Dit boek hoort bij de Coliectie Van Bucheil
Huybert van Bucheil (1513-1599)
X
V
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:
• de rug van het boek
• de kopsnede
• de frontsnede
• de staartsnede
• het achterplat
This book is part of the Van Bucheil Collection
Huybert van Bucheil (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:
• the spine
• the head edge
• the fore edge
• the bottom edge
• the back board
U » t O
ri
iWj
E. «cl..
W5
-ocr page 4- -ocr page 5- -ocr page 6- -ocr page 7-fwpenMfnu^ lemmtlUu^fi^nbsp;lnrlt;rrrwdgt;frnbsp;i|ré0n^lt;^HVb2’gt;^nbsp;'bunrtmrtifnbsp;«i^rrïirbrrnbsp;|ilt;4rrlt;eno^nbsp;Ir/tfrCTïrfFr^nbsp;pnipHiràrlhnbsp;Jtftj mr^rufp
V 4.
^rlvrnlwlt;r«^ | ïMïcmffef I
1 n)?^ 0cuU Wlt;rinbsp;l^fnniriirlnbsp;nóijowefvnbsp;çwwtàtej^nbsp;^nttnt^^c0fi
ö^f»^4ïtn4i Ci (^cc^émf«nbsp;Cittffutnff^iinbsp;óicmftnc^inbsp;muatwsttf^nbsp;ir
-ocr page 11- -ocr page 12-tar
TheoJogia
Octavo n».
I*
-ocr page 13-ê»’VNIO piSSIDENTIVM, OMNIBVSnbsp;unitatis amp; paris amatoribuMitibfljma.exnbsp;prsecipuis Êcclefiae Chriftiana doâoribusnbsp;per Hermâniim Bodium diuini uerbi connbsp;cionatorê eximium feleria, 8C iam dcnuonbsp;aufta 8lt;locupletata : uerumea diligentianbsp;tüuisadcuratas longe tam^uincat.Namnbsp;inb'nita pcne'loca malècitata reftituinbsp;tnus.cornipta emendauimus.munbsp;tilafuppleuimus. Qupdfacinbsp;kdeprchcndet, quifquisnbsp;hanccum priliinisnbsp;çditionibus CÖ 'nbsp;tulerit. ;
FOR^TVNAM
p^riî'-îi- Hylt;
-ocr page 14-ïDortojcsfîequibttsltic
libelluöfelectuöeft'
Auguftinus, Hieronymus,nbsp;Cyprianus,nbsp;Chryfoftomus,nbsp;Bernardus,nbsp;Athanafîus,nbsp;Theophylaftus,nbsp;Beda,
Ambrofîus, Gregorius,nbsp;Origenes,nbsp;Hylarius,nbsp;Fulgentius,nbsp;Cyrillus,nbsp;Tertullianus,nbsp;Clemens,nbsp;p Laftantius.
y
«ÎEPISTOLAM AD LECTO-rcm,requirefubfî-* nemlibri.
INSIGNIVM
LOCORVM HVIVS LIBEL^
L I INDEX.
A
ABfquc baptifmo fpiritus nullus faluatur d camibus quarc quidâ tépore Pauli abihnebâtnbsp;adam cur non perfeuerauitnbsp;adam immcrraliratem perdidit per liberunj arbitnumnbsp;ad fidem nullus cogendusnbsp;adhortatfo pro ftudiofisnbsp;à domino prépara tuf cor ad bonum ¦nbsp;aduocatum alium non habemus præter Chriftumnbsp;a!s amp; lapides adorarc non debetnusnbsp;ïedificatio proximinbsp;aflFclt;fhis Si cffcóhis boni ex Dco funtnbsp;affeftiisquærcndi Deum ab illo accipiturnbsp;agit Deus ctiam in cordibus malorum hotninumnbsp;aliqua pcccata etiam poenæ peccaterum fuçt,*nbsp;aliudfpc polïrdcmus qudm retenemusnbsp;alter alterhisoncra portatenbsp;ambitio Si luxushcerdotutnnbsp;ambitio Si luxuria funeris tollendanbsp;amorc omnra facere debemusnbsp;anathema quid fît apud noftratcsnbsp;anathema quondam ex magna charitatc fiebatnbsp;anathema nos a Chnftonbsp;angelusin Paradifo defufe propridjoct^seftnbsp;ante pcccatum nuüa uerecundiàin horiilfle foitnbsp;antegratiam nulla méritanbsp;antichriftifuntomneshærçtici ¦*. - .}nbsp;antichriftum multi fub noniinc Çhrifti dotentnbsp;antichriftusunuseftingenere -s,nbsp;antichrifti qui fülltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gt; ¦’
antichnTrus quomodo cognô/citur antichriftianorum dilTenfiOnes amp;. fehifînatanbsp;antichrifri opéra K miraculanbsp;vitichrifti exercitus funt hxreRs
AA t
ta «JTnbsp;2nbsp;Tnbsp;»4»nbsp;2lt;s4nbsp;tisnbsp;3^fnbsp;4rlt;î
IC4-f»
ÏJJ
JJ
19
237
232
119 4«nbsp;Ibidemnbsp;4ÏXnbsp;2^7
It
II4
210 92*nbsp;49Tnbsp;491nbsp;Ibidemnbsp;Ibidemnbsp;481nbsp;48fnbsp;antichri*
V N I O N I S antichrifti regnum quale eritnbsp;antichriflus quare dicitur abominatio defolarionisnbsp;antichrifti ætas nunc eftnbsp;antichriftos quos loannes appellauitnbsp;antichrifti funt omnes hæreticinbsp;antichriftus filius perditionis diciturnbsp;antichriftus dxmonium meridianum diciturnbsp;antichrifti aduentus lignanbsp;antichrifti tempore fideles multa patienturnbsp;antichrifti nominis proprietasnbsp;apoftoh’ praeceptumnbsp;apoftoli etiam ordinem in ecclefta docentnbsp;apoftoli lïbi inuicem non funt aduerftnbsp;apoftoli de corleftibus paruin fcriplêruntnbsp;apoftolicæ lingux funt legendaenbsp;apoftoli nihil ex fe eicgeruntnbsp;apoftoli uniuerfo populo fcriplêruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___
apoftolus in epiftola ad Tefialoniccnfes loquitur de corpora* Ii,non de fpirituali operenbsp;apoftoli in angulis prxdicabât contra regum edi Aanbsp;apud Oeum homines aliquid funtnbsp;apud Apoftoluin in reliquiis plenitudo cenfeturnbsp;apud Deum non eft opus patronisnbsp;arbitrium noftrum gratia Dei liberum fitnbsp;arbitrium noftrum liberator à Deonbsp;arbor fcientix boni SC malinbsp;arma noftra uerbum Deinbsp;arrogantia duplex in inimicis gratix Deinbsp;artem difcere ab artifice debemusnbsp;auaritia erga defiinftosnbsp;auariria quorundam lâcerdotumnbsp;auditus legis tantum non fufficitnbsp;auguftini prxceptum defcriptisfuisnbsp;autoritas legisnbsp;auroritates otioforum hominumnbsp;autoribus quantum tribuendum
BAptifmus eft duplex baptifmus aqux fic fpiritus
Ibidem
4S5 47*nbsp;Ibidemnbsp;*2ofilt;47?
474
475 4{o
Ibidem
471
«2
9»
gt;8ï ^srnbsp;tetnbsp;iSt
CS5
3ÏF 47*nbsp;19nbsp;»5«nbsp;44?
ï «i?
« »79nbsp;»45nbsp;»ï*nbsp;»39nbsp;*6?
77 *4Snbsp;Scnbsp;?STnbsp;»44
»S »7nbsp;bcUa
IND Ex.
belh X per/êcuriones Chriftianis profunt beneficia Deinbsp;beneficia Chrifti crga pcccatoresnbsp;benefiaorum Dei confiderationbsp;bcrnardus mores ccdcßn: déplorâtnbsp;bibere ilium potum quid eftnbsp;bona uoluntas in nobis opus Dei eftnbsp;bona uoluntas gcrmen omnium mrtutumnbsp;bonis omnia cooperantur in bonumnbsp;bonorum amp; falforum Chriftianorum differentianbsp;bonum eft ut chain mala fintnbsp;bonum à Deo,malum d nobifipfis habemus
JJ« ,
rtlc i2t
10Î
47 Ï 37«
«32 Ibidem
34 «79nbsp;«4nbsp;__________________ ______________ I2t bonum quod agimuî.donum Dei fit opusnoftrum dicitur «2$
CAnanaeafoIum Chriftum inuocat cananaeae mulieris diligcns orationbsp;canonicae ftripturac tantfimodo fides adhibendanbsp;canonica fcriptura Immaculata eft .ppter linguasnbsp;cantum Ambrofius quare inftituitnbsp;cantus diuinus mocrorem depcllitnbsp;caro X fanguis uerbi Deinbsp;cathedra ecclcfiaenbsp;cauere à ludaifmo debemus 8f d fiipcrftitione gentiliumnbsp;caufas peccati Deus tollit d nobisnbsp;caufa quare Moyles propmquos carnis non elegeritnbsp;certiffimum fignum nouifiimi temporisnbsp;certi fumus per fpiritum lânûum nos filios Dei eflenbsp;charitas nobis d Deo daturnbsp;charitas eft Deus 8C Dei donumnbsp;charitas fola non peccatnbsp;charitas reuocat nos ad unum nomennbsp;charitas nunquam defiftit reprehendere
HF i4fnbsp;244
24» HÎnbsp;Ibidem
js«
2JT 122
40«
302
202 «4nbsp;ss
200
31« 3«»nbsp;charitas Auguftini circa haereticos captos propter uiolétiamnbsp;quamfecerantnbsp;charitas nos unum facit cum Deonbsp;charitas amp; patientia Pauli eximianbsp;chriftus ex uirgine nafei uoluitnbsp;chriftusuiuitetiamexlegenbsp;chriftianidgrauiflimoonerehberati^t
P4 }7«
*1»
12
»r »onbsp;chriftia'
V N I o N r s
I cKriftianiinfcicntiaCIiriftiiftifuntdocendr
chrifnaniis folas profeffionis fuæ ignarus
chriftianorutn circa ucrbum negligentia
chriftus eft dominus legis amp; lâlÆati
chriftus iruftatim confurni non potcft
cliriftianorum fidelium femper eft pari,léd hsereticorum per'' fequi
cibo corporalifumptofpiritualem qusrerc dcbemus
cibus fpiritualis non ininuitur
ciauis cccleliae uerbum Dei eft.clauicularü iacerdotes 312 clauis ecclelïæ eft uerbum Deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
cogitatio bona non eft â nobis
comcffarioncs amp; ebrietates reprobantur
communicatiopaflionis dominiez
communia omnia cum Chriftohabemus
concilia priqra pofterion'bus cedere debent
concordanria noui Sf ueteris teftamenti
concordanria lacobi S( Pauli de fide fiC operibut
conftlfio unde fahramennim dicitur
confecrario Si examinatio facerdotis
(ontem'
-ocr page 19-INDEX.
contemptuseffufusfuperprincipes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut
conteinptus doftorum uirorum conrinentiaipfaeftdonumDei
contra eos qui ditunt pcccatorem obieem ponere gnttisc s7 contra liberum hominis arbitriumnbsp;contra felfe glonantes de meritisnbsp;contra uoluntatum patronesnbsp;contra mandata hominumnbsp;contra doftores fubtilesnbsp;contra excommunieantes •nbsp;contra humanam indulgentiamnbsp;conucrlïo noftra ex Deo eftnbsp;conueriio amp;(¦ auerfio unde eftnbsp;cordis auditor eft Deusnbsp;Cornelius Centurie ex gratia crediditnbsp;coronatDeus dona luanbsp;corporeum tantum baptifma nihil prodeftnbsp;corporis notifi contemptusfumma uiftotia eftnbsp;corpus Adae ante peccatum quale fuie
78
106 13»
»17
Z!t
3ZZ JS}nbsp;I4Înbsp;»75nbsp;347nbsp;U4nbsp;118
»5 334
- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30
corj^ Adx ante peccatum dicipoterat mortale uel immor' }tnbsp;3«8nbsp;371
P 37»nbsp;31»nbsp;3»onbsp;3«
C 14»nbsp;IJÏnbsp;Iff
r 161 17»nbsp;18*
380 ____^M.ujiiurdiiuiu^-i________ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”*nbsp;cultus fuperfluus 8^ tómius apparatus in templo reprobarnbsp;turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3*4
AA 4 cultus
tale corpus Chrifti nos fumusnbsp;corpus Chrifti quomodo fiunt peccatoresnbsp;corpus fuum quare in pane CHR15TVS nobis commen*nbsp;dauitnbsp;correptio fieri debet ex compalfionenbsp;correftionis modusnbsp;corripientem diligere oportetnbsp;creatie Adae primi hominisnbsp;creatio.fanatio.faluatio ex Deo funtnbsp;credere in Chriftum eft medicina animaenbsp;credere Si uelle quomodo noftrum diciturnbsp;credere eft corpus Chrifti inanducarenbsp;credere quid eftnbsp;credere in Chriftum eft uita aeternanbsp;credere eft manducare in fpirininbsp;cubieuluni orationis çi*al.c trat
-ocr page 20-V N I O N I S çultus Dci non eft in openbus externisnbsp;cultus Dei efl; fceundum ilUus uoluntatcm agerenbsp;cultus Dei in inuiflbilibus confiftitnbsp;cur Deus permiß t hominem tentari
DEccm praecepta opera legis funt dedinare ad dextcram 8l ad ßniflram quidnbsp;de his qui ftudia liberalia 8C rationalia docentnbsp;de lacob SC Efaunbsp;dei iudicia non funt d nobis difcutiendanbsp;de noftris temporibus fcribitur Matthxi 14 capitenbsp;déplorât ftatum cccleßz Chryfoftomusnbsp;de prxfdentia Deinbsp;de purgatorionbsp;de fatisfadione 8C merit®nbsp;deQjonftti fumus in fidenbsp;deus non uult mortem peccatoris quomodo xccipiendum 9nbsp;deus mali autor non eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo
deusuincitcumiudicaturabhominc
deus non efl pcrfonarum acceptor
deus omnia quxcuni^uoluitftcit
deus elegit uafa mifericordix ante conititutioné mundi 4$ deus dominatur uoluntatibus hominumnbsp;deus non omnes docetnbsp;deusfaluandos prxuenit,damnandos inuenitnbsp;deus nullum genus hominum requitnbsp;deus quos uult faluatnbsp;deus quare iubet ea qux non poffumusnbsp;deus facit ut bonum ueUmusnbsp;deus coronat hominem in mileratione SC mifericordianbsp;deus homines nos idem SC iuftos facitnbsp;deus iuftificat uolentcm,quia ipfe dat uellenbsp;deus operatur nobifcum.id eft,in noftra uoluntatenbsp;deus per nos operator tanquam per inftrumentanbsp;deus ipfe ducit nos ad Deumnbsp;deus dat incremcntum ad bonumnbsp;deus nos elegitnbsp;deus umbras non refpicitnbsp;dies féfti quare inter chriftianos conftituti funt
44» 45«nbsp;454nbsp;S
171 21»nbsp;25»nbsp;î9nbsp;13*
4«« 4Ii2lt;4lt;7
X 10^nbsp;ntnbsp;tff
Ï4
ïX
lt;1
62
«S
Ibidem
166
107 HOnbsp;lis
IJJ
141
141 lîî
•f
diffc*
INDEX.
differentia inter poflê non mori, dc non poflè mori d/fferentia inter figuram amp; ueritatemnbsp;differentia doftrinarumnbsp;differentia inter Pfalmos Hymnos ac canticsnbsp;differentiae generis huinaninbsp;dilefti non idem qui iniinicinbsp;dileâi fumus d Deo ante omne merîtUflinbsp;diletSioexDeoeftnbsp;dileftionis quatuor gradusnbsp;difciplina primitiuae ecclefîaenbsp;diferetio iufti St iniuftinbsp;dtfputatiofimpliçisfemslaicinbsp;diftanda non eft in fide Chriftinbsp;diuerfa haerefiun generanbsp;docens alium fdpfum initruitnbsp;docere Si ücere debemusnbsp;doâor nifi laborauerit indignus eftnbsp;doftrina ChrWide orationenbsp;doftrina Chrifti aquae comparaturnbsp;doArina apoftolorum æternanbsp;doftrinæ Chrifti inhaerendumnbsp;dogma peruerfum abominatio eftnbsp;dolor Themiftoelisnbsp;dominusùnperat non per diuitcsfêdperfiddesnbsp;dominus euftoeht fuosnbsp;domi etiam laici Bibha diuina kgantnbsp;domus Dei quid fignifieatnbsp;dona Dei fixa manentnbsp;dono Dei boni à malis difternunturnbsp;dono Dei dicimur promererinbsp;duces ecddtx nomen opcredeftruuntnbsp;duae funt laudabiles perfonx in ftripturisnbsp;duo funt dies, Heri S( hodienbsp;duplex eft gratia
» «»nbsp;«U
O 4C
4» «J
ÎJS JI4nbsp;«»«
4»» »Cnbsp;48«nbsp;430nbsp;aiï
4îo 34Tnbsp;*ï8nbsp;43gt;nbsp;»e»nbsp;illnbsp;18«
4°o ï««nbsp;4}rnbsp;}igt;nbsp;4»nbsp;4»nbsp;lionbsp;4°»nbsp;10«nbsp;Ibidem
11«
« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplex eft gratia pfentis uitx,fcib'eet crededi Si patiedi Ibidë
duplex eft fides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izi ÄiSr
Ee
A qux Deo placent nobis placere debent Udeni (ft fidss noui S( utteri Teftamentinbsp;AA s
c« «ofnbsp;eadu«
V N I o N I s
^eadé opera externa poflunt habere jufri K iniufti
eadem ccckfia nunc patitur quae 8C olim paffa eft
ecckliaineuangelio ftabulum dicitur
ecclefta fola claues aCHRISTO accepit
'ecclefîa neminem perfequitur pœna corporis nbsp;nbsp;«48.8c 321
ecclefta quando eft fpelunia latronum
ccclefîa omn ts eft facerdotium faniftum
iecclclïa perfequunonihiis crédita eft ccclefîa Chrifti non cognofeitur nifi per uerbum Deinbsp;nbsp;nbsp;4g c •
clecmofynas quare Paulus acciperc noluit
eleftio 8C abieftio eft in uoluntate Dei
ementes amp; uendentes dona Dei cadem pœna pleftuntur 3 « j epifcopattisferuituseftnon principatus
cpifcopatus opusSC ininifteiimneftnondignitas
cpifcopiuelfaccrdotcs neminem damnarepoffant
epifeopi SC paftores ccelefiæ nihil pofiiderc debentpraeter ui-' AumSCueftitum
çpifcopum etiam docilem elfe oportet
epifeopus 8C prefbyter unum funt
erroresextirpandi funt non homines
euangelium rccipit qui donum Dei habet
euangeiium omnia continet
ex'bonis operibus Dco debitores cfticimur
execllentia ceremoniarum legis
éxcômunieatus à Paulo poftea plus ilium dilexit
exCmpIum habemusinPctrocurationispeccatoruin nbsp;nbsp;303
ex origine damnati,ex gratia faluati fumus
exordium noftrx falutis à Dco eft
expofitiones legi pnt quoigt dogmatibus nô eft a^ereendS au exfpiri-
-ocr page 23-INDEX.
ex fpirituuiuenti codices nonfuntneceflârft
F
FAcere 8f perficere bonum qüo difPerunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f *
famain abftinentiac aüqui quærunt dcht ijJ fames uerbiIXipIaga maximanbsp;fideamp;fpefaluatiftimusnbsp;fideles latebunt in nouiffimis tcmporibuînbsp;fidem non omnes habentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ,
fidem SC corda quïrit Deus^non munera externa fidctpræfentia non cupit
fide faluati funt patres ueteris tcftamenti.
fides eft genitnx bonæ alt;ftionis
fides credentium Dei eft donum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
fides principiummeritorum fides plena SC perfefta
fides datur homini ex mifericordia Dci
fides ad Chriftumnos trahit
fides noftraChriftuseft fides ipamp;neceflêeft ut operetur
fides à Deo data facit hominem iuftum
fides habet claues ecclelîæ fides noftra fiinplex acfufFiciens dcfcribitur
fides orationis fundamentum eft
fiduria qualis erit nobis in Deum
fihjDei funt qui fpirituDeiaguntur
filil uel nepotes ad lacerdotium non fiinteligendi
fi'nibusnon officijs mrtutesà uitijsdifccrnuntur 17S fames peccati manct in cariK poft baptilinum
fragili tas noftra ad Deum feftinare cogit frater quomodo fratrcm abfoluit à peccata
fratribus compati eftpùtriftitia
fruftus hominis chriftiani eft confeflîo fidei
fusv« dtbcmiu doccoW contra dominum
fundamcßtum
-ocr page 24-V N I O N I S fiiftdamentum ccclefiae eft Chriftusnbsp;funerisnimius fumptusreprobaturnbsp;furtum quid fit
GAudium parentum in perftcutione filiorum genres peccatores dicunturnbsp;gloria dialeifticorumnbsp;gradus ecclefiafticus non gratia fed ex merito dandusnbsp;gratia quae datur eleftis poft lapfumnbsp;gratiaDei omnia peccatafoluitnbsp;gratiæ Dei qui fintingratinbsp;gratia 8C meritum contraria funtnbsp;gratia Dei liberamur non meritis noftrisnbsp;gratia pro gratia datur homininbsp;gratia Dei nouam creaturam facitnbsp;gratia datur malisKimpftsnbsp;gratia Dei per uolunntem hominis,tanquam per inftrumënbsp;turn operatur.
gratia hominis uoluntatem primo reparat gratia Dei in homine non eft otiofanbsp;gratia, qua agit in hominenbsp;gratia Dei pcenitentiam in nobis operatur.nbsp;gratix totum afcribendum,nihil meritisnbsp;gratis Deus omnesfaluat
HAbitus facerdotalis fit humilii hxrefes unde dicanturnbsp;hxrefes â philofophia fubornanturnbsp;hxrefis ualde utilis fed periculofanbsp;hxrefis propter gulam conftruiturnbsp;hxrctici omnia myfteria ecclefix habentnbsp;hxrctici deprauant tcftimonia fcripturarumnbsp;hxrctici per qux dccipiunt hominesnbsp;hxrcticis omnia opera externa non profiint.nbsp;teretici fiia quxrunt, no proximps fuosnbsp;hxrctici habent manusotiofas,amp;'rcpofitoria plenanbsp;hxrctici etiam fcripruras Si facramenta habentnbsp;hxrctici fideles cafdem ferme ceremonial habentnbsp;hxrctici etiam inukem contrarii funt
no
454
jf«
JIT »f
SSt J97
I
It lOïnbsp;lienbsp;IIInbsp;IISnbsp;in
138
144 Ibidem
14s Ibidem
337
152
lie
39»
S8t
I8j
178
240
179
219
S43 . ^4»nbsp;Ibidemnbsp;fsinbsp;45«
481 49«nbsp;hxrctici
INDEX,
hærerici quare Chriftianos occidcre uolunt
hæretici non funt comburcndi
hærericorurn impiefas quomodo maniftftatur
hærcticos dominus occiderc prohiber
hærcricusprobaturuerbisamp;faftis
Helena non lignum fed pendentem adorauit flic nullus hominum eft fine peccato
Hieronymus dubitat de autqre epiftolæ ad Hebntos Hieronymus uocatnegptiationemuitiumnbsp;Hiftorici etiam in multis falluntur
Holocaufta Xfacrißdi chriftiani hominis
homini reluftanti De“s gratiam infpirat
Hominisperftftio eft imperfeftionis fuæ cognitio
Hominis defcriprio abfqj gratia Deiuiucntis
homo ceddicpci' liberum arbitrium
homodeliiOiSatanascft
Ijomo uniuerfa uanitas SC umbra mortis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
homo ex fide uiuens humilitas loannis confitcntis fe peccatorem
honores SC diuitise non funt â Deopetendse
honor imsginis Dei
ieiunium ludaeorum reprobratur
ieiunium quas uirtutes operatur
ieiunium fuperftiriofum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
iefus crucifixus aliquibus eftDei uirtus.aliquibus ftultitia. 13« ignorantia circa claues ecdefîæ
illuminamurperlucemilluminantern ChrUtum
imago
-ocr page 26-445 445
4r9 3r
J!O
449
202
2
2«l
27
34« 197nbsp;438nbsp;2oS
lt; gt;oSnbsp;«9
»0» 32anbsp;3«»nbsp;3f»
V N I O N I S imïgo Dei uera qu« litnbsp;imaginis Dei uerus cultusnbsp;iiuaginis Deüniuriinbsp;immutabilia font dona Deinbsp;impatientia hominurnnbsp;impiiim eft lignis amp;Iapidibus gratiam reftrrcnbsp;impoflibile eft faluari nilÏ per Chriftumnbsp;in Adam tanquam in radice omnes damnat» fumusnbsp;in Ariftotelem 8c philofophosnbsp;nbsp;nbsp;, .
in baptifmo aliud uifibiliter ah'ud inuilibiliter agitur in baptifmo omnia peccata funt remiffa.fed no extirp ata leynbsp;incantummuficumnbsp;in Chrifto requiem habemusnbsp;in creaturis Jiulla fit nobis fidutianbsp;in con fefljone Dei 8( agnitione eius tota lahts noftranbsp;in defenforesliberiarbitrnnbsp;in defcnfores meritorumnbsp;in diaicfticos Si folum eloquentesnbsp;indigna res eft iudidum ab infideli quaererenbsp;in dileôione nullus excipiturnbsp;indulgentia deliftorum eft reparatio uitse priorisnbsp;indulgentram peccatorum in nobis inuenimus _ _ .nbsp;indulgentiamaceipitfolaconfidentia in mentis Chrifti jsanbsp;indulgentiam peccatorum per uerbum Dei inuenimus 360nbsp;jndulgentiam peccatorii meretur is qui ab ipfis abftinet 3 s«nbsp;in eos qui feflas feciunt 8C pharifaeosnbsp;in fine mundi populus per fe uerbum Dei legetnbsp;in hac uita inuicem adiuuare polTumusnbsp;inimid hominis domeftid eiusnbsp;iniquitas non eft apud Deumnbsp;iniquus eft qui timoré panse non peccatnbsp;initium corrigendi cor fides eftnbsp;in iudicio peccatum rarouitaturnbsp;iniuriam facit Deo qui diffiditnbsp;iniuftus non eft Deusnbsp;in latores legum importabiliumnbsp;in nobis Adam fumus.in Chrifto iuftinbsp;innocentia perfefta nobis in baptifmo non datur
BOU« teftawtnto etiam eft litera occidens
2IC 2Sr
H9 ;oonbsp;yy
119
54 «ojnbsp;isy
4«
227 7?
»74 iScinbsp;inpecca*
INDEX
m primitiua ecdcfia chriliäni cognofcebanCex fnoribuS48T in prohibitores nuptianim
in rcfurredljone pcrftiftr prius renoitatur homo
in fcripturis fæpius pars pro toto acdpitur
in feru-tium Deietiam ruftici funtadmittendi in iblo Deo confidendufn
interccdere potcft dififtianus pro fceleratis
in uerbo domini permancre debemus
inuidia Arianorum in «crosfidefcs
iudaei undeerant ftandalizatj
iudices etiam in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;punire debetil
iudicium cum mifericordia datur cleSis
iusctuilcnonfruftrainftitutumeft
iuffioni amp; uoluntati Dei tantum obcdiendum
juftitia quae ex lege eft quid fit
juftitia Dei iuftifumus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.amp;20,
iuftitia noftra eft confrfiio iniuftitis noftrae
iuftitia D EI in uetcri teftainento ueIata,Ä in nouo rcue^
iuftiftcatio bona opera præcedit
juftificacio præcedit omnia bona opera
iiiftiftcamur gratis
L
LAborenoftroadpccnftentiamnonperuenimwj
labor amp;,diligentia Apoftoli
labor nofter fratribus prodeffe debet
hchrytna; in pani tçntâ Uwdantur
lawi
-ocr page 28-V N I o N I s
laid etîam abepifcopis inuitabantur ad przdîcandum
laiciducrbûDdnonfoIüaudire/ed K docere debent 42S lauari K fanari neceflarium
laus epiftohrum Pauli apoftoli
legem non lêruat qui timoré uel cupiditate ftruat
legem quomodo naturaliter implemus
lento gradu ad minifteria ecdeüx eft ueniendum.
leproiî quare ad facerdotes mittebantur
lexabundare fecit deliftum lexadgratiamnoscogit
lex d Moyfe tradita etiam à nobis fêruari debet
lex charitatis non quxrit qux fua funt
lex iudidalis coercet humanam malitiam
Icx naturx i Deo m corde hominis fcripta eft.
lex lîue doftrina nihil prodeft line opéré Dei liberamur d pçdagogo per iidem
liber primus homo uoluntate peccauit
libertas mali hominis eft peccare
liberum arbitrium fuit in primo homine
liberum arbitnum ad malum fufficic
litera legis line Ipiritu non fuffidt
literarum facrarum profunditas
locus hominem non fanftificat uel orationem
locus fanftus eft facralcriptura ,
looitjone noftra Deus non quxrit doccn
-ocr page 29-I N D E 3î. lotto peduRi diTfipuIoruni quid {ignißcatnbsp;lugf re mortuos ftulntia eftnbsp;lux euangelica quotidie tnagis aperiturnbsp;luxus maxima feruitus eftnbsp;luxus ecdeïïaftkorum reprobatur
¦M
Affs Deo debitores fumuî, quâ ipfe nobiî malediélioprimanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-t
male uellc cft in poteftate malorum, ftd non male
JO» 4«Snbsp;*gt;»
331 47«
»4» »4
operari
malit omnia cooperârur in malunt
malorum uitiaper/ëquuntur bonos
mandjti forma iîmpkx fëruanda eft
mandatum generalc.Nonconcupiftfs
mandatum magnum
manducarc Chrifiû eft ccmunicare paffionibus eius
materia prædeftinationisadhumilitatemnoscogit
maximum malum chriftianorum
maxirniis honor Dei eft fi uoJuntafem illius impleamus j 84 mediatoreopushabebamus
meditatio amp; fcientia fcriprurarum ad quæ ualent
memoria mortuorum
memoria mortuorum poft banc mortem compléta eft 33« mendatiumiocuitur.qui de fuo loquitur
mendidtas reprobatur in ecdefia Dei
meritum in primo fcominefuiiret,fîperlcucrafftt
meritum noftrum miferatio domini
militansecclefia non eft fine macula aut ruga
militia eft uùa hominis fuper terrant
mifericordia Dd præuenit hominem in bonis operibus 11 « mifericordia peruerfa nonfit in nobis
mifencordàpi'jcuenithonunisuoluntatem
BB milèti
-ocr page 30-V N I O N I S
tniïëri effe non fölum nolumus.fed nee uelle poflionus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
modus perfecutionischriftianorüaduerfus chrifuanos sta ffionachi laborare debentnbsp;montanus hxreticus leges ieiuniorum primus inftituitnbsp;montes Dei qui funtnbsp;mores etiain noftri temporisnbsp;mortuis nihil emolumenti ex impenla funeriinbsp;mortuorumornamentum efteleemofynanbsp;mors Chnfti mortem noftram ocdditnbsp;mors Chrifti tota fpes noftra eftnbsp;mors ex peccato defluxitnbsp;mors per Adam uita per Chriftumnbsp;mulier primo peccauitnbsp;multa errata in librisAuguftininbsp;multa ex Adam adhuc portamus^nbsp;multa mala ex negleftu uerbi Deinbsp;multi antichrifti nondum manifefti funtnbsp;multi ehriftiani nunc pciores funt ludxisnbsp;multi funt facerdotesnomine, léd pauci renbsp;multitudo peccantium ab ecclefïa non puniendanbsp;multitudo Pfalmorum in oratione reprobaturnbsp;mundus regitur opinionibusnbsp;munera Dei gratuita funtnbsp;murmurare non oportet aduerfus Deumnbsp;murmur maximum peccatum contra dominumnbsp;mutatio hominis ad bonum,opus Dei eft
N
NAtura bona à Deo, uoluntas mala ä nobis natura noftra peccato eft obnoxianbsp;ncc infans unius diei immunis eft ii peccatonbsp;ne dedpiamur per inanem philofophiamnbsp;rtegotiatoresecclefiaequi fintnbsp;hemo ex lege faluaturnbsp;nemoiuftificaturpræceptisbonæuit*nbsp;nelt;s locus nets ueftis indulgentiam largiri poteftnbsp;neque per legem neq; per naturam faluamurnbsp;neq; ueritas ne^ agnitio Dei fuper terramnbsp;hefeducamur umbhs
3JS.
33lt;î 4J7
290 4«*nbsp;4«ï
»»
II
1?
24S
24 21«nbsp;49*nbsp;lOänbsp;43’
344
234 ï»
138
374 127
9
3^ 2333nbsp;j6inbsp;I tfSnbsp;17®
Jtf» lofnbsp;ii9nbsp;.H4nbsp;nib^
’ N D E X. tim3nabcn)Us quod non accepimusnbsp;nihil luminis eft in natura noftranbsp;nihil nifî uitium d uoluntate aufêrturnbsp;nihil nobis tribuendumnbsp;nihil fine Dei adiutariopoJfumusnbsp;nitimurin uetitumnbsp;nomina miniftrorum ecdeitxnbsp;non eft poteftas niff à Deonbsp;non in umbris confidendumnbsp;non neccflarium teftibus præfentibus confiterinbsp;non patrum, ftd ftripttiræ autorifas feruandanbsp;non pei^uerantes ufi® in finem, non funt prsedeftinatinbsp;non quod uolunt bonum hoc agunt
«J
121 m
»7»
III 7/nbsp;4« nbsp;lol
91 joS
3t •)S
409
S6 un
9
281 J4tnbsp;«7?
144 44«
________ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ _______ 4ïT nulIispraEcedétibusnieriosDeusnosuuIneratOSCurauit 121
- --
f-T
61
IJ 248
K
314 4îe
13»
192 9JCnbsp;nullus
nonfolumftudiumfed etiam oratio nobis eft neceflaria m non Ipcrandum in hominibusnbsp;notifia Dei quid eftnbsp;noua rormcntorum genera ab Arianisinuentanbsp;nouiffuna hora iam eftnbsp;nouuum 8C uetus tcftamentum quare didturnbsp;nulla aetas ad omnia difcenda fuffidfnbsp;nulla lex nobis danda in orationenbsp;nulla mandatoru m Dei in nobis perftfta cuftodtanbsp;nulla mérita hominum Chriftus inuenitnbsp;nulla fanftitas nobis ab hominibusnbsp;nulli credendum praeter fcripturam
' • ¦ - ” quot; -------
nullum imitemur præter Chnftum nullus ad fidem uenit nifi doftus â Deonbsp;nullus ad altare acccdat nifi uerus panitensnbsp;nullus Deo refiftere poteftnbsp;nul lus eft bea nis in ifta uitanbsp;nullus eft epiicopus epiftoporumnbsp;nullus eft excommunkandus nifiproptcr peccatumfemo'nbsp;fumnbsp;nullus eft ex fe fanftusnbsp;nullus ex retributione, fed gratis faluamur omnesnbsp;nullus hicimplet primum praeceptumnbsp;nullus per Iwem fed per fidem faluamur omnes
SB 9
-ocr page 32-VNIONIS
O
occulta opera Dei, judicia quart uocantur
oculum pro oculo.dentem pro dente
omne meritum gratia Dei eft
omne quod habemus ex gratia eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- v • •
omneschriftianiunumfunt,ficSc.omnesanticnriftiani 497 omncs doftores legere poffumus
omnes fideler à patre Deo fidem accipiunt
omnes fideles in facerdotes unguntur 8i reges
omnes homines funtpeccatores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»oo.amp;4yt
omnes inChriftouitamaeternampcrcipiunt
omnes in primitiua ecclefia baptisabant SC prædicabant 404 omnes peccatores nafcimur
omnes pro debitisorant
omnes qui faluantur ab setcrno prædcftinarifunt
omnes iânfti pronunciant fe peccatores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14. Kiso
omnia bona Deus in homine facit
omnia bona opera noftra imperfefta funt
omnia membra Chrifti facerdotes fiint
omnia munda mundis nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
omnia nos in commemorationem facimuS
omnia præcepta decalogi feruanda funt opere externo prse* ter unum
omnia præcepta Mofaicafuntliteraoccidens
omnia feiens difficile coi rigitur
omnis poteftasd domino Deo eft
omnisfancftitascxunofolo Deoeft
omnisfcriptura eft infra canoniamfcripöU^
-ocr page 33-INDEX.
omnis/crmofalftisantichriftuscft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4PJ
opera bona fidein nonpræccdunt
operahypocriricaqusEfunt
operalcgalia etiamnuncfuntlidtafiabfitfîdutà
operario 8C foHcitudo diftcrunt opera trinitarisfontinfeparabilia
opere 8C uerbo fimul doccre debemus
operum mérita futura non re/picit Deus oportet manducationcm effcfpiritualem cfi corporali iTtnbsp;oportet facerdoteni teftimonium habere bonuin ab Jiis quinbsp;forisfuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jSa
oportet facerdotes cfle uigiles
orandumSCprædicandum eft in omni loco
orationefacerdotisintcploocsintelligeredebcnt
orationesnoftrae quare noncxaudiuntur
orationes noftras audit Chriftus in omni loco
oratio propria maxime Deo placet
oratio fine clamore fieri debet
oratio uera eft in cogitationibus cordis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
ordinatio prindpis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; 40i't
ordinatiofacerdotisfiatfcciindiitraditionc diuinä
ordoferuandus eft inter chriftianos
SB 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onui
-ocr page 34-V N I o N r s oriiîmetrtscccîelîaenbsp;oftenfio legis Mofaicfnbsp;otn quanta malanbsp;oriofitas omnem malitiara doeuttnbsp;^tium quofdain ad feruitiutn Dei trahitnbsp;Pnbsp;PAedagogus eft lexnbsp;panis dominicus quomodo fafti fumusnbsp;panis 8C aguæ fignificationbsp;panis intrat in os,Chri(lus uero adcornbsp;paiiis quomodo htnbsp;panis fuperfubftantialisChriftus
4iy ’4
35® 3rrnbsp;3!3
SZ 370nbsp;tüonbsp;38anbsp;3«Snbsp;38a
paruo omnespauperesalerepoffumuj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ 41g
paruuli baptizati ctiä participes funt corporis domini j^g paniuli non renati damnanturnbsp;paruulorum damnatio hue faluationbsp;paterfamilias uerbum Dei domi traiftare debetnbsp;pauci fideles inueniuntur in nouilümis temporibusnbsp;paulus fuit hic perfed:us,St imperfeftus
s» 49nbsp;433nbsp;4S»nbsp;J9^
paulus in defcriptione epilcopi uitia uirtutibus oppofuit 40a paulus mifliis eft ad Ananiam ut uerbü Dei ab eo audiret 307
paulus noluit Titum circuncidi
paulus non omnibus placebat
pauperum curamprae onmibushabere oportet
pax Charitas,fides funt à Deopatre
peccata inueterata quomodo toUuntur
peccataremittuntur per nomen Dei
peccata remittuntur per uerbum
peccator X hæreticus compalfione corrigendi fitne
peccator nihil manducat nifi fignum
peccaterum continuata memoria utilis eft
peccatum altcrius nulli nocet ßne confenfii
peccatum à nobis eft fugiendum
peccatum poft mortem non remittitur
peccatum quare ab Apoftolouiroafcribitur
peccatum
INDEX.
peccïtumuocaturetiamfacrificium
per Adamomnescxpulfifijtnus deparadi/o
perditus nihil boni operaripoteft
perfcftiohominisinquoconfiftit
perframp;o noftra Dei uirtutibus eft coaptanda
perfciftionoftraeftimp^*'f^*’®“’’oft’^cognitto iis.gc isi per fidein Chriftus in corda noftra intrat
pericula noftri temporis pcrfecuriones primitin^E ecclefiac
perftcutio quantum malum eft
perfeuerantiainbonocxfoloDeoeft
per uerbum ad Deum conuertimur
per uerbum humana natura eft fanata
petri poteftatem is ha bet qui ilJiuj opera fecit
petrus miflus eft ad Cornelium
philofophi Patriarchat font hxreticorum
piftatores nobis regulam uiuendi ftripferunt
plebs à criminofo prxpofito fe feparare debet
plenilTuna charity in neminc eft uiuente
plus humana quam diuina quxrimus
poft mortem nullum mentum
poft mortem priusfanamurperfefte nbsp;nbsp;
prxeepta diuina intelleau omnibus fadlia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
præceptaneceflariafuntde uinbusfuisconfi'denti
prsceptumDei nonatramentoinftribitur,fedlpiritu 69 prxciofiffimum margaritum quod fit
praedeftmatioX gratia non differunt
prxdeftinatio 8C propofitum diflerunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
B5 4 prsdcquot;
-ocr page 36-V N I o N r s
przdeftinati foîi uniuerfitatein quandain fisciunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj
prælati non nifi larhrymisfuasuldÆanturiniurias
præfuinptiontbus hominum fubijcnnur
prxuaricatio eriam legis Mofaicae
prxuahcatio kgis naturalis
prauo cordc Cliriftus ab ab'quibus prædicatur prima libertas uoluntatû
primus homo mcritum per liberum arbitriuin perdidit 4 prindpes hntiudicesuerbi
principium medidnxeftcaufaslanguorisinddere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jog
prius id quod animale,deinde id quod fpintuale nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jt
prius legendum poftea delpidendum
promifiïo quondam nunc adimpletio fada eft
prophe.’aein nouoteftamentoquifunt ' prophetôE nunc dicuntur interprétés fcripturarum
propolitum bonum d Deo accipimus
propria opera Pauli,non nil! pcccata erant
propria uoluntasgrauis eft fardna
proprium nouæ creaturç eft operari bonum
propter peccata populi dux malus ccclcfix datur
propter tranfgrcfTionc legis naturae lex Mofaica data eft ea proximi nomen adaliquid eft
proximus nofter omnis homo eft
pueri fintin facrisliteris occupati
piignx uerborum uanam gloriam quzrunt
quae gratia Adae data erat ante peccatum
quae in Paulo fit operatus Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
quae maior deftruftio ecclefiae
qux przeedunt in capite fequantur in metnbris
qux
-ocr page 37-INDEX.
quale aunun requirit CHR.ISTVS pro indulgentia pecca torum
qualitas uoluntatis mutatur in hominis conuerlione quim grande pcccatum hominem anarhematizarenbsp;quando fratrem iudicare poffumus.ôC quando nonnbsp;quare cocupilcentia manct in renatisnbsp;• quare lex Mofaica data eftnbsp;quare pater uerbum gcnuitnbsp;quare uctus lex adeo fiut feucranbsp;quatuor dies mortis.nbsp;quatuor gradus hominisnbsp;querela faccrdotum ad Chriftuninbsp;quirquid foris agitur fanditatis nihil prodeftnbsp;qu idam in ecdefis contra ecclefiam fentiuntnbsp;quicquid eleftis hie deficit in futuro perficietuTnbsp;quid eligit Deus in prædcftinatisnbsp;quid eft mortis aculeusnbsp;quid fit fjgere ad montesnbsp;qui non credunt, Abrahae filfi non luntnbsp;qui non uenit ad Deum ab eo non audiuttnbsp;qui lâcerdotes ehgendi funtnbsp;qui fint docentes Iibeiiim arbitrimnnbsp;qui fint uerebeatinbsp;qui fintueri Chriftianinbsp;quis fit honor fandtorumnbsp;qui funt uere manducantcsnbsp;quod tibi ab altero uis fieri,ipfe alteri feenbsp;quomodo Deus dicitur corda hoininuin induratenbsp;quomodo mail funt à Deo prsdeftinad^no ad culpatn/ed adnbsp;pocnamnbsp;quotidiana cxtirpatio uitiorumnbsp;quotidie cibus eft quzrendusnbsp;RR-
Aritasbonorum przlatorum rapma amp;. auaritia przlatorumnbsp;fides eft initium bons uitaenbsp;SB
IJ«
4« aj8nbsp;79nbsp;eS'nbsp;tornbsp;loa
7«
J7«
4IS
J64
499 2gt;nbsp;ly-rnbsp;a®
48« »4
J9
194
219
201 4gt;lt;»
45» r»
*s
•• jetnbsp;»?
«î»
«}•
refu^
V N I O N I S
/efiigium Moftrum Clinftus eft .refucatio quxftionum SC litiumnbsp;regale facerdotium omnes fanfti dieunturnbsp;,regnum ctrloruin diuinitus fi'delibus prseparatum eftnbsp;regnum cœlonim eft prædicatio Euangel^nbsp;regnum cœloçj præparatur nobis à Deo,non mereturnbsp;regnuin cœlorum ftripturæ dieunturnbsp;régula generalis in conftitutionibus humanisnbsp;religionem Chriftianam Deus liberam fecitnbsp;religionis confummationbsp;remitiere peccatum folius Dei eftnbsp;reprehenfio fieri debet ex dileiftionenbsp;repropitiatio deliftorum quj fîtnbsp;requideere debemus ab omnibus operibus noftrisnbsp;refiftendum eis qui liberum arbitrium praedicantnbsp;refurreftio noftra eft in Chriftonbsp;reticendo polliumur peccatis alienisnbsp;retraftatio Auguftini de fiindamento ecclefîænbsp;retributio noftra æterna damnatio eft
S
' ^YAbbatum non per otium celebrate obligamur ^^^facerdos eligendus ex confenfu populinbsp;fâcerdotes caluitium facere non debentnbsp;lâcerdotes ex optimis laias eligendi fiintnbsp;Geerdoti à Deo. 8lt; populo clefto obedirc oportetnbsp;facerdotis officium uerumnbsp;facerdotium non eft lànguini deferendumnbsp;facerdotum timornbsp;fàcramenta etiam indigni miniftrantnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\¦
dem
fàcramenta ueteris teftamenti quid ualeant Chriftianis làcramentu corporis myfterin eft unitatis amp; charitatisnbsp;(àcramentum euchariftiae fide indigetnbsp;facramentum pacisnbsp;iacramentum uniom'snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
facrificium noftrum eft memoria facrifiefî Chnfti fanguinis Chrifti pretium
Wï
29J
«3T
12»
2«O
176
312
3 2
225
26»
313
3lS 3»o
197 lOÏnbsp;iSz
320
311
109
»3 395nbsp;4°8nbsp;4I0nbsp;392nbsp;390nbsp;397nbsp;2«,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28
facrainenta fignis diuerfa funt, fed re amp; uirtute /piritualiea^
375 89
368 367
384
IS3
385
137 languis
r N D E X.
fanguis nofter SJ corpus noftrmnZunt uerurn uinum et uenis
ftnguis iïgnum noftrum
ianâaruftidtasfolumfibiprodéft
ftndiis undc triftitia
fanftorum uirtutesimitari debemus
fanftorum præteritoçî cuitores fumus.non praefentium fanftos colimus amp; fanftitatcm contemnimus
fanftosnosdicerepoflumus fcdusortum Conltantinopoü ex confeffione
fcribæ Slt; Phanfaci quïtn fcripta doftorum quanta: autorifätis
^rjptura autoritatjbus legis plena eft
fcnptura canonka omnibus fcripturis prseponitur a 4 7 fcriptura diuina eft mare
ftnprura diuina non adfolos monachos pertinet
fcriptura diuina ipiritu legi defiderat
fcnptura omnibus acceflibilis. fed non omnibus penetrabi* Hs
fcriptura pnncipumquæ lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
fcripturas legere amp; fequi debemus _
fcriptura gentiliuinnugæ fie niendacia
fecundum Deum non fecundum hominem uiuendum eft
fepulturaChnftianisabhaeretkisdencgata
fepulturam Chnftiani parui fâcere debent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«
fermonem inuertigare eft gloria Dei
fiipÜMaosnosüca™is,ergoon.tiodlaaras
lilentium doiniiu efgs Cananæam lilentium praelatorum eft pcrkuloliim
limonia eccleliae line fide uirtus ctiam peccatum eft
fine inteniuftwnc orate
-ocr page 40-V N I o N r s
fine querela conuerfari quid eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irr
fola Charitas diuidit inter filios regni SC Diaboli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4« «
fola fide fine operibus homo iufiificatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ise 8C
fola gratia difcernit bonos à malis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
fola mifericordia Dei eft caufa falutis.non merits noftrS oj fola unitas SC charitas uere manducatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jrS
folidti clTe uetamur, laborarc tarnen debemus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfS
foluereScligareinuicem quomodopofliwnus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joy
folusDcuscftiuftusSciuftificans
fpiritualia magis quäm carnalia curanda funt.
fpiritus communis m omnibus regenerat
fpiritus Dei erigit nos ad bonum
Ipintus eft qui uiuificat.non lex nelt;5 liters «14 SC »«gt;4 Jpiritusipfepoftulatpronobis
fpiritus PfalmosfolumintcUigit fpiritus fanftusdilcftio eft
fpiritus fan Aus habitat in baptizatis paruulis
fpiritus lanAus quare dicitur donum Dei
fpiritus folumfeit quse fint in homme
ftudium haereticorum circa uerbum Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ftudium quærcndi SCinucniendi Deum,nobis a Deo eft
fuper cathedram Moyfî qui reâe fedent.
T
TEmpora noftra funt periculofîffuna
tempore Ambroffi baptizabant certis diebus
tenemus promifliones.non figuras ipfas 1
tentatio eorum qui prædicant uerbum Dei
terra eft exercitium noftrum, ccclum corona
teftamentum fîue paAum quid eft
timor d martyrio nos non rcuocet
tru
-ocr page 41-I N D E X.
tria peecata prindpaliora trà quae à Deo petcre debemusnbsp;trinitatis uera confeffionbsp;triplex tcftimonium quod filrj Dei lumusnbsp;turba iniquorum quando corripienda
VAfa irac profuntuafis mifcricordiæ ucllc 8C nolle quomodó noftfum dicinirnbsp;uac illis qui propter lucra indulgentiam
»»
*9»
147
Ki
VAfa irac profuntualis mifcricordiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4j
ucKcSf nolle quomoddnoftfum dicinir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150
uac illis qui propter lucra indulgentiam peccatorum promittuntnbsp;uelle nos facit gratia Deinbsp;uentris cura prohibeturnbsp;ucra conuerfio ad Dcumnbsp;uera pccnitentia quae fitnbsp;uera fpes omnium ChriftianoruDinbsp;ucrba Cvpriani ad Pompeiumnbsp;uerba Dei jfpiritits Si uita funtnbsp;uerbi Dei collatio Si repetitio prodcftnbsp;Ucrbi Deiignorantia gentiles fcandalizatnbsp;uerbi Dei negleftus piaculuin grandenbsp;uerbi Dei obfcuritas prodeftnbsp;uerbi Dei operatio in animanbsp;uerbi Dei prohibitionbsp;uerbi Dei fumma lausnbsp;uerbis Chrifti infiftere debemusnbsp;uerbi fimplicitas non craffa ignoratitia laudaturnbsp;Uerbo Dei dupliciter refiftiturnbsp;Uerbo Dei homo fecularis facile conuertiturnbsp;Uerbo Dei nutrimur amp; confolamur quotidienbsp;uerbo Dei faluainurnbsp;Uerbum Dei ^ni comparaturnbsp;uerbum Dei ignis cxæftuans eftnbsp;Uerbum Dei lucro Si auaritiae contrariatufnbsp;Uerbum Dei pacnitentes coniolaturnbsp;uerbum Dei fine argento difciturnbsp;Uerbum Domini manetinacternumnbsp;Uerbum falfum aliquando fedetin ecekfianbsp;Uerbum quart pater genuit
3«*
3?«
Ï7S
3lt;” m
8 »73nbsp;»7»nbsp;'»71nbsp;zSonbsp;»7»nbsp;»9»nbsp;^^onbsp;31«nbsp;»73nbsp;3’8nbsp;27«nbsp;3’4
Ibidem »9 nbsp;I9a
»88 294nbsp;49«nbsp;197nbsp;uerbum
V N I o N I s
uerbum quare defcendit in carnem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem
ueritaspaupertatem parit
ueritas promiffa nobis ex hibita eft
ueritatcin non conructudinem fequi debcmus
uerus cultus Dei eft incorporeus
uiae domini mifericordia 81. ueritas
iiirginitas non poteft praecipi fed optari
uirtutes SC uitia cum morte finiuntur
uifiones quand« à nobis credendx
itita aetcrna non per opera,fed per Chriftum datur
oita ifta fine remifiione pcccatorum non agitur
(lita facerdotalis non fit communis cum cxtcris
uita facerdotalis fiinftior SC melior efle debet uita laicoçt 403 uita facerdotum quotidiana
nna mafia perditionis omnes per naturam fumus
unde Chriftus populum fuum auget
unde eft ruina ecclefiafticæ difdplinæ
unde ludæisiaftantia contra gcntes
unde fcripturarum negligentia oritur
nnicuiiÿ de proximo cura commifla cft
unicum confilium domini in nouifiïmis temporibus eft, fuge readfcripturas
uniuerfitasquomodoin lôlisclciftisdelcribitur
unum eft peccatum fcilicet incredulitatis
«nui
-ocr page 43-INDEX.
unuj diesCelebris iit in Icptimana
unus eftpraelcs ecclefiae.non autoritate diuina led eonliietudi ne
. unus SC idem Ijîiritus fidei in nouo amp; ucteri teftamento aoj unufquiflt;£ onus fiium portabit
uoca operarios K reddeillis mercedem.quid
uoluntasbonaabipfohominenonell
uoluntas boni hominis ^atia Dei agitur
uoluntas Dei ä nemine impeditur
uoluntas nunquam eft line aliquoamore
uox ad Dionyfium AJexandrinuni coclitus audita de libris E reticorum
ufus elecmofynanim eccleftx iitrum fides parentum baptizatis profit
Z
^Elus Dei non fecundum fciefttiam,quid
42s,
40«,
gt;»4
FINIS.
-ocr page 44-mam tftrutogira to wü''
fcnti libelle contenta.
« nbsp;nbsp;DelapftiAdæ.flfPeccatooriginali
* nbsp;Omnes homines præuarkatoresfunt per Adam »
S nbsp;Quomodoliberamur âpeccato,SC debaprifmoparuulo'
4 nbsp;De Prsedeftinatione, Vocarionejuftificatione K Glorifia
$ nbsp;nbsp;DeDuplicilcge./cilicetNaniraliamp;PolïOua
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
rt De Indulgentiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jïl
sa Qudd omnes fideles funt Sacerdotes,Reges et Ptophetç, fed non omnes miniftriecclefiae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42« |
21 |
De honore erga lândtos.SC impenfa fiineriî |
431 |
27 |
De Antichrifto |
4«r |
21 |
De Fuga SC perfecutione Chriftianonun |
su |
»4 |
De Eflentia diuinitatis |
4*1 |
1 |
HIERONYMVS; |
O Legant prius,Sf pofiea defpie«ant,neui« deanf nô ex iucticio,fed ex odijpracfum*nbsp;ptione icnorata damnare.
-ocr page 45-DE LAPSV.
Adæ ÔC pc«atooriginaIi.GenC' fis tertio.
Roinanorum quinto:
SieVT PER VNVM HOMINEM peccatum in hune mundü intrauit,amp; perpecnbsp;eatü mors, I ta 8i in omnes homines mors pernbsp;tranfqt.in quo omnes peccauerunt,d^ cariera.
Prima Corinthiorum decimoquinto-* Quoniâ qui dem per hominem mors, amp; per hominë refurredionbsp;mortiioru m.Et fient in Adam omnes moriuntur, itanbsp;Ëi in Clirifto omnes uiuifieabuntur.
Auguftinus libro contra Fortunatum in difputax tioncfecunda.
Liberum uoluntaris arbitnfi in illo homine fiiiflê dieo,qui Liberff ar* primus {jrmatus efr. IUe fie fyüus eft.ut nihil omnino uolun bitrium innbsp;tati eius refîfterer,fi iielletprxcepta dei fêrüare.Poftquam au primo ho*nbsp;tem libera uoluntafe ipfe peerauit,nos in ncceflïtatem præd' mine fuit,nbsp;pitati fiiuius, qui ab cius rtirpe defcédimus.Quandiu ergo pornbsp;tamus imagincm hominis terreni, id cft, quandiu feeundumnbsp;carnem uiuimus,qui ueto etiam homo nominatur,habemusnbsp;necefliratem con/ûetudinis noftræ.ut non quod uolumus fa*nbsp;ciamus. Cum aiitem gratia Dei amorem nobis diuinum inlptnbsp;rauerit, SC. nos fuæ uoluntati fubieftos fècerit, quibus diftumnbsp;eft ; Vos in Iibertatem uocati cftis, SC gratia Dei Iiberauit me Calat.fnbsp;à lege peccati SC mortis. Lex autem peccati elt, ut qui. unque Romanbsp;peccauerit, moriatünabifta lege liberamur,cum iuftiefleece Lex peccanbsp;perimus. Lex mortis cft qua diftum eft homini:Tcrra es Sc in ti.nbsp;terram ibis.Ex ipfa enim homines fie nafcimur.quia terra fu* Genefîs tnbsp;tnw,8i in terram ibimus propter meritum peccati primi ho* Genefîs » ,nbsp;minis: propter autem gratiam Dci.quæ libérât nos à lege pec Lex moC''nbsp;cati 8C mortis.ad iuftitiam conuerfi hberainur.ut poftea eadé tis.nbsp;ipfa caro quæ nos in pucnis torfit in peccatis manentes, fubrj*nbsp;ciaf nobis in rcfiirreftione, Sc nuUa aduerfitate nos quatiat.
a quo
-ocr page 46-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OE L A P S V
quo minus legem Dei,8f præcepta diiiina ierucmus.
Ecclcfiaftici decimoquinto:Deus ab initio conftp tuit hominem, ôi rcüquit ilium in manu confilij fui.nbsp;Adtech mandata fif pr£cepta,fî uolueris mandata conbsp;feruare,conferuabunt tc,amp; in perpetuum fidcm pla^nbsp;dtam feruare. Appofuit tibi aqui igncm,ad quodnbsp;uolueris porrige manum tuam. Ante hominem uitanbsp;ôi mors,bonum Si malum.
Auguftinus hbro de Nouo cätico capife oftauo.
Quid enim ualcat liberum »rbitrium non adiutum.in ipfa Libcru ar^ Adam dcmôftratum eft. Ad malum fufficit fibi,ad bonii non,nbsp;bitrium ad nifi adiuuetur à Deo. Primus cm ille homo accepit libcrû ar^nbsp;malum fuf bitrium reftum, Si pofuit ante cum ficut fcriptura didt.ignenbsp;fielt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc aquam, ad quod uolueris,inquit,porrige manfi tuam.ElC''
git igncm,rcliquit aquam; uidete iullum iudicem.Quod ele* git homo liber,accepit: malum uoluit,hoc ilium fecutum eft,nbsp;Videte rurfum ilium iuftum iudicem mifericordiam facien'*nbsp;In Adä tä' tem. Cum enim uiderer,quód homototam ftirpem fuam manbsp;ÎJ in radice le ufus libero uoluntatis arbirrio,in fc tanquam in radice danbsp;ocs dänati mnalTet, ipfe non rogatus de cœlo defcendit,Slt; humanum genbsp;funt. nusfuperbia pereuntc, fua humilitatcfanauit,errantes perdunbsp;xit ad uitam,peregrmos perduxitad patriam. Non ergo gionbsp;rietur humana natura de Ic.fcd in co glorietur qui fecit fe.
Eccicfiaftici dfcimo;Initium fuperbiæ hominis, apoftatare à D EO,quoniam abeo qui fecit ilium renbsp;ceflit cor eius:quoniam initium omnis peccati eft fu-perbia.
Auguftinus libro de correptione amp; gratia capi.« tc decimo.
Quæriturcnimà uobis ( quantum attinct ad hoc donum quod eft in bono pcrfcuerarc ufq; in finem ) quid de ipfo ptKnbsp;Adam cur *no homine fentiamus, qui cette fine ullo uitio ftftus eft re/,nbsp;non perfez ftus. Quapropter falubcrrime côfitemur,quod reftifiïmc crénbsp;Uerauit. dimus,Deum dominum'q; rcrum omnium, qui creauit omnianbsp;bona ualde, Si mala ex bonis oritura^e præfduit, SC feiuftnbsp;magis ad omnipotentiflimä fuam bomtatein pertinere, ctilt;nbsp;de ma*
-ocr page 47-À D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
äemalis knefacere.qiiam mala effe no« fînere. Sic ordinaflTe îingelonim amp; liominum uitam, ut in ea prius oftcderct.quidnbsp;pcfictcorumhbcrumarbitrium, deinde quidpoffetfuægra-*iæ beneficium,luftitia?^ indicium.
Cap.n Iftamgratianinôhabuitpnmushomo,quanun-- C^segra* «juam uellet elfe malus. Sed fane habuit in qua fi peimanere tia Adædïnbsp;uellet, nunq malus eflet, 8C fine qua etiam cum libero arbilt; ta état an*nbsp;trio Bonusse non poflet, fed cam tarnen per ükrum arb? tepeccatfi,nbsp;triö deferere poffet. Nee ipfum ergo Deus cflc uoluit fine füanbsp;gratia, qué rcliquitin eius libero arbitrio.qiionii Iiberum arnbsp;bitrium ad malfi fufficit, ad bonfi autem paruin cft,nifi adiu-üetur ab omnipotenti bono; quod adiutohü fï homo lUe pernbsp;überum nö delêruiffet arbitrium, lêmpcr eflët bonus:fed defenbsp;ruit amp; defertus eft.Tale qiu^pe crat adiutorin quod dclêreret 'nbsp;cum ucUct.Sl in quo permancrct fi uellet,nö quo fieret ut uclnbsp;Ict.Hæc eft prima gratia quæ data eft primo Adam,lcd potennbsp;tior in fecundo Adam Prima eft enim qua fit uthabeatho' Cratiaqufnbsp;mo iuftitiä fi uelit. Seenda ergo plus poteft,qua etiä fit ut us' datur ejo*nbsp;lit.Si tantum uelit, tantoijjardore diligat,ut carnis uolupta^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pefttl
rein contraria concupi(ccntcm,uoluntatc Ipiritus uincat.Eft pfiim» quippein nobis per hanc Dei gratiam in bono redpiendo 8£nbsp;j^rfeueranter tenendo, non folum poffc quod uolumus, Ve-»nbsp;rumetiam uelle quod pofiutnus.Quod nô fuit in homine pri-mo.Tuncergodcderat deus homini bona uoluntatem,in ilianbsp;quippe eum ftcerat, qui fecerat reftü. Dederat adiutorin finenbsp;quo in ea non poftet permanere fi uellet, ut aflt uellct in ciusnbsp;libero reliquit arbitrio. Poftet ergo permanere fi uellet,quiznbsp;dederat adiutorium per quod polTet, amp; fine quo nonpofletnbsp;perleuerantcr bonum tcncre quod wllet. Sed quia uoluit pctnbsp;mancre, profefto eius culpa eft, cuius mcritum fuiflet fi peigt; Meritfi innbsp;inanerc uoluiflet.Et acceperat pofte fi uellct,fed non habebat primo ho-Uelle quo poflet,nam fi habuiftet perfeueraflet.Poftet perfeue mine fuipnbsp;rare etiam fi uellet, quod ut noUet, de libero defeendit arbft let,fi perfitnbsp;trio; quod tunc ita liberum erat,ut bene uelle poftet 8( male, ueraffet.nbsp;Quapropter bina ifta quid inter ft différant, diligenter amp; uinbsp;gilanter intucndum eft. Pofte non mori, amp; non pofte mori. Differftianbsp;Pofte nô peccare,amp; nö pofte peccarc. Benû pofte nô defercre, inter poft*nbsp;amp;bonuinnöpofledeftrere.Potuitenimnon peccarcprimus r.onmo- .nbsp;homo,potuit non mori,potuit bonum nô deftrere. Ntmquid ri,8c nonnbsp;a z difturi
-ocr page 48-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L A P S V
polTe mori difturi fiimus, fi5 potuit peccare, qin tale Iiabebat liberum at* Cenelïs a bitrium^Aut non potuit mon,cui diftii eft: Si peccaueris mornbsp;te morieris? Aut non potuit boniim deferere,cuin hoc pec annbsp;Prima li' do de(erucrit,8( idco mortuus fictPrima ergo libcrtas uolun*nbsp;bertas uo' tatis erat,pofle non peccarc.nouifCma erit multo màior,nonnbsp;luntatis.nbsp;nbsp;pofle peccare. Prima immortalitas erat poffe nort tnori, no-
uiftima ent multo maior.non poffe mori.Prima erat perfcue rantiæ poteftas, bonum poffe non defcrere,nouiffima erit félicitas pcrfeuerantiæ,bonum non poffe dcftrere.
Cap. 12. Nunc ucro pofteaquam eft ilia magna peccati mé rito amiffa libertasctiam maioribus donis adiiiuanda remannbsp;fit infirmitas.PIacuit cnim Deo quo maxime liiperbiâ huma-nae praefumptionis extingueret, ut non glorietur omnis caronbsp;coram ipfo.id eft,omnis homo. Vnde aut non glorief caro conbsp;. ramipfo, nifi de meritis fuis,quae qiiidê potuit habere,fed pernbsp;Homo pri didit;amp; per quod habere potuit, perhocperdidir,hoceft,pernbsp;mus meri' bberum arbitrium, propter quod non reftat hbcrandis nifinbsp;turn per li' gratia faluatoris.Nonenim glorianturiniufti,quinöhaben£nbsp;unde.Neciufti.quiaexipfohabenrunde.neehabentgloriamnbsp;bitriiiper- fuani, njft jp/ûm, cui dicunt : Gloria mea amp; exaltans caputnbsp;didit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meum. Ac per hoc nec de ipfa perfeuerantia boni,uoluit Deus
faniftos fuos in uiribus fuis,led in ipfo gloriari:qiii eis non fo-Pfalmo j lum dat adiutorium, quale primo homini dcdit,fine quo nort Perfeuerä- poffmt ft uelint.fed in eis operatur etiä 8C uelle, quoniam nortnbsp;tia in bono perfeuerabunt, nifi ut poffmt Sc uelint, perleuerandi eis peffinbsp;cxfbloDeo bilitas SC uoluntas.diuinæ gratis largitate donetur.Tantumnbsp;f ft'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quippe fpiritu fanfto accenditur uoluntas corum,ut ideo pof*
Opus DEI fint,quia fic uelint: idco fic uelint, quia Deus operaf ut uelint. in hominis Nam-fi in tanta infirmitate uitæ huius,in qua tarnen infirmi-uoluntate. täte,propter elationem reprimendam,pcrfici uirtutem opor-tebat, ipfis rclinqueretur uoluntas fua, ut in adiutorio Dei,finbsp;ne quo perftuerare non poffent manerent fi uellent,ncc Deusnbsp;operaretur in eis ut uellent:inter tot amp; tantas téntàtiohes infirmitate fua uolutas ipfa fuccumberet,8( idco perftuerare nonbsp;poflent, qui déficientes infirmitate nee uellent, aut non ita uclnbsp;Volutäsbo lent, infirmitate uoluntatis ut poffent. Subuentfi eft ergo in-ni hominis firmitati uoluntatis humans, ut gratia diuina indedinabili-gratia Dei ter SC infeparabiliter ageretur,8c ideo quamuis infirma.no tânbsp;agitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men deficeret, nei^ aduerfitate ahqua uinceretur. Ita fiftum
eftuf
-ocr page 49-A D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
tft Ut «oluntas hominis inualida Sf imbcciJIa, in bono adliuc paruo pcrfeuerarct per uirtutem Dei, cum amp; uoluntas priminbsp;hominis fortis Si fana,in bono ampliorenon pcrftuerauerit.nbsp;habens uirtutê liberi arbitrii.quamuis nö de futuro adiutorionbsp;Dei,fine quo non poffet perfcuerare fi uellet, non tarnen talinbsp;quo Deus in illo operarctur ut uellet • Fortifiimo quippe di'nbsp;«nifit atq; pcrmifit facere quod uellet, infirmis fe feruauit,utnbsp;ipfo donante inuiftifljme quod bonum eft uellent, nee hoe denbsp;ferere inuiftiffime noUent.Dicente ergo Chrifto: Rogaui pro Luce »nbsp;te ne deficiat fides tua.intelligitur ei diflum, qui aedificatur funbsp;pra petram. Atq; ita homo Deinon folum mifericordiam cönbsp;fecutus eft, ut fidelis effet; ucrumctiam quia fides ipfa non definbsp;çitjUt qui gloriatur,in Domino glorietur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•Cor.i
Auguftinus Epift.cvi.ad Paulinum.
Ne offendât in lapidem offenffonis, uelut argute defénden do naturam amp; liberum arbitrium, quemadinodum Philofb- In defenlbnbsp;phi huius mundi, qui uehemcnter egerunt,ut putarentur uel res liberinbsp;putarent fibi beatam uitam uirtute propriæ uoluntatis effice arbftrii.nbsp;re. Caueant ergo ifti ne per fapiëtiam uerbi euacuent t rucemnbsp;Chrifti, amp; hoe fit eis offenderc in lapickm offenfionis.Natu'nbsp;ra enim humana, etiam fi in illa intcgritatc in qua cödita eftnbsp;permancrct.nuUo modo fèipfam creatore fiio nö adiuuâte ftrnbsp;uaret.Cum igitur fine gratia Dçi falutem non poffet c; ftodi^nbsp;re qiiam accepit, quomodo fine gratia Dei poteft repararcnbsp;quam perdiditf
Idem Epift.cvii.ad Vitalem.
Si uerc uolumus dcfendcre liberum arbitrium, non oppu^ Arbitrium gnemus unde fit libcrum.Nam qui oppugnat gratia,qua no^ noftrii granbsp;ftriim ad dcclinandum à malo Si faciendum bonum liberatur tii Dei Iknbsp;arbitrium,ipfe arbitrium fuum adhuc uult effe captiuum. beruin fit.
Primo Regum dccimofcxto:Ait ergo Saul ad Da hid: Benedidus tu fili mi Dauid.Et qujdem facies fanbsp;potenspoteris.
Plalmo quadragefimooftauo. Et homo cu in honore effet non intellcxit, comparatus eft iumentis in î’pientibus,ô^ fimilis faâus «ft iHis.
a t Augu-
-ocr page 50-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DELAPSV
- Auguftinus de GcneR ad literam librooélauoet pite fexto.
Necç eniin qui fecerat omnia bona ualde, in paradifo infti tuerat aliquid mall, fed malum (uilTe homini trafgrcflioncmnbsp;Obediftia præcepti. Opoi tebat autem ut homo fub domino Deo pofi-maxima tus aliunde prohiberetur, ut ci promerendi dominum liium,nbsp;uirtus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtus eflfet ipfa obedientia.quam pofliim uerilTime dicere fo*
lam effe uirtutem, omni creaturæ rationali agenti fub Dei po teftate, primum'q! effe SC maximfi uitium turnons ad ruinamnbsp;fua poteftate uelle uti, cuius uitti nomen eft inobedientia:nbsp;No effet ergo unde fe homo dn m habere ccgitaret atq; fenti'nbsp;Arbor fcic ret.nifi ahquid ci luberetur.Arbor itaque ilia non erat mala,nbsp;h'æ boni SC fed appellata eft feientiae dignofeendi bonum SC malum, quinbsp;mail*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi poft prohibirioncm ex ilia homo edcret,in ilJaerat præce
pti futura tranfgreffio, in qua homo per experimentum pcc-næ difeeret, quid intereffet inter obediendæ bonuin.SC inobe. dicntix malum.Proindc hoc non in figura diehim.ftd quoddam uerc lignum aedpiendum eft, cui non de fruftu uel porno quod inde nafceretur.fed ex ipfa re nomé impofitum eft,,nbsp;qux illo contra uetitum taifto fucrat fecutura.
Cap.«}. Deniqu: à peccante nihil aliud appetitum eft, nil« luflioni SC *’^’’®*'^'^*'“^dominationeDei, quandoilludadiniffumcft,itinbsp;uoluntari adinitterctur, fola debcret luffio dominantisattendi.nbsp;Dei tantii Ôüæ attcndcretur, quid aliud quim Dei uoliitas attennbsp;•bedicmlii lt;ieretur,quid aliud quäin dei uoluntas amaretur i quid aliudnbsp;***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qudm dei uoluntas humanx uoluntati pr«eponereturlt; Domi
nus quidem cur iuffent uiderit, faciêduin eft à feruiente quod juffit,SC tunc forte uidendum eft à promerentc cur iuffent.
Sapientix fecundoiQuoniam Deus creauit hominem inexterminabilrm: amp; ad imaginem (imilitudi-nis fug fecit ilium. Inuidia autc Diaboli mors introi uit in orbem terrarum.lmitant autem ilium qui funenbsp;ex parte illius.
Auguftinus in Enchiridio.Capitc ciii).
Creatio Sic enim oportuit prius hominem fieri,ut SC bene uelle pof primi ho- fet SC male,necgratis fi bene, nee iinpune fi male, poftea ue-móus A(tx ro fic erit ut male uelle non poffitj nec idco libero carebit ar-bitrio.
-ocr page 51-AD AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/y
fcitrio.MuItó qiiippe liberius erit arbitviS.quod omm'no non poterit (êruirc peccato. Nelt;® eniin culpanda eft uoluntas.autnbsp;uoluntas non eft, aut libera dicenda non eft: qua beati effe ftcnbsp;Uolumus, ut cffe iinferMion folum nolimus, fed nequaq prornbsp;fus uelle poffumus.Sicut enim nunc etiam anima noftra noPnbsp;Ic infelicitatem.ita tiic nolle iniquitatem Temper habitura eft.nbsp;5ed ordo praetermittendus non fuit in quo Deus uolmt oftennbsp;dere/q. bonum fit animal rationale, quod etia pcccare poftet,nbsp;quainuis fit melius quod pcccare non poftet : finit minor fuitnbsp;immortalitas, fed tarnen fuit in qua poftet etiam inori,5uisnbsp;maior ftitura fit in qua non poflitmori.
Cap. toy niam natura humana perdidit per liberum arbi Adarnîm* trium.Iianc eft acccptura per gratiam,quam fuerat fi no pcc' mortafita'’nbsp;caflet acceptura per meritfi.^uis fine gratia nee tunc uUii me' ton perdi.*nbsp;ritum efte potuiflet. Quia amp; fi pcccatfi in Iblo libero erat arbi dit pel' libenbsp;trio conftitutii, non tarnen iiiftitiae retinendæ fufficiebat libe rum arbi»nbsp;rumarbitrin, nifiparticipationeimmutabilisbonidiuinftau trium,nbsp;xilium præberef.Sicut em mori eft in hominis poteftate cum Comparanbsp;tielit, nemo eft eih qui non feipfum (ut nihil aliud dicam)ucl tio.nbsp;non ueftcdo poftit occidere, ad uitam uero tenendä uoluntasnbsp;non fatis eft fi adiutoria fine alimentoçî, fiue quorumcunquenbsp;medicaminfi defint: fic homo in paradifo ad fe occidendû.re»nbsp;linquendoiuftitiâ idoneus erat per uoluntatë, utaûtabeotenbsp;ncretur iiita luftitiæ paruin erat uelle, nifi ilie qui cum feceratnbsp;adiuuaret.Sed poft illam ruinam maior eft mifericordia Dei,nbsp;^uando amp; ipfum liberum arbitrifi liberandfl eft fer uitutc, cuinbsp;dominatur cum morte peccatü. Nee omnino per fei pfum,feelnbsp;per folam Dei gratiam, quæ in fide Chrifti pofita eft liberal,nbsp;ut uoluntas ipft,ficut fcriptum cft,à domino præparetur.
Quarto Efdræ quarto: Scminatuin enim eft max lum, ÔC necdum uenit deftrudlio ipfius. Si ergo nonnbsp;inuerfum fuerit quod feminatum eft, amp; difeefleritnbsp;locus ubifeminatum eft malum, non ueniet ubifexnbsp;tuinatum eft bonum.Quoniam gramen feminis manbsp;ftminatum eft in corde A D AMab init(o,6f quannbsp;tn impietatis generauit ufque nunc,amp; general ufxnbsp;gue cum ucniat area i Aeftima autem apud te gra»nbsp;a 4 men
-ocr page 52-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE L A PîV
men mail femînis, quantum frutflum impietatis ge-» ncrauK,quando fecatx fuerint fpicæ quarum non eftnbsp;numerusqudm magnamaream/ndpientfaccrc; Ecnbsp;refpondi dixi •• Quomodo ÔC quando hæc Quarenbsp;modici 8c mali anni noftrEEc refpondit ad me, dinbsp;xit mihi: Nonfeftines tu fupcr altifTimum. Tu enimnbsp;feftinasinanircrerïefuperipfum.Namcxceftïistuusnbsp;multus.No'nnc dchisinterrogaucruntanimæ iufto*nbsp;rum m promptuariisfuis dicctes, ufquequofpero (ic,nbsp;K quädo ueniet fruÀus arcæ mercedis noftrz^ Et renbsp;fpondit angeIus:Q(}3do fucrit impletus numerus fe»nbsp;minum in uobis:quoniam in ftatcra ponderauit fecunbsp;lum,6; menfura menfurauit tempora,numero numenbsp;rauit,ôi caetera.
Auguftinus libro undccimo capice quarto de Gegt; neii ad literam.
Cur Deus j; ^rgo quseritur cur Deus tentare permifit hominé.quen» permint tentatori conlenfurii efle prx(cicbatlt;altitudinem quippe connbsp;homine jijq ejus penetrare non poAum.SC longe fupra uires meas 1’ocnbsp;tentari. e/pe confiteor. Non mihi uidctur magnæ laudis futurum fuifnbsp;ié hominem,fi proptcrea poffer bene uiuere.quia nemo malenbsp;uiuere fuaderet: cum 8C in natura poffe.et in poteftate habeatnbsp;lacob. 4 iielle non confentire fuadcnti,adiuuante tarnen illo.qui fupernbsp;bis refiftit.humilibus autem dat gratiam.Cur ita^ tentari ennbsp;fineret, quem confenfurö effeip/epræfciebat, altitudine qui^nbsp;dem confilijeius, cum id facturus effet propria uoluntate pernbsp;culpam,â( ordinandus effet ilhus çquitate per pœnam,ut eriânbsp;lt;ïc oftenderet animæ fuperbz ad eruditionem futurorum fannbsp;ftorum.quam refte ipfê uterctur animarum uoIAtatibus etiânbsp;malis.cum illæ peruerfac uterentur naturis bonis.
De praefeie Cap. 9 Sed prçfciebat quid eoç: faftura effet uoluntas nii' lia. Ialt;præfciebat fane, 8C quia falli non poteft eius præfcientia,nbsp;idco non ipfîus.iêd eoçî eft mala uoluntas. Cur ergo cos créanbsp;ui r quos taies futuros effe præfdebaKQuia finit prruidit quidnbsp;mali effent fafturiific etiam prruidit de malis fâdlis eoçs quidnbsp;boni
-ocr page 53-A D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
Boni ipfe effet fafturus. Sic cm eos fecit.ut eis rclint^eret uiv de amp; ipfi aliquid facerent,quo quicquid etiâ culpabiliter eligenbsp;rent.i.'lum laudabiufer de fc operantem inuenirent. A fe quipnbsp;pe Iiabent uoluntatem inalain, ab il Io autem 8i naturam bo' Natura bonbsp;fam.Sc mJtam pocnam fibi debitum locum, airjs exercitatio'nbsp;nis adminiculum.SCtimoriscxcmpIum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluntas
Cap.io Sedpoflctinquitctiamipforumuoliitatem inbo”^quot;’* num conuertere,quoniam omnipotens eft-Poffet plane. Cur Bi’-ergo non fecitfQu’a noluit.Cur nolucrit penes iplum efijde--beinus cnim nos non plus fapere.quam oportet fapere.
Ealcfîaftici dccimofcxto : Mifericordia cm amp; ira eft cum illo: potens eft cxoratio 8C effundens iram fenbsp;cundum mifcricordiam fuam: fic corredtioillius hominem fecundum opera fua iudicat,amp; cçtera.Omnisnbsp;mifericordia faciet locum unicuique fecundum meri-turn opcrum fuorum,amp; fecundum intelkdlum pere-grinationisillius.
Efdrx tertio : O dominator domine, tu dixifti ab initio quandoplantafti terram, amp; hoefo-]us,amp; imperafti populo amp; dedifti Adam corpus mornbsp;luum ; fed amp; ipfum figmentü manuum tuarum erat;nbsp;amp; infufflafti in cum ipiritum uita; amp; faft us eft uiuensnbsp;coram te; amp; adduxifti cum in Paracifum quern plannbsp;tauerat dextera tua antequam terra aduentauerat.nbsp;Et huic mandafti diligcre uiam tuam ,amp; praeteriuitnbsp;eam.Sd ftatim inftituifti in co mortem 8i in nationi-bus eius;amp; natæ funt gentes amp; tnbus amp; populidd conbsp;gnationcs quarum non eft numerus. Et ambuiauitnbsp;unaquxcp gens in uoluncatefua,6f mira agebant coram te,amp; fpernebant præcepta tua,8i extera.
Auguftinus libro primo RetraÂationum capitc uigefimo primo.
Nullius mortem Deus quxrit, quod fic acopiendffeft.quia Deus non homo fibi acquifiuit mortem, deferens Deum, amp; acquuit qui uiilt mor-a s non
-ocr page 54-10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DELAPSV
tem pecca* non recurrit ad Dcum,ftcundum qiiod fcriptum eft,Sapiett* toris.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiae primo : Deus mortem non fecit. Sed SC illud non minus
£cde.ii uerumeft: VitaSCmorsadominoDeocft.Vitafcilicetidóe nante.mors à uindicante.
Eodem libiocapitcuigcfimofcxto.
Deus mali Vtrum Deus mali autor non firiVbi uidendum eft ne male 3utor non intelligatiu- quod dixi: Mali autor non eft qui omnium quaenbsp;d t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt autor eft; quia in quantum funt.in tantum bona funt.Et
ne bine putetur non ab illo effe pernam malorum, quæ utitç malum eft his qui puniuntur. Malorum ergo poena, quæ à do.nbsp;mino deo eft.malum eft quidem mails, fed in bonis Dei ope*nbsp;ribuseft, quoniam luftutn eft ut malipuniantur, SC uti«^ bo*nbsp;num eft omne quod iuftum eft.
Ointirs liottniKs
carojee fiint per .Sdam.
SSapicntiæ feptimot
Vm quidem amp; ego mortalishomo fimilisomni bus, amp; ex genere terreno illius qui prior fedlusnbsp;eftjSC in uëtre matris fîguratus fum caro;deccm mennbsp;fium tempore coagulatus fum,ôdcçtera.Nemoenimnbsp;ex regibus aliud habuit natiuitatis initium. Vnus ergt;nbsp;go introitus eft omnibus ad uitam,8(f fimilis exitus.
In orationc Hieronymi Trenorum quinto: Patres noftn pcccauerunt QC non funt: nos iniquitates eonbsp;rum portauimus.
Efàiæ quadragcfîmotertioîPater tuus primus pec cauit,ôC interprètes tui prxuaricati funt in me.
(^arto Efdræ tertio: Cor enim malignum baiu.* lans primus Adam, tranfgre(rusamp; uidus eft, fed SCnbsp;omneS qui de eo nati funt.Et faéla eft permanës infirnbsp;mitas, Sciexcum corde populicum malignitate ra-*nbsp;dicis:Sc dcccftiitquod bonum cft, amp;: manfît mali-gnum.
Ofc«
-ocr page 55-Ofcs qnînto.Ipfî ante ficut Adam tranfgrefli funt paftum meum.-ibi pracuaricati funt in me.
Hieronymus fu per Ofeam to.vi.Fo.xi.
Hoc eft, in Paradifo omnes præuaricati funt in me in fimili tudincm pracuaricationis Adam.Non enim mirum ft quod innbsp;e parente præcefl/t.etiam in filrjs condemnetur. Vide Tertullianbsp;num aduerfus Marcionem Iibro fedido, folio centefimo oftonbsp;gefimofecundo de Japfu primi hominis, S( caetera.
Ad Romanos quintoiSi enim unius dclifto mors regnauic per unum, multo magis abundantiam graxnbsp;tiac, Sf donationis amp; iuftitiz accipientes, in uita re-gnabuntjper unum IE S V M C H RIS T V M.Igfnbsp;tur ficut per unius deliiJlum, in omnes homines in c5nbsp;demnationcm : lie per unius iuftitiam, in omnes hogt;nbsp;mines in iuftiheationem uitæ. Sicut enim per inobcnbsp;dientiam unius hominis, peccatores conftitutifuntnbsp;multi.*ltaper unius obeditioncm^iufticonilituun'*nbsp;tur multi.
Auguftinus de uerbis domini fermo.xxxi.
Primus enim homo quando pccrauit, foWs ficulncis pudcH
da uelauit.Haec uelauit unde nati fumus membra. Quæ enim Ante pec* antepcccatumfoerantglorianda, poftpeccatfi pudendafunt tatfi nullanbsp;tafta-Deniç antea niidi erant amp; non confondebantur. Non uerecüdtanbsp;enim erat unde erubefeerent quando pcccatum non præceffé in hominenbsp;rat, nec poterant de fiii creatoris operibus eruljcfcere ; quia foit»nbsp;operibusfui creatoris bonis, nullum adhuc main opus fuumnbsp;nufcucrant. Nondum enim manducauerant de ligno fdentixnbsp;boni SC mali.unde manducareprohibitierant.Pofteaergo5nbsp;manducauerunt SC peccauerunt, natum eft de illis genus hu*nbsp;manum.id eft,homo de homine.obnoxius de dtbitorc.mor*nbsp;talis de mortali,peccator de peccatore.
AguftinusadHiIarium.Epift.Jxxxix.
Quid eft enim ex uno delifto in condemnationern.nifi illo delifto quo deliquit AdamiEt quid eft ex multis deliftis in iu Gratia deinbsp;ftifiationcmiNifiquiaCfi^^ gratianonfolumillud omnia panbsp;ddiAuffl
-ocr page 56-tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L A P s V
çatafbluît., deliéhim /bïuit quo obftringuntur infantes,ex illo uno homt Roma-î ne procreati,fed ctiam multa delifta, quaecum creuerintho'nbsp;Abfq; ba' mines addunt mails moribus fuis. Tarnen amp; illud unum.quonbsp;ptifmo fpi eft obligata propago carnalis, quæ ab illo primo homine oi inbsp;litusnuP ginemducit.IufFjceredicitadcondemnationem.Ideo noneftnbsp;lus faluaf.. fuperfluus baptifmus paruulorum, ut qui per gencrationemnbsp;illi condcmnationi obligatifunt.per regentrationem liberennbsp;tur.Et ficut non inuenitur homo.qui ab eadem eondemnationbsp;ne foluatur.-fic non inuenitur homo.qui præter Chriftum Ipi.nbsp;ritualiter rcgcneretur.
Augufti.ad Dardanu.Epift.fvii.
Mors per Peccatum enim faftuni eft relifto deo, iuftitia non fit fine Adâ, uita deo,ac per hoc ne; moreremur, nifi per carnalem propaginénbsp;per Chrr de membris illius ucniremusmec uiueremus.nifî per fpiritua'-ftum., lem connexionë membra Chrifti eflemus.Inobedientia nan*nbsp;que concupifcentiç quæ habitat in carne mortali, qua fit ut eanbsp;dem etiam membra prçtcr uoluntatis moueantur arbitrium,nbsp;ad cum modum redigitur, iuftnia coniugali,ut licite copula*nbsp;ti :parentibusgenerentur, quibusfitneceflariumregencrari.nbsp;Chriftus Non tarnen per huiufmodi conuenientiam maris amp; fœminæ,nbsp;ex uirgine uenire uoluit carncm fuam Chriftus,fed de uirgine,nihil talenbsp;nafci uo* in eius conccptu concupifcente, fimilitudinem carnis pcccatinbsp;luit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumpfît 1 lie pro nobis, qua caro peceati mundaretur in nobis.
Nemo enimnafcitur mfi opérante concupifectia carnali.qua: trafta eft ex primo homine qui eft Adam,8c nemo renafciturnbsp;nifi opérante gratia fpiritali, quæ data eft per fecundum ho*nbsp;minera, qui eft Chriftus.
Bernardus fermonc in caena domini.
Poft ba*- Scd forte quçrat aliquis SC dicat. Si dcletum eft in baptifmo ptifmü fo* quod contraximus ä pai entibus,cur adhuc manet cupiditatisnbsp;mes pecca fomes,8C uelut incentmum quoddam pcccati lt; Neq; enim du*nbsp;ti manet bium quin d primis parentibus in nos tradufta' fit ifta lex,nbsp;in carne.. Omnes fîquidem in peccatricc uoluptatc geneTamiir, proptenbsp;rca licet inuiti, illicitos quofdam motus côaipifcentiarum SCnbsp;tanquam bcftialcs fèntimus.Dixi uobisfçpius ncc in.nte excinbsp;dcre debet, quoniä in cafu primi hominis cecidimus omnes.nbsp;Cccidimus autcm fuper aceriifl lapidum,SC in lu;o,unde nonnbsp;fvlumimjuinati, fed etiam uulncran 8c gramter quafiati fu*nbsp;inus..
-ocr page 57-A D A'E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij
mus.Laiiari fiquidem cito polt;rumus,ad fananAjm uero opus Lauan’ Si cftcuratioricînuïta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/anari ne**
Sapientiæ duodecimo ; Semen cnimcrat inaïedû «flarjunii ftum ab initio,nee times aliqucm ueniam dabas pec-eatis illorum. Quis cnim dieet tibi quid feci ft i Autnbsp;quis ftabit contra indicium tuum^ Aut quis in confpcnbsp;du tuo ueniet uindex iniquorum Iiominü ï Aut quisnbsp;tibi tmputabit (î perierint nationes quas tu fecifti*nbsp;Nec em eft alius deus quam tu, cui cura eft,de omni^nbsp;bus,ut oftendas quoniam non iniufte iudicas iudieiü.nbsp;Netp rex neque tyranr.us in confpedu tuo inquirehtnbsp;de his quOs perdidifti. Cü ergo fis iuftus,iufte omnianbsp;difponisiipfum quoque qui non debet puniricondc^'nbsp;ninas,Si^ exterum arftimas à tua uirtute.
Efaiæquinquagefimofeptimoi Nunquid nonuoS filij fceleftijfemeh mendaxi
Augiifti.dc uerbis Apofto.fermo.iiq.
^*^8?^’'®f’'“gt;U’‘ietc gcnushumanum, aprimailliuS Mors ex priminomiiusmortedefluxjifc.£tenjn,pccj.3fj-i 3'pj-j,noho^ peccato «jénbsp;mine intrauit in nunc mundum, 8C per peccatum mors,amp; ita defluxiunbsp;in omnes homines pertranfrjt. Pertranfijt uerburn atteiidite,nbsp;ouod audiftis confidcrate.uidetc quid eft pcrtranftjt.Pcrti annbsp;jjjf,inde e/tparuulus reus,peccatum nodum fecit, fed traxit.nbsp;Etcnim illud peccatum non in fonte nianfit, fed pertranfftt: Roma-tnbsp;non in ilium aut in ilium fed in omnes homines pertranfftr.nbsp;Cenuit peccatores morti obnoxios primus pcccator, primusnbsp;p ræuaricator. Venit ad fanandos de uirgine faluator, qui adnbsp;te non qua uenifti uenit. Non enim iIIe de concupifeetia ma^nbsp;ris 8i fœminæmon de illo uinculo concupifcétix. Quta ergo pp peccatisnbsp;non qua uenifti. ad te lienit.hberat te. Vbi té inueniK Venun^ nafcimur.nbsp;datum fub peccato,iacentem in morte primi iioininis.traiie^ .nbsp;tein peccatum primi hominis,habétem rcatiim antequam hanbsp;^tre portis arbitrium.
Quarto Efdrac fexto : Refiduas aütem gentes ab Adam natas dixifti ras t’**’**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i quoniam faliuaè
aflï.»
-ocr page 58-14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L A P S V
aiïimilatæ funt:qua(î ftilücidiü de uafe (ïmilafti abun dantiam eorum. Et nunc dotnine,iftæ genres quz innbsp;nihilum deputatæfunt cœperunt dominari noftrifiCnbsp;deuorare;nos autempopulus tuus,qucm uocafti pri**nbsp;inogenitum,unigenitum, xmulatorem tuum traditînbsp;fumus in manibus eorum ,amp; fi propter nos crcatumnbsp;eft fcculum:quare non hæreditatem poflîdcbimusciinbsp;feculo'^
ScptimoîQuando tranigrefliis eft Adam conftitu tiones meas iudicàtum eft quod fadum eft. Et faftinbsp;funt introitus huius feculi angufti 8C dolentes 8i la»nbsp;boriofijSCcætera.
Romanorum feptimo : Ego autem carnalis fum, uenundatus fub pcccato.
Efaia; quinquagefimofecundo : Gratis uenundati cftis,amp; fine argento redimemini.
Auguftinusfermo.dc tëpo.dominica quarta poft oiflauas Epiphaniz:
Vis noffe caufam uenditionistux i Audi ipfiim rcdempto* rem,per Efaiam prophetam apcrtifTitnc proclamantem: Ecccnbsp;înquit nô eft abbreuiata manus domini, ut faluare ncqueat,nbsp;neq; aggrauata eft auris eius ut non audiat/ed iniquitates uenbsp;ftræ diuiferiit inter uos amp; Deum ucftrum, pcccata ucftra ab*nbsp;Maledi'' fcondcrût faciem eius d uobis ne audirct. Qiiia ergo carnalesnbsp;6lio prima nos f tcit, amp; ff inis ac tribiilis côdemnauit ilia prima Dci malenbsp;diftio, nos'q; ita iniquo pater noftcr commcrito uenundedit,nbsp;utbonuin quod uolunius, agere nequeainus.dum diuifi à menbsp;moriafummi boni, ea quæ humanæ fragilitatis funt cogitarenbsp;compellimur.'dum puritatis amore flagrantes,incentiuis naquot;nbsp;turalibus quæ penitus ignorare uclimus, etiam inuiti plerûi®nbsp;compungimur. Et inde eft quod beatus Apoftolus dicit,njninbsp;Ocs fanfti apertiflïme fateatur ineuitabilifeuel cmncsfanftos pcccatinbsp;peceatorcs huius ncceflitate conftriftos, tarnen neminem eorum ob liocnbsp;Roma 8 efle damnandum audenter «nuntiat dices; Nihil ergo damnanbsp;tionisJiis qui liintin CHRIi'TÜIESV,
Idem
-ocr page 59-. A D AE.
tt
Wemlibro dediffmitionibus ortho.fideï.
. Nulus faniftus uel luftus caret peecato,nec tarnen ex hoe de finit cfieiuftusuelfanfttis, cum afFcftu tcneatianAitate, Nónbsp;enim natiiræ humanx uii ibus, fed propofiti adiumento pernbsp;rgt;ei gratiam acqiiirimus fanititatem.Et ideo ueracitcrfeoësnbsp;far.cri proniini lant pcccatores, quia in ueritatc habent quodnbsp;plangant,ó( ft non reprehenfione confeientix. certc niobilitanbsp;teamp; inutabilitatepixuaricatricis naturx.
Gcnefïstcrtio: Viditigitur mulier quodbonum (tflet lignum ad ucfccndiim,amp;:pulclirum inoculis,nbsp;afpeélulÿ dele(flabilc,amp; tulit dcfrult;fi;uciusamp; come-'nbsp;dit,dcdit^ uiro fuo,quicomedit,amp; aperti funt ociilinbsp;amborum.
Ecckfiafticiiiigefïmoquinto.A mulierc initiü fa-ftum eft pcccatijSf per illam omnes moi imur.
Primo Timotheifcciindo:Et Adam non eft Icdu-^lus.mulier autem fcdudla in pracuaricationcfuit.
Origenciin Epiftolam ad Romano! libto quinto capitequintöi
Et primo uideamusquomodo per unumhominépcccatnm Roma.p introiuitin huncmundum.fie per pcccatn mors Fortaflis cm Mulier prfnbsp;requirat aüqiiis, fi ante Adam mulier peccauit de qua dici£, mo pecca'nbsp;quia feduuhi in preuarieationc faëla cft,amp; rurium ante ipfam uit'nbsp;peccauit fcrjx’ns. Si ergo ante Adam muher pcccauit,amp; antenbsp;rnulicre (ërpês,ut dicit ApoFtolus, quia Adam nö eft feduftusnbsp;mulier aflt feduda cft,quomodo per unum hominc,amp; nó minbsp;gisperunam mulierc uidcbiturintroiffepeccatü lt; k rnulicre Eeclc.itnbsp;enim initiü peceati,8( ante mulierc d ferpente fiue d Diabolo,nbsp;de quo dicitur in Euâgelio, quia ille homicida crar ab initio, lohan.?nbsp;^cd uide in his Apoftolum naturx ordinem tcnuiflë, amp;ideo Peccatiininbsp;quoniâ de peccato loquebatur, ex quo mors in oés homines quarc abnbsp;perträfierat.fucccflionc pofterifatis hiimanx.qux huic morti ApoftoJrtnbsp;fuccubmt ex peccato ucnicti,nö nmlieriaflenbit.fcdiiiro.Nó uiroaflerinbsp;«m ex mullere poftcritas, fed ex iiiro nonanaf.ficut ii ipfe in bitur.nbsp;’Itisinlocisdicit: Non enimeftuirex muliere.fcdmuliereii i.Cqr.n
, sc iterum : Sicut tnjm mulier ex uifo, ita amp; uir non
exir.u'
-ocr page 60-«e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DELAPSV
ex muliere,fed per mulicrem, amp; ob hoc mortalis pofieritar. Si corporalis fucceffio,uiro potius autori, amp; non mulieri de^nbsp;putatur. Sed ut adhuc cuidcntius fiat quod dicimus,addcmusnbsp;ei iam hoe quod idem Apoftolus ad Hebrços fcribit; Sed Si Lenbsp;Heb.7 ui qui dccimas accepit, decimatus eft : Adhuc eih in löbis eratnbsp;patris Abrahæ,cum obuiauit ei Melchifedech regreflb à cçdenbsp;regum. Si ergo Leui qui generatione quarta poft Abrahamnbsp;nafcitur,in lumbis Abrahaeeffcperhibetur, multomagisoésnbsp;homines qui in hoc mundo nafeuntur Si nati funt, in lumbisnbsp;erant Ade,cum idhuc effet in paradifo- Et omnes homines efinbsp;Per Adam ipfojiel in ipfo cxpulfi funt de paradifo, cum ipfe inde pulfusnbsp;ocs expulft eft,8{ per ipfum mors,quæ ei ex præuaricatione uenerat,connbsp;fumus de fequennir 8C in eos pertranffjt, qui in lumbis cius habebatur,nbsp;paradifo. Si ideo refte Apoftolus dicit : Sicut enim in Adam omnes monbsp;i.Cor.i; riuntur,ita Si in Chrifto omnes uiuificabfitur.Ncque ergo exnbsp;ferpente qui ante mulierem peccauerat, neq; ex miiliere quænbsp;ante uirum in praeuaricatione fafta eft, fed per Adam ex quonbsp;omnes mortalesoriginem ducut, diciturintroiffepeccatum,nbsp;amp; per peccatum mors-
Ecclefîaftid decimoocflauoiQuid eft homo,amp; quç eft gratia illius: Sf quid eft bonum aut quid nequamnbsp;illius^Si cætera.Proptcr hoc patiens eft dominus in ilnbsp;Jis; 8C effundet fuper illos miftricordiam fuam. Viditnbsp;prarfumptionem cordis eorum quoniam mala eft: amp;nbsp;cognouit fubuerfionem illorü quoniam nequam eft.nbsp;Ideo adimpleuit propiciationem fuam in illis,Sf oftenbsp;¦dit eis uiam xquitatis,df extera.
Ecclefiaftici quadrageftmo; Occupatio magna creata eft omnibus hominibus,amp; iugum graue fupernbsp;Elios Adamadicexitus de uentre matris eorum, uf-que in diem fepulturx in matrem omnium. Cogita»nbsp;nones corum Sf timorés cordis, ad inuentiones, ex»nbsp;peilationis dies amp; finitionis ad prçfidentcm fuper fenbsp;dem gloriofam, uftg ad humilia turn in ter ram amp; ci-nerem: ab co qui utitur hyacintho Si portât coronS,
-ocr page 61-A D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ty
ïiiqj ad lt;um qui cooperitur lino crudo. Furor,zeluï, tumultus,flu^uatio,amp;; ti mor mortis: iracundia per-ftuerans,amp; cötentio : Si in tempore refcÆonis in eunbsp;bill fomnus nodis immutat feientiam eius, 8i extenbsp;r*. Ad hxc mors,fanguis,contentio amp; romphea,opgt;nbsp;prcflioncs, fames Si contritio Si flagella, iuper ini-quos creata funi hare omnia.
Capitequadragefimoprimo;O morsquam ama-ra eft memoria tua homini paeem habenti in fubftan tqs fuis.'uiro quieto,amp; cuius uiæ diredç funt in omninbsp;bus,fl£ adhuc ualenti accipcre cibum.O mors bonumnbsp;«ft iudidum tuum hominiindigenti, Si actexi. Nolinbsp;metuerc judicium mortis.
lob quarto: Nunquid homo Dei coparatione iu** ft ificabitur, aui faftorc fuo purior erir uir lt; Ecce quinbsp;feruiunt ei non funt ftabiles: Si in angelis fuis repponbsp;rit prauitatem. Quantomagis hiqui habitât domosnbsp;lut«as,qui terrenumhabent fundamentum confumënbsp;tur uelut à tinea.De mane uflt;j ad uefperam fuccidennbsp;tur,fid quia nullus intelligit in æternum peribunt.
Idem decimoquinto:^id eft homo ut immacula tus fit ,amp;ut iuftus apparcat natus de mulierc ï Eccenbsp;inter fanÄoseius nemoimmutabilis. Si cœli no funtnbsp;tnundi m confpcëf u eius:quantomagis abominabilisnbsp;amp; inueilis homo,qui bibit quafi aquam iniquitatem.
Secundum Septuaginta : Nemo mundus à forde, neqt infans cuius eft uniusdiei uita fuper terram.
Idem capitc uigefimoquinto:Stellz non funt mun darin côfpcAu eius, quantomagis homoSf putredo,nbsp;amp; filius hominis uermisi
Pfalmo decimotertio : Omnesdeclinaucrunt, fi--quot;Uil inutiles fa Ai funt,non eft qui faciat bonum,non b cftüfc^
-ocr page 62-t» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEL A'P S V
eftufqueadunum.
Efaiç quinquagelÏmotcrtio.Oés nos quafî oues ef rauimus, unufquifi^ in uiam fuani dcdinauit, amp; po**nbsp;fuit dominus in co iniquitatem omnium noftrorum.nbsp;Idem fexagefîmoquarto: Etfadli fumus ut immünbsp;di omnes nos, amp;. qua fî pannus menftruatic uniuerfacnbsp;iuilitix noftrx.
Romanorum tertio : Eil autc Deus uerax, omnis autem homomendax.
Omnes enim peccaueruntSCegent gloria Dei. Ambrofîusin apologia Dauid.Capite decimo,
Roma.; Sit enim Deus uerax, omnis autem homo mendax.Vtiuftî ficeris infermonibustuis.SermonesDeipIeni ueritatisfuntnbsp;at^ iuilitix, ideolt;ï uera funt qux loeutus eft dominus de franbsp;gilitate humana, quia inclinatum eft cor eorum ad ncquitiä,nbsp;propendit ad fraudem, amp; quia deiiniuit,eo quod non fît ho*nbsp;Pfalmo IJ nio qui non peccet. Omnes enim dcclinauerunt,8( inutiles fanbsp;Deus uin' funt,ideo uincit Deus cum iudicatur, quoniam prolaplîo--cit,cü iudi we uniucrforum probauit quxcunq; de noftra iüdicauit talla--caÉ ab ho* cia.Ergo fî dixerimus.quia non peccauimus,mendacem faci*nbsp;mine. mus Deum,fed impoflibile eft mentiri eum.Nos igitur omnesnbsp;fub peccato elfe manifeftum eft.
Bernardus fermone quinto de dedicatione.
Pœnx pec Quid modo necefle eft iîngulas uitx huius miferias numer» cari qux re, qudm fit onerata peccatis, obftifa tenebris, irretita illece*nbsp;fint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bris.pruriens concupifcentiis,obnoxiapaflïonibus,impleta il
lufionibus.pronafemper ad malû,in uitifi omne procliuis.po Efaix «4 ftremo totius côfufionis 8C ignominiximpleta.Nimiç: fi ipfîenbsp;quolt;$ iuftitix noftrx omnes ad lumen ueritatis infpeftx.ue*nbsp;lut pannus menftruatx inueniunf, iniuftitix deinceps qualesnbsp;Matth.« reputabunturl Si lumen quodin nobis efttenebrx funt, ipfaenbsp;tenebrx quantx erunt Facile eft cuiç noftrum fî fua meliusnbsp;uniuerfa,Slt; fine diffimulatione ueftigct,8C iudicet fine acceptanbsp;Calat.c tione perftmx, atteftari per omnia Apoftoliex ueritati,amp; li*nbsp;bere proclamare, qui le putat aliquid effe cum nihil fit,ipfe lénbsp;lob 7 fedueit.Quid eft homo quia màgnificas eum(ait fidelis 8C de*nbsp;uota
-ocr page 63-A D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, *
*S eohfdfio)aiir cjuid apponis erga eum cor tuum? Quid^fine dubio, uanitati fimilis laftus eft homo, nihil eft homo.Quo-'nbsp;modo tame nihil penitus eft, quern magnificat Deus^Quomonbsp;do nihil, erga quern appofitum eft cor diuinumlt;Re/pircmus Homo quinbsp;fratres, amp; ü nihil fumus in cordibus noftris, forte in corde turn adienbsp;Dei poteft aliud latere de nobis. O pater mifericordiarum, ô nihil eft.nbsp;pater miferorum, quid apponis erga eos cor tuumeScio,fcio,nbsp;ubi eft thefaurus tuus,ibi eft amp; cor tuum.Quomodo ergo ni'nbsp;hil fumus, ft thefaurus tuus fiunus!’ Omnes gentes quafi non Eûi« 4^nbsp;fint,fie font ante te,Ä tanquam nihilum, SC inane reputabunnbsp;tur. liquidé ante te,fednoficintra te. Sicin iudicio ueriratisnbsp;tuae,fed no fic in affeftu pietatis tusc. Nimiçt uocas ea quæ nonbsp;font tanq ea quæ font. Et no fiint ergo, quia quæ no font uo^ Apud De®nbsp;cas,8lt; font quia uocas.Licet cm non fint quantum ad fc,apud '’“’quot;’P?*nbsp;te tamen'fiinf,utiq; iuxta Apoftolu : Non ex operibus, ftd exnbsp;uocante. Sic nimiçt fic confolaris in tua pietate,qué in uerita „ *¦*nbsp;te tua humiliafti, ut magnifice dilatef in tuis, qui merito an.'nbsp;guftiatur inuifeeribusfois. Siquide uniuerfx ui* tujemiftri' Pülmo*'*nbsp;cordia Si ucritas,rcquirentibus teftamentfl tuum teftimo*nbsp;nia tua.Tcftamentfi utiq; pietatis,fi( teftimonia ueritatis-Le'nbsp;gc homo in corde tuo, lege intra teipfum, de teipfo telbmo-nia ueritatis,etia'hac commuui luce iudicabis teindignfi.Lcquot;nbsp;gein corde tuo Dei teftamentfi, quodfirmatum eft (anguine Aliud/penbsp;jnethatoris, Ä inuenics 3 longe aliud fpe poffidcre,§ re tenc' poflide*nbsp;re uideris.QuidI efthomo qiua magnificas eült;Magnus utique mus,3 renbsp;fed in illo,fiquidc magnificatus Sc ab illo. Aut quomodo non tenemus.nbsp;magnus apud ilium, cui tarn magna cura eft de illo f Ipfi cmnbsp;cura elide uobisaitjApoftolus Petrus, SC PropIietaiEgo autc i-Pctw.'Snbsp;mendicus fum Sc pauper dominus Ibljcitus eft mci.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plalmo a*
gi'nab’.iÊr baptifmo pariuilorum.
Auguftinus lib. ad Dardanum de prxfcntia Dei. Captte duodecimo amp; decitnotertio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; . .
DIcimusergo in baptifatisparuulis guis id nefeiant, habitare fpiritum fanftum. Sic cnim eum nefeiunt, V , ‘ V’nbsp;quainnis fit in ci’» qncmadmodwn nefqiunt amp; nten-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
b t cem
-ocr page 64-10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DELAPSV
phfaris tem fuim cuius in eis ratio qua uti nondS pofliint.uel ut qui paruuius. damfcintillafopitacft,excitandaætatisacceffu.Neqjhocinnbsp;paruulismirum debet uideri.cum Apoftolus quibufdam ctiânbsp;i .Cor. j maioribus dicat : Nefcitis quia tcmplum Dei eftis, Si fpiritusnbsp;i.Cor.i Dti habitat in uobis^Dc qualibus paulo ante dixerat: Animanbsp;lis autê homo non percipit quae funt fpiritus Det.quos etiamnbsp;paruulos uocat non carnis aetate.fed mentis. Non ita^ perdnbsp;piebant cognitione fpiritum fanftum qui habitat in ciS.Ä hanbsp;bitantein (ëfpirirufandlo,adhucanimales,nondumfpirituanbsp;les erant,quia nondumpotcrantinhabitatqrcm fuumfpiri-turn cognttione percipere. Habitare autem ideo amp; in talibusnbsp;dicitur, quia in cis occulte agit, ut finttcmplum eius, id'q; innbsp;profirientibus JK proficiédo perfeucra ntibus perficit. Spe emnbsp;AdTit.j falui fafti fumus.ficut Apoftolus dicit,cü alio locodicatiSal-uos nos fecit per lauacrum rcgenerationis. Cum ergo hic dinbsp;, cat.faluos nos fecit, tan? falus ipfa iam data lit, quemadmo^nbsp;5pc tantfi dum intelligendum fit.illic exponit ubi aitiSpe enim falui (anbsp;faluati fu' ftifumus.Spes autem quae uidetur no eft fpes.Qupd enim uknbsp;nius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit quis, quid fperat^Si autem quod non uidemus, Iperamuj,
per paticntiam expeftamus.MuIta itaqi dicuntur in fcriptu-' ris.tanquam fafta fint.cum in fpc adhuc elTc intclbgàtur.Vnnbsp;Johan.IS de eft ,jlud quod dominus difcipulisait; Omnia quae audi'nbsp;Johan.is ui d patre mco,nota feci uobis.Quod ufq; adeo fecundu fpemnbsp;difeum eft lt;iiturorum,ut eis poftmodum dicat: Multa habeonbsp;uobis dicere.fed non potcftis ilia portarc modo. Agit ergo innbsp;quibus mortalibus adhuc habitat, ipfam aedificationem habinbsp;taculi fui, quam non in ifta fed in alia poft hanc uitam perfi'nbsp;i.Cof .IÎ cit,quando abforbcbitur mors in uiaoria,dicetur illi: Vbi eftnbsp;Quid eft mors uidoria tua^ ubi eft mors aculeus tuuslt;Quid eft autemnbsp;mortis acu mortis aculcus,nilt peccatumf Propter quod nflc etiam rena*nbsp;leus. tiex aquaô(ipiritu,omnibuslt;5peccatislïueoriginisexAdânbsp;in quo omnes peccauerunt,fiue £aaonim,diftorum,cogita*nbsp;tionum noftrarum, in illius lauacri mundationc deletis, ta'nbsp;men quia mancmusinhacuitahumana.quxtentatioeftfu'*nbsp;Matth.« per terrâ,meritodicimus:Dimittenobisdébitanoftra.Tuncnbsp;utiq; perficietur in re, Ubi niic proficiendo ambulatur in fpc.nbsp;£t merito dicitur habitare in eis quos fecundum propofttumnbsp;Nota. uocatos,iuftificandos,glorificandoslt;j;fufccpit,ctiâ ante? in'nbsp;corporcam qus ubi9 tota eft ualeat eius nolfe naturä.quan'nbsp;turn nofe
v
-ocr page 65-A D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
turn noffeex parte per fpeculum sein aenigmateabhomine Ex parte in hac uita cum plurimû profecerit poteft. Sunt eniin in qui' cognofa*nbsp;bus habitat multi talcs, qualibus dicit Apoftolus : Non potui mus.nbsp;Uobis loqui quafi fpiritualibus.fed quafi carnalibus.tanq parnbsp;uulisin Chnftolacuobispotiidedinonefcam. Nondumem i.Cor.inbsp;poteratis, fed ncc adhuc quidem poteftis. His quidem rtiam ilnbsp;iud dicit : Nefeitis quia templum Dei cftis.SC fpiritus Dei habinbsp;tat in uobise Hos f ales etiam {i antequam pcrucnnnt ad fpirinbsp;talem mentis actatem, ubi non laifle alantur, fed folido cibo,nbsp;dies mta? huius extremus inucnerit, perficiet in eis habitator Qu,equidnbsp;iUorum,quicquidhicintelligentiæ minus habuerunt.quoniâ^^jjjijjnbsp;amp; ab unitate corporis Chrifti. qui nobis uia £a(Suseft,amp; à të defieit innbsp;pli focietate non receflerunt. Vndc ut non recédant,rcgulam futuro pernbsp;fidei pufillismagnis'q; communemin ecclefia perfeueranter ficietur,nbsp;tencnt,8C in quod perueneriit, in eo ambulât,donee eis Deusnbsp;reuelet, li quid aliterfapiunt, cogitationes carnalcs non do'nbsp;gmatiaant:quia non obdurant contëtiofis defenfionibus im'nbsp;manendo.fed quodaintnodoambulando, ideft.proficiendonbsp;defudant, intclîigentiæ pcrlpicuitatem impétrantes per fiddnbsp;pietatem.
Exodi uicefîmotertio.'Non eijciain cos à facie tua uno anno, nc terra in folitudinem redigatur,amp; cre-fcant cötra te beftix. Paulatim cxpella eos de conipcnbsp;ftu tuo donee augearis amp; polfideas terra, amp; cetera.
Deuteronomiifeptimo; Si dixeris in corde tuo, plures funt genres iftx quam ego : quomodo poteronbsp;dclere eosïnoli metuere,fcd rccordarc qu£ fecerit donbsp;minus Deustuus Pharaoni 3d cunâis AegyptijSjplanbsp;gas maximas, quas uiderunt oculi tui,Sd iigna atquenbsp;portera, manu mip robuftam Sd extetum brachium:nbsp;ut educcret tc dominus Deus tuus 8d cartera.Dabit^nbsp;dominus Deus tuus in confpedu tuo,8d interficiet il-los donee penitus deleantur,ôd caetera.
Auguftinus de nuptijs 3d concupifeentia ad Yale num libro primo capitcuigefimoquinto.
5i autem quarritur quomodo ilia concupifeentia carnis ma CoBo
b 3 neat
-ocr page 66-
« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DELAPSV fcEiltîi ma neat in regenerato.in quo uniuerforum fitfta eftremîÆo pec net in re- catorum, quandoquidem per ipfamfeminatur.cumipfa carb | ||
|
in reluire putetur. Quamuisautemreatufuoiamfolufo.manet tarnen âione per donec/âneturomnisinfirniitasnoftra,profic!cnterenoaationbsp;féftepnus neinteiioris hominis de die in diem, cum exterior inducritnbsp;renouatur incorruptionem.Cuius uitiofis dcfiderrjs ad illicita perpétra- | ||
|
A D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*)
Auguftinus in Epift.ad lanuariutn cxix.
Anignoraris quoniam quicunq; baptifati fumusin Chngt; Roma.« fto lefu.in morte ipfius baptifati fumtu f Coniepulti ergo illi pide Sc fpenbsp;fmnus per baptifmum in moiterr. Vnde niR fidetNeq; em iam faluati fu-in nobis perfeftum eft,adhuc in nobifinetipfis ingcmifcentF mus.nbsp;adoptionêexpeftâtibus.redemptionë corporisnoftri: Roma.8nbsp;Spe em falui fach fuinus.Spcs autem quae uidetiir no eft fpes.nbsp;Quod enim uidet quis.quid fperat lt; Si autem quod non uidilt;nbsp;nius Imamus, perpatientiamexpeftamus. Quod memento In ifta utgt;nbsp;§ fæpe commemorem.nec iam nunc in ifta uita nos beatos fie ta nullusnbsp;ri deberearbitremur, Stab omnibusdifficultatibus liberos, eftbeatus.nbsp;ac fic in angufttis reçî temporalium aduerfus Deum ore i'acrinbsp;lego murmuremus, quafi no exhibeat quod promifit.Prominbsp;fit quidc huic uitç neceffaria.Sed alia funtfolatia mjferorum,nbsp;alia gaudia beatoçj.Domine,inquit,fecundum multitudinem Pfalmonbsp;doloç! meorum in corde mco, exliortationcs tiiæ iucundauenbsp;runt animam meam.Non ergo murmuremus in difficultatPnbsp;t)us,ne perdamus latitudinem hilaritatis, de qua dicitur; Spenbsp;gaudentes,quiafcquitur:Intribulationepatictes. Nouaergonbsp;luta in fide nunc inchoatur, Si fpe geritur.Confepulti ergo ilnbsp;li fufflusper baptifmum in mortem. Vt quemadmodum Chrinbsp;ftus fiirrexit ex mortms per gloriam patris,ita Si nos in nouinbsp;fate uitæ ambulemus. Ambulamus ergo in re laboris, fed in 'nbsp;/pc quietiSjin carne uctuftatis,lcdin fidenouitatis.
Auguftinus ad Hieronymum.EpiftoIa xxix. '
Charitas eft uirtus,qua id quod diligenduni eft diügif.Hæc in alrjs inaior,in alijs minor,in aiqs nulla eft.Pleniffima uero PIcniflimanbsp;quae iam non poteft augeri, quandm hie homo uiuit eft in ne chantas innbsp;mine, quandiuautem augeri potcft,profeftoillud quod mi^ ncmineeftnbsp;nus eft q debet, e.x uitio eft. Ex quo uitio non eft iuftus in ter uiuente.,nbsp;ra qui fticiatbonfl amp; nonpeccet.Ex quouitiononiuibficabinbsp;tur in confpciftu Dei omnis uiuens.Propter quod uitifl fidixenbsp;rimusquiapeccatfi non habemus, nofmetipfosfedudmus. Si i.Iohan.inbsp;ueritas in nobis no eft. Propter quod etiä quantumlibet pro' Oëspro denbsp;fecerimus neceflarifi eft nobis dicere: Dimitte nobis débita no bids orantnbsp;ftra,cum iam omnia in baptifmo difta,faifta,cogitata dimif- Matth.*nbsp;fa fint. lt;^is itaq; reifte uidet unde amp; quando ubi fperandanbsp;fit ilia pcrfcdtio cui non fit quod adfici poteftt
h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sapien-
-ocr page 68-24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L A P S V
Sapientiæ nono:Corpus cnim quod corrumpîtur aggrauat animam, 8C tcrrena inhabicatio deprimicnbsp;fenlüin multa cogitantem.
Deuteronomti duodecimotNeçg cnim in prae fens tempus ueniftis ad requiem amp; poifeiTioné quantnbsp;dominus Deus uefterdatur’ eft uobis.Trâfibitis lor*nbsp;danem 8C habitabitis in terra quam dominus Deusnbsp;uefter daturus eft uobis,ut requiefcatis à cunAis ho*nbsp;ftibus per circuitum,fió abfc^ uKo terrore habitctis innbsp;loco quem eicgerit dominus Deus uefter,ut fît noménbsp;cius in eo,8C cxtera.
Auguftiniis prima quinquagena, Pfaimo trigciï* mao(flauo:üixicuftodiamuiasmcas. Vcrfu.
Ecce ueteres pofuifti dies meos. Veterafcunt enimhsec.ega nouos uolo, nouos nunquam ueterafcentes, ut dicam ueteranbsp;» ,Cor. s tranfierunt.ecce fafta funt noua.nunc in fpe.tuncin re.Innonbsp;Multa ex ujti cnim fide 8C fpe,quanta adhuc uetera agimus.Non enimnbsp;Adam ad'nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto indutifumus, ut ex Adam iam nihil portemus. yi
nuc porta' je ueterafcentem Adam.St innouari Chriftum in nobis.Et fi «nus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exterior inquit homo nofter corrumpitur, (êd interior reno
uatur de die m diem. Ergo adpeccatum,ad mortalitatem.ad præteruolâtia tempora.ad gemitum 8CIaborcm,amp; fudorem,nbsp;ad ætates fuccedentes non manentes, ab infantia ufqj ad ftnenbsp;a.Cor.4 ftutcm.fineftnliitranfeuntes, adhaEcattendentes:ujcfeamusnbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hie ueterem hominem,ueterem diem.uetuscäticum.uetus tC'
ftamentum. Conuerfi autem ad interiorem,ad ea qua; inno' Vita iftanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P*quot;®nbsp;nbsp;nbsp;‘I“* immutabuntur, inueniamus hominc
trafitus eft ’ tätititum nouum, teftamentum nouum.K fie ame' *nbsp;nbsp;nbsp;mus iftam nouitatem,ut non timeamus uetuftatem.Nunc er
go in hoc curfutranfimus à ueteribus ad noua, ipfe tranfitus agitur cum corrumpuntur exteriora,8C innouantur intcrio'nbsp;ra, donee etiam hoc ipfum quod exterius corrfipitur reddatnbsp;debitum naturæ, ueniat in mortem, renouetur 8C hoc in re'nbsp;furreftione, tunc fient reuera omnia noua rcliqua.quæ nuncnbsp;flint in fpe. Agis ergo nunc aliquid d ueteribus te exuendo,gCnbsp;in noua currendo. In noua ergo curres ifte,8C in ea qua; ante
-ocr page 69-A D AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly
fintoctentUsîNotumfac mihi,inquit,dominefinemmeiim, Pfalm.;S 8C numerum dierum mcorum quis eft, ut fciam quid defit minbsp;hi. Ecce trahit adhuc Adam, ut He ftftinet ad Chriftum. Ecce Fragilitasnbsp;inquit,ueteresporuiftidicsmeos. Veteres dies ex Adam,uetc noftraadnbsp;resiHospofuifti,ueterafcuntquotidie, 8C ficueterafcüt.utali Deumfel'tinbsp;quando etiamconfumentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' narecogit
Hieronymus in Commcnta.fupet illud Efaiae nij.
Gum ablueritdominusfordesfiliarum Syon,« fanguinem Hierufatemlaueritdc medioeausin fpiriniiudicij, amp;fpjritu Duplexeftnbsp;combuftionis.De quoiudictifpiritu,8C Ipiritutombuftionis.baptifinusnbsp;Johannes Baptifta in Euangelioloquebatur: Ego baptifo uos Matth, jnbsp;in aqua.qui autem poft me uenit.ipfe uos baptifabit in fpiri'nbsp;tu 8i igne. Ex quo difcimus, quod homo tantuinaquamtri'nbsp;tgt;uit,Deus autem fpiritum fanftum.quo fordes abluuntur.SCnbsp;fanguinis pcccata purgantur.
lob nono:Si lotus fucro qualï aquis niuis,K fulfc** rint uelut mundifTimæ tnanus meæ:Tamcn fordibusnbsp;intinges me, Si abominabuntur me uefttmenta mea.
Hieremiaequarto:Circulicidimini domino Si au^ ferte praeputiacordium ueftrorum uiri Iuda,Si babinbsp;tatores Hierufalemme forte aggrediatur utignis in*nbsp;dignatio mea Si fucccndat,6i non fit qui extinguat,nbsp;Hieronymus libroCommcntarioi^ ad Galatas.
Si igitur qui in Chrifto baptifati funt Chriftum induerfit. Galat. : maniftftum eft eos quj non funt induti Cliriftum, non füifle GolIoiT. ?nbsp;baptifatosinChrifto.AdeosemquifidelesSCbaptifmaChri nbsp;fti confecutiputabanturdidhimeftrlnduite uosdominflle' ^”''poreunbsp;fum Chriftum,Si quis hoe corporcum, SC quod oculis carnis banbsp;afpicitur.aquæ tantum accipit lauacrum, non eft indutusdo^ ptiima nrnbsp;minum lefum Chriftü.Nam Sc fi Simon die in Aftibus Apo * ptoaeitnbsp;ftolorum accepcrat lauacrum aquf ,ufrum quia fpiritum fannbsp;ftum non habebat.indutus non erat Chriftum.
lob tricefimofex;a: Gaue ne declines ad iniquita* tem-.hanc enim cccpiftifequi poft mifcriam.
Dcuteronomii uicefimotertio:Quod autem femel «grelüim eftde labijs tuis, obferuabis Si facies, ficutnbsp;b s promi-*
-ocr page 70-iS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DELA P S V
promifîfti domino Deo tuo, amp; propria uoluntate 8t ore tuo locutus es.
Auguftinus libro quinginta homcliarutn Homegt; lia décima.
Ephc- î
De hoini' Videte quomodo caute ambuletis.won ut infipîtntes./êd ut num mift' ûpientcs, redimentcs tempus, quoniam dies malj funt. Ergonbsp;riaamp; mi' «üesmalosduçresfaciunt:Miferiahominû,8Cmaljtii.Sedm»nbsp;Èda.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hooiinufn communis eft, non debet malitia effe commit
nis.Ex quo cm de peccato Adam omnes miferi nati fumus.cô munis eft miferia.Sed contra generationë quac nos miferos fenbsp;cit prouidit Deus regenerationem,unde nos à mifena libera'nbsp;ret.Gencratio mittit in miferiâ,rcgcneratio defignat ad bea'nbsp;titudinc. Non cm quia dixi regeneratio libérât à miferia.iamnbsp;nos continuo ut rcgcnerati fumus,beati eflemus.Si mox regtnbsp;tierati,iam beati effemus.SC dits bonos ageremus. non nobisnbsp;Apoftolus diceret, qui iam regeneratis 8C fidelibus loquitur:nbsp;Redimentes tempus, quoniâ dies mali funt, amp; rcgenerati diesnbsp;malos dicimus.quouf«® finiatur poena mortalitatis, amp; fucce*nbsp;dat gratia fummæ felicitatis.
Genefis tertio: InimKitîas ponam inter te SC mii-lierem 8( fernen tuum amp; feme illius. Ipfum conterct caput tuum,âlt; tu infîdiaberiscalcaneo rius.
Secundo Regum feptimo : Quis ego fum domine DeuSjâf qupdomus mea quia adduxifti me hucufip;;nbsp;Scd amp; hoc parum uifum eft in confpcdu tuo dominenbsp;Deus: nifi loqucreris etiam de domo fcrui tui in loa*nbsp;ginquum.Ifta eft enim Icx Adam dne Deus. Quid ernbsp;go addcre poterit adhuc Dauid ut loquaî ad te ï Tunbsp;enim fcis fcruû tuum domine Deus.Propter uerbumnbsp;tuum Si fccundum cor tuum fecifti omnia magnaiianbsp;liaeCjita ut notum facercs feruo tuo.Iccirco magnih-catus es domine Drus,quia nö eft fimilis tui: ne«^ eftnbsp;Deus extra te in omnibus qux audiuimus auribus nonbsp;ftris. Qux eft autë ut populus tuus Ifraclgens in ter«*nbsp;ra»
-ocr page 71-* A D A5.
Ta, propter quam iujc Deus,ut redimeret earn Hbi in populuni,amp; poneret fibi nomen,amp; caetera.
Ammbrofius ad Dcmetriadem.Epiftola ultima.
Sed quia filius Dei uenit.ut folucret opera diaboli, 8C ut quç rerct ac ialuarct quod perierat,manifeftû eft omnes in Adamnbsp;damnationi obnoxios eflc nafccndo, nifi in Chrifto liberatinbsp;fitennt rcnalcendo. Vndc uigilanter in nobis confiderandumnbsp;eft,in ipfo rcgcnerationis munere quid geratur.Ç^ainuis cmnbsp;ad unum cocurrant omnes eiufdcni inyfterii portioncs, abudnbsp;tainen eft quod uifibiliter agitur.aliud quod inuifibiliter cele in baptKnbsp;bratur. Nec idem in faci amcnto forma,quod uirtus,cum for fmo aliudnbsp;ma humani minifterii adhibeatur obfequio,uirtus autem per uifibiliternbsp;diuini opcris præftetur effcftum. Ad cuius uticj potentia reft aliucfinuinbsp;rcnduin eft. quod dmn homo exterior abluitur, mutatur in' fibiliternbsp;terior, Si fit noua creatura de uetcri, uaia iræ in uafa miferi- agitur.nbsp;cordtx tra nsferuntur,8( in corpus Chrifti uertitur caro pe’c'nbsp;cati.De iinprjsiufti.dc captiuis liberi, de filqs hominum huntnbsp;filiiDEI.
Jdem Ambrofiiusin Lucam capite tertio.
Nam cum ex duabus naturis homo, id eft, ex anima confi' ftat St corpore,uifibilc per uifibile,inuifib'.le per inuifibile mynbsp;Jlerium confccratur.Aqua enim corpus abluitur,fpiritu ani' Baptifir.tisnbsp;inç delifta mundantur.Aliud agimus,aliud muocamus.Li.ct afiux Sinbsp;ctia in ipfo fonte fanftificatio diuinitatis afpiret.No cm aqua fpu iti^.nbsp;nmnis ablutio eft, fed haec inter ft diuifa effe non poffunt. Etnbsp;ideo aliud fiiit baptifma pœnitentix,aliud gratiae cfi.Iftud exnbsp;utroque, illud ex uno. Nam cum communia deliûa fint mennbsp;tisÄ corporw,purificatio quoc^ debet efte communis.
Augufti. Bonifacio epifcopo.Epiftola xxiq.
Quxris à me utrum parctes baptifatis paruulisfuis noceät, cum eos dx.monioçi facrificiis fanare conantur.Et fi non no' VtrC fidcsnbsp;cent, quoincdoeis profit cum baptifanturparentû fidcs,quo parentuinnbsp;turn eis no poteft obefie perfi'dia. Vbi refpodeo tantam illius baptifatisnbsp;facramenti,hoc cft,bap*ifini falutaris,cfle uirtutem in fanftis prodefunbsp;compage corporis Chriiti,ut femel gcncratus per alioçi car-ralem uoluptatem, cum ftmel regeneratus fuerit per alioriinbsp;fpiritualem uoluntaté, deinceps non poffit uinculo alicnæiui.nbsp;Watuei»ftringi,cujnuUif«a*folutitarccöftntit. ft anima
-ocr page 72-IS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L A P s V
Ezcdi.iS Olim patris mca eft,inquit,K anima filiimca eft.Anima quae peccaucrit ipfa morietnr, non autem pcccat ipfa, cum parentnbsp;tes ci omnino nelaéti,uel quilibct alius adhibet facrilegia dxnbsp;moniorum . Sed ideo ex Adam traxit.quodfacramcnti illiusnbsp;gratia folueretur, quia nondum erat anima feparatim uiues,nbsp;id eft,altera anima de qua diceretur:Et anima patrismea eft,nbsp;8C anima filii mea eft. lamitaqj cum homo in fcipfo eft,ab eonbsp;Peccatfi at qui genuit alter effelt;ftus,peccato alterius fine fua.confenfioncnbsp;tenus nul- non tenetur qbnoxius.Traxit ergo reatum.quia unus erat cflnbsp;li nocet {ï' illo amp; in iUo à quo traxit, quando quod traxit admifiiim eft.nbsp;ne cöfcnfu Non autem trahit alter ab altcro,quando fuaunoquo^ pro'nbsp;pria uita uiucntc iam eft unde dicatur: Anima qux peccaucritnbsp;Vno fpiri' ipfa morictur. Vt autem poflit regenerari per officium uolunnbsp;tu omnes tatis alienx, cum offertur confecrandus, fecit hoc unus ipiri'nbsp;régénéra' tus ex quo regeneratur oblatus. Non enimftriptumeft : Nifinbsp;mur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis renatus fuerit ex parentum uoluntate,aut ex offerétium
lohan.j: uel miniftrantium uolfitate aut fide:Sed nifi quis renatus fuc' Nota, tit ex aqua SC fpiritu. Aqua igitur cxhibens forinfecus facra'nbsp;mentum gratix, Sc fpiritus opcransintrinfccus bencficifi granbsp;tix,foluens uinculum culpx, rcconcihans bonum naturx,re'nbsp;generat hominem in uno Chrifto, ex uno Adam gencratfi.nbsp;Spus com' Kegcnerans ergo fpiritus in maionbus ofFeretibus,8C paruii'nbsp;munis in lo oblato renato'çp communis eft. Ideo per hanc focietatcmnbsp;omnibus unius eiufdcm'q; Tpiritus prodeft offcrehtium uoluntas paruunbsp;regencrau Io oblato.Quando autem in paruulum maiores peccant.offcnbsp;rentes eum at% obligate conantes dxmonum facrilegis uin'nbsp;culis, non eft anima utrorunque communis.ut etiam culpamnbsp;poflint habere communem. Non enim fic communicatur culnbsp;pa per altenus uoluntatc,quemadmodum communicaf gra'nbsp;tia per fanfti ^iritus Unitatem. Non autem poteft fpiritus honbsp;minis effe Sc huius Sc illius, per quem peccante altero,8( alte'nbsp;ro non peccante, fit tarnen culpa communis. Ac per hoc po'nbsp;teft paruulus ftmel ex parentum carne generatus, Dei fpiritunbsp;regenerari, ut SC illius obligatio contracta foluatur. Spiritusnbsp;autem ille fanftus qui habitat mfanétis,ex quibus una columnbsp;Sacramcft.nbsp;nbsp;nbsp;jeargctata chantatisigne conflatur, agit quod agit etiam
ta etiain- nbsp;nbsp;nbsp;fermtutem, aliquädonon folum fimpliciter ignoräcium,
digni miz uerumetiam damnabiliter indignorum.Offcrunf quippe par niftrant. uuh ad perdpicndum fpiritualc gratiain,non tam ab cis quo'nbsp;nint
-ocr page 73-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD AE.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï?
TUm gertantiir manibus, quamuis amp; ab ipfis.fi 8£ ipfi bcni fi' lt;icks funt.quàm ab uniuerfa focietatefanftorum atc^ fidcliü.nbsp;Ab omnibus nanqsofferri reifte intelliguntur, quibus placetnbsp;quod offeruntur, Si quorum fanfta atcg indiuidua charitatenbsp;®d communicationcm famfti fpiritus adiuuantur. Tota ergonbsp;hoc mater ecckfia quae in fanftis eft facit, quia tota omncs tonbsp;ta fingulos parit. Quod baptifmus extra ecclefîâ fufceptus nt*nbsp;mini piodeft.uide Auguftinum to-j-pagina leo.c.SC is j .b.c
Ecckfiaftici .ricefimoquintoiEt dominus no elon gabit,fed iudicabitiuftosÄ faciet iudiciumtfif fortiC*nbsp;fimusnon habebit in illis patientiam utconrribuletnbsp;dorfum ipforum: 8C gëribus redder uinditflam doneenbsp;tollat plenitudinem fuperborum ,8i feeptrainiquo-*nbsp;ru m contribuletidonec reddat hominibus fecundumnbsp;adlus fuos,amp; fecundum opera Adae,amp; fecundum prgnbsp;fumptionem iHiusidoneciudicet indicium plebisfuf,nbsp;amp; oblcdlabit iuftos mifericordia fua.Speciofa miferinbsp;cordia Dei in tempore tribulationis quafi nubes plunbsp;uiæ in tempore ficcitaiis.
Auguftinus in Enchiridi.capitc tricefimotertio.
Tenebatur itacj iufta damnatione genus humanum, amp; oes Pfälm.s» erant filiiiræ.de qua itafcriptum eft: Quoniä omnes dies no* Oês pcccanbsp;ftri defecerunt,SC in ira tua defceimus. Anni noftri ficut ara* tores nafeinbsp;ncameditabuntur.Dequaira dicitetiamIob:Homoenimna mur.nbsp;tus ex muliere.bre^ uitje amp; plenus irje. De qua ira dicit etiâ lob i jnbsp;dominusIefus:Qui credit in filium.habet uitam çternam,qui lohan.«nbsp;autem non credit in filium.non habet uitam jeternam.fed iranbsp;Dei manet fupcr eum. No aitueniet.fed manetfuper eû.Cumnbsp;hac quippe omnis homo nafeitur. Propterquod dicit Apoftonbsp;bisiFuimus enim 8C nos natura filrj iræ ficut Sc Cjeteri - In hac Ephe.inbsp;ira cum effent homines per originale peccatum, SC tanto gra Mediate*nbsp;nius Sc pernicioiius, quanto maiora Sc plura addiderunt,ne* re opus hanbsp;ceffarius erat mediator,hoc eft, rccöcihator,qui hanc iram fit bebamus.nbsp;'erificq fingularis(cuius erant umbrx omnia facrificia legis SCnbsp;prophctarü)oblationeplaßirct. Vnde dicit Apoftolus: Si eft R.om.ijnbsp;tun» mimici effemus,reconcüiarif«mus Deo per mortem ftliinbsp;eius,
-ocr page 74-DE L A P S V
eîus, muîto mîgis reconciliati nunc in fanguine rius, Gfuî erl Ira Dei mus ab ira per ipfum. Cuin autein Deus irafci dicitur.nô ciusnbsp;«juæ efr. fignifïcatur perturbatio, qualis eft in animo irafccnris homi'nbsp;ms, fed ex hiimanis monbus trâflato uocabulo. uindifta eiujnbsp;Roma-E qtiænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.iræ nomen accepit- Quod ergo per me*
diatorem recôciliamur Dco, S arapimusfpiritum fanftum, ut ex inimicis cfFiciamur filrjtquotquot enim fpiritu Dei agunnbsp;tur,hi filii funt Dcithaec eft gratia dei per IE 5 V M CHRPnbsp;5 T V M dominum noftrum,
Laéiantiuslibrode ira Dci,capite primo.
Nec tarnen nos tam arrogantes fumus, ut comprehenfatn noftro ingenio ueritatem gloriemur ; fed doftrini Dei fcqui*nbsp;mur, qui fcire folus poteft, SC reuelarc feereta.Cuius doftrinçnbsp;philofophi expertes exiftimauerüt naturam rcrum omniumnbsp;coniedura pofte deprehendi. Quod nequa^ fieri poteft, quianbsp;mens hominis tenebricofo corporis domicilio drcüfcpta,Ionnbsp;ge à Dei perfpeftione fummota eft.Et hoc differt ab humani^nbsp;täte diuinitas,quod humanitatis eft ignoratio,diuinitatisfciénbsp;tia. Vnde nobis aliquo lumine opus eft ad depellëdas tencbrafnbsp;qutbus offufa eft hominis cogitatiotquoniam in carne mortanbsp;li agentes, noftris fenfibus diuinare non poftumus.Lumcn aunbsp;tem mentis hutnanp Deus eft: que qui cognoucrit,8lt; in peftujnbsp;admiferit.illuminato corde inyfteriü ueritatis agnoftet. Rc'quot;nbsp;tnoro aiit Deo.cttleftfq; doftrina,ola erronbus plena ftint.
Prima Corinthiorü decimoquinto: Fabius cftpri mus homo Adaminanimam uiuentcm,nouiiïimu$nbsp;Adam in fpiritum uiuiftcantem. Sed non prius quo4nbsp;fpirituale, fed quod animale, deinde quod fpirnuale.nbsp;Primus homo de terra terrcnus, fecundus homo denbsp;ccclo cccleftis.
Auguftinus libre fexto,capite decimonono de Ge nefî ad hteram.
Corpus Solet item quacri, utrum animale corpus homini formats Adæ ante ftt è Iiino,quale nunc habemus, an fpirituale quale refurgenznbsp;peccatum tes habebimusi’ Quanquam enim hocin illud mutabitur.fcminbsp;quale fuit, natur em corpus animaie.furget corpus fpiritale,tarnen quidlnbsp;prius homini faftum fit, idco difceptatur, quia fi animale ft*nbsp;äun
-ocr page 75-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä 'D AÉ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ït ,
tnim eft.no hoe reeipiemuj, quod in illo perdidimus, fed tan tl) melius, quanto fpiritale arumali præponendum fft,quan-'nbsp;do erimus æquales Angelis Dei.
Cap.:4 Renouabiinur ergo à uctuftatc peccati.non in pri In quo eor Cinum corpus animale in quo fuit Adam,fed in melius,id eft pore renonbsp;incorpusfpiritalecum efficiemur æquales Angelis Dei, apti uabimur*nbsp;coclefti Jiabitationi.ubi efca quæ corrumpitur non egcbiraus.nbsp;Renouabimurergofpiritu mentis noftræ fecundum imagKnbsp;ticm cius qui creauit nos, quam pcccando Adam pcrdidit.Rcnbsp;ftouabimur autem etiä carne, cum hoc corruptile induct in^nbsp;corruptionem.ut fitfpintale corpus,in quod nendum muta-tus,lid mutâdus erat Adam,nift mortem etiam corporis anrnbsp;raalis peccando meruiflet.
Cap.ty Illud quippe antepcccatum,amp; mortalefecundum Corpfts aliam, amp; immortaleftcundum aliara caulam dicipoterat;]d Adæ antinbsp;eft mortale, quia mori poterafimmcrtale quippe,quia potepeccatü dinbsp;rat non mori. Aliud eft enim non pofle mori,ficut quafdâ na o poteratnbsp;turas iininortales dreauitDcus; Abud eft autc pofle no mori; mortalenbsp;fccundum quern modn primus creatus eft homo immortalis, uel immofnbsp;quod ei præftabatur de b'gno uitæ, non de conftitutione na^ talclt;nbsp;tiu’æ. a quo ligno fæparatus eft cum pcccaflct, ut poflet morinbsp;qui nifi peccaflet,poflet no mori.Mortalis ergo erat conditionbsp;nc corporis animalis, immortalis auté beneficie cöditons. Sinbsp;tin corpus animale, utieg mortale, quia Sd mori poterat, quisnbsp;ÉC immortale ideo,quiâ amp; non mori poterat.
Cap.ty In hoc ergo renouamur lêcundum id quod amifit Adam,id eft,fccundum fpiritum mentis noftræ.Secundü au'nbsp;tein corpus quodfeminatur animale 8d refurget fpiritalé, in RomaiSnbsp;melius renouabimur, quod nondum fuit in Adam -Dicit item £pbe,4nbsp;Apoftolus: Expoliâtesuosuetercm hominé cum atftibusfuis«nbsp;induitenouû qui renouaf inagnitionëDei.fecundûimaginénbsp;eins qui creauit eS.Hanc imaginé in fpiritu mentis impreflam Inwgo deinbsp;perdidit Adam per peccarü, quam recipimus per gratiâ iufti' quâ perdi-*nbsp;tiae: Non fpiritale atlt;î immortale corpu$,in q ille nondii fuit, dit Adamnbsp;amp; in q erunt oés fanifti refurgétes à morniis. Hoc em primumnbsp;eft ilbus meriti quod amifitiProindc ilia ftola prima,aut ipfanbsp;iuftitia eft unde lapfus eft, aut fi indumentum corporalis im--mortalitatis fîgnificat,etiam hanc ille fie amifit.dum propternbsp;peccatum ad t fm peruenù« nô potuit, Dicitur etiam Sd ami'
-ocr page 76-„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L A P s V
fiffe iixorem.Sf amififfc honorem, qui (peratum non accept'' rit.ilio à quo fperabat ofFenfo.
Auguftinus libro fecundo capite oiflauo dc Gene fi contra Manicheos.
Nondum fpiritalcm hominem debemus intelligere, qui fa* ftus eftin animam uiucntein, fed adhuc animalem. Tunc emnbsp;fpiritalis effeftus eft.cum in paradifo.hoc eft.in beata uita cönbsp;Prius id ftitutus.prfceptS etiam perftftionis accepit.ut uerbo D« connbsp;cuod anv fummaretur.Itaqspoftquâpeccauit.recedensâprçceptoDei,nbsp;male, deinnbsp;nbsp;nbsp;dimiffus eft à paradifo, in eo remanfît ut animalis effet. Et
de id quod ideo ariimalem hominé priusagimusomnesdcillo, quipoff fpiritale. peccatum natifumus, donee affequamur fpiritalcm Adam,idnbsp;eff,dominum noffrum lefum Chriftum,qui peccatum non fcnbsp;àt,8£ ab illo recreati 8( uiuificati reftituamur in paradifum.
(ttâTlirfitttffttmtr, nomw
nc,luftificatione,âlt; Glorificatione.
Romanorum oâ:auo:
SCIMVS AVTEM QyONIAM DI ligentibus Deutn, otnniacoopcrantur in bo.*nbsp;num,his qui fecüdum propofitum uocati funtnbsp;landli. Nam quos prxfciuit amp; prxdeftinauitnbsp;conformes fieri imaginis fili) fui,ut fit ipfe prinbsp;mogenitus in multis fratribus, quos autem praedefiinbsp;nauit,hos ÔC uocauit,flf quos uocauit,hos 8i iuftifica*nbsp;uit,quos autem iuftificauit,illos magnificauit.
Ephefiorum primoiBenediiftus Deus Si pater do mininoftri lefu Clirifti,quibenedixitn05 inomninbsp;benediAione fpirituali in csleftibus in Chrifto,ficutnbsp;elegit nos in ipfo ante conftitutionem mundi, ut efienbsp;mus fandi amp; immaculati in confpedu eius in chari.*nbsp;täte. Qui pracdeftinauit nos in adoptionem filiorumnbsp;per lefum Chriftum in ipfumjfccundqm propofitumnbsp;uolun*
-ocr page 77-DE PR.AEDESTINATI0N1 n
Uoluntatis fuse, in hudem glorij grati£fusr,mlt;]uain gratificauit nos, in diletQo filio ftio, in quo habemusnbsp;redemptionem per fanguinem eius,amp; estera.
Auguftinus libre de prsdeftinatione fandorum, npitedecimo.
Inter prædcftinationem K gratiam hoctâtum intereft, qd PrsdefH* prædcftinario cft gratis prsparatio,gratia ucro ïam eft ipfa natio Knbsp;donatio. Prsedeftinatio eft,qiiæ fine prsfcientia efle non po' gratia q*nbsp;teft.poteft autem effe fine prsdeftinatione prsfcientia. Prse.- modo dif*nbsp;defiinatione quippe Deus ea præfciuit, qu» ftierat ipfe faâu' ferujit.nbsp;rus. Prsfcire autem potens eft etiani quae ipfe non fecit,ficutnbsp;quæcunq; peccara.quia Si funt quedam quae ita peccata funt,nbsp;Ht panz etiam fint peccatorum. Vnde diAum eft : Tradidit Rotn-tnbsp;Deus illos in reprobam mentent, ut faciant quz non comte'nbsp;»tiunt,non )bi peccatum Dei eft,fed iudicium.Quocirca prçdenbsp;ftinatio Dei quz in bono eft,gratis eft przparatio, gratia uenbsp;ro eft ipfi'us przdeftinationis effeftus.
Hieronymus libro commetariorum in Epiftolam ad Ephcfios,capite primo.
Inter przdeftinationem autem Si propofitum, bi qui folct Praedefti* inter uerba difcuterc,hocaireruntintereirc,quodprzdcftina natio ficnbsp;tio alicuius rei multo ante in mente eius qui deftinet, quid fti propofitfi«nbsp;turum fit przfiguret.Propofitum autem, cum iam uicina fitnbsp;machinatio.St pene eugitationem fequatur effeftus.
Fulgcntiuslibro primo ad Monintum.
Neç enim alia eft eius prsdeftinatio.nifi futurorfl operum eius zterna przparatio.
Auguftinus in Soli]oquijs,capitc xxviq*
Omnes autem nos quafi pannus menftniatz, de mafia cor rupta amp; immunda uenientes, maculam immundiciz noftrznbsp;(quam czlarefaitem tibi qui omnia uides non pofiumus) innbsp;frontibus portamus, quare mundi effe non poflUmus, nifi tunbsp;mundaucris,qui foluses mundus.Mundasautem de nobis fi' Przdeftt-«nbsp;Idsbominumeos, inquibustibicôplacuithabitare.quosab natiàDeonbsp;inacceffibilibusprofundisfecretisiudiciorum incomprehenfi mundanf.nbsp;bilium fapientiz tuz.femper iuftorum,licet occultorum.finenbsp;Wnjm mtritis prjdtftinafti ants mundum, uocafti de mfido.
-ocr page 78-, ?4 de PR.AEDESTlNATlONE.
îuflificatf in mfido, 8( magnificas eos poft mundû.Non omni Indicia dei bus aucein hoc facis, quod adinirantur tabefcentes omnes fn'nbsp;abyfliis picotes terræ. Et ego domine hoc confïderans expauefeo, amp;nbsp;multa. obftupc/codealtitudinediuitiarumfapicnriæamp;ftientiaetuf,nbsp;Roma.9 ®d quam ego non pertingo, Kincomprehenfibilia iudicia iu'nbsp;ftitiæ tuç, quoniâ ex codé luto alia quidë facis uafa in honen*nbsp;Bonis oîanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alia uero in contumeliam ftmpiternam. Quos igitur tî
coopérant bi elegifti de multis in templum faniftum tuum, ipfos iniidas, turin bo* cftundensfuper cos aquam mundain,quorum nomina nuinenbsp;num.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum'qB tu noftj,qui nequaquam poffunt perire.quibus omnia
cooperantur in bonum, etiam ipfa pcccata.Cum enim cadut non colhduntur, quia tu fupponis inanum nam, euftodiensnbsp;omnia offa eorum, ut unum ex cis non conteratur. Attamcnnbsp;, mors peccatorum pcffimarillorum inquam, quos antequamnbsp;ficeres cŒlum dC terram, fecundum abylTum multam iudicianbsp;Mah’s oîa rum tuorum occultorum, femper autem iuftorum prælciui^nbsp;coopérant flâ admortem xternam, quorum dmumcratio nominum 8Cnbsp;in main, meritorum prauorum apud te eft, qui numerum arenç marisnbsp;dinumerafti.Si dimenfus es proftindum abyflï.quos reliquiftînbsp;în immunditiisfuis omnia cooperâtur in malum, amp; ipfa etiinbsp;oratio uertitur in peccatum,ut fi etiam ufq; ad coclos afeendenbsp;rint.SC inter fidera cœli collocauerint nidum fuum.quafi fternbsp;quitiniuinin fineperdentur.
Primo Regum dedmoquinto: Porrotriumpha*-tor in Ifracl non parcct,amp;: pcenitudine non fleftetur. Nc^ enim homo eft ut agat pœnitcntiam,ôf caetera.nbsp;Capitedccimofexto. Vi'quequo tu luges Saul,cu egonbsp;proieccrim cum ne regnet fuper IfraëK
Efaix quadrageiîmo : Deusfempiternus dns,qui creauit terminos terrs, non defîcict nc^ laborabit:nbsp;neque eft inueftigatio fa pientis cius.
lob tricefimotertio: Semel loquitur Deus, 8i fteu do idipfum non repetit.
Malachix decimotertio:Ego cm dominus Si non mutor.
Numeri uicefîmotertio : Non eft Deus quafî hûlt; mout
-ocr page 79-DE PR AEDESTINATIONE. ji tno ut mctiatur:nec ut filius hominis ut mutetur.Digt;nbsp;xit f rgo non faciciïLocutus cft Si non implebit^
Primo Rcgum tertioilciirco iurauit dominus He li, quod non expictuniniquitas domus eius uidimisnbsp;Ä muneribus ufcp in !cternum,amp; caetera. Et refpon-dit Heli : Dominus eft, quod bonum eft in oculis fuisnbsp;faciatjfif citera.
Romanorum undccimo:Sine pocnitentia (m flint dona amp; uocatio Dei.
Oaltitudo diuitiarum fapientiæêf fcientiac Dei, quam incomprehenfibilia funt iudicia eius, êf inueftinbsp;gabilcs uix eius; quis enim cognouit fenfum domini,nbsp;Sut quisconfiliarius eius fuit^ Aut quis prior deditilnbsp;li,amp; rctribuetur cifQuoniam ex ipfo,amp; per ipfiim,etnbsp;in ipfo funt omnia,ipft gloria in fecula feculorum.
Auguftinus ad Paulinum Epiftola quinquageiîgt; xnanona.
Sine pocnitentia flint dona amp; uocatio Dei. Vides certe illos ImmutaW fignificari,qui pertinent ad numemm prçdeftinatoçr.De qui Üa flint donbsp;bus alio loco didt: Scimus quoniâ diligentibus Deuin omnia na Dei.nbsp;cooperantur injjonü his qui fccundS propofitum uocati flint JMatth.s*nbsp;fanât. Multi em funt uocati, pauci ucro elefti. Qui ucro tie'nbsp;fti.ipfi fecundum propofitum uocati,in quitus Dei praefeien^nbsp;tia proculdubio falli non poteft. Hos praefduit amp; prædeftina Prsfdefti*nbsp;Hit coformesimaginisfilii flii.utfitipfeprimogenitusinmul nation«*nbsp;tisfratnbus.Quos prædeflinauit.hos amp; uocauit.Hæc uocatio ceffitat.nbsp;fecundum propofitum eft.hæc eft fine panitentia. Quos autê Roma-Cnbsp;uocauit, illos Si iufdficauir. Quos autem iuftificauit, illos SCnbsp;Klorificauit. Si Deiu pro nobis quis contra nos lt; Non flint in Non perftnbsp;Ifta uocatione, qui in fide quæ per dileftionem operatur, ctiâ uerâtes ul*nbsp;fl aliquantulum ambulant, non perftuerant ufquein finem. c ue in finênbsp;Et uti(j potucrunt rapi.ne malitia mutaret intelleftum eoç;, non funtnbsp;fiadillam prxdeftinationem amp; uocationem quxfcainduni prfdeftiranbsp;propofitum 8C fine pocnitentia eft pertinerent. AtnequiP ti.nbsp;quam prsrfuniPtorita d«occultisiudicetalienis,ut dicat,ideo
c a non
-ocr page 80-)lt; DE PRAEDESTINATIONE.
non rapti funt ex hac uita ante^ effent fidci defertores, quîâ in eadem uita non fideliter ainbulabant,amp; hoc in eorum cornbsp;dibus nouerat dominus,quamuis hominib* aliter apparerct*nbsp;quid difturus eft de infantulis paruulis,qui pleriq; acccpto innbsp;ilia ætate Chriffianx gratiac facramento,cum fine dubio per^nbsp;tinerët ad uitam çternam rcgnumiç cotlorum.fi continuo exnbsp;Vndequi* hac uita migrarent,finunturcrefcerc,8C nonnulli etiain aponbsp;dam apo' ftatæ fiunt,unde i îiiR quia non pertinent ad illam prædcfti'nbsp;ftatæ fiût. nationem 8c fecundum propofitum.ac fine pitrtitentia uoca*nbsp;tioncm.Cur auté altj ad earn pertineant.alii non pertineant.nbsp;Occulta occulta caufa effe poteft.iniufta non poteft.Nunquid em ini'nbsp;ppera Dei quitasapudDcum^Abfît.NamSChocadillampertihetalttgt;nbsp;tudidanbsp;nbsp;nbsp;tudincmiudiciorum.quam mirani Paulus, tanquam expauiC
quareuœ Apoftolus:0 altitudo diuitiarum, 8C caetera. Ideo quippe illa lântur.nbsp;nbsp;nbsp;iudicia uocat.ne quifquam talia fieri putet,fiueiniquitatc fiue
temeritate facientis, fiue cafu 8C fbrtuito labentibus ullis par tibus iam difpofitorum fub tanta fapientia Dei lêculorunié
Exôdi crigefîmotertioiMirerebor cui uoluero, ü Clemens ero in quem mihi placuerit,fid cætcra.lnue.«nbsp;nifii enim gratiam coram me : Si teipfutn noui ex ndnbsp;mine.
GenclTs quarto; Et refpexit dnS ad Abel 8C. ad mU nera eius: ad Caim autem SC ad munera eius non regt;nbsp;fpexit.
Exodifecundoî Et refpexit dominus filios Ifracf, amp;!iberauiteos.
Lues primo : Quia refpexit Kumilitatem ancillae fus, ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes genenbsp;rationes.
Luex uicc(îmofecundo;Et conuerfus dominus règt; fpexit Petrum. Et recordatus eft Petrus uerbi domi*nbsp;ni iîcut dixerat.
Deute ronomii uîcefimôfexto ; Afflixerût nos At^ gyptii SC perfecuti funt, imponentes onera grauilfi-ma: SC clamauimus ad dominum Deum patrum no*nbsp;ftrorui»
-ocr page 81-DE PR. AEDESTINATIONE. jt ftrorum qui cxaudiuit nos,amp; rcfpcxit humilitatc nonbsp;ftram, S( laborcm atfj anguftiam : Et eduxit nos denbsp;Aegyptoinmanu
Gcnefîs decimofexto: Vocauit autcm Agar nome domini qui loquebat ad cam: tu Deus qui uidifti me.nbsp;Dixit cm profeflo.Hic uidit pofteriora uidentis me:nbsp;propterea appellauit putcum ilium, puteum uiuen^nbsp;«S 8C uidentis,amp;: cætera.
Secundo Regum uicclîmofccundo ; Præuenit me in die affliftionis mcæ : 8i faâ:us eft dominus firma-mentum meum; amp; eduxit me in latitudintm, libera-Mit me,quia complacui ei,8i cætera,
Gcnefîs uicefimofecundo: Dixit autcm Abraham: Deus prouidebit fibi uidimam holocaufti fili mi,Knbsp;cætera. Appellauitîjnomen lociillius,dominusut-det. Vndc ufque hodic dicitunin monte dominus ui-debitjSi cætera.
Lucæ primo.EIizabeth dixitîQuia ficut fccit mihi dominus indkbus quibus refpcxit auferre oppro*nbsp;brium meum inter homines,
Lucæ quinto : Vidit publicanum nomine Lcui dentem ad tcloneum,amp; ait tlli:fequerc me.
Romanorum nono;Cum cnim nondum nati fuil-rent,aut aliquid boni egjfîent, aut mab, ut fecundum eleftionem propofîtum Dei manerct, non ex operi-bus,fed ex uocante ditfium eft ci, quia°maior feruietnbsp;minori, fîcut feriptum eft: lacob dilexi, Efau autcm Malach.inbsp;odio habui. Quid ergo dicemus^ Nunquid iniquitasnbsp;apud Deumï Abfît.Moyfî enim dicit : Miferebor cui Exodi»nbsp;mifertus fum, Si mifericordiam præftabo cui miferenbsp;bor.lgiturnon uolcntis necpcurrentiSjfed miferentisnbsp;lt;ft Dci, Dicit enim feriptura Pharaoni: Quia in hoc
-ocr page 82-}S DE PR.AEDESTINATIONE. îplùtn excitaui te ; ut oftcndam in te uirtutem meäninbsp;SL ut annuntictur nomen meum in uniuerfa terra.nbsp;Ergo cui uult miferetur 8L quem uult indurat. Dicisnbsp;itatp mihi : Quid adhuc queritur. Voluntatiem eiusnbsp;quis refïftit^O homo tu quises qui refpondeas Deo^nbsp;Nunquid dicit fîgmentum ei qui fe iïnxit, quid me fenbsp;cifti ficï An non habet poteftatem fïgulus luti,ex ea-dem maflTa facere, aliud quidc uas in honorem,aliudnbsp;uero in contumeliam^
Ofeæ fecundo : Vocabo non picbem meam, ple» bem meam:nondile(flam,dileâ:am:et non mifericocnbsp;diam confccutam,mirericordiam confecutam.
Auguftinut hbro de prsedeftinatione SC gratiaxa pite tertio.
Materia Si cui uult miiéretur, 8£ qué uult indurat,quid adhuc que* prçdeftina ritur;; Voluntati enim eius quis refiftet Nouent hac plus nosnbsp;tiöis ad hu ad humilitatem ac pictatem cogi atlt;ï arftari fentéda. Quumnbsp;militatem enim totum ad Dcum référés, humanis uihbus neget doftornbsp;nos cogit. amplifliinus.qmd aliud q in Deum toto corde lu^enfi, ab eanbsp;falutis auxilium poflulcmus,hortatun^ Quë ergo mouet hsecnbsp;in diuinx gratiæ difpenfatione diuerfitas, ÔC iniuftum putat,nbsp;negari alteri,quod alter acceperit.intelligatquemadmoduninbsp;Pfalm.24 diuinitusdixeritPfalmifta:Vniucrfç uif domini mifericordianbsp;Viç dni mi g; ueritas.atqj ignolcat tali DeS agitare res humanas iudicio,nbsp;lëricordia ut débitas poenas autiufle reddataut mifericorditer donet.nbsp;SC ueritas. Vitiatæ enim radteis macula, ita propaginis traduce per ge*nbsp;Nee infans nerationumfarmenta diffufa eft, ut nee infans quidem uniusnbsp;unius diei djei â culpa fit primae prxuaricationis alienus, nifi per indebtnbsp;jmmunis a tam faluatoris gratiâ fuerit liberatus.Quod fi nec hie fine pecnbsp;peccato., cato eft,qui propriü habere nö potuit.cöfidtur ut illud traxenbsp;Roma,? rit alienum.de quo dicit Apoftolus; Per ununi hominem pecnbsp;catum intrauit in mundum, 8C per peccatum mors, 8lt; ita innbsp;oinnes pertranfqt, in quo omnes peccauerunt. Quod qui ne*nbsp;gat.negat profefto primum nos efle mortales.Si cnim ut di*nbsp;eit Apoftolus: Per unum hominem peccatn intrauit in muia*nbsp;dtim,dc per peccatum mors:mors intrare non potuif.nifl in*nbsp;tränte
-ocr page 83-BE PRAEDESTINATIONE. ,9
•TShte pcccato.Et quoniam mors no naturae condftio.fedpoc «a peccati eft,fequatur ncceffe eft poena peccatum.iSi ergo,ntnbsp;apparuit, de præuancatdris ftmine omnes nafcimur debitornbsp;’¦rs.quoniam in Adam omnes peccaueriit, 8C ipfi jam in primnbsp;«pio unde defcendimus mafla damnata eft, nullus de duritianbsp;’ua,nullus de pcena fua eonqueri audeat.quæ etiam non exPnbsp;ftentibus pcccatis propriis,fola naftendi conditionc debetur.nbsp;Qftdd uero Deus aids gratuita uocatione côucrlïs milêricor^nbsp;diamlargifindcbitâ.nôaddilpcfatorisiniuftftiâ.fcdaddonâ ,nbsp;tismifericordiflïmâ flargitatëjUeritatisratiöercfcrendüeft. * Alias ü'
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. t- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcrtatem.
Auguftinus in Enchi.capite xcvit].
Quis porro tarn ûnpie delipiat, ut dicat Dcum malas homi Voluntas Hum uoluntates quas uoluerit, quando uolucrit.ubi uoliierit D^i régulanbsp;an bonum non pofle conuertere Sed cum facit,per mifericor omnium,nbsp;diam facit,cum autcm non fecit,per iudicium non fedt.Quonbsp;niam cuius uult miferetur,Sf que uult indurat. Quod cum dr Roma.»nbsp;ceret Apoftolus,gratiâ commendabat. Ad cuius commcnda-”nbsp;honcni,deillisin Rebeccæ utero geminisfueratiam locutus:nbsp;quibus nonmi natis,nec aliquid agentibus boni feu mali,ut ft:nbsp;cundum eleftionem propofi’tü Dei mancrct, no ex operibus,nbsp;fedexuocantedié^m eft ei: qiaamaiorfcruietminori. Pro' Malach.inbsp;ptcr quod adhibuit altcrfl prophcticii teftinioniu ubi Icriptfi De lacobnbsp;cft.’Iacob dilexi.Efeu aflt odio habui.Senties autcm quemad'nbsp;nbsp;nbsp;Efau.
niodum poflet hoc quod diftii eft permouere cos cjui pénétra re intelligëdo non pqflunt hanc alti'udinë graria:,Quid ergonbsp;dicemus aitlt;Nunquid iniquftas eft apud Deuinlt;Ablit.Iniqun Operii menbsp;enim uidetur, ut fine ullis boîioç: maloriimue opcrum mcri' rita futu'nbsp;tis,unum Deus dibgat, odiatij altcrii .Qua in re fi ftitura ope ra non re'nbsp;ra uel bona huius uel mala ilfius, quae Deus utiq; prælciebat, fpicit Deusnbsp;Uelletintelhgi, nequa^ diceret.nô ex opcribus,fed ex futunsnbsp;operibus,eQ'q; modo iftam folucret quæftionc:imd nuUä qu3nbsp;folui opus effet faceret quæftionê. Nunc uero cum relpondipnbsp;fet,abfit,id eft. abfit ut fit iniquitas apud Deu, mox ut proba'nbsp;ret nulla hoc iniquitatc Dei fieri,inquitMoyfi Cm dicîfMife/ Exodijjnbsp;rebor cui miftrtus ero, 8C mifericordiä praeftabo, cui miferi*nbsp;cors fuero. Quis enim nifi infipicns Deum iniquum putet.fi'nbsp;ne iudicium poenale ingérât thgno, fiue mifericordiä prseftetnbsp;wdignof Dcnilt;j iaiett Si dicit-'igitur non uolcntis neque cur Roma.» -c 4 rentis,
-ocr page 84-4» .DE PRAEDESTINATIONE.
rends fed mi/érends eft Dei. Ambo ita^ gemini, natura filH iK origP iræ nafccbantur,nullis quidem openbus propriis.fed origin*nbsp;nedänad liter Adam uinculo damnadonis obftnâi.Sed qui dixit,mi-ex gratia ferebor cui mifertus ero,amp; miferieordiam præiiabo cui mife-faluati fit' ricors fuero,Iacob dilexit per mifericordiam gratuicam,£faunbsp;Otus-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem odio habuit.per indicium debitum. Quod cum dcbere
tur ambobus, in altcro alter agnouit non de fuis diftantibus mentis fibi eile gloriandum, qudd in eadem caufa idem fup--plicium nonineurrit.fed dediuinj gradælargitate,quia nonnbsp;uolends nelt;ç currentis,fed miferends eft Dei- Aldffimo quipnbsp;pe ac faluberrimo facramento uniucrfa facies,atq; ut ita dixenbsp;rim, uultus fanftarum fcripturarum bene intuens id admo*nbsp;I.CoM ncreinuenitur.utquigloriaturin domino glorietur.
Ecclefîaftici triccfîmonono; Propterca ab initio conßrmatusfumSC cöliliatusfum, cogitaui.Sf fcrinbsp;pta diuiß. Omnia opera domini bona, amp; omne opusnbsp;hora fua fubminiftrat.No eft dicerc,hoc illo neqmusnbsp;eft. Omnia enim in tempore fuo comprobabûtur. Ecnbsp;nüc in omni cordc Si. orc collaudatc Si benedicite nonbsp;men domini.
Primo Regum fextoiPercuflit autem dominus de uiris Bethramitibus,eo quod uidiftentarcam domi-*nbsp;ni ,amp; pertuffitde populo feptuaginta milia plebis.nbsp;Si Citera.
Exodi decimonono: Cauete neafeendatis in moti tern, ncc tangatis Hues illius.Omnis qui tetigerit mónbsp;tem morte morietur.
Auguftinus libro de prxdcftinatione Si gratia,c* pite quar-to.
Quod uero icquituriQuem uult indurat,ibi paululum hu* Quomodo mam mentis intentiouerbinouitateconfunditur .Sednonnbsp;Deus dici- itaintelligendumeft,qua(îDeusinhomineipfamquænôePnbsp;tur corda fet, duritiam cordis operctur - Quid cnim almd eft duritia,^nbsp;hominum Dei obuiare mandatis lt; Ergo quicquid poft illam praeuanca-indurare. tioncm natus fupplicii homo patjturjufte rcddi merito'q; fa-Katur.
-ocr page 85-DE PRAEDESTINATIONE. 41 leatur. Indurare enim dicitur Deus eum, qucm mollire noquot;nbsp;ïuent.Sic etiam repelkre cum.quem uocare noIuerit.Si; etiânbsp;«xcæcaredxitur eum,quem iUuininarenotuerit. Quos enimnbsp;praedeftinauit illos K uocauit.SC caetera.Iplc cniin dedit utnbsp;•nus.ipfe ut boni effe portimus.
Auguftinusin Enchi.capite xeix.
Sola em gratia redemptos difeemit ä perditis, quos in unä perditionis concreuerat maffam ab origine dufta caufa comnbsp;•nunis.Hoc autc qui eo modo audit ut dicat.quid adhuc conlt;nbsp;•JucriturT Nam uoluntati eins qiüs refiftit^ tanquam proptennbsp;Tea malus non uideatur effe culpandus, quia Deus cuius uultnbsp;tniferetur, amp; quem unit indurat: abfit ut pudeat nos hoc re^ Sola gra^nbsp;fpondcre,quod refpondiffe uidemus Apoftolum : O homo tu tia difcer^nbsp;quis es qui relpondcas Dco lt; Nunquid dicit,8C cætera .Hßc cm nit bonosnbsp;loco quidam ftulti putant Apoftolum in refponfione defeciP ä mails,nbsp;fe. 8C inopia reddendæ rationis rcpreflïffc côtradiftoris audanbsp;ciam. Sed magnum habet pondus quod diftum eft : O homonbsp;tu quis es i Et in talibus quæftionibus ad fuae capacitatis conlinbsp;derationem reuocat hominem uerbo quidem breui.fed tcipfa'nbsp;magna eft redditio ration«. Si enim non capit hæc, quis eftnbsp;qui refpondeat Deo lt; Si autem capit, magis non inuenit quid £{,‘3^, (jnbsp;refpondeat. Videt enim fi capit.uniuerfum genus humanumnbsp;tamiuftoiudicio diuinoinapoftatica radice damnatum, ut jnbsp;etiam fi nullus inde liberaretur, nemo refte poftet Dei uitupe „yiiujnbsp;rare iuftitiam: K qui liberantur, fie oportuifle liberari, ut ex rôou,,*nbsp;pluribus non liberatis.atque in damnationc iufiiflima dercli' J.;
ftis, oftenderewr quid meruiftet uniuerfa confperfio, 8C ‘P’®'. Cor.i ' etiamifi:osdebitüiudiciumDéiduceret,nifieiusindebitamPnbsp;fericordiafiibueniretiutuolentiumde fuismeritis gloriari,nbsp;omne os obftruatur,amp; qui gloriatur.in domino glorietur.
Ecclefîaftici tricelimoprimo: Cogitatus pnefcicn tixauertit fenfum.
Gcneiîs quadragefîmoiPharao faciensgrande co uiaium puens fuis,recordatus eft inter cpulas magixnbsp;ftri pincemarum,amp; piftorum principis.rcftituitîp alnbsp;*cruminlocüfuutn,ut porrigeretei poculû: alrcrumnbsp;fiifpcndirin panbulo,ut cöiedoris ueritas probaret.nbsp;c i Gene-gt;
-ocr page 86-4» DE PRAEDESTINATIONE.
Genensquadragcfimoprimoifrat’rexfcruisfuJs, mcamp;roagiflrumpiftorumretrudi iuflît in carccrénbsp;principis militum ôC c. Ego enim redditus fum ofFigt;nbsp;cio mco:8lt;; ille fufpcnfus eft in cruce Sfc.
Secüdi Rcgum decimonono. Dixit Mipliibofeth ad Dauid : Tu autcm domine mi rex ficutangelusnbsp;Deies:fac quod placitum rfttibi. Ncque enim fuitnbsp;domus paths mei nifî morti obnoxia domino meonbsp;regi.Tuautempofuiftimc fcruum tuum inter con»nbsp;uiuas menfætuæ. Quid crgohabeoiuftæqucrelae,nbsp;autquid poiTutn ultra uociferariad regem Aiterlt;lt;nbsp;go ei rexiQuid ultra loqucris^ Fixum eft quod locu-tus fum amp; carrera,
Auguftinusad Sixtum Romanum presbyterum EpiftoJa centciimaquinta.
ücus non nbsp;nbsp;Quod autem pcrfonariim accepforem Deuin fc credere
eft pfona^ exiftimant, ft credant quod fine ullis præcedcntibus meritis, rum acce' cuius uult mifcrctiir, SC quos dignatur uocat, SC quem uulcnbsp;ptor.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcUgiofum facit.pariiin attendant quod débita reddatur pœ
na damnato.indebita gratia liberato, ut nee ille fe indignft queratur.nec dignufe tfte glorietur,atlt;$ ibi potius accepno*nbsp;Tniiiftiisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullam fieri perfonaruni,ubi una eadem'cg mafia däna*
nSeft^s offenfionisinuoluit,ut fiberatus de non liberato di no eit OLUSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupplicium conueniret » nifi gratia fub'
ueniret.Si ant gratia utii^ nullis meritis reddita,fed gratui^ ta bonitate donata.Sed iniuftum eft.inquiunt.in una eadëtgnbsp;mala caufa,hunc liberari,ilium puniri.Nempe ergo luftü eftnbsp;utrfiq; punin, quis hoc negaueritïAgaraus ergo gratias fal*nbsp;uatori,dum nobis redditü non cemimus, quod in dänationcnbsp;fimilifi etiam nobis debits ftiiffe cognofeimus. Si cm utriq; ftnbsp;berarciitur.latcret quidpeccato per iuftitiam debeaturtfi nenbsp;mo.quid gratia largiref.Vtergoinhac difficilima quçftiôcnbsp;Roma.» uerbis potius utamur Apoftoli: Volcns deus oftendere iram,nbsp;amp; demonftrare potentiam ftiam SC c. Vbi quia uniuerfa aa{'nbsp;fa dânata cft,contumcliâ débita reddit iuftitia,honoré inde'nbsp;bits donat gratia,non nuriti ^rogatiua nôfati nccefiitate,nbsp;non to*
-ocr page 87-de PRAEDESTINATIONE. , « hon temeritate fortunæ, fed altinidine diiiitHrum ûpîentiaenbsp;amp;fdenöaeDei.Curigitui’ ftia mérita iaftaturus eft literatus, Quænintnbsp;cm fi digna fuis meritis reddercntur.non effet nifi damnatusîquot; mérita fannbsp;Nullane ergo funt mérita iurtorült;Sunt plane,quia iufti funt. ftorum-Sed ut iufti fierent.merita non feccrût. Iufti enim fafti funt, Roma. jnbsp;cuin luftificati funt.fcd ficut dicit Apoftolus: I uftificati gratisnbsp;per gratiam ipflus. Quarrimus nanqj mentum obduratjonis,nbsp;amp; inucnimus. Merito nan% peccati uniucrfa maffa damnatanbsp;cft.nec obdurat imparticndo malitiä, ftd non impartiëdo mtnbsp;fèricordiâ.Coitus em no impartit,nee digni fiût nee merenf:nbsp;at potius ut non impartiaf, hoc digni funt,hoc mcrenf .Quæ MeritS ho»nbsp;rimus autem meritii mifericordiæ, nec inuenimus, quia nul- minis nulnbsp;lum eft,ne gratia euacuetur, fino gratis donatur.ftd meritis. lum eft.nbsp;redditur.Si cniin dixerimus fidem præceffiffe in qua crat me-ritumgratiç,quidmcritihabethomo antefidemtQmdenim i.Cor..î.nbsp;habet, quod no aecepit^Nam fi quærere ucllct homo,antc granbsp;tiamquidmerueritut accipcretcam, malafuapoterithomonbsp;inuenire, non bona, etiam fi cum unius dieiujtamhabententnbsp;fuper terr am gratia faluatoris inucnerit.
Genefis quadragefimooftauo ; lacob extendensr manumdexträ pofuit fuper caput Eifraimiuniorisnbsp;fratriSjfiniftram aüt fuper caput Manafle qui maiornbsp;natu erat comtnutans manus,amp; caetera.
Quarto Eidrae fcptimo:Scio domine quoniam ua catus eft altiflTimus niifericors,in eo quod mifercatiyrnbsp;his qui notidum tn fcculo aduenerunt..
Hiero.Hedibiae.quacftionc x.To iiq.
Si E(au sc lacob necdum nati crant,nec aliquidegerant mi Eleftio SC li aut boni,ut uel demererentur Deum.nel offendcrent, SC elé abieiftionbsp;ftioeorumattsabieftio.nonmcritafingulorum.feduolun- eft in uoI3nbsp;tatem eligentis SC abrjeientis oftendit.quidcrgo dicemus.Ini- täte Dei,nbsp;quus eft DeustSecundfl illud exemplum Î} loquiC ad Moyfen:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Miftrebor cui inifertus fucro.SC mifcricordiä preftabo cui mi ferebor. Si hoc inquit recipimus.ut fticiat Deus quodcunq; uonbsp;iuerir, SC abfq; merito SC operibus ueleligat aliquem uel con-demnet,ergo no eft uolentis neeg currentis.fed iniferctis Dcs:nbsp;tnaxjine cum cadem fcriptura, hoc eft ; idem Deus loquatur
adPha-
-ocr page 88-44 DE PRAEDESTINATIONE.
Deuî oîa adPIi?rlt;ionem:ln hoc i^um excitaui te,ut oftëdam inteuit qutecunq; tutçtn meam, amp; annuntiçtur nonjen meum in umuerfa terra,nbsp;Uoluit fc« Si hoç ita eft,8C pro uoluntate fua miferetur Ifracii amp; induraç-cit. Pharaonem, ergo fruftra queritur atqj caufatur.ueJ nos bona non fteifle iiel fécifle mala, cum in poteftate ipfius fit amp; uanbsp;luntatc, abfq; bonts S( malis operibus uelcligere aliquem uelnbsp;Compara ’ Wcere.præftrtim cum uoluntati illius humana.fragilitas renbsp;tio de foienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nequeat. Aüoquin unus eft folis calor.fic fecundü effen*
* ¦ ' tiasfubiacçntet.alialiquefacit.alia indurat.aliafoluit.abacô ftringit. Liquatur enjm cera SC induratur luturo,8( tarnen canbsp;lorisnon eft diucrfa natura. Sic amp;. bonitas SC dementia Dei,nbsp;uafa iræ quç aptafunt in interitnm.id cft.populum Ifracl in-durat.uafaautem miferiçordix quipraparauitingloriam,^nbsp;ttocit,hoc£ll,nc(s.,
Exodi 4eciino;Ego enim iaduraïui cor Pharaonîs: fcruorü.illius: ut faciam fîgna mea hic in eo.-dC narnbsp;i;csin auFibus6liituiamp; nepotum tuorumquotiescônbsp;triueritn Aegyptios, figna mea fecetim in eos: SCnbsp;feiatis quia ego dominus Utus.
Eccknaftici decimofexto:Nam plurima illius ope ta funtinabicon(îs:fed opera iuftftiæ cius quis enun*nbsp;tiabit,aut quis fuftinebit^Longe enim eft Tcftamen*nbsp;tum à quibufdam: dCintcrrogatio kominum in ton*nbsp;fummationeeft,
* lob tricc(îmofcxto:Eccc Deus excelfus infortitu* dînefua,âf nullus ci fîmilis in legiflatoribus,Quis pO‘nbsp;terit fcrutariuiasciusiaut quis audet ci diterc,operanbsp;tus esiniquitatcm^âCcxtera..
Numeriuicclîmotcrtio: Temporibus fuisdicetur Jacobnbsp;nbsp;Ifracl quid operatus fit Deus,
Romanocum undccimoiRcliquix fecundum ele* Aionem gratix Dei, falux fadx funt. Si autem gra*nbsp;üa,iam non ex operibus. Alioquin gratia non eft grxnbsp;tia..Quid ergp^Quod quxrcbat lfraël,hoc nô eft counbsp;fecib»
-ocr page 89-DE PRAEbESTlNATlONÈ. At recutus,elcftio autcfn confecuta eft, cacteri uero cxc^nbsp;tari funtjficut fcriptüm eft: Dédit illis Deusfpiritumnbsp;Cûmpunftiortis,oculôs ut nö uideàht,amp; aüres ut nonnbsp;audiant,iir(^inhôdiérnUmdietn,amp;cxrcrâ.Secûduninbsp;Euahgeliuin quidem inîmici propter Uos, fecundumnbsp;tlcâtortcm autc chariflimi propter patresiSine pœ*nbsp;hitehtia funt dona amp; uocatio Dei.
Aüguftînüs libre de prædeftinatiônè fanaorunt, tapiie dccirtiofcxio.
, Secundum Euangelium quidem inimidpfopter uos,fëcwi'' duin autem cleftiqncm dikfti propter patres- Quid eft fecunnbsp;dum Euangelium inimici propter uos, nifi quod ex inimicrnbsp;ba quâ occideiTint Chriftum, in Euangelio lîcut ûidemus fi'nbsp;he dubitationc pfofecitÆt hoc oftendit ex Dei diipenfationcnbsp;uenifle, quibcneutinouitetiammalis.nonuteiprofintuaia Vitairxnbsp;Sræ.fedutiplôillis beneutente,profintuafis mifericordiæ. profuntnbsp;Q^id enim apertius dici potuit,qudm id quod diftum cftrSe-- uafo tni'nbsp;cundum Euangelium inimici propter uos lt; Eft ergo in malo' fericordié*nbsp;fiiiii poteftate peciai'c.Vt autem peccâdo hoc uéi hoc ilia ma' Mile uejlènbsp;litiafaciat, honeftineorumpoteftatefedDei, diuidentiste' eft in potenbsp;hebràs SC ordinantis eas, ut hinc etiam quod faciunt côtra uo ftate malonbsp;iuntatCm Dei,non impleatur nifi uoIuntaS Deii Ecce quod di rH,lëd nortnbsp;ftum eft,feciindum Euangelium quidem inimici prôter uos. male ope'nbsp;Tanta quippc ab inimicis ludæis manus Dei Si confilium prx xan.nbsp;deftinauit fieri, quanta neceffaria fticrant Euangelio propternbsp;hos. Sed quid eft quod fcquiturrSecundum eleftionem auteninbsp;diiefti propter pätresf Nunquid illi inimici.qui in fuis inimi'nbsp;titiis pcrierunt, 8C adiierfantes Chrifto de gete adhuc pereiif,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
jpfi fuht eiefti atq: dilcftie Abfit.Quis hoc uel ftultilTimus ch' -. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
xerft^Stdiitninqe licet fit inter fecontrariuni, ideft,inimici
amp; dilefti, qiiamuis non in eofdem homines, tame in eahdchi nbsp;nbsp;nbsp;. ‘
feentem conuenit Iiicteorum, amp; ad idem carnale fenic ifraa, ?Ihs corum ad daudicätionem, alqs ad beiiediftionem Ifraëlnbsp;ipfius pertinentibus-Vnde 8C hie poftcaquam dixit: Secûduninbsp;•leftionem autem dileÄi propter patres,cötinUofubiecit,un' nbsp;ägitnus : Sine pocnitentia enim funt dona amp; uocatio Dei, Dona Deinbsp;W «ft,fine niUtationc ftabilitcr fixa manent. Ad hand uocatio fixamanétnbsp;faon
-ocr page 90-4lt; DE PRAEDESTINATIONE.
Hem qui pertinent, omnes funt doei biles Dci,ncc poteft eorfi quifquam diccre.crcdidi ut fie uocarer,præucnit eum quippenbsp;miiericordia Dei,qua fie uocatus eft ut crederct. 8lt;e.
Eeclefîaftici dccimoquarto. Beatus uir qui in fa^^ pientia morabitur,« qui in iuftitia fua tneditabatur,nbsp;Kinfcnfucogitabitcircunfpedioncm Oei. Qiiiex^nbsp;cogitât uias illius in corde fuo,amp; in abfconditis illiusnbsp;intclligens. Vadens poft ilium quafï inueftigator: 8Cnbsp;in uqs illius conlîftens. Qui refpicir per feneftras il**nbsp;lius,amp;inianuisilliusaudiens. Qui requiefeit iuxtanbsp;domum illius : in parietibusillius figens palum.nbsp;Statuet cafulam fuam ad manus illius, amp; rcquielcetnbsp;in cafula illiusbona per euum. Statuetfilios fuos fubnbsp;tegmine illius, ôC fub ramis illius mprabitur. Prote*-getur fub tegmine illius à fcruore.fif in gloria eius rlt;nbsp;quiefeetô^ caetera,
Matthei undccimo.Confîtebor tibi pater Domi** ne cxli df terrae:quia abfcondifti bate à iapientibus Sinbsp;prudentibus, SC. reuelafti ea paruulis. lia pater,quo**nbsp;niam fie plaeitum fuit ante te.
I. Cor. 1. Videte uoeationcm ueftram fratres,quîa non multi fapientes,fecundum carnem,non multi ponbsp;tentes, non multi nobiles, fed quæ ftulta iünt mun-*nbsp;di clegit Deus,ut confundat fapicntcs,amp; infirma munbsp;di elegit D £ V S, ut confundat fortia, SC ignobilianbsp;mûndiySf contemptibilia clegit Deus, SC ea qux nonnbsp;funt, ut ea qux funt deftruerct, ut glorietur omnis canbsp;ro in côfpeÂu eius:cx ipfo autem uos eftis in Chriftonbsp;lefuquifaduscftnobisfapientiaSlt;iuftitia, amp;fan*nbsp;iflificatioS^redcmptio,ut(qucadmodûfcriptum eft)nbsp;lt;^i gloriatur in domino glorietur.
Gai. I. Cum autc placuit ci qui me iegregauit ex ute» ro matris mcx,amp; uocauit per gratiam fuam.
Prian
-ocr page 91-. Bé PRAEDESTINATIONE. 47
Prima Petri primo : Petrus Apoftolus lefu Chrigt; ftgt;,clcélisaducnisdifper(ïonis Ponti Galatiæ,Cappanbsp;*^ocix,8i Bithinîæ jfecundum prsefcientiam Deinbsp;tris, in fanóiifieationem fpiritus, in obedientiam SCnbsp;afperfionem fanguinis lefuChrifti,gratia uobisKnbsp;pax multiplicetur. Benediftus Deus amp; pater domPnbsp;ni noftri lefu Clirifti,amp; caetera.
Prima Petri quinto : Deus autc omnis gratiæ qui uocauit nos in aeternam fuam g1oriam,in Chrifto Icnbsp;fu modicum paf1bs,ipfeperficiet,confirinabit,folida-biti^Jpfi gloria amp; imperium in fecula feculorum.
Seefida ad Timotheum primo : Qui nos libcrauit 8; uocauit uocatione fua fanlt;fta non fecundum operanbsp;noftra,fcdfeciindum propoRtum fuum amp; gratia quaenbsp;data eft nobis inCHRISTO lESV,antetempora fecularia.
Romanorum primo in falutatione:Per quem ac-cepimus gratiam Sf apoftolatum ad obediendum ftdei,in omnibus gentibus pro nomine eius,in quibusnbsp;eftis 8C uos uocatj lefu Chrifti,omnibus qui funt Ronbsp;inar,dile(flit Dei,uocatisfanóitis.
Auguftinus libro expofitionis inchoatx in Epifto lam ad Romanos.
Omnibus inquit , lt;jui funt Rotnstdilcftis Dei uoeatisfan'- Diieftifn» ftts.Eoam hie (ignificat benignitatem Dei potiiis, quam mt'nbsp;titum illoruiii. Non enim ait, diligentibiis Dcumjed dUedhs ante nmngnbsp;Dei. Prior ein dilexit nos, ante omnia mérita, ut nos dilefti, mentum,nbsp;turn diligeremus.
Auguftinus contra duas epiftotas Pe-lagianorum ad Bonifacium libro fecundo,capite nono.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propofitä
Dieunt Pclagiani fc cofitcri,gratiam quoq; adiuuareunius bonuni 4 tumfquebonumpropofitfijnon tarnen reliidtantiftudifl uir^ Deo,nbsp;tutu
-ocr page 92-48 DE PR-AEDESTîKATIONE.
accipimus. tutis immittere. Hoc quippv ita dicunt uelut homo à feip/ô ti^ ne adiutono Dei, habeat propofitum bonum.ftudium'^ ujr*nbsp;tutis, quo merito præcedente, dignus fît adiuuari Dei gratisnbsp;Roma-li fubibqucnte : putâtenim fortafTeitadixiflcÂpofiolum : Sâ'nbsp;mus quoniam diligcntibus deuin,omnia cOoperantur in bo*nbsp;num, Iiis qui fecundum propofitum uocati fiint.ut propofitönbsp;hominis uellet intelligi, quod propofitum tanq bonum merinbsp;turn fequatur mifencordiam uocantis Dei,^notantes ideo dînbsp;Perucrfa flxim efre,qui fecundum propofitum uocati funt, ut Dei,nonnbsp;opinioPe hominispropofitum intcHigatur, quoeosquos prælciuitSCnbsp;lagianoçt. prædeftinauit conformes imaginis fUii fui, clegit ante mundinbsp;conftitutionem.Non enim omnes uocati, fecundum propofi'nbsp;Matth. 20 tum funt uocati : Quoniâ multi uocati, pauci uero cleât .Ipfînbsp;ergo fecundum propofitum uocati, qui elefti ante conftitutionbsp;nem mundi.Hominis autcm propofitum bonum,adiuuat quinbsp;dem fubfequës gratia,fed nee ipfum effet.nifi præcedcret gra.»nbsp;tia. Studium quippe hominis qd dicitur bonum,quis cum eflenbsp;caperit,adiuuetur gratia,non tarnen incipit (ïne gratia.
Auguftinus lib. dc correptione Sf gratia, cap. vif.
I.Cor. 4 Quis enim te difcemit^Qiiid afit babes quod nö acccpifdlt;fî autem accepifH,quid gloriaris quafi non accepcrislt;ab illa pernbsp;ditionis mafia, qux lâfta cft per primum Adam, debcmtis in*nbsp;telligere neminem pofic difcerni,nifi qudd hoc donum habetnbsp;Dono Dei quifqui; habet,quod gratia laluatoris acccpit.Quicunq; ergonbsp;boni à ma ab ilia original! damnatione, ifta diuinæ gratiæ larghate dills difcer- fcreti funt,nö eft dubium quod SC procuratur eis audiendumnbsp;nuntur. Euangelium, 8C cum audiunt crcdunt,8C in fide qux per dile-ftioncm operatur,ufq; in finem perfcuerät,8C fi quando exornbsp;bitant,correpti emendantur, SC quidam eorum fi ab homini-bus non corripiantur, tarnen in uiam quam reliquerant reDeus ele- deunt, SC nonnulli accepta gratia in qualibet xtate, periculisnbsp;git uafa mi huius uitx mortis celeritate fubtrahuntur. Hxc enim omnianbsp;fericordix operatur in eis,qui uafa miftricordix operatus eft eos, qui Stnbsp;ante cöfti- elegit eos in filio fuo,antc conftitutioiiem mundi,per clcftio*nbsp;tutionem nst” gratix.Si autem gratia, iam non ex opcribus, proftftonbsp;luundi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per clettioncm gratix.non prxeedentium merito«
rum fuorum.quia gratia eft illis omne meritum.
Qtjano £ldr« quintoiDomiiutor domine,ex omni
-ocr page 93-DE PRAEDESTINATIONZ. , 4» Omni fylua terrse, amp; ex omnibusarboribuseîuscle-gifti uincam unicam : 8i ex omni terra orbis,clcgiftinbsp;tibi foueam unatn-dCex omnibus floribusorbis, de«*nbsp;gifti tibi lihum unum : Si ex omnibus abyflis maris,nbsp;fepkfti tibi riuum unum: amp; ex omnibus aedifieatis cinbsp;uitatibus, fandificafti tibimctipfi Syon: amp; ex omnibus creatis uolatilibus, nominafti tibi columbam u-*nbsp;nam ; 8i ex omnibus plafmadspecoribus,prouidiftinbsp;tibi ouem unam : amp; ex omnibus multiplicatispopu*nbsp;Iis,acquinfti tibi populum uqurn-dd abomnibus pro-batam Icgemdonaftihuicqucm defîderafti populo.nbsp;£t nunc domine quid ttadidifti unum pluribus lt; Etnbsp;præparafti fuper unam radicem alias; Si difperdidt-fti unicum tuum inmuItis-.SdconcuIcauerunt eum,nbsp;qui contradicebât fponfîonibus tuis,quique tuis teftanbsp;mentis non credebant. Et fî odiens odifti populumnbsp;tuum,tuis manibus debetcaftigari.
Ambrofius de uocatione gentium libre primo,ca pite quinto.
Refpicc ad uniuerfakm mulirtudinein paruulorum, in qui Paruuloçe bus excepto illo quo in damnationem nafeitur gens humana damnatio,nbsp;delifto.nec præterita poffunt merita.nec fiitura cenferi. Oés fine falua-enim de quibus nunc loquimur, ante ilium intelligétiçufum, tio.nbsp;ante liberum uolmtatis arbitrium, alil ad æternam beatitu«*nbsp;dinem rcgenerati.alii ad perpetuam miferiam tranfeunt nonnbsp;renati. Si originalem culpam fateris.omnisnumerus in rea*nbsp;tu eft, fî moralem inncKentiam qu3eris,omnis fumma in uitionbsp;eft .Noninuenitquod difeernat humanaiuftitia, lêdhabetnbsp;quod eligat inenarrabilis gratia Dei. In abfeondito eft confi*nbsp;lium, led non latet donum; opus excritpietas.caulâm obftu«'nbsp;rat poteftas.Quod fî ad illos dirigas mentis intuitum,qui Ionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
gam agentes in flagittjs fit fteleribus xtatem, facramtnto ba* ptifii atis CHRISTI in ipfo uitæfine renouantur, fit finenbsp;ullo (uffragio bonorum operum in regni coeleftisccfortiumnbsp;transferuntur,quo intelleftu diuinumiudicium comprehen-
d de^
-ocr page 94-JO DE PRAEDESTINATIONE.
Deî mime des, nifi ut indubitantcr agnofcas gratuita efle Dri munera? ra gratui' Et ficut nulla funt tarn deteftanda factnora, quae pofliint granbsp;tafunt.nbsp;nbsp;nbsp;tice arccre donum.- ita nulla porte tam praeclara opera exiftC'
re, quibus hoc quod gratis tribiiitur, per reti’ibufionis iudf* Nota, cium debeatur.Vilefceret enim rcdemptiofanguinisCHR Inbsp;S T I,ncc miiêricordiæ Dei humaiiorum opcrum prærogati'nbsp;ua fuccumbercnt,fi mftifi;atio qua fit per gratia, mentis praenbsp;cedenfibus deberetur,ut non munus largientis,fed merccs ePnbsp;fetoperantis.
In eodem libro Ambrofii,capite feptimo.
De paruulis uero quibus fine ullo bonx uoluntatis mcrito, in original! uulnerc cum cçtcris mortalibus caufa communisnbsp;eft,nihil poteft expofitionis affcrri.qiia doceatur cur ifti faluinbsp;fiantrenati, illi pereantnon renati, fiib illius proiiidentia 3Cnbsp;omnipotentia in cuius manu eft anima omnis uiuentis, SC fpinbsp;ritus uniuerfx carnis hominis.
Idem libro fecundo,c3pice feptimo.
Paniuli no Neque enim credi fas eft,cos qui regencrationis non adepti renati da' funtfacramentum, adilludbeatorumpcrtinercconfortium^nbsp;mnantur. Et magis fnipendum magifquc fit mirum, quod ubi aftio nonbsp;offendit, ubi arbitrium non rcfiftit.ubi eadem mifena,fimi'nbsp;lis imbecillitas,caufa communis eft,non unum erte iudi-;cm denbsp;tâta parilitate,S quales reprobat abdicatio, talcs adoptat ele*nbsp;ilio.Et plura ibidem.
Idem libro fccundo,capitc ultimo.
Ephe. J Bcnediiftus Deus SC pater domiiii noftri lESV CHRP S TI qui benedixit nos ,8lt; cxtera.Et extera qux fub eiufdeninbsp;fenfus prxdicatione conncftit,doccns donum atque opus granbsp;tix in xterno femper Dei mai ififle confilio,omnes'cß adoptionnbsp;OEsqui/al nisfihos.non folum in co tempore quoiam exiftentes uoca»nbsp;uanturab tifunt, fed ctiampriufquam mundusconderetur, eleftos.Innbsp;ftemo prç qua eleftione quicquid hominum prxcognitum non eft,nul-'nbsp;lieftinati la cidem ratione fociabitur. Omnes enim qui in regnum Deinbsp;funt. de cuiuflibet temporis uocatione iicnturi funt,in ifta quf fecunbsp;la cunfta prxeeflit adoptione fignati funt. Et ficut nullus iivnbsp;fidelium in hac forte numcratus, ita nullus piorn ab hac Ibr*nbsp;tediferetus eft.HxcautemxternaSJfemper tranquilla cogni.nbsp;Liber pr? tio nulla nos urget nccelTitate pcccandi, ncc inde manat ini'nbsp;quitas
-ocr page 95-CE PRAEDESTINATIONE- ft
Ijuitas unde iuftitia.Quia cum bonus Deus omnia bonaftee* trusfieni* nt, 6i mail nulla (itomninonatura,aliberisuoluntatibus, uoluntatcnbsp;iquas uricg bonfi fuit libéras fieri, fpontanea eft orta trasgrep f eccauit.nbsp;fio,amp; natura mutabilis,cuius incolumitas ab incommutabilinbsp;Jiendebat eflentia.d fummofe bono.dum proprio pcruerfe denbsp;Itftaf, abrupit, mi nücruinæmedetur gratia Dei. Er propte^ l.Iohan.ynbsp;Tea Icfiis Chriftusuenit in hunc mundû, utfoluatoperaDia^nbsp;boli.quç uti(5 fie foluun£,ut in dcftruâione eoçt.ctiam ab ei«nbsp;quitus fuemrrif laboretur.quoniâ amp; hoc si faillante denaf.
Ecckfiaftjti tricefîmotertio: Exipfîsexaltauitamp; magnificauit Deusiô^ ex. ipHs pofüit in nuincrum dienbsp;mnj omnes homines de folo amp; ex terra undc créanbsp;tus tft A D A M.In multitudinc difciplinar domini fenbsp;parauii cos,8f immutauit uias eorumiEt ex ipiîs belt;*nbsp;«ledixit 8C exaltauit : amp; ex ipfîs faniflifîcauit, âf ad fenbsp;applicuit : amp; ex ipfis maledixit Si humiliauir,^ con«*nbsp;uertit illos à feparatione ipforum- Quafi fîguli lutumnbsp;in lt;nanu,amp; extera.
Efair quinquagefïmoquarto: Ecce egocreauifa« brum fufflantc in igne prunas, Si proferctem in opusnbsp;luû,amp; ego creaui inierfedJorc ad difpcrdcndum.
Sapientiæ detimoquinto: Tu autem Deus nofter fuauis Si uerus es: patiês,ôi in mifcricordia difponêsnbsp;omnia. Etenim fi pcccauerimus tui fumus,fcictes a»nbsp;gnitudinem tuam,amp; fi nô peccaurrimus,(cimus,quonbsp;niam a pud te fumus computati. Nofir cnim te œtv«nbsp;fuinmata iufiitia eft.
Efaix quadragefimoquinto: Ego dominus,amp; non alter ,formans]ucem,amp;creanstenebras,faciensnbsp;pacem,amp; creans malum. Ego dominus faciès omnianbsp;E»c. Vx qui côtradicit faftori fuo, tefta de famijs ternbsp;t»- Nunquid dieet lutü figulo fuo,quid facis,amp; opusnbsp;tuum abfque manibus eftlt; Vx qui dicit patri,quid genbsp;’**’^*s, Si mulieri. qu parturisï Hxc àcit dominusnbsp;d a fanftua
-ocr page 96-P DE PRAEDESTINATIONE. fanftus Ifraciplaftescius. Ventura interrogate menbsp;fuptr fîlios meosamp; fuper opus manuum mea^t mannbsp;date mihi.Ego fcci terram SC hominc fuper earn créanbsp;ui ego.Manus mex tetenderunt cœlos : â; omni mi-litix eorum mâdaui. Egofufcitaui eum ad iuftitiam,nbsp;SC omnes uias eius dirigam.
Sapientixdecimofexto: Tu es domine qui uitæ St. mortis habes poteftatem:amp; deducis ufque ad portasnbsp;mortis,amp; reducis.
lob capite quinto*. Quia ipfe uulnerat SC medetui*, percutit,Sf manus eius fanabunt.
Ecclcfîaftici feprimo : In die bona fruerc bonis, St malam diem prxcaue. Sicut rnim hanc,fîc Sf illam fenbsp;cit Deus,ut non inucniat homo côtra eum iuftas quenbsp;rimonias.
Prouerbiorum uiceEmofccundo : Diucs paugt; per obuiauerunt libi, utriufque operator eft domi»nbsp;nus.
lob nono: Vnum eft quod locutus fum SC innocert tem impium ipfe confumit,df cxtera.
Ca pite undecimOiSi fubucrtcr it omnia,uel in unu coartauerit, quis côtradicet cisf Vcl quis dicerc poteftnbsp;cur ita facis^Ipfc enim nouit hominum uanitatem.
Capite duodecimo: Apud cum eft fapientia SC for titudo, SC ipfe habet confîliü SC inrelIigentiam.Si degt;nbsp;ftruxerit nemo eft quiædifïcct: iî incluferit hominë,nbsp;nullus eft qui apcriat:fîcontinuerit aquas,omnianbsp;fîccabuntur : 8C fi remiferit eas, fubuertent terram.nbsp;Ipfe nouit SC decipientem SC eum qui decipitur. Ad-ducit confiliarium in ftultum finem indices in ftu-porem.Baltheum regum diffoluit,amp; præcingitfunenbsp;renés eorum. Ducit facerdotes inglorios SC optima-tes
-ocr page 97-DE PRAEDESTINATIONE. o tes fuppIantat.Commutans labium ueradum,amp; do*nbsp;ft rinam fenum a uferens,amp; cxtera. Qui immutat cor ‘nbsp;principum populi terrac, decipit cos ut fruftra in*nbsp;cedant per inuium.PaIpabunt quaff in tcnebris 8C. nonbsp;in luce,amp; errarc eoS faciet quaff ebrios.
Prouerbiorum dccimofexto: Vniucrfa propter fe* tnetipfum operatus eft dominus, impium quoque adnbsp;diem malum-
In codero,capitc uicefimo : A domino diriguntur greffus hominis,quis autem hominum potcft intelli*nbsp;gcreuiamfuamï
In eodcm,decimofexto; Cor hominis difponit uiS fuam,dominusautem dirigicgrcfluscius.
Amos tcrtio:Si erit malum in ciuitate,quod domi nus non fccerit.
Hicremix dccimosScio domine,quod non eft ho* minis uia eius,nec uiri eft ut dirigat greffus fuos.
Ecclefiaftici fcptimo : Conffdera opera Dei,quod nemo poflit £orrigere,qucm ille defpexerit
In eodem,capite decimo:Quomodo ignoras quæ fît uia fpiritus, 8C qua ratione compingantur offa innbsp;uentrc prxgnantis, fic nefcis opera Dei, qui fabrica*nbsp;torcftomnium.
Primo Regum fecundoiDominus mortiffcat ui nificatjdcducit ad inferos amp; reducit.
Pedes fanftorum fuorum feruabit, amp; impij in te* ncbris conticefcent, quia no in fortitudine fua robo*nbsp;rabitur uir.
. In codem capitc de filqs Heli : Et non audierunt uocem patris fui,quia uoluit dominus occidere eos.
Primo Regum primo: Abijt cum Saule pars exer citus,quorum letigerai torda Deus.
d J Tertio
-ocr page 98-f4 de praedestinationb.
Tertio Rcgum duodecimo:Nö «quicuit rex pO» pulo quoniam aduerfatus eum fiierat dominus.
Augiiflinus librodc Libero ArbitrioÖ^ gratia,o pite uiceiïmo.
Satis me difputaflê arbitrer aduerius eos , tjui grariam Dei uehementer oppugnant.quauoluntashuinana non toUitur,nbsp;(êd ex mala mutatiir in bonam ; K cum bona fuerit adiuux'nbsp;tur. SC lt;ï: diiputaiïe.ut non magis ego, quim diuina ipia reff'nbsp;ptura uobifcum loeuta St, cuidétiflimis teftimonils uerjtatisïnbsp;qux Icriptura diuina lï diligenter inipidatur, oftendit non fanbsp;lusnbonashomtnumuoluntatesquasiplêfedtexmalis, S(4nbsp;Omnia in ft faftas bonas in aftus bonos,SC in f ternam dii igit uitam:uenbsp;poteftate ruraetiain lUas q læ conftruät ftculicreaturam, ita cflc in Deinbsp;Cd funt. potcftate,ut eas quó uoluent,quando uoluerit faciat inclina'nbsp;rj, uel ad beneftda quibufdam prxftanda, uel adpoenas qut**nbsp;bufdam ingerendas.licut ipfe indicat occultiflimo quidem iu'nbsp;AKqua pee dido.ftd fine dubitatione iuftifiimo. Nam inuenimus aliqu*nbsp;cara etiam pcccataetiam panas efie ahorum peecatorum, ficut funt ua'nbsp;panx pee fa irx. qux perfcfta dicit Apofiolus in perditionem; Sicut eftnbsp;cato^^funt induratio Pharaonis, cums Sfeauft dicitur ad oftendendancnbsp;lofue 1 in illo uirtutem Dei; Vnde dicit dominus adlefiim filium Na'nbsp;ue.Non poterunt filrj Ifracl fubfifterc i facie inimicorum fuonbsp;rum. Quid cft.non poterunt lubfiftere lt; Quare nonfubfittc'nbsp;bant per liberum arbitrium.fed per timorem turbata uoluivnbsp;J5e* domi' täte fugiebant.nifi quia dominus Deus dominatur uoluntatinbsp;«laf uolun busliominum.SCquosuultinformidincmuertitiratus^Nurtnbsp;latibus ho quid non fua uoluntate homo improbus fibus Gemini male'nbsp;Bununi. dicebat regiDauid!* Et tarnen quid ait Dauid, dimitteeum.utnbsp;maledicat, quia dominus dixit illi maledicere Dauid. Ecce q'nbsp;modo probatur Deum uti cordibus, etiam malorum ad lau'nbsp;dem atque adiumentum bono^e. Sicut ufiis eft luda tradentenbsp;CHRIST VM.
Genelïsuicefïmoquarto; Adomino egrclTuseft fermo. Non polTumus extra placitum eius quiequamnbsp;aliud loqut tccum.
Genefîsquadragelîmonono; Nolite timfreiNum Dti poiïum reHiicre uoluntaciï Vos cogiraftis de menbsp;oulum
-ocr page 99-DE PRAEDESTINATIONE. n tnalum: fed Deus uertit illud in bonum, ut exaltaretnbsp;«ncjficut in præfentiarum cernitis, faluos faceret mulnbsp;tos populos.
Genefisquadragefinioquarto : Quid refpondebi* mus,inquit, domino meo,uel quid loqucmur, aut iu.*nbsp;fte poterimus obiruderc^ Deus inuenn iniquitaië fernbsp;Uorum fuoriim.
Ex code libroAiiguftini,capite uicefimoprimo.
Quis non ifta indicia dmina cöti einifcat, quibiis Deus agit z.Reg.is Kiain in cordibus malcrumhominuni quicquid unit,reddens AgitDeujnbsp;cis tarnen fecundum menta coruni^In litcris Apoftolicis uide jtiâ in cornbsp;te quae fcripta funt, ad Romanos primo- Proptcrca tradidit djijus ma^nbsp;illos in defideria cordis illorutn in iminiinditiam.Item paulo lorum ho-»nbsp;poft; ProptereatradiditillosDeus,inpaffionesignominia:. minum.nbsp;Et tradidit illos Deus in reprobam inentc.Seeunda ad Theftnbsp;falonicenfesfecundo.Ideo inittit illis Deus Operationen! erronbsp;tjs.ut credant medacio. His amp; talibus tcftimonqs diuinorumnbsp;cloquiontm,quæ omnia conimemorarc nimis longum eft,lanbsp;tis quantum exiftimo manifeftatur, operari Deum in cordi'nbsp;fcus hominum, ad inclinandas coruni uoluntates quocunquenbsp;liolucrit,fiue ad bona pro mifericordia,fiuc ad mala pro mc'nbsp;ritis eorum, iudicio utiq; fuo aliquando aperto,aliquando ocnbsp;culto, femper autem iufto. Fixum enim debet elTe, amp; immo^nbsp;bile in corde ueftro, quia no eft iniquitas apud Deum. Ac per Iniquitasnbsp;hocquandolegitisin literis ueritatisaDcofeduci homines, non eft a*nbsp;aut obnindi, ucl obdurari corda corum,nolite dubitare prae^ pucj Defi.nbsp;cefliffe mala mdrita eorum, utiufte ifta paterentur,ne incur* ‘nbsp;ratis in illud Salomonis.-Infipientia uiri uiolat mas eius,Dcusnbsp;autem caufatur in corde fuo.
Quarto Efdraefcxto.Et anteq prarfentes anni in-Ut ftigarentur, amp; antcq abalicnarentur eoi^t, qui nûc peccant adinuenriones, Qi antequä confîgnati eflentnbsp;qui fidem thefaurizauerunt : tunc cogitaui, Qi faftaenbsp;futit(creaturae)pcrmcfolum,amp; non peralium,amp; finis per me non per alium,amp; cartcra.
Quarto Regutn tertio: Non uidebis uentum no
d 4 qu«
-ocr page 100-M DE PRAEDESTINATIONE. que pluuiam,amp; alueus ifte repicbitur aquts:amp; bibelt;*nbsp;tis uos,Scfamilix ucftr£,S; iumëta ueftra. Parücp eftnbsp;hoc j n côfpeiRu domini, infuper tradcc etiam Moabnbsp;in manus ueftras.
Adorum decimotertio; Et crcdiderunt quotquoc «tant prxordinati ad uitam xternam.
Danielis duodecimo : Et in illo tcpore faluabitur populus tuuSjOmnisqui inuentusfuerit fcriptusinnbsp;libro.
Efaif quinquagefîmoquarto; V niuerfos fi lios tuoff doëlos à domino, multitudinem pacis fiitjs tuis,dCnbsp;in iuftitia fundaberis.
Capitc quinquagefîmorecundo: Quia quibus non eft narratum ,de eo uidebunr, 8C qui non audierunr,nbsp;contemplatifunt.
Capitc fexage(îmoquinto:Qu3c(îerunt me,qui ante non intcrrogabantûnucnerunt, qui non quxfïcnbsp;runt me.Dixi:Ecce ego,ccce ego ad gcntem quæ ne^nbsp;fcicbat me,d£ qux non inuocabat nomen meum.
Iohannis fextoiOmne quod dac mihi pater ad me ueniet. Nemo poteft ucnirc ad me,nilî pater qui mpnbsp;fît mCjtraxerit cum, fcripcü eft in Prophecis:Et eruntnbsp;omnes docibiles Dei:Omnis qui audiuit à pâtre 8C dinbsp;dicit,ucnit ad me.Capit.xiti. Ego fcioquos ekgerim.nbsp;Cap.xv.N5 uos me elegiftis,fcdegoelegi uos,Si po-fui uos ut eatis,amp;: fruëlum aneratis,amp; fruâ:us ucfternbsp;maneat.Ego elcgi uos de mundo. Matthxi x.Nonnenbsp;duo pafferes affe uencunt SC units ex illis non cadetnbsp;fuper terram, fine patre ucftro. Vcftri autem capillinbsp;capitis omnes numerati funt.
Efaix fexagcftmofecundo: Nó uocaberis ultra de reltda^Si terra tua non uocabitur amplius defolata.
-ocr page 101-DE PRAEDESTIN ATIONE. , jy Scd uocaberis uoluntas mea in ea.Ecce dominus aunbsp;ditum fecit in extremis terræ.Dicite filiac Syon: Ec-ce faluator tuus uenit, ecce merces cius cum co,â£nbsp;opus CIUS coram illo. Et uocabunt eos populus fan*nbsp;dus,redcmpti à domino. Tu autcm uocaberis quac.»nbsp;lîta ciuitaSjK non dcrclifta.
Auguftinus de prædeftinationc fanAorum libro primo Capite oiflauo.
Omne quod dat mihi pater,ad me ueniet. Quid eft, ad me Ioan.lt;
Ueniet.nificredetinmet'Scdutfiat.paf dat.Item pauîopoft: Nolite inquit murmurare inuicê.Ncmo poteft uenire ad me, loan.»nbsp;nifi pater qui mißt me, attraxeriteum, amp; egoeü refufeitabonbsp;in nouiffnno die. Et omnis qui audiuit à pâtre SC didicit, ue-*nbsp;nit ad me • Quid eft omnis qui audiuit à pâtre, amp; didicit, ue* M„n„ j , jnbsp;nit ad me.nifi nullus eft qui audiat SC difeat à pâtre,amp; non ue .nbsp;niât ad mclt;,Si enim omnis qui audiuit à pâtre, SC didicit ue^ jjnbsp;nit.-profeftoomnis quinonuenit.nonaudiuit âpâtre needin^jnbsp;dicit.Nam fi audifiet amp; dididflet.uenirct.Neçg enim ullus au’’nbsp;diuit ac didicit amp; non uenit.-Sed omnis ut ait ueritas, qui au*nbsp;diuit SC didicit â pâtre,uenit.Valde remota eft â fenifïbus carnbsp;nishæcfchola.inquapaterauditur, SCdocet ut ueniaturadnbsp;filium.Ibi eft 8C ipfe filius,quia ipfe eft uerbum eius per quodnbsp;fie docet.nec agit hoc cum carnis aiire.fed cordis.Simul eft SInbsp;ibi fpintus pâtris 8c filti.-Neqj enim ipfe non docet, autfepa*nbsp;ratiin docet,inlcparabilia quippe ditimus efle opeia trinita*nbsp;tis.Etipfceftipiritusfaniftus,dcquo A'poftolusdicit; Haben*nbsp;tes autem eundein fpiritum fidei. Sed ideo patri hoc potifTP Opéra tn'nbsp;mum eft attnbutii, quia de ipfo eft genitus unigenitus, Sc detûratis fût nbsp;ipfo procedit fpirit* fanftus. Multos uenire uidemus ad filiü, mfeparabtnbsp;quia multos credere uidemus in Chriftum, fed ubi 8lt; quomonbsp;do à pâtre audierint hoc SC didieerint.nô uidemus.Nimirum ^Çor,*nbsp;gratia ifta fecrcta eft.gratiâ uero effe quis ambigit:' Hæc ita*nbsp;que gratia, quae occulte humanis cordibus diuina largitatequi dicuntnbsp;tribuitur.îi nullo duro corde recipitur.Idco quippctribuitur peccatorcnbsp;ut cordis duricia primitus aufcratur.Quando ergo pater in* obiccm ponbsp;t«sauditur,Kdocctutueniaturadfïliö, aufertcor lapidcü,nbsp;Si dat cor carnenm.-Sic quippe facit filios promiflionis amp; ua o*nbsp;d i famtfe*
-ocr page 102-ft DE PRAEDESTINATIONE.
fimifericordiæ.quæpræparauitin gloriam. Cur ergo non omnes docetjit ueniant ad Chriftum, nifi quia oinnes quosnbsp;docet.mifcrkcrdia docet.quos autem non docet,iudicio nonnbsp;docet^Nonenim fruftra fcriptum eft in Propheris; Eteruntnbsp;omnes docibilesDei,Quodteftimoniiicumpræmiftflet.tuncnbsp;fubdidit : Oinnis quiaudiuita patreamp; didicit,uenitadme«nbsp;Sicutergointcgre loquimur,cuin de aliquo hterarum mU''nbsp;Compara giftro qui in ciuitate fobs eft.dicinius: oinnes iftc Iiic litcrasnbsp;tio de do* docet. no quia omnes difdit.fed quia nemo nifiabillo difdt,nbsp;dore.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quicun^ ihi liîeras difcitilta refte dicimus, omes Deus docet
uenire ad Chriftummon quia omnes ueniunt,fed quia nemo aliter uenit. Cum autem non omnes doceat, a perm t h poftonbsp;lus, quia nolens oftenderc iram, K demonftrare potentiantnbsp;fuam Sfc.Hinc eft quod uerbum crucis pereuntibus ftultirianbsp;i.Cor.i ^ftgt;^*'sautemquifaluifiunt,uirtusDeieft. Hosomnesdocetnbsp;uenire ad Chriltum Deus.hos ocs uult faluos fieri,8( in agninbsp;tionë ueritatis uenire. Nam S( fi illos quibus ftultitia eft uernbsp;bum crucis.ut adChriftum uenirêt.docerc uoluiflet, proculnbsp;dubio uenirent amp; ipfi. Quare inquiunt non omnes docet^nbsp;Deus nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixerimus quia nolunt difeere, quos non docet, refpondC''
^s docet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobisrEt ubi eft quod ei diciturfDne tu conuertens ui*
Pfaj. nbsp;nbsp;uificabis nos ; Aut fi non facit uolentes ex nolcntibus Deus,
¦ * quid oratecdcfiafccundfipracccptumdomini properfecu' tonbus fuislt;
Druteronomij xxix.Vos uidiftis uniuerfa qux fe ett dotntnus coram uobis in terra Aegypti Pharaonbsp;ni 8i omnibus feru is cius, uniuerfxi^ terrx illius: tennbsp;tationcs magnas quasuidcruntoculi tui : (igna ilianbsp;jsortenta^ ingenria amp; non dedit uobis dominus cornbsp;tntelligens amp; oculos uidentes, dfaurcsqurpoiTcncnbsp;audire ufi^ ad prxfentcm diem amp;c.
Quarti Efdrx odauo : Hoc feculum fecit alcif1ilt;* ntus propter multos, futurum autem propter pau-cos amp; C{tera.Multi quidem creati funt, pauci autemnbsp;Uluabuntur.
Incodem
-ocr page 103-DK PR, AEDESTINA TlONE. t»
In codem.Sicuceiiiin agricole fericiiiper terrant femina multa,äf plantationes mukitudinis plantat:nbsp;fed non in tempore omnia qua; feminata funt faluä^nbsp;tur,fed nec omnia qux plantata funt radicabunt: flenbsp;qui in feculo feminati funt, non omnes faluabun-«nbsp;tur. Et refpondi amp; dixi : Si inueni gratiam loquar.nbsp;Qjomodo fernen agricolac fi non akenderit,aut nonnbsp;acceperit pluuiam tuam in tempore: aut ficorruptsnbsp;fuerit multitudine pluuiæ : fie périt 3f fimiliter homo qui manibus tuis plafmatus eit.
Secunda Thcfialoniccnfes tertio: Non enimoirn eit fides Fidelis autem dominus eit, qui confirmabitnbsp;uos 8C cuitodiet à malo.
Auguitinus contra Pelagiü amp; Celellinü de gra* tiaChrifti lib.i.Capitedecimo.
Nonomniumeftfides.quiaudiuntperfcripturas dominfi Fidcmnoi» rcgnumcocloruinpollicentc,aut omnibus perlüadetur qui* oéshabencnbsp;buf'unep fuadcnir.ut ueniant ad euni qui dicit: Venite ad me Matt.iinbsp;omnes qui laboratis- Quorum auté fit fides, amp; quibus perfua loannu.«nbsp;detur,ut ad eum ucniant,fatisipfe dcmöftriuit.ubi ait.-Nemonbsp;Uenit ad me.nifi pater qm mifit me traxerit eü.Et paulo poftnbsp;cum de non credentibus loquerctur. Dixi,inquit,uobis, quitnbsp;nemopoteft ueniread me, nififuenteidatü i'patremeo.
Cap. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui audiuit à patre meo Sf didicit,uenit ad
mc. Qui ergo non uenerit, non deiUoreftedicitur.audiuit îï. quidem 8£ didicit fibi effe ucniendum, ftd faccre non uult qd ,,,nbsp;«idicit.Prorius non refte dicitur de ifto docendi modo, quo *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
per gratis docet Deus. Si em ficutucritas loquitur .-Omis qui «if « didicit uenit,quifquis nö uenit,profcfto nec didicit. Quis aStnbsp;no uideat,8lt; uenire quenq amp; nó uenire arbitrio uoluntatisf •nbsp;5ed hoc arbitnüpoteft effe folü ff nö uenit, nonaütpoteftni 2nbsp;nadiutüeffefiuenit.Etficadiutumutnoirfoln quid facien'nbsp;oumfitfciat,fedquodfcierjtctiamlacit.Acperhoc qnDcusnbsp;«ocet,nÖ per legis literam.fedpcr fpintus gratiam,ita docet*nbsp;in quod quiftp didicerit.nó tin cognqfcédo uideat,fed etiâ uonbsp;•ndo gt;ppetat,agen(19'9 perfitiat. Et ifto diuuio doccndi mönbsp;ctiam.
-ocr page 104-lt;4 DE PR AEDESTINATIONE.
eriam ipfa uolunta': 8C ipfa operatio.non folü uolendi U ope* randinaturalispoflibilitasadiuuatur- Sedomnisqui didicitnbsp;à patre.non lôluin potcft uenire,(êd uenit, ubi iam 8lt; polTibtnbsp;IitatisprofcftuÂ,S( uolûtatisafFclt;îlus, fiiaftioniî effcftuseft,nbsp;Lex fîucnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap,24. Legant ergo, 8C intclligant, intueantur atq; fa*
doftnna teantur,non lege atq; doftrina infonantefôrinfëcus, fed in* nihil pro terna atq; occulta mirabili ac incffabili poteftate operari Denbsp;deft abft^ um in cordibus hominmn, non folum ueras reuelationes,nbsp;Qpere dej 6d etiam bonas uolunta tes.
Efaiae I. Dominus Deus aperuit mihi aurem: ego autem non contradico.retrorfum non abij.
Baruch fecundo: Et conuertentur ad cor fuum in terra captiuitatis lûæ,ec memores crût nominis mei.nbsp;Etfcientquia ego dominus fum Deus eorü : amp; dabonbsp;Ulis cor amp; intelligent,amp; aures 8C audient 8Cc.
Prouerbiorum uigeHmo:Aurem audiente,amp; ocu* Ium uidentem dominus fecit utruncß.
Sapientiae feptimo:Mihi autem dedit Deus dice* re ex fcntentia,amp; praefumeredigna liorum qux mihi dantur;quoniam iple fapientiac dux eft Ä fapien*nbsp;tum cmendator. In manu enim illius amp; nos amp; fer*nbsp;mones noftri, omnis fapientia, operum feien*nbsp;tiae difciplina,
Eulgentius libro primo ad Monimum,
DefilioautemDeiIoannesdicit;Scimusquiaillc appaniit ht peccata tolIeret.SC peccatum in eo non eft.Sicut ergo pec*nbsp;catum in eo non cft.ita peccatum ex eo non eft.Quod autemnbsp;ex CO non eft.opuseiusita® non eft.Quod autem nufquamnbsp;Quo funt eft in opere eius.nufquä fuit in praedeftinatione eius. Non ernbsp;mali a deo go prædeftinati funt mali ad hoc, quod male operantur à cSnbsp;prxdeftina cupifcëtiafuaabftradiSC illeifti.ftd ad hoc,quod iuftepati«nbsp;ii non ad tur inuiti. Praedeftinationis enim nomine non aliqua uolunnbsp;culpä fed tatis humanx coaftitia neceflitas exprimitur, fed miltricorsnbsp;ad f Qtnam ÿ iufla futuri Operis diuini fempiterna difpofitio, prxdicaf.
Deo
-ocr page 105-DE PRAEDESTINATIONE. « Deo autetn mifericordiam Si judiaum cantat ecclelii, ciiinenbsp;hoc opus eft in homine.ùt occulto uoluntatis fax, non taménbsp;iniuftô.confilio aut gratuitam miftricordiam praeroget mi'nbsp;fero.aut debitam iuftiriam repéndat iniufto. Imd aut miferi-'nbsp;corditer debitori donet.quodftueUefJuftepoflctcxigere;nbsp;aut iufte cum ufuris.quod fuum eft exigat,8( iniquo dcbito'nbsp;’¦j.quoddebrturiniquitatibusreddat.Acfic.autiuftumpror *nbsp;ftisindignum mifericordiaprxueniatiautilIumiradigMumnbsp;inueniat.ipfe enim donat gratis indigno gratiani,qua iuftifï «os præuenbsp;catus impius iûuminetur mtinere boni uoluntatis, 8( ftcuPnbsp;nbsp;nbsp;Çanan-
täte boni operationis, ut præueniente mifericordia bonum «esinuenit ueUeincipiat.Kfubftquftemifericordiabonum quod uult,nbsp;facere uaieat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k ' '
Quare ergo dicit Pauius,qui omhés homines üuit «s ifti ui-faluos fieri,ad agnicionë ucritatis lienircï Primo dentur feri ‘riiimolhcifccundo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptüripri
Secunda Pétri tertio : Notens atiquos perirê j fed «denti cô omnesadpœnitentiamreuerti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tram,
Auguftinus librö dé corrcptiortc amp; gratia Capi' tededmoquartô.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. Nulîusdeô
Cumautem homines per correptionem inuiam luftitii rcßftere feu ucruüt feu reuertuntur, quis operatur in cordibus eorum poteft.nbsp;falutem^nifi iUe,qui quolikt plantante atqj rîgante.SC qùoÜnbsp;bet in agris atqi arbuftulis opérante dat increinentum Deus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
cuiuoIctifaluumfaccre.nuUumhominum refiftitarbitriü:’ j.- kjj Sic enim nolle acucUe in uolentis aut nokhtis eft poteftate, „„fitateninbsp;üt diuinam uoluntatem non impediatinec fuperet poteftatë. „uapcjainnbsp;De his em qui faciuht qui non uult.fiicit ipfe qui uült,amp; qdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
feriptû eft, qd uultDeus oés homines laluos fieri,nec tii ornes faluàtur,multisquidé médis intelligi pôt.Oeshoïesuultfalnbsp;UOsfieri.utintelliganturomnesprideftinati, quiaomnege ivîat.ajnbsp;nus hominum in eis cft,ficut feriptum eft de Pharifiis.-Dcd'nbsp;maris omne olus- Vbi non eft intelligcndum,nifi omne quodnbsp;habcbànt; Nc^ enim omne oliis quod erat in toto terrariiin i. Cor. inbsp;Orbe decimabant- Secundum iftum locurionis modum difrfi Paulus n3nbsp;tft.'Sicut amp; ego omnibus per omnia placco. Nunquid cm qui omnibusnbsp;hoc dixit,placebat ctiam tam mulris pei fecutoribus fuislt; Sed placcbat»,nbsp;place /
-ocr page 106-«î DE PRAEDESTINATIONE. placebat omni generi bominuin qiiod Chrifti congrrgabttnbsp;ecdefia,fiiic iani intus polïtis,fiue introducendis in eam-Nonnbsp;eftitaq; dubitandum uoluntati Dci, qui in calo amp; in terranbsp;oinnia quaecuncjuoluitfccit.amp;quictiâ illaquæfutura funtnbsp;fecit,hiimanas iioluntares non pofle refiftere, quo minus fit'nbsp;dat jpfe quod uult,quandoquidcni ctiam de ipiîs hcminumnbsp;uolntatibus quod uult, cum uult ftcit.Sicutfcriptum eft : Etnbsp;V Re» 10nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indomum fuam in Gabaa.Et abictunt cumeopo*
tentes,quorum Ktigcrat Dcuscorda.
Auguftinusin EnclikCap.ciij.
Differëti» Qui omr.es homines uuit faluos fieri,hon quod nullus ho' generishu minum cflêtiquemfaluum fieri nollct.quiuirtutes miraculonbsp;mam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm faccre noluit apud eos,quos dicit afturos fuiffc pernitê
dam fi fcciffetiied ut omnes homines omne genus l.umanum intelligamusperquafcunq; diffcrentias difti ibutfqreges, prinbsp;Deus nup uatos nobi!es,ingnobilcs,fublimes,humilcs,dcftos,indoftosnbsp;1Û genus integri corpori$,debiles,ingenioros,tardifordes,fetuos, diuinbsp;holm r» tes,paupcres, mediocres, marcs,ftrminas,infäter,pueros,adonbsp;fputf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iefcentes,iuuenes,fcniores,fenes,in linguis omnibus, in mo*
ribus omnibus,in artibus omnibus, in profi.fl'ionibus,in uo* luntatum amp; confeientiarum uarietateinnumerabili corftirunbsp;tos,SC fi quid aliiid difFerentiarum eft in hominibus. Quis eftnbsp;enim eorum unde non Deus per unigemtum fuum dominumnbsp;noftrum per omnes gentes faluos fieri homines uebt, amp; ideonbsp;fadat.quia omnipotens uellc inanitcr non poteft quodcunqjnbsp;uoIueririPræceperat enim Apoftolus ut oraretur pro fingu*“nbsp;lis hominibus.K fpeciabter addideratpro regibus amp; his quinbsp;Apoftolî in ftibbmitate funt,qui putari poterant faftu flC fuperbia fecunbsp;prsceptS lari.ii fidei Chriftianç humilitate abhorrere, proindc dicenstnbsp;Hoc enim bonum eft corâ faluatore noftro Deo,id cft,ut etiinbsp;protalibusoretur,5tatiin utdefpcra’ionem tollerct, add**nbsp;dit.'Quiomneshomines uult faluos fieri.
Auguftinus ad Vitakm.Epift.evii.
i.Cor.* Sed ficut illud quod diftum eft; Omnes in Chrifto uiuifi'O Oês i Chri buntur,cum tam multi xrerna morte damnantur, ideo di--fto uitä X* ftum eft,quia omnes quicfiq; uitam xternam percipiunt, nonbsp;ternä pep* percipiuntnifiin Chrifto.Ita quoddiâum eft,omncs hcmi-«nbsp;apiunt. nesuultDeus faluosfieri,cuni!tlt;unmultos nolit faluosfieri,nbsp;ideo
-ocr page 107-DE PR.AEDESTINATIONB. ij
Wco diéhim eft, quia omnes qui falui fiunt.nifi in ipfo uolen-' te non fiunt, amp; fi quo alio modo ilia uerba apoftolica intcllinbsp;jjt poflunt,ut tii huic apertiffimç ucritati, in qua uidemus tänbsp;niultos,uolentibus hoibus fed Deo nolcnte.faluos no fieri cSnbsp;traria effe non pofliint. Qöo autem non detur gratia diuinanbsp;Uoluntas mcretur humana,fi cis quibus datur, gratuita mift Solanbsp;ricordia datur,ut uera fit gratia^Qÿomodo in liac re mérita ricordianbsp;penfanturhumanae iioluntatis^ Quandoquidcmillis quibus dei eftcaunbsp;gratia ifta non datur,nulloplerun^mcrito,nulla uolunta^ fafalutisnbsp;tediftantibus,fedmifericordiacumeisqu!busdatur habend no meritSnbsp;bus caufam.iufto tarnen iudieio Dei non datur.Non enim eft noftrum.nbsp;iniquitas apud Deum.utintelligant quibus datur quam gra-
i ris cis dctur,qU3ndo iufte utjcj non darctur,quoniani fimilê habenribus caufain iufte non datur.
lob uigefimotertio : Ipfe cnim folus eft,amp; nemo aucrtcre poteft cogitationc eius: SC anima eius quodnbsp;cunqjuoliiitfecit.
EccIefiaftJci.x.In manu Dei poteftas terr« amp; lt;x tera.In manu Dei poteftashominir.
Prouerbiorum decimonono: Multç eogitationes in corde uiri; uoluntas autem domini inxternmtinbsp;permanebit.
Secundo Regum uieeiimotercio: Cunfta enim fa lus mca,8^ omnis uoluntas : nee eft quicquam ex eonbsp;quod non germinet.
Secundo Paralipomenôdecimo! Et no acquicuit pOpulusprccibus.Ératenim uoluntatis Dei ut comnbsp;plerctur fermo quem dixerat SC estera.
Prouerbiorumfeptimo : Meum eft conftlium SC *quitas:mea eft prudétia,mea eftfortitudo. Per mcnbsp;reges regnant;8i legum conditores iufta decernunr.nbsp;Per me principes iroperant : amp; potentes decernüt SCnbsp;'»tera.Mecum funt diuiti« amp; gloria, opes fupern«nbsp;amp; iuftitia Sc extera.
Prouerbiorum decimpfcxtOïSortes tnittuni in
num,
-ocr page 108-«4 DE PRAEDESTINATIONE. num,fed à domino temperantur.
Genefls tricefimoprimo : Non dimifît cum DeuS ut nocerer mihi.
Hicremix quinquagefimoprimo: Curauimus Bx bylonem,amp; non eft fanata,
Ezechielis uicefîmoquartoJmmundida tuaexex crabilis:quiamundarete uoIui,S^nones mundatxnbsp;afordibustuis.
Ecclefiaftici quadragefîmotcrtio:Benedicentcs dominum exalttae ilium quantum poteftis.'maior.nbsp;cnim eft omnium laude. Exaltantes eum replemint^nbsp;uirtute.Ne laboretis,non enim cöprehcndetis. Quisnbsp;uidebit eum amp; enarrabit : amp; quis magnificabit eumnbsp;Ecut eft ab initio^ Multa abfcödita funt maiora his.nbsp;Pauca enim uidimus operum eius : omnia autem donbsp;minusfccit.ea pie agentibusdedic fapientiam 8i ex,nbsp;Secundo Paralipomenon undecimo: Non afeennbsp;feendetis neç pugnabitis contra fratres ueftros : rcgt;nbsp;uertatur unufquifcp in domii fuam quia mea hoc genbsp;ftum eft uoIuntatc.Qui cuin audjftent fermonem donbsp;mini,reucrß funt: neeperrexerunt contra Hierobo»nbsp;amamp;cxtera.
Idem Auguft. in Enchiridio.Cap.xcvi.
Bonü eft utetiamnbsp;mala fint
Voluntas del à neminbsp;neimpediC
NecdubitandumeftDeumfacere benectiam finendo fieri quxcunlt;^' male.Non enim hoc nifi iufto iudicio finit.Et pro'nbsp;fefto bonum eft omne quod iuftum eft.Quamuis ergo ea qufnbsp;mala funt,inquantum mala funt non fint bona. tamen ut ndnbsp;folum bona,fed etiam fint SC mala,bonum eft. Nam nifieftetnbsp;hoc bonum ut eftent Sc mala, nuUo modo efte finerentur abnbsp;omnipotenti bono.Cui proculdubio qua fadle eft quod uultnbsp;facere,tâ facile eft qd non uult effe.non finerc. Hoc nifi credanbsp;mus,periclita£ ipfum noftrxfidci cofeflionisinitifiquanosnbsp;in Deü pattern omnipotente credere confitemur. Ne^ enimnbsp;ucradter ob aliud uocaf omnipotcns,nifi quia quicquiduultnbsp;poteft
-ocr page 109-DE PRAEDESTINATIONE. «5 poteft.nec uoluntate cuiufpiatn creaturæ uoluntatis omniponbsp;tentis impeditur effeftus.
Cap. P7. Quamobrem uidêdum eft quemadmodum Et de Deo diétum.quia 8C hoc Apoftolusucriflime dixit, quioihcsnbsp;homines uult faluos fieri.Cum cnim non omncs, ftd multo.-plures non hunt falui.uideturutiq; non fieri quod deus uultnbsp;fieri,Humana icilicct uoluntate impedicnte uoluntatem Dei.nbsp;Qyando cnim quæritur caufa, cur non omncs falui fiant, re*nbsp;fponderifolet.quia hocipfi nolunt. Quod quidem de paruu-lis dici non poteft, quorum nondum eft uelle, feu nolle. Namnbsp;quod infantil! motu faciunt, fi eorum uoluntati iudicareturnbsp;elfe tribuendum.quando baptizantur, cum refiftunt quantünbsp;poffunt etiam nolentes faluos eos fieri diceremus. Sed aper^ Math.x,nbsp;tins dominus in Euangelio compellâs impiam ciuitaté; Quonbsp;tiens, inquit. uolui congregate filios tuos fîcut gallina pullosnbsp;fuos.SlnoluiftiîtanquamDe! uolütas fuperata fithominumnbsp;üoluntate,8c infirmiffimis nolendo impcdientibus, non po*nbsp;tucritfacerepotcntiflimus quod uolebat.Et ubielt ilia omni Deus quosnbsp;potcntia qua in coclo amp; in terra omnia quecunq; uoluit fecit, uult lâluatnbsp;fi colligcre filios Hietufalem uoluit 8C non feciKAn potius ipnbsp;la quidem filios fuos ab ipfo colligi noluit,fed ea quo^ nolennbsp;tefilioseiuscollegitipfequosuoluit;quiaincæloamp;in tetra .nbsp;non quædam uoluit amp; fecit,quaedam uero uoluit K nô fecit, riaim.ii},nbsp;fed omnia quæcunq; uoluit fccit.
Cap.102. Sed quâtælibetfintuoluntatcs.uelangelorûuel hominum, uel bonorum uclmalorum,ueliilud quod Deus, Voluntasnbsp;uel aliud uolentcs quàm Deus, omnipotcntis uoluntas Del dei Icmpernbsp;femper inuifta eft: quæ mala elfe non poteft.Qiiia etiam cum bona tft.nbsp;mala irrogat.iufta eft,amp; profefto qup iùfta eft,mala non eft.nbsp;Deus igitur omnipotcs fîue per mifericordiam cuius uult mi'nbsp;feteatur,fiuc per indicium quem uult obduret.nec inique ali'nbsp;quid facit,ncc nifi uolens quicquam facit,K omnia quæcumÿnbsp;Uult facit.
firiua.ilftïgt;cpc«ato De lege narurali.nbsp;Prouerbioruin tertio.
-ocr page 110-•« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L E G E
Abe fïdutiam in domino ex toto corde tuo, SC neinnitaris prudctiç tux.In omnibus uijs tuisnbsp;cogita ilium,amp;ipfedirigetgreiTustuos. Nenbsp;lïsfapicns apud tcmetipfum.Time Deum recede
à malo.Honora dcum de tua fubftantia, 8C de primi tijs omnium frugum tuarum da pauperibus amp;c^nbsp;Ecckriaftici dccimofcptimo:Dcus creauit de tergt;nbsp;ra hominem,amp; fecüdum imagincm fuam fecit illumlt;nbsp;Et iterum conuertit illum in ipfam; 8C fecundü fe ue^«nbsp;ftiuit illum uirtute.Numerum dierum amp; tempus denbsp;dit illi: dedit illi poteftatem eorum qux funt fupernbsp;terram. Pofuit timorem illius fuper omnem carnem:nbsp;amp; dominatus eft beftiarü 8L uolatilium. Creauit exnbsp;ipfoadiutoriumfïmile fîbixonfîlium amp; linguam SCnbsp;oculos Si aures,Sd cor dedit illis excogitandi: Sf difcinbsp;plina intclledus repleuit iHos. Creauitnbsp;nbsp;nbsp;illis fciengt;
tiam fpiritus,Sf iênfu impleuit cor illorum : Si mala Sc bona ollendit illis. Pofuit oculum ipforum fupernbsp;corda illorum oftendere ilIis magnalia operum fuo»nbsp;rum;ut nomen fanófificationis collaudent: Si glorianbsp;ri in mirabilibus illius,u t magna liaenarrctopc rumnbsp;eius. Addidit illis djrctplinam:8f legem uitat hæredigt;nbsp;tauit illos:teftamentumxternum cöftituit cum illis:nbsp;Si iuftitiam Si iudicia fua oftendit illis. Et magna«*nbsp;lia honoris eius uidit oculus illorum; Si honorem uonbsp;cisaudierunt aures illorum:amp; dixit illis, attëdite abnbsp;omnimiquo. Et mandauit illis unicuilt;^ de proximonbsp;fuo. Viæ illorum coram illo funt femper,non funt abnbsp;fconfx ab oculis ipiîus.In unamquanque gentemprçnbsp;pofuit reftorem,af pars Dei Ifrael fafta eft manife»nbsp;fta.Et omnia opera illorü uelut fol in confpctff u Dei:nbsp;Si oculi eins line intermiiîionc infpicietitcs in uijs co
rum
-ocr page 111-N A T V R A L I
rum. Non funt abfconfa trftamenta propter îniquf-ratem illorum amp; omncs iniquitatcs corum in conipc ^u deiamp; caetera.
Tliobiæquarro:Cmtiibusautfm diebus uitpur, in mente habetoDeum.Etcauenc aliquandopeccanbsp;to confentias amp; practermiitas prarcepta domini Deinbsp;noftri.Ex ûibflâtia tua fac clcemofinam,amp; noli auernbsp;tcrefacicmtuamabullopaupere. Ita cmfietut necnbsp;à te auertat facies domini. Quomö ita potueris eftonbsp;mifrricors.Si mulrum tibi fuerit abundanter tribue,nbsp;ÏÎ cxiguum tibi fucrit,etiam exiguum libeter ini par.-tiri ftudc. Fiducia magna «rit coraro fummo Deo«nbsp;eleemofyna omnibusfacientibuseam. Quod ab alionbsp;odicris fîeri tibi,uide nc tu aliquando alteri facias.
Matthei fcptimo:Omnia ergo quxeun^ uultis ut faciant uobis homines S( uosfacite illis.
Romanorum fecundo: Cum enim gentes qux le* gem no habent,naturalitcr ea quf legis funt faciunt,nbsp;cjufmodi legem nonhabenteSjipfifibifuntlex,quinbsp;oftendunt opus legis fcriptitm in cordibus fuis, tefti-monium reddente illis ccnfcicntia eorum, amp; inter fenbsp;iniucem cogitationum accufantiuro, aut etiam deftnnbsp;dentium in die cum iudicabit Deus occulta hominü,nbsp;fecundum Euangelium meum per lefum Chriftum.nbsp;Auguftinus quinquagena fecunda pfalmoquingt;nbsp;quagefimofeptimo.Verfu primo.
Ouandequidem matm formatons noftriin ipfis cordibus Matth. if »oftris ueritas fcripfit : Quod tibi non uis fieri alteri ne ftce' Lex natu-'nbsp;ris.Hoc amp; antequâ lex daretur nemo ignorare permiflus eft, rse à dec innbsp;ut effet unde iudicarentur,amp;quibus lex non effet data.Sed ne corde holsnbsp;iibi homines aliquid defuiffe quererentur, fcriptum eft in ta- fcripta eft.nbsp;bulis quod in cordjbus non legebant. Non enim fcriptum nonbsp;®abebant,fed legerenolcbant. Oppofitum eft ocuhs eorum.
-ocr page 112-«? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, D E L E G E
Sapien. ’ 9“°^^ conföcntia uidere cogèrent, amp; quafi forin/ccus amo Qiiare lexnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei, ad intcriora fua homo compulfus eft dicente fcri
Wófiiica ptura: In cogitationibus enim imph interrogario crit. Vbi in data eft. terrogatio, ibi lex.Sed quia homines appetences ea quæ forisnbsp;funt.etiam â fe ipfis exules fafti funt, data eft ctiam cöfcriptanbsp;lex.Non quia in cordibus fcripta non erat.fed quia tu fugiti*nbsp;uuseras cordis tui, ab illo qui ubique eft comprehenderis,8C
Efaix 4« ad teipfum intro reuocaris.Propterea ftripta lex quid clamat cis, qui deferuerût legem feriptâ in cordibus fuistRedite præ*nbsp;uancatores ad cor. Quis enim te docuit nolle accedi ab alteronbsp;Quç docet ad uxorem tuamtQuis te docuit nolle tibi furtum fierit'Quisnbsp;lex nature te docuit nolle iniuriam pati, St quicquid aliud ucl uniuerfalinbsp;ter ucl particulariter did poteft i Wulta enim funt de quibusnbsp;ftngulis interrogati homines clara uoce reipondeant,nolle lenbsp;pati. Age fi no uis pari ifta,nunquid folus es homolt; No'nne innbsp;fodetate uiuis generis humani lt; Qui tecum fttiftus eft.fociusnbsp;tuus eft,St omnes fafti ad imaginem Dei,nift terrenis cupidi*nbsp;tatibus conterant,quod lUe formauit.Quod ergo tibi non uisnbsp;ludicamus fieri,noli alteri facere.Iudicas enim malum effe in eo quod panbsp;mala quae ti no uis, St hoc te cogit nofle lex intima in ipfo tuo corde connbsp;pari noli'' lcripta.I'adebas,St clamabatur inter manus tuas, quomodonbsp;mus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogeris redire ad cor tuum,cum hoc patcris inter manus ah'e
nastFurtum bonum eftlt;Non.interrogo,AduItcrium bontim efttEt omnes clamant non. Homicidium bonum eftt OmneSnbsp;clamant deteftari fe. Concupifcerc rem proximi bonum eft^nbsp;Non, uox omnium eft.Aut fi adhuc non cöfitcris,acccdit quinbsp;concupilcit rem tuam, placeat tibi,St refponde quod uis. Oësnbsp;Quod tibi ergo de his rebus interrogati clamant hxc bona no clTe. Rurnbsp;ab altcro fus de benefidis, non folum de non nocendo, uerumetiam denbsp;UIS fieri, non prxftando atq; tribuendc interrogator omnis anima efiinbsp;iple alteri riens, fiimem pariens. Alius habet pancm St redundat ei ultranbsp;fac. fuffidentiam, nouitteegere, non dat.Diljilicet tibi efurienti,nbsp;dilpliceat St fatiato cum alterum efurire cognoueris.Peregri*nbsp;nus tefto indigens.uenit in patriam tuam, no fufdpitur ille«nbsp;Tunc clamat ille,inhumanam effe duitatem.ûdlc apud Bar*nbsp;baros fibi effe potuiffe refugium.Sentit iniquitateffl,quia pa*nbsp;titur ,tu forte non fentis.Sed oportet ut te cogites peregrin«,nbsp;ExempIS St uideas, quomodo tibi poffit difplicere,qui tibi non praefti*nbsp;charitatis. tent,quod tu in patria tua non uis peregrine prxftarc.Eia tunbsp;redi.
-ocr page 113-NATVR.ALI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«»
redi.redi praeu aricator ad cor.ibi fcnpta eft lex, quod tibi fie ri non uis.aln ne feccris.
Efaizukefimoquarto.'Luxit amp; dcfluxit terra,Si inrfîrmata cft, defluxit orbis, infiimata eft altitudonbsp;populi terrac. Et terra infedlaeftab liabitatoribusnbsp;fuis. Quia tranigrefti legem funt,mutaucrunt ius,difnbsp;fipauerunt fccdus fempitcrnum. Propter hoc maledinbsp;ftio uorabit terram, ôi peccabunt habitatores eius,nbsp;ideo infanient cultores eius, amp; relinquctur hominesnbsp;pauf*-
Hieronymus fuper illud,libro oélauo.
Audiant ludæi.qui fc folos legcm domini accepifle gloriati Propter tur.qudd uniuerfæ primum Gentes,totuslt;î orbis naturalé ac tranfgrcf-ceperit legcm, 8C iddrco poftea lex data fit per Moylên.quia fionë Icgisnbsp;prima lex diflipata eft. De qua Apoftolus loquitur : Cum em naturç lexnbsp;Gentes quæ legem non habent,naturalier ca quç legis funt fâ Woyfaieanbsp;ciunt.ifti legem non habentcs.ipfi fibi funt lex.qui oftendunt data eft.nbsp;opuslegisfcriptumincordibusfuis. Qui igitur lias leges ob' Roma.ïnbsp;feruauerint, præmia confequentur,qui autë neglexerint cas,nbsp;fuftinebunt quæ nunc ferme propheticus côminatur.Et quoenbsp;modo in principio benedixit Deus omni creaturæ quam fece'nbsp;rat,fie in confummatione maledicet his qui terrent funt, SCc.
Ambrofius libro de Paradyfo,capite odlauo.
Quid eft enim peccatum , nifi præuaricatio legis diuinx,dë cocleftium inobedicntia mandatorumlt;Non cnim auribus cor Peccatumnbsp;poris de mandatis ccrleftibus iudicamus.fed cum effet Dei uer quid eft.nbsp;bum, opiniones quçdâ nobis boni K mali pullulaucrüt, dumnbsp;id quod malum ert,naturabter intelligimus effe uitandum,Sënbsp;id quod bonum eft, naturaliter intelligimus nobis effe præccnbsp;ptmn. In eo igitur uocem domini uidemur audire, quod alianbsp;interdicat,alia præcipiat.Etideo fi quis nô obedierit illis,qufnbsp;femel ä Deo præcepta credimus, pœnæ obnoxius æftimatur.
Dei autem præeeptum.non quafi in tabulis lapideis atranien Præccptû to legimus inferiptû: fed cordibus noftris tenemus impreffum dei nô atranbsp;fpiritu Dei uiui. Ergo opinio noftra fibi legcm fadt. Si enim mento in'nbsp;Gentes quæ legem non liabent, naturaliter ea quæ Icgis funt feribif, fednbsp;faciuntjamp;c.Opinio igitur humana,fibi tang Dei lex eft. fpiritu.
« J Augu-
-ocr page 114-ƒ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LEGE
Auguftinus contra lulianum Pda. libro quart^j capite tertio.
Ideolt;5 dicuntur line lege naturalitcr quæ legisfunt (äcere, quia ex gentibus uenerunt ad Euangelium, no ex drcuncifionbsp;ric,cuilex data eft, SC propterea naturaliter.quia ut crcdcrët,nbsp;ipfa cR in eis per Dei gratiam correäa natura.
Sapientix decimo: Hxc illum qui primus formai tus eft à Deo, pater orbis terrai^ cum folus effet créanbsp;tus,cuftodiuit,⣠eduxit ilium à dcljélofuo.Et eduxitnbsp;ilium de limo terrx,â{ dédit illi uirtutem continendinbsp;omnia. Ab bac ut receflit iniuftus in ira fua per iramnbsp;homkidij.firatcrnitasdeperiit.Propterquod cüaquanbsp;deleret terram, fanauit iterum fapientia per contentnbsp;ptibile lignum luftum gubernans.
Auguftinus ad Hilariü Eptftola oflogefîmanona».
Proindequoniâlexcftetianrin rarione hominis, qui iaw Lex natu^ utitur arbitrio libertatis naturaliter in corde conferipta, quanbsp;raüs quid fiiggeritur ne maH aliquid faciat quifç alleri, quod pati ipfenbsp;eft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonuult: fecundum hanclegem pr xuaricatifunt omnes.etiâ
Pfal.nS qui IcgemperMoyfêndatânonacceperunt.dequibusinPfal mo-Iegitur-prfuaricatorcs xftimaui omnes pcccatores terrçnbsp;Non enim omnes peccatores terræ legem per Moyfcn datantnbsp;præuaricauerunt.fed tarnen niS aliquam prjuaricaffent.nonnbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellarenturpraeuaricatores. Vbi enim non eft lex.necprx
rrOTanca yjricatio.Præuaricata ergo lege.quç in Paradyfo data eft,na tio (cgisnanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo ex Adam cum lege peccati Sç mortis,de qua dici^
luraiis. . Video aliam legem in membris mets repugnantem legi Koma.7 nientis meæ,8C captiuum me ducentem in legem peccati.quxnbsp;eftin membris meis; lt;^x tarnen nifi mala poftea confuctudtnbsp;ne roboretur,faaliusuincitur,non tarnen nifi gratia Dei.Le-*nbsp;ge autem ilia prxuaricata qux eft in ufu rationis animx rationbsp;nalis, in xtate hominis iam rationeutentis, prxuaricatorcsnbsp;Prxuarica fiunt omnes peccatores terrx. Prxuaricata uero lege etiam ilnbsp;eio etiäle^ la.qux data eft per Moyfen.multoampliusabndatdeliftum.nbsp;gisMofai’' Si enim data effet lex, qux poffetuiuificare.omninoex legenbsp;ex, effet iuftitia.5ed côdulït fcripturaomnia fub peccato»ut pro«nbsp;miffb
-ocr page 115-NATVRALI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TI
miffîo ex fide IE S V CHRISTI darefur credcntitus.Hçc Galat, j iierba fi agnofcis. Apoftolica funt, de qiia lege itcrum dicit; In eodcm«nbsp;Lcx praeuaricationis gratia pofita eft, donee uenirct fernen,nbsp;cuipromiffumeft difpofitum per Angelos in manu mediatonbsp;tis.C H RIS T V M coinmendâs,cuius gratia falui fafti funtnbsp;omnes, fiue paruuli à lege pcccari 8C mortis,ciiin qua nati fult;nbsp;nius:fiue maiores.qui male utentes arbitrio uoluntatis.prçio,nbsp;rirarunt legcm naturalem ipfius rationis: fiue qui Icgem accénbsp;peiiint.quæ data eft per Moyfen, eamep praeuaricantes literanbsp;occifi funt. Cum uero ctiani Euangclica præcepta homo pr»nbsp;«ancat, uelut quatriduanus mortuus pntet: nec de illo taménbsp;defpera’ndum eft propter eius gratiam, qui nô lente dixit,fednbsp;magna uoce clamauit-Lazare ueni foras.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iohan*rt
Auguftinus in Iohânem,Tra(flatu qiiadragefîmo nonOjCapitc undecimo.
Homo quando nafeitur, iam cum morte nafeitur, quia de Adampeccatum trahit. Vnde dicit Apoftolus.-Per unum ho' Roma.ynbsp;minem peccatum intrauit in mundum, K citera. Ecce habes Quatuornbsp;(inum diem mortis, quod homo trahit de mortis propagine, dies morenbsp;Deinde crefcit,incipit accedere ad rationales annos,ut legem tis.nbsp;fapiat naturalem,quam omnes habent in corde fixam:Quod Thobiae 4nbsp;tibi non uis ficri,alii ne fcceris.Nunquid de Paganis hoe dici'nbsp;tur.K non m natura ipfa quodammodo Icgitur i Furtum uisnbsp;pati^Vtique non uis. Ecce Icx in corde tuo. Quod non uis pa*nbsp;ti.fecere noli. Et hanclcgemtranfgrediunturhomines.Eccenbsp;alter dies mortis. Data eft lex etiam diuinitus per fttmulumnbsp;Dei Moyfen. Diftum eft iUic, non occidcs,non niocchaberis,nbsp;non fallum teftimonium dices,honora patrë amp; matrem,nonnbsp;concupifces rem proximi tui. Ecce lex fcripta eft.5lt; ipfa con^nbsp;temnif .Ecce tertius dies mortis.Quid reftatt’ Venit 8t Euâge--liurnipridicatur regnum cerlorum.diffamatur ubique Chrinbsp;ftus,minatur gehcnna,uita promittitur aeterna,8C ipfa contenbsp;mnitur.Tranfgreiuntur homines Euangehum.Ec^nbsp;cc quartus dies mortis.Merito iam fectet.
tlunquid 8t talibus neganda eft mP fericordiaï'Abfit.Etiam ad talesnbsp;dns excitandos nô dedinbsp;gnaturacccdcrc.
c 4 Dele/
(
-ocr page 116-¦-gt; iDrlfnfpofitnmrinir fttöu-
plc)c,oi'm'na t biimana.
Primo de lege diuina fîue Mofaica. Romanorum fecundo;
QVicunç enim fine lege pe£cauerunt,fine lege peribunt,amp; quicun^ in lege pe«aucrût,pernbsp;legem iudicabuntur.
Tertio: Scimusautem quoniam quatcuncp lex logt;* quitur, his qui in lege funt, loquitur,ut omnc os Ob'«nbsp;ftruatur, 8C fubditus fiat omnis mundus Oeo,quia exnbsp;opcribuslegisnon iuftificabitur omniscarocoramnbsp;iIIo.Per legem enim cognitio peccati.Nunc ante iu^nbsp;ftitiaDei fine lege manifeftatacft,tcftificataàlegenbsp;ÔC prophetis.
Quarto: Si enim qui ex lege hxredes funt exina-nita cfi; fides,abolita eft promifiio.Lexenimiram opcratur.
Quinto:Lexautem fubintrauit,ut abundaret deli Aum,ubi autem abundauit deliólum, fuperabundaquot;nbsp;uit Si gratia, ut ficut regnauit peccatum in mortem,nbsp;ita amp; gratia regnet per iuftiriam in uitam sternam,nbsp;per lefum Chriftum,Si: caetera.
Eodé : Peccatum non imputabatur, cum lex non effet,fed regnauit mors ab Adam ufque ad Moyfen,nbsp;etiam in eos, qui non peccauerunt, in fimilitudincmnbsp;praeuaricationis Adæ,qui eft foma futuri.
Septimo:Peccatum non cognoui, nifi per legem, nam concupifeentiam nefciebam,nifi lex diceret: Nonbsp;concupifees. Sine lege enim peccatum mortuii erat.nbsp;Ego autem uiuebam fine lege aliquando.Sed cum uenbsp;niffet mandatum,peccatum reuixir. Ego autem mornbsp;tuusfum,Si inuentum eft mihi madatum,quod eratnbsp;ad ui»
-ocr page 117-MOSAICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7j
ad uïtam,hoc cfTe ad mortem. Nam peccatum occa-* fione accepta,per mandatum feduxit mc,amp; per illudnbsp;occidit. Itac^ lex qutdem fanfla mandatum fan-ftum 8C iuftum 8C bonum.
Oftauo : Nam quod impolTibile erat legi, in quo infirmabatur per carnem. Deus filium fuum mittensnbsp;in ffmilitudincm carnis peccati,amp; de pcccato damnanbsp;uit peccatum in carne, ut iuftificatio legisimplere^nbsp;rcturin nobis.
Prima Corinthiorum decimoquinto: Virtus pec* catilex.
Galatas fecundo : Ego enim per legem,legi mor*' tuusfum.Si cm per legem iuftitia,,ergogratusChri-*nbsp;ftusmortuuseft.
Galatas tertio;Nam fi ex lege ligreditas, iam non ex promiftione. Abrahx autem per repromiflionemnbsp;donauit Deus.Quid igitur lex^ Propter tranfgreiTionbsp;nem pofita eft, donee ueniret fernen, cui promiferat.nbsp;Lex ergo aduerfus promiifa Deilt; Abfit. Si enim datanbsp;ertet lex,qux poftet uiuificare, ucrc ex lege eftet iuftinbsp;tia. Itaqj lex pgdagogus nofter fuit in Chrifto, ut exnbsp;fide iuftificcmur.
Prima ad Timothcum primo: Scimusautem quia bona eft lex, ft quis ea legitime utatur, feientes hoc,nbsp;quia lex iufto non eft poftta, fed iniuftis non fubdinbsp;tiSjimpijs amp; peccatoribus,amp; caetera.
Hebraeorum feptimo:Nihil enim ad perfeftü adgt; duxit lex. Capite decimo:Vmbram enim habens lexnbsp;futurorum bonorum,nunquam potuit accedentesnbsp;perfedlosfacerc.
Ambrofius libro de lacob 8d uita beata, capite vi.
Quid igitur profuit ut lex promulgaretur, fi profutura no Opus 8C e J erats’
-ocr page 118-¦'n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LEGE
Utilitas k' eratî’Habcbamus »am legem naturç.erat unufquiflt;t fibi le^e, gis Wofay ®P“S legis leriptum habebatin corde fuo ¦ Illam non tc'nbsp;ctE. nuinius,cur addebatur ej altera,in cuius operibus caro nonnbsp;poiTitiuftifii.-aric'AcceiTituinculum, nöfolutio.-additaeft pecnbsp;catorum agnitio.non remiHio.Peccauimus omnes.qiii pote^nbsp;ramus exeuätionem praetendere per ignorantiam.os obftruinbsp;ftumeft omnibus.Profuit tarnen mihi, coepi confiteri quodnbsp;negabam.coepi deüftum meum cognofcere.SCiuftitiam nonnbsp;Pfalm.j Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pronSciarc aduerfus me iniuftitiam meam dcK
’’ mino.SC tu remilifti impietates cordis mei. Sed amp; illud mihi prodeft.quodnoniufbficamurex operibus legis. Nöhabconbsp;igitur unde gloriari in operibus meis poffim, non habconbsp;unde meiaAem,S( ideo gloriabor in Chrifto- Nö gloriabcr,nbsp;quiaiuftuslum,ledgloriabor,quia redemptusfum • Gloria*nbsp;bor.non quia uacuus fum peccati,fcd quia mihi remifla funt,
Auguftinus Nb.delitera 8i fpirttu.Cap.tx.
Oftenlio nbsp;nbsp;nbsp;Oftendit cnim tantummodo lex,quid faciedum, qin'due c»
legis Mo* uendumlît,utquodillaoftëderit,uoluntasimplcat,acficho iâycæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftifücetuF. Sed ô homo attende quid fcquituriNunc aüt,
inquit.ltne lege iuftitia Dei manileftata eft.teftificata per le* gé amp;prophetas,Parum neinfonatfurdis^Iuftiria,inquit,Deinbsp;»j_ manifeftata eft t’Hanc^ignorant qui fuamuoluntconftituenbsp;re.huicnolSteffefubieài.Iuftitia,inc|uit,Deimanifeftataeftînbsp;Non dixit iuftitia hominis uel iuftitia propriç uoluntatis, istnbsp;ftitia Dei,non qua iuftus eft deus Jed qua induit hominem,«!nbsp;iuftificatimpium.Hæc teftificata pericgé 8C prophetas ,huienbsp;quippe teftimonium perhibent lex 8C prophetse.Lex quidentnbsp;hoc ipfo quod iubendo minädo,St nemuiem iuftificando,nbsp;ßtis indicat dono Deiiuftiftcari hominem per adiutoriü fpùnbsp;ritus.Prophetae aut,quia id quodprfdixerunt.Chrifti impienbsp;uit aduentus.Nä hinc fequitur amp; adiungit dicens.-Iuftitia afitnbsp;Iuftitia nö DeiperfidéIeluChnfti,hoceft,per fidë quacrediturinChrinbsp;datur per ftum.Sicut aut fides Chrifti diAaeft,nö qua credit Chriftus,nbsp;legem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mftitia Dei,non qua iuftus eft Deus. Vtrunq; enim no
° nbsp;nbsp;ftrum eft,ftd ideo Del SC noftri dicitur, quod eius nobis largi
täte donaf.Iuftitia ergo Dei fine lege, nö fine lege maniftfta taeft.SediuftitiaDeifinelegceft,quamDeusper ipiritü granbsp;tiac eredenti confert fine adwtorio legis^oc «ft, non adiutus
-ocr page 119-, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ . mosai ca. r,
alege.Noflutiçiufhficatiperlegein.noniuftificatî perprep luftißra.» priamuoluntatem, fïdiuftjficatj gratis per gratiani ipfius; tnurgranbsp;non quod fine uolûtatenoftrafiat,fi:duoluntasnoftra often tis.nbsp;ditur infirma per legein.ut fanet gratia uoluntatem, 6C fananbsp;uohintas niipleat Icgem, non conrtitutafub lege.nec indigës i.Thi.t.nbsp;kge lufto eniin non eft lex pofita.
AuguftinusfuperIohann£m.Tra(fla.iii.Ca.f.
Lex per Moyfcn data eft,quae reos tenebat. Qiiid en m ait Apoftolus: Lex fubintrauit ut abundaret deliftum-Hoc pro- | Fnbsp;derat fuperbis.ut abundaret deliftum ; Multuin enim fibi danbsp;bant, 8£ quafi uiribus fuis multum aflignabant, 8C non pote^nbsp;»¦antimplereiuftitiam,nifiadiuuaretiUe qui lufTeraf.Supersnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**
biam illoni uolens domare Deus,deditlegem,tanq dices; Ec ce impiété,ne putetis deeffc mbentemmô deeft qui iubeat,fcdnbsp;deeft qui impleat. Si ergo deeft qui implcat, unde no impiéténbsp;Quia natus cum traduce peccati amp; mortis,de Ada natus tra*nbsp;xit fecum quod ibi conceptum eft. Cecidit primus homo, 8Cnbsp;omnes qui de iUo nati font,de illo traxerunt concupifcentiânbsp;camis.Oportebat ut nafccretur alius homo,qui nullam tra'nbsp;xit cöcupifcentiä.homo amp; homo,homo ad morte, homo adnbsp;Uitam.ficutdicit Apoftolus; Qmquidë per hominé mors, 8i ».Cor.ijnbsp;per hominc rcfurrcftio mortuorfi. Ocs qui per Chriftü luftinbsp;ficati,iufti.Non in fe.fedin illo.Nam in fe ti interroges, Adâ jn nobisnbsp;funt.In illo fi interroges,Chnfti font. Quare : Quia ille ca- Adam fu'nbsp;put dominus nofterlefusChriftus, non cum traduce peccati mus, innbsp;uenitjfed tarnen uenit cum carne mortali. Mors pcccatorum Cfiriftonbsp;poena crat,in domino munus mifericordiae erat, non poena jyfu,nbsp;peccati.No habebat ilk quare moreretur.amp;mortuus £ft;Tunbsp;hibts quare,amp;moi-idedignarislt;Dignareæquo animo patinbsp;per mentum tuum,quod ille pati dignatus eft, ut te à fempi'nbsp;tema morte libcraret.Homo homo ; Sed ille non nifi ho' Morsnbsp;mo.ifte Deus SC homo;ine homo peccati,ifte homo iuftitiac, Chrfttinbsp;Mortuus es in Adä.refurgein Chriftfi. Namutrii($ debetur morte no'nbsp;tibi.lâ credidifti inChriftö,reddes tn quod debes de Ada.Sed ftram oc'nbsp;non tein etemum tenebit uinculü pcccati.-quia mortem tua cidit,nbsp;fternâ occidit mors téporalis Domini Dei tui. Ipfa eft gra'nbsp;tia fratres mei,ipfaeftueritas,quiapromiffaK exhibita.nbsp;Nonerat iftainuetcriteftamento,quialex minabaturnou,nbsp;opuiilabj
-ocr page 120-, DE LEGE
Utilitas le' erat^Habcbamus îam legem namrç.erat unußjuiftS fibi leje, gis Wofay opus legis Icriptum habebatin corde fuo. Illam non te'nbsp;nuimus.cur addebatur ei altera,in cuius operibus caro nonnbsp;polTitiuftificartc’AccelTituinculum, nöfolutio.-additaeft pecnbsp;catorum agnitio,non remilIio.Peccauimus omnes,qui pote-*nbsp;ramus excufttionem pr»tendere per ignorantiam.os obftninbsp;ftumeftomnibus.Profuittamenmihi, cocpi confiteri quodnbsp;negabam.cocpi deliftum meuin cognofcere.SCiuftitiam nonnbsp;Pfalm.31 operire,cocpi pronficiarc aduerfus me iniuftitiam meam do'nbsp;'' tnino,8Cturemififtiimpietatescordis mei. Sedamp;illudmihinbsp;prodeft.quodnoniuftificamurex operibus legis. Nöhabeonbsp;igitur unde gloriari in operibus meis poffjm, non habconbsp;unde meiaAem.SC ideogloriabor in ChriftoNö gloriabcr,nbsp;quia iuftus fum,fed gloriabor,quia redemptus fum. Gloria'nbsp;bor.non quia uacuus fum peccati.fed quia mihi remiffa fünf,nbsp;Auguftinus Kb.de litera amp; fpiritu.Cap.ix.
Oftenlio nbsp;nbsp;nbsp;Oftendit enim tantummodo lex,quid fadcdum, qiu'due ca
legis Mo' Uendumlît,utquodillaoftëderit,uoluntasimpleat,acficho läycxgt; wo iuftificetur.Sedö homo attende quid fcquitur: Nunc aûË,nbsp;)nquit,fine lege iuftitia Dei maniftftata eft.teftificata per le'nbsp;gë 8(propheta$,Parum ne infonat furdis'Iuftitia, inquit,Ddnbsp;rj- manifeftataeft^Hanc^ignorant qui fuamuoluntconftituenbsp;*'¦ '' re.huicnolüteirefubiefti.Iuftitia,inquit,Deimanifeftataefttnbsp;Non dixitiuftitia hominis uel iuftitia propriç uoluntatis, i«nbsp;ftitia Dei,non qua iuftus eft deus/ed qua induit hotninem,cunbsp;iuftificat impium.Hxc teftifi'cata per lege 8lt; prophetas, huicnbsp;quippe teftiraonium perhibcntlex Si prophetæ.Lex quidentnbsp;hoc ipfo quod iubendo Si rainâdo,dC neminem luftificando»nbsp;fàtis indicat dono Detiuftificari hominem per adiutoriû fpi^nbsp;ritus.Prophetæ aüt,qult;a id quod prjdixerunt, Chrifti impienbsp;uit aduentus.Nâ hinc fequitur amp; adiungit dicens-Iuftitia awtnbsp;Iuftitia nônbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chnfti,hoc eft,per £idë qua creditur inChri
datur per ftum.Sicut aüt fides Chrifti difta eft.nô qua credit Chriftus, legemnbsp;nbsp;nbsp;ilia iuftitia Dei,non qua iuflws eft Deus. Vtrunq; enim no
° nbsp;nbsp;'ftrumeft.ftdideo Dei SCnoftridicitur, quod eius nobis largi
täte donaCIuftitia ergo Dei fine lege, no fine lege inanifefti taeft.SediuftitiaDdfinelegeeft.quamDeusper ïpiritû granbsp;tix credenti confert fine adwtorio legisjhoc eft, non adiutus
-ocr page 121-. . H o SAI C A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y?
alege.Noniiti^îuftifïcati per legem,noniuftificati per pre» luftificaquot; pr jam uoluntatem, fed luftjfieatj gratis per gratiam ipfius; margranbsp;non quod fine uoiutäte noftra fiat,fed uoluntasnoftra often tis.nbsp;ditur infirma per Iegem,ut fanet gratia uoluntatem, Si fananbsp;uoluntasimpleatlegem, non conllitutafub lege,nee indigcs i.Thi.tinbsp;kge luftoenimnoneftlex pofita.
Auguftinus fupcr Iohann£m.Tralt;fla.iii.Ca.f.
Lex per Moyfcn data eft,qiiae reos tenebat. Qiiiden m ait Apoftolus.Lex fubintrauit ut abundaret deliiluin-Hoc pro-derat fuperbis, ut abundaret deliiftum : Multuin enim fibi danbsp;bint,amp; quafi uiribus fuis multum affignabant, 8C non pote-rantimplereiuftitiam.nifiadiuuaretiUe qui iufferat.Super- “S™*quot;nbsp;biam illorû uolens domarc Deus.dedit Iegem,tanq dices; Ecnbsp;ce impiété,ne putetis deeffe iubcntem;nô deeft qui iufaear,fcdnbsp;deeft qui impleat. Si ergo deeft qui impleat, unde no impietynbsp;Quia natus cum traduce peccati SC mortis,de Adà natas tra-xit fecum quod ibi conceptum eft. Cecidit primus homo, amp;nbsp;omnes qui de illo nati funt.de lUo traxerunt concupifcentiänbsp;camis.Oportebat ut nafccretur alius homo,qui nullam tra-xit côcupiftentiâ.liomo Si homo.homo ad morte, homo 3v)nbsp;fiitam,fîcutdicit Apoftolus; Qm.^uidë per hominë mors. Si. i.Cor.ijnbsp;per hominé rcfiirrcftio mortuorû. Oes qui per Chriftü luftinbsp;ficati.iufti.Non in fe.fed in illo.Nam in fe fi interroges, Adà jn nobisnbsp;funt.lnillo fi intcrroges,Chrifti font. Quare t Quia ille ca- Adam fu-putdominusnofterlefiisChriflais.noncumtraduce peccati mus,innbsp;uenit.fed tarnen uenitcum came mortali. Mors pcccatorum Chrütonbsp;pœna crat,in domino munus mifericord'.æ erat, non pœna jufu,nbsp;peccati.Nô habebat ille quare moreretur.SCmortuus eft:Tunbsp;habes quare,8c moi i decfignarislt; Dignare aequo animo patinbsp;per mentum tuum.quod illepati dignatuseft.ut te à Icmpi-tvrna morte bberaret.Homo 8C homo ; Sed ille non nifi ho- Morsnbsp;mo.ifte Deus SC fio.no.ille homo peccati,ifte homo iuftitiae, Chriftinbsp;Mortuuses in Adâ.refurgein Chriftn. Namutrnjçdcbetur morte no-tibi.IâcredidiftiinChrifcû.reddestnquodckbesdeAdâ.Sed ftfam oc-non te in eternum tenebit uinculûpeccatirquia mortem tua cidit.nbsp;fternâ occidit mors têporalis Domini Dei tui, Ipfa eft gratia fratres mei,ipfaeftueritas,quiaproiniffaSC exhibita.nbsp;Nonerat iftainuetenteftatnento,quialex minabaturnon,nbsp;opiculaba
-ocr page 122-Tlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L E G E
opinilabatur.iubebat.non fanabat.Ianguorem oftendebat, non auftrebat.-fed iUa praeparabat medico uenturo cum granbsp;tiaamp; uehtate.tanquam ad aliquem quem curare uult me^nbsp;Lex lieat gt; niittat primum feruum fuum, ut ligatum illum in-*nbsp;infirnmm ä'anus non erat amp; fanari nolebat, amp; ne fanaretur,nbsp;non fanatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iaftabat. Wiffa lex eft, ligauit eum, inuenit
' fe reum, iam clamabat de ligatura. Venit dominus, curat amaris aliquantum 8C acribus medicamentis : Dicit enimnbsp;agroto,ferto:dicit,tolera;dicit,noli diligere mundum, ha'nbsp;betopatientiam,curet te ignis continennæ,ferrum perfecunbsp;tionis tolèrent uulnera tua.fixpauefcebasqui fiiifti ligatus.nbsp;Beneficia fiber ille 8i non ligatus bibit quod tibi dat ; Prior paffus eftnbsp;Dei,, ut te confolaretur.tanquam dicens: Quod times pari pro te,nbsp;prior patior pro te.Hæc eft gratia SC magna gratia. Quis ilnbsp;lam digne coUaudat t De humilitate Chrifti loquor fratresnbsp;mei.-Waieftatem Chrifti 8C diuinitatem quis loquitur expli'nbsp;cando amp; dicendolt;amp; cætera.
Quarto Efdræ tertio: Nunquid meliora facit Ba* bylon quàm Syon,aut aliagens cognouit te,præternbsp;Il'racKÂut qux tribus credidit teftamentis tuis,ficutnbsp;lacob^quarum merces non comparauitncquelabornbsp;fruftificauit.PertranfîensenimpertranfiuiingentPnbsp;bus,^ uidi abundantes eas,amp; non memorates man*«nbsp;datorum tuorum.Nunc ergo pondera in ftatera noquot;nbsp;ftras iniquitates, 8C eorum qui habitant infceulo, ôCnbsp;non inuenietur nomen tuum nifïin Ifrael. Aut quannbsp;dononpeccauerunt in confpedfutuo, qui habitantnbsp;terrâ,autquægensiîcobreruauit mandata tua^Hosnbsp;quidem per nomina inuenies feruaife mandata tua:nbsp;gentes autem non inuenies,
Incodem.CapituIodecimoquarto. Poiîtumeft ergoïeculum in tenebris,amp; qui inhabitant in eo finenbsp;lumine.Quoniam lejc tuaincenfa eft, propter quodnbsp;nemofeit quæ à te fada funt,uel qui incipient operanbsp;caetera.
ïohan.
NATVRALI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
Iohannis primo:Lex per M oyfen data eft, gragt; tia ueritasper Chriftum fafta eft.
Iohannis ffptimó:No'nneMoyfcsdédit uöbisle* gcm'IEt nemo ex uobis facit legem.
Exodi uigcßmo;Non concUpifees.
AuguftinuslibrO de Iitera amp; fpiritu. Cap.üij,
Non concupifes apertiffimum falubcrrimum'q! præceptfi eft.quodfiquisimpleuerit,nuniimhabebit omino peccatii. Roma.?nbsp;Nam hoc ideo Apoftolui elegit generale qujddam quo cun NIandatflnbsp;fta complexus eft, täquam hæc effet uox legis ab omni pecca ^quot;trale,nbsp;toprohibentis.quod Mt.Nonconcupifces.Neq;enimulIum .ton-peccatum nifi concupifeendo commitritur.Proinde quæ hocnbsp;prjeipit bona amp; laudabilis lex eft. Sed ubi fpirituffanftus nönbsp;adiuuat, infpirans pro concupifeentia mala concupifeentiänbsp;honam hoc eft.charitatem diffiihdensih cordibusnoftris, ilnbsp;la lex quamuis bona,äuget prohibendo delyderium malum..nbsp;Nefeio enim quo hoc ipfum quod concupifeitur, fit iudidius Nitimurnbsp;dum uetatur.Et hoc eft quod fallit peccatü per mandatn, iK in uetitmnbsp;per illud occidit,cum accedit etiam præuaricatiô,quae nullanbsp;eft ubi lex non eft. .
Auguftinus ad Hilarium. Epiftola Ixxxix.
Nam 8( lex ipfa jn adiutoriiim data eft illis, qui ea le- Exodi.20 '¦ gitime utuntur.ut per illam feiant, uel quid luftitiae iam acnbsp;ceperintjUnde gratias agât,uelquid adhuc eis defit, quod in-ftantcrpetant.Qujamjj„jj(.3y£ji„nt,quodlexait:Nonc5 1 inbsp;cupifccs,uthocquiadidicerint,fufficerefibi arbitrentur.ncc “““itus icnbsp;adiutorio gratiæ Dei ad faciendum quod iuffum eft dari fi-bi uirtutem credant amp; petant,ad hoc eis lex fubintrauit -, utnbsp;abundaretdeliftum.Nam interim utomittamus legis mul-ta pr jcepta,amp; hoc inde commemoremus quod ad cômemo-randfl elegit Apoftolus.cum dicitlex.Nonconcupifces.quidnbsp;nidef aliudimpcrare,nifiabillicitis cupiditatibus contine- -tiatAnim’ quippe uelut pôdere, amore fertur quocü^ tert, t^oma.jjnbsp;lubemur italt;8 detrahcre de pôdere cupiditatis, qd accedit adnbsp;pôdus charitatis, donee illud cöfumatur.hoc perficiatur.Plcnbsp;tutudo em legis charitas. Et tarnen de ipfa continentia uidenbsp;quid fcriptum fit; £t cum feirem,inquit j qa nemO poteft effenbsp;continent
-ocr page 124-de lege
Concupif- contincfts ttifi Deus dct.fic hoc jpfum crat fapiétiae.fcire aiiuf centia ipfa effrthoc donum.-adiidowinuin,d(deprecatusfumillum.Nüfnbsp;cft donum quid dixit; Et cum fcirem quia nemo poteft effe contincs, nifinbsp;Dei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per proprium liberfi arbitrium,8C hoc ipfuni erat iâpiëtiæ.fci
Sapient.S re a' meipfo eflê hoc donfirNon plané hoc dictt.qd quidam iii Contra IP fua uanitate diefit, fed quod fuit in fanftæ fcripturae ueritatenbsp;herum ho dicendfi.Cum fcire,inquit,quia nemo efle poteft contines.nifinbsp;minis arW Deus det. lubet ergo Deuscontinentiä, amp;datcontincntiam.nbsp;triutn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lubet per legem,dat per gratiä.Iubet per literâ.datperfpir?
tum.Lex em fine gratia facit abfidare delifl:fi,amp; Iitcra fine fpi ritu occidit.Iubet ideo,ut facere iufia conati, amp; in noftra infirnbsp;mitate fub lege fatigati.adiutorin gratip pefeere nouenmus,nbsp;8C ft quid iacerepoterimus operis boni,ei qui adiuuat non li'nbsp;Lexadgra musingrati.NequeenimuoIuntatisarbitrium idcotolliturnbsp;tiâ nos CO' quia iuuatur,fed ideo iunatur,quia non toIIitur.Qui igif ideonbsp;git, dicit, adiutor meus efto, confitetur fe uelle implere quod iuPnbsp;fit,fed ab eo qui iuffit,adiutorium pofeere ut pofiit.Ad abun-'nbsp;dantiam igitur delidlorü lex nos docet, quid uelle debeamus,nbsp;nifi adiuuet gratia, ut quod uolumus ualeamus, amp; quod ua'nbsp;Iueumus,impleamus.
Auguftinus de nuptijs amp; concupifeentiä ad Vale-* rium libro primo,capite uicefîmofeptimo,
Roma.r Non enim quod uolobcnum hoc ago,fed quod odi malum illudfacio, id eft,concupifco,quia 8C hoc noUet facere,ut effetnbsp;omni ex parte beatus.Si autem quod nolo, inquit, hoefao'o,nbsp;confentio legi quoniam bona eft, quia hoc Si ilia non uultcjdnbsp;Non qd uo Ä egoMolo.Non uult em ut ccncupifca,qux dicit.-Non cccu'nbsp;lunt bonfi pifccs,amp; ego nolo concupifcere.In hoc itatfi côfentiunt,uolû-'nbsp;liocagût. tas legis, Si mei.Ve^ quia côcupifcere nolebat.gc tarnen connbsp;Exodi to cupifcebat.ftd eide concupifeentiæ nequaq conftntiendo fet'nbsp;uiebat, adiunxit at® ait.Nunc autem iam non egooperor iPnbsp;Iud,fed id quod habitat in me peccatum.
Auguftinus contra Iulianü lib. tertio,ca p. ultimo«
Roma, f Veile adiacet mihi,perficere autem bonum no inuenio. Vel ficut Grxei codices habent, Veile adiacet mihi.pei-ficere autenbsp;bonum non,id eft, non mihi adiacet perficcre bonu. Non aitnbsp;facere, fed perficere bonum, quia fiicerc bcnum,eft poft con'nbsp;cupifeentias non ire. Perficere autem bonum, eft non concu*'nbsp;pifeere.
-ocr page 125-MÔSAICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T9
jnfccre.Quod ergo eft adCalatas.Concupi/cetitjascarnisne Câlat.f pcrfeceritis.hoc econtrarîo eft ad Romanos.Perficere autem Roma.fnbsp;bonum non inuenio.Quia necillæ perficiuntur in tnalo.quânbsp;do eis non accedit noftræ uoltintatis aflênfus, nec noftra uo' Facere SInbsp;hintas perfiotur in bono, quandiu illarum cui non conftnti.' perficerenbsp;«nus permanet motus. Iplc autem confliftus.in quo etiam ba bonfi qmonbsp;ptifati uclut agone deccrtant, cum caro concupifcit aducrfus do differûtnbsp;Ipiritum, 8C fpiritusaduerfuscarnem.ubi Sifisiritusfacitbo*nbsp;num opus,non confcnticndo concupifcenriæ malç.fed nô pernbsp;fiât,quia ipfa mala dcfîderia nô abfumit.SC caro facit malumnbsp;dt'(îdcrium,fed nec ipfa perfidt,quia non fibi conftntiente fpinbsp;ritu.Sc ipfa ad opera damnanda non peruenit.
Idem Auguftiniu contra eundcm libro quarto,ci pire fccundogt;
Nefcio quomodo etîam cafïæ anîmae ih turpes labuntur afquot; Rnfus, quæ fi imputaret altifi]mus,quis uiucret caftusî’Hoc innbsp;•ïuam malum,cur non extirpatur de continentilim carne fannbsp;ftorunrSed quia in ifta humana miferia peior hoftis eft cauc Quarc co*nbsp;da fuperbia, ideo nimirum non penitus extinguitur in carne cupifcctianbsp;TOntincntiutn fanâorum ifta concupifcentia,ut dum pugna^ manet innbsp;fiir aduerfus earn, periculorö fuorum animus admoncaf, ne renatis.nbsp;fccunis inflctur, donee humana fragibtâs ad târam perfeftionbsp;nem perueniatftnitatis,ubi nulla putredolafduix.nuUustunbsp;Bior fuperbiæ formidetur.
Âugufti.]jb.i.Retrada,capite dccîmonono.
Omnia mandata Cri impkntur, quando quicquid non fit jgnofcitur,
Sccunda Corinthiotÿ tertio;Litera eft occidit,fpi titus autem uiuificat. Ç^od fi miniftratiO mortis,li**nbsp;teris deformata in lapidibus, fiiit in gloria, ita ut nonbsp;portent intëderefilijlfray in faciem Moyfî propternbsp;èloriam uultus ciusquçeuacuatur, quomodo nô manbsp;gis miniftraiio fpiritus erit in gloria*?
Auguftinus libro fccundo, capite feptitno contra aduerfarium legisSi prophetarum.
Qui a ergo diâa eft kx nuniftratio mortù in Ifis formata là* Miniftra* pideis,
-ocr page 126-... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LEGE
tio mortis pideis, hiflc cxiftimat qd morti niinifti auerit Moyfes, id eft, eft lex. mortis autori, maligno fcilicet fpiritui.quem miidi huius iftcnbsp;opinatur autorem ; ignorans miniftrationem mortis diiftainnbsp;legem,fccüdum iUud; Litera occidit,lpiritus autem uiuificat.nbsp;Lex enim quamuis iufta amp; fanfta amp; bona, præuaricatoribusnbsp;intulit mortem, quos Dei gratia non adiuuat ad iuftitiam Ic'-gis implendam .Oportebatenimutinueteriteftamento lexnbsp;imponeretur fuperbis,8f de fuæ uoluntatis uirtute fidentibus,nbsp;quæ non daret iuftitiam,fed iuberet: Ac fic morte pracuarica-tionis impbciti,ad gratiam confugerent, non iubentemtan^nbsp;tummodOjfed iuuantem.quæ in nouo teftamento eft rcuela-*nbsp;ta. Hincputantifti diuinorum eloquiorum blafphematores,nbsp;malamftiiffe legem quæ data eft per Moyfen, quia diftae^nbsp;miniftratio mortis in literis figurata lapidcis ; non intuentesnbsp;Litera k' propter illos effe diiftum, qui fuo libero arbitrio legem fufficcnbsp;gis fine fpi rearbitrabantur,8lt; fpiritu gratiæ non adiuti,rcipræuarica'‘nbsp;ritu non tionis, fub eiufdem Icgis litera tenebatur.Neqs enim legis prsenbsp;fufficit. uaricatio mala effet,nifi lex ipfa bona effet. Quid ergo mirffnbsp;fi ilia dióia eft miniftratio mortis,ubi litera occidit.malii pronbsp;hibendo quod fit, amp; bonum imperando quod non fit.-ifta ue^nbsp;ro difta eft miniftratio fpintus uticg uiuificantis,ut à prfuarinbsp;cationismortefurgamuSjSCiuftitiam nonrei lcgamusintalt;nbsp;bulis,fed liberi in cordibus amp; in moribus habeamus.-hoc eft tcnbsp;Vetus Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouum, diftans â uetere,quia ibi uetus homo for
nouus ho* coartatur anguftiis, hie nouus homo fpaciatur latitu dine charitatis. Prohibitio enim peccati quod lex eft, augetnbsp;' profefto defiderium peccandi. Qiiod non extinguitur,nifi conbsp;trano defiderio reifte facicdi,ubi fides per dileAionc operaf.
Romanorum feptimo; Igitur ipfe ego mente fer-* uio l£gi Dci,carne autem legi peccati.nbsp;Auguftinus de uerbis Apoftoli Ser. vi.
i.Cor.ij Vbieftmorscontentiotua^Vbieft mors aculeus tuusfAcu leus autem mortis eft peccatfl, uirtus autem peccati lex, quianbsp;exprohibitioneauftumeft defiderium,non extinftum. Lexnbsp;peccato dedit uirtutem tantummodo per litera iubendo, nonnbsp;per fpiritum fubueniëdo. Lex enim iubebat X non implebat,nbsp;quia caro ubi no erat gratia inuiiftiffime refiftebat, 8C lex in^nbsp;R.oma.S firmabatur per carnem,quia lex fpiritahs eft,ego autem car'nbsp;nalis
-ocr page 127-WOSAICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St
tialisjum. Quomodo ergo mihi lex opitularetur iubens per
Iiterâ,Slt; müdans per gratiam^Infirmabatur per carne.Quid Lex infir'^ fecit Deus cum hoc iinpoflibile effet lcgi,amp;: infirmabatur per mabaf pernbsp;carnem; Deus filiuni fuuin milit Per quid infirmabatur lex, carncm-propter quid erathocimpoffibile legi^Infirmabal per carnbsp;nem.Quid ergo Deus t Contra carnem mifit carnem-Pecca^nbsp;turn eniiii carnis occidit, carnis fubftantiam libcrauit. Wißtnbsp;Deus filium fuum in (imilitudinc carnis pcccati. In came qui Roma-Snbsp;dem uera.fed no in carne peccati Quod ergo impoffibile eratnbsp;legi.quæ taciebat prscuancationem, quia nondum mens connbsp;uifta quæficrat faluatorem.in quo infirmabatur per carnem,nbsp;mifit Deus fihnfuum in fimilitudine carnis peccati,Slt; de peC''nbsp;eato dainnauit peccatum in carne. Quomodo ergo non habenbsp;bat peccatum,fi de peccato damnauit peccatum tPeccatum uo Peccatumnbsp;cabaturin lege facrificium pro peccato. Affidue lex hoc com' uocaf ctianbsp;memorat.Non femel,non jterum, fedfaepiffimcpeccata dice' facrifidn.nbsp;fcantur facnficia pro peccatis. Tale peccatum crat Chriftus.nbsp;Quidenim di.amuss'Peccatunihabebat^Abfit.Peccatum nonnbsp;habebat,amp; pec- atum erat. Peccatum erat.dixifeaindum in'nbsp;tell!gentiam,quia facrificium pro peccato, 8C cxtera.
Galatas tertio: Itaque lex pxdagogus nofter fiiit in Clirifto,ut ex fide luftificemur.
Hieronymus libro commentariorum in Epifto» lam ad Galatas.
Psedagogus paruulis affignatnr, ut lafciuiensrefreneturpedagog» xtas,8c prona in uitia corda teneâtur, dum tencra ftiidfis eru jft jex.nbsp;dimr infentia.fic ad maiores philofophiae ac regendæ Reipu'nbsp;blicse difciplinasmctu petnæ cocrdtapræparatur.Non tamênbsp;pxdagogus magiftcr 8C pater eft, nec hxreditaté amp; feientiamnbsp;pxdagogi, is qui eruditur expeftat.ied alienü cuftoditfiliumnbsp;pxdagogus,ab eo poftquam jHe ad kgitimum capiendx liX' ,nbsp;reditatis tempu.' aduenerit receffurus. Denitj 8c nomen pxda ,nbsp;gogi hoc ipfum fonat, 8C eft compofituin ab co quod puerosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ P*quot;
agat,id eft, duftet.Italt;ï 8c Moyfi lex populo lafeiuienti ad in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®
ftar pxdagogi feuerioris appofita eft,ut cuftodiret eos.SC fii' turx fidci prxpararet, qux poftquam uenit.K credidimus innbsp;Chriftum.iam non fumus fub pxdagogo,tutor à nobis cura'nbsp;torij difcedunt,S( legiomum tempus jtatisineuntes,ueri fii ftnbsp;f Dei
-ocr page 128-8* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BELEGE
Dd nonünamur,cuj nos general non lex abolira,fed mater fl des quæ eftin Chrilbo lefu.
Leuitici uiceffmofexto; Si in prçceptis meis ambu Iauen'tis,S^ mädata mea cuflodieritis,amp;feceritb' ea,nbsp;dabo uobis pluuias tem poribusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exte ra ; Si a tn
bulaueritis ex aduerfo tnihi,nec uolueritis audire me addam plagas ueftras.
Autorita'' Deuteronomq tricefimo ; Confidcra quod hodic tateslegis. propofuerim in confpe^lii tuo uitam bonum,8fnbsp;contrario mortem amp; malum, ut dihgas dominumnbsp;Deum tuum,amp; ambules in uqs eius,amp; cuftodias mandata illius, 8C cxteti. Sin autem auerfum fuerit cornbsp;tuum,d^ audire nolueris,atque errorc deceptus ado-raueris deos alienos,6f feruieris eistprædico tibi ho-die quod perças.
Deuteronomq unde(imo:En propono in confpe-ftu ueftro hodie benediftione 8i maledióèionê. Bene diftioncm,fi obedieritis mandatis domini Dei ueftrinbsp;quae ego hodie prxeipio uobis. Maledilt;flio«e,fi nonnbsp;obedieritis mandatis domini Dei ueftri.
Efaiaequadragefimoquinto; Couertimini ad me, amp; faluieritisomnes fines rerrae.
Ezechielisdecimooftauo: Conuertimini amp; agite pecnitentiam ab omnibus iniquitatibus ueftris.
Johelis fccundo; Couertimini a d me in toto corde ueftro. Et couertimini ad dominü Deum ueftrum.
Zachariae primo:Coucrtimini ad me ait dominus exercituum,amp; conuertar ad uos,8f caetera.
Augufttnus libro de libero arbitrio amp; gratia, ca-pite quarto.
Voluntas Nunquid tarn multa quae prscipiuntur in lege Dei.ne for-bonaDei nicationesKadulteriacommittantur.indicant aliudquäm donû eft. libenun arbitrimn r Neque enim praedperentur,ntfi homo hanbsp;beret
-ocr page 129-MOSAICA.
beret proprîam uoluntatem, qua diuinis prarcqjtis obediret. Et tarnen Deidoniimeft fine quoferuari præcepta non poPnbsp;funt.PauIus Noli uinci à malo.fed uince in bono inalû.Quod R-Otna.iJnbsp;tarnen ut fiat adiuuat gratia, quae nifi adiuuerit, nihil lex eritnbsp;nifi uirtus pcccati. Augetur enim concupifcentia, Sc maioresnbsp;Hires acdpit lege prohibente,nifi adiuuetipiritus gratiæ.
Ex capite dedmofexto : Magnum aliquid Pelagiani flt; fare putant,quando dirunt.Non iuberet Deus quod fdret no popnbsp;ft ab homine fieri.Quis hoc nefciatr'Sed idco iubet aliqua quaenbsp;non poflumus, ut nuuerimus quid ab illo pct ere debeamus.nbsp;Ipfa eft enim fidcs, quae orando impetrat quod lex imperat.nbsp;ßenique ipfe qui dixit Si uolueris, conferuabis mand'’*’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
ore meo cuftodtam,amp; cactera.Certum eft nos mandata ferua te fi uolumus, fed quia præparatur uoluntas à domino,ab iP j pzwlcni.nbsp;Io petendum eft ut tantum uelimus, quantum fuffidt ut uo^ nbsp;lendo fadanius ¦ Cet turn eft nos uelle cum uolumus, fed illenbsp;nbsp;nbsp;Uonum
fadtutuclimusbonum,dequodilt;ftumeft.A dominogrefiiis bominis dirigentur, SC uiam eius uolct. De quo diftum eft: p^ -D E V S eft qui operatur in nobis uelle SC operari.Ccrtum eft jó_ -nos fecere cum fadmus,fed ille fadt ut fadamus.prçbendo ui P*nbsp;fcs efficadffimas uoluntati qui didt ; Faciam ut in iuftifi'nbsp;tationibus ineis ambuletis, SC indicia mea obfeructis SC fa'nbsp;datis.
Capite dedmoodauo;Cur ergo diâû eft.Diligam’ inuicé, i Johan. 4 quia dilcftio ex Deo eft, nifi quia praeccpto admonitum eft linbsp;berum arbitrium.ut quaereret Dei donumlt; Quod quidem ft'nbsp;nefuo fruftu prorfus admoneref, nifi prius acdperet aliquidnbsp;dilefHonis, ut addi fibi qusereret, Sc unde quod iuberetur im*nbsp;pleret. Cum didtur, diligamus inuicem, lex eft, cum dicitur, .nbsp;quia dileftio ex Deo eft,gratia eft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diirttio
Capite dccimonono.lohannesdidt,Deusdilcftioeft.EtPe lagiani etiam ipfum Drum non ex Deo, fed ex ftmetipfisha' P^'Sgtanonbsp;here fe dicunt amp; cum f ientiam legis ex Deo nobis effe fatean ’quot;‘quot;n errornbsp;figt;r,charitatem ex nobifipfisuolunt. Nec audifit Apoftolumnbsp;dicentem : Sdentia inflat,charitas autem ædificat.Fidem aüt gt; Johan. 4nbsp;Ueram Sc doftrinam fiinam ambas effe didt ex Deo, quia ferpnbsp;ptum eft ; A facie eius feientia SC inteUeftus procedit. Et fen*nbsp;Ptiun eft, Charitas autem ex Deo eft.
-ocr page 130-SS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LEGE
eis in Deuni, amp; ipfî erunt mihi in popuIü.Et no docc bit unufquifque proximü fuum,ä£ unufquiTcp fratremnbsp;fuum dians,cognofce dominü, quoniam omnes feietnbsp;mc à minore nique ad maiorem eorum,quia propigt;nbsp;tius cro iniquitacibus corum.
Hiero.Iib.vi.C5ment.InHiere. Fo.cjxii.
Dubitat de nbsp;nbsp;nbsp;Hoc teftimonio Apoftolus Paulus, fiue quis alius qui icri'*
aurore epi pfitepiftolamad Hebraeos. ufus eft, omnes'4 deinceps £cclelt; ftolf ad He fiaftid uiri, in primo faluatoris aduentu dicunt uniuerfa c5^nbsp;brxos.nbsp;nbsp;nbsp;pIcta,8C nouum teftamentum.hoc eft.Euangclium.fuccefliflc
uetcrjtcftamento.à quo legem litersc lege fpiritiis commuta-’ tarn, ut omnia quolt;® ficrificia 8C circundfio,amp; fabbatü fpiri-Teftamen tualiter cöpIerentur.Qupd auté piéium pro teftamento po'nbsp;tü fiue pa' nimus, Hebraicæ ucritatis eft,licet teftamentü refte paftfi apnbsp;AS gd eft. pellctur, quia uoluntas in co atq; teftatio eoçi qui paftû ine--unccötinetur. Quâdo educius eft Ifracl de terra Aegypti.ta«nbsp;ta Dei in populo tamiliaritas fuit.ut manum corum apprehcnbsp;dilïé dicatur, Si dediffe paciiim quod illi feccrunt irritum, S£nbsp;propterea dominus neglex it eos. Nunc autem in Euangelionbsp;poft crucem, icfurreiftionem, amp; afcenfiionem dare fe patftum,nbsp;non in tabulis lapideis, fed in tabults cordis carnilibus pollinbsp;cctur, Cumq; fcriptum fuerit domini teftamentum in mentenbsp;credentimn, ipfum effc eis in Daim, SC lUos elTc in populn,utnbsp;ncquaq ludaicos quærant magiftros. Si traditiones Sc mäda-ta hominum, fed doccantur à fpiritu fanfto, fi tarnen audirenbsp;mereantur .-Templum Del eftisuos, SCfpintusDeihabitatinnbsp;l.Cor.j uobis. Sfiiritus auté fpirat ubi uult, SC diuerfas habet gratias.nbsp;Noticia Noticia''i unius Dei,omnium uirtutfi pofiefliio eft.Et hoc, in^nbsp;Dci.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quic,fiet,quia propitius ero iniquitati corum, SC pcccati eori»
non rccordabor amplius.
Primo R.cgu decimo : Et cum ingreifus fueris ibi urbem, obuium habebis gregem prophetani defeen''nbsp;dentium de excelfo: 8L ante eos pfalterium 8C tympanbsp;num amp; tybiam,8C citharam, ipiostjj prophetätes. Etnbsp;infilictin tc fpiritus domini fiC prophetabis cum eis,nbsp;amp; mutaberis in uirum alium. Cum ergoeucnerine ßnbsp;gna
-ocr page 131-NATVRALI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sr
gna nafC omnia tibi, fac quxcunque inuenerit manus tua,quia dominus tecum eft.
Threnorum primo: De excelfo mifit ignc in offi» busmeis,amp; erudiuit me. Expädit rete pedibusmeis,nbsp;amp; conuertit roe retrorfum.
lob ukeßrootertio : Deus molliuit cor mcum s amp; omnipótes eöturbauit me. Non em perii propter intnbsp;minentestenebras,necfacicmnicamoperuit caligo.
Efaiæ quadragefimotertio : Et omnem qui inuo-cat nomen meum,in gloriam mcam creaui euro,forquot; roaui cum,amp; feci cum.
Bernardus adCartußcnfcsEpiftoIaundccima.
Lex domini Immaculata cotiuertens animas, quod fola ur PialffluS delicetfit, quae ab amore fui mSdiaucrtcrepoffitanimum, Lexdninbsp;amp; in Deum dirigere. Ncc timor quippe ncc amor priuatus co animas tonbsp;Uertit anima . Mutant interdum uultum ucl a(fnim,aftcftum uertens.nbsp;tiunq,Facit quidem etiam kruusnonnunq opus Dei,fed quianbsp;non fpontc.in fua adhuc duntia pcrmanerc conuincimr-Fa*nbsp;tit amp; merccnarius, fed quia non gratis,propria trahi cupidi'nbsp;täte cognofdf • Porro ubi proprictas.ibi fingularitas. Vbi aStnbsp;fingularitas.ibi angulus. Vbi uero angulusdbi fine dubio fornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
des amp; rubigo Sit iracp feruo fua lex timor ipfe.quo conftrin-quot; gitur.fit mcrcenario fua cupiditas.qua amp; ipfe arftatur.quan'nbsp;do ab ipfa tentatur abftraftus amp; üleftus. 5ed haçt nulla aut ftnbsp;t!c macula eft,aut animas couerterc poteft. Charitas uero co Lex chartnbsp;ucrtit aninias.quas facit Si uoIntarias.Porrd in co earn dixe' tatis nonnbsp;rim immaculatä,quod nil fibi defuo retinerecöfucuit.Cuinë qujritquçnbsp;pc de proprio nihil ineft, totura proftfto quod habet Dei eft. f*ta lünt,nbsp;Quod autc Dei eftjmmur.dum efle non poteft. Lex ergo doquot;nbsp;tiiini iii’.maculata charitas cft.qutc non quod fibi utile eft quenbsp;rit,fcd quod niultis.Lex autem domir-i dicitnr.fiucquod ipfenbsp;ex ca uiuat.fiuc quod cam nullus nifi eius dono poflideat.Necnbsp;abfurduni uidcatur, quod dixi etiam Deuinuiucrcex Icgc,nbsp;eum non alia dixcriin.qua'm eharitatc.Quid ueroin fiimmanbsp;amp; beata illa trinitatc, fummam Sc ineffabilcm illam côferuatnbsp;Unitatem, nifi charitasf Lex eft ergo,Sc lex domini charitas, Chrift’ i«nbsp;f 4 quæ
-ocr page 132-8! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LEGE
uit ctiain quae trinitittm in unitate quodammodo cohibet, SC coIUgat ex lege, in uinculo pacis.Ncmo tarnen me aftimet charitatem hic ac'nbsp;¦ cipere qualitatê, ucl aliquod acddcns, alioquin in Deo diccrénbsp;(qd ablit)efre aliquid qd Deus no eft, fed fubftanriä illam diiiinbsp;l.Iohan. 4 nam ^d utiq; nee noufi nee inlölitü eft.dicente lohatine.Deusnbsp;Charitas ê charitas eft. Dicitur ergo refte charitas Si Deus.SC Dei donn.nbsp;Deus Si deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitas dat charitat?, fubftantia accidentalem. Haec eft
donum, aterna creatrix amp; gubematrix uniuerfitatis. Siquidc in pondéré 8C menfura Si numero per earn fafta funt uniueria,nbsp;SC mhil fine lege relinquitur.cum ipfa quoeg lex omnium finenbsp;lege non fit, non tarnen aba lëipft, qua amp; feipfam Si fi nonnbsp;Sapient, n creauit.regit tarnen.Caterum feruus Si mercenarius habentnbsp;legem, non à domino, ftd quam ipfi fibi ftcerunt,inc Deunonbsp;amando, ifte plus aliud amando.Habent inquam legem nonnbsp;Legem no doinini,fed fuam,iUi tarnen qua domini eft ftibieftam.Et quinbsp;bifipfis fi' dem fuam fibi quifiv legem facerepotuerunt, non tarnen earnnbsp;cimus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incommutabili aterna legis ordini fubducere potuerfit. Tflc
autem dixerim quent^ fibi fuam fcciffe legem, quando comis ni Si aterna legi propria pratulit uoluntate, peruerfe utilt;Bnbsp;Elt;:cle.4 nolens fuß imitari crcatorê,ut ficut ipfe fibi lex fuiij iuris eft:nbsp;ita is quo({ feipfum rcgerct,amp; legem fibi fuam faceret uolun-'nbsp;tstsni, graue uti^ Si importabile iugum fuper omnes fibos
Roma. 4 Adam,heu inclinans SC incuruans ceruices noftras.aded ut ui ta noftra inferno appropinquaucrit. Infcbx ego homo, quisnbsp;lob 7 me liberabit de corpore mortis huius: Quo uticg fic premor,nbsp;ut nifi quia dns adiuuit mc,paulominus habrtalTet in inftrnonbsp;Propria anima mea.Sub hoc onere grauat’gemcbat,qui dicebat.Quanbsp;Uoluntas re pofuifti mihi contrarifi tibi,amp; faftus fum mihimetipfi gra'nbsp;grams eft uis^ Domine Deus meus cur no toll is peccatum meum,8lt; quanbsp;(ircina.nbsp;nbsp;nbsp;re non aufers iniquitaté meam.ut abiefta graui farcina pro''
priæ uolntatis.fub leni onere charitatis refpire.nec iam feruk litimorecoercear.necmercenaria cupiditate illiciar,feda'nbsp;R.oma.8 gar Ipiritu tuo, ipiritu libertatis, q agunturfilft tui.qui teftknbsp;monium reddatfpiritui ineo qd SC ego firn unus ex filhs.d - mnbsp;-Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eadem lex mihi quæ SC tibi, SC ficut tu es,ita SC ipfe firn in hoc
Roma.I) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ jj, liquidem qui hoc faciunt qd ait Apoftolus; Nemini
quicq debearis nifi utinuicf diligatis.proculdubio ficut Deus eft, Si ipfi flint in hoc miindo, nec ferui funt nec mercenarftnbsp;funt, fed filft. Ita$ nec fibi funt fine Iege,nifi forte aliqs alirernbsp;fentiat
-ocr page 133-M o s A I C A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89
fcntiatiPi'optd' hoc quod fcriptum cft.iuftis non eft lex poll' i.Timo.i ta.iSedfcicdurn eft quod alia lex eft proniulgataa fpiritufer Lex lioer--uituiis in tiinore, alia à fpintu libertatisdatain ftiauitate. tails amp;fernbsp;NecfubillacoguntureffefilnDci,necfineiftapattuntur. Yis uitutis.nbsp;audire quia iuftis non eft lex pofitalt; Non accepiftis (inquit)nbsp;fpintum feruitutis iterum in timoré. Vis audire quod tarnennbsp;fine lege charitatis non fintlt; Sed accepiftis(ait)fpintum ado^ „nbsp;ptionis filiorum.Denilt;B audi iuftum utrunq; de fe fatentem,
amp; quod non fit fublcge.nec tame fit fine Icge.Faftus fum (in Legé cha* quit)his qui fub lege erant,quafi fub lege eflem.cum ipfe non rnatis bo^nbsp;eflem fub lege. His qui fine lege erät.tanquam fine lege eflem, ni liabent.nbsp;cum fine lege Dei non effem.fed in lege eflem Chrifti. Vndcnbsp;apte non didtur: lufti non habent legem, aut iufti funt finenbsp;lege.fed iuftis non eftlexpofia,hoceft,nontanquaminuitis nbsp;impofita.feduoluntarqseoliberalitcr data,quo fuauiter in.- ’nbsp;Ipirata-Vndeamp;pulchre dominus ait: Tolliteiugummeumnbsp;fiiper uos.Bona ita«® lex charitas amp; fuauis ,quæ non folum lenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®'
uiter fuauiter'q; portatur,fedetiam feruorum Si mercenario' rum leges portabiles acleuesreddit,quasutiq; non deftrmt,nbsp;fed facit ut impleantur.diccntc domino; Non ueni legem folnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
«ere.fedadimplcre.
2?r ogrr tbUG lcgtGgt;
Auguftinus libro Expofttionum in Epiftolam ad Galatas Capite tertio.
SCIRE prius debet quis,opera legis bipartita efle. Nam nbsp;nbsp;nbsp;.
partim in facramëtis,partim uero in moribus accipiun tur.Adfacramentapertinent,circuncifio carnis.fabba^ ra bipartinbsp;tumtcmporale,ncomeniæ,facri£ï:ia ateg omnes huiufmodi taftint.nbsp;innumerabiles obfcruatióes Ad mores autem ; Non occidcs, ^scramennbsp;non mœchaberis,non falfum teftimomum dices,S( talia cx'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’
tera. Nunquid nam ergo Apofto!ult; ita poteft curare, utrum t^tamefi Chriftianushomicida, autmocchusfit,ancaftus atq; innO'nbsp;cens,qucmadmodum non curat utrum circuncifiis came annbsp;præputiatusfittNam hæc omnia exponuntur Chriftianis,nbsp;utquid ualeant tantuinmodointclligant. eriam facerenonnbsp;cogantur, in obferuationibiisfi non intelligantur. feruitusnbsp;folaeft.
f s AugU'
-ocr page 134-$a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BELEGE.
Auguftînus contra duas epiftoIas.Pelagianiad Bonifacium libro tcrtio.CapituIo quarto,
Exceptisquippelibrorumucterumfacramentis, quxfola Lcx morC fignificandi ratiôe prxcepta fant.quâquam amp; in eis fpirita-à Moyfe liter intelligenda funt.refte lex dicitur fpiritalis. Cætera uenbsp;tradita et^ ro quæ ad pietatem bonoslj mores pcrtmentia, non ad ali'nbsp;jâ à nobis quam fignificationé uUa interpretatiôc reftrendä.fed pror'nbsp;feruari fus ut font difta,facienda funt.Profecto illam Dci kgcm.nônbsp;debet, folum illi tune populo.uerumctiamnunc nobis ad inftituennbsp;dam rcdle uitâ neceffariam nemo dubitauerit.Si enini Chri'nbsp;Chriftiant ftus nobis abltulit illud grauiffimum multarum obiêruationbsp;«i grauiff? num iugii, ne carnaliter circuncidamur, ne pecorû uiftimajnbsp;ano onere immolemus.nefabbatofeptcnodierfiuolumineredcfite, abnbsp;liberati opcribusetiänecefTariJs quiefcamus,8lt; cçtcrahuiufmodi.fednbsp;funt. ea fpiritaliter intellefta teneamus.remotis'q; umbris fignifl'nbsp;cantibus in rerum ipfarum quæ fignificâtur luce uigilemus,nbsp;Oïa prxce nunquidpropterca difturi fumus, non ad nos pertinere qdnbsp;Ota dccalo ^‘^riptûeft.utalienfiquodcüqiperditumquifqsinuenerit.rednbsp;si feruâda pcrdidit,8C alia multa fimilia,quibus pie reiie^ uinbsp;^nt opéré qsr^difciC.njaxime'cgipfumdecalogü.quiduabus illis tabu'nbsp;externonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lapideis continetur,excepta fabbati obferuatione carnali,
tgt;ter unu. n^iritualcm fanftificationê quicteiq; fignificat. Qtiis eiïi dicat non debere obftruare Chriftianos.ut uni dco religio'nbsp;nis obfequioferiiiaf.ut idolü noncolatur. ut nomen dninSnbsp;accipiatur in uanû.ut parentes lionorentur.ne adulteria, honbsp;micidia,furta,falfateftimonia pcrpetrenJ.ne uxor.ne oînonbsp;res ulla concupifeatur alicna^Quis eft tam impius, qui dicatnbsp;ideofeifta legisnôcuftodire præccpta,quia eft ipiê Chriftianbsp;nus, nec fub lege.fed fub gratia conftitutus:’ Verü hæc plane 'nbsp;magna diftantia eft.quod faciunt ifta fub lege pofiti, quos linbsp;tera occidit, terrenâ felicitate uel cupiditate adipifeédi uel tinbsp;Legenon moreamittendi, Scideo nonuerefaciunt,qmcarnalis cupinbsp;feruat qui ditas qua pvccatum augetur.cupiditate alia non fanatur. Hinbsp;timoré uel aduetus pertinent teftamétum. Sub gratia ucro pofiti quosnbsp;cupiditate uiuificat fpiritus, 8C fide ifta faciunt, quæ per dilcdionemnbsp;feruat. operatur in Ipe bonorum ipiritalium-Hi pertinent ad tefta*nbsp;nientumnouum.
Augugt;
-ocr page 135-^MOSAIC A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9t
Auguft.cotra Adimantû Mankhxi dif.Cap.xvi,
Aducnientibus enim rebus quarum erant umbræ iliac Ob'* Nofnum-fcruationcs.id aéluin eft, ut oftèderetur in ipfis mnbnsnon otisconh' efle fpcm ponendain,fëd in ipfis rebus quas illç u inbrae fignP “«^nduin.nbsp;ficabanr effe uenturas,id eft.Chnftum ÔC ccckfiam. Et pro'nbsp;pterea ilia lain omnia inania erant.nec tarnen ea tan^ noxia Opera fc'nbsp;remouenda.ftd tanquamfuperfluacontemnenda Apoftolus galiaetiânbsp;praeapit.VtfiquisludacusChriftocredidiflet, propteroflfcn nunc fanenbsp;fionem fuorum non proliiberecur in ipfis fuperfluis rcmanc' l^ita, ft abnbsp;re, nee tamenineisfalutem fuam conititutain effe putarer, fit ftduaa.nbsp;Non emfigna ilia,fed quae fignificantur in falutem introdu' Gala.fnbsp;cunt.ldeo'q; præpuoû nihil elt.SC circundfio nihil eft,fed ob' In eodemnbsp;feruatio inadatorii Dei. Et quod alio loco dicit ; Vona abfeinnbsp;dantur qui uos conturbant, non quia circimcifto contrarianbsp;eft euangelio dicit Apoftolus,licut Manichçi putant,fed illudnbsp;eft Euangelio contrariû.ut quifq; ré déférés, cp.iæ per illä umnbsp;brâ figuratur,ipfius umbræ fequaf inanitatê. Quod uolebâtnbsp;qui gentibasinChriftü credentibus iugü circuncilîonisimponbsp;nebant.quafiadfalutc necc(rariû,cumiâ non eilet uinbramnbsp;eorpore figuranda, lêd res ipfa in corde geftanda.
laeodcm-Cap.}. CcrtisemquibiifdâumbrisSCfigurisrc E’iangeliü rumantedniaducntiirnfecundum mirabileni atq? ordinatifef'â in ne'nbsp;lïmamdiftributionem tempora, ^opulusilletcncbafur, qui Kn tefta'nbsp;teftainentû uetus accepit.tamenin eatantaprçdicatio 8(prf men.crprçnbsp;Oûciatiocftnouiteftamenti.utnuUainEuâgeliea atçg Apo' dicabatui rnbsp;ftolica diftiplina reperiantur, quamuisardua 8f diuinapræ'nbsp;ceptaSC promi/r3,quæilli$etiâlibris ueteribusdclînt.
Auguft.lib.cxpon.in Epift.ad GaLin Praefatione.
Caufa propter qua feribit Apoftolus ad Gala.hfc eft,utin pi-xdica^ telhgantgratiâDeiidfecumagere.utfublegeiam nonlïnt. pfgudonbsp;Ctim enim prædicata eflet eis Euangelijgratia,non defoerût propjjcta..nbsp;quidam ex circunalionc,qa3muis Ohriftianinomme, non'nbsp;dumtarnentencntcsipfumgratiæbeneficium,amp;adhucuo' .nbsp;lentes cfk fub oneribus ltgis,quæ dominus impofuerat, nonnbsp;(Uftitiæ fëruictib* lêd peccato.iuftâ fcilicet lege iniuftis hominbsp;nibus dando.ad dtmonftranda peccata eorû.non autèrenda:nbsp;Non enim aufert peccata, nifi gratia fidei, quæ per dilcdtio'nbsp;Oem operaf'iSubhac ergo gratia iâ Gal.confotutos, illi uole
banreon
-ocr page 136-it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L E G E
bant conftituere fub oneribus legis.afleuerantes nihil eiî pra deffe Euangclium.nifi circundderentur, SC cxtens carnalesnbsp;ludaid ritiis oblêruationesfubirent.Et idco Paulum Apoftonbsp;Error Pe^ lumfulpeftum habere cccpcrant,a'quo illisEuangeliumprxnbsp;tn apoft. ‘Jicatumerat.tanquamnon tenentem difdplinam caeterorwnbsp;äpoftolorum, qui Gentes cogebant iudaifare. Cçffcratenimnbsp;talium hominum fcandalis apoftolus Petrus,8lt; in fimulationbsp;nem dufcus erat tanquam 8C ipfe hoc fentiret, nihil prodeflênbsp;Ccntibus Euangelium.nili onera legis implerét. A qua fimu.-lationeidem Apoftolus PAVLVS cum reuocat, ficut in hacnbsp;cpiftola docet.
Idem Auguftinus in eodcmCap ij.
Petrus autem cum ueniffet Antiochiam, obiurgatus eft à Gala 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruabat confuetudinem ludæorum, in qua
¦ ¦ natus atq; educatus erat.quanquain apud.Gentes earn no fcr uaret,fed obiurgatus eft,quia Gentibus earn uolebat imponenbsp;re.Gum iiidiffet quofdam uenilfe ä Iacobo,ideil:,d ludæa. Nänbsp;ecclefiç Hieroiôlymitanç lacobuspræfuit. Timens ergo eoStnbsp;qui adhuc putabant in illis obftruationibus falutem conftitunbsp;tam,(êgregabat fe à Gentibus, 8i fïmulate illis confentiebat,nbsp;ad imponenda Gentibus ilia onera feruitutis, quod in ipflusnbsp;obiurgatione uerbi fatis apparet-
Idem Auguftinus in eodem Cap.ii.
Quamuis Titus Græcus effet,SC nuUa eum confuetudo auc cognatioparentum drcuncidi cogeret,ficutTimotheum,fanbsp;eile tarnen etiam iftum drcuncidi permififfet Apoftolus.Nonnbsp;Pau’us no emm talidreundffone falutem docebatauferri, ftdfiin ea cónbsp;Imt Titfi ftiw^retur fpesfalutis.hoc effc contra falutem oftendebat.Ponbsp;cirdicidi ^*^8° utfuperfluam æquo animo tolerate, fecûdum iftänbsp;i.Corin.7 i(enrentiam;Circuncifîo nihil cft,amp;præputium nihil eft.Pronbsp;’ ' pterfubintroduftos falfosfratrcs,noneftcompulfusTitusnbsp;circuncidi,id eft.nô potuit ci extorqueri, ut circundderetur;nbsp;quia illi qui fubintroierunt didt profcultare libertatem eorfi,nbsp;uehementer obferuabant 8C cupiebantcircûcidiTitü, utiamnbsp;tircuncifioneni etiam ipfius Pauli atteftatione SC côfcnlïone„nbsp;tanquam faluti neceffariam prædi tarent.
Ëfaixfexagcftmoftxto: £teht mcnfîsex men«* fc,«
-ocr page 137-K ATVLAli. Àj fê, fabbatü ck fabbato. Vcniet omnis caro ut adonbsp;rct coram facie mea dicit dominus 8C ex.
Auguftinus £pift.cxix.ad lahuariüm.
Inter omnia illa decent præceptà.folumibi quod de fatba Sabbatuni to pofitum eft figurate obferuandum præcipitur.quam figu non p otidnbsp;ram nos intcüigendam.noncriain per otium ceîebrandam celebrarcnbsp;fufeepimus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... obliga*
Auguftinus lib.de literaamp;fpiritü.Ca.xiiq. niwi,
Quoniam quifquis ilium diem fïeut 11 ter a lônat, nunc uf^ obferuat,carnaliter fapit.
Hiero.lib com.in Epiii.ad Galatas.
Dies obfcruatis.ac menfes,amp; tempora,8lt; annos. Dicat ali' quis'Sidiesobferuarenonlicct,8Cmenfes 8C tempora Scan' Gaiat.4nbsp;nos,nos qiiolt;î fimile crimen incurrimus,quartam fabbati obnbsp;feruantcs,SC paraf.euen.SC diem dominicam, SC. leiuniü qua'nbsp;dragtfimae,amp; pafchæfcftiuitatem,SC pentecoftes iætitiam, SCnbsp;pro uarietateregionum.diucrfa in honoré martyrum tem'nbsp;pora côftituta.Ad qd quis fïmpliciter refpôdebit diccns;Nonnbsp;cofdem iudaicæ obferuatiohis dies elfe qiios hoftros.Non emnbsp;azimorum pafeha celcbramus, fed refurreftionis SC criicis.nbsp;Neefeptem luxtamoremlfraelnumeramus hebdomàdasinnbsp;Penthecoftc,fed fpirituffanfti numéramus aduentum. Et nenbsp;inordinatacongregatiepopulifidem minueret in Chriftojnbsp;proptereadiesaliquiconftitutifunt,utin ununi pmnespari D’csWtinbsp;ter ueniremus.bjô quo celebrior fit dies ilia qua côuenimus, quart in'nbsp;fed quo quacunq, die conueniclidum fît, ex confpcftu miituo Chri'nbsp;hetitia maior oriatur.Qui uero oppofîtae quæftioni acütius fnanqsco.-refpondereconatur, iUud affirmât, omnes diesæquàicscffe, toutifuntnbsp;nec per parafccuen tantum Chriftum crucifigi,SC àe domininbsp;ea refurgcre,fed femper fanftum refurreftionis efle diem, SCnbsp;fempereumcarneuefcidominica.IeiuniaSC congregationcs Iciunianbsp;inter dies propter eos a uiris prudëtibus conftitutos,qui tha' quare infiSnbsp;gis feculo uacant quam Deomec polTunt imo holunt, toto in tuta fünfnbsp;ecclefiae uitae fua? tempore côgregari,SC ante humanos aftusnbsp;Dto orationum fuarum offei re facrificium. '
Ambro.in oratione pro Theodofîo.
Nam certis diebus inuOcare,non omnibus faftidientis eft^ honlpeé
-ocr page 138-9* _ DE LEGE
Sine inter nonipcrâtiî.KprouftiafFluenriumcommodonini mercedê miir.one gratiarum referre,non pro deuotiôis affeftu. Etideo inquitnbsp;orate.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paiilus;in omnibus gratias agite. Quando enim non habes
l.Thefi ^uod Deo debcas, aut quando fine Dci munerc es, cui quoti* die uiuendi ufus à domino efts’
Ambrofîus ad Ireneum.Epift.lxxii.
Ergo ficut pncris.ita ludacis mandata funt non plena pr«-' cepta,(êd ex parte,Kiielutunammembri fui partem mun''nbsp;dam ftruare præcepri fiint,qui totum corpus fuum mundumnbsp;ftruare non poterant.Sabbati quo^ ferias unodie in hebdo'nbsp;mada celebrate iuflifunt,ut nuUi or.cri fubderétur.qma mfi-”nbsp;danisoperibusabfoluti,utinamficabiirtnt,utin illud perpenbsp;tuum futuronim fabbatum feculorum nulla fccum grauiânbsp;ueherent onera peccatorû.Synagoga diem obferuet,EccIefianbsp;immortalitatë.In lege igif portio, in Euâgelio perftftio tft.nbsp;De differentia noui amp; ueteris teftatnenti.
Auguftinus contra duas Epiftolas Pelagq ad Bo-gt; nifacium libro tertio.Capite quarto.
Sed elicit aliquistQuomodo uctus appellaf, quod poft qua Nouû SC dringentos SC triginta annos faiftum eft per Moyfen, St no'nbsp;uctus tefta uum didtur quod ante tot annos feftum eft ad Abraham?nbsp;mentit qua Qpi ex hoc non litigiofe fed (ludioiê mouetur, intelligat prinbsp;re dicitur. mum, quia ex anteriore tempore dicitur uctus,ex pofteriorcnbsp;autcmnouum.reuelationeseorum confiderantur inhisno'nbsp;minibus,non inftitutioncs. PerWoyfenquippereuelatfieftnbsp;teftamentum uctus, per quem data eftIexfanCta SC ufia SCnbsp;bona,per quam fieret non abolitio,fed cognitio peccati; quanbsp;conuincerenturfuperbi fuam iuftitiam uolcntes conftituere,nbsp;quaiî diuino adiutorio non cgcntes,amp; rci fafti litera?,confit.*nbsp;gerent ad gratiæ fpiritum,nô fua luffitia iuftifîcâdi, fed Dci,nbsp;AKa expo boc eft,quæ illis effet ex Deo.Ecce qua caufa illud dicitur uenbsp;fitio dete” tus teftamentum,quiapriore,hocautcmnouum,cuia pofte*nbsp;ftamentis. rioretcmporercuelatum eft. Deinde quia teftamentumue*nbsp;quot; tuspertinct ad hominem ucterem, â quo ncccffe eft homin?nbsp;incipere, noufiautcm ad hominem nouum, quo debet ho*nbsp;moexuetuftatetranfire, ideoinilla funt promiffaterrena,nbsp;in ifto promiffa coileftia Quia SC hoc ad miferieordiam Ddnbsp;pertinutt.ne quilôuamuelipfain terrenam qualcmcunqucnbsp;felkita*
-ocr page 139-, , M O S A I C A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9Ç.
felicitatcm tiifi à domino creatorc uniuerfitatisputetcui^ quam poffe conferri.Sed propter illam fi colatur Deus, feruinbsp;liseft cultus, pertinensad filios ancillx ; Si autem propternbsp;ipfum Deum, utinæterna uita fit Deus omnia in omnibus.nbsp;Überalls eft feitiituSjpertinens ad filios libcræ, quæ eft maternbsp;noftraæternaincœlis.qua: prius tanquam fterilis appare^nbsp;bat,qn perfpicuos filios non habcbat. Nunc aüt uidemus, qdnbsp;de illo prophetatum eft.Lætare fterilis, quæ non paris.
Hiero.Iib.Com.in Epift ad Gala. Cap.i].
Nos natura ludf i,SC non ex Gentibus peccaiores SCc.Cum ertemusCinquiCnaturaludaEÎjeafacientes qua lege prçceptanbsp;ïiint, amp; non ex gentibus pcccatores; qui uel generaliter, quia Gentes peenbsp;idolisferuiunt.peccatores funt.-uel ques nunc putamusim' catoresdi*nbsp;mundos, feientes qtiod non poffemus ex legis opère, fed ex cuntur.nbsp;Chriftifaluarifide,credimusin Cliriftû ; utquodlex nobisnbsp;nô dederatjfidcs tribueret quâ habemus in Chrifto. Qitod finbsp;recedentes à lege in qua faluari non potuimus, tr.ifeendimusnbsp;adfidc,inquanoncarnisquæriturcircuncifîo, fed cordis punbsp;rideaotio:Slt;nücàgêtibusrecedcdohocagimus,ut quicüq; ^ulluspernbsp;non fît circuncifus immndusfit.-crgo fides in Cbriftü, in quanbsp;nos putabamus ante faluari,magis peccati eft miniftra in'- fidem fal'nbsp;ftitiae.quæaufcrtcircuncifîonc.quâ qui nô habuefitjmmû-' uanturoejnbsp;dus efr.Sed abfît,ut quod Icmcl deftruxi,8C fciui mihi nô pranbsp;fuifîe.rurfumucndicé.Semclà lege difcedens, legi fum morlt;'nbsp;tuus.ut in Chrifto uiuerë.cruci'qi eius affixus,8t in noiiû re*nbsp;natushominë,fidemagisquâcarnefubfifterc.amp; cum ChtRnbsp;fto egrederer è mundo.Quod femel adorfus fum.teneo. Nonnbsp;mihi gratis Chriftus eft mortu’,in quo fniftra credidi, fi pu j-„ eodem«nbsp;tauiabfîfifideeius inueteri lege faluari.Sciences aüt qdnonnbsp;iuftificatur homo ex operibus lcgis,nifî per fidem Icfu Chri'nbsp;fti Kc. Aiunt quidam fi uerum hoc eft quod Paulus affirmât,nbsp;ex operibus legis neminem iuftifîcari, fed ex fide lefu Chri'nbsp;fti.Patriarchas amp;prophrtas,amp; fanftos,qui anteChrifti ad-*nbsp;Uenriifuerût, imperfeftosfiiifie. Qaos admonere debemus,nbsp;eos hic diciiuftitiam non confecutos, qui tantum ex operp Ji., ¦nbsp;bus iuftifîcari poffe fe credunt.Sanftos autem qui antiquitus Lnbsp;fuerunt.exfideChriftiiuftificatos.Siquidem Abrahamui-' z- .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
dit diem Chrifti, Si lïtatuî «ft. Et Woylês nuiores diuitias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
seftiina* *
-ocr page 140-ÿ« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L E G E.
eeftimauit thcJauro Aegyptioruin improperin Chrifti. Aipi* cicbatenimin remunerationem. Vndc non tarn icgis operanbsp;damnantur,quant hi qui tâtum ex operibus iuftihcari fe poPnbsp;fe confidunt.Saluatore quoq,’ ad difcipulos loquentc;Nifi fu'nbsp;perabundauerit iuftitia ueftra plus quam fcribarum amp; phaiinbsp;feoruin, non intrabitis in regnum «riorum. Congregandunbsp;in hoc loc.0 quanta in lege praecepta fint,quae explere nullusnbsp;queat.Et econtrario dicendum.quydam legis etiam ab his fienbsp;ri.qui ignorent eain.Sed ideo non iuftificari operatores eius.nbsp;quia abflt;5 fide Chrifti fiant; uerbi gratia, non dormire cumnbsp;uiro dormitione mulieris.non adulterari.non rapere.fed manbsp;gis honorarc pattern et matrem,et cjtera quæ impcrata funtnbsp;facereSCcætera.
Genefîs nono.
Vicuncß ciFuderit humanum fanguinem,fun detur languis illius.
Exodi decimoodauo: Elio tu populo in
I
Matt, y
')
his qux ad Deum pertinent,ut referas quae dicuntur adeunijOftcndasiÿ populo ccremonias óC ritum co^nbsp;IcndijUiamij per quatn ingredilt;iebeant, amp; opus qdnbsp;faceredebeant. Prouide autemomni plebiuiros fa*'nbsp;pientesamp;timctes Dcum,inquibus fit ueritas,amp;quinbsp;oderint auaritiam, conftitue ex eis tnbunos Si ccnbsp;turiones, amp; quinquagenarios, Si dccanos qui iudi^nbsp;cent populum omni temporc.Si hoc feceris, implc.^nbsp;bis imperium domini,amp; prxceptaeius poteris fuficnbsp;täte, SC omnishic populus rcuerteturad loca fullnbsp;cum pace.
Exodi uigefîmo primoiHxc funt iudicia qux pr{ pones eis amp; cxtera.Si quis per induftriam occideritnbsp;proxtmuinfuum,fi(perinndias,abaltari meo aueknbsp;les eut”
-ocr page 141-I V D I C I A L 1. »y les eum,ut moriatur. Reddet animamproïnima,nbsp;oculum pro oculo Sic.
Deuteronorntj primo; Non ualeo folus négocia ueftra fufiinere, amp; pondus 8C iurgia, Date ex uobisnbsp;uiros fa pietésamp;gnaros:amp;quorü côuerfatiofît pronbsp;ba ta in tribubus ucftris:ut ponä cos uobis principes.
Dcut.xvi.Iudiccs amp; magiftros conftitues in omj ' bus portis tuis,quas dominus Deus tuus dederit tibinbsp;perfîngulas tribus tuas:ut iudicent populumiuftonbsp;iudicio,nec in alteram partem déclinent. Non accknbsp;pies perfonam,necmunera,quiamunera excxcantnbsp;olt;ulosfapientum,amp; mutant uerba iuftorum âCc.
Deu.xvq. Non poteris alterius gentis bominem regem faccre,qui non fit frater tuus Cum^fuerit c5nbsp;fiitutus,non multiplicabit fibi equos,nec reducet ponbsp;pulum in Aegyptum equitatus numéro fubleuatus:nbsp;prxfertimcü dominus prxeeperit uobis, ut ncqua^nbsp;Smplius pcrcandemuiamreuertamini.Nonhabe.'nbsp;bit uxorcs plurimas,quæ alliciät animam eins : ncc^nbsp;argent! 8C. auri immenfa pondera. Pofiquam autemnbsp;federit in folio regni fui,defcribet fibiDcutcronomiunbsp;legis huius in uolumine,accipiës(p exemplar à facernbsp;dotibus Leuitici tribus,amp; habebit fecum, legetip il»nbsp;lud omnibus diebus uitæ fuæ,ut difeat timerc domi»nbsp;num Deum fuum amp;c,
Mattbfi uigcfimo(exto:Conucrtc gladium ruS in locum fuum.Omnes enim qui accepennt gladiii, glanbsp;dio pcribunt,
Roma, decimotertio : Omnis anima poteftatibus fublimioribus fubdita finnon eft enim poteftas nifi ànbsp;Deo,qux aüt funt,à Deo ordinata funt. Ita^ qui re-fiftit poteftati,Dci ordination! refiftit. Qui aüt rcfi'*nbsp;g ftunt.
-ocr page 142-»» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BELEGE
ftunt,ipfî fîbi damna tionem acquiruntNam prlnc/'* pesnonfunttimori boni opens,fed mali. Visautemnbsp;nö timcre poteftatê^ Bonü fac amp; habebis laudem exnbsp;ilIa.Deieni minifterefttibi in bonum amp;c.
Prima Petri fecundo; Subiedi igitur eftote Omni humanx creaturae propter Deü.Siue regi quafi prxnbsp;• cellenti,fiucdueibustanquamabeomiiïi$ad uindi-óam malefatflorumjaudem uero bonorum.
Auguft.inEpift.Pauliad Ro.propofitio. Ixxij.
Ordo ièr^ nbsp;nbsp;Quod autem ait.Omnis anima Sfc. Non eft poteftas nifi à
uandus eft ' K.^‘S:iflÏme admonet.nc quis ex eo quod d domino fuo inter Chri übertatem uocatus eft, faftus Chriftianus extoUatur innbsp;ftianos.nbsp;nbsp;nbsp;ftiplt;rbia.SC non arbitrctur in huius uitæ itinere ftruandü cf-
fc ordinem fuum.-ut poteftatibus fiiblimioribus, quibus pro tempore rcrum tcmporaliü gubernatio tradita eft, exiftimetnbsp;non efle fubdendü- Cum enim conftemus ex anima amp; corpo^nbsp;re.^ïdiu in hac uita téporali fumus.etiam rebus temporalinbsp;Per fidem busadfublîdiumdegendçhuiusuitæutamur,oportetnosexnbsp;Uberi fu'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'juæ ^d banc nitä pertinct fubditos cfle poteftatibus,
US ftd id eft,hominibus res huinanascüaliquo honore adminiftran tibus,Ex illa uero parte, qua credimus Deo, amp; in regnfl eiusnbsp;* t (ei'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nof nos opol'tet efle fubditos cuiquam homini,
tres.
* idipfuminnobiseuerterecupicntes,quodDeusaduitam{ter —namdonaredignatuseft.
Diftantia
Idem Auguft.inexpofftiöe Epift.adGa. Cap. iij. In fide Chrifti non eft diftantia ludæi 8C Græcimon ferui
nöeftin fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iiberi.-non mafculi neq; fccminse • in quantum eniin oës
OeC^jfti. fidelesfunt,omes unum funt in ChriftoIefu.Etfihocfacit fides,per quam in hac uita iufte amhulatur.quäto perfeftiusnbsp;attp cumulatius id fpeefes ipfa faAura eft,cum uidebimus fanbsp;cieadfiiciéf’Nam nunc quäuis primitiashabetes fpiritus, quinbsp;uita eft,propter luftitiainfidei,tarnen quia adhuc mortuü eftnbsp;corpus proprer peccatum,differentia ifta uel gentium, uel cónbsp;ditionis.uel fexus iam quidem ablata ab unitate fidei, fed manbsp;quot;et in conuerlationc mortali.eius'q; ordine in huius uitæ itknbsp;Bcreferuandumcfle amp; Apoftôlipræcipiunt.qui etiamregunbsp;las ft-”
I V D I C I A L I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,99
las faluberrimas tradunt, quetnadwodfi ftcn ui'uant, Si pro diffirenria genris iudæi amp; gróEci:8f pro differentia conditionbsp;nis domini SCferui : K differentia iexus uiri Si uxoris : uel finbsp;qua talia cçtera occurrant.Etipfe prior diis.qui ait.Redditenbsp;^uæfunt CerarisCsefari,amp;deo quæ dei funt-AIia funtenimnbsp;quæ feruamusin unitatefidei fine uHa diftantia.amp;aba in ornbsp;dine uine huius,tanq in uia,nc nomen Dei Si doftrina blapnbsp;phemcrur.Et hoc-no folfi propter iram, ut effugiamus effennbsp;fionë hominûjfed propter confcicntiâ:ut non fimulate, quaflnbsp;ad oculu hoïm ifta-faciamus.fed pura dileâionis corfeientianbsp;propter Deum.qui omnes homines unit faluos fieri Slt;c.
Apoftoli etiâ ord**nbsp;né in ecclenbsp;fia docent*nbsp;Matr.M
Lcuiticixix.NoIitefacerc iniquum aliquid in ill-quot; 'dicio,in regula,in pondéré Sé menfura.Starera iuftanbsp;amp; æqua fint pödera:iuft* modius, acquusîp fextari*.
PrimoRcgum duodecimo:Et dixcrüt fiJij Ifracl •ad^amuelcm.’Non ts calumniatus nos,neq oppref*nbsp;¦fifti neçtulifti dcjnanu alicuius quippiam.
Auguftinus ad Macedonium Epift.Iiiii*
Qui ucftrû eft fine pcccato,prior in ilia lapidé iadat.ipfius . qui hoc dixit ftftaremurcxcmpln.quicfiefletuti^ fine pec'nbsp;eafo.ait mulieri qua perterriti illi reliquerant;Non ego te cônbsp;demnabo.uade ià dcinceps noli pcccare.Si malicia tibi parce Interce^nbsp;re potuit.quid metuis innocentiâÆt ncdelidorii no deftor,nbsp;nbsp;nbsp;poteft
fedneapprobatoruiderctur: Vadcait.iam dcinceps noli pec Chnftia* care,utfehomini pepcrcSne,non hominis culpa fibi placuiP nuspro. .nbsp;fc möftraret.Iam uides igitur de religicne defeedere, nec nos ftclera««»nbsp;focietate criminfiobftringi,quodintercedimusplcrun«Sctiî ,nbsp;pro fceleratis,8cfinonfcclerati,tamenpro peccatoribuspecnbsp;atores-amp;quodueraaterpotiusquaminiurioft diéhim ac- no fruftrtnbsp;dpias.puto qued apud peccatorcs.Nec ideo fane fruftra infti inftttutunrnbsp;tuta funt.poteftates rcgis.uis gladii cognitoris, ungute care eft.nbsp;nificis.arma miliris.difciplina dominanri$,feueritas etiâ bo' Lex iudt'enbsp;ni patris.Habent ifta óïa modes fuos,cault;as,rationes,utilita cialis cocr-'nbsp;tes.Hæccütimcntur.amp;coercenturmali, amp;quictiusinfma' hrma/«nbsp;los uiufit boni], no quia boni pronûciandi funt qui talia me natnalitiinbsp;tuendo no peccant, (Non em bonus eft quilpiä timoré p a np,nbsp;g a fedatnoi
-ocr page 144-wt ... DE LEGE
fed amove îuftjriae)ucruntamen non inutiliter etiam metu le güHumana coercef audaaa,SC uttuta fit interimprobos in'nbsp;nocentia, Si in ipfis improbandis dü formidato fupplido fre.nbsp;natur fa riiltas.inuocato Deo fanetur uoIuntas.Sed huic ordinbsp;nationi rerum humanarii contrarie non funt interccflioneînbsp;Epifcoporü.imd uero nec caufa nec locus intercedendi ullusnbsp;effet,fi ifta non effent.Tanto em funt intercedentiü amp; pareennbsp;tium beneficia gratiora, quanto peccantifi luftiora fupplicia.nbsp;Nec ob aliud quantü fapio,in ueteri teftamento antiquorumnbsp;Quare ue* temporibus Prophetarü feuerior legis uindida feruebat, nifinbsp;tus lex i utoftendcrefrcifteiniqiiispocnascöftitutas: utquodeispar'nbsp;Xkofeuera cerenouiteftamenti indulgentia comonemur, autremediänbsp;fitfaluHsquopeccatis parcatur Si noftris, aut cömendationbsp;(nâfiietudinis: ut per eos qui par eût ueritas pracdicata, no tAnbsp;timeatur.uerumetiam diligatur. Plurimum autem intereft,nbsp;quo animo quifijparcat.Sicutienim eft aliquando miferi'nbsp;cordia punicns.ita 8( crudelitas parcês. Nam, ut exempli granbsp;tia maniftftum aliquid ponam, quis non crudclem uerius di'nbsp;„ xcriteum.quipueropepercerituolentiobftinatiflimedefer'nbsp;P^ntibusIuderec’Quisautemnö mifericordem,quitaliapro'nbsp;tmencof' hibens,contemptoremucrborumctiam uerberibus cmendanbsp;j kX!**'**'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortem protendenda eft difcipli'
aebent. nbsp;nbsp;na.ut cum fit cui prodeffe poffit; quäquam etiam cum homo
abhomineocciditur.multumdiftet, utrum fiat nocertdi cu' piditate.uelimuftealiquid auferendi.ficutfitab inimico.fi'nbsp;cut à latroneian ulcifcendi uel obediendi ordine,ficut à iudi'nbsp;ce, ficMt dcarnifice ; aneuadendi uelfubueniendi neceffitate,nbsp;Seueritas ficutinterimiturlatroàuiatore.hoftisa milite Sfcæ.Prodeftnbsp;iudicis bo' ergoSCfeueritas ueftra, cuius minifterio quies adiUuaturÄnbsp;njsprodeft noftra.prodeft Si interceffto noftra, cuius minifterio feueri'nbsp;tas temperatur amp; ueftra. Omnis inquit anima poteftatibusnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiiblimioribusIubditafitamp;c.HæcApoftoIi uerba utilitatem
ftueritatis oftendunt Proinde ficut dileftionem iuffi funt tef rentibus debere qui timent.ita dileftionem iuffi funt timentinbsp;bus debere qui terrent. Nihil noeëdi cupiditate fiat, fed omianbsp;confulendi charitatc,8t nihil fiat immaniter,nihil inhuman!nbsp;ter.Ita fonnidetur ultio cognitoris, ut nec intercefforis reli'nbsp;gio contemnatur; quia St pleftendo 8f ignofcêdo hoe foluninbsp;beneagitur,utuitahominum corrigatur. Quodfitantacftnbsp;peruef''
-ocr page 145-n D 1 C I A 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tol
peruerfitas SC impietas,ut ei corrigendæ nee difeiplina poflït prodeffe nec uenia,à bonis tarnen intentione atq; confeientianbsp;quant Deus cernit,fiue feueritatc fiuc lenitatc,non nifi oHicionbsp;dileftionisimpletur.
Auguftinusad Valentinum Epift.xlvitj.
Terrortemporaliumpoteftatum.quandoueritatem oppu Mon »ft p® gnat,iuftis,fortibus,gloriofa p robatio eft, infirmis perieulo--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pjn j|
fa tentatio;quando aiitem ueritatem prædicztcrrâhbus amp; dîfp^-cordantibus,coi datisutilisadmonitioeft,amp;infenfatis inutK Roim ii lis affliftio.Non cft tarnen poteftas nifi d Deo fiCc. Siue enimnbsp;poteftas ueritatifauens aliquem corrigat.laudem habet ex ilnbsp;U qui fuerit cmendatus; fine inimica in aliquem fxuiat,Iaudénbsp;habet ex illa qui iiiftor fuerit eoronatus.
Lcuitid uigefîmoquarto; Qui blafphemauerit no wrn domini,morte moriat,quj pcrculTerit ôC occidenbsp;tit hominê,mortc moriaturamp;c.Quiirrogaueritma Exodi xxinbsp;fulâ cuilibet ciuiü fuorü,fKut fecit,fic fiet ci,fradurânbsp;pro fradura,oculû pro oculo,dentë pro dente. Quanbsp;ïfm inflixerit macula talemfuftinere cogetur.
Auguft.Ii.côtra Adimantü Mani.dif.Cap.viij.
De eo quod feriptum eft in Exodo.-Oculum pro oculo, den nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
tem pro détc.K citera talia.Huicloco Manichçi, quod in ue *? teri lege per uindiftam permittitur, amp; dicitur.oculû pro ocunbsp;lo,denté pro dente effe perdendum.fic caluniniantur.quafi SC oculo,dctenbsp;ipfe doininus’hçc duo fibiuelutiaduerfantia atq; contraria innbsp;Euangeliodcmonftrauerit.Ipfeenim ait: Audiftis qiiiadiftü Alatt-ïnbsp;eft antiqiiis. OcuIü pro oculo, amp;denté pro dente, Egoaütdi'nbsp;co uobis.non refiftere malorftd fi quis te pereufferit in maxilnbsp;lam.praebc ill i amp; a'teram: SC quicunq; uoluerit tecum iudicionbsp;contendere,8Ctunitamtiiamauferre,dimitteiUiamp; pallium.
In quibus duabus fententils reuera duorum teftamentorum Çoficordf differétia demôftratur, ftdabunoDeo, amborum tarnen cô tianqui 9nbsp;ftitutorum.Namquoniam primo carnales homines ardebât ueteris telt;nbsp;tnulto amplius le uindicare.quâ erat illa iniuria, de qua que^ ftamentjnbsp;rebantur.conftitunisefteisprimuslenitatisgradus, Ut iniiiquot;nbsp;riæ acceptæ menfuram,nullo modo dolor uindicantis fuperanbsp;ret.Sic enim SC donare aliquando poffet iniuriam.qui eâ pri*
g } mono»
-ocr page 146-loî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D £ L E G E
mononfuperaredidiciflêt.Vndedominusiîmper Euange* Ingratiamad fummampacelnpopulum deducens.huicgranbsp;d’Jifuperædifi.a'JÎtalcerü.-ucqui iam audieratnon ainplio^nbsp;remuindiââ.quàm quiftçlæfus effet reddere , placata métenbsp;Pfal.7 totumfedonategauderet. Quodetiaminjliisucteribusli-;nbsp;Treno.j propheta prxdicauit dicens : Domine Deus meus fi fécinbsp;ifiud,fi eft iniquitas in manibus mets, fi reddidi retribuenti^nbsp;bus mihi mala.Et alius propheta dicit de huiufinodi uiro panbsp;tiente iniurias.S leuiffimc toIerâte;Dabit perçutienti fe ma-'nbsp;xillam faturabitur opprobres. Ex quo intelligitur 8C menfiinbsp;ram uindicandi teile carnalibus conffitutam, K omnimodânbsp;iniurix remiffionem.non tantS in nouoteftamcnto effe prænbsp;ccptam.fcd longe ante in ueteri prænuntiatam.
Primo; Vtrü contendere iudiciocüaltero Ikear.
Primo Corinthiorum fexto; Audet aliquis ucftr3 habens negociû aduerfus alterum iudicari apud inigt;nbsp;guos,S; non apud fantflos amp; cxtera,
Auguft.in Enchi.Cap.lxxviii.
N Am amp; hic poffet putari iudicium habere aduerfus al terum.non effe pcccatum.fedtantunirnodo id extranbsp;eccle'fiam uellc iudicari,nifi fecutus adiungeret ; Iamnbsp;ludicio CO quidem omnino dcliiSfi eft inter uos, quia indicia habetis nonbsp;tendere no bifcum.Et ne quiiquam ita hoc excufaret.ut diceret, iuftumnbsp;licet. ièhabere negocium.fed iniquitatéfêpati, quà uelletâ fetU'^nbsp;dicöfententiaremouericontinuotalibus cogitationibus uclnbsp;excufationibus occurrit atcg ait; Quare non mag« iniqui ta-*nbsp;tem patiminilQuarçnonpotius fraudamini!'Vï âd illud re--deatur quod dominas ait.-Si quis uolucrit tunicam tuam toinbsp;Watt.; lere.X iudido tecum contendere, dimittc illi SC pallium. Etnbsp;I»uc{, 6 alio loco.Qui abftulerit.inquit,tua,noli repetere Prohibuittnbsp;itaq; fuos de fecularibus rebus cü aids hominibus habere iudinbsp;ciû.Ex qua doftrina dicit Apoftolus effe deliftum; Tamé eft-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
finit in ecclefîa taliaiudiciafiniri inter fratres, ftatribusiudî cantibus,extra ecclefiam ucro terribiliter uetat.- manifêftumnbsp;eft ctiam hic quid fecundum ucniam concedatur infirmis.
Prouerbiorum uigefîmo:Nc dicas: reddâ malum pro m^Ioxxpcdta dominum libcrabit te.
Prouer«*
-ocr page 147-ÏTDICIAIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loî
Prouerbiorüxxiiii.Ne dicas,quomodo fecit mihi Sc facjamei:amp; reddam unicui^ fecundü opus fuum.
Leuittci dccimonono:Non quæras uit ionem, nee memor erts iniurise ciuium tuorum.
Hebrarorum dccirao: Etrapinam bonorü ucflro rum cum gaudio fufccpiftiSjCognofcentes uos habe**nbsp;remeliorcm 2^ manentemfubfiantiam.
Johannes Chryfoftomus in operc imperfefto fu-per illud Matthxi quinto.
Si quis te perciifferit in niaxillarn unam.prsebe ci 8lt; altera. Et ei qm uult tecum iudicio cotendere, tunicam tuain toPnbsp;lere,diniitte ei amp; pallium.Pnmo indigna res eft, ut homo £(*¦nbsp;delis fret in iudicio ante confpeftum iudicis infidelis. Nam ftnbsp;infidelis non eft, certe fccularis eft. Et qui te uencrari debue*nbsp;rat propter dignitatemfidei, iudicat te propter neceflïtatemnbsp;«itfserSc perdes dignitatem Chrifti,proptei- negotium mun Indignanbsp;di. Nonne melius eft ut perdas rem nundialem,quam gloria res eft iudinbsp;fpiritalem^Nam qui lucrum animae magnii xftimat, damnû cium ab innbsp;rei modicum putat. Quicrgodifficiliusputatrédimittere, fideli quznbsp;qudmin iudicio introirc.hoccogitet.quiadifficiliuseftdeiu rere.nbsp;dicio fine pcccato exire.Facilius cnim eft ante iudicium remnbsp;dimitterc.quam in iudicio euitarc peccatû Ergo ficutlofeph pn iudicionbsp;dimifit pallium in manu meretricis.amp;fugitcfi ineliore pal* pftflm rarnbsp;liocaftiiatis. ficK tu prorice pallium in manucalumniantb, ro uitaturnbsp;amp; fuge cum mcliorc pallio iuftitix.ne forte dum uis uindicanbsp;re ueftem corporis, preciofiftimam ueftem animæ perdas.nbsp;Deinde fi uiderint infidèles Chriftianum te pro iniurtjs tniuz.nbsp;has rcpcndcre grail lores, pro terrcnisfacultatibus Si ufq;adnbsp;perniciem animæ,feciilaria pulfare iudicia contra direpto*nbsp;rem iniuftum.quomodo credent fpem regni cocleftis effe ue* CötPptuj’nbsp;t ram,quâ predicantChriftianitTacileenim fpernfit terrenanbsp;qui coclcftia fperant.Qui autem terrena magnopere complenbsp;ftuntur.nefcio fi firmiter cœleftia credunt promifla. Non fonbsp;lum propter Ixfionem animarum noftrariim percuticnteinnbsp;fuftincre debemus.aufercnti quæ noftra funt no repugnare:nbsp;fed etiun ppopter dïtnonftrationem indubitabilium Chriftj
g 4 promif*
«
-ocr page 148-104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B K C R A T I A.
promiflîonumüitiUequi itiderit te injurias proprias ftegli/ Ji iWiraz gf*’t'n’)tfr*’cnas eriam resquafî nihilfijernentemintelli*nbsp;ActWicy gjf qyæ iiereeft certiffima lt;pes Chriftianorum in cœlis, prenbsp;Oo proju Qoiîor omnibus rcbusterrenis,Slt; uita iucundior omni ira/nbsp;*®’ tioneuitxiftiiiscarnis.
Romanorum primo.
G R ATia uobis 8C. pax à Oeo pâtre domInO’ noftro lefu Chrifto.
Capite quarto; Infelix ego homo quis me überabitde corpore morti$ huius^ Gracia Del pernbsp;JefumChriftum dominum noftrum.
Capite undccimo: Sic ergo Si in hoc tempore re liquiæfecundumeletflionem gratix Deifalux fai5l(nbsp;funt.Si autem gratia,iam non ex operibus. Alioquinnbsp;gratia iam non eft gratia.
Ephefîorum fecûdo: Gratia enim eftis faluati per fidem,Si hoc non ex uobis,Dei enim donum eft, nonnbsp;ex operibus,ut ne quisglorietur.
Ad Titum tertio: Vt iuftifïcati gratia ip(îus,hxre desß'musfecundum fpem uitæ aeternx.
Aftuum decimoquinto: Nunc ergo quid tentatis Deutn,imponere iugum fuper ceruices difcipulo-'nbsp;rum, quod neque nos, neque patres noftriportarenbsp;potuimuSjfedper gratiam domini noftri lESVnbsp;C H R I S T I credimus faluari quemadmodumnbsp;èc illi.
Ad Philippenfes fecundo; Vobis donatum eft pro Chrifto,nonfolumut in eum credatis,fedetiamutnbsp;pro ipfo patiamini.
Auguftinus libro quinquagefîmo homeliarurn hontelia dedmaquarta:
Hxcergo
-ocr page 149-ET M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kf
Hic êVgo 8c hîs lïtnilia diligenter ac fiJeîitcr cogitâtes,non RefiftcndS acquielcamus eis.qui liberum arbitrium in fuperbiain extoP eis qui libenbsp;lentes, præcipitare magis qcleuareconantur : Scdhuniilitcr rüarbiti iunbsp;conlîdercinus illud.quod Apoltolus dicit.-Deuscfi qui opera- praedicât.nbsp;tur in nobis 8C uclleSCperficere. Gratias agamus domino SC Plulip.znbsp;faluatori noftro.qui nosnuUispricedentibusnieritis uulne- Beneficianbsp;ratos curauit, SC inimicos reconciliauit, Si de captiuitatc rede Chrifti er-«iut,detenebrisadluccin rcduxit.de morte ad uitam reuoca- gapeccatonbsp;uit, Sc huiniliter confitcntes fragilitatemnoftram.inius mife res.nbsp;rkordiam deprecemur.ut quia nos fecundum Pfalmirtam.mi Pfalnj-}8nbsp;fericordia fua praeuenit,dignetur in nobis non folum cuftodinbsp;re, fed etiam augere muncra uel bencfiaa fua,qui ipfe dignanbsp;tuseft dare.
Auguftinusdeuerbis Apoftoli,fernionefc£undo. .
Gratia falui fafti fumus, non ex nobis, fed Dei donum eft. Gratiç de»-Sunt cnim homines ingrati gratix,mulcum tribucntes iiiopi qui “Ut in faucijlt;5 nature. Verum eft,magnas liberiarbitrftuires homo gtatt«nbsp;cum conderetur accepit. fed peccando amifit. In mortem la-pfus eft,infirmas faftus eft,a latronibus femiuiuus in uia reli-ftus eft. In iumentuin fuum leuauit cum tranfiens Samarita- pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*“ ¦
hus, quod interpretatur cuftos, ad ftabulfi adhuc perducitur. V-ompai a puidextoUituri Adhuccuraf. Sedfufficitinquitmihi.qudd do^uan'nbsp;in baptifmo accepi remiflionem omnium peccatorum. Nun- 8*^nbsp;quid quia deleta eft iniquitas,finita eft infirinitast Acccpi,in- bapti'nbsp;quit,retniffioncm omniü peccatorum. Prorfus uerum eft^de-IctafuntcSftapeccatain facramento baptiftnatis,difta prörnbsp;fus difta.fefta.cogitata, cunfta deleta funt. Sed hoc eft,quod uiiiTa,! vunbsp;infufum eft in uia,oleum SC uinfl. Retinetis, femiuiuus in uianbsp;illc à latronibus faudatus, quomodo fit confolatus,accipiens r- -oleum SC uinumuulneribus fuis. lam itaçerronciusindultn-^’^^^' ‘^7.'’nbsp;fuit.SC tarnen fanatur languor in ftabulo.Stabulum fi agno- j**nbsp;fcitis.ecclefia eft.Stabulum modo quiauiuendotranfimus,do ftahu'n atnbsp;mus erit unde nunquain migrabimus,cum ad regnum coclo-- •nbsp;rum fam peruenerimus. Interim in ftabulo hhe ter curemur, «épient«®nbsp;non adhuc languidi de fanitate gloricmur; ne nihilaliud fu-perbiendo fódamus, nifi ut nunquam curando fanemur.Ad- ,nbsp;hue in hac uitaes, adhuc carnem fragilem portas, adhuc corpus quod corrumpitur aggrauat animam ; adhuc poft inte-gritatem rcfurre4bonis accepiftiremedium orationis : adhucnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii
£ nbsp;nbsp;$ utique
-ocr page 150-teg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E G R A T T A
Matth.c utilt;ïlt;li«'s.‘JonecfanenturIanguorestui,DimitteftobistIebï' P/alin. 102 ta noftra. Die ergo aniinæ fua humil» oallis.non ereftus cotnbsp;lis,die animætuæ.Benedic anima mea doniinum,8lt; noli oblinbsp;uilti oinnes retribu tioncs aus. Quas retributionesî' Dic.enu'nbsp;mera.gratias agc.Qiias retributiones^ Qui propih’ At omni
¦ businiqiiiratibiis tuis. Hoc faftfi eft in bapfiftno.Quid fit mo do:’ Qui fanat omnes languore,s tiios. Denitj; poft redemptionbsp;Poft mor-- nem ab omni corruptione, gd reftat nifi corona iuftiriaeelpfanbsp;tem prius certereftat.fedetiâin ipfauelfub ipfanofitturgidfl caput; utnbsp;lanamtir recipiat coronä. Audi.attende Pfalmii, g nolit corona turgi^nbsp;perfede. duni caput.Cum dixit.Qui redimet de corruptione uita tuä,nbsp;Cötra fei'- qui coronat te, inquit,lain bic difturuseras.Coronat te,me-fc glorian tita mea fatêtur.uirtus mea fecit hot.debitfi redditur.nö do'nbsp;tes de ine' natur.Audi potius Pfalmii.nam Sc hoc tu dicis Omnis homonbsp;l itis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mendax. Audi Deus quid dicat ; Qui coronat te in miferatio'
Roma.II ftmifericordia. Demifcricordia tecoronat,demifcraticK Deus coro ne te coronat. Non em dignusfuifti que uocarct,amp;uocatü innbsp;nat homp ftificaret, SC iuftificatü glorificarct. Rcliquiæ per clcctioncinnbsp;né in mifc gratiæfaluæ faftæ funt.Si aut gratia,nö ex operib’, alio^nnbsp;ratione SC gratia iam nö eft gratia. Nam ei qui operatur,merces nö im^nbsp;jniiêricor^ putabiturfecundügratiam, ftdfecundö debitiim. Apoftolusnbsp;dia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquitur; Nonfecundiigratiam,fedfecundüdcbitum.Teau'
lullitia dei tem coronat in miferatione Sé mifericordia. Et fi tua mérita quaefir.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præcefferunt.dicit tibi Deus; Difeute bona mérita tua,8éuide
Pfalm. J bis quia dona funt mea. Hæc eft luftitia Dei. Quomodo dicif : Domini eft falus, nö qua faluus eft dns, led quam dat eis quosnbsp;Nota, faluqsfacit. fic Sé Dei gratia per lefum Chriftû dominum no--Roma.io ftrûgt;*uftitiaDcidicif, nonquaiuftuseftdns.fed quaiuftificatnbsp;eos quos ex impijs iuftos facit. Quidâ ua-o,quoniam aliquannbsp;do ludaei Sé Chriftianos ft dici uoliit, Sé adhuc ignorâtes Detnbsp;juftitiam,fuam uolunt cöftituere, etiam temporibus noftris,nbsp;tcinporibus apertac gratis, temporibus nunc reuelats.pnusnbsp;occultatae gratiae.nunc in area mantfefts gratiæ,quç aliquä'nbsp;Tudieu « do latebat in uellere, paucos intellexiffe uidco, plures nö in^nbsp;Jdulti chri tellexiffe nequag tacendo fraudabo.Vnde multfl plangcre conbsp;ftiani nfle gimur fratres noftros,qui nö contra occulta fed contra aper-'nbsp;peioresnbsp;nbsp;nbsp;tarn gratia manifeftam'i^ contendflt.Ignofcitur ludæis.Quirf
funtlu-- nbsp;nbsp;ChriftianicQuareinimidgratijChrirtitQuare deuobisprç
ds«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumëtesf Quare ingratif Quare cm Cliriftus ucnitfNunquid
natura
-ocr page 151-ET M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tor
natur» hic non erat? Natura non erat, quam ihultulaudädö lt;le :ipjris?Nunquid lex hie non erat?5ed ait Apoftolus;Si pernbsp;kgê iuftitia,ergo Chriftus gratis mortuus eft. Quod ait Apo Calat. tnbsp;ftolus delege.hocnosiftis dicimus dénatura. Sipernaturam Netç pérîtnbsp;iuftitia.ergo Chriftus gratis mortuus eft. Quod ergo didlum gc necgpernbsp;eft de Iudcis,hoe omnino in iftis uidemus.Zeium Deihabent, natura fat.nbsp;léd non fecundü fcictiain.(^d eft non fecundü fcientiär'Igno uaniur.nbsp;tantes em Dci iuftitiain, amp; fuain uolentes conftituere.iuftjtiae Roma. lonbsp;Dei non ftintfubieifti.Fratres mei.cöpatimini mecii. Vbi talcs Mifericor*nbsp;inueneritis.occultarenolite.nonfic in uobisperuerfamiferi' dia peruernbsp;cordia,prorfus ubi talcs inueneritis.occultare noIite.Redar' fa nö fit ii)nbsp;guite contradicentes.K refiftentes ad nos perducite. nobis.
Ineodem libro/ermone uadccimo.'Ipfe fecit nos,
amp; non ipfî nos.
Vndî quidem Chriflàanus dubitat nemo,quia nonfolum Plâlm.»9
Deus creauit prim um hominé ex 5 omnes homines, léd Deus hodkq; créât fingulos homines, ille qui ait cuidâ (antfto fuo:nbsp;Priusi} te formarê in utero noui te. Veruntamen iuxta altio' Oîm crc»*nbsp;rem intclleftfi,8lt; quantû exiftimo utiliorc, uidit quofdâ fpitK tor.eftnbsp;to fan fills dicétes uel didluros, qd Deus cos fccerit homines, Deus,nbsp;iuftos autc ipfi fe faciût, præuidit eos.admonuit eos,amp; ab hacnbsp;extollentia reuocauit eos diccns ; Ipfe fecit nos,8( nô ipfî nos. Hiere-lnbsp;Quare enim addidit, Et nô ipfi nos. cum fufficcret dicere,Ipfenbsp;fécit nos: nifî quia illam fafturam uoluit admoncre.ubi dicûtnbsp;homines ipfifecimus nos,ideft,utiuftieircmus,iuftosnosli-: Deushomînbsp;bera uoluntatc féàmus, quando conditi fumus,liberum arbi nés nosidënbsp;trium accepimus ? Vt ergo iufti fimus, libero id arbitno agi' amp; iuftos fanbsp;mus. Quid adhuc Dcum inuocam’, ut iuftos nos faciat,quod cit.nbsp;habemus in potcftate, ut nofîpfi iuftos faciamiis? Audite,audinbsp;te, K iuftos a iniuftos, ipfe fccit nos, amp; non ipfi nos.Creatus Si ipfi iw*nbsp;eft prim* homo in natura fine culpa,in natura fine uitio,crea ftos nos fanbsp;tus eft reftus.nô fe fecit reclum. Quid fe autcm ipfe fecerit.no dmiisergonbsp;turn eft.cadës i manu figuli fradius eft. Rcgebat cum iplê qui oratio eftnbsp;fecerat, uoluit deférere à quo faftus erat, permifit Deus,tan' jnaniî.nbsp;quamdicens.'Deferatme amp;:inueniatfe,8C miferiafua probet,nbsp;quia nihil poteft fine me. Ho; modo ergo oftendere uoluitnbsp;Deus homini, quid ualeat liberum arbitrium fine Deo.O manbsp;Ium liberû arbitriû fine Deo, Expert! fumus quid ualeat fine
Dco.
-ocr page 152-tag nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA
Deo.Ideo miferi fafti fumus, quia fine Deo quid ualeatex* pertifumus.Ecce bonus faftus eft homo.K per liberum arbknbsp;tnum faftus eft homo inalus. Quando fafturus eft bonii ho*nbsp;Homo, per minem malus homo,per hbcrS arbitriû deferens Deum^ Ser*nbsp;libera arbi uarelenonpotuitbonusbonü.SCfafturuseftfemalusbojió?nbsp;trium ceci Cum effet bonus,no fe feruauit bonn,amp; cû malus fit, dicit,fanbsp;«ht,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cio me borjü^ Quid facis malus,qui perifti bonus, nifi reficiat
te,qui permanet bonus Jpfe fecit nos X no ipfi nos.Quid noî fecit,nifi qgt; fumus Quid autem fumus Populus eins 8C onesnbsp;paicux eius.Haec eft gratia.Exccpta ilia cömuni gratia natu*nbsp;ræ,qua homines faftifumus.nec dignifuimus qui nôfuimus»nbsp;Excepta ilia gratia haec eft maior gratia, qua fafti fumus po*nbsp;pulus eius, amp; oues pafcuae eius, per lefum Chriftum dominSnbsp;noftrü. Et iftam qua cSditi fumus,qq hoc nomine appellatânbsp;mini ne legerimus, tarnen quia gratis data eft.gratiam fatea*nbsp;Indefenfo Sedoftendamusuobisinaioré effe iftam qua Chriftianinbsp;res inedto attendite. Anteq conditi effemus,nihil boni mereba*nbsp;rum. mur,amp;ideogratiaquaconditifumuscumbonimhilmererenbsp;mur.Si ergo magna eft gratia quädo nihil boni merebamqr.nbsp;quanta gratia eft quando tantum malii mcrcbamur i Qui nonbsp;dura crat,bene no merebatur, peccator SC. malus merebatur^nbsp;Nondum erat qui faftus eft,nondum erat. fed nee offenderat.nbsp;Nondum erat faftus eft,offendit amp; faluus-Qui nondii eratnbsp;nihil fperabat, faftus lapfus eft.lapfus auté damnationë expenbsp;ftabat,amp;Iiberatus eft. Hæc eft gratia per lefum Chriftum donbsp;minum noftrü.Ipfe fecit nos,Sc non ipfi nos,8C anteg effemusnbsp;Omnino ipfe fecit nos, 8i faftos amp; lapfos ipfe iuftos fecit nos,nbsp;J .Cof i J 8( non ipfi nos. Si qua igitur in Chrifto noua creatura,Iapfanbsp;eft uetus,fafta eft noua. Vna erat mafia perditiöis ex. Adam,nbsp;cui non nifi fupplicium debeba tur,fafta funt uafa inde in ho'nbsp;Roma.9 norem ex cadem mafia. Habet em poteftatê figulus luti,ex eanbsp;dem maffa.Qua maffatCerte iam perierat.certe iam illi maPnbsp;fae iufta damnatio debebatur, Gratulare quia euafifti, mortenbsp;Vna mafia quidem debitam, S^ uitain non debitam reperifti.Habetpotenbsp;perditiöis ftatem figulus luti ex eadem mafia facere, aliud uas in honoƒnbsp;oés pw na rem.aliud in contumeliâ.Sed dicisiMe quare ftcit in honoré,nbsp;turâ fum’. K ahum in contumeliain:' Difputarc uis mecumfimô mirarfnbsp;niecum, SC exclama mecumiO altitudo diuitiarum. Quis eiftnbsp;«ognoujt ftnfum domini, aut quis confiliarius eiiisfuitf Au5
-ocr page 153-, E T M E R. I T ö. 169 sjuis priordédit illiÄ retribiietur ei rquot; Si dominus retribuere Roma.ilnbsp;ucUet,nihil nifî panam debitam retribuiffet. Nihil dedcmnt Rétribuanbsp;nteis retribuereturipro nihilo iâluos fades illos. Quis prior tio noftranbsp;dédit illi,quafîfuorum gratia mcritorum, quis prior dédit il seterna danbsp;li.quisprauenit gratis qiiæ gratis daturi’Sialiquid méritorû mnatioeftnbsp;antcuenit gratiam,iam non gratis datur.amp;d ex debito reddi' Pfalmo j$nbsp;tur.-fi au'tem gratis non datur,gratia quare uocaturr
Ladantius ïibrô fcptimo de diuino prxmio capi*-icdecimoquarto:
Nam illi qui fuis mentis immortales fefti cffe dicunf, quia Bec niftitia, nec ulla in his uera uirtus fuit, non iirimortalitaquot;nbsp;tem fibi, fed mortem peccaris ac libidinibus quæfierunt. Necnbsp;Cttlèfte pramium.fed inftrna fupplida mcrucrunt.qua: pen^nbsp;dunt fimul cum his omnibus qui cos coluerunt.
Auguftinus de uerbis domini fermone fcptimo:
Caue ÓChriftiane, cauefupcrbiam.Liceterâimitatorlân^ Omneqd ftorum fis, totum gratiæ (êmper reputa, quia ut effet aïiquid habeli? eXnbsp;reliquum, gratia in te Dci non tuum meritum fccit. De ipfis gratia eft»nbsp;denilt;ï reliquhs dixcrat propheta Efaias commeniorans: Nifi Efaiæ inbsp;dns fabaoth reliquiffet nobis fcmc.ficut Sodoma fafti effem’, Romaàlnbsp;amp; ficut Gomorra fimiles fiiiffemus Sic ergo,inquit,amp; in hocnbsp;tempore reliquiæ per eleftioné gratiæ faluæ faftæ funt. Si aunbsp;tem gratia, inquit.iam nô ex operibus,id eft,iam non de tuonbsp;mcrito extollaiis. Alioquin gratia iam nô eft gratia.Si em denbsp;tua opéra præfumis, ergo merces tibi rcdditur,tion gratia cSnbsp;donatur. Si aüt gratia cft.gratis datur. Interrogo nunc;Cre'nbsp;dis ô peccator ChriftoîTJicis.Credo.Quid crcdistGratis uni-uerfa peccata per ipfum tibi poffe remitti'' Habes quod credi*nbsp;difti.O gratia gratis data.Qîjîd tu iufte credistTe fine D E Onbsp;non poffe feniare iuftitiâ ipfiusÆrgo totû reputa quod iuftusnbsp;es pirtati. Quod autc peccator cs,tuæ iniquitati affcribc.EftOnbsp;accuiator tuus,8(iUe critindultor tuus.Omne autcni crimerinbsp;fticinus uel peccatum noftræ eft neghgentiæ, 8C omnis uirtusnbsp;amp; fanftitas Dei eft indulgentia.
AugUftinus de uerbis Apoftoli, fermone x vi
_ Traditus eft propter peccata noftra, amp; refurrexit propter iüftificationcm noftram. luftificatio tua.circuncifio tua,non ,
eft à te. Gratia falui fafti cftis per fidcm,amp; hoc non ex uobis, Roma.4 fed
110 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA
Ephe.s fed Dei donum eft. No ex opcribus.ne forte dicas. Promenw, Dono Dei Sc ideo acrcpi.Non putes te proinerendo accepiffe.qui tic pronbsp;dieiniur mereres nifi accepilTes. Gratia præceflit mentum tuum, nonnbsp;promcreri gratia ex tnerito,fcd meritum ex gratia.Namfigratiaex mcnbsp;rito,eniifti,non gratis accepifti. Pro nihilo.in^it/aluos ft-*nbsp;cies illos.Quid eft pro nihilo faluos feciesrNihil in eis inuenisnbsp;CratisDe’ undefalues. Si tarnen faluas. Gratis das, gratis faluas,omnianbsp;oés faluat. merka praecedis,utdona tua confequantur mérita tua.Pror^nbsp;fusgratis das, gratis faluas, qui nihil inuenis undefalues,S£nbsp;mulnim inuenis unde damnes.
Idem Auguftinus in codem fermonc.
Eris opus Dei,non folum quia homo es, fed ctiä quia iiiftus es- Melius eft enimiuftum ene,g hominem elTc. Si homine tenbsp;fecit Deus, 8C iuftum tu tc facis.meli’ aliquid facis.quam fecitnbsp;Deus, fed te fine te fecit Deus. Non enim adhibuifti aliqucmnbsp;confenfum ut te faceret Deus-Quomodo confcntiebas qui nonbsp;luftificat eras^Quiaergoftcitte finete.nonteiuftificatfinete.Ergofenbsp;Deus uolë citncfcientem,iuftificat uoIcntem.Tamcnipfeiuftificatnefitnbsp;tc ga ipfe iuftitia tua,ne redeas ad damna,ad detrimeta amp; flercora.in''nbsp;dat uelle. uenire in illo non habens iuftitiâ tuam que ex lege eft,fed iii^nbsp;Philip. J ftitiam per fidem Chrifti quæ eft ex Deo.- iuftitiam ex fide adnbsp;cognofcndum eum, SC uirtutcm refurreftionis eius,SC com'nbsp;municationem paffionum cius.-SC ipfa uirtus tua erit.coinmUnbsp;Tiicatio paflionum Chrifti uirtus tua erit.
Auguftinus prima quinquagcna^cx prologo Pfal mi tricefimiprimi.
Qui funt beatisNon in quibus non inuencrit Deus peccatfî» Nam in omnibus inuenit.Omnes cm pcccaucrunt,8c egct gionbsp;ria Dei. Si ergo in omnibus peccata inucniuntur,rcmanet utnbsp;non fint brati,nifi quoçe rcmiffa funt f cccata.Hoc ergo Apo*nbsp;ltonia.4 ftolus fic cômendauit: Credidit Abraham Dco,8Crcputatun»nbsp;eft illi ad iuftitiâ,Et ei qui operatur,id eft,dc operibus præfu'nbsp;mit SC eoçe mcrito fibi dicit data cffe gratiâ fidei, merces nonnbsp;impur atur fecundû gratiam, fed fecundum debitum .Quid eftnbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc nifi qr merces noftragratiauocaf^Si gratia eft,gratis da'
Gratia amp; ty,. Qyjd eft gratis daturrCratis confiât.Nihi boni feafti,8C meritu co- daturtibi remifiio peccatorum. Attcncürur opera tua,SC in'nbsp;trariafunt ueniutur omnia mala. Si qd debetw iftis opcribus Deus red'nbsp;dcretgt;
-ocr page 155-, ET M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ht
dcrct,utilt;J dainnaret.Non tibi Dcus reddit dcbîtain pcrnani} fed donat indebitain gratiam.
Idem in Pfalmum trkclîmumdn te domine fpera raui.Verfu primo.
In tua iuftiria crac me, 8c exime me Nàni n attendas ad iu' (Htiam mcam,damnas mc.In tua iuftitia me crae.Eft cnim iu luftrtia deînbsp;IhtiiDei.quæ8Cnoftrafit.eum donatur robis.Idco autcDci tioftra didnbsp;iuftitiadieitur.nehomofereputetàfeipfo liabereniftiriam.nbsp;¦Sicut cnim dicit Apoftolus Paulus:Credcnti in cum qui itiftp R-Oma.4nbsp;ficat impium. Quis eft qui iuftificat impium t Qui ex impio fanbsp;eit iuftum. Quis eft qui non faluatur gratis?In quo noh inuenbsp;nitfaluator quod coronet, fed quod damnet.-non inuenit menbsp;rita bonorum, fed inuenit mérita fuppliciorum. Si agat tan'' Lex césnbsp;quam ucraciter ex régula legis propofita, damr.andus eft pec bominesnbsp;¦cator.hac régula fi agcret quem libcrarctcOmncs enim pccca damnat,nbsp;tores inuenit, folus fine peccato ucnir, qui nos pcccatores in'-uenit. Ho: ait Apoftolus- Omnes enim percaucrunt 6C egentnbsp;gloria Dei. Quid eft, Egent gloria DcitVtipfcIiberct non tu.nbsp;Quia tu hbcrare non potes,Indiges libérât orc.Qiiid eft quodnbsp;tc iaiftas ? quid eft quod de lege 8C iuftitia præfumis: Non ut'nbsp;des quid intus confligat in te, de te.aduerfus te:Non audis punbsp;gnantem 8C confitentem, 8C adiutorium in pugna dcfidcran -tern ? Mifer ego homo, quis me liberabit de corporc mortis Roma.?nbsp;huiusfCratia DEIperlESVM CHRISTVM domt' Libera'nbsp;num noftrum.'Qäa^'egratiatQuiagratisdatur.Quare gra' mur gra'_^nbsp;tis dafür r Quia menta tua non præecneriit,fcd beneficia Dci tia Dei nonbsp;tepræuenerunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentis no
Idem Pfalmoquadragcfimotertio.'Dcus auribus.
VerfuiEt redime nos propter nomen tiium.
Hoc eft gratis propter nomen nium, ro propter meum me titum, quia tu dignatus es faccrc.nô quia ego dignus fum cuinbsp;ftcias. NamSchfKipfumqdr.ofumusobliti tc, S( no rceeflif PJaim.4)nbsp;retrocornoftrüiqdnôextcndimusmanusnoftrasadDcum Nilul finenbsp;alienum, nifi te adiuuâtc unde polfcmus^nifi te intus alloquê L)ci adiutonbsp;tc,exhoi’täte,non defercte unde ualcranus^Ergo fiue paticn' tio poiru'nbsp;tes intribulationibus,fiucgaudcntcsinprofpcritatibus,rcdi' hius,nbsp;me nos, no propter meritu noftn'i, ftd propter nomen tuum.
Auguftinusin Ëiiehiri, tapite eentcfiniofeptimo.
,î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnd«
-ocr page 156-nt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA
Vitaætere VndeSf ipfamuitamæternâ, quæcertamerccseftoptniW na gratia bonorum,gratiam Dei appellat ApoftoIus.Stipendium cniiilnbsp;dicitur. pcccafi,inquit,mors,gratia autem Dei uita eterna in Chriftlt;J
Roma. 6 lefu domino noftro. Stipendium pro opere militix dcbitun* redditur.non donatur.idco dixit, ftipendium peccati mors,nbsp;ut mortem peccato non immcrito illatam, fed débita demo«*nbsp;Werita ho ftrarct.Gratia uero nilî gratis lit,gratia non eft. Intelligendänbsp;ihinis Dei eft igitur etiä ip/â hominis bona mérita efle Dei munera,qui'nbsp;muncranbsp;nbsp;bus cum uita æterna redditur, quid nifl gratia pro gratia red
funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diturt’Sic ergo factus eft homo reilus.ut 8C permanere in ilW
reiftitudine poffet non fine adiutorio diuino, 8C fuo fieri per' uerfus arbitrio.utrumlibcthorum elegiflct.Dei uoluntasfie'’nbsp;ret,aut etiam ab iilo, aut certe de illo.Proinde quia fuam malt;nbsp;liiit facere qudm Dei, de iilo faifta eft uoluntas Dei, qui ex ei'nbsp;dé mafia perditionis quæ de illius ftirpe profluxit, fecit aliudnbsp;uas in honorem.aliud in contumeliam.in honorem,per miftnbsp;ricordiam: in contumeliam,periudicium;utnemo glorietitfnbsp;in homine,ac per hoc nec in ft.
Hieretniç decimoquinto:Nonfocnerauî,nec fœne rauir mihi quifquam. ,
Aiiguftinus libro de libero arbitrio SC gratia, cagt;* pire Oiflauo.
Itaque chariffimi.uitabona noftra nihil aliud eft qudm gti tia Dei.-fine dubio amp; uita æterna quæ bonç uitj redditur,DeÇnbsp;gratia eft : SC ipfa em gratis datur,quia gratis data eft ilia cuinbsp;datur.Sed ilia cm daturtantummodo gratia eft,hæcafitqustnbsp;Grariapro iHi datur,quoniam præmiü eius eft,gratia eft pro gratia,tan'nbsp;gratia dat quam merces pro iuftitia : ut uerum fit quoniâ uerû eft, quiînbsp;homini. rcddet unicuique ftcundum opera eius.
Idem libro de correptione SC gratia, capite decP motcrtio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Indicium fine mifericordia illi qui no fecit miftricordiani! lacob’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oftcndit etiam in illo iudicio in quo iufti coronâtur,iniu'
ludiciü * r damnantur.alios cum miftricordia.alios fine miftricor' mifei icor--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludicâdos.Cum cm dicitur.-Iudi .ium fine mifericordia il'
d a datur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;’’f‘-'*'gt;cordiä,manifeftatur in his in quibus i«'
pI (ftis nbsp;nbsp;nbsp;ueniuntur bona opera miftricordiæ, ludicium cum miferic®^
-ocr page 157-dia fieri,ac per hoc etiam ipfammi/êricordiamtnerïtisbo'' norii operum reddi.Non fie eft nunc,quando non folfi nul' jviiférjcor*nbsp;lis bonis,ff d etiam multis malis opcribus praecedëtibus, wife j præue-ricordia eius prseuenithominé ut hberetur à nialis,8f quæ ftnbsp;dt,8( quæ fafturus fuerat, nifi Dei gratia rcgenerarctur : amp; „,5 „oiun-quae pafliirus fiierat inaetemum, nifi erueretur à poteftate te tatem,nbsp;rebraruni,Sf transftrretur in regnum filij charitatis Dei, Ve “nbsp;runtn quiaK ipfauitaaetema,quâ certn eft bonis operibusnbsp;debitam reddi ,i tanto Apoftolo gratia Dei dicitur, di gra'nbsp;tia non operibus rfddatur,fed gratis detur.-fine uUa dubita' Omneme''nbsp;done confitendfl eft,ideo gratiam uitam æternâ uocari.quia ritim g^nbsp;his mentis reddif, quæ gratia cötulit homini. Refte quippe da Dei eft.nbsp;ipfaintelligitur quæ gratia in Euägelio legitur, Gratia pronbsp;gratia,id cft,pro his mentis quæ contulit gratia 8C c.
GenefîsquartoiSedfubtc erit appetitustuus,2£ tu dominaberis illius.
Auguftinus in Enchiridio*Cap. tricefîmo.
Vtrum hçc pars generis humani.cui liberationem Deus re perdftus gnumlt;}!prômifîtæternum,nflquid mentis operum ftiorumnbsp;reparari potefttAbfit.Quid enim boni operari poteft perdi'nbsp;tus,nifi quantum ƒueritiperdit^oneIiberatus^Nunquidhbequot;£ ’nbsp;ro uolfltatis arbitrioŒt hoc abfit. Nam libero arbitrio male ‘nbsp;Utes hö,amp; fe perdidit 8C ipfum.Sicut enim quife occidit, utiiÿnbsp;uiuendo fe occidit,fed fe occidendo non uiuit, nec feipfum ponbsp;terit refufeitare cum occident : ita efl libero peccaretur arbinbsp;trio,uiaore peccato amiflum eft Si liberum arbittifl. A quonbsp;enim quis deuiftus eft,huic 8C feruus addiftus eft. Petri certenbsp;apoftoli eft ifta fetttentia.Qux cum uera fit.qualis quæfo po' ƒnbsp;teft ferui addifti effe libertas, nifi qn efl peccare deleftat s’ Li' -, .nbsp;beraliterenim ftmit.quidominifuiuoluntatemlibenterfa' malihoisenbsp;cit. Ac per hoc ad peccandum liber eft, qui peccati feruus eft. peetare.nbsp;Vnde ad iufte ftciendfl liber non erit mü Ä peccato liberatus,nbsp;tfie iuftitiæ cœperit feruus. Ipfa eft uera libertas propter rc'nbsp;fti fafti lætitiâ.fimul amp; pia ftruitus propter prçc^ti obedien loan.î.nbsp;tiam.Sed ifta libertas ad bene faciendum unde crithomini adnbsp;dido Ct ucdito.nifi redimat ille cuius uox ilia cft.Si uosfiliusnbsp;llberaucnt,tunc ueri hberi eritis^
Auguft.lib.cxpofit. inchoatae in Epift.ad Roma.
h lufta
-ocr page 158-„4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. D E C R A T I A
lufta eft ergo gratia Dei, K gratia iuftitia, cum in eo etiâ p« Pecftitétia riitenti« meritum gratia præcedat, quod neminem peccatinbsp;eft ex era'nbsp;nbsp;nbsp;pocniteret.nifi admonitione aliqua uocationis Dei. Vnde
tiaDei n«nomododarihoniinibusgratiapotcft,qualiberamura quot; peccatis,SfpaxquarecôciIiamurDeo,nifîinfpiritufanao»nbsp;Idem libro de prædeftinatione fandorum. O*nbsp;pitc feptimo.
Aft.w Corneliusnbsp;Ccnturionbsp;ex gratianbsp;aedjdjt.
Solet cnim dici ideo credere meruit,quia uir bonus erat 9^ antequam crederet.Quod de Comelio dici poteft,cuius accenbsp;ptaefuntelcemofynae,amp; exauditaeorationes,antcquamcrc''nbsp;didifletin Chriftum; nec tarnen ftneftdealiquadonabatSfnbsp;orabat. Quicquid igitur amp; antequam in Chriftum crederetgt;nbsp;amp;cum crcderet,8(cumcrtdidiflet,beneoperatus eft Cornenbsp;Iius,totum Deo dandum eft,ne forte quis extollatur.
Auguftinusdeuerbis Apoftolt, fermonc decimtf tertio.
Rom.s ;
Quotquot enim fpiritu Dei aguntur,hi fitij dei funt. Quid teergouoIebasextolIere,ubiaudifti:Si fpirituaftiones car/*nbsp;nis mortificaueritis,uiuetis f Difturus cnim eras, hoc poteAnbsp;uoluntas mea.hoc poteft liberum arbitrium meum. Quæ uonbsp;Iuntaslt;quod liberum arbitriumlt;Ni(ï ilie regat,cadis: nifi re*nbsp;gatjiaces. Qiiomodo ergo fpiritu tuo, cum audias Apoftoldnbsp;fia n ¦ dicentem ; Quotquot enim fpiritu Det aguntur,hi filrj fun€nbsp;f tin Det Dei.Prorfus ft defuerit.nihil boni agere potcris.agis quidcmnbsp;illo no adiuuante libera uoluntate,ftd male. Adhocidoneanbsp;nti Deinbsp;nbsp;nbsp;çft uoluntas tua quæ uocatur libera, 8( male agendo fit da'
aguntur. mnabilis ancilla.Cum dicotibifineadiutorio Deinihilagis, nihil boni dico.Nam ad male agendum habes fine adiutorionbsp;Jibcram uoluntatem, quanquam non eft ilia libera.
Auguftinus libro contra Pclagian.gf Cclefttn.de gratia ChriftiCap.uicefîmofexto.
Et fi conlcnferit nos gratia Dei accipere charitatem,noff fic fentiat tanquâ uUa mérita bona noftra præceflërint. Namnbsp;quæ mérita bona tunc habere poteramus.quando Deum nonbsp;diligebamusï’Vtenimacciperemusdileftionem qua dihgercnbsp;Ante gra^ mus.dileftifumuscum cam nondum habercmus. Hoc loan',nbsp;tiam nulla nesapoftolusapertilfime diät .-Non quod nos dilexerimuSnbsp;mérita,nbsp;nbsp;nbsp;deum,fed quia ipfe prior dilexit nos,Et alibi :Nos diligamus,
inquie
-ocr page 159-, ƒ T M E R. I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr
inquitifluiï ipfe prior dikxit nos-Oprime omftÏMO ati^ uerif i.roan*4 Jime.Non enim haberemus unde illutn diligtremus, nifi hoenbsp;abillocumpriornosdiligeret.fumercnius. Quidautembo' Xneodemnbsp;ni facerenius.nifidiligereniusî'Aut quoinodo bonutn non fanbsp;cimus.fidiljgajnusï’EtficniniDeimandatum uidetur aliquâ . jjifÄianbsp;iJo non j diligentibus.fcd ä timentibus fieri, tamé ubi nö eftnbsp;diledho, nuUum bonum opus imputatur, nee rcóe bonum Tnbsp;opus uocatur rquia omne quod non eft ex fide, peccatum eft:nbsp;Et fides per dilefticnem operator. Ac per hoe gratiam Deinbsp;lt;quia charitas diffunditur in cordibus noftris per ipiritum Kom. »?nbsp;Tanftum qui dat’ eft nobis, fie eonfiteatur, qui uult ueraeiter Koma.5nbsp;ronfiteri,ut omnino nihil boni fine illa,quod adpietatëpernbsp;tinet uerami]; iuftitiam,fieri poflê non dubitet.
Sapientiç fexto: Prxoccupatqui fc eoncupircunty ot illis fe prior oftendat,
Efaix quadragcfîmotcrtiotEcce egofaeio noua, amp; nunc orientur:utiq^ cognofeetis ea. Ponam in de»nbsp;ièrto uiam,amp; in inuioflumina.Et glorifîeabit me benbsp;ftia agri, dracones amp; ftrutiones: quia dedi in defer**nbsp;*0 aquas, Si flumina in inuio: ut darem potum popunbsp;lo RICO eleÂomeo.PopuIü iftum formaui mihi,Iau**nbsp;dem meam narrabir.Non meinuocafti Iacob,nec lanbsp;liorafti in mclfracI.Non obtulifti milii ar ietem holonbsp;caufti tui,8i uiéîimis tuis né glorificafti me Sic.
Efaix quadragefîmoprimo : Ponam defertum in ftagna aquarü, Si terra inuiam in riuos aquarü. Ponbsp;nâindefertoabietCjUlmû Si buxum fîmul .* ut uideâtnbsp;8i feiant Si recogitent Si intelligât pariter, quia manbsp;gnus dominus fecit bçc,S' fand’Ilraekreauitillud,nbsp;Propefaciteiudiciü ueftiû dicit dominus,afferteilnbsp;quid forte habetis,dicit rex lacobSic.
Ad Philip.primo: Quia qui cerpit in uobisopus fconû,ipfe perficiet uft^ in dië Icfu Chrifti.
Aug.cô.duasEpift.Pcla.ad Bo.lib.ij.Cap. viij. tlunc illud eft quod debemus aducrtere,utri;m inuito Sinbsp;h t reluilan
-ocr page 160-ij« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA
Dtus hoï reludanti honiini,Deus inlpiret boni cupiditatem.ut iS non feluftanrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reluftans, no fît inuitus, lid confentifs bono, 8( uolens bo
gratia in* num.Ifti(lciIicetPeIagiani)uoIuntinhomineabipfo hoini' Ipirat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne incipere cupiditatem boni, ut huius cocpti mcritfi etiä pef
fîciendi gratia confèquatur.fî tn hoc laltem uoIunt.Pelagiu^ em facili’ dicit impleri quod bonü eft,fî adiuuet gratia.-additamentodd eft,addendo faqlius,utilt;5 fîgnificat hoc fenbsp;pere.qd etiä fî gratiæ defueritadiutoriü.poteftguisdiificili’nbsp;impleri bonum per liberum arbitrium. Si enim fine Dei gfinbsp;tia per nos incipit cupiditas boni,ipfum ccrptüerit rneritum»nbsp;cui tan5 ex debito gratiç ueniat adiiitorin, ac fic gratia D«*nbsp;nó gratis donabitur,fed meritü noftrfi dabif. Domin’ ant utnbsp;Ioan 12 refpôderctfuturoPeIagio,nonait.-Sincme difficile poteftisnbsp;Prouer. is süqdfacere.fedaitrfine me nihil poteftisfacere. Hominis cftnbsp;Praepara ' PtæPatare cor,8C i domino relpôfîo linguae,non bene intelÜnbsp;tur cor ä gtndo fallunf.ut exiftiment cor præparare.hoc eft.bonü in'nbsp;domino ad t^boare fine adiutorio gratiç Dei,ad hominé pertincre. Abfit«nbsp;benum. fîcintelligant filii promiffionis.tanq en audierint dnm tbnbsp;centé.’Sinemenihilpotcftisfacere, quafî conuincanteüdicénbsp;tes.-Eccefînetepoffumuscorpræparare.autcumaudierint*nbsp;PauIoapoffoloîNô quia idoneifumus cogitate aliquidquafinbsp;ex nobifraetipfîs,fed fufficientia noftra ex Deo eft, tanquânbsp;ipfum conuincant dicentes.-Ecce idonei fumus ex nobifmet-'nbsp;Cogitatio ipfîs praeparare cor,ac per hoc Si boni ali quid cogitare.Quiînbsp;bona non enim pôt bona cogitatione ad bonü cor praeparare? Abfit utnbsp;eft ä nobis fîcintelligant,nififuperbi fui artótrh deftnlöres, Si fidei ca'nbsp;tholicae deftrtores, Ideo quippe feriptû eft: Hominis eft prçpSnbsp;rare cor,8C à dno relponfîo linguae, quia homo præparat.nônbsp;tn fine adiutorio Dei.-ita etiâ didium eft.-Aperi os. Si adimpftnbsp;Plalm 8 boilIud.Quâuisemnifiadiuuanteillofine quo nihil poffu'nbsp;mus facere,os nô poffum’ aperire.tn nos aperim’ illius adiu'nbsp;P .. méto 8C opéré noftro,impletaûtilluddns,fîne opéré noftro*nbsp;glt;odi.4 pjg,,, quideft praeparare cor Si os apreire, nifi uoluntaté panbsp;de'u ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£*:™ineifdemliterisIegitur.-PraeparaturuoIuntasà
minV fa gt; dno.Ego aperiam os tuum Si inftruam te quae debeas loqui-Quapropter multa deus faat in homine bona,quç non fadt homomulla uero facit hö,qux nô facit deus,ut faciat homo-j.Ioan.4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.9, Quid eft enim boni cupiditas, nifi charitas de qua
apoftolus fine ambiguitate loquitur dicés.- Charitas ex Dco eft.Net
-ocr page 161-E T M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiT
tft. Nee ïru'tium eins ex nobis,amp; perfedio eius ex Deo, fed fi Charitas ex Deo.tota nobis ex Deo eft, Auertat em Deus häcnbsp;amétiain.ut in donis eius nos priores fadamus, pofteriorem da»_ .nbsp;ipfum,quoniam mifericordia eius prjueniet me,Et quoniam K,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
prxueniili di in benediftiöibus dulcedinis. Ergo benedidio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
dulcedinis eft gratia Dei, qua fit in nobis ut nos deled« Sc cu piamus.hoc eft amemus qd pdpit nobis. in qua fi nos no puenbsp;nit Deus,non folfi non pfidtur,fed nee inchoatur ex nobis.
Ad Philippenfes tertio: Secundum iuftitiam quae in lege eft côucrfatusiînequerela.Sedquæ mihifuenbsp;runt lucra,hxc arbitra tusfum propter Chriftum denbsp;trimcnta.Yeruntamen Si exiftimo omnia detrimennbsp;turn efle propter eminentem feientiam lefu Chriftinbsp;dominimei,propter quern omnia detrimetum feci,nbsp;amp; arbitrer ut ftercora,ut Chriftum lucrifaciam, SCnbsp;inueniar in illo non habens meam iuftitiam, qux ennbsp;lege eft,fed illam qux ex fide eft Chrifti Icfu,qux exnbsp;Deo eft iuftitia in fide ad cognofccdum ilium,amp; uir»*nbsp;tutêrefurrediöis eius, amp; focietate pafiionum illius.nbsp;Auguftinus de tempore, fermone quadragefimonbsp;nonodominica quinta poft odauas Epiphanie fer*nbsp;none fecundo.
Infelix ego ho.quis me libcrabit de corpore mortis huius? Refpondeat medicus .-Gratia Dei per lefumChriftfi dominfi Roma.4nbsp;noftrum,Gratia Dei,non mérita tua. Qu.arc ergo te dixiftinbsp;in lege cum iuftitia fine querela conuerfatum^Attendite, Si sjne querenbsp;ne querela dixit hominû.Eft em quxdä iuftitia quam poteft ja conuer ¦'nbsp;homoimpIere,utnuUushominüqueraturdehomine.Didt; fari quidénbsp;Non concupifeas alicnö;Tu fi non rapueris alienü,nulla que Exodi.20nbsp;rela erit hominü. Ergo aliqn concupifcis SC no rapisSed fennbsp;tentia Deifupra te eft.quia concupifcis : Reus es legis, fed in ,,nbsp;oculis latoris legis.Sine quCTela uiuif : Quare ergo ifta däna^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
Qjiare ifta ftercora t Quicquid faciebant ludaei unde homi' , nes non quer«entur,8c elTet ipforum conuerfatio ex lege fi-ne qu«ela, fibi tnbuebant:amp; ipfam iuftitiam fecundum le^nbsp;gem uiribusfuis aflignabant,implerenonpoterant,fedinnbsp;h s tantuin
-ocr page 162-«8 nbsp;nbsp;. D E G R A T I A
Pfal-Mî
Perftftio hois eftnbsp;imperfe'nbsp;fhonisfuznbsp;cognitio
Plal.i4t
Cormtat
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»M«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VUIIInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VAIVIW » wsfr«*-* J*«. M «AV* AIAJ}V~
œts dona refurges ad recipienda çiuaq egifti.Tunc Deus coronabit non
»antum fedebsnt inquaijtS poterant fibi tnbuf ndty, nccboc pie implebant.Hoc ergo dicit legem implere,hoc eft,non co»nbsp;cupifcere. Qiiis ergo hoc qui uiuit poteft^ Adiuuer nos PfaPnbsp;mus,qui modo cantatus eft : £xaudi me domine in tua iuftknbsp;tia,hoceft,noninmea:Si diceret-Exaudimein iuftitiamea,nbsp;tanquam meritum uocaret. Yocat quidcm amp; nonnuUis locisnbsp;R fuamiuftitiam,fed (ic melius difcernit, quia 8C fuam quan'nbsp;do dicit,datam dicit,quomodo dicimus, Pancm noftrfi quo-quot;nbsp;tidianum da nobis hodie : Quomodo noftrum ; quomo'nbsp;Àgt; da; Et ad eos qui de fua portent prsefumerc : Qiwtquot errnbsp;go perfefti fumus, hoc fapiamus. lamdudum dixerat {eim'nbsp;perfclt;ftum,nunc autem perfeftum. Quare nifi quia ipia eftnbsp;pcrftftio hominis,inuenifle fe non eflepcrfeftfi r QuotquoCnbsp;autem perftai,hoc fapiamus.Et fi quid forte aliter fapitis, idnbsp;quo% nobis Deus reuelauit,id eft,ut fi uos in aiiquo profcdtfnbsp;, animi iuftificatosprobabitis, legendo fcripmras,amp; inucnie«nbsp;do quæfit uera 8C perfea:aiurtitia,inueniatis uos reos, S£ denbsp;fiderio fiiturorum damnctis ^aefentia, uiuatis ex fide amp; fpenbsp;R charitate,R intelligatis quia quod adhuc creditis, noduinnbsp;uidetisiquod adhuc fperatis,nondum tenetis; quod adhuc denbsp;fideratis,nondum impIetis.Et fi talis eft charitas peregrinannbsp;tMim,quaIis erit uidentiumCErgo ille qui docebatDei iuftitiânbsp;R no conftituebat fuam. damabat de Pfalmo ; Exaudi me innbsp;tua iuftitia.Etenim cum hinc exieris recipieris pro meritis,etnbsp;tarn mérita tua quam dona fua.Ambulaftcurusin Chrifto.nbsp;ambula,ne ofFenda$,nc cadas-Nec retro relpicias,ne in uia rcnbsp;nianeas.ne à uia recedas.Ifta omnia praecaue tantum, amp; puenbsp;nifti-Ciim perueneristunc iam gloriareexhoc.NoIiinte.nbsp;Mam qui frlaudatDcum non laudat,fedd Deoauertit,nbsp;lobxtti. Veruntamen uias mcas in confpciflu eiainbsp;argu3gt;n«0C ipfe erit faluator meus.
Auguftinus contra duas epiftolas Pelagianorum ad Bonifacium libro primo.Capite nono.
Nec moueat qd ad PhilippenfesApoftolus fcripfit.-SccundS Hiffîcikanbsp;nbsp;nbsp;***ftitii qux in lege eft, qd fuerit fine querela. Potuit en elfe
intus in affeAionibus prauis præuaricator legis, R tn cofpir sua opera legisimplere,uel timoré hominum, uçl ipfius Det.
uel
-ocr page 163-E T M î R I T o. i«
uel panât fornucüne,non dileftioneScdeleiîlatione iuftitiat. Qu® fitiu Aliudeftemuoluntarebenefiidendi benefacere,aliudautcrn i^a4exnbsp;ad malefaciendü fic uoluntate inclinari.ut etiä faceret, fi hoc (ege eftnbsp;pofletimpunepermittd-Nainfic profefto in ipfa intus uolü ’nbsp;täte peccadqui non uoluntate léd timoré non peccat.
Auguftinusad Anaftafium.Epift.cxliiii.
Inaniteraütputatuiftorëlêeirepeccati.quipœnæ timoré Tniou^efl: non peccat.quia Si fi non impletur foris negotium malæ cu^ qui rimorenbsp;piditatisjpfatamé mala cupiditas intus eft hoftis.Etquis conbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„qj,
rä Deo innocens inuenitur.qui uult fieri quod uetatur.fi fub trahasqiiodtimetur^Acperhocin ipfauoliitatercus eft quinbsp;«Ult facere qd non I cet fieri,fed ideo non facit, quia impuncnbsp;non pöt fieri.Nam quantü in ipfo eft, mailet non efle iuftiaänbsp;peccata prohibentc atlt;® punienté. Et utitç fi mailet nö eé iunbsp;ftitiä,quis dubitauerit quod eä fi poftet auferrett Ac per hocnbsp;Süö iuftus eft,iiiftitiae talis inimicus,ut earn fi poteftas deturnbsp;prjtcipientc auferret, ne comminantë uel iudicantem ferattnbsp;inimicus ergo iuftitia? eft qui pœnætimore non peccat:amilt;nbsp;cusautemerit,fieiusamorcnöpeccet.Tuncenim uere timenbsp;bit peccare, Nam qui gehénas metuit,nô peccare metuit, fednbsp;andere. Ille autem peccare metuit, qui peccatûipfiim ficutgenbsp;hennas odit. Ipfe eft timor dni caftus, permanés infeculû fenbsp;«uli.Nam lUç timor panæ tormentû habet, 8C non eft in chanbsp;Titate,eum'q; perfefta charitasforasmittit.Tm porrdquifq; nônbsp;|gt;eccatumodit,quantüiuftitiâdiligit,quodnonpoteritlegenbsp;terrente per litcram,fed fpiritu fanante per gratiam.
lob nono: Aiiferat à me uirgam fuam,6; pauor cius non me terreat.Loquar amp; nô timebo cum.Nonnbsp;cnim pofTum metuens rcfponderc.
Gregorius fuper cantica canticorum. Refti diU* gunt te.Capite primo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ac fi diceret : Non rcdli adhuc riment, reiîri diligunt te, Omnis enimqui bona opera præ rimore agit, fi in opérénbsp;reftus eft, in defîderio reftus non eft. Vellet enim non eflenbsp;qd timeret.fif opéra bona nô fâceret.Qui ergo operatur bo^ rial. 31nbsp;«a prse amore,etiam in opere fic defiderio reclus eft ; Quamnbsp;magna multitudo dulccdmis tuæ domine quam abfeondiftinbsp;h 4 timen'
-ocr page 164-no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C R A T I A ,
tiinencibus te, Sf pcifecifti earn fperantibus in te. DuIceJo enim Dei timentibus Deü incognita eft, amantibus ftt notagt;nbsp;Qji ergo per amoremftudueritreftus efle.perfeifta dileâionbsp;iluus ert.ut iudicem uenienté non timeat.ut quicquid de setefnbsp;nisfupplicris audierit,nonforniidct.
Secüdo Timothei quarto : Ego cnim iam dclibof amp; tempus refolutionis meae inftat. Bonumcertamenbsp;certauijcurfum confummaui,fidem feruaui. In rcli-quo repoHta eft mihi corona iuftitiæ, qua redder minbsp;hi dominus in ilia die,iuftus iudex. Non folü autë minbsp;hi,led amp; qs qui diligunt aduentum eius.
Auguftinus libro quinquagelîmo, Homelia meliarum decimaquarta.
Reddet inquit mihidominuscoronam.iuftusiudex. No« enim opéré infpeftopoteft negate mercedem qui opusinfpinbsp;cit.Bonum certamen certain, opus eft.Curfum confummaui,nbsp;opus eft.Fidem feruaui,opus eft.Supereft mihi corona iuftixnbsp;tiæ.merces eft,fed in mercede tu nihil agis, in opere non folSnbsp;agis. Corona tibi eft ab ipfo, opus autem abs te,fed non nifinbsp;jpfo adiuuante. Bonum certamen certâti, curfuiii confum'nbsp;t-Cor. I5 mäti,fidemfcruanti.retribuit bona.Sedquibusbonis i Quaenbsp;ipft dedit. An non ipfe dedit ut bonum certamen certares:'Sinbsp;non ipfe dedit^quid eft quod alio loco dicis;PJus omnibus la'nbsp;boraui.Non autem ego.fed gratia Dei mecuni^ Ab illo ergonbsp;jpfoadiuuante.ipfo'q; donante ,amp; bonum agonem certafti,nbsp;amp; curftim confummafti,8lt; fidem ftruafti. Da ueniâ Apoftolc,nbsp;æpria tua nö noui,nifi mala.Da ueniâ Apoftole, Dicimus ganbsp;P rîa tudocuifti;Audioconfitcntem,noninuenioingratum Profnbsp;fus tua â te tibi parata non nouimus nifi mala. Cum ergonbsp;r nifi coronat deus mérita tua, nihil coronat nifi dona fua. Hancnbsp;oéc°atanbsp;nbsp;nbsp;fidem 8C ueram pietatem, ne quis extollatur de libero arbi'
rant™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonis operibus, quifquis fie accipiat ut nouerit danté,
** nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut quifquis datori non fit ingratus,mediconôfuperbiatuel
infanus adhucuel non à fe fanus.Hanc inq fidemfuâ at^ pie tare nuUæ argumentationes euellant de cordibus ueftris.Sefnbsp;uate quod accepiftis. Et humiUter confideremus quod Apo'nbsp;ftolusdiut: Deus eft qui operatur innobisSCuelleSc per'nbsp;ficere.'
-ocr page 165-E T M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni
Bcere. Cratus agamus domino ac faluatori noftro, qui nos nullis praccedennbus mentis uulneratos curatrit, 8C inimicos Bcnefidanbsp;reeonnliauit, amp; de captiuitate redemit, de tenebris ad lucem Dei.nbsp;rediixit,dc morte ad uitam reuocauit, 8C humiliter confiten'nbsp;tes fragilitatem nofträ, iUius mifericordiam deprecemur, utnbsp;quianos(fecundumPfalmiftam) mifericordiafua praeuenit, Pfalm.jFnbsp;«ligneturin nobis non folum cuftodire.fed etiam augere mU'nbsp;Hera uel beneficia fua.quæ ipft dignatus eft dare.
Exodi tnccfîmoquarto.'Dotninator domine Deus miferator 8i demens.- pa tiens Si multz mifcrationisnbsp;ac uerax:qui cuftodis mifericordiam in milia.-qui au-fers iniquitatem Si fcelera atque pcccata : nullufquenbsp;apud te per fe innocens eft.
Idem de tempore fermone quadragefïmooAauo, Dominica quinta poft odauas Epiphanis fermonenbsp;primo.
Prorfus quod ad tcipfum pertinet, quod ad tua.tcnebrofus Nihil lumt es.Quideiteinaliudcffeftultum.nifieffe tenebrofum in cor* niseftinnbsp;‘Itr Deniqj de iliis fic ait Apoftolus : Dicentes fe elTe fapientes, natura nonbsp;ftultifaâifuntJEtoblcuratumeftinfipienscoreoçi.Dicquia ftra.nbsp;tu lumen non es.Vt multii.oculus es, lumen non es.Quid pro Roma.inbsp;delt fanus ac pates oculus.fi lumen defitfEt die à te tibi lumennbsp;tion efie, amp; clama quod diftum eft: Tu illuminabis lucernam Pfalm.irnbsp;meâ domine, lumine tuo domine illuminabis tenebras meas.nbsp;Mcf enim nihil nifi tenebr»,tu autem lumen fugas tenebras,nbsp;illuminans me,non à me mihi lumen exiftens, fed lumen nonnbsp;partiapans nifi in te.
Auguftinus fuper lohannem Tradacu quadrage llmonono,capite undecimo.
Nemoergofepalpet,defuoSatanascft,deDdbeatuscft. Homodc Quid eft enim defuo, nifi de peccato fuofToUe peccatn quod fuo Sata*nbsp;eft tuum, iuftitia inquit de meo eft. Quid cm habes quod non nas eft.nbsp;accepifti? ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Auguftinus in SoTiloquijs/apite deefmoquinto.
Domine confiteor ut docuifri me^nihil aliud fum quam uni Homo uni uerfa uanitas 8c umbra mortis, 8c abyflus quaedam tenebrœ uerfa uaninbsp;fa,8CterrainanisflCuacua,quaefinctuabenediélionenôger' tasfiCum-'nbsp;h f minât.
-ocr page 166-I2Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATTA
brS tnor minât,fniéhim quoqi non fadt.nifî côftjlîonem.pecfatunT 8f (JS.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortem. Si quid boni utique habui.â te rccepi.quicquid boni
habuituumeil, ucl dtehabeo.Si quandoftcti, per te ftvti,fed quando cecidi per me cecidi : 8C femper in luto iacuiflêm ,mßnbsp;tu me erexiffes ; femper cæcus fuiffem, ni fi tu me illuminafles.nbsp;Quando cecidi nunquam furrcxiffem.nifi tu milii manû pot'nbsp;rexifiès • Poftqaain me ctiâ crexifti, femper cccidifTcm.nifï tunbsp;me fuftinuilïts Sæpi'' periffem.nifi tu me gubernaffes.Sic feinnbsp;per domine, fie femper tua gratia amp; miicrieordia tua pracue^nbsp;nit me, libéras me ab omnibus inalis.faluâs à praeteritis, fiifcinbsp;tans à præfentibus,8C muniens à futuris.præcidens etiam an^nbsp;te me laqueos peccatorum, tollens occafîones amp; caufas. quianbsp;Caufaspec nifi tu hoc fecilTes mihi,ego oïa peccata mundi féciflem.Quo'nbsp;cati Deus niam feio domine, quod nuUum pec :atum eft qiiod unquamnbsp;toUitàbo fecerithomo,quod nôpoffetfaccrealterhomo,ficreatorde^nbsp;niî. fit ä quo faftus eft homo.Sed quod non falt;erem,tu fecifti. qdnbsp;abftinerem, tu iuflifti.SC quod tibi crederem, gratia tu infu^nbsp;difti.Tu nanq; domine regebas me tibi,feruabas me tibi,et minbsp;hi ut adulterium SC. onine ahud peccatum non committerem,nbsp;gratiam SC lumen donafti.
EphefiorumfecuiidoiNuncautcm in Chrifto lefu uos qui aliquando eratis longe,fadi eftisprop« innbsp;fanguine Clirifti.
Auguftinus cStra duas Epiftolas Pelagian! ad Bo nifacium libro primo, capite decimoodauo.
Hominem inquit Dei opus defcndimus,nec ex illius poten' tia uel in malum uei in bonum inuitum aliquem cogi.fed pronbsp;Bonum d pria uoluntate aut bonu tacere aut malum.-ln bono uero openbsp;Deo malu re à Dei gratia femper adiuuari, in malum uero Diaboli fug'nbsp;d nobifi' geftionibus incitan. Adhæe refpondemus.homincs efle opusnbsp;pfishabe' Dei, inquantumhominesfunt.fedfubDiaboloeffe,inquantfinbsp;nius. peccatoresfunt, nifi eruantur inde per cum,qui non ob aliudnbsp;faftus eft inter Deum amp; homines mediator,nifi quia ex hominbsp;nibus non potuit efie peccator; nec ex Dei potentia uel in ma'nbsp;VcIIe nos lum.uel in bonum aliquem inuitfi cogi, fed Deo deftrente pre»nbsp;ftcit gra' meritis ire in malum.- amp; Deo adiuuante.fine mentis conuertinbsp;tia Dei* ad bopum. Non eft enim homo bonus fi nolit, fed gratia Deinbsp;etiam adhoc adiuuatur ut uelit, quoniam non inaniter fcri'nbsp;ptum
-ocr page 167-ET MERIT O, w pttitn eft.Deus eft enim qui operatur,amp; caetera,Ut fcquitur.
Ad Philippenfes fecundo: Deus eft enim qui ope-rat in uobiSjôî uelk ô£ perficere pro bona uoluntatc. Auguftinus ad Paulinum Epiftola cctcftmalcxta.
Nam quis nos nifï qui uenit quærere 8C faluare quod perie' rat, ab ilia perditionis malTa 8C contentione difeernit t Vndenbsp;Apoftolus interrogat dicens: Quis enim te difcernittVbi fi di gt;• Cor. 4nbsp;xerit homo.Fides niea.uolûtas mca,bonum opus meum.Rcz Nihil habenbsp;Ipondetur ei: Quid «in habes quod non accepifti tSi aüt amp; ac^ mus, quodnbsp;cepifti,quid gloriaris,quafînô acceperisc'Hoc italt;® totfi ideo, non acce-non ut homo non glorietur, fed ut qui gloriatur in domino pimus,nbsp;glorietur. non ex operibus ne forte quis extoUatur. Nô quianbsp;bona opera ifta pii cogitatione fruftrâtur, cum Deus reddatnbsp;unicui^ fecundûopera ems.fit'qe gloria Sc honor et pax omni Roma,anbsp;operanti bonfi.fed quia opera ex gratia.non ex operibus granbsp;tia: quoniä fides quæ per dileftioné operatur, nihil operare'nbsp;*ur, nifi ipfa dileftio Dei diffunderetur in cordib’ noftris pernbsp;Ipiritufanfta qui datus eft nobis. Nee ipfa fides effet in nobis,nbsp;nifi Deus unicuiq; partirctiir menfura fidci. Sonum eft igitur Fortitudenbsp;homini ut cum totis uiribus liberi arbitrij fui ueraciter dicat: noftra ex.nbsp;Fortitudinemmcamadtecuftodiam, quiaillequiputauitfi^ Deoeft.nbsp;îieipfiusadiutorioftpoffecuftodirequoddedit.proftftusin Lucæ ijnbsp;ionginquam regionem, SC uiuens prodige cunifta cofumpfit,nbsp;ac raiferia duræ feruitutis attritus, reuerfus'q; in femetipfuinnbsp;dixit : Surgam SC ibo ad patrein mcum.Quam cogitationcmnbsp;bonam quando haberet, nifi SC ipfam iUi in occulto pater mi-fericordiffimus inipiraffetf
Ad Colloflenfes primo: Gratias agentes Deo pax tri qui dignos nos fecit in partem fortis famflorumnbsp;in lumine. Qui cripuitnosde poteftatetenebrarum,nbsp;SC tranftitlit in regnum fflq dikélionis fuae.
Auguftinus ad uitalë Epiftola centefimafeptima,
Refpôde ofalêcro, quomodo di;it Apoftolus.-Gratias agen Arbitrium tes patriidoneos facienti nosin parte fortis fanclorum in lu - noftrum 11nbsp;mine,!! non ipfe arbitrium noftrum fed ipfum arbitriii fe libc beratur ànbsp;rat^Mcdacitcrergogratiasagiiniispatritanqnam ipfefaciat Deo.nbsp;quodiplênonfécit. Etcrramt quidixit, quod ipfe nos faciatnbsp;idoneos.
-ocr page 168-V4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA,
jdoneos. Refponde quomodo ad declinanduin a malo.Xfa'' cicndumbonum liberum habemusarbitrium.quâdo erat fubnbsp;poteftatc tenebrarum,unde nos fi quemadmodum dicit Apo-quot;nbsp;ilolus, Deus eruit, ipfe uti(® illud liberum fecit. Ita fit ut neqsnbsp;fideles fiant nifi libero arbitrio, Si tamcnipfius gratia fidelesnbsp;Meritanul fiant, qui à poteftate tenebrarum libcrauit arbitrium. Sk Snbsp;la præce^ Dei gratia non ncgatur.fed fine ullis humanis praecedentibusnbsp;dût gratia mentis ucramonftratur.-SC liberum ita defenditur,uthumilinbsp;tatefolidetur, non elationepraecipitetur arbitrium,Non eftnbsp;jgitur gratia Dei in natura liberi arbitrij, amp; in lege atque do'nbsp;ftrina,ficut Pelagiana pcruerfitas defipit.fed ad fingulos aft’nbsp;Pfilm.sT datur.illius uoluntate.de quo fcriptum; Anima uoluntariamnbsp;fegregans Deus hf reditati tuç. Quia 3lt; liberum arbitrium adnbsp;diligëdum Deum primi peccati granditate perdidimus, Si lexnbsp;Dei atque doftrina quamuis fanfta SC lufta SC bona,tarnen ocnbsp;Spirit* eft cidit fi non uiuificet ipiritus, per quern fit, non ut audiendo,nbsp;qui uiuifi' Ted ut obcdiedo.ncque ut leftione, fed ut dilcftione teneatur.nbsp;cat, no lex Quapropter ut in Deum credamus, SC pie uiuamus, non uo'nbsp;ne^ literalentis netj currentis, fed miferentis eft Dei; non quia uclle SCnbsp;currere non debemus, fed quia ipfe in nobis SC ueUe operatornbsp;amp; currere.Non ergo gratia dicamus effe doftrinam,fed agnonbsp;fcamus gratiam quæTacit prodefle doftrinam, quae gratia ßnbsp;defit,uidemus etiam obefle doftrinam.
Ofeæ decimoquarto: Sanabocontritioneseorum diligatn cos fpontance, quia auerfus eft furor mcusnbsp;ab cis,
Auguftinus ad Valcntinum Epiftola xl vi.
lacobi r Omne datum optimum,SC omne donum perfeftum defiir/ OmnebO'' fiimeft,defcendensà patreluminum.Nec quifquam dicat menbsp;num perfe pp j operum fuoçt, uel mentis orationum fuarum, uel meri^nbsp;CW â Deo tij fïdetfuaefibi traditam Dei gratiam, SC putetur uerum effenbsp;*“¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quodilli haeretici dicunt, gratiam Deiftdidum mérita noftra
dan,quod omnino falfiffimum eft.Non quia nullum eft mec ritum uel bonum piorum,uel malum impioçt.alioquin quo'nbsp;modo iudicabit Deus mundS f Sed gratia SC mifericordia Deinbsp;¦ Pfalm.78 conuertit hominem, de qua Pfalmus didt: Deus meus miferi'nbsp;cordia eius praeueniet me, ut iuftificetur impius, hoc eft, ex in*nbsp;pio fiatiuftus. £t incipiat habere meritü bonum, quod Deusnbsp;coroe
-ocr page 169-. E T M E R. I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut
coronabit quandoiudîcabitur mundus.
Gregorius in Ezechielem libro primo homiliarû nonOjin principio Ezechielis fecundi.
Et ingrcflus eft in me fpiritus poftquain locutus eft mihi.flC ftatuit me fupra pedes meos,d^ estera. Eccediuinauoxiacennbsp;ti prophetf iutTitut furgeret.Sed (ürgerc omnino non poflêt, “PW D EInbsp;nilî in hue omnipotécis Dcifpiritusintroiffet. Quia ex omni erigit nosnbsp;potentisDei gratia ad bona opera conari quidem poffumus, adbonfi.nbsp;ïëd haec implerc non pofliimus, fi ipfë non adiuuat qui iubet.nbsp;SicPauhiscumdifcipulosadmonetdiccns.' cummetuamp;tre' Philip^*nbsp;more ueftram ipfoçi falutem operamini, ilico quis in eis haecnbsp;îpfa bona operaretur adiunxit dices.- Deus eft enim qui operanbsp;tur in nobis, SC uelle Sc perficerc pro bona uoluntäte. Hine eftnbsp;quod ipia ueritas diftipulis dicit : Sine me nihil poteftis face' lohan.ijnbsp;re.Sed in his confiderandfl eft,quia ft bona noftra lie omniponbsp;tentis Dei dona funt,ut in eis aliquid noftrum non fit,cur nosnbsp;•juafi pro mentis actemam rctributionejjusrimus; ft aute itanbsp;noftra funt,ut dona omnipotêtis Dei no fint,cur ex eis omninbsp;potêti Deo gratias agimus f Sed fciendfi eft, quia mala noftranbsp;folummodo noftra funt.bona autem noftra SC omnipotentisnbsp;Dei funt SC noftra, quia ipfe afpirando nos praeuenit ut uelRnbsp;nius,qui adiuuâdo fubfequitur.ne inaniter uelimus, fed poffinbsp;mus implere quae uolumus.Preuenicte ego gratia,Sc bona uo Bonitm qdnbsp;ïuntate-fubfequëte, hoc JJd omnipotêtis Dei donn eft,fit meri agimus donbsp;turn noftrum .Quod bene Paulus breuifententia explicatdi' nivDei SCnbsp;cens.-Plus omnibus illis laboraui.Qui ne uideretur fus uirtu^ opus no-ti tribuifte quod ftcerat,adiunxit.- Non autem ego,fed gratia ftrfi dicif.nbsp;Dei mecum.Quia enim carlefri dono prseuentus eft, quafialie i.Cor.isnbsp;Inum fe à bono fuo opere cognouit dicens.- Non aute ego,fednbsp;quia prsueniens gratia liberû in eo arbitrifl fecerat in bono,nbsp;quod libero arbitrioeandemgratiam eft fubfecutus,in opere Deus opegt;nbsp;adiunxit, fed grana Dei mecum. Ac fi diccret.-In bono opere ratur no'nbsp;laboraui, non ego,ineo enim quod domini dono præuentus bifcn,ideftnbsp;film,non ego; in co autem quod donum uoluntatefubfccutus in noftranbsp;fum,8Cego.Hisigiturbreuiter cotra Pciagium H Cocleftium uolütatc«nbsp;diftis ad exponendi ordincm redeamus,8c caetera.
E«chielistriccfimotertio: Vnumquenque iuxta uias fuas iudicabo de uobis domus Ifraël.
Deute*
-ocr page 170-ntf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.E GRATIA
Üeuteroncmü uicc(ïrr.oqiiai to' Non occident pa tres pro firiis,nec fïlij pro patribus:fcd unufquifcp ptOnbsp;peccato fuo morietur.
Gregorius moralium libro deciinofcxto,capite undecimo.
lob uigeiimofccundoiSaluabitur innocenSjfalua-bitur autem à mundiria manuum fuarum.
Quæ fcilicet fenrcntia (ï de cœleftis regni r efributione pro-^ niittitur.ueiitate fuicitur,quiaainideDcofcriptunifit.QuJnbsp;Nifericor^ runicuique fecunduni opera eius , illum in extrenionbsp;dia DEI examine iuilitia æterni iudieis faluat, quem hic eius pittas abnbsp;præuenit immundis operibus liberat.Sin uero ad hoc faluari quifq; hicnbsp;hominc in munditia manuum fuarum creditur, ut fuis uiribus innocensnbsp;bonis ope' fiat.proculdubio erratur.quia fi fuperna gratia nocenté nonnbsp;ribus. præucnit.nunquamprofcôoinucniet quem rçmuneret innonbsp;Exodi j4 centem.Vnde ueridica Moyfî uoce dicitur;Nullus apud te pernbsp;le innocës eft.Siipcrna ergo pietas prius agit in nobis aliquidnbsp;fine nobis.ut fubfcquentc quoque noftro bbero arbitrio, bo*nbsp;num qiiod iam appetirr.us agat nobifcum, quod tame per intnbsp;menfam gratiam exti-emo in iudicio ita rémunérât in nobis,nbsp;ac fi folum proccffiflet ex nobis. Quia enim diuina nos bonKnbsp;l.Cor.is tas ut innocentes feciat præucnit, Paulus ait.Cratia Dei fumnbsp;id quod fum. Et quia eandem gratiam noftrum liberum arbinbsp;trium fcquinir,adiungit;Et gratia eius in me uacua non fuit.nbsp;Sine gra' fed abundantius illis omnibus laboraui. Qui dum fe defe nrnbsp;tiaDei ni' hil efle confpiccrct, ait; Non autem ego. Et tarnen quia fe elfcnbsp;hilfumus- aliquidcum gratia inuenit, adiunxit.- fed gratia Dei mecum.
Non cm diceret mecum, fi cum prxuenicnte gratiafubfequés liberum arbitriû non haberet. Vt ergo fe fine gratia nihfl elfenbsp;oftenderet.ait ; Non ego.-ut uero fe cum gratia operatum elfenbsp;perhberum arbitriumdemonftraret,adiunxit:fcd gratia Deinbsp;mecum.Munditia itaque nianuuin fuarum ir.nocens faluabi'nbsp;tur.quia qui hic præucnitur donc ut innocens fiat,cum ad iunbsp;dicium ducitur.ex merito remuneratur.
Primo Paralipomenon uigefimononoiTua doro» ne eft magnificentia, amp; potentia amp; gloria atç uiiflonbsp;ria,ôc tibi laus. CuuAa cm qux in ccclo funt amp; in ternbsp;ta tua
-ocr page 171-ET M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiy
ra tua funt.Tuum domine rcgnum;8f ru esTupcr Oc* principes. Tuac diuitiæ, tua eft gloria, tu domina*nbsp;ns omnium. In manu tua uirtus amp; potentia,in manunbsp;tua magnitudo 8C imperium omnium. Nunc fgiturnbsp;Deus nofter côfitemur ribi, ôi laudamus nomen tuûnbsp;inclytum. Quis ego,amp; quis populus meus; ut pofli*nbsp;mus hxc tibi uniucrfa promittere. Tua funt omnia:nbsp;amp; qux de manu tua accepimus dedimus tibi. Peregrinbsp;ni enim fumus corä te, amp; aduenæ ficut omnes patresnbsp;ttoftri. Diesnoftri quail umbra fuper terram,amp; nul*nbsp;la eft mora. Domine Deus nofter omnis hxc copianbsp;quam parauimus, ut xdificaretur domus nomini iannbsp;Âo tuo,dc manu tua eft, 8C tua funt omnia,amp; cçtera.
SecundoPaialipomenon fecundo:Maghus eft cm Deus nofter fuper omnes deos.-quis ergo poterit prgnbsp;ualcre ut xdificet ci dignam domum.Si cœlum amp; etcnbsp;lictclorum capere eum nequeunt,quâtus ego fum,uenbsp;poftim et xdificare domum’jSed ad hoc cnim ut ado-fcaturincenfum coram illo.
Numeri decimoquarto; Sipropitiusfueritdomi* nus inducet nos in earn: amp; trader humum melle amp; Ianbsp;äe manantem.
Gregorius libro moralium uige(îinoquarto,ca-pire feptimo.
Etreddethominiiuftitiâftiam. luftitianoftradicitur.non ïuftitîà -lt; qux ex noftro noftra eft, fed qux diuina largitate fit noftra, quandonbsp;ficut in Dominica oratione dicimus:Panem noftrû quotidian dideurnbsp;num da nobis hodie. Ecce SC noftrum didmUs.K ut detur ora hOfira^nbsp;mus.Nofter quippe fit cum accipitur, qui turn Dei cft.quiaabnbsp;illo datur. Et Der ergo eft ex muncre, K nofter fit aeracitetnbsp;tgt;er acceptionem.
Gregor.lib.Moral.xxq.Capilcdecimö.
Sciuntfanftiuirife poft primi parentis lapfum de coiïttpti Mutàfîo bill ftirpe xditos,8( non wirtutc propria,fed prxueniéte gra- hominis«nbsp;tiaftt*
'U
-ocr page 172-nï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA
ad bons, tia fupcrna ad meliora fe uel uota, uel opera commutâtes.Et opus Dei quicquid (ïbi malî ineflê cognofcüt.de mortali propagine fertnbsp;eft. tiunt meritum.Quicquid uero boni in fe infpiciunt.immortanbsp;Ex bonis lis gratiæ cognofeunt donum. Ei'q; de accepto munere débitanbsp;operibus rcsfiunt.quiprçueniendo dédit eisbonü uellc.quodnolutnbsp;Deo debi' runt.-Si fubfequendo conceffit bonum poffe.quod uolunt.nbsp;eîmltrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;undecimo: Quærite amp; inuenictis,pulfatc Si:
aperietur uobis,amp; extera.
Fulgentius libro primo ad Monimum.
Studifi quç Intenus igitur magifter à quo fublïdium deftrinx corleftiS rendi amp; in accipimus, non folum inquirentibus nobis fuorum aperit ar'nbsp;ueniëdi no cana lérmonû.ied ut etiam quxramus ipie gratis infpirat afftnbsp;bis a' Deo ftum. Quia nec efurire pané ilium qui de cocIo défendit poPnbsp;eft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumus.nilî ab ipfo faftidientibus efuries detur.qui fe ad fatiaf
dos efuriëtes donare dignatur. Ab ipfo etiam nobis eft quod ad fbntcm fitientescurnmus.qui fe nobis tribuit ut bibamus.nbsp;Ipit igitur laudandus eft in utriulç muneris gratia, lîue cuuinbsp;nos ad fe quærendum dormientes exufetat, feu cum fe mue'nbsp;niendum nobis quxrentibus donat.Qui proftfto nuUatenu*nbsp;inucnitur.nift ipfe nos exdtet ut quxratur.
Deuteronomii undecimo .* Terra enim ad quant tngredieris poifidendam non eftfîcut terra Aegyptinbsp;de qua exifti : ubi iado femine in hortorum moreinnbsp;stqu( ducütur irriguç, fed môtuofa eft amp; campeftrié*nbsp;de cœIo expeélâs pluuias: quam dominus Deus tuu$nbsp;femper inuifît: 8C oculi illius in ea funt à principio aitnbsp;« niufqueadfïnemeius.
Idem Fulgentius in eodem libro.
Voluntas nbsp;nbsp;Omne igitur opus, quod à nobis in Deo fit,Deus în nobit
Stopera' facit. Ex ipfoem. Si peripfum.SC in ipfo funtomnia.Ex ipf® tio bona ä ergo eft Si bona uoluntas,8t operatio bona.Quod doftorg«nbsp;Deo funt. tium his uerbis affirmât.Deus eft qui operator in uobis Si ue*nbsp;le Si perficere pro bona uoluntate. Propterea ficut Salomo**nbsp;dicit: Quia prxparatur uolütas à domino,fic etiam bona openbsp;ra noftra.Paulus d domino afferit prxparata.hoc eft,in prf'nbsp;deftuiationedüpolîta Dicit italt;j gratia fallu fafti eftis Sinbsp;te*'
-ocr page 173-ET M E R I T O. «•
tcra. Sicut ergo præparatatft per prædeftînatiowemuolun* Ephc.» tas à domino, qua bonum uelimus. iîc etiam bona opera pra*nbsp;parauit Deus, ut in illis ambulemus. Attédamus etiam uitainnbsp;aternam, regnum«® cœlorum diuinitus fide fidelibus præpa'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ratum.Ipfe quippe Chnftus difturum fe dextris oftendit;Ve* Matth.r4 rite benedifti patris mci, percipite regnum quod uobis para*nbsp;turn eft ab initio mundi. Scd Si hoc ipfum eft opus gratiæ.Exnbsp;gratia enim datur non folum iuftificatis uita bona, fed etiamnbsp;glorificatisuita eterna.Quod Pauli predicatione tenemus conbsp;pertum.dicentis.-Stipendium peccati mors.Cratia autem Dei Romj.Snbsp;uita sterna in Chrifto Icfu domino noftro. Quur aute morsnbsp;ftipendium.uita uero scterna gratia diciturtNifi quia ilia rednbsp;tiitur, hæc donatur.Sed ubi illam Deus rcddit.opus malfi pecnbsp;catoris hominis punit,quod nullatenus feciffet.mfi homo de*nbsp;cefffffeta Deo.Cum uero Deusuitamæternâ donat.opusfuü,nbsp;quod inchoauit.iuftificans itnpium,perficit,glorificans iuftu.nbsp;Hæc autem utraq; gratia, id eft. uita bona,amp; uita æterna.innbsp;Chrifto lefu domino noftro eft. De plcnitudine quippe eius Duplexnbsp;nos omnes accepimus. Si gratiam pro gratia,fcilicet.gratiam gratia,nbsp;glorificationisæternæ, pro gratia iuftificationisindcbitae; utnbsp;gratia iuftificationis omne meritum malum deleat indebitanbsp;beneficio,amp; meritum bonum iugi confirmer auxilio,cui gra*nbsp;tia glohficatiom's iuftæ reddatur in praemio.Gratia aute etiSnbsp;ipfa ideo non iniuftc dicitur, quia non folum donis fuis Deusnbsp;dona fua reddit, fed quia tantii etiam ibi gratia diuins retri*nbsp;butionis cxuberat, ut incSparabihter atq; ineffabiliter omne ,nbsp;nieritum,quamuis bonæ Si en Deo datæ humanx uoluntatis Philip.inbsp;atq; operationis excedat.Quamuis enim non folum credendi Duplexnbsp;in Chriftum lumen,fed etiam pro illo patiedi iiirtutem «i Deo gratia pr*nbsp;nobis donari be atus Paulus Apoftolus oftendit dicens.- V obis ftnris uitx^nbsp;enim donatum eft.pro Chrifto,nô folum ut in eum credatis,nbsp;fed ut etiam pro illo patiamini;Quod utriiq; pcrtinct ad gra*nbsp;tiam prælêntis bonæ uitæ.Illam tarnen fiituræ uitae gratiam, tiendi.nbsp;omnibus prælêntis tëporispaflïonibusanteponit dicens ; Nô Roma.Snbsp;font condignæ palfioncs huius tcmporis,amp; estera.
Hieronymus ad Demetriadem,tomo primo, fo*
lio trkefimoprimo.
Superbis Deus refiftit.humilibus autem dat gratiam. Vbi lacobi 4
i autem
-ocr page 174-lî» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E G R A T I A
Veile S£ sutem gratia, non operum retriburio,fcd donantis eft lirgi' tiolle nix ^s,ut implcatur illud Apoftoh:Non eft uobis,amp; cetera.Et tanbsp;ftrünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“elle amp; nolle noftrum eft, ipfum'q; quod noftrum efr.fi'
do dkiï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miferatione Dei noftrum non eft.
Deuteronoraij odauo:Et poftquam afflixit ac ro borauit te, ad cxtremuni mifcrius eft tui, ne dicere Snbsp;in corde tuo,fortitudo mea,amp; robur tnanus tneæ hçÇnbsp;mihi omnia præftiterunt, fed recorderis domini Deinbsp;tui,quod ipfe uires tibi præbuerit.
In eodem capite nono:
Ne dicas in corde tuo, cum deleuerit cos dominuS Deus tuus in confpeélu tuo,propter luftitiam meairinbsp;introduxit me dominus,ut terram banc pofTidcrern,nbsp;cum propter iniquitatesfuasiftæ deletæ funt nationnbsp;nes.Neque cnim propter iuftitias tuas amp; aiquitatemnbsp;cordis tui ingredieris, ut poftldeas terras earum,fednbsp;quia iilx egerunt impie introeunte te dcletx funt, Si-utcompleretuerbum fuumquod fub iuramento polnbsp;Iicitus eft patribus tuis, Abraham,Ifaac,amp; lacob. Sdnbsp;to ergo qd non propter iuftitias tuas Dominus DeuSnbsp;tuusdederittibi terram banc optimam in poffefliO/nbsp;nem,cum duriffimæ ceruicis fis populus.
Danielis nono: Propter tcmetipfum inclina DeuS aurem tuam,amp; audi,aperioculostuos,amp; uidc defol»nbsp;tionem noftram, SC ciuitatem fuper quam inuoca«*nbsp;eft nomen tuum.Nequc enim in iuftifîcationibus no*nbsp;ftris profternimus preces ante facie tuam,fed in mi''nbsp;ferationibustuis multis.
Efaix quinquagefimo:Dominus Deus auxiliatoC meus,Sfideonon fum confufus . Ideopofuifacieit*nbsp;mcam ut petrâ duriflïmam,8f fcio quoniam non col*nbsp;fundar.Iuxta eft qui luftificat me.
Pfalmo feptuagefïmofecundo: Yt iumetum fad**^
-ocr page 175-ET MER I T o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,r
lum apud te, SL ego femper tecum. Tenuifti manum dexteram meam,amp; in uoluntate tua deduxifti me,etnbsp;lt;um gloria fufcepifti me. Quid enim mihi eft in coclonbsp;amp; à te quid uolui fuper terra mï
Pfalmo quadrageiïmotertio : Nee in gladio fuo poiTcderunt terram, ÔC brachium eorum non faluagt;-uit eos.Sed dextera tua Qc brachium tuum amp; illumi»nbsp;natio uultus tui, quonia m complacuiAi in eis. Tu esnbsp;ipfe rex meus amp;. Deus meus, qui mandas falutes Ia*«nbsp;cob.In te inimicosnoftros uentilabimus cornu,amp;c.
Pfalmo fexagefimoprimo: No'nne Deo fubieéla erit anima mea'^ab ipfo em falutare meû.In Deo faquot;nbsp;lutare meum,âf gloria mea Deus auxilq mei,6fc.
Pfalmo fexagefimofeptimo:Mirabihs De* in fan Ais fuis. Deus Ifracl ipfe dabit uirtutem,amp; fortitudinbsp;nem plebi fuæ benedidus Deus.
Ambrofîus de uocattone gentium, libro primo,ca pitefecundo.
Nam plenx funt paginæ ueteris teftamenti de Ifraëliticf de fcftionis relatu, ut aperte appareat diuinæ femper fuifle gra^-tix, quod non omnis alle populus difceffit à dno. Ita humananbsp;natura in primi hominis praeuaricatione uitiata, etiâ inter benbsp;neficia, inter prarcepta amp; auxilia Dei, femper in détérioré eftnbsp;procliuior uoluntatem.cui committi.non eft aliud q dimitti.nbsp;Hxc itaepuoluntasuaga, incerta.inftabihs.impcrita.infirma Hominisnbsp;ad efficiendS.facilis ad audendfi.in cupiditatibus cæca.in ho* deferiptionbsp;noribus tumida.curisanxia, fuipicionibusinquieta.glorix^ abfq; graquot;nbsp;üirtutum auiAor.famf q confeientix diligétior, 8C per omné tia Dei ui*nbsp;fui experientiam miferior, fruendo his qux concupiuerit, q uentis.nbsp;carendo, nihil in fuis habet uiribus, nifi periculi facihtatem.nbsp;Quoniam uoluntas mutabilis qux non ab incommutabili uonbsp;luntate regitur, tMto citius appropinquat iniquitati quantonbsp;acriusintendif aftioni.Quanàu ergo homini ca placent,quj placet,noquot;nbsp;Deo difplicent,uoluntas dus animahs eft.Quia etiam fi in bonbsp;nbsp;nbsp;placcre
nû nioribus agat, male adhuc uiuit, fi nô in Dei gloriâ uiuit. debent*
i a Hoc
-ocr page 176-tit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C R A T I A
Hoc eft enim proprium 8i pracripuum piorum, ut in domina glorientur,necfc nifi in Deo diligant. Bene enim fe amät.quinbsp;Bona uoln in fe opera Dei amant. Nam amp; hoc Deus amat in nobis, quodnbsp;tas in no' ipfc fecit;8( hoc odit,quod ipfeno fecit.Si ergo opus Dei am3nbsp;bis opusnbsp;nbsp;mus in nobis, bonam uolfitatem refte amamusin nobis,quae
Dei eft. nbsp;nbsp;utique ft opus Dei non effet, amäda non effet.Quis autem ho
mo(nilî malj uoluntatis ftierit) bonam in fe non amat uolun tatem, quae fuperni agricolae prima plantatio eft? Dicente eAnbsp;Matth.iy ueritate; Omnis plantatio quam non plätauit pater meus ccCnbsp;leftis eradicabitur.Quicquid non eft eradicandfi, manifeftiininbsp;Bona uolfl cft,d patre effe plantatum.Bona autem uolfitas omnium uir^nbsp;tas germe tutum germen eft primii.Quaeinnixa origin! fuæ in ilia aetetnbsp;oim uirtu na St incommutabili uoluntate requiefeit, ut uere fit Ijiirita''nbsp;turn eft. lis.Quoniam qui adhaeret unuseft/piritus.dum per commu'nbsp;nionem illuminantis amp; illuminati, iuftificantis K iuftificati«nbsp;regentis St fubditi, omnis aftio ad unum rcfertur,amp; quod adnbsp;unum refertur.utriufqi eft. Quianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo alienari poteft qd
dedit,nec ab homine quod accepit.
Capite tertiorHic traftandum uidetur utrum cum bonç uo luntatis effe homo incipit,eadem quæ in ipfo erat corrigatufnbsp;uoluntas, an alia ei quam no habebat, St quæ priori repugnetnbsp;Qualitas detur, Qiiod ut euidentius appareat, altius id non pigeat in'quot;nbsp;uoluntatis quirere. Omnes homines in primo homine fine uitio conditinbsp;mutaf in fumus.St omnes naturæ noftrç incolumitatem eiufdem hominbsp;hois con.' nis præuaricatione perdidimus .Inde trafta mortalitas.indcnbsp;uerfione. multiplex corporis animii® corruptio,inde ignorantia St difnbsp;flcultas,curæ inutiles,illicitæ cupiditates,facrilegi errorcs.tKnbsp;mor uanus.amor noxius,iniufta gaudia,pŒnitenda confilia,nbsp;St non minor miferiaçe multitudo,q criminum. His atq; alijsnbsp;malis in naturam humanä irruentibus, fide pcrdita,fpc reli-*nbsp;fta.intelligentia obcæcata.uoluntate captiua.nemo in fe un'nbsp;de reparetur inuenit.-quia St fi fuit qui natural! intclleftu co-'nbsp;natus fit uitijs reluftari.huius tant!! temporis uitam fterilitefnbsp;ornauit.ad ucras aute uirtutes çtcrnam'q; beatitudinc no pronbsp;Sine fide fecit.Sine cultu em ucri Dei,etiä quod uirtus uidetur effe,pec'nbsp;nirtus etiä catfi eft: ncc placere ullus Deo.fine Deo poteft. Qu! uero Deonbsp;peccatü eft no placet,cui nififibi St diabolo placet? A quo cum homo fponbsp;Jiaretur, non uoluntate, fed uoluntatis fanitate priuatus eft.nbsp;Quia no detrudi ab innocctiæ ftatu poffet, nifi uolütate pec'nbsp;caret
-ocr page 177-_ E T M E R I T o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir,
earet.Qu j ergo natura erat bona.qualiratc fafta eft mala.Et ille animi moas qui nunquam poteft finealiquocfleamore, Voluntasnbsp;hoc eft,fine aljqua uoluntatc,non perdidit appetitum.ftd rau nunq eftnbsp;tauit affeiftum, id recipiens defiderio.quod debuit refutare iu fine aliqnbsp;dicio . Cum igitur homo ad pietatc redit, de quo ideo diftum amore.nbsp;eftiSpiritus uadcns amp; non rcdiens. Quia nifi lUum Deus con^ Pfalm.T?nbsp;uerteret,non rediret; non fit nouum figmentum,noua'lt;5 créanbsp;hira,non aha in co creator fubftätia,fed eadcm quç fuerat la^nbsp;bcfaftata.reparatur. Nec aliud ab eo aufertur nifi uitium.qd Nihil nifinbsp;natura non habuit. Fuit enim in Adam natura fine uitio, qui uitiit d uo'nbsp;per uoluntatisinobedientiam mala multa cótraxit,8C in po.- luntate aunbsp;fteros magis magis'q; multiplicanda transftidit. Quæut uin' fertur.nbsp;cantur, attj in nihilum dcducantur.non efficit nifi gratia falnbsp;natoris, qui opusfuumopcrefuoreparat.Sicutemdicitloan i-Ioän.jnbsp;nes Euägelifta; In hoc apparuit filius Dei,ut foluat opera dianbsp;noli.Et fieut rumpit uincula captiui.fic ucftit nuditatem fpcKnbsp;Iiati.fîc fanat uulnera fauciati, ut quod in ipfo agit.etiam pernbsp;Jpfum geratur.Cui utiçp contra hoftem fuum non expcdit fi- Deus pernbsp;protcftoreconfligere.Cumilloenimhabetcertamë àquo nosopera^nbsp;afiquâdo fuperatus eft. Nô ergo fidat de fuis uiribus, quf etiânbsp;nbsp;nbsp;t^nqua
effent intégrât non fteterunt : fed per ilium quærat uiifto nbsp;nbsp;nbsp;inftru
riam,qui folus non eft uiiftus,8( omnibus uicit.Etfi quçrit.nô oubitet quxrendi affeftü ab illo fe accepiffe,quem quxrit.Nec Affeftusnbsp;Puia fpiritu Dei agitur, idco fe putct hberü arbitrium nô habe quærendinbsp;quod ne tune quidc perdidit, quando diabolo uoluntate lé peum abnbsp;dedit.à quo indicium uoluntatis deprauatü eft, non ablatum.nbsp;Qjod ergo non interfeftS eft per uulnerantem, non tollitur pitur.nbsp;per medentë: uulaus fanatur,non natura remouetur. Sed qdnbsp;in natura perfit, non reftituitur, nifi ab autore naturae.Dicit Hiere.j«nbsp;dominus.Et difponam domui Ifraèl, Si domui ludf teftamennbsp;tum nouum.nô fecundum teftamentum quod difpofui patri*nbsp;bus eoç! in die qua apprehendi manum corum, ut cduceré il*nbsp;los de terra Aegypti, quia ipfi nö perfeuerauerunt in teftamênbsp;to meo,8C ego cos ncg!exi,dicit dominus. Quia hoc eft tefta*nbsp;mentum, quod difpofui domuilfrael,poft dies illos dicit dns:nbsp;Dabo leges meas in fcnfuipfoçt, amp; in corde ipfoçe feribä eas,nbsp;« ero iUis in Deum, amp; ipfi erunt mihi in populum,8( estera.
Per Efaiam quo«® dominus de gratia fua, qua ex omnibus ho Eläiae 4» Bunibuj nouain crcaturani fi;cit,eadein prænîitiat dices.- Ecce Gratia (Mnbsp;i » faäam
-ocr page 178-IJ4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA
noua créa feciam noua quae nunc orkntuf, amp; cogiiofceris ca, 8C fadain turâ facit, in deftrto uiam.SC in (ïcca terra flumina.Benedicent me beftifnbsp;®8’'b0'*'enç filiç ftruthionn.quod dcderim in deferto aquâ,nbsp;amp; flumina in ficca terra ad potandum genus mcum eleftum,nbsp;populn meum que mihi acquifîui, ut enarrent ujrtutes meas.nbsp;Eâiae 4y Et iterfi : Per meipfum iuro, nifî exibit de ore meo iuftitia,nbsp;uerba mea non auertentur.quia mihi flecletur omne genu.fiinbsp;confitebitur omnis lingua Deo.Si ergo impoflibile eft ifta nônbsp;. fieri, quia nec incerta præicicntia Dei eft,nrc mutabile confianbsp;Opera dei lium.nec inefficax uoluntas,nec folfa promifljio,omnes ifti denbsp;immuta' quibus hæc prædifta funt.fîne cuiufquam exceptione faluanenbsp;bilia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur. Dateniin leges fuas inlënfum eorum.eâfquein cordibus
ipforum digito luo fcribit, ut agnitionem Dei, non doÆrinît humanx opéré, fed magifterio fuinmi eruditoris acdpiant.nbsp;Quia neq; qui plantât eft aliquid, necç qui rigat./ëd qui increnbsp;mentum dat Deus Omnes hi à pufîllo ufque ad magnum camp;'nbsp;Oés fideles gnofcunt Dcum, quia ut uenirent adCHRISTVM,à pa'nbsp;P pâtredeo tre audierunt atque didicerunt, omnes edmfti ab errore diri'nbsp;fi^acck gSturinuiamuitç.ommbuscorde mutatoreftalàpere,8Cre''nbsp;piunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fta uelle donatur, omnibus timor quo in mandatis Dei erur
dianturinlêritur. Fit in deferto uia.Si terra arida fluminibus irrigatur, ut qui prius ad confitendum Deuin os non aperie^nbsp;bant, amp; uelut muta attj irranonabilia animaliain feritatemnbsp;tranfierant beftiaçt, diuinorum eloquioçi fontibus mundati,.nbsp;benedicunt 3C laudant Deum, enarrâtes uirtutes amp; i lirabilianbsp;mifericordiae eius,qui elegit eos,8i: in fiUos adoptauit,ac nouinbsp;teftamenti fecit haeredes. Si auté(ut Apoftolus loqui£)homKnbsp;nis confirmatü teftamëtum, nemo fpernit aut fuperordinat,nbsp;quomodo fieri poteft ut ex ulla parte diuina promiflïo refoPnbsp;uatur^Manetprorfus,8C quotidieimplctur,qd Abrahæ dns finbsp;ne conditione promifit, fine lege donauit. Quia amp; fi quidamnbsp;quibus hxc prxdicata funt, nô crediderunt,incredulitas eoçtnbsp;Roma.} fidem Dei nô euacuauit.Eft em Deus uerax,omnis homo më'nbsp;Qui non dax. Et illiquide qui auditoEuâgelio credere noluerût,inex''nbsp;credSt A-- cufabilioresfaftifunt,qfîprxconiumueritatisnôaudiirent.nbsp;brahx filij Sed certfi eos apud prxfcientiâ Dei Abrahx filios non fuifle.nbsp;nô lünt. nec in illo^ forte numeratos, de quibus diftü eft.-Benedicenfnbsp;in (ëmine tuo oés tribus terrç. Credituros em promifit qui di'nbsp;xit: Et nô docebit unufquifq; proximü fuû, 8( unufquifiÿ fra'nbsp;tren»
-ocr page 179-ET H ERITO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lîf
trem (uum diccs.-Cognofce dominum,quia omnes cognofcét me,à pußllo eorum ufqj ad magnum. Reconciliandos pi ominbsp;fit qui dixit ; Propitiiis cto iniquitatibus eorum, amp; pcccatoçt Hiere.)nbsp;eorum memornoncro.Obediturospromifitquidixit.Dabo Hiere.;inbsp;îllis uiam alteram,amp; cor abud.ut timeant me omnes dies.Pernbsp;feueraturos promifit qui dixit ; Timorcm meum daboin cor Hiere.pnbsp;eorum ne difcedât à me, ÔC uifitabo cos, ut bonos eos faciarn.nbsp;Poftremo omnes fine cuiufq; cxccptione promifit qui dixit:nbsp;Per memetipfum iuro, nifi exibit de ore meo iuftitia H uerba Efaia: 4înbsp;mca non auertcntur, quia milii fleftetur omne genu 8C confi-tcbitur omnis lingua Deo.Hic fi dicamus non fieri quod Deusnbsp;iurauitefle faciendum, falfitatem dicoÇquod ablît)Slt; menda^nbsp;cium affcribimus ueritati. Si autc ut pietas fides'«® perfuadét,nbsp;Dei uerba non excidunt,amp; fi omnino quod ftatuit,quomodonbsp;nobis ueracis promifiionis firmitas apparebit,cum multa ad^nbsp;hue hominum milia daemonijs feruiant, amp; idolis genua fle^ QuomO' -ôant,nifihuiurmodidcnuntiationesDci,fecundumillamin' doin folisnbsp;commutabilêfcientiamæditasnouerimus.in qua apud ilium eleftis uninbsp;iam uniuerfitas difcreta eft,Slt; fiue de bonis, fiue de malis lo' uerfitas denbsp;quatur,ita umus partis meminit,quafi neminem hominn prf feribitur.nbsp;termittat. Nam cum dicitApoftolus; Vetera tranfierunt.ccce t-Cor.jnbsp;fafta funt omnia noua, nunquid nô omnes homines uideturnbsp;dixiffe renouatos lt; Aut cü dicit : Quia in ipfo côplacuit omné Coloff. inbsp;plcnitudinë habitare.K per ipfum omnia recôciliari in ipfo.nbsp;Nunquid non ideo loquitur, quafi neminé uelitexortë huiusnbsp;reconeiüationis intelligilt; Aut cum ait.-Nouiffimisiftis diebus Hebrseo.inbsp;locutuseftnoEisinfilio, qucmconftituithæredemuniuerfo-'nbsp;rum. Nunquid aliud fonat forma fentcntiac, quàm omnes honbsp;mines in Chrifti hæreditate à pâtre effe tranferiptos, fecundunbsp;prophetiani Dauid dicentis: Poftula à me amp; dabo tibi gentes Plâlm.înbsp;hacreditatem tuam, 8ë poffelTioncm tuam terminos terræfDinbsp;centeenim domino: Si exaltatusfuero à terra omnia traham loan.itnbsp;ad me.Ndnne uniuerforum uidetur promiffa conuerfiotAutnbsp;cum de ecclefia prophetatur amp; dicitur : Omnis uailis replebi' Efaiæ 40nbsp;tur,8lt; omnis moi« 8lt; collis humiliabitur, 8C erunt prauainnbsp;direfl:a,amp; alpera in uias planas-Nunquid nllus ho minum uknbsp;detur omiffus, qui non fignificatus fit Chrifto effe fubdëdus?
Quid cum dicif.Et uenict omnis caro in côfpccfu meo,ut ado Efaiz«* rent in Hierufïlem dicit dominus f Aut illud: Et vrjt in diebus
i 4 ® illis,
-ocr page 180-»5« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE GRATIA
ilIis.efFundam de fpiricu meo fliper omné carnem? Aut illiid:
pral.i Alleuat dominus omnes qui corruunt,SC erigit omnes elifos-Nunquid non ita pronuntiatum eft, quafi ab hoc Dei munerc nemo difcrctus fit i Habet ergo populus Dei plenitudinc fuS,nbsp;8C qudmuis magna pars hominum faluantis gratiam aut re-'nbsp;pellat.aut negligat.in eleftis tarnen amp; prçfcitis, atqj ab omninbsp;Ipnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generalitate diftreos, fpecialis qusedam cenfetur uniuerfitas*
ris faepius ut jg toto mundo totus mundus Iiberatus,8lt; de omnibus ho' pars pro minibus omnes homines uideâtur afiiimpti. Sicut etiam cumnbsp;toto ac'nbsp;nbsp;nbsp;de impfis fermo eft, ita locutionem fuam diuinus ftilus ordl'
«pit«’’• nbsp;nbsp;nat. ut ea quae de quadam parte dicuntur, ad omnes homines
pertinerc uideantur. Veluti eft illud.quod ait loannes Bapri' Ioan. J fta.. Qui de coclo uenit.fuper omnes eft,quod uidit 8i audiuitnbsp;Philip.» teftificatur.SC teftimonium eius nemo accipit.AutiUud Apo^nbsp;ftoli.-Omnes quæ fua funt quaerunt.His igitur 8C alijs documénbsp;tis, quæ poflunt ab inquirentjbus numerofiora proftrri.nonnbsp;dubie demoftratur, interdum 8C pro parte terræ omnem ternbsp;ram, pro parte mundi omnem mundum, amp; pro parte homi'nbsp;num omnes homines nominariiquorum tarnen diftretionemnbsp;plerunq; fcriptura cito aperit.utfenfiis legentis ab uniuerfitanbsp;tis appellatione.ad partem quç intelligenda eft transftratur.nbsp;i.Cor.i Siciiteft illud Apoftoli dicentis.-PrçdicamusIefum Chriftumnbsp;ïefus cruci crucifixum.Iudjis quidemfcandalum.gentibus autem ftulti'nbsp;cifixus alp tiam. Ipfis uero uocatis ludæis ati^ Græcis.Chriftum Dei uifnbsp;quibus eft tutem 8C Dei fapientiam. Nunquid ipfis Chriftus uirtus, qui'nbsp;Dei uirtus bus fcandalum,aut ipfis fapientia,quibusftuItitia:'Sed qniamnbsp;aliquibus quidem ex eifdem iuftificabunturfide.quidem autem fua im'nbsp;ftultitia. pietate obdurabuntur, unum credentium 8C non credentiumnbsp;genus fub uocatorum appellatione difereuit; ut quos a fide fi'nbsp;gnificabat aliènes,eos qudmuis audiflent Euangelium, often^
Efaix 42 deret uocationis extraneos.Hac régula per Efaiam promittit fermo diuinus dicens;Educam cæcos in uiam quam non nouenbsp;runt, SC femitas quas nelciunt,caIcabunt.Et faciam illis tene'nbsp;bras illuceffere.SC praua in direôum.Hæc uerba facia,SC nonnbsp;derelinquam eos. Sed quod fequitunipfi autem conuerfi funjnbsp;retro, ad partem quandam generis ipforum referendii eft.nonbsp;ad eos quibus ait : Non dereUnquam eos.ln his quippe omni'nbsp;bus uerbis.quj de uno hominum genere dicunf,aliis perfeni*
Apud Apo priora, aliis pofteriora conueniunt, Apud Apoftolum quo«»
ï T H E RIT o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UT
quod de parte populiagitur,fubtotiuspopulinuncupatione ftolfi in re narrator,amp; in reliquqs plenitudo cenfetur. Cum enim de lu ijquüs ole'nbsp;dxoruin obcaccatione diflèreret, 8( quofdâ ex ipfis gratia fal nitodo cennbsp;uosfieri demonftraret.Dicoergo,inquit,nunquidrepulit fetur.nbsp;Deus populuni fuum fAbfit. Nam 8C ego Ifraelita fum ex fe' Roma. i «nbsp;mine Abraham,de tribu Beniamin,non repulit Deus plebemnbsp;fuain quam præfciuit .Plebs ergo praefcita, plebs nonrepulfa,nbsp;hi funt qui in Chrifto iuftificati funt.Et quod de omni Ifraelenbsp;dici uidetur, in his tantum, quos fibi gratiæ eleftio rehquosnbsp;fedt,oftenditur.
Excap-s Vos autemgenuscleiftum,regalefacerdotium, , p gensfanfta,populusacquifitiôis,utuirtutesannficietis eius;nbsp;quidetenebrisuosuocauitintamadmirabile lumen fuum^ regale fa'nbsp;qui quondam non populiis,n.inc autem populus Dei, quorfinbsp;aliquandonon eft mifertus.nuncautemmiferetur, Nonet'nbsp;go meritis minorü tribuitur, quod no meruere maiores, par “nbsp;enim impietas,8( patres accufabat Si Elios,eadem'i^ ignorannbsp;pæcæcitas omnesfimulineofdem mergebat crrores;Scd curnbsp;illorum non mifertus eft,amp; horfi miferws fit Dcus.quæ feiennbsp;tiacomprehendere, quæpoteftinueftigare fapientia f Latetnbsp;difcretionis ifta ratio,fed non latet ipfa difcretio.Non intellinbsp;gimus iudicantem.fed uidemus operantem. Quid calumnia'nbsp;«nur iuftitiæ occultae, qui grattas debemus mifericordise ma'nbsp;nifeftæ f Eaudemus Si ueneremur quod agitur, quia tutii eft Not«.nbsp;nefcirequodtegitur.Refpiceafitad uniuerfalé multitudinënbsp;paruulorû,inquibusexccptoillo,quoin damnationê nafd£nbsp;gens Humana deliao,nec praeterita poffunt mehta nee fotu'nbsp;ra ccnfêri.Vilefceret cm rcdemptio fanguinis Chrifti.nec minbsp;fericordiæ Dei humanorum operum praerogatiua fuccumbe Preciumnbsp;ret,fi kiftificatio quac fit per gratiä,mcritis praccedentibus de fânguiniînbsp;beretur; ut non munuslargicntis.lëdmerces effet operantis. Chriftinbsp;Siergoetiâex nequiflimis iniplôuitae exitu gratia inuenirnbsp;quos adoptetjcum tarnen multi ctiam qui minus nocentes uinbsp;dcntur,doni huius alicnifunt,quis hocaut fine difpclâtionenbsp;Dei fieri,aut fine profunda dicat f quitate decerni tQuod uti*nbsp;que non ideo iniquû eft, quia occuitu eft;fêd idco aequum eft,nbsp;quia iudicium Dei effe non dubiii eft. Quod cm ab illius pen*nbsp;dctarbitrio.quafentëtiaiudicaridebcat, priufquâ iudicetur,nbsp;incertum eft.Cum autem res ad finem fuum uencrit, nemi*
i s nilibe*
-ocr page 182-13« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C R. AT I A
ni liberum eft de exitu coqueri, quia certiffimfi eft nihil aliter *. f Deum facere debuilTe qua foerit.Qui multimodç uocationisnbsp;' uarietatein ad unamgratiam pertinentem,etiam ilia régulanbsp;’ euangelicæconiparationisaftruxit,quaoftendit,patrëftminbsp;lias diuerfo tépore conducenté operarios uincz fub paftionenbsp;denarii,quo uitae zternae fignificaf zqualitas; ubi fine dubionbsp;hora undeeima miftiin uineâ,totius diei operarfis exxquati,nbsp;iftorum de quibus nunc loquimur praeferunt forte, quos adnbsp;cômendandâ gratiç excellentiä, in defeftu diei amp; conclufionenbsp;uitx,diuina indulgentia munerauit, non laboripredum folnbsp;uens,ftd diuitias bonitatis fux in eos, quos fine operibus elKnbsp;git.effundens.-utetiamhi quimultolaborefudariit, necam'nbsp;Wurmura plius q nouiffimi acceperunt,intelligant donum fe gratiç.nonbsp;renoopor operuinaccepiflemcrcede.Vndefiamp;nos aduerfumpatrcfa'nbsp;tet aduer miliâs murmuremus, eo qgt; nouiflime uocati totius diei ope'nbsp;fus Deum. rariiscozquentur.ncc ampliusmulta opera qua pene nullanbsp;mereätur.dicetur nobis quod uni eorii relpofum eftAmice,nbsp;Dei iudicia non facio tibi iniuriä.nönne ex denario côuenifti mecii t Tolnbsp;nófiint à le quod tuû eft, SC uade:uoIoaüt8C huic nouiflïmo dareficutnbsp;nobis di'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dbi.Aut non licet mihi de re mca facere qd uolotAut ocu'
fcutienda. Ins tuus nequä eft,qa ego bonus fum i Certc huic calflniatori Roma.9 iniufta uidebaf hzc largitas. Sc quid eruditiois retulit/ Quidnbsp;rationis accepittNon eft ei dilix.ifationis huius reuelata iuftinbsp;tia,nec adinfpeftione fecreti latentisadmilTus eft ; fed ut à dinbsp;fcutiendis Dei iudicijs abftineret, oppofita eft ei bonitas miftnbsp;rantis.SC uolentis poteftas.Quafi illi SC ab Apoftolo diceref :nbsp;Nota. Ohomotu quises qui refpondeas Deo f Nunquid dicit fi'nbsp;Voluntas *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4“’ finxit.quare me fecifti fic^ Omnibus ergo
Deicaula h°'n*niI’nscuiuflibetgcncris,cuiuflibetconditionis8Cefatis, omnium perdpiêdæ gratiz uoluntas Dei eft, apud qua ratio elenbsp;Ioan SCfi abfconditaeft,ab ca gratiaincipientibusmeritis.qaanbsp;“ accepere fine meritis.Quz fi polfent bona effe fine gratia nonbsp;diceref ;Nifi quis renatus fuerit ex aqua SC Ipiritufantfto.nonnbsp;intrabit in regnS cœlorü.Et nifi maducaueritis came filii honbsp;minis,SC biberitis fanguiné eius, non habebitis uitä in uobis:nbsp;Cratia daf ^eddiceretur. Nifi quis fuerit iuftus SC bonus,beams inaeter'nbsp;g. ‘ num effe non potent. Necopus effet per aquam SCfpirituinnbsp;iis * renafci, fi per mandatum fuffjceret erudiri. Et euacuaretufnbsp;J*npq. fides,quxcreditperbaptifmumomniapeccatadiinitti.figr?nbsp;tia non
-ocr page 183-ethirit o. „9 tra non malis Sfrmpnsjfcd bonis 8c reäis doccrctur impcncfi.nbsp;Origoitatjueræ uitæ, ueræ^iuftitiæm regencrationis eftnbsp;polira facrainento, ut ubi homo renafeitur, rbi etiam ipfariînbsp;uirtutum ueritas ontur.Et incipiuntad perpetuam gloriam lufn’fica'nbsp;proficere per fidcm.qui uix ad temporalem uanæ laudispote tjo ^^„3nbsp;rantperueniremerccdem.SiuecnimludçusIegisfcicntiatU' opera praenbsp;mens.fïue Græcus ftudio fapientiae naturalis inflatus, priusqnbsp;îuftificetur per fidem Chrjftj, condufus eft ftib peecato. Et fi pphe, jnbsp;infuainftlicitateperftiterit.iraDeirnanetfupereum.illafei.-licet in Adxprxuaricatione côtrafta. De qua Apoftolus lo'nbsp;quitur : Eratis aliquando tenebrx, nunc aût lux in domino.
Excap.s. Quidecœlouenitfupcr omneseft,quoduidit amp; audiuit tcftificatur,amp; teftimonium eius nemo accipit.Quinbsp;accipit teftimonium eius fîgnauit, quoniam Deus uerax eftenbsp;Et omnis qui accipit teftimonium eius, hoc lignât, hoc indi*nbsp;cat,quodperlucerainuminantcm faftuseft uidés, faftus eft Illununa'nbsp;obediens,tâ(ftuseftintenigens, licutloannes Euangcliftate^ mur per lunbsp;ftaturdicens.-Scimus quia mundustotus in maligno pofitus cemilluminbsp;eft,amp; feimus quia filius Dei uenit amp; dédit nobis fenfum.ut co nantëChrtnbsp;gnofeamus uerum Deum, 8C limus in uero filio eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftum.
Excap.7. Iftiafltquinefcirealiqderubefcunt.amp;perocca i.Ioan.$ fionë obfcuritatis tendunt laqueos deceptiôis,oëm- diferetionbsp;nem qua Deus ahos digit alios'tjnô digit, (Multi enim funt Mat.aonbsp;uocati pauci autem clefti)ad mérita reftrunt humanx uolü^ NuUus exnbsp;tatis,docentem fcilicet neminë gratis,fed ex retributione fal retributionbsp;uari;quia naturaliter omnibus fit infîtum, ut fi uelint poflint ne, fed granbsp;ueritatis effe participes,eis'q! affluere gratiam â quibus fuerit tis falua'nbsp;expetita.Quædefinitio, ut intérim de gratixueritate tacea^ mur ornes.nbsp;tur,dc hisuideturaliquam oftentare ratiunculam,quilibe'nbsp;routunturarbitrio.DeparuuIis uero quibus fine ullo bonxnbsp;uoluntatismerito,in original! uulnerecumcxteris mortalinbsp;bus caufa communis eft, nihil poteft expofîtionis afferri,quanbsp;doceatur cur ifti falui fiant renati, illi pereant nô renati, fubnbsp;illius prouidentia amp; omnipotentia, in cuius manu eft animanbsp;oisuiuentis, 8CIjsiritusuniuerlx farnishois,amp; cui didf; Brenbsp;ues dies hois funt,numerus dierfi eius apiid te eft.Non autem lob 14.nbsp;puto iftos uoluntatü patronos, fimpheitate illorum tâ impu Contra uonbsp;«tenter ufuros, ut aut fortuitu dicant ifta accidere, aut non luntatumnbsp;renatosafférant nonperire. Aperte enim,autcumpaga^ patronos.
nis con*
-ocr page 184-14». DE GRATIA
nis conuincerentur fentire fato.aut cuin Pelagianis transfii' film in pofteros Adæ negate peccatü.Fato aüt non baptizarinbsp;{jaruulos.necPelagianipotuerütdicere, fed quia eos hberosnbsp;si peccato aufî funt profiteri.mcruere damnari. Cum auté denbsp;difcretione omnium hominü quæftio ucntiletur ; 8lt; ab omninbsp;bushominibus paruuli nequeantfcparari,fimurçBdctotiusnbsp;ætatis hominibus ueritas dixcrit.-Fiiius hoîs uenit qujrerc SCnbsp;Luce. 19 îâluare quod pcrierat.fniftra profunditatë infcrutabdis granbsp;tiae per liberum arbitrium conantur aperire, qui caufam ele'*nbsp;ftionisincorum conftituunt meritisquieliguntur. Ftcumnbsp;multa de maiorum uoluntate ac iudicio inepta SC falfa protunbsp;ïennt, in paruulorum tamë difcretiôe deficiunt, nec poffuntnbsp;de eius quæftionis rationc reddita gloriari, quæ de omnibusnbsp;hominibus tralt;ftatur,8C nondeomibuscxpeditur.Multifofnbsp;mitas aüt SC magnitude diuinx gratiae probat iftos côtra uenbsp;ritatcmetiam,quodde maiorum uoluntatibus aftruere, eo'nbsp;rum'eg perfuafioni diuinorum eloquiorum teftimonia repu'nbsp;gnare.Quæ lî omnia fermoni noftro uelimus anneftere, m»nbsp;dus non erit düTerendo. Quae tarnen fi ft recordationi offei fitnbsp;non omittâtur.ut quantü fatis eft.manifeftetur omne homPnbsp;nis bonfi meritü,ab initio fidei ufqj ad perftuerantiae confutt»nbsp;rideîdîgc mationé,donû at^ opus effe diuinû .Igiturfïdes, quæ bon«nbsp;nitrix bo' ucluntatis amp; iuftç aëiionis eft genitrix, quo ipfa fonte nafe^nbsp;ne aëtiôis. tur.apoftoius Paulus exponat.qui pro Romanorfi fideDeunbsp;Roma. « gratias agit dicens: Primum quidë grattas ago Deo meo petnbsp;lefum Chriftum pro omnibus uobis.quia fides ueftra annuHnbsp;j.Tefla.2 ciatur m uniuerfo mundo.Item ad Teflalonicenfcs.qui (pirPnbsp;tu Dei dileftiôis'^ feruiebantildeo 8C nos gratias agimiisDconbsp;fine intermiffione.quoniam cum accepifletis à nobis uerbuiunbsp;Fide« re* ^“dttus Dci.non accepiftis ut uerbum hominum, ftd ficut eftnbsp;denf'^fquot; uereuerbnDci.qui operator in uobis qui credidiftis. Potuitnbsp;eft d”°” ncpIeniusauteuidcntiusdemöftrariDeicfledonü.credenti«nbsp;uonum ßcjgfn^quä ut ideo agerentur gratis Deo.quoniam hi,quibusnbsp;uerbü Dei per homines prædicabatur, non quafi de homin'*nbsp;fermone dubitarunt.fedtanq Deoloquenri per homines eftnbsp;diderunt,qui in ipfis eft operatus ut crederentf Petrus quod*nbsp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apoftolus ex Deo haberi fidem prçdicans.ita fcribit: Vos qu*
* -Pttri. nbsp;nbsp;pgj. J¦pp^fp fideles eftis in Deum SC caetera.Vnde autem habea'’
i.Ioan.4 turIpiritusfideijoanncs apoftolusmanifeftiffimc docet, d*' censs
-ocr page 185-E T M E ß. I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut
«ns; Omnis fpiritus qui confitetur lefum in «rne ucfiifle ex EujneeIiû Deo eft.Et oinnis fpiritus qui foluit lefum.ex Deo non eft, SC recipit quinbsp;hic eft Antichriftus.Item dicit,ab eo recipiEuangclifi,in quo fpiritû Deinbsp;cft fpiritus ueritatis.Nos inquit ex Deofumus.qui nouit Défi habet,nbsp;auditnos quincneftexDeo.nonnosaudit.In aftisÆtfides Afto.tjnbsp;quæ per eum eft, dédit intégrant fanitatem iftam in confpe'nbsp;fol omnium ueftrum.DeLydia cuius dominus cor aperuit ut * a»nbsp;intenderet his quæ diecbantur à Paulo. Deus autem qui dn c . 'nbsp;UcseftinmifericordiaSCcætcra. Cuiusgratiafaluatifumus. fnbsp;Gratia enim cftis faluati per fidem.SC hoc non ex uobis. Deinbsp;«nim donü eft,non ex opcribus,ne quis glorietur • Ipfius einnbsp;fumus figmentuni, creati in Chrifto lefu in openbus bonis,nbsp;Muæ præparauit, ut in illis ambulemus. Proprium ergo hocnbsp;habetnoua creaturapergratiam,utquifigmenrii Dei fûnt,nbsp;«lui natiuitate cœlefti conduntur inChrifto,nö ocio torpeât, nbsp;nee dcfidiarefoluantur.feddeuirtüteinuirtutem proficiat, PfOpriun»nbsp;ptr uiam bonorum operum ambulando ; hoc eft enim fingi nouæ^crcanbsp;hoedeueteracreatura.nouamfieri.hoceftdeimagine terrenbsp;ni hominis,ad imaginemcttleftis hominis reformari, quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonu.
tqtum per cooperatores gratiæ palam,fïue occulte per fubmi niftrationemfpiritus ille inchoat.ille auget 8C pei ficit, cuiusnbsp;ïgricultura,cuius ædificatio, 8C cuius fi'gmentum fumus.
Ex cap. 9 AbundeCquantü arbitror)his teftimoniis (quâ* iiis alia documenta aggregari potuerint)demonftratum eft,nbsp;fidem qua iuftificatur impius.nifi ex Dei munere nô haberiinbsp;«amep nullis mentis præecdentibus tribui,fed ad hoc donarf.nbsp;Ut principium poiftt effe meritorum : 8C cum ipfa data fueritnbsp;non petita.ipftusiampetitiônibusbona cætera confequan-tur.Vndeita^quædamdeplunbusalTumcnda funt teftimOp-, j .nbsp;nia,quæindiuerfitatedonorumoftcndàtgratiçlargitatem.
Ex Dco itaep effe ut homo uiam Dei cligat, 8C ut furgat à la' 5 pfu,PfaImus Dauidiais canit dicenS: A domino greffus hominbsp;nis dirigentur.SC uiam eins uolct.Cum ceciderit nô collidcf,nbsp;quia dominus fupponitmanumfuam. Item idem quod ducenbsp;Deo ucniatur adDeum.-Emitte lucem tuam amp; ucritatem tuâ, Deus ipfenbsp;ipfamededuxeruntamp;adduxeruntin montem faniftumtuü ducitnosnbsp;SCintabernacuhtua.Inprouerbrjsquoq! Icgimus: Quoniâ adDeuin»nbsp;dominus dat fapientiam, SC à facie eius fcientia 8i intelicftus. Pfal.4inbsp;Xn hbro autem Sapientiæ,de eodem gratjæ opère ira dicitur: Prouer.inbsp;Qupniam
-ocr page 186-14». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E G R A T I A
Sapi.7 Qiioniam ipfe 8( fapientiae dux eft,amp; ftpientium emëdatof« in manu enim illius Si nos 8{ fermonfs noftri, Si omnisnbsp;pientia Si operum fdentia K difcipIinæ.De cötinentia quo«®nbsp;Sap.S ^uodexDejmunerehabeatur.Vtfdui, quiaalifernon pof'nbsp;fum cffe conrinens.nin Deus det,SC hoc ipfiim erat fapientix«nbsp;I Cor 7 fdre cuius effet hoc donum. Vnufquifcg proprium habet do^nbsp;Mat.19 Deo.ah’us (ic alius uero fic in Euangelio; Non oihesnbsp;'Eccle rapiuntuerbumhoc,fedquibus datum eft âpatre meo.Cor«»nbsp;Eccle if nafâpientiæ timor dominiutralt;®autem dona fiintDei.Bea^nbsp;Hier jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donatum eft habere timorem domini. Item quod ad
’ * Deum conucrfio cordis ex Deo fit, per ipfum dominus prcK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; teftatur SC dicit;Et dabo illis cor ut ftiät me, quia ego fum do
Conuerfio n,inus,8c eruntmihi in populum.SC ego ero illis in DeS.quia ad me ex toto corde fuo. Item idem prçdicans,nbsp;Deo eft.nbsp;nbsp;nbsp;quod ut Deuscognofcatur,cxDeo fit: Et dabo illis cor cogno
ßcndi me,SC aures audiendi.Quod autem omtie uerbum bo-* I.Cor.u num.SComneopuslanftum, fiibminiftratio fit fpirituffan''nbsp;fti,fine quo nihil reifte agatur, in prima ad Chorin. Apoftofnbsp;lus docet,dicens:Ideo notum uobis fado.quod nemo in fpirinbsp;tu Dei loquens dicit anathema lefu.Et nemo poteft dicere donbsp;minum Iefum,nifi in fpiritu fanifto. Diuifiones uero gratiarftnbsp;funt.idem autem fpiritus SC estera. Hsc autem omnia ope'nbsp;raf unus atq? idem Ipiritus diuidens fingulis proutuult, SCcgt;nbsp;WuItafuntSCaliainferie canonicarum fcripturarum, quxnbsp;uitandx prolixitatis Audio praeterimus.
Ex libro de uoca.ij.capite fecundo.
Quamuis enim per miniftros uerbi SC gratis Dei ead? cun Deus dat ft« ueritas prsdicetur.eadem cohortatio adhibeatur, Dei tanbsp;ùicremen' menagricuIturaeft,Deisdificatio.cuius uirtus inuifibilitetnbsp;tü ad bonu agit.ut incremento proficiat quod sdificatur aut cobtur.Si'nbsp;cut atteftatur Paulus dicens.Quidigitur eft Apollo, quidu«nbsp;i.Cor.1 Paulus^Miniftn eius cui credidiftis, SC unicui«® ficut dom*nbsp;’ nus dedit.Ego plantaui, Apollo rigauit, fed Deus incremen'nbsp;Homo »dinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft“’ plätat eft aliquid,nelt;® qui rigat, fe«!
fir' Dei nbsp;nbsp;incrementum dat Deus. Qui plantât autem SC qui rigat
^atioxtei unumftint.Vnufquifi® autem propriam mercedem accipiat wt«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftendum fuum laborem, Dei enim fumus adiutorcs, Dei agri
cultura cftis.Dei sdificario eftis. Agriculturs ergo huius at«® xthfici''
-ocr page 187-ET HERITO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4gt;
«dificationis in tantum quifq; adiutor 8£ opcrarius ac mP nifter eft,inquantum unicuiq; Dominus dedcrit. Et hi qui minbsp;¦niftrorum laboreexcoluntur, adeumprcfiduntmodum,ad .nbsp;«jiiem illos incremcnti auftor cuexerit.In agro cnim domininbsp;non informis nec una plantatio.Nunc autem pofuitDeus mënbsp;bra amp; unumquodqjeorum fient uoluit. Hæcmagiftro gen*nbsp;tium tanta Iuce,tanta cuidentia prçdicante.qua ratione,quanbsp;caufa dubitandum eft, an omnium nobis uirtutumgermennbsp;ex Dco fic-ucl quis njfi infipienriflimus de differentia diuinonbsp;rum muncrum conqueratur.aiit imparibus afleribedum menbsp;Titis arbitretur,qd non æqualiter de fuperna libcralitate cônbsp;fertur^Si cnim hæc diftributiofecundum prjecdentium opC''nbsp;rum mérita ptoueniret, nonipforum donorum eatalogumnbsp;tali conclufione Apoftolus tertninaret.utdiceret.Hçc autemnbsp;omnia operatur unus atlt;ÿ idc fpiritus.diuidcsfingulis proutnbsp;uult.Vbi utiqp fi meritorü caufas uoluifletintelligi ,dicerét:nbsp;Diuidens fingulis prout merentur.ficut plantatoribus aut rinbsp;gatoribus præmium deuotionis/poponditdicens.-Vnufquifnbsp;sue autem propriam mercedem accipiet fecundum fuum la nbsp;borem.Daturergounicuiqifipemeritoundetendatadme' i.Cor.jnbsp;ritum.a; datur ante ullum laborem, unde quifq; mercedemnbsp;accipiat fecundum fuum laborem.(^amuis enim omniabonbsp;na,dona fint Dci.ideo tn quxdam etiam non petita tribuun--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uona
tur,ut per ipfa qua? a rcepta funt donata quxrantur. Semen quippe quod^acitur in tcrram.non ob hoc feritur, ut ipfumnbsp;folum mancat.fcd ut fruéfum afferendo,multiplex atlt;ç nu*nbsp;merofum fit.Cui quidem profeftus ab iUo cft.qui datincre*nbsp;mcntum,fed terra uiuës,amp; de gratia iam imbre foecunda, hanbsp;bet quod ab ipfa expeftetur, ad id quod accepit agendum.
Ex cap.y. PaulusadTitumj.Eramuseniminquitaliquâ-* do infipientes,increduli,crrantes, feruientes defiderifs amp; uo-*nbsp;luptatibus uards, in malicia amp; inuidia agëtcs,odibiles,odiennbsp;tes inuieem. Cum autem benignitas amp; humanitas apparuitnbsp;faluatoris noftri, non ex operibus iuftitiæquæfecimusnos»nbsp;fed fecundum fuam mifericordiam faluos nos fecit,per laua-*nbsp;crum rcgcncrationis fpiritufranai,qucm effudit in nos abunnbsp;de per lESVM CHRISTVM faluatorem noftrü, utiuftificanbsp;ti gratia ipfîus.hæredes fimus lëcundum Ipem uitæ æternîe,nbsp;Potuit ne plcniusj luculcntius, uerius explicari, quæ méritanbsp;honû«
-ocr page 188-»4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E G R A T I A
Nulla meri hominumChriftusinuenerit, SCquosfibi mores fubiecerif, ta hominn quaeadfecordaconuerterit.quandouenitmedcrinonfanis,nbsp;Chrift’ in ftd male habcntibus,Xuocare non iuftos,fedpcccatores,quonbsp;uenit. ”’3quot;’ gentium populus qui fedebat in tenebris lucem uiditnbsp;Mat.9 magnam,K fedctibus in tenebris SC umbra mortis, lux ortanbsp;£faix.9 eftinislt;Frcmebantgentes,irafccbanturpopuli,fituicbantrcnbsp;ges. Si poteftates contradicebant.fuperftitiones SC totius infinbsp;Vnde Chri ™ reluftabantur errores.Sed de refiftentibus,furentibus,per jnbsp;ftus ooDU* f^q“*’’ribus,populum fuum Chriftus augebat, Si per uincuquot;nbsp;lum fuum fupplicia,mortes'lt;t fanftorum roborabatur fides, uir.cenbsp;au^etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniuerfum mundum, dominici agri iegetis
* * multiplicabaturubertas.
Ex cap.9. Gratia quidem Dei in omnibus iuftificitioni'' bus principaliter praeeminet.fuadendo exhortationibus.monbsp;nendocxemplis,terrendopericulis.incitandomiraculis,dan
Grana ixj do.SCfideiaffeftionibusimbuendo.Sed etiam uoluntashc^ prædiflisnbsp;tatem o* eftexdtatapraefidqs.utdiuinoiniecoopereturoperi.Scinct
X piatexercereadmeritum,quodfupernoftmineconcepitaci enmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftudium.defua habens mutabilitatefi deficit,de gratij opitU
ooerto* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proficit.Quc opitulatio per innumeros modos fiu«
opcratur» oc^nitos flue manifefios omibus adhibetur,SC quod d niultis refutatur.ipforumeft nequitix.-quod autem à niultis fufcif*nbsp;tur.SC gratie eft diuinx SC uoluntatis humanæ. Siuc igitur )Hnbsp;itia fiue profeftus fidelium.fiue ufcp in finem perfeuerantiujnnbsp;cogitemus genus,nulla fpecies cuiufquam uirtutis occurrif.nbsp;qux uel fine dono diuinæ gratis,uel fine confenfu noftrx ut»nbsp;Gratia ho luntatishabeatur.Ipfaenim gratia hoc omni generemedeiinbsp;minis uolfi «Ji auxiliandi agit,ut in eo quern uocat, primam fibi rccenbsp;täte primo ptricemSCfamulamdonorumfuorumpræparet uoluntaté*nbsp;reparat. Nam uirtus uolentium nu lia cft, nec poteft afleri fidem, uelnbsp;fpcm,uel charitatem eis ineflêiquorum ab his bonus confeu-'nbsp;fus alicnus eft. Vnde ficut animus nihil uirtutis capit, nifîfanbsp;dium ueri acceperit luminis.ita gratia nihil ei quem uocat cOnbsp;fert,nifi oculos in eo aperucrituoluntatis.
_Ex cap.ult- Gratia inquit faluati eftis per fidem SCc.Tpfiu* Ephe.t '^.figmentn fumusSCc. Deus ergo his quos eligit fine meri-'nbsp;ritisjdat undp ornetur Si meritis. Et fruftra dicitur, qd rationbsp;opérant
-ocr page 189-£ T M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hf
eperandj ro fit m ekftis. Virtutuni ^uippefMjpfrS cdofii ef fe non pofTunt^quoniam ficutueritas ait:Cmni J abentidati Mat.irnbsp;tiir,rton habenti aiitem etiamqucd habet aufercturabeo.nbsp;Non igitiir ad hoc datur continentia ,ut corçupifcentiis non f-at aDeînbsp;repugnet nccidcocujquamtribuinirfapientiaamp;intelkflus -ï j,nbsp;ut non die ac nnfte in lege demini meditetur. Qpid agit do' ’ •¦oniinenbsp;tiumddefrionisfibeneuolentipfolicitudo non iiigilatt Cuis ?'.•nbsp;ffuftuscftpaticntiar.finô habet fortitudotpiodtoleretfAutnbsp;quomodo inChriftopie uiuereeftenditur, quinuUaperfetunbsp;tionc pulfatui i quot;Vi-l pax quse eft à Dec 8C ciim Deo. nunquidnbsp;bene quitta cft,fi non difeordat cüm mundo t’AutamorDei Milir’a eftnbsp;poterit finediaboIiinimidtiisobtincrkNeminêprorfusDei uita Chrgt;nbsp;gratia intentabilem facit, ne® ob hoc cocleftium atmorum ftWM.nbsp;pfidio à dextris flc finiftris inftruif Chriftiana militia,iit nulnbsp;lo cü hofte côfligat : cü laudabilius fit atlt;5 felidus piignanténbsp;•lonpotuiireuincijquâdefidemnonpotuifiê tentari. 8(clt;
Efaiæ fexagcfitnoprinio.Quia induit me ucftimë tis falutis-S' indumento iuftitix circundedic inc,qusnbsp;Iîfponfumdccoratumcorona:amp; quafi fponfamor*nbsp;natam monilibus fuis.Sicut enim terra profe rt ger-*nen fuutn:et iîcut hortus fetnenfuü germinai.-fic donbsp;minus Deus germinabit iuftitiam Si laudcm cotainnbsp;uniuerfîs gentibus.
AmbroßusadDemctnadem.Epi.ultima.
Quis enim fine auxilio grariæ.fruâiim poteft afFerre iufti dæ. Aut quis audet dicere ft i Chrifto non diuidi, qui Chri'nbsp;ftum in fe difîitetur operatic An forte ucrendum eft, ne hbe-'nbsp;rum tollere uideamur arbitrium.cum omnia per quac propinbsp;daturDcus,adipfumdieimusefle referendat Quednequaq • -^econfequentiaueritatisoftenditur.Operanteenimfpiritunbsp;Dei, iuuatur arbitrium,nö auf;rtur:amp; hoc agit gratia.ut uonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
luntas peccato corrupta.uanitatibus ebria, ftduftionibus dr tumftpta.difficultatibus inipedita, non remaneat in languonbsp;nbus fuis,fed per opem miftrêtis medici curata reualefeat, 8Cnbsp;gaudcat,ft non interregantem edoftam, amp; non quacrentemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~i
elTequæfiram (^iaimplenirquotidiequod Eûias prophe^ Nota, ta przdixit.Quibus non eft annunciatum de eo uidebunt,amp; Eijij-r*nbsp;k qui
-ocr page 190-t4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D Ï C R A T I A
qui non audienint,intelligent. Omnis igitur illuminJtJniW mentium pius motus, alienari quidem non poteft à proprianbsp;Omne bOquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoIuntate.Siquidcm nihil refte fadet, nifi quod ult;gt;
tifi homo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egerit.-fed ut ad id quod aequum K utile eft animi tendaC
uolcs asit ifi^cntiOjde illius aeternat SC. incommutabilis uoluntatis infpl rationeconcipitur.Etficutartemedidfit inoculis caligantJnbsp;bus ut poffint uidere,quod no uident, ncc tarnen ipforum eftnbsp;uiftoquammedidnacontulerit.-itain cordibus tardis SC he^nbsp;Comparaquot; beribus, per fpintum fanftii ades obdufta tergitur, SC de uequot;nbsp;jiodeooiquot; roluminetenebrofieiamamp;dcfidentes lucernæ lumen acd'nbsp;UÏ» piunrnec tarnen nifiipfarum erit,quicquid fulgoris accepequot;nbsp;rint.Proinde quiamanifeftiflimc,Kprophetica 8C euangeli'nbsp;ca,SC apoftolica doftrina.nec fupcrbos nos uult effe.nec defi’'nbsp;dcs,cooperatores nos effe oportet gratis Dei,ut illam exdt^nbsp;tem,iuuantcm,locuplctantem,Se quotidie prouehétem, uiginbsp;lanter amp; fobrie fubfequamur.nunq ceffantes ab aftione grafnbsp;tiani.quia inter fecunda uitç huius K aduerfa, quibusgemiquot;nbsp;na Temper tentatione pulfamur ,fi profidmus inde alimur, 1»nbsp;ftamudnde fub(ïftimus,fïreddimusinde reparamur. Vndenbsp;PÛI.JC Dauid; A domino greffusamp;c.
Ambrofîus de Cayn SC Abel libro primo. Capitc feptimo.
arroganquot; ria in iniquot;nbsp;midsgranbsp;tiiDd.
Hebetis cordis eft,8f bonum quod agit, uel qd d Deo coft* requitur,proprnsuirturibusuenditarc,nec autoris depuratenbsp;gratiae.lëdipftfelûorûbonorumautorem ducere. Aliud eftnbsp;genus peccati quidem minoris,fed fupparis arrogantiae.eorSnbsp;Duplex eft fcilicet.quidatorem bonorum Deum non negant, fed qusaCnbsp;cidcrint,ea fibi propter prudentiam fuam, csterarumi}; me*nbsp;rita uirtutum iure delata arbitrantur. Propterea etiam diui*nbsp;nadignos gratia habitos, quodnequaquam uiderenturindinbsp;gni,quibus talia diuinis beneficns prouenirent. Deutcronoquot;nbsp;mdftOftO'Ncdicasincordetuocumconfumere cœperit do*nbsp;minus Deus tuus genres illas d confpeiftu tuo dicens. Proptefnbsp;iuftitiam meam induxit me dominus poffidere terra iftä SCC*
J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ambrofiusin ExameronJib. primo. Cap. v.
K nt-»» Quoniam ex ipfo.SC per ipfum,5C in ipfo funr omnia.Egte gicitaqjApoftolusSC hoc loco filium dixit autorem omnifl»nbsp;* wami amp; in maicftgtefuacontincntem omnia. Omnia per ipfuinßnbsp;aafiurf
-ocr page 191-E T M E R. î T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;4r
fta funt.Ex ipfo prniap!uir.,8f origo fubftanriatunîuerforfi, Offlflîa W ideft,exuoluntatfciusamp; potfftate. Pcripfumcontimiatio. nacxDco*nbsp;rinisin ipfum.Ex ipfo ergo materia,per iplïiin operatio.qusenbsp;ligauit atç conftrinxit uniuerfâ.In ipfum, quia quâdiu nuitnbsp;omnia eius uirtiite marient atlt;t confiftunt,Si finis ccriim innbsp;Dei uoluntatem recurrii.Si eius arbitrio refoluuntur.
Efaiæquadragcfmofexto: Recordamfni priori# leculi quoniam ego fum Deus, ôf non eft ultra Deur, ..nbsp;ncceft ßmilisn ci, annuncians abrxordionouiiTi^nbsp;n)um,amp; 3binitio,qux nccdum fadafunt,dkens:nbsp;Confiliummeû ftabit, Moronisuoluntasmeafier,nbsp;uoeans ab oriente auem, S( de terra lôginqua uirumnbsp;noluntatis mex.
Bernardus ferntone primo de annuncîationc Marix.
Gloria noftra hxc eft,teftimonium côfcientjf noftrx. Non — nbsp;nbsp;nbsp;,
quidemtaleteftimoniiim,qualeinefuperbus Pharifæusba' fcebat.feduftaSifeduftricecogitatione. teftimonium perhknbsp;lens de feipfo,Si reftimonium eius ucrum non erat, iëd eii /pinbsp;ritusipfeteftimenium perhibetfpirituinoftro.Porrohoetenbsp;ftimonium in tribus confiftere credo. Necelfe eft enim primonbsp;«mniii credere quod remi/fionê peceatorum habere nopoP Vgt;9“filnnbsp;fïs.nifiperinduIgentianiDci.Deinde, quod nihilpror/iislianbsp;lerc queas operis boni,nifî Si hoc dederit ipfe: Poltrcmo, qdnbsp;xternam uitam nullis potefr operibus promereri, nifi gratisnbsp;deturSiiUa.Quisenimpotejtfacere mundumde immundo lob. 14nbsp;conceprum femme, nifi qui folus efi: mundiis lt; VtitJt quod fa'nbsp;.fturn eft,non poteft non fieri,ipfo tarnen non imputâte, eritnbsp;quafi non ftierit.Quod propheta quoi® confiderans aitiBca-- pp^jnbsp;tusuircuinôimputauir dominuspeccatrm.Deoperibusuenbsp;ro bonis certum omninocft,quodnemohçchabeatàfeipfo.nbsp;Nâ fi ftare non potuithumana natura adhuc integra, quâtonbsp;jninus poterit perfeipfam refurgere ià corrupta f là uelo denbsp;sterna uita fcimus.ga non funt côdigr.f paffiones tpis ad fti'nbsp;turam gloriâ,nec fi unus omnes fuftineat.Neq- cm talia funtnbsp;JionùnuDi incrjta,ut propterta uita jterna debeamr ex lure,nbsp;k r lut
-ocr page 192-3
»4« ... DE GRATIA
MïgîsDfo »'‘fDfUjinîurîamaliquâfaceret.nificam donaret. Nam ut debitores «ceâ.quodmcri» omnia dona Dei fünf, ita ut homo magi*nbsp;fiimus.quâ propter ipfa Deo debitor eft,qua Deus homini,quid funt mJnbsp;ipfe nobUa tita omniaadtantamgloriamt’Ideoflcredispeccatatuanffnbsp;poffe deleri,nifi ab ipfo cui (bli peccafti, Si in quern peccatutUnbsp;nöcadit,benefacis,ftd addeadhuc.ieSthoceredas, quia pefnbsp;ipfum tibi peccata donantur.Hoc eft tcftiinonium quodpef'*nbsp;hiSetrpirjtufTaniftusdicensrDiinifla fiinttibi peccata tua.Si^nbsp;J enim arbitratur Apoftolusrgratisiuftificari hominem perflnbsp;’ ’ de Jta de meritis qlt;® ft credis no poffe haben nifi per ipfum»nbsp;non fufficit donee tibiperhibeat teftimonium fpiritus ueri'nbsp;tatis,qa habes ea per illB. Sic amp; de uita aeterna habeas nee»nbsp;fe eft teftimonium fpiritus,quod ad eä diuino fis munere p^tnbsp;ucnturus.Ipfe cnim peccata condonar, ipfe donat mérita,
- nbsp;nbsp;praemia nihilominus ipfe redonat. Hec tria in pfalmis habeî»
prix’ ^’^«iteptopheta-Beatusuircuinö imputauit Dominus ptj catn. Et alibiBeatusuir cuius eft auxilium abs te.Itëalibisnbsp;Beatus quf clegifti Si affumpfifti, habitabit in atrq$ tuis 8Ce»nbsp;Numeri uigefimofecundo-Nunquid loqui poterdnbsp;aliud,nin quod Deus pofuerit in orc meo?
Capite uigefîniotertio : Non aliud pofTum loq“* nilî quod iuiîerit dominus.
Sapientixfeptimo: Mihi autem dédit Deus dice*^ re ex fcntentia,ôf præfumere digna horum quæ m«''nbsp;hi dantunquoniam ipfc fapienriæ dux cft, amp; fapicHnbsp;tiumemendator.In manu enim illius, SC nosSCfe^^nbsp;monesnoftri, amp; omnis fapientia amp; operum fcieit''nbsp;tix difciplina SC cx.Et eu fit una, omnia poteft,S^ i**nbsp;fe permanens omnia innouar ; SC per nationes in an^nbsp;inasfandlasfe transfert. Amicos Dei SC propheta^nbsp;conftituit.
Sapientix nono : Scnfum autem tuum quis feiet» tiifi tu dederisfapicntiam, amp; mifcris fpiritum tuui”nbsp;de altifiimisif
Bcrnarduj de libero arbitrio.
Qllrf
E T M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to
QuidJilbfSquc^nca.-cepifneCrtans/ïnïl-is.faluïris, gd lioruin ex te tibi ô homo lt; Quid honim non impoflibile hbenbsp;roarbitrio^Neccrcarcqiunoneras,ncciiiftificar£peccator, f,nbsp;nec mortu’ poteras teipfum rcfufcitare, ut estera ptermittä „,*,0 rL*nbsp;fcona,q aut îânandis ncceflaria funt, autfaluandis repofita. ujtjonbsp;Quod didmus,de primo patet K ultimo. Sed 8£ de medio ne-- pnbsp;•no dubitat.nifi qui ignoians Dei iuftitiam amp; fuam uolens conbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,2
ihtucrc,iuftitis Dei non eft fiibicftus.Quid enim f Agnofcis creantis potentiam.faluantis gratiam.SC fanantis ignoras iunbsp;ftitiamt’Sana me ait domine amp; fanabor/aluum me fee Si fal jj™, „nbsp;iiusero,quoniamlausmeatu es.Ifte iuftitiam Deiagnofee^ ’nbsp;bat,d quo sque fperabat.tam faluari à peerato. quam ä mifcnbsp;ria liberari,£t ideo laudem fuam ilium,no fc merito ftatuit.
Ineodem'Iibro,
Non enim uos eftis qui loquiminidnquiC fed fpirit* patris hcftri qui loquitur in uobis.Et Apoftolus.-An expcrimêttimnbsp;eius quaeritis qui in me loquitur Chriftus lt; Si ergo Chriftus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F
autfpiritusfanftus loquitur in Paulo,non ctiam jtidem ope ratur in ipfo^Non em loquor ait.quç per me non cfficit Chri ““ænbsp;ftus.Quid ergot’s! non Pauli,fed Dei Icquentis in Paulo,uelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
lt;iperitisperPaulum,8lt; uerbafunf,8lt;ôpera,ubiiâ Pauli me matVbi eft qd tarn fidéter aiebat, Bonn certamë certaui Sic.nbsp;An in eo eöfidit forte corona efle repofita fibi ,qd per ipfumnbsp;ilia fiebantfSed multa per malos,fiue angelos, fiue homines t.Cor. 9nbsp;Jiuntbona,nectarnenrcputanfillisin mérita.- AnpotiusSC Voluntasnbsp;cumipfo,hoceft,cum tiusbona uolnntatefiebanttNamfi innbsp;uitus euangebzauero,difpenfatio mihi crédita £ft:fi autë uo' ’P'O quot;O’*nbsp;lens,gloria eft mihi.Csterum,fi uel ipfa uolfitas,de qua cine nOT cft.nbsp;meritum pëdet,ab ipfo Paulo non eft,quo pafto earn, quam J-Thi.^nbsp;fibi repofitam prxfumit, coronam uocat iuftitix i An quo'nbsp;niara lufte iam St ex debito requiritur, qucdcunc^ uel gratisnbsp;promittiturlt;Dtnilt;ç ait.Scio cui credidi tC cert’ funi, quia po Nota,nbsp;tens eft depofitummeumferuare.Dei promiffum, fuum ap' PromiUjonbsp;pellat depofitum,amp; quia credidit promittenti, fidenter pro' ne Dei fij»nbsp;mifliim repetit. Promiffum quidem ex mifericordia,fcd iam uamur«nbsp;ex iuftitia perfoluendiim. Eft ergo, quam Paulus expeftat,nbsp;corona iuftitis.fed iuftitis Dei, non fux. luftum quippe eft,nbsp;lit reddat quod debet. Debet autë quod pollicitus eft. Ét hzcnbsp;k 3 eftiu*
-ocr page 194-MO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E G R. A T T A
cft luftiriïde qua prxfumit Apoftolus,protni/no Bci.
Hebrzorum dccimo:Hibenccs itatp fratres (tdu-' tiam in introitu fanJlorum in fanguinc ChriÆi quinbsp;inttiauitnobis,uiamnouam 8i. uiuentem perueU-*nbsp;men,id eft carnem luam, Si facerdotem magnum idnbsp;per domum De(,accedamu5cum uero corde in ple^nbsp;tiitudine fîdei afperfa corda noftra à confeientia (i)lt;nbsp;la,amp;abluti corpus aqua munda rencamus fpei no^nbsp;ftræ confeftionem indeclinabilem. Fidelis efteniu*nbsp;qui repromiiît.
Proucrbiorumundecimo'Impiusfacit opus inft* bileleminanti autem iufticiam merccs fidelis.
Eccleftaftici decimono: Eft qui emiccit uerbü cef turn enarrans ueritatem.
Tobiae tertio.'Hoc autem procerto habet omni# qui colit te,quod uita cius ft in probatione fucrit co^nbsp;ronabitur SC exten,
Romanorii oAauo: Ipfe enim fpiritus teftimoni* reddit fpiritui noftro,quod fumus ftlq Dei.
in eodem: Certus enim fum, quia nclt;y mors nelt;^ uita flCc. neque alia creatura potent nosfepararcânbsp;charitate Dei.qux eft in Chrifto lefti.
Secundo Tim.i.Recordationc accipiës cius ftde^ quz eft in te non ftgt;fla;q habitauit primü in auia tu*nbsp;Loide,Sf matre tua Eunice.-cert* fum aSt qd amp; in tç*
Secundo Pctrt prtmozQuapropter fratres fatagire:ur per bona opera certamueftram. uocati*’nbsp;netn SC eledionem faciatis.
Secundo Corinthiorum primo:Namnoftra gllt;’' ria hxc eft,teftimonium confcientiz noftrat.nbsp;Bernardus de libero arbitrio.
Igt;enii]|de ft Paulus fuis'q; fimilibus audafter
-ocr page 195-E T M E R I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I,»
CoSlt;T(Utor«seinmDeifum*.Ibi itaqgDeusJioWiinïbenigne i.Cor.j merit] conftituitjUbi per ipfum, Si cum ipfo boni quippiam Coidiuto*nbsp;operaridignäterinftituit.Hinc cooperatores fpiritusfanâa, resdeiqu*nbsp;K coadiutores Dei promeritores rcgni nos cfle prçfumimus. re didtnurnbsp;quod per conienfiim uritj; uoluntarium.diuinz uoluntati cönbsp;iungimur.QuidigiturtHoc ergo totum.Iiberiarbitrii opus,nbsp;hoc folum eft eius meritum.quod confcntittEft prorfus. Nónbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
quidem,quoduelipfeconfen(iis,mquo omne ineritum confi attri» ftit,ab ipfo non fit,cuin nee cogitare,(quod minus eft quantnbsp;confentire)aliqu;d à nobis, quafi ex nobis fufficicntes fumus.'nbsp;Verba nó funt mea.fed Apoftoli,qui omne quod boni elle ponbsp;teft.id eft, cogitare, 8i uelJe amp; perficere pro bona uoluntatcinbsp;attribuit Deo, non fuo arbirrio.Si ergo Deus tria hec.hoc eft,nbsp;bonum cogitai e,ueUe,pcrficcre,operatur in nobis, primumnbsp;profrfto fine nobis,fecutidiim nobifdi,tcrtifi per nos facit.Sinbsp;quidc immittendo bonâ cogitationê.nos przuenit : immutSnbsp;do etiâ malâ uoluntatê.fib: per confenfum iungit: miniftrarinbsp;do 8(confenfui fâcultatê.foris per apertû opus noftrü inter*nbsp;«us opifex innoteftit.Sane ipfi nos præuenire nequa^ poflii
«nus.Qui aût bonû ncminé inuenit, neminc faluat, que non A Deo ex* jprseuenit.ADeo ergo fine dubio noftræ fit falutis exordiu, ordiumnonbsp;«ecpernpsutii^nec nobifcû.Verfi confenfusamp;opus.amp;finô ftrj falut»nbsp;ex nobis,non iam tarnen fine nobis.Sola nempe interdfi bo*nbsp;na uoluntas fufficit.aetera nô profunt fi fola defiierit. Nonnbsp;profunt dixerim.fed agenti.non cernenti. Cauendô ergo alnbsp;hïc inuifibiliter intra nos ae nobifcum agitari fentimus, autnbsp;noftrz uolunuti tribuamus.quz infirma eft, aut Dei neceflînbsp;tati.quz nulla eft,fed foli gratiæ qua plenuseft.Ipfa liberumnbsp;excitât arbitrium.cn feminat cogrtatû:fanat cü immutat af*nbsp;ftafi:roborat utperducatadaiftü; feruatnefentiatdefeÂtt.
Bernardus Ubro quinto de confidcrationc ad Eu genium.
yideseftuoluntaria quidam 8f certa praclibationecdum propalan ueritatis, Intclleftuseft rei cuiufcunq;inuifibilûnbsp;certa amp; manifcfta notitia .Opinio quafi pro uero habcre ali*nbsp;quid.quodfalfumelTe nefcias.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ¦
Htlariusin Matthæum canonc quinto.
Vult fine aliq incertse uolntatis ambiguitate fpetati-Alio* ù 4 quin
-ocr page 196-«J . D ï G R A T I A
qmn iuftificltio ex fide nulla ell.fî ipfa fides lit ambigu«. In eoJem.
Omnem igiturexpeàationcm noftram in fîd: promilïîo'' imm 8C uirtutis fuï poteftatc exigit collocari, ut cura reriifflnbsp;quibusindigemus omifla.abcopotiusomtiia, iquo jpfiuitanbsp;le exordium fuinimus.expetamus.
Idem Canon, uigefimoquinto.
O mulier magna eft fides tua. SaUitis fuse fcilicet iplâ iâ cef ta,quin etiam de gentium congregation; confidat.
à'ecundo Paralipomcnon uigefimo. Crédite in do minoDeo ueftroSi fecuri eritis; crédité prophetiSnbsp;ciu$,amp; cunifla euentent profpera.
Ecclelîaftici quinto-Édo firmiis in uia domini, SC in ueritate fenfus tui SC fciétia, SC proiequatur te ucfnbsp;bum pacis âCiuHitiae.
Ozeæ decimoquarto.Sanabo côtritiones conim» diligameos fpontanee: quia aucrfus cil furor meuSnbsp;ab cis.
Bernardus fuper cantica canticorü fer.Ixvij. Canticorum fecundo. Ego diledo meo, SC dilC''nbsp;Aus meus mihi.
Cjritat’Nempcuttuncmagisgratiaplcnamfeprobet, c“* Cratiae to totumgratise.amp;primasfcdicetilli partes alTcribens Sialti', ¦nbsp;»um affcrimas.AlioquinquomôgratiapIena.fiq’iidhabuehtquodnfnbsp;bédn nihil Ht ex gratialt;Noneft quo gratia intrct,ubiiammcritumoClt;nbsp;nbsp;i
tnerias. cupauic.Ergoiampknaconfefiiogratix.ipfiusgrafiæplep* ' tudinemfignat in anima confitentis. Nam fi quid de proprii’ jnbsp;ineft.in quantum eft.gratiam illi cedtre neceffe eft. Deeft gr* ;nbsp;tiae quicquidmcritisdeputas.NoIomeritumquodgratiafl’nbsp;cxcIudat.Horreo quicquid de m;o eft. ut fiin meusmifi qd il'nbsp;ludmagisforfitanmeumeft.qd me mcii facit, gratia reddienbsp;me iuftificatü gratis.K fie hberatü â feruitutc peccati. Nec t.**nbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elegifti.fed ego elegi te,nec ut te eligcrê,tua inueni met?'
ta.fed prseueni.Ita ergo iti fide defponlâui te mihi, SC non«^ legis,defpôfaui'qj in iuftitià, fed iuftitia q ex fide
»Jl«.« non ex lege, Reftat ut indices indicium reftnm inter me* tçind'r
-ocr page 197-ET M E R. I T O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îfl
fe.iudîci4tn in quo te defponû ui, ubi côftat interuenîffe non Defpotift tuam meritum.fcd meum placitum. Hoc eft aüt iudicium.ut ti fumusnbsp;tua mérita non extollas.non præferas opera kgis.non iaftes in fide,nbsp;pondus diei K aeltus.quf magisin fide 8C in mftiria que eft exnbsp;iïJe.necnonin tniferkordia 8lt;mifcrationibus nofcèrisde-iponfata.
Hilarius in Mitthaeum canonc uigefimofupcr il lud: Voca opcrarios Sc redde illis mercedem.
Merccs quidê ex dono nulla eft, quia debctur ex opéré,fed gratuits gratiâ Deus omnibus ex fidei iuftificationc donamt.
Romanorum tertio:
ARbitramurenim iuftifîcari hominem pcrfi** dem,fîne opcribus legis.
Roinanorum quartoiCredidit Abraham Deo,8d repucatum eft: illi ad iuftitiam. Ei autemqui opera»nbsp;tur,njerces non imputatur fecundum gratiam, fed ftnbsp;cundum dcbitum.-Ei ucro qui non opcrarur^credcntinbsp;autem in eum qui iuftifîcat impium, reputaturfidesnbsp;eius ad iuftitiam,fecundum propofîtum gratix Dci,nbsp;Si enim qui ex lege hxredcsfunt, exinanita eft fides,nbsp;abolita eft promilîio. Ideo ex fide ut fecundum gra»nbsp;tiam firma fit promifiîo omni ftmini,non ci qui ex lenbsp;ge eft folum,fed QC ci qui ex fide eft Abrahx.
Romanorum quinto: luftificati ergo ex fide pa-ecm habeamus ad Deum per doininum noftrum le» fum Cliriftum, per quem habemus accefium per fidénbsp;in gratiam iftam, in qua ftamus,6f gloriamur in fpenbsp;glorix filiorum Dei.
Romanorum undecimo: Propter incredulitatem fra fti funt.Tu autem fide ftas.
Romanorum decimoquarto : Omne autem quod k f non
-ocr page 198-«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE FIDE
non eft ex fidc,peccatum eft.
Galatas fecundo; Scientes autem quod non luftiß catur homoex operibus Icgis, nifî per fidé lefu Chrinbsp;fti,amp;nosin Chrifto Iefucredimus,utiuftificemurc3Cnbsp;fide Chrifti, amp; non ex operibus legis. Proprer quodnbsp;lt;x operibus legis non iuftificabitur omnis caro.
Galïtas tertio :Gognofcite ergo quia qui ex fide funtyhifunt filq Abrahæ.Prouidens autem fcriptura,nbsp;quia ex fide iuftificat gctcs Dcus,pracnuntia uit Abr»nbsp;hæ quia bcnediccntur in te omnesgentes. Igitur quinbsp;lt;x fide funt,benedicentur cum fideli Abraham.Qui-'nbsp;çunque enim exopcribus legisfunc,lub malcdiiflonbsp;font. Scriptumeft enim : Maledidusomnisqui nonnbsp;permanferit in omnibus qux icripca funtinlibrolenbsp;gis,ut faciat ea. Quoniam autem in lege nemo iuftifinbsp;catur apud Dcum,manifeftum eft,quia iuftus ex fidenbsp;uiuit. Lex aût non eft ex fide, fed qui fecerit ea,uiuetnbsp;in iIIis.C H R IS T V S nos rcdemit de maledido 1«nbsp;gis faftus pro nohismalediftus,quia lcriptü eft:M3-'nbsp;Jediôfus omnis qui pender in ligno, ut in gentibus benbsp;nedidio Abrahæ fieret inCHRISTOIES V.utnbsp;pollicitationem fpiritus accipiamus perfidem.
Sed conclufii fcriptura omnia fub peccato,ut pro-* mifTioex.fide lESV CHRISTIdareturcredertnbsp;tibus. Omnes enim filtj Dei eftis,per fidem qux cftinnbsp;CHRlSTCrlES V.
Ëphefiorum fccôdo; Gratia enim eftis faluati pef fidem,amp; hoc non ex uobis,amp; cætera.
Ëphefiorum rertiodn quo habemus fidutiâ 8C cefiiim in confidcntta,pcr fidem eius.
V t det uobis lecundum diuitias glorix fiix uirtiT*'. tcm,corrqborarj per fpirùuin eius in interiori Iton'*
-ocr page 199-E T o P E R. I B V s. «re
S T V M habirarc per fidem in cordibuS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'¦
ueftrisin charitate radicati 8i fundati.
Philippenlîum tertio ••Veruntamcn amp; cxißimo omnia detrimcntumeflejproptereminentemfcicn^nbsp;tiamlESV CHRIST!dominimei,propternbsp;quem omnia detri mentum feci, amp; arbitror ut fterconbsp;ra ut C H R ! S T V M lucrjfadam.uc 8C inueniar innbsp;illo, non habens mcam luftitiam quæ ex kge eft, fednbsp;illam qux ex fide eftCHRISTi ! RS V , qux exnbsp;Deo eft iuftitia in fide^d cognofcendum iUum amp; uirnbsp;tutem rcfurreftionis eius,amp; foaetatëpafiionü illius.
Hebrxorum undecimo; Eft autem ftdesfperanda rumfubftantia rerum,argumentum non apparcn-tium.
Sine fide autem irapoflibile eft placere Deo, cre^ dere enim oportet aecedentem ad Deum quia eft,nbsp;•nqutrentibus fe remunerator fit.
Defidet me tempusenarrantem de Gedeon, Ba-rach^ampfon, lepte, Dauid, Samuel, K prophetis, qui per fidem uicerunt régna, operati funt iuftitiamnbsp;adept! funt repromiifiones.
Prima Petri primo : In quem nunc quolt;^ non uî-« dentescreditis,credentesautcexultabitislxtitiainexnbsp;narrabili SC glorificata, reportantes finem fidei ue'»nbsp;ftrx,falucem animarum ueftrarum.
Aftorum decimoquinto; Et qui nouit corda Deus teftimonium perhibuic ,dans illis fpirttum fantlum,nbsp;lîcut SC nobis, df nihil difcreuit inter nos ilio$,fidenbsp;punficans corda eorum.
Auguftinusde uerbis domini,fermone xl.
Medicina animx,omnium uulnerû,8c una propitiatio pro Crederein deliftis omnium-,eft credere in Chrifto. Nec omnino quifqui Chriftumnbsp;mundaripotcft,iîue ab original] peccato quud ex Adam tra^ eft medici'«nbsp;xit
-ocr page 200-ilt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
na animx. xit in lt;1H6 omWes peccaucrunt, 8( filii irse naturaliter fafti fünf, 1ÏUC à peccatis quaeipfi non refiftendo carnali concupi*-fcentix.fed eani fequendo,ei'cg feruiendo, in flagitüs 8C fticinonbsp;'i.Pêt.î ribusaddiderunt.nifiper fidem coaduncnturamp;compaginennbsp;Vnuin eft tur corpori eins,qui fine ullaillecebra carnali,amp; mortiftra denbsp;pcccatü fei Icftarione cöccptus. Ncc cum itîdcliftis mater in utero aJuit,nbsp;li :et inerc' K peccatfi non fccit,ntc inuentuseft dolus in ore cms.In cumnbsp;duütatis. quippc credentes filrj Dei uiuunt, quia ex Deo nafcunfur,pcrnbsp;adoptionis gratia in quç eft in fide domini noftri Icfu Chrifti.nbsp;QuaproptercharifTimi, merito idem dominus Kfaluator nonbsp;fter hoc unum peccatum dicit, de quo arguit mundum fpiri'nbsp;tus fanftus, quia non credit in eum.Dc hoc ergo iino peccatonbsp;uoluit mundü argui.quod non credunt in eum.uideii.et quianbsp;in eum crcdendo,cunftapeccatafoIuiintur.Hocunum impu'nbsp;tari uoluit, quo caetera eolliguntur,8{ quia credendo nafeun'nbsp;Iohan,is turexDeo, SCfilii Dei Hunt. DediteniminquitiUispotcftaténbsp;fllios Dei fieri credentibus in eum. Q2,i autem credit in filiurnnbsp;Dci.inquantum adhacrctilli,8lt; fitetiam ipfe peradoptionemnbsp;films,amp;hæres DEI,cohaeresautemCHRISTLintantuinnbsp;iJohan.j nonpeccat.Vndedicitlohannei.QuinatustftexD EOnonnbsp;peccat..
Auguftinus dc uerbis Apoftolifcrmone uigefîind feptimo.
Reflra Inirium bon» uit», cui uita criä «rerna debetur,rcfta fideJ des eft inpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auté fides credere quod nondfi uides,cuius fidei mereeS
tiuin bonj eft.uidere qd credis. Tempore iginir fidei tan^ tempore ferne uit».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis, non dcficiamus, fed perfeucremus,donec qd feminauimui
tnetamus. Cum enim auerfum effet genus humanum à Deo. 8lt; iaceret in delicrjs fuis, ficut creatore opus habemus ut effe''nbsp;mus, fie faluatore ut reuiuifccremus. luftus damnauit homi'nbsp;Pfalm.67 nem, mifericors Deus libérât homincm.DcusIfraëlipfedabifnbsp;uirtutem amp; fortitudinem plebi fu» benediftus Deus.Sed act*nbsp;Fide à deo piunrcredentes,non aceipiunt contemnetes. Nec de ipfa fid«nbsp;accipjmus. tarnen ita gloriädum eft, quafi aliquid nos poffimus.Non c*”nbsp;i,Cor.4 fidesnihil eft,fed magnüaiiquid,quam fihabesproft'ftoac,*nbsp;pifti.Quid cm habes quod non atcepiftifVidete chariflimi.u*’.nbsp;de domino DEO gratias agatis, ne aliquo dono eius ingra^nbsp;•nantatis.
Aog**^
-ocr page 201-î T o P E R r B V 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf,
, Augüftiniiî libroquinquaginta Homel/ariîm hogt; iTielia decinnafeptima.
Fax f; arnbus amp; chantas, eum fide à Deo pâtre r.otîro, 8C Ephe.t domino î E S V CHRISTO. Quid ergo hafces quod nonnbsp;acccpirnVS; autcm acccpifti, quid gidrians quait non accepe-'nbsp;risiNuin ficgloriatuscft Abrahâ I'Ex fide gloriatus eft. Quaenbsp;eft plena amp; perfefta fid'.sr'Qiie credit ex Deo efic omnia bona Fides ple‘'nbsp;noftra K ipfam fidun.Iterum di.it Apcftoîiis.Miftricordiani na amp; pertenbsp;con/ccuturus fum.O confefTio.Non ait mitcricordiam conft' fra.nbsp;cutusfum, quia fidelis era, fedutfidelis efreni,niifericorciam i.Thim.inbsp;confecutin fuin. Venia.'nus ad eius priniordia.uideamus Sau'nbsp;lu.ai ßeuicnrcnij/peiflcmus furenrem.fpeftemus odia anJielannbsp;tem,fanguincfnquc fiLiêtem, Haec Pauli uia erat,cuius uia nonbsp;dum erat Ciinftus Quid habehat in corderQuid nifi malum?nbsp;Datemihi mérita eius. Si mérita quæris, damnationis funr,nbsp;Jionliberationis.
Auguftinus libro primo Retraél.capitc xxiq.
Item difputans quid clcgcrit Deus in nendfl nato, cui dixit féruituç: effe maiorem, amp; quid in codé maiore fimihter non^nbsp;dum nato reprobaucrit.de quibus propter hoc commémoranbsp;tur.^uis löge poftca prolarii propheticum teftimoniü, lacob Malach.tnbsp;dilexi.Efau aiitodio habui.ad hcc perduxi ratiocinationc.utnbsp;dicerê.Nô ergo elcgitDeus opera cuiufefiq; in prefcittia.quae Quid eli*nbsp;ipfe daturus cft.fed fidë digit in prxfcientia.in que fibi credK gjt De» innbsp;turum efle praefciuit.ipfum elegerit.cui fpintii fandfi daret ut prædefti^nbsp;bona operado etiam uitâ æternam confequereï.Nondum dili natis.nbsp;gentius quaefierâ.ncc adhuc inucncrâ qualis fit deftio gratie,nbsp;de qua idem didt ApotloIus.RcIiquiæ per ekdionem gratia Roma.tinbsp;falux ftftæfunt, quxutiq? non eft gratia, fi cam ulla méritanbsp;praecedant.neiam quod datur,non fecundi'i grariS,fed fecun' Crederenbsp;dum débita reddaturpotius mentis,q donetur.Et paulo poft amp; utilenbsp;dixi.-NoftrumcftenimcredcrcfiC uelle,illius aut dare creden modo no*nbsp;tibus fit uolëtibus facultatë bene operandi per fpiritû fanftü, jjj-g (jjQt.nbsp;per quë eharitasdiffiinditurin cordibus noftris.uerii eft qui-dem.fed eadë régula, fie utruniç ipfius eft.quia ipfe préparâtnbsp;uoluntatem, fiUitruntp noftrû,quia non fit nifi uolëtibus nonbsp;bis. Ac per hoc qd etiâ poftea dixi:Quia neque utile poffumus R.oma.»nbsp;luli uoccmuTjfii cuni poft uocationc uoluerimuf^non fufficit
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«oliuy
-ocr page 202-DE FIDE
ïs8
uoluntas noftra, K curfus nofter, nififif Deus u ires cnrrttitî-' bus præfaeat.Sf perducat qud uocat, Ac deinde fubiunxi. W»^nbsp;nifeftü cft ergo, non uclêtis neqs currétis, fed mifercntis Deinbsp;efle, quod bene operamur, omnino ueriffimS eft. Sed paruntnbsp;de ipfa uocatione diflerui.quæ fit iccundum propofitum Dei.nbsp;Non eniin omnium qui uocantur talis eft, fed tantü eleftoçt»nbsp;Itaq; quod paulo poft dixi ; Sicut em in his quos elegit Deus,nbsp;non opcra.fed fides inchoat mcritum,ut per munus Dei benenbsp;operentur ; (îc in his quos damnat, infidelitas amp; impietas in*nbsp;choat pœnæ meritum; ut per ipfam pcrnam ctiam male ope*nbsp;rentur.-ueriflîme dixi, Sed fidei meririi etiam ipfum efle dcnftnbsp;Dci, nec putaui quærendum efle nec dixi. Etalio loco.Cuiusnbsp;enim mifereturinquam,fecit eum bencopcrari,3( que obdu*nbsp;rat relinquit eum ut male opcref.Sed amp; ilia mifericordia pfXnbsp;cedenti mcrito fidei tribuitur,8lt; ifta obduratio prçcedenti jmnbsp;pietati.Qimd quidë uerum eft,fed adhuc quaerendû erat,utriî
Fides daf meritû fidei mifericordia Dei prçucniat.id eft,utrû ifta miferi homini ex cordia ideo tantûmodo fiat in homine, quia fidelis eft,an etiânbsp;mifericor' fafta fuerit ut fidelis eflet. Legimus em dicente Apoftolo; Minbsp;dia Dei.nbsp;nbsp;fericordiam cofecutus fum,ut fidelis eflem. Non ait quia fide*
x.Tim. 1 fis eram. Fideli ergo datur quidé,fed data eft etiâ ut eflêt fide* Iis. Rcftiflime quidé alio loco in code libro dixi ; lt;Juoniam finbsp;nô ex operibus,fed mifericordia Dei amp; uocamurut eredam’,nbsp;fie credétibus praeftatur ut bene operemur,nö eft gentibus in*,nbsp;uidenda ifta mifericordia.-g uis ibi minus diligeter de illa,qu£nbsp;per Dei propofitum fit uocatione traftauerim.
Auguftinus ad Sixtum Roma num prtsbyterun» Epiftola centefîmaquinta.
Roma Jt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unicuiq; partitur menfuram fidei,opcra quippe bons
fiant ab iiomine.fides autem fit in homine,fine qua ilia à nul* t? . lo fiunt homine. Omne enim quod non cft ex fide pe®:attui»
nuju‘
-ocr page 203-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. o P E R, I » V s.
teinifter Chrilb.huiusfidei prsedicator.fccundS gratiart quç data eft illi, plantator cft fic rigator. Nee tarnen qui plantat i .Cor.jnbsp;eft aliquid,nelt;£ qui rjgat,fed qui incremcntum dat Deus,quinbsp;«nicuiq:partitur menfuramfidei. VndeSCalibi dinrur.Pax Epfic.«nbsp;fratribus 8C chantas cum fide.Quam ne fibi tribucrent conti' Pax, charjnbsp;Jiuo fubiunxit: A Deo patre K domino lefu Chrifro.quia nec las.fides, änbsp;Omnium eft fides qui audiunt uerbum, fed quibus Deus parti Deo patrenbsp;tur menfuramfidei: ficut nec omniagerminant quæ pJantan funt.nbsp;tur SC rigantur.fcd quibus Deus dat increinentfi. Cur aüt illenbsp;¦crcdat.ille no credat, cum ambo idem audiunt. Sc fi miraculünbsp;in confpeftu eoçt fiat, ambo idem uident.altitudo cft diuitia*nbsp;rum fapient iæ 8C feientiae Dei, cuius inferutabilia funt ludicia,nbsp;amp; apud quem non eft iniquitas, dum euius uult miferetur, Knbsp;“quem uult obdurat ; nccft em propterea funt ilia iniufta,quianbsp;occulta Vt aut habitctfpiritus fanftus.ndnne ubi uult fpirat, lonan.rnbsp;Sc Charitas Dci.finc qua nemo bene uiuit,diffunditur in cordi Roma.jnbsp;tus noftris, no à nobis fed per fpiritum fanftum qui datus eftnbsp;nobis!’ Hane cm fidem ApoftolUs diffiniuit dices.-Ncq! circun Galat.gnbsp;cifio eft aliquid, ncq; præputiü, fed fides quae per dilcftionetnnbsp;Operaf. Ilia quippe fides eft Chriftianoçe,r!0 dçmonioç;. Nâ lacobi tnbsp;Sc dxmones credunt SC contremifcut, fed nunquid 8C diligütc'nbsp;Nam fi non crederent non dicerent; Tu es fandîus Dei,uel tunbsp;esfilius.Siaütdiligcrentnondicercnt; QuidnobisSCtibiîTi' Lucte4.nbsp;desigituradChriftit nostrahit,quf nifidefupergratuitomu Fidesadnbsp;nere nobis daretur.nô ipfe diceret.-nemo poteft uenire ad me, Chriftumnbsp;nifi pater qui mifit me, attraxerit eum. VndeSC paulopoft nos trahit,nbsp;ait: Verba quae ego locutus fum uobis fpiritus SC uita funt,fed lohan. «nbsp;fiint quidam ex uobis qui non credunt. Deinde Euangeliftanbsp;fubiungit ; Sciebat enim ab initio IE S V S qui effent creden'nbsp;tes, SC quis effet traditürus eum. Et ne quifquam exiftimaretnbsp;tredentes fie ad eius prxfcientiâ pertinere, quomodo non erenbsp;dentes, id eft,ut non eis fides ipfa defuper daretur,fcd tantumnbsp;modo uoluntas eorum prenofcerctur, mox adiecit atque aitrnbsp;J’ropterea dixi uobis, quia nemo poteft uenire ad me,nifi fucnbsp;rit ei datum à patre meo.
Sapientiz tertioiQui confiduntin illo intelligent ueritatem,amp; fideles in dilc(fi:ione acquicfcent illi,quonbsp;niam donuin Si pax cft ekftis «mj.
Dabi«
-ocr page 204-«• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE FIDE
Da bifur enim illi fidei donum cleAutn, Sl fors in tcmpio Dei acccptiiTima.
Ecclcfiaftici trificemotcrtio ; In omni opcrc tuo crcdc lt;x fidc animx tuæ,hæc eft em eonferuatio mannbsp;datorum. Qui credit Deo attendit mandatis,amp; quinbsp;confidit in illo non minoratus erir.
Ecclefîaftki fecûdo;Crcde Dco,amp; rccuperabit te: ti dirige uiam tuam, 8i fpen in ilium.Serua timorénbsp;illiuSyS^ in illo ueterarce,amp;xxtera.Qui timetis dominbsp;num crédité iIIi,Sf non euacuabitur merces ueftra.nbsp;Qui timetis dominum fperatc in ilium, ôi in obkifianbsp;tionem ueniet uobis mifericordia.Qui timetis domPnbsp;num diligite ilium, amp;illuminabuntur corda ueftra»nbsp;Refpicitc filq nationes hominum 8C fcitote, quia nulnbsp;lus fpcrauit in Deo amp; confufus eft,d^ cxtera.
Efaix quinquagcfîmo : Spcret in nomine dominé amp; innitatur fupcr Dcum fuum.
Oiet fccundoiEt fponfabo te mihi in fempiternîî« te fponfabo te mihi in iuftitia SC iudicio,amp; in miferknbsp;cordia SC miferationibus. Et fpôfabo te mihi in fide,nbsp;amp; feies quia ego dominus.
Ozee decimoîQuia côfifus es in uijs tuisamp; in mul titudine fortium tuorum, confurget tumultus in po*nbsp;pulo tuo,SC omnes munitiones tux ua ftabuntur.
Abacucfecundo : Ecce qui incrcdulus eft,non erif reéla anima eius in femetipfo.Iuftusautcminfidenbsp;fua muet.
Matthxi nono:ConRde filia,fides tua faluam te cit.Etfalua fada eftmulier ex ilia hora.
Ineodem capitc: Creditisquia hoc poifumfacere uobis^dicunt ei,utique domine,tune tetigit oculos«’nbsp;rum diccnf.'Srcundum fidem ucftram fiat uobis*
Luc*
-ocr page 205-ET O P E R I ! V î. IM
Lucx odauo : Filia fîdcs tua te faluam fecîr, uade în pace.
Iohannis fêxto.-Quid faciemus ut operemur ope-« ra Dei^ Hoc eft opus Dei,ut credatis in eum,quë mi-lîtille.
Auguftinus fuper lohannem traAatu uigeRmo*« quinto,capite fexto.
Hoc eft ergo manducare cibum, non qui périt,fed qui per--manet in uitam çternam. Vt quid paras dentes 8( uentréî'Cre Credere de 8f manducafti. Di/cernitur quidem ab operibus fides.ficut eft corpusnbsp;Apoftolus dicit, iuftificari hominé per fideni,fîne operibus le Chriftiminbsp;gis, SC funt opera qux uidentur bona line fide Chrifti, H non ducare.nbsp;fttnt bona, quia non referûtur ad eum finem.ex quo funt bo- Roma.»nbsp;na.Finis eniin legis Chriftus adiuftitiam omni credenti.Ideo Roma-i»nbsp;noluit difeemere ab opéré fideni,(ëdipfamfidem dixit elfenbsp;opus Dei.Ipfa eft ein quje per dileftionem operatur.Nec dixit Fides eftnbsp;hoc eft opus ueftrum, fed hoc eft opus Dei, ut credatis in eum opus Dei.nbsp;quern mifit ille.ut qui gloriatur,in domino glorietur.
In eodem libro tracflatu xlix.capite undecimo.
Si fides in nobis,Chriftus in nobis.Quid em aliud ait Apo« i.Cor.i ftolus.habitare Chriftum per fidem in cordibus ueftrisfErgo Fides no«nbsp;fides tua de Chrifto.Chriftus eft in corde tuo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftraChti*
Pralmoquadragenmonono:Non in facrifàcqs tuis Aus eft. arguam te : holocaufta autem tua in confpeAu meonbsp;funt femper. Non accipiam de domo tua uitu]os,ne-que de gregibus tuis hircos. Quoniä mex funt omnesnbsp;ferx fyluarum iumehta in montibus amp; boues,5£ ex«*nbsp;tera. Nunquid manducabo carnes taurorum:aut fannbsp;guinem hircorum potabo ? Immola Deum facrificiilnbsp;laudis,amp; extera.
Efaix quinquagefimofexto ; Et filios aduerte qui adhxrent domino, ut colant cum, amp; diligant nomennbsp;eius: ut fine ci in feruos,omnem cuftodientem fabba«nbsp;turn ne polluât inud,8; tenentem fccdus meumtaddunbsp;cam eosin montem fandum meum:Sf Ijtihcaboeos
I indo*
-ocr page 206-Ui \ DÊ FIDE
in domo orationis mex : holocaufta eoqt 9C. uiAïiil* corum placcbunc mihi fuper altari meo.
Pfalmo tricefîmonono : Sacrificiü 8C oblationen* noluiftraures autem perfccifti mihi.Holocauftum^nbsp;pro pcccaro non poftulafti,tuncdixi,ecce uenio.
Df uteronomri decimo: En domini Dei tui cccluirt eft ÔC coclum cccli, terra öi omnia qu j in ea funt;amp; tlnbsp;men patribus tuis cöglutinatus eft dominus,amp; irai-'nbsp;uit eos : elegitcp fernen eo^t poft eos,id eft,uos de cuilnbsp;ftisgentibuSjficut hodic comprobatur,amp; caetera.
Efaiac fexagefimofexto : Hæc dicit dominus :
Ium fedes mea, terra autem ftabellu m pedum meo-* rum. Qgx eil ifta domus quam aedificabitis mihi, Xnbsp;quis eft ifte locus requietionis mexi Omnia hate ma'nbsp;nus mea fecit, 8C caetera. Ad quem autem refpiciam,nbsp;nifi ad paupcrculum 8C contritum fpiritu, SC tremennbsp;tem fermoncs meos,5i caetera.
Eccleftaftici feptimo: Ne dicasin multitudine mU nerum meo^t refpiciet dominus.'Sd offerente me Dednbsp;altiifimo munera mea fufeipiet.
Ecclefiaftici tricefimoquarto ; Dona iniquoruirt non probat altiflîmus: nec rcfpicit in oblationes inPnbsp;quorum :ncc in multitudine facrifîciorum corum pronbsp;pitiabitur peccatis.
Primo Regü decimoquarto: Veni tranfeamus ad ftationcm incircunciforum liorum,fî forte facia t do^.nbsp;minus pro nobis:quia non eft domino difficile falua**nbsp;te uel in multis uel in paucis,amp; extera.
Primo Regum decimoquinto:Et pepercit Saul SC populus Agig, SC optimis gregibus ouium 6^ armennbsp;torum,ucftibus£carietibus 8C uniuerfîsquae pulchrdnbsp;lt;nnt,nec uoluerunt difperdcrcca,fi( extera. Ait aût
Samuel
-ocr page 207-IT O P E 8. I B V S. Ht
Samuel ad i)2uI.-Quarcnôauci)ftiuoce(ndo(ngt;ni;fc(f ------
«crfusad prædam «s,amp;fecifti malutn in oculis domi mïEtajtamp;'auI ad Samuclem: Imôaudiuiuocëdomi-ni:amp; ambulaui in uia per quam mifît me dominus:flCnbsp;adduxj Agag rcgc Amalcch ^SC Amalech interfcci.nbsp;Tulit autem de prxda populus oues 8i boues primi^nbsp;lias eorû qux cæfa font, ut immolet domino Deo fuonbsp;in GïIgalis.Et ait Samuel.Nüquiduult dominusho-locaufta 8i uidimas amp; non potius ut obediatur uocinbsp;domint {Melior eft enim obcdientia quàm uidimr«nbsp;Si extera.
Efaiæ primo : Quo mihi multitudinem uiiflimarS UfftrarüjdidtdominusïPlenusfom.Holocaufta arienbsp;tum, amp; adipcm pinguium, SC fanguincm uitulorum,nbsp;amp; agnorum,amp; hircorum nolui,amp; extera.
Amos quinto ;Quod fi obtuleritis mihi holocau-« .. ftomata amp; munera ueftra non fofeipiam, amp; uota pinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
giiium ueftrorum non refpiciam. Aufer à me tumulgt; tumearminum ueftrorum,amp;cantica lyrx tuxnonnbsp;audiam.
Michex fcxtoiQuid dignü oiTeram dominolt;'Cur Vabo genu Dco excelfo Nunquid offeram ci holo.»nbsp;cauftomata SC uitulos annicuIos^S^ cxtera.Indicabonbsp;tibi ô homo quid fit bonum,de quid dominus requi.«nbsp;rat à te. Vtilt;9 faccrc iudiciü, diligcrc mifericordiam,nbsp;amp; folicitum ambularc cum Deo tuo.
Cyrillus in lohannem hbro tertio,capite xxxi.
Nam cum ludxi doiArinam faluatoris impie fpernentes.fii' tis'q; lïbi adfciendum opus Dei legem Mofeos effe putantts.dinbsp;cerent. quid feciemus ut operemur opus Dei^Conimode Ion' Iohaii.(.lt;nbsp;ge à uero cultu Dci eflê ipfos fubapent. nihiliî fire ipfos do-cet: quia literx inhxrentes figura^ atq; umbraçt.non uerita'nbsp;tispjaiiâu)ufiot)icil^nifi(âterfidcifhiftum,àlcgalicultii 7nbsp;la dific'
-ocr page 208-W4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de fide
Beus um' bras nonnbsp;rcfpidt.
difleparans, didt; Hoe eft opus Dei, ut credatis in eum.tjuetil mifit illc. Hoe eft inquit,opus Dei. non illud quod uos putaris.nbsp;umbras folummodo legis atqg figuras refpicientes : difcite§'nbsp;nis nolentes, nunquam autorem legis boum aut ouium catdenbsp;«xpetijffe.Quid autem thus cft.etiam fi fuaui odore eircunfu''nbsp;fum aërem repleat^ Hircus porro quid iuuare potcrit.aut ei'*nbsp;namomioblatio!’num carnes taurorum Dcusmanducabit/nbsp;PIâlin-4» punt hircorum fanguinem bibetï'Nouit omnia uolatilia cali»nbsp;ëC pulchritudo agri cum eo eft. odit ac rcpulitfolcnnitatesuenbsp;liras,nee aliquid folënitatum ueftrarum olfacict.ut ipfe dicitsnbsp;£faix I Nee ad patres ueftros de holocauftis 8C hoftiarum cxde locU''nbsp;tus eft. Nó eft igitur hoc opus Dei, fed illud.ut credatis in eö»nbsp;Mandata quem mifit ille. Fides enim falutcm affert.K gratia iuftificat,nbsp;Iki conde mandata uerolegiscondemnantmagis.OpusigiturDei,fi'nbsp;mnant.nbsp;nbsp;nbsp;des in C H RIS T V M eft.- quare doftrinæ lüæ, non umbra'
culis legis inhxrendum eft. Illud mirari omnino decet. Nani cum folitus eflet Chriftus, nullam de fis fecere curam.qui ptfnbsp;tentationem interrogabant, in praefentiarum tarnen qudm'nbsp;uis nullam confccuturosutilitatemillos uideret.in côdemna'nbsp;lonan.ij tionem eorum rcfpondct.quod ipfc alibi dixit.-fi no ueniffem»nbsp;locutus non fuiflcni eis. peccatum non haberent.nunc au'nbsp;tem excufationem non habent de pcccato fuo.
Iohannis decimofeptimo.Hacc autem eft uitaattef na,ut cognofcant te folum uerum Deum amp; quemnbsp;fifti lefum Chriftum.
Cyrillus in lohannem libro undecimo,capite de-* cimofexto.
Cognitio Sed fi Dei cognitio uita aeterna eft, quomodo dieet quilpiî» Dei uita alia quadä re indigebimus'Quod fi nulla re alia indigeamus.nbsp;xcema. quomodo fides abflt;ï operibus moitua effe perhibetur t Fid^nbsp;autem quid aliud eft,q uera de Deo cognitio f Fide ein cogn*'nbsp;£faix 7 tio fit, teftatur id Efaias,dicens;Si em non creditis.non intelllnbsp;getis. Quod autem nuda perlpiciendi cognitio inutilis fit ft**nbsp;ftorum uiroçî uoccs cofirmant. Dicit em quidam dilcipulo^nbsp;lacobi a dominiiTu credis quia unus eft Deus amp; probe facis.df moni*nbsp;etiä X credfit,amp; horrefeunt. Quid igitur ad hxc dicemusfau*nbsp;quomodo uerus hie fermo dni eritf 5ed uerus eft abl^ ulla p*nbsp;Cognkio nitus lixfitatione. Cognitio enim uita eft, quia totam
-ocr page 209-ET OP ER IB V 5.
lü uirtutem parturif, Si myfticæ bencdiftionis affert parad' Dcîuita eft pationem, per quam uiuifico ucrbo côiungimur.Ea enim denbsp;caufa(utputo)compardcipesClinfti,ac(utrtadicain)concornbsp;pores,aut concorporales gentesfcribit Paulus,quia fanfriffi' Ephe.jnbsp;mæ carnis eius Si fanguinis participes faftæ funt, fie 8C mem'nbsp;bra Chrifti membra noftra dieütur. Cognitioigitur uita eft,nbsp;fpiritalem nobis benediftioné adducens,per quam fpiritus innbsp;curdibus noftris habitat, in adoptionem filioçt Dei,SC ucramnbsp;pietatem per Euangelicä uitam,S( incormptibilitatem refbr'nbsp;mäs. Cum igitur origo amp; quaff pronuba diftorum omniun»nbsp;bonoçz cognitio Dei ucri cfTe inueniatur, rede à domino no*nbsp;ftro lefu Chrifto uita æterna eft appcllata,quaff mater 8i ra'nbsp;lüx uirtute, natura'q; fua uitam xternam pariens, SC caetera.
Romanorum decirfioiPrope eft uerbü in ore tuo, amp; in corde tuo. Hoe eft uerbum fïdei,quod prxdicz'nbsp;nius,quiaßconfirearisinoretuodominum Icfum,nbsp;amp; in cordc tuo credidcris, quod Deus ilium fufeita-*nbsp;uita mortuisjfaluus erisxorde enim creditur ad iuftinbsp;tiam,ore autem confeiTio fit ad falutem.Dicit cm fcrinbsp;ptura.-Omnisqui credit inillum nö confundetur. Efaix tSnbsp;Auguftinus in manuali,capite uigefimofecundo.
Tota fpes mea eft in morte domini mei. Mors eius meritfi Merita meurn cft,refügiü meum,falus,uita,amp;refurreftio mca.Meri' noftra.nbsp;turn meum miferatio domini. Non fum meriti inops.quädiu MorsChrinbsp;alle miferationum dominus nó dcftierit. Et ff mifericordiac do fti totanbsp;mini multæ, multus ego fum in meritis. Quanto ille potétior fpes no'nbsp;eft ad faluandum,tanto ego fum fccurior.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftra eft.
Cap.2.1 Peccaui peccatum grande, amp; multoçt fiim mihi cö fcius dcliftoçî,nec fie de/pero,quoniam ubi abundauerunt denbsp;lifta,fuperabundauit amp; gratia. Qui de uenia pcccatorum fuo Nota,nbsp;rum defperat, negat Dcum efic miftricordem.Magnam iniu'nbsp;riam Deo fiint, qui de eius miftricordia difFidit.Quantum in Iniuriä fa*nbsp;fe eft,negat Deum habere charitatem, ncritateni Si potefta' cit Deo 9nbsp;tern, in quibus tota fpes mea cónfiftit,fcilicet in charitate ado diftidit.nbsp;ptionis,in ueritate promiflionis, amp; in poteftate redemptiöis.nbsp;Murmuret iam quantii uolueritinfîpiës cogjtatio mea, dices:nbsp;Quisetiimestu, £lt; quanta eft gloria iUa,quibufdemcritis it'
I } lam
-ocr page 210-t« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
hm obtinere fpeflsÆt ego fidutialiter refpödeo.-Sdo cui cff Ex ado* didi, quiz in charitate nimia adoptaiiit me in filmm, quiz ue^’nbsp;ptione ÙI' fax eftin promifßonc, poteruin exhibitione,S( licet ei facerenbsp;UZRiur. , quoduult,nonpofluniterrenmulticudinepecczt09:,fimorlnbsp;domini in mentem mezm uenerit.
Romanorum tertio: Vbieft ergogloriatiotua* Exclufa eft. Per quam legem^FaélorüïNon. Sed pe^nbsp;Jegem fidci.
Origenes in eptftolam ad Romanos libro teniOr capirc tertio.
Sola fides iginir cfi fuperius oftendifiet Apoftolus, quid effet ampliu^ mflificat. ludco.aut quzutilitas drcundfionisrSCdocuiffet quiz primi*nbsp;Vnde lu' crédita funt iUis eloquia Dei,S per hzc uifus ftiiffet extollerenbsp;ozis iaftä' C0ÇÎ iaiflantizm qua aduerfus gentiles erigi Iblent, tc rurfuti*nbsp;tia contra contra hzcin fequentibus obiedffetj'ufatiâ Dci per fidcmnbsp;goites.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu Chrifti effe in omnes qui credunt, netj habere aliquain d?
ftinftionem, fed omnes deliquiffe ludzos Grzcos.St egei^‘ gloria Dei, Si iuftificari per gratiâ ac redemptionë quz cli it*nbsp;Chrifto Iefu,ipfum'% eile propitiatoriü per fidem,8£ luftifica'nbsp;ri ab eo qui ex fide eft.-nunciam uelut conclufioncm affertio'nbsp;num fuarum ponensin hoc loco dicit ; Vbi eft ergo gloriaO*nbsp;Sola fide fi tuai’St cztera.Et diät fufficere folius fidei luftificationcm.it*nbsp;fie operib* ut credens quis tätummodo luftificetur, etiä fi nihil operis »1?nbsp;homo lu- eo fuerit explctfl.Per fi’dem ein iuftificatus eft latro fine opet*nbsp;fuficatur, bus legis,quia liiper hoc domin’ nö requifiuit, quid prius op^nbsp;r atus fiiiffet.ntc expeflauit quid operis cum credidiffct expl*nbsp;ret, fed fola confeffione iuftificatü, coinitem^ fibi paradifuf*nbsp;ingreffurus affumpflt.Sed Si mulier illa quz in Euangelio fe'nbsp;Lucs f cundum Luca refcrtur, quz ad pedcs lefu audiuit;Remittu^nbsp;Lucz 8 tur tibi peccata tuz.Et itcrum : Fides nia tc faluum fecit, ua*nbsp;in pace.Sed Si in multis Euangclrj locis hoc fcrmone ufumnbsp;Opera fine gimus faluatorë,ut credentis caufam dicat effe falutis eius-lS*nbsp;Ädc inania tur iuftificatur homo per fidem gt; cui ad iuftitiam nihil eon^'nbsp;font.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runt opera legis. Vbiuerofidcsnoneft.quzcredentëiufti®
cat.etiâ fi opera quis habeat ex lege,tame quia no funt zdirquot;^ tz fupra fiindamcntfi fidei, 5uis uideantur effe bona.oper**nbsp;tern fuum iuftificare nö poffunt.fi eis deeft fidesquz eft fig?’nbsp;eorutn qui iuftifi;âtur à Deo. Quis auté uel iuftitia
-ocr page 211-IT O P I R. I B V S. ut gloriabitur.cum audiat Deum per Prophetî dicenteni: Quia Iamp;ix lt;4nbsp;omnis iuftitia ueftra ficut pannus mulicris menftruatx^ Solanbsp;igitur iufta gloriatio eft in fidc crucis Chrifri.
Deuieronomij uigefimofccundo:Non (ères uineï tuam diuerfofemine : ne Si fementis quam feuifti, Knbsp;quxnafcunturex uineapanter fanAificenrur. Nonnbsp;arabis in boue fimul Si afîno.Non indueris ueftimennbsp;io quod ex lana lino^ contextum eft,8i extera.
Ambrofi* in epiftoià ad Romanos, capirc tertio.
luftificati gratis, per gratiamipfïus.Iuftificatifunt gratis, quia nihil opérantes,neque uicem reddcntes.fola fidciuftxfica Juftweat,nbsp;tj funt dono Dfi,8£ caetera.
Idem AmbrofîuSjCapite quarto.
Credenti aucetn ineumquiiuftificatimpîum,regt;' putatur fîdes eins ad iuftitiam.
Hoc dich, quia fine operibus legis credenti,id eft,gentili in Chriftuin,reputaturfjdeseiusadiuftitiâ,ficurAbrahjc.Qupnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ i
•nodo ergo ludsei per opera legisiuftificari fe putant iufiiflca ?tone Abrahæ.cum uidcât Abraham nô ex operibuslegis,fed Roma.4nbsp;fola fide iuftifiatü i Non ergo opus eft Iex,qu5do impius pernbsp;folam fidë iuftifieatur apud Dcû. Secüdum propofitS gratiænbsp;ï)ei, fie decretü elicit j Deo,ut cefiante Icge.lôlam fidë gratiaenbsp;tJeipofceret ad falutë. Sicut X Dauid didt. Hocipfum munitnbsp;exemplo Prophetx.-Beatitudinem hominis,cui Deus acceptenbsp;ftrt iuftitiam fine operibus- Beatos dicit.de quibus hoc ônxitnbsp;l)eus,ut fine labore SC aliqua obferuatione, fola fide iuftjficennbsp;tur apud Deum.Tempons ergo beatitudinë prædicat natusnbsp;tftChriftus, ficut ipfe dns; Multiiufti SC prophetsecupierunt Matth.i,nbsp;ludere qux uidetis.K audirc qux audit]s,amp; non audierunt.
Ecati quorum rcmilfiE funt iniquitates, Si quorü Flâbn. )t tcAa funt peccata,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Beatus uir cui non imputauit dominus pccratum.
Manifcfte beati funt, quibus fine labore uel opère aliquo re mittuntur iniquitates,8( pcccata tcguntur,nulla ab lus rçqujnbsp;lt;ïta pœnitentiæ opera.nifi tantum ut credant-
Hdarius in Matthxum canonc nono.
1 nbsp;nbsp;4 Mouet
-ocr page 212-trt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F r D E
ISatth-* Moutt fcribaï remiflum ab homine pcccatum, hominï em tantum in lefu Chrifto contuebâtur,S( remiffum ah eo quoanbsp;Itx laxare non poterat.Fides cnitn fola iuftificat. Deinde niu^nbsp;murationem eorum dominus introfpicit, diót(£,{acile elfe «nbsp;lio hominis in terra peceata dimittere. Vcrum em,nemo po'nbsp;teil dimittere peceata, nifi folus Deus; ergo qui remittit Deu?nbsp;(ft,quia nemo remittit,nifi Deus.
AAorum decimofexto: Cuftos carceris ait Paulo K Sil(: Domini,quid me oportet facere ut faluus fia gt;nbsp;At illi dixerunt : Crede in dominum lefum, amp; faluufnbsp;cris tu amp; domus tua.
Plàimo quinquagcfîmoguintotPro nihilo,inqui^ faluos facies illos.
Idem Hilarius in Matthaeum canone uigefîmo.
Matth.19 Apoftoli enim (piritualiter audientes ncminc ex lege polft Nemo ex âluari,cum iplî etiam tune in lege effent. Nam uehemens eoînbsp;lege faluaf amor legis feruor^ detinuit.Hi igitur nondum penitus Eua»nbsp;gelici myfterii ueritate cöperta, metuunt neminc faluumnbsp;poffe fine lege. Quia omnê falutcm etiam num in lege confti'nbsp;tuunt,fed dominus breui ablöluta'q; ratione,eorundc amp; igflOnbsp;Xakx iS rantiam 8c metü foluit,dices : Hoc quidê impoffibile eft apudnbsp;homines,poffibile autê apudDeuin.Quid em ludzo tarn lin^nbsp;effeftu uidetur,quim ab homine magis lälutem expetat,^ e*nbsp;lege^ ut in crucis fcandalo legiflatio 8C teftamentum,8C adönbsp;ptio,8c hçreditas negligaturcQuid aut? Dei uirtuti tarn polflt;nbsp;bile eft, 3 ut per Adem faluet? ut per aquam regeneretc'ut pejnbsp;crucem uincatt'ut per Euägelia exoptctt’ut per refurreftion*nbsp;ex morte uiuificetfQuibus auditis Apoftoli cito crediit,fcfc'41nbsp;omnia reliquiffe profitentur,8C caetera.
Athanafius in Epiftolam ad Galatas.
Calat.} Quoniam auté in lege nemo iuftifi'eatur apud Deum,man) feftfieft, quia iuftus ex fide uiuit,lex aütnScftexfide.ftdqi'*nbsp;fecerit ea.uiuet in illis. Oftendit igitur lege exeerabiles reddlnbsp;homines, amp; malediftioni fubeffe : Fide uero benediftis accu'nbsp;•nulari.Nunc plane demonftrat ffdem ipfam, uel folam iuftifnbsp;AbSCUC.a fiieandi in ft habere uirtutem,8C Abacucdicenteminducit-Qaia ex fide non ä lege uifturus eft iuftus, Lex nanque noOnbsp;folao*
-ocr page 213-. ETOPERÏBVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iff»
folamiexigit fidem.fëd opera.Refteautcapud Dcum dixit: Lex tiö lt;lt;j Nam apud hommes iufti forte credctur, qui legi inhæicrint. lam fidcmnbsp;Qualespharifæifuere , qiiifcin hominum conipcftu iuftio' exigit.nbsp;res practenderent. Lex italt;B cum ob eius difficultatem baudnbsp;quaquam iuftificaret,8C nos execrationc obftrmgerct, accefnbsp;fît gratia facile ad iuftitiam iter oftédens, qua 8C iuflificati benbsp;nediftionem affequimur. Patet igitur non iblum ante tradi*nbsp;tarn legem, fidem ipfam benedicendi SC iuftificandi uim ha*nbsp;buiJTc.fedpoft conditam magis ac magis eandem fcruafle.
Ex glofa ordinaria in epiftolam lacobi.
Quod Abraham per fidcm fine opcribus iuftificatus dici* tur,de opcribus quae praccedebant intelligitur.quia per opc'nbsp;ra quae fecit iufius nô fuit fed fola fide.Hic de opcribus agiturnbsp;quae fidcm fequuntur, per quae ampliusiuftificab'itur, cum „ ,nbsp;iam per fidem fuiff.’t iufius. Vnde Paulus. Fide Abraham ob*nbsp;tulit Ifaac cum tentaretur, haec oblatio eft opus amp; teftimo*nbsp;nium fidei 8C iuftitix-8f cætera.
Pfalmo trice(îmonono:Bcatus uir cuius eft nom? domini fpes eius.amp;i non refpexit in uanitatcs,amp; infanbsp;niasfalfas.
Numeri fcxto:Sic benedicctis filiislfraël dice tis eis:Benedicat tibi dominus amp; cuftodiat te. Oftennbsp;dat dominus faciem fuam tibi amp; mifcrcatur tui.Connbsp;uertat dominus uultum fuum ad te .* Sf det tibi pa*«nbsp;ccm.Inuocabuntc^ nomen roeum fuper ftlios Ifracl,nbsp;ego bcnedicam eis.
Aftorum quarto; Necenimaliud nomen eftfub coclo datum hoibus,in quo oportcat nos faluos fieri.
Auguftinus libro de litera fpiritu. Capitede* cimotertio.
Nonenimfpiritum huiusmundi accepimus,aitidemipft conftantiflimus gratiae pracdicator, fed fpiritum qui ex Deonbsp;cft,ut feiamus quae à Deo donata funt nobis. Quis eft autemnbsp;fpiritus mundi huius i nifi fiiperbiae Ipiritus Quo cor infi*nbsp;piens obfeuratum eft eorum, qui cognitG Dcum nonut Dennbsp;gratias agendoglorificarunt;nccaliofpiritu decipiûturctiâ
1 $ iili
-ocr page 214-ntt .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, D 1 F I D E
îlli.quî ignorant« Dei iuftitiani, amp; fiiam iuftitiani uokfltt* nO' conftituerfjiuftitistDei non funt fubieÂi. Vnde m/hi uideturnbsp;bistribucn magiselTeDdfilius.quinouita quofperef quodnëdum ha'nbsp;dam. ' bet,quàmqiiifib!tribuitidquodliabet-quâuisutri^horumnbsp;prstfcrendus fit,qui amp; habet,3(nouit à quohabeat, fitam«*nbsp;non fe credat iam cfle quod nondum dt:ne jnddat in uiriun*nbsp;„ iIliuspharif3Ei,quiquanquamDeogr»ti«ageret€xhisqu*nbsp;. habebar,nihiltamenpctebatdarifîbi,tanquamnihiloindigenbsp;, P •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad augendam perficienda'mue iuftitiain. His igii ur confi*
const iiitt deratis pcrtraftatis!® pro uiribus quas dominus donare di' ^emo JUJU gnatur.colligimus non iuftificari hominem prseceptis bonstnbsp;Beatur. ujtje,nifi per fidem lefu Chrifti. Hoeeft, non lege cpcrum»nbsp;fed lege h'dei. non litera gt; (cd ipiritu ; non fadlorum mentis»nbsp;fed gratuita grata*
Auguftinus in code libro. Ca pire dectmoqua rta» Quamuis itaç iUos quibuscircundfio perfiiadebatur, ita.nbsp;Promiflio çorripereat^corrigereuideatur Apoftolus, utlegis nomi'nbsp;nes. nonfi neeandetndrcuncifionemappellet.catterasipeiufmodi Icgisnbsp;guras ipas obfêruationcs.quastan^ umbras futuri iam nunc refpuuntnbsp;tenemus. Chriftiani.id tenetes qued per illas umbras figurate promit'nbsp;tebatur : tataë legem ex qua didt neminem iuftificari.nö tAnbsp;in illis facramentjs quschabucrunt promifiiuas figuras,uerftnbsp;ctiam in illis operib’ uult inteUigi.quæ quifquis fecerit, iuftcnbsp;uiuit,ubi eft X iIIud:Non cöcupifces-At ut hot que d dicimusnbsp;£xo.}i* to fittplanius.ipfiimdecalogü uideam’.Ceiteenim legëMo)''nbsp;fwminiftrandam populo accepit in monte.fcriptam in lapknbsp;dcis tabulis digito Dei.Hatc decc prseceptis conftringitur, ubrnbsp;decircundfionc nihil mandatum eft.nihil de uiftimis peco'nbsp;rum.quse nunc à Chriftianis non immolantur. In illis igitufnbsp;decem prf ccptis.excepta labbati oblêruatione,dicatur mihi,nbsp;quid nö fit obfcruandü à Chriftiano,fiue de non fadendts conbsp;lendis'q; idolis,allislt;ï uUis diis,pratter unü uerum Deum,fiuenbsp;de non aedpiendo note domini in uanum, fiue de honore panbsp;rentibus deferendo.fiue de cauendis fornicationibus,homicinbsp;Oïa pratte diis,furtis,fal(ïsteftimoniis,adultenis,reali£na concupifceflnbsp;pta Mofai dat^idhorum quifquam dixerit Chriftianumnondebtre^nbsp;ca funt Ira feruarei’An forte nóiftam legem quae in illis tabulis duabusnbsp;«ccideni. fcripta cüjlittra QCÜdentê appeUatApoftohif,ftd )Uä dreunnbsp;cifionis
-ocr page 215-E T O P ï R. T B V S. ITI einonis,utorumlt;bueterumùni'q; abolitorutn ficramento'-rumfSedquomodoputabimus.cüineafit, Non concupifc»,nbsp;|»er quod mandatum,quamuis fanftum amp; iuftum SC bonum,nbsp;feFiUitme.inquit.peccatum.amp;pcriUud ocddittQu:denim j.Cor.»nbsp;aliud cft.Litcra occidit.fpintus autlt;rm uiuificat: quamuis fujnbsp;dentius eo ipfo loco ad Corinchios ubi ait, litera ocddit.fpinbsp;ritus autem uiuificat.non aliam uelit intelligi literam,quàinnbsp;ipfum decalogum in illis duabus tabulis lcriptn. Sicenim dt-citrQm eftis epiftola Chrifti miniftrata per nos ; fcnpta non Decem prçnbsp;atraracnto.fed ipiricu Dei uiui,nô in tabulis lapideis.lêd in ta cepta opiznbsp;bulis cordis carnalibus.Et ilia nouem praecepta, quxfirefte ra legisnbsp;obferuantur utfcriptafunt,non ad legem operum.cx qua ne funt.
«10 iuftificatur,fed ad legem fidei.ex qua iuftus uiuit pertine rc putâda funtlt;Quis tam abfurde fentiat, miniftrationë mornbsp;tisinliterisfiguratâlapidcis, non did ex omnibus decë prscnbsp;ceptis.fed ex unofolo quod ad fabbatü pertinetfVbi ergo ponbsp;nimus.Lex iram operatur.ubi enim non eft lex,nec prxuari R.0.4.nbsp;catio.Et ufcß ad legem peccatum in mundo fuit.Pcccatö autënbsp;non impucabatur cû Icx non effet.Et illud qi iam totiescômenbsp;morauim^.Perlegécognitiopeccati.maxirndjillud ubieui Rq ,,nbsp;dentiusexpreffit.undcagif.Concupifcentiàneftiebâ.nifilexnbsp;diceret.Non concupifces.Quë totum locum attende, 8C uidenbsp;utrû quic^ propter drcuncifione uel fabbatîl, uel quid aliudnbsp;Unbratilis lâcramenti.ac no totum propter hoc dicat, quodnbsp;litera prohibens peccatum non iuftifi'eat hominc, fed potiusnbsp;ocddit.augendo concupifeentiam amp; iniquitatein, praeuarPnbsp;cationem cumulandomifiliberet gratiaper legem fidei.qu«nbsp;eft in Chrifto lefu.cum diffunditur charitas in cordibus no^nbsp;ftris,per fpiritum lânâum qui datus eft nobis 8Cc.
Auguft.de litera amp; rpiritu.Cap.xxxi.
_ Attende iam illud quod excutiendS pofuimus, utrum fit!« Duplex eft in poteftate fitfDe hac fide enim nunc loquitur, quam adhi' fidcsnbsp;bemus cum aliquid credimus.non quam damus cum aliquidnbsp;pollicemur.nam amp; ipfadidtur fides.Sedaliter dicimus,Nonnbsp;mhi habujtftdem-aliteraflt.Non mihiferuauitfidcm.Namnbsp;illud eft,no credit.qd dixidllud no ftdt quod dixit. SecundSnbsp;banc fidem, quacredimus, fideles fumus Deo ; fecundumil-'nbsp;but uero qua fit quod promittitur, ctiä Deus if fc fidclis efl;
Kobifi
-ocr page 216-nt . D E F I D E
nobis.Hoc enim didt Apoftolus : Fidelis Deus, qui uos rtoa
' nbsp;nbsp;* rimus.utruminpoteftatefit.quacredimusDeouelinDeuin.
Hine enim fcriptum eft; Credidit Abraham Deo, ficdeputatu
Genensi;. eftiui adiuftitiam,£tcredentiincumquiiuftift'cat impium, r» deputaturfidesadiuftitiam.Vidcnuncutrum quifquamcrenbsp;Qindeft dat,fiuoIuerit,autnöcredat,finoIuerit.Quod fiabftirdüé:nbsp;credere, qidd eftenimcredere.nilîcôftntireuerumeffe quoddiciturinbsp;eonftntio autem ft utiiÿ uolentis eft, proftfto fides in poteftsnbsp;RomS-lj teeft.Sedficut Apoftolus dicit: Noneftpoteftasnifi à Deo.
Quid igitur caufae eft,cur non SC de ifta nobis dicatur: Quid enim habesj^d no accepiftiiNam amp; ut credamus,Deus dedit.
Quarto Regum decimotertio;Et mifertuseft do minus eorum,SC reuerfuseft ad cos propter paóiuinnbsp;fuum quodhabebatcü Abraham 8C Ifaac ôC lacob.*nbsp;fit noluit difperderc cosmccß proqcere penitus ufquenbsp;in prxfens tempus.
Exodi fexto:Ego audiui gemitum filiorum Ifragt; el quod Agyptij oppreflerunt cos:amp; recordatus fun*nbsp;padli mci.
Secundo Paralipomeno decimoquarto : Domine non eft apud te ulla diftantia utrum in paucisauxPnbsp;lieris aut in pluribus: adiuua nos domine Deus no^nbsp;ftcr.Inteenim in tuo nomine habentesfidutian»nbsp;uenimus cotra hanc multitudinem. Dominus Deulnbsp;noftcr tu cs,non przualet contra te homo Sic.
Exodi decimoquinto : Dux fuifti in mifericordi» tua populo quem rcdemifti:S^ portafti eum in forti'*nbsp;tudine tua,ad habitaculum fandrum tuum.
In eodem Capite : Ego enim fum dominus DcuS faluator tuus.
Genefistricefimofecundo:Dcuspatris mei Abrs ham,SóDcuspatrismct Ifaac . Domine qui dixift*nbsp;mihiiRcuerterc in tciram tuam SC in locum natiui-*nbsp;tattf
-ocr page 217-E T o P E R. I B V s. tTf tatîs tu» amp; benefaciam tibi. Minor fum cunAis mi*:nbsp;feradonibus tuis ôL ueritate tua quam cxpicfti feruonbsp;tuo.In baculo meo tranfîui lordancm iftum; nuncnbsp;cum duabus turmis egredior amp;c.
Ad Titü primo:PauIus feruus Dei,apoftolus au-tem lefu fccundum fîdem eledorum Dei, SL agnitio nem ueritatis8£c.
loannes Chryfoftomus in Epiftolam Pauli ad Ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
tum Homclia prima.
Intuere obftcro quâm iftud exordium beneficiis Dei refer* turn fir.tota'® prorfusepiftola huiufmodi eft.Qua ex re fiin*nbsp;ftum ilium uirum excitat.magis ad labores pro fide ac pie»nbsp;tefubcundos.-necipfummodo,uerum8(eosqui abeo doce*nbsp;rentur.Nihil enim ferme ira nobis utile eft, ut mcminifle iu'nbsp;giter bencficiorum Dei.fiue quæ communiteromnibus, fiuenbsp;quatfeorfumfingulistribuit.Sienimcumex amico benefi*nbsp;ciumaliquodfumimus.fiuecumuerbum aliquodgratû pla*nbsp;cidum'q; audimus, in amorem cxardefcimus, quanto magisnbsp;cumuiderimusquibuspcriculisimpliciti fuimus, ex quibusnbsp;omnibus nos eruit Deus,prôptiores ad obedientiam erimus?nbsp;(Etagnitionemueritatis.) Vcritatcm autem hoc inlocoadDîffereivnbsp;l^uramrefert,amp;illa enim agnitio erat,amp;pietas trat, non ta tia inter finbsp;men ueritas.-neq; item mendacium,fed figura at^ imago in guram 8Cnbsp;fpe uitae aeternæ.illa in Ipe uitæ prsefentis.Qui enim ea fécerit ueritatcm.nbsp;(inquit)uiuet in eis.Vide quâ ex ipfis initrisiam indicet, gra^'nbsp;tir l^is'lt;5 diftantiam,illi non clefti.fed nos.Nam amp; fi ipfi alinbsp;quandodicebanturelefti.iamhuiufmodi gratiam anuTerfitnbsp;(quem repromifit is,qui non mentitur Deus ante tempora ftnbsp;cularia)hoc eft,non modo ex poenitentiae remedio prouenit, RoiM.inbsp;fed olim ab ipfo principio ifta præfixa funt. hoc ipfum pluri'nbsp;mis in locis pofuit,puta cum dicit, fegregatus in euangeliumnbsp;Dei.Et rurfum.Quospræfciuit SC praedeftinauit. Oftenditurnbsp;profeiftocxhisnobilitasnoftra.qdnonnuper, fedolimatqtnbsp;ab ipfis initias elefti fumus, quam repromifit ( inquit)is quinbsp;non mentitur Deus.
Pfalmo ccntelïmo decimooâ:auo: Rétribué fergt;
uotu«
-ocr page 218-rr4 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
uo tuOjUÏmüca me ut cuftodiam fcrmones tuo9« Hilarius in Pfalmum cxvq.
Quibus non cft conftans emundari cordis confcienHa,pi'f'^ cari ifta prophetae uoce non poffunt; Rétribué feruotuo • Sinbsp;cnim dignj fecundum opera noftra retributio aderit, pecca''nbsp;torurn ac deliftorum noftroruni pœnas merebimur.Satis eftnbsp;autem.fi cui uel hsec fidutia faltein gratulandi ad Deum fue-*nbsp;F’duria'riis ’¦ii'i'onftrundSpeccata noftra fecit nobis, ne^ftcundü iniiinbsp;erfr nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftras reddiditnobis.Quiafecundum altitudinem erf
n XKUOI» yjj figurationem noftram.Magnö eft,tantani in fe Dei mift ncordiam cognofccre,8( fcire confuetudinem criminum pronbsp;cul à fe abeffe, Si dignum Dei mifêricordia fe effe cœpiffe.Pronbsp;pheta autem hic,in cuius fcilicet corpore habitatioDei dignSnbsp;cft, qui fanfto fpiritu plenus,non communia nec terrena co*nbsp;gitat X effatur.Libertatis ei’ eft ut oret: Rétribue feruo tuo.nbsp;5cd forte infolentis eft iftud audaciæ.ftne aliqua conftffionilnbsp;modeftiameritsretributionisoptaflc,necfein corpore fitö«nbsp;idcft,inuiliat(^humiliforteeffe niemini/Te. Exclufitautemnbsp;propheta omnem de fe uanitatis ac iaftantix opmionë, namnbsp;cum dixiiTetîRetribue ex ftdutia innocent« feruo tuo,ex fclnbsp;uitutis ofFicio.Sc ex conditionisfux conftffionefubiecitrCotJnbsp;ftanterigitur hxc poftulat, qui Dei fe feruS, non pcccati e(ftnbsp;meminifletquia omnis qui peccat.feruus eft peccati. ( Viuamnbsp;iam,inquit,9( ob/êruabo fermées tuos. )Viuam at^ obferuanbsp;bo né prxfentis tpis res eft, fed lîgnificatio fermonis huius innbsp;futurum fe tempus extendit.Scit enim propheta «piando beanbsp;ta ilia S( uera uiuêtium uita ftt.Nunc uero SC in pulucre motnbsp;tis manem’,» in mortis corpore fumus,à quo feliberari A*nbsp;poftolusoratdicensrMiferegohôquisme liberabit de cor*nbsp;Maturi nonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nortis huius s’ Habemus autem etiam nunc admixtâ nO
« jJ’quot; ƒ ® bis materiâ,quæ mortis legi X peccati obnoxia ë, X in huius
““ conlôrtiomutuamur.acnifiglorificatoin naturam IjîirituS corpore, uitæ uerac non poteft effe nati Ta.Hanc ergo retrib»nbsp;, . tionem fibi propheta orat,utuiuatftiturf huius uitætempuSnbsp;Innocétia in loco altcro docens, quo ait:Et placebo Deo in regione uiuînbsp;pftâa BO* twm.fitfortç fitpusçxiftimrt fibiin fteraraento baptifmlnbsp;pcrftftafl*
-ocr page 219-. ï T O ? Ï It 1 i V g.
etKffam illam innocentiam.SC corkftis uitae dignsm rcddi* fcisin tt' -ïampuritatem.Ioannembaptiftamdixifferecolat:Egoqui-'po/ino aS dem baptizo uos in aqua pœnitétiç.qui aufem poft me ucnit datur.nbsp;fortior me eft, ipfe uos baptizabit in fpiritu fanfto K igni,nbsp;ipfum autem dominum baprizanim à loannecum adhuc tf'nbsp;fctin corpore.memincritlocutum : Adkuc habco alio baptifnbsp;mo baptizari.Eft ergo quantum licet exiftimare ptrfeftæ il^nbsp;Ims emendatio puritatis etiam poft baptiftni aquas rcpofita.nbsp;nbsp;nbsp;jjj
Sunt enimmulraiêculifcandala quae prohibent perfeftam in nobis mandatornmeffccuftoiiam.Taceodenaturis corpcynbsp;rü.quz nosinterim autper infirmitatem.aut per incétiua ur perreftaoinbsp;tiorum imperftiftos effe compeUunt. At nero morte ifta lt;1™* jtojij,nbsp;ftaîlt;a,uleoeiusobtufo,cumfacie ad fadem audiemusatqinbsp;eernemus,tunc Here 8C uiutmus S mandata Dei fequemur.
Pfalnioccntefimoquadragefimofecüdo.Spiritur tuus bonus deduce! me in terrâ reftam.Propter no*nbsp;tnentmtm domine uiuificabis me.
Hilarius in Pl’almum cxlij.
Et côpctens illa humanz ucrecundiz profeffio eft, at quod perfpiritum Dei interramrcÄamdeducendusftt,idnömenbsp;ritifui effearroget,nelt;6 per fatisfaftionem pn obfequtj idnbsp;bipoftulet.fedtotamhocadelarificandum infeDci nomen Defatîsfil*nbsp;txpcftet.ut proprer honorem Dei nominis,in terra reftaeft aioneÄnbsp;leftatuatur.Etquiaperhancterramfcitfibinonin corporemcrito.nbsp;mortis bums poffe concedi.quia labes carr.is humanz per adnbsp;mixtaminfeuitiorurnconfuctudinem aboleri penitus .nifinbsp;eumnaturzdemutatione non polfit,uiuificarife ^ialï no«gt;nbsp;dumuiuatexpoftulat.
Prouerbiornm decimoquarto:Mifericordia et ue ritas przparant bona.
Capite decimoquinto: Per mifcricordiam K fidê purgantur pcccata ;per lünorc autem domini decli*nbsp;natomnisàmalo.
loannes Chryfoftomus tomo quarto: Homeli» qQinquagciiina((cuada.£xCa(iK Matthzi uiceQ»nbsp;moquarto.
Venin
BE FIDE
ftt.Nunc autem quoniam non fecûdum mercedem homing« ftdfecundumfuam largitatem conftituit mercedem fanftoznbsp;rum.ideo antequam fanAos crearçt in feculo,regnum cttlo'*nbsp;rum prxparauit in cœlo.Propterea 8( quos ante conftitutionbsp;nem mfidi fuoseflecognofeit, tantis eoslabonbus oneratS^nbsp;tarn diu laborare facit,donee digniefticiantur regno ccclfftinbsp;Stextera.
Primo Paralipomenon quinto:Quia Drum inuo cauerunt cum prxiiarêtur, amp; exaudiuit eos co quo^^nbsp;credidifTentineum.
Secundo Paralipomenon dccimofexto: Oculi eiri domini contemplanturuniuerfamterram, amp; prX'^nbsp;bent fortitudinë his qui corde perfedo credüt in eugt;
Hiere.quinto: Domine oculi tui refpiciunt fideirt»
Romanorum decimoquarto:Otnnc autem quo4 non eft ex fide,pcccatum eft.
Auguftinus cotra duas epiftolas Pelagianorunif libro tertio. Capite quinto.
Noftra fides, hoc eft catholica fides,iuftos ab iniuftis nort operum.fed ipfa fidei lege difcernit,Quia iuftus ex fide uiuit;nbsp;Per quam diferetionem fit,ut homo ducens uitam fine howi
Diftretio ddio,fincfurto,finefalfoteftimonio, fineappetitu rei ulliuS fufti St in' alienx,parentjbus honorem debitum reddens, caftus ufiç alt;i
continentiam,ab omni omnino concubitu, etiam coniugali»
jufti.
eleemofynarum largiffimus.iniurianï etiam patientiffimus, quinonfolumnonauferataliena,fednec fuarepofcat abU'^nbsp;ta,uel etiam uenditis omnibus fuis, erogatisi}; in pauperes,n*nbsp;hii fuum proprium poffideat,cum fuis tarnen iftis laudabili*nbsp;bus ntohbusjfi non in D««ni reftam fidem K catholicam tc'*
neaf»
! T o P E R I B V î. iw fielt, de nac uita damnandus abfcedit. Alius strtem Iiabenfnbsp;quidcm opera bona,ex fide rcfta quae per dileôionem opera pe j,oJe eXnbsp;tür,non tarnen uciliebenemoratusincontinentiamfuam fit fidcuiuétenbsp;ßentat honeftate nuptiaruni,côiugtj carnalisdebitum Ärednbsp;dit 3C repetit,nec fola propagationis caufa, uerumetiam uo*nbsp;luptatù.quamuis cum fola uxore concumbit, quod coniugsnbsp;tû fecundum ueniam concedit Paulus apoftotus, iniurias tanbsp;mé non patienter accipit.fed ulcilcendi cupiditate feiiurira*’nbsp;tus,quamuisutponitdicere, SicutS(nos dimittimus debitonbsp;ribus noftris.rogatus ignofcit.polTidet rem familiare, fades Watt.®nbsp;inde quidem eleemofynas.non tam largas,quâ ilk.nô aufertnbsp;aliéna,fed quâuis ccclefiaftico iudicio,non forenfi, tarnen rc'nbsp;petit fua.Nempe ifte qui moribus illo uidetur inferior, propfnbsp;reftam fidem quae illi eft in Deum,ex qua uiuit, 8C fecundumnbsp;«lui in omnibus deliftis fuis fe accufat, in omnibus bonis openbsp;tibusDeumlaudat,fibitribuêsignominiam,illiglori3,atq) Opera honbsp;ttb ipfo fumens SC indulgcntiam peccatorum, SC dileââonem minis fidinbsp;redefaifeorum,dehac uitaliberandus,8(inconibrtiumcum habcntisnbsp;Chrifto regnaturorû redpiëdus emigrat. Cum italt;5 lufti oësnbsp;8C antiquiores amp; Apoftoli ex fideuixerint reÂa, qux eft innbsp;Chriftolefudomino noftro, moresïjtam fanftos cumfidenbsp;liabucrint.utlicetnon tam perfeftæ uirtutis inhac uita elfenbsp;potutrint,5 poft hanc uitam quxfutura eft,tarnen quicquidnbsp;peccati ex Humana infirmitate furrcpferit, pietate ipfius fideinbsp;continuo deleretur.Omnium igitur piorû fub hoc oncre cornbsp;ruptibiliscarnis,amp;inuitseiftiusinfirmitategementiumfpes Venlpeanbsp;üna eft,quod aduocatumhabemusapudpatremleftim Chri oimChri*nbsp;ftumiuftnm,amp;ipfe eft exoratïo peccatorum noftrorum. Ibanorumnbsp;Deutcronomij duodecimo : Sinautcmcoraederenbsp;uolueri$,6; te efus ca rnium delcftauerit occide SC conbsp;mede iuxta bencdidiioncm domini Dct tui,quam denbsp;dit tibi in urbibus tuis, fiuc immundü fuerit, hoc eftnbsp;gt;naculatuinfi;debile:fîuc mundum,hoccftintcgrunbsp;8C fine macula,quod offerri licet; fîcut capreâ 8inbsp;Uum comcdes,abf(^ efu duntaxat fanguinis quem funbsp;per terram quafi aquam eftundes ôCc. Sanguis cnin»nbsp;eorum proanima eft:ôC kcirco non debes anima co
m tncdere
-ocr page 222-n» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
niedere cum carnîbus:fed fuper terram fiindeS qua» aqua m,ut bene fit nbi 8L filrjs tuis poft te amp;c.
Auguftinus contra IuIianum,Pelagianum,libro quartOjCapite tertio-
Nouerisitaignonofficiis, ftdfinibusduitiis difcernendas effe uirtutes.Officium eft autem quod faciendum eft, finis uenbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. roproptcrquodfocicdumeft.Ciimitaqifecithomo aliquid
ubi peccare nó uidetur,fi non propter hocfacit propter quod offKijs uir facere debet, peccare conuincitur. Quiequid autem boni fitnbsp;tutes auF ab homme, SC non propter hoc fit propter quod fieri deberenbsp;tqs difcer-- uerafapientiapræcipit.SCfioffidouideaturbonuinj’pfonounbsp;nuntur- redo fine peccatum eft.
Prouerb.decimofextoiOmnes uiar hominispatet oculis eius.'fpirituum pondcrator eft dominus.
Exodi feptimo: Tulit^ Aaron uirgam coram Pharaonefif feruis eius,quæuerfa eft in colubrum.nbsp;Vocauit autem Pharao ftpientesSf maleficosiamp;fc''nbsp;cerunt etiä ipfi per incanrationes Aegyptias amp; areanbsp;na quædâ fimiliter.Proiccerütîj! finguli uitgas fuas,nbsp;quz uerfx Hint in dracones.Scd deuorauit uirga Aanbsp;ron uirgaseorum.
Chryfoftomus in opere imperfefto fuper Matgt; thxum,capite feptimo.
Opera hylt;-pocririca quxfunt
Haerefis
ualdeuti' nbsp;nbsp;nbsp;,
lis, fed pe» turineam.óf pereunt. VtiIisautcm, quiatentâtur fideles p^r riculofa.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Attendite à falfis prophetis.qui ucniunt ad uos in ucftimélt; tisoumm.Quæfunt ueftimenta ouiliaffiieciesfîmulatæ refinbsp;gionis.eleemofyna fimulata ueftimentum ouile cft, nô opuSnbsp;ouile.uteæterxfpeciespietatisquibusucftiunt felupi rapa*nbsp;ccs.NuIIa autem res fie exterminât bonum, quemadmodurtnbsp;fimulatum bonum,nam manifèftum malum quafi malum ft*nbsp;giunt 8C cauent. Magna uirtus eft boni,cognofccre malS,nbsp;firma tutelafalutis eft feire quem fugias. Hærefis periculoûnbsp;quidem res eft,fed ualde utilis:periculofa,quia multi fcducn'nbsp;eam,8C ab infidelibus fegreganttir. Qui murmurât de perio*nbsp;lo tentationis, murmurât de prxmio probationis. In null*’nbsp;OÙ« negotio poteft requics inueniri, nifi prxeefferit laborsnbsp;quant®
-ocr page 223-E T o P E R I B V s. tr» quanto magisin /piritualibus rebus,nifî pratceflerittétatio, Differêtianbsp;nonpotffteflcprobatio.Primiiïcireoportet.quiafuntonii-' bonorü ÖCnbsp;no falfi Chriftiani,nam nulla resfîc perdit Chriftianos ue-- faWôrumnbsp;ro$,cjuamhaEc:nâquofcunlt;ïuiderintdici Chriftianos quafi Chriftia-'nbsp;Chriftianos eos æftimâr.Si em côftat quia fallî funt Chriftia' norum.nbsp;ni.autilIeeftfelfusChriftianus,auttu:Situ,non ille;SiiUe,nbsp;ut quid en Chnftianfi æftimas de quo Chriftus tibi mâdauit,nbsp;quia Chriftianus nô eftiQuc Deus non confiteturfufi fihfl,tunbsp;quo modo tibi çftimcs fratrem^Sed forte dicis quomodo pofnbsp;fum ilium dicere non effe Chriftianum, quem uideo Chriflfinbsp;confitentem,altarehabentem,facrificium panisfifuini ofFe-rcntem,baptizantem,fcripturasfanftorum Icgentem, omnénbsp;ordinem facerdotq habentem. Vir fapiens, fi non confitcrefnbsp;Chriftum,amp; manifêfta effet gentilitas illius, SC feducebaris innbsp;eam,infania erat quia fcducebarisNunc autem quia confitennbsp;tur Chriftum,fed nô fie quemadmodum Chriftus mandauit,nbsp;negligent« tuæ eft fi ab illo feduceris.Quod autem de fimiK^nbsp;tudine ecclefiafticorum myfteriorum dixifti.hoc audi refponnbsp;fum:Quoniam amp; fimia omia habet membra hominis, amp; pernbsp;omnia hominem imitatur. Nunquid propterea dicendus cftnbsp;homoî'Sicamp;hærefes omnia myfteria habent amp; imitantur,nbsp;fed non funt ecelefîæ. Vides quia de hæreticis Chriftianislo'nbsp;quitur Chriftus fugiendis, quia foris in Chrifti fchemateup Hæreticinbsp;dentur,abintusautemconfeffioniseffïcacitategtriles.amp;iftiomia my-’nbsp;multo periculofiores funt,5 iUi ludaiciiquoniam illi quidem fteria ecclenbsp;reiefti ab apoftolis.K notati extra conuentum Chriftianorû fie habent.nbsp;erratinuagabantur,amp;fiirtim quofdam eorrumpebâtincau Aâo.20nbsp;tos Jfti autem quafi fundati Chriftiani,K eeclefîas fuas habenbsp;tes,8( quid dico.ecclefias etiam regentes, palam cum hbertaquot;nbsp;tefubuertunt, Scficmultiplicatifunlex diuerfo Chriftianinbsp;potius uagi,quam illi. De qualibuslupisad Ephefios dicebatnbsp;Apoftolus: Scio quia poft difceffum men intrabunt lupi gra^nbsp;ues in uos,non parcentcs gregi, amp; ex uobifipfis exient, pcf'nbsp;uerfaloquentes, utabducantdifcipulospoftfe. A fruftibusnbsp;eorumcognoftetiseos.Fruftusenimhominiseftccfeffio fi'nbsp;deieius,8Coperaconuerfationisipfius.Siergouideris homi^nbsp;ncmChriftian5,ftatimconfidera,ficonftffioeiusconueniat ‘'-nr.nbsp;en fcripturis.uerus eft Chnftianus.Si afitnon eft quemadmo cito Chriftusniandauit,fidfustft.Indjciü Chnftianitatis no ‘
m a adnoe
%
-ocr page 224-1»» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
ad nomen retulit/ed ad confeffionem, quia non nomen folfl Chrifti Ciirilïianum facit,fed amp; ueritas Chrifti.Quia in no*nbsp;mine Chrifti multi ambulant, in ueritate autem pauci ¦
Primo Regum fecundo-Non eft fandlus ut eft do minu$,iie(^eiiimefl; alius extra te.'dC non eft fortiSynbsp;fïcutDeus nofter.NoIite multiplicare loqui fublimianbsp;gloriantes.Recédât uetera de ore ueftro.* quia Deusnbsp;fcientiarum dominus eft: Si ipfi præparantur cogPnbsp;tationes.
Eiaig quinto; Propterea captiuus duftus eft popu lus meus, quia non habuit feientiam : Si nobiles eiuSnbsp;intericrunt fame, Sf multitudo eius fi ti exaruit.
Efaiæ undecimo.-Non nocebunt Si nô occident in uniuerfo monte fanélo meo quia repleta eft terra feinbsp;entia domini,(îcut aqua maris operientis.
Exodi trigefimotertio:Præcipis ut educam popU lum iftum.'âf nô indicas mihi que miiTurus es mecû:nbsp;præfertim cû dixeris mihi.noui te tx nomine, in'nbsp;uenifti gratiam coram me. Si ergo inueni gratiâ innbsp;confpedf U tuo,oftcnde mihi facicm ut feiam te:Sf in**nbsp;ueniam gratiam ante oculos tuos. Refpicc populumnbsp;tuuragentemhanc.Dixitdominus:Fa(iesmeaprx'-cedet te,amp; requiem dabo tibi:Et ait Moyfes; Si nonnbsp;tuipfe præcedas,ne educas nos de loco ifto.
Pfalmo duodecimo: V fquequo auertes faciem tu-* am à me^
Pfalmo cëteiîmodecimoodlauo; Illumina facicm tuam fuper feruum tuum.
Pfalmo centefîmo quadragelîmofecundo : Non auertasfâciem tuam à me Sic.
Prouerbiorum decimoodfauo: Turris fortiflîma nomëdomini;adipfamcurrit iuftusSf exaltabitur«
£cclefîaftkiuiccfùnoquarto:Ego mater pulchrf dileftio*
-ocr page 225-, I T o P E R I B V s. jïî dilcdionis amp; timoris,8lt; agnitionis 8C fanélæ fpei.Innbsp;me gratia omnis uixôf ueritatis: in me omnis fpesnbsp;uitx Si uirtutis.Tranfîte ad me omes qui concupifeinbsp;tis me:amp; à generationibus meis adimplcmini.5piri^nbsp;tus enim meus fuper me I dulcis:amp; hxreditas mea iiinbsp;permelamp;fauum.Memoria meain generatione fe»nbsp;cuIorum.Qui edunt me adhuc efurient; Si qui bibütnbsp;me adhuc fîtient Si cjcters.
Hicremiac nono: Non glorictur fapiens in fapicn tia fua,non glorietur fortis in fortitudine fu3,amp; nonnbsp;glorieturdiuesindiuitqsfuis, fed in hoc gloriet quinbsp;gloriaiur,fcire Si nofee me, quia ego fumdominu$,nbsp;quifacio mifericordiam amp; iudicium amp; iuftitiaminnbsp;terra.Hxc enim mihi placent,dicit dominus.
Hieronymus hbro fccundo commentariorum in Matthxum,capite xiq.
Simile eft regnum cœlorum homini Hc^ociatori quxren* ti bonas margaritas, amp; inuenta una preciofa margarita Sfc. QuoJ fftnbsp;Vniim autem eft predofiffimum margaritum, fdentia faluanbsp;taris amp; facramentum paffionis illius, 8C refurreftionis area' jj.nbsp;niim.Quod di inuencrit homo negociator, iîmilis Pauli apo «jj-jtmj,.nbsp;ftoli.oinnia legis prophetarum!® myfteria 8t oblêruationes “nbsp;priftinas.in quibus inculpate uixerat.quafipurgamenta connbsp;temnit amp; quifquilias.ut Chriftumlucrifaciat.
Genefis tricefimofecundoiDixit autem lacob: Vi di dominum facie ad faciem : Si falua fada eft ani'nbsp;ma mea.
Sa pientix decimoquinto-Nofle enim te confum' mata iuftkia cft:8c feire iuftitiam amp; uirtutem tuam,nbsp;radix eft immonalitatis.
Canticorum fecundo:Oftende mihi faciem tuam: fonct uox tua in auribus meist Vox enim tua dulus,nbsp;amp; faciès tua decora.
m gt; Sapicn
-ocr page 226-Ul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
Sapientix nono;Et fi quis erit cöfummatus inter fiiios hoininum:(i abillisfugens, Sapientia tua in ninbsp;hilum cöputabitur.NamperSapientiamfanaiifuntnbsp;quicunc^ placuerunttibià prindpio.
Ecckfiaftid primo: Dikdlio Dei honorabilis fa-pientia.lnitium fapientix timor domini ; Si cum fi-delibus in uuluaconcrctuseft: Sicum ekffis fœmi-nisgradietur:amp;cum iuftis amp; fidelibus agnofcetur. Timor domim fdentix religioficas : religiofitas cu-ftodktS^iufiificabiccoriiocunditatem atque gau-' diumdabit Si: cxtera.lnthefauris fapientix intelk-AustSf fdentix rcligiofitas:execratioautem pecca-toribusfapicntiaJn thefauris fapientix fignificationbsp;difdplinx:execratio autcm peccatori cultura Dei.
Auguftinus libro meditationum, capite dcdmo-quarto.
Hxecftui- Ioan.17. Hxceftautemuitaxterna.utcognofcantteiblS taaeterna uerum Deum.SCquëmififtilefum Chriftum. Hebræ.4. Hanbsp;credere in faentes ergo pôtificem magnum qui penetrauit coclos lefumnbsp;Chriftum. filiumDei.reneamuslpeinoftraeconftfBonem. Supereminetnbsp;eniin omnem fdentiam tua inaeftimabiKs chantas, quam oftenbsp;difti nobis indignis bonitate 8i pietate tua. Filius nancp tuusnbsp;Cömunia Deus nofter non angelos,fed fernen Abrahae apprehendit, afnbsp;omnia cü fimulatus nobis per omnia abfq; peccato.Haec nempe mihi tonbsp;Chrifto ha ta Ipes eft,8t omnis fidutia.Eft enim in ipfo lefu Chrifto do'nbsp;bemus.nbsp;nbsp;nbsp;mino noftro,uniufcuiuflt;^ noftrii portio, caro Si fanguis. Vbi
ergo portio mea regnat,ibi me regnare credo. Vbi caro mea glorificaf ,ibi gloriofum me effe cognofco. Vbi fanguis meusnbsp;dominatur.ibidominarimefentio. Qu^amuispcccatorfim,nbsp;de hac communions gratix no diffido.Et fi peccata mea pronbsp;In Chrifto hibent.iûbftâtia mea requint.Et fi delifta mea me excludfit,nbsp;refurre- naturx comumo non repellit. Mitis uero amp; ualdc benignusnbsp;Äio noftranbsp;nbsp;nbsp;dominus Deus nofter,8{ diligit carné fuam, membrafua
fit uifeera fua, in ipfo Deo 8£ domino noftro lefu Chrifto du I cifluno, benigngt;^nio,at9 deniëtiiQino,in quo refurrexim^nbsp;sciant
-ocr page 227-E T o P E R I B V s. igj
K lam coclos alcendimus.SC lâ in cockftibus cohfîdemus.Ca' to noftra nos diligit. Habemus autein fanguinis noftri prac-togatiuaininipfo. Sumus autem membra cius amp; caro eius,nbsp;ipfe denies eft caput noftrum.ex quo totum corpus ficut ferïnbsp;ptum eft.os ex oflibus meis, SC caro de carne mea. Et nemonbsp;Unq carné fuâodiohabuit,eterût duo in carne iina.Myfteriü ,nbsp;hoc magnû eft, ego dico in Chro Si in ecclefia ait Apoftolus.
Auguft.in loan.tradlatu nono, capite fecundo.
Sacramentum hoc magnum eft.Et ne quisiftam niagnitu^ dinëfacramentiinfingulisquibul^ hominibus uxoreshabë ^acramcnnbsp;»ibusintelligeretjegoaötdicOjinqtjinChrifto amp; in ecclefia, ™ unionjsnbsp;quod eft hoc facramentum magnum,crût duo in carne una.nbsp;Sic ergo Chriftus adhæfit ecclefiæ.ut effent duo in carne unanbsp;Auguft.lib .de litera amp; fpiritu, capite undccimo.
Quia per legë fidei quifq; cognofeit, fi quid bene uiuit, Dei gratia fe habere,amp; ut perficiatur in dileftione iuftitise, non fenbsp;aliunde confecuturum.Quæcogitatio pium facit. Qiiiapie^nbsp;tas eft uera fapientia. Pieratem quam Græci theofebiam uo^nbsp;cant.Ipfa quippe commedata eft, cü diftum eft homini quodnbsp;în libro lob legitur: Ecce pietas eft fapientia. Theofebia fi adnbsp;iierbi originem latine expreflam interpretarctur, Dei cultusnbsp;dici poterat, qui in hoc maxime conftitutuseft,ut anima einbsp;nô fit ingrata. Vnde 8C in ipfo ueriffimo amp; fingulari facrificionbsp;dominoDeo noftroageregratiasmonemur.Eritemingra' pictaseftnbsp;tafiquodiUiexDcoeftfibitribuerit.præcipue'cs iuftitiam:nbsp;cuius openb* ueluti proprijs 8C uelut à femetipfa fibimet parnbsp;tis, nô iiulgariter tanq ex diuitijsaut membrorû forma autnbsp;eloquentia.c® teris'lt;ï,fiue externis fiue internis.fiue corporisnbsp;fiue animi bonis, quæ habere etiam fcelerati folent, fed tan'4nbsp;de hisquae proprie fiintbona bonorum quafi fapienter inflanbsp;tur.Qiio uitio repulfi à diuinæ ftabilitate fubftantix,etiâ manbsp;gni quidâ uiri ad idololatriæ dedecus defluxerunt. Ipfa eft ilnbsp;la fapiëtia qux pietas uocaCqua colif paterluininn,à quo eftnbsp;orne datfi optimü. Colitur aût facrificio laudis, aftionibusisnbsp;gratiarü, ut cultor eius non in feipfo,fed in iUo glorietur.
Si fola fide faluamur, quotnodo ergo intclligédæ funt a utoritates iftae qux cum prxcedcntibus difeornbsp;darc uidcntur. ~
lacobi
1(4
DE FIDE lacobi fecundo:
VIS autem fcirc ô homoinanis,quonîam ßdeS fine opcribiu ociofa eft^ Abraham pater no.*nbsp;fter, norme ex operibus iuftificatus eft offe-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
rens filium fuum Ifaac fuper altare i Vides quo* niam fides cooperabatur operibus illius, SC ex ope*nbsp;ribus fides confummata eft. Sicutenim corpus finenbsp;fpiritumortuumeft,itafiC fides fine operibus mor*nbsp;tuaeft.
Roma.tj.Non em auditores Icgis iufti funt apud Oeum,fed fadlores legis iuftificabuntur.
Gloria honor pax omnioperanti bonum.
GalatasquintorEuacuatieftisàChriftoqui in le ge iuftificamini,d gratia excidiftis. Nos enim fpiritunbsp;ex fide fpem iuftitiae cxpedlamus. Nam in Chriftonbsp;lefuyne^ circuncifio aliquid ualet, neep prseputium,nbsp;fed fidcs quz per charitatem opcratur.
AuguftinusUbroOdlogintatrium quaeftionunif capite feptuagefimofexto.
Quoniam Paulus apoftoluspratdicans iuftificari homin? per fidem fine operibus.non bene intelledhis eft ab eis,qui fiçnbsp;acceperunt diftunijut putarent cum femel in Chriftum cred*nbsp;dilfent.etiam fi male operarentur, amp; (âdnoroft flagitiofe'*#nbsp;r» « .,jsUiu«rent,fâluosfeeffepoffeperfîdem.Locusiftehuiusepiftunbsp;concoranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomodofîtintelligenduî
r J exponit. Ideolt;® magis Abrahz utitur exemple uacuam effe fi non bene operetur, quoniam Abrahr exemplenbsp;«de et ope J Paulus apoftoP mus eft, ut probaret,iuftificari hominenbsp;fine operibus legis.Cum enim cômemorat bona opera Abranbsp;hz, quz dus fidem comitaa funt ;lâtis oftendit PauIS apoftonbsp;îum non ita per Abraham docere iuftificari hominf fine openbsp;Opéra bo* nbus per fidE.ut fi quis crdliderit,nô ad eum pertineat barenbsp;na fidem operari.fed ad hoc podus.ut nemo mericis priorn bonoruinnbsp;a»n przee «perS arbitretur fe peruenire ad donn iuftificaaonis, quz eftnbsp;Amt« in fide.InhocenimfegentibusinChriftuincredentibus.lu’'nbsp;d»ipr«e
-ocr page 229-E T O P E R I B V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«y
«ai prælerre cupiebant, qu8d dicebant fe mentis bonoçi ope rum , quaeinlegeftint, ad Euangelicam grariam peruenifle,nbsp;weoij fcandalizabantur multi, qui ex eis crediderant, quôdnbsp;incircunrifîs gentibus Chrifti gratia non traderetur. Vndcnbsp;Apoftolus Paulus dicit.poflê hominem fine operibus fe prçccnbsp;«cntibus iuftificari per fidem. Nam iuftificatus per fidem quonbsp;modopoteft nifiiufieopcrarii'quamuis ante nihil operatusnbsp;lufte ad fidei iultificationem peruenerit, nô merito bonorumnbsp;®perum,fed gratia Dei. quae in ill o iam uaeua effe non poteft,nbsp;turn iam per dileftioncm bene operatur. Quod lî cum credi' Not*«nbsp;«erit, mox de hac uita difeefferit, iufiificatio fidei manet cumnbsp;jUo, nec præcedcntibus bonis operibus, quia non merito ad ilnbsp;Iam,fed gratia peruenit: nec confequentibus.quia in hac.uitanbsp;^e non itnitur. Quapropter non funt fîbi contrarie duorumnbsp;Apoftolorum fententiæ Pauli SC lacobi.cum dicit unus iufiifinbsp;cari hominem per fidem fine operibus, K alias dicit.inanemnbsp;f ffe fidem fine operibus.Quia ille dicit de operibus quae fidemnbsp;ptaecedunt.ifte de his quæ fidem fequuntur.
Prima Corinthiorum decimotertio; Si linguis ho fiiinum loquar amp; angelorum,charitatein autem nonnbsp;habeatn, faftus fum uelut çs fonans, aut cymbalumnbsp;tinniens. Et fi habuero Prophetiam, 8C nouerim my»nbsp;fteria omnia,8£ omnem fcictiam,amp; fi habuero omnenbsp;hdem, ita ut montes transferam, charitatem autemnbsp;nô habuero nihil fum.
Auguftin* in prima quinquagena ex prologo Pfal niitricefîmiprimi.
lacobus enim in epiftola fiia, contra eos qui nolebint bene Apoftoli operari de fola fide prsefumentes, ipfius Abrah« opera corn* fibi inui*nbsp;mendauit,cuius Paulus fidem, SC non funt fibi aduerfi Apofto cem nonnbsp;K. Dicit autem opus omnibus notum, Abraham filium fuum funt ad*nbsp;immolandum obtulit Deo. Magnum opus.fêd ex fide.Laudo u« jj,nbsp;fuper jdificationem operis.fed uideo fidei fundamentum.Launbsp;dofruftumbonioperis, fed in fide agnofcoradicem.Sienin»nbsp;hoc prêter fidem reftam faceret Abraham,nihil illi prodeffetnbsp;qualecunq; opus eflêt illud; R-urfum fi fie teneret fidem Abranbsp;iom, ut cum d Deus imperaret off erre fibi immolandum lt;!•*
-ocr page 230-»«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
Fidfcs ipft ïiuni ßium,diceret apud femetipfum.non fado,K tarnen erf* neceffe eft do,quia me etiam contemncntemiuffafua libérât Deus, fidesnbsp;Mt opereE fine operibus mortua effet, SC tanquam radix fine fruftu ftednbsp;lis at4 arida remaneret .Quid ergotDebem’ nuUa opera pr®nbsp;ponere fidei dd eft, ut ante fide quifig dieatur bene operatusnbsp;Nota. £a enimipfa opera qux dicuntur ante fidem,quämuis uideati-tur hominibus iaudabilia, inania funt.Ita mihi uidentur cffegt;nbsp;ut magnx uires SC curfus celerrimus prçter uiam.Nemo ergonbsp;computet bona opera fua ante fidem,ubi fidcs non erat,bonttnbsp;opus non erat.Bonn opus intentio facit,intentionem fides di'nbsp;ngit.Non eih ualde attendas quid homo faciat,fed quid cuntnbsp;facit afpiciat,qud lacertos optimx gubernationis dirigat.Et'nbsp;go fratres ex fide iuftificatus eft Abraham, fed fi fidem operanbsp;nonpraecefferflt,tame fecuta funt.Nunquid enim fides tuanbsp;rilis erittSi fterilis non es,fterilis non eft ipfa. Iraq; fi fides fi'nbsp;Opera A- ne dileftione fit,fine opere erit.Ipfa dileftto uacare no potef^nbsp;brahae fe' Non ergo lacobum Apoftolum Paulo,fed ipfum Pauium ipfinbsp;cuta funt Paulo opponamus. Sc dicamus ei: At nos quodàmodo permitnbsp;fidem. tis impune peccare, cum dicis; Arbitramur iuftifican homingnbsp;Calat, ƒ per fide fine operibus.Sed adhæc dicis.Fides quæ per tufeeoonbsp;nem operatur,Quomodo hac quafi fecurus fi0,fi opérât us nOnbsp;fijcro!' Hac autem nec fpem,nec ipfam fide uideor habere bo'nbsp;Opus fidei nam,nifi operatus fuero per dilcftione.Teipfum audi ô Apo'nbsp;dileAto eft ftole.Certefidem mihihie fine operibus uiscômendare,opu^nbsp;ante fidei dileftio eft, quia dilcftio uacare no poteft,nifi SC m®nbsp;It nihil operetur, SC quicquid poteft boni.Quid enim fecit dil®nbsp;P£ilm.}6 ftio.'Declina a malo SC fee bonum.Hanc ergo fidem fine opt'nbsp;ribus commendas,8C alio loco dicis.-Et fifidem habeam,ita ufnbsp;montes transferam.charitatem autem non habeam, nihil mJnbsp;hi prodeft.Ergo fi nihil mihi prodeft fides fine charitate,ch3'nbsp;ritas autem ubi fucrit, neceffe eft ut operetur,fides ipfa per dinbsp;leftionem operatur. Quomodo ergo iuftificabitur homo ptfnbsp;fidem fine openbus f Refponderet iple Apoftolus. Proptere®nbsp;hoc tibi dixi ó homo,ne quafi de operibus tuis praefumere ui'nbsp;Fidésà deo' dereris.SC merito operum tuorum accepiffe fidei gratia. NoUnbsp;data fecit ergo prxfumere de operibus ante fidem, noueris quia pecca'nbsp;hominem torem te fides inuenft.- SC fite fides data fecit iuftum, impiuntnbsp;iuftum.nbsp;nbsp;nbsp;inucnit quern feceret iuftum.Credenti inquit in eum quiiuft*
RtMiu.4 ficu impiwn« 4({gt;utuur fidts dus ad luliiaatti. Si iuftificatui' ÎBIpiUÂ
-ocr page 231-ET O P E R I B V S. ur
împius,ex iinpio fit iuftus.fi ex impio iuftus fit, quae funt ope fï impiorum:' laftet iam impius opera fua SC dicat.-Do paupenbsp;ribus,nihil alicui aufero, nô uxorem alienam concupifco.nônbsp;quenq ocddo, nulli fraude fado, depoficû apud me nullo te*nbsp;lie repræfento.Hæc omnia dicat.Qusero utrum pius fit an im tnbsp;piusr’Et quomodo fum impius,inquit,ifta faciensCQuomodonbsp;illi de quitus dictum eft: Et feruierunt creaturæ potius quàm Ronia.lnbsp;creatori.qui eft benediiftus in fecula. Quomodo nô es impius?nbsp;Quidfidehis omnibus bonis operibus autilludfperasquodnbsp;fperandü eft.fed nô ab illo â quo fperädum eft.authoc fperasnbsp;quod iperandum non eft', etiam ab illo à quo aeterna uita fpenbsp;randa eft.Pro bonis operibus fperafti terrenam quandam k'nbsp;licitatem, impius es,non eft ifta merces fidei. Chara res eft fides,uili illam addixifti. Impius ergo es,8C nulla funt ifta opera tua. Moueas licet in bonis operibus lacertos, SC uidearis nanbsp;uim optime gubernare.in faxa feftinas. Quod fi quod fperannbsp;dum eft fperas, id eft,uitam æternam, fed non à domino Deo Vita æter»nbsp;per lefum Chriftum, per quem folum datur uita æterna : fed na nô pernbsp;putas te ad uitam aeternam polfe peruenire per militiâ cocli, opera fednbsp;per folem SC lunä, per potcftatesacris SC maris. Sc terræ.SC fi- per Chri^nbsp;derum, impius es. Sed crede in eil,qui iuftificat impi«,ut pof- ftum daf.nbsp;fint Sc bona opera tua elfe opera bona. Nam nec bona ilia apnbsp;pellauerim.quandiu non de radice bona procedunt.
Aftorum tertio; Et in fide nominis eius hunc que Uos uidiftis amp; noftis confirmauit nomen eius:amp; fidesnbsp;quae per eum eft, dedit integram fanitatem iftam innbsp;confpeiflu omnium ueftrum,
Komanorum duodecimo: Vnicuiq; ficut Deus di Uifit menfuram fidei.
Athanafius librocotnnientariorum in Epiftolam ad Romanos.
Et quoniam fingiih’s Deus fidei méfuram diuifit, non enim id tua uirtute, fed Dei munere efieAum eft, quod fiuc magnSnbsp;fit illud, fiuc cxiguum.Deus iple largitus eft.Fides autem hocnbsp;loco pro D EI gratia fuinenda eft, qua ilia miracula faftita- Duplex eftnbsp;rent. Duplex nanque eft fides noftra, altera, ut illud; Fidcs fides,nbsp;tua te lâliuun feat. Altera Dd eft donum,qua fiunt miranda, Lucs 17nbsp;util-
-ocr page 232-«88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BE FIDE
Lucs 17 ut iUud : habucritis fidem ut coccum finapi«, dketis monu huic,8C cxtera-
Äuguftinus Iibro de litera SC fpiritu, capite uige** fîmofcxto.
Non enim audttores legis iufti funt apud Deum, fed faAo' reslegisiuftificabuntur.VndeautemftaoremlegisGrsEcun’nbsp;iuftificari diceret fine gratia faluatoris^Neq; enim contra fei'nbsp;pfum diceret, quod ait,fa£i:ores Icgis iuftiikabûtur,tanqua)i*nbsp;per opera non per gratiam iuftificcntur.cum dicat gratis in'nbsp;ftific?ri hominem per fidem fine operibus legis.nihil aliudnbsp;lit intelligi in co quod dicit gratis, nifi quia iuftificationé oP^nbsp;luftifica' ra non prxcedunt.Sed fic intelligendum eft,faftores legis i‘*Cnbsp;tio omnia ftificabuntur, ut feiamuseos aliter non effefaftores legis,ngt;quot;nbsp;opera prs iuftificentur, ho utiuftificatiofaftoribus accedat.fed utfa^^nbsp;cedit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res iuftificatio przeedat. Aut certe ita diCïum eft iuftificabu'*
tur,acfidiceretur, iufti habebuntur, iufti deputabuntur.fie'*’' diAum eft de quodamtille autem uolc^iuftificari,id eft,ut iu'nbsp;ftus haberetur,8£ deputaretur. Vnde aliter dicimus;Deus ft”nbsp;ftificatfanftosfuos,aliter,Sanftificetur nomen tuum. Na'”nbsp;illud ideo, quia ipfe iUos fecit faniftos elTe qui non erant ft”’’nbsp;fti; Hoc autem ideo,ut quod femper apud fe fanftum eft.ft”^
R.oina.2 ftum etiam ab hominiUts habeatur,id eft.fanfte timeaf Naturalp moueat te quod naturaliter eos dixit quç legis funt fecere, n”nbsp;ter legem fpirituDci,nonfidc,nongratia.Hocenimagitlpiritusgi'”''nbsp;quomodo tiz, ut imaginem Dei in qua naturaliter feftt fumus, inftJ'ijnbsp;implem’. ret in nobis. Vitium quippe contra naturam eft,quod utilt;S
Piälm.40 nat gratia,propter quam Deo dicitur.-Mifercre mci,fanaai”' mam meam quia peccaui tibi. Proindc naturaliter hoini”“^^nbsp;quz legis funt fóciunt. Qui enim hoc non faciunt.uitioft ftnbsp;ciunt, quo uirio lex Dei deleta eft de cordibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Secundo Paralipomenon fexto; Si autem pecca” rint tibifneep em eft homo qui non peccct) amp;nbsp;lob nono : Quancus egofum ut refpondeamnbsp;loquar uerbis mcis cum eo^C^i etiâ fi habuero q“’^nbsp;piam iuftum,non reipondebo,fed meum iudicem dnbsp;precabor.
Si iuftiScare me uoluero,os meum condcnabi^
-ocr page 233-ET O P E R. I » V S. iH Si innoccntetn oftendero,prauum comprobabir.Ve*nbsp;rebar omnia opera mea,amp; caetera.
Capitcdecimo; Vitam amp; mifen'cordiamtribuifti inihi,amp; uifîtatio tua cuftodiuit fpiritum meum. Et finbsp;tmpius fuerojuç mihi eft,Si ß iuftus^nö kuabo caputnbsp;faturatus affliftione SL miferia.
Capite dccimoquinto; Quid eft homo ut immacu latus fit, ut iuftus appareat natus de muIiere^Eccenbsp;inter fantftos eius nemo immutabilis, SL cœli nö funtnbsp;mundi in confpedu eius,quanto inagis abominabilisnbsp;SL inutilis homo.
Capite uigefimoquinto ; Nüquid iuftificari poteft homo comparatus Deo,aut apparerc mundus natusnbsp;de mulierc^
Efaiæ fexagefimoquarto: Et fafti fumus ut immü di omnes nos, amp; quaß pannus menftruatx uniuerfxnbsp;iuftitiae noftrz.
Ecclefiaftes leptimo : Non eft homo iuftus in ter--ra qui faciat bonum,Sf non peccet.
Ecclefiaftes feptimo; Non te iuftifices ante Deum quoniam agnitor cordis ipfe eft.
Auguftinusin Enchiridi.capite Ixiij.
Ipfa eriam uita cetera iam ratione utentis ætaris quantali^ Vita ifta fi bet prxpolieat fircunditate iuftitis, fine remiflïone peccato' neremiffionbsp;rum non agitur. Quoniam filij Dei quSdiu mortaliter uiunt, ne peccatonbsp;cum morte cófligunt.Et quàmuis de illis fit ueraciter diAum, rum nonnbsp;quotquot fpiritu Dei aguntur, hi filfi funt Dei.-fic tarnen fpiri agitur,nbsp;tu Dei excitâtur, amp; tanquam filii Dei proficiunt ad Deum,ut R.Çtna.Snbsp;etiam fpiritu fuo, maxime aggrauante corruptibili corpore,nbsp;tanquam filh hominum in quibufdam motibus humants définbsp;ciant ad feipfos,amp; ideo peccent.Intereft quidem quantum fa»nbsp;tis didtur. Neç enim quia pcccatum eft omne crimé.ideo crinbsp;men eft etiam omne peccatum.Ita^ fanftorum hominum uinbsp;tam,quâdiu in hac morte uiiutur, inueniri poffe dkimus finenbsp;criaa»
-ocr page 234-»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
crimine, pcccatum ant fi dixerimus quia non habemuî, ut arf l.Ioan.i fanAus Apoftol’,noflpfos feducim’,amp; ueritas in nobis no eft’nbsp;Aguftinus de diffinitionibus. Ortho, fidei, capit«nbsp;quadragefîinonono.
Oês fan Ai Nullus fan Aus SC iuftus caret peccato, nee tarnen ex hoe of pronfitiât finit effe iuftus uel fanAus cum affeAu teneat fanAitatem N*’nbsp;ft peccato enim naturæ humanae uiribus, fed propofiti adiumento prfnbsp;res. ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ —nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...e
Dei gratiam acquirimus fanft/tatc. Et idco ucraciter fe fan Ai pronuntiant peccatores, quia in ueritate habent quodnbsp;plangant,amp; iï non reprdienlïone confcientiæ.certe mobibt*nbsp;te SC mutabilitate praeuarkatricis naturae.
Gregor.in Moral.libro xxij.capite fexto.
Suntuero nonnulli qui cum bona aliqua faciflt,iniquitato fuarum protinus obliuircuntur,amp; cordis oculii in confidera'nbsp;tione bonoç2 operum quae exhibent figunt, atq; eo fe iain fiÇ*nbsp;(tos aeftimât, quo inter bona quae agunt,maloç; fuoçz in quk
»
OÏabona busSCfortaffeadhucimplicati/iint, memoria déclinant. Qü’ opera no^ fcilicet fi diftriAiones iudicis uigilâter attenderët, plus de in*nbsp;ftra imper lis fuis metuercnt,5 de imperft Ais bonis exultarent. plus id^nbsp;ftâafunt. fpicerent qd de his qux adhuc eis agenda fiint debitores tenednbsp;tur, 4 quod opérantes,quandam iam debiti partem foluunt*nbsp;Wore italt;® uiatorum, nequaquani debemus afpicere quâtun*nbsp;iam iter cginius,ftd quantum fiipereft ut pergamus. Ampli**^nbsp;igitur debemus afpicere quæ bona necdum fecimus, quam t*nbsp;qusc iam nos feciffe gaudemus.PIerunqg etiam hoc uitio ten**nbsp;tur elefti, pierun«® eoru cordi fuggeritur.ut bona quaet® qu*nbsp;fecerunt ad animû reuocent,8C fecuritatis iam Iftitia exulté*'nbsp;5ed fi uere eleAi funt, ab eo in quo fibi placent,mentis oculf^nbsp;diuertunt, omnem in fe de peraAis bonis laetiti3 reprimun*»nbsp;amp; de his qua: minus egiffe fe intelligunt triftitiam requirunf»nbsp;indignosfe xftimant,8C pene'foli bona fua non uident,qu{gt;’’nbsp;fthidenda omnibus ad exemplum prxbcnt,SC cætera.
Secundo Paralipomenon ultimojn orationc nalTe régis .'Quia indignum faluabis mcfccunduO*nbsp;magnam mifericordiam tuam.
Hieronymus in dialogo aduerfus Pelagian.
Philip»* nbsp;nbsp;nbsp;5(d panunper t« intsrrogabo, quid de illo Apoftoli lo^
-ocr page 235-ET O P E Jt I B V î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T9(
Çqucm fcribit ad Philippenfes) fentiàs Non quia iam iccept, àut iam perfeftus fim,amp; cçtera.Et aflêrit prç teritorum fc femnbsp;per obliuifd, 8( ad priora iimper extendi,per quæ docet præ*nbsp;terita negligenda, futura cupienda.ut quod hodie perftftiînbsp;putauit.durn ad meliora Si prion extenditur, eras imperfé^nbsp;ôum conuincat fuilTe. Atq: ita per fingulos gradus dum nunnbsp;quam in ftaaone.fed iêmpcr in curfu eft.impcrfcftum doceat, •’ÿftra Deinbsp;quod homines putamus effe perfeftum, folamip perfeftionê uinutibusnbsp;amp; ôeram iuftitiam.Dei tantumiiirtutibuseoaptandam.Seen coaptâda»-dnm propofitû,inquit, perfequor ad brauiûfupernae uocationbsp;tiiî Dei in Chrifto lefu . O Apoftole Paule ignofce mihi quafinbsp;hotnunculo mea uitia confitenti,fi audafter interrogem.DKnbsp;ds te necdum accepiffe, Si nccdum comprehendiffe,8{ necdumnbsp;effe perfeftum,amp; præteritoçj Temper obliuifci,8{ ad priora tenbsp;cxtëdi.fi quo modo poflïs occurrere in refurreftione mortuonbsp;runj, SC confequi brauium fupcrnæ uofadonis. Etquomodonbsp;ftatim infers .'^otquot ergo perfefti, hoc fapimus.fîuefapianbsp;ngt;us(diuerfa enim funt exemplaria)8( quidfapimus fine fapianbsp;nius nos effe perfcftos comprehendiffe quod non comprehennbsp;«iinius, accepiffe quod don accepimus,effe pcrfcftos,quinon''nbsp;quot;dum perfefti fumusT Quid ergofapimus,im(j quid fapere de' P^rfêftiùnbsp;hemus qui perftfti non fumusTImperfeftos nos effe confiteri, poftra eftnbsp;K necdum comprehëdiffe.necdum accepiffe.Hæceft hominis ^ptrfe'nbsp;uera fapientia imperfêftum effe fe noffe, atquefut ita loquar.)nbsp;tunftorum in carne hiftorum imperftfta perfeftio eft. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£«£»«
Idem Hieronymus aduerfusPelagium.
Quamobrem 8C grauiffimus Poeta Flaccus fcripfitin Saty. ra.Nam uitiis nemo fine nafcif ,optimus ille eft.Qm minimisnbsp;urgetur Pulchre quidam noftrorum ait.Philofophi patriar-- Philofixnbsp;cha hçreticorum, ecclefiç puritatem peruerfa maculauerc do phipatriarnbsp;ôrina, ut neiciant illud difluinlt;le humana fragilitate: Quid chæ hære,-gloriatur terra amp; cinis. Praefertim cum de qfdem ApoftoJus ticorum.nbsp;dicat : Videoaliam legem in membris meis. Et iterïv Non cm RonULlt;7nbsp;quod uolo bonum, hoc ago, fed quod nolo malit hoc ago. Sinbsp;^od non uult operatur, quomodo ftare poteft hoc quod di'nbsp;citur,poffehomincmfine pcccato effe fi uelitt Qua rarione ponbsp;teft effe qd uelit, cû Apoftolus afferat fe qgt; cupiat, iniplere n5nbsp;poffef Cum me putauero ad caletm pcrueniffc uirtutn,tüc hanbsp;bebo
-ocr page 236-i»» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E .
btbo prifldpïum. Hatc hominibus fola perftâio ùnplf' fedos effe fe nouerint.
Fulgentiuslibro primo ad Monimum. .
Nuncenim diuinorum munerum(utita dicam) nondiî cff perftfta perfeftio.utpote, ubi omnis pcrftftus perfcûiôisnbsp;indignus. Nam iUe qui dixit.Quotquor ergo perftfti fuinu^»nbsp;hoc Æntiamus, Idem dicit.-Non quod iam acceperim,autnbsp;ftui* fuit perfeftus fim. Fuit ergo perfeftus fpe futurs glorificationi^nbsp;hic fie per' foit ant imperfeftus onerc corruptionis SC mortalitatis. Co»nbsp;left* fitim pusenimquod corrumpituraggrauataniinam.fiCdcpriw*'nbsp;perfeftus. terrena inhabitatiofeniüm multa cogitantem. Fuit perftft“*nbsp;expeftatione muneris, fuit imperféftus fiitigatione certan^nbsp;nis. Fuit perfeftus, 3» mente feruiebatlegi Dci ; fiiit impers'’nbsp;ftuSiq) carne feruiebatlegi peccati. Fuit perfeftus,defideriu»”nbsp;habens diflblui, fie elfe cum Chrifto:fuit autem imperfvftu?*nbsp;quia quandiu fiiit in corpore,pcregrinabatur â domino.Fi*)*^nbsp;perfeftus.pleniffime fdens,quia Deus quxcunq; promifît,?*’^nbsp;tens eft fie facere; fuit autem imperftftus, quia Deus infant*nbsp;(iiis quxdam nondli fecit,ex omnibus quæ promifît. Propt«*'nbsp;quod etiam omnes antiqui iufri(ficut idem Apofiolus elicit) «enbsp;liimonio fidei comprobati,non funtfîne fubftquentium pet''nbsp;ftftione.perfefti.fic fubfequentes fanfti,non poffunt tine ptfnbsp;cedentibus perfïci-Donum irai]; perfeftum tune omnibus oi'nbsp;bitur,quando fanftis xterna glorifïcatio tribuetur.
Chryfoftomus in opéré imperfefto,capjte fextf*
Alioquin fi unufquifç motus carnis fuç confideret.nuüui” fecerc bonum inuenitur, quia omne bonum aduerlânte cai'nbsp;nis natura,contradicentes nobifipfîs implemus.
EccIefîafticidecimoreptimo:Quid lucidius
hic deficiet. Aut quid nequius quàm quod excogi*^^ uit caro amp; fanguis*; amp; hocarguerur.Virtutem altit**nbsp;dinis cccli ipfe côfpicit : 8i oës homines terra amp; cinis*nbsp;Auguftinus libro de litera 8i fpiriiu,cap. xxxvi*nbsp;Primfi prç Proinde hoc primum præceptum iuftitix.quo iubemutnbsp;ceptum hic ligere dominn ex toto corde,fiC ex tota anima,SC ex tota m«*!nbsp;nullus im' te:cui eft de proximo diligendo alterum confequens,in ill‘|rnbsp;fier.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta unplebimus, ubi uidebjnius fade ad fadem.iScd ideo no^
-ocr page 237-ÏT O P E R. I B V S. . nt hoc rtiain nunc præccptum eft,ut admoneremurquid fide exnbsp;pofccre.qud fjjcm præmittere, 8C obliuifcédp quœ rétro ftint,nbsp;in quæ anteriora nosextendcrc debeamus. Ac per hoc quaii'nbsp;tum mihi uidetur, in ea quæ perficienda eft iuftitia, multumnbsp;in hac uita iHe proficit, qui qu jm longe fît d pcrftdione iuftjnbsp;tiZiprofîciendo cognofcit.
Efaix quadragelîmotenio-'Ego fum,cgo fum ipfc qui deleo iniquitates tuas propter me ; amp; peccatoj^nbsp;tuojç nô recordabor. Rcduc me in memoriam,amp; iunbsp;dicemur fimul.narra (î quid habcs ut iuftificeris. Pater tuus primus peccauit,amp; interprétés tui præuari-catifuntin me. Etcontaminaui principes fanftosjdenbsp;di ad internitionem Iacob,amp; Ifracl in blafphemiam.
Efaix decimo : Nunquid gloriabitur fecuris contra cum, qui fecat in ea, aut exaltabit ferra contra eS à qiiotrahiturlt;Quomodofi eleuetur uirga contranbsp;«leuantem fe,amp; cxaltetur baculus,quiutilt;5 lignü eft.
Efaix decimoquanoîDominusenimexercituum decrcuit,amp;quis poterit infirmareŒt manusciusex-tenta,Sf quis auertet earn'*
Eftiæ fexagefimoquarto : Et nunc domine pater nofter es tu,nos uero lutü, amp; fiiflor nofter tu,amp; opera manuum tuarum omnes nos.Ne irafearis dominenbsp;amp;tis,8f ne ultra memineris iniquitatis noftræ.
Hieremiæ undccimo:Tu aût dne demôftrafti mihi,amp; cognoui:tu oftcndifti mihi ftudia eo!ÿ,amp;c.
Baruch fecundo: Domino Deo noftro iuftitia,no-bis autem amp; patribus noftris confuiîo faciei, (îcut eft; dies hxc.
Danielisquinto: Porro Deü qui habet flatû tuutn in manu fua,amp;omnes uias tuas,non glorificafti.
Danielis tertio:Oîa qux induxifti fuper nos,8f u-niuerfa qux fecifti nobis in uero ludicio fccifti,amp;c.
n Danie-
-ocr page 238-»»4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
Danielis quarto:Iuxta uoluncatem enim fuaitrff citjtam in uirturibus cocli^quam in habitatoribus tefnbsp;rç,amp;: non eft qui rcfïftat manui eiu$,Sd dkat d, qua**nbsp;refecifti?
Auguftinus feeunda quinquagena,Pfalmofeptua gcfimoin prologo.
Timor amp; nbsp;Multum enim me mouet Dei amor timor. Timor qui*
amor Dei. inftus eft,amor quia mifericors eft.Qais em ei dicerct.quid ft cifti.fi dänarct iuftumtQuanta ergo mifericordia eius ut iufttnbsp;ficet iniuftumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc prçleftum nobis amp; Apoftolum audiui
mus eandem maxime gratiam commedantem,de cuius con*'' mendationc habebat fudxos inimicos, uclutde literanbsp;præfumentes, 8£ tanqiuftitiam fuam diligentes, atq;iaftâteïnbsp;Roma. IO de quibus dicit.Tcftimonin pcrhibeo !llis,quia zelum Dei ha'nbsp;. bent,ftd no (ëcundü fcientiâ.Ettanq ei dicercf.quid eft em banbsp;ZelusDei here zelum Dei feaindiiicientiam,fiibiecitcontinuo.ignorannbsp;non fecun tes enim Dei iuftitia, amp; fuam uolentes cöftituere,iuftitixnbsp;dum feien non funtfubie(£li.GIoriantes,inquit,tang de operibus,exclu' ,nbsp;tiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dufit à fe gratiam, amp; tang de fanitate fua falia praefumenteS«
Matth.» refpuunt medicinam. Contra tales amp; dominus dixerat.-No** Homo per ueni uocare iuftos, fed peccatores ad poenitentiä. Nó eft op**^nbsp;fe nihil eft fanis medicus, fed malehabentibus.Hæc ergo tetafrientia honbsp;minis magi la eft, feire quia ipfe per fe nihil eft, amp; quoniâ qult;5nbsp;quid eft,a Deo eft.fif propter Deuni eft.Hanc gratiam ergo co,nbsp;mendat Apoftolus.hinc habere meruitinimicos ludxos, de Wnbsp;tera Iegis,gi: de iuftitia fua gloriantes.
Iuftitia Ergo in tua iuftitia, non in mea. Quia mea quid' Præcei»*^ Dei iufti iniquitas-Et cum ero iuftus,tua iuftitia erit, quia iuftitia ini'nbsp;fumus. hi abste data iuftus ero,K fic erit mea,ut tua fit, id eft, abstcnbsp;mihi data- In eum enim credo,qui iuftificat impium.ut dep**nbsp;tetur fidcs mea ad iuftitiam. Erit ergo 8i fic iuftitia mea, no” ,nbsp;tarnen tang propria mea, non tang à meipfo milii data.fic***^nbsp;putabantilliquifuper literam gloriabantur SC gratiam re'nbsp;Pfalm.34 fpuebät. Nam diftum eft in illoloco.Iudica me domine ftcu”nbsp;dum iuftitia meam. Certenonglonabaturinfuaiuftitia.ftonbsp;i.Cor. 4 reuoca tc ad Apoftolii:Quid enim babes,quod non accepift*'nbsp;Pûlm.j» Si fic dieiuftitia meam.ut memincris Sd accepens earn - Q***’'nbsp;nia*”.
-ocr page 239-ET O P E R. I B V S. iff
Hîimfirmamëtummeurn K refugium meum es ni. Firmum RefiignUR «tiim te fteit gratia Chrifti, 8C immobile aduerfus omnes ten nofirumnbsp;tatiôesinimid. Sedibieft 8C Humana fragilitas, ibi eftadhuc ChiifiiUnbsp;prima captiuitas,ibi eft Icx in membris, répugnant Icgi men' eft,nbsp;*is. 8C captiuum uolcns ducere in kge peccati, adhuc corpusnbsp;«luod corrumpitur aggrauat animam.QuantumIibet Hrmusnbsp;fis ex gratia Dei, quandiu adhuc portas terrenum uas.in quonbsp;thefaurus eft Dei, aliquid etiam de ipfo uafê fictili formidan-dum eft.Ergo firmamentum meum es, ut firmus fîm iniftofenbsp;tulo aduerfus omnes tentattoncs, fed fi multæ funt,8C turbâtnbsp;quot;te,refugium meum tu es.
Deuteronomii quinto: Obferua autc diem ûbba-« tiut fanftificcs cum fîcut prxccpit tibi dominus Deus tuus. Sex diebus operaberis Sf facies omnia operanbsp;tuatfcptimus diesfabbaticft,ideft requies domininbsp;Dei tui.Non facies in co quicquamoperjsSf cçtera.
Amos quinto : Odi Si proieci feftiuitates ueftras: fle non capiam odorem coetuum ueftrorum. t
Hitremix dccimofcptimoiCuftodite animas uegt; ftrasjamp;nolitc portarc pondera in die fabbati Sfej.nbsp;Sandfificatc diem fabbati (îcut prjeepi patribus ue-ftrisamp;cjfera. Etfifanftificaueritis diem fabbati nenbsp;faciatfsin co omne opus SC c.
Exodi dccimo fexto:Sex diebus colligiteiin die au temfeptimofabbatumcft Domini 6f cçtcra. Videtenbsp;quod dominus dedcrit uobis fabbatü : Si propter hocnbsp;diefexta tribuit uobis cibosdupliccs,maneat unufgfnbsp;queapud fcmetipfum:amp; nullus egrediatur de loconbsp;fuo die feptimo:amp; fabbatizabit populus die feptimo.
In codem : Requies fabbati fandlificata eft domino.
Ozeç quinto:In domino pr^uaricati funt,quia fili osalienosgenuerunt.
Idem capite fexto : Quia mifericordia m uolui SC
n t non
-ocr page 240-w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE FIDE
non facrificium, amp; fcicntiam Dei plusg holocaufta«
Exodt tricefimopritno : Videte uc fabbatû meuiK cuftodiatis:quia fignum eft inter me amp; uos in genet*nbsp;tionibusueftris : ut feiatis quia ego dominus qui fan^nbsp;iflifico uos.Cuftodite fabbarum roeum. Sandumnbsp;cnim uobis. Qui polluerit illud morte moriatur.
Leuiticiuigefimo;Sandificamini amp; eftotc fan^t* quia ego fanÄus fum dominus Deus uefter. Cuftolt;l*nbsp;te prxeepta mea amp; facite ca.Ego dominusqui fantf^nbsp;Eco uos.
Efaiz quinquagcfimooiflauo; Si auerteris à fabb* to pedem tuum facere uoluntatem meam in die fan'nbsp;Ao mco,6f uocaberisfabbatum de]icatum,S£ian(fi*nbsp;domini gloriofum: Sf glorificaueris eum dum non f*nbsp;(is uias tuas, amp; non inuenitur uoluntas tua ut loqu*^nbsp;risfermonem:tunc dcleAaberis fuper dno,amp;c.
Neemix decimo: Populi quoqlic terrx qui impôt tantuenalia lt;K omnia ad ufum per diem fabbatitKnbsp;uendant : non accipiemus abeisin fabbatoamp;inditnbsp;fanAtficato.Et dimittemus annum feptimum,S^ eX*nbsp;Aionem uniuerfx manus.
Capite decimotertio : Et de pueris meis conftitui fuper portas, ut nullus inferret onus in die fabbati:d^nbsp;manferunt negotiarores fiCuidentesforis Hieruf*''nbsp;Iem,amp; caetera.
Leuitici uigefimoquarto : Dies autem feptiinuS erit celebrior ÔC fanftior, nulldmque feruile opu^nbsp;facietis in eo.
In eodem capite : Decimo die menfis liuius fepti“* mijdics expiationum erit celeberrimus:amp; uoca bitutnbsp;fan Aus, affligetifque animas ueftras in co, amp; offcre-*nbsp;tisholocauftum domino. Omne opus feruile non f*''nbsp;ciet*^
-ocr page 241-ET O P E R. I B V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»r ,
(ietis in tempore diei liuius : quia dies propitiationis cil,ut propitietur dominus Deus ueiler. Omnis ani^nbsp;ma quz afflifla non fucrit die hac, peribic de populisnbsp;fuis:dc quæ operis quippiâ fecerit,dclebo cam de po»nbsp;pulo fuo. Nihil ergo operis facietis in eo- legitimumnbsp;fempiternum erit uobis in cunélis generationibus SCnbsp;habitationibus ueftris. Sabbatum requietionis cft,acnbsp;affligetis animas ueftras,8f cçtcra.
Efaix quinquagefimofexto: Qui euftodierint fab-« bata mea,£Z elcgerint quæ ego uolui,amp; tenuerint feenbsp;dus meum:dabo eis in domo roca,amp; in mûris meis lonbsp;cum, amp; nomen melius à filijs SC filiabus.Nomcn fernnbsp;piternum dabo eis quod non peribic
Auguilinus îibro quarto, eapite dccimofeptimo. De GeneR ad litcram.
Haecigiturfummaminimc'tïfuperba.Sfuercpiarequiesno Ab omiti» ftra.ut (îcut ipfe requieuit ab omnibus operibus fuis,quia non bus operi*nbsp;ei opera fua, fed ipfe fibi bonum quo bcatus cft : ita amp; nos ab bus nollrilnbsp;omnibus opcribus,nontantü noftris.uerumetiam ipfius.non requiefee^nbsp;nifi in iIlo requieturos nos eflefperem’,id(5 deiîderemus poft re debem*.nbsp;bona opera noftra,quæ in nobis agnofdmus.illius potius effe In Chriftanbsp;quamnoftra.'Utetiam fie poft bona opera fua ipft requiefcat requicha*nbsp;in nobiSjCum poft bona opera,quae ab illo iuftificati fccerim’ bemusgt;nbsp;in fe nobis requiem praeftet. Magnum eft enim nobis ab illonbsp;extitifle.fed magis erit in illo rcquieitifle.
Ecclefiaftici decimooiflauo: Deus folus iuilifîcabi tur df manet inuidlus rex in xternum.
EfaizquinquageRmoquinto : Quia dominabitur tui qui fecit te, Dominus cxercituum nomc cius SC renbsp;demptor tuus fanflus Ifracl Deus omnis terrx uocanbsp;bitiir.
Efaiç quinquageRmoprimo: Prope eft iuftus me*, egrefliis eft faluator meus ; 8C brachia mea populosnbsp;iudicabunt, cactera.Salus autem mea in fempiter^'nbsp;n i num
-ocr page 242-M» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
num erit Sf iuftitia mea non deficict.
Efaixquadrageßmo quinto: Ergo in domino dl cent:Mcx iunt tuftitic amp; imperium. Ad eum nebict,nbsp;Sc confundentur omnes qui repungnant ei.In Dominbsp;noiuftifîcabitur,amp; laudabituromnc fernen Ifracl.
Baruch primo: Domino Deo noflro iullitia, no** bis autem confuiio facici noftrx. Pcccauimus auteibnbsp;in Deum noftrum, SC non credidimus, diffidences i»nbsp;eum.
Efaix quinquage{ïmo:Dominus Deus auxiiiatof meus,amp; idco non fum confufus.Ideo pofui facie me*'nbsp;am,ut petra durifTimäjSf fcio quoniâ non confundat*nbsp;luxta eft qui iuftificat me. Quis contradicet mihii
Efaix quinquagefimo tercio: In fcientia fua fïcabit ipfe iuftus,feruos meos multos:Sf iniquicate^nbsp;eorum ipfe portabit.Ideo difpertiam ei plurimos,^nbsp;fortium diuidec fpolia, pro eo quod tradidit in motfnbsp;tèm animam fuam,amp; cum fceleratis reputatus eft.
PrimaGorinthiorumprimo:Exipfoautem uo^ eftis in Chrifto lefu, qui fadlus eft nobis fapicntia âfnbsp;iuftitia Si fandlifïcatio SC redemptio.
Prima Corinthio.fexto:Nolite errate, neep fornj, £arij,nc(5pidolisferuientes Kcçte. regnum Dei pofnbsp;Edebunt. Et hæc aliquando quidem fuiftis, fed ablügt;*nbsp;cfti$,fed fand:iEcati eftis,fed iuftiftcati eftis in nonii'',nbsp;ne Domini noftri lES V CHRIST 1 amp; in fpiritunbsp;noftri.
Titi tertio. luftißcati gratia ipfius hxredes fiimi** fecundum fpem uitx xternx.
AuguftinusadBonifacium EpiftoIaL
luftus et iu luftus enim 8C iuftificans non eft nifi Deus. Ablit autem, ftificäs eft quifquam noftrum ita feiuftum dicat, ut aut fuam uelit coP'nbsp;folus De*, ftituerciuftitiamjd eft,quaft à feipfo ^i datam, cum dicacr.
-ocr page 243-ET O P £ R I B V î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19*
»LQuidemhabcsquodnbn accepifti^ Autfinepeccatofetflc i.Cor.4 «ftare audeat in hac uita,fient ipfi iti noiira coUatione dixe^nbsp;laint in ea fc elfe ccclefia, quæ iam nô habet maculam aiit ru'nbsp;gam ant aliquid haiufinodi : ncfdentes hoc modo tn eis coin'nbsp;pkri.qui ucl poft baptifinum côtinuo uel dimiflis debitis qnaenbsp;dimittendain oratione pofeuntur de hoc exeunt corpore, innbsp;tota ucro ecclefia tune futurum ut fit omnino non h abcs manbsp;culam aut rugam autaliquideiiifmodi, quando dicendû ait:nbsp;Vbi eft mors uifforia tuât Vbi eft mors aculcus tuustAcuIeusnbsp;f nim mortis cftpeccatum, in hac uita ubi corpus quod cornïnbsp;pitur aggrauat animam,fi ccclefia eorum iam talis eft,non er Militas ec'nbsp;go dicant Dco, qudd/lominus nos orare docuit.- Dimitte no' défia nonnbsp;bis débita noftra.Cum cnim in baptifino cunfta dimifla fint, eft fine manbsp;ut quid pofcit hoc ecclefia. fîiametiamin hac uita non habet culaäutrunbsp;maculam aut rugam aut aliquid huiufmodit Contemnant SC ga.nbsp;Apoftolumloannemdaniâtemin epiftola fua; SidixerimuS j.Cor.iynbsp;quia pcccatum non habemus,ipfi nos fcducimus,Sc ucritas in Matth.«nbsp;nobis non eft. Si cöfcffi fucrimus peccata noftra, fidelis eft SC i.loan.inbsp;iuftus, qui dimittat nobis peccata.SC mundet nos ab omni ininbsp;quitate. Propter hanc fpem,dicit uniuerfa ecclefia; Dimitte no Matth.«nbsp;bis débita noftrarut non fuperbiétcs fed confidentes mundetnbsp;nos ab iniquitate, at^ ita fîbi dns Chrift’ exhibcat in ilia dienbsp;gloriofam ccclefiam, non habentem maculam atij rugâ.SCc.
Auguftinus ad I nnoccutium Pa pam^Epiftola no nagcfimaquinta.
Vbi mors uiftoria tua,ubi eft mors aculeus tuus,aculcus au i.Cor.ij tem mortis eft peccatum.Diligentius pertraftandum propter Nullus honbsp;alios quofdam, qui fenferiit, aten in literis litis mandauerunt, minft hicnbsp;etiam in hac uita effe poffe homines fine peceato, non ab ini' eft fine peçnbsp;tio natiuitatis fuæ, fed conuerfione à pcccatis ad iuftitiâ, SC â cato.nbsp;uita reproba ad bonam uitam . Sic cm intellexerunt quod de Lu«e inbsp;Zacharia SC Hclizabct feriptum cft,ambulaffe eos in omnibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r
iuftificationibusdorainifincqucrcia.Hoc quod diftum eft fi' ne querela, fine peccato diftum accepcriint, non quidem ne'nbsp;gantes,imd etiâ qd alfis locis in literis eoç: inuenil.pie confitenbsp;tes adiutorifl gratiæ dni noftri, non per naturale fpiritum honbsp;minis, fed per principalcm fpiritum Dci, qui parum uiden'nbsp;tut confidcrafic ipfum Zachariam fiiiflc utique facerdotem.
n 4 Omnes
-ocr page 244-tes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
Omncs aßt tflc lâcerdotes neceflê habebant ex lege Dei pnn** tus pro peceatis luis offerre facrifiduin, deinde pro populo. quot;nbsp;Oratio eft cut nunc per orauonis facrificium conuindmur non eflenbsp;facriftdS. peccato.quoniamiuffifumusdicere.- Dimitte nobis débita n®nbsp;Matth.c ftra, Ita % tunc per lâcriüda mdimarum animalium conuinnbsp;ccbantur (acerdotes fine peccato non eflc, qui pro fuis pecca'nbsp;tis iubebätur offerte. Quod fi resitafehabet.utpergratiatquot;nbsp;faluatoris profi .-iamus quidem in hac uita.deficiente cupiditanbsp;te,crefcente charitate, pcrficiamur autem in ilia iiita.cupidi'nbsp;täte extinfta.cliaritatc compléta,proftfto illud quod fcripWnbsp;rloan.} eft.-Qui natus eft ex Deo non peccat fecundum ipfam char?nbsp;Charitas utem diftum eft,qu{ fola non peccat. Ad natiuitatem que e*nbsp;Iola no pec öeo eft, agenda 8C {»erficienda pertinet charitas, non ea qu*nbsp;minuenda eft SCconfumenda cupiditas, quæ tarnen qaandiunbsp;eft in membris noftris, lege quadam fua répugnât legi métis,nbsp;Sed natus ex Deo,nec obediés defidcrfis cius,nec exhibens mfnbsp;Ron».7 bra fua arma iniquitatis peccato.poteft dicere ; lam non eg®nbsp;operor iltud.ftd illud quod habitatin me peccatum.Sed quo'nbsp;quo modo fc habeat ifta quxftio, quia SC fi non inuenitur ho'nbsp;mo in hac ui ta fine peccato, id tarnen dicif pofle fieri per adiunbsp;torium gratiac 8c (pintus Dei, quod ut fiat conandum atc^ ponbsp;fcedum eft. Id enim credit fieri pofie, quod certe laudabile eftnbsp;Omnes ho uelle.Nobis autem fufFicit,quod nullusin ecclefia Dei reperi'nbsp;mines pec' tur in quolibet profeftu excellentia at% iuftitia, qui fibi aU'nbsp;catores dear dicere no neceflariam precationem orationis dominicf.'nbsp;funt. Dimitre nobis débita noftra, SC dicat fe no habere peccatum.
Matth.c ne iêipfum decipiat SC ueritas in co non fit, quamuis iam fine querela uiuat. Non enim qualecuni^ etiam tentationis hum»nbsp;nz,fed graue peccatum eft quod in querelam uenit.
Hieronymus aducrfus Pehgianos libroprimo.
(¦lofaaR.t O'”quot;“ 4ui natus eft ex Deo non peccat,peccatum no facit' ' 5i enim omnis qui natus eft ex Deo non peccat, quoniam fe'nbsp;men eius manet in co.SC non poteft peccare.quia ex Deo na'nbsp;tus eft, qua confequetia idem in eodem loco loquitur .-Si dixe'nbsp;rimus quia peccatu non habemus, ipfi nos feducimus 8C ueri'nbsp;tasin nobis no efts'Ignoras rationé, hzfitas atlt;5 turbarisfAunbsp;di eundé Euägeliftä. Si cófiteamur peccata noftra,fidelis SC iunbsp;i.Ionan.! ftuseft.utdimitatnobjs peccata noftra, 8C mundet nos abnbsp;omni
-ocr page 245-. E T O P E R I B V S. ioi ornnh’niqiiitate.Tîicergoiuftifumus, qnnoïpf«atorcsfalt; lufritis ronbsp;temur.amp;iuftitianoftra non ex proprio nierito, fed ex Dei frraefr.eè'nbsp;confiftitmifericordia.DicentefaniSafcriptiiraduftusaccufa fcifioiniu'nbsp;tor eft /ui,in prindpio fermonis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftitiæ no'
Quarto Efdrac oéiauo.'Qyoniam nos 8i patres no ftræ.
ftri talibus morbis langucmus : tu autc propter nos Pro.is peccatores tnifericors uocaberis.Si enim defiderauenbsp;ns ut noftri miferearis; tunc mifericors uocaberisnonbsp;bis non habentibus opera iuftitiae. lufti enim quibusnbsp;funt opera multàrepoiîta.ex proprijs operibus recipient mercedem. Quid eft enim homo utei indignenbsp;ri$:autgenus corruptibleutita amarusftsde ipfolt;nbsp;2n ueritate enim nemo de genitiseft qui non impienbsp;geflit:Sf de conßdentibus qui non deliquit.
Hieremixfecûdo.-Etdixifti: Abftç peccatoamp;in-nocensegofum,fif proptereaauertaturfuror tuusà me. Ecce ego iudicio contendam tecum, eo quod di-xeris non peccaui. Quam uilisfadla cs nimis iteransnbsp;uias tuas^
Hiercmiaedecimoquarto:Si iniquitatesnoftrac re fponderint nobis, domine fac propter nomen tuum,nbsp;quoniam multæ funt auerfiones noftræ amp;c.
Ezechielis uiccftmo:Et rccordabimini ibi uiarum U€ftrarum,8f omnium fcelerum ueftrorum, quibusnbsp;polluti eftis in eis, amp; difplicebitis uobis in confpedunbsp;ueftro in omibus malictjs ueftris quas feciftis,Sf feie-tis,quia ego dominus cum benefecero uobis propternbsp;nomen mcum,nö fecundum uias ueftras malas, neipnbsp;fecundum fcelcra ueftra peftima domus Ifracl aitnbsp;dominus Deus ext.
Ezechielis tricefimofexto: Non propter uos ego facia domus Ifracl,fed propter nomc iancQum mcû,nbsp;quod poUiuftis in gentibus ad quas intraftis fife. Etnbsp;n i effun'*
-ocr page 246-tot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
cftundam fuper uos aquam niundani,S£ tnundabimi ni ab omnibus inquinamentis ucftris.
lob XXXV. Si peccaucris quid ci nocebis^Et R mul tiplicat{ fuerint iniquitates tux quid facies cötra eült;nbsp;Porro fi tufte egcris,qd donabis ci,aut quid dc manunbsp;tua accipict^Homini qui ft'milis tui eft nocebic impienbsp;tastua:df fîliü hominis adiuuabit iuftitia tua.
Bernardus fermone tertio de aduentu.
i.Cor.ii
Luce.iy
Diligitcnim Deus animam quacin con/peftu eius, amp; fine intermiflïone confiderat, fiC fine diffimulatione diiudtcatfe'nbsp;mctipfam.Idiç judicium non nifi propter nos à nobis exigif,nbsp;quiafinofmetipfosiudicauerimiis.nSutiij iuditabimur.Pronbsp;pterca ûpiens ueretur omnia opera fua.fcrutatur.difcurit, 8Cnbsp;diiuefieat uniuerfa. Honorât quippe ucritatem, qui St fenbsp;omnia fua in eo ftatu quo ueritas habet SC agnoftit ueraciternbsp;Si. humiliter confitetur. Audi deruq; manifeftius à te iudiciSnbsp;exigi.poft iuftitiam.-Cum ftecritis(inquit)omnia quae prae'nbsp;cepta funt uobis,diate ferui inutiles fumus.Haec plane quan'nbsp;turn in homine eft, digna fedis præparatio domino maicfta'nbsp;tiSjUt SC iuftitix mandata ftudeat obferuare, SC Temper indknbsp;gnum fefe SC inutilem arbitrctiir.SCc.
Bernardus fermone quinto de dedicatione.
Luese.ts
Impoffibv leeft faluanbsp;ri nifi pernbsp;Chriftumnbsp;Eccle.9nbsp;Roma.Jnbsp;Certifum’nbsp;per fpiritSnbsp;ïanââiinnbsp;nos fïliosnbsp;Deiefte.
QuispoteritfaluuselTedicuntdifcipuli faluatoris. Et illc: Apud homines hocimpoflibileeft.fed non apud Deum. Hatenbsp;tota fiduda noftra.haec unica confolatio noftra, hxc tota ranbsp;tio Ipei noftræ.Sed de poflibilitate iam ccrti.de uolfitatc quidnbsp;agimus Qiis feit fi dignus eft amore an odio t Quis nouitnbsp;fenfutn domini,aut quis confiliarius eius fuit e Hie iain planenbsp;fidem nobis fubuenireneceffe eft, hic oportet fuccurrere iie-quot;nbsp;ritatc.ut quod de nobis latet in corde patris, nobis peripfiusnbsp;fpiritum rcucletur. Sc (jjiritus eius teftificans perfuadcat fpi'nbsp;ritui noftro quod filfj Dei ftimus. Perfuadeat afit uocando Änbsp;iuftificando gratis per fidcm.in quibus nimirum uelut medi'nbsp;usqujdamtranfituseft.abxternaprxdertinatione ad fotti'nbsp;ram magnificationem.Propterea fane'geminam illam confinbsp;dcrationcm, altera quidem iudich SC ueritatis, altera uero nonbsp;incongrue uocari credinius fidei SC pietatis- Inde homo nunc
-ocr page 247-E T o P E R. I B V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MJ
quîdem Birjona.nuric uero fatana meretur au Jire.NoIitemi tari hoc.Recolitc ex euangelio.cui diftam fit(8( utrumq; mnbsp;ueritate,nain utrun^ ab ipfa ucritate diftum) Prius quidenjnbsp;bcatus es Symô Banonaaicc multopoft; Vade retro fatanas.nbsp;Vnusergoutrûqî.Sfinôutruncgexuno.llludemex pâtre,nbsp;iftud ex hoie,ipfe tn utrü^ erat.Ynde Bariona:* quia caro £lt;nbsp;fanguisnon reuelauitei,fcd pater ci qd locutus cft reuelauit.nbsp;Vnde fatanasî'Quia (âpuit quæ erant hoim, non quæ Dei.
RotnanorumprimoiNoncrubefco cuangclium, Virtus cm Oct cft in faliitc omni crcdcti, ludaco pri-tnumâ^ Grico. luftitiacntm Dei in eo rcuelaturnbsp;ex fide in fïdc,fientfcriptücft: luft’aütexfidcuiuit. Aba.x
Anguftinns ïibro de litera fli fpiritu.
Haec eft iufticia Dei quse in teftamento ueteri uelata, in no. Uoreuclatur. QuæidcoiuftitiaDei diciturquodimpartien'nbsp;do eâ iuftos facit,ficut domini eft falus qui fa lues facit, 8c hçcnbsp;eftfides ex qua K in qua rcuelatur, ex fidc fcilicct annunciannbsp;tiuin.in fidem obedientium. Qua fide lefu Chrifti,id eft, qua luftftia deinbsp;nobis c5tulitChriftus,credimus ex Deo nobis cffe,plenius'lt;$ quaiuftinbsp;fttturum efle,quod iufte uiuimus. Vnde SC ilh à pie täte qua fo fumus.nbsp;lus eolendus eft gracias agimus.
Ineodem lib. Quifquis autem crediderit ci qui fe à pecca^ tîs omnibus abfoluendum, SC ab omnibus uitqs fanandum,nbsp;8C calore ac lumine cius accendendum illuminandum'q; nonnbsp;contcmpferit,habcbitexeius gratiabonaopera, ex quibusnbsp;ctiamfécundum corpus à mortis corruptionc redimaturac p^des facitnbsp;coronetur,bonis'oBfatietur,nontcmporalibus,fcdæternisfunbsp;praquampetimus,autintelligimus.
Deuteronotnii tertio:Praccipe lofue, amp; corrobo^ raeû ati^ côforta ; quia ipfe pr^cedet populû iftum:nbsp;amp;. diuidet eis terram quam uifurus csgt;
Deut.xx.Vos hodic contra inimieos neftrospn-gnâ cômittitis: nô pcrtimcfcat cor ueftrû .Nolite me tuereinolitc cedere; nec formidetis cos: qa dns Deusnbsp;uefter in medio ueftn cft: Si pro nobis contra aducrnbsp;fartos dûntcabit ut cruat uos à periculo amp;c.
Efai«
Ï84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
Efaiæ qiiinquagcHmo feptimo : Qui autrm fïdu^ ciam habet niei,hxreditabit terra,amp; pofïïdebit moitnbsp;tem fanólutn mcum.
¦Auguftinus libro primo de dodrina Chriftiana, cap.decimoqnto,decimofeptimo, decimoodlauo.
Qua nta ergo fe fiducia, /pes credentium confolatur, con fîderans quantos amp; quanta pro nondum credentibus palfutnbsp;Beneficio fit-Potro' quoniam in uia fumus.nec uia tfta locorum eft,ft“nbsp;rumDei co affeftuum.quam intercludebant quafi fepta quxdam fpino'nbsp;fidtratio. praeteritonunmalicisepeccatorum.quidliberaliusXtn*nbsp;fericordiusfticerepotuit, qui feipfum nobis quo redircm.uSnbsp;fubfternereuoluit.nifiut omnia donaret pcccata conucr/îSquot;nbsp;Claues ec- g*'******^^*' interdifta redit’ noftri pro nobis crucifixusnbsp;, Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euelIeretî'Has igitur claues dedit ecclefiae fux.ut qux folucrct
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interra, folutaeflënt in carlo :8C quae ligaret in terra, ligata
eflent in ccrlo:fdlicet utquifquisinecclcfia eiusdimittifiW peccata no crederet, felt;s ab his correftus auerteret, in eiufdcnbsp;ecclefiaegremiocöftitutus,eadc fideatotcorreftione fanat^nbsp;tur.Quifquis enim non credit dimitti fibi poffe peccata.fit denbsp;terior dciperando,quafi nihil illi melius quant malum elTe ftnbsp;nianeat,ubi de fruftu fuae conuerfionis infidus eft.
Idem lib- tertio de dotflrina Chriftiana,cap. xvi-Nifi manducaueritis carnem filij hominis amp; fanguinem b* Ioan.£ beritis.non habebitis uitam in uobis.faciniis uel flagitium o*nbsp;detur iubere.Figura eft ergo.prxcipienspaffioni domini eiftnbsp;Coîcatio communicandum,amp; fuauiter atq; utiliter recondendS in menbsp;paffionis moria, quod pro nobis caro eius crucifixa amp; uulnerata fi**nbsp;domininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In eodem lib.cap.».Hoc uero tempore poftcaquam refut'
reftione domini manifeftiflimum indicium noftrf libcrtaoe illuxit,ne eoruni quidem fîgnorü quae iam intelligimus, openbsp;rationcgrauioneratifumus.’fedquaedam paucapro multiî»nbsp;eademqj faftu facilima,fiC intelleftu auguftiftima, amp; obfetu*nbsp;tione caftiffima,ipfe dominus 8C Apoftolica tradidit diftipl^nbsp;na:ficuti eft baptiftni facramentum, 8( celebratio corporisnbsp;fanguinisdomini.Quxunufquil^cumpercipitquo referainbsp;tur imbutus agnofcit,ut ea non carnali iëruitute.fedfptrte***nbsp;It potius libertate uencretur.Vt autem literam ßqui,Änbsp;guiuificat. prorebusquæhisfîgnificâturaccipereferuilisinamp;'nutas^
-ocr page 249-E T o P E R I B V s. lt;05
ita inuriliter ligna intcrpretari.male uaganris errons eft.
Bernardus fuper:Qui habitat, fermone tertio ucrfu tertio.
tans facramëtum ubi dominicum corpus acdpimusut fîcut
uidetur ilia panis forma in nos intrarc; fie noucrimus per eâ quam in terris habuit conuerfationem, ipfum intrarc in nosnbsp;ad habitandü per fidem in cordibus noftris. Cum cm iuititt'anbsp;ingrcdif,illeingredi£lt;3uifaft*eftnobisàDeo patreiuftitia.
Eadem eft fides uetcrisôi noui teftamenti.
Secundo Corinthiorum quarto:Habentes autem «undemfpiritumfidei fîcut feriptü cft: Credidi pro*nbsp;pter quod locut* fum,amp; nos credimuspropter quodnbsp;amp; Ioquimur,fcientcs, quoniam qui fufcitauit lefum,nbsp;amp; nos cum lefu fufeitabir.
Hebraeorum quano.Eteniro 5f nobis nunciatum cft quemadmodum amp; illis, fed nö profuit illis fermonbsp;auditus non admixtus fidei Si his qux audierunt.
Auguftmus ad Dardanutn de prxfentia Dei cax pire decimofeptimo.
Non cnimaudemus fideles temporis noftri præftrreamp Eademfi' cis Dei,per quos nobis ifta prophetata funt cum Deum Abra des nouinbsp;ham,amp; Dcum Ifaac, amp; Deum lacob itafe Deus eflê commen gcuetcrisnbsp;det.ut hoc dicat fuum nomen æternum. Quod fi circuncifio teftamentinbsp;antiquis fanftis pro baptifmo fuiJTe crcditur,quid reijsonde*nbsp;bitur de his,qui anteqaam hoc præceptum eflet Deo placuc*nbsp;runt,non tarnen fine fide Quia fine fide ut fcripnim eft ad He Vnus amp;nbsp;brseos,impoffibile eft Deo placere. Habentes autem cundcni idem fpiri 'nbsp;fpiritiS fidci inquit Apoftolus. Non dicercteundem, nifiamp;iltus fideinbsp;lorum ipfe efiet fpiritusfidei.Sicut autem illi quando idem fa in nouo f’nbsp;cramentum occultum crat, credebant Chrifti incamaticriv ueteri tci.nbsp;futuram.ficamp;noscrcdimusfaftam, Etdnobisautemamp;ab mento c;^nbsp;tills
-ocr page 250-jótf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
iUis fiiturus expeftatur ad iudicium eius aduentiu.
Ozeac fexto: Viuifïcabit nos poft duos dies, in die tertia fufcjtabit nos amp; uiucmus in côfpetfîu eius,nbsp;mus fcquemur^ ut cognoftamus dominum.
Hebræorü xiq.Mementote prxpoiïtorum ueftto rum qui uobis locuti funt ucrbum Dei,quorum intu-*nbsp;entescxitum conuerrationis,imitaminifidem. IcfuSnbsp;Chriftus heri SC hodie ipfe SC in fecula.
Ambrofius ad Horontianum epiftola triceiïma nonadibro feptimo.
Duofunt diesHcrinbsp;amp; Hodie.
Pût»
Duos enim dies comprchendit fcriptura generales, Heri St hodie.De quibus dicit.Imitamini fidein lefu Chrifti, Heri 8^nbsp;Hodic.Ipfe amp; in fecula.In fupcriore die promiflio eft,in con-'nbsp;ftquêti folutio. Sed quia hefterna die ncq; Moyfes nclt;S IcfuSnbsp;Naue populum induxit in requiem,hodierna die Chriftus ittnbsp;duxitjcui dixir pater .-Ego hodie genui te. Per fuam enim rt'’nbsp;furreftionë Icfus populo requiem comparauit. Requies ejïinbsp;in carlo nö in terra eft. Requies noftra Dominus eft lefus quinbsp;ait.-Hodie mecum cris in paradifo. Abiit Heri,uenit Hodie. Ilnbsp;lud Hodie quod promi(Turn eft, quo admoniti fumus uoceninbsp;Domini audicndam Si fequendarn. Abijt ergo iila diestefta'*nbsp;menti ueteris, uenit dies nouus.
Secundo Paralip. uigefimorNolite tinticre, ncc p* uearishancmultirudinem. Non eft enim ueftra pu**nbsp;gna,fed Oei.Crasdefcendetisconrra eos. Non enimnbsp;critisuosquidimicabitisrfed rantummodo confïdeiinbsp;ter ftate,SC uidebitis auxiliumdomini fuper uos.0nbsp;luda SC Hierufalcm nolite timcrc nec paueatis. Craînbsp;egrediemini contra eos,SC dns erit uobifeum.
Secundo Parahp.triccfîmofccundo ; Cum illoem eft brachium carneü,nobifcü dominus Deusnoftet»nbsp;qui auxiliator nofter,pugnabit'(^ pro nobis.
AuguftJib.primo.Retra(fl. Cap.decimoquartot poç lauda Duæ funt enim perfonae in religione laudabiles. Vna eotSnbsp;biles per' qui lâ inueneriit, quos etiam iudicare beatillimos neceffe çft*nbsp;Alia
-ocr page 251-E T O P E R I B V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»07
Alh eonim qui ftudiofiffime 8C reftiffime inquirût. Primi fonxîn ergo ûint iam in ipfa poffefljonc,alteri jn uia, qui tarnen ccr fcnptunj«nbsp;tiffimcperucnitur«Inhisucrbisincis, fiilliquiiaminuene' *nbsp;runt, quos in ipfa pofijfTionc iam eflêdiximus, fie acopian^nbsp;tur beatifiimi.ut non in ha: uita, fed in ea quam fperamus.SCnbsp;ad quam per fidei uiam tendimus fint, non habet ilte fenfusnbsp;errortmripfî enim iudieandi funt quod quærendum eftinucnbsp;nifle, qui iam ibi funt quô nos quxrendo SC credendo, id eft,nbsp;fidei main tenendo cupimus perucnire. Si autem in hac uitanbsp;putantur elfe ifti, uel fuiffe, id uerum efle non mihi uidetursnbsp;Non quia in hac uita nihil ucri oinnino imieniri poteft quodnbsp;mente cernatur non fide credatur, fed quia tantfi nô eft quicnbsp;quid eft,ut nos faciat beatiftimos. Illud em beatiflïmos facitnbsp;quodaitiTunc autem fecie ad faciem, amp; tune cognofeâ ficut i.Cor.ijnbsp;amp;eognitusfum.Quihoc inuenernt.ipfidicendifuntinbea' Quifintnbsp;titudinis poffeflione confiftere, ad quam ducituia fidei quâ uçrjbeatienbsp;tenemus, 8C qud credédo cupimus peruenire. Sed qui nâ funtnbsp;illi beatiflïmi.qui iam funt in ea pofltffiôe quô ducit hçc uia.nbsp;magna quaeftio eft.Et angeli qiiidem lânfti quod ibi fint nulnbsp;la quçftio eft.Sed de fanftis hoîbiis iam defunftis.utrum iplïnbsp;faite dicendi fint in illa polleflione confiftere,merito quærif.
Iam enim corpore quidem corruptibili, quo anima aggraua ttu'.exuti funt,fed adlnic expeftât etiâ ipfi redemptionc cor'quot;nbsp;poris fui,amp; caro corn reqmefeit in lt;pe,nondn in futura incornbsp;ruptione clarefcitSed utrum ad contemplandam cordis ocunbsp;lis ueritatem.ficut diiftn eft,facicad faciem, nihil ex hoc mknbsp;nus habeant.non htc locus difputando inquirere.
Eccîefiaftes nono;Quodcûç facere poteft manus tua inftanter operate, quia nec opus,ncc ratio, nec fanbsp;pientia,nec feientia erût apud inferos q tu properas.
Cy prianus contra Demetrianû, tradlatu primo.
Crédité SC uiuite,8lt; qui nos ad tëpus pcrlêquimini, in setcf num gaudete nobifeum. f^ando iftinc exceflum fuerit,nupnbsp;lus iâ locus poenitentiae eft,nullus fatisamp;iftionis affcftus. Hic purga*nbsp;uita aut amirtif,aut tenef,hic faluti xternx cuitu Dei, SCfru torio. ”nbsp;ûu fidei prouidef.Nec quifquà, aut peccatis retardetur, aufnbsp;annis, quo minus ueniat ad confequendam falutc,in ifto ad^nbsp;hue müdo mancti pœnitétia nulla fera eft.Fatçt ad indulgen
tiain
-ocr page 252-joj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F I D E
tiam aditus.K quacrentibiis ueritatem.facilis acccffus cft. Ti* fub ipfo Iicct exitu, Sc uitse temporalis occaiü pro deliÄisro'nbsp;ges Deiim, qui u .’rus SC unus eft, confeffionem SC iïdem eiuînbsp;In confeP agnitionis implores uenia confitenti datur.SC credenti indulnbsp;fïone Dei genth falutaris de diuina pietate coneeditur, SC ad immor’’nbsp;et agnitióe talitatem fiib ipfa morte tranficur. Hanc gratiam Chriftuïnbsp;eiustotafa impartit, hoe munus milêricordiæ fuæ tribuit,fubigend®nbsp;lusnoAra. mortemtrophaeocrucis.redimendo credentemprceiofan'nbsp;guinisfui, reconnliando hominem Deo patri, uiiiificatidonbsp;mortalem regeneratione coclefti¦ Hunt fifieri poteft, fequifnbsp;mur omnes.huius facramcnto SC figno cenfeamur, hic nobiînbsp;üiam uitæ aperi't.hic ad paradifum reduces facit, hic ad coclonbsp;rum régna perdueit, cum ipfo femper uiuemus, SC fiâipttnbsp;ipfum filfi Dei, cum ipfo femper exultabimus,ipfius cruore fCnbsp;parati SC cxcera.
Deuteronomij prtmo.'Dominus Deus qui duélof eft nofter pro uobis ipfe pugnabit,(ïcut fecit in Aeg/nbsp;pto cunólis uidentibuSjamp;infolitudine ipßuidiftis*nbsp;Porcauit te dominus Deus tuus ut folet homogeftanbsp;reparuulumfuum,in omiuia perquam ambulaftisgt;nbsp;donee ueniretis ad locum iftum.
Deuteronomij te riio : Ne timeas eos,dominusenï Deus uefter pugnabitpro uobis. Precatusi^ fum do^nbsp;minum in tempore illodicens:Domine Deus, tuceenbsp;piftioftendere feruotuo magnitudinemtuammagt;nbsp;num^ fortiftimam. Nec^ enim eft alins Deus uel innbsp;ccclo uel in terra,qui poflit facere opera tua,S; coni''nbsp;parari fortitudini tux dfc.
Deuteronomt) trice(ïmoprimo:Et lofue ifte tra^ fîbitante te fîcut locutus eft Dominus 8C cetera, Co^*nbsp;fortareamp;eftorobuftus.Tuenim introduces popu*quot;nbsp;lum iftum in terram quam daturum fe patribus eolt;-rü iurauit dom(nus;amp; tu earn forte diuides Sfc.
Quarto Efdrae fecundo: Illeiuuenis quiseftqui coronas imponit,amp;palmasinmanibus tradiKEtnbsp;reiponden*
-ocr page 253-. . ï T. o P E R I B V s. refponflenidixit mihi:Jpfc cftfiliusDei quemin fe-culoconfefTïfunr.
Primo loannisfecundoîSi quispeccaucrit,adu»* catumhabemusapud patrë lefum Chnftumiuftû.nbsp;Et ipft e ft propiciatio pro peccatis noftris.
Gregorius in Ezcthie.lib.primo.Horoe.vii.
luftus igitur aduocatusnofter.iuftos nos defender in iudp j- f ». tio.qwaÂnoftnctipfoscognoffiniusamp;accufanius iniuftos.nbsp;Non ergo in fletibus, non in a Aibus noftris, fed in aduocatinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
noftri allegatione confidamus.
Primo Regü dccimofeptimo: Et dixit Philifteus 3d Dauid:Nunquid ego canis fum, quod ru uenis adnbsp;me cum baculo^ amp;c. Dixit autë Dauid ad Philifteü:nbsp;tu uenis ad me cum gladio amp; hafta amp; clypeo,ego aunbsp;tem uenio in nomine domini exercituum Dei agmi-num irraclS^q.Ipfîus enim cft bellum,8L tradet uosnbsp;in manus noftras.
Auguft.li.primodedoä.Chrift.cap.xxxix.Sfxt
Homo ira«}! fide.fpe amp; charitatefubnixus,ealt;ï incôcuffe re* tinens,nonindigctfcripturis,nifiad alios inftruendos.Itaqtnbsp;multi per hsc tria etiam in folitudine fine codicibus uiuunt. nbsp;Vnde in dits arbitror iam côpletum effe quod diftfi eft : Siuenbsp;prophetixeuacuabunturjiue linguae celamp;bunt, fine feientia •P’ritt«nbsp;deftruetur. Quibus tarnen quafi machinis tanta fidei 8t fpei uiuenti conbsp;Nchariratisineftinftruftio, utperfeftumaliquid tenentes, «’cesnonnbsp;ea quæ funt ex parte non quxrant, Perfcfluin fane quantftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necei*
in bac uita poteft.Quapropter cum quifq^ cognouerit ftnem praecepti effent charîtatem.dc corde puro, SC confeientia bo*nbsp;«a,SC fide non fifta.omnem infcUeftum diuinarum icripni''nbsp;rai-um adiHa tria relaturus, adtraftationem jllorumbbro»nbsp;rum fecurus accédât.
bominum.
Leuitici decimonono.
O Cuftodi*
w, DE MAN DAT IS CVftoditc omnia prxcepta mea,amp; uniucrfanbsp;dici3,8i facitc ea.Ego dominus.
Cap.xx.Cuftoditepræccpta mea,amp;facitlt; ea,Ego dominus qui fandlificouos-
Eodemcap.Nolitr ambulare inkgibus nationu» quascgoexpulfurus fum anrc uos
Deutero, quarto : Non addetis ad uerbum quod uobisloquor: necauferetis exco.Cuftoditc mädatinbsp;domini Dei ueftri,quæ ego prxcipio uobis, Scitis qdnbsp;docuerim uos prxcepta atq^ iuftitias Ecut mandauicnbsp;mihi dominus,Ecfacietis ea, in terraquam poflciTu^nbsp;ri eftis Si obferuabitis 8C impkbitis operc.
Deutero.vii. Cuftodi ergo prxcepta amp; ceremO-nias atcß indicia quxego mandotibi Iiodieut facias.
Eodem duodecimo:Quod prxcipio, hoc tantum facito domino,nec addas quicquam nec minuas.
In eodem cap. Non fact et is ibi, qux nos hie facP mus hodie,Enguh quod (ibi reiflum uidetur.
In eodem hbro capite decimotertio; Dominum Deum ueftrum fequimini,fi^ ipfum timcte,mandatanbsp;illius cuftodite,amp; audite uocem eius, ipfi feruietis SCnbsp;ipfiadhxrebitis.
In eodem libro capite decimooftauo : Prophetaaut qui arrogantia deprauatus uolucrit loqui in nomknbsp;ne mco,qux ego no prxeepi illi ut diceret, aut ex nOnbsp;mine meoalternorumdeorum,interficietur.
In eodem capite xxviq.Et lofue xxitj.Tantum cn fortaminijS^ eilote foliciti, ut cuftodiatis cunéla qu£nbsp;fcripta funt in uolumine legis Moyfi,amp; non decline'nbsp;tis ab eis,ne(^ ad dexteram net^ ad Eniftram.
Ineodem capite triceEmolecundo : Ponitc cot' da ueftra in omnia uerba mca qux ego. teftificofnbsp;uobtf
-ocr page 255-H OM I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JH
uobishodie, ut mandetis ca filijs ueftris cuftodiredC facere,amp; impiété uniuerfa,quæfcripta funt in uolugt;nbsp;mine Icgis huius ôfc.
ludicum fecundo:Non dimifeninr adinuentiones Tuas, amp; uiam durilîimam, per quam ambulare con»nbsp;fucuerant.
Tertio Regüij.De Semei,Nonne teftificat’ fiim tibi per dnm,amp; prædixi tibi.quaeunque die egreflùsnbsp;fueris hue amp; illuc,fcito te efle moriturum^ amp;c.
Tertio Regumoftauo: Sit quoque cor noftrum perfeftum cum domino Deo noftro, ut ambulemusnbsp;in deeretis eius,S£ euftodiamus mandata eius fîcut SCnbsp;hodie amp; caetera.
Tertio Efdraeoftauoîinhiscnim Efdras magnâ difciplinamobtinebat,neprxtermitteretquicquamnbsp;eorum quac effent ex lege domini amp; pracceptis etcae.nbsp;Omnia fecundum Icgem Dei fiant Deo altiilimo 8Cnbsp;caetera.
Pfalmo tricefîmofeptimo : Da illis fecundü opera eorum,8i fecûdum nequitiam adinuentionü ipforû«
Pfalmo Ixxx.Et dimifî eos fecundü delîderia cordis eorü,ibunt ab inuctionibus fuis. Si populus meus audiffet me,Ifraëlfiin uijs meis ambulaffet Sic,
Pfalmo ectefimoquinto: Et fornicati funt in adin uentionibus fuis amp; cætera.
Efaiae tertio:Ruit cm Hicrufalem et Iudasconcigt; dit,quia lingua eorü et adinucntiôcs corü contra donbsp;minü,ut prouocarent oculos maieftatis eius.
Efaiae xtj. Haurietis aquas in gaudio de fontibus faluatoris.Notas facite in populis adinuëtionescius,nbsp;mementoteqm cxcelfum eft nomen eius.
Ezeclüe.xxxiii. Et dicitis: Non eff reda uia do^ O J mini
-ocr page 256-,1. DE M A N D A T I S mini;unumqucnque iuxta uias fuas cætera.
Secundo Regum uiccfimofecundo : Deus imma'* culatauia eius:eloquiumdoniini igné cxaminatu:nbsp;feutum e(t omnium fperantium in fc,
Ozcæ quarto:Quia tu Rientiam repuliftî, repeî'^ lamte,ne facerdotiofungarismihi.Etoblita esnbsp;gis Dei tui,obliuifcar iîliorum tuorum amp; ego.
Capite nono: Propter maluiam adinuentionum carum,de domo mea eijeiam cos.
Ozcæ duodecimo;Iuxta uias eius, SL iuxta adin-* uentioncscius redder ci.
Amos quarto: Et offerte mane uidlimas urftras« tribus dieb* décimas ueftras. Et facrificate de ferwcnbsp;to laudem,6f uocate uoluntarias oblationes,amp; annünbsp;ciatc.Sic cm uoluillis fîlii Ifracl.dicit dominusDeus.
Micheæ tertio; Haec dicit domin* Deusfuper prO phetas, qui feducunt populum meum, qui mordentnbsp;aentibusfuis,amp; prædicant pacem. Et lî quis non denbsp;derit in orc eorum quippiam/andifîcant fuper cuit»nbsp;prælium.Proptcrea nox uobis pro uifionc erit, Sinbsp;nebra; uobis pro diuinatione. Principes cius in mu*nbsp;neribus iudicabant,amp; facerdotes eius in mercede donbsp;cebant.Et prophetæ cius in pecunia diuinabant, Sinbsp;fuper dominum requiefeebant dicentes: Nunquilt;lnbsp;non dominus in medio noftrum^
Capite quarto: Et docebit nos de utjs fuis, Si ibP mus in femitis cius.Quia de Syon egredietur lex, SCnbsp;uerbum domini de Hierufalem.
Ezechie.uicefimo.-In præceptis patrum ueftroro nolite ambularc.ludicia eorü nolite cuftodire,in pr£nbsp;lt;cptismcisambulatc,iudicia mea cuftodite.
Hiercmis uieeßmotertio : Propter bocccceego adpr(X
-ocr page 257-• H O M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to
ad prophetas die i t dominus,qui furantur uerba mea unufquifi^ à proximo fuo, et lcducüt populum rncu,nbsp;in mendaeijs fuis amp; erroribus fuis.
Efaizuicefimonono: Eo quod appropinquat po** pulusifte orefuo,amp; labdsfuisglonficat me, cor au^nbsp;tem eius longe eft à me,amp; timucrunt me mädato honbsp;minum Si dodlrinis,ccce ego addam ut admirationnbsp;nemfaciam populo huicmiraculo grandi amp; ftupennbsp;do, peribit enim fapientia à fapientibus, amp; intellexnbsp;dlus prudentium abfeondetur.
Ecclefîaftici fecundo: Qui timent dominum, non eruntincredibilesucrbo illius,amp;qmdiliguntiliumnbsp;conferuabuntuerbum illius. Qui timent dominum,nbsp;inquirent quj beneplacita funt ci,8e qui diligunt eü,nbsp;replebuntur lege ipfîus.Qui timent dominum, cuftonbsp;diunt mandata eius amp; estera.
Prouerbiorum tricefîmo:Omnis fermo Dei igni-tus,S; clypeus eft omnibus fperantibus in fe. Nc adn das quicquam uerbis illius, Si arguaris, inuenia«*nbsp;risij mendax.
Ambro.libro de paradifo.cap.dnodecimo.
De eo quod addidit Eua uerbis domini dicens; Nefj tangen tis.Eteniin quantum prifens leftio docct, difeimus nihil uel Gene.,nbsp;cautionis gratiajungcre nos debere mandato. Si quid enimnbsp;addas uel detrahas.præuaricatio uidetur efie mandati. Puranbsp;enim amp; fimplex mandati forma feruanda, uel teftimonii fe' Mandatinbsp;riesimitandaeft.Plerunqjteftisdumaliquidad leriem gefto forma fimnbsp;rum ex fuo adrjcitjtotam teftimonii fidem partis medaciode piex ftruinbsp;colorat.Nihil igitur uel quod bonii uidetur addendum eft. da eft.
Genefis xxxi.Refponderut Rachel Si Lia ad la-» wbiOmnia quae prsccpic tibi dominus far.
Matthxi dccimoquinto.’ Sine caufa coluntme do centes doilrinas Si mandata hominum.
o t Matgt;'
-ocr page 258-«? D E M A N D A T I s
Matthæi xvi). Hic eft filius meus diletflus in quo mihi benecomplacui,ipfum audite.
Cypria.ad Cçciliü libro ij.EpiftoIa üj.
SolusChri ftusaudiennbsp;duseft
Efaix 39.
Mat.iy
loan.i; feceritis quod mando uobis iamnon dicamuosléruoï fed amicos.Et quodChriftus debeat folus audiri.pater etiâ denbsp;ccclocóteftatur dicens: Hiceftfilius meus dileftusin quo benbsp;ne confênfï.ipfum audite.Quare ft folus Chnftus audiendusnbsp;eft,nö debemus attendere quid aliquis ante nos feciendS puenbsp;tauerit.fed quid prior Chriftus qui ante oës cft,fecerit. NeÇnbsp;enim hominis confuetudinem fcqui oportet, fed Dei uerita'nbsp;tem,cum per Efäiam prophetam Deus loquatur Sc dicit.-S.menbsp;caufa autem colunt me mandata amp; doftrinas hominum doenbsp;centes-Et iterS in euangelio.-Reiicitis mandatum Dei.ut tra^nbsp;ditioncmueftrâftatuatis.Etideofrater chariffmie.fi quisdenbsp;antetefforibus noftris,uel ignoranter, uel fimpliciter no hocnbsp;oWeruauit 8Ctcnuit,quodnosdominusfacere cxëploSC nianbsp;Error mul gifterio fuo docuit, poteft fimplicitati cius de indulgcntia donbsp;torum no mini uenia concedi.Nobis uero non poterit ignofei, qui nuncnbsp;cxcufat. d dho admoniti Sc inftrudi fumus. De hoc quo$ ad collegasnbsp;noftros literas dirigamus,ut ubit^ lex cuangelica 8C traditionbsp;dominica feruetur,8( ab eo quod Chriftus docuit SC fecit not*nbsp;recedatur.Quæ ultra iam contënere, 8c in errore priftino petnbsp;feuerare, quid aliud eft qua incurrere in obiurgationem dninbsp;Pfal.49 increpantisinPfalmoamp;dicentis. Adquid exponis iuftifica-tiones meas,S( afliimis teftamentum mefl per os tuûtTu au'nbsp;Inuerbo temodiftidifciplinam.amp;abieciftifermonesmeosretro.Siujnbsp;dni perma debasfuremcurrebascumeo,8lt;intermœchosparticulâtuânbsp;»ere debc*' ponebas.Exponercemiuftificanoncsamp;tcftamentfi domini.
8C hoc non idem facere quod Rxit dominus, quid ahudeft, 'i fermones eius abii-erc,fic difdplinam domini conténerediecnbsp;terrena.fedfpiritualiafurtaamp;adulteria cömirtere, dû quisnbsp;de Euangelica ueritate fiiraf dni noftri uerba SC faiäa, SC cofnbsp;rüpitatcgadultérâtpccptadiuina. Nam fifaccrdotes DeiS^nbsp;Chrifti fumus,non inucnio que magis fcqiii, q Deum SC Chrinbsp;torn debcamus.cfi ipfein Euangelio maxime dicat:Ego ftin»'nbsp;lumen mundi,qui me fecutus f-ierit, nonambulabitin tenC''nbsp;bi is.fcd habebit lumen uitç.Ne ergo in tenebris ambulemuï.nbsp;Ghriftum fcqui Sc praecepta eius oblêtuare debemus, quia
mus.
loan.s
H o M I N V M, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«r
ipfe in alio loco mittens Apoftclos dixit ; Data eft mihi omis Mat. at potcftasinccrlo8Cinterra.Iteergoamp; docetcoësgentcs.tjnnbsp;gctes eos in nomine paths amp; filii SC fpint* fanfti.Docete eosnbsp;obferuar€oiaqU8Ecf!lt;5peepiuobis.Qiarefi inlumineChri'nbsp;fti ambulate uolumus.a preceptis eius SC monitis non recedanbsp;mus,agentes gratias.qd düinftruitinfuturii gd facere debeanbsp;mus.depterito ignofcit^dfimph’citcrcrrauiinus. Et gaiam euagenbsp;fecudusaductus nobis appropiquat.magis ac magis benignanbsp;ei’ ac larga dignatio corda nîa luce uentatis illuminât, ut^cünbsp;nbsp;nbsp;»tag«
in claritate fua Sc maieftate ccclefti uenirc cceperit ,Jnueniat aperitur. nos tenere qd monuit,obferuare ^d docuit, facere qd fecit.
Pfalmo triccfimonono : Incapitclibrifcriptücft df me,ut facercm uoluntatcm tuam Deus meus uo-lui.'Sf legem tuam in medio cordis met
Efaixquinquagefîmonono*. Labia ueftralocuta funt mcndacium,amp; lingua ueftra iniquitatem fatur.nbsp;Non eft qui inuocet iuftitiam, ne^ qui iudteet ucre,nbsp;fed confidunt in nihili,amp; loquuntur uanitates.
Hieremixfcptimo:Nolite confiderein uerbis me dacii,dicentes,tcmpl5 domini, tcplum domini, temgt;nbsp;plum domini eft.£cce uos conflditis uobis in fermogt;nbsp;nibus mendacii,qui non proderunt uobis.
Hieremix oAauo:Quomodo dicitis,fapiete5 nos fumuSjSC lex domini n^ifeu eftt Vere mendaciü openbsp;ratus eft Hilus mendax fcribaru.Confufi funt fapiennbsp;teSjperterritiamp;capti funt. Verbum enim domininbsp;proiecerunt,amp; fapientia nulla eft in eis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*?
Hieremix quadrageftmoquarto; Sermonem que locutus es ad nos in nomine domini,no audiemus exnbsp;te.fed facientcsfaciemus omne uerbum, quod egredinbsp;tur de ore noftro amp; extera.
Cyprianusintradlatu tertio de (împlicitatr prae latorum.
Qui auditcinquit) uerba mea 8( fadt ea, fimilabo eft uiro o 4 fapien-'
-ocr page 260-Verbis Chriftiinnbsp;fiftere dc'nbsp;bcmus.
Fraus 8C fallacianbsp;diaboli.
Md. DEMANDATIS fapienti,quixdifîcauit domum fuam fupra petram. Dci'cefl'*nbsp;J. ditpluuia,adueneruntflununa,flaueruntuena8f impegerfitnbsp;in domum illam, fiC non cecidit, fundata enim fuitfiiper p^nbsp;tram.Verbisigitureius infiftere, quxcunt^ Kdocuit 8f feci*nbsp;difcereamp;faceredebemus.Cxtcriim crederefe in Chriftufflnbsp;quomodo dicit, qui non facit quod Chriftus facere prace'nbsp;piti'aut unde perueniet ad prxmium fidei, qui fidem no uultnbsp;feruare mandati^Nutct nccefle eft amp; uagetur,8( fpiritu erro'nbsp;risarreptus.uelut puluis que uentus exeunt,uentiletur. Netnbsp;ambulando proficict ad lalutcm, qui falutaris uix non tenetnbsp;ueritatcm.Cauendafuntautemnonfolumqux funt apertenbsp;manifefta,fed St aftute fraudis fubtilitate faUentia. Quid ue'nbsp;roaftutius.quiduefubtilius, quamut Chrifti aduentu dete'nbsp;ftus ac proftratus inimicusfpoftquä lux gentium uenit, Hnbsp;fpitandis hominibus falutare lumé cffulftt, ut furdi auditumnbsp;fpiritualis gratix admitterent, aperirent ad Deü oculos fuofnbsp;cza,infinni xterna fanitate reualefcerent, claudi ad ecclefiinbsp;currerët,muti claris uocibus X precibus orarenOuidensidtXnbsp;h dereliâa, amp; per nimium credentium populum ledes fua*nbsp;ac templa deferta.excogitauerit nouam fraudem, ut fub i pfe,nbsp;chriftiani nominis titulo fallat incautos i Hxrefes inuenitnbsp;fchifmata, quibus fubuerteret fidem, ueritatem corrumpe'nbsp;ret.fcinderct unitatem.Quos detinere non poteftin uix uc'nbsp;IS tacp tefis cxcitatc,circii(cribit amp; decipit nom itincris errore-Ra'nbsp;amp; pha pi* ‘i* ipi® ttclefia homines,8C dum fibi iam appropinquafnbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe lumini.atq; euafiffe fcculi noftem uidentur,alias nefeienri'
Ineos qui feftasfacpnbsp;unt inbsp;rifzos*
bus tenebras rurfus infundit.ut cum euangelio Chrifti, X cö obferuatione eius, K kge non ftanres, Chriftianos ft uocent,nbsp;8C ambulantes in tenebris habere ft lumen exiftiment. Wan'nbsp;diente aduerfario atq; fallente,qui ftcundum Apoftoli uocé,nbsp;*' transfigurât ft in angelum lucis,amp; miniftros ftibornatfuos,nbsp;Htlut miniftros luftitix,afferentes noftem pro die,interituninbsp;pro falute,defperationem fub obrentu fpei, perfïdiâ fub prf renbsp;xtu fidei, Antichriftum fub uocabulo Chrifti,ut dû uerifïini'nbsp;lia mentiunf ,ueritatê fubtilitate fruftrenf. Hoc eo fit fratrefnbsp;Mala mul dilefl:iffimi,dum ad ueritatis origine non reditur, nec capu*nbsp;ta ex nc' quxrif,nec magiftri codeftis doftrina ftruaf.Qme fi quiscó'nbsp;gleftu uer fideretKexaminat.traaatuIongo.atq; argumentisopusnunbsp;bi Dei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft.Probatio eft ad fidem facilis compendio ueritatis.
Chryfo'
-ocr page 261-H o M I N V H. , 117
Chryfoftomus in opéré impcrfelt;flo,capîtc vrj.
Matthxi feptimo: Érat enitn docens cos (îcut po-tcftatcm habens.
Omniî doftor eft fêruus legis.quia ncq: fupra legem addc' Ois doftor repoteft aliquid de fuo fcnfu, nelt;î fubtrahcre aliquid iêcundn eft feruusnbsp;proprium intelleftum, fed hoctantuin modo prædicat.quod legis.nbsp;habetur in lege. Nee enim poteft més Humana detraftare.qdnbsp;fapientia diuina diftat. Sic em ait Salomon.Ne addas ad uer- Prouer. 50nbsp;ha Dei,necp detrahas inde. Qui autem hoc eft aufus faccre.fc Chriftusnbsp;fapientioré putat quäm Deum,amp; indpit falfus effc teftis.quia eft dns le*nbsp;Hlud didt.qd nec auris audiuit,nec oculus uidit. Chriftus au* gis 8C fab*nbsp;tem dominus legis eft,amp; fubtrahere poteft de lege.quod pro* bati.nbsp;pter ncceffitatem temporisiuffit.Vtputa propter duritià cor Matth.rnbsp;dis, iuftum ftteratdare libellum repudi), dominus illud quaftnbsp;poteftatem habcsftibduxit dicens.Quod Deus coniunxit.ho* Matth.»nbsp;mo non feparct. Item amp; addidit quod propter infirmitatemnbsp;hominum minus ftierat iuffum, utputa antiquis didum eft:nbsp;Non ocddes,ego autem dico nö irafeeris. ideojtrgo miraban Matth.lt;nbsp;tur, quia non quaft feruus legis fub poteftate eöftitutus, illudnbsp;docebat quod fuerat iuftum: fed quaft dominus legis, K habésnbsp;poteftatem fua autoritäre addebat, fupra qua'm fuerat diftSnbsp;dices; Antiquis diftum eft hoc.ego autem dico hcc.K citera.
Efaix tertio: Ruit cnim HierufaIcm,8C ludas con (idit.'quia lingua eorum amp; adinuentioneseorumeö'nbsp;tra dominum prouocaucrunt oculosmaieftatiseius.nbsp;Agnitio uultus corum ret^ondebit cis amp; pcccatum.nbsp;liium quaft prxdicauerunt nec abfeonderunt.
Matthxi uigeftmotertio: Dilatant enim philaifle ria fua,amp; magniftcant fimbrias.
Chryfoftomus in opere imperfeélo fuper iHud.
Alius enim ftc interpretatur hunc locum, quia per obferuä tias inquit dierum dilatât uerba fua quaft philaftcria,8( oftenbsp;dunt populo, ea aftidue pridicantes quaft confcruatoriafalunbsp;ris eorum, de quibus Chriftus dicebat : Sine caufa colunt me, Matth.ijnbsp;docentes mandata SC. doftrinashominum. Fimbrias autë ue* Cötramänbsp;ftùncnturum m3gnificatas,dicitfupereinincntias corundem datahoimnbsp;o s manda*
-ocr page 262-it« DEMANDATIS wandatorum magnificatasQuandoenim minimasillat f^'nbsp;perfluasobfêruationesiuftitiarum fuarum laudant tjuafinbsp;inias,glt; ualdc Deo placentes,fimbrias ucfdmêtorum fuoru*”nbsp;magnificant.
Exodi decimo: Cunfti gregcs pcrgent nobifcu ip' non remanebit ex ris ungula qux neecflaria funti^nbsp;(ultum dni Dei noftrit praefertim cü ignoremusqu*^nbsp;debeat immolari: donee ad ipfum loeü perueniamu^*nbsp;lofue feptimo.Pcccauit Ifraël 8C prjuaricatusnbsp;padlum meS;tuIerunt^ de anathemate Si furati fun^nbsp;at^ mentiti,amp; abfcondcrüt inter uafafua. Nee potent Ifracl ftare ante hoftcs fuos:eosip fügtet quia pobnbsp;lutus eft de anathemate.Nö ero uobifcQ donee eontenbsp;ratis eü qui huiufmodi feeleris reus eft,amp; eætera.
In eodem capite odauo : £t (le omnia facietis tit îuiïi.
Efaij nono: Et erunt qui bcatifieant populü iftuH* feduecntes,amp; qui bcarificantur,pra:eipit3ti.
Hiercmiæ odlauo ; Et fanabant eontritiones fill* populi mei ad ignominiam diccntes, pax, pax, eui”nbsp;non effet pax. Confufi funt quia abominationem f«''nbsp;cerunt.Quinimo eonfufione non funt confufi,amp; erU-befeerc nefeierunt.
Ezechielis decimotertio: Hxc dieit domin’ Deu^’ qui eonfuunt puluillos fub omni eubito manus, Sinbsp;faciunt eeruiealiafubcapiteuniuerfaeaetatis,ad eafnbsp;piendas animas. Et cum caperct animas populi tnebnbsp;uiuificabät animas eorum,amp; uiolabant me ad popU''nbsp;lum meum propter pugillum hordei. Si fragmêtui”nbsp;pants,ut interficerent animas quae non moriuntur,^^nbsp;uiuifiearcnt animas,quae non uiuunt,menticntespo*nbsp;pulo meo credenti mendacijs.
Çïcj feptimoiEgo redemi cos, 8C ipfi locuti fuft contr*
-ocr page 263-H O M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji»
contrx me mcdacia. Et non clamauerüt ad me in cor de fuo, fed ululabant in cubilibus fuis.Super triticumnbsp;amp; uinum ruminabant,amp; recefTcrunt à me.
Abacuc fccundo: Vç ci qui multiplicat non fua,uf-quequo SC aggregat contra fe dcnfum lutum Nun-quid non repente confurgent, qui motdcât te,Sd eris inrapinam eis,8£ cætcra.
Matthçi nono: Nemo autem immittit commifTu-^ ram panni rudisin ueftimentum uctus .Tollitenintnbsp;plenitudinem eius à ueftimento, 8C peior fciüura fit.nbsp;Neque mittunt uinum nouum in utres ueteres ; alio*nbsp;quin rumpuntur utres, 8£ uinum effunditur, SC utresnbsp;pcrcunt. Sed nouum uinum in utres nouos ponunt,nbsp;amp; ambo conferuantur.
Hieronymus in Hicremiam libro commentario» rum,capite uigefimotertio.
Quid paleis ad triticum diat dominus Œt pulchrc doftrina peruerfa paleis comparatur, quæ mcdullam nonhabent.nrçnbsp;poflunt nutrire credentium populos, ied de inanibus ftipulisnbsp;conteruntur. Et quia folent hæretki femper profpera pollkenbsp;ri, 8C cœlorum régna peccatoribus pandere.ut dicant, paratanbsp;lunt tibi régna cœlorü, potes imitari maieftatem Dei,ut abPnbsp;quepcccatofis. Accepiftienimliberiarbitrnpotcftatem.Sf lc Qui doeëtnbsp;gis fcientiam,per quam côfequans quod uolucris.decipiunt'qj liberü arbinbsp;blanditiis miferos,8lt; maxime mulicrculasoncrataspccratis. tnum.nbsp;quae circunftruntur omni uento doftrinae, amp; omnes auditoquot;nbsp;res fuos adulatione decipiunt.In eodem:Et ego ad prophetas î-Tim.?nbsp;dicit dominus,qui furantur uerba mea unufquifq; î proximo Hçretici denbsp;fuo. Sic haeretici aiTumunt teftimoniaferipturarum de ueteri prauât te*nbsp;nouo teftamento, 8C furantur uerba faluatoris unufquifq; ftimonianbsp;à proximo fuo,Prophetis, Apoftolis,8( Euangeliftis, amp; affu* feriptura*nbsp;munt linguas fuas,ut cordis uenena ore pronuntient.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r um.
Cy prianus Magno,Epiftola vi.libro primo.
Qm noncft mecum aduerfum me eft.Et qui nô mecum coP Lucat ii ligitîpargii. Item bcatiu loanncs Apoftoius, nec ipfe ullamnbsp;hsrditn
-ocr page 264-SI» D E M A N D A T I S
}ixrË(ïm,aut /chifma difcrreuit, aut aûquos fpeciatim fepsrs' tos pofuit, fed uniuerfos qui de ecdefîa exiflent, qui^ contranbsp;« Johan. ï ecclefiam facerent, Antichriftosappellauitdicens : Audiftisgt;nbsp;Antichri' inquit, quia Antichriftus uenit.nunc autem Antichrifti mulnbsp;fti fiint oes ti fafti funt. Vnde cognouitn’ quianouiifimahoraeft.exnonbsp;hzretid. bis exierunt, fed non fuerunt ex nobis.Si eniin foiffent ex nonbsp;bis, nianfifTcntutique nobifcum. Vndeapparet aduerfarioJnbsp;C H R. IS T I, Antichriftos omnes effe.quos confiât à chari'nbsp;täte 8C ab unitate ecclefiz receffilTe. In eadem; Afférant nccePnbsp;fe eft finguli i^uique quod faciunt, nec uolunt uifti facile fut'nbsp;MaximS cumbere, quamuis fciant id quod faciunt non licere.Illudui*nbsp;malii Chri randum eft imd indignandum potius 8lt; dolendum, Chrifti*nbsp;itianoçi* nos Antichriftis affiftere, 8C przuaricatores fidei atque prodi'nbsp;tores ecclcfix,intus in ipfa ecclefia contra ecclefiam ftare.
Efaix fcxagcfîmoquinto: Popiilus qui ad iracun^ 'diam prouocat me,ante faciem meam femper:quinbsp;molant in hortis 8i facrificant fuper latcres:qui hab*nbsp;tant in fepulchris,amp; in dclubris idolorum dormiufl*’nbsp;qui comedunt carnem fuillamSf ius prophanun»*”nbsp;liafis eorum. Qui dicunt recede à me,non approp***'”nbsp;ques niihi quia immundus es. Ifti fiimus erunt in f**'*nbsp;tore meo,ignis ardens tota die.
Ezechielis uigefimooftauoJn multitudine negP' tiationis tuac repleta funt interiora tua iniquitatc- ,
Naum quarto: Congregate ergout brucus,migt;'^ plicate ut locufta. PJuresfccifti negotiationestu’ ’nbsp;quam fiellae cocii. Brucus expanfus eAamp;auols^'nbsp;Cuftodesquafflocuftx,Sf paruuli tuiquaffnbsp;locuftarum, qux confidunt in fepibus in die frigö^'nbsp;Sol ortus eft SC auolauerunt, SC non eft cognitus I ,nbsp;eus earum ubi fuerint. Dormitauerunt paftorcs tnbsp;amp;cxtcra.
Hieremix uigeffmotertio: Fafti funt ut Sodoma, amp; Iwbitatores eius quaff Gomorra.
-ocr page 265-H o M r N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttf
litcaudire uerba prophetarum qui prophetänt uogt; kis,amp; decipiüt uos. Vinonem cordis fui loquitur,nonnbsp;de ore domini.
Hieronymus libre quarto commentarioiÿ in Mat thcum,capite uigéiimoquarto.
Multi cnim uenient in nomine meo dîcétes.Ego fîim Chri' Antichrî* ftus, Si cætera • Audiftis quia Antichriftus uenturus eft, nunc Aum mul-*nbsp;autemAntichrifti multi funt. Ego reor omnes hærefiarchas tifubn^o^nbsp;Antichriftos eiTe.K fub nomine Chrifti ea docere quç contra JP.m« ChrJnbsp;ria funt Chrifto. Nec mirum fi aliquos ab his uideamusfeduci docent,nbsp;cum dominus dixcrit,SC multos ftducent.
Cum ergo uideritis abominationem.
Abominatio dcfolationis intelligi poteft.K omne dogma Dogma peruerfuin, quod cum uidcrimus ftare in loco fanfto.hoc eft, peruerfumnbsp;in ecckfia,8C ft oftëdcre Defl,dcbemus fugerc deludja ad mS abomina*nbsp;tes,hoc eft, dimiffa occidete litera H ludaica prauitate.appro tie eft.nbsp;pinquare motibus {ternis de gbus illuminât mirabilitcr De*.
Prouerbioni decimoquarto : Eft uia qux uidet ho tnini iuftainouifTima auté eius deducunt ad mortem.
Eccleiiaftici primo : Ne fueris by pocrita in cofpe
Au liominum:amp; nc icandalizeris in labijs tuis. Arten de in illis ne forte cadas, 8i adducas animæ tux inhonbsp;norationem ; amp; reuelet Deus abfeonfa tua: amp; in me.*nbsp;dio finagogj elidat te:quoniam acceitifti maligne adnbsp;dominum,cor tuum plenum eft dolo malitia.
Eccleiiaftici dccimooAauo : Poft concupifccntias tuas non eas, amp; à uoluntate tua auertcre. Si prxftesnbsp;animx tux concupifeentias eius,faciet te in gaudiumnbsp;inimicis tuis.
Hiercmix fecundo.Quomodo dicis non fum polln *3,poft Baalim non ambulauLVide uias tuas in con*nbsp;Ualle,fcito quid feceris.
Secundo Machabçorum fexto ; Igitur Elçazarua
Unus de primoiibus ScribaqtjUir ztate proueAus 8C
uulta
-ocr page 266-«î DE MANDATIS uultu decorus apertoorehians compelkbaturOf'*nbsp;nem porcinam manducare. At ilk gloriofiiTimâ ni(^nbsp;tem magisquàm odibikm uitam coinpkdens,uo!û^nbsp;tarie præibat ad fupplicium. Intuens autem quenia“nbsp;fflodum oporterct accederc patienter,fuftincnsdcft^nbsp;nauit nô admitterc illicita propter uitæ amorem- H*nbsp;autcquiaftab3nt,iniqua iniferationecommoti,pro*nbsp;pter antiquam uiri amicitiam tollétes eum fecret»nbsp;rogabant afferri carnes quibusuefcieilicebat; utnbsp;mularctur manducaife fîcut rex manducauerat deßnbsp;crifïcti carnibus, ut hoc faélo à morte liberaretur :nbsp;propter ueterem uiri amicitiam hanc in eo faciebaf*’nbsp;humanitatem. Atillecogitareccepit ætatisaefen^''nbsp;ôuris fuæ eminentiam dignam, amp; ingenitx nobili^*nbsp;tis canteië, at^ à puero optimç conueriàtionis aél»^'nbsp;Si lècundum fandæ amp; à Deo conditæ legis conflit^nbsp;ta refponditCito dicens præmitti fe uelle in infern*';nbsp;Non enim xtati noftnc dignum eft (inquit) finget*'nbsp;ut multi adolefcentium arbitrantes Eleazarum nlt;^nbsp;naginta annoru tranfifle ad uitâ alicnigenarü,d^ if*^nbsp;propter meâ fîmulationë, ÔC propter modicü corr**''nbsp;ptibilis uitx tëpusdecipianf : 8C per hoc macula at^nbsp;execrationemeae feneduti conquiram.Nam fi in f'?nbsp;fenti tempore fupplictjs hominum eripiar : fed ma”“nbsp;oinnipotentis nec uiuus nec mortuus effugiam.
Amos fecundo:Deceperüt enim eos idola fua p”** qu^abierunt patreseorumamp; cetera. Et filiusacp*^nbsp;ter eius ierunt ad puellam, ut uiolarent nomen fa”nbsp;ftum meum : Si fuper ueftimentis pignoratisnbsp;erunt iuxta omne altare : Si uinum damnatorunnnbsp;bebant in domo Dei fui.
Hieronymus in Malachiamjcapite fe^
-ocr page 267-H O M I N V M. cundo,folio centefîmo trice fimoprimo.
31}
Vos autcm receffiftis de uia,8C infirmes fteiftis multos in le MalldiJ ge.corrupiftisteftamentum Leui.dicit dominus oinnipotens.nbsp;Et ego d;di uos contemptibiles K diffolutos in omnes genres,nbsp;pro eO quod non euftodiftis uias meas, iëd accipiebatis perfo-nas in lege,amp; caetera.Per Moyfen in Deuteronomio fum locunbsp;tus ; Date Leui dofti inâ eius ueritatem uiro iufto SC reliqua_.nbsp;Vos autë receffiris d uia refta fiue dedinaftis, dicente me; Nônbsp;dedines neqj ad dexteram,ne(p ad finiftram,8C infirmes teci^nbsp;ftis multos in lege, fiue fcâdaliaaftis. Dedinare ad dexteram, Dedinartnbsp;eft abftinere à cibis quos Deus creauit ad utendum .condemna ad dexterSnbsp;te nuptias, eft in illud incurrere,quod in alio loco fcriptfi eft: 8C ad fini*nbsp;Ne fis iuftus multum. Ad finiftram diuerterc,eft cum quis lu' ftram.nbsp;xuriæ fe tradit amp; libidini,SC fcâdalizat multos in lege.cui me Ecde-7nbsp;lius eft ut mêla afinaria fufpendatur in colle eius,8c demerganbsp;tur in profiindum maris.
Auguftinusepiftola centefimadecimanona,C3pigt; te decimononoad inquifitiones lanuariV
Sed hoc nimis doleo, quia multa quat in diuinis libris falu.* berriina præcepta funt minus curantur,amp; tam multis prefurt Prxfum^nbsp;ptionibus plena funt oia, ut grauius corripiatur qui per ofta ptionibuslnbsp;uis fuas terram nude pede terigerit, ÿ qui metem uinolentia. hoïm fublînbsp;fepelierit.Omnia itaep talia quæ neçp fanAaç: feripturaçe au' cimur.nbsp;toritatibus continentur, nec in concilias epiftoporum ftatutanbsp;inueniunf ,nec confuctudine uniuerfae ecclefiç roborata funt,nbsp;feddiuerforumlocoçt diuerfis moribus innumerabiliterua*nbsp;tiantur, ita ut uix aut omnino nun5 inueniri poflïnt caufie,nbsp;lt;iuas in eis inftituendis homincs fecutifunt,ubi facultas tribuinbsp;tnr,fine ulla dubitatiôe refecâda exiftimo. Quàmnis enim nenbsp;que hoc inueniri poflït, quomodo contra fidem fint,ipfam tanbsp;men religionem, quam pauciflimis SC manifeftiffimis célébra Retigionênbsp;tiqnum facramcntis mifericordia Dei effe liberam uoluit, fer Chriftia--üilibusoneribuspremunt,uttolerabiliorfitcôditiolud{oçe, nam Deujnbsp;qui çfiarn fi tempus libertatis no agnouerint, legalibus tamé liberamnbsp;ftrcinis,nonhumanispraefumptionibusfubiiciuntur.Sedec' fecit,nbsp;tiefia Del intra multam paleam, multa'cp ztzania conftitutanbsp;multa tolérât, SC tarnen quæ funt contra fidem uel bonam ujnbsp;»am,non approbat.nec tac«, nec fadt,
Lcuigt;
-ocr page 268-«« , DE M A N D A T I S
1-euîtici dccimooftauo: Cuftodite mandata me*« Nolite faccre qugfcccrunt ht qui fuerunt ante uos,^nbsp;ne polluamini in eis.Ego dominus Deus uefter.
Exodi uigeiîmoquinto: Infpice amp; fac fecundu ex'*, cmplum quod tibi monftratum eft in monte.
Hicrcmix tertio : Confufio comedit laborem pS* trum noftrorum ab adolefcentia noftra : greges eß'nbsp;rum amp; armenta eorum,8f Elias eorum comedit con*nbsp;fufto ¦ Dormiemus in cöfuüone noftra amp; operiet noînbsp;{gnominia noftra : quoniam domino Deonoftrope^nbsp;cauimus nos amp; patres noftri ab adolefcentia noftr*nbsp;ufque ad diem hanCjöi non audiuimus uocem donii*nbsp;ni Del noftri.
Hieremiæ decimofexto: quot;Vere mendaciu pofledC'* runt patres noftrhuanitatem quæ eis non profuir.
Auguftinus libro tertio de baptifmo, contra D»* natum,capite nono.
Item Honoratus Attuca dixit : Cü CJiriftus ueritas fit.in*'' gis ueritatem conlüetudinem feqiii debemus.nbsp;Re/ponfio Auguftini.
Si ueritas autem id aperuerit effe rctinendum.quod illa fuetudo pr{fcripferat,nianifeftiun erit,nec iUam fruftra (i»i'nbsp;feinftitutam atque roboratam.
Felix epifcopus.
Veritatem Nemo confiietudinem rationi amp; ueritati prxponat.quia c* non cöfue fuctudinem ratio Si ueritas Temper excludunt.nbsp;tudiné fc' Sententia Cafti epifcopi,capite quinto,nbsp;qui debc*nbsp;nbsp;nbsp;Qui côtempta ueritate præfumit confuetudinem fcquigt;
imts« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;area fratres inuidus eft 8C malignus, qbus ueritas reuela^a'it
circa Deii ingrat’ eft, cuius infpiratione cccicfîa’eius inftrurf' Cyprianusad Pompcium contra epiftolam Ste-*nbsp;pbani.
Nec confiietudo quse apud quoflam obrepferat imped«^ debet,quo nunusueritas pisualeat fit uincat.Nani
-ocr page 269-H o H I N V H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tif
de (înf ufritatf, uetuftas erroris cil,propter quod relifto er* rorc.fcquamur ueritatem.
Vide Tertullianum Iibro dcuirginibusuelandis in prinä* pio de confuetudine.
ProuerbioHtundecimo: Statera dolofa abomina* tio eft apud Deum;amp; pondus æquü uoluntas cius.
Proutrbiorum uigefimo; Pondus 8i pondus,men* fura mcrura,utrunque abominabilc eft apud Deu,nbsp;SCcxtcra.
In eodein capite; Abominatio eft apud Deü pongt; dusS^ pondus'.ftatera dolofa noneftbona.
Dcuteronomiiuigcfîmoquinto.'Nôhabebisinfac cellis diuerfa pondera,maias^i minus nec,er jt in donbsp;mo tua modius maior amp; minor. Pondus habebis iu*nbsp;ftum amp; ucrum,amp; modius çqualis amp; uerus erit tibi 6C.nbsp;caetera. Abominabitur enim dominus eum qui facitnbsp;hæc;8C auerfatur omnem iniuftitiam.
Hieremiæ undeciroo; Mane confurgenscontefta* tusfum,amp;dixi: Audite uocem mcam,amp;non audie*nbsp;Tunt, nec inclinauerüt aurem fuam:fed abierüt unuf*nbsp;quifc^ in prauitate cordis fui mali,amp;c. Inuenta eft conbsp;iuratio in uiris luda SC in habitatonbus Hicrufalem.nbsp;Kcuerß funt ad iniquitates patrum fuorum priores,nbsp;qui nolucrunt audire uerba mea.
Michc{ (exto:Nüquid iuftiflcabo ftaterä impiam, amp; faccelli pondera dolofa^ In quibus diuites cius re»nbsp;plet! funt iniquitatc, Sc habitantes in ea ,loquebanfnbsp;mendacium, SC lingua eoiÿ fraudulenta in ore co^t.
Auguftinuslibrodebaptifmo contra Donatiftas librofccundo,capitc fexto.
Non afferamus ftateras doloüis.ubi appendamus quod uo lumus 8C quoniodouoluniusproarbitrionoftrodicëtes:hocnbsp;graue,hoe leue eft. fed afteranuu diuinam ftateram de fcripti»nbsp;P risfao*
-ocr page 270-9i« DE MANDAT!«
risfanftis tâquam dcthefauns clominicis,8c in illla quidgf* uius fît appendamus, imd nô appendamus, lêd ä dominonbsp;penfa rccognofcamus.
Ecckfiaftici quadragefimoquinto : Et dcdit eis iti praeccptis fuis potcftatem in tcftamento iudiciorum,nbsp;docere lacob tcftimonia,3f inlege fua lucem datenbsp;Ifracl. Quia contra ilium fteterunt alieni,amp;propttfnbsp;inuidiam circundcderunt illum homines in dcferto*nbsp;qui crant cum Dathan amp; Abiron,dd côgregatio Ch»nbsp;r^iniracundiam.
Matthxi uicelîmotertio: Super cathedram MoyW federunt fcribx dCpharifæi. Omnia ergo quxcunqinbsp;dixerintuobis feruate,fccundum opera uero eorui»nbsp;nolite facere.
Auguftinus fuper Ioannem,tradatu quadragefî^ mo fexto,capite decimo.
Sua doce* Sedédo eiïi fuper cathedra Moyfî.Iegé Dei docent.ergo p^, re nullus illos De’ docet. Sua uero illi fî uelint docere,nolite audirc.n?nbsp;prffumat. lite fecere.Certc em taies fua quærunt.ôC nô quç lefu Chrift*'nbsp;Auguftinus de dotflrina Chriftiana, libro quartesnbsp;Capite uicefîmofeptimo.
Philip.i nbsp;nbsp;Dicunt enim ti non faciunt; Vnde ait K ApoftoIusiSiut^*quot;
cafîone fîuc ueritate Chriftus annurietur.-Chriftus autcm ritas eft, SC tarnen non ueritate etiam annuntiari ucntasnbsp;Prauo cor teft.id eft.ut prauo SC fiillaci corde quæ refta SC uera fîintpffnbsp;de Chrift* dicentur. Sic quippc annuntiatur Chriftus ab cis qui fuanbsp;ab aliqbus runt,non quae lefu Chrifti. Sed quoniam boni fideles nô q“ jnbsp;praedicaf. übet hominem, fed ipfum dominum obedienter audiunt,nbsp;ait:Qux dicunt fadte,qux autcm faciunt facere nohte.Di^lijnbsp;enim SC non faciunt, Ideo audiuntur utiliter, qui etiam utlt;“nbsp;ter non agunt. Sua enim quxrere ftudent, fed fua docere nÇ”nbsp;audent, de loco fcilicet fuperiore fedis ecclefîafticx, queiunbsp;na doiftrina côftituit. Propter quodipfe dominus,pnufqua^nbsp;de talibus quod commemoraui diceret,prxmifît,Cathedra‘’Jnbsp;Super CI' Moy fi federunt.Ilia ergo c«thcdra,non eorumfed Moyfî.^®nbsp;thcdraa gebat eos bona dicerejCtiam non bona fecientes.Agebant
-ocr page 271-, . . H o M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«T
go ma in uita fuadocere autem fua, cathedra illos tion per' Moyfi ejui mittebat aliéna. Multis itaque profunt dicendo quæ non fa' refte fedétnbsp;dunt.fed longe pluribus prodeffent faciendo quæ dicunt,fi(c.
Origenes in Matthjü Homclia iiigefimaquinta.
Super cathedram Moyfi federunt firibae 8C pbarifæi.îe cjte l’a-Qu^od arbitror huiufmodi eft. Qui legem Moyfi profiten'nbsp;turfeinterpretari, 8£in hocgicriantur.autqui/uperafcendenbsp;te hç; fe profitétur.hi fedent fuper cathedram Moyfi. Qui er' nbsp;go non recedunt à litera legis,fcribse dicütur: Qui autc maiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icribf
aliquid profitentes, diuiduntfeipfos quafi melioresä multis, amp; qui pba-fecundum hoe pharifxi dicuntur,qui interpretantur diuifi 8C nfp dient. f^gf^gatt-Phares enim diuifio appellatur. Poft aduentum aunbsp;tem Chrifti.fedentfuper cathedram ecclefix,qu{ eft cathedranbsp;Chrifti amp; thronus. Sicut autem fuper cathedram Moyfi male Cathedranbsp;quidem fedebant fcribx amp; pharifxi, bene autem qui refte in' eceUfix.nbsp;teUigebant legem,atque tradebant: fic X fuper ecclefiafticamnbsp;ledent quidem dicentes qux feccre oportet unumquenq^ nonnbsp;autem fecientes, amp; alligantes onera grauia imponüt fuper hunbsp;tneros hominum.ipffnec digito uolentcs ea mouere.De qui'nbsp;husdicebatfaluator:Quiconquefolueritunum demandais Matth.ynbsp;jftis minimis, amp; docuerit homines fic, minimus uocabitur innbsp;regno calorum. Et fecundum opera eorumnefaciatis,fed Matth.ijnbsp;omnia qux dixerint uobis facite. Reprehendit ergo l-.uiufmo In latoresnbsp;di prxceptorcs, qui non folum qux dicût non faciunt,fed etiä Icgum im'nbsp;«rudeliterSC fine mifëricordia, SC non fecundum xftimatio' portabiüilnbsp;nem uirium,uniufcuiuftj audientis, fed maiora uirtute ipfoçenbsp;iniungunt ; utpote qui prohibétnubere,8c ab eo quodexpe'nbsp;dit ad immoderatam immunditiam compelhint. Qui docentnbsp;etiam abftinere à cib:s,8C alia huiufmodi,ad quç non omninonbsp;©porter cogéré homines fideles, alligant per uerbum expofi'nbsp;tionis fux onera grauia,citra uoluntatem Chrifti dicenos.-Iu Matth-Hnbsp;gum meum fuaue eft, SC onus mcum Icue. Et frequenter uide'nbsp;reefteosqui taliadocent, contraria agere fermonibusfiiis,nbsp;omnia fjcictes propterperfonas hominum SC glorias uanas,'nbsp;licut fubfequens fermo demonftrat dicens ; Omnia opera fu».nbsp;faciunt,ut uideantur ab hominibus.
Origenes in EïtchielemiHomelia feptima. ‘
Omnia enim quzcunq; uobis dicunt amp;dte,iuxta opera ault; Docerc SC p » Um
-ocr page 272-JÎS DE M A N D A T I S
fiicerc dc' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comm nolite facere.Ifte/ërmo de me eft qui bona docefl»
beniu$. contraria gero, K fum fedcns fuper cathedram Moyfi qua' /ïScriba SC Pharifæus. Pratceptum tibi ell ô popule,fi non hanbsp;bueris accufationetn doftrinæ peflimSiSC aliorum ab ccclcfîanbsp;dogmatuin, confpexen's uero meam culpabilem uitam atquenbsp; peccata.ut nô habes iuxta dicëtis uitâ tuain inftituere, fed canbsp;Nulls imi facere quae loquor. Nullü imiteniur,amp; fi uolumus imitari qutnbsp;temur præ piam.propofitus efl nobis ad imitandû Chriftus lefus.nbsp;ter Chri' pti funt Aftus Apoftoloçi, SC Prophetaçj gefta de facris uol»nbsp;ftiun.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minibus agnofeimus, illud exemplar firmum efi:,illud prop®
fitum folidum.quod qui fcquicupitjecurus ingreditur.
Efaix quinquagefïmofexto: Speculatores eius ci omnes: nefeierunt uniuerlî: canes muti non ualen'nbsp;tes latrareiuidentes uana,dormientes,amp; amantes fJnbsp;ninia,Sf canes impudentinimi nefeierfit faturitateiri'nbsp;Ipfipaftores ignorauerunt intclligentiam. OmneSnbsp;inuiamfuam declinauerunt unufquifquc adauari''nbsp;tiam fuam à fummo ufque ad nouilïiïnum. Venite üi'nbsp;rnamusuinumSf impicamur ebrietate,amp;erit lîculnbsp;liodic,fîc amp; eras 8£ multo amplius.
Idem capitc quinto: Abiccerüt enim legem don”'' ni cxcrcituum,ôf eloquium fanfti Ifraël blafphcm^'*nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerunt. Ideo iratus eft furor domini in populü fuuif»
extëditmanumfuam fuper eum amp; pereuflît eum» Et côturbati funt montes, amp; faóla funt morticinanbsp;rum quafi ftercusin medio platearum.
Ezechielis tricefimoquarto: Vç paftoribus IfracK qui pafeebât femetipfos. No'nne greges à paftoribo^nbsp;pafeuntur lt;; Lac comedebatis 8i lanis operiebaminbnbsp;Si quodcralTum eratoccidebatiSjgregemautcnic**nbsp;non pafeebatis.
Ozeçquarto : Et oblita es legisDei tui,obliuift3*’ Eliorum tuorum 8i ego. Secundum multitudiné eofl»nbsp;fie peccauerunt mihi, gloriam eorum in côtumclia'*’nbsp;inutabô
-ocr page 273-H o M I N V M. -inutabo,amp;cætera. Etcrit fîcur populus,fîc facertios. £t uifîtabo fupcr eum uias eiusgt; cogitationes ciusnbsp;reddam ei.
Ozeç oiftauo; Ipfi regnaucrûr, amp; non ex me,prin cipesextiterunt, ÔC non cognoui.Aurum amp; argêtumnbsp;fuum fecerunt ßbi idola ut interirent.
Ozeç nono: Vencrût dies ujfitationis,uencrût dies retributionis.Sdtote Ifraël ftultü prophetam,infanunbsp;uirum fpintuakm. Propter multitudinê iniquitatisnbsp;tuar,amp; multitudinem amcntiarfpcculator Ephraimnbsp;cum Deo meo prophcta laqueus ruinac fatfius eft fu^nbsp;per omnes uiaseius.Infania in domo Dei cius.
Miches tertio : Tunc clamabunt ad dominum,8C non exaudiet eos, abfcondet faciem fuam abeis,innbsp;temporc illo ficut neguiter cgcrunt in adinucntiont*nbsp;bus fuis,amp; estera.
Zacharis undecimo : Quia ego fuicitabo pafto.« rem in terra, qui dercliélum non uifitabitjdifpcriumnbsp;non qusrer, 8i cötritum non fanabit,amp; id quod flat,nbsp;non enutriet, amp; carnes pinguium comedct,amp; ungulas eorum dilToluct.O paftor SC idolum derelinquennbsp;tesgregem.
Malachis fccundo: Et nunc ad uos mSdatum hoc Ô face rdo tes. Si nolucritis audirc, fi nolucritis poxnbsp;nere fuper cor, ut detisgloriam nomini meo,ait do-»nbsp;minus excrcituum, mittam in uos egcftatcm,amp; malenbsp;dicam benedi(fEonibusueftris,ô£ malcdicä illis,quo*»nbsp;niam non pofuiftis fupcr cor.
Cyprianus traólatu primo cótra Demetrianum.
Audite fermonem domini filft Ifracl,quia iudicium domini Oles 4 tft aduerfus incolas terrç.eo 95 net® mifericordia.ncque ueri' Neq; ucri'nbsp;tas.neq; agnitio Dei eft fupcr terrain; led execratio,amp;C menda tas.nequcnbsp;cium,amp;: esdes, Sc furtfl. Sc adulteriû diffufum eft fupcr terra, agnitiodeinbsp;p Înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; cj*
-ocr page 274-s,» D E M A N D A T I S
foper »«•¦' Ä caetfra. Indignan (é Deus didt SC iraici, eo qd agnirio ptt ram.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non fit in terris, SC Dlus non agnofdtur net timetur.Dfliâa
mendadoçe 3Clibidinum,fraudü,crudditatis, blafphemiaçt, impietatis, amp; furoris Deusincrepat.SC incufat.SC ad innoceflnbsp;Impatient riam nemo conuertitur. Indignamini,indignari Deum, qu^nnbsp;turn iiolm aliqutd boni male uiuendo mereamini, quafi non omnia ifi^nbsp;quæ aeddunt,minora adhiic fint SC leuiora peccatis ueftris,2Jnbsp;caetera.De fterilitate aut fame quereris, quafi famcm maiotfnbsp;fiedtas q rapadtas fadat, quafi non de captatis annuoçz inet«nbsp;mentis, SC pretioçe cumulis flagrantiorinopiaeexcrefeatar''nbsp;dor.Qucrerjs cludi imbribus cœlum, cum fie horrea cludan'nbsp;tur in terris. Quereris minus nafd,quafi quae nata funt.indi^nbsp;gentibus przbeantur. Peftem SC lucin cnminaris, cum peft^nbsp;ipû SC lue, uel detefta fint, uel aufta crimina fînguloçj, dui”
Auaritia nbsp;nbsp;nbsp;infirmis exhibetur miftricordia, SC defuniâis auaritia it}'
«rga defun hiat ac rapina, fidem ad pietatis obfequium timidi, ad impgt;* lucra temerarii, fugientes morientiiî fimera,8c appetétesnbsp;lia mortuorum,ut appareatin çgritudincfua miferos ad ho^nbsp;forfitandereliftos £fle,ne poffint dum curâtur.euadere.Nai”nbsp;perire aegrum uoluit,qui cenfum pcreuntisinuadit.Tâtus cl*nbsp;dium terror dare nó poteft innocentix dildplinâ, SC inter p®nbsp;pulum frequenti ftrage morienté, nemo côfiderat effe ft molt;'nbsp;talem. Paffim difcurritur, rapitur,occupatur,prædandidilÔnbsp;Auaritia mulado nuIla,nuUa cüftatio eft.C^afi liccat,quafi oporteat»nbsp;przlatoç: quafi ille qui nô rapit, damnS SC difpendium propriü nô fto'nbsp;Ä rapina. tiat,ficunufquiflt;®raperefcftinat.InlatronibuscftutcunqUjJnbsp;fteleçj aliqua uerecûdia, auiasfiiuces SC defertasfolitudinesd*nbsp;Ügunt, SC fie illic delinquitur, ut tarnen delinquentiû fadn^nbsp;tenebris SC noifte ueletur. Auaritia paldm fzuit,SC ipfa auda*nbsp;cia £ia tuta in fori luce, abrupt; cupiditatis arma profiituit*
Secundo Paralipomenon uigcfîmononotSacerdo tesquoque ingrelTi templum domintut fanftific*quot;nbsp;rcntillud,extulerunt omnem imtnunditiamquaidnbsp;intro reppererunt in ueliibulo domus domini, quantnbsp;tulerunt LeuitaetflC exportauerunt ad torrenremnbsp;dron foras.
Gcnelù quadrageßmonono: Ruben primog^^
-ocr page 275-H o M I N V H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»JI,
tus meus, tu for tit U do mca amp; principiü dolorismei. Prior in donis,maior in impio. Effufus es fient aqua.nbsp;Non crefcas,quiaafcendifti cubilc patris tui,amp; macunbsp;lafti ftratum eins. Simeon amp; Leni fratres,uafa iniqiunbsp;tatisbellantia. Inconfîlium eornm non ucniat anima mca,in catum illorum non fit gloria mea.*quianbsp;in furore fuo oceiderunt uirum, amp;. in uolütate fua fufnbsp;foderunt murum. M^cdiéiusfuror eorum quia pernbsp;tinax,indignatio corumquia dura.Diuidam eosinnbsp;lacob,amp; difpcrgam cos in Ifraël. luda te laudabuntnbsp;fratrestui.
Cyprianus fermonede leiunioSi tentatione dni.
Si Moyfen Aaron, amp; Samuelem hodie haberet ecclefîa eum inuocarêt.exaudirentur. Et orantibus lob amp; Noë 8t Danbsp;«iele populo parccretur. Rarus hodie Phinees,qui pcrfodiat Raritasbonbsp;impudKos:rarus Moyfes.q occidat facrilegos;rarus Samuel, noçs prjlanbsp;qui inobedienteslugeatiraruï lob,qui pro filiorum negligent torum.nbsp;tia facrificium offerat.rarus Aaron,qui coram Pharaone c5'nbsp;»ninationes diuinas edicat; rarus Noë,qui his quibus fubmer^nbsp;fio imminet,arcâbituminelitamprouideat. Flens cumApO’' Philip.,nbsp;ftolo dico, inimicos crucis quiterrena fapiunt magiftratus,nbsp;quorum Deus uenter eft,qui in his quse dicere nefas eft,impu'nbsp;dentes Içtantur amp; gloriantur.Venerunt penculofa tempora, Periculanbsp;quse praedixit Apoftolu$,in quibus uoluptatum amatores ma nojtritemnbsp;gis quàm Dei,fpedem pietatis habentes,uirtutem uero abne^ poris.nbsp;gantes, inueniuntur prxpofiti innumerabiles, qui ieiunia fX.nbsp;orationes nec digito mouct : in quorum manibus iniquitatesnbsp;funt, K muneribus eoçt dextera oneratur.fruftra ab his qusenbsp;rantur miracula.fruftra auxilia implorétur.non funt idoneinbsp;interceffores,Dominicontcmptores,ncc conuenienter ad planbsp;candum eum acccdunt,nec conciliant quem offendunt.
Zachari{ undcc(tno:Vox ululatus paftorum quia uaftata eft magnificétia eorummox rugitus leonuro,nbsp;quoniam uaftataeftfuperbia lordanis. Hsecdicit donbsp;minus D E V S meus : Pafee pecora occifionis : quenbsp;P ¦» qui
-ocr page 276-ijî D E H A N D A T I s
qui poflêderât occidebanr, amp; nô dolebant,8f uenof' bant ca dicerites-.Benediftus dnSjdiuitesfafti ftimuS»nbsp;Hicremix quinte; Ego aüt dixi for fit an pauperf^nbsp;ftnt ftuiti, ignorâtes uiâdni,amp; iudiciü Dei fui.Ib®nbsp;igitur ad optimatesamp; loquar cis. Ip(ï cm cognouc^nbsp;runtuiamdnijSfiudidum DeifuLEtcccc hi magisßnbsp;mul confrcgcruntiugum,ruperütuincula,amp; caetera«nbsp;Primo Machabarorü fecundo: Et eris tu amp; filij tuinbsp;inter micos régis; amp; amplificatus auro amp; argetonbsp;munchbus multis. Et refpondit Mathatias 8i dixicnbsp;magna uoce; Et fi omnes genres régi Antiocho obe^nbsp;diunt, ut difeedant unufquifcp d feruitute Icgis patrônbsp;füorü,⣠confcnciant mandatis eiu$,ego et filq mei dfnbsp;fratres mei obediemus legi patrum noftrorum.Pro^nbsp;pitius fît nobis Deusmon cil nobis utile relinquere
' gern amp; iuilitias Dei.Non audiemus uerba regis Aiv* tiochi:nec facrificabimus tranfgredictes legis noitr^nbsp;mandatant camus altera uia.
Cy prianus fermone de leiunio 8C tentatione dfii« Mendax eft Diabolus, 8C his qui fibi obtempérant multanbsp;Ambitio daturum promittit-Malum hoc in uniucriâ tcclefia uagatur,nbsp;luxus 8c communis peftilctia,innumerabiles occupât,ut pro glorisnbsp;iacerdo' huius mundi,qui hberi erant le uendant in ftruos,amp; per uiti^nbsp;turn.nbsp;nbsp;nbsp;ad feruitia deputantur,amp; obligati pafto chirographum fubie
' ftionis conlcribât DiaboIo.Per omne nefas uoluptates emu” i tur. 8C per omne feelus copiofæ libidines exquiruntur. lud^nbsp;ille proditor uenditurus magiftnim, prætaxatum pretium «nbsp;Matth.ae principibus exegit facerdetum. Quid mihi.inquit.uultis da'nbsp;re Sc ego eum uobis tradam^ Vfquc ad mortem dominiamornbsp;lucri fe ingerit, nec uitæfaluatoris quæfhis delîderium par'nbsp;cit. Etiam in finufacerdotum ambitio dormit, ibifub umbranbsp;AAo.S recubat, in Iccrcto thalami fe fraudulenter occultât. SimoUnbsp;Defimo' Apoftolorumtemporibusuenalcm putâsfpiritumfandium.nbsp;inoniaccPetrum donis aggreditur, 8Ctentât cmere poteftatem, pe/nbsp;clefîx» quam plura lucretur. Hïcûcrilcgii forma pçr omnia officia
-ocr page 277-H o M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iif
»radustj airoim't,amp; nihil intentatum ambitio prjtermittir. Necdiibitet quifquamdiabolihacccflknegotia, amp; nundina'nbsp;tores dus, quicuntj hæc exercent commercia.- nec quicquamnbsp;huiufmodi ab eo.nifi prscmiiTa apoftofia,donari. Inuerecunnbsp;detentatorambitiofosaggreditur. fifconditione perniciofanbsp;præiniffa talia pollicetur,ultra quæ extendi non poflit cupKnbsp;ditas.regnorum fcihcet omnium monarchiam, Sc uniuerfitanbsp;tjs dominatum.ut in omnibus mundanis, unus homo qualïnbsp;Deus habeac poteftatem, amp; cui omnia fubiefta fint, Si genc--rale ueftigal excellentiae principali canfta perfoluant. Quidnbsp;ultra cupide quæi isi'quid amplius auare defideras t nunquidnbsp;K fie poteft iinpleri ambitio tua, aut fatiari potefi fames tua.nbsp;offa huius mundi iniefta dentibus mis, amp; faucibus mis uni*nbsp;uerfareturn mafia intrufa^Mundum habes.Deum nôhabes.nbsp;niûdus tranfibit.m en eo.-qui nô ftas,cades, tranfibis SC rues.
Auguftinus fuper loannem, tradatu (juadrageß mononOjCapite undçcimo.
Nam cum dominus lefiis multa fcdfiet.non omnia feripta funt.ficut idem ipfe fanftus Euangelifta tcfiatur, muka dominbsp;Hum Chriftum amp; dixifie Si fecifle qnæ feripta non funt. Ele*nbsp;fta funt autem qust lcriberenmr, quæ faluti credentium ftif*nbsp;ficere uidebantur.
Prouerbiorum tricefimo: Generatio qux fibi mS da uidetur,amp; tamen non cft Iota à fordibus fuis. Ge*nbsp;neratiocuius excelfî funt oculi,amp;palpebrxeiusinnbsp;alta furreftæ. Generatio qux pro dentibus gladiosnbsp;habet,8i conimandic molaribus fuismt comedat inonbsp;pes de terra,amp; pauperes ex hominibus: fanguifugxnbsp;duæ fiint filiæ dicentcs,affer affer.
Ad Collortcnfes fccundo : Nemo ergo uos iudicet în ciboaut in poru.aut in parte diei fefti, aut neomenbsp;niç,autfabbatorutn,quaefunt umbra futurorum.cornbsp;pus autem Ghrifti.Neinouosfeducat uolens inhu.»nbsp;militate 8i rcligioncangelorumquaenonuidit am*nbsp;bulans fruftra ôC extera. Ne tctigcritis,nc(p guftauenbsp;P { rnis:
-ocr page 278-CH D E H A N D A T I S ritisinrque contreftaueritis, qua: funt omnia innbsp;ritu ipfo ufu fecundum prxccpta 2d dodrinas hotni*nbsp;num Si ivten.
Auguftinus ad PauIinum,EpiftoJix.
Per irrifionem quippe uerba poiuit eonim.d quibus eoJ n® lebat decipi atlt;® lëduci,qui dilcernentes cibos fecundC cuitu'
NeCfduca^
»nur um nbsp;nbsp;ram angelorü,atlt;£itahoc mundo deccrnent€s,dicunt: N« t®
brisi tigentis ne guRaueritis ne attaminaueritiscum fïnt omnia munda mundis.Quibus enim ita fcnbit, metuebar eos fedudnbsp;umbris rerum dulci nomine fcientiæ, Si. aurrri à luce uerita-'nbsp;ris, qaae eft in Chrifto Icfu domino noftro, Hanc autem fut»nbsp;nomine fapiftise uel fcientiæ curä, uanarum fuperfluariimutnbsp;obfcruationum.K defupcrftitione gentilitatis.maximeîÿnbsp;«S qui pliilofophi funt nuncupati, 8C à ludaifmo cauendufl»nbsp;effe cernebar,ubi erant umbræ futurorum remouendæ.quo^nbsp;niam lumen earum iam Chriftus aduenerat.Per principatuSnbsp;Cauete J enim Sc potcftates fuperftitio gentilium ucl philofophi fedu'nbsp;(udaifmo cebant.prædicantçs illam qua uocant thcologiam per elemtnbsp;ta huius miindi-Mirabiliter uult aüt eos efie horû uelut miranbsp;biliuin cotemptores.cum cos oftendit corpus faäos illius ci'nbsp;pitis.d!cendo:£tclbsiniUorcpleti.Nemoergouos,inquit,iiinbsp;dieet in cibo.tang propterea omnia ilia dixerit, quia ifti petnbsp;huiuftnodiobferuatiôesfeducebâturà uentate qualibenfi^nbsp;bant-De qua diftum eft in euägelio: Et ueritas liberabit uos»nbsp;Cöftiturio Turpceft.inquit.SCnimisincôgruii, SCâgenerofitateutftr*nbsp;nesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alicnum.ut cü fitis corpus Chrifti, feducamini uin'
nóoblipat bris.SC conuinciuideaminiueluti peccantes, ft hæcobfcruad ad oe atfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nemo ergo uos conuincat,cum fitis corpus Chri'
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fti.uolens uiderihumilis corde in cultura angeloruin quç «K»
uiditinculcans. Vel ficut quidam codices habent. Qux uidtf . . . inculcans.Autenimficdicereuoluit.Quænonuiditincul'nbsp;Opinionr cans,quiahommes iftafuipicióibusSCopiniöibus agunt,n5nbsp;pus mudus qued uiderint ifta effe facienda. Aut certe quæ uidit inculcäftnbsp;rcgitur.nbsp;nbsp;nbsp;jdco niagna exiftimans quia uidit ea quibufdam in locis Ob'
feruah alibi ab hominibus,quorum autoritati haberet fideiH etiam ratione non reddita. SI ideo magnus fibi uidetur, qudnbsp;ti contigit quorundam facrorum uidtre fecreta.His diftis in'nbsp;ferk ufrba eorum qui dccet nunt de hoe mundo, per has ob*nbsp;fen»»*
-ocr page 279-H O M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iîï
Kfuationes quafî rationabiles affeftaa uanitate humiliatiï infliti.Netetjgeriris.neguftaueriris neattreftaueritis. Nonnbsp;uult eos in his obferuationibus iudicari ubi didturNe teti*'nbsp;germs amp;c. Omnia hæcmagis ad corruptionem ualent ,cuninbsp;luperftjtioft ab his abftinetur, ut cis homo abutatur, id eft,nbsp;non eis utatur fccundum prseccpta 8C doftrinas hominum.nbsp;Cauere ne quis uos dedpiat per philofophiam.Et quid eft phi ”nbsp;lofophialatine,nififtudium fapientiac:’Suntergo,inquit,ifta quot;nbsp;ïationem quidem habenria fapientiaejd eft, de quibus ^iquanbsp;ratio reddatur.-fêcundumelementamundihuius.amp;prindpanbsp;*us amp; poteftates in obferuatióe et humilitate cordis. Id enimnbsp;agunt ifta,ut fuperftitionis uitiocor humihetur ad non par'nbsp;cëdumcorpori, dn fraudaturiftisefds, quibus compelîiturnbsp;abftinere, non in honore aliquo ad faturitatem carnis : nonnbsp;quod honoratius iUo magis qudm illo dbo caro iâturetur.nbsp;cum ad eius ncceiCtatem non pertineat, nifiâ quolibet uale*nbsp;tudini apto alimento refid at^ fuldri.
Ecclefiaftici decimo nono. Eft fokrtia ccrta,5f ip fa iniqua.Et eft qui emittit uerbum certum enarransnbsp;ucritateni.Eft qui ncquiter humiliât le , amp; interioranbsp;lt;jus plena funtdolo.
Prima ad Timothcum quarto: Spiritus autem n)antfeftedicit,quodinnottiftimis temporibus dif-cedcnt quidam à fide, attendentes fpiritibus crro*nbsp;rts amp; doArinis dxmoniorura in Hypocrïfi loquentiûnbsp;gt;ncndacium,S(cauteriataTn habendum confciendänbsp;fuam, prohibentiü nubere, abftinere à cibis quos dcquot;nbsp;US creauii. ad percipiendum, cum gratiarum aélionenbsp;fidelibuSjamp;hisqui cognouerunt ueritatem. Quianbsp;omnis creatura Dei bona eft,amp; nihil eijciendü quodnbsp;cum gratiarum aftione pcrcipitur.
Ad Ticum primo:Omnia munda mundis,coinqui natis autem amp;infidelibus nihil eft mundum, léd in-quinatxfunt eorumamp;^ mensSf confeientia- Confi-*nbsp;tentur fe nofee Dcum/adis autem negant, cum fintnbsp;aboini**
-ocr page 280-1,« D 1 M A ND A TIS abominatiamp;incredibileSjamp;adoinne opus bonumnbsp;reprobi,
Romanorum decimoquarto: Non ergo ampliuS inukem iudkemus, fed hoc iudicate magisnepo^nbsp;natisoffendiculumfi'atri. Omnia quidemfuntmunnbsp;da, fed malum eft homini qui per oftendiculuninbsp;manducat.
Auguftinuslibro contra Adimantum Mankh^e* eapke decimoquarto.
Ola tnSda ’’’“quot;da efle omnia Apoftolus dixit fecundum ß' mundisnbsp;nbsp;nbsp;dem:amp; eiefleiminunda, qui putat immunda : 8C tunc efit
* eis temperandum, cum per offenfioncm accipiuntur, id cfi-cum aliquisinfiirmus putat fibi ab omnibus carnibus teiiip^ randum,neincidatincarnem immolatitiam : Scidcoeiiq'*’nbsp;manducat poteftarbitrari in honorem idolorum id tacd^’nbsp;K ex eo grauiter ofFendi.cum ipfa immolatida caro, fi ex p'nbsp;de à nefdcnte accipiatur, neminem maculet. Vnde alionbsp;idem Apoftolus interrogate uetat,cum quid de macello c^nbsp;tur,ucl ab aUquoinfideli quifquam uocatus, in menfa eius^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hibcri ftbi carnes uidet, quas ifti immundas arbitrantur,
I. Cor, IO propter immolationem.ftd quia carnes funt, cum Apofto^ clamet omnia munda efle.gc omnem creaturam bonam efi^nbsp;i.Timo.4 fit omnia fanftificari per ucrbum fit orationem, fit tamenbsp;perandum ab eis, fi quis forte infirmus offenditur. Et quo^nbsp;In prohibi locoiftosapertiflimcfignificauitdicêsilnnouifi'imistemf’^’.^nbsp;toresnu' ribusfuturosquofdamprohibentesnubcrc.abftinentes^nbsp;ptiarum. bis ^uos creauit Deus.Hos enim proprie defignat, qui nó P-pterea temperant d cibis talibus, ut aut concupifccntiamnbsp;réfrènent,aut infirmitati altcrius parcant, fed quia ipfas^^_nbsp;nes immundas putant,8t ear« creatoremDeumefle neg^fijnbsp;Nos autem teneamus Apoftolicam difciplinam dicentcin,^nbsp;Luex 2Ï omnia müda mundis,fcruata moderatione euangelica,u?
grauenf corda nfa in crapula 8C ebrietate, fit curis hui’ nbsp;nbsp;nbsp;'
Hebrzorum dccimotertio: Bonum eft enim tia ftabilirc cor,non efci3,qux non profueruntnbsp;, lantibus in eis amp; exte ra.
Atliaquot;’’
-ocr page 281-H o M I N V M.
Athanafîus libro commcntariorum inepiftolam ad Hebraros.
Hæc funt profefto peregrinæ illae doftrinac. Arguit autein tos qui ludaicain ciborum abftincntiam 8C obferuationemnbsp;induxerant. Eftis enim uos inquicns graria,hoc eft, fide ftabinbsp;bendi, reddendi'qj ccrriores nil cffe prorfus imwundum, amp;nbsp;pura eflê crcdenti omnia.Eft italt;ï fides hf c.non efcarum ob*nbsp;feruaöo neccffaria.Qui enim a cibis prsecauerint, id eft, quinbsp;in eiuufmocb efcarum obferuationem femper intendunt, pernbsp;fpicuumeftniIhosprofeciffe.Vtquiextrauerosfidei terrni''nbsp;Ms diuagentur,amp; legi inferuiat prorfus inutili. Quid enimnbsp;tommodi ex ea obferuatione afTequebantur ( Quandoquidênbsp;adeoeflent flagitiofi.ut ncquirct facrificiorii ßeri participes.
Matthxi dedmoquinto : Non quod intratinos (oinquinat hominem, fed hoc quod proccdit ex orenbsp;hoc coinquinat hominem.
Pnmo Corinthiorum decimo:Omne quod in ma «Houçnit manducate, nihil interrogantes propternbsp;confcienriam.
Komanorum decimoquartotlnfirmum autem in fide aflumitc,non in difceptationibus cogitationum,nbsp;alius enim credit manducate fe omnia,qui autem innbsp;firmus eft,o1us manducet amp; car.
Auguftinus libro propofitionum in epiftolamad Romanos propofitione iéptuagcfîmaodaua.
Infirmmn autem in fide recipite, non in dqudicationibus tqgitationum:Hoc dicit,ut eum qui infirmus in fide eft reci*nbsp;piamus,amp; noftra firmitate infirmitaté eius fuftincamus, nc* Alter alte*nbsp;que diiudicemus cogitationes eius, id eft, quafi ferre audea* rius oneranbsp;mus fententiani de alieno corde quod non uidenius. Id confe portate.nbsp;quitur amp; dicit:Et alius credit quidem manducate fe omnia:nbsp;Qu,! autem infirmus eft olus manducet.-Quia illo tcpore mulnbsp;ti iam firmi in fide,8C fcicntes lecundum fentcntiam domini,nbsp;quod non macularent ea quæ in os intrant, fed quæ exeunt,nbsp;indifferenter fumebant cibcs falua confcicntia : Quidam ue* Acamibtisnbsp;to infirmiores abftincbät à carnibus Si à uino, ne uel nefcien quidâ temnbsp;tes incÿ
-ocr page 282-23« .DEMANDAT I s . . pore Paulinbsp;nbsp;nbsp;indderent în ea quæ id o Iis facrificabantur. Omnîs efli**!
quare abfti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immolatitia caroin macello uenundabatur,g{ de prii^
nebant. nbsp;nbsp;liis uiui libabant genres fïmulachris fuis, flC quxdam in ip®
torcularibus facrificia faciebant.Iubct ergo Apoftolus 8t hi* qui falua confcientia talibus alimentis utebantur, non fpef'^nbsp;nere infirmitatem illorum, qui fë à talibus cibis Si potu abWnbsp;nebant : Etillis infirmis, ne eos qui carnibus uefeebantur *nbsp;uinum bibebantjtanquam pollui iudicarent. Firmi enim iu'nbsp;,, . fi'rmiorescontumacitercontemnebant.SCinfirmifirmost*''nbsp;Quadoiu-» mcrciudicabant. Quod autem dicit.Tuquisesquiiudif^nbsp;dicarefra'* alienumferuumfadhocdicit.utdehis rebus quæ polTunt 2^nbsp;trê poffu' bono animo fieri,8lt;maIo.iudiciumDeodimittanius,nec auquot;nbsp;mus SC qn deamus de airerius corde quod non uidemus, ferre fententiâ:nbsp;non»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn his uero rebus quæ ira comprehenduntur, ut eas bono an*
mo SC cafto fieri non poffe maniftftum fit, non improbatuf fi iudicemus.Itai^ hoc quod de cibis dicitur, quia ignoratufnbsp;quo animo fiat,nonuult nos eflê indices,fed Dcum:de illonbsp;tem nefario ftupro, ubi uxorem patrisfui quidam habucf»nbsp;prfcepit debere iudicari.Ergo quæcunqg fada ita manifeftai*nbsp;tur,ut non poflït dicere bono animo fedjudicäda funt à n®nbsp;bis. quæcunlt;ï autem ita fiunt, ut quo animo fiant incertui^nbsp;fit,nonfuntiudicanda,fcdferuanclaiudicioDei.5icutfcrip‘^nbsp;eft: Quae occulta funt,Deo:qua: autem palam funt.uobis Si “nbsp;ïfis ueftris.Quod genres fi bene confyderent, intclligant ift*nbsp;fide qua iam credunt, omnia munda mundis, non fe debefÇnbsp;infultare Jiis fi qui forte infirmi ex circundfione fuerint, quinbsp;propter communicationem idolorum,nullas omnino aud«*nbsp;anticames attingere K caetera.
SccundaladTimotheumtertio: Hoc autem fcM te, quia in^nouiffimisdiebus inftabunt tempora péri''nbsp;culofa, erunt homines feipfos amantes, cupidi, clatlt;gt;nbsp;fuperbi,blarphemi,parctibus non obedientes,ingr»^nbsp;ti,fcelefti,finc affeftione, fine pace,criminatores,nbsp;continentes, immites, fine benignitate, proditore^nbsp;proterui, tumidi, cæci, uoluptatum amatorcs tn^'*nbsp;gisquàmDEI. Habentes fpcciem quidem pietati^»nbsp;uirtutetn autem cius abnegantes.Et hos deuita.
hiseni®*
-ocr page 283-H o M I N V M. hiscnîm fuut qui pénétrât domos, flfcaptîuas du»nbsp;cunt mulierculas oneratas pcccatis, quæ ducuntufnbsp;uari|sde(îderqs,femperdifccntcs, amp;nunqad feien*quot;nbsp;tiam ueritatis peruenientes.
Ad Titum primorSunt cnim multi etiam inobedj cntes,uaniIoqui,Sf fedu^ores,maxime autem qui denbsp;«rcuncifîone funt,quos oportet redargui, qui uniucrnbsp;bs domos fubuertunt docentes quæ non oportct,tutnbsp;pis lucri gratia. Quam ob caufam increpa illos durenbsp;ut rani{întinfîde,nonintcndentes ludaicis fabulisnbsp;ît mandatis liominum auerfantium fe ä ucritate.nbsp;Confitentur fc noiîe Deum, faftis autem negant,cunbsp;^nt abominatiSf increcubiles,df adomneopus bo-numreprobi •
Sccunda Petri fecundo'.Fucrunt ueropfeudopra» phetjeinpopulo,ficutöCin uobiseruntmagiftri mennbsp;daces,qui introducent fedlas perditionis, fif cum quinbsp;«mit eos deum negantes, fupcrinducentes fibi celcrSnbsp;P«rditionem.Et multi fequentur corum luxurias,pcrnbsp;^osuia ueritatis blafphcmabitur, SC in auahtiafUnbsp;«is uerbis de uobis negociabuntur amp; cetera. Hi ue-»nbsp;«ouelut irracionabilia pecora naturalicer incapti»nbsp;onem SC in perniciem in bis quç ignorant blafpheroSnbsp;«cs,in corruptionc fua peribunt SC c.
ludas. Vos autem charifTimimemoreseftoteuer» borum quse pnedifta funt ab Apoftolis Domini no-ftri lefu Chrifti,qui dicebant uobis: Quoniam in no-rnrtîmis temporibus uenient illuforcs, lecundum definbsp;deria fua ambulantes in impietatibus.Hi funt qui (é-gregant femetipfosanimales,fpiritum non habenles SCcsetcra.
Hieronymus libro comment, in Hicre. cap.tertio. Vad«
-ocr page 284-»4# DEMANDATIÎ
Vade Sf clama, fiue lege fcrmoncs iftos contre aquilonc ôC diccs;Reuerterc aduerfatrix Ifraclnbsp;RoFna.12nbsp;nbsp;nbsp;Omnis autem hærettcus habitat in aquilone,SC calorem fi'
Hærefis dei perdidit.nec audirc poteft iUud ApoftoIi;Spiritu ferne”'' propter tes. Et quia fe uoluptatibus tradidit.rcceffitd domino, Sinbsp;gulä con' fperfït nias fuas alienis dogmatibus, amp; uoluptatem fecuttdnbsp;Itruitur. eft.NulIa enim herefïs nifi propter gulä uentremq; conftrui''nbsp;Pfal. fj tur.ut fcducat mulierculas oneratas peccatis, de quibus ucrCnbsp;Mar. 12 dicitur.-Quideuorätplebem meâucIutefcampanis.Etqno*nbsp;Chriftus notafDeuorantcs domos uiduarum.
Conucrtimini ad me filii reucrtentcs.
ludxi impletum hoe putant poft reueriîonem ex Babylf^ nefubCyro rcgePerfarum .Scd melius in aduentu Chrif”«nbsp;quando reliquiae faluæ faftae funt.Et dati (imt paftorcsiuxtJnbsp;cor cius, Apoftoli Si Apoftolici uiri, SC pauerunt credentiun*nbsp;multitudinf,non in ludaicis ceremonqs, fedinfcientiaCht?nbsp;Chriftiani ftiatt^doftrina-Etin toto orbe praedicationeeuangeliifcn”nbsp;in feientia nata.nequaquam in area domini, quæ euftos fuit Icgis Wo'nbsp;Chrifti fûtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habebantfïdueiam.fed ipficrunt templum Dei. Ncc
doeciidi. errantes Nazaraeos abolitis faerih'ciis inferuient, fed ff*'' ritualem cultum feâabuntur.
lofux uicefîmotertio: Quod fi uolueritis gentiun’ harum qui inter uos habitant erroribus adhærerc»nbsp;cum eis mifcerc connubia atc^ amicitias copulate'nbsp;iamnunc feitote quia dominus Oeus uefier nonnbsp;deleat ante faciem uefiram,fed erunt uobis in foaànbsp;3C laqucum ofiendieulum ex latere uefiro : ÔC fü'nbsp;desinoculis ueftris ; donee uosofferat Ädifperda^nbsp;de terra hac optima quam tradidit uobis amp;c.
ludicum feeundo: Quia irritum fecit gensifia p* Aum meum quod pepegeram cum patribus eorui”*nbsp;fif uocem meam audire contempfit ;ego non delebunbsp;gentesquas dimifit lofue,£f mortuuscfi;utinipi)^nbsp;experiar Ifracl utrum eufiodiant uiâ domini amp;anv*nbsp;bulent in ca,ficut eufiodierunt patres eorum, an nôr
-ocr page 285-H o M I N V H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t4i
Dimilît ergo dominus omncs natione$has,8;dto fubuertere noluit,nectradidit in manusiofue.
Numeri xxxiij. Sed 8C de folitudine Sinai cgreflî, uenerunt ad fepulchra concupifccntiæ amp;l.c,
Ecclefîaftici tricefimofecundo; Qui riment domi^ num,a«ipiétdo(flrinamcius; 8i quiuigilauerintadnbsp;ilium accipient benediftionem. Qui quærit lege imgt;nbsp;plebitur ab ea:amp; qui infîdiofe agit fcâdalizabitur innbsp;in ea amp;c.In uia ruinx non eas,8f non offendes in lanbsp;pides ; nec credas te uix laboriofæ,ne ponas animxnbsp;tuzfcandalum.
Capite tricefîmotertioiHomo fenfatus crédit legi Dti:amp; lex illi fidelis-
Efaix oftauo-.Pro eo quodabiecit populusifte gt;quas Siloc, quæ uadunt cum fîlentio, 8C afTumpfîtnbsp;magis Rafîm amp; filium Romelix, propter hoc cccenbsp;dominus adducetfuper eos aquas fluminis fortes dCnbsp;Wultas,regem Aflyriorum.
Efaixlv.Omnesfîtientesuenite ad aquas: S; qui non habetis argents,properatc, emite, comedite.nbsp;Venite emite abfçp argcnto,amp; abf^ ulla cômutatio/nbsp;ne uinum amp; lac.Quare appenditis argentum, no innbsp;panibus,amp; laborem ueftrü,non in faturita te- Auditenbsp;audientes me,SC comedite bonum, 8i deledabitur innbsp;craflitudine anima ueftra.Inclinatc aurcm ueftram,nbsp;8i uenirc ad mc,audite St uiuct anima ueftra.
Hieremix nono : Quia dcreliquerunt legem meâ quam dedi cis,amp; nonaudicrunt uoeem meam, St nonbsp;ambulauerunt in ca, amp; abierunt poft prauitatc cordis fui, amp; poft Baalim, quod didiceruntà pa tribusnbsp;fuis.Idcirco hçc dicit dominus exercituS Deus Ifrachnbsp;Ecee ego cibabo populum iftum abnnthio,8f potumnbsp;q dabo
-ocr page 286-M*. DEMANDATIS dabo eis aqua mfellis, Si lî difpcrgam eosin gentî-bus,quas non noucrunt ipfî 5i patres corum,Ôinbsp;tam poft eosgladiun),donec confumantur.
Hicrcmiæ uicefimofexto:Si non audieritis me,ut ambuletis in kge mca quam dedi uobis, ut audiati$nbsp;fermoncs feruoriim mcoru proplietarum, quos egônbsp;niiiî ad uos Si cætera.
Amos quartoÆgo quoip proliibui à uobis imbré» cum adhuc tres menfes fupereflcnt uf«p ad meflem»nbsp;Si plui fuper unam ciuitarem, Si fuper alteram noUnbsp;plui.Pars una compluta eft, Si pars fuper quam nortnbsp;plui,aruit.
Âggæi primo;Nunquid tempus uobis eft ut hab* tetis in domibus 13queatis,Si domus ifta deferta i amp;nbsp;tiunc h;c dicic dominus exercituum:Ponitc corda utnbsp;ftra fuper uias ueftras.Seminaftis multum Si intulknbsp;ftis parum.Comediftis Si nô eft is fatiati.Bibiftis,nbsp;non eftis inebriati.Operuiftis uos,Si non eftis calei®nbsp;fti.Et qui merccs congregauit,tinifit eas infaccului»nbsp;pertufumSicætera.Refpexiftisad amplius,Siect®nbsp;faélum eft minus. Et intuliftis in domum, Si exui^^nbsp;ui illud. Quam ob caufam dicic dominus Quia do^nbsp;tnus mea deferta eft, Si uos feftinatis unufquifque igt;*nbsp;domum fuam.Propter hoc fuper uos prohibitifuutnbsp;cœli» ne datent rorem ,Si terra prohibita eft ned^-*nbsp;retgermen fuum. Etuocauit fîccitatem fuper tet''nbsp;ram,Si fuper montes Si fuper triiicum, Si fuper uPnbsp;num Si fuper oleum,Si quxeun^ profert humusnbsp;fuper homines,Si fuperiumenta,Si fuperomn«*’*nbsp;laborcm manuum.
Sapienti^ quinto:Ergoerrauimusà uia ueritat*^' 8t iuftitix luniS non luxit nobis. Laftati fumus innbsp;iniqu*^
-ocr page 287-, . , . H o MI N VM/ _ »?». înîquîtatis 8i perditionis, 8C ambulauïmus uïas dirfinbsp;cile$:uiain autrm domini ignorauimus.
Idem Hiero.in Aggæum cap. primo,to. fexto.
Vocataeftautem itcnras,(ïuegladius fiipcrterramScfu* per monreSjKt non proférant triticum 84 uinuin 8i oleunj.Änbsp;qux:un(p fponte gerat humus. Vocatur itaque uel indudturnbsp;uiuensfermo Dei.St efficax X acutus fuper omnem gladiumnbsp;bkipitem.ut anima negligens quae terra interpretatur, arésnbsp;amp; magis in con :auis habitare, qua domum Dei extruere defy Per qii{ Iiç_nbsp;derat.eius muerone feriatur, amp; quicquid fructun fe putat ha retid homjnbsp;btre.difperdat.Inferturautemgladius fuper montes eleuan nesdedpilt;nbsp;tes fe adjerfus feientiam Dei, K fuper frumentum amp; uinum unt.
amp; oleum, qiiibus quafi cibo amp; potu 8lt; refeftione hæreticorû conciliabula dtceptis populis blandiuntur. Congrue quis dknbsp;Xerit.panem illorum effe panem luftus,« furorem draconfinbsp;«ffe uinum eorum.K furorem afpidum infanabitem. Oleumnbsp;quo(Çpromiffioncmdecœleftibus,quoquafiunguntdifcipnnbsp;los,8(IaborumpræmiapoUiccntur,quaedeteftatur prophe-- -ta dieens: Oleum autëpcccatorisnon impinguet caput meu.nbsp;SedStaliaquæ abftïautoritateXteftimoniis feripturarumnbsp;traditione Apoftolica, fponte reperiunt atque confinanbsp;gunt.percutit gladius Del,homines 8C iumcnta.cogitationesnbsp;8f fenfus eorum accipiamus.uel certe rationabiles, id eft do*nbsp;ftos Si indoftos pariter,8C omnem laborem manuum, amp; ie*nbsp;iuniaeorum,8c obferuationes uarias,amp;humi dormitiones.
Qui tribus quadragefimis per annûiciunantes,8Chumilian* Omia ope tesanimam fuam,SCuclmaxime deTatiani radicecrefeen* externanbsp;tes,fuper huiufmodi laboribus audiunt:Tanta paffi eftis fine hxreticisnbsp;taufa:Hçc aüt uniuerfa quç dixi,poffunt de eccîefîç reftorib» „ß ,pfunt.nbsp;infellig(,quia:dificantescarnalemdomü,libcrifq!fuis, amp;pof Cala,}nbsp;felTionibus prouidentes, non curant, uel in (êipfis extruerenbsp;templumDei.uelecclefiam domini, quæinfeftaeftSC diruta Suaquz*nbsp;mftaurare, quorum fæpeuita K fermoincongruus.fcandali ^unt h»renbsp;tat plurimos, amp; de ecclefia encit,amp; adfolitudinë perducitdo tici.nô pronbsp;mum Dci.Nec hec didmus quo uniuerfos generaliter aceufe' ximosluojnbsp;mus,fed quod in omni officio SC gradu,fint alij qui zdificët,nbsp;Sc alq quideftruanttemplumDei.
Secunda Petri primo ; Non indo^las fabulas (ê** q • cuti.
-ocr page 288-»44 nbsp;nbsp;nbsp;. DEMANDATIS
cut I,noram fccimus uobis domini noftri lefu Chnft* uirrutcm, amp; pracfncnnam,fcd ipcculatoresnbsp;illius magnitudmis. Accipicns cnim à Deo patre honbsp;norcmamp;'gloriam uoce delapfaadcum huiufmodinbsp;à magnifica gloria:Hic eft filius meus dileft*, in qift’nbsp;mihi coniplacui,ipfum audite. EthancuocemrioSnbsp;audiuimus de coclo allatam çum eftemus cum ipfo innbsp;monte fando. Et habemus firmiorem Propheticufl*nbsp;fermonem,cujbenefacitis,attetidentesquafilucernlt;nbsp;lucenti in loco caliginofo donee dies elucefcat, amp; In'nbsp;eifer oriatur in cordibus ueftris amp;c-
Auguftinus in epiftola ad Fortunatianmn cen'
lt;]uantü tri Neq? quorunilibet diijjutationcs, quSquam catholicorun» buendum. sc laudatonimbominum.uctiitfcripturascanonicas habef®nbsp;debemus, utnobisnonliceatfaluahonorificentia,quaeiU**nbsp;debetur hominibus, aliquid in fcriptis corum improbare at'nbsp;que refpucrc„fi forte inueneriinus quod aliter fenferint qu*nbsp;ueritashabet,diuinoadiutorio ab aliisintellefta,uelàno'nbsp;bis. Taliscgofuminfcriptisaliorum, talesuoloeffeintcllf'nbsp;ftores ineorum.
Seefida Timo.tertiotTu ucro permane in his qu* didicifti,amp; crédita funt tibi:fciensa quo didiccris. E'nbsp;quia ab infantia facras litcras nofti,quç tc poftunt innbsp;ftruere ad falutem per fidem qua; eft in Chrifto lefn«nbsp;Hicre.iexto.'Statefuper uias,8^ uidete SC interrOnbsp;gate de femitis antiquis quç fît uia bonatet ambulat^nbsp;in ea:amp; inuenietis refrigerium animabus ueftris.
Auguft.in epiftola decimanona ad Hieronywn» Canonic* Ego enim fateor charirati tuae.fblis eis fcripturanim libr**nbsp;fcripturz qui lâ canonici appellantur,didici hfic tiinorem, honorcif^nbsp;tàtummo' deferre.ut nullum eorum autorem fcribendo aliquid errafl*nbsp;dqftdcs ad firmiffime eredam, Ac ft aliquid in cisofFenderoliteris,qu^nbsp;hibenda. uideatur contrariuin ueritati,nihil ahud quâ mendofum eft
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codiêcin
-ocr page 289-»OHINVM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,4r
eodicem.uel interpreten) nö affecutum effe lt;juod diftum eft, uel me minime intellexjffe non ambigam. Alios autcm ita lenbsp;go ut qiiantalibct fandtitate doännatj præpolleant.nô ideonbsp;uerum putem quia ipfi ita fcnferunt;fed quia mihi uel peripnbsp;los aurores canonicos.ucl probabili ratione quod â ucro nonnbsp;abhorreat, perfuaderc potuerunt.
Auguft.in epifto. quadragefîmaoftaua ad Vin.
Noli ergo frater contra diuina tarn multa, tarn clara.tam Scripta do indubirata teftimonia. colligere uelle calumnias ex cpifcopo quänbsp;rumfmptis,fiuenoftrorii, ficutHilarrj.fiueantcquamparsnbsp;nbsp;nbsp;autori»
Donanfepararetur, ipfius unitatis.licutCypriani, 8C Agrip tatis. pini: Primo quia hoc genus literarü ab autoritate canonis dinbsp;ftinguendum eft.Non enim fic Icguntur, tanquam ita ex eisnbsp;teftimonium proferatur, ut contra feiitire non liceat, ficubinbsp;forte aliter fapuerint quämuentaspoftulat.Ineoquippenunbsp;merofumus,ut non dedignemur etiain nobis didlum abAponbsp;ftoloaccipere; Etlî quid aliter fapitis.id quolt;ï deus uobisnbsp;reuelauit. Veruntameninidquod peruenimus ainbulemus, *'^™*P*’nbsp;inilla uiafcilicctquae Chriftuseft.Netjenimlicpotuitintc- pnbsp;gritasatijnotitialitcrarumunius quantülibet iilufrris epi^ »^ononjcanbsp;fcopi cuftodiri .quemadmodii fcriptura canonica, tot linguanbsp;ruliterisamp; ordineSi fucceflionccelebrationisecdefiafticfcu l*”*quot;**^?-ftoditur. Contra quam tarnen non defuerunt.qui fub nomi'nbsp;nibusApoftolorfi multa confingerent.Fruftra quidem, quianbsp;illa fic commendata.fic celcbrata.fic notaeft. Verii quid pofnbsp;fit aduerfus literas.non canonica autoritate fundata s, etiamnbsp;hincdcmöftrauitimpiaeconatus audaciac, qd amp; aduerfiiseasnbsp;q tanta notitiæ mole firmatæ funt.fefe erigere nô ptennifit.
Idem in prologo tertiilibri de Trinitatc. Auguftini Noli mets literis quafi canonicis fcriptis inferuirejcd in iP præceptünbsp;lisquodcunlt;ï non credebas.cum inuenerisincunftantercre' fcriptisnbsp;de;In iftis autem quod certum habebas.nifi certum intellexe jujuj,nbsp;ris,noli firme credere.
Ideminlibroretradlationum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Multa er
Negate non pofium nec debeo.ficut in ipfis maioribus, ita nbsp;nbsp;nbsp;jj, y,
multa elfe in tam multis opufcuhs meis quæ poffunt iufto iu nbsp;nbsp;nbsp;Aug«
dicio.N nulla temeritatcculpari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°
Secundx ad Timotheum fccundo. Noli contenu q t dere
-ocr page 290-»4« nbsp;. DEMANDATIS
derc iierbi$,ad nihil enim utile cft, nifi ad rubuerfio* nenj audientium. Solicite autem cura teipfutn pro*nbsp;bahilemexhibercDeo,operariuin inconfußbiknitnbsp;rcdle tra^lanrem uerbüm ucritatis. Prophana au'nbsp;tem amp; uantloquia deuita. 'Multum enim proBciuntnbsp;ad impictatem,amp;: fermo eorum ut cancer ferpit. Stulnbsp;tas autem fine difciplina quæftiones deuita, fcienSnbsp;quia générant Iitcs.Scruum autem domini nó opor*nbsp;tct Ijtigare,fed mäluetum eflc ad omncs, docibilemrnbsp;patientem estera.
Auguftinus libro quinto de baptifmo contra Do* natiftas,capite uieehmofexto.
X f4i« C»-». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epifcopum dodbilcm effe debere, amp; ad
erin'ad ’“’’g’f-docibilis autem illceft, qui ad difcendi patientiam Ie' niseftamp;mitis.oportetcnim epifcopum nötantüdocerefednbsp;difcerCj^quia amp; iUe meli’ docet qui quotidic crevât amp; proflnbsp;m3 dXquot;i; dilcendomeliora.Hisutieguerbis iatisindicatuirlanfwJnbsp;eflenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’’ charitate prxditus non eifemetuendum, fic cius cpilïo
^^oporlt; jgj legfrc^ut ß gd poftea pluribus.SC diuturniorib’ inqinfitii’ ***•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nibus compertum ccdefiam confirmauit.non ainbigainus ui
tare, quiaficutmultaerantquædoftus Cyprianusdoceret, fie eratâC aliquid qd Cyprianus docibilis difccret. Quod au'nbsp;tem nos admonet,ut ad fonte recurramus, id eft, ad Apofto*nbsp;heamtraditionem, amp; inde canalem in noftra tempora dir?nbsp;gamus,optimum eft,amp; fine dubitatiene cauendum.
Tertullia.de uelandis uirgi.in princip.
Quale eft enim ut diabolo fempcr opérante SC adiiciente quotidiead iniquitatisingenia , opus Dei autceffaucritautnbsp;profitere deftiterit.-cum propterea paraclctum miferit donitnbsp;nus, ut quoniam humana mediocritas omia femel capere n®nbsp;poterit.paulatiin dirigeretur 8lt; ordinaretur, SC ad perfed»nbsp;perduceretur difciplina ab illo uicario Domini fjpiritu fan'nbsp;fto. Adhuc inquic multa habeo uobis loqui, fed nondum po'nbsp;teftis ea baiuiare. Cum uenerit file Ipiritus ucri ratis, dcducctnbsp;uos in omnem ueritatem, SC fuperuenientia renunciabit uo'nbsp;eft ergo pvad«« adminiftratio, nifi l«c,
-ocr page 291-H O M I H V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4T
mpliinaingitur, quddfcripturæ rcuclantur, quddintelle-* ““^r”‘’*’'’’*tur,quód ad meliora profidtwr, 8i cæt«ra. Hicnbsp;criciolus j Chrifto magifter diccndus uercndus. Nonnbsp;enitn ab fe loquetur, fed quae mandantur à Chrifto, Hic fo'nbsp;tus antcccflbr.quia folus poft Chriftum. Hunc qui receperütnbsp;ueritatem confuctudini anteponunt.
Auguftinus libro iecundo de baptifnio contraDo liatiftas,capite tertio.
Certe nobis obiicere foktis Cypriani liter as. Cvpriarjfen-toiöamjCypriani confihuni.cur autontatem Cypriani pro Ueftro fthifmate afTuniitis, 6C dus exemplum pro ecckfi® panbsp;terelpujtiscQgisautemnefciatfandiamfaipturamcanonP Canonialnbsp;earn,tamueteris qiia'm noui teftamenti certis fuistermuiïs pcj-jptm-anbsp;«ontineri.eam'q; omnibus pofterioribuscpifcoporuinhteris oïbus (cri'nbsp;itapræponi.utdcilla onirunodubitari Si difteptarinonpof pturjs prsenbsp;fit.utrum uerum uclutruin rcftumfit.qiiicquidin ea fenptu ponitur.nbsp;effcconftitcrit.Epifcoporuniautemliteras quæpoft confirm Prioraconnbsp;»natuincanoncmuelfcriptacfunt uelfcnbuntur, ficperfer' oi,a poftennbsp;«nonem forte fapictiorctn cuiuflibet in ea re péririons, amp; per ^lonbus cenbsp;aliorum epifcoporum grauiorem autontatem, doctorfii};nbsp;priidentiam.gi: per cöcilia licere reprehendi, fi quidin eisfernbsp;teà iieritate deuiatum cft.Etipfa conalia quæ per fingulas renbsp;gionesuelprouinciasfiunt, plenariorum cöaliorfi autorit»nbsp;tiquæfiuntexuniuerfo orbe Chriftiano, fineuUisambagKnbsp;bus cedere.ipfat^ plenaria fiepe priera pofterioribus entendsnbsp;ri,cû aliquo experimeto reruni apcritur,quod daufum erat,nbsp;amp; eognoftitur quod latebat, fine iiUo typho facrilegae fiiper»nbsp;bise, fine uUa inflata ceruice arrogantiæ, fine uUa contentionnbsp;gt;ie iiuid; inuidix.cum fitnda hunulitate,cuin pace catholics«nbsp;cum cliaritate Chriftiana.
Primo Macliabaeorû oiflauo ; Et in omnibus iftis nemo portabat diadema, nec induebatur purpuranbsp;ut magnificarctur inea.
Exodi decimoiêxtoiNos ucro quid furo*, quia mu fltaftis contra nos fifcartcra^Nec contra noseftmurnbsp;mur ueftrum,fed contra Deum.
Pri.Corinthioruin decimoquarto: Prophetæ aüt
q 4
-ocr page 292-,48 DEMANDATIS
duo aut tres dicant, 81. cxtcri dtjudicent quod ii alij reuelatumfuerit feddcnti, prior taceat.
Auguft.Iib. tertio, cap.tertio de baptifmo contra Donatift, Et funt uerba Cypria, in concilio Cartha»nbsp;Nullus eft Nelt;5 enim quifquam noftrum inquit.cpifcopü fe epircoplt;ynbsp;epiicopus rum conftituit.auttyrannico terrore ad obfequendi nece/fi'nbsp;epUcoporS tatem collegas fiios adegit.Quid manfuetius.quid humilius-Niilla nos certe deterret autoritas à quçrëdo quid uerum fir*nbsp;Quandohabeat.inquit.omnisepifcopus prolicentia libertjnbsp;tis 8C poteftatis fuæ arbitrium proprium, tanquâ iudicari n®nbsp;polTitab alio,qûo nee ipfc poteft alterum iudicare. Nouerarnbsp;enim quanta facramenti profunditate tune omnis ecclefia uanbsp;ria difputatione uerfabat.liberum'qj faciebat quærendi arbi'nbsp;trium.ut examinata ueritas panderctur.
Tertullianus ad Scapulam.
Nos unumDeum colimus,quern omnes naturaliter nofii#. ad cuius tonitrua amp; fulgura contremifcitis,ad cuius beneficianbsp;gaudctis.Cxtcros SCipfiputatisdeosefle.quos nosdçmon^nbsp;ftimus. Tarnen humani iuris St nattiralis poteftatis eft uni'nbsp;cuiçB qd putauerit colere.nec alii obeft aut prodeft alteri* rCnbsp;ligio. Sic nec religionis eft cogere religioné, quæ fpöte fuftiprnbsp;debeat,non ui,dl St lioftiæ ab animo lubéti expoftulenf Stc*nbsp;Hilarius librocontra Arianos.
Terretur exiliis et carceribus ecclefia.credü}) fibicogit qu? £cclc(ïa ne exiliis 8t carceribus cft credita.-pendet ad dignationem com'nbsp;miné perfê municantium.quse perfequentium eft conftcrara terrore: f**nbsp;quitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gat facerdotes, quse tugatis facerdotibus eft propagata.dilig*
ft gloriatur ï mundo, quae Chrifti efie non potuit, nift eau* mundus odiflet.
Exodi uiccfimoquinto; Ab omi homine qui offert ultroneus accipictiseas.
Exodi tricefiimoquinto: Omnis uolütarius ÔC prO no animo offerat eas domino..
Eodcm.-Fronte propria cunéla tribut ntes.
Exodi trice(imofêxto:£t quifpontefuaobtulerat fe ad faciendum opus S£c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Tenu»quot;
-ocr page 293-H o M I N V H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4»
Tertullianus ad Scapulam.
Crudelitas ueftra gloria eft noftra. Nee tarnen deficiet h«e fefta.quain tune magis ædificari fcias cum cædi uidetur.Quânbsp;enim fantam tolcrantiam expeftans.in aliquo fcrupulo per'nbsp;eu(rus,8C inqiiirere accenditur quid fit in eauia, amp; ubi cogno'nbsp;uerit ueritatcm.ipfe ftatim fequitur.
Hilarius libroadConftantium Auguftum.
Deuscognitionemfuidocuitpotiusqudmexegit,8topera Adfidem tionum cœleftium admiratione præceptis fuis concilians au' nullus conbsp;toritatem, coaftam confitendi fe afpernatuseft uoluntatemgt; gendus.nbsp;Si ad fidem ueram iftiufmodi ius adiiiberetur.epifcopalis do-'nbsp;fttro obuiam pergeret.dicerct’qj.- Deus uniuerfitatis eft.obiênbsp;^uio non eget neceffarto, non requirit coaftam côfeffionem.nbsp;Non fallendus eft fed promerendus. Noftra potius, non fuanbsp;eaufa uenerandus cft.Non poffum nifi uolcntcm recipere.nifinbsp;orante audire.nifi profitentê fignare.SimpIicitate quærédusnbsp;eft.eonftflione difcédus cft.charitate amädus eft, timoré uencnbsp;randus cft.uolfitatis probitate retinédus eft. At uero gd iftudnbsp;qdfacerdotes timereDen uinculis cogunf, pocnismbentur fnnbsp;cerdotes, carceribus continentur,plebs in cuftodiam catenatinbsp;ordinis conftrifta diftjonitur.uirgines nudantur ad pœnam,nbsp;ftîrata Deo corpora publico expofita confpeAui,ad frudtumnbsp;fpeftaculi SC. quxftionis aptantur.X caetera.
PrimoMachabxorum primo: Etaedifîcauerunt gymnafïum in Hierofolymis feeundum leges natio-num,8d feeerunt fïbi præputia,Sf receflierunt à tefta*nbsp;fficntorando,S^ iunÂi funt nationibus.amp; uenundacinbsp;fiint ut (acerent malum,amp; cactera-Et effuderunt fan.«nbsp;guincm innocentem percircuitum fandlifïcationiSynbsp;amp; contaminauerunt fandlifîcationem,amp; extera.
Eodem capite: Et libros legis D E1 combuiTerunt igni feindentes eos : SL apud quemeunq; inueniebangt;nbsp;tur libri teftamenti domini, quicun^ obferuabat le.*nbsp;gern domini,feeundumediélum regis trucidabantnbsp;cum, SL extera.
Hiercmix tricerunorexto.'Cum^legifret luditres
q s pagell»
-ocr page 294-»r« Dïmandatis
pagellas uel quatuor, fcidii illud fcalpello fcribs, quot; proicdt in ignem,8lt; cxtera.
Cyprianus cötra Dcmetrianum traftatu primO*
Exodi IÎ Eteritfanguisuobisinfignumfupcrdomos.in quibuser*'’ Säguisfi' ris, a iiidcbofanguinem, amp; protegam uos.8( non crit in »o'nbsp;gnum no' bisplaga diininutionis,aim percutiâ 8i contera teiTam Aeg/nbsp;ftrunj.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pti.Quodautem ante occifoagnoprscccffit in imagine,impl^
tur in Chnfto fecuta poftmodS ueritate. I Uic percufla kcÿ!'. ptoludaicus populus euadere nö nifi fanguine amp; fîgno ag*?^nbsp;potuit.iti H cuin uaftari cccpcrit miindus,8lt; percuti quifqu^nbsp;in fangtiine amp; figno Chnfti inucntus fiicrit. foius euadetnbsp;fpicite itaq; omn tepus eft ad uerani 8i eternä falutcni,8lt; «ïU’*nbsp;iam inundi finis in proximo eft,ad dominü Deum mentes ut'nbsp;ftras Dei timoré conuertite.Nec uos deledlet in fecnlo inter ii*nbsp;ftos amp; mites impotens ifta SC uaga dominatio.cum SC in agr®nbsp;inter cultas 8i fertiles fegetes lolium Si auena dominctur.
Numeri uigefimo: Non ibimus per agros iicc p«*' uineas,non bibemus aquas de puteis tuis, fed gradit''nbsp;mur uia publica, nee ad dexterâ nee ad finiftram dC''nbsp;clinantes donee tranfeamus terminos tuos,amp; cçtei 3'nbsp;Dixeruntfÿ filq IfrachPcr tritam gradiemur uiam-
Deuteronomi) fecundo : Tranfibimus per terrain* tuam,publica gradiemur uia, non deelinabimus nelt;ÿnbsp;addexteram ne^adiïniferam,amp; estera.
Âthanaiîus libro commcntarioruminepiftola*’* ad Hebrsos.
Ipfi eniin inuigilant pro animabus ueftris tanquam ratio' nein reddituri, amp; caetera.Intelligant qui aliorum funt duo’S'nbsp;R ceteris prsefunt.Quia quemadmodum neceffeeft.utpopO'nbsp;lus obfequentem fe praebeat, SC præfidibus ipfis niorigerum-’nbsp;ita SC facerdotem oportet ut aliorü animas curet, uel nocfe^nbsp;ducat inP?mnes, utpopuli faluti inuigilct.utquirationcmf**nbsp;propopulifecinoribus redditurus.
Vt cum gaudio hoc feiciât, SC non gementes. Hoc enim noO expedit uobis. Si pracpofitis.inquit, fuccubueritis SC his gc^^nbsp;ritis tnorem, Icuâbitis quidein id oneris, quodcunlt;ÿ ex
-ocr page 295-BOMINVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyr
lt;ur» fuiccpta flos premit.Quçpe qui lt;x hac ueftra facili obft quentia hilariores reddentur. 5in uero contumaces uos prae-'nbsp;fi uobisinuigilare nihil defiftant.nec côtuinaciamnbsp;nanc ueftram caftigent.ingemifcendo tarnen ad Deum,dolennbsp;lt;lolt;5 in Uos proclamabunt.quod fané ueilrz faluti minus connbsp;•luxerit. Aduerte autem quemadmodum baud quaquam ali- Nota.nbsp;*er fînat, qui alifs praefunt, nilî per lachrymas fubditorum in Prçlati nônbsp;le ulcifd iniurias. Quippe quorumlenitatcm 8C tolerantiam. nifi lachrynbsp;uukculpauacare.At difcipulis ipfis, pertinax illa Si incaftiga mis fuas ulnbsp;ta inobedientia, maiorcm fupplich pyram fucccndit.ut qui fe eifeanf in'nbsp;ueriorem in fe concitent mdicem.Deum uidelicet.qui acerbio iuria-Snbsp;rafuppliciacft iilaturus.Quocircahaud quaquam illudeftnbsp;stgre fcrendum, qudd difcipulormn contumacia gemitum afnbsp;ferat prseceptoribus, 2£ in contemptum his cedat.Sed ueren'nbsp;id potius erit amp; plorandum, quia Deo traduntur hi iudînbsp;flicandi.pocnat demum acerrimas luituri.
Deuteronomii tricefîmofecundo ; Memento die-ïuni antiquorum,cogita generationes fingulas,inter t^oga pattern tuum amp; a nnuntiabit tibi, maiores tuosnbsp;éditent tibi.
Secundo Paralipomenon tricefimofccüdoTecit^ Çuod return erat lolîas in confpeftu domini -• Si amnbsp;fculauit in utispatrisfui,nondeclinauit nec^ad dcxlt;«nbsp;teram neque ad finiftram.
lob oAauo: Interroga enimgencrationem prifti nam,amp; diligenter inueftiga patrum memoriam. Henbsp;fterni quippe fumus Si ignoramus : quoniam iîcucnbsp;Umbra dies noftrifunt fuper terram : Ipfi docebuntnbsp;te,Ioqucntur ubi, 6i de corde fuo profèrent cloquia,nbsp;Si extera.
Prouerbioiÿ dccimoquartotin corde prudentis re guiefeit fapientia:amp; indoftos quos^ audiet.
Ecclefîaftici triccfïmonono: Sapientiam omnium antiquorum exquirct fapiens, amp; in prophetis uaca-bit. Narrationeai uirorum nominator conferuabit:nbsp;sein
-ocr page 296-tti D E M A N D A T I s
8Cin uerfutias parabolarum fimul introibit.OfCuK» prouerbiorum exquirct: 8i in abfconditis parabola'nbsp;rum conuerfabitur.In medio magnatoriim minift’^*nbsp;bit,amp; in confpcdu pracfidis apparebic.ln terram al*^nbsp;tiigena rum gentium pertranfiet,bona enim inal^nbsp;in omnibus tentauit.
Prima adTc(îalonicenfesquinto:ProphctiasnO^ lite fpernere.Omnia autem probate,quod bonumnbsp;tenete.
Hieronymus in epiftola ad Minerium amp; AlcxaO'' drum, tomo quarto.
Necß enim tâta eft meç pufillitatis autoritas, qui nihil St inuidorum tantum morfibus pateo,quanta eorum quinbsp;in domtno prçceflerût.Nec iiixta Pythagorç difcipulos,pff?nbsp;dicata doftoris opinio, fed doArinx ratio ponderanda eft-quis autem contrarix faftionis immiirmurat, qiiare coçinbsp;planationes legam, quorum dogmatibus no acquiefeo. So’,nbsp;Omnia meillud Apoftolilibenteraudire : Omnia probatc.quodbonbsp;probate, num eft tenete.Et faluatoris uerba dicentis;Eftoteprobati b’nbsp;mularii, ut fi quis numiu adulter eft,8C figuram Caefaris noijnbsp;habet, nec fignatus eft moneta publica.reprobetur. Qui ,nbsp;Chrifil fa.:iem claro prxfertlumine, in cordis noftri inati“nbsp;pium recodatur- Etenim ft dialeifticam feire uoluero.aut ph*/nbsp;lofcplioi um dogmata.K ut ad noftra redcam,fcicntianinbsp;pturarmn.ncquaqua fi:np!ices ecclefîæ uiros interrogare“^'nbsp;beo. quoçe alia grana eft,amp; tinufquifq; in fuo fenfu abund’^'nbsp;prxfertirn oim in dome magna patrisfamilie.uaforum
Arte difee fttas muira dicatur, (ed eos qui arté didicere ab artifice, !quot; re ab artifi lege düi ineditantur die a. nofte, Ego K in adolefccntia,^’nbsp;ce dtbctn’. extréma artate profiteer 8f Origenë St Eufebiû Cxfarie”'^nbsp;uiros effe doiftifflt;mos,fed err.affv in dogmatii ueritate. QSfnbsp;econtrario de'Theodoro, Acacio, Apollinario poiTumus digt;¦ .nbsp;re,8C tarne omnes in explanationibus feripturaçe, ftidoris*nbsp;nobis memonä reliquerunt. In terra aurum quaeritur.S %nbsp;uiofum alueis.fplcndcns profêrturglarea.PaiftoIus ditior*’,nbsp;cocno'g fluento. Cur me lacérant amici mei.aducrfum fik*’,nbsp;craflae fucsgrunniunt.Quarunt omne ftudium eft,into 1^'^
-ocr page 297-H o MIN V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rff
tïae liipercilium, aliéna carpcre,amp; fi; ueterum defcndere perß diam, ut perdât fidcm fuam. Meum propolïtum eft antiques Nota«nbsp;legcre.probare fingula,rctinerc qu£ bona funt,8lt; 3 fide ^denbsp;fix Catholics non rccedere.
Hieronymus in prxfatione fuper Efaiam : Tomo quarto.
Legant prius poftea dcfpiciant, ne uideantur non ex iu' dicjo.fedéxodijprsfumptioneignoratadamnare.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gant8C po
Efaixquinquagelîmofccundo : Rccediterecedû ßeadcfpi« te,exite inde,poilu[um nolite tangere. Exite de tnez dant.nbsp;dio eius,mundamini qui fertis uafa domini.nbsp;Leuiticiuigefimo:VirfiuemuIicr in quibus phytonbsp;nicusucldiuinationisfuerit fpirirus,morte moria.*nbsp;turJapidibus obruct eos.Sanguis eorii fit fuper lllos.nbsp;Matthxi decimofexto: Intueminiamp;caueteàfer»
mento pharifxorum amp; faduexorum.
Marti duodecimo ; Cauete à ftribis qui uolunt in ftolis ambulare,amp; falutari in foro,amp; in primis eathenbsp;dris federe in finagogis, amp; primosdifeubitus in cccgt;nbsp;nis:qui deuorant domos uiduarum fub obtentu pro-lixx orationis.
Luex decimofeptimo:Non uenit regnum dei cum obferuationc, netp dicent:ccce hie ecce illic. Ecce emnbsp;regnum det intra uos eft. Et dicent uobis : ecce hie SC.nbsp;ecce illic,nolite ire ncqj feftemini.
Secundç Chonnthiorum fexto:Nolite iugum dugt; cere cum infidelibus. Qux cnim participatioiuftitixnbsp;cum iniquitaie, aut qux focietas lucis ad tenebras^nbsp;Qux autem conuentio CHRISTI ad Belial Autnbsp;qux pars fideli cum mfideli lt; Quis autem confenfusnbsp;tcmplo DEI cumidolis'; Vos enimeftis templumnbsp;dei uiui,ficut dicit deus.Quoniant inhabitabo in illis,nbsp;ficin*
-ocr page 298-su DE MANDATIS . t( inambulabo inter cos,amp; ero illorum Dcus, 8( ÎPquot;nbsp;erunt rnihi populus. Propter quod exitc de medio *»nbsp;lorum,â^ feparatnini dteit dominus.
Primx ad Timotheum fexto ; Haec doce SC exlio^ ta re. Si quis aliter docet, SC non acquiefeit fanis f«quot;nbsp;montbusdomininoftrilESV CHRISTIN**nbsp;quæ fer undum pietatem eft doftrinae,fuperbus eft n*nbsp;îiil fciens,fed langues circa quæftiones 8C pugnas uefnbsp;borum. Ex quibusoriuntur inuidir, contentionc^»nbsp;blafphemix,fufpiciones mala!,conflilt;fia tioncs bomPnbsp;num mëte corruptorum, SC qui ueritate priuati fünf»nbsp;exifiimantium quæftum clTe pietatem.
Ad Titum tertio: Stultasautem qurftionesSëg^ nealogias, SC contentioncs amp; pugnas legis deuir^nbsp;Sunt enim inutiles Së uanx.
Romanorum dccimofexto : Rogo autcm uos ff* tresutobfcruetis eosqui diflcntioncsamp; offendicul*nbsp;prxter doftrinam quam uos didiciftis faciunt,amp; de^nbsp;clinate ab illiSjhuiufmodi enim CHRIST O don*nbsp;no non feruiüt, fed fuo uentr),S; per du Ices fermons*nbsp;SC bencdiAionesfeducunt corda innocentium.
Prima Corinthiorum fecundo: Et ego cum uenif*'' iêm ad uos, ueni non in fublimitate fermonis autnbsp;piencix,annuntians uobisteftimonium C H R ,nbsp;S T I,non enim iudicaui me feire a liquid inter uos»*’*nbsp;lîIESVM CHRISTVMjamp;hunccrucifixunJ'nbsp;Et ego per iniïrmitatem,Së cum timoré,8C in trcrtJO''nbsp;re multo, apud uos uerfatus fum, amp; fermo meus,nbsp;prxdicatio mea non erat in perfuafîbilibus human*nbsp;fapientiæuerbis,fcd inoftenfîonc ipiritusacpotcn^nbsp;tix, ut fides ucftra non fît in fapiétia hominumnbsp;potemiaD«.
CoUof^
-ocr page 299-H o M 1 N V H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tft
CollofTenfium fecundo ; Hoc autem dico, ut nemo uos dedpiat in fublimitate fermonum.
Secunda Titnothei tertio:Ethosdeuita,amp; cerera^
Secundo Ioannis:Si quis uenic ad uos amp; hanc dogt; ûrinamnon adfert : nolite reciperc eum indomum,nbsp;ncc auc ej dixeritis. Qui enim dicit illi aue,lt;ommuninbsp;cat operibus eius malignis. Ecce prxdixi uobis,ut innbsp;dfedomini non confundamini.
Auguftinusin loanncmtraftatucxv.
Non autem folum uaniloquos K mentis feduftores.fafcuto la amp; falfa garrictes,8lt; in eis uanitaribus uelut altam feientiamnbsp;ptoinittcntes, contra régula fidei, quam catholicâ fufeepiftisnbsp;tauere debetis, ueriimetiâ ipfos qui de diuina ipfa immutabilinbsp;täte naturae uel incorporca creatura, fiue creatorc ueradternbsp;dilt;putant,amp; qued dicunt omnino documetis atqj rationibusnbsp;certiffimis probant,8C tarnen ab uno Dei 8C hominn mediato Cctra dtgt;*nbsp;te conatur aucrtere.tan^ peftem iniïdioré caeteris fugitc.Ta' ftores fubnbsp;les ein funt de quibus diat Apoftolus.quia cognofeentes Den, tiles,nbsp;non ficut Deum glorificaueruni. Quid ein prodeft habere in*nbsp;telligentiam ueram de immutabili Dei bono, ei qui non tenetnbsp;P«t que liberet à maloi’Si aSt mortui eftis ab elementishuiusnbsp;ntundi.quid adhuc tan^ uiuentes in mundo decernitisï'
Baruch tertio ; Filii qnoqu« Agar qui exquilîerut prudentiam qux de rerra eft : negotiatores terrae 8Cnbsp;Theman-gifabulatores SC exquifitores prudentiç SCnbsp;«ntelligentix; uiam autem lapienti« nercicrunt,nc9nbsp;commémora« funt femitas eius.
Leuitici decimonono:Non augurabimini nec Ob'* fieruabitis fomnia,amp; cxtera.No declinctis ad magos,nbsp;nec ab hariolis aliquid feifcitemini ut polluamini pernbsp;cosîEgo dominus Deus ueftcr.
Capite uigefimoprimo ; Anima quçdeclinauerit ad magos amp; hariolos,amp;fornicata fuerit cum eis,pQ-*nbsp;nain f aciem meam contra cam,8C exteta.
Deute«
-ocr page 300-Î,-S D E M A N D A T ï s Deutcronomij decimooftauo : nec inueniat innbsp;qui Hariolos fcifcitctur ÔC cæterarfiC quxrat à mor'®nbsp;is ueritatem.
Efaix odïauo ; Et cum dixerint ad uos, quxrit^^ phytonibus 8C â diuinis qui ftrident inca nta tionibu^ 'nbsp;fuis: Nunquid non populus â Deo fuo requiret uifîO''nbsp;ncm pro uiuis 8C mortuis^
Primo Paralipomcnon decimotcrtio :Et percuP Et Oza dominus : co quod tetigüTct arcam, amp; molt;^''nbsp;tuus eft ibi coram domino.
Prouerbiorum uiccümoquinto : Mel inuenifti, mede quod fuificit tibi : ne forte faciatuscuomasH''nbsp;lud Sc cxtera.
In eodem : Sicut mel qui multum comedit non ci bonum: Ec qui fcrutator eft maieftatis opprimetu^nbsp;â gloria.
EccIeEaftici tertio; Altiora tc ne quxEeris amp; eset* ra. Non eft enim tibi neceifarium ea qux abfeondi^^nbsp;funt uidere oculis tuis.In fuperuacuis rebus nolinbsp;tari multiplkiter ; amp; in plurimis operibus eiusno«nbsp;cris curiofus.
Exodi decimonono : Cauetc ne afeendatis in BnO** tem,nectangatisEnesilIius. Omnis quitetigeritm*’nbsp;tcm morte moriatur. Manus non tanget eum, fednbsp;pidibus opprimetur aut confodictur iaculis.
In eodem capite : Sacerdotes autem amp; popul**^ non tranfeät termines, nec afeendant ad dorninumtnbsp;ne forte interEciat illos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
AuguftinusadOroEum contra PrifcillianiE^S* Origeniftascapite undecimo.
Quj fupra Neq; ifta multum ad nos pertinoit.ut ca lümmo ftudio ƒƒ nos nihil dagare curemus.quæ remota funt â iênfibus noftris,8C abnbsp;ad nos.nbsp;nbsp;nbsp;tellcftu infirmitatis humane,nec in feripturis ita polîta.ut^^
biseo'
-ocr page 301-H o H I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irr
fcis eonim mandata fit cognino.Imd uero ne prædpîti fuipi' donc in fabulas facrilegas itruamus clamat fcriptura diuina:nbsp;Altiora te nc cjuæfieris, 8lt; fortiora te ne fcrutatus fueris, fed Eccie.jnbsp;quæ tibi prædpit dns ilia cogitafemper.utinagisiniftîste'nbsp;meraria præfumptio.q cauta ignoratio culpâda uideaf .Cerate ait Apoftolus ; Siue fedes,fiuc dominatiôes.fiue prindpat’, ColIoiTlnbsp;fiue poteftates.Etefle quidc fedes,dominationes,prindpatiis,nbsp;poteftates in cœleftibus apparatibus, firmiffime credo. 8( diPnbsp;ferre inter fe aliquid indubitata fide teneo. Sed qmodo me cSnbsp;temnas, que magnü putas efle doftorc, fi quæ nam ifta fint.Xnbsp;quid nâ inter lé différât nelcio.Necea fane ignorâtia périclitanbsp;ri me puto, ficuti inobedientia fi dtii præcepta neglexero. Et “P®nbsp;idcoputofpirituDci per autores noftros fcriptoçt eloquioçt «ttoflera*nbsp;ùei nô plenc expofita.fed raptim tafta atij perftrifta.ut fieu-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®™
bi forte tali quales nosfum’ per altioré reuelationë aligd hu fcnplerut. iufmodi fueiitdcmonftratû, nôfe inferiores fuiffe credat eos,nbsp;per qs nobis canonicaçt feripturaçî fanfta prçconia miniftra
ta funt. Quantfi cm quifq? fciédo profecerit.infra illas literas Oîsfcriptu feinueniet.quas Deus tanÇ firmamentum fupra oîa Humana ra eft infranbsp;corda côftituit.Nô itatp opus eft plus fapere, fed fapere ad tê^ canonicânbsp;perantiam.ficutunicuiqjDcuspartituscftmenfuramfidcj. feripturâ.
Leuitici undecimo : Omne quod repta t fuper ter* ram abominabile crit,nec alîumetur in cibum. Quicnbsp;quid fuper peôlusquadrupesgraditur,amp; multos habet pedes,(îuc per humum trahitur non comedetis,nbsp;quia abominabile eft. Nolitc contaminate animasnbsp;ueftras,nec tanga tisquicquam corum,ne immundi ßnbsp;tis.Egodominus Deus ucfter.Sâéti ergo eftotc quianbsp;ego fantfl’ fum. Ne polluatis animas ucRras in omninbsp;reptili quod mouetur fuper ierram,8f extera.
In eodem capite : Omne quod habet diuifam un* gulam,amp; ruminât in pecoribus,comedetis,amp;c.
Deuteronomij decimoquarto.Ne comedatis qu« îmmunda funt,ô{ citera. Vpupam quoque amp; ucfper*nbsp;tilionem amp; omne quod reptat nec pënulas habet im-ttuindum erit nec conicdcturjÔf cetera.
r Lcuj*
-ocr page 302-lyg . DE MANDATIS
Leùitici dccimonono : Agrum tuum non diuerfo femine.Veftc quæ ex duobus texta eft n®”nbsp;inducris.
Primo Machabxorum primo: Et multi de pop**'* lo Ifraëldiffinicrunt apud fe utnon manducarctin*'nbsp;munda:amp; clcgcrunt magis mori quàm cibis coinq***nbsp;nari immundis:nolucrunt infringere legem Dei fa**quot;nbsp;d:am,8C trucidati funt,flC caetera.
Lcuitici decimo : Arreptifquc Nadab 8C Abiu fiW Aaron thuribulis impofuerunt ignem SC incêfumnbsp;fuper offeretes coram domino ignem alienmn, quo“nbsp;eis praeceptum no erat.EgreiTus^ ignis à domino 0*nbsp;uorauit eos,amp; cætera.
Ecclefîaftici fecundo:Vç duplici corde,labijs ftis,ôë manibus malefacientibus,amp; peccatori terraj”nbsp;ingredienti duabus uqs,SC caetera. Vg liis qui perdi«^nbsp;runt fuftinentiam,amp; qui dereliquerunt uias reélaS/^nbsp;diuerterunt in uias prauas.
Capite tertio ; Cor Ingrediens duas uias non h*'* bebit fucceftiis : SC prauum cor in illis fcandalis^'*nbsp;bitur.
EzechieIisquarto:Ecce dcdi tibi fîmum boum Pj? ftercoribus humanis, SC facies panem tuum in eo-dixit ad me: Fili hominis, ecce eso côtcram bacul***^
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOMINVM.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3f9.nbsp;nbsp;,, ,
l)UsftudüsS(ïnftitutis,uelrationaIibus difdp^’n” uola^a DenKquï üidentur. Legunt enim amp; rcquirunt, uel de ratjone ccrlhucl ftudia libenbsp;quomodo mundus Dei prouidentia gubernctur, fecundü haec ralia amp; ranbsp;ergo uoiarilia noir.inantur. Si uero huiufmodi homines ini' tionalianbsp;sue agant,8C contra lege faciant.diripiant proximos.ut cum docent,nbsp;in uerbij effe uideatiir eruditio cocleftis, in aftibus carnata 8Cnbsp;mqrnia opera gerant, refte uultures 8£ aquilx dicendi funt,nbsp;Sui de cxcelfis ad carnes mortuas dilabuntur.
Tertullianus libro de praferiptionibus Hxretigt; torum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Ad Colloflinfesfecundo: Videte ne quis lit circumuenicns bos per philofophiam H inanem fediiftionem ftcundum tra'nbsp;dftioncin hominum prxter prouidentiam fpiritus fanfti-Fuenbsp;far Athenis, amp;. iftam fapientiam humanam, affedatricem 8Cnbsp;interpellatricem ueritatis de congreffibus nouerat,amp; cftera.nbsp;Quid ergo Athenis amp; Hierofolymis f Quid Academix 8lt; Ec^nbsp;tklif :Qijjd Hçreti is amp; Cbriftianis-'Noftra inftitutio de pornbsp;ticu Salomonis eft, qui amp;ipfe tradiderat dominum in fimplinbsp;otate cordis efle quxrendum.Viderint qui Stoicum 8( Plato-•ucurn 8C DialefticS Chriftianifmo prçtulcrfit. Nobis cunofinbsp;*ate Opus non eit poft Chriftum Iefumgt; nec inquifitione poftnbsp;Euangelium.Cum credimus nihil defideramus ultra credere.
Hieronymus libro c ommentario«^ in Efaia capitc fetudo totno quintoiEt fuper oës naues Tharfis, amp;c.nbsp;Habuit amp; lofaphat naues quas mittebat in Tharlis. fed connbsp;triti funt in Afiongabar .Habuit amp; Salomon qu{ ibät in Tharnbsp;lts,8C poft tres annos reuertebantur,affercbant'lt;ÿ régi argentum SC aurum,amp; ebur Sc fimias. Sed quia rex utert^ peccaue-rat.alius deditus uoluptati.K ei^ernarum gentium feminisnbsp;amans : abus ft cum rege Samarix copulans. quod utrunq; adnbsp;ïthnicos referf 8C Hxreticos, in quibus nihil eft aliud nifi fill-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•• •
gor eloquentix.SC fenfus dialeftica arte conftrudus,8C fermo In dialed mortuiis.quod intelligitur in eburneis dentibus.'amp; limihtudo cos amp; folanbsp;rationishumanx.quodfentiturinftmns.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eloquett**
£t incuruabitur fublimitas hominum.
Tam diuuidetur humanus fermo habere rationem^diu diuinx feientix non fuerit comparattis. Cum autem menda-OÖ ucritati quafi ftipula igni apprepinquauerit, dto^uoratqrnbsp;r a aidt*
-ocr page 304-î«a DEMANDATIS
• nbsp;8c deperif; K omnia dogmata falfitatis. quç nunc idola fioW*
nantur, ab ea qgt; iîmulata fint atq; côfifta, penitus contèrent; Hieronymus libro commentariorum in Mattlix**nbsp;Iibrofecundo,capite decimotertio.
limite eft regnuin coclorum grano finapis, quod accipi«*!* homo feininauit in agro fuo,quod minimü quidem eft owni'nbsp;Prj dkatio bus fcminibus.SC cætera.Regnum cœlorum prçdicatio Eusl*nbsp;Euangeli) geltj eft,SC notitia feripturarü qftæ ducit ad uitam, de qua di'nbsp;eft regnS citur ad ludæos:Auferetiir à uobis regnû Dei.SC dabitur gel’*'nbsp;ccclorum. tj facienti truftus cius. Quis eft ifte qui ftminac,nifi fenfusnbsp;fier amp; animus, quifufcipiensgranuin prædicationis. Si fouc^nbsp;fementem honore fidei, facit in agro fui peftoris pidlulare-,nbsp;Doitrina Prædicatio Euangelft minima eft omnibus difeiplinis. Adnbsp;Euangclft mam quippc doftrinam fidem non habet ueritatis,hominelt;’Jnbsp;minima eft Deum,mortuum,8CfcandaIum crucis prfdicans. Confernbsp;inter oës iufcemodidoiftrinâdogmatibusphiIofophorum.SClibrise^nbsp;fckntias. rum, 8C fplendori eloqucntiæ, 8C compofitioni fermonum,^nbsp;uidebis quanto minor fit eseteris feminibus fementis Euang^nbsp;Ift.Sedcum ilia creuerit, nihil mordax,nihilinuidii,nihilnbsp;tale demonftret,fed totum flaccidum, marcidum'q; 8Cnbsp;turn ebullit in holera, Si in herbas quae cito arefeunt Sinbsp;ruunt. Hæc autem prædicatio quac parua uidebatur in pfi*’.^nbsp;pio, cum uel in anima credetis uel in toto mundo fatanbsp;non exurgit in holcra, fed crefeit in arborem, ita ut uolut^^^nbsp;eœli.quas uel animas credentium, uel fortitudines Dei fef“*-,nbsp;tio mancipatas fentire debemus.ueniant Si habitent in rai^nbsp;eius. Ramos puto Euangelicæ arboris, quac de grano finnbsp;creuerit, dogmatum elfe diuerfitates, in quibus fiipradi^l^*^nbsp;kiolucrum unaquæq; requiefeit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. •lt;
Numeri undecimo : Anima noftra arida aliud refpiciunt oculi noftri nifi man, amp;c. Vocatu^^nbsp;eft ille locus fcpulchra côcupifcentiacnbi enimnbsp;runt populum qui defîderauerant carnes,amp;c.
Numeri uigefîmoprimo : Et txdere cœpit lumitineri$6^1aboris,âf caetera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p
Ecclefîafticirricefîmofeptimo: Vir peritus nbsp;nbsp;nbsp;.
tos erudiuit, ££ animae fuæ fuauis eft.
-ocr page 305-H O M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut
loquitur odibilis eft,in omni re defraudabitur. Non eft enim illi data à domino gratia, omni cnim fapiennbsp;nadefraudatuseft.
Efaix tricefimotertio: Vbie^literatusïVbieftle* gisuerba pöderans^ Vbi eftdodiorparuuIorum^Po*nbsp;pulum imprudentem non uidebis, populum alti fer* *nbsp;nwînis: ita ut non pofl'is intelligcre difertitudinê lin-gux eius,in quo nulla eft fapientia.
AmbroHus Iibro de incarnarionis dominiez faerz mentOjCapiicnono.
Nam in ipfa dialeftica, fi concedatur quod concedi fibi po' ftulant.qui adirum contentionis inucnire defiderant, princi'nbsp;pium inucnire non queunt diiputandi, Si hoc ibi, ubi contennbsp;tio eft magisdc difputationis arguths,qudin de examine uerinbsp;taris- Hæc cnim dialcfticorum gloria, fi uideâtur expugnare Dialeftieonbsp;herbis Si refcllcre ueritatem . Contra diffinitio fidei,ut ueri^ rS gloria,nbsp;tasnon uerba pandantur. Denique uerbaphilofopho^ exclunbsp;dit fimplex ueritas pifcatoriiin.
Ex proamio in tertium librum commentariorum Hiersnymi ad Galatas.
lam enim in E.-clefii ifta quæruntur, amiflaque Apoftoli' Qu« mO' forum fiinplicitatc Si puritate ucrborum,quafi ad Athenjum do in Ecclenbsp;amp; ad auditoria conuenitur, ut plaufus arcumaftandum ftifei fia qujrunnbsp;tentur.ut oratio rhetoric« artis fiicata mendacio,quafi qux' tur.nbsp;dam mcretrinila procedat in publicum,no tarn eruditura ponbsp;pulos,q fauorem populi quxfitura,8C in modü Plältcrii,amp; d'nbsp;biæ dulce canentis,fenfus demulceat audientium.ut uere iUudnbsp;prophetx Ezcchiclis noftris temporibus poffit aptari.dicentenbsp;dno ad cum.-Et faftus es cis quafi uox cithareTuauc canétis.etnbsp;bent compofïtæ.amp;audiunt uerba tua,Slt; non faciunt ca.
Quotufquifq! nunc Ariftotelem le git,quanti Platonis uel li Iti Anft^_ bros notiere uel nomen tquot; Vix in anguhs otiofi eos fenes reco' tele amp; phtnbsp;lunt. R-uftieanos uero Si pifeatores noftros totus orbis loquP lofophos.nbsp;tur,uniuerfus mundusfonat. Itaque ftrmone fimplici.'fimplinbsp;ciaeorum uerba pandendafunt.
Zacliarix oflauo: In diebus illis in quibus apprelt; r ) hendent
-ocr page 306-tit DEMANDATIS
Itendent decetn homines ex omnibus linguis gell'* tium; 8C appréhendent fîmbriam utri ludp dicentes:nbsp;Ibimus uobifcum. Audiuimusenim quoniam Deu$nbsp;jKbifcum eft.
Auguftinus ad VoIufianum,EpiftoIa prima.
ApoftolP Prsedpue Apoftolorum linguas exhortor ut legas Ex hit at linguae enim ad cognofcëdos prophetas exdtaberis quorum teftiin»nbsp;liint legen niisutuntur Apoftoli.
dat- Auguftinus de nuptijs 8i. concupifcentia,ad Vale* _ riumlibrofecundo,capiteuigefimonono.
Canonica Quid autem dicam de iplis diuinaç: fcripturaçr traftatori' Icnp^a qyj j„ Catholica Ecdefia floruerunt^quomodo hec nó ipnbsp;Omnibus aiiosfcnfusconatifuntuertere quoniältabileserantinanri'nbsp;nommum quijf/nia amp; robuftiffima fide.nó autë nouitio mouebanf ertonbsp;*^*P“ re.QuosficolIigcreSfeoçtteftimonnsutiueiim.SinimisIoi’nbsp;przponit. erit.Sf de canonids autontatibus d quibus non debem«^nbsp;auerti,minus fortaffe uidebor praefumpfiffe ij debui.
Ambroftus libro quarto de uirginibus.
Nos noua omnia quae CHRISTVSnon docuit iurc di' tnnamus.quia fidelibus uia C H R. IS T V S eft. Si igif CHB-‘nbsp;ST VS nondocuitquod docemus,etiamnosid deteftabü*nbsp;iudicamus:
Idem libro primo de uirginibus.
De uirginibus inquit Paulus praeceptuni domini no Iiabelt;’’ conlilium autë do. Si doftor gentium no habuit,habere q^nbsp;potuiti’Et praeceptii quidem no habuit fed habuit exemplui^'nbsp;Non em’m imperari poteft uirginitas fed optari. Nam quïnbsp;pra nosfuntjin uoto magis funt $ in magifterio.
Idem fuper Epiftolam primam ad CorinthioS/^ pite quarto. °nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Quicquid non ab Apoftolis traditû eft.fceleribus plenû Idem capite feptimo eiufdem epiftolae.
No debet qs coftringi.ne à lidto prohibitus illicita admi^*^' Efaiae primo:Nin dominus exerdtuum reliqum^^nbsp;nobis fernen quafî Sodoma fuiiremus,6;quafîû‘gt;^nbsp;«nom fîmilcs ciTemus« Audite ueriNun domini
-ocr page 307-H O M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3gf
ripes Sodomorum, percipite auribus Icgem Dci uc-« ftri populus Gomorrx. Quo mihi mukitudinem uilt;*nbsp;Aimarum ueftrarum dicit dominus ï Plcnus fum,nbsp;cxtera.
Hieremix feptimo.* Holocauftomata ueftra addi-tc uiAimisueftris, öi comeditc carnes,quia non fum locutus cum patribus ueftris,amp;nöprxcepi eis in dienbsp;qua eduxi eos de terra Aegy pti,de uerbo holocauftonbsp;warum amp; uiftimarum,fed hoc uerbü prxcepi eis di*nbsp;eens : Audite uocem meam, amp; ero uobis Deus,amp; uosnbsp;critis mihi populus, öi ambulate in omni uia quä mänbsp;daui uobis,ut bene fit uobis.
Leuitici quarto:Quod fi omnis turba filioi^ IfracI ignorauerit, amp; per imperitiäfecerit quod cötra mannbsp;datum domini eft, amp; poftea intcllexerit peccatü fitü,nbsp;offerer pro peccato fuo uitulum,amp; cxtera.
Eodem capite:Quia fi peccauerit anima per igno^ rantiam de populo terrx, ut faciat quicq de his quxnbsp;domini lege prohibentur, attp dehnquat cognoucnbsp;nt peccatü fuum, offerer capram immaculatam, fifc.
Capite quinto : Anima qux tetigerit aliquid im* niüdum,fiue quod occifum à beftia eff,aut per fe mornbsp;tuum,aut quodlibet aliud reptile,amp; obhtafuerit im*’nbsp;tnunditix fux,rea eft amp; deliquit.
In eodem capite quinto: Anima fi prxuaricans ce* remonias per errorem in his quç domino funt fandinbsp;ficata peccauerit,offerer pro deliAo fuo arietem im*nbsp;tnaculatum de grcgibus,amp; cxtera.
Chryfoftomus in opere iroperfeAo in Matthæü, capite uigefimotertio.
Vx uobis fcribçamp;pharifçihypocritx qui clauditisregnum Sacerdotû eorlorum ante honunes,8c cxtera.Vult eniin dominus often* timor,nbsp;dtrefacerdotes ludxorum omniaauaritixcaufafacere,qui Auaritianbsp;f 4 per
-ocr page 308-«4. DE M A N D A T I S
quorundâ per fcripturas quidem Chrifti cogno/ccbant aducntum. Cofl faccrdotfi. fiderabant enim,quoniam fi Cbnftus crcditus fuiffer.conto'nbsp;tudofacrificiorum offerendorum fucrat cxtinguenda,nbsp;crificium iuftitiae ualiturum. At certe claudebant ianuain ut'nbsp;ritatis quando pofuerunt decretum, ut fi' quis cum diceret fi'nbsp;Iium Dei extra fynagogam fieret.S ic 8C modo hærctici ficef'nbsp;dotes claudunt ianuam ueritatis, fciunt cnipi, quoniam fi m*nbsp;nifêfia fuerit uentas.ecckfia non effet eorum.K ipfi de facernbsp;dotali dignitate ad bumilitatem uenirent populärem. Qü*“nbsp;crgotïgnoranspopulusexcufabüiserit^Abfit. Si enim uelb'nbsp;menta empturus. gyrasunum negotiatorem K alterü,amp; uWnbsp;mcliores ueftes inueneris, 8( pretio uiliori.illic comparas.nbsp;ideo oportet populum circumire omnes doftores, 8{ inquire'nbsp;Oês dofto re ubi fyncera ueritas ucnundaf,8( ubi corrupta Nam omniunbsp;res legere confêffiones cognofeere, SC meliorem eligere nô uetitum eft'nbsp;poffumus. Dicit enim Apoftolus; Omnia probate.quod bonum eft tenenbsp;i.Theff-s te.Aut fi propter utilitatem aliquam, uel neceffitatem mun'nbsp;dialem proficifei uolueris ad aliquem locum,cuius uiam igf®nbsp;ras, nunquid propter ignorUtiam üiæ difeedis à profeélionenbsp;ßropofita:’ Non. fed experieris nunc iftam uiam, nunc illanr»nbsp;amp; quos interroges quæris,amp; cum inueneris rogas SC promit'nbsp;Adhorta' tis.Et fi uelis ingredi fcripturaçi ueritatem.nunc peteres or3'nbsp;tio pro ftu tionibus, nunc qusrercs in fcripturis.nûc pullares bonis ope'nbsp;diofis. ribus.nunc interrogates facerdotes.nunc iftos.nunc illos.tl'*’nbsp;uerifuntclauicularii. qui falfi.Sed ifta nô fiunt.quiauerbui”nbsp;Dei non creditur.quia necpromiffioeiusbeatitudinisdefide'nbsp;ratur,nec ludicium confummationis eius timetur.
IncodemlibrOjamp;codemcapitc.
Regnum cœlorum dicuntur feripturæ, quia in ilîis inlér^“ eft regnum cœlorum .lanua carum,intelleftus earum. Aut renbsp;gnum eft beatitudo cœleftis, lanua auté eft iuftitia per quai^nbsp;Clauis ec' introitur.Clauicularii funt facerdotes quibus creditû eft ucenbsp;clefîæ uet' bum docendi SC interpretandi feripturas. Clauis eft uerbufljnbsp;bûDeleft, feientiæfcriptura9t,pcrquamaperiturhominibusianuanbsp;clauicula-’ ritatis.Adapertio autem eft interpretatio uera.'nbsp;Tiifacerdo Ambrofius libro de Caym 8C Abel.
tes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rcmittuntur pcccata per Dei uerbum,cuius Leuites intef'
pres, K quidem executor eft.
Eaech'«'
-ocr page 309-H o H I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K«
EzcchifIis tertio: Fili hominis,omnesfermones mcos quos ego loquar ad tc, afliime in corde tuo,Knbsp;auribus tuis3udi,amp;uade amp;ingrcdereadtranfmi-grationetn ad filios populi tui, amp; loqueris ad cos,5Cnbsp;dices eis : Hxc dicit dominus Dens, fl forte audiantnbsp;amp;quiefcanr.
lonztertio:Surge8;uadein ciuitatem magnam Niniuen,amp; prxdica in ca prxdicationem quam egonbsp;ioquor ad ic.
Ioannisr£rtio:Quidefurfum ufnit,fupcr omnes tft.Qui eft de terra, de terra eft amp; de terra loquitur.nbsp;Qui de cœlo uenit fuper omnes eft.Quod uidit amp; aiinbsp;diuit hoc teftatur,amp;: teftimonium eius nemoaccipit.nbsp;Qui autem acceperit teftimoniü eius, flgnauir,quianbsp;DEVS uerax eft, nam is quern mißt DEVS, uerbanbsp;DEI loquitur.
loannis quinto : Et uerbum eius non habetis in uobis manens,quia quemmifltillc,huic nôcreditis.nbsp;Scrutaminifcripturas, quia uosputatisinipfisui^nbsp;tarn xternam habere. Et illx funt quj teftimoniumnbsp;perhibrntde me.
loannis feptimo : Mea doftrina non eft mca, fed eius qui miflt me.Si quis uoluerit uoluntatc eius facenbsp;re, cognofcet de doéîrina utrum ex Deo fir,an ego ànbsp;me ipfo loquar- Qui à femetipfo loquitur gloria pronbsp;priamquxrit. Qui autem quxrit gloriameius quinbsp;miflt eum,hic uerax eft,S^ iniuftiria in illo non eft.
loannis oft auo:Scd qut me miflt uerax eft,amp; ego qux audiui ab eo hxc Ioquor in mundo. Si uos mannbsp;fcritisin fermone meo, ueredifcipuli mci eritis Si conbsp;gnofcetis ueritatem, amp; ueritas liberabit uos Egonbsp;quod uidi apudpatternIoquor, Siluosquxuidiftisnbsp;r s apud
-ocr page 310-i(« D ! H A N D A T I s
apud pâtre ueftru facitis. Atnë dico uobis,fî quis kP monem mcü feruauent,inortc non uidebit injtcrnU’nbsp;Ioannisdecimo:Oues meg uocem meam audiuntgt;nbsp;ego cognofco cas.
loannis duodecimo: Quia ego ex raeipfo no fui” Iocutus,fed qui mißt me pater, ipfe mihi mandatumnbsp;dédit quid dicam,amp; quid loquar.Et fcio quia mand»nbsp;turn eius uita sterna eft. Qus ergo ego loquor ficucnbsp;dixit mihi pater,He loquor.
loannis dccimotertio: Verba qus ego loquor uO'' bi5,a meipfo no loquor: diligitis me, mädata mc^nbsp;fcruate.Qui habet mandata mea,dlt; feruat ca,illc eâ=nbsp;quidiligitme .Quinon diligitme,fermones meo$nbsp;non feruat.Et fermoncm quern audiftis no eft meuSnbsp;fed eiusqui mißt me patris.
Auguftinusin P/almumcenteßmürextum. Conu temini. Verfu. A tribulatione 81. dolore.
Effufus eft contemptusfupcr principes.) Reprobati enifl* funt ab ecclefîa Dei : Et magis, quia principes efle uolueruntnbsp;ideo contempti funt, 8c fafti funt fal infatuatum proieftun»nbsp;foras,ideo conculcatur ab hominibus. Effufus eft côtemptmnbsp;fuper principes fiefeduxit cos in inuioSt non in uia.)Quar®nbsp;conteptifuntfAIiudannunciantes-Quidfuntcontepti^ An*nbsp;Chematizati.Quifquis enim uobis annunciauerit prsterd“?nbsp;quod accepiftis anathema fit. Quid tarn contépturn q fal in®nbsp;tuatum,quod proieftuni foras conculcatur:’ Et uidete fi nn”nbsp;principes ftmtdpfum Paulû audite.Licet fi nos amp;c. Principt^nbsp;iunt.dofti iunt.magni funt.Iapides preciofi fiint.Quid adliu»:nbsp;Gala. I diifturus es:!Nunquid angeli funtÆt tarne fi angelus de ccciunbsp;uobis annunciauerit prxterquam quod accepiftis, anathemanbsp;fit: quia Sc ipfe diabolus angelus de coclo lapfus cft. Effufus dtnbsp;ergo contemptus fuper principes eoruni SCc.
Ausuftinusin PfaLcenteßmumtertiQ : Concion® fecunJa uerßj.Inter medium montium Si estera.
Licctß nos aut angdus de cotlo annunciauerit uobis, pf« terquaiquot;
-ocr page 311-H O M I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MT
Wquim quod accepiftis,anathema fit. Si iieniat mons aliud Apoftolus euangeIizans,anathemarizetur.VndehocQuia dephuato dicitpracfnbsp;uultfiuere non de medio . Ethocfortehomocarnali nebula jdnontonnbsp;praepeditus, SC à fonte communi ad propriam fuam felfitaté tra id.nbsp;redaftus poflit hocfacere.nunquid SC angelus:’ Vere nunquâ Ro. iî.nbsp;amp; angelus. Si angelus de proprio fiuens in paradyfo non eP joan.^nbsp;fet auditus,non præcipitaremur in mortem- Media aqua po^nbsp;fita erat hominibus præceptum Dciraqua media, aqua quo^nbsp;dämodo publica, fine fraude ualebat,quod diximus chantanbsp;ti uefl:ræ,fine labe,fine cocno flucbat,fi ipfa aqua fempcr bibenbsp;retur,fcmper uiueretur. Venit angelus lapfus de cœlo, faftusnbsp;ferpens, quia infidiofe uenena iam fpargere cupiebat. cmifitnbsp;ucnenum de proprio,locutus eft dcfuo.quia qui loquitur menbsp;daciü,de fuo loquitur ; SCmiferi audiédo dimiferunt quod c3nbsp;muneerat.undebeati erant, SC ad fuum proprium redafti, «»„jnbsp;«imuoluntperuerfeeflefimilcsDeo.hocenim dixerat.Gu'nbsp;ftate.amp;eritis ficut dh.appetentes quod non erant, quod accenbsp;perant ainiferuiït. Ergo fratres ad hoc ualcat quod diximus 'y ¦ “°nbsp;charitati ueftræ,propter fontes,ut fluant de uobis, conualles ^wtur.nbsp;eftote,amp;cumomnibusconferte quoddeDeo habens. Internbsp;«nedium fluant aquæ,nulliinuideatis,bibite,faturamini, manbsp;«ate, faturate. Vbiq; communis aqua Dei habet glonam, nonnbsp;hominum priuata mendacia.
Matthxi decimoquinto .* Omnis plantatio quam non plantauit paur meus cœleftis,cradicabitur.
Hilarius in Matth.canone decimoquarto.
Omnem plantationem qux nö ä patre fit, eradicandam di cens,idefi:,traditionemhominum eruendam,cuius fäuore lenbsp;gis prxcepta tranfgreffi, amp;ideo eos efle ducescxcos,uitznbsp;xternxiter,quod nonuideantpolliccntcs,cxcis’q; ipfis SC dunbsp;dbuscxcorum cafum in foucam efTe communcm.
Secundo ad Tim.tertio; Tu uero permanein his qu{ didicifti;8( crédita Tunt tibi,lciës à quo didiceris,nbsp;£t qa ab infantia facras literas nofti qux te poifuncnbsp;inftruere ad falutê per Adern qux eft in Chrifto lefu.nbsp;Omisenimfcripturadiuinitusinfpirata.*uriliscfta4nbsp;docendum, ad arguenduni} ad corrip iendum., ad cgt;nbsp;rudicndum
-ocr page 312-I«s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D ! M A N D A T IS .
rudiendum in iuftitia,ut petfcdus fit homo Dei/ omne opus bonum inftrudus.
AdTitum primo:Manjfc(lauit autem tempor’? bus fuis ucrbü fuü in prxdicatiôc,quæ crédita eft n’*nbsp;hi fecundum prçceptum faluatoris noftri Dei.
loannes Chryfoftomus Homelia prima inep*'* ftolamadTitum.
Manifcftauit.inquit.temporibus fuis uerbum fuum in ptf dicatione, quac crédita eft mihi.Hæc eft prædicatio,omnia ei’*nbsp;euangelium continet,K præftntia amp; futura.honorem, pie’^nbsp;tem,fidcm,fiinul omnia prxdicationis uerbo conclufit. Sie'*:nbsp;cnim prçco præfentibus omnibus in theatro praedicat : ita “nbsp;nos,inquit,publice prçdicamus ea ratione,ut nihil addainul’nbsp;led ca tantum quæ audiuimus prædicamus.Ea quippe uirt**’nbsp;præconis eft,ucradter quac fibi crédita funt omnia profeqquot;*’nbsp;non aliquid adderc,aut immutare.aut auferre. Si igitur p''^nbsp;dicareoportet,magnaidfidutia atlt;Ç conftantia facicndir!^nbsp;cft.alioquin nulla eritprçdicationis uirtus,idcirco amp; Chri**nbsp;non ait.’Dicite inauribus.fed prædicate fuper tefta 8Cc.
£xodi triceiïmoquarto:Cum deftenderet de monte Sinay,tenebatduas tabulas lapideas td^*nbsp;moni), 8i ignorabat quod cornuta eflet facies fua f*nbsp;confortiolèrmonisdomini. Videntes autem Aato”nbsp;amp; filrj Ifracl cornutam Moyfi faciem timuerunt p*'*’nbsp;pc accedere SC estera.
Leuitici undecimo-'Omne quod habet diiiifa m **** gulam,8f ruminât in pecoribus comcdctis SCc.
Matthsi uigefimolecüdolMagifter quod eft datum magnum in lege^ Diliges dominum Dc**^\nbsp;tuum ex toto corde tuo, amp;extota anima tua,nbsp;tota mente tua.Hoc eft maximum SC primum ma”'nbsp;datum.Sccundum autem eft fimile huic. Diüg«® P“^-.nbsp;ximumtuumficutteipfum.Inhis duobus mandatnbsp;tiniuerfa lex pendet prophets.
-ocr page 313-H O M I N V M. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3S»
Auguttinus in proamio Pfalmi cxl.
Tantum duo funtpræccptacharitatisin fcrîpturîs,nihil aliud requiratis.nemo uobis aliud pradpiat.Qui diligitlegênbsp;adûnpkuit.Plenitudo kgis eft chantas 8Cc.
Ecckfîaflici quadragcfimotertio: Multa dicimu* amp; defîcimus in ucrbis,confummatio autcm fermonsnbsp;ipfc eft. In omnibus gloriantes ad quid ualebimus^nbsp;Ipfc enim omnipotensfupcr omniaopera fua.TerrInbsp;tilts dominus, 8C magnus uehementer, S(. mirabilisnbsp;potentia ipfiusamp;cætera.
Cyprianus fermon.de baptifmoChrifti.
. Præcipis mihi domine Deus,ut diligain tghic.K pofliim K dtbeo,8lt; totû me 8C interius Si exterius tibi effe iubcs obno'nbsp;xium, amp; de proximo tubes,ut ad meam eum mcnfuram corn Mandatsnbsp;pleftar.Gratias ago tibi clementiffime Deus,quia quod quæ magnum,nbsp;ris à me.prius ipfe donafti, K quomodo tu me dilexeris, fî linnbsp;guishominum 8C angclorfi loquar, nec digne poffim eloqui,nbsp;nec uniuerfa compledi.quae mihi gratiae tuac contulit amplinbsp;rudo.Iuftum eft domine ut diligamus te, quia ipfe nos dilinbsp;gisrSt iniquü omnino eft, ut te in aliquo dilcfti tui offendât.nbsp;Vcre hoc mandatum legem compleftitur 8C prophetas. Si innbsp;hocuerbo omnium fcripturarum uolumina coartâtur. Hoc Religio*nbsp;natura.hoc ratio,hoc domineuerbi tui clamar autoritas,hoc nis côfum*nbsp;ex ore tuo audiuimus, hic inucnit confummationem omnis matio.nbsp;religio.primum eft hoc mandatum amp; ultimum, hoc in Iibronbsp;Uttæ confcriptum indcficientem 8C hominibus Si angelis ex*nbsp;hibet leftionem.Legat hie unum uerbum,8( in hoc mandatonbsp;meditetur Chriftiana religio, amp; inueniet ex hac fcriptura chriftiin*nbsp;omnium doftrinarum regulastmanaflc,8f hinc nafci,et huenbsp;reuerti, quicquid ecclefiaitica continet difciplina. Si in onminbsp;busirriram efle amp; frniolum.quicquid dileftio non côfirmat.nbsp;Pr«cepifti .domine aut aiidiamus dilcftüm filiuni tuum, granbsp;tias tibi agimus, quia nos cius niagifterio commendafti.nbsp;Nos uero ex præccpro tuo eius doftrinæ nos tradimus infornbsp;mandos. Si inhærentes cilibenter, eum duce ipiritufanftonbsp;omni tempore audiemus,
DE YTI-
-ocr page 314-iio
iitf Ufrbt 2gt;f i.
Numeri nono.
Ad imperiumdomini erigebanttentoria,K ad imperium illius dcponcbant. Per uergt;nbsp;bum domini fige bant tentoria, amp; per uer-*,nbsp;bum illius proficifcebaniur,crantïp in excubijs dom*nbsp;ni iuxta imperium eius per manum Moyfi.
Pfalmo eëtefimodecimooftauoiLucerna pedibuS meis ucrbum tuum,amp; lumen fcmitis meis.
Prouerbiorü decimofexto: Eruditus in uerbo geriet bona,amp; qui fperat in domino beatus eft.
Ecdefiaftici primo:Fons fapiëtiac uerbum DeiÏJ* excelfis,âë ingrefius illius mandata æterna.
Hieremiæ decimoquinto: Inuenti funt fermoneS tuiamp;comedi eos,amp;fadum eftmihiuerbumtuut”nbsp;in gaudium 8(. in lætitiam cordis mei.
loannis quinto*. Qui uerbum mcum audit, 8ë crC^ dit et qui me mifit,habet uitam scternam. Et iudici”nbsp;non uenit,fed tranfiet à morte ad uitam.
Ephefiorum fexto ; Et galeamfalutis afliimite, gladium fpiritus,quod eft uerbum Dei.
Colloflenfes tertio: Verbü domini habiter in uO'* bis abundanter,in omni fapientia.
Origenes tomo fecundo, in Efaiara Homeh'a ptima.
NuUum uerbum ita mundum apud Craecos St Barbaft^ quale eft uerbum legis. Ab omni enim uerbo. ab uniucrftnbsp;Secundum ânna ueritatem pollicente differt lex, quae à Deo uobis dîtquot;nbsp;L X X. eft.Legemenim in adiutorium dedit.utdicant,nonficuftjtnbsp;£fææ.8 bum iftud.Quid cft.quod non eft ficut uerbum iftud inbsp;Verbi Dei funt uerba.fed nö ficut uerbum iftud. Nullum enim uerbumnbsp;fummanbsp;nbsp;nbsp;poft uerbum Moyfi, poft uerbum prophetarum, multo
buî* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem amplius poft uerbum lefu CbriAi, ^oftoloru»^^
-ocr page 315-VER BIDET, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«71
Videfinondamatfenfus Dei quod diilum ell. Legtmett^ in admtoràim dedit,ut dicant qui acceperunt legem in adiu^nbsp;tormm, no eft ut uerbum iftud quod locutus eft Moyfes in lenbsp;ge lata per angelos in manu meàatoris. Wulto auté digniusnbsp;poteft hoc ecclefia dicere, non eft ficut uerbum iftud quod exnbsp;1*0 taiftum eft,quod habitauit in nobis, cuius uidimus gloria,nbsp;non ficutMoyfes uelamine obtcftain, fed gloriam tanquamnbsp;nnigeniti à patrc.pleni gratis K ueritatis. Non eft ficut uer'nbsp;num iftud quod fufeepit ecclefia,in quo credit,pcr quod fananbsp;bitur. Verbum quod in principio crat apud Deum,Deus uer* VerboDdnbsp;quot;Um.cui gloria amp; imperium in fecula feculorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faluamur .
Idem tomofecundo,Dc principijs libro fecundo, capitc lèxto.
Siergomaffaaliquaferri/êmperinigncfitpofîta.omibus y.-Lg jjd luisporisomnibusljuenisignemrecipiens.amp;tota igniseffe ¦ ¦ cq™,,nbsp;fta.fi nelt;® ignisabeaceffitaliquando,necgipfaabignefepa' ’Snbsp;i*ctiir,nunquamdicemushanc,quænaturaquidemférrimaf ’nbsp;fa eft,in igne pofitam,amp; indefinenter ardentem, poffe frigusnbsp;aliquando rccipere,quinimo'(quod uerius eft) magis ei ficutnbsp;in fornacibus fspe fieri oculis deprehendimus, totam ignentnbsp;«ffeftam dicimus, quoniä nec aliud in ea nifi ignis cernitur:nbsp;fed amp; fi qifis contingere atq; traftare tentauerit, non ferri,nbsp;fed ignis uim fentiet. Hoc ergo mo etiam ilia anima,quz quanbsp;fi ferrum in igne,fic femper in uerbo,fempcr in fapictia, femnbsp;per in Deo pofita eft. omne quod agit, quod ftntit, quod in*nbsp;telligitDeus eft.SC ideo nec conuertibilis SC mutabilis dici po Verbi Deinbsp;left, quç inconuertibilitatem ex uerbiDci unitateindefinen' operatio -ter ignita poffedit. Ad onincs deni^ fanftos calor uerbi Dei in anima ,nbsp;putandus eft perueniffe.K caetera.
Idem tomo primo fuper Exodum. Homelia dcci tnatertia.
Volo uos admonere religionis ueftrç exemplistnoftis, qui diuinis myfteriis intereffe confueftis, quomodo cum fufeipi'nbsp;tis corpus domini,cum omi cautela, amp; ueneratione fereatif,nbsp;ne ex eo parii gd decidat,nc cofecrati muneris aligd dilabaf.nbsp;Reos em uos creditis K refte creditis,fi quid inde SC per neglinbsp;gentia décidât. Quod fi dr« corp«* dtu »nfentundfl tanta Verbi D4nbsp;Mtimini
-ocr page 316-«egleÄus piaculurnnbsp;grande.
î7t DEVTILITATE . utimini cautela.Sf merito u rimini, quomodo putatis mi®nbsp;hseirepiaculi.uerbumDeineglexiflt.quàmcorpuseius.
Chryfoftomus in loannem Homelia decim^'^ xta. Infine.
Verum attendite quxfo.Etenim abfurdum quod medif® coriarius,tcxtor,8( oinnes gencratim opifices quisq; pre a'nbsp;tis fux profcffione piignet.Chriftianus autem non pofiifnbsp;lam religionis fux afferre rationcm. Atqui illx artes ncg*^
Chriftia'
nusfolus nbsp;nbsp;nbsp;
profelfiois ilæ.ad pecuniä damnum referunt.huius autem contempt®^^ »“f ignar* animx detrimentum affert; 8C tarnen tanta miferia, tanta
Verbi Dei ignorätianbsp;gctiles feinbsp;dab sat.
i.Pet.j
fania laboratnus.utinillasomnem euram cogitationem^ adhibeamHs.Ncceffaria autein, Kfalurisnoftrae munimentnbsp;firmiflima pro nihili dudmus. Hoc no finit gentiles rccog'1*’nbsp;feere errorein fuum, atcn deridere. Nam cum ipfi inenda^**’nbsp;nixi,omniafaciant,utdogmatum fuorum ignoininiamnbsp;fendant, nosautem ueritatiscultores, ne hifccre quidern 3’nbsp;noftra tutanda poflimus. Quæ caufa eft, quin doftrinse no'nbsp;ftræ nimiam damnentimbecillitatem, quin fraudem OTnbsp;titiam in nobisfufpicentur,quin Chrifto tanquam mendadjnbsp;amp; multitudinis ftultitia fraude fua abuteti malcdicât. Hui*quot;nbsp;nos caufa blafphemiæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Hoc nobis Petrus præcipit.Inquit enim: Parati fempcf fatisfaftionem omni pofeenti uos rationem.de ea quæ innbsp;r» 11 «¦ biseftfi^Jf^fP^-Etiterum: Verbum Chriftj habitetinuo*’’^nbsp;Colloir. Î abundanter. Sed quid ad hæc refpondent fiicis ftuItiores^B^'nbsp;Prouer.io nediftaomnisanima fimplex,8{qui fimpliciterambulat**!
fidutia ambuIat.Hocautem omnium nialoru caufa eft, quf,“ Verbi firn* non multi fenpturarum teftimonia in oportunis rebus fc*®?nbsp;plicitu no adducere. Non enim eo loco fimplex pro ftulto,8( pro eo q*®nbsp;craflugno nihil nouitinteiligendumeft.fed pro no malo, nonuerfut®'nbsp;rantia lau Namfiitaintelligeretur.fuperuacaneflfuiffetdicerc.-datur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prudentes ficut ferpentes amp; fimplices ficut columbx.
gt;Aatth.i« Escchielis tricelimotertio « Venice Sfaudienn*^ quis fit fermo egrediens à domino. Et ueniunt ad tlt;nbsp;quafifiingrediatur populus: 8f. fedent coram te pO'*nbsp;pulusmcus:amp; audiunt fermonestuosfif non faciunfnbsp;cos,quia in canticum oris fui uertunt illos,6d auarilt;nbsp;(iant
-ocr page 317-, V 1 R. B I D ï r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«T»
«lm luim fequiturcor eorum, 8t cfteiïquaficar^ men mufîcum quod fuaui dukiSp fonocanitur. Et aunbsp;munt uerba tuaKnon iaciunt ca; amp; cum ucnericnbsp;Suod praedidumcft,e«e enim uenit,tune kient quianbsp;prophètes fucrit inter cos.
_ Chryfoftomus in loannem. Homelia tertia,ca* pite quarto.
Pudtat igitur nos 8t erubefawnus, qu inç uirorum «nulier loan.* « Sanuritana tantam in difcendo adhibuit diligentiam, utnbsp;•'f'Sdieitenipore.ne^ alijs occupationibusdiefudoftrinanbsp;loduceretur.Nos uero non modo nihil ad diuinarum rtrumnbsp;^ditionem inquirimus.fed in omnibus fccure ac codem monbsp;«o affidmur, proptcrea omia negligimus. Quis noftronimnbsp;y»arib repetita domo, aliquod Ghriftiano dignö opus aggre ygryurfnbsp;’uturfQuisfcripmrarfifenfusperfcrutaturt’Nemofan^.ftd joûjoo jjnbsp;llueolos amp; talos frequéter inuenimus,Iibros qui rariffîmos, j-j-ttitionbsp;^os fi habent.ac fi non haberent claufos in ferinns feruant;nbsp;bel omnefuum ftudium.in membranarum tenuitate.in lite*nbsp;fitum charafteribus qui pulcherrimis confumunt.non ut lenbsp;Cint.noh ut ufum indc aliquem confcquâtur.fcd ut diuitias,nbsp;btambitionem oftentent.in his ftudent.Tanta eft inanis glonbsp;•^.nulium ambitiofum audio,qui librfi intelligat.fed aureu
literas admiratur.Quid quatfo hoc lucri !quot; Non propterei bobis feripturse datst funt.ut in libris dntaxat habeamus.fednbsp;eordi infculpamiu.Ita^ hxc librorum poffeffio iudaicç am*nbsp;oitionis eft.quibus in literis prsecepta data funt,nobis nô ita,nbsp;w in tabuHs cordis carneis. Non autem libros côparari pronbsp;*’gt;beo,fedadmoneo,amp;maioremm modum rogo, uteoscomnbsp;piremus.ita tamen.ut K literas, K fenfus frequenter in a«'nbsp;mo repetamus.ut hoc pafto mfidus efficiatur.Nam fi in qua^nbsp;domo euigelium eft, illic diabolus ingredi non audet, VerU innbsp;qujnto minus animam ei affiduis leftionibusfamiliaré.neç corde 8Cnbsp;^mon,nelt;5 peccatum attinget^Sanftifica igituranimî.fan ftnguarenbsp;^ca corpus.hoc continget.fi euangelium femper S animo tinf duin.nbsp;habuerisamp; lingua.
lob uigeHmoo^lauo : Sapientia uero ubi inue« *ùtur:amp; quis eft locus intcUigentix C Nefeithomo
» ftccnini
-ocr page 318-,7 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E r T I L I T A T E
précium eius.' nee inuenitur in terra fuauiter uiiKf*'' tium. Abiflusdicitnoneftinme,amp; mare loquiw’^nbsp;nö eft mecum • Non dabitur aurü obryzum pro ei'nbsp;nee appendetur argentum in commutationceiuï'.nbsp;' Non confcrctur tinóljs Indiæcoloribus:neclapilt;^*nbsp;fardonicopreciofîflimo ucl Saphyro.Nec adjcquaWnbsp;rureiaurumamp;eçtera.Vndeergofapicntia ucnit,^nbsp;quiseftioeusintcnigentix^Abfconditaeftab ocullt;$nbsp;omnium uiuentium:uolucres quoep cocli later. Pet^nbsp;ditioamp; morsdixerunt auribus noftris,audiuiniU^nbsp;famam eius.Dcus intelligit uiam eius, SC ipfe nouicnbsp;locum illiusamp;cEccc timor domini ipfaeft fapieti'nbsp;tia.'amp; recederc à malo intelligcntia.
Chryfoftomusin opere imperfcdo,capiteft^ ptimo.
Gratia enitn adiutorium eft infirmitatis humanx. AdiiJ* tohum autem non donnientibus datur, fed ftftinantibus*nbsp;non prxualentibiis. Sicut ein in bello non omnis qui pugfl^tnbsp;uincit.nemo tarnen uincerepoteritnifi pugnauerit : Sienoj*nbsp;Studiilaus omnesquileguntScftudentacquiruntfcientiam fpiritualé»nbsp;nemo tarnen acquirere poteft, nifi qui fuerit ftudiofus ad ie'nbsp;gendnm.autaffiduusadaudiendum.Et infidèles, fiCnond^nbsp;mentes Deum inueniunt feienriam legendo,ftudendo.fed n’nbsp;illam qux ex Deo eft.qux per fpiritum datur ; fed bane qu*nbsp;ex natura carnali,qux per cxcrcitationem carnis acquiritut»nbsp;quam babuerunt etiain gentilium ftudiofi.Multa diffiï**’nbsp;.. tiaenimeftinterfcientiasiftas.Qui enimorationibusflOrtnbsp;Dwerett3_ inftat.necoperibusbonis.fcdperfolumftudium IcdionuBjnbsp;ooccnnani faftus eft feiens, quandoaltjsprxdicar,ipfe fibi non fentitq“nbsp;prxdieat.Si de ira Dei loquitur, alios quidem forfitä terret,nbsp;ipfe aütforfitan non timet: Si demifericordia, alios forfîtartnbsp;confolaf,ipfe aüt non gaudet.Sed qn alios docet, ab intuiconbsp;fcientia eius ridet fibi de uerbis fuis. Quia fcictia qux ex foC*nbsp;leftionibus eft,ex ore ,pcedit.Qui aüt de fpü fanfto eft,exeornbsp;de proferf.Etideofpiritualis fcientia nó folii dicitur, ftdfeHnbsp;titur;non tm in fcripturis legitur, léd ex corde fuggerif.Äc*
-ocr page 319-V E R B I D E I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175
Idem Chryfoftomus in eodemlibrocapiteuice lîmoprimo.
Matthaciuicefînioprimo.Quis ex duobus fecit uolû tatem patris^amp; cætcra.
Sccularis homo poft peccaniin facile ad poenirenria m ue-- . nit,nanj occupatus negligentia fcculari, dum feriptune non Verbo Delnbsp;fatis attendit,femper ei qiiac in feripturis pofita funt noua ui homo fee«nbsp;dëtur.Ideo'lt;ï cum audicrit aliquid aut de gloria fanftorum, laris faeüenbsp;autdepanapeccatorum,quaftnouumaliquid audiensexpa tonuertl'nbsp;üefeit. Aut dum bona concupifcit,amp; mala timet,compunftusnbsp;ad pœnitentiâ cito decurrit. Nihil autem impoflibihus 3 illûnbsp;corrigere qui omnia fcit,8C tarnen contemnensbonS diligitnbsp;malum.Omnia em quzeuneg feit in feripturis, propter quotinbsp;diinä meditatione ante oculos ci’ inueterata Si uilia seftimänbsp;tur.Nam quicquidilli terribile eft,ufu uilcfcit. Propterca denbsp;ricus qui femper meditaf ftripturas, aut omnino obferuatu*nbsp;iris eft, SCerit perftftus: autfifemel ccrpcritiilascontêncre,nbsp;tiun3 excitatur in ilUs ut teneat illas.Qui.s aliqfi uidit clencSnbsp;cito pœnitentiam agentemf Et fi deprchëfus humiliauerit fe,nbsp;non ideo dolet quia peccauit,fed eûnfundif quia perdidit glonbsp;riam fuam.Putas ne dominus quafi crudelis clericis pœnitennbsp;liâdenegauitdicen$,fifalinfatuatü fueritinquocondieturf.nbsp;fed quafi naturalë rem elle confiderans, quia non eft qui do'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
ceat ilium errantem.qui errantes alios coi rigebat.
Origenes fuper ExodumHome]iaduodccima,ca pire tricefimoquarto.
Cum autem quisconuerftis fueritad dominum auferetur Ejlt;odi.j4 uelamen.Igiturcaufamauferendi uelaminis ccnnerfionëno ' ’nbsp;ftram effe didt ad dominû.Ex quo nobis colligcnda funt indi p^j. „gj-yjnbsp;cia, quod donee legentes feripturas diiiinaslatetnosintel- atjdenœnnbsp;leftuSj donee obfcura funt nobis et claufa cuaeferipta funt,nbsp;nondS conuerfi ad dominum fumus. Si cnim conuerfi effe'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
mus ad dominum fine dubio aufetretur uelamcn.Sed 8C hoc çfum.conuerti ad dominum, quale fît uideamus. Et ut eui'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
^tiusfcirepoflimus,quidfitcôucrfus, dieendünobis prius ^^“* ^** ^quidfîtauerfus.Omnis qui cii rccitanf uerba legis, coïbusnbsp;nbuIisoccupatur,auerfuseft.Omisquicumlegitur Woyles,nbsp;« negotijs ftculi, de pecunia, de lucris folicitudinem gerit.
$ a auer«*
-ocr page 320-ar’ DEVTILITATE «uerfujeft.Omnisqui poflfflïonum curisftringitur, 8Cnbsp;tiarum cupiditate diftcnditur.qui glorix /cculi Bc mundi h»'nbsp;noribus ftudet, aucrfus eft. Sed amp; qui ab his qiiidem uidet^nbsp;altenus,afliiftit autem ti audit uerba legis,amp; uultu atlt;J oc^’nbsp;Vcra coH' ’*’^ff“^“sgt;f°’'‘^^‘'3n’'öf‘^og’®tjo*”l’“scuagatur,auerfusei‘'nbsp;uerfîo adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’’’ omnibus terga ucrtamus.Ä ft'J'
Deum diojaftibus, mente,folitinidine.uerbo Dei operam demus,* in lege eins die at nofte meditemur.Omiffis omnibusDeonbsp;cemus.excrceamur in tcftimonps eius.hoc eft eonuerfumnbsp;ad dominum.Tu autem ft uolueris filium tuum feite literaJ»nbsp;quas liberales uocant,fciregrammaticam,uel rethoricaniquot;nbsp;(ciplinam,nunquid nö ab omnibus eum uacuum, 8C liberuijnbsp;rcddislt;Nungd non omiffiscfteris.huic uni ftudio darcopef’nbsp;fecis‘’Paedagogos.magiftros,libros,impenfas, nihilproriWnbsp;declTe faäs, qiioadufque perfcftum propolîti ftudh opus r^nbsp;portet.Quisnoftrumita ßaddiuinælegisftudiaconuertinnbsp;PI numa' Qiiis noftrumita operam dedit Quis tanto ftudio aclabi^nbsp;na qua dHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diu jna quaerit ftudia, quanto quxftuit humana^ Et qui*’
umaqux' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliquiu«
runus. ftnim ut recitari audierint qux leguntur, ftatim difteduflf* Mulla ex hisquxdifta funt inquiiitioadinuicem.nullacol''nbsp;latio,nufquam memoria mandati illiusquote diuinaft*nbsp;cömonet dicens: Interroga patres tuos,amp; dicenttibirPresb/nbsp;teros tuos, Si annunciabunt tibi. Alft ne hoc ipfum quid«»*nbsp;patienter expeftant.ufij quo leftiones in ecdelia recitetut'nbsp;Alft uero nec li reätantur.fciunt, fed in remotioribus don«'nbsp;Chriftianonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domus locis.fecularibus fttbulis occupantur. De quibui
rum drei *8° dicere.quia cum leginir Moyfes, iam non uel* uerbfine »nefuper coreorum, fed paries quidem 8lt; miiruseft pofitu?'nbsp;clieentianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*5“* ’deft.qui audit, SC intentas eft, SC qux au*l**
retraftat SC dircutit,8lt; qux affcqui non poteft, percunftatufj SC difcit,uix poteft ad libertatem ßientix peruenirc. Illi qugt;nbsp;abfeondit aures fiias ne audiat, SC terga in fadem legends o»nbsp;uertit, quomodo dicendus cft.uelamen habere fuperpofftumnbsp;cordi,ad quem ne ipfum quidem uelamc literx quo fenßisnbsp;laf quieftfonus uocis,acceflit? Videamusergo,nenöfol“Jquot;nbsp;Moyfes Icgitur, fed SC cum Paulus legitur, uelamen fit po»'nbsp;tum foper cor noftrum.Et manifefte,fi negligenter audimus,nbsp;finihilftudftaderuditionenitSC incelligcntum conftrim*^nbsp;noßW
-ocr page 321-V E R. B I D E L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«TT
Bonrolum legis,fic prophetanun fcriptur», ftd 8t apoftolo* ruin,Euangelioruin grandi nobis urlaminc tegitur. £go aunbsp;tem uereor ne per nimiam negligentiam SC ftohditatem cornbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis diuina uolumina, fed SC fîgna
• Vt n detur in manus hominis ncfcientis literas liber legen nus.diat quia nefdo literas: Si detur in manus hominis fdë'nbsp;^sliteras,dkat,quia fignatus eft. Vndeoftcnditur non ftudiü jjmjjjjnbsp;•olum nobis adhibendum effe ad difcendas literas fatras, uc' oratio etiänbsp;•Tim Sc fupplicandum domino, SCdiebus ac noftibus obfe' ^obis neenbsp;trandumutueniat agnusextnbuIuda.SC ipfcaccipiensli' «flarianbsp;brum fignatum digneturaperire.
Auguftinus in epiftola tcrtia ad Volufïanum.
Modus autemipfedicendi, quo facrafcripturacontcxitur, ¦ „ quamuisomnibusacceflibilis.tarnenpaucilfimispgiptrabi^ ««'pturanbsp;fis.ea qua aperta cótinet quafiamicus familiaris fine fuco adnbsp;cor loquitur indoftorum atque doftorum. Ea uero qua p jnbsp;in myfterijs occultât,nee ipfe eloquiofuperbo erigit.qud non ““nbsp;audeat accedere mens tardiufcula Scinerudita, quafipau'nbsp;per ad diuitê.fed inuitat omnes humili fermone, quos nó Co'nbsp;ium manifefta pafcat fed etiam fccrcta exerceat ucritate, hoenbsp;in promptis quod in reconditis habens. Sed nc aperta failidinbsp;rentur.eadem rurfus operta defideranf, defiderata quodam'nbsp;modo renouanf.renouata fuauiter intimatur. His fitlubriternbsp;amp; praua corrigfitur.SC parua nutriuntur.SC maga oblcftanCnbsp;mgenia.llle huic doftrinx inimicus eft animus, qui uel errannbsp;do ei nefüt elfe faluberrimam.uel odit {grotando mediana.
Zacharix dccimo : Petite à domino pluuiam in tempore ferotino:fif dominusfaciet niues SC pluuiinbsp;imbris:6f dabiteisüngulisherbam in agro.Qlia R'nbsp;mulachra locuta funt mutile, SC diuini uiderunt mennbsp;dadum,amp;fomniatorcs locutifunt fruftra,douanenbsp;confolabantur 8C extera.
Prouerbiorum quinto: Bibe aquam decifterna tua,Sf iluenta putei tuLDeriuentur fontes tuiforas,nbsp;Bi in plateis aquas tuas diuide.Habeto eas folus, neenbsp;fint aliens participes tuLSit uena tua benediâa, Si Içnbsp;t t tare
-ocr page 322-ar» DEVTILITATE tare cum muhere adokfcétiç eux. Ccrua cliariflîm?»nbsp;S{ gratifl'imus hinnulus. Vbera cius inebrient te omfnbsp;tempore,amp; in amorceius deleftarciugiter.nbsp;feduceris fïii miabaTiena,amp;fouerisin fînu altcrius^nbsp;Proucrb.vii.Dic fapientix foror mca es:ßC pni^cnbsp;tia uoca amicam tuâ. Vt euftodiat te à muliere extr^^nbsp;nca;amp; ab aliéna qux uerba fua dulcia facit.
Ambrofius ad Conftantium, libre feptiino,cp*'' ftola quadrageßmaquar ta.
Mare eft feriptura diuina,habens iß fe fenfus profundos.ai Smptura titudinempropheticorum aenigmatuin.in quod marc piur?nbsp;ditnna eft njaintraerSt flamina Su.nt ergo fluuii dulces atq; per^icui.nbsp;mate.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt amp; fontes niuei qui faliunt lo uitain æternam, funt Si.
moncs boni,fi :ut faui mcUis,6lt; gratæfententiac quç aninio^ audientium fpirituali quodain potmrrigent, amp; præceptorflnbsp;*nortaiium fuauitate mulceant.Diuerfaigitur fcnpturarufl*nbsp;Chnfti a- diuinarüfluenta.ColligeaquamChrirti.iIlâquaelandatdo'nbsp;quxcopa minuin. Collige aquam de pluribus locis quain effundûtnbsp;rattir. bes prophetkf. Quicunqjcolligitdemônbus aquam, ati^a»
lt;ë trahit.uel baurit c fontibus. Si ipfe rigat ficut nubes. Iinpl^ C*quot;?® gvemiuni mentis tuac ut terra tua humeftat, SC doineft'nbsp;cisirrigef fontibus.Ergo qui multalegit 8C intclbgitimplc«nbsp;qui fuerit impletus alios rigat. Ideol® fcriptura dicit : Si iquot;”'nbsp;pletæ fuerint nubes, pluuiam in terrain effundent. Sint erg”nbsp;fermonestui proflui.lînt puri SC dilucidi, ut morali di^ut*'nbsp;tiôe fuauitate infundas populorü auribus, SC gratia uerbot”nbsp;tuorûplebëdemulceas, ut uolens quo ducis fequaf. Qudd»nbsp;aliqua uel in populo, uel in aliquib* côtunucia uel culpa eft»
— . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lînt fermones tui huiufmodi ut audienté ftimulcnt, coinF^’l*
gant male confciu.Sermones eniin fapientum tanq ftimult’ Hieronymus in Apologia aduerfus louinianiM®nbsp;tomo tertio.
Pauln apoftolü proféra,qué quorielcuntj Iego,uideorniiM Lausepifto nô uerba audire.ftd tonitrua.Legite epiftolas eius, SC maxiCnbsp;larSPauIi ad Romanos,ad Galatas,adEphefîos.In quibus tot’incertanbsp;apoftoli. niine pofitua,ÔC uidebitis cun» inteftimoniis qux
-ocr page 323-V IRBI DEI. , ÏT»
teriteftamcnto, quàm aitifex.quàm prudens,quàm difljmu htor fit eius quod agit. Vidcntur quatdam uerba fiimpIicia,Slt;nbsp;quafi innocëtis hominis ac rufticani, amp; qui nec facer« nec denbsp;flinare nouent infidias • Sed quocunque rcfpexcris fulminanbsp;funt.Hærct in caufa.capit omne quod tctigent, tergum uer'nbsp;tit ut^fuperct,fugam fimulat.ut occidat 8C estera.
Ex epift.Hieronymi ad Paulinum tomo quarto:
Paulus apofiolus ad pedesGamaliel s legcm do mini 8C pro phetas ft didiciffe glonatur.ut armarus fpiritualibus telis,ponbsp;ftea dicerct confidenter ; Arma militis noftrs non carnalia Arma nO'nbsp;funt,fedpotentjaDeo,addcftrult;fiioncmmunitionü confilia ftra uerbunbsp;deftruentes.SComnem altitadir.ëextollentcfe aduerfus feien Dei.nbsp;tiain Dei, amp; captiiiantem omnem intelîcAum ad obediendunbsp;Chrifto, amp; fubiugare parati cunftam inobedientiâ. Ad Tr z.Tim.inbsp;motheum feribit ab infantia facris literis cruditü, 8C hortafnbsp;ad ftudiii leëtionis.ne negbgat gratiam qus data fit ei per ininbsp;pofitionem manus presbyteri.Titoprscipitüt inter esteras Ad TitÂ.inbsp;üirtutesepifcegt;pi,quem breui feriaôe dfpinxit,fcientiâ quoq:nbsp;*ligatlcripturarum.Obtinentë,inquit,eum qui fecundum donbsp;ftrinam eft fidtlem fermonem,ut potens fit exhortan in do*nbsp;ftrina fana,8C contradicentes reuincerc. Sanfta quippc rufti - .nbsp;citas fois fibiprodeft,8£quantû{dificat ex uitç merito cedenbsp;liam Chrifn.tantum nocet fi deftruentibus non refiftat. ,
lum fibi
Ecclelîaftici primo: Fons fapientiç uerbum Dci in prodeli. excel(îs,amp; ingrelîus illius mâdata sterna amp;£. Vnusnbsp;eft altilTinius creator omnium omnipotens ôC rex ponbsp;tens,amp; metuendus nimis: fedës fuper thronum illiusnbsp;amp;dominansDcus,Ipfe£rcauitilîamfpiritu fando,nbsp;8fuiditamp;dinumerauitamp; menfuseft.Et effudjtiPnbsp;lam fuper omnia opera fua,8i fuper omnem car^nbsp;nem, fecundum datum fuum pribet illam dil(gcnlt;nbsp;tibus fc.
Efaiæ quinquagclïmoquintoEt quomododefeen dit imber Si nix de carlo, Ôë illuc ultra non reuerti-lur,fedinebriat terram amp;infundit cam ,amp; germi-
5 nbsp;nbsp;4 narc
-ocr page 324-»:« D ! V T I L I T A T !
nare camfacit: SC. dat fernen feminâti, SC pané come demi : fîc erit uerbum meum quod egredietur de orenbsp;meo. Non reuerteî ad nie uacuü: fed amp;ciet qu^cunÿnbsp;uolui:fic profpcrabitur in bis ad quz miß illud.nbsp;Gregorius fuper Cantica.
Fons hortorum.puteus aquarum uiuentium.Sed feiendum * qnôd feriptura diuina in quibufdâ manifefta exiftens.in qui'nbsp;buidam uero lods obfcuram fe præbens,amp; aliquando kuiternbsp;ficut fons potatur,amp; aliquando magna inquifitione eget, utnbsp;inuenta fumatur. Quod uero lânftæ feripturç intelkftus petnbsp;aquam defîgnetur.oltenditur alibi,cum diuina uoce de repronbsp;bisdicitur.Mittam eis fitim aquae K famé panis.Et per Efaiïnbsp;dicinir : Auferet dominus ab Hicrulâlem SC luda ome roburnbsp;Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omne robur aquç,Vbt notandum quod roburpaniî
Panis K prius.Sr poftea robur aquae aufertur. Dum enim grauia feri' a^ae figni ptyræ difta nô perquirunf ut mandantur, paulatim à feiennbsp;tia decider mens, ut aliquando ctiam nee leuia intclkftu ea'nbsp;piantur.
Gregorius fuper Ezechielem libro primo. Home lia fcxto in principio.
Prnuer it Tencbrofaaquainnubibusacris.quia obleuraeftfeientia m prophetis.Sed Salomonis uoce xtteftäte didicimus; Quodnbsp;^riMne^ Scoria regu cælare uerbum.Sf gloria Deieft.inueftigar^er'nbsp;I Z monem.quia 8C honored hominum, eorum fecreta abfeon'nbsp;rî De' * dere;amp; gloria Dei ed.myderia fermoniseius aperire.Ipfa aUnbsp;na VCfcnbsp;nbsp;nbsp;ten, pg,- ugritas difcipulis dicit.-Que dico uobis in tenebris,
dicite m lumine.id ed,aperte exponite.quæ in allegoriarum oblcuritatibus auditis.Magnx uero utilitatis ed. ipft obfeu'nbsp;ritas eloquiorum Dei.quia exercer fenfum ut fatigatione di'nbsp;Verbi Dei latetur.K exercitatus capiat, quod caperc nô poted otiofus-obfcuriras Habet quoq; adhuc maius aliud,quia dxipturx facrx inteUknbsp;prodednbsp;nbsp;nbsp;gentia, qux d in cunidis edet aperta, uilelceret.in quibufdâ
ïocisobfcurioribus tanto maiore dulcedine inuenta refleit, quanto maiori labore fatigatanimamquxiîa.
Ecclefiaft.x viq. Q^i uiuit inzternû creauit omia fîmul; Deus folus iuftifîcabitur, SC mahet inuiduSnbsp;rex inzeernum. Quis fufficiet enarrarc opera iPnbsp;liusfQtus
-ocr page 325-,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 R B I DET.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»8f
«MS? Quiseminueftigabitmagnaliaehis? Virtutem »utem magnitudinis eius quisenütiabit:aut quis adijnbsp;«et enarrare mifcricordiam eius ? Nöeft minucre nenbsp;que adt|cerc,nec eft inuenire magnalia Dei.Cum connbsp;fummauerit homo tue incipiet: cum quieucrit ope
Auguftinus Epiftola tertia ad Voluitanum.
Tanta eft enim Chriftianarum profunditas literarum, ut Literaçj fa proficerem.fî eas folas ab ineunte pucritia ufqj cra^ prœnbsp;Mdecrepitäfeneftutem, maximootio.fummoftudio.mciio' funditas.
ingenio conarer addifeere. Non quod ad ea quae neceftaria ¦unt faluti, tâta in cis perueniatur difficultate:fed cum quifitnbsp;gt; w fidem tenuerit, fine qua pie reftei® nô uiuitur.tam multa,nbsp;*Mn'lt;t multiplicibus myfteriorum umbraculisopaca intclli'nbsp;genda proficientibus rcftant.tantaS® non folum in uerbis quinbsp;“usifta difta fimt, ucrumetiam in rebus quæ inteUigédæ funtnbsp;«tttaltitudo fapiétiæ, utannofiffimis.acutiffimis.flagrantifnbsp;«mis cupiditate difeendi hoc contingat, quod eadem feriptu'nbsp;•^quodâ loco habet ; Cum côfiimmauent homo,tue incipit. Ecclefia.it
Volufianus ad Auguftinum,EpiftoIa fecunda,
Amplcftor gratiam muneris imperati, me'cp Iibens in difci plinas tuas offero.ueteris ftntentiae autoritatem iêcutus.quaenbsp;*gt;ullamadpcrdifcendamabundarecrlt;dit«atem.Nelt;ïimmc NuIIa çtasnbsp;rtto fapiens prudentiae ftudia nullis terminis ne% fine conclu ad oîa drnbsp;nt.quando primordhs fuis remorata uirtus nunquam adeo re feenda fuf*nbsp;«eraturadeuntibus.utomnisprotinusadagnitioné patefeat. ficit.
Hieronymus ad Nepotianum de uita clericorum, tomo primo.
Vnde 8C fapiens uir ille Cræciæ Themiftocles cum expletis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tquot;*
centum 8C feptem annis.fe mori cemerct,dixiffe fêrtur.ft dp' nuftociis. Iere,quod tune egrederctur de uita, quando fapere ctepiflet.
Bernardus ad fratres de monte Dei.
Fortuita «nim 8C uaria leâio, 8C quafi cafu reperta.non »di Ecat,fed reddit animum inftabilem : Si leuiter admifla .leuiternbsp;cecedit i memoria. Sed certis ingeniis immorâdum eft,aPnbsp;•uefaciendus eft animus.Quo eiïi fpiritu feriptur* feftç funt, Scripturanbsp;sofpiritu legi defiderant,ipfo etiamintelligend» funt- Nun- diiûna Ipknbsp;s { quant
-ocr page 326-,ïi DE V T I L I T A T E . nbsp;nbsp;. -
ritu Ifgi quam ingredieris in (ênfum Pauli, done; ufu bons infetîtio' defiderat. nisxnledtioneeius,8lt; ftudioaffiduaemcditationis/piritû^’nbsp;imbiberis.Nun^ intelliges Dauid,donee ipfa experiêtiaiil»®^nbsp;rfalmorum aiteAus mdueris.Sic'^ de reliquis.
T^uguftinus ad Memonuin,£piftola cxxxi,
Eff em hic ianâus frater 8£ coUega nofter Pofïdius per nlt;?^ ftrum nanifterium non literisiUis .quasuariaruniferuili'nbsp;bidinum,liberales uocant.fed dominico pane nutritus,qu**’jnbsp;tum ei potuit per nollras angultias difpenfari.Quid cm alnbsp;dicédum cft eis qui cum fint iniqui 8C impii.liberalitcr lïbi
Ioan.8 dentureruditi. nifiquodinliterisucreliberalibuslegiinus:“ uos filius hberauerit, tune uere liberi eritis Neque enim hi'nbsp;bent cengruüm iibertati, nifi quod habent congriiuin ucrit*nbsp;loan.S ti.VndeuIcipfefilius.Etucritasinquit liberabituos. Ncntfnbsp;go i!Jæ innumerabiks amp; impiæ fâbulæ,quibus uanorum pl^'nbsp;na funt çarmina poctaruin ,* ullo modo noftræ confonant !ƒnbsp;bertati. Non oratorum inflata 81. cxpolita inendacia, Non dtnbsp;niq; ipforuni phiîofophorum garrulæ argutiç.qui ucl Denn*nbsp;prorlus non cognouerunt, uel cum cognouilTent, non
Scripturæ Dtum glorificaucrunt.Abfit omnino ut iftorum uanitates » pcntilium infaniæ niendaces.uentofæ nug«,ac fuperbus error, refte l'Cnbsp;siugæ amp; beraks literæ nominentur, hominum fcilicetinfelicium, lt;14*nbsp;«endacia. Deigratiamperleium Chriftum dominum noftrum, quai®nbsp;la lîberamur de corpore mortis huius,non cognouerunt,nlt;^nbsp;in eis ipfis quse uera funt fënlërunt.Hiftoria fane,cuius fcript'’nbsp;rcsfidemfepræcipue narrationibusfuis debereprofitentuf'nbsp;fortaffis hatot aliquid cognitione dignfi libcris.cn fiue bon*nbsp;Hiftoriri fiue mala hominum narrantur.tamen uera narrâtur. Quan«nbsp;etiâ in mul uis in eis cognofccndis.qui fpiritu fando non adiuti fiant, m'nbsp;tJS fallunf morcs'q) coUigere ipfa humanæ infirmitatis conditionc comCnbsp;pulfi (ïint.queniadmodum non falkrentur in plurimis onin*nbsp;no non uideo. Eft tamê in eis aliqua propinquitas Iibertati^nbsp;fi uoluntatem mêtiendi non habent,nec homines fàUunt.ni**nbsp;cum ab hominibus Humana infirmitate falluntur.
Xertulhanus Iibro de prxfcriptione hçreticoni^' Vnde dicâ Hærefts didæ funt Græca uoce ex intcrprctationc eleflio^nbsp;tur lisrc' nis, qua quis fiue ad inftituendas fiue fufcipiendas eas utitur^nbsp;{es.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ideo 6C fibi damnat« dixit h»reticum,quia 6i in quo dam^
-ocr page 327-«L- , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® I DEI-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ÏJ
jur flbi degit. Nobis uero nihil ex noftro arbitrio indulgcre A Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dearbitnofuo induxerit.-
Apoftolos domini habemus autores, qui ncc ipfi quicq ex fuo Apoftoli «fwtrioquodinducerentclegerunt.icdaccepta à Chrifto di' nihil cx fenbsp;*lt;3plinain fideliter nationibus adlïgnauerunt.Itaq; etiä ft an^- elegerunf,nbsp;Relus de corlis aliter euangelizaret,anathema diceretur à no^nbsp;•»s • Prouidcrat lam tune fpiriius fandtus futurum in uirginenbsp;^uadam Philumene angeln feduftionis, transfigurätcm (é innbsp;figelum luas.-cuius fignis SC præftighs Apelles induftus,no'nbsp;•»am hærefim induxit.Hæfunt doftrinæ hominum SC dæmo'nbsp;*gt;iorum.pruricntibus auribus natac.de ingenio fapientiæ fccunbsp;«ris.quam dominus ftultitià uocansjlulta mundi confofio'nbsp;•le etiam philofophiæ ipfius elegi t. Ea eft materia fapientiæ lénbsp;cularis.temeraria inrerpres diuinæ naturx difpofitionis.Iplçnbsp;«eniçe hærefts à Philofophia fubornantur. Inde æones SC fornbsp;•næ nefcio quæ,SC trinitas hominis apud Valentinû.PIatonKnbsp;fuerat.SC caetera. Et quodproxime Valentinus propofiiit.
» nde Deus:Scilicet de Enthymefi.SC Eftromate fequif Arifto telem,qui illis Dialefticam inftituit, artificem ftrucndi SC dc'nbsp;ftruendi.uerlïpellem.in fententijs coaftam,8c caetera.Hinc il-1* fabulæ SC genealogiæ indcterininabiles.SC caetera.
Auguftinus libro rctraflationû primo capite I.
Nam quantum attinct ad hominis naturam,nihil eft in eo niclias.quàm mens SC ratio,fed non fecundum ipfam debet mnbsp;iiere,qui beate uult uiucre : alioquin lëcundum hominem ui*nbsp;Uit,cum fecundum Deum uiuendum fit, ut poffit ad beatitudi Secundumnbsp;iicmperuenire,propterquamconfequendam,nonfeipf3de' Defi uiucnnbsp;bet elTe contenta, fedJOco metis noftrafubdendacft..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum eft»
Eodem libro capite tertio.
Yeruminhis librisdifplketmihifsepcintcrpofitumfortU' naeuocabulum. Et quod multum tribui libcralibus difciplk Confeflionbsp;nis,quas multi fanfti nefciunt,quidam autc qui fount cas,fan Auguftininbsp;Ai no funt. £t quod mufas quafi aliquas deas, quamuis locannbsp;do commémora«''.Et quod pliilofophos non uerapietate prenbsp;ditos,dixi uirtutis luce folfifle.SC csctcra.
Efaix uigefimonono: Et addent mires in domino lactitiä,filt; pauperes homines Jn fanifio Ifracl exulta**nbsp;bunt; quoniâ dcfecit qui prscualebat/öfummatus eftnbsp;illu«
-ocr page 328-su DE VT’ILITATB illufor,fuccifi funt omnes qui uigilabant fupcr iniquknbsp;tatem,qui pcccare faciebant homines in uerbo,d^ ar^nbsp;guentem in porta fupplantabant,amp; decIinauerunCnbsp;fruftra à iufto.
Sapientix oAauo: Attingit ergo à fine ufque ad fi nem fortitcr,S£ difpohit omnia fuauiter.Hanc amaufnbsp;££ e xquifiui eam à iuuctute mea, 8c quxfîui fponfainnbsp;tnihi eam aflumcrCjdC amalor fa A* fum formj illiuS,nbsp;8C exten. Qux feit prxterita, 8C de futuris xftimat*nbsp;Seit uerfutias fermonum 8C düToIutiones argumentnbsp;torum: ligna amp; monftra feit antequam fîant,5f eut**nbsp;tus temporum 8C feeuIorum.Propofui ergo liane ad^nbsp;duecrc mihi adconuiuâdum, feiens quoniam meeu*^nbsp;communicabit de bonis:⣠crit allocutio cogitation*^nbsp;SC txdij mei. Intrans in domum meam conquiefea^nbsp;cum illa. Non enim habetamaritudinem cöuerfat*^nbsp;illius-'ncc txdiü conuiAus illius/cd Ixtitiä ÔC gaudi**'
Hieronymus in Proccmio libri primi comment^'' riorum ad £pheltos,tomo nono.
5i quiequam eft Paula SC Euftochium, quod in hac uita f** pientem uirum teneat, Sc inter preffuras Sc turbines m*'*’,nbsp;Meditatio »nun animomanerenerfuadeat id effeupI firimiimrcnr.iUt.
-ocr page 329-V E R B r D £ I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtf
ficauerat, amp; reliquit unufquif^ locum (hum, 9C abifc in terram fuam, tantum in Bcthfura remanfcrunt alinbsp;qui ex bis qui reliquerât legem SC prarcepta Deixratnbsp;enim hare eis atfrefogium.
Numeri uigefïmopnmo : Et ex co locoapparuit puteuSyfupcrquolocutuseft dominus ad Moyfen:nbsp;Côgrega populü, SC da ei aquam.Tunccecinit Ifraëlnbsp;carmen iftud : Afcendat puteus concinebant, puteusnbsp;quem foderunt principes SC paraucrunt duces multinbsp;tudinis in datorc legis,in baculis fuis.
Quarto Efdrx primozTe ftor populi uenictis grt-tiam,cuius paruuli exultant cum Ixtitia me non uidf tesoculiscarnalibuSjfcd fpiritu credencesqux dixtnbsp;Et nunc frater afpice, qux gloria,amp; uide populü ue«nbsp;nientem ab oriente,quibus dabo ducatum Abrahamnbsp;Ifaac Sc lacob SC Oicx SC Amos âf Michex SC Abdi(nbsp;amp;Ionx,amp;c!Etera.
Zacharix decimotertio ; In die ilia erit fons patés domui Dauid,8£ habitätibus Hicrufalem,in ablutio*nbsp;nem peccatoris SC menftruatc.Et erit in die ilia dicitnbsp;dominus exercituum. Difperdam nomina idolorumnbsp;de terra, SC non memorabuntur ultra. Et pfeudopronbsp;phetas,â{ fpiritum immundum auferam de terra.nbsp;Sc ixteti.
Quarto Efdrx fecundo : Mittam tibi adiutorium pueros meos Efajam SC lercm:am:ad quorum confîtnbsp;lium f3nâificaui,amp; extera.
Hieronymus tomooâauo,In Pfalmumlxxxvi. . Fundamenra eiusin montibusfaniffis.Verfu.
Dominus narrabit m fcriptura populorum, amp; prindpum, horum qui fuerunt in ea.Non dixit qui funt in ea,fed qm fue-rfit in ea. Dominus narrabit, St quomodo narrabittNon uernbsp;bo,fcdfcriptura.In cuiiufcriptura^In popuIorwm-NonfufFi
(UUI
-ocr page 330-îï« DE VTILITATE .
Scriptura «t in popiilorum,fed ctiam principum dicit.Et quorum principuin cipiiin^Qiu font in eai'Non dixit hoc,fed qui foenitin lt;lt;*• y,nbsp;qui fît.nbsp;nbsp;nbsp;dete ergo quomodo feriptura fanfta faci amétis plena eft •
j.Cor.ïj gimusApoftoluin Paulum, legim'* Petrum,ôflegimusilfo'y dicentem.-An experimentum eius qaçritis qui in me lo^î^nbsp;Watth.ioGhriftusî'Et quod Paulus loquitur,loquitur Chriftus.Q.uit’’*nbsp;uos recipit me recipit. Dominus ergo nofter atque falua^f»nbsp;narratnotiis8lt; loquiturin feripturisprincipumfuoçtnbsp;minus narrabit in feripturis populorum.in icriptiinsfan^^'nbsp;Seriprara Quxferipturapopulisomnibus legitur.lioceft.utomncsi’^nbsp;omnibus telligant.Quoddieithoceft; fîcut feripferunt Apoftoli,ftnbsp;data.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfe dominus; hoc eft per Euangelia fua locutus eft.nô ut pa?
CI intelligerêt.fed ut omnes.Plato fcripiît in feriptura,fed t'P fcripfit populis, fed paucis. Vix enim mtelligunt très hongt;‘'nbsp;a nnO/^i;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uero.hoc eft.principes ecclelïæ, 8C principes C H R-
rt. 1* ’ nbsp;nbsp;nbsp;A (va wvtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(vrv viV) j-'inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vwauiick}nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4iki^v.Q vz ai* ,
Apoftoli STI,nonfcripferuntpaucis,lt;êduniucrfopopulo. Etprind'' uniuerio «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« • « .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
populo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea.Videte quid dicat:Qui fuerunt, non quifunt.utt’t
fcripferut- fgptjs Apoftolis quodeûiÿ aliud poftea dicetur, abfcindatiV’,
pum’hoceft Apoftolorum.Sf euangeliftariim,horum^i^“^ runtin ea.Videte quid dicat:Qui fuerunt, non quifunt.ute’^
non habeat poftea autoritärem.Quamuis ergo fanftiis quis poft Apoftolos,quamuis difertus fit, non habet autori^nbsp;tem. Quoniam dominus narrat in feripturis populoruin, “nbsp;principum horum qui ftierunt in ea.
Ezechielistriceftmoquarto; Vx paftoribus quipafeunt femetipfos. Nonnegregesà paftoriX^nbsp;pafeuntur^ Lac comedebatis, lanis operiebami”!;nbsp;SC quod cralTum er at occideba ns, gregem autë m'**nbsp;non pafeebatis .Qnod infirmum fuit non confolit^*^nbsp;ftis, amp; quod ægrotum nô fanaftis, quod confraéfd']’nbsp;eft nonalligaftis, quod abieftum eft non redux*^nbsp;ftis,amp; quod perierat non quæfiftis; fed cum auftef*'’nbsp;te imperabatis eis cü potentia,amp; cætera. Viuonbsp;dicit dominus Deus,quia pro eoquod fadli funt g’quot;**'nbsp;ges mei in rapinam, eues meæ in deuorationcoî**»nbsp;beftiarum agri,eo quod non effet paftormeque enin*nbsp;quatlîerunt paftoresgregem meum/ed pafeebant P*nbsp;ftor«gt;
-ocr page 331-V ï R B I D E I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsr
ftores femetipfos,amp; gregcsmcosnon pafcebannpro ptcrca paftores auditc uerbum domini.Hatc dien donbsp;minus Deus : Ecce ego ipfc fuper paftores, requirahinbsp;gregfm mcum de manu eorum,8lt; ceflarc eos faciamnbsp;lit ultra non pafcant gregcm meum,ne£ pafcant am-plius paftores femetipfosi
Efaiæ u^gc^moo^^auo: SacerdoS 8C propheta ne-« ? lcierunt præ cbricrate ,abforpti funt à uino, errauc-runt in ebrietate,ncfcierunt uidentem,ignoraueruntnbsp;judicium,Si citera. Eteriteisucrbumdomincman'«nbsp;da remanda,manda remanda,expcdla recxplt;da,exnbsp;peda rccxpeifla,modicutn ibi,modicum ibimt uadäcnbsp;amp;(. cadant rctrorfum Si contcrantur. Si illaqueanturnbsp;amp;. capiantur. Propter hoc audite uerbum domini ui-'nbsp;ri illufores, qui doininamini fuper populum meü quinbsp;eft in Hierufalem,8i citera.
Hieronymus toino fexto in Nahum prophetam, «pile tertio in fine.
Dormitauerunt paftores tui rex Aftur, Si citera.
Semper Diaboli ftudium eft.uigiîantcj animâs Confôpire. Dennj; amp; in paffione domini Apoftoloçî oculos graui foporenbsp;premir,c|uosfaJuatorfufcitansait; VigilatcfiC orate,ne mtre Karrf 14nbsp;tisintentationé.Etrurfum-Quoduobisdico,omnibus dico, Wäret tjnbsp;Uigilate. Et quia no ceffat fttnper cofopire uigiiates.quofcüoBnbsp;illedeceperit.SC quafi finui 8C perniciofo carmine Sirenarumnbsp;iUexerit ad doriniendmn.excitat fermo diuinus 8C dicat.Sur-ge qui dormis,Sc elcuarc,8C illuminabit te Chnftus.In aduen In line milnbsp;tu ergo Cfirifti Sc ftrmonis Dei,SC doftrinç ecclefiafticç.SCcc, di popuiusnbsp;fummitionis Niniuæ fpcciociffimï quondam merctricis, ele- per fe uer-uabiturScproptTabitpopulus, quifubmagiftrisanteftierat bumDei. fnbsp;tonfopitus,SCibit ad montes fcripturarum, ibi'q; inueniet mo leget. .jnbsp;tes Moyfen SC lefuni filiiim Naue, mohtes prophetas,montes . etnbsp;nouiteftamenti, Apoftolos SC Euangeliftas. £t cum ad tales. quot;nbsp;montes confugêrit, Sc in hiiiufinodi inofltium fijerit Icffioncnbsp;utriatut^
-ocr page 332-î8g DE V T I L I T A T E uerfatus,fi non inuenerit qui eum doceat.Meflis enimnbsp;operar^auteinpauci. TuncK illius ftudium comprobab*nbsp;tur.qui confugeritad montes, SC magiftronundeiîdia coagt;nbsp;guetiir.
Hieronymus tomo quinto;in Hicremiam,cap'**
Et poft Baalim, inquit,abierunt,quos didicerSt j patrib**^ fuis. Baal idolum Sidonioçe eft.K eft numeri fîngularis-Ba’nbsp;Non patrfi lim uero pluralis numeri. Ergo nec parentum, nec maioru^nbsp;fed fcriptu error fequendus eft, fed autoritas ftripturarum, 8C Dei doc^nbsp;rx autoriquot; tis imperium.
tas feruâ* Malachiæ tertioJnferte omnrm decimam in reum meum,ut fît cibus in domo mca,amp; probatenbsp;fuper hoc dicit dominus: Si non aperuero uobif cât*nbsp;ratflas cocli, SL effadero uobis benediélionem uf^nbsp;abundantiam,amp; caetera.
Efaiae quinquagefîmoquinto.'Omnes fîtientes ot'' nite ad aquas,amp; qui non habetis pecuniam,prop'^nbsp;te, cmiteSC comedite. Veniceemite abfcp argéntonbsp;abflt;p ulla commutatione uinum amp; lac.Qiare app^**nbsp;ditis argentum, non in panibus,amp; laborem ueftru*quot;nbsp;non in faturitate^amp; caetera.
Hieronymusfuper illud Iibro decimoquinto,OF^ te quinquagefîmoquinto.
Simul incrcpat eos,qui fequuntur fapientiam lêcularefli'^ peruerfas hf reticorum iîmulatas'q; doftrinas,8C pliariff oruj*nbsp;traditioncs.omnemi® fallî nominis ftientiam,qux eleui^nbsp;tra Deum,amp; magnis prêtas ac labore continuo appendut s*quot;'nbsp;gentum pro ea difciplina.in qua non funt panes: amp; fudât pronbsp;his cibis.in quibus nulla faturitas eft.Ex quo oftenditur.eî^nbsp;feâandam effe fapientiam, quæ non eft in folrjs ac flore uerbonbsp;rum,fcdin meduîlis ac fruftibus fenfuum: quæ nô aureninbsp;VerbfiDei teruolat,fedanimum reficit.Quam utdifcamus.non tran»'nbsp;fine argen musmaria.necmagnisfumptib'’indigemus,fedpropeeftO“nbsp;to difcjf. buminorenoftro.amp;incordenoftro.
lob dccimonono: Quare ergo nunc dicitis quaniuf
-ocr page 333-VERBI DEI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a9
quimureutn ,amp;radkcm uerbi inueniamus contra cum^Fugite ergo à facie g1adn,quoniam ultor iniquinbsp;tatum gladius cft;S£ fcitore eflc ludicium.
Secundo Paralipomenon uige(imoquarto;Et relj que runt templum domini Dei patrum fuont, feruie-runtip lucis fculptilibus:amp; fada eft ira domni con*nbsp;tra ludam Si Hierufalem propter hoc peccatü. Mit-tebat^ eis prophetasutreuerterctur ad dominum,nbsp;quos proteftStes illi audirc nolebant. Spiritus itaquenbsp;Dei induit Zachariä Rlium loiad^ facerdotc,8{ ftetitnbsp;in cöfpedu populi,8^ dixit eis:H{c dicit dfis Deus nonbsp;lier: Quiatranfgrediminipracceptum dominiquodnbsp;uobis non proderit, SC dereliquiftis dominS ut dere*nbsp;linqueret uos. Qui cóngregat aduerfus eum milerQtnbsp;lapides iuxta régis imperium,cxtera.
Efaix odauoOmnia cnim qux l(X]uitur populus ifte coniuratio eft,8lt; timorem eius ne timcatis nequenbsp;paueatis. Dominücxercituum ipfumfandificateflCnbsp;ipfe pauor uefter, SC ipfe terror uefter, amp; erit uobisnbsp;¦n fandihcationem: in lapidem ante offcnfionis SC innbsp;petram fcandali duabus domibus Ifracl,amp; in laqueunbsp;8( in ruinam habitantibus Hierufalem,amp; cxtera.
Secundo Paralipomenon uigefîmo: Sed cS ignore Rius quid agere debeamus, hoc folum habemus red*nbsp;dui,ut oculos noftros dirigarous ad te.
Tertio Regum uigelîmofecundo.'De Michp pro pheta,quern percuffit Sedechias.
Amos feptimo:Ecce ego ponam trullam in medio populi mei Ifraël. Non adqciam ultra fuperinducerenbsp;cum,8f demolientur excelfa idoli,amp; fanÂificationesnbsp;Ifracl defoIabutur.Et confurgam fuper domum Hie-Toboamingladio. Et midt Amafiiis facerdos Bethelnbsp;c ad Hie«
-ocr page 334-î,. DE VTILITATE j^iHieroboam regem Ifraëldicens:Rebelîauitco*rnbsp;jtf a te Amos in medio domus Ifraël.non poterit K*''*nbsp;ra fuftincrc omnesfcrmoneseius,amp; estera,nbsp;f Sapientis dceimo:Hæc uenditum iuftum nonnbsp;reliquit.fed à pcceatoribus liberauit cum:defcendiilt;Pnbsp;cum illo in foueam,6ë in uinculis nô dereliquit illuquot;’*nbsp;donee afîerret illi feeptrum regni potêtiamnbsp;fus illos qui eum deprimebant: Si mendaces ofteti'^**'nbsp;qui maculauerunt ilium. Si dédit illi claritatemnbsp;nam.Hxe populum iuftum amp; fernen fine querelanbsp;rauit à nationibus quz ilium opprimebant. IntraUi^nbsp;in animam ferui Dei, Si ftetit contra reges horrcdo^nbsp;in portentis Si fignis.
Hieronymus in Hieremiam tomo quinto, capit* tugefimofexto.
Nota tno* nbsp;nbsp;Et audierunt facerdotes Si prophetç, Si omnis P*’
Ksetiî no puJuj Hieremiam loquentem uerba hæc in domO“*’ minijôicætera.
Sacerdotes 8£ prophctae(qs pfeudoprophetas maniftft^^ _ SeptuagintatranftulcruntJirafcunturHieremiæ, quodutf*nbsp;Verbfi Dei prædicat, 8i fubuerfo templo, 8lt; ciuitate deferta,fît periw*’*nbsp;lucroI fit a' religio,Silucra ex religione uenientia.-idcirco apprehend^'’*'nbsp;uaritif cô' eum.fli confentientc fibi populo,morti deftinant.- quare dj**nbsp;traràtur. rit in nomine domini.iîcut Silo erit domus hæc: 8C urbsnbsp;labitur, CO quod no fit habitator.Si quâdo iginir propter ƒ *nbsp;data domini K fidei ueritatë,uel facerdotes nobis uel pfeu“*’nbsp;prophetæ.uel deceptus populus irafcitur.nô magnopere e“’’®nbsp;ihus,fcd exequamur fententiain Dei,ncquaq præftntiamaW’nbsp;fed fiitura bona animo cogitâtes. (Et congregatus eftnbsp;populus aduerfus Hicremiâ in doinil domini,amp; estera •)nbsp;remias in templo uerba domini prophetabat, amp; dixerat,nbsp;mum iftam ficut Silo, 8C urbem hâc in malediftioncmnbsp;lt;uniftisgentibusterræ;ftatim'q5 d facerdotibus, amp; prophtt*^'nbsp;amp; populo feditione commota, omne uulgus aduerfusnbsp;tais congregatur in templum, ubi «rat propheta:SC
-ocr page 335-^VERBI DEI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2»i
turn,«« prophetarum uulgiij manibus tenebatur.Quod cum principes ciuitatis, qui in domo regia uerfabantur,nbsp;rrahfierant fiue aicenderflt de domo regts in domum domini.nbsp;Notandumlj Ip ire ad domumdomini, femperafcenfusfit.se .nbsp;«runf^ in introitu portæ dni nouæ. Principum em erat offj Priflope»nbsp;«wm federe in porta domus dni,amp; ibi negottj.K feditionis co luit iudi*nbsp;gnofeere ueritatem. Noua aßt porta dicitur.- quia qui fedebât CCS ucrbi.nbsp;inea.Kmdicio præcrât.facerdotum, Sc pfcudoprophetaçîcinbsp;luntiuz rcfiftebantEt locuti funt facerdotes,amp; caetera. Sedennbsp;ribus urbis principibus in porta templi, K in porta noua quinbsp;de regis palatio ad tempifi cucurrcrant, ut feditio popuh iêdanbsp;ref ,amp; côcione populi cógrcgata,accufantfaccrdotes,8{piëu'nbsp;doprophetæ Hieremiâ, pcrierafip prophcta,quantü fuit in flnbsp;terdotibus, SC. prophetis, fi aceufatores ipfi habuiflent ludiciinbsp;poteftaté.Ex quo intelligimus crudeliores fuiffe in prophetï ;nbsp;per inuidiam fanftitatis, qui religione uidebantur dediti, 5nbsp;Suj ncceffitatibus publicis przerant.êC cætcra.
Pfalmo centefimo dccimoodauotNarrauerut mî hi iniqui febul3tiones,fed nô ut lex tua.Omnia man»nbsp;lt;lau tua ueritasaniqui perfecuti funt me,adiuua me.
Secüdo Pa ralipomenon tr icclîmofexro: At ilii fub ûnnabant nuntios Dei, flf paruipendebât fermonesnbsp;eius; illudebant'ç prophetis, doncc afeenderet furornbsp;dHiinpopulum eius, âf effet nuUa curatio,6; caetera.nbsp;Hieronymus tomo quartOjin rc^nbsp;gula Monachorum.
Veritas quidem daudi SC bgari poteft.uind non poteft.quç Veritas ' amp; fuorum paudtate côtenta elt, 8C inultitudine hoftium non uinä noJInbsp;terretur. Poflimt homines qudmuis iufti aliqua fînwlare pro pottfi.nbsp;tempore,ob fuam aliorumif falutem.
Chryfoftomus in Pfegmaribus.
Nullo fubfidio opus habet uerititis robur, etiâ S inntimerî fint qui earn conenf exringuere.- quin per eos qui uim iUi fiicenbsp;re nitunf ,tam nihil obfcuraf.ut etiam multo darior SC fubti«nbsp;lior euadat.-ridensinünientes iJIos,amp;fruftrafeft torquetes.
Tlircnorum quarto; Paruuli petierunt panem,5i:
t i hon
-ocr page 336-ï»2 DE VTILITATE
non erat qui frangcret eis.
Primo Machabxorum fexto : Et remanftrunt in fandisuirispauci,quoniä obtinuerat incosfanK^'nbsp;Sc difperfï funt unufquifque in locum fuum.
Exodi dccimotertio: MementodieiliuiuSyinqu* cgrcfTi eftis de Aegypto, Si de domo feruitutis:quO''nbsp;mam in manu forti duxituos dominus delocoift*’«nbsp;ut non comedatis fermentatü panem Si cxtera.Nogt;*nbsp;apparebit apud te aliquid fcrmentatum, nee in cun*nbsp;dis iïnibus tuis. Narrabis^ filio tuo in die illa dit^^'nbsp;Hoe eftqd fecit mihi dominus quando egrciTusioipnbsp;de Aegypto.Et erit quafi fignu in manu tua, Si q»’quot;nbsp;monimentum ante oculos tuos; Si ut Icx domini^*^»’nbsp;per fit in ore tuo,6i extera.
Hieronymus in Ezechiekm tomo quinto, cap'*^ duodecimo in fine.
Panem fuum in folicitudine comedent, Si aqu»** fuam in defolatione bibent,8^ extera.
Poffumus iuxta anagogen habitatorcs Hieruralem cred*” tes Chrifto diccre, qui habitant in ecclcfïa. Et fi per peccatanbsp;lius offenfam meruerint, comedant panem cum egeftate, quot;nbsp;Fames UtrijjbantaquamcummœroreSCanguftia. Nô cibuni panis,»^^nbsp;bi Deipla- potum aqux fed fomem fermonis, amp; doftrinx Dei fuftinct^^’nbsp;ga maxi* Quando enim uel mtio principum, qui capiendi lunt, fifnbsp;«na»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dendi Babyloniis,uel noftra duntia perdiderimus ftrinon^J
Dei.aquasi^ non meruerimus habere utilcs,tunc in dolof' penuria noftrum fumemuscibum, X terra pcrdct niultio’snbsp;nem credentium, X ciuitates qux in toto orbe intellig“*?*^nbsp;ecclefix defolabuntur, amp; terra defertaerit, ut omnes fci’^i^nbsp;quia offenfafît domini.Quod quidem in periécutionis temPnbsp;te inteUigere poflumus,8( extera.
Prouerbiorum fiono: Aqux furtiux dukes funb^ panisabfconditusfuauior.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ecckßafticiundecimo: Admittc ad te alio’S^ na«”»
-ocr page 337-VERBI DEI.
iam,8C fubuertet te in turbine:» abalienabit tc à uxjs proprijs.
Éccleiîaftici uigefîmotertio : Homini fornicario omnis panis dukis, no fatigabitur tranfgrediens upnbsp;que ad fînem. Omnis homo qui träfgreditur le^umnbsp;ftium concemnens animam fuam dkens : quis menbsp;uidet^Tenebrx circundant me,amp; cætera.
GenefisdecimoquartoîNon accipiesuxoremfilio neo de filiabus Chanaam in quorû terra habito : fednbsp;ad domum patris mei perges, 8C de cognatione mcanbsp;accipies uxorem filio mco.
Hieronymus in epiftolam ad Titum tomo nono* «pire tertio.
Stukas autem qux(Hones,8; extera.
Diakftici quorum Ariftoteles prinreps eft,folent argumen QuxftiO' tarionum retia tcndcrc, Stuagam Rhctoricxlibcrtatemin nes.ficlitesnbsp;fyllogifmorum fpincra eödudere,- hi ergo qui in co totos dies uerboçt renbsp;amp; nodes terunt.ut uel interrogent uel refpondeant; uel dent futantur.nbsp;propofitionem uclaccipiant.affumât, confirment, atlt;j côclu'nbsp;dant, quofdä contentiofos uocant.-quiuthbct.nô rationefednbsp;ftomacho difputcnt lidgantium.Si igitur illi hoc faciüt,quo'nbsp;rum proprie ars contentio eft : quid debet facerc Chriftianusnbsp;nifi omnino fugere contentionc CRixx quoq; legales penitusnbsp;refpuendx funt,8( ludæoçj ftuldtix relinquendx. Sunt enimnbsp;inutiles,8£uan{:quç tantum fpecicfcientixhabent.cxterumnbsp;nee dicentibus,ne audietibus profunt. Quid cm mihi prodeftnbsp;feire quot annos uixerit Mathufalem; quoto xtatis fuf annonbsp;Salomon fortitus fit coniugem.-ne forfitan Roboam unded'nbsp;mo {tatis illius anno natus efle credatur^St multa iftiufmodi,nbsp;qux aut difficile eft inuenire propter librorum uarietatem,8Cnbsp;(dum paulatim de inemendatis inemendata fcribunf)erroresnbsp;inolitos.aut etiä fi inuenerimus magno ftudio St labore nihilnbsp;profiitura cognouimus. Frequenter accidit ut habcamus pu' Pugnç uernbsp;gnas legis, no ob defideriü ueritatis, fed ob iaftantiâ glorix, boçt uanânbsp;dum apud cos qui audiunt, dofti uolumus xftimari.aut ccite gloria qufnbsp;ex hoc riunufculo turpiafeftamur lucra. Quid enim prodeft runt.
t } fpU'
-ocr page 338-ÎWS. D E V T I t I T A T E rpûmantibus labüj, 8f litratu garrire canum.cum fiiiipiquot; ƒnbsp;moderata refpôfîo.aut poflit te placate fi uera eft.aut ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
len jter à te St placabilitcr emendari t
Ecclefîaftes quarto.Non contradicas ucrbo uef''' tatis ullo modo, SC de medacio ineruditionisnbsp;fundere.
Htcremiae quadragefîtnoquarto: Sermone qu«*” locutus es ad nos in nomine domini nô audiemu^nbsp;te : fed facientes faciemus omne uerbum quodnbsp;ditur de ore noftro,ut facrificemus reginæ iceIi,SCnbsp;bemus ci libamina,iîcutfecimus nos Si patres noft^*nbsp;reges noft ri Si principes noftrî in urbibus ludanbsp;plateis Hierufalem: amp;. faturati fumus panibus SCnbsp;ne nobis era^malumé^ non uidimus.Éx co ante tfi”nbsp;porc quo ceflauimus facrifica rc reginæ «rii Si libaf^nbsp;ci libamina, indiguimusomnibus^Sigladio SCnbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confumpti fumus,Si caetera.
ludicum fecundo : Sufeitauit dominus iudices«!'’* liberarent eosde uaftantium manibus:fcd ncc eoSnbsp;dire uoluerunt,fornicantes in djjs alienis,amp; idorgt;^nbsp;teseos.Citodeferuerunt uiam per quamingrefßf“^nbsp;rant patres corum ; SC audientes mandata doitii*’*nbsp;omnia fecere contraria,Si caetera.
Hierony.in Hierc.tomo fexto,capite uigefimO'
Quiafaamp;iseft ferme domini in opprobrium,Sein deriftquot;^ , iota die.Et dixi; Non rccordabor eius(fiue nô nominabc»®nbsp;VerM Dd minum)necloquarultrainnomineeius. Etfaftuseftiflt®’'^nbsp;Sgnijcxat' demeo, quafiignisexfftuans.claufuscfiin offibusmei$,8^quot;fnbsp;fîuans eft. feci(fiucdiffblutusfum,)ftrrenôfuftinens,8tcætera.CIa’’’^nbsp;te me atqt dicente, quod iara Babylonius iieniret exerciwî’^.nbsp;omnia hoftilis gladius praedaretur.uerfus eft mihi fermenbsp;in opprobrium,atlt;t derifum.dum tarditatë prophctiæp“*’nbsp;effe mendacium. Quam ob rem in mea mëte decreui.ut ul«quot;'nbsp;ad popubtm Dei uerbis non loquerer, nee nomen illius nom*
-ocr page 339-•Bran ._Quod ram pudorcfuperitus. ucrccufidc ^idem./êd; ftultt cófntiuflem, faftus eft.inquit,in cordc tnco.quafi ignis Tétatioronbsp;Cxjftuàs.claufusc}; in oflibus meis,(tue undiq; difiblutus (urn,, rfi qui piquot;«nbsp;jtautftrrenôpoffem.Côceptuscmanimofermodiuinus.ncc; dicint uernbsp;oreprclatus ardetin peiftore.Vndc amp; Paulus loquitur.-£i cui j-.uni Dei.nbsp;geliiwero.noeftmihigloria. Neceflitascmmihiintübit.Væ j.Ccr.»nbsp;lt;ni mihi eft tiifi euâgelisaucro; fi cm uolens hoc ago.mcrccdënbsp;^abeo: fi autë inuitus.difpenfatio mihi crédita eft.fied 8( pk'nbsp;ti^ doiftoçe in £cclefîa, uflt;ï hodic fimiliafuftinent:aud!cntesnbsp;nimpcrationem multorum congregatcçz aduerfum feiti cir-'’nbsp;Piini.at^ diccntifi:Perfequiniini.amp; perfequamur cos.
Hieronymus in Midip capite fexto,tomo fcxto,
Congregationemdiuiriarumfcquiturmcndacium, amp; ma' nus afiiicta thcfauros condere, fraudulentam linguain pofij'nbsp;det. Veritas paupertatem.mëdiàuni diuitias pant. Cum hoc' VeritiSnbsp;feccrent principes ucftri, nolui nos ftatim fiibucrtere, fed pau pauperta'nbsp;latim capi pcrcutcre, Ü plagis uariis admoncrc. Mifi in uos tcjn parit.'nbsp;fernem,mifi fitim.mifi morbos, 8c hoftilem in circuitu uafti'nbsp;*atem;fege$ frumenti non attulit,oleum preffa oliua non fc'nbsp;dt, uinum ftcrües uindemise ncgiuerunt. Aducrfus iniquita'nbsp;ds,8C mëfuris dolofas,8C pondera fraudulenta.hec intuli fup ’nbsp;phda. Quia uero cuftbdifti oës ceremonias idololatriae, quaenbsp;Amri rex impius cpnftitucrat, 8C omne opus domus Achab, ’nbsp;8c Hitsabel, pro mea lege feruafti, impulfus fum fcelere tuo,nbsp;utdaremtCjSc habitatorcstuosinfibulum.SC opprobriG po*.nbsp;puli met portantes,8C csetcra.
Hieremix quinto : Prophet® propheiabant mengt; daciuni,amp; facerdotes applaudebant manibus fuis, 8£nbsp;populus meus dilcxit talia:quid igitur fict in nouiiîûnbsp;inoeiuslt;
Hieronymus in Amos ,tomo fexto capite feclido. Et prophetis mandabitis, dicctcsmc prophetctls.'nbsp;Quod 8C Amos prophetae,quem nunc habemus in manibusnbsp;ptjEcipit Amalias facerdos Bethel: SCHieremis à rege manda Verbi Deinbsp;turn eft,ne uerbis domini loquerctur ad populum,intantufn, prohibitienbsp;nt etiam fer moncs dus tgnibus concremarct.
S,lt;jujliuorefuperati
t 4 hib'uit
-ocr page 340-1»« DEVTILITATE liibent eruditos uiros doftrinx proférre fermonem. Et dirt**nbsp;tcdominorVadedic populohiuc, illiecontrarioiubent.nelonbsp;quarü in nomine domini.-maximc fi ille qui doceat, non tufnbsp;pl lucro, 8C glorix atlt;s iaftantix,fed utiiitati legentiuniii**'nbsp;dientiumque prouideat.
Sapicntix dccimoodlauo: Cum enim quietum Icntium contineret omnia,amp; nox in fuo curfu mcfj***nbsp;iter haberet, omnipotcns fermo tuns dne,cxiliensnbsp;cccloarcgalibus fcdibusdurus debellatornbsp;extermint) terrant profiliuit,gladius acutus innbsp;latum imperium tuum portans, ôl. ftans rcpleuit oigt;nbsp;morte,Sf uflt;^ ad ccclum attingebat ftans in terra.
Hieronymus tomooiflauo,inPfaImum centtfi'' mum quadragefîmumquintum.
Qui cuftodit ueritatem in feculum.
Verbfi dfii nbsp;nbsp;Si nos opprimit mendadum, non contriftemur.Cufto^^
manet in dominus ueritatem in (ëculum. Nefdo quis contra nos Sternum, tus ell,8f magis illi creditur mentienti, quâm nobis uerun* ®nbsp;centibus. Non debemus defperare. Cuftodit dominusnbsp;tem in ftculum. Chriftuseftueritas. Veritatemloquamut*^nbsp;ueritas nobis feruat ueritatem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Facit iudiciuminiuriam patictibuSjdatefcantf'** rjentibus.Dominus foluit compediros,SC estera.
Etiam (ï tardaucrit, non ddperes. Veniens ueniet uabit.Hoc folum fit in noftra confaentia, quia iuftepatimuf»nbsp;amp; estera.
Quare filius Dei dicitur uerbum Dei, Ad Titum primo : Manifeftauit autem temp®f*nbsp;bus fiiis uerbum fuuminprsdicatione quscre^'nbsp;eft milii fecundum prsceptum faluatoris noftr*nbsp;nbsp;nbsp;'
Auguftinus libro de fide amp; fymbo« Io,capite tertio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Verbum autem patris ideo diftum eft, quia per ipfum teftit pater. Sicut ergo uerbis noftris id a^mus, cuin «« jnbsp;loquimur, ut nofter animus innotefeat audienti, SI
-ocr page 341-V E R. B I D E I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï,r
ftcreti in corde gerimus, per ligna huiulinodi ad alterius co gnitioné proferatunSic illafapiéta qua Deus pater genuit,nbsp;quoniam per ipfum innotcfdt fignisfecretiflimis pater, uer*nbsp;bum eius conuenientiffime nominatur.Inter animum autemnbsp;noftruin amp; uerba noftra quibus eundem animum oftenderenbsp;tonamur,plurimum diftat.Nos quippenongignimusfonan Vjrbumnbsp;tia uerba, fed fidmus; quibus fadendis materia lübiacetcot'nbsp;pus. Plurimum autem intercft inter animum SC corpus. De’nbsp;uero cum uerbum genuit, id quod eft ipft genuit, neq; de ni'nbsp;bilo.ne«^ de aliqua lam fofta materia condita'i®, fed de feipfonbsp;id quod eft ipfe. Hoc enim Si nos conamur cum Iqquimur, finbsp;diligenter confideremus noftra: uoluntatis appetitum, nonnbsp;turn mentimur, fed cum ucrum loquimur. Quid enim aliudnbsp;niolimur,nift animum ipfum noftrum,fi fieri poteft, cogno'nbsp;feendum 8C perfpidendum animo auditoris inferre, ut in nonbsp;tis quidem ipfi maneamus, nec recedamus d nobis, amp; tarnennbsp;We indicium quo fiat in altero noftra notitia profcramus,nbsp;utquantûfacmtascôcedif ,quafi alter animus ab animo pernbsp;•luemfeindicef proferatur. Deus autem pater qui ucriftime quot;etbumnbsp;feindicaieanimis cogniturisKuoluitamp;potuit.hoc adfei' quart pa'nbsp;pfum indicandum genuit, quod eft ipfe quigenuit.quia uit' ter gewut.nbsp;tus etiam eius et fapiétia elfe didtur.quia per ipfum operatusnbsp;*ft,8c difpofuit omnia. De quo propterta didtur: Attingit änbsp;fine uft® ad finem fortiter, SC difponit omniafuauiter amp;c.
Origenes in Diuerfos Ho. fecundaTc.quarto.
Et uerbum caro faftum eft.Si ita^ quod plus eft proculdu' bio prseceffit,curincredibile uidctur.quod minus eftpolfe conbsp;fequi^ Si filius Dei faftus eft homo (quod nemoeqrfi qui euinnbsp;recipiunt ambigit) quid mirum,fi homo credens in filiii Dei,nbsp;filius Dei futurus fitlt; Ad hoc liquidem uerbum in carnem denbsp;fcendit,utin ipfum caro,id eft homo credens, per carnem innbsp;uerbum afcendat,ut per naturalem filium unigenitum.mul'nbsp;ti filil effidantur adoptiui.Non propter feipfum uerbum ca'nbsp;rofaäum eft,ftd propter nos, qui non nifi per uerbi carnemnbsp;potuiflemus in Dei filios tranimutari. Solus delcendit.ut ciinbsp;multis afeenderet ; de hominibus Deos facit, qui de Deo fecitnbsp;hominem. In eadem. Verbum quippeincarnatum Dominusnbsp;»öfter lefits Chriftus oknitudinem gratis fecundum huma'nbsp;t j nitatem
-ocr page 342-»« D E VTI Lif A T E. : nitatem leeepit.iquóniam raput eft ecclefiat SC pnnrogrtin^nbsp;eft creatur« uniuerfie,hoc eft, todus aniuerfaliter humaj^nbsp;Per uerbffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«gt; iplt;ö SC per ipliun ftna« SCreftituta eft.Innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
humanana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“oniam maximum amp; principale exemplü giati« ‘1'^
tura eft fa-- pr»cedentibus meritis homo efficitur Deus.ipft «ata.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’P^® prjmordialiter manifcftatum eft. Per ip fum i lero,
' «lam de plenitudine diuinitatis eius nos omnes accepin’**’ grariam deificariöjs per grariam fidei, qua in cum t rcdini'^*nbsp;K aäioncm qua mandata eius cuftodimus amp; caetera.
Dc ßpiritnfanfto.
loannis deämoquarto; Si diligitis me, mandat* mea fcruate,amp; ego rogabo patrem,et alium parad*nbsp;tum dabit uobis,ut mancat uobifcum inxtcrnum ff*nbsp;ritum ueritatis quem mundus non pottft capcrc.nbsp;loannis decimoquinto: Cum autcm uencritnbsp;clctus,quem cgo mittam uobis à patre/piritum u*/nbsp;ritatis,qui à patrc proccdit, ille tcftimonium p*t^Vnbsp;fcebit de mc,6f uos tcftimoniü perhibebitis, quia wnbsp;¦ tnitiomecumeftisdfcxtera.
Auguft.ljb.de fide SC fymbolojcapite nono.
De ipiritu fanfto autem.non tarn copiofe ac dibgentrf fputatum eft à doiftis amp; magnis diuinarum ftripturanitn tf*nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ftatoribus.ut jntellip facile poffit eius proprium, quo prlt;^
Donü Del priofit,utcunine({filiumneq; patremdiccrepoffumus,*^*’ fpfis fand* ipiritumfanftumrniftquodeum donum Deieffc prxdica”^nbsp;dxitufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmde edam donum Dei latis fignificari uolunt charitateu’quot;
fefpiritumfanftum.Non enim reconciliamurilli nifiperlt;i*‘* üionem.qua etiam filft Dei nominamur.nö iam fub tiip*’*nbsp;tanquam ferui.quia confummata dileftio foras mitot tim^nbsp;remSCfpiritum libertatisaccipimus.inquoclamamusnbsp;loan.s ha pater.£t quia recöciliati Sc in amicitiam reuocad per ch^nbsp;ritifem, poterimusomniafccretadomini cognofterc.pf*’;nbsp;ptcrca defpiritufanÄo diciturJpfeuosinducet in 0’”*’^,'^nbsp;ritatë.Propterea SC fidftia prxdicandae ueritatis qua imp**^”nbsp;funt in aduentu eius Apoftoli, rede charitati tribuitur,nbsp;ÿdtffidentiatimoridatux, quamcöfummatio chat itatisy’nbsp;rasm’t/
-ocr page 343-TRlPLiei COMFÉSJIÖNE «9»
»as nuttit. Et idea etiâ donum Dei dici£, quia eo quod qu jf4 ïpifttuF-nouit non fruitur.nifi amp; id diligar.Frui autem fapientii Dei. fanflus di» nihil aliud eft,5 ei ddeitione cohætere : Netç quifquam in eo leflio eft,nbsp;quod percipit permanet nifi dileftione.SC ideo fpiritusfanfl^nbsp;Deus dkitur,quonjam ad permanendfl fanciuntur quçcun^nbsp;fanftificantur.Nec dubiuin eft ä fanciendo fanftitatem uocanbsp;ri'Verumh{cdicipoffuntfadle8Ccrcdi:uideri autemnifipunbsp;ro corde quomodofehabeant omninononpoffunt.Quapro Trinitatisnbsp;pter fiue jfta uera fit fententia,fiuc aliud aliquid_,fides incon^nbsp;fufli tenenda eft,ut Deumdicamus pafrem,Deü filium, Dcu ftftto,nbsp;figt;iri£umfanftum;nelt;6 Deos tres,fed iftam trinitatcm unumnbsp;Dtum.neq; àuerfos natura,fed eiufdcm fubftanoæ : Nequenbsp;ttt pater aliquando fit filius, aliquando fit fpiritus fanftus:nbsp;Ted pater frmper pater, amp; filius femper filius, 8i Ipiritufian'nbsp;^femper fpiritusfanftus. caetera.
2gt;t pauttr «ha mpliri f0«
f«ftone,fdli'cet Oiuiti9,fratcrna ct piibltca.
ConfefTio diuina. Pfalmo tricdîmoprimoînbsp;Eliftum meum cognttum tibi fcci, 8£ iniuftinbsp;tiatn meam non abfcondi. Oixi confitcbornbsp;aducrfum me iniuftitiam meam domino, amp;
tu remififti impietatem peccati mei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Pfalmo quinquagefîmoî Qyoniamtniquitatem meam egocognofco,amp;pcccaturn meum contra menbsp;eft femper.Tibi foli peccaui amp; malum cora te feci,nbsp;PfalmocctelimoquintoiConfitcmini domino qinnbsp;bonus,quoniam in feculum mifericordia cius.
Prima loannis primo; Siconfiteamur peccata no ftra fidelis eft Deus 8C iuftus,ut remittat nobis peccata noftra,amp; cmundet nos ab omni iniquitate.nbsp;ConfefTio fra ter na.
Matthziquinto : Si ergo offers munus tuum ad tltare.amp;ibirecordaiusfucris.quia frater tuusha-betalû
1» DE POENITENTIA ET b(t aliquid aduerfumre,rcljnque ibitnunustuumnbsp;antealtareamp;uade prius rcconciliarifratri tuo,^nbsp;tuncucniens ofTcresmunustuum.
Jacobi ultimo : Confitcmini alterutrum peccata ueftra SC orate pro inuicetn.
f cclefîaftici uiccfîmoodauo : Relinque proximo tuo nocenti te,K tune deprecanti tibi peccata foluc^nbsp;tur.Homo homini referuat ira,K à Deo quxrit me*'nbsp;delam.In hominem fîmilemlîbi non habet mifefhnbsp;cordiam,amp; de peccatis fuis deprecatur.
Conferïio publica,amp; excommunicatio.
Matthäi decimootflauo: Si peccauerit in te fratef tuus,uade corripe eum inter te SL ipfumfolum. Sit'nbsp;audieritjlucratus esfratrem tuum. Si autem tenoi*nbsp;audierit,adhibc tecum adhuc unumuel duos, utnbsp;ore duorum uel trium teftium ftet omne uerbum*nbsp;Quod n non audierit eos,dic ecclefîx. Si autem ectl^nbsp;fïam nô audient fît tibi fîcut ethnicus SC publicanu^'nbsp;Amen dico uobis, quaecuni^ alligaueritis fuper tçr^nbsp;ram,crunt ligata SC in ccclo, quxeun^ foluerit**nbsp;Juper tcrram,crunt foluta SC in coclo.
Prima Corinthiorum quinto rOmninoaudit“'^ inter uos fornicauo, SC talis fornicatio qualis netnbsp;ter gentes, ira ut uxorem patris fui aliquis habe^^^nbsp;Et uos infiati eftis,6f no magis luAum habuifti^»*'nbsp;tollatur de medio ucftrum,qui hoc opus fecit.
Secunda Corinthiorum fecundo:Si quis auté co triftauit me,non me contrifîauit,fed ex parte, utnbsp;onerem omnes uos. Suificit illi qui eiulmodinbsp;nbsp;‘’jj,
feruatio qui fît à muhis, ita ut econtrario netis SC confolemini, ne forte abundantiorinbsp;abforbeatur quieiufffiodi cft.Propter quodnbsp;üO*,
-ocr page 345-TR I PL I CI CONFESSION!. (•gt; uoJ ut confîrinctis in ilium charitatcm SC cxtera.
Auguftinusad Scleucianum, cpiftola centrfîmx quinta.
Eft enim pemiftntia,bonorum 8C humilium fideh’um ptt' Pomirfd* na quondiana in qua peftora tundimus dicentes.Dimitte no difEmitie.nbsp;bis débita noftra Xc.At^ his uerbis humiliantes anjmas no*nbsp;ftras,quotidians quodâ modo agere pocnitentii nóctlCun*.
Idem fcrmone tertio de natiuitate domini.
Ponitentiam certam non fadt,nift odium peccati K amor Vera pomi Dei.Quando lie p«rnites,ut tibi amarum fapiat in animo,qd tentia qn*nbsp;ante dulce fiait in uita, Änbsp;nbsp;nbsp;te prius obleûabat in corpore, fit.
ipfum te crudat in mente. lam tunc bene ingemifcis, amp; dias adDeunjiTibifoli peccaui,alt; malum coram te fed Sic.
Auguftinuslibro decimo Confeflionum, tapitc ftcundo.
Tibi ergo domine manifcftus fum quicunqj fim.St quofru ÛU tibi confitear dixi. Neque enim id ago uerbis carnisNnbsp;uocibus,fed uerbis animse amp; clamore cogitationis, quern no*nbsp;uitauristua. Cum enim malus fum.nihil aliudcft confiterinbsp;*ibi,quàni difplicere mihi: Cum uero pius, nihil aliud eft ConfefiSonbsp;confiteri tibi,qudm hoc non tribuere mihi ; quoniam tu do* iufti Ä p«lt;nbsp;mine benedios iuftum.fed prius eum luftificas impium.Con catorif.nbsp;ftflio italt;5 mea Deus meus in confpeftu tuo tibi tacite fit, Änbsp;nontadte.Tacct enim ftrepitu,clamat affeftu. Ntiÿ enim dinbsp;co refti aUquidhominibus.quod non d me tu prius audieris,nbsp;aut etiam tu aliquid tale audies ä me,quod non mihi tu priusnbsp;dixeris.
Cap.} Quid mihi ergo eft cum hominibus ut audiant con ftffiones meas, quaff fanaturi fint omes languores meos^ Cu*nbsp;riofum genus ad cognofeentfam uitam alienam, defidiofumnbsp;Id corrigendam fuam.Quid à me quærûtaudire qui fim,quinbsp;noluntàteaudire qui fint lt; Stunde feiunt cum imcipfodenbsp;nbsp;nbsp;. .
mdpfoaudiunt.anuerumdicam,quandoquidcmnemofdt Spintus hominumquidagatur in homme,nififpiritushominisqin ftitquxnbsp;mipfoefKSiautem dteaudiunt defeipfis.nonpoteruntdi* nntin Ho*nbsp;cere,mentirur dominus. Quid eft enim iteaudirede ft, nifi mine,nbsp;tognoftere feft^is porrd çoenoftit, SC diet fidfum eft, nifi
»pfenjtn*
-ocr page 346-;ot DE POE NITE NT I A ET ipfc métiatut!’ Sed quia chantas omnia credit, inter eoJ uBTnbsp;^uosconnexos fibimet unum facit,ego quoi]; dominenbsp;confireor,uc audiant homines.quibus demonftrare non p^*nbsp;fum an uera confitear,fed credunt mihi quorum mihinbsp;... charitasajjerit.Veruntamentumedicemeusintime,
/tu ifta faciam cliqua mihi : Nam confelTiones praEteritorU’’ malorum meorum,quae remififti amp; texifti, ut hearts *nbsp;te, mutans animam meam fide X ficramento tuo.cumnbsp;tur 8£audiuntur, excitant cornedormiatin deipcratio*’ *nbsp;8C dicat.-non poffum,fed cuigiletin amore mifericordi*
, iC dulccdine gratiae tuæ qua potens eftomnisinfirmas‘r' fibiperipfam fit confciusinfirmitatis fuse SCcætera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...,
Chryfoftomusin cpillolam ad Hebrxos Hom«*' tricefîmaprimajcapite duodecimo.
Magnum bonum eft ut quis peccata fua agnofcat, S ”’*1 Peccatoni moriameorum perftueranterretineat.NuUuminuenifur*’nbsp;cótinuata jj remedium, ficut eorum continuata memoria. Nihilnbsp;tnemonanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
utilis.
asoiniiiacitkuc, unci I.'.-., j q.uosconnexos fibimet unum facit,cgo qiioq; dominenbsp;connreor,uc audiant homincs.quibus demonftrare nonnbsp;fum an uera confitear,fed credunt mihi quorum mihi
Eadé habet to.4
Hom.41.
Pfal.36
• ¦ • enemasdyciR. rçiunidiuziiiujiicuucifttu»iijuuiç, ftu ifta faciam cliqua mihi ; Nam confelTiones praeteritorU'’nbsp;maioruinlueoiuin,qux icuuiiiu ». ¦iAiii.i,ut.ucaiu--te, mutans animam meam fide X ficramento tuo.cumnbsp;tur 8£audiuntur, excitant cornedormiatin deipcratio** *nbsp;8Cdicat.-nonpoffum,fed cuigiletinamore mifericordi*
fibi peripfam fit conlcius infirmitatis fuse 8C extera. nbsp;nbsp;nbsp;.,
tncefîmaprimajcapite duodecimo.
VW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
perleueran ter retineat. Nullum inuenituf^*’ gnem reddit hominem ad nequitiain perpetrandam. Pen“nbsp;dcamusigiturnobispeccarteiios,necfola lingua pronfln^nbsp;fed etiam intima confcienriamec tantum nos pcccatorese*’^nbsp;dicamus,fed etiam ipfa peccata fpeciali ter lingula comp****!nbsp;mus.Non tibi dico,ut te prodas in pubiicum,ne9 ut te aPji;nbsp;alios accufes,fed obedire te uolo prophets diceti: Reucla “jnbsp;mino uiam tuâ.Ante Deum ergo tua confiterepeccata.sP“^nbsp;uerum iudicem cum oratione deliéfa tua pronuncia,non I’.’Jnbsp;gua.fed confcientiae tui inemoria.Si tunc deinum fpera lt;”*nbsp;fericordiam te porte cöfequi, fi habueris in mëte peccat»nbsp;lt;ótinue,nun5 malû aduerfiis proximum in corde retinehl^nbsp;Chryfoftomus in Pfal.Mifcrere.Hom. fecund’'.^nbsp;Peccata autem tua dicito ut deleas ilia. Si confunderis î**nbsp;cui dicere quia pcccafti.dicito ea quotidie in anima tua.nbsp;dico ut confitearis conferuo tuo, ut exprobret, dicitonbsp;qui curat ea.Hsc enim fi non dixeris ignorât ea Deusi NihLnbsp;quid à te uult ea agnofeereeQum faciebas ea.prsfto erat.nbsp;admittercs, nouerat.Peccare nô erubuifti,8lt; confiterien**’''nbsp;feis,dicito in hac uita, ut in ilia requiem habeas.
Ämbrofius de pcenitentia Petri Apoftoli, ferm®' iiequadragefimofexto.
-ocr page 347-Petrusprorupitadlachrymas,nihiluoceprecatus.Inue* MMt.a« | ftio quod fleucrit.noninuenio quid dixerit. Lachrymas tius Confcflîonbsp;lego.fatisamp;ftionem no lego.Refte plane Petrus fieuit 8C ta-» Petri apo*nbsp;cuit,quiaquoddtflerifolet,nöfoletexcufari.Etquod defen' ftoli.
di non poteft,al)lui poteft. Lauat ein lachry hia deliftum, qd UQcepudor eft confiteri.Lachrymac ergo uerecundiæ confu- Lachrymçnbsp;luht pariter 8C faluti.nec enibefcunt in petendo,8Cimpétrant in pccnitê'nbsp;in rogando.Lachryma inquam tacitç quodam modo preces tia luidaanbsp;fimt,ueniam non poftulant,8lt; mcrenturxaufam no diciint, tur,nbsp;amp; mifericovdiam confequuntur, nifi quod utiliores lachry«*nbsp;»narumprecesfunt.quäfermonum : quiafermoinprecandonbsp;fortefaUit.lachrymaomnino non fallit.Sermoeniminternbsp;dumnontotumprofert negotium, lachrymafemper totuntnbsp;prodit affeftum-Et ideo Petrus iam non utitur fcrmone.quonbsp;fefdlerat,quo peccauerat.quo fidem amiferat, ne per id nonnbsp;eicrcditur ad confitendum, quo ufus fuerat ad negandum.nbsp;A-tperhocmauult caufamfuam fiere, quàmdiccre : Si quodnbsp;uocenegauerat,lachry mis confiteri. Inuenio autem ÔC aliud ’nbsp;cur tacuerit Petrus, ne tarn dto uenix poftulatio per impu«*nbsp;dentiam plus offenderet.quim irtipetrarct.Solet enim citiusnbsp;wereri indulgentiam, qui uereciindius deprecatur. In omnjnbsp;*ffrur culpa ante fltndum eft,fit precandum.Scimus iam ho^ ExemplÄ quot;nbsp;2^tmploquemadmodum noftrapeccata curemus.Ecceniz curationisnbsp;nobis Apoftolus nocuit quod negauit,8C plurimum proe ptccatorû,nbsp;fuit quod 8C emendauit*
Eandem fententiamhabet libro comraentatia* rum fupcr Lucam4ib.decimo,£a pite xcv
Ex collcftoBcd« (upcr iUud Pauli ad CoUoffen* les tcrtioiSupportantes inuiccm.Et ahegatur ex tranbsp;ftatu quinquagefimooftauo Auguftini 1‘uper loan«*nbsp;nem jinnoftriscodicibusiamennon repetitur.
Lauando iam bonorum at mundorum difcipulorum pe des,fignificauit dominus, propter humanosquibus in terra loan.l^nbsp;uerfamur afieaus,quantumlibet profecerimus in apprehen* Lotio pt'nbsp;Rone iuftinx,nos fine peccato non effe. Quod fubinde abhnt dû difcipu •nbsp;interpellido pro nobis.cfi oramus pattern qui in cœlis eft,ut lorû quidnbsp;elebianoftra dtnuttat nohUjfiçtU (tnos diouttijnus debiton fignificatnbsp;husnot
-ocr page 348-UtmUUUD, nbsp;nbsp;IjUk dUIllUMUJIlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1Qlt;1 UMValt;«gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Frater fra uosfaciarisï'Nunquiddicerepoffuraus.quodetianifraKrP’ | trcm a pecnbsp;earoqüonbsp;abfoluif.
504 DE POENITENTIA ET bus noftris.Quomodo ergo ad hunc intellcftum poteritnbsp;tinere hoc,quod ipfc poftca docuit, ubi fui operis ftatimnbsp;fuit rationcm dicens : Si ego laui ueftros pedes dominusnbsp;magifter, deberis amp; uos aker alteriuslauare pedes •nbsp;plum eniin dediuobis, ut quêadjnodum ego ftci uobis, ite^ ,nbsp;: trem d deliAi poterit contagione mundare ?Imd uero idnbsp;nos efleadmonitos in huiusdominici operis altitudine no“nbsp;rimus.ut confélTi inuicem deli Aa noftra, oremus pro noblt;^nbsp;ficutChriftus interpellât pro nobis. Audiamus Apoftol“'quot;nbsp;lacobumhociplumeuidentiflime praecipientem atq;nbsp;tem.Confitemini inuicemdcliAaueftra, SCoratepro uob)Sgt;nbsp;quia ad hoe dominus nobis dédit exemplum. Si enim illfnbsp;ullum peccatum nee habuit nee habebit.orat pro peceatisnbsp;ftris, quanto magis nos inuicem pro noftrisorare debete'*^'nbsp;Et fi dimittit nobis ille.cui non habemus quod dimittam“’’nbsp;quanto magis dimittere debemus inuicc nobis, qui fine P^nbsp;tato hic uiuere non ualcmus lt; Qäid enim uidetur in hat
Confeffïo
undc facra tadinefacraméti dominus fîgnificare,cunididt.- Exempl“’’J
mentS lt;ü' nbsp;nbsp;nbsp;...... • nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -...m
finir. CoHoTj
fcUUltlV 1 ALI aillL L1 WUlillIlUO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LjLUUl MlLiL inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
enim dedi uobis, ut quemadmodum ego feci uobis, ita ÿ faciatis.nilî quod apertiffime dicit Apoftolus : DonantcsiJVnbsp;uicem.Équis aduerfusaliquem habet querelam .lîcutnbsp;nauit uobis,ita 8C uos.Inuicem itaqj nobis deli Aa doneiu“^nbsp;Sfpro noftrisdcIiAisinuicemoremus,attira quodamp’^nbsp;do inuicem pedes noftros lauemus. Noftrum eft donate ipquot;nbsp;minifteriû charitatis Ü humilitatis exhibere ; Illius eft eX’“,nbsp;dire.acnosabomni peccatorum contaminatione mund’^ ;nbsp;per Chriftum,amp; in Chrifto,ut quod etiam alfts dimittifl’*’”nbsp;hoc eft in terra foluimus,foluatur in cœlo.
Äuguftinus de uerbis domini fuper Icrmone decimofexto.
Matfb it nbsp;nbsp;nbsp;Adhibe illi duos,uel tres teftes. Si nee ipfos audierit,
' bi ficut ethnicus 8£ publicanus Noli ilium iam députa^ numero fratrum tuorum,nec ideo tarnen falus eius negpSnbsp;da eft.Nam êC ipfos ethnicos.id eft,gentiles, X paganos_tlt;nbsp;niero quidem fratrum non deputamus, fed tamê ôlute ‘nbsp;inquirimus.Hoc ergo audiuimus dominum ita monentei^nbsp;tana cura pr«eipknKtn,ut etiâ hoc adder« continuo-
-ocr page 349-TRIPLICI CONFESSIONS. j.r àicouobi$,qujcun(Bbgaumtisfupert«rram,Iigataenintac Soluere Stnbsp;in calo,8( quxcunq; folueritis fuper terram, foluta erutit K li^re inuinbsp;incœlo.Cœpiftihaberefratreintuum.tanq publicanum.Ii' cem poffu*nbsp;glîillum in terra.fed ut iufte alliges uidc.Nam iniufta uincit tnus*nbsp;la dirumpit iuftitia.Cum autem correxeris, amp; concordaue'nbsp;ris cum fratre tuo/oluifti ilium in terra.Cum folueris tn ternbsp;ra,folutus erit iC in coclo. Multum non tibi prxftas fed ilK,nbsp;¦jtiia multumnocuit non tibi,Ied (ibi.
Deuteronomij uiceffmoquarto : Obferua dilige” ttr nc incurras plagam leprae.* fed fades quxcunqu®nbsp;docuerint te facerdotes Icuitidgencrisiuxta idqdnbsp;praccepit «is:8t impkte folicite.
Leuitici decimo : Pracceptum fempiternum eft in generationes ueftras* df ut habeat is fcientiam difcernbsp;ntndi inter fanAum SC prophanum: inter pollutumnbsp;tnundum.* doceatisi^ filios Ifracl omnia légitimanbsp;gt;ncatquae locutus eft dominus ad eos per manumnbsp;M O Y S I.
Ezechielis quadrageftmoquarto : Et populum tneum docebunt quid fît inter fanAum SC pollutum,nbsp;8t inter mundum SC immundum oftendenteis. Etnbsp;Çutnfueritcontrouerfîa,ftabuntin iudicijs meis,dCnbsp;iudicabunt leges meas.
Ezechielis uigefîmofecundo: Coniuratio prophe tarum in medio eius,fîcut ko rugiens capiensip praenbsp;dam animas deuorauctunt, opes SC precium accepenbsp;runt. Viduas cius multiplicauerunt in medio eius.nbsp;Sacerdoteseius contempicrunt legem meam, SC polnbsp;hieruntfanAuaria mea. Inter fanAum SC prophanum non habueruntdiftantiam.'inter pollutu nmnbsp;dum non intellexerunt : SC à fabbatis meis auerterutnbsp;oculos fuoSjK coinquinabar in medio corum.
Hieto.in Matthäum,capitc dedmofcxto.
11 Et tibi
-ocr page 350-}0« DE POENITENTIA ET
Et tibi dabo claues regni coclorum.et cztcra;
Ktum locum Epiüopi SC presbyteri non inttlligentes, Igncräria «JuidHbidcpharifxoruniartumütfupercilio.utuel damn«nbsp;c^ca cU' innoccntesjuel foluere fe noxios arbitrentur, cum apud D«'nbsp;ucs t’cckfîç um, non fententiafacerdotum.fed reorum ui ta quæratur.Lfnbsp;1} giniusinLeuiticodelcprofis,ubiiubcntiir,utoftendantftwnbsp;cerdotibus.SC (î lepram habuerint, tunc à facerdote imm«»'*nbsp;dl fiant: non quo facerdotes leprofosfaciant, SC immundoj»nbsp;fed quo habeant notitiain leprofi.SC non lcprofi:8C poffint “nbsp;fccrnere qui mundus, qiiluc iminundus fit. Qupmodo ergf^nbsp;jbi kprofum faterdos inunduin uel iinmundü facit, fie SCnbsp;alligat uel foluit epifcopus SC presbyter,non eos qui infonte^nbsp;funt uelnoxij, fed pro officio fuo cü pcccatoruin audieritnbsp;t'jetatcs,feit qui ligandus fit.quiuefoluendus.
Leuit.dcciinotrrtio: Homo in cuius cute et carfiC ortus fuerit diuerfus color Hue puftula, aut quaii l»**nbsp;eens quippiä,id efl,plaga leprx: adduceturad Aat^nbsp;facerdotc,uel ad unumqurmlibet filiorum eius.
Numeri qumtoiPraccipe filqs Ifraël ut eqeiant cî® caftris oëm leprofum-Sf qui femine fluit, pollutnbsp;cftCuper mortuo,tam mafculum quàm fœminaiiinbsp;eqeite de caftris, ne contaminent ea cum habitauC^nbsp;rint uobtfcum.
Deut.xvii. Si difficile et ambiguum apud te eium effe profpexeris inter fanguinemet fanguin^snbsp;eaufam et caufam, lepram et lepramiet iudicum in^nbsp;ter portas tuas uideris uerba uariariifurge et afeen'nbsp;de ad locumquem elegerit dominus Deus tuus •* ue-'nbsp;nies^ ad facerdotes Lcuitici generis, et ad iudiceninbsp;qui fuerit illo têpore: quxresép ab os qui indicabunfnbsp;tibi iudici] uerttatemict facies quodcûi^ dixerint qu*nbsp;prxfunt loco que elegerit dominus, et docucrint tenbsp;iuxta legem eiusffequerisi^ fententiâ eorurn; nec de*nbsp;(.clinabis ad dexteram neç ad fînift ram.
-ocr page 351-TRIPLICI confessions. îor
Beda in Lucara libro quinto,capite Ix viij.
Ite oftendite uos facerdotiUis. Et faftum eft.dum irent mS «atifmt.Nullumdominuscormnquibushæc corporababe Mattfi.ttnbsp;neficia præftitit inuenitur mififfe ad iäcrrdotes,nifi leprofös: Lcprofinbsp;quia uidclicet ftccrdotimn ludaeotuin, figura erat facerdott) quare ad/ilnbsp;ftturi regalis.fjd eft in ecclefia,quo confecrantur omnes per' cerdotesnbsp;tinentes ad corpus Chrifti fumnii amp; ucri prineipis Tacerdot«, aiittcbanl«nbsp;Et quifcuis hæretica prauitatc,iicl fuperftitione gcntili, uelnbsp;iudaica perfidia iiel etiatn fchifaiate frat emo. quafi uario co*nbsp;lote per Chnfti gratiain caruerit.neceflc eft ad ecclefiam ue-»nbsp;niat,coIoremlt;È fidei ueriim quem acceperit oftendat.Carreranbsp;Uero uitia tanquam uaktudines, 8C quafi membrorü animscnbsp;at^ fenfumn.per feipfum jnterius in confeientia Sc inteUeftunbsp;dominus fanat,amp; corrigit.Denique SC P A V L V S uoce dolt;nbsp;«nini auditarÇ^id me perfequeris.S: ego fum IE S V S quem p , ‘, jnbsp;tu perfequeris. AdANANIAMtamentm'ffuseft.utilIonbsp;facerdotio qiiodin eccîefia conftitutum cft, facramentumnbsp;doftrinæfidei pei-ciperet,8C uerus «usapprobareCcolor, nônbsp;quia non poteftperfeipfuindominusfiicere(nain quisalius “5nbsp;etiamh«cfaâtineccltfia)fcdutipfa focieras cqngrcgatorfi j.nbsp;fidelium adprobando in inuicem, atç communicando uerænbsp;fidei doftrinam.in omnibus quaedicunturuerbis uel fignaijnbsp;turfacramentis.tanî unam ipeeië ueri coloris obducat. Cornbsp;neliusetiamcflSCcIeemofynæeiusacceptæ. Kpreccseiusan Afto.wnbsp;dit{ ilb ab angelo nuncienfur,propter deftrine tfi facramen Petnrs adnbsp;torum'tt unitatc ad Petrum iubttur mittete, tanq ilbStfuiÿ CorneMnbsp;diceretur.ite oftendite uos facerdotibus,nam SC cü irent.mfic nùttitur.nbsp;dati funt.Iam enim ad eos uenerat Petrus,fed ipfi tarnen nonnbsp;dum accepte baptifmatis facramento, nondum fpirituabtérnbsp;ad facerdotes peruenerant, SC tarnen infiifîonefpirituffanftj,nbsp;tCainniiraàoneUnguaruni,corum mundatio declarata eft.
Secundo ParaUpomenon tricefimoqiiarto:Quogt; niâ audifti uerbauolunainis, atç emoHitum cft cornbsp;tuuni,ethuRiiliatus esincôfpedu dominiiuprrhisnbsp;qux difta funt contra locum hune et habitatordsnbsp;Hicrufalcmtrcucritui^ facicntmeamfcidifti ueftix
U a mena
-ocr page 352-}o8 DE P OE N 1 T E N T I A ET menta tua,amp; flcuifti coram me.ego quoç cxaudianlnbsp;te dicit dominus amp;. cætcra.
Prima loannis fccundo : Scribo uofaisfilioli quo' niamremittunturuobispeccata ueftra propter no-'nbsp;men eins.
loannes ChryroftomuSjtomofexto, fermoned« pœnitentia 6^ confefîiione.
Nunc autcm nelt;g neceffarium teftibus prxfcntibus confif* ri.cogitatioiic fiat deliftonim cxquifitio.abfq; tefte fit bot***nbsp;diciuin.Solus te Dcusconfitentein uideat.Deus qui nôcxp*’*nbsp;brat peccata tua,fed foluitpeccata propter confufioneni-,
Idé tomo feptimo, Homelia nona de pocnitcnd*' Medicinx locus hic eft.non iudici). Non pocnas, (êdnbsp;torutn remiflïonem tribuens,Deo folü die peccatum tuS
Cyprianus in libro de lapfîs.
Non poteft feruus remittere quod in dnm comilfum elt- .
Ecclefîaftici decimoreptimo:Conuerterc ad doo'* num 8C relinque peccata tua: 8f precare ante fati^‘7'nbsp;dominijâf minue oifendicula. Reuertere ad doi«*^nbsp;num,Sf auertere ab iniuftitia tua:amp; nimis odito^^nbsp;crationem,âf cognofee iuftitias amp; indicia Dei,nbsp;in forte propofîtionis amp; orationis altillimi.
Ecclefîaft.xxxv. SacriRciü falutare eft attend«’’^ niandatis,âd difeedere ab omni iniquitate Sfc.d^nbsp;precatio pro peccatis recedere ab iniuftitia.Brii^tnbsp;citum eft domino recedere ab iniquitate 8Cc-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
lobundecimo: Si iniquitate quæeftinmannC abftuleris à te, 8f non mâferit in tabernaculonbsp;iuftitia.'tunc leuare poteris faciem tuam abf^nbsp;la.'cris ftabiüs 8C non timebis. Miferiae quoquenbsp;uirceris:amp; quafi aquarum quae praeterierunt no^^pnbsp;cordaberis:Sf quaii mcridianusfulgor confurg^L^nbsp;biad uefperam.Eccumtc confumptumputau^.^^^
-ocr page 353-TRIPLICICONFESSIONE. -,lt;gt;9 orieris ut lucifer.-Si habebis fidutiam propolïta tibinbsp;fpe:amp;defoflus fecurus dormies. Rcqukfccsamp;nonnbsp;cntquiteextcrrcat.
Ambrofius libro de Cain,amp; Abel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
Remittuntur peccata per Dei uerbum, cuius Leuiresinter
pres,« quidam executor eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oeruerbff.
Idem libro de Noë amp; Area.
Ingredictc medico Dei uerbo.ad uifïtationcm anim», qtiae diutinasegritudinc laborabat.difceptationum iinprobitate,nbsp;amp; paffionum acerbitatc, prius debucrunt caufx ægritudinisnbsp;amputari. Principiumenim medicinxeft, caufasTanguorisnbsp;incidere.ne diutius ca qux iioccnt ad incrementum xgritudinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
•usininiftrétur. Quod nos ctiam lex docet, Leui.xin • Cum fteterit enim lepra.ut iam non diffundatur, tune ait mundânbsp;«ffeleprçftationem quandamSt manfionem.Quicquideniinnbsp;prseter naturam mouetur,immundum eft.Hxc igitur eft aninbsp;mæfanitas.hæcfalubritas mentis, utaffluëtia cefleterroris,nbsp;fitatur culpa ne ferpat.Ceflante incentiuo culpx, atq; deliftinbsp;lalus tuta eft.atct inofFenfus uigor aniniae fc refundit,
Ambroiïusfermone tertio,inPfalnnim Beatiim macula ti.
Vade oftende te facerdoti,
Quis eft ucrus facerdos, nilï ille qui facerdos cft inxternfi:?
Tertullianus libro de peenitentia.
Csterum inter fratres atep conferuos, ubi communis fpes, nietus,gaudium,dolor,pafiïo ( quia communis fpiritus de c5nbsp;muni domino 8t patre)quid tuos aliud qua te opinaris^Quidnbsp;confortes cafuum tuorum.ut plaufores fugist’Non poteft cornbsp;pusdeunius membri uexatione lætum agere.- condoleatuninbsp;ucrfum,SCadremedium conlaborct neceffe eft. In uno8(altenbsp;ro ecclefia eft.ecclefia uero Chriftus.Ergo cum te ad fratrumnbsp;genua protendis, Chriftum contreftas, Chnftum exoras.nbsp;Aequèillicumftipcrtclachrymasagunt, Cliriftus patitur,nbsp;Cliriftus patrem deprecatur.Facile impetratur femper quodnbsp;fiiius poftulat 8e caetera.
Auguft.fu per loan.traft.cxxiiii.cap.xxi.
Et tibidabo claues ßi cætera.
U } Non
-ocr page 354-n« DE POENITENTIA ET
MaH-tt fa NoniPetropetfaXedPetrussipetra.ficutnonChriftusi
^••******* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___zlj ai:»-...4 r*i—../x- .
»^vii ^11 u}/vi.ilt;,icu jTdxua « {Jtud.iimi. in/ti Qiriftiano.fed Cluiftianus d Chrifto uocatur. Ideo quipp^nbsp;a« dominus;Supcrhancpetram xdificabo ecdefiam meaw.nbsp;qiiia dixerat Petrus: Tu es Chriftus filius Dci uiui. Superhäc
ergo ,inquit,perrä quä confeffus es,2edificabo ecdcfiä meain« Ecflefia fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aü t erat Chriftus.fuper quod fundaments etiä ipfeƒ «
la flaues i ^«*“5 «ft Petrus. Fundaincntü quippe aliud nemo poteft
fia ergo quae fundaf in Chrifto,daues ab eo regni calon’ cepit inPetro,ideft,potcftatemligandtft)luendi'9 peccat*''
Auguft.de uerbis dnt in Matth.fermo.xiij.
poflo.ego uereCephae.ipfe eft Pttrus.Et alft qm nolebät sr fiari fuper Petrum, fed îuper petram, ego aät fum Chri'^nbsp;Apoftolus autë Paulus ubi cognoui t ft eligj, K Chriftu*”nbsp;temni.Oiuifus eft.inquit, Chriftus i Nunquid Paulus pro ,nbsp;biscrudftxuseftiautin nomine Pauli baptizatieftis^ Ci'Sjnbsp;modo nö in Pauli fit nee in Petri.fed in nomine Chrifti,“^ *.nbsp;trus zdificaretur fupra peträ ,nö petra fuper Petrum E-/
fumhocinmciftdinte.AgnouitquidfibielTetift.quidso, Ppnumus 1q gjjns uoluntatecredidlt fc pofte, quod nulla infirmitas •’‘jnbsp;oia.fedin manapoftit.Ergofitu esiufae.-quia cumiuirerisfict.Qli*’,nbsp;doniina. ____r..j__
iV} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xilt; A ^1.1 KZ,I1VI]|V ill «UViUlU ^|^VILVi.Vi.U , liW f
injdomino.Ideo bene Paulus utiliter ft contemnens. mendans,Nunquid Paulus .inquit, pro uobis crucifixusnbsp;amp;c.Non ergo in me.ftd mccfi.non fub mc.ftdfub iUo
Origines fufcr Matthxum Hom.primi.
-ocr page 355-TRIPLicI CONFESSIONE. ju vlt;rt ergo ad Petrum quidem diftum cft.Tu es Petrus amp;c.nbsp;¦Bmm omnibus apoftolis,amp;omnibus quibusijj pcrfêftisfi'nbsp;«clibus diäum uidctur.qm omncs funt Petrus,fit petrat.S: innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
oninibin jtdjficata eft Ecclefia Chrirti.8lt; aduerfus nuUum co l’uni qui tales funt.port» præualent inftrorum. Tame ex conbsp;Rdfcquitur uideamus.Puras foli Petro dancur à Chrifto cU'nbsp;ues regnicalorfi,amp; nemo alius beatorum accipict east Si cö'nbsp;Oiune eft inter omes quod dicitur, Dabo tibi daues regni ctrnbsp;•orum.quomodo non omnia quae fuperius funt relata ad Pc S;*“” *^'*nbsp;trum,omnium uidcantur effe communiai Apud loanntem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'U”*
oansfpiritumfanftumlefusdifcipulis fuis, per infufflatio' cemunes. •'em fic dicit; Accipite fpiritum fanftum amp;'csr. quafi omnib*nbsp;•alibus conftitutis,qualis erat amp; Pctrus.Omncs cnim qui uninbsp;•atores funt Chrifti fimiliter petræ cognominantur.
Auguft.Iib.primoKctraft.cap. uiccfimoprimo.
, In hoc libro dixi in quodani loco de apoftolo Petro, quod co tan3 in petra fiindata fit ccdcfia,qui fenfus etiam cantanbsp;*ur ore mukorum in uerfibus bcatiffimi A mbrofii.ubi de galnbsp;logallinado hoc aitiHocipfa petra ecclefiaCantantc.cuipinbsp;•iiluit. Sed fcio me poftca ii-piffime fie cxpofuifie : Tu es Pe-- Auguftininbsp;•rus, 8( fuper hanc petram aedificabo ecclefiam mcà, ut fuper retraâationbsp;•JïncintdligercturquemconftfluseftPetrusdiccns : Tues defunda'nbsp;Chriftus filins Dei uiui.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mento ec'
Origenes in Matthacum, Homclia prima. Tu es clefi«. Petrus amp; fuper liane petram amp; caetera.
Quoniam afit qui epifeopatus uendicantlocS utuntur hoe textu.quemadmodfi Petrus,amp; claues regni coelorö acceptasnbsp;Iiabcntes à Chrifto docent,quonia qui ligati ab cis fiierint.innbsp;«rio cfle ligatos, 8c qui ab eis foluti fttennt, id eft, remiflioné „ , ,nbsp;afceperint,effc 8c in cttlo foIutos-Dicendum cft quonia bene IDefolus^nbsp;dicunt.fi opera habent illa,propter quf diet uni eft ilü Petro; poteftatenbsp;Tu cs Petrusjêc tales funt,ut fuper eos {dificetur ecclefiaChri Petri ha'nbsp;Hi,fiportâtinferorumnon praiualcntcis. Alioquinridiailü het, qui amp;nbsp;eftutdicamus.quiuinculispcccatorumfuorumligatuscft 8C opera lUt*nbsp;trahit fuapeccata ficut funemlongum, 8C tanq iiige lorum habet,nbsp;uituli iniquitates fuas.propter hoc folum quod epiicopus drnbsp;citur, habere huiufmodi poteftateni, ut foluti ab co, fint fo'nbsp;Itjti in Cttlo, aut ligati in terris, fint ligati in coclo. Sit ergo,nbsp;Ipifcopus irrcprchcnfibilis,qui altcrum bgat, aut feluit : àp
u 4 £nus
-ocr page 356-».Tim. J g”“’ Iiggt;re uel foluere in ccrio; fit uni’ uxoris uir,fobri*,lt;^
for.fed niodefi:u5,non litigiofus, non concupitor pecufuan« bene præfidens domui fux,filios habens fubditos in omnff*nbsp;ftitate.Si talis fuerit no iniufie ligabit fuper terram.ne^nbsp;iudicio foluet.Si enim fuerit quis ut ita dicam Petrus,8i f o”nbsp;habuerit qux in hoc loco dicuntur quafi ad Petrum,nbsp;uerit ft potfc ligare ut fint ligata in ctrlo, 8C foluere ut fintnbsp;tita in clt;t[o,ipft feft amp;Hit, non inteUigens uoluntatem f-'t*nbsp;pturx.ftd inflatus incidit in iudicium diaboli.
Ghryfoftomusinoperc imperfcclo capite uiceff'^ mo tertio: Vae uobis fcribç SC pharifxi hypocritfnbsp;clauditis regnorum coclorum 8lc.
Regnum nbsp;nbsp;Regnum enim coclorum dicuntur ftripturx,quia in illis’J*
coclorum ftrtuin eft regnum cœlorum. lanua earum intclkiftus fcripturx Aut regnfi coclorum eft beatitudo coclcftis. lanua autem t’*'nbsp;dicuntur. iuftitia per quam intratur.Clauicularh autem funt facer^'’'.nbsp;Glauis ec* tesquibuscreditumeftuerbumdocendiamp;interpretandiff'nbsp;clefix eft pturas. Clauis autem eft uerbum fcientiac fcriptiirarum pt^nbsp;ucrbû Dei. quam aperitur hominibus ianua ueritatis. Adapertio aut«”’nbsp;eft interpretatio uera.
Ecclefiaftici xxxiiq.Abimmundo quid mundsb* tur^Sf à mendace quid uerum dice tu r^
Numeri decimoodlauo: Excuba bunt^ leuitx 3“ præccpta tua,amp; ad cunfta opera tabernaculi: it»nbsp;taxat ut ad uafa fanduarii amp; ad altarc no accedan^«nbsp;neetillimoriant,amp; uospercatis fîmul. Sintautei’^nbsp;tecü,fif excubent in cuftodqs tabernaculi, 8c in oinf*nbsp;bus ceremonqs eius. Alicnigena non mifee bitur oo'nbsp;bis amp;c.Tu autem 8C filij tui cuftodite facerdotiumnbsp;ftrum,fif omnia qux ad cultum alcaris pertinent : *nbsp;quz intra uelum funt per facerdotes adminiftrabu'’nbsp;tur.Si quis externus accc(rerit,occidetur.
Secundo Paralipo.decimonono : In Hierufal^^ quoqucconllituit lofaphat Icuitas
-ocr page 357-.TRIPLICI CONFESSIONS ut principes familiarum ex Ifracl, ut judicium 8i caugt;nbsp;famdomini iudicarët habitatoribuseius.'prarcepit^nbsp;eis dices •. Sic agetis in timoré domini fidcliter amp; cofnbsp;de perfefto.Omnem caufam quae uenerit ad uos fra-irum ueftrorum qui habitant in urbibus fuis,inter cónbsp;gnationem 8C cognationem, ubicunç eft qusrftio denbsp;lege,de mandato,de ceremoni)S,amp;iuftificationibul,nbsp;oftendite eis ut non pecccnt in dominum,caetera.
Theophyla Aus in Ioannem,capitc oAauo.
Remittcrc em peccata folius Dei cft.Ideo didt;Oniniî qui Remittee facit peccatuni,feruiis eft peccati,sc uos igiturftruieftis.quia re pcccatSnbsp;peccatores. Infuperquiauenfinule erat illos dicerc,qudmuis foIiusDeinbsp;tali feruituti obnoxij fumus, fed facrificia habcmus.fed facer.' cft.nbsp;dotes.qui purgabüt nos à peccatis.dicit queJd SC illi ferui fint.nbsp;Omnes enim peccauerunt.SC indigcntgloria Dei. Etfacerdo Roma.)nbsp;tes ueftri quum St ipfi ferui fint non habent poteftatc alfjs dpnbsp;tnittendipeccata.quod SC ipfi Paulus maniftftius dicitOpus Hebrjo.jnbsp;habet facerdos pro feipfo offerre, ficut etiä pro populo, quianbsp;8C ipfe infirmitati obnoxius eft. Seruus.inquit.non manet innbsp;domo,hoc cft.non habet poteftatë expendendi, eo quod nonnbsp;fit paterfamilias, hoc eft,dominus domus.Filius autem dorn»nbsp;nus domus eft, St manet in domo.Domum autem dicitpote*nbsp;ftatem,ficut SC alio loco principatü ita nominat.-In domofdi'nbsp;ccns)patris mei manfiones multaefunt. Igitur ueftri quicè fa Domusnbsp;terdotes cum ferui fint, poteftatc non habent remittendi pec' Dei quidnbsp;cata.At filius ego manens in domo,hoc eft,poteftate SCprin^ fignjficat.nbsp;cipali autoritate,quum fim dominus domus libcrtatem uobisnbsp;conccdo.Omnia enim mea funt.SC xqualis potentix SC pote*nbsp;ftatiscumpatrefum, SC fi ego liberos uos reddidero,tunc ue*nbsp;ra libertate redimemini.
Idem in Matthxum,capite decimooAauo: Amen dico uobis, quzcunque alligaueritis fiipernbsp;terram,amp; cattcra.
Si tu.inquit, offenfus habescum qui te iniuria affccit,ficut publicanum SC gentilem,erit ille SC in corlo talis.-fi autem fopnbsp;neris cum,hoc eft, ignoueris, eritei SC in cslo condonatum.nbsp;u f Non
Î14 . D£ POÏNITENTIA ET
Non «nini foltun qu» foluunt facerdotes, funt folutStW ctinque amp; nos iniuna affcüi uel liganius,ud foluimus ip^nbsp;erunt ligata uel foluta.
Sapientix decimonono : In memoria rnim fermo numtuorum cxterminabantur^S; udociter fanabannbsp;tur,nc in altam incidentes obliuionc non pofïent tuonbsp;uti adiutorio.Etem nclt;p herba, neç malagma fan»''nbsp;uit eostfcd tuns domine fermo qui fana t omnia.
Clemens cpiftola prima ad lacobum fratrcm dügt;'
Quod fi forte alicuius cor ucl liuor.uel infidclitas, ucl a!i5^ maluni ex his quae fupehus meinorauiinus.latéter irrcp ftrif»nbsp;non erubefcat qui animx fuae curam gerit, confitcri liæc ho**-Per Ofrbû qui prxcft, ut ab ipfo per uerbum Dei amp; confilium falubrenbsp;Dii pecca^ retur,quo poffit fide integra, SC operibus bonis poenas xteO’*nbsp;ta foluunf. ignis cfFugere,amp; ad perpetuæ uitæ prætnia peruenirc.üiar®^nbsp;Dtfciplina nos uero Kcclefix,tanq oculi fint Epifcopi, oberrantesSnbsp;primitiux cumlufrrantes cum uerecundia.adus totius Ecckfix per(t*’J^nbsp;Eedefix. tantes diligciitius.fi quem uideant uicinum fieri prxapiud *nbsp;proximum efle peçcato.ut référât Iijc ad Epifcopuin.ut fÇ’quot;'’nbsp;nioncri ab eo poffit is. qui in prxcipitiuin lapfurus eft.uti d'nbsp;uocct St non corruat in pcccatuin. Ncgiigentiores qiioquegt;?nbsp;eos qui rarius ad audiendum uerbum Dei acccdunt.ncc /öbd'nbsp;te ad Epifcopi traftatum ueniunt.ipfi commençant SC lior**”nbsp;tur. Si enim affidui fint ad audiendum,non folura uitxnbsp;nx ex fiilubh commonitione capient lucra,uerum K qua*'-quot;'^nbsp;Verbo Dei que illx font triftitix uej mœrores, qui ex prx/êntis uit*nbsp;nutrimur cefiïtatibus.ôC dadibustetnporum ueniunt,quxlt;ï maloÇî * gt;nbsp;SC coniôla monibus.in corde fuouelutiiaculadefixacirciiftrunt.abil^Lnbsp;mur quoti tut omnia prxdicatione utritatis.K uitx xtcrnx doftrin»nbsp;die. cruditione purgata. Alioquin fi multo tempore auditumnbsp;trahant à uerbo Dei, ut remaneant in cultu uitiorum.fidrnbsp;fcio Deum dimifere.ac ientibus occupati, ad quid ahud ni** ‘nbsp;ignem talis fixe terra prxparabiturf
fi nbsp;nbsp;Hilariu.s de trinitate libro fexto.
Petro reuclauit pater ut diceret.Tu es filius Dei.Super’l’ Fides ba^ igitur confeffionis petram, Ecclcfix xdificatio eft. Hxc fi“nbsp;bctdaues Eccltfixeftiundanicntum,hxcfid«regnjcqclcltohabe*
-ocr page 359-TR.IPLICI CONFESSrONE. . ftf
Aes.nxc fidcs quf in terra foluerit aut ligauerit, 8f ligiti fiint EedrCs» in toclis amp; foluta • Hstc fides paternx reuelationis eft munus.nbsp;Paulo poft ; Sin uero haec foil fides conftffa Chriftum Dei ß'nbsp;lium omnium beatitudinum gloriam meruit in Petro,ntceflenbsp;•ft Ktea qux creaturam potius ex nihilo confitcbitur, clauesnbsp;Jtgni calorum non adepts, amp; extra fidem ac uirtutem Apo*nbsp;«olicam conftituta,ncc Ecclefia fit uUa nee Chnftus.
Auguftinus in epiftolä beati loannis traftatu L
lUc tabs uir non dixit,aduocatum liabetis apud patrë ; fod i.Ioan.i E quit pcccauerit, aduocatum,inquit,habemus. Non dixit hanbsp;fc«is,nec me habens dixit,net ipfum Chriftum habetis dixit,nbsp;ftd 8( Chriftum pofuit non fe;8C habemus dixit,non habetis.nbsp;Wiluit fe ponere in numero peccatoçj, ut haberct aduocatü Humilitasnbsp;Chriftum, q ponere fe pro Chrifto aduocatum, £( inueniri in loannisnbsp;»er dänandosfuperbos. Fratres, lefum Chriftü iufium ipfum Apoftoli.^nbsp;habemus aduocatum ad pattern, ipfc propitiatio eft pcccato' Aduocatünbsp;tum noftrorum. Hoc qm tenuit,h«rcfim non fccit,hoc qui tc aliü nó lianbsp;••¦uit fchifma non fecit; Vndc eni fafta font fchifmatai' Cum di bemus prçnbsp;tunt homines; Nosiuftifomus.CumdicûthominesiNosfan terChn-ftificamus immundos, nos iuftificamus impios, nos petimus, tom.nbsp;»OS impetramus: loannes aute quid dixlt^Et fi quis peccaue' Vnde fa*nbsp;tit,iduocatü hibcmus apud patré Icfom Chriftü iuftü.Sed di fta fontnbsp;tet aliquis: Ergo fanai non petunt pro nobisi’ Ergo Epifeopi fchifmata,nbsp;Oel præpofiri no petunt pro populot’ Sed attendite fcripturasnbsp;îCuidete, quia amp; prxpofiticomcndantfe populo-Nam Apo' CoUoff. 4nbsp;ftolus dicit plebi: Orâtes fimul K pro nobis: Orat Apoftolusnbsp;pro pkbe.orat plebs pro ApoftolorOram’ pro uobis fratres,nbsp;fed 8C uos orate pro nobis: Inuicc pro fe omnia mébra orent,nbsp;taput pro omnibus interpellct. Propterca non mirfi quia k'nbsp;quitur amp; hie,8C claudit ora diuidentibus Ecekfiä Dei.Quia dinbsp;Sett Itfuin Chriftum iuftum habcmus aduocatü,SC ipfe eft pronbsp;pitiatio peccatoçi noftrorfi, propter illos,qui fe diuifuri erät
®C difturi; Ecce hie eft Chriftus,ecce ilhc.SC uelle cum oftende Mltth. 14 rein parre,qiii emit totum SC poftedit totum.
Exodi uigefimo; Quod fi altare lapidcum feceris tnibi,non acdificabis illud de fc^iis lapidtbus.Si cm lenbsp;uaueris cult r ü fuper cam,polluctur.Nö afeendes pernbsp;gradus ad altatc m(u,nc rcuektui turpitude tua.
Aug!«,-
-ocr page 360-3gt;« DE POENITENTIA ET Auguftinus in epiftolam bcati loannis,nbsp;fecundo.
1 .loaa.t nbsp;nbsp;Scribo uobis filioli, quia remittuntur uobis
taper nomen eins.
Peceata Sed per cuius nomen remittuntur peccatat’Nunquid remittunC ftmit’Ergo nec per nomen Donati. Videtis quis Augufti*”*^nbsp;per nomé aut quis Donatus? Nec per nomc Pauli,nec per nomennbsp;Der.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Namdiuidétibus iîbi Ecclefiam, 8C partes facere de unitat«^
piétibus, parturics paruulos mater charitas.in Apoftolof* ponit uifecra fua, conicindit quodammodo uerbis uerba f“’’nbsp;Charitas plorat fiüos quos uidet efferri, reuocat ad unum nomen t® ’nbsp;reuocat qui multa nomina iîbi facerc uolebât : repelitt ab amoreJnbsp;nos ad un5 ut Chriftus ametur, K dicit.-Nunquid Paulus pro uobis tJjLnbsp;nomen, fixus eft,aut in nomine Pauli baptizati eftis? Quid dicitt’I^nbsp;i.Cor.i Io mei iitis,fed meefl fitis. Mecum eftote, omnes illiusfun’*’”nbsp;qui pro nobis mortuus eft, qui pro nobis crucifixus eft.
Ex hiftoria tripartita, libro undecimo,capitt cefîmoquinto.
SOZOMENVS.
Quoniam omnino non peccare, diuinn 8C ultra hum3’’’!j naturam effe cognofeitur, peccantibus autem amp; poenitet^’ß,nbsp;agentibus,ueniam Deus dari præcipit, qui ucro confiteri jjnbsp;giunt.maius peccatorum onus acquiriit; propterea uiiu’” ',nbsp;Conieflio antiquisPontificibus,utuelufinTheatroiubteftimoni®^nbsp;patril anti clefiafticipopuli delifta pandantur. Et ad hanc remnbsp;quorum, nim bonse conuerfationis feruantemqs ac fapiétem uirun*nbsp;tuerunt: ad quem accedentes hi,qui deliquerant, deliftsP^/nbsp;pria fatebantur. At ille fecundam uniuicuiuflt;£ culpam. jjjnbsp;cebat 8t multam.Quod etiä haftenusdiligëter innbsp;bus feruatur ecclefiis,amp; ma.ximc apud Romä,ubi etiamnbsp;eft certus ptrnitentiiS. Stant em rei,8t uelut in lamentat^' jlnbsp;bus conftituti.Cum enim facra celebratio fuerit adimpl®*^^cnbsp;li communion« non percipietes cum gemituKlamétati ÿnbsp;rubuca iK feipfos in terram profternßt.Ad quos cöcurrens epiftop“nbsp;la cofeflio ipfteS Iachrymis8(gcmitufpiritualiprofternitur, St?”, jznbsp;qualis erat Ecclelîæ plebs fletibus inundaf. Poft hoc afit prior ftirgfs^^jznbsp;. fcopus,8{ eleuat tacentes in terra-Tum copetenter pro P^j,iis
-ocr page 361-TRIPLICI confessione.
tentious ftfta oratione, dimittit omnts. illi affliftionibus fponte uacantes aut ieiuniis,aut abftinétia Jauacn,autfufpennbsp;fione cjbo9!,aut rebus alils quse lubentur.cxpcftant commu*nbsp;ne tempus quod decernit Epifcopus.Conftjtuto uero tempo'nbsp;re uelut quoddâ debitum exoluentcs.affliftione de peccato cunbsp;rati.cum populo cômunioneparticipâtur. Hsecergo antiquinbsp;tus Romani Pontificesuflt;p ad noftrfl côfcruarunt ttpus.Pornbsp;roConftantinopoli presbyter fuperpa-nitentcs fuitufiÿ adnbsp;illud tempus,quo quxdi inulier nobiliffima,cumpeclt;ata fuanbsp;fittffct côftfla, K a à presbytero fuiffer pracccptii ut ieiunaret, Scelus exnbsp;8c Deo operibus fupplicaret, cum hoc obferuaret, crebrius in conftfiïo*nbsp;Ecclefia cû Diacono fe côcubuiffe confefla eft. Hoc cü populus ne ortumnbsp;tognouiffet, fituiebat in facerdotes.quafi per eos fiifta fiiilTet Côftantj*nbsp;iniuria ecclefix. Turn Neftarius Epifcopus remouit Diaconû nopoli.nbsp;fteleratum, le quibufdä fuadentibus ut fingulos ad communsnbsp;tandum mdicio eöfeientix fux relinquerct,etiam presbyterûnbsp;propudoreccnftlTionis, etfubtilitate examinationis patra*nbsp;rentur.
2gt;rrotrrpnonrrrannm.
Prouerbiorum nono:
*Oli arguerc deriforcm,ne oderit te. Corripe fapientein,amp; amabit te.
¦'*' Leuiticidecimonono: Nonoderisfratrem tuum in corde tuo, fed publice argue cum, ne habeasnbsp;fuper illopeccatum.
Prouerbiorum uigefimoofl:auo:Qui corripit ho-ninem,gratiam poftea inueniet apud eum, magis ä ille qui per lingux blandimcnta dccipit.
Ecclefiaftici quarto : Ne reuerearis proximuü (uS in cafu fuo; nec retincas uerbum in tempore falucis.
Ecclefiaftici decimonono.Corripe amicum ne for te non intellexcrit, 8i dicat non feci : aut fi frcerit,ne
iterum
, 318 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE CORR.EPTIONE
tterumaddatfaccre.Corripe proximum,ne forte nO dixerit:8^ fi dixerit ne forte itcrer.Corripe amifuif»nbsp;farpe cnim fit commifTio : amp; non omni uerbo creda^nbsp;Eft qui labitur lingua fua fed non ex animo.Quis tftnbsp;cnim qui non dcliqucrit in lingua fua*; Corripe pro'nbsp;ximum antequam romtnineris,
Auguftintisad Felicitatem Q[ Rufticum,epifto^* oiflogefimafcptima.
Nunquid tarnen ideonon debemus reprehendere 8C cor^ pcre fracrem, ne fecurus tendat in mortem r Solet em ficri.®^nbsp;frequenter actidit, ut ad horâ contriftetiir cum reprehediM’nbsp;Krefiftat,amp; contendat,amp;tarnenpoftcacôfideret fecumi”’!^nbsp;Charitas lentio ubi nemo eft nifi Deus 8C ipfe, 8C timet di'plicercnbsp;reprehen' nibus, quia corripitur.fcd timet difplicere Deo.quia nonnbsp;derc non rigitur, K dcinceps nö faciat illud in quo iufte rtprehéfus O'!nbsp;defiilat« amp; quantum odit peccatum fuum, tâtum dib'gat fratrem.^nbsp;fcniït hoftë peccati fui.Si autë de illo numero eft,de quonbsp;eft; Corrip,’ ftultum, SC adijeiet ut oderit te, non de chariernbsp;illius dtflentio nafeitur, fed tarnen charjtatem reprehenfop.nbsp;fui exercer,SC probat, quia non eius reprehenditur odium/rnbsp;Reprehen dileftio quæ cogit reprehedere imperturbata perdurât,eti^'^nbsp;fio ex dile cum ille qui reprehëfus eft odit. Si autem ille qui corripit-r^-âioneCiat dere uult malum pro malo ei qui corripienti indignaturif®^nbsp;ftiit dignus qui corriperet.fcd dignus plané quictiam ippnbsp;ripi deberet. Hæcagite ut inter uos aut non exiftantnbsp;tiones,aut exortae ftatim celerrima pace perimantur.Ms*® fnbsp;date opcram concordandis uobis quàm redarguendis, lt;1**^,,nbsp;cut acetum corrumpit uas ft diutius ibi fuerit, lie ira corn*”nbsp;pit cor,ft alium diem durauerit.
Auguftinu$adFcftum,EpiftoIacIxvi. .
Cum tarn per/jjicua ueritas aures amp; corda hominfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
ta quoldam malae cofuetudinis uorago fubmerfit.ut oH’O’nf VerboDei autoritatibusrationibus«® reftftere.qconientiremalint-jp,nbsp;duplidter fiftxint autem duobus modis, aut fjuiendo, aut pigreft5’\j/nbsp;’'ffiftitir- 01*’*^ igitur hie faciat Eccfcftae medicina, falutem
terna charitate conquirens,tanquam inter phrenetkosdJ^j thargicosxftuans ftJunquid contonnere, nunquidd^
-ocr page 363-TRATERNA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. u«
Oei debet uel poteft :'Vtnfque fit necefle eft molete.eiuia neu^ tris eft iniraica.Na m amp; phrenetici nolunt ligari, 8C kthargi'nbsp;ei nolunt cxritari.Sed perfcutrat diligëtia charitatis. phrene^nbsp;tiaun caftigarejetliargicum friniulare.ambos am^c-Ambonbsp;«ffendunnir,fed ambo diltguntur ; ambo moleftati, quandiUnbsp;»gn funt indignantur.fed ambo fanari gratulantur.
Idem epiftola fequenri, de adolefcentc Dogt; oatifta,8f matrem interficere uolente.
Verun tarnen ego tanto animt dolorc pcrcuftus, quid face* l’eut,nifi faltem locjierer!’ An uero ifta ilh faaiint,amp; mihi di*nbsp;citiir tacetAuertat à me Deus hanc amentiam.Et cum iplé mi Correptionbsp;u' imptra per Apoftolum faum, 8C dicat.ab Epifcopo refelli ex cbmpafnbsp;oportere docentes quæ non oportct.ego illormn indignatiO' fione fiat,nbsp;nibusterrinistaceam?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trt.x
Auguftinuscpiftola dxix.ad Eufebium.
NaincumDeusiinpcretutloquamuramp;praEdicemusuer' Silentium bum.ac docentes qiiae non oportet refeUamus,8c inftemus op pralatoçenbsp;pottune at% importune, fîcuti domtnicis, K Apoftolicis Htc* pcriculo*nbsp;tisprobo, nullus hominum mihi fiientium de his rebut per-' fum,nbsp;•uadenduin arbitretur. ’Violenter autem uel latrocinanter finbsp;quid audendum putaueritit, non décrit dominus ad tuendamnbsp;«elelïam fuam, qui iugofuo in gretnio eius toto orbe diffu»nbsp;fOiOmniaterrena régna fubiccit.
Auguftinus Bonifacio,epiftola clxxxti.
Bene enim agere, 8C illicita non prohibcrt,conflt;nfus erro» fis eft.
Matthaei uigelîmotcrtiot Et dicitis (ï fuiflemusin oiebus patrum noftrornm, nô fuiflemus focij eoruinnbsp;«nfanguine prophetarum.
Cliryfoftomus in opéré imperfe(fIo,C3 pitc xxiij.
Semper ludïi præteritorum fanftorum cultores fuerunt, Sinfto^ « prælêntiuin contetnptores. Nam uolentibiis male uiuere, praeterito*nbsp;temper contraria uidetur efle correptio, dicëtc Salomone.-Ar rum cultonbsp;caetera-Sicut autéfamilialîneflagcUo nôre' res fumusnbsp;gn,lfc Ä populusfine increpationibus tiô gubernîtur.^ece fi non prai*nbsp;quisdetuisdoitoribusuolucrit te increpare propter ptcca' fentium.nbsp;tut tuum, aut dKsre öbi,q«öd uïrnm (ftjftitjm jrafeeris, tenbsp;blafphç*
-ocr page 364-quem bcatificätem antiques doftores, proba ilium quaüs i circa fuos doftores, Si em illos fuftinct K honorât, cumnbsp;bus uiuit, fine dubiö K iUos honoraturus fuiflet, fi cum W**nbsp;uixjflet.
Origenes in Lfuiticü,Homelia tertia/ap.tcrtiO' !
Leuit. ; nbsp;nbsp;De eo quod feriptum eft: Si autem anima peccauerit,
dierit uocem iuramenti.fii: hic teftis fit,aut uident,aut cófti'? fiierit.fi non indicaucrit, H ipfa accipiet peccatfi cius.Hocef*^nbsp;iecundum hiftoriam nos aedficat,8lt; doce^ne un quam in f**'nbsp;catis alienis polluamus eöfeientias noflras, ne confenfumnbsp;((.eticendo I« agentibus praebeamus.Conferrfum autem dico,nö folfi P’nbsp;poUuimur riter agendo, fed etiam quæ illicite gefta funt retieëdo. 'V?nbsp;peccatis a/ tem feire quia conftntiant hæc etiam Euangelicis pr«cep*’^nbsp;lienis. Ipfêdominusdicit.lîuiderisfratrétuum peccare, argue'-'?nbsp;Jdÿtth. i8 inter te amp; ipfum folum. Si te audicrit, lucratus es fratré j
(^od fi te nô audierit,adhibe tecS alios duos,aut tres • fi nec ipfos audierit, die Ecclefîse. Si uero nec Ecclefiamnbsp;rit,fît tibi ficut Ethnicus Si publicanus.Sed Euangelicum P^nbsp;rn prknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hafitm pß-niind «nHiritnrlinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
Ordoeor* fed St duplicaucris.Difce ergo ex Euangelhs ordinem-P^ùj reptionis (inquit)folus interte, 8( ipftm. Secundo adhibc tecumnbsp;ex Eiunge duos,aut tres. Quare duos aut tresfin ore auté duorum,nbsp;lio«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trium, K caetera. Cum ergo Euangelij tale mandanim
lex prxcipiat.quiafi tacuerit, accipiet peccatum eius,^’'^^];^ eft quod fi quis ea quae uidet in deliifto proximi fui,ucl no.^^^nbsp;dicat fccundum regulain fuperius datam, uel in teftimo” jpnbsp;uocatus,non quae uerafunt dixerit.peccatum quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jd
ille quern celat ipft fufeipiet, K pana commiffi reuol (onfciiun. Sufticitntcr ergo in hoc capite nos ipfe *
-ocr page 365-FRATERNA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V»
ttxtttïWftoriat.Puto tarnen quod K illa anima,q«« kg« fcri ptum in lege Dei, quia iurauit dominus, nee en panitebit, t»nbsp;esfacerdos in çternum fecundum ordinem Mcichifedcch.iu-'nbsp;diuituoeem iuramcnti(ut iâdunt fêribæ amp; pharifæi, fempernbsp;Iiæc méditantes,)fëd tacent, K cnuntiarc ad populum nolSr,nbsp;ne Chrifti teftentur aduentum.Propterea ergo ipfi acdpiuntnbsp;peccatum, in quo non annuntiantes ad populum quæuer»nbsp;funt,peccare faciunt Ifraël.
Gregorius in Moralium libro uigefîmofecundo, «pire decimorexto.
Nam multos nouimus qui arguente nuHo peccatores fe elTe ronfitétur, cum uera deculpa filerintfortaflecorrcpti,defennbsp;Bonis patrocinium querunt, ne peccatores efTe uideâtur. Vn'nbsp;de fummopere curandùm eft,ut mala quæ fecimus, 8C fpontenbsp;ûtcamur,SC hxcaliis arguentibusnon negemus.
Auguftinus libro expofîtionis in epiftolatn ad Galatas.
Nunquam itaque alieni peccati obiurgandi fulcipienduin negotium,nifi interius interrogationibus examinâtes no*nbsp;ftram confeientiam,liquide nobis coram Deo refponderimusnbsp;dileôione nos focere. Quicquidemlacerato animo dixeris,nbsp;punientiseft impetus,non chantas corrigentis.
Corripien tern diligcnbsp;reoponct
De cxcommunkationc Ecclefîar.
Tertio Regum dccimotenio: Si dederis mihî me diam partem domus tux non ueniam tecum: nee co*nbsp;tnedam panem neque bibam aquam in loco ifto. Sicnbsp;enim mandatum eft mihi in fermone domini prxei»nbsp;pientis. Non comedcs panem, ne^ bibes aquam,necnbsp;reuertaris per uiam quam ucnifti.
Numeri decimofexto ; Recede à tabernaculis ifto turn hominum,amp; extera.
Secunda Corinthiorum decimotertio:Ecce tertio hoc uenio ad uos. In orc duorum, ucl trium teftiumnbsp;ftabit omne uerbum.Prxdixi ergo amp; prxdico ut prjnbsp;(ens uobis, SC nunc abfens ijs qui ante peccauerunt,dC
X exte*
-ocr page 366-,12 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE CORR.EPTIONE
cxteris omnibus, quoniam fi uenero iterum non cam.
Auguftinuslibro tertio capite ftcundo, contra tp* ftolam Parmeniani.
Quid aliud dixit hic, non parcam ,ni(î quod fupcrius lugcam mu'tos, ut luftus eins impetrçt flagellum à domin®'nbsp;quo illi corripercnnir.qui iam propter multitudinem nonP^nbsp;terant ita corripi.ut ab eorum coniunélione fc cæteri contintnbsp;rent,uteoserubefcerefacerent, ficutfaciendumeft,fîquiSP*nbsp;Multitu' ter in aliquo cæteris difiimili crirninc noininatur Et reuff*nbsp;do peccan fi contagio peccandi multitudinem inuaferit, diuinae diftiP“nbsp;tiü ab Ec' næ feuera mifericordia neceflaria eft; Nam confilia fcparaô’nbsp;défia non nis SC inania funt SC pcrniciofa atque facrilega, quia amp;nbsp;punitur. SC fuperba fiunt, SC plus perturbant infîrmos bonos,nbsp;Cotti ex' corrigït animolbs malos. Milëricorditer igitur corripiît B®nbsp;cômunicâ mo quod poteft.quod autê non poteft,patienter ferat,SC cu^nbsp;tes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dileâione gemat attj lugcat, donee aut ille defuper emen“^
SC corrigat, autufque ad meflem différât eradicate zi®* SC palcam uentilare, ut tarnen fecuri de falute fua bon« iP?nbsp;Chriftiani inter defperatos.quos corrigere non ualét.in Bi”nbsp;täte ucrientur, auferant malum à feipfis.id eft.ut in ipfîs*’ ,nbsp;Turba ini inueniatur.quod in moribus aliorum eis difplicet.Turbî**nbsp;quo^ quâteminiquorumeum facultas eft in populispromendinbsp;do corri' nem generali obiurgatione ferienda eft, SC maxime fi occî* jnbsp;pienda. nem atque opportunitatem præbuerit aliquod domini
lum defuper quo eos appareat pro fuis meritisuapulare-T’’^ enim aures humiles præbet emendatis fermoni calamitass*nbsp;ditorum.facilius'cj in gemitum confïtendi quàm in munn*nbsp;refiftendi afflifta corda compellit.
Origencs in Lcuiticum,HomeIia dccimaquinta.
j.Cor-1 Apoffolus Paulus dicit de eo qui peccauerat ; Quem di,inquit. Satanse in interitum carnis, hoc eft,mortenbsp;fê. Qui au tem fit fruftus mortis huius oftendit innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Quid fit dicens.'Vtfpiritusfaluusfiatin die dninoftri IE S V tradiSa' STI. VidesergoquomodoaperteApoftoIusutilitatei^jj,nbsp;tanx. tishuiusexponit. Quod emdicit,tradidi in interitum cv^^^
-ocr page 367-FRATERNA.
Jiolt; eft.tn aWiiTnoneni corporis.quæ /biet d pernitentibus ex pendi.cum carnis interitum nominauit, qui tarnen carnis in*nbsp;terifus uitam fpiritui confcrr.
Idem in Pfalmum,Domine ne in furore. Homelia prima.
Vnde SC ego arbitrer ilium,qui in Corinthe grauiflime de liquerat.idcirco miftricordiam coniëcutum.quoniam corre*nbsp;plus ab ApoftoIOjSrita acerbe forrcptus, utà conuëtu ablcit»nbsp;deretur Ecclcfiae.non tarnen odio habuitarguentem, fed ahi*nbsp;«naduerfionem patiêtcr accepit Ä forritertulit.Ego arbitrer Exccmunïnbsp;quodetiammaioremafïcftumconcepitcrgaPauIum.at^er cat’d Pa«nbsp;ga otnnes qui ftaturis Pauli in eius animaducriîone paruerât. lo.pofteanbsp;Vnde SC Paulus lententiâ reuocat.SC cjeftiim reconiungit Ec* plusillutnnbsp;eleüx amp; addit dicês;Confirmate in cum charitatê,amp; cçtera. dilexit.
Tertullianus aduerfus Marcionem, a.Cor.a libro quinto.
, Nolitecommunicareopcribustcncbrarum. Cum iuftoem luftus eris, amp; cum peruerfo peruerteris. Et au fer te malum denbsp;tnedio ueftrum. Et exite de medio eorum,amp; immundû ne attinbsp;geritjs.S'eparaniini qui fertisua/âdonuni,amp; caetera.
Hieronymus libro commentariorum in epiftolatn ad Galatas.
Paulus ad Corinthios ubi præcipit eum qui uxorcm patrij wi habebat toUi de medio, £C tradi pornitentiæ in interinitnnbsp;K uexationem carnis, per ieiunia 8C segroationes, ut ipiritu jnbsp;Aluus fiat in die domini noftri leiu Chrifti,8lt; caetera.
Secunda TeiTalonicenfîutn rertioiOenuntiauitnus gt;utem uobis fratres in nomine dom ini noftri I E S Vnbsp;Chrifti ut iïibrrahatis uos ab omnifratre ambulantenbsp;ïnordinate;amp;nonfecüdum traditionem quam accegt;gt;nbsp;pcruntjôd estera. Quod ff quisnonobedierituerbonbsp;noftro,per epiftolam hune nota te,amp; non commifccanbsp;mini cum illo,ut confundatur,amp; estera.
Auguftinuslibro tertio,capite fecundo,contra epiftolam Parmeniani.
ScripH nobis in cpUtola non commifccrt fomicirils amp; i,Cofgt;f
S a este*
-ocr page 368-îM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE COREPTIONEnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Excommu csttcra.Non aliquid nouum aut infolitum dicam, /ëd quod 1» nicationis nitas obferuat Ecclefiæ.ut cum quifijî fratrum.id cft,Chrifti’nbsp;pericuIS. norum intus in Ecclefiæ (bcietatc conftitutorum.in aliquotJnbsp;li delifto fuerit deprchenfus,ut anathemate dignus habcaw5nbsp;fiat hoc ubi periculum fchifmatis nullü eft, atq; id cum ei di^nbsp;ftionCjde qua ipfe alibi prçcipit dices.-Vt inimicfl non cü ex*'nbsp;ftimctis.fed corripitc ut fratré. Non em cftis ad eradicâdu^’nbsp;fed ad corrigendü. Quod fife non agnouei it.netÿ pcenitend®nbsp;correxerit,ipfe foras exiet, SC fgt;er propriä uoluntatc ab Eçlt;gt;nbsp;fiæ unitatc dirimef. In eo quippe quod ait: Si quis,nihil ali**®nbsp;uidef figm'ficare uoluifle, nifi cum poffe tali modo lalubriternbsp;corrigi,qui inter difiimiles peccat. id eft,inter eos quos pect*nbsp;torum fimilium peftilentia nô corrumpit. In eo uero qd a**’nbsp;nominatur, hoc nimirüintelligi uoluit paru effe ut fît quiwnbsp;Nulhis ex* talis.nifi ctiam nominetur.id eft, famofus appareat, ut polWnbsp;cômunice' omnibus digniffimauideri, quæ ineü fuerit anatheraatis^®nbsp;tur.nifi ,p lata lëntentia.Ita em 8C falua pace corrigitur.SC nô interfro®nbsp;pter pecca riepercutitur.fiCmedicinaliteruritur.ProptereaSfdeilIod*''nbsp;turn ômo xit.qué tali medicina fanariiioIuerat:Satish«ic eft correpf*®nbsp;fum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ fit d multis. Neq; enim poteft elfe lâlubris à multis
ptio,nifi cum ille corripitur, qui non habet fociam multiw“ nem. Cû uero idé morbus plurimos occupauerit, nihil al***®nbsp;bonis reftat quàm dolor K gcmitus,8C caetera.
t.Cor.j Peccatü änbsp;nobis fil-'nbsp;gicndum.
Ineodemcapite.
! Auferte inquit malS ex uobifîpfîs, id cft.fî non poteftiJ a**' ferre malos ex medio ueftrß, iplum malum aufcrte ex uobifi'nbsp;pfîs,qd fi quisq uelit fie intelligcre quod diftû eft: Auferte m»nbsp;îum ex uobifîpfîs,ut per correptioné fëparationis de côgreg*nbsp;tione fratrii malus quisq; auferendus fit.ftudio tarnen fanaH''nbsp;di,non odio perimendi elfe faciendum nemo dubitauerit.
Ex libro epiftolarum Auguftini, cpiftola fexag**’ tnaodaua, clericorum catholicorum Hippone ad I*nbsp;nuarium partis Donatianæ.
Charitas Nos interim fi quâdo ueftrostenemus,cum magna dile«’ Auguftini neferuainusillacfos, loquimurillis,8f legimusomnia‘34*®'!.nbsp;circa hære error iplë conuincitur, qui fratres à fratribus feparat, facin’®nbsp;ticosca' quod dominus per Efaiam prophetam præccpit dicens: Aunbsp;ptospro* te qui pauetis uerbû domini, didte fratres noûri eftis h’s^
-ocr page 369-FRATERNA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjç
^runtuos,Sfquiuosexecrantur.utnomcndomînïhonori pter tiiolî «cctur, 8C appareat illis in iocunditate.ipfi aurcm crubefcant. tiam quanbsp;Ac fie aliquos coçj confiderantes.cuidentiam ueritatis K puP feccrant.nbsp;''’ritudinem pacis, no baptxfmo quem iam ficut regalem chanbsp;^ftcrem tanq defertores acceperant, fed fidei quæ ilbs defuitnbsp;« fpiritus fanfti charitati, Si Chrifti corpori fociamus.Si au*nbsp;tem uel nimia duritia,uel pudore non fcrentes eoçj infultationbsp;*’^’ni,cum quibus cötra nos tam multa falfa laflabant, 8C tamnbsp;’’’ulta mala excogitabant, uel magis timoré,ne qualia nobisnbsp;JWea faciebât,talia nobifdi iam patiâtiir, unitati Clirifti con
ptire noluerüt, ficut illæfi rcteti funt, fie à nobis dimittütur Ecclefia **lt;æfi. Hoc quantü pofliimus monemus etiâ laicos noltros,ut perna cor*nbsp;illæfos teneant, amp; nobis corripiendos inltrucdosq; perdu pons ne*nbsp;5®''t.Hoceftergodefideriûnoftnim,quodtua:grauitatiper miné per*nbsp;literas Si per fratres quos mifimus alIegamus.Primum fi fequitur.
**9 poteft, ut cum Epifeopis noftris pacifice conferatis, ut in HUibus fuerit inuentus, non homines fed error ipfe toUatur,nbsp;*** hommes non puniantur.fed corrigantur,K extera.
De dileftione proximi.
Dcuteronomiidedmotertio: Fratri autc tuo abf* nur ufura id quad indiget commodabis: ut benedkatnbsp;‘‘Isi dominus Deus tuus.
Capitc dccimoquarto: Cum répétés à proximo '“Orem aliquam quam debet tibi,nö ingredieris do*nbsp;Jhum eius, ut pignus auferas:fed ftabis foris, 8S illc tinbsp;proferetquod habuerit.Sinautcm pauper cft,nonnbsp;Pftnodabit apud te pignus, fed ftatim reddes ei an*nbsp;'^folisoccafum.
Ineodem: Non peruertes iudkium aduenar,amp; pu Pillimec auferes pignoris loco uiduæ ueftimentum.
Auguftinus libro primo de doélrina Chriftiana, '’pitetricefimo.
Nam cp nullum hominum exceperit qui prxcepit ut proxi Proxiinus !“'um diligamus.et ipfe dominus in Euägeho oftcndit,8C Pan nofter oïsnbsp;.'lt;s Apoftolus.Namq; illi cui duo prxcepta protulcrat, atque homo eft.
cis pendere totam kgein prophctaslj dixerat,cum interro
X i garet
-ocr page 370-IH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE COJIREPTIONE
garet eum di«ns:Et quis eft meus proximusrhominem qaefl dam propofuit defcendentë ab Hierufalé in Hiericho incidilftnbsp;in latroncs, 8£ ab eis grauitcr uulncratfi.faudum SC femiuiuunbsp;Lucx 10 elTedereliftfl.Cui proximü efle no docuit,nifi qui ergaillü rc'nbsp;creädü atcfe curandü mifericorsextitir.ita ut hoc quiintcrro'nbsp;gauerat interrogatus ipfe fäterctur.Cui dominus ait.-Vadcnbsp;tu fac fimiliter.ut uidelicet eum efle proximum intelligamus,nbsp;cui uel exhibendü eft officium miftricordiæ ß indiget.uel eic'nbsp;hibendum effet fi indigeret. Ex quo eft iam confequcns.ut iljfnbsp;. , etiam à quo nobis hoc uiciffim exhibendum eft, proximus Wnbsp;Proximi nofter. Proximi em nomen ad aliquid eft,nee quisg effc prlt;/nbsp;nomen ad ximus nifi proximo poteft. Nullum aûtexceptumeffe cui mlnbsp;aliquid eft fericordiæ denegef officium.quis no uideat^quando ufque a“nbsp;Watth.f inimicosetiäporreftumefteodemdno dicentc ; Diligifeim'nbsp;,Galatgt;s micos ucftros.benefacite his qui oderunt uos.Ita quoep Apo'.
ftqlus Paulus docet cum dicit;Nam no adulterabis.nö homi ƒ dium facics,nö furaberis,non concupifccs, 8f ft quod eft ah“®nbsp;mandatum,inhocfermonerecapitulatur; dihgesproximuiffnbsp;In dileftio tuum tang teipfum. Dileftio proximi malünooperaf-Qÿ*'nbsp;ne nullus quis ergo arbitratur non de omni homine Apoftolum pctcinbsp;cxdpitur. piffe,cogeturfateri q? ablurdiffimum et fceleratiffimum eft.“’nbsp;fum fuiffe Apoftolo non effe Feceatum,fi quis non Chriftiau*’nbsp;aut inimici adulterauit uxorem, aut eum occident, aut eju*nbsp;rem concupicrit. Quod fi dementis eft diccre.mani^tumnbsp;oinnein hominem proximum effe Ä-putandum.
Auguftinus libro primo de doftrina Chriftisn^» capite xxii.K xxiii.amp; xxvi.
Matth.jt Hsec enim régula dileclionis diuinitus côftituta eft;DiIiÇf’j, Quatuor inquit, proximü tuum ficut teipfum. Cum ergo quatuornbsp;gradus di^ diligéda.Vnum quod fupra noseft.alterum quod nos fumuSinbsp;Kâionis. tertium quod iuxta nos eft,quartum quod infra nos tftgt;P^ *nbsp;eundo SC quarto nulla prtecepta danda erant. Quantumhb“nbsp;eniin homo excidat à ueritate, manet illi dilcftio fui. Si dm'nbsp;dlio corporis fui. Fugax enim animusab incommutabilim'.nbsp;mine omnium regnatore id agit,ut ipfe fibi regnet SC corpoijnbsp;fuo.Et ideo non poteft nifi fe S: corpus fuum diligere. Wagm*nbsp;autem aliquid adeptum ft putat,fi etiam focrjs.id eft.alhj ho^nbsp;minibus domin jri potuerit- Inçft enim iiitiofo animo iqnbsp;gisap'
-ocr page 371-FRATERNA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiT
ps arptte«,8C fibi tanquam dcbitum ucdicwe.quod uni pro prie dtbetur Deo.Talis autem fui dileftio melius odium uoranbsp;tur. Iniqmim eft em quia uult fibi feruire. et quod infra fe eft, Seipfbsoejnbsp;rumipfefuperioriferuirenolit.Ergoquoniamprçceptonon diligimt.nbsp;«ft opus.ut fe quiftj 8( corpus fuum diligat.id cft.quoniam idnbsp;quod fumus, amp; id quod infra nos eft, quod ad nos tarnen pernbsp;*inet, inconcufla naturae lege diJigimus, quae in bcftias ctiamnbsp;ptomulgata eft.- nam amp; beftiae Ce atqp corpora fua diligunt.renbsp;«abat ut ïlt; de illo quod fupra nos, 8C de illo quod luxta nosnbsp;«ft.praecepta fumeremus ; Dibges.inquit,dominum D E V Mnbsp;*uum, ex toto corde tuo,S( caetera. Et proximum tiuim fi.utnbsp;«tipfuin.Cum enim præcurrat dilcftio Dci,eiusq: dileftionisnbsp;^odus prffcnptus appareat,ita ut caetera in ilium confluant,nbsp;w diledfione tua nihil diftum uidetur.
Tertullianus in Apologetico,capite tricefimonono.
Corpus fumus de confcientia religionis, Si difciplinæ ueriquot; fpei focdere. Coimus in cœtum SC aggregationem, utnbsp;Deum quafï manufafra precationibus ambiamus orantes.nbsp;«æc uis Deo grata eft.Oramus etiam pro imperatoribus,pronbsp;•niniftriseoçî acpoteftatibus, pro ftatu feculi,pro rerü quie^
gt;pro mora finis. Coimus ad diuinarum literarum commet Cômuni' •’’orationcm.fi quid praefcntium temporum quabtasaut prae catio Chrinbsp;•uonere cogit aut recognofcere.Certe fidc Tandis uocibus pa' ftijna.nbsp;ftimus.fpem er jgimus.fidutiam figimus.difciplinâ prjcepto'
ni nibilominus inculcationibus denfamus. Ibidem etii ex* nortationes, caftigationes,amp; cenfura diuina. Nam 8£ iudica^nbsp;*nr magno cum pödere, ut apud cæteros de Dei côipcdu.fumnbsp;'nnm'is foturi iudich praciudiciC eft.Si quisita deliquerit.ut dnbsp;«omunione orationis SC conuentus, St omnis fandi cômercijnbsp;•quot;degetur.præfîdët probati qui^ lêniores,honore iftum nonnbsp;pretiofed teftimonio adepti.neq; em pretio ulla rcs Dei con^nbsp;•tat. Etiam fi qd artis genus eft,non de oneraria fumma quafinbsp;«edemptæ reh'gionis congregatur.Modicâ unufquifq; ftipemnbsp;tnëftrua die.ucl cum uelit.fic fi modo poflit apponit.Nam ne'nbsp;Juo côpelîitur, fed fponte confert. H{c quâfi depofita pietatisnbsp;lunt.nam inde nô epulis necpotacuh's,ncc in gratiisuoratri.*nbsp;Iw ddpenfatur : fed egenis alcndis humandîfque, ÔC pueris
X 4 aepu/
-ocr page 372-J»«. DE COR.R.EPTIONE
at pupillis re at parctibus deftitutis.ætate^ domitis fenibuï. Item nawfragis.et ti qui in metaUis.Si fi qui in infuHs.uel in cUnbsp;ftodijs duntaxat ex caufa Dei feftx, alum ni confeiTionis fult;nbsp;runt,8( cxtera.Sed d( quos fratres nos uocamus.S extera.
Auguftinusad Sebaftianuin,epiftola centeHma qaadragedmaquinta.
Senfi autem in epiftola tua.qudd tçdium te detinucrit â p$c
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, catoribus relinquentibus legem Dei. Ilfoenim fpirituuiuis
.Tnfhtia quodiftumeft; Vidiinftnlatosamp;tabcfccbam.Piaeftiftatri' pia eft fra* ftitia.SC fi did poteft, beata miferia, uitrjs alienis tribulari.nônbsp;tribus com implicari.mœrorc non hxrere,dolore contrahi.nó a more atnbsp;pad’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trahi. Hxc eft perfecutio quam patiuntur omnes qui uolunt
in Chrifto pie uiuere ftcundum Apoftolicam mordacem uc' ram'q; fententiam.Quid em hit magis perftquitur uitam bo^nbsp;norum qudm uita iniquorum, non cum cogit imitari q“'’®nbsp;difplicet, led cum cogit dolerc quod uidet Qioniam coran»nbsp;. piouiucnsimpie.SClïnonobligatconrenticntém.cnidatfe'’nbsp;Perlecutio ticntem.Nam fçpe X diu impiorum corporibus d fecularibu^nbsp;bonorum poteftatibus. amp; quorumlibet uexadonibus pardtur.pio?! a®nbsp;funtuitia tcmcordibusdmalishominum moribusnunquamufquta®nbsp;iMlorum. huiusfeculifinem.
I E I V N I O.
Efaiae quinquagelTmoodauo:
NOlitc ieiunarc, deut ufque ad hanc dit ni,ut diatur in excelfo clamor uefter. Nunquidnbsp;eft ieiunium quod clegi,pcr dicm affliger® h®nbsp;minem animam fuam^ Nunquid cötorquerinbsp;culum caput fuum, 81. faccum 8i cinere fternerelt;N‘'nbsp;quid iftua uocabis ieiunium, amp; diem acceprabil^®'nbsp;minoC No'nne hoc eft magis ieiunium qd elegK D**nbsp;foluecolligationcs impietatis. Frangeefurientip»^nbsp;nem tuum.Cum uideris nudum of«rieum,Ä £{*ƒnbsp;Luex uigedmoprifflo : Attenite autcin
-ocr page 373-E T r E I V N I o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J»
forte grauentur corda ucftra in crapulaetebrieta'« te,et cutis hui us uiiæ.
Romanorum decimotertio : Non in comeflâtio* nibus et ebrietatibus,non in cubilibus et impudici-tijs,non in contentione et æmulatione,red induimintnbsp;dotninum lefum Chriihtm,et carnis curant ne fcccrinbsp;tisindeßderiis.
Origenes in Leuiticum, Homelia décima, capite decimofexto.
Tu fi uis ieiunare iêcundumChriftum.SC fiumiliare wimä tuarn.omne ribi tempus eft aptum totius anni,imd totius upnbsp;ts tuæ dies habeto,ad humiliandum animam tuam,fi tarnen-**Jdicifti d domino faluatorenoftro.quiamitis eft SC. humilisnbsp;wtde. Tu itasç fi uis ieiunare, ieiuna fecundum præceptumnbsp;^“angeln,8{feruainieiunns euangclicaskgcs.inquibushoc Tpjmjîn* uenbsp;’»odofaluatordeieiunils mandat;Tu autem fiieiunas.unge igchriftianbsp;^puttuuBi.amp;faciemtuamlaua amp;c. Vis tibiadhuc oftendânbsp;SUaleteoportetieiunareieiunium^Ieiunaabomni peccato, m,«.!,nbsp;’’ullum cibum fumas malitiæ, nullas capias epulas uolupta' *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;¦*
Jjs.nullo uino luxurïx concalcfcas.Ieiuna â malis aftibus.ab “inc d malis ftrmonibus,tontine al malis cogitationibus.Nonbsp;**conringere panes fijrtiuos peruerfac doftrinac.Non concu'nbsp;Piftas; fallaces philofophix cibos, qui te ai ueritate feducant.. .
Taie ieiunium Deo placet, Abftinere uero ai cibis, quos Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**
wauit ad pcrcipiendum cum gratianim aftione fidehbus, 8f notfaccre cum his,qui Chriftum crucifixemnt, acceptum ef P*’’““«’rnbsp;quot;t non poteft Deo.Indignati funt aliquando pharifxi domi*nbsp;*'o,curnöiciunarentdifcipulieius,quibusillerefpödit,quianbsp;J}on polTunt filft Iponfiieiunare,quam dm cum illis eft ipon' Matth.»nbsp;nuJlli ergo iciunent.qui perdiderunt fponfum. Nos haben'nbsp;‘W noHfcum fpôfiim ieiunare non poflumus.Nec hoc tarne»nbsp;’«O dicimus ut abftinentix Chriftianx frena laxemus. Habenbsp;’nusenim quadragefîmx diesiciunhs confecratos, habemusnbsp;partant Sc fextam ftpeimanx dies, quibus folenniter iciuninbsp;quot;}ns-Eft certe libertas Chriftiano per omne tempus iciun an-
gt; non oWêruantix fuperftitione, léd uirtute continentix.
‘^ni quo modo apud eoe caftitas incorrupta feruatur.nifi ar
X s ftioribus
-ocr page 374-J?», DE ABSTINENTIA leiunium ' fÓöribuscótincntiafijltafubfidiis^ Quomodofcripturisopfnbsp;quas uirni gt;’amdabuntlt;Quorjiodofdcnriæ,8lt;fapknriaEftudent i Ndn^nbsp;tes operaf n^percontinentiamuëtrisamp;gutturisJ’ Quomodo quisfei'nbsp;Matth’i»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caftratpropferregnum cœlorum.nifi ciborum affluen
tiamreCecèt, nifiabftinenria utatur adminiftra:' Hæcergo Chriflianisiciunandiratio eft-SedcftS^alia adhuc religio'nbsp;fa,cuauslaus quorundam apoftolorum litcrisprædicatur.Innbsp;ueniinus enini in quodam Iibello ab apoftolis diftum.Bcatusnbsp;eft qui etiam iemnat pro eo, ut alat paupercm, huius iciuniflnbsp;uaJde acceptum eft apud deuin, amp; reuera digne iâtis.
Hierony.ad Nepotianum,tomo primo.
Wontanus Tantuin tibi iciuniorum modum impone, quantum ferre hærericus potes.Sinttibi pura,cafta,fimplicia,moderata amp; non ftipet'nbsp;Iegcs_ ien;/ ftjoCa ieiunia.Quid prodeft oleojAr' vefci.SC inoîeftias quaPnbsp;njôrû pri-' dam difficultatcs'qi ciborum quaercre, carycas, pjper, nucfS»nbsp;infti' palinarmn fruftiis,ftniilam,mel,piftacia^ Tota hortorfi cuPnbsp;tuit in Ec' turauexatur, utcibanononuefcainurpane,8lt;duindelitiasnbsp;de.hifto. fcftamiir.à rcgno ceîoruin retrahimur.Audio prçterea quoiquot;nbsp;ïib.t •çap._ dam contra regulam hominum'q; naturam.aquain non bibenbsp;2g. Iciuniüre.necucfcipane.fedforbitiunculasdelicatas.amp;contritaolenbsp;ïïiperftitio ra.betarum'q,’fuccuin.non calice iôrbcre.iëdconcha. Piocbnbsp;fum. pudor,non erubefcimiis iftiufmodi incptns, nec tçdet ftiper'nbsp;ftitionis? Infuperetiamfamamabftinentiæin delitiis quærinbsp;Delitris fa' mus.Fortiiîjmuin ieiunium eft aqua K panis. Sed quianbsp;mâ abftinë riâ non habct.Sc omnes pane.SC aquauiuimuS) quafi publicônbsp;tise qusre amp; commune ieiunium non putatur.
Idem ad Lucjnium,tomo primo.
De fabbato quod quaeris utrum ieiunandum fît, K de cu' chariftia an accipienda quotidic.quod Romanae ccclefie.SHinbsp;IpanisE obftruare perhibentur, fcripfit quidem amp; Hipp'olitttfnbsp;uir difertiffimus,amp;: carptim diuerfî fcriptores è uarrjs autor?nbsp;busædidere.Sed egojHudte breuiteradmonendum puto,nbsp;traditiones ecclefiafticasÇpræfertim quæ fidei nôn officiant)nbsp;ita obfcruandas.ut d maioribus traditae funt.Nec aliorum conbsp;fuetudinem, aliorum côtrario more fubuerti. Atque iitinamnbsp;Omni tempore leiunare poflimus, quod in aiftibus apoftolo'nbsp;leîunandfi rum diebus Pëtecoftes.K die dominica, apoftolum Paulum.nbsp;omnitgc, fie cumeocredencesfieciflelegimus.Ntctarnen Wanichea; hp •nbsp;refeo«
-ocr page 375-ET I E I V N r O. »n rdêos accufandi funt.cum carnalis dbus præftiri «on dcbuenbsp;rit rpirituali. Euchariftiam quolt;£abf$ condemnationeno'nbsp;ftri,amp; pungente confdenria.ftmper acdpere, 8C Pfaliniftamnbsp;audire dicentem.Guftate S^ uidetc, quoniam fuauis eft domi Pftl.jjnbsp;rms,8C cum co cancre: Eruftauit cor meum uerbuin bonum.nbsp;Nec hoc dico quod doininicis diebus idunandum putem,nbsp;contextas fexaginta diebus ferias aufcrani,fed unaqujij pronbsp;uincia abundet in fuo fenfu S^c.
Deuteronomjidecimotertio : Non crit meretrix de filiabus lfracl,ncc feortator de filqs Ifraël.
Prouerbiorum uicefîmotcrtio:NoIi efle in conuî-uijs potatorum, nccincomclTationibus corumqut carnes ad uefeendum conferant:quia uacantes póti^'nbsp;bus, amp; dantes fymbola confuinentur : amp; ueftieturnbsp;pânisdbrmitanoamp;caetcra. Cut uæ, cuius patri uæ,nbsp;coirixæjCui foueacjcui fine caufa uulnera, cui fuffoC*nbsp;fiooculorum'JNo'nnc hisquicommoranturin uino,nbsp;amp; ftudentcalicibusepotandts'f
Romanorum decimotertio : Non in comeflatio-nibus amp;(. ebrietatibus,non in cubilibus, 8i impudici«* •ijs,non in contentione amp; æmulationc,fed induiminînbsp;dominum Tefum Chriftum, 8i carnis curam ne fece»nbsp;ritis in defiderqs.
Auguftinus epiftola fexagefîmaquarta ad Au«« feJium.
Horum ergo trium cubilia Kimpudidtise ram magnum Triapecca erimcnputantur.ut nemo dignus,non modo ecclefîaftico mi j j prircpinbsp;nifierio.fedipfaetiamfacramentorum communioneuidca^ jjQj-j ‘‘nbsp;tur.qui lëiftopeccato macuIauit.Et refteomnino. Scdqua' *nbsp;refolum^Comeflationes enim amp; ebrietates ira conceffe K li^nbsp;dtç purantur.ut in honorem ctiam beatilHmorum martyrilnbsp;non fois per diesfoicnnes (quod ipfum quis non lugendü uknbsp;osar.quihacc non carnis oculis infpidf)fcd etiâ quotidie cclc*nbsp;brentur. Quæ fteditas lî tm flagitiofâ 8C non etiam facrilcganbsp;5|uibulcun$ tolçrjtii «ir ibuj ftiftentandâ putaremus.
Q^quam
-ocr page 376-ifi D E A B s T I N E N T I A
Comeflh'' Quanqnamubi eft illud, quod cum multa intia enumeraffet tiones,SCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoftolus,inter quae pofuit ebriofos.ita condulït.ut di
ebrietates ceretcumtalibusnecpanemedere.Sedferamus hæcinluxu reproban*nbsp;nbsp;nbsp;labe domeftica,8f eorum conuiuiorum quae priuatis parie
tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribus contincntur, accipiamus'i^ cum eis corpus cum quibus
panem cdere prohibemur.faltem de fanftorum corporum fe pulchris.faltem de locis facrorum.de domibus orationum tänbsp;tum dedecus arceatur.Quis enim audet ncgare priuatim, qdnbsp;cum frequentatur in fanftis locis, honor martyrum nominanbsp;turlt;Hæcfî prima Africa tëtaretauferrc à cæteris terris,imi'nbsp;tatione digna elfe deberet. Sed tanta peftilentia cft huius manbsp;P . li,utlanariprorfus quantum mihiuidetur,nificonfiliiauto'’nbsp;Feccata in ritate non poflît.Non ergo afpere,quantn exiftimo, non dunbsp;ueterata riter.nô modo imperiofo ifta tolluntur, magis docendo quânbsp;quomodo iubendo,magismonendoquâm minando.Sicenimagendunbsp;toUuntur. eftcummultitudinepeccantium.Seueritasautem exercendanbsp;eftinpeccatapaucorum.Etfiquidminamur, cfl dolore fiat,nbsp;de fcripturis comminando uindiftam futuram,ne nos ipfi ii*nbsp;noftra poteftatc,fed Deus in noftro fermonc timeatur.
Romanorum fcxto;Sicut enim cxhibuiftis mcm^ bra ueftra feruire immundiciae, ÔC iniquttati ad inPnbsp;quitatem, ita nunc exhibetc membra ueftra feruirenbsp;iuftitiæ,in fandificationem.
Ambrofîus Simpliciano libro fecundo, epiftola feptitna.
Deponamus igitur tam grauem ftruitutis farciïiam.rcnû/ Luxus ma tiemusluxuriaeacdclitiis.quse nos aftringüt quibufdä nexKnbsp;xima ferai bus cupiditatum.SC umculis ligant. Niliil enim profiint deli.'’nbsp;tus eft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiaç ftulto.Et quicunq; ä pueritia dcderit fe delitiis, manebit
infei uitute,utuiucnsmortuusfit. Recidatur ergo luxuries, delitiæ refecentur.Etfi quisfuerit luxuriofus, ualedicatfupenbsp;perioribus.Recifa enim uinea fruftü affert, femiputata frounbsp;Prouer,î4 defcit,ncglcifta luxuriat.Ideo'tjfcriptumeftzTanquamagrtnbsp;cultura homo imprudës, amp; tanquam uinea homo egensnbsp;fu, lt;ï retiqueris eum defertus erit. Colamus igitur corpus hoenbsp;noftrum.caftigemus illud.redigamus ad feruitutem, non il''nbsp;lud deipidamus.Sunt em membra noftra armaiuftitite, funtnbsp;8c arma
-ocr page 377-ET I E I V N I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ,
K arma peccati.Si ekuenturarma iuftitixfunt.iit peccatuni in rjsnon dominenir,fi mortHum fucrit pcccato, non regnznbsp;bit in eo culpa,amp;erunt membra noftra à peccato libera.Nonnbsp;obediamus igitur cupiditatibus eius.nc^ exhibeamus mem^nbsp;bra noftra arma iniquiratis peccato. Si uideris mulierem ad Mttth.*nbsp;concupjfcendum eam.membra tua arma peccati funt.Siftftinbsp;nafti uelocioribus pedibus ad eftundcndum innocentium finnbsp;guinem,raembra tua arma iniquitatisfunt.Contra : Siuidi''nbsp;fti egenum, S( induxifti in doinum tuain, membra tua arma Prouerb, inbsp;luftitiæfunt-Si eripuift) iniuriam accipicntem, ueleumquinbsp;ducebatur ad mortem,fi fcidiftichirographum dcbitoris.mënbsp;bra tua arma iuftitiæ funt. Si confeflus es Chriftiun ( Arma » .nbsp;enim intelleäus labia fapictiæ)labia tua mëbra iuftitiæ funt.nbsp;Qu, poteft dicere:Oculus cram cxcorum,pes claudorum, panbsp;ter infirmorum,membra eius membra iuftitiæ funt.
Ambrofiusad Horontianum,cpifl:ola tricefîma^ Oiflaua.
Non folum aduerfus nequitix fpiritualia, quæ funt in cœ-' leftibus, fed etiamaduerfus carné Stfanguinem lufta nobis. Militia eftnbsp;Juftaaduerfus fatietatem,luftacumipfisfrugibusterrx,lu^ uita hominbsp;ftacumuino,quoetiamiuftusinebriatuseft. Luftacumfe^ nisfupernbsp;ris beftiis, lufta cum uolatilibus cœli quibus caro faginata re terrara.nbsp;digiturinferuitutem,luftacum periculisitincrum, periculisnbsp;lluminumCut ait Paulus)lufta cum uirgultis arborum, quifnbsp;buscxdebanturapoftoIi.Vides quantacertamina. Terraer^ Terracftnbsp;go exercitin eft hominis, cœlum corona. Cum itaq, contuliC- exercitiumnbsp;fttDcus homini,quod eft gratiarum maximum,quafî charifnbsp;fimo amp; domeftico animanti conceffit ea, qux in hoc mundo jg joronanbsp;funt omnia, ut nullius indigeret, quod effet neceffarium uelnbsp;ad uitam, uel ad bonam uitam • Quorum alia minîftraretnbsp;abundantia copiarum terreftrium ad uoluntatis pcrfunftio'nbsp;nem,alia cognitio fecrctorum cœleftium, quæ mentem inflSnbsp;maret hominis amore, 8C dcfîderio difeiplinarû per quas adnbsp;fublime illud diuinorum penctralium poffimusperuenire,nbsp;Vtruntj igitur præftantiff(miim,utSlt; fubieftas haberetoësnbsp;mundiopes,omniauolatiliaterreflTia, etiampifees 8£ ufumnbsp;maris.tanquam rex eleincntorum.Ac fine labore, fine indi-gentiai ad imitationem amp; fitniUtudinem ucncrandi autorisnbsp;abunda«
-ocr page 378-3,4 DE ABSTINENT! A abundaret omnibus, atq, in fumma degeret copia, SC uias fiblnbsp;»periret,gradus'çB admoueret, per quos ad cœli afandatrc-giam.CuiiisdifFicilis itincris uiatorcm facile rcperies iliumnbsp;Corporis uirum,qui ira animi induftione formatus ac uolütate,ut minbsp;noftri con nimalïbi ci'i fuo corpore fit familiai itas, ncq; in ullü ingre'nbsp;temptus, diaturuitioruin contubemium, nuUis aflentationii puni?nbsp;fumma U? ceturfermonibus.Netç inrotisfecundorum tcmporumpo'nbsp;Aoria eft. fitus humiles faftidiat.morfta fugiat.fanftorum laudes excUnbsp;riat attg elcuet.Neq, gloriæ ardore.aut pecuniæ præfuinptsenbsp;fpe oëm exurat ciipidiratem. Cuius animû non jnfleftat mœnbsp;ftitia ,non frangatiniuria, nulla folicitet fufpitiodibidonônbsp;excitet.non expugnent pafliones corporis,non intfuietet ua*nbsp;, nitatum appetcntia,uoluntatü gratia. lam fi adiungas ci uirnbsp;tutes,caftimoniâ,fobrietaté,actemperantiâ,facile rcfrenarenbsp;potens fit immoderatos impetus lenium paffionum, men(u'nbsp;ram'cp imponat deleftationibus fuis 8lt; cupiditatibus. Aequi*nbsp;täte ambigua diftinguat.trâquiUitate métis dubia côponat.nbsp;Et uelut côpofitis oinibus corporis amp; métis iurgns,quafi bo-nus arbiter inoffenfam teneat exterioris hominis atlt;® in*^'nbsp;Timor a rioris côcordiâ,placidâs eos infemetipfos.ac fi caufa exig’*'»nbsp;nullus eum malusconfiliariusreuocetmetusàpaffioniscoronbsp;no reuocet na.Is plane non lôlü quafi amicus, fed cnâ quafi filius allumenbsp;tur à patre,ut diuitias gloriæ Si hæreditatis eius adipifcatur.
Ecdeiïaftici decimooftauo ; Ante iudicium pa*quot;’ iullitiam tibi,amp; antequam loquaris difcc. Ante lan-guorem adhibe medicinam ; amp; ante iudkium inter-roga temetipfumiâC in confpedu Dciinueniespro«'nbsp;pitiationem.
Capite decitnofeptitno:Non demoreris in errore împiorum, ante mortem confiterc. A mortuoquai*nbsp;nihil périt confeiflo.Confîteberis uiuens,uiuus Si ft'nbsp;nus confiteberis ÔClaudabis Deum,amp;gIoriabcriJnbsp;in miferationibusillius.
Capite triccfimoodlauo : In requie mortui requi« feere fac memoriam eius,d( confolare tllum in exin*nbsp;fpirituîfui.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
CapiK
-ocr page 379-I T I B I Y N I a wf
Cap.qiiadragcfimoprimo.Lmfïus fiomînû in cor poreipforum.'Nomcn autem impiorum delcbitur.
Ecclefiafticidecimoquarto: Ante obitumruum öperare iuftitiam,quoniam non eft apud inferos in-Benirc cibum.
Prouerbioriiundecimo:Mortuo hominc impio nulIaerituItrafpcs:Kexpe(flatio folicitorumperi.*nbsp;bit. luftus de angu ftia liberabitur : SC tradetur im**nbsp;piusproeo.
Hieronymus tomo feptimo in Eccicfîaften, capi te nono.
Eft confidentia, quoniam canis niuensmclior Nota de *ft leone mortuo,quia uiuentes feiunt quod morian purgacixnbsp;mortuinefciuntquicquam,amp;non efteis am*”®’nbsp;plius merces. In obliuione enim uenit memoria eo*nbsp;’^um,amp;zeliiseorum iam pertit,amp; pars non efteisnbsp;îdhuc in feculOjin omni quod fit fub foie SC cjctera.
. Quia fupra dixerat.cor filiorum hominum impleri mali* da procadtate.SC poft hæc omnia morte finiri ; nunc cadenbsp;complet 8( repetit, donee uiuunt homines eos pofle fieri iu*nbsp;ftos.poft mortem uero nullam boni operis dari occafionem.nbsp;Pcccator enim uiuens, poteft melior effe iufto mortuo, ft uoz .nbsp;luerittneiustrâlîreuirtutes.uelcertc co qiiifein malitia, ponbsp;tcntia.procacifate iaftabat mortuus fucrit, mcIior poteftnbsp;suis pauper effe Stuibirimus.Quarctquia uiuentes metu mor meritumnbsp;fis poffunt bona opera perpetrate:mortui uero nihil ualentnbsp;ad id adiicere quod femel fecum tulere de uita,Slt; obliuiöe ob*nbsp;Uolutafunt omnia,iuxtaillud quodin pfalmo fcriptum eft;nbsp;Obliuionidatusfum tanquam mortuus äcorde. Sed8C dile*nbsp;ûio eorum.SC odium 8£ xmulatio,8( omne quod in fcculo ha Pftl.jonbsp;berepotuernt,mortisfini£aduentu,ncciuftequippepoffunt VirtutesêCnbsp;agere, nec peceare.nec uirtutes adiicere.nec uitia. Licet qiri* uitia cumnbsp;dam huic expofitioni contradicant,afferentes etiam poft in- morte ft*nbsp;teritum exerefeere nos poffe £( dç«rçfc«re,8( in to quod nunc niuntiw.
a;t:Et
-ocr page 380-ait.Et pars non erit eisadhuc in fcculo in omni quod ftftuin eft fub iólc.’ita intelligunt.ut dicât eos in hocfeculo 8C fub foie quem nos cernimus nullam habere eommunionem.haber«nbsp;loamsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftib alio feculo.de quo faluator ait:Non fum ego de hoc
mundo, K fub foie iuftitix,S(non excludi opinionem qu? co tendit, poftquam de hoc fetulo migrauerimus, 8C offenderenbsp;poffe creaturas rationales amp; promercri.
Nos enim uiuentes cognofcimus pattern SC filium K Cpict'“ JMemoria tu*nfanfl:um:illi uero mortui nihil fciunt ncq; expeftant ah'nbsp;tnortuorfi ‘I“’”’ repromiffionem atq? mercedem, fed compléta eft me'nbsp;poft hanc «noria eorum.Necsipfimemineruntqux foire debucrant.ncnbsp;morte co- que iHorumiam dominus rccordaturus eft. Dileftioquoquenbsp;pletaeft.
Pfal.nS.
^ta aliquando Dcutn diligebant perijt, SC odium dc quo aU' dalt;ücr loquebantur.-Nónne odientes te domine odiui, amp;nbsp;per inimicos tuos tabefcebam lt; Necnon 8C zelus eorum iuxWnbsp;quemPhinecsselatuseft. KMatathix intremuerunt popü'nbsp;tes. Perfpicmim cft autem.quod 8C pars eorum non cft in ft'nbsp;cuIo.Non enim pofiunt dicere.-Pars mea dominus.
Ambrofîus tomo primo,libro de bono mortis/* pite fccundo.
Oeni^feftinabatetiamfanftus Daniddc Jioclocoptr^g^ uatioms exire dicens; Aduena ego füm apud te in terra Snbsp;rcgrinus.ficutomnespatres mei. Etideo tanquam percgn'nbsp;nus ad illam fanftorum communem omnium patriamnbsp;nabat,perens pro huius commora tionis inquinamento, rÇ'nbsp;nö acceperit remiftïonem peccatorum.illic nö crit. Non ei^
Koo.
Peecatum
pent morgt;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccata priufqiiam difclt;fieret de uita*Qui
*»«*lt;*«gt; Wnnertf
2utem,quia ad uitam xternam non potueritperuenire,quilt; ruifli.js yjfJ æterna remiffio peccatorü eftjdeol}! dicit; Remitte m«'nbsp;hi utrefrigererpriufquam eam,8lt; amplius non ero.Qu’*^!?*nbsp;tur tantoperc uitam iftam defideramus,in qua quäto diutiujnbsp;^s fuerit.tanto maiore oneratur farcina peccatorum 8Cc-lob tricefîmotertio : Semei loquitur Deus, S!. (t“'nbsp;cundo idipfum non repetit. Per (omnium in uißon«nbsp;noAurna, quando irruit fopor in homines, dor-*nbsp;miunt in leÂulo: tunc aperit aures uirorum, Si cru'nbsp;diens cos inftruitdifciplinaiut auertat hominem »»nbsp;hisqu«
-ocr page 381-,. E T I E I V N I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n?
*iis quae fecit,amp; liberet cum de fuperbia, crue ns ani-* Jpam eius à corruptionc,amp; uitam illius ut non tran*nbsp;fcit in gladiumJncrepat quoty per dolorem in Icftunbsp;*ogt;amp; omnia ofla eius marcefeere facit.
lobtricefimoquarto: Ipfo enim concedentc pa-''•Wjquis eft qui condemnet^Ex quo abfcondcrit uul *um,quis eft quicontempletur eumïEt fuper gentes
^uper omnes homines.
Exodidecimofeptimo;Quia manus folius domi-
amp; bellum Dei erit contra Amalech à gencratione ’•’generationem.
Hieronymus in prouerbia tomo feptimo , capite ^odccimo; Mocror in corde uiri humiliabit ilium,nbsp;^ftfmone bono lætificabitur.
Qÿianimirumnecefle eft, utpriuspeccatorem mocror poc Verbfi Dei quot;’tentiae falubriter humiliet, 8C ita poftmodum per judicium poenitetesnbsp;’^«rdotisfermodatæreconciliationislætificet. cófolatur»nbsp;Idem tomo quinto,In Hieremiam, capite tricefi-’*’oprimo:Poftquam enim conuertifti me,egi pocni-*fntiam Si caetera.
Cîftigafti,inquit,mc, K caftigatus fum. Omnis correptio ^°ficit in falutcm, quae ad præfens uidetur effe triftitiae, amp; t ,j,ore nonbsp;ihjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• QyPd'qî ait ; Quafi iuucncus „ pæ
’’‘loniitus, fiueficutuitulus, 8C non didici, hoc fignificat, „jtentiam multo labore atlt;ç uerberibus eruditus fit, ut ad pocni,-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«erue
^’’tiani conuerteretur.Se non profecerit. Conuerte, inquit, conuertar.Ergoidipfumquod agimus pocnitentiam,
Dei nitamur auxilio implere non poffumus. Poftquam ’gt;101 conuerteris me, SC ad te conuerfiis fuero, tunc cogno'nbsp;'’'’''‘luiatudominusDeusnieuscs, Senequaquamerrores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
,9 nbsp;nbsp;nbsp;peccata interficient me. Et poftquam conuertifti me tJi'ana pel
amp; pocnitentiam. Vide quantum fit auxilium Dei, 8f qua fra^ pŒnitetia I’usHumana conditio,uthocipfumquodagimuspocniten mnobisnbsp;’^’’’.nifi nos dominus anteconuerterit.nequaquamimple' operatuf»nbsp;''•alebimus. Et poftquam, inquit,oftendifti mihi, uclipfamnbsp;y pœniten
-ocr page 382-«8 D E Ö R. A T I O N E. pcrnitentjam,uel tui notitiam, fine cognoui te, percufC (‘f '.nbsp;mur incuin. C^od dolentis Si plangentis, Si fupcr errorenbsp;ftino plorantis inditiuni eft, ut facinur manu percutiat,nbsp;ftultum fe ante fuifle fateatur.Confufus, inquit, fuin amp;nbsp;bui,(ïue ex die confufionis. Qiiod enim tempus non eft coW''nbsp;fufionis noftræ fi recordcmur antiqua peccata, amp; omniufl*nbsp;quaemaïe egimus capiainusinemonam?
DroMrioitr.
Dauid pfalmo trkefimo fcxto: ÇYVbditus efto domino,amp; ora cum.
Pfal. quadragefinioprimo : Apud me orat“* Deo liitæ mex,dicam Deo fufceptor meuseJ.
Ecclefiaftici decimooftauo; Non impediaris re femper. Ante orationem præpara animam tuam»nbsp;amp; noli effe quafi homo qui tentât Deum.
Matthæi fextoÆt cum oratis, non critis ficuthy pocritae qui amant in fynagogis Si in angulispl’*'nbsp;tearum ftantes orare, ut uideantur ab hominibuî»nbsp;Amen dico uobis,receperunt mercedemfuam.nbsp;Tu autem cum oraueris,intra in cubiculum tuum,^nbsp;claufo oftio, ora pattern tuum in abfcódito, 8Cnbsp;tuusqui uidet in abfcódito redder tibi. Orantesau^nbsp;tern nolitc multum loqui ficut ctlinici faciiit, Putaptnbsp;enim quod in multiloquio fuo exaudiantur.nbsp;ergo affimilari eis.Scit enim pater uefter,quid of“®nbsp;fît uobis antequam petatis eu. Sic ergo orabitisnbsp;Pater nofter, etcxtera.
Ambrofius libro de Cain 8C Abel,capitc nono.
Cubiculum tuum, mentis arcanum animi'qj fccretujn w Orationis in hoc cubiculum tuum intra, hoc eft, intra in altanbsp;modus sc dia.tot’ ingredere de corporis tui exteriori ueftibulo, Si chnbsp;uirtus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de oftium tuum. Quid fit oftium tuum difce : Pone dornilt;
Plal.H9gt; cuftodiam ori meo.SC oftium circuitus labifs meis.Caue oraßo»
-ocr page 383-. , De ORATIONE.
wïtiofle te extoUas.Oratio enim humiliantis fc nubes pene* trabit.Caue ne incaute fy mboli uel dominicç orarionis diuulnbsp;wyfteria. An nefcis quàm graue fit in oratione contrahe
»¦t peccatum, ubi Iperas remedium ? Certe dominus per pro' Phetamdocuit, hoc graue eflêmalediftum diccns; Et orationbsp;*jus fiat in peccatum Niff forte mediocre id tibi putas eflê difnbsp;Wcre.Eft enim de potentiaDci acftimare quod non audiarisnbsp;^clamaueris.Chmentoperatua,cIametfides,clamet afft'nbsp;^.clament palfiones tuse, clamet fanguis tous ficut fanftinbsp;Abel. De quo dixit Deus ad Cain ; Vox fanguinis fratris tmnbsp;öamatadme,AuditeniminoccuItis,quimundatinoccultiSj L *nbsp;posnifiloquentemaliquemaudirenonpoflumus.apudDeu '*nbsp;‘Oquuntur non uerba/ed cogitationcs. Apoftolus quoqp do'nbsp;«r orandum fine ira amp; difa-ptatione.ut non turbetur , nonnbsp;’bterpoletur oratio tua. docet etiain orandum in omni loco,nbsp;tum faluator dicat.-Intra in cubiculum tuii.Sed intelhge cu-biQlfi.non inclufum parietibiis, quo tua membra claudanf,nbsp;*td cubiculum quod in te eft, in quo includuntur cogitation CubicuISnbsp;tuç,in quo uerfantur fenfiis tui.Hoc orationis tuæ cubicu orationisnbsp;turn ubiijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft, gt ubiq; fecretû eft, cuius arbiter nuUus eft qwak
bifi folus Dcus.Oradum ant praecipue K pro populo doceris, quot;Oc eft,pro toto corpore,pro membris omnibus matns tust,nbsp;quo mutuae charitatis eft infigne.Si enim pro te roges, tä
quot;Unmodo pro te rogabis.Et fi pro te tantS finguli orent.mi* Jut peccatoris.quam intercedentis eft gratia. Nunc ant quianbsp;finguli orant pro omnibus,eriam oés orant pro fingulis amp;c.
Efaiae uicenmofexto ; Anima mea defîderauitte •lofteifed in fpiritu mco in prxcordijs meis de manenbsp;Wgilabo ad te.
Gregorius m moralibus libro uice{îmofecundo,cx
pits decimooéiauo:
lob tricefimoprimo : Quis mihi tribuat adiutore *gt;tdelîdcrium meum omnipotens audiat.
.^utandum quoqg eft,quod nequaquam dicitur preces, fed ?tfiderin mefl omnipotes audiat. Vera quippe poftulatio nonbsp;m oris eft uocibus.ftd in cogitatiôibus eft cordis. Valetiores Oratio ut'nbsp;”*“4 ««es ap«d feerttiflimasaures Dcinonfaduntuerba raeftinconbsp;y a noftra
-ocr page 384-,4» D E O R. A T T O N E.
gitâtiohi ' noftra/ed defideria.Hinc in Euangelio dominus diat : IntrJ bus cordis,*” cubiculum tuum .Claufo quippeoftiopetitin cubiculo.nbsp;quitacenteoreincô/pcftufupvrnæpietatis fundit affciïhiinnbsp;mentis amp; cætcra.
Auguftinus de orando Deum ad Probam, epifto la centefimauicefimaprima,capite decimo.
Abfit enim ab oratione multa locutio, iêd non defit multa precatiOjfi fcruens per feuerat intentio. Nam multum loqui.nbsp;cft in orando rem neceflariam fupcrfluis agcre ucrbis. Mul'nbsp;tum autem precari,eft ad Deum qiicm precamur diuturna etnbsp;pia cordis excitatione puliare, Nam plerunq; hoe negotiumnbsp;Oratio no piusgemitibusg fermonifausagitur.'pIusfletuqafFatu.Po'nbsp;eft in mul' ”**•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lachrymas noftras in confptftu fuo.et gemitus no
tiloquio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfeonditus ab co qui omnia per uerbum condi'
” nbsp;nbsp;' ditjK Humana uerba non quaerit.NeqjcnimutnonnulIipu'
tant,hoc eftorarcin multiloquio fi diutius oref.Dicüturfra tresin Aegyto crebras quidemhabere orationes.fedeastrtnbsp;breuiffimas,8( raptim quodämodo iaeulatas, ne ilia uigi^nbsp;ter eiefta.quæ oranti plurimu ncceffaria eft, per produftio*nbsp;res mores cuaneftatatqj hebetur intentio.
Primo Regum primo •• Porro Anna loquebatur in corde fuo,tantumque labia illius mouebantur,Änbsp;uoxpenitusnon audiebatur. Aeftimauitergoeaninbsp;Heli temulentam.
lob tricefîmotertio: Plenus enim fum fermoni'' bus,8d coartat me fpiritusuteri mei.En ucter meuînbsp;quafi muftum abfquc fpiraculo,quod laguncuIasüC*nbsp;uas dirumpit amp; csetera.
Bernardus fuper cantica fermonc Ixvjj.
Habent fuas uoces affeftus, per quas fe etiam cum nolunt produnt:timor(ucrbi caufa)meticulofas, dolor gemebûdas,nbsp;amor iocundas.Nunquid dolentium planftus, mocrctiumuenbsp;fingultns ucl gemitus, percufTorum item'q; pauetium fubitasnbsp;amp;cfferatasclamitationcs,feuetiam faturorum ruftus.autnbsp;Ufus créât,aut ratio exeitat,aut deliberatio ordinat,aut pr^/nbsp;meditatie format^ Eiufmodi certC eft non nutu prodirc ani'nbsp;jni,feder«peremotu.Sicflagrans acuchemensamor
-ocr page 385-D E o R. A T I o N E. î4I
tim diuinus, cum.fe intra fe cohibcre non ualet, non attendit jn oratiôc quoordine,qualege,quaucferiefeupaufitate ucrborüebup nullalexnbsp;liât, dfi modo ex hoc nullum fui fentiat detrimentum. Inter nobis dädanbsp;dû necuerba requirit, interdü nec uoces omnino ullas, folisnbsp;ad hoc contentus fufpirrjs.Quid tu in ruftu quteris orationnnbsp;iunfturas,ftgt;lënia diftionum f Quas tu tuo ruftui leges imponbsp;nis ucl régulas i NonJ recipit tuam moderationem, non à tenbsp;compofitionem expe’ftat, perfeexintimis, nonmodocumnbsp;non uis.fed amp; cum nefeis erumpit.
Malachiæ primo: Ab ortuenim fob's ufque ad oc cafum,magnum eft nomen meum in gentibus.'amp; innbsp;Omni !oco facrificatur amp; offertur nomini meo obla^nbsp;do munda, quia magnum nomen meum in gentibusnbsp;dicit dominus exercituum.
Paulus ad Colloflenfes quarto : Orationi inflate, vigilantes in ea in gratiarum adlione, orantes fimulnbsp;pro nobis.
Prima Timotheifecundo: Voloergouirosora^ in Omni loco,kuantes puras (nanus,(înc ira, amp; dinbsp;feeptatione.
Chryfoft.Homc.xxxii.de cruce ôi latronc.
, ludæis etiam ideo iuffit omnem terram Deus dimittere, m unum locum facrificium at^ oblationem celebrate, quianbsp;bine omnis terra immunda fuit fumo,amp; odore ,amp; alia contanbsp;minatione poUuta.quæ ex facrifierjs gentium fuper iplâm cenbsp;lebrabâtur. Nobis autem quoniam Chnftus adueniensoêm jnoini Io«nbsp;terrä,emundauit, omnis locus orationi uacat. Ideo Paulus cü jg orandSnbsp;Omni fidutia exhortatur dicens : Voloergoorareuirosin gtprædi-oinniloco.Eccetotus mundusemundatuseft.elcmentapur^ candum.nbsp;gatafunt.utubitg nobis Deum Iiccatpraedicare,amp; omnis ternbsp;fanftior illo loco eft.qui illo in tempore predicabatrr fannbsp;«afanftorum.Nam ibi pccus irrationale oblatum, hic fpiri'nbsp;^ale immolatum eft,8f tanto maius eft facrificium, quantonbsp;« fanftitas de facramento præfertur.
vkffimooftauo : Portabit^ Aaro nomina nliorum Ifracl in rational! îudicii fuper pe^us fuü,
y i quan-
-ocr page 386-»4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OR A TI O NB.
quando ingreditur fanduarium, memoriale forsf* aomino inxternum. Pones autem in rationali iuditftnbsp;doArinam amp; ueritatem,qux erunt in pedlore Aaronbsp;quando ingreditur coram domino : 8^ geftabit iudPnbsp;cium filiorum Ifraël in peiflorc fuo in confpcdiu dO'',nbsp;mini femper Sic.Et ueftietur ca Aaron in offinoin*nbsp;nifteri}utaudiat fonitus qn ingreditur amp; egreditufnbsp;fantfluarium in confpeólu domini, 8^ non moriaty'nbsp;Deuteronomij uiceiïmotertio ; Nonintrabitei*''nbsp;nuchus artritis uel amputatis teftkulis,amp; abftiflo ***nbsp;retro ecclefiam domini 8( exters.
Primo Corinthiorum decimoquartoiOrabo rïtu,oraboamp; mente:pfallam fpiritu,pfanam Sinbsp;te.Cxtèrumiïbenedixeris fpiritu, quisfupplet^^.“*nbsp;idiotzlt; Quomodo dieet amen fuper tuambenf“**nbsp;dlionem*^Quoniam quid diras nefrir.
Auguftinus libro de magiftro,capite primo. .
Nefcire tearbitrornóob aüudnobispræceptimielTc.iffL Locutione claufe cubiculis oremus, quo nomme fignificâtur menos rnbsp;noftra De* netralia,nifi quod Deus ut nobis quod cupimus prseftet ¦nbsp;non quat' moneri aut doccri noftra locutione non quærit. Qui enim ‘nbsp;rit doceri. quitur,fuseuoluntarisngnumforasdafpcrarticulaffi io’’ 'nbsp;Orationc Deus aüt in ipfis animx rationalis fecretis, g homo intonbsp;faeerdotis ' uocaf,8C quacrendus 8£ deprecandtis eft.Hçc em fua tépl?nbsp;in templo uoluit.Quare non opus eft locutione di oramus,id eftnbsp;omnes iii' tibus uerbjs, nilïforte iïcut facerdotes taeiunt, fignifieaOnbsp;telligere mentislüaEcaufa,nonutDeus,feduthomincs audiant,cenbsp;debent. fentionequadampercommemorationemfufpendantur.
Auguftinus ad inquifitiones lanuarij, epiftol^ tef)madecimanona,capite decimooiflauo.
Miror fané quid ira uolueris,ut de his quæ uane per “Ji* R^ula ge la loca obftruantur.tibi aliqua confcnberé.cum St non ntnbsp;neralisin^ ceflarium.amp;unainhis falubernma régula retinendam’nbsp;cöftitutiöi qux non ftint contra fidem,neqs contra bonos mores, *nbsp;b* hfianis. bentaliquidadexhortationeujtxmelioris,ubicun^^^^nbsp;»*
-ocr page 387-DE ORA T IONE. . J4J
HîdettiUS.Uelinftituta cognofcimus,non folum non impro' ^muSjfsd etiam laudando amp; iinitando feftcmur, fi aliquoriinbsp;înfirmitas non ita impedit, ut amplius detrimcntum fit ¦ Sinbsp;»nimeo modo impediat, ut majora ftudiorum lucrafpcran^ Conditucinbsp;fint, quàm calumniatorum detrimcnta metitcnda.finc du o„cs humanbsp;wtatiôefeciendû cft,maxime illud quod etiâ de fcriptuns de' „æ fip.t jnnbsp;«ndi potcft,ficut de Hymnis 8i Pfalmis canëdis,nbsp;nbsp;nbsp;i, fi-:s dfii fcriptuns
apoftolorum habeamus documenta 8i ext mpJa 8é præce^ fundatse Pta,de hac re tam utilia. Ad mouendii pie animû.fif ac .'endennbsp;5*11111 diuinse leftionis afFcftû.uaria confuetudo cft,amp; pleraiçnbsp;”1 Africa ecclefiæ mébra pigriora funt, ira ut Donatiltæ nosnbsp;’’eprehëdant quod fobrie pfallimus in ecelefia diuina canticanbsp;Pfophctarum,cumipfiebrictates fuasadcâticum pfalmorû,nbsp;•''Uinano inwenio compofitorum, qua(ïtuba.scxhortarionisnbsp;Jflamment’Quoniam autem non eft tempus, cum in eccle^nbsp;hîfratres congregantur fanfta cantädi. nifi cum Icgitur autnbsp;•lifpütatur, aut Antiftites clara uoce deprccantur.aut cömu'nbsp;his oratio uoce diaconi indicitur^
Auguftinus libro conffflionum nono, fspite fc-* ptimo,
Non longe capcrat Mediolanenfîs ecelefia genus hoc con' *®Iattonis celebrate, magno ftudio fratrum concinentiumnbsp;hocibusSt cordibus.Nimirum annus erat,aut non multoam Cantii Amnbsp;Phus,cum luftina Valentin! regis pueri mater, hominem tun brofiusquanbsp;Ambrolîumperfequereturhærefisfuæ caufa, qua fueratfe' re inftituitnbsp;•wöaab Arrianis.Excubabat pia plebs in ecclefia.mori paranbsp;Ja cum epifeopo fuo,feruo tuo-lbi mater mca,ancilla tua, fonbsp;hcitudinis amp; uigibarfi primas partestencns, oraiionibus ui'nbsp;hebat. Nos adhuefrigidi à calore (piritus tiii, txcitabamurnbsp;tum ciuitate attonita atq;turbata.Tune Hymni amp; Pfalmi ut „nbsp;tanerenturfecunduni morem orientalium partium,ncpopu nbsp;Wsmocroristaedioccntabefccretjinftitutum eft, amp; cxiHotë jp,nbsp;pore in hodiernum diem retentum, multis iam ac pene' omi ...nbsp;bus gregibustuis,8f per caetera orbisimitant.bus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
EfaiacprimoiCum multiplicatif ritis orationem *ion exaudiam.
Ide cap. uigefimonono : Eo quod appropinquat popiilus ifte orc fuo,amp; labijs fuis gloi ificatmc, cornbsp;y 4 aiitem
-ocr page 388-,4* DE ORATION E. autetn eius longe eft à me,äi timucrunt me mandatanbsp;hominum doArinis.
Ezcchiclisuicefîmofexto: Vaftabuntopestuaf, diripientnegociati5estuas,â;deftruêt muros tuos,nbsp;Si domos tuas præclaras fubuertent. Et quiefcerc fanbsp;ciam multitudinem cantorü tuorum,Sd fonitus cithanbsp;rarum tuarum non audietur amplius.
Idem capite triceftmotertio; Et ueniüt ad te quafî fîingrediatur populus .* fedent coram te populusnbsp;meus, ôC audiunt fermones tuos Si non facient eos:nbsp;quia in canticum oris fui uertunt illos : Si fuam 3uagt;nbsp;ritiam fequitur cor eorum : Si eß: eis quaiî carmennbsp;mu(îcum,quod fuauidulciquefonocanitur. Etau/nbsp;diuntuerbatua ,^ non faciunt ea. Et cumucneritnbsp;quod prædidum eft,tuncfcienrquia prophètes fue/nbsp;rit inter cos.
Prouerbiorum xxviij.Qui déclinât aurcs fuas ne audiat legcm,oratio eius crit execrabilis.
Amos quinto : Aufer à me tumultum carminum tuorum,amp; cantica liræ tuae non ^ludiam.
Idem capite fexto.'Sicut Dauid putauerunt fe ha^ bere uafa cantici,bibentes uinum in phialis, Si opti-mo unguento delibuti, fiC nihil patiebantur fuper conbsp;tritione lofeph.
Matth.decimoquinto:PopiiIushic labiisme ho/ norat,cor aüt eorü longe eft à me. Sine caufa aüt co'nbsp;lunt me,docentes do(flrinasamp; mandata hominum.nbsp;Chryfoftomuslibro diuerfarü HomcliarumjHoquot;nbsp;melia duodecima,De muliere Canança.
Multitudo Nonnulli introeuntes ecdcfïam in mille uerfus extendunt P/âlmorü orationé fuam.quafi apud dominü multitudo fermonfl opusnbsp;inoratiôe fit,tanquam ignoranti quidpoftulcs, qui antequam cogitesnbsp;reprdüi ? nwit. Nâ Ä iU quidc quid dicunt, nefciun t, tabia mouentnbsp;folummo*
-ocr page 389-DE OR.ATIONE. uf folummodo, mens autem fine fruAu eft, amp; aures éius furdxnbsp;funt. Tu non audis orationem tuam, Si dominum uis audirenbsp;pKcem tuam.Flexi.inquis,genua. Curuafii quidem genua jnnbsp;tiu.lcd mens nia foris uagatur. Corpus tuum intus, fed fenfiisnbsp;foris. Os quidé loquebatur, iêd mens ufuras cogitabat.poflef’nbsp;fionum redditus fupputabat, deftriptiones domo^ uidebat.nbsp;ïmicorum uerba uoluebat, negligentias intuebatur famulo'nbsp;’TJm.parafitorumurbanitatesridebat.mulieruinfpeciemcö^nbsp;fiderabat. Haec igitur feiens orationibusfieri, imitate Cana-- Watth.tçnbsp;’¦Çîm, uir mulierem, quae uigilanter 8£ cum fiimma fapientianbsp;^ogabat dominum,St ideo meruitimpetrare.Sed fortafie di' muhens dinbsp;tis,nôhabeofiliam quæ dxmone plena fit, fedhabesanimam hg«rgt;soranbsp;tgt;eccatisrefertam,amp; caetera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fio.
In cadem Hotnelia.
Vidcphilofophicam mulieris animam dicentis; Mifererc •nci. Non.inquit, habeo confcientiam bonorum operum,necnbsp;gt;'eA{ uitæ fidutiam. Ad niifericordiam confugio.ad tranquilnbsp;lum portum peccantium. Ad mifericordiam côfugio.ubi cef-fät ludicium. Ad mifericordiam coniugio,ubi incffabilis falusnbsp;eft- Die mihi mulier, qucmadmodü aufa es, cum fis peccatrix Cananxanbsp;amp;iniqua,aceedcreadeum. Ego,inquit,noui quid agam.Vr folSChri-de prudentiam muheris. Non rogat lacobum, non obfecrat (tan inuonbsp;loanncm, ne^ pergit ad Petrum, nee incendit Apoftolorum cat.nbsp;chonim,non quxfiuit mcdiatorcm.Sed pro omnibus iUis pœnbsp;nitentiam accepit comitem,quæ aduocati locum impleuit,8Cnbsp;ficadfummumfontem perrexit. Propterea,inquit,defcëdit,nbsp;propterca carnem afiumpfit, Si homo iâftus eft. ut Si ego einbsp;îudeam loqui. Surfum in cœlis Chérubin eum tremunt.St Senbsp;raphin metuunt,8C deorfum meretrix loquitur cum eo; Milenbsp;rere mei, Nudus quidem fermo, fed immenfitatem quidem (anbsp;lutis côtinens, miftrere mei.Propterea,inquit,uenifti,proptenbsp;tea carnem afiumpfifti, propterea fadus es,qd ego fiim.Stc.
Leuitici fexto: Offeree aurem camcalidam in odo rem fuauifTimutn domino faccrdos,qui iure patri fucnbsp;te(ferit.Ettota cremabiturinaltari. Omne enimfa-crifîcium facerdotum igné côfumcturnecquicquamnbsp;comedetcxco.
y I Ephe.»
H« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OR.ATIONE.
Ephelïorum quintodmpletnini fpiritu fanfto,!*’/ quenres uobifmctipfïs in PialRiis,Hyronis,amp; canrif^nbsp;fpiritualibus/antantes 8C pfallentes in cordibusnbsp;ftris domino,gratias agentes femper pro omnibus.nbsp;Hieronymus libro commentariorum tertio,nbsp;capite quinto,in rpiilolam ad Ephefîos.
Spiritus Qui fe abftinuerit uino S: ab ebrietate in quo eft luxuria.^ Pfaltnos prohoefpiritufiieritinipletus.ifteomniapottftaccipercipl'nbsp;folü in' ritualiter, Pfaltnos, Hymnos SC cantica. Quid autein inttr’’*'nbsp;telligit. inter Pfalinum SC Hymnum.et canticû in Pfilterio plcniifif^nbsp;difcimus.Nunc autem breuiter Hymnos efle dicêdum, qui fûÇnbsp;pifferëtia titudincm ac maieftaté prxdicant Dei, Sc emfdcm feirper uc*nbsp;interHy' beneficia,uel faftamirantur.Quodotnnespfalini contin^^’nbsp;mnos.Pfal quibus Alleluia, uel pr5Epofitum,uel fubieftum eft.Pfalu’’nbsp;mos,Sc Ca tem proprie ad ethicum loaim pertinct, utpcrorganutn cc’*nbsp;öca.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poris,quid fadendum.quid uitandum fit nouerimus.Qui
ro de fuperioribus difputat,8C concentum mundi, omniungt;* creaturarum ordiné, at% concordiä fubtibs difputatornbsp;rit,ifte fpirituale canticum canit; Vel certe,ut propter fimP**nbsp;ciores maniféftius quod uolumus eIoquamur,Pfalmus adnbsp;pus,canticum refcrtur ad mentem. Et canere igitur,SC
Ephc-ï re,8C laudare dominü,magis animo g uoce dcbemus. Hot quippe quod dicitur : Gantantes SC pfallentes in cordibus“^nbsp;ftris dno. Audiant haec adolefcentuli,audiât hi qinbus pfau^nbsp;In cantum di in Ecclefia officium eft,Deo non uoce fed corde pfallédui^;nbsp;mulîcuin. nee in tragœdorum modum guttur.Sc fauces dulci medica*^nbsp;ne collinendas, ut in Ecclefia iheatrales moduli aiidiatitutnbsp;cantica,fed in timoré,in operc,in feientia fcnpturaruiii.
Cyrillus in Lciiiticum libro duodecimo.
Sed SC tu qui fequeris Chrillü , SC im-j ator es eins fi ptrn’a neas in uerbo Dei,fi in lege ci’ mediteris die ac rofte, fi iunbsp;datis eius exerccaris, Icnipcr in ianStis es, ncc ung inde dlf.*-Locus ho^ des.Neq; cih in locis fanéta quærenda funt,fed in aftibus, u)fnbsp;muon no Sc moribus.quæ fi fccundü dominum fint,SC lecundum Pgt;nbsp;fanftificat ptum Dci habeantur,etiam fi in domo Dci non fi;,ctiam fi *nbsp;uel oratio foto fis,SC quid dico in foroc'etiä fi in tbcatro iniicniaris,uccnbsp;, aient. boDeideferuiens.infanâisteeffenôdubitçs. Annontibi**nbsp;detw
-ocr page 391-DE ORRATIONE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MT
wttir Paulus cum ingreffus eft thcatrii, Sfingrcfluî eft Areo-quot; Afto.i» pagum,amp; prædicauit Athtniëfibiis Chriftum.in fanftisfuif- Afto.iynbsp;fcfSed amp; cum perambularet aras,8c idola Athenicnfium, ubinbsp;gt;nuenitfcriptum,ignoto Deo, amp; ex hoe uerbo fumpfit Chri'nbsp;Wprædicationiï exordium, etiamibi aras genf ilium lufträs,nbsp;Ul fanâis pofitus erat,tjuia fanfta cogitabai,amp; cætera.
Fulgentius ad Tranfimiindum regem, libro feeundo.
. Nam immenlitatem diuinicatis filft Dci, manifefta pracdica Jjpne a eloquiorum diuinorum atteftatione, bcatus martyrnbsp;~^ianus affirmât in epiftola de orationc dominica.dicens;nbsp;Penilt;5 magifterio fuo dominus feereto nos orareprçcepit, Doetnnanbsp;ïbditis Si fecrctis lods,in cubiculis ipfis,qd magis coinienit Clirifti denbsp;quot;'iti,ut feiamus Deum ubicp effe præfcnté,audire omnes amp; ui orationc.nbsp;***¦«,amp; maieftatis fuæ plenitudine in abdita quoej amp; occultanbsp;P^ctrare, ficutferiptumeft; EgoDeusapproximans.Sénonnbsp;•*Jeus de longinquo.Si abfconditus fuerithomo in abfccditis,nbsp;ÿoergonô uidebo euinf Nônnecœlû amp; terram ego impleo!*nbsp;iterum: In omni loco oculi Deifpeculantur bonos amp; ma'
Et quando in unum cum fratribus conufnimus,amp; facrifi 'ladiuina cum Dei facerdote cclebramus.uerccundiae 8f difd'nbsp;Plinæ memores effe debemus.non paffim uentilare preces nonbsp;«ras inconditis uocibus, nec petitionem commendendâ Deonbsp;uultuofa loquacitate iaftare, quia Deus né uocis,fed cor Cordis aunbsp;dis auditor eft, nee admonédus eft damoribus qui cogitation ditor cftnbsp;”*5 üidet,probante dno SC dicentc: Quid cogitatis nequam in Deus.nbsp;tordibusueliris^Et alio loco.Scient emnes Ecclelïæ.quia egonbsp;mm ferutator renis SC cordisBeatus certe Cyprianus,Dcum,nbsp;dixit ubilt;ÿ effe præfenté, audire omnes SC uidere.fic maknbsp;fuæ plenitudine abdita qtç amp; occulta penetrarc, ipiÿmnbsp;ho uoci;, fed cordis afferit auditorë,nec admonendû clamorinbsp;‘quot;is.qui cogitationes uidit, ipfum quoq: ponit dicëtem.Quidnbsp;togitatis nequam in cordibus ucftris, SC cætera.Simile quidquot;
beams Cvprianus etiam adTyberitancs fcribcns.de filft Cliriftus j^immenlïtateteftaturhisuerbis Solusnôcft,anChriftus orationesnbsp;h ruga comes eft: Iblus non cft, qui tcmplum Dei fcruan$,ubi noftras innbsp;^uque fiierit, ftnedho non eft. Et Cfugientë in folitudine ac omni loconbsp;quot;lontibus latro opprefferit.fera inuafcrit,faincs,aut fïtis.aut audit.
frigus
-ocr page 392-de OR.ATIONE.
frigus afflixetit.uel per maria præcipiti nauigationc proper® tem tempeftas aut procella fubmerferit, fpeftat milité fuut«nbsp;Chriftus ubiçp pugnantë.In epiftola quolt;$ de lapfis, quifquisnbsp;uolct,hæc inierta reperiet.Vidct illc corda Sf peftora finguipnbsp;rum,8lt; iiidicatiirus non tantum de ftftis.fed amp; uerbis Sinbsp;tationibus noftris,omnium mentes uoluntatcsé;; coceptas,)®nbsp;tra ipfas adliuc daufi peftoris latebras intueé.Filius cr^o Dcigt;nbsp;tam autoritäre diuina,q fanftoçîpatrumfideliueraci'^ ft”'nbsp;tentia fecûdum diuinam naturam infinitusimmenfus'q; pro'nbsp;batur,ubilt;ï præfens,omnia replens, teftis nfic cogitationui”nbsp;amp;[operum futurus iudex,rctributor'q; cunftorum.Sinbsp;Èfaix fexagefîmoquarto ; Ciuitas lanifli tuinbsp;cft defertajSion deferta faôia eft,Hierufalem defola'nbsp;ta eft,domus famflificationis noftrç amp; gloria: noftr?»nbsp;ubi laudauerunt te patres noftri, fadla eft in exuftionbsp;nem ignis :amp; omnia dtßderabilia noftra uerfafuntnbsp;in ruinas.
Prima loannis quinto: Et hçc eft fidutia quam h» bemusapud eum,quodß petierimus fecüdum uolunnbsp;tatem eius audit nos. Et fi icimus quia audit nos,quftnbsp;quid petierimus, icimus qd habemus petitioncs quainbsp;poftulauimus ab eo.
Origenesin Mattlia:um,Homelialext3.
Matth.iî nbsp;nbsp;Si duo ueftrum conuenerint fiiper terram.de omni re qu'S
quid petierint.fict eis.Manifeftum eft autem.quoniam ubi quot;O Quare ora fit de omni re confenfus, nec duo conuenerunt fuper terrä-tiones no-quot; ifta eft cauiä, propter quam non exaudimur orantcs.quia nonbsp;ftrx nö ex conftntimus nobis per omnia fuper terrä neq; dogmate,nt^nbsp;audiunf. conuerfatione. Adhuc aute, fi corpus fimus Chrifti,« pofuienbsp;Déus fingula membra in corpore,ut id ipfum fapiät membra,nbsp;amp; confentiant, amp; fobeita fint, êi patiente memhro uno com'nbsp;patiantur omnia, amp; glorificato cögaudeant omnia, debemusnbsp;in nobis muficum iftum feruare concctum.Sicut enim in mu'nbsp;Vnitas Ec' ficis nifi fuerit conuenicntia uocum,non dcleftat audientem;nbsp;clefix lauquot; fic amp; Ecclefia nifi cöfenfuin Jiabuerit,nô deleftatur Deus in eanbsp;datur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nec audit uoces eorum.Conrcntiamus ergo.ut cógregatis no'
bisin
-ocr page 393-DE ORATIONE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M»
fcis in nomine Iefu,fit lefus in medio noftnim,uerbmn fcilicet Deiamp; fapienria 8C uirtus ipfïus.
Idem in cpiftolâ ad Romanos,libro fc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
ptimo,capte oftauo.
Admonendi funt qui profperitatc fibi præicntis uitae 8C fa-- Honores nitatcm uel diuitias, uel honores poftulant à Dco.quia quid amp; diuitixnbsp;orent fecundum quod expcdit nefciunt. Sacpe cm fit ut ad da^ non funtnbsp;gt;nniim animæ,uel opprobriü cius fempitcrnû conccdanf præ petendaenbsp;ftntia hçc lucra.SC dignitas fccuIans.Et ideo illud niagis tené à Deo.nbsp;dum cft quod in orationc docuit dominus.- Fiat uoluntas tua.
Qui aût fcrutatur corda, fat quid defideret fpiritus,quia Deü Matth,lt; . poftulat pro fanftis. Oftendit quidem Dcum non ta m uerbanbsp;noftta in orationc q cor mentem'q; perpendcre, ipfe cnim cftnbsp;^ui fcrutatur corda amp; renés, quod autem fecüdo dicit, quia fpinbsp;titusinterpcllat,hoc eft,quod edocet, non minima di^enfa'nbsp;honem per fpiritum fanftum in hoininibus geri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritus
Hieronymus in epiftolä ad Galatas,to,* îat^nobû mo nono,capite fexto.
Vnufquiflt;penim onus fuum portabit.
^idetur füperioribus contraire, ubi ait: Alter altcrius one' Nota. portate.Si em unufquifq; onus fuum portabit.alter alteri’nbsp;®peraportarenon potcrit.Scduidcndum. quodibi præcepc' Inhacuitanbsp;pt.ut peceätes in hac ui ta nos inuicem fuftentemus, amp; in præ inuicé ad-.^nti feculo alteruti-fi auxilio fimus : Hic autc de domini dicat iuuare pofnbsp;quot;o? iudido, quod no ex altcrius pcccato,amp; comparatione Turnus.
‘’tterioris.fed iuxta noftrum opus, aut peccatorcs ab eo iudi' «murautfanfti, recipicntcunoquoq; fecundum opusfuum.
bfeure licet docemur per hanc (cntcntiolam nouum dogma Memoria 5“od latitat,dum in prælcnti fcculo fumus.fiue orationibus, mortuoçe«nbsp;Uue confilris inuicem poffe nos coadiuuari. Cum autem antenbsp;ttibunal Chrifti ucncrimus.non lob.non Danicl,ncc Noe ronbsp;ßäre poffe pro quoquam, ftd unumquenq; portare onus fuö,nbsp;EccIefiafticidecimooftïuo:Antc orationem prépara anima m tua m : amp; noli efle quafi homo qui ten.*nbsp;WtDeum.
Bernardus fermone quinto,in capite leiunq.
Porro petitiones cordis in tribus credo conftarc, nec uideo quid
-ocr page 394-KO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ORATIO,NE.
Tria que à quid praeter ilia cleftus quifq? lîbi dcbeat poftulare. Duo qui'' Deo pete^ dem huius temporis (ünt,id eft,bona corporis äC 3nimx,tet'nbsp;re debem* tium nero beatitudo uitat æternæ.Nec mÿcris quod bona cofnbsp;poris à Deo dixerim elTc quçrenda, quoniam fius funt corpo'nbsp;ralia omnia.fïcut Si fpiritualia omnia bona. Ab eo ergo petenbsp;dum K fperandum nobis eft, unde pofljmus in eius feruitiofunbsp;ftentari. Veruntamcn pro neceflitatibus animx orandum nonbsp;bis eft, frequentiusSi feruentiusjd eft, pro obtinenda gn'nbsp;tia Dei. animæ'q) uirtutibus. Sic 8c pro uita xterna tota pie»nbsp;te 8C toto nobis orandum eft deftderio, ubi nimirum corporanbsp;S animae plena X prefcfta fit beatitudo.In his ergo tribus utnbsp;Obftacula cordis petitiones fint, tria nobis funt obferuanda ¦ NamSfi»nbsp;tria oratio prima quidem fupcrfluitas, Si in ftcunda impuritas, amp; elationbsp;nis noftr;. interdmn furriperc folet in tertia. Nonnunquam enim teny'nbsp;poralia quçri folent ad uoluntatem.uirtutes ad oftentatione.nbsp;Sed Si uitam xtemam aliqui fortaifis non in humilitate qu{'nbsp;runt,fedtanquaminfidutia fborum meritorum. Ncchocd?nbsp;co quin accepta gratia,iidutiam donet orandj; fed non opor-'nbsp;tet ut in ea conftituat quift^ Iidutiam iinpetrandihoc foluinnbsp;conférant hxc praemifla dona,ut ab ea miftricordia qux tn'nbsp;buit haec, fperentur etiam ampliora- Sit ergo oratio quæ pronbsp;temporalibus eft, circa folas neceflitares reftridfa. Sit orationbsp;quae pro uirtutibus eft animae,etiam ab omni impuritate libenbsp;ra,Sc circa folum benepladtum Dei intenta Sit ea quç fit pronbsp;sterna uita in omni humilitate,prxfumés de fola(ut digiW™nbsp;eftjmifcratione diuina.
IGencfis tertio:
N fudore uultus tui uckeris pane tuo, donee rt^ uertaris in terram de qua fumptus cs, quia puluisnbsp;es,amp; in pulucrem reuertcris.
lob quinto:Homo nafeitur ad Iaborem,Sf auis ad uolatum.
Pialmo eentciïmo uigefimoftptimo.Labores ma^ nuum tuarum quia manducabis,bcaaises,amp; bene tibi erit.
Frima
-ocr page 395-DE LABORE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3ji
Prima Corinthioi^ quarto; Laboramus operand ttsmanibus noftiis.
Secunda Corint hioi^ undecimo: In labore 8C eru-nina,inuigilijsmultis.
Secunda ad Teflalonicenfestertio; Ipfi enim fcitis ^uemadmodum oporteat imitari nos, quoniam nonnbsp;inquieti fuimus inter uos, nelt;p gratis panem niandunbsp;Uuimus abaliquo, fed in labore amp; fatigatione noólenbsp;ac die operates, ne quem ueftrum grauaremus. Nonnbsp;lt;lua(î nö habuerimus poteftatem, fed ut nofmetipfosnbsp;lormam daremusuobisadimitandum nos. Nam SCnbsp;^utn eflemus apud uos,hæc deniintiabamus uobis,q-liiam fi quis non uult oper3ri,ncc manducct,SCc.
Aftorum uigefimo ; Argentum aurum aut uc-« ftem nullius concupiui,ficut ipfi fcitis: quoniam ad canbsp;SU« mihi opus erant SC his qui mccum funt, miniftranbsp;uerunt manus iftsc.
Auguftinus libro de opere Monacho« rum,capite duodecimo.
Per hoc enim quod iure dominico debcbatur bonis Euan^ geliftis.non propter hoc cuangelizantibus.fed quxrétibus renbsp;gnum Dei, ut hæc omnia apponcrentur eis, inueniebant ali) Eîeemofiquot;nbsp;Wcafionem.de quibus idem dicit.Netg cm illi Deo feruiut.fed nas qiiarenbsp;luo uëtri.quibus häc occafioné amputare uokbat Apoftolus, Paulus ac^'nbsp;ut etiam quod fibi lufte debebatur omitterct. Aperte quippc dpere no-*nbsp;hoc ipfe oftëdit in fecunda ad Corinthios.ab a tris Ecclcfiis fup luit.nbsp;pRw dicens neccflitates fuas, V cnerat eih fi.ut apparet ad tä i .Cor.nnbsp;tara indigentiam, ut de longinquis Ecclcfiis ci neceifaria mit'nbsp;tercnnir.duin tarnen ab eis apud qs erat,nihil tale accipcret.
Ex capite dccimofcptimo; Quid cm agât qui operari corpo Cotra otiv» raliter nolunt, cui rei uacent fcire defldcro : Orationibus in' foj laborenbsp;quiunt, 8c Pfalmis, amp; leClioni.SC uerbo Dei-Sancla plane upnbsp;nbsp;nbsp;nolct Js.
ta,St in Chrifti fuauitate laudabilis fed fi in his auocadi no fu mu$,nec manducandû crt,ncc ipfç efcæ quotidieprxparandç,nbsp;utpolünt apponi 8t afliuni. 5i auté adifta uacâre feruos Dcj
ccrtis
-ocr page 396-?n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LABORE
certisinteniallis tempoi iim ipEusinfirmitatis ncceffitisto^ git, cur non 8lt; Apoftolids præceptis obiêruandis aliquas patnbsp;tes temporis deputamustCitius enim exanditur una obediennbsp;tis oratio, 5 dccem milia contemptoris. Cantica iiero diuinanbsp;cantate ctiam manibus opérantes fadle poflunt, 8( ipfum li'nbsp;borem tanquam diuino celeumate coniôlari. An ignoramusnbsp;opifices qiiibus uanitatibus 8C plerunque turpitudin:busthcanbsp;tricarum fabularum donent corda 8C linguas fuas, cum ma'nbsp;nus ab opéré non recedantt Quid ergo impedit feruiim DE*nbsp;manibus operantcm in lege domini meditari, Si pfallere no'nbsp;mini dominj altifiimi.ita fan^ ut ad ea difcenda quæ memortnbsp;ter recolat.habeat fepolïta temporatAd hoc enim Si ilia bon»nbsp;opera h'delium, fubfidio fupplendoriim neceflariorum dcdKnbsp;non debent, ut horæ quibus ad erudiendum animum ita uacanbsp;tur,utillaoperacorporaliagerinon poflint.non opprimantnbsp;Scripturas egeftate. Qui autem fe dicunt uacare le(ftioni,no'nne illic inutnbsp;legere Si amp; niunt quod prjcipit ApoftolustQue cft ergo ifta peruerfîtas,nbsp;qui debe' leftioni nolle obtcmperarc,dum uuit ei uacare,8f ut quod bonbsp;mus. num eft diutius legatur, ideo facere nolle quod legiturrQuiSnbsp;enimndciattantocitius quenque proficere cumbonalcgit»nbsp;quanto citius fedt quod legitî’
Prfdican' Ex capite dedmooftauo • Si autem alfcui ferme erogand^ tes uerbü eft, SC ita occupatur ut manibus cperari non uacet, niinqui“nbsp;Dei quotP hoc omnes in monafterio poffunt, uenictibus ad fe ex alio gtnbsp;die à labo' nere uitæ fratribus.uel diuinas leftiones cxponerc,ucl de ah'nbsp;re exeufan quibus leftionibus falubriter difputaret ^âdo ergo non oeSnbsp;tur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffunt,cur lub hoc obtétu omnes uacare uolunt; quanquani
Si fi omnes poffent.uiciflim facere deberent,non folum ne cS teri d ncceffarfis operibus occuparentur,fed etiam quia Eut«nbsp;citutaudientibuspluribusunusloquatur.
In feruitiü Ex capite uigefîmofecundo.- Nunc autem ueniuntplcfuu'* Deietiâru ad hanc profeffionem feruitutis Dei amp; ex conditione fer^llnbsp;IHci admit uel etiam liberti.uel propter hoeà dominisliberati, fiue W'nbsp;tendi. randi, Si ex uita ruftieana SC opificü excrcitatione SC plebeionbsp;labore, tanto utiqh felicius quanto fortius educati, qui fi nonbsp;admittâtur graue peccatum eft. Multi enim ex eo numéro unbsp;te magni SC imitandi extitenint. Nam propterea SC infin”»nbsp;mundi elegit Deus,üt confunderet fortia, amp; cxtera.Hxc )glt;'nbsp;turpia ficfanfta cogitario facit,ut etiam taies
-ocr page 397-M A N V V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)!t
hullum ïfférsBtmutatae in melius uitse documentû. Ne^ oji Otîfi qoof »pparet, utrum ex propofïto feruitutis Dei uenerint. an uitS dam ad fanbsp;inopem 8( laboriofam fugientcs.otiofi pafd ate^ ueftiri uolue uitiS Dcanbsp;rint, Sinfuper honorarj ab eis d quibus conténi cöreri^ con trahit,nbsp;fueuerît. Taies ergo quoniä ft quo minus operenf.dcmfirminbsp;Ute corporis excufarc no poffunt.praeteritae quippe uitae connbsp;fiietudine conuincunf.umbraculo malç diftiplinae fe côtcgfit,nbsp;nt ex maleintclledlo Euâgelio.præcepta Apoftolica pcruertenbsp;te meditenfiUcre uolatilia cocli.ftd per fuperbiam in altum fcnbsp;**tollendo,SCftrnum agri, fed carnaliterfentiendo.
Ex capite uigefimotertio Nunc uero cotra Apoftolfi Chri' otuniu hf* W recitant Euangelifl Chrifti • Ita enim mirabilia funt opera reticcçfarnbsp;pigroçï.utimpediieuelintEuâgelium.quodApoftoIusideo cauerbiunnbsp;Præcepit St fecit,ne impediretur ipfum Euigelium. Certe eAnbsp;propterea ft dicunt operari no debere,quia nec uolucres cœlinbsp;fetninant neç metunt. de quibus nobis dominus fimilitudinénbsp;•fcdit.ne de talibus neceffariis cogitemus.Cur ergo non attennbsp;•funt quodftquitur lt; Ncqtemtantummodo hoc diftfi eft,quinbsp;•ton ftminant neqj metüt.fed adieftum eft. neç cógregant innbsp;•pothecas. Cur ergo iftimanusotiofas 8C plena repofitoria H;retidhanbsp;nolunt habereÆur ca quæ fumuntex laboribus aliorum.re' bêt manusnbsp;tondunt 8( feruant unde quotidie proferaturf Cur denif mo otiofas Xnbsp;^tamp;coquunt^Hocenimauesnonfaciunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repofito*
Prouerbiorum uîgeftmofexto: AbfcSdit piger ma quot;um Tuant Tub afcella fua,fif laborat fî ad os fuum easnbsp;tonuerterit. Sapientior fibi pigcr uidetur Teptem ui-ris loquentibus fententias.
Prouerbiorum fexto : Vade ad formkam 3 piger, «onfidera uias eius,8{ difce fapiëtiam. Qu« cum nonnbsp;nabeat ducem nec prarceptorem, nec principcm,pa-’nbsp;Mt in «Rate cibum fibi, Si congregat in mcfle quodnbsp;tomcdat.Vfquequo piger dormies^ôC C{tlt;ra.Si ueronbsp;•ntpiger fueris,ueniet ut Tons meflis tua,Si egeftas ISnbsp;gefijgietate,
Ecclefiaftici uigcfimofexto: Du« fpecies diiftciiet fiipcriculof« niihiapparuerunt.DifTicile exuitur nenbsp;z gotians
-ocr page 398-JH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de LABORE
gotians à negligentia, amp; non iuftifîcabitur caupo i peccatis labiorum.
Ecckfîaftid feptimoïNon oderis laboriofa opéra, BC rufticationem crcatam abaltifTimo.
Capite decimo : MelioreftquioperaturSf abun-dat in omnibus,quàm qui gloriatur ÔC cget pane.
Prouerbioiîî duodecimo amp; uigefimooftauo : Qÿi operatur terram fuam fatiabitur panibus.'quiauten*nbsp;feAatur otium ftulciiTtmusefl'.
Prouerbiorum decimo: Egeftatc opera ta eft nus remiira,manus autem forrium diuitias parat.
Capite uigefimo : Propter frigus piger arare no«* luit,mendicabitergoæftate amp; nondabiturilli,amp;:cj'nbsp;tera. Noli diligere fomnum ne te egeftas opprimât,nbsp;ôC aperi oculos tuos amp; fatyrare panibus.
Capite uigelîmoprimo : Defideria occidunt pi'' grum, noluerunt enim quicquam manus eius opera'nbsp;rùTotadie concupifcit BC dciïderar,qui autem iuftuSnbsp;eft,tribuet fie non cciTabir.
Capite uige(îmofccundo:Oicit piger Ico eftforis', in medio platearum occidendusfum.
Theophylaftus in epiftolam primam ad Tcnalonicenfes,capite quarto.
Rogamus autem uos fratres, ut abüdetis magis SC detis ut quieti fitis, SC ut uefrrum negotium agatis, SC opcr^'nbsp;mini manibus ueftris ficut præccpimus uobis. Et iï nequafluanbsp;Labor no fim nefcius ait,per uos in fratres charitatem fcruari.rogamusnbsp;tier fratri'' tarnen ut abüdetis magis.hoc eft, ueftram erga fratres augeanbsp;bus profît. tis magis ac magis beneuolentiam, ad cam'cß fit omni ftudionbsp;enitamini.Poteft SC ita inteiligi,ut fratim illudfequatur.datcnbsp;operam ut nos quietius habeatis, flC ueftrü quifqj propria nenbsp;gotia peragat.Ex his autem eosarguit,qui otio uacät,SC quKnbsp;ti fc totos addicunt,curiofîus(S aliéna difquirunt, omnia per'nbsp;turbars.
Quin UWO «tun inanibusjnqiutj propriis opera™ fUslV*
, nbsp;nbsp;nbsp;. M A N V V M.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trf
•ü.illos uitupetat.qui corporis toUunt exercitationem.S: fpi •¦¦tualia tantum dcpofcunt.Sc longe feUuntur.Non enim ieiunbsp;•gt;iumuelhumi cubationem manibus quis operatur.ftd fpirP
Vnde ihtelligi datur non de fpiritali exercitationc hoe lo^ Apoflolus Jodixifle Apoftolum, fed de coporali.Eft nanque fptritus /an loquif hicnbsp;officium, ex manufi opera uiftum alhsimpartiri, Ipiritus decorporanbsp;*^9“W id certius qaoddà eft opift. Nam ea tempeftate Chri' ij non fpi*nbsp;fttani, cum Chrifti ob fidem fufeeptam, infidebbus praedae ef* rituali op«nbsp;•^ft, re Omni familiari, 8C fortunae bonis exhaufti in fumma re.nbsp;’’ttum penuria uitam degcbant,eolt;ï ut operëtur cdocet.qua*nbsp;*tnus quatrant cum lïbi turn alfts præfidio effe. Si italt;ï his in*nbsp;Wngit Apoftolus operi manufi infudare.nil tarnen eos exclu*nbsp;yitquibiisadhue res integra manebat, Sfuthonefteambule*nbsp;*gt;5 ad eos qm foris funt,amp; nullius aliquid defideretis. Hoe eft,
quid impadentius apud illos agatis, qui extra fidei aulant ‘'iuagantiir.ftipcm efflagitando.quod tamé modeftius dixit,nbsp;J’t illos offenderet, pcrindc ac ft dicat;5i fideles ipfï.cum fide^ Medicitainbsp;•titi quempiam confpicantur optima corporis ualetudine me reprobafnbsp;^rantem, maxime offenduntur, amp; iftiufinodi hominem,fub in EccJefi»nbsp;Chrifti prætextu mercimonia faftitare ineufant.quanto ma* Dq,nbsp;ßis funt infidèles ipßid mendicandi genus obtrefta turis'
Neemiæ quinto : Et increpaui optimates amp; magi Status,amp; dixicissufuras ne finguli à fratribus ueftnsnbsp;«xigatis, 8c. caetera • Duces autem primi qui fueruntnbsp;ante me grauauerunt populü,amp; acceperunt ab eis innbsp;pane amp;;ujnoamp; pecunia fîclosquadraginta.SedSf minbsp;«liftri corum depreiferant populum. Ego autem nonnbsp;feci ifta propter timorem Dei. Quin potius in opèrenbsp;tnuri ædificaui, 8i agrum non croi, 8C oés puèri meinbsp;congregati ad opus eranr.
Ecclefîaftici tricefimoterMo : Multam enim mali* tiam docuit otiofîtas. lugum 8C lorum curuant collSnbsp;durum,amp; feruum inclinant operationes aiîidua:.
Theophyladius in epiftolam fecundam ad Teilâ* lonicenres,capite tertio.
Neç gratis pantm manducauimus ab aliquo.Nihil uobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
a a fuimiu
-ocr page 400-DE LABORE
fuirnus inquieti, hoc eft.nequaquâ fuimus uobis molefti, ica Labor 8£ Ws manibus laboraui, ut alibi dicit, ut mihi amp; aliis uiftum 8£nbsp;dib'gentia neceffaria fuppeditarem, nec gratis panem manducauimus,nbsp;Apoftoli-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,non otiofi SC pigri â uobis efcam accepimus. Eft enim
fiia mercede mercenarius dignus (, fed in labore amp; fatigatione nofte ac die opérantes.) Vide quantum operae fibi iniunxeritnbsp;Paulus,utinterdiuacnoâaiâlaboribus nunquam ceflaret,nbsp;inilruendo K caftigando.
In eodem capitc.
Audiuimus enim inter uos quofdam ambulantes inquiet«, Otii quSta K nihil opérantes, fed curiofe agentes. Cum enim noftra hæçnbsp;nab. «nés in motu fit femper,necefle eft iân J,ut cum nihil quod‘*2nbsp;le fit operatur, ut fupcruacanca SC inutilia traftet,ut dilt;!h1 eftnbsp;(ûpra,difquirat'q; SC aliorum uitam.deindc addetraftiones SCnbsp;uerba inania 8C feurrilia quxdam præccps feratur. Operaii''nbsp;dumefiitaque.SC manibusfemper aliquidfaftitandum.nbsp;queei parcendum, qui cum uiribus ualeat, negotrjs uacet,»nbsp;in otio fit.Dicet aliquis.-Atqui orationi intendo SC ieiuniis-B«nbsp;ne habet.Hæc tarnen non manuum labore conficiuntur. Po'nbsp;teft nanque poft ieiunia SC orationes manibus aliquid opets''nbsp;ri.Cum em id facere refpueris.pro fegni procul dubio SCnbsp;multo torpente conuiftus damnabere. Quid ergo inquit a**''nbsp;quis,nónne SC qui alios inftruit,ad opus huiufmodi cogendu^nbsp;Condona erits’Nequaquâ.quia maius opus aliud pertraftat, SC plusjenbsp;tor uerbi bens difficultatis, quod SC nuc impedit,ne laborem manwiquot;nbsp;Dei il labo exequatur.Tibi uero feorfum SC in otio agenti nihil huiu»”®nbsp;reexcufaL di ent impedimento. Quorirca laborent n qui apud uos neg“nbsp;genter uiuunt SC oriole, SC manibus opus aliquod excrceannbsp;uehm.
Quod agricolarS labor fit honeftus SC lanflus uide Aug“ ftinfl tomo tertio pagina centefîma quinquagefimaoftaua, •nbsp;Et quod agricultura fit omnium artium innocentilDma, uinbsp;«indem tomo lexto,pagina decimaquarta,d.
Theophylaólus in Ioannem,capite fexto,
Optremini non cibum qui périt,8C cætcra.
Vos quidem,inquit,quxriris me propter panes quia ilium defideratis. Oportet autem nos non omnino deditosnbsp;Ventrti cu t uentri/ed maxime fpirituaffi agere curam,8c non
-ocr page 401-»r
M A N V V M.
foKcinidinem in corporalem cibuin infumere. Nam ilium uo ra prohibe rauit cibum-qui périt. Nam quia multi cupientcs ignaui uiuc-- tur,nbsp;te,8C maxime Mafleliani.qui ufi funt hoc diifto ad patrociniünbsp;lùæignauiæjOperaepretmm fucritdeclararehoc didum.Nonnbsp;enim hoc dixit dominus nofter I ES VS CHRISTVS.utnbsp;torporalem quidem operationé ab eis uclit amouere, SC. ipfosnbsp;®d otium cogéré. Omnem enim malitiam docuit otiofitas, SC Otiolitasnbsp;h oportet euidenter dicere, ipfum otiofe uelle uiuere.cibus eft omne ma*nbsp;quiperit.SCitaeum quiCHRISTVMfcquif,oportetope litiam do*nbsp;•¦ïti.ut habeat qudd SC aliis communicet.hoc enim habet mer cuit,nbsp;«dem SC promiflionem futuri regni. Et quomodo igitur.in*nbsp;quiunt.dicit dominus, quad non oporteat operari cibum quinbsp;petit,continuum circa cibosftudium reiiciens,amp; ad (piritua*nbsp;hanon parum inducens •! Profefto dicunt, per hoc dominusnbsp;jorporalem operationem excludit.id quoque manifeftum exnbsp;quot;ocquodadMartham dicit, Martha folicitaesKturbaris, Lucxionbsp;Uno autem opus. Maria bonam partem elcgit. Etiterum.-Nenbsp;foliciti litis in craftiniim. Ethaec quidem afferunt h qui per Matth.«nbsp;’^auiam palciucllent. Nos autcm quid dicimusrDiftum ad Autorita*nbsp;Manham non de opere eft SC opcratione, uel otio.fed de tem tes otiofo'nbsp;Pntis obferuatione, 8£ ne tempus audiendi infumatur in occu rü hominünbsp;Pationes parandorum ciborum.Perfuadet igitur « ne perdatnbsp;«mpus doftrinar fruftra propter occupationem in his qusenbsp;uentrisfunt. Q^od autem dicit, ne foliciti fitis,neque hoc di'nbsp;«0 operationem reiecit. Aliud em folicitudo cft,8C aliud ope- Operationbsp;tatio. Fieri enim poteft, utfolicitusnonfitquioperetur.Do' 8C lölicitunbsp;tet igitur nos dominus ne addiAi fimus curis uitz,neq; habea do differütnbsp;*nus curam quomodo eras refociUemur, SC uult ut unoquo'nbsp;que die operemur dicens ; Ne foliciti litis de craftino.quali innbsp;nunc modiim d(ceret;Ne foheiti litis, quomodo hodie operannbsp;00 eras quiefcatis, fed quotidie cibum quotidiana opcratione Quotidienbsp;parantes,ne foliciti litis de craftino.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dbus quj*
eat communicare ei qui indiget.
Quia hi qui in uitæ iftius negotiis conuerfantur,propter ali z } menta
-ocr page 402-)y8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE LABORE
menta 3f ufusneceffarios,coguntur aliqua.ue! emere.uel uen Negotia' dere,Slt; lucra dc negotiatione feiiari, 8C difficile efi etiam ecsnbsp;tioncin ui' qui à cçtcris paffionibus liberi funt.fornicatione u;delicct,idonbsp;tiü uocat. lolatria .adultcrio 8C homicidiojioc uitio nen tenen. Proptenbsp;rea nunc Ephefios inonet.ne fub occalione emolumenti. furrinbsp;Furtum crimen incurrant.Furtum nominans.omne quod alterius danbsp;quid fît. mno quxritur.Iufîum autem efîe ut manibus fuis unufquifqtnbsp;operans 81 uiAuin labore conquirens, impartiat non haben'nbsp;tibu ;. Neqj ucro ait.-Magis autem laborer operâdo manibusnbsp;fuis quod bonum efî.ut non indigeat,et habeat uiâum,Slt; nulnbsp;li moleftiam exhibeat : fed laborer,inquit,manibus fuis quodnbsp;bonum eft.ut habeat unde communicet indigctibus.Qui igi'nbsp;tur ad hoc tantum laborat, ut ipfc non egeat.K d cxtcrisconnbsp;trahit manum.quamuis applaudatfîbi, tarnen Apoftolipr*'nbsp;ceptum non fecit,fit cætcra.
In tripartita hiftoria, libre uo,capite primo.
Monachi Monachusnifî operatusfiierit, uiolento iudicatur xquató* laborarenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jn eodem capite.
debent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non Serapion circiter decem milia fub fe monachorum
habens, quos omnes fîc educabat,ut ex proprijs fudoribus n* ceflaria compararet,SC alijs miniftraret egentibus.
loânes Cliryfoftomus tomo feptimo in Mattbpb Homelia dccitpaquinta,capite fexto.
Ne foliciti fîtis quid manducctis.
Non dixit nolite laborare, lêd nolite foliciti elfe. Ergoio**' citi cflTe uetamur, laborare autem iubemur. Sic enim domin'!nbsp;toquens ad Adam.non dixit cum folicitudine faciès tibi p’’’'!nbsp;fed cum labore 8C iudore faciei tuae. Ergo non folicitudinjbunbsp;(pintualibus, fed laboribus corporalibus acquirendus eft P*nbsp;nis.Sicut laborantibus enim pro prxmio diligentixnbsp;liante panis abundat, fîc dormientibus amp; negligentibus P'*'nbsp;pana negligentix,Deo fadente fubducitur.
©ttiMMiIgfttttlff.
Prouerbiorum decimorextot
-ocr page 403-DE INDVLGENTIIS. . . K« Ifericordia 8C ueritate redimitur iniqunaS:nbsp;amp;inninorcdon)inideclinaturà malo Mifenbsp;rationum domini recordabor,laudem dominbsp;*'*gt;uper omnibus qua: reddidit nobis dominus,amp; fu-*nbsp;multitudinem bonorum domini Ifracl, qux larxnbsp;SKusefteisfecunduminduIgentiam fuam : lecun*nbsp;‘‘Utn multitudinem mil’ericordiarum fuarum.
EiaiaEfexagefimotertio:lndiIcdlionefua,amp; inin-‘’“Agentia fua ipfe Vedemit eos, amp; potauit eos,amp; ek* ‘*2uit eos cundis diebus fcculi.
Auguftinus fermone dc Martyri-bus fermone tertio.
dimiferitis hominibus peccata eorum, dimirtct amp; pater •*dtcr cccleftis pcccata ueftra. Rogo uos fratrcs, quid deliœnbsp;î’*^s,qiud benigni’ did poteft^ In potcftate noftra pofuit.quanbsp;quot;1er in die iudicü iudicemur .Non dixit, uade in orienteni SCnbsp;Sldære iuftitiam.nauiga ufq; ad ccddcnteni ut acdpias indul'nbsp;ßentiam. Dimittc iniinico tuo, 8( diir.ittctur tibi.InduIge.SC Indulgcn'nbsp;’ndulgetur tibi. Da,Sc dabitur tibi-Nihil d te extra te quaerit. tiam peccanbsp;Ad tcipfum Sc ad confcientiam tuam te Deus dirigit. In te eih toçi in nonbsp;pofmtquodrequirit.Nonenimmedicamctauulncribustuis, bisinueninbsp;longe opus babes inquirere peccatorum tuorum indulgent«, mus.nbsp;11 m$ intus in ccllario cordis tui potens inuenire,SC caetera.
Deuteronomq triceiimo : Mandatum hoc quod ego prxcipio tibi hodie,non fupra te eft, necp proculnbsp;pofitum,nec in ca:lofitum,ut pofTisdiccre ; Quis no^nbsp;ftrum ualet ad coelum afcendere, ut dcferat illud adnbsp;nos,utaudiamusSf operecompleamus^ Neotransnbsp;mare po(itum,ut cauferis SC dicas: Quis è uobis potenbsp;rit transfretare mare, SC illud ad nos uf^ deferre, utnbsp;pofTimus audireSCfacerequod prxceptum eft i Sednbsp;iuxta te eft fermo ualde in orc tuo,SC in corde tuo utnbsp;facias illud,
Bernardus in fertnone primo de Aduentu.
z 4 Noa
-ocr page 404-5lt;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE INDVLGENTIIS.
Indulgen- Non te oportet ô homo mariï transfretare, non pcnetrare tiam pecca nubes.non tranfalpinare neceflê eft. Non grandis inquam à'nbsp;torum per bi oftenditnr nia.uifque ad temctip/iiin occurre Deo tuo.pro'nbsp;uerbum in pe eft em uerbum in ore tuo, SC in corde tuo. Vfque ad cordisnbsp;ueninitu* compunftionem SC oris conféflionem occurre, ut fake exeaSnbsp;de fterquilinio miferx confcientix, quoniam indignum eft O'nbsp;lue autorem puritatis intrarc.
Origenes in Exodum,Homelia décima» tercia,capite uigefïmoquinto
Et dixit Woyfes ad omnem fynagogam filiornm Iftaïl di* cens; Hoc eft uerbum quod prxeepit dominus dicens: Sumitenbsp;à uobifipfts redemptionem domino, omnis qui concepitcot'’nbsp;de.offeratinitio domino aurum,argentum,aeramentfi.Äc^nbsp;tera. Quid ergo eft quod dicit Moyfes, afferre ä uobiftpfisgt;^nbsp;Aurt qui' unufquiflt;$ ficut corde concepit^ Illud quidem aurum SCnbsp;le Clwift* turn exterx'q; materix, unde tabernaculum conftruftum eft.nbsp;pro mdul' conftat de fcrinhs SC promptuarfts uniuftuiufq; prolatfi. Sp}'nbsp;g^nta pec ritualisautem lex aurum requint ad tabernaculum, quodi”nbsp;ca to^ re* tra nos eft, SC argentum quod intra nos eft, SC omnes reliqu^nbsp;iquirit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnaterias alias deporcit,quas SC intra nos habere poffumus,*
ILonu.ie proferre de nobis.Dicit enim fcriptura; Quia prope eft uerb« in ore tuo SC in corde tuo,qa ft confefliis fucris in ore douiin®nbsp;leium.SC credideris m corde tuo, quod Deus ilium fufeitauit*nbsp;mortuis,faluus ens.Hxc i te ipfo fumis.hxc intra te funt.hacnbsp;ctiam ft nudus fts habere potes.
Hieremi; quadragefîmoquarto:Vos 8i uxorcsu® ftrae locuti eftis ore ueftro 8C manibus ueftris impi^*nbsp;ftis dicentes:faciamus uota noftra qu; uonimus.utnbsp;crificemus regin{cali,amp; libemus ci libamina. Imp*^nbsp;ftis uota ueftra 6C opere perpetraftis ca. Ideo audit*nbsp;uerbum domini,K extera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Zacharix decimoquarto: Et non eric mercator traindomodominiexercituumindieillo. . .
EfaijquadrageiimoreptimoiNegotiatorcs tui a» adolefcentia tua unufquifque inuiafua erraucrunctnbsp;Noneftquifaluctte.
-ocr page 405-DE INDVLGENTIIS »«
Micrtmiæ quinquagefîmo : Grex perditus fa Aus populus meus,paftorcs eorum feduxerunt cos, fenbsp;feruntép uagariin montibus. De monte in collemnbsp;‘Mnfierunt, obliti funt cubilis fui. Omncs qui inue^nbsp;ntrunt comederunt eos.
Çzex undecimo.'Circumdedit me Ephraim in ne gotiatione, amp; in dolo domus Ifracl.
, Prouerbiorum decimo feptimo : Et qui iuftifîcat *quot;gt;pium 8£ qui condcmnat iuftum, abominabilis eftnbsp;quot;^‘^Ç’pudDeum.
Ecclelîaftki tricefîmo primo: Lignum offcnfîôis ’urum racrifïcantium:u{ illis qui le Aantur illud,nbsp;otnnis imprudens deperiet in illo.
Erouerbiorum uiceiîmo quarto : Ne inlîdieris 8C. 9u»rasimpietatem in domo iufti,ne(p uaftes requiénbsp;'ms.Septies cnim cadet iuftuSjimpi) autem corrucntnbsp;nialuin.
Quarto Efdrx ultimo:Et qui negotiantur in rapi P’gt;quä diu cxornant ciuitates SC domos fiias,amp; poPnbsp;•«flioncsK perfonasfuas, tâtomagisadzclaborcosnbsp;r peccata fua dicit dominus.
Hieremiæ dccimo fexto:Ecce ego mittam pifcato Wsmultos dicit Dominus,Si pifcabunt eos. Et poftnbsp;hic mittâ in eos multos uenatores, SC uenabunf eosnbsp;he omi môtc,de omni colle, SC de cauernis petrarû:nbsp;oculi mei fuper oés uias eorü. Non funt abfcondjnbsp;** ® ^eie mea,S; non fiait occultata iniquitas eorumnbsp;gt;b oculis meis.Et reddam primum duplices iniquitanbsp;*«samp; peccata eorum cetera.
Auguftinusin Pfalmum yeptuagefîmum cocione Qsoniamnoncognouinegotiatiöes
s » Qui
-ocr page 406-j« , DE ÏNDVLGENTIIS.
V{ îllîs qui Qui enini ftegotiatores aftuofi quafî ex eo quod agunt propter lufumunt.operafua laudant, nonperueniuntadgratiamDajnbsp;cr3 indu? Ergo contra iHamgratiamfuntnegotiatoreî.quamcoiiiniénbsp;gentiS pcc dathicPfalmus.Illatnenim gratiamcomincndat.utncmonbsp;catorflpro defuisoperibusgiorietur.QuoinodoquodamJoco dicjtur,nbsp;mittunt. Medici non refuicitabnt : defcrei e ergo dcbtnt liomincs me'nbsp;Pfâl,t7 dianam^Sedquidefthoct SubiftonomineintcUigunturfu'nbsp;perbipollicétcs falutem bominibus.cû doniini fîtiàius (^io'nbsp;mbdo ergo contra medicos, id cft,fiipcrbos l'aiutis poUicits'nbsp;tores uigilathoc quod dtômn cft, tota die falutem tuam-ücnbsp;contra ncgotiatores.idefr, quideaâu fuoamp; operibusgau'nbsp;dent,uigilat hoc quod diftiim eft;os meum annunciauit iuftinbsp;Roma. 10 tiaintuam,idcft,nonmeâ.Quifuntnegotiatorcs,ideft, quanbsp;Negotiatonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;placentes fQui ignorantes Dei iufdtiam.
reseeelefiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftituere.iuftitiæ Dei nonftintfubicfti. Me
oui funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; negotium diftum eft, quod neget otium. Merito demi
’ nusexpuhtillosdetemplo, quibusdidumeft,Scriptumeft: Prjl.4fnbsp;nbsp;nbsp;Domus mea domus orationis uocabitur. uos autem feciftiî
Confiden- nbsp;nbsp;nbsp;domum negofiationis,id eft, gloriantes de operibus ur
tia fola in feris,otium non quærente5,nec audientes contra mquictudi' ineritisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negotiationem ueftram dicentem feripturam; Vacate
Chrifti in' nidete quoniam ego fum dominus. Hæc requies contra nc'' dul'^entiSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prædicatur. Hæc requies contra eos qui oderune
accîpit. otium prædiratur.agendoSciaftando/èdeopenbusfuis.ut ' nonlcngiusrequiefcant inDco.K tantolongiusa'grattadenbsp;filiant,quantomagisdefuiscperibusextollunturamp;c.
Ëfaiæ decimo; Væ qui côdunt leges iniquas: tentes iniuftitiatn fcripferunt ut opprimèrent in iu'nbsp;dicio panperes;amp; uim fccerunt caufx humilium pi\nbsp;puli met,ut clTent uiduæ prxda eorum amp; pupilles dtnbsp;ripèrent. Quid facietis in die uifîtationis Si calami'nbsp;tatis de longe uenien tis.
Exodi trigeltmo.Facies^ undionis oleum fanâû unguentumSf cætera.Homoquicunqp taie compo*nbsp;fueritjamp;l dederit ex eo aliène, exterminabitur de ponbsp;pulofuoâ^Ct Talem compofîtionemnonfacietisianbsp;ufus
-ocr page 407-DE INDVLCENTIIS. jsj
Wus ueftros^uia fanôium eft domino.Homo gukun ’JuefcceritfîmilcjUt odoreilliusperfruatur, pcnbttnbsp;‘lïpopu lis fuis.
Cyprianus Felici,epiftola quarta.
Præceptisdiuinisncceffeêft obfequianoftradcftruiât.ncc Contra nu ^fonamineiufmodtaccipi.autaliudciuquà largiri poteft «nanain innbsp;¦'uwana indulgentia, ubi intcradit amp; legcm tribuit diuina «ulgentia.nbsp;Præfcriptio.
fdetninepiftolaodaua.
Adulrtrum cft.impium eft, facrikgiuneft, quodcuntfi hu' •nano furore inftituitur.utdilpofîrio diuina uioI«ur.Proculnbsp;ïbhuiufinodi hominuin contagioncdi/cedite, 8C fermonesnbsp;*onim ueluti cancer amp; pefiem fugiëdo uit ate, pracmoncte do “ain.nbsp;•nino atlt;fe dicente;Caea funt amp; duces caecorum.
Locus ncç uertis homiiii prodeft.
Grego.fuperEzcchie.Ho.nonaJib.primo.
Saepe enim cum de uita proxiinorum queriinur, mutase locum conamur.fecretum uitæ remotioris eligere, uidelicet m jnbsp;jgnoranres.qmafîdéfitfpiritusnon adiuuar locus.Lothin ^f*®*®™*nbsp;Sodomis fandus cxtititdn môte peccauit.Quodafit loca menbsp;temnonmuniant,ipfcbuniani generis primus teftaturpa'nbsp;tés,qui 8C in paradift) cecidit. Nam fi locus.faluare potuiffet, *¦*’ largirjnbsp;Satn de cœIo nô cecidiflet. Vnde pfalmifta ubiq; in hoc mun-- po^tlt.nbsp;dotentationes effe confpiciens quæfiuit locum qudfugeret,nbsp;fed fine Deo inuenire non potuit munitü.ex qua re amp; ipfumnbsp;fibi locum fieri petrjt, propter quem locum qusfiuit dicens: Pfal.ja.nbsp;Efto mihi in Deuin protcftorem,SC in locü munitum, ut fal-uum me fadas.Tolerädi ergo ubicfe funt proximi, quia Abelnbsp;fieri non ualet, quern Cain malitianonexcrcet.
Idem Grcgo.Hom.dccima libro primo.
Ssepe enim quoldam uidemus ad uocem prxdicationis qua fi ex conuerfione compunâos,habitum non animum mutafnbsp;fe.itautreligioiam ueftemfumerentlcdantcafta uitianonnbsp;caicarër, irpfiimulisimmanif agitari.malitif dolore in jsxinbsp;mi dolore feruefcere.de oftenfis quibuldam bonis ante humanbsp;nos oculos fiiperbire, prstfentis mundi luc a inhiätcr qrerc,nbsp;ft de folo exterius habicu que fUmpferunt (anAitatis fiduejinbsp;habere
-ocr page 408-î«4 D E I N D V L G E N T I r S. habere.Non enifti eft magni menti,fi quid foris erga nos aginbsp;tur in corpore,fedmagnopere penfandum cftquidagatufnbsp;in mente« caetera.
Primo Regum decimofexto: Et dixit dominuS adSamuekmtNerefpiciasuultum eius, neque alquot;nbsp;titudinem ftaturx cius, quoniam abieci eum:nec iu*'nbsp;xta intuitum hominis ego iudico. Homoenim uidttnbsp;(9. qux patent, Dominus autem intuetur cor.
Prouerbioru uicefîmooAauo : Qui decipit iuftoS în uia mala,in interitu fuo corruet, âi fimplices pogt;^nbsp;lîdebunt bona eius.
Ecclefîaftici undecimo:Confîde autemDeo,S^ ne in loco tuo.
Efaix fexagclîmoprimo:Quia ego dominus dibquot;' gens iudicium, amp; odio habens rapinam in holocau^nbsp;ftum.Etdaboeis opuseoruminueritate:nbsp;perpetuum feriam eis.
Chryfoftomus tomo feptimo, Homelia tricenm* odlaua,in Matthzum,capite uigefîmoprimo: Etnbsp;thcdras uendentium columbas euertit.
_ Loques K fi non lërmone,tarnen ipfofefto, Quidfac*“ in templo muRz columbz uenales? ex quo una columbag^nbsp;tuita defcendit in templum corporis mei rid eft, fpiritus»®nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftus repleuit ecclefiam meam. Non enim in facrificio colu'’’^
fidemK fia.fedinfpiritufanfto.Dixicnimuobisper prophetä.'NP corn quse jccipiamdedomotuauitiilos, nelt;kde gregibustuisnbsp;ritueusnonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° °nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦—„nn
munera externa.
FfaLaS
WV UVJJIV tuet UILUIUO y UC quoniam mez funt omnes fcrç fyluarum, lumenta in moOnbsp;bus Si boues,cognoui omnia uolatilia cocli. Immola DW .nbsp;crificium laudis, quia non Iiofiias uolo,fed corda.- non f^nbsp;fida,iedfidem.ltem dixi uobis per eundc prophetam.-tedominogloriam «honorem. EtfiuereuuItisintcniP“nbsp;Dei confiftere, tollite hoftias, « fic introite in atria eius Pnbsp;Aa.Tollite tauros de templo, quia unus taurus eft offertnbsp;progrege uniuerfo.deqiacob dicebat,accufansleuit«.i“^
-ocr page 409-DEINDVLCENTIIfi.
factrdotes. quia in ira fua ocdderunt hominem, K in furore Cene.49 fuo fubneruaucrunt taurum.ToIhre oues de templo.quoniïnbsp;ünus agnus occidenjr (Scriptum eft enim : Domus mca do' j,nbsp;mus orationis uocabitur, uos autem fedftis illam fpeluncamnbsp;latronum.jTemplumautemDeifpeluncamfeicitlatronum, - ,nbsp;qui lucra terrena 8C illicita, non etiam fpiritualiainanvnbsp;»narumfalutemiëftatur. Cultuslt;ï religionis eo modo non quot; *^*“n'nbsp;tïm cultus eft Dei, quâm iniqux negoaationis occafio. Namnbsp;quotidie ingreditur lefus in téplum fuum, id eft, in fanftamnbsp;ecclefiam, SC elicit omnes uendentes gratiam Dei de eccicfia,nbsp;lt;pifcopos,presbyttros,diaconos,omnes5ïecclefiafticos,necnbsp;non8(hicos,quiauniuscriminishabentur,pariterDeidona Emetes Knbsp;uendentes 8C cmëtes, quia fcriptum cft.-Gratis accepiftis, gra uendentesnbsp;tisdate.CoIumbasquotfe uendentiûcathedrascuertit,utqj dona Deinbsp;honor facerdotalis debet auferri ab eisdoceret,q pro terres eadem pmnbsp;na merade opus Dei faciendum exiftimant. Qitod igitur de napleâuiinbsp;feckfiaftifisdiximus.hoc unufquifcp de fe intelligat-Dicitem tur,nbsp;Apoftolus : Vos eftis templum Dei uiui,K fpiritusfanftus hanbsp;P'Ut in uobis.Ndn fit igitur in domo peftoris tui négociationbsp;’¦licita. Nil boni quod facimus,uel facere poffumus adiuuâtenbsp;domino, appetitu iaftantiae faciamus, non terreni lucri con*nbsp;'upiftentia, non malarum cupidftate rerum, ne ingrediaturnbsp;lefus iratus SC rigidus, SC non aliter emundet templum fuum,nbsp;nifi flagello adhibito,id eft, correftione grauiftima, de fpenbsp;Kca latronum.id eft, de habitaculo datmonum per ufum ini*nbsp;quæ cupiditatis,8( de domo negoeiationis.id eft,de torde ternbsp;femlucriinhiante, fuse facialdomum habitationis. Omnesnbsp;’gitur mtelligant deliftorum indulgentiam, 8( repararionis .nbsp;fusEneceffariamfibieffemedidnam.Ncmoenimtantafirmi*nbsp;tatefuffultus,utdciuftificationefuadebeateffefccurus.Vfaznbsp;muriginirdileftilfirni, faluberrimi temporis uenerabilibus ¦nbsp;inftitutis,8cfolertioricuranoftrasmacuIastergamus.Quan rnbsp;tumlibet enim cafte 8C fobrie mortahs hate uita ducatur, quonbsp;dam tarnen puluere terrenae conuerfatioAis alpergitur, SC ninbsp;tor mentium ad Dei imaginem conditsuaun, non ita d fumonbsp;totius uanitatis eft alienus, ut nulla pollit forde fufeari, 8C nonbsp;femper indigeat expolin.f^od fi etiam caftiffimis animis nenbsp;ceflarium eft, quanto magis eftexpetendum, qui tota fortenbsp;*nni Ipatia aut feculariiis.aut neglicêrins tranfierunt? Quosnbsp;chviate
-ocr page 410-5«« deindvlgentïis.
Verß pat' charitate débita commoncnisi-.ut.-onfogiantonines »“P'l gatorium. flt;’ntem ubicfi Dei mifericordiain.SC digna fc fonfeffionc cW”nbsp;Quotidia obfcruanrii mandatorumDei cunftorum corda fanftifi^^f*’/nbsp;na extirpa Micefcat fæuitia, iracundia manfuefcar* Remittantfibio^nbsp;tio uitiorü culpas inuicem fuas.Nec exaftor fit uindiftæ, qui pctifornbsp;Matth.« ucniae.Dicentesenim.-Dimittenobisdebita.ficut amp; nosdii»nbsp;tiinus debitonb’ noftris.duriffunis nos uinculis coUigaf”'”'nbsp;nifi quod profitemur iinpleamus Sc ctetcra.
Tertül.in Apolo.aduerfusgenteSjCapitexiiiquot;
Nam hæc funt not» captiuitatis. Dij uero g magis rij, magis fanfti.Imci g inagisfanifti,magistributarij^_M^nbsp;ftas quæftuaria efFicif. Circuit cauponas religio inëdicâs^nbsp;gitisinercedem pro folo rempli,pro aditufacri;nonl*C'^nbsp;JDcos nofle gratis,uenales funt 8lt; cætera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.
Idem cap. 42. Non fufficimus amp; hominibus 81 Vijs mcndicantibus opem ferre.Nec putamus alijs qua'tnnbsp;bus impartiendum.Deniiÿ porrigatmanum lupiter, Sinbsp;piat.cum interim plus noftra mifericordia infuinit uicidquot;’nbsp;quàm ueftra religio templatim.
Chryfoft.in Gene.Ho.v.tomo vi.capite
Glohfïcabimus autem eum.non per hoc folum, léd 8^ Pl optimam uitam.fi non in eadem peccata recidamus;nbsp;gum ualere dicamus diabolicis illufionibus, fi diligent'nbsp;uerborumattcntione.muItoiÿftudio.SfcontiniiaconftffJjnbsp;ne fupernâ curâ nobis cödliemus. Sufficit enim ei obnbsp;Tndiil»«»- niilêricordiamfuam ut defiftamus â peccatis. Si enimnbsp;r-.“*amp;^'lucrimus, facile X ad bonorum operum aftionemnbsp;V? pteey? n,ur • Ne quis obfecro, poftca in equeftri ludo appareat gt;nbsp;a'àb • rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuenticulisilhcitisdici partem düapidet, ne qiquot;^
abftitft lorumludo.amp;clamoriquiindeoritur.pofthac feadmiü^^^ Uianet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utilitas ieiunij.dic obfecro, fi toto die nihil coin’
dis,ludis autë SC nugaris, fiepe etiam peicras, Sc blafphcm*’’ êC i ta totum perdis diemlt;Ne ita négligentes fimus obfecro *nbsp;nofira ip/brum /àlute,quin potius fermo nofter fit denbsp;tualibus. Et librum diuinum accipiat ali ,uis in manus, co”nbsp;uocatisi^proximis perdiuina cloquiarigetSffuamamp;t'’”^nbsp;uenientium mentem,ut fic diabolicas infidiaseffugere«*
PE5A
-ocr page 411-öf fótMntftttu njïjiötfeïfött’quot;
guimsXbîiIlt.
Elojnnis fexto:
Go Tum patiis uiuus qui de carlo defccdf.Si quis nianducauerit ex hoc pane, uiuct inxrernum.nbsp;Et panis que tn ego dabo, caro mea eft pro munbsp;^iuitaôCcætcra.
, Prima Corinthiorum dccimorCalix benediélio-« JJ^iscui bcncdicimus,no'nnc communicatio fanguinisnbsp;Clirifti eft-'Er panis quem frangimus, no'nnc particinbsp;pîtio corporis domini eft Quoniam unus panis 8Cnbsp;corpus multi fumuSj omnes qui de uno panenbsp;« ‘Je non calice participamus.
Prima Corinthiorum undccimo: Quotiefeunque enim manducabitis panem hunc, amp; calicem bibetis,nbsp;’’’Ortem domini annunciabitis donee ueniat.
Beda in Collefto,8d funt uerba Auguftini infer ’’lone ad infantes ad altare de Sacramento.
Calix bcncdi(5lionis Si cætcra,prima Corinthio-turn decimo.
Hoc quod uidetis tn altari Dei. etiant tranfada nofte aidiquot; ftis.Sed quid efTet.quid fibi uelit, quant magnæ rei facramennbsp;S'’’^?”hneret,nondäaudiftis.Quodergouidifrispaniscfr, eacramennbsp;« cah'x.quod uobis ctiam oculi ueftri renunciant. Quod au'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
fides ueftra poftulat inftruenda, panis eft corpus ChrP nbsp;nbsp;nbsp;gejEjf,
ftiicaltxeft fanguis.Breuiter quidc hoc diftumcft.quod fidei fortaffefufficiat.fedfidesinftruaionemdefiderat.Dicitentm vr,-- ,nbsp;prophetaiNificredtderitisnoninteliigetis.Poteftisergo mo quot;quot;æ-*nbsp;dodiceremihi.Prxcepiftt ut credamus, cxponeutintelliga'nbsp;nius.Poteft enim in animo cuiufqnain cogitatio talis ofaori-'nbsp;ri.-Dominusnofter lefus Chriftus.nouimusundea.ceperitnbsp;earnent de uirgine Maria. Infans laftatus eft, nutritus eft,erenbsp;ttit,adiuuenilemsetateperduftuscft. Aludaeisper/ècutioné Natiuitasnbsp;paffus eft.Ligno fufpenfus cft.In ligno tnterfeftus cft.SepuP Chnftinbsp;tus eft .Tertio die reiurrexit. Quo die uolujtin eœlü afcfdit. narratur.
lUuc
-ocr page 412-i.Cor.i* Corpusnbsp;Chriftinbsp;nos litmus
i.Cor.io
Paniî quo modo fit»
Afto.4 vinn quonbsp;modo fit
D E S A C R A M E N T O
llluc huauit corpus fuum,unde eft uenturus.ut iudicet uhioJ K mortuosJbi eft modo fedens ad dexteram patris. QuomOnbsp;do eft ergo panis corpus eius^ amp; calix, ucl quod habet calix-qfio eft fanguis eiusc’ Ifta fratres ideo dicunf facramcta.q»nbsp;cis aliud uide£,aliud intelligif .Qiiod uidef fpccië habet corp’nbsp;lé. Quod intelligif.fruftü habet fpiritalé.Corpus ergo Chf fnbsp;fti fi uis inteUigere,Apoftol3 audi dicëtem fidelibus: Vos efttfnbsp;corpus Chrifti SC membra.Si ergo uos eftis corpusChrifii linbsp;mebra.myftcriü ueftrfi in menfadomini pofitfieft, myftetJ®nbsp;. domini accipttis.Ad id quod eftis,amen refpondctis, amp; reif®nbsp;‘ dendo fubfcribitis. Audis ergo corpus Chrifti, 8C refpondeJnbsp;amen. Efto membrum corporis Chrifti, ut ucrum fit amt”nbsp;tun.QuareergoinpanetNihilhicdcnoftroafferam’.Ip^i*''’nbsp;Apoftolum item audiamus. Cum ergo de ifto facramento Wnbsp;queretur,aif;Vnus panis,unüm corpus multifamus. Intelu'nbsp;pte 8£ gaudete, unitas, pietas, ueritas.charitas Vnuspafl’^'nbsp;' unum corpus multi,Recolite, quia panis non fit de uno gi?nbsp;no.ftd de multis. Quando exorcizabamini.quafi molcbanivnbsp;ni. Quando baptizati eftis, quafi confperfi eftis. Quandonbsp;tus fanaificationé accepiftis, quafi cofti eftis. Eftote quod u'nbsp;detis, amp; accipite quod eftis.Hoc Apoftolus de pane dixit.!’.'”nbsp;de calice quid intelligeremus,etiam nô didum fatis oftendit*nbsp;Sicut enim ut fit fpecies uifibilis panis, multa grana in unuf”nbsp;«onfperguntur, tanquam illud fiat, quod de fidelibus ait ft'”'nbsp;ptura fanfta.Erat illis anima una, 8C cor unum in Deum: fitnbsp;Ä de uino fratres recolite unde fit unum. Grana multa pt^nbsp;dent ad botrum, fed liquor granorum in unitatem confu”®nbsp;tur.Ita dominus nofter lefusChriftus nos fîgnificauit,nos’“nbsp;fepertinere uoluitmyfterium pacis,« unitatis noftrf i«”'’nbsp;menfa confecrauit.Quiaccipjt myfteriumunitatis,»quot;^nbsp;lêruat uinculum pacis,non myfterium accipit pro fc.fcd ttn*
Sio'ïmé-'
tü myrte _________________..................-...„v.,.
nuertuni* moniumcontralë.NuIIieftaliquatenusambigenduni tads SCcha unumquenque fidelium corporis fanguiniscpdominicipÿjnbsp;ritatis.nbsp;nbsp;nbsp;ticipemfieri,quandoinbaptifmatemembrum CHRIS/*
Paruuhba efficitur.necalienari abilliuspaniscalicis'çcôforrio.ed”” ptizati etii fi antequam pancm ilium corne dar, amp; calicem bibat, de lilt;*nbsp;pticipesnbsp;nbsp;nbsp;feculo in unitate corporis Chrifti conftitutus ablcedat.Sacr»
(itnt coipo menti quippciUiuspartidpatione acbenefidonôpriuatori risdomiu qugndo ipfthocquodiUudfacramentuin figni^t inuenit»
CORPORIS ET SANGVINIS. ]s»
Qyarfo Rcgum uicefïmotertïo: Reuerfusi|^efi: *ofïasHicrufalcin,amp; præcepjt omni populo dicës:nbsp;f acitc phafe domino Deo ueftro,(êcundü quod fcri-ptum cft in librofœderis huius.Nec enim faëlum cftnbsp;phafe tak à diebus iudicü qui iudicauerunt Ifracl,8fnbsp;pniniumdicrumregumliracl amp;regum Iuda,ficutnbsp;«Iccimooólauo anno rcgis loiïac fadum eft phafenbsp;’ftud domino in Hierufakm.
Secundo Paralip.xxxv.Nunc ergo miniftrate do '•’ino Deo ueftro amp; populo cius IfrachSf prarparagt;nbsp;fs uos per domos amp; cognationcs ueftras in diuilïoninbsp;“us (ïngulorum,lïcut præcepit Dauid rcx IfracI, flfnbsp;^kripfit Salomon filius eius : miniftrate in fan-^uario eius per familias,turmas^ leuiticas s amp; fan-'hficati immolate phafe . Fratres autemueftros utnbsp;Poflïnt iuxta uerba quæ locutus eft dominus in ma-
Moyfi facere, prxparatc. Dedit praeterca lolïas °**gt;ni populo qui ibifuerat inuentus infoknnitatenbsp;hœdos de gregib* amp;c.Pr{pa ratumÿnbsp;jftniinifterium,8fftcterûtfacerdotesin officio fuo.nbsp;*-fuit3c quolt;5 in turmis iuxta rcgis imperium, SC im*nbsp;JÏ'olatum eft phafe. Afpcrferut^facerdotes manusnbsp;*«asfanguine,amp; Leuitxdetraxcrunt pelksholocaunbsp;™o™m,amp;fcparauerunte3ut darent per domos SCnbsp;•imilias fingulorum,Sf offerretur domino ficut ftri-Pfum cft in libro Moyfi:dc bobus quolt;p fecerant ff-^’'hter.Et aflauerunt phafe fuper ignem,iuxta quodnbsp;kge fcriptu cft amp; caetera. Omnis igitur cultura donbsp;•’’ini rite compléta cft in die illa, ut facerët phafe, SCnbsp;®ff«rrcnt holocaufta fuper altare domini, iuxta pratnbsp;*'ptum loliae rcgis flC estera.
£aodi uicelïmoquartoillk ucro fumptuin langui
-ocr page 414-JT» DE SACRAMENTO ncm refperfitin populum. EtainHiceftfanguisföC''nbsp;dcrisquodpepigit Dominus uobifcum fupercii^^*^nbsp;fermonibus his.
Leuitki primo: Sanguinem uero illius fundcnt fü peraltarc filij Aaron per circuitum,diuidcnt^nbsp;bra caput amp; omnia quae adhèrent iccori: amp; impOt^^^nbsp;fuper ligna quibus fubijciëdus eft ignis, et citera.
Pnmo Regum fecundo: Erat ergo peccatum pu* rorum Heli grande nimiscoram Domino ;nbsp;trahebant homines à facrificio Domini et citera- 5*nbsp;uir peccauerit in uirum,placeri ci potcft Deus : ünbsp;tem in Oeum peccauerit uir,quisproeo rogabit^
Primo Regum nono. Neque enim comefturuî cft populus donee ille ueniet:quia ipfc benedicet ho'nbsp;ftiijSë deinceps comedent qui uocati funt.
Ex fermone Auguftini de facramentis fideliuRi* Feria fccunda Pafchi.
Quia Chriftus palTus eftpro nobis,cômcdauit nobis in fâcramtnto corpusSt fanguinemfuuin, quodetiamftfh*nbsp;nofïpiôs;Nam 8C nos ipfius corpus fitfti fumus.S pernbsp;Panisdni^ cordiainipiïus.quod acdpimus.nosfumus.Rccordaniini,*nbsp;eus qiio û*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;o” fi’iftis.amp; creati cftis. Ad aream dnicam compo/W™
àtüiunus. cftK’la^ribusboum.ideft.annuntiantiû EuangcliötriW*^ ti eftis-Quando catheemnini differebamini, in horreonbsp;bamini.Noinina ucftra dediftis.cœpiftis moli ieiumis Änbsp;orcifmis.poftca ad aquâ ueniftis,Slt; côfperfi eftis, SCp3t05^nbsp;minicusfafticftis.Ecce quodacccpiftis.Qfioergouidctis^^nnbsp;unum quod fîAum eli,lîc uni! e{lote,uosdiligendo,uos -dounatnfidem.unâipem.indiuiduam charitatem. Hirrti®nbsp;qn hoc accipiunt teftimoniû contra fe accipiunt.quia iUinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
rütdiuifionem, cûpanis ifte indicet unitaté. SieSC uinum *[. multis racemis fuit. Si modo unû cft. Vnû cft in fuauitatenbsp;äs poft prefltiram torcuIaris.Et uos poft ilia iounia,poft^nbsp;lgt;ores,pofthumilitatem,poft contritionc cordis, iam innbsp;mine Chrifti, tang ad caücem domini ueniftis» 8C ibi uos «
-ocr page 415-CORPORIS ET SANGVINIS« . ill
w inenfa,amp; ibi uos eftis in calice.Nobifcumlt;î uos cftis. Simul ttiim hoc fumimus,{imul bibim*,quia fimul ujuimus. Si quis nbsp;’banducaueritexhocpanc.uiuctinçternum.Etpanisquem “rnbsp;*go dabo caromeaeft, pro mundiuita,hoc quando captretnbsp;nbsp;nbsp;* Tra«
f»ro quod dixit panem carnem i Vocatur caro quod non ca pit caro, amp; ideo magis non capit caro.quia uocat caro • Hocnbsp;^itnexhorrucrunt,hocadfemultndixerunt,hocnonpoffe^^ • •nbsp;quot;tri putauerunt.Caro mea eft,inquit,pro mitndi uita.Norßt toan.«nbsp;fideles Corpus Chrifti, fi corpus Chnfti eflenon ncgligant.nbsp;tiant corpus Chrifti ß uolüt uiucrc de fpiritu Chrifti. De fpinbsp;tiruChriftinon uiuitnifi corpus Chrifti. Inrclligitefratrcs Corpusnbsp;•nei quid dixerim.Homo es,amp; fpiritu habes,amp; corpus habe». Chrifti eftnbsp;Spirit« dico qui anima uocatur,qua conftas qd homo cs. Cö qui ipiritunbsp;fiîs em ex anima 8t corpore. Habcsiratj fpiritu inuiübilem, Chriftiui*nbsp;torpus uißbiIe.Dic mihi quid ex quo uiuat. Spiritus tous uri uir.nbsp;Uit ex corpore tuotan corpus tuü ex fpiritu tuo f Refpondetnbsp;omnis qui uiuit,ex fpiritu uiuo. Qui aût hoc no poteft refponbsp;dere,nefcio fi uiuit.i^d refpondet omnis qui uiuit^ Corpusnbsp;utilt;6 men uiuit de fpiritu meo. Vis ergo St uiuere de fpS Chrinbsp;fti-In corpore efto Chrifti.Nunquid corpus men uiuit de fpftnbsp;ritu tuofMeum uiuit de fpiritu meo,8t tuum de tuo. Non ponbsp;teft uiuere corpus Chrifti,nifi de fpiritu Chrifti. Inde eft qd corpusnbsp;exponens nobis Apoftolus Paulus hunc panem: Vnus panis, chrtftinbsp;inquit,unûcorpusmultifumus.Ofacra!nentüpietatis.Ofi.- „goguntnbsp;gnumunitatis. Ouinculflcharitatis. Qui uult uiuere habetnbsp;tinde uiuat,accedat,credat,incorporetur,uiuificetur.Nö ab'nbsp;feedat ä compage membrorn, non fit purre membrum quodnbsp;fecarimereaCnon fit diftortfi.de quo crubefcat.Sitpulchrn,nbsp;fit apcrtn,fit faniim jiærcat corpori. Viuat Deo de Dco.Nuncnbsp;Uboret in terra.ut poftea uiuat in carlo»
Ineodemfermone.
Hunc itaç cibum,8i potum, fodetatem uult intelligi cor' ports St membronim fuorum, quod eft fanâa ecclefia in prsenbsp;deftinatis,8( uocatis, St iuftificatis St glorificatis fanftis, SC fi Quamornbsp;deUbuscius. Quorum primumiamfafirum eft, ideftprædefti gradus nonbsp;natio. Secundum St tertin, St feftum eft, St fit, St fict,id eft, minis,nbsp;uocatio St iuftificatio. Quartum uero nunc in fpe eft,in renbsp;autemfiiturumcft, ideft, glorificatie. Huiusreifacramen'nbsp;fiijid eftjUnitatis corporis St fanguinisChrifti,alicubi qtidie.
Ki. t alicubi
-ocr page 416-nî D E S A C R. A M E TT T O
alicubi certi ; intemallis dierum,in dominico præparatur, oj de menfa dominica fuinitur, quibufdam ad iiitain, quibufdanbsp;adexitium.Res ueroip/â cuius facramentum cftomnihon'*nbsp;ni ad uitam,nulliad exitiuin,quicunq; eins particeps fueritnbsp;îoan 6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niea.inquit, uereeft cibus-, 8C fanguis meusuerecB
potus.Cum enim cibo Sipotu id appetant homines, ut e/ûriant nclt;t fitiant.hoc ueraciter nô picftat nifi iftc cibus »nbsp;potus, qui cos d quibus fumitur immortaïcs Si incorrupai'''nbsp;les facit,ideft.focietasipfafanftorum, ubipax critamp;unitasnbsp;f plena at^perfeaa.Proptercaquippe,ficutetiä ante nosholt;:nbsp;v^orpus lu jnteHexerunt homines Dei,dominus noftcr lefus Chrift“^nbsp;^quot;o9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dörpus SC fanguinemfiium.in eis rebus commëdauit,qu殓
Ch*^T» untimaliquid redigunturex multis. Nam aliud in unuinc^ multisgranisconficitur.aliudin unum ex multisracemisd’nbsp;comeaauit fluit.f^imanducatcarnem incain.amp;bibit mcumfanguint»nbsp;in me manet,8( ego in ilIo.Hoc eft ergo mäducare illam efc«'nbsp;8t illum bibcrepotum.in Chriftomanere 8i ilium mancn^^nbsp;Peccator in fe habere. Ac per hoc qui non manet in Chrifto, Si innbsp;nihil mädu non manet Chriftus.proculdubionecmäducateius camcW:nbsp;catnifi’^fi' necbibitfanguinem.etiamfitantserei facramentumadw®nbsp;gnuni«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cium fibi manducct amp; bibat.
Hebrxorum decimo:Hoftiani amp; oblationem nO' Iuifti,corpus autem aptafti mihi.
Auguftinus in Plalmum tricefimumnonum.
Sublato il lo facrificio primo,fublatis holocauftis atie^.'^ hircorum, uitulorum, cætcrarum'ç uiaimarum,nolui£d‘quot;nbsp;Deus.Quare illa noluiti’quare primo. uoluiK Quia illa oi™®nbsp;quafi uerba erant promittentis.-SC uerba promiffiua,nbsp;PromüTionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promittiint, non iam cnütiantur.Tamdiu
quöndani P^otnilfor eft,doncc dct.cum dedcrit.mutat uerba : non dicj nuncadim *‘^ucgt;d3bo,quodftdaturumdicebat;feddicitdedi, tnuf^nbsp;plerio ü' “^'¦bum.Quareilliprimoplacuithocuerbum.Sf quareiUU“nbsp;mutauit:’ Quiatêporisfuiuerbum fuit,Sf profuotempo’»nbsp;placuit.Quando promittebatur,tunc dicebatur; Cum autemnbsp;datum eftquod promifium eft,ai51ata funt uerba promifftua,nbsp;datafünt completiua.Sacrificiaergo illa.tanquam uerba pt®nbsp;tniftïua,ablata hint. Quid efi quod datum eft completiuum-Corpus aüt quod noftis gt; qd non omnes noftis, quod utina«*nbsp;qui nol«
-ocr page 417-CORPORIS ET 5ANCVINIS. jy, Sui noftis onines,non ad iudiciuin noueritis. Sacri£icium,innbsp;SUit.8( oblationeni noluifri.Quidcrgolt;Nos iam hoc temponbsp;fine facrificio dimifli fuinussAbfit. Corpus auf cm perfeci'nbsp;“i mihi.Ideo ilia noluifti ut hoc perficercs.-Perfeftio promip Veritas Æ*nbsp;Jurumabftnhtuerbapromittentia. Hoc promittebaturqui^ miflano'nbsp;*’ufdainfignis;ab!ata funtfignapromittcntia,quiaexhibita bisexhibpnbsp;‘u ueritaspromiffa.In hoc corpore film’,huius corporis par taeft,nbsp;heipesfumus; quod accipimusnouimus, fiCqui non noftis,nbsp;*gt;oueritis,amp; cum didiccriris,non ad iudicium accipiatis. Quinbsp;^uirn manducat 8lt; bibit indigne, iudicium ftbi manducatnbsp;bibit.Perfeiftuin eft cm nobis corp*, pcrficiamur in corpore-
Malachias primo -• Magnificeiur dominus fuper IfrminiinjIfraëLFiIiushonorât patrcamp; fcruus do-•hinum fuum. Si ergo pater ego fum, ubi cft honornbsp;fi dominus ego fum,ubieftamor meus dûnbsp;rit dominus exercituumï Ad uos ô facerdoics qui denbsp;’Picitis nomen meum.Et dixiftis;In quo defpeximusnbsp;*gt;omëtuum^Ofïertisfupcr altarc memn panem polnbsp;Jutum.Et die iiis.In quo polluimus teï In eo quod di-ritis:Menfa domini defpcéla eft. Si offera tis cxcu adnbsp;ftnmolandum,nónnc malum eft'OfFer illudduci tuonbsp;fi placuerit ci,aut fi fufccpcrit faciem tuam dicit do-minus exercituum'' Et nüc deprccamini uultutn Deinbsp;nt mifereatur ueftri : dc manu enim uefira fadumnbsp;tfthocfiquomodo fufeipiae facies ueftrasdicitdo-minuscxercituü. Quiseftin uobis quiclaudatoftianbsp;amp; incendat altarc mcum gratuito^ Non cft mihi uonbsp;luntas in uobis dicit dominus exercituum : munusnbsp;non accipiam de manu ueftra ßfc.Makdidus dolo-fus qui habet in grege fuo mafculumiSd uotum faciesnbsp;immolât debile domino amp; extera.
Tertio Efdræ quinto; Et dixit illi Neemias 8t Aftharasme participetur fa nda,donee exurgatpô-tifex dodus in oftcnfioncm Si ueritatem Sic.
Aa J Seeun-
-ocr page 418-ï74 DE SACRAMENTO
. Secundo Paralipomenon tricclîmo : Magna etÜ pars populideEphraim amp;ManafTe amp; Ifachar amp;. 2*nbsp;bulon qux fandtfîcata non fuerat comedic phafe,nonbsp;iuxta quod fcriptum efl::et orauit procoEzeclüas^*nbsp;cens: Dominus bonus propitiabitur cunftis quünnbsp;corde requirunt dominum DE VM patrum fuO'',nbsp;rum amp; non imputabit eisquod minus fanôîific^t*nbsp;funt. Quem exaudiuit dominus : SC placatuseft pO''nbsp;pulo.
Auguftinus in Euangelium loannis, traâatuu«' cefimofexto.
Quàm multi de altari accipiunt 8( moriuntur, do moriuntur:Vnde dicit Apoftolus; ludicium fibi mandunbsp;i.Cor.ii cat amp; bibit.Ndnnc bucccUa dominica uencnum fuitludx• quot;nbsp;tarnen accepit,8c cum acccpit.inimicus in cum intrauit, no”nbsp;quia malum accepit,icd quiabonum malus male accepit-nocentiam ad aitare apportatc, Peccataamp;fifuntquotidiinbsp;na. uel non fint mortifera,antequam ad altare accedatis,nbsp;tendite quid dicatis.Dimitte nobis débita noftra, ficut 8^^,nbsp;dimittimus dcbttoribusnoftris. Si dimittis, dimitteturtib«'nbsp;Securus accede.Panis non ucnenum cÀ.Sed uide fi diinitt*®'nbsp;¦*' Nam fi non dimittis menti ris 8C ei mentiris, quem non
do moriuntur:Vnde dicit Apoftolus; ludicium fibi manda' r —nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
tarnen accepit,8c cum acccpit.inimicus in cum intrauit, n^” --------l„.._...... ? nbsp;quot;nbsp;Cautc lege dete ergo fratres.panem cœleftem fpiritaliter manducate.in
Nullus ad altare accenbsp;datnifi uenbsp;rus pœni'nbsp;tens.
Murmur
--------------------------- J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w«», -J.»—,., ----- maximum murmurando.ldcoamp;dominusuolensoftendere eos taliu^
tra dfim. i
loan.c ueruntindeftrto.acmortujfunt, Non quiamalumeratm*^ liattvMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BaKaiv «itagt;(V4Uk.aMfcxujac* aaaa. vit. |.'aii4J
defcendit. Huncpanem fîgnificauitmanna,hunepanemfl'
WcntiriDeopotes,fallereDeum non potes. Nouitille«!“'* agas,intus te uidet.intus te examinat,intusinfpicit,nbsp;dicat,intus aut damnat aut coronat. Patres ergo iftorum, *“nbsp;cfi.mali patres malorum, infideles patres infidelium, tn^rnbsp;muratores patres murmuratorum. Nam de nulla re mag**nbsp;dominum offendifie iUe populus diChis eft, quam cötra eu^nbsp;peecart cö filios,hincadeoscocpit,lt;^idmurmuratisinuicemmurfltu'nbsp;C“ df.“. ratoreSjfilij murmuratorumCPatres ueftri manna mandut»nbsp;loan.c ueruntindeftrto,8Cmortuifunt, Nonquiamalumerattn*'nbsp;na.fed quia male mandiicauerunt. Hic eft panis qui de cceWnbsp;gnfeuit altare Dei SacramcnM iÙa focrunt,in fignis
-ocr page 419-CORPORIS ET SANGVINIS. jy$ fefunt,fedin re quæ fignificatur paria funt.Apoftolnm audi; Sacranjennbsp;^oloenim uos, inquit, ignorare fratres, quia patres noftri iîgnis dinbsp;oninesfubnubefuerunt.amp;omnes mare tranfierunt,8( omes ucr;a,(rdnbsp;t*r M O Y S E N baptizati funt in nube,Se in mari,SC omnes re Se uirtiinbsp;tandem efcamfpiritalem mandurauerunt. Spiritalem utilt;^ te fpiritiianbsp;®andeii],nam corporalem alteram,quia illi mâna, nos aliud.- h eadcm.nbsp;•piritalem uero quam nos,fed patres noftfi, non patres illo'nbsp;^'’ijquibus nos fimiles fumus.non quibus illi fimiles fuerfit.nbsp;^f adiungifEtcmnes «indem potum fpiritalcm biberunt,nbsp;Aliud illi,aliud nos,fed fpecie uifibili quidem, tame hoc idemnbsp;quot;gnificante uirtute Ipiritali. Quomodo enim «indem po' Nume.aonbsp;a‘lt;ni^Bibebant,inquit,dcfpiritali,fequentepctra : petra autcnbsp;Chriftus. Indepanis,indepotus. Petra Chriftusinfi-E^OiUerusChriftusin uerboamp;in carne. Etquomodobibe^ Spiritalisnbsp;JuntrPercuffa eft petra de uirga bis.Gemina pcrcuffio, duonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
•'gna cruris fignificat.Hic eft ergo panis qui de coclo deften^ ‘•it.Vtfi quismanducaucritexipfo,nonmoriatur. )Sedquinbsp;Pertinet ad uirtutem facramenti, non qui pcrtinet ad uifibpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
t^facramen turn.Qui manducatintus,nonforis,qui mandu-cat in corde,non qui prcmit dente.De cœlo defccndit amp; man na:Scd manna umbra crat,ifte ueriras eft.
Auguftinus de ucrbis domini fccundum loannc fermonefcxagefimoquarto.
Dileftiflimi, filij Dei ftimus iam per gratiam, per fidem, pcrfacramentum.per fanguincm Chrifti,perredemptionénbsp;faluatoris,filti D^i fuinus.SC nondum apparuit quid erimus.nbsp;Srirrius quia cum apparucrit ei fimiles erimus,quoniam uidenbsp;bimuseum ficuti eft.Ecce ad quod nutrimur capiendum.ec^nbsp;te ad quod nutrimur percipicndum,comedendum, ut ramennbsp;quod comeditur non minuatur, Sc qui comedituegetetur.nbsp;Non modo cibus uegetat comedendo,fed minuitur cibus qui Cibus fpi'nbsp;comeditur.Quandoautem cccperimus comederc iuftitiam, ritualis nonbsp;comederefapientiam, comedere ilium imniortalem cibum, minuiturnbsp;amp; nos uegetamur,S{ cibus non minuitur. Si ergo laudarcturnbsp;tibi aliqiiis cibus magnus quem pranfurus cfles,pararcs ue n'nbsp;trcm.-Laudatur tibi Deus,para mcntem.
Lcuitki uicefimofecundo : Omnis alienigena non
Aa 4 come*
-ocr page 420-i^a DE SACRAMENTO comedct de fantflificatisanquilinus facerdotis et mernbsp;cenarius non uefccntur ex eis amp; cætera. Omnis alionbsp;nigena comcdendi ex cis non habet poteftatem.
Auguftinusde uerbis apoftoli,fer* mone fecundo.
Cum ergo commcndâs talem efcam talem potum dice' toan.6 ret;Ni{i mznducaueritis carnem meam St bibcritis fanguinénbsp;meum.non habebitis uitâ in uobis,8C hoc diceret de uita.quiJnbsp;alius quàm ipfa uita^erit autë illi hoinini mors non uita, quinbsp;mendacemputauerituitamzfcandalizatifunt difcipuli cius,nbsp;non quidem omnes,fcd plurimi,dicctes apud (emetipfos:Dunbsp;Chriftus rus eft hic fermo,quis eutn potcft audire^Quid (ibi uult, hocnbsp;côfumi no uos fcandalizat i Putaftis quia de hoc corpore quod uidetisnbsp;potuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partes fafturusftim.SC membra tneaconcirurus,8( uobis da'
turns ? Quid ft ergo uideritis ftlium hominis aftendctem ubi erat prius^ Certe qui integer afccndit, confumi non potuit.nbsp;Ergo de corpore ac de (anguine fuo dedit nobis falubremnbsp;rcftftion em.K tarn magnam breuitcr foluit de fua integritanbsp;te quxftionem. Manduccnt ergo qui manducant, amp; bibantnbsp;qui bibunt,efuriant 8C fttiant, uitam manducent, uitam bi'nbsp;bantJlIud manducare refici eft,fed ftc reficeris,utnö deficiatnbsp;unde reficeris.IIlud bibcre quid eft nifi uiuerc ' Mäduca uita,nbsp;Bibere ilianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ult;tä,habebis uità. Si integra eft uita. Tunc ant hoc erit,
potnquid ideft.uitaunicui'qjciit corp''8lt;fanguisChrifti,ftquodinfa' lit, cramento uifibiliter fumitur,in ipfa ucritatefpiritaliter mannbsp;loan.s tlucttur,rpiritaIiterbibatur.Audiuimusenimipfumdominiinbsp;dicentemiSpiritus eft qui uiuiftcat.caro aßt non prodeft quicnbsp;quä. Verba qux locutus (iim uobis, fpiritus amp; uita font.
Auguftinus in loanncm de uerbis domini, fermo ne quinquageßmotertio.
Miftum elfe ad nos faluatorem mundi, fîdesueriftiima te' net,quoniam Chriftumipfumprzdicat Chriltus, hoceft,nbsp;corpus Chrifti toto orbe diffufum.In ccclis enim ille eraf, SLnbsp;fçuictiin terra perfecutoridicebat:Quid me perfequerisi?Vbinbsp;dominus fie exprclTit, hic fe elfe in nobis.Sic totuScrefeit,nbsp;quia quemadmodum ille in nobis eft hic, ftc SL nos ibi in illonbsp;Chathas fumus-Hoc fecit compago charitatis, ipfe qui caput noftrumnbsp;faluator
'M
CORPORIS ET SANGVINIS. jtt faluatoreft corporis fiii. Praedicat ergo Cliriftus Chi iftum, nos unumnbsp;prædicat corpus caput fuum, SCtuctur caput corpus fuuni,amp; facit cumnbsp;jdco mundus nos odit. Quicuni}; in corpore eius amp; membro^ Deo.nbsp;turn eius effe uoluerit.non iniref ejuia odit cum mundus. Cornbsp;pons autem eius iâcramentû multi accipiunt, fed non omnesnbsp;qui accipitit facrametum.habituri funt apud cii etiam locumnbsp;promifliim membriscius.
Hieronymus in Pfalmum centefimum nonunijtomo odauo.
Tu es facerdosin sternum ,fceunduin ordinem Melchifcdeeh.
Hoc folum dicamus,quarc dixerit fecundum ordinem.Se* eundum ordinem, nequaquam facerdos cris fecundum uicH-'nbsp;Inas ludaicas, fed tris facerdosiccuiidum ordinem Melchift'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
de;h . Quoinodo em Melchifcdeeh re.x falcm obtulit panem, Saguis no 8( uinam.fic amp; tu ofFcres corpus tuum, St fanguincm, uerum fter fit cornbsp;panem fit uerum uinum. Ifte Melchifcdeeh ifta myfteria quae PUS noftrfinbsp;nabcmus.dedit nobis.Ipfe eft qui dixit; Qui mäducauerit car funt ucrûnbsp;Hem meam.St bibcritfanguinem meum.Secundumordinem uinü fit uenbsp;Wclchifedechtradidit nobis facramentum fuum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruspanis.
Auguftinus Iibro de Ciuita te Dei uige^ fimoprimo,capifc uigefimoquinto.
Hie eft panis qui de cctio defeendit, fi quis ex ipfo manduca Ioan.« Oerit.non inorietur. Ego fum panis uiinis.qui de coclo defeennbsp;di; fi quis manducaueritex hoc pane, uiuetinactcrnum.quo'nbsp;modo fit accipiendum merito quaeritur.Et ab iitis quidë qui'nbsp;hus nunc refpondemus hunc intclIcAuin auferunt iUi,quibusnbsp;deinde refpondêdum eft.hi funt autem qui häc libcrationcm,nbsp;Hee omnibus habentibus facramentum baptifmatis fit corpo'nbsp;ris Chrifti.fed folis catholicis quamuis male uiuentibus polli'nbsp;eentur, quia non folo,inquiunt facramento, fed re ipfa man'nbsp;ducaucrunt corpus Chrilb.in ipfo fcilicet eius corpore conftinbsp;tuti.dc quo corpore ait Apoftolus; Vnus panis,unum corpus l.Cor.i»nbsp;multi fumus. Qui ergo eft in eius corporis unitatc, id eft, innbsp;Chriftianoçt compagc membroç:, cuius corporis làcramen'nbsp;turn fideles cömunicantes de altari fumerc confueutrunt,ipfe Qui ftmtnbsp;Were dicendus eft manducare corpus Chrifti, amp; bibcre fangui uere man'nbsp;»Km Chrifti. Ac per hoc hsrctici St fchifmatici ab huius unp durantes.
Aa J täte
-ocr page 422-578 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SACRAMENTO
täte corporis feparati, poffunt idem percipere facranientumgt; fed non fibi utile, imó ucro ctiam noxiuin,quo iudicctur granbsp;uius quam ucl tardius libercntur Non funt cnim in eo uincu'nbsp;Io pacis,quod in illo exprimitur facraniento.
incodem capitr.
Qui manducat carncm,amp; bibit fanguinc meum in me ma' , net amp; ego in eo, oRendit quid fit no iacramento tenus,fed re'nbsp;Sola uni' uera corpus Chrifti mäducare, amp; eius ûnguinem biberc,ho£nbsp;tas Si cha' eft enim in Chrifto manere.ut in illo maneat amp; Cliriftus. Sicnbsp;ritas man' enim dixit,tanquam diceret; Qui non in me manet,amp;' in quonbsp;ducat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego non maneo, non ft dicat aut exiftimet mäducare corpus
meum,aut bibere fanguinc meum. Non itaq; manent in Chri fto, qui non funt membra eius. Non funt autem membra Chrinbsp;fti,qui ft fticiunt membra meretricis.
Auguftinus fupcr loannem tradatu uige-fîmo(êxto,capito fexto.
Qui manducat carnem meam.K bibit meum fanguinem. in me manet Si ego in illo. Hoc eft manducare illam eftam.nbsp;amp; ilium bibere potum, in Chrifto mancre,amp; ilium manctetnnbsp;in ft habere. Ac per hoc qui non manet in Chrifto, amp; in quonbsp;non manet Chriftus, proculdubio nec manducat fpiritaliteTnbsp;carnem eius, nec bibit eius fanguinem,licct carnalitcr amp; uifi'nbsp;bihtcr premat dentibus lacramentum corporis amp; faneuin^nbsp;CHRISTI.
Idem tratflatu uigc(imofeptin]o,capite fexto.
Expofuit ante modum attributionis huius Si doni fui,qult;’ modo daret carnem fuam manducare dicens ; Qui mandu. atnbsp;Verusmo carnem meam,8c caetera. Signii quia manducauit Si bibit hocnbsp;dus roan' eft, fi manet amp; manetur, fi habitat 8f inhabitatur, fi haeret 8^nbsp;ducandi. non deftratur.Hoc ergo nos docuit Si admonuit myfticis uefnbsp;bis, ut fimus in eius corpore fub ipfo capite in membris eiusgt;nbsp;edentes carnem eius,non relinquentes unitatem eius.
Si ergo uideris filium hominis afeendentem ubi crat prius.
Quid eft hocî’Hinc foluit illos quos nouerat.hinc aperuft ludaci UH' unde fuerant ftandalizati ; hinc plane fi intelligerent. Illi cmnbsp;de crat fcâ putabanteum erogaturum corpus fuum, ilk autem dixit ftnbsp;dalizati. afeenfurum in tœJuni,utiquç integrum.Cinn uideritis filium
-ocr page 423-, CORPORIS ET SANCVINIS. jr» hominjs afcendentem ubi erat prius : certe ucl tunc uidcbiti»nbsp;ijuia no co modo quo putatis erogat corpus fuumcerte tuncnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;intelligetis, quia gratia eius no confuiniê morfibus Si çxters.
Hcbraeorumnono; Nonenimin manufaéia fan-fta ingrcflus eft Chriftus exemplaria uerorii ,fed in ipfutn coclum ut appareat nunc in confpcftu Dei pronbsp;nobismon ut fxpius orferat fcmctipfutn,amp;; caetera.
Efaiac decimofeptimo: In die ilia inclinabitur lio-Bio ad fadlorein fuum : amp;. oculi eins ad fandu Ifracl rcfpicient;amp; non inclinabitur ad altaria,qux fecerutnbsp;tnanus eius: SC quae operati funt digiti eius:non refpinbsp;cient lucos amp; delubra,8C cætcra.
Auguftinus in Pfalmum nonageftmumodauum.
Quando hoc dominus commendauit de carne fua locutus erat, amp; dixerat : Niff quis manducauerit carnem meam,nonnbsp;habebitin fe uitam aetcrnä.Et ait; Verba que locutus fum uo^nbsp;bis, fpiritus Si uitafunt. Spiritaliter intelligite quod locutusnbsp;fum.Non hoc corpus quod uidctiseftis manducaturi.SC bibi-tun ilium fanguincm quern fufuri funt qui me crucifigent, 8Cnbsp;estera •
Ex libro fententiarum Profperi.
Efcamuitæ accipit, aetermtatispoculum bibit, qui in Chri-fto manct, SC cuius Chriftus habitator eft.Nam qui diftordat Chrifto,nec carnem Chrifti manducat,nec fanguinem,etiânbsp;fi tantae rei facramentum ad iudicifi fux przffimptionis quo-*nbsp;tidie indifferenter acdpiat,g( estera.
Deuteronomij quarto: Nec eft alia natio tam grä lt;3is quae habeat deos appropinquates fibi, ficut Deusnbsp;nofter adeftcundlisobfecrationibus noftris.Quçemnbsp;eft alia gens fic indy ta,uc habeat ceremonias luftalpnbsp;iudici3,8C uniuerfam Irgem quam ego proponä ho-dieante oculos ucftros.Cuftodiigitur temetipfumnbsp;amp; animam tuam folicite. Ne obliuifcaris uerborutnnbsp;quæuiderunt oculi tui, SC ne cxddantde corde tuonbsp;cundi$ diebus uitæ tux.
Augu-
-ocr page 424-3«o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SACRAMENTO
Auguftinus libro tertio de doftrina Chriftiana. Manduca^nbsp;nbsp;nbsp;Nifi manducaucritis, inquit,carncm filri honiinis SC fangui
re eft com non biberitis non habebitis uitam in uobis, facinus ucl flagi' municare tiiim uidetur lubere. Figura eft ergo praeopiens paflioni doinjnbsp;paflionib’ nicat efle cóniunicandum 8C fiiauitcr at^ utilitcr recondendSnbsp;eins,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in memoria çp pro nobis caro eins crucifixa äc uulnerata flt.
Eadc habet Auguftin® in præfatione Pfalmi tertij* Item eadem ctiam Tertullianus habet lib.primo.nbsp;Et libro tertio aduerfus Marcionem.
In decrctisdepœnitent.diftinft.ij.de charitatc.
Item dominus.-Egofum panisuiuus qui de ctclo dcfcendi,n quis mâducauerit ex hoc pane uiuet in æternum, qui ergo nónbsp;uiuitin çternum,non manducabit pancm uiuuni in çternuin-Credere Sed qui non nianducauerit,in cum non credidit.hoc eft cnimnbsp;cft man manducare panem uiuum, quod credere in Chriftum, id eltnbsp;dutare. amando tendere in Chriftum.Cum ergo reprobusin eum nónbsp;crcdidit.hunc non manducauit,amp; ita fidem Chriftianoç: quanbsp;fola peccata relaxantur non habuit.
Oeuteronomt) oôlauo: Afflixit te penuria,et dédit tibi eibum mâna, quod ignorabas tu ôi patres tui:U(nbsp;oftederet tibi, qd non in folo pane uiuat homo,fed innbsp;omni uerbo quod egreditur de ore domini.
Hieremiæ dccimoo(flauo;Qiiia oblitus eft mei po pulus meus fruftra libantes 8i impingctes in uqs fui$nbsp;Si in femitis feculi, ut ambularent per eas in itiner*nbsp;no trito, ut fieret terra eorum in defolationcm, amp;nbsp;fibilum fempiternum.Omnis qui præterierit earn obnbsp;ftupefcet,df mouebit caput fuum.
Origenes in Leuiricum,Homelia feptima.
Agnoftitc quia figura; funt quj in diuinis uoluminibus ftri ptafunt,S(ideotanquam fpiritales,8(non tanquam carnaleînbsp;examinate,Sc intelligite quae dicuntur.Si cnim quafi carnaletnbsp;ifta fufcipitis,lacdunt uos 6C non alunt.Eft cnim 8C in Euangtnbsp;Irjs litera quae occidit,non folum in uctcri tcftaniento occidésnbsp;In nouo te litera deprehenditur. Eft 8C in nouo teftamento litera qua:nbsp;ftamento oeddit euin,qui non fpiritualitcr quae dicuntur aduertcrit-Si
-ocr page 425-CORPORIS ET SANGVINIS. j!t tnim fccundum literam fequaris.hoc ipfum quod diflum eft, eftetisin Qnbsp;Nifi manducaiieritis carncm meam, Si biberirij fanguinem tera quxnbsp;mcum.ocddit hæc litera. Vis tibi 8C aliam de Euangclio profc occidit.nbsp;ram literam qua: occiditfQui non habet,inquit,gladium uen loan-tfnbsp;dattunicamfuam,amp; ematgladium.Ecceamp;haccliteraEuan' Lucsetanbsp;gelii eft, fed occidit.Si uero ipiritualiter earn furcipias,non ocnbsp;edit,fed eft in ca fpiritus uiuificans. Et idco fine in lege ftue innbsp;Euangeliis qua dicuntur fpiritualiter fufeipe, quia Ipiritualisnbsp;diiudicat omnia,ipfe uero à ncmine dfiudicatur.
Idem in codem Iibro,Homelia nona.
£t tu qui ad pótificem uerü uenifti.qui fanguinc fuo Deum tibi propitium fecit, amp; reconciliauit te patri,no hxrcas in fannbsp;guine carnis.fed difee potius fanguinem uerbi. Et audi ipfum (Jjfonbsp;tibi dicentem, quia hie fanguis meus eft, qui pro uobis effun' fjnguisnbsp;detur in remiffionem peccatorum.Nouit qui my ftei qs imbu'nbsp;tus cft,amp; carnem,8( fanguinem ucrbi Dei.
Lcuitici fecûdo; Cum autem obtulerisfacrificium coftum in clibano de Hmila, panes fciltcct abfque fernbsp;Ricnto confperfos o!co,Sf lagana azyma oleo lita.
In eodem capite: Quicquid obtuleris facrificij falc condies -• ncc aufercs fal foederis Dei tut de facrifîcionbsp;tiio.ln omni oblatione öfteres fal.
Lcuitici decimo:Tollitc facriftcium quod remans (it de oblatione domini,8f comedite illud abfque fer«*nbsp;memo iuxta altarc, quia fanólum fanélorum eft:co-*nbsp;rnedetisauteminloco fanAo quod datum eft tibinbsp;filijs tuis,amp;: cætera.
Lcuitici uigefîmofecundOîHomo qui obtulerit ui' Aimam pacificorum domino, amp; cactera.Immacula^nbsp;turn offerer ut acceptabile fitzomnis macula non eritnbsp;ineo,8f extera.
Deuteronomijdecimofexto: Pion plâtabis lucum amp; omnem arborem iuxta altarc domini Dei tui; necnbsp;facies tibi atque conftituesftatuam qus edit domi**nbsp;nusDcus tuus.
Bernar.'
3«gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SACRAMENTO
Bernardus fuper: Qui habitat.uerfu rergt; tio,fermone tertio.
loan.c nbsp;nbsp;Nifi manducaueritis carnemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominis, 8lt; biberitis tiaf
. fangiiinem,dixerunt : Durus eft hie ftrmo.SC abierunt retroi* fum. Quid autem eft manducare eius carnem, Si bibere fanguinbsp;nem, nifi communicare pafiionibus eius, 8C earn conuerfatio''nbsp;nem imitari,quam geflitin carnes’Vnde amp; hoc defignat illibsnbsp;Panis in' turn illud altaris facramentum, ubi dominicum corpus acci''nbsp;trat in os pimus.ut ficut uidetur ilia forma panis in nos intrare.fic no*nbsp;fed Chrift* ucrimus per earn, quam in terris habuit conuerfationc,ipfuntnbsp;ad cor.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intrare in nos, ad habitandum per fidem in cordibus nofttis-
s.Cor. I Cum em iuftitia ingreditur,ine ingreditur, quifaffaiseft no* bis à Deo patre iuftitia,K caetera.
Auguftinus de uerbis domini fccundum Lucam, fermone uigeßmootflauo.
Pattern noftrum quotidianum da nobis hodie. Cum de ft* cramé to traélarem dixi uobis, quod ante uerba Chrifti quodnbsp;offertur panis dicatur, ubi Chrifti uerba deprompta ftierint,nbsp;Panis fu' iam non panis dicitur, ftd corpus appellatur. Quare ergo innbsp;perfubftä' oratione dominica quae poftea fequitur ait; Panem noftnini»nbsp;tialis Chri Panem quidem dixit,fed sTnoJ»/,)) dixit.hoc eft,fuper/ubftan*nbsp;ftus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tialem. Non ifte panis qui uadit in corpus, fed file panis ui*
tx aeternac, qui animæ noftræ fubftantiam fiilfit.
Exodi uigsfîmotertio:Non immolabis fuper fer-* tnentofanguinem uidfimætuç,nec remanebit adep$nbsp;folennitatis mex ufque mane.
ludicum fexto: Aedificauit ergo ibi Gedeon alta* re domino,uocauitque illud domini pax ufque inprfnbsp;fentem diem.
Amos quarto : Et facrificate de fermento lauden» Sc uocate uoluntarias obla tiones, Sf annuntiare. Si6nbsp;cnimuoluiftisfilii Ifracl.Vnde amp; ego dedi uobis Ru*nbsp;porem dentium in cucflis urbibus ueftris,amp; indigen*nbsp;tiam panum in omnibus locis ucftris,Sf extera. Egonbsp;quoque prohibui à uobis imbrem,Sf extera.
Sapien*
-ocr page 427-CÖRPORIS ET SANGVINIS. ,8j
Sapirntiæ fecundo:Et nefcicriint facramenta Dci, ticque niercedemiperaucruntiu(litia:,necindkauamp;gt;nbsp;runt honorem animarum fanóiarum.
Quarti Efdræ fccundo : Difpergätur in genres,no •Mina eorum deleantur à terra, quoniam fprcueruntnbsp;Sacra mentum mcum.Vjtibi AfTur qui abfcondisininbsp;Quos penes te.Gens mala memorare quidfccerim Sonbsp;domæ 8C Gomorraf.
Malachiç fccundo:Tranfgrcflus eft Iuda,amp; abo-Miinatiofafta eft in Ifracl K in Hierufalcm:quia.con taminauit ludasfanftificationcm Domini quam di-lexit,amp; habuit filiam Dei alieni.Difperdat dominusnbsp;Mirum qui fecerit hoc,magiftrum amp; difcipulum de tanbsp;hcrnaculo lacob, amp; offcrcntium munus domino exgt;nbsp;rrcituum. Et hoc rurfum feciftis.Opcriebatis lachrynbsp;Miisaltare dominifletuödmugitu,it3ut nonrcfpigt;nbsp;ciam ultra ad facrißcium, ncc accipiä placabile quidnbsp;de manu ueftra. Et dixiftis: Quam ob caufam^ Quianbsp;dominus teftificatus eft inter te amp; uxorcm puberta-«nbsp;ris tuæ quam tu defpexifti. Et hxc particeps tua, 8£.nbsp;üxor fœderis tui.No'nne unus fecit,amp; refiduum fpirinbsp;rus eius cftï Et quid unus quxrit nifi fernen DekCu»«nbsp;ftoditeergo fpiritum ueftrum,uxorem adolefcen^nbsp;tix tux noli defpicerc. Cum odio habucris earn, di'-mitte dicit dominus D E V S Ifracl. Operier auteinnbsp;iniquitas ueftimentum eius dicit dominus exercknbsp;tuum. Cuftoditc fpiritum ucftrum, 8C nolitc dcfpùnbsp;«re : laborarc feciftis dominum in fermonibus ue-»nbsp;ftris. Ec dixiftis: In quo eum fecimus laborare?In eonbsp;quod dicitis:Omnis qui facit malum bonus eft in connbsp;fpcdudominijSC cxtera.
Chryfoftomus tomoprimo,Hom«lia li.
exc%lt;
-ocr page 428-384 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SACRAMENTO
ex capitc dccitnoquarto.
Sacramcn Pacis em facramentiim eft hoc facramentn.inquiiîrionî pc-* tum pacis, cuniaçî 8C fîmoniæ nô conucnjt. Nam fî ipfe fibi gratia noftrinbsp;non pepercit.quo fupplicio nô erimus digni, fi animx nô patnbsp;cimus pro qua Chrift’ fcipfum tradidit, 8C pecunijs parcim’ inbsp;Nullus ergo ludas, nullus Simon hànc menfam adcat.quo?«nbsp;uterq; çris cupiditate periit.Quare fugiamus oro hanc foueä,nbsp;tieq; putetnus fatis effe nobis ad faluté, fi cum uiduas 8C orboSnbsp;parcntü fpoliaueris, aureum calice amp; gemmis ornatum huicnbsp;Vcrusho' mcnfæofferas.Vishoc(äcrificiumhonorare,animamtuamnbsp;nor huius offeras,propter quam Chriftus immolatus eft earn aurcam ftnbsp;fäcrificij. cito.Quodfianimaplumbeateftaæriseft.quiddbiproderiitnbsp;aurea uafa^ Et certc non erat ex argento illa menfa.nec ex aunbsp;ro ille calix, quo Chriftus diftipulis fanguinem prxbuitfuö.'nbsp;pretiofa tarnen erant omnia, amp;uenerationis plena, quiafpirinbsp;Cultus fu'' tu abundant.Vis corpus Chrifti honorare,«ö deljsicias ipfuntnbsp;perfiuus K nudum, neque hic quidem in Ecclefia ftricis pannis induas,fdnbsp;nimius ap ris autem frigore ac nuditate confici negligas.Qui enim dixitnbsp;paratus in hoc eft corpus meum, 8i rem fimul cum uerbo confecifjîdeit»nbsp;tempio re dixit : Efurientem me uidiftis, Si non dbaftis.K in quantumnbsp;probal. non fcciftis uni eorum minimorum, ncc mihi ftciftis.Hoc cetnbsp;Matth.24 te corpus Chrifti noft amic'lu,fed anima munda indiget; illudnbsp;autem multa cura,8C magna diligentia eget.Perdifcamus igi'nbsp;tur Chnftum lefum philofophari, amp; ipfum ex uoluntate fu3nbsp;Maximus honorare.- nam qui honoratur, eo maxime honore lætatur,nbsp;honor Dei quem ipfe uult, non quem optamus .Sic Si Petrus honorarenbsp;eft, fi uolü Chriftum credebat, fi cum à lotione pedii prohibuiffet. quodnbsp;rate ill jus eertc contraria crat.Pariter tu etil ita eu honora,ut ipfe uult,nbsp;impleam’. exponc diuitias tuas pauperibus. Nô eft opus uafis,fed animtfnbsp;aureis.Refpode qua;fo,quç nam utilitas cft.fi cum menfa eiusnbsp;multis talibusaureisornatur,ip(einedia pereat:' PriUs jgitutnbsp;ipfum efurientem fatura, deinde ex quadam fiiperabundätianbsp;meniäm etiam eius ornabis.- calicem aureum facis ,amp; aqux frinbsp;gidx calice ei non prxbes:’St qd hinc emolimentü confequif inbsp;Coopertoria mefx auro nitent,amp; ipfi ncccfTaria uelamina nenbsp;gas,quid igitur ipfi prxbesfDic oro,fi quern fame pereuntemnbsp;uideres,nec cibo foluere neceftitate fibi curares, fed multo ar'nbsp;gento acauro menfam exornares,quas putasilium gratis«nbsp;w habiturii i Quid porre) fi frigore congclatü hominc alpice-quot;
-ocr page 429-CORPORIS ET SANCVINIS. )tt rts.ne ueftem aliquam ei præparares^ fi aureas ftatuas ad launbsp;dem eius erigeres.nonne contemnere uidererislt;Ita te oportet PauperSnbsp;in Chrifto etiam cogitare, cum errabundus 8( peregrinus cir curä pranbsp;cumiiagatur, tefto indigens, tunc tu ipfum quidem non fufei omnibusnbsp;pis; uermiculato emblemate pauiinëta omas.magnificos mu haberenbsp;ros côftruis, columnarum capita erigis.lychnos ab aureis laz oportet«nbsp;quearibus depederc facis, ipfum uero nec uiiîtare quidé curasnbsp;in carceribus uinftum. Nec prohibe© magnifica templa codenbsp;re,fed prius ilia fecere moneo.imo uero ilia facere moneo; ncnbsp;mo ein quia templa magnifica non condiderit, unq accuiatusnbsp;tft. Atucro gehenna, ignis inextinguibilis.fupplicia dimonSnbsp;imminent.nifi quis diligenter ilia peragcre uclit,amp; caetera.
Exodi tricefimo : Non offeretis fuper eo thymia* lt;na compofitionis alterius ,nec oblationem Sf uiéii-*nbsp;»iam,ncc libabitislibamina. Et deprecabitur Aaronnbsp;fiiper cornua altaris femel per annum in fanguinenbsp;^uod oblatum eft pro peccatoxt placabitur fuper eonbsp;ingencrationibus ueftris,SanAum famflorumcritnbsp;*iomino.
Hebrxorum decimo: Hie autem unam propecca* Hs oiferens hoftiam in fempiternum fedetindexte»nbsp;D E I:de cactero expcctans donee ponantur iniminbsp;lt;gt; eius fcabellum pedum eius.Vna enim oblatione conbsp;fnmmauit infempiternu fanctifîcatos, amp; cetera. Vbinbsp;intern horum (id eft peccatorum)remiflio, iam nonnbsp;oblatio pro peccato.
Hcbracorum none: Sed per proprium fanguinem •ntroiuit femel in fancta xterna redemptione inuen--cactera.Ne« ut fæpc oiferat femetipfum,qucmnbsp;•dmodum pontifex, 8C caetera.
Cliryfoftomus tomo tertio in epiftolam ad Hebroos,Homelia decimafeptima,nbsp;ex capite nono.
No’nne per fingulos dies offerimus fOfferimusquidem.ftd Sacrfficiû Bb adre*
-ocr page 430-it«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SACRAMENTO
Woftri! eft 3d rccordatiofiem facientes mortiseius.Et una eft IifchoftÎJ, tnïmoria non muItæ.Quo.'nodo una cft.SC no quia femel ob*nbsp;facrifi;ii lata eft ilia,oblata eft in fanfta fanftorum.hoc autem facrifi*nbsp;Chrifti. cium exemplar eftillius.idipfum fempcr offerimus.Nec nuncnbsp;quid? alifi agnum, craftina alifi,fcd (emper jdjpfum. Proindenbsp;unum eft hoc ûcrificium, alioquin hac ratione, quoniam innbsp;miiltis locis offcrtur, multi Chrifti funt^ Nequa cuâ.fed unusnbsp;ubiiî eft Chriftus, hie plenus exiftcns.Sf illic plenu$,unuinnbsp;corpus. Sicut eniin qui ubiçg ofFcrtur,unum corpus eft,Slt; nonbsp;milita corpora, ita etiam amp; unum facrificium. PStifex autemnbsp;nofterillecft.qui hoftiam mundantem nosobtulit.-ipramof*nbsp;ferimus amp; nunc,quæ tunc oblata quidem.cofumi non poteft.
Oîa nos in Hoc aüt quod nos facimus.in conimemorationem quidem fit comemo' eiusquodfaiftumeft.Hocenimfacite,inquit, tnmeamcome*nbsp;ratione fa morationë.Nö aliud facrificiü.ficut Pötifcx.fed idipfum lëm*nbsp;cimus. per facimus, ma gis aflt recordation? facrifieii operamur.
Auguftinus Iibro decimo de Ciuitate Oei,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capite quinto.
5 Sacrificium uifibile.inuifibilis ficrificii teftamcntuin.id eft, factum fignum eft.
Leuitici feptimo; Si pro gratiarum aAione obla*quot; tio fuerit,oiTerent panes abfquc fermentotonfperfo^nbsp;oleo,amp; cætera.
Leuitici uigefïmofecüdo: Si immolaueris hoftiant pro gratiarum a^ione domino, ut poflit efTe placabinbsp;lis: eodem die comedetis earn. Non remanebit quic^nbsp;in mane alterius diei. Ego dominus. Cuftoditc man*nbsp;data mca SC facitc ca,6f caetera.
DeuteronomqfextoiCum interrogaueritte filittS tuuscras,dicens quid fibi uolunt teftimonia bfc,5f cenbsp;remoniac atque judicia, quac pratcepit dominus Deusnbsp;nofter nobis i Dices ei : Serui eramus Pharaonis innbsp;Aegy pto: SC eduxit nos dominus de Aegypto in m«nbsp;nu forti: fecitip (jgna atque prodigia magna SC peifi*nbsp;., ma in Aegypto contra Pharaonem, SC omnem do*nbsp;murtJ
-ocr page 431-CORPORIS ET SANCVINIS.
VRutn illius in confpeftu noßro ;S{eduxit nos inde, titintroductisdaret rerramfuper quamiurauitpa^nbsp;tribus noftris.Præccpit'qp nobis dominus ut faciamusnbsp;omniakgitima hxctimeamus dominum Deumno»nbsp;ftrum,ut bene fit nobis cunctis diebus uitar noftræ,fî-.nbsp;cut eft hodie. Erit^ noftri mifcricors fi cuftodierim*nbsp;fecerimus omnia præcepta cius corä domino Deonbsp;noftro ficut mandauit nobis.
Hieremiac quadragefimoquarto: Nunquid non fa crificium quod facrificaftis in ciuitatibus luda innbsp;plateis Hierufalem, uos amp; patres ueftri, reges ueftrinbsp;amp; principes ueftri,amp; populus terræ;horum recorda-tus eft dominus,amp; afeendit fuper cor eius?amp; non po-terat dominus ultra portare propter malitiä ftudio-rum ueftrorum,amp; propter abominationesquasfecinbsp;ftis.Et facta eft terra ueftra in defolationcm,amp; in ftunbsp;porem, amp; in malcdictum, co quod non fit habitatornbsp;ficut eft dieshxc,
Chryfoftomus romo primo,in caput Mat-thxi octauüjHomelia de-cimafexta.
Eft enim prorfus abfurduin nos operc quidem ipfo benefit's eius quotidie perfruentes,gratias « nec fermonc perfolue re, amp; hoc cum nobis rurfusprofit ipfa coftflio.Nelt;ÿ enim ilknbsp;alicuius noftri eget, fed nos omnium quae illius funt, indige-•nus. Siquidé gratia^ aftio, illi quidê nil omnino addit.nosnbsp;autë magis illi familiäres fâcit.Nos em hominum beneficia renbsp;cordantes uehementius eo^ amore fuccendimur, multo magis bcnefi'ciorum in nos Dei memores, ftudiofiores erimus adnbsp;ipfiusmSdata feruâda.Idcirco Apoftol’ dixitrEtgrarieftotè. CoIÏclT.jnbsp;Optima quippe bencfi'cioçj euftos eft ipfa memoria beneficiq- Eucliari-rum,8{ perpétua grariarum confelTio. Propte ea 8f rcuei êd.a ftia quid flnbsp;ac falutan'a illa myfteria, quæ omni certe ccclefiæ eegregatio gnificct.nbsp;necejebramus Euchariftia.id eft, eiatiaçt aftio nuticupatiir,
Sb a Sunt
-ocr page 432-?88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE Sacramento
Sunf enfin bencficiorum recordatio plurimorum, caputqué ipfum diuinx erga nos chanta ris oftendunt, nosij fadunt denbsp;bicas Deo gratias femper exolucrc.
iRopbetam fufeirabo eis de medio fratrum ruo**
rum lïmilcm tui, amp; ponä uei ba mea in ore eius.
loqueturi^ ad eos omnia qux prçcepero ilIi.Qui autem uerba eius qux loquetur in nomine meo audinbsp;te noluerit,ego ultor exiilam.
In eodemcapite uigedmoprimo : Accedentîj; fa-* cerdotes filij Leui, quos elegerit dominus Deus tuuSnbsp;ut miniftrent ei, 8i benedicant in nomine eius, 8( adnbsp;uerbum eorum omne negotium pendet. Et quiequidnbsp;tnundum uel immundum efl;,iudkctur.
In eodem capite uigefimoodlauo.Cöftituet te do minus Deus tuus in caput, Qi non in caudam, amp; erisnbsp;Temper fupra,S£ non fubtend tarnen audieris mandanbsp;ta domini Dei tui,qux ego prxeipiotibi hodie,amp; cunbsp;ftodieris ÔC feccris, ac non deebnaueris ab eis, nee adnbsp;dexteram nee ad dniftra,nec fccutus fueris deos alic-*nbsp;nos,ncc colueris eos. Quod d audire nolueris uoceninbsp;domini Dei tui, SC euftodias Si facias omnia mandatnbsp;ta eius, Si ceremonias quas ego prxcipio tibi hodie,nbsp;uenient fuper te omnes maledidiones iftx,amp; appre*nbsp;hendentte,Sif extera.
Secundo Paralipomenondecimonono; In Hieru-* falem quo^ condituit lofaphat Leuitas Si facerdo^*nbsp;tes Si principes,familiarum ex Ifraël, ut indicium Sinbsp;caufam domini iudicarent habitatoribus eius, prxcenbsp;pitÿ eis dicens : Sic agetis in timoré domini ddeliter
accorz
ECCLESïASTîCO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38»
amp; corde perfeélo. Omnc caufam qux uenerit ad uos fratrum ueftrorum qui habitât in urbibus fuis, internbsp;cognationem amp; cognationem ,ubicunq; quæftioeftnbsp;de lege,dc mandate, de ceremonijSjdc luftificationi^nbsp;bus, oftendite cis ut non peccent in dominü,5C ne ue-niat ira Dei fuper uos, SC fuper fratres ueftros.Sic ernbsp;go agentes non peccabitis. Amariasautem facerdosnbsp;Si pontifex uefter,in his quæ ad Deum pertinent prçnbsp;fîdcbat,S; estera.
Ambrofîus ecclefîs Vercellenfi libro decimo,cpigt; ftola oftogefimafecunda.
Quid autem aliud fîgnificatur.quod poft defuniftu Aaron, tion uniuerfo populo,ftd foli Woyfi.qui eft in facerdotibus donbsp;»nmi,imperauit Deus, ut exuuhs Aaron facerdoris, fitiü cius Nuiner.i»nbsp;indueret Eleazarum.nifïut cognofceremus.qudd facerdos cônbsp;fecrare facerdotem dcbcat,8( ipfe eum induerc ueftimétis.hoc Conftera^nbsp;eft,uirtutibus facerdotalibus, ac tune fi nihil ci deefie induinë tiq amp; exa*nbsp;torum aducrteritfacerdotalimn,8t apte quadrateomnia,fa' minatiqfanbsp;cris eum adhibeat altaribus; Supplicaturus cnim pro populo, eerdotis.nbsp;eligi à domino,probari debet à faeerdotibus’.nc quid fit quodnbsp;in ipfo grauiter offendat, euius officium cft pro aliorum oPnbsp;feniâ interuenirc. Nequcenim medioens uirtusfacerdotalisnbsp;cft, eui cauendum non folum ne grauioribus fiagitiis fit affi'nbsp;nis, fed ne minimis quidem,ut fit promotus ad mifericordiâ,nbsp;promiffum non rcmordeat.lapfum rcuoect.eompatiatur do'nbsp;lori.manfuetudinë tencat, pictatem diligat, iram depellat uelnbsp;deeoquat, fit quidem lituus plcbiscxcitandæ ad deuotionem,nbsp;niitifieandx adtranquillitatcin.
Origenes fuper Leuiticum,Homelia fexta.
Conuocauit,inquit,dominusfynagogam,8( dixit ad eos; Oportet là Hoc eft uerbum quod præccpit dominus. Licet ergo dominus cerdotë hanbsp;de conftituendo pontifice pra:cepiffet,8t dominus clegifict,ta beretefti'nbsp;men conuocatur amp; fynagoga. Requiritur cnim in ordinädo moniü abnbsp;faeerdote 8t prsfentia populi, ut feiant ocs SC certi fint, quia his qui fo'nbsp;qui prçftantior eft ex omni populo,qui dqlt;ftior,qui fanftior, ris funt.nbsp;qui in Omni uirtutc cminentior, ille cligitur adfaccrdotium,nbsp;ßb J gc hoc
-ocr page 434-3»'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ÖR.DINEnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
8(hoc aftante populo, ne qua poftmodum retraftariocuj-*' l•TinI•3 quam.ne quisfcrupulus refideret. Hoccftautem quodSf Ap»nbsp;(tolus præcipit.in ordinationc facerdotis dicens; Oportet au'nbsp;tem ilium, Si teftiinonium bonü habere ab cis quæ fbris funt.nbsp;Si caetera.
Ecclcfiaftici uigefimoquinto; Quàm fpeciofum ca niciei iudicium,amp; presbyteris cognofcerc confilium-Quàm fpeciofa uctcranis fapientia, 8C gloriofus intclnbsp;lcdus amp; coniîlium. Corona fenutn multa pcritia:S£nbsp;gloria filiorum timor Dei.
lob duodecimo; In antiquis cä fapientia,8i in raul to tempore prudentia.
Leuitici decimononotCoram canocapite confut'' ge , amp; honora pcrfonam fenis, 8l time dominumnbsp;Deumtuum.
Origcnes in Leuiticum,Home]ia quinta.
Leuit.7 nbsp;nbsp;Sacerdos, inquit, qui oftrt tllud, amp; repropitiabit
pro delifto iplïus crit.
Difcant facerdotes domini qui ecclefif s praefunt.quia pars Repropi' eis data eft cum his. quorü delifta repropitiauerint.Quid au'nbsp;tiatio deli tem eft repropitiare pro dclifto Si afiumpferis pec^orem,nbsp;ôoçj quae SC monendo, hortando, doccndo.inftrucndo adduxeriscuninbsp;fit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad pornitentiam, ab errorc correxeris, à uiths emendaueris,
8C effcceriseum talem.utei conuerfopropitius fiat Deus, pru delifto repropitiare diceris.Si ergo talis fticris faccrdos.K ta'nbsp;lis fuerit doftrina tua amp; fermo tuus, pars tibi dabitur eoruinnbsp;quos correxeris, ut illorum mcritum, tua merces fit,SC illownbsp;l.Cor. j ftlus,tua gloria. Aut non SC Apoftolus hf c oftendit,ubi dicit:nbsp;Quia quod fuperædificauerit quis.merceclem accipiet.Intcllinbsp;gât igitur facerdotes domini,ubi eft lus data portio.SC in hoenbsp;Sacerdotis uacent.atq; his opcram dent. Nó lê inanibus SC fuperfluis aâânbsp;offidä UC' bus implicent.fedlciant Ié in nullo alio parts habiturosapudnbsp;rum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deum, nifi in co quod ofFertur pro peccatis.id ell,quod ä uia
pcccati conuertermt peccatores,SCcztera.
Origenes in Efaiam,HomeIia feptima.
Efaize £faiasaitiëaudiiuircuoclt;indoinini|noniaiperantis,fed (xcitao*
-ocr page 435-ECCLESIASTlCO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jft
txcitâfitisatq; dicentis:Quemniittä,amp; quis ibit ad populunï ifiuinï’Peinde diat fcrefpondiffc domino.-Ecce ego fum jiiit''nbsp;te me.Faftus autem in hoc loco S£fcrutâs si quae feripta furt,nbsp;inucnio aliud fteifle Moyfcn,aîiud Efaiam. Woyfcs eniin ele-''nbsp;ftus ad eduftionc popuh de terra Aegypti,ait.Prouidc aliutn Exodi 4nbsp;quem inittas.eoam mdetur côtradicere Deo. Efajas uero nonnbsp;eleftus.fed audits quem mittam,amp; quis ibit:£cce,inquit, egonbsp;fum.mitte me. Digtiuni eft ergo fjjintualibus fpirituaba comnbsp;parare,8C rcquircre quis ex duobus melius fecerit. Bonum eft Lento granbsp;non profilirc ad cas quæ à Deo funt dignitates,amp; principatusidu ad mininbsp;amp;miniftcriaccckfiæ,fedimitariMoyfen,amp;diccrecôeo,pro' fteriaeedenbsp;tilde ahum quem mittas. Ncq; enim ad principatum ccclcfiæ,fia; ueniettnbsp;ticnit, qui faiuari uult,Slt; fî prætft,fed ad Icruitutcm ecclefiæ, dum,nbsp;fi oportet diccre Si de Euangeho ; Principes quidem gentium JVSatth.a*nbsp;dominantur eis, amp; qui poteftatem habent in iUis, magiftralt;nbsp;tus uocantur.Non fie erit inuobis.ncccnimdominanturnbsp;principes in uobis, fed qui Uult ucftrfi fieri maior ,erit omniünbsp;minimus.Qui uult effe primus.erit omnium nouiflimus.Qui Epiieopa*nbsp;tiocaturcrgoadepifcopatum, non ad principatum uocatur, tus feruit»nbsp;fedadferuitutem ecclefiæ totius. Si uis credere de fcripturis, eftnôprinnbsp;quia in eedefia feruus fit omnium qui præcft, fuadeat tibi ipfe cipatus.nbsp;faluator SC. dominus, qui talis tantiifque faftus eft in medionbsp;difcipulorum.non quafi difeumbens, fed quafi miniftrans. Acnbsp;tipiens enim linteum, poftÿ exutus eft ueftimentis, SC caetera.
Et docens quales oporteat efle principes tanq ftruos.ait; Vos loan.tj tiocatis me magifter 8lt; dne, SC extera. Et Paulus ait, fafti fii^ i.Tefla.a ’nbsp;•nus paruuli in medio ueftrum,amp; cjtera.lmitatores ergo nosnbsp;elfe expedit humihum ipfius domini fermonum, att^ faftoçj,nbsp;amp; Apoftoli eius. Et facere quod faiftum eft à Moyfe.ut etiamnbsp;fi uocaf aliquis ad principatu, dicat.prouidc aliü que mittas.nbsp;Igitur fatisfaciamus pro Moyfe amp; etiâ pro Efaia.dantes SC sisnbsp;de fcripturis forte fuam. Moyfes autem non accepit remiflio'nbsp;nem peccatoçt ut diceret,quafi iam confciusfe mundatû.mit-'nbsp;te me,propter quod ait; prouide alium quem mittas,habcbatnbsp;eftiin confeientia interfeftioncm Aegyptfi: forte autem ut honbsp;mofciebatfeamp;quædamaliahabcrepeccata.proptcrearecu' gt;nbsp;fat. Iftc autem non quafi natura iuftus poftulat minifterium,nbsp;ftd quafi gratiam côfecutus. Sic S Moyiés fi fimilem gratiamnbsp;pcrcepjffçt,audifttt^jec£eabftulji’€ctatatua,3lt;Jwc,circum'nbsp;mundaui
-ocr page 436-i9t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OR.DINE
Riundaui peccin tua.nunquatn forte dixiAet.-prouide aliutn qucm niittas.S caetera.
Ecclefïaftici oflauoiNe dcfpicias narrationë pre f-bytcrorum rapientum,inprouerbiiseorum conuerfa re. Abipfïscnim diTcesfapienchmSf doflrinam in'nbsp;telle(flus,6f fcruirc magnatis (ïnequerela.Nö te prænbsp;tereat narratio feniorum, ipfi enim didicerunt à pa*nbsp;tribusfuis.Quoniam abipfis difeesintelledum:^ innbsp;tempore neceifitat is dabis refponfum.
Exodi uigefimofecundo: Dijs nö detrahes,Sf prin cipi populi tui non malediecs.
Ecdcfiaftici fextodn multitudine presbyterorum prudentium ila, amp; fapienti^ illoruin ex corde coniunnbsp;gere,ut omnem narrationc Dei poffis audire, 8i pronbsp;uerbia laudis nöcHugiant à te. Et fï uideris fenfatuninbsp;cuigila ad eü,amp; gradus oftlOßt eius exterat pes tuus.
Ecclefiaftici feptimoJn tota anima tua time Deu, 8C facerdotes illius faniftifïca.ln omni uirtute tua di*nbsp;ligc eum qui te fecit amp; miniftros eius nc derclinquaS,nbsp;8i exten.
Cyprianus Cornelio,epiftola tertia, libro primo-Sacerdoti Neque enim aliunde hçrelës obortæ funt.aut nata funt ichi j dco Sc po fmata.qudm inde qudd facerdoti Dei non obtemperatur.Necnbsp;puIocleÂo unus in ccclefia ad tempus facerdos 8C ad tempui hidex uicenbsp;obedireo- Chrifti cogitatur,- cuifïiëcundummagifteriadiuinaobtem'nbsp;porter,nbsp;nbsp;nbsp;pcraret fraternitas imiucrfa, nemo aduerfum iâcerdotum col
îcgium qmequam moueret, nemo poft diuinfi ludidum.poft populi fiiffragium, poft coepiieoporum confenfum iudiceninbsp;fe non iam epilcopi.fed Dei facerct,8C cætcra.
In eadem; Plant epif opi non de uoluntate Dei fiunt, qui
35 extra ecclefiam fiunt, fed côtra difpcfirionem SC tradittonem Ofese 8 Euâgclil fiunt:ficut ipfe dominus in duodecim prohetis ponitnbsp;8C dicit : Sibimctipfi regem coiiftitucruiit, SC non per me. Etnbsp;iterum ; Sacrifieia eorum tanquam panis luiftus, omnes quinbsp;Efaiæ 30 manducantcacontaminabunî-EtpcrEfaiamquoqjipirftus
-ocr page 437-ECCLESIASTIC o. j», lanéhis clamat amp; dicit; Væ uobis filii defertores, Ji»c dicit donbsp;minus;Habuiftis confilium.SC non per me: 8C R-ciftis conuennbsp;tioncm, amp; non per fpiritum meum, adiicercpeccata fupernbsp;peccata.
lofue fcxto.-Vos autem cauete ne de his quae prac cepta funtquippiam contingatis,amp; litis praeuarica-tionis rei:amp; omnia caftra Ilracl fubpeccato fint at«pnbsp;turbentur.
Ecclefîaftici trkelïmoquartoilmmolantis ex ini* quo oblatioeli immacula ta.-SC non funt bencplacitaenbsp;lubfannationesiniuftorura. Oominusfolusfu (linennbsp;tibus fe in uia ueritatis 8i iuilitiae.
Ozcx quarto:Non uifitabo fu per filias ucRras cS fuerint fornicatx, amp; fuper fponfas ucftras cum adulnbsp;teraucrint.-quoniam ipficum merctricibus Conner*'nbsp;fabantur:8£ cum effoeminatisfacrifïcabanc. Et popunbsp;lus nonintelIigensuapuIabit.Sifornicaris tu IfracI,nbsp;non dclinquat falte luda,SC caetera. Particeps idolonbsp;rum Ephraim dimitteeum. Separatum eil conuiuiunbsp;«orum,fornicatione fornicati funt; dilcxerunt aifer-re ignominiam protcdlores eius: ligauit eü fpiritusnbsp;in alis fu1s,Sf confundetur à facrifieqs fuis.
Prouerbiorum tertioiNe aemuleris hominem in* iullü.nec imiteris uias cius;qui3 abominatio eil do*nbsp;mini omnis illufor ,amp;cum(implicibus fermocina*nbsp;tio eius.
Numeri decimofexto.'Reccdite à tabernaculo ho minum impiorum,amp; nolite tangere qux ad eos pernbsp;tinent amp; estera.
Malachix primo; Non eil mihi uoluntas in uobis dicit dominus exercituum: öC munus non fufeipiamnbsp;de manu ucilra.
Ezcchielis quadragefimoquarto.Sufficiant uobis Bb f omnia
-ocr page 438-DE ORDINE
omnia fcclera ucftra domus Ifracl,co qd inducitis G' lios alienos incircuncifos corde amp; inctrcuncifos cif'nbsp;ne,ut fïntin fanduario meo,fi£ polluant domü meâ.nbsp;J^ggxi fecundo.'^! tetigcrit pollutusinanimaexnbsp;omnibus iusmunquid contaminabitur lt; Etrtfpondenbsp;runtfacerdotesctdixeruntiContaminabitur.Ët re-“nbsp;fpondit Aggxus fii dixitiSic populus iftc, amp; fïc gensnbsp;j(ïa ante fanem meä dicit dominus:amp; Hcomne opusnbsp;snanuum corum:amp; omnia qux obtukrunt ibi contanbsp;minataerunt.
Prouerbiorum quarto: Ne dclefleris infemitis impioi urn,nee tibi placeat malorü uia. Fuge ab ca^nbsp;nee tranieas per illam: déclina 8i defere cam, amp; c x**nbsp;tera.Comeduntpanem impietatis, QC uinum iniqupnbsp;tatis bibunt,iuftorum autem femita quaiï lux fplcn^nbsp;dcn$,amp;cxtcra.
Secundo Paralip.decimononoilmpio prxbcsau xilium,amp; bis qui oderunt dftm amicitia iungeris :nbsp;idcirco iram quidem dni merebaris,amp;:c.
Cyprianus libro primo, epitlola quarta de Mar^ tiale amp;(. Baßlide.
Ioan « peccatorem non audit, ftd R quis Deutn colucrit, uoluntarem ems fecerit.illum audit. Propter quod plena di'nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iigentia SC exploratione ßrncera oportet cos ad facerdotiunt
Qiy facet' Dcideiigi.quosdDeo conitetaudiri.Necfibi plebs blandia' doreseugë tur.-quaiiiinmunis i contagions elfe deliftipolTit, cum facernbsp;di fint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjQte peccatorc communicans, SC ad iniuftum atque illicitum
præpoBti fui epifeopatum confenfuni faum conimodans, cä Ofcï.9 psrOlsainprophetam comininetur,ac dicatcenluradiuina:nbsp;Sacrifie« eoruin tanquam panis luctus, oinnes qui mandu'nbsp;cant ca.contaminabuntur. Oocens fcilicet SC oftendens omesnbsp;omnino ad pcccatuin conftringi.qui fucrint prophani amp; in'nbsp;iufti facerdotis facrificio containinati. Quod idem in Nume'nbsp;Nume. so ris inanif'ftari inutWinuijSuwdo Chore Si Dathan sc Abi‘nbsp;tonmn'
-ocr page 439-„ E C C L E s I A s T I C a 'jVf • gt; Ton contra Aaron facerdotem facrificandi fibi liccntiam ucnnbsp;dicauerunt.lllic quo^t per Moyfen præcepit dominus, ut abnbsp;CIS populus ftparerur.ne facinórofis coniunftus eodem fad'nbsp;nore amp; ipfc perftringatur.Separamini, inquit,à tabernaculisnbsp;Jiominum iftorum durilfimoru, amp; nolite tangere ab oiïiibusnbsp;quæfunteis,nefiinulpereatisinpeccatoeorû,Propterquod , .nbsp;plcbsobfequenspræceptisdominicis.amp;Deummetuensjàpcc ctinbsp;catore pr jpofiro lêparare Ce debet, nec fe ad faa ilegi facerdo niinofoprçnbsp;tis facrificia mifeere, cum ipfamaximehabeat poteftatëuel pontofc fenbsp;«ligendiÆgnosfacerdotes.uclindignesrccufandi.Quodamp; patïre de*nbsp;ipfumuideinusde diuinaautoritatc defccndere.utfacerdosnbsp;plebe præfente fub omnium oculis dcligatur,8C dignus atquenbsp;idoneus publico iudido ac teftiinonio comprobetur, ficut innbsp;Numéris Moyfi præcepit dominus dicensPrebende Aaron Nume.aonbsp;fratremtuum,8(Kleazarum filium cius,8(imponeseosinnbsp;montem corain omni fynagoga, SC exue Aaron ftolam cius,nbsp;8( indue Eleazarum filium eius.Sf Aaron appofitus moriaturnbsp;àlIic.Coram Omni fynagoga iubetDeas conftituifaccrdotc,nbsp;id eft.inftruit amp; oftcndit ordinationes faccrdotales, non nifi Populo cônbsp;fub populi affiftentis confcientia fieri oportcre.ut plebe præ-- fentientenbsp;fente,uel detegantur malorum crimina, uel bonorum merv eligaturnbsp;taprædiccntur,amp; fit ordinatio iufta amp; légitima, quæ omniü facerdos.nbsp;fiiffragio amp; iudicio fucrit examinata.- quod poftca fccundumnbsp;diuina magifteria obferuatur in aftis apoftolorn, quando denbsp;ordinando in locum ludæ epifeopo Petrus ad plebcm loquPnbsp;tur.Surrexit,inquit,Petrusinmediodifccntium, fiiitauteinnbsp;turba in uno.Nec hoc in epifeoporum tâtum amp; facerdotum,nbsp;fed in diaconorum ordinationibus obferuafie Apoftolos aninbsp;niaduertimus,de quo amp; in ipfis 3lt;ftis Apoftolorum feriptumnbsp;eft; Et conuocauerunt, inquit, illi duodecim totam plcbcmnbsp;lt;lifcipulorum,amp;: dixerunteis: Quod utiqueidcirco tam dili'nbsp;genter, amp; caute conuocata plebe tota gerebatur, ne quis adnbsp;altaris minirtcrium,ucl ad facerdotalem locum indignus ob'nbsp;•¦eperet.Ordinarienim nonnunquam indignos, non fccundfinbsp;Eei uoluntaté,fed fccundum humanam præfumptioncm, SCnbsp;hæc Deo difpliccre,qu{ nô ueniât ex légitima amp; iufta ordinanbsp;tione.Dens iplë manifiiftat per Olëam prophetâ dieens.Sibi' Olcæ. tnbsp;•netipfi regem conftitucrunt, « non per me. Propter quodnbsp;diligenter dstraditione diuina, K apoAolica obfcruatiôefernbsp;uandutq
-ocr page 440-39« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E O R D I N E
Ordinatio uandum eft 8£ tenendum, quod apud nos quo^, 8C fere per facerdotis prouincias uniuerfas tenetur, ut ad ordinationcs rite cek-fiat fecun' brandas ad eam plebem, cui praepofitus ordinatur, epifcopinbsp;dum tradi eiufdem prouinciæproxjmiquiij conueniant, amp; epifcopusnbsp;tionemdi' delcgatur plebepraefente.quacfingulorum uiurn pleniflimenbsp;uinam, nouit.etuniufcuiufi® aftuin decius conuer/ätioncperfpexit.
Numeri tertioiCaftra metabunturantetaberna' culum foederis,id eft,ad orientalem pl3gam,Moy fesnbsp;amp; Aaron cum filijs fuis,habentescuftodiam fandluanbsp;rijfiliorü Ifraël.Quifquisalienusaccefterit morict.
Numeri decimofexto : Ne quis accedat alienige-na, amp; qui non eft de femine Aaron, ad offerendum incefum domino, ne patiatur ficut palTus eft Chore,nbsp;£lt;cætera. Cumque ftetifl'ent aduerfumMoyfen^nbsp;Aaron dixcrunt:Sufficiatuobis,quia omnismultPnbsp;tudo fanftorum eft,amp; in ipfiscft dominus. Cur elc^nbsp;uamini fuper populum dommig
Malachiae fecundo : Labia enimfacerdotiscufto' diunt fcientiam,amp; legem requiruntex ore eius:quianbsp;angelus dominiexcrcituum eft. Vos autemreceffknbsp;ftis de uia,fcandalizaftisplurimosin lege, irritumnbsp;ciftis padlum Leui,dicit dominus exercituum.Pro^nbsp;pterquodamp;ego dediuos contemptibiles amp; humknbsp;les omnibus populis,(îcut non feruaftis uias meaS,S^nbsp;accepiftis faciem in lege. Nunquid non pater unusnbsp;omnium noftrum^Nunquid non Deusunus crcauitnbsp;noslt;Quareergo defpicitis unufquiftp ueftrum fra-'nbsp;trem fuum,uiolans padum patrü noftrorumïTranfnbsp;grefius elf Iuda,amp; caetera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Primo Machabxorum quarto:Et elegit ludas fa cerdotes (ine macula, uoluntatem habentes in legenbsp;Dei,df mundauerunt fandla, amp; tulerunt lapides connbsp;taminationisinlocumimmundum. Et cogitauitdenbsp;altäri
-ocr page 441-ECCLESIASTIC o. jjt alcari holocauftorutn quod prophanatutn erat,quidnbsp;deeo facerct.Et incidft illi confilium bonum, ut de-ftrueret illud.ne forte lt;His eflet in opprobrium, quianbsp;coiitaminauerunt illudgentes.
Hieronymus in epiftolam ad Titum.
Audiant cpifcopi qui habent conftituendi presbytères per urbes fingulaspotcftatcm.fub quali lege ecdefiafticac confti'nbsp;tutionis ordo tcneaf.ncc purent Apoftofi uerba efle,fed Chri Lucae.i*nbsp;ûi qui ad di/cipulos ait.Qui uos fpernit me fpernir, qui auténbsp;me fpernit,fpernit euin qui me mifit. Sic SC qui uos audit, menbsp;audit.-quiautemmeaudit.auditcBquimcmifit.Exquoma' Cradus ecnbsp;nifeftum eft, cos qui Apoftoli lege contempta ecclefiafticum clefiafticusnbsp;gradum.non mento alicui uoluerint deftrre, fed gratia,con non ex granbsp;traChriftumlacere, qui quails in ecclefia presbyter confti' tiafed exnbsp;tuendus lit,pcr Apoftolum fuum in fequentibusexecutus eft. meritonbsp;Lloyfes amicus DEI ctii facie ad faciem Deuslocutus eft, dandus.nbsp;potuit utiq; fucceffores principatus filios fuos faccre, SC poftenbsp;ris propnam relinqucre dignitatem: led extraneus de alia trinbsp;bu eligitur Iefus,ut fcircmus principatum in populos no fan Sacerdoti-guinidcferendumcfle.fcduitæ.Atnunc cernimus plurimos urn no fannbsp;banc rem beneficium faccre,ut non quærant cos qui pofliint guini defenbsp;ecdefîæ plus prodeire,amp; in ecclefia crigere coliinas, fed quos renduni.nbsp;Uel ipfi amant, uel quorum funt obfequiis deliniti,uel pro quinbsp;bus maiorumquifpiarogauerit, utdétériorataceam,qui utnbsp;clerici fierent,muneribus impetrarunt.
Idem eft ergo presbyter, qui epifeopus, SC antequam diabo li inftinftu ftudia in religiöe fièrent, SC diceretur in populis; i.Cor. Inbsp;Ego fum Pauli,cgo Apollo,cgo Cephæ, communi presbytenbsp;rorum confilio ecclefiæ gubcrnabâtur.Poftquam uero unuPnbsp;quifq; cos quos baptizaucrat fuos putabateffe, nonChrifti,nbsp;in toto orbe decretum eft, ut unus de presbyteris eleftus fu-perponerctur cæteris, ad quern omnis ecdefiç cura pertinc'nbsp;ret,amp; fchifmatum ftmina tollcrentur, Putat aliquis non fcrinbsp;nbsp;nbsp;..
pturarum fed noftrain effe lcntentiam,cpifcopuni SC presby' terum unum cffe,8( aliud ætatis aliud effe nomen officii, re'nbsp;nbsp;presbyt
legat Apoftoli uerba ad Philippenfts dicentis ; Paulus amp;Ti' mothcusferuilefuChrifti, omnibus fiindis in Chriftolefu, Pnilip.inbsp;quifuntPliilippiscu iiepifcopis SCdiaconis, gratia uobisSC
pax,
-ocr page 442-?.»8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diordins
pax, ÏJ f cliqua, PWIippis una eft urbs Macedoni«, Ä certc in Qnaciuitatc plurcsut nuncupantur epifcopicïTenon potc''nbsp;ranti Sed quia eofdcm epifcopoï illó tempore quos S( presbynbsp;teros appeU3bant,proptcrea indifferenter de epifcopis qua/ïnbsp;de presbyteris cft loeutus.Adhuc alicui uideatur ambiguum,nbsp;nifi altero teftimonio comprobetur. In aftis apoftolorumnbsp;fcriptumcft, quodcum Apoftolus uenifTetjMiletum.mifcritnbsp;£phefum,8C uocauerit presbytères ccdcfiac ciufdem, quibuSnbsp;pofteaintercaeterafitlocutus; AttenditeiiobisSf Omni gre*nbsp;' gi,in quouosfpiritusfanftuspofuitepiftopos pafcere ecclc'^nbsp;fiam domini,quam acquifiuit per fanguinem fuum. Et bic dinbsp; . ligentiusobreruate.quomodouniusduitatisEphcftpresby'nbsp;ilt;Pctn- 5 tji-QS uocansjpoftca eoidcin epifcopos dixerit. Et Petrus quinbsp;ex fidei firmitate nomen accepit, in epiftola fua loquitur di'nbsp;cens.Presbyteros ergo in uobis obfecro compresbyter, K te*nbsp;‘ ftisChriftipaffionuin.quiSCeiusgloriaequsein futuroreue'nbsp;landaeft.fociusfum.pafciteeum quiin uobis eft, gregem do*nbsp;' mini,non quad cum neceffitate,(ëd uoluntarie. Hacc propte'nbsp;rea, ut oftenderemus apuduetereseofdcmfuifle presbyte'nbsp;ros,quos 8C epifcopos, paulatim uero ut diffenfionum plat»nbsp;tariacuenerentur,adünuin omnem folicitudinemclfe de'nbsp;latam. Sicut ergo presbyterifciuntfeexeccleftaeconfuetu'nbsp;Vnuseft dineeiquifibiprælatusefteffe fubiciïios: itaepifcopinoue'nbsp;prçfeseccle rint fe magis confiietudine,quâ dominicæ difpofitionis iieri'nbsp;fif nö auto täte presbyteris eflê maiores, 8C in commune debere ecck'nbsp;ritatediui'fiamregere,imitStesMoyfen, quicumhabcretin poteftatenbsp;na fed con foluspraeeffe populo Ifrael.feptuaginta elegit.cumquibusnbsp;fuetudine. populum iudicaret 8c cxtera.
Hieronymus Euagrio tomo tertio.
Presbyter St epifcopus, aliud ïtatis aliud dignitatiseftno^ men.Vnde 8C ad Titum, SC ad Timotheum de ordinatiôe eflnbsp;fcopi Sc diaconi dicitur,dc presbyteris omino rcticetur, qui«nbsp;in epifeopo SC presbyter continetur.
Idem in cpiftolam priorem ad Timotheuro,ttgt;* mo nono,capite tertio, Oportet enim epifeopum, Knbsp;cxtera.
Quseritur cur de presbyteris nullam fecerit mctioncm, fed eos in epifeoporum nomine comprehenderit, quia fecundus.nbsp;imd
-ocr page 443-. , ÊC C L E s I A s T I C o. 3)9
Imo pene unus eft gradus, ficutad Philippcnfcsepifcopisac Phfljp.i diaconis fcribir,cum una a'uitas plurcs cpifcopos habere nonbsp;Soffit, amp; in aiftis apoftolorum, presbyteros cedefiæ ituriisnbsp;aerofolymas congregans ait ; Inter cætera uidetegregem,nbsp;in quo nos (piritusfanftus cpifcopos ordinauit.
PrimoParalipo. undecimo: Tupafcespopulum meurn IfracLSi tuerisprinccpsfiipereiim.
Ad Timo. cap. tertio.Fidclis fermo. Si quis epi-fcopatum dcfidcratjbonura opus defiderat. Oporict cnim cpifcopumirrcprclienfibikmcflejuniusuxorisnbsp;Uirum,fobrium,prudcntem,ornatiim,pudicum,ho''nbsp;lpitalem,doiflorefn,non uinolentum, non pcrcuflb-rem,ied modcftum,non litigiofiim,nö cupidum, fednbsp;fuac domu! bene præpofîtum,filios habentem fubdi.*nbsp;tos cum omni caftirate,amp; caetera.
Hieronymus ad Oceanum,tomo tertio.
Si quis epifeopatfi defiderat Sfc.Opus.nö dignitatem.Iabo Epiftopa ' rein,non delitiasiopus per quod humilitatedccreftat.non'in tus opusnbsp;tumcfcat faftigio.Oportet enim cpifeopum efic irreprehenfi fic nnnifte.-bilem. Si cm omne peccan'i ctiam in otiofo uerbo reprehen- rifi eft,nonnbsp;fione dignfl eft,quis eft file qi:i abfq; peccato.id eft, fine repre dignitas.nbsp;henfionc uerftturin mundofSobrium. Sacerdotes qui min?nbsp;ftrant in tcplo Dei,proliibentur uinu amp; ficeram bibere.nc innbsp;crapuIaSfebrietateaggrauentur cordaeorû, SCutfenfusofnbsp;ficium exhibens, Deo uigeat femper SC tenuis fit.. Quod auténbsp;infert prudentcm,excluät eos, quod fub nomine fimplicita''nbsp;tisexcufant ftultitiam facerdotum.Nifi enim cerebrum fanffnbsp;foent.omia membra in uitio erunt.Ornatum quoq; !7r/T«rifnbsp;prioris uerbi,id eft,irreprehenfibilis. Qui uiria non iiabetnbsp;irreprehëfibilis appeUatur,qui uirtutibus pollet ornatus eft.nbsp;PoffumusSCaliudintelligcreex hoc uerbo, luxtaillud Tuft Habitus Änbsp;lijiCaput eft arris decere quod facias. Sunt ein quidam igno^ cerdotalisnbsp;rantes menfuramfiiam, 8C tantæ ftoliditaris acuecordiar.ut.fit humilisnbsp;K in motu,8(ininceff'u,8C inhabitu,SC in fermonecommunjnbsp;rifum fpeftantibus praebeant, amp; quaff intelligentes quid fitnbsp;•rnjtusjconwujtfeueftibuspniintiitijsçorporiî, SC laiitwrisnbsp;leaf?
-ocr page 444-400 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deordine
menfae epulas parant,cum omnis iftiufinodi ornatus. Si cul'' tus fordibus fœdior fît- Doftorem.Innocens cnim 8i abf«}; fernbsp;inoneconuerfatio,quantum cxemplo prodeft,tantum {ilen-'nbsp;tio nocct.Nam amp; latratu canum,baculo'lt;ï paftoris luporumnbsp;Vitia uirtunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcterrenda cft.Non uinolentum.non percuffoi c.Vir'
t'hiKPauP tutii’usuitia oppofuit.Didicimusqualeseffedcbeatnus, difca it »nus quales non effe debeant facerdotes. Vinolentiafcut'nbsp;opponit» f jrum eft,8i comeffatorum.uentct ij! mero æftuans.àto de-'nbsp;fpumat in libidines.In uino luxuria, in luxuria uoluptas,innbsp;uoluptate impudicitia eft.Qui luxuriatur uiués mortuus eft,nbsp;«rgo qui inebriatur,8i mortuus 8t fepultus eft. Non Ncophinbsp;tum.Quod autem ait-'Ne in fuperbiam clatus,inridat in iudinbsp;cium diaboli,quis non exemplo ucro probcti Ignorât inoménbsp;taneus facerdos humilitatem et manfuctudinem rufticorum,nbsp;ignorâtblanditias Chriftianas,nefcitfeipfuin contemnere,nbsp;de dignitate transfertur ad dignitatem.nô ieiunauit.non üe'nbsp;uit,non mores fuosfæpereprehcndit, SialTidua méditation«nbsp;correxit.non fubftantiam pauperibus erogauit. De cathedranbsp;quodammodo ducitur ad cathedram,id eft, de fuperbia ad funbsp;perbiam.Iudicium autem SC ruina diaboli,nu1Ii dubin, quinnbsp;arrogantia fît.Incidunt in earn, qui in pundo horx.nec dufflnbsp;difcipuli,iam magiftri funt.
Exodi uicefimoodlauoîEt loqueris cudlis fapien' tibus corde quosrepleui fpiritu prudcntiæutkianCnbsp;ueftes Aaron,in quibus fanélifîcatus miniftrct mihi.
Numeri oAauo:Hxce(i lex Lcuitarum:A uigin-* tiquinque annis Sifupra ingrediëtur ut miniftrcntnbsp;in tabernaculo foederis.
Deuteronomij decimooftauoJpfum enim elegit dominus Deus de cunëlis tribubus tuis, ut ftet 8i minbsp;niftret nomini domini Dei tui,ipfe 8C filtj eius in fernnbsp;piternum.
Secundo Paralipomenon uiccfîmonono-Tiltj met nolite ncgligcrc, uos elegit dns ut ftetis coram eo,6inbsp;miniftretis illi,colatis(^ eu 8C cremetis ei incëfum.
Secundo Paralipomenon tricefimoquintotEt con ftituit
-ocr page 445-ECCLESIASTIC O. 4.1 Rituit lacerdotes in oFficrjs fuis, hortatus^ eft eos utnbsp;tniniftrarent in domo dominû
Lucx uice(îmofecundo:Ego autem in medio ue-ftrum fum fîcut qui miniftrat.
Eccleiîaftici tricefîmofecundo : Reftorem te pogt; fuerunt noli extolli : cfto in ilUs quad unus ex ipfts.nbsp;Curam illorum habe, S( fîc coniîdera, Si omni curanbsp;tua explicita recumbe,K cxtera.
Hieronymus libro commentarioruminepiftelS ad Titum.Nemo te contemnat.
Ergo quz nnnc ad Titum ponitur,iUuin (ënfiim habct:Nc Tjtj.f •no eorum qui in ecdefps funt.tc fegniter agente fie uiuat, utnbsp;Te putet efle meliortm.Qualis enim xdificatio erit difcipuli^înbsp;•è intelligat magiftro eflé maioremi' Vnde non (blum epdeo Quemalotnbsp;Pi,presbyteri, SC diaconi debét magnoperc prouidere.ut cun jJeftruftionbsp;öum populum cui prxfident conuerfatione SC femionc prs»* ecclefis»nbsp;cedanr.uerum SC inferior gradus.exordftæ.Ieftores, xdinii,nbsp;amp;omnesoninino qui domui Deiferuiunt. Qua ueheméttrnbsp;tcclefiam Dei deftruit,meliores laicos efle quâ clericoc.
Hieronymus Itbro commentariorumine^oli ad Ephefios,capitc fexto:
Et uos patres nolite ad iracundiâ prouocare filios ueftru, fed educate illos in difciplina « con-eptione domini Sc am.nbsp;Lcgant epifcopi atç presby teri,qiii filios fuos fecularibus li'nbsp;ttriserudiunt, amp;ftcifitcomocdiasIegcre,8Cmimorumtuf . ,nbsp;piafcriptacantarc.deecclefiaftids forfitan fumptibuseruquot;”^nbsp;ditosjK quod in carbonam pro peccato uirgo uel uidua, uelnbsp;totamfubftantiamfuam effundens quihb« pauper obtuk' ccdcw,nbsp;•at.hoc in calendariam ftrenam, amp; faturnafitiam fportulä,nbsp;amp; mineniale munus grammaticus SC orator, aut in fümptusnbsp;domcfticos,autint?pliftipes,autin fordida feorta couerer,
Neemix decimotertio’: Sed 8C in diebus illisuidj ludxos ducentes uxores Azotidas Ammonitas SC.nbsp;Moabitidas,amp; fiJij eorum ex media parte loquebannbsp;tur Azotice, 8i nefeiebant loqui ludaice : SC loque-*
Cc bantur
-ocr page 446-40* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E O R. D I N E
quebanturiuxta linguampopuliamp;popuIi.EtobïK' raui eos amp; makdixi Nungd iti huiufcemodi re peC'^nbsp;cauit Salomon rex IfraëE Nunquid 8C nos inobedi^nbsp;tes faciemus omne uerbum grande hoc ut præuari'*nbsp;eemur in Deo noftro SC duc3m*uxores peregrinas.nbsp;DeHIqs autem loioda filii Eliafib facerdotis magninbsp;gêner erat Sanaballath Horonitis quem fugaui ânbsp;nie. Recordare domine DE VS meus aduerfumnbsp;cos qui polluunt facerdotium, eius!^ facerdotale SCnbsp;Leuicicum.
Deuteronomqdecimoodauo: Non habebunt fagt; cerdotes amp; Lcuitæ et omnes qui de eadcm tribu funtnbsp;partem SC hacreditatem cum reliquo populo Ifra^nbsp;cl : quia facrificia domini amp; oblationcs eius corne-*nbsp;dcnt,8C nihil aliud accipient de poHenione fratruntnbsp;fuorum.Dominus enim ipfe eft hxreditas corum, Iv'nbsp;eut locutuseil illis.
Ambro.adIrenæü,lib.primo,cpiftola fexta.
Pythagoricum mandatum in aliquorum feriptis praedicâ-' ri inuenimus.qudd ille difcipulos luos communem atlt;ï ufitanbsp;tam populo prohibuerit ingredi uiam. Sed hoc unde aflum*nbsp;plërit.non eft incognitum. Nam cum ex populo ludxcM-ut»nbsp;(ut plerique arbitrantur) genus duxerit.kgeratpræceptun*nbsp;Exodï.i» Moyfi.ut montem cum facerdotibus afcenderet.populus au*nbsp;Vita facer* tem deorfum ftaret.Separauitigiturfaccrdotes à populo, Knbsp;dotalis fît poftca ipfum Moyfen intra nubes introirc præcepit. Vides dinbsp;fanAior 8C uifîonesî’Nihil in facerdotibus plebeium rcquiri, nihil popu-;nbsp;nteb'or ui* lare,nihil commune cum ftudio atlt;$ ufu 8C moribus incondinbsp;ta laicorü. tæ multitudinis(Sobriam ä turbis grauitatem.fêriam uitarn»nbsp;fingulare pondus dignitas fibi uendicatfacerdotalis.Quomonbsp;do enim poteft obferuari ä populo, qui nihil fecretum habetnbsp;si populo difpar à muItitudine*Quid enimintemiretur,finbsp;fua in te recognofcat.fi nihil in te afpidat, quod ultra feinuenbsp;niat.fîquæin fcerubefcit.intequcmreuerendum arbitraturnbsp;offendatiSupergrediatur igitur plebtias opiniones, Ä ftrata
-ocr page 447-ECCLESIASTIC o. 4e?
^iuadam gregalis conuerfationis ac detritse uiat orbitas decii Vita facers nemus.acuulgarisfenritæfolum.quamcurritille.cuiusuita dotalis nSnbsp;leuior curfore.de quo dicitur.Trarifiun 8C non uidit; Ssd quç fit coîs cûnbsp;ramusnobisuiam inaccefiam fcrmonibus infolentium,in' cxtcris«nbsp;uiam opcribusimperitorum, qua nullus maculofus detcrar,nbsp;inaculofiisfdfcatignauiç fuæîbrdibus, Kfiimoiniquitatisnbsp;oblitusjtenebrislj; Si parictinis quibufdâ animç ruinofus.qujnbsp;nulls uirtutis ittiauitatc guftaufrit 8c c. Quid igitur nobis lt;nnbsp;ißiusfeculi uia.in qua eft tentafio.imd ipfa uita hominis tennbsp;tatio cft,K cxilior 5 fermofabularum,hafaitare in luteis do*nbsp;•nibus dies Si no£tes in lucris ponere.fic delucris lempcr coginbsp;tare,8C ficut mercenarius diurnS mercedem quærere, atlt;ï utnbsp;cicadas aiunt.aura quadam paid cupiditatum 8Cclt;
ludkutn uiccfîmoprimo : In diebus illis non erat Vex in Ifracl,fed unufquifç quod fibi reftum uidebanbsp;tur,hoc faciebat.
Proucrbiorum uiccfimooflauo; Propter peccata terra: multi principes eius.
Origenes fuper ludicum,Homc1ia quarta: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Et adiecerunt.inquitjfilii Ifrael facere malignum in cofpt' ftu domini.flC Aioth mortuus eft. Seruatur etiS in ijs iUa ob'nbsp;ftruatio.qui in fuperioribus defignauimus ,9a propeccato prop? jpeenbsp;populiaionfboniudux populi.Cumemindignifiierintcfle «ta pcpunbsp;fti.Sfftcerintmalignnin côfpeftudni.auferefabcishomo Jjduxnia!nbsp;pfi.Sed dicit fbrtaffe popuIusnoftcr.QuSdo ecdefia Dei fine ecckfixnbsp;iudiceeft.etiamfipriordefeccritalter adhibetur. Audader tur.nbsp;lortaffis aliquid didmus.Non ftmper princeps populi Si ecclenbsp;fise iudex per Dei arbitrium datur, ftd prout mérita noftranbsp;’Icpofcunt.Si mali fint aftus noftri,8( operamur malii in connbsp;fpeftudomini.daturnobisprinceps ftcundumcornoftrum. nbsp;Ethoctibidefcripturisprobabo. Audinanjquequoddomk Uzes.»nbsp;nus dixit: Fecerunt fibi regem 8f non per me,amp; principem.SCnbsp;non per côlîlium meum.Et hoc diftum uidctar de Saul illo,nbsp;ECc.Tale ergo aliqd inteUigimus etiS in eeclefia fieri,quia pronbsp;nieritis populi, aut in uerbo Si opcre potens tribuitur à Deonbsp;ffftor ecclefiæ;aut fi malignû fadat populus in confpcftu donbsp;mini, tails ecclefif index datur/ub quo famé Si fitim populu»
Cc a patjatur
-ocr page 448-404 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OR DINE
patiatur.non fametn panis,iicque fitim aqux,fed (amem aU'* diendi ucrbum domini. Ita ergo nos agamusitaSC oremus,nbsp;ne unquam nos diuina indignatio in uerbi fame condemner,nbsp;ac firi.ne unquam auftratur à nobis, qui nos uerbo 8C opèrenbsp;inftruat, qui in moribus amp; honeftate, qui patientiae ac man*nbsp;fuctudinis perftftum de fe populis prxftet exertiplum 8Cc.
Ambrofïus tomo quarjo, In epiftolam ad Ephe* fîos,capite quarto.'
Et ipfe dcdit quofdam quidetn apoftolos, quofdâ autem prophetas,â; estera.
Apoftoli epifeopi lünt, prophetse quidé explanatores funt feripturarum. Quamuis inter ipfa primordia fuerint prophenbsp;. tæ,ficut Agabus,8{quatuor uirginesprophetantes.ficutconnbsp;ACto.ii tinjjur in jftjj apoftolorum, fed propter rudimentafideinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, cômendanda, nunc autem interprétés prophets dicuntur.
£ ^“*’’gfliftædiaconifunt,lîcutfuit Philippus,quamuisno« quot; r S?*”' fint facerdotes, euangelizare tarnen poffunt fine cathedra,nbsp;f 'nw a quemadmodum K Stephanus 8c Philippus memoratus. Pa*nbsp;icri^curaçe floresfuntamp; poffuntefle Ieftores,qui leftionibusfâginentnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populum audientem,quia non in pane tantum uiuit homo,
Nomina flj in omni uerbo quod procedit de ore Dei. Magiftri uero nuniftroçt exorciftsefunt, quiainecdefiaipficompefcuntêc uerberantnbsp;cedens. inquietos.fiue hi qui Icftionibus imbuendi, infantes folebantnbsp;imbuere, ficut mos ludæorum eft, quorum traditio ad nosnbsp;tranfîtum fecit, quæ per negh’gentiam obfoleuit. Inter iftoSnbsp;poft epifeopum plus effe intelligitur,qui propter referatuninbsp;occultum feripturarum fènfum prophetare dicitur, prsfer*nbsp;tim quia fiiturae fpei uerba depromit, qui ordo nunc poteftnbsp;effe presbyterii. Nam in epifeopo omnes ordines funt, quianbsp;prim* facerdos,hoc eft princeps eft facerdotfl,8f Propheta Xnbsp;euangelifta,8t estera adimplenda officia ecclefix in minifte*nbsp;rio fidelium • Tarnen poftquam omnibus lods eccleamp;e funtnbsp;. conftitutx,K officia ordinata,aliter compofita res eft qudmnbsp;O^sin pn* cœperat. Primum enim omnes docebant. Si omnes baptiza*nbsp;mitiua ec* bant,quibufeunqgdiebusueltemporibusfuilTetoccafio.NeCnbsp;clefia bapti enim Philippus tempus quçfiuit aut diem, quo Eunnehum banbsp;xatent it ptizaret, neç ieiunium interpofuit. Neq; Paulus Ä Syleas ténbsp;l^diabant. pmdiftuleruntquooptionem careens baptizarent cum ominbsp;buseiua
-ocr page 449-ECCLESIASTI CO. 40f
bus eias. Neque Petrus diaconos habuitautdietn quxHuit, Afto.l quädo Corndium cuin omni domo dus baptizauit, nec ipfe Afto. icnbsp;fed iuflit fratribus.qui cum iUo ierant ad Cornelium ab lop' AAo.ianbsp;pe.Adhuccnimprxterfeptcmdiaconos,nulIus fuerat ordi*nbsp;natus. Vt ergo crefcerct plebs 8lt; multiplicaretur, omnibusnbsp;inter initia concefliim eft,8C euangcIizare,S( baptizare,amp; ferinbsp;pturas in ecdeffaexplanare. Atubi autemomnialocaeit'nbsp;cüpkxaeftecdefia, cóuenticulaconftitutafunt.fie redores Ordoinecnbsp;8C cçtcra officia in ecdefijs funt ordinata, ut null* de dero aunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-„j,
derer qui ordinatus non effet præfumere officiü, quodfdret üsijm jjt, non fibi creditum uel concertum,S(cœpit alio ordine amp; pro^nbsp;Uidentia gubernari ecdc/ïa: quia fi omnes cadem portent, ir'nbsp;radonabileeffet 8C uulgaris rcs,S( uiliffima uideretur. Hinenbsp;ergo eff unde nunc net^ diaconi in populo prxdicant, nequenbsp;dericineiÿlaicibaptizant.neçfe quocunq?dic tingunturnifi «j'jmporenbsp;xgri.Ideo non per omnia conueniuntfcripta Apoftoli ordi' j^i^brofiinbsp;nationi qux nunc in ecderta eft, quia hxc inter ipfa primoV' j, jptjsabätnbsp;dia (iint fcripta. NamSC Timotheumpresbyterumafccrea' die*’nbsp;tumepifcopum uocat.quiaprimiprcsbyteriepifcopiappep ,nbsp;labani, ut recedentc eo, ftquens ei liiccedcret. Denique apud ” ‘nbsp;Aegyptum presbyteri coniignant, fi prxfens non fit epifto*nbsp;pus.Sed quia coeperunt fequentes presbyteri indigni inueni*nbsp;ri ad primatus tenendos,immutata eft ratio, profpicienteconbsp;cilio, ut non ordo, ftd merituni crearet epifeopum, multo*nbsp;rum facerdotum iudicio conftitutfi,ne indignus temere ufur*nbsp;paret,8C effet multis fcandalum In lege nafeebantur facerdonbsp;tes ex genere Aaron Leuitx. Nunc enim omnes ex generenbsp;funt facerdotali.dicente PETRO apoftolo ; Quia eto.in* i.Petri.anbsp;quit, genus rtgale amp; facerdotale, ideoiÿ ex populo poteft fienbsp;rifacerdos.
Leuitici uicefimoprimo: Homo de feminc tuo per familias qui habuerit macula,non offeree panes Deonbsp;fuo,nec accedet ad minifterium eius.
Numeri uicefimofeptimo : Prouideat dominus fpirituumomniscarnis hominem quifitTupermuI*nbsp;tirudinem hanc,Sf poffit cxire 8C intrare ante eos, 6C.nbsp;cducere uel introducerc,nefit populus domini li*nbsp;Cc s cut
-ocr page 450-4»ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E O R. D I N r
cut oues abfque p3ftorc,ôf cætera.
Ecckfiaftici quadragefimofexto : Dilcâ:us à do* mino Deofuo Samuel propheta domini rcnouauicnbsp;imperium,amp; unxit principes ûigëtefua. In Icgc dogt;nbsp;tninicongregattonëiudicauit,amp; uidit Dcum lacob:nbsp;amp; in fide fua probatus eft propheta. Etcognituseftnbsp;in uerbisfuis fîdelis,qui uidit Deumlucisâfc
Primo Regü viq.Fadum eftaûtcü fcnuiflet Sagt; muel,pofuit Slios fuos mdiccsfuper IfracIjSt c.Et nonbsp;ambuiauerunt filij illius in uijs eius, fed declinaucrütnbsp;poft auaritiatn : acceperunt^ ntunera, SC peraertC''nbsp;runt iudicium 8C cxten,
Origenes fuper Numéros, Homciia uigefîmaiècû da,capite uigefimofeptimo.
5ed interim uideamus Moyfis magnificentiam.ReaffuruS , de feculo orat Dcuin,ut prouideat ducem pcpuJo. Quid agisnbsp;ninuel ne j^oyfoeisjunquid filü ribi non funt Gerfon SC Eleazar s' Autnbsp;poKsadia fialiquiddeipfisdubitas.nonfuntfiljjfratris raagniamp;cgrenbsp;cerdotiumnbsp;nbsp;nbsp;uîrEQuomodo nô oras Dcum pro ipfîs, uteos conftituat
populo duces !* Scd difeant eccleiïarum principes fuccciTorcS eligendi. (îi,; non cos.qui confanguinitate generis lunfti funt,nec quinbsp;carnis propinquitate fociantur.teftamento fignarc, nelt;5 hsnbsp;reditarium tradere ecclelîae principatum.-fed referre aeî ju/li''nbsp;ciinn Dei. 8lt; non eli gere ilium, quein humanus commendatnbsp;affeifhis, iêdD El iudicio totum de fuccefforis eleftione peC‘‘nbsp;nuttere.Nunqiiid non poterat Moyfes eligerc principcm ponbsp;pulo, amp; ucro judicio cligcte, 8( refta iufta'que fentenria, adnbsp;quem dixerat D E V S ; Elige presbyteros populo, quos tunbsp;ipfe feis presbyteros effe, 8C clegit talcs, in quibus continuonbsp;Dei fpiritus requiefceret.K prophetarent omnes. Quis ergonbsp;itipotuiteligereprincipcmpopuli,utMoyfespoterat r 5ednbsp;Caufâ qui hoc non facit.non digit,non audet. Cur non audett’Ne poftenbsp;reMoyfes risprxfumptionisrelinquatexempIum.Sedaufcuitaquiddinbsp;propinqs cit.Prouidcat.inquit,dominus DEVS fpirituum, K omis carnbsp;carnis non nis.hominëfuperfynagogam hanc, qui egrediatur ante fa'nbsp;clegerit, ciem eorum,8t qui jngrediatur, K qui producat eos,8c qui renbsp;ducat.
-ocr page 451-ECCLESIASTICO. 4®t ducat.Sicrgotantusilkactalis MoyftsnonpcrmittitiudP NuflK.JTnbsp;lt;io fuo de eligendo principe populi,de conftitucndo fucceflbnbsp;re,quis erit qui audeat, ucl ex picbe quæ fæpe clainoribus adnbsp;^atia, aut ad precium fortaffe excitatis moueri folet, uel exnbsp;ipfîsetiâfacerdotibusquis erit qui ie idoneü adhoc iudicet*nbsp;nifi fi cui oranti amp; pctenti d domino reuelefi’Sicut amp; Deus dinbsp;otad Moyftn; Adfume ad tcmetipfum lefum filiiim Naue honbsp;minein qui habet fpiriti’i Dei in femctipfo.SC impones manusnbsp;tuas fupcr cü,amp; ftatues eü corâ EIcazaro faccrdote,8C praece*nbsp;pta dato ei in confpeftu totius fynagogae, amp; præcipe de ipfonbsp;corâ eis,SC dabis claritatem tuâ fupcr illö,ut audiant illCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ifrael.Audis euidcntcr ordinationc principis popuü tâ mani Ordinatio féftedefcriptâ.ut pene'expofitione noncgeat. Nullahic po«' prinapjsnbsp;puli acclamatio,nuJla confanguinitatis ratio,nulla propin^nbsp;quitatis habita contcplatio eft.Propinqms.agrorö ôt prjdionbsp;ru relinquaf haereditas,gubernatio populi i Ui tradaf, quemnbsp;Deus elegcrit,hominifciliccttali,qui habet(fïcut fcriptü audinbsp;ftis)in femetipfo fpiritü Dei,SC praecepta Dei in cöfpcftu eiusnbsp;funt,Slt; 3 Woyfi ualdc notus SC familiaris fit, id eft, in quo fitnbsp;Claritas legis SC fcicntia,ut poflint efi audire fili) Ifrael.
ludicum dccimotcrtio;Cauc ergo nc bibas uinum ac (iccram, ncc immundum qukquam comedas:nbsp;quia concipics Sf pariesfiJium,cuius non tangetea««nbsp;put nouacula.
Leuitici decimonono: Netp in rotundum attonde bids comam ncc radetisbarbam.
Cap.xxi. Non radent caput ncc barbam, netÿ in carnibusfuisfacient infcifTuras.SandlicrütDeofuo,nbsp;non polluent nomen eius. Incenfum enim domiiunbsp;amp; panes Dei fui oHcrcnt;amp; ideo fandi erunt.
Michex primo: Dccaluare amp; tondcre fuper filios dclitiarum tuarum: dilata caluitium tuQ iicut Aquixnbsp;la,quoniamcaptiuiduéii funtex te.
Hicre.v. Et peccata noftra prohibucrunt bonum ânobis, quia inuenti funt in populo mco impii infîxnbsp;Cc 4 dianx
-ocr page 452-4eS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E O R. D I N E
diantes quafï aucupes, laqueos ponentes SC. pedtt*s ad capiendos uiros.Sicut decipula plena auibusnbsp;domus comm plens dolojdeo magnifïcati funtSCnbsp;ditatijincrafTatifuntSfimpinguati, prsteneruntnbsp;fermones mcos peflïme.Caulam uidus non iudica^nbsp;ueruntjCaufam pupilli non dïxerunt,d£ iudiciuntnbsp;pauperum non iudicauerunt. Nunquid fuper his nonbsp;uilîtabo dicit dominuslt;d£ estera.
Hieronymus tomo quinto,inEzecluelem,ca^ pite quadrageiïraoquarto.
Caput autcm fuum non radent, nc^ comam nutrient, fed tondentes attondebunt capita fua, perfpicuedemonftratur,nbsp;nee rafis capitibus, itcut facerdotes cultores!^ Ifidis atç Seranbsp;Sacerdo' pis nos elfe debere.nec rurfum comam dimittere, quod pro*nbsp;tes.caluiquot; pris luxurioibrum eft,barbarorum'lt;]! 8( nvlitantium.iëd utnbsp;ti3 facere honeftus babi eus facerdotum facie deinonftretur.Pro quo dinbsp;nö debent. xere LXX.Capita fua non radent, St comas fuas ad prelTumnbsp;Eze. 44nbsp;nbsp;nbsp;non tondebunt.fedoperientes operient capita fua. luxta qd
difcimus, nee caluitium nouacula eflê faciendum, nee ita ad prelTum tódendum caput,ut raiórum iïmileselfe uideamur,nbsp;fed in tantum capillos demittendos.ut operta fit cutis.
lob triceiïmofecundoiSpcrabam enim quod stas prolixior loqueretur, SC annomm multitudo doce^nbsp;ret fapientiS:Sed ut uideo,fpiritus eft in hominibu$gt;nbsp;Sc infpiratio omnipotentis dat intclligentiam. Nonnbsp;funt longsui fapientes, nee fenes tntelligunt iudicigt;nbsp;urn,SC ester».
Prouerbiorü uieciïmoquinto: Dens putridusd^ pes laflïis qui fperat fuper infïdeliin die anguftis,dCnbsp;amittit pallium in die frigoris.
Tertio Regü xxif.Remaniïtuirunusperquem poiTumus interrogate dominû : fed ego odi eu, qui»nbsp;non propheut mihi bonum fed malum.
Hicrony.ia Mich*ain,tomofext» capJeptimo.
-ocr page 453-ECCLESIATICO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«m
Duces pepuli mei me nefcierunt.filil ftuiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non in* Hiere.4
?elligentes: fapientcs font, ut fadant mala,bene autem facerc nefaerunt. Duces quidem ait mei uocabantur.K duces popultnbsp;mei,fed quia nefderunt me,8c opere uocabulum deftruxerut,nbsp;propterea filii ftulti funt, 8C non intelligentes prudëtiam, ob Duces ec-*nbsp;hoc tantum habent,ut fubüaant fibi fimplice gregem,8c pro clefiae,no-'nbsp;terant pedibus fuis,bene autem facere SC regere populum ne* men operenbsp;Icierunc. Nolite crederein ducibus, non in epifeo^, non in deftruunt.nbsp;presbytero,non in diacono, non in qualibet hominum dign jnbsp;täte. Nec hoc dico, quod ilhufmodi gradibus in Eccicfia nonnbsp;debetis effe fubiefti. Quiconque em maledixerit patri,aut ma Exodiasnbsp;tri,morte moriatur.Et Apoftolus docet prçpofirisin Ecclefianbsp;obediendum : led quod aliud fit Honorare, aliud Ijjem habere Non fyerinbsp;mdudbus.Honoremusepilcopum,prcsbyterodeferamus,af-' dumin honbsp;hirgamns diacono, 8C tarnen non Iperemus in cis,quia homi* minibus,nbsp;nis uana,8C certafpes eft in domino,8C extera.
Eccicfiaftici trkefimofeptimo : Sed cum uiro fan-* altiduusefto,quemcunquc cognoucris obferuan^nbsp;tem timorem Dei, cuius anima eft fecGdum animamnbsp;tuam. Anima ui ri ànAi enuntiat aliquädo uera mi-lt;nbsp;gis quam feptem circumfpcAores fedentes in excel-*nbsp;fo ad fpeculandum. Et in his omnibus deprecare al**nbsp;tilfimüyUt dirigat in ueritate uiam tuam. Ante omisnbsp;opera uerbü uerax prxeedat te ante omnëaAumnbsp;confîlium ftabile,8f extera.
Exodi uigcfimotertio:Non iequaris turbam ad fa ciendum malumec in iudicio plurimorum acquiefeesnbsp;(ententix ut à uero denies.
Hieronymus in Pfalmum centeftmum^ tomooftauo.
Oculimeifuper fideles terrxjUtfcdcantmecura,
Non dixit diuites,autimperatores,autepilcopos,aut pref- DGsimpe-* hyteros.aut diaconos,fed fidelcs,cuin iftis ftdebä. Poteft hoc rat no pernbsp;dicerc 8C epifeopus fanftus uw, quoniam no ordmabâ presby diuites lednbsp;*trum ilium qui mflii obfequebaf, aur propinqufi ineum, led per fideksnbsp;(Uai7ttnUa(bâfid«lcinlt;£titeiwnidempoteftdicere. (^o*
Cc * niant
-ocr page 454-4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DI OR.DINE
niam omncs clericos mcos, 8c laicos fideles habebam. Poteft Pfalfll» too cx perfona domini did ifte ucrficulus; (Ambuläs in uia immanbsp;culata,hic mihi miniftrabit. ) Quoniä nö ordinabam eos quinbsp;mihi propinqui erant.ftd iuftos 8C fideles.
Idem tomo nono, in epiftolam Pauli priorem ad Timothcum,capitc tertio.
^acefdotes ridelisfermo, fi quis cpifcopatum dcliderat.Primum laicos ex optimis inftituit, de quibus optimi quilt;® infacerdotium eliguntur, ünbsp;laids eligë fîcdicitqualesdebeantordinari.
difiint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Numeri uigefîmotertio : Quomodo tnaledicä eui
non maledixit Deus^ Qija rations detefter,quem do minus non deteftatur*;
Secundo Regum dccimoquarto; Sicut enim ange lus domini, ßc eft: dominus meus rex Dauid ,ut neenbsp;benedidione ncc maledidione moueatur.
Tertullianus librode prsfcriptionibus lixrcticorum,in principio.
Soict quidem ifti miriones etiam de quibufdam peribnis ab hzrefi captis, zdificari in ruinä.Quare illa uel lUe fidelilTinii.nbsp;amp; prudêtiflimi, 8C ufitatifliini in ecelefia in illam parte träfienbsp;rüt:’ Quis hoc dices,nö ipfe fibi rdpödit.ne^ prudétes.neç ßnbsp;deles, nei^ ufitaros zftimädos quos hxrefts potuerint demu^nbsp;tareCEt hoc mirum, opinor.ut probatus aliquis,rctro pofteanbsp;exeidaturfSaul bonus prz cxteris,liuorc pollca euerti^ Da'nbsp;uid uir bonus fecundö cor dni, pofiea ezdis 8C ftupri reus eft.nbsp;K cjtera. Soli em Dei filio feruabatur fine delifto permanere-Quid ergo fi epifcopus,fi diaconus,!! uidua,fi uirgo,fi doftot,nbsp;fi etiam martyr lapfus d régula fueritddeo hzrefcs ueritatemnbsp;uidebuntur obtinercc Ex perfonis probamus fidcm.an ex fidenbsp;pertbnas i Nemo fapiens eft, nemo fidelis, nemo maior nißnbsp;Qui fint Chriftianus. Nemo autc Chriftianus,nifi qui ad fine uflt;® per'nbsp;ueri Chri* feuerauerit. Tu ut homo extrinfecus unumquêt^ nofti,putasnbsp;(dani.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod uides. Vides aüt quoufi^ oculos habes-Sed oculi,inquit,
domini alti. Homo in faciem, Deus in przcordia contempla' tur. Etideo cognofeit dominus qui funteius, 8C planta quamnbsp;non piätauit eradicat.SC de primis nouiflimos oftedit; 8( uennbsp;tiUbrum in manu portât ad purgandam aream fuam.
-ocr page 455-ECCLESIASTICO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41t
loannes Chryfoftotnus tomo fexto/ermone 5^ ne que iuui,ncç mortui anathemate pledicndi funt.
Igitur de hoc malo.unde dicendi initiiini faciam^num d do minicorum mädatorum difpofitiöibus, an à ueftrainfciria 8Cnbsp;ftupore^Rideor ne,amp; infanire uideor.quod hæc dico^Exibi' Chryfoßonbsp;lor ne.cp tain iniucunda lachtymisîÿ digna diAurn me pollis mus hic denbsp;ceor !quot; At 5 contrarij ucftnsfunt mei aff eftus. Ego doleo.ego plorat fta-«nbsp;mente diffecor, mca rumpunf uifccra.quiauideo nos tain in- turn ecclc*nbsp;fenfatosSC malos.utlcgistranfgreffioncIudæos.fiCirapietate fia:,nbsp;genres fûperemus.Enfpefto uiros,qui nullum ex facris hterisnbsp;germanum fcnfum,imd nihil omnino facrarum literarum tenbsp;rent, K ut plcracg tranfcam(nain erubcfco dicere.furibûdos,nbsp;nugaces,contentiofos)qui nccg fciunt quç dicunt.neq; de quinbsp;bus affirmât,in hoc uno tantum audaces,quod dogmata lia'nbsp;tuunt,St anathema declarant ea quæ maxime ignorant.Hincnbsp;eft, qudd cxtcris, hoflibusq; fidci noftrac ludibrio fumus, ha'nbsp;bemiirquc.perinde nulla fit in nobis honcftç uitæ cura,8lt; nunnbsp;quain benetâcerc didicerimus.Hcu mihi,quàm dura arque do-lendafunt hæc.
Quid eft iftuc ipfiim diccrc Anathema t” Vide quid dicis, co' gnofce quid loqueris. Nofti uerbi uim Quimuis inuenies innbsp;facra fcriptura,quod dicitur contra Hierico.Et anathematizanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
bis totam ciuitatem dno Deo tuo.Et inualuit apud nos omncs confuetudo, quae in hodicrnum ufcp diem durât, utanthemanbsp;dicatur, qd ccrto loco fulfiéfum. An hoc tu dicis anathema:’ Anathe'nbsp;(ed hoc plcruncp in bonum fonat,8C eft interdum oblatfi Deo. ma quid'nbsp;Quid ergo illud, qgt; anathema tu dicis eum qui oblatus eft dia fit af^nbsp;bolo, nec ultra regionem falutis inhabitat, fed alienus eft à noftfStes.nbsp;Chrifto^Heus quis tu tantf autoritatis,qui tanti tibiufurpMnbsp;potentiä^Tunc ein fedebit filius Dei,8( ftatuet ouesâ dextris,nbsp;amp;hœdos à finiftris.Curigiturdignitatemtantä affumis^quj Matth.apnbsp;Apoftolistatum communicata,amp; his qui illonimidoneifuc'nbsp;ceflbres, ucre plcni gratia K uirtute. lam Apoftoli diligenter Anathe'nbsp;id mandati feruarunt. Sic cnim hæreticos ciiciebant ex Eccle nia quon'nbsp;fia.quafi effodiendus effet dexter oculus. Qua tepeftiua mem dâ ex ma'nbsp;bri defeftione,magnum fuç compaffionis amp; doloris indicium gna chari'nbsp;prat ft fcrebant.Atque idcirco Chriftus quoque dextrum ocu rate fiebat.nbsp;Iwn didt, ut illü abiciiiiris cópaflionem commedaret. In qua Matth, j
re,O'
-ocr page 456-4n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ORDINE
re ficut 8C in ali^s, admodum diligentes fiiere.hxrelcs quidein redarguendo SC eiiciendo, nulli autem hxrccicorum hanc p(Cnbsp;nam adhibendo. Porto Apoftolus in duodus duntaxatlocisnbsp;uocem hanc quafi coaAus affcrt.nec tarnen certx SC detcrmi'nbsp;perfonæ illain intentat.Nam Corinthi|s Ictibit: Si quisnbsp;Galat.! non amat dominum noftrum lefiim, anathema fit.Et.-Si quisnbsp;uobiscuangelizauerit aliud prztcrid quod accepiftis, anathenbsp;ma lit. Cut igitur quod nullus eorum,qui poteftatem accepe'nbsp;runt,uel facere,uel dcclarare aufus fuit,tu facere audes, planénbsp;aduerfarius mortis dominiez, Sc przoccupäs iudicium regisénbsp;Vultis difcerc qualia de hoe fan Aus quidâ dixcrit, qui SC Aponbsp;ftolonim temporibus martyrium meruitt’Möffraturus huiusnbsp;. uerbigrauitatem,taliutebaturexemplo.-Sicut^iuatusho'nbsp;Quam granbsp;nbsp;nbsp;regiam (ibtipli purpuram circumponcns,una cum omn?
de pcccatü bus qui fe luuant punitur ut tyrannus.ita qui dominicain feil hominem tentiam fert,SC hominem facit anathema eccleftz, abducit fdnbsp;anafhema pfum in cxtremam perniciem, ufurpido dignitatem filrj Dei-tizarc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s jç iiij dicebat; Putatis ne hanc parui momenti rem effe,ante
iudicem,8( iudicii tempus,aliquem eiufmodi fëntentia condc'' Anathema mnare:'Anathema enim omnibus modisâChrifto feparat.nbsp;nos a Chri Ad hzc quid refpondent lUi malitia jpotentes.-Hçreticus.aiût,nbsp;fto feparat jHe âAus eft, inhabitantem habet diabolum,aduerfus Dcumnbsp;miuftitiam loquitur, multos in profundum perditionis abd»nbsp;cit,eloquëtiz fuz efficaci fuadela Sc deceptione. Sane propte)*nbsp;hocipatribuseieAuseft, maxime, quiaeiusmagifterquo^nbsp;partem eccleftz abflulit, Paulinn uel Apollinarc defïgnando-.nbsp;At his fatis fieri oportebat, fêrmome redarguente erroré,quïnbsp;a.Tim.a incrudefeit.Doce,ait, in lenitate erudiens eos qui obfiftunt,»nbsp;quandodet eis Deus pœnitentiam ad cognofcendamueri»'*nbsp;tem, ut refipifcant à diaboli laquco capti in uoluntatc illiu^-Extende fagenam charitatis, ut non fubuertaturclaudicans.nbsp;fed potius fanetur.Oftende quod magna affeAione bonii pronbsp;Peccator prium cupias facere cómune.-Affer dulc? efcam cöpalfionis Xi
amp; hzreti' aculeo,8lt;lïcfcrutareprofunda,atq; ex imo perditionis extra eus eópap heeumquifenfudcfcenderat,ut8lt;quodopinabatur,8£quO“nbsp;fione cor-' jgnorabat.bonum exiftimaret. Etudi ficut alienum ab Apo'nbsp;ngédifunt ftolicatraditione,8C liquidem hoe boni confulereuoluerit hxnbsp;mo,qui prius errore infcAus erat,iuxta uocé prophetf, fit lu*nbsp;L Leuit.j ujuet uita, SC tu animam tuam libcrabis: fi autem refpuit fer'nbsp;monent»
-ocr page 457-ECCLESIASTICO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41J
tBonem.utpotecontentiofus, tu conteftare.ne kus fias,tantlS cum longanimitate amp; fuauitate, ut ne animam eius de manunbsp;tua iudex rcquirat. Ne odio habeas,ne aucrferis.ne perßqua
ris. fed fynceram Si ueram erga cum oftende charitatê. Vt jn'nbsp;terim aliud nuUum.certe hoc ftresIucri,K magna cft hæc utinbsp;litas,egregiumlt;ï lucrum g» diligis. Si ümul dodrinam Chri'
fti docesjn hoc eiiim,ait,co^ofcent,quôd mci fîtis difcipuli, loan.ij fi charitatem habueritis ad inuicem.Qua abfente nihil prode
rit, uel fcientia myftcrio^ Dei.uel fidcSjUel prophctia,uel paunbsp;pertas.uel confclTio Chrifti.id quod Si Paulusipfe demôftra' i.Cor.tjnbsp;Uit, dkcns; Si tenucro myfteria omnia. Si omnem fcicntiam.
Ce fidem,ita ut montes dimoueam. Si cjtera.DiIefti nullus ex *«obis taliter erga Chriftum fuit affeflus, qualiter ifta far.ftanbsp;3nima • Nullus hominum talia uerba prxter ilium loqui au^nbsp;fijsfuiffet.Nam anima eius côburebatur cô diceret.-Adimpleo CoUoIT.inbsp;affliftiôes Chrifti in carne inea quæ reliquæ.Et: Prccabar iple Roma.»nbsp;anathema effe d Chrifto. Et; Quisinfirmatur,amp; nô infirmor Charitas:nbsp;^gofcumlp tanta erga Chriftum affcftionc præditus circt,nô Si patiêtianbsp;iniurias,nonuiolcntias,nonanathematacwpiâinfcrebat;8e Pauli exi*nbsp;profefto, quafi non effet is qui tot genres Si intégras duitates mia.nbsp;dno obtuliffet, fed quafi liumiliarctur,uerberaretur,colaphisnbsp;cxderetur, ridiculusîÿ effet omnibus,ita hxc curabat blandiCnbsp;tlo,adhortando,obfccrando.
Nonne pncceptum habemus.ut pro inimids.Se qui nos ode runt precemur i En qudm probe implemus miniftenfi!* en utnbsp;ordinatio non effcrt, non in fiiblime extoUit,non poteptiainnbsp;prxftat.OmncseundcmlpiritûaccepimusjOmnesinadoptionbsp;•lem filioç: uocati fumus, quos autë probauit dSs, eos fratri'nbsp;lgt;us in poteftatc feruirc uoluit. Eia minifterium noftrum curenbsp;•nus.obfccramus Si conteftamur uos,ut d tanto malo defifta^nbsp;Nam is que tu anathematizare decreuifti,uel uiuit, 8C ad'nbsp;quot;UC in mortali uita hac fupereft,uel mortuus eft. Quod fi ad'nbsp;quot;UC fupereft,impic agis, qui eum qui d malo in bonfi ft uerterenbsp;poteft crudeliter abftcas.fin mortuuseft,multo magis crudc' Epiftopinbsp;Jk es.Cur nam !quot; Quia dno fuo ftat uel cadit,non iam fob iure uelfacerenbsp;Jiumano exiftens.Et de eo,quod occultatfi refematum'q; ftcu' dotes ne'nbsp;Iorumiudici,pronuntiarctutumeftfolnci,quimenforâfcicn rninem danbsp;*i«,amp;quantitatemfideicognofdt: dicmihiobfecro,quifcis, mnarenbsp;Vubuûiamucrbisfeftaccufabitjud deRodçttUcin die quo poffunt.
Deus
-ocr page 458-414 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OR.DINE
Deus ueiMuniS eft, ut iudicet occulta hominumi’Proftfto in^ Roma-Il fcrutabiliafunt iudicia,amp;imperueftigabiles uiç eiuî.Ç^iseninbsp;cognouit ftnfutn domini,ucl quis dus confîliarius fuit Dite'”nbsp;ûi forte nuUus ex uobis bäptifmum fe conftcutum putat, nulnbsp;lus iudicin aliquando futurü fufpicaturî' Quid dico indicium^nbsp;ipfam noftrâ mortem SC egreflum c corpqre non cogitamus^nbsp;Adeo corda noftra huiusuitx folicitudine SCcurisobbrute*nbsp;fcunt, SC defipiuntlt; Obfecro, defïftite ab hoc malo. Ecce dico,nbsp;8c conteftor coram Deo SC elcftis angelis, hinc uobis in die iunbsp;dicil magnum malfl SC inextinguibilé ignem parari. Nam finbsp;in uirginum ordine eos, qui cum fulgida fide, SC morfi hone*nbsp;ftate uixerunt, dns qui oin niu opéra eoç? confiderabit,ob minbsp;fëricordix penuriam si thalamo arcebit, quomodo nos qui itinbsp;Omni luxu SC crudelitate erga cognatos uerfamur, obliti Delnbsp;falutem affequemur^ Ea propter uos oro, ne uobis uerba hxCnbsp;Crrores mente exddant. Dogmata ein impia,8C qux ab hxrcticis pronbsp;non homj fefta argucre SC anathematizare oportet, hominibus autetnnbsp;nés extir* parcendû, SC pro falute ipfoçî orandum.Def Deus omnes noJnbsp;nandi» charitatis erga Deum SC proximum effe ftudiofos, impie*nbsp;rcîÿ mandata domini.ut cü mifericordix oIeo,8C fulgidis lairtnbsp;padibus occurramus in die refurrcftionis ipfi fuperno 8C cœlt;nbsp;lefti fponfo.offerentes ei plurimos in gloria.
Efaix tricetîmofecûdo: Non uocabitur ultra isqui îniïpiens cft princeps,ncque frauduicntus appellabi*nbsp;tur maior.
Hieremif uigeßmotertioiPropheta nanty amp; facer dos polluti funt, fif in domo mea inucni malum eoi9nbsp;ait dominus.Iccirco uia eorum erit quafi lubricum i»nbsp;tenebris,impellentur enim amp; corruent in ea.
Neemiæfextoiln gentibusauditum eüSi Bofri» dixit,quodtuSC ludxi cogitetisrebenare,amp;: prop«*'nbsp;rca ædifices murü, leuare te uelis fuper eos regen».nbsp;Propter quam caufam amp; prophctas pofueris qui pr{nbsp;dicent de te in Hierufalem dicctes: Rex in ludxa eft.nbsp;Auditurus eft rex uerba hxc.Iccirco nunc ueniiinea.*nbsp;mus confilium pariter. Et mifi ad eos dkenstNon eftnbsp;fccun*
-ocr page 459-ECCLESIATICO, lecundum uerba hxc qux tu loqueris.De corde cnimnbsp;ÏÜO tu componîs hxc. Omnes enim hi tcrrcbant nos,nbsp;'ogitantes quod ceiTarent manus noftrx ab opcrc SC.nbsp;9uieftercmus.Quam obcaufam magiscofortaui manbsp;•JUS meas,amp; cxtera. Memento domine mci pro To««nbsp;bia Sc Sanaballath, iuxta opera corum talia ; fed SCnbsp;Noadcx Prophetx Si cxterorum prophetarum quinbsp;tcrrcbant me. Faftum eft ergo cum audiflent omnesnbsp;¦nimici noftri, ut timerct uniuerfx gentes qux crantnbsp;*n circuitu noftro, confidcrarent intra femetipfos,nbsp;feirent quod à domino fadlum eft opus hoc.nbsp;Chryfoftomus tomo fcptimo,HomeIia tricefilt;nbsp;manona in Matthxum,capi-teuigefimoprimo.
Et cum ucnilTet in templum, acceffcrunt ad cum docentem Mattb.ti prindpes facerdotum, amp; feniorcs populi dicentes; In qua po« Querelanbsp;teftate hxc fads Sacerdotes ludxorum inuidentes Chnito, facerdotS.nbsp;dum iuftas caufas accufandi non inucniunt drea cum, ctiainnbsp;de bono eius turbantur, dicentesIn qua poteftate fods hxc s’nbsp;Cogitabant in dolore apud fe. Nos fuimus columnx templi, CogitatiOnbsp;8Ceccefupcr ilium recumbittotaecclefia.amp;nos inucti fumus felibrumnbsp;fine caufa crefti quia minifterium perdidimus, SC nomen ua^ facerdotS.nbsp;cuum poffidcmus. Nos fuimus tacentium fcripturarum quailnbsp;lingua uilibilis.SC ecce ille refonat in medio templi,SC nos co«nbsp;tempti tacuimus quail cithara diflipata. Nos fuimus patresnbsp;populi, SC ille quotidie generat filios, nos auté ftenlesfumuinbsp;inuenti.Ideo non ferentes dicebât.In qua poteftate facis hfcsquot;nbsp;Dicendo; Quis tibi dedit hie poteftatem, oftendunt illi quaftnbsp;dam effe perfonas.qux dant hominibus poteftatem, Hue cor«nbsp;poralem.fiucfpiritualé.Tanquam ft ita dicant.De facerdota«nbsp;ii familia genitus non es, Senatus tibi hoc non conceflrt, Cx« Qpote«nbsp;fat non donauit. Si autem credidiffcnt, qudd omnis poteftasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p jq
â Deo eft. nunquam interrogaffent; Qpis tibi dedit hanc pote ftatems* Scictes quia omne datum perfeftum, defurfum eft efe Roma.ijnbsp;feendens si patre luminum. Et quia nemo potcft aedpereali« ijcobj |nbsp;quid,nifi datum fueritei de cald.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioan.«
Primo
-ocr page 460-?J« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ORDÏNE
Primo Machabxojv fecundo.-Et dixit Matathîas: ux mihi, ut quid natus fum uiderc contritionemnbsp;puli mci,8lt;f contritionem ciuitatis fan£i:x,amp; federe ilnbsp;lie cum datur in manibus inimicorum'SanAa in ma'nbsp;nuextraneorum fa(flafunt,templijeiusfîcut homonbsp;ignobilis. Vafa glorix eius captiua abduAa funt,trunbsp;cidati funt fencs eius in plateis, amp; iuuenes eius cecidenbsp;runt in gladio inimico^t. Qux gens non hxrrditauitnbsp;regnum eius,8£ non obtinuit fpolia eius^Omnis comnbsp;polîtio eius ablata eft. Qux erat libera,fafta eft an'nbsp;cilia. Et ecce fanAa noftra, fl; pulchritudo noftra, Sinbsp;Claritas noftra defolata eft, SC coinquinauerunt earnnbsp;genres. Quo ergo nobis adhuc uiucre^
Ecclclîaftici uigenmotertio:Domino enim D E O antequa m crearentur omnia agnita funt, fie fl; poftnbsp;perfeftum refpicit omnia. Hie in plateis ciuitatis uinnbsp;ciicabitur, quail pullus equinus fugabitur,fl; ubi nonnbsp;Iperauit apprehendetur.Et erit dedecus omnibus, cOnbsp;quod non intellexerittimorcm domini.Sic SC muliecnbsp;omnis relinquensuirum fuum,fl; ftatuens hxredita'nbsp;tern ex aiieno matrimonio.Primo enim in lege altiißnbsp;mi incredibilis fuit,fl; fcciido uirum iiium dereliquit*nbsp;Tertio in adulterio fornicata eft,fl; ex alio uiro filio#nbsp;ftatuit ftbi. Hxc in eccleiia adducetur,S; in filios eittfnbsp;afpicietur.Non tradent filij eius radices,S; rami eiuSnbsp;non dabunt firu ftum. Non derclinquct in maledi^ûnbsp;memoriam eius, SC dedecus illius non delebitur. Etnbsp;agnofeet qui dereli Ai funt, quoniam nihil melius eftnbsp;quàm timor Dei, SC nihil dukius quam refpicere adnbsp;mandata domini. Gloria magna eft fequi deminum,nbsp;longitude enim dierum aftiimctur ab eo.
Prouerbiorum fecundo; Vt eruarisa muliere alie-na,flC
-ocr page 461-ECCLïSIASTICO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4ir
na,amp; ab cxtranea qux mollit fermonesfuos:S; relin quit ducem pubcrtatis fux,8^ pa Ai Dei fui oblita eft.nbsp;Inclinata eft cnim ad mortem domus eius,S{ ad infe*nbsp;ros iëmitx iplius^Sf cxtera.
Chryfoftomus tomo primo,Homelia oAuageiïma feptima,cx capitenbsp;Matthsi uigefîmofexto.
Propterca os aperire non poflumus, c.uia non melius eccle (ia qu jm fecularia gubemâtur. Non audiftis.quia nee quidemnbsp;bas prcunias,qux abfque labore fiierunt collcftr.diftribuen'nbsp;das putauerunt Apoftoli f Modo autem in procuratores, di' Déplorâtnbsp;fpêfttores, caupones redafti funt £pifcopt,inid uero iftos etiï ftatumnbsp;rurae K folicitudines fecularium rcrum fuperarunt. Ciimque mores cç*nbsp;oporteat ipfos animarum habere curam noftrarum, hoe prx clefi*.nbsp;termiflojllud foliate curant,quz publicanis,qufftoribus.at-^e uillicis curanda funt, de his quotidie cogitant 8( peruigi'nbsp;lant. Hoe non fruftra dcploro, ftd ut harum rerum murationbsp;quxdam in melius fiat, ut 8C nos qui grauem hanc (ëniitutemnbsp;Patimur, mifericordiam conftquamur, X uos fruftus X the'nbsp;fauros ecclefiç prxparetis.Si afit ita facerenö uultis.ecce antenbsp;oculos ueftros pauperes funt,ex quibus quotquot potucrimusnbsp;alerc non ncgligimus,quos uero non poflumus uobis dimittenbsp;••gt;u$,quos alite oro diligéter, ne in terribili die iudicij ilia uer „nbsp;oaquaeaduerfusimmifericordcsdiccntur, audiatis.-Famefeen wattn.»,nbsp;rent me uidiftis, 8J non aluiftis. Haec certe inhumanitas nosnbsp;lt;luoqucuobifcumderifibilcsfacit,orationibusenimatlt;®pre''nbsp;lt;licatione,c3etcroli? cultu ecclefif prftcrmiflb,aI11 uini,alii fru Iniacerdonbsp;•Hentorum uenditoribus, alfi eauponibus per totam uitâ cob resnegotianbsp;luftantur,unde iurgia,contentiones,conuitia,opprobria quo tores,nbsp;tidieoriuntur.flf unicuiqjfacerdotumfecularibusidoneane'nbsp;Kotfis impofita nomina funt.oportct igitur in talia hçc mutanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ri,8£ inde presbytères nominari. Vnde Apoftoli legesfancie' Officia bant!’d nutritione uidclicet inopum,ab eorum qu* Ixdeban' Apoftolonbsp;turproteftione.idiligétierga peregrines cura.d patrocinio rum. ¦nbsp;eorum qui opprimuntur.in orbos parctibus cura.i prottgennbsp;dis uiduis.d deftndédis uirginibus. Hf c offkia loco uillarum, Ornamennbsp;domorum curj prcsbytcris diftribuere decct.Hçc omamî' ta ecclefif»
Dd ta ec*
-ocr page 462-41» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ORDINE
ta ecclefîae funt.ifti conuemcntes tlicamp;uri.qui 8C uobis faciSa rem uitain, ëi nobis fruftuonorem præbere pofliint, imô ue*nbsp;Parue» oës ro nobis non paruamquoqucafFcrent utilitärem. Gratia enïnbsp;pauperes Dei centum milia hominum hue conuenire opinor, quorumnbsp;alere polTu finguli lî unum panem quotidie paupertati offerrent, omnesnbsp;mus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certe pauperes abundarent.lï unum unufquifque obulum fo'
lummodo.nemo penitus indigeret,K non adeo uillis amp; agria attend effemus, nec tot iurgia 8i côuicia quotidie pateremur.
Matth-i» Illud enim Euangelium ; Vadeacuende uniuerfa quzhabcs amp; da pauperibus, K ueni ac fequere me, opportune nunc acinbsp;«edelîz prffides.propterlatasecclefiarumpoffeffiones,« menbsp;rito dici poteft. Non enim fequi Chriftum aliter pofTumus.ninbsp;fi omnis (ecularis curât lîmus expertes.Nunc uero proh dolornbsp;uindemix ac melTi facerdotes Dei, 8C uenditioni ac emptioninbsp;fruftuum affiftiit.X illi quidem.qui figurât ac umbrç cultuninbsp;habebant, qudmuis corporalior eis adminifiratio effet corn'*nbsp;miffa,omnium tarnen hanim rerum erant immunesmos ue'nbsp;ro qui ad penetralia coelorum uocamur,quits ad uera fanitfnbsp;fanftorum ingredimur.mercatorum rurliis K cauponum cunbsp;Vnde Icri- rasfulcipimus. VndeSfmagnaicripturarumoriturnegligertnbsp;pturaçî ne tia, ingens in orando fegnities, amp; czterorum omnium conquot;nbsp;gligentia temptus. Non enim poffibile homini efi:,fufiidenter Audio atnbsp;oritur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que opera in utranquediftendi.
lofuç primo .* Omnia qua; prxeepifti nobis faciegt; mus,8f quócunque miferis ibimus. Si^ut obediuimu»nbsp;in cuniflis Moyfijita obediemus amp; tibi,tantum fît donbsp;minus Deus tecum fîcut fuit cum Moyfe, Sc caetera.
gt; Hodieincipiam exaltarctecoram Ifracl,utfcianrs fîcut cum Moyfe fui,ita Si tecum fum.
TertioEfdraeodlauo: Quoniam terra in quain-» troiftispolfiderehatreditatem eius, terra pollutaeftnbsp;coinquinationibus alienigenarum terrat: SC immunquot;nbsp;ditiat illorum repleuerunt earn totam immunditianbsp;fua. Et nunc fîlias ueftras non coniungetis fîlijs eoquot;nbsp;rum,S; fîlias eorum no accipietis filrjs uc Aris: Sd nonnbsp;inqwreti; pacem habere cum ilUs omni tempore.
'¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nos
-ocr page 463-ECCLESIASTICO.
Nos peccauimus in dominum quod collocauîmus no bisin matrimonium mulieres alicnigenascx gcnti-«nbsp;bus terrac. Et nunc es fuper omncm Ifrael.In his er-'nbsp;go fit iufiurandum à domino cxpelkreomnesuxo-»nbsp;«s noftras qux ex alicnigcnis funr cum filtjs earum:nbsp;Hcut tibi decretum efi: à maioribus y fecundum legemnbsp;tiomini exurgens explica. Ad te enim fpcdlat nego-*nbsp;lium.ac nos tecum fumus. Viriliter fac. Et exurgensnbsp;E S D R. A S adiurauit principes facerdotum 8C Lc-uitaSjK omnem Ifraè'1 facere fecundum hxc,amp; iura-*nbsp;Uerunt.
Ex Capirc nono : Et exurgens E S D R A S dixit illis: Vos inique feciftis coliocantes uobis in matrimonbsp;nium uxorcs alienigenas, ut adderetis ad peccatanbsp;Ifraël.Et nunc date confefiionem et magnificentiamnbsp;domino DEO patrum noftrorum, amp; perficite uogt;nbsp;luntatem ipfius, difeedite à gentibus terræ, amp; abnbsp;(ixoribus alienigenis. Et clamauit omnis multitudo,nbsp;dixerunt uoce magna : Sicut dixifti faciemus. Sednbsp;lt;]uoniä multitudo magna eft, SC tempus hybernum,nbsp;6ë non poflumus infubfidiati ftare,amp; hoe opus nonnbsp;cft nobis unius diei,ne(^ bidui,multum em in his peenbsp;Ouimus : ftent prxpofiti multitudinis, 8C omnes quinbsp;nobifcü inhabitant, SC quotquot habent uxorcs apudnbsp;ft alienigenas: Si afiiftant accepto tempore ex omninbsp;loco presbyteri amp; iudices,ufqueqao fanent iram ne^nbsp;gotq huius.Et determinatum eft de uiris qui habebâtnbsp;uxores alienigenas ufqueadNeomenia primimen-«nbsp;Es. Et inuenti funt ex facerdotibus permixti qui Itagt;nbsp;bebant alienigenas uxores,amp; extera.
ludicum fecundo ; De pugna totius IfracI pro fcegt; 1ère contra tribum Beniamin,qux nö nifi magna fannbsp;Dd i guiriis
-ocr page 464-41« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ORDINE
guinis effufîone fuccubuir.
Chryfoftomus tomo tertio,Homelia decimaquin ta,in epiftolam prima ad Timotheum ex capite qui^nbsp;to:Presby teri qui bene pr$funr,duplici honore djgninbsp;liabeantur, maxime qui laborant in uerbo ÔC do**nbsp;Arina.
Dnrt.ir nbsp;nbsp;nbsp;Didt enim fcriptiira.- Boui trituranti os non infrenabis,8£
i.Cor.9 dignus eft operarius mercede fua. Honorem hoc in loco obfe' qHium dicit,Slt; neccflâriarum rerum largitionein.Nam quodnbsp;fequitur; Non infrenabis os boui trituranti,8C dignus eft openbsp;rarius mercede fua, hoc lignât. Itaquc 8( cum honore uiduasnbsp;ali præcipit.ad neceftarium uiftum rcferatur.ut his quae uerenbsp;Paupertas uiduaefunt.miniftrarefuffidat, ôcrurfus; Honora uiduas ut'nbsp;in uidua ras.hoc eft, in paupcrtate côftitutas; quanto enim pauperiotnbsp;laudatur. eft, tâto magis eft uidua.-ponit teftimonium legis,apponit Stnbsp;Chrifti,amboque lïbi omnino confentiunt.Nam lex ait.-NoUnbsp;infrenabis os boui trituranti. Vides quomodo uult laborarenbsp;doAorem i Non fane eft labor alius illi conferendus, addit Stnbsp;Chrifti teftimonium; Dignus eft em,inquit,merccn3rius mernbsp;cede lûa, non ergo folam innieamur mercedem,uerum SC monbsp;dcgt; prçceptum audiamus.Dignus,inquit,eft mercenarius mernbsp;cede fua. Itacg H qiiis dehcatus aut remiffus fuerit,dignus pronbsp;feifto non eft. Nifî quis fuerit bos triturans, SC contra gelu 8^nbsp; fpinas iugum fuftinens traxerit,ncque ante difceflerit,dignusnbsp;Doiftor ni nô eft. Oportet ergo doiftoribus necelfarium uiiftum affatimnbsp;fi labora.- miniftrari,ne dcfi'ciant.neque lôluâtur,neque minimis occu''nbsp;uerit indP pati, magnis feipfos atque alios priuent, ut fpiritalia operen'nbsp;gnus eft. tur,nullam fecularium habentes rationem. Huiulînodi LeuPnbsp;tæ erant,qui nullam fecularium rerum habebant curam, quenbsp;admodum laici.iplîsquippeLeuitarum eratcurapcrmiffa.etnbsp;lege illis côftituti fuerant redditus,decimæ,aurum,primitiæ.nbsp;uota, SC alia plurima.-uerum illis Iege,ifta merito permittcbânbsp;BpilcopiSC tur, præicntia tantum SC terrena quærentibus. Ergo ecclefiænbsp;paftores ec præfules audenter dixcrim,nil præter uiAum SC ueftitum ha'nbsp;tlcfiæ prç' bere oportere, ne ad ifta trahantur defiderio.Quid eft autemnbsp;teruiftuin duplici honore putamus diftum duplici, quodaduiduas,8£nbsp;fit ueftitS miniftros cxtenditur.- an duplici pro eo polîtum,quod eft manbsp;nil polfi' gnofNon ergo id infpiciamus tantum,quod eos duplici hononbsp;;rc{digt;
-ocr page 465-ECCLESIASTICO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«
K dignes dixit : fed quod addidit multo magis attendamus/deant. qui bene praefunt. Quid eft aurem bcnepræeffe^audidicêtem Prxlatursnbsp;ChriftumiPaftorbonusanimamfuam ponitproouibus.Be^ facerdotûnbsp;ne igitur praceffe, hoc eft, nulli parcere illoruin regiminis gra qux fit.nbsp;tia.Maxime,inquit, qui laborät in uerbo SC doftrina. Vbi monbsp;do funt, qm dicunt fermone ac doiftrina opus non effe^quan'nbsp;doquidem tanto ftudio Timotheum Paulus admonet dicens: i.Tiin.4nbsp;Ifta nieditare,jn his cfto.Etiterum; Vaca Ieftioni,confolatio-niihoc enim faciens.St tcipfutn faluum facies,amp; eos qui te au'nbsp;dmnt. Et hos omnium maxime iubet honorari,caufamlt;® ad'nbsp;dit dicens: Multum enim laborcm fuftinent.Quam uero id iunbsp;fte. Cum enim alius non uigilct, neque curis m aceretur, fednbsp;paflim fecurus, 8C quietus m quotidianis fabulis, amp; confefli' Vita facer nbsp;bus fit.-hic autem concidatur folicitudine,8lt; meditationi per' dotS quotjnbsp;petuo infiftat, idque maxime fiextenoris difciplinx fit rudis; diana,nbsp;quis non uidcat, quanto fit cxterisin honore pexferendus!*nbsp;quippe qui feipfum tot laboribus,amp; çrumnis expofuit.Eft tinnbsp;tinguis innumcris propofitus ad lacerandii, alius culpat,aliusnbsp;laudat,alius detrahit, alius memoriam, alius compofitionemnbsp;in lus trahit, magna illi conftantia ad ifta tokranda opus eft.nbsp;Wultum enim omnino ad ecclefix xdificationem confert, finbsp;prxfiiksdoftrinx gratia polleant.quxnifiadfit.plurimaec'' Vnde rupnbsp;«lefiafticx difciplinx penbunt,amp; extera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na ecekfia
Oratws inialHamjftarijotfs
flint,TRegeSjt quot;ïSîopbcrac.
Exodi dccimonono:
Ea eft enim omnis terra,amp;' uos eritis mihi in regnum facerdotalc,amp; gens fanda.
Prima Petri fecundo; Vos autem genus cledum,regale facerdotium,gensfanda,populus ac
quiricionis:utuirtutcsannuntietiseius,quide tenc.-bris uosuocauit in admirabile lumen fuum.
Apocalyplîs primo; Qui dilcxit nos,K lauit nos à peccatis noftris in fanguine fuo, fecit nos regnum 8C,nbsp;Dd i faccr-
42^ SACERDOTIVM facerdotcs Deo amp; patri fuo.
Auguftinus libro de uita Chriftia-na,capite fccundo.
Chriftum unftum incerpretari, fapientium 8£ fidelium nul lus jgnorat. V nftos uero non nifi fanftos uiros, 8£ fttis Deonbsp;dignos Temper fuifle manifeftum eft, nee alios quàm prophetnbsp;tas,aut facerdotcs, aut reges.Et tam magnü fuit ipfius unftionbsp;nis myfterium.ut in ludaieo populo.non omnes illud, fed fa'nbsp;tis pauci de plurimis mererentur accipere,8C hoc uftjue ad ad'nbsp;Pfal,44 uentum domininoftri lefu Chrifti, quem Deus olco Ixtitiz,nbsp;id eft,fpiritu ünfto præ caeteris eöfertibus fuis unxit.Ex quonbsp;tempore credetes illi, amp; baptißnatis illms fanAifi'catione purnbsp;Omnes fi' gati,nonabquificutfublegepriusfucrant.lédomnesinpro'nbsp;deles in fa' phetis SC facerdotibus unguntur SC regibus .Cuius unamp;onisnbsp;cerdotes quales elfe debeinus admonemur exempio, ut in quibus tarnnbsp;unguntur fänAa eft unftio. fit non minus conuerfatio. Ex facramentonbsp;fc reges, em uniftionis huius et Chrifti Sc Chnftianoça omnium,id eft,nbsp;in Chrifto credcntiuin uocabulum defeendit SC nomen.Quo dnbsp;nomen ille fruftra fortitur,qui Chriftum minime imitatur.
Origenes fuper Lcuiticum,Homelia no* na,capite decimofexto.
Omnes enim quicunqj unguento facri chrifmatis deliburf funt,facerdotcs effefti funt, ficut SC Petrus ad omnem dicit ecnbsp;. elefiam ¦ Vos autem genus cledum, regale faccrdotium,gensnbsp;i.Petri J fandla. Eftisergogenusfacerdotale, SCideoaccedetisadfan'nbsp;Aa. Sed SC unufquif^ habet infehofócauftum (ûum,SC holo'nbsp;caufti fui iplé lüccendit altare, ut femper ardeat. Ego fi renui»nbsp;tiem omnibus quae poifideo, SC tollam crucc meam,SC fequarnbsp;HoIocaU' Chriftum,holocauftum obtuli ad altare Dci.- aut fi tradideronbsp;fta SC facri corpus meum ut ardeam,habenscharitatem,SCgloriammarnbsp;fida Chri' tyrconfequar, holocauftum meiplüm obtuli ad altare Dei-flianiho' Sjdiligamfratresmeos,itautanimammeamponamprofranbsp;minis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribus meis, fi pro iuftitia.pro ueritate ufçfe ad mortem certa'
uero, holocauftum obtuli ad altare D EI.Si membra mca ab omni concupifeentia carnis mortificauero, fi müdus mihi crunbsp;cifixus fit,SC ego mundo,holocauftum obtuli ad altare Dei,SCnbsp;ipf* me» hoftiæ ficerdosefficior.
Chryfoftom* in opère impfefto, capitefeptimo. Matthsi
-ocr page 467-REGALE., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4JJ -
Matthçî fcptiftjo: Attcditc uobis à falfis prophetis.
Scriptum cft.Omnis lex amp; prophetae uf(j; ad loäncm. Non ^uia futuri non erant poft loannera.fticrunt enim Agabus 8Cnbsp;Süu.Si multi.Sed quia prophetia de Chrifto non erat ftitura PrppIiftXnbsp;pofteum.ergoprophetiaquidécelTauit.prophetçautc Si fue innouotenbsp;tunt amp; funt. ft'd non qui prophctarcnt de Chrifto, fed qui in^ ftament onbsp;terpretarcntur ea quse de Chrifto ab antiquis fuerüt prophe^ qui font.nbsp;tata.ideft.doftoresecclcfiarum.Sed flComnes Chriftiani pronbsp;phetx dicuntur.quiin regnum.SC facerdotiuni,amp; in prophe*nbsp;tiam unguntur. Nec cniin quis poteft propheticos interprétanbsp;ti fenfus.nift habeat Ipiritum prophet«. Hæc autem diximusnbsp;Ut oftendamus, quia prophetae de quibus loquitur, dcftorcsnbsp;dicuntur.Sciens ergo dominus futuros effe falfos deftores hjnbsp;tefum diuerfarum contra ueros doftores, qui feripturas pro'nbsp;pheticas Si Apoftolicas peruerfa interpretatjone conftindc'nbsp;rent, ideo per Apoftolos fuos omnium ecclefiarum doftorejnbsp;Qdmonet dicens; Attendite uobis à felfts prophetis.amp; caetera.
Origenesfuper Iud(Cum,HomeIia fexta.
Ideo quia uos reges eftis.merito rex noftcr Chriftus domP *gt;us rex dicitur regS. amp; dominus dominätium. Sed ficut exulnbsp;taftis de nobilitatis ueftræ titulo.ita difeere debetis quid agennbsp;do unufquifï ueftrum fiat rex.Quod uobisita breuiter diffpnbsp;iiiam.-Regem te omniü effe facit, fi regnet Chriftus in te.Rcxnbsp;nan^ à regedo diftus eft. Si ergo in te regnet animus,8( cor'nbsp;pus obtempcrct,fi concupifccntias carnis fub iugü imperij tuinbsp;»nittas, fi uitioçî gentes fobrietatis tux frenis arftioribus pre'nbsp;gt;nas,merito rex diccris, qui te refte regere noueris, K cf tera.
Cyrillus in Leuiticumjibro decimotertio.
Ttftamcntuni,inquit,aeternum erit Aaron, Si filfis eius, St manducabunt ea in loco fanfto. Aaron amp; filij eius, genus eftnbsp;tleftum,genusfacerdotale,quibushaccportioftnftorumdo'nbsp;natur d Deo : 5d fumus omnes.qui credimus in Chriftü.LodS LocUSiannbsp;autem fanftoçt, ego in terris nö requiro pofitfi, fed in corde, «qrum innbsp;Locus enim dicitur fanftus,radonalis anima,Si caetera. anima eft.
Cyrillus in Ioannem,capicc nono,Iibro fextOjCapite uigelîmo.
Et tu doces nos^SoIet enim maiorum confuetudo d minori bus aliquid diicerc dcdignari;quodnimirü ex latente morbo
Dd 4 fuperbi*
-ocr page 468-4*4 SACERDOTrVM
fuperbiï proficifdtur, quo fibi animus falfani fdétiï opinio nem afcribit : 8C erubefcit ab eis qui inferiorcgradu uitæ autnbsp;dignitatc funt conftituti quippiam pcrcipere, ne ignorafle uinbsp;deatur idipfuin,auc minor illo in doftrina appareat ä quo dinbsp;leit,cum cupitoinnibusfiipcrcminere.Scdfï animus nofter ucnbsp;ra effet humilitate munitus, non erubefceret ÔC lam à queuisnbsp;puerulo quicquam quod ignoraret addifcere. A quocuncg dnnbsp;percipi poteft ueritas.ainpicftëda eft fic capeffenda.fiC cftera.nbsp;Bcda in cpiftolam Petri primant,capite fecundo.nbsp;Sacerdotium fandlum,
Quo manifeftiffime uos hortatur.ut facerdotium (anfhim ipli exiftentes.fiiperædificemur fuper fündamentum Chrifti-Ecclena Omnem ergo ecclefiam facerdotium fanftum appellat, quodnbsp;omnis eft foja domus Aaron in lege nomé amp; officium habuit. Quia ni-'nbsp;facerdotiS mirum omncs fummifacerdotis membra fumus, cunifti oleonbsp;lanftum. lætitiæ (îgnamur, uniuerfis congruit quod fubdidit ; Offertenbsp;fpirituales hoftias acceptabiles Dco per lefum Chriftum.Spi'nbsp;rituales autcm hoftias opera noftra, elecmofynas amp; preces dinbsp;cit ad diftiniftionem carnalium in lege ui Aimarum. Quod aunbsp;tem in conclufïone dicit per lefum Chriftü,ad cuAa que prf 'nbsp;miferat pertinet, quia per iplïus gratiam 8C fuperædificamurnbsp;in illo per architcAos fapientes, hoe eft, miniftros noui tefta^nbsp;menti, amp; domus fpirituales effidmur peripiritum eius con'nbsp;tra pluuias, uentos.fulminatentationum muniti.Etfacerdonbsp;tio finAo participate, 8C boni atiquid acceptabile Deo gerere,nbsp;loan.is non nifiperipfum ualemus.Sicutenim palmitesnon poffuntnbsp;ferre fruAum à femetipfis nifi permifcrintin uite,fic nee uos,nbsp;inquit,nifiin memanferitis.
Idem in Apocalyp(ïm,libro primo, capite primo.
Oia mem' Et fecit nos regnum amp; facerdotes Deo SC patri fuo. Quia bra Chri' rexregumSCfacerdos csleftisfcofferëdo pro nobis nos fuonbsp;(h facerdo corporiadunauit,nemofanAorumeft,quifpiricualitcrfacernbsp;tes fiint. doth officio careat,cum fit membrum setemi ikeerdotis.
Idem in eodem libro,capite uigeiimo.
5ed erunt iänAi Dei 8£ Chrifti. Alia xditio habet; Sicer^ dotes Dei K C KRIST I.NonautemdcfoIisepifcopisStnbsp;presbytcris diAum eft,qui proprie uocantur in ecclefia facer'
-ocr page 469-REGALE- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42$
dotes,fed finit omnesChrifti dicimur propter mylHnim chri i.petri.e fma.fic omnes facerdotes.quoniam membra fumus unius fa«quot;nbsp;cerdotts.De quibus apoftoliu Petrus, plebs,inquit.fanfta rc'nbsp;gale faccrdorium.fiC caetera.
Hcbrxorum quinto : Etenim cum deberetis magt; giftri cffe propter tempus, rurfum indigctis ut uosnbsp;cftceamini qux funt elementa exordq fermonü Dei.nbsp;Hicrony. tomofextoin Malachiâ,cap.primo:
Ad uos Ó faccrdotcs qui defpicitis nomen meum, amp; cxtcra.
Corripitfermo diuinus epifiopos atqj presbyteros SC dia^ conos négligentes, flue quoniam genus facerdotale SC regalenbsp;fumus, omnes qui baptizati in Chrifio,Chrifti cenfemur no*nbsp;•nine,cur defpiciant nomen Dei ; Etinterrogantibus.in quonbsp;defpexerintnomé eius,caufas monftrat ofFenfj:OfFertis,in*nbsp;quit.fuper altare meum amp;; estera.
Cyrillus in Ioannem,capitc uigeiîmo, libroduo** decimo.capitc quinquageiimofexto:
Pollicitus eft de carlo cum apud patrem ftieritfpiritfi mit* tere.quodtemporepentecoftesefFccit.quando largiflimefpinbsp;titurn effuditUd omnes,qui fide at^ baptifmo lUum confequinbsp;ftudenr.Tuncenimillud propheticum adimpIebatur.-Quianbsp;eftundam de fpiritu meofuper omnem carnem.
Numeri undecimo: Cum^ prophetarent in ca^ ftrisHeldadSf Medad, cucurrit puerflf nunciauitnbsp;Moyfi diccns : Hcldad amp; Medad prophetant in cagt;nbsp;ftris. Statim lofue filius Nun miniftcr Moyfi,amp;elenbsp;ftus à plurib* ait; Domine mi Moyfes pronibe cos.nbsp;At ille,quid inquit zmularis pro me lt; Quis tribuar,nbsp;ut omnis populus prophctet,df det cis dominusfpi-ritum fuumi
Prima Corinthiorum dccimoquarto: Prophet® autem duo aut tres dicant,Sf czteri dqudicct. Quodnbsp;fi altj reuelatum fuerjt fedenti,prior taceat. Poteftisnbsp;Dd s cnim
-ocr page 470-?« SACERDOTIVM
enim omnes per fingulos prophetarc, ut omnes digt; fcant,âlt; omnes exhortcntur.
Sccunda ad Titum fecundo : Verbum Dei non cft alligatum.
Eufebius Cxfarien(ïs,EcclcfïaRica hiftoria, libro fexto,capitc decimoquinto.
£piftola Quod autcm addidißi in It ten’s tuis, quia nunqwam audn Akxandri tum.autaliquandofaftumfit, utpraefëntibus epifcopislaidnbsp;Hierofo. difputcnt.Ncfdo quam ob caufam tam apert« mendaciü affcnbsp;ad pemegt;-^ rereuolueris,câconiûetudohæcfit,utficubi inueniâtur qui»nbsp;triii Alcxâ poffintfratresinftruercineccklîa.StconfolaripopuIum, adnbsp;drinû. traâlandumftmperàfanftBepifcopisinuitentur.fîaitiEuelnbsp;Laid etiâ pjuj à fratrenoftroNconeapud Larâdos.SC Pauli nus à Cel'nbsp;ab epifco' ft apud Iconium.amp; apud Synnadam Theodorus ab Attico.nbsp;pis inuitâ' Non autem dubin eft.qucid amp; ali) plurimi in alijs lods, fi quinbsp;tur,ut pdi lint, qui poflint opus Dei in uerbo amp; doftrina competenternbsp;cent uerbü cxplcre,adhocipfumà fanftisepifcopisinuitenturSlc.
Idem hbrofeptimOjCapite fexto.
Vox^d Di EgOjinqmt.St traftatus haereticorum lego,St traditiones ©nytiii Ale eorumperfcrutor.etiamfiuidearadhoram uerbiscon'ipol'nbsp;xan-coclit* luiSedmultummihiconferthocipfum, quodexipforiiuer'nbsp;audna de bjs arguerc cos pofllim. Denique cum aliquis ex fratribus Sinbsp;librtó hxrc compresbyteris prohiberet me, ne hzrctica Icftione tanquXnbsp;ticorü.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cocni alicuius ftctore polluerer, uilio mihi quædà à Deo ofté
ditur quz me conlgt;rmaret,8i fermo ad me faftus eR.hxc mi' hicuidentcrproloques.Lege omnra quscutjin manustuasnbsp;yifioes qn uenerint, quia probare lingula quzeg K dilcernere potcs,nbsp;a nobis crc quandoquidem ex initio hzc tibi caufa foit credendi. Amplenbsp;dendx.nbsp;nbsp;nbsp;xus fum uilionem.quia 8C apollolicz fcntentix concordabat
I. Telia. I dicenti ; Omnia legice,quz bona funt tcnete.
Jn hiftoria tripartita,libro fecundo, ca pitc tertio Socrates.
... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum plurimi difputationis deleftationc traherctur, unus
Laicidilpu quidam ex confelToribuslaicislimplicem habens fenfumdia tare SC dO' lefticisobuiabatdicens.-Auditeigitur , Chriftus Kapoftolinbsp;cere etiam non nobis artem dialefticam tradiderunt.uanarn'qi iierborunbsp;powuit. filJaciara,ftd puram fdcntiam fide 8C bonis operibus obfer'
-ocr page 471-RÉGALE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4JT
MSndâ.Hxc dicente iuucne X animo fenc.prffentes quidc mi rati funt.diftfi'cj probauernt Dialeftici uero fatisfaftione funbsp;fcepta ccffarunt.rationë uidelicet fimplicc ueritatis audiëtes,nbsp;£ozomenus.
Fertur enim 8C aliud,dum quidam eorü magfrificenria lêrgt; raonumextolleretur, ÏCiUuderetlâcerdotibus, non pertulit s • •nbsp;eius faflum quidam Cenex fiinplex 8C innocens ac probatiffj P .nbsp;mus conftnbrû.fed acceffttaduerfuscuni proferre fermonë. *nbsp;Hocita^faftumpemlantibus quidë X fimplicë fciënbuscônbsp;felforë rilum mouit,niaturioribus uero formidinë.prouidennbsp;tibus.ne à uiro uerbis artifice deduccretur ad rifum, ueruntnnbsp;fedentibus,utquoduelletediceret, refifierenanq; eicumta^nbsp;Iis effet, niminucrebantur.In nomine, inquir,Iefu Chriftiônbsp;philofophe,audi dogmata ueritatis. Vnus cft Deus cocli X ternbsp;rae, omniumip uifibiliii amp;. inuifibilin creatonqui harc omnianbsp;Uerbi fui uirtute fecit,amp; fpiritusfuifanftitate firmauit. Hocnbsp;iraç uerbum quod nos,inquit,filium Dei nominamus.habi'nbsp;ta mifericordia fuper homines, ab errore cos X ferali religionbsp;ne liberairitjpaflus ex mnlicre nafci, X cum hominibus congt;-uerfari, mori pro eis.uenictij denuo iudicaturus fingulo*nbsp;rum uitä .Hacc ita fe habere fine perferutatione credimus. Nonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no
li igitur inaniter laborarc, quserens deftruere ca quæ fide Arafim percepimus.Noliinueftigarcmodum,quo fieri hæc,aut nonnbsp;fieri potuerint. Si enim credis confulenti mihi, ad ifta rclpon ficienj j,,nbsp;de.Obftupefeftus uerophiIofophus,credoinquit.Tuncgra-tias pro deuiftione perfolucns,eadcm quse fenior aeque ftëfanbsp;tus eft, 8C priorib’ cófeftatoribus ut unanimes fibimet effentnbsp;perfuadebat,non improuide mutatum ft iurans,fed ineffabi-li quadam uirtute ad Chriftianitatem protinus inuitatum.
Deuteronomijquarto:Non obliuifcaris uerbo-gt; rü quç uiderunt oculi tui,8f ne excidant de corde tuonbsp;cunAisdiebus uitz tuac.Doccbis ea filios ac nepotesnbsp;tuos,die quo ftetifti coram dominoDeo tuo inOreb,nbsp;quandodominuslocutuscft mihidicens: Congregxnbsp;gt;d me populum,ut audiant fermonesmeos,8f dikâtnbsp;timere me omni temporc quo uiuent in terra, do-*nbsp;ccant^ filios fuos,8; cztera.
Deute«
4:8 SACERDOTIVM
Dcutcronomij fexto Si undedmo.- Eruntij ucrba mea hxc quç ego præcipio tibi hod ie in corde tuo: Sinbsp;narrabis ea hliis tuis,Si meditaberis fcdensin domonbsp;tua , Si ambulans in itinere, dormiens at^ confur^nbsp;gens. Et ligabis ea quafi fïgnü in manu tua erunt^nbsp;Si mouebuntur inter oculos tuos,fcnbes^ ea in liminbsp;ne Si oftijs domus tux,Si cxtera.
lohelis fecundo.'Et erit poft hxc, eifundam fpiri» turn mcum fupcr omnem carnem : Si prophetabuntnbsp;fïlrj ueftri Si fîlia; ueftrx.Senes ueftri fomnia iomnianbsp;bunt. Si iuucnesueftri uifîones uidebunt. Sed Si fu^nbsp;per feruos meos Si ancillas in diebus illis cfFundamnbsp;fpiritum meum:Si dabo prodigia in coclo Si in ter^nbsp;ra fanguinem Si ignem Si uaporem fumi. Eademnbsp;recitantur Adorum fecundo.
Malachixtcrtio.'Tunclocuti funttimëtes Dcum unufquifcß cum proximofuo. Et attendit dominusnbsp;SiaudiuitjSi fcriptus eft liber monimenti coram conbsp;timentibus dominum Si cogitantibus nomen eins-Et crût mihi ait dominus exercituum in die qua egonbsp;faciSin peculium,8iparcamcis ficut pareil uirfilionbsp;fuo ftruienti fîbi. Et conuertimini, Si uidebitis quidnbsp;fît inter iuftum Si impium,Si inter feruientem Deonbsp;et non feruientem ci.
Eccicfîaftici uigefîmoquarto : Adhuc dodrinam quafî prophetiam cftundam,et relinquâ illam quxgt;nbsp;rentibus fapicntiam,et non defînam in progenies iknbsp;lorum ufi^ in xuum fandum.
Chryfoft.in Genefîm,HomeIia (èptima.
Voloenim Stprecor omnesuosin doftorum ordine clTe: 8t non folö auditores noftrorum eflic diftorum,fedamp; alijs donbsp;Laki uer' Arinam noftram afferre,pifcarilt;^ errantes, ut in iriam re'nbsp;bu Dei no deant ueritatisjiicut amp; Paulus,ingt; Vnus altcrü zdificet 8Cc.nbsp;Cum
-ocr page 473-Regale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41»
Cum timoré Sc tremorefaluté ueftram operemini. Sic Deus foI3 audi' noftram multitudinem augcbif,amp; uos uberius fuperna frue^ re,fed Ädonbsp;mini gratia, magnam mcmbrorum ucftrorum curam haben cere debft.nbsp;tes.NecgcnimDeusuuIt.ut Chriftianus fcipfo tantum con*nbsp;tentus fifjled ut 8( alios scdificet,8£ no per doftrinam folum,nbsp;led Sc per uitam amp; conuerfationcm. Neq; fie nos inducit in uenbsp;ritatis uiä, ut in uit« curam. Nam neqj tarn côlîderantur eanbsp;quæ à nobis dicuntur.quam quæ à nobis aguntur. Et ut fciasnbsp;rem ita fe habere, licet infinities tantum philofophcmur uer*nbsp;bis,8C de paricntia differamus, SC cum tempus fueriteam openbsp;ribus nondeinonftremus.nontantfiproderuntuerba, quannbsp;turn nocebunt opera. Sin ante amp; poft uerba operum Ipecimênbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj
exhibuerimus,dignihabebimur, qui admoneamus afios eo* rum quae per opera adimpIemus;quiaamp;ChriftusilIosbca*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doce*
tos dixit.inquiens: Beatus qui fecerit amp; docuerit. Vide quod nbsp;nbsp;debon*«
opuspræpofuerit,8(poftcado(ftrinam. Atqjadeopracceden* • gt; te opcre,etiain fi non fequatur doftrina,fiifficiunt opera ipftnbsp;luce clarius ad docendum eos,qui in nos relpiciunt. Hoc igi'nbsp;turomnibusmodis confideremus,utpriusoperibus docea*nbsp;mus,8(poftcafermöibus,ut neSf nosaudiamusa beatoPaunbsp;lo.-Tuquidoces ahum, teipfumnondocestEtcumuolumusnbsp;admonere alium,utaliquodexhis quse neceffaria agat ho*nbsp;nefte, prius ftudeanius SC nos hoc ipfum agere, quo nobis SCnbsp;maior fit loquendi fidutia,8( omnis noftra cura fit in animarum falute,8C caetera.
Idem Chryfoft.In Gene.Homelia nona.
Forte prolixius qudm oportebat, ftrmonem produximus, ucrum hoc non abf® ratione neq; temerefaftum eft, ftd utnbsp;abfentes ex uobis difeant, quantum fibimetipfis damni ftce-rint ob corporalem cibum femetipfos à Ipiriruali cibo fubdunbsp;eentes.Caeterum neualde contriftcntur,fraterna eos bencuonbsp;ientia profequamini,recéfentcs cis quae uobis difta fiint.Hocnbsp;enim germanae charitatis argumentum .Nam fi inter magnanbsp;charitatis indicia habet,qui ita de fenfibiiibus eduftts hoc fa-ciunt.multo magis qui in fpirituahbus hoc agunt, magnumnbsp;noftrum prxeonium celebrant, rcditquc ad nos quicquid eftnbsp;utilitatis. Nam cuius ftudium eft docere proximum, is nonnbsp;tantum iHi bene facit,quâtum fibfipfi magnam mercedem panbsp;rat,duin
-ocr page 474-43® SACERDOTIVM-
Aliu doccs ratjdiim duplicem percipit merccdë, retributionem^ ä De» Kipfum in maiorem aiïêquitur. Denii^isquifratrem docere tentât dunbsp;.uruit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjjj commémorât, 8( difta fecum repctit,8c melius tenet. IgK
tur cogitantes tantum lucrum ueftrum ne inuideatis fratri' busueftris.fcd à uobis di/cant.quç nunc à nobis dicuntur.Vtnbsp;autcmpleniusdoceantur,ducitecosadnos, perfuadëtes eis,nbsp;qudd nihil obeft fpirituali menfae.fi præcedat corporalis cibinbsp;fumptio.fedhaberi debet omnetépus fpirituali ftrmoniidoznbsp;Eadênabet neum.Hxc fi refte tenemus.potcrimus Ä domi ucrfantes, Xnbsp;eodé libro puft cöuiuium acceptis in manus ditiinis libris, utilitatê indenbsp;lioinegt;22 capere, X fpiritualem cibum animx prxbere.Nam fïcut cor^nbsp;pils indiget fenßbili cibo,ita 8C anima quotidiana fpiritualiSnbsp;ciborumrefocillatiöe.utroborataaduerfuscarnis infultus,nbsp;K continuum bellum,quo urgemur.relïftere poflït. Et peri'*nbsp;culum eft neinferuitutem remgatur anima, fi uel paru dclî-Flâltn.i dcseffeuolucrimus.Proinde prophetaDauidbeatnillû dixit,nbsp;Deu. 6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui in lege domini meditatur die ac nofte. £t beatus Moyfes
ludaici populi doftor dicit;Cii comederis X biberis amp; fatia* Cibo corlt;- tus fueris,memor efto domini Dei tui.Vide, quo X tuncpo'nbsp;porali fum tiflimum congruit,poftfumptum corporalem cibn.fpiritua*'nbsp;pto.fpualé leconuiuiumproponi, ut non poft fatietaté cibi corporalis,nbsp;quxrere anima torpere, X defes fieri incipient, perniciem aliquà fen*nbsp;debemus. tiat,Slt; locum det diaboli machinationibus, qui nullo no tentnbsp;pore obferuat,num ferire commode queat. Et iterfî alio loconbsp;dicebat idem iUe prophcta.’In Icfto cubantes X exurgëtes.menbsp;mêtote domini Dei ueftri. Vidifti qudd nunquam uos deceatnbsp;hanc memoriam ex anima ueftra cxcludere, fed continenternbsp;in cöfciétia habcre,ac in perpetuo certamine uiuere, nullasl);nbsp;unquam admittere inducias, imd utbeneftientes, quantusnbsp;Jit furor inimici noftri erga nos.fobrios effe,uigilare,Koniesnbsp;ciusinfidiasimpedire,8( nunquam fpiritualem negligerealinbsp;moniam.Hxc noftra ialuseft.hx lpirituale$diuitix,lixcfecunbsp;ritas.fi lie nofipfos quotidie munimus, X perlcAionem, Xnbsp;per auditum,^ per jpirituale uerbum 6Cc.
Chryfoftomus in Matthäum, capitc uigefimotcr tio,Homelia quadragelîmatertia.
Multi funt Quid ergo dicit de facerdotibus i Super cathedram Moyfi faterdotss ftdçfût fçrjbs gc phîrilaci, id facerdotes, X pauci fanbsp;cerdotes
-ocr page 475-R ! Ç A L ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4JI
tcrdotcî.Muiti nomine,pauci opère. Videte erge, quomodo nomine, fcdetis liiper earn,quia cathedra non facit facerdotem, ftd fa' panci re’nbsp;cerdos cathcdram.non locus fanftificathoniincni.fed homonbsp;locuin.Non omnisfacerdosfanftuseft.fed omnisftnftusfa'nbsp;rtrdos,qui bene fedcritfupcrcathedram.honorem accipitabnbsp;ilia.-qui male federit.iniuriam facit cathedrae.Ideo'q; malus fanbsp;terdos de facerdotio fuo crimen acquirit.non dignitatem.Innbsp;iudicio enim fedens.fiquidem bene uixeris, amp; bene docueris,nbsp;omnium iudex es:fi autem bene docueris,8C male uixens, tuinbsp;folius condemnator es,amp;estera.
Prouerb. xij. Mocror in cordc uiri humiliabit il» Ium,amp; fermone bonolxtificabitur.
Ecckfiaftici fexto:FiIi à iuuentute tu3 cxcipe do Arinani,amp; ufi^ ad canos inueniesfapientiam. Quaflnbsp;is qui arat Sf qui feminat accede ad earn, amp; fuftinenbsp;bonosfrudlus illius. Inopcre enimipfiusexiguumnbsp;laborabiSjSC cito edes de generationibus illius. QuSnbsp;afpera eft nimium fapientia indodis hominibus, 8Cnbsp;non permanebit in ilia excors. Quafîlapidisuirtusnbsp;probatio erit in illis, SC non demorabuntur proijee'*nbsp;Feillam.
Joannes Cbryfoftomus, tomo fexto in Genefim, Homclia uigeiimaodaua, capite nono.
Vidifti quomodo quacun^ calamitate humanam naturS premente, conucniens ex fcripturisantidotum acciperelPnbsp;reat,8C omnis uits huius rcpellatur cura,nequc ab nllo quodnbsp;accidit.grauemur^Propterea obfecro, utfuûnde hue uenia'nbsp;tis,8c diuinx feripturæ leftionem diligenter aufcult€tis,nonnbsp;folum cum hue ucnitis.fed amp; domi diuina Biblia in manus fit Domi «tiänbsp;mite,8f utilitatem in cispofità magno ftudio fufeipite. Inde laici Biblianbsp;cnim multum lucri nafcitur.Primum quidem ut leftione lin diuina leenbsp;guareformetur,deinde anima pennas affumir,8C eleuatur.iu gant,nbsp;bareip folis luftitis illuftratur,per'lt;5 tempus illud ab immunnbsp;darum cogitationum illeccbris libcratur, multa quitte acnbsp;tranquillitate fruens.Infuper,quod ad augendas uires corponbsp;h fcnfibilis file abus faat,id iniauE Uftio prxftat, 8(c.
Chryfofto*
-ocr page 476-4P SACER.DOTIVM
Chryfoftomus tomo primo,Homelia prima in Matthxum.
Qupniaminduobus mandatis totalexpendetSfprophe^ « . tae.ideftinDeiÖCproximicharitate.tumiubendoiQurcun'nbsp;uultis ut faciät uobis homincs.hæc SC uos facite üfo.Hatenbsp;p ƒ cftenimlexKprophetz. QusecerteK fcruo ruftico, S ui'nbsp;duz, SC puero, 8C erudito, Sc fatis rudi ftcilia ad inttlligen'nbsp;» H*»i* * dumlünt.SCprorfusexpofita. Tales quippe funtlêntentiaenbsp;“entaos.idSjexitus renim ipfc teftatur. Siquidem omnesnbsp;BUS taoua.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didicerunt, nee didicerunt modd, ue'
rumetiam quz didicerant.cfficere cura runt. Et non in urbi' bus folum,at(£ plateis, fed in iplis quoq^ uerticib* montium»nbsp;Etenim ibi maxime euangclicam uideas florere philolöphiï«nbsp;8t angelorum choros in humano corpore reftilgere, conuer'nbsp;PiWlores fjtionemSB omnino cœleftem in terris micare. Nobis fiqui'nbsp;irobis regu piftatores difciplinam fcripfere uiuendi,non d puero elinbsp;u imendi gj 3jjquQs ad difcendum iubentes, ut philofophis moris eft,nbsp;Knpierc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certum numerum annorü przfinientes ad conlummait
da ftudia uirtutum,(ëd cunftis generaliter ztatibus diflereo tes. lUud enim puerorum ludus eft, hoe ueritas rerum. Lo'nbsp;cum quolt;ï difdplinj huic certum dederunt.coclum proftdo»nbsp;SC informatorem eius Deum proculdubio effe docuerunt.nbsp;Oui etiam Ieges,quibus utimur,dedit,quales SC oportuit.IWnbsp;ftores uero iftius difciplinz ac principes publicani funt SC pi'nbsp;fcatores.pelliumtÿfutores, non quiaexigua ztate uixerint.nbsp;DoArina fedquiadhucuiuant.inzternumiB permancant. Etidcirconbsp;Apoftolo » defunfti quoep multum ualent prodefle difcipulis.Huic iC3lt;fnbsp;rS Sterna, difciplinz non cum hominibus bellum eft, fedaduerfuslx'nbsp;uiflïmos dzmones,contra^ incorporeas poteftates.Propternbsp;quod SC rex talis exerdtus nullus eft liominum.nullus eft annbsp;gelorum,fed ipfe proculdubio Deus. Arma quo^ iftorum minbsp;litum naturam iplius belli conftquenter imitantur.Non emnbsp;ex ferro parantur ac pellibus,lêd ex ueritate, fide at^ iufti'nbsp;tia,czteris(S uirtutibus.
lofux oftauo: Poft hsc legit omnia uerba benedi ftioniset maledidionis ; et cunóla quzfcripta fiie*nbsp;rant in legii uolumine. Nihil ex his qux Moyfes iufnbsp;fcrat
-ocr page 477-'REGALE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4JI
icrat reliquït întaAum : fed uniuerfa rcplicauît co-» ram omni multitudine lfrad,mulkribusac paruulisnbsp;aduenis qui inter cos morabantur.
Chryfoftomus tomo fecundo in loannem. Home lia recunda,ex capite primo.
Quocirca fuperflua hac admonitione omi/Ta, iUud uos ad' »nonendos hortädos'^ cenfco perneccirarifi, ut quo niic eftfs „nbsp;nbsp;nbsp;, .
aïo perfeueretis. nelt;® in hoc tin confcITu.ftd domi quo«® uir cum uxore,pater cum fih'o inuicem de his frequenter loquannbsp;nbsp;nbsp;- 5'^?
tur, 8c ultro citroij fuam Si. ferant amp; inquirant fententiam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
uelintîj prlt;(batiffimam hanc 8c pulcherrimam inducere con fuetudinem.Ncc mihi quilpiam dicat,pueros in hoc occuparinbsp;»ion oportere.Non enim tantum opus eft, ut his uacent ad'nbsp;»nonitionibus,uerumetiam fohs.-imbecillitatis tarnen noftrçnbsp;gratia hoc no dicimus, neç eos à fecuIanb*,8C terrenis reb’,nbsp;lt;1 uéadmodü neq; uos j ciuilibus negoti)s,abducimus. At quinbsp;^iêptcmhisdiebusunumadcommunisomnium dominicul Vnusdiesnbsp;tum.ftruitium'qicollocandummcritoarbitramur. Nonne ri Celebris fitnbsp;diculum eft,ut ftruulos noftros in noftris femper negoties oc i” iéptimanbsp;cupatosueh'mus,nosueronuIIumDeo exhiberc feruitium, »»a.nbsp;præfêrtim cum noftra omnis feruitus nihil ci quicquam con'nbsp;ftrat? Deus enim nulla re indiget, fed ad noftram redundatnbsp;penitus utilitärem. Vos autem ad fpcftacula filqsadduftis,nbsp;»leque ad doiftrinam,neque ad ullam bonam fnigem eos un'nbsp;quam hortamini. Verum fi quid länftum, fi quid fpirinialenbsp;comparandum.cogendumuc faerit, inanem id appellatis fixnbsp;licitudinem.No'nne iram Dei in uos merito prouocatis, cum nbsp;nbsp;.,
cæterisrebusSCccrtotempore,SCdiligenticura adhibita,in ¦ J-diuinarum rerum doôrina pucros exerceri.moleftum intern »” »acnsii' peftiuumlçdudtislt;Nonfic,nonficinquamfratres dileftiffi' tcrisoccU'nbsp;»ni.Hsecprofeftoaetas his maxime admonitionibus indiget, P®“’nbsp;tenera eft,8C cito quæ ei inftiUâtur,imbibit,8c audita accipit,nbsp;»an5 fij^Io auditus ceræ ,dioc eft, puerorû animis impreffo.nbsp;Ptçterea 8C uita eius in auditu eft,8c in ipfis ftre inanis,ut uclnbsp;2d uirtutem.uel ad uitium facile poflït deflefterc. Si quis igi£nbsp;«os ab ipfis incunabulis.SC quafi uitiorum ucftibulis,ad uiamnbsp;fiirtutisabftraherctjin habitu quodam,amp; natura refta Uiuê'nbsp;»ü eos confirmaret,nelt;$ iponte îùa facile in détériora prolabe
Et rentur
-ocr page 478-4J* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S A C E R D O T I V M
rentiir.rtim eiufmodi à tenens afluctudo ad uirtutem cos 31' liceret.Hocpafto amp; maiores diVgentius obfei uabunt, Si re»nbsp;uerebuntur.SC ciuilibus in rebus uriliores repcriétur. Siqui#nbsp;dem ab ineunte ætate ftniorum mores edocebuntur. Nequenbsp;enim fieri,ut ficdicam.poteft.quihisaures adhibet. hisqp fenbsp;Apoftolicis admonitionibus prompto animo offerer, quinnbsp;incredibile quoddam bonum, fine uir fiue muiter, fiue iuuenbsp;nis, huius menfæ particeps confequatur.
Chryfoftomus tomo primo,Homclia feptuagefi-maodaua,ex capite Matthxi uigefimoquinto.
Et ccrte fi maxime uis effe cum Chrifto, uoluntatem eius la cias.uoluntas autcm eius illa prxeipua eff, ut proximo con*nbsp;ducere ffudeas.Vis ut 8e aliunde tibi hanc fententiam corro^nbsp;Ioan. 11nbsp;nbsp;nbsp;boremeAmas me Petre,inquit, pafce oues meas. Cum tertio
¦* nbsp;nbsp;' ipfuminrerroga(ret,hfcamorisargumentumeffeconfirmalt;’
uit,quodnonadraeerdotesfolummododiéhtmefl;,uerum.' vnicuiq;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftrü, quibus uel minimus quidem gretc
de proxi.^ commiflus effe uidetur,nee enim quia minimus eft negligi de bet.Pater nancß meus complacuit in ipfis. Habet unufquilquenbsp;nuiia eit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouem,ad pinguia earn pafcua ducat.Cum^ à leftu''
lo paterfamilias fe receperit, nihil aliud quçrat,5 ut eafaciaC atq; dicat, qbus incremeta rcligiôis domui uniuerfx adiieiat*nbsp;Mater autem fiimiliâs,domum quidem cuffodiat, fed multonbsp;magisprocuret.quomodo qux ad cœlos pertinent, uniuerfanbsp;Spiritualia familia operetur. Nam fi in rebus fecularibus ante^ dome'nbsp;magis quâ ftica difponamus,qux reipublicx debétur perfofui curamus,nbsp;cy nalia eu ne horum ueftigalium caufa in forum pertraftari, ac cxdi uinbsp;râda font, tuperemur.quanto magis in fpiritualibus oportet,qux créa'nbsp;toris Dci Si régis omnium funt, prius difponere, ne illô per'nbsp;trahimur,ubi dentium ftridor eft. Has igitur ampleftamufnbsp;UirtHtes, qux nobis lälutares,8( proximo perutiles funt.
Chryfoftomus tomo primo, Homelia fccunda,e* capite Matthxi primo.
Qui s enim ueftrum refpondete quxfo qui alTïftitis, unum, ft exigatur Pfalmum poteft memoriter edifcere,aut quamlibetnbsp;diuinarumferipturarum alteram portionemr Nullus omni'nbsp;no eft,nec tarnen folum iftud eft malum,fed quoniam ad fpi'nbsp;ritalia defidçs ac remilBiad diabelica ignem ipfum ardore f«nbsp;peratis
-ocr page 479-s A N C T o R V M, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«
pcratis. Eienim fi quis uos de theatralibus aliqiiid uoluerit in tcrrogarc canticis,S meretricios illos.fraftos'ij modules aunbsp;dire, multos qui illaetiam diligentiflïme didicq^nt, potentnbsp;inucnire,8C quiea cum maxima etiam pronüciet uoluptaté.nbsp;Sedhorumcriminumtandemilladeftnfioeft.Non fum, inlt;nbsp;quit,ego monachus,uxorein habeo, amp; filios K cura domus.nbsp;Hoc enim efi.quod omnia quafi una quadam pefte corrum' „gnbsp;pitis.quoniam leftionem diuinarum feripturarum utîq; ad jgfojQjnbsp;folosputaris monachos pertinere, cüm multo magisuobis monachosnbsp;qnâm illis neceffaria fit.Qui enim uerfantur in medio, 8C uul pgj-tjjjçf,nbsp;nus fuper uulnus quotidie accipiunt,ipfi Dei potnis indigent “nbsp;medicaminc cætera.
tono» ttga riutrtoo*
Efaix quadragefimofeeundo:
EGo dominus. Hoc eft nomen meum. Gloriam meam alteri non dabo, amp; laudem mcam feulxnbsp;pti1ibus,qux prima fuerunt ecce uenerunr, nonbsp;ua quoep ego annuncio,antcquam oriantur, auditanbsp;uobis faciam.Cantate domino câticum nouum, lausnbsp;e jus ab extremis terne.
Capitequadragefîmotertio: Ante me non eft for tnator Deus,amp; poft me non erit. Ego fum,amp; cetera.nbsp;Cap.xliiij.amp; xlvjq. Ego prim’ 8i ego nouiftimus,nbsp;amp; abf^ me non eft Deus. Quis fîmilis mei{
Matthxi undecimo • Venitc ad me omnes qui la-boratis 8£ onerati cftis,amp; ego reficiam uos.
Pfaimo uigefimooftauo; Afferte domino gloriS amp; honorcm,afferte domino gloria nominieiuSjado*nbsp;.rate dominum in atrio fandlo eius.
Pfalmocenteftmoquinto.-Et fecerunt uitulumin Oreb,amp; adorauerunt fculptile. Et mutaueruntglo^nbsp;namfuam,infîmilitudinem uituli comedentisfcc*nbsp;nuin.Obliti funt Deum qui faluauit eos.
Ee » Hier«*
-ocr page 480-4J« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR
Hieremix fccundo : Videte fi fatflum eft huiufce*» modi,ft mutauit gens Deos fuos,amp;certcipftnonnbsp;funt Di]. Populus uero meus mutauitgloriamfuantnbsp;inidolum.
Genefts triceftmoquinto: Abijcite Deos alienos qui in medio ueftri funt, amp;. mSdamini ac mutate ue««nbsp;ftimentaueftra.
Deuteronomq fexto:Dominus Deus uefter, De-* usunuseft,
Baruch tcrtio;Hic eft Deus nofter amp;. non xftimx bitur alius aduerfus cum. Hie adinuenit omnem u»nbsp;dircipIinx,S£ tradidit illam lacob puerofuo, 8C Ifra*nbsp;cl dileAo fuo.Poft hxc in terris uifus eft, amp; cum ho*nbsp;minibus conuerfatus eft.
Malachix fecundo: Et tunc ad uos mädatum hoc Ô facerdotes.Si nolueritis audire, amp; ft nolueritis po*nbsp;nere fuper cor,ut detis gloriam nomini meo, ait do*nbsp;minus cxcrcituum;mittam in uosegcftatem,amp; ma-*nbsp;Icdicam benediiflionibus ueftris,dCmaledicamilli$nbsp;quoniam non pofuiftis fuper cor.Ecce ego protjeiamnbsp;nobis brachium, 8(. difpergam fuper uultum uc'-ftrum ftercus folcnnitatum ueftrarum, Sc aftumetnbsp;uosfecum.
Romanorum primo: Quiacomutauerunt ueritx tern DEI inmcndacium:amp;coluerunt amp; feruie*nbsp;runt creaturx potius quàm creator! qui eft benedi*nbsp;ôusin ftculaAmcn.
Romanorum undecimo:Quoniam ex ipfo, 8C pef« ipfum,6f in ipfo funt omnia, ipfi honoré gloria innbsp;fcculafeculorum.
Auguftinus libro de uera religione, capite ultimo.
Non
SANCTOR.VM. . «r
Non diligamus uifîbilia fpeftacula, ne ab ipfâ uerkate ab' errando, âamando umbras,in tenebras proticiamur.Nonnbsp;fit nobis religio in phantafmatibus noftris. Melius eft enimnbsp;^ualceunque uerum, quam omne quiequid pro abitrio finginbsp;poteft.Non fit nobis religio cultus hominn mortuoçî, quianbsp;fi pie uixcrint, non fie habentur, ut talcs quaerant honores,nbsp;fed ilium à nobis coliuolunt.quo illuminante,lattantur me' .nbsp;riti fui nos efle conferuos.Honorandi ergo funt propter imp VH’s quot;t nonbsp;tationem, non adorandi propter religioncm. Nam idipfum *3”«®nbsp;aftum efttemporali difpenfatione ad falutem noftram , utnbsp;naturam humanam ipfa Dei uirtus, amp; Dei fapientia incömunbsp;tabilis K confubftantialis patri amp; coæternus fufeiperc dignanbsp;retur,per qua nos doccret id effe homini colendum, quod abnbsp;omni creatura intelleftuali Sc rational! coicndii eft. Hoc etiänbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
ipfos optiinos angelos K cxcellentiflima Dei ininifteha uclle credamus,ut unu cum ipfis colamus Deum, cuius contëpla'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«C*
tiöebeatifunt.Nclt;ï6mamp;nosuidendp angelos beatifumus, beinus. fed uidedo ucritatê,qua etiâ ipfos diligimus angelos,amp; his conbsp;gratuIamur.Quare honoramus cos charitatc.non feruitutc.
Nec cis tcpla eöftmimus. Nolunt cm fe fic honorari à nobis, quia nofipfos cû boni fumus.tëpla fumini Dei effe nouerunt.nbsp;Refteitaçfcribiturhominëabangclis prohibits nefeado' Apo.i»nbsp;raret,fed unum Dcum fub quo ci eflet SC ille conferuus. • •
Hilarius in Matthae.cano.uigcfimofeptimo.
Et quia prodire obuiam fatuç extinftis lampadibus no pof funt,deprccantiir cas qua; prudentes erant ut oleum mutuët. Vnufgfanbsp;Quibus rcfponderunt,non poffe fe dare,quia non fit forte,qdnbsp;omnibus fatis fit, alienisfcilicet operibusac mentis neminënbsp;adiuuandû,quiaunicuiîîlâpadifuaeemereoleüfitneccfle. “nbsp;Äuguftinus fccunda quinquagena Pfalmo fexa-ge(imofeptimo,uerfu,Mons Dei amp; caetera.
læuaui enim oculos meos in motes, unde ucniat auxih'um niihienec tarnen auxilium meS ab ipfis propric montibus.fednbsp;auxilium meum d domino,quifcdtcorlum amp; terram.
Chry foftomus in operc imperfedo fuper Mat* thaeunijcapite uigefîmotertio.
Dilatant enim phylafteria fua, Sfc. Die laccrdos infipicns?
Nonne quotidie euangclium in ccclefia Icgitur, Sc auditur ab
3 omnibus
-ocr page 482-4î8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honor.
oinnibiKjCuiergo pofitain auribus Euangelia nifiitprofimr, quomodo poffunt circa collum fufpenfafaluare •! Deinde ubtnbsp;eftuirtuseuangeli),infigurisliterarum, an in intelleAu fcnnbsp;in figuris.bene circa collum fufpendis; Si in intelle^nbsp;IttcfeatU' ^tugt;ci'gonieliusincordepontafunt,quâincirca collum fu-*nbsp;risnuUa fitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alii autem qui lânftiores fe ofiendere uolunt, partem
nobis fidu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capillorum alligant amp; fufpendunt. O impietas,
maiorem lânftitateniin fuis uefiimentis oftenderc uolentes, quàm in corpore Chrifti. ut qui corpus eius manducans fa-*nbsp;natus non fucrit, fimbriae eius fanftitate faluetur, ut defpc^nbsp;Afto.i? rans de milëricordiaDei.confidat in uefte hominis. Et quid
Paulus, non dabat fudaria fua, 8C femicinâaa fua,ut faluaren^ turinfirmiî’Etiam anteqpamDei notifia in hominibus effet,nbsp;ratio erat ut per fanftitatem hominura,Dei potentia cogno''nbsp;fceretur.-nunc autem infaniacft. Nam poftquamDei potentnbsp;tiam cognouimus.quidneceffarium eft,ut hominumpoten^nbsp;tiam cognofcamuslt;Nam qui neceffarium nô habet ut Deumnbsp;oftendat per fiiam fanftitatem, amp; hoc fadt, fine dubio ft ft'nbsp;ftinat oftendere.non Deum.
Exodi utgefi'mo : Non faciès tibi fculptile, ncque omnem ßmilitudinem quæ eft in ccclo defuper, SC innbsp;terra deorfum,neceorum quse funtin aquis fub ter*'nbsp;ra.Non adorabis ca nequc coles. Ego fum dominusnbsp;Deus tuus fortis zelotes.
Leuitici uigefimooftauo; Ego dominus Deus ue-* fter. Non facietis uobis idolü 8i fculptile,nec titulosnbsp;erigctis,nec infîgnë lapide ponetis in terra ueftr^tnbsp;adoretiseum.Egofum dominus Deusucfter.
Deut.feptimo.* Aras eorum iiibuertite, Sf confrin gitc ftatuas, lucoscp fuccidite,amp;. fculptilia côburite,nbsp;quia populus fandus es domino Deo tuo.
Oeuteronomij uigefîmoftptimo.- Malediëlus ho^ tnoqui facit fculptile 8C conflatilc abominationemnbsp;domini, opus manuum artifîcum, ponctque illud innbsp;abfcondito.
Secun.«
5 A N C T o R. V M. lt;459
Secundo Paralipomenon tricefimotertîo.Dc regt; ge ManalTe.ScuIptile quocj SC conflatik fïgnum po-fuit in domo domini.
Pfaimo nonagefimofexto: Confundantur omncs qui adorant fculptilia.
Pfaimo ccntefimoquinto : Et commixti funt inter gentes,amp; didiccrunt opera eorum,SC fcruierunt fculnbsp;ptilibus eorum,amp; faifium eft illis in icandalum.
Efaiæ trigefïmo.Hxc eft uia ambulate inea,S; nö declinetis netp ad dexteram ne^ ad (Ïniftram. Et cönbsp;taminabis lamina fculptilium argentttui.-S^uefti-tnentumcondatilisaurituijâddifperges eafîcut im-mundiciam menftruatx.
Oeuteronomii fcxto; Dominum Dcumtuum ti-tncbisd^ ill j foli feruies.
Deuteronomtj tricelïmofecüdo: Videte quod ego Hm foius,amp; nö ftt alius Deus prxf me.Ego occidam,nbsp;amp; egouiucre faciam,pcrcutiam SC fanabo,amp; non eftnbsp;qui dc manu mea poftit eruere.
Primo Regum feptimo;Præparate corda ueftra domino,ÖC Icruite ei foli,amp; caetera.
Primo Regum decimo; Vos autcm hodie proiecp ftis dominum Deum ueftrum, qui folus faluauit uosnbsp;de uniuerlïs malis óC tribulationibus ueftris.
Secundo Machabxorum primo : Domine Deus creator omnium terribilis iuftusôi mifericors, quinbsp;folus es bonus,Rex folus,prjftans,folus iuftuset ominbsp;potenSjd^ xternus amp; cxtera.
loannes Chryfoftomus in Mattlixum, Homciia quadragefima quinta,ex capite uigefimotcrtio.
Quomodo fugietis à iudicio gehennsc f Nunquid ftpulchra £e 4 iânfto-
-ocr page 484-440 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H Ö N O R.
faniftoruinxdificantes.anpoiiusàmalitia corda mundafi'’ Sanftosco «s^’Nunquid fie iudicat Deus, quomodo iudicathomo ^Ho'nbsp;limus, ac *”0 hominem iudicat in opere, Deus aufcm in corde.Quç eftnbsp;fanftitatc autem ifta iuftitia,ianftos colcre.SC cotemnere fanftitatemïnbsp;cöttnimus Primusgraduspietatiseft,fanftitatemdiligcre, deindefaiKnbsp;ftos, quia non ûnfti ante fanftitatem fucrunt, fed faniftitasnbsp;ante fanftos.Sine caufa ergo iuftos honorât,qui iuftitiä ipernbsp;nit.Qu.omodofugietisî'Nunquid hbcrabuntuosfânfti, quonbsp;rum monimenta ornatis^ Non poffunt fanfti amici effe iüo'nbsp;rum,quibus Deus eftinimicus.Nunquid poteft efle pacatafa*’nbsp;tnilia,domino aduerfante Quomodo fugietisi Anforfitannbsp;nomé uacuum uos Iiberabit,quia uidemini effe populus Deifnbsp;Quid prodeft meretrici ft nomen habeatcaftutSic nihil pro*nbsp;deft peccatoriji ftruus Dei dicatur.
In fine:Qupmodo fugictis ä iudicio gehennae^EccIefias atdi CuItusDei ficantes.non ecclefiafticæ ueritatisfidemtenentes,fcripturasnbsp;non eft in Itgentes.non fcripturiscredentes,prophetas, 8( Apoftolos,nbsp;operibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;martyres nominantes,non opera martyrû imitantes, nee
externis- confeflîonceorumftquentes.Necaudiftiscumquidicit.-Non omnes qui dient mihi, domine domine intrabunt in regnumnbsp;Matth, y cœlorum,icd qui faciunt uoluntatem patris mei. Sicut enimnbsp;non omnes qui dominum uocant,domini funt,fed qui facifitnbsp;domini uoluntatéfie non omnes qui in locis predicant aponbsp;ßolos,SC prophetas St martyrcs,iä per hoc funt cultores eixnbsp;rum.ftd qui opera corum imitantur.St fidem ftquuntur.
, Exodi decimoquinto:Ego fum dominus D E V S faluator tuus.
Exodi capitc trigefimoquarto.'NoIiadorarc De um alienum dominus zclotes nomen eius : Deus eftnbsp;zmulatorS^cxtera.
Leuitici dccimonono:NoIite cöuerti ad idola nec Deos coflatiles faciatis uobis. Ego dns Deus uefter.nbsp;Aggaci primo : Et nunc hxc dicit Dominus exercinbsp;tuü:Ponite corda ueftra fuper uias ueftras. Seminarnbsp;ftis multum, 8C intuliftis parum.Comediftis, 8C nonnbsp;eftis fatiati.Bibiftis 8C non eftis incbriati.Operuiftisnbsp;uos,S£
-ocr page 485-SANCTORVM. 441 uos, 8c non eftis calefaéli. Et qui merces cogrcgauir,nbsp;tnifitcasin facculum pertufum. Hæc dkit dominusnbsp;cxerdtuum ; Ponite corda ueftra fuper uias ueftras,nbsp;8c cætera.Quia domus mca dcfertaeft^SC uos feftinanbsp;tis unufquif^ in domum fuam.Propter hoc fuper uosnbsp;prohibit! funt ca:Ii,ne datent rorem, 8C ixten,
Pfalmo oduagcfimoquinto:Non eft (îmilis tui in dijsdomine,8CnoHcft fecundum opera tua. Omnesnbsp;genres quafcun^ fecifti uenient 8C adorabunt coramnbsp;te domine, SCglorifïcabunt nomen tuum.Quoniamnbsp;magnus es tu,SC faciens mirabilia,tu es Deusfolus.
ludicum decimotertio.-Oixitquc Manue ad angegt; lum domini : Obfecro te ut acquiefcasprecibus meis,nbsp;SC faciamus tibi hocdum de ca pris. Cui refpondit anlt;nbsp;gclus: Si me cogis,nô comedam panes tuos:(î autetnnbsp;uis holocauftum facere,offer illud domino.
Hieremif primotEt loquar iudicia mea cum eis fu peromnem malitiam eorum quidereliqueruntme,nbsp;8C libaueruntdqs aIienis,8Cadorauerunt opusma**nbsp;nuumfuarum.
Hicremiac tertio : Nunquid uidiitiquxfecerit ad^ uerfatrix IfracE Abijt fibimet fuper omnemmontemnbsp;exceIfum:SC fub omni hgno frondofo,8C fornicata eilnbsp;ibi. Et dixi cum feciflet hxc omnia.* ad me reuertere,nbsp;8C non eft rcuerfa. Et uidit prxuaricatrix foror eiusnbsp;luda, quia pro eo quôd mccchata eifet aduerfatrixnbsp;Ifracl dimindcm earn, 8C dediiTem ei libellum repu-dijjSC non timuit prçuaricarrix foror eius.fed abijt SCnbsp;fornicata eilctiam ipfa: SC facilitate fornicatiôis fuxnbsp;contaminauit terram, SC mccchata eft cum lapide SCnbsp;ligno, SC cxtcra. Conuertimini fil q reuertentes dicitnbsp;dominuSiQuia ego uir ucfter,8C cætera.Scd quo mo-ï doli
-ocr page 486-44» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR.
do ft contemnat mulier amatorem fuum,(îc contem-* plie me domus Ifracl,dicit dominus.
Hieremix decimofeptimo:Malcdiftus homo qui confidic in homine,8^ ponit carnem brachium fuum,nbsp;amp; à domino rccedit cor eius.BenediAus uir qui confînbsp;dit in domino,amp; crit dominus fidutia cius.
Apocalypfis primo amp; tcrtio;Qui dikxit nos 8i la uit nos à peccatis noftris in fanguine liio, ÔC fecit nosnbsp;regnum amp; facerdotes Deo amp; patri fuo, ipfîgloria dinbsp;imperium in fecula feculorum,amen.
Prima T imothei fecundo: Vnus enim Deus,unus eft mediator Dei ôi hominum homo Chriftus lefus,nbsp;qui dédit redemptionem femetipfum pro omnibus.
Prima Corinthioi^ odauo.-Siquidem funt dij mul ti 8C domini multi: nobis tarnen eft unus Deus pater,nbsp;exquoomniaamp;nosinillo.'di unus dns lefus Chri^nbsp;ftus,pcr quem omnia,di nos per ipfum.nbsp;loanncsChryfoftomuSjHomelia de profedunbsp;Euangelii,tomo fexto.
Acceffit Cananfa Chriftmn pro filia orans,qux à dxmone Matth.iy agitabatur.SCclamanscontentauoceait; Miferere mei dominbsp;nc,filia eniin mca male à dxmoniis torquetur. Ecce alicnige-'nbsp;na mulier K Barbara, amp; extranea ä ludxorum iurifdiftione-Et quid aliud erat, q canis,amp;indigna. que uoti compos fieret:quot;nbsp;Non enim honeftum eft, inquit,ut accipiaturpanisfiliorum.nbsp;Si obiiciatur canibus. Attamen precuin frequentia digna fn'nbsp;amp;3 eft, non folum ut inter filios rcccnfcretur,quae erat canis,nbsp;fed sc ut multislaudibus honeftatadimitteref. Dixit enim.Onbsp;mulier magna eft fides tua. Quoniam autem Chriftus dixit;nbsp;Magna eft fides tua,nulla opus eft demonftrationc, amp; inquifinbsp;tione uiteriori de mulieris huius gloria. Vides quomodo mu^nbsp;Oratio ggt;' Iier,quæ indigna erat, ex aftiduitate fafta eft dignatVis difeenbsp;priamaxi re,quodetiainpernofiplbsoratesapudDeumplusefficimus,nbsp;inc dco pla § dum alij pro nobis orantCClamauit hçc SC accefierunt difttnbsp;cet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puIi,dicüt;Di(nitte earn quia clamat poft nos.Et ad illos, qur
demdp
-ocr page 487-SANCTOR.VM. 44î dem dixit.-Non fum mt/Tus nifi ad eues quæ perierutit domusnbsp;Ifraël. Quando autem ipfametaccefiit, amp;. pcrféucrauitcla-mans.SC dicens;Dom)ne.etiam;Nam amp; catuli edunt de men^ânbsp;dominorum fuorum.tunc beneficium dédit, amp; ait.-Fiat tibi finbsp;eut uis. Vides quomodo repulit.cum alfi precarentur, ubi ue.-ro ipiâmet orans pro dono clamauit, annuit. Illis enim, in'nbsp;quit.Non fum mifliis, nifi ad oues quj perierât domus Ifracl,nbsp;huic autem dicit.magna eft fides tua. fiat tibi ficut uis.Simili^ Silentiumnbsp;ter ab initio Slt; ad ingreflum petitionis nihil refpondi t; ubi au dfli erganbsp;tem femel iterum,SC tertio acceffit, tune deniq; beneficium Cananeâ.
• conceflit. Et in fine docct.quod dare diftulcrit.non ut earn re' pellerct, fed ut patientiä mulieris omnibus môftraret. Nam finbsp;propter rcpulfam diftuliffet.nec^ tarde ei donaflet,SC nos mi'nbsp;nime agnouiflemus mulieris ab initio ufq; ad finem fortitudinbsp;ncm.Dimitteeam,inquiunt,quiacIamatpoftnps. Vosaudi'nbsp;tis uocem.ego mente uideo.fcio quid di Aura fit. Nolo thefaunbsp;rum metisfuæ occultü permanere.fed expefto SC fileo.ut manbsp;nifeftetur, SC omnibus clarus fiat. Cura hæc oia non ignore'nbsp;mus,poft hac, licet peccatores fimus, SC indigni in quos confi:nbsp;rantur beneficia, licet foü fimus, SC intcrceflbnbus careamus,nbsp;ne deficiamus orando.ne delpondeamus animum, fóëtes.nianbsp;gnum apud Deumpatrociniü effe per femetipfum niagna alanbsp;critate ad Deum contendere, quaimuis autem différât, SC cefletnbsp;ut largiatur.netj fie recedamus.fcimus cnim.quod mifericornbsp;diæ magnat'® erga nos clementiæ eft.ita differre SC tardare.
Idem in eadem Homelia.
Caeterum non opus eft patronis apudDeum,ne® multo di fcurfu.ut blandiarc alils.fed licet folusfis.patrono'® careas, SC Apud Dellnbsp;per teipfum Deum preceris.omnino tarnen uoti compos cris, nôopus eftnbsp;Ne® cm tam facile Deus annuit, cum al fi pro nobis orant, ut patronis.nbsp;cum ipfemet oramus.etiam fi pluriinis pleni fîmus malis.
Idem in Genefim, Homelia quadragefîmatertia.
Totam autemhanc hiftoriam in medium afferre coafti fu' anus.ut difeamus, qudd non tâtum perficimus per alios orannbsp;tes.ut per nofipfos, fiquidem cum alacri SC uigiïi mente accc'nbsp;dimus. Enimuero illa SC difcipulos habens pro fc orâtes nihilnbsp;profecit,donee per lé aflifteret.mifericordiâ dni fibi côciliâs.
lofuj ttigenmoTecundo.'Cur reliquiftis Dcü Ifraël,
-ocr page 488-444 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR.
«dificantesaltarefacrilegum,amp;àcultu illius rece^ dentes^
In eodcni : Abfit à nobis hoc Relus, ut reccdamus à domino,8£ cius ueftigia rcIinquamus,extruAo altanbsp;ri ad holocaufta 8i (âcrificia 8C uidimas offercndas:nbsp;pratter altare domini Dei noftri quod extrudum cftnbsp;ante tabernaculum eius.
Secundo Regum uigefimofccundo: Dominus pc*« tra mea amp; robur meum,amp; faluator meus. D E V Snbsp;meusfortis meus,8d fperabo in eum. Scutum mcumnbsp;Si cornu falutis meat, elcuator meus, refugiû meum,nbsp;faluator meus de iniquitate libera bis me.
Quarto Regum quinto.-Verc fcio qd non fit aliuS Deus in terra,nifi tantum in Ifraecl.
Ezechielis feptimo: Argentum eorum Si aurum eorum non ualebit liberate eos in die furoris domûnbsp;ni. Animam fuam non faturabunt, Si uentres eorumnbsp;non implebuntur,quia fcandalum iniquitatis eorumnbsp;fadum cft: SC ornamentum monilium fuorum in fu-*nbsp;perbiam poruerunt:S£ imagines abominationum fuanbsp;rum SC fimulachrorum fecerunt ex co.
Ezechielis decimofexto: Et tulifti uafa decoris tut de auro meo atç argcnto meo quæ dedi tibi: SC fed'nbsp;fti tibi imagines mafculinas,amp; fornicata es in eis. Etnbsp;fumpfifti ucftîmenta tua multicoloria,amp; operuPnbsp;fti ilia.
Ezechielis uigefimo : Erimusficutgentes SC ficut cognationes terrx,ut colamus ligna SC lapides. Viuonbsp;egodicit dominus Deus,quoniam in manu forti SCnbsp;brachio extento,amp;in furore eifuforegnabo fupernbsp;nos,amp; caetera.
In eodem capitc: Singuli poft idola ucftra ambu^ latc,
-ocr page 489-SANCTOR.VM._ 44;
Iatc,amp; feruite eis. Quod fî SC in hoe nó audieritis me, nomen fandum meum pollueritis in muneribusnbsp;ueftris Si in idolis iieftris,in möte fanólo meo,in mö^nbsp;te excelfo Ifracl ait dominus, ibi feruict mihi omnisnbsp;domus Ifraël,amp; citera.
Ezechielis decimofexto : Quia fabrkaliilupanar tuum in capite om nis uix,amp; excelfum tuum fecifti innbsp;Omni platea.Nec fada es guafï meretrix fóftidio au^nbsp;gens preciumifed quafi mulier adultéra,qux fuper uinbsp;rum fuum inducit alienos. Omnibus meretricibus d3nbsp;tur mcrccdes:tu autem dedifti merccdescuniflis amanbsp;toribus tuis, 8C dona donabas cis, ut intrarent ad tenbsp;undiep ad fornicâdum tccum.Propterea meretrix aunbsp;diuerbum domini,S^ citera.
loänes Chryfoftom’ tomo primo,Homelia quin-' ta,ex capice primo Matthii.
Hie uero diciinus.nö ut audiatis folummodo,uerumctiam Sanftorfi ut qui auditis imiteinini, fortitudinem fcilicet, conftantiain, uirtutesnbsp;©mnemfïiuftitiam.utnemofuidefperationemoriatur.etiâ imitaridcnbsp;fi antca defidii torpore languebat, ut unufquifque noftrum, bemus.nbsp;nulh in re alia fpcin fuam, nilï poft Dei mifericordiani in nionbsp;rum fanftitate conftitua t.Nam ft iftis omnino nil profoit.uelnbsp;patria, uel domo, uel propinquitatc Cbrifto fuiflê coniûàos,nbsp;antequam de propria folgeret uirtute.- qua nos dignos uenianbsp;putamus,qui de iuftis propinquis.ac fratribusgloriamur.nifinbsp;eos ipfos foerimus imitatie Nam amp; propheta idipfum fignifi*nbsp;cans,ait: Frater non rcdimit.redimethomot’etiam fi Moyfes Pfal.48nbsp;fuerit,etiam fi Samuel, ctiam fi Hiercmias,audi tamé quid adnbsp;ilium loquatur Deus: Noli,inquit,orarepro populo ifto,quo Fzccli. 14nbsp;niam non exaudiam te. Quid igitur miraris, fi non exaudiatnbsp;fiipplicâtcmŒtiam fiipfeinquitMoyfesadefict.at^ Samuel,nbsp;me tamé eorum pro talibus deprecantium, non placarct oranbsp;tio.Sed Ezechiel faltem fi fopplicet,audictur. Verum ipfi quonbsp;que dicit dominus,quoniam fi afliftat Noc, Si ï6b,Si Daniel,nbsp;filios fuos,amp; filias non liberabunt.Etiam fi Abraham patriarnbsp;du pro his fupplicct.quiinfuis uitijsperinanendo,immedicanbsp;bilker
-ocr page 490-44« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR.
biliter ægrotant.abibit Deus relinquens rogantcm.neuoceni Ex alïoBt pro talibus interucnientis cxaudiat.Non igitur quafi ofcitan''nbsp;mentis nô tes 8lt; defides.cx aliorum mcritis pendcamus Habent cm uimnbsp;pëdeamus pro nobis, amp; quidcm maximam orationes fupplicationé/quenbsp;fanftorum;fed tune profefto cuiti nos quoep idip/ûm per pŒ*nbsp;nifentiam poftulamus.Sf ad ftudia meliora conftigimus.
Quis uero ifte eft qui fciKcct bona patris abftimpférat, ex quibus profeAo redolet.qudd fi négligentes fuerimus,ac deilnbsp;des.nec per alioi^ quidë pofiumus mérita faluari.Si uero më.*nbsp;te uigilemus, etiam per nofmetipfos iftud ualeamus efFicerc,nbsp;SC multo magis noftro.quàm alieno tuti efle fuffragio. Nanrnbsp;amp; Deus falutem noftram.non tam aliis rogantibus pro nobisnbsp;uult donare,quàm nobis:ut hoc ip/b quo iram in nos eius plxnbsp;care cupimus,ad ftudia meliora migremus, 8C fidutiam bonxnbsp;Matth.it confeientiæ colligamus. Sic enim Canançam illam aliquâdonbsp;Luez îj miferatus eft, fie etiam meretrici donauit falutc.fic latronemnbsp;ä cruce in paradifum tranftulit, nullius patroni, nuUius pre'nbsp;cibus mediatoris inflexus.
Cyrillus in Thefauro,libre quarto, capite fccundo:
Prçterea qui participatione fanftitatis Dei fanftificati font, donum quidem côferuant, mandata quidë oblëruant,alioSnbsp;NuUafan' autem fanftificareipfi nequeunt, nullus enim hominum fan'nbsp;Aitas nœ Ai Ipiritus participatione fânftus, propria poteftate ac uolunnbsp;bis ab ho* täte idipfum czteris poteritdonare.fons enim fanftitatisfo'nbsp;minibus, lummodo poteft ex leipfo fanftitatë quibufeuncÿ largiri.VPnbsp;demuscm quddangeli, fanfti quidem funt participatione acnbsp;gratia, 8C ideo nunq inueniuntur dedifle ipfi fanÂitatë homPnbsp;Numeri il nibus.Et beatus Moylësftptuagintafenioribus przpofitis nSnbsp;dédit ipfe fpiritum.fed Deus abftulitÇut fcribitur)à fpiritu quinbsp;crat in Moyfe, 8lt; donauit illis.SanAi ergo per gratiam atquenbsp;partieipationem, ipfi quidë donum côfccuti funt.ftd aliis pronbsp;uoluntate fua dare illud non poflïmt. Filius uero nô fic.ftd utnbsp;lànAitatis fons.ex propria poteftate difcipulos fanAificat, «tinbsp;loan.zo cens: Accipitefpiritum fanAum.SC cztera.
Sapientizdecimoquinto: NoiTc enim te confum* mata iuftitia eft : 8ë feire iufl:itiam,8C uirtutem tuantnbsp;radix cftimtnortalitatis. Non enim in errorem indunbsp;xitnos
-ocr page 491-s A N C T o R V M. 447 , kît nos in hominum malæ artis excogitatio, nec umnbsp;bra pidlurac labor fine fruélu. Si effigies fculpta pernbsp;uarioscolores, cuius afpciîlus infenfato dat concupj^nbsp;rccntiam,et diligit morf uj imaginis cffigiem fine aninbsp;nia,ôf caetera. Et cum labore uano Dcum fingit de eonbsp;dem Iuto,iIIequipauloante de terrafaélusfiierat,^;nbsp;cjtera.Nemo eniin fibi fimilcm homo poterit Dcumnbsp;fingere. Cum cnim fit mortalis mortuum fingit ma*nbsp;nibus iniquis,SC caetera.
Ecclefiafiici uigcfimotertio : Hominifornicario omnis panis dulcis, non fatigabitnr tranfgrediës uPnbsp;queadfinem.
Efaiae uigcfimoodauo.- Coanguftatum eft enim ftratum,ita ut alter décidât,amp; pallium breue utruncpnbsp;operire non poteft.
Efaix fecundo: Proiccifii enim populum tuum do mum Iacob,quia rcpleti funt ut olim,8; augures ha^nbsp;bueruntutPliiliftiim,8ë puerisalienis adhæferunt-Repleta eft terra argcnto, amp; auro,ôë nô cft finis thenbsp;faurorum eius.Et repleta cft terraeius cquis, amp; innunbsp;merabilcs quadrigç c(us.Et repleta cft terra eius idonbsp;liscopus manuum fuarum adorauerunt,quod fecerûtnbsp;digiti eorum, 8C castera.Exaltabitur autcm dominusnbsp;folus in die ilia, Së cxtera. Et eleuabiturdominusfoxnbsp;lus in die iIla,Së idola penitus conterentur.
Hieremix quinquagefîmoprimo : Stultus faëlus omnis homo à fcientia, confufus cft omnis confla-tor in fculptiU, quia mendax eft cenilatio eius^ ec eftnbsp;fpiritus in cis. Vana funt opera SC rifu dignajin tem.«nbsp;porc uifitationis fux pcribunr.
Eadem habcntur Hicremix decimo.
Clemens libro quinto^ad lacobum fratrem dnû ïuftum
-ocr page 492-445 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR
luftum enim putant.non ca quae pro mundi minifterio fa' fta funt.fed ipforum 8C mundi totius crcatorcm dcbere uenc'nbsp;rari,gaudët enim etiam hæc, cum ille adoratur 8£ colitur.nccnbsp;libenter acdpiunt,ut honor creatoris crcaturæ deferatur.EXnbsp;^olus De’ ccptus enim eft Dei foliuscultus.quifolusincrcatus eft,omnianbsp;eft increa' autem caetera faftura eius funt. Sicut ergo proprium eft eiusnbsp;tuj,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui ftrlus non eft faftus Deum eflê, ita omne quod faiftum eft.
Deus uerus non eft. Ante omnia ergo intelligere debemus de ceptionem ferpentisantiqui.fic callidas eius ftiggelb’ones, quinbsp;quafi per prudentiam dedpit uos, amp; uelut ratione quadâ iét''nbsp;pit per ftniils ueftros, atqfe ab ipfo ucrticc incipies,per interionbsp;res dilabitur medullas,lucrum magnum computansdeccptionbsp;nemueftram.
Ineodemlibro.
Nos ad honoré inuilibilis Dd imagines uiltbiles adoramuf. Quae fit ue quod certiflime falfum eft. Si enim uere uelitis Dei imaginentnbsp;nt Dei ima colcrcjiomini benefacientcs,ueram in eo Dei imaginem colenbsp;g,ogt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retis.In omnienim homme eft imago Dei.non in omnibus ue
ro fimilitudo,fed ubi benigna anima eft, S£ mens pura. Si er^ go uere uultis honorare imaginem DEI, nos uero uobisnbsp;quod uerum eft apcnmus,ut homini qui ad imaginem Dei fanbsp;aus eft benefadatis, honorem 8f reuerétiam dcftratis,eltóénbsp;ti cibum, fttientipoculum,nudoindumentum,acgro miniftè.^nbsp;rium,peregrino holpitium, K in carcere poftto neceflaria minbsp;Ciilt* Dei niftretrs,amp; hoc eft quod uere Deo delatum reputabitur, H«c 'nbsp;inuginis. autem in tantum ad honorem Dei imaginiscedfit, utqui iftanbsp;non fecerit, contumeliä imagini diuinx intulifle credaf Quisnbsp;ergo ifte honor Dei eft,pcr lapideas 8C ligneas formas diftuiynbsp;rere,Ä inanes, att® exanimes figuras.tanq numina uenerari,nbsp;hominë in quo uere imago Dei eft Ipernere:’ imd potius ccfnbsp;tieftote, quod qui homiddium facit, autadulterium.êl quic'nbsp;quid in hominum panam uel iniuriam,in his omnibus D £ Inbsp;imago uiolatur. Magia cmimpietasin Deum cft,lxdereho'nbsp;minem.Omneergo quodipfepati non uis, cum fiids alh.imanbsp;ginem Dei iniquis mocroribus ftrdas lntelligite ergo,quia lanbsp;tendsintrinlecus ferpentis eftifta fuggeftio, quae perfiia^nbsp;pios uos uideri pofte,cum infenfibiliacolitiSjSC non uideriintnbsp;pios,cum ftnfibiles fiC rationales Ixditis.
-ocr page 493-s A N C T o R V M, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44»
In eodem libro.
¦ Quid certe tam impium.tam ingratum.quàm à Dco benefit cium côfequi,K rcddere lignis ac lapidibus gratiam^Propternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft
quod cxpcrgiicimini 8C intelligite falutem ueftram. Deus em nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8C la
nulliusindiget,neq!ahquidrequirit,nelt;ïinaliquolæditur, pidib* gra fed nos fumus qui aut iuuamuTjaut laedimurjn eo quo grati,nbsp;nbsp;nbsp;«ferre,
aut ingrat jfumus.
. Numeri uigefîmoquinto: Hoftes uos fentiant Ma dianit$,8f percutite cos,quia ipfi hoftiliter egerut c5nbsp;tra uos: amp; deceperunt inlîdijs per idolum Phogor fiCnbsp;Cozbi filiam ducis Madian fororem ruam,amp; estera.
Numeri tricefîmotertio: Quando trâfîeris Iordagt; nem intrantesterram CIianaam,dirpergite cunélosnbsp;habitatores terrx inius,côfringite titulos,5; Ratuasnbsp;comminuite,at^ omnia excella uaftate,âf cætera.
Efaix quadragefimoquarto; Quis formauit Deu, amp; fculptile conflauit ad nihil utile i Ecee omnes par^nbsp;ticipes eius confundentur. Fabri cnim funt ex homigt;-nibus. Conuenient enim omnes, ftabunt 8C paue-gt;nbsp;bunt,amp;confundentur fîmul. Fabcr ferrarius limanbsp;operatuseft,inprunisfi£ in malleis formauit illud,nbsp;operatus eft in brachio fortitudinisfux. Efurictnbsp;defïciet -, non bibet aquam amp; lalfefcet. Artiftx Ipnbsp;gnarius extendjt normam, formauit illud in rungt;nbsp;cina. Fecit illud in angularibus, amp; in circino torna-uit illud, amp; fecit imaginemuiri qualî fpeciofum ho*nbsp;tninem habitantem indomo.Succiditcedros,tulitnbsp;ilicem SC quercum qux fteterat inter ligna faltus.nbsp;Plantauit pinum quam pluuia nutriuit SC faAa eftnbsp;hominibus in focum.Sumpfît ex cis SC calcfaftus eft,nbsp;amp; fuccendit SC coxit panes: de reliquo autem opéra*nbsp;tuseftD E V M,amp;adorauit.fecitfculptileamp;curgt;nbsp;uatus eft ante illud. Medium eius combuiTit igni, SCnbsp;demc.
-ocr page 494-K. 4ï* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR,
de medio eius carnes coxit amp; comedir, coxit pulmert tum 8c. faturatus cft, 8C calefaftus eft amp; dixit: Vah canbsp;lefadlus fum, uidi focum. Reliquum autë eius Deuiiinbsp;fecit, ÔC fculptile iîbi. Curuatur ante inud,d; adoracnbsp;illud, ÔC obfecrat dicetis : libera me quia Deus meuSnbsp;estu,amp; cætcra.
Sapientiæ decimotertio: Infeliccs autc funt,fi; in-* ' ter mortuos fpes illorum eft, quia appellauerût dcoSnbsp;opera manuum hominum aurum Së argentum, artisnbsp;inuentionem ôC fîmilitudinem animalium, aut lapi**nbsp;dem inutilem opus manus antiquæ. Aut iî quis arti-*nbsp;fexfaber de fylua lignü reèlurn fccuerit,âC huius do*nbsp;fte eradat omnem corticcm,amp; arte fua ufus diligen-*nbsp;ter fabricet uas utile in côuerfationem uitæ, reliquiaenbsp;autem huius operis adprxparationemefcæ abuta-'nbsp;tur,âë rcliquum horum quod ad nullum ufum facit,Unbsp;gnum curuum, 8C ucrticibus plenum fculpat diligen*nbsp;ter per uacuitatem fuam, Së per feientiam fux artis dnbsp;guret illud,et alfimilet illud imagini hominis, aut aÜnbsp;cui ex animalibus illud comparer,perliniens rubrica*nbsp;8C rubicundum faciès fuco colorem illius, amp; omneiflnbsp;maculam qux in illo eft perliniës,âe faciet ei dignantnbsp;habitationem, ÔC in pariere ponens illud, ÔC confie-*nbsp;mans ferro,ne forcé cadat profpiciens illi,(ciens quo*nbsp;niam non poreft adiuuare fe. Imago enim eft,amp; opu$nbsp;cft illi adiutorium. Et de fubftâtia fua ÔC de fiitjs fui$*nbsp;ÔC de nupttjs uotum faciès,inquirit. Non erubefeit 10nbsp;qui cum illo qui fine anima eft, et pro fanitate quidcnbsp;înfirmum deprecatur, et pro uita rogat mortuu m etnbsp;in adiutorium inutilem inuocat, et pro itinere petitnbsp;ab eo qui ambulare non poteft, et de acquirèdo et denbsp;oper^ndo, et de omni rerun) cuentu, petit ab eo quinbsp;in omni*
-ocr page 495-, s A N C T o R. V H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,1 '
Kl omnibus eft inutilis.
Auguftinus lib. decimo de Ciuitate Dci,cap.vii;
Merito illi in cœlcfiibus lêdibus conftituti imniortalcs 8f beat!, qui creatoris fui parricipationc congaudent, cuius atternbsp;nitateiïrini,cuius ueritatc certi ƒ uius munerefanifti funt.quonbsp;nia nos mortales amp; mi/cros.ut immortalcs bcati'q; lîmus mi-*nbsp;fericorditer diJigunt.noIunt nos fibi iâcrificari;fed ei,cuius SCnbsp;ipfi nobifeum facrificium fe effe noucrunt.Cum ipiîs cniin fu--•nus una ciuicas Dei, cui diciC in Pfalmo : Clorioiâ difta funt PfaltiM«nbsp;de te ciuitas Dei,amp; caetera.
Theophylaftus in Ioannem,capite nono.
Confidera autem, quomodo dixcrit.quod fi quis Dei cul* tor fuerk, mox appofucrit, 8c uoluntatcm eius feccrir, multinbsp;enim cultores quidem Dei funt, uoluntatem autem Dei nonnbsp;ftciunt.Oportet autem utra® adcflc.Dci cultum SC uolunta*nbsp;tis diuinac adimpletionetn. hoc eft,fidem 8c opéra, ucl(ut Paunbsp;lus nominat)fidem,8C bonam confcientiam.uel breuius dicennbsp;do.theoriamSCpraxin.Tunc enim reuera uiuitfidcs.quando Cuit* Dcînbsp;opera habet Deo placcntia.c quibus bona confiietia nafdtur, eft Team'nbsp;15-ut à malis operibus mala confcientia;8C rurfus, opera tune dum ilhuinbsp;Uiuunt, quâdo fidem habuerint, feparau autem ab inuieem, uoluntatcnbsp;Uiortua funt,8C caetera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; agere,
Auguftinus in pfalmü oftuagefimüquintü, ucrfu: Cuftodi animam meani,quoniam fanâus (iim.
Sanôusfum cum audio, uocem domini agnofco,8C hic lé* paro meâ. Certc infeparabiliter ä corpore fuo loqujtur, cumnbsp;fie loquitur.Et audebo ego dicerc, quonià fanftus fuïn^Si fannbsp;ftus tan5 ûnaificâs,et nullo fanftificante indigens,fuperbutnbsp;amp; me dax ; Si aût fanftus fanftificatus, fecudum id quod diftû SSiftes tioinbsp;eft:Sanftieftote,quoniS8Cegofanausfum,audeat8Ccorpus dicerepoPnbsp;Chrifti.audcat SC unus file homo,clamâs à finibus terrae cum Stntus.nbsp;tapite fuo SC fub capite fuo dicere, fanôus fum. Accepit ctiianbsp;gratiam ftnftitatis, gratiam baptifmi 8C rcmiffioncm pecca*nbsp;torum.Et hçc quidem fuiftis.ait Apoftolus,enumerans multa l.Cor.lt;nbsp;peccata.SC Icuia SC grauia, SC ufîtata 8C horribilia.Et haec qui*nbsp;dem fiiiftis, fed abluti cftis, fed faniftificati eftis.Si ergo fanâinbsp;ficatos dicit,dicat SC unufquifque fidelium, fanftus fum. Nonnbsp;tft ifta fuperbia eiati^fed confelho n#n ingrati. Si enim dixç*
Ff a riste
-ocr page 496-4ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
.ristefanftum efTeexte fuperbuses : Rurfusfîdeliî in Chrr fto,8C meinbrum Chrifti, fi te non dixeris efle fanlt;!hini,ingranbsp;tus es.Etenim ex alio latere incipis iniuriam ftccre ipfi doinPnbsp;Nullus eft no noftro lefu Chrifto. Si enim Chriftiam omnes ÔC fideles,nbsp;ex ft fan* baptizati in illo,ipfum indueruntificutdicit Apoftolus.Quotnbsp;ÔUÎ. quot in Chrifto baptizati eftis, Chriftum induiftis ; fi mem*nbsp;bra fiint fafti corporis eius,amp; diciit ft fanftos non effe, capitinbsp;ipfifaciunt iniuriam,cuius membra fanfta non funt.Iam ui^nbsp;de ubi fis, de capite tuo dignitatem cape. Etcnim eras in tenbsp;tenebræ.nuncautem lux in domino-Ftiiftisaliquado,inquit,nbsp;tenebræ, fed nunquid tenebrae remanfiftist’Ad hoc illumina*nbsp;tor uenit,ut fiC tenebrf remaneretis.an ut in illo lux fieretisf
Auguftinusin Euangelium loannis traAatu uigefimotertio,capite quinto.
Hæc eft religio Chriftiana.ut colatur unus Deus.non mul* OîsfanAi tidn.-quianon facit animambeatainnifi unus Deus. Partid*nbsp;tasex uno patione Dei fit beata, no participatione ûnftæ animae fit beanbsp;folo Deo ta infirma anima, nec partidpatioc angeli fit beata fanfta aninbsp;eft, ma.-fed fi quaerit beata effe infirma anima,quacrat unde beatsnbsp;fit fanifta anima. Non enim beatus efficeris ex angelo tu, fednbsp;unde ahgclus,inde X tu.
Origenes fuper Numeros,capite uigefimofc* ptimo^Homelia uigefimafecunda.
Perterret me fane fermo qui fequitur, X ad dicendum red' à't tinudum.ac trepidum, quod de magno illo Moyfe ftmu*nbsp;lo.ac amico Dei, cui fade ad faciem locutus eft Deus.per qu«nbsp;figna 8C uirtutes mirifice perpetrate funt,tam grauia,tam çÇnbsp;Deut.p riculofa referuntur. Quid eih ci dicit Deustquot; Et apponeris,in''nbsp;quit,ad populum tuum X tu,ficut appofitus eft Aaron fraternbsp;tuus in monte Or.Ef quafi caufam mortis exponit dicës;Prpnbsp;pter quod trâfgrefli eftis uerbu meum in deftrto Syn,cn refti''nbsp;tit fynagoga ne me lanftificaret. No me fanftificaftis in aquanbsp;coram eis. Ergo ne in culpa eft etiam MoyftsrEtiam ipft träftnbsp;greflïonis crimen incurrit, etiam ipft fadus eft fub peccato-Roma. J Idcirco credo cum confidentia dicebat Apoftolus,quia régnanbsp;uit mors ab Adam uf^ ad Moyftn. Acceffit etiä ufi® ad Moy*nbsp;In eodem. fen,8C nec ipfi peperdt.Et idco opinor dicebat,quia peccatuijinbsp;introiit in hunc mundum, X per peccatü mors,in quo
-ocr page 497-î A N C T O LV M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4f)
|stccauer5t.£titerum:CondufitDcusomnafubpeccató,ut Otnnes ho Omnibus mifereaf. 5ed gratias domino lefu Chrifto, qui nos mines funtnbsp;liberauit de corpore mortis huius, ut ubi abCdauit deliftum, peccatoresnbsp;fuperabundaretgratia.Nam Moyfes quomodoaliquemliberate potuiffet a peccatisjcum etiam ipfi dicatur,quia tranP-grelTi eftis uerbum mcum in deferto Syn, amp; non me fanftifi-caftis in aqua coram filijslfrael, ut manifeftuni fit omnibus,nbsp;lt;]ucgt;d ille debeat folus requiri, qui folus peccatum no fecit,necnbsp;iiiuentus efi dolus in ore eius.
Efaix quadragcfîmofecundo:Confundantur con-fufione qui confîdunc in fcu)ptili,qui dicunt conflati-Ii,uos dq no(lri.Surdi audits,cxci intuemini ad ui-denduin. Quis czcus nifi fcruus meus, amp; furdus nil! ad quern fcr mones mcos mifilt; Quis cxcus nifî qui uenbsp;nundatus eft,8f quis cxcus nifi feruus domini^Qui uinbsp;des multa no'nne cufiodies^Qui apertas babes auresnbsp;no'nne audits^ £t dominus uoluit ut fanâificaret cû,nbsp;amp; magnificaret legem 8C extollerct, ipfe autem po»nbsp;pulusdireptus amp; uafiatus.
Efaix quadragefimoquinto:Tantü in teed Deus, amp; non eft abfij te Deus. Vere tu es Deus abfcöditus,nbsp;Deus I frac 1 faluator. Confufî funt amp; erubuerunt oësnbsp;fimul,abierunt in cofufioncm fabricatores errorum,nbsp;amp; cxtcra.Ncfcierüt qui Icuant fignum fculpturx fuarnbsp;amp; rogant Dcum non faIuantem.Nunquid egodominbsp;nu$,amp; non eft ultra Deus abfquc me : Deus iuftus QC.nbsp;‘:;ifaluans non eft abfque me.
Efaix quadragefimofexto : Cui afiimilaftis me 8C adxquaftis, ôC compa raftis me ÔC feciftis fimilc^ Quinbsp;confertisaurum de facculo, amp; argentum in dateranbsp;ponderatis. Conducentes artificem ut faciat Deum,nbsp;amp; procidunt amp; adorant. Portant ilium in humeris,nbsp;geftantes amp; ponentes in loco fuo,amp; cxtcra.
Origencs fuper Nun]cros,capite uigefi»
H i roooda»
-ocr page 498-HONOR mo Oiflauo,Homelia uigefîmatcrtîa.
Si obferuatio facrifidorum SC infdtuta legalia.qux in types' data funt populo Ifraêl, ufque ad præfens têpus ftare potuiPnbsp;(ênt.exclulïflent fine dubio Euangelfi fidem,per quam ex ad'nbsp;uentu domini nofiri lefu Clirifti, gentes conuertunturadnbsp;Excdlétia Deum.Eratenim in illis qux tune obferAabantur, inagnificanbsp;ceremonia t]uedani,8{ totius reuerentix plena religio,quç ex ipfo ctiamnbsp;nwnlegis. primo afpeftu obliupefaceretintuentes.Quis cnim uidens illt;nbsp;lud.quod appellabatur fanduariuin,Slt; intuens altarc.afian'nbsp;tesetiamfacerdoteslacrifidaconfummantes.omnemi^ordi'nbsp;nem quo eunfta ilia gerebätur afpicicns, non putaret pleniflinbsp;mum hunceffe ritum, quo Deus creator omnium ab Iiuma'nbsp;no genere coli debereti'Sed gratias aduentui Chrifti, qui anpnbsp;mas noftras auellens ab hocintuitu,amp; confiderationem cedenbsp;ftium,amp; contcmplatione rerum fpiritualium contulit,amp; de'nbsp;ftruxitquidemillaquç magna uidebanfirr in terns,cultuin^nbsp;Cult* Dei Dei à uifibilibus ad inuifibilia tranfnrfit,8C à temporalibus adnbsp;in imnfibi {terna.Sedreuera ipfe dominus lefiis Chriftus,amp; aures requinbsp;libus con' rit qux hxc audiant, 8c oculos qui hxc uideant.
_ Hieremix undecimo ; Secundum numerum eniffl ciuitatum tuarum erant dq tui luda: amp; fecundmn nunbsp;merum uiarum tuarum Hierufalcm pofuifti aras (S'nbsp;fufîonisadlibandum Baalim.
Zacharix decimoquarto; In die tUa erit dominuf unu5,S£ erit nomen eius unum.
Efaix quadragcfi'mo : Cui ergo fîmilem feciftis D E V M, aut quam imagincm ponetis cii Nunquidnbsp;fculptile confiabit faber, aut artifex auro figurabit rl^nbsp;lud, amp; Iammisargenteisargcntariuslt; Forte lignumnbsp;8C imputribilc elegit artifex fapiens,quxrit quomo*nbsp;do ftatitat fimulachrum quod non moueatur,S;c.nbsp;Sapiëtix decimoquartoiEt hxc fuit uttx human(nbsp;deceptio,quonia m aut aifedui aut regibus deferuiennbsp;tes homines,incommunicabile nomen lapidibus amp;. linbsp;finis impofuerunt. £t non fuffecerat cos errafTc circanbsp;Dm
-ocr page 499-SANCTORVM.
Dei fcientiam,fed in magno uiuentes infcientis bclgt; lo,tot ÔC tam magna bella paccm appellant. Autemnbsp;filios fuos facrifïcantes aut obfeura facrifïcia facien-.tes, aut infani» plenas uigilias habentes, neque ui-tam neque nuptias mundas iam cuftodiunt: fed amp; alinbsp;Usaliumperinuidiam occidit,aut adulterans con-triftat,8C omnia mixta funt, fanguis, homiciciium,nbsp;furtum,amp;fiftio,corruptio amp; infîdelitas,turbationbsp;amp; periurium, tumultus, bonorum DEI immemo-ratio, animarum inquina tio, natiuitatis immutatio,nbsp;nuptiarum in(onftantia,inordinatio machiæ SC im**nbsp;pudicitiæ,amp; estera.
Abacue fccundo:Quid prodeft feulptile,quia fcul-plitillud faAorfuus eonflatileamp;imaginem falfam, quia fperauit in figmeto fiftor eius, ut faceret Emulanbsp;thra muta ï Vs g dicit ligno expcrgifcere, furgenbsp;pidi tacenti.Nungd ipfe docerc poterifJEcce ifte coonbsp;pertus cft auro amp; argento, Si omnis fpiritus non cftnbsp;in uifeeribus eius. Dominusautem in cemplo fandonbsp;tuo,filcat à facie eius omnis terra.
Quarto Regum decimofeptimo:Et unaquçi^ gés fabricata eft Deum fuum. Poîueruntîç eos in plianisnbsp;txcelfïs qus fecerunt Samarits,6C estera.Et nihilo-minus colebant dominum.
Ozes decimotertio.' Ego autem dominus Deus tuus ex terra Aegy pti,amp; Deum abfque me nefeies,SCnbsp;faluator non eft prster me.
Miches primo •* Et fundamenta eius reuelabo, SC. Omnia fculptilia eius concidentur, Si omnes mcrce-des eius comburentur igne,amp; idola eius pona in per-ditionem,quia de mercedibus meretricis congregatanbsp;fcntjSi ufque ad mercedem meretricis reuertentur,nbsp;ff 4 Htcro'
-ocr page 500-4f^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HO NOR.
Hieronymus tomo quinto in EfaiSjCapite fecucio*. Et repicta cft terra eius idolis,amp; caetera.
Vbi quondam erat templum 8( religio Dci.ibi Hadriani fta , tua,8t louisidolum collocatum eft, quod multi fuper iUo te'nbsp;Marei IJ ftinionio interpretantur quod in Euägelio legimus.Cum au'nbsp;tem uideritis abominationc defolationis ftantem in loco fan :nbsp;fto.óc operi manuum ftiarü inclinati funt. Et homo rationalenbsp;Ae^Stlapi animal.æsadorauitamp;Iapidem .Poffumusfecundumanago'nbsp;dem adora gen hoe dicere, quod omne dogma cötrarium ueritati, adonbsp;re non de' ret opera manuum fuarum, 8t conftituat idola in terra fua.SCnbsp;bemus.nbsp;nbsp;nbsp;incuruef homo SC humilietur uir, amp; fe erigerc nö poffit.quia
fit ä Diabolo coUigatus,nifi ilium erexerit dominus.
Idem tomo quinto,in Danielem capite tertio.
Notum tibi fit rex,quia Dcos tuos non colimus 8f fiatuant, Sc cftera.Siue fiatu3m,ut Symmachus, fiuc imagine auream,nbsp;ut caeteri tranftulcrunt, uoluerimus legere.cultores Dei camnbsp;adorare non dcbent.Ergo iudices SC principes lêculi, qui im'nbsp;peratorum fiatuas adorant SC imagines, hoc le facere intclli'nbsp;gant,quod tres puen facere nolentes placuerunt Deo.Et no'nbsp;tanda proprietas, dcos coli, imaginent adorari dicunt, quodnbsp;utrunque feruis Dei non conuenit.
In quarto tomo Hieronymi, Homelia Auguftini de paftoribuSjFoIio trecentefimo uigefîmoquarto.
Sic omnis cuiullibet autor erroris terrena elatione intumc fcens.promittit ouibus requiem,bona pafcua,8C aliquâdo in'nbsp;ueniunt ibi oucs pafeua de pluuia Dei,non de duritia montiî.nbsp;Hïretici Habent enim SC ipfî feripturas, habent lâcramenta. Non funtnbsp;etiamfcri' iftamontium,fedcuminueniunrurinmontibus, malerema'nbsp;pturas SC ntnt *n montibus.Errando enim in montibus, SC in coUfouSnbsp;lâcramëta deferendogregem,deferuntunitatem,defi.Titunitascohorteînbsp;habent.nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus leones SC lupos.Inde ergo reuocct Deus iplê: Reuo'
£zech.j4 cet modo,audietisipfum reuocantem;Errauerût,inquit,oue$ Dtee in omnem montem,SC in omné coUem aitum,hoc eft.innbsp;omnem tumorcni terrenæ fupcrbiæ. Suift enim SC montes bpnbsp;ni.-Leuaui cculos meos in montes, unde ucniet auxitium mi'nbsp;hi. Et uide quia nô tibi in montibus fpes eftAuxiliû, inquit;nbsp;meum d domino,qui feat cœlam SC terram.NoIi putare iniiinbsp;riam facere te montibus fanftis,quando dixeris; Auxiliû meûnbsp;non
-ocr page 501-SANCTORVM.
hon in môtibus.fed à domino qui fecit ctrium Sf terrain. Ipfi Qui funt fnonteshcctibi clamant.Monseratquidamabat: Audio in niótes Deinbsp;üobis fchifmata fieri, utunufquifqueueftrumdicat: Egonbsp;fum Pauli.ego Apollo,ego Cepliac,ego auteinChrifti. Lcuanbsp;oculosiniftummôtem,aiidiquiddicat;amp;inipforcmancas. _nbsp;Audietiâ quidfequaturiNunquid Paulus crucifixuseftpro L, .nbsp;Uobislt;Ergo pofteaquamieuauerisoculostuos in montes, unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
de ucnitauxiliumtibi,ideft,inantores feripturarum diuina tum,attende omnibus mcduUis /ûis,omnibusoflibus damannbsp;temiDomincquisfimilistibi^utf.’curusfîneulIainiuriamô-’ Piâlmnbsp;tium dicas. Auxilium meum à domino,qui fedt coclum S ternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’¦*
ram. Non folum tune tibi fuccenfebunt montes,fed tune ama bunt,tune magis fauebunt. Si in ipfis fpem tuam pofueris cônbsp;triftabuntur. Angelus multa diuina 8C mira oftendens homi Sanftis unnbsp;ai ab homine adorabatur,tanquam leuantem oculos in mon de triftitianbsp;tem.ait iUe fe reuocans ad dominum:NoIi,inquit,facere, illü Apo.iînbsp;adora. Nam ego confcruus tuus fum, amp; fratrum tuonun.
ludicum decimofeptimo ; Fuit^ co tempore uir quidam de monte Ephraim nomine Michas,qui dixit matri fux; Millecentum argenteos quos fepara-Meras,fuper quibus me audiente iuraueras,eccenbsp;ego habco,fif apud me funt. Cui ilia refpondit; Benenbsp;di^us fîlius meus domino. Reddidit ergo eos matrinbsp;fur qux dixeratei : Confecraut Sfuoui hocargen-turn domino, ut de manu mea fufeipiat fîlius meus,nbsp;amp; faciat fculptile att^ conflatilc, amp; nunc trado illudnbsp;tibi.Rcddidit igitur cosmatri fux,quae tulit ducen-tos argenteos, 8C dédit cos argentario, ut facerct exnbsp;cis fculptile atep côflatile,quod fuit in domo Michæ.nbsp;Quixdiculamquoqueinca Dco feparauit,Sf fecitnbsp;Ephod Theraphim, id eft, ueftë faccrdotalem 8Cnbsp;idola.Impleuitip uniusfîliorum fuorum manum, 8Cnbsp;faftuscfteifacerdos. Indiebusillisnon cratrexinnbsp;Ifraël y fed unufquifque quod redlum fîbi uidebaturnbsp;hocfaciebat.
Ff » Quarto
-ocr page 502-458 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR
Quarto Regum dcc im o-. lehu occidit facerdotcJ Saal, ipfe tarnen non dereliquit uitulos aureosquinbsp;erant in ßetliel,S^ cxtera.
Pfai;. fcxagefimoquarto'; Te decct hymnus Deus in Syon,amp; tibi rcddetur uotum in Hierufalë.Exaugt;'nbsp;dl orationem mcam,ad re omnisearo ucniet.
Danielis tertio.*Eeec cnim Deus noftcr quem co*« b'muspotefteriperenosdc camino ignis ardcntisöinbsp;de manibus tuis ô rex liberare.Quod ß noluerit,no-tuni fit tibi rex,quia Deos tuos non eolimus, amp; ßa**nbsp;tuam auream quam erexifti non adoramus.
Pfalmo fcptuageßmoquarto ¦* Conßtebimur tibi Deus conßtebimur,amp;inuocabimus nomen tuü.Narnbsp;rabimus mirabilia tua 60 cxtera.
Calatas primo:Et in me clarißcabunt Dcum.
Ambrofius tomo quarto,in Pfalmum ccnteßmügt;* decimumoAauum,Sermone decimo, uerfu : Qui tPnbsp;ment te uidebunt me Slt;lxtabuntur,quia inuerbanbsp;tua fperaui.
Scd qui uidct iuftum debet (cire quid uidcat.nô ilium uidet in corpore, non in ueftimento, non in patrimonie, non innbsp;. Uultu,ftdintusuidet.Non,inquam,illumuidct,nifi eiusu?nbsp;f ¦ uixnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentem, nifi eius fcrmonem intenderir,nilî lènfus illius
a hez Potueritcomprchendere.fapientiamdetraftatueiuspotue' dcrc aeoenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affumere.Tunc igitur lxtabitur,cum ifta perfpexerit, cfl
ifta cognouerir.Ita ergo 8C nos ficubi audimus iuftum, ffefti' -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nemusuidere,ftcutillamulierquxaudiuitindomopharifxi
Lucs.7 ' tjj/cumbere dominum lefum.amp;ingrelTa eft, ac eius pedes per fuditunguento,iUiusimitatores^îmus. Quja ccclefiaeinillanbsp;muliere ftgura cfle quis dubitct^Sjc ergo ubi iuftus fcdear, ficnbsp;ubi accflbar.fertineinus uidcrc cum. Preeiofuin eft uidere ui'nbsp;rum iuftum, ut uidcas cum fecundum imaginem Dei. Quodnbsp;jjonqrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foris eft nihil prodeft,lt;5d intus eft fanat. Sane SC in eo qui fo'
jmaginis ris cft,illii qui intus eft frequeter afjjicimus.ut ft uidenm*ia P«i«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paupçrç ilium ad cuius firnilitudinem ßiitus eft, honoremuj
inpau'*
-ocr page 503-SANCTORVM,
in paupere.de quo ait : Dedifh's mihi manducafc, quia quod uni eorum dedi ftis, tnihi dediftis. Qui enim coronat imagi* Mat.ifnbsp;ncm Imperator A,utiij ilium honorat,cuius imaginem coro*nbsp;gt;iauit,Slt; qui ftatuam contempferit imperatoris, imperatorinbsp;utilt;5 cuius ftatuam coniputauerit, ftcifle uidctur iniuriatn.nbsp;Gentiks lignü adorant,quia Dei imaginem putant.fed inuifinbsp;faillsDeiimago noneftineoquod uidetur.ftd ineouriquenbsp;quod non uidetur. Vides ergo quia inter multas Chrifti inianbsp;gincs ambulamustCaueamus ne coronam imagini detrahelt;nbsp;re uideamur.quâ unicuii^ Chriftus impofuit. Caueamus nenbsp;aliquid detrahainus his quitus debemus adiungere.Sed quednbsp;pcius eft.non folum non honeftamus paupcres.fed eriam de'nbsp;honeftamus.deftruiinus.perftquimur, flcignoram* quas Deinbsp;imagini congregamus iniurias.cum fâftos ad imaginem Deinbsp;putamuseffelædendos.Quicniinirridetpauperem.cxacer^ ,nbsp;faat eû qui fecit ilIum.Sed aderit illc qui (h'cat;£furiui,8C nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' *
dediiris mihi mâducare,lîriui amp; nô dediliis mihi bibere.ægcr cram,amp; non uilïraftis me. Et quanto ifta Icuiora funt,qudmnbsp;lt;i dicat : Iniurias mihi fecifris, nudaftis me, uerberaftis meinbsp;Quem fî quisinterrogauerit.qn tibi iniuriasftcimus, quâdonbsp;^ohauimus,qn eriam uerberauimusi'Dicet; Quando uni honbsp;rum nunimort feciftis,mihi ftriftis. Propterea caueamus di'nbsp;ligenrius ne cui uel nuramam côtumeliam irrogemus,ne ipfînbsp;domino in illis minimis contumeliofî fuiflêuideamur.Qua pijlm.ii?,nbsp;ratione autem dixerit. ^i timent te uidebunt me amp; lactabünbsp;tur,ipfe expofuitdicens;Quia in uerba tua fuper^eraui, hocnbsp;cft dicere : IntiK meuiderunt, intus me terigerunt,intusmenbsp;alpexerunt.ubifpêaffumpfî detuisuerbis, ubi tua uerba pernbsp;«pi.Beati ergo qui uidentiuftum amp; lactantur, quia Iperantnbsp;in Dei uerba. Quâ multi alitfunt qui oderiitiuftos, quia per CwtcptuSnbsp;ferutantur Dei uerba qui iufti funt,8f cum aliquos doftos au ooftorumnbsp;dhmt,impie eos propter doflrinam uitare confucuerunt.nbsp;nbsp;nbsp;“irorum,
ludicum odauoiDixerunt!:^ omnes uiri Ifracl ad Gedeon; Dominare noftri, tu amp; filius tuus, SC exte-ra.Quibus illc ait.-Non dominabor ucftri,nec dompnbsp;nabitur in uosfîltusmeus, fed dominabitur uobisnbsp;«Jonjinus. Dixi'tque eis ; Ynam f etitionctn poflulo à
uobis
-ocr page 504-4«q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H ONOR. ,
uobis: Date mihi inaures ex præda ueftra, Qui re^ fponderunt,libentil1ime dabimus. Fecit^ ex eo Gc^nbsp;deö Ephod,amp; pofuit illud in ciuitatc fua Ephra. Fornbsp;nicatus^ eft omnis IfracI in co, amp; faftum eft Gedeonbsp;ni amp; omni domui eiusin ruinam.
Exodi tricefîmofecüdp : ArripienS^ uitulum que fecerant combuftit, ÔC contriuit ufque ad puluerem.nbsp;Si exters.
Quarto Regum decimoodlauo: AnnotertioOfeç filîi Hela regis IfracI,regnauit Ezechias filius Achänbsp;régis Iuda:lpfediftipauicexcelfa,fi^cötriuit ftatuas,nbsp;amp; fuccidit lucoSjConfregit^ ferpentem çneum quernnbsp;fecerat Moyfes. Siquidem ufque ad illud tempus ft*'nbsp;lij IfracI adolebant ei incenfum.
Quarto Regum. decimofcptimo:Nolite «mere Deosalicnos,fif non adoretis eos,ne(^ colatis eos,Sinbsp;non immoletis eis:fed dominum Deumueftrum quinbsp;cduxit uos de terra Aegypti, infortitudinc magnanbsp;SC brachio extcnto,ipfum timete, SC ilium adorate,nbsp;SC exteraJIIi uero non audierunt, fed iuxta coufuc'-tudinem fuam priftinam perpctrabant.Fuerunt igi''nbsp;tur gentes iftç timentes quidem dominum, fed nihi''nbsp;lominus SC idolis fuis feruientes. Nam ftitj eorum 3Cnbsp;nepotes ficut fecerunt fratres fui, ita faciunt ufque innbsp;præfentem diem.
Hierc.xvi. Quia dereliquerunt me patres ueftfi -ait dominus:amp; abierunt poft Deos alicnos Si feruienbsp;runt eis Si adorauerut cos,et me dereliquerut Si ïegénbsp;meâ non cuftodierüt. Sed Si uos peius operati eftis qnbsp;patres ueftri. Ecce cm ambulat unufquiftp poft pra^nbsp;uintem cordis fui mali,ut me non audiat.
Ambrofius tomo tertio,de obitu Theodoftj.
Inuenit
*
-ocr page 505-SANCTO RVM. 4«*
Inuenit ergo Helena tifulum,regem adorauît non lignum Helena ftô . quia hic gëtilis eft error amp; uanitas impiqrum. Sed ado j/anfi fednbsp;ramt ilium,qui pependit in ligno,fcriptus in titulo 8(c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pendente
loan.Chryfoftomus tomo feptimo, In Matthac- adorauit« um,HomeIia quarta in fine.
Ideo Ipirituslanftusfpeciem columbx fuftepit, quoniam Eadé opa præ omnibus animalibus hxc culrrix eft charitatis.Omcs em externa hanbsp;(pecies iuftitix, quas habent ferui Dei in ueritate.pofliint ha^ here pof.nbsp;here S ferui diaboli in (imulatione. Habet cnim diabolus amp; fiint iufti,nbsp;manfuetos £( humiles,habet caftos eleemofynarios, 8C ieiu Sciniufti,nbsp;nos, 8C omnem fpeciem boni, quam creauit Deus adfalutemnbsp;hominum.ipfas Ipecies 8C diabolus introduxit ad ftduftioné,nbsp;tit inter bonum uerum, 8( bonum ftmulatum confufto fiat:nbsp;ut fimplices homines,qui boni ueri,8( bom fimulati difFerennbsp;tiam intelligere caute non pofliint, dum quxrunt bonos Dei Sola chartnbsp;uiros,incurrant in feduftores diaboIi.Solam autem chanta^ tas diuiditnbsp;téfanaifpiritusnôpoteftimmundusfpiritusimitari. Omis inter filiosnbsp;çrgo fpecies iuftitiæ in impoftoribus inucnitur.folam autein regni 8Cnbsp;gratiamueræcharitatisfibifoli feruauit fpiritusfanftus, ut diaboh.nbsp;per nullius iuftitiam amp; teftimonium fie cognofeatur, ubi eftnbsp;fpirïtùsfanftus, quemadmodum per gratiam charitatis.
ƒ Sapientiæ dccimofexto ; Qui cnim conuerfus eftgt;, non per hoc qd uidebat fanatus eft, fed per te omniünbsp;faluatorem. In hoc autc oftendilli inimicis tuis,quianbsp;tu es qui libéras ab omni malo.
lt; Hefter decimotcrtiœCunfta nofti amp; feis, quia no pro fuperbia amp; contumelia, amp; aliqua gloriç cupidpnbsp;tare fecerim hoc, ut non adorarem Aman fuperbif-fîmum.Libenter cnim pro falute Ifraël, ctiâ ueftigianbsp;pedü eius deofculari paratus efTcmjSed timui ne ho*nbsp;norcm Dei mei trâsferrem ad hominem,fif ne quen»nbsp;: quam adorarem cxcepto Deo mco.
' Capitc decimoquarto:Domine mi,qui rex nofter es rolus,adiuua me folitariam,8f (uius pratter te nul»nbsp;lus auxiliator alius«
lofug
-ocr page 506-' 4Si . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HONOR.
lofuç ultimo: Auferte Deos aliènes de medio ueilro, amp; inclinate corda ueftra ad dominum Deum Ifracl.nbsp;Dixitiv populus ad lofue.'Domino deo noftro feruienbsp;nius,amp; obedienteserimus prxeeptis illius.
ludicum decimo: Ite amp; inuocate Deosquos elegt; giftis, ipfi uos libèrent in tempore anguftix. Dixcgt;nbsp;runt(^ fîli} Ifracl ad dominum: Peccauimus,redde tunbsp;nobis quicquid tibi placet, tantum nunc libera nos,nbsp;6i exten,
Exodi uigefimo tertio: Non adorabis deos a lie-* nos,ne^ coles eos. Non facies operakoru m, fed de*nbsp;ftrues eos,fiCconfringes ftatuas eorum. Seruietisnbsp;Domino Deo ueftrOjUtbenedicam panibus tuisfiCnbsp;aquis,S; extera.
In eodem capite : Non inibis cum eis feedus nec cum dqs corum. Non habitent in terra tua, ne fortdnbsp;pcccare te faciant in me,lt;i feruieris dqs eorum,quodnbsp;tibi certe erit in (candalum.
ludicum rexto:Produc filium tuumGedeonc hue, ut moriatur,qa deftruxit arä Baal, SC fuccidit nem*,nbsp;SC cxtera.Quibus ille refpondit: Si Deus cft,uindi*nbsp;cet fc de eo qui fuffodit aram eius,S^ extera.
Chryfoftomus tomofecüdo,HomeIia triceilms fecunda in Ioanncm,ex capite tertio: Sed ueniet ho*nbsp;ra,S; nunc eft, quädo ueri adoratores adorabunt pgt;nbsp;trem in fpiritu SC ueritatc.
HicetSamaritanos ct ludæos dueriscxccpit adoratorf* bus,8C quamuismelioresludxos.ucnturistamen longe de*nbsp;teriores,quanto figura ueritatcinferior rfijudicauit : ecde*nbsp;(iain autem fignificar, quoniam uerus amp; debitus Deo cultusnbsp;ipfa efi.fitenini pater quxrit tales adoratores.fi ergo tales iinbsp;pridem quxrebat.nonomninohunc illismorem cofiituit*nbsp;permifit tarnen proptçr hoc, ut eos quoçf ad uçrû induce^«
-ocr page 507-F V N E R. I s.
40
Qui igifur funt ueri adoratorescQui nuJlo loco diuinum cul tiirn drcunfcribunt,qui Deuni in fpiritu colunt.fîcut 8C Pau*nbsp;lus,Cui feruio.inquitjin /piritUjin euangdio filii dus-Et ire*nbsp;rum.ÔbfecrouosfratrespermifericordiamDei.utexhibea*nbsp;bis corpora ueftrahoftiam uiuentcin,fanftain,13eoplaccntf,nbsp;fationabik obfequium ueftrum.per fpiritum autem incorponbsp;reumfîgnifîcar.Opuseftenimincorporei huncciiltum eÜTe,nbsp;amp; per incorporeum quad eft in nobis.hoc eft per aniinam,8£nbsp;animae miwSiciain offerri.
Sgt;rtm{trorit
ra mojruonftn
Hieremix uigcfimofccundo.
'Olite Acre mortuum neque lugeatis fupet cum fletu.
Ecclefiaftici tricc(îmoo^auo:FiIi,în mor-
tuunj produc lachrymas, Si quafi dira paffus incipe plorarc. Etfecunoum iudicium contegc corpusil-lius,amp; non defpicias fepukuram ilUus : Propter de**nbsp;laturam autem amarcfcrludum ilkusunodic,nbsp;confolare propter triftitiam. Et fac ludumfecun*nbsp;*dum meritum eius uno die uel duobus, propter de«nbsp;tradlionem.
Secundo Paralipomcnon decimofexto : Aegrotz Utt etiam Afa anno trigefimonono regni fui dolorenbsp;pedum uehemcntiiïimo, nee in infîrmitatc füa quxlinbsp;Uit dominum,fed magis in medicorum arte confifusnbsp;cft.Dormiuit^cü patribus fuis. Et mortuus eft anno quadragefimoprimo regni fui, amp; fcpelierunt cSnbsp;in fepukhro fuo quod foderat ftbi in ciuitate Dauid.nbsp;Pofucrunteum fuper Icdlum fuum plenum aromati-bus amp; unguentis merctrieijs, qux erant pigmenta-riorum arte confcda,amp; combuil'erunt fupereumnbsp;ambitionc nimi3,d£ extera.
Efaijc
4«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEIMPENSA
Efaj'ae uigeiïmofecundo: Qyia excidifti tibi hoe Cé pukhrum,excidifti in excelfo memoriale diligenter,nbsp;in petra tabernaculum tibi : Ecce dominus aQjorta^nbsp;ri te faciet,amp; estera. Coronans eoronabit te tribulanbsp;tionc J quafi pilam mittet in te terram latam amp; fpa-*nbsp;ciofam.Ibi morieris,amp;ibi eritcurrus^oristus,nbsp;amp; ignominia domus domini tui.
loannes Chryfoftomus tomo fecundo, Homelii oflogeßmaquarta,ex capite loannis uigeiîmo.
Tu autem cum audieris nudum dominum rcfiirrcxifle.cef'' Funcris ni ia quxfo ab intima funerisinipenfa.Qjidiïbi hoc fuperfiuumnbsp;mius fiim' uult,8Cinutiledirpendium,quodipfîsquifaciunr,plurimuninbsp;ptus repro afFertdetriment!, mortuisnullamutilitatem,ueldamnuinnbsp;batur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius i ^umptuofa nant^ fcpultura nonnunquam cautâ eth
ut fares cadauer effodiant,£( nudum SC inlepultum proijciât. fèd amp; inanem gloriam, quantum etiam in lu Au uim, quan'*nbsp;tam amentiam oftëdit rMulti igitur ne id accidat.tenuia feinnbsp;duntlintcamina.Se multisimplent aromatibus,ut dupliei rsnbsp;tione inutilia furibus reddantur.ita terræ mandant. Nonnenbsp;hxc infanientium.no'nne furientium funt ambitionem pr; fenbsp;ferre, K rurliis tolIerefSanè,inquit,utnuIIa fiirandi fit occaquot;nbsp;lto,hxc omnia moIimur.Quid ergo,fi nemo furabiturt'Nônénbsp;tinex uermes confumentî'Et fi non hi,nônne tempus Si P**nbsp;, tredofSed efto netj fures,nelt;® uermes.neque tempus, nequenbsp;Mortuis ni aliud quippiam timendum,fed corpus ad refurreftionem uf*nbsp;hilemolu^ queintaÂum permanfurum, 8Ceaomnianouaprxtcruaritnbsp;menti ex quid inde mortuis emolumêti, cum nudum corpus refurgitfnbsp;impenfafu Hxc ein hic remanent, nihüilli exanimi conférant. Sedeurnbsp;neris. inquies,id in Chrifto feruatum eft!?Meritd fané. Noli hxc hunbsp;Lucz.7nbsp;nbsp;nbsp;manis rebus compararc.nam SC unguétum efFudit meretrix,
amp; lânAos pedes unxit.^dd fide hoc dicendum eft; Hxc pri mum ä non intelligentibus refurre Aionis ratione fa Aa funt,nbsp;ideOginquit.-Sicut mos erat ludxis. Neque enim ex duodecimnbsp;hxc fteerât, fed qui non multo lefum honore profecuti funt-Duodecim autem non ficifed morti, cxdibus, SC periculis pronbsp;co ft expofuerunt,qui honor longe maior.Prxtcrea,ut dixt,nbsp;de hominibuj nobis nunc fermo eft;illa autem domino exhi-bitafunc
-ocr page 509-F V N E R. I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4St
bita fiint, 8lt; ut intcUigaî nuUi curse hxc Chrifto effe, inquit Mate » enim.-Efuricntem me uicliftis,SC dediflismihi m^ducare;5i' Ambitionbsp;tientem,S( dediftismihibibere.-NudiimK induiftisme, non gc luxurianbsp;autem mortuum.SCfepcIiitis; quodegonon ut fepulturitol fimeris t(4nbsp;lam dico,abfît,fed Iuxuriam,fi( fuperfluam ambitionem. Afx lanu-,nbsp;fcftus. inquit, 8C doter, amp; mortui mifericordia hsec fuadct.nônbsp;eftmi/êricordia./ëdinanisgteria; ni fi uis mortui mifércri,nbsp;aliam tibi uiam ornandifuneris ofiîdam, K docebo bis mornbsp;tuum ueftibus ornare,qu3e fimul cum eo refurgcnt, K conipinbsp;cuum reddent.bsE ucftes ncc tineis corroduntur, ne^ têporenbsp;con(umuntur,nelt;5 diripiuntur à furibus.Quaenam hse funt? Ormmennbsp;Eleemofynzueftiseft.quzrefurget.Eleemofyna tanSfigna^g niortuonbsp;culum cum eo.His ucftibusfuIgebunt.quituncaudient.Efu'nbsp;rientcm me uidifiis,St dediftis mihi manducare : hz infîgnes ntofyn],nbsp;ftciunt.hzconfpicuos.hzfècuros.Przftntiaemnihilaliud jiJataj ’nbsp;funt.^ tineanim Si uermium efca,non tfi fepulturam prohi'nbsp;beo, têd modus feruetur.ut tegatur corpus,non nudum mannbsp;detur terræ.Nam fi uiuentibus przcipitur, ne quid habeantnbsp;praeter ueftimentn,tenge magis mortuis. Ncç enim ita mornbsp;tuus uefte indiget,ut uiuus,dû cnim uiuimus,8C frigoris gra'nbsp;tia,8f caloris.St pudoris ueftibus egemus, mortuis nulla ho'nbsp;rumimpendctneceflitas,ne nudum iaceat corpus operiendfinbsp;eft. In primis autem terram optimum habemus operimen'nbsp;turn, amp; ipfi corporum naturz decentius, quod fi ubi tot ne*nbsp;ceffitatcs urgent.nihil Tuperftuum eft inquirendû, multo mi'nbsp;tius ubi iUç ceffant. Sed qui uiderint ridebunt, inquies. Qjidnbsp;mmî’Quamuisridearis, minime curandum eft ftulti iudicifi,nbsp;lêd potius multi te admirabuntur,8( doârinam noftri pro*nbsp;fequentur.Non enim digna hzcrifii funt,fed iUa quz nScfa* Lagerenbsp;cimus,cum lugemus,cum plangimus, cum fimul nos cfl mor mortuosnbsp;tuo defbdimus,hçc K rifu, 8f fupplicio digna.in bis autem K ftuJtitia é.nbsp;gt;nô fumptibus a(Uubendo,fapientia uti per^ laudabile eft,Xnbsp;omncs nobis plaudent, amp; Chrifti uirtutem admirabfitur, 8Cnbsp;dicent;papé quanta eft crucifixi potentia^Perfuafit morientinbsp;bus. SC bis qui corrumpuntur non effe mortem.Non em ut innbsp;pei euntes afficiûtur, fed ut in meliorê locfl migrantes.Perfuanbsp;fit corpus hoc mortale 8C terrenum.ueftem induere, ferico amp;nbsp;fcuro diftinftam,Iôge preciofiorem,hoc eft immortalitatem.- Sepulturlnbsp;^uamobrem non mulnun de fepultura curant, fed fepulturi chriftiani
Cg opti*
-ocr page 510-4«lt; . DKIMPENSA parui face'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;putantuitam optima. Haec fi ita nosphilo/bpliaif
reckbét. uiderint.dicent.Sin plangcntes, efforminatos circunftantes plorantibus mulieribus ridcbunt.fif exprobrabunt. Si maio'nbsp;rem in modum reprehendent,8lt; impenfam.amentiam appelnbsp;labunt.etcnim hæc accufari audirnus.Si merito fanê. Qßamnbsp;cnim habebimus excufationé, cum corpus tabe amp; uermibusnbsp;mox confumendum ornamus, Chriftumefuriétem.nudum,nbsp;errante contemnimus^Ccffemus quæfo, ab haciniäna diligénbsp;ria,fed earn morientiuin curam habeamus, quae 8( nobis,8c ilnbsp;Iis conférât ad gloriam Dei.Largas pro eis eleemofynas faci»nbsp;mus.mittamus eis pulcherrima uiatica. Nam fi memoria cia'nbsp;rorum uirorum.qui mortui funtprodcft uiuentibus; Prote'nbsp;4.Reg. I« gam.inquit.hanc ciuitatem propter me, 8C propter Dauid feenbsp;uum meum,longe magis eicemofyna id faciet. Hæc mortuosnbsp;Aâo* f4rcitiuit,qiiandocircunftetenintuiduæ,oftendentes quaefénbsp;cerat ipfis Dorcas.Si ita (êpeliemur.in refiirreftione clari ap'nbsp;parcbiinus:qd fi curato corpore aniinam neglexcrimus, mulnbsp;ta grauta perpeticmur,8C multum ridebimur.
Aug.lib.ConfcCix.ca.xi.dc Monica maire fua.
Frater autem meus quiddam locutus eft, quo eâ non pere4 gre fed in patria dcfungi tanquam felidus optaret. Quo au'nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dito,iUa uiiltu anxio reuerberans eum oculis,quàd talia fape
ret.atqj inde me inturs,uide ait,quid dicir. Et mox ambob’t ponite,inquit,hoc corpus ubicuncÿ,nihil uos eius cura côturnbsp;bet,Tm illud uos rogo,ut ad domini altare memineritis meinbsp;ubi fiieritis.Cunlt;® hanc iëntentiâ uerbis qbus poterat expli'nbsp;caffet.conticuit.SCingrauelcentemorbo exercebatur.EgouCnbsp;ro cogitans dona tua Deus meus inuiiîbilis, quæ immittisinnbsp;corda fideliû tuorum. Si proueniûtindefrugesadmirabiks»nbsp;gaudebam Si gratias agcbam tibi, recolens quod noueram»nbsp;quanta cura femper æftuaffet de fepulchro.quod fibi prouidenbsp;rat 8C parauerat iuxta corpus uiri fui. Quia enim ualde con'nbsp;corditcr uixerant,id etiam uolebat, ut eft animus humanusnbsp;minus capax diuinorum,adiungi ad ülam felicitatem, 8lt; cô'nbsp;meinorari ab hominibus,conceflum fibi effe poft tranfmari'nbsp;nam peregrinationeni,ut coniunifta terra amborum coniu'nbsp;gC terra tegeretur.Quando aût ifta inanitas plenitudine bo*nbsp;nitatis tuse cocperat in eius corde non elt;re,neftiebam, Si læt»nbsp;bar admiras quod fie milü apparnilTet: quan^ SC illo fermo-
-ocr page 511-F V N E R I s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 4«y
Se noftro ad fencftram cum dixit;iâ quid hic facio^ non ape-» ruit delîderare in patria mori. Audiui etiam poftea iam cilnbsp;Oftiiscflcmus, cum quibufdam amicis tneis materna fi'ducianbsp;tolloquebatur quodam die de contemptu uitç huius, Si. botionbsp;mortis.ubi ipfc non aderam : Illisq; ftupentibus uirtutem fœnbsp;minx.quam tu dederasei.quaerentibus utrum non formida'nbsp;ret tam longe ä fua ciuitate corpus relinquere, nihil, inquit,nbsp;longe eft Dco ; neque timcndum eft, ne Ûle non agnoicat innbsp;fine iêculi unde me refufcitct.
. 251 «tttirimöo.
Danielis feptimo:
B Eftiaquarta, regnum quartum erit in terra, quod maius erit omnibus rcgnis, dcuora bitnbsp;uniuerfam terram, 6^ concukabit dC côminuecnbsp;eam.Porrô cornua decern ipfîus regni y decem regesnbsp;eruntjK alius confurget poft eos,8lt; ipft potctior eritnbsp;prioribus,amp; tres reges humiliabit. Et fermones connbsp;tra excelfum Ioquctur,amp; fandtos altiftimi conteret.nbsp;Etputabit quod poftit mu tare temporal leges, SCnbsp;tradentur in manus eins uft^ ad tempus amp; temporanbsp;amp;dimidium temporis. Et iudicium fedebitutaufe-'nbsp;ratur potentia SC conteraïur, SC difperear ufque in flnbsp;nem. Regnum autem SC poteftasamp;magnitude iC'*nbsp;gni qux eft fubter omne ccclum detur populo fangt;nbsp;élorum altiflîmi,cuius regnum, regnum lètnpiternnnbsp;cft:S£ omnes reges feruient ci obedient.Hucufquenbsp;finis uerbi.
Danielisoiflauo •• Confurget rex impudensfacie, amp; intcIIigenspropofitionesSi roborabitur fortitude) cius, fed non in uiribus fuis, amp; fupra quam cre-di poteft uniuerfa uaftabit,amp;:profperabituramp;fa-«et. Eiintcrficietrob«fto5amp; populumfanftorunjnbsp;Cg » fccu»
-ocr page 512-4«» DEANTICHRISTO, fecundum uolütatem fuam, 8i dirigaur dolus in manbsp;nu eius,amp; cor fuum magnificabit, SC in copia rcruntnbsp;omnium occidctplurimos. Etcötra principcm prinnbsp;cipum confurget,amp; fine manuconterctur.
Oaniclis undecimoiEt dofti in populo docebunt j)Iurimos:S^ ruet in gladio,amp; in flamma,S^ in captHnbsp;uitate 8C in rapina dierum.Cumÿ corrucrinc fuble**nbsp;uabuntur auxilio paruulo,äf applicabuntur eis p]ugt;nbsp;rimi frauduIenter.Et dc eruditis ruent ut conflenturnbsp;amp;cligantur SC dealbenturufi^ad tempüsprxBnixnbsp;tum,quia adhuc aliud tempus erit.Et faciet iuxta uonbsp;luntatem fuam rcx,6f eleuabitur SC magniücabitur,nbsp;aduerfus Deum Oeorum loquetur magnifîca SC dRnbsp;rigetur,donee compleatur iracundia. Perpetratanbsp;quippe eft difFinitio. Et Deum patrum fuorum nonnbsp;rcputabir,8^ erit m concupifeentijs foeminarum, necnbsp;quenquam Deorum curabit, quia aduerfum uniuer**nbsp;fa confurgrt,amp; caetera.
Ex eapite duodecimo : Et dixi : Domine mi quid erit poft hatcŒt ait; Vade Daniel,quia claufi funt fî^nbsp;gnatiîpfermonesufquead præfinitum tempus. Eli«*nbsp;gentur SC dealbabunrur, SC quafî ignis probabunturnbsp;multi. Et impie agent impij, ncf^ intelligent omnesnbsp;impij.Porrôdofti intelligent,SC à tempore cum ab-latum fuent iuge facrifîcium, SC poftta fiicrit abominbsp;natio in defolarionem, dies mille ducenti nonagin«*nbsp;ta,SC caetera.
Efaiae undccimo ; Et percutiet terram uirga oris fui,S£ fpiritu labiorum fuorü interficiet impium. Etnbsp;eritiuftitia cingulum lumborum eius, fîdescin-dlorium renum eius. Habitable lupus cura agno, SCnbsp;pardus cum hccdo accubabit. Non nocebunt SC nonnbsp;occident
-ocr page 513-DEANTICHRISTO. 4«» occident in uniuerfo monte fanfto meo, quia reple*nbsp;taeft terra feientia domini,ficut aqua marisope^nbsp;hentis.In illa die radix lefie qui ftat in (ignum popunbsp;lorum,ipfum genres deprecabuntur, amp;eritfepul-chrum eius glonofum. Et ent in die ilia,adijcict do-minusfecundo manum fuam ad poflidëdum refiduunbsp;populi fui,quod relinquetur ab Aflyriis Sf ab Aegynbsp;pro Sf caetera. Et leua bit fîgnü in nationcs, et congrenbsp;gabit profugos Ifracl. Et difperfos lud« colliget inbsp;quatuor plagis terr«, 8i auferctur zelus Ephraim,nbsp;et hoftes luda peribunt et estera.Et defolabit domlnbsp;nus linguam maris Aegy pti,et Icuabit manum fuamnbsp;fuperflumen in fortitudinefpiritusftii,etpercutietnbsp;cum in feptem riuispta ut tranfeant per cum calcia-ti. Et crituia reßduopopulomeo,quirelinqueturnbsp;ab Affyrijs, ßcut fuit Ifracl in die illa, qua afeenditnbsp;de terra Aegypti.
Efaix nono : lugum enim oneris eius, et uirgam humeri eius,fiC feeptrum exaftoris eius fuperafti, fi-cut in die Madiam. Quia omnis uiolenta prxdationbsp;cum tumultu,et ueftimentum mixtum fanguine eritnbsp;in combuftionem et cibus ignis.
Naum fecundo: Diripite argentum, diripite augt; nim,et non eft finis diuitiarum ex omnibus uafis de-fiderabilibus. Difiipata eft ec feiifa et dilacerata eft,nbsp;cortabefccnset diftolutio geniculorum,etdefeAionbsp;in cunftis renibus,et facies omnium ficut nigredo olnbsp;1«. Vbi eft habitaeulum konum, et pafcua catulorünbsp;leonum^ Ad quam iuit leo ut ingrederctur illuc catunbsp;lus konis,et non eft qui exterreat. Leo c c pit fufficiennbsp;ter catulis fuis, et necauit lejnis fuis. Et impleuit prçnbsp;da fpeluncas fuas,ct cubile fuum ra pina.Eccc ego adnbsp;2 tedi-
-ocr page 514-47» DEANTICHRISTO.
te dicit dominus exercituum: 8i fuccendam ufque ad fum mum quadrigas tuas.Et kunculos tuos comedecnbsp;gladius.Et exterminabo dc terra przdam tuam. Etnbsp;non audietur ultra uox nunciorum tuorum.
Ex capite tertio : Vx ciuitas fanguinum uniuerfa mendacq dilaceratione plena. Non recedet à te rapinbsp;na.VoxflagcIli uox impetus rotx,8C equifremennbsp;tis ,öC quadrigz feruentis, dC cquitis afeendentis, fidnbsp;tnkantis gl3dii,amp; fulgurantis haftz, amp; multitudi^nbsp;nis interfeä:z,amp; grauis ruinz : nee eft Anis cadaue»nbsp;rum. Et corruent in corporibus fuis propter multpnbsp;tudinem fornicationummcretricisfpeciofz amp; gra-tz,Sd liabentis male Heia, quz uendidit genres in fornbsp;nicationibusfuis, SCfamilias in maleAcijsfuis. Eccenbsp;ego ad tedicit dominus exercituum, amp; reuelabo punbsp;denda tua in facie tua, amp; oftendam in gentibus nu^nbsp;ditatcm tuam,2d regnis ignominiam tuam,ct proqquot;nbsp;ciamfuperte abominationesiet contumeiqs tc affPnbsp;ciam,etponamte inexemplum. Eteritomnisquinbsp;uiderit te, reüliet à tc et dieet : Vaftata eft Niniue.nbsp;Quis commouebit fuperte caput lt; Vnde quzramnbsp;confolatorem tibilt;etcztera. Congrcgarcergoüinbsp;brucus, multiplicarcutlocufta. FluresfeciftinegcMnbsp;tiationes tuas quam ftellz ßnt cœIî i Erucus expan^nbsp;fus eft et 3uoIauit.Cuftodes tu{ quafî locuAz.-et parnbsp;uuli tui quail loeuftz loeuftarum, quz confident innbsp;fepibus in die frigoris. Sol ortus cft et auolaue.»nbsp;runt, et non cft cognitus locus earumubifucrint, etnbsp;xztera ufque ad Ancm.
Secundaad TefTalonicenfcs fccundo: Neouisuos feducat uUomodo.Quoniam nifï uenerit difceftionbsp;primum
-ocr page 515-DE ANTICHRISTO. 47« ptîmum,ct reuelatus fuerit homo peccati {îlius pcrgt;nbsp;dirionis, qui aduerfaïur èc extolliturfupra omnenbsp;quod dicitur Dcus,aut quod coli(ur,ita ut in templonbsp;Dei fedeat oftendens fe tanquam fit Oeus.
Prima loannisfccûdo: Filioli nouiiïima horacft. Et fîcut audin:j$,quia Antichriftus uenit,nunc autcmnbsp;Antichrifti multi faéli funt.
Prima loannis quarto; Et omnisfpiritus qui fok uît IE S V M,cx D E O non cft,ct hic eft AntichrPnbsp;ftus, de quo audiftis quoniam uenit, et nunc iam innbsp;mundo eft.
Hilariusiibrocontra Auxcntiumucl Arrianos.
Spcciofam quidem eft nomen pacis, SCpulchraeft opinio unitarisjfed quisambigateamfölamecckfiacatq; euangelio pjxnerjnbsp;rum unicam pacem effe, quæ Chrifti eft^ Quam ad apoftolos ciiriftianonbsp;poft paffionis fuse gloriam eft locutus, quam ad aeterni mannbsp;dati lui pignus cömendauit abiturus, banc nosfratres dile-ftiffimi,8c amiffam qufrcregt;ct turbatä cöponere.SC repertamnbsp;tencre curauimus.Sed huius ipfius tëporis noftri peccata nonnbsp;merucrunt, nee imminentis Antichnfti preuij miniftri'q; funtnbsp;paffi.g pace fua,id eft„impictatisfuae unitatefeiaftant, agennbsp;tes fe non ut Chrifti cpifcopos.ftd Antichnfti facerdotes. Acnbsp;ne maledicis uerborQ in eos uti conuiths arguamur, caufamnbsp;perdinonis publicse.nc cui^ ignorata fit,non tacemus. Anti'nbsp;chriftos plures effe,etiä loanne Apoftolo prxdicante, cognonbsp;uimus.Quifqs ein ChriftQ qualis ab Apoftolis eft przdicatus proprietatnbsp;negauit,Antichriftuseft.NominisAntichriftiproprietaseft, nois anti»nbsp;Chriftoefle contrarifi.Hoc nunc fubopinionc fair* opiniôis chrilü,nbsp;cfficitur,hoc fub Ipecie przdicationis euangchcz przdicaf,nbsp;ut dominus lefus Chriftus,dum przdicari creditur.denegeë.nbsp;Ac prime miferari licet noftrz ztatis laborem, SC przfentiSnbsp;temporum ftultas opiniöcs ccgcmifcere, quibuspatrocinarinbsp;Deo Humana credustur.SC ad tuendam Chriftiecclcfiam,amnbsp;bitioni feculari laboratur. Oro uos cpifeopi, qui hoc uos eflenbsp;creditis, quibusnamfuffragilsadprzdicandumeuangehumnbsp;Apoftoii ufi funtiabus adiuti poteftatibus Chriftû przdica'
Cg 4 Hcrunt
-ocr page 516-4-ri BE ANTICHRTSTO.
uerunt, gentes'^ ferè omnes ex idolis ad Deum trâftulerunt? Anne ahquam fibi affumcrent è palario dignitatem, hymnunbsp;tt imansnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carcere,inter cathenas Si poft flagella cantantesi’ Edi-*
no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus cum in theatro fpciSacuIn ipft effet, Chri'
trocinanT fto ecclefiam congregabatiNerone fe,credo, aut Vefpafiano, irocinant-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patrodnantibus tuebatur,quorum in nos odqs co
feffio diuinæ przdicationis effloruit. Illi manu atiÿ opcre fe alentes,intra cœnacula, fecretai® coeuntes, uicos 8C caftella,nbsp;gentes'q; fere' omnes terra ac mari contra ftnatufconfulta, 8£nbsp;» f ’¦^g“*quot;tdiftaperagrantcs,claues,credo,regnica:Iorumnonnbsp;Apoftoli habebant^ Aut non manifefta ft turn Dei uirtus contra odianbsp;*” bumanaporrexit^cumtantomagis Chriftus przdicarctur,nbsp;prçdtcabat quanto magis przdicari inhiberetur.At nunc,prohdolor,(finbsp;uinamfidemfuffragiatcrrenacommendatjinops'qj uirtutisnbsp;P , P fuz Chriftus,dum ambitio nomini fuo cociliatur, arguitur.nbsp;Ecclenag' Terret exilfis amp; carceribus ecdefia,credit fibi cogit.quz exinbsp;ftcutionr jqj g( carceribus eft credita,pendct ad dignationem commu'nbsp;ft nicantium,quæperftqucntiumcftcôfecrataterrore,fugatfxnbsp;cerdotes.quz fugatis eft facerdotibus propagata, diligj^ ftnbsp;gloriaturd mundo,quz Chrifti effe non potuit, nifiearn m3nbsp;dus odiffet. Hze de comparatiöe traditx nobis olim ecclefiz,nbsp;nunqLiamdeperditx,resipia quzinoculisomnium eftatqinbsp;ore clamauit.Quid autem illud fit, quod ignorandum ultra .nbsp;non fit,breuitcr exponatur. Secundum placitamDeo plenitunbsp;dinem eoartata funt tepora,incircunfcripta enim ratio eorûnbsp;Aetas anti cocleftibus hbrisdocetur, acnccefle eft in ipfam nosztatemnbsp;chrifti nfic Antichriftiincidiffe,cui ftcundum Apoftolum miniftrisfatanbsp;eft.
nz in lucis fe angelum transformantibus, ab omnin ferè fen fu amp; confcientia is qui eft Chriftus aboletur. Vt enim errorisnbsp;affirmatio certa fit.incerfa ucri opinio anteftrtur, litis Antinbsp;chnfti iam peruium, Chriftum cum elTe ft falleret, de quonbsp;niinculq; diftefliim lit. Hine ill; uarix opinioes, hinc fub uni'nbsp;Chi ifti fide prxdicario plurimorum.Sf csetera.
Cypri. Magno,epift.fext3,Iibro primo.
Qui non eft mecum,aducrfum me eft. Et qui non mecum colligit, fpargit. Item beatus loänes Apoftolus, nec ipfe ullânbsp;Antidiri* hzrcfim.aut fthifma difcreuit,autaliqs ^edatini fepatos ponbsp;ftos quos fuit,fed unwerfos nui de ecdefia exiflent, qui'^ cotra ecdefianbsp;‘ facerenr,
-ocr page 517-DE ANTICHRISTO. . nbsp;nbsp;4Tgt;
fecerent.Antichriftos appellauit dicens; Audiftis.inquit.quia loïnesap* Antichriftus uenit, nunc auté Antichrifti multi fafti funt. Vn pellauit.nbsp;de cognouimus quia nouiflima hora eft, ex nobis exierüt,fednbsp;nonfuerût ex nobis. Si ein fuiffent ex nobis, inanfiflcnt utiqjnbsp;nobifeum. V ndc apparet aduerfarios Chrifti An tichriftos oésnbsp;elTc.quos côftetjà charitate atq^ ab unitate eccicfij receffiffe.
Hieronymus libro Commentariorum quarto, in Matthxum,capite uigcfimoquarto.
Multi enim uenient in nomine meo dicétes; Ego fum Chri-ftus,8( cætera. Audiftis quia Antichriftus uenturus eft, nunc auté Antichrifti multi funt.Ego reor omnes hserefiarchas An Haercticînbsp;tichriftos effe.SC fub nomine Chrifti ea docere,qux conffaria omnes Annbsp;funt Chrifto.Nec mirü ft aliquos ab his uideamusfeduci,cum tichrifttnbsp;dominus dixerit:Et multos feducent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt.
Genefîs decimo : Porrô Chus genuit Nemroth. Ipfe cccpit poccns elfe in terra, amp; erat robuftus ucnanbsp;tor coram dominq. Ab hoc exiuit prouerbium,quaßnbsp;Ncmroth robuftus uenator coram domino. Fuitemnbsp;principiü regni cius Babylon,8fc.De terra ilia cgrefnbsp;fus eft AiTurjdixdifïcauit Niniucn,âfc.
Eadem de Ruben Simeon amp; Leui,Gcneiîsqua«* drage(îmonono:Et de Ruben amp; luda, primo Paralinbsp;pomcnon quinto.
Hieremix quinquageiîm0primo:Operuit ignomi nia facies noftras, quia uenerunt alicni fuper fandfifinbsp;cationem domus domini. Propterea ecce dies ueniütnbsp;ait dominus : Et uilîtabo fuper fculptilia Babylonis,nbsp;et in omni terra cius mugiet uulneratus. Si afcende*nbsp;rit Babylon in ca;lum,et firmauerit in excelfo robucnbsp;fuum,ad me uenient uaftatores cius.
Ezcchiclis decimofexto : Viuo ego dicit dominus Deus, quia non fecit Sodoma foror tuaipfactfiliçnbsp;eius.ficut fecifti tu et filix tux.Ecc« hjc fuit iniquitasnbsp;SodoRix fororis tux,fuperbia, faturitas panis et abu
Cg S dantia,
-ocr page 518-4^4 Dï ANTICHR.ISTO.
danti3,fi; otium ipfius 8i filiarum cius.Et manu ego no amp; paupep non porrig€bant,8C eleuatx fuut et tonbsp;ccrunt abominationes toram me, SC abftuli cas fîcutnbsp;uidfftj.
Hieremix decimotertio; Propter multitudincini quitatis tux rcuelata funt ucrecundiora tua, pollutxnbsp;funt plantx tux.
Hiercmix quinquageiïmo: Gladius ad Chaldxos ait dominus, amp; ad habitatorcs Babylonis,amp; ad prinnbsp;cjpes et ad fapientes eius. Gladius ad diuinos eius quinbsp;fiulti erunt. Gladius ad fortes inius,qui timebür.GIanbsp;dius ad equos eius,et ad currus rius: et ad omne uuknbsp;gus quod cft in medio eius et erüt quafi muIicres.GIanbsp;dius ad thefauros eius,qui diripientur. Siccitas fupernbsp;aquas eius erit et arefcent, quia terra fculptilium eftgt;nbsp;8C ia portcatis gloriantur.
Bernardus fuper pfalmumiQui habitat. Verfu fexto.
Multiplkafti gentem domine l£fu,fcd non magnificafti If'' titiam, quoniam multi funt uocati; pauci ucro elefti. Omr.esnbsp;Chriftiani,8£ omnes fere' qux fua quxrunt.nö quæ lefu Chrinbsp;, fti. Ipfa quolt;5B ecclefiafticx dignitatis offici a in turpem qux'nbsp;(imn,3t tenebraçi negotium tranfiere,nec in his falus aniina**nbsp;rum,/ëd luxus quxricur diuitia^.Propter hoe tondcnf.pro^nbsp;pter hoe fréquentant ccelelïas.iniflas celebrant.Plalmos deeSnbsp;tât. Proepifcopatibus 8c archidiaconatibusimpudêterhodienbsp;decertatur, ut ccclcfîaçj redditus in fuperfluitatis amp; uanitatisnbsp;Antichri' ufus diffipétur.Supereft ut rcucictur homo peccati,hb'us per'*nbsp;ftus filius ditionis.df monium non modo diurnum.fed 8C mcridianum,nbsp;perditto-- quod non folum non transfiguratur in Angelü lucis, fed ex'nbsp;nis dicif» toUitur lüpra omne quod dieitur Deus, aut quod colitur.
Bernardus in fermonc de conuerßone Pauli.
Heu heu domine Deus,quia ipfi funt in perfecutione tua pri tni,qui uidëturin ecclefia tua primatum diligere, gerereprinnbsp;cipatum-Arceni Syon 9«upauerttnt,«ppreh«nderunt muni'
-ocr page 519-DE ANTICHRISTO. #7?
tiones,Kuniuerfamdeincepslibereamp;potcftatiiietradütin'' Morcsec* cendio ciuitatem.Mifera eorutn conueriatio, plebis tuæ mifc- dcfiæ damp;'
rabilisfubuerfioeft. Atqueutinamfola bac parte noccrent. Effet forte qui dominica prçmonitus X præmunitus exhorta
plorat.
tionedaret operam.ipforiim non exempla imitari.fcd obfer* uare præcepta.Iuxta ilIudjQuæ dicunt facite,8lt; ad opera co*nbsp;rum nolite refpicerc. Nunc auteni dati funt facri gradus in ocnbsp;cafîonem turpis lucri,8C quçftum æftimant pictatem.Copio*nbsp;fUTiinx fîquidem pictaris inueniuntur in fufcipenda.inid acci*nbsp;pienda magis animarum cura, fed hæc apud cos cura minor,nbsp;êf de animarum falute nouiflima cogita tio eft. An ucro faluanbsp;tori animarum grauioruUa effepoterat perfecutio^ Iniquenbsp;agunt 8C caeteri contra Chriftum, multique ûtnt nofiris tenvnbsp;pohbus Antichrifti,8C cætera.
Idem Bernardus fuper Cantica,ferma* netricefîmotertio.
Videte primitiuam ecclefîam.fi non primo peruafa eft aerp Per/êcutio ternimisâtimoré nodlurno.Eratenimnoxquandoomnis nesprimiiinbsp;qui interficcret fanftos arbitrabatur obfequiumfepraeftare ujeccldîacnbsp;Deo.Hac autem tëtatione deuifta, X fedata tempeftate.inclynbsp;ta fefta eft.K iuxta promiftioné d fe faftâ in breui pofitam iirnbsp;fuperbiam feculoçj. Et dolens inimicus.quod fruftratus effetnbsp;â timoré nofturno, conuertit fe callide ad fagittam üolätemnbsp;in iie,X uulncrauit in ea quofdam de ecclefîa. Et furrexeruntnbsp;homines uani.cupidi gloriac.SC uoluerunt fîbi facere nome.Änbsp;cxeuntes de ecclefîa, dm eandem matrem fuam afflixerunt innbsp;diuerfis X peruerfis dogmatibus.Scdhxc quoq; peftisdepulfanbsp;eft in fapientia fanftorum, ficut X prima in patientia marty*nbsp;rum.En tempora ifta libera quidem Dco miftrante.ab utraçnbsp;ilia malitia, ftd plane' fœda à negotio perambulante in tene*nbsp;bris. Vae generation! huic à fermento pharifaeoçt.quod eft hy Temporanbsp;pocrilîs.lï tame hvpocrifis dici debet, quae iam latere præ abö noftra pe*nbsp;dantia non ualet,Slt;prximpudentia non qufrit.Serpithodie riculofiffi*nbsp;antiqua tabes per omne corpus cccicfif, 8C quo Iatjus,eo defpc „la.nbsp;ratius.eol^ pcnculoftus quo interius. Nam fi inliirgerct aper*nbsp;tus inimicus haercticus, mittcretur foras, X arefccret ; fi uio*nbsp;lentus inimicus.abfcöderet fe forfitan ab co. Nüc uero que cilnbsp;«et, iut i q aUcondet ft s’ Oéî amici, Xoës inimici,ocs necef*
ûrii
-ocr page 520-4M DE ANTICHRISTO.
farft, S£ omntj aduerfarii, omncs domeftid, 8C nulli pacifia, omnes proximi, 8C ocs quæfua funt ^uaerunt.Miniftri Chrrnbsp;fti funt, amp; feruiunt Antichrifto, honorati inccdunt de bonisnbsp;domini,cui domino honorem non deferunt.Inde is quê quo-'nbsp;tidie uides meretricius nitor, hillrionicus habitus, regius ap'nbsp;paratus,inde aurS in frcnis,in cellis 8C caIcaribus,S( plus caPnbsp;Luxus ec'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altaria fulgent. Inde fplendidæ inenfæ amp; cibis, amp; c/f
clelïaftico phis,inde comeflationes Si ebrietatcs, inde dthai'a,8C Iyra,flf rum repro ^’hia.indc redundantiatorcularia, amp; promptuaria plena,erunbsp;batur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftâtia ex hoc in illud lndedolia pigmëtaria, inde referta maf
fupia, pro huiufmodi uolunt elfe, K funt ecclefiaç! præpofiti, decani,archidecani,epifcopi,archicpifcopi. Nec cm hæc meri'nbsp;to cedfit, lêd negotio illi, quod perambulat in tenebris. Ohmnbsp;E/âiæ 3? ptfdiftum cft,ä nunc tempus adimpletionis aduenit.Eccc innbsp;pace amaritudo mea amarilTima. Amara prius in ncce mart/nbsp;rum.amarior poft in cöfliftu hærcticorum.amariffima nuncnbsp;in moribus domefticorum.Non fugarc,non fugcre cos poteftnbsp;itainualuerunr, flc multiplicati funt fuper numerum.InteftPnbsp;na 8( inlanabilis eft plaga ecclefiæ, amp; ideo in pace amaritudonbsp;cius atnanïTima. Sed in qua pace i Et pax eft, 8c non eft pax»nbsp;Pax d paganis, amp; pax ab hærcticis, fed non proftfto d filfts.nbsp;Efaiae i Voif. plangentis in tempore ifto ; Filios enutriui, fic exaltaui,nbsp;ipfi autem ipreuerunt me. Sprcucrunt amp; maculauerunt me dnbsp;turpi uia,d turpi quxftu,d turpi commerdo, a negotio denPnbsp;AntichrP qne perambulante in tenebris. Supereft utiam de medio fiatnbsp;ftus demo daemonium meridianum ad feducendos, fi qui refidui funt innbsp;niuin meri Chrifto, adhuc permanentes in fimplidtatefua. Ipftenimcftnbsp;dianum di Antichnftus,qui fe non Iblum diem,led 8C meridiem mentiequot;nbsp;cjtur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur, amp; extolletur fupra id quod didf, aut quod colitur Deus,
quem dominus I ES VS intcrficiet fpiritu oris fui,8C dcftruct illuftratione aduentus fui, utpote ueiais amp; xternus meridies,nbsp;/ponfus amp; aduocatus ecclefiæ.
DcuteronomiitricefimorecundoJncrafratuseft di ledlus S(. rccakitrauit jncrafiTatuSjimpinguatuSjdila''nbsp;tatus. Dereliquit Deum fadorem fuum, amp; rcceflit ânbsp;Deo falutarc fuo.Prouocauerunt cum in dijs alienis,nbsp;ßfinabominationibusad iracundiam cocitauerunt.nbsp;Immola«« unt dæmonijs fiC non Deo, dijs quos ignonbsp;rabant.
-ocr page 521-DE ANTICHRISTO.
rabant. Noui recentcfque uenerunt,quos non coluc-runt patres eorum, Deum qui te gcnuit dereliquifi/. Si oblitus es domini cr^atoris tui, Si cætera. Ipfî menbsp;prouocauerunt in eo qui non erat Deus, amp; iritaue»nbsp;runt in uanitatibusfuis,amp; cætera.De uinea Sodoinonbsp;rum uinea eorum, Sf de fuburbanis Gomorrae. Vuanbsp;eorum uua fellis, amp; botrus amariffimus. Fel draco*nbsp;num uinum eorum, amp; uencnum afpidum infanabile.nbsp;No'nne lixc condita funt apud me, Si fïgnata in the*nbsp;fauriS meis^Mea cil ultio,amp; ego rétribué eis in tempore , ut labatur pes eorum. luxta cft dies perditio-nis, Si adeiTe feftinant tempora. ludicabit dominusnbsp;populum fuum,amp; m fcruis fuis miferebitur.
Sophoniz primo: Et extendam manum meam fu per Iudam,df fuper omnes habitatoresHierufaIê,SCnbsp;difpcrdam de loco hoe reliquias Baal,amp; nomina zdinbsp;tuorum cum facerdotibus, Si eos qui adorât fuper tenbsp;da militiam cocli, Si adorant Si iurant in domino,Sinbsp;iurantin Mckhon,8f qui auertunturdepofttergumnbsp;domini,et qui non quxfierunt dominum,nee inuefti-gauerunt eum. Silcte à facie domini Dei, quia iuxtanbsp;cft dies domini. Quia prxparauit dominus hoftiam,nbsp;landifïcauit uocatos fuos. Et erit in die hoftix domini uifitabo fuper principes, et fuper filios regis,ct fu-per omnes qui mduti funt uefte peregrina. Et uifita-bo fuper omnem qui arroganter ingreditur fuper linen in die dia, qui complent domum domini Dei fuinbsp;ihiquita te et dolo,et estera.Et jdificabunt domos,etnbsp;non habitabüt, et plantabüt uineas et non bibet uinünbsp;carum.Iuxta cft dies domini magnus,iuxta eft et uc-lox nimis. Vox diei domini amara,tribulabit ibi for-tis. Oiesirae dies illa.dics tribulatióisct anguftiç Sic.
Efais
-ocr page 522-at» DE ANTICHRISTO.
Efaiç uigefîmotertio.-Poft feptuaginta annos erk Tyro quail cantkum meretrkts.Sume citharam/ir**nbsp;curni ciuitateni,meretrix obliuioni tradita.
Efaiç (êxageümorextoïQuia ccce dominus in igne ucniet,S£ quail turbo quadriga eius,reddere inindPnbsp;gnatione furorem ruum,amp; cxtera.
Efaixnono : Et difperdct dominus ab Ifracica* put Si caudam incuruantcm SC deprauatem die una,nbsp;longzuus SC lionorabilis ipfe eft caput, SC propho*nbsp;ta docens mendacium ipfe eft cauda. Et erunt qui besnbsp;tificant populum iftum,S; qui bcatificantur prxeipi»nbsp;tati. Propter hoc fuper adolefcentulis non Ixtabi***nbsp;tur dominus,amp;pupillorum eius Sf uiduarum nonnbsp;tniferebitur. Quia omnis hypocrita eft SC nequam*nbsp;SC uniuerfum os locutum eft ftultitiam, SC exten. Innbsp;iradomini exercituum ebnturbata eA terra , SC eritnbsp;populus quail efca ignis. Virfratrifuonon parcct,SCnbsp;declinabit ad dexteram SC efuriet, SC comedet ad iininbsp;ftram,amp; non faturabitur.Vnufquifcp carnem brachilnbsp;fui uorabitjManaiTes Ephraim, SC Ephraim Manaf**nbsp;fen,amp; iîmul ipiî contra ludam.
Efaix uigeiimotertio : Quis cogitauit hoc fiipef Tyrum quonda coronatam, cuius negotiatores prinnbsp;cipes y inftitores eius indyti terrx dominus exerci**nbsp;tuum cogitauit hoc, ut detraheret fuperbiam omniSnbsp;gIorix,sE ad ignominiam deduceretuniuerfos indynbsp;tos terrx.
Hieremixtriceiimofecundo;Ecce munitiones ex-* trudx funt aduerfum ciuitatem ut capiatur, SC urbsnbsp;data eft in manus Chaldçorum SC in manus régisnbsp;bylonis qui prxliantur aduerfus earn à facie gladijÄnbsp;famis SC peAileatix.SC quxeunque locutus es actide-
-ocr page 523-DEANTICHRISTO.
runt, ut tuipfe uides. Et tu dicis mihi domine Deus; eme agrum argento, amp; adhibe tcftcs, cum urbs datanbsp;fît in manus Chaldxorum. Et faólutn eft uerbutn donbsp;mini ad Hicrcmiam diccns : Eccc ego dominus Deusnbsp;uniuerfx carnis. Nunquidmihi difficile eritomnenbsp;uerbum Propterca lixc dictt dominus: Ecce ego tranbsp;dam ciuitatem iftam in manus Chaldxorum amp;innbsp;manus rcgis Babylonis,8d capiet earn et uenict Chalnbsp;dxi prxiianres aduerfum urbem hanc amp; fuccendentnbsp;cam igni, 8C comburent earn â; domos in quarum donbsp;matibus facriheabant Baal,6^ libabant dijs alienis li.*nbsp;bamina ,ad iritandum me. Erant enim filij IfracISCnbsp;filq I V D A iugiter facientes malum in oculis meisnbsp;ab adolefcentia (ua, filij IfracI qui ufque nunc cxacernbsp;bantinopere manuum fuarum dicit dominus :quianbsp;in furore Si in indignationc mca fada eft mihi ciupnbsp;tas hxc ,a die qua xdiHcauerunt cam, ufque ad dientnbsp;iftam qua auferetur de confpeftu meo, propter ma*nbsp;htiam filiorum Ifraël Si filiorum IV D A,quam fecenbsp;runt ad iracundiam me prouocantes^ipH Si regts eonbsp;rum, di principes corum,S£ facerdotes corum,K pronbsp;phetx corum uiri IV D A, Si habitatores Hierufa*nbsp;lem. Et ucrtcrunt ad me terga Si non facies cum do*nbsp;cerem eos. Si erudirem diluculo;8£ nollent audire utnbsp;acciperent difcipIinam.Et pofuerunt idola fuain do*nbsp;mo in qua inuocatum eft nomen meum,ut polluerëtnbsp;cam,6f xdifîcauerût excelfa Baal,qux funt in ualle Enbsp;lil Ennon, ut initiarct filios fuos Si filias fuas Molochnbsp;quod non mandaui eis, nee afeëdit in cor meum ut fanbsp;cerent abominationem hanc , Si in peccatum deducenbsp;rent ludam. Et nunc propter ifta hxc dicit dominusnbsp;Deus Ifracl ad ciuitaté hanc,dc qua uos dititis qd tranbsp;datur
-ocr page 524-4«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ANTICHR.ISTO.
datur in manus regis Babylonis in gladio, Si in fagt; me,8; in peftc.Ecce ego congregabo eos de uniueriîsnbsp;terris ad quaseieci eos in furore meo, Si in ira mea,nbsp;amp; in indignarionc grandi, amp; redueam eos ad locumnbsp;iftum,8f habitare eos faciam côfidenter,et erunt mihi in populum ,amp; ero eis in Deum. Et dabo eis cornbsp;unum amp; uiam unam,uttimeant me uniuerfîsdiebus.nbsp;Si bene fît eis Si fîlijs eorum pofî eos.
Chryfoftom* in opéré inperfefto in Matthxum* Homelia quadragefîmaodaua ,ex capite uigefimo-guarto.Et erunt fames Si peftilentix,â; cætera.
Omnia autem hxc initia funt parturition», id eft, pfeudo* chrifti uenientù, 8C auditiones prxiiorum, S( infurgens gentnbsp;contra gentem, K filmes, amp; peftiIentix.terrxmotus.Sicut hçcnbsp;pmnia corporaliter intelIeÂa, initia fuerüt malorum iud;is,nbsp;incrementum autem defolatio fuit Hierufalem ; fie Ipirituali'nbsp;Signa An- ter hxc inteUefta,initia fuerunt Chriftianis,incremcntum aunbsp;tichrifti ad tem fuit oppreflïoecclefix.Sicut çrgo certamina hxrefum ininbsp;uentus.nbsp;nbsp;nbsp;tia fuerunt parturitionis, quomodo nô intelligimus,quia eX
quo hxrefts natx funt, K difcelTio fiifta eft multorum, ex eo confummatio empit:quot; (Tune tradent uos in tribulationem, SCnbsp;occident uos, 8C eritis odio omnibus genttbus propter no^nbsp;men meum.) Aeftimo qudd hic iam deficit expofîtio corporanbsp;lis,ut de tempore illo dicamus quo Hierufalem capta eft à Ronbsp;Tempore manis. Ex eo quod dicit:Tunc tradent in tribulationem,quonbsp;Antichri' aaîam Apoftoli, SC exteri Chriftiani tune cœperunt pati perfenbsp;ftifideles cutionem,quandoillaomniacœperuntprxpararicôtraHienbsp;multa pa- rufaIem,8C non potius ab initio, ex quo Chriftusafccndit,fi-tientur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aiftus Apoftolorum teftatur^Planc’ igitur fpiritualiter in
telligcre conuenit.quia quando hxc omnia cœperunt fieri có tra ecclefiam Chrifti,id eft,quando cœperflt effe dogmata falnbsp;fâ,quafi pfeudochrifti, quando cœperunt auditiones fieri, quânbsp;do cœpit infurgere hxrefis fuper hxrefim, amp; epilcopatus fa-per epifeopatum, quâdo faéta eft fames uerbi in populo Chrinbsp;ftiano,quando comprehenderunt eos peftilentix uitioç: mulnbsp;torum, quando fafti funt in eis terrxmotus turbationum denbsp;rébus diuinis, tune traditi funt patres noftri in multas tribu-ladoncs
-ocr page 525-DE ANTICHRISTO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Îr
lationes perfecutionum in toto mundo, tC occififîtnt,8C qur dam odio habiti funt omnibus gentibus,id eft» omnibus h»renbsp;fibus. (Et tune icandalizabuntur multi, 3C inuicem tradent,8lt;nbsp;odio habebunt inuicem.) Etiam ex his uerbis oftenditur, quonbsp;modo hacc non dicuntur de temporibus Apoftolorum,quan' Cap. 24nbsp;do Hierufalem fait capienda; quoniam tune pauci fcandaliza Matth.fcrinbsp;bantur,pauci Chriftiani inuicem fe tradebant,quia nec odiej- bif de no*nbsp;bant inuicem,fed erat omnium credentium cor unum,8( ani' fins tem*nbsp;ma una; Sed de noftris dicit,in quibus pluresfcâdalizati fîint porjbua.nbsp;ôc fcandalizantur à fide,qudm confîrmcntur in fide.Nunc aPnbsp;terutrum S( tradiderunt,ec tradunt,quomodo 8C odiuntfe alnbsp;terutrum ; ita ut nec in duobus fy nceram inuenias charitat?,nbsp;non dicâ in multis. (Et multi pfeudoprophetae exurgét,8( ft'nbsp;ducent muItos.)Prophetx dicuntur,nô falum qui de Chriftonbsp;annuntiauerunt,nec qui omnino fatura loquGtur,(ëd dofto^nbsp;resdicunf prophetse. Ergo pfeudopropIietas,pfeudodoAores Diuerfa genbsp;appellat hxrefum diuerfaç2,aut illos quos modo uidemus dp nera hxrenbsp;uerfîsargumentisreligionislpeciemprætendentes.Alilenim fum.nbsp;le Retint neque nianducare,neque dormire,nequealgcre,ne'nbsp;que xftuare,fed Temper pendere in acre. Aid autem ueftiti cilinbsp;cds,aut circumdati cathenis.focia fibi daemonia commouen'nbsp;te$;8( quia gratiam Dei non habent,patrocinia daemonücomnbsp;mendant.Sed Si hacc talia rurfum funt, « fi infenfatos fallût,nbsp;per hxc tarnen non feducunturfapientes. Aid autem fiint.quinbsp;üehementer leducunt,quoniam SC fi mendadter, tarnen Chri Hftetici Änbsp;(hm pracdicant, fidem annuntiant: quoniam fie ecclefias ha^ fideles eaPnbsp;bent,fic ordinesclericorum,ficfideles,fi: leifhones Icgunt dp dem ferménbsp;«inas.eadcm dare uidentur baptifinata,eadem facramîta cor ceremo'nbsp;poris SC fanguinis Chrifti. Similiter Apoftolos SC Martyres nnshabêtnbsp;eolunt. Per hxc ergo ualde tenebrelcerc fadunt mentes nonnbsp;fôlum mediocrium hominum, fed etiam prudentum. Quem Opera SCnbsp;tx parte nô moueat Anrichriftus faciens opera Chrifti, SC an miraculanbsp;teChriftianos officia uniuerfa explensChriftianorumCnifi Antichrpnbsp;forte iüum qui côfidcrat quod Apoftolus ait; Cum enim ipft fti.nbsp;Satanas transfigurât (è in angelum lucis. Quid magnum eft, a.Cor.iinbsp;8( fi miniftri eius transfigurentur,ficut miniftri iuftifiæ,quo.-rum finis crit fecundum opera corum, non fecundiun Ichemanbsp;ta Chriftianitatis eorum.
Abdix primo ** Superbia cordis tui extulit te ha.« Hh ÛtaiR*
-ocr page 526-•4«x DE ANTICHRISTO, bftantem in fciHuris pctrarum,exaltantem foliumnbsp;tuum. Qui dids in corde tuo,quis detrahet me in ternbsp;ram^Si exalta tusfueris ut aquiIa,Sf fi inter fidera panbsp;fueris nidum tuum, inde detraham te dicit dominus.nbsp;Si fures introiifcnt ad te, fi latrones per nofl:cm,quonbsp;modo conticuifîes^No'nnefuratieflentfufficientiafinbsp;biCSi uindemiatores introüTent adte, nüquid faltemnbsp;racemum reliquiiTent tibi^Quomodo fcrutatifuntnbsp;Efau^Inueftigaueruntabfcondita eius. Vique ad ternbsp;minum emiferunt tc, 8C omnes uiri foederis tui illufcnbsp;runt tibi. Inualuerüt aduerfum te uiri pacis tuæ.Quinbsp;comedunt tecum ponent infîdias fubter te. Non eAnbsp;prudentia in eo. Nunquid non in die ilia dicit domPnbsp;nus perdam fapientes de Idumæa, amp; prudentiam denbsp;monte Efau^Et timebunt fortes tui à meridie,ut intenbsp;reat uir de monte Efau : Propter interfedioncm 8Cnbsp;propter iniquitatem in fratrem tuum lacob, operietnbsp;te confu(îo,amp; peribis in ætcrnü.In die qua ftaresad*'nbsp;uerfus eum,âC cætera.Et non concludes reliquos eiuSnbsp;in die tribulationis, quoniam iuxta eft dies domini litnbsp;per omnes gétes. Sicut fecifti fïet tibi,retributionemnbsp;tuam conuertent in caput tuum.Quomodo enim bPnbsp;bifti fuper montem fanôlS meum, bibent omnes geanbsp;tes iugiter,amp; abforbebunt,6; erunt quafi non fînt.Ëtnbsp;in monte Sion erit faluatio, 8C erit fanélus,8lt; poiîidenbsp;bit domus lacob eos qui fe poiTederât. Et erit domUSnbsp;lacob igni$,S£ domus lofeph flamma,8f domus Efaunbsp;ftipula. Et fuccendentur in eis, 8C deuorabunt eos,âCnbsp;non erunt rcliquix domus Efau, quia dominus Iocugt;nbsp;tus eftjSic.Et afcendent faluatores in monte Sion,iugt;nbsp;dicare montem Efau,âf erit domino regnum.
Sophonix fccundo Qi tertio : Hxceft ciuitas glo'* riofa
-ocr page 527-DEANTICHRISTO. 4«» rioTa habirans in côfidcntia,quç dicebat in corde fuo:nbsp;Ego fum, 8; extra me non eft alia amplius,quomodanbsp;falt;fla eft in defertum, cubile beftix^ Omnis qui trän.«nbsp;Et per earn (îbilabit, 8£ non mouebit manum fuam.nbsp;Vac prouocatrix 8C rcdempti ciuitas, coIumba. Nonnbsp;audiuit uoccm,8f non fufcepitdifciplinam.ln domi^nbsp;no non eft confîfa,ad Dcum fuum non appropinqui'«nbsp;uit.Principes eius in medio eins quaft leones rugien«*nbsp;tes.Iudices eius lupi uerptrc,non relinquebant in manbsp;ne. Prophets eius usfani, uiri infideles. Sacerdotesnbsp;lt;ius polluerunt fandü, iniufte egerunt cötra legem.nbsp;Dominus iuftusin medio eius, nö faciet iniquitatem.nbsp;Mane iudicium fuum dabir in Iuce,amp; non abfconde«*nbsp;tur,8^ estera. Quia tue auferam de medio tui magn jnbsp;loquos fu perbis tus, SL nö adijeies exaltari ampliusnbsp;in mötc fanAo meo.Et derelinquam in medio tui ponbsp;pulum pauperem SC egenumnbsp;nbsp;nbsp;fperabunt in nomi«*
ne domini. Reliquis Ifracl nö facient iniquitatc,nec loquentur mendacium ,amp; non inuenietur in ore eo-rum lingua dolofa,amp; cçtera.Nugas quç à lege receC*nbsp;ferant congregabo, quia ex te era nt,ut ultra non hagt;nbsp;beasfupereis opprobrium.Etecceego intcrficiamnbsp;omnes qui afflixerunt te in tempore il Io, SC faluabonbsp;claudicantein,8£ earn qus eieda fuerat congregabo.nbsp;Et ponam eos in laudem SC in nomen,in omni ternbsp;ra confufiones eorum, in tempore illo quo adducamnbsp;nos,amp; in tempore quo congregabo uos,8£ estera.
ludicum dccimonono:Non ingrediar oppidu gen tis alicns,qus non eft de filqs Ifracl,SC estera.
Hieremi£ quinquagefimoprimo.'Fugite de medio Babylonis,ut faluet unufquifi^ anima iuam. Nolitenbsp;taccre fupcr iniquitate eius, quoniam tempus ultiq^nbsp;Hh ».^nis
-ocr page 528-DE ANTICHRISTO. 4«4 . nis eîus eft à domino,uiciflitudincm ipfc rétribuer ef.nbsp;Calix aureus Babylon in manu domini,inebrians o-*nbsp;mnem terram. De uino eius biberunt omnes gentes,nbsp;8£ ideo corn mots funr.
Amos quinto-'Nunquid non tenebræ dies domini, S( non lux fed caligo,8lt; non fpicndor in ea^
Zachariat fecundo:0,ô,ô,fugite de terra aquilonis dicit dominus, quoniam in quatuor uëtos coeli difpcrnbsp;lî uos, dicit dominus. O Sion fuge,qua: habitas apudnbsp;filiam BabyIonis,Sf extera.
Efaix fexto: Audite audientes me, amp; nolite intelli gere, amp; uidete uilîonem SC nolité cognofeere. Excæ^nbsp;ca cor populi huius, SC mreseias aggraua,S£ocuIoSnbsp;«lus Claude, ne forte uideat oculis fuis,amp; auribus fuisnbsp;audiatjfiC corde fuo intelligat, SC conuertal SC fanemnbsp;cum.Et dixi: Vfquequo dominelt;;Et dixit.'Donec defonbsp;lentur ciuitates abfque habitatore,amp; domus line ho'nbsp;mine,amp; terra relinquetur deferta,âd longe faciet do^nbsp;minus homines. Et multiplicabitur qu£ dereliéla fuenbsp;rat in medio terræ,amp; adhuc in ea decimatio, SC con^’nbsp;uertetur SC erit in oftenlîonem ficut terebintus,dënbsp;eut quercus qux expandit ramos fuos.Semc fanduninbsp;crit id quod fteteric in ea.
Prouerbiorum uige(îmonono;Cum prophetia de fecerit, diifipabitur populus:qui uero euftodit legemnbsp;bcatuseft.
Danielisnono : Et poft hebdomadas iêxaginta duas occidetur C H RIS T V S,8C non erit eius po-*nbsp;pulus qui eum negaturus cft.Et ciuitatem SC fanftuanbsp;rium diftipabit populus cum duce uenturo, SC finisnbsp;eius uaftitas, SC poft fînem belli ftatuta dcfoIatio:Cânbsp;firmabit autem paAum multis hebdomada una,et innbsp;dimidio
-ocr page 529-DE ANTlCHRISTO. . nbsp;48?
dimidio hebdomadis deficiet hoftia facrificiuin,âi erit in tcmplo abominatio defolationis, 8L ufq^ ad c3nbsp;(iimmationem amp; finem perfeuerabit defolatio.
Chryfoftomus in opéré imperfefto in Matthxü, Honielia xlix.ex capite uigefîmoquarto.
Cum ergo uideritis abominationem dc/ôlationisftantem, caetera. Hoc eft, cum uiderjtis ca praelia iam ftâtia circa Hicnbsp;rufalem.qux ante audicbatis. Similiter SC in fine mundi,8( innbsp;Antichrifto intclligendii eft fpiritualiter, quando 8C hxrefes,nbsp;li fames,amp; peftilcntiæ,fic ilia omnia ante prxceffernt.nouiflinbsp;«ne autem abominatio defolatiôis ftetit in loco fanfto, id eft,nbsp;exercitus Antichrifti. Exercitus autë Antichrifti funt omncs Haerelcjnbsp;hxrefes.prxcipue ifta,qux obtinuit ccclelïx locum,SC ftetit in funt exer*nbsp;loco fanfto, ita ut uideatur quafi uerbum ueritatis ftetiflc,cS citus Antinbsp;non fit uerbum ueritatis, fed abominatio defôlationis, id eft, chrïfti.nbsp;exeratusAntichrifti,quimultoç;animas reddiditdefolatasnbsp;d Deo.Et hoc eft forte,quod Apoftolus dicit Qui aducrfatur, i.TelÛl.»nbsp;8C extollitur fupra omnc quod diatur Deus, aut quod colif,nbsp;ita utin tcmplo Dei, quaft Deus fedeat, oftendens ft quafi fitnbsp;Deus. Et fie omnia ilia mala hxrefum diuerfarum, qux anteanbsp;audiebantur tantum, poftea fteterunt in locofanfto defolannbsp;tia ccclefiani Chnfti. Ex quo data fibi licentia,cœperunt oëinbsp;publice habere ecclefîas. Et nos quidem expofuimus hic audrnbsp;tiones prxliorum, SC femes,SC terrxmotus.SC peftilentias.aunbsp;ditioncs hxrefum, SC inopias uerbi, SC coneufliones Chriftia'nbsp;norum.SC corruptioncs morum, qux ante prçceflemntàtcninbsp;pore Conftantini ufqiie ad tempus Theodofo. Abominatio'nbsp;nem autem defolationis diximus efle hâc ipfam hxrcfim,quxnbsp;occupauit fanfta ecclefix loca, SC multos defolauit d fide, SCnbsp;ipfum exercitiim Antichrifti, SC exteras hxrefes, qux cœpe'nbsp;runt publice habere ecclefîas, locum obtinentes ecclefix fan'nbsp;âum. Si quis autem auditiones quidem prxliorum, fames SCnbsp;tumultus,8C peftilentias intclligat effe omnia hxc malafpiri'nbsp;tualia,qux fafta funt tempore Conftantini fîmul SC Theodo'nbsp;fii ufque nunc; abominationem autem defolationis intclligatnbsp;effe ipfum Antichriftum, qui poftmodum ucnire fperatur, SC Amichri«nbsp;obtincre loca eeelefiarum fanfta fub fpecie Chrifti, SC multos fti regnfinbsp;fideliumdefolare,nonirratiotubiliter dicit.Namfiueiftahæ quakerit«
Hh î rcfii
-ocr page 530-,4ï« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ANTICHRISTO.
refis quæ fam tenuit.fiue populus ilk,qui poftmodù cunTiplamp; Antichrifto eft futurus, refte exercitus intclligitur elfe And'nbsp;chrifti.Et fie Prophetç uerba fîgnificant inagis de confummZnbsp;tione inundi.prophetiaautein.ficutdocctChriftus, adutrunnbsp;Danielis 9 que eft: dida. Sunt autem uerba ilia fic.In ditnidio feptimi annbsp;ni auferetur iuge facrifiàum.amp; abominatio defolationis fta-'nbsp;bit inloco lanfto, uft^ ad confuintuationein temporis.fic connbsp;fiiinmatio dabitur fuper folitudinc . Illic exercitus RomanuSnbsp;diftus eft abominatio defolationis, quia ad defolationem re-”nbsp;daifturus ftierat ludaicum cultuin: hic autem Antiehriftus dinbsp;Atttichri' citur abominatio defolationis, quia multoçi Chriftianoruninbsp;fins quare animas faclurus eft dcfolatas à Deo.Nam antcij caperent Ronbsp;dicii abo' mani Hieruialem, in diraidio hebdomadis Chriftus per fuamnbsp;»iiinatio_ doftrinam tulit de medio iuge facrificiumIudxoçi.Nam dicinbsp;defolatiôis tur tribus annis amp; fex menfibus docuiflê.quinumcrusfâcit dinbsp;midium feptem annorum : ut illud facrificiü quod iugiter fue^nbsp;rat in ufu.tolleretur de medio,8C oflFerretur facrifidum laucb'snbsp;in uoce.SC facrificium iuftitiæ in operibus,Si facrifidum padsnbsp;per eucliariftiam,uf$ ad finein feculi tumultus eft,quialudainbsp;... . caconfuetudodelàcrificijsofferendisnunqeftreparanda,Sinbsp;Quidm fu eaetera.In illo tempore tunc qui in ludxa funt,ftigiât ad mo»nbsp;geread tesJd eft.quiluntinChriftianitate.conferâtfeadfcripturas-montes.nbsp;nbsp;nbsp;Sicut enim uerus ludeus eft Chriftianus dicente Apoftolo.nô
qui in mamfefto ludxus eft, kd qui in occulto.-fîc uera ludzs Chriftianitas eft, cuius nomen intclligitur conftffio.Montesnbsp;autem funtferipturæ Apoftolorum aut Prophetaruin.de quinbsp;bus diftum eft : Illuminas tu mirabiliter à montibus æternis.
Pfal.Ss Et iteruni de ecclefia dicit; Fundamenta èiusin montibus fan' ftis. Et quare iubet in tempore omnes Chriftianos confèrre fitnbsp;ad feripturas? Quia in tempore hoc, ex quo obtinuit hzrefisnbsp;Ecclefia illasecclefîas,nullaprobatiopoteft effeucræ Chriftianitatis,nbsp;Chrifti nô neqj refugium poteft elfe Chriftianoçt aliud, uolenriû cognonbsp;cognofcif feere fidei ueritatem,nifi ftripturæ diuinae.Anteaenim multisnbsp;nifiperuer modisoftcndebatunquædTetecclefia Chrifti,amp; quargentili'nbsp;bum Dei. tas; nunc autem nullo modo cognofdtur,uolcntibus cogno'nbsp;feere quz fit uera ecclefia Chrifti, nifi tantummodo per feriquot;nbsp;pturas.Quarefquia omnia h$c quf funt proprie Chrifti in uenbsp;ritate,habct amp; hçrefes illç in fchifmatezfîmiliter eeelefias.fiminbsp;liter ÿ ipfas fcriptmas diuinas, fimiliter Epifcopos,cxteroslt;B
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordines
-ocr page 531-DE ANTICHRISTO. . 487
OrdineSclericoç2,fiiniliter baptifinum, aliter euchariftiam.Ä cietera omnia, denitj ipfum Chrifium. Volens ergo quis co*nbsp;gnolcere quae lit uera ecdefîa Chrifti, undc cognoftat in tan*nbsp;tæ confufione fimilitudinis.nifi tantummodo per fcripturas/nbsp;Item ex moribusipfîspriusintclligcbaf ecclefia Chrifti,quâ* Inprimitinbsp;do conuerfatio Chrilhanoçj aut omniû, aut multoç: erat lân ua ecdefîanbsp;ôa,quæ apud impios non erat.Nunc auté aut taies,aut pcio' Chriftianinbsp;res fadti funt Chriftiani,quales funt hçretici aut gentiles.Ad* eognofce*nbsp;hue autc Si maior continentia apud illot inuenif,^uis in fchi* bantur exnbsp;fmate fint,^ apud Chriftianos.Qui ergo uult cognofccre.quç moribus.nbsp;fit uera ecdefîa Chrifti, unde cognofeat, nifï tâtummodo pernbsp;feripturas!’ Scient ergo dominus tantam confufîonem rerum Vnicfi_connbsp;in nouifiimis diebus elfe futuram, ideo mandat,ut Chriftiani fïliû dni tnnbsp;quifuntinChriftianitate.uoIcntesfïrmitatemaccipere fidei nouifiimisnbsp;ueræ, ad nullam rem fugiant, nifî ad feripturas. Alioqui fî ad teponbusnbsp;alias refpexerint, fcandalizabuntur,amp; peribunt, non intelli* eft fugerenbsp;gentes que fît uera ecdefîa. Et per hoc incident in abominatio ad fcriptiinbsp;nem defoiationis,quæ ftatinfandisccdefîxlocts.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ras.
IncademHomelia.
(Si quisdixerituobis, ccccin fohtudinceft,noliteexire)fe* Watth.24 ducere cniin uos uoIunt.Scd di-cat ah'quis.C^id enimî’Si fide*nbsp;les tune non exierint in dcfertum,aut non intrauerint in do*nbsp;mos,nunquid per hoc ipfum poterintdeclinare periculû.ma*nbsp;xime cum tüc Antichriftus uniuerfa ubiq; côtineat.fiC intus SCnbsp;foris, SC in ciuitate SC in defertoC Sed uide quoniam hacc dices Fideles e*nbsp;oftendit, quia tune fideles latentes erunt in locis quibufdà fe* rût latctesnbsp;cretioribus, Deo eos abfcôdente potius 9 ioco,fîcutfcriptum in noutfli*nbsp;eft;Abfcondes in abfcondito uultus tui j conturbatione homi niistemponbsp;num.Proteges eos intabernaculo tuo, à contradiftione lin* ribus.nbsp;guarum. (Si quis uobis dixerit.ecce in domibus,nolite crede* PiaI.jonbsp;re.)Iniuriam eniin faatis diuinitati, fî in domibus lUam quxnbsp;ritis,qux iinpiet calum SC terram.aut fî latere putatis.qui uenbsp;nitfuperbis relîftere.SC humiles exaltare. Oftendens per hxc, NiiUKre*nbsp;quomodoex ipfis eedeffis ueris frequeter exeunt feduftores, dendü prxnbsp;propterea nec ipfis omnino credendum eft, nifi ea dicant uel ter fcnptitnbsp;faciant,quç conuenientia funt feripturis. Vos ergo nolite exi ram.nbsp;re,nolite crcdere.Quia ficut fumus ante ignem pi xcedit,3ntcnbsp;uidoriani pugna; fie SC ante glonam CHRISTI, tentationbsp;AntichriftijSc estera.
Hb 4 Efâi»
-ocr page 532-4» DE ANTICHRISTO.
Efaiæ uigefîmootflauo •' Confummationem enîm 6C abbreuiationë audiui à domino excrcituum fupetnbsp;uniuerfam terram.
Efaiæ decimo:Confummatio abbreuiata inunda-* bitiuftitiam. Confummationem cnim ÔC abbreuiaquot;.nbsp;tioncm dominus DEVS excrcituum faciet in medionbsp;omnis terr«. Propter hoc hacc dich dnS Deus exergt;nbsp;cituum : Noli timcre populus meus habitator Sion,nbsp;ab AiTur. In uirga em pcrcutiet te,fi; baculum fuumnbsp;leuabit fupcr te in uia Âegypti. Adhuc cnim paulu-lum modicumip, 8C confummabitur indignatio meanbsp;fi; furor meus fuper fcclus eorum. Et fufcitabit fupernbsp;eum dominus excrcituum flagellum iuxta plagâ Manbsp;dian in petra Oreb,S; uirgam fuam fuper marc.'fi; lenbsp;uabit earn in uia Aegypti. Et erit in die ilia, auferc-tur onus eius de humero tuo, fi; iugum cius de collonbsp;tuojfi; computrefcet iugum à facie olei,8;c.
loannis decimofexto : Hxc locutus fum uobis, uC non icandalizemini. Abf^ fynagogis faciët uos.Scdnbsp;uenit hora, ut omnis qui interiîcit uos arbitretur ob*nbsp;fequium fe prxftarc Deo. Et hxc fiicient uobis, quianbsp;non noueront patrem ncque me.
Zachariæ quinto: Et conuerfusfum,S; leuaui ocu los meos, et uidtEt ecce uolumen uoIans.Et dixit adnbsp;me;Quid tu uidcsŒt dixi:Eccc ego uideo uolumë uonbsp;lans, longitude eius uiginticubitoat, 6C latitudoeiusnbsp;deeem cubitorum. Et dixit ad me:Hxc eft maledidionbsp;quæ egreditur fuper faciem omnis lerrx: quia omnisnbsp;fur ficut feriptum ch ibi iudicabitur, fi; omnis iuransnbsp;cxhocfîmiliter iudicabitur.Educamillud dicitdnsnbsp;exercituum, dC ueniet ad domum furis,fi; ad domumnbsp;turantis in nomine meo mendaciter,fi;commora«nbsp;bitur
-ocr page 533-DE ANTICHRISTO. bitur in medio domus eius,amp; confumct cS,ligna ciusnbsp;8i lapides eius,amp; cætera.
Theophylaftus in Matthxum capite uigefimo-» quarto : Qui autem perfeueraueht ufcp in finem hicnbsp;laluuserit.
Pnediciteuentura mala.animansfiios difapulos per hoe j, quod pracdicit. Nam inexpeftata terrere amp; turbare confuc' * .nbsp;uerunt.Præmitigat jgiturtimorem priedicendofuturagra'nbsp;uiaodia,inimicitias,ofFcnfiones,pfeudoprophetas, qui praE-'_nbsp;curfores funt Antichrifti, fcduccntes multos, ita ut in omninbsp;iniquitatc obftinentur. Qma autem multiplicabitur iniqui'nbsp;tas per impofturas Antichrifti, exafperabuntur 8C effen crûtnbsp;homines, ita ut necfi cum familiarifTimis uUum feruent charïnbsp;tatis uinculum, fed mutuum fe tradant. Qui autem perfeue-*nbsp;rauerir.Sl fortiter tulerit,neq; ceflêrit, his quae inftretur tficnbsp;laIuuserit,Se eomprobabitur ftrenuus miles.
Theophyladus in Lucam, capite decimooAauo.
Italt;$ qui docuit 9C monffrauit nobis quod in tempore con fummationis feculi opus fit oratione, ut in futuris periculis Pauci fidenbsp;durare naleamus,fubdit ; Nunquid filius hominis quum ucne les inueni*nbsp;rit.inuenict fidê in terra? Qua interrogatiöis figura raros di unturinnbsp;at inueniri fideles. In tantum enim inualefcet filius iniquita nouiflïmisnbsp;tis.utpolfibilefît.quôd lëducatetiameleftos.Inrarisemfœ têporibus.nbsp;Iet hiuufmodi inferrogandi figura uti.ficut 8C qufi didt.-Qßisnbsp;putas fidelis eft 8C prudens(ëruus?Atlt;® hoe loco idem fignr Matt.s^nbsp;ficans.quod pauci numero enint,qui erga Den K interft fidênbsp;feruabüt.hac interrogatione ufus eft.Merito aüt fermoni denbsp;oratione, (ermoné de fide cönexuit, qm omnis orationis ftinnbsp;damétum acbafiscftfides.Nifi enim credtderit homo, ggt; hoe p..nbsp;quod petit accepturus fit in fuam utilitärem, uana eft oratio Snbsp;ftcit.Et proptcrca dominus de oratione docens,etiâ fidó Vnbsp;«neminit,declaransinterim,paucorüforctuncorare.qftqui' metueitnbsp;de fides in paucis inuenicf .Igitur qufi uencrit dominus in nunbsp;be,non inueniet fidem fuper terra,nifi in paucis file.
Numeri decimofexto: Recedite à tabcrnaculo ha minum impiorum, SC, noh'te tangere qux ad eos pernbsp;lincnt^ inuoluainini in peccatis eorum.
Hh f Nume
-ocr page 534-4« DEANTICHRISTO.
Numeri uiccßmo primodgnisegreflijseftde Ef« bon,flamma de oppido Seon,amp;deuorauit Arnonnbsp;Moabjtarum,amp; habkatoresexcelforutn Arnon. Vxnbsp;tibi Moab,pertifl;ipopule Chamos. Deditfilioseiusnbsp;infugam,nbsp;nbsp;filias in captiuitatem regi AmorreorS
quot; Seon,amp; extera.
Tertio Regü xxij.Hekhias librü legis repperit in domo Domini,Si cxtera.Seribx uero legerunt.
lohelis primo.-Rcßduum eruex comedit locu Aa, Öi refiduum locuftç comedit brucus,äC reßduum brunbsp;ei comedit rubigo. Expergifcimini ebri] SC flete,ulugt;nbsp;late omnes qui bibitis uinum in dulcedine, quoniamnbsp;perijt ab orc ueftro. Gens cnim afeendet fuper terranbsp;meam,Fortis et innumerabilis.Oentes eius ut dentesnbsp;Icopis, Si molares eius ut catuli leonis. Pofuit uineänbsp;meam in defenum, 8i ficum meam decorticauit. Nunbsp;dansfpoliauiteäetproiccir,a]bifadifuntramieius.nbsp;Plage quaß uirgo accinda facco fuper uirum pubernbsp;¦ tatis fux. Perqt facrißeium 8i Hbatio de domo dominbsp;tii,amp; Juxerunt facerdotes miniftri domini. Oepopu^nbsp;lata eft regio,]uxithumus, quoniam deuaAatum eftnbsp;triticum.Confiifum e A uinum SC eläguit oleum.Có^nbsp;fußfuntagricolx,ululauerunt uinitoresfuperfruquot;nbsp;mento,uino,amp; hordeo,quia perijt meßisagri, SC cçt-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et clamate ad dominum: Ah,ah,ah diei,quia prope
cA dies Domini.
Primo Machabxorum fcptimo:Tu Domine eie-* giAi iAam ad inuocandum nomc tuum in ca, ut effetnbsp;domus orationis SC obfecrationis populo tue. F^cnbsp;uindidam in homme iAo SC exercitu eius, ÔC cadantnbsp;in gladio. Memento blaiphcmias corum, SC ne dedcnbsp;useisutpertnaneant.
Ecclc-*
-ocr page 535-DE ANTICHR.ISTO.
EccIefîaRici quadragefîmofeptimo : In cantilenis Sf proucrbiis,amp; comparationibus, interpretationnbsp;nibus iniratæ funt terrse, K in nomine domini Der,nbsp;cui cft cognomen Deus Ifracl. Collegifti quafi auri-calcbum aurum,amp;ut plumbum compleftiargen*nbsp;tum, inclinaftifccmoratuamulieribus. Potcftatemnbsp;habuifti in corpore tuo. Dedifti maculam in glorianbsp;tua,amp; prophanafti fernen tuum inducerciracundiânbsp;ad libertos tuos,amp; in cæteris ftultitiam tuam,ut facenbsp;tes imperium bipertitum, amp; ex Ephraim imperarcnbsp;imperium durum. Deus autem non derelinquet mi*nbsp;fericordiam fuam, 8C non corrumpct ncc delebit openbsp;ra fua:necp pcrdet à ftirpe ne potes eledfi fui,S^ femenbsp;eius qui diîigit dominum non corrumpet.
Auguft.in epiftolam Ioannis,ttalt;fîatu tertio.
Onuies certe qui exeunt de ecclefîa, 8c ab unitate ecclelîæ præciduntur.Antichrifti funt.Nemodubitat.ipfêenîm defî^ Antichrinbsp;gnaKit : Ex nobis exierunt, fed non erant ex nobis. Nam fi fti g funt.nbsp;fuiflentexnobiSjpermâfiflcntuticB nobifcum.Qmcnfjergo i.Ioan.tnbsp;nonmanentnobiicü,ftdexrfitexnobis,nianiféftûeftqgt; Aii' Quomodonbsp;tichriftifunt.Etquomodoprobantur Antichrifti î’Ex inen^ cognofeifnbsp;dacio.Etquiseft mcdax.nifiquinegatquoniàlefuseft Chri antithrift*nbsp;ftuslt;Interrogemus hæreticos; Quem inuenis hf reticûlt;qui nenbsp;gat quia Icfus nô eft Chrifius.Videat charitas uefira magnünbsp;ûcramentum. Attendite quidinlpirauerit nobis Deus, amp; gdnbsp;infinuare nobis uebt.Ecce exierût j nobis, 8C faâ;i funt Donanbsp;tiftç .Interrogemus eos utrü lefus fit Chrift’, fiatim confitennbsp;tut,quia lefus Chriftuseft.Si ergo lUe eft Antichrift*, qui nenbsp;gat lefuin elfe Chriftum, net nos pofiunt illi dicere Antichtinbsp;ftos, nec nos illos, quia Si nos confitemur 8C illi. 5i ergo ncc ilnbsp;(i nos dicfit.nec nos illos, ergo nec illi ä nobis exierfit nec nosnbsp;ab ipfis.S) ergo non à nobis cxiuimus.in unitate fumus; fiinnbsp;unitate fumus, gd iâciunt in hac ciuitate duo altaria t'quid fa' Diffenfio 'nbsp;ciunt diuilâc domus,diuifa coniugia i Qyid facit cômunis le' t'es SC ftliifnbsp;ûus,8C diuifus ChriftusCadmonetnos.uult nosfateri qducçj mata ami'nbsp;eft. An ipfi à nobis exierût.aut nos ab ipisfSed abfit ut nos ab chf iancrû.
ipfis»
-ocr page 536-49» DE ANTICHRISTO.
Piâl.» ipfis.h3t*nius enim tcftamentum domimcæ hxreditatis.reà taniu», Kibinos inucnimus.-Dabotibi genres hærcditatemnbsp;tiiam Sfc.Siergoex nobiscxierunt.Antkhriftifunt: Si Antinbsp;chriftifiint, niendacesfunt; Sinicndacesfunt,negantlefuninbsp;eflé Chriftü. IterS rcdimus ad difFicuItatem qu jftionis. Singunbsp;losinterroga,confitentur lefuin efTe Chriftü-Coartat nos annbsp;guftus intelleâus in hacepiftola. Vidctiscerte quçflâonë.Haecnbsp;quçftio amp; nos SC ipfos turbat, ft nô intelhgaf.Âut nosfumusnbsp;Antichrifti.aut ilü funt Antichrifti.IUi nos Antichriftos uo'nbsp;cant, SC dicuntquddexiuimus abeis, nos illos fîmiliter. Sednbsp;defîgnauithxcepiftolaAntichriftos; Quicunt®ncgat quddnbsp;lefus non fit Chriftus.ipft eft Antichriftus. lam ergo quæra'nbsp;mus quis neget, SC non attendamus ad linguam.fed ad fofta«nbsp;Si enim omnes interrogentur,omnes uno orc confitentur lenbsp;fumefiê Chriftum.QuiefcatpauIuIumlingua.uitaminterronbsp;Verbis K ga.Si inueneritis hoc, fi ipfa feriptura nobis dixerit quia ne'nbsp;faftis pro' gatio eorum non tih hngua fit fed SC hAis.Certe inuenimiisnbsp;batur hae' multos Antichriftos,qiii ore confitentur Chriftum,8Cmori'nbsp;rericus.nbsp;nbsp;nbsp;bus difléntiût d Chrifto. Vbi inuenimus hoc in fcripturalt;Pau
lum audi apoftolutn,dc talibus cum Ioqueretur,ait:Confité'
Titi.i turenimfenoffe Deutn.faiftisaütnegant.Inueniniusamp;ipfos Antichriftos. Quifquis fâftis negat Chriftum, Antichriftusnbsp;eft.Non audio quid fonet,(êd uideo quid uiuat.Opera loquü'nbsp;uerba requirimust Quis enim malus non bene uult lo'nbsp;Mnlti anti quit’Iam ergo fratres, fi fafta interrogâda fiint, nô folû niulnbsp;chrifti nonnbsp;nbsp;nbsp;inuenimus Antichriftos foras exiillé, ftd multos nôdum
dû manife nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exierint.Quotquotenimhabeteedefia
ftiftint. periuros.fraudatores.adulteros.ebriofos.ftrneratores, man gones,8( omnia quænumcrarc non pofliimus, fed contrarianbsp;funt doftrinç Chrifti.côtraria funt uerbo Dei. Verbii aütDeinbsp;Chrift* cft.Quicgd côtrariü eft uerbo Dei,in Antichriftoeft-Antichriftus em contrarius eftChrifto.Et uultis noflê apernbsp;terefiftât jfti Chnfto,aliqn eueniat, utaliquidmali fadant,nbsp;SC incipiant corripi.quia Chriftum non audent blafphema'nbsp;re.miniftroseius bJalphemant à quibuscorripiuntur. Vnuftnbsp;quifq; confiderans conlcicntiâ fuam,fi mundi amator cft,munbsp;tetur,fiat amator Chrifti,ne fit Antichriftus SCc.
Oft« ftcundo : Didte fratribus ueftris populus meus.
-ocr page 537-DE ANTICHRISTO. 4»» mcus,8C forori ueftrae mifericordiam confecunr.lugt;nbsp;dicate matrem ueftram,iudicatx: quoniam ipfa nonnbsp;uxor mea,5C ego non uir eius. Auferat fornicationcsnbsp;fuasâfacie fua,Sf adulteria fua de medio uberumnbsp;fuorum : ne forte expoliem earn nudam, SC ftatuamnbsp;earn (ccundum diem natiuitatis fuæ. Et ponam eamnbsp;quafî folitudinem, SC ftatuam cam uelut terram in'*nbsp;uiam, SC interficiam eam fîti, SC filiorum illius nonnbsp;miferebor.-quoniam filij fornicationü funt, quia for*nbsp;nicata eft mater eorum,SC caetera.
Zachariae primo : Et leuaui oculos mcos SC uid^ SC ecce quatuor cornua. Et dixi ad angelum qui la*nbsp;quebatur in me: Quid funt haccŒt dixit ad me: Haecnbsp;funt cornua quz uentilaucrunt ludâ SC Ifraël SC Hienbsp;rufalcm. Etoftenditmihiquatuor fabros.Etdixûnbsp;Quid ifti ueniunt facetedQui ait dicens:Hçc funt cornbsp;nua quz uentilaucrunt ludam per fîngulos uiros, SCnbsp;nemo eorum Icuauit caput fuum. Et uenerüt ifti de*nbsp;terrere ca,ut deijciant cornua gentium, qui leuaue*nbsp;runt cornua fuper terram luda, utdifpergerctcam.
Hieremiz dccimotertio:Hzcfors tuapars^ mèn furz tuz â me dicit dominus : quia oblita es mei SCnbsp;confifaesin mendacio. Vnde SC ego nudaui fcemoranbsp;tua contra faciem tuam, SC apparuit ignominia tua,nbsp;adulteria tuaSC hinnitus tuus, fcelusfornicationisnbsp;tuz. Super colics in agro uidiabominationes tuas.nbsp;Non mundaberis poft me,ufquequo adhucC
Efaiz quadragcfïmorecundo;Dcfcéde,fcde in pul uerc uirgo filia Babylon,fede in terra. Non eft foliilnbsp;fiIizChaIdzorum,quiauIrra non uocaberis mollisnbsp;Sc tcnera.ToIlc molam SC mole farinä:Denuda tur*nbsp;pitudinem tuam.difcoopcri humcrum,reuela crura,nbsp;tranft
-ocr page 538-4»4 DE ANTICHR.ISTO. tranlîflumina.ReucIabitur ignotninia tua,ctuidebinbsp;tur opprobrium tuum. VItionem capiam, amp; non renbsp;lïftet mihi homo. Redemptor noftcr dominus exer-*nbsp;cituum,nomen illius fanélus Ifracl. Sede tacens, 8C.nbsp;tntra in tenebras filia Chaldæorum,quia non uocagt;*nbsp;bcris ultra domina regnorum. Ira tus fum lu per po^nbsp;pulummeum,côtaminaui hxreditatëmeam,amp;dedinbsp;eos in manu tua.Non pofuifti eis mifericordias. Sugt;nbsp;per fernen aggrauiftiiugû tuum ualde,ct dixifti : Innbsp;fempiternü ero domina. Non pofuifti lixc fuper cornbsp;tuû,nei^ recordata es nouiffimi tui. Et nunc audi hçcnbsp;dcIicata,Sf habitans confîdenter, qux die is in cordenbsp;tuo.-Ego fum et non eft prxter me amplius. Non fe^*nbsp;debo uidua,et ignorabo fterilitatë. Venient tibi duonbsp;hxc fubito in die una,fl;erilitas et uiduitas etc.
Hieremiæ quinquagefîmoprimo : Ecce ego ad te inos peftifer ait dominus,qui corrumpis uniuerfantnbsp;terram.Et extëdam manu meam fuper te,et euoluSnbsp;te'de petris,â^ dabo te in montë combuftionis: et nonbsp;collent de te lapidëin angulü,et lapidë in fundamennbsp;to,fed perditus inxternum cris,ait dominus.
Michex primo; Principium peccati eft filij Sion» quiainteinuëtafuntfcelcra Ifracl. Propterea dabisnbsp;cmiflarios fuper hxreditatem Ge th,domus menda*nbsp;ci] in dcceptionem regibus Ifracl.
Origenes in Matth.Hom. uigefîmanona.
Et primum quidetn fufeipiamus uerbum de abominatione defolationis ftantein in loco fando. Debet enim qui legit dillnbsp;gens elTe.SC intelligcre.ut no feducatur d defolationis abominbsp;locusßin natione.Locusigiîfanftus intclligibiliseftomnisdiftiofcrinbsp;ftus eft,la* pturx diuinx.quä locuti liint fandi prophets qui fiieriit aftnbsp;era ftri*nbsp;nbsp;nbsp;culo, Moyfes, amp; poft eu cæteri. Non folû aüt, fed etiam didû
ptura. nbsp;nbsp;nbsp;cuangeliftarû.uel apoftolorutn lefu Chnfti. In hoc ergo loco
lândo omnium fcripturarû,tam ueteris teftaraëti quä nom, Àaàfhn*
K
-ocr page 539-DE ANTICHRISTO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; 9?
AntichriftuS, «juod eft ftlfum uctbum.ftetit frc^enter,’per hocipium quod ftare uidetur in fcripturis diuinis, oftendenj.nbsp;fe quad fit Deus,5f quafi ipfe fit Chnftus Dei uerbum, amp; ipfenbsp;eft abominatio defolanonis. Eft cnim frequenter uidere in arnbsp;gutnentationibus impfts dogniatum,apud hærefes hanc abonbsp;minationem defolationis, id eft, Antichriftuin uerbfi falfumnbsp;abominationem defolantem d Deo omnem hominem, quinbsp;receperit earn in fc abominationc adueriantë ueritati, extollt;nbsp;lente fe fupcr omne uerbum ,quod eft extra en,quod annun'nbsp;tiatur efie uerUI Dei.extoUentê fe,8( fuper omne quod unuPnbsp;quiflt;S hominum colere uult, fiue uere, fiuc raendaciter.Namnbsp;Unumquodi^ haerefum dogma,non folum ueritati aduerfafsnbsp;fedetiain cseterisdogmatibusfimiliterfalfis. Et qinfic extol gt;nu^enbsp;litur.ut ctiam in tempio feripturarumfedeat, per ipfum temnbsp;plum,id eft, peripfasfcripturasuolensfeoftendere, qmipftnbsp;uereeft Deus uerbû.-femper ergo q diuinas legit fcripturas, Eadc legesnbsp;intelligat eas, maxime qn uiderit abominationë defolationis «m-ec'nbsp;lecundum ea quae diximus,ftantem in eo quern expofuimus egt;e- ’b.jnbsp;loco fanfto fanftarum fcripturarum.Qui antintellexerit eûj eaplt;-8»nbsp;deftruet ucra traditione,id eft.illuminatione aduentus Chri,'nbsp;fti, qui eft ueritas, cum uerbS qui in alieno loco fanfto ftarenbsp;uidetur: SC inteUigens talem abominationë defolationis.irri-tä faciet eS, SC eilciet d loco finfto in quo ftare uidetur. Maxinbsp;Jne aiit deftruet cum Chriftus qui loquitu r in eo uenï lumen.nbsp;Ifte aiit Chriftus fi in aliquo loquatur,uolëti audire SC prodirnbsp;ficari,noninfirmatur.(ed omne falfum uerbH,quod eft abornbsp;niinatio defolationis ftans in loco fanfto,SC fedens in tempionbsp;Dei qupd eft Antichriftus, interficiet fpiritu oris fui,per eos Verbn faPnbsp;quifepraebuerintcapaccsipfius. Quoduerbfifalfumfrequeft {üntaliqnnbsp;ter non ftat.fed etiam fedet in tempio, quando quafi rationanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ecr
Witer,SC bene conftruftum uidetur. Qui autem uident hanc abominationem defolationis,ita ut pofiint de ea dicere.-Nonnbsp;cmuerfiitiaseiusignoramus,in eodumicgunt intelligentesnbsp;qi« uera funt, fugiant falfum,SC recédant ubi eos mcndaciflnbsp;coprehendere non ualebit. Non autem poteft coprehenderenbsp;mendaciurn eos qui ex lud^a litera fugiunt ad Ipiritualia, Knbsp;intelIigibilia,8C fublimes ucritatis montes SC estera.
Ezecli, uigcltmoodauo: Eo quod elcuatS tft cor . tuum,
-ocr page 540-4M DEANTICHRISTO.
tuum,amp; dixifti.’Deus ego fum,8; in cathedra Del fe,* di,in corde maris,cum fis homo non Deus, amp; degt;nbsp;difti cor tuum quaficor Dei. Ecee fapientior estunbsp;Daniele,omne fecretum non eft abfconditum à te.nbsp;In fapientia S(. prudentia tua fecifti tibi fortitudiné,nbsp;amp; acquifîfti aurum,8f argentum in thefauris tuis,nbsp;in multitudine fapientiæ tuæ in negotiatione tuanbsp;multiplicafti tibi fortitudinem,S{eleuatumeftcornbsp;tuum in robore tuo,df cetera.
In eodem capite : In multitudine negotiationis tux repleta funt interiora tua iniquitate,â^ peccafti,nbsp;SCeieci te de monte faniflo Dei, et perdidi te o ehe«nbsp;rubprotegensde medio lapidum ignitorum.EteIegt;nbsp;uatum eft cor tuû in décoré tuo.Pcrdidifti fapientifnbsp;tuam in décoré tuo,in terra proieci te, ante facié re*nbsp;gum dedi te.In multitudine iniquitarum tuarum, 8Cnbsp;iniquitate negotiatiôis tux polluifti fanélificationinbsp;tuam. Producam ergo ignem de medio tui qui cornenbsp;dat te,8£ dabo te in cinerem fuper terram, in confpenbsp;Au omnium uidentium te.
Abacuc fecundo.'Qyidilatauitquafî infernusani mam fuam,amp; ipfe quaft mors 8C non adimpletur. Etnbsp;congregauitad feomnes genres, etcoaceruauitadnbsp;fë omnes populos. Nunquid non omnes ifti fupereunbsp;parabolam fumet,et loquelam xnigmatum cius lt; Etnbsp;diceî ux qui multiplicat no fua. Vfquequo et aggraxnbsp;uat contra fedenfum lutum^ Nunquid non repentenbsp;confurgent qui mordeant tef et lufeitabuntur lacexnbsp;tantes te,et cris in rapinam eis.Quia tu fpoliafti gennbsp;tes multas, fpoliabunt te omnes qui reliqui fucrintnbsp;de populis, propter (ànguinë hominis, et iniquitatënbsp;terrx ciuitatis,et omnium habitantium in ea,a^ cxt.
-ocr page 541-DE ANTICHR-ISTO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4»r
Quîa lapis de pariere clamabit, amp; lignum quodingt; ter iunÂuras ædifïciorumeft,rerpondebit: Væquinbsp;Rdjficat ciuitatem in fanguinibus, amp; præparat urbënbsp;ininiquitate.
Amos fcxto:Deteftor ego fuperbiam Iacob,et do mus ciusodi, amp; tradam ciuitatem cum habitatori^nbsp;bus fuis.Quod fi reliqui fuerint decem uiri in domonbsp;Una,amp;ipfimorientur. Et tollet cum propinquusäfnbsp;côburct eu tn, ut efferat ofia de domo : Si dieet ci quinbsp;in penetralibus domus efi.*Nunquid adhuc eft penesnbsp;te^ et refpödebit,finiscft.Et dieet ei;Tace Si ne rccornbsp;deris nominisdomini.Quiacccc dominus mandaiiirnbsp;amp; percutietdomum maiorc ruinis,d^ domum minanbsp;te fciflionibus.Nunquid currere queüt in petrisequi,nbsp;aut arari poteft in bubalis^Quoniam conuerriftis innbsp;Smaritudinem iudieium,amp; frudum iufiitiæ in abfinnbsp;thium,qui lætamini in nihili,qui dieitistNunquid nônbsp;in fortitudinc noftra abfumpfimus nobis cornual Ecnbsp;ce ego fufcitabo fuper uos domus Ifracl, dicit domi»nbsp;nus Deus exercituum,gentcm, Si conteret uos ab innbsp;troitu Emath uf^ ad torrentem deferti.
Origencs in Matthxum, Homelia trigefima. Exurgent enim pfeudochrifti.
Generaliter enim unus eft Antichriftus.fpecies autem illius Mat.24 •nultjB.tanquamfidicamus.mendacium generaliter unû eft, Antichrinbsp;ftcundum differentias autem falforum dogmatum,inuenifl-; ftus unusnbsp;ftirmulta efle mendacia. Si enim mendaciumnihildiffertà eftjn gne.nbsp;*nendacio,Puta Baftlidis,aut Marcionis, aut Valentini, autnbsp;Apellis,autabquorumfimilium,unumuideturmcndacium.
Si autem ftcundum diuerfa dogmata mentiuntur, multi funt ^5® ynri' qui exurgunt.Hi enimfunt Antichrifti, amp; quicunqj poft eosnbsp;furrexerint.Sicut autem ueri chrifti, SC. unius fafti iiint.qui a ‘unt.nc «nbsp;ftculofuerûtfanftiprophetæjpronunciantesChrifti pailïo °cs Anti-n«,8Cpoftinoduin glorias ïiusfuturasific mihi intellige fe^ chriftiam.
li cundum
-ocr page 542-?98 de’^antichristo.
oindum iinumqiienq; pfcudochriftum multos elfe falfos pf lt;gt; phetas.Non ergo alicuius unius médacif doftores, fed omni'nbsp;Umpfeudoprophetaefuntillius Antichrifti,cuiusfalfosftr'nbsp;nones praedicant, quart ucros S( docent.Secundum ergohçCnbsp;quæ diximus,qui ecclcrtaftice docent uerbum.prophetæ funtnbsp;Chrifti:Qu.i autcm Marcionis.uel alicuius eorum predicantnbsp;uerbumfelfum.prophetaefuntAntichrifti, eins qui eft fecutinbsp;dum Marcionem.id eftjllius mcdacii quod introduxit Mar'nbsp;cion, 8(alii falfi prophetæ funt mcndaciiillius quod eft fe'nbsp;cundumBartlidem, alii uero illius quod eft fecundum Apel'nbsp;lem. Similiter dices Sc de prædicatoribus rtngularuni haere'nbsp;fum.Omniaenimpcrfuaforiaquæproferunturaddefenfio'nbsp;“’S”? ” nein Anticbrifti uerbi.fîgna funt illius Antichrifti SC prodi'nbsp;prodigia gia.quæcunçgfiiggerunturàfapientiifimo omnium beftia'nbsp;teri'se ferpcnte, SC à magno fenfu principe Aff/riorum finbsp;111 qfunt. gnafuntmagna 8iprodigia,utincrroreminducatur.fipof'nbsp;rtbilecftetiam eleftiExaggeratiois autcm fcrmoeft,dicens;nbsp;Si poffibile eft.Non cnim pronunciauit.neque dixit, ut in ernbsp;rorem mittantur etiam clcfti, led oftendere uult, quoniamnbsp;frequenter ualde perfualbrij funt ftrmones hxrcticorum, 8Cnbsp;commouere potentes etiam eos qui fapiëter audiunt.Sed prsnbsp;dicente nobis omnia faluatore.nci^ in (olitudinem exeamus«nbsp;Gis fermonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profitftur Chriftfl in domib* effe crcdamus. His aSt
fallus anti quae diximus, adqciamusadhuc, qmomnis fermo profitenS chrift’ eft. fecffeueritatem.cum non fit ueritas.rtueapud gentiles, fiucnbsp;Mar.i} apudBarbaros,aIiquomodoAntichriftuscft,uolcns fcduccnbsp;re quafi ueritas,SC fepararc ab eo.qui dixit:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fum ueritas.
Proptcrea non dcbemus attcndcre eis quidicunt. Eccehic Chriftus,non autem oftendunt cum in ccclerta quæ plena eftnbsp;fulgorc ab oriente,ufcp ad occidentcm.quæ plena eft lumincnbsp;uero,quae eft columna Sc firmamentum ueritatis, in qua to'nbsp;ta totus eft aduentus filii hominis,dicentis omnibus,qui ubi'nbsp;quefuntiEcceegouobifcum fumomnibusdicbus uitse.uftÿnbsp;Matth ’S adconfummationcm lêculi. Etubicunquefuerit,quod eftfe'nbsp;Mattnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tundum difpcnfationcm paflionis cius.cadauer eius.qui ideo
' * cecidit,uterigatcosquiceciderunt,Illiccongrcgabunturnó qualefcunq;,fed aquilac difdpuli. Et uide quoniam non dixit.-Vbicun^ fueritcadauer,ibi congregabunf uultures.autcornbsp;Hi,fed uolens oftendere magnificos,8C regales elTc omnes, quinbsp;inpalfio*
-ocr page 543-DE ANTICHRHTO- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49»
in paffîoticm doinini credidcrunt, proprie dixit : Vbifucrit cadaucr,illic congregabuntur amp; aquilæ.
HieremiznonoiVnufquiG^feà proximo fiio eu-ftodiat,8i in onini fratre fuo nô habeat fidutiâ; quia omnis frater fupp1âtan$fupplantabit,amp; omnisaminbsp;eus fraudulentcr inccdcr,amp; uir fratrem fuum deridenbsp;bit, amp; ueritatem non loquentur.Docuerüt enim lingua m fuam loqui mendacium, utinique agerët labonbsp;rauerunt.Habitatio tua in medio doit,in dolo renucnbsp;runt feire me dicit dominus.
Hiere.xiij. Ecee ego implebo omnes habiratores terræ huius,amp; reges noffri qui fedet de ftirpe Oauidnbsp;fuper thronü eius,amp; facerdotes amp; prophetas, amp; oësnbsp;liabitatores Hierufalem ebrietate, 8i difpergam eosnbsp;uirum à fratre (ûo,amp; patres amp; fîbos pariter ait do^nbsp;ntinus.Non pareâ 8i non concéda,neç^ mirerebor,utnbsp;non difpergam eos. Audite amp; auribuspercipite,nogt;nbsp;liteelcuari,quia dominus locutus eft. Date dominonbsp;Dco ueftro gloriam anteg contenebrefeat, 8C antegnbsp;offendant pedes ueftri ad montes caliginofos,amp;c.
Eccleiîaftici trigelîmofecundo : In uia ruina? ne eas,Sf non offendesin lapides,neccredasteuiaelagt;nbsp;boriofae,neponasanimx tux fcandalum.EtàiîIiisnbsp;tuis cauc,dë à domefticis tuis attende.
Micheæ ieptimo: Ab ea quæ tecum cubât cauc ne credas ei,quia ftlius contumeliam facit patri,filia furnbsp;Sit aduerlum matrë,nurus contra focrü fuam, iniminbsp;ei hominis uiri domcftici eius.
Hieronymus in Michxam,tomofexto, capitc feptimo:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouîdl ifl
Omnis uîri caput Cliriftus eft, Si Cbriftus caput eccleßae, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/jg 3
nmusfæpcinimicifunt.quiputâturin doniociusclt;re,idcft, *raecclefii •n ecdefia,amp; ä capite guide ra non recedunt. fed contra fuum fô,tiuntnbsp;li a fentiunt
-ocr page 544-so. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ANTICHRISTO.
ßntiunt caput,qui abfque magiftro.X gratia domini, fdeit' tiam fcripturarum fuo ludicio promittentes, inflati funt, SCnbsp;nihil fciunt,amp; langucnt circa quæftiones, amp; contcntiones punbsp;gnasiÿ uerborum.qui ucrc confiftcntesin domo inimici funtnbsp;ueritatis. Scire autcm debenius.quod in euangelio prope eadénbsp;uerba funt,quæ nunc Icgimus in prophcta Si iuxta context«nbsp;illiuslociaiterum habere fcnfuin, quæutrumaffumptafintnbsp;de propheta, an propria autoritäre præcepta, noffe domininbsp;Mat.io f8C in prophetis.SC in euangeliis locutus eft.Ait autemnbsp;illic dominus; Veni diuidere uirurn aducrfus pattern fuum,8Cnbsp;filiam contra matrem fuam, S( nurü aduerfus fbcrum fuam,nbsp;SC inimici hominis domeftici eius.His ita^ ediflertis.'fi tarnennbsp;potuimus fenfum attingere fcripturarum, fanAus réfrigéranbsp;tamintelligens charitatem, Si hommes in confurnmationenbsp;- . ... mundinoncffeamatoresDei.fedamatorcsfui.alriscredentinbsp;bus amicis.SC ducibus, SC uxoribüs, filio'q; SC filia, SC nuru adnbsp;pattern Si matrem,8C focrum confurgétibus,8C inimi'nbsp;melacKi.cihominisdomefticieius,ipfecreditindomino,SComnisconnbsp;templatio eius eft in Deo fuo, SC quanquam tribulationibusnbsp;Sc preffuris mundi prematur.tn prætcr eü qui dicit; Nolite tinbsp;Ioan. I« inerc,ego uici mundü.in nuUo fidutiä habens expeftat Deumnbsp;faluatorem fuum;8C credens in co, oculos'q; fuos ad eum fernnbsp;per dirigens.fperat fe exaudiendn quotiens eum inuocauerit.nbsp;Efaix xxiiij.Ecce dominus nudabit terram amp; diPnbsp;fîpabic cam,8C affliger faciem eius, SC difpcrdet habinbsp;tatores eius. Et erit ficut populus fic faccrdos,8Cc.
Amos tertioiLeo rugiet quis non timebit i dominus Deus locutus eft, quis non proplietabit i Auditu facite in ædibus Azoti,SC in çdibus terrx AegyptijSCnbsp;dicitciCongregamini fuper montes Samarix, SC ui-detc infanias multas in medio eius,SC calumniam panbsp;tientes in penetralibus eius.Etnefcierunt facere re-Aum dicitdominus, tliefaurizantes iniquitatem SCnbsp;rapinas in ædibus fuis.Proptcrca hæc dicit dominusnbsp;Deus.-Tribulabitur SC circumietur terra,et dctrahefnbsp;lt;x tc fortitudo tua.SC diripientur ædes tuæ,SCc.
Efais
-ocr page 545-DEANTICHRISTO. »oi
Efaiæ decimotertio : Vlulate, quia prope eft dies domini,quafi uaftitas à domino ueniet, propter hocnbsp;Omnesmanus di(roluentur,amp;omne cor hominis cS.-tabefcet contcrctur amp; cætera, Ecce dies domininbsp;ueniet crudelis,amp; indignationis plenus, 8i irx furo.quot;nbsp;risijj ad ponendam terram in folitudincm,amp; pecca*nbsp;tores eins conterendos de ea, quoniam ftellæ cah SCnbsp;iplendor carum no expandent Jumen fuum. Ohtc-nebratus eil fol in c tu fuo, amp; luna non iplendebit innbsp;luminefuo. Et uifitabo fuper orbis mala,SC contranbsp;impios iniquitatem eorum. Et requiefcere faciam funbsp;perbiaminfidelium,amp; arrogantiam fortium humigt;nbsp;habo. Preciohor erit uir auro,SC homo mundo obrynbsp;zo.SuperhoccccIü turbabo,amp; mouebitur terra dcnbsp;loco fuo, propter indignationcm domini excrcituü,nbsp;et propter diem ire furoris eius,amp;c.Et erit Babylonnbsp;illaciuitasglqriofainregnis inclytain fupbia Chainbsp;dxorum fubuerfa, ficutfubuertit dominus Sodomä
Gomorrä.Non habitabit ufquc in finë,ÔC non fun dabitur ufqj ad generatione gcnerationem, amp;c.
Efaiæ decimoquarto : Contnuit dominus baculü impiorum,uirgam dominantium, cædentem populos in indigmtione plaga infanabili, fubijciente infunbsp;roregentes,8C perfcqucntem crudclitcr,amp;c.Detra.'nbsp;da eft ad inferos fuperbia tua,conciditcadaucrtuü.nbsp;Subter te fternetur tinea,amp; operimentum tuum erutnbsp;uermes.Quomodo cecidiftide ccclo lucifer qui magt;nbsp;ne oriebaris^Corruifti in terram qui uulnerabas gcnbsp;tes,qui dicebas in corde tuoJn coelum afcendam,lu-pra aftra Dei exaltabo foliü meü,fedebo in monte tenbsp;ftamenti in lateribus aquilonis. Afcendam fuper altinbsp;tudinem nubium,lgt;milis ero altiffimo. Veruntamennbsp;11 t ad in.*
-ocr page 546-»Oî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ANTICHR.ISTO.
adinfernum dctrahcris in profundum lad. Qui teuî derint,ad te indinabuntur tcijj profpKicc. Nunquidnbsp;ifte cft uirquiconturbauit terra,quicoculfitrégna,nbsp;qui pofuic orbem defertutn,S^ extera.
loannis Chryfo.tomo feptimo,in opère imperfe-fto,in Matthxum, Ho.xxxiiij. ex capite uigefimo.
i.Ioan.2 Filioli iam nouiflima hora cft. Apoftolus autem dicitiam Roma.i} aliquant partem duodecimo horaetranfiffefïc.'Nunc cm proquot;nbsp;pior cft noftra falus, quàm cum credidimus. Puta crat undenbsp;Nouiflima cima hora.Noftro tempore iam fi non eft duodecima hora innbsp;horaiäeft. tegra.fed fine dubio modinïreftat.In duodecima hora fum*.
Vnde putasfquia candor iuftitise iam receflît de müdo, S( fol radios gratiarum in Ce colligens reuocauit, 8C totam terramnbsp;nigredo iniquitatum, uel mcndaciorum, quafi nox fufca coonbsp;peruit, nifi quia iam X ipiâ duodecima hora finiatur f Vbiçnbsp;tenebras uides.fit dubitas dicm tranfifleÿ Prius etenim in ualnbsp;libusfitobfcuritaSjdiedechnanteadoccafum.Quando ergonbsp;colles uideris obfcurari, quis dubitat quin iâ nox eftc’Sic priquot;nbsp;mura in fecularibus X laicis chriftianis incipit præualerc obquot;nbsp;f, .fcuritaspeccatorum.Nuncautemquandoiamuides.quddiânbsp;ucrtiflimu j-erdotespofitosinfummouertice^iritualium dignitatum,nbsp;li^uni no qy-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj f oUcs dicuntur, apprehenderit iniquitas tencquot;
uiiumi Item j,rofa,quomodo dubitetur,quia finis eft mundi.
poris. Numeri uigefîmoquarto; Robuftü quidc cft ha-* bitaculumtuü,fed(îin petfa pofueris nidum tuum,nbsp;6( fueris elecflus de ftirpe Cyn,quàm diu poteris pernbsp;mancrc’JAflurenim capict te.
Amos oflauo ; Vcnit finis fuper populutn meun» IfracI.Non adijciam ultra ut pertranfcâcam. Et ftrinbsp;debunt eardinestcpli in die illa,dicit dominusDeus.nbsp;Multi morientur, in omi loco proqeietur filentium.nbsp;Audite hoc qui côteritis paupcrem,ct dcficerc facitisnbsp;egenos terræ dicentes:Ç^âdo tranfibit meftis,amp; ucquot;nbsp;nund3bimusmerces,amp;fabbatum,âCoperiemusFrUquot;nbsp;mentum,Ut minuamus mëfuram, amp; augeamus fîclu,nbsp;amp; fuppo*
-ocr page 547-DE ANTICHRISTO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p,
fupponam® ftatcras dolofas'Jut poflïdeamus in ar gentocgcnos,amp; pauperesprocakiamentjs,amp;quiï.-quiliasfrumennuendamus'f lurauicdnsin fuperbiânbsp;lacob.Si oblitus fuero ufij in fine omnia opera eorü.nbsp;Nunquid (uper ifto non comouebitur terra, amp; luge-bit OÏS habitator ciuslt; Et afcendet quafi fluuius uni^nbsp;ucrfus,amp; cijciet ÔI. defluet quafi riu’ Aegypti.Et eritnbsp;in die ilia dicit dns,occidit fol in meridie,ct tcnebrequot;nbsp;ftere faciam terra in die luminis.Et conuertä feftiupnbsp;tates ueftras in ludü,ä^ omnia tätica ueftra inplan^nbsp;dum.Etinducä fuperomnedorfum ueftrumfaccfi,nbsp;amp; fuper omnc caput caluitium.Et ponâ cam quafi lunbsp;€lum unigeniti,amp; nouilTima eius quafi die amarum.nbsp;£t ecce dies ueniunt didt dns, et mittam fame in ternbsp;ram,non famem panis neqj fitim aqux,fed audicndinbsp;Uerbumdomini.Etcömoucbunt à mari uf^adma»nbsp;re,S^ ab aquilone ufc^ ad orienté circuibunt quxrennbsp;tes uerbum domini,amp; non inuenient,amp;c.
Chryfoftomus tomoprimo, in Mattharum, Ho. quadragefimafcptima,ex cap.dedmotertio. ynbsp;Matthari decimotertio : Sinitc utra^ crcfcerc uft^nbsp;id meflcm,ôé caetera.
Dominus auté prohibée, ne forte lïmul cum zizaniis herbä ttiâtritici euellât, qd dicebat, ut bclla 8C effufîonc fanguinisnbsp;iPhiberet.Nam fi trucidarenf hçretid.abfqp fœdere pacis atqg u-rg*;,«.nbsp;j^ducils bellü orbi inferretur.Duobus igitur rationibus pro'- ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
bibuit: Altera quia frumentis paruin nocerent.-altera, quja ° , tiififanarcntur^xtremafupplicianoneuaderent.QuarcflCfî * *’nbsp;PUniri eos uultis,8C frumentis nequaquam officcrc,opportunnbsp;tùtas temporis congrua expeftanda uobis eft. Non prohibernbsp;autem conciliabula hæreticorum diffipare,ora obftrucre, li*nbsp;bertatem loqucdi conciderc.uerum interficere ac trucidare.
lobdecimoquintOiOftcndam tibi audi,quod uidi
li '4 narra.«
-ocr page 548-«•4 DE ANTICHRISTO, narrabo tibi : Sapientesconfitcntur ,amp; non abfcon-dunt patres fuos. Quibus folis da ta eft terra, 8( nonnbsp;tranfîbit alienus per eos.Cunélis diebusfuis impiusnbsp;fuperbit,amp; numerus annorum incertusefttyrannPnbsp;dis eius. Sonitus terroris Temper in auribus illiusXnbsp;cü pax fît,ille Temper infidias TuTpicatur. Non creditnbsp;quod rciierti poffit de tencbris ad lucem, circunTpe-Âans undit^ gladium.Cum Te mouerit ad quxrendunbsp;panem,nouit quôd paratus fît in manu eius tenebranbsp;rum dies.Terrebit eum tribulatio,et anguftia uallagt;*nbsp;bit eum (îcut regem,qui prxparatur ad prælium.Tenbsp;tendit enim aduerTus Deum manum Tuam,âT contranbsp;omnipotentem roboratuseft. Cucurrit aduerfus eunbsp;ereiflo collo,ST pingui ccruice armatus eft. Operuitnbsp;faciem eius craiîitudo, amp; de iateribus eius ruina dequot;nbsp;pendet.Habitauit in ciuitatibus de(ôIatis,ST in dominbsp;bus defertis,quæ in tumulos Tunt redadx. Non ditanbsp;bitur nec perTeuerabit fubftantiaeius,ncc mittet innbsp;terra radicc Tuam.Non recedet de tenebris. Ramosnbsp;eius arefaciet flamma,S{ auferetur Tpiritu oris Tui abnbsp;eo. Non credat fruftra errore deccptus, quod aliquonbsp;precio redimendus fît. Antequam dies eius impleannbsp;tur peribit,amp; manus eius areTcent.Lçdetur quafî uiquot;nbsp;nea in primo flore,botrus eius quad oliua proijcicnsnbsp;flore Tuum,Congrcgatio enim liypocritx fterilis, Xnbsp;ignis deuorabit tabernacula eorum qui munera libcnbsp;ter accipiunt.Concepit dolorem X peperit iniquitanbsp;tem,ST utérus eius præparat dolos.
Idccapite uige(ïmo;Hoc fcio à principio,cx quo poßtus eft homo fuper terram,quód laus impioruninbsp;brcuis ßt,amp; gaudium hypocritx ad inftar punAi.Stnbsp;«Tccnderit uTque ad calum Tupcrbia eius,amp; caputnbsp;eius nuquot;
-ocr page 549-DEANTICHRISTO. »»ï «tus nubes tetigcrit, quad ftcrquilinium in fine perxnbsp;dciur, amp; qui eutn uiderant,dicenf.ubi es^ Vclut fo*nbsp;mnium auolans non inuenietur,träßet deut uido no-élurna. Oeulus qui cum uiderat non uidebit,ne^ ultra cum intuebitur locus fuus.Filij eius atcerccur egenbsp;ftate,amp; manus illius reddent ci dolorem fuum. Oflanbsp;eius implebuntur uitijs adolefcêtiæ cius, Si. cum eo innbsp;pu lucre dormient. Cum enim dulce fuerit in orc eiusnbsp;malum ,3bfcondit illud fub lingua fua . Pareet illi,8£nbsp;non derelinquet illud,8^ cçlabit in gutturefuo.Panisnbsp;cius in utero illius, uertetur in fel afpidü intrinfecus.nbsp;Diuitias quas deuorauit euomet,et de uctre illius extrahet eas Deus. Caput afpidü fuget. Si occidet eutnnbsp;lingua uiperx.Non uideatriuulosduministorrcntisnbsp;mcliis butyri.Luet qux fecit omnia,nee tarnen connbsp;fumetur. luxtamultitudinemadinuentionumfuarü,nbsp;de fif fuftinebitiquoniam confringens nudauit paupenbsp;ris domum, rapuit Si non ædjdcauit earn, nec eft fa-liatus uenter eius, Si cum habueritquæconcupierar,nbsp;polTidere non poter it. Non rcmandt de cibo eius, Si.nbsp;propterca nihil permanebit de bonis eius.Cumfatianbsp;tus fuerit,a rtabitur,{ftuabit,S; omnis dolor irruct funbsp;per eum. Vtinam impleatur uenter cius,ut emittat innbsp;cum iram furoris fui,d£ pluat fuper ilium bellü fuum.nbsp;Fugiet arma ferrea, Si irruet in arcum atreum. Gladius dedudusSfegrediens deuagina fua,df fulgu-rans in amaritudine fua. V adent Si ueniet fuper cumnbsp;horribiles, omnes tenebrx abfeonditx funt in oculisnbsp;cius. Oeuorabit eum ignis qui non fucceditur,affligenbsp;tur rcliAus in tabernaculo fuo.Reuelabunt cocli ini-quitatem eius,et terra cOnfurget aduerfus eum. Apernbsp;turn erit germen domus illius, detrahetur in die furonbsp;It I ris
-ocr page 550-»o« DEANTICHRISTO.
ris Dei.Harc eft pars hominis impij à Dco,amp; hxredP tas uerborum eius à domino.
Idem capite uigcfimofecundo: Nunquid Deo pogt; teft coparari homo, etiam cum perfeiflæ fucrit Rien'nbsp;»iae'îQÿid prodeft Deo fi luftus ftieris,aut quid ei connbsp;fers fi immaculata fueric uita tua{ Nunquid times arnbsp;guet te, amp;. ueniet tecum in iudicium, 8i non propternbsp;malitiam tuam plurimâ,amp; infinitas iniquitates tuas^nbsp;Abftulifti enim pignus fratrum tuorum fine caufa,fiCnbsp;nudosfpoliafti ueftibus. Aquam lafib non dcdifti,6dnbsp;cfurienti fubtraxifti panem. In fortitudine brachijnbsp;tuipofiidebasterrâjS; potentifiimus obtinebascam.nbsp;Viduas dimififti uacuas, amp; lacertos pupilli commknbsp;nuifti.Proptcrca circumdatus es laqueis, SC contur**nbsp;bat te formido fubita. Et putabas te tenebras non uinbsp;furum,â; impetu aquarum inundantium non opquot;nbsp;preflum iri. An cogitas quod D E V S excelfior coc^nbsp;lo fit, SC fuper ftellarum uerticem fublimetur^ Et dPnbsp;cis : Quid enim nouit D £ V S Œt quafi per caligincnbsp;iudicat. Nubes latibulum eius,nec noftra confiderat,nbsp;SC circa cardines cccli perambulat. Nüquid femitamnbsp;feculorum euftodire cupis, quam cakauerunt uiri ininbsp;qui,qui fublati funt ante tempus ruum,amp; fiuuius fub^nbsp;uertit fundamentum eorumlt; Qui dicebantD £ O:nbsp;Recede à nobis, SC quafi nihil pofiit facere omnipo*'nbsp;tens æftimabant eum, cum i 1 le implefiet domos eo^nbsp;rum bonis. Nonne fuccifa eft cieftio eorum,S^ relPnbsp;quias eorum deuorauit ignis lt; Acquiefee igitur ei SCnbsp;liabeto pacem, amp; per hxc habebis ffudius optimos*nbsp;Sufeipe ex. ore illius legem, amp; pone fermones eius innbsp;corde tuo.
Idem capite uigefimoquarto: Ab omnipotëte non funt
-ocr page 551-DE ANTICHRISTO. w funt abfcondita tempora, qui autem nouerunt eutn,nbsp;ignorant dies illiu?. Alq termines tranftiilerunt,dirinbsp;puerunt greges amp; paiicrüt eos. Afînum pupillorunjnbsp;abegerunt,amp; abftulcrunt pro pignore bouem uidup.nbsp;Subuerterunt pauperum uiam, SioppreiTerunt pagt;nbsp;riter mâfuetos terrac. Ali] quafi onagri in defcrto ag-grediuntur ad opus fuum, uigilantesad prxdam prgnbsp;parant panera liberis. Agrumnon fuumdemetunt,nbsp;Si uineam eius quem oppreHerunt uindemiant. Nu*nbsp;dos direittunt homines,indumenta tollentes, qui»nbsp;bus non efl: indumetum in frigore, quos imbres monnbsp;tium rigant, SC non habentes uelaraen amplexanturnbsp;lapides. Vira fccerunt depraedantes pupillos.Et uul»nbsp;gum pauperum fpoliauerunt. Nudisamp;incedentibusnbsp;abfque ueftitu, SC efurientibus tulerunt fpicas, internbsp;aceruoseorummeridiacifunt,6^cakatis torculari.*nbsp;bus (îtiunt. De ciuitatibus fecerunt uiros gemere, SCnbsp;anima uuincratorum clamabit, dC D E V S inukumnbsp;abire non patitur. Ipfîfuerunt rebelles Iumini,nekicnbsp;runt uias eius,nee reuerfî funrper femitaseius.Manenbsp;primo confurgit homicida,interfîcit egenum SC pau-perem, per noélem uero erit quafi fur. Oculus adul»nbsp;teri obferuat cahginem dkens, non me uidebit ocu»nbsp;lus,amp; operiet uultum fuum. Perfodit in tenebris do»nbsp;mos, fïeut in die condixerant ßbi,amp; ignoraucrunt lunbsp;cem.Sifubitoapparuerit aurora,arbitrantur umbranbsp;mortis,SC fie in tenebris quad in luce ambulat. Leuisnbsp;eft fupcr facie aque. Maledifta fit pars eius in terra,nbsp;nec ambulct per uiâ uineaiv. Ad nimiü ealorc trâfîctnbsp;ab aquis niuiü,öi ufq^ ad inferos peccatû illius.Obliuinbsp;feat eius mifericordia.DuIcedoillius uermcs.Nonlîtnbsp;itirecordatione,fedcöteratur quafi lignu infrufluo»nbsp;film
-ocr page 552-saS DE ANTICHRISTO. fum.Paui cnim fterilcm amp; quæ non parir,amp; uiduç benbsp;ne nô fecit. Detraxit fortes in fortitudine fua,amp; cumnbsp;fteterit non credet uitç fuæ.Dédit ei Deus locum pccnbsp;nitentiæ, 8i i lie abutitur eo in fuperbia, oculi autemnbsp;eiusfunt in uiisillius. Eleuatifunt ad modjcum,amp; nonbsp;fubfîftent, amp; humiliabütur fîcut omnia,SÓ auferêtur,nbsp;amp; ficut lummitates fpicaiîi conterentur,K caetera.
Idem capite uigefimofeptimo:Quæ eftenim fpes hypocritæ ft auare rapiat, amp; non Iiberct Deus ani-mam eius Nüquid Deus audict clamorem eius cumnbsp;uenerit fuper cum anguftialt; Aut poterit in omnipotente delcdfari,8C inuocare Deum omni tcpore'JDo.'nbsp;cebo uos per manum D EI quæ omnipotens habeatnbsp;nec abfcôdam.Ecce uos omnes noftjs,^ quid fine eaunbsp;fa uana loquiminKHjc pars hominis impq apud Deunbsp;8C hxreditas uiolentorum quam ab omnipotente fu**nbsp;fcipict.Si mûltiplicati fuerint filij eius,in gladio crût,nbsp;amp; nepotes eius non faturabuntur pane. Qui rcliquinbsp;fuerintexeo,fepelienturininteritu,amp;uiduae illiusnbsp;non plorabunt.Sicomportaucritquafîterramargc^nbsp;turn,SC fleut lutum praeparauêrit ueftimenta, præpanbsp;rabit quidem,fed iuftus uefiietur illis,SC argëtum in**nbsp;nocens diuidct,SC caetera.
Idem capite quadragefïmo:Ecce Behemoth quem feci tecum, fœnum qualî bos comedet.Fortitudo eiusnbsp;in lumbis eins,SC uirtus illius in umbilico uctris eius.nbsp;Stringit caudam fuam quafï cedrum,nerui tefticulo-rum eius perplexifunt. Oifa eius uelut bftulac aeris,nbsp;cartilago illius quad laminx ferre^.Ipfe eft principiünbsp;uiarum Dei. Qui fecit eum applicabit gladium eius,nbsp;huic montes herbas ferunt ; Omnes beftix agri ludetnbsp;ibi, fub umbra dormit in fccreio calami, in locis hu-menti'«
-ocr page 553-DE ANTICHRISTO. 509 mentibus. Protegunt umbiæ umbram eius, circungt;nbsp;danteumfaliccs torrcnti$.Ecccabforbebit fluuiuntnbsp;amp; non mirabitur, habet ßdutiam quod influât lornbsp;danis in os eius. In oculiseius quafi liamo capiet eü,nbsp;amp; fudibus perforabit nares eius. An extrahere pote-ris Leuiathan homo,amp; funeligabis linguameiusînbsp;Nunquid pones circulum in naribuseius,autarmil.'nbsp;la perforabis maxillam eius^ Nunquid multiplicabitnbsp;ad te preces, aut loquetur tibi moIIiaïNunquid figetnbsp;tccum paélum, 8i aecipies eum feruum in fempiterxnbsp;num lt; Nunquid illudes ei quafî aui, aut ligabis eumnbsp;ancillis tuis? Confident eum amici,diuidcnt ilium nenbsp;gotia tores. Nunquid implebis fagenas pelle eius,nbsp;gurguftium pifcium capite illius?Pone fuper eum manbsp;num tuam. Memento belli,neque ultra addas loqui.nbsp;Eccc fpcs eiusfruftrabitur eum,et uidentibus cundisnbsp;præcipitabitur.
Idem capite quadrageflmoprimo: Non quafi cru delis fufcitabo eum. Quis enim refiftere potcft uultuinbsp;meo,amp; quis ante dédit mihi ut reddâei? Omnia qusnbsp;fub ccclo funt mea funt.Non parcam ei uerbis poten»nbsp;tibus,K ad deprecandum compofîtis.QuisreucIabitnbsp;faciem indumcti eius, amp; in medium oris eius quis in»nbsp;trahit ? Portas uultus eius quis aperiet ? Per gyrumnbsp;dentium eius formido,corpus eius quafi feuta fufilia,nbsp;amp; compaélum feamnis fe prementibus. Vna uni connbsp;iungitur,amp;nc fpiraculumquidcm incedit perças.nbsp;Vna alteri adhxrebir, amp; tenentes fe ncquaquam fe»nbsp;parabuntur. Sternutatio eius fplendor ignis, amp; ocugt;nbsp;li eius ut paipcbræ diluculi.De oreeius lampadesnbsp;eius procedunt ficut tedæ ignis accenfie, de naribusnbsp;eiusprocedit fumus ficut oU» fuccenfj atque feruen»nbsp;tis.
-ocr page 554-îio DE ANTICHRISTO. tis.Halitus ciusprunas ardcre flamma de orenbsp;«fus egrcditur. In collo eins morabitur fort/tudo, 8Cnbsp;faciem cius pracccdit egcftas. Membra carnitim einsnbsp;cohærentia fibi. Mittet contra eum flumina, 8i ad lonbsp;cutnaltum non ferentur. Cor eins indurabitur tan^nbsp;quam lapis,amp; ftringcl quafî malkatorisincus Cuinnbsp;fublatusfuerit timebunt angeli, 8i territi purgabunnbsp;tnr .Cum apprehenderit eum gladius fuftinere nonnbsp;poterit,neque hafta neque torax.R eputabit em quanbsp;lt;î paleas ferrum, amp; quafi lignum putridum acS. Nonnbsp;fugabit eum uir faghtarius, ni ftipulam ei ucrfi funtnbsp;lapides fundæ.Quafî ftipulam {ftimabit malleum,â£nbsp;deridebit uibrantem haftam.Sub ipfo erunt radq fo-lis, amp; fternet fîbi aurum quafî lututn. Feruefeere faxnbsp;ciet quafî ollam profundü maris, amp; ponet quafî cumnbsp;ungucta bulliunt.Poft cum lucebit femita,æftimabicnbsp;abyfTum quafî fenefeentem. Non eft fuper terram ponbsp;teftasquar comparetur ci,qui faélus eft ut nullum ti--meret. Omne fublimc uidet, ipfê eft rex fuper omnesnbsp;fïliosfuperbiae.
Ladantius Iibro feptimo de diuîno prxmio, capite decimoquinto.
Propinquante igitur huius feculi termino.humanarum re' rum ftatum commutari neceffe eft,amp; in deterius ncquitia in'nbsp;ualefcente prolabi.ut iam noftra hæc tempora, quibus iniquinbsp;tas 8i malicia ufque ad fuminîi g^radum crcuit,in(ânabilis manbsp;li comparatione felicia.et propc aurea poflint iudicari.Ita etenbsp;nim iuftitia rarefcet,ita iinpietas amp; auaritia,8C cupiditas./3lt; linbsp;bido crebref.et;ut fi qui turn forte fuennt boni.prçdæ fint feenbsp;leratis.ac diue;cennir undiq; ab iniufl:is:foli autem mali opu'nbsp;lenti fint’ boni uero in omnibus contumelifs atque in egeftatcnbsp;iaâentur. Confundetur omne ius,Slt; leges peribunt.Nihil tücnbsp;quifpiam habebit,nifi aut quxfitum aut deftnfum malejaudanbsp;cia ÔC uis omnia pollidebüt. Non fides in honiinibu5,nö pax,nbsp;non
-ocr page 555-DE ANTICHRISTO. îii Honhumanitas, non pudor.non ueritas erit.At^ ita necß/c.*nbsp;curitas, ncq; regimen, nelt;ç requicsd malis ulla. Omnis cnimnbsp;terra tumultuabitur, freinct undje^ bella, oés gîtes in armisnbsp;erunt.Sî fe inuicem oppugnabunt.Ciuitatesfinitimæ inter fenbsp;præliabuntur, 8C prima omnium Aegyptus fhiltarum fuper^nbsp;ftittonumluet poenas, amp; fanguine uelut flumine operietur.nbsp;Turn peragrabit gladius orbem nietens omnia ,£( tanquamnbsp;meffem cunAa profternens.Cuius uaftitatis 8( côfufionis hf cnbsp;erit caufa, qudd Roinanum nomen, quo nunc regitur orbisnbsp;(horret animus dicere,fed dicam, quia futurû eft) tolletur denbsp;terra, amp; imperium in Afîam reuertetur, ac rurfus oriens do'nbsp;niinabitur,atque occidens (êruict.Nec mirum cuiquam debetnbsp;uideri,fi regnum tanta mole ftindatum, ac tam diu per tot Änbsp;talcs uiros auftum,tantis deniçg opibus confirmatum,aliquânbsp;do tame corruet.Nihil eft Iiumanis uiribus laboratuni, quodnbsp;non ab humanisæque uiribus deftrui poflit. Quoniam mor^nbsp;talia (ünt opéra mortalium . Sic amp; alia prius régna cum diu*nbsp;tius floruiflcnt.nihilominus tamë occidcrût.Nam Aegyptios,nbsp;amp; Pcrfas.Sf Graecos,8{ Affyrios proditfl eft regimen liabuiflenbsp;terrarum.quibus omnibus deftru(ftis,ad Romanos quoq; re*’nbsp;ruin fumma pcruenit.Qui quàto cætcns omnibus regnis an.*nbsp;teftant, tanto maiorc décident lapfu.quia plus habent pondenbsp;ris ad ruinam,quæ fünf cseteris altiora,â( cætera.
©f ptrftrttttûttt,
ftianoîum tempoze Srtanoziim bçrcn'cozum. Sapientix fecundo:
Ircumucniamus ergo iuftum, quoniam inutilis eft nobis, amp; contrarius eft operibus noftris, X
’mproperat nobis peccata]egis,6î diffamât in nos Peccata difeiplinx noftr j. Promitrit fe feientiam Deinbsp;baberc,et filiû Dei fc nominat.Faftus eft nobis in trinbsp;^uffionc cogicationûnoftrai^. Grauiseft nobis etiïnbsp;gt;d uidendu, quoniâ diftimilis eft alqs uita illius,8{ itnnbsp;tnuiatae funt uix eius. Tang nugaces xftimati fumusnbsp;ibillo,Si abftinct feàuijs noftris tanquam abim-gt;nbsp;mundi.«
ïiî DE PERSECVTIONE mundktis,amp; prxfert nouiffima iuftorutn,Sf gloria-tur patrem fe habere Deum. Videamus ergo fi fer**nbsp;mones illius ueri fint, amp; tentemus quæ uentura funtnbsp;fciemus quæ erunt nouifiiima illius. Si enim cftnbsp;uerus filius Dei, fufcipiet ilium, K libcrabit ilium denbsp;manibuscontrariorum.ContumcIia amp; tormento in-terrogemus eum,ut kiamus reuerentiam eius,amp; pronbsp;bemuspatientiam illius. Morte turpifiiitna conde-mnemus eum. Erit enim ei refpeólus ex fermonibusnbsp;ilIius.Hæc cogitauerunt 8(. erraucrunt,excxcauit emnbsp;illos malitia eorum,amp; cxtera.
Threnorum quarto:Non crediderunt reges terrç amp; uniucrfi liabitatores orbis, quoniam ingredieturnbsp;hoftisSd inimicus per portas Hierufalé. Propter pec-cata prophetarum eius,amp; iniquitates facerdotü cius,nbsp;qui effuderunt in medio eius fanguinem iufiorum.
In codem capite: Appropinquauit finis nofter,£5-pie ti funt dies noftri,quia uenit finis nofter. Velocio-res fuerût perfecutores nofiri aquilis cali,fuper mon tes perfecuti funt nos,in deferto infidiati funt nobis.
Èfaixquinquagefimoprlmo: Audite mcquifcitis îuftum,populus meus lex mea in corde corum.NoIi-te timere opprobrium hominum,amp; blafpliemiam conbsp;rum ne metuatis. Ego ego ipfe côfolabor uos,quis tunbsp;ut timeas ab homine mortali, 8i à filio hominis, quinbsp;quad fœnü ita arefcer,amp; oblitus es dni fadoris tuiï
Ezechielis tricefimotcrtio : Vnus erat Abraham, amp; hxreditate poifedit terram,nos autê multi fumus,nbsp;nobis data eft terra in pofiefiionem. Iccirco dices adnbsp;eos:Hxc dicit dominus DeuSiQui in fanguinecome-’nbsp;ditis,df oculos ueftros leuatis ad immüdicias ueftras,nbsp;Kfanguinem funditis,nunquid terramhxreditatenbsp;pofiï-
-ocr page 557-CHRISTI ANORVM. m portîdebitisï Stctiftfs in gladijs ueftris,feciftis abominbsp;nationes, 8C unufquifque uxorem proximi polluit, SCnbsp;terrant harreditate poflidcbitis^
Hieremix decimooiflauo:Venite cogiteniuscongt;' tra Hieremiam cogitationes. Non enim peribit lex ànbsp;faccrdotc,nelt;5 confilium à f3piente,nec fernto à pro»«nbsp;pheta. Venite SL percutientus euni lingua,amp; non atquot;nbsp;tendamus ad uniuerfos fermones eius. Attende dontînbsp;ne ad nie,8C audi uocem aduerfariorum meoi^. Nunnbsp;quid reddetur pro bono ntalü,quia foderunt foueaninbsp;aninnc tncx^Sf estera.
Hiercmix uigefîmorexto: Ego auteni,ecce in mSquot; nibus ueftris fum,f3citc tnihi quod bonum SC reAumnbsp;cft in oculis ueftris. Veruntamen feitote cognofeiquot;nbsp;te,quia (î occideritis me,fanguinem innocentent tra*nbsp;detis contra uofmetipfos SC contra ciuitatem iftamnbsp;SC habitatores eius.
Hieremiç decintofeptimo: Ecee ipfi dieunt ad me: Vbi eftuerbum domini?Vcniat.Et ego non fum tur*nbsp;batus te paftorem fequens, Si diem hominis non de««nbsp;itderaui,tu fcis.Quod egreffum eft de labijs meis,requot;nbsp;Aum in côfpeAu tuo fuir. Non (ïs tu mihi formidinf,nbsp;fpes mea tu in die afflîAionis. Confundantur qui menbsp;profequuntur,8C non confundar ego,8C exten.
Ezech ielis feptimo : Fac conclußonem, quoniam terra plena eft iudicio ranguinum,SC ciuitas plena minbsp;quitate.Et adducam peftimos de gentibus,SC poftidenbsp;ount domos eorum. Et quiefeere faciam fuperbia ponbsp;tentium,8C poftidebunt fanAuaria eorum.
Ezechiclis undecimo : Plurimosoccidiftisinurbe hac, amp; impleftisuias eius interfeftis, propterea hxcnbsp;dicit dominus Deus IfracLSC estera.
Kk Ezechie*
-ocr page 558-ÏÏ DE PERSECVTIONË
Ezechtelis uigefîmotertio : Principes eius in me-' dio illius, quaff lupirapientes prædam ad cifundengt;*nbsp;dum fanguinem y èc perdendas animas, amp; auarc fegt;'nbsp;Aando lucra,amp; caetera.
Ezechielis criceffmofexto : luxta immunditiam menilruatzfad;a eft uia eorum coram me, amp; eifudinbsp;indignationem meam fupereospro fanguincquemnbsp;fuderunt fuper terram.
Idem capite triceffmooélauoiGladius uniufcuiuP que infratremfuum dirigetur. Et iudicaboeum pcgt;nbsp;fte SX. fanguinCySd imbre uehementi,amp; lapidibus imlt;*nbsp;tnenffs,S£ estera.
Micheac fecundo: Vz qui cogitatis inutile, 8£ opc-ramini malum in cubilibus ucftris. In luce matutina faciunt inud,quoniam côtra dominum eft manus eo'nbsp;rum.Et concupierunt agros, K uiolenter tu]erunt,6^nbsp;rapuerunt domos, fif calumniabantur uirum 8Cnbsp;mos eius,uirum hzreditatem eius. Idcirco h^c di^nbsp;cit dominus:Ecce ego cogito fuper familiâ iftam m3gt;'nbsp;lum,unde nô auferetis colla ueftra, SC ambulabitisfunbsp;perbi, quoniam tempus peiTimum eft. In die ilia fult;*nbsp;metur fuper uos parabola,S; cantabitur canticü euninbsp;(üauitate dicentium : Depopulatione uaftati fumus.nbsp;Pars populi mei commutata eft,amp;; estera.
c Hieremiç quinquageffmoprimo:Fugite de medio 6abylonis,ut faluet unufquifque animam fuam.
Ezechielis uigefimofecundo: Ecce comploff ma.*' Qus meas fuper auaritiam tuam, quam fecifti, SC fugt;nbsp;per fanguinem qui cffufus eft in medio tui. Nunquidnbsp;Âiftinebir cor tuum, aut przualebunt manus tux innbsp;diebus quos ego faciam tibi,fif estera.
Coniuratio Prophetarum in medio eius, ffeut leo fugiens,
-ocr page 559-CHRISTI ANORVM.
Migiens, capiénfque prædam animas deuörauerunr, opes 3^ prædam acceperunt, uiduas cius multiplica-**nbsp;uerunt in medio illius. Sacerdoces cius cötempferuncnbsp;Icgem meam,amp; polluerüt fanifluaria mea. Inter fannbsp;Auaria mea. Inter faniflum prophanum non hagt;nbsp;buerunt diftantiam,inter pollutum amp;. mundum nonnbsp;intellexerunt, 8C à fabbatis meis non auerterunt ocunbsp;los fuos,Sf coinquinabar tn medio corum. Principesnbsp;cius in medio illius quafîlupi rapientes prædam adnbsp;effundendum fanguincm, 8C ad perdendas animas 8Cnbsp;ïuare fedando lucra,3£ cætera.
£x hiftoria ccclclîaftica,quam Tripartitam uo cant^ibro quinto,capite primo.nbsp;Theodoretus.
Breui autë tepore elapfo, cfi uita fiinéhis effet Ocddétis Im perator Côftans, Conftantiû fautores Aril côpukrunt, Athanbsp;nafium illi in memoriâ reuocantes.quafî ipfe fiiiffet.qui ei fra Chriftia»nbsp;trem fccerit inimicû.ita penèut difrupris nanirç uinculis ufeg noçj fide^nbsp;ad bella defcéderent.His incitarionibus Cenftâtius motus,nô M fempernbsp;folum expelli, fed etiä perimi facratiffimfi Atlianafifi impera'' eft pari,fednbsp;Uit.Et mittens quendâ Sebaftianû ducem,cît maxima militari haereticoç«nbsp;manu, uelut erf oneû iuffit interimi. Quomodo ant amp; ille cû perfequi»nbsp;exerdtu uenerit, S ifte difFugerit,ipfe q paffus.K mirabiliternbsp;libérât’ eft.meli’cnarrabit.Nâ in Apolop’a ftiç fiigç lie ait:
Veruntamen exquirât modum etiam diieeffionis, 8f cogno Rant â fuis.Erant enim Ariani cum miliribus concurrêtes,ut Inuidûtnbsp;*osaccenderent,amp;ignoranribusnosoftenderent,amp;licet fine ArianoÇinbsp;•«lia compaffione fint,uel audientes tarnen confijfi quiefeant. in uerosfiinbsp;trat itaqs iam nox, fic aliqui populorum ad üigilias uenerât, deles,nbsp;expeôabatur Aitura die colIcftio.Dux autem repente alb’tit,nbsp;oun miliribus plufquam quinquies milibus, habëtibus fcilicetnbsp;arma, 8C gladiosenudatos,arcus,fagittas, 8C ueftes.K eccle*nbsp;tam quidem ipfe circumdedit, ftatuens milites fîbimet cohat-'nbsp;rentes, ut nullus poffet egrediérium de ecclefia eorum manusnbsp;euadere.Ego ucro irrarionabile iudicans,in tanta confufionenbsp;lgt;opulû reSnquere,8( non njagis ante illos pericula fuftinere,nbsp;Kk Z rdîdcns
-ocr page 560-CTS DE PERSECVTIONE.
S’ -'fi ueri refîdensin fcde præcepi.ut diaconus Pfalmum legeret.popuS P» . .^iî. fe/ponderent. Quoniam in iëculum mi/ëricordia eins , Sinbsp;omnesin domos fuas abirent. Sed duce poftca ingrediente,Sînbsp;militibus facrarium circundantibus, ut nos capcrc poficnt,clenbsp;riâ quidem qui funt inuenti ftmul K populi clamabât,pofcef«nbsp;tes ut 8C nos difcedercmus unà cum populo. Ego uero magisnbsp;« diuerfo dicebâ, nô nos difcederc, nifi omnes figillatim pnusnbsp;«xirent.Surgës italt;® oratione fefta.ficpræcepi uniuerfos ab«'nbsp;federe, melius efle dicês.me periculo fubiacerc.quàm in quennbsp;quam eorum excipere læiïoncm. Egredientibus igitur pluri'nbsp;mis, Sf reliquis fubfequentibus, quidam monachi qui i bi no'nbsp;bifeumfuerant, SC ahqui clericorum afeendentes traxeruntnbsp;nos,amp;itateftiscftipfaueritas. Militibus alijsfacrariScircumnbsp;Dfis cufto dantibus,aliis per Ecclelîam difeurrentibus, per medium eo-”nbsp;dit fuos. rum domino iter dante atq; cuftodiete, pericula cunda tran'nbsp;liuimus, Deum magnifice glorificantes,quoniam ncq; popu-lum neci tradidimus.fed etiam utfaluaretur aAum eft,8( ma'nbsp;nus quxrentium nos efFugcre præualuimus.
Socrates. .
Qux etiam Gregorius codem tempore in Alexandria gef' ftrit ipltus Athanafii qui hæc paffus eft uoce narremus. In li'nbsp;bro enim quern de fuga fua fcripfit hæc ait.Igitur in Alexafv*nbsp;dria furrexerunt denuo nos quærentcs occidere.Et fafta ftintnbsp;nouifiimapeioraprioribus. Repente nant^ milites circüdannbsp;tes ecclelîam , pro orationibus prælia celebrabät. Ingrediétenbsp;nantj quadragefima Georgius ex Capadocia ab eis miirus,aunbsp;Nota mo' xit mala, quæillorum calliditate didicerat.Poft feptimanamnbsp;dum perle itaqj pafchx,uirgincs mittebantur in carcerem.Epifcopiuin'nbsp;cutionisnbsp;nbsp;fti ä militibus ducebantur, orphanorum Si uiduarum domus
Chriftia' diripiebantur, 8C inuafiones in domibus agebantur, noftu noçt aduer Chriftiani deponebantur, obfignabantur domus, Si fratresnbsp;fus Chri' dericorum pro fcatribus pericula fuftinebant. Hæc quideninbsp;ftianos. peffima, fed grauiora poftea funt præfumpta. 5eptimana emnbsp;quæ fuit poft lânftam pcntccoftcn, populus ieiunâs eft egref'nbsp;lt;iis ad cœmiterium orationis caufa,eo qudd omnes cômunio'nbsp;nemGeorgii declinarent. Sed hoc cognofeens ille nequiffi'nbsp;mus,iplc concitauit Sebaftianü Ducem Manichæum,qui cumnbsp;multitudine militum arma, gladios euaginatos, arcus,fagit'nbsp;Us'q: férentium fado impetu in ipfo die dominico fuper po'nbsp;pulum
-ocr page 561-CHRISTIANORVM. . ftr pulum irniit,amp; paucos orantes inuenitCcum iam plurimi di*nbsp;lceffiflent)taliagcflït, qualia ab eis decebatimpleri. Incendionbsp;aanquc facto ftatuens uirgines fccus igneni, cogcbat eas.ut ténbsp;profiterentur Arianas.Cuiniÿ eas cerneret efle ui(Srices,amp; denbsp;ignc nullo modo cogitare, fie earum uultuslacerauit, utuixnbsp;agnofd poft tempora potuerint.Tencs autem SC quadragin*nbsp;ta uiros tormento nouiore difterpfit.Seftis nanque de palma Noua tor*nbsp;uirgis, £lt; habetitibus fuos aculeos eoçt dorfa ita iierberibus la métorumnbsp;cerauit.ut quidä eoçt faepius à médias incifi funt propter fpi' genera abnbsp;nas.quæ eoçt dorfibus inhscrebant.aUi uero dum non ferrent Arianis innbsp;tormëta, mortui fint. Eosautë quiuiuerepotucrunt,S( quan uettiunturnbsp;dam uirginem in exilium deportauit in maximam Stafim.nbsp;Corpora uero mortuorum primo quidem reddi non eft paf*nbsp;fus, ftd cçlauit, infepulta reftnquës ea, ut quafi tanta crudeli-tas latere uiderctur.Hoc autem agunt,qui mentis errore défi*nbsp;piunt.Nani cum parentes mortuorum gauderent equidë pro Caudill panbsp;pter confeflionem, flerent autem propter corpora defijnào* rentum innbsp;rum.maiora eorum impietatis indida perfonabant. Poft hæc perfecutionbsp;autë ex Aegyptoatlt;ï Lib^Hs in exilium deportauerût Epifeo nefilioçt.nbsp;pos, Ammonium, Muium, Gaiuni,dë cæteros.K lie eos acer*nbsp;biflime per itinera pepulerunt, ut quidam eorum in ipfis iti*nbsp;neribus.alii uero per cxilia morerentur.Ocdderunt autë Epinbsp;feopos plufquam triginta, habentes ftudiû fecundum Achab*nbsp;Ut fi poflcnt.amputarent penttus ueritatem.
Theodoretus.
Super bare igitur Athanafius etiam côfolatorios libros uir ginibus illis fcripfît,quç crudelifiimas pertulerüt pairiones,dinbsp;cens inter hæc; Propterca nemo ueftrum fittriftis,licet Si fe'nbsp;pulturâ uobis dencgët impii,Së prohibeât uos efferri. Na ufi®nbsp;ad hoc nequitia peruenit Arianoçt, ut portas clauderër,8ë cirnbsp;ca fepulturaç: loca ucluti dæmones refiderët, ne quis fepelirenbsp;tur fideliu dileftoçt.Hæc ergo amp; his fimilia Georgius in Ale* Sepulturanbsp;îtâdria fadebat. Sandhis afit Athanafius nullfi locum munitö Chriftia*nbsp;cautelæ fuç putabat.cum utilt;5 aut uiufl eii dedud.aut mortufi nij 35 h-rjnbsp;decolIari.K caput eius Imperator fibi iuffiffet afferri Pro qua ticisdenc*nbsp;te prçmiû maximum copromifit huiufmodi aliquid niltianti. gatur,nbsp;Sapictiac dccimooftauo: Abfeonfe cm facrificabät
•ufti pueri bonorum. Si iuftitix legem in cöcordiam Kk ) difpox
-ocr page 562-?
ÏJ8. DE PERSECVTIONE dtfpofuerunt,(îmiliter amp; bona 8C mala rccepturos iunbsp;lias,patri omnium décantantes laudes.
lob duodecimo: Dcridetur enim iufti iîmpItcitaSy lampas contempta apud cogitationes diuitum, paranbsp;ta ad tempus ftatutum. Abundant tabernacula præ-donum,amp; audafter prouocant Oeum,cum ipfe dedcnbsp;rit omnia in manus eorum,S^ cætera.
Efaiae oftauo; Omnia quae loquitur populus iftc coniuratio eft, df timorem cius ne timca tis nequc panbsp;ueatis. DominS exercituu ipfum fandlificate, ipfenbsp;pauor ueftcr,amp; ipfe terror uefter,amp; erit uobis in fannbsp;(ffifîcationem,in lapidem autem offenfionis,8C in petram fcandali duabus domibus irracl,amp; in laqueumnbsp;amp; in ruinam habitantibus Hierufalem.
Hicremix undecimo : Tu autem domine demon-* ftrafti mihi Si cognoui, tu oftendifti mihi ftudia eo-rum, amp; ego quafi agnus manfuetus qui portatur adnbsp;uidlimam.
Tertullianus in Apologetico,capice xxxvij.
Sed abiit ut aut igni huinano uindicetur diuina IcAa, aut doleatpati in quo probatur, 8C cætera.Si nonapud iftam di*nbsp;fciplinam magis ocddi liceret qudm occidere.
Idem in Apologetico aduerfus genres,cap.primo.
Omne malum aut timoré aut pudore natura perfudit. De* niç malefici geftiunt latere,dcuitant apparere,trepidant de*nbsp;prehenfi, negant accufati, nc torti quidem facile aut fempernbsp;confitentur: certecondemnati mocrent, dinumerât in firaetinbsp;pfos mentis malx impetus, uel fato uel aftris imputant; nolütnbsp;enim fuum elfe, quia malum agnofcüt.Chriftianis uero quidnbsp;limile i Neminem pudet, neminem pœnitet, nilï plané retronbsp;non fuiflê. Si denotatur.gloriatur.-lï accufâtur.non défendit:nbsp;Interrogatus uel ultro confitef .damnatus gratias agit.Quidnbsp;hoc mali eft, quod naturam mali non habet,timorem,pudo-'nbsp;rem,tergiuerfationem, pœnitentiam.deplorationem * Quidnbsp;hocmiueft,cuiu$reus^udet,cuiusaccur3tiouotüeR,8t pœ*nbsp;nafî*
-ocr page 563-CHRISTI ANORVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi».
Ma fcIicitasfNon potes demétiam dicere,ciuii'eiiïficerisigno' rare. Si certiim eft denique nos nocentiflimos elle, cur à uo*nbsp;biiîpfîs aliter traftamur.quàin patres noftri,id eft.cæteri no^nbsp;centes : cum eiufdem noxx eadem traftatio deberet proucnKnbsp;re^Quodcunque dicimur cum alij dicuntur.SC proprio ore, etnbsp;mercenaria aduocatione utunturad innocëtiae fuæ commennbsp;dationem;refpondendi,altercandi fiicultas patet.-quâdo nonnbsp;liceat indcfcnîbs 8C inauditos omnino damnari. Sed Chriflianbsp;nis folis nihil permittif loqui,quod caufam purget, quod ue'nbsp;ritatem deftndat, quod iudicemnôamp;ciatiniufnim.Sed illudnbsp;folum cxpeftatur, quod odio publico neccffarium eftjConfêPnbsp;fio nominis,non excommunicatio criminis.
Ex capite fecundo ; Atqui inuenimus inquilîtionem quo^ que in nos prohibitam. Plinius enim Secundus,cum prouin«-ciam regeret, damnatis quibufdam Chriflianis.quibufdâ granbsp;du pulfis,ipfa tarnen multitudine perturbatus quid de cæteronbsp;ageretconruIuittuncTraianumlmpcratorem.alleganspræ''nbsp;ter obftinationem non facrifieandi,nihil aliud fc de facris eo^nbsp;rum comperiffe,qudm coctus antelucanos ad canendum Chrinbsp;fto 8C Dco,8C ad conferendam d)fciplinam:homicidium,adulnbsp;terium,fraudem.perfidiam,8lt; cætcra fcelcra prohibctes.Tücnbsp;Traianus refcripfit, hoc genus inquirendos quidem non effe,nbsp;oblatos uero puniri oporterc. O icntentiam neceffitate con'nbsp;fufam; ncgat inquirendos ut innocentes,8( mandat puniri utnbsp;nocentes. Farcit 8C fæuit.-diffimulat amp; animaduertit. Quid teinbsp;pfum cenfura circumuenisî’Si damnas,cur non K inquiris^Sinbsp;non inquiris,cur non SC abfoluis^
Idem capitefeptimo; Dicimur fceleratiffimi de facramento infanticidri,8lt; pabulo Iudx,Sf poft conuiuiû incefto,qd euer*nbsp;fores Iuminû,canes,leones fcilicet,tenebra9j SC libidinum imquot;nbsp;piarum inuerccundiâ procurent. Dicimur tarnen femper.necnbsp;Uos qd tandiu dicimur eruere curatis. Ergo auteruite ft credinbsp;tisraut nolite credere,qui nô e ruiftis.De ueftra nobis difliimu-'nbsp;latione praeferibif non efle, qd nec ipfî audetis eruere. Longenbsp;aliud munus carnificii in Chriftianos imperatis,8C cçtera.Cflnbsp;odio fui coepit uerjtas,fimul atq; apparuitinimica cfte,8(c.
In hiftoria Tripartita,libro fexto,capite xxij. ParsIibriAthanaftjdefatisfaAionefugæ. .
Kk ? Vçrum
-ocr page 564-no DE PERSECVTIONE
VErum Atlianafius libru m de fatisfaAione ftigae olim à fe confcriptum.tunc eis prçlcntifaus legit, cuius par^nbsp;tes utiles, amp; quæ profint hie intexens, totum librumnbsp;multorum uerfuum quaErere,amp;legereftudiolbs admonco.nbsp;Ait enim.Ecce huiufmodi funt præfumptiones impiorum hecnbsp;agentes,nec erubefcentes.In quibusprimum contra nos malanbsp;funt machinati, haAenus accu/ant quod manus eorum para'nbsp;tas ad necem declinate potuer«nus,et amahÏÏime potius ingenbsp;mifcunt.qudd nos penitus extinguere nequiuerunt.SC impronbsp;perant tiraoris caufam ; ignorantes, quod duin hoc fubmur'nbsp;Perfecutio murant, in feipfos magis rétorquent culpam. Nam fi fugerenbsp;quantum malum eft, perfcqui multo deterius. Hic quidem ne moria*nbsp;mais eft. tur,abfconditur : hic autem perfequitur, ut oecidat.Et ut fu*nbsp;giatur quidem fetiptum eft, qui autem quærit occiderc, prx'nbsp;uarjeat legem, Slt; magis ipfe ft^iendi prsAict occafionem.Si ernbsp;gofugamimproperätperfequctes. pudeateos potius fui ipfonbsp;rum. Q^iefcantinfidiari, 8C quieJeunt cotinuo fugientes. Sednbsp;â malitia non definunt fua, amp; comprehedere omni uirtute fenbsp;ftinant,(cicntes quia fuga perfecutionem paticntium,indici«nbsp;eft maximum perfequentium. Nullus enim mitem atquc cle'nbsp;mentem fugitaliquädo, led magis ferocem ftmul amp; calidum.nbsp;i.Reg.ît Omnisenim qui gemebat amp; uexabatur ä Saul, fugiebat amp; uenbsp;Hæretici niebat ad Dauid. Sed ifti propterea cos qui abfeonfi f mt, in'nbsp;quare chri terimereftudent.neipforuminalitiamuideâturarguere.Quinbsp;ftianosoc etiam in hac.partecxcantur. Nam quanto fuga maniftftiornbsp;cidere uo' eft.tanto amplius corum infidijs neces exilial® cömiffa omninbsp;lunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus funt aperta. Nam flue périmant,mors contra eos femper
exclamat: fiue rurfus exilia minentur,undequaq; ipfi cotra ië mali memonam deftinare nofeuntur. Et ft quidem fanä habenbsp;Haeretico' rentmentem, ufderent femetipfos in his eftc conftriAos, fe'lt;^nbsp;rfl impie' in concilijs fuis offendere.Sed quonii mentem amiferunt.pronbsp;tas quomo pterea perfecutione decipiuntur, 8C quærentes occidcre,fuamnbsp;do manife non contemplantur impietatem.Nam fi derogant eis qui fix'nbsp;ftatur. giuntquaerentesoccidere, quid faciantcum uidcntlacobfu'nbsp;Gene.27 gientem Efau fratrem fuum,amp; Moyfen in Madian defeendiPnbsp;Exodi 2 fe propter Pharaonis timorem^ Qgomodo fatisfaciêtfugiennbsp;i.Reg.ti ti Dauid Saul,qui in domS mißt ut interimereteum,dum ab'nbsp;fconfus effet in (pelunca, fiC mutalfct uultim fuum, donee de'nbsp;dinaretab Abimdechf ob quswn caufam inimicoru euafit in'nbsp;fidias.
-ocr page 565-CHRIST I ANORVM. ni ßdias.Quiddicantifti,quiomniaproferuntfernere, uiden^'nbsp;tes maximum Heliam in oratione quidem mortuum fufcitàf 3 .Reg. trnbsp;lt;ê, amp; tarnen abfconfum propter Achab,amp; fugiffe propter j.Reg.iînbsp;iniïdias Hiezabel lt; Tuncetiam quælïti filii prophetarum eæ'nbsp;latifunt latentes in fpeluncisapudAbdiam. Sed fi hæctan^nbsp;qua muet era nonlegeruiit,faltem memoriam habeantcuan' ioan.t«nbsp;geliorum.Nam SC difcipuli propter metum ludæorum, recef Afto.»nbsp;ferunt cælantes femctipfos. Et Paulus in Damafeo, à princRnbsp;pegentisquæfituSjdemuroinfportademilTuseft, 8C. manusnbsp;quærentis cffugit.Haec igitur de faniftis uiris feriptura dicétc,nbsp;quamputasexcufationemfuæ petulantixpoterüt inueniret*nbsp;Siueergotimorcmimpr.opcrent, contra femctipfos tanquânbsp;uxfani loquuntur,fiue contra uoluntatem Dei hoc dicant fienbsp;ri.fcripturarumdiuinarumuidenturpenitus expertes. Nam j ,nbsp;in lege prxceptumfuit,utdeputarentur etiam ciuitates ad 'nbsp;fugam,ut hi qui quxrebantur ad mortem, quoquo modo IPnbsp;berari poflent.In nouifiimo uero tempore feculorfi ueniens,nbsp;quod Moyfi loquutum cft, patris uerbum, rurfus hoc déditnbsp;mandatum,dicens.Cumperfecuti uosfuerintinciuitatehacnbsp;fugite in aliam.Et poft pauca dixit : Cum ergo uideritis abonbsp;minationemdefolarionis.quxdifta eft per Daniele prophe* Mat.t4nbsp;tarn ftantem in loco fanfto.qui legit,intelligat. tiic qui in lu*nbsp;dxa funt,fugiant in montana: qui in tefto eft, non defeedatnbsp;aliquid tollere de domo fiia.qui in agro,no reuertatur ad to!nbsp;lere ueftes fuas.Hxc enim feientes fanlt;fti huiufmodi habueriitnbsp;eonuerfationis modfi.Qux em nunc prxeepit dominus, hxcnbsp;ctiam ante incamatam fui prælêntiam in fanftis locutus cft.nbsp;Et hic eft hominum terminus ad perfeftionem duccns. ut qdnbsp;Deus iubet,hoc faciant. Propterca SCipfum uerbii propt’ nos perfeftfonbsp;humanatum, cum quxrcretur(ficuti nofipfi)abfcondi digna hominis innbsp;turn eft; 8c itcrum cum perfecutionc paterctur, fugit. Si inii^ confiftit.nbsp;dias declinauit. Decebat cnim cum ficuti famem Sc fitiin, ita loj.j, gc jinbsp;ctiam hocpati,Sc hoc modo ftipfumoftendere humanatum.nbsp;Ab initio fiquidem mox uthomo faftuseft,cum eflet paruu'nbsp;lus ipfe per angclü mandauit loftph, furgens fume puerii Stnbsp;matrt eius,SC fuge inAegyptû.Puturum eft cnim ut Hcrodesnbsp;quxrat animam pueri. Wortuo quoq; Herodc, uidetur pro*nbsp;pter Archelaum filifl eius in Nazareth fugiffe, qn iam etiamnbsp;Daim feipfum Oftsndebat, St manum aridam reftitucrat fa' Matt.iinbsp;Kk ; naintSt
-ocr page 566-DE PER.SECVTIONE
nam;fif pharifxi quidem egredientes concilium fecerunt alt;Igt; uerfus eiim.ut cum occiderét lt; Icfus autcm fciens,difcefrit in'nbsp;loan.iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quando Lazarum fûfcitauit à mortuis.ab illOjin'
quit,die cogitauerunt.ut occiderent eum.Icfus ergo iam non loan 8 ambulabat inter ludxos, iêd abiitindc in rcgionemnbsp;^’®iuxtadefertum.DeindefaIuatorcdicente: Antequam Abra'nbsp;ham fieret,ego fum.Iudæi quidem tulerunt lapides, ut mittenbsp;rentfuper eum.Iefus autem abfconfuseft,a(exritde templo.nbsp;Lucx. 4nbsp;nbsp;nbsp;tranljens per medium illorum ibat, amp; ira dilteffit. Putas
haec uidentes, magis autem audientes, cum non uideant qüo Hxreticî fecundum quod fcriptum eft, non debeant igné comburi, qmnbsp;non funt contraria bis, quac dominus facit SC docet,cogitant SC loquunnbsp;côburëdi. turî’Nam quando loannes martyrium fuftinuit, eius'q; cor'nbsp;Matt. 14 pusfcpelieredifcipuli, audienslefus, difceflitinde in nauem,nbsp;ad deferti locum feorfum-Dominus itac^ hxc faciens, ita do'nbsp;cebat.Sedutinamifii uclficerubefcerent, SC ufq; ad hominesnbsp;fuain petulantiam declararent, SC non magis ac magis infa'nbsp;mentes uiderenturetiam ipfuni arguerefaluatorem, contranbsp;cum uti% blalphemiasmeditantes.Sedne^ uefanorum quif'nbsp;quâ eos potent fuftinere, cfi arguantur,ne euangelia quidemnbsp;ipfa noifc, Eft enim occafîo noftræ difceflionis, Sc fiigse ratio'nbsp;nabilis atlt;5 uera, quam in faluatore quidem euangcliftz po'nbsp;Quæprçce Et’ memorarût.Nos autem etiam infanftisuiris oportet tanbsp;dut cap. fe' b'a cogitare.Nam ea quæ de faluatore bumano modo confer»nbsp;quätur in Pta funt.eadé cômuniter bumano generi deputâtur.Quæ nonbsp;membris Êta funt ille fulccpit,SC pafli'ones noftræ infirmitatis oftëdir.
Joan. 2 Quotl loannes ita confcripfit ; Qijærebantergoeum tenere, SC nullus mifitin eummanus, quia nondum uenerathoranbsp;eius.Nam anteq bæc uenirct, dicebat ipfe matri; Nondum uenbsp;Ioan.7 nitboramea.Eteisquifratreseiusappellabâturait: Meumnbsp;Mat. 24 tempusnondum uenit.Rurfus autem tempore paffionisdif'nbsp;cipulis dicebat; Dormite iam 8C requiefcite.Ecce enim appro'nbsp;pinquauit hora,8C filius hominis tradetur in manus peccatonbsp;rum.Sed neque antequam ueniret tepus, teneri fc palfus eft;nbsp;Eadé eccle necg cum uenifiet tempus,abftôfus eft, fed etiam femetipfumnbsp;fianûc pa' tradiditaduerfarqs. Sic SC beat» martyres in perfequutiôibusnbsp;titur, quæ temooralibuscuftodiebantlêmetiofos, Sedum quærerentur
Deutero*
-ocr page 567-CHRISTIANORVM. w
Deuteronomij triceiïmo fecundo: Laudate gen* tes populum cius:quia fanguinem fandorum fuorunbsp;ulcifcetur. Et uindidam retribuet in holles eorü, 8Cnbsp;propitiuseritterræ populifui.
Ecckfîaftici tricehmo fexto.Contere caput prin* cipum inimicorum dicentium: non eft alius prx**nbsp;ter nos.
Efaiæ quinquageiîmo nono : Et fada eft ueritas in obliuione,amp; qui recefttt à malo,pracdæ patuit.
Ezechielis tricefimo quarto: Et liberabo gregc mcum de orc eorum SC non erit ultra eis in efcam,nbsp;amp;cætera.
Amos quinto :Idcirco pro eo quod diripiebatis pauperem,amp; przdam elcdätollebatisabeojdom*nbsp;quadro lapide xdifîcabitis SC non habitabitis in eis.
Michcz tertio: Qui çdificatis Sion in fanguinib*, amp; Hierufalc in iniqtate. Principes eius in muncrib*nbsp;iudicabant, SC facerdotes eius in mercede docebant.
Idcmcapite feptimo: Perqt fandusdcterra,d( redus in hominibus non cft.Omnes in fanguine in*nbsp;fidiantur,uir fratrem fuum ad monem uenatur,manbsp;lum manuum fuarum dicunt bonii. Princeps poftu*nbsp;lat,SC iudex in rcddcdo eft.Et niagnus iocut* eft de*nbsp;fiderium animz fuz,S^ conturbaucrunt eä.Qui op*nbsp;timus in cis eft quail paliurus, ô^qui redusqualinbsp;fpina de fepe.
Ozez quarto:Non eft enim ueritas, SC no eft mi* fericordia,amp; no eft fcientia Dei in tcrra-Maledidü,nbsp;Sc mcndacium,amp; homicidium,amp; furtum,SC adulte*nbsp;riuminundaucrunt,£lt;fanguis fanguinem tetigit.nbsp;Propter hzc lugebit terra, ôf infirmabitur omis quinbsp;habitat in ea, cxte.Noft? t vere feci matrc tuam.
-ocr page 568-DE PER-SECVTIONE
Conticuiï populus meus,co qd no habuerit fcicntiî. Primo Macliab.fexto:Sunt uerba regisAntioclii»nbsp;Et dixi in corde meoJnquantam tribulationcm de^*nbsp;ueni, 8C in quos fluôlus triftitiæ in qua nunc fum quinbsp;iocüdus erä,äf diledus in potellate mea^ Nunc ucronbsp;rcminifcor malorum qux feci in Hicrufalem,undc cenbsp;abftuli omnia fpoliaaurea argrnteaquxerantinnbsp;ca,8C mifiauferre habitantes ludæamfine caufa.Conbsp;gnoui ergo, quia propterea inuencrüt me mala ifta:nbsp;ôC ecce pereo triftitia magna in terra aliéna.
Ecclefïafticixxvij. Laqueo peiMbunt qui obledlan tur caiu iuftorum,dolor autem confumet eos anteqnbsp;moriant.Ira amp; furor utraqpexecrabilia funt,â^uirnbsp;peccator continenserit illorum.
Deperfecutioneamp; tribulatione Chriftianorum» quiChryfoftomofauebant.
In cadem Hift:.lib.decimo,capite uigelîmo.
Trâfaftis itaq; diebus paucis.Arfatius Conftantinopoleos ordinaf epi/copus, Neftarii frater. ualde longæuus.amp;plusnbsp;quam oftoginta annos habens, qui manfuetiflinie adinodumnbsp;regebat epifcopatuin. Cuius opinioni derogauit poftea,quôdnbsp;cum loannis fautoribus agebatur. Nam cum Arfatio commanbsp;fiicare noUent.nec orationem habere communem, fed(fîcutinbsp;didum eft)ftorfuni amp; per loca fecreta ultima ciuitatis, facranbsp;celebrarent.hacc ille renuntiauit Imperatori. Cum'q; iulTifiêtnbsp;ut eos manu mihtari turbaFet,Iapidi|)Usat(£ fufbbus populûnbsp;conuertit in fugam.Nobiliores autem amp; niagis propenfos innbsp;amorem loannis coniecit in carcerem. Porrd milites(ut fierinbsp;folet)accepta licentia.prædam area mulierum ornamenta filnbsp;cicbât,2onasaurcas,dextralia,monilia,lauatoria,anulos,dianbsp;demata.amp;cumipfisaunbusearii auferctes inaures- Ob quanbsp;rem turba inaxiina,8t gémit* in ciuitateprouenit. Necfîctnnbsp;illi afiedum depoiuerc loannis. Verum publice plurimi côucnbsp;nire.nec in platea, nec in balneo praefumebant. Quibufdâ etiânbsp;crat doini quo^ manere pericuiofum, ita ut ciuitatem decli'*nbsp;narent.
-ocr page 569-CHRISTI ANORVM. . pt narent. Multi fîquidr uin. plunmxl]; mulieresnobili gener«nbsp;procréât», uirginitatc.atq; uirtutc uitæ laudabiles, fugerct^nbsp;Necmiç nonoiNunc itacp Deus nofter magne,fornbsp;tis SC terribilis, euftodiës padlum Si mifericordiam,nbsp;neanertas à facie tua omnem laborem qui inuenitnbsp;*10$,reges noftros,principes noftros,amp; facerdotesnonbsp;ftros,ô( prophetas noftros,amp; patres noftros, SC oëmnbsp;populumtuumà diebus regis AfTur ufquc in diemnbsp;hanc. Et tu iuftus es in omnibus quæ uenerunt fupernbsp;nos,quia ucritate fecifli nobis,nos autem impiecgi»nbsp;mus,reges noftri,principes noftri, facerdotes noßri,nbsp;amp; patres noftri no fecerunt lege tuä,amp; non attende-«nbsp;röt mädata tua, amp; teftimonia tua,q teftificatus es innbsp;cis.Etipfiinregnisfuis bonis,«in bonitaretua mulnbsp;ta quam dederascis,amp;in terra latiftima pingui,quänbsp;tradiderasinconfpeftu eorum non feruierunt tibi,nbsp;nee reuerfî ûint à ftudijs fois peifimis. Ecce nos ipfinbsp;hodie feruifumus,amp; terra quam dedifti patribus nonbsp;ftris ut comederent panem eius,8C quæ bonafuntnbsp;lt;ius,8i nos ipfi ferui fumus in ea. Et fruges eius mulnbsp;tiplicant regibus quos pofuifti fuper nos propter pecnbsp;cata noftra,S; corporibus noftrisdominantur, amp; iunbsp;mentis fecundum uoluntatem fuam,S^ in tribulatio«*nbsp;ne magna fumus. Super omibus ergo his nofipiïpernbsp;cutimus fa;dus,Sd fcribimus, fignant principes nonbsp;ftri,amp; facerdotes noftri.
Ecclefiaftici trigefimofexto: Mifcrcre noftri De«« us omnium,amp; refpicc nos,amp; oftendc nobis lueem minbsp;ferationum warum,iKimmitte timorem tuumfuper genres quæ non exquilierunt te,ut cognofcantnbsp;quia non eft Deus nifi tu,utenarrcnt magnaliatua.nbsp;Allcua manum tuam fuper gentes aliénas, ut uideâcnbsp;poten-
-ocr page 570-te , DE PERSECVTIONE
'Otentîam tuam. Skurenim in confpeftu eorum ftii ftificatus es in nobis,fîc in confpcdu noftro magnifïnbsp;caberis in eis,ut cognofeant te, fient SC nos cognouigt;-inus,quoniani non eft Deus prxter te domine. Innonbsp;ua fîgna SC immuta mirabilia. Glorifica manum SCnbsp;brachium dextrum. Excita furorem, SC effunde ira.nbsp;Extolle aduerfarium,amp; afflige inimicum. Feftina ténbsp;pus,SC memento finis,ut enarrent mirabilia tua. Innbsp;ira flammædeuoretur quifaluatur, amp; qui pefiïmantnbsp;plebem tuam,inueniât perditionem. Contere caputnbsp;principum,8c inimicorum dentium,non eft alius prgnbsp;ter nos. Congrega omnes tribus Iacob,amp;cogno-leant quia non eft Deus nifi tu,ut enarrent magnalianbsp;tua,8c hxreditabis illos fîcut ab initio.
Éfaiæ uigefimofexto : Domine dabis pacem no^ bis,omnia enim opera noilra operatus es nobis. Donbsp;mine Deus nofter, domini poiTederunt nosabfç te,nbsp;tantum in te recordemuf noministui.
Domine in anguftia requifierunt te, in tribulatio ne murmuris doArina tua eis SC cætera.
In eadem Hiftoria libro undccimo ca^ pite trigefimotertio.
Bella S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam 8C Bella huiufmodi dominus futura, SC ecdefiæ uiéto'
fêcutiôes riam prædicauit. Nos tainen iplç quoque res edocent, quôd chriitianis magis nobis utilia funt Bella, qudm pax, quia pax dclicatosnbsp;profunt. nosfacit,remiflbs,SC timidos. Pon d bellum SCnbsp;mentem acuit, 8c prxfentia qualînbsp;tranfeuntia contemne^
reperfuadetjSC
extera.
SEQyVPl«
?*SEQVVN'quot;
TVR HIC QV AED AM SELECTA ex Libro diui Auguftini de Eflentia diuiniquot;nbsp;tatis pro intcllcftu obfcurorum quo-rundam locorum Bibliorum,nbsp;præfertim prophetarumnbsp;utilüTima.nbsp;Auguftinus libro de EHentia diuinitatis.
MNIPOTENS Dcus pater amp;filius, SC ipirituf fan ftus.unus atq; trinus.unus uidelicet in na'nbsp;tura,trinus ucro extat in perfonis, folus inuifinbsp;bilis,folus immenfus atq; incomprehenfîbilis,nbsp;folus indrdifcriptus.ftilus immutabilis,incor'*
porcits^K immortalis: ubique præfensjfedlatens.'ubiqueto' tus.feditnmenfus.
Inuifibilis eft.qa in efléntia fua uideri omnino non poteft, Dmj jnuj.» Apoftolo atteftante qui ait;Queni nullus hominum uidit.Et fibilis.nbsp;in euangeIio;Deunineniouiditunquani.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Timo.s
Incorporeuseft quia nullis mcmbrorum linianicnris corn loan.i pofîtus,fiuc compaftus exiftit: Sicut ueritas in euangelio ait: Incorpo*nbsp;Spiritus eft Deus, SC eos qui adorant eum,in Ipiritu SC uerita reus.nbsp;te adorare oportet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioan.4
Immenfuseft.quiaquantitaseius, uel qualitas à nuUocx Inimenlîis creaturis metiri poteft.
Indrcunlcriptuseft,quia circunicribinuHo modo poteft. indrcun* ’ Illocalis, quia d loco ad locum alium nequaquam tranfit. fcriptus.nbsp;Immutabilis eft, quia mutari omnino abeoquodeftnon njocalis?nbsp;potcft.ipfo dicente per Malathiam prophetam : Ego domi' Imirtuta*.'nbsp;nus SC nô mutor.Ideo autem Deus immutabilis dicitur, quia jjnbsp;in natura eius,ira, furor,pocnitcntia,obliuio,recordatio, 8Cnbsp;alia his fimilia nullo modo accidunt.
Immortalis quia mori nulle modo poteft. Vbicun^ autem jmniorta' facra feriptura fparfimper diuinos Ûbros, motus in Deumnbsp;animz,feu Humana membra defcribit,idcft,caput,capillos, ’nbsp;oculos,8Caliahis fîmilia,nôcarnaliteriuxtahiftoriâà reftenbsp;intelligètibus fentiëda funt, fîcut d iudps 8lt; pkrifi^ hç retidsnbsp;carnaliter
-ocr page 572-»i8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ESSENTIA
carnaliter fapientibus, qui Dcum corporalem ac localem opî rantur,fed fpiritaliter omnia de eo intelligenda K cofitenquot;nbsp;da fiint.Si quis autem in Deum humana membra, (eu menunbsp;animx more humano inefle credit, proculdubio in corde fuonbsp;idola fabricat.
Caput Dei Ig'f“’’ utdiftum eft figuraliter in Deo caput cum legimus, ipfam eflentiam diuiniratis eius quæ omnia prxeedit, amp; cuinbsp;omnia fubiefta funt intelligere debemus.
Capilli nbsp;nbsp;Capillos uero capitis eius fanftos angelos, feu uniuerfos
elcftos typice accipi oportet. Vnde in libro Danielis prophe-quot; -nbsp;nbsp;nbsp;tæ fcriptum eft: Afpiciebam donee thronipofiti funt K anti'
canie.7 quuj dierum ftdit.Veftimenta eius quaft nix Candida, amp;ca' pilli capitis eius quaft lana munda.Hoc enim fignificatur pernbsp;ueftimcntumciuscâdidum, quod 8( per capillos capitis eius«nbsp;faniftos uidelicet angelos Si inultitudinem fanftorum deal'nbsp;, batorum.
OcuIoshaberediciturDeus.coquddomniauidct, Sfnihil eumlatct,incuiusconfpeftu,utait ApoftoIus.nuUacreaturanbsp;^brzo, 4 inuiftbilis eft:Omnia em nuda 8C aperta funt oculis eius. Ali'nbsp;ter uero oculi domini reijjeftus gratis eius intelligitur.ut eftnbsp;FiaIgt;iS jUud in pfalmo.'Oculi domini fuperiuftos. Item aliter oculinbsp;domini,prxeepta eius per qux nobis lumen feientis fubmi'nbsp;niftratur,myftice accipiuntur, ut eft illud in pfalmo : Prsce'nbsp;ptum domini lucidum illuminans oculos.
Palpebræ domini, occulta atq; incomprehenftbilia iudicia Palpebrs eius,ftuefpiritalisin diuinislibris locutio innuitur,dequi'nbsp;Pial.ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus in pfalmo fcriptum eft : Palpebræ eius interrogant filioS
hominum.id eft,probant.
Aures nbsp;nbsp;nbsp;Aures habere dicitur Deus, propter quod omnia audit, Si
nihilillumfub ftlentiolatet.Sapi.i. Auriscoeli audit omnia.
Mares. NaresDei,infpiratio ciusin cordaftdelium. t. Regum «• Afcendit fumus de nanbus eius,id eft, lachrymofacompun'nbsp;€tio pœnitentis per infpirationcm illius.
. nbsp;nbsp;nbsp;Facies Dei,eftcognitiodeitatis eius ad homines.Pfiilm. 7».
Facies. Oftende nobis domine mifcricordiam tuam, amp; falui erimus.
Hoc eft, da nobis cognitionem tuam, quae cognitio hommi' . bus per filiuminnotuit.Aliter uero facies Dei fignificatinuinbsp;£xodi.33 libiicni eflentiam diurnitatis filii Dei. De qua ipft ad Moyfennbsp;per angelum relpondens ait; Pofteriora mea uidebis, faciem
-ocr page 573-DI VINITA TIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P»
lutem meJtti uidere nen poteris : A.c fi diceret, iticimatio* nem meam uidebisnouiffimis diebus,diuinitatem autem mc'nbsp;am uidcrc non poteris.
Os Dei.fiilius Dei patris, id eft, Chriftus dominus,de quo Os Dei Hieremias propheta ex perfona ludaeorum effatus ait ; Quia Thre.inbsp;OS cius ad iracundiam prouocauimus. Aliter ucro.os domininbsp;rermodominj,fîueiuflïociusaccipitur.£(âixdedmooftauo:nbsp;Os domini locutum eft.
Verbum Dei.eftfilius Dei patris,per quodomiafaftafunt. Vjrfcuni De quo in pfalmo: Verbo domini cocli firmatifunt. Milit uernbsp;bumfuum,K (änauiteos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’
Lingua Dei,myfticelignificatfpiritum ranftum,per quem Lj^gui Deus pater fccretfi fuum hominibus maniftftauit. Vnde pfapnbsp;nbsp;nbsp;°
tno quadragelimoquarto.-Lingua mea calamus fcribz,uclo* eiter feribentiSjK cætera.
Labia domini, utriuRj teftamenti confonantia intelügun' Labigt; tur.Dc quibus duobus teftamentis in Prouerbns is.fcriptumnbsp;eft :Diuinatio in labris eius, in iudido non errabit os eius.
B rachium Dei patris fingulariter, cius filius aedpitur. De Brachium Çuo Hieremias 32.adipfumait. Et nunc domine Deus meus,nbsp;qui eduxifti populum tuum de terra Acgyptiinmanuiforti,nbsp;K brachio extento.Idcirco autem filius Dei patris,brachiumnbsp;eius dicitur.quia omnis creatura elefta ab ipfo continetur.
Dextera Dei patris.id eft, Unigenitus filius eius aedpitur. Dextera De quo in pfalmo cétefimodedmolêptimo.ex perfona homi-»usfumpti.Dextera, inquit, domini fedtuirtutem, dexteranbsp;domini exaltauit me. Aliter autem dextera domini gloriamnbsp;patris fignificatdd eft, xternam beatitudinem.De qua in PäInbsp;tno centefimonono ex perfona patris ad filiü : Sede ä dextrisnbsp;njeis. Didtur autem dextera Dei etjam omnis clefta creaturanbsp;«n cœlo 8C in terra, ficut amp; per finiftram eius intelligitur rc'nbsp;ptobra creatura,id eft,daemones amp; omnes impfi.
Manus Dei patris, filius aedpitur, pro eo quo'd per ipfum BJantU feftafuntomnia.AliterueromanusDei, poteftas eiusintellinbsp;Îjitur.Dequapoteftate inlibroHieremif feriptumeft: Sicut *nbsp;utum in manu fig^.ita uosin manu mea domus Ifrael. Ite *•nbsp;•^m manus domimjlagellum ipfiusacdpitur.Sophonixprinbsp;mo:£t extendam manum fuper ludam 8C Hierufalem .lobnbsp;dccjnionono:Manus doaini tetigit me.
U Digi*
-ocr page 574-n® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE ESSENTI A
Digitus Digitus Dei fîngula titer (pintusfanft’ accipitur.à quo IjjP rituffanfto lex in duabus tabulis lapideis in monte Sina fcri'nbsp;pta narratur.Lu. 11. Si ego in fpiritu Dei eücio dxmonia.
Digiti Digiti uero pluralitcr fandi intelliguntur prophetæ, pef pluraliter ‘i“®’ fpirituffanftus libros legis ac prophetarum fua intpiranbsp;tionedefcripfit. Pfal.S. Videbococlostuosoperadigitorumnbsp;tuormn.Per coclos libros legis amp; prophetarum, Per digitosnbsp; fandosprophetasaccipimus.
Imago Dei paths inuifibilis, unigenitus eft filius eius. De p*quot;’ quo Apoftolus ait .'Qui eft imago Dei inuifibilis.
Cor Dei patris,arcanum fâpientiæ eius myftice innuit PÛI mo44.£ruiftauit cor meum uerbum bonum.
Alx. Alas habere dicitur Deus, pro co quod amore auis eleftot fuos tanquam pullos fub fe colligit, fouet. Pfal. Sub umbranbsp;alarum tuarum protege me.
Scapulae Scapulas habere dicitur Deus,quia infirma membra patiê ter quafi in fcapulis fuis portât,8c portando protcgit.Scapu*nbsp;lis fuis obumbrabittibi,5lt; fub pennis eius fperabis.
Venter. Venter Dei, patrisfecretaorigofubftantixuel fciëtixeius * accipitur. Pfalmo centefimonono : Ex utero ante luciftrumnbsp;genui te.Ah'ter uterus Dei incomprehenfibilia SC occulta iult;*nbsp;dicia eius myftice infinuat.
Pofteriora nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiW Dei,incarnatie eius accipitur.Exodi tricefl
motertio.'Pofteriora mea uidebis.
— J Pedes Dei,ftabilimentum uirtutis ac potentiz eius flint, eO
“«®es. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prxfens fit,SC uniuerfa illi fint fubieAa. Efaiz fe'
xagefimofexto : Cccluinmihifedes. Ahter; Sicut per caput, ut diftum eft, diuinitas, ita per pedes figuraliter humanitasnbsp;eius exprimitur.Pfalmo oiftauo:Omnia, inquit, fub pedibusnbsp;eius.oues Sc boues uniuerfas. Aliter per pedes dni lefu Chrpnbsp;fti,fignati funt fanifti przdicatores,de quibus Dcu. jj .Qui apnbsp;propinquant pedibus eius,accipient de doiftrina eius,nbsp;Veftinen^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ahquando caro eius qux à diuinitate
affumpta eft aedpif.Efaij fexagefimotertio : Qgiseft ifte qui Uenit de Edom tinftis ueftibus de Bofra s’ Rurfum ueftimen*nbsp;ta eiufdeirt domini,fanfta accipitur ecclefia.quz per fidem Slt;nbsp;dileftionem ei coniunfta eft.
Pallium Dci,antediifta ecclefia reifte intelligitur.Gene.epia
Pallium dragefimonono. Lau9bit tn uino ftolam fuam,hoc eft, in fan
-ocr page 575-D I V I N I T A T I S. . ni
Ifuinepjffïonis carnetn fuam, 8C fanguine uuc palüumfufî, ldeft,ecclefiam.
Calciamenta Dei, myftice (îgnificant incamarionem fuâ, Calciamf* lt;iuam ex mortalitate humani generis alTumere dignatus eft.nbsp;PfaI.s9.In Idumxam extendam calciamentum meumjid eft,nbsp;plcbi gentium maniftftabo inrarnationem meam.
GrefTus domini,aductus filii Dei in mundS eft, 8f regrcffïo Greflus. eius ad patfem.De quibusgrcITibus Pfal.aitsy. Vififunt grefnbsp;fus tui Deus.ingreffus Dei mei qui eft in (ânfto.
Afcenderc Deus dicitur,cum filius Dei camem de nobis aP * r.»« j«,, fumptamincœlumuelutraptiuamduxit.Pfal.«?. Afcenditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
in altum captjuam duxit captiuitatem.
Abfcondere facicm fuam Deus legitur.cum quibufdam re' »uffgj,,, probis eorû exigentibusculpis cognitionemfuam ab/con'nbsp;dit, ficut in populo ludaeorumnuncimpletumtjidemusamp;c. ,
Oftendere dicitur faciem fuam Deus, cum refpeftu gratiæ vftendere fuxquibusuuIr.cIeAis fcilicetfitis, ftipfum in corda eorumnbsp;occulta infpirationc infînuat,fi( addiligendumfeamovemnbsp;fuum infundit.
Sedere dicitur Deus,non corporaliter hiimano more, fed Sedere potentialiterfijperomcmcreaturam rationalem prxfidcre.nbsp;Pfal.46Regnauit dominus fuper gentes.Deus fedetfuper fe'nbsp;dë faniftam fuâ. Sedere etiâ dominus dicif fuper chérubin, qdnbsp;ïnterpretatur plcnitudo fcientiæ fîue multitudo, per quod R'nbsp;gnificantur fanftiangeli, fiuc mentes fpiritualium uirorumnbsp;in quibus Deus inuifîbiliter prxiîdet amp; regnat.In iUis enim iënbsp;det.quifciëtiaeiusSëdileftionepIenifunt.In Proucr.quippenbsp;Salomonis feriptum eft: Anima iufti fedes eft fapientix.
DefcendereDeusinmundumlegitur.quando aliquid no' Defcédere. uum quod antea nonftieratin creatura Humana operatur:nbsp;lïcutDei filius deftendiffe narratur, quandoueram carnemnbsp;ex Mana uirgine fufeepit propter redemptioncin noftram.nbsp;De cuius defeenfione, hoc eft incamatione, de ipfo feriptumnbsp;eftinPfalmo;Inc!inauitcœIos amp; dc/cendit, Stcaligofubpe^ Pfalm.iynbsp;dibuseius.CalosincIinauit quia ante aduentum fuum prx'nbsp;nuntios angelos fiue prophetas mifit, qui eius aduentum ho*nbsp;minibus nuntiarent.Caligo fub pedibus eius fuit, quia impUnbsp;homines d fua malitia excxcati, eius iniarnationem agnolcenbsp;te non potuernnt,fed neçD nunc pofiunt.
U X Stare
-ocr page 576-DE ESSENTIA
Stare. nbsp;nbsp;nbsp;Stare Deus dicitur.cû infirmos, id eft, creaturam fuatn ad
pocnitcntiain conuerfione uitae paticter fuftinct. Abacuc ter tio; Stetit Si mëüis eft ten2m,Si diffoluit gcntes.id eft.ftetitnbsp;ad fubueniendum, 8( diflbluit credentes in ft à peccatorumnbsp;uinculis.
Traniire* nbsp;nbsp;Tranfirc dicitur Deus,cum à cordibus quorundam homi'
num in quibus ante per fidem inhabitare credebatur, poftea furrepenteperftdia.ue] quolibet deliifto,ab his rccedit ,8c adnbsp;alios tranlit,quemadmodum à ludæis ad genres, 8C de hxretinbsp;cis ad catholicos:quod non localiter aut uilibiliter, fed inuifinbsp;biliter, occulto iufto'cg iudicio facere confueuit.
AtnbuTare Ambulare dicitur Deus,non de loco ad locum tranfeundo, Amouiarcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credere, fed deambulatio eius eft in cor^
dibus fanAorum deIcAari,ncut fcriptum eft : £t inhabitabo in eis Si inambulabo Si era illorum dominus. Vel certe am'nbsp;bulare Dei, eft in fanftis prxdicatoribus fuis de loco ad Io*nbsp;cum traniire.
Loquj. nbsp;nbsp;Loqui Dei eft inuilibiliter line Ibno uocis,uel quolibet lire'
pitu occulte in mentibus fanftorum uoluntatem fuam atque reftum intelleftum infpirare,feu futura licut Ian Ais prophenbsp;tis reuelare.Qux locutio oris Dei,ut quidam uolunt, tribusnbsp;modis accipitur. Primo namlt;6 modo per fubieftam creatu'nbsp;ram, licut ad Moy fen cum rubo 8c igne apparuit, uel ficut adnbsp;Abraham, lacob, liue ut iam diftii eft Moyftn Si cxteios fan'nbsp;ÜOS, quibus uoluit in angelis apparerc. Secundo modo innbsp;lt;ômnis,licut ad IA C OS dc ad Zachariam prophetamSC adnbsp;loftph uiruin MARI AE, 8C ad alios lanftos quibus uolm'tnbsp;fecreta reuelare.Tertio autem modo,nelt;¥ per creaturam ui'nbsp;fibilem,nelt;s per fomnium, fed occulta tantum inlpirationr,nbsp;inuilibiliter corda fanftorü tangendo loquentes efficit,qué'nbsp;admodum in hbris prophetarum legitur,cum ipfi prophetxnbsp;diuino fubito afFlati Ipihtu cxclamabant dicentes: Hxc didtnbsp;dominus.
Videre. Videre Dei.eft afta bona approbare,licut illud in Ce. Vidit Deus cunéla qux ftccrat 8C erant ualde bona.id eft intelligcnnbsp;tibus bona elfe demonftrauit. Aliter uidere Dei, eft mala ho'nbsp;minumfeiendo reprobare,licuteftilludin Ela.ss.Etuiditnbsp;dominus,8C apparuit malum in oculis eius. Item aliter uide*nbsp;reDei,eftnosuid€nta,ideft,fci€ntes facere. Pfal.ijS. Probanbsp;me do«
-ocr page 577-DIVI NIT A TI S.
»ne domine amp; fcito cor mcum 8C caetera. Etuidefiuia iniquP taris in me eft.Iob uigefïmooftauoiTunc uidit illam.dc nar'nbsp;rauit K inueftigauit, id eft, uidentes fedt atq^ prxdicâtes Sinbsp;inuefrigantes at^ ali^s annuntiantes.
Cognolcere Dci,eftcognofcentesfacerc,ficut ait ipfead CogRo* Abraham Genefîs uigefîmofecundo; Nunc cognoui quôd ti' fcere.nbsp;meas dominum. Nequeenim illeex tempore nouit qui feitnbsp;omnia antequam iïant.Sed cognofeere Deus dicitur, cogno*nbsp;feentes facere.ut qui prius de fe quales effent incogniti erant,nbsp;per eius interrogationem,idcft,probarionë fibimetipfis ma-*nbsp;niftfti fierent.Tale eft SC illud in lege Moyfi de populo Ifrael»nbsp;tico,Dcuteronomiidedmotcrtio:Vttentem,inquit,eos,utranbsp;cuff odiant mandata mea,an non.
NefcireDei,eff quofdam reprobosreprobare.fîcutineuan Nefcire. gelio;Nefciouosundefcitis,reccditeàmcquiopcraminiini' Lucz-i;nbsp;quitateni.
Zclare dicitur Deus.cum creaturam fuam quam non uult Zdare. perire,fæpe caffigat.corripit.atqi flagellât, amp; flagellando adnbsp;fereducit. Vel certe zelare Deus dicitur, cum nullum peccatünbsp;impunitum uultrelinquerc.
irafei dicitur Deus, non animi motu, uel qualibet pertur^ irafei. batione, qux illi omninoaccidere nonpoteft,fcd creaturænbsp;delinqiicnri,ideft,hominibusimpiisfiC pcccatoribus iuffamnbsp;inferre dicitur ultionem,hoc eft enim illis reddere quod me-»nbsp;rentur,amp;: fie ultio diuina, K ira furor dus dicitur.
Poenitere Deus dicitur.non quôd more hominü pro tranP plt;jnjttre. aftisoperibusfuispocnitcat.(^ienimomnianouitantequâ *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
fiant,pro prxteritisfaftis fuis poenitere nonpoteft. Sed poc.-nitenriaDei,eftftatutamutare,utquodprius aliter inchoa' turn fuerat.in aliud mutare, id eft, aut de bono exigentibusnbsp;culpis in malum,ficut de Saule Icgitur pœnituiffe dominum,nbsp;quo'd conftituit cum regcm.Hanc uero mutationem de bononbsp;ad malum,fîue de malo ad bonum, quæ occulto iufto'i® iult;ffenbsp;cio Dei,ftu per feueritatem iuftitiæ, feu per mifericordiâ dusnbsp;fiat,p(rnitenriam Dd dicimus.
Non pcenitcreDd.eftftatutanunomodomutare.Vteftil pani lud in Pfalmo.-Iurauit dominus SC non pœnitebit cum,id eft,nbsp;pater ad filium: Tu es ûcerdos in aeternum fecundum ordi^nbsp;nem Melchifedcch. Sacerdos patris diftus eft filius Dd, non
U J fccun-
-ocr page 578-ÏJ4 . DE ESSENTIA fêcundum diuinitatem, fed propter hiiinanitatem, in qua ftfnbsp;pro nobis per paflionein K mortem fuam acceptabile fieri'nbsp;ficiû Deo patri obtulit.utipfe effet facerdos quiamp; ücrifid«.nbsp;Obliuifcinbsp;nbsp;nbsp;Obliuifci didtur Deus.cum quibufdam impils X peccatori
bus non miftretur.quod utiq; non fiidtper crudelitatcm.quf in Deo non eft.fed per occukum iuftum!^ iudidfl fuum.nbsp;Indurarenbsp;nbsp;nbsp;Indurate Deus didtur.quorundam corda, ficut de Pharao
ne fcriptum eft, non quod omnipotens Deus per potentiam fuam corda eorum induret,quod eft impium ita credere, ftdnbsp;exigentibus eorum culpis,cum duritiani cordis qua ipfi ftbinbsp;mala perpetrando nutriunt,non auftrt, quaff ipfeeos indu'nbsp;ret, quia iufto ludido indurari ffnit.
ÜOritóe nbsp;nbsp;nbsp;Dormire Dei,eft cum unigenitus filius patris in affumpta
carne pro nobis mori dignatus eft.Cuius mors reifte dulds fo mnus przdicatuseft. Aliter dormire didtur Deus, cum ffdesnbsp;eius inter prolpera huius mundi in quorundä ffdelium cordanbsp;non uigilat, fed dormit. Hanc dormitioncm faluator nofternbsp;in fe ffgniffcauit, Matthzi oiftauo; cum in naui inter fluiftusnbsp;maris dormiuit. Vel certe dormire Dei,eft eleiftis fuis in tribunbsp;. larionibus huius mundi pofftis tardius ffibuenire. Plat qua'nbsp;dragefimotertio.-Exurge quare obdormis domine.
Vigilare VigihreDei,indefenffonemeleiftorum fuorumSCinuItio nem inimicorum ffiorum fe manifeftum demonftrare.
Kzc omnia quzprzdiftafunt, Scalia his ffmilia quzde Deoiuxtahiftoriamfacra Icriptura narrat,nonfecunduinnbsp;literam.fed figuratiua locutione acdpienda ffmt, quia omnknbsp;potens Deus in effentia diuinitatis fuzlpiritus eft, non caro»nbsp;inuiffbilis at^ incorporeus, nullis^ humanis membrisnbsp;compofftuseft. Etidcircononde oculiscamis,nbsp;fed de oculis cordis contemplandus eft. Beanbsp;à mfido corde, quoniam ipff Deuntnbsp;uidebunt.Videreenim Deunt»nbsp;eftrefteiniUum credenbsp;re,SC ex corde il'nbsp;turn dili'
gere.
EPILOe
mnüntc et quot;fiace j^cdefig.
Romanorutn decimoquarto;
Taçp quæ pacis funt fedemur. Si qua: ædifîcatio nis funt ininccm cuftodiamus.
Primo Corinthiorum decimoquarto: Non em diflf nfîonis eft Deus,fed pacis.
Secundo Corint.xii|.De C£tcro autem frarres gau dete,perfedi eftotc ,cxhortamini,idipfum fapite, panbsp;cc habetc,amp; Deus pacis Si dileólionis erit uobifcü.
Ephe.iiq. Supportantes inuicem in charitate foli» ctti feruare unitatem fpiritus in uinculo pacis.
Hebræ.xij.Pacem fequimini cum omnibus, Si fan Aimoniam fine qua nemo uidebit Deum.
Tertullianus in apologetico aduerfus genres, ca--pire tricefîmonono:
Hæc coitio chriftianorn mcrito fane illidt», fi lUidtis par: merito daninanda,fi quis de ea queritur, eo titulo,quo de fanbsp;ftionibus querela eft.In cuius perniciem aliqfi conuenimusî*nbsp;Hoc fumus côgregati, quod X difjserfi.-Hoc uniuerfi. quod Xnbsp;fingulj,neniinenil3cdcntes,neniinem contriftantes.Cum pronbsp;bi,cû bonicoeunt,cunipil,cumcafti congregantur, noneftnbsp;faftiodicenda.fed curia.Atè contrario ilüs nomen faftionfinbsp;accômodandum eft,qui in odium bonorum amp; proborum conbsp;fpirant; qui aduerfum fanguinc innocentfi conclamant; pre-texentes lane ad odii deftnfioneni iliam quo% unitatem, qdnbsp;exiftiment omnis publicx cladis, omnistp popularis incômonbsp;di chriftianos effe caufam.-Si Tyberis afcedit in mania, fi Ninbsp;lus nonafccnditinarua,ficalumftetit,fiterramouit, fifa-gt;nes,fi lues,ftatim chriftianus ad Leonem acclamatur Xc.
Ex capitc quadragefimo primo.
Etiam ftquif.utomnes feculi plagæ,nobis fortein admoni tioné.uobis in caftigatione si Deo obueniät.Atqui nos nullo Vnum hocnbsp;tnodo Içdimur,in primis,quia nihil noftra refert in hoc çuo, chriftianonbsp;nifi de eo qu jm celeriter excedere.De hinc,quia fi quid aduernoçt refertnbsp;U 4 iiin-
-ocr page 580-n« LACTANTIVS
de hoc mfi fi infligitur.ueftris mentis deputaf.Sedô: ß aliqua nos qucx# do 3 celer* perftringunt.ut uobis cohærcntes,Iætamur magis recogni*nbsp;rimeexce* tione diuinarum pracdicationumconfirmantiuinfcilicetfi*nbsp;dere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duriam.SCfidemfpeinoftræ.Siueroabeis quos colitis, oîa
uobismala eueniunt noftri caufa, quidcqiereperfeueratis tam ingratos.tam iniuftos!? qui magis uos in dolorem Chri*nbsp;ftianorum iuuare,8C afferere dcbuei'ant,quos feparare debe*nbsp;relit ä mentis Cliriftianorum.
Laéîantius Firmianus diuinarum inftitutionum aduerfus genres, Libro quinto, capite uigefimo adnbsp;Conftantium imperatorcm.
Difcantigitur acfuarum, Solicnarummterfeftorcsani* tnarum,5 inexpiabilefacinusadmittant.Omira,8C cxca de^nbsp;mentia. In qs putatur mala mens effe, qui fi'dem lêruare co'nbsp;nantur,in carnifïcibus auté bona:'in qs ne mala mens clt,qufnbsp;contra ius humanitatis,contra fas omne laceranf ^An potiusnbsp;in its,qui ca faciunt in corporibus innocentfi quæ nec fieuiffi*nbsp;«ni la troncs, nec iratifliimi lioftes, nec immaniflïmi Barbaranbsp;¦liqii fecerunt^ Adedne etiâ fibi mcntiuntur, ut uiciflim boninbsp;ac mali nomina transférant X immutét lt; Quid ergo non diénbsp;noftem uocât.folë tenebrasf Alioquin eadem impudêtia cft,nbsp;bonis malorû nomen imponcre,fapiëtibus ftultorû, iuftis imnbsp;piorû.quinimo'.lï qua illis fidutiacft,uel in pliilofopliia, uelnbsp;in eloqucntia armët re,ac reftllant hæc noftra. Si poffunt.cônbsp;grcdiantur cominus, amp; lïngula quæq; difcutiant.Decet cos funbsp;fcipercdefenfionem dcorû fuorn.ne fi noftra inualuerint (utnbsp;quotidie inualefcunt) cü delubris fuis, ac ludibrqs deferantur.nbsp;Et qm ui nihil pofiiint (augctur cnim religio Dei,quanto manbsp;gis premitur)ratjonc magis, amp; hortamëtis agant. Non opuJnbsp;eft ui K iniuria, quia religio cogi non poteft. Verbis potiusnbsp;quâ uerberibus res agëda eft,ut fit uoluntas, diftringant aacnbsp;ingeniorum fuorum.-fi ratio eorum uer?.cft,afferatur,paratinbsp;fumus audire,fi doceaht racentibus certc nihil credimus.ficutnbsp;ne fxuiëtibus quidé cedimus. Imitcnf nos,aut rationc totiusnbsp;rei exponant. Noscnim non illicimus (ut ipfi obic(ftant)ftdnbsp;docemus,probamus,oftendimus.Italt;snemoâ nobis retinefnbsp;inuitus,inutiliseft cnim Dco qui fide ac deuotiôe caret. Et tflnbsp;nemo difeedit ipä ueritatc retincnte.Doceant ifti hoc modo,nbsp;fi qua
-ocr page 581-FIRMIANVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fir
fi qua nil's fidutia ueritatis eft,loquantur,dilcant,audeant inlt;* quant difputare nobifcum aliquid eiufmodi, iam profeAo abnbsp;aniculis, quas contemnunt, 8C à pueris noftratibus error illo'nbsp;rum ac ftultitia irridebitur.Quid igitur lxuiunt,ut ftultitiamnbsp;fuam, dumminuereuolunt,augeant!'longedjucrfafuntcarlt;'nbsp;nificina,S( pietas.nec poteft aut ueritas cli ui, aut iuftiria cumnbsp;crudclitate coiungi.Sed merito non audét de rebus quieg do-”nbsp;cere diuinis.ne à noftris derideânir.SC d fuis deferantur. Namnbsp;forte uulgus,cui fimplex incorruptumij iudiciü eft, ft myfte*nbsp;ria ilia cognofcat, in memoria mortuo^ conftituta damna' Memorianbsp;bit.aliudéf; uerius.quod colat,quxret.Hinc ftda filcntia facris fanAoçi.nbsp;inftitutafuntab hominibuscallidis,utnefciat populusquidnbsp;colat. Cum autem nos in coçj doftrinis nerfemurgt;cur nobis,nbsp;aut noftris non credunt, qui utrunq; nouimusï’aut inuident,nbsp;quia falfts uera prxtulimus Sed deftndenda funt, inquiunt,nbsp;publice fufeepta facra. O 5 i nhonefta uoluntate miferi errât.nbsp;Sentiunt enim nihil elfe in rebus humanisreligione præftangt;nbsp;t;'js,eam($ ftimma ui oportere defendi: ftd ut in ipiâ religio*nbsp;ne.ficindefenfionisgencre falluntur. Deftndenda em religionbsp;eft,non occidendo, fed moncdo,non fa;uitia,ftd patientiamönbsp;fcelcre,fed fide. Illa em malorum funt.hxc bonoçt.Et neceflênbsp;quidem eft bonum in religione quidé ucrlâri,non malü.Namnbsp;fi fanguine, fi tormétis,fi malo religion? defenderc uclis,iamnbsp;non defcndetur illa, fed polluetur,K uiolabitur. Nihil em eftnbsp;tam uoluntariü,$ reh'gio; in qua fi anim’ fiicrificâtisauerlûsnbsp;eft,iam fublata, iam nulla eft. Refta igitur ratio cft,ut reli*nbsp;gionem patientia,uel morte defendas; in quafides côfecrata,
amp; ipfî Deo grata cft,8C rcligioni additautoritatem. In codent libro,ex capite uigefîmoprimo.
Libet igitur ex his quxrere.cui potiflïmum praeftare lé pu* tcntcogendoinuitosadfacriamp;ium. lifne quos coguntrat n5nbsp;eft beneficium, quod ingeritur reeufanti. Sed confulëdum eftnbsp;etiam nolentibus.quando quod bonum fit,nefciunt. Curer*nbsp;go tam crudeliter nexant,debilitant,cruciant,fi faluos efic uonbsp;Intt* Aut undc pietas tani impia,ut eos miléris modi$,aut per*nbsp;lt;lant,aut inutilesiàciant, quibus uclint elfe confultum t’An ucnbsp;J’Oins prxftant!* At non eft facrificium, quod exprimitur abnbsp;•nukomifi enim fpontc,atqfe ex animo fiat.execratio eft:cumnbsp;ïwnùnes profcriptioac,iniurj|i« car«erc,tormcntis adafti fa-,nbsp;U s dunt.
-ocr page 582-ÏJS . LACTANTIVS
ciunt.Si di1 funt ifti qui fie coluntur.ucl propter hoc fofam co lend] funt,quod fic coli uolQt.digni fcilicet deteftatione honiinbsp;tium.quibus cum lachrymis.cS gemitu.cum fanguine de mé-'nbsp;briî omnibus fluente libatur. At nos contrâ.non expetimus,nbsp;utDeum noftrum, qui eft omnium creator, uetit, nolit,colatnbsp;aliquis inuitus: nec fi non coluerit.irafcimur. Confidimus emnbsp;maieftati cius, qui tam cötemptum fui poflit ulcifci, q lêruo^nbsp;fuoçî labores K iniurias. Et ideo cum tam nefenda perpeti'-mur, ne uerbo quidem rcluftamur. Sed Deo remittimus ul'nbsp;tionem.
Ex capite uigefimofeefido: Non ergo ideo aduerfus nos in' faniunt, quia drj non coluntur d nobis(à multis enim non conbsp;Iuntur)fed quia ucritas penes nos eft, quæ (ut eft uerifljme di'nbsp;fi:um)odium parit.
Ex capite uigefimotertio: Nempe magna amp; prjcipua uirtus eft parientia, quam pariter amp; uulgi publicse uoccs.fic philofonbsp;phi, SC oratores fummis laudibus célébrât. CJuod fi negarinonbsp;poteft,quin fumma fit uirtus, neceffe eft iuftum SC (apientemnbsp;uirum in poteftate efle hominis iniufti, ut capiat patientiam.nbsp;Patientia eft enim maloruin,quæ aut inftruntur,aut accidût,nbsp;cum zquanimitate perlatio.Ergo iuftus ac fapies, quia uirtu'nbsp;tern capit,habet in fe patientiam; qua carebit omnino,fi nihilnbsp;patietur aduerfi; Cum ergo iniuriam nulli faciat, SC nec ab'e'nbsp;na cupiat, nec fua quo($, fi ui auft’rantur,defendat.cum feistnbsp;etiam illatam iniuriam moderate fcrre,quia uirtute przditusnbsp;cft.ncceffe eft iuftum hominem fubieftum efle iniufto.SC con'nbsp;tumeftis afa inffpiente afftci fapientem : ut Sc ille peccet, quianbsp;iniuftus eft; SC hie in ftruitutem abcat,quia iuftus eft.Quomonbsp;do enim poteft imperator militum fuorum probarc uirtute,nbsp;nifi habuerit hoftem;quot; Et illi tame aduerfarius exurgit inuito,nbsp;quia mortalis eft Sc uinci poteft. Deo autem quia repugnarinbsp;non poteft,ipfe aduerlarios nomini fuo excitât, non qui con'nbsp;tra i^um Deum pugnent, fed contra milites eius, ut deuotio'nbsp;nem aefidem fuorum ucl probet, uel corroborer,donee prepnbsp;furz uerbenbus defluentem corngatdifciplinam. Eft SC alianbsp;caulâ,cur aduerfus nos perfecutiones fieri finat.ut Dei popu'nbsp;lus augeatur. Aliqui cupiunt fcirc,quidnam fit illud bonum,nbsp;quod ad mortem ufque deftnditur, quod omnibus.quç in hacnbsp;uita iucunda Sc chara lUnt przftrtur,d quo nec bonorum necnbsp;lucû
-ocr page 583-F I R M I A N V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,9
lucis amiffio, nee dolor corporis, nee uifcerutn crudamenta deterrent. Valent h»c plurimum.lëd ülæ maximæ caufx no'nbsp;ftrorum numerum femper auxerunt. Audit cireunftans popunbsp;lus inter ipfa tormenta dicentes,nolle facrilïcare lapidibus hunbsp;mana manu faftis.fed Deo uiuo, qui fit in cœlo. Multi hoc ucnbsp;rum effe intelligunt,et in pedus admittunt.Deinde,ut fieri fónbsp;Iet in rebus incertis, dum inter fe inuicem quxrunt, qux fitnbsp;huius perfeuerantiae caufa, multa qux ad rcltgionem pcmgt;nbsp;nent.diuulgata, ac per rumorem uieifiim aucupata difeiitur;nbsp;quae quia bona funt.placcät necefle eft.Præterea ultio confc'nbsp;cuta.ficut feinper accidit,ad credendii uehementer impellit.
Sapientiæ decimooiflauo:Digni quidem illi caregt; re Iuce,Slt; pati carcercm tencbraruin,quj inclufos cu-ftodiebant fanélos fîlios tuos,pcr quos intipiebat in*nbsp;corruptum legis lumen feculo dari.
Idem Ladantius libro quinto,capite uigefîmoquarto.
Quicquid ergo aduerfum nos mali principes moliuntur.fie ri ipfepermittit.Et tame iniufiifiimi perfecutores,quibus Deinbsp;nomen contumeliæ, ac ludibno fuit, non fe putent impune lanbsp;turos, quia indignationis aduerfus nos eius quafi minifiri fuenbsp;runt.Punientur enim ludicio Dei, qui accepta poteftate fupranbsp;humanum modum fuerint abufi, à infiiltauerint etiam Deonbsp;fupcrbius.eiuscÿnomenætcrnum uefiigüsfuisfubiecerintimnbsp;pie nefariccÿ calcanduin.Propterea uindicaturuin fe in eos cenbsp;leriter pollicctur, 8C exterminaturum beftias malas de terra.nbsp;Sed idem quamuis populi fui uexationes,amp; hie in prxfenti fonbsp;leat uindiearc, tarnen iubet nosexpeftare patienter ilium eccnbsp;leftis iudicq diem, quo iple pro fuis quentj meritis,aut hono'nbsp;ret,aut pumat. Quapropter non fperent facrilegx animx conbsp;temptos Sc inultos fore, quos fic obterunt. Venict rabiofis SCnbsp;Uoraeibus lupis mercesfua, qui iufias,SC fimplices animas nulnbsp;lis fiicinoribus admillis excruciauerunt.Nos tantummodo lanbsp;lgt;orcmus,ut ab hominibus nihil aliudin nobis,nifi Iola iufti*nbsp;ha puniatur.Demus opecantatiw'rj^V.'tiiereanmur ä Deonbsp;‘•hwKuItionem paflioniSjScprsmiuint
. Hiera«
-ocr page 584-HIERONYMVS. Hieronymus tomo quinto in Hkrcmiam,nbsp;capite uigefimofexto:
Quód ueritatis odium fit perferendum,prxcipuc facerdotum.
Si quando igitur propter mandata domini, fidei uerita* tëjUei facerdotes nobis uel pftudoprophetf, uel deceptus po-'nbsp;pulus irafcitur,non magnopere curemus.-iêd exequanbsp;mur fententiam D E I.nequaquam prxiên'nbsp;tia mala,léd futura bona animo cogitantes.
FINIS.
^Errata quae leftorem remorari poflent fie reftitue: Columnasg linea 4 infirmatanbsp;Columna 71 linea 2« formanbsp;Columna 78 linea i in marginc,pro concupiicennbsp;tia lege, continentia.
CoIonisespudlOANNEM CYMNI-eVM, Anno M. D. XXXI. MenfeSeptembri.
-ocr page 585-?*EPISTOgt;
LA AD LECTOREM.
VVM NVNC NOSTRO SECVz lo luce clarius uidemus optime Ieftor,5 plunbsp;res libellos, innumerabiles'q; liouoç: libro*nbsp;rum traftatusac copias in lucem prodire,nbsp;qui Icdloris animum no folum obrucre, fednbsp;ad fchifmata ac peftifëras feftiones pertra*nbsp;here uidentur, ideo mihi prxclariusnbsp;nus efle uidebatur, ueterum autorum monimcta.tempohunnbsp;iniuria.lcnbarum'i® temeritate collapfa reftituere,^ noua uonbsp;lumina cudere. Quantum em autoritatis in xtatibus iëneftusnbsp;K in exemplis antiquitas, tantum apud nosmerentur haberenbsp;Afciplinæ.præfertim quae ab inlîgni ftirpe originem ducunt,nbsp;à bono faxo fcaturiüt,8C ab optimo fonte profiliüt.Cuiufmonbsp;di funt illx qux d promptuarhs antiquoç: catholicorum dogt;*nbsp;Aorum prodierunt, qux fub delefto uerboçt flumine, nefcionbsp;quod latens numen,uitx'(ÿfpiraculum profundunt,quo cunlt;*nbsp;Ax mortalium animx educatx,uitx immortalitatc,boni manbsp;li'q; agnitionem perfacile fufcipiunt; 8C ubi primum uclut ar-*nbsp;gumctofx apes,ex deleftis iflis graminibus floribus'% fan Aonbsp;rum patrum rorem ambroiia prxftantiorem fiixcritis, inlgnbsp;ueftrx mentis alueum initillaueritis,h'ent in uobis proculdu^nbsp;bio flumina aqux uiux falientis cS impetii in litibundas Chrjnbsp;fh ecclefias.Habet prçterea unumquodqh propoflni fuos prinnbsp;cipes,8C quos imitetur duces, qui omncm noftram a Aionf adnbsp;perfeAum gradumcitiflime expcditiflime'q; conducant, qudnbsp;uel nun5 uel ferius q par fit, noftrum ingeniü nos pcrduxiPnbsp;fet.Sicut fane ilium callem,qui prxtcreuntium ucftigiis fignanbsp;tus cfi:,certius ambulamus,ita in communi mortaliü uita alienbsp;nis exemplis promptius inhxrcmus, at(£(ut dici folet) nofirinbsp;animi imaginem uhus Ipiritualibusl^ dilciplinis SC uirtutibusnbsp;perfacile effigiamus. Hine Hieronymo tefte,Romani Camilnbsp;ios,Fabricios, Scipiones,duces imitantur.Philofophi Pytha«*nbsp;goram,Socratcm,PIatoncm,Ariftotclé fibi proponunt.Poë*nbsp;tx xmulanturHomcrum, Vergilium, Mcnandrii, Terentifl.nbsp;HifioriciThucydidcm,SalluAium,HerodotumjLiuiuni.Oranbsp;tores
-ocr page 586-w rtltqttma 'MiMtUlttUl
?ÿ»nagt;t3jjd
'‘''os^ipiua ^lt;i»^vnij.mnbsp;Nftujiwixn
apt^iÿ^r
pWSiyiWtt
-ocr page 590-^itntur^ fMi'ntmt^
f^nuctnu di'ptw
^K^---
Çrlt;w
0tptirf ttxn
TU0f
-ocr page 591- -ocr page 592-