^ertj? beweifen. i�ieber warumb folt foeb nicbi Kwunf �jt^nnen ref en von (^brif�w^ fleifeb/ vom Q5eift/vom ^uange*nbsp;�^^/vom �lanben/of er wo von er wolt/vn f ennoeb 6alf far*nbsp;W vom Slnfeb vn blut of er von f en b��enfebrn ref �@leic^nbsp;Sbriitu^ ^��attb-i^-ba er mit fen J�ngern ref et vnfnbsp;G^t/�of�rficitt birlinWa^if�/^rrefet mit inen vonnbsp;^y^^ifto/ f er �Ott vnfgt;^��enfeb war/ vnf f ennoeb flug^ Var*nbsp;�t��? gemeinem gieifebfagt/Sleifeb vnf ^lntbat ftonbsp;vlfenbart- �Sttf Paulus �ab.fa er von feinem %ernffnbsp;Ky^nbr/flug^faranfffpriebt. 3eb befpraebmieb nicht mitnbsp;P^ifeb vnf blnt.@tebet Vie eiferne maur niebt fefler f ennal*nbsp;hiTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber f aranfff er (nft jn fallen bat/ieb ni(bt/@ie i^

�^^'Wgutal^papiren.

flrt Y^^^vmbf�enfe fef??ert^b^^ff^i� Viel belfer vnferm ver* gleiebnif?/fonfernfernbsp;�tt snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offentlieb/faigt; peb Vie 3�Ven vnf j�nger ergertcti

mf^f^^/^Vegbi�ifiivon feinet gleifeb^ elfen/�af? tp (age* V�mit^/an^ vmbpenVe fe^ ?ert^ fggrtt/nbsp;erapR^^^^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�cbiMer babe f riegef/l?t(id^r fie fieh

murren/ Ctliebe fie fa gleuben vnf fteb belfern/ �(^atcr.

miein5gt;�eiperfeb�lerbat/Viefein fing nicht recht

i verfiel

-ocr page 400-

574

��j�.

/

vcv|lcamp;cti/fo ifi^ fa nat�tU(t)/tgt;a^ er pe^ wen�gt;e fe(famp;ew �crftan�)e/tgt;e�feI6t�eu ftraffen/vn�nna� f^en/2i(gt;/nbsp;f oplfe wollen^ i^ecl? nfc^t t^un/ C�^er alfo/ ^in �fel ift wnbsp;hm fcamp;�(er/(f ge^^ren newe fe^teue^e ^um mof�t^nbsp;�%en fo fan M �^viftuf^ ^(e ane^ t^nn/t^a er grebe lt;Sgt;(^nbsp;(er f�nbet/feret er bie reee ^n inen nn fpr�bt/^rgert enebnbsp;^ic firafft er fa fven faifcben verftanb/'^nb mag fein farnamnbsp;fagen/�^fleifebt|tfeinn�^e/Q5ei|ig(bt (eben*nbsp;�elft (lie heiOennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neritanb ober (ere / weil e^

(in^felb^? fb beutee en fprie�t/�ie wort fo ieb rcix/fintf tgt;nb leben- Dariiinb nnm freilteb/fleifcb bagegen fein (�eifw^nbsp;lieber berf�anb ober 0ol(b^ fage idy gibt Piel beO'er hvnbsp;^ext mit alle� pmb0enben/obn alle gleicbni^/benn bernbsp;wermerglofegt;

@Oleb^ iflbrobenwiberben Jmingel aneb gefagt/P�^ ^eolampab branebi^^benber ^opbif�ereppber bemwbrthrtnbsp;Sgt;�ea/bie Jwingel branebt/Pnb antwort ni(bt^3tcm/m^i^nbsp;^egcl wil er aueb Wfcb maeben/ ba� icb babe aefagetnbsp;SleifebPn Q5ei|� wibernanber ftcf;eii/bafau fleifeb niebtnbsp;puf? ifcb fein/ QDnb tb�t boeb niebt^ ben f�ret ben 0pr�mnbsp;�-^imotb.3 lt;^^i|tbff��baret im fleifeb/Pnb gereebtfertig^nbsp;lt;mgei|�.�^ai^foliebfwtt^3(brebepom Q5eif� pnb$leiftb/*nbsp;fo wibernanber tn ber �ebi�ilftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fp gibt er einen fprtteb''

ba Sleifcb PnQ5eift wol eine^ finb^�eweifet ba^u aneb � ba^ bafclbj� gb^�ifi�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nnerfteben/ T�oeb mn^

(e^ geantwortet beilfen- �^olan/foftebet meine ^Xegelnoeb fefte/ba^ ^ic 5 Wb �icbt m�genbsp;bicfelbige ftebet/fo mu^ bm ir ^oenbtfi�cf lige�.

fpi��fb^ battP^it aneb alfo/ 3(b f�re bcr �lt;eerlt; g�bi baf�r feine glofe/pn swingt niebt^ a��fnbsp;* ert/wie ieb getban babe/eb� wie erJpb�^Prn �^ertawebnbsp;nbsp;nbsp;,

feinem ^opjf gemeiftert bat-Garnit geben (te ^uner|�eblt;^JJ; wie gar b^eblifb fir alle S^enfcben Peracbten/Pnb balten^fnbsp;f�r/wen ftc etwa� fagen/fo fep t� flraef�? alfo balte�- *nbsp;an/ ieb babe wiber bie 5oimltfebf� *Propbeten gefebriebe�/*�^nbsp;if� niebt^ anffgeantwortet/obn fofeb fr eigen b�nefelnbsp;fe. 2(nff^ ^�cbda wiber bie �cbwermer gebet mir^ gitiw o�nbsp;fo/'Planbern wollen fte/antworten fbnnen |te nidbt/ wie tebnbsp;ba^ in biefem b�cblin wol babe beweifet^o m�gen fte bi*�^nbsp;ren/pnb beilig/geifllieb Pnb gelert fein/^cb bab fort an/^^^nbsp;ber lere @.*Panln^/pnb fie ^nm anbern mal permanet/�Pi^nbsp;befere fte/ Pnb beb�te bie pnfern f�r frem gifftz Smen*

-ocr page 401-

�V0m^��en^mrt(�^rt|�t' 573 i(^aba mtc^ tgt;Ufer fadxnaUent�atbc� fra; vn�)nbsp;ntacbc/ mu^c� a�;^ mcitta ^ac^barcn ^ei^ciuten/nbsp;auffOa^ (te n�pt Pec^ttVnbsp;nbsp;nbsp;verac^cef fvcfunfi vn �5et(�

wfer CBet|� fe^veibet/C^ ^abe weber 3wi�ge( noe^ ^eefam Flt;ib^0cb ^^adf�ab/itofb ^ur^er/ned) quot;^ap(l ree^t/vn maeptnbsp;pet� �^cxc tm Slbenbmal atfo oJ�ein t^etb ber f�r eue^ gegebennbsp;ba^)babte (^ua�ge�t|tett vn 'Paufuf? ba^ wbrthu Cba^nbsp;i^r�anfe/^eit/bafe^f er^tobeit an/bttb fclfcvtel ^eiflett/nbsp;�n geiltUebc fpeife) �arumb fielet jr ^ejff aifc/ bxeinnbsp;lt;etb ber f�r e�e^ gegeben tvirb/ifl ba^Cberntmietne gdftUcbc

S�?^ag(i�/warumb fte ba� t^un/bnb ntebt etwa be�? 5ftr(# rtabs?/gtvingel^ eher (^eolampabf? ^ext nemen/(b fte bcebnbsp;Welbigenmetnnngftnb? 5Kagman breierlep anetvort ge^nbsp;W ^te erftc ift amp;Mi(b/ncmU(b/ba� ^otf ^aben w�/bn^nbsp;ycbnein�fbnbbneernanber wiberwertig bnbbngJetebf^pllennbsp;hin/anlf bas? ber^eiUge Q5etfl.ibnnerbeibttg bleibe/bn offentnbsp;entfeb�fbtgt fep f�r aller ^elt/als? ber nichts mit jnen 3nnbsp;*9lt;?fFen ^abe/tbetl er ein �etft ber etnlgf ett/bnb ntebt ber bnnbsp;tft/ bnb (eberman bamtt warne f�r /rem (�genge/fi�nbsp;.Vie anber ift menfcamp;lieb/nemlicb/warnmb fdten (le fe b.enbsp;� 7^iig fein/ bnb be^ $arl|tab^/3tbingel^ ober (f fblampab^nbsp;Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bbeb^arl/tob/Jwingel bn^eolampab felb^

feiner bes^anbern ^exr annp �eiten fic niebt fo wol gei/tlief) fein/einen fenberltebennbsp;^n maeben/als? /enefbof? were grefie febanbe. ^eber/ bienbsp;ftinfft/alfi? fie fcnen breien f^ntnbsp;busnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4enfelifeb/ nemlicb/ Pas? bie Qrnangeliften

^^quot;Panln^pnb trnncfen ober wabnfinnig geweft/ ba^fic ben Obren bnb V^enbt gangen finb/ bnb atfo bas? eberflnbsp;�jt^�terft/ bas? forberft jit binber/t/ gefegt baben im ^ert bes?nbsp;^J^^'^bmaU/X^ammb mufle biefer �eif�femen/bnb ben tertnbsp;bringen/bnb bie (^nangelifien meiflern-thAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brfacb/ foleb^ /r^ bfmef el^ ifl / (^rfllieb/ bas?

bhs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^un/

�)!pf bnreb ben Q5eif� bie faeben bebencfen. ^�en wer an fhanfe^et (ba^/ft mein �eib)ber fan niebtnbsp;brtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fagen) ^n folcbem beb� berfranb feuten/

aiitf s ^��i'^^^ret fep/bnb ^ein/wein fep. Q�er aber biefe wert wel ^u felebem berflanbnbsp;gewiffe�^egel/bie bieb beffer leitet innbsp;warbeit/benn ber buiige �eifl felber tbun fan/ nemlieb/

i X

-ocr page 402-

5rjgt;

233o ^ic �ej�ge nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;eittett �gt;�nrfel /tret o�^er ^inbetf/

taufte au�^ lgt;c� au^en/�iiO fol^e^u crfi deinem �)�nefd/fo OT fe|l� �e� rechten tve^ ^ewlfJ/a�er�Xnge fem/ wie ST�cfe leKt/nbsp;��eut. tx.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folt �td^f f ^�n/ wa� Otc^ (e(^t D�t�(h/lgt;a^

^ufeUt^untva�Vi^ice(^tlgt;�nctt

2)34^er�teufet ge^et freir Da^re^tilartien/vnleret cffemlte^/ �gt;te �c^rim t�ic^ t anfc^enz Q^leic^ wie �)ernbsp;^ervtt�ffarlf�a�gt; aue^ rieten/welche fatten auc^ fu M�nbsp;au^ Oem ^euani^ irer inwe��gt;igfeit/vnlgt; tgt;�rfltett �)er �eili^^^nbsp;@(^rlt;e ntc^t f�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felbf?/ fortbcrn fftr tgt;ie attbern

al�?em eufferlic^ ^eugni^Oe^ ^tu0ttt�mirev ittwettbi^fm* Q�ern� folrbemeffemlieb^n Teufel gleubt/ber wil �gt;c(bnbsp;williglicb itt ba^ ^ellifebe fewr fare� / Oarff�bocb ^ar feinernbsp;aiuwort/aufb f�r eitel^�arren/Slberfplcbengnmbfollert wjnbsp;(be �efeerer baben/ju/remglauben/weil fie gb^iflvnw^nbsp;gleube�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

�*

3^tn anbern/0al bie cinbv^tut)^ bes? �eib� ff fterebe/feitt wiber bie ganbe heilige �ebriffe (((� ^ie btlnertnbsp;bi(b bie/wnb biefen ^eif�t ^er that fein S��aul ia weit gj�^nbsp;aufffperren/ ^enn er wil/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer�/ fee*^

�ber ben Jwingel vnb Ccolawpab fein/ welebe niebf bie ^e�cbrtfft bawiberf�re�. i^�reaber^�/ !�a^ alte ^enlt;^*nbsp;thent/fpricbt a/ faget nicbt� batten/ ^u welcbem boebnbsp;p��? vn^ weifet �c faget ba�? newe �ef�ament PJquot;nbsp;fcinef ^ufuttift in� flcifcb/ bef? 3bhei��e�^ ein Dorlenffer W''nbsp;nnb niebhu^? �rot- 0a fpriebt gbrifiuf? felb^/T�iemanbf en*nbsp;net ben quot;�ater ob� bnreb micb/fpriebt �iwf/ab� bnrtb^^

^�2( @eltu wie f�arcf b^ W nbsp;nbsp;warbeit/wen� wa� l�!*

�aeif�mnn fe wort/ �a^ ifl �1(1� 2(ib/ an^ be� augen tbut/ �enn ww f �nbte fonfl biefer ^eift fagen/i^^ were vnfer nerf�anb wwernbsp;bie ganbe febrifft/wen� er biefelbigen wort falt f�r �uge� b^nbsp;tent'X^ber ba^/wen ma� im ^icicb b�feibi^en wart f�r bie annbsp;gen b�ttbe/mit eifern f etten/ba^ er fte nidbt f�nbenbsp;febatevnci^ cinanb(fc(un� nnb3'lt;egel^urwarbeit/n^nbsp;lieb er fpriebt/ �a^falebe wart niebt im alten ^(�amtni'p^nbsp;bengt; �enn bae? fte 0- SueafJ/S^attbeu^/^��armf^/'Pgi�^ inbsp;imnewen^ef�amentfeben/baf^iflniebt^/ba fan erprwainbsp;a��? ben �ugen tbun/ fonbern ^att muf? an fal fi(b gM?i^0 2�nbsp;gebe�/ ba^ er feine wart niebt febe/wen� nnb wa er wil/w^nbsp;bern wa vnb wie ef? im biefer �eifl 0immet/7?u er fte b^ntttnnbsp;bem alten ^efiamenf ftimmet nnb fuebt/ an ^att fte ba few^nbsp;niebt febt/fa b^t ber �eif� abermal frei) anb feban

-ocr page 403-

voll} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�zr

^3^ t�iefem �eift �gt;� war^cit feilen* 3lt;t Wer fan ftn ab�ewtnneit/ weil er fblebe ^wo feiner fnnf� vn ^Xegel f�r ftebnbsp;�at;^ine/tgt;a^ man bie wert Q5efte�J/we man fie gefe^riebennbsp;nneet/an^ ben an^� t^ut. �ie anber/we er pe niept fan an^nbsp;�)en an^en tamp;un/ea^ er eie augen eauen fere/an eine aneernnbsp;ort/ea (te �lebt gefcbrieben (te^en/ Q5ne fprie�t eenn/ @i^e/nbsp;ta fteben felf$e wert nicbt/ ^ewetfe mir/ eas^pe ^ie/(gt;te (�e*nbsp;�ett/�3e niflx/ fe ^aflu verleren/ �en eu mufl mtr eie wertnbsp;alfofurlegen/ea^ id)ficni�)t tenue auf? een augen t^un/nbsp;eber tenue meine �ugen utebt eaueu weuet/an einen aueernnbsp;ort. Sllfe fei mau vu^ Sleifebfrelfer augreiffeu/ 2(lfe mee^tnbsp;Wau unfern bretern ^ett ft�r^en*

�2t (t(gt;eunegret(f/e�eer 'Teufel nieamp;t enfer fpettef�r 9re(fcm mutwillen. 2l6ere^ eienetgleiebweleuf? bt (teretenbsp;ene fteberunge enfers �lauben^/ wetteer leieige @afan fenbsp;Ovgefefnett eing gauctelt. ^r wei^/ea^ Wir ete wert gt^rifnnbsp;Mtm�benemalniebt t�nnen feigen im alten ^e(lament/nbsp;�arumb (teilet er ftefy al^ welt er fieb weifen laffen/ we wirnbsp;fie im alten ^eflamcnt geigten. Q3ne meinet/man fc^e feinenbsp;�vebe l�gen ni(ibt/�en weil er ftc im newen ^eftament niebtnbsp;in/wennbsp;fie Viel mehr auf? een augen t^un une f�rgeben/�a^ alte ^enbsp;itantent were (tn(ier eeer auftgebaben/man feite fie (m im negt;nbsp;^en �^e(�ament ^eigen/ea^ were eie erf�llunge ete.

�I^^e wenf?alie^ im alten ^e(lament (l�nee/ea^ wir gleu*' oenfoUen/waf?e�r(ften wiree�?newent ^a^were e^net/nbsp;$bi�i(�ii^ ^it(f ^reen un^^u lerend Sy?if eer weifenbsp;?9^t teb aueb fagen/ eie �^au(fe were niebt^/�^ie fenbung ee^nbsp;Vf iltgen Q5ei(lf? were niebt^/ �^a^ Q5ette� mutter fe eben Sl'�anbsp;^?tfen/were nicbt^/l^rte t�r�ltcb/tein Strtietel ee^ �bi'if^li*�nbsp;Q5lauben�? feite befte�n �enn im alten ^e(tament (lebetnbsp;{'^lt;�1 uen ^bviftn� ^utun(tt/2lber ea^ er f�t temen fep une aU

Je^ erf�llet babe/'^auffe eingefebt/Uergebung eer f�net ge(le( �^^en beiligen Q5eift geben eteftebet tein buebftabe ertnnen.


^Wtll vll.*pvyvlt;. l vill VWVI/pHVV vl IHliVII* ^oifb^ alle^ mu(te ea^ newe ^eftament ertleren- 2lber eernbsp;ertlert/ wa^ er f�r gr�ne f�r feine l�^nbsp;�2ibabe/au(Teaf? wir un^ f�r (m eefte fieberer b�ten m�gen.nbsp;C^^V^r �ritte gr�ne ifl/eaf? eie �inbretung wieer een ,nbsp;�^^Sbriftlieben glaubett/�enn eer Q5laub mu^ ein geifl^ be�nbsp;ht Ar �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbliet baben/earan er Raffte/ aber ^rot i(t ein Cjc^wernt�t

Wnb anbliet� 2(u^ eiefem gr�ne tau man aueb feblieffen/

13 ea�

-ocr page 404-

578 ^eferttnw

�gt;a^ S^tiftu^aiiff crfen ttic�t 55?enfcamp; gcwefctt tf�/^enti fd^ IK Wenwctt war citt (ctbJic^cr vn�) nicf)r gciftOc^er anbhrfznbsp;^�arumb ^at ttifwanb o^n f c^rev an fcfdgt;cu Sl�enfcb^n milnbsp;gen gkuben/�a^ er Q5ort fcv.3f^avntemanb fan otenbf/ba^nbsp;cm �^rif�en menfcb vnfer nc^efier fen/bo^? 55�an vnb QBctb/nbsp;vnfer (f (rcrn/Q^eetcrn�r�ber fculfem/nieinanb fa� g(e�nbsp;ben/ ba^ ^imel vnb ^rben �orte^ gefebepff fcv/2?rfa(^/ Oernbsp;�tanbe fannteb^^teibUcb^ ^umanbUef �abcn/ SIber bicfcnbsp;fl�ef finba(lcimUib(i(ben anblicf. ^cRberb�nber �cifl i�nbsp;biefer/ ba^ er nicht wei�?/ wie bei� glauben oUe^eie ein (eibit*nbsp;(her anblicf wirb f�rgei�e�et/baruncer er bccb ein anber�^ vernbsp;ftehennb begreife/wie ich bo^ in meinem ^�chiin mii nie*nbsp;(en ^xempcinbeweifet habe/ ai^au^fXcnMWcm leibe ^o*nbsp;ra/bnbbergleiche�.

^^rO^ierbe grunb/es? fe^wiber bic nafurvnb art be^ wort^/ Xgt;enn bas? wartnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ix nicht bic f�nnme ober m�nbgt;

(tch wert/ fi^nbern t^ie ewige warheit �ette^ ctc-wert fan nicht an bret enb �reatur fich binben-

^Jefer 2lrttcfel/ba fte ba^ cnOerlichc wert fe ie�ctn/ al^ unt�chtig ^�m glauben/bebarff welbctveren^/^arumb ifi^nbsp;f� bamif beweifen / weil er felbll wicht beweifetnbsp;i|� / Saiten ein anber ma(.

^cn�cv

QBelt �gt;er

Q�dt

�^r f�nflte grunb/ t� fev wtber bas? prief�erthumb enb K�nigreich ^ht^fti/ fo bie lt;^pi|telan bie i^breer leret/^�en�nbsp;Shriflu^/we er ifi/ba ift crKentg unb �Priefler Slber im brefnbsp;fan er nicht K^nig fein/�^enn ^ret iflein^reatur in bernbsp;^elt/^7u ift fein �^eich nicht ven ber 2feelt. 5f^s? nicht fcin^nbsp;reich if� nicht een ber ^elt/brnmb ifts? nicht in bernbsp;�Velt/^OcHu biefer Q5ciil macht een ber weit unb in ber weit/nbsp;ein bing. Q3cbc vn^ armen ghrif�en/ bie wir in ber 2Belt/ingt;nbsp;tebe/enterbenf^eufel fein m�ffcn/enb enfer K^nig ift ii^^nbsp;^imel gcfangcn/ba� er en^ nicht regieren nochnbsp;^elffcn/ noch bei) en^ fein fan/ �enn fein reich if� imnbsp;vnb nic^t in ber 2Belt

�Clche tolle vnfinntge gererfol haben biefe5��cotte/brtb

tt�h^�nuzX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�uW/�til O- nimfe n((^

-ocr page 405-

ift tvi�gt;er t)ic c^rc � otfe^/ �cnn 5�i�i}tu�? tft im ^)imcHrt �)er c�re �gt;e^ �^atcr^/ T^Uip.x.�Jn�)nbsp;�lt;i� feinen 0tne( niefx im ^rct/ @on�)er� in Oen ^imei 6e*nbsp;�^eit etc.

- ^jefev (9run6 mil eben ba^ 6er vorige/ �^rif�u^ fe�) im .^�imel/al� im ferner vn6 ftoef gefangen/ �enn (� menbsp;fc6^C)e/6a^ er feite bei; vn�? fein anff ^rben in allerlei neenbsp;pt @�n6en vn6 6e^fe6ffgt;nbsp;nbsp;nbsp;ift beffer/er iaffe vn^ 6em ^en*

M^ie Hieben/vnbfpieie breben mit ben Ongein- 3^^^ niebc pliiifb binge ift Q5ette^ e^re niebt entgegen/bof? er naebnbsp;Q5?ttbeit allentbaiben ancb in ber beiten fev/ vn fei mibernbsp;^otte^ e^re fein/ba^ fein (eib im ^ret fev/ai^ mere fein ieiamp;nbsp;^ierbennbie �ettbett. Sert/fert/^^iffein febener feinernbsp;^eiff

31? ici^t/foi C� ancb fein miber bie einfebnnge Sbtilti vnb tJbuttg ber erfien ^ireben* �enn bie mort ^bviflt finb tbetteinbsp;mort/ba cc fprid)t/Tgt;a� ift mein 2eib/vnb (tnb niebt beiffei*nbsp;Wort/�enn $b^iftn^ttirgenbfpriebt/2^enn ir biefemort genbsp;fpvocbenbnbt/fofoimein 2eibba fein- ^icfc� f��efebaf ernbsp;^^n^bem Jmingei gefloien/Dnb ift ifr0bcn gnngfam barauffnbsp;�eantmortet

� nbsp;nbsp;2(�fo bnben mir biefen t otten 6ei|� aticb geb^ret/C�nb mi(

noch hin ^abn erf�r/ ber bie mort

Wein ^^�ebfm angreiffe. 3eb babe aueb mein ^�ebiin miber

vie ^oimiifeben �Propheten mibernmb geiefen/ vnb muf? mieb b�4gt; triber Wnnbern be^ 3eit|l�$tig� ^eufei^/ baff er fo gar niebtf? mitnbsp;^ebrifften/fonbern allein mit bioffen morten bamiberfiebnbsp;Weuiet/pnb fo gar Pngebiffen bi^b^^f M �eiaffen.

DE PRAEDICATIO/

NE IDENTICA�

0 if� ba�? gr�ffef� onb ergeriiebf� ff�ef in biefer fa* eben babinben/ meieb^^mteb b�neft/ fein ^ebmer*nbsp;mer oerftebet / benn fiie ee? ja niebt r�ren/ ober garnbsp;ongefebieft rfiren/gegen meieb^ ber �ebmermernbsp;Wnubern eitet reebtganefeimera iff Siberbi�ft�efe bewegtnbsp;^ttifb aile rebtiebel?ernnnfft/meteb� ber l?igtepb in feinennbsp;Jo�ebern/ ai^ ba^f�rneme|� treibt/�neb bie ^)obenfcbiPnbsp;fidgt; bamit fo lange geblemet haben in aller �eit/nbsp;fie babin fieb felb^ gebrnngen haben/ba^ fie leren/nbsp;i 4 im

-ocr page 406-

580

tm 0aaawent bidbc (dn bvot wcfcndicb/fcnbcttt iUfd� �cfwU. �enne^leitgt;ct ftf^wcDcvinltr 0(^nfl� nocp^cr�^nbsp;Pr�dica- WUOfft fo((^ Pr^dicatio idctica dediuerf�s naturis, t|�/^4^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| |

tioidentL ^weiertep vntcrfc^�cb�c^c^�atur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fem*^ettrt

cadedi- t�� e)f^tvmner nic^t fo vngeterte ^ta(eaidtvercn/fc�^^* uerf�s na-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftc �)t� f��cf c f otinen tmb�/ba� were auc^ tgt;cr re�)c� wer^

turis� nbsp;nbsp;nbsp;^cwcft/ vtt�gt; fetten /v vnn�^cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vntgt; �^viftnm im ^intcl

bteiben (affcn/ mit anfern /rem A'inf ermeref/ ^�arnmb (en mir ^ieand) fanon refen.

Jgr � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niemanf (en^nen/f a^^met^

0^f(^iefii(f?emefen ni((gt;tm�gett ein mefen fein. 2(i^maamp; ein (^fel id/ fa^fania nief^t ein Cc^fefein/wa^emnbsp;^^cnf(^ if�/ fan nic^t ein i�ein of er Ooli^ fein. ��nf (eif et fimnbsp;nie�t/ fid) molt 0. 'Paulo f�gen/ ^�a^ tfi ein Idbli^nbsp;e^er dein of er ^ol^/ 3e^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^enn fleiit vnf �ol^ ein net^^

mort Vit neme f entnnge mac^en/mie f robf gefagt id.0ow� alle�? mn^ alle oernunfft in allen Kreaturen bef enne/f a mir^nbsp;nid)tanfer^au^.

^enn mir nn mit folebem oerf�auf �ie in^ Sfbrnf mal men/ fo doffet f�b amp;ie fie bernunfft/ �enn fte finf et/f a^ amp;lenbsp;5mev onterfebief licVe mefen/als? brot onf letb/merf en f�r einnbsp;fing ofermefengelprod)enin fiefenmorten/^�a^id tud^^nbsp;�eib. ^afcb�ttdtficbcn ^opffonf fgi�iebt/^O/e^fanonfnbsp;mag nicbt fein/'�a� brot fol leib fein/3d^^ brot/fo id^ibrot/nbsp;3d^ leib/fo id^ leib/f er ein^/meleb^ f u milt.

�ovBiacn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0opl)iden/ f en leib bemalten/ onf f

� brot laden faren/onf fpreeben/^a^ brot vergebe vnf fc fdn wcfcn ober f en morten/'^nf fa^ mbrtlin (^�a^)nbsp;niebt andigt; brot/fonf ern anff f en leibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f er ^ert fP^

55?i3Uph, ��id)t/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mdn Idb^ '�iglepb mifernmb/ dd)t fagegen/

�' vnf bebelt brot/ vnf lefft f en leib faren/ fprid)t/f a^ m�rtd^ ('�a^)^eige auflfe� brot vnf nicht andren leib Sllfo babennbsp;f iefe 0pinfbp|fe an ein auf er gement/ !�a^ fie �opbiMnbsp;bauen m�den ein ^unf erreichen erticbten/mie f a^ brotnbsp;gebe/vnf lade fein mefen 5n nicht merfen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

quot;TIV id) bnb bi�^cv ^dmt �^n lere nocb/f a^ fold)erfamPn nid)f von noten fep/ 25nf nid)t grode macht f aran lige/nbsp;bleibe brot of er nid)t. ^iemolicb^ mit fern��iglepbb^^i�^nbsp;fa^ brot fa bleibe/^ifernmb auch bnlte mit fen 0o^id^/'nbsp;f a^ fer 2eib ^^dfd f a fepgt;l)nf alfo mif er alle vernnndtnbsp;fpibe quot;^iaiedica/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icb/ t)nterfcbietgt;(db^

fen/mol ein mefen fein Vttf beiden mdgen. �J�nf idi'n^ vrfacbe.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odlif^/

-ocr page 407-

?8)t

man (n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mercf en vn� wct^Un/fci ner 3�

�Jwnrtc�itj) 4(ie ftug^eU gefangen geben/ tv(e nbsp;nbsp;nbsp;Pa�(��? (e�� wcrcfen vn '

Sonnt lo. vnO fteb btenOen vnO (eiten/f�ren/teren vnb ^^iftent (affen/ anff Oa^ wit ntdgt;t �o�e�? ti(btlt;:v werben in ^enamp;nbsp;r men wonen/ benn wit betiieren gewMicb mir vnfetm ti(amp;nbsp;m feinen worien/wie'Pfat^i-^engetnbsp;?^m2(nbern/^enn witbennnn on^ gefangen gebennbsp;befennen/ ba^ wit fein won vnb wetcf nieb^ begteiffen/nbsp;^fi^Wit one^^nftieben ffelten/vnb von feinen wetcfen tebetinbsp;feinen wonen/einfe(tig(i(b/wie et vn^ banon ^n tebetinbsp;P'^gefebtieben bai/vnb f�tfpreeben (efft/vnbniebiwitbn-ff� wonett/a(^ anbet^ bn beffet banon ^n teben/f�tnemen/nbsp;wit werben gewt�lieb feilen / wo wit nieb^nbsp;vm im nacb fptecben/ wie et bn� f�tfptiebt/ �(eicb wie einnbsp;}��g ,^inb feinem '�?atet/ben ^lanbe ober Q^aiet bnfet naebnbsp;jmiecbt am wort bangen bi� folgernden benn bie ffepen Q5otnbsp;Won� a^ iff mein �eib)b�tte bnb b^tt^^/�^^meine/ gewiffnbsp;k Wovi/ bie nie fein ^topn^ gewefen ffnb/webet in bet �cb*

noeb einiget fptacb^/mn^ man biefelbigf mit bem Q5(an S!� faffen/bnbnbsp;nbsp;nbsp;vernunfft f0 bfettben bnb gefangen gebftt/

* ^n alfo/niebf wie bie fpibige ^opbifftia/ fonbetn wie �otf ^?�*^fr*�^^^^*^^^fP^^mettbnbbatanb�tifn� p -�nbsp;^K^^^nn nnbwbie Pr�dicanoidentka wil batcin teben/nbsp;f ^nne webet in bet �ebtifff noeb betnnnfff fiebnbsp;ben/ba^ zweierlei) wefen ein bing fei?/ ober ba^ ein we^nbsp;bafj anbet fep/wie gefagf iff/^a�? ffein niebf b^^b/tvaffetnbsp;fewt fein fan/aneb in bet ^ebfiffi/^ntnrnb witb�? wfnbsp;QSoiie^ wotf bnb Slnicfelbe^ �lanbenfffein/ baf? ei�nbsp;�^�gfeoeiwaf? anbetf? benn es? iff/bnb 6rof rnns? btotfeinznbsp;��^^^annifbi leib fein.

-�I

.^^Cltu anfwonen/^^ fff niebi tvibet bie �cbfifff/ 3lt;i eeS

�ucb tticbf wibet betnuttffi/noeb wibet bie redite ^iaUcti ^donbetn e^bffneff (te wibet bie @(btifff/^etttnnfft bnbnbsp;i�/Jj^^dita fein.�enn (te balfens? niebi teebf infamen- ^assnbsp;���ffen Wit mit (^xcmpcin beweifen/ bas? mans? beffe bas? bet*nbsp;fPta^enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cbtiffi / batnaeb au^ gemeiner

�t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(niffel bet heiligen �Oteifaltigfeif (etef bn^

eeben alfo/^�a^ bet Wer bnb �on bnb beiliger ^eiff fcitfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ntafcbiebdcbe petfon^/ ^�ennoeb iff citi

bet einige Q5oif � nbsp;nbsp;nbsp;wirb bon bet einige Q5oitb^ll gefpto*

c^eit

-ocr page 408-

582

c^ett/ pe fet) �^reicHev/ a�^ �)rci? ])crfoiTe� / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ar

vie(ǫ5^evw ^merwWcv �gt;icverttupfiti|�/�gt;emi �)a�?�oU^ ft�n fei)/ ^Oennfvei(i(^/�o(^att|mfe{6er�i(amp;t foein eintdnbsp;wefennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oie Q5otr^eU/'�nO wi0erum6/^o(^ vnO pein/

�icf/t fo gewt� vno vituermifd^iie^ onterfe^ieOen fmO/a(^ pevfonen ftnO- j\au nu ^ic Oie einigfeit Oer �attir vtiO Oe^nbsp;fe�^ mae^en/Ort^ vnierfe�ieOiieamp;e pafonen/Oennoc^nbsp;t)iiO ein tvefe� gefpree^en tverOen /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mu^ c� frei�e^

tviOer Oie fe^riffit noc^ 2(rttcfei Oe^ �laube�^ (ein/ tgt;a^ twterfebieOhebf Oing/eineriep oOerein wefen gefpreebf�nbsp;Oe�/ ai^ ^rct vnO 2eib-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fep aber glei^ Oiefer 2(rtirfct

beefy tt)ir weitert eirteit artOerrt f�r Prt�? rtemen.

55b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a�|f Oert 55?ertfcbe� gbnf�ww/t��

.ri

����.fi �o ift �ewe^ @ert/eOer Oiefer SS�enfc� if� �erte� @en-te� �on. JItgt;0t| j|p(ert/ Oa^ Oie S^�etiffbeif vergebe / eOer werOe niebi/Oamii Oaf? weretiiiCOa^) auff �eif Oeute/pn ttieb^nbsp;Oeti S^ettfebett/ wie Oie �epbifte� im �aeramettt vem bryjnbsp;tiebiert/@ertOerrtOieSy?ettfebeir m�^bfeibert/��ertttewnbsp;S^ertfeb PttO ^e�/ Piet PiuerfebieOtieber PwO weiter Pennbsp;anOer p�O wiOereirtanOer/Oen ^ret PnO �eib / fewr P�nbsp;cOer Cebf^PrtO ^fel- QSer mafbtbif/�gt;a^3We fe PiiterfWi*^^nbsp;(iebe rtatrtreinwefettwerOett/PrtOeitte OieanOer gefpreeb^quot;.nbsp;wirOf Obn^weiffel itiebt Oieweferttticbe eirtighitOer�af�lt;^nbsp;rert/ (Oertrt c� ftrtO ^we PrtterfebieOtiebe itat ur PrtO wefen)nbsp;Oern Oie perfertliebe eiaigfeit. ^�enn eb^ gteicb niebt eine^i^Pnbsp;wefertiftrtacbOer^^atrtrert/feift^OeebL�nertep wefennbsp;Oer 'Perfeiiert- '^�rtO entfprirtgt alfe bieva�^ ^weiertep eiu^^^nbsp;hit/PrtO 3weiertep wefertCat^ citt �at�rtiebe eirtigfeit/piinbsp;ferttiebe eirtigf'eit.)�^rtO fe fert att/auf? Oer perferttiebert ei�Wnbsp;feiterttfprirtgetfetebereOe/Oa^�ett S^�eiifeb/PrtOnbsp;Q)ett ift- ^teieb wie aiP? Oer rtat�rtieb^ eirtigfeit itt Oer vWffnbsp;^cU entfpvii^^et Oiefe reOe/ Oa^ �ett fep Oer �^ater/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

V.'- �

Per ^ert/�ett fee Oer beitige �ei|i/ ��rtO wiOerumb/Oer ter fee �ett/Oer 0ert fep �ett/cte.

b^'bert wir ^we emigfeit/(fine �at�rliebe/PrtO ferttiebe/Oie Prt^ tereti/ Oaf? rtiebt wiOer Oie @ebrifftnbsp;Pr�dicatio, �denrica,eOer Oa^ ^wei) Prti�erfebieOtiebe wefeti/nbsp;wefertgefpreebettWerOert.

j�r ti�cbt '*ei ne 3�*nbsp;^inbenctc.

(Dl^dt� Oerfetbig� mebr fueb�/Pfa(.io4.fpriebt/i^v �0|eirte tilget wirtOe/pfi feilte Wiener ^ii fewrf�amw^*

� 5?te ftrtO aiteb ^weiertee wefeit at^ ^�get pwO �^l^ittO/ eOcr �rtget pi� fewrf�amme�/ gteieb wie iw �aerameitt

-ocr page 409-

vcttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59 5


Jhb 2et6/�7o(� mac^t tgt;ie etnerfcv wrfrn aw^ bd


tgt;cn vntgt; fpru�t/�r feine �n^et win�)e vn flammen/ �leic^ ftjie er feinen �eib ^n '^rot mae�f/�a^ man fagen mn�?nbsp;^on (fiebern minbe vnb flammen / �a^ tfi ein (fngef/ ^n�nbsp;�cbviffialforebei/ba^ mei�foieben ^inb ober flammenbsp;h�ef/ber fi^ee ben (�ngei. 5?u fan fa niemanb einen �ngei fenbsp;in feiner natnr/fonbern allein in feiner flammen ober (gt;e(nbsp;3eftalt/l?nb mnf? ane� nie�t fole�e �elle geflalf verge�en/nbsp;^enn man ^eige onb fprie�e/ �a^ ift ein (^n^ei/wie bie 0o*nbsp;P�iften ba^^roiim �aerament ^n nie�t mae�eneu fon*nbsp;^^tn�emn^ bleiben.

.^Jeiftnnane� eineeinigfeif/ber^wep vneerfe�ieblie�e� J'^^fen/ nemlic�/ bc^ ^ngel^ vnb ber flamme/ 3e� wei^ nie�tnbsp;fie ^nnenn� ift/(^�^ ift nie�t eine nat�eUebe einigfeit/tvicnbsp;�it ber Q5ott�eit/^a(er vnb 0on eine natne finb.^lue� nie�tnbsp;perfbnlie�e einigfeit/mie Q5ott vnb gt;^enfe� eine perfo�nbsp;Jfi in g�riflo/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fte gleie� �eiffen/mireflie�e einigfeit/bar* vn � x

�mb ba^ berCngelonb feine geflalt einerlei meref nnsrie�^^�S* ^^m?)cnnoe�rebetbie@e�rifTt�iealfo/2lbra�amvnb2ot�nbsp;vlt;tben (^ngel gefe�en/ge�^rer/gefpeifet vn beherberget Q5ibegt;nbsp;i�nb Sy?anoa� fa�en vnb �oreten Cngel. �anib vnb ^Da*nbsp;**!i^lja�en vn �brete' l^ngeb �ie Filarien bep bem grabe lt;5�ri


aUein nae� feiner geflalf ober flammen gefe�en tfl/ 'l?nb man barauff geiget/ fo muf? man fagen/^�a^ ifl ein lt;^n*nbsp;9n/vnb boe� fole�e (��a^) anff bie geflalt be^ ^ngel^, geiget.

nn �ie ber fpi^e �X^iglep� vnb @op�iflen molten f�r*� ^lt;�l�r�* � 5^ben/ bie Pr�dkanoidenrica/ ba^^wep vnterfe�ieblle�e me*� Pr^di'ca-'nbsp;vie�t m�g� ein bing fein/noe� etn^ ba^ anber gefproe�en do identi-^^(�^en/@onbernentmeberm�fle eitel geflalt o�n ogel ba�*nbsp;^iben/mic'�iglep^mil/ober eitei ^ngel o�n geflalt/mie bie

-ocr page 410-

394-

Tierheit fc^tcibcn bic ^uan^cUficn/ wie �)er �cKk gc^eifl ff^riltwrnfomett/inTemer tauben geftaltnbsp;im 3�gt;f�gt;iW. 3ffw/vbcvb�e S�tWtttWinb^vnbfewnaertnbsp;jungen gcflalt am Pftngf�agc 3(cm/attffbcm berge �^^abornbsp;I� ber mofrfen geaalt eu.

^3^ m�gen ��igfep^ vn bte @cp^iften fteb verH�gen vnb fagen/ ^lefe ^aube fet) ba ebn ben Zeitigen �eift/ ober/ Wnbsp;ber.^eiOge^ei|t ba o^n bie^anbe^ ^ir fagen wiberbeibenbsp;f ^ei(/ bas?/fman anff bie ^anbe ^etgt/ reebt vn wo! fprtebf/nbsp;ba5 ifl ber bet{ig Q5eift/ omb be� w(Uen/ba^ b^e bie ^tvet) vn*nbsp;lt; ferfebiebiiepr tvefen/ai^/ �ei|t vnb ^aube ctMcc maffennbsp;�meb einerlei) toefen �nb/niebt nat�rlieb ober perfonlicb'Solnbsp;an/ffe (leiffe gleieb fbrmlicbe einigfeit/barnmb/ ba^ ber beiffnbsp;ge �eiff ficb in folcber form bat offenbaren toollen/ 2?nb vc^nbsp;bei bie bie �ebriffi frei)/ ba^ toer folcbe �^anbe ftbet/ber ffbe^nbsp;ben ^eiligen Q5eiff/ wie 3ob^^^�^- �^^�er weicben bu feb^ wieffnbsp;ben 05eiff b^rab faren onb auff im bleiben etc.

c, - if,...'. ^'?(rnmb foil man benn niebr viel mehr aneb tm Slbenb^ � mal fagen/^^a^ iff mein �eib/ob gleich ^rot vnb �eib^webnbsp;vnterfebiebliebe toefen finb/ vnb foleb (ba^gt;anff^ brot beute?nbsp;^enn bie aneb eine (^inigfeit au^ zweierlei) toefen iff toorgt;nbsp;ben/ bie toil ief) nennen �aeramentliebe einigfeit/barmnb�nbsp;ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacrament werben

gege'ben/�enn e^ iff nicht eine nat�rliebe ober perfonliebe nigfeit/ toie in �ott vnb ^�bi�iffv/ 0o iff^aueb Vieleiebtnbsp;anber einigfeit benn bie ^anbe mit bem ^eiligen Q5eiff/ vnbnbsp;eoaamentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff^^mmc luit bem ^ngel bat/ bennoeb iff^ ia auch ein

ii^Kdn.o^ eramentlieb einigfeit.

tMt. ^2(rnmb allerbing recht gerebt/ bas?/ fo man auff� ^rot geiget vit fpricbt/^a^ iff Sb^�iltus? Seih/ �^nb toer ba^nbsp;riebt/ ba^ er ben heiligen 0)0 fobe / ba er bie 'tauben fab^^nbsp;toie geh�ret iff Sllfo fort annbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re^t gerebt/^er bi^ brot an

greifft/ ber greiffet $briff leib an/ �nb toer bi^ brot ber iffet gb'^iffn^ letb/'333er bi^ brot mit fernen ober jungennbsp;^nbruef t/ ber ^ubruef t mit ^eenen ober jungen ben �eibnbsp;ffi/��?nb bleibet boeb alletoeg toar/bo^ niemanbgbtil^i*^^^�^nbsp;ffbet/greiffet/iffet/ober ^nbeiffet/toie man ficbtoarlicb anbernbsp;Sleifcbfibetvnb^ubeiffet/^�enn toa^manbem ^rott^t/nbsp;wirb recht vnb wot bem ^eibe �brtff i �ugecigent vmb ber lt;^anbsp;tramentlichen einigfeit willen.

.�Sfrnmbtbiw bie ^ebtoermer vnrecht/fo wol

-ocr page 411-

Dom ^(6en^)tna( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5is

im �ciftiic^eit �Xe(fx/�gt;a fie �)ett �apf� ��ifolaum firaf �av� 5�lt;f fei�/oa^ ev ne� ^eretwer bat ^eOrung�nbsp;nbsp;foiebev beeentnt�/ �Uum�

�^a^cvfpriebt/ ^r^upr�(fevn�gt; ^�reibe mit feme� ^eette�/�amgar tgt;en marbalfti^w �eib ^b^�if�i-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ejpfte �etten

fo Sb^�iftlicb i� allen ft�cfen �ebanbelt/ al^ biefer ^ap|� mit bem �Verenger tn fbld)er befentni^ gebanbclt bat. !�en c� i|lnbsp;ia bie meinnng/ba�/mer bt� bret /ffet vnb beiifet/ber iffet vnnbsp;^eiffct ba^/fo ber rechte marbafftige �eib gb*^if�i ift/vn niebtnbsp;fcblecbt eitel bret/ wie ^iglepb leret/�Denn bi^ brot ifl fa bernbsp;^cib �b��W/g(eieb wtebte^anbe berbei(iaeQ5eifttft/vnbnbsp;bie flamme ber (f ngel if�*nbsp;Jg7@b^u ben fptbi^eOSi^lepbbnbbie 0epbifl�betro�cnnbsp;Ot�bie vn^eitige XMalettica/ba^ifl/�e haben bie Q5ram*nbsp;^matiea ober 5^ebef nnf� nicb^ ^uuor angefeben/^�en wonbsp;wian Wil �dialectica wiflen/ ebe man bie Q5rammattca fan/nbsp;Vttb ebe icren/benn boren/ebe richten ben reben/ba fol nichtsnbsp;Vechta au^ folgen- die dialectica leret recht/ daff brot bnbnbsp;leib/^anb vnb aeifl/�ott vnb Sgt;?enf(h bnterfchiebliche natunbsp;*^en finb. Slber (te folt ^nuor auch bie Grammatica b^ven ^nrnbsp;b�lffe/welcbe leret alfo rrben in ollen fprach?/ do^ wo ^weonbsp;Jmerfchiebliche wefenineinwefenfomen/ba faffet fie auchnbsp;wiche ^wet) wefen/ m einerlei rebe/ �nb wie fie bie einigfeitnbsp;beiber wefen anftbet/fo rebet fie auchbon beib� mit einer rebelt;

212^ in tft Gott onb 55�enffb ein perf^nlicb we* fen/tarnmb rebet �e von beiben wefen alfo/der ifi Gott/ber (Ho� �nynbsp;lt;fi S^?cnfch3iem/bon ber tauben Jobomi. dof? ift ber ^e�i^nbsp;�eGeift/bOff if�eine^anbe. 3tem/bonben (Bn^eln/bo^tfi p�fJ,,hTnbsp;^iu winb/ba^ if� ein i^n^ei/tgt;a^ ift brot/ba^ ifi mein (eib- ��n wefen.nbsp;!5iberumb auch Zuweilen ein foltch^^ vorn anbern alfo / dernbsp;wnamme if� ber ^ngel/ber^noel ift bie (lamme/ doff 23rotnbsp;�n mein 2etb/mein2eib ift ba^ %rot.

dlt;^,nn hie mu� man nicht reben nach hem bie wefen bnlt;�


( (ich�

-ocr page 412-

pd^fetttfonDer�c^ einig wefenamp;a^foR^^ �at'�i* glep^ vn^ tgt;ie @op(gt;i|ten betrogen/Qy�^ de unitate toiali, pernbsp;imitates partiales,�d z contra fyllogiiant.

(g' Ciebc weife ^n reben PenPnrerfebiebiiebe� wefen / a(�? von einerlei/^eiffen bte Q5rammattei ^pnecooeb^�/nbsp;Synecda-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb tft fafl gemein/ nicht allein in Per fc�rifft/ fcnDcrn

eben, nbsp;nbsp;nbsp;auch in allen fprachen- 2ll�? wenn ich einen facf ober beutel ^ei

ge ober barretche/ fpreche ich/ ^a^ finb hiinbert g�lben'�a gehet bas? geigen vnb ba^ wbrtlin (basMuff ben beutel/ Slbernbsp;weil ber beutel onb g�lben etlicher maffen ein wefen finb/ al^nbsp;ein flumpe/fo trifft^ zugleich auch bie g�lbf�!�er weife nachnbsp;greiffe icp ein 5a^ an onb fpreche/ba^ ifl 3�^einifch wem/ bo^nbsp;�f� welfch wein/ba^ ifl^Hotter wein jtem/ich greife ein glas^nbsp;an vnb fpreche/ba^ ifi waffer/ba^ if� bier/bae? iff falbe etc-3tinbsp;allen btefen reb� fi^eftu/wie bas? w�rtlinCba^^eiget auff ba^nbsp;gefeffe/bnb hoch/weil bas? getrenefebnbgefeffe etlicher mapnbsp;fen ein bing ift/ fo trifft^ Zugleich/ ja wol f�rnemlich bas? ge*nbsp;trenebe.

2lt;�(o hab ich broben auch ein (frempelgeben/2�er bes? �ig^ibon in bie^anb flieht/ben mellet man/ ba^ er habenbsp;be^ j^ontge^ @3.n geflochen/ barumb bas? bie ^anb mit be^nbsp;^�nig^@on/ci�wefen/bas?ifl/ein�eibift/obfteglcich �nbsp;fich felb^ auch einfonberlich wefen hat/ al^ eine ^anb/ bennnbsp;hanb ifl freilich tein leib*geh�rt auch meine gleichwienbsp;isu rAtrf- vorn fewrigcneifenau^@.2iuguflino genomen/an w�chjenbsp;vn hoch nichts aus?gerichlt;nbsp;AW Jfw h^^ben/^en c^ fep bas? fewr wie c� woUe/fo ifl^ in aller

* * chen recht gerebt/bas?ifi5ewr/bnb bas? ifl?^ifcn etc ^^nn nu hie ein fpihiger ^igl^h bber �ophift

Chen onb fagen/ quot;�u ^eigeft mir ben lt;^cutel onb fprichfl/^.i's

W�t alfo i^ufrennen/^olb pnbfebberbon einanber th�?^

Ca �K

-ocr page 413-

vont^bmbnMl^^ri�tt �sz fo ift fic��f? ein ^iif^ f��ef f�r pe� fe(b^/vni? �ullfen ben weinbsp;anber^ non ber faefxn reben/alfo/�a^ if� Q5oib/!�a^ if� lebnbsp;ber/ if� wein/ ift Slber lef�n e^ ganl^ bleiben/nbsp;fo mnf�n andgt; gan^ banon reben/^eigen auff^ ta^ nnb bentelnbsp;bn fagen/^a^ ifi �olb/X)a� ift fvctn/vmb ber einigfeit wilnbsp;(en be� wefen�. �enn man mns nie�t aebten/wa^folebe fp^nbsp;^e �opbifwnganefeln/ fonbern anffbie fpraebefeben/wa^nbsp;ba f�r eine wcife/braneb nnb gewon^eit i|t ^n reben�nbsp;�^(filbennnnfolebe weife ^nreben beibeinber@(bn|�tnbsp;f JHJwnb allen @prac�en/gemein ift/ fo �inbert nn^ im 21^nbsp;b�bmalbie'Prebieatioibentieanitbt�/^^iftanebl�ri^nbsp;�e ba/fonbern trenmet bem Ql^igkpb nn ben e:'Op�if�en algt;^nbsp;p. ^�en ob gleifb �eib nnb ^wo nnterfcbiebliebe naturenbsp;wb/ein iglidx f�r fie^ felb^/ nn wo fie non einanber gefcbei*�nbsp;ben finb/freiliel; feine bie anber ift/ �oe^ wo fie infamennbsp;men/nn ein new gaiil^ wefen werben/banerlierefie iren nnternbsp;ffbeib/ fo ferne folef) new einig ^efen betrifft/nnb wie fie einnbsp;bing werben/nnb finb/ alfo ^eiflPt nit fprie^t man fie ben ane^nbsp;f�r ein bing/ba^ niebi non n�ten ift/ber zweier ein^ nnterge^nbsp;ben nnb ^n niebi werben / fonbem beibe ^rot nii �eib bleibe/nbsp;nnb nmb ber �atramentlicben einigfeit willen/ reebi gerebt -�birb/^a^ i|t meim �eib/mif bem wbrtlm (�Da^) anff� brotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jL

^�i bent^/ ^Den c� i� mi niebi mejr febleebt brot im baef ofen/ fonbern Sleifcb^^brot ober ^eib^brot/ ba^ ift/ein brot/ fo mitnbsp;bem leibenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0aeramentli(b wefcn nn ein bini wor^

ben ift. 2llfo aneb bom ^ein im beeber/�ai? i|t mein %tuf / nbsp;nbsp;nbsp;ia

niit bem wortlin(^�af^)anff ben wein gebentet/�^en c� iff nu ��cm f Lt nifbtme^rfebleebter5Beinimpeller/ fonbern23luti^wein/nbsp;ba� ift/ein wein ber mit bem blut gbrifti in ein faerame'tlicbnbsp;^efen fomen ift^^�a^fep gnug non bem ft�ef f�r bielt;X^nfern/nbsp;bicanbernleret /r^eift / niebt^aebten/ bennwa^fiereebtnbsp;b�ncft

a^an�er�eif.



'25 wollen wir bie 0pr�ef)e ber ^uangelif�en nn

^^'Pauli ftlr nn�? nemen/nnfer gewiffen ^ufterrfen. �25n ^nfer ver^� � erftlicb folt U annemen ber �ebweemer eigen befent^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^

fffbefennenni�muffenbefennen/baf?nm bnhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iben fetb� nat�vticb lauten/

nach laut ber wort ^u reben/fen nnfer nerftanb reebi/ba�

2- �abc

-ocr page 414-

588 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Mt;

babe teinen 2lber fie fec^tett / �5af? We wort nie^t fei�' le� verftanoen tveroen/wte fie iauten- @o�c() befentni^folti^nbsp;(fage icfpaunemen / ^�enn Oa^ ift wcf fo vic{/ me^r Oettrtnbsp;�alb gewonnen. QBeii fte nu befennen/ Oa^ wo Oie wort/ wienbsp;f�clautcn/aitjuncmc weren/fo were vnfer verftanO reebt/^*^nbsp;befreien fie ouf^ mit irem eigen ^ngnt� lt;^rftiu*b/t�lt;^^nbsp;fern oerftanOniebt weiter beweifen O�rffen/Oenn Oie wortnbsp;^e(en/wie fie Oa fielen vnO (anten / �^a^ ift ein^/ Oas wererrnbsp;wobnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

J'�m anOern/be�aOen wtO oerbtnOen (te fifb wtt ^wo grof fer m�beonO avbeit/i^ine/Oa�' fie beweifen follen on m�flttt''nbsp;warunib Oie wortniebt wie fte lauten/fonO�rn anOer^ ^uuepnbsp;fte^en fein foUen-^ie anOere/0^^ fie onn an flat fofeber wortnbsp;anoere wort onO �^ett geben/ Oer gewW fep / OaraufT man �t*nbsp;^en tonne �Oiefer beiOer blt;^ben fie bi�^cv teinf? gef�an/23rt(�nbsp;f onOerlifb Oa^ anOer Vaben fie noeb me f�rgenomen ^ntbtt^/nbsp;wie Wir Oa^ aUe�? Oroben er^elet onO beweifet �aben/ ^^�mitnbsp;fie on^ gfeieb ^wingen/Oa^ wir beo Oem ftnn m�Oen bfeiben/nbsp;Oen Oie wort geben / wie fie fauten/onO fie ficb ft(b�? ^unbsp;Oen maeben mit fren ongewiffen (�gengt;

J^m Oritten / 2Veifiu onOfoU fa wiffcrt/ba� vnfer 2eTt/ t(�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|� mein 2eib etc) ift niebt non Sytenfeben/fenoern oott

maniaiQ5ottfelb^an^feinemeigenmnnOe/ mitfoUbenbiid^flabert * vnO worten/gefprocbtrt tnt gefe^. 2(ber Oer ^ebioermer ttrtnbsp;(0a�^ beOeiit meinen leib/ oOer Oo^ ift meme (eib^ ^eieben etc gt;nbsp;ift nicbt oon ^ott felb^mit fofeben Worten onOnbsp;�cfpivcben/fonbevn von SyZenfeben allein�

J'�lm bierOten/fo baftii Oroben gebort/ Oa^ pe fc�b� mal fre^ ^ert^ aller Oinge vngewi^ finO/ OnO temer Oen fei�^nbsp;beftenOiglieb bat bif?^ bewetfen worten/0a�^ er folle onO wnfnbsp;ft affo fteben/wie fiefiirgeben/vnO tonnen aueb temen gfWnnbsp;fennimermebraiiifbringen. Slberonfer '^ert ift gewif^ /nbsp;er fol vnO mii^ fo fteben/Wie Oie wort (anten / �gt;en 0oftnbsp;m felb^ alfo gcpeilet/onO niemanO t^ar teilten bnxbftaben W^nbsp;Oer Oanort nofb Oa^n tbnn.

^TJm ftinfften/^eiftn/ Oa^ fie onein^ pnO/onO mattw^i^ (et) wiOerwertige '^ert auf^Oen Worten matben / ^�a^ f�nbsp;(bt allein oitgettn^ ( weleb^ allein QLenfcl^ gniig were )nbsp;Oernaiicb wtOeremanOerfinO/ onOfiebfelb^ ontereinanOernbsp;t^en ftralfen mfiffen. Slber onfer ^ert ift niebt allein gewi^/nbsp;^onOern aneb rmi9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einfeltig onO eintreebtig outer ono

-ocr page 415-

wn^btnbntal^�rtfii $3jsgt; f�nfftcn/^ei^e �gt;afgt;irt/�)a^vnfev vnonbsp;^erftaui) aitf^ vngcwt^ oDer jtnfler fepca�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t|l)fe wel al�?

ivcv '^cre vit� vcrfMn5/@o ^aflu t^cnnerf) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^erriic^ ire^i=*

* ? �c Verticil/ ﻫ mtt �^tt)iO*en fanfl auff vnferm wt ftcj^en vno alfe fa^en/ @cl �enn vnD vngewipnbsp;fcn friftcrtt ^crt vnD vcrftan� ^aben/0o wil icb lieber bennbsp;ben/^cr an^ �lt;)iili(bem mnnbe felb�? gefproeben ifi/ben ba^nbsp;ifl) ben ^abe/fo an^bgt;7enffblicbem munbe gefpreeben iflzQ^rtnbsp;wl iff) beitcj�en fein/ fo wil teb lieber betrogen fein von Q5ottnbsp;^0nbsp;nbsp;m�gheb were)ben von 5)?enffben/��enn beirengt mich

^ott/ fo wirbt er^ wol verantworten/vn mir wiberf�attnng tbHn.2lber5gt;?enf(ben fonnen mir nifbf miberffattnng tb�n/nbsp;ivenn fie mifb betrogen haben vn in bie helle gef�rt. belebennbsp;^roi^t t�nnen bie @ff)tvermernifhthaben/�enn fte tonne�nbsp;fagen/Jch mil lieber auff bem ^ett f�ehen/bem Smingelnbsp;^folampab ^weitrechtiglieh fpreeben/ ^�enn anff bem/nbsp;bennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felb^ eintrechtiglifb fpricht*

I.

' ��jmnaeh tanftn frolieh j� ^�^ben/ beibe an beim �erben vnb f�ngften �erie�t alfo/wein lieber ^err 3efn ghnbsp;f ifte/ (l� hat fieh ein habber vber beinen wort^im Slbenbmainbsp;^i'baben/^tlifhe woUen/ba^ fte anbers? fvlle� verpanben wernbsp;be� benn fte lauten* 2(ber bieweif fte mifh nichts getviffef? le�nbsp;* ^u/fonberu allein verwirren vnb vngewi^ machen/ vnb freunbsp;� evt in tein en weg wollen noch t�nnen beweifen/@o bin id/nbsp;blieben auff beinern ^ert/ wie bie wort lauten/Jfl etwa^ fiipnbsp;Jer barinnen/fo haf�u c� woUen fo ftnf�er haben/ beit bu haftnbsp;anber vertlerung brftber gegeben noch geben befehlt*nbsp;'�o h�bet man in teiner 0(hrifft noch fprachen/basOfi) fvfnbsp;beutet/ober (mein leib) leibf^^eichen heiffen-^c^re nu ein Sinfternii? brinnen/ fo wirhu mtr^woljunbsp;halt^/ba^ ifh^ nicht treffe / wie bu bein^ Sfpofleln gutnbsp;v^�^lteft/ba fte bich nicht verf�unben in vielen ft�cten/ �l^/banbsp;bu Von beinern leiben vnb aufferftehen vert�nbigef� / ��nb ftenbsp;boch bie wort/wie fie lauten/ behielten vn nicht anber^machnbsp;'^u/wie auch beinc liebe mutter nicht verflunb/ba bu 5u fr fanbsp;Seft 2uc. 3fh muf? fein in bem ba^ mein^ '25aterf? ift/ vit fienbsp;b�^rh einfeltiglicf) bie wort in frem i^erhen behielt / vnb nichtnbsp;�Uber�? barank macht Sflfo bin ich auch an btefen beinen wornbsp;JJ�u blieben/ ^�a^ if� mein leib etc- vnb habe mir teine anberenbsp;bavau^ machen woKen/noch mach^ laffen/ fonbern bir befohnbsp;Retwa^ffnfter brinnen were/vit fie benbsp;yUlten wiefte lauten/@onberlich weil ich �teht ftnbe/ba^ fienbsp;f 3 Wiber

-ocr page 416-

wibcr einigen ^vtitd nbsp;nbsp;Q5(a�bcn^ f�rebni�

eei� wcrmcr m� gamp;riflo rcbe t ^�rcn/ wci�? icb wot/ �gt;cnn f te fm�) v��etvt� vnb vnein^ vbcr Ulcfew ^cxt

�of im i(fgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^en g�cic^ im SlbcnDwa�

orof vt�� wei� were/'25ttCgt; (rf; moUe Oocb nbsp;nbsp;nbsp;(ufi we ^cu verfu

fbnv tvK nbsp;nbsp;nbsp;auOprcfbctt m�cbt / �a^ teib im bret

tcb^�gt;o(^mrtv(i(b tticbi d^miOcr/cinfcUt�lt;v vn ri�a� iffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fageu/ben atfe/^^cmet/cflTcf/tia^ i|l mein �cib etc

mein 4ciamp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^^xt aifo f��i�be / ��emet/ effet/ in lgt;em ^rot ifi mti^

2cib/ olgt;er mit bem brot ifl mein 2eib / ober vnter bem bret ip mcitt 2cib/ �a adeve^ eitel �ebmermer regen/^�^^'*nbsp;Vrt febneieivbte ba rteffett/ ^peba/p�^eftu ba?nbsp;tiebt �iebt / ^a�? brot ifi mein �eib/ �enbern im ferot/mitnbsp;brot/bnter bvot/i0 mein �eib/��n feiten febteien/O wie ger*nbsp;ne weiten wir gieiibcn/ ftgt;enn er bette gefnget /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfi meit^

2�b/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were b�rr nnb belle aerebt. �ber nn er fpriebt/

brot / mit brot / enter brot / fo folget niebt / b��? fein �eib b� feiy ^nb w�rbe alfo tawfent ettu^fluebt pn gt0fe ober bte wortnbsp;�m/mit/enter) ertiebtc�/aneb mit gr^flerm febein/enb ei4nbsp;weniger ^n halten fein benn ibt-

T�Ceb b�rffen fic fa^en/ ^0 fie^et�^ ^efebneben/ ba^ riftn^ �eib im brot feo t �erabe al� weren (ie bereit ^n glemnbsp;ben wo wirf? beweifen f�nbten / '23rtb w��en boeb nicht glt^* �nbsp;ben ba wir beweifen/woi me^tiger/ ba^ brot fep ber leibnbsp;ri(�i/wcl(b^ M flerefer enb f lerer feinen teib ba Ui fein an^!^nbsp;rifbt/benn biefer ^ert/ 3m brot i(l mein �eib. �ber fie (iedettnbsp;enb ^eben f�r/^ott foUe ^ett (teilen/ wie fie e^ (mnbsp;vnb weit ev� febon t^et/f0 w�rben fie e^ bo^ nicht annemen/nbsp;weil fie biefen nid)t annemen*

2�(f il Wir nn gewaltiglicb gnng beweifet hoben/ ba^ wr* ber be^ Jwingels benteleo/nocb bef? ^c olompab^ ^eicbeltbnbsp;ftehen m�ge / @o hoben Wir bamitoneb erflrtttenolle bienbsp;^ert/fo vom Slbenbmal reben / ba^ (te vnfern verftanb ^ebetfnbsp;(ollen wie fie lauten* '�nb Wiewol ich biefelbigen imnbsp;wiber bie ^imliffben'Propheten gnngfam gehonbelt h^l�t/nbsp;vnb noch heutige^ toge^ nid^tf? von ben ^ebwermern bawi*nbsp;ber anffbraebt �Men blo�e/ naefte gl^fflin/ on einigtfprncbnbsp;ber eebrifft/ an^ (rem f oXertiebtef/ vn onff ben gr�nt�nbsp;bentelev vnb ^etebefet) oncb ^n hoben gefa�en/vn mein ^�cb*nbsp;linnoeb�ehet / wiebnlefen mag�vnb felb�?erforen in ibettnbsp;Lettern etc. amp;0 Wil icb boeb web eititttafMfefbi�^nbsp;^ert noch einanber hanbeln/vnfern ver^anb ^n fterefen^

-ocr page 417-

tem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�pj

'^aet^eu^ijl �xr crjle/ber (prient cap. 2lt;f� -�a fie aOen/nam 3�* fu6 amp;a� brot/vnb banrft vnb braclj�/vnb gab� ben J�ngern vu fpraclj/nbsp;ferner / (ffet/-4��^ifl mein -leib, Q^nber nam ben^�eeber �nbbanrft vnHnbsp;^b jnen ben vnb fpracb/Xrinrfet alle barauf�/^a� i jl mein blut bee newennbsp;*�ilainent�/ba� fur viele vergoffen wirt/ ^ur vergebung ber lt;5�nbcn.

^3cfc wort ftn�gt; burv^ �^em muntgt; �otte^ gefproc^en/ ob 1� wol oie @cbwcrmcr niebt ^�amp;rr ac^i^tvOen al^ b^tte |te etnbsp;Wa ein 2otterbn6 oOer rnnefenbolO gefprocben. -�en anebnbsp;ber Jwingel an einem ort gleieb �orni^ ober onfi i|�/onO fpri*nbsp;lt;bt / ^ir galten fo gar fefi ober f�nft lt;gt;rme onb elenOc wort^nbsp;�a^ t^ut er alle^ an^ Oer 5'ib^torifa (unfl ^enn einer einnbsp;bbfe fawe blt;it / onO oo�? gegent^eii mit Oer bellen warbeit fmnbsp;�ge? berheleiO tbut vnO bange macht /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erff mit Oer gt;0an0

lieb weifen/OrtO wgt;anl anffwerffenono fagen / feigt; �iebt^ / feb �icb^ ^uuerautworten / feien f�nffnbsp;lt;irmc elenoe wort ete. 2(ber Oaneb^ mn^ er aueb nicht anOerf?nbsp;Wehnen/Oen �ott fep ein Q55br oOer affe/onO alle weit fet) eUnbsp;tel flbcf e onO fteine/ Oie fchlecht inen laffen ben�gen/ wenn ftenbsp;folcheoeracbtnngb�^ten. ^of�immetOei�Jwinget�^'^beto* �nbsp;tica mit Oem �eifl in Schie�e fein ober einfi/ ��a^ man febnbsp;lt;he Wort mnfi an� Oen angen tbun/onO alsi arme elenOe wortnbsp;t^eraebfen/ 0o h^^h߫ fie Oenn gewonnen/ort Oie gewiffe war ' *nbsp;� $ eit fnnOennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jol Oer grnnO fein Oiefe belle wort ^n glo(igt;

tenortOoerftebert�

�^Jr armen elenOe Sleifchfrerter/muffett biif? Oennoeh bfe* 5gt;eii oerwnnOern / wie e�i ^ngebe/ Oa�i folche meebtige (Eifernnbsp;freffer onO Wellenbrecher / wiOer Oiefe eienOe arme f�nff worenbsp;fo gar nichts auffbringen/Oen ein b(o�i/ nacfetei?/ bocbmnti*nbsp;geei verachten. 3/� verachten gnug ^ur warbeit/ fo ifl Oerzennbsp;fei biilicb �Ott vberalle �^tter. 2(ber mit folcber reOe Jengennbsp;fte wiOer ftcb felb^ / wa^ fte f�r einen �eifi haben / vnO wienbsp;tbewer fte �otte^ wort achten / Oa^ fte Oiefetbigen tbewertinbsp;Jt^ort fchelten/ at�f arme/elenOe f�nff wort/ �aei tfl/ |te glen*nbsp;�en nicht/ Oae^ �otte� wort fittO / �en wo fie glenbten / Oa^nbsp;�ottt� wort weren / w�rOen fte e� nicht elenOe / arme wortnbsp;heiffctt/fonOern auch eine t�ttel vn ^nchftaben grOffer achtenbsp;Penn Oie ganbe ^elt / vnO Oaf�r Rittern vnO f�rsten al�? f�f^nbsp;�ott fetb^. �en wer ein einbel �otte^ wort veraebt/Oer achnbsp;^et freilichancb fein^ nicht gro�i.^en fte Ooeb vnfern verf�annbsp;be oOcr vnrecbte ft^tt fo fcb�lten vn nicht Oie wort �otte^ ftnbsp;bcfi?/were e^ ^n leioe. 23oie tbttt man aber ntt Oanebe/ Oie folchnbsp;^^eitOe wort/nicht elenO/fonOern berrtich/mecbtig vnO fchrecf

-ocr page 418-

^efcntrtte

lief) �a�tc�? ^ie fo(t matt t^un^ matt mti� (lt;c and? f�v ftettk 7?arret� (taUctt/ �^tc fotc^e wert ttir^t foitttett vcrac^tcit/tiocpnbsp;au^�citattgcttt^utt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

iO^Ctt �eitit;^teG|t)ttifamp;t t^ctitckv/vnt'OTdtt (c�6)mfitt�gt; Tfeljletb^^ctcV^it/fait bemeifct mcrbeit/Q�ttb �ie ^prtldx/nbsp;rrretCB ift - SinWgt; ift feut tt�^e /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft^t im ^oimct ) tttevt

fdn lui�e, ^mtttgett/vttb ader btttg fettt vrfac^ gegebctt mag mevbett/ �*�^ wert attbef^ ^ttttei�fte^ett �etttt (te iautett / mie wir Droben ge*nbsp;^ort ^aben / @o m�lfen wir Daraitffbleiben vnD Daran ^an*nbsp;gen/ai^an Den alter^eiiigf�en/ gewif�e(lett/fi(amp;er(�en Wortennbsp;^otte^/Die on^ nte^t ertegen noe^ feilen laffen f�nnen. �ennbsp;i(t anffj^ a�eretttfe(ttge(� gereDf (�af? ift mein 2eib/ �a^nbsp;i(i t0 hteitt feint De^ newen 4e(�ament�? ) Da^/ wenn man all Jnbsp;mdrt 4,cibgt;,wei� fprdf�e DttD wort infamen tr�ge/ @o f�nDte man �Joevnbsp;niefgt;teinfeitiger reDe oDer wort Darauf we�ienoDer nemen/nbsp;(^amp;rt(ln^fatt/a rtt(f)tetnfe(figer(agett von feinem �eibeonijnbsp;feint / Denn aifo / mein �etb/ oDer Da^ i(t mein 2etb/ Da^ tnnbsp;mein^int. � lt;

�^nn Da^ Die ^(^wermer f�rgeb^/^riftn^ f abe nie�f gefagt/ Jrt D� brot t(� mein 2eib/ oDer weit (r Diefc wort fpre*nbsp;cbt/ fo foi Wein geib Da fein/i(� nicbt^ �a^ fie Die wa^i �abf/nbsp;DnDfefeoerfneben/wte fie einfeitiger Danon woitenreDen�nbsp;'.^ette^^tifiu� aifo gefagt/ 3n Dem (trot i(l mein ieib/fo �eP �nbsp;tenfteofei me^rfwein/ottDmDcbtenf�rgeben/ Sf�ri��n^il^nbsp;tm brot/getfliieb ober Dent�iteb� �enn ^abe fie in Diefett wofnbsp;lt;en/ �a^ ift mein �eib/t�ttnen jtnD^ eineftg�rli e�e reDe/Wienbsp;Viel me^r w�rDen (te Diefetbigen ftnDen tn Diefett wortenecjtinbsp;Dem brot ift mein teib) onD Da^u mit gr�fferm febein/ �ennnbsp;fs if�^elter oi� einfeitiger gereDt/ weit ieb fage/ �a^ ift meinnbsp;t^cib / Denit / Jit Dem tf� mein �eib*

5oette aber g^rif�n^ aifo gefagt/'^eff (r Dtefe wort fpree^l/ fo fol mein Oetb Da fein/ ���rDen fie bait Da^er faren/ 3?^nbsp;ber g(gt;rif�n^ fpriebt ttiebt/�af? brot ift mein �eib/ fonDern/nbsp;mein �eib foi Da fein/D7n fan er^ol Da fein/ Da^ Dennoef? m'gt;nbsp;(bt brot fein 2etb fet� - @ibe Wie fein weren fie Da gebaltetifnbsp;^preebe er aberaifo/2Bentt (r Diefe wort fpreebet/fo foi meinnbsp;t^efb Da gegenwertigfein im brot 0o w�rDen fte abermaifanbsp;gen/3anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;freiiieb gegenwertig Da im brot/Si*

her ntebt wefentite^ / fonDern geiflticb ober ftg�rlicb- ^pre-� fbe er aber aifo/^ettn(r Diefe wort fpreebt/fofolmeinxeibnbsp;wefetttlieb Da im brot gegenwertig fetn. @o w�rDen |te fagennbsp;WiDernmb / 3^ freiiieb ifi fein ^etb wefentiieb tm brot gegennbsp;wertig/

-ocr page 419-

/ 2(6cr a(fb / nbsp;nbsp;nbsp;wefv nf (ic^ verf�an�^ctt wcrku / vot�

Icib/ncrntidyM^ einen wefentiidxn t^eib V�be vno nicbi einen S��areicntfd^en/^�erfe�i^e tvefentUebenbsp;l'eib/jft trente^ M im �^�rot gegentverii^/nber ai� nn^eiefx�nbsp;Vn�)nicbnvarbafiTig.

�7?mma/4Venn /nen ^otf feib^ Oie wa^i ^ebe/Oen �^ejet fte�en/ fo fvfivOen fie fe(b^ feinen ftelUn fo anfc(n^ ai5 bicnbsp;i�/ ^onOevn w�vOen /mer viei me^r (be^er vnO i�cfen Oavnbsp;in ftnOen/Oenn fie in Oiefem ftnOen- �^arnmb mer fieb mit Oienbsp;fern x^evt vn vnferm verftanO nie�t galten le/t/Oer lelfet pcb ninbsp;ntermebr mit ein� Raiten- 7�n ift^ la ^emi�/on� Oie ^ci^irev^fnbsp;Wr bci) ��) befebi�ifcn ^aben/ fie mbUen fid) nie^t galten lapnbsp;Kn/^a^ bemeifen fie Oamit/ Oa^ fie Oiefen einfeitig� �^ert f�gt;nbsp;�lanebfeltigliebnbsp;nbsp;nbsp;boren vnO ^n Ibcbern c^inenvii ^um 'lt;nt o

^in loef; ^inOnreb maeben/Oer anOer Onreb^ C 3ft ) �)er Oritte buref) (SJ�ein feib) ^le anOern fonft vnO fo/nne Oie |�febe Oas?nbsp;nei? @ 'Petri ^nri/fen- Q^n f�ren fo fofe fanle vifaeb�/ Oie viefnbsp;bnaemiiferonOfiniterer finO oei� Oiefer ^ert if� '^it ift lanternbsp;bngen on b�berev/Oa^ fie gemiffern/einfeftigern/beUern �^ertnbsp;ToOOern //�enn fie miifen/Oa^ er nicht beller noeb einfefti^ernbsp;mag ^elteliet merOen/ wenn fie gleicb felO�? Oie mabl bettennbsp;neucu/feooern wie fie f�len/Oa^ Oiefer �^ert ^ii beue vnO 511 �enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

* �eivt^ ift/ molten fie vn^ �ern erati^ loefen/Oa^ mir einen an bern ftelleten/ Oa fie viel mebr (beber on (liefen in finOen f�nO^ ,� jje{( ,nbsp;^eit/�in alfo einen febein betten/Oa^ fie einen bellern ^ert bet iwu*nbsp;^engefttirfKt/Oen Oer imcrnangelio fiebet/ melcber miifte al^nbsp;benn ^an^ onO ^ar nichts geltem 5?ein Teufel/ On febaffeftnbsp;*ticbt/ ^nfolt onO mnf� anOiefem'^extermiirgenonOoer^nbsp;^llgen/Oa fol Oir nichts f�r belffeiv

�Xnif \S(?4rfit� ifl ber anber/ ber fpitcJjf rap. 4. '^nb ba f�c affe� / �am .ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fue ba� Q5roi/ feAfteff/vnb bra't�/vnb ^abe fnen �nb fprac^/-^ad

�^ei� .�ctb / '^nb �am bc� �^eeber / banrft vnb gab fnen / 'Q7nb fie frun^ au� fm alle / ^^nb er fpracb inen / ^^ae ift mein lt;Sl�t be� newen jXeinbsp;ittwnent�/ba� f�r viel vergvffen wirb.

51'�^�biefem �^ert bat �arlflaO feine erfle geOanefen 00m ^ttto gefebepfft/'^eifbie ^Harcu^ laiitet/at� bt'l^en Oie 3�n iTarli�ab.nbsp;�er ^nnor alle getrnnefen an^ Oem ^eeber / ebe Oen gbe�Pn^nbsp;^Int/Oamit er fiiig^ Oarnacb anff feinnbsp;JtBeime blut oente folle/ mell Oer '�Berber nn febon an^ getrnnnbsp;^en fet) j|| ^(le^ lengeft oerleget /ono 511 nicbt mor^nbsp;�enn nicht allein OieanOern amp;angeliften/ono

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Panina

/

-ocr page 420-

�pauln^/ anbcr^ f(f)vci6cn/@oiWcvn cvfel^ a�camp; �� (u^ / Oa ev vcm aiWcrn fet( �gt;t� ^acvamem^ fa^t / n i d? tnbsp;reibt/Oa^ Dienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brot geifctt �Tabcn/vnO Oavnacb

riftu� fa^t/ ift met� 2cib. ^Darnmb mu^ ft(b �gt;i^ vorn tnnrfen vicbt^ nacb bev ovbnint^/fo bte anbcrn ^uan0lt;�^nbsp;lt|�c� vil 'PaiU�^/ Vrt �- S'^arcu^ feib^ tn bcr vcbc vcni

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr btt tl � d) t wibcv ft(b felb^ vn wtbf r bie an�cvn al

lc fciti�

Slbfv mi(fgt; tvnnbcvt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t� femcf/baf^ allein

^y�aren^ bi^ fukf febr^ ibt (^n fietnincfenalle barank) l^i^^ tbiu^ bar jU eben akifb an be ovt/ba b5?aub^n^ in fein�x^lt;^)^*nbsp;fcbrcibe�vincfee alle barank/ ^a^ c� ann ber inatjcn ftavetnbsp;fcbeinet/al^ fev ber '^ert in ^S�areo verenbert/vn au^nbsp;tc/(�pion �etnacbt/'�enWb ptete ^ie ft�nbe/fo were e^ gleiennbsp;ein ^^ert mitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5y?attb^b/init welebem boeb fr Jifi

en^ faf� lt;5(ejrfgt; p�egt ^n ftinnne. ^Di^ befrbU wb �fn Q5elerie/ 3cb balt/ba^ beiberlep/ba ^featibenfi allein f�r allen anbernnbsp;2:nttcFf a� i'ff^j�ejbi ( ^rinefet alle barank ) bn ba 5gt;�aren^ febreibi/atnvnbsp;ic �araue.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbern allein febveibtc^te trnnef en alle baran^)R

. ffiin �arumb gefrbrieben/ba^ bie^ween ^nangeliften haben wdl^ SttXnbsp;nbsp;ameigen/wie bie J�nger allzumal haben mi� b�fem ^ew^

bdvau� nbsp;nbsp;nbsp;geinincf�/ni(bi ^inn bnr|t/al^ anbere truncfe nieleiebi

h�^�^ finb/ba maii hai ni�iyen mehr benn einmal ein febenep�* ehe benn rnmb gangen t|t / �)cnbern ba^ fie habennbsp;x5efber vmbgeh�laffen frlle/pnb alfr me|fig baranknbsp;bas? fie alle bavant h^ben geirunffen/Q5leiel) wie fnea^ atm?nbsp;febreibi/ba^ er b� Se^^etrunef f�r b� ^aerameni aueb alfrnbsp;geben hat/ba^ fie alle au^ eine ^eeber rrnnef �/ba er fpt�iwilt;nbsp;2:ci(cc bic^ 'teilet biefen ��^eeber vnfer eueb- 2lfr frlt er faaen/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;warennbsp;�nur (�cb, ffe/ ober ein ^ceber warb mehr beii einmal eingefebenefi/nbsp;ber biefer ^eeber ^nr le^e warb gegeben/ ba^ fie alle an^ bemnbsp;felbigen trnnefe/ bamit bem altm Cfterlamb valere gegeben*nbsp;^/Yfo mag ^Hatthen^ vnb 557aren^ / von biefem frnbe rjjjnbsp;ebe^ecber and} verftanben werbiV ba^ bie �lpoftel frnnnbsp;vber '^ifeb ein ialicber f�r fieb einen Becher aebabi/aber

-ocr page 421-

vom ^�ben�mai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^s

ein fottberltc�crtrattcf were/vber bte anbent tr�nctc/fo VU imfuu vber aegeben w^Wen/�enttnbsp;nbsp;nbsp;brot f�nV er tveU fa

mufic C� alfo au^t^etU/ Va^ ein /aUeb^v (�f ft�rfc f�r ftcb ffUacte^ 2(bcr Ven weit) f�nVte er tticbe fc au�tcUen/ icnVer�nbsp;�tu� C� il) einem ^ecber (affen f�r pe alle/ vnV an^eiaen mitnbsp;^orten/Va� ein aemeiner tranrf f�r ftealle were/nnV niept cinbsp;�ein ober ^ween eberbrep allein f�r^nfe^en/bnb a��?^ntrin*nbsp;�ctt were/ wie bie anbern Berber vber ^iffeb fteb �unben ci^nbsp;Wialieb^nwieerwolt

Sltfo b^ er mit biefen acerbe freilieb 2(benbmal wo( llt;n mereflieb nnterfebeibfvon bem alten �benbmab ^rftlteb/nbsp;w er bei) ^alete trnnef aibt/wie ^neaf? f^reibt^amit bat vnecrfSc^nbsp;qUaVer 3�naerfinnbeweat/ba^(teba^^^�^���0en benefen/ 6�fan2unbsp;Wil er bamit machen / ba^ er ben ^ebetrunef aibt an^ benbmatnbsp;Uinem �^eebert 0o bat erbi^b^r ober �^iiicbf nicht aetban.nbsp;^nb fonberlicb/weil (g. gnea^ febreibt/ amp; (sxbe mit Wortennbsp;l^ebe �ebe auch an^a^ �tfi vnb aefaat / 3cb faae euch/ Va^nbsp;Jw hinfort nicht trinrf� werbe vom aeweebfe be^ weinfioef^/nbsp;bi^ ba^iXeich Lottes fome/wie wir b^ren werben�nbsp;, 31?m 2(nbern/ba^ er ein fonberlicbbrot f�r allen anberitnbsp;b^vten in bie benbe nimet/ feanet vnb bricht nach fofebem �e*nbsp;^�a haben fte fa m�ffen benefen/ QBicf wi( ber nttnbsp;einmal eftentfo er boeb ben �ebetr�nrf alt;�i5anbat* �anbsp;??ben fte freilichnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eben im ^naefeben/wa^ er f bnt/ vn ^nac

g^�'t Wag? er rebe.�en alfo bat er vber tifeb vn Slbenbmal begJ -ainb^ mit bem anbern brot nicht aetban/Ql^nb febet nn nachnbsp;btin 2ebctr unef vnbSlbenbmal ein neweg? an/Q3nb fr riebt/egt

fein Selb/ .^ie febweiaen fte fill vnb alenben einfeltialicb/ ^^^oer fraaf/wie �rot �eib fein m�attnbsp;. ?^m �ritten/ba^ er feinen Becher aibt/vnb alle baranknbsp;*� ^ttcfen beif�/ ba^ bat fie ia aneb m�ffen beweaen/weil er ^n*nbsp;^ttberalfoaetbanbatte/vnb ba^iinbsp;�P��t�f/(^� fev fein ^lnt/��?nb fie abermal ftil febweiaen vnbnbsp;Wben.�enn fie haben wol aebacbt/eg? m�ffe war fein/wa^nbsp;ejnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffolcbe newe aeberbe nach ber �ebe/ ba^

^vonnemeg? anfebet/vonnewem banefet/vonnewem ba^ ^jvebieite frricbt/vnbba^n ein fonberlich brot nimet/ba^ ernbsp;t?f^vfUnllefei(et/^nb feinen Becher auch vnter fte alle tci^nbsp;^benbmal mit einem ^rotzvnb mitnbsp;Ctnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�a haben fie wol aebaebt/ ^r wiffe wol wa^

rebe/bag? c� feinet frau�^ b�rfft/vnb bocb febet�

8ar ein new anber Slbenbmai fet;� _

@�mma

-ocr page 422-

CfievUmb fgt;abctt �c a�fif gcfle�/ nbsp;nbsp;nbsp;er �lt;

�iid)t bat ^ej�cn^en �oeb trinefen/ npcb KmanD f�rgdegt/ ot)er far^cfc^t/ exju�cr� cm/a(i(bcr^atf�r �ebnbsp;tm� getruttffen/wte f�r /m getege� vub ^e�anOen i�/nbsp;auch SKau^cu^ rn�?arru^fagen.��a �e affen/ nam et^nbsp;br�t etc.

��.

2(^^er ^ie ^ebet e� ^ar tit einer itewen weife ba^ee/ ^r �t* met vnb�tmmef e�t gewt�fonber�eb^r�t/baitcft br�ber/nbsp;bricbt^ felb^ vitb teUet� vitter �e/vitV (egetff men f�r/vnnbsp;�c e|]bt/^�V fprtebt babei)/ �oi^t� nteitt �ctb f�r euebnbsp;ben �X)e�e(6tgett ^(eteben tbut er ntit bem Berber aneb/nbsp;met vn ^ibt einen fenbeew� '^rnncf f�r �ea�e. 29on attberitnbsp;br�ten pei� er �e ntebt effen/ it�eb t^�n nn�ern ^etbern tritt'�nbsp;cfe/ (e^t vn fet^t and) niemanb nichts f�r/tvic er bie tbnt/tni^nbsp;tveifbem allen er iv�l an^eigt/ ba^ bt� ^rvt vnb^ein/ttiebi^nbsp;ein �blecbt ^rvt vnb tvetn/ wie bev bem C�erlamb gen��ettnbsp;tvarb/f�ttbern ein viel anbcrf?/fonberli(b�?/b^amp;er^/ neinlw^nbsp;ivieer^tttit werten felbeiansfprtcbt/fein �eib vnb fein ^itttnbsp;fett�

2f�f� haben wir/ ba^ Sy�attbeuf? vn S^arene? �ber ein �i�gt; men/vnb beibe an�^einfelti^� vnbfebier einerlev wert re*nbsp;��nr vereje. beit/�btt ba^ Sgt;?attben^ am enbe btn^u fe�t/biefe^ ��cfe/^wrnbsp;btin^ ber Vergebung ber @fntbf/wiberumb 5^aren^/ ba er v�w ^r�rnbsp;eunben. rcbet/fpricbt er/ (f nl�gefa^/ba^ t�/(?r fegnet e^/ba b�cbnbsp;anbern allenthalben fegen /^nebariftefa�/ba� i�/ er battrfi/nbsp;?Vie er felb^ 5gt;?arcu�? bet) bem Berber auch thuf/^�a�? tni(^/nbsp;bdndt/ (^r W�lle fagen vnb banef en f�r ein bing habe/nbsp;(ae^ieb f�leb^ benen/fvln� haben �ebbamit^u bef�mtttermnbsp;i� W�l tt��er ^n merefen/weil bie ^uangeli�ett uUenbsp;i� biefe wvrt (^�a^ i� mein �eib) auff^ cinfeltigrnbsp;rredjti�t/nbsp;nbsp;nbsp;fei^en/fait man barank nemen/bas^ e^ freilieb f eine �g�rliett^

�asti�mdn rebeu�cb einiger ^rvpuf? barin fein m��c. ��enn w� eM^^ ^r�pn^ brinn� were/hette e� freilieb ja etwa einer mit eine�fnbsp;bueb�aben ger�ret/ba^einanber^ert �ber ver�anb h^^^^nbsp;m�ge fein.@teieb wie �e W�l in anbern fachen t^nn/ ba einfnbsp;fei^t/ba^ ber anber au�en le�t/cber fe^t^ mit anbern w�rfe/nbsp;al^ 55�af f heu^nbsp;nbsp;febreibt/ (^hri�u^ ^abe ^efa^t/^c ie^

bem �ngef ��tfee? bie Teufel au^freibe etc. tuca^ aber affi^/ @� ich bureb ben Q5ei� Q5�fte^bie Teufel au�^treibe.nbsp;ba ^aren�fagt/^in^ame^abe brei�igfeltig/einer few^nbsp;�igfeltig / einer hunbertfeltig frucht getragen / fugefnbsp;^uca^ fcblecbt / �nb e^ trug httttbertfeltigc fruchf /

-ocr page 423-

vorn f�bctibmai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;397

^er f��cf vk(/ �a cmcr ben an�Jcrtt er Oevct e�Jer ankr^ rc�Jcf � ^gt;3� aber fmb fte aU^ttmat a�fT�? aller emfelt�gf� giet eb/nbsp;(elft pfb feiner mit einem bucbl�aben anber^merrfen Oennbsp;�gt;er anoer / Sllf^feiten fte allefampt fagtn /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fan niemand

anber^/einfettiger vnb ^ctr t Oc r eanon reOen/ ben alfe/ ��afi?

mein Scib. ^0 beeb ^ucaf? enb �Paidu^ bet; bem ^eebrr anber�? reben / ��enn i^^attbe�^ vnb $gt;?are��t / wie wirnbsp;�vVen werben*

^^i( benn ba biel Jengen (leben/rngleieb in werten eber 'in ftimmen/m�gen wir fr�licb bnb fieber en� anff/r ^engniftnbsp;mflen vnb baranffbrteilen vnb glenben* �enn fe �ett fpr�nbsp;fbt/ba�?iweiermnnb ^engntf? fel war fein/wie viel mebr fel*nbsp;wn biefer bier ^engnt� bn�t (leref er fein / benn aller �ebbJff*nbsp;5Jerffbreienbnb planbern/ @ie b�rffen/aniebtfagen/ba^nbsp;^attbeu�?/ 5��aren^/2nfa�?/�Pan(n^ nicht fe geleft/beilig/nbsp;Hem bnb geifllicb geweft finb/ al�? pe bnb bie /ren finb, SJ�a*nbsp;^^nfteab(ff0l(bcv Jengen rebe^weiffelbafftig/fe fel billiebnbsp;�^er ^eb wermer rebe biel mebr ^Weiffelbalfti g feiti/fonberlicbnbsp;Gelifteentereinanberfelbf? bneine?/feiner feinet ^ert�ge*nbsp;tH/bnb werben fan- Slber.biefe bier Jengen im '^ert ancbnbsp;bncbftaben ein^ finb*���it ben bnfern rebe icb alfe/^ennnbsp;�y�e^cbwermerf^nnenanfF alle bing wel antwerten/ weilnbsp;he feine @(briff)r/fenbernnarfte�ia�?lin geben t^�renans?nbsp;'Menem X'epffe.

2lttfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifl tgt;er2 2* nambae 55ro{ /banth/wb

tgt;r ad^e- vnb g�be fitcn vnb fpracb/'^ne t jl mein ^^eib/ber fur lt;�cb gc geben Jvirb/^o(cb6t^uf5U meinem gebeebtni�, ^eOelbigengieicbcnbsp;ben lt;25eeber/nacb bem Ibenbmai vnb fpracb/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|� ber �ec^r ba�

Xcf�amenf in meinem�S�it/bae fur eucb vergoflenwirb� ^i^r/m welt fagen laflen / ber bette allein annbsp;nbsp;nbsp;�nca�?

9nug in bieferfacbe / fe flerlieb bnb fein rebet er bemSlbenb* 9'fag�^�i^^ b fSe^etrnncfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mc breben

kf � ^^�lt;��^��fgt;^�eeber/ban(ft vnb fpraeb/5?emef benfeibigenvnbte� eueb / 3cb werbe nie^t trincFen von bem ge#nbsp;��lt;fbfebe�QBein|�Pcf$/bi�b�63ieicb lt;^o�e� fbme�

^Zc bezeuget gbrif�nf? / �i� felle fein letter ^rnmf S^^anff ^rben fein mit feinen 3�ngern / ^alb aber bar*nbsp;j�^n gibt er ben ^ecber ^ein^ bef? newen �benbmat^nbsp;�benbmal/ wie ifi� bennbsp;^(^^tt^uttcffcin f0l / cv feinen ^einnbsp;��'21^ trincf e' wiO^^ 2er gei^etrnncf ^ein^/fe fan Wntcbfnbsp;I �ein

-ocr page 424-

fdtt/bae? cr ^avtta(amp; �u trittcf ctt glt;6t/3l�^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ittZ

fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt;a�? fc(rt Oaf? cr nettwef/ttemHc^fem blut/ ober Do^

ttciDc ^cftameu t in fein� blut 2(lfo ftc�iet Jic gut�^ gewaltige licb/�u^ irt� Slbcnbmal ff amp;njli nubt fc^lctbtcr wcin mag fctmnbsp;m�tibtef�u fagcn /nbsp;nbsp;nbsp;wer wcif^/ eb fulcbe wort rom

Sci^ctruuct/ ff ^riflU�� oor ober nach feinem �benbmal gerebt fat/^�enn 2uta�?febreibt/er^abefolcbe wort vor bem Sbeubnbsp;inalgerebt/ 2(ber5�?�att6eu�^rnb55?areuf?f(breiben/ al^nbsp;lt;rpe nach bem Slbenbmalgerebt 2Bo(an / fo fielet biefatb^nbsp;Darauff/weleber (f uangelif�c bicreebte orbnung im febreibe�nbsp;balte/ ^elt fie gu(a�?/ fo ifl bie fache fcblecbt vH rnfer berO^�*�^nbsp;reebt/rnb bie �ebwermer pnb verloren/ bof? blt;^t feinennbsp;. uel/Ober ^weiueln bie ^ebwermer bae? / fo finb wir bofbnbsp;wt�/ba^wirre(bt6abe�/�a�?ii�vn�^gnug�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

� (P �giO'� las? buf^au� ber ^uangelifien eigen wort bub we�** lernen/ welcher bie rechte orbnung im fchreiben hotte*nbsp;rechte orbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^gucof? lt;m aufaug feinee? ^uangel� be^ euget/bo^ *

nwjeitim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|,� orbetttlich fchreiben/�nb ba^ beweife�

iibeixbnwu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thlt;^t/� en fein�uangelium gebet fein auffeut

anber/bif? an�� enbe/wiea�ewelt jeuget^berfolch^ h�^^ , lt;heuf5 Vttb 5^areu�J nicht verheiffem @ie tftune? auch nievt^nbsp;wie ba� in vielenp�cfen ^u beweifen were� ba�Q�atthe��^*nbsp;bieanfechtuttgff�rif�i befchreibt SKatt4* vn bie erfcheintttynbsp;gbvif�i nachher Sluffer�ehungete. ba er gar bie orbnung�^nbsp;lt;ht heltt^n 0.2(ugullin �e confenfu Euangdiftarum Viel fi^nbsp;brinnen erbeitet ^)elt hoch Sy?arf U�? hie orbnung nicht/ ebejjnbsp;un biefem ort im ^Ibenbmal/ ha er bae^ (l�cf C�nb fie trunWnbsp;alle baraufJ )fent f�r biefen Worten (vnh er fprach/nbsp;mein ^luOetcfo hoch von natur v� art fbl hernach fvi�tt^nbsp;^itil benn fein ^weiuel ifl/ baeJ 5gt;5�a(t�eu�? vnbS�ott^nbsp;�starfu^. t)ie ^renge orbnung nicht halten / 0onbern �ucast herv**nbsp;u(a$*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft(h biefelbigen ^u halten/ vnb helt ftch auch/

5^aftheufi vnb $Sfarcu^mit irem fcbreibennach0�|�^^?L orbnung Anrichten fein/v� nicht wiberumb. �lnb m�ffe�tnbsp;gen / ^a^ 5^attheu�i vnb SY?arcu^ �aben baf? nach gemnbsp;wenSlbenbmalgefebt/ welche hoch nach hem alten Slgenj;nbsp;tnalgefcbehenvnb^ufe^enil�- �enn fte nichtgro^nachte*nbsp;orbnung fragen/ haben gnug / W pe bie gefebiebt vnb warnbsp;fteitfehreibem �uca�? aber her nach inen gefchrieberth�tt/^^nbsp;rennet/ bait feinet febreiben� vrfacben einegewefen feo / ynbsp;vielanhere folcbegefcbicbteohn orbnung gefcbrieben�mtenbsp;barumber�?f�rgenomenhlt;i^eorhenf(ich fufebreibem

-ocr page 425- -ocr page 426-

400 Q^cfcntiti�

ifi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fomct wie attirer fc^lec�tcr^efrt/

^i� ob er wo� auc^ QBem ift/fo i|� er �^oib fo mcb^ gewacbfeii/ wie er i^t ift Q5iei(b wenn man SHaltnafier onter weni^nbsp;^Vaifer ^ort e/ Oa i|t ^affer/aber fo gar bl�almaper worOen/nbsp;ta^ nicbt me^r gefebmerft wiro �a fan leb von foiebfnbsp;fa^en/�a^ �^afler ift niebt auf^ oem ^orn gefebepfft. 2�iflt;gt;'nbsp;�ftoer^einim 2(ben0mai/ nunicbtrnebreingeweeb^^oon�nbsp;^einfloef/ �en� geweeb^ vorn 253einfto(f if� gewi^liebnbsp;ftbu�wv^eitt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr

2B3e/ wenn ffbrif�uf^nfcbf aetrnnden bette in feinem w 6enbmat/fonbern allein Oie J�ngert 2(ntworte i(b�^ie we�nbsp;lt;in7�arr mebr fragen f^nOte oenn^eben Reifen antwortenfnbsp;fiejet nicht gefebrieben/ Oa^ er Oen ge^et rnnef getban b^nbsp;fce/oennoeb wirb er benfelbigen nicht Oen J�ngern alleine ge^nbsp;�eben / fonbern auch mit getrnnefen babem @o werben bt^nbsp;J�nger freilich nacbfoltbem gebetrnnef auch nicht mehr g^nbsp;trnncfen/fonbernftch �btifto gleich aebalten haben� ^ib^nbsp;nmb/fo bie J�nger haben nach bem ge^etrnn�/be^^jifnbsp;^lut getruncfen/wtrb er obn^weinel mit inen getruntfen b^nbsp;hen� �nch wae? narre ich felb^ mit folchen tollen fragen?nbsp;fcp gnng f�r ba�f erf�e ft�cr ane?nbsp;nbsp;nbsp;gnto^/ ba^ f lar gnng i^

�^m�ffe nicht ^SeinfioefeJ gewteh^ im �benbmal gb�^^� * fein/jlis nicht^einf�ocfe^geweche^/fofan� nicht�anbee^nbsp;ZS .4nbsp;nbsp;nbsp;�.fein/bengbtt|�^^lut/(ant^feinerwort/b�?il�meinb(wt*

anbern/bi^ f��cf (�er f�r euch gegeb� wirb)weleh^ a�ramp;. allein gneae? onb Paulus fehen / martern auch nochnbsp;�chwermer/fonberlich ffarljlabifcher 5��lof ten/vnb geb? tuynbsp;^eil ba liebet / �er f�r euch gegeben wirb / al^ gegenfpern*nbsp;ger gefchicht/fo f�nnegbnltu^ leib ni$t im SlbenbrnalRt^'nbsp;weil Weber ba^umal nochnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gelb f�r o��? gegeben/ ober

fein ^lut oergoflFen wirb / ^onbernim er|ien Slb^bmm mu�^alfo lauten/ ber f�r euch gegeben folt Werben/ljUbi^nbsp;alfo/ber f�r euch gegeben warb� O finge hohe Q5el|ier�nbsp;auff blt;*b ich im ^�chlin wiber bie ^imlifchennbsp;reichlieh ber fraw igt;utba geantwortet im.guatern 3^

@3e feben nicht folche (�eifier/baf^eben fo fiara wiberjw felb^ i�l/al^ wiber on^/wa^ (ie gauefeien� �enn la�?nbsp;garlfiabf? ^ert gelten / �a�? i|i mein gei b ber bie fi^t /nbsp;tfi mein ^lut/ba� b^ fWt ete�wie wirb benn ba fein geibnbsp;hen on fein ^lut oergoflen gegenwerti^wie bie wort tautenbsp;�er f�r euch gegeben wirb/b�^ f�r euch oergoffen wtr^i^.gjnbsp;riftU�? fan M nicht Hege noch vergeblich rebf/baer

t

-ocr page 427-

40 j mfin Selb f�v eucb �e^ebe�/ �gt;af^ if� me tn ^(lUnbsp;Fur eufb ver�o|Teit*^7awtr�)�? alDa ntcbr gegeben nod) vergopnbsp;hu/ Wie e^ Ood) fcitt tm�ftc/tvc �)er lt;�(bwermer funft in fie#�nbsp;Ifu Worten foUebefielen, ^onn^ fie nu bciix� in /rem 2lben0^nbsp;Wl amp;aben/ nemiieb /nbsp;nbsp;nbsp;�^riftn^ Selb on�gt; ^lnt aWa f�K/

Fur onf^noeb angegeben nnO onuergoflen /vno Ood) war fay W er fpriebf/nbsp;nbsp;nbsp;fei) ber Seib on�nbsp;nbsp;nbsp;u t f�r on^ gegeben on�

^fgoffen / Sieber / fo wirb onfer Stbcnbmai ancb biefeibigett Fvort war be^aiten/ob ^(dcbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$t niebt / fonbcrn

uor einmal gegeben ii�Sief^ weiter imfeibigen b�tblin bafl� �upba^n.

3^m brittenfometbiefer'^ext Sute� �a^ i/lber^ed)er/ nbsp;nbsp;,�

W newe ^ef�ament in meinem ^Int / ba^ f�r eneb vergop �ec^c* amp;�a hn wirb/^�er muf? �eb leiben/Q3nb finb nod) heutige^ tage^nbsp;J]id)t eine^ / wie fie benfelbigen gnug martern / vnb rabebre��nbsp;Wen w�Hen* Witter nimet ba^ wortdicwe ^eftamenOf�r fid)/nbsp;�Oer anber ba� wcrtCin meinem '^luCetc Xeiner aber ac^f/nbsp;Fvie cv feine naefte gebanefen bnbglofen mit 0(brifit vnb gmnbsp;oberiterefe�

^3r wollen nnf^aueb entmbiett�^rltlid)/fe/|en allein Stt vnb 'pauluff biefe wort ( ter^olcb^^ t^nt ^u meinem gebeebtnbsp;� ui^)t)nbfe^nf?allebeibe/ ba pevonr^rot reben/onbniebt/nbsp;fie bom feeeber rebem �enn pe halten^/nbsp;nbsp;nbsp;fei) gnug ei�

jUalgerebt/ alf^bennauebwar ip/wiewolc^auffbeibetbei( Je� @acrament�? bn alfo aufff? ganigt;e Slbenbmal ge^et/wienbsp;ba� 'Pauluf? weiter au^preie�t bn fpiid)t 0o offt fr bi�brotnbsp;^lfet/bnb bon biefem ^ed)er trinefet/ follet ir be^ ^(^rrn tobnbsp;^vf�nbigen etc ��a^ t^unpe barumb/an^iGeigen bicbrfa*^nbsp;webn frnd)t biefem 2(benbmal^/nemlicb/ba� wir Q5ott lob� 5vult;^tbt�nbsp;jub banefen fD�en f�r bie erlofnnge bon 0�nb� bnb tob/wie ^benbmd�.

3�ben mnpen banefen bnb loben vberirercrlofungau^ J^�Vpten lanb. J^ienon folt man reben bnb febreiben / �onbsp;�^ittg� bn^ bie 0ebwermer in folebc feinbfelige bifpnt ation�nbsp;kXZJT @ fel^en aneb beibe Suea^ bnb Paulus f�r ben ^eebernbsp;Oobiefe wort (^ePelbigen gleiebenaucb ben ^ed)er nachnbsp;. bem 2(bettbmal / ober nad) bem pe ^n abenb geffen ^at^nbsp;�^�arnmb ba^? 3eb aebt warlieb alle^bmb ber ^nf�nffti*nbsp;^!^@d)weriner willen- 2(l^woltSuea^ mit bem wort/wienbsp;SJF einem pnger ^ur�ef beuten bn erinnern bee? Se/^etrnnef^�nbsp;folter fagen/ ^cbenef waf? ieb brobengefagtbabebomnbsp;Jiytruncf/ ba^ffb^ipu^ niebt me^r bom ^Beinftoef^ gewe*nbsp;WStrinefen wiU ba^bn fawiffeft/ iebrebebiebon dnan an-

I 3 ber�

-ocr page 428-

4o2

ecrn tnmcf/Der nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�?nnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcfcamp;e�cn ift / �gt;a matt

aller Dhi�c �atte aufeeamp;^rt^uirtntto vom ^emflorf^ge* wec^^/vn� Mntdx �icfcrt trunrf/ f�rcgt;cnfelMgcnl?e�cmincfnbsp;vcrfte^vIl/fonOcru f�r einen trnnef ^nm anfang Ve�? newen Slnbsp;benVmalf^* �2?nV fon�erKe^ reOee guea^ vn�gt; �Paulus fo(cf}ei^nbsp;bei) Vern ^ee^er vntgt; niebi beim ^roi/ Venn i� fe�rii eher vnOnbsp;n�tiger ift bet) bem ^ec^er / weit man 5ur (e^e nic^t pflegtnbsp;rffen/fonbernju trinef �/auffbaf^ (� niebt bev Sebetrunef tv�rnbsp;be verftanben/ wiewol e� anffbetbe�? vnb anffs ganiieSlbenbnbsp;mal gebet/gleicb wie aneb ba^ fl�ef brobf vom geveebtni^ et f�nbsp;��3t laflen bie febwermen vnb gloftren / wiepe w�llen/nbsp;be�? finb wir freiltcb gewi^/ ba� 2ucae? mit biefem 4e)rt (^ie-�nbsp;nem M� fcv-^ecbct ift ba^ttcwc�^eftament in meinem^Int) nicbi^^^nbsp;irtmeinwd ber�?/@onbern ebenbaffrlbigefagen wil/baf?0 Sy?attben^nbsp;jjjij) 55�arcn�?/mit biefcm ^ert fagen/��a^ ift mein ^lnt be^fnbsp;nemen^eftament^/ ^enn fte m�ffen niebt wibernanber/nbsp;fonbern miteinanber einer ineinnng feim S��aebe nu ben UKtnbsp;gnca^ wie bu milt/ fo mu^ ba^ bie meinung fein / ba^ 53^lt;�r''nbsp;tu^vnb^�^attbeu�fagenC�afJtf�meittblnt be� nemennbsp;(laments ) ^enn mit nu Vuca^ mort alfo faflTen/ ba^ pe iftt^nbsp;geben lt;m Slbenbmal ba^ blut ff brif�i ^um nemen �^ef�amenf/nbsp;mieS^�arcuf? vnb ^5�attbeu�?tbun/ fobabenmirgemi^ltiamp;*nbsp;feine rechte meinung.^er/naberanber^ faffet ober martert/nbsp;ber bat fn nicht recht / beun fo w�rbe er nid)t mit ben anbertinbsp;(timmert* darauf? fol^t bafi? c� grobe Rempel (tub / bie au^nbsp;ben worten2ucef(bUeftenwollen / i^^m�fleber ^ecbetWinbsp;^lut fleben/wo mtr feinen worten/wie pe laute/folgennbsp;(en/weii er fpricbt/�er ^eebet/ ba^ neme ^eflament in metnbsp;ncm blut'�enn pe benefen/im blut beiffe hie/gleicb/ wie eijnbsp;^�awr in 0fieffeln/ober flcifch in ben t�pnennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fic

beeennenm�fren/ba^folcbemeinungim $gt;5�areovnb tbeo rticbtfein fan/vnbocb fa nicht wibernanber feinm�ffemnbsp;S�^ca^ aber rebetcwie er of�t pflegOi^breifcber weife/ t^eunbsp;3� pnetierflt;�i�e$etbielt;^brcifcbefpra(be/Pfalm*7S. ^rePrief�erf�ertnbsp;Pden im (m 0cbwcrt/ba^ ift/fte pelen burcb^ febwert^tem/�ienbsp;�(^wert.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lYcn henben erbencft/^bi*e*4ba2? ip/ bet) ben h^tt^

ben auffgebertcft� 3t�/^ir ttinefen vnfer maOer in gelt/Ji^ If�/vmb gelh3tem/bie Xnaben pelen im bolb/baef iP/pe peienbsp;vnter bem bblb/l�lt;i^fie tragen mupen^tem ^)ofee/5lt;�eob^nbsp;net in ^acbel/ba^ tp/vmb �Xacbel/vnb bergleicben viet^iPnbsp;nbep�/ba^3�)iitiff ^^i�effeb eine meitleufpfge beutungnbsp;boeb alfo/bae? e� gleicbwol an^eige/ba^i bing mPfle gegenwernbsp;tig bafein/bawoner rebetf

-ocr page 429-

DOttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40T

2(�foamp;tcau(^w��uca^fa3cn/ ��tefer ^e^er if�

^c|�we�t im quot;�juf i�/ biut/c0(r lt;wif Dem b(wt/oDer vm05 blutf? mitlen et(. �teief; w� Sj�atrfc*nbsp;52^ fpncbf/ �a� i� mein ^lut Def?nemen ^efiamenf^/�fi�nbsp;quot;^eeberfan/a ntd^t Daf?neme �^eftamentfetn/ tnft�bevnbsp;oDevDnrcb^nUer/ cDermnb�plber^ willen/ fXeDcnnmtcnbsp;l^icb�gel�ftDiefemort / tiefer ^ee^er iflDa^neme^ef�a*'nbsp;�jcnttm^im/ fo fetn/Da�Dnniebt wiDer 55?a�j?en^ vnDnbsp;JTfaren^rcbcfi. �enn einem /��len vn^enefifcfxn �eif� i�nbsp;MDe gejage/ Da^ Dte more �uee auff �enDfeb fo viei mDUcn/nbsp;^iefer^ecamp;ertH ein nem ^eftament/ niebt fernem feb^ttennbsp;filbert oDer DefJ^ein^ fialben/ fonDern Def? bintf? falben/vi�nbsp;Jon megen/oDer vmb De^blutf?ff^ri|�i mi�e/�a^ ein �euD*nbsp;icber mDfamp;e ��eaf?fere Da^eimen oDerfonflbev fiebaifonbsp;�u^reDen/l�iefer ^ecber ift Da� neme ^efmmenf / De^ b�ntf?nbsp;S^rifii ^aiben/^CiCb^KDerman alfooerfie^ef/ ^Cer ^eebernbsp;lt;|ieinnem ^el�amene/Darnmb Da�g^riflnf?^�ut Drtnnfif�pnbsp;^^O(cb^�lt;^beicbw�0en fomeie^oien/Den tere �uee0e�gt;nbsp;qQ tvi^ machen/ ^enn an^^enomen/Daf? er an|F ^bre^nbsp;tfebe meifereDee/ i|e er an im felb^ auffj^ allvrfleriiebf�nbsp;^nD eittfeiei�fi ^ereDt / DnDmie55�aef^eo vnD 557arco aller

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�immee /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Daf? er Die more verfe^ / mie Die

^oreifebe fpracbe^ege/ �ennDa 5gt;�attjeu�? fprie�e anf�^atto, ^^�lecbiff^e meife/�a^ lt;|� mein ^(ut De^ nem^ ef�amentf?/nbsp;JP^iebe �uta^ anif^breifebe meife�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if� Da^ neme ^ef�a*

J�^�e in meinem ^lutT�n i�/nem ^eflamene in mein^ blut/ ^^'Dmein ^lutDe^ nemen ^ef�amentf? nicht mtDereinanDernbsp;�^eeve/fenDern einerlevmore vnD Deutung/ obn Da^ nicbt ei^nbsp;JJHev orDuung gefegt t|� / melcbe^ macbt Der ebreifcben quot;^e^nbsp;are/mie Die �eierten mol mi�em

. ^^D Damit mir aller irrung abf omen / verDeuDfebe icb ��ef�

^ert �uee auff^ Deutlicbf� V� f �r^efl alfo/�iefer ^eeber nbsp;nbsp;*lt �*

J�^a^neme�^cl�ament in meinem ^lut ^iemol �ucaf^fein mmuu� ^Ft)fei^e/fonDern alfo reDet/ � iefer ^ecber Daf? neme ^eflagt;nbsp;in meinem blue etc ^Belcb^ fiemauD l��et/ m�cbt mitnbsp;^JD^-5l�)Dolmeeffben/alfo/ Da^ i� Der ^ecber/Der Da^ nemenbsp;55Jtamcne iflin meinem ^lut Slber meil 'Pauluf? ( Der ebennbsp;Me more �uce f�ree)nur ein (3f�) fe^t vil fpricbe/^iefernbsp;i* if� ein nem ^ef�amene in meinem ^lue/@o mu^ frei liebnbsp;einem(3fl)^u Dolmeefeben feimnbsp;7^3r gefeie aber �uea� mit Paulo ba^/Da^pe Dienbsp;'�^^ifebe mrife^u reDeuau Diefem oref�eiff bebaleen baben/DefI

I 4 �S�au

-ocr page 430-

4o4 ^{ferttw� �

�nb 5^arai�? / tgt;ie c� auff�rtccStfc^c weife an�^ �cfprov^en amp;ab�/Stuff manbie wpvt �6^i�i befte eigentnbsp;tidier bette/vub beuf�ufftigeuS�iotfeTi fteuren mcd}te.X)eurtnbsp;�cwaiti�hfb �ufa^pn�gt; �Pautu^nut trem �^ext besgartnbsp;^ut O f?abeu gef��r^t/ behuneu fie fclb^gt; ��nb wer^ ni^nbsp;ebt wet�f/ber tefe mein SSgt;�cblin wiber bie bimliffben Pvopb^nbsp;ten/guatern �.^)*ete. ^ie fteaber be^garlftaos^ute ft�v*�nbsp;^en/aifo f��r^en peaueb ber @(bte(tlt;^v�uto/wet(be ba^^u*nbsp;toverferenvnb�inbenanfeben/wie wir broben geh�rtnbsp;ben unbfagen/ 5)�ein�eib ber f�r end? gegeben wirb/t�nbsp;ncmU(^/ eine geifftie�e fpeife^

�.v*er^c^ ^Otanweitbie 0��uca�ba^'^utobet)b�^e(berfebi/ lt;^en Vttb fprtcbt/2)ie(er ^eeb^r/ fie biefen ^ert auebnbsp;tgt;mbferen unb fagen/^a^ttewe �^edument in meinem blut/nbsp;ba^ f�r euch vergoffenwivb/ iffbiefer^^eeber/ uemlicbe�^nbsp;geiftlicber trauet � te b�ueft bieb bie ? ein (eiblieber ^eebev/nbsp;tfteitt geiftiieber tranef� Sieber was^ maebt Sueas au� folebe^nbsp;@cbwermern/wen ftc in alfo Pmbfereu^ ^r macht folcbe Se�^nbsp;te barau�?/bie filbern ober g�lb^ ^eeber f�r gei|i�cbetr��d�nbsp;batfen.'�a^^ foit mir boeb ja cinfcl^aniev Q3ei|l fein/ber (eibl inbsp;ft�berne/g�lbene beeber fauffen vn oerfcblingen wolt/^^/nbsp;f ome ^u mir nicht/ b^ii^ wein gelb onb golb balbau^gcfor �nbsp;fen/'�nb foit viet fcbwerli^er ^u halten feiu/beun bo^gao^jnbsp;^apff umb on mehr goltf? ob� meffenoerfcbliugen/benn bg�nbsp;^apffumbmit^^effen verfcbliuget

i?nffirp4,h. ^3b�^/�f���cb^i^bett onf�rficbtigen �dffern/wel^ oe(Beif�er. metue� / WO fie a� einem ort irem b�uefet fbunen ei�^nbsp;f�rbe machen / fo fep e^ alleutbalben wol gemacht/nbsp;feben nicht ring^ pmbfi^/wie fteb^an anbern brteauebnbsp;mc / ��ennbaftei� 5xareo Pub S57attbeo f�nbtennbsp;55?einSeib iff bacf/mein blut iff ba^/uemlicb/geifflicbefPlt;^�^nbsp;bnbtranef / weil ffe ba^? ^uto bafelbff fuuben alleinnbsp;wolten fie bamit vmbgeben/ fve� gcfallett� / wie /ene imnbsp;�iel mit ber @ufanna/pnb baffelbige Perruefen Pubnbsp;mit falfcbem ftnm ^aben aberauffbeu Suca^ nicht /nbsp;nbsp;nbsp;K

berfelbige mit irer funff bureb feinen ^ertalfo rumbfer^ �gt;�� be/ba�? fie mit all� febanb� pber irer putugent ergriffen w�toe�nbsp;^gt;St^ b^'fi ia/bep ben perf erten biff uPerf ert/ pfaim* *� *nbsp;^ie wolten �otte^ wort vorn leiblichen tn^ geiff liehenbsp;Pttbferen eben bamit ffcbfelbj^ not� geifflicbenin^leibucpenbsp;J�enn Suvas? ff eblt;t flerlith wit feinem ^ufo ba/ Pil geiget bo^nbsp;mitauff benleibliebm Becher PnbfpricbtOirfer

-ocr page 431-

�wm lt;6eh�gt;m4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4os


eilte� �(ifiU(()ctt Itraiicf |u �Jcutett'�VtOerumbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;ie ^(bwermer ba mif ircm vmb^

^cn/ vnbfagen/ �^utFTolU eiwcit gdfillcbcn�tr�net bctitem lt;3amw^cntwebcr Suca^obcrbic�i-bwcrmer ofivnt�fbhci#nbsp;�^n vnb triege�. ^an aber bi^ ^ute beim ^ecber fteb ntcbfnbsp;10 vmbfercn/vn ^um gcift(tdgt;�lt;uto maeben (al�en/^o f'an^nbsp;aufb ba5 beim'^rot eben fo wenig e^nn / Q5nbnbsp;W alfo ba^@cb(eftfcbc ^uto gt;a fetieff imbreet / al� ba�?nbsp;^lt;ivlf�abifcbe '^utOe �ber wenn febemen fieb aneb �n wal bienbsp;�Aotfen/ wenn fie fo ojft in l�gen ergriffen wer bewnbsp;iQiCjOrt/anber^^igeber / ^eelampabmn� auch f�r �toramp�?�nbsp;QX^uea� 5'licbif�n^J mir feiner ^eiebelen* Seibbnb^li�/^�^^nbsp;^^fpriebt er/finb '^ropi im �benbmai/i^ntf Raffen/ 2eib^nbsp;|Jjlt;ben/ �^(nt� beleben*nbsp;nbsp;nbsp;ba^ war/ 0o nuis obi^ ^wei�el/

;^l�t in ��ea^ W aneb ein ^rep��?/ baf^ ii�/ ein blutf^^eieb^ fein/i^enn cv ja eben von bemfelbig� blut rebel ba S^aitben^nbsp;jHb ^y�areu^ von reben/ bas fan niewanb leugneiK � olan/nbsp;}om��?2�ea^��ert �aeb ^eolampabi^meinung alfobaliemnbsp;�Ciefer^ecber iff einnew�^effamentinmeinf^blui�^eieb�/nbsp;�^�miifb in feblecbi^ ^ein� �a^ wilein au�b�nbig gui bingnbsp;lt;verb�/@o ba�^ newe '�effamcni niebi we�r iff/ben ein ir���nbsp;��S^^^^/ober ba� ein irunef wein� bie f raffi blt;ii/ ba� er biefetinbsp;^ecberjnm newen^effameni maeb^/ benn ba� gibi vnb witnbsp;tolcber�colampabffcber ^eft

S�2(n neme bie 4effamcni wie man Wil/ fo ifi� gewi�lieb ^gen ba� alle �teffameni gefebi / weil er� ba� newe nennei/,nbsp;'�arumb mu� cs bie geiff lieben g�ier in fieb babe/bie bnreb�nbsp;^tie '^effameni vnb feine g�ier bebeni vnb vergiffen finbznbsp;'��b im newen au�geriebi vnberf�Uei werben / �)a fan nie*nbsp;JJianbanber�fagen- ^elcb Sbi^iffliebbrrb aber fan ba� lei*nbsp;J^n /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i)nfer new '^effamenl f(b ein irunef �^ein�f Ober

ba� biefer quot;^eeber ein new ^effameni fen^ein� irunef� wein� valbe�? �Oeit ^eolampab leff ba� wori(3ff)ff eben/ wie e� lawnbsp;Jji/^arumb mu� naeb feiner f unff/ba� newe ^effameni ni*nbsp;^i� anber� fein/ benn ber elenbe ^eeber/ vnb baffelbige ben^nbsp;^oeb niebi�anber�/benn infraffi vnb vmb be� wein� willen/nbsp;ein�^cieben be� bl�l�Sb**i(^^ fo weren billicb alleffgu*nbsp;yn be� allen �^effameni�aueb wol ba� newe ^effameninbsp;*ien�ctt / tveil fie alle folcbe beleben finb.

-ocr page 432-

I

406

ment fet)/^arnmb mne^t er^ Denn ntc�t a�e^? ^n ^dc^cn cite! tropo�? nnO fagt alfo^lfta figur^Gands^eft t�gura teftair.e-'nbsp;ti in figura fanguinis mei, id eft, Ifte pictus calix eit imago noi�nbsp;Teftamentiper fignum Gnguinis mei, id eft, per uinum�nbsp;^eicamp;en Oef? '^ec^erff/ if� ein ^eirf;en Oe^ nctv� �^eftament^ �h�nbsp;^d($en meine�� ^5(nt�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mereauff OenOfe^/Oiefer gcma�^

ter feec^er ift ein bitOe �ef? nem�^el�ament^/pure^ Pen mcitn ff^^n Ping/ ^er wil vrfad^e feigen / warnmb ein wert vnnbsp;ttid^ePie anPerna�eancbm�ffen tropu^ feine

21�^er laft nn^im $u�^ben/ Pa�?er Piefen �^ert alfoverj trpppe/^�iefer ^eeberift ein,Reichen Pe^newen ^eflament�nbsp;(n meinem �(ut/anff Pof? blut �ie nicht ein tropu^/JonPerunbsp;rechtplat fep/'�awirP er allererst recht anfomen- Wlich/nbsp;bekennet er Pamit/Pa�^ im 2(benPmal 2uce/blut nicht einnbsp;pu� fetf/f onPern Pa^rechte blutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fragen wir/^^�J

�mb macht er� Penntn ^��aftheo vnP S^arco^umtrepu^f ^�^ie ^an man fagen/ Pa^�nca^ einanPer^lut nenne �nShnbsp;benPmal/Pennbwrcu^ pnp 5gt;�atthe�^e 3ft�in Su�a �gt;afnbsp;rechte ^lut fihtW / ft^wu�^ tn $$�attheo vnPSy�arcoaufPnbsp;fein/Penn fie repen gewi�lich non einerlei) 2(benPmal/fo ut�pnbsp;fen fie warlich auch non cinerlep blut pnP trancf repen-Pe Pich wie Pu wilt/ 3f� blut tn 55�atthep pnP Scarce ei� t^^*nbsp;p��?/fp muf? in2uca auch ein tropii^ fein/Slt^ tn 2ncanbsp;(h mu^ in $5�atthtP vnP Sy�arco auch nicht f ein. 3p aber blutnbsp;^eitttrppu^/ fomu^Seib auch tein tropuf?fei�. �nP �tachtnbsp;alfo Sucaf^ alle tropof? ^u nicht Pi� ^u frhanPen mit dn� WPt^nbsp;2(lfo gehete Pen� Pern trepp gleich wie Pern ^�to / Pa^ er �fvnbsp;felb^ft�rhtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

anPer� i|� Pa�? �pchfche�Plicher/Pa�?folcher Wt (tiefer Becher tflet�5eiche� Pef? �ewe� ^eftament^ trtnbsp;o^metnem ^lut) befennet/Pac? Shtiftu^^ rechtet ^lut ftigt;nbsp;im ^echer/nnP fchaffe Poch nicht tne^iv Pe�� Pa^ Ptefernbsp;cher PaPurch ein Reiche� oPer ftgur i|� Pe^ newc� ^epament^�nbsp;��afgt; ift nicht anPerf� / penn Per Becher mit Pem ^lut ^httjnbsp;fti ifi eine ftgur Pe� new� ^ef�ament^.Q^n alfo mu�gh^t�uamp;nbsp;bluf nicht Pa^ rechte newe ^eftament ^eb�/ fonPern eianbsp;fein be^ncwen'^eliamettt�/'^icbts^beffev/ Pen� Per? �ftt^nbsp;(ambf^pPer ^Pcf^bliit im alten �^eftamenttl�/welche auchnbsp;cine ftgur pper ^eichen Pe^ newen ^eftament^ ift. ^�en� Pt^nbsp;be� habe� wir geh�rt / Pa�^Pi^werf(tnmetnembl�t)fpvteinbsp;hei(|e/al^ Purch oPer mit meinem blut/alfD^Pa^ e� gegenwetnbsp;tig fei} im 55echer/pn Per Becher Parumb ei� �ew ^titoijcutnbsp;fev/Pa� er Po^ hittt Shrifti in

-ocr page 433-

DOltt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4o7

. �2(�? nbsp;nbsp;nbsp;�tt�eftt gefroppct/ vnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geeuwt/

w e� Dem � ocff^blu^gU^icp gereeamp;net/vnD eine pour De^nc* nbsp;nbsp;meinem

^tn ^epamem^ fein mn�^ / ^nD mir im nemen ^ePamenP^�*� pin foUen / vnD Doe� ngieie^ (m aU^ Zcfiatnctit fein m�ffen/nbsp;lt;)enn mer Die pgnr Def? nemen ^epament�?$ar/ Der fan Daf�nbsp;146 neme^epament nDc6 �i(6t 6a6en/mie Die ^pipel an Dienbsp;lt;c6reer(eret 2l6eran^fDi(6emlt;ert (feoiampaD^c meer Dennbsp;WIte 6a(ien)mm Denneet ^nglei^/ Dae? neme^ePament �et*nbsp;tenDnDnid^tfetten/ Denn mir fetten ^uai4(66ie pgnrDe^nbsp;t�emen ^epamenf^/ vnD Da^ ^epamene fdb�/^(i� tp nicDenbsp;�nDer^/ Denn mir fetten ^n�(ei(^S6rfPn^ ^(nt vnD nicamp;cnbsp;f4n�int

^^er Da� ifi� nicht � (eiDen/Daf? ( neme^epamenO folc 'Jitt^r�pn^ fein/2�?Dmie mole manf? Demeifenfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip /rgent

eini^rempei? 3lt;^ wo molt gemeine fprae� bleiben/ Damit tcbgernemDftcDerDieieiebifDUeinfeUigiieb Dem nemen ^e.*nbsp;gamem reD^/f man moit ein Reichen vDer pgnr verpanDe 6a*nbsp;vctt/f� Dffi ifb baf? nem �^effament nennet f wit Der meife/me*nbsp;J�6a^neme^effamentni(6i Daf? i^nangelinm DDerverfeif*nbsp;t wng De^ Q5eifff? oDer De^ emigen Sebenf? / fDnDern ein alte pnbsp;^�tDDer bilDe Def? f�nfftigen nemen ^effamenif?� 5�nD fnri^nbsp;mb/Der^ropn^mii heb im mari (neme ^effamenonirgenDnbsp;J�icfen/Diel meniger fanner mif einigem grnnDe bemeifetnbsp;5gt;e^engt; quot;�a^i^eolampaD mn�?anffDem erffen ^ert bleiben/nbsp;�^lut ein ^ropne? iff/vn fogen/ ^�iefer^eeber iff ein nemnbsp;jjs^ffament im ^eieben meinf? 5�int�? / beleben ^ext Doeb vn*nbsp;yv ^(cjuoc nicbt leiDenfan/ Daf? fcbleebter 3SeinfDliDiefettnbsp;^�e^er^um nemen ^effament maebem

� ^lt;^nn nem ecffament (ff verbeiffnng/ia biel mebr/feben vieweG�� �ttng Der gnaDenbnD Vergebung Der @�nDen/ Dae? iff/ Doffmew.nbsp;Wie (^uangelinm etc- 'Denn miernol Der ^eeber ein (eiblieamp;nbsp;Ffttgiff/ DennDcbmeilereinfaeram^iliebbing mirDm�Demnbsp;J�tf 5briff i/DDer mit Dem nemlt; ^effament/ fc b^ff er? bitlie^nbsp;Wnem ^effament/DDerDaf?b(ut / Daf^man Daranff ^eigenrnbsp;�3 Dn figen/�o^ iff ein nem ^effament/^�of? iff gb^iffnbsp;jjiwt/gleich mie Droben Die leibliebe femrffamme dn^eifHichnbsp;�ff b^fft/vnD Die ��aube Derleinbsp;*ge Q5eiff �'�arnmb mer von Diefem ^eeber trincf t / Der t rin*nbsp;^marbafftig Da^ rechte blut ff bi^iffi / vnD Die Vergebung Dernbsp;^nuDen/ oDer Den 0eiff ff briff i/ melehe in vnD mit Dem ^e*nbsp;empfangen merDen/ vuD mirD bie nicht dttc leDige ffguenbsp;Reichen Def? nemen'^effament�?DDerDe^ ^lut� ffbrif�nbsp;twpfatu

-ocr page 434-

40S

X)enn �gt;a^ geb�rt ben 3�ben tm �Uen Wo* mentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W

aber/emanbetn be^e�ffimmoh fue�en vnb^rgeben/ (^colampabmbebt fetnen ^ert alfa fiellen (tiefer Berber i�nbsp;em jeteben be^ netven �^e�amentf^ in meinem ^lnObo^ niclXnbsp;baf^ �^Int m��e ^nm ^eeber/fonbern ^um ^e�ament Ofb^^nbsp;ren/anffbiefemeinnng/ *^a�?neme ^e�ament i�im ^iu^nbsp;bnrebfii^lntgbn�i/ 2�)n�i nicbtalfo^nbsp;bo^ ber ^^eeber bnreb^i Sbrifn ein ^eieben abernbsp;fev / 2(|�? ��nbe fein 4ert auf^ge�rieben/ alfd / biefer ^eeb^fnbsp;i� ein ^eieben be^ nemen ^e�ament�J / �ae^ netvc ^e�amet�nbsp;aber i� ein bing/ ba^ im ^lut ff bi�i�i �ebet

Sl��tmart. �colampab wei^ wol / ba� falcber ^ert bie ^tf�n fan/ �enn e� m��e ein Sirtiefei im Q)rifebifebennbsp;�en naeb bem nemen �^e�ament/alfo/,^ene biatbefe/be/en t0nbsp;cmatiemu* �erfeibigeSfrtiefei aberi�niebt ba/fenbern bernbsp;^erf benget an einanber/ al� mere e� a�^nwnl ein einignbsp;jertreniieb mart / Q5(eicb mie ber ^eeber/^lut / nem ^e�o^nbsp;ment aneb in einanber �nb/ ai�meree�ein einig vn^ertre�^nbsp;lieb mefen/�a� ber �nn mu�fein / �iefer ^eeber ifi ein n^nbsp;m� ^e�ament in meinem^(ut/ bo�i�/ 55?ein� ^lut� b^*�^nbsp;ben i� ber 55e(ber ein faieb bing/ nnb abn mein ^int mere e^^nbsp;liiebtnbsp;jpif�jrttuber (ftafampab bieniberligtmtt feinem WP��nbsp;�y aber jeicbelet) / @o ligt aneb ber Jmingelmitfeim^rnbsp;bente(evgt;�enrtma�miberbie^eiebe(ep�ebef/ba��^nbsp;bet aneb miber bie bentelep/meil c� fa� gleieb gilt �ennnbsp;Jmingei�^ejet m��e alfa �^em �iefer Treber bebent�^nbsp;neme '^e�ament in meinem �(ut/ba� mere fapid/nbsp;^eeber bat bureb mein ^Int ba� brinnen ifi/fc viel /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

babureb ba� neme ^e�ament6ebeut/�23nbm��alfaffb^ �u� ^Int eine benfelep fein bnb niebt� mebr/aller binge/i*^;fnbsp;. tebPber ^calampab��eiebelepbemeifetbabt �en^mi�^^^^*nbsp;mdn ?ew''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;machen / �iefer Berber be

eefiamcnt. ba� ueme ^e�ament/ fa in meinem ^lut i�/�enn ber grtp nicht bo^anbern e� i�ber ganhe^ert/ girifhnbsp;ein einig mart/mie gef�gt i�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

3@t nu nbsp;nbsp;guta� nicht ein fetnbf eliger 557an/ ber mt

nem einigf mart (fa ^u reben) aulf einen fchiag/ fa gra�'^ fen pnb 5?elben/heibe�^uti�en/ giguri�en pnb �euti�^� vunbsp;ade ^ebmermer in einen bauffen fchlecbt e .

^7?b ma� bdfl^^ it^rnn gleich/re ^rrt fdnbten

-ocr page 435-

Wit ber ^eie�elep vnb beute(ei) e ^�niten fie boe� nie�t et� t�h tel dl�t(^nt^ an^ctgct^arm fole�^eie�elevoberftgurfte�e�nbsp;m�f�t/n)te wir bro�enm ^eolampabf^ trepp ge�Pret �a�e��nbsp;�ei�rt fvertu t|� brr ^ee�er bure�^ ^lut ��rifn bem ncwennbsp;lt;ef�ament gleie� e 3ft^ Oavin / ba^ gleie� wie vnfi bie ffiipnbsp;�gt;e babure� eerge�en werben/ alfe werben �e beni ^Intnbsp;fit awe� verge�end eher worin wil man fie ftnbcn 3m rane�^nbsp;be�/'^arum� leren pe beim pguren/ba feine fein fan.

�at aber �nea^ in bicfem �^ert ein p�cfe / ba^ fonp nbsp;nbsp;�

^nangeltp�at/Pauluf^ane� �ic�t/nemlie�ber^e�n�'^ �^f�r enc� vergeffen wirb / �cnn im Q^riee�ife�en lautet nii%,nbsp;t^bom ^cf�erbnbnie�teem Q3Uit / wie niemanb leugnennbsp;quot;lt;tu/ �ute to potiriort ete. cfe�enomenon / enb nic�t / n tenbsp;�Jiati ete^ ef(�pnomeno.Jm �atinif(�en fan mans nit�t mer^nbsp;^u wenn fie fagen/Qyi p� uobis fundicur,weil ^^ee�er Pnbnbsp;-�lut�eibe^ ein '^erift im Satin/ a�er im ^�eubf^entfl^nbsp;�ut meref en/ba quot;^lut etnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bub �^ee�er ein �er ift.

�Clc�^ �at mie� einmal f�r brep ober vier 3aren erw titft ein feiner geirrter 'Pfar�err auffeinem ��orffe / vnb legtnbsp;^tfeine meinung f�r/ basSuea^foltalfo^uuerp^cnfein/nbsp;Riefernbsp;nbsp;ec�er iff ba^ newe ^eftament in meinem �lut/ ber

� lUr eue� au^gegolfen wirb/ ba^ iff / ber p�er tife� eue� gefe߻� t Pub 5u trinefen f�rgefe^t wirb/wie man fcttft wein ait^nbsp;fannen fe�eneftf�r bie^e|te� ��nb war ba^feinervrfo^nbsp;Jben eine/ ba^ Suca^ / wie gefagt/nie�t vom �lut/ wie 5gt;?a^nbsp;'�euspnb 5gt;?areu^/fonbern vom^ee�cr fagt/ ^fc�pnome^nbsp;�^bn/gegoffen wirb. Q3nb f�rt ba^u ben tert Pauti/^)a^ ipnbsp;Wein 2etb/ ber f�r eue� ge�roe�e� wirb / ba^ ip / au^�^teiietnbsp;Wib eue� p�er tife� f�rgelegt

3�� jwar/weil ie� fanb/ ba^ ers nic�tmit ben legt;c�wer^ J^�^^Jlamp;wlt/fonbern �efennet/bas war�afftiger Sei� pnb �lutnbsp;Wt Sacrament were/warb ie� fro/ pub lies mir fole�emei^nbsp;gefallen/C�n baS ie� fie punotig ae�tet/weil fein fa�r


-ocr page 436-

4)0

�)er ^cjcetrtDawtofovom�Ate�JaSdOeff^ rifti vc�ct/van tgt;cv au^tctlungc v6er ^�c^e/vn ntcamp;t von vet^nbsp;^in^c�en an Vem ffre�^ / ver|ianVenwirVf/@o fan frciU^^nbsp;Ver tcKt vorn ^ec^er an� eben Venfelbi^^ ver/lanV (eiVengt;�^Jgt;nbsp;fo w�rben $j5�aft�lt;^�^ vnb 5)�arc�^ ben anebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftnben/net�

(ieb / �a^ if� n�^t� �eib / bev wekbem fte niebt^ fajen vorn ben/al^ fei) e�^ fonf� wo(nbsp;nbsp;nbsp;merken/ ba^eriefn� Vci b /nen gc*

be/wenn er fprtebt/ �a�^ mein �eib / �a �abt fv meinen �eib�2((fo aueb vorn ^ecber/^�a^ ift mein bint f�r enebnbsp;gego�en/ba^ ifi vber ^ifcb an^get eiiet vnb f�rgef^ur ver-*nbsp;aebnn^ ber @�nb^gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort^/bo^ mibev

foieben verltanbfaOreite� ^enn aneb @�Pau(uf^bev bem Berber anffen (ei�t(�er f�r encb versoffen wirb) ai�? wbttenbsp;gefagi baben/weii ba^^rot f�r fie gebroeben wirb/aknbsp;fo werbe aneb ber ^eeber f�r (te an^geteilet

nu wol biefer verflanb bi�^cv niebt gebakt /fonbert� vorn geben in�J ieiben vn vorn vergtefien am Sreu^ iebermattnbsp;ben ^ert verf�anbenbae / were fein fwdebee fai g^nbsp;wef�/ wie e^ aueb noeb ��^bt ifi / �enn niemanb baran vbernbsp;rbut/ ba^ er gbrifiu�? 2eib vnb bint f�r vn�? gegeben vnb ver*nbsp;�. ovffen beii arnffreu^/ ob gieieb un bem ort t^ut/ ba n^nbsp;l^uuou gebeVt ober gelefen wirb/Ort baf^e^nicbt f�reite^,nbsp;noeb ftebtet/wiefortp bie liebert ��eter/bie Cebrifftofffc/vnnbsp;^efurt |5ftbcn fa^v Ult vuebeu ort / boeb in gutem vn n�^liebem verftanb ge^nbsp;f�rt babengt; 0o Hbet mieb^aueb an/ai^ bablt; ber alten l?eternbsp;etiiebe biefen verftanb aueb gebubt /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wenn fie fugen/ bu�

Sbriftu^^iut fo offf vergoflen wirb/fo offt man bu^ Slbenj malbeik ^nb fonberlicb 2imbroft�^/ba er fpriebt/@v Wnbsp;Wut gbvifti/fv offt e� gegoffen wirb/f�r bie ��nbc gegofllt;ynbsp;wirb/fo fol icb^ billicb teglieb nemen/weii ieb tegltebnbsp;^en ba�i wort fund�ur beift/u freiiieb niebt allein vergiefien/nbsp;�regoriwgt; fonbern aueb gieffen vnb fcbenefen- 3i^ut/ Q5reg^0riu^/nbsp;^lut ^lbnfti wirb in ber gleubigen munb gego�en ete.

^Olebf^ fage ieb/niebt/buf? id) Qewi� buruuff ftebe/l�J.^J; we^ i(b fcibs? niebt gewi^ bin/bu^ Wil ieb niemanbnbsp;bern bu^ ieb gerne woite/ e� were ulfo / vnb weil i^ imnbsp;ebifeben niebt erfure bin/ben Q5elerten vrfaeb gebe/bemnuev'nbsp;gutraebten/ obf? bie ^rieebifebe fpruebe wolt geben /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bjjf

ten bie @ebwermer umumul feinen be�elffnoeb u�^�JR^ tne^r wiber vnfern verftanb.@ie m�ften befennen/ba�? W?nbsp;ftuf? 2eib vnb ^lut vber��ifebe w�rbe au^geteilet/leiblwnbsp;ge�en vnb getrunefen im �rot vnb �eeber�

1

-ocr page 437-

torn 6c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 j

mein j^o�Tereeamp;e fage ie^/ba^ aue^ meinem? t�nefenf?/ Snca^vnO'Panini Ito^anffOtefemeinung (auten/Pauiu^nbsp;mie Ocm/Oa^ er fpric^rtvie aefage i�) �Da� i|t mein �^eib/f�r ff'���*nbsp;gcbroc^en/vnb ba^ ^roe f0 wir brechen/ i|i bie an^teh ^�'broJ^a�.nbsp;lung be^ �eib^ S^rif�t^o ftnben wir woi mef r ort e/ba Pannbsp;^amp;Vper f vmon f�r bn^) pro coram uel ante, braufix / a��nbsp;��fior.iylt;^arnmb ia|Te� pe fic^ f�r ben tobte �^euffcneSneas?nbsp;mit bem ba� er fprie^t/ ber leefeer tm blut werbe au^gegopnbsp;fen/bn ^vper ^vmon/baf^ tP/f�r enc^ f�r ewren autjen bar gcnbsp;fe^eneft 5n trinefen etc ��nb mit bem ba^ er fpricjt / ber �eibnbsp;mirb f�renc^ begeben/wie Panina auf^rebet��n ^eip gebennbsp;neiticp etwa^ febentfen/b nie�t etwa^^ in tob bberantworten*nbsp;^'5?2(ttben^ aber bnb ^aren^ (afjen peb anfeben/al� f(bnbsp;^npetjawtber/bapefagen. ^�a�ip mein ^iut f�r bteieber-�openoberan^gegol�em ^�af^iant/al^rebe gbviPtt�bonnbsp;*gt;ickn/bie aneb ntebt gegenwertig pnb bber ifcbe, Q3nbnbsp;9ni nicbt/ bbper bvmon/ febpertpoOon / �a^fa^tebbicnbsp;^riceb^berpenbigen an�?fe(btengt; amp;er ^nrobgefagtcn me�nbsp;��Ung (np b^ii^/ber mM)t aif0 ober be^gieicben ba^n ant wor*nbsp;^u/ ^�a^ 2uea^ bnbpaninirebenbom gieren ober febfu^nbsp;�en ober ^ipbe/meibenaber ba^bergieflen am�^ren�e/ba*nbsp;t mit/ bae^pefagen/ manfoUefoieb^^tbnn ^n feinem gebeebhnbsp;ui� ober feinen tob berf�nbigen/ ai^ bie orbentiieber bnb fie*nbsp;�^er reben/benn 57?attben^ bnb SyTartuf?.

�^^bernrnb yy?attben^ bnb S^�aren^ reben bom gieffen/ jmgren^e/bnbfebweigen be�? gieffenf? bber ^tfebe/ aif? ba�nbsp;Pegnngfam bnreb baf? wort(^a^)w�nen au^geriebtbabemnbsp;^internai Wir wiffen/ ba^ ber ^uangeiipengewonbeitip/��^ontgt;eitnbsp;�a� einer bon eineriep fachen fagt weiter bnb meijrbenn ber^erJfMlt;�n�fc^nbsp;jubcr/bnb einer auffen iep ba� ber anber fagtOSnb aifo werenbsp;�i� Wort C ber f�r encb gegeben wirb ) nicht fo f iar bnb gewi�nbsp;bem ieiben ui�bem ^mingeitrewmet/ berbanbsp;�urch ba� borige p�ef ( ba� i� mein 2eib ) wii berf ieren / wienbsp;mirbroben geh�rt h�ben.

^^r aber nicht inp bam huf/ber mag antworten bar* W ba�Snea�foget/ �gt;er Becher wirb fnrbn� gegoffen/nbsp;juh aifo Tagen / 2Beil Becher bnb ^iut bnb new�^epamentnbsp;jm facramentiieh wefen pnb/ wirb bmb foicher einigfeit wii*nbsp;�m her Becher bergoflen / fo boch allein ba� ^int bcrgoPennbsp;mtvb/per Synecdochen, wie Wir brobengefagt h�ben/ba�nbsp;^?ffe� ^on recht gefprochen wirb/ ba� er perbe/ ob woial*nbsp;�iu bie 5gt;y?enfcheif pirbf/'^nbberheiiige Q5eip gefehen wirb/nbsp;m i obwot

-ocr page 438-

4)2 ob wo( a{(cin bic �^aube �)ivb/ ��nb�cr wirbnbsp;fe^en/ob wol allein fem belle oeftaU ge^b^n wirb et e� !D�ntfenbsp;iemanb btf? ^n fcbal ober ^n faul feinzber gebe c� belfer / obernbsp;laffe bie obgefagte metnung gelten� 3tb Ht e^feo recht vnbnbsp;gnug geantwort/benn wir auch alfo ben *^e(her/ba^nbsp;rtftn� '�^lut feben onb trineten�nbsp;nbsp;nbsp;ep vn� iff feine fabr/0on^

bern eitel fortbeil / welche meinung wir von ben beiben bebul^ ren/ @ie ftnb beibe gut vn brecht / �^ennnbsp;nbsp;nbsp;iff beibefi in ber

rh^italfo/nemlich/ ba^ �^etb beibe ober tifch vnbain greube gegeben iff / ob wirs nicht treffen am rechten ort bernbsp;@chrifft(wie vielen ^eiligen^fchebenffo feilen wir boch bernbsp;meinung vnb warbeit nicht^�lt;)en �5chwermern aber ligt affnbsp;te macht baran / �en iff folche meinung nicht recht in biefemnbsp;^ert / fo haben fte bamit nichts beffer^ in irer fachen / 3ffnbsp;aber recht/fo ligen fie gan^ vnb gar in ber affchen�nbsp;(�'rm�r�)evn�gt;k�t�i(l�.�p(iulii�/�)cr fpnc^ti. cTcnnf�. lo.

�ab$ vom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;empfangen/ Dae tclj endj gegeben ^abe. ^�en

ber -^i;Srr3b�f�^infer5?acbtbaerverrbafen tvarb/namerw*^ �X'rof/�amtf/vnb brac^e/vnb fpracb/�Qemet/effet74Dlt;�� i� mein -leib/Pernbsp;f�r encb gebrochen wirb� �olebeof^iu meinem gebec^tnio� -^effeibige�nbsp;gleichen auch ben SS^ec^er/nadj bem 2tbenbmat vnb fpracb/ -^�^iefer Berbernbsp;i�baoneweXe�ament in meinem ^2amp;(�t/ �oleb^ t^mjboffe frtrinefGHnbsp;meinem gebec^tnio�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Crafm�^�

^i^nn ich fo gelert were in �riechtfeher fprache al^ gitrff ffabvnb^wingel/ fowoltichau^ biefem ^ert gewaltiglifvnbsp;fchlteffen/bas im ^rotberwarhafftige ^eibghfifftwi^J^^nbsp;geffen/ �en ^rafmus beuget/ baS im f�riechifchen tein(2ffgt;nbsp;ff ehet/bei) bem ^rot/ fonbern alfo/phagete/ ^uto/emunbsp;ma / Comedite, hoc meum corpus, baS WOlt ich alfV bolwet*nbsp;f^chen/T�emet/effet biefen meinen �eib/ber f�r euch gebrochtrtnbsp;wirb/basm�ffe von worfln wort recht verbolmetfchtnbsp;Chu bas icheinfleinesp�ncttinvberh�pffet/basm�ffrut^nbsp;cht hinbern/e?o bette ich ba fa rein vnb fein gewonnen- 21^^nbsp;nu ich nicht fo gelert hin/mus ichsiaffen faren/ bas ichnbsp;auch ein �rtictel fur ein Pronomen,ober Sllleoftnnbsp;cafum pro cafu hrauche�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

2(quot;^er bas iff gleichwol war/wie vnuoltomen 55?utfhtt^2 vnb 55?arcus basiMbenbmal hefchreihen/m�ffen wir baruusnbsp;mercten/ ^a�/ wo ni(^t vnb 'Paulus weren/fo t� ub^nbsp;ten wir bis Sacrament nicht haben / �enn 5gt;?afthe�^^V^nbsp;55?arcuSfchreiben nicht/ bas vus ghriffu^hubeheiffeunbsp;nach thun vnb auch alfo halten. Q�nb m�ff enS alfo laffeu biepnbsp;ben/ als ein auber gefchicht Shnfti mit feiuen 3���rrtt

-ocr page 439-

nom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4j5

wfr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f �ttbf � ^cr w�ltennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(6er ��ca^ vn 7)4�

lt;u�f(^rd5e7g^n|t�^^e fo(f^f?vn^a(Ua�(^ �ctOe� t^���

32( wenn Pau(�^(^t were / @o f�n�gt;te vni^ a�4gt; �ip lt;4^ ntc^t gnug t^nn / 4(^ �)er 4lletn von Ven 2(pofte(n woe^rnbsp;ferf�4nVenwerVen/V4^ftefolten g^rifto (c�(l)� n4e^ftgt;nn/nbsp;were Venn/ V4^ tnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4m leisten V4^ etW4^ toette/

J�^^fiamp;riftn^fprtefx/Seret fie ^4(ten W4^ td) e�e() befohlen ^4 be�2(ber vb� gnng fein w�rVe/ wei^ieb nid)t/^Mu� ift Ver pcuioe bctnbsp;��ecbtegerervnV Slpoftei vnter vn^^eiVen4ef4nV/ VerreVet

frei) vn V reieb�ie6 6er4�5 vn V fprie^t

T^�^met effet/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein �eib/ Ver f�r ene� ^ebroef^en �- Pquot;�quot;�quot;�

tvirV.��enn er fe^t V4^ wort(^7Zein)amp;4rt nnc^ Vem wortƫ^ bcnS � to/oVer Viefe^/weic(}�? Ver nnVern feiner t^nt. ^45� 4(^ et(i* i.nbsp;/be ^ejet follen (4nten / ieft er V4^ w�rtiin (3|�) 4ilt;en/g(eieamp;nbsp;Jpje �� �ne4^ bep Vem ^eeber 4�eb 4�nen (eft / ^eiebe 5wei)nbsp;n�cfiin vn^ Ver bei�ge Qieift^n vnferi�ercfe erzeigt/ V4^ wirnbsp;�cwi^ weren/VerSeibSbriftifep im ^rvt- !�)e�n wiewv� efJnbsp;��eic^ Vici bei; vn�?gereVt tft/@v ieb f4ge/�D4�^ t� tnctn Seib/nbsp;^nV/X)4� mein geib/ vVer ^ie metn �eib/@v ift^^ Voeb Vent^nbsp;�eber vnV gewiffer von Ver gegenwertigfeit Ve^ �eib� gereVf/nbsp;ieb f4ge/04^ mein �eib/ Wer bie mein �eib/ vnV Vienbsp;^�AOttengeifter mit/rem febwermen Vnrin niebt fv (eiebt�ebnbsp;9lt;^Ucfein fvnnen/4(^ in Ver reVe/�04^ i� tncin �eibgt;

if�^ fein ^weinei/gb^^ift�^ reVe fviebe wert gegen V4�? 2�^ Cf�eri4mb/V4^erbiemit4nffb^bef/ 4i^ foit erfagen/nbsp;^^^berb4btirV4^S4mbvnVeitte^tbier^(eib geffen / �bernbsp;vie ift ntl 4n Ve0eibigenft4t/$��eitt �eib/mein/mein/f4ge ieb/nbsp;94r vnterfebieViieb- 04r�mb Pnnint^ fo vieiffig 4uffV4f?

ST�cin ) Vrittgt/V4^ ev� 4uff eine weife bniV nneb Vem/ lt;^4^/febi vn V fpriebi/^4^/^ein/4i5 weit er^ gern fv V4r*nbsp;binVe/V4^ ein wort mit Vem/^�4^/ w�rVe/ fv Vveb ^ei�nbsp;V geib viel neber m�flen 4n einnnVer b4ngen-^o(cb�^ 4(U^nbsp;jwt er/ 4uff V4^ er Ven Seib ^^vi�i 14 Ventlieb gnng 4n�^fpre^nbsp;2ibenVm4b

. ^^r f�r encbgebroeben wirV/�4Uon haben wir Vrvben

4e f4g t / ^4^ Vie �cbriflTt nicht (eiVen f4n / V4^ breeben w.rb7

Sbviftn^ leiVen beiffew'Die @fbwerme m�gend fa^en/ ^te �c 4n Ver^ mebv f4gen/2(ber nimermebr beweifen/^�ennnbsp;jPj�w�ffcn breeben ttiebt Venten nofb brnnebenneb vnfermnbsp;?^�Jffei/fenVern nneb Ver igebrifl� brnucb* T�n beifft M breeb�nbsp;�Ver @ebrefft/fottVer(ieb^W0 e�? vom^ref oVer effen gefngetnbsp;^ii�b/fo viei/4t^ ft�ef �l/vber au�teUett 2(ifo/V4� 4n(b fviebnbsp;m 3 ^nbrv^

-ocr page 440-

4J4 gubroff)cu^ret beiOe im Q5vted)tf(bc�/Slt;rttnff(amp;ctt vi�nbsp;fd)cnf1a^ma/fragmentum, ^voffmhetfftJaaiKb �n (^bre*nbsp;vi��b fotcb^^brecb^n^ wlUciiWor�/ ffbf�er/ �gt;a^nbsp;bvorfen bnft�t.�ene.44-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brode� in lt;^gvpie�

njere/Oa�tft/fpcifeoOer ^ornDayman ^�m elTett broder/ �^nO �arna(b/.^orn hnffen Oafcibft/^cbabar grifft/ ai^nbsp;ten tvtr fatten/ �?ir wollen gebrodt/Oa^ ifi/0peife bolen ei6nbsp;�bvod}cn noch ^nfl�det am eren^nbsp;^e. �anon me^r Qcfa^t i|t* lt;�o t|t nn �^iefer '^ext ftar({/tgt;^^nbsp;�^riftu� geib ober tifdx gebroeben onb^nft�dt/^nbiflen/j�^nbsp;erndt/onO gefcblnngen wdlgt;/ wieanOer 4gt;rot/�5O(b i�nbsp;^eftalt ober im brot

��^T�b wen^oleicb betveift f�nb werben / ba� bre(bf�/6t^ gbvifiu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folt blt;^iflem �ieber/worin wilbenn gleicbni^

�ie|�r �c lt;^evba� nenbsp;we eTcj�anbsp;llU'tU,

(teben/ba�^ im SlbenbrnaU ba^^rot be^�eib�Jgbf if�t leb fepf^enn brobenblt;ib ilt;b^ nacb^egeben/ba^ fie gebrod^tgt;nbsp;^rot/mocbien/wie fie f�nbten/^ur gleiebni^ mad^tt� ^ibernbsp;nn fie ba^ breden and vorn ^rot fcbeiben/ onb bem �eibnbsp;riftiantffreu^e ^neigen / @a�e mir/ worin wirbbennba^nbsp;^rot feinet gcib�?^eid�i^ feine ^idt anber^ benn wie idnbsp;brobenfaat/^a^Srotm��?gbri|tn�^2eib gleid b^iflen/btinbsp;tf�im fod nirgenb inne gleidinber meinnng/fo biewbf^.nbsp;tm^b^nbmalrobbern. S^eiter.

3efer ^edet ba^ newe ^ef�ament/ ift/ in metn� mag fein / ba^ biefer ^ert eben fo viel gelte/ni^^nbsp;~^^wen td fage/^iefer ^eder i|l ein new ^ef�ament de�nbsp;^odbat fa Vatilu� nidt vmb fonftba^Gfl) nad bem wortnbsp;�ewe��eftament/vnbnidtbaf�rgefe^t ^erbeih^e�tirtnbsp;bat ben f�nfitigen ^otte wollen ^nnor f omen. �ennbsp;(n^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utrunc]^ � parte fubiedi,tam calicem qu�m teftameiin^

ceuu num fubiedum,ba�? ift/ftitt ^ext (a�t a(fo/ba�? biefer der/fo ein new ^efiament ift/fev baflelbige in gbrifln^ blutlt;nbsp;vnb nennet alfo ben beder fret)/ ba^ newe lt;eftainent.nbsp;bie @dwermer fo biel �ert^ f�r fid/ wie wir pic pabat/t^^^nbsp;folten |tc trogen vnb podtne3?n fan ba^newe ^e^ament �t*nbsp;dtfdledter^eirtober^ederfeirt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

x^ewe�efla; ment.

�2(f^ fie aber wolt� f�rgebenC^ew'^ef�amenObw fen ein ^eidtn ober (igur be^ newen ^ef�ament�/Jftreidndnbsp;bnbmedtighd verantwortet / �ennftefagenf^onb bewet^nbsp;fettf? nidt/ auff ir fagen aber gibt man nidt^-^rnnnbsp;ber @drifft nie erb^ret/ba�?/newe ef�ament/folle ein ^e Wnbsp;be�i newen ^eifawentf^beiffent^preden pe/biefadt an inv

-ocr page 441-

Z tom ^ibehamp;mai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4is

^er bcc^cr/fa�cit pe/mil^ fa dtt JciOlifb �in� fetn/a(^�lber4oU^/3dj)/0Dergta^ctc�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa�

f�(bcr/a nimermejr nejre ^cftamentfein/ fonbrrnifti? MTctbiije� cttva�/ fotf�^fnit^cicfxn/mebfnbsp;^arauff�f� Orobc� tm^ucagcfaat-

21�Sev weil fie fo f��rrig vnb fleifffinb/wii icb aucb fvc^ Kbivmfeblag^ brawebe�. (�^age mir/ wie fan ber beeper einnbsp;^ne�en fein t)c� newen ^eflamentf?/ rfo er boc() fe�ieebe Bibernbsp;lt;�bcr baiil ift^ 3� rf nlt;^cb ber materien/ober naeb bem fiange/nbsp;cber nach ber aefiatt/tgt;e�new(nZefta\nent�^dd)en/ct)ev wonbsp;f in?^oian/fo ifi ein f^Ue^er be(f)ee/ ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im faften ober i�

^e� Qioibfcbmiebe^ iaben/ ober woerwb�e/crfevieerober boi/gieiebwoi be� newen ^eftament^ ^eieben/��en er b^t fti��nbsp;�cr/bo(^/f iang/gefirtic eic^a� b�rffe benn gb���|�^ be��nbsp;(ber ober '^tfebe ba^ n nenn^ / aif? frette fon|t fem beeber mehrnbsp;in ber quot;^elf/fiiber/fiang/ form/ ba� tfi/ bie gletebni^ be� ne^nbsp;Ji�en ^eftament^an pebf^lein/ fagen |te/fonber� ber beeber/nbsp;(ii^mit ^ein ^n trinrfen f�roefe^e/ foifterein^eiebenbe^nbsp;�cwcn�^eftament^gt;

2( bore web |t�ef/ba^ etfi/^ie ttt�ffen (te feibf^/nn^ be* ^er onb ^ein ein new einigfeie on wefen maeben/ fo e� boebnbsp;, l^boonterfebiebiiebenainr (inb/onb m�ffenfoieb new wefen/nbsp;Wer nennenonb geigen/ fofie boebniebeben beeber allein/nbsp;{^nbern f�rnemlieb ben wein mit meine/gleieb wiewtrbro*nbsp;ben oon ber flammen onb lt;�*n�el gefage babem Xonnen fie n�nbsp;^��ier fieb laffen geffbeben / ba� man ftigf / ^er beeber tf� ei�nbsp;�(lebe et(gt; fo fie bod) nicht ben hechee allein/fenbetn ben wei�nbsp;W ber mie bem beeber/nn ein bing ifi worben) mit meinen/nbsp;-^nb niebt leiben m�oen/ ba� man folebe einigfeit ober we*nbsp;Int be� bcd)er�/onb Sein� trenne/onb ben beeber on 2Bein/nbsp;Reichen nenne. ^0 bitten wir freunbtUch / fie wolfe�nbsp;bclli�^n �eift atfo mit on�ju reben crleuben in feinen fanbsp;^(n/ ba� er ben beeber ein ^eflament^eiOeonb^eige/ ombnbsp;Wilten/ba� er niebt allein ein beeber fonbern mit bem ^e*nbsp;�bfWinbsp;nbsp;nbsp;faeramentlid) wefen ifi worben/

PY Rei�enon� grnnb bnb orfaeben an/ warumb fteonter }i9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mad)t alfonbsp;nbsp;reben haben/ bn ber beiliae �eip foP

��Wtbobem

, .^�Potten fte onfer/ba� wir ben bed)er ein new �^efunnent ^men / ��^nb fonbern on� ben beeber 00m newen �^efta**

/ �^nb ^�rtrennen folebe @atramentlid)e einigfeit Wefen/ 0o foot ff n wir wibe rnmb fte^ ^eichenMn fon*nbsp;, m 4 berti

-ocr page 442-

4)�

�)crn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vut) ^ew vo� cwa��gt;cr/ vn�gt; Jurtrenncrt fv ^eit^

U(amp;e cinigfcU oOcr wefen/wte fte vnja facramcnthcf^ecintg^ f eit^ertvconcn/^enn wo Ccr quot;S'ed^evwn new ^eftawent vonnbsp;einan�^er ^ur trennen/vnO emnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fonDedidgt; ^n falten wegt;

re in fernem eigen wefen/ feo w�ften wiranef wol/�a^ein Reefer nieft^ mef v Oen ein beef er ober filber were/Ja fo wo^nbsp;al^ fie Wilfcrt/wen quot;Reefer vnb wein von einanber ^n fpnbernnbsp;weren / ba^ al� benn ber Reefer nieft ein ^eicfen ben newennbsp;^eftament^/fonbern ein fefleef ter Reefer were-0ol(fe ten^nbsp;fd^erev f eiffen bie Diakdid arguere a parte ad totum negatiudnbsp;hoceft,ab inferioriad fuperius negatiue, Siue � part�culari adnbsp;uniuerfaie, welcf ben i^wermem gemein ift/2((� weit tefnbsp;fpreef e/'Petrnf^ fat fein Cf r/ barnmb fat Petrnf? fein leib/nbsp;^olb ift nief t fef war^ / barnmb ift Q5olb of nfarbe 2(ber bilt;^nbsp;^efwermer fbnnen ancf feine finber Diaiedka�

5X?m anbern / moef ten wir gerne wiffen / wie ober nt� welcf em f��ef e ber Reefer mit bem wein/ ein ^eief � bef? bint^nbsp;gfrifti/ober newe^ejtamentfein foltf vnb worin boef foltf^nbsp;gleicf ni^ftef enfol/wie broben and) gef anbelt^�enn b^ �f��nbsp;we �^ef�ament/ iff ^nangetinm/ Q5eif�/ Vergebung bernbsp;Ven/in vnb buref blut gf rif�i/vnb wa�? be^ mef r ifl/^enjinbsp;c� ift alle� ein bing vnb in ein fauffen ober wefen gefa|fet/nk,nbsp;(e^im^lut/aUe^ im Reefen ^o ein^if�/ ba if�ba^anb^i^nbsp;ancf/^er ein^ nennet ober ^eiget/ber tnffi� a�e^. ^ie f(}J^nbsp;�n fcf leef ter 2�einfolcfe groffebingbentenober^eiefen/Pnbsp;(� fanm alle toren be^ alten ^eftamentf?^ei(fenfonnengt;nbsp;T�icf t anberf? /�enn wie icf gefagt f abe/ !�er ^ein fol fnbsp;mn^ ein ^eicf en f eiffen / ob ev�^ gleicf nicf t fein fan / ba 1^^nbsp;nicft macf t an. @inb ba^ nn nicft arme �ente/bie nicffnbsp;lein bas? wefen / al^ Selb vnb quot;^lnt im Slbenbmal verliere�/



-ocr page 443-

VvMrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�fti 4)r

fo citt o�nttftfamp;Ha Dmg/�gt;a^t� n�r ein ^eie^en �e6c�gt;c^ ^wen �^e|�amcnt�^/w�Oafi? ^dber ^(�t 55�oft vor^cttvn d;ctnbsp;�Oo fatt auc|gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trcp�^ fern / Denn Der ^ee^er tan

Dure^ blut�^eie^�/ eDerfc^Jee^ten ^ein/ein fole^ gro^ vtng/nemhc^/Da^ newc �^ef�ament femgt;

^�'�inma/^enntvtr Die �nangelif�enDnD'Pantnm^u* ^ttien Raiten/ Das? fie f�r einen �igt;�an liefden / fo ieiD� fie feinenbsp;^iif�en�ropif�en noe^ ^eutifien� ^OIU Die �^roptften annbsp;^�att^enf? vnD5gt;?areu^/Da5^(u( folie Diut^eic^en ^eiffen/nbsp;^o feret Snea^onD'Panln^^erf�r/on ft�r^en Die^ropiftennbsp;aenjalt ��en pe ^eng� mit /rem text/Das bint nic()t m�gcnbsp;bi�t^5ci(bcn {gt;et(fen / oDer tropu^ fein / weil Die 0d)wermevnbsp;�/ibs fein bint^^eicben maeben f�nnen in Diefem ^ert ( �ie*nbsp;hv^�l)ai|tOa^newe �^efiamentin meinem ^lnt) �ar*nbsp;umb mn^ fretlteb in 55�aft6eo onD 5Wto eben Daffelbigcnbsp;bint ancb frin o^n^ropn�^/wei( c� eineriep bint if�/Danon henbsp;iillepierreDen�

�teilen fie aber an gnea^ onD 'Paninm/ PnDan^D?m JJJort / neme ^ef�ament / tro�n� machen / Da^ ift ein ^eichen v�ewe Ce߫*nbsp;�f�newen^e|tament�?/@ofaren 5gt;�atthen^ onD SYlarcns? meni�nbsp;Mer fampt �nfapnD*pan(o/vnD fi�r^en fte abermai vn ^en*nbsp;.֣n/Da�?/ newe ^ef�ament/ nicht f ^nne tropuf? feim ��^nD Dienbsp;Schweriner auch f�b^ in Sgt;7aftheovnD5gt;7arco Da^wort/nbsp;^noe '^eftament/nicht machen noch machen f onnen ^um tro^nbsp;�j/ fo wenig ai^ fie in �nca onD^auio auch nicht fonnemnbsp;'Oenne^ieiDetfich nicht/ Da�? ich in 5^7art^co onD 5^arconbsp;J^oit fag�/Da^ ift mein bint De^ft��viichen new�^e|tamenf^gt;nbsp;be^ ftg�riichen ^e^ament^ oDernbsp;alten ieiiament� bint/fonDern De^ newen/ weicht in fei*nbsp;JJ^tti bint beftehet/ 2}nD mnf? Doch ia eben Dafleibige newe lt;e*nbsp;n^nnent in Snea pit panto ^nner^eften fein/Da^ im bl�atfheo

S�Qarco perftanDen wirD/weii he freiiich alle ��ier von ei* Jeriei) ^^eftament reDeit^ilfD halten 557at thenf^ vnD 557ar en�nbsp;ba� wort/newe ^ef�ament / fe|� / rein vnD einfeltig ohn allennbsp;opu�. �nca� vnD pantn� halten Da� wort / bint/fef� vnDnbsp;jjnfeitig oh� ^^Hen tropn�. �a m�ffen Die @chwermer lieg^/nbsp;Wei� i(b f�rwar / Q^nDwenn fie Dir hieranffrichtig nnt*nbsp;�bortctt/fo foitn inen fr^iieh gewonnen gebem

�Sirnmb mn� vn� Der ��ert f�ehen bleiben/ wie Die wort en / �as hoffe ich/fep gewaltig erftritten vnV vnfer Q)e*nbsp;giffen wol verheherf / Da� vnfer verffanD recht/vnD Der �ch*nbsp;^^nner nicht allein Pn^ewi�/fonDern anch falfchfepr

I

-ocr page 444-

o (int mir iiit tie �e^w�rmeriin/ tic ttefflie� poiff/ ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^et^an / c� fet) [gt;eti

pe^tbarJic^ ober empft�tgt;he^gt; ba geftanben f ^ar ba^ �jfamp;t ein jeiel^en/ ba^ 3e^anne^bert ^eiligen (^eift fa^e vornnbsp;^imel fomc^noc^ ftimb Der �eiiigeQ)eift nie^t ndXbarlid; ba

f otibernm ber tauben geflau� �^ar baf^ niebt on ^eieben/ ba Jacbana^ ben (^ngei Q5abrie( faamp;e beb bemlXenebaitarf nocbnbsp;ftunb btv ^ngei ni^t ftcbibarUeb ba fonbern in ber fewrf�ainnbsp;me� gefiaU. ��Jar ba^ ntcb^ ein ^eicbf/ba^ ^oite^ feon aunnbsp;(^rben gieng per�niie^moeb tvar Q5o�e^ @on nicbinbsp;(ich ba� ^a�?nbsp;nbsp;nbsp;nu/ba^ man aufffeifbr icfc/fauU gr�nbe

6a�et/bnb babureb amp;e�e �otteff tvori vnb tveref leugnet vnb (eflot/oamp;n baf? man mutmtttiglicb wil verloren fein�

S^'^eilieb if��? ein ^unber^eieben / ba^ ff ^rifiuf? geib vnb ^iwt im @aerament f mb/ noch nicht Itchtbarlich bo/JI^nbsp;' vnf? aber gnug / ba^ wirs burch^ wort vnb glauben empl^Jnbsp;ben/baf? er ba fcp- 3f� �^bcb ir Reichen auch nicht fichtbarlichnbsp;ba / ^enn ob �e gleich ben Becher weins f(^cnnbsp;�och f�nnen fie nicht fehen bas? e^etnbeichen fep bes �etb^ vnnbsp;?�lutf?/fonber� fu m�ffen^^ mit Worten reben vn mitnbsp;gleuben/Qen� e^ �ehet'am Becher nicht gemalet ober gebijtnbsp;bet/ba� er ein ^eichen fep bef? ^lut�?ff^ri�i. T�arrenwerc^nbsp;i^a�/ aber fchreef lieh/ ba^ man barauffbawen vnb trohlt;^*^


wiberQ5otte�?wort

ha P(aubertt/3�gt; *�^'^�quot;9 ��� �finten? @,pn�'

^ber warhafftig vnb �egen wertia m�ff/rt r

6�n�.�. �nirenz

(fint)i0en?

�3lr*

-ocr page 445-

vdttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4)?

�2(vum6 cAve(camp; etn fc^p�/ gre^/ wun�erKcf; �gt;m0 c�J e^alle^ m ciitat^r ^angct/viW c(n facramcnclic^ tvcnbsp;lt;)u� wort n��) D^crf�c/�cnn o^� Die wort/werc �gt;ernbsp;^rdf)cr on�gt; ^rotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25?eiter / oamp;n ^rot viW ^ec^cr/

�^re �)rr ^db viW l�lut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcbtnbsp;nbsp;nbsp;Cfn �nb on�gt;^l�t

�amp;ri|�(/ were newc '^eftament nid)t Oa� C^n newe ^fflament/were vergebung ber @�nben nt(f;t ba^ O^n veigt;nbsp;�^oiing ber ��nben/ were ba^2eben vnb @ehgfeit n idgt;t bo�nbsp;gofaffenbie wort erf�Ueb/ ^rotvnbben^ecber^uwnbsp;J^nerament/^rot vnb ^eeber fnfien ben �eib vnb ^(nt �^4nbsp;*ini/�cib vn ^(nt ff ^riftt/faffen ba� newe �^eitatnent/^a^nbsp;JJJWe ^ef�ament / rn�et Vergebung ber ^�nben/ 'Vergebung was b.cnbsp;@�nben/faOet ba^ etvige �eben vu @e(igf ett 0i Jc/ba4 wort b�dnbsp;reteben vnb geben vneJ bte wort be� Slbenbmat^ on wirnbsp;bem Q5(auben� @o(te nu ber teufet nicht fo�cbem vnb geben-'^benbma� feinb fein/ vnb 0cbwermer bawtber auffweefenenbsp;nu fotcbe?aKe^ ein faerawentiieb wefen i�/ tannbsp;wn woi vnb recht von einem ieglieb^ i^t�rf fugen/a(^ vomnbsp;^reber/^�u i|� Sbri/iu^ ^(ut/iilbu^uewe^etonbsp;if� Vergebung ber @�nben /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfi 2eben vnb

pf eit.^ieicb mie icb auf ben �^enfeben �brif�um ^ei^ vnb P9elt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift �ott/ �u�? ifi bie^urbeit/bu^ J^eben/^ehg*

^�/^e(�?b�i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'^V ibt buuon gnug/wo�en Tgutum

^�ferborem

C �fft ir ba2?^rot effet/ vnb biefen �ecber trineft/fote rQir be^ j^C^rrn tob verf�nbigen bi^ er fompt 5gt;^eretnbsp;fiw bae? ��^eeber bie nicht ^unverflunben werbennbsp;!� � Kbiecbt fiibervnbboi�/'�en wer fun piber vnbboib trimnbsp;5�\n ^onbern weil ber ^eeber mit bem tranef ein wefen if�nbsp;aueb^eeber bie bertrunef im^eeber/nbsp;qS wlt/ wie foicbe weift �u reben in allen fpracb^ gemein iftnbsp;baiv bernacb aueb/^r effe von biefem ^rot/vnb trine�e

r; bolbe trinef ene Slber wie gefagt/^� ift aller fpracb^ web* ^r��^en S biHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werbe/ bae? baffelbige eine

bebelt/wie ber brilige Q5eifi bie ^aube i�/ ^^�^jc^aubeberbetlige�eiHig.

ba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie @cbwermer vn febreten gewonnen^^Da

'pautuf^ ^rot vnb beeber nennet vn nicht fibf If�l f IRt/ vnb ba^ blut gb^�lf�tnbsp;ruffen/@*paulu^

'^0 offt /r ben wein trineft/fonbern ben beeber* �arumb trineten

-ocr page 446-

420 sB�fentwe

triticfcrt fie ben ^em vnb nie^t ben ^ecamp;�r^ 57�n^ ba^ folgen/ba^ fte quot;^ee�er fanffen/wennJOanln^ bom beeber tnnnbsp;rfen vcbet / fonbern verfteben ben 35em ftn ^eeber/ vmb be^nbsp;willen/ brt� �Berber vnb �ein etn bing ftnb worben� lieber/nbsp;wnrujnbinu^benn folgen /ba^ wir eitel ^rotefien/wem^nbsp;�Paninioom brot eflen rebet/ vnb niebtanebfo wol berVfibnbsp;im brot oerftanben werben mag/ omb ber (aeromentliebennbsp;nigfeit willen e ^^�gen bie armen Sletfcbfreffer nie�t folebennbsp;berftanbbaben/fonbern allein bie berrlieb�n ^ebwermer�nbsp;Sl^ermal rnffe ieb/^* Paului^ fagt niebt/ offt fr

Seib�^ ^eieben eflet/onb be^ blnt^ ^eidgt;en ttMct ete.�arumb f one? brot niebt be^ leib^ ^eieben noeb ber ^ein be^ blnf^nbsp;eb^ fctn3l�^ �itbt fdnt^ebrct aber fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;text ben

mern niebt jr jeieben�2ieber/ warumb fol er benn nbsp;nbsp;nbsp;webrert

ba� 2eib onb *^lnt ba fept ��enn er rebet iafc wenig vom (ben al^ oom �etb onb blut/ barumb mn^ er iafo f�aref wi�^5nbsp;fte fetn/al^ wiber on^� ��nb trifft er fte niebt / fo trtfft ernbsp;aueb niebe/ @0 anber^ ba�? gnng fein fol / Paulus faget

Ex puris||�(^t4(C0/t)^vnmbif�^mebtatfo/basf beifft/Expurisne^uj ncgatiuis uis fyilogifare^'^^� oa^ f�r ein griinb fev/ fonberlieb 2(rtie^�nbsp;fyilogifa- bef^glauben^^ugr�nben/wiftenftnberwol� ��a�ifla^^^^nbsp;war/naeb be^ �cbleftgen geif�^ fXegel/baben fie reebt/nbsp;�e$ (fb mn^ fnen gewonnen geben / �enn biefe 3^egelbeltnbsp;febleebt niebtnbsp;bcn/baffbi'if�w^ blut im Slbenbmal^u fein gefprb^nbsp;(benwirb/ �enn fie biubern ben ^eiftvnbgeif�liebenvet'^nbsp;ftanb/�ie anber $Xegel/ba�?man bie augen anber�?wo binbsp;re/ba folebe tert niebt f�eben/'�^ub beun frbrete/Oibe ba^W^nbsp;niebt/ba^ 2eib onb blut tm Slbenbmal fetgt;

fen !Kegeln folgen fie aueb an biefen ort / ^enn bart itjibv/ ba 0� Paulus blt;iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if� w�� ^^i^- 3tem/ ba^�^J

we ^ef�amentinmeinem^lut/ baf^iflniebt^/batbui�l^?, al^ were biefer�Vert an feinem ort in ber ^elt/ tnbfebj^�nbsp;niebt an��tberumb bie/ba er niebt ftebet/ba gloren ftc/fP^�^nbsp;ren maul vnb nafen auff/onb fueben foleben tert/^erabenbsp;m�f�enbsp;nbsp;nbsp;Paulus an allen ^rten onb in allen riegen/ f eirtj��*

ber wort fe^en/benn biefe/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein �eib ete� auff ba� i

e^febenf�nbfen� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ .lt;�

aber all fr bleie? ift/biefen tert / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf� mein Selb

ete�anber�?wo/baerniebt0ebet4ufueben� ^avnmbfnajen (te fnniebtaueb im ^Wreolpbo ober im ^ietrieb von ^ern/nbsp;ba weren �e boeb �ewi�?/ba^ fie f n ni#t f�nbent�a�?

-ocr page 447-

tJC'ttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42 t

�tfwcDcr ^�6c�fl[)�gt;er rafct)�)c gcutc few/�^ie e�t bftt� fnb fo�gt;lgt;ct�n Oa c� rtic^t tf�/ vnD ttie�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wcUeit Cgt;a tfi/

*^�1) lgt;a ma� nbsp;nbsp;tnen f�^t�e �afett f�etlet

@gt;�Pauto vber ba�?/fo erwart puitor fok�l� fc^t/aueb an btefem are beffelbtoenniebt vergt n*et/�en�nbsp;^xeoee niebe ven feb�eebx^nt ��^rvt vn V ^ecber/ fenOern fprpnbsp;Jbt/ �^rvt/*:��fen ^ecber/Jetge gctvaltiglid; nttt bie^�/.Brot.nbsp;werten/ ^t^ vn Vtefen n r�ef anff�ea� ^ret vn Berber/ ��efer;��nbsp;^aervengefagt^enftennfel^^5Ween J^igernnaebnbsp;I vigeren ^ur�ef e / vnb fe^en / wa^ f�r rer vnv berber we*�nbsp;xe/vabtn er w�fct/fo w�rben (te wei (tnben/baf^ bi^ brer bernbsp;*vib gbxtf�i^vnb ber ^ceber ba^ newe ^ei�atnenr were/bennnbsp;fha ven bentfeibtgen brer vnb ��^eebrr reber/wenn er fprtebr/nbsp;vnb ^�iefer/ wie aneb .^tnber vnb 7?arren wel nterefen*nbsp;2(quot;^er bie amp;d)�vcrmet: b�pffen vber biefc werrnbsp;�iefer bin//a rbnn (te/ naeb (ver ^�tegei/ait^ ben augen/

'�ebr (eiben/bo^ ntanC^ecber) fei fe vberbtn anfeben/ wie fie J�ufer ^i^ vnb biefer/vberfebm.'^en fie nu fcbveien/^.�Pannbsp;fagr bie niebt/^v effr (r ben �eib gbvtfti ef�er err (geirnnbsp;fi9en/(f r fager^ benneeb allbiv /^er vnb mir weiebrmrexrenbsp;.�^e fprieb/ntir bem werr ^i^ vnb ^�iefer/ @t^e biefeibige�nbsp;J�/fe wir(lu ftnben feicbxn W ( ^Da^ tfr mein amp;ib/ ^�af? ((�nbsp;newe ief�amenr in meinem b(ur)lt;)en (te wiberbbien fe(*nbsp;Wen repr/vn (egen btr (n f�r bie nafen/ 2(ber f�r bie aug� f en-�ebtr (n ni^t Ugen/ �en buferef� (te (meranber^we bin�nbsp;2(�^er wie ernft c� bem �et(lfev feleb fragen vnb treten/nbsp;meref e babety �reben/ba beUx werr (�eb^/ �a^ tf� meinnbsp;^�b/ �a^ i(t mein ^iur / f�nnen fie g(�?lin (tuben vnb fa*nbsp;9^u/ba^ ift� mcin� Sdb� ^eieben/met n^ b(ur�^ ^eieben.^ennnbsp;5^ Dauiu^ feben feleben tcKtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(0e ejfr ft ben 2eib be^

elfer / vnb (ein ^iur trinefet ere) � wtefawr (eir (uen werben / baf^ fie biv aueb fe rberren vnb fpreeben/nbsp;a(fo (jeiffen/ 0e em (r baf? Reimen be^ 2cibc� vit blurs?

�er (Beif� meiner/ man verftebe feine 0(ba(efbeir niebr/ fieber / wer biefen rerr glefteren fan (�as? i(l mein �etb)wei-niebr beiter neeb beurlicber fan gefagr werben / ber wirbnbsp;n�^ilifb Viel mehr btefen �^err glefieren t�nnen (0e elfr (r bes?nbsp;y ^rrn 2eib elfer) weleber niebr fe bette al^ (ener i(�- �bn ba^nbsp;Q5ei|l mus? (teb fv ferben vnb puilen / at^ welr er gleuben/nbsp;'Paulus fpreebe C ��e effr (r bes? ^^rrn �etb elfer ) bamirnbsp;�^nn ntebr feben fvtte/wie feine bvffarr verachter ben ^err/ banbsp;n fier-

-ocr page 448-

f ieriich f�c�ct/matt foKe feinen l!e� 6 elfen/Ttemiic^/nentci/eP fee/�)a^ ift mein 2eiU hiebet (a� pe f clbs^ einen gelten ^extnbsp;^n/Oen fie nic^t f �n�Jfen giolteren/trn wo� icBnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��ren*

�enn wo Oa�? wort (�ei6( 6^ra�^feret/fo fanbalDfieglofe �gt;a fein Setb^^eiebm- ^iewoi c� febnnbe ift/ �gt;a^ man in fot*nbsp;(bttt fachen fo alfen^en fobSiber bie ^ebwermer fcbeme ficb^nbsp;nicht ^olan/e5vns^boch^nmbeiten/ba^wironfct^nbsp;nerftanb^ befle ftcherer werbe/ we� fte bawiber fonbsp;nnbfinbifchgancfein� ^Beiter.

^^�(cfternttbt� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilfet/ ober tttittfcf ben ^etlja �

.^(2;rrn vriwirbi^/ ber wirb fefjuiDifein am ieibc vnb SSiut beorW* abermai �rot on Becher f�r bie Schweriner/nbsp;Jigba fte eitel ^rot vnb 35echer/ba^ i|l/^ein aus? machennbsp;lt;^foUen/onb benn fragen vnb fobbern/QBarnmbnbsp;In^ nicht fpreche/ 3�er ben 2cibSbvifii onwirbianbsp;�enn ba^ 'Panini fpricht /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5rot/ onb fcib^^ r�'

lt;fe bentet auffs? brot/ banon er broben gerebt hat / bcu^ mn^ man nicht anfehen/fonbern an^ benauge thnn/ auff ba�^ �rttnbsp;geiftiiehen verftanb nicht hinbere/vnb nicht anberf? benefert/nbsp;Denai^ ^abc Paulnf^ nichtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brot/fonbernfchiecht baht�^

hrot gefogt/ai^ l��nbefein text ba aifo^ Reicher ein brot on^ tvirbig ilfet etefo finbet man benn gewt� bie war�eit. ^bci^,nbsp;fmr (oben �Ott / ba^ Wir fehen/ wie PantU�? mit bemwi^r�nbsp;)/mer wiberhoiet onb einf�ret b�fen text/^�a^ iftnbsp;Scib/w� broben gefaget iff/�nb f0l(b�f ba^� noch heiler bef�enbsp;(f get/ba lt;r 3Blt;r fct� brot enwirPtg ifftt/ber flt;vnbsp;tiia n((amp;f an eM btotoitr �m �((feen M Sdb�Sbnfli^fo'''

-ocr page 449-

vom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42t

50e�en fdnc� 2c�gt;� vnwtr�^ig iffct ctG l?n�) wo pee^ntr^f fo�cnfteauf^iillK^we�Jofc verl�re� Jabe�/�aeamp;nbsp;mag? vrtO rec^t/ Oenlte vn^ mit meflTen wollen,

2(ber ie^ wet� wol/Oa^ fiefelb�fold^e alofeniebt (jlenben/ ^nOern weil fte Oarau|�|teVen/Oa^ eitel brot fay Oeneten fie/nbsp;m�Oe Ctwa� gefaj^et vno glofiert fein /'^cnn wo fieniebitnbsp;Wauffft�nOen / w�rben fie folcbe glofe felb^ anfpcien, 'Bnbnbsp;��gt;ar be�?garlitab^glofen feben �e felb�i wo^ vnbm�flen be*nbsp;flt;^ttnen/ba^ fie ei� lanter getiebt iit,�enn ^?�Panln^ itrafftnbsp;Sorintber niebt vmb be^ onwirbigenbcbenefenswillc�nbsp;^�n leiben gbrifti/ wie ba� wolein^inblcfen vnbbcweife�nbsp;lt; n� / ^^enn er befcbreibt mit an^gebr�eften Worten/ ba^ bernbsp;�orintber @�nbe'war / ba^ einer be^anbern niebt Jarre* Wcr4)cbernbsp;^^/fonbern wer eje fam ber af� ejc / ba^ bie Jcrnaebl fame�nbsp;�icbt� fn�ben/onb mit f(ba�be� beftnnben/vnb alfo ei� lan* wc*�?nfe^nbsp;gefref^ an� bem Slbenbmal ma(bte�/al^ were C�i fonft ei�nbsp;Jnberfeblecbti3fre(fe�..^e��fofprifbter/^en�ir5nfame�nbsp;foinet/fo i|t ba fei� Slbenbmal be�?.�)C�rr�/fonber� et� /egli*nbsp;�tr �imet im fftv fan eige� 2(be�bmal, ^^oreftn Jie f ba�f pcnbsp;SjnSlbenbmal Jielte� be^^(^5'i5^7� / fonber� fr� baueb^/nbsp;;ptnn weil bieanbernl� la�gfam famen/f�re� fte^n^ieffe�nbsp;2ibe�bmal an|teje�vnbfra(fe�bieweil, �leiebnbsp;er ancb Jer�a(b fprifjt/ we�� ir infame� fomet ^n elfe�/nbsp;�0 Jarre einer be� anbern / anffbasi/r �iebt ,^nm geriejt jnfa*nbsp;*�itn f omet/^a fijef�n/ba^ bie 0�nbe tfi dctvefen im effen,nbsp;^Slrnmb gibt i^eolamoab eine beffer glofecwie fn b�neft)nbsp;^�^fpriebt/ S)ie ^orintjerjabenitebnm �aeramentver*nbsp;f�nbiget/ba^ ift/am ^rot vnb ^ein/fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finb be^ leibfJ

'^nb^int^^jrifti/mitvnwirbigemeffen/ Q)lei(b ai� wer �^Incs^^f ifev^ bilbe vnebret/ber vnebret ben Reifer felb^Stlfonbsp;'^er bii^ ^:�i�ot vnb ^ei� vnwirbig iffef / ber vnejret be� geibnbsp;^�b ���lnt �brifti/be�i bilbe ober $d^en fle fmb, 2llfo ftnb penbsp;^tttereinanberberglofe�vnei��i/ gleich Wie ancb be^tert^/nbsp;*^ocb foi c� bribed ber einige Jeilige Q)eiff lere�,

3^ fonberjeit aber iff bcfi^eolampab^ glofe niebt^/^rff ^^fJ/ben� wir brobe� beweifet vnb befl�get haben/ ba^ ^rotnbsp;5^b '^etn nicht finb/�ocb fein fonnen/^eicbe� ober bilbe b(�nbsp;ib� vnb Int^ SJriff i/ ^�en� fei� ff �cf li� ��gezeigt wer*nbsp;fa� / barinfolchegleichni^ ffeje/ barnmbfan ffeb nnebnbsp;krempel vom ^eifer� bilbe nicht Jieher reimen ^nr glofe/nbsp;fet) ben� ^iuuor gewi^ gemachet/ wie ferot vnb ^ei� bc�nbsp;Jfib� vnb blnt^ bilbe Ober gleiebni^^ ff nb/wie bem Reifer fei�nbsp;^ilbejleicbiff,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

-ocr page 450-

attDcvrt/wcn fc^on nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wm/ fo we*'

r^csiwt cm feine geoanefeu 5ur glpfen/ abermefjegcwi^� ^enn wer f�nb ntc^t glofen mae�en 7 vnb bauen ge^en vnbnbsp;fag^/^)ie bin tc^ gewefteTicin/ weil fie Den W wollen anber^nbsp;beuten / benn bie wort lauten / vnb onfern verftanb fl�r^en/nbsp;m�ffen fte nic^tfonatfete/blofie/^ungerigeonb b�rfitgnbsp;(in ba^er fei^en/onb fifamp; bauen bre�en vnb brellen/ �enbernnbsp;m�ffengewaltiglieamp;beweifen/ baeffelcbeglMin rechtnbsp;bnb hie�er generen m�lfen vnb follen� 5?u gebeneft (^eelaw^nbsp;pab nicht ein mal bran/ba^ er folch^ thun welt/fenbern mei^nbsp;net/ fein bleffe^ gibelin feh gnug�nbsp;nbsp;nbsp;� e bleibt aber mein ge^

wiffen/ ba^ gerne auffgutemgrunbe vnb ficher flehen welt^ �ol e^ auff bem hungerigen / b�rfligen vnb b�rfftigen gl�^^fnbsp;(in ftehent�ech wa�^ geftet ben Q5eifl an/ wo bie gewt ffen blei

51^m britten bfan felche glefe /vber bas fte vngewi^ auch deinen f(^cin h^'ben/ ef^fev benn^uuergewif? vnb be*nbsp;wetfet/ba^ im 2(benbmal eitel ^ret vnb 2Bein fev� ^�emgt;nbsp;wo ber rechte geib vnb ^lut gh^^ifli im 3(benbmal ifl/ fe li^nbsp;hi^ verf^ma^te arm gle^lin in ber Slffchen� ^u haben fi^nbsp;his?hlt;^i^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beweifet/fennen�?auch nicht beweifen / ba^ eitei

hrotv�'^efn bafev/Sllfe wenig fteauchnichtbeweifethabegt;*. vber beweifen f^nnen/ ba^2eib�?^eichen vnb^lut�?^ei(hlt;^tinbsp;ba f�t) / wenn fte gleich beweifen f�nbten / ba^ eitel bvetnbsp;^ein ba were / benn fte felcher beiberfein^beweifet habeKnbsp;noch beweifen f innert / fenbern wir habend flarcf beweifet/nbsp;ba^/ wie bie wert lauten f Shriflu^ Selb vnb blut ba fe^'nbsp;Sarumb wo �e inner ben ^ert im Slbenbmal nachnbsp;pnngewi^httt^/@o mWen wir etlicher maffe felchegl^^*nbsp;(in an biefem ort leiben/vmb guter freunbfchafft willen/bea�


-ocr page 451-

rem ^��en�iwaf^^rtf�� nbsp;nbsp;nbsp;42s

�ci6 tm 2(bert�)ma(/�eib^3^(amp;cn vnb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6(�t^

Uib^^eicbcn viW bluCfJ^eicb^� fen. ^etfie^bterecbtS^tbvnb'^lwt/ fomu�^im 2(benbwa(nbsp;ancb veebf ^eib vnbbtut ^ei|�en/�gt;enn er an beiOen orten vonnbsp;I�emfelbtgen 2iben Vma( reOet / f0 mni^ er aneb von Vemfelbi^cnbsp;^eibvnb'33(ntreVert/ '^enn Oort leretvnV festers ein/JQtcnbsp;Vermaner er 3um redden braneb Veffelbigen.

�33O ift nn Vt� bnngerige V�rftige gld^hn? 220er vnivir* iffet/Ver iff fd;iileig am 2eib be^^ton/Va�^ tft/QVer Ve^nbsp;Xbntg^ bdVe bbnet/Ver bbnet Oen Xonig felb^ e3|i �eib teib^nbsp;5fi(ben/fomnf^Va^�(�^Iinfidgt;alfo Vreben/ ^erVt�^rotnbsp;vnmirVigiW/ Vertflfeb��oigam (eib^^eid^en/ Va^iftamnbsp;brot/X^en iJetb/mu^bt^^^wfb (eib^^ekben ober brot beiffen/nbsp;�^o niebt/fo hgt beiVe A^ejrt vnV g�ofen/ mit �ebwermern vitnbsp;Wit allem vber einen bAuffen tm Vreef. ��af�be/�va^ fur m�^� .nbsp;be/fabr vnV vngl�ef feiy wer l�gen wil ^nr warbeit mad;fn/nbsp;vnv fte wi^er Die warbeit ^n mareft f�ret.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnalt;^en.

�eilen Vie �ebwermer befteljen/ fo beiben penn Vreb 9vo(fc erbeit. �ie erfte/ Va^ fte im 2lbenVmal beweifcn/wienbsp;^ib vnV '�^Int / leib^ vnV blnt^^eieben / ober eitel ^rot vnVnbsp;^ein feb. ^ie anVer/Va^ fie beweifen/wie folcb^^ eitel ^rotnbsp;'�nv^ein/leib^^eicbenvnV blut�?^eicbenfeb�^enpenu Va^nbsp;*?ctban (anft^ ^enfel^ b^welfart ) fom�ffen fie wiVerumbnbsp;Wfo groffe vn V gr�ffer m�bf b^ben / Va^ fie an Viefem ort be^nbsp;Weifen/Va^Seibvnb blut/nicht letb^vnV blnt�^eicben pnV/nbsp;/3cnn pe m�ffen beweifen / Va�?^n gleieb in einerleb reVe vnbnbsp;fachen/ 'S fut nicht blut / �eib nidgt;t leib/wiVerumb Vennochnbsp;^�elbige ^Int / blut/ vnV Verfelbige 2eib leib fep vn V beiffe/nbsp;^a Wil funft ^n geb^r^/id eft,C5tradi(ftoria fimid ucra facere^nbsp;m funfften/wenn auch fon ft alle Ving fd)lccbt weren/nbsp;Ver feinet mangelt/fo ifl Voch Va^glbf^lin an im felb^and)nbsp;�dgt;tig. �enn �Panlu� fpricht nid)t/ 233er Vi^ ^rot vn��nbsp;''^wVig dfet/Verif�fcb�lVigangb��f�v nach ^colampaV^ metnbsp;wie Verfcb�lVigif�am Xonige Ver Ve� ^�nige^bilVcnbsp;bonet/�onVertt �.�Panlu^ geiget an/ Va^ ViefcbulV gefehe*nbsp;vc an Ven ft�ef�gbviPt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bas brot vn V wein fol gleich

��Ver Reichen fein/nemlich/Ve^�eib^vnV bluts (fprtcbt er)ip J** feb�lvia etc.'�emnach m�|�e^colampaV feine glofe vn Vnbsp;ulfo oWr VeSgleicben ftellen / 2!�er Vie nafen am bilVenbsp;Wiebret/Ver vnebret Vienafen VeS^�nigeS. ^er VeS bilVeSnbsp;fpottet/Ver fpottet VeS manlS/fo Ver ^�nig bat. ^�asnbsp;��fO'Vie vnebrcfoan Vem bilVe gefchebe/nichtatiff Vie perfon/nbsp;� w ? fon*

-ocr page 452-

426

fottDatt auff Oic f��rfe gc^^/fo fu Den 6�(�)cnt vcrutte^vet wer* �)cn/ -�cnn 'Paulus (}ic nic^t D� pcrfott �amp;rtf�i/ fon� ern Dctgt;nbsp;tnb viW^h�fg^vtfK/ a�^ft�cf oerpfrfonan^eucamp;rnbsp;rcoc t�� oantmb/ ran bu fc^eft/ wie o�ampabnbsp;ne g( ofc vub (^jccmpcl ntcbt wbt f�m/vnb ftcb unbsp;tCKt nicbt vd�uet �en� wo r�meti fcU/m��c T��/nbsp;(��?/wte gefaxt tft/fO rebeu / Q�er bt^ ^rof f ffct/tfcv tf�nbsp;btg an Sbrifto/ gfetc� wieberWlbig if� am ^^nige/ weenbsp;be� ^onige� bit be vne^ret/ ba^ tfl/ er f�nbigt n i cb i an etnemnbsp;gUebe ober f��cf e ber Perfon/ fonbern an ber $y?akflet vnb re*nbsp;piment be^ ^�ntae^ / �enn ba^ meinet man mit foleber re*nbsp;be� 2(ber �te fpri^tnbsp;nbsp;nbsp;pauiu^/man f�nbigt an ben fifiefe�

ber Perfon/a(^ am �eib onb ^(ut g^rifit/bae? i|� ne^er vnb me�r/benn an ber ���aief�et/ober fXeaiment ff^rifti. �nr*nbsp;�mb tf� folcb oW^ttnaut^ an im fefeniebt^/ ba^bonbernbsp;S��aieflet onb �Xegiment fa�t/fo ber ^ext von ftuef en ober teilnbsp;berperfonrebetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Leiter* ^Q;r'gt;2K(nfc^prilfe�c^jetb�/ �ntgt;alfo(|fcer�om Q5rot vnlgt; fringe

f3e liebet wtberumb ^rot vnb � ecber/ 0o treibt pau* tu�i etn^ vmbff anber/ 3^i nennet er^ ��^rot on ^eebee^^,nbsp;barnaeb wtber^eibvnb ^(ut/ �arnaeb wiber 55rot *nbsp;bnb ��^eeber /bnb wiberumb um brittenmat l^eib vnbnbsp;SlufFba^ er b��^ fc gewi^ mache / bae? bi^ Sacrament fev �rnbsp;^t eitel rot vnb ^ein / fonbem au(^ �eib bnb ^lutnbsp;fit Cb� bie (gebwermerm�fFenbieauaenwegtbun/woer^nbsp;�eib bub ^lut nennet / bub allein bafften/ ba er^ S^rot bnJJnbsp;^eeber nennet� Ober m�lfen �eib bub Q5Uit �lofterennbsp;eertroppen/brot bub beeber aber �iebt glofieren noch bertrbP*nbsp;pen/bnbalfomitbem ^ertfpielen bub faren wie pew^�e�*nbsp;DT�bfonberlicb i|i biefer ort fiarrff�r fie/�enn 0� Pj^nbsp;tofprtebf nicbtCMbefteerbon biefem ^rot) fonbernfW^nbsp;leebtbom ^rotbnbbom Berber/ntebt bon biefem ^ecb^*nbsp;2Volan/ wir (alfen inen bie ^ewalt/ ob fie �* Paulus w�uetinbsp;fie reben (affen bon einem anbern ^rot bn ^ecber/obernbsp;�l^ebet er bon einem anbern/fofiebtffbn^t^^^^nbsp;an/ b�b m�^en (eiben / ba^ fte eitel ^rot bnb '^ein macb^t^nbsp;bnbbilfftfienicbt^/ benn wir reben bom ^rottm 2(benJgt;nbsp;mal� tXebeteraberbonbemfelbigen ^rot bnb ^ecber (�(�nbsp;rein ^weiuelifi) fo haben Wirgnuggefbret/ wa�berfe(bi|^nbsp;Berber bnb ^rot fep/in bem borigb text/ 55Pa^ banbsp;iia� gefbret fiefer oueb*

-ocr page 453-

?K6ehbmlt;ti Ori�t� 45r re � juRfit.

wwttW^ f/Tet �n�gt; fnnrff/Der j((lt;t vnb fnnrff fm fe(t$ lt;in vtc^t/ Damit/ Da� er nie^f �iterfc^eiDet Den ieib Degt;

t)ntcrf(�nlgt;c�/fa6 icb im 6�(amp;ft�wi�xp ^lgt;U^)tniIiff^c��gt;rcpamp;cun gnng gcfc^tuben/ �Ocnnt�nbsp;fan t�4)e von VcmacOcfOtnif^ Oci^ UWenf^ gereve fein/nbsp;Wie Ve^ffarll�av^ �etilf�rgtbt / weil Ver ^ere amp;ie gewaltig*nbsp;lief) zwinget / Va^ ein Ving fe^vnwirVig effen/vnv Ven Selbnbsp;Sbrifti niebt vntevfebeiVen/ �Veldgt;� wir Vew wortnaeb/ wienbsp;r^^iautet/verfle^en/ Va^ Vie gorint^^r Jaben Vae ^rof geef*nbsp;fen / witfoicbewvnnerftanv oVer vnnernnnfft/ aif^werecf�nbsp;hvleebt brot / vn V feinen vnterfebeiV ^ieiten ^wiffeben Viefemnbsp;brot vnV anVern brot/�a^ ift fa vnwirVigtieb Ven Seib gijri*nbsp;fh effctt� �arinnb vermanet er fie/Va^ fic fi�) fdb^ pr�Sn folnbsp;len vnV f�ien/ wer f� feien/ wasf ftc galten von Viefem *55rotnbsp;�ennbaite�e c� nicht f�rVen Selb �amp;tt�i/t�ber gehen VamUnbsp;vmb/ai�? were c�ni(�)t Ver ieib �hvifit^v vnterfebeiVenfie Vennbsp;Selb g�rifti nichf/Vas? bieibt Venn nicht vnge�raffit�

S�** wiffen fa woi / wie nbsp;nbsp;�Paniuf^ Vof? wdrtiin �in*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti�

^rinon braucht p� difeemere, 2((�? b gor.4�^er hat Vieh vn* tft/fverpat Vieh fo fonVeriich gemacht f�r an*nbsp;bern / al�^were�u ein beffer^vnVanVer^Venn Verhauffeifrnbsp;�^nv fXom* i4gt; ^er aber vnterfchei vet/ Ver i� verVampt/Vo^nbsp;lt;�/Wer Vie @�nVe / vnV fenef?recht achtet/vnV Voch VawiVernbsp;Jhut / lt;�n V fort an heiffetnbsp;nbsp;nbsp;'Panina ��infrinin/ Va^ wir

yciffen vnterfchieV machen / vnterfcheiVen / Vif? cm Verf? Venn �t�e^ bfl�ttn ete�

beffern fchein/weif erfofehen vnter* WiVauchauff Vie ehre feucht/ fo VurchVie ehre Ve^bilVeeJnbsp;5^Ji K�nige gefchiet / wie wir Vroben im anVern �^ruch ge*nbsp;[then haben- 2(ber ef? mangeft hie eben Va^ Vort/ ��nV alle^nbsp;ich in fenem Spruch wiVer fn gefagt habe / i� auch hirnbsp;^^Verin ^u fagem �enn weif wir Ven �crreinfeftigfich ha*nbsp;^^n/Wie er lautet / vnV �e vnf? Ven wV�en nemen vnV anVerf?nbsp;Stuten / 3� webtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein nactetgt^�iin fagett/ vnV

^ben vn�j vamif �ve ^u guter nacht- @onVern m��end mit ^Jri�tvnVvrfachen beweifen/Va�?fofchgfb^fin recht vnVnbsp;r ther geh�re m�ffe-�as? thnt er nicht/f ans� auch nicht th��nbsp;�etm Wer wif gfeuben/Vaf? (ffhti�uf? Seib nicht vnterfchei VOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rdamp;

� dichte? mehr Ven ffhri�umfelbf? in feinem ^eichen vnehr�? fĒir� ^tun e� auch noch nimtbeweifet i�/Vaf?im�benVeffett eitefnbsp;^?Tr��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Varaufffofeh fein bawfeOig gf�f?fin

A.

-ocr page 454-

428

'S�'^cr nbsp;nbsp;nbsp;fo mu�5 cv amp;(c auc�(bc�? 5gt;(Zfvn 2ct6)nfc^t f�T

tcrt vechten kib S^rifli/fon�cv� f�r fe�i� (nb�?^etd;cnnenK7 weil '� 'Paulu^ j^ie nicbt von einem afwevn Selbe re�gt;en hvynbsp;�)ennOaerfagt/�^o^tftmein Seib/^enn ervcVctianocbnbsp;vorn 2lbenbmal/in eincvlev faeben/fo mn^ er aneb noeb in ei/nbsp;nerlei) Worte fein. 3|�nn ^ic Selb ntebt leib^^eieb�/^arnwvnbsp;irt^Oortleibf^^eicben e 3ft^�^eScib/warnmb ift^ Vort niw^nbsp;anef) leibe ^nrnmb mn^ Vi^ glo^tinmit tert on Vmit alleinnbsp;tjntcrgef en/oOcr mn^ alfo ^uftell� fein � er nicbi vnterfcbenbsp;Vet Va^JeiefeenVef? jp^rrn Seibs) SllfoliGtVa^ft�cfeaneyfnbsp;vnVpehet 'Panln^ noch fo feflcanff vnfer feiten/ Venn wir fet^nbsp;ne wort cinfeltiglicb/eintrecbtiglieb/wianft�ffi� auff vnfernnbsp;verfian V �creimct pn Ven / vnV V�rffen �lt;ir feiner �lofen �cevnbsp;m�^efic anVerf? n Venten / Venn pe lauten�

^auli�n;ci^cnlgt;en (Taptfdiiucbff�e�^/^.^ flL� gt; fpvic^t/-�er lt;S�cbcr �es fegene/ben wir fc�cnen/tfl ter nUtfnbsp;gcmeirtfcb''�fft �c�^lut� ^^rifU/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SSrot �ae wir breefeen / *1^

gt;aamp;��cbt^ie3enwinfc^a|ft0c� ^cibe (i^ri�i.

S'�� Brot l)���wirbrcnbsp;c^en.

^�3efen �^ext habe ief) ger^�met vnVr^�me fn necb/ei^^ mein^ tergen frcnvevnv frone / Venn er nicht allein fpriebi/nbsp;�as? ift Shrifin^Seib/Wie im SibenVmal ftehet/fonVern nejjnbsp;net va^Srot fo gebrochen wirV/onV fpricht/'^as^rotnbsp;�hriPu^ Seib/ 3a Vai^ �^rot Va^ Wir brechen/ ifI nicht etl^^^�nbsp;Ver Seib ff ht* tpi/fvn Vern Ver an�igeteilete leib ff hrtpu^�a^ 0/nbsp;cm mal em ^ert foljelk vnVflar/al5 Vie Schweriner vnV a^nbsp;U ^elf nicht begeren noch foVVern f'nnVten/T�och hitfft er nj*nbsp;chf* 2(nff folchen tert antworten fie mir nichts mehr / Veti�nbsp;nach Vern petmtereinanVer vnein^ftnV/etliche fag�/'paumnbsp;reVe vom zeitlicher oVer fig�rlicher gemeinfehaftt / i^tlw*nbsp;aber von getplicher gemeinfehafft. S�ren herzu Va^nbsp;folget/vongcmeinfchafft Ve� altars vn Ver '^eufebStreiche��nbsp;Vamit Vauon/fehen vn^nichtan/ Va^pe folch^ o�nnbsp;over au� Ven fertenzw�ngen / ��a fol ich mir an freu bl^nj�nbsp;Worten vnV glofen laffen ben�gcn/'�nV thun eben/al^nbsp;ich einen gr�ffet/ vnVerpeh vmbferet vnVVonnerte miyrnbsp;nem ^inVern/vnv gieng alfo Vauon� Q5?olan/pe fv�ev^^j:nbsp;alfo Vauon lauffen vnV Ven Panef hinher pch laffen / vb

erp/ip fein zweiffel / Slt;1?au(U�?reVe hie Vern SfbenVmakweil er vom ^rot/^?'echer/leib vn V bimnbsp;ripi reVet / vnVmu^ freilichvon Vemfelbigen leib vn V -omnbsp;�25rotvnV^e(hcrrcVen/ ha Va^SlbenVwal von

-ocr page 455-

vom �f�cttv'ittrtf

biefcr tae tt((6t�art/vnD wag �attOtt^at� ten wer �)a wi(/Daf?er t^n fe�Ue^eem gemeinen elfen re^e^j^tcnbsp;rau�? folget n� / Da�?anff�eo(ampaD^f nnfi/ Diefer tert mn�fnbsp;�lfo fte^en/i�a^brot �)af? wir brechen/ t|i eine gemeinfebafftnbsp;w ^rof^/ fo ein ^eic^en ift be^ geib^ff6ri|ti, �er ^eebernbsp;Jef? fegend/ ben wir fegen / ifl eine gemeinfebnfft beff l!3f in^/nbsp;Io ein^eie^en ifl �fe^ ^inte? g^rifti. 3l�^ nic�xein feiner terUnbsp;-orot ifi eine ^emeinfe^ajfi be^ ^rot� / �eeber tf�einege^nbsp;mein febafft bef? ^ein^� � gf? ifl bgf? gerebt/ benn ba^ aebro^nbsp;men quot;^rot ift ^etneinfd)afft be^ quot;^rot^/ba^ i|�/ba^gebrocb�nbsp;-orot i|t in gemein an^geteiiet brotf ^�nb vn� 'Pauin� fonf�nbsp;*ncbt�? ^ie leren/benn ba^ auf^get eitet ^rot/an^geteiiet broenbsp;lt;l�/ober batte er forge/wir w�rben au^geteiiet ^rot f�r an^nbsp;�eteiict^rabw�rfte/ �X?nban^getei(ten^ein/ f�ran^ge^nbsp;Rafler verftebew ^f? pnb ia ire eigene wort/ba� 2eibnbsp;i|��rot/^(ut foi biutf?^eieben/baf? ifl/nbsp;^ein beilfen / wie wir gnng gebbrt / vnb ftea�e ^�eber ba^nbsp;Konvoi getiiefet haben*nbsp;e @O( aber ber ^ropuf? anff bem Wort gemeinfcbafft ftegt;�nbsp;vm/onbein Reichen ber gemeinfebafft/ober eine (tg�riicbe ge*nbsp;�^^infcbafft fein/baburd^ bie geiftiicbe gemeinfebafft bebentetnbsp;merbe/@o mn^ bief^n r�cf iingen vnb verwerten lt;ropo naeb/nbsp;'^eoiampabS ^ert aifoj�eben/ �a^ brot ba^ wir breeben/if�nbsp;Jjne ftg�riicbe gemeinfebafft bes ftg�rlieben (eib^nbsp;Jpeifber tft ba^ �^rot beber / wa^ if� boeb bas imer mcbr ge*nbsp;l^at/^rot ift fy�riicbcgemeinfebafft bef? brotf? t �enn fsnbsp;�^�ffen fte reben/foUenjre tropn^ ffeb^* @o( nu ein ^rot be�nbsp;*^�bern Reichen ober ffgnr fein/ wie baffelbige an^geteiiet vnbnbsp;S^mein ifff @o fte bow aUe beibe nat�rlicb vnb (eib�cbe brotnbsp;l^m m�|fen/�a^ erffe barnmb/ba^ e� gebroeben wirb/�a^nbsp;barnmb/ baf? ef? ein jeieben fet) be� �eib^ �^rift�

v ^Sb aebt/ber �eiff/ weil er aile bing vermag/fo baite er/ ���? erffe ^rot/fo gebroeben wirb / f�r ein gemaiet brot anffnbsp;'m �papir ober gefebni^t brot/ weieb^ wo( tan eine ff gnr vnbnbsp;^eieben fein bef? anbern reebten bret�/f o gb^iffieib bebentnbsp;^tyf bas ber tert aifo ffebe/ �aS b�ibern gebroebt brot iff ei*nbsp;D' ng�riiebe gemeinfrbafft beS reebten brots/fo ein ^eieben iftnbsp;reebten 2eibS gb^iff i�'�en foiebs alles erzwingen ire tro*nbsp;m/Wo niebt/fo mnS er alfo ffeben�aS gebroeben ^rot/basnbsp;mag eine ffg�rlicbe gemeinfebafft fein beS ^rots/ iffnbsp;�ieicbwol ein ff g�riieb gemeinfebafft beS brots/ �enneSiffnbsp;�A�icbt m�giieb/ba^dn ^rot b0 anbern ffg�rliebegemein*nbsp;Wtfeogt; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^eb

-ocr page 456-

450

tgt;robert ^abcn wir bcwcifrt /ba^ foid;cr r�cf iin^cr viW vevhrter tropuf^ wcDcr in Oer (�^rtfft noeb einiger fpra^

(Rictncjit^

eben fein fan/ fonOern ein lauter gettept ift. �^enn naeb �ebrifft on aller fpraeben art/inu^ Oo^ wort(gemeinf(blt;tffi)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* �

alfo ein f ropu^ werOen/ Oa^ er� f�r fiel) btn Oeutet ein geiftu* ebe geinetnf fblt;�fft / oOer ein new anOer gemeinfcbafft/vber oienbsp;alteleiblid)egemeinffbafft Q5lei(b wie�eib vno ^luf ni�^nbsp;nngeiftlid)ooeranOer �eibvnOquot;^lutbeifien/ wofietrop�^nbsp;Weroen/oOerniebt Oa^leiblieb ^lut onO�eib betijen foil^�nbsp;�arumb mu� an biefem ort (gemeinfd)afft) febleebt leibliwjnbsp;gemeinfcbafft ober au�teilung beiflen/ ober fol� ein ^ropti�nbsp;fein / fo mu� e� ein new geiplich gemeinfcbafft heiffen/nachnbsp;welcher ber tert fo m�fle fteben / �a� brot fo wir breebeu/ifnbsp;einegeiftlicbe gemeinfcbulttbe�nbsp;bic and) ein red)t tropu� fein / fo mu� C5 ben geiftliebennbsp;gbrifii betflen/welcber ift bie Strebe ete. �^nb w�rbe ber tetjnbsp;tn fumina alfo fteben/^a� ^rot fo wir brecben/ift eine gernnbsp;(lebe au�teilung oer ^^Y�ftcu^at/auf�bic meinung/'SJonbsp;^rot wirb gebrochen / oa Wirb bie ^^Yi^cn^cit au�geteild/nbsp;^nb biel grewlichergrewel w�rben mehr folgern

2(� pe l^ic Wehlen / weld)�|te wollen/Jft �eib Ottb X^an biefem ort gt;�ropu� ober letb�^eieben on blu�t^eirbe4nbsp;nemlich/^rot onb ^ein/wie fYc �erc helt. e:onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fie ttifht weren aller biefer grewlichen folge / bie ich ihi eingef�ret / wie ba� ieberman mu� greiffen vn nid?t ifnbsp;f an/fonberlich/wo ficnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie gemeinfcbafft ftg�rlich h^K

w�lten3f�� aber nicht tropu� fonber recht 2eib vn ^itit rifti/wie vnfer Icre helt/@of�an�ananbern ortennbsp;mal�auch nichttropu�fein/ �^en c� fan niemanb iftt^jEnbsp;ba� hie @.1?aulu�bom2(benbmalrebet/bnb eben bafK�bibnbsp;^lut onb �eib nennet on meinet/ ba� ���attheu�/nbsp;Suca� onb �paulu� felb� in anbern ffapitein nennennbsp;nen/ ba fie fagf/ ^�a� ift mein �eib/ ba� ifi mein ^lut-^^nbsp;Finnen pebawibermucf ene

^?u m�ffen pe ba� wehien/ ba� hie 53lut onb �eib tYCP*^ pnb/bei� fo helt freiere/weilhieoom �aeram�tgerebWtfy'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

vnb im Sacrament faeramentlich ober pg�rlicbe wprt ff�quot; nbsp;nbsp;nbsp;(

m�ffen/ wie (Fcolampab leret� ^olan / fo m�jfen folche folge hab�/^a� 55rot fei) eine pg�riidx gemeinphonnbsp;be� brot�^ ba� ip/e� fep ein gemalet ^rot/ ober fep/nbsp;ebt fein fan/ wie gefaget ip. �en ber (f colampab lepnbsp;Qp) nicht bebe�tet)hei(fe/bar�wb mu�er^ulaffen/

-ocr page 457-

fev tgt;(c ft��rhcamp;cScmetitfcamp;aflt �5c� ^ref�?/ v�b fatt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa^

�en/ �)a^ gebrochen 6wt f�v geiftiiebe gemcinfcbal�r/i�en bci^ lt;m fan (cibticb tgt;tn9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^in� noeb bnflen�

un cr aber ben ^repnm auff ba�^ wbrtCgcmetnfrf^affO ^�Uctn/nnb fef� w affp b^'ben welt / �a�^ bret /ft^wirnbsp;lt;bcn/ift ein ^cfcbr� tgt;cr gemeinfebafft bc^ 2cib�^ �bnf�f/vnbnbsp;|�nbrefo((b^betvcffen/ f^ettua feine weinnngwof/ 2^nbsp;*lt;�i� ba tv�rbe benn(�etb) fein trepn^feint ^ere aber ^eib bienbsp;rein trepn^/fb f�nbre e^ bert auebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rrepn� fein in $�^at

Jbee/ area/ gnea / ^�a^ (fl wein 2eib/ weif e^ einerfev �^ubinafbnb�eib if�/ bauen man rebet 2(ffo/wo ber ^eifinbsp;vin Wil/ ba f�bffee er (tcb/ba^ er baumelf bnb wu^ falfemnbsp;�5 3eb ^rbe ben rfat /ba^ fie fprec^en / ba�?eufievUebe werenbsp;^�tte^fep feinn��e/bub beeten gnu^ am ^euant� be^ geiflfSnbsp;^nwcnbi^/bnbnbsp;nbsp;nbsp;�Paulus wort/arme/elenbe ^eben buebf�o*

^lt;^n fcbelten/barnacb m�fte wel ( 2eib vnb ^fut ) trepuf? vnb Wgt;e tvopn^ fein/wie fie weiten / @enfl w�f�e teb niebt/wtcnbsp;Jif bcm Paule bi^ ^lauffen fbnnen/ amp;ie m�fien aber auebnbsp;^^uefen/ wie alle ^eltverbunben were / /rem ^eugni^ bnbnbsp;^u aleuben/@e b^n^� Of benn gewennen*

� 5��fi?nuwiberbe�i^cefampab^^ertgffageft|�/gebet��mp�b� � J�e� au(b wiber be� ^winaef� ^ert / �enn we (^eefampabnbsp;��fbelee maebt/ ba maebi �wingel beutelep/ vnb i/� eine mefi tc/ct,nbsp;Jnug/o^tt ba� anbere wert Onb/^eelampab bat figuram cor

I figpificans corpus, baf^ ff� ctu btug* �arumb �We�wingel^ Wt affe fteb^ti/^a�^wt fe wir breeben/nbsp;?*bicgcttieinfebafff be� bebeutenben Sab� gbviOi/baf^ifi/nbsp;p? ^ret�/gleieb wie ^celampabgt; ^enn er aber alfe f�nbtcnbsp;J^^ncntertffellen/^�ae? ^ret/fe Wir breeben/bebeut biegennbsp;J�/fnffbafft be^ �eibf? S^b^if�i/ fe were e^ fein f�r feine mei*nbsp;JJJ'ng/^ber ba^ leibet niebt ber text in 5�?attbee/5^aree/�tgt;nbsp;;u/ba er fpriebt/�asi bebeut meinen leib* j^at er bofelb^ ein^nbsp;erbte aueb einen bebeutenben leibnbsp;i��^��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einerlei) (eib/wie gef�gt tft* 7�U felget

ulle� auff ben bebeutenben leib/ wa^ bem 5e elampab auff ��n ^eiebenben leib felget / wie ein /eglieber felbn wel ben*nbsp;Foien^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^arumb niebt net ifl alle^ wiberumb �igt;

^ebfeftger get/lmif feiuerberferuttg (Srnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben tert bWt���arcvnb 2uee vmbf eret/$�?ein

bf w fS ^n^/nemlieb/eine gei/llieb^ fpeife.'�enn (bafi ) fei auff ^eif� Weifen/ ^e wu^ e�i ble aueb fo fein/bub biefer tertnbsp;(Seil

-ocr page 458-

( Den ^cc^er Dev fegctt^ �)cn wir fege� etcffte^ �(fo ruwb ren/Diegememfd^afftOe^ �eib^$tgt;�^|�t/t|l�)er^ec^er be^nbsp;fegenf?/ Oen wirfegenen/ nemheb / cm geiftlic^er �^ecber Oef?nbsp;fegend* 7?� if� Otefe gemeinfebafft ein geifilicb oing/vnO mnf?nbsp;Oocbamp;ie ein Jeiblieber.^eeberweinf? fein onojeiffen^ 3� Oernbsp;leibiiebe ^eeber mn^Jngleicb ancb ein geift�rt? Seeber fei�/nbsp;Oaf? ifl / ungleich gei|Ki0 ono �iebt geijlUcb/ (eibiieb vnb �igt;nbsp;(btteibiieb Den� Tanina reOet vom (eibhebe�/ aber Oernbsp;6eifl maebet eben Oenfeibigen getf�Ucb vnO niebt (eibiifb�nbsp;3ft^ ntebt boeb greife getfterev e (a|fe pe fare� mit Ire�) tolle�nbsp;�anrfeiweref�

Cj57flt;r iXcxfwtt�vcrganOgc�enOafetnvn�eK/�cic^fcrvnbUccbt '^55rot/fo wir brec^cn/ifl Dicgcwcinfc^afff D� citgt;e^b*�i|li ctc�

�iuf�w ^�er |� mercf e� / Oaf?er fagt vom (eiblieb^ Oos wir iw SibenOwal breebe�/ Oaeifan M �iemnnO leugne��nbsp;Darnaeb i|� la �ueb gewi^/ Oa� in folcbem (eiblieben breebe�nbsp;oOer 2(ben0wal mebt allein eitel ^eiligen onO wirOigen/fo�*nbsp;Oer� a�(b onwirOige�/alf? 3�lgt;�^ vn fei�j gleiebe� feinnbsp;fen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b�li� �eb^rt / Oa^ (3li) �iebtfan �ecb mag (Oeutet)

beiffe� in einiger fpracben anffl^rOen/fenOernreOet vernnje^ fe�/wo e^flebetjulebt/^emeinfebaflt beift bie Oa�?gemei�lt;^nbsp;gut / Oe�?vielteilb�fftig (tnO o�0 ^�ieffe� / alf? Oaf? o�i^nbsp;Jie alle in gemein gegeben wirOt Daffelbige magnbsp;weife empfangen werOen/ teiblieb 0�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Denn ge�i^i�


bing beifft/Oe^oieli� gemein genie|fen/at� gemeiner ^5om/

anOer^/ Oenn Oer �eib genielfen^�^^*�^*^^^^^�^^*� ��^geteilt nnOgegebe�^�nbsp;eCfpriebtttu'PaulUf?/ Da^53rotfowirbre(be�//�nbsp;He �(matif(^afftigt;e�Sabc^Sbhfti/ba^ifi/wer oi^gebrofbfnbsp;5Sgt;rot geneufi/Oergeneult Mieibs^^hhfn/af^dtt^nbsp;hrtlt;e Wntt��folebef

-ocr page 459-

Dotft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;444

We werf anher^�^� genfeffen efcfe^ gebree^c� �ref� wtc^f lt;�Ucin etc �^irbtgen/ Sonbern auebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vn Ofc vn wiroig�/

^rnrt ea�? bref brccbeii tft bei) 9Wf�� �nb b�fi�U- 7Ϋ tft� nicb^ fonbcJn *w�g(t(b ba^ (te bcffciben gciflUd) gentelfen/ benn fic f abat Dnwirbt^cnbsp;ftgt;ebcr get|� �o^ gfgubcrt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^af au(amp; �amp;fiftw�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weamp;r

�fernen 2cib�

@OUen �tt be^ bie ��nwirbigen gcnicffcti vnb fn wter Hf^gemefn Jabeivfo muf? (� kibhcb fern vnb nicbf grtf�licb/nbsp;WueemgemefTenif�/ benn cntweberfeiblic^cbcrgeifKieb/nbsp;^en� ba^ |tg�r(t(^/jct(brhcamp;/ vnb �e�flieb genfeffen fan fmnbsp;4benbmaf �icbf fern / weif feine bentefep noch JeiWe^ iflgt;nbsp;�parnmb mu�? von n�ten ber reebte ware t^eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cibfieb

J*n bref fein/ ba�? wir breeben / ba�? fein bie Xhiwirbigen feib* n�b genieffen m�ge/weif �e fein geiff ficb nicht genieffen/wicnbsp;�tiefer 0prufb 'Panfi fantet/�a^ bref fo wir breeben/ iff bicnbsp;�emeinfebafft/ba�? iff/ber gemein feib Sb^iff i bnter bie get ei*nbsp;�^f/fo ba�?gebre(ben bref empfaben�

�3e wiber ffcbf nn ber �ebwarmgeiff bber bem wortfin (gemeinffbaffovnb wif eine geiff f icbe gemeinfebaflt ma*nbsp;eben/bie bep ben fremen fep allein/ wef cb^ folle bebenf etnbsp;^tben bnreb bo�? bref brecb�/af^ bnreb eirt ffg�rlicbe gemein

� l^afftSfnf�ba� ber ^ert 1)4011 eine folcbe nafen f riegelt;^�a^ ��ebrorfo J�f f f0 wir breeben/iff ein jefeben ber gemeinfebaftt be^ �eib�?nbsp;�Vriffi/anff^eofampabifeb� Ober affo/ba^ breffo wir bre*nbsp;n/bebent biegemeinfebofff be�?�eib^ffb*�lffi rtcanffjwinnbsp;0nfcbgt; 0bffb^ beweifen �e anff^ erffan^ biefem grnnbC^�nbsp;�an(f t vn�? aff0 recht feinwenn fv d^cn b�nef ef iff bernbsp;K^rimb ben �e �aben in ber g^nbenfacben / On bas �e ben*nbsp;�^ibtgctt tenffenbnb nennen/e)(bri(Tf bnb glaube�

^2(rnacb f�ren�eben ^prueb fo Panfu^nacb biefem f fefft� ^in 55rof ift^/dn �eib �nb wir viele/ bieweif wir S��

Svcf� teilbafff ig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;machen ir etliche abermal new �^�r w?

Wu^/bas^ brot bic ein geifflich brot/nemlich/ber �eib JJi feb/�25nb ein �eib fet) auch ein (rcpu�?/nemlich/bie^eili*

allein/welche bes? getfflichen brot^ geifflich feilbafffig J.W vn� fechten wiber mi^ alfo / ^eif wir alle ein �eib i^b*nbsp;pni�nb/fbm�ff�enbievnwirbigen nicht in biefem�eibe mitnbsp;�Jin / fonbern allein bie rechten �fieber/barumbmu^biefcnbsp;�^nicinfebafftbe^Seib�? geifflich feinett� _

^Sl^fof ich hoch mit ben irrige �eiff ern machenfjbt ma ?^n �e �g�rfich bref vnb gemeinfehafft/ wiberumb / bie an*nbsp;'^^fn machen �eifflieh hrvt vnb gemeinfcbaiftzlauffen wiber*nbsp;0 einafgt;

-ocr page 460-

etnart�gt;er al^ weren fte toll/ vnb feiner aufffeiner^ntt wi�ift. �rwiffen/�)af^@�'Pau(nlt;�ienK^tfpr�(�t/^i^nbsp;t)irl finO ein Veib S^rif^i fenbern feb Wt / wir riel piW fnbsp;l^eib/�a^ ift/ ein bauffe/eine gemeine / �leieb l�^ir rin iglwrnbsp;f�ao einfonberliebrr leib rnb eorper iftgegen eine anber iinb*nbsp;2ln^ bem folget nn nicbr/l�n� alle g�eber biefc� lcib�/ Jeili0^nbsp;geif�li (be �lieber finb/ rnb alfo allein bie geif�lieb gemeinffb*nbsp;alft baben/@ottbern c� if� ein leibliebcr banffe mb tMb/barfnbsp;innen beibe ^eiligen mb l?nbeiligcn finb / bie aUjinnalnbsp;rint�r� ^rot� tei (bafft ig finb�

fanaueb brot bir niebt fein ein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brot/beft^*

�panlU�? rebet ia von bemfelbig� brot/ ba er ^nnor von rebet/ ba�^ ^rot bo^ wir brecben/@ol(b brot i� eincrUi} brot/bapnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;umb tna(bt�?an(b einen fonberlicben bauffen mb leib an^

�en/ bie fein teilbaffti� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;em �cib�^ifti/fcnb(f^

f(blecbt einen geib/ benn e^ ifigareingro�?mterf(beibmfrr (eib �nb gbriitu^ t^rib- ^nb i|t bie (2eib ) ein rechter tropi�nbsp;tiacb ber 0cbrifit art/nicbi ein ftg�rlicber leib na^ bem r�-*nbsp;(ingen tropuf^/fonbern ein anber newer (eib/bem ein naf�rlunbsp;gleicbni^i|iete�*�nbfolcbentropne?erzwingtbernbsp;dnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eert/ba er fagt/^ir pnb ein Uib/ ^n f^nnen ia wir ni(bf

* �at�rli(ber leib fein� �lfo folten bie �ebwermer fre tropb^ . ancb machen/ mb beweifen /mb beb bringen/ bas ff b^^i^nbsp;t^eib mb ^Int/leibf? mb blnt�^eicben weren* @nmma/^nbsp;�antn^ rebet an biefem ganb� ort von feiner geif�licben nownbsp;jtg�rltcben/fonbernalleinmnleiblicbergemeinfcbafft/obernbsp;tjon einem gemeinen (eiblicbenbiimfoa�f?geteilet wirb x)^nbsp;foltu feben in allen �pr�cben vn (amp;cempeln/bie er f�ret.nbsp;hdb in biefem / (^in ^rot ifie?/ ^in �eio ftnb wir viel/ fo ei�^nbsp;^rot^ teilbafftig ftnb 2(nflrbafJ bn bie m�Oe� biegemeinfw^nbsp;afft leiblich verlieben/fpriebt er / ein ^rof ( nemlieblt;nbsp;banon er rebet in bem 4ert/�a�^ ^ot ba^ wir breeben)nbsp;wir alle teilbafftig ftnb* Tin fan ba^ gebrochen ^rottii^nbsp;geif�licb brot fein/ fo mne? ancb feine anf^feilnng/ brecbfnbsp;gemeinfebaffi nicht geifflicb fein*

an�er �prucb / 0e^ct an 3fr ad nacb Ixm fc^/ opffceeffcn/fm�gt;�gt;ilt;ntcbttn�tlt;gemlt;infcbafftOc$�ltare.

Q?om 593e if� ia feine geifflicbe ober ffg�rlicbe gemeinfebi^n�^ fa effm� �enn vorn opffer effen / i� leiblich be� Slltars? genieffen obernbsp;leiblich be�^ Slltarfi teilhafftigfein* Q3nb ber Slltar mit feittenfnbsp;opffer iff ia anch ein leiblich bing/ leiblich gemein vnbnbsp;teilet mter bie opffereffer*2(lfo iff vnfer brot antb ein leiblifbcnbsp;gemein*

-ocr page 461-

tom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^$

gfttUinfc�affit vnirv vn^ gctcUctSl� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� (e�b�c^

�nein gcbrodxn/ au^actctUt/ vnovon V�^ empfangen / fo if� ber Selb �^nf�l/rtibneb gemetn/gebroeb�/an^geteilet/nbsp;^nbnon nn^ empfangem �gt;enn bas gebroeben brot iftbernbsp;pemein anSgeteUte 2etb gbrifh/ wie 'paninS fpricbf/ ^�a^nbsp;^rot fo Wir breeben/tf�btegemcinfebafft bes i�eibsgbriftnnbsp;�egySi fpreeben �e/i^-Panins fprid)t bernaeb bon ber '^ennbsp;^Wfelgemeinfebaflt/jebwiiniebi/baS /r ber ^eufeinbsp;T^meinfebnfft �abi/j�iemui? Mgeiltlidxgfnieinfebaffe �nbsp;fein/benn bic �^enfei paben feinen 2etb/ barumb mag brobennbsp;gemeinfebafft bes ijeibs gpriftianeb geiftlicb feim

. 2(7�twort5aicb b�neft/bas wort gemeinfebafft macb^ �eme,nrlt;^ e/baS pe eS niebt recbt berftepen� Q3nb i/l woi war/eS i |� ni�nbsp;fo gar eigentiieb ^enbfeb ais t�) gerne woit paben �en�nbsp;�^^meinfebanfpgben/verfiepet man gemeinlieb mit /emanbnbsp;I^Oebaffen pabem Sfber e� fol fa fgt;ic fo biel peiflen/als ieb bro�nbsp;^n verfleret pabe/ alS wen biefeine^ gemeinen bing^ bra��nbsp;jben/genieffen/ober teilpafftig finb/'@ol(b^ mns ieb gemeinnbsp;�bafft bolmetfcb�/ ieb pab fein beffer wort ba^n f�nb� m�gemnbsp;�Olan/wenn bie^enfelfebon feinen �etbpaben//a wennbsp;gleicb biefer @pr�eb bon geif�lieber gemetnfepafft rebet/ ^ic

� ^biig?f0(jcrt/baS man barumb aueb broben m�|tegeiftiiebc S^meinfebafft be^ (eib^Sprifli nerf�epenOli^ gnng bas mannbsp;fb fagc i 2(ber 'panini rebet pie non leiblieber gemeinfebafftnbsp;?e�fel/baS beweifen bie wort/fo borper btl pernacb fblg^nbsp;P QSOrper fagt er alfo /^as bie Reiben opfern/ baSopf*nbsp;Fern ftg t^en ^enfel�. ^Da pbreftn/baS er bon febpenopffer re�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opp

bnb nennets Teufels opffer / bnb panbelt bie faeben / bon �T

^rten bes �o^enoplfers. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^enfi�IS opffer iffet/ ber ift in Sufib cpf

gemeinfebafft bes Teufels, ^Cas i/� fa eine leibliebe ge� f��'* Wnfepafft/benn c� if�ein Teufelsopffer/ einleiblieb opf�nbsp;genieffenbnb e|fen/nn alfo fmb fic leiblieb in leib� rnbsp;jimer gemeinfebafft beS ^enfelS/ baS ift/in b� opfttr bes^e��nbsp;�/ bas bem �Teufel gefepiet Q)leieb Wie ww moepten fa�nbsp;�jn/bas wir beibe^irbigen bnb '^nwirbigen in ber gemet�nbsp;Ot Lottes finb/ wenn wir gpriftnS Seib empfapen leib�nbsp;cu lt; P^��^i^^���lt;^nie|fen bnb finb teilpafffig leibliepbeSleibSnbsp;^priilt / ber ein Lottes opffer vnb �otte geopffert iff*nbsp;, �ClepS zwingen anep bie folgenben wort/3rf�nbni�nbsp;^F|ugleieb trinefen beS 59^rrn ^elep vn beS Teufels Xelep, �c ��ifer�nbsp;^ipeftn/waranff er fagt/bas er niept wil bns in ber gemein� Jen?nbsp;I fpafft beS ^enfelS pabf f nemliep/bas wir niept beS Teufelsnbsp;b ^elep

-ocr page 462-

�Teufe� �te# ni�!nfc�?aff.

45� ^eftntrtt�^.4�(tft�ʫt^*

^e((f) thnef � foOen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfl fa quot;^fttfci� Xete^efn (eibffe� DtT?�*

mus? '^eufeJ^ ^ele^ ermcfen leiblich gemetnfcbafft Dc^ ^cufci� fein/gUteb wie De^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnnefett tftiei^^

tui) De^ �^ern ober �otte^gemeinfebaftt ^ahen/Va� if�/De^� Dingef? teupafi�ig fein/ Daf? De^ JQ^rrn ober �o�e�? ift/nbsp;�oKegeopjferewirD� ^uiftDe^JQOrn nic^r a�rngt;nbsp;ein^ei0/ fonOern and) ein gemetnfe^afftnbsp;fti/ De^ wir viel genieffen�

�iBi^iter (prient er / 3r ^�nD �liefet ^ngleie^ teilfeafftig De^ 55(^rrn 'tifcfe^ vnD Def? ^eufcl� 4ifefef?� jfi^nbsp;tlar gnug/Da^ Def? ^enfel^ ^ifefe ein leiWiefe Ding iftt fonbsp;laViegemeinfefeafft ober teilfeafenngDeffelbigenawcfeleibiitvnbsp;fein / fo wvl al^ De^ ^i^rrn �^ifcfe leifeliefe / vnD feine gemeit^nbsp;fcfeofftleibliefefein wn^/ �enn wir m�ffen niefef gifvgrvvnbsp;fetn/Do^ wir feie anVicfem ortVefJ'^eufel^gemeinfefeafittv�tnbsp;tenalfvverftefeen/Da^ man De^^enfelf? felbe? genieffenbsp;teilfeafftig if�/vfen eufferliefe (eiblicfeVing/weil feie beiVe^inJnbsp;vnD Mel^Vei? �e�fel�genennet f�efeen. @vnvernDalmat�nbsp;De� Ding^ ober ii�ef^teflfeaOtig if� / vaf? tc� �ienfel^ if� vD^

fig ift/ Q5otf nbsp;o�^cr Def? Jperrtt t/� oDer angeg^ret/tvie Der


(Bottca^c D�^eutel angefevretQ5leiefe Wie man vttef? ober bef? meiniv^afft. g^-meinfebaffc feeifft/ wenn man be^ l��cff? ober bingf? teilfelt;�ff

ie�t herlik feie an�fpriefet/Jr t�nb ni�t �gkufe bef? ^ifcfef?vnbbe^'^enrelf? ^ifefe^ teilfeafltig fein ( ��nbiefei^^�nbsp;niefet ba^ ir inf? ^eufel^gemeinfefealft feib.

iflWbl ein anber rebe wenn iefe jage/��^

bocfeeinerlei)meinting/ wie ef? anefe von einerlei)fa�e^^� ��enn gemeinfffeafft be� �^eiifel� ^ifrfeef?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an ba^

vber bing/bartn fvlefee gemeinfefeafft flefeet Slbergemei�!^^* a|Ttbe^'?:enffel^^eigtan/wef?baffelbigcbtng obernbsp;ober wen e^angefe�ret/ba bie gemeinfefeafft innen flefeet�nbsp;fo anefe gemeinfefeafft be^^(Brrntif(fe^/i|� auefeein anb^r^nbsp;be/ben gemeinfefeafft be^^iBrrn� �emeinfebafit bef?

tifefe ^eigt ba^ bing ober f��ef an / Darinnen biegemeinfefear^ ift* Slber gemeinfefeafft Def? ^)^rrn ^eigt an wer ber fet)/^^^nbsp;folefe ft�cf ijl/barin folefe gemeinfefeafft ift�

�geiefe wie quot;Panina am �? cap� Dergleiefeen ^weierlevreoe (m Slbenbmal anefe branefet / vnb ^n weilen fcfeleefet vom br^nbsp;effen fagt/@o offt fr bt� ^rot effet* Ji^^m/^�nb fo effeer vomnbsp;brot fpriefet er*�arnaefe aber/Q33er be^ Jol^rrn ^rof^et etc*nbsp;�ieerflerebefagtz waf?ba^fei)z barmaniffti*

�enteinfa) �tf� bcanbsp;�i�rninbsp;Siffle�

4

-ocr page 463-

Jcf / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fct) vnD wet) c� an^ef�re �)a� mat) /ffet Sllfo ttt

��efcrrcOeC�emeinfe^fft Oe^i^etb^ff j}r)ft))wivi)f(^(ef^t am lt;Bem�rt 8�^5eiae/ wa^ baf? bing fety baDnnen bte gcwetitf(bafft fi(bct/ Sl��Sjnbsp;pemUrfy �)er �e)b g^riftt/vttb t))(^t/we5 folcb ft�et ober bing jh.nbsp;Kb/bent) C� tfl (^otte^ ober be�Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�arumb fat) btc

7i�9etrt(tf�ege�)ett)fef)afTe 5uuer|le^et)fett)/weil ba^ gebrom Jbei)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gemeinfd^a��� be^ �eib^ $amp;rtf�i tfl/ onb ber

�f ^^Samp;rt|ii ba^ bii)0 ober fl�rfe i^i/bavinfci(f)c gemeinfe^affe TOet/ wcle^^betbeQSirb)gebt)b��t)W)rbtge t))�gei) gentepnbsp;fen/weO fic be^ gebrochen brot^genteffet)�

2(D(^ WO mat) woR rebenvoubergetftne^rttgemeiitfe�^ W were ntc^t bot) twten/ ba^ mart bte ^wei; R�ef / �etb bnbnbsp;'��utff^rtfii nennet/foDberi) wer gnitg�br ifrum genennet/nbsp;�Panln^ am anbern ort fagt/ba^ wtr tn ber gemrinfe^afftnbsp;je^ feons �otte^ bernffen ftnb. ^arnmb foU er fo vntepnbsp;Wiebltc^beibe bon Selb bnb^�nt reben/ bnbgicicb^woge*nbsp;tt�cinffbafft an etnanberfe�cn/ at^ ^wobnterfc^�eblicbe ge=*nbsp;^e(nffbafft/ba fetne bte anber tf�t Sintemal bte geii�iicbe ge^lt;nbsp;Weinff^afftnnretneintgebnbnte�t ^wo hnterfebtebhebe ge^ fd^uAt.nbsp;^^tnfebafft t||. @o tftta btegemetnfebafft be^�eib^gb^�OH/nbsp;t��fbt bte gf metttfebafft bc� � (�tf?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wt bernmb/

* �gt;ent) @,^anln^ tatet fte ta bte bon etnanbenT�nift^ vnnnV �ltcb/bas? tn getfttt(b^r�lt;^�t�nfebofit fotte �etb bnb ^(ntgb*nbsp;Jtftt bon etnanberfeti)/ bnb^wonnterfebfebtebttebe gemetmnbsp;ffbafft maeben/wiebtegefebtet ^�arumb mu� bt^Setb^nbsp;'^Hb^Utt^gemctnf�afft tetbttfb bnbntcbt getp�tebfetmnbsp;2(�fo baben wtr btcfen (�arcfen ^e)ct f�r bn^ wtber bte na*nbsp;^etc/cRnbe/gl6�(tnber �ebwermer/ noeb feitbnb rein. Cbnbsp;nennfotfb^ato ntebt annemen noeb gtenben/ @o habennbsp;te boeb bamtt brfacben bn grnnb gnng ange^etgt / warumbnbsp;gc^mnngen werben bnfern ber/ranb 511 batten� �ennnbsp;^enn icb ein Z�refe/ 5�be ober ^et be were/ ber ntcbt�nbsp;^n ber �b*�^ften �(aube btette/bnb botet boeb ober tefe fotebenbsp;^fbrtfftbom @aerament/fo m�fleteb boeb fagen/ 3lt;b gten*nbsp;oe ^war ntebt an ber �fyctften (ere / 2(ber ba^ muf? tcb lagen/nbsp;JboUen fte ^Ortf�en ffin/bnbRe (erebatten/fo m�lfcn ftenbsp;oen/ba^gb^^l^�^^^^^��^� bnb^etngegepnbsp;fen bnb aetrunefen werbe Rtbtteb�

��TZb bic 0ebwermerfotten wtlfen / ba�wcH fie m�ffen oef f nnen/ bnfev ber|�anb fei) etnfetttgticb naeb tant ber wort/nbsp;J^b fie �)ocb rt�fbt bran gnngbaben / noeb bamtt bberftrittennbsp;Ki� w�U�/Ca^� wtr wtbernmb an fren bttngertgtV b�rfttgennbsp;O 3 naef*

-ocr page 464-

459

tiaefeeett ��ofe� / fo pc wWcr �)ctt cittfc�ttgc�/ (a�t �gt;cr werf/ a�^/rcm ^opffauftbringcn/^arvicUvcntgcrgnug amp;a6cn/nbsp;�ocQvbcrftnucn wollen fein* �enn feilen wir ia an nacfet^/nbsp;bieO�en weiten fangen/ @e wellen wir lieber an narfet��nbsp;bleffen text ^angen/welcbcn �eit felb^ gefpreeben �ai/betntnbsp;an naifeten/blelfen glefen/ Die �^T�enfcbrn erticbien* �J�nb vbnbsp;pe oiefelbigen gl^^^lin gleich @chri|ft enb �lanbcn tenffcnnbsp;�nb nennen/pcht vne^ nichts an/biff pe er? auch beweifen/i��^nbsp;Die �chrifft vn glaube flO/Wte fie felfchlich nennen.�Xgt;lt;'^nbsp;pe feilend auch baf�r halten/bae? wir freilich f o vngernenbsp;tenvnrechl (eren/al^ lic/tvU tvir benn bi^h^/ lob/ bof^nbsp;onb mehr beweifet haben mil ber that/ ben f�/ bae? fie felehi^gt;nbsp;rhum nicht b�rffen /nen fo h^rrlifh ^umeffen/at� weren pe abnbsp;(ein alfe gepnnet / ShriPu^ wirb aber fKichier fein vber ailonbsp;Oie ba liegen enb iriegen*

Wil ich mich iu �oiirh�men/ bae? ich inbiepiu ^�chlin fe viel ereberi habe / bae^ fein trepue^ fbubte fein i�unbsp;Slbenbmal / fenber bie wert ^uuerpehen pnb wie pe lauten/nbsp;(�a^ ip mein ^eib/bae^ ip mein ^luDba^ weie? ich fPrwar/nbsp;l�enn fvlten pe irvpu^ fein /fc m�pen fic an allen orten iro*nbsp;pu�? fein/ba vom Sfbenbmal gerebt wirb, ^u haben wir gif�*nbsp;hen/wie bie ^chwermer felb�? leren vnb befennen/ba^pe^^ *nbsp;chitropu^pnb/irtbem Spruch'Pauli/ ^er vnwirbigim*nbsp;Dub trinefet/ber ip fch�lbi^m Seihe vnb ^tut be^^^^rwnbsp;Sllfo auch nicht in biefem Bpruche / �er Becher be^nbsp;ben wirfegenen/ip bie gemeinfchalft beff^lute?gh*^ipinbsp;^ierauffip nichfe^/bae? man wiber vn^ m�ge antworten* 3�nbsp;ttu feintropuf? nicht im 2(benbmal/foipe?flargnug/ba^vrt*nbsp;ferverpanb recht vnbber ^chwermer irrig vnb vnrechiP^*.

�2l�? fechp ffap*3ohanni�i/weit e� nidbt vom Slben^^* rebel / vnb fonp von anbern ip gehanbelt/ al^ Phl�PP^nbsp;lanchthon vnb Johanne ^renh / vnb anbere mehr / (affrnbsp;iht anpehen / wiewol iche^ im Pnn habe bapelbige mit einemnbsp;0ermon auch ^u hanbeln vnb ba^ meine ba�u ^uth��*

^il ich (ehe bof? be�?fXoften^ vnb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ie pngtj

wehr wirb / vn fein auffh^ren ifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ono

w�tend bcf? �atanef/ �amit nicht hinfort W ' meinem leben ober nach meinem tob/ber

-ocr page 465-

�8 f�(^ mft mir 6e�rlffcn/Wt meint amp;(^tiffi/fc /rt�um6

Itercf e ferfdamp;Uc^ f�re� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;� �acramcntff vn�gt;

^^i�lt;d;�vermer anfienacrt ^�tamp;un/ @0 wih(^mtt�gt;�fa Q5a(t vit alter 2Belt meinen glanbeu von ft�ef ^tinbsp;nucr befennen/Daranfftc^geDencfe^nbletbenbi^ in Oc� toO/nbsp;Ji:innen(Oeigt; mir (�ott�el�te)von biefer�^elt^n febeiben/vnbnbsp;wvnfer^^i^rrn 3^fanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^4(bifin( temen. ��ob ob /e*

naeb meinem tobe w�rbe fag�/ wo ber tomber i�e (ebtc/ ^�beerbiefenoberbiefen 2(rticfe( anber�^(crenvnbba(ten/nbsp;'^enn or bat /n nicbf �nu�fam bebaebt etc- wiber fage icb �K a(^ benn/vnb benn at� / ^astnbsp;*Mgt; bon Q5otte�?gnaben aile biefe 2(rtiefel babeanffj^ bleiltigfinbsp;J�^^acbt/ bnreb bie @ebrifft vnb wiber berbnrcb offtmal^ ge*�nbsp;l^�n/vnbfo�ewif^biefelbigen woit verfeebten/ al^icbi^rnbsp;y�bc ba�? Sacrament be�^ 2lltar�? verfoebten- 3eb binnbsp;nbsp;nbsp;ni*�

trnnefen noeb vnbebaebt/ifb weifi waf^ ieb rebe/ f�le ancb 0i(e be^ ^�S^r� 3b^fSb^�l/�i anf unfi^nbsp;1*5? ..S�ngftcn �ericbt* ^arumb foi mir niemanb fcberb obernbsp;Me toivtog barau�? maebenznbsp;nbsp;nbsp;ift mir ernfr^enn icb f ennc

^atan/oon ^otte^ gnabenz ein gro�i tbcil*' ^an er Q5ot* Wort vnb @fbcifft verf eren bnb verwirren z wa^ foit ernbsp;��rS�� meinen ober eines? anbern Worten?

4Sgt; ^ftlicb glenbe iebbon beri^en ben b^t^n Slrticfel ber@ottq?lt;t4 'O^Q555ftfifben 5Q?�aie|�ef / �as? ��aterz @on vnbbeiliger taz^onznbsp;QSeifl brev vnterfcbieblicbe lOerfonenz ein rechter ) eini*^fiiwrnbsp;g^i�/nat�rlicber/warpafftiger Q)ott ifl/@(bep|Ter ^imd^ vnnbsp;i^rbenz2((ler bing wiber bie 2(rrianerz^acebonterz@a*nbsp;WnerzvnbberaleiCben fe^erebz Q5enb Wie ba^ alles? bi^�crnbsp;in ber iX�mifcben f irtben vnb in aller ^elt bev ben gb*nbsp;�^miicben^irfben gebaltenifi.

3^manbernz^lenbeicb/vnbwei�Zba^bie �cbrifFetnittciper leretz^a^ bie mittel verfon in ^ottznemlicbzber �onz P�

J��in if� warbafftt^er wnfcb worben z von bem ^)eili^��I^^Mlt;� peifl obn S�Tanne^ ntbnn empfangen z vnb von ber rei�*��^�^*^*nbsp;2�? beiligen 3�ngfraw ���aria / als? von rechter nat�rlichernbsp;geborfzwie ba� alles? @.!2nca^ f (erlich befcbreibt/vnnbsp;Propheten verf �nbiget haben- Sllfoz bas? nicht ber ��?aternbsp;heiliger �eift fev wenfcbe worbenzwienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e^er gc

'^^�thlt;^^en-

nicht allein ben geib on �eele ' Vjie etliche Xe^er geleref)fonbern antfgt; bie ^eele / ba^ iff einnbsp;*�iibe V�llige menfcbc� angenom^/vn rechter famevber finbnbsp;0 4 SJbr�*

-ocr page 466-

Slbraamp;amonO �amOvcrf;cif|cn/vnnat�rItc0erfoti geboren fep / tn aller tvetfc onogef�ak/ ein reenter 5Kenfc^/nbsp;wie ic^ felb�? bin vnb alle anbere/C pn Da^ er o(?n �noe/aynbsp;(ein von Oer Jungfrawen onreb Oen Ijeiligen (^eift foinennbsp;OagifoUper �'J�enfe^fep war^arfttg Q5otf /al^fl�^nbsp;uienfd;. � �ft)ige vn5ertrenli(tgt;e Perfon ans �ott vno �iJ�enfd?

alfo Oa^igt;5Zaria Oie ^eilige^nngfraw fep eine reepte wartwtiT* tige 5��ntter/ntcbfitlletn M menfeben gl?ri|ti/wienbsp;r ianer leren / fonOern Oe^ @on� ^ott e^/ wie Sntai? (prieb^^nbsp;��afi^^ttltge Oas? tn Oir geboren wiro/wtrO�o�es�:ortnbsp;nennet weroen/^�af^ tf� mein vnO allernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�^

ftU�^ /�otteei onO 5gt;?arien einiger rechter naf�rlteber war^alfttger Q5ott onO 55?enfeb�

quot;4�cb glenbeieb/bo^ folcfeer �otte^ onOS7?aria^��^

�Otte� eonDttfer ^^rr 3beMgbri|�n^/ Jat f�r on^arme e^�noer (i��gt;r�/f'fV gecreui^igt/geftorben on begraben/ Garnit er v�^nbsp;oon Oer ��nOen / �^oO / onO ewigem ^orn Q5ofte^ Onrebnbsp;onfeb�lOig blnterl�fet/'�nO Oa^ er am Oritten tage fep awPfnbsp;�anOen oom toOe/onO auffgefaren gen 5oimel / ono ft.^etnbsp;reebt� ^anO Q5otte� Oe^ ullmeebtig� ^ater^/ einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr ober

alle5)errn / ^�ntg ober alleX�nige/onOober alle ffreafuren im ^imel/^rOen onO onter Oer ^rOen / ober quot;^oO onO �ebeJ^^

-ocr page 467-

44)t


/ ^'onOcni m�ffcrt vevbkiw vn�gt; gefangen / �)�� ����)m be^ etgen fdn/5u ti?�ti vn �u benefen / hie�nbsp;�ckUet/vnb Qiott mit f�incn geboten wiba tf�,nbsp;J?)(l tfo verbawme ((amp; bdbc newc vnb alte �Pelagianer/fo ble 2(Itcvnbtt�nbsp;t^^rbf�nbe nicbi wollen la�en Onbe fein / fonbern foOe


empfange/^priebt niebi/^f�eine ^J�ntter Jat mit ��tP ?�� rntej empfangen/ fonbern/ 3(b /iejbm a�^ fanblicjentnbsp;^^nienge^enget/ ^nb meine ^)�tterjatmicj (n f�nbennbsp;� Pfangen/ ba^? ift/ 3(J bi� in 51??ntter leibe an^ f�nbliebemnbsp;52?iett gematbfen/wie ba^ ber ^breifeje ^ext vermagfnbsp;�^�mnacb oerwerffe vnb perbamme leb anej at� eitelnbsp;Of�^enfelf? 3��otten vnb /rt Jnmb/a�e Crben/7(egel/^l� g�,nbsp;�jnbsp;nbsp;nbsp;ller/@tlfft/Pi� wa^ bon SKenfeJen ober on anffer bev

^fbvifft i� erfunben vnb eingefe�t/ mit gel�bben bnb pfliej* J^nberfaffet / ob glelej blei grofler ^eiligen brlnnen gelebt/nbsp;�pb at� bie an^erwe Jlten Qiotte^ / ^n biefer ^elt babureb ber*nbsp;�wf et / vnb bo(b enbllcb / bnrej ben glauben an 3 Jefu g JrlUnbsp;J^l�fet bnb entrunnen hnbgt;�enn bieweil folcbOrben/@tlt;*nbsp;�f^ttbnb �eeten/ber melnung gelebt b� gejalten werben/ba�nbsp;bureb fokje Wege bnb werd wbllebubm�gefetlg werblt;/nbsp;iS�nben bnb bem tob enttauffen/gonbsp;nbsp;nbsp;dne cffentU(ifc/


bnm�glieb/ba^mejr^eitanbe/Wege ober weife fek/felig f u Werben / obn bureb ble einige gereejtlgf eit ble bnfer fy�nbsp;��ittbjbefuf^gftrlflu^ ifi bnb Jat/bu^ gefebeneft/bnb f�r bn�?nbsp;Segen fe�ttgeMet/n(�?bnfer.elttlger �uabenflul/ $Koma*nbsp;komm?�

^Cl were e�? fein / fo man ;^(�|�er ober ^tlt;t ber met* Mter Sr� kung Jlelte/ba^tttan /unge leute barlnn^ leret/Q5otte^ wort/nbsp;yk^ebrifftbnb gebrl�licbe^uebt / ^�abureb man feine ge* der,nbsp;kbiefte S^�enner ^u ^ifebouen/ War jerr bnb anbertev ^Oie*nbsp;ker ber ^ireben/autb Weltlkbem 5'�eaiment t�ebtige geler*nbsp;k l^eute/bnb feine ^ikjtlge gelertt ^eiber/fo Jernaeb S Wft*

(t(amp;

-ocr page 468-

^7CihtteOr btn von (Sotnbsp;cni^cfetst.

442 ^efcrttrtte�,4�(trtgt;ʫt^* hcf) �a�f?amp;a(fcn vn� f inOer auf�iamp;ett f�nt)lt;en / ^uricamp;fctnbsp;bereitet, ^^bev ein wc^ Cer 0e(t�feit Ca fueben / Ca^ t|tnbsp;�^eufel^lere enC g(auben/i.�^imatb-4^etf.

I^eiltgen CrCen enC reebte 0tiffte von @off cirt gefettet/ ffnC Ciefe Crei)� ^Oa^'Priefterampt / oCernbsp;ftanc/ Cie weitiicb Cberfeit ��e Cie fo im VfarraniP^nbsp;cCer Cienft Ce^ tvort� funCen werCen/ finC in einemnbsp;reebten/^ Ilten/�Ott angenemen orCen vnC ftanC / ai^ Cie Canbsp;preCigen/ ^aerament reicben/ Cem gemeinen .Mafien f�rfK^nbsp;b^n/ff�f�er vnC�^oten oCer Unechte/fo foieb^� perfonenCi^*nbsp;nen etc. @o(ebe^ fine eitel beilige weref f�r �ott.

Dater vnb tHutternbsp;(�aiib

SlgfoA^er ��ater vnC i)gt;?ntter i|�/^aii^n?ol regiert/vnC ^inCer^enebinbsp;nbsp;�otte^ Cicn|i/i|l auch eitel .^eiligtbumb vn

OberFeft/ �n.ertjjat�

beilig weref cnC beiltger CrCen. X^e^gleieben wo f inCer oCet �efittC/ Cen (Eltern oCer ^)errn geborfam ftnC/ iflauebnbsp;beiligfeit / cnc wer Carin funCen wirC/Cer ift ein (ebenCi�^i^nbsp;^eiligeanffi^rCen.

�eineftier �rbertber

liebe

2(2fo auch S�tl� oCerOberberr/ Siebter / Slmptleui^/ gantier / (Sebreiber/ Xneebte/ ���egCc/ vnC alle Cie foleb^^jnbsp;denen/ Ca^n alle Cie vntertbentglicb geborfam finC/i|�aiU^nbsp;eitel 5i)eiligtbnmb/on beilig lebe f�r �ott.Q�nC Co^Carninp/nbsp;Ca^foIcbeCreb @ttffte oCer OrCen/in �ottef? wort vnC�^^nbsp;bot gefaffet finC / aber in amp;0tt(� wort gefaltet i|�/nbsp;mn^ b^lli� �in� f��/ �enn �otte^ wort ift beilig vnC b^'�^nbsp;get aile^/Ca^an fm vnc in /m iff.

D^er Ciefe Creb ^tiftt vnC OrCen / i|� nn Cer gewei�^ OrCen Cernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liebe/Carin man niebf Cen Creien

Cen/fonCernaneb in gemein einem ieglicben C�rfftigen^^J allerlei) woltbot Cienet/2(l^ fpeifen Cie 59nngertgen/tre^^�quot;nbsp;de O�rl�ijen etc.cergeben Cen SeinCen/bitten fnr alle 55Tert^nbsp;feben anffamp;Cen/ leiCen allerlei bofe^ aiiffi^rCen etc.nbsp;Cas bellten alle^ eitel gute betlige Qberef. �ennoeb tf�nbsp;foleber OrCen ein weg ^nr ^eligfeit/ fonCern deibt Cer eiO�*'nbsp;ge weg vberdeft atle/nemlicb Cer glaube an^efum Ori|l}y?*nbsp;O^nn e^ i|l gar del ein anCer^/beilig vnC felig fein^^nbsp;(ig werCe wir allein Cureb gb*�^l^dti/ heilig aber beiCe CUf^Pnbsp;foicben glauben enc aueb Cureb folebe ��t tlicbenbsp;OrCemi�^ m�gen auch �ottlofe wol del beiligee? Cinge^ d�*nbsp;ben/ftnC aber Carumb niebt felig Crin/'Oenn �ott wil fol�/nbsp;weref von feinem lob vnC ebre/ C9nC alle Cie |onbsp;in Cem glaubenffbfif�i feli� PnC/ Cie tbun folebe werd/ vnonbsp;halten folebeOrCeitlt;

-ocr page 469-

vom �:^n�f�� 445 aber vī ^Jeflanb gefaxt i�/fei matt aticb vomnbsp;*�tbme� vnJgt;3ungfrawett flanU verffejteit/^enn fte geb�re� quot;�r�wennbsp;^�eb^wm �ai�fe vnD 5�in bau^^altettcre� @p n� biefe Orben w� 3��wnbsp;ntebt feUg macben/wa^ fetten bennnbsp;lt;eufe|^ @tt|?te vnb ^(�fler tbun /fe bte^ e^n (�ette^ tvertnbsp;JuftbmenfnW/ vnb Da^nwtoerben einigen tveg be^gtan*nbsp;�enfi?|�reben vnb toben*

Q9m dritten / Q5teube id) nn Den Seifigen �eif� / ber mit helt;(,aef '�ater onb @on ein warJafftiger �ott ift/ vn vom ^ev �ap iWenbsp;fester vnb @on ewigtieb f omet / boeb i� etnem �^tttieben trhtcnbsp;^efenvnb natur ein vnterfebieblicbe'Perfon, �ureb benfet^ fonmtxrnbsp;^9en/a(^ einetebenbige/ewtge/t�otttiebe g�be vn gefebenef/nbsp;^ffbcnaltegteubigen mitbem �tauben vnb anbern geiftti^nbsp;9en �aben gelieret / vom tob auffertverft/ von @�nben ge*�nbsp;frgticb vnb getrofl/fret) vnb �eber im gewiflen ge^nbsp;V�aebt ^�enn bae^i/l vnfer tro^/fo wir foteb^ �eif�^ ^eugnt^nbsp;JJtvnfern bergen f�ten/ba�?�ott wil vnfer�33ater fein/ ��rtnbsp;bergeben/vnb ewiges^ (eben gefebenrf t baben*

. �nb bie brev �perfon/vnb ein ��tt/ber fteb vu�? aP fetb^/ ganb vnb gar gegeben bat / mit allem ba� er ifi vnb flt;r�nbsp;v^^t^er ��ater gibt peb vnfi?/mit ^)imet vnb lt;^rben fampt abnbsp;r� fireaturen / ba� fie vnfJ bienen vnb n�i^c fein m�ffen*nbsp;. 2(^er fotebe g�be if� bureb 2(bam�? fallverfinilert/ vnb vnnbsp;?J�be worben* ��arumb bat barnacb ber e^on fteb fiib� aueb ^0�nbsp;Jbe? gegeben / alle fein tveref/ (eiben/ we^beit vnb gerechtig-ff t gefc^enrf t/vn vn^ bem Wer verf�net / bamit wir wibernbsp;*bcnbig vnb gereebt/aueb ben Wer mit feinen �aben ertennbsp;��^tt vnb haben mbebten*

��s

,. ^^it aber folcbe gnabe niemanb n�b were/wo �efo beim �^tb Verborgen btiebe/vnb ^u vn^ nicht tomen t�nbte/^o (e^nbsp;Sft ber heilige �ei� vnb gibt fich auch vuf? ganb vnb gar/nbsp;(eret vn^ fotche wottbat amp;^Tifii/en� er^eigt/erfennen/nbsp;W fie empfahen vnb behalten / n�blich brauchen vnb au�?-jjilen/mehren vnb forbern* l�nb thut balfetbige beibe inner-'Wvnbeufferlich/ 3ttmr((ch burch ben glauben vnb anbercnbsp;S^Wichegaben* (^u�ferlich aber/ burch^ �uangelium/burehnbsp;�tc'^auffe/vnb Sacrament be^ 2(ttarf^/burch welche er/ alefnbsp;th brev mittel ober weife/ (fr ^u vn�J f omet/vnb bae^ leibennbsp;�hviftiin vuffvbet vnb ^unub bringet ber @eligteit*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xaugtiff

�Slrumb halt vnb wei^ ich / baf? gleich wie nicht mehr cm ��ttiw ein (f uanaelium vnb einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift/alfo i� auch nicht ehe

ben eine �^auffe/Sn bas? bie ^auffe an ir fe(b�? eim gettltnuna.

-ocr page 470-

455

evbnmig ifi/wfc fein ^��n^clmm auc^ ifi� ��)� l)a^ (^�anadtum �gt;arumbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa�f� ober vnred^t ifi/

etliche felfcjgt;Uc^ brauche� ober leren / ober nic^t gle�ben/9ib fo if� aud) bie �^anftt nirf?t falfno(amp; vnrerfx/lt;Jb ficnbsp;he^eoamp;n glauben empltengen ober geben / ober fonftnbsp;brauch��� ��erbalben ich bie lere ber ^iberteuffer vnbnbsp;�attfien onb wer (te ftnb/ fo wibereeuffen/genl^lich oerw�n^nbsp;vnboerbamme�

(^^enforebeichauchbnbbefenne ba� ^acrameni�^^^ 2((tar^ / ba^ bafelb^ warhaffrtg ber 2eib vnb ^lut �w br^nbsp;vnb ^etn werbe m�nblicb gee�en vnb getruncf en / ob gUjwnbsp;bie 'Prleller fo e�? relc�en/oberbtefoef? empfangen/nicbcnbsp;telen ober fonfi mt�brauchiew �ennnbsp;nbsp;nbsp;ftehei nicht

b^lenfcben glaube� ober Unglauben / fonbern auff �ottt^ wort onb orb���g.(^�? were benn/ba^ ficnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5otie�^

Vttb orbttttttg enbern onb anberf^ beuten/wie bie fehigen trawc�t� feinbe th��/welcbe freilich eitel brot vnb ^einnbsp;ben / ben� fie ^aben auch bie wort vnb eingefe^te orb����nbsp;Q5ot f e�? nicht/fonbern biefflbigen nach irern eigen b�nef cl P�nbsp;hret�ttb oerenbertnbsp;�mna��lcuhe(ch/bo^eine heilige �hfll�Hcamp;cnbsp;Sc-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auff ^rben/bo^ ifi/bic gemeine vn ^al ober verfoi�!

^^(ungeallerShnfien/inaller^elt/bieeinige �h^l0lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fei� geii�licher�eib/be^ er auch bof^ einige

ili/bn�^ bie^ifchoffeober'Pfarherrnichtheupter/noch^quot;^^� noch ^reutigam berfelbigcn ftnb/ fonbern biener/ SreunJ^nbsp;tmbwiebO�J wort ^iffchoffgibt/ Slufffehern/Pfleger/pl�^nbsp;^jkcweV�n biefelbigenghelftenheit ifi nicht allein wer beenbsp;�iur�oek. mifchen Xirchen ober �apft/ fonbern in aller ^elt/ wie o�nbsp;�gt;ropheten verf�nbigethaben/ baf^ghviffuf? �uangeh���nbsp;folte in alle ^elt fomen/'pfalmgt;i��Pfalm� 19. ^�Of^alfbnbsp;^apfl/'��refett/perfett/�� attemvnb allenthalben bienbsp;Penheit ^urfkawet ifi leiblich / aber oerfamlet geifltich �LSInbsp;nem l^uangelio onb glauben nnter einnbsp;sapfwmb� �llltt� iff / �en� ba� ^apliumb gcwt�lich baf^ eechteynbsp;chrifilfcSre^iwent/ ober bierechte Q�iberchrif�ifche^V^�,nbsp;nep ifl/bie im �tempel�ottes? ft^t bnbregiert mit bT�enfche�nbsp;�5ebot/wie 5Watth�i4* g hfl|t�^/bnb '$heff^�'Plt;'ttlu�^ btrnbsp;r�nbigem Q�iewolauih baneben ber ^rcre on all� ^e$ere^nbsp;wo fie (tnb/auch jufolchem grewel gehoren/fo in ber he�/nbsp;detenu ffehC/geweiffagt lf|/2(berbem ^^apltuwb nicht 0*^^*

-ocr page 471-

t'�ft�v g�rtf�et�^cit/viit) wo ocr�f^��� ;?alt;^(h'a ��iwen/Oa^ ift/ c hi Mcniornd? Oernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;red;tc�

^bUi^. ��eun Oafdbfnft Oao (?�rtn�lt;^��n� '^auffe / ba^ �acrauKtn Ov^ aUar^/ Oarin ver^ebung l�ff @�nbcn ange*�nbsp;boten/ geleekt ono empfangen wirO/ i/�aue^ �Jriftn^nbsp;Vnb fein Q5eift vnO (^3ort Oafelb^. �X?�b auffer fokbev ^^viflettnbsp;^eit ift fein ^eil nod; oergebimg Oer 0�nOf / fonOern ewigernbsp;'lt;oO V�� oerOamni^ / ob gkieb gr�lTer febein Oer ^eiiigfett Oanbsp;i|t/onO viel gnier Q^eref / fo if�^ ooe^ aUe^oerioren. belebenbsp;Vergebung Oer 0ntiOen aber auffdnniaf / ai� in Oernbsp;^anffe ^n geu'arten / wie Oie ��onater (eren / fonOern fo offtnbsp;Vno wei mal man ocrfelbigen beOarff bi^ in Oen ^oOtnbsp;2lb(a^ aber/ fo Oie ^epl�fieb^Xirebe bat vnO gibt/nbsp;ift ein lefterlicbe triegeret)/ T�icbt allein Oarnmb/ Oas fie obernbsp;bie gemeine ^ergebnnge / foin aller St bi�iF^^tibntburebOa^ *nbsp;If uangelinm onO Sacrament gegeben wirO / ein fonOerlid;enbsp;erOidx vnO anri�bf/ OitO Oamit Oie gemeineOl^ergebung febennbsp;Oct onO oerniebiigrt / i^^onOern Oa^if�aueb Ote gnugtbuungnbsp;fur Oie @�nOe/ (leitet onO gr�noet attff^yienfeb^n wefef vnonbsp;OerJ�eiligen verOienf�/ fo Ood; allein gbi�ifi�^f�^*�i��^Onngnbsp;tbnn fan onO gegetban bnt

, Oie ^oOten / weit Oie �d;rifTt ntebi^ Oanon melOet/ �4, ^alt ieb / Oa^ an� fma- anOad;t niebt f�nOe fet) / fo oOer vimn,nbsp;gkifben 5u biifen/2ieberQ5ott/bat^ mit Oer peelen folebe gcnbsp;ftatt/Oaigt; (r jU belffen fen/fo fev fv gneOig etc. �X^nO wen fokb^nbsp;ein mat gefebeben ift oOer ^wier/fo (a� gnng fein, ^�en Oienbsp;'^�gitien onO �5eetmeOenonO ierliebe^egengnifte/fmO fein ^ignnn.nbsp;nfu;c/onO finO Oef? ^enfel^ ^^ii�dioreft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ceinitf^e

buben aneb niebt^ in Oer 0(bri(ft vom Segfewer/ �^no ift ffeiticb uncb von Oen'Pottergeiflern anffbraebt/'�arnbsp;nmb balt idyOa^ niebt not feo/cinef ^n gtenbf* '�Viewol ^ottnbsp;nlle Oing m�gtieb/ aueb wol f�nOte Oie @ee(en peinige laffennbsp;naef) oein SlbfcbeiO vorn leibe� Slber ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niebt (alfen fagen

noebfebreiben / OarnmbWil erfand;niebtgegleubthaben/ 3eb Wei^ aber fon(l wo( ein Segfewer/ 2(ber Oanon i(t nt�)t^nbsp;in Oer gemeine von ^n leren nod; OawiOermit @tifftenoOernbsp;'^iailien^nhunOeln.

^3e heiligen an^urulfen / haben anOere angegriffen ehe Oenn ieb/QJnO mir gefettet e� vnO gteub^ andyOa^ allein annbsp;fiftU� fei) at^ vnfer 55?ttkr an^nrnffen/ ��a^ gibt Oie @cbngt; �'quot;fnn,nbsp;^e vno i(t gewi^. ��^on y^eiligen anruffen/ ift niebt^ in Oernbsp;�ebrifft / Oarnmb m� (� vngewi^ vn niebt jti gtenben fein.

P ^3e

-ocr page 472-

44^

�lon^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O(uttge/fo man fte nac^ �gt;cm ^natf^eno �ieUe 55�lt;^

ci 6. vnb 3lt;icob �cffc i($ gc^cn / 2(6g �^as? rin C'acranwnt Darau^^ machen fe^/ ifl ni(^tfi?.,i�cn gieic^ wie man an flatnbsp;�)crQL)iai�i^nvn�gt; �ceimeflen /wo�w�c^teine �)retgt;i3ctamp;M^nbsp;vorn t0�gt;vnrgt; ewigem (eben/vn�)a(fa bciibcm ^fgrebni�^begt;�nbsp;ten vnb vnfer enbe bebcnrfencwie (�ftf^cinct ba^ bie 2liien g^nbsp;t^an babcn(2llf o were e^ S�neb wo( fein/ba^ man ^nm Kr^'!�nbsp;eten gienge / betet vnb vermaner / vnb f0 man baneben nn^nbsp;biewvUinbeftreie^en/ foU fret? fein im namen Qgt;orre^�nbsp;^ljef�anb.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SlSfcbarffman a�(ib fein �aeramentau^bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnj

priefi� nbsp;nbsp;�Priefterampr maeben / amp;( finb fonfl ^ei�ge Crben an

Sc� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nifbta anber^/ benn vbnngj

vn frafft ber '^anffe/ba^ bie jweij �aerament bieiben�Aur fe vnb �benbmai bee? ^errn neben bem (�nangelio/barinnennbsp;i)n� ber ^eaigeQ5eifl Vergebung ber f�nben reicblU^ barbeuf/nbsp;gibtvnbvbet

�pffermene nbsp;nbsp;S'�i� ulU grcwciu aber/^ait ie^ bi( S$2effe/f0 f�r ein

vbergut werrfgeprebigt vnb verfauflt wirb/ barauffbeniO* alle Griffe vn ^lbfter fte^en/aber vb Q5vrr wi(/balbe (igen fv�nbsp;ien-'Oenn wicwvl icb ein grvfler/febwere/febenbiiebernbsp;ber bin gewef�/ vn meine j�gent aue� verbamiieb ^ubraebi^,nbsp;verloren habe/0v finb ba� bveb meine grbffepe f�nben /nbsp;ieb fv ein peiltger ^yt�neb gewefl bin / vnb mir fv viel b^effe�nbsp;vber i53ar lang / meinen lieben ^errn fv grewlieb er^�rnet/nbsp;gemavterr vnb geplagt babe.2(ber Ivb vnb banef fep feiner vnjnbsp;an^fpreeblicben gnabe gef�gt inewigfeir/ba�?ermieb auwnbsp;fbem �5rewcl ge fiirr bar / vnb nveb teglieb mirf; / wiewvl P�nbsp;vnbanefbarn/erbeir vnb flercfer in reebrem Q5laubemnbsp;et�ff�Si�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^mnaeb ieb gerbaten babe/vnb nveb rbare/ bie

, vnb ^lvf�er / fampr ben ^eliibben^uloifen / vnb fieb eeu�� veebten gbeiftlieben vrb^ / uuff baf? man fbWTnbsp;greweln ber bb�effen/vnb leflerlieben beiligfeit/al^ ber fenfmnbsp;beit/ armnt/ gebvrfam/ babnreb man ffirnimer felignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ben/enrtauffe ��enn fv fein e�^ gewefl tfl im anfang ber flenbeit 3nngfraw flanb an balten/^v grewlieb ifle^nbsp;man babnreb ^beiftu^ briff� vnb gnabe verleugnet /nbsp;man wvl ^ungfraw/^ibwe/ vn feufcb leben fan/vbttnbsp;(eflerlicbegrewel-

^3ll^er/ kloefen / S^?eff?gewanb / ^irebenfebmurf-^ Slltar / 2ieebr vnb ber gleiten / b^'^^ ieamp;nbsp;ber mag� laffeU� �^iewvl Silber au^ ber

-ocr page 473-

i

rom $�fgt;entgt;ma( ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;447

guten nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ic� faf� n�$(t(amp; / Oorf; fret) vu�) nnlf �vig

baUc/^f un nbsp;nbsp;nbsp;mitten ^il�?ft�vmcrn uiefx |)aKe-

k^ung(cu6eidgt; Oie �uffcrftc^uug aUcv '^o�tcnamoiuffcife# vlS�ugrtni tage/ 6ei�)e �)er fremeu vn�) bofeu / t^a^ etu /gli*' ^ung cernbsp;, ffgt;er Oafelbft cmpfa^e au feinem �eibe / mie er^ ver�gt;ienef �amp;^tcn.nbsp;W/i)u�) aifo bie fromeu emigiirf) (eben mit ��iifto/ vnb Oienbsp;^�fen emig(ieb (�evben mit bem Teufel vn� feinen Engeln/nbsp;-�enn ieb^ nic^t ^aUeinit benen / fo ba (eren/ba^ bie Teufelnbsp;lt;^Ufb werben enblieb ^ur @e(igfeit fomem

�Sif? tfi mein �(aube/lt;�enn alfojfeuben al(e reeb(e Wen/ Q[)nba(fo (eret vn^ bie (gt;ei(igc �e^rifft. ^a^ ief? abernbsp;�ie ^u menig gef�gt (gt;abc / merben mir meine ^�d}lin gnug-^^nbsp;fam Jengen geben / fcnberlic^ bie ^u (e^t finb an^gangen innbsp;^ier oDer fiinff^aren. �e^ bitte icb alle frome (^erf^en / moPnbsp;W mir Jengen fein / vnb f�r mieb bitten / ba^ icb in folcbemnbsp;glauben fefte m�ge belleden/vnb mein ^nbe muge befe�lief*nbsp;fen- �enn( ba Q5btt f�r fei)) cb id) aii� anfcebtnng vnb t obe^nbsp;*^bfen etma^ anberf? m�rbe fag�/ 0b fol e^ boeb niebt^ fein/nbsp;^nb mil biemit bffentlieb befennet^ben/ba^ c� onred)t/onnbsp;bom Teufel eingegeben fei?- Oaju belffe mir meinnbsp;^)err vnb .^^edanb 5befn^ffb^*^^^^'^^^benebeietnbsp;� mit �ott bem �ater bnb ^jeiligen 0eiftnbsp;in�ioigfeit/�S��T�-


^(inb�tt�f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reffen etc? bap

er miff feftw S- �. hegacii gnj Wbiira/ mit ben �aeramentirern vnterrebc Aunbsp;haben/ begeben mo(/ Ob gfeieb f�ehnbsp;ne^friebe^^u beffeu.

Anno M. D. XXIX,

T�ab bnb friebe in ff�urd)(euebiiger ftod)^ geborncr �^urp/ (�5mbiger )gt;rr/ 3djb�ib �. 0cbrmcnbsp;�nbgnebig$ begun / ^aeicljmidj folgenCO�arburg begeben/nbsp;c - mit (feolampab �nb ben deinen vnferrebe a� �a ben / beenbsp;halben vom ^aeramenf / ob ^oft tvoft 3^riebe vnb (finigfeit geben/nbsp;vernomen. QBiewolicb aber ein febfeebte Hoffnung babejunbsp;loben/vn�nbsp;mieb willig bin/foleben verlornen/ vnb vieleieljt auchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc�rhe�cn

P 2 bin(l

-ocr page 474-

�4S4

binfl �\ nbsp;nbsp;�* mit aficm vicie ^u�cwci jen/ vn�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wilic� vn�) furnc/'

ittcnnac^/ mic^bcgebcnwo^inic^ foi. -feenn ic^�cnr^um mitwarbeit �cm ��Biamp;er t ci I nicijt ia||cn wii ( ob lt;5gt;ott wii ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidhe^r ^um friebe vnb cimj

feit geneigt weren/ Denn icb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cbenfomc^rbcp ^eitbnv�'^

crane fagen/wae icb benrfc/3(bcr �a bitte ic^ fur/gnebiger ^nr� vnb ^err/ S'^nbsp;nbsp;nbsp;weiten gnebigiieb bebend'en/ober ancb erfor f^cn / � b len^

S^eii auch geneigt were etwae ^uweieben von frer meinmig / lt;^amit enb�Q vbei nicht erger werbe/vn eben bae QBiberfpiet bee gerate/baenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S-,

jb ber�licb vnb ernjtiieb fi�cbt -^enn wae bnljfe infamen fernen vtU) vnterrf ben/�o beiber �Xeii mit furfa^ fomvt/niebte vberai ;uweieben.

CiiJ�icb ftbet bie fach an/aie fnebten fie bnreb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vicie ein ji�efieif /

r�arane niebte gute foigen wii/�^emiieb/bae �e bernacb wiber vne rb�meJt m�gen / quot;^Sie ee fein feit an inen gewe jl fep / fetten foicben groO'en 3nbsp;bewegt/vnbwoifenaifo vnebnrcbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!i?amertmit vngtimpffbefeb^f

ren/^ie weren wir feinbe bee friebee/vnb ber ���arbeit/^icb ouffe aiier nejl gnfcbmnrfen. ^eb fenne ben ^enffei woi wae er fnebt �oft gebe aber/nbsp;40ae icb bie nicijf ein ^prophet fep/'^enrt�Wo nicht ein fatfeher f�cF/lt;c^�r�nbsp;bern rechter ernjl we re bep fnen/friebe fueben/ ^�r jften fie foicbe prech�^nbsp;ge weife/^nreb greife mechfigctfurjlctt nicht f�rnemen/ 4)ennwirvo�nbsp;�ottee gnaben fo wuj�e vnb witbe nicht feitt/lt;Sie heften vne mit (Schrijft et*nbsp;fr en bern�t igen vieie/jumff iebe wie fie rh�men/woi iengej�/v� noch bnnennbsp;anbi�ten/-gt;0enn ich weie bae woi/ bae ich inen fcbiechf nicht weichen werbe/nbsp;fan auch niehf /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieb fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miebgewie bin / bae fie f rren /

�fetbevngewiefinbircr meinung/^enn idhatieirengrunbin biefer fachem gnug jam erfaren habe/So h�tbcn fie meinen grunb auch woi gefehen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

^arumb i jl meine vmerthenige biffe/ �.3^.�. weiten vmb ^tfee W�^ (cn heljfen hdehi^h bebenef cn/lt;!gt; be mehr frucht ober fchabcu bringen werbe/nbsp;.^cnn ba i^ gewie / wo jie nicht weichen / So�fcbeibcn wir von einanber e�nbsp;frucht / vnbfinb vergeblich jufamen fomen / vnb i|l (5.3^.�. fo jl vnb muh^nbsp;verloren / (So werben fic benn nicht lajfen fonnen jr rh�men / wie fie bieh�ifnbsp;gewoncf/vnb vne mit vnglimpff befcbwcrcn/ r^ae wir auffe new gebrunge�nbsp;werben / vne guuerantworten/ So ijle benn erger worben/ benneeipfij^^nbsp;.^�e Wit vnb fuebt ber Sntan.

-lt;�ae aber �.3^.�,beforgcf/auch foicher vnreinigfeit mocht ^infuergic fett folgen/�Ucie auch ^^'*^*�* wae bae folgen werbe ( ba �otf f�r fep ') ba^nbsp;wir bee allee vttfchulbig j�nb/ vnb �off wirf vnfer vnfehulb woi an tag Sri�nbsp;genAgt;bbcr 3�offcngeijlblufucrgie|fenattrichf/ So fhuf er/nach feiner art/nbsp;wie er ^�uor an 5von Sief ingen/ Q�arijlab/vnb ^�n^er auch gefhlt;^nbsp;fiat/ba wir bennoch von �of f ee gnaben vnfc^lbig/ vnb ber �egenf eil feh�^nbsp;big blieben ijl�

Solche hab ich �;. �. �ucr^eigen meinen bereifet wii�gen / fwiewM gar Fleiner hoffnung) bien jl/ gefchrieben / ^em �. {f. �, ^u bienen/bin i^nbsp;fchulbig vnb wiliig.i^hgt;^t jlne aber vnfer ^uf reffe ben Satan vnfer feinbsp;ne/vnbvttjcr aller fnjfe2imen. �egebenin.^iffcmbergsj.

williger

SiXaruW^mh^

-ocr page 475-

tutten vein �acrumenM� i�)urrnr�3c Ralfen/ �Dem Duve^kue�tigett �oc�gcbcrneti *nbsp;S�rl�crt vn�) Derrn/Derr� .^oeinrkfy

9lt;^Wet/ Dureamp;'Pamp;ihPf 5y?danr^o�.

(^3^ DurcWnic^eigc ^jocamp;gcOonic S�rft / 55?. 05. Der �att�^rauc DeOen/ ^at triefe nacf)*nbsp;�ef(()rKbe�e gefoObert / awff 55?tfbae(i^ / Annonbsp;�^PJf ivt D� X XIX� 55?arpwr05w erfebeiwe/ 0icbnbsp;mit einander ^w vwferrebctt vom be�tgen ^aeranbsp;JHewt ve�?�eib^ pwb vwfcr^ 3amp;efu ��h'ffi. ^wonbsp;[��b 5w �^arpwr� emfomen/�r|l(tcb ^eo�ampabi w^/Jmmgnbsp;JiUif / ^wecrw�? vnb 59ebio. Darwaeb D- 5gt;�- �wfb Jwfew^nbsp;Jowasf/ 5J5?e(att.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Slwbrea^ Chanbcr

^ow ^��rmbera / �o^rtw. ^^rewtiw^ vew ^alle / 0fepbaww^ ^grieofa von ^w^s^bur^.

- nbsp;nbsp;SlVff D. 55?� Sneb' f omen/ bat 55?. 05. D- ber 2anbgrawe/

�tf�Ucbbefobten/ ba�fteb D.^wtb' mitbcm^�coIampabaP in/ onV Jivin^iiw^ mit Pbi^iPP*� 5gt;?e(an. aweb allem vnternbsp;beben foitcn Diefem befeiep narf) /b^ben biefe mit einanbernbsp;�e^anbelt. D. t^utber bat ^eolampab f�rgebalten/viel Slrti^nbsp;Jfl/bawon er cjt�ieb 5wm teil vnreebt ^efebrieben/Jnm teii/be*nbsp;wverltebrebenerfebollen / Da^mebrvnb proffer Irtbwmbnbsp;beforj^en. Q3on foUben Strtihln batTbii�P�^yiblan. mitnbsp;pivtnael gebanbelt/vnb Rnb nemlieb bieje gemefen*

' 3�inaelbettevnrefbtaefcbrieben/ Depcccatooriginal?/ {^rbfimbc nicbt folt 0�nbe fein/ Dalt;? aweb bie '^awffenbsp;�^iebt 0a5w biewet/ba^ babwreb bie ^rbf�nbe ben Xinbern vernbsp;�fbcn toerbe. 3�em/'^omnbsp;nbsp;nbsp;Sacrament bef? ieib^ vnb biwt^

bnfer^ D^brn 3blt;^fw �bbif^i / Dette er vwrecbt gefebriebei�/ ^^^2eibvnb35iwtffbbif�i niebtivarbafftig im Sacramentnbsp; li'^em/Dc ufu uerbi amp; Sacramcntorum/lereW fl�e iUC�t/ ba�nbsp;^ort vwb lt;Sacrament mflttwirt / bas' babwreb ber Dbili^nbsp;�e @eift gegeben tverbe. Derbalben mimflerium ucrbi Se Sa-etarnentorum in Ecekfia/feiebt fallen mt^d)t. ^tem/iwan fagt/nbsp;ba^ f�cb etUeb bet) men boren laffen / al^ beiten �e niebt reebtnbsp;Von ber O5ottbeit ^^bi�i�i-

p � D2lr^

-ocr page 476-

450

^�^frauffjwtttgel geanttvort/ l�o� g�rifti/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er allezeit genaken/ v��)yocb ^akr/ �lt;^ ��ri*

ftu^ ivar^affttgcr 0otr viW 55�enfcamp; fei)- 3trin / nbsp;nbsp;nbsp;er auep

fonfl^aUe �)e'^ritti(ate/wie @i)�c�gt;w^^?teenage{eret. gefie |ti aber iiiebt�^att/ba^ ediere brcbeii tm �anbe gewefe�/nbsp;voit Venen vnaefcbtrfkf^e �^eVen gek�rt. Jeigt and) an/ Vo^nbsp;.^e^er ein '^tVertenffer/Ver ^n ^^o�ni^ geri^t/�ntra diuininbsp;tatem Chrifti/ein ^ne^ gefebrieben bab/we((b�^ er (JivingeOnbsp;verbatfen/Va^e^ nicbt an� (teebt fernen.

.l?Cn Ven anVern Slrttfein/ nemtid) / von Ver ^rSf�nVe/ 3tem/ Va^ Ver 5o Q5eift Vureb^ wort vit Sacrament nicht g�nbsp;ben werVc/i|t viel Vtfpnttrt worVen/wie viel Vran geiegen/Wnbsp;ift 9 wingel birrin gern von feinen @cbrifften gefallen.

^CSlrnacb warb gereVt vom artifel Ve�? @acrament�?/fvd^ aber jwingel vnV ^coIampaV f�rwen Ven/^n febn^ irernbsp;bat man in Ver �ffentlichen ��nterreVe geh�rt, �enn bietv�inbsp;man von biefem Sfrtifel nicht war einig worben / '^olte 55�'nbsp;badman ein mal banon banbelt/ ^ev folcher Q3nterrlt;nbsp;be / woltenbsp;nbsp;nbsp;S- 05. felb^ fein / vnb etliche vvn ben lebten 5�

�cb5lt;blt;^w

nn bie �ffentliche ��^nterrebe warb angefangen/jeigt 2ntber / b�^ bie ^�ot fobbert / von ber ganzen (Summa gb* �nbsp;riftlicher l?erc mit fnen ^n reben / ^enn man f�nbe innbsp;gel� @chrifften/vifl frtbnmb / @o betten fic auch wenignbsp;iuilificatione geleret/ ^�a� ^n beforgen/ba� fie nicht viel vvi�nbsp;^nangelio wiffen.

J�^manbern/ 'Protef�irt�ntber/ba�erwi�ffte / ba�er vom0acramenf recht gefehrieben / ^oltcanchbabev bleu�nbsp;ben / @oaber (^colampabvnbjwingel vermeintenetwn^nbsp;anf�nbringen wiber bie �^arbeit/ ba� weite er anb�ren vngt;nbsp;verlegen.

��SIwiberrebetJ�wingel / 55?an were nicht infamen men vonanbern SIrtifeln ^nreben/^onbern allein vomnbsp;erament / ^ochfo man banon einig w�rbe / wolteeratwnbsp;von anbern fad)en reben. 2Hfo warb ber SIrtifel vomnbsp;ment allein f�rgenomen/vnb w�rben f�rnemlich brei; 2lrgtgt;nbsp;ment gehnn beit-

erfte/ ^oban- 6. ^ab ^bfiftn�gefprochen / gleifch fep nicht n�he/^^arnmb fol man nicht im �acram�enbsp;verf�eben / ba�Sleifch ba fep / ^enn fleifchliehe nieffnng fennbsp;uic^t n�f^e^ ^a� verlegte �ntber alfo / ba� biefe wort/ Caronbsp;non prodeft qukquam/foHen tttcht vvn feinem Sleifch vcrf^^'tinbsp;ben

-ocr page 477-

451 ten werben� ^OeiTer pat ^nuav aefproe^en/ ^ern ^(eifc^ bruinbsp;ge tgt;a^ 2cben / 0on�^rn veinSletfrfy ba niebe �etft bet) ift/nbsp;Carumb fe^e gb^tfing? ba^U / Spiritus eft,qui uiuificac/ -Xhibnbsp;Wil faaen / ^hifcr geifeb fet) Mn n�^e/ verliebe �otee^ werefnbsp;Hiebe / were la ein febreefiiebe ^ebe / ba�? �brilln^ fleifebnbsp;fern n�He fein feite.

ob man ba^ febon n(ie|fe/ba�?^bi��f^H^ von feinem Sleifef) gerebef/Caro noiiprodeftquicqus/^j^^cbt bocb Jwittnbsp;gei feine meinnttgvomegt;aframent niebtbaran�?er^wtnaf/nbsp;^en biefe wort fagen niebf/ ba^ $b*�^l�n^ ieib im @af ratn�tnbsp;Hiebe fet)/@onberrt/fo man febon ^niie|fe/X)a^ fie von $bri*nbsp;geifeb ^nuer|leben/ m�gen babin gebeutet werben / 'amp;icnbsp;Hueb biefe wort Sluguflinu^ au^Iegt ^enn$bn|�u^wil/nbsp;ta�gieifeboneQSeiflmebtn�^efet)/ �arumberbennba)�nbsp;febt/Spiritus efl,qui uiuificau

anber Argument War �^ernunffe / ^in �eib m�ge Hiebe an viei� �rtern fein. ��i fet) gb^i|lti�? ieib im .^imei etc^nbsp;59om biefem Slrgument war ein febr (anger ^ang. 2utber fa^nbsp;^^t/^2at�tiicfgt;vcrnunfft feite niept/ tanne aueb niebt bie all*nbsp;meebtigfeit Q5otte^riebeen. Jwingel fagt/�ott gebe vn^ ni^nbsp;59t foiebe vnbegreifgiebe bing f�r / @o(ebe vngefebirfe 5'^ebcnbsp;� 5mpfie(ett (m / @o boeb ^rt|l(iebe (ere viel vnbegreiff�ieber/nbsp;^�ber �rtifef bat / 2((^ / lt;)a�? lt;55 oft 5y?enfeb worben / ^a^nbsp;^iefetbige perf�n ^pvilin�/fa warcr Q5ott i|�/ge|�orb�. Jwinnbsp;9el fagt aueb/wie foiebe groffe weref bureb �priefler gefebebennbsp;'H�ebt en/ba�^ Sb^tf�uff (eib babin gebraebt w�rbe.

^ '^52(raHff 2utbergeantwore / ein Haren beriebegetban/ Pa^ fo�ebe^ gefebebe/ niebt au^ be^ 'Priefler^ verbinfl/ fon*nbsp;tern aus? ^pviftn^ orVnung/^�ieweif foleb^? fi�b^iflu^ befob*nbsp;�H / fo gefebebe ef? / 2((fo fo( aueb gebaCten werben von Halftnbsp;^B�rt^ vnb aller Sacrament. 2)a2? fie frefftig ftnb vnbnbsp;jjwefen/ niebt au^ verbinfl ober beiligfeit be�?*Prie|ler^ obernbsp;vrcbiger^/fonbern au^ Hafft (B�ttlieber orbnung/ vn ��etnbsp;HCb^ befeleb^^�nbsp;nbsp;nbsp;fet) aueb Error Donatiftar� /^�af? ^era^ Donaof

Jgenta niebt Hefftig finb/fo von �gt;rieflern gebanbelt werben* tarum. biefen guten beriebt �^utberf? replieirt Jwinget niebt-

britte Sfrgumenf / trieb (f eofampabiu^/ 0aera* Osi^ment ftnb ^eieben/ ^Darumb fol man verlieben/ bo^ fienbsp;etwa^ bebeuten / ^erbalben fol aueb verllanben wer*nbsp;H/ ba^ ber �eib ^^b^nbsp;nbsp;nbsp;lt;^^^ein bebeutet werbe / vnb niebt ba

-ocr page 478-

4s2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bet Win Orte

2lWfx)kfz2(r3umctK wart� ^rantwore/^a^ (� warf(tf/ tgt;a0@acrattK�ua^nd^en(jnb / SlbcrjvirfoUcnftcnic^tan^nbsp;fer^titiucn / fmn wie fic �^ri|ϫ^ ^at gefewtet.nbsp;�acramenfa ^cic^cn fin�gt; / foi verftanf� werOcn f�rncm (iet?/nbsp;X)a�? |�c �)ie angc^an^cti 'PromiOione^ 6rf enten. 2((fo bef lt;�nbsp;tet f IC befebneitung f�rncmiicb fa^'^ort / fa� Q^ott farattnbsp;benget/�r wotte �uef fein/'�nf fo einer ein anf ere f eiitutgt;nbsp;ge fncbr� it^f U /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flt;t^ befebneitung bef entet cafteinn^ f r^

feib�?/ were t� ein vnn�br fentnng / nbsp;nbsp;nbsp;er fie anfere ff�'

tnng f er TfroinifTwn / weiebr fie f�rnemc|t iff / niebi gt;�arninb ffi man fie fentnng niebt freneniicb blt;i�frtn/nbsp;^errt feben/wie �eb Q5otte^ wort feiber f enter.

(ebt wnrf en oiei @pr�cbe ans? f en'�?erern 0e(efen/tgt;i* f nreb Ji^ingeionf ^colampaf in^v ermeineten/ fre �^ebr�nbsp;^ncrba�ten/nbsp;nbsp;nbsp;waren aber weitlenfftige ^pr�ebr/ f eren et*

hebe �eir nicht nom �acramejt gereft waren/ai�/^�a^ ein �ei b ein 5'^anm mn^ b^^en / 3tem / f a^ gbetl�n^? einennbsp;rcn2eib babe. �aaegen wnrfen ^5�-^..J9 fem�anf^ranenbsp;niet fiarer �pr�cbe ans?fenQ5etertt febrifftiieb hioeM�Znbsp;^�ie anfern (eren / fa^ warert^eib nnf^lntffbeW itnSi*nbsp;benf ma( ftnf.

��2(� ift fie fnmma fer gebaften ^nterrefc f�vf^�i(^ nbsp;nbsp;nbsp;�

faffet/�^n beftnnf a(fo ?). bitber anff feiner meinnng/ warer�eib nnf ^(nt Sbeif^i im 2(benfma( fen� ^�ie ^il^er*nbsp;part woften nicht von (rem gefafften gfanben weicb6 �^T�eger*nbsp;ten aber ��. t�itber fo(te fie annem^/ a(^ br�f er- 0o(cb^nbsp;��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in feinen Wege wollen willigen/5?at ffe ancb bnrt ai^

gfref t/fa^ in febr wnnf er neme/ wie fte in f�r ein brnfer ten f�nten / fo fie anf er^ ire �ere f�r recht bellten /nbsp;aeichen/fa� fte irer fach nicht gro� achten.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

'^Oeb ^nnerb�tnng weiter Jrthnmb vnf vneinig^eit/Jn befaebt worfen/^�a� etliche Slrtifel geitellet wnrfennbsp;ehe f nrchfen ^rnef an�gangen/Jn f en felbige' habennbsp;glin�vnf (feolampafin� gern in allen ft�cfenfntber�mYnbsp;hnnggefolget / Stlleinvom Sacrament haben fie nichtnbsp;gen wollen/ ^�enn fie @acbe ift ^^n weit gef�rtnbsp;boffnung/f a� fte c� fallen (affen/0o ein �Poteifat gute ivegenbsp;hierin f�rneme/Q5ott gebe fein gnaf e.

@icfcr rtlt;t(�gef(�,�tf6fitfn ^(rafdn/�lt;^

ben ficb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefchrteben ^n 5gt;�arpnrg

verglichen- Cetob. Snno

-ocr page 479-

^35? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wir 6d�)erfett^

gk�bcn/vn�^�a(ten/ ^�ar? ein emt^cr/recfxcr/ na^ t�dtfbcv (^ott fe)y@cf)epf�er a�cv grmt urn/'�nhnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ocr je�bio �ott einig im �^efen vn� 5?at�r/vn Oret

�^Uig in 'Pcr(cnen/�?emiicfy'23ater/@en/�ei(iger Q^eif�/al t^emaOen/wie im �oneiiio ^ieeno befe^ioffen/mw im 0Vinnbsp;^plo ��iecno gefangen/ vnb gdefen tvirb/ bev ber gan/K� S�nbsp;W�i�^m ^ireben in ber Q�5e�t

30m anbern / Q5ienben wir / niebi ber �2[?aier noe^ �e�igcr �eif�/ funbern ber @onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5af er^/ nat�r��

Mer �5ore/fet) 5gt;?enffb worben/buref) wirefnng be^ 5?- �ei fies / on ^nt^utt S^�enfeb�eb^ famen / geborn von ber reine�nbsp;^nngfrawen 5gt;�aria (eiblieb / noifomen mit �eib bnb @eei/nbsp;i^ie ein anber bY^enfeb o� aile f�nbelt;

31)mbritfen / ��aSberfeibige Caftes vnb^�Arie f^n/ bUjertrennete 'perfon JbefnS geeilt wS/ fer) f�r vns geeren^inbsp;S^t/gefiorben vnb begraben/Slnfferftanben non ben lt;obten/nbsp;^�ift�gefaren gen59imei/ pi^enb ^nr rechten QSotteS/ ^)errenbsp;^vaUegreatur/ ^nhlnfftig Anrichten / bie�ebenbigenvnbnbsp;'lobten*

3^lt;tibierbfen/ Q5(euben wir /^�as bie^rbf�nb fev bn^ 2lbam angeborn vn geerbet /Q[)nb fet) ein felche @�nbe/nbsp;Cas �e alle 5y?enfcb^ verbamnet/ ^nb wo 3befnS ghrif�nsnbsp;bus nicht ^n h�lffe fernen were / mit feinem 4ob onb t^eben/nbsp;[Rhetten wir ewiglichbaran fterben m�ffen / vnbnichts�nbsp;'Lottes reich bnb feligfeit fernen m�gemnbsp;. 3^m f�nften/ Q5(enben wir / bas wir een felcher ^�n^nbsp;ylt;^/bnb allen anbern f�nben / famptbem ewigen ^oberl�fetnbsp;pjer�)en/@e wir an felchen Q5etteS 0on/3hlt;^f�w ghviftumnbsp;HIV onsgefterben/ glenben / ^nb anfier felchem Q^lanbennbsp;burch f einerlei) wercr / fianb ober Crben ete. les m�gen wer*nbsp;ben Von einigen f�nben etc-

3^m fechfien/ ^�as felcher Q5lanbe fep eine gab Q5etteS/ ^ie Wit: mit (einen oergehenben'^er�en ebereerbienfier*nbsp;jberben/^�ech ans eigener frafft m�gen befemen / �enbernnbsp;�er ^.Q5elfi gibt enb fchaffet/wie er wil/ benfelbigen in enfe*nbsp;l�ren ^enn wir bas ^nangelinm obernbsp;V fiebenben / ^as felcher Q5lanbe fep enfere ^e*nbsp;��JP^^Ofeit f�rQ)ett/ Sits emb welchs willen enS�^ett ge^nbsp;/ from/ enb ^)eilig rechnet enb helt / eh� alle wercf enbnbsp;eef*

-ocr page 480-

verbienfl / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;von ��n�^cn/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dle

Knaben nimpt/ vn�gt; fe (tg macbef/ vm^ fdnc� 0en�? witte�/ anwdrfgt;enwiralfo glcubeu/ vnO�gt;abur(b feinetnbsp;mbdgf'eif / (eben^vnb aller g�ier�enifOen/vnbiei(|gt;affd^nbsp;werben / ^Darumb alle Xloflerleben v�b �iel�bbe/ ale^ 5�vnbsp;(i^fett n�^e/alle verbampt fnib-

��on bem enlfcrh'cOen 2Bcre.


adyfen/ ber Q5eif� crbendt reben / tnanb folcben Glauben ober feine ^abe/ gibt/on f�rge^nbenbsp;�Prebigx/ober m�nblteb wore ober ^nan^elto S^rifli/ �o�^nbsp;bernbnreb onb miifotebem m�nblieben^i^ort / wirefeio��gt;nbsp;fe^affei er ben Q5lanben/'^ie onb in wdeber er wil/5��otti� ��gt;*

�^Son ber^anffe.

J'Smneunben / ��a^bie.^. '^auffefeoein^aerameni/ ^�a^nbsp;nbsp;nbsp;folebem Q)la�ben von 05 o t c eingefei^t/'�n weil

tc� geboi/lte Baptifaie/onb Q5oeie^ oerf)ei(fun�/Qtn credi�i^^ rir/ barin ifi/ e^o ift es nicbe allein ein lebig Reuben / obernbsp;fnng onier ben iften/�onbern ein vn weref�nbsp;ee^/^�arin onfer Q5laub gefobbert/ bnreb welchen wir wibeenbsp;geborn werben.

^onber Reicht.

^ehenben/ ^�a^ folcher Q5laubc bnrch wtrcfnng bej, J5? Q5eift^zgt;)erna(h/f� t�ir gerecht onb heilig babnrcb gereiynbsp;net on worben �nb/gutc wercf bureb on^ vbet/ T�emlicp/l�i^nbsp;triebe gegen bei� ^7eheften/beten jU �ott/onb leiben alle ver�*nbsp;frlgUHg�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;5^in eilfften/ ��a^ bie Reicht ober SKahtfncbnng bet)nbsp;nein Pfarherr ober T�eheflen / wol onge^wnngen oit tret) fei�nbsp;fol / 2tber boeb faft n�^licfy ben betr�bten/ angefoebte� obernbsp;init^�nben belabene/ ober in/rthnni gefallenen Q^ewiffe�/nbsp;Slllermeifl otnb ber Slbfolntion ober ^rof�ung willen/ be^nbsp;nangdi/zwelcb^ bie rechte Slbfolntion i|t.

�^�onberCberfeit.

J'Stn ^welfften/ �a^atte Cberfeit onb weltliche �efe^/

Q5eficbt vnb orbnnng / wo fiefinb /ein rechter guter ftnb / ^nb nichts verboten / �ie etliche ^epftliche vnb Ql��*nbsp;bertenifer leren vnb halten/@onbern ba^ ein gbrift/fbnbsp;gerulfen ober geborn/wol fan bnreh ben Glaubennbsp;ltg werben/ Gleich Wie �^ater vnb 5Q�utter |tanb/^errn vnonbsp;grawenf�anb.

�^^1� brei^ehenbenz�a^ man heiftTradinon

-ocr page 481-

4S5

�rbnmid lt;� ^nfti�f^en o�gt;er Xn�^m gefc^efftcrt/ 2Bq f� hie�t effeuthc^tviamp;cr�cttt�wort ftre�crt / 5gt;?ag maiitvcvnbsp;galten 0�gt;cr lal�eii/Mntad) t�� trente fin�gt;/ mit ben� wir t)m6^nbsp;Se�c� / tu alleu wegeu vuuettge ^r^erui^ uuer��teu / frie#nbsp;t�eu ^u Oieufte / �a�? aue� Ote �ere / fo pfajfeu ^�e oerbeitiznbsp;^eufd^ 2erefe^.

�X?otu @aeraweut Oes �ei�^ vuO ^tui

51?iu viev^e�eu�eu/ QSlau�en wir vue �alteu alle/ von O^ Sfbctiomal vuferf? lie�en ^erru 3�^Ai $�rtfli / Oa^ mau beinbsp;bc gcftaliuac�Oer (^iufe�ungbrauc�eufol / �^a^aite� Oienbsp;�^�eiJe uie�t ein weref ift/^�amit einer Oem auOeru/^oOouonbsp;^ebeuOi^/^uaOe erlau^e/^a^^ aue� 0a�^ �aerameut Ot�Sl�#nbsp;tar^ / fe�) ein @acramettt Oe^ waren Scib^ ono ^lut^3�^Alt;nbsp;S�rifii/ ��nOOie geiftlie�e^ielfttu� OeOelbigen 5^eib^ on�gt;nbsp;^hit^/ einem iglic�en g�riftenf�rnemlie� von nOten.nbsp;Steif�^ Oen braitc� Oe^ Sacrament^ / wie Oie wort von Q5ottnbsp;�em 3(llmec�f taen/^e^eben vnO ^eorOnet fei)/ ��amit Oie fe�#nbsp;ivae�en �ewigen ^um Q5lauben vnO �ieb 5u bewegen/ Oure�nbsp;�gt;eu �etligenQ5elf|.

.. ��y�owiewol aber wir Vtt�? (ObOerwaretVibvnO ^lut S�rtfti leiblic� im ^rot vnO^einfe�) Oiefe ^eitnie�t ver#nbsp;� �liec�en �aben/@o foi Ooe� ein ^ei( gegen Oem anOern ��ri#nbsp;f^tie�e giebe/fo ferne ieOef? �ewiffen/merme�r leiOen fan/ ernbsp;Setgen / �2?nObeiOe�ei( ^ott Oen aHmee�tigen vleiflugbit#nbsp;[en / ^�a^ er vuf? Oure� feinen Q5eif�/(n Oem ree�ten verflanOnbsp;�eftetigenw�lle/2(men.

S^artintt^gue�eruf?� P�ilippufJ S5?e(ant�omnbsp;5uftuf^3om�J.nbsp;SnOreas^CftanOennbsp;3o�anne�f ^reneiu^�nbsp;igtep�anu�?2(gricola�nbsp;5o�anneg ^eoiampaOiu^�nbsp;Slricu�^3wing(tu�?.nbsp;Syiartinuf?^ueerufi�nbsp;SafPlt;^v^)eOio.

-ocr page 482-

4slt;s �vih't) befcntttte �. fS.

�ttberi / votn�ertrten @lt;1-

crameiu-bef omen/inir 5nfcbirft Q3n ift mir (ieb/beu? er folebm ^rirff JU feinen e^rennnb�Umpff/ vnb ju meinem vngtimpff vn�^nbsp;fd)rtnbenau�breifet / ^enn barnmb (�ab ieb aueb �enfeibeJinbsp;nid)i wollen juftegeln/fonbern offen laffen/Slud; �iebi fwnbsp;ber/fonbern feinem ^oien Jufebreiben noch feinen namennbsp;ren. �enn fclcb oerbampr teflermani/foKob � oer wiO tticbinbsp;wertlj bei) mir fein/ ba^ ieb einen ^ncbftnben ju im fd)reibf/nbsp;ober mit fm rebe/noeb ober bereit wolt. 3fi ii^irnbsp;eben fo viel/wenn er ober feine berf�nd)te 5'^otf e bernbsp;mer / Jwinaler tmb bergleieben mich loben ober febelten/ aj^,nbsp;wenn mieb J�ben / �W�rden / ��^apf� / ober gleieb alle '^etifo�nbsp;fd?�(ten ober lobten*

Q5rtabe vntgt; Svic�c im

(^iit (tcbev freun�) / Oas @(f;wenff fe(D meiiuif ^inviW�n�erauHbrct�et / vttOmirf*nbsp;bd �ad)re�t/fampe feinen (^nheb^v� vnOnbsp;erainent^febetWern / mn�? ie� taamp;er ^enbeti/nbsp;�gt;a^ ir fo eben �gt;ie Slbfcbnfft Oeffelben %riene^



�^^�nn id) / al^ ber ieb �� anff ber Gruben gebe / wil bi^ jeugnif^vnb bicfen rbummitmir f�r meinet lieben ^(frrftnbsp;vnb5?eilanb�^ J^cfu^^afti^Kic^tf�iilbviiigeii /nbsp;0cbwermer onb'0acrament� feinbe / ^tarlftab / Jwing^�l^nbsp;(feolampab/^tencfefelb/ onb /re J�nger Ju ^�fidy tmb wonbsp;fie finb/mit ganzem ernf� oerbampt on gemibben babe/ nad)nbsp;feinem befebl/^^it* 3* lt;^inen Meijer foltu meiben/ wen er et��nbsp;ober jwei) vermaltet ift/'�?nb wifft/ba^ ein fold)er verferet i�nbsp;vnb f�nbigt/al^ ber fd)led)t wil verbampt fein. 0ie fiiib i^rgt;^nbsp;grtug/ and) ernftlieb gnug/ vermanet von mir vnb vielen a�t*nbsp;bf rn/ bte ^iVber finb am tage. �^nb gebet noch tegiteb o�n'�'�-aller Tbrcbigt/ wiber irelefterliebe vit l�genbafftigenbsp;Weld)^ fie wol wiffen*

^�^rbalben micb^ gleteb ntebt wenig befrembbet/ vit mW gebanefen mad)t / ba^ @cbwenrffelb / fo f�rre vnb f�ne i�nbsp;worben/ fteb mit ^ebtiffien vnb b�d)ern an mid) jn waclye/nbsp;weil erweis/ ober/awiffenfolt / ba^ermeinvnnerf�neter

-ocr page 483-

vorn @lt;tcrlt;tmentgt; 457

fh �tefcrfa(6e� �)cf? �cihgcrt

Wek�^ er in Der �e^k�en nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bror v�D wein gemaeb^/ fo

vieimufeni �eeienverf�ret/ Daf^rfeinbuOe^fi^an/fon* Dem wie ^uioino fn^t / Exult�t in rebus pefsirnis, (�� ^eite ernbsp;Wei get^an/vn Dodb geDencfi/��er Sniper m�O'e feiner brieucnbsp;vn b lieber fre werDen ^�en Darauf? foire woi ein foifblt;^r waf nnbsp;�rwaebf'cn/aif? were Der �ur^er mir Dem 0(bwencffeiD on Dennbsp;^ebwermern gur einf? / DUD ^erre a�e^ wiDerrulfen / nentennbsp;'DnD geben einauDer ^rieue vnD^�ebev/ aif? gute freuuDcnbsp;tre�

5'35?armiriflwoiaue^ ^uuorofft ange^eigr/ai�?fo(ren fleb ^ie @ebwermer r^�men/jeb were mit inen eins?/ weieb^nbsp;icb niebt ^abe wolle gleuben/weil c� feiner offenrlieb von �ebnbsp;but wollen febveibem Slber mit Diefer weife/foir mir woi Dernbsp;glaube in Die beuDe fomen/ebe ieb^ mieb oerfebe.

if� war / S�uffbeben far puD e� / Da^ ^u ST�arburg ?wingel DuD ^eoiampaD/vuD wir etiiebe ^ufamen fameu/onnbsp;Due? vertrugen in vielen Slrtiefeln/Diegan� �b^iPlicb fiuD/nbsp;WieDer geDruef t JeDei ^eugtSiber im articfd vorn ^acramf tnbsp;bleibe flerfen/Sdfo Da^ wir fcnf�fcd^^ute frunDe fein/Damitnbsp;Das? febarif fc^mben gc^enanbev r�gen m^ebte / ob �ort mitnbsp;� Der ^ir Durch Dttfer gebet wolt bierinaucb eintreebtigenver*�nbsp;PanD geben/ ��n ieb ^miicbe boffuung butte/ weil Der Jwin*nbsp;gei vn Die feinen fo Diel guter �rticfel naebgaben/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mit

Der ^�it Der einige 2(rticfet ficb auch pnDen-'�n warD alfo ^wi* feben vn^ eine pille mitfebreiben wiDernauDer erticbe iar-37�De^ warDDer jwingeliemerticb ^u felDevon ienemnbsp;fbeil Der 'papipen erfcbiagen/Dn ^colampaD viel ^u febwaeb/nbsp;folcbm vnfall ju tragf/Dar�ber f�r leiDe auch parb- 25?et0be�?nbsp;*u(r aueb felb^ ^wo naebt / foteb ^erbleiD tbet / Das? icb iei(blt;nbsp;uueb bette mbgen bleiben/ ^Oenn icb guter boffhung warnbsp;beperunge / vuD Doch f�r pe ^ele mich auffi^ b^amp;^P bet�m�*nbsp;Wern mupe/weil fie noeb im ptbum Derteufft / alfo in f�uDennbsp;Durer giertgett�

Slfeer nacb De^ 5wingelf?toDe/gieng ein ^�ebieinauf?/ �wingd� er folt burt fSr feinem ^uDe gemacht haben / mit uo* fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Wen Chriftian� fidei expo�tio,ad Chriftianum regem nbsp;nbsp;^vl

^b^ folt ein 2(us?bunD fein vber alle feine vorige nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnb mAc^tetn

Da^ c�fetn eigen/Des? jwingef�/fein mupen/gab Die art/ fe� Der wilDenw�penreDe/vnD feine vorige meinung- 0olcb�?nbsp;b�ebtein^ erfebraef icb febr / nicht vmb meinet willen / @on^nbsp;^ern vmb feiner willen- �ennweiler nach vnferm vertrag

9 �uS��av*

-ocr page 484-

4S8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

�tt�9�rtir6itf9 foltamp;� nbsp;nbsp;nbsp;mUgm fc^teibni / gttef�/

attcfJ u �Slarburg gegen �nf? m�t fa�ftbew ^er^cn mW ge�anbe�t Vat/vnb m�fte(wtc aueb no(^) an feinernbsp;ligfett verjweiue�en/ wo er in fo�cbem ftnn geftorbennbsp;geaebt/l�a^ fn feine J�nger vnb T�aeb^omen ^nm^eilige� yquot;nbsp;gt;gt;7arterer macbiea/2(amp;^(^rr Q5ott befJ ^)et(igen vnbnbsp;^y^arterer^�

�^nn �n biefem b�cblnt b�e�bt a nicht lt;i�ein einSeinb be^ beiUgen �acrament^/fonbern wirb auch ganh vnb garnbsp;3omīamp;en^lgt;(ti/|ofifin hat er (tch gebeffert/we�ncr haffnnng


gt;vWcrt / fo fein hat er (te� geheuert/ meiner h^fhittttg iOafii f anftn habet; merrfen/ ��^nter anbern wort^ rebet (T htj�nbsp;felbenX^nigaifoaw ^On wirfibortfehen in eineriev gtp^nbsp;febafft/aUe ^iiigen/ frome/weife/maniiebe/ehriiebe �en^/nbsp;ben �rWfeten vnb ^rWfer 2ibam/ ^abei/^enocb/l^oah/^nbsp;mnei/Pinhem/^iiam/Criifenm/ancb Jfaiam/vnb btenbsp;(raw �ottc�^ gebererin/banon er hat geweiflFagt/ ^anib/'t*nbsp;$e(biam/3oftam/ben^enffer/�Petrum/1)an(�m/^rfnieg;nbsp;quot;^hffenm/�oeratem/9(ri|tibem/2(ntigonum/7�umam/S^nbsp;mt�um/ �atonefi/ �tipioneg?/ vnb beine Q^orfaren alle/ hilt;nbsp;(mgianbenftnb berfiorben etc,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

liehet in feinem ^ebiitt/ weicb^^Cwfe ^efagt)fol nbsp;nbsp;nbsp;�

g�iben bnb ader befte ^Mcb�n fein/hlt;'et f�r feinem tthe macht. 0age nn/ wer ein gbtifien fein wil/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;barff

ber ^auffe/Sacrament/^bfifiu^ hef? ^nangeiii/oberhe� quot;Propheten onh bei�ger fcbri^/wenn foicbe gottlofenbsp;^ocrate^/ Siriffihe^/ ja her grewiicbe ��uma/ ber nnbsp;aUeSibgott erep erff geff ifft haf/bnrcb�? enfeif? offenbarii^^nbsp;wie@.ungnffinn�?cπCiuitate Dafcbreibt/pnb^cipihnbsp;^piturn�/feiig on hei�g finh/mit hen Patriarcben/prhP^nbsp;tenonb 5(poffe(n im himel/@o fie boeb nicbt�?bon ^oft4^nbsp;rifftz ^nangelio/gbriffo�anffe/^acrament obernbsp;cbem gianbf/ gewnff h^tbenf^o^ fan ein folcber �cbteij^'^nbsp;Prehiger on ^erer anherf? gienb�/bon hem ffheiff�the�nbsp;6en/ben ha^ er fep attertep gianben gieicb/Snh fgnneeinig^nbsp;(ber in feinem Rauben feiig werbf/ auch ein Slbggttifcheenbsp;^pienrer/aif? ��nma onh �eipioe

^�ii �� i� hiefem ^�ebiin Jwingel nicht a�eitt ^Tiarbnrgifchen oertragCia henfeibigen mit ernff nichtnbsp;net) abgefatten/ fonbern oiei erger onh gar ^nm Reihen wo^nbsp;ben iff/vnh hoch hie �cbwermer feine �efefien foicb 33athn�nbsp;(barinanch viel mehr �rewei liehe�) (oben onb ehren/

-ocr page 485-

vom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?p

icf) aKc mc�K ^offnutt^ von /rer bcIRr��^ favcn (affe�/ Viwftcf0garau^�)era(^t�e(airert/�)a�?i(^ auch nic^t ^abcnbsp;tvoUctt wtOer fotf�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc�reibe/nod^ we{gt;r f�r fte beten/

^ei( teb �ffeamp;en/baf^ alle meine vorige febriftten vnb verma-�ung/ oa^n meine g^riftlie�e (ieb anb ireme ^n S5�arbnrg erlt;* 5eigt/fo vbel an^eie^t/ vnb fo febenblie^ verloren fein mimen.

nu an^ folebs^ vertragt gefebret)/ ober fonft iemanb �^bort ober berebettvere/ ^�af^ teb^ mitben �5fbwermernnbsp;bielte/vn ber faeb^n tveren/^�en bitte ieb lanterlteb vmbnbsp;Q5otte^ millen/molte ba^ la feinet mege^ glenben/^�a bc^�^nbsp;temieb amp;0tt f�r/wie rrbi�^cr^ctf^rin/ba� ieb wit meinemnbsp;Hamen folte wiffentlieb/ben aller gerin^iten Slrticfel ber ^ebnbsp;ibermer beefen vn fterffen.�enn aneb 55�arbnr^ mir niebtnbsp;Hl einem einigen urtiefel^u fnen tratten/fonbern |ie begabennbsp;lieb ^n vn^ in allen Slrtiefeln/ obn be^ �acrament^ Slrtief einbsp;(lieber Jebelgebrneft weifet)meleb^v(mie gefagt)b(eibftegt;*nbsp;f^cn/auff bbffttung/erfolte aneb enblieb folgen. Slber wie bie*�nbsp;ft bvffrtung geraten i|t/ba|tu fbt ^ebcret.VUi lieber fage ieb/nbsp;Woltieb mieb bHHbertmal lalfen ^nreiffen ober verbrennen/nbsp;^be ieb wolte mit �tenefftw^jmingel/^arlf�ab/l^eolampabnbsp;bnv wer fte me^r finb/ bie leWigen 0ebwermer/ eins? finnednbsp;, vber willen^ fein/ober in ire 2ere bewilligen.

^�^nn ieb benefenoebwol/liebet auebHvebtttW^n fbern/wiegarvberans? ftb^nblieb ftevn^ mitvnferm liebennbsp;^errn vn^oeilanb lefierten/bieffen meinen gebacfen Q5ott/ei .CLel�frworcnbsp;Hen brotern�ott/ein^ weinernQ5ott/ein gebroteneQ5ott ete.nbsp;^H� fie 5leifebfre(fer/^lntfenffer/2lntrovopbago^/nbsp;�apernaiten/^blH�fia^ ^t^ba fie boeb wnl�� ba^fte bem ^er^nbsp;vnb vn^/rnntwilliglieb/vberans? lefierlieb vnreebt tbette/nbsp;HHb febenbliebe S�gen vber vns? ertiebten/ welebe^ ia ein ge^nbsp;Jpt� ^cieb^ war/ba^ fein gnter Q5eii� in inen fein f�nte.^oebnbsp;Hlt;en wir� m ^5iarbnrg alle^ faren vii bingeben/in ber boff*nbsp;HUrtg/�c wollen vnb w�rben fieb ganb beffern.

^�nn ba^ wnflen ftefebr wol/ bas? wir folebe^ nie gelert geglenbt batten/ ob� ba^ pe ^n irem rbnm vnb vn^nbsp;tmanbe/f�r bem quot;P�bel gern ben wabn gemaebi b^��/ aio? wenbsp;Wir folebe tolle/vnftnnige rafenbe Sente/bie gb^iliniH imnbsp;^acrament lotaliter hielten/ vnb f��cfliebnbsp;nbsp;nbsp;freifen/ wie bic

^?gt;llfein @cbaaff/vn bint f�ff�n/Wie eitt^nblt;?�Hs?waOer. ^ol muiten fieCfage ifb)ba^ �e bierfit vn^ mit offenbarliebennbsp;^Huerfebampten l�gen SHifcbfreffer vnb ^lntfenffer bieffennbsp;HH� tseg ^enfel^ getrieb/�en aneb bie 'Papilien foleb^ nie gcnbsp;g 2, (eret

-ocr page 486-

, 4^0

Icrct ftcawf^ wot wuf�en/ o�n fie ^etfl namm/�gt;aptf�c�/att(amp; wetten we^c tbun/ Oie �eiU�en getH*nbsp;(ic^en�e�te*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^^nn fo amp;at man enter Oem ^apf�nwb geleret/wie aucb wir bebatten vno noe� fo teren/ nt^ Oie rechte ntte g^rif�tieb^nbsp;^'ire^e non �JJ�-nbsp;nbsp;nbsp;3aren Jer ^ett (^enn Oer ^apl^at oaf^

�acrament ni(f)t geftifltet ncc() funOen/wete^^Oie �ebwer* . mer andb Rttgt;^ ^engen m�ffen/ wie fait �e e�? Tapiftife^nbsp;gfrt i��ut^cr eben woll�)^en Ou eonr Sl�tnr On^ brot entpfefte�/fonbsp;tmpfc^ec niebt ein arm vom teibe Oe^ ^errn/oOer bei�efr un Oie nafen/nbsp;fiewS' oOereinpnger ab/fonOern Ou empfebe� Oen ganzen ^eiboe^nbsp;�m*�bV ^errn/�cr anOer fo Oir fotget/aueb Oenfetben ganzen t^eib/nbsp;mal etc.nbsp;nbsp;nbsp;00 Oer Ontte/vnO taufent naeb taufeut f�r en f�r. ^es^gteP

eben wen ou Oen Xeteb oOer ^ein trinrfe�/fo trinefeftu nieb^ rin tropffen b�ut�au� feinem Singer oOer Su|fe/fonOern trittnbsp;deft fan aan^c^ btut/�tfo auch Oer Oir fotget/ bi�5 in taufen/nbsp;mat tautent/Q33ieOie wort ghri�i ftertieb tauten/7?emet/epnbsp;fet/Oa� ift mein 2eib/lt;2r fpriept ni(bt/))etre/Oafrif^ Ou mei^nbsp;nen �nger/Stnorea frifs^ OU meine nafen/ ^obanne^ fri�nbsp;meine obren etc 0onOern e^ i� tnein Seib/ Oen nemet enO ef*nbsp;fet ete (^lu igliebrf f�r �eb en^er��cfet

��i^in �Oft tob/fotebo grobe ^�tpet�rtO wir/Oie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Strebe enter Oem^apftumbaueb/niebt/wie en�? Oer b^ff �ei� Oureb Oie 0fbwermer gerne bette ^u hoben eerOrie^tinbsp;engtimptf Oem ��otef/ mit fotebm eer^wei�etten f�gen eingejnbsp;bifOet/ire ^e�ereo ^u febm�efen-^en fie wu�en/Oa�? /r maulnbsp;hierin ein t^�genmaut were/aueb Oaber/ weit �e Oie gt;5?e�ngt;nbsp;eom beitige war� �eiebnam(wie mauf? bw^?gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^weinet

fetb^ gefuttgen en getefen butten/ Oarin enter eiet anOern fn Sumit u- (ieb �ebet/Sumit unus, fumunt mille, quantum ifte,tantumnbsp;nus,fu- nec lumptos abfumitur. ^arumb WU�eU fic Wot/Ou^ WW ffi*nbsp;munt mil ne Steifebfre�er/^lutfen�er/'^bbr�r/ffupernaiten/noebnbsp;le eati�en weren/enO enfer �oft fein gebaefeu �ott/^�eineru

�Oft etc- fein f�nOte.Soeb m��en wir fotebe fre mufwitlig^/ rrfanOte te�erung b�ren/en werf? niebt ta�en wit /bepnbsp;nofb utfo te�ert/Oenn �e tefenf? in fren ^�cberu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

�7�(b tieffen wir^ (wie gefago a�e^ b^� geb^n ^u^nr* burg/Oamit wir fa reiebliebSb^i�fifbtJ iifbc erzeigten- ^�enitnbsp;(bitn �Ott) wie m��en wir boren/ Oaf? wir feinenbsp;(iebe befff/Oie ^Diener gbri�i eeraebten/Oie streben b^r^*nbsp;ten enO eerwirreten etc- ���nO waren feine 0�nOer afinnbsp;Oen/ Oenn wir attein/ enO feine ^jeitigen im ^)imet/Oentt Otenbsp;0(bwef^

-ocr page 487-

vci�i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^j

attflrt/^^ev�eitcrt warc(fc(fewr �^erOebe/bcv

eitel eifi^ �)cr vit�gvm^er^igfe��cn wir waren Sleifeamp;^ Re|fcr/@ie waren eife(reitt/pnr/(a�ter/�)erQ5ei|� fe(b�?*

^at aber vnf? nn feiere vberfl�flige (iebevnb bemne 9^6o(ffene O^n ba�? babnrd) al(e�^ i|� e^er worben/vnb vnfer XieBe*nbsp;9ute Hoffnung femeelie^ gefettet ^at/�enn �iebe wirb rnb �We�nbsp;wn^ betrogen werben/ weil fie allef? gienbt vnb trawet i.gor*nbsp;'3-2lberQ5taubenfannifbtkiU�/�gt;^��nbsp;Wie ber ^^enfef; t^ut/i. ^�iegu?.

foite vnb f �nbte i�b ttu anff mein arm �ewijffen (a* �lt;^n/foiebe bngefe�wnngen Weiterung ber vnbnf^fertigen �ebnbsp;Wermer bn �efferer/wie ieb boeb t^nn m�ffe/ wo ieb mieb mitnbsp;men eintieffe/mit ^�cbern/�ebriffwn ober worten/Wie mirnbsp;!^t ber ^tentf feib anm�tet. 03obanne^ fagt z.^o^an- @0nbsp;Kmanb fomet onb bringet biefe Sere nie�t/ben nemet niebtnbsp;�anfe/bi� gr�ffet innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nb wer ingr�ffet/ber maebt fteb

^bntjafftig feiner b�fen weref Joie b^veffn/wer ber57?an fet)/ ^'�vmifbb^^fft bie0(bwermer wiber b^rennoeb f^en/fon*nbsp;^Vtt meiben vnb oerbammen/ wie i(^ i^reben an^nbsp;nbsp;nbsp;'Panto

lt; it-3. aneb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nwn Xe^er fottn meiben/wenn er einff

Ober Zweier vermanet iff ete.

� nbsp;nbsp;*0^0 wen^ per impofsibik fvar were/ onb fie recht b^^tten/

�gt;a^ eitet ^rot onb Q�Bein im Slbenbmat were/^ott man bar jnnb fo b^van^ tob^ on bonnern wiber vn^/ mit folcb^ ffbenf? ba�(j^npnbsp;neben teffernngen/ gebacfen Q5ott/ br^tern �ott ete. �otten ��er�nbsp;nc nicht ber bettigen wort ^b^�tff t Cwetcbe wir nicht ertiebtetnbsp;haben) ��a^ iff mein Seib/oerfebonen/barin er je f terticb ba^nbsp;bargereicht^rot feinen Seib nennet? Sttfo m�chten fie ancbnbsp;men einen t�cbern ober get�cberten / eingewircfeten / einge*nbsp;neeten Q5ott/teffern/weii er in 5'^off ober Xteiber/geneet b��gt;nbsp;�fWireft gangen iff/.^tem/einen wefferigen Q5otf/weit er imnbsp;-Gorban getanfft warb/ einen eingewotef ten Q5ott/ weit er innbsp;Wotefen gen ^)imet fuhr-

35bVlt;^tte iren �ott ber weife nach/auch wot wiffen mnnen/wott� auch noch wot tbun/ wo ich be^ 57amen �t t*nbsp;nicht febonete/onb inen anw iren rechten namen geben/nbsp;Wfte nicht ffhteebt ^rotfreffer vnb 2Beinfenffer/fonbernnbsp;^eetfreffer on @eetm�rber weren, ^nb fie ein eingetenffett/nbsp;ynrehtenffett/vbertenffett/teffertieb b^fh bnbS�genmant bet*nbsp;Wn/ q^nb wott bamit bte warhett gefagt baben/weit e�? nichtnbsp;wtberfprochen werben / b�? fie mit foteben iren teffernn*nbsp;bnnerfebampt getogen haben / wiber ir eigen gewiffen/

9 i OHb

-ocr page 488-

4^2

bcfcntnf0

S�ffcn/ M ft(amp; w |rcv 6c�f)ci1 r^�ttic�.

fo( vttO fan numanO von �gt;en g^rt^lcn f�r h'e ^f^wermcr beten noch Ptb annemen.^ie ftnb ba^tn gege*nbsp;ben/vnb f�nbigen 5utn tebe(wtenbsp;nbsp;nbsp;3bamp;anne^ fa�O'�cn beii

5^eiftern vebe ieb/bem arme' '�^ofef fa bnf er inen t j�/ �etffe be r Hebe ^err gamp;riflns? bon fokken ^eelm�rbern. @ie ItnbCft^�^nbsp;�cb)^o(b tgt;n offt gtmg bermanet/�e woHen mein niebt/ fbnbsp;tc^iratt(b�Kbf� @ie haben nifbt^ bon mir(rh�menfie)bei^nbsp;banrfe ieb �5ott/ @o �abe id) bief weniger bon inen/ be^nbsp;^ott gelobt/Sa^imerbinfaren/wa�?nicht bleiben wil/l�^nbsp;wirb fid) ftnben/haf ficb^ �t^^t bereit all^u febr gefnnben-


Carlft�b, nbsp;nbsp;nbsp;^Ol^r er�e/ (Sarl�ab/macbte ben lt;ert alfo/ ^�af? i� meiit

�eib/ folt fo biel htiԒen/5^ie fibt mein ^eib'S^nb ber ^ert folt alfo �ehen/^r nam bas �rof/ bonef t bnb brad)^/ bnb gab�nbsp;feinen J�ngern bnb fpracb/^)ieft^tmein�cib/berf�re�f7nbsp;gegeben wirb�nbsp;nbsp;nbsp;bifi^ war fo gewiff/ ba^ nicht allein ber

ge C^i�/fonbern ber himlifcpe Ouater felb^ httte t� im o�ett* baret/ Nation ich hie himttfehen 'Propheten hob gn�^nbsp;gefebrieben�

. �^ranber^wingelfagt/folch^werenichtrechtgemach^' -sWtt��� bnangefehen/ ba^ ber ftimlifch ��ater felb^ hatte o�Vnbaret*nbsp;2^?nb machte ben ^ert bnreh feinen anbern heiligen Q5ei� al*nbsp;fo. Vtnut/efftt/ �a^ bebent meinen �eib/ ber fur euchnbsp;ben wirb. 3�/mu�e hie bebeutet hei�en�

��famvib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brttte/(�colampab/brachte ben briff� heiligen

herffir/bermachte benneet abermal anberf^/nemlichalp/ 5^emef/c�et/ba^i� mein^Seib^^eichem

etentTfUD ^l^r '�tevOe/ �tencfefelb/ lie^ fich b�ncfen fein ^tam� wrrpIM ltdrrOiUek/br�dStdii^^bem O�erhrii beiliatft


ben/nemlifh/'�o bie hellen wort �5offe^ beinen per�anf bern/ ba^ bu ein anbern fuche�/ ber bir gefalle/ onb bennnbsp;ge�/ ^� fet) ber heilige Q5ei�/ barnach bie wort orbene� bnbnbsp;beiite�/wie bich^ gut b�neft�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

2(�^/hte mu�u voner� ben hohen gei�lichen ver�anb fap fen/ba^ ��crot/ brot fep/ 2Bein/wein fet)/ welche^ fein papi�nbsp;�och�ufheriemal^per�anbenhat/ auch fein Reefer no^

-ocr page 489-

vein @(ict(iinctitgt; 4^5

Odiniacb �en �^eyt alfo wa(�c�/�)a^ ^tn�)er|� �u f0r�er|lfe^en/�ej�r(�(^/7?emct �irti)ne/Rf/55?emi?eib �cvnbsp;f�r c�f^ gegeben wirb/tft ba^Cvernim etnegeijUcamp;e fpetfe)nbsp;*�0.^ buftu ge^e nu ^tn vnb fage/ba^ 0tencf fe�b nid^t bennbsp;^eiligen ^eif� ^abe/ weie vber bie brep ^eilige Q5e(fter/ $ar(*nbsp;lUb^/Jivingei^/vnb (^eofampab^.

f�nifte ^dtigei: Q5ei|�/ (^di(^e fdtl(^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;n

vn^flfer^/ mvie^�n^ alfo- T�ewct/ effet/ tva^ f�r encf; gegeben Wirb/ �Ort^ iff mein 2ei6-

^^rfeebfte ^ei�ger^eiff/maf�tf^aifo. T�ctttet �in/effet/ iff mein2cib/^um gebecbtni^-@oit fo viei fein/^?emet/nbsp;effef/bt�^ iff inein^ fdb^ gebed^tni^Cnominaduum corpus,pernbsp;geniduum corporis exponendo) ber fffv euc� gegeben etf�

�lt;^r fiebenb Zeitiger �eiff/ 3��an ffampanu^/ mge^t^ �i�fo/I�emet ^in/effet/^�a^ iff mein ^eib/ Corpus fciiketpane ^e�amteftnbsp;um 0oUfo vieibeiffen/^a�^rof/f0i(blt;^Mdb gebe/iff einnbsp;�eib ober lt;$�rpef f�r (teb fdb^/ niebtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ubenbiger nanlrii

lt;b^r �eib/fonbern ein tobter/ieblofer �eib/wie @tein bn boil^ rin l�eib iff. 2(ber weif e�^ meine greatur iff/ fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auch mein

(eib/ben i(bgcfcblt;^ff^rtamp;�be. quot;Oi� ifi ber a�erb^b^f^ �eiff/wiber vit vber bie anbern a((e/Cbnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nn �Werfer

� bieebre nimet/berbennoeb aueb etwa^^ am ^rot gemaebc atz Q[^nb �Ott nicht ba^ ^rot/fonbern ba�? ^orn ^�m brotnbsp;Kbafft*

Q^�^^er biefe/ffbweifftevmbbcr noch ei� bbriger beifi^f�^ �eiffc^enn ber '^eufef iff beifig on ein groffer �eiff)ber fagtnbsp;affo/^i^ fep bic hin �rtiefef be^ gfaubenf?/ barnmb foft mannbsp;nicbtbarnmb^ancfen/ ^infeber m^(btbilt;^ gfenben wa^ ernbsp;Woft. ^�iefer ^)eifiger�eiff/b�nrftmifbnn junger beiliganbsp;�eiff fein/ wefebnt ber afte beifige �eiff @tencffefb geherftnbsp;bn au^gebriVet bat- ^en er beft fein bie 5'(egel �teneffefb�?/ etenrfe^nbsp;bnb tbut ben�^ert ttiebt alleine ans? ben Singen/@onbernffn5$mdnbsp;Wirfft in binber fteb weg/mit �lanben onb mtt alfem/wie ei*^nbsp;�e taube ��n^/macbt nichts anbern bran^.

^^3efe beilige �eiffer allfampt/wte bart ffe ober bem tert (5(^onein^ ffnb/ ffimmen (te boeb infamen/ in bem hobennbsp;geiff lieben ftnn/ ^a�^ brot/brot/^ein/wein fep-'I^nbnbsp;wer fofeben hoben oerffanb niebt bat/ber folt wot irre werbfznbsp;'�nb gfenben/ ba^ brot niebt brot/ fonbern bolb ober ffein we*nbsp;h/�^a^ were febrlieb bing.

. SltTo fff ba^ Slbenbmaf bep inen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anbet^^/ benn fonff 2(6entwftf

tegfieb gemeine S^a�eit/ba man brot onb wein branebt/

9 4. �enn

-ocr page 490-

4^4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcfcntitt�

�ei) l)emfc(6ct�/fan man von g^rt|lor?i)en/Iefen/fo6f/ Vancfen/ vit atfo gei^�(t(^cflen/ebcn fo tyol al^ tm SlbcnVmalnbsp;g^rtf�t. Q!}n�gt; ��rif�n^ vbcrauf? ein groOer ��arr if�/ba er einnbsp;fonOer SlbenVm�i f�ifftet/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vie ^eli ^nuor/voi/vol ift^

tJttb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^f(biet�er aar gnwg a^ irefl/mo er alfo

fagt/ Uk�ini vn V wo ir brot effet vn V wein trincf t/fo t ^utf^ � meinem a^^ecbtnif?/Vaf? were ein v^�ia 2(benVma(g6rifJ^^nbsp;wie e^ Vie ^(^wmcv gaben woKem �ieieg wie @gt;Pani�^nbsp;von Vern aaneen (eben fpriegt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fr (gut/ fo tgntf^ im no*

me Ve�? j^errn 3efn �grif�i/vn Vanrfet �ott Vern vater Vureb fn.2��a� i|t Va� anVer^/Venn in a((em vnferm tgun/ ein gei(�*nbsp;(icg effen galten/Va^ iff Vef^ ^errn geVentfen/vn Ven gfanbennbsp;ffercfen SlIfo moegte mit Ver �eit/ein fein Q5efe�en ^eegen/Wi^nbsp;2(benVma( werven*nbsp;e�iaw^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?^m SlnVern maf/ worVen ffe von vielen gewarnef/ vort

f��s�f�rn mir aneg aar fonVerlicg/Va ieg fo vfeiffia wiVer (te fegreib/vi� �J�aHr,nbsp;nbsp;nbsp;fre arnnv vn V vrfacgen/aewaftiafieg ver(eat/Va^ fr aefviffert

f�ien muftc ^�enn fie gaffen ^ween @pr�ege f�r fi(^/ (bittert 5ogan 6.S(eifeg iff fein n�ge/wefegen (^cofampav feine eifer*�nbsp;ne manr� gie^.^�en anVern/ggriffn� iff aen jQimef aefare�/nbsp;Varnmb fan fein Sab vn ^fuf niegf fein im SibenVmaf. '�rt�nbsp;f�reten Ver 0pr�^emegr/Vie von Ver 3(nffarf ggriffi �nbsp;Vef en/feref e vn� fegr gefffia Va� ggriff n� aen ^imei werenbsp;faren/ ^eraVe al� ^atat wir fclcbc^/mt wof f�r S5�- �*nbsp;ren ger/ nie aeg�rf/ Sfber Va� Varnmb eite( brof vnV wein rtrtnbsp;2(benVma(were/Va�7���finwoffen(te nie fein mafbeiffertnbsp;nofg anrt^ren/ wie meine ^�eger Va f�rganVen/wiVerffrnbsp;^enaen*

iff nbsp;nbsp;nbsp;^�^n erffen 0prnfg/ �feifeg iff fein n�g/ nam ieg fiten fo

ftinna�. arwaffiafieg/ Va�aneg Jwinaef in feinem fegten ^�egffrt/ Ve� nifgtmegraeVenrft

^^n anVcrn nam ieg fiten aneg aewaftiafieg/nemfieg fo (^� were vnm�afieg/Va� fie foften mit ernff bewoaennbsp;ivt. . .ff�^rtJ�eib^V^fnt Ve�^errntm 2(benVmaf^n verfenartrn.-^nbsp;@prneg� wi�en (^r iff aen ftimef aefaren)nbsp;�gt;OfginviefenJ��egern/VttVmitffo(gen Worten fmer poege*nbsp;tat/ fenPern fie m�ffen gierinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Utgat / �a�

fet ieg an� Viefem arnnV/ �a� SfbenVmafgat eitu ^cfct^t/ii^ttbfeintn SeibvnV ^fnt feinen j�naern aeaeben/nbsp;�^ie Vie wort Va ffegen/Oef/Va�iffmein�eib/ege erarrtnbsp;^imef aefaren iff �enn Va ff gt cr vber �iffege/gie niVen anffnbsp;�rVen/vn geit Va� erff e 2(btn Vmaf ^�arnmb fan� niegt �parnbsp;fatt/

-ocr page 491-

vom Oidcvcmcn 4^^ fdnzta^ penbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aben fie bewegen Me fprii

(^c von Der^imeffart^en Dawider pc^er/�xu? $^rt|? �gt;a�j 2lbe�amp;ma{ ^c(t ebe beftn er gett ^tme� feret.

5o3��gt;^w nufefttej�twrtfart evfie 2(6enbmal nfe�t/

^le f attf? ernp vnO �iefx erlogen fein/ �)a fte f�gen/ fie Me ^imelfart bewogen onbgejinOerte@iniema( Wir n�nbsp;S�.CO Jar fein anber SlbenMnai ^aieen/benn ba^ ber ^^rrnbsp;amcrpen ^ai eingefe^i onb befohlen/ wie er fpri(bi/0o((b^nbsp;t�ut ^n meinem gebecbtni^. bem wiflTcnjie vnb verliefennbsp;nie^t/ iva� gennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flt;^ven �ei(ft/wie fan pe (� benn bewo*

gen haben.

@�3e wiber fiinbfen pe niches me^r/onb fnebten nnioege/ wie pe ir bofc faehenflicf ten on pie^ten/onb peb mit on^ y� �S�nbsp;oergieiebf mochten. �a warb ba^ ffollogninm ^n ST�ar vura�efeat#nbsp;Mirg angef�eUet/ ^�arin belferten fie bie faebe/onb gaben 511/ (cn/2(nnonbsp;were nicht eitel brot onb wein im Slbenbmai/ wie fie bi�^

�er gef�ritten hattf anfh^ hefftigefl/fonbern ber �eib vn ^(nt xxiA ^hrifti were auch brinnen/Slber ni^hi ieiblich^onbern geif�^nbsp;Uch. 0o(ch^ wo�t ben f�teh auch nicht hlt;^(ten/ �rnn getftiiehnbsp;�cttielfen/ipalleinber ^)ei(igen onb Q5ere(hten.2(ber @.�paiinbsp;fpricht/baffbie �^�nwirbigen eben fowoi ben �eib on�

, ^iut empfahen/a(� bie ^irbigen 1. $or.�.

^l�b ber Jwingel hatte ein lang ongereimet gefchweh mit ttiir/de locaii indufione,�^af? tm brot nicht fein f�nte ber �eihnbsp;Shi�ipi/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hn raum ober gefe|fe/ �erabe/ ai^ (ereten wir/

^a^$h�^P^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were/wie pro tm facfe/ober wein

im fa�^.demnach ir etliche entfeh�lbigten fich/ fie heftend ni^ Jht anber^ oerpanben/wtronb biePapipen lereten alfo/ baffnbsp;ipu^ 2eib were im Sacrament (oealiter/wie i^tro im fanbsp;tfc/0 ba^ war eine fanle/falte/lame entfeh�lbignng.

^^nn fie wnpenfehrwol/baf^ Weber bielbapipen noch mir/ fo hatten geiert. ^nb ob fie e^Conglenblicher weife ^iire^nbsp;^iDnicht anberf^ betten oerpanben/m�pen bamit befennen/nbsp;J^i^fteal^bie onpnnigenfolche fachen anfechfen/welche ftenbsp;Plb^ niemalf^ fetten geb�rt noch oerpanben.^enn bernbsp;Wlere/war^n ber ^eit viel mehr/benniht am tage/nbsp;mar fein anber Sere am tag/ baa bie i^chwermer haben m�pnbsp;Krt/berfelbenwi|fenfchafft gehabt haben.

2(Sf0 leren aber bie 'Papipen/ia nicht bie PapiP^/ jonbern heilige ^beiftlidye Xirche/on wir mit inf (beit ber ^app/ Pwenbsp;�?i$affagt/hat ba^ 0acramft nicht eingefeht) �aj�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��L?/

nicht fevlocaliter Cwie 0tro im pwf) im @a(rament/ �^^*o?� fcnheri�

-ocr page 492-

4-^^ ߫rM6ef�tttrtte

fotttjer� bcf�rtftiuc/ �ia�? (ft/ nbsp;nbsp;(fl ^cwisli^ gt;a/tt((6t wie f�ro

im fact/ 2lber Ooct) (cibKcb vnb warbafftig ba/wic (cb i� Item ^�(b((n ftavef beme(fet blt;^be� feeftb^ frd (cb/tvufleit ftcnbsp;wo(/ Ober warend fe feb�tbig^u w(ffeit/ba fte fc grewbebnbsp;ben Welten wiber ba�^/fb fte ntebt wuflemnbsp;^jtYofcbtrbeitwtrvc� ^5�arburg/m(t fbfeber boffhu��/nbsp;gefagt/me(( fte alle ^bvtftltebc Slrticfet na(b�lt;^ben/nbsp;vnb ttt btefem Slrticfet be^ ^aerameittfJ/ a�(bnbsp;vom ver(geit frrtbumb/ba^ c� febteebr brot were/ abtratte�/nbsp;fte W�rben vollend gar vitb ganb mit ber ^e(t vn^ tretteit�nbsp;^(^tl nit bureb^^ �^enfel^ gefebefft fclebfi? gefe((et/ bnb (ebnbsp;wol betragen/ wie (eb au^ bem ^�eb�tt naeb be^ Jwdtgef^nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tob au^gangen/mn^merefen/baf? er naeb bem ^toiwguiber^

ger worben tftbenn 5uuor/vnbgew(^t((b ^n^xarbnrg ba^ telfebheb mit mir ge^an\)e(f/werbc(cb ge5wnng^/fe(tte^ Bebnbsp;wermer^/ er betffe t^^teneffelb/Jwtngef/ ^eolampab/fiarl*nbsp;ftab/ober wer pe ftnb/b(e Bebwermer/^rotfreffer v(t � etnnbsp;fenlfer/ba^ (ft/gbv(ftu�^ Sefterer on Setnbe/gemeinfebafft attnbsp;jnnemen/fonbern mw^ weberfre^rtene/^�eber/ grn^/ft^nbsp;gen/febrifft/ namen noeb gebeebtn(�?/ in mcinftn bergen wirnbsp;fcn/an(^ webet

O^nn weil (eb gewif? btn/vn (r e(gen Q5ew(ffen w(ber fit. fleben mu^/ba^ �e vnreebt �nb vnb Q5ott leftern/^gt;(( bitnbsp;teb frolieb f�r me(nem heben ^errn 2efnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�wi

ften tage fagen/^i^rr 3efn/(eb �abe ftetrewKeb gewarnet vn vermaltet/ ba^n fte fr eigen gewifien vber^enget / ba^m�fftnnbsp;fie fur bir bef ernten/ ba^ weiffef�n liebernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr.

3^m brittenmaf worben fie vermanet/bnreb bas? febr�?:�

w� dgt;e vrt^et� tgt;cr f0 fcmcvUc^ war�)

c�clvinbfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . . ^ -^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......

men |�y.

gen/wie bie ^iftorien vnb jre^rieue ^engen/vnb mit (nt btb f�nfftaufent man/febr feiner �entc. ^iewofpe foleb^vrntgnbsp;vrtei( gleiebf�rein�naben^eieben beuten wo(ten/vnb bennbsp;5wingel/ai^ einen beiligen rb�men/ber(g(eieb wie alle ^einnbsp;genvieUeibentn�O��n)aneb vnfeb�lbig erfeblagen feb-bilfft^^ wenn �Ott noeb ntebr plagen/benn er vber�Pbff^?nbsp;tbet/vber pe febieft/weil fte foleb^ ft�n^ ftnb/ba^ fte ei^nbsp;�ige^ leiben barank maeb^ wollen? 2!�(e bie J�ben mt wp*nbsp;3ar/(r leiben vnb vngl�rf aueb beuten/ vnb fteb bann'tnbsp;efen/ bamit �e fo grewKeb vermanet werben. 3(b nber/ fo gegt;nbsp;wi^ bin/ba^ Jwingel (wie fein lebt ^�ebKn beuget) in g wnbsp;fenvrtb vielen B�nbenvnb Q5otte^leflerung geftorben wnbsp;fan ite bentnn� niebi glenben*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iewvl

-ocr page 493-

^3twoliebnP�nVfebe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q50tf mU/m^e�e

^cn fprudgt; ^?'PauU ^braud?t t.ffohtt.j.Q^bcr^cbe� ver Verbe M (ieifebe^/ai�R Va^ Ver �ejfi felig ttgt;erVe am tage Ve^nbsp;b^rrn 3^fU���tt�gt; i. $ormt.n.2�5enn wtr gef�rafft werVetizfonbsp;Werven wir vvmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ge^�ebtwtr niebf fmtipe

Ver'^elt verVampt werVem O (gt;er$(tcb3^rnewo(ticb/Vaf? im nacb Viefen ^pr�cb^� gangen were / Senn wir fote^ femnbsp;vng(�cf vber Vie maffe ieiV war/vnv nveb iff

^(^nn leiVen fol ^eiiig ^eiffen vnV ^eilig mgeben/miiiUu nor vnfcbutV Va fein / vnv gme Q5vtt(iebe facbe/wie auebnbsp;nbsp;nbsp;Non plt;

2{ujufnnU0 fpricbt/ Non p�na,fedcaufa fadtMartyrem� 7?n nbsp;nbsp;r X

wtffen fie woi/Vaf? Jwingei/vber Vie (effernng wiVer Va^ ^a crament/ aneb weitiieber weife b^fe facbe batte/ va eran Vemnbsp;firaffe iegen/wtVer/enes? tbeii/fren�tiieb blt;^nVe(te* Saf?(leb^ remnbsp;wol mebr lt;tnVet/er fep naw Vielem ^prncb geurteilt. Q�i ac-ccpcntgladiurajgladioperibit. jafvW�O�en Wir VencFen VnVnbsp;ba(ten/@ie m�gen Veuten/fagen/febm�ef�n wa^ fie wollenznbsp;Vie 5gt;iffvrien vnV ire^ebtifft/pnV wiVer fie felb^-

03e tr�ffen ffeb lt;�itcb Cb�re icb fogen) Voti fie nbsp;nbsp;nbsp;^�cber

fcbreiben/vnV greff e erbeit ben Ver ^ireben/PUV an Ver �eb* vifft tbun. Q33a�i b�fft�?t weil (te Settee? wort on Sacramentnbsp;� felfeben vnV perferen/vn niebtnbsp;nbsp;nbsp;cn wollene ^er �ott niebt

b�ret/Ven b�ret cv wiVer niebt/ fonVern fein Q5ebet iff ein gre* Wel/'Prou.is. Sie l�Ven erbeiten aueb feb^ 1� ^cr @(bf ifft/nbsp;�m wol �^?*S-3aV�3lt;i w^elebe XeVer baben niebt Piel mebr genbsp;cvbeitet/mit leren vnV febreiben/Venn Vie gb^�ifffw�^cn lt;y j-..nbsp;fet� marterer/wie man fpriebt/wirV Vie 5?ellePiel fcbwerer^J^ncnr,nbsp;^uuerVienen/Venn Vernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ven reebten ^)eiligen.

Q�iJil nu fo Piel pnv groffe Warnung p� Permattung^Q5ot an (neu feblecbtt^ perloren (inV/ Senn mein ^cbrifft pocnbsp;fieben^eben 3arett au^gangen/ fan ilt;b mit gutem Q5ewiffennbsp;'^PVffarcfem Glauben/ aueb G�ttlich Perwanung rb�men/nbsp;*i^ben Ven anVern ^wo permanungen/ @o bin ieb aueb niebtnbsp;geringe Va^u/ Va�? (te pon mir (teb folten permanen lafTenznbsp;Jpcn (te boeb r^�men/Senn ieb aueb einSienei^b*�^ff'

f�t�ZfWr vy.. pvz ,vn 5W �/vw/

autofataf rit 05/ Vie wiffentlie^ Sh�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PerVampt fein wo�en/ qSnV mit /rer feinem

brieuen / fcbriffi f dcbeuf/ Snattha tx�nbsp;^�^peiffe ^tenrfefelV/2lvi�gel/oVer wie er wolle/ Sen�nbsp;.�x;

�(6

-ocr page 494-

458

lt;(amp; vcc^cn pc aUc in dnen fucken / wte fic au�b Rttl^ gtcubcti woUctt /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bc^ 59crrc� Brot iw 2(6cnDwa( / PV fyquot;

reebtev tiat�riicb^r (ctb / wc(d)c� ber �ei�ofe ober . ben fo wol m�nbiteb empfe�et/al�?nbsp;nbsp;nbsp;�gt;etrw� vnb alle

ge�. ^er baf?/fage ieb/nieb'i wtl ^leuben/ber (a�? mteb (Tieben/wit brieuen/febrifften ober worten/Q3n boffe bei) ilt;i�*nbsp;�einer aemetnfrbafit/�a wirb niebt^ anberf? an^�nbsp;5o3^witba^t|r mein akuter grennb/meinvrfaeb^/nbsp;nimb ieb ba^ (eftermanl ^(^wcndfdt�/ niebi bab wollennbsp;ren noeb im antworten / ba^ m�get ir/ woc�anber^^�*?nbsp;(�pet/ benen an^eigen/bieoieleicbtber^tencfefelb/ wtP^^nbsp;mieb beftenefert onb befcbmeii�et^cb/wie gefagt/ babf?nbsp;baf? mieb folebe Sepermeuler feb^nben/onb ba�^ pe fe ^rnbsp;ober mi(b/^)ie ift niemanb ber anfF/ren iorn gibt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!��

ftentet/cf fee ֫� ijlnbsp;mcinamp;etbnbsp;etc.

bert59au�fnatter ^eel^ebnbfebelten/ wa^foltenpentebi�,. pern fein Q5epnbe? ip / Ch�ren pe onfern lieben ;nbsp;3befnm gb^ipnmtepernonbmgenpraffen in feinen wofy'nbsp;vlemet / ef|et / ba^ ip mdn ^db (tc- vnb fdn fdig�nbsp;Sacrament beuten / onb oerferen in eine ^awr^eebe /nbsp;folten bie aller bobm�tigpen Q5eiper bemarmen 2ut^ev ntW^nbsp;^@�?mma/^ie pnb von mir erfnnben bn oberwnnben vPj �nbsp;feltiglieb/al^ bie offenberlieben �ePerer onb S�gner^rpl�^jLnbsp;ba fie im anfang lereten / were niebt�^ benn eitel brotnbsp;wein im Slbenbmab '-�nr�ber pe onf? febolten onb lePffi^*�nbsp;Sleipbfreffer / ^Intfeuffer/ ^ebirpa^/ ffapernaitert/i^ij^nbsp;fernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ ben gebaefen �ott / ben br�tern �5ott /

Weinern �ott ete� wie bie 55�eber am tage Jengen

^^Ifb ^bi�iP^�b^i�^f^^lt;^�^^fi^dlt;'webglenben/ ber beilige Q5eip / onb niebt biel mehr ber leibige Teufelnbsp;mafe bnbimer fort in inen fei) e weil pebie bellen wort be�nbsp;^^rrn/ T�emet/ effet/ ba� ip mein Seib/ beuten/ au^nbsp;tbnrp bit frenel/anff iren tr�um/ bae? er geiplieb bP ni^Jy^nbsp;lieb bafet). ^�enn wirwiPenfebrwol/obgleicb ber^^^*^nbsp;gboip�^ bureb ben glauben ( wienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Paulus? leret ^pblt;^;I*

in buferm bergen wonet/welebs^geipliebe wonnng boip/^^ bat er boeb feinen geiplieb^ �eib noch ^lut an peb genomen/nbsp;noeb f�r bn^ gegeben/ wie er fpriebt �ut- bit. �reipet bnbnbsp;bet/ (fin ^eip bat fetn fleifeb bnb bein / wie ft fe^et / boo^ i(vnbsp;babe/'33nb boeb gnplicb in bnferm bergen wonet. '' .

J'�m anbern/bie fpr�ebe/fo pe gef�rt baben/ai^ bte beelt;^^

�S

-ocr page 495-

vein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;^lt;,

meffar e nbsp;nbsp;nbsp;vornnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�cifdx rvtgt;ctt/ �aSc �� f

vbertveifee / ftf Oiefet�ett geleuter/ vn�) tm Verlogen verf�att�gt; gebrandet �abc�/Vttb ulfo ni vielen grobennbsp;V�gen ergriffen ftnb/vnb in folcb^ttvfFentlieben (ef�ernngennbsp;vnb l�gen/ noeb b^ntigef? t�g^/vnbn^fertig/verftoeff/bal^*nbsp;narrigud) verbarren.^v m�fte ieb micbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abgrnn v Ver

gellen fninpe inen verbaminen/ftw ieb^mit inen folr ballen/ vber mil inen geineinfdMffi baben/oberMuf�il febii^eigen/nbsp;V)enn icb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vber bevi/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fte �d) meiner gemeinfebafft

anmnffeien ober rb�meien/^a^ibn^/ober ba^n febiveige ber teufet vnb feine S^uiier/3(b

3$b ivil mil bem b^ligen wer�brabamvnb �lten $b^ bi�en/ anff bem fprneb f^vm.4gt; ffebea-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�vii rebei/ba^

ban er aneb lb��-3ibm/�p(^b $igt; �nff ba^ bn reebi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��faner #hu�

beinen wonen/wenn bn geurieileifvirff/vntvilnidx/^nerfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; *

meine vernnnffi rbai fragen/ ^ie ftd;^ reime ober m�glieb fro/^a^ ieb feinen �ei6 vn ^lnl m�nblieb empfaben m�ge/nbsp;Vnb barnacb at^ �'iiebier vber Q5oii/feine wori/naeb mei�^nbsp;nem b�nrfel benlen.T�ein fo Wil iebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f(bwermen/(f r baio:

�efagi/ba la^ieb^ bev bleiben/Qllerf�ret er mieb/fv bin ieb t�glieb verf�ri.l^r bai noeb nie fein mal gelogen/fan aneb ni*nbsp;� ^bi tiegenSlber bie ^ebwermerftnb offenilid^e g�gener/ vonnbsp;mir vnb inen fetb^ erfnnben/ w�ffen and; imer fori liegen/nbsp;meil �e irem b�nefel mebr irawen/benn bem won Q)oiie^.

W7b werba^niebiwilibnn/Vnbniebiffebenanff bem/ ^ber bergleidgt;en @pr�d)e/^a^ Q5oiirebef/ba�? fan er ibnn*nbsp;-5tem/0oii fan nid;t liegen ne.X)em rbate ieb irewlieb/ ba^^nbsp;^r bic heilige fdgt;riffi vn bie Slritefel be^ ^bbi�tiibf glanben^nbsp;^n fricben taffe- ^�enn mil feinem benien verienffi er �eb /nbsp;Jj^nger je mebr/^nb i� im beffer/ev bleibe ein vetbnntpter^cinbsp;ve/benn bas? er ein verbampier Abri�en werbe.

l^teber SKenfeb/ wer niebl wil gtenben bem ariiefel im OfgJ�benbmal/ wie Wil er boeb imermebr glenben/ben 2(r hJ�. ntenrfiwnbsp;liefet von ber 55�enfebeil vnb ^olibeii �b^iff� �� riner cn vnonbsp;^rrfpttf'�^rtffebieibieban/baf^bnben^eibgbnffi m�nbliebnbsp;jmpfebe�/wen bn ba^ ^roi vom 2(tiar iffe�/3iem/ba^ bintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

^mpWe� m�nbtieb/ wenn bn ben amp;ein irinefe� im �ntt ^benbmat/00 mu^ bieb gewi^tieb viel mebr anfeebf lt;�/ fonnbsp;^rrUeb wenn ba^ ��nbtin fomei/ wie bie vnenbliebe vnb vn**nbsp;^eiffiicf)c ^oilbeii/foatlenibatben wefenilieb i�/vnb feinnbsp;mus leiblieb befd)toffen v� begriffen werbe/ in ber 57?enfebeilnbsp;In ber 3nngfrawen �eibe / wie 0anei 'pantn^ fagi/nbsp;r goUo�

-ocr page 496-

470 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;befentnt�

gotlof./rtt �vcttet t)te gan^e f��e �)cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�db�ic^* J

�3[^)�D wie ift�? m�ahd) / nbsp;nbsp;nbsp;�)u fc^efl ateuben/ wie alteirt

�gt;er @on fei? 5^�enfc^ weiten/ nid^t �)er �X^ater noe^ ^eift/fo bed? �gt;i^ perfenen nu^t^ anberf? ftnb/ bennnbsp;einige ^ete/ iwa�eveinigften wefenenbiiaftw ber einige?nbsp;Q5ett^eit. ^ie fan ftc^^ reiinenewie i|�^ m�giieamp;fba� bicnbsp;nige garnie ee(femene Q5e�^eit bef^ 0en^/ft(amp; alfe feitnbsp;neneber teiien/ba^ fie ^ugieic^ ift vereinigt mit ber Syienft^nbsp;fieit/'^nb biefeibe einige (�5ett^eit be^^ater^ vnb ^eihg^JJnbsp;�eif�e^/nic^t vereinigt ift mit ber $^enfe^eite�)n ift 5�git^^nbsp;einerlei? ^ettbeit/in g^rifte mit ber �Q�enfe^eit eine�erfb^nbsp;vnb nie^t ber 'Sater eber ^?ei{iger Q5ei|t.C wie feilen fie aly*^nbsp;erf� rce^t fc^wermen/banmetn vnb peltern/wen pe ^ie^ernbsp;men '�a feilen fie ^n benten pnben/wie ie^ benn ^ere/ba^nbsp;bereit an getref� vnbweiblieb ^inan ge^en/mit ^ntpebere^nbsp;vnb ��efterei?. �enn baf? bacf?t icb wel/�abf? aueb gefagt/nbsp;m�ften �ie^er femen/�er quot;^enfet fan ni(f?t feiren/ �e er ePnbsp;ne beheren |ti|ttet /bamu5?erme^r ffifften/vnb bleibt ftt^nbsp;3rt^n�nb alleine.^enn ber 5'^ing an einem ert en^wei? i|�/Pnbsp;ift erniebtme^r ein^ing/�eltnie^tme^r vnb bri(f;t

.A S^b wenn �e gleich bi4 f^�men / ba^ pe biefen Slrii^� �nbsp;vennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfen glenben/ vnb t^te( banen plaubern/

feltn e^nicf?t glenben/ fie liegen gewi�lich alle^ wa^ fi( nen fagen. SHit bem mnnbc fagen fie e� wel (wie bie ^enf�nbsp;im �nangelie auch ben ^errn nennen ^ette^@en)nbsp;ba�5^erp ift weit banen/57�atth-�5-ba^ ift gewi^. �leicbnbsp;bie 3�ben f(l?wnren bei? bem lebenbigf Q5ett/ 2tber fcbwiP^?nbsp;bed) felfd?ii(b/fpri(bt ber l?rephet. �)er ^�refenbsp;ben namen ^ettei5/2lberimf�erben f�nben fie/werir�t�j*nbsp;Q�CV dnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gewi^ ifi�/ wer einen Slrticfel ni(f?t recht glt^bet/

^rtiddttv^�ber nicht wil (nach bem ervermanet vnbvnterricht c^t Kc^f glenbt gewi�lich feinen mit ernft vnb red?tem glauben-gicubcf/bcr Wer fe f�ne ift/ba^ er t^ar �ett leugnen/ eber l�genftralK�nbsp;gicubf in einem wert/Snb t^utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mutwilliglich wiber vn vber

ncn �f. nbsp;nbsp;ba^/ fe er ein^ eber ^wicr mal vermanet eber vuterweif^i

�er that and? (thut^ aiichgewiHlich) Q5ettin allen werten leugnen vnb Ifigenfiraffen-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

vnb �Sfrumb h^ifftf?/runb vnb rein/gan^ vnb alle^ gegleub�/ niU� gcz eber nicht�gegleubt�er 5^eilige �eift lefi fich nichtnbsp;gkubt/ober t�eilen/ ba^ er ein ft�cf fett warhafftig/bub ba^ iinb^^nbsp;gSbfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gleuben (allen * �hn we fchwache

-ocr page 497-

V otn

471

tgt;ic bereft �nhnc^^uvttterricamp;tcrt ^utaflen/ viib rtarrt�Ud),^u wi�Jerfpxecben� ^onftwo fou gelten/nbsp;einem icOern ojn Fcb^i�rn fein m�fte /foev einen �rtiefefnbsp;gt;n�ebt (cngnen/fveii er Die anDern alle f�r reebt bieke^wiewofnbsp;fii�grnnDfo�eb^Vrtm�glieb ift) fowurDe fein Xci?er nimer^nbsp;H�ebrDerDampt/w�rDeaucb fein ^e�er fein f^nnenauff (^r^*nbsp;ben. �Oenn aile ^el^er finO Diefe art/ Das fie erftlieb allein an a...nbsp;^luem 2(rtiffel anfaben/Darnacb m�lfen fie alle bernaetyunDnbsp;^Hefampt verleugnet fein/�lei(b wie Der 5*?ing/fo er eine bcrnbsp;fien Wer rib friegt/taug er ganb vnD gar niebt mebr.'^nD wonbsp;bie Q5loffe an einem vrt berflet/ flinget fie aueb nnbl^ n^ebr/nbsp;DnDif�ganbvnt�cbtig�

Oleb^llt;^^ bieb �ie drempel Icven/^riu� nam Diefen ep 2(ri��� nigen Slrtiefel f�r/^asnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5ott/fvnDern

eine ffreattir were/ ^ieanDernSlrtiefelalle/vnDfctt^ berlifb/Da^ Ovtt Der ^ater ein einiger vtt wcrc/lt;g ebepffernbsp;^imel2? vn Der rDen/Da^ ff briftuS f�r vnfer @�nDe geftvr^^nbsp;ben were/ Da^ Die ^auffe/ �aerament/�cbl�ffel/ auiferite*nbsp;yung Der tvDten/vn ewiges geben were/gleubte er wol auDeebnbsp;^igercwie feine wort (anten)Den Diereebten ff briften gleubemnbsp;^Oeb f�ebet Da Die beiligc ^ebrifft/ vn zeuget er babe f e�nbsp;� S��^ Slrtiefel gegleubet�en fo fpriebt @3�b^nneS igt; ^vb-^er Den @vn verleugnet/Der bat auch Den �2)afer nicb^S3ernbsp;ben @on bef ennet/Der b^t au^ Den QDater eteJ^at nu 2(riuS �nbsp;^n �on vnD Q3aternKbi/fvblt;^i er auch feinen Q5vtt/nv(b snbsp;^ebeplfer vnD Der l^rDen/ DaS ift/ bilfft in niebt/nbsp;bas er mit feinem maul �ott Den '3ater/ �ebepffer J^imels xgt;atcrnbsp;Dn^Ver (?rDen nennet vn bofb preifet/ob wvl fein anDer �vtt �ieVe*-


n Deines Q5vttes t nicht


-ocr page 498-

472

5)aamp;6rcf�u/ �asfau^^crrec�fc^dU�� namc^ottC�� �icamp;t�JiCfff/fonDerttfc^gamp;et Ocne/�U me�t k*nbsp;�kuben/fon�cr� �e^ mi^brauc^cm ^�aamp;cr auch �te aPnbsp;teil �eter �)tfp�ttvt baben / ob Oer 2(rrtatier ^auffe auebnbsp;rechtetauffewere� S�Ifofometlmereinvngt�cf an^bernait*nbsp;bermnbsp;m^ceb�rn- 5y�2(eebontttf? ^ifchoff ff onf�antinopel Oer Xe^^tnbsp;u� ber �c^���enbte auch alle Slrticfel obn Oen einigen / ^a� Oer ^eilig^nbsp;�cr�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@eift rechter �ott were�^a� halff^ inen onO Oen feinent

warimOoehfovielalfi? gleubet er feinen. �?n0ober pettiit bemmanl gleich recht auf^fpreche ono nennet / fo hat er 00(9nbsp;(einen ^ott/ weil er Oen hdlt�t� �etfi f�r feinen Q5ott h^i^nbsp;^arumbhat er auch feinen i^chepffer ^imel�ionOoer amp;nbsp;Oen. �� ift feine ^anffe nichts mehr/feine Vergebung oernbsp;^�nOen/ fein �aerament / fein ewigef^ geben� ��nO ob trnbsp;preng lebt / vnOein fcheinbarlichffhnl�lt^ leben f�ret/nochnbsp;tfler fein rechter ff hvif�/ fonOern ein grofler Heuchler/ ^ttenbsp;im viel beffer / Oa�^ er fein ff htilt were/noch Oen ff hriftltcht*^nbsp;namen fo mis^brauchet/vn felfchli^ f�ret/Oas if�/fo verOam*

. nbsp;nbsp;(ich f�retvnO ehret.

ffonf�antinopel/ waf mit Oen feinf ein f�renger man in allen anOern urticfeiO'.nbsp;2lber in Oem einigen war er ein Xe^er/Oas? Q5otte�tnbsp;ghr(|l��? / nicht were vonbT�aria 0er Snngfrawen geborttj;nbsp;SnO^^aria were nicht/f�nOte auch nicht fein/einenbsp;^ottef?� ^�amit worOen im Oie anOern Slrticfel alle auch JJnbsp;tiicht/ottwa^erpemitOem maul nennen vnO mi^braiKvt�nbsp;mocht, '�aher auch aufJ Oiefen oreie Kedern ^u le^t viel me^nbsp;^eberep htraufi? brachen / vnO an tag fich gebenCOenn fitnbsp;ten juuor Orinn� verborgt ^i^Oa^ Oer leiOige S^�acht�Ottt?nbsp;�tfau^ fomen ifl / ^enn alle ^iflorien ^eugen/557ach(�iatt9nbsp;fc^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KP au^ Oen �rianern/��aceOoniern vnO ^cefioriten fomtttlt;

rung� nbsp;nbsp;nbsp;5� welchen er auch KitlichvnO von anfang geflerft hat*

ij^�io woher iff Oer ^3apftfo vol Xe^erep worOe�/^�^ 1(1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hat imer eine Xe^erep nach Oer anOern in Oie weit

ber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(pt / bif?(ienu^u!Kom/fonOerlichinOef^^apRv;J

Cpicurer vnO fpOtter Oe^ ffhrif�lichen glaubend ��emlich Oahtr/Oaf? fte vom glauben ff hrif�i auff Oie wtrer gt*nbsp;fallen ftnO/Oaf? if�/auffire eigene gereeptigfeit.^af? Hf (tn v�nbsp;��^e blieben/von allen anOern Slrticf ein�nbsp;er mit Oem maul hvehrh�met Oen rechten �ott Oetinbsp;eon/vno heiligen �5eili/vnO trefflichen fchein f�rwenoet �

-ocr page 499-

477

Icbcn�/ Q5Ut(�ft)o( ifi vtttgt; b(d6f er/�)cr gr^P *5^ f�n�)g^n|ti/vn�^er rechte 2lntKamp;rt|t/^at fdb�^um 25�pf� ff� becnbsp;�pciibt t)er 5^d|�cnf cft gcmacamp;t / 3lt;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vntcriocl) vn�^�m^ S7�c�^

be� ^cwfd^/OaDuvc^p) viel gretvel Ver Sgt;ie�e/S7��tt^ wereiy vrt^uc^ttrt Vie^elt gefe^mi|)�eni|t/ b�5fc lange a�(amp;nbsp;J^ie 5gt;?�ne�e Vure^ /re tanfieVt^ .happen/ Ven fierbenVen �pvinbsp;i^^ngcn^tmel^uiifcn.

SlSfo wtrV^ Vte 0(^fvermer ni(amp;t�? griffen / Va^ pe 6ep 0aeraniene feamp;r gre^gewefe^ treiben/von ^��^�ii�^iPli^Sm nnf�unbsp;Jpni effen vnV trineten ve^Seib�vnV^lnt^S^ri|�t/vn von 4)en effen erenbsp;liebe vnV einigfeit Ver g^riften� ^�enn Va� finV eitel �ei^ �m ^itenb^nbsp;9enbletter/Va ffeb SlVam vnv ^ena tuit Veefen vnV fef^m��en *�* *nbsp;�^oiten/Va^ 0vtt ire fef)anVe vn V ^�n Vc nie^it tneref en feite�nbsp;^iel weniger wirv fie �elffen/ire greffe arbeit mit leren vnVnbsp;^reiben/mit ernftem ^�e�tigem wanVel/^�a^ ift neef; alle^nbsp;wVnife^ Ving�

^2(jn aiie� Vt� verleren iff / Vn^ fieQ)ett Ven Q3ater/ ^en/vn V ^eiligen Q5eiff/ vii g^riff nm Ven ^eilan V gleuben�nbsp;Slde^ fagenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verleren/mit allen Slrtief ein/ wie reeamp;t vn

Weefffief;fieViefelbtg�niitVemfalfeamp;en leffermaut nennen ��Vergeben/ Varnmb Va�? lie Viefen einigen Sir tief el leugnennbsp;bnV lit�enff raffen / Va lin �acvament �bbiffu^fptiebt/ ^e^nbsp;petcva^ �ret)vnV effet/Va^ iff wein t^eib/ Ver f�r eueb gege*�nbsp;��m wirV ete�

^^nn wa^ fte vewgeifflieben^ffen vnVven Verliebe PlauVern/iff alle^ Va^in gerie�t / Vaf? ftc feleben febaVen vnVnbsp;9ifft ^uVeefen vnV febw�af w�Hen/Va^ wan Venfelben niebtnbsp;jjbtenneebfeben/ fenVernfteal�ViefenVerliebenvnV beffennbsp;�briff en arbten folle/Oa^ bdff auff�euvffb/ein ^eufel^ genbsp;ftrnff f�r Vie augen ffellen / quot;�nV Ven ffnffern Teufel (wie 0�nbsp;Paulus leret ) wit Ve w pellen f leiV Ver liebten (f ngel/febw�^nbsp;'^aruwb iff ir grvigt; r^�men vnV viel arbeit/weil fie innbsp;tiefem einigen Slrtirfel niebt tvv�en gb^iffni fein/verloren�

^Sluvn reVet Ver ^)^rr �ue.n. ^ibe ^u/ Vas? Va^ lieebt in Pir niebt ftnfferni^ fet;�0o nu Vein gbrper gan^ lieebt iff/vn Vnbsp;rein ff�ef ffnff erni� b^i/ftgt; ft�tvf er ganl^ lieebt fein.^�anbsp;Ja^Ver 53^rrwil/ fallealle^lieebtinvn^fein/vnVfeinnbsp;ft�cf Verjtnfferni^ Varunter feiwQBieaueb SJTattb'^.^v Va�nbsp;lieebt Va^ in Vir iff / puffer iff / ^ie grvr^ wirV ba� pufferni^nbsp;fdb� fein? ��^n V l5aulu^ �al*?.3�b bezeuge einew ieVennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

leben wer peb befebueiVen leff ( weleb^^ an ff�cf lin war) Ver iff i�i�iigbnffvPnV van Ver gnaVe gefallen/vnV iff feb�lvig Ve�

V 3 gau-�

-ocr page 500-

474

ganhen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fomc� tft �gt;cr @pr�(^

jacoU xgt; �er t^ag^gan^e �cfe^e^cU/iVnO f�nhge tn ctnengt; f��cf/ Ocrifttna�enf��cfen fd^�l�^t^/ ��enn C^erDa^bot^fnbsp;�at/^u f��t nfcbt ^�^brcffgt;e/�gt;cr �at ancb geboten/ �nnbsp;nicht tbbten etc��^ i|l ein �ott Der allein geb�te blt;^t/^er Dennbsp;in einem er^�rnet/mit Dem J�rnen wiDernmb alle greatnt�^^nbsp;vn alle gebot �otte^/2(ncb feine eigene gute weref Die er nachnbsp;Den anDern geboten vermeinet getjan Jaben/^�en pepnD ntgt;nbsp;(htimrechtengehorfam�Diic�/nochim Stauben g^rt�^^nbsp;gethan'etc.

Wic f�^^b�� nbsp;nbsp;nbsp;gt;7lO(htef�u fagen/2((h Heber �uf her/ e�? if� ^u hoffen oDti^

Scf$er vnb ie nicht ^n beforgen/Dae^ @ott fofehr hefftig vnD graufam fffenge fein fo(t/ Da^ er Die Sgt;7etifchvmb eine^ Slrtirfel^ tvi^*nbsp;� (enverDammentoblle/QBennpefonfianDera�e�rticfeitret^nbsp;(ich haften vnD gieuben^^�enn alfo trbften fich nicht alleinnbsp;^eher/ fonDern auch nnDere @�nDer / wie�ovachfchteiot'nbsp;al� werDe ^ott /r auDere gute werctanfehen vnD gneDig feiti'nbsp;�rtut ^ie auch Der ^i5nig @aul feinen vngehorfam mit feiner art^nbsp;Dacht vnD opffer fchm�cfen wolte/b?^eg. i5�Q5ehen alfo Dah�*!

fein pcher vnD gewi^/af� h^^fte e^ fein not mit inen/ �ie viej gro�e weref vnD arbeit / fo fte fonft thuu/ werDen einnbsp;O�cfevberwegen�

-ocr page 501-

vorn OrtCtrtttKtlt* 47$ terPampt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^�) fe� camp;c � wt wcrrf/wc�^er fetif� �)tc f

5j{^(cnfe�n0cpnigt;/�ei(fie ge�ct� vnD gefc^e^cnm Q5ottc� v�ame�^ vn^ wertff (eflenwg vn� ^at^fiarrtgcr vcrR�^^nbsp;^ung/'-�a� gar vie( btfFrr vn�) ^5� w�nofc^en were / fie t^etctinbsp;�af�r @�iWe vnO b�fe wercf / fe erfennete� fte beeb vnb w�*nbsp;ftenwafffte treten�

T�'� gebetfif/ttenae� bemfprue^ �afowoni^/^ecCej.^c* Wc bcwc� fu� wenn b� Jum Jaufc Q5ettc�f ge^efl/ vnbfett�nbsp;� er^u/ �)a^ du j�rcfl /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;fl beffer bcnti bcr darren epffcrz

bic nicbt^ Wiflcit wie b�fc ire wercf ftttb* Opffcr tf� ia ein gu� �afft� b�fe/wen^ eic��arre Mc nie�t ^�rcn w�(-I^Cba^ iii/bic �ettiefcn ebcr ^ci^cr)t6wttgt;2(bcr piei febcrpffcrnbsp;Wirp pc eer mai cin^riefx^ p� febneitcrt Per iSprweb/�Pfab^onbsp;^ottfpriebt^um �eftiefcn/warwmbmmeiiumcmO�ortnbsp;lt;n pcittctt munP t �off fep bauen guu^/^^r uiebt b�rcu witnbsp;ter fare ^itt.nbsp;^j55�cuPcmuff icbaucb ba^au�rttaru3(amp; ��rcfaaeu/Paffnbsp;^ictlicbe Parauff bewegen fine ju bcncf en / wir feien mitnbsp;Pen @(bwermcrn cin^ / Paff wir in pnfer� Streben Picnbsp;^ieuatien haben fatten pnPanpebeniaiFen/ �amitwir be*nbsp;Neunen feiten/ Pa� ghvtPu�Seib enP ^iut niebt im �acra*nbsp;* lt;ttcnt fep/neeb ���wb�eb empfangen werP6

Si^erfebeitp^biefcfaebe� (gff ipgefebeb^nf�r jwenfeig Wcjg �Per jwcp vuP jwenbi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pa ieb anpeng Pic SKeffe Ju eet

tammcrt / enP hart wiPer Pic Papipen febfeib / Poff fte niebt lt;in Opffer necb P�ftv weref / fenPern ein gabcvnP gefebenefnbsp;�Per ^filament betreff were/ weicb^ Wir QJett niebt epffcritnbsp;^�nPtctt/fenPern een^ett empfangen feiten PuPm�flen/nbsp;^ieieb wiepie ^auffe niebt ein epffcr/fenPerneingnePigci4ttff�^nbsp;^ettcf? g�be were et(,wnri(b^w f�higen jeit we( Paju ge*nbsp;*icigf/�gt;ie �ieuatien abjutbun/emb Per �Papipen Witten/ Picnbsp;J? ein epffer puP weref / een en� �ett gcepffert/bieiten/wicnbsp;lir tteeb tbun/pn igt;bevfe^^ bunPert fnr bi^br^gethan babemnbsp;er weii ^n Per jcit pnfer �crc new/ enP Pber Pie malfe�nbsp;^^^geriieb war in Per gangen ^cit/mu|�e ieb feubertieb faren/nbsp;�n vmb Per febwacben Witten eiei naebiaifen/ Pa^ ieb b^rnaebnbsp;^i^t mebr tbet / �cff aife Pie ^ieuatien bteiben / weit fie Peebnbsp;^nc gute Peutung haben r�nPte/wie ieb im ^�eb�unbsp;nbsp;Capt�

�abylonicaffbreib/nemiieb/ �a^cff were ein aiter brauch WS5lefcgcnem^/pn bep Pen elften �b^i^ienf�T^n f�r b�c*nbsp;J�ttt)cntt wa^ S��efc vem ^buupha �n quot;Zf^tntna fonPeriieb$r�ttup�a,nbsp;�Oeut.i^�f(breibet/fau UU ein iegiieber Seie in Per �euPfebcnximm��nbsp;r 4 �iblia

-ocr page 502-

47lt;�

(cfcrt / ba� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opffer gewcfi pnb / Q5eff ^ttucrfi�^

ncn vmb �gt;ic 0�ttOc/wie btc papt|�en|rc ^gt;?cffcopffer j^klr en vnb verfaufftcn auffis? fcbnWliepft etegt; ^onVern eitel Mne^nbsp;cpffervVer ^aneffagung f�r Vie empfanaeng�terve�t'aipnbsp;Des etc�

were Va^ eine feine beVeitfottgz Va^VerPrief�er mit auffpebnno Oe^ @aeratnent^ niebt^ anVer�^tbete/ Vennnbsp;Va� er Vie wort verf leret ( 'Oas i|| mein �eib ) 2tl� weit er mitnbsp;Vertrat fa�en/ ^ejet/ lieben i�bt�i|tf�/�^ti^if^�^f�^eib/vernbsp;2(uffbebcit f�r eneb gegeben iff/�a^alfo Va^ aulfb^ben niebt ein ^eicb^�i^nbsp;hkiSTXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opffer�CwK Vic Papiflen narren) �e�en Q5ott/fon Vern e�

bebeute etc, ne vermannng were �e^en Vie SJ�enfeben/ fie ^nm �lauben ^ii reifen/ 0onVerlieb weil erf^foeben anffb�bebalvnach Vennbsp;Worten / �^a^ iff mein �eib/f�r eneb �e�eben/ '^�nV Voeb �i^nbsp;(bt einen bnebflabf Vabep inelven �olebe^ fin Veftn imnbsp;de Captiuitate �abylonica�


Kiicbltn tri feinen ^imtifeben Propheten/ vnv lefft wi Ver vn^ ein umb�r^/'quot;� ^�cblin au^�ebf/ Varin fcbalt er vnf? *^ittember�er/$bril^nbsp;m�rver/^bf if�ff^n^i�^^i�/n^n�^'Pnpif�en etc vnV macbf^ f# �nbsp;grob vnv vneffe,^atte Vocb feine anvere vrfaeben/^enn Va�nbsp;e wir Va^ @acramenf anffp�ben. (^olcb anffbeben Ventefnbsp;geopifert. Leiter Venfet er �eopffert/fo viel alf? gfmil�ninnbsp;rren^i�t/ermorVet/gefeblaebtet/ vn viel erger geban Veit/nbsp;Ver Vie 30 Ven fe get ban batten�nbsp;7�X)wuf�eerfebrvnV�nf? Ver maffen wol/ Va^wir^^*^nbsp;temberger Va^ (Sacrament nicht ein opffer bielten / fonbcrnnbsp;nnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brep Jaren wiVer Vie Papif�en geftrift^n/

Va�e� nicht ein opffer fein nocbb^ifl^n^�nbte/ fonVern tnie gneVige^abevn�^e|�ainenf O5otte^/Wie Vroben gefa�t/nbsp;wir im nicbt An Vanefen batten Ver lere / Va^ Va^ (Satramenf


vrfacbe/Va^ er vn�? woltef�nVe macben / vnfo grewlitb^At*^^ Ve/Va Vocb feine SiinVe war/ nocb fein f�nVte/ Siib^nbsp;vnV bebielt Vie ^leuation/ Vemfelben Teufel eben A�nbsp;^n verVrie^/welcbe icb Vocb geneigt war falle A�nbsp;Vie Papif�en f ^�enn icb� nicht leiVen wolte/aucb noch ni wnbsp;wolt/Vafi Ver Teufel mich f twa^ M feite in en fern

-ocr page 503-

m �4(tawlt;(it 47? �vbe(tert/0�crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wttmb tti(amp;e/ba�? w�r

folec ein ff(i)cn�i�^ ewiffen aemae�t werben / al� Jett^ Wgt;g^riilnm ermorbet/aecreu^igt/gefe�^nbee ere. wo teV bienbsp;^(enarion f? telt vnb nie^t abr^er/ wte ber roUe Q5eili f�rgab/nbsp;vnbvmbfoUbf^b^fen �lewtOent? willen / m�flevnbaeawnn*nbsp;�en w�rbe/ bie (^lenanon ab^nr^un/ ^ein/nein/folef^e^^e^nbsp;WiflTen^ war ui; vnfe^�lbig/ba^ wnf�e ie^ f�rwar/onb f nnb*nbsp;te mifb^ nif^r annewen/fo wnfte aneb wobnbsp;�(fnn e^e ieb Q^ewiffenwolr annemen/oberanffnbsp;Wic^ lab?/ba�? icb barnmb m�fle bie ^lenation fallen laflen/nbsp;�gt;a�ifbbnrcbbiefelbiaenmiebeinen ff�rif�m^rber/ Sven^�nbsp;�er/j^enrf er/acbien folr/ woir ieb �oeb beurige^ ra^e^ bie �*nbsp;(euation nie�r allein bemalten / fonbern/ wo e^an einer nielxnbsp;�ttug were/brei;/fieben/^e^en (^lenarion Jelffen anricbtemnbsp;lt;gt;ar�mb woir icb^frei; haben (wie c� benn aneb einfrennbsp;ting if�ortbfein mn^) tarin fein @�nbe gefebehen f�nbre/nbsp;Wan hielte ober Kefte e^ fallen*

21W biefer orfaeb^ ift tie ^(enation bev vn^ bliebet^enn Wo^frevift/ nemlieb/ Weber geboten noch verboten/tarinnbsp;Wan weter f�nbigen noeb verttenen fan / ba^ fol in vnfer -*nacbt ftehen/al^ vnfer vernnnft� vnterworffen/ba^ wir�?

* �en/on alle f�nbe vnb fahr be^l�ewiften^/ braneben ober ni* tbtbrancben/ halten vnb faren (aften naebvnferm gefallennbsp;ober notf nrfft / 23nb wollen f nr^nmb hierin freie jQerrn vnbnbsp;nicht fneebte fein/bie e�J m�gen bamit maeben/wie/wa^/wonbsp;tnb wenn fte wollen / vnb nicht gezwungen fein abtbiin / bet;nbsp;folcber febwerer/ grofter/fcbrecflicber ��nte/wie garlftab^nbsp;seift wolte/Slncb nicht ^n halten/bet; verlnft ber 0eelen felig*nbsp;�eit/wiebe^23apft�^enfe(wil/fonbernfo(heiften/^ilrnef?nbsp;^ifbt anffheb�/fo (afte c� (igen* ^iltn ee? nicht (igen (aften fonbsp;bebe (� anfl; ^af? fragt Q5 o 11 tarnacb? ^a�? fragt meinte*nbsp;Wen auch barnaebf ^fbenfo wenig alf? ber SKrar barnachnbsp;I tagt/ob bn c� tranff htb^ oter (egen wi(t / gilt fm g (ei viel.

^�^mnacb hsben bie ^acramentsfeinb nicht vrfaebe �K rh�men / a(^thetten wir^ inen willen vnb bienft / baetnbsp;Jtir bie (enation fallen (aften*��nt fcf� niemanb baf�r hat*nbsp;�n/ba�? wir vnt? bamit wbllen ^n (rem (efterlicben irthnm�nbsp;Keigen/vie( weniger begeben/ fontern wollen (te beftenbighehnbsp;^t feftigKcb f�t �vtte� vnb vnfer verbampte feinbe hatten/nbsp;^�b niebt fampt inen Sfgt;viftu� wort leugnen / fchenben vnbnbsp;Pufferen/ 2(t�m�ften wir von inen lernen brot eften vn weinnbsp;^finef ^/ welche? wir w v( vnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2(benbma( (hnn f bnne/

vnv

-ocr page 504-

478

^eferttnte

vtgt;tgt;tgt;te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;on �o� a((5U�W ^onMrt

crfjtcb war {gt;4^ i|t (jje fmige vrfac^cti/ Da^tviv �gt;a^au|f^eb^ (a�en anf�* ��LSonquot; il faft �gt;a^ mcamp;rcr (c� ^trc^cn lange ^nuor ^aben �^a^nbsp;nac^'affcn. auffb^bcn nacbge(affen/^o wolfen wir vn^ benfelbigen vcrgt;nbsp;gleifben / vnb nic^t ein fonber^ vben in foUb^m ft�ef/ Cas annbsp;|�fbfelb^frevvn�gt; cbnfabrbe^gewiften^/ fteben Oberligennbsp;f �nbte� oortberlicb / weil ic^ von anfang ba^u geneigt/vnbnbsp;gewi^lidHitber^eitgerbanbette/ wo niebt ffarlftab foUbenbsp;grewlicb^ @�nbe barank gemacht bttte/wie gefagt ift�ennnbsp;woe^fonft obnf�nbevnbfabr/ ober obnergernif?gefebebennbsp;fan / ift� gar fein/ ba^ fidb bie^ireben/aneb in enfferliebe�nbsp;(i�cfen / bie boebfretj ftnb/ vergleicben/ wie Re fteb im (�eif�/nbsp;Glauben/^ort/ Sacrament etc. vergleiebcn/ ^�enn fold^^nbsp;(lebet feirt/vnb gefe�et /eberman wob

Zeremonien ^(^cb barumb/ba^ folcbr vngletebeit/weil fte'vnn^tig ifi/ iniuurinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ebnlicb liebet ein^0cbifma/ vneinigfeit ober trennimg

inberSir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cnH vott attfang ber ^Weben/babcn bie getc^

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wioni^ viel vnlnfi^ in ben Mireben angeriebt/al^/ bas

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feil riebt et ein folcb wefen an / ba^ wenm Xireben miteinan^

ber br�ber eine^ ftnne^ warem'�nbber ^ifeboff^n 5�^om/l?tgt; etor / tbet in ben ^ann alle bie Sweben in �riecbenlanb/ vnnbsp;gegen morgen/barumb ba�? fie nicht mit ber �X�mifcbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

eben/ anff gleieben tag^llern bieltem 2(ber er warb ge|lrafft vom '^ifcboff^ii Sion 3eenc0/ ba^ er mnfle abfleben/vnb ig^nbsp;lieber ^irebe /re weife vnb tag (affen ^um C|lerfe|l/weiletnbsp;obn fnbr vtW ergerniffe �iebt f �nbte verglieben werben/l?�^^nbsp;fein fahr barauffllunb/ ob �Xom auffeinen anbern tag^^

ben tXomern niebt verglieben /, aueb noeb niebt vergleicbeti* Bidbomb q^ttb wa^th�t bae?Syiei(an/noeb heutige^nbsp;mciun.nbsp;nbsp;nbsp;j|,e(fb^ boeb vnter bem ^ap|l in ^elfeben (anben ligt/ ba ni*

ebt allein bie ^(euation / ober ein l��efe in ber 55?e�e ben an^ bern Streben / fonbern bie ganbeS^�effe vngleieb ift/fonb�^nbsp;(ieb ba^e^ ben f (einen (�anonem niebt bat/vnb aller bing einnbsp;eigen weife beit in ber $$leffe 2(lfo baf? ieb 2(nno v �nbsp;babureb 5bg/ an feinem ort f�nbte S^��effe halten, l^ttb bienbsp;�Prte|lervn^?fagten/ Nonfumus Ambrofiani, non poteritisnbsp;hic cekbrare.

^T�b wa�? barflfe viel wortt nbsp;nbsp;ifi (eitte ^'irebe atiff ^toe/

ba fomaneberfevvnaleiebdtvnb weife /in �otfeobtenltvnv

-ocr page 505-

vom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47p

aHeiiT �ic crfavun^ / fcn�gt;cntaucf? t^te ^�f^cr tnt geif tlidxtt 3�^e(�t/ wlt;Id}�r gar t)(e( weniger weren/ wo me^rnbsp;gleul)ctt in Oer 5lomif($ett j^ire^en blieben were. Slber e^ ^atnbsp;Oem ^^apft gen�get/Oa^ viel ober at� vngleieb ^ngienge/nbsp;wenn fie allein barin gleieb w�rben/ba^ fie /n f�r bas ^enbtnbsp;ber ganzen g^riften^eii ^ielieiit

�Sl^rr ber @prncb wuer inen gieng/ Si fuens Rom�,Ro mano ujuito more,^en bu 3'^om btfl/fo ^alt bieb^�C�niifcb*nbsp;Sllfo mag icF^ ^ie aneb fagen / Q3enn bn an einen ort fome/t/nbsp;ba man bie orlenation noe� ^elt/fofoliubie^ nie^i ergernnbsp;noeb fi^ oerbammen/fpnbern la�? bir�? gefallen / weil e^ e()nnbsp;^�nbe vnb fa^r be^ gewiffen^ gefebiet/^ielleie^i f onnen ficnbsp;c^noebniebtrnberm

2(^^er benwofb f(imv/igt;n fielet beffer/ba^ man fleb be^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in all� Xircamp;en bergleiebe- ��nb weil bie ^lenafion

bngeboien nnnnnotig ift/al^ cbuQ5ette�? gebof/non5gt;ienffb lieber anbaebi b^rfomen/ @0 ift�b�licb^i:/ ba^ man Hebnbsp;ben Xireben vergleiebe/fo fein �lenation baben/benn wiber*nbsp;umb mit benen fo fte bnben^l^enn 0.panln�? M bn�? trewnbsp;lieb allentbnlben/ba^ wir vleiffig fein feilen/ gleieb vnb ein*nbsp;treebtig ^li leren vnb ^n leben/ vnb vn^ b^i^^nbsp;nbsp;nbsp;vneinigfeit

* ober vngleiebeif/wV wir fbnnett/5'ivm4i-39lt;ibt einerlei pntt vnternanber i. �vr.�3^ (^innere eneb lieben Gr�ber/ bnrebnbsp;ben '��amen vnfer^ J^errn 3efn gbt�if^i/bn^ ir einerlep rebcnbsp;f�rct/vnb lafff niebt fpalt �ng vnter eueb fein*

QBO aber folebf^niebi fein fan/fv laffe ba^ 14� Sap.-Xvm� ^eben.'X^erwirret bie gewi�en niebt/^iner glenbf/er m�ge alnbsp;lefk0 effen/weteber aber febwaeb i|t/ber iffet fraut.^iner beitnbsp;^tt� tag f�r ben anbern/'�er �nber aber belt alle tage gleiebznbsp;filler iglieber fep in feiner meinnng gewt�.^a^ !Xeieb ^vt*nbsp;if� niebt effen vnb trinefen/fvnbern ^ereebtlgfeit/ Sriebenbsp;Vttb frenbe im heiligen �ei(t�^�arnmb laf� vn^ bem naeb*nbsp;flreben/bafJ ^um friebe bienet/vnb ^ur beffernng vn*nbsp;terttanber bienen'De^ b^lff^ bn�? allen vnfer lie*nbsp;ber .^i^rr 3efw^ mit ^vt t bem

*�ater Vit bem heiligen ^eift/ge Ivbtin �wigfeit/

eSnfel*

-ocr page 506-

480

fiinfc�t ijjcr vjit) ISdrljiiffii

lt;ter 35er i(^e/von ber �aren

Se�?�ct6f?Vtt�) ^�uff^Vrtfcrf? �cbett Joerm Jcfu S�nf�t/lt;tt feinem �ei (i^en 2(benDma(/a�^ ber g�riftiieben 2l(tennbsp;ver ^eu^rtif?/ ^�urcb ben 5)erren �pamp;iiWpwm ^etan*nbsp;e�onem (atinifeb 2(tt�o i ? 3 �� tm �rurf ^egc#nbsp;ben / 3e^un�)eraberei�fe(tfgh(amp;m��nbsp;^emfeb aebracbt ��r(amp;nbsp;Si�-��kie^

@truppen.

sn6rttppM84�e(ant$ott/��nf(�et|�rr* �gt;enco55�v^on(o �(�etvnbnbsp;^ittcv ^�fa^enacb/Vberfcbtcfe eue^nbsp;ter aJtcn ^ri|iUc^cn �eribcnten �Spr�che �nb JeugiuPnbsp;fen von besnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lbenbmal/ toeicfee f (erWc^ Vetoei

bas fie eben gegleubt on feieret ^aben/toie toir/O?emliffe/ bas toar^afftigiie^^rijli-ieibonb�Sint im ^eiiigen^i#

benbrnal^egenwerfigfep, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

aber onfer t^iaub mit nic^t auffbiefer ober anberer �(ent ^en onb jeugnis�egrunbet i�/fonbem lt;MIein aiiff (Lottes toort/^lebocbnbsp;bie l^eitige �cijrilft toii/bas bie fe^waeben/oon benen fo (lerrfer finb/gefi^**^nbsp;efet foWen werben/ ifl es gut bas man inalleriep anfe^tungen bcr 2iitfnnbsp;(^brifliicben ^irebenjeugnisbnbonbwilfe. ^enn wie jeberman infeb^^*nbsp;ren ^enbein begeret a(te ge�bte 4^euf r^at jn fragen/aifoaebte tef}/ foUem^��*nbsp;aueb ber 3lten ierer teglic^e '��b (Seljrifften iefen onb r^atnbsp;i^^s finb aber aiicfj anbere me^r or fachen/ banimb icb bcr 2tffen ^eiigni^nbsp;ocracbf egt; -�enn ieb ^alt e/man ^nb ba^umal in ber ^b^if^�^ben ^cmf if*nbsp;geieret onbgegieubet/wiebiefe gefebrieben baVen. ���cr aber oon bernbsp;ncn 4ebr berattenCbri�iicben Streben wi( abweicben/mns ficb toarii^nbsp;gan^ wo(fftrfeben/grofle0efabr^uuermeiben, (ftnebebnitenons fAr febenbsp;fSnpifcb/bieweiiwtrnicbf warnemenbasinbiefen Worten bes (JiiangeUynbsp;��as ifi mein �(cib/ein dl^etapbora/ bas t|l/ ein beimliebefrembbe beuwo^nbsp;fen/onb bas wir nicbf merrfen/wie oiel on^eiieber fragen wir oberbnben fen*nbsp;moebten/fo wir nur bie ���etapboram an nemen. 0) vei ncn a(fo/wir fepen on��nbsp;nerftenbige/abcrwi0ige^e�t/biewir bepeiner fo gar ongerewmbtenj^fi*nbsp;nung baliiarrigiieb bfeiben/ba onsboebbie tfigur ^etapb��*�^/^i*^ fe�n��*nbsp;lieben oer Aanbt anbeut.

werbe iebbie anebniebf weis gnug fein/biewetl icb niebf oermerrfet/bas in biefen iengnilfen oid ^pperbole onnbsp;StHegorie finb/ bas finb foiebe reben/ baraus man etwan weniger /nbsp;wort meiben/etwan einen beimUeben ��^eifliieben oer jlanbt mus

-ocr page 507-

iPorrcbe* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4SI

idjtveie Wo(/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3�encf brauc^�it/ biefc ^|?t�c^an|f frcn

crbid^tenwal^ 5� (lt;n(ficn,Q33o lt;�bcr bae |t)ge(a||cn Wttrbc/b4$ ein jeber nt�e^! te be^anbern wortburc^ Qinegortae/bae ifl/�eiwiic^e be�tung/n(ic(j feinemnbsp;�opff bettlt;en?-(iebev wer f�nte �uc^ baegering�e a(fo beutlicb vnb �eK ane^'nbsp;rtben/bae t$ fm nie^t von (if�igen ieutcn vbei w�rbe nnogeiegeti�r^enn fi^eznbsp;biegan^e;^imiifc^e -fe�r tf�ri|l(icber O�eii^ion�aben vorzeiten effic^e fpU#nbsp;flnbigc ��pff in eiteie ^eufcbtic^e QDeitweio^eif burc^ foicbeo giofierennbsp;�erferer/^erblt;?Ibert �ab icfj bicfe ^eugnio ber 2(( tenbioo/onb o�in aiie 2(�oienbsp;gnng erjetet/^�nb aHen gutbernig� ^b�|�f�4�mge|lener vrtbd(�/ob fienbsp;^on ber feiWi eb? gegcnwert i3[feif / ober �ur von ber ft-afff v� wird'un^ reben,nbsp;perfon b�U eo gen^iicbbafnr/bao fie/wie fre wort lauten/nbsp;�uebrutfUcb vnbfiertiebbeFennen/beo^errn.-teibfebim bdiigen 57acbfgt;nbsp;mat warbaffti^ ^itgegen* Q7or biefer 5eif buben etficfje ein gro�e �n^ai afternbsp;, @pr�cbc/obne einigeo bebenrfen ober vnterfcbcib/^u buuff get ragen/ welchenbsp;^Hin mebrertbeif vnuer�enbficb vnb ^weiffefbafftig finb/ ^b�^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;we rben

�lfein bit farnemFt vnb beutficb�e 0pr�cbe ber lt;^�npUc^cnetUcn iebrer ^emefbet; ' �quot;*

O O�igbnto ga�ufeft fletigo mit feinen 2(ffegorifo/bao i�/beimlicben beugt; fting�/alfo bao man a�$ feinen fcbrifften bieruon nicbt 0 gewi�eo fan fernetunbsp;3^ ^ieronpmr SSitcbern 0nben ficb et(icbe lt;opr�cbe/ wefcbe ob fie wotnbsp;vnfere meimwg mebf gewaftigUeb befepigen/fo bienen fie boebaueb vnferennbsp;^iberfacbern garniebtv*

; ^ajtan^enobab icb feinen betten lt;cprucb vermerket.

� ' ^O�afiarttto jeuebt einen (gprueb an auo ben fcbrifften �amp;afiUj/ weteber � vnferermeinungmcbfvngemeo,

lt;Qamafceno/wetcber vnfere meinung weitfeufftig vertbeibiget/bab �eb bit niebteange;ogen/wiewot eo ficb uber (effet unfeben/alo ob er nic^t vornbsp;febr (anger ?�it gelebt vnbgefcbriebenbub/ 0o bu(fe iebboeb/ er^bab buo fe#nbsp;nige gefebrieben/wuobie^b�^i�tiebe Gemein in @riecben(anb(ang5uuornbsp;gegfeubet vnb befurit but

ffarion er^eiet vreter uiten f erer namen/weicbe bieruon gcfcbricben/ ^^�6 weraber mebr�uw�nfcben/bao eroucb berfelbigen eigene wort vnb be;nbsp;fent nio on^�ge/weicbeo fmniebt febwer gewefen wer/biewci( er obne bus biefenbsp;tvtebtige facbe weit(eufftig ^ttf�rgenomen/vnb an ben orten getebet/nbsp;^u berrficbe ^iberepen vnb vie(er a(f en ierer �cferifft en vorbunb� gewefen/nbsp;^ber bus/ bette er im wo( seit vnb weit bas� f�nnen nemen/ ba eo j'm an seitnbsp;��iebt gemange(et/foein biif ^ucb/vnblt;wiebie Griechen im �priebwortnbsp;�uben^gon^eQKugf votvnn��ebeutungwiber Xrupejontium sufebreiben.nbsp;2t^o ^tuguftino bat �rutiunuo etliche @pr�^ vngefchirf(ich vnb mitnbsp;' ^cwultuuff be6gt;)erm5?achtmalgesogen/vnb biefelbigenwerben fe^unbernbsp;��n�f�rgeworffen/ geben auch etlichen nicht wenig sufcba|fen.2(bcr wer gutenbsp;lt;�ehtttng buruuff gibf/wo von 2tugujlinu� bafetb(l rebet/wirb flerlich bc|tn;nbsp;*gt;en/bao eo biefe fach gar nicht belanget.�gt;7ur swep seugnie vberul/ vnb nichtnbsp;^ebr/werben vonvnferm wiberpart jubeiletigungfrermcinung/auobennbsp;lt;*tten (Scribenten berf�ir gebracht/3cb �ber fonbte mich nicht taffen bewe;nbsp;�en/ baoicb ein new gebiebt / wetcheofo groffc vnb fchebticbe serruttungnbsp;*��ber Kirchennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtc fie^ bringcf/wolfeauifbic�29anbringen/wo iclj

�*(^1 viel belfere vnb �eref ere beweifung b^n^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^enneo ifl war (ich

-ocr page 508-

4�i

ein �vanfamc (a|l/ fo einen fein eigen gewi�en vberieuge^ vn� anfltJgft/ c�quot; fonbsp;nbsp;�*n^ vneinighit �nb emporung in ber �emein be$ -^errn (eic^fet ti�^

(ic^ erreget �nb� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ; , ...

57i|l aber gewi�/ ba$2lnbrea$i2?aroi(lab biefen XumuU ^matter et* (len ^at nngef^ngen/welc^e� ein wifbet unuer�enbiget/iongelerter/cigenfirt:nbsp;niger ���enfd^ war/ von bem wir bao f�nfic^ fagen b�rffen/ bao et nie erfandnbsp;ober get^an^ab gegen menigtic^en/wae einem O)lenflt;^en5�|le|et/z3e^nbsp;fcfjweige baomanau� ftgent einetmutma�ung^ettef�nnenabnemen/barber l^eifige ^eifl in regiere/ 3a man ^at viel gewi�ere anjeigung/ba� et ei�lt;)nbsp;�ottlofer 0}lan iepgewefen?lt;�eingan�e el^rwar ^mmel^retteilnbsp;vnb 2luffrnrifcb/er verbampte alie Statuten vn^'cWic^ �a�ung bie votinbsp;ben weifen .�)cibeni^erfomen/vnbwoifebie lctitbereben/manfoKein@lt;*;nbsp;riefjtiiefjen fachen nac^ bem �efe^�Xoif�vrt^eii�n/r^enn wao ߑ^i�iilt;^lt;nbsp;(�rep^f it verm�c^te/w�(le er gar nicbtgt;

^^�iter/a(�57ieia� �tortf anflenge bic ��Bibertettfferifc^e -(e^t irt iXeutfcbtaub einju fc^ieiffen/ geftei e� fm wot / vnb gab bemfelben gan$ti|.nbsp;eSc^wermerife^en ^cfc^mei� von �unban bepfal, i�nb(ic^ erregete er aue^nbsp;bi� (^ejenefvom 3benbma(/nutan�verbittertem :^er$enwiber ^oetb*nbsp;-Cuttern/ niefjt ba� er vermeinete �oft vnb bet '��ar^eif vieKeief^t etwa� blt;�nbsp;mit bienen, ^enn ai�ijarioflabi� vnfimtigcQSiib�utmerep 4?ocfot 4�=*nbsp;t�ernf^efftig mi�|te{e/ba entbranbfc Q^arotflab von graufamer rae^giti�*nbsp;feit/vnb traebtete mit a((emv(ei�/wieer etwa einen febeinbaren Xabeilt;^nbsp;.iufberomdcbfeftrtben/feinanfebenvnbgut �etnebt bepmeniglicb oW^er*nbsp;Fleinern, �an� Xeutfcbianb wei�/vnb i� mir befentiieb/ba� iebbierannf-^nbsp;fe� liege/ Q�iewoI fo iemanb� beten bing beweifung forbert/ werben (Tarownbsp;�abi� eigene iSneb^t vnb ^^raetetlein/fooffentlicb am tag fein/irennbsp;rem felb� augenfebeinlicb vberjeugen. .feen au� benfelbigcn tpol oHfeb^�^nbsp;ba� jn gar fein anberevrfacbbenn^cibttnb fea� ju biefet fcbeblicbennbsp;tationverurfacbetbab.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. � .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� J

Jieblicb ffbwe^et erboeb vom �rieebifebe wdrtlein ruto^d ^nb figt/ �fbti �iw rebe ba nicbf vom SSrot/ fonbem er beute auff fein ffnbsp;gegfwertige^perfon/vnfprecbe/'^er 4eibi� mein/niebf/ba�i�meinnbsp;Q�ie beweifet er aber ba�s�^at er aueb biefer glofe einen ein�igen ^eugf�^p^nbsp;fur vnfern feiten in ber �^bf^�f�^bfit^flf^ftt'tt��fiftet bat^ lieber wftWquot;nbsp;in feiner ganzen langen -feijpnuuion ein wortlein �nben/habetnbsp;eben/ ba� einfnncflein�otfe�furebt in im fep?5?icbt� �nbet man/ benn eiternbsp;vnn�^ geplerr/wie man etwan von mutigen lofen .feuten b�ret/bif W'�nbsp;nacbf ber ^cbwelgerep �bligen/welcbe ^u feinen �efprecben/ auchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

(rticf^taen^'nbetn/b�� ntebf vberaue vnuerfebemet finb/lu�babe�. -';77^er bao/�cdBen feine ss�cber volt le�erworf/vnb wit boeb htfff^ wafefjene grobe ^dtpet ancbfnt einen fittigen / bd�icben �efetten gfb�^nbsp;vnb getobet fein, '��er aber atfo gat vnger��et ficb einer fo gefebrlifbf�^nbsp;tigen �acbe vnf ernimet/ von bem mu� ieberman fagen/ ba� er in betnbsp;reebtigfeit erfoffen fep/vnb feiner �otte�iutebt aebte. TBolan biefer wewn .nbsp;ebe �Olan i� in biefem �piel/ wie man fpridjf/ber O�eblef�rer obernbsp;man/ein anberer aber bat bicfe�epbe gefponnen/vnbba� gebiebf b 'nbsp;bracbf/welcber�trallen�nbernbie�bt vnb57amen habenwil/ha� er vjeKfnbsp;na�ticbe -lebt vnb notwenbige lt;feifpwtation erfunbtn bab�

-ocr page 509-

pcrnbe*


485


046 von ^arofoflabm fc^wnter ^efc^HcSen/vnfcK vaurn jiiucnoarncn/ Damit Oitfelbigencwo anDcro vnfer ^cugniof�at �atgt;trtnbsp;wag)vorDiefcm fc^eu6(td?ert X^-icrfic^wilRn^u^�tcn� rQenncrfan vielnbsp;��unOeriic^c jtunf�^�rfiein/vnbwciofeinDurc^falfc^ crWc^tcK freunWig#nbsp;�tit vn� Dien^barfcit/Dic ^cuf an fic^iH^encfcn/wiewoi feine boo^afftigcnbsp;S'�afur Ooc^nic^f (an^i verborgenMeibtn fan/benn eo i� ein gefc^winber/ vunbsp;��toiger �^opff/alfo/ Oao man feinen lt;^^rgei^ vnD boo�cif baW fp�ret�nbsp;3^^�abauc^ge(efert/wao ��Sigiep^no/weicher hierin Dapffer fe^wer^nbsp;wiet/voR oiefem banbei gefcbrteben^^ber eo �ecfen fon� viei anbere grobenbsp;tbumb in jm/ba^er ieicbf ^uerfennen/ivao fur ein @ei� �n treibe/von ber �enbsp;rccbtiigfcif Durc^ben �ianben weio ober ver�e^et er gar rti(|t^/'�40 �ei�^nbsp;liehe O�cgiment beo worts �offes/vnb Q33eifii^e �poiieep wirfft er vn�etignbsp;^rcbcinanber/ benn er weis niebfDub vnsbao��angelium erianbef/aiiernbsp;orbenfheben welfiicben (!gt; berfeiten in a((c ^anben ingebraucbeml�r meinetnbsp;[gt;ie prebiger b�rffen nic^fs eigens befi�en/Darjn foUe manniemanbs bennbsp;nbcrt geben/ benn allein ben e^rern/ gleicb i� wenn bas ^'�angeliwnnbsp;lt;tlte welflicbe lt;�gt;rbnnng auff^ub. �^on eigentbufttt� leiflicbcr g�ter bifptttiertnbsp;tr betrieglicbwb aitffr�rifi^/ebenalfo verfpotteteran^ bie gemeine 4ebrnbsp;�gt;er ,^ircben v on bes -^errn �benbmat

iel�f �fb nbsp;nbsp;nbsp;r anfeben/ als fep von biefen ^ac^en ancb vor reifen in

^tn alten �pnobis gcbanblef worben//^enn vnterben getreten wirb ein ��cf von einer SSefantnis bes �pnobi ju (Sp�efo gebali�n/lt;��a^5o�en/ webnbsp;^cs niefjt mueracbfcn i�* ^olte aber �off bas bie jtni^Crt/ fo �cb ber altennbsp;�ircfjen/^eerefen/vnb^ononum foboebr^'^men/bie rechte alte leeretnbsp;* vnb kfanones/von ben 3rfitfeln i^pri�licber le^r f�nbten barlegen/bei� fep^nbsp;^unber haben fiebep na^e nichts/o^n was newlicb gefchmibet worben/vonnbsp;'Q5ep�i �hem 3Ceicb/ feiner wirbigfeif/ �mptern/vnb anbern weltlichen fa#nbsp;�^cn/ntif welchen ber (Thfif^�tben �emein nichts gebicnet i�*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^�^rwar ber alten reine (Spnoben ^us�apffcn folge ich gern nach* lt;�ew ' fo viel ab junemen i� ans ben an^eigungen/beren hin vnb wiber von alten �enbsp;fchichtfchreibern gebacht wirb/haben �e o�f weislich vnb ^hri�lich geurt ei^nbsp;iet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nn ber lt;Spnobns ?l?ieena hat mit allem viels gefehen anff bas �nan#

-Sellnm �Johannis/vnb �h^ne befantm's Daraus gezogen,

^?(mach hlt;�t auch �angrenfis ^pnobus fehr herrlich ver �anben/ war# in bie �hr I�liche ^repheit �ehe/ vnb wiber etliche @ehwermer/bie pepufinnbsp;ner hie��t/vnfern qfBi�erteu�ern nicht vnehnlich/vberans feine vnb �hri�^nbsp;liehe ^eercten gemachet vnb ange;eigef hlt;Jt/wie fich ein �hri� weltlichernbsp;Polteep vnb lt;� ber feit Knne gebrauchen,2(ber es i� ohn not von allen ^pnonbsp;^is hie in fonberheif 5u reben, 3� 0umma/es m��enbas/meins erachtens/nbsp;freucle lent fein/bie newe Secten einfuren wollen/v� nicht $nuor fehenwoonbsp;lgt;�n alten �hri�iiehen iererngemes fep ober nicht

-?gt;^mtt wir nu vnferer ^Sefentnis vom heiligen achtmal etwas gewi� fer fein fdnnen/ vnb alheif an ber hanb haben/ was ^uber alten �erer feitennbsp;hierin i� gelercf worben/ fo hab ich/wie oben ange^ei^t/ ef�ehe futneme bernbsp;alten �hei�lichen �Scribenten Zeugnis jufam? gefept/welche flerlich f�gen/nbsp;l�as im �Sacrament bcs heiligen ^Ibenbmals/ vnfers �rl�fers �hri�i ^cf�nbsp;i�arer -feib vnb S3amp;luf warhaf�iglich gegenwertig fep* -C^iemit �oft be#

lohlcn*

�prillnj

-ocr page 510-

484 fc�m'bct �ber b� �jor�t Cbtlltt/nbsp;3(^ 6i� ein vc(^ta^einft0f^/30^nn-

(eitgiKumc^t/h�^

Mivd?rcc(?ten Q5�aube� vn ware Sieb/geif�^ (idgt; mtt I3iifevm ^(frnt g�nfto ent �cibnbsp;werben/ ^a^ wir aber ��rifw nidx a�(amp;nbsp;naeb b em S^rtfeb eingeieibet werben/ia|�ctgt;nbsp;ly wir f�rwar in feinen weg ^n / fenbern fo*nbsp; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gen/e^fev bem ^eihgen wort Q5otte�^ gan^

Dnb gar ^nwiber/benn wer fan verneinen ba^ anlfbiefe ieiblicbe weife ein reebfer ^einftoef feiy vnb wir/fonbsp;von im baf^ (eben baben/fein �^einrebenti'ieber bore wa^ bernbsp;2(pofte( �Pauin^ (aget/i- ^orintb-Jo. ^ir pnb alle ein �eib iigt;nbsp;�brif�^- �ennwiewot vnfervieipnb/ fofinb wir boeb a�enbsp;ein�eib/biewei( wir alle ein^^rotf? tbeilbafltig werben- �gt;nbsp;ber meinet iemanb^/wir wiffen niebt waf? t^iefc� Q5ebeimm^nbsp;f rafft fev^^ wetcbef?/ fo e^ gebanbeft wirb/ maebt e^ gewi^lit�nbsp;in vn^ wonet �^ennbsp;fagemir/warnmbftnb fonfl ber �laubigen �(iebmaffen/nbsp;vnfer^J�^ernffb^�if^^ glibmaifen/ wie 0. 'Pantun fpriebi �nbsp;fforint.^� 2Biiretirniebtbaf?ewreg(iebmaifettffbrifti glilt;^�*nbsp;maffen feine 0o(t teb nn bic �lieber ff brifti nemen/vnbnbsp;renglieber brauf? macbeneba^ fep fern-3tem/vnfer 0e(i�maenbsp;(ber fpricbt/Q�Ber mein Sleifcb ilfet/vnbmein^lut trineft�nbsp;ber bleibt in mir/vnb ieb in im.2)arumb fol man wol meren/nbsp;baf? ff briftn^ niebt allein �eiftlieb bureb �lanben vnb �ew/nbsp;fonbern ancb leibfieb/ bureb mittbeilnng feinef? Seibel ruonbsp;^iut^ in vn^ wonet. ^�en wie ein f��ef waebf? vbermnbsp;^ergangen/mit anberm Vergangnen '�Baeb^ alfo vermifebjnbsp;wirb/ba^ man meinet e�fa) nur ein |t�ef/2(lfo ift au^bnbsp;^err ffbriftu^bureb mittbeilnng feinef? t^eibef?onb �3^lnjfnbsp;lt;tt vttf?/ vnb wir in fm/ benn vnfer f�erblicber vnb vergengi^nbsp;(ber 2eib mMgt;t niebt Vn ber vnuergengliebeit vnb (ebennbsp;braebt Werben/ wo niebt ein nat�riieber (ebenbiger i?eib mwnbsp;,m W�rbe vereinigt vnb verbunben�

^tcttt/$C�)tt((�6 vber bae fccOfle cupftd banni^/ba bie 3�ben gefebo(tcn werben/ ba^ Pr ftebnbsp;geergert batten �ber ber rebe ffbrif�i/vonnbsp;beme|fenfein�?S(vifrf}^*

-ocr page 511-

ac�ttnab 4s s

/;gt;?lt;gt;, @ fo(�rt /a bt((ic^ b� �cut/wc�camp;c an ben �mlh cb^n ^�n�yriverrfcn �^ttli�be hafft �nnbsp;�ltinacbt citant jiattcn/ aiub feine (e^r gutwi�ianbsp;^^�^anneinen/vnb fo fie barin etwaf? febwere� vnamp; vn*nbsp;^�turftcnbiieb^gefinW^/venff^rifto vtnerweifnngnbsp;bem�tiaiid} beger� tbun fie aberf^an^ baff tvit^evfpiel/nbsp;lef�eriicb murren fie miber vnb febreien/ ^ie fan vn�fnbsp;biefer fein Sieifc� gebend 3oban. 6. vnb gebenrfen aar nii^t/nbsp;ban ade bina �nftgtid) Denn biemeii fie �eifebtieb n?a*nbsp;ren/mie @/rau( rebet i.ger.i. funbten fie baff geiftlieb niebtnbsp;oerfteben/ ftmbern bi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ae^eimni^ if� in fren augen eitetnbsp;�Ser iieber/(aft biefer �ettf gremiieben anfauff vn ^�nbnbsp;einerufKiebe marnungfein/nnbiernen/ba^tvirbenge*nbsp;beimniffen (�otte^ vnge^meilfeit gieubenm�ffen/ vnb baf�nbsp;verf��cbie Oijomodo^ if�/ wie m�glicbe wie ge^et e^nbsp;. ^ue in biefen (^Dtte^ fachen weber in vnfer �Qcri) nocbnbsp;b^�tinb fomen iaffen / Denn c� ift ein J�bifcb wort/ viw einnbsp;'�rfacb ber febreefUeben verbamni�- Darumb muftaueb T�i*nbsp;' cobemu^/Joban ba er fragte/wie ift baf^ m�giicb^ben ran#nbsp;(ben barten Sifb einnemen/ ^iflu 55�etfterin 3frae(/ vnbnbsp;� Weif� tticbtf @0 (affet nn^ nun/wie febt gefagt/an anbe*nbsp;'ter �eut fcbaben wei^ werben/ vnb (ernen/ ba^ man in Q5ot*nbsp;tcgJ wercfen niebt fragen fo( / wie fan e^ fein? @cngt;nbsp;bcrn foUen vnfern (ieben �ott allein feiner weref fortgang oi�nbsp;itgt;eife wiffen vit regiere' (affen.Darumb gleich wie bergt;y?enf(bnbsp;nicht wei^/wie vnb wa^ �ott in feiner vnerforfcblicbennbsp;ieftat feiyonb niebt^ beflo weiniger bie ^erecbtigfeit/welcbenbsp;QSott verbeiffen bat/ benen/bie fteb 5u fm befmn / gewi^ficbnbsp;erlanget/ fo er nur gewi^ gleubet/ vnb an bem gnebiaen wi(lt;nbsp;Jen/we(cben ^otte^ wort oerf�nbiget/gen�licb bangetSllfonbsp;aueb/wenn er fef�iglicb gleubet/ Q5ott fei) alle^ wa^ er wi( 5�nbsp;^bwn m�g(ifb/wirb fm biefe^ vertrawen/berrlieb betonet wernbsp;ben/ ob er febon nicht oerltebet/ wie er feine werrf oolftrinae�


3 onfere

-ocr page 512-

496

wfcvt vattuttfFt/feitte wunkvf (^afcn t)��gt; ga^cimni^ tert^Q5clgt;e�(f Oo(V/wa�^t�im fwn|�KUf)c5gt;^ci|tcriu wdtlpnbsp;(tX�u /iTtgt;ifdxtt �ingen^^agcn ftc von fotcj^n f nnf�nbsp;ll�cten/ tgt;ie vn^UnblU^ f(^einenG^�gt;vd) weit wir gcfe^ennbsp;ben/ftc etwa Verglcic^en gcmad)t/Vcrtrfcnwir/h^nbsp;nen Va^/ fo bet) na^e vnm�a�eb fcb^wlt;^f/lt;^ufb it)olnbsp;2�ie granfnwc pein vn�gt; marier verOicnen Venn alle Vie/ wiv*nbsp;fbr vnfern ^errn vnV Q)ott/ Ven b7?ei|ler vnv ^rfebafter all^vnbsp;Vtn^ fo in 5gt;imel/ anff if rVen vnV on ter Ver ^rVen ftnV/ aifvnbsp;(e^mclid) oerad)ten/Va^ fie in feinen werrfen in V�rffen reeb^nbsp;fertigen/on fagen/Quomodoewic i|�� mit^licb^et c Va ftevoebnbsp;wiffen/ Va^ er ver ^lllmed^tige/ weife ^err i|l/ von Vein allernbsp;cr�ature we�c^^eit ^erf omet/QSn V er allein/wic Vie ganblt;nbsp;(t^e febrifft be^enget/allef^ t^nn fan/wa�?/vO wie er wib

�^�lan Vn eUVer J�V/wetl Vir Vein elenV quomodofniev^ an^ Vein ftnn wil/mn^ ief)/Vcincm exempel nacfyanebnbsp;toriebte quomodo eVer fragen/Vir fdrbalt^- ^ojage mir nij/nbsp;wie bifin an^^^vpten foment ^iewarWer 0rab ^)?oi�nbsp;5nr (^cblan^enf^.ie warV Vie ^anV 5Hoife vorn 2lufa6 wd�nbsp;al^ @cbttee/vnV in einem angenblief wiVernmb frtfeb vnV grnbsp;fnnV^Q33ie wnrVen Vie gaffer in ^(nt verwanVeltt ^ienbsp;Veine'�etter mitten Vnrcb^!Hote5gt;�eer/al^ anff vrnefni***nbsp;�anV/VemPblt;^raon entrnnnenx �neif� Va^ bitter ^af^i'*nbsp;Vnrcb^b^^lb fii^ worVeiiel�ie ifi waffer an^ Jaiifen felfennbsp;fprnn^en^'�ie ifi Ver 3vrVan blieben fill fiebent'^ie finV Vtrnbsp;fefte 5aauren Ver vn�berwinVlieben �tavjeriebo allein voigt;nbsp;Vein febal Ver fVofauncn vmbgefallene^�ergleieben finVnbsp;lige wnnVerweref^ottcfJ/foVnnnniebt e^e ^lenbennbsp;Vn wiffefi Venn^nuor Wie �e haben f�nnen gefepehen/ nWp^^nbsp;Vieganbe h^^ili^r 0cbrtfft/alle ^lieber Ver�)ropheten/vnigt;nbsp;^yio�fi^ auff^ eufferfi veraebtm vn V verleugnen.

Z) Clnnnb follen wir viel mehr vnferm rlofer fu/in allem wa^ er reVet/vnge^weiffelt gleuben/vnV fo vn^nbsp;feiner gehr etwa^^u hoch ifi/in vmbreebtenverfianVnbsp;ti^lieb evfucben vnV bitten/vnV fa nicht ruffen/wie volle vnoonbsp;fonncnc ^etnfcblencb/ 2Bte f'an vn^ Viefer fein ^leifcbnbsp;^enn merefefi Vu nirf)t/Vaf? wer alfo reVet/ offentiicb an ia^nbsp;aibt/Va^ er ein hocbm�tiaer/vermeffener S5?enffb fev^etr

�2(rnafb abermal/Q�arlicb warlicb fa^ ich ir nicht effen Va^ Sleifcb Ves enfcben @on^/vnvnbsp;trtnefen/ fo habt ir fein leben in euch ete.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift farwar

ein fehr barmher�l�rt/��ti�er ^�rr/wie er auch

-ocr page 513-

Sewcffct �^rtrt �Jtefcn bo^�afFn^en i^cutm attfwcvfet er �c(in�gt;/amp;atgt;ert ntfbt /n�/fonOern mu (gt;cfbftem vtei^nbsp;bem�het erf�cbbicfe^�^amp;^ntrtt^ ^eitfame erfaiuni^in/rcttnbsp;amp;cr^eit ^uerwerfert-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wic�roC er �iebt Mem/ wie er fein

^ii �^beti werOe/�)en pe m0(t)ten e^ja uid)t faffeu/ @0 wWer^ofet er boef) 3�m offrernmal/wa^ f�r berr(icbe gtVnbsp;ter fte erfangen werben / fo pe in reebrem �lanben eflen/ ba^nbsp;WitbOibMIte berinaleneinf?($nm ewigen ^eben in|t gewin*nbsp;nen/ vnb ^n recbiein warem �ianben gereitet werben/ �nte*nbsp;mai bnm�giif� ift o^ne ree�ten �ianben tgt;i^ ge^eiinni� ^ner*nbsp;lernen/ '^.quot;nn ber Prophet (^faia^ain 7^ eap- fpriebt/ @0 frnbsp;hiebe gieubet/werbet ir^nimermebr verfteben�

^ufrnmb feiten (te ^inwr in iren ^eri^en ba^Snnbanient begf i�ianben^ wei geiegt baben/vnb ai^ benn erft naeb anbe*nbsp;ven ft�cfen/fe ein gbf ift fei wi|fen/fragen/@ie aber feren e^nbsp;gerab emb/ fragen Piei/ba fte beeb neeb fein f�nefiein (Bian*nbsp;ben^ in iren ^Men ^aben. X)awit maeben f�e/ba^ fienbsp;fttt� niebi beriebfet/wie e^ m�giieb fety fenbern wii in (ginnnbsp;ma/bae; man esi mit bem glauben begreiffe/wie er ^u ben giennbsp;bigen ^ftngernfpriebt/ ba er ba^ ^ret barreiebet/^lemet ef*nbsp;fet/ba^ ifi mein �eib/^De^giei(ben ba er fnen ben ^eieb gibt/nbsp;. ^rinefet alte barau^/ ba^ ift ber ^elcb meinet ^iut^ / wei*nbsp;(be^ eergeffen wirb f�r Piel gn pergebnng ber ��nben�

^3^ pb(^(?h/ ba^ er benen bie ebne �tauben Perwibig�eb griibien/wie ba^ �ebeimni�?5ugebe/nicbt^^ untwertet/ �e*nbsp;hcnaber/fewiberbie^ernunlft ben werten gbW gleube/nbsp;fnb niebt begeren ^u feben pnb ^u ffilen/ bat er�^ gnugfam er*nbsp;fteret �lteanbere/bie au^ eigner permeKenbeit ben wertennbsp;fib�it�t hiebt weiten gieuben/ milden b^ven Pub erfaren bas?nbsp;^�brittu^fpriebt/'^erbetir niebt effen ba^Steifeb be^^y�en*nbsp;flt;en @en^/fe habt fr fein leben in eueb 'Oenn e� f jannen bicnbsp;te bel�gen ewigen amp;ben^ niebt tbeilbafftig werben/bie Pu*nbsp;ferm ^errn^efu bureb bPtbmirbige gebeimni^ niebt einnbsp;geieibet werben, ^�enn er ift ba^ ware leben/ aie? ber/welebernbsp;bem ewigeit/iebenbigen ^ater ge^euget iff. ^arnaeb if� auebnbsp;fein S^nfebtieber Selb ein iebenbiger Pub Icbenbmaebenbevnbsp;Selb. �ennbiefer Selb ift puau^fpreeb�tb Phb pn^ertrentiebnbsp;bereiniget mit bem (gen �ette^/pen wetebem atie creaturennbsp;ba^ leben haben, �^arumb beiffet e� fein Seib/pn finb ber na*nbsp;t�riiebe Selbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gen �ette^ein perfen/nemtieb

baeb bem ber gen �etfe^ batST�enfcb�ebe natur an (leb ge* itmuen/finbPnbbleibenbie^we naturen/bie �ettbeit pnbnbsp;4 bw

-ocr page 514-

488 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{�er aken iSerer

�gt;(cS^enf(amp;eit/ �r�crtventic^ mit ci� anther tcrcintget /

�a^ �gt;a^ ewige wove nbsp;nbsp;nbsp;'X^atcr^/^nO Oer reine wenfe^*

licite 2eib/an^ Oer Jnngfraw 5gt;�aria gcnomen/niebt anoer vermifebet/vnO einer natnr vnO wefen�^ ftnO.^enn Oienbsp;angenoinene 5�^enf(beit ift niebi in (�otte� ewig onO allnieebnbsp;tig wefen verwanOelt/vnO aber Ooeb wit im ober aller treat���nbsp;renweif^�^it/onansfprecbliebvnO vn^ertrenlicb vereiniget;nbsp;��aeb Oem nn Oa^ f�eifcb onfergi erlbfer^ fi^rif�i mit Oetn ewi^nbsp;gen wort Oe^ �X^ater^?/!� wetebem Oa�? rechte nat�rliche lebennbsp;vn^ertrenlich vereiniget ift/ vnO Oie frafft hat lebenOig ^n w�nbsp;eben- @o haben ia wir Oasf leben in vns?/Oie wir fein fleifchnbsp;effen/Oenn alfo werOen wir Oem (�eifch/welche^ Oa^ leben ifi/nbsp;eingepjlaniKt*

��ilrumb h�t vnfer^)err Sh^�il^�^ Sefn^Oie ��oOten nichi allem/ al�? warcr Q5ott/O�rch fein heilig wort vnO allmecht�nbsp;gen befelch anfferweefet/fonOern auch bisweilen Oie 55?enfcfenbsp;liehe gliOmalfen/al�? Oie fo mitwircf ^/Oar^n gebrauchet 2l�ffnbsp;Oas^/eOermanerfenne/Oa^anchfeinf�eifch oOer nat�rliche�^nbsp;iJeilv lebenOig machen fonne/Oieweiler mit Q5ott vn^ertre�^nbsp;(ich verbnnOen ifi- �arneben hat er auch alle �leubige wol*nbsp;(en leren/Oa^ Oiefe^ fein warer nat�rlicher/vnO t�n� auOernnbsp;5yienfehen 2eib fep/oOerverm�g. ^�en alf? er Oa^ ^chterletn �nbsp;Oe^Ober|tenOer@vnagog aufferweefet/ergreifft er ee bet?nbsp;Oer hanO/richtet e^auff/vn fpricht/Sgt;�ciOlein/|khe auff/Sll*nbsp;fo O�^ er fie nicht allein al�? warer i^ott/ Ourch fein SlUmeW^nbsp;rige^ wort/fonOernauch at� warer IcbenOmacheOer 5Senfeh/nbsp;OnrchOa^leibliche anr�ren aulferwecfet/vnOOa^ wunt^epnbsp;weref thut Oer einige ^)err ^^hf ifi�^/iwer Q5ott vnS��ertfeh�nbsp;^�e^gleichen Oaman Oen verftorbnen J�ngling/welcher et�nbsp;einiger lt;^on war feiner Sy^utter/au^ Oer �taO 7?ain trugennbsp;hat er in anger�ret/ vnO gefagt/J�ngling ich fage oir/ fteh^nbsp;�uff. ^�erhalben hatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vorgemelOet/ nicht �Hein

Ourch^ wbrt/fonOern auch Ourch^ leiblich anr�ren/ Oie ^oO^ ten aulferwecfet/ Oamit u beweifen/ Oa^ auch fein �eib fett*nbsp;ne lebenOig machen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

0COenn Oie ^oOten allein Ourch Oa^ anr�ren wiOeruinb lebenoig werOen/ wie follen Wir nicht viel mehr le^nbsp;ben/Oie wir Oaffelbige fleifch genieifen vii effen^enn er wi^nbsp;(a Oie/fo feinet fleifch theilh�fftig woroe ftnO/gar vnfferbhennbsp;mache� �u folt aber nicht alfo vermeOen fein wie Oie J��'eu/nbsp;vnO frage/^ie?'^ie^@onOern geOenef wie Oa^ ^affer/wwnbsp;wol e�? von natur falt ifl/Ooch Ourch Oe^ Sewer^ werme ^eine

-ocr page 515-

feite faren (effet/5tt�) Warm wtr�)/2((f0 aue^ wtr/wtonl vn* fer Sleifd) vc� natur^erblteamp;vnD verae��((lt;^ (ff/Dve^Weffnbsp;Wir�e^ �eben^tm ^eKtgett 2(6eiWma(t�et(^afft(� wer�gt;e�/nbsp;wtrt� vnfer fe�waeamp;ett niOergete^et/ tgt;��gt; vnfer �cib tgt;em t^ei�nbsp;Sbrifti gleie^formtg wertgt;eiv viiO m�t ewigem (eben beg�bet�nbsp;�ernt e^ fol auch �Kein bte @eel bureb ben Qietlt �otte^nbsp;ewige (eben tomett/fonber� auef; �^^i* grobe irrbifebe 2eib mu^nbsp;bureb biefeoerwanbte @pei^be^ �eibf�brW^�rv�fferb*nbsp;ligfeit wiberbraebl Werbern

ff^retbet th {�et* 4?� ptebt^

ober ba^ �^�^apitel Jobatmi^ alfo-

^�f ba(b matt fragt/^ie ein weref ^otte^gefebebr/fo iff ^lber'�uglaubfebortborbartb�/wie fieb T�ieobemu^ au^nbsp;barmit bef�mert/onbfpriebt-^Wtaneii�SKenfcb wi*nbsp;bernmb in feiner 5gt;?ntter �eib ge^ft 2((fo ancb biefe bte/ ^ienbsp;fan vn^ biefer feinen 2eib jucffcn gebent�enn fo bn fo cigaitnbsp;licbwiffenwilt/wieaUebing ^ngeben/warumbbaffn niebfnbsp;aucb irt bem wnnberweref ber f�nff�-�rot gefragt/'^ie fan cvnbsp;biefe wenige ^rot alfo mebrent2(ber ba^nmal blt;^tteff� gnngnbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;tbun/ wie bn nnr ben baneb mbebteff f�K^/ naeb bem wmi

berweref frageffn niebi boeb-@pricbff� lt;^^rr/ Ct) /en^ � mp berweref fabcmeniglieb f�r angen/barnmb barffe e� be^Qi*nbsp;fputieren^garniebr- �^arnmb beweget bieb beim baffelbigcnbsp;uicbt/ba�fbngleubeff/imfei)ba^anm ^mbunlm�glieb bnbnbsp;(eiebt. �Denn ber ^err ba^ wnnber^eieben barnmb jnnor ge*nbsp;nbsp;-

fban/bamitfte naebmal^ feiner fofgenben *Prebig glenbeii geben.^lber biefe berrtiebe reiebe �nttbat iff ben 3�ben ba^n*nbsp;bial niebt^ n�i? g�wefen/ wir tonnen vnf? beren beffer gebraiinbsp;fben.^ff berbalben von n�ten ba^ wir bebencfen/was' bw f�rnbsp;rin gro^ vnb boeb gebeimnt� fev/warnmb e^ angeriebtet/ vnnbsp;Wa^ nn^barfeit man barnon babe. (^in�eibffnbwir/g(ieb*nbsp;Waffen feinet SUifebe^/vnb ^eine feinet Q5ebein�?/biemtnbsp;�briffo fein eingeleibet/folleanaeb feine gebvtten (eben-2(nffnbsp;wir nn niebt lt;^llein bnreb bie �ieb/fonbern aneb warb^�ff*nbsp;riglifb mit feinem ffeifeb vereiniget werben/ fo gibt er vn^ bicnbsp;le fpeis^/bnreb welche bas? volbracht wirb� Denn feine liebnbsp;gen vn^ wil er bamit beweifeit/ ba^ er feinen ^eib mit vnfermnbsp;*eib vermifebet/vnb au� feinem vff vnferm �cib ein�^ machet/nbsp;vamit alfo nach ber art reiner/ernfflicber^ifb/ber Seibmitnbsp;vem^jaubt vereiniget werbe.

-ocr page 516-

4lt;�a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^e�grt�� {�er rtfeett it�rer

'l

Prc�X� Slt;^P�

gt; 2(� mu�? (t(� ^te wel tJorfe�cii/ �gt;etttt ein �vfi^*

- (iffee ftraff (iget eenenauft �em ^)a(^/wew jT^ea^ �benemal Vttwirbig empfa^cn/ Q)cec��nbsp;bec^ wie^effdgbu er^rimmef� vberben we^nbsp;nciOigen �?cmuv3��gt;am/vn0 anDere/bicjP/nbsp;tun ^errn $^nf�m ^ccrcu^igct ^abcn. @i^e bic^ aber ��r/nbsp;ra^ bu ni(f)t aucp etwau fc^uWia werbefl am t^eib vnb ^Imnbsp;3r�e ^abeuiu grewlie^ ermerbet/bu aber tritteft Kt*nbsp;�e�crrli^e t�ewre gute^aten mteS�l�eu/bub fc^enbeft (Knbsp;micbetuemvuf�eeiaen bubu^ferdaen �er�eu-Senubufernnbsp;�^erru 5amp;tif�um b�nefet cs^ noc^ uiebt �euu^ fem/ba^nbsp;55�enffb werben/ bub peb M lemerlieb �eiffeln bn ereubt^^Jnbsp;(affen/0enbern er wil annb bn gar/ba^ wir mie im ein l?eibnbsp;werben/niebt allein im felauben/fenbern aew��^lieb mit beinnbsp;^eref felbp. �elfe benn niebi billteb ber ^^enfeb/wekb^vnbsp;fefi^b^iliaen Cpffer^wiltbeilbafftig werben/reinerbnbbj*nbsp;befleefterfein/bennaUe^wa^im ^)imeleberauff ^rben ip'nbsp;^elte ttiebt bie^anb / welebe biefe eble ^ren anr�ret/b^nbsp;kennen alanb bubflarbeit bbertreffen? ^e^gleieben aum*nbsp;ber 55�iinb/we(eber erf�llet wirb mit bem 5oimelifeben Q5eip^nbsp;(ieben gewr^bub bie 5�nae/ welebe befprenaet Wirb mit bit*nbsp;fern wunberbaren ^lutc�ieber bebenebe be�b wie greffe biit^nbsp;meiyentlicbenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bir wiberfaren/bnb wie ein berrlteber ^iftb

Mr bereitet i�/ quot;�enn fc efft bie peiii^cn l^nael ba^ feben/bagt; mit wir gefpeifet werben/ fe erbitteren fie/bnb bbnnen bennbsp;wegen be�i55�aief�etif(ben alan^e^niebtanfebawen. ^ivo*nbsp;6er werben mit im alfe berbtinben/ba^wir ein�eib bnbeinnbsp;^(eifeb mit im werben/^er fan be^ 5oerrn Sy^aebt ausreben*nbsp;Verfall fein Seb genugfam r^�menr^ 2�eleber j^irtnbsp;mat^ feine 0(beff�etn mit feinem eigenen SeibgefpeifettO^t�nbsp;S5��tter befehlen ire Stuber/ fe halb pe aiiff bie '^eltnbsp;anberen ^eugammen/baf?nbsp;nbsp;nbsp;tr niebt t bnn wbtlen/fenbern

mit feinem eignen Sleifebnebret er pu^/benget ml tregtt v�� an feinem Seib.

feilen wir aber ba�^ wet betraebwn/fe biefes ^ebtittt* nU vnfi? alle in gemein angebet (wie e�? beim puf^ alle ange^nbsp;bet/^�ieweilgbftpn^ pn^ alten ip ^��lenfeb werben) fobe^nbsp;trifft ef?aueb einen ieben in fenberbeit/T�u m�ebte einer frajnbsp;^en/warumb gebepet c� ben niebt allen Pn ieben gleieber

-ocr page 517-

vorn ^�tttS,lt;tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4p]r

lum Sefl�e ?(ntwcrf/^arau ift g^riftuf? gav �l�^t

I oi�M-n Dicfe(6crt/wc((^e jn niff)t wollen anffnemen�enn fo M nt belanget/veretni^et onb mitf�ei�ee evfieb bnrebnbsp;geimni^ allen 55�enfcben/�n feine Xinber bie er geboren ^atznbsp;bep^let er ntebt anderen ^ner^ie^en/fonbern er felbfl fpeife�nbsp;vno nearer fte mi( allem vlei^ onb rrewen/ onb wil aneb b;cr*nbsp;tttit beweifen/bas? er bein f�erfeb an fteb ^ab genomen.

, iveil vn^ benn fgrbffe �ie6 onb angeboren vn�gt; bcwcifenwirb/wilonf^f�rwarin feinen we^ geb�ren fanlnbsp;^ttb (teber leben/vnb ba^lle^ in QD�tb ^nfeblaben�ebewnbsp;Jvir niebt wie ber�liebnbsp;nbsp;nbsp;begirlieb onfere innge ^inblein fret

jutter ^r�ftt erw�fcb^it^^ir fef� fie mit fi'cm 5l5�nnb ba^ wer6lein vmbfalfen.^vnb o^ne verbVie^^lieben gewali fteb barnbsp;Kott niebt laffen abjiebene^olfen wir ben niebt viel meb^ mitnbsp;^vnftlicbem verlangen mb berblieber begirbe ^n biefem ^if(fgt;nbsp;Vnb bem �eiftlieben 233erblein biefef? Xeleb^eilen^T�iebi^ fo(nbsp;ytt^befftigerangelegenfein/benn ba�?wiral^innge feeng*�nbsp;fi�ge/an biefer ^orn|� all wegen bangen/vnb in ber gnabe bef�nbsp;pciligen Q5eift^ teglieb innemen/fein wiberwerfigfefe onhnbsp;verbleib fol vn^ alfo bef�meren/ al^ wenn wir biefer Q5eiittunbsp;wen @pei^ m�|�en beraube fein '�a^ i|� aber feines? febleebe^nbsp;^enfeben weref ober oermbg^/fonbern ber ba^umal f�r fein�nbsp;�J�ngern alles? oolbraebee/berfelbigewircfcenoeb/tvirfinbnbsp;hur � letter/ er ifl ber ^err/weleber biefe^? heiliget vn enbertnbsp;rpfof�cttttw von �r ^r�f�crnbsp;wirbigfeit/

V^'�es? groffen wunberweref^/O ber vberfebwenefli* CfeJebert g�ee gegen vn^ / ber ^ur reebeen ^anb �otf e^ ft*nbsp;im ubenbmal in aller beren 5oenben /onbgibtnbsp;Rebfelbf�^neigen alten benen/bieinombfangen vnb auffne*nbsp;hten wollen*

ipMt�ttnuvv6erbtt6Bttlt;�tt,Sdittm I

�^^r ^)(^rr bat nicbe gef�gt/ ^as? if� ein Sigur ober ^ef* O^eben/fonbernba^ift meirt 2eib/vnb beutet aus?trucf*nbsp;lieb auff ba^ / fo er barreiebet / bamit niebt etwannbsp;iu?nb�? meine/biefebingfo man fib^t/feven nur ein Typus,nbsp;w i� �/(in beimlieb�^ abmalung oberjeicbf abwefenber bing�nbsp;^')w(3nritt6 vber bttv �Wttnlt;!tc(lt;tttttnbsp;5Jtav�.

-ocr page 518-

4p2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�xj* alten �etf vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

er �^ett �ege� gefproeamp;etirwie wir a�(^ ^rev v��) fprac^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip

^emUc^/ �^aff /enige t^as /r �emet/ �gt;e�� �gt;af?^rot iftttte^t meer ein Sigur o�gt;ev6el)eut��^nbsp;^c�? 2eib�^ri|�i/�onDer�e^ wirb Oer ware �eib S^^rifii*nbsp;' ^�en� ber^evrfpriebe/ �a^^r�r baf^ieb euch gebe� werbenbsp;ifl mein Steifeb- i^r fagt niebf/nbsp;nbsp;nbsp;i|t ein Sigur mcin� Seib^''

fvttbcrn/^^ ifl mein Skifeb- ��nbabermaP^o /r nicbi effetr werbet ba�? fieifcb bef? menfebe� �on5 etc. �priebftu bet��/nbsp;�i^et man boeb ba fein (leif(b^2(ntwert/C SKenfeb ba^nbsp;febicbi vmb vnferer fcbwaebcit wille-�enn biewe� wir brei^nbsp;vnb^citt^ inbertegiieben vnterbaitung vnfer�^ �eib^ welnbsp;gewonet ftnb/ fo entfebe� wir vn� f�r benfeibige� gar nieb^*nbsp;^0 wir aber febe� w�rben badman nn^ Sieifebbnbnbsp;barreiebete/w�rbe� wireb�eibfcbewenvnb grauwen ni^^nbsp;bieiben m^gen. ^arumb batwoiber^armberbige g�ii^^nbsp;Q5ott fiebnaeb vnferer febwaebeit geriebtet / vnb im^c�i^e^nbsp;Sibenbmol ^i� vnb ^ngt;t baben w^Hen/vnb aber beeb Wnbsp;innen �brifii�lt;ri�r!i(bef? Steifeb warbafftig�wnbsp;�berrei�x�.

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� I gt; A , .

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;berbeiiigen^�revfaitigfeit. �

^O�nnnbag? warifl/ba^ Sbriftu^ warbafftig vttfer^ 2eib^ �eifcb an fieb bat genomen/vnb ber 5)�enf(b/i^^nbsp;^^(berauf�$7�aria geboren/warbafftig ber reebtenbsp;(fu� iiWnbbieweii aueb wir feinec^Sietfebe^/nach beWnbsp;beimnt�tbeiibnfftig/vnb aifo barbureb ei� bing mit /mnbsp;ben �benn ber �ater ift in im/vnb er in vn^ ) �^er barffnbsp;f^cn/ er fep nur aifo einf?mit vn^/ ba^ er nufer Sreunb iJi^nbsp;�0 boeb fei� �at�riieber �eib in biefem e^aerameut noift^jJjJnbsp;lieb mit v��? �irtf? wirb? ^�en� in ^otte^ gebeimennbsp;werefertfoi manni(binaeb5gt;cenfebiieber �eitwei5bei^ 7^nbsp;tbeiienz noebben reinen beiifame� nerftanb Q5otte^nbsp;bureb nnuerfebampte freueie ^oimetfebung nerf eren /nbsp;frembbe^ottiofe gebi�bt bamit beftetigen.� �onbernnbsp;nn^ f�rgtfebrieben if�/foilen wir iefen/wa^ wir geiefen b^*�^nbsp;merefen/ nnb bara� nnf^ mit f�eifftm fe/tem ^iaubennbsp;�en� wen� wir fonfl febo� viei fagen / wie �priftinbsp;eher �ei6 warbalftig in nn�? feij/fo ift e� boeb eitei ^lt;^rbe� r*nbsp;65ottf?ie(ter��g/ e^ fev benn ba^ wir non /m iernen/

-ocr page 519-

f Partie� re�gt;e� foUcn.@o fprtc�f er n�ti/55 ^rin Skifc� ifi reepte ^pei^/ vn raetn ^(wt ^er rechte f ranrf/ Q�cr wemnbsp;S�rife^ /ffet/vnO wem ^lut trmcfet/tgt;er bletbr in wir/vnt i(amp;nbsp;W�w.2)arnw6ifl �lt;�rf'ein^wemel/�)a�? es? warf)afftig fleifepnbsp;Vnb ^iwt fep / Dieweil e� Der ^^rr feibf� an^Druduebnbsp;vnD wir feinen werten ^(enbeih ^er nu Da^iffet vnDtritVnbsp;rfet/Der ift in ff grille/ DnD ff bnf�n^ in fw� ^er Mn fagen/nbsp;Daf^ niebt �ir Untere waryeitfepOa Denen wnfie e^niebtnbsp;Wfein/Die Da faaen/ffbrifm^jrMfrv nicb^ warer �ett,nbsp;�erbafben fe i|t er in vn� Dureb fein Slrifeb / vnD wir in /wznbsp;dieweil Da^ Da^ wir finD/ wu /w in �ett tft. ^a� wir abernbsp;in /w �nD Dnreb Ms @acrawent/feine�? wifgeteiiten �eibf?nbsp;t^nD ^lut^/^eugeter fetber/i^a er fpri(pt/^ie weit fipet miepnbsp;ni(bt//r aber werDet wicb feben/ Denn Dieweti up (ebe/fo werlt;�nbsp;^et iraneb (eben/ Denn iebbin in weinew ��ater/vnD/r feiD innbsp;Uir/pn i (b in encb*^enn ff bri |tn^ wb(t e/Das man Diefe reDenbsp;^(fo Deri�eben f ^(te /(^rfe^ nur affo wif Dn^ eereiniget /nbsp;^r Dn^ fiebe vnDalte^ gnte�?��nne/ wa^ D�rffte er Die wei^ rnnbsp;jnaf? Der vereini^mg nffo rnterfcbeiDen^ 2(ber Da^ wif ffftri�nbsp;nnsJ in Diefew 0prneb an^eigen/ Da^ wie er Der �ottpeitnbsp;jjaeb nat�rfieb iw '��ater i|t/ alfo feien aneb wir (eibfieb in fmnbsp;w^nrebfeineSyienfebwerDun^z eDer (eibfiebe �ebnrt/rnD wi*nbsp;^Mmb fep er in vn^ Dnreb t�ie gebeiwni^ feiner �atrawenf.nbsp;Oaj? wir affafernen feffen / �er Jperr ff brif�n� enfer ^if*nbsp;�er/ri(bte eine eof Mmene eereinianng anzDaif wir in iwzenDnbsp;je iw ��atterz enD ^ngfeicb tw ��ater enbaneb in bnf? bleibe/nbsp;jawit wir wit Q5ott Dew ��ater wiDer e�u� werDen / Dieweilnbsp;per/mi^e nat�rfreb in en�?bfeibetzenD wir nat�rfieb in int/nbsp;Meber nat�rfieb naeb ber ewigen gebnrt iw quot;�ater (ft- �a�nbsp;2per ein fofebe nat�rfiebe eereinignng in en^fepz Menget ffb*nbsp;�JltUf?/ Da er fpriebtz ^er wein Slf^ifep Iffet / enD wein ^fntnbsp;eeincfet/Der bfeibt in wir/vnD ieb in iwlt; Jtewz Da er fpriebfznbsp;Jj�iemieb wein Q3ater gefanD pat / wefeber lebet / affe febe ieb

Dnreb Den Q3ater* ^nD werjnein fleifeb iffet/Der wirDt J*tieb feben Dnreb mieb- �o lebet er tin Dnreb �gt;en �29ater/Dar*nbsp;wb Wie ffbriftn^ lebet Dnreb ^^n ��^aterz affe werDen wir.nbsp;iii? Dnreb fein S(eifebgt; St^ni fpriebt ^ifarinS/ �ar*nbsp;jjwb WerDen wir leben / Dieweil ff brif�ns naeb Dem Slrifrb innbsp;55�enfebenzDie f�eifeb (tnD/wabnet/�a werDen wir aw^nbsp;JjPjn �juvfb in/ wie er Dnreb Den 23ater lebet� �c wir nu na*nbsp;Z^lieb naeb Dem fleifebbnreb in leben / naeb Dem wir Die artnbsp;�^wcfjfieifebe^beMwenbaben/ wie fpfteDenn niebtanebernbsp;t nat�r*

-ocr page 520-

4^4 W� r �(ten �crer ttatuvUc^ km �nf�/�gt;m '�aecr tn rt(amp;^ben/tgt;tewcilnbsp;tuvd)0eu2?atcr lebete

3^em/^a� nbsp;nbsp;t^ barttmb welltli er^clcn / bkwn�

d)c Xcfjcr vnuerfeb^nn^t Kegen/vn fagen/ f(^ jtvtfcb^^� �ater vnb km �en nur ein fkebc etntgkit cinc� guten wjt*nbsp;|en�/ft)te5WtfcbenQ50ttvn�gt; amp;en 5)�enfd)en/a(^ cb nurulleinnbsp;Durebkrt gehorfatn/ vnb niebt bureboiemittbeilungfetneamp;nbsp;ttat�riicbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)nD ^tut� tm �benbmal/ wir ein rttt0

w�rben mit bem ^on/vnb bureb kn ^on ein bing mtt bem 5�ater/ �oman boeb bie�eufatf� (eren foPbaf? wir b�t^nbsp;Dienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gefebeben/ f tnber �bttef? / vnb warblt;^*^

tgt;nb not�rlieb ein btng mit (m worben ftnb / burcb kn Der (eiblteb (nvn� (Mnb (eiblteb mitbUfJ^naeb bem �ebc�t(gt;*nbsp;tn'�^berein(get t|igt;

^ppnanue ft�retbt an �nw'tt�mlt; �rnacb mn^man fragen/wemjte naebgefolget b�jnbsp;ben/benn fo man (n btefem Cpffer/welebes �bj�nbsp;f�u�?/fonf� niemanb^ ben fel naebfolgett/ Pnbsp;m� (Jen wir fa atfo berl�e�en bnb alfo tbwn tv�



gbvi^n^gctban/vnb^ntbnn befobten bat ^pprfewue� �gt;cr ponjee�cxrrt *nbsp;abenbmat/ foes^anber^niebt einerbaebtrr W(if�lt;nbsp;2lber e� babe bafle�bige gefebrieben wer bti w�Ke/nbsp;foltb^tman bennotbWd/ba�^e�f�r vie*nbsp;(en jnren gefebrieben Werbernnbsp;^^2(^^ret/We(ebee^ gbvi(^��J feinen 3dngernnbsp;^^cbefe/ver(ore niebt bie vorige gefla(t / fonbern bie�^nbsp;t ur gemeine^ %rot� / ift bureb bo^ a�meebtige w��nbsp;gbnf�(/fl^tflt;b worbem Q^nb g(eieb wie man in bernbsp;Sbrif�i �ttr bie menfeb tebe natur fabe/ bie �kt(iwr^*�2nbsp;war verborgen / 2((fo (effet fieb ba� �ktiiebe wefen vnan^nbsp;fpreeblicber wei�inba^hebtbariiebc Sacrament/ bo^tttannbsp;la biefe^ Sacrament tbeurer vnb becb aebte/ vnb ^u ber tvAJ*nbsp;�eit/we((be (eibtieb in ben Sacramenten iff / einen reinennbsp;trit babe/bamit wir aueb be^ ^eiff e�? tei(ba|]^ig werben�nbsp;�reneu^ im f�nfften ^ueb wikt '�atentinum*nbsp;/^\2(^ffrtbf�rwarlofe/vnn�k2eut/bie a�e orbnungnbsp;'gJ^�O^te^ verachten / vnb fagen / �^a�nbsp;niebt Seiig/vnbvvn netvemgeboren werben/

-ocr page 521-

vom �dlt^cn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?s

c� tfer^englic^ �jin^ i|�/vnD Die verweeft(^c 7?a-^ur nic^t fan von ftcfgt; ieg// ^o Vem a(fo/ m�fie Varans au(^ fotgcn/Va^anct) Ver ^errvn^ mit fernem quot;lt;l�t nie^t habenbsp;cUdfct/c�? m�rbe auch ber^eteb/ ben mir fean�/ nicht fein bicnbsp;�emeinfchnfftfeine^^iut^/vnbba^ ^rotba^ mir brechennbsp;bie Q5emeinfchaift feinet 2eib^. ^Oenn ba^ ^iut f omet nurnbsp;nn^benSlbern/ an^bem fieifch vnb anbern giiebern bieamnbsp;Wienfchenfein/ meiche baje^emige mort be�'X^ater^marhaff*nbsp;tig an ftch genomen / vnb vn^ barnach mit feinem ^lut erib^nbsp;fet hat/^ie fein ^Cpoftei fagt/ 3n ^hriflo haben mir bie er(�*nbsp;fung bnreh fein �i^iut/onb Vergebung ber ^�nben- ^eii mirnbsp;aber feine gliebma/fen fdtt/ fowcri^^n wtratKi) burch fdnenbsp;Sreaturen generet / vnb er gibtfie vnf?/ben er (efft fdne @ortnbsp;auffgehen/vn If|�regnen/mte e^/m gefenet/(^r gibt vn5 auchnbsp;ben ^e(ch/,^n meichem er feinen eignen ieib georbnet hat/ baf?nbsp;Wir barburch wachfen vnb junemem '^erhaiben mennnbsp;bemeingefcheneften^ein / vnbgebrochnen^rot/i^otmfenbsp;Wort hinauf omet / fomirb e^ ein Sacrament be^ �eibe�nbsp;bnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sht�il�i/ barnon vnfer l^eib mechi� vnb ^unimpt

quot;^�Se fbnnen fie benn fagen / ba^ vnfer Sieifeh nicht m�* ge teiihaffcig merben ber gaben QSotte^/ melcher ban emig (e*nbsp;� beni/t/foe^bochgefpeifet mirbmifbem^eibvnb^iut Sh*nbsp;hftir

^^en aifefchfeuOt Ji�^veu^ auch 4- contra Valentin. pas^Sietfchfbnne nicht ganhvnbgar vermefen vnbverber-ben/biemeii e^ mit bem 2eib Shnj�i generet mirb. 333a� fa*nbsp;gen fie benn ba^ba^Sieifchgan^vnbgar vermefe/ vnbba^nbsp;tebtn nich*^mpfinbe/ba boch generet wirb burch be^ �er*nbsp;hn^eibvnb�^iuf,^

��T^b halb hernach / ^enn gieich wie ba^ ^rot weichet aufj ber lt;?rben f omet / nicht mehr fchtecht gemein ^rot nachnbsp;bem im (Sheiftu^ einen anberen namen gebenhat/fonbern e^nbsp;Jft ein ^aerament/metchef^ in zweien ft�cf e ftehet/einem 2r*nbsp;bifchen vnb einem jpitnhfchen/ Slifo auch vnfer�eib/nachnbsp;^em er be^ eacrament^ teiihlt;iig ifl worben/fo if� er nichtnbsp;Wehr vergengheh/ fonbern n�e gemiffe befhnbsp;*iung ber�iuff�rl�ehungt

2(rt pnbetjwet) b�cher / bieman0.2(mbrofto^u* fchreib/ bae^eineDeinitiandis tnyfterijs, ba^ anbernbsp;t 3- D�

-ocr page 522-

4�lt;� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;tt alten ^(�(f

De Sacramentis, m t^ettCttWir^ offettthC^ fgt;cfailt/ ^^rct im �eiUgc� ^ac^tmal niv^t nttf eine bc�Jcumnafcv/nbsp;f oiWcrnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;waver �e(b werbe im {jeili�en 7?ac^tma� au^

geteilt S�Zeine^ erae�i^n^/ Pn�^ biefelbtge ^�d^lein an^ ren fd^rifte� 2(mbrofii fafi e{)nii(^/wie beS im (e^tennbsp;lew bie �rieebifebw wert/ in epiufan �imeran/ nac^nbsp;brofiigebrau^ gemelb werben,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feftaber/fie fernen nicb^

eigentlich vem �mbrofio �er/ benn fie finb ^imlie^ vnorbent^ (ich gefcamp;rieben/fo ifi becamp; wel n erme�en/ bas fie fall ^n bntnbsp;feiten ^mbrefil finb gefd^rieben worben / bennergebenrffnbsp;be^ alten brauch^/ wie man bie lenigen tan ffe/ bi e erjl in |ret�nbsp;�lten tagen |icb 5nm ff amp;ri|�li(amp;en glanben beferen/?n bem Pnbsp;fagterancb nnr von zweien ^atramenten bie man in bernbsp;Streben bab�anffe vnbT�acbtmal/ bafelbfi liefet manalfo/nbsp;�n m^^tefi vieleicbt fpreeben/ ^iefagefin/ icbempfo!^nbsp;ten Selb ff amp;ri|ti/ fe^e ich �^och ein anber� e ^olan bof? m^nbsp;icb beweifem ^omit/ober wa^ f�r (krempel werbe icb einf�^nbsp;rett ^n beweren / bo^ ba^ ^rot ni chi wepr fep bo� ba^ monnbsp;flhee/ fonbernbas^/ bat^biedert ffhriflimitpch brmge*J^nbsp;�nb ba^ bie ^ort mechtigivfeien benn bie ^atnt/ ben bnjwnbsp;�otte^^ortwirbbie7?atnrfe(bflgeenbert/ wie wirfehwnbsp;an^l�oife / ber hatte ein S'^l�tlein in ber ^)anb/ baa^ ab�f �nbsp;�on fiebwarff/warb eine Schlange barant? / wibernmb / vjnbsp;er bie ochlang beim fchwanh erw�feht/ warbet^wiberet�nbsp;SH�tlwwie ^nnor. ^iephiflnMba^lt;�ber ^(hlangenb�5nbsp;bem S'��tlin bie T�atnr anf? �Prophiilfchen frafft gee�?^2nbsp;(|l worben. 9(lfo auch ffolfen feine reine ^Baffer innbsp;pten / halb warb es? in �lnt berwanblet/ ba^e^nienn��^nbsp;f�ttbte trinefett / ^a aber ber Prophet betet/wnrben onnbsp;^alfervom ^Intwibernmbrein/wie^nnor. ^Ifow^^�;nbsp;bie^�ttber 3frae( am roten S5�eer allenthalben befchforK�2nbsp;hittber (ich fnnbtenfte nicht f�r ben ^goptern/ f�rnbsp;ttl^t f�r bemSj�eer / ^ofe� h�^ bie �fnte anff/bat^nbsp;teilet fleh von einanber/ ba�? (� flnnb wie ^wo SjZanren / Wnbsp;fnnben bie 3�ben einen feinen trnef nen weg. Sllfo lanfnnbsp;ber Jorban wiber feine natur ^nr�ef. �ihefl bn h^^nbsp;bag? bribe bef? sy�eer^ bnb ^orbauf? natur geenbert wn^nbsp;�as?��olef litte groffenb�rfl in ber^�flen/ ^ofeg?v�Ktnbsp;ben Seifen mit einem 3'��tlein/ onb e^fprang^aflet^onnbsp;menge heranifer. j?)at ^i(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bie �nab gewirefrt wioer on

natur r �er Self? mufle Gaffer geben/ba er hoch frin�inlwhatte. �Of? �aflerS��arafhwaralfo bitnr

-ocr page 523-

at�ttnab 4^?

(g tticman�urwcfen futiD/ �feaber/ tgt;a ST�oifef?

gt;?igt;l��gt;aretrtft)(rffe/ war�) �)ur(^ Oie gnaO Oiebitrerfeifvep trieben/ivejcbe von T�Ueur Oarinnen tvanju ber ^eit Oe�? 'Pr�nbsp;Pbeteii ^(ifd/f�el einem Prppt^ren @on fein ^ei Je( ansbernbsp;��a^ili^aaud? tviber ben �emetm;nTanffOer^rtrnr/Oe^nnnbsp;ba^(^ifen pl�egeenic�e auffoenr2$Jlt;erfcbwimmem 3�nbsp;fummo/rtn oiefen f��ef en allen fe^en mir/ ba^ We �nabe Freffnbsp;tiger vnb ftercfer i|t/benn bte ^?aenh;.�nO bi^ fieber habennbsp;mir nur bie (f rempel ber �naben angeaogen/meicbe bie Pro*nbsp;Pfeten gefabt fabem @p nn t}cr 0e^i/ melefeniJie Slaen^nbsp;febenfpreeben/ bie^?ahiralfrperenbernBa�/lt;ma�? werbennbsp;Wir fagen m�ffen von �otte^ ^egenz ba bie wortrnfer^ er�nbsp;mfers vnb 0eligma(ber^ fdb|t f remiglicf wirefen ? �ennnbsp;ghrifti^ort machen ba^^um �attament/ baf^buMW/i�nbsp;3finnbe^ Propheten ^lie wort F�rrefftiggewefen/.ba^e�?nbsp;Sewer vom 59imel herab braeft� / warnmb f�lte benn Sfriftinbsp;^ortnicht fo mechtig fein/ bae^^rot vnbQS�ein imT�achhnbsp;mal verenbert werben Siefeft bn hoch von ber ^rfchvpffhngnbsp;^erganfen^elt ^rfagteef^/ba warb allee?, ^rhie^e^/banbsp;, minbatte�?ba.@onnghni�imortalle bing/bie vorhin nich^nbsp;maren/ an^ nichts gemacht hat / wie f^Uc er benn bie bingznbsp;fofchon etwlt;�felt;rt/nemlich/%rot vnb wein/nicht verwanb�nbsp;lenfhnneninbae?/ ba� (te nicht waren t 557itbiefer langennbsp;tr^elnng gibt Slmbroftn^ flerlich^nneriiehen/ba^ ba^ ^rofnbsp;nicht nur ein ^eichen ober bebentnngfev / fonbern bie T�atnrnbsp;be^ gemeinen ^rot^ werbe geenbert

,� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vpf'jft^mwe w {�er ein vn�

Prebigt vber ba^ vierhefenb S'apitel 57?atthei.

C (artet vne? nn auch bee? 591? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� 7? ffftirti .^'(ei�

bee? @anm anr�ren/ ia viel mehr ben ganzen ergreifen, �enn wenn wir begeren in bev vn^

�n haben/irtvne? nicht nur fein Xleib/fortbern fein tVibf�r* J^leget / nicht allein an^nr�ren / fonbern auch ^n elfen a(^nbsp;m/ba5 Wir fatt werben, �erhalben iaffet vne? ^ranefe a(�nbsp;*� mit herflichem glanb� ^n ghtirtv tretten/�en fc biefrifchnbsp;gefuiw worben ftnb/bie feinet ^'(eibe^ 0aum anger�rtnbsp;vaben / wie viel gef�nber vnb fleref er werben wir werben/ fonbsp;t 3 wir


-ocr page 524-

*9�

tbtr Df u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io vo^ �abe oe^^ ifft aber

t^r^Ofamp;em �iaubfOf�r ff^riftum aertfo/ otfbt otld� DfO xfib �fOK0 / fooDero viel mebr not ret��fm ^ff^fo Samp;rifiuntnbsp;fafffo/DoD otfbt auDfr� Dief; fteUfo / Denn wenn Do $amp;vtgt;nbsp;ftom Daf�r Dirfeamp;ff�.^fnoftM^ffboDft f^/Da�JD�ffincnbsp;�(ilimm(ni(^t(^�rcfitfi^efi d� /o Dccb Da/vnD ^�re� fn Dnrc^nbsp;Deo Coanadififo rfDfo.t�erbaibf� foi ja ifDerwao aicubfo/nbsp;W ^tDiffbfODoffrm ��acbtmai wt ffticm/ Da vnffrnbsp;g^rift�^ ftfbtbariic^ inom �f�fntofrtia war/ hin vntff*nbsp;ffbdDffv / fio^Wmali^t�/ vnD �otfDfrri(btft(iflt;t^^^nbsp;(�flt;D/ot�bf (f�/fnf^ffbri|i(/ vnD Dof? Der 5)7enfd;en �benf^nbsp;mab ^fOODtto� fibefl/ Do^DirDcr�PrierlfrDftigfibDor-*nbsp;retebt/foit D� nifbi me tn^/Dafi? Der Prie�er/fonDfrogbrifftt^nbsp;fdbft/Dicgt;9aoD 50 Dir ao^ftrctff ftf.

'� tfnSamp;�zquot; �**quot; �����lt;amp;� mieeflijtw �rnf�h(pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tiitgtn 2l6ensmfl(

aaef(^hu)fi/ mrt�ftfiij �orten.

tw� �nftWfiXaen ^luf �Rfi.� (TftZiflfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^naiji faffent ^ta� tag ttfort

W�t^Sem �ri^fti^Jflff

jciaMfmafm atW Der�jlffo ^artonbacbebinw^^ VIW �t�ffe tewefcamp;weree�npente^t mit �ncertn �S�^

IVSTINVS IN SECVNDA APOLOgt; gia proChriftianis�nbsp;z^^ef^rotDafi? toir im bfiilafo ��afbtmol cfRo/ dop

Der �^f io Deo wir triof�f o/ ift nicht g^meio � rot dop ^'^��fio/fooDfroaieich wiennjer ^)frr ghrifiusf SMiKnbsp;t^oreb �otte^ ^ort SKenfeb ifl worDc 0/00^50nbsp;fioD wir aoeb Degewif? / Da^ Die ^pcif? / weIcbf Dwr^ P�nbsp;�fbft DoDDaoeffaguog ^bei�gft t|l/mit wdebernbsp;gfoeret wcrDc o/gb*�i^^3rfu war f�c ifcb vnD ^{�t i|�*nbsp;r^ifrfoDif bfiitgett �oaogdiflfoio irco M�rbem/ Wdwlt;nbsp;inao (^oaogdia ocooft/ffprifin^ babe c� ineo aifo oberoo^'nbsp;W0vtet/ Of miicb / Da^ er Daf^ ^roe ge oomeo/ �fPoncrd/owj*nbsp;0ffagtbabe/�a�?fbut5o meinem geDfcbtoif^/Da^iPJ�;�quot;nbsp;�cib/Dt�glficbfoDfo^d(b gfOomfO/gfDaodftvoDnbsp;Da^i(�mdo^lot/ftf�

-ocr page 525-

AVGV^TINVS CONTRA FVL-gent. Don.

^�m^cric�tff^rW l^�)�^ci6v��gt;^(wt /ffcttgt;n�gt;rrtncfer/ wefctfVbof^SbcnD*nbsp;vnwiv�ia cmpfebet / 2((fo auc^ wcv�gt;tc Ijcitt^cnbsp;lt;a�fl�t)nwirharmpfc^rt/ Dfrfamp;ut �)af? ftn felbf� ^umnbsp;ricamp;t.'Ocnnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mt^erre ^ter empfteng auc^ ben ^ci�geti

Seiffennm SVr�|llt; / vnb ber Janbaer (gitwon empfteng �ii� �^auffg�^jf�r/ wef( aber bie 6bfc ^u6en ba�? ^bk ��tnbsp;ffamp;lt;nbhfamp; mt�?bra�(f)et �aben/fc ftnb (te a�(amp; bithc^ bar�bccnbsp;guftSckangangeih^dlfaw (f� bk knuffe g^rtft(4eUfamnbsp;auc^g^nfitSeib/ ba^^Q^efcotflaucb gut / banbevelnbsp;6rau(bet etheb^tt t|| ein gerneb be^ tobesJ 5nm tvb/nbsp;et (i�ben aber ein gerueb bes lebend �m (eben�nbsp;^(�^�frtnne fpw^t dMf�,

(^X^nn Wie 3nba�? weiebeinber ben eingetunef/ Q^ecrt biflen igt;avt:ci(^�tc/igt;(m Teufel ein Verberg berdter/nbsp;nid)t bat mit/ai� ob er eewas bbfe� empfangen / 2(!fonbsp;��cb wer be�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7?aebema(�nwirbig empfebet/maeba

' tttfbt oannit / ba^ es? b�� fep / weit e� bbo* (ft / ober bas? er nk , lt;bt^ empfangen babe/bicwei( ers? nkbt fruebibar�eb empfattnbsp;gen bar� ^em� bie (enigen batten niebts? be|te weniger auebnbsp;^e^ 2eib empfangen/MW^t^bem ber 9{po(ie('Paiinbsp;lu�fa^t/ werpnwirbig/ffetPttbtrine^et/ ber jffet pnbtriW'nbsp;et im f ciber bas? �eriebt�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^erifbt non eim gapttel �rattani/in wefebem er vnor^ benttit-b etUebe @pr�fbe^ugufiini jufamenfebet/nbsp;nnb anffs? ^aeptmaf bentet�

�b �vatiano finbet man etlf ebe ^pr�ebe aus? ben �Oebern Slugn�ini vnorbenttieb infamen gezogen/ a(^obnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;quot;fie alle nom T�acbtmat rebeten/wefebe me( gewte ergern�

�amit nnieberman wiffe wa� man baruon batten fo�e/wil (ebben einfekigen ^ngut ankiglt;^n/(nober bie a�e genomen/nbsp;Jnbaber erfltiebba^ganbegapitet Q5ratiani/ wiee^f�ebetnbsp;�m neb ber �eereten/erk�en/ba^ (ant a(fo*nbsp;: �3e erfie ^pattnng vnter ben ^nb^rernnbsp;Janbeii aus? ber parten rebe / ba ghritln^ fagte / �c k weinnbsp;neifcb niebt effen/on mein btnt niebt trinefen werbet/fo pa�tnbsp;k ba� ewige M ni(bt-2(6er fteberflnnbens? niebt/vn fpraeb^nbsp;(��tereinanber/Sa^ iff ein ^rte vebe/wer ean fie bdreevn (tcnbsp;t 4 Wieb^tf

-ocr page 526-

SOO /

nucf)crt vott �)�/ lgt;a�?er bn fcinc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3��tg^r alkiu 6(if bm�

^�iefclbt^en bie bcvftnUtben/vntXiVweifeter/vnbfpncb^/ ^0cr �a|� inad?t Ubcnbl^/ ifl nichts n�^/bicnbsp;wort Die id? 5u'euch gereDet bab/fitt^^^eiflDnD^eben� �0nbsp;,r^ �eifiiicb 6^ibt veritanDe� / fofwDfte �eiflpuD �fbeif*nbsp;�0 aber fl^ifebiicb �abt veri�anDe�/ fo finDfie Dpebnbsp;i�eiilvnDSebett / QBcv ge allein fleifeblicb DnDnifbtnbsp;�eifilid? Derftebei / Dem finD ftc nidbt ^eift vnD 2eben / iva^nbsp;lt;(bgt; ^ereDct amp;ab verfielet ^eiftlie^� 3v werDet iiicbt Dennbsp;amp;ib eflen Den/r febef/vnD Das? �gt;lue irinefen/Daf? Die/fo micamp;nbsp;t�DCen/Deraieffcn tverDem ^in �aerament Jab icb lt;�(b fl�*nbsp;gefeftet/ fo ir�? ^eiftlicb verfielet/�abifv Das? �eben / 2(beenbsp;Do^eifd? i|iniebi ��b* 2VieDerfiunDen ftee�?aberf fitnbsp;fiunDeneinfokb Plt;(b / wie man e�J auff Der gleifcbbonrfnbsp;vDeranDer^mo finDet �a^ wnfie Vttbfaaf/�arannbsp;ergert ireneb/ Da^itbgffagtbab/ J^gebeenebmeinf�eifcbnbsp;jacf�en/DnDmeirt ��Slut trihefen / ��ie Denn/ wennnbsp;5^enfeben �on werDet (eben binanff faren/ Da er vorbl�nbsp;war? �^a^iftbaf^? ^)ieerf(ereterinenDa^/Daranpeft(bf��*nbsp;gerten/ fte meineten er m�rDe feinen �eib vnter ge an?Jtei(en4nbsp;craberfagt/ l^vwerDe mit ganzem �eib gen ^imel fare��nbsp;��etmwerDetirfeben/ Da^erfeinen�eib/ niebt wie irmei*nbsp;net / wirD an^teilen / vnD merefen /. DOf? fein gnaD fieb ttieblt;nbsp;leffet auffefien� 3ifi� / ber (fiK 5^ i� Drob^t bi�? an Vttnbsp;^elt enDe / aber feine warbeit i� aueb bi^ M Dnf?gt;

Der geib in welcbftttgbi�i߫^lt;tufFer�attDett / m�^ an einem ort fein/ftin warbeit aber ctf�llet altertnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i� Daf?

gapitel/ wie c� �ratianuf^ fe�et-

aber au^ vielen �pr�cben Slngn�ini wnnbe** barlicb infamen ge�ieft/ Deren etliebe vom ��acbtmal �n*nbsp;mal^ �nD gereDt worDen/nbsp;nbsp;nbsp;ift abev Daran gelegen/

man febe / warnen an einem ort voO^^mlieb vnD f�memnw gebanDelt werDe/vnD wo einer frembDen faeb mit wenig wornbsp;ten vngefebv gfbaebt werDegt; ^0 wir aber feben werDennbsp;nbsp;/

vnbau� wa^ vrfaeb biefe �pr�cb vom �litgu�ino WorDen/wirD ieDerman fierlieb fp�ren / Das fie Der gentnnennbsp;2ere von gegenwertigfeit De^ 2eib�^ ffbi�i�i Iw W hT/ttnbsp;niebt ^nwiber finDgt; S�an bette aneb gute vrfaeb vber oer��nbsp;vn�ei^^uflagen/Dieb^b^^bie2eute geleret*/ bnbbtefevnnbsp;cntliebe Difputatione^ vomT�acbtmal be^^)errertbinbftRnbsp;gela�en baben/vn aber geb nie vnter�anbf vor w wf n w lt;nbsp;febten 5eugtti�en ben �cfer ^uuerwarnf/ober �e ^�wibtn

-ocr page 527-

Sof.

/Q5ratian w� ^ab f�r ficb feibf� M �^f��cf Ut� �Uc egt;pr�(b tgt;nlgt; vcpwwttg ^wfawc� getrwgew/ tvd(^e fa*nbsp;�Ufb von wcnigticb beging angcnomcn (twbtvoitcn/weti eienbsp;^cblt me �gt;�rnafb �cttacbt^t �ateew/ba� man cm tur^e fumnbsp;mabcr�an^n �crc vnb aller ^trfbworbnwna ^atz-�enunbsp;man fanb fonf� nirgenb� ein feiere fc^ee^ei^ni� tgt;et aUe� 0v*nbsp;neben / bnb fahnngenz bnb bewerte beeb feberman 5w wifictinbsp;wo� ^ie alte (t^rifilic^edemem^eleeet vnbbefcblei�enbabe.nbsp;��a nu biefer ante 50�anaUe�bUOTtai�6auffraffa/baternbsp;offt bnacrctmf bing bwreb cmanber gemcngeCz wtemanatinbsp;Wefem gap.feeJ�W� �cnn crfllicb bat er aenomen aw� becnbsp;�u�leg wng Slngunm� bber ben 54gt; Vf^lm/^afelhfi fleben bielt;nbsp;fe wort / �ie erfle fpa�tnng enter ben ^uh�rern ^briftt/ entlt;nbsp;fielet an�ber bnrten rebe / ba ffbrtftw� jaget / ^o fr niebcnbsp;mein Stcifdgt; effet/ ete, fowerbet ^r ba�^ebentneucbnicbCnbsp;ftaben 4ie aber eer/innben� n lebt/vnb fagt en vntereinanberz

�a� f tn barte rebe / etc enb (te wiebln von iw/ba� er enb tie ^WbffaUetn btUben- 2((fo ete( bat er genomen aw� obge*nbsp;melter an�(egnngbe�?4*�gt;faim� t0a� weiter folget bi�atinbsp;ben leisten fpene^ / bat er ^wm teil aw� ber au�legwng ^wgw*nbsp;flirtieber ben ps.Pfalm� gumteilaw�bem^ommentarionbsp;� t)ber ba� eap� ^oanni� gejogen/bafelbf� rebet 2(wgw|�in��nbsp;tgt;on ber frwebt be� ^acrawent�/ ober eon ber �eiftliebetfnbsp;nicffungfeb�wol/welcb^wirberbli�b O^rn in feinem worenbsp;annemen. Slber ba�iftberewiferlicbenS^anbweationnicb�nbsp;lt;ntgcgett/�entt man fot niebt allein wi�en/ was biefe�


-ocr page 528-

$02 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;���5t��6�gt;cr4Ult;n leerer

Vrtb Sacrament evoflewpfa^cm

i� ffOicfc @ac^ an / �gt;enn (� i�. genome� au^ Oem Somentarto ober Oa^ 7. 3oJ�nni^/nbsp;kx initio tricefimi tradatus , ^4 VOI� T�acbtmal 9��^ V�1�nbsp;gonncbcgeJanbeUwtrb/bennalfofpdebt ^iuguinnw^^^*nbsp;felbfl/ Solgc in Oem ^eiligen ^nangelio / oauon leb cmer �icnnbsp;bi^^er gefagee ^abe/weiter Oiefe Seetion/ �orien be^nbsp;ten preoigt niepi attetn Oie J�nger /fonOerr� auebnbsp;fe J�Oen / e� biJrete� Oie ^arbeit felb� reOen niebtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oi^

warbaffdgen/fonOern aueb Oie ��gner / geinOe vnO SrennO^ hhreten Oie Siebe reOen/ bOfeono gute horten Oie g�re �oi*nbsp;te^ reOen / �em aber Oie 'preOigt w�rOe n�bfein /wuflenbsp;wob '�arumb wollen wir alfo oarauffmerefen/ al�J wennnbsp;Oernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felbf� reOet / onO laft vn^ niebt fagen / O wie ff*

(ig finO Oie/Oie ght* nnt /ren ongen gefeben baben/Oemj otel Oie in gefeben / babe� in aueb bf fff � eren^igem ^tf *nbsp;aber onter on^ amp;aben i� niebt gefeben / onO gleuben Ooeb^nbsp;Oenn Oie tbenre beilfame Sere/ Oie nn� feinem 5gt;?nn0 ifl gatPnbsp;gen / i� on^^u gut gefebrieben/ vn^ erhalten worOen/vn^nbsp;wirO fte gepreOigt / onO wirO vnfern naeb^omen gepreOig^nbsp;werOen bi�? an Oer ^eltenOe/ �Dernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift Oroben / a^�f

Oie warbeit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iflaueb bep on^gt;�enn Oe^^)i�^* *

Sfib/ in welchem er aufferflanOen / m�^ an einem off fein/fein warbeit aber erf�llet alle^gt; lt;^o laflWon^nu Oertnbsp;�O�XT� b�ren/onO Oaf^ non feinem wort reO^/waf? er ottjnbsp;eingeben wirO/ etc Jn etlieben K�chern tfi getrneft/ 5)ifnbsp;Oie ^arbeit/Oernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fnn Oe^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Selb/

Slber Oie feierten fonnen wol merefen Oaf? e�J onreebt i�^

Q5iHatiattU�? ifi wol Oarinnen lobend werO/Oa^J er fo ftg onO onbefrb weret gewefen / auf^ fo viel Serern ein foW �nbsp;hauffen �vr�eben ^ufamen^ulefen/ Oiewetl aber Oiefe^10*nbsp;(benOe^^Xenfeben gewiflen angeben/foifte^gefebrlifvf^nbsp;�emfolcbenau�^ugglauben^ngebem ^�ennojftwerOeaPj*nbsp;�pr�ebvon/m vnuolfomengefei^et/ aueb oflt mit gfi^^Jnbsp;�acb feinem guto�nefen bi� vnO bff gelencfet-reimet ficb nicht alle^ allenthalben bin/Oa^ ^uuor ov�ff^^nbsp;anOerer vmbfienO halben gefagt i� / Oae^fibet man ongennbsp;fdheinli^a� Oiefen Spr�chen Singn�init

^�^nn gewi^ i� e�/ Oof^ Slugn�inn^ malf^mit feinem wort geOenefet / i^ffogfnion follenbsp;�um b^vf n/tvelcber im preOigampt reOec �enn er

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

-ocr page 529-

^iget tiwamp;t f��t6at(tcamp;� fo retort 2(�a�^ Oavort �er �t(amp;tbarlic^ettbevn?o�unaffamp;r(fri/wicnbsp;fonf� �gt;cr fe (cret / dcf?amp;ctt vtib ge^^ret wirb / vnb fagt/ �amp;rt*nbsp;tefci) ntfb^ Wtbadicb bepvn^^/ tjcnnauff �^icfe wetfenbsp;wonct er |i^un�gt;er f�et^ im ^imeb �a amp;brc|� Ou fdn w�rt*nbsp;lei� vom �Mfbtmal / fonbertt alkin bc� ber ftebbavliebetinbsp;bevwonung rebet en fan man ja mit nichten anfpsnbsp;5? T�acbtmal Riehen, ober iemanb^ burcb�nbsp;b�cfen Spruch Singufiini fitP berebe �efFet/Slugwf�inn^ mei*nbsp;ne/ ghrMH�eibnbsp;nbsp;nbsp;nicht im ��achtma�/ber hanbeit / meineft

�ra�ten�/ in fc einer hohen ernftiiehen fachfehr leichtfertig* lt;ich*3ch w^lte mich f�rwar bnreh biefe mnthmaffnng ungernnbsp;laffenbewegen/ einneweSpaltung inberXirchen guerre*nbsp;gen/bieganherebe 2(�gnitiniiilbbnber �chtbarlichen bep*nbsp;tbonnng/fo fan man /aeine^eil oberRo nicht anber^uerfle*nbsp;!gt;cn / benn bauen er in gemein rebet 2We� waf? gerebt wirb/nbsp;bl eigentlich uerftanben werben uenbem/ bauen e^ gerebtnbsp;Wirb/iSe nu bem hie auch alfe/if�gewif?/ba� biff^eugnif? bcnbsp;�len nicht uberh�fff/bie ffhi^iili ware gegenwertigfeit in fein�nbsp;��achtmai leugnem

35hmei^ welbad hin bnbwibertnben alten^criben* , ten ^pr�ch gefuttbenwerbenz bieSIrgbencfigenfpihfinbi*nbsp;gen�eutenvieUufchaffengeben. �enn manrebetnichtall^nbsp;Wegen gar bgitlich nen biefem ��ef / ba man f�rnemlich bettnbsp;anbern fachen^u lerenperhnt- SIber muthmaftungpnbgut*nbsp;b�nef en machend hie nicht nnf?/ man mu�? gewifie unb flarenbsp;�eugnif?hnbert/ fel man ber alten Kirchen gr�nblichemei*nbsp;�lUttj lernen* ^enn man nu in iXeligien^ fachen nach muth*nbsp;JnafFuttgen urteilen wil/ fe wirb a�e^uber (in hauffen fallen*nbsp;�afi? fage ich barumb/bamit ber tiefer betrachte/bo^ hieSln*nbsp;gu�inuf? uen eim anbem rebet/unb bie lenige weit irren/ bienbsp;lei^tfertiglich auff^ ^achtmal Riehen / barumb felftchnbsp;tiiemanb^ba^Sapitel Q5ratianila(ren irremachen*

- 3Sh amp;i^ bie fache nicht weitleufftig bifputieren w�H�/ Jber iemanb ^u uerbruf? eber nachfeil reben/ allein ben fpruchnbsp;?luguftini/ uenwelchem ich efff gefragt bin werben / hlt;j5nbsp;^lt;h whllen erfleren* ^�?fe( auch bae? niemanb f�rungut ailt;*nbsp;tiemen/ ba^ichgefagt/ man finite in btefer wichti�e^lt;ith/nbsp;nicht urteiien nach ben unuelf erneuen gef��mmelten^pr�^nbsp;Jhen/ bie hinunb wiber angelegen werben/fenbern man fei*

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�*�*�'^^*'0***�

�fehen/we un warumb ein icbef? gei Wheit mit ernft meintt/wirb mit !

nben*'gerbte tpurechtgebrznbsp;�tnt|

-ocr page 530-

504 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber aftcnfSerer

�ennfa matt C� f�r d� arofTcffamp;attamp;ad^trt/fa Kmatt�gt;^lt;rt QVeUhe^� Q5er�amp;tcttttartgt; emem ft�rf vn nac^ Oem gartnbsp;^ettgcfc^/0a^v�amp;ei(felUtzi|iwarhc^*vtdmc^v ven note�/nbsp;�ja^mattttt fpaltimgctt Cer jXchgtPttganfgt;c volfomcne^ett*nbsp;gnt�^ j?abe.

^0 tvirC mfeb aucamp; tncmattC Ca^ vberrcCen / Ca� Slug� ftinu^ j alfa att chi binCe/Ca� er ttirnbsp;genCfJattCer^wafcirt f�ime/f�rttcmlKb Ciewett in Cer gan^^nbsp;j^eiltgett @cbrtflt nie alfavcnim ift gereCet warCen� .^eittnbsp;AttCere b�tvetfwng�at man / Ca� gfrifln^ alfo In ein ort em*nbsp;�efeb(offe�fe9/Cennmettfebli(bemut6maf)'nngvnC getieb^nbsp;333a aber Co^ Cen alten �erern wer genug gewefen / Wer Cieffnbsp;fpaltuttgcan Cergegenwerttgfeitnie�erf�r famen* �Deimnbsp;cs? bat fie Cas au^ angereimt geC�nef et / Cacbnbsp;nbsp;nbsp;�U�

ire eigen cernunfft Cer nbsp;nbsp;�ebriflt m�ffen Weieben� fagj

aueb '^ugttftittu� feibfl / Ce^ menfcben ^an / wiewal er auff (^rCen wanCett/fev Cacb au^ (rafft Cer Vereinigung im^im^�nbsp;gewefen/vnCpttC Caffeine wart / '^er einige gb^if�u^ mnbsp;Co^ ^�art / @eel vnC gieifcb/Cereinige ffbriftu^ iftnbsp;vnCCe�?5�^enf(bett@att/ aUwegen Q5atte^ �an van ewii*nbsp;feit/aberCe^$y�enfcbett 0art angefangen ^u feitt ^ugewipnbsp;fer^eit /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;waraucb Werdnigt ffbriftu^ auf? frafftj�f* �

vn^ertren�ieben vereinigungbeiCer naturen / Craben im mei C^umal/Ca er auffcfrCen reCet/vnC gieieb^vie Ces? mtt^nbsp;fcben �an ii^^imel war / alfa war and) �atte� 0an angnbsp;^rCen / Cer Qsan battes?, war in Cem angenamen fleifcb mmnbsp;^rCen/vnC Ces? menfebrn � an war in Cer vereinigten perff^^

fev nu Cer 2efer Ce(fettgewts?/Ca� ^uguf�inua niebtvam beiligen �?afbtmal reCe/ CarumbCienees?nbsp;niebt/ wilaber iemanC�?Ciefen �pruebfm /a ntebtnbsp;(affen / Cer wifte/ Ca^e^Cacb Cen anCern Men^eugmfje��nbsp;^ilarif/^vriUi/vnC anCcrer/ Cie au^triJef lieb fagen/^��Lnbsp;i^tib fi�i) im T�aebtmal ^ugegen / viel ^ufebwacb iftgt;nbsp;aufb fein vrfacb ftnCen / war umb wir Caruan vn^ (nbsp;treiben laffen.^^ mag wal ein anCere meinung m�fftg^vnbsp;ten in frer vernunfft beffer lauten^^f�memlicb wen fte f anbsp;(icb mit ftttnreieben beweifungen gefebm�rfet wirC*nbsp;wire C� �bcv geben ^ur ^eit Cer anfeebtung / Ca ca^nbsp;geengftigt wirC/vnC vrfacb wiffen wit / warumb Cu van^^gt;.nbsp;gemeitt� Sere ff briftlicber verfamlung fcicfinbsp;Cenn werCen Cir Ciefe wart/�a^ift meinSeib/eitel 4jan

-ocr page 531-

sos tiWr� �e(n afltrecfe�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;arftgt;lt;�)a f diwm

reftcn/�)a^Oert@hf^ ^aUr ^drf)er @^ri(Tt vnD t^�r/^nyir^ c^ fic^ bc^cfffc�/ bawtt bcw�fc/ wan ^b� bicnbsp;mtMjen �crfHbctt^nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

' ^wriatt^y�ctifcbl��^cti hf�igcrt ^lt;ba�c^lt;tt m�^r fiangert, Wtt/be�tt a�^cttc^wew/^�nbdt gar vtigcfrfxirfftdy beurt:nbsp;wct� wirIcicbHifb biefetb� 5y?��fcb(lt;flgt;f� �ci^^cit / bi�;nbsp;C�^ttc^ wott^wib�rz wie gres? ftc aueb^^ f(bo�lf/ iur 5c�t bec-ftutWwi�^^ba^iu fdter tw�t)crf(btpinbcrlt;iu biefemjwcifpaU/nbsp;^l�nwmliff weuber grefle ^crr�hwug m bers�iff�mnbsp;�O bern ganl^t�^^�mtfweuiXeieb i^tiriebie� wirb, lieber wernbsp;fr(t emfbRbi^wliebeergerrtt� tJ^ufiarevub gewiffe^eug*nbsp;ber ^e�iigen ^e�riffe �uff fteb'lobeu^ 3# behuu� mit bernbsp;ftlteiV^^ifM�^�U gemein/�f;rifib�eiyev im^). Nachtmal/nbsp;Wie �ettc^? wert ^euger/gegenwertig^eun ie� fan uie�t er*nbsp;��nneu/ bar man buter bem wm�eip uur ein ^eiebeu be^ ab*nbsp;�gt;lt;fntbeu�*etb�?ber|h^^e. �u� wiewei biegcfcbrifft et*nbsp;�M^irt bub wiber aifiSreb�t/ ba�^ ma� bt�weiieu bie feurertnbsp;btautbf� mu^/fo iftesSfbeeb bfelt; aube�^/fefie beu bergaug*nbsp;hiti aefebifb^eu rebet i^beun fi) Q5btte^ bb�miug ober eiufai^*nbsp;Mng befi^ebeu/bubbou @)ett�t? wefeu bub wilteu geierecnbsp;� ��rb/e^bTiebr^eiet Was? buter benS^eufib^n gebaubelt weenbsp;beu/ ba^ man gefe^ b�b ge^�ret lat / m�fi�u wir bas? ieui*nbsp;lefobrtger�wnt�utet/burw frtgii^e Sigureuerfiereu/@cinbsp;�ir aber ouebaife invette�� gebetten/ bubeu Sirtitfien bewnbsp;wt�efjjtbefcu b^b widen baubicttwditeuzw�rben wir bicnbsp;gnube^�ilige �ebtiffietrngewis? maebi^n/buban bufer �e*nbsp;lOiteif ewtgtieb jJiveil�ciett m�ff�n. /�arumb wenn einnbsp;^prucbber^eiligen^cbrifftatt^brufflicb auberu ^euguif*nbsp;ftn l^ettf�mieb�^/bbcr ben ^rtirfeinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifidebs? giaubene?/

�ii�bibef fefiftarttgt;cufe(big^c� auff^ f�diebfie ber beiitgem ^cbrifffeg��w�?belt;fieben/�eabereitt �prueb niwt^Qt*nbsp;W�^wertzfehbern mtr allein 55lenf(blicber ^ei^blt;^lf ^nivi*nbsp;t�r/mu^bn�? dettes? wert mebr gelten/beun SHenfeblitbcnbsp;bwnunOt/fenfi W�rbe ade^ bugewi^ werbe�/wie benn ber*nbsp;Seiten etliche lifiige^bpflFburcb fekbe beimlicbe beutung/bicnbsp;�OttUenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ebr in menfiblicbe ^ei�?beit habe berwan

heit/bnb aufb gemeinet/ bie ffb^ifien fein grebe bugefibirftc ftitt/bo� (tefebrtgercimtbing gleubt/bn nicht merrff/ba^ estnbsp;^�c4 berb�tgne reb�feiw.3cb f�nte wel biel felcber krempel er*nbsp;^ft�/we ficb bie fibw�d^ bgron uicbf fei^f �cb ergertf.Ju e�nbsp;TO^eit^bobenoiKb ceticbegemeinet/mauf�nne weletwastnbsp;gehn*

-ocr page 532-

^�����^ 6������

S^Sf^ro^mz iwm gebet @eWz� fl/b0�d^�eteett/�gt;a�? verlac^et�^

S�HiSAJ���J^??^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jenftjfrti^/oi)er W gt;�lt;��gt;

(ttmemcn/SIHein mwfc^Kcfia�3t^er���ff�^-amp;OM k�^^� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i(i � mit tttt^ti^

Sflr� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5��quot;�quot;- �^��'� ��'� �n^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;������

mnS�V^X�*quot;^- ���tgt;lt;6f pc^ dB 0regt;f}Kit 4�i(lt;b� gSS'��^^^^^nbsp;j-feSKquot;�^^^

feil �tertcBzvnb �wtt�wm nitbffiir acwtfferbrtlttnzfw**

��t^ShC^�^ *'^'?quot; *�quot; mUflrtgtnWoKbt^f* ^�'��Monnttbfz�a�fBber

�rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w�flen in �tonbens fai^ fluib

**�**^ �ofteif t�m fdge, �d icb nu Mfet�fi StgftfWttgzpberdbrt- bu nett eeg ^liae^tmat� himnbsp;�22.0^*'^'�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'( lauten/narumb feftt flt;b ��� d�

6�hg�nt fonbcrticb dn fefebe Sere/bie fa, Sbb^^^ge^� nTtflctzjwjfbe fnnSS�riiftbznnt l� it'd teti^

;� �

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

-ocr page 533-

s^r aber et�tcgen aucb v�l anbere epr�cbe vett fffir^nbsp;jiomrerMtgetteOjnffit/ �^a^icb gen^Hcb M'�rftaUr/evnbsp;fcntic war�afftiajicb im �c�tge 2l6cnoma( gc^wwertia fethtnbsp;^fntjwarumb feite ero�btbafeln/ea a^efftiadc^wir^nbsp;gett TCttftnbia bie 0aerame�t emgefe^et/ ba� g^ett bernbsp;gt;gt;�e�f(bet�jeri^ett�)�r(b (te bewege/ vn�)rechtencrnfincbet�nbsp;glauben tn (nen an^�nbG'Denn e� ftnb nicbt n�f ^et eben/barnbsp;be^ man S^vifun vnb Reiben / wie am langen S^emifebennbsp;fkiigt; bie ^X�mer bnb �rieeben / 3tem bie ^^�neb^ erben/a�nbsp;einef? /eben tracbt/ver einanbev fan erfennen. feenbern es?nbsp;i�^oc^ nen �wtat/tfa� man tvif�/t^ub bie Strebe trewlieb vnnbsp;terweife/war^n bae �c�ig T�aebtntal fep eingefe^et/vnb wa�nbsp;jnan bafncb�feile* 2lnbere55�enf�bli(be lefen gebanefen nemnbsp;teib :g$ri(ii/ maeben viel mebr rb^Ivfe amp;�rc/ vnb bienennbsp;^um glauben vnb �etfe^ furebt gar niebi^�

2(ber Rieben wil ieb^^ laffen bleiben / vnb niebf weiter bi* fputiren/ ba^^ab iebaberbevbemjeugni^au�fSlugul�inanbsp;fagen m�flTen / bamit man augenfebeinliebnbsp;berfelbige 0pru(b bieber gan^ vnb gar

�iebt geb�re,

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; Corde creditur ad iufti'tiam,ore fit Confe�xo

adfalutem.

^(n ,gfttamp;�r(cflf wt�cr �cii nc�)cn 6ep�gt;em �acramentnbsp;ie�2eifgt;gtinb^lut�Vttf(tg

3lt;gt;batt� ^ugen� �Pemer

-ocr page 534-

�anni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fat�mtt �er S,emetnlt;

S�vil�i ^re�?(aw/w�ntgt;fc^rt

Pvm. !֫ �a�gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^urf^ g^�fluW�

�Oc�gelcrtcr J^cr r Sorter / ilt;� fottOcr�trtgt;�/ Wefr 5rttnbsp;reiScttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Den� �gt;a� wir gerne

att^ett w�ttDfe^en/Da�f 6lt;v cmvamp; Hen Der ^erriighft ^otu� ^nncwe Duw 9 Pnbsp;rifinm/rntt aller befeDeiDen^ett vnDnbsp;�gfert/welcjewirancbvnfern SnhDenfeD�lDigftttf/H^J^Lnbsp;necf^Dnf^aeflarteewirD/ wennr Dae? ifnangeho�nbsp;reebtfe�ane� bleibe/Senn tva^ foie ieD viel Wrei6e�/l^21wgt;Snbsp;�oeeor55�aioban��?/Der vnfer wnnD vnD vnfernbsp;an encb fein fol/wiDernmb J� euch reifete Serb baKnbsp;felbige �err Soetor/icb weite eneb nur mit einem ober jwej*nbsp;lt;� werten an^eigen/ wae^ieb mie� D�nefen liefie/Daamp; m�quot;nbsp;antwerten folte/� Den newen 5rt^nmen/ Die �ebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Das? �aeramertt Def? Seib^ vnD^lnt^ g^rijli erh�ben* � tien ean man niebt fgt;a^^ rt�eb gewiffer antworten / Den�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

mit Dem fcblccbten ^ert vnD werte� / in Der ^�brif�/. �)ie ^eifter vnD anrtebter foleb^3viamp;�mb;^/erberm(tWCnbsp;reiffenvnD^�^errem l^nD wiewoliebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vo^ �o�^

6eD�rffet//eDofb/ Dieweil ieb gebeten bin/ fe Wil iep / W� fern wenigem/ eneb vnD anDern aernc Dienern


-ocr page 535-

vom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;so?

/ Da e� alfe vernomen vnD verflanDen werDe�

2(ber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ege^ mc^t ^ie/rgenD^ einen trawmau^oDer

ein a(eifDnt�?gt;'^nD Dietveil Drev (^uangdiften/Da^ii T^aulu�/ von Diefeintamp;nngefcamp;rieb^ Jaben/fo Dai6 DocDirfeiner/ane�nbsp;nic^t mit einem tvort ange^eiget/Dae Da� tv�rthn ( 3ft) foltcnbsp;fo viel fein/al�/ 'Oa� i|l mein t^eib/ Da^ ifi / es bcDeutetnbsp;mein �eibz/a pe fagen oftentlic^ anDer^/Wie Kl? balD Wil aiPnbsp;feigem

^Jeweil aber gw�iglin� n Jet / Da^ e� nie^i al�balD follt; gen wil/ wenn iej fprecjel/ '^a� w�rtiin(3fl) Jeijfet fonfi annbsp;cim anDern wort fo viel/al�/ '^eDentet/Darumb m�jfe e� Jwnbsp;aucjalfo ftejen/fonft w�rbe e� vberal/alfo genomen vnDver*nbsp;flanben werbenz^l� wenn icb fpreebe/'Petrii� ifi ein meifcj/nbsp;ba� i�/ er bebeutet ein menfejen/^nb fi Jet nu bas iicebf�r*nbsp;Janben beweifen ba� e� Jie an biefem ort aiicj fo vielnbsp;Jciffen fok 10 Jat er niejt� anber� ba� er auffbringen m�cjtcnbsp;(welej� er im boejjtartf gnugtrewmen le/ft) Denn biefen fpr^�nbsp;uej im 3oJaniiegt; t)a� ifi Uitrn�f^- 2(11 Jiem�iten wirnbsp;lacjen be� groffen '^Jeologenmitftinemgarlitabt @o ligen Hoc� Eftnbsp;nn barniber Diefe ^weo wortlein/�a� vnbjf�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuccubuc-

2B^r fi Jet nicjt ba�^briftii�/ bafclb� im 3b Janne ver^ runt* ' D�mmetonb (iraffet Den neifrjliejen verftanb feiner 3�ngcr/

(n Dem/Da� er SftifeJ vnD Q^eift gegen einanber Jelt/vnb rcDe ^tcjfcb/ nu Jie nicJA)Ottfeinem fleifeJ/vnD von feinem � Inte wienbsp;uor/fonbern vom (leifeje vn vom geiftet^ie Den Die^^ejrifftnbsp;an allen orten Da�fleifeJ verDammet vnD verwlrffrz Den �cifinbsp;aber lobet (le vnD nimpt in an� 3u^iten Jeif� bie^cbrifft Da�nbsp;SleifeJ / ben biiebi�aben/ l^nD^faio� fpriebt/ alie� �eifrJiflnbsp;^)ew/ 23nD'@* �paulfagtiun^Xtern/fleifeJliebgefmnet^'�quot;�*^nbsp;fein/ift Dec ^ob/ vnD geiftlicb gefinnet fein zift leben vnb frie^nbsp;De/ �enn fieifcjliej gefinnet fein 10/ift fine feinbfejafftwknbsp;Der Q5otf/fintemal e� Dem gefeite Q)otte� nicjt vnDert Jan 10/nbsp;Denne�vermag�aucJ ni(^t/if�abcrflcifc^li(^fmt^/ m�gennbsp;Q5ott nicjt gefallen�

^3bernmbaber/ fagefe1)efru�^u

wo Jtn follen wir ge Jent Du Ja0 Wort be� ewige� Sebert�/ vttD Wir Jaben gegleubt vnD erfanD / Da� Du bi0 g Jgt;nbsp;rt0u� Der ^on De� lebenbigen^otte߻ �enn g�Jri�ii� fagtnbsp;tiifjt alba/S'��ein 0eiffj i0 fein n�j/fott0 maeJet er ficjfeibfinbsp;^u einem R�gner / ��enrr Jatte vor Jin ^ii Den 3�ben gefogt/nbsp;Dg�l^rot Da� icj geben werDe/t0 mein 0eifcj/-tpfl(j3 i(bnbsp;ben werDe f�r ba� leb^Der weit � t(0ti nu fagen Da� bi� fein

� 3 n��

-ocr page 536-

sjo S^cCenttu'�

��ri fev/^auen�)0eamp; �^er^eft �gt;a^�e6vt) femer Ot^rr//��M^ (eben ber^e(tn(((X�?/bte^�iwr tobt verbammet getoe*nbsp;, fentftt .$^nftu^aber fagt fie feb(efbt^gt; i)a�fiaf^ tftfdttnbsp;* tt�i^ / WK er ancf fonft an einem anbern ort ^n Petro fast/nbsp;SUvfd) onb ^int fat bir bas? nieft offenbart/ fonbem meinnbsp;�ater im Joimei/ba^ ift/bcr gei/t Q5otte�.

^^in fieifcf ifi n�^/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiafif^abcr ifi n�^/ in wticbtttt

Q5ott ifi/benn fo fpricf 13of nnne^/ ba^ �3ort warb ^(eief wie anef fein Hafter n�fifi / fo ifl boe�ba^'^nnfPnbsp;wafTern�i^inweiefemba^ wort �otte^ ift/ i^t�slcicb^nnbsp;ancb / �ein ^rot i0 n�^/ bi�^ ^rob aber ifi n�^in weifbtttfnbsp;^er �eib S^rifii ifi/ vmb ff^rifin� ^ort� wi�en / weitfnbsp;eft liegen fam

�amp;foibenbiefer ^prncf �frifli/�er�cif�(f�^/ber ^a (ebenbig maeft / baf^fleifef ifl fein n�i^ / oerbammet bn9nbsp;f�blFt ^n hoben alle menfeblid^e ^et�f eit/ ade tntnfcbUtbtnbsp;reebtigfeit / onb altcf? wa^ nur an bem ^^enfefen ifi/w bettnbsp;55?elt;(ben angeb^ret/wiiaber bat^ wir fo�enbon^ottege*nbsp;(eret werben. �arnmb fo ifi et^vnsMicb onb vnebriWieb^nbsp;barman biefen^prncbw� bentenanffbi^flfeifcf / barinnertnbsp;^ott ifi/bnreb wei(be�J Steift wir finb gef eiiiget worbf.^J �nbsp;ftfe�n nn wiejwingfinn fo gar nicft�� fan anffbringen/ bnnbsp;wie er bieanbiefem ort fo gar fein ^beoiogU�^feo.

er bn�?aber �f ri|�n�? fre�Ter bnb (�e�bfrefier fem/ �gt;a� if� eine^ottf^iefiernrtg. ^�enn wir^erreifjen ncfb fttfftttnbsp;iticbt ba^ (�eifef Sf ri^i/fonbem wir e�en bo^ ^rot/bnb intnbsp;6rote ben waren VeibSifri�i/weleer niebt gefefen/now��^nbsp;ri�en wirb/fonbern mawgienbet baf? erbagegenwertigf^tnbsp;vnb ge�en werbe/omb ber wan S^rifii wi�en�

rt� Sert text v��gt; We (BrdinwrtO'ca fftr bieb an^ Pant� (fpi�eb

^r ^ie� ber gebenebeinng/weje�en wir Benebei^ (baf? man fon� gemein igiieb ff onfeer iren fei� )^rtnbsp;ber nicht bie gemeinfebnfft bef? feintefffrimfnbsp;meittfcbafft/ ba�?i�/ barinnen bo^ ^�ti ffR�;nbsp;itt� ge�ieine wirb an�?getbf �ri bnb wirb gemein^ir/ mi^nbsp;brtba�tn anbern bie e�? trincfen / ba^oifo biefer @cban �wnbsp;(^atrament/bOttwegen be�?wort^ffbri�i/anf?getei(et wer*nbsp;be/wiee�?ffbri�n^befob(enbgt. ferner.

-ocr page 537-

si i

�SfcJ Wwtr brccamp;e�/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aerticm*

fc6afftDef?geib�^ffamp;r(|^(e Q5cmc(�f(amp;affit/Da�?i^/ �gt;arlt;nnert WmifgeteiUtmgcmcm tvirO Dert'eibff�rif�H ^�er^al*nbsp;ben fo t|l $ic warbafftta �gt;fr gcib vn 12^Iwt gijvif�t �enitnbsp;lt;r fpr((bt a(fo / �a^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�)a�? tvtr bree^e� vn ber XcM; tveU

cbenW�rbencbcUm

3�� bem aber/ cv fpvic^t / 0enn wrr (Jtef pnb ein 6ree W efn leib/^ei^cc er wol an/eine geif�liebe t)ereintgung/abcrnbsp;erfa�t balbbrauff/WeweUwlraHeein^? '^rof5 fbeil^.ir��nbsp;flnb/ quot;2�ir vnter vn^ /fprfcbf fv/ |wb ein bing/�^od) vinb be^nbsp;einen^rot� widen ba^ wir effen nnbbe^wir bntereinanbernbsp;�beilbafftt� finb-^ie fan baf? ein bro� fein / bae? fr ^n ^reffi?^nbsp;lt;aw effet/ vnb ba^wir a�bie^n^ittember� effen/wenn nunbsp;ebtim%otbereini�e2eibffbvifiii�^ �aeeraberrebewnbsp;ftew leibiiebem ^roie/ ba ill fein ^weiwel bran�

^rtb im foi�enben gapieei fa�t @i Pani ftrneh

�(fr ^)^rr 3blt;�f�^ittber7�afbf baerbertbafenwarb/j�lt;Cwtuw ttam er ba� ^^rot/banef t nnb bracb^/onb fpraeb/ T�emet/ eftnbsp;,. fet/baf? if� mein 2eib ber f�r eneb ( baf? ift / eneb ^n nui? ) bro-eben wirb/ ba^ if� eim ie�iieben an^�eteilef/ ^5(eifb Wie anebnbsp;tt� wort breeben anff biefe weife im l)ropbeien �c*nbsp;branebt ifi/�^rteb bem b�n�eri�en bein brot / baf? ift/tcUc e^nbsp;�n^onb�ib^im� ^linbmn�?erfein/berbiettifbifibet/ba^nbsp;lt;n bem ^rote ber �eibgbri|�i fep/onb ber �eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;von al

lt;en �ann �enomen werbe/onb ba^ allein baf? ^rof �cbrocben Wirb/0enn fo rebef er forne berein/^r nam baf? brof/banrftnbsp;t)nb bra(b^/Q5lcicb wie aueb ^anluf? brob^ fa�te / �of? brotnbsp;baf? wir breeben/ ��nb fa�t halb branffa�bie / ^emet / effet /nbsp;lia� ift mein �etb / ber f�r eneb broeben wirb/ �arnmb fo iffnbsp;alba ber �eib gb*^ff i. ^ie cv aber ba fen / watquot; gebet mieb bof?nbsp;felbi�e ane ba fe^e ber branff/ber ef?alfo bat eirige�e^t/ wo i^nbsp;attein bie�lenbe/onb tbne waf? er mir befohlen bat

DT�b bon biefem ^eleb fa�t er alfo� �iefer ^eleb / i� �in new �^effament in meinem �^lnte. ��berfffe vnb wi*nbsp;berbole bie �ani|e.@(brtfft/ fo wirffn nir�ent ffnben/baf?nbsp;baf? newe '^effament/ etwa^ anberf? beiffe / benn oer�ebungcnbsp;bcr0�nben / bnreb $b��iff�m ober bnreb ba^ ^Int ghti*^nbsp;ffi/ ^iebenn ber^ropbet3^^^^^^^l�t�i��^^^^^^i'�?effa*3^��� �*inbsp;Bhentfebretbet/ ba 050^ c fpriebt / wirb eine Mt

� 4 fomenz

-ocr page 538-

s)2 ^cferttnte

feme�/ �gt;a wn nbsp;nbsp;dn attira ^cftameut geffen �)en� bi�^cv

wcfcn i|t/ ��cn icamp; wt� gnct^ig fdn frc�Mu^ent vnO frcr fftip vngcrc4gt;t(0feu wil icamp; tticamp;t meamp;r gv�cnrfcn/nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2111*0 mftcamp;ct auf� �gt;Ui�pi|lcl an oie ^breer/ Oicfc wort un

Xonwui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3�^i�r�tilt;^� ^�0 ��'Paul wiOer^oIet Ote felbi�rn 5�

Oen �Jiomern/Oa er alfo fpricf)t ^�i^ i|� mein ^e�ament 5� in/ wenn ic^ ire ��nOe werO weancmen�

@O nu Otefer^clrf) ober Oiefer tranef / ein new ^ei?t.v ment i�/warlicb/ fo ifi er vergebuna Oer @�nO^/welebe nmnnbsp;nnaottlieb vnOoneOriitlie� oem fcDietbten weine ^�feamp;reioet-��arnmb fo i ft Oa^ ^lntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Oem weine / weleb^^ P^tm

flarifl/auf^Oen folgenOen wort�/Oaerf�ua^Oara�fffprif|t/ jn meinem ^^Inte/'�nO in Oen (^nangeliften iie^et/�ei^fnfnbsp;euch oeraoffen wirO ^n oergebung Oer @�nOen�nbsp;^^iterfoiaetimPanlo* QBelcber n� vnwirOiavonlie*nbsp;femquot;^roti(fet/ oOeroonOem ^elebOe^^�^^iX^ tvi�yf^^nbsp;0eri|lfcb�l0iaan0em2eibvn025int0e�jnbsp;mebt/ �gt;er i|t fcb�lOia an Oem 25rot vnO an Oem ^eine.

Sfrtbicfcrt bcjbcttdr;�nbsp;tcttflc^ecnbsp;Bein Hocnbsp;lt;�itcb^irtnbsp;3(1.

S^rner� BeleberonwirOiai�etonO trinefet/Oerilfet vnOtrinefet imfelber Oa^CBeriebte/ oamit Oa^er nicht �nter*nbsp;febeiOet Oen 2eib Oe^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^arlicb Oie

i)en�db�fc^^^Q(^^�K^m(bt/bi(ba faaen/ oas? eOfebiewt ^rDtfc^/fae�au(^bicnicbttgt;nterf(bdPen/biiba gUuben/ �nbsp;Oa^ alOa Oer 2eibff bri/ti feo/ onO Ooeb n icbt pinjitnbsp;(� gbri�u^ befohlen bat/ nemlieb/ Oa^ fie (� effen/jn feinemnbsp;aeOc^tnif?.

�2lae mir nn/Wa^ wil 3winalin^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ an OW JJ

zweien �rtern/ Oafein^ft/ Orinnen�ebet/oae? er fpreepen O�rffte / Oa� Oa^^ w�rtlein ( 3� ) fr viel fei) /al^ /25e0entet.nbsp;�enni^� Pani fpriebt alfr / �r (flfcb�toia an oem xeibenbsp;�ttO ^Inf e Oef?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ vnO onterfebetOet nicht Oen f e(0

bt�^lt;^2^2i7�/on0fprichtnicht/er i|i fcb�ibi� an Oem beuten 2eib bnb^an Oem beOent en ^(nte Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onOetJ�

�e^ Warbafftiaen Seib^ oriO ^lutif/ba� Oa warbafftia bjt.nj im Proton im ^ein/Oenn bbn bem^enfi^en faaterbtt/nbsp;Oer Oa i�et onO Oer Oatrinefet- 2(nch fpricht er nic^/nbsp;Oer nichtottterfcheiOet Oen beOeuten 2eib Oe^nbsp;frnOernOen�eib 0e^^)^iXiX7�ete�

*D(B^aieichen / wa^ W�llen Oie anOern machefi/in Oiefetl heiOen �rtern/Wenn fte hin Hoc �nOen?etc

-ocr page 539-

55 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,r m�^ct Saw^tt'�)��

fciD|}Umit wSamp;rtf�P/ ^t�c(Q50tt�gt;cn�֫tcrfar

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gommen

@ w(rlgt; �(rt vttD ttJt�)�� eirt ^�camp;lci n feil actra^^-^ Darirtncn fielet etn or�ennns ter ^^effe/gute^al^nbsp;fe0 fie von vn^? fo verordent vnb �c�altemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abet

oar�f frev befennen / erf�lieamp;en bas tcb baffelbige ntebt gefe�rteben �abe/ barnacb bas wir biefe orbe



nnnge ber ^Heffe^n ^Bittemberg lateinifeb alfoljaUen/ber ficb boeb etli^e/bie tn bew fl�ef e/ais ^nben/niebt ats 5bthnbsp;lien banbein /anmaffen / ais b�ben fie btefelbigen in X)cub^nbsp;fcbefprflebverbolmetfcbet ^o benfelbigen WeOenirbinginbsp;fo wol 0efeUet/fo verteibi�en pe eS mit ber heiligen �brifit/*nbsp;tgt;nb liegen niebt aifo vntervnferm^�amem ^nbfonberlicl^nbsp;aber verbrenp hncb baS/vnb gefettet mir trefflieb bbei/boS pcnbsp;bie bittgnotigmachen / bieboeb nicbt�ihtigpnb. �aswirnbsp;ttberallbie Q3?ittemberg teglieb bas i^nangctibn 5bripinbsp;�eubf^i prebigen/ baS batten fie niebt f�r eine �enbfebcnbsp;5Keffe� 3(b mit in beS gefebmetgen 4 bas pe fein aetunng bo*nbsp;�� ben auff bie f�)maeben ^^r�ber / in bem / bas pe peb fb bat bznbsp;� gt; ivennanebbasc^nangetionnbeb niebt genwgfamgeprebii^nbsp;ipz b�ttcfen1a(ren/pe habens atlesmaebt ^utbnn/ atitb Witnbsp;ergernis ires'^rnberS� SIber banen ein anbermat

�Csgleieben inbemfetbig�^�eblein/bapeanjeigenef* ne weis wie man bic cbetieben �Perfonen vertrawen fbl/gteiebnbsp;ats gebranebten wir ber fetbigen aueb^bnb were von vns f�r*nbsp;aefebrieben/ �b�^ basz baS pe viel bings vnfebief erheb anSnbsp;oev �ebrifft infamen piefen/ 0o geben pe f^r boS wir fpre*nbsp;eben / wenn wir verebelieben / bas Q5ott tiaeb bem Sattenbsp;bams/ben ^b^heben panb verPnebet vnb vermatebeiet babeznbsp;2Cber baS babe/rgent ein Teufel gerebt/ieb niebt- Sltfo vnge*nbsp;tert prtb pe / bieptbigen vnfere ne wen 4 b^b�ogipenz bas penbsp;bas ienige / wetebs wir vnterweilcn von bem grenbe/vnSii�nbsp;(^belieben panbe von Q5ottanffge(egt/ fagen / eine vermale*nbsp;l^etnng vergeben vnb bentem

bem aber / basaneb balfelbs in bem ^�eblein gefeb* rieben pebet/von beiber ober einer gePatt beS ^aeramentsznbsp;befenne teb mie�/ vnb leugne c� ni^t / bas teb mr ^eit an einnbsp;outen Srennb tateinifeb gefebrieben babe/wetebs ieb abernbsp;viel

1

-ocr page 540-

s)4� ^e�etttttt�

v(c((te6evtv�(ec/ma� (cffc ef?inm�nert wfm/ fanW^w t�gcfc^rkScntfr

Jette ic�vorfattalt att^eSet^et/ wennie�nw geamp;acjt Jette/�gt;a^ e^^uuera^ten were/��u aber btcwe�Knbsp;eiet aujtem newe wet�/ �gt;ert S��enfcjett Seren fallen vnigt;nbsp;abwetcjen/fo fol tej�? trawen ntejt verafJfertgt;

S3eber fage mir bocj elncr/wa�? Jllfit e� bofj etilfbe/ ble Ja In benfafjeen/ btebere)eelen fellgMt belangen / b^emnbsp;fijen Sere/wie bennbllllfj vnb recjt verbammen/ biewcilnbsp;fi( In bc�/ ber bln^ ber pe ftcj vnterPeJen/ fein vrfaejnbsp;an^ eigen vnb geben f�nncn/ benn ba�f pe fa^nbsp;fc^nfbin folej^ vnbnbsp;Jalten^aifot

@{i��)cr�a(rattientiKr jrt^wm� cth netoer fep/nbsp;/�Pomeranuf?�

Cingle fprifjtifjjabnlcjtrefjt gefagt/ �a^ bl^elti newer jftjnmbfeo� ^ennmananpjetbaf?

cgt;amp;ber ble elnfe^nng S Jf ipi ^Jalt en /gerebt vnb gefcjrle/ 6en Jaben / fo Ip e� fein newer 3tt JumE Siber lej fage bof?nbsp;niefein �aeramentlffje Xlrcje fep angerlfjt worben/bas?nbsp;il�/tfic bicfe einfejnng gjrlpl leugnet / w�Mnbsp;rifjtet werben / wie wol Vorr�ten etlleje ben Mlrcjen^^ Jfnbsp;wlberfprocjen Jabern Jelge mir nur ein ^'Ireje von bernbsp;SIpopel J eit Jer/ble alfo gejaiten vnb offentliejnbsp;gelert Jab/ wie / Jt ble @af ramentlrernbsp;ler^^�arumb Jab IfJ gefagt/

�If^fep ein newer irtjumb*

-ocr page 541-

S,$-

om 6f��ett� Mamcm

�iee ��tie �hb t�w vnftr? �err en

lESV CHRISTI,

'8iM�rri(^tm��gt;S5�flt;nfnt�D. PAvtl EBERl KITTINGENSIS;PASTORIS .nbsp;ttrSfrt^jtt�UftcSa��.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,



cm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cm

vn�gt; {�lt;n{gt;ew1?eflt;rz(Snlt;t�gt;e/ v��gt;Sr(�D/von ^0� tgt;�m cwi^ �a*nbsp;tn/Vnrcamp;frtn�cwi�en^on/vn�ern -elni�ctt�c�anVzvnVwarJafT �nbsp;tctt^gt;c(ffcr3ff���

2(c6 bem �gt;et ocfa^r�c^e vn�gt; J^ncf/von �gt;e� ^oc^ttHr�tgen �aeroment/ �ceiei^e �n�gt; Q��tttek unfernnbsp;54� lt;?�rtfli/ V0r ctUf^nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiOerumb erreg�/ wi�) tureft

uiirt^^rtffn� ����� �egenfe^fphw �Ifo ^cfc^erpfft vn� �erMt* �ertiborbett i|�/�gt;a6 �iet fromer-^r$en/�robngroe ^tr�bnw*/nbsp;Iweiffct �nlgt; fc�ti^e �e�xwtfen geraten/ tm� �iet �trc^n/ We jiyipt i� Weenbsp;fem 2trficfet einfinnig �itP fht waren/wiine^r �nrflj^gvn�getremiet wor*nbsp;^^cin/2(uc1^�i�t verfonen�ntgt; @emeit�gt;en/foH�ertie^atgt;er We^ �^nt �ftnbsp;�irc^en/inlgt;en �Wrtwe^t gefe�et worben tVib/atefWten (U nie^trein/vnljnbsp;ree^latten ober teren/von Dem |*ttigcn �Qae^at beonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ic%

�on �ieten �ottf�rc^tigen Xei�en ^f^igongefnd^toft �ermanet/ 5^ wott boe� �um �ntcrric^t �nberPt^ ber armen terimruigten �ewifRn/r�Wb gurnbsp;�neff^�tbigui^ biefer �irc^twtb lt;SeWit/We ^e� wm ,�)ot^irbiglt;nnbsp;trament in eine �ebrifft faffen/ �nb barinnenonieigen/wgo in bietkm fUei�nbsp;ligeir 3trfnf elZirto ber'^itige� �ebrifftgtntePZnbsp;nbsp;nbsp;war �nb gewio ^ten

fc^�/'bgrauff eilt ^t^rc^tigi^er? o^ gefa^r berufen/ �nb atfo (�ngeo^ ber^bern fuilt;ttb �nb fe^r g^rtiebo Wfpiitim) Wo beitfame ^tbei�migt iurnbsp;ft�^en tabling �gt;er �reten/�nbfrefftigftrr ttof'beo �ewi||lt;�o gebraiic^etinbsp;ihgcbte; � ' �'

QB^ewot ternit fik �mitftig aebtet/ bao eewao weiter �on bieRm2trtu rfetge jlettet wftrbe/wn bem fo �let guter Xereft^fft �or^nben fein/bieauonbsp;kn/ We ber 2Uigfi?�rgifc^n (Tonfeflion {uget^n/ im .�rurf ottogegangen

� ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Y-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/'�.



gt;� �

\


f-




QB^cw���e^nttfibr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;�waamp; weiter w�WcRm2(rtu

y ..

tiefa ^trc^ ��0 ^niutrfhet/�n� ai� eiUc^ew�nDfrir^ir^n �iw ^ei^

l�tu


-ocr page 542-

Strebe.



wcgUu^g von e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w�lt;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�me�

flt;*n^ f�nWc/^tJc^ OcrttT^ mic^ mir 5�m ftoff vno vnt errif^f/Wcf�� fluff Dernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�c^�flSgernu^ciMd^/ �nO uad^cfucfet/vn� �nl�

Uc^oic f�fmmcp^ ��rc vbm'^cnMalztnetnc^cu�fdjie lt;Sc^hffrtJcrf�f* fft/ fo flar ule icfe gefoiWf/��'tmt f f wae �cr f�r (egen vnO 50nbsp;nen/bje miefe Wtffe.^rfidfcle halben tvoften r^uf$ ^ugmewie fcnn vonnbsp;lt;lt;n geft^wWr ftn^mcm^cftnini�bauon�i viOfnbegerften. ; SCnbsp;abcrbfeteSf'^#ilt;fti*lt;�rctftf^(fi gcUf�ifWorbfn/auc^an�x�f���nbsp;ff (mbben orten/von Rinnen au^f fc^tfbm i|l/pub ic|wae vom ^bfnfmai ^9nbsp;flcKct ^�(/�)ar�n f ttiefee ^ottpirc^ttgc/cinf ^tmtic^c gn�glt; vnb glt;falUnnbsp;ic^ von allen ffjtfn angcplagt vn�gt;blt;branglt;f tvorben/mifnbsp;�c^^tti�Mi�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b;(flt;�i/Vfrmanlt;n/wb^rffmfrobcrt/iabif�

fem flren�^^WJegt;lt;fhfKd^lt;iriA�fen in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v� ��^ettf�r iits^�ai/

in biffer verwirrcwi/vnb auf^^ �cf(l^�P^flt;n ^ifvu^ion/fon�erli^^l hetveil biefetk nic^ von uj^ij.fircuttdic^er l^rjffliicr tveio aebrauf^rnbsp;wirb/ 5ur fw^n^ef for|�^j^/rtgt; cramp;rw bet^Jarfe if/^tir f�nwn�nbsp;cmiajeif ber ^wi(tr(c^ti�sn/i�r n|�e//f�fl v� frbatvung ber aritKrtnbsp;Wjiof^bef r�bfen vnb fermerlie|en iehijfenen �ireben./fonbernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;�lt;

�fr birterfl/^rtS|Qi3^/fnif J�en tpeiege fue^en gebeft v��H^Affte6^'!C��*M ^r^wl^en verwerfjamp;m^ vnb verbammuwgallerbewn/�f�nbsp;iramf�^c^^fienvbertQ�lben/tviedn'ieber bem anbxrnfi^f^J�d�^nbsp;m^d/ftine^�iH^f r^igfeir/fein m�lcib�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe�^

e^n ^ǫ(lert/ bic eiwa in �inm^�liwwfattb^^ef��re�/ vnM� j?�rKflt; eiiimaf grfc^^f�fte mantmd nidbf fo Miidi /luffeineoje^nbsp;vm^eirfMrbifVung^ Wiitt�iWegmer^m/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minemen/ ititn/tfff^

?lr��^?1�^�g^itfrr^Wnoe^w4lt;ilffembbi�/.eonbefn.i^ -Ww/vnb vlt;r^,mpf/�^ W eineo anbetn ou�W�nbsp;�^tM�irt^fft^fe(tl^vrtb^entgegetti^, gt;nbsp;lw��iof^2lrtio^blt;ettflic�efiv4ereirff attoge^o^nbsp;Krnii� be�^eW/i^ idn/tK� irvieler Um J^/^einbfefeafftvnbnbsp;2;w-^b^W|b�bcrlicl^5ttl4a^rlt;n/bao/it�gtrtvnb^�lt;^lt;b�?^

wiwfvcn/vi� ^trtpofern/babHr^ bie

Htbmif Ww^^irt Vftb^l^^ f�r^unemen/vnbino Wfrrf^ W W^e� W^tf^en of �aironbrn �epfltfc^en mitbemvoiffii vnb ^4f*.nbsp;Wi ti^cir lt;�^ftimg vom ^benbmai/ graMfame verfofgong ^ege�,^nbsp;�Iriflengfiibeftvifb. ' 744�;: j.. ,\r. z.,. .uS. :....nbsp;�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5�r er�alfimg biffer �irc^enWntmu vhKfe

��Wvom �ei(iget� ^bctibmui lt;wuo(i� aHOse�en/wikbe/w

�lt;�lt;f

-ocr page 543-

^orrebe* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s)7

lt;r ��eUtwmif fcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0amp;lt;fwttlt;rn lgt;e�

linnfronbbm �0mgr�c^ctt/�n�anl�lt;rn Xanlgt;c�/jr iJrcu�v� iflcn� grof? fcr x�n� bcfc^wer�tf^r mac^n/ �n� ber Q�cpj�tfcfecn graiifimc ^^erfotgimgnbsp;gCeic^aw bUtic^n/jlerff en vnb feberpffen� �o i(l fong j�tger ^eit bje QBcfCnbsp;geartet/ boo etn feber ane etnce anbcrn ^c^rt0 vnb 3�eben/ fuc^et tgt;nbnbsp;mtebrauc^et jur befc^�nung .�tl entfc^�lbtgung fetnee f�r�abene vil affects/nbsp;lt;r fep gtetcb an fm fetber wte er mag/was jm �(Ucb(t �nb beguem b�nefet/ tanbsp;^bs ber Scribent ba^tn gemeinet/ober nic^t

����� anbcrn wichtigen entfcb�lbigungen/vermeinet tc^ mtc� ber pnWietrnng btefer geringen �c^rifft gar erwe�ren.2tis aber berf�ibertnbsp;feine micbbelfen befreien nt�cbtbep vleien/�nbfofcben lt;(euten/beren anfe?nbsp;^en/r^ae vnb erfprbern/bep mir biliic^ gros geacht werben / vnb flat flitbennbsp;^it/ weic^ mieb ieplic^ vttter anberm aiieb meines aiiffcriegten ^mpts vnbnbsp;�ewiflf�ns^erinnerten/vnb mic^ bamit fcbrecfeten/bas i.c^s gegen t^of t nlcb�nbsp;w�rbe verantworten f�nnen/baic^ aufffo vieler gutter piger ^eutbeger/nbsp;ernpe fncbung vnb erwartung/ntc^t meine befentnis von biefcr verwirretennbsp;'^ifputation anbern burcbben-�mrfmittetienwoite/bie etwabarausvn?nbsp;terriebt/Xrofl/vnbn�tige verwarnungfcbepffenm�cbten� gt;;gt;abtcb enbiic^nbsp;mic^ verm�gen taffen / biefen meinen quot;^eric^t vtm ^tbenbmai bes J^i^O�rn/nbsp;tn Lottes karnen vnb ernjler anmffnng/b^efen Ia|fen/nicbt bes vermesnbsp;liften meinung/aisw�fle iebetwasbe Ifersoberriebtigers onbiefem (Ireiti?nbsp;gen 2(rti ef ei � reben/beii 5imor in biefen �irc^en �ffent (if^ gefc^r leben vnbnbsp;geieretlfl.

Q?3el weniger aber ber�aiben/bas lc^ i�|t �et ;um ge^encF/vnb weiterer �erunrwlgung ber armen ^lrcbcn/ beren ^rleb vnb w�ifart icb mit barfep#nbsp;Mng meines eienben i elbs vnb �Sints ;u fuc^en vnb .^u forbern fc^ftiblg/ vnbnbsp;mit �Ottes ^ftlff/willig bln. 0onbcrnanberrt�otff�rc^tlgen vnbr^at?nbsp;fticbenben bamitan^u^elgen/wielcbnacb mtm�� geringen verflanb biefennbsp;flreltlgen ^anbet (mit bem Ic^ mlc^ viel ^ar bcf�mmert ) elngenomen babe/nbsp;wib verflebc/vnb was meine �r�nbje aus ber lt;Scbrlfft/vnb anbere vrpebennbsp;(�ln/ble mic^ bewegen/ ble �egenwerdgfelt bes -f elbs vnb ��luts iT^rlfll Intnbsp;^eiligen 5?ac^fmal/ fUrwar |tt �alten/ |u gleuben/ au leren/ vnb au be?nbsp;fennen.

waren einigen �oftt/ewigen '�55ater vnfers .^ellanbs 3ej�i ^�rlfll/fampf feinemglelcb ewigen @on vnb Welligem �elfl/vonnbsp;grunb melnes^erpens/bleweltlfb je biefen SSeric^t nlcbf aus (^�rgflp/ ^�r?nbsp;wip/ober lentes baburc^ a� fucken anbers/benn �of tes e^re/vnb ber ^lre^ennbsp;'bciles/geflcllet/vnbfolgenbsbenfelben auff vlelftitlgesernf�es vnb partesnbsp;treiben vicier/ ^ab m�^en vnb follcn in -�ruef geben/bas er ja feinen gnebi?nbsp;gen �Segen vnb �ebelen/ju biefcr meiner geringen Arbeit geben vnb bciffennbsp;W�lle/bas bureb blefelbe/weber ble jtlrcbc/felnellebe SSraut/ve runrulgf vilnbsp;bffr�bcf/noc^jemanbsgcergert/verbltfert/ ober von bem n�pen/n�tlgemnbsp;Jnb fr�|lllcbem gebrauch vnb entpfa^ung bes �ocbwlrblgflen v� aller t^ewernbsp;Wen lt;Sc^apes/bcs i clbs vnb lt;Slufs ^^rlfll/abge febrerft ober abgefSret wernbsp;^n/ Sonbern bas biefcr '^erlc^t ja ethcf^cn bienen m�ge aur beflbmng/vn?nbsp;^cbf vnb trofl/vnb aur gemeinen IXubc/3^rleb/vnb ^�ttfetigef einlgfclrnbsp;Ml ber ^bri|lllcben .^Ircben.

��2(neben bitt IcQ auch Oen^brlpllcbeu -fefer/wenn er etwas Inblefer y ^^rif^

-ocr page 544-

S)8

fTrt�ertwirb/baanic^t baft� mit feiner gefaf�^� metnim^�briete^ . trif^/�nb in etwae frembbober feinen gebanrfen entgegen fein buneFer/baanbsp;ernic^tbalbbaogan� �triptnm �onficbwerffeonb verbammez^bhber�nbsp;baifeibe gar burrtj (efe/bnb ben faeben oieiffig nac^bentfe/ nacbfifcb^ t n nachnbsp;forfcbt/vnbmit �rtbeiienonbeonbemniren ein wenig innen baffe/vnbfntnbsp;niebt ftib �r fach brano neme/ein new 0e jenef j� erregen/bajii icb fa wiifenCnbsp;(icb feine erbeblicbeorfacbbab geben w^Hemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��

. 'lt;�?^b weil/ wie oben gemelbct/ nbsp;nbsp;leiber ber braneb if�/baeman mit aw

berer^ent �cbrifften feine eigene Effect onb 3�aebgirigfeif wii bcfeb^net� �nd verteidigen/^iti�b noch ferner ben^ri�ficben ^tfer/bao er biefei^r#nbsp;fierHngvom3(benbmal niebtba^nbrauchenwdite/anbere aubnbsp;andern �rfacben gram i(�/ damit 5U tr�tfen/ ju v(t�gt;atnmen/vn�gt;nbsp;nbsp;nbsp;were�'

(ie mit gfeiebfrbittrigfeitonb �nbarmbermgfeit dureb biefe (^cbrilf^ mir �rarfo oerbammef/ingraifere bef^wening vnb ieibogefabr |�brin*nbsp;gen/ 0onbem ba jemanb �on biefem 3(rf irfei ^u mifb �nb �nre ebt �nterriebnbsp;tefi|l/biefreuntiicbe/^b�'^f^^*^^/f'^^�^^�^ wegeii�r��fmen/damit bcrfelbcnbsp;Oder diefeiben mit fiteiger fanf^m�tiger �nterweifung/�nb orbent(ieblt;m cr^nbsp;fentnia anderer (�ottf^^tigen �nb@eierfen4um reebten �erffond �nf�nbsp;belfigcm befent nio �on biefem 3(rf iefei gebracht werben m�gen.

nn biffe meine gering�Sbf lt;^r^if gar niebf barumb f�rgenomen ober babin gemeinet worben i^/gr�/Fere �nrube in den �ircben erweefenZnbsp;�nb die gerben gegen einander ferner �u �erbitfcrn/fendern jn Q^riflii^erZnbsp;�ottgefeftiger Vereinigung �ft rubf etwoo ^n bienen/fo �ie( in diefer groffennbsp;�nordnungvnb^errntmftgfbiger^eitsuerbaitenfeinwif.

lt;S�gt;i� aui^vici wenigerbio�meinfftrbaben gewefert/bfn armen (len/bie bin �nd wider in andern �Qationen �ft ^�nigreicben �mb de^nbsp;geiii witien �erfofgetwerden/vnfer dfm namen �ndfebeinbeonbsp;�om Sacrament/ jrc ^erfbigang/ (Treub �nbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;durebdiefe (frWeru^

fcefebwerUebe r ^u macbc/mit weicben ^ebneben aiie ^ottfftrcbtiget^ ^brj^ iiebenden CD�enfcbenbini^einbfr^iicbomifieiden bab/dieweii wirnbsp;(ein/ bao fie fonfl fa(� in aften Qtrtirfeien ber reinen lere beo ^angeftinbsp;�ne einig fcin/vnbbiefeibemie gefahr �nd �er(uf�/��ufo/lt;�br/-^f�^nbsp;bene begendigiieb befennen/�nb mit deo -.�apf�umb� miobre'ucben aftenbsp;re offent liebe ^rrtbumb/ Piotten �nb ^e�erci en/fo woi ab wir/vffnbsp;�nbanfeebten.

'�^rbaibenba mir jemand febufb geben weite / f�erdPete mit diefer ^cbrftft diefeibe der QSepflifcben 'preiaten �nb potentaten �nerb^tfcnbsp;t igfeit �nd �erfoigung/ '�Beib icb mit ^ott 5u beseugen/ baonbsp;�itbf gefuebtiff. @0 fan mir auc^ mit recht foicb^ nicht aufferiegtnbsp;ob ich gieicb diefer .Kirchen 4ere mit diefer (^fferung verteidige/nbsp;newen � pinion wider fpreebe. 4�ieweii gewio �nd offenbar if�/ dae die �tpjnbsp;flifcben foicbe �erfoigung nicht der vrficbhalben ^rgenomen baben/air mo�nbsp;ten f�e nur diefen einigen 3rrfh�mb �om heftigen 3(bendmai auo fren lt;aiwnbsp;den auofegen/^ondem fachen eigent (ich damit �nterdrftefung �ndnbsp;(ung der ganzen reinen iere deo �iangeiif/�nd wi�derauffricbtung

�abphnmbo mit alien f�nen Xroditionen �nd �f)�iobreucbcn/^lt;e |o j fiar^fehenif� a�abennewtndecretendeoK�tf�rhabenben�dm� rnbsp;auXrienti

-ocr page 545-

Qf)0tre{�c� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�jp

mit crn|l vn�war^eU far^egcbenw�rtc/�i�d Wcfc �erfoJgung nur iur auerottung�x^ einigen �J�ieuerfwn�e �er ^orenbsp;�^ripiim3benlgt;ma(/vnamp;ni(^t ^ur cHeer�rilirfung ber andern 2(rficfei �5ernbsp;reinen (ere Dee (fuangeiif nngegctlee vil f�rgenomc were/@o i|l Dennoc^ folnbsp;grnufamfeitDer jlrn^en vnrec^/t)fl wiDer @otf �n a�e 3�ec^(/�n vnternbsp;�Uer ^^irc^en DU regiment i^ebrauc^ vttlt;iSxfi�pe(/^er�egcn fie weber ronnbsp;mir Durefe Diefe fc^rifft/ ncc^ von jemanDe anDere foii ober fun gebiiget obernbsp;entfcb�tbigf/viei weniger gefleref t ober gefe^erpfft werb?.lt;�en bie arme i ennbsp;teinanbern j^tJnigreicben oil -tanben/folcben onrecbten^�erflanb ber wortnbsp;lt;^^ri|li/im erflen .junger vii -�ur fl nacb ber reinen Jere bee (iuangelii/mitnbsp;fuffet/ vnb f�r ��Sarl^eit ge�aften buben/ '��eicbenS^ieiier(lanb man jnennbsp;niebt mit @cbwer(/lt;otrief/ ^ewer vnbQ3?a(fer / fonbernmit freuntlicbernbsp;i^rilKicber vnterricbfuiig nemen foit

@0 ifl aueb in ganzem Xeutfeben iunb wiber bie/ fo inbiefem einigen 2(rtirfe(vom 2ibenDmaIfrrigfein gewefen/nienwiefDiebe graufamfeitbernbsp;flraffen gebrauebef/ober ;5U braueben geraten/ober ^ugelnfren worben/ ^ienbsp;�uebfolebe nicht$tt^u(a(|en/2(ucb nicht anben orten/b'amanbocb biefemnbsp;3rrt^tmbamaHerbeffeig(len^uwibergewefeni(l,

rwegen bie ^�epfUfchen aue biefer vnb bergiefehen ^chrifften/barin bie ^egenwertigfeitbee .'^eibetS'brifltgcfercf vnb erhalteh/^n�ber wibergt;nbsp;wertigen Xere wiberfprpcbenwirb/garfeinen^hflff mit einigem ^g obernbsp;recht nemen f�nnen/5ur entfehuibigung ober flerdungfrer 27hehri�(:ebennbsp;hartigfeit/wciche von a((�0bt^�rcbtig����enf(^en biiiich verbampt wirb/nbsp;^on bem@erechfen2(l(meehtigen0^t|aber/berfo(eb vnfeb�lbig q^mt/nbsp;bae aue ber ^�rben tegiieh ^u im fchreiet/nicht vngeroeben felTef/iu feiner ^eitnbsp;mit vnertregiiehem ^orn/ O�aeb vnb ^iuer heimgefuebt �nb bejalen werbennbsp;wirb. '

X^^Ufhwi�^i^ig^h^^iemiA Djeine liebe �farrfinber adhie Vt ^itf berg/ �nb aiie anb�r^ jftn|e(t ige X eien �ermane/ bie fiefj bieber in bem fchlecbnbsp;ten �erflartb art bie wbft bee .^^J3vrn (fbrifli gebult en buben/vnb mit einfehnbsp;tigern X^er�en gegleubet/buepe im effen bee nutitrlichenS^irote/vnb ttiwnbsp;rfen.bee �rtuerwunbelfen OBeine/benwurenXeib �nb bae ware SSlut beenbsp;JX�O�rrt^b�*�^ gegenwertig empfurtgen/�nbfKbbeffelbenalebeeeble(iennbsp;^furtbe Durch bie mitwircFungbeeX^eiligen^eipe buben/tr�flen �nbfrelt;inbsp;wen/�nb fren fcbwuchen � luubcn �on 'iXJcrgebung frer ^unben/bumit (1ernbsp;rfen �nberwerfen f�nnenZ-^uefie bepberfelben Xere bleiben/�nbfichvonnbsp;bem eirtfeltigen �er(lunb ber wort (rb*�i(lt/nicht uuffgleiffenbe gebunefen bernbsp;Q[)crrtunfftf�ren (uffen/bie �ngewie fein/�nb in ber iMufeebfung nicht frefftrnbsp;gen 2^ro(l geben/ noch bc(leben/ fo wenig bae X3aue befle^n fun im groffennbsp;^furmwinbvi� lt;ptanregen/fo auffeinen �unbgebuwet ifl/voneinem tbbgt;nbsp;richten J?au6uatfer/welchem ber .^(^rr iXbri(lue gleich achtetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7*

ullc bie/ fo 0otfe6 wort h�ren/ �nb nicht barnuch fhun. Welche r(tgt;( uuchwol mag auff bie gezogen werben/bie �ottee^ort huben/h�ren �ntgt;nbsp;brauchert/2lber bemfelben einen fonberlichen �er(lunb muchen/ber frer �^ernbsp;nunfft gemeel(l/�rtb ^ott in feinen reben nicht ehe ober weiter gleuben w�hnbsp;len/ben fo fern (le ee mit fren gebanef en fuffen �n �er(lehen fonnl/welche bernbsp;^ernurtfft gebunden bo^ eitel deiner gef�rnter lofer Xribfanb �ttb �fuub

; i finD/

-ocr page 546- -ocr page 547-

�2r

FORMVLA CON*

�CORDIAB

P3om Jgt;e��crrn/tt)te Wc^ent�f^t

fwft/ kr 06cr(eo�)if(�ctr^rek ^�permrentjenfett �n� ^rcW(antlt;�/^e(lt;�t vnl, gcfr�rft awe lgt;em�rigtnlt;��/ �cld^w tgt;lt;unbsp;ju�Mlmitlt;�����arttnilwf�ci'i er��ftgt;�)anamp; gef(^ncblt;nigt;n^nbsp;lonter fd^ticVcn/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wit at kt amp;lt;rflt;{ben ^ti^

lgt;lt;rf(ite X^eotogtrubanftfc^nfft kfrtflT^ ti�tt Wertet! i|�

3 JH 6ab^� geBbrt/ wie^oerr !5?art�i�0 Sneerz fettte wtb ber ait ber tt Prebieatttcttnbsp;weiitutta/fowkiwa�^ ben etebten fo*nbsp;men finb/vort bew �aerawentnbsp;tfc� Setb� onb ^(nt^^ibnpl/berneret bo*nbsp;ben/newh(bitlfb�nbsp;e3e befennen/fant^ ber wort jrdtetz

�as? itt biefem �acrawent ^wetj bWg pnb/ (^in� ^mftfcb/ vnbein^�rbipb �ewnacb baffen onb (eren |te/�a�? mitnbsp;bem ^rof onb ^etn/ warbaw ia t�o wefertdinbsp;nnb bargere�bt vnb ewpfanaen werbe/ber tetb bn bas? -ou�t

wiewol pe feine ^ran^fnbponf tat ton bntf en/ aneb niebt haiten/ba^ ber geibvit ^(nt $briPi iocaiiter,renwlifb/nbsp;in^^ofeinaefcbiol�en/oberfonp bieibiicbbwnifvereiniatnbsp;Werbe/auffer bernieffunabe^^aeramenf^. ��(bfo(affert

/

Dti�) oaraeve�amp;t vnO cmpfan^ctt w^roe/�ev �etb �n befe ^�Urt fiamp;nj�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

OT?�w�wo(pef^�*^^^^^tt�if�60attfi4dcrt fatkit/aitr� �t(b( ^altett/ba�? kr getbvn ^(wf $ b*�*^^* iocaiiter,re�mlkb^nbsp;eitt^cfcbkfffn/ bktbitcb Mnk verduiktnbsp;Werk/ auOer �cr nklTuttg kf? @rtrrame�t^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo (affert

pe 5u/�)rt�i oureb @aframene�cblt;� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ret fev �gt;er

Setb S^vtpi/�a^ ip/@ic^a(rtn/fot�4s?^rot �at9ctci(bt Wirb/ba^ at� beimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttwertM wav^affti�

bargereiebt werbe ber 2e�b �entt tttti�er ber it�y futtg/ pgt; watt bUf? ^rbt betfett legt/pff bedelt tw @aerawetitnbsp;beu^(i�/bber tii 'Prbe e/fiott bwbtreat bit ,^elt;ger/wte tWnbsp;P�mbdefcbicbt4lt;�k�pe tttcbf/ba� g^rtfiu^ �etb

^'Sw at�bern �aUen fie/^�^ bie einfd|iwg biefe^ ^arro* Htcntf? bureb gb^tpuw aefebebett/frefftt^ fet) iti ber ffprifiett^nbsp;hU/ q^nb ba^ ittcbf �i�t ait wirbi^fete ober onwirbigfetenbsp;�^e^ �tetterf?/ fo ba^ @acraweitf reieber/ober be^/ber e^ e w*nbsp;Pfebet. �aritmb/Wie 0.Pa�(tt^fagf/ba^aiifb biebnwirbinbsp;9ct� bas? ^aerawette ittefl(ett/2kfo faue fit/ ba^ and) ben �^iinbsp;X 3 Wirbigeti

-ocr page 548-

S2� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oottt

war�affd^ �^ar^erefc^t wert�?/ �)er^ei6 vn g�rifl(/vnlgt; (�ie vnwtr�Jjgen war�afftta tgt;affdbempfa9e�/�jgt;nbsp;man �c^ 5)lt;i^rrn Samp;Wfh cinfe^nng vn� befehl belt/ 2lb^f JJ*nbsp;(be empfaben^ 5um ^er�cbt/amp;ie �Paulus �pti(bt/-Ot�JJ �nbsp;jtem�anebenDe^ billigen ^acramcnt^/wdlfte Wnbsp;wave vnb �lanben empfaben-'Oenn (� tfinbsp;anff^efe^t/Mfife^^euge/ba^ benen ble �nabevnbnbsp;gbvif�l atba �n^eetaent wcrbe/vn bo^ bk gb^tflo eindeldot/nbsp;vnb bnrebSlnftt Slut gemafcben werben/fo ba warenbsp;rbun/bnb ficb tr�flen burcb ben �lauben anff b^^lflum�nbsp;�-�3dvella6erauff btfiftnalvnfer wenta fmb

men/nnb blefe facben aucb lt;gt;gt;gt; ^lt;c anbern Prebtger vnb v�?� hit betberfeitf? gelangf m��?/f �nnen wir bie Concordia nbagt;nbsp;�t�t bef(blteffen/j|uubr bi� e^e wir e^ an bie anbern gelanaettnbsp;lanen� ��acb lt;?em aber biefe alle befennen/baf^ ftcin a�en^v*nbsp;ticreln ber ffenfeffien vnb Apologia ber ^uangelifebrn �wi�*nbsp;ft(tt/ gemef? vn aleicb ballen bn ton wellen/wblt^ wie geen-^nbsp;vnb begem anif�^ b^�blt/baf? eine Concordia auffgeriebi wupnbsp;be/^ttb wo bie anbern beiberfeit^inen biefen Slrtirfelawnbsp;gefallen (a(Jen/ baben wir gute 5obffnung/ba^ eine beftenbunbsp;ge Concordia vttter vn�? auffgericbt werbe�

SVBSCRIPSERVNT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vuolffgangus Capito D. Pallor in urbe Argent.Ecdkf Cbrifti� NLMartinusBucerusMinifterEcdefix eiufdcm.

Martinus Frcchtus Ecdcf�� Vlmenfis, in ucrbo Minifter,Lleetgt; riatus Thcologi�.

lacobus Ottherus Licentiatus Pallor Ecdcf�� Efilingcnf�s� Geruaf�us Scholallicus Mailler Mcmmingc�s Eccle�j Pallor*nbsp;loannes Bernardi Ecdef��Francofordicnf�s Miniller.

M, Bonifacius Lycollhenes Ecdcf�� Augull.Miniller in ucrbo. VuoIffgangusMufcuIus Ecclc�^ Au^ll� in ucrbo Miniller�nbsp;M. Martinus Gcrmani Furfclden�s Ecdcf�� Miniller.

M. Matth�us Aulbcrus Pallor Reuthlingcn�s Ecclc߫� loannes Schradinus Diaconus dufdem Ecdcf��.

Martinus Lutberus D. Vuittebergenf�s, Calpar Creudger Vuittcbcrgen.D.nbsp;�oannes Bugenha^'us Pomeranus D.'nbsp;Philippus Mdantnoninbsp;luftus Menius H�nacenf�s.

Fridericus Myconius Gotben߻

Gegr�ftbiet

1

-ocr page 549-

KITTHINGENSIS, PASTORIS per ^dhgennbsp;2(be�Dma( vnfe

�?)lt;im6e/�on � trN�f�tt ��{�(Br�*�*

ac^tutta �coffcnbartett

2(vnfer^lt;^rr3ef��?gamp;d/�^fdne^tn^ett^um /)^K^kcrnft^att�e^(tfn�^fmQ5cbet vcrmanef/�iummnbsp;bar�ber fr^flct/bas? er fclc^c� )v (tti^nbsp;�^�t)t�(i(b cr{)orctt/ vn (te ut einer f'�r^nbsp;errette� w^Ue/ ^engt er Otefe jemerliebe .^(ag tni�nbsp;^eiffag��^ baran/ v�b fprtcbt/ wenn ^^tenfebe�nbsp;^0� ferne� wirb/mei�ftn/pa�? er aueb werbe staube� ^n*nbsp;l)e�a�ff iJrben�lZitweidxr fiegiiebe� rebeer ^� verfrebe�nbsp;gtbt/bae? am enbe ber Q53e(t bet �ieubigen ^ai /bie ^� im '^agnbsp;bnb ^aebt vmb errett��^ r�|fe�/bnb berfeibe� mit feftem bernbsp;tr�we� b�u(b �ebuit imnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb quot;�erfeigung / beftenbig*

(ieb erwarten/aifegan^ gering vnbfebmal fei� werbe/ba^ taffeibe J�euffiein gegen bem anber� ^ottiofe� tbeii 5� reeb*nbsp;nen/ febier f�r nichts moebfe geaebt werben/vn niebt anberf?nbsp;fteb anfe^en (affen werbe/atf? were gar fein �(aub eber^ie�nbsp;biger me^r auff ^rben vorbanben/ ^Ici�) wie 7?bb^ mir fd-^nbsp;tten breie�0�f bn Leibern gieiebfamf�rniebt^iffgebafnbsp;f� worb^/ gege� berbn^etigen menig ber�btt(ofe�Q!Veif/bienbsp;bureb bie �inbffut alle i|f berberbt b� bmbgebraebt worbe�.nbsp;T�l^Penfft aber ber �laub ai^^ bem wort �otte^/wienbsp;vaulu^fagt/Fides ex auditueft, Auditus iiero exuerbo Dei,nbsp;�Oer Glaube fomet auf? ber �Prebig/ba^ prebigen aber bnre^nbsp;ba^ ^ort �0f fe^. ��ieweif ben� am enbe ber 2Be(f ber reeb*nbsp;te Glaube fe�r gering/ iaalfo fel^am fein wirb/baf?bieli?eutnbsp;benefe� m�chten/er fep gani^ berWfeben/3ff bamit ,berf�n*nbsp;bigt/ba^ in be� (ebten feiten baf?(iebe �^-ort Q5otte� febrbers*nbsp;Juncfelt/bnwerht/beracbt bnb berfolgt fein werbe / bemapnbsp;fen/ ba^ c� febier �icbi me^r werbe ffnben fdn^ Dnb obnbsp;�Uicb �bfb irgenb wo geiefe�/ geprebigt/ gefangen/vnbnbsp;f 4 geb�rf

/

-ocr page 550-

tgt;ut*(amp; fottkrr t^ciuung olfot^^rffrt vcrferet werrrr�/�)a^ frcfe igc ^rrt^mbnbsp;�gt;lt;e �gt;m rechten �(a�6en fatfe^ ma(^ett/vn�gt;nbsp;2(ocrg{au6ett0�)trverf�rff(^en �5(ati6en anrt(6tvttwcrf^*^^nbsp;a Ifo Oer ree�te �faube/ Oer pe^ auff 005 reine Oioffe worenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �

Q5otte�? gr�ndt/ Oorin vno ooranff �ernhee vn 6e|lefeef/ fej*^ ctn feJ^ami? ^idnoifan werOe/wennOe^SJ�enfeOen 00�nbsp;fernen wiro.

,^^jlt;l)lt;'�^/SB e^grei(amp; vnmdgUe^ fc^etnef/Oo^etn f0((^ �ellUeco� Oe^Qj�ttUc^en gereinigten '^��rt�fogarfoUfrr*nbsp;leK�en/{gt;obe wir/vnO necO mejr onfere Hebe (^fterti/im wrrefnbsp;erfaren im leiOige �^abf�uwb/ 005 ^otte5 wert onre^ 5!?rn*nbsp;f(b^Hre gonevffnnrfeit gewefenii�/^nOeOmon^gieie^nbsp;in 0tifiiEen/^(i5|�ern/enO onOern ^irc^en geiefen enO gefnitnbsp;gen ^ot/ftnO Oee� �^ie 2ent Oonen o6gewiefen/enO onfF^rn*nbsp;frf)en leve/ aiifferticbte Q)ette50ienil/onff foifeamp;e onrnff�tt�/nbsp;enO grewiif�e Si^�tteree/ Oie |�rorf5 wiOer Oo5 ^ert feitf/nbsp;gef�rt werOen/0orou5 Oi5 erfe(getif�/0050er^ionbortnbsp;^ar gering eno fei�om gewefen ifi-Ober Onrdb ^ett e5 fenOeriiebe g�re enO gnoO Oo5 lie*nbsp;be � nongeiinm een Oen weitboten enfers einigen �eiionb^nbsp;3rfn gbri�i/Onreb Oen een �ett erweeften enO hcebcrHtteb^nbsp;tenl^erer �. SJ�orttnum gntbernm on tog gebro^tzenbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

genO5 Onreb greffe orbeit feiner trewen 5y�ifgeb�Iffen/'Pblt;�* ii ppi 55�e(ontbeni5/ enO onOerer/erfieret/enO cfbetttUcbnbsp;toffer/enOOnrebn�^eeebrifften weito�5gebreitet enOge^nbsp;pfionbt iff werOen/beffnOen wir/eno feben mtt gonb betr�b^nbsp;tem �eri|en/0os Oer grimmige feino Q5ette5/0er (etOigenbsp;td/oUewegenOmitfei eerfnebt/wieerfeieb rein wert amp;0t^nbsp;teg ctuivebee mit ^emaUi^ev eerfeignng pmerbMen enOnbsp;on^�effben / eOer ober Onreb folffbe �ere enO irrige bcu^nbsp;tnng eerfnnrfe(en / eOer ober fenff Oie �ent een Oeffelbetinbsp;wert5 htff enO iieb/enO efeiffigem reebrem ge broneb nbf�reiinbsp;renne/^oenn Oiefe^bfffge Q5eiff Wei wei5/en0 nn Onreb feeb*nbsp;ffe^ib toufenOer Jorerfornng geiernet (^at/ Oo5im eiefernbsp;griff rtimermebr febiet/wen er Oie bj�enfcbjieben bergen amp;0t^nbsp;te^ m�vt� beronbet/eOer itt� Ooffeibig eerOeebri^i^^f^^^^�^^nbsp;enO eerOrie5iicb gemOrbt bot/0o5er^ ^lei^ bie jeorefnrebenbsp;^erre5/woren @io�ben/wore�ieb �ette^/jo onrb wore5nbsp;erfentnt5 �eff e5/ weggenomen enO ou5ge(effeber/ en einennbsp;bieffen febein enO ffbotten/ oder Oieffr gffter enO ^ngen.*nbsp;Oen in /ren geOoncf en geioffen/ enO oife webr(e5 en frofft(e5nbsp;gemofbt

-ocr page 551-

I

Qemaf�et ^at/1gt;4^ er fte nac6ma(fJ in fdna �ewaU ^at/ fte Von einem 3rri^um6/2(6�otterety grew�icfyn i^ufter vnV le**nbsp;Hernn^inVie anVernfeine^ gefallendf�ren/vnV enVlid? innbsp;baf? etvige verberb^/mo man im be^arriieb o^netviberfernn^nbsp;folgen tftnt/ft�r^en fan.

�Clebe feine febeOliebe Xnn|�/�at er bulb im 'Parabij mit vnfern erfutt ^creUmwcrMt/i^nbmit vufermnbsp;fe^aben vnb fingen probiert / ^Oennervnfere (fitem 2l^mnbsp;vnb ^nam mit gemalt/ mit febelten vnb bremen/nimermc^rnbsp;niebt beit von �ott abfellig vnb tremlc^ njad)cn foimenznbsp;��ammb nimct ev biefengelinbem.vnb gefviffevn weg f�r bicnbsp;^anMa^ er fnen erflliebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�5otte� vnb �ebepffer^ ernf�e^

Wort geringfcbe�ig/verbeebtig/vnbenblicb�Vereebtlieb ma* 4gt;et/af^ h^tf?�ottalfv niebt gemeinet/wie bie mort lautete/nbsp;�nbba liein fvem vechten vcvfiani^ falten angenamen vnbnbsp;.Verfianben merben/m�rbe folgen/ba^ Q5ott inen b^bere ^br^nbsp;niebt g�nnet/ bie inen miberfaren mvebte/ menu fie vngeaeb**nbsp;tet bef? verbotf?/ elfen maf? fie gel�f�ef/ Venn ba �e folebf? tbe*nbsp;ten/m�rben fee augen ge�ffnet fveePen/ba� fie ttacbmals m�rnbsp;bcnmilfenbofes vnb gufe^/vnb�oftfelbgleieb fein. ^�aminbsp;bie li�ige �eblange bureb^foleb^abf�ren betber�f von ^Jotnbsp;te^ mort/ ein abfimberung be^ vei^bt� vom Spffel gemaebt/nbsp;baf? (Jua bie (fpffel bef? gebegtcn ^3aume�?/bbi^^ tJUb aulfernbsp;gotten mort vnb befehlamab'e/ v�^ bi�lte gUi^ bem anber�nbsp;pb^im�arten/melebef?incn ^u fOeu erleubetmar/ b�ternbsp;folgenb^ bie arme leiebtgleubige Sente ,babin gef�ret/ ba^ �cnbsp;erl�gen vnbirervernunfftvnb aUgenfolgeten/benen ba^nbsp;�b^ fonbetlieb ge�ele/vnb l��ig vnb lieblieb bauebte/verae^nbsp;teten alfo jref? �ebepffer^ ern�en befebl/vnb bebramung/�e*nbsp;unburebbiefen febenblieben Q^ngeborfam/in ben^uuorver*nbsp;mnbigten ^ob/verloren �ott mit allen feinen �aben vnbnbsp;��tern/m�rben bei^'^ob^ vnb^euffelf? eigen mit Selb vnbnbsp;^eel/vnbbainen burebbenton �otte� nidbtmere ^�lffnbsp;�efcbehen vnb verbeiffen/meren�e mit allen iren T�acbfometinbsp;tu emtgfeit verloren/ver�o(feh vnb verbampt gemefen vnbnbsp;geblfebcrt.

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;garner vnb vnenblieben febaben/bat ber gre^li*

^e Sejnb�otte�?mitbiefem einigen griff/Mumal im an* erfebaffung ber 5^?enfeben/ge�iiftet/ baf?nbsp;5eir �cbanrfen vnb Serben vom mort�otte^ abf�ret/vnb

-ocr page 552-

�/cwcif �)em �Itigen ScntOc ^icfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dnntal fwar

4ngai�gei�/t)��gt; ttac^ feinem 'lB��lgt;fcamp; ger^aten/pat et: igt;i(fel^ ben na(^mai�f�vvnigt; f�r gebrnu(^ct/inigt;Quallen geiten fennbsp;�vo|�en^^etrt)e^55�enf(^�r^cnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;StbfaU vp�

Q)ont)n�gt;e�p(gcm Q3er�er6.en gebracht/bacr/ncttba^ ^armttb�gt;lt;e(be�/bMrfbnbsp;^erfo(��ilt;/3rrt^nmb/o�)a veracbtwttovnb vberbru^ gf*nbsp;�pmf n ^at/ ^e�^e� /m bcf� au^juricbfc� nu fnebv v(e( (dcb*nbsp;(ft/ tn ber vcrberbten 55�enf(b(i(ben 7^vuv/ b�wei� er fct''nbsp;(bj^bat er^�teen f^nnen tn ben ^etncrfcbaffnen/beid�en/nbsp;vnnerfeerten/�evbbegabten vnb eWene�ten Sgt;?etifcf?ni*

_ etbaOxbea biefe gebraust an Slbam^ �tnban/fatrgfltnvon �oftejs�oftflbMrft/wcIf�^ nnbsp;vvnf�ntm�9atergc�drcf �rtt/art�@orttvp((eff(,�et en�nbsp;gefbrctfeinbnrfb .�c� ecrtirilFencn Q�db��amoi/^rnbsp;trlofiing bob hetOgutig ba eeriornttiviibSfrbcrbttnSWtn'nbsp;� w�l �urNg�ffbfacbfefenbgrt�bKt/bnbwf'bcrumb ��fF�''nbsp;femm �efierfam �nJ�c^�

bnb.^n bettten/rnb ber Q5�ttf�r(btt^*^ ber�en �^rtuben/b^tt'^Uf�errfenrnb^n berficbern/fbUennbsp;SKS�nbsp;SjS�wSff�S�S^^^^^nbsp;@fl�t�e(eiiift�Hb�pfl�TfiWfbcr@0�fiSr(6'nbsp;{�^�((((�cinj^e�orfam/fvte er rrn feinemnbsp;�btteffjrcrt/adernet Mfte/bnbnbsp;mmff.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fvrentafben/ober binbern fetner 13er^

bttb wfberwerti�e Q5ebancfen / ^efentef aneb �nf/?/�e^�ugW �o(ft�/ Bom .Oimd f fr-nen ^XefTtam �ebaUen / 050� WofgcfaKe / vnb angenent

^(^f�^tborne/ber afterf? bufben berftenbt* fier vnb geirrter fetn WU/ benn fein ^rnber/iefft ficb bettnbsp;� *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieuf�

-ocr page 553-

toinfjeth'rtett ^acfttmaC sir t'iivcf) fc�ic Q�}cr�imflt ven fe�c^em teert vn�) ciu�c*nbsp;ftf^ecn Q5e�e�?Vienft abtveifen/^dt ce^/Ver ^crnnnlft narfynbsp;f�r einen gretvel vn vftree^t/Vae man vnfe^nlViaer '�^ierletnnbsp;bint Q5ette^eienf� verateflen fe(/amp;i(�^ Verkalben ver*nbsp;belfernz vnV epffert (�ett Vie (^rftiing ven Vem betret V/tvc(*nbsp;(be^ er mit feiner garten arbeit erbatvet/vnV^ettaufJVernbsp;lt;^reen()ef(beret ^et/vermeinet aife �ett Viel einen angene*nbsp;mer� bienf� ^it erzeigen/ Venn feirt^53atcr�f 2(Vam vnv feinensnbsp;^rnVer^^fe Opfferfep/tvelcbet^Vei? ^atei^ tere feiger/nbsp;vnV fteb f�rarf^ nach �ette^f tvert vnV befe Ji Jiett�

Vjefer freme Stbet mag aneb tvei feinen ^rnVerffam vmb feicber abtveiebnng tviUenven^ette^ tvert / geftrafft/nbsp;vnV inr tviVerfernng vermaner hoben/ 2(ber gain ^at fiebnbsp;feine Q3ernunfft vnV Verfetben einmaigefaf�e ^peeniattennbsp;vnv meinnng aife gefangen nemen/binVen vnVbienVeniaf*nbsp;fen/Va^ er Vtefeibe tveit Vern Haren tvert fettes? f�r^euebt/nbsp;Vn (eirtfifb beVOnefen/er f'�nne niebt irren/'Z^nV Va Sibei feinnbsp;preVigen/ ftraffen vnV vermanen nicht tvii iaifen/ vnV gainfSnbsp;feiber tvebiter ^ienft effentiieb ven Q5ett vertverffen vnv vernbsp;VammettvirV/ergrimmeteraife barttviVer feinen ^rnVtrnbsp;2(bei/Vorfernacb geiegenbeit Venfeiben ^n teV febiegt/vnVnbsp;Viefer ^oetlige^encbier/Ver^uner einen febetven {lette/nacbnbsp;Q)ettef?befebi/ein vnfcbutVige� vnnernftniftigeff �embiemnbsp;^n teVten/tpirVnn ein $l5��rVer an einem ^gt;?enf(ben/na(bnbsp;Q5ette�^ ^iiV gefebOffen/ia an feinem ieibiieben ^ruVer/ 3anbsp;tvei ancb an feinen heben ^itern/Venen Viefe^ b^iiigen 2lbei^nbsp;teV/vnV Ve^(f rfigebernen @en^ verileflFnng/ tveber getbannbsp;bat/Venn fe fie feibieibiieb betten fterbenmhflen/tvirVancbnbsp;nad)mai� auf? tfafeibat Streben an^gefteffen/ vnVmeicbvnbsp;ganh vnV gar ab ven Vern reinen tvert vh verbeiOnngen Q)et*nbsp;tc�/ feit fc ienger ie tieffer in gretvhebe 3rrtbnmb / ubg Vtte*nbsp;rcv/4vrattnet)/at(er(ep vn^iwt vnV anVere i'after mit feinemnbsp;ganben gefebieebt/bi^Vaffeibig vmbVervberbeufften^�n*nbsp;Ventviilen Vnreb Vie i^inVflnf^ganhvnV gar vertiiget/vnVnbsp;auff einmai an^geieflTcbet tvirV,0eicben greifen /amer ftifftetnbsp;Ver it|tige^enfei/VaVnrcb/Va�? er Vie vnnerficbtige peberebernbsp;b� vemQ^�ert abfhret/vh weifet auff Va^ nat�riiebenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vn

verpanV/vh ieret ans? Vemfeibe Odettes? tvert ^n Vent/ vh aufi� aUieg^/Vos? c� peb mit Ver vernnnfp fein reime/ vnV VaVwrebnbsp;VerpenVheb vnV gienbiieb tverVe/vnV ifi Viefer Vicnbsp;benbtgne�e vh vrfprnng aller /rtbnmb/Xeberei^/^ertf/fpalnbsp;t�ng�/abgetterei�/vh alie^ Ve^ vnraf^ Ver Vrans? erfetgef//anbsp;oneb

-ocr page 554-

S28 S�cfcrttte

atUr@i�nt'en vtW �af�cr/rtemU(^/Q5^tc^ wort nac^^ �)cr �^ernwnfft richten/ vnh �)emfc�6m ttic^te^e �0(amp; mcj^rnbsp;glaube� geben oOcr folge� / �gt;en� fo font Daffelb / fo Im wortnbsp;�ottefJ geleret/oa�elfje� ober geboten wirb / ber tM�Uunfftnbsp;geme^ fe�/ nr�glleb vnb begrelfnlcb febelne� ^oUbirfdnbtenbsp;nac^berlengemlter^elung ber f�rnemef�e� ^e^erde erflertnbsp;onb bewlefe� werbe�/ weleberafi ailes bas fenigc/ fc ob�nbsp;Q5ofteS einigem wefe� von ben breien gleich ewige� lOerfiMnbsp;fonen/�onberwunberbarllchen Vereinigung ber^wel� gan$nbsp;vnglelchrn^�afurenlnberelrtlgen 'Perfon ffhrlftl/ vonnbsp;nein verblen|l/vo� ber @��be/ von ber 1Xechtfertlg�ng/oo�nbsp;Ver lobten anfferweefung ^�m ewige� 2ebe� ober ewiglt;ifnbsp;ftraffe/vn berglelche� ^rtMn/in bernbsp;baS bei� nat�rllcbr� llteht �lebt befanbt ober begreit(�leb l^nbsp;anberS auSgelegtvnbgebeutetbaben/baSeSber 2}ernunfllt;nbsp;u verftebe� v�b faffettnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;were / vnb habe�nbsp;nbsp;nbsp;ben�

anbere t5pr�eb l� ber 0(brlt;t infamen gefuebt vn gewogt�/ bannt pe folebe /re fcbrlntnbe vnb ber 2}ern�nfft llebenbe tnd^nbsp;�ung moebte� bewelfe�/v�b be� J^eute�/als �otteS wortnbsp;vnb warrelt/ elnbllbe�.

��^lftswol warvnbgewis/bas Q5otf ble vern�nffu'�^ great ur 5� feinem ^llb erfcbaifen/ vnb vnter anbern gaben/nbsp;aufb mit einem glanh feiner Weisheit / mit verpanb vnb ver* 'nbsp;nnnfft begnabet bat/alfo/bas ber bT�enfcbvorbem Sall el�nbsp;lieebteS erfent nis Q5otteS feines @cb�pffers vn ber geffbbPlFnbsp;gehabt/ welches erfentnlS boeh auch ba^umal feine maS vnbnbsp;^lel gehabt/ vnb nicht vnenbllch vnb allenthalben ber (Bottll*nbsp;eben �5eishelt gleich gewefenlp/vnblp �lecbtnbsp;5gt;?enfcben in ber erfchaffung bar^u geben/baS eS etllch^nbsp;malfen Q5otteS wefen vnb ^eret erfennen/feln ^ort vnb tcnbsp;re vernemen/vnb fleh �ach bemfelben regleren/vn alfv feinemnbsp;^cF/cpffer In reinem volfomenem gehorfam ^u gefalle leben/nbsp;vnb In vbung folcheS erfentnlS ^unemen/vn je lenger /enbsp;bureb folch ertenfnlS Q5^ttllcher vnenbllcher g�te / feine�nbsp;^cbeplfer ehren/rh�men/vnb preifen fonbte. �nbsp;Sl'^er glelcbwol ^ott an blefe erfcbalTene ber o*nbsp;gel vnb 55�enfchert Weisheit vnb ^ernnn|ft/nicht alfoange*nbsp;bunben ober elngefcblo|fen/baS er nichts anberS weit obernbsp;fonl)tc(ercn/gebieten/tbitn vnb orbenen/benn.was blefeSnbsp;erfcbalfene ^ngellfche vnb 5)?enfcbllcbe �lecht/mlt feinemnbsp;glan^ vnb be^rdffen vnb ergrfinben fente/ fonber�nbsp;bleweil Q5ott ble etvi^e vnenblicbe Weisheit ip/bat ern�

-ocr page 555-

S� JttrtI* S2ϻ

�t^rcii/ w erhnctt/ vnb nbsp;nbsp;OcfeWett auc� fofc�e

Wn0/Pa�on ^.^iWi�cvn�) igt;gt;�cnffamp;�K0enat�rhicbe auua* fam� vcrftan�) tgt;abnvtto�amp; a�c�? er^r�nben t�nnc/^i(/w^^nbsp;umb/Prt amp; wek^ u^ntt f^fcb�is^ alles? retgt;e/ t�ue/ ortgt;ne/ober be#nbsp;crforom �ffffNe emi^c ��ftltebe 55?a�e|tct/al^ Wnbsp;Wcifc/altmee�H^e (^rfcbafer/oa^Ote vernunfftiar ffreamrnbsp;feirtcreOe� f�t b�� b^^/te SJeis^ett / fein tjun (^r Oan allcinbsp;befteon�) n�ti^fl� tveref / fein ^U�bet vnO verbot f�t ba^ allernbsp;emftc vrtO vnivanbelbarcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aebten/benfelben allen atou

ben^eben /ViiOnaeb a^eh� verm�gen folge tjwn/ bttb geft(� fam fein folle.

� W0 t^nt ^�tt balb im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c�tf / bas? bem boffer*

Hgen �ngei/ber barob ^nm Teufel nwrben i|�/ vnbegretfnicb bno^iwioertfl/nemlieb/ba^bie bo�� Q5bttlicbe ^^aieffecnbsp;ftcb aifo pmtnterkfi onbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie bie 55?enffben/

welfbe an^einem (^vben flumpen vn !Xiebbetn formiert vnb erbawet maven / ^n fieb ^enbet/ vnbalfo boeb ebvet / barbie*nbsp;felbige (Jreatur/fiir allen anbern f�rneml�fb/follcf�Ctte^nbsp;glcicbni^Ottb bilb beiffen / (bottes? fvobnung vrtb tempelnbsp;fein/beren alle ^ngel/ bie^imel^^ieebter/alle �temen/nbsp;^lemenea/ vnbma^brinnenift/f�rnenilieb ^nrnobtnrfft/nbsp;ln|t/frlt;^ubett vnbbemarnng bienen follen/melebe ober alles?/nbsp;bai^anff^rbeniii/berfebenvnbgemaltbaben folie Obbie*nbsp;fem mnnberttcben vnbegreifffifben tb^n QSotfe^ / ergert fiebnbsp;ber ftol^e �eilt alfo boeb / biemeil er grnnb vnb brfaep be ffel*nbsp;ben niebt ergreiffen fan/ bnb ftdgt; mie feinem veri�anb biefes?nbsp;iticbf reimet/ ba�?berirbiffbe b^enfebben ^imliffben�ei*nbsp;ftern vnb (f ngeln fol vorge^ogen Werben/vnb bober von �ottnbsp;geebret vnb geabelt fein/ bas? er barob von �ott gen^lieb ab^nbsp;fellet/onbongeborfammirb/vnb binmiberoon �ott verlapnbsp;fen/vnb verpoffen wirb/vnb wirbeln ewiger pinb �ottes?/nbsp;bieweil�ottetwa^ vberfeinenverpanb/vnb jviver feinennbsp;Willen getfan bat

2ll^fo gibt �ott bem erfcbaffenenS�enffben/ben erin ben �arten gefe^f bat/benfelben bawen vi� ^n braneben/attebnbsp;ein w�nberlifb gebot / ba� er folt effen von allerlei ^ewinennbsp;bn �arten/Sllleirt vonbem ^anm be^ erfentni^g�tes?vnbnbsp;b�ffi^/folt er fieb entbalten / mit ber Verwarnung/bas? er be^nbsp;tobes perben m�pe / fobalb er baiion effen w�rbe, �iefe^nbsp;Wunberbarlieb gebot/ war aueb vber ben verpanbt vnb wtbernbsp;bie vernunfft bev erpen 55?enf(beniJuevnb Slbam^/ obpcnbsp;�leieb jum ^ilb �Otte� gefebaffen/vnb noeb bnnevfebrt wa*nbsp;i) ren

-ocr page 556-

Knannuv�r((dxt�2K(f}t/0Gnwf(}f�n�^tew ftc �gt;U �t�ttBK� (^cvrfaituic^tvcrftc�^no�er rtw�Ofttcfo�/^arwnib Diefernbsp;^�hgrr 00�/ t)on lgt;cwr�fo�o(� gefret onDgrjier� wa*nbsp;�^n/�)a^ �rpe^ufemem btloe erfd)afFc�/vnCgt; vn)tgt;|r(nt wtU�gt;nbsp;ade^ gcmac^r/ont) men atUe/Oa^auffOem ganzen (Sr�gt;6oigt;^nbsp;ibar/ein vnO 5� eigen gegeben fe� / vn�gt; pein piefem 0�rretgt;nbsp;gefelst be�/Penfeiben volmeeprigiieb^n bawen vnbm gebrat�nbsp;^en/amp;arnmb/fagei(b/0ott Piefen ewigen ^awmn�^nbsp;j^ge / vnP verb�te / bauen m ffRn� �enn Ik j?aben ^e�*nbsp;Sen m�gen/nacb eingebnngberiil�igen^epiangen/ ^nr*nbsp;�mb 5at 0ett Piefen ^awm erfebafjfe/ vnP mit fefeb�nemnbsp;�b�ge^ierete^arumb�aterin mitten in^�ParaPif^/i�^^nbsp;fiiebt aufler Pem �arten gefe^t/Pa mannbsp;nbsp;nbsp;nieamp;t Paran ver*

greiffen pet f�nnen/foman ia PeifeibennicptgenieffenfoUj ' �3ie fan Piefer ^amm me^r/ Penn anPere im �arten/nbsp;frajft^ben/ erfentni^Pc^ guten vnP b�fen Pem verfi^*nbsp;JU geben/oPer JU nemenf^ie foi Pae?m�giieb oPer re(bif�%nbsp;Oa^ Per 55?enffb/ Per ein J�etr niept ailein Piefe�gan^en^^nbsp;�n^/PuP alte^ ma^ Prinnen ift/onP wcd)fi/fonpern aueb Pe^nbsp;danken ^rPboPene? ein befloer fein foi/ baiP Pee? toPee?ftewe/nbsp;fo er vonPiefem einigen �b^iffete^iiPenn Piefer Siilmeg^nbsp;ger/��tiger/�ereebter0(b�p|fer/einfoi(bevnuernunm�*nbsp;ae ffreatur / nemiieb/Piefen einigen ^amm/b�ber vnPnbsp;fer aebten/ Penn Piefen ep e �efeb�pff / vmb Pee? wi�en er Paamp;nbsp;gau^e weref Per erfebaffung f�rgenomen vnP an^genw^nbsp;?iate �oit er Pen S5�enf(ben AU feinem biiP vnP gleiebnwnbsp;cbaffen/ vmb eine^ geringen wffei^ wi�en ewig verPerPennbsp;onP Pee? toPe^ flerben taffen e �nP iff in fumma Piefes? geve�nbsp;Pen erffen S^enfe�en mit a�en feinen vrfaebenvnPvmoff.^nbsp;Pen/gnugfam juuerffeben/ vnP ju ergr�nPen/auebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

irem vnuerfeerten Sieept Per l?ernunfft/vnm�gticb �eiPejen �erwegen auebPerverPampte �eiff vnPfeinP�peies/oe^nbsp;teufet/ eben au^Piefem gebot vrfaeb vnP geiegenpeit fu^nbsp;VrtPttimet/Pen55�enfeben in Pen bngeborfamvnPVotnnnbsp;eungPiefci^ geb�te / vnPatfo in Pen gerechten ernffennbsp;�otte^/in Pen top/vnP ewige�?perPamni^nbsp;weichem febuPen a�em in PiepetfonPeriieh bewarenfonnennbsp;fc et Piefer vnwanpeibaren/waren/ ernffen rrPr vnP verwanbsp;nuttg feinee? �rffbaffer^ in einfeitig� verffanPe Pernbsp;ben gegeben/vnP Pen befebi/Pen erju erfa�en ganpr�n �nbsp;VrtP mechtig war/mit febuiPigem gehorjam nach � Wnbsp;�3cweil Penn Pie ewige vnenPiiehe ^ei^beit vtei Ping r

-ocr page 557-

1

ten / w Wen vnt ertnen fan/ane^ �lt;^f^tf/�e wiref ee vnt ge* ortnetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ven ter ^ngltfeten/vnt te^ erften vnnerfeer*

ten velfemenen S�^eftfeten^ verf�anW ent ver��nfft ntett ^at f�nnen/ gr�ntUct erferfetet/he^riff�n vnt gefafjet wer^nbsp;ten/fenternjat allein mit einfelhgem glauben/naet tewnbsp;rtebtigen eigenfUcten verkant tcr^ert�ette^/l^olknan^nbsp;genemen / vnt f�r enift vnt warge^lten/ vnt mit geh�rignbsp;(tem ge^erfaw erf�llet werten-

'3B3e Viel weniger werten w^^^t alle �ette^reten/Hiffi tung/ertnnng vnt werd'/ tie ta fi��ffcn att�^Wr vnermee?/nbsp;tieten vnt vnentHeten ^ei^t^it/ wit alien ireHgr�ntltetennbsp;vrfachen vnt vntb^enten/au�fgrflbfen/a�^ferfeten/vnt Witnbsp;vnferer vernunfit vmbgreilfen vnt tefc�lieOen/naeb tew tie-felbe vnfere vernunfft nn we�r naeb tern ghwHe�en fall 2(te/nbsp;alfe vertunef elt vn vefterbet i/l/ta^fauw einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�niflc

te� cittgepi�an^tcnl�iefbt^ vn ^Ket�^eit neef) vbrig bliebe i/l?

�quot;2tfgt;er tenn tiefe^erfelgetifi/ta�f nu Viel we^r tenn^it-uer/tie f�rnewe|�e reten/ver^eiflnng/ f�tfftnng/ Weref vnt vrtnuttg Q50ttef? / ter 55?enf(bti(^en vernunfft/vnt nat�rh-cbew �tecbt nicht allein vnbefanf Vrtt vnerfvrfcblicb / fvnternnbsp;auch frew vrteil ndeh/vngereiwbt/vnw�glieh vn nerrifebfeimnbsp;ta^ im Q5ott tie hohe iT�aieftet au^ tem arme f�nt-lichen/ elenten / vertampten ^yienfcf^Uc^ettnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ein lie

bel angenenie^'^�ofcf vnt Kirchen famlen wtUe/altein turch tagt m�rtttliche wort/taturch erfein ^efen vnt willen geo^nbsp;fenbarethat/welch^vonarmen/verachten/f(hwa(^en^?en*nbsp;fehen/niept von (Engeln au^ tem J^imel/ verf �n tigt vn t ge-Vretigt tvivtf/il� ter vernunfft dnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnt vngereimet

ting/ taturch tic@chwencffelter/ fo hierin irer vernunfft folgen / ^ur Verachtung te^ w�ntlichen gepretigten wort^nbsp;VntS5�in�0eriigeraten ftnt.

��^l^�oft tie aller graffef�ertgrewlichften ^�nter/af� tenSlbg�ffifchen ^prannen 57?anaffe/ tieber�c^ti^tc vntnbsp;�ffentlich befante vnt vertampte f�nterin S$?agtalena (Wienbsp;Wanpenennet) tenverr�chten bTOrteramffreup/ tenle-fterer/Verfolger vnt fchmeher 'Paulum/vnt antere vn^ehlt*nbsp;9e4u gnaten vnt Sintern vnt ^rben feinet ewigen ^d(^^nbsp;annemen vnt errett wolle / one a�c fre Serbien ft vn fie^ahtn^/nbsp;foftc feinen 0on turch^'^ort erfennen/inenire��ntelaf-fen leit fein / terfelben Vergebung begern / vntannenbsp;Wen mit herzlichen glauben vnt vertrawen auff tie f�rbitnbsp;Vnt vertienfi te^ ^)errn S^^dfti / vntinfolchem Q5laubennbsp;V ver*

-ocr page 558-

/ VrtO meinen fihWwi�JerwgewtOirt/ ���rft40(^ �tc Ocniuitff^ ei� ii)nm�g(i^ vno vngcreimpt Oitig/wel^cnbsp;rtttOer^ / tJennnacT) �)em nat�ritc^ett beeilt vn� �efe^/nbsp;miej(ertf'aii/�^enn�)a^�iffe^oK angcjiemviW gefeUi^K��nbsp;fpUen/Oie gute �^errf^abenz vnO jeme^rviW �roffere pe bie*nbsp;ftlbe� �abenz 3e ne^ev un�gt; lieber fie l�ptt fein/St�^ welfv^i^nbsp;�eniUnffti�e� fe^ei�/ b^a^.�^Hi^e '^abftumb vnbnbsp;ettifpruo�en i0�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

I

l'

a* Q�je lee^erig Wb feamp;imp�ii^ b�ncf bie vernurtfK/^^^ cinarmer ^ebrecblic^cr.^^�^fnfebz einem anbern $5�cnKv^2nbsp;feine 0imo.ver^cbcn/onb in Wo a�^ bem ewigem tobe/au�nbsp;brr ^)cllf � raejien mit einem wort ber Slbfolntton reifft� ibilt;nbsp;vnbbWfolcbrtnbbinbnng vnb lo^fprecbnng von ��nbttinbsp;tgt;nb ewiger 0raff/ im J^imel onb in ewigfeit fol freffii�nbsp;i^nb bleiben / nidbt weniger z als? wen� e^ �ott vomnbsp;felbftzoberbnref) eine^ Jerrlid^en i^ngel� ftimnbsp;vnb gefprocamp;en ^ettzan� weichen vern�nfftigennbsp;folget ba^groOevnbvielfeltige^weinelnz beren z biefitv^�nbsp;fcbiverer angf� irc�gewiffen� nicht walten tr^fien lafft�;

r Q^)}?bwerwil�lle@otte^orbnung vnbwerrfer^elcnz bie er braucht in wunberbarlicher famlung z f�rung vnbnbsp;balturtg bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�fftung/ frafft vnb er*�

haltnng beteiligen 5gt;?iniileriizbe^ j^^iligen weltlichen �Cegiment orbentlicher �bcrfeit / gerichi^fwi^^nbsp;her vnfch�lbigenz ftraffen ber grewlichen laflerz welchenbsp;f efJ wercf alle bie Vernunft nicht verliehen Fan / vnb ftr eu �nbsp;vnm�gUch vngereimbfz nerrifch f�rnemen achtetzba ftenbsp;Sicd)t fci^ct/ivdc^csf fte boch burch bie erfarung enblichnbsp;^eugetzwar bekennen mufiJ.

�^[^Jel weniger Siechte hlt;tt bie �^ernunft in ben 2lrtt��^y be�f �lauben^zbie fall alle wiber bie �Vernunft fein/ wb vn^nbsp;m�glich/ia auch wol nerrifchfeheinenz^erwegen auchrlt;*^nbsp;(u^ f0 hart herauf? feret / baf? er ba^ liebe ^uangelintn/nbsp;che^ er ^uuor eine �otte^ f raft ^ur 0eligfeit bienenbez vnunbsp;eine Weisheit Lottes? gerh�met hntz eine ftuhaninbsp;nem nennet Zb gorintK�- �aerfprichtz J)ieweilbienbsp;burch Ire wei�?heit �ott in feiner weiteit nichtnbsp;fiel e�?Q5ott Wol z burch tbrichte prebigt(^eltg5�]h�^wtnbieznbsp;fo baran gleubem �intemel bie 3�bcn ^eichen forbern vnonbsp;bie Griechen nach wei^h^i^fe^�euz �ir �ber prebtge^^JJnbsp;gecreuhigten ghfil^wmzben^�benein ergerni^zvn ben^rwnbsp;then eine tcr^at/ benen aber bie bernftn pnb / beibe

-ocr page 559-

s�� tgt;nbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/� rcDigcn wir S^rifium Q5^ttrticfx frafft vnb

Qiottiic^c tvcis^�cit- 3f�? ^rr nat�rliche S�enfeh vernimbt nichts vom^eifl @otte^ / (f ift ftn ein rorheit/vnnbsp;fan c� nic^t erfennen/neinlich/ m� feinem eigen Uedx/ c^ncnbsp;erlenchtnng �)e^hlt;^iligen Q5eift^,

^� Jeweii Denn gewi^ vnD DnwiDerfprechlifhwar if�/ Da^ Q5oUe^reDen / ^BerrfvnDorDnnng/an^eincilvnenDhchrnnbsp;Weisheit vnD macht hrfflirffen /vnD/regewi^htit/m�gltg��nbsp;f eit/mw warheit / nicht ans? Der fchwachen vn bitnDen 5gt;?cipnbsp;fchlichen quot;�^ernnnfft/iiccht eDer ^engnis? hef omen/ weiche Der**nbsp;felhen feine� Derftehet / oDer hegreiifet / vnD Derwegen von et*nbsp;nem Dnhefanten nicht wteiicn fol noch fan / C^ttfn Wir hevnbsp;(eih vn^ wol f�rfehenvnDh�ten/Da^ wtr in �ottitchen reDetinbsp;DnD �ianhen^ fachen/nicht ^n vnferer tollen vnD hlinDen Dernbsp;Hunflt lauffen/vnD fie at� eine finge h�Teifierin ^nrat nemen/nbsp;fragen/0b wirreDenonDornDnnng (Bottes?/ f�rnbsp;War halten / onD f�r recht vnD m�glich achten f ollen / ��en�nbsp;Da wir folche^th�n/wer Den wir gewi�lich iemerlich betr�ge/nbsp;fr gewi^ Der betrogen WirD/ Der von einem f�ocfblinDen bile�nbsp;fxhenvnterfchieD gnter vnD falfcher 55?�n^/DDer vntcrrichtnbsp;von Dem rechten vnD /rrfamen wege erforDert/Derfelbeine^nbsp;��egweifer^ vnD f�rrers? beDarff/ vnD einen rechenpfennignbsp;f�r einen golDg�lDen nemen fan.

^CnDern wenn �ott reDet/ fol nicht allein Die blinDe ver nnnfft mit/rem vngewiefen irrichem gewefch fchweigen/fon*nbsp;Dern anch ^)imel vnD ^rDen / vnD alle ffreatnren niit fnrchfnbsp;VnD geb�rlichcr Demnt f�ill fein / vnD ^nhhren /Wa^ �oft fa*nbsp;get/2Bie lt;^faias?fchreiet/^href fr J^imel / VnD Du �rDe nimsfnbsp;^u Obren / �en� Der ^)(frrreDet/nem(ich/Der allein QBei^/nbsp;^arhafffigvnDSlllmechfigilt/vnDDerhalben biflich berebnbsp;nig^XabbivnDS5�ei|�erill/^ie�h�W^fagef/Si�atfbfi 25.nbsp;3r folt euch nicht �^^abbi nennen (a|fen(nemlich / Da^ ir �ot*nbsp;te� �IBort vnD orDnung wolfetewernt verftanD vnD gufD�n*nbsp;nach/ au^legen/ Riehen vnD Drehen ) ��enn einer iff ewernbsp;S�eilier/ gh�*vnD /r folt euch nicht (affen STtelfter nen*nbsp;neu/ �enn einer ip ewer S��eifter / ^h^^�amit wit ernbsp;�Uiterftehen geben/ Das? wir alle feine J�nger VnD ^cb�icrnbsp;JfittVrtD bleiben follen / vnD in vnD fein quot;^ort (affen SJ�eifternbsp;fein/^X^on welchem allein Diefer ern/�e befehl vom $)inwl ht*nbsp;runter aus?ger�ffen ift/ Hunc audite. �en folt ir h�ren�nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firtD aber eine^(eDen 0ch�ler^in allerlev (ernungvn

f�nften / Dicfe f�rncmblte tugenDen vneigenfchafft/Crititch/ 0 3

-ocr page 560-

S54

er Dociiis fay pd) (ere� w�� taffen/ nie�t 6af� �^ie ftwfr Mfer f onnen woUe/j?en� fein 5^et)rraeipergt; Jftm aiWern/Oa^nbsp;er Ureduius fep/ guubt gern oem /�)a^ lip fem^ebrrneiper fa^nbsp;get/0b cr^ ��eu'b nod) nicht verfre�en ober begrepen hni/wienbsp;e^mfigdchfcp/ obertvarnmboiej'e^ alfo/ vnb nicht nnber^nbsp;fein o�fr gef^eh^n m�fte. Jum dritten / t'as er auchnbsp;quensfev/ tvilUglid) rolge/vnb thnenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fm aufferleget wirb-


2lu^ einem foichrn @ch�ierfanentgt;Uchrhf^werben/ba^tr . z feinem 2ehrmeiper nach arte/vnb fo es gereor/gieid) werbe-@Cuhe �chdier erforbert a�ch^hfiP�^/Ml�lt;^�^^nbsp;mehr ip / er erforbert onnerftenbige vnm�nbige j^inbte/ ba^nbsp;ip/fo(che gent/bie garnichtei wi�en woUen/in �5ianbett5fa*nbsp;epen / anbere?/ ��cnnbae?ni(�5ottinfeinem �Bort f�rfagetnbsp;Dnb eingibt/^ie er fpricht/5gt;latth�nbsp;nbsp;nbsp;3ch preife bich *vatcr

onb ^)^rr ^imel� vnb ber Arbenz bae^ bp fotchei ben �Veife� Drtb ringen verborgen ^aft/r^nt^ hape^ ben '23nm�nbigen glt;*nbsp;vffenbaret Oa er nar an^fagetz^o� pie Reifen vnbnbsp;bie gt;rer vemnnfft (iecht vnb wei^hrtt z in ^otte^ fachen /W�*nbsp;gen wollen z fc lenger ie weiter von bem �eheimni^ vnbrech*nbsp;ten verftanb ber Q5�ttli(hr reben vntere abgef�rtzvnb enblic^nbsp;gar verblenbet werben- �dagegen aber bie anbernzwelche/vhnbsp;fie gleich nat�rliche g�be be^ Ver�anb�^ vd �ngenii ^benzbennbsp;�och biefelben hinban fehenzvnb nid^ilaflFen fKichter vnb\nbsp;rer fein in^ianben^fachenzvnbpd^alfomit bemnt f�r^n^nbsp;manbig / vnwiffenb vnb vnne�penbig erfennenvnb achteivquot;nbsp;vnb allein anffe? ^ortfehenzbaffelb h^ren / vnb mit ^inbf�nbsp;^er einfalt glenben / vnbmit gehorfam ba�i /enig annemtitnbsp;vnb thunzba^/nen import f�rgetragen vnb befohlen wirb/nbsp;^iefe fein bie rechte gelernige ech�lerzben biebimliftheo^nbsp;krgeheim�e vnb aller S��enfchlichen l)ernnnfft verborgenenbsp;Weisheit geoffenbaret wirbt / welche biefen �gt;roee^ h^Mtetvnbsp;ba5 pe bem wort glenben/ wae? es verrdnbigtzob fie �lriwnbsp;mitenfferlichenangen ober /nnerli^en verj�anb nicht fehennbsp;�och begreifrenz welche ber $)err^rifinS berhalbe anchfeh?nbsp;preifetzjoh�io* ba er ^h�^inamifiraffet/alS eine� vngelernig^nbsp;vngleubigen vn vngehorfame �ch�ler/ber mnor fehen/� n�^nbsp;hernach erp glenben w�llzvnb fpr tlt;^ tz@cigt; nicht vngle�bb3^nbsp;fonbern gleubigzvnbaberzbieweil bn mich gefehen hc*^nbsp;ma/fp glenbepn/felig pnbz bie nicht fehen/vnb boch glenbemnbsp;en ba�elbige geiget ber ^�rr ghri�n^ an mit t�emnbsp;^eref vii reben/bie er braucht b^att4S.t)a feinel�nger vonnbsp;im wiffen wolten / Welchen an�?inen er f�r be� �eierteiten/

-ocr page 561-

�cfv^�fl�cn/vnalfo f�r Den gt^l�ctt

�gt;cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft(^ riefF/vn Mttigt;a(R(btge m�tcii

ontcr �ie 2(po|ie(/�gt;U �rp fo gek� viW nbsp;nbsp;nbsp;fein Oauc^ren/ v�

fprafO/ii^avUet) ic^ fage ew(V/ nbsp;nbsp;fep Cgt;enn/ Oan ir vmbhr�/

viw werDet tv(e �U XitWcv /f^ werdet /r nfe^t lt;n �gt;a^ Uic^ fomcttt^Bert�U ftfamp; fclb^niuriget/ww Xwlgt;kHi/�)ernbsp;t� Der greffe im ^tmelreie^/ vnDfaget wcttrr/tvarumb rr Dif�nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;XinDUm/��5�m(^X�mplt;lfarf�cUe/^cr ergert DKfer gering*

�en entenzDte a� midgt; g�euben et(. an^jeigen/ Da^/ Wer in^ imelreie^ teme wDUe / w�ffe ftd^ a�etn ans b(o(fenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�at*

^�/tnc^t�? ven fem� verpanD/wete^f ett/frvmigfett/eeiDien|iz Wirbighit/wtffen CiDer 6a(t�/��ie ein XitWIein iv��/��� e^nbsp;ein ^ii�D i��/ nicamp;t� erarbeiten/ ober Dem2?ater abuerDienennbsp;tan/$^ret aber feinee^ ^atere^ wort vn befehl / mit fnrebt vnDnbsp;bemur/gib Demfelben bepfai an�^in Wirfxr etnfait/ vnt erf�e*nbsp;�et fieb nifbt Diefeiben H�giieb 5n bentein vDer ^n Drebenznbsp;glenbt nn trawetfeinem ��ater/ ba^ a� wo( vn trewlieb mei*nbsp;net/vnb feiget beifelben rebe mibgere/cber ba e� etwa^ verfe*nbsp;ben ober bergelfett bat / ergibt vnb beuget efJficb geb�tlig bn*nbsp;ter bie��uten/Mflet Vit berget nacbmal^ bieftbarffe beifl�enbcnbsp;$Hut^ anflfe ��aterff befebi/onbefennet bamk/ba^�m bev ^lt;9nbsp;ter reebt getban babe mit bet ^�ebt�gw�g^berfibet (leb �ceb et*nbsp;Wae^gnte^Sum'�ater/onb b�tetfi^ �aeb folgerl�raffbocnbsp;^�nben. 2((fo firaffet aneb bet ^�rr^ri|lu^ ben finge�nbsp;gelerten �'�abbi ^itobemn^/ber /n boeb ertennetvnb nennetnbsp;einen Sy?ei|ler oii �erer von Q5ott bet f omenzaber ni (btf?be|�enbsp;Weniger feine reben wii meifierntgt;n ��gen^raffen mit feinemnbsp;Quomodo, ^ie fan ein S5�enfeb geboren werben/ wen et aitnbsp;(f�t onb abermai/2Bie mag foieb^^ngebenf �et mu^enbiitbnbsp;b�te / 0fbeme bieb ^ieobeme/ bo�' bu ein 5gt;�eif�et in 3fraeInbsp;viit/on wei (feit gar niebte? in �otte^ fachen� 4)n w�t efi abernbsp;�iebt wiften/ benn bn gleube� niebtzamp;enn icb bit gieieb nurnbsp;bonirbifeben bingenfage/^ie w�tbe�ubenn gieuben/wen�nbsp;M bir von ^imlifeben bingen fagf w�rbe? 2��? woH et fageznbsp;3r foit niebi mit ewer biinb� tollen vernunf]^ gr�beln bnnbsp;^in ^Otte^ faebf/Qyoniotlo hoc,quomodo niud fieri potril?nbsp;5�ie fan bas? ober ieneei m�glieb fein/ba^ ieb eueb fage?0o�nbsp;betn irfolt bnfer^engnt�annem�/ ba^�l/St follet mirgieu*nbsp;ben/3db fage eueb gieieb bon irbifeben bingen/ober von ^^imnbsp;lifcbeu/'Srfacb/Qenn war(i(b/warli(b/3eb fage bit ^icobe*nbsp;hiez ^it lt;meref eben auff/wet biefef^ rebet ) ^ir (faget fibti*nbsp;36lt;f��^ (�otte^ @0�) reben bg^ wir wiffenz bnb beugennbsp;V 4 bg�t

-ocr page 562-

W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lt;'^lt;'rt3r ab^v svi ffct ^or �fcbts? 6d) ader fW*

a^er^�cir/vrta�c^cnverilanOOc^ �atdV(irfxn rim ^laiiben^ / ^pUet/r a6fr5�rwifffnffblt;iffif brrnbsp;^ortc^ fadxrt fomen/fo m�ffet /r T�etv 3(6orw/�nm�nCgt;i�^nbsp;^inotcm wei�)crt/ �)enn Oeuf�ibi^cn effenbaret c^lt;�ott/nbsp;fefben nemen a�^ mit i^tnbli0er e�nfah/bemue nnbdf^��'*nbsp;warbaffei^e^ ^en^en tgt;nb M bef? amp;ctte^nbsp;att/0b ft(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Witjtn ffnabettniebt vep

jlejen fbnhen/bU werben fcU^/ �e$^riftuf?fa3et/ ^(ti� flnbbtcniebffeJen/bnbbijeb�UMbemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^T�b if� biqes^a(f0bcf(bUi^li(b attev g^r�flen/ pc fcb^ nj WciMctiictfbid/�tfarcn/gclert/^(�bcf/ai0 ftefmermef^r mnnbsp;gen/eirtige nnb Joeb/te wet^bett vnb f�rnemb|le fSegePnbsp;5cima bnb 2(eibmn/bie fie naep bem befe�t Stb*^if�lt; non ben uc(nbsp;riebtm^nbbnm�nbigenXWlein�erncnfpUen/ ^enn rnbnbsp;waf? ^oee ^n Fn�t rem/ ba^ fte /rem ^rfebafter / w/e bie fttr^nbsp;genXinbfe/rem^eertnif fnrebt vnb bem�t/^em f�/Offbwetgt;nbsp;gen ^nb�ren/ baflfelb f�rwor/ernf� /nnb gros baiten/balfelbnbsp;m(t e(rtfe(tfgem �kiuben annemen vnb beJaUen/bnb mitnbsp;b�rhebem^ebotf^m luVb vermbgen erf�lle�/ Cb flt;e glelepnbsp;baffelbniebt feben/nleb^ vergeben/ ni^t att�^meffcn f�mten/nbsp;ob/vnb wtcef? m�gUe� fei� m�ge / ob e^fidb wit bemebernbsp;btefem rdme/cb/b�b waj� efttnrn nbten ober n�bfrb-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quot;��T�b ba Me vermeffene onb blinbe ^rnnnfft barwlber reben/ Mfpnefrn / ober baffdb befler ^n bente� onbnbsp;lege�fi(bb�eerf���be/ ^�a^fteblefelMge gt;re 3�Jetf?bel^nbsp;nat�rlieb �ieebt febwelgen/yfangen nemen/ nnb alf? em ^c^nbsp;ringed bttb oertuncfeU^ f�nSic bemonenbltcben glan�nbsp;lieber wet^beitim ^ort geo|?enbaree/vnterwer|fen/tmb|tenbsp;mit/rem f�rwl^l^n Quomodo, QEBe(cbef?balbtm�^��^�^nbsp;bengrbllenfcbabengefba�/ onbf�ronb f�r in ber �nlreb^wnbsp;�roffenlamer/ ^err�ttnngvnbletbt angerlebieinbsp;^Ireben vnb �e�uten/ an bfe ort onb petc treiben / ba fame�nbsp;gebanbeltonboerriebt werben / ble ber S�enf(btt(blt;nnbsp;nnnlft vrtterworffen felmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

3^ biefer �Xegel folle� wir nn^ bo� hnbbelf nbsp;nbsp;nbsp;gewe b*

�en^^nb In blefem fall / fc eiter bnb berftenblger wir werbe�/ ber'�iirrturtfftnacb/ le mehr onb me^r ^n flnbemnbsp;bg^tf�/fe (enger lewebr a��^ wort �3ofte�?feben/annbsp;ge b�^ba(fert/bemfelolgen gfenbe� nnb fo(gen/bnb wer biejenbsp;Maximam gnMret bett onbbeb�elt/ berw�rbe^nnemena�nbsp;erfemhl^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blif ^)im(lf(blt;r welobelt/ber wmbe

-ocr page 563-

6e�tentgt; i^cn trof^t^ben vn�gt; f�kn (� aUcmffrcu^/fefDctt vn�gt; anfcc^tuttgen / �)cr w�r�Je Cgt;er 0���gt;en von tag � tag/ ii [ctynbsp;gcr K mc^r fcittO wer�xi)/ v�lgt; im rtewett �e^orfgm ^�ncmei�nbsp;vn�)wac�(en/vnt)^� einem feligenabff^iet) an^ Otefemeien*nbsp;�gt;en ieben f�cb v�ften vt�D fretven / vnt� mit gemiffen Qiiaubertnbsp;vnb^offrtung ber ewigen grenbevnb bevwoamp;nung (botternbsp;erwarten fennen/^ie benn fo�cbe Maximam oer gaul�e 11 p�nbsp;pfalm vnb anbere/ idbiegan�eteiiige aUent^of-ben mit �ere/verman�ng/vnb �empein reie^lieb weifetnbsp;treibet

2(2fo i/� bi^Jer gefaget werben/ wie ^ecb �i'fii� feiyba^ man fe|| eb bem wort �otte^ baln'/vn fub von bem*nbsp;feiben niebi (�ffe abf�ren / bnrcb irgent einen weg ober wei^xnbsp;beren ber iiftige Teufel fe^r niet wei^ vnb branebet / mit bh*nbsp;� bberwinbhcben febaben ber armen ^T^enfcben / babnreb evnbsp;bom Q5ianben/vnbalfo von ^ott felb^ abreiOet/onb biewtilnbsp;cr ba^ cnbe igt;icfcv ^eit/vnb baf^ febveeflicbe lei^e QSeriebt vnnbsp;vrteii na�e vor angen fib^t/branebi er foleben feinen hi� fei^i*nbsp;ger ^eit gewaltiger / benn ^nnor /a�? ber e� an(f�f enfleri� ge*nbsp;fci^t vnb gewagetbat/ vnb feine ewige ftraff^nr guten (e^cnbsp;iiurwoIverbienenwil/^er�alben vno^ ^n biefer gefer�iebeiinbsp;�eit/fonber(icb biefe vermannngboeb von n�ten ift/bas wienbsp;mit iefen/|tubiren/b�rert / �otte^.^ert ons gemein vnb be^nbsp;faut maeben / vnb vn�? bepefben reinen ^eri�anb bnreb feinenbsp;�ubtiUtetbbervern�nfftige glofe nemen (a(�en/ vnb bane*nbsp;ben QSott von Jeroen teg�t^ anrufltn / ba^ er vn� bev beffef*nbsp;ben vnuerfeift^ten verftanb gnebigticb bi^anvnferenbeer*nbsp;halten wolle/ba�? foleber fein ��ame/ben er im bet) vnff/burebnbsp;fein ^ort gemacht bat/in vus? gebeiliget werbe/vn wir burebnbsp;mitwirefung bes heiligen �ei^s/ mitbemfelben ^ortalfonbsp;tegiret/gef�erefet vnb erweefet werben / ba�? wir bie in biefemnbsp;leben/ein ieber in feinem panb vnbberuff/naeb feinem willennbsp;lt;n fcbulbigem QSeborfam wanbeln/ vnb folgenbs in ewigfeitnbsp;ben ewigen'�?ater/ 0on vnb heiligen Q5eif� f�r folebevner*nbsp;ine^liebegnab vnb g�te / bieer vn^ in Offenbarung feinetnbsp;^orts erzeiget bat/mit allen (�ngeln vn heiligen S5?enfeben/nbsp;mit v�lfomenem geborfam vnb banefbarfeit loben/ ehrennbsp;vnb preifen fonnen. ^�a^nhtlffvn^ vi� allen bie e� bege*nbsp;ren/ber ewige �ott Q3ater vnfer^ ^)eilanb^ 3btf�nbsp;ffbriftl/hurebbesf btHlgth Q^eif�ee?

frafft Vnb bevf�anb/

5?Om

-ocr page 564-

S53 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Oom�ci�ist� slSetiomaC

3�fe evftttterutt^ ^abe (cb anfcnglicf) voramp;fr t^un wollen/ Oicweil mir von fo vielen angemn*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tet vnOauffcrleget i|t/Vurlt;^ vielem anfalten/l�nf? icb meine meinnng effcntltcb im Ornanbsp;wolte/Ql?ontgt;erf4gt;recfhfb^�?tviefvaUvnO�i*



fptttanort/f0 in ven ^ircben �er ienigen/Oie Ve^ tJnmbvnV^^breuc� abgctbun Jaben/ peb ergaben/vrt�gt;nbsp;�n fester tn Ote40� 3lt;^r fo Jart vno ^efftig gef�ritten worOen/nbsp;vnOvor wenig iarentvioervernewerttfl/von oem ^^erf�anOnbsp;eittfeenng Oe� beiligen 2(ben0mal^pnf^��^nbsp;3amp;rf�ffbriiit. �ennOiewetlOtefer^anrfanOer^nbsp;nieb^ ^rnn Oureb Q5ott^ wort in feinem reebirn verl�nnOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

VrtO mag verriebt werOert/aueb arme verwirte�ewiffe�/ lt;n folcbem^anefen in ^weiuelicbe ^eOanrfen gef�rt fein/ oo^nbsp;fie ftbier nicht wiffen ober fcblieffen f�nnen/welchem teil fi(nbsp;bevtalt geben foUen/oa ein ieoef? feine meinnng / al^ Oie auunbsp;ge ^wanOelbare 2�arbeit verftchrvnO verteiOiget/f einen ge^nbsp;wiffen trofl vrtO gr�ntiieben vnterrtebt �^bat/nbsp;ftttOer^wo her/ Oen au^f^ottt� wort/ fo t� in feinem rechtennbsp;eigenlicben'�erf�anOartgettomen/vnOerbaltenwirO^nbsp;lt;cb Jttuor Oiefen grunO (egen vnO bcfefligen m�(fert/nemlith/nbsp;Va^ man Oen ^amp;rn / Oer foicbef? l�orf a��igengt;ro(ben vnOnbsp;geolfenbaret bat / nach feinev wirOeanfebe vnO ernenne /Oae?nbsp;er vnent lieber Q!Bei�?bett / S�ai^ett / ��tigf ett vnO f raff ffnbsp;OaranffOi^ folget/Ooe? man fein ^ort mit groffer Oemut b^^nbsp;re/ Oemfelben vollenbevfall vno Glauben gebe / Oa er etwa^nbsp;mit ernfi VnO eigentlichen Worten etngefebet vnO orOnet / vnOnbsp;nidx balO Oiefelbe 5'�eOen anOer^OenteoOervmbffoffe/oOernbsp;f�r vnwar halte/ ob �e gleich etwasi fogen/ verbeiffen/ be feb*nbsp;len oOerorOnen/Oaf^vnferer ��ernunfn nicht eben ^uner�e*nbsp;ben/ oberen begretffen m�glich ift/�ennpeb Oienbsp;^ei�^eit von Oer igt;^enfchlichen engen��ernunfft nicht fannbsp;�och Wil gefangen nemen vno einfcblieffen laffen/ SBiefltt*nbsp;fiebbewtefen i�.

^^r n� Oiefen grunOvnO �Xegel f�rwar vnOfe�b^�l^/ wie fic Oenn ob� ^wei�el gewi^ vnO war t�/Oer fannbsp;Oe�o leichter vrteilen in Oiefem ^wiefpalt vom SlbenOmal Oef?nbsp;5olt;Jrrtt/^elcber teil anff einen be�enOigern ftebern grimO genbsp;bawet habe/ vnO welchem mehr glenben

-ocr page 565-

�l�^�veilaboeccf�tnewcflcf�reitinWcfcm 2(rficfd/^P

gcr ^cit tfi von �cr SubHanua nbsp;nbsp;nbsp;Sfbcnamp;i�iafe /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi / wa^ De (�b�M

cigcntdc^ im 2(bcnlgt;rtfa( M ^lt;^rrn ait^^ctqU vno empfam �'a , feu de �)cn tvcrbc/ ob allein ba�?/ Oa^ man ft^et vnb f�let/^rot vnb re exhibi-^ein/ofne Den 2eib vnO ^lut 0e�? ^(,^rrn/ober aber ancb 3� in c�-gUtfamp; ber gegenwertige �cib vnb �Slut mit bem ^roe vnbna,nbsp;^em genol�en werbe/tviheb crftlicb von biefer trag banbeltinbsp;�nb alfo anseigen/^ie mir bie wo� �bri|li oertieben/�Oa ecnbsp;ohne ^weiuel vom gefegrteten vnb vberreidxen ^roifpriebt/nbsp;�a� iff mein geibeec.

^3^meil aber tWbefliebe peb bevlei/figen mit Worten anff ba^ aller neebffe biefer Xireben Formasnbsp;nbsp;nbsp;gebraneben/Dedupli-

vnb betennett / baettmSlbenbmal ber wareVeibwarbafftigci mandn empfangen werbe/aber / wenn man fie bringet/ficb alfo er tie cadone.nbsp;ten/ ^ae� (tefolebe gegenwertigfeii vnbempfabnng verf�e-�nbsp;beh nur refpcclu Rdei, bafif biefelbige gefebebe mitbem �lam�nbsp;ben vnb ^eif�/ 55�n^ ieb 5nm anbern fagen von^weierlevnbsp;�ieffnng be^ geib^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnterfebieblieb von feber reb�

2)2lrauff Wit ieb ^�m briete aneb fngen von ben vnwirbp

�f / bic wei von benfelben aueb �bi�^f 5eu bare gefoebt� wirb. De indigo 31?m vicrOen wil ieb ein wenig fag^ von bem reebten n�^ n��,

. vnb vrancb bcf? beitigen Stbenbmal^/vn^ ^�m troff/von we^ nbsp;nbsp;4-,

tbembocbvnter benen/ bie in ben vorigen pnntfen mit vnf^Deucro Vneitt^ ffnb^amp;xff bergleicb^ Wie in biefen Xireben geleree wirb, ufuccen�nbsp;^lieb mit ieb eema^ inr gemeinen einigfeie vnb verf�gnbsp;nbsp;nbsp;5.

nungbientieb/vnsu biefer vnfcrervrtbanberer�irebeneroff/Epflogus. aneb jn meiner verwarnng noemenbig/^nm befebtne? anbern�nbsp;�en / vnb fotebe^ alle^ ohne beerigf eie vnb febmeben/ metebe^nbsp;viltieb in banbtnng biefer gro�miebeige faebenfot vermiebe/nbsp;Vnb mehr gefnebe tverben bie (^fyce vnferf? J^i^rrn Sbefti ffb*nbsp;tiffi/bie reine ^arbeit/Srieb vnb Heiligung ber armen ver*nbsp;Vnrumigeen vn gremlieb vermnnbeeen �ireben /ffbei^tiebe/nbsp;freunbliebc verf�nnngen ber vneinigen gerer/ anffbebnngnbsp;Ver fftrgefallenen 55�i(feverff enbe vnb ^patenngen / eroff v�nbsp;fferefung ber armen bcer�been vnb ^meiuelbglffigen Q5emiPnbsp;Fen / ^ennreeenng ober fnebnng eigener eb^^e/^laeb�ifi��nbsp;lt;cie/ober bergteieben vnare vnb affeee.

^om erfte�.

bie �nbffanb be�? 2(benbma(^feo/vnb ma�^ i� bemfelben gereiebt vnbempfangen werbe.

-ocr page 566-

S4q

frag ntlmingfie^it rigcnrticff ��ff 6cn.t (^5i5^vcr|tanlgt; onb ausle^�tig' �cr �wrt^IrW/iftter elunbsp;l�f�? amp;d(tgc� jX^rtht�af^z ta er fpne^t /nbsp;^we�Klvontemgefe^etntzvntgebr�c^ciUttt/vj�taraerftft* � gt;nbsp;tem quot;^rot/T�emet ^trt / cl�etz tafif tfimelfi��ei6/ter f�r enbsp;�^^rben wirt, �^e^gtetcbert von tem grfegneten vnt targe*nbsp;reK(xettXe(ef)(t�Ji|lvom^�mtmSelrf�'^rin(feta((e rar*nbsp;au�/ ta^ ift man ^lntnbsp;nbsp;nbsp;nennen ^e|�gmef!��/oter (wie Sn

c af^ vn 'Panins' reten) �i efer S^'eicf; oter ^ranef/ ifl taf? �t� ^cf^iimcnt in meinem blnt/jta� fwr end^ vergoifen wirt/nbsp;Vergebung ter t�nten. *

^iter ter papiflencrf ieOte^rattfpbftanciaf icw (^^3efwort/'�a^ ift mei� Seib/vnt/ ta^ tfemein bitte/nbsp;O^�^iverten vngieieb verkanten ont au^geleget/ �)oin^nbsp;erfliieb tie Papiften ail^u �are tiefeibe teuten/nbsp;tem^ncbf�aben/ vut w�jien tieieiben alfo verflautc�nbsp;ben/ ta^ tieferetc / Panis �ft Corpus Chnfti, pr�doaonbsp;1 Jentica fet/t�� tf�/^a^ tui�d} Xrafit tiefer wort/fa balt ftenbsp;vompriel�er ober ta^ wort gefprot^en werten / imaugen*nbsp;blief tie �abftauO te^ ^rou ficb gani^ vnt gar verliere/ vnnbsp;anni^titr t werte/vut nieten antere^ ta vornan ten fet / tcnnnbsp;ber Selb �^rifli/ �a�? man Tranfubftannanonem naebtnnl^nbsp;genennet ^at / wekte erft tm Gondho Lateranenfi, ^u $itw/nbsp;Annoii 1 if� befc^l�ffctt vnt ^u aleuben geboren werten/nbsp;�aranfftenn erfolget l(�/ta�? ein (oletebetarliete einfet�rfnbsp;fung vnt aulfbefftung te^ Seib^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ie bloffe ge�an

be^ verwanteiten vnt annijtilirten^rot^/ift erf iebtf t v� glt; �eret Worten/ta�auctauliertalb tem wntmaf vnt bernbsp;�^ieffung/ tie wefentliete �eg�nwertigfeit foire gegleubetznbsp;vnt ter^alben tte�ingefetloifene oter vmbgerragene oter eienbsp;ulrte Hoftia (� ic fie ef? genennet taten) Wele�e toetnbsp;ber T�icO�ung gcwi^liet nietr^anter^^/ ten lanrer nat�rlwnbsp;55ror ,wae/f0Ucnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0orre^'c:vrt

fclbs gegeuwerrig.angeberet werten/'^elete^ tenu eiyrew -ii(te3(bg�rrerett|�/Vnt/enerim ^^ capiteli^KCi^i gleict/ �a ta^ ^oirf von tem gegoffenem g�ltenem Maitznbsp;offenf lief toriftau^ruifen/ ^ipe ^frael/ ta^ iii tein �oil/nbsp;ter tiet au^ �gvpren Sant gcfOrer bat 2lnff tiefe ^ranfut*nbsp;fianrion taben tie papif�eit Weirer fr Cpfferme^ erbawernbsp;vn gefager/ta^ fte mir tiefer fiantlung/breetung/vetkrmignbsp;ter �ti�ien in ter b��efj^/ten (ebentigen 0on ^vueom^

-ocr page 567-

�etltgm ^ac�tmab s4f

frort ^cnben �gt;ew ^imhf4)en Ouater auffopffa� vhb funra^ gen/511 einer t)crf�n�ng feinef? gerechtennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fvi�gt;cr fre t?no

anberer�ent begangJnc @�n�)e/ vnt� tgt;a5 fofe^ Cpffctn t?n� ^errf fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo angetiem/gefc�ig vn�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnyra^

f�r f'td) fdb^Ex opere opcraio, vnangefcamp;fB Wie ber lOrte^ ftcr^efebi�ft obervn^fff^i^f/^tnbecbtig oberrjow^/ 9(eubijjnbsp;obervrt^leubtg fei; / '�erbieue vbUige viW reiebe Vergebungnbsp;aller @�nben/ uiebe allein Den Sebenbigenvnf�vnbu�ferfunbsp;gen / fonVernaueb Ver '33er|iorbeuen / Vienceb�nSegfewrnbsp;vmb irer @�iWen willen embaUen w�rben / auff welebennbsp;(�5runb fvlgenbe^ biefergan/^er grewel be�? ^appunib^/ mirnbsp;allen feinen Q5btilvfen wefenifr gefeilt vnberbawrt Werben/nbsp;ba^ naebwal^ ben priefrernber (^b^ftaub iff verbeten wer*nbsp;ben/al^biebi^Opfferniebt fbnten velbringen/vnbwiepcnbsp;'� t� genenner (laben / ben 0en Qierte^nifbr fbnbten f anbelnnbsp;vftb i^enfieirn/ wenn �e /ren (f b eweiSrrn feiten bevwenemnbsp;l^)?blh-b ift ber'^apft baamp;in gerat^/ba^ er bic 2cien gan^nbsp;vnbgarvenbergemeinfebafftbe^ ^lut�imSlbenbmalabgcnbsp;IteflTen bat/vnb ben J^cleb ^u ftef; vnb (einem �anifen allein ge*nbsp;rilfen/ vnbwilfelebrn geraubten Webneeb niebrvenficbnbsp;gebert/^nbern wiber bie elfentlieb^ einfebung/vnb au^br�tfnbsp;, lieben befehl Sb^^il�i/^rincfet alte barank / rtiitbem @eb^nbsp;wert vnb Sewer bei) fteberbalten/vnb feleben �Oiebf�al vnbnbsp;^eleb vnb .Streben raub verteibigen / ^nb eb er Wei gernnbsp;bem armen gemeinen 5gt;y?an/aufb ben t^eib Sbt�i�l i^nb alfonbsp;bas? ganff e �lbenbmal weggenetuen bett / bamtt ber �Pfaffen*nbsp;ffanb ne^ aufebenlieber/preebtiger vnb berlieber bep bem �etnbsp;envelef weregeaebtet werben / gber benneebfe gar vnuer*nbsp;febembt neeb niebt fetn berfft/felebe^ peb ^u vnferfteben/ batnbsp;er beeb fbviel verfuebt/als^ergef�nb/vubbem gemeinen�ei�nbsp;tm^ar nu einmal erleubet gegen ben Cpern ben geibgbrfptnbsp;lt;m �benbmal ^u entpfaben / vnb f�ltb,^ mit greffer guelungnbsp;vnbvergebenber 55?arter / mit b�r�^eifbt/Vnb aufferlegternbsp;Ventten^ vnb ^att^factiett eber gnugtbiiung/ �as? bie ar*nbsp;Wen l?eut mit Rittern vnb eutfeben ^um ^ifeb be^nbsp;gtengen/vnb ba pe fferef ung ire� ^lanben^/ treff vnb ergut*nbsp;cfungires?erfebrefften ^etriffen�^clen {lettenfellen vnbf�n*nbsp;neu /fjat ber ^apff fnen biefenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veifal$ett/vub ge*

W�r^t mit feinen (ebreefliebe gebetten/Von gnugfamer iXel� leib vber bie @�nb/ven aller fffnber^elung iff ber ^eiebi/nbsp;^en reebtfebaff�rt�rgnugtbuung ffW bie begangene ^�nb/nbsp;i�nb alfe wn wirbiger genieffung be^geffffmelten 0atra*nbsp; ment�

-ocr page 568-

$42

armen Seien me�r betr�bt vnberfebr^f^^ wgt;amp; gcert�f^^t^onbemWebaiengen/ benn fie Mn waren gatunbsp;aen/an^ fnrebt/ fte m�chten nicht �nn^am �Cew gehabt/ fW'nbsp;m�chte etwa eine Onbe in ber ^3 eicht an^gelaffen/fie m�^nbsp;ten vnb ienefJ ^ercf ber anfferie^t en ^n^ nicht b��id^*^nbsp;Dnb wtUigiich an^gericht / vnb a(fo ben Selb ghri/ii vnwir*nbsp;big/inenjnm Q5ericht genomen haben.

03efen grewlichen famcr/ erfchrecfliche 2(bg�tfereh/wrtgt; tnt�branchbef? hbchwirbigen Sibenbmaiei/ vnbvntregiiw^nbsp;�Piag vnb gneinng ber armen gewiffen/ onb anbern fcha�^nbsp;bet nichtan^jnreben iil/hlt;�^nbsp;nbsp;nbsp;feibige^apit angerichtj^tjj

fanengiichbernrfacht / bnrchfoiche harte bentnng ber^arc ^rifii/ bie er hat bon ber oerwanbeinng be� ^rot^iit^{�nbsp;^nbitan^be^Seibfi'ffhfifiiw�nen berftanbenhabe�/^^2nbsp;boe? er nachmalei atte bie ^rewel/fo erfolget/bem orm^nbsp;t�nte einreben/ barnmb wir biefer ^ranofnbfiantiat ion bnonbsp;beharUgeneinfchlieffnng be^ Seib� ffhfif�i in bieiebigtnbsp;fiait be^annihiiirten55rot^/biltich bonher�en feinbfeinlt;nbsp;brtbinbnfereMirchen/a nicht iaffen wiber einf�ren obernbsp;bringen/biewcii biefelbige an^ ben Worten ghrif�i nicht tortnbsp;crwiefen werben / bnb praeffi wiber bie erf iernng pan� i^nbsp;ber ba fpricht ba^ bo^^gefegnete ^rotnbsp;nbsp;nbsp;ein gemeinfchan� ..

be^ Seib�? ffh^if^i/nnb nennen bo^ fenig fo im Stbenbmaijn^ lgt;fangen wirb/etiichmai/ ^rot/ai�?ba (r fpricht/^b onti��nbsp;bon biefem ^rot (ffet/ bnbbonbiefem Xe(chtrinrftt/lt;t^nbsp;Stern/ Reicher bnwirbig bon Mefem ^rot fffet / ete.nbsp;�)er5y?enfchpr�feaberfichfe(b�i/bnb alfo effe eroon bief^nbsp;35rot. ��a�?aifoan�?biefen Worten Panii fcin^weinetm^nbsp;benn baeinicht allein bie gegalt bets^rot^/ fonbemau�f J*nbsp;^nbflan^onbwefenbefi �rot^ im �benbmaifeh/nbsp;tterwanbeitbleibe.

^�^rhalbenmMcnwirbnf^bon bem 55ap|�b�^Kinlt;tquot; anhang in biefem il�c(bnb2(rticfei/wie in anbern vielen/^nbsp;fonbern/ onb k�nnen bnb w�llenfoiche�ranfuhilantattjfjnbsp;bnbheharliche einf�lielfung be^ �db^S^ifti/in biegeitmtnbsp;be�i berwanbe(ten%rot�?/in feinem weg billichen noc^^�nbsp;fpre$en/bie( weniger bie grewliche 5^i�?6renche/beranwn�nbsp;be�i Kelche / Stbg�ttereo bnb anbetnng bee? ^rot�i�bnbamnbsp;berfJ / ba^ barauti erwachfen ifl / weich^i wir f�r grewel bwnbsp;Onb achten / bnb au�i �otte^ wort hiOich berbamme^nbsp;wiePauln^fpri(ht/�er einanber (gnangeiium (eret/btfin^

-ocr page 569-

We/߻ �(c Oe^entveru^ftw ff�?fvarfl��clt;6^vnlgt; ^(ut�g^tiftinbsp;im 2(�en�)ma( vernein^m

3(^c�c� aber ffaroffta^/^wingituf? vtW amp;crfe(6en an^ j� 2(u^(egun^ Oiefer ^oivnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift mein

2etb/f�r eu(b �^r weit vem ^�cbl�abcn/ vnb wellen biefelbe / al^verbi�inbteviW ennefele reeenbaUnbsp;een/bte man anberf� verlieb^ m�fte/ benn ber ^�(bftab gibt/nbsp;benn fte fe^cn tfiefc ^^ert an/ puif richten ftenaeb�^^t'^^r-tnmfft/vnbfnebtn/ ob e^aneb m�g�eb fee/ �gt;j^ quot;^vet/ fonbsp;gegeben wirb/ber Selbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if�i/ eher wie e^ 1)4111�^ erf (ei et/

(bem Wir biftteb felgen ) eine gemeinfebafft be^ gegenwertige geib^einm�ge/enbfeailenwiflrrt/wiefeleb^fpnnehnlgltfbnbsp;�* fein� �nb wenn man inen Moaumporsibihtatis pr�fenn�nbsp;corporis niebt weifen enb f�rbienngenwab^lt;�n/ eher auebnbsp;Geometries bemenf�rin fan/wi�^biefe gegenwertigfeit bef?nbsp;�eib^gb�*^f^i�lt;^ffbeb�^^�gt;f*�W�gticbfee/ enbinen faget/ ftcnbsp;fellenbtefem^��H�Ai�T�gleuben/ berbiefe 'amp;ert furn eernbsp;feinem leiben vnb tebt in einfebnng einef? newen enb f�cttwe-*nbsp;renben^nnb eber ^ef�ament^alfp gerebt bat/ laffen fie fiebnbsp;. bamR nifbtfrttigen/bieweil fte �� in /ren verftanb niebt brin*nbsp;gen vnb �rmeifen f �nnen/wie |t(b ba^ reime vnb m�glieb fev/nbsp;baf? ber �eib�b^*lii iw Slbenbnwl wefentlicb verbanben fe^/nbsp;vnb gegeffen werbe/ ber gen ^)ime( gefaren/ vi� vber allen ^i*nbsp;meln/fi^ct ^nr recht en �et tef?/vnb erb am Snngben tag wi*nbsp;ber fernen wirb/wie er ven binnen weggenemen iff / Sitte*nbsp;rnma-

rwegen / weif p( dn mal ba� nat�rlich giecbt ber ��ernnnjftvberbiefe wert ^bnf��tf�ret haben/biefelbe^nnbsp;Urteilen vnb n ^raminiren/ vnb aber feine m�gligfeit bar*nbsp;innen funben / bie begreifffieb vnb verbenblich wer / fenbernnbsp;allerlee vngerrimbte velgen vnb Abfurda pcb erzeigen/ fe bicnbsp;Wert feiten in irem einfeltigen verbanb 'nacbbererflernngnbsp;�Pauli ven ber ^efentlicben gegenwertigfeit bf�Seibf?ver*nbsp;banben werben/nemen fie biefelbf f�rFigmatc di�a,ba^ baf?nbsp;^retbenabwefenbenSeibbebeute/ vnb im 2(benbmalmitnbsp;tem munbe anber^ niebtf? benn ^ret vnb vilein/ mit bemnbsp;�lauben aber ber �eib ffh^ibt/ber im ^imel ifi/ mit aller fei*nbsp;Ver frafft vnb weltbaten empfangen/vnb alfe nur gelblichnbsp;gcgeifen/be^gleicbf fein blut/welche^ bureb ben �^ein bebeutnbsp;fet)/allein mit bem �lauben geiblieb getrunefen Werbe*

-ocr page 570-

^^VVn^^fi�i wort figtyat� W��^tt

verftan�gt;�U �aben�

bcb�flrt aber vnb febm�ef et pe^ bie ^ernutifft mit e f* ^5^ncr !Heae( / tgt;� in tfctaiun ^mbcnun b�e^r� aeia((nbsp;'^wtrb/bu aifo lautet�

^^�umber^eiUaert0(brtf)�efwaf^aerebt wirb/ mit fokamp;eu Worte� / btc iw fcbiccbtcn ��er�anbuaeb bew^ucb*nbsp;fiabcn/ctwa� JeifFe�/ ba^ ffent�cb Wtber �ottes �ebot o�nbsp;Cfwb were/ ober anbern (laren ^pr�^c� bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e�f*

gegen were/ ^o Ipl man biefelbtge wort f�r oerbl�mbte re* ben^i^�/ bnbeine 2(u�Jlegu�g berfelbenfueben/bieeintt�nbsp;energerli^eoerf�aub gebe /ber aueb ben anbern �or�ebe�nbsp;berbeiligen @(briirtgemef5feb�

^uw �rempcl/'^a gf^rifiu� fpriebt SJ�attbei y, gert bieb bei� reebteffangey foret�eifan^/vnbwirff^rbrtnbsp;igt;ir/nbsp;nbsp;nbsp;ifr bir belfer/ ba�i dn^ bciner glieber oerberbe/onb �i*

ebt ber ganb^ ^�b i� bie ^elle geworffe� werbe etr ^enn oi* ftie ber ^�^l�abe folt gebalte� werben/rnnftefiebWAn^ftnbsp;fdb� am 2cib befcbebigen/ia^pl vmb^ Veben brinaen /nbsp;ebe�? wiber baff flare ernfle verbot ^otteff ifi/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foltw�bf .

tobte�/ I)nb Paiihi�Wil/ba� ein /eher feinen t^cib i� ebr^ni balte� ^�arnwb mit^ w� ber vorgefebriebeneni^eaelnatb/nbsp;biefe wort verf�ebe� niebt von leibliebe� ange� /fonbern bOt�nbsp;(fcnbofcn (a�en im ^er^en/fc b�reb bie a�gf gefuebt vnb ge*nbsp;werbe�/ vnb baf? an�reiife� von bew �ei�liebtn ab*nbsp;tpan vnb tbbtnng berfelbe� bbfenl��eim bergen. Cher abernbsp;^fo/ba^bagreebteaiwebebentevnfem f�rnewe�e� Reiter/nbsp;^eaenten/2em vnb �^batgeber / von bet� ngt;irl2ere/2ie(bt/nbsp;p|bat/v�terweifu�ababen/Vttbnewenfollen/wennv�ffbejMnbsp;leibe erger� vnb verf�re� wolt / mit falfeber gere ober febtbii*nbsp;eben^renipel�/ ba^ wir/bew gebet $hii�i �acb/benfelbe�/nbsp;Wie anfebenlieb/ wielieb/ wien�^ervn^gewefe�

SSs^SSSSx'


'^linb/ baffifi/ ebne einen Ser^renb vn^rer �eligfeit/ben� baf^nbsp;bber empfabe�/ �eben ber Crgerni^/ba*nbsp;ittOnbe vnb grewlitbt ewige/�raffetinbsp;gerate� moepten�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

drofrt

-ocr page 571-

S4S

Wo fagctt �lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ tfieM �iooort gftrift� c( wa^ vn*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,

m�giw^^ mit TO bnngen/vnO vicrAbfurda vnD vngerdmb^ nbsp;nbsp;5.

tefo(9cnnflfbft4gt;5ilt;t�i/Oiemart�ni(bf crfteno^er vmn* Di^cntan/O�K�^ an igt;trt 2(rti(n(nm �cf? (Blaubni^ von Ver lt;�46 4�nbsp;^imelfari S^prifti/vnV Vqm fti^en^nr racbf en �an Vnbsp;an/bOem�trtVfonfl atfVern^pr��pen Ver 0el}njft j^n entae#nbsp;gen fein febeinen/ @v fie in frein ei^entUeben ver/�an v feitennbsp;angenonten �verVen/ �0llen vnVm�ffen Viefe wert at� vnn*nbsp;cfele verbt�mbte rcVen geachtet werVen/ �ic als figurat� didanbsp;einer fenVerlieben 2(��^legnng t)n atUtutiQ ��V�rffen /nbsp;weie^evievnin�gligfeitvnv aile anVere vngereimbte felge�nbsp;au^gefeblelfen werven / vfi (an fireit oVer anf�e^ Viefer wertnbsp;S^rif�i/mir anVern @pr�(ben Ver Grifft/ vnV �rtirfelnnbsp;Ve^cBlanbeh� vermartrtwerVe�

^OSIr�ber bepelffcn fie fifb ant�mitetlie^rralten Witten reVen/Vie fall Verwalfen la�ten/al^bif Itt fte va� bretnbsp;vnV�^einlt;m SibenVmglnurf�r jeieben vnV beVentnngennbsp;�t^ warenab wefen Ven �eib^ vrtV ^lwt^g^rilti.

@On Verlieb aberRieben fie Va^b�cb an/Va^ Ve^ Zapftet grewcivwtV�fJ S^�efj^ vnv anbrtenjVe^^^ret^vnVanVerVernbsp;gleieben bocbRrefflicbt ^iabreneb geflereft vn V e enftrmirtnbsp;werven/fernen wefetttlic^ gegenwertigteit

* ^^lnt�gbi^iflf im ^eiligen abenvmat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnV verteiVigen

^iliebc*�t$enau(bf�r/Va^vberbie25�m�g(igfeif/Vie* ft gegenfwhgfeit Ve^�eib^VttV 55lut� ffblt;ti tm @afra-fnfnt/nit^Wj^bevn�ti^n�cb fcnbcrlic^ n�^fep/vnVVerwe-gritniebtf�bartfelgel�ritten werVen�nbsp;quot; ^Jejef�rll fall Ver grunVvnV^gewalfigl�eniJrfllfin/nbsp;^ipjnglin^ vnV alle feine �m�ler/rgebew ven bie^nbsp;fein Slrticfel gefegt vnVanffgeffiretbaben/ welebe^ fienaeb*nbsp;�)�al�?mit ftb^nen gleiffenVen garben/ vnb �eblieben ^il Vennbsp;vnv gleicbniOen tdnnen anefflreieben vnV febm�ien/ Vas? e^nbsp;trann Ver Q^ernnnfft (Vit eb�e Oa^^in Ver fertigen �ebrifftnbsp;trforVert/ V4^^^ Vai^SllergrtVer vertf/^inem preeeptor �rifle�nbsp;telcbegeret zDoce mefadiw gt;�^ere VnV preVigqmir feleb Oing/nbsp;oa^ ieamp;m�.nfeinnn l?/rilanVergrrtnVen vnV fegreiffe� Fan)nbsp;^ttV fenV�nicb Ven �fnnreiebenVnV grefferi Ingentis, vicnbsp;TO Vas? rinftltige wert ^Jette^ nitbl. gern an^fcb^n vnV ge�

/ ttfe liebliebfefe^net/ vnV mit greffew trn/lfur ^arbeit angenemenvn�tt�fci^tf n W� V-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

S^ei^�rang^efen/vfewtftvrfaebtnviib�rgnment� } 5 feamp;r

-ocr page 572-

anfeamp;Kc� v��gt; wichtig fcamp;dtw�/ �)urc^c((amp;cr6ffra(�* rung 6t^tvci(c� wot aU(^ vic(an�ae�o^c�cMtt�r6irtwer*nbsp;amp;ert / Oicwcil f� a�t� Da�J/enige/ jo wWer �)ie wefenttt(amp;f 0lt;*nbsp;genwertigeeit geib^ Samp;rifti im fettige� ;@�framenc/nbsp;�ortfcbarrfrtnnigen geterten Reuten fan auffgchwebtvn/nex � �nbsp;l�rgeworfFen werben/ niebt allt�fo f/ar vnb �dntiebnbsp;tiirnvnb wibertegen fbnnem

�O^abenwirbo^tinwibergan^groffeenb wi(bd^lt; � � . erfac^en/ba^ wir ben^/|te amp;ei(fcn wie fie woilen/bie bie warenbsp;gegenwertigfeitbef? geibf^ bnb ^tnt�Samp;rifli a��? bem 3(gt;nbsp;benbmat wegnemen/ ni(bt^^��enbevfat geben/nbsp;mit/nen teren bnb befennem

t?^)e iebiaber biefetbe onfere Q5r�nbe vnb brfac^en

Wit i(� ^nnor anff�J f�r^efi/auffi^�fe nbsp;nbsp;anbern Slrgnmenio

antworten/ vnb vnfer bebenefen Anzeigen/ waruwb wir nbsp;nbsp;nbsp;/

biefe gemette �r�nbe vnb vrfacben niebt bewegen taffen/blt;ifJ wir berfetben halben von ben Worten ghrifti fonbsp;ten/vnb bie ware gegenwertigfeit ber J�iwtiftben 0pri^nbsp;?rattcf im Stbenbmat verneinen fottem

�' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rt�(ftgt;te06cng,efefite��e^(et

(f nn wa^ bie Reguhm betangd / bie ebeti

g^befennen wir/ ba�?biefetbe recht/Vitb eine n�he anteii* � tung fev iu frncbtBarticber vnb vnergerticber erfoifnbsp;fcbnng vnb tefnng ber ^ebrifft/ !�a�^ nicht atle�lt;wa^ ini�rrnbsp;getefenwirb/nachbem^nchflabenverflanben vtibanf^gei??nbsp;aet werbe / benn fonfi viet grewti^er Irrt�umb/ vnb firef�^nbsp;eher fchcbticher weref/an^ fotchem mi^nerjtanb erjfbtgennbsp;ben/wieau^ettich^ehereienbarauf? entf�anben/ anifrh*^*nbsp;tenerreget/vnbanberegrewtiche��ttbe begat/gen finb^VVi�nbsp;benen/bie eftichc^pr�ch/bte figufatrreben/vobnncfet fein/nbsp;nach bem ^nchflaben verf�anben / vnb /rejrrthnmb vnbfc^nbsp;firthafenbamitbefchanethaben�

2(^er gteichwot iH bi^ auch u merrf en/ box? bie ^chrtf� bennoch ben brauch heh vb �e wot fon�en in gemeinen 'Pre^nbsp;bigfen/atfi? vermanung/warnung/fchett vnb tro�toigiejMnbsp;bf�weitin auch in quot;�erheiffungen/^eiOagungeii �d- vw^nbsp;metlt; ^ort mit vntermenget vnb figuraterebt/hnbbi^lt;Hkrt'nbsp;�rbtich�en Wtiftcn aemeti^c vnb, figuras brauchet^ bienbsp;(eich^ch in anbern jprachen vnb �^rifften gefunb^n wewnbsp;i�n/�a^ fie bennoch eigenttich vnb beuttich mitl^nnerbt�m�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ten Worten rrbet / 3Se�rt �r Sfrtitfet gjri�tO�^^

i - *

-ocr page 573-

Uref/�kr etwa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0rlgt;�rtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnh

f�r/o�er c(ne ^ntiang/al�? ein ^unD ��)cv 5n��gt;cn^d(�m/fvl geJaitcn/o�Jcr fon|i$M einer erinnerung nn^ �eDentung/ertfeznbsp;�n�nic^tanffanDereweife/ foi gebrandet wer�^en�

� � f�ott�)en(^be|�anOortgt;nctimﻫratgt;i� '^aa2iocwitgt;^nc baf? ^ebot gibt nom ^anm^/W fie be^ vertu fi fre^^ �eben^nbsp;tiicbi banonfoiten effen* ^a ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bafme�

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�^egenbogen ^n einem t�naben^eieb�n in bic

SBolto fe^et^a er Sibra�e bie befebneibwng beftjiet/e�neii Jgeibef? erben ve^ffet/ benfeiben naebw^it^^ebdit ^n tbbf ertnbsp;nnb ^n opffern�a er bnreb i��efen ba^Cfleriamb ierii�^lwnbsp;effen bepbiet/ nnba�eanbere Opffer nnb ff eremonien blbinbsp;lt;tei/bi� bi� nolcf non allen JQeibenfoUenabfJnbern/nnbbai�nbsp;neben et wof? an jeigen nnb bebewte� folten/^nnn be� Q5e^eifinbsp;/enennnb f�nffii�ertS�effiePerfon/2(mpf/Opffer/��tnbsp;lt;b^ten/eiegt;

. Wo ancb litt ttetnen*^effameni/inettn ffieret nnti f�otte^ tvefcn / non feiner eigen ^erfvn nnb ampt / wenn'^Mnbsp;fein Selben nnb Slufferff eben nerf �iibiget/ wnn� er ba^ptts*nbsp;bigampt orbnet/ weutterbie^autfetnfe^et/ fnbrauebfnbsp;aaun nicbi nerbl�mbee tnort / fonbern rebet eigenrtteb / n�igt;nbsp;teii/ba^biefeiben feine rebe febieebe nnb einfeltig iufrent�d�nbsp;� meinen nerfianbfoUenangenomen werben. QSnbiffboebW�nbsp;in allen foleben bi^b^i^ er�eieen Orbnnngen nnb @iiffittmtfe�nbsp;ieiwa�/b�f? ber l)ernnnftt nnbefant iff/ nngereimbt/nttm��*nbsp;(ieb/ia aneb �errifeb nnb (eeberiieb^^u fein b�ntfet.^iebtefbe*nbsp;fie weniger ftnb alle bie /enigen / wcleben foiebee^ gerebet obebnbsp;M^oblen ifi/ feb�lbig gewefen / bie wort �of tef? nnb Sfftfiii^nbsp;ttiebt at� ncrbl�mbte neben attberf? ju bentelnnnb auf^^nft*nbsp;gen/wiee^irer w��^ei�feiuficbeu^b^tt/fvuifm bie wnr�?nbsp;wie fie laiiuien/mit einfehigem^lanbennnbfcbiSWbiaeninbsp;pprfam aujiinemen/^ nnb�u erf�llen/ wie benn bietiebenbsp;p�ter ^um feil getbanz^nmteil aber / ba fte jnmanberebatinbsp;tungen b�r flaren wort Iieffeneinreben/al�?�n4nnb2(bam-^nbsp;in bie bbcbff e not vnbclenb felbf? f omen 4 nnballe /re naib^o*nbsp;�nenmitfi^gcbra(blt;|gbewnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Unbmafi�fc�inb rejtioi: auf? einer'Prebigt ff beiff i geno* gijen / bann ffbrite mit f�leiebnffTen/Sigurennnb fieb��nbsp;g)crt bilbef�w^^ b^Wt^iettferen nnb anjeigen z^ie errnbsp;pet bureb�?^an� i�t^)^fjS^affbeix3obanlt;�.^��^ �^eiff lit{^nbsp;{ff�i feint�

� , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' � 4 ni^

A

-ocr page 574-

iHtlt;��Wt �i^ft�mibfamp;ac�rtmbtrnfV r�4gt;�lt;^ �^etnlef^tcn Stbeit�)^ '�^J'*wgt;i�amp;w#u^b�af(feteCf�flteHa mit fh�� 3�rt0fr^nbsp;^atte / oec^DeniE JiU fo ian^� tHgt;n bfi*^n verUn^itnbsp;1�^^c^�gt;alt;r(emamp;fOmvtt�gt;^f0O f�rau^�ti fa�c/Da cralbcr^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Dbcrm��ft^oe^gauiien

��Z mit bem �wuw �^obf/ mit bem Suict) bt^ � mit bcm S�rfleri W^r^dt rang bnbfcmpffd/ b4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� � �

Iv fwribQee bofi vierbc mm wiberhoktfeinen abfc^icbz ^ic er J wm Ql^ater ^epc/ bore� ba�? r�nfftt�e bitter (etben/bdnbsp;��feinen 2[?errebtlt;rbenPt�amp;lt;tm ^ifd^O^tvnbfcnnet/ bnernbsp;Klt;n^3�tt3erf$wafbabzlt;b^r(e��nlt;rt��ttb5tnd^t ^��crrtjnbsp;/^(ifnetytfn^petr�vnb^ni^crn verf�nbigt/nbsp;5j�^lt;e w�tmfeine�iti^en vnb vevbl^nbctcnnbsp;j^ir^en nn^nMrer f�nftxnbsp;tigcbetr�bnif?/ ver^n�^En/ vnb vieler abfal f�r �ugennbsp;fti)b jeramp;atoertim ojne^weind a�e/eine rebe / aeberbe/wercfnbsp;th�l�ftttff�e�tingrbOereri�ilgemefe�itfi/ ��nb finb ^ubtefernbsp;O/^nieet�ttleit biefe ^ett vbmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tfprccbcn^

Wlt;fb*Welt;l�amp;cn geb�rben nnju^etgen / ba^ er etmo^ fcnber* vnb �e�x^ bnmit ftj��enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�enn er nitbi

ttimetz vnbbnebt vribĻ^tei(et/ fvnbern fpric�t ben @lt;gen ober �antffng�ng bar�berZ'bie S�ngernbsp;mai|eif vbwtnbsp;atte^gtfeft�e nnlrbe /etfralfonbeweb^ fein bubnbsp;^ebenfoit/ Qe^gteic�r� b�er bert-^di^nimet/ (^cbaincfnbsp;^at

tifip �ancf/hgnng/ ot?er wfe e^ iWeuf? reber /^dtten den^raberzwicer �((eweg^blt;gt;nWt/ foenn er ewa^fbjvnbsp;bHb/fjrefftige^ biird) bie �p�t� ftntweilen ou�ritb^nbsp;bopormit f�ttif ��?^ert'btibtrtf / fBnfftnufentSy�nrtnbsp;ftfff � moitz wei(b�^t)ber ulkWUFwnrz bnin(blt;^n/S^�ntjnbsp;i 4- SWuu�i 9^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biefe

W^iepfo^ )ei�f 0� vrtmtbr uTo^i^ mr gbii ^iinei anflj oefeben / vnb bie ��ancffagungiMt�WgWbtbett 6lt;^bc/

Wottgcba�cfi�ei�b. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fteamp;^

�^igt;��i?jlt;lt;lt;4Mfertb h^�i^ifett

-�trb Wbmei�r�o^iet^aWtfd iwbor bem^refbret i d^rt/3te�nz�t(frx4rWbr5bwt##di!i1iS�ng��n^

^hr * i

-ocr page 575-

� c^cn/vno/ncngea^bcn/ ^afctnfebaro/re augengveifnef/ tgt;af^ fie Den ^x^rrn erfenne(cn-C)a^ affD Diefef? ^anef en cDernbsp;, degenen/ Den S�ngrrnwof befane duD eme an^vtgung ae^nbsp;tvefen ifi/Do^ Oer ^evr mtr Diefem geberD vnD Danetfagung etnbsp;�a^ fouDeriie^^ vnD gr�ifer^ /iifften w�rDe/Der^aib fienbsp;tlciffi�cv acht auffalle feine reDe vnD t^un gehabt/bnD Diefci*nbsp;6en aUe fo getvi^ bemalten/ bnD fo einHi�Hc^ tgt;nb gleiebflitnnbsp;ment befc^ricben b�ben/^onDerIiteb bietveU fie Jbretenznbsp;Da^er Damit etwa^fDlfbe�forDnetDnDeinfe�et/ Daefcvtamp;itinbsp;f�r DnDf�rfoit DnterfnennnD in Der ganzen ffbnf�en�eit/nbsp;ftl^ein �naDen^eieben ober ^unD^eiebenerjalten/ vnD innbsp;xg�en irf effentlicben verfamlungen gebrauebt werDen/ Dabetf'nbsp;fie feiner/ feine�^ 2eiDen^ vnD ^cDe^ vnD wd^u fcicb�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bn

Verriebt mere/folten f�r vnD f�r geDencf^/5Bie er faget/^DU (be^ tbut ^u meinem geDeebtuif?�

�D^emeii Denn Diefe wort Des? ^^rrn fiuD gebrau(bt VttD ' gereDt werDen/^u Diefer feiner (ebtentrawrigen ^eit/Da er fei�*nbsp;tien abfcbieD non feinen J�ngern bat uemen/unD Dennneb feynbsp;* iic gegenwertigfeit fnen befanDt vnD gewis? machen woKenznbsp;igt;a er f[)icb^ Sacrament bat einfeben wollen/ welcb^ bis? ans?nbsp;� � lt;nDe Der fveren/ unD ein fieteei ^eieben vnD verfiegelunanbsp;�gt;es?newcn '^e^aments?oDer^unDes?/ einfiete� geDecbtni^nbsp;�Ue^ fein^ tbung;leiDens? unD woltbaten/ein bef�etigung vn�nbsp;befrefftung Der greunDfebafftonD fer�Derfcbafft/ Die er mitnbsp;feinen 3�ugern auffl^rDen gemocht bttt/eine infamen bin*nbsp;cung �uD nereinignng aller glieDmaffen Der ff brif�li^en ^ivnbsp;eben ontereinonber / ein �ffentlich befentnis? De^ waren ^ei*nbsp;(onD^ vor Der ganzen�2?elt/ein troff / verffeberung onD auff*nbsp;tiebtung aller betr�bten/ unD omb frer @�nDen willen erfch*nbsp;teef ten beriien / f�r vnD f�r fein onD bleiben folte / 3ff gar ni*nbsp;ebt gleublifb/Da^ Dernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff btlffu^ auff Dis?mal in Diefer

ernffen fftfftung eines? folcben tewren gros?wicbtigen 05na* Pen^eifben^blt;^^e/oerbl�mbtereDen/oDereitel Figuras brau*nbsp;eben wollen / vnD bat Derweaen Die obenaefe�te fXeael a�bie



-ocr page 576-

SSO ^cFentttfe �� �BrtttU' �etj �gt;ctt Worten/ vn� verfielen �)iefeI6e tnirem etnfe(fi^lt;�gt;nbsp;'�crftanOnac^ber erflerung 'pault/ welcher/Oa Oie ^ortnbsp;fetten m�ffen figurac�verftanOenwerO��/oOer von Oen Sipo*nbsp;fieln rtlfo verflanoen weren/ wol ^et folc^ef? mit mehrer er^e*nbsp;rnngan^eigen flennen/Weiler Oie^piftel an Oie ^orintpevnbsp;viel Jar na(lgt; Oer einfe^nno Oiefe� ^aeramentf^nbsp;�at/vnO w�rOe oamp;ne ^weinel feine ^ire^en alk/ Oi� er fo wet�nbsp;vnter Oen J^eiOen gepf�an^t ^at/ nie^t in Oem Jrrt^nmbnbsp;benfteefenlaffen/ Oas^fie oie wort von Oer waren gegen wer*nbsp;tigfeit verfl�nOen/^enn fie$amp;riftn^ figurat� gemeinet/W?'nbsp;OieSlp�liel al^ vnnerbl�mbte wort wiOer Oe^ ^^^rrn wet*nbsp;ttnngverPanOen petten/3a erw�rOeOen anOern SlPlt;^6^�quot;nbsp;Oiefert b^�i^uerpanO vnO Jrrtf �mb �ffentlich f�rgeworffev/nbsp;vnO pe Oarnwb gef�raffet haben / wenn er gewnf� fycttc /^nbsp;gbrif�u^ Oiefc feine wort figurat� molt aufgelegtnbsp;er oenn feinen febewen getragen hat/ �petro Oem fnrnewef^nbsp;Slpof�el/�ffentlicb vnter augen ^n wiOerf�ehen/ Oa er ntw�nbsp;richtig wanOelte nach Oer'^�arbeit Oe^ ^uangelif / �nlnt* � ?nbsp;Shrifiu^ felb^ w�rOe feine j�nger geflraffet vit vnterwwnbsp;fen hetben / �enn (te Oiefe feine figurat� dida f�r propd^nbsp;genomen vnOverf�anOen h�tten/wieerptOenn offtnbsp;vnO vnterwiefen hat/ wenn fie feine reOen vnrecht gefet�^nbsp;nbsp;nbsp;�

verffanOen hetben/ fonOerlich aber Oa er figurat� reOet/ i6WrtO fpricht /^�tet eitch f�r Oem �awerteig hernbsp;vnO @aOuceer�'SnO pe verpunOen Oiefe reOe nach Oemnbsp;pab en von Oem nat�rlichen gefewerten ^rot/vnOnbsp;f�r/er fch�lOe pe/Oa� fie vergeffen hett�/ ^rot mit pch aun^nbsp;�chiff 5n nemen / OapevberOen @ee (Benefarethnbsp;t^ren/ vnO w�rOen nu entweOer von Oennbsp;�aOuceern/ fren SBiOerfachern vnO SeinOen /nbsp;OOer aber hunger leiOen m�lfen- Slber Oer ^x^rr fpricOt tuennbsp;hart ^u/beiOe vmb folch^ STtif^uerf�anOeo willen/vnO von wnbsp;gen Oer forgfeftigfeit/Oa�? fie pch fo hart bef �merf^Oerpawnbsp;fie im mangel Oef� ^rot^unger leiOen m�pen/vu O annbsp;wortet/ 3r Xleinglenbigen/ � afi bef�mert fr euch OoeV/*^^nbsp;fr nicht habt brof mit euch genom�/^ernemet fr no^utconbsp;^eOenrfetJr nicht an Oie f�nff ^rot/vnter Oie f��ffnbsp;cf �- ^ie verffehet fr Oenn nic^t/ Oa� ich euch nicht fa�^^^�^nbsp;^rof/wen ich fage/ ��tet euch f�r Oem eawerteig Oer wnbsp;rifeer vn @aOuceerf�a verffunOf pe/Oae^ er nicht gefage Znbsp;te/Oa�? pe pch h�kn folten f�r Oem �awerf eig Oe^ brot� inbsp;iern/S�r Oer �ere Oernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�aOneeer*

-ocr page 577-

gamp;rift��J�gt;fefctt5rrf�uwb vn�gt; $01if?�crflani)tgt;icfcrclt;nigen reigt;c vom �uwerrcig/

ein Slrtichi Ve^iQ^/anben^fe^et/fonVernemge* meirt/aber voebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;war/ f�r faifeber �erc/n^

lt;bt fan verfcbtvei^cn noch verbulVen / ttni^feine 3���er bart Varnmb re�ie feben/vnb firaffen/vnb banebm mit vic*nbsp;len erinnernngen vorigen i��iraefel anff ben reebten verffanbnbsp;6rtngen/^ie folt er Venn allste / ftcb feiner 3�nge^fo wenignbsp;angenomen haben / bo^ er fte in einem fo groffen ^rrthnmbnbsp;vnbvnreebtenverfianb ber^�ort/inbiefer �tifftnngeinef�nbsp;ffet^fverenben boebwiebtigen @aframent�?vnb ^nnb^^ei*nbsp;lt;bene?/hett w�lfen ffeefen / vnb fortbin mit fieb n�e ire ��b�*nbsp;ter verl�ren (affen/�a er feine wort figurai� gerebt/bte 3�nbsp;ger aber biefelbe propr�� vnb ohne ffgnr vonbem 2Barbaff�nbsp;xtige� gegenwertigen �eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verffanben betten/ ^ie po

��HJennverpanbenbaben/wie an^ bem Sipoffei panic vnb benneebfien iren �tb�iern vnb ^nb�rern har ^n bepnbe�nbsp;(ff/wie wir brnnbe� an^eigen Werbern

?i(nw0rtrtttff Wc t�rjgcidoorffcne w

m�gligfejh '

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vorgeme�te^egei barnmb fotf allait fiai

/ bie wort * rop�c� |nb figurate m benten/ bic* weii (Te etwa� vnm��ieb^ vnb vieiabfurda vnb vnge*nbsp;teimbtefoigen mit peb �ieben/bg �e naeb b� ^nebffoben foit^nbsp;verffanben werben / foi vn^ gar niebt bewegen ober bereben/nbsp;^as? wir von bem einfeitigen �erffanb ber wort Sfeiff i naebnbsp;ber erhernng panii/vn�? feiten anfffeiebe vngewiffe vnb vw�nbsp;gie icbe Q5iofen/an^ bem nat�riieben �ieebt gefvnnnen/f�rettnbsp;Vnb gr�nben taffen/ bie wir hohe wichtige vrfacben Jaben/nbsp;l^�ttte^ reben / �efebeinen vor ber ^ernnnfft fo vnm�giic�nbsp;ober vngereimbt aie? fte imer Weilen/ ohne jweinei gianbtrtnbsp;Angebern ��arnmb wenn vne? vnfere eigene ^ernnnfitirtnbsp;gianben^ fachen viel w� f�rwcrffen / ba� fan nicht m�giiebnbsp;[eitt / ba^ were ein vngereimbt tbricht bing etc fo�en wir bie*nbsp;leihe finge vnb f�rwi^e 55�eiperinfcbweigen/mit bem em*nbsp;�enbefebiPanii/baerfpricht/MMh^*'�� tcckfiataccat. ^nbnbsp;'?^imotb� ^inem^eib ge�att e ich ntcht/bo^ �e (ere. QLgt;n�gt;nbsp;Wenn �e amhefftig�^ bifrntiert contra pofsibihtatem 3t be^nbsp;^ngei^wort f�rbaiten/xncei* Non eft impoisibik apud De*nbsp;�m orane uerbunit �ev �Ott ift feilt bing vnitt�giicb�

.1

�iar*

-ocr page 578-

V-

s$2 ^efenwte

C02(rumb wa� biefc wrn�gUgfeit bclana^f

Vrt^ a�|f Oen oben gelegten ^rwno / vem wort Q5otf e^ / �gt;a^ fole^e� in vnfJ �(;ri|len / in �)em anfej^fti vn�gt; ft)ir�gt;en fent fol/nbsp;�gt;a^ / wenn Q5on etwa^tnit vn� eOervn^ re�gt;et / wienbsp;felbigef�rwar/gewif^vn�gt;t)nwanlgt;elbar!?4Uenvnbgteu^tt/ �nbsp;^be^gletcbvnferer'�^ernnnfft vnm�gliebfetnb�nrfet/^i^nbsp;Oenn ber heilige Panln^f feieben glauben in bem (�v^ugteenbsp;SIbrabam bi�eb r^�met vnb ptdfa/ 5*vbm* 4gt; ^a^ ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

gegleubet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber ba lebenbig machet bie quot;lobten / vnb r�fKt

betn/ ba^ nicht i|�/ ba^e^fen/ vnbhgb^egleubtauffh^^ff* nung/ba Uine war/vn fev in felchem feinennbsp;ben nichtfehwach worben/ bnrehanfehnwen bervnm�gn�*nbsp;feit in feinem erftorbenert2eib/weil erfaflhtrnbert/erigwai^nbsp;�abauch nicht ge^weiuelt an ber ��Oerheiff nng �otte^�^^^nbsp;�nglanben / ob er gleich hen ver/iorbenen Seih ber 0granbsp;tracht habe/fonbern fev fiaref worben im Q5lanben/vnb hlt;wenbsp;Q5ott bie ^hregeb�/�ieweilrrauffj^allergewif|e|tgcwnft/nbsp;onb bev ftch gefchlolfen h^h / ^a� / wa^ �ott verheifRt/renbsp;folch^ auch thnn tarn

finb biefe '^ort ber einfe^ung gewtffe reben/nifhi ei* ttc�fc^lcc^tcn 55�enfchen/fonberri be^@on^�otte^/[^ehnbsp;(her ift bie ewige wei^heii/bg.^ ^ort/ onb wefentlichtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

bilbe be^ ^ater^/onb wei�g�Vwol /2Va^ vnb wie er reben fol/bn rebet f^lche^ 5u ber tiS^ifigflen ^eit mit grofiem ernft/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ba cv nic^t mit oerbl�mbterfworten wil bnnctelreben/in ein* febungeine^^trametit^/ ba^ f�r hnb f�r bi^ unfeinernbsp;pchtbaren micerfunfft/fefm� gro�er fXeiieren^bnbgehor*nbsp;fam gebraucht werben/ vnb le�et feine3�nger im einfeltigennbsp;ver�anb bleiben / onb folchen in ber ^^ifllichenAirchei^/1�nbsp;alle ^eltburchireprebigtattffbfeiten.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

i� er auch nicht eine fol(be perfon/.bienic^^eyv benn reben vnb verheiffeh fbrine/fonbern ift ber ^(�^A^/vbernbsp;auch a�e^ ba�? /enige t^un / vnb tn� weref fe^en Mn /nbsp;rebet vnb verhei�et/ober welchen bief�r ern�e befehl bbi^�*nbsp;mel herab allen ST�enfchen gegeben wirb / Hunc auditc, 4?ertnbsp;vfolt fr horen/'�nb ber am^hon �ch /eiber fpriche/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

ufqpmocioopcr�tur, Sdegdoperor, ^y^etU �J^aterWirrfet 015* �er/bnb ic^ wirefe auch* 3t,rm/S5hr i� gegeben aller gcwalfnbsp;tm^imel Ort bl�hen*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

�O wi�en wir ouch/baf? feine reben bnb et bie Garheit felb� i�/wte er fpricht/nbsp;bie warheit bnb ba�? geben/ 3tem /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnb if rben m��en

-ocr page 579-

^ertt'gett nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ssy

et�^ctt/a�erit�diK^ortm�IRnnif^tvergefen. ^ckjc 4a�we(amp;n�^ ^vafft tgt;icfc� ^lt;^rrn/�gt;�� ﻫnbsp;fpdc^t/T�cmee vno effet / �a�^ if� mein �ei6/|�dk� wtrnbsp;entgegen allen Den Sfrgumenten ven Der Dnm�g�gfeit vnDnbsp;Sl�fnrDiteten / Damit man vn^Don Dem einfelttgen ver^anDnbsp;Der mort gbrtf�t wUabf�ren/auff vngewtffe/DnD auf? Dernbsp;fe�mae^en ^ernnnfft gefc�iSpfffe Deutungen vnDglofen/obnbsp;tvlr gleich Diefelben gleiffeuDe nnD genam gefcamp;erpffte fOr*nbsp;tviirff me^t ade tu fonDer jett aufflcfen / oDer atfo tviDerlegennbsp;ednnen/Da^ Die oSernunfft Damit m^camp;t^ufrleDen gemelktnbsp;werDemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, �

5!(nttt)0rf �uff bte vtiScrcwhl?.,

�ODer Abfurda�

MJS^On Den Abfurdis DuDDugereimbten Selgenaber/mef^ I n ���ernunfft In Dlefem 3lrtltfel infamen fiaubetnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auffmu^et/lft oben im eingang gnug gefaget/Da^?

|i(P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ Der Die enenDjhrgt;e weis^belt Iff/mit feinem reDett

DnDtbmit/nlcamp;t toll In enfere enge/bflnDe ��^ernunfft elnffb* (leffentmD anbluDen laffen/Da^er nur Daf? reDen/orDnen onDnbsp;tvlrcten mbltzioa^ onfermimtiUlleben ltecf)t fein/ gerelmbt/nbsp;� WoloDerrecbtgereDtoDer getJanfeln/D�nrfennnUDe/fon*nbsp;Dem reDet vnD orDnet narb fester e�t�Dll(ben ^el^b^lt vnDnbsp;Q5�fe/ttn� eue^ f�r gut euD beguem aebtet/enD wif Da� wir/nbsp;at� feine erfebaffene greatur/ fokbe� feinen reDen en^welue*nbsp;(leb gle^ben/onD feinem befehl DwegerllebfDjgen foflen-^�3emel( Denn Der ^iZrrgbt^n^^ Dpn bem^rot / D�r^nbsp;�ber er Die Danlt;agung oDer benagen gefpro^enbat/ alfonbsp;reDet/ �2)ar? ift mein tklb/Dcr fffrgt;cufb gegeben Wirb / ob woinbsp;Dieeufferllfbefuin nlcbtefDennnai^d/eb^rot febeh^ f�le�nbsp;Drt D f olteu4)rtD am^ Den Worten 'pa^l^igv Iff / Da^ feine we^nbsp;fhttllc�e wwanblung De^ ^roflt; gef^ibetx fohDern Dafjnbsp;^rot ffl�e @ubffanli6ebe(t / fo�en Wir Dennoeb �em @o�nbsp;Q^ottef? Ottferm trewen;^ellanDDlefeebr/bttn/^lt;^^lvlrfe*nbsp;fftglicb gkuben / wen� wir Da^ ^�rex nemen on effen/ Da^ ernbsp;pefegnet/ gebrocbenbaf/ OuDfelb^glbet/�oDerDurebfflncnnbsp;piener on^ (effet Darreleben / Da^ Wir jUgkkb feinennbsp;f�r on^ gegeben In Den toDt/gegenwertIg.empfaben on effen/nbsp;DnDonfern Q5lauben Die Abfigt;r53,flt;gt;Der�ern^Hfff elnfalkn/nbsp;niebtblnDern/oDer^ur�cf ffo^nlaffen/fo Slbrajamnbsp;ficbfelnouD feiner @ara bobe�oeriebte^/ onD nu mehrnbsp;fmebtbaresalter fge (affen fne tifo^c^en / Dg^er �otte� 29er*nbsp;�a belffung

-ocr page 580-

SS4

pom �46^a6lt;n onm��hc^ afamp;tef/e�lgt; m(( Vtt3faMlt; bcnvcnlt(^fit(�.

c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baf (tbc Qibrabatn* tic btdfcUtgai Ab-

furda fi0 �at laflPco ab(M(tcn/ oa^ cr ocm �cbof oon oct f(^ttciO�ng ni(tt wdit fcf^ctburt/bafmfan �?crnM�fffnbsp;^wdud aUcrico wirb f�rgctvorffcn pabcn / ta^ a lm vii^ oUcnbsp;bcnf(in(tib(�)aliai �^�lctcr�auffracdtcb ont frbmrMf��gt;nbsp;w�rtc/ ba�e�lmaur^ br^ fatten ct^c� ^au^fgai�ffatbnbnbsp;oltm wafat/berftenbtgen Sattat anr greffe vaficwaim^nbsp;tgt;�t �bfol gebcrcn w�rte/ta�?crcin fele�eranfeM^a/^^nbsp;ter/ ^iUgcr ^Sflatt/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feit attbl^ffen/ efi an tem

� ort/wa(^�ibietMturtelletrbe(tt�;tbat/b(f(^nabrn lalf^^ jnta�efcine^w^gettofen tnt nacamp;fomen $nbi(fembbeif^nbsp;^aatt)�tvcrmei�?(((^enwerrftreite�tntawinaemnbsp;��(bfooitmer feinen �auffaenoiFen tern�nffifiae S??lt;�SS^

�gt;a�{u^ a(fo von ter bef�tneitnnoretee an vielen ort^n / � o �r wiltas^ ^ort nieptnae� tem^nc^ila^enverfJonten^nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;6en/fontern von ter ablegnng vnt awf^fegnng ter

3vrtamp;um5;vnt btfcnl�llenvil vnortentln^en flammen vnjj.

-ocr page 581-

�etft^in S� ac�ttnab

eb biefe^ dnc QioctUrfx Offenbarung vnb befejf / ober ein be* trug wer/ ob Oie ^orr nacb bem ^uebflaben / ober mit cintvnbsp;t�t)U(^cn fanffeen ^lofj^ ^uuerf�e^en weren/ biewe� fte ntcbtnbsp;aUetnetwa^ erforfebrn onb Reiften / ba^ wiber fein gleifebnbsp;onb�^lut/ onb ber eingcpf�an�een �^eterlieben (tebe auff�?nbsp;bcfftigef� ^u wiber/aucb einem Q^arer feib au^^uriebten mebrnbsp;wolm�gUcbift/fonbernaucb wiber feiner 2}ernunfft Ucc^t/nbsp;VrtbWiberba^�oUiiebbnb nat�riiebOSefebift/ weieb^ge*nbsp;beut/^�u foU niemanbff tobten/viel weniger bein eige Xinb/nbsp;viel weniger bi^ einig Xinb/ ba^ bir bureb fonberiiebrnbsp;te^frafftortbg�ie/ wiber bie nantriicbr Crbnungonb 3eitnbsp;bes? ^tnber^eugen^/^unberlicbrr we�^ gegeben ifi/onbbo�nbsp;noch biel me Jrifi/ 3f�bieferbcfebi �one^fkaet� Wiber bicnbsp;Qeniiebe troniicbe �Serbeiffungen / babnreb /� (^oti Vertr�*nbsp;fret bei/ bas^ nicht allein von biefem 3faaegroffetiefer bUbnbsp;^X�nige berfom� w�rben/fonbern auch ber berbeiffene ^cfgt;nbsp;fig^ au5feinem �amen geborn werben/ bnreb Welchen allenbsp;Q5effhlecht auff ^rben folten gefegnet / vnb bon bem grewli*nbsp;eben Slufh bon wegen ber ��nben erlbfet werben / bef^ftchnbsp;bennSlbrabum herzlich gefrewet bat / ^Ue gbnf�u^faget/nbsp;Slbrabam ewer Q^ater warbfro/ ba^ er meinen .^ag febennbsp;folt/ bnberfabejrt/bnbfrewetfrch* tiefer herrlichen bnbnbsp;� ganh troftlichen Q3erbeiffung if� biefer newer wunberbarli*nbsp;eher befehl �otte^/ nicht allein^n entgrenz fonbernf�offetnbsp;biefelbe garVmb / bnb bebet fie ganh auff/ ba^nn ben gutennbsp;Sfbrabam / ber auch ben erfien �on Sfmael au^ �otte^ be*nbsp;febl/bub feines? ^eib^ gefchefft/tgt;ou fich in^ elenb/mit feinernbsp;Sxutter 2lgar/bett beringen m�ffen/ aller troff/ freub/ ber�nbsp;bnb leben bett entfallen onb brfach geben wogen / bie^�ortnbsp;biefe^ befehle? anber^ ^u beuten / ober aber benfelben / als? innbsp;einem oerbotenen f�nblichem ^ercf/nicht nach^nf�hemi)anbsp;bettbev bem lieben Slbrabum bie vorige 5'^egel m�ge flat fin*nbsp;ben/bnb gebraucht werben/wenn er fo fleingleubig gewefen/nbsp;bub feiner ^ernunfftmebi�^ ^ottbett folgen Wollen/nbsp;benn ev bett gebenef en m�gen / biefer ^Sefebl gebeut ba^/ fonbsp;�ffentliche ��nbe / vnb Wiber Q5otte^ vn wanbeibar �efe�tnbsp;i�/ bas? ich mich an meinem eigen Sleifchbnb^lnt/alleinnbsp;��ater fol verunreinigen / vnb ewigen ^orn 6otte^ auff michnbsp;laben� �o ift biefer befehl auch wiber bie ^ere be^ fr�li^ennbsp;^uangelii vnb verbeiffungen bom f�nfftigen ST�effia/ bernbsp;bon 3faac meinem �onfolberfomen bnb geboren werben/nbsp;bnb machet alle� ba^fenige nicht / ba^ mir �ott weinnbsp;21 a 3.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^)�rr

-ocr page 582-

i

fo c�ttftUcfe vnD tcwcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v�tgt; vcrtr�f�^^

21'^cr oer lie�e 2(6rabam nimpt allpie feine vernnnfftyno T�at�rUc^ ^tee�i gefangen / vno6ric6ft^nlgt;igt;�^fi�tn�eifettinbsp;ono �ie� gegen Oiefem feinem einigen gelie�*nbsp;teilen boe�geeprie @on/vergi(fet ane� alle^ oa^/enige/fc in�nbsp;jnnoroon^ott^gefagt vnO jngefd^woren/ vn� m� Wnbsp;Sacrament Oer ^Sefe�neiOungvorgetviOet vnverftegelim/nbsp;t)nOfi�eiilraeffi?anifOiefe^rtewgege6ene ^ort vnOnbsp;^^erjl^et Oeifel�en reOen einfeltig nnOfe�lee�t/ tvie fic (ante/nbsp;Fe�affcr/ vnenOUe�er ^ei��eit/fe�te/^eree�tigf eit /nbsp;^eit/vno Sillmec�tig/ 3e� bin ein armer ^nrm / ��nnermnbsp;Dig/f�nOig/vngeree�t/fe�wae�/nnO fein gefe�^pff/fe���^^�nbsp;lt;n allen Dingen / fm ge�erfamen / f�ttan ernflennbsp;�lenben/ vn mit im nie�t^n Oifpntiern/^arnmb er Da^nbsp;jene^/fo ober anber^ befe�le vnb orbne/^enn vnergr�nbWynbsp;ifl bie tieffe befJfXete�t�nmbt? beibe ber ^ei��eit vnb erfen^nbsp;�i^�0tte^/vnb feine (�erie�te pnbgarbnbegreifpic�/vnDnbsp;feine �ege onerfcrfe�lie�. ^�iefen brnniligen/ nnbtfgi*^nbsp;wnnberlic�en Glauben 2(bra�e/ber in fole�en greifen nmtagt;nbsp;tungennnbitoffenfeilbefle�en/ vnb anff^ btoifemortnbsp;te^Oc�gv�nbenvnb (lemren fan/ �Preifet ane� bie (fpip� �nbsp;^nn 59ebreertt mit igt;icfcn worten/i^breAT. �nri� bennbsp;ben opfferteSlbra�am benjfaae/ ba er nerfne�tmarb/nbsp;gab ba�in bf eingebernf/ba er fe�en bie 'Ver�eiffnng emPS?�*nbsp;gf �atte/QSon welc�egefagt mar/Jn^faat mirbbir beinelt;^nbsp;me ge�eiifen werbem^nb bae�te/^ott fan ane� wol vonnbsp;labten erweefen/ ba�er er ane� fn Sum ^�rbilbe wiber name-^�^rnnfie� ba�in ergeben vnb geme�nen fan / Da�**nbsp;^ottes�reben �oe�bnb temer ae�tet/gemilfer Denn ^)i�neij nnbsp;^rben/mie bie lieben (Er�neter �aben t�nn m�ffen/bnb gie^nbsp;bef/baf^ biefer Stiffler vnb ^infe�er be�? 2(benbmal^/lt;bat^nbsp;�oftef? @an / vnenblie�ernbsp;fe�/ber wirb (lie� biefe nnm�glmfeit vnb Abfurda,bie ber �Igt;ernbsp;�nnfft einfallen vnb entgegen fmb/nie�t bewegen lajen/^^nbsp;ernmb berfelben willen/ fie� vnterile�e/ biefe bee? ^^rrnnbsp;riitirebenfo^nglofirn/ bnb fo (ange ^n bre�eh/nbsp;?9ernnnfft gemef^/nnb annemlie� fi�einem

Unwert rtuff �gt;�n ^(rtufd/ �0� �ef �ndfuvt/vnti PW Dltp�� j?)(f rm � JvtPinbsp;�ptfC�

-ocr page 583-

(SS2(^manSbcra�amp;�f�rttemli(�^�m6cJe(|f vnbSctvc^ Int ^^^fungwtDcrbiuwarewcfcnt�cbc Gegenwert bcf? ^eib^nbsp;lt;ni recbfcn brauc� Oc^ Slbenbmal^ an^eugct/nbsp;bic^imclfa� vnfer^ ^^rrn 3befu�amp;nr�/vnigt; ft^c�nbsp;Sur rccbfen feinet St�mecbh�f n �^ater^/ at� cinrn vntvWer*nbsp;fpre(b(tcbrn2(rh(fe( vnfer^ S�ri�lifbfU ^lauben^/ wie ernbsp;Oennift/vnOalfofcbt^uffcf/gbriftuf^ if� in heamp;c(?egefaren/nbsp;vnb fyxt ben �eib / fc c(vonvnferer ��atnran ficb genomen/nbsp;ober alle ^^imelan bie reebten fetten Q5otte^ fetnef? Q�?aferfitnbsp;gefe^et. �rumb fan fan geib ntebt wefentlieb bet) vnf? berni*nbsp;ben auff ^rben fein im 2(benbmal / Solgef gar niebt / vnb if�nbsp;febr vbel Slrgumentirt / von bem / baf^ bererfeb^ftnennbsp;tur eigen ober Pnm�glich ift / Su bem/ ba^ viel antere eigen*nbsp;febaflft bat/vnb Slllmeebt ig ill/ bem alfo niebt� vnm�glteb iff�nbsp;'*3?onSyienfeben iff recht gefaget/ ^'�nig �Pbilipp�^ ifinbsp;ger seit in^tfpanien/ barumb fan cv nicht bet) bem 3^amifch 'nbsp;en Reifer feinen Q[?ettern/ sn TOraga ober �raneffort fein/ v�nbsp;im bie JQanb gegenmertig geben� 2lber ba iff vteletn h�herenbsp;�Perfon / bie anbere eigenfebafften vnb frafft htti / ^�enn einnbsp;fchlechter 5^enfch / welcher f[igen barff/ vnb mit Ql^arheit be*nbsp;weifen fan/5Bo ir Stveen ober brei) verfamlet fein in meinemnbsp;� ^amen/ba bin in mitten Vttter inen� jtem/3ehbtnbet)euchnbsp;alletage/bi^an^ enbe ber'533ett.

^��mitwir aber vnfer befenfni�?thnn / von biefem 2(rti* cf el be� ^ianbcn�/i)nb nachmaf� beffe beffer anseigen f�nnf/nbsp;ba^biefer 2(rticfet bie gegenwertigfeit be^Seib^im Slbenb*nbsp;mal nicht vmbffoffe ober hiubere� �^ollen wir anseigen/ w�nbsp;wir benfelben verffehen�

lt;^iXff lieh gleuben vnb befennen wir mit ber ganzen Sipo* ffolifchen Kirchen / ba�? in ber einigen Perfon vnfer^^�rrnnbsp;3hefn ghfiffi vnsertrenlich meintget ffnb swo 7?atnren/nbsp;bie �otthche be� ewigen 0on^/vnbbieS5?enfchliehe7?a*nbsp;tnr/alfo/bac? feine vermifchung ber Ratur�/auch feine ver*nbsp;wanblnng ber einen in bie anbern gefebehen fep/fonbern einenbsp;iebe Tlatnr ire wefentliche eigenfehafrt habe/ vnb in cwi^Mnbsp;behalte/ ��oeb in einer vnsertrenlicben vereinignna/ba��nbsp;hirchfolchevnb nach folcher annemnng ber ^��enfcblichennbsp;5?atnr rtn mehr ber ewige (gon ^otte^ nicht eine befonberenbsp;Perfon ifl/von ber S5?enfcblicben^?af�rabgeteilet/S(nch bienbsp;SJ�enffbltche ^atnr/barin ^eel vnb �etb volfomen iff/nicbenbsp;einfonberliche Perfon f�rftchiff/ vorn 0vn abgefonbert/nbsp;fonbern alfo genaW vnbfeff mit ber ^�ttiiebett be^ ^on��nbsp;2(a 3 ^�atnr

-ocr page 584-

SS8

T�atuv �crcfnigr vn�gt; in (Wi^MvnsatrenUS^ von �)cm �ofgt; Qctra^n onO erhalten wiro / oa^ nn ^rtc^ ^on vnOnbsp;ric0on ctn perfon/ cinff^nfm^ ifl/ ^too Perfort/nlt;/nbsp;dX ^wccnS^rifti / nic^t ^toecn 0�nc / ^onOern Ver tini^^nbsp;�^riftnsf M �^ater� @on von civi^f^t^ ojnr ojpnbsp;i^n^ gcborn/vn V VerSungfrawen 5Karien �on tin vterVte�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

taufenVcn3av�cr^dt^tt^ct{)(ebem^nVe�?^etfer^3(nd�^ � J, f�t (e^Ccr ^cu gcborm ��mb Otcfer vn^crtrcntcn �Uer �enewr*nbsp;lien vert tnignna willen bei Ver natnrn/folget aneb itt Vernbsp;fon gamp;rif�i eine Vereinigung Ver eigenf^rtfften/ Vie innbsp;natnrn vnterfebieven vnV weit vngleicb finV/Vermaffen^nbsp;man von Vtef� perfon Vef? ^^rrnnbsp;gen fan/ g^gt;rii�u^ ^e ^imel vnV S�Ven erfebaffen /nbsp;fini^ if� vnenviieb^ wefenf^/Slllniecbttg/alleni�alben anallennbsp;orten/ erf�llet aUe^ / regtret alle^/ ftVet/ti�ret/wirefef alle^*'nbsp;was? gutf? gefcbibet/mtt Vein ��aeer vn ^eiligem �eit�^^nbsp;Ve^h��enfwen �on ifi vont JoimelerniVergefarcn/vnV^nbsp;im ^iinei/ fo Vodb folcbef? eigenfebalf�� fin V Vie Ver ��tfli^nbsp;natur allein ^ugeb�ren/2(ber weil in Ver perfonff^rt|tinbsp;Ud)e natur ifl/werven folcbe reVen reebt vnV mit warbeit vonnbsp;Spriito C^otte^ vnV Ve^ S�enfe�en @on/gefaget/ �e^lei^nbsp;Set�t* IO� eben faget man mit war�eit vnv recht / ffbriflu^ ifl innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

��fitib� 3� Vein gewiefelt/bl�aria in ein 55?�utter OiotteeJ / ^5ott bat mit 3^^411� w� feinem ^lut feine Xirebe erworben/�ie ^�Ven^aben itnbsp;geereubiget/ffb�df�uf? ifi ^e^crben / ff b^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t im 0WJIf

gefcblaffen/ff brii�u^ i� niebt bet) Vee^Sa�ari t oV aewefen/^igt; VOfb in^inveln eingefcblvfenfein/auf^einem��eib geborttnbsp;werVen/'�^lut verehren/ geereubiget/getdvtet werVen/lt;��^rnbsp;nem gewi�en ort/vn nicht zugleich allentbalbcn fein/ett^nbsp;genfcbalTten fein/ Vie eigentlicb allein Ver Si�enfcblicbtnbsp;juge�^ren/vn Vennoeb recht von Viefer perfon gefaget we^/nbsp;welche nicht allein @otte^0on/ fonVernaueb warhiifftitnbsp;55�enfcb i|�/vnV hat alfo vnV bereit eine ieife natur freinefent^nbsp;(icbe eigenfchafft/welche Voch Ver 'perfon gemein fein/vn vonnbsp;Ver Perfon ff hrilii in gemein gefagt werVen� �iefernbsp;ghriilufi warer �ott vn 55?enfcb/ �tr von feiner gebu^ an/nbsp;au� 55�aria Ver �ungfrawen/bi�? in Vojs? ?4* 3ar atiff erVennbsp;ftchtbarlicb gewanVelt/vn wie ein anVer ^enfeh annbsp;herVen vuf? gleich/one@�nVe erfunVen i^/ ab er watbenv^nbsp;melnie verlaffen / 3l^ gen ^)imel gefaren mit feinem varier*nbsp;ten ieibe/nn fihtt ^ur rechte @otfef?/welcbe perfon Ven�nbsp;�ater SWmecbtig/vnen Vtlicb^'vnerme^^li/b^^alleii erf�llet/rejnbsp;gieret/

-ocr page 585-

fTom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac�tmab s?^^

�faet/t�iib wiramp;ct/�a� von nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcfcfeWct/fveffttd tm �cgni

wert a� allen ohen im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oilen ^imein/vn�gt; t?n*

ter oen .�)ime(n/a�ff(^r�)en/tm���eer/��fl�/�e�ver/ejn ^rr vber alle^/wte oben geroelbet/^j�ir i|l �ewalf gegeben iw J�)igt;nbsp;mei vnb (^rbem iDitweit aber ber @on (^otte^^^n einem al^nbsp;1er fleref Iren vnb gewifle|�en Jengni^ vnb beweid / feiner vn*nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ermef^�e�en liebe gegen benj armen verberbten S�'lenfcblicben

�efeblecamp;t/ nbsp;nbsp;nbsp;einmal mit bemfelben alfo oerbunben vft ver*

einiget bat/ ba� er 5�^�enf(bli(bt natur / �)ern�nfftige ^eef pnb�eib(oamp;ne @�nb) mar^afftig vnb in ewighit vn^ertren*nbsp;licb/unboamp;neeinige abfbnberungol^tt Weglegung berfelbettnbsp;S��enfchli^en natur angenomf/ ob er wol biefelbe natur mitnbsp;lonau^fprefbticamp;er ^lori vnb ^errligfeit gelieret vnb geejretnbsp;jamp;at / bennoc^ bomit biefe^ gewifje ^eugnie? bt� aller gentwe*nbsp;fyabtftcttbiaftctt verb�nbnie? mit one?/ in (^wigfeit vnuerlo*nbsp;ren bleibe/onb wir vn^in anfcamp;awung ber bleibenben menfeftnbsp;ittbca natur in g^riflo in ewigfeit ^u frewen /^u trollen /nbsp;eerwunbernonb^uramp;�men/ vnbim baf�r o^ne auff�brt�nbsp;wit ewigem lob u bamf en fetten / ^at ber @on ^otte^ bie*nbsp;felbe von vn^genomene S�^enfeblicbe natur niebt gar verwartnbsp;Mt vnbvergbttertCwie �teneffelb (enget) no(amp; berfelbena�o

� �gt;et �gttOeben natur eigenfcbaft� mitgeteilet/ a(�f ba finb tw* tnbtie^ wefen/ baeJ allenthalben fet) / vnb attest erf�lle / ett�nbsp;^enn biefe Bx^quauon ber naturn in einerlei? gfeidamp;en eigen*nbsp;((^afften/ w�rbe alle vnterfchieb ber menfcblt^en natur auff*nbsp;�eben/barauf? ben folgen m�/le/baefnumehr nach ber ^(melnbsp;fart ^ljrti�tz nicht mejr benn eine natur in ffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feiyben�

wo feine vnterfchieb be^ wefen�? i(l/ba ifl nicht m^r benn ein einige natun 7?u befennet aber ber gawUe reine ffatholifchenbsp;;^irmen/ba�J ff hriilu�?/ber gen ^ime( gefaren/ vn jur rechtenbsp;Q$otte�J fihet / fei? vnb bleibe warer ^otteff ^on vnb w�retnbsp;5*1�enfch/ber auch alfo wiberf omf werbe jum �erichte/wie ernbsp;bon Vrtff weggenomen ifi/vnbvnfer nichtigen geibaf�benn/nbsp;nath ber anfferweef ung au^ bem tobt / feinem verf lerten�eihnbsp;Werbe ehnlich machf/l)hib^�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vmb berfelbige ewigen be*

halt uttg wi�en ber angenomenen/aber hoch vernerten 55?en* fchlichf natur/nennet vn� ff hriitue? feine ^r�ber/ba er fprt*nbsp;tht/3lt;�h*^�� ^the hiu ^u meine Gr�bern vnb fage ine/Jch fanbsp;tcauffju meinen Gr�bern vnb fage inen / 3lt;v fureauffjrtnbsp;meinem Q3ater vnb ju ewerm ��ater/Ju meinem �ott vnb jnnbsp;ewerm^ott/Vttbwilalfo/ ba^ wir auch nach feiner verfle*nbsp;tung v� ^imelfart/vn^ btf? f�rnemlieh foue frewen vn trbfienbsp;9(� 4 inhit*

-ocr page 586-

sdo ^�fentwe �6cn ht Otefcm e(en�gt;e� geben auff ^rben / Oaf? wir vnfer Si/iffbnbsp;^IntvnO (�ebein vnO gan^e ^atur/lt;int vnerfcrieOlicbernbsp;^erriigfett gelieret / tm y^imei 5ur rechten Q5ottc5 jtijen (?a*nbsp;ben/vnO OeriSon amp;0tte^/tiacf) annemung nufere Sleifrt?//nbsp;ntebt anffgej}Ore ^ab vnfer quot;Gruber ^ufein / fonbernwclUnbsp;enelicb Oiefcnvnfernflcrbitebcn verwe^iieben f�nbigen gelb/nbsp;feinem vertierten berriieb^n reinen geib ebnlieb ma^m�nbsp;��leweil nu wir bewitfen / Oaf? Oiefe �perfvn/Ote gennbsp;wel gefaren/vnO ^ur rechte �otte^fibet/i�ottgieicb/viun^nbsp;(icb/ vno an alten orten fei)/ alle^ erf�llet / vnb gleicbivol allenbsp;^efentiiebe etgenfebafft vnferer T�atur nicht wegwirfft/foiPnbsp;bem biefeibe einmal angenomene Tlatnr/fampt iren wefett^*nbsp;(ichen eigenfehaflten behelt/jueinem ewigen Jengnt^ nnbnbsp;pfanb biefef?vnanlt;prechlichen��erb�nbni�?mit pn�?/bamitnbsp;ein ewiger vnterfebieb vnbvngleicheit fepber beibenT�atnrnbsp;in Sh�^ii�o/alf? ber G�ttlichen vnb 55*�enfchlt(hcn natur/ vnbnbsp;alfo bie angenomene 5gt;7enfchliche ^atur/ nach iren eigen*nbsp;fchafften tonne f�r ber G�ttlichen 5?aturonterfchieblicher*nbsp;tant werben ( hoch ohn allef? trennen ber�Perfon in ewigteit )nbsp;folget / ba� bie 55�enf(hliche natur nicht fol mit bem vnenbli*nbsp;eben ^efen / pnb erf��ung aller greaturn / bernbsp;natur be� @on^ ex^qui� vnb allenthalben gleich geacht wer*nbsp;ben/'^enn bamit were pn� armen ^enfchen auff!^rben/eitlt;nbsp;groffer trof�/ on im ewigen leben eine onaugfprZeblicbe freubnbsp;genom� / �enn wir teine ���enfchliche natur mehr annbsp;So^uftnben ober fehen hetten/ onb geben eten m�flenMnbsp;fchemet ficbonfer/ onbwerbiefe�33erb�nbni�?miton�?nifbrnbsp;ernftortbnur leitlich gewefen/fo both bie Sllten gerer au^^^jnbsp;faget haben/Quod fenjel afrumpfir,nunqu^m depofuit,nbsp;angenomene Sleifch h�i niemals oon ftch geleget

1

i

� 4�

X^^efee^ ift au^ bergrifft mit ttaren Jeugnilfen/bnb au^ aller reinen gerer @chrilftengewif?^u beweifen/'^erwenbsp;genmanolet�f�rwenbenfot/ba^biefer 2lrticfel oon onte^nbsp;fchieb ber zweier ��atur in ber einiaen oujerfrenlicben pejfj^nbsp;^er oorlangfl oon oielen Rebern grewlich

ten/ onb bennoch mit groffem ernfl/ einer / m�he onb arbeit/ oon ben alten heiligen gerern/ ^u Neftorri onb Eutychis ^at(/nbsp;erftritten/onbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ber ghrlitlicben Kirche/ �ueb

im^apfiumb f�r ougejweiuelt if� gehalt � worben/ in bief en onb allen ^ireben/rein geleret on erhalten werbe/bie?ano en*nbsp;be ber 2�elt/als? benn werben wir nach ber ��?ernewerui^nbsp;ferer ni^tig� geib/im ewigen leben/ biefe wunberboUw^^^

-ocr page 587-

icv^cncwelicvn^ Wcrtrctthc^e vcretnigutigbcit^er ��afurti anrcmcmfgcnvnferm 3o^rrn vnO ^ctlanD J^efw gjwflanbsp;wavem Q5otee^ vn�gt; �Salarie @ott/mit emiacrgrolotfunaznbsp;��anrffaauna vn vcrmutibcruna t���� Sfiigefic^f a� angcft�pcnbsp;crfcnucn/�aau amp;c�ffvn^ Derfcibenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Pttci^ 36ff��J ��f lt;

ftu�ja balo mit ԫa�gt;em

�O f omc i(^ utt awff �)i�f/�gt;af? ic� f�rgctwmcn ^a6c au fa* gen/ �a^ Oiefc rrlic^� ^imclfart / viio �gt;a^nbsp;nnS^rifti^uv rc(^fcn Q)pfte�?/mit rfrvonvnsangcncwv/nbsp;t�cw:gt;ftcnfc�(id^et� natur/Oie ire wefcntiicamp;c eigenfe^afft ni^nbsp;c^t verl�re� /vnO aifo Oer^^ttiiel^en natur ntt(?t in a�emnbsp;0teic^morOeni|t/ niefX allein Oie ^efentiie^e gegenmertia*nbsp;feitOeftgei�^g^rtfliimSibenOmal/ laut Oer wortnbsp;vnOerflerunapauli/nie�tJinoert oOer vnm�glie^ mae�t/nbsp;toit erlie�e fagen w�llen/fonOem tgt;i� me�r �efrefftiget vuO Oenbsp;fittiaet / vnO folc�e^ i|l Oarau^ a� ernennen/ Oas �rfaget tft/nbsp;quot;��a� Oiefe��erfon SOrfn^�rifiu^ �ottc^ @on/ Oieauuornbsp;auff (^rOen in Oer aller tieneflen erniOriaun0 fu� felb^ geeuf�nbsp;fert/vnO nie�t f�r einen 3iaub ae�aU^�5at/@ott gleie� fein/nbsp;aue� an Oer 5gt;|enf(�lic�en T�atur vn� gleie� war / mit fterb*nbsp;(iafeit/fe�wae�eitz allerlei notO�rfftigreit et(lt; (Ooe�inne f�n*nbsp;* tgt;e)rtume�r gen ^imel �efarenz au Oer ree�ten �anOfeinefJnbsp;Slllmee�tiaen 2}ater^ / Oer emiOriauna vnO eufferungnbsp;nWfirt Q5ewaltiarrewiaerallme(�ti�er^�nia/aunbsp;gut/fe�u^ VttO trofi feiner armeg�riflen�eitauff(^r0en/3flnbsp;�ue� an feiner Si^enfe�lic�er wur mit vnergr�ttOlie�ernbsp;^errligfett geaieret vnOgefe�m�elef/ vnOOieweilOiefe'per*nbsp;fon aUmee�tig/ am ^efen vnenOlie�/ an allen orten fein fa�nbsp;vnO ifl/alle^ erf�llen/alleef allent�al�en wirken/geben/ �elf*nbsp;fen fan / vnO Oie *)5?enfe�(ie�e Teatur in ewigfeit nie�t vottnbsp;fie� au^aeuget/oOer von fie� leget/ wie einer ein f leiO von � e�nbsp;leget / oOer wie Oienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vom Sei� Oure� Oen ^oOt abgefon*

�ert wiro / Solget / oa^ Oief? vnenOlie�e allmed;tige Derfon/ vnfer 5)O3^S�ri�u�3�rf�^ an allenenOen /wo g�ritonbsp;feitt/vnO wo nae� feiner ^infe�ung fein�eilige^ 3lben0mainbsp;ae�alten wirO / gegenwertig fein f dnne vnO wolle/ aue� taiitnbsp;feineraufagnng biTatt�us, 2Boaweeno0er0rev verfamletnbsp;finOin meinem tarnen/ Oa �inid^ mitten vnter inen / ge*nbsp;Wt�ii^ gegenwertig vor�anOen fev / �SnO alfo feinen warennbsp;i^cib/�eimlic�er/verborgener / vnO von vn� vnerforfe�lie�ernbsp;Weife / aber Ooe�war�afftiggegenwertig geben f^nnc/ vnOnbsp;laut feiner vnwan�elbare� 533ort / au effen geben w^^-On

-ocr page 588-

s^2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rtMltOcn'

C5 wtr^ aber me�t verlieben f �nn�/wle f�lcbef? m�glicb fev/ tfi nicb^ �gt;nran gelegen* ^enfi wir viel anVer Ving in vn|cnnnbsp;eigen �cib niebt verlieben vnV begreiffeft f�nnen/ 23�iee^ ge/nbsp;febeben in�ge/weleb^wir aneb tegii^ erfaren / Va�^ e^ wnn*nbsp;VerUfber weife alfv gefebib^^^'�nV i|i oben gefager/ Va^ vnfelt;*nbsp;rer ^ernnnni fcbwacbeit�gt;er l�vttJteben a�meebtigi�c^�nbsp;fb^^ neine Wer webre / fonVern Cas 0vrr viel Ving tb��nbsp;vrVnen fan / Va^ weit vber vnfern ��^er^an V / vn V vn^ 5� be*nbsp;greiffenoverall ergr�nVen vnm�gheb iߒ ^irhaben alibisnbsp;eine perfon/ Vie ein vnenVIieb^^ wefen bat/an allen orten i�/nbsp;a�e^ erf�llet / alle Ving tbnn vermag / vb�^ einiger $rea*nbsp;enr verbinVernng/3a vber alle greatnr verm�gen/'�cr�anVnbsp;vnV ��ernnnfft/�iefelbige vnenVliebe vnerme�liebe allmecb*�nbsp;tige Perfon / Veren reVen fo gewi�? vnV frefitig / vnV vnwan*nbsp;Veibar�nV/Vafi?ebe^)imelvnV(^rVen vergeben m��e/ Vennnbsp;/re wort ^n nic^t vn falfrb werVen/ fpriebt mit gro�em ern�/nbsp;Va� fie vn^ fren Selben e�en gebe / wenn wir Va^ nat�rlicbfnbsp;^rot e�en im SlbenVmal/ vn V ir ^Int ^n trineten gebe/ wennbsp;Wir an^ Vern ^elcb trineten / Vaf? f�llen vnV m�gen wir Viefernbsp;Perfon billieb vnV fieber glenben/Va^ e� alfo gefebebe ^bennbsp;Varnmb/VieweitViefe Perfon nnmebr ^nr redeten �otte^nbsp;fibet/ in allmeebtiger tra�t regiert/ an allen orten gegen wer*nbsp;tig/iebenbi^/, fie�tia vn V tbetig i� / b�cb frebwillig / wo pnbsp;tb^ii� fein/ vnV wireten wil/ vnV Vie an^encmeiie S^enfebn^nbsp;(be natur / mit Ver �eb Ver ewige @on @otte�? einmal vn$er*nbsp;trenlieb vereiniget bat/f�r vnV f�r in ewigteit an �eb b^i^nbsp;vnVnimermebrin ewigteit von �eb ableget oVerabfonV^^/nbsp;fonVern in Viefer aller genewe�en Vereinigung in Iren ^e*nbsp;fentlieben eigenfeba�ten erbelt/tregt/vn V mit vnauefprewn*nbsp;(ber^errligteit vertleretvnV^ieret / vnV vn^alfonbsp;SleifcbvnV ^tut war^affti^im SlbenVmal geben tanz wiVnbsp;wil/anwelebem ort/Juweleber ^eit wir Va�elbig beV�r�eiinbsp;vnV nemen wollen*

2l2fo bebalten wir Ven QlrtM vnfern gbei�bVben beufj von Ver 5^imelfart vnfern JO^^rrn/Vn von feinemnbsp;Jur reebten banV Ve^ Slllmeebtigen '53afer^/in �inem reem^JJnbsp;23er�anV / ^ie er in bee allgemeinen Slpo�olifeben^ijwennbsp;ju allen jeif en geleret vnV ver�anVenWorVen i�/ vnVfag^nnbsp;Vaneben / Va� nilt;^t� Ve�e weniger Viefem allmeebt ige �nbsp;ren/Ver allenthalben i�/ vnV alle�? erf�llet/niebt allein mug*nbsp;(icb/fonVern aueb (debt fet^/feinen waren Seib/vnb�itfnbsp;fe� ^lut an allen Ven orten/VafeinSibenVmal naeb

-ocr page 589-

etft'M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sfi�

dnfe^una ge Jakcn wirlgt;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vSageBett/Ott^ol*

fo DUfcr 2(rt lt;rf e( / �u gere vo� �er negenwerf �gfdt �gt;lt;�5 gdt� vnD ^�ut �? gtgt;rif�i tib 2(bcti0mal/ nicamp;t vmbjl�ffd/ fon�ycninbsp;fonftrmirt/Sl�dnifl Baratt �cUgmz�Ja^Du�emcrnbsp;nuoffit Oic au^entfcrbin^c�/ wenn f� (n b�faj vnergr�nM�nbsp;0onnen glani^ Der vnentlie�en ^eif^�eie vnD ma�^nbsp;��ttej^ mit offenen augen fcamp;awen / vn^ DenfeJ�en gan�nbsp;fen w� / Danon fte nurje (enger k uie^r oerMenDet/ /rreamp;nOnbsp;tierrife� �(rD/vnD Dicfeni 2(Umdamp;et(gen war^nffdW ^emtnbsp;Mefe e^re tfuff/Da^ Du feine ^ort f�r ernff/ gewi^ DnD f rcffznbsp;tigachteff/onDmit dnfeltigemfeffem �laubenanuemeff� inbsp;^ntSDert awff tgt;K �ii�crnSpruf^ �iernbsp;rifft/uH� welden D(e gegenwerdgfeie M getb�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

riffKiu WnDmalwirDangefo^ren� ig5^9(�?a6er Dfefem onfernKrfeneni^f�rgeworffen wirD/*nbsp;^xMal^ folt Diefc gere oon Der toefentitcben gegentoerdg*nbsp;De^ gdb^^uD ^(ut�^ gfrjjti un�t ben DmalerU*nbsp;lt;iben auDcr� flaren e^pr�ebe� lt;n Der �ebriffi ^u entgege�nbsp;feiuDrtDanfloffen/SKf? Da 5br(ffu�^ fprfebt/ SJ^ateb- 3�nbsp;allezeit 2(rm^ bet) eueb/ S5�((b aber amp;ab( (r ntepe adeseit.

� 3o^an3�.3d)verlaffeD�e^e(tonDgel;e^imt^ater.

' ^lt;to*3�3wi^^g^rfffuf?wu^.Den ^(nie( efnuemen/ lauffDie jeu^ DaersvtDerbraebttrierDe/attesf/wa�? Q5bu glt;*;nbsp;� ^o(of^.3^@etD fr nu tuit ^riffO4Ufferff^Den / fo fu(|^nbsp;toa^ Droben (ff/Da Sbrif�u^ iff/ft�enD ^ur rechten �oftef?^ ,nbsp;ff orin. 1 !? @0 ofn (r von Diefem ^rot effet/ duD non Dtcinbsp;fern Melcf tnncf et/ folt (r Dec? ^)�rrn foDt verf �nDigen /nbsp;Da^ er fomet'�nD Dergleichen wehr Spr�chen-

3@t (eicht �U antworfen / Dae^Dieie^prftchea�ereDenf DonDerffchtbarngegenwerfigfdf duD bcDtoonung/ wie Dernbsp;^)^rr Die oierthalbjnr Wit fdncn^�ugern gewonet/gewatinbsp;Ddf/geffenonDgetrunefen/gerdfethat/ ^Diefeibe fi^tbarenbsp;gemeinf^afft onD bettwonung/ Der fte ^uuor gefrewet vnD ge*nbsp;tr�ffef/ouD Diefeibe gern f�r DttD f�r behalten hetten/iffDurdgt;nbsp;Die ^)imeifarf ff^riffi Den 2(poffe(n onD allen $�?enfcheit�-Auff�rDenweggenomenDttDenhogen/ ble^auffDen tagDernbsp;�ffentdehen fichfbarn wiDerfunfff De^ 5^^rrn ffhriffi /Daernbsp;Reh ^u gleich feinen SdnDen/ Verfolgern vnD l?erechfern afetnbsp;einfchrecflicherfXichterwirD er^^eig^/Die mit groffemfehmer*nbsp;(KU werDen anfehnwen Den/ Den fie Durchffoche/oDer fonff ge*nbsp;tefferf^

-ocr page 590- -ocr page 591-

s^s

vor oVcr nacamp; dnanVer ^efebd 0aben/ vtigUif^ von Ocm ^c�igen2(6eiwm4( ^^^rrugerrot^a*nbsp;ben/fortOerrtctUc^��^ornfe(6c�/vn�gt; fait tgt;ie fiirnetncftca/nbsp;al� 2(uauf�nu^ viw Sfmbrofm^Cfoan�ft'^bu�^�ebfr/fonbsp;Inen ^wgefebriebeti werben/ war^afftlglt^bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gemacb^/

vn ntcbtfrembOe 0cbnfi�en/von anbern ge|�eUef/VHter/rem �amen an^gebreitet/ on vnter/re b�eber etnatffbvbe' worbctinbsp;finb)mit/lien felb�?rttcb^ vberein fttmmcn/ vnb eni weil aifo/nbsp;ein weil anber^ von Ver gegenwerhgfe� Ve5 leib�? $amp;ri|li imnbsp;Siben Vmal reVen/ naeb Vem e^ Vie gelegenbeit ge be n fat/wienbsp;Venn gew�nlicbip Vakman anVer/l reVt von einem Vin^/nbsp;wenn man mit einem febarp/fen ^iVerfaeberVifpntire/Sln*nbsp;Ver/�/ wenn man Vic �lcicboefmnerc ��b^ver viuerriebfet/nbsp;anVer^In Ven lebuien / anver^ in Ven �ermonen auff Vernbsp;gan^el/ Va vngleiebe wort vnv orVnnng im reVen gebranebtnbsp;werven In erflernna einerlei) 2ere vnV Slrtiefel^/ welebe Vofbnbsp;In 0umma vnvim grnnV vbereln ftimmen.

�Di^rbalbenvnf? folcbe/ niebf allein vieler (^eribenten/ �onVcrnaneb eine^ fcM/vtt^fdcpc reV^ vom ^acrameneznbsp;nicht bewegenfo�en/Va^ wirvmbetlicber weni� Vnneflerre*nbsp;Ven willen ( Vie Voeb von Ven Scribenten felb^ in anvern or*

^gt;21^ fei) auffVt�mal aufp^f�rbt geantwortet auff Viefen Sorwurff/ bi^ wir naebmalf?weiterfagen werVen m�ffenznbsp;von Ver alten Streben vnV ^eribenten.^eugni/Fen/ Varau^nbsp;gnug Fan bewiefen werVen / ^�a^ (te Vie ^ere ven Ver Warennbsp;gegenwertigfeit Ve^ �eib^ gbrifti im Saeramentf�rwavnbsp;vnVgewi^ geb^^�ten/gegleubet/geleret/vnV befennet fabemnbsp;^(nttvore anff bic 6cf(^�(�Jt�fnn�S/ba0 bttte�nbsp;Viefc vnfere ^ircben 2ere/ Ver Papiften Slbgi^tterei)nbsp;in Ver i��ef^/vnV fonften ge/ierefet werVe.

21^ vn^ aber ffirgetvor/fen wirV/ �jei� wir Vie wefent* 5;^liebcgegenwertigFeit Ve^Seib^ ghnfti im abenViral

-ocr page 592-

$46 �

fircitfcttVttamp;cramp;alten/ lgt;a�? wfr^wgUlc^ �)�e.'Papiflif(amp;c ^^tterev �gt;erOpffcrmcrtc^ vnODkanbcrutt� cin�W*nbsp;iaficrtcrtvn�vmbgetragcneit ^rots? ftlt;rcfen vnobefletigcn/nbsp;gefcb�^^ vni?vn9�tU^/ OcmiDicfcr^ircbw vn�nbsp;(ibriOtcn verJan�?e� fein/irtrodebett Har v�b mU aroH��nbsp;ernfi vn gutem grunV fo�cbc grewUebe Sy�ifjg?breu(b geflrant/nbsp;augefoebten/ widerleget vud verdammet fem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmd wiv

auebde^vcrbabeu�fvud gem�t�/nacb^ll vnferm gerlugert verf�and vnd verm�gen/dtefelbe bt^ au vufer ende/mttnbsp;bung l��ttlicb^ b�lff/ anjufecbten / vnd ^uucrwerffen/ v�ijnbsp;wollen c^e 2eib vu 2ebe� drvb verher^/ebe wtr dtefelbe greweinbsp;wtderumbf�r reebterfeune�/ oder vn^ wider weiten lalK^jnbsp;aufforlugen vud ein n�tige / wie der ^apf� i^iger �eit durW�nbsp;Concilium vnd groft�er 'Potentaten vertroi�eten/ beppand vunbsp;b�lff/f�r bat vndprattieirt/dcm (yotteg^�on/vnfer einig^�^nbsp;lt;�cb�bbcrr vnd )i)eiland 3i�u�? fit bf^l^u^'^�^waltiglicbnbsp;renvndwcbrenw��e.

wi ffen vnd bef ennen dureb ^otte^ gnad / da^ nur ein einiget frefftigeei @�ndvnd 0�nopffer gefebeben/vndnbsp;volfomlicb verbracht ifl durch den ewigen @on Q5otte�i/vonnbsp;tgt;er Sungfrawen $^aria geborn/vnfern ^)ei(an^efum S^h*nbsp;influm/der allein durch �ottef? vnwandelbaren ^chwur/J� ,nbsp;einem ewigen Priei�erverordnettil/nach^frweife ����elch^nbsp;^edecf/ der den Sluch de^ �efehe^ vnd gerechten wrnnbsp;vber die S�nde von vue? wegneme/vnd den verlornennbsp;gnad vnd ftulde �of tef? wi derbrechie / vnd dur^ feine f�rbicnbsp;vn^ mit �oft wider veif�nte vi� gu hindern einfebte/ vndd^nbsp;wieder vnwandelbaren ^cree�tiaM �otte^gnug gefcheblt;^nbsp;auch �ch felb^ auffopffere / fich f�r vn^ fchlachten lieff^/nbsp;aif0 vnfere Schuld vnd S�nde mit feinem ^lut vftnbsp;tilget/vnd mit feiner gewaltigen �uffer^ebung alle vnferenbsp;Seinde/den '^od/den ��^eufel/die vforten der ^xllen vberw�tunbsp;de/vnd wehrlos? machete/vn folchen heimlichen rbat der ��f*nbsp;liehen 57?aie|tet / von vnferer erl�fung/ von die(em femf voPnbsp;brachten volf omenen Opffer vnd be^alung/ vn^ verf�ndigtenbsp;vnd ofFenbarete / vnd folche feine erworbene ^oftb^'ten/ vue?nbsp;durch fein ^uangelium im heiligen 5y?iniilerioartb�fe/vndnbsp;daneben lerete/da^ wir diefelben ohn vnfern��erdienfl/lau*nbsp;ter au^ Q5nadennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nur allein mit �lauben vnd

feilem vertrawen faffen vnd anuemen folten / vnd folchen glauben mit den angeheneften Sacramenten flerrfte vndnbsp;verftcherte/ vnd mit feinem hei�genO�eiil/ der durchs '^Jore

-ocr page 593-

fertigen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^r

t�nt �acramertt gcw(^�(� wi( t'it �)eti Q5(c�6(gett Frcfitt^ fern/ alfi^ mit einem �^wil�m pfanlgt;/fo(c^eXin�)f(�lt;t/vnigt;nbsp;alle i�)imhff^e vnD emi�e^�ter/verftegelte/vnOgewt^ma��nbsp;e^te. ^iefe^ ^o^enprieflct� weref / (eren vnb befennen wir/nbsp;fev allein bae? einige Opffer / welepen f�r bie ��n�e Der gani�nbsp;^en ^elteinegnngfamebe^alnngfev/ X)ur(b welebe^auc^nbsp;bie (^rl^eter finbgereebt vnb feltg werben/ ^eldx^nt bernbsp;er�en verbei�nng im 'Parabifi^ nerf �nbiget nn geeffenbaret/nbsp;nnb bureb baf? ^iepfcblacbtrnnnbanberCpffer/tlibebeutetnbsp;nnb f�rgebilbet worben / wele�e^. f rafft nod^ f�r nnb f�r bi^nbsp;an ba� enbe ber ^elt wehret/ nnb allen benen 5ur Vergebungnbsp;irer ��ttben /^nr verf�nung mit �oft / nnb ^ur �ererbtig*nbsp;feit/^nr^inbfebafftvnb^rbfcbafftbe^ewigen �eben^/ bie*nbsp;netnnbn�^et/bieinenfolcbc^ bureb �gnen �lauben/nnbnbsp;g^wiffe^ vertrawen applieirn vnb ju eignen / welfber �laubnbsp;aufff? 2�gt;ort bef?(^uangelif fteb gr�nb�t 7 nnb bureb bie ^auflfnbsp;bub nieffuug bes? waren �eibf?/welcbrr in biefem Cpfferamnbsp;greu^ in tob gegeben/ nnb be^ w�ren ^Int^ / baf? in biefemnbsp;Opfferamgreui^bergoffenifl/ |ur abwafebnttg ber ��n*nbsp;ben/geflerefet bnb berfifbert wirb/wiber alle anftb^/ anfeeb*nbsp;fungen bnb binberungen bef? febW�eben �laubenf? ber be*nbsp;� febwerten bnb betr�bten �ewiffen/ ^efebe^ beun ber f�rne*nbsp;tneffe bnb rechte brauch ifl^biefe^heiligen Slbenbmal^-^�2iwiber ber ^apf� itlit ben feinen (ef�erlicb geleref fat/nbsp;ba^ biefem 2(bcnbmal barjufev eingefe^t/ b�?im felben vonnbsp;einem /eben 'prief�er/ ber bon im ober feinen ^ifchofen fon*nbsp;berlichgeweihet/gefatbt/bnbbefcholen fep/bn ben ^h^ff�nbnbsp;berfchwort� habe/ �off ein new ��tiopif�r f�rgetragen wer*nbsp;be/ in Welchem ber �on �otte^ gl�iehfambon newem ge*nbsp;marferf bnb gefchfachf 7 bem ^^mfifcheh ^afer auffgeopffertnbsp;ibcrbe/burch wellef? wercf bnb auffopffern/ ber 'Priefier ber*nbsp;biene fmbnb anbern/ben 2ebenbigen/ bie e� mit �elf erfeuf*nbsp;fen/bnb ben �lobten / bie e^ bor irem tob mit groffen Legatennbsp;bnb �tifffungen erfeuffet/ oberen erfeuffenberorbnet fo*nbsp;ben/ ex opcfe operate, oh� dg�n�n g(a�hert/bnb eigene ap*nbsp;hlieation / Vergebung ber ��nben/ �V't te^ gnab/ge recht ig*nbsp;Feit / er(�fungauf?bem�egfewer/ erlebigung auf? Reiflichennbsp;Plagen vnb Xranefheiten / fchyh vnb bewarung f�r allerlehnbsp;gefehrligfeit/ gl�rf/ wolfartvnb fegen/im 9\eifen/^5attbfi�*nbsp;tungen/^riegen/vnb allerleh f�rhabenben gefchefften/ ?23el* .nbsp;ifhe^ alle^ gereicht iff buterbT�dung ber reinen n�tigennbsp;�ere von Warer behriing vnb �lauben an beit ^(^frn g�ri*nbsp;b X (Ium/

-ocr page 594-

S�3 ^efci�tnt�

|�m/^ttr att^fefcftwng retirer attruffun^ 0rtte^ im tarnet� riW vertrat��! �)t� gjri^i/ j�r�erneiner�nd���gt;nbsp;�crni(tgt;t�u^ Ver^^re/�mpt^/ �n��natt�^fpree^ii(^e�tvvPnbsp;traten �nfer�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^efu �^rt|ti/�nP ur erbatvimd � ,

anderer greffe� Q5ret�e(� / �ie a�t^ie nbsp;nbsp;erdete� viel

fein weit / Deren wir ���? traun nicamp;t w�Uen eeUamp;affttd ( e^en / �2)nD bitten Den �en �Oftelt;/ �ufern^)�lanDnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f � h

fum Samp;riffum �en ^er^en / Da�f er Diefelbe 5Xif�?breu(b �en erte�/ Da ftc ncf^ im fc^wang ge^en / �uD arme Jper�^onbsp;grewlich DaDurc^ �erf�ret/vnDnedb mit gemalt Da^u geDru�nbsp;gen werDe�/ m�Ueabfe^affen / �uD Die ^aubenfremer / vnDnbsp;S3^cb�?ler / Die aue? feinem ^etJau^ eine SHerDergrubetinbsp;^emacamp;t�aben/mitDer (�eiffel feinef? �ere^ten jern^/^*nbsp;fie peamp;ntebt beferen w��en / einmal gemaltiglielfelbau^nbsp;treibennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fiamp;riffeju ejven/ �ti^^ fi^ulDigem n�tigem ge^erfam/ im^eiligenSlbenDmal w*nbsp;w�re gegenwertigfeit feine^JeiligenSeibi^DnD^lut^di^w^nbsp;�en �nD bef ennen / Def? Jaben wir greffe wichtige DringenDtnbsp;�rfachen/Die wir nachmals er^elen wollen. 2eren aber Dane*nbsp;�cnrein�nDrechtven Dem rechten ��ul^vnDgebrauch biefe^nbsp;^(�jen SlbenDmal��/ ??erwerffen DesJ �Prieffer^ �ermeint^ �nbsp;�pffer/Da^? Opus operatum. Die uieffuug eine�?prteffer^nbsp;anDere �eut / �nD anDer� anhangeuDe mt�breu^/ mit rvnf^ � �nbsp;euD wirD �n^ Derfalben ohne gruuD fchulD gegeben / Do^nbsp;mit erhalfung Der gegenwertiafeit De^^�eib^ gbriff�mnbsp;heuDmal/felchegrewel fferefenhelffenz Denn Diefamp;garnbsp;guteeDer n�tige geige �nD beweifung iff / ��ir g(euben/Dlt;w?nbsp;im �acrament Der ware �eib �nD ^(ut Shriffi gegeben �nDnbsp;(mpfan^cti tverMautbev wert ffbriffi �uD Pauli^fnmhnbsp;^ren �uD billichen wir/Daf^ Derfelbe �eib/�nD alfe Dernbsp;amp;0tt(� in Der 0pff(rm(f�^ fei Dem ^ater f�rgetragf merDen/nbsp;�u einem �Serf�nepffer �nD f�fflichem ^errf/Dof? DaverDientnbsp;Vergebung Der ��nDe�/ ^�ieweilwirfelchen bWf^braucDnbsp;crnfflichvnD flar anfechten/ �nD �em redbten brauch�nDnbsp;nuh/Da^u Die T�ieffung M gegenwert igen M� �nDnbsp;ffhriffi Dienenfe(/�nDf�nne�nfereXirchenmit�lei^�nter*nbsp;richten�

. ^3gt;e(wenigeraberbidichen �Derffercfen wir mit Diefer weDoifeinfchlieffen/ �mbtragenvuD anbeten De^^gefegne*nbsp;Jen %ret�/ als? fe� Der wei�ntliche 2eib ^briffi/welche^garnbsp;reinen grunD in Der �chrifft hat/ Deff DiefelSegel gcwisi4gt;nDnbsp;�rtwi*

-ocr page 595-

tgt;ntv(tgt;erfprccfgt;�c� ifi/ ^a�ni(i)t� cf� ^acrawcttf fei� fan/ vOa Daf�r mag genauen wcrDc� / ma�? Da iff: oDcr gtfnbsp;anffer Dem rechte gebrauch / Da^w Das? 0arramenf von �ortnbsp;vnD feinem @on georDnet vnD emgefe^et ifh 2ii^ r er f�fge�nbsp;J�DenvnD W�rden ^efe^neiDnng iff fein ^aerament/Do*nbsp;Durdgt; Q5ott etmaf? mit fnen ^anDctn/ fne� ettva^ geben/ vDernbsp;einige��er^ei�'nng Verf�gern vnDverfiegein wolte/ �ietveifnbsp;Die ��Sefc^neiDnng Da^u eingcfe^et/vnDDcm ^efebUe^t 2(*nbsp;bra^r gege ben �� / ^nr verpebening De�? �fanben^ /von Demnbsp;verbeilfenem @amen/ fo iange^n gebraneben/bi^ Derfelbigenbsp;^yZeffiae? erfcbicnen were / vuD Daf^ verf�nDigte tverrf Der er*nbsp;fofnng Sy�cnfdXicbf^^ (Befd^ieebt^^ a��?gertdbtef / ^nD Dienbsp;C�naDen^efcbrnDe^T�emen quot;^el�ameiKi^ geflifffetb^tt/ Slt�nbsp;Denn fo(t Die quot;^efebneiDung mit alten anDern fferemonfe�nbsp;5y?ofi^ auffbvren/ ^oDt vnD vnfrefFtigfein/vnD Den @0*nbsp;�ramenten M ��emen �^cftament^ weicben vnD raum ge*nbsp;ben.

2(�fo were^einabergtenbifeber 557t�braucb/ vnD fei� ^acrament/fofemanD Da^ Gaffer au� Dem quot;^aufffieintvoltnbsp;branebeujur au^mafd;�ngvnDb^ilung feiner wunDcn�Dernbsp;rcuDen/at^ folt Der beilige �eifl ettvaef fonDcrlicb^^ Durd) Die*nbsp;fe� Gaffer wirefen / aufTcrbaibDerorDiiung vnDgebraudynbsp;� Den Der 5b^rrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;befobfen bat.

�^rgteiepen weit Di� SIbenDmal eingefebt vnD Diefem brauch verordnet iii/ Da� manalDaDa� nat�rficb ^tot vnDnbsp;^ein elfe vnD trinefe/vnD gleube/Da� vn�^ugteieb ber warenbsp;�eibvnD'^tutSbnfli iu folcbem effen mit gegeben WerDe/nbsp;^ur fterdung vnfer��laubeii� von Vergebung vnferer ^�n*nbsp;Den/vnDDe� 5^(^rrrt toDe�vnD woftbaten Dabei) geDencfe/nbsp;fm Daf�r Dancffage/ biefetben �ffentticb bef enne vnD verf�n*nbsp;Dige/jvie Die ^ortlauten/T�emet biu vnDeffet/Da� (nemliebnbsp;Da� fr effet)�|� mein2eib /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ �rinrf'et alle Darau� / Da�

(nemtieb Da� fr trindet) tfi mei� ^liit De� nemen ^efta* ment�/ 0olcb� tbut ^u meinem geDecbini�/ �?nD ivic'Pau*nbsp;iu� Darlt;|ii febet/ ^enn fr von Diefem^rot effet/vnD von Die*nbsp;fern Ketd) trinefet/foit fr De�^errn toD verf�nDigen/bi� Da�nbsp;er fomet*2�ber mit feinem geringfle� mort/tveber von bennbsp;uangelifif/nocb von �Panio gcmelDet wirb/ Da� man� anfeb-*nbsp;awen/einfebtieffert/auffbebaiten / anifopffern / weife�/vnbnbsp;^um anbete� mitgroffemgepreng vnb ebrerbiefung vnDpra*nbsp;ebt vmbfragen/^u befeb�^ung Der @aat vnD ^eweeb� viribnbsp;Die^lur f�bren/ju iefcbungbe�Setver�vmbDa�brennenDe'nbsp;^b ? j�ian�

-ocr page 596-

S7O

tronen fo�e/ fofgct / nbsp;nbsp;nbsp;in folcamp;ennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auflH

|)em gcorOncun �ebrauc� / lgt;af? ^rct an�gt;cr�? �gt;frt� ^voc/v��gt; fein esaerament fc^/ vn� �gt;eFnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtoiftit^/

aiOamie feinem�eib ni^tgegenwertig vnOfrefftig few tviJi* (e/vnb ber in �ttfparen vnb i?mbirage�/ ba�nbsp;fa im �ibotio versahen / ober vom �priemet in ^nbenge*�nbsp;tragen wirb/anbetet/ ber betet anbere^ nicbt�/ benn not�rli*nbsp;lt;bef?/ anf^55�c^(bnb kaffer gebatfen ^rot an/ bnberlt;jeigt;nbsp;^et aifo ber greatiir biefe ^j^re ber Slnrnffnng/ bieaUeinnbsp;�)em warbaffttgen (�ott erfebaffern bnb erbaltern alter grea^nbsp;turn / fatnpt feinein ewigen einigen @on/ vnb beiU�^^nbsp;�5eifl eigent bnb geb�ret /jbnb ma^et /m felbfl auf? ber greanbsp;tnr einen 2(bgott/nicbt weniger/ ober aud) grewltcber/ bennnbsp;tie Reiben / bnb^�ben/ bie gegoffene onb gefebnibte Silbernbsp;f�r ire Q5�tter ebretlt; bnb anbeteten/ we((bee?bonnbsp;��ren/^n mal fcbrecflicbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnb bem

ter b Wf�en bnebr gefebiamp;et / bor welker Slbg�ttcreb alle fro* jne5)er$en/ ein ernM entfeben bnb grewel haben folten^nbsp;tnb 050^�^ teglicbbitten/ bafJerfolebe (eftcrliebenbsp;breueb felb it�r^en bnb auf^rotten wott / an ben orten/bapenbsp;liocb mit Sewer bnb @(bwerten gepercf et bnb gefeb�^nbsp;ten / bnb wolt bie groffen bnb gemeinen Sanb�raffen lip*nbsp;tern/ bie gewiedicb anfffolcbe trobige Percfnng bnb berteibi*nbsp;mmgberbefattbtengepernng bnb bernnebrungbef?nbsp;^b^ipinoeb erfolgen werben*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

. �Sl�aberalbiebonetliebenf�rgebenbObifontirf man m�ge bnb fbl ben Sb^�tpnm tm ^rot bntnbsp;^eitt/fo e^ in ber (enation bem ^olet gewefen wirb/anoe*nbsp;ten / bertoegen fte aneb bef�o feper ob ter i^lenat ion bal^nbsp;bo^ foicbe nnbetnng bnb ebrerbietnngbe^

�bi�tpl ^l^ nbsp;nbsp;warhafft gegenwertigen^ im Stbenbmol/ beb

bem ^tneittcn'�oltf erbalten werbe-

02(ge 3(b/ ba� icb aueb gern febebnb lobe/ ba^ bie gen 2eut einer feinen ^ifeiplin bnb S�^enerenb gewen�nbsp;�nb gezogen werben / beibe wenn ber �^ert Q5�ttlicbe^nbsp;�ffenticb in ber streben gelefen wirb/ober wenn gemeinenbsp;bet ober �anrffagnnggefprochen werben/wenn bic breo pe^-fonenber ewigen �ottbeit/ober ber namen 3bef�^Ԓb^i|^^^^nbsp;�e. genennet wirb/ober wenn bie heiligen @aeramenta bernbsp;^anffbttbbeii Slbenbmal^ in berMwen/ ober aneb/ ^nrnbsp;jeit ber not / in ben ^enftrn gebanbelt werben / baf? pe w�nbsp;a�firi^mngbe^�ewef?/mifentbl�fFttng be^5S;)en6f�^/ mit

-ocr page 597-

Sufamen (cgutt^ M ^)entgt;e/ mi't ncfgimg e�jcr �fterSeu^un^ Der ^nicn/nac^ W e�?a� efnem /cDen ore gebreu^He^ / vnDnbsp;obne0uperftttton e^�eiiebtlt/ ftcamp; Dermalen erzeigen/al�?nbsp;DieQ5c�e��'3�ore /��D Die ^eiCigen ^aeramcnta bce^ vnDnbsp;tbcwer aebten/vnD erfennen vnD gicuDen/ Da^ a(Da Die (iebeigt;nbsp;^ttgei/Dmbpe/DwDbev/nenfinD/ 3aDa�?Der �on Ojctte�nbsp;Dnfer^^!X5^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felbfl gegeuwertta verbaiv

Den fev/ (aut Def^vbengefe^een ^pnic^H/ $^atiJ. i s, 5WeenDDerDrevDerfam(etfeinere. ^nD DwrebfDief^e^prcD�nbsp;gen vnD an^^ren feinef? ^ortf?/ DnDDnrd^ �gt;ic �u^rei�un^nbsp;DnD gebraneb Der @aerament/ mit feinem �eiiigen Q5ei^nbsp;felbf? molle frefftig fein / in inen mirrf en DnD mobnen / l^ieebtnbsp;�mo '�erfJanD nm geh�rten ^orf geben / Q^Unben / $VDil/nbsp;DnD ernite anrnffimg in inen ermerfen nnD �n^�nDen/ Dienbsp;^ancffagnngnnD ta� Q5ebet im gefallen laffen / vnD er^nbsp;J^ren/ Da� ein ieDer f�r fieb / oDer Die garnie Gemein einbe^nbsp;ligliebf�r allerlei not vnD anltgentb�f/^i^ trverbei�etznbsp;33d jmeen outer eneb ci�^ werDen/anff (f rDen/ 33arnmb e^nbsp;nncb ifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie bitten molten / Das fd( inen wiDerfaren / ODti

meinem'�aterlt;m^)imet Q9nD3Dblt;�m�4� 25er mi^ liebet/ DermirDmeine33Drtblt;^ltett/ 2JnD mein 2?afer mirD innbsp;Den/onD mir merDen^n im Fomen/onD ^Bobnung bei; im m�nbsp;� lt;bertgt; ^arnmb nennet er ancb Die Xireben / Da (le ^n einem

^etbau^gebranebt mirD/ �ein^auf?/ Darin er mit onD bn; Den betetfDen fein/mob*i^w/DnD fic erh�ren molle.

� ^Slrnmbif�Diefe^^nlDben/ Da^ ee? fein �rDentlieb/^ier* lt;i^/ebrerbietig in Der ^ireben / beiDe onter Der �PreDigt/onDnbsp;anDcrm Slmpt^ngebe/onDbaben fTDme^)er^en/feinen Inflnbsp;an Den oereebtlieben Q5eberDen etlieber / Die in Die Kirebetfnbsp;geben/ Darinnen fleben oDer fi^en / anDer^ niebi / Denn fl�mnbsp;Den ftean einem j'^ing anffDem 512arcft/DDerfeflenineitternbsp;geebe/alfo flbmabm pe mit anDem/gaffen bin onD b^�* / DnDnbsp;geben mit feinem ebrerb�tigem Q5eberDe einiget an^eigen/nbsp;Dae? fle aebi anflDaf? bitten / ma^ Da in Der ^irebm gefaget/nbsp;gefangen oDer gebanDeltmirD�

fof ancb bi�icb Die anrnffnng in Der j^ircben mif gnDacbt / vnD groflem ernfl 3n Q5Dtt gefcbe^n/ im T�anmn/nbsp;Dertramen/befeblDnD^nfagnngDef? ffb��ifii3blt;^*nbsp;fn/ Der gemteJlimim preDtampt onD banDlnng Der oon imnbsp;geovDneten �aerament^/gegenmertig Da ifl/P�D mit feinemnbsp;feeifl/tPiegefagi/frefflig fein mif

-ocr page 598-

S72

2(*^er t�armait Oie 2(ttntfFung ati �gt;aiyiat�r�famp;e ^ret tgt;n� 0cmcnc Refften vit� richten tvil/vn�gt;awff �)ic regung/nbsp;auffi}cbunij/tve(futt�/�i�^^f Dcfrlbcn Q)c*nbsp;bet vntgt; fturfden ergeren (affe / an Oie �Sru|lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb Ocp

gifteben ai�eignngcmci^anruffen^ ber greaturvonfieb�e* be/ ift febr gefebvHe^/ ^enn bie Slnrnffnng ober Stnbetung/nbsp;i�er aller bb^i�f Cultus ober ^otte^btenft/ m ber Strebennbsp;t|i/ ber bem /entgen / babtn ef^ geriebt wirb / vnb u ebren ge*nbsp;febiebt/ �mf ffet alle l�otte^ etgenfebafft/ba^ baffelbe etn biinbsp;cnblieb^/ ewige�f / weifet / allmedbttgef?/gnebtge^/nbsp;ti^� ^cfcnfci) / baratter ^Henfcben bergen gebanefen/feuff�nbsp;�en brtb �ebet wtffe/febe/b^re/oeri�ebe/allerlfv gute^ geb^/nbsp;f�r allem febaben beh�ten/ a�^ allen gegenwerttgen nbtetinbsp;erl^fen f^nne vnb wolle*

��^tr�berbegreilfct bte anruffang alle anbere in wenbige farnemefie Cultus imcrften�ebot befohlen/al��nr(bt�elt;*nbsp;te^/bie fieb vor bem bem�tiget/al^f�r feinem �ebbpffer vnbnbsp;angebetet wirb/ Q3ertrawen/�ieb/frbietnbsp;5nm�eborfamvnb�ebnlt/ wclebe Cuitusaucbbemwarennbsp;einigen �ott quot;ZJater/vnb feinem ewigen �onz vnb heili^entnbsp;�eift allein geb�ren vnb^naebbren / wie beroert an�br�cfgt;nbsp;(tfb Ipri(bt/5)�attb* 4* �� folt �oft beinennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an*

beten/vnb /m allein bienen/^a^ ifi ^n allein farebten/be* benz/m vertrawen/geborfamen ete* 0o ifi tgt;iefe�lcinnbsp;QVortgbvifii/ bamiterbem^amaritifeben ^rewlin/wel*nbsp;(be^bie Anbetung ancb an einen gewiffen ort binben wolt/nbsp;ba (le faget/ vnfere ^eter haben auff bi efe m ^erg angebetet/nbsp;vnbir faget/ Ju ^ernfalem ifi bie fletezba man anbeten folletnbsp;antwortetvnbfpriebt/ ^eibgleubemirze^ift bie^eif�a*nbsp;tnen/baef/r Weber anffbiefem ^ergz noch ^n Jernfaletn/nbsp;werbet ben^ater anbeten / 3r wiffef niebtwaef fr anbetet/nbsp;SBtr wiffen aber/wa^ wir anbeten* 2(ber (� f ompfnbsp;nbsp;nbsp;$cit/

i)n�ifif(^0nf^t/ baffbiewarhafftigen Slnbeter werben ben ^ater anbef enz im �eif� vnb tn ber Garheit/ �a^ if�/nbsp;werbenir�ebef nicht anbiefen oberienen ort / an biefeoMnbsp;fene greatnr ober �i(b hefften / fonbern /r ^bet fcblewtnbsp;rifbten naeb bem ^ort �ottef?/ welche^ (eret / 2Bem biean*nbsp;rnffung allein gchbrt/gibf befehl/Vnb bie'�erheiflmng/ba^nbsp;man getrof� anrnffen fol / weifet ben Eitler / bureb ben vn�jnbsp;vmb be�? willen wir erh�ret werben / vnb ber heilige �eilt ifinbsp;infolfberanruffungz bleanffgj^ort / vnb anfFbenf^rennbsp;S�iffler / vnb nicht anff bie greatur gericht ift / Frefftia/

-ocr page 599-

achtmal� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S75

vnlgt;vertrUvn�?^�waW�Klt;amp; mit mu^fprccfcU^crtf�tf�fe^m ^�avumb feilet ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�enn

lgt;er ��ater wi( au0 pabett / tie ftt alfb an�etea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t�

CW Q5ei|�/ vnt tie i� anbeten / tie w�ffe� i� im Qieifl t�t iii ter S^arJeitanSete�.

��rwmb foifeirt 5�lenf(amp; ft f�ti tnb termeflpw fein/ tn�ertie 2inr�ffiw^tamp;ne einen a�^trt�ii(amp;lt;Jn Befehl Q5t(*nbsp;tesi /nbsp;nbsp;nbsp;tteran (twa� i^rfefenffen^ richte tter went^

(it aber wit feinem �trt in ter einfei^nnotiefefi? 0aera� wenf^/ beriVt tter beft^Ien / tae? man tof? wot / tter te^nbsp;^)(^^5^7?2eib im^rtt/tvie etfiebe pflegen ^nfa0ert/fti an�nbsp;heten/fentern wirt firaef� beft^ien/ta� wir tafieibige btet/nbsp;tat tamit feinen ieib $n tnf? nemen/ tnt effen/ bn be^nbsp;nbsp;nbsp;ri

ten tobet getenef em ��nt tb mnn �ieie^ faget / 30 ^ete toidbi nat�eiicbe ^rtt an/ ftntern ten��3'i3'i5�ff^ri*nbsp;^nm/ ter im Sacrament ge^enwertig ill /3it tie antwort/nbsp;�a^ ebenaift tic Reiben tnt �bg�ttif^enj�beiv�eb ancamp;nbsp;�obenentfcb�itigen ftnnen/ Jebbeteni^t^Qtl^/ 6tein/nbsp;igpitber tnt ^tit an/ftntern ten �ttt / ter fi0 an tiefemnbsp;ert/biefein tter ienem 'Patriareamp;en tter^eiiigem 5Kan iitnbsp;ftertter/vnergeltaiigetffenbaret/ tntauf? n�ten geftfff�tinbsp;�at/we�cbe^ tenn tie 'PrtpJeten/olf^ Wentliebe Slbg�tf eret/nbsp;Snreb a�^ ern/lli0 firaffen/tn t ebreeSerep nennen t� ter*nbsp;Kammern �

��l�t ^u/e^en/ ta^ weffetern�nfFtigeS�ennerir^�ee tnt getanrfen richten mhchf en/^ n tem waren �ttt/tnt tettnbsp;felben im �ei|l onbeten/wienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erftrtert/Ct ifi ttcij

foie^e� enfleriieh niter ( nien / SnA�al / tnt ftnter�che �hr* crbietnno/tiettreinem^iittntgreatnrgefchihet/ter^nbsp;6cn gefc�riicb tntterwerffiieh/ ta^bnrrhftUbc enfferliienbsp;i^eberte tie armen Jw�^�en/ tnnerHentigen / tbe( tnterric�*nbsp;tetttteinfeitigegent/totnreh geeroert werten/ tntnie�fnbsp;onterf geten�en f�nnen/ tenn ftwe S�nbetnng gefchc^nbsp;tnt m�ffe gefebehen/ tem ftebibaren Element tnt greotnr/nbsp;�Jenn ta^ grwe einfeliige C�tief / on^ tnwificnheft be^nbsp;� trf�?/fan feine ^etanaen nicht a(ft erheben/tntttn temnbsp;eufleriifhen Achtbaren (^iement ^nm waren ^ttt abwenten/nbsp;tnt aift Q5ttt alteinim Q5ei|� tnt ^^rheit onrnffen/ �tn*nbsp;tem ir f)erf^ tnt angen fehen / tntfint gericht anff tiefcf�nbsp;cuiferiiche �lement/ halten tafielb f�r tcn^^elffer / tem tiCfcnbsp;^hre geh�re trtt gefwebe / ter erh�ren werte tnt fi^nne/nbsp;Welche^ traun f0rc(fli0i|l� Ju tem b�fleiiget tieft anbCH

tunj

-ocr page 600-

tun^ nbsp;nbsp;^rot�/oDcr ^bef aufffJ clcutrtc vnfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

^ehc^u vno ge^te�rtrttffUtt� nbsp;nbsp;nbsp;obe� wi�Jftlegtc vn� Vfp

tampte �ere ter *Paptf�en/ ter vcrwantclung tc^ bror^ lu �X�U �(tb j^^rlt;ft� weitje fieTrartflubftantiat�oncfn nnuif/nbsp;�ntticLocakm vut hefariid^ecinfcpUffTung tr^ �rjb5${f*nbsp;Vtfli tnr tie geflali te�J �rct^ziveit^e^ hbermiil �^febrlicp vntnbsp;^wuer^�ten ifl,

�^ren trfat^en faibeu m�gen ^furfterr �nt Oberf e/t^^ tie ven er^aitung ter ^ieuation ftrdten/ fiep wol f�rfe^en/nbsp;tnt acht traufFgeben / wie (teb ta^'��ief gegen ter (^lcnati^nbsp;tnerjeige� SHercftman/ta^ta^einfeftige �^orrffdebeamnbsp;aeigungterStnbetnng/tnt fonterlieber anta(btnnlt;�ie�i*nbsp;ren / ton prb gibet / ^n t ttie ter brantbnbsp;nbsp;nbsp;a(ter�? getttfen/

natb ter anfebawnng tnt aubetimg / M auffgebabenen ^^errgott� (wie fie tenu genennet ftqben/ta^ fcbredU^nbsp;btren tn t ^n getencfen i�)au^ ter Xtreben (euffet/ aie^ betternbsp;fie Ireni�otte�tienft/nttauff tif^al terricbtet / eo ip tan*nbsp;(entmal wegerer tnt befler/ tnt aneb not ttentig/^� abjebaffnbsp;ru��g foicbev abgatterep (te� untere fan icb^ bep foicb^nbsp;nenneiptae? tie lt;^e�af i� gar tnteriaffen/tn t abactban/vn tnbsp;tatnrtbn�erfeb ^rgerni^terb�tet werte/ tnt fan tntfolnbsp;tennocbta^toief tontef Warengegenwertigfeit t^e��cib^ *nbsp;SbnPi tieiIfig tntetriebtet / tttt-Jnrgeb�r�teben S^eueren^nbsp;tnt ebrerbief nng im branch te�? eacrament^/ Rncb ur erngt;nbsp;pen arttecbtigenanrnffwngte^ ^rrn 3befn gftripi/ter ittnbsp;�usJteiinngtnt niefiuwg feinem? geib^ tnt ^int// gewt^nbsp;genwertig torbanten t�t frefF/ig ift/gewebnet werten-

^(nttvcrt anff �gt;u 6cf}^4t�f��ng/�gt;ab tvi� vort etwa^Preit ten / ta^ witer n�tig nocbnbsp;m'iefev*

3(fli man aber tiefer Xifcben weiter f�rwirfff/ fte preigt; ^ieffnng te�^ gegen wertigen

_ Sbripi im �lberttmal chne biKf^e vtfaebe/ tifWfil tiefeibeni^t a�ein tnm�giicb lep/igontern ancb^nnbsp;gnng ter ��ter tntwoftbaten gftripi/ tnn�tig/ tnt tn^nbsp;�tt�^/^ieweii tas?�eipii^ effen te�geib^Orilii/ton tem

? lt;5�gefagtwirt/w�(ebe^atteinmtttem�(auben /eben gnng tnt frefftig fet)/- ten ^(^rrn g^ripnrtinbsp;gan^ mita�en feinen ^oltbatennbsp;nbsp;empfaben / ni�ffen wir

Soren tntkiten/ tae? foiebr^ mitfebrfebetniicbrn^JJ^^^^^

-ocr page 601-

v�gt;m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S7$

2lt;tc aufF^emw^et �fr^�eni� ia �^atf^n vnkugbar t|t/�gt;a�? �gt;a�? Q5ei|�(id^c c0en �gt;f^ Ste4fd^e�?/v��) �^ofJnbsp;�e(|ilu^e trinrfennbsp;nbsp;nbsp;^(wt� �^ril�i / tvelc�e^ von einem ic�

lgt;en �Xef�t�i^K�igengefe^eJen fan/ OerOa^c^ttangelium ja* ret/ vno mit gemiffer ^nuerf�c^t vnO vertrowen / �gt;en j^�rrtinbsp;gamp;rtf�um mit allen feinen g�teen annimet vno faffet / gan�nbsp;iio�ig if�/ vnO alfo n^tid /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oa^? m�nOli({gt;e Wn Oe^�etb��

g^rifii/ fo Oo^ an0ere05eifllic^eeffenni(�tfa^ufomee/ni.� allein Oie gefnd^te ��ier im wenOmal nicamp;i erlan^ee/nbsp;fonOernanc^Oa^�erie^t vnO f�raff Q5otte^ verOienet/ wienbsp;�PantU�^Ilar faget/^er vnmiroig iffet vnO trinefei / Ocv /(feenbsp;vnO (rindet imfelber Oa� Berichte.

antioor^ / Oa^ ie^ nae�malf? Oie trfa^en er^elen w�lle/Oie vnfeve ^ireOen �ewegen/Oie gegen*nbsp;wertigf eit/ vnO m�nOlic�e T�ieffnng Oe^ ^ab� g^i^ifi inbsp;nbsp;nbsp;eri

^Uen/^eleOe wir Oo(fgt; nieOi alfo/ vnO Oarnmb preit en/ af� wolten soir Oie anOer �eif�lid^e T�ieffnng nom braw^Oe^nbsp;2ibenOmal�5abfonOern oOer an^f(O�if(Flt;^�/�^nn^iefe(bei�nbsp;oewifi? VrtO auf^Or�rflie^ erforOeri wirO / mit Oen Worten/nbsp;��r e�dgt; gegeben/ vnOf�r ene� tferacffett/ ^�r vetgebungrnbsp;ter @�nOe� / wcleamp;e reOen eigentlieO cm gleubig ^oer� erfor*nbsp;�)ern / weleamp;ef? erf enne/fe^lief^/ vnO f�r gewi^ ^t/ Oo^ Oienbsp;� auffopffernna Oe�? Seib^ S^rifii / 3m � gttt vnO nr be^o*nbsp;�ung feiner S�nOen / vnO nie^t allein anOerer gefeOe�en femnbsp;�jj^glfic^en Oa^ Oo^ tesore ^(nt OcfJ ^^rren ^wr abwo*nbsp;f^uttg ffiner/ onO nie^t allein onOerer gewt ^�nOen vcrgof*nbsp;fenfeo*

0O erforOert ane^foleamp;englanben/onOOa^gei/�licl^ef* fen/Oie reOe ^frifti/ Oa er fpriebt/ �oleOcf? tO�t/^n meinemnbsp;�eOeebt ni^/ '�ae? ii�/ Q5e0enrf et/ ^ornmb ieamp; in Oiefe ^ettnbsp;(omen/ vnO 5^enfe0 morOen fep/ geiitten �ab/ mein �eib itfnbsp;toOt gegeben / mein ^lnt vergoffen ^ab / ni(Ot f�r Oie (angenbsp;Weil/nifbt meiner wolln� falben/ Oie ie� im Sreim/ onO bit*nbsp;tern leiOen niebt ^ab fneOen f^nnen / fonOern ewrent^alben/nbsp;von ^�rtOen/vom jorn ^ottes^/vom esvigf Sliieb/ oernbsp;tamni^�oO vi� ^)e�en m erl�fen/tvelepf? Oen ene^ ^n g�tnbsp;m/ fo(/svenn ir folcbe meine envorbene tvolt�aten mit glenbi*nbsp;gern ^er^entverOet annemen/encO ^neign�/en^^ Verfemen tr^nbsp;vnO fresven/ meiner aei^etiden/tfH mir Vaf�r Oanrfen ete^nbsp;^0 erforOert and) 1gt;antn�^ foleO? glauben/vn � eiftlieb e (fettnbsp;mir oetvort�/Oa erfpricbt/^oofftir von Oiefem brot eOet/vt�nbsp;Von Oiefem ^ele^ trindet^f^UirMcb oe^^errn Oerhin Oig^lt;.nbsp;3tw.

-ocr page 602-

S7lt;�

pr�fe fteb felb^/ Vttbatfo cf�e et* vbrt tgt;ufcm Q5rot( vnb trwrfe vo� Dicfcm ^dcbcgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj� /

�gt;icfe^ 2lbc�bmal wU nbsp;nbsp;nbsp;vnb fruebt / tgt;nlgt; c�nc feinen febn*

tgt;en vno05erU^ braueb^ntvii/nnifiJ erftltebin fieb felbgc^enz fem eknO vnb verberbte ^at nr/ �n� tneifelttge ��nbe er f e n*nbsp;|tcn vno befennen/ba� er feinet falben/vnb aller fe wer �?ei i^nbsp;Vrtb tugenben balben/ob er ^leirt) Oerfelbe� etliebe Mettez m�l^nbsp;Verbampt tgt;n�gt; oe^ cbe^ feinz 2(ber bagegen fol er bief�n be^nbsp;5gt;^rrrttfbrtftibnfeb�lbt�entobt betrachten/ vnb ble vrfo*nbsp;eben bcmlben bebenden / vnb benfeiben tob verf �nbigenz ni*nbsp;(ht allem anbern geuten / fonbern auch iw felb^ / fernem er*nbsp;fchrbrfenenzvnb ber begangenen 0�nben halben geengf�e*nbsp;ten ^er^en vnb �ewiffen / vnb baffelb getvi� bereben / ba^nbsp;berfelbe '^obt btefe� j^^fS^CS^T�/fep eine gnngfame be^ahwgnbsp;f�r aller �gt;gt;�enfcben ��nbe/be^ er peb auch trbflen vnb frem^nbsp;enw�lle.

�llef? heiffet bee? �eib geif�licb ef�c�^ vnbfem '�gt;lut geiftucbtrwffenzwelcb^gcwwhcb^nmntW*nbsp;tenvnbheilfamcn gebrauch/vnbfrefftiger wirefungbiefe^nbsp;Caerament^ hoch von n�teniflz ^elcbe^ wir auch Alfb be*nbsp;f ennenz vnb mit groffem ernil leren vn b trei ben,

man aber biefe geif�licbe l�teffang/fo both nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

t� feite biefelbe allein gnug fein / vnb bie anbere m�nblieho V�iertung be^ gegenwertigen 2eibf? �nnbtig vnbnbsp;vnn�^ ober pergebli^ fein / ba^fbnnenvnbwblienwirni*nbsp;wermehr bilUchen / ^�enn ba bif? foit war fein/mul�e folgen/nbsp;ba^ba^ganheSlbenbmal/vonbem �hnflove^nbsp;geblich / vnbohn alle not / vnb nah eingefe^t wer/ vnb glewnbsp;gelten w�rbe/ man branchetfi/ ober i�� e^ gar anflcb�n/nbsp;6o wir hoch broben ange^eiget haben/ mit wof^nbsp;ernfl/ mitwa^ fonberlidbengeberben/ �ebetvnb^andfajnbsp;^ng ber 59^rr ghbif^Ufi ^u ber^eitvnbf�unb/baer niwtonbsp;vergeblichg thunwolt ober fonbt/^wSlbenbmalnbsp;Vnb mit biefem ernften vnwanbelbaren �ebot befe�i^Jnbsp;hat / Hoc facite, 0ol(he^ fhut / ^nb Wil ba.jU/ baei t� nichenbsp;0nmal im ganhen leben gehalten werbe/ wie bie ^^anff einnbsp;mal empfangen wirb/auch nicht ^u fel^amen k�en/fonbernnbsp;ba^e^o|ft/offt gefchehe/barumb erfpricht/^olche^thnt^^nbsp;offt ir^ifrinefet/^u meinem gebechtni^/�ll^ wolt crfage/tgt;onbsp;ir biefe� meinen 2eib fiirench gegeb�/ nemet vnnbsp;nem gcbechtnt�/vnbb�t mein blut f�r euch bergo�en / lt;nn*nbsp;�etjtt mewergebechtni^/^erbet gfolch^ nicht fo

-ocr page 603-

wirden/vnP f�� tvirc�.

�)e�w Dwfcr rnifle befe^r �)e^59^rvn f�r^an�Jen ift/ vnb PU ^rtt/Pa fctc^f^ eacroment orPnct iMe^cugct/eogfnbsp;Cf? mc^t o^uc fontcrhf�c n�ttgc vrfacfgt; vnP nu^ cingciji^ fep/nbsp;o5 tvtr wol Po^ Q^ci^ltf^ elfen f�r tJewer/nctwcnPig/vft f�hrnbsp;n�� vnP frne^f�ar achten/ figt; kiffen wir POd?nbsp;Pa�fPiefe�?m�nPlic^e elfen Pe^SJeibf^g�rifti/nidxaue^ vonnbsp;�i^teo/pper gan� vergebltc� vriPxVnmU fei^/vnP i^ eine greffenbsp;fcft�nnP�Pen weifen gelerten i!enien/Pa^ fie von biefer orPnungnbsp;vnP i�ilftnng Pef? gt;9^rn ��ri|�i/welffgt;e Pie gan�e $bh|�iunbsp;c^e ireOr non anfang an/ �ie au^ Pem cillften �apiu� Pe^nbsp;Slppl�eli^ 'Panli an Pie ^ovint^cr/ vnp an^ a�en alten 0fri*nbsp;kttten/vnPan�?PerEcciefiaftica Hiftoria ^nfchentfl/ ^evriPnbsp;ad weg f�r ein greifet nnP wtrt^��^]^eilige^ ��piterintn vnPnbsp;ftilftnng gegolten jat/alfo vereeptlieb rePen Pbrffcn /alf? lepnbsp;Piefem�nPltcpe Steifung PeX waren �eibx �^rif�i vnnPtignbsp;vnP vnniT^/tmP ob ^eiep wir niept wilfen ober verliepen foo*nbsp;ten/ wp^ttfie n^tig oPcntdi^efep/fplwn wir pennoep^Piefelbcnbsp;f�r ndf ig/rt�^/wertpwn tpewer �lt;ptett/2)erpalben/Pa^ wirnbsp;� wilfen/Pa�folcpe m�nPIiep�T�ielfungniept von einefepleep^nbsp;ten Syienfepen/ niepl von einem ��eltliepem 'S^nig oPers^�ei^nbsp;fer/niepf vPl� einem �gel/@onPern von Pem ewigen *�onnbsp;Q5otte^ vnferm trewen J^eilaoo 3efn gprifto felb gcorPnetnbsp;t|t/ Pe^ ^ei�heit vnenPliep vnPwnbegremliep i|t/ Per gewi^*nbsp;;(icp in feiner Xirepen nieptf? vergeblwpf? oPer vnn�pef? einfe�'nbsp;t^et 0Pee befi^iet/t^em wir a(i^ vn|erm poepftem ^7?ei|ler vn �e^nbsp;terbilliepmit vntertpenigem geporfam/opneeinig gr�belnnbsp;VrtP fragen/ Q�gt;re;�QuomodGffolten glenben vnP folgen/nbsp;2Bie ein ^inPlein tPnf/ vnP lernt/ wa^ im Per ��ater f�rgibtnbsp;vnP befiplet/obedgldep in foleper feiner 3ngenP noep nieptnbsp;verl�epet/wo^npfefevbnng n�p fev/Operwie ein ^ep�lernbsp;feinem �Pteceptorfolget/in Pen f�rgegebenen Section i bn^ vdnbsp;vbungen/ober gleiep niept vrfacp verftepet/wammb er PiefeXnbsp;Vor anPern/vnPfo vieiffig lernen m�rfe/Pa er lieber anPerenbsp;VnP faltigere Ping |inPiret/CPer wie ein �'ranefer b^enfep einbsp;�em erfarnen 2(r�t mit etnnemung Piefer vnP /ener Slrl^nep/nbsp;VnP anpern f�rgefepriebenen Pingen billiep folget/ob er gleiepnbsp;�ifptver|lepen tanz wie Piefex fnteept vnP 2(rpnev/^n Piefernbsp;feiner �'ranrfpeit peilwng/m�ge n�i^ vnP Pienli^ fein�

-ocr page 604-

STi nbsp;nbsp;^etttni�

3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|� eitt 3(r߫mcrtt/Daj^aws? Der tcli(t9

vn� b((nCgt;c� ��lt;r��n^t/��rn)t� Virtgt; X�n^eit ^erflcu(f(t/Pic ftf^ tgt;m crfic^cn tgt;arfF/�ottt� frc� ^(^tpffer� wercf vnD crNnbsp;jWin^m icformtwn/aammtrcn t)Higt; m�7�an/amp;anbsp;�a�wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wirD/tJcn Den ^euf en/D� amp;0tt(�tv�rt gering

achten/ t)�D get^enrfen/ nbsp;nbsp;fet) dn 2err/ he Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;w

nunfftga�^ vnD gar regntketwnD fc^irfen fol/wr((^^ Decamp; t�t fein ran/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^tn gefagrt lt;^/�a�?�ctte^ vncnD�(amp;lt;i

ni(^t icfftt Dieft pnfac Dtrhtntf�frnnnnt tinfc^litfftD.

�Crr^albtn ob wir gitit� feinen nn$ Der wefentiieben geiweriigreit �n beitigen 2lbenDma( weifen nnD �nati�^�nbsp;f�nDten/fo w�iienwir vn�i Dennveb Darumb Dofi ni^t n^nbsp;men iajjfen/ �as? wir an�? Den waren/tnD frefitigen wmennbsp;De^J^wn 5bri|ii/VttD^MpPile(e?�gt;au(i/DnDanDern5tMg*nbsp;� ni/fen gewi^/ein/Do^ Der ^)(?rr ffftri|�n�? mit ^rer vnDnbsp;^ein/feinen 2eib vnD ^�t/^ u effen vnD � tnnefen gebe.nbsp;f��tnbntnben anebnbsp;ringe/miDgar traffhebtn�^ tmDfr�ebt/Diefer Wfffntiifb^tgt;nbsp;^egenwertigfeit ange^tiget werDen/^iefee rnif? Die ienigennbsp;wegnemen/ bie nur tingeiffiieb (ffen Ni^Scib� Orifii imnbsp;benDmaiwacben/weiebei^fonff an�anffer Dem 3(benDmafnbsp;fD Dfft $^an Toffee? wprt/iVnD Da^ (tnatigdium ponnbsp;�^mpt vnD woitb^'^en b^frt/^efebebenran/vnD wirDalfo/nbsp;Das? gan^e beifige 2lbenDma( DaDnrcb gering geticbt/i�nDnbsp;rieinert/ Darauf Denn erfoigen mus?/ eine �Propbanita�?/tgt;er*nbsp;� aebtnng/ nnDPnteriaffnng Des? �fftern gebraueb^nbsp;trament^/ ben Dem gemeinen 5?Zan/we{(beDttjeiigen f^atftnnbsp;DnD ^efebviigreif mit ficb bringet.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

�gt;er �t�gt;eHtS�ng �n{gt; ^ntttwrf anffDievorgeworffene 2(rgumenf.nbsp;^^2foblt;^bicbbi�?bernacb Dtrmbgen geantwortet nuff^nbsp;^f�rnemef�en Strgnmenta/wetebe von Denen gebran^nbsp;werDcn/DieDie wefentticbe gegenwertigfat Des?

im 2(bcnDmal niebt (eiDen wb�en/vnD vrfaebe� Jttg�� geiget/ warnmb wir inen nicht rbnnen beofatt geben/ ob wirnbsp;gfeicb Die obengefebte^egei an jrem ort/DnD mit geb�rlieblt;�nbsp;ma^f�rre^tVttDn�b achten.

wir giei^ Der �ernnnfft nach/ fritte m^gOgreit pn* Den r�nnen*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

-ocr page 605-

aut(gt;alddgt; hetgt;nglt;r�mffen ^eigot/attettic^t txrajt�^ortett vn�) rcfueint f otwim.

ef? aJeic^ fc^itwct/rtt� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�gt;icfc i�rrc mit �gt;em 2(r

tictct i)c^Q)irt�bc�^/vort bcr ^intdfavt

fev ^pv�cbctt Per entgegen. 023 ^(chb cdicb^dida Patrum at�ber^ Puupn reoert�nbsp;Q3)i� w(r bcfcb�Cbi^ct werbe�/ �(�? Jelffen wir bU�Papt*nbsp;|KWemii?6reu(bf^^vcf��-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r

Jgt;�re� m�flTen/ba^ wir bbn bem/eni^en Itreteen/bas? Weber notig/ noch n�� ober f�rberiieb fep/nbsp;nbsp;erlangungr brr

woithaten �^i|ti/ bie �ebrrer vnb (eiebter bnreb l^n^'rinfge amp;cif(U(^e efjen ��ntien erian^etwevben^ �Zhibob tc^wolnbsp;aebten fan/buf? bie ienigen/fo bem nat�rhebrwnbsp;vnb lieber folgen/benn bem wort �ott e^/mit biefer antwortnbsp;nidx werben ge^ttiget fein/ vnb f�rgeben/fte fev nid)t gnng^nbsp;bnb ber�ernunfft nicht geme�?/233ie ich benn behnnennbsp;mntiK^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ich bennoch/ba� fronte ^ottffircbt ige �ent/bie

mit bem iieben �anib befennen� Pfal- 3^^ In Lumine mo (id etlyVerboproIatopcr filiumtuum) Videbimus lumcn. OePnbsp;fieh beten/'Wicnbsp;berufeW feine Sipofteton Xireben gebetet pat/

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�7� San�ifica nos in ueritate tua,Sermo tuys eil Veritas,

^ieiligeonfi^in beiner^arheit/bein'�J�rt ift bie ^Sarheit Serben b^mit ^n frieben fein/ vnb ben obern ^3rnnb/im ein��nbsp;gang biefer ^e�riffit gefegt/nbsp;nbsp;h�lff nemen/vnb pch f�rnem^

(ich bvauff fieuren/ba^ (teftch folche^.inb/bervern�nfftP genvnbgefchm�cften �ere/nicht wegen vnb wiegen (affen/nbsp;?3?ie Panfn^ vermanet/^ph^-4�

� S^sfentme �onamp;er {gt;c$ ma(^/nem(tch/tva^ im fe(ben empfangen werbe/vnbnbsp;wie bie wortnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifi ^nein 2eib etc.

fo�en verf�anben werben.

m.

IIII.

V.

VL VII.

VIIL

X^then ni$t halten mit ben papiflen/ bie bie wort ^prP fti all ^n genaw nach bem ^nchf�aben verliehen / vonnbsp;einer Idcnncapraedkatione,��nba(fo be^ 23rot^ Snh|ian^nbsp;auf? bem SIbenbmnI/ wiber bie Ware Zeugnis? Pauli/ vnb bernbsp;aften amp;ribenten wegnemen/mit ftev ^ranfubftantiation.nbsp;57och mit benen/ bie von be�? j^^rrn ffhi�lfll reben all^n weitnbsp;weggehen/vnb biefelbe figurat� whHen verfianben haben/vnbnbsp;imt ein

ffe X ben/

-ocr page 606-

�9O

mu ?ein Q5(a�6cn gefc^c^c/Stf mt Mfib get�/tvU tn vnfcrn ^trc^� geUret wcr^e/nn ivof? mein �(auS *nbsp;v��gt; Wcntnt�fev/'�on �)ct @�6flan�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2lben�gt;ma(�?/

tft/ma^ im fciamp;en^rcic�ct vn� empfangen werPe/vnlJ bewert* nen ^icmit/t^a�wir bleiben bep Dem einfeltigen nerlMnbe/bernbsp;QVart be^ Jo^trn �amp;rt|�( natb Per erhentng�Pauli Z-��a^nbsp;bci�e�^roe vnO 2eib mit bem igt;5?unbe empfangen nnb ge^rnbsp;fen mer�e/b0(b vngleicber met�/basiiicbtlwb vit nrbifeb-yeb^nbsp;barlie^ernnbnat�rlicber wet^ m ietet werb,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnfiebt*

bar nnb 5gt;imliflt;be aber/vnft(b6arer nnempf�nbliebrr pnb w crfGrf(bii(^�rmcife/oamp;tte beffieiben ver^ernng/aber bcebnbsp;�ajfitiggegenwertigempfangenwerbe.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

�O^^gieicben glenbcn pnb bef ennen wir/Pom anbem tew biefe^ b^iiigen ^trament�?/ alf? vom nat�riieben^ein/Pigt;nbsp;t)om waren ^(nf be� J^i^rrn �bi^ifii/ ^nb biefeinbsp;Streben Q5{aub/Pnb befentnt� gegr�nbetz f�rnemlicbnbsp;geni^lieb/auff bie flare eigentliche Q�ert be^ ^ti|fit�^lt;*nbsp;fe^ @aerament�?. �Oenn ba Port bem acfegnetejfnbsp;nnb gebroebenen/vnb nberreioxen 55rbt fpriebt/ v^emet/M*nbsp;fet/ ba^ ifi mein �etb/^nb vorn gefegneten bnb Pbetgebenrntnbsp;^elcb/ ^rinefet alle barau^/ �as^ifl mein^lut/be/oewetinbsp;�^ettament^/ete^n bem er beiflet/baf? /enige/fo er rberreiept ,nbsp;bie Stpeflel auf? feiner ^anb/in fre pnger/ober in bennbsp;�emen/bnb effen/ift f lar/ba^ er etwa^ '3Sefentliebif/lt;pn^fnbsp;(i(b^/ fondum,lubKantiaIe,Pnbnifbt nuda acddcntiaifincxo�*nbsp;dafubftantj'avbergibt/^Dieweil aUe Scribenten befennenXnbsp;baf? ber geib ff bnempftnbli(^er weife genomen wbe/nbsp;��er 5y?unb Ober fiilet etwas? wefentlieb^^/ff drperlitb^nbsp;bie Subftan^ bes? ^rots?/ im inbsp;mal bieibt/rnb mit bem �Q�unb nat�rlieber weife gegnfe�nbsp;wirb/wiberber Paptftenertiebte perwanbelung/ pnb Per*nbsp;(ierung ber Snb^an^ be^^rot^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

!�3ewetl aber ber jolt;^rr ff ^riflttf? bas? fenige/fo J�ngern bbergibet/ vnb �eiffet effen/aueb feinen rein/mnwnbsp;gegeben/nennet/ �nb Pauluf? folebe reben ff ^rif�i fein erfie*nbsp;ret/ ba er fpriebt/ ^a^ �ret ba^ wir breeben/ifinbsp;febafft be^ t^eib^/ ^gt;ef ennen wir/nnb gleuben/bo^ imnbsp;mal niebt allein ba^ ^rof/ fenbem auch ber ware geib ff ptt*nbsp;fli gegenWert ig f�rbanben fep/mit gegeben/rnb g^Onbsp;be/5(ber bbeb nicht (letfeblieber/ empftnblteb^f �nbsp;bern verborgener/pnerforfcblicber wei^/bie aUeinber �lonnnbsp;au^ bem wort ffirif�i fef�iglieb ^lieff^^wb t�r ge^

-ocr page 607-

i?8i ^atf C� (^(/teiiniie J9eii!)e/a�gm/S?�un6/fl(�ifl 0iigt;cr� nic^�nbsp;te^ f�kn/fc^ctt/p|��) f �ftet/�)cnn �antrltdx^ voue wanDfUc^nbsp;2(6crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;@la��/fte�rer ftc^ awff Oiefe^ engt;

(Ie wort gamp;ri��f/2)a^ I�nicni �c: b/fti v eue^ gegeben/vn�) fd)^ .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icuffet ff fh^�te^/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mit fo�c^em eften / �gt;e^ nat�r�t*

f^cn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oe^i^Hc� au(amp; Der i^db lt;^pnfii mit bem '��^'--

, � De/abervncmppnD�c^empfangenwerDe.

�C�f^e^ f^eiuet pilferer ��ernimflt frembD/tmgereim�t vn� vnmpg(id^/Da^ D�r 5y�imD ettva^ tDefehdidgt;�^/3fgenmernbsp;tm^/tvarbafftig/ aber Deep txrbor^cn/ vnempfinDlid) / ent^nbsp;Vfawtt foUDarumb fie^u alUn^citcn gefebeffn^nbsp;VnD h�) barrbem�b�t Pn,5ermartert ^at/ wie fie Dodgt; fdebe'^nbsp;m^ebjy Da^ e� D�r(teitD(icb/vn begreiffen m�ghebnbsp;wer/Dabtr Den fo martcberlev opiniones vnD au^iegung Diefernbsp;wort gprffli entftanDen fein/Da �it�tv eine foUb�/Der auDer ((nbsp;hen aiiDer� modu ucr^ pr�fcnti� Corporis ^at mcOean^�iaf/nbsp;fvie/vn anff waferiev wei^ Der (eib^^bvifti m�ge f�r^nDe feinnbsp;vnivarbafftigempfangenmerDe/bamit Die mort feprifli/innbsp;(rem eigenttiebe� quot;�erf�anD m^ebten erbaiten merDengt; �inernbsp;bat^ erbaUen/p^Ctfanfmutationem fubftannarum. �crnbsp;AjnDer/per localem inclui�onap,pcrnuxtioneni aut durabikm

� aftixionern, 'Deren icb feinen fei?en Wii noch fnn/ vnD befen* �e/ Da0 mir Di^ fal^/mie in a^en unDern 2(rtide(n Dfߒ Q51attnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oen^/De^ ^^�Hrn Sbrifit .�eb�ier/ 3a vnm�nDige ^'inDer

fein f�llen/ vnD gern in enngfeit b�eiben wollen/ Die wir vn^ Da^ feni^e/ba^ er nifb^ b^t wolle piiferer ^ernnnfft Derf�enD^nbsp;TicbonDbcgreiffli�b maebeiv�nerfefeben niebt vnterfrebe�nbsp;f�llen �Der wolUn/fonbern feine QUxut mit geb�rlieber �^ene-JeniyonD gewiffein Glauben/ fnrwar Mten/�nD Da^ fein^nbsp;ge/ Dai? fie vn!^ oerbeiffen^n geben/ mit Dancffagnng anne*nbsp;men/vn mit fcb�lDigen Q5eborfam fbnn/wa�J fie vn^ beiffen.nbsp;�Beron^nnvmb Diefer ^inDlieben einfalt onD �eborfame�nbsp;Willen/wifberlaebert/bnbf�r��arrett halten/fa^ wir alfonbsp;Jleiffam 2Bort bangen/vnD glenben Da^ /enige/Da^ WiDer Dienbsp;^ernnnj�Uf�/Da wir viel leiebtev Danon fomen/on einen riebnbsp;t igen/onb gaitb plau�bjlem amp; concinnam fententiam pnD mei*nbsp;nnttgbnbenfDttDten/Dij�pebfein febeinlii^b VcDen /erplitirnnbsp;bttD malen lle^ / wenn^ir mit (nen/Die wort wolten figurat�nbsp;�n^legen/bonDembeDenten abwejehben t^eibnbsp;Da^ 33v�t;nnit 5ymboliim/eber Teij�ra. ein 5eieben fep/Dernbsp;�imgeCtbW^^ DnD tb��P�t^ niebt �nretbt/�ber erfebe ^n/nbsp;Da^ermit ieiherfing�ft Serininfft nivbt einenbloffen lege/nbsp;ffe 3 DnD

-ocr page 608-

592 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;��QJrtw�' ^bcfi

^framp;aben^otHob/t�icfcf^ r(nfcU(0c� �3�|lane�?/�(attbcn^ vnb ^c�nfnif^/vcnbrenbsp;iti�nbHc^a ^Uffun^ bte� tvar^afft ge^�ntvertnbsp;�lt;/0U(e ^egr�tibte vrfac^cn/bcren wtr vitf? beffcr tr�fle� �n^nbsp;frlt;wlt;n faunen/bmt�pefK^ ber gt;rcnzWclt;(amp; /I5��b � t�f ftnbsp;nae^ ciManber fc^en tbt(gt;

I

^(rcff�c (Snmamp; Stiffer me� au^be�fvbrte�nbsp;bnb f�memeflnf�/ b�e wtr nem^ a�� be� tbotnbsp;ber (^infe^ung biefef? 2(ee�bmat�/ ^nb pnber*nbsp;6eera(^e��g ber 'Perfen/bU feiere wert rebetnbsp;mort gerebet werben�nbsp;2(w berrad^ung ber perfonen/^�nbsp;oefproe^n werbe�/o�ne efnke on^eigung ernesfbebfpie�^-^nbsp;5�^{e bernainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f wi Wwa^e�-

u^beeracbr��^ ber facamp;en/bie mit biefe� Worte� gefKfT* tetb�bet�gefe�etwirb.

�^n� bfefe wart a� (�e� fe(6 f(ar f�nb/bnb gue? be� bmb* penbe�/anber^ �ttbf/ben� in ftn gew�nli^e� gemeinen be�nbsp;twiM t�nnen berf�anben werben�nbsp;C�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reejtem not�rKe�e�

birfe^/bof? faie�e rebe gef(|le^/aber ttf(^^ ^f^lt;�f^eflt;��w^3eaeffen batten/nbsp;^ie �ytatt^UBf bnb Sytorens^ att^tr�i(id^ f�gen/ �a penbsp;f�n/0b(r in bem fic affe�.

�2(^era6erbartfeinem^ren/bnb nftbt ban einem br* benten�eib/aber ban ber fra|ftffine�?�etb�r/aber pen bet�nbsp;wait^aten rebe/ bie er mit feineef �eib�? auffapffemng erwar*nbsp;pcn hat/ttgt;ienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petttett/ 3il fUr ans? beef �yi^rrtf rebe�.

fetbn/ ba er fpriebt/ �er f�r e�^ gegeben wirb/�a^ tan ba� nichts anber^/benn ban feinem waren geib perfian^^^nbsp;werbe�/ber Pbev tpcni^ finnb ban bem^uba gef�ffet/ven be�nbsp;ban be^ ^^^enpriefFers^Xneebi i�^ 3t��f*nbsp;p0ff Piiatt Wienern/ mit adffdnnbsp;an^ ffreni^ gefebtogen/ int^ amp;rab^(lcget/na(b ber ^nffrri�r*nbsp;bnng ben J�nger�/bnb '^bame mit ben ^egefmafen bnbnbsp;narben ber ^�nben/in ber �eiten geweifet/bnb ban inen benbsp;faflet/enbtieb ban �w 2(ngen/bnreb eine 3SBa(rfen fitbt ig��bnbsp;ge� �lt;me(gename�ifl� �en� berfeibe einige J�eib/bnbtei�nbsp;anbererlt;f

-ocr page 609- -ocr page 610-

S84 � nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B�crf *

Mndcn fe�lt;�/ �cmUc^^ur vcrftf^cning/ �gt;a�f fofcamp;e^ fnntg vevgtefiung/ ^ur be^aUma vnb abwaftpun^ /rcr ^�nnbsp;b^n Gcffamp;e^cn werbe* ^�btvU alfo mtr biefer rebe�/ /nen bie*nbsp;fe� ctUbitoen v�b gewt�maeben/baf^ fie mit bem eintrmete�/nbsp;be^ nat�rOe�en ^ein^/5u ^triefxattcfe fei� ware^ ^fut trm*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� �

ff en/ burcb weie^e^ verliert �119 / bte be^aUtng jrer �ii^geriebffev-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

@0 fan man bte betbe warier/ ^flen vnb ^rinefenz an nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

biefem ort anc^ ntebr anberlt;^/benn �emetnerwet� verliepen/ heweii tfiefen befeibt^b^tfebzvhbeb bem ^^acbt*nbsp;mat tbnt/ba er ben J�ngern nar�riieb ^rof/bi� nat�riicbe�nbsp;2Bein reieber/^�eiebc er feinen Veibvnb fein 55lut nennet/nbsp;bnb haben faget/ (^(fet bnh �^rinef et/fan foi^a befe^i aHbie/nbsp;nermbg her mnbf�enhe/aneb niefx anhef^/henn vvm m�nhii^nbsp;xjben (^ffeh hnh^rinefenver/�anhen werhenz^a^n nadmiale?nbsp;gt;�r anher befe�i bheb ein anher�?/vnh^e^f�^ifb^? elfennbsp;haher^(^rrgbri|iuf? weiter fpriebf/^oiebe^tbut^u metgt;nbsp;nein geheebtni^/ba er hen �ianben erferhert/ wie ebf ^efa^tnbsp;tii* 2l(fo f bnnen wir bie niebt f�r vberz ^tr m�lfen alle hiefenbsp;Wbrt/ ^rof/�n bz^ein/ ^iutz^lfen/^rtnef enz in fretn ge^nbsp;ineinen etgentiieben Q^erflanh bleiben (alfenz vnh f^itnen feb*nbsp;nett Tropum bie jtilaffen/hbtie ha�? her �eleb f�r hnt ^ranef .nbsp;liher^ein im^eicb gefegt wifh/welebefi niebt allein in h�fnbsp;�^ebrifftzfonhehtaneb in aUhern ^praeben/vnh rnferernbsp;�enhfeben fpraeb/fh gemein ift/ ha^ man^ niebef�r eine �1�'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* '

g�niyb^er hnnef eie rehe/fohhern f�r fo liecbt hnh flarbeitzha^ t^hfe Kinher perifeben: fdhnertZha^ man hrm getrenef rfheznbsp;^.Wman fpriebtz ^e^e hie Xanhel anff hen lt;ifebz 'ertnefnbsp;l�efeii^efber a�g�etc �lfo pflegetS^rifing^n reh�/ gt;nbsp;^�/ ^onht ir hen X'eleb (^a^ iffzhen bittern fatrreh traiirfnbsp;(^^ig^z �gt;y?i)rrben Pnh^aifcn/ ha^ ift/ mdtieg ^ren^e^ rnhnbsp;fVbtt��licben tche^)trtncfetigt;t)ett �eb trinefen wvrhet'�lnh aber*nbsp;Hil^z Sy�einen ^lieiebCha^ t/F?hC�?gieieben bittern trancfp wer*nbsp;bij�lhwar trinffeh/S���ttbi^�S�ein niebt m�g'nbsp;(ieb/hd^ htefer^eieb von mirgebezicb tvinefefn Venn etc.

' maebt ha^ wort^ettarttentzaneb hie ganlt;?e vnh f�r* nemef�e rehen her ^infe�ung niebt bgura�pm cher hnnefei/obnbsp;glrieb hdrtelb wort f�r fieb allein figurat� gefegt wirhzvnh ei*nbsp;�er �rfiernngbeh�rffz�i� ha gefagt Wirhzin �nea vn pauioznbsp;^tefcT�jlt;eleb(ohenyio|bt erf(er�t)�)iefer �^ranef cher 2�amp;eirtnbsp;im �elebz if� ha^ ^nuc ^eftament in meinem ^Intz jf� fpnbsp;vieigerehetz^refev^ein/h�nirhatrinefetzift hae^ ienigeznbsp;hahnreb

-ocr page 611-

bUMtr if� nbsp;nbsp;we(� ^cflamctit/viW newen ^un�)/mi� c�(^

�gt;Kcnfc6cn auflfri�^te/ vcrf�gcl vnO befrctTtige/wclc�cs i� ei* aenttieb mc(rt��^t�t/f�r cwer ^�nbc vcrgcMcn/'�^ne if� ebetfnbsp;fevid gefaket/a(�? bas? 55la�^cw�?vrtO $gt;�arfu^/mi( biefe�nbsp;wovfen fagcn/^4^(rtcm(icb/�a^/r bu bem m�nb*nbsp;(�cbfri�cfcO3l^ wdt� ^lwf be^ncwen^eftameriu/ebn oUnbsp;tcin/basJem^itangdtfl be^ anbem rebe� cvfUrct/ b�nbsp;^att^cu^ vnb 55�aw�^fa�f�/�^utb/^af^ tflme/nnbsp;etc. ^rfUrctt ��fa�? vnb �paufw^ fo�(b^�? wbrtUfn/^�aff/miCnbsp;btefemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fb potiricn/ �lt;er ^ekb ober ^rancfz

ober ^cit�/bawu man eigerttltc^ wiffc/tvb ven g^rif�u^ re# be/ba^ er femnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttetmef/tiemft�b anberf? nt(t)t^/ baiti

be�^e(n(m^e((b/?)^^�(e�bm ba^wea^ wibTpau�u^fo# ^v^�iefer ;^el(b t|�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seetfe �^efiamenf tn manem

5Be((be^ etwa5b�ttcfe(er vnb figur�t^ 0erebett|�/ba�?crflei� rert $y?a�^e�f�bub 5??are�^/fv�ee^ju�frfleben pv/ba f�cnbsp;(a^cn/'^ai? mdn ^(�f be^ lutbcn^ef�ametiff?/ �of? tft/jnbsp;�tefer ober ^em / ben /r trincfet/ ifl mem wares?nbsp;pbexmU wefebem ^(uf/ icbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiil�^

bttb ^unb mU encb befcbfteflTe onb Perpegete/ba� nu in fef t�c;^raffe bnb wirefun^ fomen/onb tn ewigfett onr�anbel#nbsp;{gt;ay fein onb b�eiben fot/nemheb/ba^ vmb fokbes? metnen betnbsp;grenen ^(uf�J wtOen/Jr/onb a�e/fo�ef Vergebung bernbsp;t^�ttben baben/biefoiebevergieffung befleiben/inenjugutnbsp;gef^eben fein/ fe|�i^(�b gteuben/ vnb fotzen /reu Glauben/nbsp;niit biefan waren amp;^el be^ newen ^e|iamenf5/ba^nbsp;intt nteffung meinet $(nt^/ffercfen vnb verftebern. '3�nbnbsp;(tnb a(fo betberlep reben gan� einflimmig / vnb eintreebtig/nbsp;rnb erfieren cinanber fo fein vnb beutiieb/ bae? Q5ott b^ebkebnbsp;T�r fofebe riebttge/ber (^uangeU|�en vnb 'Pauk einbelhgfeif/nbsp;vnb erf ferug ber butte^efern reben/^u banaen i|flt;

^D(Brba(ben/b(etben btefe beibe reben/�a^ (nemkeb/ ba^ ^rot / ba^ tr eflet) tfi mein ^eib/^nb/ ^a� (nemlicb/nbsp;berQBefn/bentraus^bem^eieb trineteri^^mein %(ut/b�^nbsp;^?ewen ^ef�ament^/ 3u btefem '29erf�anb / ba� ein /ebe�nbsp;Q�ort/feinhgendtcbe �ememe/vnb befanbte beutung be#nbsp;bek/'Oaraus? wir fdgt;f icflTen vnb g(euben/ba^/wer ba^ nat �rnbsp;fiebe^rot/im 2(benbma( m�nbkcb tgt;��gt; fief^tbarbeb d^^effettnbsp;babe/'ber babe ^u gieicb be�? 5olt;�5^ 2eib/ f�r one? gegeben/nbsp;STl�rtbiieb/aber m gebeimni^/ vnempftnbkeb/ vnb vuer*nbsp;forfcblicber wet� / gegeffen* ^ifc/ wev be� �at�rh^etinbsp;a?einlt;

-ocr page 612-

^cirt im 2(^m�gt;mrt(m�ttCgt;Ucb/vntgt;nrfx6aUicamp; �ctrtmcfat �at)�/^er�abeJ�a^e^(�Oce?^lt;�vrtt^^�t f�r vns^ vergcffe�/nbsp;i)gt;tilnOhjb/lt;^ber in ac^eimnt^/tgt;ncmpfttib(i(b/vn viurforfcb*nbsp;(Kberweif^gceruncfcn�

aber Otefe�? Der l?ern�nffe Dttbegreiff�teb ift/ fol vn^ �fcb^ birtDern/ folebr^ ^�eubeti/ Diewet fotcbe f (are vnD D�*nbsp;�erblUmbte ^ore do� Dtefem ^^rr� ^fproebrn werDen/Dernbsp;feiner �Perfon halben/gan� werbt DnD DberwirDi^ ifl/Da^nbsp;ma� im �leube/Dieweil er Q5Dtte^ ewiger �on/De^ ewige�nbsp;�ater^z ewigem 2BortD�D ^benbilDif�/gleich bem �?ater/nbsp;bnenDlichlt;t � ei^b^^^^^ttenDlicher ��te/ DneDlieher Krafft/nbsp;Der feine StreDenh nicht do� einem gewaltige� Xeifer/ @on^nbsp;Der� Dom ^imel ber��Der bat�Huncaudite,wie auch cbe� ge*nbsp;(agtilK

� (f r folche^ rcDet ^u Der eit/Da im allef? tieff herhe� het/DnD ernf� i(�/wa�? er reDet/orD�et/oDer thut. ^�cr folch^^nbsp;rcDet/nichts�Demgcmeirte� '39olcf/mitDemer^�uor Durchnbsp;�feichnii�en gereDpat/fonDer�^� feinen 3��gern/Deue�nbsp;^unor auch gemeiniglich bie�(eich�iffe�/fo etwa^ Duncfdnbsp;waren/ au^geleget �at/ Die Doch allbie weDer frage�/ wie penbsp;ohne ^weiffel w�rDen getha� haben/Da pe Diefe reDen/f�r Dernbsp;bl�mbte wort gehalten hetfen/noch Don Dem 5o(f rrn fclbp annbsp;Dcfe Dnterrichtet werDen/2Belche�J er Doch ohne ^weiffel nich^nbsp;Dnterlaffen hett/ fp er Die QSBort anDer^ / Denn wie pe laute�/nbsp;het wollen Derpanben haben/fonDerlich/Diewe il Sllhie etwa^nbsp;gani? newe^/groffe^/Dugewonliche^ Dom 3o^rrn georDnetnbsp;wirD/Da^ er ein newcf? �^epament nennet/ eine newen bmWznbsp;^�a�^ Don inen folanDern auch alfo^u halten befohlen/nbsp;gleicher gepalt�gebraucht WerDe in Der ganzen �hripeuh^�^^^nbsp;in allen gemeinen �pentlichen �2�}erfaml�ngen/bi^ auff benrnbsp;3nngp�!t tagr��u ppeget man in �}ereinigungen/'2?frfrege�nbsp;pnD *�erb�nDniPeit gar eigentlich/DnD mit Dnfweiffeliche�nbsp;Worten au�?^uDr�cfen/ wa�? Da^ pfanD/Die Dcrpcherung Def?nbsp;^unDef?/ ober De^ ^ertrag^ fein fol / Da^ ein theil Dem an*nbsp;Dem gibf/DaOelbegewi^jumachen/Do� Der fep duD peDthal*nbsp;tuna folcher��.erb�nDniff DnD Dereinigung.

; ^�^^gleichen pPegt man in Den lebten Q��illen DuD^epa* menten auch eigentliche DnD flare reDen ^ugebrauchen/Damitnbsp;man De^TcRatops willen/gewi^ duD Deutlich�WPTen/DnDnbsp;Denfelben ohne prungenDage^encf/Do^ an^Duncfelennbsp;felhafftigen Worten pPeget ^u folgen/ nachmals f �tme nach^nbsp;�hen/ D� pth her bepheiDenen Q5uter/gewi^lich hn Pcher an-*nbsp;maife�

-ocr page 613-

Waffe�/ treffe� v�tgt; frewe�. �erwegett/tvcn� (ie^ i� �gt;e� ftamertte gt;rr�� ^en/vn Oifputattc� pon lgt;e� gefegten '2^orte�nbsp;jurraaett/ge^et wo� �(e^tleie^ettd^ve� PemfeuWaben/nbsp;�n aemeinemaebveulifben'�erffattb Oer tvort im ^ef�ament/nbsp;e�fdctt benn anbcre aewiffe ar�nbltcbe beweifun� f�r�an#nbsp;beh/ bafJberTeftatorvnb @tiffter/b(efe feWe bifputieriicbenbsp;Q�ere anff eine anbere weinuna babwoUen verffanbentonbsp;ben / beim fte fUna^n� 7Ϋ bat aber ber @tiffter btefef?nbsp;mettt�?/biefefeine^brta(fb tm alt;wetnen ^?erffanb btetbeit.nbsp;laffen/bnb ba er noeb 4o� taa/�a(b fetner 2(�fferffeb�n^ bei?nbsp;fetnenj�na^fn aiiff^rben verbarret/pn mit inen vvw wicbnbsp;Q5igt;tte^ Piclfeft ta aerebet/2(et.i-^ttb /ne� ba^ ^erftenbnif? aenbsp;bffiiet bat/ ba^pe btc �ebrtfft perffunbett/��e. 24. pnb /�e�nbsp;ben au^br�cf{(eben befehl aeaeben/ fte

cfern u leren/^�a^ fte halten ai�e�/wa� er Inen ben Slncffel� Jbef0lbenbab/5gt;?attb^s.bat er btefe feine ^erttm ubenb*nbsp;mal/nie retraetirt/nie anber^ erfleret ober aebeutet/fonbemnbsp;bieSipopeUnbem erffenverffanb bleiben laffen/irie fte bennbsp;einmal aefaffet betten�

^3tfe^iff alfp t�^verffe ^rnnb/bnfer^ �efentttif?pnb Q5lauben^/P0n ber waren aeaenwertiahit be^ geib�nbsp;im SIbenbmal/ben wir nemen ans? ben werten t^e^ ?gt;lt;^rrnnbsp;@tiffter�? felb^/ welebe bermaffen aeRiJtnbsp;�ein/ bae? man nicht wel f�r pber fan/ man mni? biefe � ort/nbsp;^rot/^eitt/geib/^lnt/^ffen/^rinefen/ in Irem aebrencb*nbsp;(ifbem bnuerfertemberffanb erbalten/vnbebwiraleiebbi^nbsp;nicht verlieben fennf/mit vnfer^ernnnfft/wie felche^ m�a*nbsp;lieh fei)/ba� ba�i bleibfbevnnerwanbeltc ^5ret/ber �eib Stb^tnbsp;f� fein f�nne/ ber f�r v�^ aeaeben i|? ete-^bun wir bie anaennbsp;I vnferer *23ern�nfft ^n/vnbaeben biefem nnferm etniaem Sneinbsp;fier 5hn|ie/bie ehre/ba�?er/al^ ein weifee ^evr/wiffe/wa^/nbsp;Prtb wie er reben f^l/vnb al^ ein warbaffter/trewernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr ae^

wMchbaefatbe/wa^er nennet vnb verbeiffef/nnbalff ein ^Itmechtiaer ^^rr/ bie Krafft babe/bo^ er bi^/ba^ er in fei*nbsp;nem Q�evt ane^br�cfet/aebenf�nne/baran (affen wir nns^a^*nbsp;n�atn/PtW entfehlaaen vn^ anberer pnar�wl^lichtr fraaennbsp;�ttb ar�belnf?/b(c bie ^ewiffen nur (rria machen/vnb einennbsp;obfehew Pbtt biefem beilfamen SIbenbmal aeberen�

IL ^er(mber�rMn{gt;^en0mtn/lt;�i0�gt;ernbsp;erflerunavnbreben^.'Pauh-

2gt;�gt;

-ocr page 614-

S88 ^efentnt'e ^bc�i

4nDer ^runtgt; t|�/tgt;er �^reier nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rfttfrec�^

jS^Jtigcbcfcfxcibuna �gt;�efcr einfe$una/vnbCgt;ev2(pP|�cIet� �letcb^v verf�anb vnO anncmung Wffer �^Vort/wefcbcnnbsp;(bO^crUcb beicugtt/�gt;ev ^(pof�d Paul�^/bcr ^lfentttcb behtvnbsp;tiet/er ^abc nicb^ vigt;� Si�enffb^/fonbcrn vorn ^^rrtt feib^nbsp;empfangett/baf? er feine gorint^ervem Stbenbmai aeieret �anbsp;te/Pn wiber�o�ct ber ^uan^eliften wore gan^ gleicpfbrmig/nbsp;prtbt�nt ein fotcbeerCiernng bar^n/ba^ baraufJ beutiieb ^ttnbsp;t^mUincn iff/bas? er bie ware ^genwertigfeit be�{�eib�? vnbnbsp;'^benbmai be^^gt;(^rrn/ ernenne/ vnb wb�e gefai*nbsp;ten �ab�/Q3nb anff baf? bie wore St�rifli/ ^�af? if� mein 2eib/nbsp;h tdamp;MT oerl�anben w�rben/aif? woie g�rif�n^ idenneam prgd�nbsp;canoncm oerffanben �aben/ ba^ niebe^ anberf? im Slbenbmafnbsp;aeaeffenvnb9eemnaenw�rbe/benn ber �eib onb 55(ne be^nbsp;fe^rrn gbrilH/We lebef?aef(beb^ m�f�e/bnreb oerwanbeinn^nbsp;bei^^^roe�^in b�e ^nbffami be^ 2cib� ��rif�i/ wie bie'Papi�nbsp;ff en ereiebiee �aben/ �e^ee er im lo.gapiteine erfiernng bernbsp;wore Sbrifii��as? baf? gebroebene/ ba^ iff/ im Sibenbmalnbsp;au^geeeiieee ^roezfep (inc gemeinfebafft bef? geib^ g�riffi/nbsp;ta ber gefegnefe ^eieb/feo eine gemeinfcbaffe be^ ^�nes^^brinbsp;jii/ �Garnie er ^nnerffe�en atbe/ ba^ baf?auf?geeei(ee ?2^rot/nbsp;ai^^roe f�vficb bleibe/niebe oerwanbele werbe/ober fei�nbsp;^nbffanii verliere / ^onbern wie anber ^roe nat�rhcbernbsp;wei^ ^egeffen we.rbe/2(ber bennocb niebe feblecbe bnb gemei�nbsp;^roefeo/wieanberi?/@ottbern folebe^ �Sroe/lTa^vn^be�nbsp;2eib ��riffi gemein macbe/ober bnreb welfbe^ empfa�un^nbsp;vnb nieffnng/wirbe^ waren Seib^ S^�riffi ebeilbaffeia wergt;nbsp;ben/baran^ wirverffeben/fine ^aeramfelifte Vereinigungnbsp;be^geibe^ Sbriffi miebem^roe/welebe gefebibee (aue ber|nbsp;e�bne venvanbelungfnbsp;ber �ibffanb be^ ^roe^/ o�ne raumliwe ober be�arliebenbsp;cinffbiieffung be^geib^Stbriffi inf? broe/vnb gleicbwol ba^nbsp;^roe/eine folebe gewiffe gcmeinffbaffl bef? �eib^ Jfbriffi ift/nbsp;ba�/werbi� ^roeim Sibenbmat/ nacb ffbriffi einfebungnbsp;empfebee/^ngleieb aneb ben waren 2eib empfefiee.

�Cifbe gegenwereigfeie be^ ��riffi tm ^benbwal/ bezeuge �panlu^ aneb bamie/ baf? er geb�rliebe reneren�/ i�nbsp;ber 5ufamenf nnfft ber Q5emeine/vnb im brauebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lben^

malf? von berg^orinebern crforbere/vnbf^gee/ba^fie ^um Q5eriebee Infamen fomen/wen folebee? Sibenbmal vereebeliebnbsp;vnb vnoroenelicb gebaleen werbe/vnb ba^ aneb alfgereitnbsp;bir ^eraffanff bem ^alfc ^ab(n/ Mciuc fferbenbe ^euwe

-ocr page 615-

tgt;6er fte feme� fcv/^ic vkl fefttc r �eut weggenomen �fl�e/enh vn�gt; noc^ �ie( Daran Iranrf (igen/wele�e^a�e^ eine f�raffenbsp;fev/Dafi^fteDt�2l6enDma(/ Darin Der 2eib ff�riftigMcfl'en/nbsp;vnD fein �^int getrnnefen wirD/foDneamp;rer6iefigvnDDnor*nbsp;Dentlic^geamp;aUenamp;aben/ nicht anDer�?/ ai^efjcDnD tr�nefenbsp;man Da nichtsanDer�?/Den f(^iecl)t gemein ^rot j?nD QVein/nbsp;Wie in an Dem bi?a�eiten.

^Olctje� aber bezeuget er noch Herer mit Der ernfrni ver* warnnng/Da er fpricht/ Reicher vnwirDig von Diefem ^rotnbsp;iffet/oDer von Dem KeUh trinefet /Der i|i fcb�lDig an Dem 2ei6nbsp;^D '^int De^ ^(^rrn / ^a^ ift / ^r hat ftef; nicht allein amnbsp;^rot vnD ��ein verf�nDiget/fch�lDig vnD fireff�ich gemacht/nbsp;Daf^er Daffeibig vnwirDig gebraucht pat/fonDern Dieweil bie^nbsp;fe� ^rot eine gemeinfchaffc De^ �eib^ Shri^i ift/ vernnehretnbsp;cft/ vnD mi�brauchet auch Den 2(ibamp;eifn/an^a gegenwer^�

/ �ie cv folgcnD� weiter faget / ��enn welcher vnwirDig lifetvnDtrincfct/ Der/ffetvnDtrincfet im Da�^ Berichte/ Da*nbsp;mit/ Da� er nicht vnterfcheiDet Den ^eibDe�^^9\5�^^/ fa*nbsp;) get nicht/Da� Juichen/oDer Symbol um, oDerSigurDe�fei*nbsp;be� ^^rifti/foneem faget / Dm feib/Der mit Dem ^rof war*nbsp;'\ hafltig vbergebenwirD/ ^enn Der iffet im lang nicht folchnbsp;' ernil Q5^ttlich gericht/ Derfchlecht^rot im effen tni�brnnebtnbsp;, (�iewole�vnrechtvnD|treffiifhi(l/wiealler�otfe�gabe�nbsp;mij�^brauch)t)er aber Diefe� ^rof vnwirDig ilfet/wcli^e� ernbsp;f�r Die gemeinfehafft De� �eib� ernennen folt/ vnDnbsp;alfo Den Selb De�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Defmit Diefem ^rofvberge*

ben vnD empfangen wirD / weif vnferfchciDen/vnD hoher vnD 1er achten/Denn anDer gemeine�^rot/vnD 0pei�/Der iOetnbsp;W Da� 03ericht

^3(vumb befthltl er auch fo vletlfig/Da� ein ieDer menfeh/ Der von Diefem ^rot effen / vnD von Diefem ^elch trimfennbsp;wolle / fich ^uuor wol pr�fen fol / Da� ift/bev ftch beDenef e n/nbsp;vnD mit vlei� Reh felb erforfchen vnD fragen fol/ wof�r er Die*nbsp;fe0peifevnD ^ranef halte/wa� er alDageDencfe^u empfo*nbsp;hcn/�VnD wojU er� nemen wolle / Cb er Den Worten feine�nbsp;^^iXiX}?aufh gleube/vuD Da�ienige Da fuche/Da� f�rnem*nbsp;liehen holenfep. Cenn e�fep wol ein heilfame� effen/fo mattnbsp;Diefe� ^3rot wirDiglieh effe/ vnD Den Seibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnterfchei*

De/ vnDfolchen emvfah^wif warer5*^ew/ mit glauben auff Die�ortg^rifti / ^�r euch gegeben etc- mit erinnerung vnDnbsp;verfAnDiguna feine� toDe� / mit folgenDen rechtfchaffeneitnbsp;Sr�chten Der Gehrung etft Slber Der vnwirDig von Dilt;�ffmnbsp;� D �rot

-ocr page 616-

^rot cffc / vn^ f�r fcamp;kcamp;t gemein ^r^f^aUe / vn�) iHeJt �)ie gemeinf^afft Oef� �^ib�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ^rfcm (ffcn betrachte/

otib grof^ ac^te/vnb glfo nieb^ ^en 2eib be^ �(^rrn fanwe/mmit bem eflen biefef? ^�ot� / wd�bef^be^nbsp;dngemeinfebafftnbsp;^e�liebevnbw�gr^roffe�/ fclb^^tfbci:benSieben/ vnl^ *nbsp;txebienen/'^avnmb/bae^erbiefenbei^^^trn amp;i�/ ben ernbsp;mie bem gebreeamp;enen SSroe empfe^ee/nt ebt vnterfebeibet/ ni*nbsp;cbef�r einen werben 0cba^�e(tee/ fbnbern benfeibenaifonbsp;une^ree/nnb beeeebtdeb^u fieb nimet/ at^ wer ni^t^anber^nbsp;ovrbanben/ Denn gar gemeinef? �^rctnbsp;biefen Worten 'Pauli ifl woi^uuernemen/ bn^ �* 6ennbsp;�gt;em einfeltigen ���eri�anbe'er reben ^^fri/ji Wieben ifl/ vnbnbsp;Diefeibe non Oer wefcntiieben ^egenwertisM be^ Seib^nbsp;fu Stamp;ri/ii im Sibenbmai ber�anbenbat/ barauff Wirnbsp;�)enn aueb bilheb gr�nben / bietveif ev fon� bc^enaet / bof? ee^nbsp;roin^^rrn empfangen ^ab/ ^�a^wiraifo niebe ^weiueit�nbsp;foiien/benn ber Slpofiei pauiu^ iiimme in biefe n feinen eefle^nbsp;rurtgen mie ber etnfe�nng be^^errn gjriffi bberein. Inbsp;�e�cfnw �gt;�r rtftcn �trt�en� Y�nbsp;briete btfacb ifi bae^ Jeugni^ ber erf�en �re^en / fnnbsp;^i^^pon ben Sipoftein /bnb be^etben ^eb�iefn vnb Jufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

rem alientfaiben finb gefamiet vnb gepflan^et wor* ben/burcb bieprebige be� fei�gen ^uangein / �arau^ ^nnbsp;rernemen/ ba^/n ^n benfeiW/ ber einfeteig ver/�aub ber worenbsp;^b^i�i/im ^eiii/� �benbmaPbur^�bieBpo^^^^^^nbsp;bure�frei^eb�ier geieret/ pubbennewen gfrifien eingebi?nbsp;�gt;et i�/fbieau^bent^Uetlen �eribenten ^u fef en i�/nbsp;fot(be�ere neben ben anbern ^vtiefein in ben Xirefen/naeb^nbsp;mal�?biieben/Pnb auffbienaebfomcnPietfunbere Jur/innbsp;reinem Q3eritanb erfaiten worben. �^nb ob gieieb etliebeale�nbsp;�crer ongicieb bauen gcrebee f aben / � ie oben aueb vermet*nbsp;betili/Pnbbi^weiien etiiebe aife beben/ ba� fie^iciebfnettnbsp;feib^ febeinen ^ntbiberfein/^b i� boeb bi^ ^ewi^/fb man �enbsp;^eugniffen gegeneinanber feit/ bn ei ne^ /eben i?erer5 reb�/a�nbsp;einem ere/nacb benen werten anfifet/ pnb riebtet / bie fie entnbsp;anbern erten/pon bem 2(benbma( gef�ret f ab^/ba^ e� ntmeenbsp;mefr su beweifen i� / ba^ fie fentpiiieb/bber auch l^er meintenbsp;teil/eber bie f�bnetne�ebnteeln^/biefe tueiunnd

ebec

-ocr page 617-

e^er gcBitt/gct �abcn/ tgt;(ev�^�)tc'Papf|�ctt etn^elHangmU Urlraaflubftannatipn em^eOruttgc� {)a6ctt/ a(^ Wet hiltnbsp;^rof (m 2(6cntgt;mal / ober aber Ote gt;(gt;tgen newen Sever in Oienbsp;Streben gcf�ret faben/OieOas? ^ret f�r cine beOentwngf^�^�J^nbsp;�eifben Oe^abwefenOen Seibg? acbien/wel(berlt;�i^fin wit Oentnbsp;�ianben fonne vno fol empfangen meroen / ^onOern i|| harnbsp;a�^ iren @cf?riffren nbetveiffn / Oa^ fle Oie wefentlirf^e ge*nbsp;genwertigfeitOe^Seib^ vnO 4gt;(utsgbnfti/ iwgrnnOgele*nbsp;ret ^aben / OBelepe^ viel lang all^ie fein wolt / fvlebe^ mitnbsp;Ren eigen @pr�fben / an�f einem jeOen �cribenten ^n erfle*nbsp;ten/ wcUbeOveb von anOcrnvleiffig infamen gezogen/vorlt;�nbsp;hanOen/vnO mol ^ubefomen fein/ Vavaufftvir vn^ wollen re*nbsp;ferirt haben,

^� jefe^aber f�nnen wir in einer @nmma anR�e�cn/ ^ur ..fceweifnng ire^ Q5tanbett^ vno Sere/ von Oer gegenwertigfeitnbsp;Oe^ Seib^ vnO ^lut^ �amp;rifti/Oa^ pe a�efemptlicb/ nut grof*nbsp;fern Confens, emft/ f�rftebtigfeit / vnO ebrerbietnng reoen/nbsp;vnO leren von Oiefem ^eiligen �benOmat/ Sllfo/ Oa^pe bief*nbsp;kwellen Oie ^lementa/vor Oen Seien vnOgatecbnmeni�t nicht quot;nbsp;wol nennen O�rffen / 2^ie ans? Epiphanio vnO 1'heodoretonbsp;febentp/25i^weitert auffichreien mit verwunOernng/ob Oemnbsp;gro�en beimnif?/ Oa^Oer @on �otteg^ /fein reinem Sleifcb/nbsp;VrtO quot;Slut/Oem er Oa^Seben/ vnOvnperbligfeit mitgeteiletnbsp;� �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hat/mit Oew er p^etAur rechten feinet �imlifchen'�aterf?/

vn^ armen vnreinen SJlenfchen / herniOen anff ^rOen ^n ef' fenvnO^n trinefen mitteilet/vnOalfopch mit Vtt�t vereinigt/nbsp;Oa�i er in vnfern herben wohnen w^lf/ nicht allein/ wie�Pan*nbsp;fprlcht/ (^phef am Oritten/ Onr^ Oen Glauben/ vnO alfonbsp;�nreh Oa^ i55eiplich effen feinet Sleifche^?/ fonOern auch/ wienbsp;gprillo f lar Rifehen i�/mit Uibiie^er vereinlgnng/Onrchnbsp;Ole m�nOllch nieffnng Oee? gegen wertigen Seib^^bri�i/ imnbsp;SlbenOmal,

321 pe pnO Oiefer gegen wertigfeit OcftSeib^Shvipiim StbenOmalfogewi^gewefen/vnOipanch Otefelbe Oemgemei*nbsp;nen'�^olff f^befant/ geglenbt/ vnO vn^weinelichgewefen/nbsp;Oa^/ wenn Oiefelbe heilige Sever / wiOer OieSlvviano^/ oOernbsp;i^ntvehiano^ gepritten haben/ pe^leichniffen vnO Slrgn*nbsp;menta/Von Oer gegen wertigfeit Oee? nat�rlichen ^rot^/vnOnbsp;Oe�? waren Seib^ Wipt/in einem Sacrament oe�? 2lben0*nbsp;mal^ genomen/vnO gebraucht haben/^nr beweifnng/Oer wa*nbsp;ren veveinignng/Oer zweier vnnerwanOelten Saturn/ in Oernbsp;einen vnjcrtrenten pevfon Oe^^�rrn ff hfipi*

�0 @O

-ocr page 618-

and) tic Scintc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7?ame�^^ctt

grii^/ ta^? tiefer ^ire^en i�erczttm m0i|jgt;iictett effen tc^ ren geib^/ tnt vorn Sj��ntiie^cn trinefen te^�23lut�?nbsp;tm �Oentmai/ gar befenu /gemein/ tnt tnge^tteineli tn�crnbsp;te� �^rifien ter aiteit ^ireb^n/etiiebe Runtere 3nr/naclt;?^iamp;nbsp;tifiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�enn taei�ebc/tic t^gj^rifiU*

e�e� �lau�en feint waren / tn tenfcibengern fetten fciftcn au^rttten/a�eriet terfnef ten/wic ftc tie Reifer/ tnt anterenbsp;5^cgenten in ten kentern/ terbittern tnt terf e^en mbeften/nbsp;ta�?(jctiegfriftU(be �ercgartcmpfftcn/ tnt au^tiigeten/nbsp;55raebf ftc tnter antcr ^cfef�itignng^ / t� grtJen ^err�/nbsp;ttueb tiefe Caiumma tnt faife^e ^(ag 5� tf ren/ ^ilt; tie gf *nbsp;riftcrt infren T�eef tiiefen/ tnt^inSci terfaminngen/rtfenbsp;^enfebett f�^ifeb freffen/ tnt 5yienffbcn bintf�ffen / tntnbsp;tureb ficb infamen terb�nten/ tnt terfebwnrcn/^n^r�M.,nbsp;lieber cinigfeit tn betffant/ weiebe confpirano gestt�iiebnbsp;cine S�nffrfurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;werc/tt c fieb gdegetiit ^eit creng�/

�Jrtt ansfbreeben m�ebte/wcnn tic gfrif�cn fren ttrtcil st�rten� �iefe faiffe anfiag/faben tiefe gif�tige �cutgewt^nbsp;lt;i(b anffgefianbet/tnt gefaffet/ au^ ten gemeinen reten/ tienbsp;Dntcr tenffbrif�en ergangen ftnt / tamit fie tn^�tcinciiebnbsp;fantt/tnt fteb gerf �met f abc�/ ta^ fie in /ren '�^erfamlutpnbsp;gen/tic ton wegen ter grewiieben tcrftigntmcn/ �iebtbctnbsp;tag/ Oter an �ffentU�cn gemeinen orten tnt pi^^en / faite�nbsp;ti�tiftctt/ ten waren �eib/ tn ta� ware^(�t/ /rc^geerenbtgnbsp;tentntaufferweeftcn^^rr�3fcfngbrifli/warfafftig�i^nbsp;�)em munt effen tnt tvMcn/^u f�errfnng irc�? �iauben^/nbsp;ton ten woitfaten gfrifli/tnt 5� einer crinncrnng ^r�ternbsp;terfcrfen/ai^febiacbtcnf�cSKenfeben/ tntf�crrfen fiebMnbsp;Sluffrf nr welcber gainmnien tnt terf ernng / fie garf einenbsp;trfacbotcreinigenfebcingcfabt fetten/ wenn tic gfrif�c�nbsp;taf�rgefaifen/tttttott (tebtnt�rem 3(betttma( an^gebennbsp;f etten/ta� fte im feiben niefte? / tenn (etige^^rof tn ^eiitnbsp;cmpf�engen /tatnreb irc�? jgt;(frr� gfrifti abwefen ter �eib/nbsp;�nr beteutet / tnt inen ^�r crinncrnng tcff tote? tnt opffcrsnbsp;gfriiti f�rgcbiitet w�rte�

^3efcr gonfen^ ter aften �erer/ tnt terganfen a�tett Kirebe�/ ter ancp ton te� l^erfoigem tcrgfrif�liebenprenbsp;ifi b(^cu^etWf)r�fctt/f0ligt;n�u(bcn ttttnaeb tentorgefebtennbsp;@r�ntenan�?te^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g�lt;ilt;/ ter enangebjen/

-ocr page 619-

Q)0m gen 0tm�U

waren/ffarcn/pnbcin�vUf�fU Worten/ bjUic^l�erefcn/vnbtr�f��ic^fcm/��kwcil wir barank ver*nbsp;merrfen / baf? wir nfebt^ neweff in vic Xireben einf�ren/mitnbsp;bieferbefentni�?bcrwefen�ieben0eaenwerti3feit/vni)m�nvnbsp;lieber nieffung be^ geib^ ff/ fonbern ba�? icniae haltennbsp;vnbbemalten / ba^ ff^rifiu^gcleref vnb befobif�/ barbienbsp;2(po|leialfo^efa0et/ vnbfort�eppanbct/ba�^ bie ^�anae*nbsp;(tiien / einernacb bem anbern/ fo vleiffig vnb eintreept ig be*nbsp;feprieben ba^ 'Paulus fo bentlicp ereieret/ ba^ ber 2ipp^nbsp;fiel �cp�ler / vnb fol^enbe peilige �erer / fo befienbigliep ge*nbsp;leret/ ba^bieganpealteXirebe/fafl bi^auff Caro�Magninbsp;^eit/befanbt vnb geolettbet pat /^i^naepmal^/ al^ bieSu-perftirio gewaepfeti/viib be^ ^apfi�^ Gewalt plopliep |�Geno*nbsp;men/vnb ber ^ei/�liepen anfeben G^l^legen/bie 1'ranlubi bn-.ciatio fampt allen anbern vielfeltiaen �reweln/vnbenbliepnbsp;lie beraubunG be�? ^eleps? einGerilfen/pnb mit gewalt vertei*nbsp;bi^ef finb/bi^auffbe^ ^errn D, Martini Lutheri, feigen/nbsp;$cit/t)er biefelbe 57�t�breneb anGeGViffen/Geftrafft/vermorf*nbsp;ten/ vnb mit ber vnretnen 5gt;b�ncben �ere/a�^ben Xirepennbsp;vnb @fb�len / mit ^otte^p�lff/Gelloiren/ vnb bie wefentli*nbsp;cpeGeGehwertiGhit/ vnbm�nbliepenieffunG bee^ �eibfJ ff j*nbsp;rifli/im peiliGen TZaeptmal f wie in ber alten ^irepen Gewe*nbsp;fen / bepalten / vnb wiber Caroio�ladium, vnb feine @�)�lernbsp;verfoepten^at/ �355elepeaufpin ber SfuG�fp�rGifepen ff on*nbsp;feflTion/vor ber J^eif 5y?aie.vnb allen 0tenbenbe^5'^eiep^/nbsp;jfl bekennet/vnbbnrep bie Apoiog/am, beibc von bem ^errnnbsp;Phiiippo Geilellef/erOeret/vnb eonftrmtret/ ^nb alfo fortpinnbsp;tnallen ber SIn�pnrGifcpen ff onfefln on verwanbten ^'irepennbsp;Ivnb �epnlen/ bnrep �otteiGnab blieben/ befennet vnb Ge*nbsp;w�re^ Worbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pieper / babep wir anep mit Q5otte� Gne*

bi^er p4l(fvnb bep^anb Gebenden ^n bleibem

� bep beneiGentlicPen Worten ff prifti

; bleibetr

beweaefvnf?abetaftbett Oberseite vrfaepen/anfp ^i^biefe/bafi?Wirfepen/ vnb ^nm teil erfarenpaben/ wonbsp;man von bem rieptiGen verflanb ber wort ff prifti^ftcbnbsp;anffbiejeber Q^ernnnfft beGreiffiiepe Glofewwb bentnrtGennbsp;lelfet abf�ren / ob wo( biefelbe ein jeitlanGfein Gleiffen/vnbnbsp;��b 3 pep

-ocr page 620-

reDc� tgt;ntgt; maten tafTen/vnlgt;/rlt;i^^cifter fetn f� c^cr machen/ Dennoch lgt;cn/it(^nt(^t^atten/wennmanattf?nbsp;Q)0�e� wort ^eDrnn�cn/vno mit ern|t ^fra^et Wtr�)/Ohnbsp;�gt;enn bcffer/biilte^er vnbltf^ertr fcv/ ocm a�cin wc ifen/gantgt;nbsp;waramp;affuaem/ercffitiaem//a aUmccbtt^f m ^ebner/bem �wunbsp;aert^ortbe^��ater�?/bnfermtrewenert�fcr/ vnbnbsp;3^ff�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vntf^ai^fenige/

eur^ f�r fernem tobe / mit aa�^ betr�btem beri^cn/ vnb o*gt;He Swewet mit aroffem ernfl/in einfei^nng eine�?6�tfame�/t^�igt;nbsp;gatW n�tigen vnb tr�flHeben ^acramentj^ / ba^ bi�i anfff^^nbsp;�ete^te Jnfnnfftwe^renfott/ gerebetfat/f�r warnbsp;wi�^^namp;aUr�/wieefibom /mgerebet/ von feinen 2(Pbf^^nbsp;angenomen/ von ben ^nange�fien/vnbbem�po�ei'Pa�^nbsp;lt;0 / f0 ftar bttb einamp;e�igticb fa# mit einerlei Wortennbsp;ben/ bnb bon Oer reinen Sb^ifiiif^cnnbsp;gehalten worben i|l/ obe^gteid^ bon benenfferti^n�i�**nbsp;�en nic^t fan bc�tiffen/ bon pnfw' '�ernnnfft nicht fange*nbsp;fa(fet/bnb au^gejiref ett werben/ wie/ bnb auff wofertev wlt;i^nbsp;fe/fotcb^gefchehen f�nne/bnb m�gtichfeo-

zll

O ver aber / ob man billicber m �tanbeuf? faeben / Oie ober a�e ^ernnnfft / bnO bon �otte^ @o� / an^ bnermee^i*nbsp;fber wei�?beit/geo|Fenbaret/b�bn^ ^n g(eMben4ii(bt|ttnbsp;flt;be�/befobte�fein/Oa^ttat�rft(be�te(btbnfer^^Veritattbe^nbsp;gnratbneme/ bnba�e�?/ woei peb mit Oer ^�erynnfftntcb^nbsp;reintet/ ober berfetben bnm�glid^fcbeinef/^(O berwerffe/nbsp;anOer�?be�tebnOan^(ege/ bamite^nbsp;Oer 5{5?enf($(icben ^ernnnfl^ / bit ohne Oaf? Oem wort

rifft iXeetorin bnb S^e�jfer�n (�n/ bnf���eS�regntirn^bnO^ greifMfcbetne.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

StQ^fffol^ee? fragen/bnb anbatten/ f innen folcbe �eute* lerber wort ffbrtf�i/nicbt Webber/ bnb werben infrftn^f^nbsp;ww^etjfiebenbnbgeswungen/ fofte ajWer^nbsp;wieinen jn ftnn ifi/reOen willen/ ^te m�ffen bef emSn/�nl�nbsp;ft^berer gtenben/Oem/Oereinnbsp;lt;^rfcbaffer bnb �eber ifi bef? nat�rticben gieebf^ �nb �?er-erfebaffener bernnnfft^fonOertieb/bieweifnbsp;Oaffelb vicebf an fmfdb Bm'tumi�/ /einmal bnb^iethot/nbsp;wie weit (� peb mit feinem ber/tanbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ bnO au�oref*

ten f inne bnb fb�(/ ^nb nacb bem fall bertrpen $�^enf(beti grewtieb berbnnefe(t bnb berpnpert worbenip / alfo/Oaf? mi

-ocr page 621-

(cf�jer quot;Panluffnwt war^eit fagco fan/^Scnnti. �er ncp tar(ic^eS5�enfcamp;ver�imetmct)t^�om

�m ein eorl^eit/�itD c� tiic^t ernennen* �r aber g^ri|l�f?/ ai� em 2(llmecbt�0er^gt;^rr/tt((^tei�e/fonOcrti viel wclfSvnb^nbsp;we^e amp;at/ vnb verliefet/ wie etwa^ t^un fait/wa�? er t�unnbsp;Wii vnJgt; tfcr^(:iff(t/ feine Hniunacura vermag ^urftmt/nbsp;awe^ feirt nae�rlic^ ^iee^t vermag ^�uerfre^eu/ Pber^w be*nbsp;greiffen/ 3n weichen fachen bievern�nffcwe i�reatnrfeh�i*nbsp;Wg Hi//rem (frfcamp;affer / at� bem a�ein weifen vnb a�meehei*nbsp;gen/bnbgeirewennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnae^weine�enbevfaivn�

�lanben 5� geben, �ar�mb f bnnen btefe / Die von ben wor* tenghri�i�chbnrch be�t�ng (affen abf�ren/ feine gewiss*nbsp;�eieonbpiiropborian/rer meinnnginfich haben/onbjpb fwnbsp;|tcb gteicb �nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einer gewi^heie fe(b bereben / vnb mit

.brecbtigen Worten rh�men/ fobefiehetboeb biefeibe nicht/ �nb wirb ein (anter ^wei�e( / wenn man inen bie wort gbri*nbsp;fti txn gonfeng? ber ^�angef^en/ 2(�o(�e(n/irlt;r �eh�lerznbsp;�gt;nbberganzenaitenreinen Kirchen t�rheit/ Sa�ewerbe�nbsp;lt;0 gro�en Snfechtnngen be� /rem eigen i�ewi�en/in ^wei*nbsp;�elgef�ret/ we(che^ine�imerbiefe�ff�rprebiget/ i^^�ehennbsp;i^eicbwolbie ^ort f�?ri�i befne�?��^5^�� ba/biefeiwnbsp;t(ar / ben haben bie 2(po�e(� / vnb bie ganhe alte �irche ge*nbsp;gCenbet / onb baf�r gehalten/ ba^etwa^ mehret vnb ebierf?/nbsp;benn^rot�nb�^ein/ im Wenbmai gegeffen vnb getmn*nbsp;den werbe/weichet b�/ anffbeiner^ernnnfft eingeben voninbsp;eer vnm�gligfeitvnb abfnrbiteten/berneine�/ vnb �raffeflnbsp;a(fobeinennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^Jri�nm 3^efnm in feinen re*

kten /a(f? verhieb erbir feinen geib^tr geben / vnb b� em �ngeftbochnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mehr / benn ein biMnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im Sibenb*

ia(�

�3ef^wei�ei vnb bnrnhe be�^ ^ewiffe��t/ von wegen be^ �etigen bifp�f irn^ vnb f� wenef/wie man bie wort g^fnbsp;(li beuteittonb erfieren wh� / ba� bie �ernnnfft bamitnbsp;jrieben fein fbnne/einmal in ent�iehen/i� fic^cm/manfnbsp;ergeb fteb �racf�?a�|f bie blo�e wort ghri�i/fnbfagc/^ol*nbsp;on/ba�ehefteigentiichewort/^rot/ i?eib/^ein/ ^(nt/nbsp;�|fen / ^rincfen / �ie fan ich nicht anberfJ benten/ benn itgt;nbsp;frem gewbn�chen �^erfianb / wie �e benn bie lieben 2(po*nbsp;�eln / vnb bie aiten Xirchen Pie{nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3ar ver�anben pa^

ben/ bnb ich nicht erftlich bfefeibe alfo bente/ l?nb wirb mit hefohien / ba�^ ^rot |u e�en /mit bemanhang / ba^ (� beltnbsp;�eibghfi�i fth/ f�vmic�gegebem 23?eiferwirb mir befehlnbsp;�b 4nbsp;nbsp;nbsp;quot; lettgt;

-ocr page 622-

ssgt;� nbsp;nbsp;^efenttue �* ^auli amp;b(vi

fot �gt;cn im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trMcu/ mit t^em

�crfeibc fep OaH �i�iuf / tgt;(� nemen �^eftament^/ mnn ^)^rr g|?n|﫣? f�r miej vnb f�r vie( verg offeu ^abe/^ur vngt;nbsp;gebnng vnfer aller 0�nOen / vnb M mir viefer empfatiacnvrnbsp;Veib vn� ^lnt fein/ einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOfanD vn�) gebend*

�)abev icfgt; mic^ aller Der �Svlttaren/fv mtr mein mit auffvpfernng feine�? �eib^/ vno Vergieffnng feinet �^lnt^ er*nbsp;W�rben �at/ erinnern m�ge^

��B mangelt mir^ an vem / Da^ ieb^mit meinen cufjiaib eben linnen niebt empftnDen / aucb mn meiner ^ernunm ni*nbsp;ebt a��?gr�nDen fan/ m�glieb �gt;a5 aegebtnenbsp;�rvf / meine�?5^O�X7�etb/ vnVDer ^ein/ fein ^lncnbsp;fein f �nne/�nb i|i Doeb von oemalfo gerebet/ber mir betriebnbsp;W�lwil/ vnbfidb meiner fv angenvmen bat / ba^ er meinetnbsp;halben vom �2?ater auf^gangen / vnb in biefe ^elt femey.nbsp;lt;11/ mein eigen arme^/fieebUcf^e�^ieifcb/^iut vnb ^ein/nbsp;@ee(vnb^eib(vbne@�nbeMnficbalt;^nvmen/ vnb mit fiebnbsp;gen ^imel gef�ret bat / ber i|t Q5ottc�f ewiger @vn/vnb 5111*nbsp;meebtig / Die 2�arbeit felb^ / vnb gar getrew vnb reblieb/ innbsp;feinen Worten/vnb ^ufagungen/ bem icb fon|i in anbern 5(r*nbsp;Mein/bieauebmeincr Vernunffttfnbegretffit(bf(in/bn0nbsp;vnm�gli^febeinen/gernglanbengebe.

Wil icb nn meine Q3cmnnfit gefangen nemen/vnb foleb meinrecbte�?a�g/ bae?micballbieerghn/^n�vonbennbsp;waren Worten meinet allmeebttgen Ccb�pffer^ / tgt;nb ge*nbsp;trewen .i9filnnb^3;^efttg^ri|ii/ gebeneftab^nf�ren/tnwnbsp;felb� au^ei ffen vnb wegwerffen / vnb alfo balb bltnb ^n vie^nbsp;fem^benbmaige^n/ vnb mit bem vbrigen �ng/ nur anff.nbsp;meirte�?.?)Oniamp;orivnb ^ereffeben/ vnb ge�erfatnUeUnbsp;tbnn/waf^ er mir be|tblet/vnb glenben/ was? er mir faget/befnbsp;gewiffen vnb vertraweten^nuerfiebl/er werbemieb nicbi be^nbsp;triegen / dieweil icb b^vt/ bas? ebe ^imel vnb (Brben in�ftenbsp;Vergeben/ebe feine �2�ort folten vergeben- ^�arnmb wil iebnbsp;meinem trewen ^eilanbbiefeebvetbnn/ baff ieb feine ^ortnbsp;f�r �arbeit balte/vnb gleiibe / baffer bie frapnbsp;a�ee^ba^ientgemit beet^nt erf�llen f�nne/Winfeemitn^cr^nbsp;eenverfpriebh

^^r nn folebef? tbnf/vnb peb mitfeinem �tauben fefltg^ lieb Pf nret vnb U^net eniff bie b(oflhe:|lare ware 2Bortz^ frineefnbsp;^^rrn Ibefn �b^iPl / ber wWb �b�^ ^weiuel aneb biefe 5lb*nbsp;folntio ber omen/ ��irgefebebe/ ^ie bn geglenbetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gebe

^im Sriebcn /vnb fan aifogetroP/tmb mitfrenben ju bte*

-ocr page 623-

femfrofrreffamp;cn^c�famvn 2(6cn�gt;mar ge^e� / Weibfifa^ 6ctt/ crquicfettvnO (tcrcfcn/ quot;�a�J�Wc�D�an�^crc/^ieviefnbsp;�r�bclrt w�lkrt / vnlT�kt �cm (tntfco a�g et� wctna �uff�^tcnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort S�riftt b�w^d� / mit Dem rechten 2(ug aber /rcr I^cr*

n�nfft ailt;lkc onm�gUaf ett onb Abfurda f�arcf fefpe rt / /mer ctWd�^ ftiWt� werben / ba^ ft� /rre onb jweUteheb macbet/blt;�nbsp;feilet /ttcn b�^ ein / banbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ bn^ ftc^ mit bew nat�riidben

�iecf)t/tgt;nb /ren gefaffeten gebanef en niebt reimet/ bn ergere � fte bie angej�nbteSieebter ob bei� 2(be�bmal ein weil bicnbsp;ffafel/ein weil baetb�efen/ onb neigen vor bein 2(uar/ einnbsp;weilberober/enerWnng/einweil berf�einern Sllfar/ einnbsp;weil bie gemalte ^ilber/ein weil ber verg�lte Xelel)/ ^�af? aknbsp;fo Vtt^e�elicb vieldterj�lker inenin weg fallen/bie in� einennbsp;((t� onb abfe^ewen von bief?mi;et(fatnen �benbmal machen.

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V,

�)�fe �ercvnamp;^cfeRtni� V0m 5�b�n�gt; mal/frefftigern ^rofl gebe/vnbalfo notignbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vttbn�^feo-

1 Q�1 nbsp;nbsp;nbsp;lekten / Serben vneJ viel feb�ner/ berrlieben/ frefii�

'-� tlt;gen trofinngen enkogen/von benen/bie vno bie gegen* Oj^wertigfeit be�? Skrifii a��?bem Slbenbrnalweg*nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�emen/ Verwegen wir vrfaeben haben / ob berfelben befteve*

fier kibalte�i.

�l^nn erf�lieb if�gewi�lieb ber trof� ber armen betr�bten ^ewiifen / geringer bureb biefe^ 0acrament/wenn bem amnbsp;gefoebtenen i��enfcben /fdmtrbctt / ba^ er ba intnbsp;�Slbenbmal niebtf? me^r bef ome/ober ^n gewarten babe/bennnbsp;win lebig bi^tein��^rof�?/ vnb tr�neflein ^ein / ba^^ fol intnbsp;Venn ben 2eib vnb ^lut ff^**11^1 bebenten/ Beleber �eib boebnbsp;weiter von i�) fev / benn ^i�icl vnb if rben von einanber ift/nbsp;vnb ob man fm lang viel faget/ von bestnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffbrtfti

Opffervttbwoltbaten/ foiftstboeb feinanberertroflinebr/ Venn ber / fo au^ bem QBort Q5otte� einem ^ngefvroebennbsp;Wirb / vnb^ibt im alfo bie empfabung best lebigen �gt;rofo�/nbsp;wenigfafft obertrof�st/ �aranstbenn erfolget/ ein geringnbsp;aebtnngbiefe^^atramenf^/Q�Biebennba^ Slbenbmal bestnbsp;.^errn/ in einem geringe� anfe^en ift / in benen .Streben/ banbsp;3winglii2ere im febwang gebet- ^enn an etlieben ortennbsp;belt man bie communie vnban^^teilnng be^ ^aeroment�/nbsp;nur vber vier woebt� einmal / 2ln etlieben/ viermal im 3lt;^r/nbsp;at�

-ocr page 624-

SP� �efcrt(rtt��,^(tltU'5S6(n'

alte �uavta� ci� mat 2(n vicie� erfett�wcrVe� auc^ Vie t�vlicamp;^rancfe�/ tti(^ti�59e�fev�vci/camp;c�/vnV gciicrefccnbsp;mtf Vcm �ciifgc�2(be�0ma(/vor/remenve vnVa6ffbif�gt;/fan*nbsp;Ccv�tturauffea�?m�r�3c�vicfc�/vnO a�^ Vcmfcibe� �ctnJ*nbsp;f�et/vnV aif�) Vem ^oOc vb�racbctt.

i|t aber bcv cr�irfx� fc�mac�en f�etviOcn/ ba^ erfcnf* tti^ Oer begangene� @��be / vn� erfcbreefen vor�ctte^ cm*nbsp;0ett 5or�/vnV �erie^f/fo f�arcf/vnv Ver febmeri^ fo gre^/Va^nbsp;cr �urcb^ ^mallei� niebt moi/vnV gnugfam wilgetr^i�cenbsp;fei�/ v�V ob Vaf? ^erO gieieb ei� menig beginnet /auf^ Vernnbsp;SBort eine (abiing ^n f�ien / v� V �eb f i� menig anfl^emren/nbsp;fo fa� Vocb Vaffeibe g�mmenVe S�nrfiein (eicbtiieb von Vemnbsp;groife� Tiaftregen Ver Sinfecbtungen miVer gcVempffet/ vnVnbsp;an^geiefcb^i merVem

Venn aber vberfomet vn fdiet ein recht betr�bet frefftigeergniefung/VttV fan ftcb anffricbten vnV fremen/nbsp;mennvererfcbvocfene 0�nVer/ erfilidb vnterriebtet vnVge*nbsp;tr�flet mirV/ mit Vem Q�ort / vn verheiffnngcn Ver �naVen/nbsp;vnV nachmai^ Viefe^ themer pfanV M vnV gegenmertige�nbsp;�eibe�J vnV quot;^(�t� gfirtfli/Vajn get ^an mirV / Va Ver Wienernbsp;fagen fa�/ 5y?ein lieber quot;^rnVer/ Va�? ^ort ^otte�?/vnV Vienbsp;gemiffe ��erheiirnngen Ver�naVen/vmbghtiftimiilcn^ifnbsp;f�rgetrage�/ haft� geh�ret / Verbif�n feb�lVig^ngfeube�/nbsp;vn V t^uft ^ott Veinemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vie h^eblte �^e/vnVer^ei*

geil im Ven fiirnemeiten Vienfl / fo V� in f�r gneVig vnV mar* vafftighciteit/vnV feine 5�grfagtcbarmheri^igfeit vnV h�if�nbsp;mit giaube� annime/t*

!�2( Viraber/mie V� Hageil/Vein eigen Q^emiflTen/Vnrcb^ 05efe^ fo^artmfe^et / VrtV Ver b^fe Seinv Veine 00nVefdlnbsp;hefftig anlfbiefet/Vert^orn @otte�?/v�V Vie fehnrfiieht gtCtaquot;nbsp;Ve^emigen'^oVefJ/ vnVVen gramfamen ^aeben/Veremignbsp;ver^erettVe^)fne Virmeifet/vnVf�rbiiVet / Va^ Vein �ia^^nbsp;Vaef ^ort feilgnng niebt galten fan / vnVfinefen mii/nbsp;baflua�ftio�a^ tbemreSibenVmatvnV ^crament/ in mei*nbsp;fbemVein vnVerlbfergb*�ti^ti^3M�^/mitViffemnbsp;hebtbare� ^rot/ feinen eigen �cib Vir i� Veinen SJ�nnVj�nbsp;cifen/vnV mit Viefem tr�nefiein ^ein/fein eigene temre^reinbsp;ne^^int^ntrittcfe�/ felb� ^arbafftig gegenmertig vber*nbsp;gibet / eben Ven geibvnVVo^ ^int/ fage w/mit mcicbe^nbsp;anffopIFernng vnV vergieifnng am gren^ er feinetnbsp;^orn geitiiiet/ vttV f�r Vie ��nVe Ver ganzen ^eit / vn V all onbsp;aneb vbne^meinei/ f�ra�e Veine 0��be/miegro�?/vieifeH

-ocr page 625-

lt;(�Wgt;tgt;f(amp;�verrtcfcftt/t)o(fomcttc�afamc6e^aUt���et6a� �ae/ @o(camp;e�?teiWf?'Pfatttgt;/ Da�^ (O�er vn� wichtiger tft/nbsp;Denn JQ�nel vnO ^rDen / a(�? Da�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ vnO �)tc �Jaf*

fen/ tgt;amit ev Deine SeinDe/ Die @�nDe / Den Den fc(/DnD^)eU gefe^iaget^/DnDDSerwnnDen M Die Dci�nbsp;^ler mit /bar vber / Da^ t� Dein eigen foC fein/vnD Wienbsp;Der 2eib vnD ^int / mit Dem ewigen ^ort De� Q�atcr^ eerehnbsp;iiiget/ reinifl/ vnDwaramp;afftiglebet/ Siifof�ler Dicbi6�n^nbsp;Don Der ^ngereebntten S'�einigfeitmftcbern/ vnDDur^ Dienbsp;hafft feinet ^eiile�? ancb reintgfeit in Dir anfaamp;en / Das? Dunbsp;Dcr��nDenfeinD / DtiD Q5�tte^ geboten bo�DwerDei�/ DnDnbsp;�nfabepnbsp;nbsp;ge^orfame n/DnD natb Diefcm xeben/in ewigfeit/

mitDnDbet)/m(ebe|i�

figure vnterriebf/oon Derm�nDhcbcn nie�hng/Desf s^egenwertigen�ei()�?ff^)rifti/gibt Doeb in fokben groffen ge-febr�ieb�� Sinfeebt nngen/ waren vnD iebenDige n ^veft/nbsp;lt;ber in Den ^en^en/ Die Den werten De^ 5*^nbsp;glcnben/warbafftigh'eb gef�iet wirD/vnD ^imimee/DttD na^nbsp;mal^ Diefes? eDie / vnD aifo trofireiebr SlbenDmai / foiebtn er*nbsp;gnitften bergen angenem vnD wertbmaebet/Da�f�eDafl'eibenbsp;felenger fc Ueba:/ vnD begiriger befneben onD gebranebrn/nbsp;0ercfnng DnD oermebrung fre^ ange^�nDeten �tanbens?/nbsp;DnD angefangenen gebcrfarnfJ/Dafelbfi 5� f�(bftt/igt;t� pe anef�nbsp;warbaffti^DaftnDem �

���gegen betracht tt� f^bet �^erftenDiger / wie gcfebr^^c�^ wirarmenboebbefebweretenonD geeng^eten ^ewiifenDiefenbsp;feanDetn/ Die nur Die �ei/Kicbe nielfung Des? �eibs? Sb^ifti imnbsp;\2lbenDmaisuiaffen/Denman mit Dem �ianben ^urreebteunbsp;ftanD�otte^im5)ime(fu(ben/ vnDaifo geil�iicbefienm�f*nbsp;fe� !�enn ob woi Diefe^ aueb ein treff ifl / Da man mieb i�nbsp;foicbem febmerben vnD ang^ meinet Q5ewi(fens?/ gen joi*nbsp;�lei weifet / vnD beifftt mich Den �b^f�tim ^urnbsp;rechten ^otte^fibenDen/ DnDberrfebenDenanfebawen/DuDnbsp;mitbr�nfligem �eifl vnD Glauben effen onD faffen/ foi^nbsp;Doeb nicbt-ieDerman fo ^eiftreieb vnD f�aref im �tauben/nbsp;Das? er ficb aifo mit feinen geDancfen/ balDf�nDte in Dienbsp;hefebwingen/onDDentroffanDem ^i^rrn Sb^^iffo^urreeb*nbsp;ten �Ottes? fueben / ^enn Dielen betr�bten Jlt;)erben mangettnbsp;e^/anfotebem ffeiffen �tauben/Deren �ewiffen f�r ^�n*nbsp;Den fo bart befebweret vnD geengl�etif�/Da^ffeireaugenni*nbsp;ebt wot D�rffen gen ^)imel auffbeben / au^ furebt �ottttebe^nbsp;�orn^/ Wit gefebweigeu / Dae? pe batDfott mit einem flarefeunbsp;�tau*

-ocr page 626-

doo

�Uubctt fo fnfc� vnb M Durc^ a�c ^imamp;^�Wurc�rau* (f^cn / t)�D igt;e�? ��rrn 2ab a�Da anpla^w/vnD �{ei(amp;fam ge�*nbsp;langen nemen f�nwcn�

er lieber rv fitamp;rt|tn^ aber wet�/ wie er mit vns? cienben treuren vmbge^enfd/�Kenner fennet berverberbtennbsp;^^enfcbenfeamp;waeamp;ett/onbfbnberlifb ber armen erfebrurfei*nbsp;�en 0�nber bi�bigf eit / bnb wei^/ wie ein ^art bing e^ ift/nbsp;rmb eine� gi^rif�en glauben�

^2(rnmb r�fft er in �iebt halb ^u pc� ^inauff/in feine vn* enbUebe �:gt;5?aie|let / ^ur regten feinet ^imlifeben ^ater^/ lt;nbsp;fonbern weifet vu�? anfffein ^ort / bas? er anff Arbenz bnre^nbsp;einen anbern 5llertf(ben/mir in meine C^ren fpreeben / nnbnbsp;feballen leffet / ba fol (tebmein ^)er^ anfflebnen/nnb alfo bernbsp;erlaube anfaben /nnb ba er noch febivacb �� / weifet er miebnbsp;weiter jn feinem Slbenbmal / baf^ anff ^rben gebnlten^nbsp;wirb��

�^21 Wil er felb^perfbnlieb gegen wertig fein/vnb wir fei* �en waren 2cib/ ben er ^nr reebten Q5btte�i fi/ien bat/nbsp;nbsp;nbsp;nnff

�rbcnfelb^geben/ in meinen mnnb 3� effen/ vnb fein reines? (ebenbigmacbenbe^^lnt ^u trinrfen / mit vberreiebnng bes?nbsp;�at�rlicben �j�rot�vnb ^ein^/baran fel ilt;b niebt ^weiueln/nbsp;fonbern im fieber glenben / lt;^r wil vnb fan mi^ �iebtnbsp;^cn/hc� fol ifb mieb gen^lieb^u im neifeben�

2(�fb fompt mein lieber getrewer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mir * �

vnm�glieb iff ^u iw ^u fernen/ bn baamp;in ferbert er wieb nneb wit feiner trbfflieben (eefung/ bnbernffliebembefepl/baernbsp;fpriebt/^bwetber^nmir/ alle bieirm�befeligvnbbelabettnbsp;feib/3eb wil eneb erqnicfettinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

^Cmetberfpriebter� 2!Bebin lieber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;233b biffit/

anber^/ benn j^ur rechten Odettes? im ^gt;imeie 2Bie mein Slrti* eicf el be^ �lanbens? ansiweifet f vnb wie wieb biefe Q5eiffrei*nbsp;lt;be vnb ffarefglenbige gerer beiffen/bieb fnebenf

S�^lijebtiff^/ ba^bufoieb^glenbeff/ba^ieb^nr weinen Q3aters? fi^e� 2(ber wenn ieb bieb beis? mir fernen/nbsp;fe beger ieb niebt/baf? bn halb mit beinen gebancf�i/vnnbsp;ben in bievnentliebe bebe vnb weite/ vber alle J�iwelfareff/nbsp;bennfeleb^ (wei^iebwel) iff beinern w�benvnbbeebbefeb*nbsp;werten / vnb wit @�nbett/ bnrt belabenem nichtnbsp;w�glieb / fb wenig einem alten ^ranefen b%n w�gli^nbsp;were wit einem bWter ^br� auffeine� b^��^u ^^i�gnbsp;Snffeigen�

Slber few bf f Wir/a� ben ert/babl� nbsp;nbsp;3uuer ^u bir f e*

we�


-ocr page 627-

tgt;�m^eih,�cn?Tlt;tcStm�(. �oj mctthiti.Q�gt;o iQ ta�c' 2(�ff r�gt;cn/ tgt;a �)� frcuc^ef� / �gt;a icbnbsp;ttov gcprcr^igt ^abc / uiWnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meine ^�iencr twcb prehigez

04 ilt;fgt;tm SlbenOmoi meinen 2eib vnb^�ne wefentlie^ gegen* W�ig an^e^eiie/oamir�nnbsp;im ^tilgen�preOigampt

' �gt;2t foijrn benn /fc bn mein ^m-e �^ref�/vnb mit �(an* Ben mtnimef�/nnb mie empfabnng meinet maren t^eibe^ vnbnbsp;^(nee^z ben bir mie Svbifeben ftebebadieben bingen marnbsp;^affeig nbergibe/ba/Jage ieb/felf�n a(^ benn ergnicTnng vnbnbsp;rn^c beinerm�ben @ee(en/bnb ablegnng beiner febmerennbsp;@�nben getvUiieb befomem

^lt;^nn btt benn nn a(fo beiner m�ben nn maeeigf eie/aneb be�^ febmeren S5��(|�ein�? beiner @�nben/vnb be�?^orn� �ctnbsp;ee^/to^nnb (ebig bift/vnb biebnbsp;nbsp;nbsp;^^�reb meine �nab mb bei

(igen �eif�zfein frifefy (eicbe/fr^(iebz vnb macfer f�tef� / S^l^benn foiflnanebmeinef? ebemren ^eref^eug^vnbSfpo*nbsp;ite(f^ �gt;an(i �ere nnb befebCfofgenz ba�? bn bieb aigcnmeb vonnbsp;ber ^ben in bieb^br/ie (enger/eneber ^nmirbegebef�/bie*nbsp;weil bn nn niebe mepr im �tab ber fetinbenz tmb bee?

(igeft/fonbern mie mir an�^ bem �rab bife anfferf�anb�z ^ic er fpriebe/�o(o(ir.?* 0eibirnnmiegbrifio anfferf�anbez �onbsp;fnebee nn mebr ma�? broben ifez baff brif�n^ i|t/fmenb ^n bernbsp;rcebeen �beee�?/3eem/Pbib3-�2Snfermanbei l�im bimeiznbsp;bem banne|;i mir aneb mareen be^ �eilanb^ Sefn ff bri(�i be^nbsp;^(^rrneee.

fenbenmirimbeitigen 2fbenbma(/gemi^(teb einen gemiffcrn/beffenbigern/frefftigern erof�/in anfeebenngennbsp;bnb erfebreefen/ Pnfer^ vnb anberer �emiffen/ fo wir bie ge^�nbsp;I genmereigfeie M Scib� vn ^(nennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;barinnen gienben

gt;bnb fneben / ^ei� fo mir allein meifen ober gemiefen merben/ anfF bie b^br �ebanefen/von bem einigen �eiftiieben effen/nbsp;be^ meif abmefenbeuSeib^ ff briffi.

anbcrn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;megnemnng ber gegenmer*

tigfeie bef^ �eib^/ ancb ber febone treff en^egen/een ber aller genemeff perbffnbnt� btl bereinignng/bamitffeb enfer^errnbsp;ffbriffns^anff baf? nebeff ^n vn^ tbnt/ba cr vn^ feinen mefentnbsp;(iepen geib^n effen/bnb fein^lnt trinef'en gibet

^�lSnn a(eieb/(bie mir vn^ be^ billieb treff en/rnb f�r ba^ gem�ffeffe Jengnt^ vnb �Pfanb ba(ten/ber vnan4preeb(ifbennbsp;Heb��etfe�i gegen mtf^/ba^ �ette^ ^en/enfer armef? ff erb*nbsp;fieber �lt;ifcb an fi(bb^^�emen/bnb ftcb mit bemfelben en^ernbsp;trenKcber mei^ vereinigen mi�llen/ ba er mei ba� meref ber er*nbsp;i^e (�fnng

-ocr page 628-

�o2 ^�fen(nw^rt���6ert

etwa awff andere weg nbsp;nbsp;au�ric^ten/ wwi) vw^ ^w gtta

�)fr� bringen/viW vow vnfer� geinben mit feiner Sl�meelti* genaewaU er(�5fert/bnb alle ewige�iiter ff^encten f^ntwn-�:?l^eraber folcfgt;e^nl(amp;t anber^^at wollen t�wn/vnamp;nbsp;aw^rifb^rw/ benn in annemungnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jleifd^es?/ fifamp;

c^e^ervon ��rnbengere�nigef/mit vnf�erbhg^ett/ewlgem IJeben/bnb bnerfcrfe^lic^er @lorl bnb ^errltghie gee^ret vnbnbsp;ge^ieret^at/vnbfolt^e^ angenomenefi? txrfUrte bnbge^lrrenbsp;gleffeb/ alfo in cwigfeit be^eit/igt;n nlwerme^r von jfii^ wirfftnbsp;ober ablegef/^ie oben gefaget�

lt;Sdd^e�?faglcamp;/lfltrawrteinanieigwng einer fonberli* e�en ^wneig�ng/2ieb vnb ^nab gegen vn^/bof? f�b bernbsp;�otte^ be^ armen S5?enfc^(i(�en amp;(f(bU(bt^/fa mit ernffnbsp;anneme/bo^ er mit fci^cv Vereinigung/ mit vnferer l^atnr/nbsp;gern bag gan^e 5!?enf(^(i(^e �efc�lec^t $u fte^ ^ic^en/^eii�/nbsp;von @�nbert mmgcti/ vom teb Mbtsen/mit ^crecbttgftit^nbsp;vnb ewigem 2ebett/ gieren vnb begaben wolle/fo wol vnb fonbsp;war er fein angenomene^ gleifeb/mit biefernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bt^a

bet^at^

amp;3e wir vwf? nn/biefer '^Bereinigung be�J ^ouf? @otf e^/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

mit vn^ elenben bTlenfeben amp;O(b ^n frewen/ vnb jw r^�meri . ^aben/2l(fo$aben wir vn^be�?awcamp;^w trollen vn^ttfrewen/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s

barber f^on^pttt^/biefe^ettt mal von vn^ angetiomtne S(eifcb/ba�? er nn bure� feine ��ttliebe natur/mitweli^ernbsp;vereinigetifl/mitreinigfeit/�ebert vnb allcrlep Krafft vnbnbsp;�lori gelieret ^af/vn^ wtberwmb wefentlicb mittptiltt im 2fnbsp;benbmal/vnb vn^ 5wm anbern mal verficbert ber vorigen mitnbsp;vn^gema(btenverb�nbni�?vnb �emeinfebafft/ba^wiralfonbsp;niebt allein/ m f�r vnfern ^Sruber erfennen/ vnb vnfi? feitiep /nbsp;i^^rcn/S)enii�M/^imdfan/emi^^^ S^ei^^/vnb atier �Cifnbsp;ter troften/frewen vnb onmaffenfonnen/von wegen be^/ba^nbsp;er mit vnf? ein gleifcb/vnb warer 55�ertf(^-worben t(|.

^Ottbern auch/ bag wir nach empfajung feinest marett wefentlicben^etbg im2(6ertbmalVrtg awebrb�men/trbitennbsp;vnb frewen t�nnen/bag wir nn binwiber aueb ein gleifcb mitnbsp;im worben finb/ware �liebmaffen feineggeibg/vnbeinge*nbsp;pfianf^te ^fveigUrnfm/ai^ftn bem iebenbtgcn vnb fafftrei*nbsp;eben Q�einftorf/ an welchem fo wir blciben/ vng fein mangeCnbsp;fan f�rfallen/ fein febaben ^ngef�get werben / bwre� Mfbfinbsp;febcnbt^cn l^eib vnb lut/vnb babureb gegebenen �till nrienbsp;evguicft/geftcrcfet/icbenbig v� fruebtbar gemaebt/erbaltf vinbsp;gefcb��etwerben/mitt� in brr innerliebf vn ewfferliebc angffznbsp;�O�lt;

-ocr page 629-

n�f/��rMgtt�g/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IdbUc^cm tob/atf�/nbsp;nbsp;nbsp;a�fb/dn

^cuW Ci� fo�cpe^ cini^cpfwpffftf�^��D�)ur(� �)crt �la�bc� ticff cinactv�vi^e(t�?gtvci�(cin fan aumiffc� v�D aWgt;rcc�c�4nbsp;^����ooacf^�tcic� tgt;wr(^ �gt;crt freft Der a�fc(^t��g (tU(benbsp;btstleiu-oDer fpr��leitt veri�re/ eD�i* DurebDen ^�aei D�Dnbsp;i^turwvitiD Derverfoigung ^crl�offe� w�rDe/ot)crt,cnDernbsp;angcbonictt @�nDc^m�j^ifblt;3Dn5^a�pi(bttv�rDe.^�ctt*nbsp;��cb tveii c^D�rcbDe�Q5iaubcna�ff3^W�rt/DnDD�r(�t)iffcnbsp;ro�nDlidxT�ieflp��^ Dec? �eib^ gbtifii im 2(6enDma(/ remnbsp;ticffdngei�bct ifi/wU�gt;t�fvW(vait(f0l(^ ffb^bin cr*nbsp;^aiteit/wiDer �^Uet/verbunDcn/gcflcrcftijnD ge^iercr/ wienbsp;Den� Die aken @(ribe�ee� ���? Dieferm�nDiiebe� T�ieflTungnbsp;D�D (eibli(ber tnw�����(wie pe �ereDetfa6e�)Dei?^(^rr�nbsp;S^()rif�i 0ar feb^oe (iebUebe/erD/Kiebe �cD��(fe� gefebepfftznbsp;vnD/re� (Blanbe� wiDer Die a�fiD^ Dn feinbiie^e angrieffDef?nbsp;^?eufFcl^zv�DD0�Der gewiffe� anfferwerfun^biefee? bnfer�nbsp;i^erbiiebe� berwe�?(icben Sieifebe^/Dnmit gefierrff babe�/D�^nbsp;c^ Derbalbe D����g(i(b fev/Da^ Diefer b�fer berwes^iieber �eibnbsp;(�Der berwefu�g/b�Dimtbb b(eibe�fbite/mie weitbembernbsp;(cbc�Dig�t�cbe�Dezb�D bnfterbhebe t^eib be�? ffb^ifii/nbsp;b�rlt;bDiem��DU(bc ^iefi��gi�r0�ergnte�t/warbafltigznbsp;\ b�D wie ei� t^eUan(b b^^ait�faren/bnb fa^e�/�nt�riieb d�nbsp;(eibiieb Derei�igeenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnD �^

tiger trpfe/b�^ ^�m ib�(^ nicbi d^�wcbt werDe�/fp Die we-fe�(iicbe gege�were De^ 2eibec� �brifii/ a��? bem heilige� be�bmal wegge�bme� werDe�/bnD �iebtigfei� fbif-^3era��? wirb ��cb ei� ShrifificberbieilTigerSefcrmer*nbsp;�enb�D beriiebe� fbnnert/ Da^ ^ugiei^ etttebe �iebt geringenbsp;t btfacbe� bermeibet ft�D/wie iebbbe� berheiffe� babc/brfa*nbsp;gt;ebe� a�7�5cige�/2�?ar�mb wir mit Der �eif�tebe� ��ieflFungnbsp;Des? 2eib� S^rifii altein/niebt t^��ctt ^� friebe� fei�/bnbnbsp;�bo^n Wir biem��Diifbe 5?ieff��g De^ gege�wertige� �eib^nbsp;�beif^i im 2ibc�DmaI �Ptwe�Dig b�D ��b baite�/bnD Diefei*nbsp;befbb^^i^feebtett-

�e� erftent^etUvott (fa�b Des? 2(be�bmai^*nbsp;7�D obnbsp;nbsp;nbsp;wol mehr brfacbe� bette anjn^eige�/ ^or�

�mbi(bDes?ffaroio�aDiib�D3wi�g(�/bnD atter irer berwa�Dte� �erebom�benDmai/nicbt^�nbi�icbe�/

ober gieicb mit i�ett(erett/fowi(icb e^Doeb^^wff l�i^mai be� Diefen bibber er�elte��r��De�b�Dbrf�(be^b(eibe�|gfR�/


-ocr page 630-

694

rnO btefer Xircamp;en Ocfentnt� de fubftantiaCcgp�.wa�im^ bmO�waUu fucken empfangen werCe/JiemUaufffl?nbsp;f lUIg miber^ekn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

�)e;megcn/tgt;n� Befenne/ wie oBen/Baf? wi'r im gen^JlBeiWmal/ba e�? imeB (j�^rff�i einfe^una ge*nbsp;Ijalteti wiriVmU wavemvnuerwanbelten vn� �e(�nbsp;empfang�/elhrt vn trincfen/wa� ^afftigtitB/aBer vnempfinB*nbsp;(�cB/ �)en waren ^�iBvnfcvfi?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^rn 3efimBri|�tf�r vns' in

^(j�^egeBen/ vrt Baf^^fut f�r nne? vergaffen/^nr ixrgeBuna Der @�rt�en/i?nigt; pnB Oei? gewt^�

aw^ Den f(aren dorren/ Dom nbsp;nbsp;rrn Jrfn

flo ^Brancamp;eMn Der etnfe^ung De^5MBenDmal�?t

^Bmal^ auf? Der einerecDeigen BefeBreiBnna vuD au^fe* gnng Derfe(B(gen�0rtz wfeDiemDen Dreien (fuangelift^Xnbsp;DnD fonDerdcB tgt;on Dtm 2(pe(le( Paulo Oer�eB g^�elxe i|ϒnbsp;3^m Drltien/wirD DIefer �erfranD gel�er�f ee/turep Der ei^nbsp;(ien ^IreBen jeugnii?we(fe(elger weife-

3Dm merDen/ wIrDer ^ercfet/DurcB Die weicBeang^Dcnworteng^ri^igenomenwlrD.

�^m f�nfften erforDere DIefen ��er^anD Der n^fIge trof�/ Den wir arme elenDe 2eue/1� fo Diel jamer DnD ^r�bfaPaue�nbsp;In fcBweren anferBiungen gar wo( BeD�rffen/^u (lenfung Dn*nbsp;fer^^fcBwacBen �lauBenf?/ DonDfrgeBnng Der��nDen/Donnbsp;Der aller erBfilieBM ^Bi�nDnlfl? M^Srrn g�rilllzmltnbsp;Dn^ armen 5KenfcBen/DDn Der anfferwerfung onfer^l^erBd*nbsp;(Ben Dn Derwefl?(i(Bett S(eifcBe^/inein ewiges �^(Bf/�Ur gleie�nbsp;fDrmt�ed Def? �erflereen SelB^ g^e W-

0Oi|la�cB Dlefe�ere Der Ware DnDdgentdfBe DerpartD Der 2(�glt;purglfcBen gonMion/ Der Apoiogia/rnD anDerev �nbsp;Cffenrllifm �cBrIffeen D.Mamni LuthenWnD Domini Phi^gnbsp;lippi Mdanthonis^onDanDerer gftrl|f(l(Bert reinen 2ercrl�nbsp;Den X'lr(Ben/fo ft(B Blf^^ernbsp;nbsp;nbsp;Der ung�?fpnrgif(B^ gonfejfwn

Befant BaBcn/'�erwegen i(^ Dtefcm einDeldgen gonfen^/ DeraulfDe^ 5)�rrn gBrtfiiwort/DnD atm Der ^uanged/�e�nbsp;vnD Pand erf(erung furncmdcB aegrdnDef Ifl/nnD guiigfo#nbsp;me ieiignt� Jal/Dn ndBf au^ Der �erniinfft gefpunnenzaucBnbsp;nlfBrnewdmertkBe oDereingef�ree iftzBi�idB Bepfaf geBeznbsp;DnD DenfefBen (gt;temie na(B meinem nlcBdgen verm�gen gertlnbsp;wod Befffen erdadenz^�eraOmecBtige w� Derlei^r feinenbsp;�rtaDzDai?fo((De orBed m�ge DIeneWz unfeiner irBrz onDnbsp;j^nDer armen Boe� Beir�Been �lreBenzon^ vnD elnigfed/nbsp;�SiCT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

-ocr page 631-

vottt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^os

�m�itocni^'�ci�,

(te jft)e�rkp ^�flcn ke (�db^ fit f�)-

3cwe(( i� h'efcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wdcrfep nicffnn^

^c^ 2nb� vnO^�tw^�? ffjrif�t ^cOac�tWtrD/jile^ n��v�tgt;�^ti�/�a^ Oicfetbe kuthc^ Vtttcrfcbube�nbsp;wcrOcn/tvtewot fafl ven betbeti �bc� ge fagct




wit i(b aber bennecb einfeUi�en biene/wU �eibeit Vrtterfcbiebltcbfa^en*

erfie �ljen befif ScM o�gt;er Sfeifc�ef? �^rf/�f / wirb �emeibet 3cban.6.1?cii weie�em reben/biefes^ bem^)^rr�nbsp;^Sbrtflo brfacb �rgeben �at / wie ans? bemfelben ffapitei Harnbsp;jwfeheniil�

ber ^)err $^rif�U�?ftJnff iaufent ST�an/mie f�nff�er f�ert broten gefpeifet �ette/pnb /m nacbniai^ biei *29oirf^ nacbnbsp;fure/vnb nacb^og gen ffaperrtan:n/erbub ficb eine �^ifputa*nbsp;tio obbem^anna ober ^imdbrct/^tifiiie 3�ben fragten/nbsp;t^ftu fiir ei� a^iebrn/ ��(T b�^ wir feben/ vnb �� biebnbsp;�ietwlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wirefefl�? ^nfereC�eeer Jab^S^anna ^effen/

t�beV�^��|ien.

2(2^ woite� �e fa^e�/ (effe� bieb b�nrfen/ee? fe^ gar einnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ci(i)cn/ba� bu anff einmal f�nff taufent S^inn

mie wettig Broten aefpeifet ba�- ^^ofe^ war ntd ei� treffi� cber S5?att/ber braebt vtifern QL^eeertt bep 0oet ^ii wegen/ ba�Jnbsp;. �e ttifbi attff ein ober ^wevina^'fonber� woi 4o.3ar an einattnbsp;I ber mit Shanna ober ^rot bom ^imei ^(Mfet wnrb^/ �anbsp;Ijrnicb^f�aff taufent/wiebeitt benflfiein Jttb�rer/ fonber�nbsp;, weif ober fefb^?ma( b��berffa�fettf 55?attWaren/obn2Beibnbsp;bnb ^ittb. ^enn b� nn aueb ein fof(b gro�? ^d^en t^ete�/fanbsp;f^ttbfett wir boeb fiebrfan bieb gicuben.

2(^fwortef ^bvi��ff/SHofefi?bat euch �it^^ �fbf bon md�geben/fottbertt mein �^ater gibt encb ba^ rechte ^rotnbsp;bomioimel 3^^ bin basJ^rotbe� gebens?/^er 5� mir fo��nbsp;met/ben wirb nicht bttttgern-^Wer 23eter babfn woi h^annanbsp;gefien in ber ^�f^/aber finbgMtncigcftarben^'Seb abernbsp;bitt bo^ iebenbige ^rot bo� ^imd (�tnen/nbsp;nbsp;bai# ^rof ba^

gebe� werbe/ i� mein ^ieif(^/ weicbf? icb geben werbe f�r bas Sebeit ber ^eit/ bnb wie ^ie �ort me^r im feiben ffapi^nbsp;fei (anten-

�lt; 3 a�?^

-ocr page 632-

6Qamp; ^efcrtfnte j�6lt;r(

2(^�? welchen f (ar mrrrfen (f�/Da�? �gt;er 5�(f rr t^afclbf� ntcbt rcbctvon einem nat�t�cben effen/ t�a�^ mit Cemnbsp;(eib(i(amp;en gt;^nnCgef(biej?et/0ber non einer nat�rlicben ^elt;nbsp;fe/�oncernm�Ueetma^ �eifKieb^ verftanCen faben/micnbsp;er enclieb befcbUnf�et/ Ca^ folcbe^ niebt fo( naeb S(rif(bti^2nbsp;tpei^ angenemen werben/ @onbern faget/ !�ie wort bie (mnbsp;febe/ bie ftnb �eifibnb geben/ba^if�/3lt;b rebe bon einernbsp;^eifKicben bnb (ebenbigen ^peife/von einem �ei(�(i(btigt;nbsp;effen/wetebe^? ba^ ewige geben bringet.

^�gt; (fl n� Spirituaiis manducario,Q$etft(i(b^ efjett be�?S(e� febe^ lt;Sbrif�i/bn �eifttteb^ trineten bes; �(nt�? ^b*^i|�i/2in^nbsp;Vern (^uangelio boren f�rtragen/bnb anbieten alle wolt^At^/nbsp;bie bnfer ^^brif�ns? in feinem g(eif(b/ba^ ifl/mitnbsp;nem ganzen geborfam/(eiben/fterben/bil aufferftebung bn^nbsp;erworben blt;tt (a(f? ba finb/oergebuna ber ^�nbt/verfJnunanbsp;mit�ott/�ereebtigteit/beiliger�eifi/bnl� erbfebafftnbsp;ewigen gebenf?) bnb biefelbe im Wort ffirgetragene onb ange*nbsp;botene ��ter mit bem �(anben/onb gewiffem bertrawen annbsp;nemen / fm felb jneignen/ ftcbfefliglieb barauff veriafenznbsp;ftc^ berfelben frewen/bnb tr^f�enin aller T�otvnb 2(�Ftb*nbsp;^^^^efeanne mnng aller ^o�t^at be�^ Jo^rrn/bieJl^^^nbsp;Sleifcb ober irn Sleifeb/ wie petruff rebet/ vnb burc� bie oer*nbsp;gieffuttg be^?tbewrert vnfcb�lbigen ^iut^ erworben bat/�^Jgt;nbsp;net fein S(eif^ effen/vnb fein^lut trincfen/ombnbsp;biefer�letcbni�?willert/ba^/wie bernat�rliebe .^jitngerbnbnbsp;^tirfl nicht anberf? tan gef�illet/ onb alfo ber erfebepffte vnbnbsp;matte geib wiber gefettiget/erfriffebet vnb erguiefet werben/nbsp;e^fc^ benn/ bae? ein/eber fe(bf?/niebt dn anberer f�r fnnbsp;bamitw�rbefeittbwnger lang nicht geb�ffet) bienbsp;@peif? gew^niieher weife bnreh ben SJTnnb inben Sxagennbsp;SU fic^ uemc/ fo lang beo fith bemalte/ bi�? t^ief�be verbawet/nbsp;vnbnachmaff? inclut verwanbelt/pnb allen �(iebmaffennbsp;jur navuug/fid(f vnb ergnirfung an^geteifet Werbe.

I,

Sfgfotan ber �eif�liche junger vnb ^nrft/bas? f�len vnferer ^�nben/ vngerechtigf eit/verbamni^ vnb ^o*nbsp;Ve�?/nicht weggenomen/vnb geliillet Werben/vnb �ottestnbsp;Jonlb / �erecht igreit/ 5^eiliger �eifi/ vnb geben/ vn^ mchtnbsp;wiberfaren/e^feo benn/ba^ wir biefen ^)^SXrn 3ef�mnbsp;pum waren �otte�?vnb57�arie �on/h^ren vn�? igt;cMuigt;i^nbsp;gen/von feiner Verfon/ 2(mpt/ vnb erworbenen ��tem/nbsp;vn benfeiben nachmals? mit eigenem �lanben J�

-ocr page 633-

etge� wac^ettz fcfi be�aUcu/vnfcr�

�nb^�urlt/an pn Italien/Vtt�W mit feinen ��fcrn feeti* aen/ feiner �ereebtfgfeit/ '�nfcb�i�gt;/�^�lt;i�feit vn^ anmaf-�nbsp;fen/feine^ �eifte^^ tamp;t�amp;afftia merkn/^rejlnnb frenOan intnbsp;j?a6en-;

' /��n biefem ^eifliieben effen faget ff^rif�n^ an^tr�cf* (iebz W a�e tftc/ faba mailen feiig werben/ m�ffen �nff bief�nbsp;. iveife feittSUtft^ eifen/nn fein ^lnt trinefen/ wie er fpri^t/nbsp;3oamp;att-^war(i(bzmar(i(b fage iebene�/'^i^erbet ir niebtnbsp;lt;ffert Sieifeb W S^�enfeben @en�? / nnb trinefen feinnbsp;Samp;int/fo^et ir (ein Seben in eue^/^a� i�/amp;n ieber m�ffcnbsp;mit eigenem Q5lanben febiieffen/ vnb baranff bernben/ ba^nbsp;�be^^OtH�� gb^iffi Sleifw f�r in in tobt gegeben/bnbnbsp;fein ^int f�r in bergoffen fep/ bnb :ba�?mit foiebem gebor*nbsp;fam/ai^ mit bem aller angenemeflen boebfcbe^igffen Cpffernbsp;*biefee?^ob^�P�effere? Jtftt Sbgt;^iiii/im ancb/vnb niebt alleinnbsp;lt;tnbern/fep erworben/bnb Werbe warbafftiglieb gefebenrft/nbsp;^nabe bep �ott/bergebnng ber 0�nben/Q5ereebtigteit vnbnbsp;lt;W^e^ geben.

��fft� ^eifffi^ effen gefebiebet bon allen ^ottf�reb�* ^en ST�enfeben in warer befcrnng/ wenn fie bnrcb beff �efe*nbsp;�e� Prebigt ^n erfentnt� irer @�nben f omen/ bnb erfcbveef tnbsp;finb/bnbferner bas? tr�f�liebe nangelinm/ober gnebige ber*nbsp;leiffnng bgnbem ^jOrn�brifto/bnb feinen K�tern/bonnbsp;ber ganbel/oberinberSibfointio/oberimbeimliebtn^roffnbsp;bon einem Kirebenbiener ober einem anbem gbriften in ^o*nbsp;be^ hto b^ven/ober.felb^betraebten/bnb baffeib mit gewipnbsp;fer|nuer�fbtbnbQ5lanbenannemen.

I ��^b iff biefef? ^eifflicb effen bes^SleiffbefJ bnb ^lut^ 1 jJbi^iffi/aneb gan� n^tig im bel�gen Sbenbmal/alfo/ baefnbsp;bie enfferlicbe SJ��nbliebe nieffnngobergebrancb be^ beul'*nbsp;gen ^�acbtmal�? bergebiieb bnb bnfruebtbar Iff/wo bt� �elff*nbsp;lieb effen niebt bar^ getbanwirb/welebee? ber^^rrffbrl*nbsp;4lns?/bnb �Pauluf^etlicbmal erforbern/al^ bagbrlffn^ fr*nbsp;riebt/ S�r eneb gegeben/ S�r eneb bergoffen/ ^nr Vergebungnbsp;l�er Onben. 3tem / @ol(b^ tbuMu meinem gebewtnt�.nbsp;3tem/ ba'Panina? belffetflfbfelbf?pr�fen/bnbben^ob be�tnbsp;berf�nbigen / ete^ *^10 nnor broben aneb gefa*nbsp;gettff.

�Uneben ifi ba^^anbee ffen/welebe^ nbsp;nbsp;eben etiie^ mal

ba^ ^��nb�eb effen be�?^eib^ ffbrlffi genennet bab / a�* bie aber fol(be�? bOtt bem borigen $n bnterfebeiben / bmbnbsp;�e 4 mebrer

-ocr page 634-

608 ^cferttn���^lt;��(tJB6erC mehrer erf krun^ ft)llU/tun ne Sacram^nralemimand uca none,nbsp;Daf?@�aamc�tn(amp; efp� okr T�teflTMna�^e^�elt;b�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

�a nic^t allem ble wollet g^rifti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort ft��^ f�rge*

tragen/ mit Glauben angenowen/vfi nbsp;nbsp;apphttrt wer�enz

fonoern auch f er �eib f(lb/ vnb ba^ ware ^lut/ mit welebe^ auffbpfferurtg am greu^/vnb mit welcbe^ per^ieffung Dienbsp;woltijaten von Dem ^lt;^rrn ^rif�o erwprben fetftnbsp;�^i^unbpnen^nbiicberwet� empfange� wirlra^ gewt�/nbsp;ba^ g^?^X3lt�fi? oer^lb/btcb �awerftcbem von berwefentli*nbsp;eben gegenwert Per j^imUfeben ^pet� vnP ^ranef^/ ba^ 'nbsp;?amp;rot feinen �eib/Pnb Pen wein fein ^(�t nennet/Paff Punbsp;alfovmbPiefer ^acramentlieben aller gebeimiflen pereini*nbsp;anng willen Pe^^rot�?P�P2eib�?/Pe�? WdntsunP 53l�t^nbsp;gbrif�i/ im brantb ober T�ieflTung fagen mag/?/ ^ep babe beu^nbsp;^etb gb^ifti au� be^ /Prie^er^ ^benben in meinen 55irnbsp;empfangen Pnb gegeffen/ 3eb bob ba^ ^lnt gbriftt one? beulnbsp;^eleb in meinen 5xnnbgefoae� pnp eingetrnnef en/bieweilnbsp;(cb ba^fiebtbare ^rotPnb wein gefFenpnbgetrnnrfen blt;^nbsp;6e / ^elebe^ Per gbrifi�^ ni�bt Pergeblieb feine� / lt;nbsp;�eib Pnb fei� ^Int �ennef / ^o�ber� wil/ba�? i -b gewmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J (

helfe/ wenn ieb biefe^ pebtbare ^rot effe/ 3(b aneb ^nglfieb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K

gewi�^lieb pnP warbafftig/ feinefJ wefentlieben lebenbige� geibf? pnb ^lnt^ tbeilbafftig werbe/ob ieb gleieb dn^wenbignbsp;�iebt^ anberf? febe/ f�le pnb epf�e/ benn �at�rlieb i�nb * �nbsp;^eirt/PttP nicht perfiehen/ober mit ber �^rnnnfft erforfebe�nbsp;Pan/Pie 5^afi?P�b weife/wie mir in Piefer enflerlid^e� byl�nbnbsp;heben ^7ie|f�ttg/Per tparegeib Pbergebe�fperPe/^P foi ichnbsp;Poeb Pem �^rn gbriflo Piefe^b*�^ erzeige� / ba^? ieb t^uc/lnbsp;fpo^ er mich behfet/ Pnb im glenw/ wo^ er jaget/ bieweiinbsp;ein foicbernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift/ Per gewis^lieb tbwt/wa^ er Perbeiffet/

pnb alle^ m tbnn permag/wo^ er wiiPnb ^ufaget-

O^nw wollene Q5ei|l(i(be T�ieffnnggar nottpenPig lt;fo ift PocbPttPgefcbtebetin Piefer enfferliebm �aeramentit*nbsp;eben nieffung etwftf? mehrer^/��enn in Per f�eiftlifbe�/^*lt;nbsp;einem trefftigern ?rofi/PttP ��erpeberung per �o^betr�b*nbsp;fen pn fcbwacbglenbige� ^erben/weiebcft^ Pnreb Pienbsp;hebe Steifung anein/nicht g��gfam auflrichte� Pnb anfPnbsp;f�enrctt t�nnen*

^D^nn bieweii ben 2ei6 ober Sleifch ff bvlf� 3^1 beiffet/auf? Pem ge�ort en/ ober geiefenen/ober betrachtete�/nbsp;wort be�J ��a�gelii/bie woittoc� gbrijlibwr^^Sleifch/nbsp;pnb

-ocr page 635-

tm6 hircf)^ �(Mf ecrgielfen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�werben/ mit f�innbei�

artnnnnt/ vn^jin fetOrc apphnr^n/tvcn folc^t�aUc^ �ft iwi� Wn b�enftbcn mftgieicb (�arcfem �laiibtu gcf^eben t�n*nbsp;�en/^ett� �telleicbt�gt;�^)�rr �amp;ri(i�^ benfejebemf�etfrit�nbsp;Werben (affm.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aber Ne febwae�eit ber efenbett berberJamp;ten S�eti

|5rben b�f^uaro^tfi/ bent� bos^ peftdb allwcg an ba^blcffc wore (wufte wot foU) mt(fe|�em bnjwetfFe(i(blt;w gtaubebat*nbsp;ecn/Ottb fteuren f onbte/^at ber ^(?rr gbr(«�? foleber bafecnbsp;oroffen @cbwa�f)eU rjateit/ober ba^ /linifterium be�nbsp;3Vort^/4�c^ fottberHeb biefe^ STbenbrnafemaefe^ct/ a�flrnbsp;ba^ ber �toic�e^taub attff ^ore wib Q^eroetffun^mtcnbsp;ber 55?unb(i^e� ��ieft�tna rerftebe� vnb gteiebfam verpegeUnbsp;vnb.be/refftiget w�rbe/'�nb 0(fo ber arme betr�bte e�i�bernbsp;felw��wWwff'f�� fbUbtezbafferrtte�t aUcih a�ererworbe*nbsp;^ert/onMm� ^rt berbetlfene� mtb berf�nbtgtett katern

�briftt tettbalfti� werbe/fonbern aueb lt;� Nefem �benbmat/ Vttb-S�^AabUeber T�ieffung ertange wib empfange/mtt bemnbsp;pfbtbaren^rot vnb ^ein/eben ben waren �e�b/bnb ba^ wanbsp;fc ��nt/b�rcb weJcbes? febbicbu^^/lt;^pffernng vn bergteffmtg/nbsp;jbulf b^�ft�o^enJMttar be^ gren^e^/ al^bnrcb mittet P�nb 3�gt;nbsp;prumenta/bte f�r erretten 153otf{taten bnb �5�ter gbritfi eitinbsp;InateraBt/bnb 5� wegen bracbt feirtM

Wo nlgebf on^ btefe �atramtntHc^e %e|F�ng tfieitj^ff tig WmQt�oertigen t^etb^ rnb ^(ut^? gbril�i/ba bie Q5et|fnbsp;litbe-7�tej,nng nnrbe(rrtbeh�Mbi^bnb ^mt�?berbiente vnbnbsp;erworbene^i�ter anntmpt/bnb /m felb appttctret. ��^nbnbsp;boef) btefe;@et|�(tebe bel) beranbcrn fern. �enn ob bn gteief^nbsp;Ibie enflerftWe^telfung bra�(be|�/vnb aberba^Stetfebbe^nbsp;^tZiXrtt baaeben ntebt ^eif�fieb/Oeg/pnb fein ^fut nicbcnbsp;^eif�Oeb trintfef�/ ba^ i|l/fo buben Worten/S�r euch gege*nbsp;bcrt/S�veutb bergolfett/^ur Vergebung ber 0�nben/niaxnbsp;gteubeff/'�nbatfobie erworbene ^ottbat eige*nbsp;nem^taubtn btr fetb^ nlcbt apptieiretv bieb berfelben niebtnbsp;rr���ep noeb frewe|�/ fo ift bir bi^ ^^�nbtieb effen bit trintfennbsp;be^�e�b� bftb ^tute? g^eifti bnfruebtbar mb bcr^Mdyfanbsp;auch febebUeb/wie bernaeb tbirb gefaget werbem

��gegen aber follen jotr aueb bie^aeramenttiebe �)7i�f* fungnt�bt gering aebten/ober gar von ber �^eiftlieben abfon*nbsp;bern/ at^ b�rffte manber gar niebt/ fo fie boeb �iebt vergeb*nbsp;heb/fonbern vmb groffer Wiebtiger vrfaeben witten iff einge*nbsp;fe �t/wie oben gefaget/�erwegen fie notwenbig foferbatt�/nbsp;vnjr

-ocr page 636-

lt;J)� ^eamp;rtt�iw j�berr

ofFt/lwigt;er rittfe^Utta/gc�rattc^t Wfr�)c�. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;We

netwenbf^f eU aud^,� nbsp;nbsp;affo ^art gefpannet/ette �crmaf*

KjMgt;ernanigt;ctt tt)cr�gt;c�/ atf?tenteer j^ge ntcbt Durc^ h� �lt;��(tf^c?�eOu�^/ �gt;a^ tf�/�urc^ warfafltm �toubrit/annbsp;�gt;k �?er�c(flrimg Ucr �tiabe� vn welr^tcnz vo� S�ri#o vns^nbsp;trwrbcti/fcOg wcr�^/ bet /in fa� ber net ebct.bnm��tt�hit/nbsp;e^ne feine fcamp;uib/bn ejne wntwiitwecetfenmni^/an^nbsp;bcracbiuna/vonber m�nb(i(6en ��ie/fwna beteert ebernbsp;�M^gefd^ieffe� w�rbe�

dsgi ?

� Q)0nw�W(^erempfa$tmg �gt;e6 l^ei�tﻫ^ . 3^(ttt�� $^ti|lizive((�t gefeamp;ie^et ben ^ir^nbsp;bi^en bnb*�ttWirblt;^en*

^u5lt;^�bei( 'PanC�^ mitflaten wetten btiWit^gben biefem^tet effenzbnb ben t�mnbsp;l^nb fe^et bnr^n/ bo^nbsp;fcamp;�imfein art bew 2eib bnb 'Sint bes? J^�rn/bnbnbsp;|nen felber bas? �ettert effen bnb trincfen/ bamit/bo^ fie bennbsp;�eibbe^ ^(^trn �i(^t bntetfe�eiben/^ff Leibes? barank �*nbsp;netnemen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

OftUf�ba�?im2(6enbmaini(amp;fa�ein ^retbnb ^E�ein �eteic^etvnb genomen wetbe/fenbern ancbbergeibbnbba^nbsp;^(utbe^�gt;(?ttn/�ntema(etfpti(�f/ba^ ber am �eibnbsp;bnb ^int gbtifli berf�nbige/ fc^�lbig bnb �taflfeitbignbsp;(^e/betbottbem?3totbnb Xetcbbe^ ^)$rtrt bnwirbia/flFefnbsp;bnbttincfet/'^eicbe^. nidxgefepeben fdnbte/we ntept bernbsp;�eib (�amp;tif�i gegenwettig Wit bem %tot/ bnb bas? ^int m�nbsp;bem Q�eitt ftw^afftig an�?getei(et/fonbernnwtabwefe��gt;/nbsp;atf? mit einem Jeieben bebentet w�rbe�

J'�m atibern/ba^ etiiebe fotzen �eib bnb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(m 3(benb

inai^�nwitbig empfa�en/bnbaifo inen feiS� ba^ Q5etf(^te elfen bnb ttinaen/eoen barnmb/bof? fie ben �eibnbsp;nbsp;nbsp;^0xn/

ai^gegenwertigim 2(6enbma� f�t^anben/nicbtbnterfcfep ben/ ba^ i|�/nubt gre^ vnb t^ewer acbten/bnb benfeiben nurnbsp;na(amp; gcwongeit/obet 5um fcbein bnSejunnen/bil bnad^t fam/nbsp;aud^ wei (ei^tfertia empfangen/ ebne gebiSrtiebe �'Ceueren^nbsp;bnb Snrcbt eines? �S�ij^braucbe?/ bnb o�ne anfif betradamp;tunet,nbsp;ber

-ocr page 637-

�cm ^et�t^ert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�j j

agt;er vtfacamp;ctt/ w�^u �)iefc�? t^ewer ctgt;(c^ 'Pfan�J tm 9(bcnl)ma( gegeben werbe/vnb tvo^u c� fo( empfangen vn�) genoflTen wernbsp;Ven/ aneb oamp;ne �(anben/ber Du tvaltamp;aeennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j|�t annane/

vnb/mfe(bapp(K(re.

�^r^alben mir ancb befennen/ ba� eriicbc ben geib 0i vnmirbig empfa^en/inenme^r^nm �eriebt vnb �erafte/nbsp;Venn ^nm traft ober feiigem^n�- �

2B3rm�(�en aber a�^ie n�tige vnterfe�eib milTen/^mif� ffben@cbmacbg(enbigen/^nmirbigen/ vnbgar �ottiofe�nbsp;ober ��?n(brif�en/bnb babnrdb lernen verfle^en/^eK^e bie onnbsp;wirbigen fein/von benen 'Panins? rebet mitfoieben ernfiennbsp;toorten/ans? meieben man febiielfen fan/ bas? btefeiben niebrnbsp;allein ^rot onb Q�ein/fonbern aneb ben 2eib onb ^(ntnbsp;fii/ aber /nen niebi ^�m nm^/fonbern 5nm Qieriebt b� 0trafFnbsp;empfangen-

(^�Hf�licb ii� gemt�/ba^ Danini niebt re bet oon ben ar men bl�ben ^erfebiagenf ^erben/biefre febmaebeit be^Q5iannbsp;bens? f�len bnb bef iagen/ onb f �nnen fteb nifbt gnngfam mitnbsp;Vem wort tr�fl�/ia aneb bt�meiien febmeriicb Plt;b Mfen anfPnbsp;richten bit tr�flen/mit empfabmig biefes? tbewren �cba�e^/nbsp;Ver inen im 2(benbmal bar ober gegeben Wirb (tveicbes? fie ge*nbsp;�ot�licb glenben.) Siber bennom von megen ber gr�ffe vnbnbsp;'menge irer@�nben/brtb in anfcbamnng /rer grojien onrei*nbsp;nigfeit/befM�gen on fiircbten/fie feien biefes? ebien ^ieinot^/nbsp;onb ber moitbaten ^i^t werbt/bnb f�nnen alfo allennbsp;^�oeiffeloongemiffer Vergebung aller/r�rgroffen onboielfei*nbsp;tigert @�nben/bon oolfomener QDerf�nnng mit

Abon erlangnna ber gefebeneften l�eredbtigfeit/ort �rbfcbafft we^ etbigen gebens?/ nicht gar bberminben/onb ans? jrennbsp;^enfcblagem

^3efe werben Imbcdlks ober Infirm/ / febtoaebe ober bi�* benbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genennet/ bie man bep (eib nicht fo( f�r bie /enige

halten/ von benen �panln^ rebet/onb fie bamit fehreefen/ais? elfen fte oon biefem^^rot/bnb trinefen an^ bem Kelch be^nbsp;55^�Xrnbttioirbigiich/bnbe|fenbttb trinefen /nen alfo fc(bnbsp;ba� Bericht�

^�^nn wenn alle bie / fo im Glauben fchwach vnb bl�bc finb/ foltert f�r folcbe vnwtrbige geachtet wefben/bie /nen ni*nbsp;eht ^nr be/fernng bnb^eil/@ortbern ^u Bericht bnb ^o*nbsp;be/ben 2eib bnb ^Int �hri/�i em^engen/Q�elcher ans?nbsp;vn^ allen b�rffte f�nlieh / biefes? Slhenbrnai gebranchenfnbsp;�ieweil

-ocr page 638-

^icwc� wir alk viel vn�gt; grolTe fcamp;wacfxk tu.v�^ mercf�c^c vrfac^ ^abc�/mit Oc� hcbcn�pcflcl�^� bctc�/��*nbsp;f C17- ^)�rr f�cref c tgt;n�? Oc� Glaube�. Q3�0 mie 0cm arme� bc*nbsp;cr�bcc� Vater/^'^^ard p-Sri? �^cub/ Heber ,^gt;crr/^iiff meinemnbsp;�^^�alaubc��nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

��ar�mb/pb wo( Oas? ^wciffci� vn ^age�/ i� Oe� �cbwac^ gkubig^/ Oie fieb �ieb^ 0ciff auff Oa^ wore i^otte� vcriai�cn/nbsp;v�0 mie Oc�@acramcttee� �icbtgttugfam erbten fbnne�/nbsp;��rtrecb^ v�0 @�nO if�/ �^ic ocr rr feine 3�n*nbsp;ger Ocrbalbc� fooflt febiU�ttO flraffct/ oa er |tc oHgepil�cw^nbsp;^tci�g(c�big �cnrtcr/ ��fo�c� wir Oennoeb Oerbawc� fok lt;nbsp;ebe 0cbwacbc �liebe nom �acramene oc�^ �cibe^ vnO ^(�e^nbsp;�b^fti abfcbrccfctt/ mi| Ocr bcerawung/ ais^ w�rOc� He pmbnbsp;Oicfc^ fvbwacbc� ^ianbcn^ wille�/inen/etbf? Oof^�eriebtnbsp;eficn/v�o �ni �cib n�0 ^(�enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Werpe�.

. ^OpOcr� wir ^��ttc� fie noch wcltrb�en/Oa^f�e (berr bic reebien ��0/ nmb wclcbcr wiUcn/f�rticmlieb Oie? 0acranbsp;mene gcHiflici n� gcorOnce iH/Oamie fte in ircr groffe� angle/nbsp;tnO vicifcie iger @cbwa#eii/ware� rnO bel�cnOigc � ^ro|� b�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

ben fbnnen/ Oiewcil gbriP�^fclb^5engei/0a^ Oie Q5efnnOert feinet 2(rbec^ Obrffen/ fonOcr� nur oic ^ranef en/55?aeebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'�

vno 55?aetb. fpriebt/.Silfo aueb f�r ewerm �?afcr �m lt; ^imci/ niagt;e Oer wtUc/ba^ iemanO von btefen (lerne tfederennbsp;werbe.

0Or�|fe er aueb freunOlicb/vnOereibet^u (leb �nie eine�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� *

ernlilicbe� gebot/ fiirnemiixb �tte Oie /enigen/ Oie fteb S5?�be^ feiig vnbbelaben bef�nOen/Oenen er fonOer�ebe ergutefungnbsp;verbeiOee. �^o fagee aueb 'Paulus flar !Xomaa4- T�emet Oe�nbsp;'^ebwaebenim �laubcnauff/vnO verwirree Oie Q^ewi/fei^nbsp;niebtz Oenn Q5ott pat fu auffgenome�.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

�)2(r�mb Oiefe 0ebwa^)gleubige/fj fte �ne 黫 5�^ncffeirt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

'�ine^ Q5lauben^ b^^en/Ja/wie fdb� �lam ben baben/ liur a(�? du @en|fforn groigt; $5�aftp. h, guf. �/�nbsp;2�5elcbe^Ooeb Oa^fietneftif�/Oi�terallem 0amen/Sy?aeebt?*nbsp;welcbcm fie fteb �uff Oie 'Serbetffung Oer Q5�a0enimnbsp;wove artgeboten / vnO mit Oen Sacramenten befrefftigetznbsp;fleuren/gar �iebt follen ge|elet merOen vnter Oie ^nwirOigeznbsp;vo� Oenen panini reOet/Oie /rtcn Oa�? Q^eriebt effen/igt;n feb�bnbsp;OigwerOcrt/am^^eibVrtO^lrtt ffb^ifli/SonOent viel me^rnbsp;folk fie f�r Oie aller wirOigfte ^mpfaper Oe^ �eib^ vn t^lut^nbsp;�bvif�i gebalten werOen/welebe bnn^ert vnO O�rffet naebnbsp;ber Qlereebtigfe�e/��JieOemarmen. Jblner im tempel/Ocr

feine

-ocr page 639-

fditc 3(tt�cn n W turfftc gegen J�jtmd �uff�eben/Me �erCen �ucb�nreamp;rolcbm�nBIiebenO�ei^Heb effen 6e� t�eib� �n�nbsp;^lut�^ / tvtc c�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ct/ rtf df^

(abet/crguicfee vnb Qcfmda/b�Tfi) bic f rarft �or ce^/jDe i^e / in ben �c^wac^cn mccbtia ift/ �orini^^^� quot;�nb bcr ^lt;^rrnbsp;�^viftu� / laut bcr1?r0pj}efci^ (^fai.4^- wil t^a^Mcffcnnbsp;5^�or rticamp;t ^ubrec^en / vno Giimmenbc ^ocbf�n nicbtnbsp;anf^icfc^cn/ fonbern mit bem fanfftcn an^ancben vnbnnwc^nbsp;j ^cn feinet Q5cifk^/bereemi^U(bb�r(^ ba�^ort vnbea-tramenta wirrfct/ fc (enger /e iveiter vnb feiler giimmenb manbsp;cf en/tgt;nb cnblief anffbfafen / ba^ ein weit (endjtenbe/ (eben*nbsp;bige/ tfetige gfammen / eine^ br�nfligcn fefeinbaren/ bnbnbsp;frncf tbringenbe� �(anben� barank Werbe,

�P2(nlu�? aber / ba er von vnwirbigen rebet / verf�cf et er ttic�tbie K(eing(enbigen vnb fcbwacben^fri|�en/ fonbcrnnbsp;gt;ne S5?i^brenfber biefe^ f ei(famen2ibenbma(^/0ie von �?a�*nbsp;Io vnbanbern ��ienern be� ^orf^ gelernet fetten /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie

von ber @�6flan$ / nut} vnb fruef t biefe^ �lbenbmal�? f a(^ Znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten fo(ten/vnb wie fie balTelbe folten brauefen / nemticf/va�

fie ftef fe(b ^nuorfoiten pr�fen/ba^ift/nieft allein wiOen/ ba�bifJ *^rot ein gemcinfebafftfepbe^warenl^eib^gfri^inbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etc ben fie gewiߒlicf empftengen mit bem 55��nblicfen elfen

tfe^nat�rlie^en ^r�t�/fenbcvnaitc^ bas fie fofefe^ Sibenbi� , mal foltengebrancfen mit grolfer f�rfieftigfeit/^�(eueren^nbsp;Vnb fef ewen eine^Sgt;7isbrrtuib� / mit ernfter betraeftung bernbsp;^rfacf en / -TBarumb baffelbige vom J^i^rrn gf vi�o fcp ein^nbsp;gefe^ct/eben in ber ^aebt/ ba er verrf aten fep worben/ bajCrnbsp;etwas? newe^/tfewers?/foefwieftige� fat ftifften Wollen/nbsp;�Kiju/ba^ bie armen betr�bte �ewi|fen//fer @�nbe falben/nbsp;m f�len be^ vnertreg�ef en 5vrn^ ^5of te�f wiber bie e�nbe/nbsp;neben vnb ^n bem ^�ort be^ ^uange�f fetten eingewilfe^nbsp;pfanb/nemlicf/ben 2eib vnb ^(ut gfrifti / bnref welebe�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

empfaf ung fieverfiefert w�rben/ba^lnegewi�licf fre0�n* be verliefen weren/ vmb tgt;e� Cpffer� Willen / welebe^ bernbsp;53^rr gf rif�us? mit vbergebung feinet f eiligen �eibe� in bennbsp;fefmeliefcwtobt/vnb mit vergteifnng feines reinen vnbePeeBnbsp;ten^Ittts?/ einmal an^geriebt bat / vnb ba� fte einen gnebhnbsp;gen �Ott im .^imel fetten / be/^inber fie anigt; �naben wor��nbsp;ben / vnb ^rben be^ ewigen �eben^ gemaef t weren/ bnrefnbsp;ben �laufen an ben ^gt;^rrn gb i ii�nm.

gorintf er aber/ ob fie wol an^ ber �ere 1gt;on(i ww* f�en/ba^ ba im 2lbcnbmal ber t^eib vn ba^ ^int gbr ifti at?^*nbsp;S f gctcilt;

-ocr page 640-

gctcHrtw�rDe/^elc�f^ftt crttl�cr�^cw i)iW ScW/v6�tt)(� begangene @�nlgt;e/^u f�errfnng be�� �(auben�?/bctt gcwtffernbsp;Vergebung ber @�nb^ / vmb M ^)^rw fi^nf�t verblenfi^/nbsp;tob^ vnb '^(ut vergfefien wiUen/m(t graffer ^�emue/ fXeue**nbsp;ren^ / Juc^t vnb anbaebt foU empfanden/ vnb rec^tfebaffencnbsp;frncamp;e verwaren Gehrung/ vnb be^ frefffigen treft�/ tngt;nbsp;au�wenbigen wanbel vnb geben erzeiget werben / famen ni*nbsp;(^egJ befto weniger infamen in greffer fic^er^eie / vnac^efai�*nbsp;tat / ieicbtfer�gf eit / vnorbnung vnb verae�tung biefef? amp;�*nbsp;(igen 2(benbmal^/aife/ba� fie biefe� 2(benbma( bef?nbsp;entwebergarniert ^ieiten/ aber aber / weiche verm�^ie^-''nbsp;bnb jertiie^ waren/ eigene �peif? vnb '^ranef/ mitinbicnbsp;l?erfam(ungenbracamp;fen/ bafelbff affen / faftvnb trunefe�nbsp;w�rben / ba^ fte naebmai^ ^u empfabung beg? gemeine�nbsp;��acbtmai�be�^O^T�bngeftbieft/Abiefferig/^ui/fait^nbsp;verbraffen w�rben�

Q3��b ba fie gieie� ef? bar�ber brauebi^tt war e�? batb twr cittffbein bing/geffbaeb in feiner furent Q5atte^/ in feinernbsp;ernften 3'iew / in feiner betraebfnng / vnb ernfier annewutngnbsp;berwaUbatenWiffi/ bie er mit fa bitferm leiben/ vnb mitnbsp;feinem tpewren quot;Slut bat erwerben m�ffen/ ^ar feine ern*nbsp;anruffung/ feine ernffe baneffagung/fein ernfler filtfa^/nbsp;ba^ geben fortbin ^u beffern/ meineten / c� were gnua / ba^nbsp;(ie mit empfabung bef? geib� vnb Slutf?^^riff i im ubenb*nbsp;mal / fieb �ffentlieb in ber �emein / f�r gbf ifflt;S au�?geben/nbsp;(ren Glauben bamit befenneten/vnb babureb walten gefebe�nbsp;vnb gelobet fein / baf? f�t (icb mit gefabr iref? geib^ vnb gutf?/nbsp;van ber ^eibnifcben �bg�tterev abgefonbert batten�nbsp;�H^ebteten bieweil vnnVtig ge^encf an/ barauf? erfolgete^nbsp;Spaltungen vnb ^Kotten / vnb lebeten fonff in S�nben wmnbsp;ber �ewiffen/mit afoffer ergernif? ber Sebwaeben/ vnb m�nbsp;verfleinerung ber gere bee? �nangelif/ welebe^vmb folebefnbsp;vneinigfeit vnb vnorbentlieb^ gebend willen/bep ben ^eibe�nbsp;vcrlef�ert vnb verfolgt w�rbe/wie Venn faf(bef?�Pauluf?burcbnbsp;bie ganbe (^piftel ^un ff orintbern/ vnb fonberlieb im eilf�e�nbsp;ffapitel f l�get vnb ffraffet/ vnbwolfenniebt^ befio wenigernbsp;f�r gute ffbvif�en geftalf en werben/giengen fieber vnb getroflnbsp;jum Sacrament /r��meten ff b^�ifilicbe freibeit/vnb ^ol^ie*nbsp;reten mit ben �eifllicben gaben�

�Jefen vielfeltigen SHifffbraueb be^ blt;�^wirbigen (vamenti^/ firaffet paulu^ imcilfftenffapitel/billieb/vnbnbsp;mit groffemeruff/ vnbfaget / ba^folebeungeib vnb Slufnbsp;be^

-ocr page 641- -ocr page 642-

tfj'� ^cfenttUe

vnD f�rfa� ^um �bcnbmaf ge^v�/ bot vn�gt; �af^ ^lut �^lt;tWbrt / aucb vnwirbt^ vo�nbsp;�iefem ^rot effci?/ vnb vonbem^cIfJbc^^O�X�hrnt*nbsp;lt;f ct� / vnb ben 2cibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t|ilt; nifbt vntcrfcbc lt; blt;n / baf^ lt;|i/ ittcb^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

f�r ben cblcftot/tcwrcl�en @cba^ galten / wdeb^tt fteanber^ iu(^f/bcntt 5� /rcr bc^en ttotburfft / 5um troll tre^ erfebrorf c*nbsp;lien ^cwirten�?/sur �enfu��nbsp;nbsp;nbsp;Wwacbot �tauben^/ '*

an^�nbuna ttgt;lt;trcr furent Q5ottc^/re(btot Q5c{^orfara^ / 2(lt;b gc^ot ^ott/onb bw �c�e||cti/gcb�U im ffreu^/ onb 2lnM*nbsp;tnng / critl�er anrwffun� / v�b baneffaauttg gebrauebot o�lgt;nbsp;cm^^faben fo�tm/ onbfid) babcv onb babureb crttiner� ott�gt;nbsp;rovebern/vo� ber on^crtrettUrfxn �efelfcbafft/ btc ber 0ot�nbsp;l�otte^mtf onferm S�e�frb vnb quot;^(ut gemalt / bnbbamtt^nbsp;be^e�get/bn bertrbflet bat/vn^ ��(b/tvie fetn eigene^nbsp;oon^pbte� auf�uertoerfen/ bnb mit onf�erbttgfeit / ewlgt^nbsp;)9ei(�gfe(t/�erecbttg^e(t/�eben vnb jQerr�tgfett/nbsp;Ditb berOeren/vmb weteber orfai^ tvtOen boni btefe^nbsp;gc/ beriKfbt/ Slbenbma� f�rncnthcb t|i etngefe�et/nbsp;^f�cb^ �^nwirbige Syjt�brautbtr fofcbt^ rbfen

t)nb t etorctt Pfanbe�/ gewit^licb nacb ber bebrawung 1)411(1/ �(ebt alle�t am gegelToie� nat�rlnbot^rot / vnb an bem ge*nbsp;lt;runrfene�naf�vIicbot^Ott/fonbernv(e(mebPanbew(e(b/ � *nbsp;�gt;er f�r pe am gren^ (n^ob gegeben/ bnb an bem tewren b(�tnbsp;�brtll( ba�? |nr (re @�nbe oergoflen (|� / feb�iamp;ig werben anbsp;OafJif�/ vmbfofeber berunebrung/fetebtfertigerbanb�ung/nbsp;�nb vnfrncbt toen empfabung w(U� btefer ^(mKfebennbsp;^otte�f ^orn/ �ertfbt bnbfrralf bberffeb^teben/ bnbtnetfnbsp;D(e( belfer mer/pe betten fo((be�?5���nblieb effen bnbtrfnrfetiAnbsp;gar vntermegengefaffen/ bapefa ntcbt mit mehrer fi�rpcb*/nbsp;f (gfett/5��e�eren� onb ernfler betracbtwng ber w(�bt(gen orfolnbsp;lt;ben/barumb bie ^teffnng be�J ^e(b^ bnb ^(ut^ ff b^^if�i ein*nbsp;gef fbet i|l / bnb mit mehrer beffernng lr(� Seben� ^tten ge*nbsp;brancbenwb�en�

2(2bte werben Wir aber bon newem angefauffen bnb angc foebten/bon benen/bie ba^ 5l51�nbiicb rffen be^2eib�?Oriplt;nbsp;im 2(benbma( nicht geben / fonbernnnr ein ^eWieb^ef*nbsp;fenbaran^^maeben / wefebef? bon niemanb anbere? / bemtnbsp;bon ben warbafft ^(eubigengffebeb^nmuf^/bnbf�nne/annbsp;we(fbemQ5ei||itcben effen/ biefe bibber er^elte *33nw(rbigenbsp;^mpfaber/bef? 2(benbma(�?feinen teil haben / bnbaffo a�^nbsp;bem einigen S�f�nbiicben effen be^ �eib^ffbfif�i/ni(bt�?ge*nbsp;SfIRnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itiwenbige bernewernng/ troU / freub/

bnb

-ocr page 643-

Vtt�gt; 2ebett cmpft^enoDcrf�bk�/ fon�^em ��eiSen tt�camp; a(^ vor/fi(per/vnbu5fertig etc'�n� tP�Ucn ferner barank fi)ttef*nbsp;fen/ ba� folcbe ntebtefanber^/ Den� n�rfcb(e(bc^votvn�gt;nbsp;20etn im 2(ben0ma(/effen t^nb rrtnrfen�

'�^nn (fagen fte) eb (cict) m�^Oc^ were / vnb nbsp;nbsp;nbsp;(afieti

werben f�nbte(we(fbei^ fie bo� ntebf gefielen) ba^�er�etb gegenwertta mit bem 5j^nnb empfangen werbe /nbsp;tflbo(bbif?gemif?/baf?bertvare Seibg^riflnncbttob/ vn*nbsp;^reffti^bnb opne wiref nng t� / ba er war Jaff�g empfange�nbsp;wtrb/fonbern er wirefet gewi^itep/ vnb gibet tro|l/ frenb/ie*nbsp;ben/flcref/frieb/bnrd) feinen ^eif^/berfoigenbfi a�egntenbsp;genbe� im SJ�enfcben an^�nbet/vnb vernewernng anriebtznbsp;vnb vn�? alfo mit �otf gieiebfermig maebt �rumb wen�nbsp;bie'�nwirbigen ben 2eib ff brif�iwarbafftigiicb emppengenznbsp;M'of�nbtee�?ni(btfei(en / berfeibe w�rbe in inen frefftighebnbsp;wiref en/bnb bernetvernng vnb ^eben an^�nben�

^3^wei(aber foiebe Krafft vnb Wirkung in ben ^nwir* bigenbnbrcb^ttffbrif�enz niebi�^fp�retwirb/ ob|teg(ei^nbsp;ba^ 2(benbma( bes? ^^rrn empfaben / ^enn (te bleiben/wicnbsp;fie inner gewefen fein / bnb verharren in iren gewente�nbsp;@�nben / ebne beffernng vnb vefnewernng ber? �eben�?/vnbnbsp;� ebne abt^btnng be^ alten S^�enfeben/�^den etliche baranknbsp;fcblieftert/ba� bie rebf PebFe ff briilen/von welchennbsp;nbsp;nbsp;'Pa�

(n�?rebet/fticbtbei|Seibff^rmt warbgfftig im Slbenbmal bmpfangen/ vnb weil fte benfrfamp;en o^npniebt f�eii�licb eflTenznbsp;bieweil (teinm S5?�nbii(ben effetf / ben ^(anben nicht brit�nbsp;gen/ber in ernfter � ef ernng Vergebung ber ^�nben/ vn an*nbsp;� bere wvltbatffbnfiiz vnbalfvffb�^i�umfelb^ faffetz anni*nbsp;\ inef/vnb im ineignet/fv etupfaben fvftbe vnwirbige (^fler|an*nbsp;bers^ niebtzbenn fcbleebt lebig � tbt vnb ^ein/ bie inen nicb^

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficbabermalfebefebeinlicb vnb weitleufftig

rebenz vnb werben fvnberlicb bieber gedegen / biefebbne� (r�tlichen Spr�che bee^ ^)^rntffbriiii/ 3obanni^ amlt;^�nbsp;�23er mein^leifcb iffet / vnb teint^et mein ^Intz ber bat ba^nbsp;Seben. mein Sleifcb ilfet/vnb trinrfet meinnbsp;^tnt/ber bleibt in mir/vnb 3cb i�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb bergleichenzSluff

welche etnreb febwer alfo inatitwvvfen tf� / nbsp;nbsp;nbsp;einem ietnfi*

feben ^)ce�fcben einegn�ge gef(beb/gt; / ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

35b Wil aber ba�?allbie wiberbbl^ haben / fv brvben gelt; faget tft / ba^ wir auffbe^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vrtf�rnemlicb feblt;�z

-ocr page 644-

4|� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

tgt;nD �bwbm auffl^afjctb frU gr�n^ct�foUen vrt�^ m�f* fen / �Jo�cn wir Die 2(rti(f dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�l�wbc��J rein er*

�a(ten/ob wir giei^ nicht aUe^fo fcheinbariich v�btgt;er|len* f �nnen refntiren vnb verteidigen/ ba�? dawider anf^ demnbsp;nat�rlichen�iecht/vdergieichanch au^der 0(hrifFtnbsp;mit gezwungenen vngewi/FenSolgen awffgebracbt/vnd di*nbsp;fputirt wird/da^ wir alfv Kinder vnd^chiWer diefe^ hohennbsp;Sndftcr� bleiben/vnd nur mit feinem wort/wider alte gegennbsp;tede/ awch wider vnferer'�)ernunfftfelb^ widerwertige^Jcin*nbsp;4ieben/vne?fcb�$tn/wehren/trWen vnd (lercfen�

2(^er dennoch ^an awff diefe einrede diefe^ zn vntlt;rri(hlt; Iber ^infeitigen vnd anderer/ die doaJes fein / vnd fich weitennbsp;weifen (affen/ Znt gntwort gegeben werden/ da^gewi^igt;t�^nbsp;wo;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;der �eib ffhril�i/ den wir im Sibendmai empfaw^

gen/nicht tvd/ m�ffig oder vnhefftig iff 2(ber wir mnfftnz Diefelbe Kraff� vndwirtfnngde^ 2eib^ Shtifii nicht gleichnbsp;achten/ dennarilriichen wircfnngenindenerfchaffenenvn*nbsp;itern�nfftigen ffreatwrn/ diefich allmt�aCbc� anff eineriehnbsp;iveiigt; erzeigenCda Re nicht fvnderlich verhindert werden)vhttenbsp;vnterfcheid derzeit/ ort/ perfonete vnd wireten vhn awffW*nbsp;ren vnd vnterlaffen / i�arwmb / do� die T�atnr von demnbsp;fchaffer alfo geordenet iR/d�? fte f�r vnd f�r Retigef? aifo wii^ �nbsp;lt;f e/vnd mn^ diefer Ordnung folgen / vnd fgn diefelbige felbffnbsp;nicht endern/vnterlaffrn oder wegiegemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

2(S^/ ^0 �ewer iR/ do^ fan feiner natur nach/nicht n�* ter(affen/e�? muf? wermen/ feucht en vnd brennen oder verze h*nbsp;ten/imerdar ohn einige�?awffh�ren/ dieweil e� Sewer iR vndnbsp;b(eibe(/e� feo an welchem ort e^ w^lle/ vnd fev die zunahendlt; �nbsp;55flateri wie Re w�lle/ fo wird fie beim Sewer erleuchtet / vnd /nbsp;warm/ vndf�hletfolchenat�rliche de^ Stwerei �rafffond*nbsp;wircfunggt;

Sl^er wenn man redet von der wtref ung detJ Seiht? fii/ber ^ewt�deb nicht tod / oder vnfrefRig iR / fo redetmatlnbsp;doch von einem frefftt�en vnd thettgen Seih einer TOerfon/nbsp;da^ iR / einet? vern�nfftigen wefen�? / dae? da frevtdi�ignbsp;dnd wircf et/wae? vnd wo/vnd wie/ vnd wenn e^ etwae? th�**nbsp;vnd wirefen wil / '�nd ifi nicht alfo an eine gewiffe vnableffi*nbsp;ge weif? der Wirkung gebunden/ wie andere vnuern�nfitigenbsp;greaturn�

wilaber diefe 'Perfon wirefen/vnd frefftig fein in den Q�lfedmaffen feiner .Rirchen/diefein wort h^ren/vnd daraufnbsp;fretenberfennen/ vnd besagen / vnd nach Vergebung irer

-ocr page 645-

mgtc man�fboterugnoD/vnO waftjatctt S?amp;rmt/mir ale�* tige� ^fr/KH annemen/vnD O�/e� fre� ^lattbc� mit a��gt;e(amp;nbsp;tiger empfaamp;w�a Oe^tewren�PfanO�?/�e�?�eib�?vn�nbsp;iwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v�^ /lerrfe m

yn Oe� anoern aber/ Oienae^ bem ^Suc^l�aSen nbsp;nbsp;WC

gt;�re�/vnbOa^ StbenOmal empfangen/ 54berfo(cbe�ftb�tt pamp;ne einigen 0eOa�cfen ber beftrnng / ejnc ernfie �^ew v�tgt;nbsp;Ici b vber fre 0�nbe/oamp;ne fgt;er$(ic^e bfgicr �nb annemung becnbsp;Vergebung irer 0�nbtn/pamp;ne g �te� farfa^ eine^ nemen (�elt;nbsp;jtor|amf?/^^i(er nid^e mirefen ober frefltig fein/ eb fv glei(amp;nbsp;eben baffelbige ^ort^^re�/ ba^ ben Q5ie�bigen ein f rafftnbsp;�ette^ if! ^�r @e(igfeit/3^cm bnb eben ben Vetb vnb ^Intnbsp;be^ ^lt;^rrn effen bnb trineten/ tvelcbe^amjern �leubtgeninbsp;^rof�bnbgebengibet / Weilfieba^ ^eif�Ucbeffen/ micbi�nbsp;�^ufe^fertigen / niebt ba^n t��rt / vnb ben �eib �amp;nfd �ie^tnbsp;t,�eerfebeiben/ bas? ifl/ nielle f�r bae^f bamp;etemre�gt;fanbt acb*nbsp;ten / babureb fr �lanbnbsp;nbsp;nbsp;lia^cbun^ /rer ^�nben/fole �nn

f�nbte trefftiglicb geflerefet werben / im ernfien febrerfen f�c Q5otte�?^ortt miber bie ��nbe/fa fief�len feine befebwernn^nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fre^ �emiffen�? ber @�nbe� Jamen / melcbe fie gering aeb*

� lt;en / f�rebten feinenlorn �Ottef? / vnb ge^en aifo �emlcft t)�b�la�blo�?^�m 2lbenbma(/a�f?gemcnbeit / cber^wninbsp;' � febein. 3t�ftl(bett(fagelt;fb)mi(ber ��ri^��?mifnbsp;(einem �eib vnb ^iwt niebt mirefen ober freffeig fein / ^� fretnbsp;bernemerung/ fo menig er oUeSfuffeb�en ot^er �iebtbr�cb*nbsp;tigeim ganzen S�bifeben ^anbe bat �efnnb gemacht / bicnbsp;�(tfb biefef? ni(bU�namett/�i(bt�? ben fm bieUeu/nbsp;Vein b�iff nicht begerten/ �onbern bat n�r benen gepeiffen/nbsp;^iefmfr�enb felbfJ/eberbnreh anberegef l�get ebergemie*nbsp;fenbaben/bttbmitgnterjnnerftcbtbieJ^tffnngbMreb^ �c^nbsp;bet hep im gefueht bnbe�.

��T�b barnit biefef? �oeh fl�rer merbe / milten mirbc^ ^)errn ff b�^ifli 2eib anfebtn/mic / pnb men/bnb gegen melchtnbsp;er gemirrfetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er nechanffl^rbf gemanbelt bat/melchec

�eib bon megf ber m�nberbarlichf perf^nlichen bereinignn^ ber ��ftliehen ^afur beef ^cn� / mit biefcm angenemene�nbsp;Sleifch/mit fenberlieher Xrafft beg�bet bnb gelieret gemefetinbsp;tfi/ alfe/ ba�? er mitfeinem leiblichen anr�renber �linbeninbsp;�uge� bat �ffenen / ber 2(�ffebigen brtflat reinigen / becnbsp;ftummen jungen (�fen / ben aerftprbenen ff�rpern bicnbsp;0cel bnb�cben mibergeben / bnb anbere ^Bunbermerefnbsp;Sf 4 tbnti

-ocr page 646-

tbunf^nnen/ 3aDa�?ttO(amp;mc6rt|�/cmfe(f�e frefftigewir* (^��9 iflaw^ O�fem ^eiftgen/ vn�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ver*

einigem nbsp;nbsp;nbsp;au^gangenzVa^ alk/ Ok auc^ nur fernes^ Xklt;*

lgt;t� i^autn angcr�rcr / JQcilnng krr^J^ranef j^eiten vn V tkibff gcbrecamp;crt gef�kt jaben / �k flar beuget $Q^�atri?e��? am ^4�nbsp;51larru�?lt;im�

21�^er bkfc Krafft (|� n(cb( alfo flcttgcf? o^ne auffamp;^ren/ vnb normen big / au^bkfem�^lllgen2eibau^gefioffen/mknbsp;he ^eralen vnb glani^ au�? ber @onnen / f�r vnb f�r one on*nbsp;terlaf? notmenblg in alle orte vnb feiten ferne ftcb an^gl^lR�nbsp;vnbaufJbreken/Ober wie bknbsp;nbsp;nbsp;vnbfebeln au^ bemSemr/

�otmer�blg flcb au|f allefeken aus^^cuffet/ vnb mo^ t� errel* eben fan/ mermet vnb ankueb^ft/ @onbern bat fiebnbsp;bn bemlefen StevmlUlg/^u meleber ^clt/an melcbem ort/geg^nbsp;toelcbem57lenfdbene^bkfer Iberfongefelltg gemefen ll^�nbsp;�^nn/rvlelobne|meluelben ^)t^rm ffbfilium klbllcbnbsp;anger�rct haben / be^gklcben feine Xklber / vi|b von im mknbsp;ber ftnbanger�ret morben/ 2(1^menner von ben �Pbarlfeern

mit einem Xnfs? (mle Im �anbe ber braueb war) ober mit bar* reiebung ber reebww banb/l|� empfangen morben/ober abge* .nbsp;jebleben / vnb mle Snarel am fince am s. gefebrkbennbsp;�a^lrtba�^'�olcf gebrengetvnb gebr�efet babe/ Obermknbsp;In Jubo^ Im f�ffengeber^et/vnb ber^b^nprktlrr^�kner � ,nbsp;im (harten gefengllcbangertomen/gebnnben/vnbvrtfanpnbsp;mit febkgen anger�ret haben/ete� belebe boeb allebt^ernbsp;bellfamen kbenblgmacbenber Mraflit/ blefe^ blt;^l^*^� f refftknbsp;genSelbf?/ nicht ftnbtellhafftlg morben/ noch rWl�^nbsp;rung / ober belferung elnef? gebrechend an Irem Selb in fnenqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

ponblefedSelbdanr�ren/empfunbenhaben�

Q35?b bad bkfc hellfame Arafft/ble ber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5hf If^tid

mit feiner 59enb auffkgnng ober anr�ren / an ben armen g^ brecbllcben Senten erzeiget vnb andgenffet / nicht felnednbsp;^enfcblicbenSelbed/ eigenfehafft onb nat�rlichenbsp;fep/ fonbernbleferallmed^tlgenDerfon/ frepmilUgeMrantnbsp;fep/bemelfit bieff d/bod blefer ^^rr/anch ohne (nbsp;ebedanr�ren vnb ^enb onfflegen/ mit feinem blvffen^on /nbsp;ble lobten anffermeeft/ aid ber ^Ibmen ^on ju 7cat^nbsp;Oitf��-�-. �/itiinim / iK^��tihbkmeltabmefenbeti

l

-ocr page 647-

�'2� e�en grenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^p(6tfr/Dtc vem ZtufeMd

geplagt tvar/55?a�^i?lt;

!O3^flt;� n*��gt; fajiu��al biefer Jetfent�c� vnp

91 bettDigmae�enOe� Xrafft fe^ Setb^ n^afitlg wor* �)en/�)�Penfe(bigertanr�retett/ camp;tr vcm fel6cn attger�reenbsp;wurgen/cDerauef) nur �)etr ^aurnt� ^UtVefJ attgrteffe�/nbsp;mit Q5iaubett / mit bitt einer jQ�lff/mit einer ^�werjtf^t vn�gt;nbsp;�ewilTem nertra�ven/bae? biefer J9(^rr/pe^�ei6 ober ^(eip fitnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Begerten an^ngreiffen /ober von bemfeiben anger�ret ^n wer

den / mere onenblieber Q5�fe onb ^armamp;erlt;^ig(eit/ mere aO� meebtig nnb mar^afftig in feinen ��^er^eiifungen/ ber gemi�?*�nbsp;lieb allen / bie ficb ^n nn naben / mit glauben vnb anvnffung/nbsp;oon allen /ren Xranrfbeiten ober gebree^n gbbelffen moltcnbsp;onb f�nbte.

3�� benfelbenbntberfeineman* r�ren feine Krafft frepmillig bemeifet/a(�?eine�?te6enbigma*nbsp;ebenben/gefnnbmacbenben onb beilfamen �eib�?/ aie? ber ver*nbsp;einiget mer / mit ber Q5bttli(b^tt allmeebtigen T^atur be^nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nf^^O^te^� 3n ben anbernaber/ bie biefe^

geibanr�reten o�ne �tauben / ohne fuebung einiger b�lff/ ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ohne foiebegute^uuerfiebi/bie/tt f�r feinen we|fiam/^)ei*

� lanb/ �otte� @on hielten / bnt lt;1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anber^ erzeiget/

Denn einen f^leben/f�r ben fie /n acbi^i^n/nemlicb/ba�^ er eirgt; � �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^enfebmere/mie ein anberer55�enfcb/ber einen gemeine�

Selb bett/ohne fonberllebe^'rafftbef? �ebene? oberJoeilung; !�erbalbett obergleiebUngonboiel von benfelben angeto*nbsp;flet/anger�ret/gebunben vnbgefcblngen marb/fo mirefet ernbsp;A Dofb in benfelben/ bureb folcbe�?anr�ren/ feine Krafft ^u irernbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;befierung/Oberau irem bei!/ fonbern folebe �eut verf�nbig*

^en peb mehr mit folebem vngleubigem/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vn�

febmelifbem anr�ren/ vnb m�rben feb�lbig an feinem belli* gen �eib/ vnb r�reten benfelbigen an / fneti ^um �erlebt vnbnbsp;flralf / barumb/ baf^fte biefee? groffennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^eib/ mif

foleber vnebr/vnb gering aebtnng anr�retem

�DStg�gen ben gleubigen /r anr�ren bienet jur 5�ellung �lebt allein iree^l�eib� von ^rancfbeli^n/fonbernautb juntnbsp;froflvnb erleiebtei�unaire�emiiren�?/vonber 2a|�irerbe*nbsp;gangenen @�nben. �erbalben au(bff.i9ri|tu^m benfelbennbsp;fbolfffpriebt/^�elrt �(aubebatbirgebolffett�55�att s. �irnbsp;gefcbebemiebngleubeflgt; S�attu^-Sirgefebebemie bu miltnbsp;�?nb nimet alfo bie ebre feiner �bttlieb�frafft/melebe bo(amp;nbsp;bie (ini�( vrfaeb i� ber mwnberbarileben bn�lung vo�nbsp;be�

-ocr page 648-

��22 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�P �uli ^hiii

Den ^rantfJeiten/VttD f(Dr�bet Diefdbc Dem �rmen/DttD �eilen fcVr fcDwacDen �lauben^n/ 2lt� wcU erfpreeDenznbsp;^iefe^ Dein anr�ren/ Damit Du meinen peihviref enoen teib/nbsp;ober Deffelben^leiDangegriffen ^aff/ �er Dir gar vnn�i^ vnDnbsp;vnfrefftig/�o Du niebt Den Q5lauben/vnDDie juuerfiebt Da^unbsp;breebteff / Da^ icb Dein ^)etlanD vn �arbaffter f refftiger Strbtnbsp;vnD belffer fein �D�e/vnD fonne.

2l�fD f �nnen �ir aueb fagen/Da^ De^ nbsp;nbsp;rrn

im ^beuDmaUniebt allein von Den ^irDigen / fonDern auch gu gleieb von Den quot;�nmirDigen gegeffen �erDe/^}nD Da�? Den*nbsp;noch Derfelbe Seib nur in Den 5�iecbfgleubigen f'refftig fe^/DuDnbsp;�irefe troff De�^�e�iffen^/ fferctung De� (�lauben^/freuDZnbsp;frieD DrtD 2eben/Dte�ei(ffee�? nicht bev Dem55���nD(i(bettnbsp;fen bleibt laffen/fonDern auch Da^ Q5eifflicb effen Daiu tbun/nbsp;Daefiff ge�i�^ in irem ^gt;er^enf(bliefien/ Da^pe/ree^waren^nbsp;^)eiIanDe^ duD i^rl�fere? �eib elfen / Der f�r fie im greubnbsp;toDt iff gegebengurbegalung f�r ire @�nDe/DnD alfo mit Die*nbsp;fern tbcivren aller �icbtigffen 'PfanD �en �iauben ficrefen/nbsp;Don gewiffer oergebung Der @�nDen/ oerf�nung mit amp;ctt/nbsp;^iuDfcbafft vnD �tbfcbajftnbsp;De�?e�iaen�e6enf?�

!�3e nu Den geib g�rtffi alfo �irDiglicbempfabett/baef � iff/mit �arer bcrblicber y^e� Dberfre ��nDe/onD mit glatt*nbsp;6enartDie�tfagung Dee? ^ort�/ Denen gefcbiblt;geftgt;i^l^(bnbsp;�aebirem �lauben/Dief�leninRenJQer^en/frefftig �ir*nbsp;dung Diefee? 2eib�?/ Durch �elcbe Da�?gra�famenbsp;febreefen onD gagen f�r ^ottef? Q5ericbt onDgorn/geffilletnbsp;duD auffgebaben �irD/ vnD Dagegenange^�uDetwtrD Durch �nbsp;mlt�ircrung Dee? heiligen Q5ciffe^entpffnDlicber troff/frteD/nbsp;SreuD/^�aneffagung/ 2(nruffung / geinDfcbaff�miDerDte*nbsp;��nDe/guter f�rfabbnD luff gum geborfam/nacballenge*nbsp;botennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ geDult tn allerlei greu^ / fa auch tn to*

De^ ttDten vnD in Der aller bitterff en �^arter onD gureiffitng Derselbe?/ beffenDig^ befentni^/ rhum vnD prei^ �Dttli*nbsp;cher ^be/DttDfeiner offenbarten Garheit im (f uangelio/onDnbsp;ffarcfe j^Dffnung gewiffer �rlDfung / duD ewiger ^elig*nbsp;feit / DnD auDere Dergleichen ^ugenDen / vnD fr�cbte Dee�

�D3e aber Don Dtefem ^rot onwirDig effen/ �eichet fie Doch / Den �orten Sbeiffi �ach / f�r Den Selb g^riff i / vnDnbsp;�te ee? Paulus erf leret/f�r Die gemetnfebafft De^ Seib^ ffbei*nbsp;ff i bald/ba^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alfo von /ugentauffDnterrichtet fdn/vnb

gleu*

-ocr page 649-

2(6 marnai a�c(� ^rot ^drt/fon�crn a�famp; Der ware tcib gamp;rff�� gcreicbf werDe/ De*nbsp;nen wtDerferet wa(gt; wie fte Da f�r taken/ neinii^/ Da� pe it�nbsp;�nD mit Der m�nDlitten T�teffun^ Des�^�rots/ ancDgewi^nbsp;Def? waren �eib^fetigm teiltafkia werDenz Der f�r fiege*nbsp;geben i^z verm�g Der waren werttin vnD cGnbsp;fet/Daf?ikmein�ei6�

2(quot;^er Dieweil fie Das? anDereQ5e(0(i(t efjett/wefete^^ner* (angnng Der grntti Diefe^2(6enDma(^ in alle we^etwen*nbsp;Dig ifi/nie�t Da^u ttnn/Daf? iftz weil fte otn^ �^�1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iv Wer

Ire @�nDen/vnD etne glauben an Die ^erteiffung Der Q5ua* Den/vott Vergebung Der ��nDen/vnD febenef ung Der Q5erecfgt;nbsp;ttgfeit/uuD ewigen gebenf?/ welebe in Diefen werten gefafietnbsp;ik/g�r eueb gegeben / S�r eueb vergeflen/^ur Vergebung Dernbsp;OuDen / Den geib g�rifii wiffeutlieb empfaamp;en/laut Dernbsp;*SBert vnDeinfetung ffbrifiiz 0e ifi inen Der empfangenenbsp;�eib�tfilii(�fvUber m�uDIieben T�ieflungniebf alleinvu*nbsp;��^vnDvnfrefftigz ^ur vernewerung vuDbefferungirej^nbsp;ben^ / feuDern aueb vmb De^ SJtif^braueb tvillenz ^eDliebznbsp;DuDeinceerurfaebuv^ Def? �ericbl^z vnDftraffen�ette^znbsp;Dieweil �e Denfelben 2eib De^ jQi^rrn niebt vnterfebeiDen/Da^nbsp;(fiz niebt beeb vnD tb^tvera^tenz niebt mit ernfler�emu�nbsp;� vnD2ieuerenbb�kenvnDempfab^n f�r Daf? b^fbft^tb^iver*nbsp;liePfauDtz vnD verf(eberungire^Q5lauben�?z vengewiffernbsp;i)ergebunglgt;er @�nDen / vnD felebe� effen vnD t rind� en niebtnbsp;begehrt ju feinem geDeebtnis? / Da^ ifl / fieb in Diefer m�nDli*nbsp;eben^ieffung De^Seibf^Sbttf�i niebt erinnern vnD ermun*nbsp;tern jur betraebtung Der wiebtigen vrfaeben / Die Den j^�rr�nbsp;W gbi�lf^um beweget buben / feinen vnfeb�lDigen Selb / in Dienbsp;.grewliebf�emarter vnD tvDt ju geben/ vnDfein reine�^lutnbsp;^u vergieffenz DaDureb �e feiten ju ernf�er ^��ew vnD leiD vbernbsp;Ire ^�ttDe/ju einer gewiffen juuer�ebt vnD vertrawen / auffnbsp;�Die greffe �icb vuD ^armberbigteit 05ettef? / vn^ Dureb ff b*nbsp;ri�um bewiefen/ vnD jueinem newen geberfam vnD vermei*nbsp;Dung Der @�nDen wiDer gewiffen / gereibet / vnD getriebennbsp;werDem �

^OuDern geben jum2(benDmal vmb Der gewenbeitwif len/eDer jum �b^lu einer fr^mbfeit / eDer Den geuten Da^ ge*nbsp;meine QJeriebt vnD Den �arefen verDaebt /ven freu begange*nbsp;nengaftern vnD febauDen/au^ Dem gerben ju nemen/vnlgt;nbsp;�fb alfe JU befebvtttn/ebne einige2iew vn leiD/vber fre grew*nbsp;liebe @�nDe/ebult;^trn�e^erfebtref en f�r �vttef? jern v�D

-ocr page 650-

tf24.

�crient / o^nc cvnftc fucamp;img vn^aiwcrnun^Der vcrgeButi^ oamp;necrnflcntviUcn vn� f�rfa^vonbcngc*nbsp;wohnten/ vitbbt^�^rgetriebenen @�iWenvnb Maliernab^nbsp;^ulalTcrt/ fonbern verharren im vorigen fcblam vnO ��nbennbsp;wiber Q5en)i(Rrt/mit veraebtung (�bttiicl;^ verbot^/�ott�*nbsp;cbe^^ornf^/�ericBt^ vnb firaffem

warBafftig feb�ibig /�� bem �eib vnb bint Ve�gt;)�rrrt gjirtiti/vnb elfen vnb trinrfeninen fvtbftnbsp;rifbrba� ifl/|ievernrfacben nicht allein jeitirebrfnnffenvnbnbsp;plagen/inen vnbber�emein / fonbern auch / ba feine ernllcnbsp;befernng vor /rem abfebieb gefebiebt/ ewige g�al vnb ver*nbsp;bamnis/ vnbiff inen alfo bieje^ gt;^�nbiicb elfen vnb trmef �/nbsp;be^�eib�?vnb ��lnt^ �bri/it ebenfo wenig n�b vnbfrncbt*nbsp;bar/al^ bein veermeter 3nba^/ ba�? SIbenbmai bef^ j9(�5^rn/nbsp;ober ba^anraren be^Seibf^Sbnl^iben^oeibntfebenXne^^^nbsp;fneebten war / biein mit Senften ^erfcblngen/ vnb entblo/fefnbsp;mitan^gefpantenSlrmen vnb @cbencfeien/ ane? ^renbna^nbsp;gelten / bie f�r folcbe^ vnwirbige�?anr�ren / biefe^ billige�nbsp;vnfib�lbigen ^eib^/nacbmal^ ba^ greiplicb Q5erifbt^otfe�?nbsp;In $ciflieben plagen/ *23nb ba pepcb bnrtb lOetrt / vnb anbercnbsp;SCpo/lel quot;�nff^prebigt am'P�ngffag/vnb jernaeb/ ntebt ba/nbsp;ben ^ur befernng f�ren la|fen/in bemewigen bellifcbenSetter �nbsp;^abf n bef omen vnb f�len m�ffen�

2(2bie m^ebt vn^ iemanb ferwerffen/0o b�r vb�wf weil Der 2eib Sb�^�i��i ancb von ben ��nwirbigen/bas? iff / '�?nbn^*nbsp;fertigen $b��iiten / verm�g ber^Jort vnbeinfebnng �b^ifti/nbsp;warbafftigim2(6enbmal empfangen wirb /nberberbalBennbsp;in inen feinen troft/ frenb/geben wirefet/ weil pe benfelbe�nbsp;obn glauben an bie '�?erbei|fnng von ben erlangten woitba*nbsp;fen/eifen/�ieanbernabcr/foba�? (^eiftiieb effen ba5� tbunzinbsp;weichem? mit bem (S^anbengefebibet/erfangen allein biege/nbsp;fncbteSe�cbte/vnbnubim�nbmal/^il barank folgen/nbsp;ba^ bie f rafft vii wiref nng be�f empfangenen Veibfi vnb b�ttt^nbsp;im^lbenbmai/ flebeanffvnferer ^uf^vnb Q5iaubfn/ vnbnbsp;f�nne anber^niebt wiref en/vnb feine Xrafftnicfjt beweifen/nbsp;ef?fome benn vnfer �(anbebar^n/welcbe^bemfebenbiaen/nbsp;f refftigen vnb berriieben 2eibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�23nebr naebgefaget

W�rbe�

^3r fagen in feinem weg/ ba^ bie Krafft vnb wircf �ng be^ empfangenen Sdb�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aifo bange an vnftrm �la�/

ben/

-ocr page 651-

�cm Jertt��en nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 62s

bett/ lt;r an�xr^/ vttD e$e �(e�t wirrfen f ^ntte/ef? fet) ^entt Vrtfer�(a�bjuu0rf�r�anigt;m/�cnn ftc^ �)�Q5��(i(fx alUnbsp;nicht an^iy�enfcbncbc wirauna ober einiger gre/nbsp;Atnr wdllen oberthunanbittben vnb gefangen nemen (effet/nbsp;fonbern hanbelt nnmirefet frevmi�ig/wo/wen/tvie/in we(*nbsp;(btngt; / wie fern / wie (ang/ wie fehr/wie offt/wie oie( fie wi(*nbsp;2l*^er biefe orbnnng hat ber �on �ottr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** ^etianb

alfofrevwi�ig gemaeht/bnbin feinerXir^ eben hlt;^ltenbefcbloffen/bae? er bnreb fdrt gtbffenbarte^nbsp;5�ort/bnb bar�ber bnreb bie non fm eingefabte i^acramentanbsp;bnbQ5naben5eicben/w�lle freffti^ein bnb wirrten in oerf�ennbsp;bigen ^gt;lenfeben/^rofl/Sreub/Sr(eb/2ebenete. 2Venn ftcnbsp;@ottei?wort h^vtn/mit�(anbenfaffen/nnbannemen/ bienbsp;0aeram^ta/nach feiner einfe^nng mir g(enbiger annemungnbsp;angebotenen vnb berficberten ^olthaten gebraueb^n/nbsp;^�e biefe ^r�cbefiarbeweifert-

9Comaj.�aB!if�ange(inm iff eine Xrafft OSottee^jurfe* (igfeit allen bie baran gfenben-

Johan, i� @0 biei fn ober anffhamen / ben gab er gewair j�inber Q5otte�? werben/benen/bie an feint��amen gleubf.nbsp;�?forint.�, gefiel Q5ott wei/ bnreb eine thbriebte �pre*nbsp;� bigt ^lig ^n maeblt;�rt/^w/fb baran gle nben.

2t2fohat erfteb bnballefeine wolthaten felbfl frepwiKig in bo�J berf�nbigte '��ort/bnb in bie georbcnte ^aeramentanbsp;eingefebfoffen/ in felben allein wi( er fieb bnb feine e^ebtb�^*nbsp;fnebt haben/ bnb pnben (affen/onb wi(/bnb gebeut ernftheb/nbsp;ba� ein feber/ber ^u feinem 1? erflanb tomen ^/fclcbes^ ^ortnbsp;* h^f^n/ annemen/ bnb bie ^acramenta/ aff? gewiffe eufferii*nbsp;^e^cieben/ber imOBort berheiffenen �naben/naebfeinernbsp;lt;infebung/^u f�eretnng be^Q5laubenff braueben foi/onb ber*nbsp;heiifet/ ba^ er in foiebem w�lle wirefen bnb frefftig fan/ QS3ienbsp;er fpriebt Johannif? �4.Q33er mieb (iebet/ber Wirb mein ^ortnbsp;halten/bnb mein Dater wirb fn (ieben/bnb wir werben /mnbsp;romen/onb �^onung bep fm machen.

@0 gibt nn ^hrifluf? bnb fenbet fein 'S^ort bnb ^aera* menta in bfeganbe '^�elt/mit bem befehf/�eret alle DOlcferznbsp;bnb teuffet fie. Jtem/ lernet hin/ (^ffet/etc.^rinefet ade bar*nbsp;au^ete.

@O( aber baf? geh�rte ^orf/bnb bie gebrauchte ^acra* menta/lurfeligfeit frefftig fein/muf? ber 0laubburchmit*nbsp;^irefung be^�eiltgen bar^ufomen/ben ber �gt;�rrnbsp;St^rif� uf?/ f lar erforber^'ba a fpricht/ � er ba gleubet / onbnbsp;getaufft

-ocr page 652-

getaufft h)irO/amp;er wirO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aber nicbtM(e�bt/ber wfrD

verdampt wcrp�^tcm/^eUbc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mctucm gebe (btui^�,

^�i^nnber Q5oeu^ alfo wit tni^Janbrin/tvivcfeti Ottb heifttg feirt/pn�) v�^ fcinc^oh^at withtictt wii/Jo wirnbsp;Dtefdbc tw �^ort vnb Sacramenten vnf? angeboren pnbtiU*nbsp;^etragen/tttcbt mutwillig von ons? fteffen vn^ oera^teivfottnbsp;^ern mit Qilauben fueben/^begern/annemen/onbon^ n�^nbsp;macbem

2(2fo auch gibt eron^ im 2(benbma( berbalben feinen �eib elfen/fein �tttt ^utrinefen/ba^ef^mit feftem Qilaubennbsp;von vn^ fol gebalten vnb angenomen weeb^/f�r ein gemiffe^�nbsp;quot;Pfanb/vnb nerficbcrnng/ba^^alle bie ��ter/bieburebfb^nbsp;cbe^geib^anffbpffernng �nbbeeJ^lut^ vergie/fungerwor*nbsp;ben fein/ niebt allein anbern/ fonbern auebvn^ gewi�lii^nbsp;volfbmli�b gefebeneft werben/ber tnirnna fog.ewt�./aW*nbsp;genb ein ^oeiliger/^utr^ften/jofrewen/nn^n rb�men babai/nbsp;^�terfampt bem 2eib pnb Idiot lt;5bi�il^l/ b�|er ei^nbsp;fdn/bif bleiben follen/wiber alleof/ ba�^ rm^ biefelbe we^nbsp;innemen onterflebet*

��5enn mit betracbtimg�Pt� rfenbf^ pnbgebre* ebtn^/onb mit gknbiger annemnng ber angebotenen �uternbsp;tnb woltbat/ben �eib Spri�i empfabtM/3a benen ift M �nbsp;J9lt;^rrgbriflu^ mit feinem �eib gewt� tbetig onb frefftig/nbsp;vnb wirefet bnreb ftititn billigen ^eifl in Inen ^o|l/ frenb/nbsp;li(b ^of t/onb anbere �brifllicbe tugenben/^ie 0�tt ^ennbsp;get/i^faienbsp;nbsp;nbsp;^lcbe^ i� btc flete/ba Rt Wonen folt 3fb ftb^

ah/ ben ^lenben/tmb ber ^ubroeben� �ei0e^ ifi/pnb ber fieb f�rebtetf�rmeinem^ort.

' ��3e aber/r^lenb onbS�i�beniebfetfennett/Pttb fein er gniefung ober labung/rerSeelen fuebert/fonbern anbere�nbsp;Sleifeblicben vrfacben bhgebanrfen halben ba^ (Kilignbsp;mal gebraufbtu/bie empfaben wolba^/fofiefuebtn/ tiem*nbsp;li^/ben �eibonb^lut ^^ri�i/ Slber bieweil fie beffelbertnbsp;^eib^/ben fie (mpfa^(/iv(� beb�nefenMu niebt^ bebhrff�n/nbsp;Silbernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mit feinem �eib onb �ei|� in|�en

aneb niebt^ur fetigfeit freOtig fein/ober erguicfnftg wweten/ welcbe er oerbeilfet/ vnb gewif?licbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alfo auff

feinen befehl nnb labnng ^u im f omen/ ba�? fie ju m�befelig* feit bttb febwere Saft ber S�nben f�len/bef lagen/vnb gewif?nbsp;lieb aleuben/onb boff oertrawen 4n biefem^lfrrn haben/bo^

-ocr page 653-

fettigen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;027

2ci6^ v��) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etvige crquicf���nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnO

bef omen WcvOcn� ��

2llTomacbnu(amp;t vnfer ��anb ober *�?n�(aub/bett 2eib C^rilii freffiti� ober vnfrcfftig/fonbern fein eigen vnwanbei.�nbsp;baf/vnwiber�ff(K^�j '23ortvnb3nfag/mie tve�eberer bief:nbsp;orberinnggef�ilftei/onbfieb ber/proc^enonb verp^i^tbat/nbsp;ba^ er beibe wit feinem ^ortPttbt�aerawenfen/woUc tbe^nbsp;ftgfcin/vnbjurfeiigfeft wirefeninbenert/bie/renot erfen*nbsp;nen/amp;�(ff bep /m begern bnb fneben/on biefefbe wit bem Q5(annbsp;ben annemen/onb /nen a(fo beiffen tvbUen (affen-^

^�(^nn benn ber �(aube fiebteget vil ^euretauffsQ��ort bnb herbeijTung / vnb auff bag? bar�ber gegebene betifamnbsp;�Pfanb be^ amp;ib^gb^ifli/we((b� ^ufagung onb gegebenes?nbsp;$)fanb/ber.^(frrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�^�er wil verneinen ober

�wiberruffen/ ^irb ber 30^3^5^ alfo mit feinen eigenen Worgt; ten vnb 'X^nterpfanb gebunben vnb gefangen/ba^ er nichtnbsp;f�r vber fan/ er mu^ ben �(auben gewebren/ be^/ba^ er imnbsp;frepwidig verfproeben bat/ a fielt ftcb gleich fo ^ornig/al� ernbsp;wMe/fofollboch ber�laub/iwermit bem 25?ortvnb 23er^nbsp;beiffungen/ auff ben 3'�rn bringen vnb eintreiben/ gleichnbsp;wie bte beibe 3��tnger ^u ^maus? ben y)?^rrn bep ben Kleibernnbsp;vnb Firmen faffeten/^erreten vnb ^ogen fa ft( fn n�nbsp;tigeten miy nen in bie ^erbevg ^n geben/ob er ftcb gleich ftel*nbsp;let/al^ tvoltvnbf�nb er nicht bevin ober vmb fte fein vnbnbsp;bleiben�

2(2f0 tvil er auch/ vnb b^t^ gerne/ ba^ man in mit feinen eigen Worten faffe/ vnb gefangen neme/^ie ba^ ^eibnifchenbsp;* grewlin tn faffet vnb befcbloffe/ ba er fic dttc .^�nbin genetPnbsp;^net bat/vnb fte begeretba^ fHecbt/welches? onwiberfprecb*nbsp;(ich ben ^)unben im ^au^ gebbret/ba^ man jn bie ^rofam*nbsp;(evnter bem Wtb verg�nnen mu^/bie fonft mit S�ffen ^er.*nbsp;tretten werben / vnb ohne iemanb� nuigt; vmbf omeu/babiirchnbsp;ber^^rrgb�^iflus?mit feinen eigen Worten gefangen wirb�nbsp;^23ie er ftcb benn bffentlicb gefangen gibt/ ba er aufffchreiet/nbsp;C 2Beib/ bein �laube ift gro^/ bir gefchebe wie bu wi(t/ als?nbsp;wolt er fagett/3ch bin beinern ftarefen �tauben ^ufchwachnbsp;worben/Sth gib mich bir gefangen/be� ich blt;^b mich mit meinbsp;neneigen reben gebunben vn webrlo^ gemacht/ Sch mus?birnbsp;geben vnwiberfaren laffen/nicht allein biefes?/ bas?be(n ?ochnbsp;ter von bes? ^eufel^ plag to^ werbe/fonbern auch alles? an*nbsp;bers?/was? bu nur von �eiftKcher vnb leiblicher ^)�lffvn ��*nbsp;tern von mir begerefi*

�g W

-ocr page 654-

lt;S28 . ^efctttnt� �

2(�fo rau� awc^ 3^uob mit bem ^on �otte^/ ^�tcb t^eti, Q5iau�ett/ cv m in� feinen '�er�eiflunaen fal�ee / bran^nbsp;vnO ,5ivan^/f� lange/bi� er in von newem jegnen mnfle*

��Slrumb faget aneb�fi^eiftn^/l^on nn an (eioet Oa^ 5^eifigt;^otre^ aeivaU/vnOOtegetvaU tamp;nn/Viereiffene�?3�nbsp;ficb/ ��a^ i^/�tefe werfen f e^ S^^eteb^ Q5oue�i vnf aller fe�nbsp;�er �ater tbeilbaiftig/f ie fteb mtt f em �lauben auffs^ ^orcnbsp;vnf ^nfagung verladen/ fanon ntebt abweieben/�Of er fieb et*nbsp;�igel�oH'e oferp�ife fe^ ^wetffel^ fanon (affen abtretben/nbsp;fonf em fmet: anbalten/�ott feine 23erbeiffhng f�rbalten/innbsp;feiner vnwanf eibaren �^arbeit/ ��te vnf allmecfgt;n9feit er*nbsp;innern'Diefe erzwingen a(fo g(et(bfam/f ie b�iffe von �ott/nbsp;vnfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ringen vnf hmpffen mit �ott/vnf gleiebfam no*

tigen ^nr er^brnng vnf freffitigen Wirtf nng/ tff �ott f er an* aenemeffe f �enff/ �enn faraud / naeb erlangter b�iff/nbsp;S�arbeit/ ��te/ 2ieb/?^armberbigfeit/ �egenwertigtett/nbsp;�ilmeebtigteit tt(gt; fUm vnf frefftiger gefp�ret/mehr gepr�nbsp;fet/ vnf f af nreb vnfer �laub/ .^offhnng/ �ieb ^n �ott/ ln|tnbsp;jnr �^aneffagnng/freifigfeit ^nr anrnffung/beffenfig^eitnbsp;fer �ef nlt/ ic lenger jenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ange^finf et vnf gefferefet wirf.

^^2lgegen aber/wo fein folebes? geengfrete^b^ngerieb^ vnf glenbigej^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tff/@onfern falt/f'icber/erfnllet mit an* �

fern tr�ffen/frenfen oferbef�mmernfffen/ Welches fa^ge* b�rte ^ort in ^inf fcblecbt/ fie angebotene �e�f�liebe ��*nbsp;ta niebt aebiet/ feine noft�rfftigf cil f erfelben f�let/vnf fer*nbsp;halben faf^ efle'Pfanf fe^�eibsgbrifftwol ^nmfcbein ehi*nbsp;pfebet/ aber niebt vnterfebeif et/niebt gro^ vn thewer acbtet/nbsp;fa wtlancbfer ffbriftn^ niebt wirden/vnf ^nnttnbsp;�eiffhfben troff/frenf/leben vnf �eligfeit fein/wfnbsp;gebet an folcben orten 3u/ eben wie e^ ^ngieng/ fa fer ^�rrnbsp;v�i�jffn^ anif^rfen wanfelt/vnf allentbalbenin�alileanbsp;vnf 3nfeagroffe f�nfer tjet/wo er von (emanf f nrcbgllt;^w^nbsp;bige^ �ebet/vmbb�lif vnf rettnng angeffiebl/anger�ret/nbsp;Vf er vmb feiner 3oenf aufflegung gebeten w�rfe.

Sl^er fa er in fan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fam/faervon

M'inf beit anffer^ogen/vnf fie �ent feiner gewonet waren/vii vmb f iefer f�nf febafft vnf wiffenfebafft willen/ fanci^ gerin*nbsp;gen ffanfeS/ vnf groffer Slrmut / gering gehalten / vnf ver*nbsp;acbt wnrf e/ wie fie fagten 55�attb.i3.20oher fomet f ief^ fofnbsp;ebe^�ei^beit vn '^hatfGff er nidamp;t einc^ ^tmermans @onfnbsp;^iffet niebt feine S�^ntter �lKariatQ�3oher fomet jm f enn folnbsp;(be�? allef^^ete ergerten ficb fdne �anf ^lent an tnt*

-ocr page 655-

^tn^e�i$(n STac^tmat lt;S2�gt;

^02(ra�ff oa^^rv^^nlm^nagct/mitl^icfch Worten/ �tn �Prophet gtltnicgeno went^ev/Pen� in feinem /^Jater*nbsp;(�n�gt;/Pnamp; nt feinem ^au�

fe�get $^atf |e�^ werter/ Q3nber t^t bafefbf� nie^t �iel Jeif^en/ vmb ires^'�ngMnben^ Willen� ��nh 5Har en^nbsp;�et e^ nocamp; mit fterefern Worten/ gapitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er otfo faget/

eben voitOiefem ort �n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^n 5�a^aret^ ergangen/ '�nh

er fnnbaWa niebt ^in einige ��^at t^n/ oamp;n wenig i^iccbeii ltget cv Oie J^enOeaufponP perlet fie/PiW er fetb^perwttnoer*nbsp;te fteb ire^ Q[?nglan6tn^;

���rnmb fol e^Pn^ ni(fgt;t wnnOer nemen/obgleich Oer ^(^rr ^^riftn^inOen S�nwirOigen in OerS^rilllieben Q5e*nbsp;� mein/Oa^ i(�/3�lt;ewiojen/Q3nbU�^fertigen Pit �ebeinebviften/nbsp;nicht frefftig ifl/PnO '^rofl/�renO/�^eben/pnO gan�e pernew^nbsp;.rung/wirefet mit feinem �eibPnO ^(ut/Oen folche falfcfecnbsp;geilten/ Ooch warhajftig empfahen/Stber Oenfeiben �cjahnbsp;nicht achten/onO inen mit irem ftchern/PnO vngieubigentnbsp;^erhen feibf� vnfrefftig machen/^eil er auch auif ^rOen f�^nbsp;nc Krafft nicht hat wMen erzeigen / mit 5oeilung ono an*nbsp;Oern ^nnOerthaten/an Oenen/Oie nichtc? Pon im hielten/fei*nbsp;nc h�iff nicht fnchten/oOer Oerfelben wol ^n entber�geOacht�nbsp;� aber auch folche ftchere freuele@cheinchriffen/Oertnbsp;�eib pno ^lut �h^iff i empfahen/iff I lar au^ Oen Worten Oe^nbsp;Stpoffel^Pauli/Oaer Pon OenfelbigenpnwirOigen �ffern aienbsp;fo reoet/ oa^ er fic ni(^t fch�lOig pnO ffraffwirOig achtet/ ponnbsp;wegen Oe^55?i�^brauch^/am ^rotpnO'^ein/fonOern ponnbsp;wegen Oe^55?i�?brauch^ am �cib PnO ^(ut ghi�iffi began*nbsp;gen/Oen pc wbl empfangen/aber nicht pnterfcheiOen/Oa^ iff/nbsp;nicht f�retwa�? Wlich^/thewre^/hochwiehtigef? achten/nbsp;� Pas? fte folten angenomen haben/ftir Oao? aller eOelffe pfanO/nbsp;Patinen in ftimeloOcr ^rOen hett f�nnen gegeben werOen/nbsp;jur perffcherung pnO fferefung ire^ Q5lauben^/0a^ (te gewi^*nbsp;(ich aller Oer ^olthaten PnO ��ter theilhaffitig w�rOen/ ftebnbsp;Perfelben tri^ffen PnO frewenf^nOten/ Oie Oer ^^rr �hi�iffncfnbsp;mit feinem leiblichen ^oO/PnO feinet ^lnt^ Pergieffhng/Oennbsp;armen per'bampfen 5^enfchen erlanget hat/^ieOenn obennbsp;weitlenfftigererfleret iff.

2(2ft^ iff bi^h^i* gtfaget/pon ^weierlep �euten/Oie Paff 2(* benOmalmit pngleichem nu^ gebrauchen, (^rfflich Pon Oennbsp;^chwachgleubigen/ betr�bten ff hriffen/ welche nicht Puternbsp;Pie �^nwirOige (ollen gejelet werben/Pon Oenen Paulus fonbsp;hartreOet.

-ocr page 656-

lt;5� ^efcntrtt 6 � rt�U'

5^m2(ttt)cr�zvonlgt;en '�nwirDtgenin �tr ff�rt0h(6e� Gemein/^clc^e�?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fein/ ro|(cfe/(itc^ere/vnbn^fer�

ttge/^ene^�erifcfee g^ri|�en/�)tetvei( 'PauW Oor reamp;et von Vc* nen/Vie Wre^ feine vnVanVerer tretven kiener preViaf vonnbsp;ifcr ^eiVnife^�n Sinfierni� vnv Sibg�eeerep n Ve^ 'nbsp;ctfentnt� vnVGlauben waren behrt worVen/vnV ^etnbsp;ten vnteranVern Slrticfein aueb fie reine Sere von Ver gegen*nbsp;ivert^^ett/ an^iamp;eiJnng vnV empfa^nng VefJ waren Seib^nbsp;vnV ^(nt^gamp;rifii im 2lbenVma(/ vom2(po|�e( angenomen/nbsp;vnVgeg{enber/2Vieer fpriebi/Sc^�abe e^von Vem ^Q^^Crnnbsp;empfangen/Va^ieb^wcb gegeben ^abe/2(ber ^gt;�t�brau(6lt;*nbsp;ten Veffelben groffen �eba^ef? (efleriic�z' mit vieler vnorV*nbsp;�nng/welche einanjeigung war einergroffenftcberheitvnVnbsp;gering a(btungViefe�?thewren �PfanVe^/Vaf^fie im 2(benV*nbsp;mai AU holen betten�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

=5; ^^er Viefe (tnV noch anVere/Sliheoi ��i Impn Sc prorfus in fideles, gar �ottlofe vnV Q�nglenbige/welche von Ver ganblt;;*^nbsp;$briflli(ben Sere vnV5ie(igionni(bf�^hlt;ilte�/vnV finV^pi*nbsp;tnrifche @ew/ Vie alle 5^eligion vnV Sere von Q5oft(�nbsp;�Uen vnV^refen/ bevinen felb^ heimlich oVer �ffentlichnbsp;veraebten/vnV f�r ein �efp�tt vnV Sabeln halten/Vamit Va^nbsp;arme Seicbtglenbige P�belnoirf gefebreeft vnV ge^emet wer* �nbsp;Ve/ Va�?e�? p� Vefto leichter Vnreh ^efe^ vnV Weltliche 3�Cegi*nbsp;ment la�?benVigen/vnV in einer 3�cht halternnbsp;nbsp;nbsp;�

C^er aber finV foicbe Eceboii vnV ^etterhanen/bep Ve* �en eine 5*Celigton fo viel gilt vnV wirrfet/ af� Vie an vere / Vicnbsp;bep Ven Papi^en/papiltifcbe Sere vnV Zeremonien befennennbsp;vnv gebrawxben/bev Ven Sntherifchen/Sn^erifcbe/bevVennbsp;^iVerteuffern/^iVertenfferifche/ bep Ven ^�rcrnt/ �^�rcfi*nbsp;fche/bev Ven igt;1�ofchowitern/$ftofcbowiterifche/^clcher Seil �nbsp;te ^n a�en^eiten viel gewefen fein/vnV noch fein�

solche Q)ottlofe Sente geh�ren vnter Vie Sch�ler vnfcr� 3e�t Zhfiffl gar nicht/feine Sere vnV �^�erhelffnn*nbsp;gen/gehen (le nichts an/feine Sacrament finV inen auchnbsp;eingefa�t/ Vieweil pe folche gnaVenreicbe �aben alle ver*nbsp;achten/vnV verfpotten/heimlicb over �ffentlich� �lt;trnmb fichnbsp;auch Vie Zh^iff en irenthalben nicht viel bef �mmern/oVer mitnbsp;einanVer Vifputiern vnV ^anefen follen/waf? viefelbenempfa*nbsp;hen/^enn Va man fte fennet vnV wei^/fol man peju teinemnbsp;�acrament ^ulaffen�

�� pe pch aber heimlich mit einmifchten vnV einVrun^ gen/^wm enfferlichen gebrauch Vef^^benVmal^/. fan .matt

-ocr page 657-

t

lt;?�) r��n fo wetti^von Inatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�f� ware� �eiS/tfnD

�)a^ ware^�wt vnfrr^? S^fw^amp;rt^it�fnicflrni/aC^ wenig mhgrwnf fan gefa�t wcvticn/t^�einiynuitn�nf^ianbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�tev fDicter ^imliflt;bpei^ vnO crancf/ t^eif�afftig

WcFtgt;e/Da^ von Oetn gefegneten ^rot iffet/etc. ^�icwcit vo n Den Q5ottlofen atUf? ver cinfe�nng g^rif�tnbsp;nbsp;nbsp;entgegen gef e^tc

|gt;et/wieOennauc^ D.Lutherus fei�ii Tom, 74m '^�eamp; vo� Ver ^tncfetmef^ (ang vnV^wetttenflttg V fputiert vnv pro*nbsp;btrt/�a^^e^ fe^r vnV vngewt� fev/ob Vie �2�inrfe(*nbsp;pfalRn Ven �eibvnv ^intg^rifti/tnire feiwUcbenST�eflcnbsp;^anvelt;n/vnv viel ftarefer Sirguwent feijet �n^ Ver einfe^nngnbsp;Ve^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff�riili/ vavnrd) mdebt gnngfam erwiefett

werven / Vaf? fte nifbf^ Venn vnV ^ein �aben vnv �ieflen.

. te'�T�V wfewol er e^ f�r vngewii^ fangen reflet/vnVniebe Categories fd){icffat fvi(/ waf^ Vanonnbsp;nbsp;nbsp;Vlt;^rten fep / f�jget er

Vennoef) ieiKang^Vr�cfrie�/ ^cil vngewif^ feiyob in Ver 20incferme|Fe/Ver�eibvnv S^intgbrifii fep/^vnv gewif^iie^nbsp;ein ia�tlt;r ��Kenfeben tanV feif/fpl man bep 2eib vnV geben ni^nbsp;ebt grenben/Va^ gbrifli geib pnv ^nt Va fep/Ven ba Q)raubnbsp;��iner facben gewi^ fein/ vnV aU�^ ^otte^ Wort einen ge*nbsp;m grnnV babe/Varan man nicht ^weiffern m�lfe noch for,nbsp;' ' 2(gfo f�nnen wir vier ftebeper fagen/von Viefen gar �ott*nbsp;� rofen OrtV ^erfpVttern �lUr !Xertgion / Va^ fie Ven geib vnVnbsp;^(nt gb^ifti imSTbenVmar ntebtempfa^n/^eirvoninennbsp;Vic orvnnng vnVeinfebnngvnfer^^i^rrn 3efngbri�igarnbsp;nicht geba(fenwirv.

gt; nbsp;nbsp;^�lt;^nn Viefe iXeger i|� geWi^/vhV in ewi^fdt war/vnV vn

wiVerfprecbitfb/'�a^ niept^ ein Sacrament fein/oVer eine^

� lt;Sacrament^art/Xraf|t vn cigenfebafft haben fan/fo onifer* 6a(b Ve�^ gebraneb^ if�/ over gefebiebet/Ver von Vem �^�Xrnnbsp;gbvif�o ferbf� geovVenet vnV eingefepet ift/^ie Viefe ^egeCnbsp;vben mit (^pempein weitrengttger if� erfieret worVen.

^3eweir aber Vief� �benvmal/erf�licb Ven S�ngern/ vnV iren �eb�lern vnV^nb^t�crn/ vnV nicht Ven vnuernfinff*nbsp;eigen ^bieren/oVer Ven SemVen vn geilerem gbvif�i ^n gut/nbsp;vnV ^um �aan^ebraue^ iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im

vom ^rot/*^nVgab^ feinen J�ngern vnvfpracb/�ffet/nent (icb / 3r meine/ vn V ewre J�ngern /etc. �otebe� tbut/ nem*nbsp;(icb ir meine/vnV ewere J�nger vn V �eb�rer,

^Jefc Q5ottrofe vnV ^pieurifebe aber/niepf Ve�f .^^SXm ffbrifli J�nger oVer ^cb�ler/oVerVerferben Jub^rer pnvznbsp;�5g 4 fonVer�

-ocr page 658-

632

foneem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ware/ aber bod; Jetmfrebt getttbeZ�et*

(c�aner/@pacter/2efterervnb'3t)erccbter/i0e^ore� fte eben fo werngjum �ebraueb biefe^2lbenbma(^/a(� vunern�nffOgc

3^em/*S}eUbery)lt;^rr�^riftu�fa�t�U(eitten3�n�ent/ bas^ (nemlicb/ ^roe von mtr gebroe�en vnb gefegnet) jgnbsp;mein 2etb fAr encb an^ �ren^ vnb tn ben ^ob gegeben/ wel*nbsp;ebe^ er wUgegfenbee gaben/btetveil e^ mit ben augen niegtnbsp;5U fegen tH*

�3e Q5ott(ofe lt;^pienrif(belt;^(gwetn aber/�fegt bafnr gatten/baf? ein ^griduf? ober@otte^^on/ema(�? getveft/nbsp;viei wentger/ba^ er tgt;gt;?enfd? tvorben/vie( wentger/ba^ ftnbsp;genwerttg feiy vnb mit ben 59^enfcgen etwa� ganbe(/vlt;e( we#nbsp;�iger/bae�er fein wares? Strifeg vnb ^(utimSibenbmal�ttnbsp;elfen vnb ^utrindengebe/wi|fen ober gleuben.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

3@t gewi^/bo^ (te ben ^crrn �grif�nm/ni(gt aOein auf? bem �benbmai von ficg weg ffolfen/^onbern aueg ouo bemnbsp;59imei/au^ bem �^gron ber ^btt(iegen5^aie|iet /au^ bemnbsp;ewigen @fgof? feinc� ewigen 2?aterf? vertreiben/ vnb garnbsp;auf?ttigen/ fo viel ftc t�ebanctcn / ��ngiauben vnb �e|�erutt#nbsp;gen verm�gen vnb antrtfft.

Ad quidr 3^tem/ ^�ieweil biefe�? Sibenbrnat f�memh�eg (itidfM t|l5umgebecgtni^/ vnb^ur verf�nbigung bes? ^obf?5gri|�i/nbsp;wie erfetbf? fpricgt / @o(eg^ tgnt meinem ^beegtni^znbsp;6nb �^auUtf? fagtz^o offt ft von.biefem ^rot e|fet/vnb vonnbsp;biefem ^'cleg tvinclct/ feit fr bes? ^(^ttn tob verf�nbigen/bi^nbsp;ba^er fomet.

^3^f'?^bft(ofeaber/vnb^pieurifcbe@ew niegt allein lt; be^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tob Weber gebenden noegverf�nbigen/aifo/

igt;a^ftc benfeiben inen ^u gut/vnb ^ur Vergebung irer 0�n# � ben gefegegen fein/gienbeten/^onbern aueg benfeiben vergt;nbsp;leugnen/gar niegtgieuben/ba^ie ein ggriftus? fomen obernbsp;gewefen/ ober geftorben fep/ '39iel weniger gieuben (�e/fuf?/icnbsp;vmb belfeiben ^obef? willen / folten Vergebung irer ^�n#nbsp;ben gaben/ vnb^ur ver�egerung von berfelben bni �ftb vnbnbsp;53luf bei^.^i^rrn empfagen m�egten im geiligen Sibenbmabnbsp;Jigt flar vnbgcwt�/ ba^ folege Q5oftlofe/ gann vnb garnbsp;von bem georbenten braueb be^ �acramentf? abtretteu/QB�nbsp;balfelbe von bem ^gt;^rrn ff gri�o ift eingefegt/ vnb herwegennbsp;fein @aerament beff �eibf?vnb^lut�? ffgri�i gaben/frafftnbsp;ber obengefe^ten S^egel/biemit feinem grunb fan vmbgeftof#nbsp;fen werben-

-ocr page 659-

ers

tgt;er ^ciU^e Stpof�ct'P^w�^ fc(6|�dttcv'�ter* fd^co^wil�cbcrt �gt;e�vmrir�gt;t9C� tnOcr Q5fmcnicvn^trv^mnbsp;gVrifii/tgt;ie Ourrf) fofc^c^ vnwirctg CffcMncn fclb^nbsp;ri^t elfeii/viW am waren 2ei6/ t)nb waren ^(wt vnfetfif j�rr*nbsp;ren 3efn $^rt|�i feb�lbtg Werben/^^nO^Wiffeben Ocn Q^etdo-*nbsp;fen ^^c(thiWern/Oie verDammet werDen/�a er fpriebf/ lt;Br|lnbsp;(Kb von bem vnwirbiaen ^�ieflTnng be^ iJeib^ �^amp;ri|gt;i/ �gt;n�nbsp;/nen felb^ Vie Straff eflTen/^Benn wir vnfi^ feib^ ridbreren/nbsp;(^a^ift/mii ernf�er S^bew vn�? betreten von Vernnbsp;brauch Viefe^th^wren �ehahr^'^�rn wir im Sacrament em^nbsp;pfangen ) @vw�rVenwir nicht vvm gerichtet/nbsp;Va^ iji/vmb fvkhe^S5�t�branch^ wiOen Ve^?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SlbenV*

mai^/rticht fv h^^vt geftraffet

�^^nn wtr aber gerichtet werben/werben wir vom 5)errn

� ge^�chtiget/ Dai? ift/ ^Diefeietbiiche /IrafTen fmV n�rl?eter* liehe Z�chtigung/ vn V verwarnunge zur ^uf?/ 2(ilt;ba^ wirnbsp;�licht mit biffer ^eit verbammet werben ^tlfvheU'pau�n^nbsp;gegen einander bie ^nwirbigen/tn bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q5cm�ein/

bieber'�Mpoftel Sere von Sh^�if�o angenvmen haben/gieubeit vnb bekennen/Q^nbbagegen bie �vttivfe vnb Qt^ngleubige/nbsp;� *nbsp;nbsp;nbsp;bie noch Joeibenfein/bie er ^elt nennet.

ifn rohen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnwirbigen Cffern bc^ Seih^

ff hrifti/ erfennet er ^u/ ba^ Q5ericht/ba^ ilt/euiferliche/leib* liehe/ zeitliche f�raffen/welche boch ben bu�fertigen nur 23e*nbsp;terliche Z�chtigung be^ fein/Jur ernfien beferungnbsp;bermanenbe.

��'f n QZottlofen aber vnb jxinbern biefer Q5?e(t/fvricht er

^3e werben auch nicht fch���ig am Sletfch vnb blut gheif^l adeirt/wenn fie ba� Slbenbmal brauchen/fonbern amnbsp;ganzen ff hriflo vnb am 0on �otte�/ ben fie gantz vnb gar/nbsp;mit adern feinem Slmpf/'^^ftfen/Setben/ 5�^eben/ ^erheipnbsp;fungen/ @tiiftungfn/0aframenten/vnb aden ^oUhaten/nbsp;heimlich ober hlfentlich verleugnen/verwerffen/leflern/vnbnbsp;gewi�lich vnter bie geh�ren/ von welchen gefchrieben ftehetznbsp;Vernicht an ben @ongleubet/ber wirb ba� Sehen nicht fe*nbsp;hen/fonbern ber Zorn amp;0tte^ bieibet vber ftn-

3�^em/ ^er nicht gleubet/ ber ift fchon gerichtet (ba�^z verworffen vnb verbamvt.) ^^enn er gleubet nicht an ben ��irnbsp;men be� eingebornen @on� �otte�/Sohan?�

^�em

-ocr page 660-

65*

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QBer gUu6t vntgt; geteufit wir�gt;/�)er wir�

aber.me�t gUubet/ber wirb verbampf/5gt;MrwU-* 233^r bcu @ott nie�r e^ret/ber e^rct auch bett ^atcr tticvt (�bttbamp;ata(fofeittett�otf)3o^att-5.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *

3'iem/'^arhcb/war(icb fagie� cueb/werbet /r niebt ba^ gleifebbe^ 52^citf(beit�ott^/vttb trittefert fein ^l�t/nbsp;ba^ ift/WKere^felb^^ituormif biefett werten gerebt b^t/nbsp;werbet ir nicbinbsp;nbsp;nbsp;i�i(b gleuben^fe blt;^bt jr fein �eben in eueb^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

3eblt;^�.6.

�?�or. vit.^er ben ^)errn Jefntn S^rtf�um ntebt (ieb b^'f/ ber fei^ Anathema Maran Atha.

3lt;em/�a(at. x, nbsp;nbsp;/emanb ein anber Oangeiinm w�r^

rgt;e prebigen/ anber^/benn wir eneb geprebiget buben/ber fev terflnebt etc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

���lter foicbe Perbampte/verwerffene ^enfeif? genofFett pnb ^ellbrenbe/g^eren porgebaebte �ottiofe potter allernbsp;^^eligien pnb ber �aeramenten/pnb nicbi PPfer bie l?nwir*nbsp;bigen/in ber Sbi�Weben Q5entein/Pen weichen'Panini re*nbsp;bet.

quot;CSi^^aberetiiebe biewort be^^)(frrn gb^ifti/^�a^ ifl mein t^cib/babitt Rieben Pnb beuten/al^ wenn biefelben ein � � *nbsp;mai Pber ba^ �^retpnb QVein gefpreeben werben/gefebebenbsp;fo baib eine foicbe pnwanbelbare bebarlicbe pereinigun^ Pn�gt;nbsp;anbinbung be^ �eib^ S^rifti an ober in / ober pnter bas? �nbsp;^rot/ba^naebntai^/werba^gefegnete ^rot neme/er fo)nbsp;�X^iebe ober 5gt;cenfcb/X?ngieubi9 ober Q5{eubig/�ettio^ obernbsp;^o?tffircbtig/3�b/^�r�/eber gbrtf�/ berfelbe empfabe pnbnbsp;elfe ^ngleicb ob^e pnterfebieb/ ben waren gegenwertigen i?eibnbsp;gbrifti/aber im felb^ ^ur perbamnis?.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

^Cicbes^beii feinen ^runb/Pnb if�febr gefebriieb gere* bet. �Denn wir ben ^^rrn �briftum Q5otte^ �on alfo foilennbsp;erfennen pnb ebren/ ba^er eine pern�nOtiae Perfon/3a pn*nbsp;enbiieber ^eis^be� fep/bie ba aller b^enfeben bergen pnbnbsp;gebanefen pnb felanben/wiffe pnb pcritebe/alietn fparernbsp;^)er^cn erfttnbiger/bem gar nichts fetn Perborgen fein/S�rs?nbsp;erfte-

9X^m anbern/ ba^ biefe -Perfon / weicber ^ei^beif Pnb X^eri�anb pnenblicb ift/grepwillig be*nbel/pnb w^Ue nur mitnbsp;55�enfcben banbein^ur^eligfeit/ pnb ewiaen �eben/nifbtnbsp;mit Pnuern�nfftiaem X?iebe/pnb w�lle nur mit bnt 55?en*nbsp;f(^cn banbeien / bie ba fmb i�liebmaffen feiner Xireben/nbsp;pnb

-ocr page 661-

vorn ^a�i^ert

lit ber '�^etfamfung beren/fo buve�^ ^ore 6eruffett/bem* fdbcn fetgen/ �aoe�beangenomen ^a6en/bemfe(ben glaubennbsp;gcbeu/vnb ob (te gteieb^um tJei( ein^ettfaug iu ftcber^eit/onnbsp;t�i eut roamp;lo^ 2eben geraten fetu/beutiod) Oen ^ern� �rpnbsp;ftum fami^ fe�tem ^ort vnb ganzem Minifieno/oub aUennbsp;ctnert^^oU^afeu vub Q5fuern/ ni^t ver�eugucn/e^erte*nbsp;(tc^ ober ^eimltcb verfpotten/ (ef�ern ober verfotgen/vnv abernbsp;gteteb�voUn foteber fteber^ett/vn r4(ofem �ebe�/bߣ? 2i6en�nbsp;�ia( vntvirb�g gebraucben�

^�3efert vnwirbtgen i6ri|�ett/�vt(*bergnebtge5c)lt;ffX3� itfebt� befto weniger fein �ort war machen/ ba^ bi� gebromnbsp;ebene vnbgefegnete ^rot feirtSeibfco/vnbvbergibetfolcbennbsp;23nfvirbigctt/ al^ ^iiebmaffen feiner Xireben/ bennod) witnbsp;bcm ^rot feinen 2eib effen/ vnb wit bew^ein fein feintnbsp;trinrfen/anef) biefer vrfaei; blt;^{ben/ob Re iw effen vnb trinnbsp;rfen woiten infiebffbingen//re��nbevnb�^affer/in benennbsp;fie bie^her ohne ernffe^ehrnng gefteeft (inb/woiten erfen*nbsp;nert/berewen/vnban�?btn Worten/S�r eneb gegeben/g�rnbsp;encb vergoffen/^nr Vergebung ber ��nben/wit emffew obernbsp;and) nur wit fcbwacbew ^(aubenz bie Vergebung irer igftn*nbsp;ben annewen/vnb ficbtraffen/vnb einen f�rfa^ faffen/ffebsnbsp;fort^irt^n beffern/ von ben vorigen �affem abjuftfbt'n/ vnnnbsp;tin newe^ geben an^ufa^en. ^ie benn o^ne ^weiffei biߒwei*nbsp;lt;en g efcbie^et/ba^ foicbe robenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en/bte feinen f�rf�b von

Oer beffernng be^ geben^ nut^uw �ibenbwai gebraebt babf/ Oennocbiwbraucbbe^Sibenbinai^ erinnert/vnb bnrev bennbsp;heiligen Q5eiff ger�ret werben/ba^ fie newc|bewegnng bernbsp;�X^ew vnb �iauben�^/ vnb (uff ^uw �e^orfaw beginnen ^nnbsp;f�fen.

aber bie ^er^en gar^n fe�rerfait/vnb von^oiiuff biefer geben^/ober anbern vrfac�en aifo erftief et finb/ba^ fienbsp;(tc^ bie wort ��rif�i/vnb benj^ei(igenQ5eiff/ber bie5)cr^ennbsp;gern vernewernwoit/nicht r�ren vnb bewegen (affen/ vnbnbsp;verharren aifo in ��nbenwiber (Bewiffen/�ie werben ge*nbsp;wi^iici) fcb�ibig awgeib vnb feintghriffi/tt)f^(be^/nen watnbsp;hafftigift witgeteiiet worben/vn egen inen aifo bas �n icht/nbsp;bteweii berfeibe geib vnb feint ^hrifti/burch ben heiiigcnnbsp;�eiff/vttb feine Krafft in foichen fatten fiebern gerben nichtnbsp;wii frefftig fein^aruwb fie aifo fortfarenbe/erff iich wit gnenbsp;biger J�chtigung ber ieibiiehen 'Plagen von �ottZat� wiibcnbsp;vngehorfaweKinber/ heiwgefucht/vnbber fen^^vnbfeeftMnbsp;rung erinnert werbewnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

-ocr page 662-

aber �)(efe(be ^cieticbe flrafFe� nieb^ �efffett/tmb feine beffernng erfoiaen wti/nnb bie @�nbe wiber �ewiffen/nnenbsp;trd^t9ti(bae()e�|fee/t)nD bure�be� ^fffeA� J�Hsbranebnbsp;fetiigen 2(be�bmai�f/ lgt;ie @(b�l�gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tvtr�gt;. ^a bleibet

e�?traun tticbtbev ber (etbUcblt;tt Straffvnb3�ebrta�ng/fcn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

bent es? erfoiget bie enbfiebe verbammung/bie ber �ottiofen ^elt ge^bret/bie fr bureb �Ottes? @on/gar niebt wii a�r befnbsp;fer�ng bnbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rbaten vnb beiffen (aflTen.

2(2fo f�llen Wir niebt gebenefen ober glenben/bas? ber ^rrr ffifinf? fteb wi^ ben werten ber einfe^ung an bas? �ret ge*nbsp;bunben bab/vmbs?'^ret^ wi�en/alfo bnwanbe(bar/bas?.femnbsp;�Mb eben m�fle a�e wegen ba fein bnb bleiben/ fo lange basfnbsp;^rot weret/ e^ effe ober eerdere baffelbe einnbsp;�i^enfeb/ rin 2}n^eubtger/ ^etts^feftarr/ ^�ref vnb 3nbe/nbsp;ober ein ff b^ili/ Celebes? non ber freiwilligen wircf nng bie^nbsp;ferSlllmecbiigrn onbbbcbftweifen/onb reinen 'Perfon/ bemnbsp;59(^�Xrn ff bri�o 5efn �ottes? 6on/ n gebenefen oberen fo*nbsp;gcn/onre�btbnbgefebrlicbil�*

@Onbern wir fouen wiffen bnb glenben/bas? ^a* eramentticbe Vereinigung bes?^eib^ ffbriltiniitbem^rot/nbsp;vnb be^ tbewren ^tutf?/mtt bem ftebtbarn Q^ein im Slbcnb*nbsp;mal/angvnan�?fpreebli(brr��tevn�nabe/burfbbas?fre|f* _� * �nbsp;tige vnbware ^ort/vnfers? trewenA^rlbfer^JrAt ffbril^i/nbsp;freiwillig georbenet vnb ge/iiffitet fei/vmb ber j�^^grrn wil*nbsp;ien/vnb omb irer gef^lgigen Jub^rer willen/wie oben bewie* 'nbsp;fen if�/vnter weiten J�ngern/ ob �td�) ba^nmal ^ebwaeb*nbsp;glenbige gewefen fein/bie auch au^ bl�bigfeit fre^^idfr^r^/nbsp;bntfelben '^rol�/fo pe ans? bes?^(f^rrn leiten berr�eben pre*nbsp;bigten/onbans?oberrei(bnng feines? l?eibs?vnb^infs?befo*nbsp;men betten/benfelbenSlbenbfa/� alle verloren bnben/ba^ ftc �nbsp;$�m theil von irem ^i^rrn floben/^nm theil in verleugneten/nbsp;^nmtbeil feine Qlufferflebnngniebtglenben wolten/efe. ^0nbsp;haben fte bennoeb ba^ nmal ben Worten �prtfd fo Viel gegleu*nbsp;bet/ ba� fte mit bem ftebtbaren ^rot vnb ^ein/ ben warennbsp;�eib vnb ^Int ire^5)^rrn emppenaen/ ob fie es?gtei(bnbsp;ver/teben vnb ergr�nben fbnbteu/^ie folebes? m�glteb were/nbsp;vnbgefcbebettfonbte.

Q9^b 00 gleicb in bemfelben b^Mffen ber Slpo/teln auch Ju bas? ber��errbeter war/ber ohne ^Weiffelfebr vnwirbigvonnbsp;be^ ^^rrn ^rot gegeifen/ vnb von feinem Xeleb getrnnefennbsp;bat/00Wirten wir bennoebbiealten 0eribenten m(f)t ^unbsp;hrgffen/bie ba fagen/bas? Jubas? eben fo wol/al^ petru^/vn

-ocr page 663-

' tem ftVrtt lt;Sen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;657

�if�gt;erlt;/ t)c� 2cib WW ^lut empfange� �abe/ Wieweit bernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj^riftu� feinen linger�/bis SWenbmal gibt/

tgt;nb fie au^bemXe((b�Uc trineten b^ijfet camp;ne vnterfebieb/ ben er nennet ba^ ^iut beinerne� quot;^effament� / pnb biefer

ivdet/vnb in berfclbcn ^amp;re vnb ^efeifebafft gebnlbet vnb ge litten worben tf� btc vierbpalb^ftv bber/ bie^auff blefe le^te leinbsp;ben^ ^eit/ ba er fiep felb^ trepwiUig vv� ben Slpof�t�n abgefo�nbsp;bcrt/vii 5u ben geiwbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�tftplagen/ vnb feine� ^errti

verrpaten pat/ von bem aitcp^prif�^ a��j bem

get/ �^r mein ^rot ifTet/bev tritt miep mit S�ffen�

^�'Srnmb ift e� wo( gleuMicp/ bas bet g�tige/ geb�lbigez gnebtge 5o^rrgpriftnS/biefem feinem Slpoftel^t^^^nbsp;Penbmai niept a�ein '35rot vnb �33ein/fonbern fo tvol/al^ an*nbsp;bern 2lpvf�eln/a�fp feinen svaren�eibvnb^(nt freptvilUgnbsp;vTibwiffentiiep 511 effen gegeben b^be/ob er in tvoi als feine�nbsp;geinb vnb l?crrpeter ^��or getant/vnb offt gemelbet/vnb be�^nbsp;nofpbep fiep gebnlbet pat/gleiep ben anbernSlpoffeln/jumnbsp;^Prcbiganwt anSgefcpicft/mit ber maept^eiiffelaus^utrei#nbsp;ben/ vnb Mrancten ubeilen/ beg�bet/ mit bem ^mpt be� ge*nbsp;meinen dentel� vnb 5\enterep geepret pat/anep fo viel feiner

berwerrf pat laffen anfepmven/inaucPbafi^lepte �lterlomb , mit fiep aneJ gner �cp�ffel effen/ vnb an� einem ^elcp ba^nbsp;Salete trineten (affen/im gleiep ben anbernSlpbftf In (�ie et�nbsp;liepe �eribenten baf�r palten) auep ttiitgtoffer�)emutbienbsp;gaffe gewaffepen/vnb alle ?eiepenber �nabb�bfrettnblig�nbsp;feit an im bewiefen bat/ 2lu�^genomt biefe� allein/ba^ er fei�nbsp;��fe^ fiirpaben ber PetvtQigten ��errpeterep/ jm �ffent�iep obnbsp;Sifep f�rpelt/ niept ber meinung/ in vor ben anber� j�nger�nbsp;jn verunglimpffen vnb J� befepemen/nnb fiep alfo an (m i� re�nbsp;fpen/� le e^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gewif^licp berffanben pat/vnb voller �eu.

fe(/^)a�^/bnb Pitterf eit gegen feinem ^errn worben iff/@on� ber� i� non bem b�fen fepebljepe� fftrnemen/ ob tvelepem ernbsp;ba^ Jeitltep nnb ewig geben/�eiP bub @ee( verlieren W�rbe/^nbsp;abjuwenberr/vnb Mir 5?�^ ju bringen�

^^il nil ber i)�rr Spriff u^/b(efew feinem bef anbienDet rpcter/fobiel giite^fo lange Jett bewiefenpat/�lenbenwltnbsp;bitltep/baeJ eben berfelbige gar g�iigebnbfreunbltcpe^�rtnbsp;3efu�^/ber niept (�ff paf/a� be�? ��nbers^berberben/fonbertinbsp;feine bef ernna auff allertep wea futpet/auep bem3uba feinem



-ocr page 664-

613 ^efetttnte IB�ert' vn�) ^efe^ttctcn ^rof/fo wc( a(^ 'Pcfrc vnsx3o6rtnntzv�tgt; dnnbsp;�ern gcgcnwmtgjucjrni gc^cSm fabc/cbcnmtrfae^amp;aUnbsp;bcn/Cgt;amit cr /rt mit Oitfcr alUt milU^in �ab vn ftbemfnbsp;tJuft� tj^cmern Tfanbe^ vtiD @cba|�^ feint� vnfcb�ibigtrtnbsp;v��)frtffttach�eib^/wdfbt^^vafft3uba^a�^fovif(5^�ira *nbsp;Mn fdb�^efef^cn/ vnb erfarcti�et/vbaw^�c/acm�mK/vn^nbsp;beweget/von folf�er gefallen �ntrew/ vnV fargenemenernbsp;^erramp;eterev aboulie Jen/ vnb bev biefer ejvhebe� �efelfebaffifnbsp;ber Sipvftefn bleiben/ vnb feinei^ rrn Selben^/ ^ttr* lt;nbsp;ben^ / '^�fferHeJung'/ ^Jimelfart / vnb aller feiner fiere vnbnbsp;^Vunbertjaten ein beflenbiger Jeug/ vnb ^erf�nbi^ernbsp;fein/gleicj ben anbern2(pojleln/fo wvlt er/mbtefen feinertnbsp;b^fen f�rfai^ gem^UeJ vergeben vnb verhei Jen/^ie er naeb*nbsp;maie?�Petro femfeJenthebeJ verleugnen/Bj�rne feinen Jal*nbsp;^arrigen '�ngla�beu/vcr^iejen vnb vergeben Jat

. ^21^ aber foRJer empfangener fieib im ^errJeter JnbO*^ �iejt f refftig gewefen ift / ^u feiner ^eferung/ ift befi falte�nbsp;vnbbo�?jaflr�igen fterto� verHotfungfcJulb/welcJe^erf�l*nbsp;Ult. war mit �eij/ mit �leib wiber bie anbern 3�ngern / mitnbsp;fta^ wiber ben 55?ei|ler felbf?/ ber /n geHraffet Jet tn^ 0vm(vnbsp;m^^au^ / ba er vmb ber verfej�tten fbflliejen �alben/vnbnbsp;�e^^gj^irtberten^�iebflalffwillenrnnrrete�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. � .

��er aber i|l vicUeiebt ouej mit Jrgeib

JtKbeJen fejanb vnb^euje�?ganj ver jartet vnb befefien ge* wefen/naej bem er feine �eltlicje praejt/wie er gejoffet Jat*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* �

te/fonbern eitel verf�nbigung cineiS fd^weren leiben^/vnb fejenbtiejen verfltteJten^ob^amSreuj/bevbiefem^effianbsp;befanbe.

'z, ,��2(^u Jat ber @at Jan auej ge Jolffen/ ber in in gefare� wor/ngej bem er mit bem eingetauejteu biflTen/al^ ber f�nfiinbsp;tige S�err Jeter ben J�ngern war offenbaret/ vnb fejiei onge*nbsp;fcjen worbeiv.ber Jat voilent bi^ bo�jafftig ^oer^alfover*nbsp;bittert vnb verblenbet/ bae? vmb folejer verjartung bet? vn*nbsp;rtinen vnb befelfenen ^erl^en^ willen biefer empfangenernbsp;fieib^nb23l�t �Jri|li/mit feinem �eifl in bem Jnbaniejtnbsp;Jat wollen ^ur be|fer�ng frefftigvnb^etig ftin*/wie biefernbsp;aueJ fonH niejt wolt frelftigticj �BunbertJat wird'en/nbsp;ba ber ��nglaub im ^ierJen/vnbnbsp;nbsp;nbsp;ixrnc^tun^ feiner ��te/

^olt Jaten/vnb Xrafft/Jette bc^ ben feuten vberjanb geno* niett/wte oben gefaget ift.

S�To baben wir bi^Jer vnterfejiebliej gefagt von breier* (eii^mpfajern vnb 5?ieffern be^ �benbmale^ gjrifli/ bere�

-ocr page 665-

vont

ef lie�e ^(amp;tva�amp;3(eu6t� Dtth flcinm�tigfeiit/wele�ctoc� ge# wisUe� ttif�t allem �e� waren �eib vitb �lut Si�fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�

5gt;)?tlnoii(�entttefFuT�g/fonbertt aue� ferne 2Bolthae etm^fan# gen/vnge�(�bert/ obglete�jr �laub awff bie �Ser�eiffung/nbsp;fe�rfe�wae� vnbgermgifi/ 5�e�n tgt;er59(^r g�rtfluf? Oen#nbsp;noe� aue� in folc�en bnre� fein ^�ri vnb �aeramenta wir#nbsp;lt;f en/�n fie onre� fe�enef nng be^ �eihgen Q5ei|l�f awffrte�ten/nbsp;fteref en/�nb fc lenger /e me�t erlenc�ien wit

^�3eanbernaber/Wele�e non'Paulo ��nwirbige genant werben/fmo �Uebiwaffen ber Xire�en/bie bure� bie^auffnbsp;be�n.^^rrn��ri|ioeinge(eibetfinb/nnbbie �ere bef?(^uan#nbsp;gehi/ 5iitn t�etl gelernet �aben/ nnb f�r war �alien/ nnb nn#nbsp;ter anbern �rtiaeln aue� non bem ??a(�iwal be^ ^^rrn al#nbsp;fo nnterrie�iet worben fein / ba^ �e wiffen / nnb f�r war �al#nbsp;ten/bas? im 2lbenbmal/ntc�t allein ^rot nnb ^ein/fonbern

^�3gt;fe empfangen wol aue� mit ^^rot nnb Q�gt;e(n/ be� getb nnb '^lut ^�ri|ii/ werben aber beffelben @e�a�ef? nie�tnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;gebelfert/ jiur nernewerung nnb �eben/ auf^ nrfae�en oben er#

^flet/bt� fie bermal^eine^ nae� ^6ttlie�erQ3eterli(�er ^�e�# tigung nnb ^eimfue�ung/mit ^eitlie�en plagen/jur able#nbsp;gung ber fie�er�eit/ nnb ro�lofen ^eben^/ jur erhntnt� nnbnbsp;berewungirer @�nbfn/jum erfe�reefen f�r Q5otte^ jorn/nbsp;nnb fure�t ewiger ��erbamni^/gebrae�t werben/nnb aie? bei�nbsp;ben '^rol� non nergebung ber ^�nben / aue? bem ^ort nnbnbsp;^er�eiifungen mit begierb nnb lu|t annemen/nn fole�en iren

fie aber weber bure� bie ^�eterlie�e J�c�tigung/noe� bure� biefegar gnebige milbigfeit bee? ff�ri^i/bernbsp;inen'23nf^irbigenaudb feinen eigenen reinen �eilfamen �ei�nbsp;ju elfen/ nnb fein t�ewre^ ^lut ju trinefen/frepwillig im 2(#nbsp;�enbmal gegenwertig gibet/ barank fie ire belferung �aben/nbsp;nnb nemen foltennnbfdnbten/fic� bewegennnbtreiben (af#nbsp;fen/ba^ fie (ic� non @�nben wiber fr �ewiffen beferten/fonnbsp;bern imer fort faren/nie�t allein bie @�nben ju �euffen/fonnbsp;bern aue� mit bem fe�enblic�en b��t�braueb/ bee? t�ewrettnbsp;gt; ^?imli*

-ocr page 666-

440 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Pfan�Jc^ im2(6cn�)ma(/�)cn jor� �aKe�? v6er ft(amp; ^u^ie^n vn�) ju mehren/ tn �gt;em fte /e tenter |e me^r antnbsp;t^etb VrtO x5Utt g^riflt fe^�fbi� werben/ Weil fie benfe(benh(*nbsp;chtt)nferf(f}eiben/(�irenf�e herwegen bnb ^rinefen enbtHe^nbsp;,rten tttehf adetn ba^ Q5ertcht ber ^eirl�ehen plagen am iJelhnbsp;pnb*Q5ttt/ etc- fonbern ane� verlieren/bnrc� feiere fie�er�eU/nbsp;^nglanben/vnb be�arrung tn @�nben wtber �ewlf�en/aJ*nbsp;(e�b�e�? ^nlbpnbQ5nab/^ei(0e fetne^ geliebten �onfSnbsp;t�ewer ertauffte/ph inen fe frenntlie� angebotene ^olt�at/nbsp;fampt bem ba^n gefe�en�tten �Pfanbt/be^ t�ewren JQimlt*nbsp;(e�en ^letnot^/fo (eflerlie� Pnb vnablefltg Perac�tet/Wt^��nbsp;brane�et/ vnb geune�ret �aben/vn werben herwegen mit becnbsp;perffne�ten vnartig^ ^elt/in ewigteit perbampt pn perlor�nbsp;'�3t �ritten ftnb/ welc�e hie gan�e (^�rifilie�e �ere portnbsp;Q5ott/ feinem ^on/2lmpt/^o(t�aten/@aeramenten/ pnbgt;nbsp;anbern ft�efen/heimlie� oberoffentlie�Perfpotten/pefleng*nbsp;�en Pnb lelternzamp;ele�e ber�alb billie� 21t�eoi/f�ottlofe/pn�nbsp;gan�'^nglenbigc ober �X?ne�ri|ten genennet werben� �tefcnbsp;fol man bep �eib nie�t pnter hie �^Snwirbigen gie�en pnb mennbsp;gen/Pon benen �gt;anln�? rehet / Pon wele�en ^ottlofen wtcnbsp;�i�te� �alten Pnb glenben/haf^/ob pe gleie� ho^ �eilig Slben�nbsp;mal brane�en/ fte hennoe� im fdben hen �etb pnh bo^ ^1�^ �nbsp;he�?^^rrrt g�rifti nie�t empfangen/Pnb eflen ha^nat�rlt*nbsp;e�e ^rot/ o�ne allen iren innerlie�en ntt� Pnh friv�t/al^nbsp;gnnor Q5otte�? Pnb feine� @on^ �einbe/2efterer pnb �l?eree�*nbsp;ter fein/mit benen �tnwiberber Jo^rr g�riflus? nte�tf^wtlnbsp;^nfe�affen ^abett/fie� ober feinen �eilfamen 2eibpnb ^Intnbsp;inen al^ ^ewen pnb 59nnhen nie�t mitt�eilen/bep inen/pnhnbsp;in inen nie�t fein/ wonen/ ober wirefen wil/mit feinem �eilrtnbsp;gen (Beif�/hieweil fte fein ^�Ort/@aframent/mit allen fet^ �nbsp;nen �aben pnb ^olt�aten/ perae�ten/ �erwegen fte ane�nbsp;�inwtber Pom @on Q5otte^ perworffen/ pnh mit hen �^enffe^nbsp;len/pnb her Q5ottlofen�^elt ^um ewigen ^ellife�en �ewr pecnbsp;hammet fein/wie Jo�annt^nrnbritten fprte�t/QiUer nie�tnbsp;glenbet/her ift fe�on gerie�t/ett.

�Sl^fep alfo Pon bem effen her '�nwtrbtgen gefagtt/ Port hen manf�rfie�tiglie� pnb Pnterfe�iehlie� rebennbsp;nie�t hie arme fe�wae^leiibigepom Slbenbmal abgqf�twtnbsp;Werben/ al^ weren fte hre^nwirhigen/hie am�eib Pnh^lntnbsp;M 5o^rrn fe��lhig w�rben/pnh inen in tiefem Mfamettnbsp;5?ac�tmal he^^�rrn/nnr brt�? �erie�t pnb ^prn�otte�iznbsp;pn�bgrewlie�eitraffenefen�

-ocr page 667-

�Uamp;tigt;ic gar^otttofctt vn�gt; �5ncamp;vi|�ett vntcv�k (^mpfa�cr oe� Seib^ Samp;vifti geref^netwemn/vnl^alfoDcrnbsp;2(Ume(Vti^ctt/frcvn�Ui�cn/anerweife|ie�*Pcrfon �onf�nbsp;Q5otte^/ vnfcrm ^elt;(an�gt;3ef� �6vtfto/ Oufcfc^wac^nt/Vn�nbsp;'^nc^r^ugcmeffni werDe/at�m�|�eeraIf0lt;�tt OafJ^rot vonnbsp;wegert �gt;er ^orf �t Der errtfe^urtg Dtefe^ ubenDmat�/vnwattnbsp;DeWarer be^arUe�er wet�/rtotwertDtg aitgebunDen/etnge*nbsp;fcblolfett oDer artge^effitet feitt/Da^ fein reiner ^eiifamer Seib/nbsp;�on allen Denen genomen vnD gegeben w�rDe/Die De^ gefegnenbsp;ren ^roifi e^eil^affiig werD^/ef? fden 557enf(ben oDer �2�ic^/nbsp;wieijtanin Der papifterep geleret^at/ ^onDern wir foltertnbsp;wiffenonD glenben/Das^Diefe ^ernenf �nDige/allmecbtige/nbsp;freiwillige perfon/Dernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�f)ri|�u^ mit feinem ^ort

�nD Sacramenten/�nge^wnttgen (lanDelt/onDWircfet ge*� genwertig in Den ^lieDmaflTen feiner Xire^en/ Die Dnrd) fei�nbsp;�QS�ort/Saerament/vnD Q5ei|lmif i�en �anDetn taffen*

^2(5� geh�ret nn Da�?*Pr�fe�/Dauon Der2(po|�et'Pan* (umgebene/Dasein t'eDer g^rifi wol^nfe^e/Dar^ er Den 8ei6nbsp;�nD 25lntDes.^(frrn niebt �nwtrDig empfabe/wtDatfo imnbsp;felbDa^ Q5eri(bteife/�nDf(b�fDig WerDe an Dem empfange*nbsp;�em 2eib�nD^lnt/Darnmb/Da^ erDenfelben niebt �nter*nbsp;. fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�r einen tbewren werbten Seba^ erfennet �it

beltet/OttD im Denfelben �i^t nbsp;nbsp;nbsp;tnaebef/ �eb De^nicbt tv�*

ftet �nD frewet/feinen Q5lanben im ernf�en erfebreefen f�r �oftef?^ortt/�ber feine begangene S�nDe/Damif niebt f�cr^nbsp;(^ct/ctc^ ^ie oben gefaget ift�

on�crn


leramp;e�.




^(6enJ)mrt( etrt^cf�t^etf�p/vn�gt;

folgebrancbtwerDett*

�(^O^nDa^ btiltgt SlbenDmal �om�^^�HfHT� ffbftdo ^^?fet?�ingefebet/leren Die wort �nD Der befehl De^^gr*nbsp;renfetfo/ Da er fpriebt/ Solche? (elfen meinet �eib^/nbsp;S�r encb gegeben) tbnt ^n meinem �eDeebtnts?* '39nD weiter/nbsp;Soteb^ (trinefen an^ Dem Xeleb) Beleber ift mein ^tnt De^nbsp;5�ewen^e|�ament^/.S�reneb�crgo|fen/^ur Vergebung Dernbsp;SiinDen) tbut/fo offt ir^ trinefet/^n meinem �eDeebtnif?.nbsp;�nD�pante erfleretDiefereDen tr fpriebt/Sonbsp;3 offl:

gt;�

e

-ocr page 668-

E

�42 SScfcrttnte

cfft i'r ven bicfcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elRt/ vn�) von V(efem*Ke{(amp; tWrtrfct/

foU ir )9(^rrn oV verf �n�Xgcn/bt� Va^ er f omee. *

@O iftnu Vte.^e�btnrfa(bVer cinf^nng Vtefe^ StbenV* roat^/Va�e^ ein gemein vnwfhtvt�er�oUe^�eVeebrni^ol�rrnbsp;�evenef^eicbenfev Ve^0ti|Tter5Vnfer^^)errn 3^fw $amp;rifli/ �nbsp;Vabep Wir vn^ erinnern foUem

t ^ererfev-

n� QSaserfjab.

HL ^ieersfangetvani^ab*

IIIL g�rwei^e�

V. �^a^erauffgericbi^^�^^*

VL ^cmf^^ugntfvme,

VIL ^iemanVeffeibenf^nnegejvi^fein*

O er fev/ 6af er ofTi be^enger/Vamir/Va^er amp;ctt f(i\ nen ^ater nennei/vnV von Q5ott wiVernmb Ver geheb*nbsp;re @on genant tvirV/Ver vom��af er an^^gangen vnOnbsp;gefanOt fep/ in Viefe Q25e(t/ Vef? �X^ater^ ^efen vn V tvi�ennbsp;gen Ven i^�enfcben/^n verf �nVigen/vn V !?at Oie �reOen�/Vaf?nbsp;icOerman in alf? Oen (^ingebornen ge�ebre ewigen ^on �otnbsp;tc� �orenfoL

IL

^^r�at gfeifcb/Oae? if�/ ^eef/geibvnO ^(nt/tvefeb^ tt � ttiebt von ewigfeit/fo lang er �otte� ^on gewefen/ gej^abr/nbsp;0onOcrn vonvn^�)5�enf(ben angcnomen fat/erir^nOeraeitnbsp;Oer^elf/OaerOa^ ^Jercf Oer (^rl�fung Oer ^l^enfeben ^ofnbsp;Wollen an^rifbten / ^ie �^�rfae� aber/ SBarumb Oer b^itlernbsp;vnO (�'vl�fvr/^a6 ^ngleieb m�lfen Q5ott vn �Q�enffb fein/ tvirOnbsp;anOer^Wo gelert/fol aber in OiefefJgeOeebfnif? ve^^errn��rinbsp;fti auch gezogen werOen / vnO fonOerlicb Oiefe^ wol betracbtnbsp;werOen/^enn gleich Oiefer J^^^rr anOer^ nicbi^ f�r vu�J ge* �nbsp;than/oOer gelitten hefte/ Oenn Oa^ peb �ofte^ @on alfo ge*nbsp;Oemfifiget vnO ernieOriget hat/Oaff er heb in vnfer arme^ eiennbsp;Oe^ Sleifcb verfleiOet hat/(o were t� Ooeb eine vnau^preebli*nbsp;ebe (SnaO/ Oie vn^^nm h^cbilen trofllicb fein/vnO 5nm rh�innbsp;vnO frenO ergeben vnO erwecfenfolt.

�lt;^nn wie f�nOfe vn^ Q5ott h^her ehren/Oeifn Oa^ fein ^on vnfer �ieiffb an peb nemen/vnO vns? gleieb lt;t*oeb ohnenbsp;0�nOc)hat werOenw�Uerti^^Oa^ mii^ ia eine grolfegewiifenbsp;an^eignngfeirt/Oa^ �oft Vtt5f �gt;7�enfcben lieb vnO werbt hab/nbsp;aro�?acbte/forg f�r vn^ trage/vnO mit vn^ w�lle ^n fhnn bo*nbsp;ben/vno vn^ auff^ aller geneweft vnO nehep verwant vnO be*nbsp;frennOtfeimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

-ocr page 669-

*' ^5ef�refi�egreffe (f6re�e�t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;emgemeftterbeim��

clgt;g: quot;B�rger/ tve��|fein irane^f�rff aifo dem�tiget/ ea^? rrfeme 8�rff(�C^e(^gt;(^�^ffervnD^errhe^enPrad)t verlefftt/nbsp;one fert /m w fein geringd ein/3ffef vi� trindei mitnbsp;jim/ttt�en geringen �einac^en/andern fe^iee^teu^efet^ir*nbsp;ren/Die alter geringffe vn�) gemeine 0pei^ auffj� fe^Iec^tift 511nbsp;geric^t/e^ne �epreng/Jier/Sfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fonOerlic^e^eOuft/

taraud er anOer^ md)t fd)lieffen fan/t)enn �gt;a^/n fein 2ane^ f�rft iieb fabe/ c� gar gneOig mit im meine/ gern emb )u faynbsp;ten er andb in feinen antigenb^ n�ten/mibernmb getreff embnbsp;��t�fene f�rberung bitten e�rff

2(�fo fempt eer emige @en �otte^^nen�?/tttmpt een ensgleifebenb ^tnt/eereiniget pcb mit bemfelben en^er*nbsp;trenlieber �eeife/atfe/ba^ feine abfcnbernng enfers Steifebe^nbsp;�een ber �ettlieben 57atnr be^ 0on^ (n eteigfeit niebtnbsp;nbsp;nbsp;be.*

fergeniff/teenet atfe enter en^/enbbeven^bie nieben in biefem �cbtam/^Xancb/^�ampff/ vnb geffaner aulf�rben/nbsp;wanbett/rebt/iff�et/reifetmit enb enter enf^ S5�enfeben/feienbsp;ein anberer ^y�enfeb/teibet mit en�? Sreff/^i^/'�^ngemitter/nbsp;5onnger/^nrff/55?�bigfeif enb 2(rbeit/niebt anber�?/bennnbsp;wie �Hettgefell� mit einanber/enter einem ^�ttein ober Jett*nbsp;lein bepfamen �anfen/ber miteinanber arbeiten/einer ben annbsp;tern butbet/ (eibet/ teret/troflet etc. QBetcbe^ allef^ 3ebanne�Jnbsp;� � mit fnrt^enWorten gefaget bat/^�afJ �ert warb Steifdynbsp;enbwonetenteren^/^etebereerwantnif?enb bepwonnngnbsp;tiefet 5)^rrn/wir en^ in biefem Stbenbmat aneb erinnernnbsp;follert/bieen^eieter erfacben patbenfebr trdffticb iftgt;

feinen �eib/ben er eon ens? angenomen/enb mit feiner �btt^ nbsp;nbsp;ecr feiv

4 �3efe

-ocr page 670-

JJJJ lt;�44

��rweicbe. ^3^^ frcm6�gt;e 0(^n(�) t)n� @�n�gt;ea6cr/-war �)e^55?ctt* ^�!iO/OtT ^um '�^1(0 Q5o�e^ vorn Q[?atcr C^wrc^ �gt;mnbsp;lt;�on/ vn�) �gt;cm @ort U(b vntgt; ^um (^i^lut^untb evfcfeafFennbsp;tvav/ Da^u/Oa^ (�ott cinegvcaeur ^crtez jm na(b feinernbsp;�ettQ5crec^t�af'dt/59et((�fett/$Xem(�hie/0(�d?fcrmi3/wel*nbsp;(feerer feine (��tevn�) @�ter mitt^alen/in Oerfei�en feinenbsp;^onnng/^irefnng/Sren�on� wonne Ja�en f^nOte�nbsp;^(^tc^er iigt;7enf(feaber vont ^enffeibeerogen igt;nb f^erf�^nbsp;' vet/bnrefe vbertrettnng 03�ttUdgt;e^ Q5e6et^/ in ��nbe / vnbnbsp;von bannen in ben �^ob/ in Jorn �ortes? vnb 03ng�ab ^efaPnbsp;(en/ von (Boit verfalfen/ vnb a(fo bie feerrhe^en �abenz/o cvnbsp;in ber ^rfcfeaffhng befomen/ verforen feai/ vnb in^ ^en|fe(��nbsp;gewalt f omen/ vnb mie Sfnefe be�? �efei^e^/vnb aUerfei; 1X0*nbsp;gen in biefem f�r^en 2(ben befaben war / ano? tv�cbftnxvnbsp;bnrd)ben �^obin ewige Cna( vnb marter ber ^eOen/ewig*,nbsp;(t(^ verfinefen bet m�ffem

S'�r f[)((be trembbe (gtlnbe/ fiat biefer 53^rr/warfeafFtigt; ger O5oftea ^on/vit warer 5^enf(b/ni^t allein feinen 2�b/nbsp;AnaTvkt eufferlicfee 5gt;?arter/ vnb (eiblieben lt;ob gegeben / fen^nbsp;Senbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bieinnerficbe �na(vnb 2(ngit/wel*

' (beifi ^civefen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febveeflieben/werme^U�^en

jorn^ Q5otte^/ vber ber ganzen 233e(t @�nbe/ vnb vmb ber � frembben @�nbe willen/von �oft verlaffen fein/^ie ee amnbsp;ffeeubfeb^eiet/^T^ein �ott/wie �al�n miefe verloffen.

weif biefe (eibenbe 'perfon/niffeteinfdbleefeterge* meiner �)5�enf(b/ ober allein ein �Ԓ�enfffe/ fonbern ein folefeernbsp;��^�enfeb war/ ber an /m ganb vnf^�lbig/ ofene a�e ^�nbe/nbsp;voW�mliffe/gerecht/vnb beilig/vnb bar^n �otfet? ewiger/ �nbsp;vnb vberate ber aller geliebtefte^on war/feat folefeel^er*nbsp;fon ben vnenbliefeen 5orn�otte�?/vnb anbere $5?arter vnb*nbsp;. �pein ertragen vnb an^ltefeen tannen/vnb at� biefernbsp;priefier vnb Opfferer/firf; fclba ber �at tlid^en 5�?aieitef/ innbsp;ber aller tieff�ie� ^�emnt vnb ernibrignng/ neben ber eenfiennbsp;^�ebit/ einem ��nopfferanffgeopifert/vnbfffelacbten v�nbsp;tobten feat taffen/ 3ff �^ltfer feofeen perfon (eiben/gefeorfam/nbsp;erniebrignng vn S�rbit/eine voWomene ^e^alnng/ t�feaett/nbsp;vnb �nngtfeunng gewefi f�r aller �Q�enffben grewliefee @�nnbsp;be/bie iemal^ vom erften Sali 2(be an/gefefeefeenfein/vnb ge.�nbsp;fefeefeen werben/bt� an�? en^e ber 233elt/ba atte^ f�nbti^^nbsp;wirb weggetfean werben.

2}7�b i|� babnrefe ber vntregfiefee^orn �ottef? ge|�iflet/Vttb ba� arme55?enf(feli(fee�ef(fele(fet wiber bnr^ biefen feofeennbsp;ge(ieb*

t

-ocr page 671-

�cUcbfftt S�rWftervtti) Opfferer �o�verfi5ttet/t)nD^� �iiaOcn brac^t/�a^ nuQ5ott ben 5gt;�c�fcbctt/bcr an ben �onnbsp;gldibet/f�r �ere(^/^)cUig vn�) ^nffb��big jeft/��aweget�nbsp;aud? ber �(u(b vno X^erOamnis igt;c� amp;ef(i^e�/ vnb M cwtgcnbsp;^oo vu� (Straff i|t auffgc�aben/ vnb vam 5gt;�cnfcfxn tvc��e*nbsp;�onKtt bureb �n^ffn ��crfbncr*

bieweO tnt Der Sy�enfcb w�f bef? Q5erecbtt�* tigfett befieibet vnb gelieret/ vnb �ott angenem bnb gcfeOignbsp;iff/al^were er gar obne ^�nbe/mw^ ber �(w(b/ ^erbamntffnbsp;t?nb ewige @traffen aucb vonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bem Vererbten bnb

itgep 5^enf(ben abfaffen/ob er wof �oeb feiner verberbten eurnacb/0�nbig/��nbci(ig bnb Onrein if�/'^eieber febo-ben aber im/an biefen Jp�rrn vnb J^eiianb gienbenbew/nieb^nbsp;�3ugere(bnet/f�nbern geberfet vnb vergeben wtrb*

lt;gt;2ir�ber bat biefer $i5�itierbnb �Z?erf�ner/ niebi ��ein bo^ priefierlieb 2(mpt ben�rmen bT�enffben ^n gut/volfomnbsp;tifb an^geriebt/ mit ber S�rbitt / Cpffer / '33erf�nimg / f�e*nbsp;teebifertigung bnb Heiligung/fonbernaueb in fdeberfdnernbsp;crniebrignngvnb^ebivaebeit benSeinbS��enfeb�cbe^ �e*nbsp;fcble�bief?/ben^euffeivberw�ttben/ vnb /m ba^ gefangenenbsp;^euffieitt/mitmeebtigem @ieg/bnrcb feine anfferftebnngznbsp;an^ bem Q5efengni^vnb Q3ewa(t geriffen/vnbfrcvvnb ibb*nbsp;gemacht/vnbwiibaffeibige 0ffiein fcb�ben/ mit ^imii*nbsp;feben (��tern befe�igen/ '^�nb ba t� bom ^eitiicben ^ob gefrepnbsp;fen wirb/ wiber inf? �eben bringen/ bnb in fein ewigej^ �Heicbnbsp;bnb ^)err(igteit ftcb nemen. @oicbe^ a�e^ b^'t biefer lirie*nbsp;ff erbnb^�nig/mitbbergebung feinet Seibel in tob/bnbbernbsp;gicffuttgfeittef?^(nt^/barauffbteberr(i(be gewaltige Slnff*nbsp;erff e^ung bnb Q3ittori gefolget iff/an^geriebt

(S^Olfbe feine ^oltbaten/alf? ber/onnng mit �ott/ber* VL gebnng ber ��nbe/ �erecbtigteit/fcbencfnng M ^)eiligen ��Bennvnbnbsp;Vieiff�/^rbfeb�fft be^ ewigen Sebent/Q�elebe ��ter er fo�v� fotcf^cnbsp;ebewer erworben bat/mit folcber frbwerer SKartcr/'^(utucr erworbenenbsp;gieffurtg bnb �^ob/welche^ �bcb balader geringffegeibenge^ eebe^a�nbsp;wefen iff/gegen bem innerlichen bielfeltigen/bnb feiner �reanbsp;nbsp;nbsp;quot;*�^*�*

tnr ^nertragen m�glichem leiben/weren bne? fein n�^/ba wir von benfelben nichts w�f�en/ober erffirem

^2(mit wir aber berfelben tbeilb^^fftig W�rben/bat ber @on ^otte� ba^ b^i^tge lOrebigampt geffifftet/ bnb bon an*nbsp;fang bieberbeiffnng�/bon feiner $?57enfcbwerbnng/lfibf/ffernbsp;hen/anfferffebnng/ bn bon bem ganh� wercf ber erl�fnng bernbsp;b��enfchen/burch bie Srbnetter bnb �Propbtt cn (affen berf ��nbsp;bigett

-ocr page 672-

64^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

hgc�/ ^ac^malf?/ a(�J bcv (^r^prc�)iger/ vn�gt;�od;f�a �crcr/ �)ie ^^eU^aten/fo er mit feinem Cgffer vnO �lt;^��tm �ebor*nbsp;fam m�rbe er�anaen/feib an^gernfFen/viTb /eberman angrbdnbsp;ren/Vrtb feinen 2fpofle(rt vnbiren 0(b�iern befohlen/ folebcnbsp;criangte �fiter/ in ber ganzen ^eit oti^^iirnff�n/ vnb bf?ncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� *

vnterfcbieb a�cn ^^itfern/in feinem karnen an^nbieten/ onbnn^^ntamp;eiien/import vnb Q3er�eifliin�en/iantera��?nbsp;�naben vnb vmbfonf�/b�neerforberuna einiget 2}erbiert*nbsp;ft(� / Vergeltung ober be^alung mit guten Werden/ welcbcnbsp;^ur vergleicbungfbl�er^e�^r ��ter/viel/viel/juQ�nrein/nbsp;gering/ vnb febmatb fein/ fpnbern allein mit �laubennbsp;nbsp;nbsp;u^

nemen*

^2(t auch ^tiran^eiguttg feiner br�nfUgen^erl^liebertbe^ giervnbburft/nac^ vnferm^eilvnb 0eligfeit/feinen^�ie*nbsp;nern befohlen Vttf? ^u n^tigen/^u im ^u fomen/vnb feine �iVnbsp;ter an^unemen/ vnb vn^ griffen ju laifen/ welebe ���tigim^nbsp;gefe^ie^et/bureb vleilfige an^eigung/vnferf? groffen angebornbsp;neu/ vnb von vn^ gemehrten @(baben^/vnb greffer �ffa^rnbsp;ewiger �3erbamni�?/vnb bureb verf �nbigung befJ ernfien ��^enbsp;febl�^ vnb �cbotf?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ bamit er vne? treibet/feinen 0v�

jub^ren/f�rvnfern ^eilanb^u erfennen/feine ��ter/al^ ein lauter �efebenef/ mit �lauben an^unemen/vn� ^u ^nei* .nbsp;genen/ vnb in gutem �etviffen ^u bebalf en/ mit ber getviffennbsp;ver(t(berung/2gt;a^ alle/bie an biefen ^^rrn gleu�en/vnb bicnbsp;angebotene feine ��ter mit gemiffem vertramen annemen/ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

Vie foUen berfelben gemif?/vnb ebne alle vnterf^ieb/vnb $o� bition/tbeilbafftig werben/ vnb fteb berfelben trbflen/frcwennbsp;vnbrb�menf�nnen�

OT�b ob �e wol f�rire�perfon/vnb irer^afur vn �ebure naeb/ arme verberbfe/verbampte@�nber/vnb ^inber be^.nbsp;Jorn^/vnb bef? ewigen ^obe^ fein/gleiebwol follen f�e verge*nbsp;bung ber @�nben baben/au�? lauter ^armbte^i�^^li bnbnbsp;�naben/vmb biefe^ einigennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb ��^erfi^nerfJ wiliai/

, obne aile ire ��erbienft ober ^ercf/ vnb f�r �ott angenem/ vnb �ereebt fein/ bureb be�? �on^ �ererbtigfeit / vnb alfonbsp;von be^ �efe�e^anflagen/Slucb vnb^Serbamnf�^uview^nbsp;gen^obvnb^ellifeben �ewr/gen^li(b gefreiet fein/ia noennbsp;biefen �^rofi/ b**^ i�t�� fb^m baben/basi fte niebt allein einennbsp;gnebigen �ott/ fonbern aueb/ einen lieben '2?ater im ^imeinbsp;feaben/berpe vmb fatten �on�� f�rbit/ vnb wii^etbeilt^nbsp;feiner �ereebtigfeit vnb ^erbienpf? wi�en^n Xinbern an*nbsp;genomen babe/ pe mit feinem beiligeo �eip ^^^tejen/

-ocr page 673-

mlt;tU 6^7 fcuc�ten/vnD ^ci�gen wai(e/vntgt; ciwd e� at� fettle ^rSett/v�^nbsp;f�ine^lt;gon^:j5�ifer6en5upc(gt; nemen/vnDitt he ^rbfefMtnbsp;alter feiner ��ter einfel^en werbe/wenn alte^ �)a^/fo tn irewnbsp;Sieiffb f�nhieb/vnb htreb Cer^rbfangentener^tl�ter vntgt;nbsp;nermu�Wet war/�gt;nreb ben ^ett(tef)en ^00 weggerb^^n vnbnernbsp;wefen / nnb Onret) @on^ aUmeehige^ttm/ein newernbsp;55�enfcf) �nfferwecff/vnOtm (e$ten Qieriebe/^nr beftnnngnbsp;�gt;e^ ewigen ^eteb^eingewiefen worben tf�.

aber nn wh biefe tm ^ort be^ �Prebigampf^ ange* biuene nnbverh�nbigte Q5�ter/gewt^(t(b aller beren eigennbsp;werben/biefolebe mitbem �lanbenannemen/vnb/nen^n*nbsp;�ignen/berfelben ^ii tretn ^roft viibgrenben gebraiteben wol*nbsp;(en/fo (inben fteb boeb maneberlet) binbernnge n vnb an|��|fe/nbsp;welfbe einem erfebreehem vnb ^are beir�btem ^)er^en vn�gt;nbsp;l^fWi|�en/ben �lattben alfo febwaeb vnb ^weiffel^affiig ma*nbsp;fben/bo^ er anff baf? bloffe ^�ort vn^erbeiOhng/niebt wol/nbsp;Wie er wolfcli/lkb verlaffen vnb ftewren fan.

^Derwegen ber trewe ^eilanb 3efnf? gfgt;ri|�n�?/ vberbie ^Prebtgt be^t^nangeli/tn gemein/vnb gegebene �ebl�lfeinbsp;. vnb gewale/einen fct^en in fonber^eie von feinen @�nben tof^nbsp;$n fpreeben/vnb ^n Slbfolnteren/vnferer greifen ^ebwaebeitnbsp;^n rbatcn vnb^nbelifen/anebbaf? �aerament be^ Slbenb*�nbsp;nial^ ver feinem abfcbteb eingefe^e ^at/vn befe^len/ w feinerinbsp;^tre^en/^r vnb f�r ^ngebraneben/ barin ^ii ftercfnng be^tnbsp;febwaeben ^lauben^/an bie 'X?er^ei|fung/anf?geieiteivnb�nbsp;^ar vber gefebenefet wi'trbe/fein warer wefent/ieber 2eib/�vt�nbsp;fein wareg?^lnt//n vi� mit welchen bie be^atnng f�r ber ggn*nbsp;^enOBelt 0�nbe gefebejen vnbau^gerirfxtit/�u einem g.e*nbsp;Wiffen �Pfanbt/ babee ber �laube vnge^weif^t fcblieffen feitnbsp;ne/ baf? im alle bie @�fer warbafftig gefebeneft werben/nbsp;Vergebung ber ��nben / verf^nung mit Q5eft/Q5ere(btig*nbsp;fett/heiliger �eift/vnb ewigem Seben/weil tm 2(benbmal/nbsp;eben ba^ mittel vnb ^ttftrnment (alfe ^n reben)au^gefettf/nbsp;vnb empfangen wirb/mit weteben bie be^alung gefebeben i�/nbsp;vnb bk ��ter erlanget pnb.

�D3eftfeil aber biefer fein �etb/ ber f�r Vitf? am ffreu^ ge* eplfert/alfevett vtiff weggenomen ift/baf? er ni^t mehr innbsp;�cbtltfber �^ef�alt/vervn^ wanbeln/vnb beb vn^ wenen/nbsp;vnb mit ben euiferiieben finnen gef�let werben fei/ Vbergibtnbsp;er vtt^ benfelben waren �eib/ vnb fein warej^ ^l�t/warbaff*nbsp;fig ottb gegenwertig/oberbeeb vnempftnblicber weif?/mitnbsp;bem (testbaren ^ret vnb?^in^5n effen vnb ^n trinefen/

-ocr page 674-

648

welche lt;vtgt;�fc^e oing cr vmb Der ��crawentiffOm gwfffett Vfranigung/vnOwarcrvbcrrcic^wng wiHfn/fetnenSeibvyOnbsp;nennet/ vnb wti/Oae^ wir Oaf�r galten on gleuben/ wennbsp;wir foiebr pc^t bare Element mit bem 5gt;y?nnbe empfang^/ baffnbsp;wtr^ugleieb gewi^ltcb/aberbccbnifbtSMcbiieb^f nat�rli**nbsp;eher wei�? / empfangen bnb eflen/ ben �eib f�r vnsf gegeben/nbsp;Vrtb rrinrfen ba^ ^(nt f�r bn^ bergoflen�

Sl^bfoibiefe^ Zeitige Sibenbmal ba^n f�rbnbf�rge�af* ten werben/ bnb btenen/ bo^ babwreb in bn^ erweefet werbe/nbsp;I basfgebeebtniff bnfer^ ^^rrn 3f�i fi^rifli/^er er fev/nun*nbsp;(ieb/^bttf^ ewiger 0bn.

IL �^��b ba^ er ^nr beweifung feiner ^ieb/bnb ^n billiger ber riebturtg beff^b^enbnb bn�? n�tigen ^eref�fbnferer(fr0*nbsp;fttng/5yie�f(bhcbe 7�atur/@ee( bnb 2eib an fteb genomen-11L ��l^b foigenb^ benfeiben �eib/ in bie aller bitterflen mar* �nbsp;ter/bttbin ben �^ob gegeben bnb fein^lnt bergopen �abe/

II11, bon wegen bnferer @�nben/ bnreb weiebe wir im ^orn �ot* tcff/ewigen *^00/'��erbamni^ bnb Gewalt bef? �^enfelf? ge*nbsp;fallen/bnb aller ^imlife�en ��ter beronbet/bn Q5otte^5eittnbsp;be worben waren-

V- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;welfbem feinem Selben/ ^(ntnergfeffen bnb ^obz

fampt feiner S�rbitt bnb ganzem Q5eborfam/ er bnf? erwor* ** � ben vatzberfbnnng mit Q5ott/bergebung aller @�nben/�e*nbsp;reebtig^eit/ heiligen �elf�/ erWfnng bnb fieberbeiirbort allennbsp;bnfern Selnben/bnb bie �rbfebafft be^ ewigen Sebena-

VI. nbsp;nbsp;nbsp;^^lebe ertt^orbene ��ter er bna im wort bea ^nangeli/z

�ffentlieb in ber �emein/bn einem iebem in fonberheit bnreb fe^e bani erwelte bnb bernffene �iener (elfer berf�nbigen �nbsp;bnb anbietf n/ bnb bn^ ur annemnng berfelbigen 7?bt igenznbsp;Wit gewtifer bertr�f�nng/baaalleberfelbengewieffheilw* *nbsp;tig werben/bir fie ana bem QVort mit Q5lanben annemen bubnbsp;faffen-

V IL nbsp;nbsp;� ^2(mit aber ber �latibez fo bia weilen bmb bieler brfadb

willen �eb�lbacb bn gehinbert wirbz mbge geflerefet werbenz bas? er niebt ^weilfel an ber erlangnng bnb beftbnna ber atme*nbsp;botenen ��^�/wirb bn^ eben ber Seibbhb baf? ^Int effennbsp;bnb ^n trinef ert geben/mit ftebtbarem ^rot bn ^eirt/in wel*nbsp;eben ba^ Seibert bnb Oplferzwelcbe^ ein bc^alttng bnb gnng*nbsp;thnuttg/f�r beV weit ^rtnbe gewefen (f�/berriebfet worb? ift^nbsp;�B^bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(h ben erweitert fl�cfen/ber gebeebtnia M

^)^rrn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bn^ am nofwenbigflen ifl/basf

tbWbie �imlifc�cbnb ewige ^�ter/welche hns? ber ^)l^rr Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffhrie

-ocr page 675-

crttgen

mitf^ttcmici^cnim Sfdfv�/forfietver mrcrbcit/ Dui�tgt;^ 57?�n�gt;dtc^e tvorUcffeC anbkten/md fcpem (�faii��nbsp;hc�fanmmcn/ vnb itnfer rtgen maffen/ pflegt man bic Jinvnbsp;^crt 2cut rcc^t vnb wo( vntevricamp;tcn/' ba^ fie auff bic gra*nbsp;ge/^egt;^ttti^'^benlgt;�nat cingcfc$cr fcv/vnb fol gcfta�cn bnbnbsp;�cbraufbct wcrbcn/anttvortcn/ 3�r f�crcfun^ vn/ers ^iau^nbsp;bcnfi^/wcicbcgcfcbicamp;cr burc^ mittvircfung bc�?fci(igen 05cigt;nbsp;itc^/tvc(d;cr burc�bic cuflcdid^cn h^iticl/ ticmiicb/burc^nbsp;ba^0�tdic^cwbri/vnb bciligcn^acramcnia/wii itt bcitnbsp;^cri^cn ftefltig fcin�ro|l/5ricb/�ic(^t/2cbcn/ticb Q5ott/nbsp;Vrtb nemen (^c^orfam nacb lt;^ncn geboten an^�nben? onb/cnbsp;tengel� K ine^r ermeefen/ic v�eiffigcr 0otte^ mort ge^�ret/be*nbsp;traff)t/gclefen/ bnb/e �fftcr vnb ernfter ba� Zeitig Stbenbmatnbsp;gebranebtmirb�

�fb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft)ir aH^te eine f�arcfc freffttgc tabung/f�r adc

�gecngiletc/^erfc^tagene/franrfc ^er^en/bie /re begangene 0�nbc futen/vnbonter ber (aft bc^^orn�Q5otte�? vergej^cnnbsp;vnb oer�nefen m^camp;tc/ba/nen nic^t anffgejiotffen vn geratennbsp;m�rbc.'�ie foUen ftc^ ^nm tr�pfieben mort beo? ^nangeli/ finnbsp;ben/mc�f^es fie ^n bent recbten Beeten Strbtbem^on�ot*nbsp;te�^mcifet/me((f)er /nen bennnie^t aUcin alle feine Qiiiter/nbsp;^05nab/Q^erec^tigfeit/5'ieinigfeit/.^eiligfeit onb �ebcn imnbsp;2�ort anbeut vnb fc^eneft/onb /nen'fotc^e Q�Joltftaten alleinnbsp;mit �l�fujjen an^iinemen befreiet/vnb/nen'miffeinem^ibnbsp;5nfaget/ba^/ menn pe biefeiben fafien/fte /r eigen fein follem

0Onbern auebnoeb^ur oerftebernng onb 'pfanb biefer Q5rtab//nen feinen eigen �eib onb ^Int/niit ^rot onb 25�einnbsp;lt;m@acrament ^n elfen onb^u trirtcfen/in55?nnbgibet/ba*nbsp;� mit pe/a feine ��rfacben bAben ^n^mei|feln/ob /nen �ottnbsp;, gnebig fein molle/ob er/nen /re@�nbe vergeben m^lle/bie*nbsp;weil fie ficb tropen t�nnen/ba^ fie eben bat^ Xleinot empfan^nbsp;gen babcn/ babiircb bie bevalling niebt allein f�r/re 0�nbe/nbsp;gefcbeb^n ip/be^fiepeb billieb/iviber alle^ flet ��ernnnfft/nbsp;�emt|fen^/vnbbe�?'cenfel^^inrebevnb Slnfeebfungen/^nnbsp;fremen baben/onb t�nnen fieb alfo mit perrferem �tauben/nbsp;auffbte ��erb^�fPtttg ber �naben verla/fen vnb peuren.

��^^ipalfo bieerpe^rfacbvnbT�ub/^a^n bi^^aera* ment vonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip georbnet/vnb ba^u e� f�rnemlieb fol ge*

branebt merben/ nemlieb/ ba^ber febmaebe �laub in ben be* tr�bten .^^erben/von Vergebung ber i^�nben/vnb allen an*nbsp;betn^�[tbaten^^Yifli/tgt;nY(bfM^ ^?ie|fung/biffef? allernbsp;tbemerPen �Pfanb^/verpebffi vnb geperdei tve^be.

-ocr page 676-

II-

^'Jv2(ttM^u^tf�/�gt;a^w(r�gt;�rcamp; ^ie empfa�uttg �dbfJ v��gt; ^(utsgbriftf erinnert vnb vtrfte^ert werOen-ngt;p�nbsp;tcrgnebigen �^�erb�nbnif^/bieber @cnQ3ottc0mitrn^ar*nbsp;men S^�enfc^en ein mai gemacht �at/ ba er ans vnerforfcblt*nbsp;(bemrhat/^uvnfer eriofnng/vnfer Sieifeh vnb^lutanfic^nbsp;genomen/vnbbafFe�b mit feiner Q5�tt(ifben ^�atnr in einernbsp;�gt;erfon/ vn,5ertrenlieh vereinigt hat/ mit meieber annemungnbsp;(v aile 55?enfeben/ bie an in glenben/ verfiebert bat / ba^/ wienbsp;er fein angenomen Sleifeb/ we(cb�?eran^ bem lt;0b in�? Sebetinbsp;geriffen hat/noeb tregt/er6e(t/mit'29nfterbligfeit/vnucrtve�Jnbsp;ii gf eit/reirtigf eit/emiger 0(ori vnb ^gt;err(i gf ett ae^ierft/ ni*nbsp;mermehr in emigfeit von fteb leget/ er aneb he alfo erhalten/nbsp;tragen/vnb nacb ber'�erwefnng biefei? f�nblieben Sleifebet^/nbsp;baffetbe miber vernemen/^n fieb nemen/ mit ewigem t'eben/nbsp;t^ie(l)t Vrtb j^errligfeit etG^ieren werbe.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

�3efe^ ^�nnbe^ erinnert er bieb�/vnb vernewert benfel* ben mit bir/ fo offt bn fein Slbenbmal mit glenbigem 5S)er$ertnbsp;gebranebefi/in welebem er ben Veib vnbbas ^lnt/ba^ er vonnbsp;vnferm gleifeb vnb ^Int angenomen/vnb wie gefagt/a:fonbsp;hoeb gepierct hat/ bir hinwiber febenefet/ vnb ^n elfen vnb uinbsp;trincren vbergibf/mit ^rotvnbOVein/^n einem gewilf n,,nbsp;^engnt� vnb lOfanb/ba^bnmitim ein Sleifcb/ein �Btut/ehtnbsp;t'eibfein folfl/ ber bieb allein armc^5erbro(ben�^ gweiglein/nbsp;bnreb biefe febenefnng feinet �S^eifd)e�/ im felb eiiipfrofre/ vifnbsp;bieb mit feinem �eift ergnicten/erlenchten/ regiere/flercfen/nbsp;h^iligen/vn naeb bem ^eitlieben ^ob wiber annerwerfen wlt;l/nbsp;^n einem ewigen �eben/ ba bn erft aller feiner ��ter/ �Xeieb^nbsp;vnb 5?errligfeif/im weref/vnb mit ber that folfl th/ilh^ff^*^ *nbsp;fein vnb bleiben/in alle ewigfeit/QVelebebn in biefem �ebert,nbsp;au� bem geprebigten vnb geh�rten ^ort/mit Q5lanben angenbsp;�omen/infteter Slnrnffnng ^otte^/vnb �^eterung behaPnbsp;ten/ vnb mit bef�enbiger .^�ffnung/ bi� an Vein ftnnb*nbsp;(ein erwartet hafl.

l)S7lb biefer ��rfacb willen/nennef ber ^err ff hnPn^* fein ^lnt/ ba^ ^fewe eftament/ ober ben newen ��S^inb/ ben ernbsp;mitvn^S'Jlenfcben gemacht hat/bnreb^ ^ort ber Q9erheipnbsp;fnng im Parabi^/ vnb mit annemnng vnfers^ Sleifche^ befle*nbsp;tigt vn verftegelt hat/welcben 52gt;nnb er/wie gefagt/mit vber^nbsp;reichnna beffelben feinet �eib^ vnb ^lnt^ vernewert/vnbnbsp;bich befjelben verftchert/fo offt bn fein Slbenbmal nach feinernbsp;cinfe^nng/mii fch�lbigem ^ehvrfam vn.�lanbe

welcher

-ocr page 677-

WW ^�rtigt;vrtfiJ (� alktt �ttfcctf im�ot/�6tlt;n t)n tgt; �eff|f gt; hj^f ettert e rc(ftig(t(amp; f r�ften fan/�en vn^ Der ^cufel/^vrart*nbsp;iKtt^otertrg�Wf� Wlt/i^nfcretg�rt verDerBtc^ S(elt;f(amp;/vrt�gt;nbsp;Q5ewMTlt;rt Jiife^t/ bttb bnKrf�e^et vort Q5ott abfelU� 5^nbsp;mrtt^en/bnirt�Vee^wetffdttrt� Jrt ftrtr^ert/brt^ W�v btc�lt;^nbsp;few/ |rtmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;be^ jp�rv�/ vttb a(ba vw�J fclt;rtev 5fi?ienf0wcr-�

vrtbbervrfixcamp;ett vrtb XW beefelbtgen Wer(rtrtern/vrtigt; ^ur vcr�tb���rt0/ von gewtflVr ftbtncfitrtg aller woltfaitertnbsp;Orifll/feinen Selb vnV��lrtt emvfa^en/vnb vn^ n�ebmalnbsp;alf O tr�ilen/Ob wir gleich meine @�nbe/bte ^Delt/Ver ^eu*nbsp;fel/Vtci?erfoi�er vnv quot;^vrannen jrtfe^en/vnbgebencfen Wi(amp;nbsp;von Q5ott ab^nreiffen/ fo werb�rt fte^ b�e^ rtimerweft enbertnbsp;f Onnen/�Denrt ieb birtVure^bie �wptrtjrtn�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t*eO vnV

^lut^ ^ljrifti gemi^ vnb verftcb^�i/�^AfiJ ber �rr g�rif�u^ attein gleifcf) vnV'^lnt artim J4t/bnb�at wirb�lfelbe fetrtnbsp;g(eifdgt;4intviber ^n eff�rt g�bett/vnV mi(amp; alfb int ^tviefrteb^vnbsp;wei^ ein^eleibt / 04^ icb rtit bin ein ^Xebert irt fm/ Vertt tvarertnbsp;(ebenbiaen ^^eirt|�oef/V�r wiV �afft vnb �tertf ^nrtg gebertnbsp;wirb/ b4f^ wicb all� biefertteineS^inb�/ rticbtbon jm werbertnbsp;abreilfenMrtrte/QBi�lOanlrt^aneb feamp;v tr�j�lie^ trvft�t/lnrtnbsp;3'^ow�rn am s^^crtviljbn^ feb�ib�n vort ber^iebe��ftefffnbsp;�^r�bfal Ober Sinaft etc Senn itb bin aewi^/b4f? Weber ^obnbsp;noch �ebrtt etc nod) eein 4nbee�re4tnr rttaa bn^ febeibert vortnbsp;ber liebe �^tte^/bie in ff O^i^o 3efn iMnprw ^(frrrt.

'�l^r briete Kneift/b4 wir a(ei($rticbtbefeamp;w�rttrt�i�rt ^�wifTert/ ober groffe Slttfeebtuna f�len/b4�5 Wrt bennorn ^rt

3i W

-ocr page 678-

�S2 ^lt;fe�we@t�P(�(t'C6lt;n

Q5eif�^ ^abcn/^a� er w vn�^ goreamp;t/�Uuben/ gieK* �ehorfam/�eouCt vit aiWer nigen�en an^�nre� w�tletee�nbsp;�gfo ifi vtif? �if? 2(bett�)mal emSfr/icne^^wrnbsp;j^eUun� �rr gegenwertigert �ebree�e� vnb empfangene�nbsp;�Jnnben/fenbernaneb ein Pr�feruatiuum t)nlgt; verwarnn^nbsp;f�rf�nfftfgen gefe^rUeben ^ene�en vnO �ebenen/bievn^nbsp;m Reberb^U t^nnerfebenfJ vberfa�en/vnO in gefabr vnfer @eenbsp;(en bringen m^ebten* jjjj

!�2(neben pnb anbere 7��$/me(cbeb(e gani^e^emein treffen/bis^ iMbenbmai/vnb biefe �ebecbtni^ bef�nbsp;.^�rrn/ fb( bienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infamen bringen/ vnb ^nfamental*

ten/in ebrtieben gemeine� ^erfaminngen/ba^ barin �ort �0� vie(e�^�g(ei(b mit ^anetfagnng/ f�r alle feine greifenbsp;^elt�aten gepreifet/vmb aiUriepnot angeruffen/vnb fe�-'nbsp;berlicb t�ie Weria bonbem @0� �ette^/bnferm ^lt;?rr� �nbsp;3ef� Sb��fie/ f�r bnb f�r bem anflwaebfenben jungennbsp;verf�nbigt bnberOeretmerbe/tvelcbe gemeine �33erfamiun*nbsp;genberriiebe Jnfagnng haben/ber ^lt;^rrnbsp;gbvi|�u�?fe(bgegenmertig alba fein/vnb baf? Q5ebet/f0 bertnbsp;bieien ^�gteieb gefebiebet/gewie^iieb erberen w��c

@0 beftbiet aucb'Paui�^/bttbwi(/ba^bt�2(bettbma( in ber �?erfam(�ttg bieier gehalten werben f i)i/wie er fpriebt/ ***nbsp;��arumb meine Uebe ^r�ber/^enn jr infamen f emet ef^nbsp;fen/fe harre einer be�^ anbern/^eicber ^�gt;efebl 'PePUIi a�e bernbsp;�papif�en ^inefei bnb 'Priuat gt;7?e(fen/bber cm bauffen/bnbnbsp;bmbfteffet

V.

00 f0( aufb ber ^raueb biefeef 2(benbma(fir/ fein ein et^ � irttterungber^r�ber�eben getb bnterben�btif^tn/biewei(nbsp;fie aile ben einer ^peii^ effen/ bnb einem geib bnfer^ ^(^rr� *nbsp;3ef� �f^rifii/al� bngteiebe^heber/ ein^eliebet werben/Wienbsp;$a�m^ efft bermanet/b$0rint.io.bnb anber^we*

\Z J*

9(D(b fei ber brauch biefe^ 3(benbmaf� ba^u bienen/ba^ wir im felben bttfer �ffentlicb ^efentnif^ tb��/bnUbamit be*nbsp;weifen/ ba^ wir an ben waren Q5eff gleuben/ ber feinen ewi*nbsp;gett@0ttin bttfer gleifcb^n einem �enepi�er gefanb bat/nbsp;welch er bn^ mit feinem ^eb/ben @�nben/^eb/?eufel erW*nbsp;fet ^at/pnb mit feinem befli�en 6ei|i erlencbtetAegiert/bjbnbsp;heiliget mm ewigen geben/ ^nb wir bne? alfe burdb felcbnbsp;fentlieb ^ef en tnie? abfenbern/ben alU anbern^^dbn^eben/

-ocr page 679-

Se�/ 55laamp;omcftfcamp;ert / nbsp;nbsp;nbsp;aller ^c^er Ceperiittgcrt

tbumem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

vortDcnlf�^cn Dnamp;q^rfacamp;ett/ vttib welcher willen Dis? Jeilfam SlbenOmal t|� eingefe�^ ge^nbsp;hrawvbt wevDen fob dagegen auc^ von Ven 5��i5brew(^ennbsp;folt gefaket tverVen / Q�elcbr beiVe von Ven �Papillen / in Vienbsp;Xird^en mit groffer ��^evunamp;eilignng Vieft� poeVwirVigennbsp;Slbenvmal^ pnVeingef�retworVen/VttVirt vnfern Xit�bntnbsp;leiVer von Ven ro^en �cbein(briflen/^u irem mereflicpenfebanbsp;Ven/ge�bet werVen.3(b ivil e^ aber anff Vt�mal bleiben (affennbsp;bep Vern/Va^ oben von beiVerlep 55?t�bren(ben �nmt^eilge*nbsp;faguvnV fonfl in anVern Viefer Xireben 0cbtifften weitleuff*nbsp;tiggt^anVeltiff

��Yt3^^amp;^v6abei(^na(b meinem geringen verm�gen ange/ gQ^eigee/fva^Viefer.^irebenvnVmeine meinnng/Q^lanbnbsp;vnv ^efentni^ fetj/ von Vem ^oebfvirVigen ^aera*nbsp;ment/ Ve�? �eib^ vn V^lntf? vnferf? ^�rrn 3efn �amp;rifti/vn Vnbsp;anfenglie^^u einem grnnV/Varanff Ver gan$e ^anVel viiVnbsp;igtrett rnjet vnV ftepet/ naebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ans^gef�ret/ Va^ man

in ^lanbenf? faeben/niebt vnferer ��ernnnfft/VnV Vem nat�V wJtfben ^ieebt/folgen m�ffe/ fonVern naeb Q5otte^ mort rieb^nbsp;ten/von welebem ab^nweieben / anff^ aller gefebrliebft faynbsp;wiean^ Ven febreeflieben krempeln/vnferer trficn �ltern/nbsp;^�e/3(Vam^/ffain^/vnVanVerer ^n feben iff

7�2(fbmal^ f�rgenomen ^ufagen /von Ver Sub-ftantia Ve� SlbenVmal^/wae^man imfelben fneben fol vnV . empfabe/Va iebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m�ffen ton/OVie Viefe mort ^unerffefn

fein/X)a�?i(l mein 8eib etc, 'welebe Vie papiflen alUnpart � naeb Vem^nebffaben/von'�^erfvanVelnng vnV verliernngnbsp;Ve�^rotfi?wefen/(V�llen verflanVen baben/Va^im SlbenV*nbsp;mal niebt�? anVerf?/Venn Ver (vare �eib vn %lnt �bcil�i / vnVnbsp;fein ^rot over ^ein/fonVern nur Vie leVige Acddenda, wernbsp;empf�n Vliebe �effalt/gr�ffe ete. Ve^ ISrotf? vn V � ein^/obnenbsp;55rot vnV ^Bein gegeffen vnV getrunefen fverVe/�elebe ver*nbsp;(vanVelun^ |te Transfubftannanonem genennet/vnV anff Vie*nbsp;felbiacfolgenV^ aile fre ^rcwel erbafvet baben,

ff2lroloflaV aber vnv ^winglin^b^^�^� Viefelblt;2!Bort f�r verbl�mbte reVen (v�llen verflanVen baben/Va^ Vae? ^rotnbsp;ebt Ver �cib gbrif�i/Wer wie t� paulu�? nennet/Viegemein*nbsp;febafft Ve^ gegenwerti^�n l�eib^ M

3 3 Jeieben

-ocr page 680-

654

gcfcbcH cUrciit ecintterun^ t�c�?abwcfcnamp;tt�cib�^/Wf((^et aU5� mitbcr au^leguh^ ber wort $amp;rtfit/fo vid vrfacb^� vn�nbsp;bcwdfung aniic^r�/ Veren teb ediebe/ wie ieb gef�nt/ ftnVer*nbsp;(egt b^'be/vnv Daneben befennet/Do^/wer anff ben erftesnbsp;Q)runb/ber�n Gingang biefer 0(brifft gefegt/niebt wollenbsp;ttcbt geben/Vttbfeftoarobbalten/@onbern nur feiner l?er*nbsp;�nnfft folgen/ berfelbe mit biefen Q�Jiberlegnngen nicht wer*nbsp;be^nfrieben fein/mit welchen boeb bie anbern/fo Q5otte�5nbsp;wort lieb baben/vnb tgewer achten/ fich/meine^ vefhoffen^/nbsp;werben fettigen laffen.

^�2(ran|Thlt;^bichweiter/vnfer^35efenfni�?tnbiefen ^Ir* eben/wie wir biefelben 2�5ort onfcr^ ^(?rrn verfte*nbsp;ben/ angeieiget/nemli^/ ba^ wir fie beuten/ nach ber 0rne*nbsp;rung Pauli/ tm ^bctibmaf mit ^rot vnb ^ein/ber we*nbsp;fentlicbe gegenwertige 2eib gb�^ W auf^getbeilet vnb empfan*nbsp;^en werbe/warbajftig/aber in gebeimfter.verborgener weif?/nbsp;b�e wir 5u erforfcben/werbe vnmbglicb noch befuget fein/vnb*nbsp;b^e folgcrtbf? biefe^ l�.erlfartbe^^etlicbe gewifle �r�nbe tmbnbsp;vrfachen nach einanber an^c^d^ct.

' 3 �m anb�fh bgbe ich �weierlen ffen vuterfchieben/^DafJ �eiftliche effen bef? 2eibf? ober gleifchef? ffb^�iffi/wdehef? iftnbsp;f en 59errn^ri|ttim/ mit alten feine Q5�tern/fo ernbsp;mit feinem Reiben vnb ^lutuergieffen erworben b^t/ mitnbsp;Q5lauben/vnbgewiffenvertrawenannertien/vnb/m fdb ei***nbsp;genmachemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

�2(�ebm auch bom �acramentlichen SIQ�nflichen effett vnb trineten bef? �eibf? hub ?^lutf? Sbtiffi gefaget/Wdebe /rcnbsp;gewif?beitblt;ttauf?XrafltVerwaren wort �^rifii/m�t wel*nbsp;eben biefer dUmechtiger/ warbaffter bnb getrewer 5)^rr einenbsp;folche gewiffe/aber boeb frehwillige vereinignng machet/ bec �nbsp;^�mlifchen^pei^ vnb '�ranctf?/ mit bem nat�rlichen ^rotnbsp;vnb quot;^ein/ba�/welcher Sbt^ffbiefe^ von imgefegnete/vnhnbsp;imSlbenbma� au^getbeilte ^�rotvHb �etrenet nach fntiecnbsp;einfegung gebraucbtvnh empfehet/ gewi�lich zugleich empfcnbsp;!gt;ef/iffet vnb trincfet/vnerforfchlicher vnV verborgener wei^/nbsp;einen warengeib/f�rvn^gegeben/vnfeinware^^lnt/f�rnbsp;vn^vergoffen/$ur Vergebung vnferer ^�nben/gu welchernbsp;tmJnblichert^ifffungboch ba�?�eiftl((b effen tomen muf?/nbsp;fol anVerf?Ne(^lbe ��ieffung fruchtbar vub vnfeheVlich fein�

S'�m �Orftten iff auch gefaget /Von ungleicher empfa* bung be^ Jeib^ vnb ^lutf? gb^iTti ngch Vern bie �Perfonennbsp;�liebmaffen ber �rchtn/ober Seinbe vnb�39erechter allernbsp;ghdff*

-ocr page 681-

2erc fe(� / vnD ftnD D(c ^(^waf^gfetiS/gctt vpii, tfrt23�wirtgt;tglt;tt abgcfonOcrt tvorDen/ve� wd(amp;e�Pa�Ju�fnbsp;fa^/pa��(iem wegen Oe^ VttWtri)igen�fCfflt;�^/^ttgt; tWnbsp;fc^�Wtg werDen/ vn fnc� ht� �erie^t efrlt;;tt/nbsp;tgt;ntgt;j|�6ewtefen/Da�^fole^e vnwWhgeg^n/�en nfd)f�? Monbsp;weniger nnc�l^en Seibff^rtf�i/aber ej?n ire beflernng/vn�nbsp;�nr ^n irem fcamp;aOen vnD ftraff/empfaamp;en-

(elften finlJ auch t^ie f�rnetnelien �?�^e vn�gt; Maeamp;ett rrjetef/worjn D^^eiUg�nemment fev eingefe^etzvn�folnbsp;gebrancamp;twer�^en.

metnen einfeUfgen ^erie^t vnb �efentnt�z6m t�onvie��n ^ottf�rebti^n ��eneentnreb

. ;anM^�''5(y?�n�gt;U(b�? vnb �ebriffrUcb^/wic ob^ a��� mmeWei i|l/getrieben vnb gebrnngen worben/bnrcb be|inbsp;^rucfieberman mitjntbeiienz welchem crnfUn anhaltennbsp;rnblich flat geben hab/ nicht ber meinung/ bafJich inft hf�^/nbsp;^nnnn�tigew �eaencf / ober vermeinete/biefer grewiicbetinbsp;CpaltM�3i/mit biefer geringen �cbrifft rhaten bn ^n wehnbsp;i;en/.welche�?nttmehrin folger harter verbitMnng/ber�n*nbsp;dnigfh gegen einanber/ nichten hoffea/ vnb einigem i^en-fchen au�^jnrichten vnm�glich tfl/^onberri hab gutherzigennbsp;�oftliebenben Sentenz auff fr bleigige^ fu^en unb uermo*nbsp;tten/hiewit bienen wollen/bie weil ^u biefer ^�t fo hefftig bottnbsp;fo vielen vnb gnfehenlichen Senten von biefem 2(rticfe( bifpn*nbsp;tirt/vn�tfftanflr mancherlei weif? bauen gerebet vnb gefchrie*nbsp;henwirb/ba^mancher f(hwacher51Tenf^ baburch in ^weiffelnbsp;gef�ret worben ift/baf? er nicht wiffeufatt/WOf? er von bemnbsp;heiligen Slbenbmalhalten folk

l^^liche auch/welchef? leiber hoch ^u be^lagen/in folche mt aewi�?heit burch bif? �e^enef gef�ret worben fein / ba^ ficnbsp;f(^(W(ntra^cn/ba^S i^ochwirbige 0atrament be^Seibfibnbnbsp;^(uts? ghrifli ^u gebrauchen/bttb laffen ftch folchen ^weiffff/nbsp;etliche lange ^eit mit irer groffen Q5efahr bauon abhalten/nbsp;fbelchef? ber�^euffel eigentlich bub gewt�lichfuchet/mit fol*nbsp;chemge^enef�

2??�b wie er juuor biefen eblen �chaZ lgt;urch ber *Papiften grewel bnO freuel fcheu�lich befchmeiffet/ berunheiligef/buDnbsp;enblichgef��melt/bttbingarfrembbe 5Sui�?breuch gebracht/nbsp;bub ben armen Seien erfchreeflich tgt;�b troftlo^ gemachtnbsp;hat

SlSfo nach bem biefelbe Q5rewel/burch ben ^)errn �,^ar tinumSutherum feligen geflrafft/bnau^bielenSirch^/�ott

3i 4 fev

-ocr page 682-

fci) vnD lgt;an(fz acflofle� worDe� fem4at Oer Kf�ige ^ei(� vuO Semo �ottef?/ vnO jerf�^rer oOer Q^cr^inlerer aller ^etl*nbsp;fame� orOrtwngert vnO ftifltunge� Oe�� �one�?/a�oercnbsp;tv^ je erOac^t/famft er eneweOer m� onref^eer ^�eueung cernbsp;wort (J^ri^t/ Oie ge^enwertigfeit Oe�? �eib^/Oen Leuten au�?nbsp;Oem 2lbe�0ma( wegnimet/ vnO alfo Prophamtatem, vnO einenbsp;�erfleinerung v�Overacbfw�a Oiefeg? tjewre� ^ef�amenf^/nbsp;in gemeinem vnO /ungen^�^olrfanricbtet/OOcraber/ Oure^nbsp;Oa� grewlicbe �e^enef/^ebwe^febrifften/onO w�ten Oernbsp;fireitigen �erer/ vielen fromen J^er^en/ Oiefe^ f eilfame ^a*nbsp;erament Oe�Seib�^vnO^lntfJ vnfer^ ^^rrn 'Jefn Jg^riftiznbsp;Oermaffen erleiOetz vnO wiOer maebetz Oa^ fte vmb OeCiVn*nbsp;g^wi^h�t jweiffet� willen zOaffelbige �iebt getrofl ge*nbsp;graueben O�rfFen.

�gOlcbem groffen'��nrbatei� wenig ^uf�eurenzvnO Oie jwciflrelbafftige ^er^enzbev Oe� waren einfeltigenworte�nbsp;Oe� ^e^rrn gb*^i|ii Mt erbaltenzaueb fo viel mdgliebznbsp;nbsp;web*

renz ooe? nicht vnreebf er gefebrlicber ^erf�anO vnO �ere/vo� Oem gjeiligen SlbenOmalzin Oiefe Xireben Oer mir befohlene�nbsp;Superintendents eiugef�ret werOeuzwieifb mieb Oenn folebe^nbsp;nach verm�genj� ver��t^z meinet geringen Slmptsbalben/nbsp;feb�lOig vnopniebtigfeinzerfennez^abieb Oiefen Verlebtnbsp;vn0^efentni^zin@otte�?7?amett im^ruef laffe� au^ge*nbsp;benz Q3n0 bitte abermal Q5of t Oen gneOigen Q9af erzOg jernbsp;�en @egen Oa^u geben w�llez Oas? niemanO OaOnreb billieb gcnbsp;ergert zvnO viel oaOnreb getr�fletz gef�erefet vnO gebelfertnbsp;werOen.

��T�O wil alfo biemif aucbOienf�lieb vnO frennOtlieb i^er/ manetbabenzalle Oiefef?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XirebenOiener vnOjw*

b�rerzOa^ fie beflenOiglieb bleiben im einfeltigen��er|�anO vnO 2ere vom heiligen Sacrament zOe^ t^eib^ vnO ^lut�nbsp;gheiftiz wie fte Oen in Iren �afe(bifmi^gelernet/vnObi�?hernbsp;geferet habenz wcleber niebt newlieb ertiebtet ober erfunOenznbsp;le'onOern bt�b^*^ Einfang an z alf? Oa�? ^nangelinmnbsp;au^ �ottef? vna��?fpreeblieber ^naOenzOureb offt gemelte�nbsp;^errn��- ^artittum gutbernm feligerQ5eOeebfnis?zalIbicnbsp;in Oiefer @taOt Ql^itteberg Xireben vnO^ebulzfeingepre*nbsp;Oiget worOen z vnO Oie grewlieben S5�t�breueb angefoch*nbsp;ten vnO abgetban feinzinOiefen Oerffhnvf�rftlieben ^eeb*nbsp;fifebe� �anOen z Kireben vnO 0ebu(en z f�r vnO if�r ifl gele*nbsp;retz geh�ret z gegleubetzvnOin foviel ^eieb^tagenz Cobnbsp;Joquns, vnO anOern ��erfamlungen Oer

anOerer

-ocr page 683-

^tt^erer/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fik war DnD rec�r/vn^ �)e^ ^x^rr�

Samp;ri|t( cinfc^ung gcme^gcfc^loffe� vnD crfant/vnlgt; 2l��* wurg (ni 153 �; vew^ei�S5�a( vn�) �)em ganzen iXeid^/vcitnbsp;�en j)odgt;(oWi(amp;|tcn g^ir viWS�rf�crt/ vn�) zweier

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�lit grfajr �ei6^ vtW ^(ut^4'att�gt; vn l^rwr/^lfent (td^ brfan�J

�)orMi (|�/ vnb no(b atfo crbaUr� / vnb vffrntlKb gekrrt '���^bw^Om W ra tticfHbieffbcftth�berrbenDnbSfrgii**nbsp;taenta/ aw^ ber ��crrmnffe gefpennen/ba�in ffiren/vnb 6ere*nbsp;lbeti(aOen/ba�?fiebenb�^^rrt^rv|l/bcji wir o�^ ber gegen*nbsp;wertigfett be^ warenvnfidxbaren2eib^Samp;ri|l((m Sibenb*nbsp;ima(1^abeiifbiincn/ /�en neme� ia/fen/mit biefe� gar �nge*nbsp;Wifldi ^Wfe�/biebbeb warliebirtbie Ankulos Fide�^niebrnbsp;fo�en eingef�ret/ober f�r ^iaubwirbig geaalte� werb^lt;^nlgt;nbsp;weit biefeiben anfengiicb bo�nbsp;nbsp;nbsp;^ariftab erbacbt/bnb Do^

��ton Martino Luciiero wibev/bnb^u berbtei^/mit b�a�^^ fpreeb/i^bem fc^aben ber ^(rcbert/bnbberjinberung bef^ ba*nbsp;$nmal mit geWalt fcrtgebenbe� ^�angeli// bff�ntlieb a�^ge*nbsp;�r�itetgt;bn berteibiget worben fi�b/ wele^� S^anf? bngerei wbnbsp;U tgt;a�b(�ttgen bieie� aiten (Renten/inbnb bmb ^itfebergnbsp;�ofb wol wiffentiicb bi� befantfein/banonbiel ^n fagen wer/nbsp;wo niebt ber �^^erftorbenen etwa^ billieb berfebonet werbennbsp;�quot;^m�f�e/^olU bennocb �ottf�rcbtige ^)er(g biefem brfprungnbsp;ber neweti Opinio� nacbforfeben/bn betraebten/an� wai�er*

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(eo ^eif� onb 2(nbacbt/�ie feine bern�nffttge gieiflenbe Q5lof*

fen b�b bentungenber wort g�ril�i anfengticb entfprnngen fein/babureb bernaeberanbern brfaeb bnb anieitnnggegebennbsp;worben ift/ba ffaroioftabi/ ^(o� ben gidj nicbt galten woit/nbsp;anbere jn erbenefe� / baburcb ber �eib ff^ri/�i bom bei�gennbsp;. 2(benbma(a�frgefrbiof�e�iW�rbe.

aber haben 05Ott (ob eine� gewiffenO5r�nb/ber ni* (bt erbaweti(�/a�ff ber biinben '��ernnnfft 5^eget/biemannbsp;Prindpia o�)cr Maximas nennet/ welebe fon|t/ren ort/brauebnbsp;b�b (ob bilticb habe�/ 2(ber in OSotte^ fache�/wie ^i� an bernbsp;Tonnen jerfebweihen/bnb^u Gaffer werben/wenn/iewi*nbsp;ber O5otte^ reben bnb orbniingen eingef�retbnb gebranebtnbsp;werben/^onbernaulfbe� veebten bnenb�icben bnbewegi�nbsp;eben Reifen bnb ^cfftein/OSotte^ @on/^efnm ffhi�^ftnmnbsp;befeftiget (f�/ Onreb Weiche� 5^imei bnb (^rben/bie Q[^er*nbsp;nnnfft mit atk�iren Prindpps vnb Siecht / crfchaffen �nb/nbsp;!Xebe� fo frefftig finb/ ba^ auff fein Sprechen/ bienbsp;lobten / (ebenbig / binSahme� / gerab/ bie Sluffehigen/nbsp;rein/

-ocr page 684-

6s8 S5efcrttnt 0 JSSbert f cirt/1gt;(lt; tauben ��retib gemacht werbe�* @0 fi�ttb4�(amp; Me*nbsp;fc� j^errn wore fo gewi�?z oo^ ej,e �tmel vnb �rbeo l^gebmnbsp;w�#e/ e^e feiner ern/�en r�bert eine fottnbsp;nbsp;nbsp;nieste ober �aifcp

St'�lFbiefen Q5r�nb Snwen wir biefen t^nfer� �ianben Vti ^efentrti^ von ber waren gegenwereighie/niie ben tiebetinbsp;2(pof�dn/Vnb ber aiten reinen Mircben �crern/ vnb vnferniienbsp;ben preeepeorn vnb ��eeeern feliger gebetbtni^/Uucherogt;PWnbsp;lippoi Pomerano, vnb anber�/ bie niebe geringe Jengnis ge*nbsp;babe bab^/ bae? fte vorn betiigen Q5eif� finb regiere vn erien�btnbsp;gewei en/7�emiifbtgt;nb f�rnemiieb/ anff bie ernf�e �ore be^nbsp;warbaffeen vnb ailmecbeigen j�)lt;^rrn 3ef� fib^W �oteeefnbsp;@on5/ bie er blt;tre f�r feinem eobe jur �e^e gereb bae/ in ei�*nbsp;fe^ung eine^ gar gro^wiebtigen ^aeramenee?/ ba^ vnf? vortnbsp;ollen feinen ��eern/ ai�� bas? geWifiel�e ebewerf�e Pfanb fortnbsp;verfiebern/^�afif vrt^ber aller genewe|�en '39erb�nbnt�? be^ �nbsp;@on^ (�oeee^/mie vnferm St^ifeb vttb^l�e/v� ber einpfro*nbsp;plfungvnfer^ armen fierbliebe� Sleifeb^^i� feinen beilige�nbsp;vnfterbUeben �eib/ fole erinnern/^a^ bt� 5� feiner ^ufnnffitnbsp;fole fein bofi^ quot;^anb/ vnb bie f�rnemef�e vrfaeb aller gemeine�nbsp;ebrlifben aufamertfunfTe vnb verfamlnngenberffbri^^*^nbsp;allen orten?X)a^ fole ei� gewifle^ �enrte^eieben /ein bernbsp;flen/ vnb irer ��jefentnt�/ babureb Re vneerfebieben/vnb von *nbsp;ollen anbern Wiefern/ vnb Xe�ern abgefonbert wilvben�

^3efe wore/^n foleber ernner ^eit/ in f�iffennS eme^ (benboebn^eigen vnb viel n��en^aframene^/von biefemnbsp;waren vnb allmecbe^en rrn/vnb vnferm erewen/weifenznbsp;lieben S5�ei|�er vnb ^^ruber 3ef� gbi�ll^�� aii^gefproebett/ ne*nbsp;men wir billieb vnb gerne on/wie (te laneen in bem ��erflonbz �nbsp;wie |te bie Slpof�el/vnb fonberlieb �Paulus? ongenomen vnbnbsp;erflerer haben/ vnb laffen v�^ feine frembbe beueung bauo�nbsp;obf�ren/aueb feine gegenw�rffe von ber ���nm^gligfeif/Ab-.nbsp;furdis vnb bergleieben/benfelben einfeirtgen �Jl^ernattb nememnbsp;�ottbern ergeben vus? biefem ^eif�er^u^eb�lern/ vnb ne*nbsp;men bas? an/ was? er u vus? reber/ vnb folgen feinem befehl/nbsp;mit geb�renber �Xeueren�/^laube� vnb Q5eborfam/wie emnbsp;^inb feb�tbig ifi/f�nc� �ater^ vnb bnutrer ernfle reben f�rnbsp;gewis? vnb war an^uneme�/ benfelbe� ^u gleuben vnb^unbsp;gen/vi� leibee fein ��aeer^ne orn vnb vngebuir/ ba^ im bernbsp;�ort ober Doebler feine ^orr/ bie er ernfilieb gemeiner harznbsp;wolr verferen/onbers? beurert vubgloftrnzals? werend ver*nbsp;bl�mbre reben*

�Ifrwe*

-ocr page 685-

���f rtvegoi nbsp;nbsp;awf^ alk t�k knlae/fc k^lgernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiefe ter

^ernwnflt UeSentc vnt angeneme meinung Jivtnghi vnt ^nliiim/ inert beOtr gefallen la�en/vnt f�rgengt;t�er (raken/nbsp;tenn tiefer @ed^ftfcten J^iret^� �ere/vtm{ieikgen�afra*nbsp;ment/ wie fie bt^�er vom Luthero, Phihppo, vnt an tern ti(^nbsp;wen 2erern t� �ffenilic� gelere vnt �efant Worten/ freun tli (fgt;nbsp;vermane/ a(^5gt;�ie6efenner te5^)^rrn 3^fn �amp;fi�i/vnt ternbsp;antern f�rnem�enSlrticfeln ff^ri�li eter Sere/ fieanelrvniknbsp;�otte^ willen/vn vmb vnfere? gemeinen j^eilant^ Jcfunbsp;fti e^re willen/ ten fie mk vn^ ^n gkiet anrnffen/als Warennbsp;^ofte^ vnt S5�arie@on/Openten vnt regierenten 511 ternbsp;rea^tei^ant 0otee^/vnt alk^ in allen erf�llenten/bkte vntnbsp;flei?e/i�a^ fietoebl�kvielfekl�^ gefe(gt;rligfeit tiefer abweknbsp;ctnng von ten eigentlifben Worten tcf^ ^(^rrn g^ri�i/be*nbsp;�er�igen / vnt betenrfen wollen tie vnentlicamp;e vnterfe^eitnbsp;jwi�cben ter Q5�ttli(b^n Vnerme^lic�en Weisheit/ tie tiefetnbsp;lt;5aerament mit folcben ern�en Worten eingefe^et^at/vntnbsp;^wiffebenvnferer tollen blintcn QVeis^eit ter elenten ^er*nbsp;�nnlTt/tiefolfbe'^ort^n glofirnvnt ^ntenteln naebiremnbsp;Siecbtvnt�uttiinefen jkbvnbillicb vnter�ebet/tie weil ficnbsp;tocbfon�in ^ottee^vnt Q5lauben^facbnt/vonirfelb^/vivnbsp;erleucbt vom Jeiligen �ei� (^le tiefe felb� febreiben vnt be*nbsp;fennen)niebt^wei^/nifbtsver�ebet/ni(bt�?begreiffen fan.

Q3}ltJ)ieweillie tiefelbe/re ^ernnnfft in vielen antern Slrtnf ein vnfer^ gb^i�licben Q5laubenS/gern vit willig (wienbsp;auch billieb) gefangen nemen/ vnt tem vnwantelbaren fre�*nbsp;tigen wort Q)ot teg^ vnterwer�en/ temfelben aiieb tie ^bre vnnbsp;^reiStervn^wei�etifbenbe�entigen 2�arbeit ^ufebreiben/nbsp;�a^ �e tofb tmb Q5otteS willen aiieb/in tiefem Slrtirfelnbsp;gbri�liebtr Sere/ ire^erniin�t/ ten flaren Worten/vnfer^nbsp;allmecbtigen ^(frrnS^^fw gb^�i/tem�tiglieb weieben laf*nbsp;fen/ vnt tcrfelben niebt naebgeben/ta^? �e naeb tem nat�rlknbsp;eben Sieebt vrtbeik/vnt vber tie wort ��^tftfzS'y�etf�crin vntnbsp;fXiebterin fein/tiefelbe ire^ gefallenden teuf ein vn en trefe/nbsp;tieweil toeb fon� tiefed Slbentmal i� ter ganzennbsp;eben �atboltfcben Xtrebt�/ tgt;on ter 2lpo�el eeit an/bid aiiffnbsp;tiefe vnfere elt;^it/ganzer 1 ^oo.^ar/von allen f�rneme�ennbsp;^cribenten/f�r einvnerforfeblteb/3^^�^a�^lt;^��^�ft�P^^�^��^nbsp;tremendum myftcrium j|t ge b^lten/vnt alfo genennet wor*nbsp;tett/2(neneeigen/tad folebed niebt mit ter (�ernnn�t andennbsp;gr�nten/ oter gniiqfam en erf leren fei)/ 0on tern m��e wi*nbsp;ter ter ^ernnnfftSieebt/nacbl�ilt Vnt verm�g ter blo�ennbsp;wort gbi�ifii/�r�knbet wertemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Sffe�

-ocr page 686-

rtttlt;9ci2(r�umcnt/lgt;a nicht an�gt;eramf^r weren/ feite he bewege�/ baeJ fte �t^eh ^em ^^�rrnffhrifte feine wertnbsp;lieffen in eem einfeltigen �X^erftanb/ ben et blt;^t laffe� bleibe�nbsp;f�r ene f�r in Der Xireben/ eteweil biefei? Der lekten ^efe^inbsp;einer i�/vn ^tde^fam dn inftrudio be^/bas? bic Slpeffel nac^nbsp;bei� Pffngffag tbun/erbenen/en an feine allerliebffe^raut/nbsp;Pic Xtreben/werben/enb anfragen feiten�nbsp;leibet fein ^^nig eher S�rff nicht/ ba er feinen �egalt;nbsp;ten/^u einem anbern/ber im lieb iff/abfertiget/ in einem �a�nbsp;bel/an welchem im bnb tgt;cm anban tf^di/^cc^ enb gre^ gele*nbsp;geniff/baf^berfelbe �egat/entweber a�^ ber mitgegebene�nbsp;Inftrudionwelt gar au^fchrtite� / �Welche ber X^nig ohnenbsp;jweiffel mit eleiffigem bebenefen en berhatfchlage^af auff^nbsp;aller f�rltfhtigff vnb eigentlichff feinen weifeffen SXh^t ehernbsp;gantier ff eilen laffen/ enb etwa^ anber^ f�rtragen enb wergt;nbsp;ben / wie ber ^apff thut/ber bie einfe^nng be^ ^^rrnnbsp;ffi/gar berfert/eeranbert/enb geff�melt hat Ober ba� er bernbsp;felben Iuftrudion werter fdnci^ gefalleni? weit beuten enbnbsp;au^legen/'Curch welche anber^beuten/bie fachen nachmalsnbsp;vbel ausgertcht/enb allerlei greffe OSefahr/^rrungen/^riegnbsp;vnb l?erw�ff ungen baraufJ entffehen mochten.

0O leiben auch bie 5'iechttterffenbigen i�ocferef? vnb Q�elttiehen fHichfer niCht/�ct^ man ven ben werten vn ^uchnbsp;ffaben eine^ $igt;?enfchen ^effament^ abtvdc^e/tJfftfl^in�tfccnbsp;lt;^rbe bie ^ert brehe/tr�mme vnb beute/wie er wblle/vnb ei*nbsp;nenO^erffanb barauf? zwinge/ber feinem gefuchtenvortheKnbsp;vn nu^ ferberlich fep/eber fenff feinem vermuten geme^ f(i)/nbsp;^le auch�pautuf? al^ ein gelcrter/erfarner/ge�bter S��a�nbsp;felbff fagt ^um ^alat.3. �X?erachtet man bech eine^ 55Tenfchennbsp;^effament nichf/wenn e^ beffettiget tff/vnb thut hoch nichtsnbsp;baju.

i� aber au^^ ben werten S^ri�i f lar/ bae? er in biefem testen Slbenbmal gleichfamfein 'Ceffamentmacht/Wieere^nbsp;auchau^br�eflich nennet/barin er erbnef vnb fchaffet/ Wienbsp;e�fert^in nach feinem 2lbfchieb ven biefer^Belt/ vnb weg*nbsp;nemung ber ftchfbaren bevwenungin berghriffw�h^fi/*^^^nbsp;au^feilung feiner Q5�ter fei gehalten werben/boran ber gan*nbsp;^en ^hriffenheif hoch vnb viel 5ur @eligfeif gelegen i�^nbsp;��rwegen ber j^^rr fih^iff ohne Zweifel/ at� ber bicnbsp;vnenbltche i^ei�^dt felbff iff/gar ernfflich/f�rfichtiglich vnbnbsp;hebechtiglich bajumal wirb gereb/vnb feine �2^ert au^br�er*nbsp;lieh vnb befcheibentlich emphau�, vnb mit greffem ernff/vnbnbsp;fen^

-ocr page 687-

lt;�fit foniwrttt�'w g{ftibusvnti@cberl)lt;n/a��alt;fpre(^�n fabelt?nbsp;a�^ �)er �c eben affo/wte er ic^unb tebet/vn n((bt anbeivoUnbsp;bc|lt;bricben vnb na^bgerebef/ vttb verl�^nben b^bcn� ^O�rtve^nbsp;gen fte auch fb v� ^(eiebtitufenbe/ beibe von ben brei'ettnbsp;!r uangeiii�cn/ vn b bon �Panto gefegt pnb/bae? i� tr�^Ueb 5Unbsp;Ufen/jvnb ^n verwunbern if�.

f�nten bennwtr etenbe vnnerflenbiae bhnbe fifut/ ber f�nbeit vnbbenneOenbett/ba� wir biefen gro�ennbsp;ren in feiner vn^vbergebenen Jnl�ntfiiott/vftbtn bem ern*nbsp;ilen �^ei�ament/ vnb (entert Rillen/ mit vnferer irrigen ^ergt;nbsp;nnnlft wollen viel meif�ern/ gr�bein/bnbmtfer� gefadehf? vilnbsp;gufb�ncfert�?/bert ^Sorten einen '�er0�nbgebe/befJ wir boebnbsp;feine anbere bringenbe ober notwenbige vrfaeb im �rnnbnbsp;baben/benn nur biefe einige/ bie Jti entfeb�ibignngnbsp;f�nc� ��ngianben^f�rwenbet/ baf? er bie 2{n(ferftebnngbe�?nbsp;5�Orn niebt fdrwar batten f�nbte/ bieweit er bennbsp;fetbf�noeb nicht gefe�en/vnb mit feinen Singern,noch nichtnbsp;betaftetvnbgef�tet�ette�

(^�^en atfo thnn biefe 0(h�ter ber�erntinfft auch/bie weiten bie gegen wertigfeit be^2eib�J�hfiftilt;nt Stbenbmat/nbsp;berbatbfrt niept gteuben/ bieweit fte e^ mit ber ��ernunffit ni^nbsp;fht faifeit/ vnb au�fptentiren Finnen/ wie e^ m�gtich fein/nbsp;vnb ^�gehen m�ge/oa�? ber ^err $httfln�? feinen waren �eib/nbsp;ben er auch nach ber verf ternng vn empfabnng ber vnerforfchnbsp;(ichen her�tigfeit/behatten h�t/bnb in ewigf eit/vns ^nm e Winbsp;gen ^fofl/epre/frenb/ vnb verwnnbernng behatten wirb/ vitnbsp;eben ben ^eib/ben er f�r vtt�?in tob gegeben bnt/vn^ vnb Viegt;nbsp;(en ^ngteich an weitgetegenen orten / an|T ein 2(ngenbticfnbsp;55?�nbttich tinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnb fein ^(�tf�r vnf^oergofFen/^n trin

cfen geben fbnne/

St^^ertaffet vn^bochb^tttt/Vnb ^n herben nemen/waft ber^�rrghtif�n^^nm�^homafaget/Johan- 2o-@ep nichtnbsp;��ngtenbig/fottbern gtenbig^tem/^ieweit bn mich gefebennbsp;ba^/^boma/ fo gtenbefiu/ 0etig 0nb/ bie nicht feben / vnbnbsp;hoch gtenbem �amit er an^eiget/bae? man fich an^ ^ortnbsp;batten/ttnb bemfetben feft fot anbangen/e^ fchein ben enffergt;nbsp;(ichen �innen ober ber �ernnnfft/fovnmbgtich ober vnge/nbsp;reimet/wieeftw�Ke.

Q52eich atfo f�i^lfet vnb treibt ber ^M?rr ^btiftn^ 5n r�cf/ be^ Cberfien ^n ff apernanm 3airi Unechte/ S5?ar.5, bie anf?nbsp;beffetben ^au^ eitenb im entgegen getoffen famen/ vn /n vonnbsp;ffbrifli wort vnb'^�erbeilfnng Whtten abwenben/vnb ben ge*nbsp;fch^pfften

-ocr page 688-

6i�2 S3cfcrttrtt 6 �.Q�rttt�'

fc��pflTte� ^(aubctiaul� �gt;e^^)(^rrn

�atc vttD ^arbeit au�tcfc^aj/ mU biefer trawncbe� fcbafft/ ��ctne �oc^tcv if� geflovben/wagJ W�^f� Den 59e��nbsp;weiter^� 2((�? weiten pe fagen/^�f ifi nunbsp;nbsp;nbsp;(atM gewartet/Dte*

fer^)^rrlt;|�^ulan�auftert�ewefen/Derwe(fettll mag from fdn/VrtD In^eUung Der Xrancf^^ltcn Der �ebenDlgen/ fonDernbsp;lie�e �aben b^ben/Slber ^oDten anffinweefen/ift 55Tettfc�ettnbsp;i)nmdgU(�/�ar�mb magfi� Dicb^nrOieDnle ergeben/�nDnbsp;Dielen guten gt;5�an/ni(bt weiter vergeblic� bem��em

^�lire� welche Xne^t 3airi(we((ber �eifi l^rleucbteOvn^ gewt�licb beDeutet werDen/Die nat�rlic�en@eDancfen/fenbsp;au�^Dnferm ^au^/Da�?i|i/au^ Dem eingep|lan^ten/2tbernbsp;�ume�r feibr verDuncfeltem �iee�t vnferer ��ernunfft/vn^ enfnbsp;gegen (auften/wenn wir vn^ ^uDemr^^rm g�rifiegefutt*nbsp;Den �aben/fein ^ert��ren/mitQ5(auben auff feine Jufa*nbsp;gung/von im etwa^ bitten/cDer empfangen feilen eDerw�P �nbsp;(en/ Die weifen en^ auff Daf^/DafJenfererO^ernunfft m�gltc�nbsp;eDer enmeglic� fe�einet/ vnD w�llen en^alfe een Dem J^ermnbsp;��ri|le enD feinem X^ert ablie�em

2{quot;^er wie Der gute 5^an 3atru�J/Diefen feinen Unechten �ie�t felget/fenDerneerleifetltc� genblic�auffDiefe�? ^�^rnnbsp;allmec�ttge Xrafft/milDe^naDe euD^ar�eit/Dieerallge*'nbsp;reit an Dem armen fiec�en^eib/ Daunen irem�wMierigen **nbsp;^lutgang Dure� Die�eilfame Xralft De^ ^eib^gbrif�/wun*�nbsp;Derlic�er wei^ ge�eilet war/erfaren euD erfanD �ettt/en wirDnbsp;nec� ferner geliercft/Durc� Den lieblic�en^reit euD ernften bcnbsp;fel� ��rifti/ g�re�te Die�-Uie�t/ Q5leube nur/ :�afi? ifi/Sa�rnbsp;nur fert/ mie� f�r Den ^u �alten/ Der me�r fan / Denn auDerenbsp;55Tenfc�en/DnD gewi�i(ic� Dg^ fenigenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in^? ^erct ^u �

fe�en/wa^mein ^ert eer�eiflen �at/wte vnmbglic� t� aue� * Deinen ^nec�ten/Der �^ernunfft geDanrf en/ 3u fein/ fe�einet�nbsp;2l�fe feilen wir on^aue� in allen 2(rticfeln e^er^ Q5lau*nbsp;ben^/ euD feuDerlic� in Diefem ge�eimni^/ verlaffen auffDie*nbsp;fefJallmec�tigen vnD war�afftigen �tifiierf^^ertenD ?u*nbsp;fagung/ Das? wir t�un/ wa^ er befi�let/ enDgleuben/woe^ ernbsp;reDet/lenDenf^^u geben ver�eiffet/enD feilen geDeuffen/ lt;^rnbsp;felbfprec�e Diefe wert juen^/feefft wir Das^ �eiligeSlbenD*nbsp;mal gebraue�en/S^re�te Dic� n��t/^Mffd me�t / Difputiernbsp;nie�t/ Q5leube nur/ ^�a^ ift/ Q^ertraw mir/verlalTe Dic� auffnbsp;mein^ert euD ^nfagung/euD�alt mi^f�r fe mee�tigeuDnbsp;war�afftig/Da^ Dir wiDer Deiner Q3ernunfft/ ^erf�anD effnbsp;erferfe�ung/meinen waren �eib/in meinem 2(benDmal ge-�nbsp;genwer*

-ocr page 689-

�0W

r c ig su cfTcu geben f�nne/vnb gewifJ�ieb gebe/we nu �gt;tt rai�clb nacb meiner einfeenng gebraue�eft/�b bu gleich nichenbsp;Do-ftehen faufl/wie friche^ gefehehen r^une/ober m^gUchnbsp;fep-

�^{^rhaiben heben tr�ber bnbSJ�ifbehuner Jefughrh� fli/ta|Tet euch Q50itef? wort lieber vnb hbchfchei^iger fein/ bennbsp;ber '�eruunlft vngewiffe^/vnbef�enbige^/buttcfeie�? �iechenbsp;bnb gebancf en/ vnb fehet woi Su/ wie etn ieber 'im Weinbergnbsp;bub �rubte bet? j�gt;errn arbeite/ ob er auch mit fi^hri^o famie/nbsp;ober serf�rewe/ ob onb wie er am Tempel �otteif/Welcher tjinbsp;bie �hrifiiiehe^irche/n�^hch bawe,

*SOr haben ia ein einigen Seijm/bub bnbeweghehen bcnbige �cfftein/bnfern^e�anbjefumffhrifium/auff bennbsp;Wir alle burch �ottef? gnaben bawen/ bub benfeiben �runb*nbsp;ftein nicht gern wolten/wie ber ^�ref bnb^apflftch bem�^nbsp;� hen/bmbw�len bnb berwerffen/ Reiche fchebiiche^Jawleut/nbsp;enbiieh grewlich hinwiber berworffen/bub bon t^�fem lt;gtei�nbsp;be^ Sinfiofje^ Sermalmet werben fo�en.

weiten Wit auch beibef? tpeit� nicht 'gern bie /enigen fein/ bie einen anbern �runb (egen woften/benn ben/ber al6nbsp;gereit gelegt if�/ welcher ifl�:hriflu�? 5efu^/ober mit berf�n*nbsp;bigung eine^ anbern ^uangelif/wiber bo^/ba^ geprebigtnbsp;ift/etn 2(nathema bub Sluch werben/in bem Wirc�ott fe^ gcnbsp;(obef/��ib gebe lang) alle auf beiben theilen einig/bnb gleich*nbsp;ftnnigfeiTi.

, 3(^l3erbalafretbtt�? l�ften/wn^ ein ie^et�uff liefen ei^ nigen Seifen/ �runb bub �ffiein bawet/ ba^Sur auffridb*nbsp;tung/ Sur erh�hung/ sur erweiterung/ sur bef�enbigf eit/bnb

ift/ wir f�llen tu ber Sete / barauffachtung geben/ bnbba�?(enige leren bnbtreiben/halbem wort �otte� gelt;nbsp;mef? �t/au^ bemfelben feinen gewiffen ftchern �runb bnb benbsp;wei^hat/bnbalfo in allen $(nfc(htungenfef�haltett/bn einennbsp;i bef��nb

\

-ocr page 690-

�64 S5cfcntnt0 �^bcti

Beflan�^ �aBcn fan/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�a^ vnferer X^cnni�fft fein gerei*

wee fc^cinct/ wele^e^ wol etn eitlang ftc^ (eren/fcbretben/vn r��men (e�et/ aber wenn ba^ Sewer wort^ Q5otte� vnOnbsp;t)erernflen S�nfeebtungen einbrtebt vnbvber^anb ntntet/nbsp;enO�icb fte^ verleuret / vnb wte (toppeten im ^ane^ weg*nbsp;�oOMt.

^3efe^ �ab (e� atfo ^ur freunMtcben ^r�bertieamp;en oerma ttung/onb crtnnernng Den (enigen oermetDen w�Uen/Die Dodies jctn/vnDftcbntebefcbenten/anemoon geringen ^^orennbsp;DnD XniOern/ getrewc verwarming an^nnemen/ wetcbe bi^*nbsp;weilen aweb Die ^^ar^eit fagen / wie ieb Denn meine ^ebtoo*nbsp;ebeitvnDQ^nner�anD btUi^erfennevnD befenne/^�nD ITittnbsp;Daneben abermal.vmb �ottee?/vnDDer betr�bten Strebennbsp;ruhevnD frieD wilif/welebe wir alle ^n f�rDern p�idbtig fein/nbsp;Da^ fte fotcbe wolgemeinte ^ermannng wit gcDntt vn fanlft*nbsp;bv^en wiebtigen faeben w� �nbsp;ternacbDenefen.

Q��Uen aber witter weiUteb enthalten / Do� pe folcbe (re ttewe Opinion nicht wit �cbrifften oDer reDen vnter Daf?nbsp;�nnge vnD einfeftige '�otcf an^�rewen/ob fte gleich f�r (re pernbsp;fon/ Diefe fre Qcfafftu fd)(inbarUd)c Opinion vnD weinnng/nbsp;an� Der Q^ernnnfft/nicht fo balD wegtegen/vnD fich Dew wortnbsp;^ottc^ ohne weitert Difpntiren vnD gr�beln/ von Dem Qyo-modo, nicht blo^ vnterwerffenf�nnen/wie fie b�lirh thunnbsp;fotten.

2(quot;^er fo fienur biefdbe beo (ich bleiben la(fen/vnD armen vnuer�enDigen nicht bep bringen/ Q33Dllen wir nach Der ^eitnbsp;mit(nen/al�?wit Denen/Die fonfifafi in anDern Strtirfeln/nbsp;Wit vn^ einig (tnD/ gern vnD billich/ tvie 'Paulus erforDert/ �nbsp;5^owa i4�Mri(�(iche geDnIt tragen/bi^ �ott Der g�tige Vanbsp;t�irnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auch (deukte/fte Den Worten

j�re^59eilanD^ 3^fn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntit einfeltigem gehorfam

glenben/wiDer (re Q3ernnn(ft/Den Da^ (ie auff (rer OSernnnfft eingeben/Den Shi^if�nm wollen f�rvnwarhaffitignbsp;oDervttWechtig halten. -

O(^n anDern aber/ Die anff ff er meinnng beharWeh geben* cfen bleiben/ Diefelbe $n vertheiDigen/ vnD mich von Diefernbsp;^chrifft wegen/mit Q5egcnfchrifften an^ngreiffen/vnD jure*nbsp;fntire/wil i^ anff Dikmal allein Diefer (rer verwarming/nbsp;guuor gefagt haben/ Dae? fie biefelbe m�he vnD arbeit nurnbsp;fparen.

O^nn ich nicht geftnnei bin/mit (nen/oDer (emanD Diefer fachen

-ocr page 691-

amp;a(bett/�ber �gt;�fc mefttc vnan�gt;cw a�� txcfrr �frc^^ Dii� �c^uienZju^gcgan^etK fcntnff?/ ^ifputircnziiinbsp;^a�crn a�cr.^�^anSm/@ontxFWiI mit �0tt�f? gneDi�^rnbsp;' gt;?�(|�bUtbcn/bcv�gt;�^n�emfcUi�cnwftan�gt;/�aevnhfotm5ttnbsp;rc�gt;cn/vem ^ciltgc � @aaamc�t ixf? 3be�amp;ma(�?/wfc bic bt�nbsp;^er lt;n �^kfen ^irc^ew vni)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ebrauc^et tJnlgt;

�ekret/ vnb auff ben ^ictcb^ta^Fttvnb Colloques j/t behnnet worbcrt/fortOcrUcb aber/wie biefelbe gefafiee vnbbegriffetinbsp;ifl/inOer Stugfpwr^ifcben S^onfeflfiott/berfeiben Apologia,nbsp;tgt;utgt; anbern gietw/limmenben ^onfeffionen/ vnb ^ebrifetinbsp;biefervrtb anberer0(bukrt vnb Xireben/bieauff btc wortnbsp;i^brtf�i/ i� ber einfe^ung ^e^r�ttbetfein/ wie bicfe�be ^ortnbsp;bort be� ^uanaelif��ti�Cittb^Ui�heb �efebrieben/oon 'paiilonbsp;wiberboiee v�b erf ieree/ bon be� alte� reine� �erern ber/tan*nbsp;bettb�bau�?�lt;(egetftnb�

� nbsp;nbsp;D2i aber /emanb bar�ber mieb Weif er wii anfeebf en/

gen bei� wei^iebmiebanberf? niebf^n tveferen/bennbof? ieb in bo� mir abweife/^n bemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ooebwirbtae�

^aerament^/^nb foige bemi^rempei ber J�nger vn ^eb�� ler/ be^ geierf� $i5�an�f Hytha^r�,Weiebe bon ber 233eisbeif/nbsp;^��f�/bnberforenbeif ire�� wif�erMobietbngro� b�e�ff/nbsp;ba�?/wen�inefwa^bbttanbern Q5el�rfen/an^ feiner 2ere/nbsp;bnrecbf bnb fabelieb wnrbe f�rgeworffen/�e bafleibigenbsp;bcrf beib�gen bOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feine anbere �rgnmenf/beWei^/

* ober enffWbignng ire�? ^efenfnt� f�rwenbefen bnb bran* ebefett/ben�biefeneinige�@prn(b/�ufo^ rpba/lpi� dixinnbsp;^r/bnfer 55?ei|ler Pythagoras,bat^'gefagf/bnb bn^ alfo gefe*nbsp;ref/bem gieuben bnb folge� wir/ aie? bem aller gelertef�cn bt�b

��^reb weiebe reben fiefteb aller ^�ifpnfation bnb ^e*

maebten/ alfo/ba�?/wer bamit niebf wolf nbsp;nbsp;frieben fein/ ber

m^cbf ben sy�eif�er Pythagoram felbfiJ barnmb f�rnemen/bnb ^urebefe�en/ber w�rbe im befcbeibbnbi� bifpntiren gnugnbsp;geben�

��l?if�lt;aber aUbieeineinfe^nng biefe^ 3(benbma(f?/ber fXebner bnb Serer �iebf Pytnagoras, Socrates, ober ber allernbsp;weifefle� 55�enf(ben einer/ ber je aufF^rben gelebef baf/ aufbnbsp;niebf ein �brop^ef/ ober'Pafrioreb/nneb ni^f ri� mecbfigernbsp;e^rtgel/^onbern ba^ ewige ^.orf/bnb ^ei^brif bes? ewioeonbsp;^af erf? / ^of fe^ bnb 5gt;�arie 0�tt/bnfer f rewer j^eilanbAf�nbsp;f�^ ffamp;rif��?/Beleber mit ^arbeit fagen fan/DATA

-ocr page 692-

EST MIHr OMNIS POTESTAS, IN COBLO ET IN TERRA,Match�iuIanio,S3�ir0C�VAUgC*nbsp;gebe�/ven Vcmrc�tfnn gefoktnbsp;Vm/nld^t nlleirt/l P s E D1X i T;�tgt;r�mb fenbsp;nbsp;nbsp;war/�on

Vern aucb/wRtmj^Jpfalm fleert/IPSE DIXIT, ET F AC T A S V N T: 00 er fprli^t/ fenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er ge*

6e�t/fe fle^et^ Va/Ver ti t c^t aOrtn nbsp;nbsp;nbsp;fan/ Vo^ adgerclt war

ffi/fenVern awcbi^Rfcnnafb�^rnrf vnv tf� J^rafft {gt;ae/ba^/ wenn er etwas? reVet vfi Jaben wl(/ba^ ver niebf war/VaOe(bnbsp;nnm�^r/ttaeb^^tt� ere�?gereve ^t/war fein vnv gefebe^ennbsp;mn^/anff wnnVerbarliebe weife/Vie vnferer '�ernnnfft jnnernbsp;peben vnv 5h ergr�nVen vnm�glicb fein.

b4 er ven 2a5are / Ver nn begraben war/ Jejan* tu �25lnV vem �Q�eiVIein/ Vas? am gefiraeftem feVe iag/557attb.?*nbsp;fpriebt/ ga^arn.^ vnfer SrennV fcfgt; (effe. 3tem/�as?55?etVleittnbsp;ift niefX teV/fenVern es? fcbiefft.Ob we�T^enfeblieb� P��nbsp;�lernuttfft/ in beiVen niebte?/ �^wn einen ^eVten/vnbewegli*nbsp;tben/^eifilefen vnV @ee�efen ff�rperfeben/fe mns? Veeb Vienbsp;fer beiVetxeV ver Viefem ^)^rrn niebt mehr ein teV fein/ fen*nbsp;Vern nur ein @cbIafF/Ven er mit feiner Stimme vn V anffrnf*nbsp;fen/ �a^are fern beraub/ ��nV/$KeiV(ein/ 3fb f^ige Vir/ fiebenbsp;anff/^arei 5wertreiben/vnV Va^^eben aneb^n^wenVigannbsp;inen wiVernmb Steifen fan�

wir Venn adb� fv einen vnenVIieb ^cif(n/ ^ar* bafften/ Siilmeebtigen 5�^eVner vnV ^eif�er babefi/ Vem Vas?nbsp;ienige 5n tb��/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q�rrcf fc^eti/ was? er reVef vn Vjn*

faget/ganb ieiebt ift/btiben wir viei wichtigere vnV gr�ffere vrfacben/anffviefes? vnfer^^^rrn vnV bT�eilier^ werten penbsp;eben vnV ^n vertrawen/anff Viefelbe vne^nuerialfen/ ��ennnbsp;Pyehagor� ^cb�ler/anff/res?bi?ei|ier^�ere/Ver ein eien Vernbsp;bT�enfcb vnV ^eiV war.

^3n Verbalbf entfcbloffen/mit Viefem einigf antes? ^b^ i^r bat^gefagt/Vnreb VeflTelben meines? 5�(^rn vnV �tifner^nbsp;gnevige ^)�lf�vn V ^ev0anV/mi(b ^n fep�btn vn ^n wehren/nbsp;wiVer alle Ver /enigen lt;�inreve/ �egenf^rifft vnV Sinfeeb*nbsp;hing/Vie entweVer Vie ganbe ^tifffung wiVer �e^ ^(^rrnnbsp;Wert veranVent/verferen/ mis?brancben vnV /l�meln/wie Vienbsp;�Papiftentbnn/Over mit vern�nfftiger febeinenVer Single*nbsp;gnng vnV Q5lefen Ver wert gb^W/ ves? waren Seibs? vnVnbsp;Vem SlbenVinal weanemen/vnVnbsp;Viefen einfelrtgen ��erflanV/Ver wert gb^'if^^ vnterfiebennbsp;vWb^nftefFemOenena�enfan i(bni$tfi?frefFtiger�? f�rbaP

-ocr page 693-

c�t�jctt S�ttt^tt�WL ^^7

(tit/ �gt;ctm Wc wert ff amp;ri|it/vtte t^u pr vcrmattcn/^of? pc east t aute^ eWr I pS B wel betrachten/ wa^ f�r eine 'Perfen ber*nbsp;. felbe ^Cebner vnb Sprecher fep/ j� went/ en�gt; ven wem /nbsp;welcher better biefelbe-^ert wr einfehun^ �^rebthabe/bicnbsp;wir felber nicht crbacht/fenbernwicPanlnc^pch aweh feh�*nbsp;^ct/een im/bem .^(^rm fclb^ entpfan�en haben.

haben wir auch ben^erpanO berfetben QBert/bcit wir leren enb bef ennen/ nicht felb^ new ertichtet/eber innbsp;tiefe ^ert erplich eingefftret/fenbern alfe gefunben enb em*nbsp;tfangen/ vetrbem ^errn ff hripe ftlb^/ ber mit all� embpennbsp;ben be^euget/ba^er fein� waren gegenwertige^eib imSlbenbnbsp;marau^theile/wen ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^n^en Pbergibet.

@O beweifet^ Pauli erf lerung beutlich/'�nb Sengend al Ic f�rneme alte Scribenten/ ba^ ber SIpepeln Seh�ler/ vnbnbsp;lt;rPe Kirchen/vnb nachmals biegan�efel^cnbe Kirchen/ ienbsp;�tnb aUwege baf�r geilten vn geglenbet haben/bo^ bie wertnbsp;(n irem eigentlichen �erpanb feilen angenemen werben/ba^nbsp;(m SIbenbmal ber �eib enb ^lut ff hrtpi/warhapt gegenwernbsp;tig ^u epen vnb ^n trinefen gegeben enb empfangen werbe.

�y�b eb gleich bic newere Scribenten de modo prgfenn� ungleich gerebt haben/ ba einer feinem^uh^rembiefelbige gcnbsp;^aenwertigfeit auff biefe weif^/tcr aubef auffein anbere wei^/nbsp;**|at ctwa^eerpenblich eP gleublich machen wellen / bi� mannbsp;CttbliCh OUff bie annihilanonem parus, vnb Transfubftantiatio-nem gerat A ip/ Se ip bech bi� unleugbar unb burchau� ^unbsp;6ewcifen/ba^ in ber Kirchen f�r unb f�r/biefe^ f�r gewi� ge*nbsp;halten ip werben/ba� im 2(benbwal nicht ^retpnb ^cinnbsp;alleirt/al�blePe 3eichen/Senbern auch her gegen wertige

SMDff benfelben ^abbi en waren 55�eiper/thue ic^ hiemit nppelliren/ en wil ^u im geWiefen hab�/ alle bie ienige/bie annbsp;tiefen werten ff^ripi/en an biefer einfeltig�/fchlecht�/en altnbsp;hergebracht� �u�legung en '^erpanb/ cin� mangel hab�/ennbsp;terweg� mit en� w�uen 5111 hun hab�/bie wir bech eiel liebernbsp;weite bep en� in hiefem bem�figf geherfam en Q5laub�/ auffnbsp;Kf 4 bU

-ocr page 694-

v�tn ^ctttgcn

tie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wort g^nPi/wilTf �/ tgt;n� in �r�tei� licier ti^

�igfeit ben Vn^ fleamp;enb ^aben/ auff to^ wir e�bbeUii�licb wlt;*, * ter tie grewhcbe ^y�t�breueb �gt;if ft� beiii�eti ^acra meiv^/nbsp;riten tnt f�eiten ttntien/ ^eUbe im ^apf�nmb eingerifFen *nbsp;fein/tnt noeb ton tem/ewigen goneilit 5� Orient f�r rechtnbsp;erfent/tntterteitiget/tntan tiel orten / mit grawfnmernbsp;��erftignng tnt ^(�twergiertnng gefch�^et tnt geflarfetnbsp;werten,

35h bit^ aber mit atlen QJottfdrcbtigen Jtjer�en/ ten ewi* gen �on �otte^/tnfent einigen tn iamp;l^fernbsp;56fifinm/@tifltern tieft� 0aeramentfi?/fampt feinem etti*nbsp;gen'�ater/tnt heiligem �eifl/ten einigen wen a�meebtv*nbsp;gen Ubent igen �ttt/ tns? er fieh feiner armen jerriffenen ^irnbsp;gnettglich erbarmen / 5� grew�ehe �unten heilen/nbsp;�ie terbitterte tnt teruneinigte jocr^en (intern tnt f�i�e�/nbsp;tut eur im gefeUigen eittigfeitf�rett ��iearmen irrigen 2ent,nbsp;erknebtentnt tttterbringen/ ^�en ^Mf�arrigen wi^enth*nbsp;eben ^erfttgern/tnt grenMiehen tur^eebtem tnt geinten/nbsp;ter reinen 2ere M ^uangefii/emi�licb mehren/ ��Pnt allen �enbsp;rern tnt Jnh^rern tef�tttrtfi ^ttterf/ tnreb feinen he�igennbsp;�ei|l ten l)erflant tnt ^unemen im^tonben/ tnt gh^nbsp;^em �ehtrfam/ancb iw^r�terlifber �cb tut einigfe it/ ternbsp;(eihen tnt mehren ttb�e/ ta�? Wir g�efemttlich hie in tiefenT**nbsp;geben/ feine �Varheit/ Sl�mecbtigf eit/ �ereebtigfeit/��*;

te tnt Brette/ ie (enger ic mc^T/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�brt tnt

Sacramenten erfennen tnt annemen/tnt tort in ienem geben mit a�en �Engeln �ugen*nbsp;febeiniieb erforen/ tnt in ewigfeitnbsp;(oben/rb�men tnt tr eifcn/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�

-ocr page 695- -ocr page 696- -ocr page 697- -ocr page 698- -ocr page 699- -ocr page 700- -ocr page 701- -ocr page 702-