Paul Schnabel Veelzijdig socioloog raakte bijnbsp;toeval verzeilaÜBKle geestelijkenbsp;gezondheidszorg.

de natuur het over van de cultuurquot;. Een reportage uit

Nieuwe wegen

Computerbeelden verfijnen de diagnose vanBprts. Medisch-techniscl^j^ormatica.nbsp;Een nieuwe opleiding.

Naast de reguliere opleidingen in voltijd en deeltijd heeft de Utrechtse universiteit veelnbsp;extra onderwijs te bieden aan afgestudeerdennbsp;en andere belangstellenden van buiten. Bijnbsp;vrijwel alle faculteiten kunnen zij een cursusnbsp;of een hele opleiding volgen. Verder zijn ernbsp;tien met de universiteit verbonden institutennbsp;die onderwijs aanbieden, zoals de Netherlandsnbsp;School of Public Health (NSPH) of het Academisch Computercentrum Utrecht (ACCU).nbsp;De faculteit Letteren geeft contractonderwijsnbsp;voor belangstellende leken over thema's dienbsp;variëren van Islamitische kunst tot politiekenbsp;geschiedenis. Binnenkort verschijnt er eennbsp;overzichtelijke brochure die alle extra onderwijsvoorzieningen bundelt.

GIS

De faculteit Ruimtelijke Wetenschappen bijvoorbeeld organiseert cursussen Geografische Informatie Systemen (GIS). Docent en cursuscoördinator dr. Jan Jaap Harts legt uit waarom het voor veel professionele ruimtelijkenbsp;planners van belang kan zijn om zo'n cursusnbsp;te volgen. quot;Simpel gezegd stop je metnbsp;geografische informatiesystemen een landkaart in de computer, om daarmee ruimtelijkenbsp;vraagstukken te lijf te gaan. Je hebt afzonderlijke kaarten met gegevens van het wegennet,nbsp;bestemmingsplannen of de bodemgesteldheid. Door ze te combineren kun je in beeldnbsp;brengen of er bij de aanleg van nieuwenbsp;wegen, bruggen, kabelverbindingen ennbsp;dergelijke lokaties te verwachten zijn waarnbsp;bodemsanering nodig is.quot;

Het gebruik van geografische informatiesystemen heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen. De cursussen worden bevolktnbsp;door een bont gezelschap, variërend vannbsp;natuurbeheerders tot personeel van het kadaster. Aan de orde komt onder meer de vraagnbsp;hoe je geografische gegevens ordelijk in eennbsp;computer kunt deponeren. Soms wordt denbsp;kaart verdeeld in een ruitjespatroon waarnanbsp;de sectoren stuk voor stuk met informatienbsp;vollopen. Zo'n rastersysteem is goed bruikbaarnbsp;voor gegevens over bodemsamenstelling.nbsp;vervolg op pagina 2

Nieuws

Student en bedrijf

Universiteitsdag

Utrechts Psalter

Buitenlandse studenten over Utrecht 12 lllusterzake

Kwartaal

Slagvaardig

Hoera, de universiteit schaft de ambtenarij af, lees ik in de krant.

Over een tijdje zullen alle docenten, onderzoekers en bestuurders geennbsp;ambtenaren meer zijn. Wat zal er eennbsp;gelukkige, slagvaardige tijd aanbreken.nbsp;Je bent geen student meer maar 'klant'nbsp;en de docenten zullen er uiteraard allesnbsp;aan doen om een zo goed mogelijk 'Produkt' te leveren. Want anders stap je welnbsp;naar de concurrent, misschien wel de bvnbsp;Letterenfaculteit van de holding Universiteit van Leiden.

Toen ik studeerde, deed een merkwaardig verhaal over een van onze docenten de ronde. De man werkte al jaren aannbsp;een buitengewoon gewichtig boek datnbsp;maar niet af wilde komen. Zijn publikatie-lijst had dan ook een uiterst overzichtelijknbsp;karakter. Af en toe werd zijn rust wreednbsp;verstoord, als een uitgever hem vroegnbsp;een artikel bij te dragen aan een bundelnbsp;of tijdschrift. In zo'n geval benaderdenbsp;deze docent een van zijn meer talentvollenbsp;studenten, die voor een zacht prijsje welnbsp;een wetenschappelijk stuk wilde afscheiden. Iedereen tevreden.

Of het verhaal klopt, weet ik niet. Wat ons betreft had deze docent best van zijnnbsp;veilige ambtelijke status beroofd mogennbsp;worden.

Toch is een woord van waarschuwing op zijn plaats. In de Verenigde Statennbsp;concurreren de universiteiten met elkaarnbsp;door de beste onderzoekers weg tenbsp;kopen. Die krijgen een vorstelijk salaris,nbsp;uitstekende faciliteiten, maar wat hetnbsp;allerbelangrijkste is; ze hoeven zichnbsp;nauwelijks met studenten te bemoeien.nbsp;Het onderwijs laten ze over aan promovendi, die voor het enorme salaris vannbsp;twintig dollar per week werkgroepennbsp;verzorgen.

Niettemin betalen studenten grif twintigduizend dollar per jaar om hun altijd afwezige hoogleraren te financieren.nbsp;De universiteit met de beste professorennbsp;geeft immers de waardevolste diploma'snbsp;af. Met kwaliteit van onderwijs heeft hetnbsp;niet zo veel te maken, met de diepmenselijke hang naar status des te meer.nbsp;Altijd maar weer die vergelijking metnbsp;Amerika, is dat niet een beetje vernbsp;gezocht, zult u zeggen. Misschien moetennbsp;we inderdaad dichter bij huis blijven ennbsp;zijn de CTSV en het Verenigd Streekvervoer Nederland betere voorbeelden.nbsp;Wedden dat de salarissen van universiteitsbestuurders straks omhoog gaan?

d e

Net afgestudeerd. IVat nu?

Naam; Sam Gerrits (2$) Opleiding; Geochemienbsp;Afgestudeerd; 2g april jpgónbsp;Toekomst: Geen zorgen over

Wat is eigenlijk een pen? Of een tafel?

Waar komt alles vandaan? Wat is de essentie? Als jongen kon Sam Gerrits het allemaal niet bevatten. Later zou hij het wel lerennbsp;begrijpen. Dat beloofde zijn moeder.

Toen moest hij kiezen wat hij wilde studeren. Alsof je dat zomaar weet. Eigenlijk wilde hijnbsp;leren hoe de niet-menselijke wereld eruit ziet.nbsp;Niet dat hij geen belangstelling had voornbsp;mensen. In tegendeel. Maar al die socialenbsp;structuren gaan wel eens vervelen. We zittennbsp;elke dag maar te bellen en te faxen vanuitnbsp;onze kantoren. De natuur heeft gewoon eennbsp;veel grotere credibility. Die bestaat al veel langer dan wij. Die heeft veel meer werkervaring,nbsp;zeggen ze tegenwoordig. Het had eigenlijknbsp;net zo goed Biologie kunnen worden, maarnbsp;het werd Scheikunde. Al die romantisch bubbelende flesjes trokken hem wel aan.

Bij Scheikunde proberen ze iedereen zo snel mogelijk op academisch niveau te schoppen.nbsp;Dat was dus wel even pezen. Geen enkelnbsp;bezwaar overigens, want voor de rest was hetnbsp;voor Sam een gouden tijd. Gewoon de standaard dingen die een eerstejaars student doet.nbsp;Flink zuipen en feesten. Lekker je grenzennbsp;verkennen. Maar langzamerhand kwam hij ernbsp;achter dat scheikunde het toch niet helemaalnbsp;was. Daar zijn ze alleen maar zelf moleculen

Maar contouren van bebouwing of wegen verbleken in rastervorm tot onhandige muize-trapjes. Die informatie wordt daarom opgeslagen in de vorm van punten en lijnstukken:nbsp;het 'vectorsysteem'.

De cursisten krijgen vooral scholing op het gebied van de analysemethodiek. Naast eennbsp;theoretisch blok zijn er practica. Eventueelnbsp;wordt de benodigde software ook in denbsp;eigen organisatie geïnstalleerd. De totalenbsp;studiebelasting omvat drie maanden. In denbsp;praktijk blijkt het echter aantrekkelijker omnbsp;die uren over zes maanden uit te smeren. Er isnbsp;dan meer mogelijkheid om de kennis tussentijds toe te passen en de cursist wordt nietnbsp;volledig uit zijn eigenlijke werk gelicht. quot;Wenbsp;hebben onze contactbijeenkomsten op denbsp;maandagquot;, zegt Harts. quot;De ervaring leertnbsp;dat de meeste deelnemers dan wel kunnen.nbsp;Ten slotte moet iedere organisatie op maandag nog een beetje op gang komen.quot;nbsp;De GIS-cursussen werken volgens het 'aan-schuif-systeem'. De professionele cursistnbsp;draait mee in het reguliere programma voor

aan het bouwen. Wel mooi en knap, wat ze allemaal kunnen. Maar het blijft natuurlijknbsp;een versimpelde weergave van wat de natuurnbsp;al eeuwen doet. Na het eerste jaar werdnbsp;het daarom Geochemie voor student Gerrits.nbsp;Een kopstudie van Scheikunde en Aardwetenschappen.

De reizen voor veldwerk waren heel speciaal. Met een stel studenten in een huisje in denbsp;Ardennen, Griekenland of Costa Rica. Dag ennbsp;nacht samen, dat schept een speciale sfeer.nbsp;Je vertelt elkaar dingen die je aan niemandnbsp;anders vertelt, 's Avonds met de docentennbsp;naar de kroeg. Sommigen probeerden de ama-teur-psycholoog uit te hangen. Gingen ze onsnbsp;tegen elkaar uitspelen of uitdagen. Op reisnbsp;maak je dingen mee die je anders nooit meemaakt. Loop je in Costa Rica over een plantage te banjeren, stap je plotseling boven opnbsp;een slang. Dat gebeurt je toch niet, als je opnbsp;je fiets op weg bent naar De Uithof.

Wat de kersverse doctorandus gaat doen, nu hij afgestudeerd is? Hij is al bezig met eennbsp;stage bij een bedrijf voor milieu-geochemie ennbsp;exploratie. Kijken of er bruikbare stoffen in denbsp;grond zitten. Als het project doorgaat, heeftnbsp;hij voor een paar maanden werk. En anders?nbsp;Geld interesseert hem niet zo. Als hij maar ietsnbsp;kan doen wat hij leuk vindt. Het liefst in eigennbsp;land. Maar in het buitenland is ook van allesnbsp;te doen. Misschien gaat hij daar wel een tijdjenbsp;heen. Je moet niet te veel willen plannen.nbsp;Sam Gerrits volgt liever een scrolling scenario.nbsp;Stukje vooruit kijken, plannen, kijken wat ernbsp;gebeurt. Dan weer een stukje plannen. Hetnbsp;studenten. Bijgevolg is de cursuscapaciteitnbsp;afhankelijk van de studentenaantallen. Harts:nbsp;quot;De afgelopen jaren was er onder de reguliere studenten veel belangstelling voor dezenbsp;cursussen. Tot nu toe konden we jaarlijksnbsp;ongeveer tien externe deelnemers plaatsen.nbsp;We hebben helemaal niets gedaan aan reclame of marketing. Maar misschien wordt datnbsp;in de toekomst anders. Je weet tenslottenbsp;niet hoe de studentenaantallen zich zullennbsp;ontwikkelenquot;.

Beleid en Management

Een ander voorbeeld levert het interfacultaire Centrum voor Beleid en Management. Daarinnbsp;bundelen sinds 1986 vijf faculteiten hun cursusaanbod op het terrein van management. Hetnbsp;centrum kent een andersoortige wisselwerkingnbsp;tussen studenten en cursisten. quot;In het gewonenbsp;onderwijsprogramma bieden we in samenwerking met de faculteiten een reeks doctoraaldif-ferentiatiesquot;, zegt directeur dr. Paul Verweefnbsp;quot;Wij verzorgen de beleids- en management-aspecten. De faculteiten voegen daar hunnbsp;enige dat hij zeker weet, is dat hij niet thuisnbsp;achter de geraniums brieven gaat zitten schrijven. Je moet bezig zijn. Positief over jezelfnbsp;denken. En de moed niet opgeven. Het ligtnbsp;allemaal aan jezelf. Je moet zorgen dat je opvalt binnen de massa. Zijn sterke kant is dat hijnbsp;situaties snel kan inschatten. Dat helpt. (PH)

vakspecifieke informatie aan toe. Zo werken we met de faculteit Letteren samen op hetnbsp;gebied van Kunstmanagement. De kennis dienbsp;we zo vergaren, verpakken we vervolgens innbsp;een aanbod van post-academisch onderwijs.quot;nbsp;Volgens Verweel profiteren de cursisten aldusnbsp;van de meest recente inzichten. Omgekeerdnbsp;houden onderzoekers en studenten via hetnbsp;post-academisch onderwijs voeling met denbsp;praktijk. quot;We brengen de beroepspraktijk ennbsp;de academische wereld bij elkaarquot;, zegt Verweel. quot;We hebben nu een aanbod voor hetnbsp;middle-management van dienstverlenendenbsp;organisaties. Dat onderwerp is gebaseerd opnbsp;signalen uit de markt.quot; Afgestudeerde hbo-ersnbsp;of academici kunnen in de postdoctoralenbsp;managementleergang van het CBL in tweenbsp;jaar een masters-titel verwerven. (MvdS)

De brochure over contractonderwijs, postacademisch en postdoctoraal onderwijsnbsp;en cursussen verschijnt september in denbsp;reeks 'Studeren in Utrecht' (deel 1c) ennbsp;is gratis verkrijgbaar bij Studievoorlichting,nbsp;(030) 253 26 70.

Email: studievoorlichting@bur. ruu. nl

In de publiciteit legt zij het nog wel eens af tegen haar collega's in het college vannbsp;bestuur, voorzitter Veldhuis en rector Vannbsp;Ginkei. Maar zij is de drijvende kracht achternbsp;grote delen van het universitaire beleid.nbsp;Haar grootste prioriteit is een modernnbsp;personeelsbeleid dat de medewerkers meernbsp;verantwoordelijkheid geeft.

ERIK HARDEMAN * U-BLAD

Lieteke van Vucht Tijssen? Dat was toch die cultuursociologe die nog niet zo lang geledennbsp;was gepromoveerd op een proefschrift overnbsp;Max Weber? Wat moest een wetenschapper innbsp;het bestuur van een bedrijf met bijna achtduizend werknemers? Goed, ze had vier jaar in denbsp;universiteitsraad gezeten, ze was een van denbsp;drijvende krachten geweest achter de herpro-grammering van het sociologieonderwijs en zenbsp;had aan de wieg gestaan van de studierichtingnbsp;Algemene Sociale Wetenschappen. Maar wasnbsp;dat voldoende bestuurlijke bagage voor eennbsp;klus die tot 1991 door twee collegeledennbsp;(Van Peperzeel en Rosenberg) was opgeknaptnbsp;en die zowel de portefeuille Personeelszakennbsp;als Financiën omvatte?

Inmiddels zijn we bijna vijfjaar verder. Van Vucht Tijssen heeft voor vier jaar bijgetekendnbsp;en voelt zich zichtbaar op haar gemak in hetnbsp;bestuurlijke circuit. Dat het universitaire loopbaanbeleid sinds de komst van Van Vucht Tijssen in een stroomversnelling is geraakt, is zonneklaar. Flexibiliteit en mobiliteit - de nieuwenbsp;modewoorden - liggen haar na aan het hart,nbsp;en haar grote ideaal is een universiteit metnbsp;meer aandacht voor hetnbsp;functioneren van de individuele werknemer.nbsp;quot;Ik vind dat we ons op dit moment te weinignbsp;afvragen of mensen zich nog wel 'happy'nbsp;voelen. Is de plek waar ze zitten nog steeds denbsp;best denkbare, hoe is hun perspectief, moetennbsp;we hun loopbaan niet eens een andere kantnbsp;op sturen?quot;nbsp;quot;Hoogleraren en andere leidinggevendennbsp;hebben vaak onvoldoende zicht op het werknbsp;van hun medewerkers en op de vraag of datnbsp;ook inderdaad oplevert wat je mag verwachten. We hameren de laatste tijd niet voornbsp;niets zo op de noodzaak van functioneringsgesprekken. Zijn mensen toe aan veranderingnbsp;of functioneren zij zo goed dat zij gewoonnbsp;moeten blijven zitten?quot; Zij steekt niet ondernbsp;stoelen of banken dat een meer flexibel personeelsbeleid ook voor de universiteit zijnnbsp;gunstige kanten heeft. Maar het verwijt datnbsp;de term 'flexibilisering' vooral een alibi is omnbsp;medewerkers te pas en te onpas aan te stellennbsp;op tijdelijke contracten of via uitzendbureau'snbsp;wijst zij van de hand. quot;Overal in de maatschappij is een tendens zichtbaar naar arbeidsplaatsen die niet meer voor het leven wordennbsp;vervuld. Ik vind dat prima. Ik denk dat hetnbsp;zowel voor de universiteit als voor veel medewerkers goed is als ze niet tot hun pensioennbsp;op dezelfde plek blijven zitten. Maar datnbsp;betekent niet dat ik nu alleen nog maar pleitnbsp;voor het uitbreiden van het aantal tijdelijkenbsp;aanstellingen. Het gaat erom dat we mensennbsp;gericht stimuleren om de universiteit na eennbsp;tijdje ook weer eens te verlaten en dat wenbsp;ze helpen bij het vinden van een werkpleknbsp;elders.quot;

Unitas-bolwerk

Zij is afkomstig uit een middenstandsmilieu. quot;Studeren was in onze kringen, zeker voornbsp;meisjes nog tamelijk ongewoon. Maar gelukkig dachten mijn ouders daar anders over.nbsp;Mijn vader heeft met zijn vuist op tafel geslagen en geroepen: 'Niks MMS, zij gaat gymnasium doen.' Daar ben ik hem nog steeds dankbaar voor.quot; Zij koos voor sociologie en hoewelnbsp;al haar klasgenotes lid werden van de UVSVnbsp;ging zij naar Unitas, waar zij zowel de huidigenbsp;rector Van Ginkei (voorzitter van de novitiaats-commissie) als universiteitssecretaris Karduxnbsp;(lid van de senaat) ontmoette. quot;Ja inderdaad,nbsp;de vijfde verdieping van het Bestuursgebouwnbsp;is een echt Unitas-bolwerk.quot; Waarom zij geennbsp;UVSV-lid werd? quot;In de eerste plaats liep bij denbsp;UVSV een type meisjes rond, waarbij ik menbsp;niet zo thuis voelde. Maar belangrijker wasnbsp;dat ik geen lid wilde worden van een vrouwelijke vereniging. Ik ben nooit echt een heelnbsp;fanatieke feministe geweest.quot;

Na haar afstuderen had zij twee aanbiedingen op zak voor werk in de organisatieadviessfeer.nbsp;Toch koos zij voor een onderwijsaanstelling bijnbsp;de faculteit Sociale Wetenschappen. quot;De harde sfeer in het bedrijfsleven leek me op datnbsp;moment toch ook wel een beetje eng. Achteraf denk ik dat dat wel mee zou zijn gevallen.nbsp;Maar toen dachten meer meisjes er zo over.nbsp;Ik heb een paar jaar geleden een aantal interviews afgenomen bij vrouwelijke hooglerarennbsp;over hun carrière. Zij gaven allemaal aan datnbsp;zij mede voor de wetenschap hadden gekozennbsp;omdat zij dachten dat de sfeer in het bedrijfsleven - en trouwens ook in de bestuurlijkenbsp;wereld - te macho voor ze zou zijn.quot;

Onderwijscarrière

Een van haar eerste prioriteiten als collegelid was de introductie in Utrecht van een onderwijscarrière voor wetenschappelijk medewerkers. quot;Ik was daar al eerder mee bezignbsp;geweest toen ik nog in de universiteitsraadnbsp;zat. Op dat moment had ik ruim tien jaarnbsp;onderwijs gegeven. En bovendien was ik jarennbsp;actief geweest in verschillende onderwijscommissies en had ik me zeer intensief bezignbsp;gehouden met de herprogrammering van hetnbsp;sociologie-curriculum. Maar dat had allemaalnbsp;geen enkele invloed op mijn loopbaan. Je konnbsp;alleen hoofddocent worden op grond vannbsp;wetenschappelijke verdiensten. Dat vond iknbsp;vreemd en ook niet goed voor de kwaliteitnbsp;van het onderwijs.quot;

quot;In het college van bestuur ben ik dan ook meteen aan de gang gegaan met de introductie van een onderwijsloopbaan. Dat was nietnbsp;altijd even makkelijk, nee. Een paar faculteitennbsp;waren meteen enthousiast. Maar hier en daarnbsp;bestond ook behoorlijk wat weerstand tegen

de gedachte dat jè puur op basis van onderwijsprestaties carrière zou kunnen maken. Toch hebben we geleidelijk vrijwel iedereennbsp;kunnen overtuigen. Ik ben er echt trots op datnbsp;de nieuwe functiestructuur voor het wetenschappelijk personeel, WP-flow, en de basiskwalificatie voor onderwijsgevenden nu zonbsp;langzamerhand in alle faculteiten wordennbsp;ingevoerd. Zeker omdat Utrecht met datnbsp;beleid landelijk voorop loopt.quot;

Windvaan

De boekenkast op haar werkkamer telt een opmerkelijk groot aantal wetenschappelijkenbsp;titels. Hoewel ze het fundamentele onderzoeknbsp;vaarwel heeft gezegd, fungeert haar wetenschappelijke scholing nog steeds als eennbsp;nuttige achtergrond. Zij promoveerde op eennbsp;proefschrift over Max Weber, de socioloog dienbsp;haar al van jongs af aan had gefascineerd metnbsp;zijn theorie over de wederzijdse invloed vannbsp;het handelen van mensen en de sociale context waarin dat gebeurt. quot;Mensen hebben

de mogelijkheid om hun sociale context te beïnvloeden en te veranderen. Daar geloof iknbsp;heilig in. Ik ben een echte voluntarist. Dienbsp;opvatting heeft zeker ook bijgedragen aannbsp;mijn visie op het universitaire personeelsbeleid. Ik zou niet zo op flexibiliteit en mobiliteitnbsp;hameren als ik niet geloofde datje mensennbsp;verantwoordelijk kunt maken voor hun takenpakket en hun werkomgeving.quot;nbsp;Het grote gevaar van de bestuurlijke cultuurnbsp;is de vluchtigheid ervan, heeft ze inmiddelsnbsp;gemerkt. quot;Je moet jezelf soms tijd gunnennbsp;om na te denken over de dingen waarmee jenbsp;bezig bent. Anders word je door de ontwikkelingen als een windvaan meegenomen. Hoenbsp;spelen ontwikkelingen in de samenleving innbsp;op de universiteit, wat is de plaats van universitair onderwijs in de maatschappij? Ik hebnbsp;onlangs een klankbordclubje gevormd om tenbsp;praten over academisch leiderschap. Zo neemnbsp;je even iets meer afstand van de dagelijksenbsp;gang van zaken. Dat gebeurt in onderwijslandnbsp;wel eens te weinig. Het beleid van deze regering ten opzichte van de universiteiten is welnbsp;erg van: er moet bezuinigd worden, wenbsp;bedenken er een plan bij. De manier waaropnbsp;er nu met het hoger onderwijs wordt omgegaan is zorgwekkend. Er is te weinig aandachtnbsp;voor het belang van de ontwikkeling vannbsp;Nederland als kennisintensieve samenleving.nbsp;Dan moet je toch allereerst zorgen dat je jenbsp;topniveau ontwikkelt. De basis is belangrijk,nbsp;maar je excellente niveau moet zeker goednbsp;op orde zijn.quot;

Nedwerk

Mei 1995; ik zit op een terras, met een collega. De vakgroep Nederlands wilnbsp;een alumniblad, en wij gaan dat maken.nbsp;Het is erg warm; we drinken een biertje;nbsp;het aantal aanmeldingen voor de eerstenbsp;alumnidag van de vakgroep Nederlandsnbsp;in oktober overtreft op dat moment onzenbsp;stoutste verwachtingen. Je zou kunnennbsp;zeggen; er heerst een wat overmoedigenbsp;stemming. Het alumniblad zal er komen,nbsp;en het moet een beetje fatsoenlijknbsp;worden ook. En oktober lijkt nog heelnbsp;ver weg. in ons hoofd is het blad alnbsp;klaar.

De zomer vordert. De alumnidag komt dichterbij. Het wordt duidelijk dat hetnbsp;blad niet meer voor die datum zal verschijnen. De redactieleden komen regelmatig bij elkaar om te constateren datnbsp;ze weer niet echt zijn opgeschoten.nbsp;Begin december is de inhoud nagenoegnbsp;klaar. Een naam hebben we ook al:nbsp;Nedwerk. Nu alleen nog even in elkaarnbsp;zetten. Het is immers toch al klaar in onsnbsp;hoofd. Kerst lijkt haalbaar, of rond denbsp;jaarwisseling. Onze vormgever kijktnbsp;enigszins verontrust als we duidelijknbsp;maken dat het nu wel in een paar wekennbsp;af moet zijn. Maar wij zijn vol goedenbsp;moed. Op de eerste kopij staat als datering nog december 1995; op de drukproeven is het al februari 1996.

In de laatste week van februari komt er een pallet tijdschriften binnen op denbsp;Trans. Gelukkig is 1996 een schrikkeljaar:nbsp;ik kan niet zeggen hoe blij ik ben wanneer het blad inderdaad op 29 februarinbsp;bij de alumni in de bus valt. Veel mooiernbsp;dan wij in ons hoofd hadden. Duizendnbsp;exemplaren van Nedwerk, waarmee onzenbsp;vakgroep de band met haar alumni nognbsp;eens wil aanhalen. Het blad past in hetnbsp;traject dat de vakgroep het afgelopennbsp;jaar heeft gevolgd. Een alumnidag, eennbsp;alumni-aimanak en nu een alumnitijd-schrift. Via dat blad hoopt de vakgroepnbsp;twee keer per jaar iets van zich te latennbsp;horen. Dat betekent dat het volgendenbsp;nummer in augustus zal verschijnen.nbsp;April 1996; ik zit achter mijn computer.nbsp;Augustus is nog ver weg. Het tweedenbsp;nummer is immers altijd makkelijker.nbsp;In ons hoofd is het al bijna af.

Alex de Jager, onderwijscoördinator,nbsp;vakgroep Nederlands

P.S.: Nedwerk is verstuurd aan alle geregistreerde alumni van de vakgroepnbsp;Nederlands. Alumni van de vakgroepnbsp;die nog niet zijn geregistreerd, kunnennbsp;contact opnemen met Alex de Jagernbsp;(030) 2536530.

Het bedrijfsleven laat zich wel eens neerbuigend uit over het niveau van de Nederlandse afgestudeerden. Sluiten hun vaardigheden wel voldoende aan bij de wensen van de werkgever? Maarten Evenblijnbsp;inventariseert enkele meningen.

MAARTEN EVENBLIJ

Het niveau van de Nederlandse student is 'behoorlijk', concludeert Peter Kalff, voorzitter van de Raad van Bestuur van ABN AMROnbsp;in UTMediair, het blad van de Universiteitnbsp;Twente, van afgelopen februari. Maar er zijnnbsp;landen waar harder gewerkt wordt, zegt hijnbsp;vervolgens. quot;Waar men heel gedreven is,nbsp;uitgedaagd wordt tot de besten te behorennbsp;en zo snel mogelijk aan de slag te gaan.

Dat zou hier ook meer moeten gebeuren. (..) Onze bank merkt ook aan studenten die zichnbsp;bij ons melden, dat ze dikwijls de volle zesnbsp;jaar over hun studie gedaan hebben. Ze zijnnbsp;er niet op uit geweest de hoogst mogelijkenbsp;cijfers te halen.quot; De kwaliteit van de Nederlandse student houdt dus niet over, volgensnbsp;deze bankier.

Bij andere bedrijven is men min of meer dezelfde, misschien een iets positieverenbsp;mening toegedaan. quot;De aansluiting is redelijkquot;, zegt een woordvoerster van Ahold. quot;Datnbsp;mensen wetenschappelijk kunnen denken isnbsp;voor ons het belangrijkst, de praktijk leren wijnbsp;ze wel.quot; En een woordvoerder van Unilevernbsp;constateert dat de capaciteiten van de meernbsp;economisch en technisch opgeleide studentennbsp;goed aansluiten. quot;Mits ze zich voldoendenbsp;hebben georiënteerd op de maatschappij.nbsp;De laatste twee jaar merken we dat datnbsp;minder wordt, omdat de studieduur ondernbsp;druk staat. Wij noemen dat het Deetman amp;nbsp;Ritzen-effect.quot;

Daan van der Werf, die bij ABN AMRO werving en selectie van academici doet, merktnbsp;ook dat de sollicitanten steeds jonger worden,nbsp;maar toch relatief veel nevenactiviteiten hebben gehad. quot;Dit jaar was een derde van denbsp;sollicitanten rond de 23 jaar. Economen,nbsp;bedrijfskundigen en juristen worden vooralnbsp;geselecteerd op hun specifieke inhoudelijkenbsp;kennis en die is over het algemeen goed. Bijnbsp;de 'exoten', zoals wij sociologen, geografen ennbsp;dergelijken noemen, letten we minder opnbsp;inhoudelijke kwaliteiten, maar wel op leidinggevende capaciteiten. Bij hen selecteren wenbsp;vooral op werkervaring en nevenactiviteitennbsp;tijdens de studie.quot;

Geen oorverdovend applaus van de werkgevers dus voor de Nederlandse student, maar wie had dat ook verwacht? Er zijn werkzoekenden te over, dus kunnen werkgeversnbsp;kritisch zijn. Van der Werfs afdeling bij ABNnbsp;AMRO krijgt jaarlijks drieduizend brieven vannbsp;academici, roept 750 sollicitanten op voor eennbsp;gesprek en neemt er uiteindelijk honderdtwin-tig aan. Bij andere bedrijven is het niet anders.nbsp;Is het aanbod minder - zoals in een aantalnbsp;technische vakken - dan zijn bedrijven minder

kritisch: als ze hun vak maar verstaan, de rest leren we ze wel bij, is dan het devies.

Zowel bij de afdeling alumnibeleid van de Utrechtse faculteit Scheikunde als die vannbsp;Sociale Wetenschappen constateert men datnbsp;afgestudeerden in hun baan meer behoeftenbsp;hebben aan communicatieve en sociale vaardigheden. Scheikundigen zouden daarnaastnbsp;vooral meer management-ervaring tijdens hunnbsp;studie op willen doen. Ze azen op functies alsnbsp;manager en volgen daarom binnen hun werknbsp;cursussen op dat terrein. quot;Inhoudelijk is ernbsp;geen probleemquot;, zegt Jenny Huttinga van hetnbsp;faculteitsbureau Scheikunde. quot;Hun banennbsp;sluiten in het algemeen goed aan op hunnbsp;opleiding, maar die banen zouden vaak ooknbsp;op HBO-niveau uitgevoerd kunnen worden.quot;nbsp;Ook afgestudeerden in de rechten hebben,nbsp;volgens Mathias Jorissen van het faculteitsbureau Rechten, in het algemeen een redelijkenbsp;aansluiting bij de wensen van hun werkgever.nbsp;quot;Men zou, afhankelijk van het werkgebied,nbsp;wel graag wat specifiekere vaardighedennbsp;zien: zaakgerichtheid bij advocatenbureaus,nbsp;mondelinge vaardigheden bij verzekeringsmaatschappijen en meer schriftelijke vaardigheden in het notariaat. Maar in het algemeennbsp;valt het me niet tegen.quot;

Yvonne Kops, medewerkster alumnibeleid van de faculteit Sociale Wetenschappen vindt denbsp;roep om meer sociale en communicatievenbsp;vaardigheden een beetje onzin. quot;In eerstenbsp;Instantie wordt toch geselecteerd op het CV,nbsp;ervaring en kwaliteit van de opleidingquot;,nbsp;constateert ze. quot;Maar in het gesprek spelennbsp;andere zaken; 'we namen degene met pit ennbsp;een ruggegraat'. Het zijn niet persé de vlottenbsp;afstudeerders die als eerste een baan hebben.nbsp;De meest kansrijke is de modale student dienbsp;er vijfenhalf jaar over heeft gedaan en ooknbsp;nevenactiviteiten heeft ontplooid. Bestuurs-ervaring tijdens de studie is erg belangrijk.quot;nbsp;quot;Het is niet waarquot;, pareert hoogleraar Organische Scheikunde Jan Geus mogelijke kritieknbsp;van bedrijven, quot;dat studenten niet meer zijnnbsp;wat ze geweest zijn en dat het in anderenbsp;landen beter Is. Chemici en fysici doen hetnbsp;bijzonder goed, ook in het buitenland. Opnbsp;congressen is de teneur dat een Nederlandsnbsp;verhaal altijd goed is. Als je je specialiseertnbsp;en je vak goed onder de knie hebt, is hetnbsp;voor Nederlandse natuur- en scheikunde-studenten nog redelijk te doen om eennbsp;baan te vinden.quot;

Paul Schnabel (1948) staat te boek als een vlijtig auteur van boeken, recensies, columnsnbsp;en artikelen. Meer dan eens zijn dat publika-ties met een relativerende ondertoon. In zijnnbsp;laatste boek 'De weerbarstige geestesziekte'nbsp;schrijft de Utrechtse hoogleraar: quot;Hoe gezonder de bevolking, hoe groter de behoefte aartnbsp;gezondheidszorg.quot;

ARMAND HEIJNEN * U-BLAD

quot;Het is beslist niet zo dat heel Nederland gek aan het worden isquot;, verklaart Schnabel. Ook alnbsp;is in tien ja'ar tijd de RIAGG-cliëntèle toegenomen tot meer dan 400.000 patiënten, verdubbelde het aantal opnamen in psychiatrischenbsp;ziekenhuizen in twintig jaar en is ook denbsp;psycho-geriatrische zorg in verpleeghuizennbsp;in dat tijdsbestek verveelvoudigd. quot;Bijna 25nbsp;procent van de bevolking heeft - over eennbsp;heel jaar gezien - een diagnostiseerbare psychische stoornis en daarvan komt een kwart innbsp;de psychische gezondheidszorg terecht. Hetnbsp;aantal écht psychiatrische patiënten groeitnbsp;niet enorm. Wat wel toeneemt is de groepnbsp;mensen die hulp zoekt bij stemmingsstoornissen, angst, relatie- of levensproblemen.”nbsp;quot;Ik zou het geen 'luxeproblemen’ willen noemen. Naarmate een samenleving verandert,nbsp;veranderen ook de problemen die mensennbsp;hebben. Worstelden wij op het gebied vannbsp;seksualiteit zo'n dertig jaar geleden nognbsp;met allerlei verboden, nu hebben we vooralnbsp;problemen met de vormgeving: zie ik er aantrekkelijk genoeg uit, is mijn gevoel in orde,nbsp;vrij ik goed, voldoe ik aan de verwachtingennbsp;van mijn partner, is dit liefde? De samenlevingnbsp;is zo complex geworden, dat het - ik zou bijnanbsp;zeggen - 'vanzelfsprekend' is om hulp in tenbsp;roepen.quot;

Weerbarstig

quot;Het 'weerbarstige' van de geestesziekte zit enerzijds in het feit dat er nog altijd veel problemen bestaan die nauwelijks te behandelennbsp;zijn. Het blijkt heel moeilijk om bijvoorbeeldnbsp;schizofrenie-patiënten of mensen met bepaalde soorten depressies te helpen normaal tenbsp;functioneren, zelfs als de ernstigste symptomen alweer verdwenen zijn. De menselijkenbsp;psyche is nu eenmaal biologisch een blacknbsp;box en psychologisch een doos van Pandora,nbsp;vol onverwachte en vaak onaangenamenbsp;verrassingen.quot;

quot;Anderzijdsquot;, vervolgt Schnabel, quot;schuilt die weerbarstigheid in het feit dat veel mensennbsp;zich maar moeilijk laten helpen omdat ze opnbsp;de een of andere wijze in de ban van hunnbsp;ellende zijn. Ze hebben een soort voorkeurnbsp;voor oplossingen waarmee ze hun problemennbsp;niet reduceren, maar integendeel vergroten.quot;nbsp;Je kunt zelfs spreken, meent Paul Schnabel,nbsp;van een bepaalde gehechtheid aan het ongeluk. quot;Mensen kunnen zich zeer onbehaaglijknbsp;in hun vel voelen zitten, maar toch de grootstnbsp;mogelijke angst hebben om dat vel af tenbsp;stropen. Want dan zijn ze naakt, en dan moeten ze zich een ander vel aanmeten, en pastnbsp;dat wel?quot; Deze wijze van redeneren lijkt kenmerkend voor Schnabel: de zaak op zijn kopnbsp;'zetten. quot;Wellicht heeft dat met mijn sociolo-gie-achtergrond te maken. Ik probeer eennbsp;thema steeds van een andere kant te bekijken:nbsp;is er geen alternatief in visie of optiek?quot;

Seksualiteit

Hoe raakt een socioloog verzeild in de geestelijke gezondheidszorg? quot;Toevalquot;, zegt Schnabel stellig. quot;Ik heb gestudeerd in denbsp;tweede helft van de jaren zestig. Dat was denbsp;revolutietijd, die zich in mijn geval toespitstenbsp;op de seksuele revolutie. In 1969 heb ik hetnbsp;Studium Generale-programma 'Sex '69' georganiseerd, met op elke faculteit een programma rondom seksualiteit. Als studënt-assistentnbsp;kwam ik bij de NVSH terecht om onderzoek tenbsp;doen op het gebied van onder meer anticonceptie en abortus - wat toen nog politiek zeernbsp;gevoelige onderwerpen waren. Via die NVSHnbsp;ben ik weer bij de vereniging van abortusklinieken Stimezo terechtgekomen (de Stichtingnbsp;medisch verantwoorde zwangerschapsonderbreking), en van daaruit ben. ik doorgeschovennbsp;naar het Nederlands centrum Geestelijkenbsp;volksgezondheid (NcGv), waar ik van 1977 totnbsp;1992 hoofd onderzoek was.quot;

In 1987 werd Schnabel hoogleraar. In 1992 kreeg hij de opdracht de Netherlands Schoolnbsp;of Public Health op te zetten, een multidisciplinaire, postacademische opleiding van drienbsp;universiteiten - waaronder de Utrechtse -op het gebied van de sociale geneeskunde.nbsp;Schnabel is decaan varrde NSPH. quot;Ik heb innbsp;mijn leven steeds ontwikkelingsopdrachtennbsp;gehad, eerst bij Stimezo. Dat houdt je metnbsp;beide benen op de grond. Hulpverlening isnbsp;toch iets anders dan wetenschap; pas vrijnbsp;recent verwetenschappelijkt de praktijk, terwijl anderzijds de wetenschap zich ook metnbsp;de praktijk is gaan bezighouden, met epidemiologisch onderzoek, met onderzoek naar denbsp;effectiviteit van behandelingen bijvoorbeeld,nbsp;of met zorgonderzoek. En hoewel ik enigszinsnbsp;filosofisch 'angehaucht' ben, vind ik dat juistnbsp;leuk. Sowieso vind ik het leuker om met sociologie bezig te zijn die is toegespitst op eennbsp;maatschappelijke sector, dan met sociologienbsp;sec. Zo'n sector in zijn maatschappelijk-histori-sche context plaatsen, dat is mijn wijze vannbsp;werken: 'de geestelijke gezondheidszorgnbsp;voor psychiaters en psychologen verklaard'.nbsp;Vroeger was het: 'de abortus voor aborteursnbsp;verklaard'.quot;

Precair

Een boek als 'De weerbarstige geestesziekte' wekt allerminst de indruk alleen voor vakgenoten geschreven te zijn. quot;Ik schrijf altijd innbsp;essay-vorm. Ik ben een verhalenverteller ennbsp;een mooischrijver; ik vind stijl belangrijk, eennbsp;tekst moet er goed uitzien en hij moet gelezen worden. Dat is het aardige van stukjesnbsp;voor de krant: je krijgt reacties. Dat kun je vannbsp;artikelen in wetenschappelijke tijdschriftennbsp;niet zeggen; hoe internationaler het tijdschrift, hoe minder het gelezen wordt.quot;nbsp;In het boek staat: quot;Orde is een dunne laag opnbsp;een ondergrond van chaosquot;. Is dat het wereldbeeld van Schnabel?

quot;Absoluut! Dat is natuurlijk heel erg Goffman, het idee dat het menselijk samenleven en denbsp;cultuur eigenlijk buitengewoon feestelijkenbsp;prestaties zijn. Iedere generatie moet datnbsp;samenleven en die cultuur weer opnieuwnbsp;invullen en doorgeven aan de volgende generatie. Dat kan gemakkelijk foutgaan - in hetnbsp;klein, met criminaliteit bijvoorbeeld, of innbsp;het groot, zoals in oorlogstijd. Chaos ligtnbsp;permanent op de loer en dat maakt ordenbsp;uiterst precair. Dan vind ik het een feestelijkenbsp;prestatie als dat aardig lukt, als we in staatnbsp;zijn zo'n dun laagje vernis toch zo stevig tenbsp;laten lijken.quot;

Eindeloos

Het denken van de mens over de wereld en over zichzelf is gepsychologiseerd - of, zo mennbsp;wil, gepsychotherapeutiseerd. Schnabel vindtnbsp;het een verworvenheid dat mensen proberennbsp;eikaars problemen te begrijpen, dat ze er metnbsp;elkaar over praten, dat ze elkaar serieusnbsp;nemen, zich 'stijlvol' gedragen. quot;De oorsprongnbsp;van die tendentie is raadselachtig. Opeens ontstond er interesse in psychiatrische patiënten -of meer algemeen: in slachtofferrollen. Eindnbsp;jaren zestig en vooral begin jaren zeventig zienbsp;je op dat gebied een hausse. Opeens wordt ernbsp;een Gekkenkrant uitgegeven, het boek 'Wienbsp;is van hout' van Jan Foudraine is een bestseller, binnen de sociale wetenschappen barstennbsp;discussies los over stigmatisering of de definiëring van deviant gedrag.quot;

quot;Waarom al deze incidenten, inzichten en factoren op een zeker moment bij elkaar komen? Ik zou het niet durven zeggen. Maar ik denknbsp;dat toen in een betrekkelijk kort tijdsbesteknbsp;zichtbaar werd wat al langer aan het veranderen was. Met Hans Righart ben ik van meningnbsp;dat die jaren zestig 'eindeloos' waren, na dienbsp;hausse is het niet afgelopen. De psychologisering gaat nog steeds door. Bewijzen daarvannbsp;kun je dagelijks op TV of in kroeggesprekkennbsp;opvangen.quot;

quot;Psychotherapie is niet de boodschapper van het geluk. Maar een goede hulpverleningnbsp;helpt mensen om hun leven weer zelf ter handnbsp;te nemen. Dat lijkt eenvoudig, maar het is denbsp;eenvoud van de chip: moeilijk om te maken,nbsp;gemakkelijk te gebruiken, gevoelig voornbsp;storingen, lastig te repareren.quot;

Paul Schnabel. De weerbarstige geestesziekte. Naar een nieuwe sociologie van de geestelijkenbsp;gezondheidszorg. Uitgeverij SUN. Prijs f 34,50.

The Netherlands School of Public Health is een onafhankelijk instituut en heeft samenwerkingsverbanden met de Erasmus Univer-siteit Rotterdam, Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht.nbsp;Informatie: (030)2913232

Vanaf de kansel van de Pieterskerk schetst prof. dr. H.W. von der Dunk een liefdevollenbsp;terugblik op veertig jaar historische wetenschap. De oud-hoogleraar haalt aan het eindnbsp;fel uit naar de politiek, die het vak geschiedenis in het onderwijs tot de luxe-artikelen wilnbsp;rekenen. quot;Iedereen weet het, zeker in dezenbsp;ruimte: historici hebben het vandaag moeilijk.nbsp;Steeds meer afgestudeerden verdienen hunnbsp;brood met ander werk - als ze al hun broodnbsp;verdienen. Maar als ik de Nederlandse politieknbsp;volg, dan dringt zich de conclusie op, dat er innbsp;elk geval nog te weinig historici dââr zitten,nbsp;waar ze het meest nodig zijn!quot;

Forumdiscussie bij Vrouwenstudies In de bar van het internationaal en cultureelnbsp;centrum ParnassQs een pittige discussie overnbsp;de kansen van afgestudeerden Vrouwenstudies op de arbeidsmarkt. Belangrijkenbsp;conclusie is dat er over de inhoud van denbsp;specialisatie vrouwenstudies vaak nog eennbsp;te eenzijdig beeld bestaat.

Deelnemers aan het forum o.a.

dr. Rosemarie Buikema, mr. Ina Brouwer en drs. Saskia Franken.

De Utrechtse faculteit Wiskunde en Informatica heeft een landelijke primeur. In september gaat daar de nieuwe opleidingsvariant 'medisch-technische informatica' van start. Studenten leren hoe ze kennissystemennbsp;kunnen toespitsen op de wensen van artsen.nbsp;En hoe ze computerbeelden kunnen leverennbsp;die operaties gemakkelijker maken.

MARJAN SLOB

quot;Hoewel artsen en informatici elkaar in ziekenhuizen regelmatig tegen het lijf lopen,nbsp;leven ze toch in gescheiden werelden. Eennbsp;informaticus weet alles van computers, en eennbsp;arts van het menselijk lichaam. De informaticus die een mooi computerprogramma voornbsp;een arts wil schrijven, heeft dan ook eennbsp;probleem. Hij begrijpt al die rare termennbsp;niet waarmee de arts duidelijk probeert tenbsp;maken welke medische informatie hij graagnbsp;op zijn computerscherm krijgt. Medisch-technische informatica is er om de communicatienbsp;tussen arts en informaticus beter te doennbsp;verlopen.quot;

Nieuwe opleidingsvariant

Mark Overmars (1958), hoogleraar informatica bij de faculteit Wiskunde en Informatica,nbsp;vertelt samen met Peter Lucas (1955), van oorsprong arts maar inmiddels docent bij dezelfde faculteit, hoe het opzetten van een nieuwenbsp;opleidingsvariant in zijn werk gaat. 'Medisch-technische informatica' leek om drie redenennbsp;een goed idee, melden ze. Er is een grotenbsp;groep studenten voor wie de richting aantrekkelijk kan zijn. Jaarlijks worden er achthonderd studenten uitgeloot voor medicijnennbsp;en die hebben allemaal de juiste bèta-achter-

grond. Overmars: “Een deel van hen wil medicijnen studeren vanwege het contactnbsp;tussen arts en patiënt. Deze studenten hebbennbsp;we niet veel te bieden. Maar een ander deelnbsp;zal een meer wetenschappelijke interesse innbsp;geneeskunde hebben, en dan kan medisch-technische informatica een aantrekkelijknbsp;alternatief zijn.quot;

Een andere reden om de nieuwe opleidingsvariant te starten is dat de vooruitzichten op de arbeidsmarkt goed zijn. quot;Wij hebben onzenbsp;contacten in ziekenhuizen en het bedrijfslevennbsp;geraadpleegd, en die zijn allemaal enthousiast. Philips Medical Systems ziet de opleidingnbsp;helemaal zitten, maar ook Océ-kopieermachi-nes heeft al gezegd dat ze onze mensen graagnbsp;wil hebben. Beeldverwerking via computers isnbsp;een snel groeiend toepassingsgebied, en dat isnbsp;precies waarin onze studenten gespecialiseerdnbsp;zullen zijn.quot;

De derde reden, tenslotte, is dat de Universiteit Utrecht de kennis, de structuur en de wil heeft om de opleidingsvariant aan te bieden.nbsp;De faculteit Wiskunde en Informatica wasnbsp;direct enthousiast, maar ook Geneeskunde,nbsp;waar de studenten enkele vakken zullennbsp;volgen, zegde snel haar medewerking toe.nbsp;Overmars: quot;Het idee voor medisch-technischenbsp;informatica ontstond nog geen jaar geleden.nbsp;Een halfjaar later was er al een wervingsfolder voor aanstaande studenten. Maar we hadden het idee nooit zo snel door de bestuurlijke circuits kunnen loodsen als onze faculteitnbsp;en professor Viergever, specialist medischenbsp;beeldverwerking bij de faculteit Geneeskunde,nbsp;niet zo enthousiast waren geweest. Alle voorwaarden waren aanwezig. Het klikte.quot;nbsp;De mogelijkheid om een nieuwe groep studenten aan te boren bleek doorslaggevend.nbsp;Er is in Nederland weinig belangstelling voornbsp;de studie informatica. Overmars: quot;In 1995nbsp;hadden we 35 studenten - veel te weinig omnbsp;aan de vraag naar informatici te voldoen. Hoenbsp;dat komt? Tja, dat ligt aan het beeld datnbsp;middelbare scholieren van informatici hebben.nbsp;'Een informaticus zit de hele dag achter denbsp;computer, en is dus een nerd'.quot; Beide herennbsp;grinniken. quot;Klopt natuurlijk niet, maar wenbsp;hebben wèl last van dat beeld.quot;

Kennissysteem

Om een computer goed in te kunnen richten, moet een informaticus begrijpen welke medische gegevens voor een arts interessant zijn.nbsp;Ook moet de informaticus een idee hebbennbsp;hoe de informatie zó gepresenteerd kannbsp;worden dat de arts deze snel kan interpreteren. Alleen al daarvoor is een gespecialiseerdenbsp;informaticus nodig, vindt Lucas. Maar er isnbsp;meer. quot;Veelal noodgedwongen gaan artsennbsp;nu nog uit van 'de gemiddelde patiënt'. In eennbsp;goed kennissysteem kan een arts specifiekenbsp;variabelen invoeren, zoals ziektegeschiedenisnbsp;en lichaamsgewicht van een bepaalde patiënt.

“Bedrijfsleven en ziekenhuizen zijnnbsp;enthousiast.

We mikken op 20 tot

25 eerstejaars.”

Dat maakt het mogelijk de behandeling beter op de patiënt af te stemmen. In het geval vannbsp;kanker is dat het enige front waarop nunbsp;werkelijk vooruitgang te boeken is. Verbetering schuilt vaak in een verfijndere toepassingnbsp;van bestaande behandelingsmethoden,nbsp;toegesneden op individuele patiënten.quot;nbsp;Kennissystemen kunnen de arts ook ondersteunen in het nemen van een beslissing.nbsp;Lucas: quot;Neem leverziekten - daar weet iknbsp;toevallig wat van. Vaak heeft een arts alleennbsp;informatie ter beschikking over klachten ennbsp;symptomen. Dat maakt het moeilijk een diagnose te stellen. Om meer te weten te komen,nbsp;zou de arts een stukje leverweefsel moetennbsp;weghalen. Met behulp van een kennissysteemnbsp;waarin de arts de symptomen van een bepaalde patiënt invoert, kan hij of zij bepalennbsp;hoe groot de kans is dat deze patiënt eennbsp;ernstige leverziekte heeft. Een erg kleinenbsp;kans rechtvaardigt zo'n operatieve ingreepnbsp;misschien niet.quot;

Er bestaan al cd-roms met informatie over ziekten. Maar een cd-rom kan niet rekenen,nbsp;en zal dus nooit de kans op een bepaaldenbsp;ziekte voor een individuele patiënt kunnennbsp;bepalen. Bovendien staan de oprichters vannbsp;medisch-technische informatica 'interactievere'nbsp;machines voor. Lucas: quot;Een cd-rom is als eennbsp;medisch handboek, en handboeken kenmerken zich door een vaste manier van ziekte-beschrijving. Een handboek vraagt je in feitenbsp;al bij voorbaat te kiezen voor een mogelijkenbsp;diagnose. Een arts kan een hoofdstuk over eennbsp;zeldzame leveraandoening, bijvoorbeeld denbsp;ziekte van Wilson, openslaan. Dan zegt hetnbsp;handboek: de kans op symptoom x is vijftiennbsp;procent. Maar zo redeneert een arts niet. Hijnbsp;heeft een patiënt voor zijn neus met symptoom X, en moet erachter zien te komen waarnbsp;die patiënt aan lijdt. Een kennissysteem is dannbsp;veel handiger, omdat zo'n systeem niet éénnbsp;plek afdwingt waar de arts moet beginnennbsp;met redeneren. De arts kan beginnen met denbsp;bekende symptomen aan te klikken op hetnbsp;scherm, op grond waarvan hij vervolgens denbsp;kans op de ziekte van Wilson kan bepalen.quot;

Meisjes

Overmars houdt zich niet bezig met kennissystemen, maar met visualisering en simulatie van gegevens op de computer. In principe eennbsp;handige en patiëntvriendelijke techniek voornbsp;ziekenhuizen, vindt hij. Als een informaticusnbsp;de arts een precies beeld kan leveren van denbsp;knie van een patiënt, kan dat een kijkoperatienbsp;immers overbodig maken.

Maar ook hier is meer. Zo kunnen informatici een beeld samenstellen uit twee radicaal verschillende soorten gegevens. Overmars toontnbsp;een plaatje: quot;Dit is een stel hersenen waar ietsnbsp;mis mee is. Over het anatomische beeld van denbsp;hersenen heen heeft de informaticus eennbsp;plaatje van de hersenactiviteit geprojecteerd -intense kleuren wijzen op veel activiteit, fletsenbsp;kleuren op weinig. Zo'n plaatje is voor de artsnbsp;handig, want zo kan hij zien dat er op de pleknbsp;waar anatomisch iets niet klopt ook weinignbsp;hersenactiviteit is.quot; Gemakkelijk is het niet omnbsp;die twee soorten gegevens te combineren,nbsp;zegt de hoogleraar. quot;Het formaat van de oorspronkelijke beelden kan verschillen, of denbsp;resolutie, of de hoek waaronder de hersenennbsp;bekeken zijn. Lastig om daar goede softwarenbsp;voor te schrijven.quot;

De toekomst van de nieuwe opleidingsvariant ziet er ondertussen redelijk zonnig uit. Tijdensnbsp;de voorlichtingsdagen van afgelopen maart isnbsp;medisch-technische informatica voor het eerstnbsp;aan 5-vwo'ers gepresenteerd. Vroeger kwamen er zo'n vijftig scholieren op informaticanbsp;af. Dat waren er nu negentig. Overmars: quot;Eenderde bestond plotseling uit meisjes - ooknbsp;leuk natuurlijk. We mikken dit eerste jaar opnbsp;twintig à vijfentwintig studenten, en die kunnen overal aan de slag in de informatica. Nietnbsp;dat dat aanstaande studenten zo interesseert.nbsp;Dat vinden vooral hun ouders prettig.quot;

Informatie: Peter Lucas (email: lucas@cs.ruu.nl) of Mark Overmars (email: markov@cs.ruu.nl)

Van 3 juli tot en met 24 augustus is de Aula van het Academiegebouw open voor hetnbsp;publiek. In deze zaal werd in 1579 de Unienbsp;van Utrecht, de grondslag van de latere Staatnbsp;der Nederlanden, getekend. Tijdens denbsp;zomeropenstelling zijn er twee tentoonstellingen in de Aula: over nieuwe vormen vannbsp;informatie-overdracht in de universiteitsbibliotheek en over de geschiedenis van Aulanbsp;en universiteit.

Het Kapittelhuis

De Aula van de Universiteit Utrecht is vanwege haar historische waarde en prachtige ligging naast de Domkerk een belangrijk centrum van de universiteit. De zaal is rond 1460 gebouwd als Groot Kapittelhuis (vergaderzaal)nbsp;voor de vijf Utrechtse grote kerken (de Dom,nbsp;de Sint Salvator, de Pieterskerk, de Janskerk ennbsp;de Mariakerk). Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog tekenden de noordelijke gewesten van Nederland op initiatief van Jan vannbsp;Nassau (broer van Willem van Oranje en directe voorvader van het Koninklijk Huis) hier denbsp;Unie van Utrecht, een verdrag tegen denbsp;Spaanse overheersers. Een groot wandkleednbsp;en een glas-in-lood-raam herinneren aan dezenbsp;belangrijke vaderlandse gebeurtenis die denbsp;staatkundige basis legde voor ons land.

Collegezaal

In de lange onderwijstraditie van de stad Utrecht neemt de Aula een prominente plaatsnbsp;in. De eerste Utrechtse hoogleraren gaven hiernbsp;reeds in 1636 hun colleges, waarmee de Aulanbsp;de oudste collegezaal van Utrecht is. Waren ernbsp;in het begin zeven hoogleraren en een paarnbsp;honderd studenten, inmiddels is de universiteitnbsp;uitgegroeid tot een groot bedrijf met 381nbsp;hoogleraren en zo'n 25 duizend studenten.nbsp;Tegenwoordig doet de Aula geen dienst meernbsp;als collegezaal. Het grootste deel van de universiteit is nu ondergebracht op De Uithof. Denbsp;gotische zaal heeft echter niets van haar oudenbsp;luister verloren en vormt ook nu nog het hartnbsp;van de Universiteit Utrecht; tal van recepties,nbsp;internationale congressen, buluitreikingen ennbsp;lezingen van hoogleraren vinden er plaats.

Wandtapijten

Aan de linkerwand van de Aula hangen zes wandtapijten die tussen 1935 en 1941 ontworpen zijn door W.A. van Konijnenburg. Ze symboliseren de toenmalige faculteiten. Aan denbsp;achterwand van de zaal hangt het zogenoemde Unie-tapijt. Dit verbeeldt de strijd tussen denbsp;Nederlanders en de Spaanse overheersing ennbsp;hét sluiten van de Unie van Utrecht. Het Hinsz-orgel dateert uit 1738 en is gemaakt door denbsp;Groninger Albertus Hinsz voor de Luthersenbsp;kerk in Deventer. Na een zwerftocht langs verschillende Noordnederlandse kerken schonknbsp;het Utrechts Universiteitsfonds het orgel innbsp;1960 aan de universiteit.

Universiteitsbibliotheek

Tijdens de zomermaanden verzorgt de Universiteitsbibliotheek Utrecht een tentoonstelling met als thema 'informatie-overdracht'. In denbsp;loop der eeuwen heeft de manier waarop eennbsp;groot publiek over een onderwerp geïnformeerd kan worden grote veranderingennbsp;ondergaan. In de vroege middeleeuwen wasnbsp;het een monnikenwerk om teksten op perkament of papier vast te leggen. Elk exemplaarnbsp;moest met de hand geschreven worden. Denbsp;boekdrukkunst maakte het vermenigvuldigennbsp;van teksten een stuk gemakkelijker. Tegenwoordig hoeft er bij de verspreiding zelfsnbsp;helemaal geen papier meer gebruikt te worden; via Internet, daaraan gekoppelde databases en cd-roms zijn binnen enkele secondennbsp;teksten vanuit de hele wereld te raadplegen.nbsp;Op de tentoonstelling van de Universiteitsbibliotheek is te zien dat oude bronnen ennbsp;moderne technologie hand in hand kunnennbsp;gaan. Een van de belangrijkste middeleeuwsenbsp;handschriften, het Utrechts Psalter, is daar vianbsp;de computer te bewonderen. Dit Psalter, hetnbsp;trotse bezit van de Universiteitsbibliotheeknbsp;Utrecht, krijgt vanaf 31 augustus 1996 aandacht in een tentoonstelling van het Museumnbsp;Catharijneconvent. (PB)

De Aula van het Academiegebouw is in de periode van 3 juli tot en met 24 augustusnbsp;te bezichtigen, op maandag tot en metnbsp;zaterdag (op zondag gesloten) vannbsp;10.00 tot 16.00 uur.

De tentoonstellingen zijn gratis toegankelijk. Elke dag worden om 11.00 en 15.00 uurnbsp;rondleidingen gegeven door de Aula en opnbsp;werkdagen ook door de senaatszaal van hetnbsp;Academiegebouw.

quot;Een aantal Hollanders koopt voor veel geld een stuk oerwoud in Frans Guyana, en doetnbsp;daar vervolgens niks mee... stelletje idioten!quot;nbsp;Drs. ing. Veiko Lukkien, directeur van denbsp;Hortus Botanicus van de Utrechtse universiteit,nbsp;heeft wel wat uit te leggen. Dat was dan ooknbsp;de reden waarom hij, vergezeld van een legertje botanici, fotografen en schrijvers, naarnbsp;Frans Guyana trok: om dââr en hier uit tenbsp;leggen wat de universiteit met een stuk regenwoud wil - en om sponsors te interesserennbsp;voor dit zogeheten Trésor-project.

Verbanningsoord

quot;Ik ben bang voor het bagno, ik schaam me niet om dat te zeggen. Guyana is verschrikkelijkquot;, schrijft Henri Charrière in zijn befaamdenbsp;- tevens verfilmde - roman Papillon. Vrijwelnbsp;het hele land deed van 1852 tot 1953 dienstnbsp;als verbanningsoord voor Franse misdadigersnbsp;en politiek verdachte sujetten. Overal tref jenbsp;bagno's aan, gevangenissen van waaruitnbsp;dwangarbeid moest worden verricht. Die vannbsp;St. Laurent en van Iles du Salut, de eilandengroep waar Duivelseiland deel van uitmaakt,nbsp;zijn wel het meest berucht.

De informatie die mij voor het vertrek ter hand werd gesteld, lijkt het beeld van eennbsp;Inferno te bevestigen: medische boekjes waarin staat hoe je aids, malaria of gele koortsnbsp;kunt voorkomen, veldwerkhandleidingen overnbsp;hoe je je tegen insecten-, slangen- en vogel-spinbeten kunt wapenen en een wandelin-structie die je op het hart drukt elk stukjenbsp;grond eerst te bekijken alvorens er een voetnbsp;op te zetten. Maar het zou toch een reisjenbsp;worden naar een tropisch regenwoud - eerdernbsp;een Hof van Eden dan een Groene Hel?nbsp;Guyana is een departement van Frankrijk.nbsp;'Tropisch met een Frans sausje', dacht ik nognbsp;voordat ik vertrok. Maar het bleek Frans tenbsp;zijn met een tropisch sausje. Jaarlijks stoptnbsp;Frankrijk een biljoen dollar in dit gebiedsdeel.nbsp;De complete voedselvoorziening wordt pernbsp;vliegtuig vanuit Frankrijk aangevoerd, zodatnbsp;ons ontbijt bestaat uit café au lait met croissants en stokbrood, en het diner uit de cuisinenbsp;Française komt. De taal is Frans, de auto's zijnnbsp;Frans, de wetgeving is Frans, en de prijzen zijnnbsp;Frans: vijftig gulden voor een maaltijd of vijfnbsp;gulden voor een drankje is niet uitzonderlijk.

Vleermuizen

Al vanaf het vliegveld worden we overspeeld met groen, afgewisseld met gigantischenbsp;hoeveelheden oranje bloemen. De Heliconianbsp;psitacorum, vertelt botanicus drs. Marionnbsp;Jansen-Jacobs (verbonden aan de werkgroepnbsp;'Herbarium' van de Utrechtse faculteit Biologie), is een banaanachtige die in natte gebieden groeit zoals bij ons het fluitekruid. Maarnbsp;die wel à raison van vele tientjes in onzenbsp;bloemstukken wordt verwerkt.

Drs. Bert van den Wollenberg, medewerker bij de Utrechtse Botanische Tuinen en coördinatornbsp;van het Trésor-project: quot;Een bos is méér dannbsp;de verzameling van bouwstenen waaruit het isnbsp;samengesteld; het gaat om de dynamiek, denbsp;processen waarbij alles met alles samenhangt.nbsp;Als je een deeltje weghaalt, verandert het helenbsp;bos. Als bijvoorbeeld de vleermuizen uitgeroeid worden, verdwijnen tegelijk heel veelnbsp;planten die voorheen door die vleermuizennbsp;bestoven werden. Van die planten aten weernbsp;andere dieren de vruchten, zodat die wegnbsp;zullen trekken om toch nog aan voedsel tenbsp;komen. Voor je het weet is met een kleinenbsp;ingreep onherstelbare schade aangericht.quot;nbsp;Een Frans-Guyanese instelling die zich metnbsp;systematisch en toegepast onderzoek van hetnbsp;bos bezighoudt is l'ORSTOM (Organisation denbsp;Recherche Scientifique et Technique d'Outre-Mer), waarmee de Utrechtse botanici nauwnbsp;samenwerken. De Utrechtse werkzaamhedennbsp;in Zuid-Amerika hebben een geschiedenis dienbsp;teruggaat tot het midden van de vorige eeuw,nbsp;toen de hoogleraar-botanicus Miquel met eennbsp;bescheiden verzameling planten uit de kolonienbsp;Suriname begon. Gedurende de volgendenbsp;honderd jaar werkten befaamde geleerden alsnbsp;Pulle en Lanjouw aan een Flora van Suriname.nbsp;Na 1985 werd dit project uitgebreid tot denbsp;'Flora van de Guyana's', dus van Suriname,nbsp;Frans en Brits Guyana. Onderzoekinstellingennbsp;in Paramaribo, Georgetown, New York, Parijs,nbsp;Londen, Berlijn en Montpellier werken eraannbsp;mee, maar in Utrecht bevindt zich het zenuwcentrum van deze flora-redactie. Die Utrechtsenbsp;focus op Zuid-Amerika is in de landelijke taakverdeling tussen de Herbaria in stand gehouden: het Rijksherbarium te Leiden specialiseertnbsp;zich in de flora van tropisch Azië (met namenbsp;die van Indonesië), terwijl het Wageningsenbsp;Herbarium aan de Afrikaanse flora werkt.

Gekwaak

Marion Jansen vindt tijdens de eerste dagen van haar verblijf in Trésor al een plantnbsp;waarvan ze njet meteen de familie kan achterhalen, laat staan de soort. Ook de medewerkers van l'ORSTOM fronsen de wenk-

Onze wandeling krijgt

het karakter van een

hindernisloop. Lianen

en omgevallen, spekgladde of vermolmde bomennbsp;versperren de weg.

brauwen. Of we hier met een nog niet eerder beschreven plant van doen hebben valt tenbsp;betwijfelen, maar het betreft in ieder gevalnbsp;een zeldzame, unieke soort.

Trésor blijkt nog meer verrassingen in petto te hebben. De aanwezigheid van savannen in hetnbsp;gebied werd vermoed, maar nu zijn ze ooknbsp;daadwerkelijk waargenomen. Op de kaart isnbsp;de Crique Favard vrij recht getekend; in werkelijkheid blijkt het een heftig meanderendnbsp;stroompje te zijn. En er wordt gespeculeerdnbsp;over de aanwezigheid van grotten. Alle redennbsp;dus om dit nog duistere gebied grondig innbsp;kaart te brengen.

Jansen, haar Utrechtse collega en 'hout-ana-toom' ing. Ben ter Welle en enkele botanici van l'ORSTOM hebben er een dikke maandnbsp;voor uitgetrokken. quot;Voor mensen die nietnbsp;gewend zijn in een bos te slapen een verschrikkingquot;, weet Ter Welle uit zijn rijkenbsp;ervaring als veldwerkbegeleider. quot;Tachtignbsp;procent van de dieren komt pas 's nachts totnbsp;leven, dus dat is een gekwaak en gekrijs vannbsp;jewelste. Neervallende vruchten en omkiepende bomen veroorzaken een angstaanjagendenbsp;herrie. Temeer daar je niet kunt weten waarnbsp;de boom terechtkomt.quot;

Het omvallen van die bomen is illustratief voor de bijna dolgedraaide economie die binnennbsp;het regenbos heerst. De gigantische bomennbsp;(zo'n vijftig à zestig meter hoog) met hunnbsp;karakteristieke plank- of paalwortels bezwijken aan hun eigen, rijke bladerdak of aan denbsp;lianen die er zich als klimplanten vanaf denbsp;grond in slingeren. Ook epifyten, die bomennbsp;als steun gebruiken, zoals veel orchidee-soor-ten, of termieten ondermijnen de woudreus.nbsp;Eenmaal omgevallen krijgen de talloze scheuten van diezelfde boom een kans te gaannbsp;groeien, waarna een race begint welke hetnbsp;eerste boven is. De drang naar licht en lucht isnbsp;onstuitbaar. De groei verloopt snel en het bosnbsp;verjongt permanent. Heel oude bomen komennbsp;hier niet voor. quot;Afhankelijk van de soortnbsp;varieert hun leeftijd van vijftig tot hooguitnbsp;driehonderd jaarquot;, vertelt Ter Welle.

Hof van Eden

Zodra de mens ingrijpt in het bos - bijvoorbeeld door houtkap of brand - schiet de Cecropia peltata, de bospapaya, uit de grond.nbsp;Zaden van deze plant kiemen zodra ze maarnbsp;even de kans krijgen. Voor andere planten zijnnbsp;de mogelijkheden dan vrijwel bekeken. Metnbsp;name in de kuststrook van Guyana,, waar denbsp;mens behoorlijk heeft huisgehouden, komtnbsp;veel van dit zogeheten 'secundair bos' voor:nbsp;arm, vol Cecropia en lianen, met weinig variatie en nauwelijks of geen dikke, oude bomen.nbsp;Trésor is dit lot bespaard gebleven; hier hebben we met een onversneden primair bos vannbsp;doen. Een wandeling krijgt het karakter vannbsp;een hindernisloop vanwege obstakels als lianen en omgevallen, spekgladde of vermolmdenbsp;bomen. De plotselinge regenbuien doorwekennbsp;je tot op het bot. Het gras is scherp als eennbsp;scheermes. De palmachtige struiken met venijnige stekels zijn voorzien van weerhaken dienbsp;alleen operatief weer uit je huid te verwijderen zijn. Toch is een wandeling door Trésor,nbsp;onder begeleiding van deskundigen, eennbsp;feest. Je ziet prachtige bloemen, wonderschone vlinders, fazanten, papegaaien, groenenbsp;kolibri's, slangen en sidderalen. Trésor is eennbsp;Hof van Eden en verdient het beschermdnbsp;te worden... desnoods door een stelletjenbsp;idioten uit Holland.

Toéval' blijkt een sleutelwoord. Trésor is de universiteit in de schoot geworpen. Gebieds-aankoop is immers geen voor de hand liggende activiteit van biologen, botanici, hout-anatomen of tuinbeheerders. Zeker niet alsnbsp;dat bos zich op een afstand van negen uurnbsp;vliegen bevindt. Maar de gelegenheid deednbsp;zich voor en de medewerkers van de Botanische Tuinen sprongen er met idealisme ennbsp;enthousiasme bovenop.

Ir. Hans Pfeiffer, gepensioneerd medewerker van Staatsbosbeheer en tevens voorzitter vannbsp;de Stichting 'Wachendorff' - Vrienden vannbsp;de Botanische Tuinen - stuitte tijdens eennbsp;vakantie in Frans Guyana op een terrein datnbsp;voor 1,8 miljoen gulden te koop was ennbsp;bedreigd werd met houtkap. Pfeiffer kloptenbsp;bij drs. ing. Veiko Lukkien aan, de directeurnbsp;van de Utrechtse Hortus Botanicus. Of dienbsp;geen mogelijkheden zag om het gebied, vianbsp;aankoop, een beschermde status te verlenen?nbsp;Nu had de Botanische Tuin net een koerswijziging doorgemaakt. Sinds een aantal jaarnbsp;is de Hortus niet meer alleen een kweekplaatsnbsp;van planten voor onderwijs en onderzoek ennbsp;een 'openbare' tuin waar de goegemeentenbsp;zich aan het natuurschoon kan vergapen,nbsp;maar ziet hij ook een natuurbeschermingstaaknbsp;voor zichzelf weggelegd. In het kader daarvannbsp;spant Lukkien zich in om een Nederlandsnbsp;steunpunt van de BGCI, de Botanie Gardensnbsp;Conservation International, van de grond tenbsp;krijgen. Een wereldwijd netwerk van zo'nnbsp;vierhonderd botanische tuinen, die - grossonbsp;modo - de op het noordelijk halfrond aanwezige kennis in dienst wil stellen van de opnbsp;het zuidelijk halfrond aanwezige natuur.nbsp;De aankoop van een natuurbeschermings-gebied zou kunnen passen in dit BGCI-streven,nbsp;hoewel daarmee nog geen ervaring was opgedaan. Lukkien besloot het erop te wagen.nbsp;quot;Als je wilt dat de wereld nog een beetjenbsp;mooi blijft, is een investering in een tropenbosnbsp;een goede. Je hebt in Zuid-Amerika 90.000nbsp;soorten planten. Ter vergelijking: in Europanbsp;heb je 12.000 soorten, in Nederland 1.450. Metnbsp;de bescherming van één hectare tropenbosnbsp;houd je dus een flinke hoeveelheid biodiversiteit in stand. Het aantal plantensoorten in het

2.500 hectare grote Trésor wordt geschat op 2.500 à 3.000.quot;

De universiteit schonk het Nederlandse BGCI-steunpunt - de Hortus dus - twee maal een halve ton om het project van de grond tenbsp;krijgen. Met dat geld werd de Stichting Trésornbsp;opgericht. Vervolgens begon de zoektochtnbsp;naar sponsors die de benodigde1,8 miljoennbsp;gulden moesten opbrengen. NV Energiepro-duktiebedrijf UNA en Biohorma Beheer BVnbsp;(van de A. Vogel homeopatische middelen)nbsp;bleken voor enkele tonnen belangstelling tenbsp;hebben, zodat in januari 1995 de overdrachtnbsp;getekend kon worden. De betaling is nog nietnbsp;rond, maar voor de resterende zes ton is eennbsp;lening afgesloten.

Speerpunt

Dat geld komt er wel, is de verwachting.

Vandaar ook de promotiereis van biologen en natuurfotografen op kosten van de NV Nederlandse Gasunie en onder auspiciën van hetnbsp;persbureau Foto Natura. Zij schoten 20.000nbsp;plaatjes van het terrein in al zijn facettennbsp;- flora, fauna, landschappelijk - waaruit hetnbsp;publiciteitsoffensief ruimschoots kan putten.nbsp;Een boek staat op stapel. Met tijdschriften alsnbsp;Elsevier, Mens en Wetenschap, en Grasduinennbsp;zijn al afspraken gemaakt. Met radio, televisienbsp;en het vermaarde National Geographie zijn denbsp;onderhandelingen gaande. Project-coordinatornbsp;drs. Bert van den Wollenberg: quot;Bij ondernemingen als deze moet je meteen de knoopnbsp;doorhakken: doen we dit of doen we dit niet?nbsp;Als wij het niet gekocht hadden, was Trésornbsp;ten prooi gevallen aan houtkap. Het durvennbsp;uitsteken van je nek is minstens zo belangrijknbsp;als geld. Het gros van de ideeën omtrentnbsp;natuurbescherming komt niet tot ontwikkeling; niet omdat er geen geld is, maar omdatnbsp;er gebrek is aan enthousiasme.quot;

Dat is er in het geval van Trésor echter volop: het project past prima in de discussies die ooknbsp;binnen de universiteit gaande zijn over duurzame ontwikkeling, over innovatie en overnbsp;internationale samenwerking.quot; Lukkien:nbsp;quot;Frans Guyana is dan wel duur, maar daarnbsp;staat tegenover dat je te maken hebt met eennbsp;politiek en economisch stabiel land, met eennbsp;betrouwbaar kadaster bijvoorbeeld. Als je eennbsp;stuk bos in Brazilië koopt, moet je maarnbsp;afwachten of het op den duur wel je eigendom is, of er niet opeens nog andere claimsnbsp;blijken te bestaan.quot;

Het belangrijkste dat nu moet gebeuren is Trésor aan te laten merken als beschermdnbsp;natuurgebied. Volgens de Franse wetgevingnbsp;betekent dit dat er een jachtverbod van krachtnbsp;wordt. De jacht - een zinloos kermistentge-beuren waarbij op alles wat beweegt geschoten wordt - is op dit moment de grootstenbsp;bedreiging voor Trésor. Maar er zijn anderenbsp;bedreigingen. De aanleg van wegen is desastreus voor dieren, en daar wordt vaart achternbsp;gezet nu de overheid de reeds bestaande oost-west verbindingen wil uitbreiden met noord-zuid verbindingen, richting Brazilië. Dat wilnbsp;zeggen: dwars door het regenbos heen.nbsp;Pfeiffer: quot;Je kunt Trésor zien als een soortnbsp;buffer om die oprukkende cultivatie vanaf denbsp;kust enigszins te remmen. Het gebied steektnbsp;als een speerpunt in het reeds gecultiveerdenbsp;deel van Guyana. Het kan uitdrukken: tot hiernbsp;en niet verder... vanaf hier neemt de natuurnbsp;het over van de cultuur.quot;

Wil Toenders is apotheker en eindredacteur van het Geneesmiddelenbulletin. quot;Ons blad isnbsp;niet afhankelijk van advertenties van farmaceutische bedrijven, dus als een nieuwnbsp;medicijn tegenvalt, schrijven we dat ook.quot; Innbsp;1983 studeerde Toenders af bij Lyda Blom,nbsp;universitair docent Farmacie.

! Lyda Blom___________________________|

De Uithof. Een kamer bovenin het Wentge-bouw, ook wel bekend als 'de Ponskaart' of 'de Rotte Kies' (toen de faculteit Tandheelkunde er nog zat). Zakelijke inrichting, veelnbsp;wit, maar dankzij rode stoelen, een geel muurvlak en kindertekeningen niet klinisch. Verschilnbsp;met andere kamers van docenten Farmacie:nbsp;in de hoek staat een groot statief. quot;Voor denbsp;videoquot;, zegt Lyda Blom (1951). De video?nbsp;quot;Ja, morgen doe ik weer een practicum voorlichtingskunde. Dan laat ik een 'patiënt'nbsp;vragen of dat kalmeringsmiddel dat de dokternbsp;voorschreef verslavend is, want dan hoeft-ienbsp;het niet. De 'apotheker' krijgt alleen eennbsp;recept en wat technische gegevens. En dannbsp;maar kijken hoe de student reageert. Wordtnbsp;hij onzeker van zo'n praktische vraag? Overlaadt hij de patiënt met informatie? Doet hijnbsp;iets om de angst weg te nemen? Veel studenten hebben het moeilijk wanneer ze voornbsp;het eerst een patiënt zien. In de studie bennbsp;je toch heel sterk gericht op het stofje.quot;nbsp;Hoe Wil Toenders het tijdens zijn try-outs alsnbsp;apotheker deed, kan ze zich niet meer herinneren. Het is alweer lang geleden. Maar hetnbsp;zal wel goed zijn gegaan. quot;Hij is nogal soepelnbsp;in de omgang, niet direct geïrriteerd als mensen het niet met hem eens zijn.quot; quot;Sowieso wasnbsp;Wil anders dan veel van zijn medestudentenquot;,nbsp;zegt Blom. quot;Minder bedeesd. Politiek actief,nbsp;niet alleen bezig met poeders en pillen.quot;nbsp;Ze pakt z'n doctoraalscriptie erbij, een studienbsp;over het voorschrijfgedrag van huisartsen.nbsp;Conclusie: de huisarts is ook maar een mens,nbsp;die zijn keuze voor een bepaald merk geneesmiddel laat beïnvloeden door reclame ennbsp;andere subjectieve factoren. Glimlachend:nbsp;quot;Wil was echt een linkse activist. Tégen hetnbsp;grote geld en de macht van de farmaceutischenbsp;industrie en vóór de belangen van de patiënt.nbsp;Dat type studenten zie je niet meer zo veel.nbsp;Vandaag de dag kijkt men wat nuchterdernbsp;aan tegen de rol van de industrie.quot;nbsp;Daar komt bij dat de studie meer oog heeftnbsp;gekregen voor de patiënt. quot;Vroeger koos jenbsp;farmacie uit belangstelling voor geneesmiddelen. De chemie, de bereidingswijze, de helenbsp;bèta-kant van medicijnen. Nu moet je ooknbsp;geïnteresseerd zijn in menselijk gedrag.nbsp;Wat gebeurt er thuis? Gebruikt de patiëntnbsp;het middel wel? Slikt hij nog andere middelen? Hoe voorkom je dat iemand alle bij-

werkingen die de bijsluiter noemt op zichzelf betrekt en bang wordt?quot;

Probleem is alleen dat de patiënt nog steeds zo laat in de studie opdoemt. Pas na de doctoraalfase farmacie, in het laatste halfjaar vannbsp;de apothekersopleiding. Veel te laat, gromtnbsp;Blom. quot;Na vijfenhalf jaar met de blik op stofjesnbsp;valt het niet mee je ineens op de patiënt tenbsp;moeten richten. Apothekers in de praktijknbsp;vinden een goed contact met patiëntennbsp;belangrijk. Een deel van de faculteit denktnbsp;daar anders over: 'We zijn geen HBO,nbsp;communicatie leer je maar achter de balie.'nbsp;Alsof die twee werelden los van elkaar staan!nbsp;Tweederde van de studenten werkt later innbsp;een openbare apotheek.quot;

Nog even terug naar meer bevlogen tijden. Blom: quot;Wil en ik hebben wel eens het plannbsp;gehad een eigen apotheek te beginnen. Maarnbsp;dan een waar de patiënt belangrijker is dannbsp;het zakelijke. Nooit serieus uitgewerkt. We zitten samen in een eetclubje, en af en toe komtnbsp;het bij de borrel nog terug, als droombeeld.nbsp;Maar het begint al herinnering te worden.quot;

I Wil Toenders__________________________|

Een spiegelkantoor aan de rand van Utrecht, hoofdkwartier van een haridvol organisatiesnbsp;langs de zijlijn van de geneeskunde. Zoals denbsp;redactie van het Geneesmiddelenbulletin,nbsp;onafhankelijk maandblad voor artsen, apothekers en tandartsen. quot;Excuses voor de rommel,nbsp;we krijgen net nieuwe computersquot;, zegt eindredacteur Wil Toenders (1954), wijzend opnbsp;twee dozen in een overigens keurige kamer.nbsp;Er komt nóg een verontschuldiging. Hij heeftnbsp;lang over z'n studie gedaan, van '73 tot '83.nbsp;Maar die duurde toen nog een jaar of acht, ennbsp;daarnaast was hij veel bezig met zaken alsnbsp;onderwijsvernieuwing. Was nodig ook, meentnbsp;Toenders, want de nadruk bij Farmacie lagnbsp;toen wel héél sterk op scheikunde. quot;Maatschappelijke aspecten als patiëntenvoorlichting en overleg met huisartsen kwamen destijds niet aan bod. Alle aandacht ging naar denbsp;reageerbuisjes. Ik denk dat apothekers veelnbsp;last hebben gehad van dat naar binnennbsp;gerichte. Nog steeds gaan maar weinignbsp;patiënten met vragen over medicijnen naarnbsp;hun apotheker.quot;

Zelf loopt Toenders ook niet meer zo vaak een apotheek binnen. Sinds hij bij het Geneesmiddelenbulletin werkt (inmiddels vijf jaar),nbsp;neemt hij nog af en toe waar, en dat is hetnbsp;wel zo'n beetje. Toenders kan er niet omnbsp;treuren. Een paar jaar in een gezondheidscentrum heeft hem geleerd dat het apothe-kersvak hem niet zo ligt. Natuurlijk, het isnbsp;best leuk om dagelijks contact te hebbennbsp;met patiënten en collega-hulpverleners.nbsp;quot;Maar je wordt geleefd. De ménsen komennbsp;binnen en willen wat van je. Bovendien: je

bent geen drogist; je hebt wel een professie, maar je staat toch in een winkel. Elke dagnbsp;hetzelfde. En ik vind er ook niet veel aannbsp;om te proberen bijvoorbeeld hoge inkoop-kortingen te bedingen.quot;

Met zijn huidige werk is hij heel tevreden, zegt Toenders. Weliswaar is het Geneesmiddelenbulletin maar een dun blad, maandelijksnbsp;een pagina of twaalf op A4-formaat. quot;Maar ernbsp;zit veel denk- en schrijfwerk in. Herschrijvennbsp;van kopij, raadplegen van referenten, werknbsp;genoeg. Jaarlijks komen er zo'n twintig echtnbsp;nieuwe geneesmiddelen op de markt, met eennbsp;nieuwe chemische structuur en een nieuwnbsp;werkingsmechanisme. Daarnaast heb je nognbsp;de variaties op een bekend thema, maar dannbsp;met een andere toedieningsvorm, bijvoorbeeldnbsp;een pleister in plaats van een capsule. En stelnbsp;dat er kort na elkaar meerdere nieuwe

Faculteit Farmacie

(Peildatum: december 1995)

studenten

afgestudeerden

medewerkers

(van wie 110 wetenschappelijk)

promoties middelen tegen voetschimmel verschijnen,nbsp;dan wordt het tijd voor een overzicht.quot;nbsp;Anders dan andere bladen over geneesmiddelen is het bulletin (dankzij steun van hetnbsp;ministerie van Welzijn, Volksgezondheid ennbsp;Sport) niet afhankelijk van advertenties vannbsp;farmaceutische bedrijven. Er is dan ook geennbsp;beletsel om te schrijven dat een bepaaldnbsp;medicijn tegenvalt. quot;Als een nieuw middelnbsp;slechter is dan de bestaande middelen, of evennbsp;effectief is maar meer bijwerkingen heeft, ofnbsp;beter jnaar duurder, dan schrijven we dat. Ietsnbsp;nieuws moet ook echt iets toevoegen, vindennbsp;wij. Maar de industrie krijgt wel de kans omnbsp;vooraf commentaar te geven.quot; Als dank voornbsp;deze kritische houding wordt het Geneesmiddelenbulletin goed gelezen, blijkt uitnbsp;onderzoek.

Nu we het toch over vroeger hebben: hoe zit het met dat oude plan met Lyda? quot;Haha! Ja,nbsp;dat klopt!quot;, roept Toenders na enig graven innbsp;z'n geheugen. quot;Tsja, nooit van gekomen.nbsp;Waarom niet? Zoiets kost veel tijd en energie,nbsp;en het is ook moeilijk om een goede lokatie tenbsp;vinden. Maar wie weet komt het er ooit nognbsp;van. Laten we zeggen: twintig procent kans.nbsp;En alleen parttime, naast iets anders.quot;

Peter van de Beek

quot;Utrecht is a state of mind!quot; Elk jaar bezoeken honderden buitenlandse studenten denbsp;Utrechtse Universiteit. Hoe ondergaan zij denbsp;Nederlandse cultuur en het onderwijs? Hetnbsp;boek Voices of the Canal bundelt ruim twintignbsp;verhalen over onze nationale drink-, eet- ennbsp;studiegewoonten.

VAN DE REDACTIE

Gaat het Nederlands langzaamaan verdwijnen als voertaal aan de Nederlandse universitei-ten? Wie door de gangen van de universiteitsgebouwen loopt wordt soms even door twijfelnbsp;bevangen. Steeds meer buitenlandse studenten bevolken de collegebanken, de kantines,nbsp;de computerleerzalen, de bibliotheken van denbsp;Utrechtse universiteit, en de straten, studentenhuizen en horeca-gelegenheden van denbsp;stad Utrecht.

In 1995 registreerde de afdeling Internationale Samenwerking een totaal van 1079 buitenlandse gasten, onder wie 801 studenten, die innbsp;het kader van verschillende uitwisselingsverdragen met de Universiteit Utrecht gemiddeldnbsp;zes maanden in Utrecht komen studeren.nbsp;Emmeline Besamusca, sinds 1989 werkzaam bijnbsp;de faculteit der Letteren, geeft inleidende cursussen over Nederland, speciaal voor buitenlandse studenten. In het thema van het 360stenbsp;lustrum van de Universiteit Utrecht: Studentenstad, vond zij aanleiding om op zoek tenbsp;gaan naar buitenlandse perspectieven opnbsp;Utrecht, de stad en haar universiteit. Zijnbsp;schreef een essay-wedstrijd uit, waarin zijnbsp;buitenlandse studenten in Utrecht opriep tenbsp;schrijven over hun leven en studie in Utrecht.nbsp;Uit de ruim 50 inzendingen maakte een jury,nbsp;onder voorzitterschap van Maarten van Kossem, een selectie, die gebundeld is in een binnenkort te verschijnen publikatie onder denbsp;titel Voices of the Canal.

In hun essays gaan de buitenlandse studenten op zoek naar spannende, opzienbarende, ennbsp;begrijpelijke en onbegrijpelijke fenomenennbsp;in het onbekende Nederland. Op vaak onbevangen, ontwapenende wijze schrijven zij overnbsp;Utrecht. De ondermaatse afmeting van denbsp;Nederlandse biertjes, de ontdekking vannbsp;stroopwafels, hagelslag en zoute haring, denbsp;schijnbaar voortdurend luidende kerkklokken,nbsp;de bevroren grachten uit de strenge winternbsp;van 1996 en natuurlijk de alom aanwezigenbsp;fietsen duiken veelvuldig op. En dan denbsp;Utrechtse straten en de Utrechtse huizen.nbsp;[...] I was going to live in a private home in thenbsp;very centre of the town. It was a fairly newnbsp;house close to the Dorn. The room was on thenbsp;second floor, small but clean, with a nice viewnbsp;over the brick wall on the other side of thenbsp;alley. To get there I had to climb one of thosenbsp;typical Dutch stairways that looks like thenbsp;architect meant to have an elevator, butnbsp;decided to put a ladder in the elevator shaftnbsp;instead. [...] (Katarina Martholm, Sweden)

Problemen met een huisbaas doen zich ook aan buitenlandse studenten voor. [...] I tried tonbsp;behave correctly but my landlord always foundnbsp;a rule that I hadn't followed. quot;Karlos, don'tnbsp;wear shoes in the kitchen: the floor becomesnbsp;dirtyquot; (he referred to the same floor I had tonbsp;clean). quot;If you don't open the curtains duringnbsp;the day, they will fade with the sunquot; (howevernbsp;much I looked at the sky, I only saw greynbsp;clouds), quot;I told you not to take long showers:nbsp;next time you will have to take a cold onequot;nbsp;(long meant 7 min. 34 seconds) [...]. And ofnbsp;course, I couldn't protest. I knew that adaptingnbsp;myself to all circumstances was one of mynbsp;duties here in the Netherlands as a foreign student. Besides, I thought that to forget the matter was better than to stand up against it. [...]nbsp;As time was passing, all my problems seemednbsp;to disappear; I didn't have to study too much,nbsp;it hardly ever rained in Utrecht and my bikenbsp;had only been stolen once. I was pleased withnbsp;my life as an Erasmus student and my problems with my landlord looked smaller. [...]nbsp;(Juan Miguel Azcarraga, Spain)

Uitwisselingsstudenten komen naar Utrecht om te studeren. En natuurlijk geven zij ooknbsp;hun visie op het academische klimaat aan denbsp;Utrechtse universiteit. [...] I lock up my bikenbsp;and walk to the cafeteria to meet up with mynbsp;classmates and professor. I spot them in thenbsp;smoking section, rolling their shag, and joinnbsp;them with some tea in one of those smallnbsp;brown plastic cups. After we mumble the usual speculations about the possibility of annbsp;Elfstedentocht, we walk off to class.[...j Halfnbsp;the students start making excuses for why theynbsp;didn't do the homework. The professor Justnbsp;nods with understanding - or is it disinterest? -and we continue class. [...J (Machteid denbsp;Waard, USA)

Een Zwiterse studente leert hoe het is om in discussie te gaan met een docent. [...] I feelnbsp;like a student among other students sharingnbsp;their needs as money, love and a full agenda.nbsp;But it is not only the milieumok that makesnbsp;me, used to plastic throw-away cups, feel thenbsp;difference between the lowland student andnbsp;me, a highlander. The Dutch student is young,nbsp;has a rattling impossible-to-fix-bike, and livelynbsp;discusses during the classes, whereas in mynbsp;country they are comparatively old, with - if atnbsp;all - brandnew high speed mountain bikes andnbsp;sitting sleepy and with their mouths shutnbsp;during lectures (because the thought could benbsp;wrong and one could make a fool of oneself).nbsp;So I understood that I had to get rid of mynbsp;conventional student-behaviour so as not tonbsp;appear passive, which could mean shy or stupid. And after the initial weeks, I dared tonbsp;think aloud in my newly acquired Dutch,nbsp;facing the confrontation with 50 wonderingnbsp;eyes. After this outcome a feeling of glorynbsp;immediately gave way to a rising self-confidence. [...] (Anouk Holthuizen, Switserland)

Een studente uit de Oekraïne verwondert zich over de tactvolle manier waarop de Nederlandse docent kritiek levert. Foreign studentsnbsp;are often struck by the enormous friendlinessnbsp;of the Dutch educators. But a strange attitudenbsp;is observable in many Dutch teachers. With anbsp;few exceptions (frequently considered eccentric), they are generally unwilling to declarenbsp;the results of their students below par. Theynbsp;prefer to precede criticism with praise andnbsp;therefore emphasize those areas in which thenbsp;student has done well, before moving on tonbsp;make a number of critical remarks. So, if a student gives a completely wrong answer, a professor, instead of stating this unpleasant factnbsp;directly, will rather say: quot;Yes, it is. very interesting what you are saying, it is even partly true,nbsp;but...quot;. You will need a thick skin to stand thenbsp;rest of the remark, because it will be told withnbsp;enthusiasm and, most probaljiy, in no uncertain terms. But the sugar coating would hopefully make it a little easier to swallow the bitter pill.[...] (Julia Sakovska, Ukraine)

Tot slot nogmaals de kwestie van de taal. Ten behoeve van de buitenlandse studenten wordtnbsp;een toenemend aantal cursussen in het Engelsnbsp;aangeboden. En het Nederlands dan?

Mais pourquoi le néerlandais, cette langue barbare? I started to learn Dutch three, almostnbsp;four years ago, by chance in Strasbourg. I wanted to learn a new language and I preferred anbsp;rare one, because somebody said to me thatnbsp;courses for southern languages were too crowded. So I started this course and I immediatelynbsp;liked it. The professor was close to the students and the atmosphere was nice.j...]nbsp;[...} But when you go to the Netherlands, younbsp;are not obliged to know a word Dutch if younbsp;know English, because almost everybody cannbsp;speak and read English. That's why you havenbsp;less problems to study in the Netherlands ifnbsp;you only speak English than if

you only speak Dutch. [...] Now I wonder why Dutch people stillnbsp;try to export their languagenbsp;abroad? Except for translatorsnbsp;it is nonsense to speak Dutch, ifnbsp;one only intends to study innbsp;the Netherlands for one year.nbsp;[...] Maybe they just want tonbsp;export their quot;gezelligheidquot;?nbsp;(Claude Schimpf, Strasbourg)

Voices of the Canal verschijnt bij de Utrechtse uitgeverij __nbsp;Kwadraat, en zal vanaf juli innbsp;de boekhandel verkrijgbaarnbsp;zijn voor f 15,-.

Het kan ook besteld worden bij Kwadraat, Antwoordnummernbsp;9022, 3500 ZA Utrecht.

national Society for the Study of European Ideas staat in het tekennbsp;van de cultuur in Europa. Ruim 1400nbsp;wetenschappers uit meer dan 60nbsp;landen nemen deel aan dit wetenschappelijke congres. Zij wisselennbsp;van gedachten over het Europa innbsp;het derde millennium. Daarbijnbsp;komen de cultuur, geschiedenis,nbsp;economie, politiek, kunst, psychologie en literatuur aan de orde.nbsp;Informatie: L. van Buren,nbsp;(030) 2390142.

26 augustus-5 september Vrouwenstudies

Tijdens de European Summerschool in Women's Studies wordt een intensief, internationaal programma aangeboden met hoor- en werkcollegesnbsp;over feministische literatuurwetenschappen, culturele studies en vrouwengeschiedenis. Filmvoorstellingennbsp;van vrouwelijke filmmakers wordennbsp;gecombineerd met colleges. In stadswandelingen langs huizen vannbsp;bekende geleerde vrouwen als Inanbsp;Boudier Bakker, Anna Maria Schuurman en Clara Wichmanns illustreertnbsp;een gids de theorie uit de collegesnbsp;geschiedenis met beeldende anekdotes: workshops zelfverdediging,nbsp;dans- en stemvoering geven eennbsp;concrete wending aan het theoretische deel van het programma.nbsp;Informatie: prof. dr. R. Braidotti,nbsp;(030) 2536125 of drs. C. Rammrath,nbsp;(030) 2536013 of A. van der Meulen,nbsp;(030) 2356137.

29-30 augustus Cultureel geweld

Achttien antropologen houden tijdens het congres 'Cultures undernbsp;siege: Psychological anthropology onnbsp;violence and aggression in latenbsp;twentieth century society' voordrachten en discussiëren over cultureel geweld en menselijke agressie.nbsp;Zij doen dit vanuit het psycho-analy-tisch perspectief binnen de psychologische antropologie.

Informatie: prof. dr. A.C.G.M. Robben of dr. J.J. de Wolf,nbsp;(030) 2532111.

31 augustus t/m 3 september Binnenoor

De workshop 'Inner Ear Biology' is een jaarlijkse Europese bijeenkomst,nbsp;waar vooral jonge onderzoekersnbsp;elkaar treffen en de resultatennbsp;presenteren van fundamenteelnbsp;onderzoek naar binnenoorfysiologie.nbsp;Informatie: dr. J.C.M.J. de Groot,nbsp;(030) 2507579.

11 september Tumoren

Het congres 'Intercellular communication in development and oncogenesis' gaat over de ontwikkeling van intercellulaire communicatie ennbsp;tumoren. De ontwikkelingsbiologienbsp;en het mechanisme waarlangs tumoren ontstaan, worden uiteengezetnbsp;aan de hand van de long-, melkklier-,nbsp;ovarium- en testisontwikkeling. In vijfnbsp;lezingen van buitenlandse gastsprekers en acht presentaties van assistenten in opleiding komen de onderwerpen uitgebreid aan de orde.nbsp;Informatie: dr. ir. J.A. Mol, (030)nbsp;2531589.

12-14 september Dierenartsinternisten

De ESVIM is een Europese wetenschappelijke vereniging van gespecialiseerde dierenarts-internisten.

Dit jaar houdt deze vereniging het zesde internationale congres metnbsp;zo'n tachtig voordrachten van binnen- en buitenlandse sprekers.nbsp;Onderwerpen zijn onder meer maag-darmziekten, nierziekten, transplantatie en hormonale aandoeningen.nbsp;Informatie: dr. J. Rothuizen,nbsp;(030) 2531589.

12-14 september Voortplanting

Dit symposium gaat over de voortplanting van honden, katten en andere carnivoren. Lezingen en presentaties van onderzoek gaan ondernbsp;andere over anatomie, fysiologie,nbsp;pathobiologie, endocrinologie,nbsp;kunstmatige inseminatie en nieuwenbsp;laboratoriumtechnieken. Informatie:nbsp;prof. dr. A. Rijnberk, (030) 2531589.

22-29 september Computer Science Logic

Computer Science Logic '96 is een internationaal wetenschappelijk congres op het gebied van de logica ennbsp;haar toepassingen in de informatica.

Naast lezingen van gastsprekers en geselecteerde bijdragen van deelnemers is er een workshop over toepassingen van categorische logica opnbsp;parallelle computerprogramma's.nbsp;Informatie: dr. M.A. Bezem,nbsp;(030) 2535575.

26-29 september Interculturele educatie

Methoden, opvattingen en vooronderzoeken op het gebied van interreligieuze en interculturele educatie komen aan de orde. Het gaat daarbijnbsp;om projecten in Zuid-Afrika, Namibië,nbsp;Groot-Brittannië, Duitsland en Nederland. Informatie: prof. dr. T.G.I.M.nbsp;Andree, (030) 2539406 of 2535739.

27 september Veterinaire volksgezondheid innbsp;de Tropen

Verstedelijking in de tropen heeft gevolgen voor zowel de veterinairenbsp;volksgezondheid als voor de overdracht van ziekten tussen dier ennbsp;mens. Tijdens dit zevende internationale symposium besteden wetenschappers hier aandacht aan. Ooknbsp;de gevolgen van het houden ennbsp;slachten van dieren in de stadnbsp;komen ter sprake. Informatie:nbsp;dr. R.W. Paling, (030)2532116.

algemeen

Hoger Onderwijs voor Ouderen (HOVO)

Half mei komt de gids met beschrijvingen van HOVO-cursus-sen voor het komende najaar uit.nbsp;De Universiteit Utrecht biedt eennbsp;aantal cursussen aan voor de leeftijdscategorie van 50 . Zij doet ditnbsp;in het Samenwerkingsverband vannbsp;HOVO Utrecht, waarin naast denbsp;Universiteit Utrecht de Universiteitnbsp;voor Humanistiek, de Hogeschoolnbsp;van Utrecht en de Hogeschool denbsp;Horst participeren. In het cursusjaar 1995/1996 volgden ongeveernbsp;200 cursisten HOVO-cursussen bijnbsp;de Universiteit Utrecht. Het cursusaanbod wordt geleidelijk uitgebreid. Het door docenten van denbsp;Universiteit Utrecht aangebodennbsp;programma voor het najaar vannbsp;1996 bestaat uit de volgende cursussen:

• 1. vakgroep Geschiedenisnbsp;Middeleeuwse Geschiedenis ennbsp;Cultuur, prof. dr. M.B. de Jongnbsp;e.a. (dinsdagmiddag van 24/9nbsp;t/m 29/10)

Russische Cultuur, prof. dr. W. van den Bereken en mw. R. van dennbsp;Bercken-Drobisjevskaja (vrijdagmiddag van 11/10 t/m 29/11)nbsp;De Geschiedenis van het Dagelijksnbsp;Leven, dr. G.M.T. Trienekensnbsp;(woensdagmiddag van 6/11 t/mnbsp;11/12)

• 2. vakgroep Sociologie

Afscheid van de Twintigste Eeuw, prof. dr. H.A. Becker (donderdagmiddag van 26/9 t/m 7/11)

• 3. Bio-ethiek: Ontwikkelingen innbsp;het medisch-biologisch onderzoeknbsp;en klinisch handelen in het perspectief van ethische en maatschappelijke vragen, sprekers vannbsp;verschillende faculteiten en buitenuniversitaire instituten (dinsdagmiddag van 8/10 t/m 17/12)

• 4. Een Multi-disciplinaire Kijknbsp;op Sterven, Dood en Rouw,nbsp;docenten van de werkgroep i.o.nbsp;'Dood en Samenleving' (woensdagmiddag van 16/10 t/m 11/12)

De andere participanten van HOVO Utrecht bieden cursussennbsp;aan op het gebied van ondernbsp;andere architectuur, sociologie ennbsp;filosofie.

Op zaterdag 7 september organiseert HOVO Utrecht een Open Dag in het Academiegebouw aan hetnbsp;Domplein van 10.00 tot 15.00 uur.nbsp;Er worden dan 'kennismakingscol-leges' gegeven en er wordt informatie over het programma verstrekt door docenten van denbsp;verschillende instellingen. Het programma van deze dag is vanaf halfnbsp;augustus verkrijgbaar via onderstaand adres.

De studiegids kan -liefst schriftelijk- worden aangevraagd bij de HOVO-coördinator van de Universiteit Utrecht, dr. C.P.M. Görts,nbsp;p.a. Bureau faculteit Biologie,nbsp;Wentgebouw, Sorbonnelaan 16,nbsp;3584 CA Utrecht). De gids bevatnbsp;beschrijvingen van de inhoud vannbsp;alle cursussen van HOVO Utrechtnbsp;en informatie over plaats, tijd, prijsnbsp;etcetera. Informatie: (030) 2532822nbsp;ofb.g.g. 2536705.

ParnassQs

Op 21, 22 en 23 junL(om 21.30 uur) zal in de tuin van ParnassOsnbsp;tijdens de invallende schemeringnbsp;een opvoering van Midzomer-nachtsdroom van William Shakespeare plaatsvinden. In deze komedie uit 1600 worden sprookje ennbsp;werkelijkheid naast elkaarnbsp;geplaatst. Dit vormt de basis voornbsp;een sensueel stuk waarin liefde,nbsp;erotiek en romantiek belangrijkenbsp;elementen zijn. De regie is innbsp;handen van Ragnild van den Reeknbsp;en Frans-Jan Snelders.

Plaats: ParnassQs, Kruisstraat 201, Utrecht. Entree: f 12,50 / f 10,-Reservering en informatie:nbsp;(030) 2538448.

Utrecht Summerschool

Utrecht Summerschool (een gezamenlijk initiatief van de Universiteit Utrecht en de Hogeschool voor de Kunsten) organiseert zomercursussen voor buitenlandse studenten, professionals en anderenbsp;belangstellenden. Er zijn cursussennbsp;op het gebied van de kunsten totnbsp;en met geavanceerde technologi-sche/medische trainingen. Behalvenbsp;het cursusaanbod is er een sociaalnbsp;en cultureel programma ter ontspanning van de deelnemers. Voornbsp;het jaar 1996 bestaat het programma uit de volgende cursussen:nbsp;Health Care Systems in Transformation - An international perspective; Diagnostic Pathology of Petnbsp;Avian and Exotic Animals; Companion Animal Medicine and Surgery;nbsp;Course on Laboratory Animalnbsp;Science; Molecular Biology andnbsp;Recombinant-DNA Technologynbsp;Workshop; Principles and Practicenbsp;of Infectious Diseases.nbsp;Infrared Spectroscopy; AQUA.nbsp;Intercultural Communication; Artsnbsp;Administration in Europe; European Cultures and Life-styles; Dutchnbsp;Literature in Context 1850-1995;nbsp;Focus on Dutch (2x); Dutch Societynbsp;and Cultures

Kurdish History Culture and Society; European Women's Studies from Multicultural and Interdisciplinary Perspectives.

Music Master Classes; Carillion Course; International Dramanbsp;Workshops.

De Utrecht Summerschool brochure is te verkrijgen bij de afdeling Internationale Samenwerking,nbsp;t.a.v. Utrecht Summerschool, postbus 80125, 3508 TC Utrecht, faxnbsp;(030) 2537550, e-mail secr@is.ruu.nlnbsp;Informatie: homepage van de Universiteit Utrecht http://www.ruu.nl.

Excursies in en rondom Utrecht

In opdracht van de faculteit Ruim telijke Wetenschappen heeft hetnbsp;Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap twee excursies ontwikkeld: een wandelroutenbsp;door de binnenstad van Utrecht ennbsp;een fietsroute door het landschepnbsp;van de Utrechtse Heuvelrug en hetnbsp;Kromme Rijngebied. Iedereen kannbsp;deze excursies zelf uitvoeren. Vanaf 30 mei zijn bij de recepties vannbsp;het bestuursgebouw, het Academiegebouw en bij het Utrechtsnbsp;Universiteitsfonds (Achter de Domnbsp;20) een kaartje met routebeschrijving en een cassettebandje metnbsp;tekst en uitleg over de bezienswaardigheden verkrijgbaar.

De wandeling door de binnenstad van Utrecht gaat langs grachten,nbsp;werfkelders, de Dom, de Winkelnbsp;van Sinkei, stadskastelen en kloosters. Er is informatie over de religieuze en handelsfunctie vannbsp;Utrecht in vroeger tijden, overnbsp;wonen in de binnenstad en denbsp;stadsvernieuwing in de Springwijk.nbsp;De wandeling door Utrecht is 4,5nbsp;km lang en start bij de VW op hetnbsp;Vredenburg.

Tijdens de fietstocht door het landschep van de Utrechtse Heuvelrug en het Kromme Rijngebiednbsp;wordt uitgelegd hoe beide landschappen zijn ontstaan. De tochtnbsp;gaat door uitgestrekte bossen ennbsp;zandverstuivingen, langs imposante buitenplaatsen en middeleeuwse kastelen.

De fietstocht is 40 km lang en begint en eindigt bij NS-stationnbsp;Driebergen-Zeist. Prijs: geluidscassette met routekaartje f 14,50;nbsp;geluidscassette inclusief walkman,nbsp;batterijen en routekaartje f 24,50.

3 juli-24 augustus Zomeropenstelling Aula

De Aula van het Academiegebouw is in de periode van 3 juli tot en metnbsp;24 augustus te bezichtigen, opnbsp;maandag tot en met zaterdag (opnbsp;zondag gesloten) van 10.00 tot 16.00nbsp;uur. Elke dag worden om 11.00 ennbsp;15.00 uur rondleidingen gegevennbsp;door de Aula en op werkdagen ooknbsp;door de senaatszaal van het Academiegebouw. Zie verder pagina 9.

tentoonstelling 'Het Utrechts Psalter' in het museum Catharijneconventnbsp;zijn kunstvoorwerpen te zien dienbsp;direct door de stijl van het Utrechtsnbsp;Psalter zijn beïnvloed. De tentoonstelling is geopend van 10.00 totnbsp;17.00 uur (zaterdag en zondag opennbsp;vanaf 11.00 uur, maandag gesloten).nbsp;Tijdens het festival Oude Muziek,nbsp;begin september, staat een aantalnbsp;concerten in het teken van het Psalter. Zie verder pagina 9.nbsp;Informatie: (030) 2313835.

29 augustus-3 oktober Tentoonstelling 'Bakstenennbsp;Boeken'

Deze tentoonstelling in de Letterenbibliotheek (Drift 29, Utrecht) gaat over de bouwkunst in het Europanbsp;van de 16e en 17e eeuw. Tijdens denbsp;tentoonstelling is een publikatie tenbsp;koop over de geschiedenis vannbsp;monumentale panden aan de Driftnbsp;in Utrecht. De tentoonstelling is geopend van maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 23.00 uur, vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur ennbsp;zaterdag van 9.00 tot 12.30 uur.nbsp;Zie verder onder Letteren.nbsp;Informatie: drs. T. Bredée,nbsp;(030) 2536166.

2 september Opening Academisch Jaar

Tijdens deze traditionele opening van het academisch jaar in de Domkerk houdt de voorzitter van het college van bestuur, drs. J.G.F. Veldhuis,nbsp;om 16.00 uur een rede. Daarna is ernbsp;een receptie in de aula van hetnbsp;Academiegebouw.nbsp;Informatie: (030) 2533068.

11 september Presentatie Stukocard

Op 11 september (om 19.00 uur) vindt in de Aula van het Academiegebouw de officiële introductie vannbsp;de 5tukocard plaats. Met deze kaartnbsp;krijgen studenten in heel Utrechtnbsp;korting bij onder andere supermarkten, cafés, restaurants, schoenen-,nbsp;kleding- en kapperszaken. De kaartnbsp;is ook geldig in Amsterdam, Rotterdam, Leeuwarden en Tilburg.nbsp;Informatie: M. Tanke, (030) 2966842.

16 september Mr. Evert Bloembergen golftoernooinbsp;Op de Utrechtse Golfclub 'De Pan'nbsp;(Bosch en Duin) vindt een (besloten)nbsp;golftoernooi plaats om de mr. Evertnbsp;Bloembergen wisseltrofee. Het jaarlijks terugkerend evenement isnbsp;bedoeld voor universitaire medewerkers en relaties van de universiteit.nbsp;Informatie: F. Knot, (030) 2533779.

19 september Symposium 'Wenen rond 1920' en optreden Schönberg-ensemble

Als onderdeel van de Letterenparade vindt een lezingenreeks plaats metnbsp;het thema 'de stad Wenen rondnbsp;1920'. Sprekers geven impressies vannbsp;dit cultuurcentrum, bekeken vanuitnbsp;de beeldende kunst, architectuur,nbsp;filosofie en muziek, 's Avonds brengtnbsp;het Schönberg-ensemble een programma ten gehore waarin de verdeeldheid en de snelle culturele ontwikkeling in Wenen doorklinken.nbsp;Zie verder onder Letteren.nbsp;Informatie: drs. T. Bredée,nbsp;(030) 2536166.

26 september 'Wat is goed onderwijs?'

Tijdens de jaarlijkse onderwijsconfe-rentie 'Onderwijs Meester 4' is een onderzoek gestart naar de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Het afgelopen jaar werd studenten hun mening over goednbsp;universitair onderwijs gevraagd.nbsp;Doel is het onderwijs meer kwaliteitnbsp;te geven en beter af te stemmen opnbsp;de doelgroep. Tijdens de presentatienbsp;van dit onderzoek komen meningennbsp;van studenten over faculteiten ennbsp;studierichtingen aan het licht.nbsp;Informatie: prof. dr. E.P.J.M. Eibers,nbsp;(030) 2533010 of FBU Congresbureau,nbsp;(030) 2532728.

17 t/m 28 Juni Gezondheidszorg

Tijdens de masterclass 'Health Care Systems in Transformation' wisselennbsp;deskundigen uit Midden- en Oost-Europa hun kennis uit over verschillende internationale gezondheidszorgsystemen. Met name huisartsen,nbsp;specialisten en managers wonen denbsp;masterclass bij. Aspecten van denbsp;gezondheidszorg die aan bod komennbsp;zijn onder andere het sociale verzekeringsstelsel, preventieve en eerste-lijnszorg en organisatie en management van ziekenhuizen. De veertiennbsp;dagen durende masterclass bestaatnbsp;uit zes workshops, meer dan twintignbsp;lezingen en enkele excursies naarnbsp;gezondheidszorg-instellingen.nbsp;Informatie: Ch.L. de Haas,nbsp;(030) 2538133.

23 t/m 27 Juni Innovatief onderwijs

Het doel van deze wetenschappelijke conferentie 'Innovative Teachingnbsp;Practices' is om de internationalenbsp;discussie te stimuleren op het gebiednbsp;van innovatief onderwijs op basis vannbsp;verschillende onderwijsconceptennbsp;zoals die bijvoorbeeld geïnspireerdnbsp;zijn door Montessori, Freinet, Piaget,nbsp;Vygotsky en Dewey. Informatie:nbsp;mw. M. Prak, (030) 2533776,nbsp;dr. J.P.P. Haenen, (030) 2531796.

28 t/m 30 Juni Kinderen en Taal

Tijdens het internationale congres 'What children have to say about linguistic theory' komt de vraag aan denbsp;orde of onderzoek naar kindertaalnbsp;de wetenschap verder kan helpen bijnbsp;de keuze uit verschillende universelenbsp;grammaticasystemen. Deze systemennbsp;liggen ten grondslag aan de menselijke taal. Zie verder onder Letteren.nbsp;Informatie: dr. P.H.A. Coopmans,nbsp;(030) 2536020.

28 t/m 30 Juni Gezelschapsdieren

De Europese specialistenvereniging voor veterinaire chirurgie organiseert een congres over gezelschapsdieren en grote huisdieren. Aan denbsp;orde komen onder andere incontinentie, peesaandoeningen en wond-behandeling. Nieuwe wetenswaardigheden over de bewegingsanalysenbsp;van dieren komen tijdens dit congresnbsp;ook aan bod. Informatie: prof. dr.nbsp;F.J. van Sluijs, (030) 2531589.

10-13 Juli Spina Bifida

Tijdens déze bijeenkomst van de 'Society for Research into Hydrocephalus and Spina Bifida' geven ongeveer negentig sprekers actuelenbsp;informatie over mensen met waterhoofden en open ruggen. Ruimnbsp;tweehonderd neurochirurgen, ortho-peden, kinderartsen, fysiotherapeuten en andere deskundigen wonennbsp;deze voordrachten van voornamelijknbsp;buitenlandse deskundigen bij. Eennbsp;speciale lezing gaat over de ethischenbsp;aspecten van de behandeling vannbsp;deze aandoeningen. Preparaten dienbsp;de afgelopen jaren in verband metnbsp;deze aandoeningen in gebruiknbsp;waren, worden in de Janskerk tentoongesteld. Informatie: dr. R.H.J.M.nbsp;Gooskens, (030) 2507455.

13 t/m 16 Juli

De Middeleeuwse Kroniek Nederlandse en buitenlandse specialisten uit verschillende disciplinesnbsp;maken de balans op van onderzoeksresultaten op dit gebied. Bovendiennbsp;zetten zij lijnen uit voor verdernbsp;onderzoek. Hoofdthema's van hetnbsp;congres zijn: de kroniek als genre,nbsp;de functie van de kroniek, de kroniek en de reconstructie van hetnbsp;verleden, en de taal en beeld in denbsp;kroniek. Informatie: dr. E.S. Kooper,nbsp;(030) 2536187 of 2538189.

2 t/m 3 augustus GIS en ontwikkelingslanden

Experts, planners en project-mana-gers uit de hele wereld bespreken tijdens dit congres de problemen ennbsp;oplossingen die zij tegenkomen bijnbsp;de ontwikkeling van toepassingennbsp;van geografische informatiesystemennbsp;(GI5) voor ontwikkelingslanden.

Informatie: dr. P.B.M. van Teeffelen, (030) 2534559.

4 t/m 10 augustus

Groene Hart

Deelnemers aan dit internationale congres van geografische wetenschappen, kunnen onder anderenbsp;kennis maken met recente stedelijkenbsp;ontwikkelingen en actuele planningsproblemen in de Randstad.nbsp;Daarbij gaat bijzondere belangstelling uit naar de positie van de regionbsp;Utrecht. Tijdens een excursie naar denbsp;Randstad en het Groene Hart,nbsp;bezoeken de congresgangers eennbsp;aantal plaatsen (waaronder Utrecht)nbsp;die uit beleids- en/of onderzoeks-oogpunt van belang zijn. Informatie:nbsp;M. van der Linden, (030) 2532044.

19-24 augustus Cultuur in Europa

Het internationale congres 'Memory, history and critique-European identity at the Millennium' van de Inter-

De Uitwijk

In augustus organiseert het Sociaal Cultureel Centrum De Uitwijk eennbsp;aantal zomercursussen.

Van 5 t/m 9 augustus is er tekenen (diverse technieken), boekbinden,nbsp;aquarelleren, acrylschilderen, filosofie (Socrates in de zon) en fotografie.

Van 12 t/m 16 augustus is er schilderen (diverse technieken), keramiek, olieverfschilderen, acrylschilderen, grafische technieken, kunstgeschiedenis (met eennbsp;Utrechts karakter), filosofie (eindenbsp;van de eeuw, einde van de ideologieën?).

Inschrijving is mogelijk vanaf 6 mei 1996. Er zal zoveel mogelijk buitennbsp;worden gewerkt.

Prijzen: f 135,- voor studenten Uni-versiteit en Hogeschool, f 190,-voor medewerkers en f 275,- voor anderen. Tot een jaar na afstuderen is het studententarief van toepassing. De prijzen zijn inclusiefnbsp;lunch en basismaterialen.

Een folder met inschrijfformulier is verkrijgbaar bij het Sociaal Cultureel Centrum De Uitwijk, Universi-teit Utrecht, Transitorium I, Leu-venlaan 21, 3584 CE De Uithof,nbsp;Utrecht. Informatie: (030) 2533402.

Wetenschap in de 21ste eeuw - Op verkenning innbsp;de toekomst

Vrijdag 6 september 1996 organiseert het maandblad Natuur amp; Techniek in samenwerking metnbsp;Bureau Studium Generale van denbsp;Universiteit Utrecht een congresnbsp;over wetenschap in de 21stenbsp;eeuw. Naar aanleiding van eennbsp;enquête onder de lezers vannbsp;Natuur amp; Techniek geven vijfnbsp;toonaangevende Nederlandsenbsp;wetenschappers een publiekslezing over de toekomst vannbsp;hun vakgebied. Motto: quot;De ontdekkingen van alleen al de twintigste eeuw zijn zo divers en zonbsp;opmerkelijk, dat veel mensennbsp;denken dat de taak van de wetenschap er bijna op zit. Niets isnbsp;minder waar.quot; (John Maddox innbsp;het aprilnummer van Natuur amp;nbsp;Techniek 1995)

Sprekers

• - Chemie en milieu: prof. dr.

Lucas Reijnders, Universiteit van Amsterdam.

• - Astronomie: prof. dr. Vincentnbsp;tcke, hoogleraar.Kosmologie,nbsp;Universiteit van Amsterdam ennbsp;Rijksuniversiteit Leiden.

• - Informatica en communicatietechnologie: prof. dr. J.C. Arnbak,nbsp;hoogleraar Informatica en Commu-njCatietechnologie, Technischenbsp;Universiteit Delft.

• - Bio-technologie: prof. dr. R.nbsp;Plasterk, directeur van de Onderzoekschool Oncologie/Nederlandsnbsp;Kankerinstituut.

• - Hersenonderzoek: prof. dr.

W.H. Gispen, Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen, Universiteit Utrecht.

Wiskundige, schrijver en columnist Hugo Brandt Corstius (gevraagd)nbsp;opent de dag met een lezing overnbsp;de toekomst van de bètawetenschappen in algemene zin.nbsp;Presentatie: Simon Rozendaal,nbsp;wetenschapsjournalist, Elseviers-Weekblad. De dag wordt afgesloten met een forumdiscussie.nbsp;Opzet van de lezingen:

• - korte algemene uiteenzettingnbsp;over de huidige stand van zaken innbsp;het betreffende vakgebied;

• - een schets van de wijze waaropnbsp;de spreker denkt dat het vakgebied zich de komende jaren zalnbsp;ontwikkelen;

• - een uiteenzetting van enkelenbsp;mogelijke concrete toepassingen/nbsp;vindingen binnen het vakgebied innbsp;de komende eeuw;

Datum: 6 september 1996, 9.30-17.30 uur

Plaats: Jaarbeurs, Utrecht. Kosten: f 250,- (incl. lunch).nbsp;Informatie: Natuur amp; Techniek,nbsp;(046) 4389444.

Biologie

Verslag alumnidag

Op 30 maart bezochten ongeveer 170 afgestudeerde biologen denbsp;eerste alumnidag van de faculteitnbsp;Biologie. Zij volgden een gevarieerd programma van inleidingennbsp;over 'de faculteit vroeger en nu',nbsp;overzichtscolleges over ontwikkelingen in het onderzoek en rondleidingen en demonstraties bij projectgroepen van de faculteit. Ernbsp;was tijdens de lunch en de borrelnbsp;ruime gelegenheid de contactennbsp;met studiegenoten te hernieuwen.nbsp;De sfeer was zeer geanimeerd, ennbsp;de reacties van de deelnemersnbsp;waren zeer positief. Veel deelnemers gaven aan vervolgactiviteitennbsp;op prijs te stellen. Het meestnbsp;genoemd werden 'actualiteitscolle-ges' over ontwikkelingen in hetnbsp;onderzoek, en een.enkele kerennbsp;per jaar te verschijnen alumnipe-riodiek met informatie over ontwikkelingen in onderzoek ennbsp;onderwijs.

Binnenkort zal worden besproken op welke wijze de met deze dagnbsp;gestarte alumni-activiteiten voortnbsp;te zetten. Wij zullen u hiervan vianbsp;onder andere Illuster op de hoogtenbsp;houden.

Letteren

Vooraankondiging alumnidag

In navolging van andere opleidingen binnen de Letterenfaculteit heeft nu ook Algemene Letterennbsp;besloten aandacht te gaan besteden aan de contacten met afgestudeerden. Dit mede ter gelegenheidnbsp;van het tienjarig bestaan van denbsp;opleiding vorig jaar. Algemenenbsp;Letteren heeft een commissie ingesteld die zich bezighoudt met hetnbsp;organiseren van een alumnidag.nbsp;Van deze commissie maken deelnbsp;uit: Geert Koefoed (docent en lidnbsp;werkgroep AL), Kim van Dijk, Kata-lijne Habets (beiden studenten),nbsp;Ingmar Heytze (alumnus), Susannenbsp;Freriks (studie-adviseur) en Saskianbsp;Franken (stagecoördinator). Denbsp;alumnidag wordt gehouden opnbsp;2 november 1996, waarschijnlijk innbsp;het Cultureel Centrum Parnasstis.nbsp;Het programma van de middag isnbsp;nog in de maak. Afgestudeerdennbsp;zullen voor de alumnidag na hetnbsp;zomerreces op hun (voormalige)nbsp;studie-adres een uitnodiging ontvangen. Afgestudeerden die prijsnbsp;stellen op een uitnodiging ennbsp;inmiddels zijn verhuisd kunnennbsp;hun adreswijziging sturen naar hetnbsp;secretariaat Algemene letteren.nbsp;Kromme Nieuwegracht 29,nbsp;3512 HD Utrecht, onder vermelding van 'alumnus'. Van de afgestudeerden van Algemene Letterennbsp;die deelgenomen hebben aan denbsp;alumni-activiteiten van de vakgroep Nederlands en Geschiedenisnbsp;is het (nieuwe) adres al bij hetnbsp;secretariaat bekend. Zij zullen eennbsp;uitnodiging op dat (nieuwe) adresnbsp;ontvangen.

Taalverwerving bij kinderen Van 28 tot en met 30 juni organiseren Peter Coopmans en Franknbsp;Wijnen van het Onderzoekinstituutnbsp;voor Taal en Spraak (OTS) samennbsp;met hun Amerikaanse collega'snbsp;Nina Hyams en BUI Philip een congres onder de titel 'What childrennbsp;have to say about linguistic theories'. quot;Kinderen bieden ons denbsp;mogelijkheid te ontdekken op welke manier mensen taal verwerven.nbsp;Lang voordat kinderen zelf hunnbsp;schoenen kunnen strikken beheersen ze al een gigantisch complexnbsp;systeem als taal. Kinderen vannbsp;twee lijken nog veel taalfouten tenbsp;maken, maar wanneer^je goednbsp;analyseert wat ze zeggen blijkennbsp;ze toch heel precies de grammaticale regels van hun moedertaal tenbsp;volgen. Ons onderzoek draait omnbsp;de vraag hoe mensen zich h\in taalnbsp;eigen maken. Dat kan ons veèlnbsp;leren over de menselijke geest.’.nbsp;Taalkundigen zijn niet de enigerinbsp;die zich hiervoor interesseren. Innbsp;toenemende mate is er discussienbsp;met andere wetenschappers op ditnbsp;gebied.quot;nbsp;Niet alleen taalwetenschappers,nbsp;maar ook psycholinguïsten en cognitieve psychologen houden zichnbsp;met het fenomeen taalverwervingnbsp;bezig. Zij zijn in hun wetenschapsbeoefening zo ver naar elkaar toenbsp;gegroeid dat ze gedeeltelijknbsp;dezelfde wetenschappelijke taalnbsp;spreken. quot;Op ons congres proberen we dan ook nadrukkelijk overnbsp;de grenzen van de taalwetenschapnbsp;heen te kijken.quot;

Onderzoek naar taalverwerving gebeurt op twee manieren, leggennbsp;de wetenschappers van Letterennbsp;uit. quot;We kunnen taaluitingen vannbsp;kinderen opnemen en analyseren.nbsp;Vervolgens wordt de kindertaalnbsp;gecodeerd en in de computernbsp;opgeslagen. We kunnen preciesnbsp;nagaan welke grammaticale structuren een kind wel of niet gebruikt. Ook kunnen we nagaannbsp;welke taalfouten universeel ennbsp;welke specifiek aan bepaalde talennbsp;gebonden zijn. Door analyse vannbsp;gesproken woord kunnen we echter niet nagaan wat het taalbegripnbsp;van een kind van drie is. Daar isnbsp;experimenteel onderzoek voornbsp;nodig. Kinderen krijgen plaatjesnbsp;van situaties te zien en krijgennbsp;daarover vragen gesteld. Afhankelijk van de antwoorden kunnen wenbsp;nagaan of en vooral hoe ze denbsp;vraag begrijpen. Langzaam maarnbsp;zeker leren we zo het fenomeennbsp;taal doorgronden en krijgen wenbsp;inzicht in het proces van taalontwikkeling.quot; Informatie: dr. P.H.A.nbsp;Coopmans (030) 2536020.

Contractonderwijs Geschiedenis ennbsp;Mediëvistiek

In september gaat onder andere de cursus 'Goden en helden in denbsp;Oudheid' van start. De wereld vannbsp;de Griekse en Romeinse mythen isnbsp;wonderlijk en fantastisch. Athenenbsp;wordt geboren uit het hoofd vannbsp;Zeus. Zeus zelf wordt als kindnbsp;opgegeffep door zijn vader, maarnbsp;via een ingreep weer bevrijd.nbsp;Affaires van Zajjs met sterfelijkenbsp;vrouwen resultefsp in de geboortenbsp;van vreemde wezens als de Minotaurus. Het Griekse wobrd muthosnbsp;betekent eigenlijk 'verhaaK Oienbsp;oude verhalen vormen een sclfat-kamer, waar de Europese cultuur'''-^nbsp;steeds op terug heeft gegrepen ennbsp;waar ook onze eigentijdse cultuurnbsp;voortdurend gebruik van maakt.nbsp;Maar wat zijn mythen? Ze gaannbsp;over góden en helden: Hoe hangen ze samen met de godsdienst innbsp;de antieke wereld? Geloofdennbsp;Grieken en Romeinen in hun vaaknbsp;zo wonderlijke mythen? Waren zenbsp;onvriendelijk of is er ontwikkelingnbsp;in te traceren? Dat zijn de voornaamste vragen in deze cursus.nbsp;Een andere cursus in het najaarnbsp;gaat over de Amerikaanse geschiedenis tot 1900. Vanaf de vestigingnbsp;van Jamestown in 1607 groeidennbsp;de Europese koloniën in de Nieuwenbsp;Wereld uit tot een zelfstandigenbsp;natie die zich aan het einde van denbsp;negentiende eeuw de machtigstenbsp;industriële mogendheid ter wereldnbsp;kon noemen. In deze cursus wordtnbsp;deze ontstaansgeschiedenis van denbsp;Verenigde Staten tot 1900 bestudeerd, waarbij een centrale vraagnbsp;is in hoeverre de maatschappelijkenbsp;en culturele ontwikkelingen afweken van die in de Oude Wereld.nbsp;Naast politieke, economische ennbsp;diplomatieke ontwikkelingennbsp;wordt daarom in het bijzondernbsp;aandacht besteed aan intellectuelenbsp;en culturele tradities in de achttiende en negentiende eeuw, ennbsp;de zeer uiteenlopende visies daarop, aan de hand van thema's alsnbsp;de Puriteinse mentaliteit, federalisme, slavernij. Burgeroorlog, denbsp;trek naar het Westen, immigratienbsp;en industrialisatie.

Naast de hierboven beschreven cursussen gaan in september vannbsp;start 'Tsarisme, communisme,nbsp;democratie - Rusland van 1800-2000', 'Introductiecursus Grieken',nbsp;'Introductiecursus 19e eeuw',nbsp;'Basiscursus cultuurgeschiedenis nanbsp;1500', 'Spaanse wereldrijk 1500-1700' en 'Russische literatuur ennbsp;geschiedenis'. Vanaf eind mei isnbsp;degt;«euwe brochure voor het

contractonderwijs in studiejaar 1996-97 te verkrijgen. Een cursusnbsp;duurt 5 à 6 weken (f 285,-) of 10 ànbsp;12 weken (f 570,-). Het is ooknbsp;mogelijk om een strippenkaartnbsp;voor 5 of 10 cursussen te nemen.nbsp;De meeste colleges zijn overdag;nbsp;een aantal is 's avonds te volgen.nbsp;Informatie: mw. drs. A.M.P.R. Bos,nbsp;vakgroep Geschiedenis, Krommenbsp;Nieuwegracht 66, 3512 HL Utrecht,nbsp;(030) 2537865/2536222, fax:nbsp;(030) 2536391.

Letterenparade

De Letterenparade is een culturele manifestatie die de faculteit Letteren ter gelegenheid van het 72enbsp;lustrum van de Universiteit Utrechtnbsp;organiseert. Er zijn verschillendenbsp;activiteiten:

Tentoonstelling 'Bakstenen Boeken': bouwkunst in hetnbsp;Europa van de 16e en 17e eeuwnbsp;29 augustus-3 oktober. Letterenbibliotheek, Drift 29, Utrechtnbsp;29 augustus: presentatie 'De Drift',nbsp;publicatie over de monumentenpanden aan de Drift.

Symposiumdag 'Tekens van Moderniteit, Wenen rond 1920'nbsp;Architectuur, muziek, geschiedenis,nbsp;filosofie, taal en theater staan centraal op het symposium. In de titel-lezing 'Tekens van Moderniteit''nbsp;vertelt prof. dr. Wolfgang Herriitznbsp;hoe wetenschappers en criticinbsp;reageerden op de taal- en cultuurcrisis in het Habsburgse Rijk na denbsp;eeuwwisseling. Dr. Rob Dettingme-ijer sluit aan op de 'tekencrisis'nbsp;met een lezing over de architectnbsp;Adolf Loos. De onzekere politiekenbsp;situatie staat centraal in het verhaal van dr. Jeroen Koch. Prof. dr.nbsp;mag. Karl Schuhmann belicht denbsp;nieuwe richtingen binnen de filosofie en prof. dr. Henri Schoenmakers die in het theater. Een vaktijdschrift voor moderne muziek -watnbsp;nu heel gewoon is- zag het licht innbsp;het Wenen van 1920. Over dezenbsp;geboorte, het begrip 'modern' innbsp;de muziek en de invloed hiervannbsp;op componisten gaat de lezing vannbsp;prof. dr. Paul Op de Coul.

19 september, aanvang 9.30 uur, Sweelinckzaal, Drift 21, Utrechtnbsp;Concert Schönberg Ensemblenbsp;o.l.v. Reinbert de Leeuwnbsp;Reinbert de Leeuw, eredoctornbsp;van de Universiteit Utrecht,nbsp;dirigeert het Schönberg Ensemblenbsp;in het avondconcert. Op het programma staat onder andere denbsp;bekende compositie Prélude ànbsp;l'après-midi d'un faune van Claudenbsp;Debussy, gestoken in een ongehoord jasje. De Leeuw wil hetnbsp;-voor die tijd- schokkende in denbsp;muziek opnieuw laten klinken.nbsp;De Canadese sopraan Rosemarynbsp;Hardy treedt op als solist innbsp;liederen van Zemlinsky. 19 september, aanvang 20.15 uur, Pieterskerk, Pieterskerkhof 1, Utrecht.nbsp;Door de kortingsbon in te vullen ennbsp;te sturen naar het op de bon vermelde adres krijgt u een toegangskaartje voor de speciale lustrumprijs vannbsp;f 10,- (normale prijs f 17,50, CJP/nbsp;studentenpas/U-pas f 12,50). Hetnbsp;gereserveerde kaartje ligt dan eennbsp;kwartier voor aanvang van het concert voor u klaar bij de ingang.

Lustrumweek 'Theater-, Filmen Televisiewetenschap over de grens'

7-12 oktober 1996, Studio T, Kromme Nieuwegracht 20, Utrecht.

Voor meer informatie over het symposium en het concert kunt u opnbsp;maandag, woensdag en vrijdagnbsp;bellen naar: (030) 2536446.

Scheikunde

Helix

Natuurwetenschappelijke Studievereniging Helix feliciteert de eerste vier alumni van Natuurwetenschappen en Bedrijf amp; Bestuur: K. Boersma, M. Bouwman, R. Harmsen en M. Majoor hebben eennbsp;enorme prestatie neergelegd. Denbsp;studie Natuurwetenschappen ennbsp;Bedrijf amp; Bestuur bestaat nu bijnanbsp;vijfjaar. Ook Helix is nog net geennbsp;vijf jaar jong, in december '96nbsp;wordt dan ook het eerste lustrumnbsp;gevierd. De mensen die nu vertrekken hebben de verenigingnbsp;gekend vanaf ontstaan tot ditnbsp;moment. We hopen nog vaak vannbsp;jullie te horen! Deze pioniers, dienbsp;als eerste hun bul binnenslepen,nbsp;zullen rond augustus zekernbsp;gevolgd worden door vele anderen. Als er een schaap over denbsp;dam is... (maar dan wel 4 schaapjes in dit geval). Van harte,nbsp;namens Helix-bestuur '95-'96.

Sociale Wetenschappen

Alcmaeon

De Utrechtse Faculteitsvereniging der Sociale Wetenschappen Alcmaeon organiseert op 15 juni denbsp;Bedrijven- en Instellingendagnbsp;Sociale Wetenschappen (samenwerking tussen Alcmaeon en SGS)nbsp;Op 3 oktober vindt de Therapie-dag weer plaats. Op deze dag presenteren verschillende therapieënnbsp;zich door middel van workshops.nbsp;De therapieën lopen uiteen vannbsp;psychoanalyse tot hypnotherapie.nbsp;U kunt nog steeds begunstigernbsp;worden van Alcmaeon. U ontvangtnbsp;5 keer per jaar ons sociaalnbsp;wetenschappelijke magazine

SSR-Nu

Er is meer tussen hemel en aarde. Onverklaarbare verschijnselen houden de mensen bezig. In deze tijdnbsp;van onderzoek, rationalisme ennbsp;secularisatie, zijn veel mensennbsp;bezig antwoord te zoeken op verschillende vragen. Een zoektochtnbsp;naar een antwoord, dat er langnbsp;niet altijd is. Bij S.S.R. is men gezamenlijk met deze reis begonnen innbsp;1906. Binnen een christelijk kadernbsp;wordt en werd gezocht naar antwoorden. De viering van hetnbsp;18e lustrum valt binnen dit thema.nbsp;Op zaterdag 26 oktober 1996nbsp;wordt het lustrum geopendnbsp;met een bijzondere ledenvergadering, waarvoor alle reünistennbsp;uiteraard van harte zijn uitgenodigd. Een uitdagende lezing ennbsp;een muziekstuk staan op hetnbsp;programma. De senaatszaal vannbsp;'Geestig'. Verder kunt u gratis ofnbsp;met korting naar onze activiteitennbsp;komen. U wordt op de hoogtenbsp;gehouden door middel van denbsp;nieuwsbrief en folders.

Informatie: Alcmaeon,

(030) 2533200.

het Academiegebouw, Domplein 1, is de stijlvolle ruimte waar omnbsp;10.30 uur de lustrumweek officieelnbsp;geopend wordt. Vanaf ongeveernbsp;17.00 uur is er een borrel en aansluitend een buffet, waarna denbsp;reünistenvereniging een culturelenbsp;verrassing presenteert. Dit allesnbsp;vindt plaats op de sociëteit, Oude-gracht 32. Een nieuwe traditie isnbsp;ontstaan. Zondag 27 oktober zullen een koor en een ensemble,nbsp;bestaande uit leden van de vereniging, een concert ten gehore brengen. De voorbereidingen zijn reedsnbsp;in volle gang, het belooft een oor-strelend geheel te worden. De psyche wordt natuurlijk niet vergeten.nbsp;Het spiritualisme van deze tijd, kannbsp;beschouwd worden als een cultuurverschijnsel. Of het dat is, isnbsp;de vraag. Aan de hand van newnbsp;age wordt een forum gehouden

naam adresnbsp;postcode woonplaatsnbsp;over dit onderwerp, in de senaatszaal van het Academiegebouw opnbsp;woensdag 30 oktober. Het forumnbsp;is voor iedereen toegankelijk. Denbsp;week zal traditiegetrouw afgesloten worden met een toneelvoorstelling op donderdag en eennbsp;spetterend gala op een nognbsp;geheime locatie, op vrijdag.nbsp;Graag krijgen we adressen vannbsp;reünisten door, mochten dienbsp;gewijzigd zijn. U krijgt dan tenbsp;zijner tijd een uitgebreidernbsp;programma toegestuurd.nbsp;Informatie: (030) 231754812316929.

SIB

De Studentenvereniging voor Internationale Betrekkingen is nognbsp;steeds hard op zoek naar oud-leden. We hebben zoals gewoonlijk veel activiteiten waar iedereennbsp;welkom is, en speciaal voor reünisten zijn dit leuke gelegenhedennbsp;om met de nieuwe SIB-leden kennis te maken. Oud-leden wordennbsp;hierbij opgeroepen om hun adresnbsp;door te geven, zodat er naast denbsp;gewone activiteiten ook specialenbsp;reünisten-activiteiten georganiseerd kunnen worden.

Informatie: SIB-Utrecht, Kruisstraat 201, kamer 204, 3581 GK Utrecht,nbsp;(030) 2532884, fax: (030) 2538775,nbsp;e-mail: sib@fys.ruu.nl.

Veel mensen met het syndroom van Down worden uiteindelijk ooknbsp;dement. Het vaststellen van dementie bij deze mensen is meestal moeilijk, omdat de verstandelijke vermogens vanaf de geboorte al min ofnbsp;meer onvolledig zijn. De arts Franknbsp;Visser beschrijft in zijn proefschriftnbsp;'Down en Alzheimer in perspectief.nbsp;De klinische diagnostiek van de ziek

Gangbare opvattingen over hoe mensen het verlies van dierbarennbsp;verwerken zijn vaak vooroordelen ofnbsp;zelfs mythen. Hulpverleners bestempelen rouwreacties te gemakkelijknbsp;als normaal of niet-normaal. Psycholoog Jan van den Bout noemt die onjuiste opvattingen rouwsluiers, sluiersnbsp;die het zicht op wat rouw is hebbennbsp;vertroebeld. Dat kan nare gevolgennbsp;hebben. Professor van den Bout hieldnbsp;op 21 maart 1996 zijn inaugurelenbsp;rede als bijzonder hoogleraar

Anne Frank en Etty Hillesum, die beiden dagboeken, brieven en verhalen nalieten, waren creatieve schrijfstersnbsp;en oorspronkelijke denksters. Bij analyse van hun œuvres is vaak denbsp;nadruk gelegd op de rol van mannennbsp;in hun leven. Denise De Costanbsp;beschrijft in haar proefschrift 'Annenbsp;Frank en Etty Hillesum. Spiritualiteit,nbsp;schrijverschap, seksualiteit' dat juistnbsp;de rol van andere vrouwen en hetnbsp;vrouw-zijn van beide schrijfsters vannbsp;belang was voor de totstandkomingnbsp;van hun boeken. Op 19 april promoveerde De Costa aan de faculteit Letteren (promotor: prof. dr. R. Braidot-ti; co-promotor: dr. M.J.H. Meijer).

Het aantal verwijzingen van kinderen met een scheve rug naar de huisarts kan met de helft gereduceerd worden. Dit stelt orthopeed Hansnbsp;Pruijs in zijn proefschrift 'Schoolscreening for scoliosis. Methodologienbsp;considerations’. Hij ontwikkelde eennbsp;eenvoudig meetinstrument (eennbsp;soort waterpas) waarmee schoolartsen de ernst van de afwijking beter

Hans Pruijs:

quot;Het aantal verwijzingen naar de huisarts kan minder. quot;nbsp;te van Alzheimer bij patiënten metnbsp;het syndroom van Down' een methode waarmee het mogelijk is bij verstandelijk gehandicapten vroeg ennbsp;met grote betrouwbaarheid dementie vast te stellen. Op 23 april promoveerde hij bij de faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrechtnbsp;(promotores; prof. dr. M. Kuilman,nbsp;prof. dr. A.C. van Huffelen).

Verliesverwerking aan de faculteit Sociale Wetenschappen in Utrecht.nbsp;Van den Bout: quot;Er zijn meerderenbsp;manieren van verliesverwerking dienbsp;allemaal even 'normaal' zijn. Zo kunnen nabestaanden zich lange tijdnbsp;onwel voelen. Veel te vaak betitelennbsp;hulpverleners dit als verstoorde,nbsp;chronische rouw, terwijl het gewoonnbsp;een andere vorm van rouw is dienbsp;zeker zo normaal is. Daarnaast zijnnbsp;er mensen die nauwelijks of geennbsp;verdrietreactie hebben. Niet kort na

Er is sprake van een driehoek: seksualiteit (het vrouw zijn, lichamelijkheid), spirtualiteit en schrijverschap. Die driehoek zie je duidelijk terug innbsp;het dagboek van Anne Frank. Denbsp;Costa: quot;Anne Frank denkt goed nanbsp;wat God voor haar betekent en zenbsp;voegt iets toe aan het geloof zodatnbsp;het beter bij haar past. Ze creëert innbsp;haar boek een vrouwelijke beschermengel, Rosa. Rosa was de moedernbsp;van haar moeder en Anne Frank was

Denise De Costa: quot;Juist het vrouw-zijn van Anne Frank en Ettynbsp;Hillesum was van belang voor denbsp;totstandkoming van hun boeken. quot;nbsp;kunnen beoordelen en selectievernbsp;kunnen doorverwijzen. Pruijs pleitnbsp;ervoor dat de bezuiniging die zonbsp;wordt verkregen ten goede komtnbsp;aan de jeugdgezondheidszorg. Opnbsp;29 maart promoveerde hij bij denbsp;faculteit Geneeskunde van de Uni-versiteit Utrecht (promotores: prof,nbsp;dr. A.J. Verbout, prof. dr. J.C. vannbsp;Wieringen).

Zo'n tien procent van de kinderen krijgt in de puberteit last van eennbsp;scheve rug (scoliose). De snelle groeinbsp;in die periode lijkt de balans van hetnbsp;lichaam te verstoren. Bij veel pubers

Het veelvuldig voorkomen van Alzheimer bij mensen met het syndroom van Down heeft te makennbsp;met het feit dat deze mensen drienbsp;exemplaren hebben van het chromosoom 21. Het op dit chromosoomnbsp;liggende gen voor het eiwit ß-amy-loïd speelt een rol bij het ontstaannbsp;van de ziekte van Alzheimer.

het overlijden en ook niet op langere termijn. Veelal bestempelt de hulpverlener dit als een pathologisch patroon, een voortdurende ontken-ningsreactie. Te stellig neemt denbsp;hulpverlener aan dat er sprake is vannbsp;uitgestelde rouw en dat deze mensen later nog in problemen komen.nbsp;Daar is echter nauwelijks bewijsnbsp;voor. Mensen die geen problemennbsp;hebben kort na een overlijden,nbsp;hoeven ook later geen problemen tenbsp;krijgen.quot;nbsp;dol op haar. In het Achterhuis heeftnbsp;Anne de behoefte aan een sterke,nbsp;vrouwelijke arm om haar heen. Zonbsp;geeft ze een meer vrouwelijke invulling aan het geloof.quot;

is de rug niet helemaal symmetrisch, maar meestal komt dit na de groeinbsp;weer goed. Bij enkelen wordt de rugnbsp;echter steeds schever en moet ernbsp;ingegrepen worden door middel van

De 'kliktest', een objectieve gehoor-meting die gebruik maakt van door het oor zelf geproduceerde geluidjes, kan wellicht gebruikt worden omnbsp;gehoorschade in een vroeg stadiumnbsp;aan te tonen. Deze methode is eennbsp;nuttige aanvulling op de gebruikelijke bepaling van een toonaudiogram,nbsp;waarbij de patiënt moet zeggen watnbsp;hij hoort. Dit blijkt uit het proefschrift 'Click evoked otoacousticnbsp;emissions in clinical practice' vannbsp;keel-, neus- en oorarts Stijn Tilanus.nbsp;Op 2 april promoveerde hij bij denbsp;faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht (promotores; prof. dr.nbsp;E.H. Huizing, prof. dr. ir. H.P. Wit).nbsp;Het principe van de 'kliktest' is heelnbsp;eenvoudig. Het gehoororgaan is zonbsp;gevoelig voor geluid dat het als hetnbsp;ware vanzelf gaat trillen en geluidjesnbsp;ofwel oto-akoestische emissiesnbsp;(OAE's) uitzendt. Een goed oor produceert veel geluid en een slecht oornbsp;weinig of geen. Overigens is het nog

Klei als katalysator

Synthetische klei kan een goed alternatief zijn voor de sterke zurennbsp;die nu op grote schaal in de industrie worden gebruikt als katalysator.nbsp;Die zuren vormen een groot afvalprobleem. Promovendus Rolandnbsp;Vogels vond de sleutel tot het succes: een eenvoudige, snelle en precieze bereidingsmethode voor dezenbsp;klei. Op 25 maart promoveerde hijnbsp;bij de faculteit Scheikunde op zijnnbsp;proefschrift 'Non-hydrothermallynbsp;synthesised trioctahedral smectites.nbsp;Preparation, characterisation andnbsp;catalytic properties of syntheticnbsp;clay minerals' (promotores; prof,nbsp;ir. J.W. Geus, prof. dr. ir. D.C.nbsp;Koningsberger).

De chemische industrie maakt veel gebruik van katalysatoren omnbsp;reacties snel en selectief te latennbsp;verlopen. Raffinaderijen gebruikennbsp;bijvoorbeeld zuren als katalysatornbsp;voor de produktie van benzine.nbsp;Op kleinere schaal zijn zuren ooknbsp;belangrijk voor de bereiding vannbsp;geneesmiddelen.nbsp;een corset of een operatie. Alsnbsp;scoliose niet behandeld wordt zaktnbsp;de romp steeds meer in elkaar waardoor het hart en de longen in denbsp;knel komen.

steeds een raadsel waarom we OAE's niet zelf kunnen horen.

De 'kliktest' is voor baby's ideaal, omdat deze gebruikt kan wordennbsp;voordat ze ja en nee kunnen zeggen.nbsp;In die periode hebben ze nog niet zonbsp;vaak last van verkoudheden, die hetnbsp;gehoor tijdelijk beïnvloeden.

Stijn Tilanus: quot;De 'kliktest' kan wellicht gebruikt worden omnbsp;gehoorschade in een vroeg stadiumnbsp;op te sporen. quot;

Kleuters en rekenvaardigheid

Ongeveer een kwart van de kleuters in groep twee heeft onvoldoendenbsp;voorbereidende rekenvaardigheid.nbsp;Ze kunnen bijvoorbeeld niet goednbsp;tot vijftien tellen of zijn niet in staatnbsp;kleine hoeveelheden met elkaar tenbsp;vergelijken. Daardoor hebben zij alnbsp;een achterstand als zij in groep drienbsp;met het formele rekenonderwijsnbsp;beginnen. Dit blijkt uit het proefschrift 'Voorbereidende rekenvaardigheid bij jonge kinderen' van Bernadette van de Rijt. Ze onderzochtnbsp;bij 1300 kleuters het voorbereidendenbsp;rekenvaardigheidsniveau en ontwikkelde drie schalen om rekenvaardigheid te meten. Tevens ontwikkeldenbsp;zij een speciaal programma voor __nbsp;kleuters met een achterstand. Op 10nbsp;mei promoveerde Van de Rijt aan denbsp;faculteit Sociale Wetenschappennbsp;(promotores: prof. dr. L.M. Stevens,nbsp;prof, dr, A. Treffers; co-promotores;nbsp;dr. J.E.H. van Luit, dr. A.H. Pennings).

De zeer ingrijpende chirurgische behandeling van kwaadaardigenbsp;gezwellen aan de schaamlippen, kannbsp;bij streng geselecteerde patiëntennbsp;soms minder ingrijpend zijn. Bij denbsp;operatie zoals die nu bij de meestenbsp;patiënten wordt uitgevoerd wordennbsp;schaamlippen, clitoris en de lymfeklieren in de linker- en rechterliesnbsp;verwijderd. Gynaecoloog Ko van der

Verpleegkundigen zouden meer invloed moeten krijgen op het beleidnbsp;van het ziekenhuis. Een verpleegkundige voert niet alleen opdrachten vannbsp;de arts uit, maar heeft ook een eigennbsp;verantwoordelijkheid. Het huidigenbsp;beleid biedt verpleegkundigen nietnbsp;voldoende ruimte deze verantwoordelijkheid waar te maken. De verpleging zou het laatste woord moetennbsp;hebben in het opnamebeleid. Denbsp;werkdruk kan zo hoog worden datnbsp;de verantwoordelijkheid voor de

quot;In de zeventiende eeuw wijdden vele predikanten zich behalve aannbsp;het preken in de kerk aan het schrijven van gedichten. Deze predikant-dichters wisten als ware marketingdeskundigen met hun poëzie grotenbsp;delen van het publiek voor zich tenbsp;winnen en droegen op deze maniernbsp;bij aan de verbreiding van het calvi

Velden beschrijft in zijn proefschrift 'Some aspects of the management ofnbsp;squamous cell carcinoma of the vulva' criteria waarmee bepaald kannbsp;worden welke patiënten in aanmerking komen voor een minder ingrijpende operatie, maar ook welkenbsp;patiënten soms een aanvullendenbsp;bestraling nodig hebben. Op 7 meinbsp;promoveerde hij aan de faculteit

Corticosteroïden die worden gebruikt om prestaties van duiven tenbsp;verhogen, moeten worden verboden.nbsp;Uit het proefschrift 'Pituitary-adreno-cortical function and glucocorticoidnbsp;administration in pigeons' van Inanbsp;Westerhof blijkt dat vogels bijzondernbsp;gevoelig zijn voor deze hormonen.

Ina Westerhof: quot;Vogels zijn zeer gevoelig voor corticosteroïden. quot;nbsp;reeds opgenomen patiënten niet kannbsp;worden waargemaakt als er nognbsp;meer patiënten bijkomen. Ook bij denbsp;aanschaf van apparatuur zouden verpleegkundigen meer invloed moetennbsp;krijgen. Dit stelt C.P. Kleingeld in zijnnbsp;proefschrift 'Verantwoordelijke Verpleging. Heeft de verpleegkundigenbsp;een eigen beroepsverantwoordelijkheid?'. Op 10 mei promoveerde hijnbsp;aan de faculteit Godgeleerdheidnbsp;(promotores: prof. dr. F.R. Heeger,nbsp;prof. dr. H.A.M.J. ten Have).

nisme in Noord-Nederland.quot; Dit concludeert Els Stronks proefschrift 'Stichten of schitteren. De poëzie vannbsp;zeventiende-eeuwse gereformeerdenbsp;predikanten'. Stronks: quot;De predi-kant-dichters stemden hun gedichtennbsp;zeer precies af op hun publiek ennbsp;wisten zo veel mensen te betrekkennbsp;bij de calvinistische leer. Wie ondernbsp;zijn gemeenteleden veel analfabetennbsp;had, schreef toegankelijke liederennbsp;die zelfs de ongeletterden mee konden zingen. En wiens standplaats denbsp;sjieke hofstad Den Haag was, schreefnbsp;geletterde, literair-hoogstaande poëzie waarin toch ook wijze lessen verpakt konden worden.quot; Op 31 meinbsp;promoveerde zij aan de faculteit Letteren van de Universiteit Utrechtnbsp;(promotor: prof. dr. M.A. Schenke-veld-van der Dussen).

Els Stronks: quot;De predikant-dichters wilden via hun teksten de idealennbsp;van de Reformatie verspreiden. quot;nbsp;Geneeskunde van de Universiteitnbsp;Utrecht (promotores prof. dr. A.P.M.nbsp;Heintz, prof. dr. F.B. Lammes; co-pro-motor: dr. A.C.M. van Lindert).nbsp;Van der Velden: quot;De traditionelenbsp;behandeling geeft een groot litteken, het is ronduit een verminkendenbsp;operatie.quot; Bovendien geneest denbsp;wond moeizaam en is er een vrij grote infectiekans. Op de lange termijn

Op 1 mei promoveerde zij aan de faculteit Diergeneeskunde (promotor: prof. dr. A. Rijnberk; co-promo-tores: dr. J.T. Lumeij, dr. J.A. Mol).nbsp;Westerhof onderzocht de werkingnbsp;van het hypofyse-bijnierschorssys-teem van de postduif. Hoewel ditnbsp;systeem bij vogels In grote lijnennbsp;functioneert als bij zoogdieren blijken vogels veel gevoeliger te zijnnbsp;voor toediening van corticosteroïden.

Op 26 april 1996 ontvingen prof. dr. G. Blasse, prof. dr. W.P. Gerritsen en prof. dr.nbsp;R. Wippler de koninklijke onderscheidingnbsp;Ridder in de Orde van de Nederlandsenbsp;Leeuw.

Prof. dr. G. Blasse is sinds 1970 hoogleraar in de Scheikunde van de vaste stof aan denbsp;faculteit Scheikunde. Prof. Blasse heeftnbsp;meer dan 600 artikelen gepubliceerd opnbsp;het gebied van luminescentie, foto-electro-chemie en ionengeleiding en is ruim vijftignbsp;keer promotor geweest. Het werk van zijnnbsp;onderzoeksgroep vond toepassing in denbsp;ontwikkeling van de nieuwe generatie TL-buizen en spaarlampen. Zijn inspanningennbsp;op het gebied van interdisciplinaire samenwerking tussen de chemie en anderenbsp;natuurwetenschappelijke richtingen hebben in 1989 geleid tot de oprichting vannbsp;het Debye Instituut.

Dit interfacultaire instituut van de Universiteit Utrecht was een van de eerste door de KNAW erkende onderzoekscholen.

Prof. Blasse heeft op indringende wijze de belangstelling voor zijn vakgebied gestimuleerd bij jonge chemici en fysici, en bijnbsp;het brede publiek.

Prof. dr. W.P. Gerritsen is sinds 1968 hoogleraar in de Nederlandse Letterkunde van de Middeleeuwen aan de faculteit Letteren. Prof. Gerritsen is onder meernbsp;initiatiefnemer van het door de KNAWnbsp;gepatroneerde project tot uitgave van denbsp;Middelnederlandse versie van de 'Lancelotnbsp;en prose' waarvan inmiddels vijf delen verschenen zijn. Verder heeft hij gepubliceerdnbsp;over middeleeuwse teksten als Marikennbsp;van Nieumeghen en Van Sente Brandane.nbsp;In 1978 werd hij benoemd tot lid vannbsp;de KNAW, afdeling Letterkunde. Als voorzitter van de afdeling Letterkunde zet hijnbsp;zich in voor de verdediging van het culturele erfgoed van Nederland.

Prof. dr. R. Wippler is sinds 1971 hoogleraar Theoretische sociologie aan de krijgt de patiënt last van oedeemnbsp;(vochtophoping) in de benen. Er isnbsp;dus veel aan gelegen mogelijkhedennbsp;te onderzoeken voor een mindernbsp;ingrijpende operatie, waarbij de lymfeklieren intact blijven. Van der Velden denkt dat 5 procent van de vrouwen die aan deze vorm van kankernbsp;lijdt in aanmerking komt voor denbsp;lymfeklieren-sparende behandeling.

Deze hormonen onderdrukken bij duiven langdurig het hypofyse-bij-nierschorssysteem, waardoor ze nietnbsp;meer adequaat kunnen reageren opnbsp;stress. Bij langdurig gebruik van eennbsp;hoge dosering van het glucocorticoidnbsp;dexamethason blijken duiven bijzonder gevoelig voor fatale schlmmelin-fecties van de luchtwegen, die normaliter zelden bij deze dierennbsp;voorkomen.

faculteit Sociale Wetenschappen. Prof. Wippler was betrokken bij de oprichtingnbsp;van het Interuniversity Center for Socialnbsp;Science Theory and Methodology (ICS), denbsp;eerste KNAW-onderzoekschool in de sociale wetenschappen. Hij heeft een bijdragenbsp;geleverd aan de verdieping van de sociologische theorievorming en aan een kwaliteitsverhoging van het sociologisch onderzoek in Nederland, en internationaal.nbsp;Tevens heeft hij bijgedragen aan de integratie van de sociale wetenschappen ennbsp;de economie. Het ICS is nu een voorbeeldnbsp;voor vele andere onderzoekscholen innbsp;Nederland en in het buitenland. Doordatnbsp;de staf en de assistenten in opleidingnbsp;internationaal worden geselecteerd,nbsp;fungeert het ICS nu al als een onderzoekschool op Europees niveau.

In het afgelopen kwartaal zijn de volgende hoogleraren met emeritaatnbsp;gegaan:

Prof. dr. J. Visser,

faculteit Godgeleerdheid, 1 mei 1996 Prof. dr. R. Wippler, faculteit Socialenbsp;Wetenschappen, 10 mei 1996

Prof. dr. D.W. Fokkema, faculteit Letteren, 14 juni 1996

In het komende kwartaal houden de volgende hoogleraren hunnbsp;afscheidscollege (Aula van hetnbsp;Academiegebouw, Domplein 29,nbsp;Utrecht om 16.00 uur):

Prof. dr. H.P. Hooymayers, faculteit Natuur- en Sterrenkunde, 21 juni 1996nbsp;Prof. dr. H.W. de Knijff, faculteitnbsp;Godgeleerdheid, 26 september 1996

In het komende kwartaal houdt de volgende hoogleraar zijn oratienbsp;(Aula van het Academiegebouw,nbsp;Domplein 29, Utrecht om 16.15 uur)nbsp;Prof. dr. A.A.M. Holtslag,nbsp;faculteit Natuur- en Sterrenkunde,nbsp;11 september 1996.

Colofon

Illuster 3, jaargang 1, juni 1996

Illuster is een gezamenlijke uitgave van de Universiteit Utrecht en de Verenigingnbsp;Utrechts Universiteitsfonds. In samenwerking met faculteiten en verenigingen,nbsp;het Alumniplatform en de Stichtingnbsp;Utrechts Universiteitsblad.

Illuster verschijnt vier keer per jaar en wordt toegezonden aan afgestudeerdennbsp;van de Universiteit Utrecht in een oplagenbsp;van 60.000.

Hoofdredacteur: Twan Geurts

Redactie: Karin Beneken Kolmer, Noor van Haaren, Désirée Majoor, Onno Möller,nbsp;Armand Heijnen

Redactie-advies: Niels Bruijel,

Kees van Dam, Roeland Dobbelaer, Lex Linsen, Marjan Slobnbsp;Redactie-raad: Jo Groebel, hoogleraarnbsp;massacommunicatie; Willem Karduxnbsp;(voorzitter), secretaris Universiteit Utrecht;nbsp;Joop Kessels, In- en Externe Betrekkingen;nbsp;Joke Mat, redactie NRC; Her van Oostendorp, Stichting Utrechts Universiteitsblad;nbsp;Jules Stael, Vereniging Utrechtsnbsp;Universiteitsfonds; Leon van de Zande,nbsp;studievereniging Awater

Aan dit nummer werkten verder mee: Peter van de Beek, Pascal Bertrand,nbsp;Maarten Evenblij, Peter Giesen,nbsp;Eric Hardeman, Armand Heijnen,nbsp;Alex de Jager, Matthijs van de Schaft,nbsp;Paul Schnabel, Marjan Slobnbsp;Fotografie: Maarten Hartman, Ivar Pel,nbsp;Stijn Rademakersnbsp;Ontwerp amp; opmaak: Jeske van der Poel,nbsp;Hans Lodewijkx visuele communicatienbsp;Druk: Drukkerij Dijkman BV, Amsterdamnbsp;© Universiteit Utrecht. Illuster, periodieknbsp;voor alumni van de Universiteit Utrecht.nbsp;Overname van artikelen is -onder bronvermelding- toegestaan.

ISSN: 1383-4703

Voor toezending is gebruik gemaakt van alumnibestanden van :nbsp;Vereniging Utrechts Universiteitsfondsnbsp;Reünistenvereniging BITONnbsp;Reünistenvereniging SSR-NUnbsp;Reünistenvereniging Unitas S.R. 'lungitnbsp;lunctos'

Reünistenvereniging USC Reünistenvereniging UVSV/NWSUnbsp;Reünistenvereniging Veritasnbsp;Faculteit Godgeleerdheidnbsp;Faculteit Letteren

Faculteit Rechtsgeleerdheid

Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Faculteit Sociale Wetenschappennbsp;Faculteit Scheikundenbsp;Faculteit Wijsbegeerte

Faculteit Wiskunde en Informatica A-Eskwadraat, Avirus, ESN, JV5U, PHEPH,nbsp;John Tomes, UGV, URIOS

KNGMG, KNMvD, KNMP, NIBI

Redactie-adres:

Illuster, postbus 80125,

3508 TC Utrecht,

(030) 2534073,

fax: (030) 2533685,

e-mail; k.beneken@bur.ruu.nl

quot;'t Pandje een studentenkroeg? Nee, 't Pandje is studentikóós.nbsp;Vroeger bestond tenminste negentignbsp;procent van het publiek uit studenten; je kwam alleen binnen met eennbsp;collegekaart of een lidmaatschapskaart. Toen ik de kroeg overnam,nbsp;heb ik dat veranderd. De één heeftnbsp;HBS-b en gaat vervolgens studeren;nbsp;een ander met HBS-b gaat direct bijnbsp;een verzekeringsmaatschappij werken. Waarom zou ik die laatste weigeren? Daar zie ik geen reden toe.”nbsp;Cor Netto (quot;ja, zoals van het ijsje,nbsp;maar ik was er eerderquot;) staat al sindsnbsp;1965 achter de bar in 't Pandje, hetnbsp;nachtcafé in de Nobelstraat dat innbsp;1959 werd opgericht. In 1970 namnbsp;hij de kroeg over. Jarenlang werktenbsp;hij zeven dagen per week van tiennbsp;uur 's avonds tot vier uur 's nachts.nbsp;Nu hij 55 is, nemen zijn zonen ennbsp;medevennoten het werk deels over.nbsp;In al die jaren is er weinig veranderd. Nog steeds posters van Brigittenbsp;Bardot en Paul Newman aan denbsp;muur, nog steeds een lange tafelnbsp;voorin, nog steeds komt de loop ernbsp;pas goed in na half twee, als anderenbsp;kroegen sluiten.

quot;De nacht vind ik een mooie tijd om te werken. Bovendien: barkeepers die wat willen verdienen,nbsp;doen dat niet in de vooravond. Wenbsp;trekken een heel divers publiek. Denbsp;helft is student, schat ik, maar verdernbsp;is de enige overeenkomst dat zenbsp;allemaal nog geen zin hebbennbsp;om naar huis te gaan.quot;nbsp;quot;De studentengeneratie van 1965nbsp;tot 1970 heb ik behoorlijk intensiefnbsp;gekend. Dat waren dan ook mijnnbsp;leeftijdgenoten. Marcel van Damnbsp;kwam hier regelmatig. Nu zijn vastenbsp;klanten voor mij meer bekendenbsp;gezichten - er zijn koppen die jenbsp;twee à drie keer per week ziet. Veelnbsp;verschil in gedrag tussen studentennbsp;toen en nu zie ik niet, maar éénnbsp;ding is beslist veranderd: studentennbsp;hebben minder tijd en minder geld.nbsp;Dat merk ik in mijn omzet.quot;nbsp;Problemen met beschonken kroeg-lopers kan Netto zich niet herinneren. Het zal door zijn manier vannbsp;optreden komen, vermoedt hij.nbsp;Netto is zwijgzaam, maar zeer aanwezig. quot;Als ik een dronken klantnbsp;ken, dan zet ik de rem er niet op.nbsp;Maar als iemand beschonken binnenkomt, dan zeg ik: 'Ga maar weernbsp;terug naar waar je je vol hebt latennbsp;lopen'. Want zo iemand kotst nanbsp;twee pilsjes mijn wc onder. Dannbsp;heeft een ander de lusten, en ik denbsp;lasten.quot; (MS)

Illuster 4

verschijnt op 21 september 1996. Reacties, suggesties ennbsp;ingezonden mededelingennbsp;kunt u toezenden aan denbsp;redactie vóór 31 juli 1996.nbsp;De redactie behoudt zichnbsp;het recht voor ingezondennbsp;mededelingen in te kortennbsp;of te weigeren.

Universiteit Utrecht Bestuursgebouw

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht

(030) 2533550 Fax: (030) 2533388

Vereniging Utrechts Universiteitsfonds

Secretaris: mw. B. van Middelkoop-Berkhoff, Achter de Dom 20.

3512 JP Utrecht (030) 2538025

Coördinator alumnibinding

Mw. D.T.M. Majoor. Heidelberglaan 8,

3584 CS Utrecht, (030) 2534072

E-mail: d.majoor@bur.ruu.nl

Aardwetenschappen

Budapestlaan 4, 3584 CD Utrecht

Postbus 80021, 3508 TA Utrecht

(030) 2535050 Fax: (030) 2535030

E-mail: naam@earth.ruu.nl

Biologie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonneiaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80088, 3508 TB Utrecht

(030) 2532276 Fax: (030) 2534526

E-mail: W.J.C. Amesz@boev.biol.ruu.nl

Diergeneeskunde

Yalelaan 1, 3584 CL Utrecht

Postbus 80163, 3508 TD Utrecht

(030) 2534851 Fax: (030) 2537727

Farmacie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonneiaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80082, 3508 TB Utrecht

(030) 2537313/2532525 Fax: (030) 2513953 E-mail medewerkers: voorletters.voorvoeg-selsachternaam@far.ruu.nl

Geneeskunde Stratenum

Universiteitsweg 100, 3584 CG Utrecht Postbus 80030, 3508 TA Utrecht

(030) 2538888 Fax: (030) 2539025

E-mail: bureau@med.ruu.nl

Godgeleerdheid Transitorium 2

Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht

(030) 2531853 Fax: (030) 2533241

E-mail: theology@cc.ruu.nl

Letteren

Kromme Nieuwegracht 46. 3512 HJ Utrecht (030) 2536105 Fax: (030) 2536083

E-mail medewerkers: achternaam@let.ruu.nl

Natuur- en Sterrenkunde

Princetonplein 5, 3584 CC Utrecht

Postbus 80000, 3508 TA Utrecht

(030) 2533284 Fax: (030) 2539282

E-mail: facbureau@fys.ruu.nl

Rechtsgeleerdheid

Janskerkhof 3, 3512 BK Utrecht

(030) 2537018/2537017 Fax: (030) 2367210

Ruimtelijke Wetenschappen Transitorium 2

Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht (030) 2532044 Fax: (030) 2540604

E-mail: R.vanderLinden@frw.ruu.nl

Scheikunde F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonneiaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80083, 3508 TB Utrecht

(030) 2533791/2533792 Fax: (030) 2533072 E-mail: bureau@chem.ruu.nl

Sociale Wetenschappen Centrumgebouw

Zuid, Heidelberglaan 1, 3584 CS Utrecht (030) 2534700 Fax: (030) 2531619

E-mail: bureau@fsw.ruu.nl

Wijsbegeerte Bestuursgebouw

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht (030) 2531831 Fax: (030) 2532816nbsp;E-mail: bureau@phil.ruu.ni

Wiskunde en Informatica

Budapestlaan 6, 3584 CD Utrecht

(030) 2531515/2533536 Fax: (030) 2518394

E-mail: achternaam@math.ruu.nl

IVLOS Bestuursgebouw

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht

(030) 2533400 Fax: (030) 2532741

E-mail: ivlos@ivlos.ruu.ni