quot;Bij het ministerie vroeg men zich af hoe het toch kwam dat briljante Aziaten nooit innbsp;Nederland hun dissertatie afronden.quot; Kareinbsp;van Rosmalen (adjunct-directeur externenbsp;strategie) en Gerhard van de Rhoer (projectcoördinator internationale relaties), beidenbsp;betrokken bij de voorbereiding van het PhD-programma, kunnen nog lachen om zo veelnbsp;onbegrip. quot;De Nederlandse tweefasenstruc-tuur verschilt totaal van de onderzoekersopleidingen in de rest van de wereld. Niets tennbsp;nadele van onze assistenten-in-opleiding hoor;nbsp;hun kwaliteit is prima. Maar zo'n aio-stelsel isnbsp;niet bepaald geschikt voor uitmuntendenbsp;buitenlandse studenten. Die willen helemaalnbsp;niet in dienst treden van de universiteit, maarnbsp;gewoon snel en doelgericht bij een bepaaldenbsp;hoogleraar promoveren. En daar willen ze bestnbsp;voor betalen. In de Angelsaksische wereld isnbsp;het immers heel normaal om geld mee tenbsp;nemen als je wilt promoveren.quot;nbsp;Professor W.J. van den Akker van de Onderzoekschool Geschiedenis amp; Cultuur beaamtnbsp;de noodzaak van het programma: quot;Jaarlijksnbsp;vroegen wel tien goede buitenlandse studenten naar de mogelijkheden om bij ons hunnbsp;PhD te halen. Denk aan kunsthistorici die zijnnbsp;gespecialiseerd in de Renaissance. Maar binnen het rigide Nederlandse systeem kon iknbsp;moeilijk iets voor ze doen. Ze moesten gelijknbsp;vier jaar komen, of het feest ging niet door.quot;nbsp;Met het vorig jaar in het leven geroepen PhD-programma hoopt de Universiteit Utrecht ditnbsp;probleem te omzeilen. Zes Utrechtse onderzoeksscholen krijgen tot het jaar 2000 elk vijftigduizend gulden per jaar om de aanloopkosten van het programma te dekken. Het betreftnbsp;het onderzoeksinstituut Veterinaire Wetenschappen, het Mathematisch Researchinstituut,nbsp;het Instituut voor Ruimtelijk Onderzoek, denbsp;Helmholtz-onderzoekschool (biofysica ennbsp;geneeskunde) en de twee onderzoeksinstituten van Letteren: Geschiedenis amp; Cultuur ennbsp;Taal amp; Spraak.

De typische PhD-student heeft bij de eigen universiteit vaak al een soort onderzoekersopleiding gevolgd, maar wil in een latere fasenbsp;bij een toonaangevende hoogleraar uit zijnnbsp;vakgebied promoveren. Zo'n promovendusnbsp;vervolg op pagina 8

Utrecht

internationaal

'De Universiteit Utrecht wil haar internationale positie versterken en zich profileren als Europese universiteit.' Zo staat het te lezennbsp;in het Ontwikkelingsplan. Maar hoe word jenbsp;een Europese top-universiteit? En hoe kunnbsp;je meten of het gelukt is? In Amerika horennbsp;ranking en rating tot de vaste academischenbsp;praktijk. Europa moet dat onderling vergelijken van de sterke en zwakke punten nognbsp;een beetje leren. Mag Utrecht zich vergelijken met Heidelberg?

In dit themanummer geen toptien van beste universiteiten, maar wel een pogingnbsp;tot een plaatsbepaling. Met vooral veelnbsp;reportages uit de internationale praktijk vannbsp;het onderwijs en onderzoek. Een Grieksenbsp;afstudeerder op zoek naar werk. Eennbsp;Amerikaanse mediadeskundige over onzenbsp;nationale televisiecultuur. Een Nederlandsenbsp;meteoroloog in Zwitserland. Een Kameroen-se promovendus in het Academiegebouw.nbsp;Speciale aandacht in dit nummer voor denbsp;Utrechtse alumni die zijn uitgezwermdnbsp;naar het buitenland. Twee dichtendenbsp;wetenschappers in Brooklyn, New York.nbsp;Twee bestuurders op de Nederlandse Antillen. Een gedragsonderzoeker in Atlanta.

Televisiekijken

Cosmopolieten

is makkelijker dan bidden

Amerikanen praten altijd over geld, zo wil het cliché. Helemaal onjuist is datnbsp;niet. In een restaurant in Boston verteldenbsp;een vrouw mij ongevraagd dat zij alsnbsp;striptease-danseres had gewerkt. Watnbsp;moet je anders, zei ze, als je met tweenbsp;kinderen niet rondkomt van de bijstand?nbsp;Iets anders vond ik veel opvallender.nbsp;Amerikanen praten ook graag overnbsp;politiek. In Nederland is politiek de absolute 'no-go area' van het geanimeerdenbsp;gesprek. Ik geloof dat ik sinds het verdwijnen van Van Agt nooit meer eennbsp;verhitte conversatie over politiek hebnbsp;gevoerd.

Zo niet in Amerika. De politieke onvrede ligt er voor het oprapen. 'There's something rotten in the state of America', bleefnbsp;de vroegtijdig uitgetreden stripper maarnbsp;herhalen. Naast haar zat haar echtgenootnbsp;een beetje weg te suffen. Hij was moe,nbsp;want hij had twee banen. Overdag in denbsp;fabriek, 's avonds in een ijzerwinkel.nbsp;Vroeger konden we denken: ach, dat isnbsp;Amerika. Bij ons is het gelukkig een stuknbsp;beter geregeld. Maar in deze tijd vannbsp;internationalisering kan dat niet meer.nbsp;Overal komen we cosmopolieten tegen,nbsp;die ons vertellen dat de luiken opennbsp;moeten en de kussens opnieuw geschud.nbsp;Nederland moet in de pas lopen met hetnbsp;buitenland. In hun ogen is het buitenlandnbsp;altijd een voorbeeld van dynamiek, welvaart en een bewonderenswaardignbsp;niveau.

Maar wie met Fransen, Britten of Amerikanen praat, hoort vooral gekanker, vaak over dezelfde problemen als in Nederland. De cosmopolieten beschouwen hetnbsp;buitenland echter als een supermarkt vannbsp;ideeën, waar zij hun ideologische karretjenbsp;kunnen laden. Daar trekt iemand een paknbsp;Amerikaanse dynamiek uit het schap,nbsp;zonder zich te bekommeren over de keerzijde. Iets verderop pleit iemand voornbsp;Amerikanisering van het hoger onderwijs.nbsp;Hij heeft het steeds maar over Harvard,nbsp;maar nooit over de University of thenbsp;Appalachians.

Deze cosmopolieten van het publieke debat zijn provincialen van de ergstenbsp;soort. Mensen bij wie het gras van denbsp;buurman altijd groener is. Een buitenlander zal nooit zo denken. Ondanks alnbsp;zijn gekanker kent een Amerikaan geennbsp;beter land dan de USA. Voor een Fransman gaat er niets boven Frankrijk. Eigenlijk lopen wij, de echte provincialen, nognbsp;het meest in de pas met het buitenland.nbsp;Omdat we zo gehecht zijn aan ons eigennbsp;egalitaire landje met zijn curieuzenbsp;consensus-cultuur.

Peter Giesen redacteur denbsp;Volkskrant

De sprong

Net afgestudeerd. Wat nu?

Naam: Nikos Tsakirakis f6)

Opleiding: Theologie

Afgestudeerd: 6 december ig^6

Toekomst: Verder in het onderzoek

Illusterzijde

Citaten uit de krant

Geurdeskundige professor Ep Koster, in de Telegraaf:

quot;Ik ben een echte snuffelaar: in garderobes mag ik graag even aan dameskleding ruiken!nbsp;Als ik een concertzaal binnenkom en iedereennbsp;heeft weer eens zo'n populair muskusluchtjenbsp;op, denk ik toch 'wat een wilde beestenbende!'. Nee, een licht opgespoten luchtjenbsp;als amber, dat vind ik lekker. Wist je datnbsp;amber uit de maag van een potvis komt?nbsp;Ja, ik vind zelfs de kots van een potvis lekkernbsp;ruiken!quot;

Bert van Zutphen,

hoogleraar Proefdierkunde, in NRC Handelsblad:

quot;De wetenschap is druk bezig met het ontwikkelen van alternatieven voor de huidige dierproeven, maar de regelgevende autoriteiten hebben een bijna vanzelfsprekende voorzichtigheid bij het accepteren van zulke tests.nbsp;Een bestaande proef laat zich moeilijk verdringen omdat die zich al bewezen heeft.quot;nbsp;Een 'echte' studententijd heeft Nikosnbsp;Tsakirakis niet gehad. Hij studeerde meernbsp;individueel. Hij was ouder dan de rest, ennbsp;getrouwd.

Na zijn studie theologie zou Nikos het liefst met wetenschap bezig blijven. Maar dat isnbsp;moeilijk. Aan de ene kant ben je als Nederlandssprekende Griek uniek. Aan de anderenbsp;kant is er weinig geld voor promotie-onder-zoek. Hij pluist graag dingen uit en is regelmatig in universiteitsbibliotheken te vinden.nbsp;Daar beoefent hij zijn grote hobby: hetnbsp;inventariseren van oude drukken van Grieksenbsp;boeken. Dat is belangrijk voor de Grieksenbsp;cultuurgeschiedenis.

Hij had theologie gestudeerd in Thessaloniki en onder andere gewerkt in een klooster opnbsp;het religieuze 'manneneiland' bij de Bergnbsp;Athos. In 1986 kwam hij naar Nederland omnbsp;priester te worden bij de Grieks-orthodoxenbsp;gemeente in Utrecht. Na zijn dienstplicht innbsp;Griekenland en enkele cursussen Nederlandsnbsp;ging hij studeren aan de Utrechtse universiteit.nbsp;Dat was in 1993. Tegelijkertijd bleef hij alsnbsp;assistent-afdelingsmanager van een Albert-Heijnfiliaal werken, want er moest toch geldnbsp;verdiend worden. Dan maar vakken vullen ennbsp;roosters maken.

Het studeren was moeilijk. Honderden bladzijden moest hij verwerken. Niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Engels en Duits.nbsp;Vooral dat laatste gaf problemen. Hij specialiseerde zich in oecumenica, want hij wildenbsp;meer te weten komen over de westerse

Christien Brinkgreve, hoogleraar Algemene Socialenbsp;Wetenschappen,nbsp;in het Utrechts Nieuwsblad:

quot;Deze maatschappij stelt eisen die vroeger niet aan de orde waren. Dat geldt extra voornbsp;vrouwen. Je komt er niet meer als je alleennbsp;ingetogen, bescheiden, dienstbaar, gehoorzaam en onderdanig bent. Verlegenheid wasnbsp;vroeger een passend betoon van socialenbsp;afstand. Je kende je plaats. Nu is het iets hinderlijks waar mensen, al of niet door middelnbsp;van trainingen, van af willen.quot;

Hans Ossebaard, onderzoeker Centrum voornbsp;Verslavingsonderzoek,nbsp;in het Utrechts Nieuwsblad:

quot;Roesbeleving wordt vaak geïnterpreteerd als een bedreiging van de maatschappelijke orde.nbsp;Juist vanwege dat onthechtende effect:nbsp;je plaatst je even overal buiten. Waarom zijnnbsp;mensen zo bang als ze een feestje hebbennbsp;op de zaak? Omdat ze vrezen dat ze metnbsp;een paar borrels op hun collega eindelijknbsp;durven zeggen wat ze echt van hem vinden.nbsp;Misschien zijn mensen in een roes welnbsp;het meest zichzelf.quot;nbsp;kerken en hun onderlinge dialogen. De kwaliteit van de opleiding is beter dan in zijnnbsp;geboorteland.

Nu zou hij verder willen met zijn vak. Het plan is om met een onderzoeksvoorstel bij NWOnbsp;aan te kloppen. Misschien dat dat wat oplevert. Mocht het met de wetenschap niets worden, dan gaat hij door voor het leraarschap.nbsp;Daar heeft hij al ervaring in.

Theologen hebben zeker een taak in deze seculiere tijden, vindt Nikos. Mensen mogennbsp;best wat bewuster leven. Geestelijk, nietnbsp;alleen materieel. Het is jammer dat het laatstenbsp;zo domineert tegenwoordig. Televisiekijken isnbsp;makkelijker dan bidden.

Of hij optimistisch is? Als het mooi weer is, ja. Maar het kan verkeren. Wat een baan in hetnbsp;onderwijs betreft maken autochtone Nederlanders waarschijnlijk meer kans, hoewel hijnbsp;ook over een Nederlands paspoort beschikt.nbsp;Een onderwijsgraad geeft meer vertrouwen.nbsp;Als het moet, gaat hij die behalen.

Hij wil sowieso in Nederland blijven. Zijn vrouw is half-Nederlandse en hij beschouwt het drassige polderland als zijn tweede thuis. De mensen zijn vrij aardig, het is goed georganiseerd.nbsp;Grieken zijn alleen gastvrijer. Je krijgt niet éénnbsp;koekje bij de thee, maar zoveel je wilt. Nederlanders zijn wat dat betreft een beetje benepen. Zal wel aan het calvinisme liggen. Daarnbsp;begint hij nu langzaamaan iets van te begrijpen. Gelukkig kunnen Nederlanders ook veranderen. Zijn Nederlandse vrienden worden vanzelf losser als ze op bezoek zijn. Ze reagerennbsp;op de Griekse openheid. Een voordeel van denbsp;multiculturele samenleving. (OvdW)

David de Wied, emeritus hoogleraar Geneeskunde,nbsp;in NRC Handelsblad:

quot;Als je te veel onderzoek op bestelling doet, hoe nuttig en relevant ook, of als economische motieven een te grote rol spelen,nbsp;bepalen industrie en ministerie van Economische Zaken te veel welk wetenschappelijknbsp;onderzoek in Nederland gebeurt. Er blijft dannbsp;te weinig speelruimte over voor het vrijenbsp;onderzoek. Er zijn veel onderzoekers die hetnbsp;best presteren als je ze hun gang laat gaan.quot;

Maarten van Rossem, historicus, in het Utrechts Universiteitsblad:nbsp;quot;Ik heb zeven maanden in de Verenigdenbsp;Staten gewoond, maar zou er niet aannbsp;moeten denken er mijn hele leven te slijten.nbsp;Ze spreken een andere taal, dat is van wezenlijke betekenis. Je gaat het Nederlands vreselijk missen, is me tijdens die zeven maandennbsp;opgevallen. Je kunt je praatzucht niet kwijt.nbsp;Ter compensatie heb ik blocnotes volgeschreven, maar dan nog: ik zou er verkommeren.nbsp;Temeer daar Nederland een ongelooflijknbsp;prettig landje is. Dat vergeten we welnbsp;eens: het is hier erg melig, maar welnbsp;uitermate prettig.quot;

Grote, algemene universiteiten zijn voor hun studentenwerving nog steeds sterk aangewezen op de regio. Zowel de twee Amsterdamse instellingen als de Leidse en Rotterdamse universiteit halen tweederde van hun

Het college van bestuur heeft voor de komende vier jaar een ton per jaar beschikbaar gesteld aan de vakgroep Vrouwenstudiesnbsp;Letteren voor internationaliseringsactiviteiten.nbsp;Vrouwenstudies krijgt het geld - afkomstignbsp;uit de stimuleringsgelden Onderwijs en Onderzoek - onder meer voor het opzetten vannbsp;een Europees thematisch netwerk 'Women'snbsp;Studies'. Dit plan wordt ondersteund door denbsp;Europese Commissie.

Het netwerk wordt een platform voor reflectie waaraan beoefenaren van het hele vakgebiednbsp;in de landen van de Europese Unie deel kunnen nemen. Het is bedoeld voor het evalueren

Excellente vrouwelijke wetenschappers komen in aanmerking voor een premie waarmee zenbsp;de wachtperiode voor een vaste aanstellingnbsp;kunnen overbruggen. De Universiteit Utrechtnbsp;wil zo vrouwelijk talent binden. Faculteitennbsp;kunnen de vrouwen voor maximaal driejaarnbsp;aanstellen en delen de salariskosten gelijkelijknbsp;met de universiteit. Daarna moeten ze denbsp;vrouwen in vaste dienst nemen.

De bijdrage vanuit het universiteitsbestuur aan

Utrecht grootste

De Universiteit Utrecht scoort van de veertien Nederlandse universiteiten het best in hetnbsp;door externe partijen gefinancierde onderzoek. Het aandeel van Utrecht bedraagtnbsp;14 procent. Daarna volgen de Universiteit vannbsp;Amsterdam met 11 procent en de Rijksuniversiteit Groningen met 9 procent. Dit blijkt uitnbsp;een inventarisatie van het zogenoemdenbsp;studenten uit het eigen 'onderwijsgebied' plusnbsp;twee aangrenzende gebieden, zo blijkt uitnbsp;een overzicht dat het CBS half novembernbsp;publiceerde. Opvallende uitzondering is denbsp;Universiteit Utrecht, die maar eenderde vannbsp;en vergelijken van de kwaliteit van leerplannen. Vrouwenstudies is blij met de taak hetnbsp;netwerk te ontwikkelen. quot;Dit betekent dat hetnbsp;vakgebied gewaardeerd wordt op Europeesnbsp;niveauquot;, zegt C. Rammrath, medewerksternbsp;internationalisering van Vrouwenstudiesnbsp;Letteren. quot;Het netwerk vormt een directenbsp;gesprekspartner voor de Europese Commissie.nbsp;Daardoor zijn we niet langer een van de tweeduizend kleine Erasmus-netwerkjes die verdernbsp;geen impact hebben op het onderwijsbeleidnbsp;van de Europese Unie.quot;

Met het universitaire stimuleringsbeleid wil het college van bestuur inspelen op nieuwenbsp;de vrouwvriendelijke regeling is dit jaar éénnbsp;ton en loopt op tot drie ton in 1998. Vanafnbsp;1998 kunnen zes vrouwelijke universitairnbsp;docenten via de premie aan het werk zijn.nbsp;Voorwaarde is dat de vrouwen hooggekwalificeerd zijn.

De universiteit heeft, na jaren overleg met de bestuurscommissie emancipatiebeleid, denbsp;regeling ingesteld om iets te doen aan denbsp;ondervertegenwoordiging van vrouwen opnbsp;contractonderzoek ('derde geldstroom') dat denbsp;Universiteit Utrecht liet uitvoeren.

Uit de inventarisatie blijkt tevens dat Utrecht relatief veel samenwerkt met het bedrijfsleven, vooral op het gebied van de gezondheidszorg, milieu en natuurwetenschappen.nbsp;Op het gebied van contractonderwijs ligt denbsp;Universiteit Utrecht in omvang achter, vooralnbsp;de studenten van dichtbij haalt.

De laatste twaalf jaar zijn alle universiteiten meer buiten hun eigen regio gaan werven.nbsp;Bij de grote instellingen geldt dat vooralnbsp;voor Utrecht. Deze universiteit haalt nognbsp;maar 19 procent van haar eerstejaars uit denbsp;onderwijsregio 'Utrecht en omstreken',nbsp;tegen 28 procent in 1982.

Van de algemene instellingen heeft de Rijksuniversiteit Limburg de meeste vooruitgang geboekt in het werven buiten de eigen regio.nbsp;In 1982 was nog bijna zestig procent van allenbsp;eerstejaars afkomstig uit zuidelijk Limburg,nbsp;dat aandeel is nu ruim een kwart.

Op 8 en 9 november kwamen meer dan drieduizend VWO-scholieren - vaak innbsp;gezelschap van hun ouders - naar de voorlichtingsdagen van de Universiteit Utrecht.nbsp;De voorlichting op vrijdag was dit jaarnbsp;nieuw. Het is een uitkomst voor scholierennbsp;die op zaterdag een bijbaantje hebben.nbsp;Bovendien kunnen ze op die dag denbsp;universiteit 'in bedrijf zien.

ontwikkelingen in het onderzoek en onderwijs. Zo zal er ook stimuleringsgeld gereserveerd worden voor activiteiten op het terrein van de Franse Taal en Cultuur. De Fransenbsp;ambassade heeft tegenover de universiteit denbsp;wens uitgesproken om de enigszins gespannennbsp;relatie tussen Frankrijk en Nederland - veroorzaakt door het Nederlandse drugsbeleid en denbsp;Franse kernproeven - te verbeteren. Gedachtnbsp;wordt aan de ontwikkeling van een cursusnbsp;Franse Taal en Cultuur die wordt aangebodennbsp;aan Nederlandse studenten die stage willennbsp;lopen in Frankrijk.

hogere functies. Zeventien procent van het wetenschappelijk personeel in Utrecht isnbsp;vrouw.

De bestuurscommissie emancipatiebeleid is tevreden met het behaalde resultaat, hoewelnbsp;ze oorspronkelijk om een tweemaal zo hogenbsp;universiteitsbijdrage had gevraagd. Het percentage vrouwelijk personeel zal door eennbsp;premieregeling voor zes vrouwen niet noemenswaard veranderen.

bij de universiteiten met postdoctorale managementopleidingen en/of speciale instituten voor wederkerend onderwijs. Met hetnbsp;specifiek hiervoor gestarte instituut 'Denbsp;Utrechtse School' probeert de universiteit dezenbsp;achterstand weg te werken. Voor de toekomstnbsp;voorziet de Universiteit Utrecht een verderenbsp;groei van het derde-geldstroomonderzoek.

Meer samenwerking met gemeente

De Universiteit Utrecht en de gemeente Utrecht gaan de reeds bestaande samenwerking intensiveren. Er zal onder meer eennbsp;vraagbaak opgezet worden die bestuurdersnbsp;en medewerkers sneller op weg helpt bij hetnbsp;vinden van de juiste 'counterpart' in denbsp;andere instelling. Een ander plan is eennbsp;gezamenlijke voorlichtingscampagne omnbsp;duidelijk te maken dat Utrecht een aantrekkelijke studentenstad is. Het wetenschappelijknbsp;onderzoek ten behoeve van Utrecht moetnbsp;worden bevorderd, met name op gebied vannbsp;de gezondheidszorg, de invloed van kennistechnologie op onderwijs en werkgelegenheid en sociale uitsluiting van bepaaldenbsp;groepen in de samenleving. Ten slotte wordtnbsp;gedacht aan het instellen van een gezamenlijk evenementenplatform dat sportieve ennbsp;culturele manifestaties kan organiseren.

Tweelingstudie

Vanaf september 1997 krijgt de universiteit een 'tweelingstudie' Natuurkunde-Scheikundenbsp;voor getalenteerde studenten. Ook denbsp;bestaande tweelingpropedeuse Wiskunde-Natuurkunde wordt uitgebreid tot een volledig 'excellent tracé' van vijf jaar. In een laternbsp;stadium komt er daarnaast waarschijnlijk eennbsp;Biologie-Natuurkundetracé. Het instellen vannbsp;tweelingtracés is de eerste concrete stap uitnbsp;een toekomstschets waarover de decanennbsp;van de zes bètafaculteiten onlangs overeenstemming hebben bereikt. De intentie is datnbsp;de betrokken faculteiten zich meer als eenheid gaan profileren. De gedachte erachter isnbsp;dat steeds meer wetenschappelijk onderzoeknbsp;zich afspeelt op het grensvlak tussen tweenbsp;disciplines.

Levende aasvis

Tien hoogleraren, van wie vijf uit Utrecht, hebben in een open brief aan visserij-ministernbsp;Van Aartsen hun steun uitgesproken voor hetnbsp;voornemen van de minister, om het gebruiknbsp;van levende aasvis in de sportvisserij te verbieden. De hoogleraren nemen hiermeenbsp;stelling tegen drie collega's, die eerdernbsp;betoogden dat zo'n verbod onvoldoendenbsp;wetenschappelijk was onderbouwd. Volgensnbsp;hen kunnen vissen geen leed ervaren, omdatnbsp;ze hiervoor de neurale structuren missen.nbsp;De club van tien echter meent dat met dezenbsp;opvatting wordt voorbijgegaan aan nieuwenbsp;inzichten in evolutieprocessen met betrekkingnbsp;tot de hersenen.

Docentenprijs

vier docenten zijn genomineerd voor de Docentenprijs 1996 van de Universiteitnbsp;Utrecht: moleculair celbioloog dr. ir. A.F.M.nbsp;Cremers, (voorgedragen door de Utrechtsenbsp;biologenvereniging), geoloog prof. dr. C.J.nbsp;Spiers (voorgedragen door de Utrechtsenbsp;geologenvereniging), strafrechtwetenschap-per dr. Th.J.B. Suiting (voorgedragen doornbsp;de juridische studentenvereniging) en denbsp;wiskundige dr. J.P. Hogendijk (voorgedragennbsp;door bèta-studentenvereniging A-Eskwad-raat). Op 9 januari, tijdens de vijfde conferentie 'Het onderwijs meester', wordt de winnaar bekend gemaakt. Het is de derde keernbsp;dat de Utrechtse universiteit een 'docent vannbsp;het jaar' uitroept.

Nederlanders zien massamedia te weinig als cultuuruiting, betoogt prof. dr. Williamnbsp;Uricchio. En dat terwijl ze de aangewezennbsp;weg zijn om de pluriformiteit, het handelsmerk van de Nederlandse samenleving, innbsp;stand te houden.

FRANS VAN MIEGHEM

Sinds eind 1993 is de Amerikaan William Uricchio hoogleraar film- en televisiewetenschap in Utrecht. Tijdens zijn studie - filmstudies en filosofie - in New York maaktenbsp;Uricchio zelf films, als bijverdienste. Uiteindelijk koos hij voor de wetenschap. Hij noemtnbsp;zichzelf geen filmcriticus, maar een cultuurhistoricus die onderzoekt hoe film en televisienbsp;ingebed zijn in de cultuur van een land.nbsp;Geïnteresseerd in Europa als proeftuinnbsp;vestigde Uricchio zich eerst in Berlijn ennbsp;vervolgens in Utrecht.

Hoe kijkt een Amerikaan tegen de Nederlandse cultuur en de mediawereld aan?

Uricchio: quot;Wat me opvalt is dat Nederlanders heel ontspannen met hun eigen taal omgaan.nbsp;Dat Amerikanen vaak alleen Engels spreken,nbsp;kun je nog luiheid noemen. Maar in een landnbsp;als Frankrijk is de taal een nationaal symbool.nbsp;Ze spreken niet graag een andere taal. Hetnbsp;bijzondere in Nederland is dat er wel degelijknbsp;een sterke nationale identiteit bestaat, maarnbsp;zonder obsessie voor de eigen taal. In weinignbsp;andere landen spreken de mensen zo veelnbsp;vreemde talen als in Nederland.

Die diversiteit is het kenmerk van de Nederlandse cultuur; ik denk doordat Nederland van oudsher een handelsnatie is. En hetnbsp;mooie is dat er door de verzuiling traditioneelnbsp;zo veel groepen met een verschillendenbsp;belangstelling zijn. Dat heeft enorm bijgedragen aan de veelzijdigheid. In mijn ogen is hetnbsp;een belangrijke taak van de massamedia omnbsp;die pluriformiteit in stand te houden. In eennbsp;wereld waar de televisie de dienst uitmaakt,nbsp;is deze tegelijk dé weg om de culturele identiteit overeind te houden.quot;

De politiek moet dus ook de pluriformiteit in de film- en televisiewereld beter beschermen?nbsp;quot;Ik ben het niet eens met de geluiden die jenbsp;de laatste jaren in Nederland hoort dat filmsnbsp;uit het gesubsidieerde circuit zichzelf moetennbsp;terugverdienen. Dan krijg je dat films zich op-de grote massa gaan richten. Subsidies zijnnbsp;echt nodig om de diversiteit in stand te houden. Als je film en televisie als een cultuuruiting ziet, moet je niet verwachten dat ernbsp;winst gemaakt kan worden; niemand zal hetnbsp;Stedelijk Museum vragen om winst te maken.nbsp;Daar komt nog bij dat het nu niet de gunstigste periode is voor de Nederlandse film.

De concurrentie uit het buitenland is moordend. En met een bevolking die gemiddeld één keer per jaar naar de bioscoop gaat, isnbsp;de markt toch al klein.

Ik vraag me af waarom Nederlanders met massamedia en film anders omgaan dan metnbsp;andere cultuurvormen. In de muziek is hetnbsp;normaal dat er een zwaar gesubsidieerdnbsp;circuit is waar kwaliteit centraal staat, ennbsp;daarnaast een commercieel circuit van popmuziek dat zichzelf bedruipt. In Nederlandnbsp;hebben we schitterende plannen op cultuurgebied, maar op de een of andere maniernbsp;zijn, 20 gauw je bij de massamedia komt, denbsp;meningen anders.

Ik zeg niet dat de kwaliteit van film en televisie laag is, er worden juist hele mooie dingen gedaan, maar het Nederlandse publiek lijkt zenbsp;niet zo serieus te nemen als culturele exponent. Kijk maar naar het bedroevend lagenbsp;bioscoopbezoek. En Nederlanders kijken welnbsp;televisie, maar de beoordelingscijfers zijnnbsp;laag. Al toen de televisie in Nederland werdnbsp;ingevoerd, was er weinig enthousiasme.nbsp;De stemming was: we doen het omdat er nounbsp;eenmaal niet aan te ontkomen valt. Het heeftnbsp;te maken met de van oorsprong calvinistischenbsp;cultuur in dit land. Ook het katholicisme hiernbsp;was gedrenkt in die sfeer. Cultuur was altijdnbsp;verweven met de verzuiling en had een moraliserende functie. Zo van: lees Vondel, wantnbsp;dat is goed voor je. Maar zoiets kon je overnbsp;een film niet zeggen. Film viel als relatiefnbsp;modern medium eigenlijk buiten de verzuilingnbsp;en ook de televisie is nooit zo verzuildnbsp;geraakt als bijvoorbeeld de radio. Daardoornbsp;zijn film en televisie ook nooit gezien alsnbsp;volwaardig middel om een culturele identiteitnbsp;uit te dragen. En ondertussen zitten we er denbsp;hele dag naar te kijken en worden we welnbsp;degelijk beïnvloed.quot;

Is het niet geforceerd om een nationale mediacultuur te beschermen in een wereldnbsp;waarin de grenzen steeds meer vervagen?nbsp;quot;Het gaat om het in stand houden van eennbsp;eigen culturele identiteit. Daar horen belangrijke zaken bij als de geschiedenis en gemeenschappelijke normen en waarden. De medianbsp;zijn in deze tijd het aangewezen middel omnbsp;dat levend te houden. Hoe vaak ga je nu nognbsp;naar een museum vergeleken bij het aantalnbsp;uren dat je per dag televisie kijkt? Of naar hetnbsp;theater? De televisie trekt het grootstenbsp;publiek. Daar moet je dus gebruik van maken

De opinie

Een wetenschapper spreekt zich kritisch uit

Naam: prof. dr. IVilliam Uricchio (44)

Functie: hoogleraar film- en televisiewetenschap

om een cultuur levend te houden. Ik zou zelfs zeggen: wat zonde als je die kans laat lopen!nbsp;Het is misschien niet zo nodig zolang het omnbsp;onze generatie gaat. Wij lezen nog boeken ennbsp;tijdschriften. Maar de jongere generatie leestnbsp;veel minder. Die beschikken over 24 tv-kana-len, videocassettes en straks videospelletjesnbsp;via internet. Daar is niets mis mee, begrijp menbsp;goed. Maar we moeten wel zorgen dat ze zonbsp;nog iets over hun cultuur leren. Ze moetennbsp;leren er kritisch mee om te gaan.quot;

Begin november organiseerde de Utrechtse afdeling van de Europese studentenvereniging AEGEE een congres over 'klassiekenbsp;muziek in de Romantiek'. Een passend themanbsp;voor een vereniging die het Europa-gevoelnbsp;onder studenten wil wakker schudden.nbsp;Het Congres van Wenen, in die periode, isnbsp;immers van groot belang geweest voor denbsp;Europese integratie.

NIEK PAS * U-BLAD

Terwijl buiten de zondag verzuipt, duiken in de grote zaal van het Utrechtse Conservatorium vermoeide hoofden diep weg in denbsp;stoelen. Het is de laatste dag van het AEGEE-congres 'The sound of Romance in Europe'.nbsp;De feestavond ervoor, de European Night innbsp;Drakenburg, zit menigeen nog achter de oogleden. Componist en muziekpedagoog Pierrenbsp;van Hauwe wordt afwachtend ontvangen.nbsp;Maar al gauw maakt het druilerige sfeertjenbsp;plaats voor een vrolijk klaterend muzikaalnbsp;onderonsje. Onder bezielende leiding vannbsp;de krasse Belg geeft heel Europa, van denbsp;Oekraïne via Hongârije en Italië tot Nederland,nbsp;zich over aan het muzikaal improviseren.nbsp;De workshop 'Playing with music' zou denbsp;AEGEE-gedachte niet beter tot uitdrukkingnbsp;kunnen brengen. Daar is het tenslotte allemaal om begonnen: de integratie bevorderennbsp;van Europese studenten. Een andere doelstelling is een zo breed mogelijk (studenten)-publiek informeren over Europa. AEGEE-bestuurslid Geneviève Meerburg: quot;Actueel isnbsp;de EMU-campagne. Er worden congressen ennbsp;workshops georganiseerd over de betekenisnbsp;en consequenties van het invoeren van eennbsp;Europese munt.quot;

Watervervuiling

AEGEE is de afkorting van een bloemrijk mondje Frans: Association des Etats Générauxnbsp;des Etudiants de l'Europe. Halverwege de

jaren tachtig besloten enkele Parijse studenten een Europese studentenvereniging op tenbsp;richten. Hun initiatief bleef niet zondernbsp;succes. Anno 1996 zijn er in heel Europa 196nbsp;afdelingen met 15.000 leden. Iedere afdelingnbsp;is verplicht minstens één keer in de twee jaarnbsp;een congres of andersoortige happening tenbsp;organiseren. Het hoofdbestuur (Comiténbsp;Directeur) te Brussel formuleert jaarlijksnbsp;nieuwe projecten, zoals 'European Citizenshipnbsp;- our new identity?' Voor Utrecht diendenbsp;dit centrale thema over cultuur en identiteitnbsp;als leidraad.

De afdeling Utrecht (in jargon: de 'local' of 'antenna') heeft zo'n 250 leden en is eennbsp;van de grootste afdelingen van Europa.nbsp;De groei zit er flink in: in augustus werdennbsp;liefst 85 'freshers' ingeschreven. Behalvenbsp;congressen organiseert de afdeling al enkelenbsp;jaren met veel succes een 'summer university'nbsp;en een 'summer-course aqua'. Milieukundestudenten uit heel Europa komen naar Utrechtnbsp;om over watervervuiling te debatteren.

Atoomproeven

AEGEE organiseert geen uitwisselingsprogramma's. Het is dan ook geen vereniging voor internationale betrekkingen. Meerburg:nbsp;quot;Daarvoor zijn de studenten van de SIB.

Zij zetten werkgroepen op waar over internationale aangelegenheden gedebatteerd wordt. Met AEGEE trek je echt Europa in.quot;nbsp;Politiek gevoelige kwesties worden bewustnbsp;afgehouden. Meerburg: quot;Je mag er eennbsp;congres over organiseren, maar ik denk datnbsp;de meesten dat moeilijk vinden.quot;

Het scheelde weinig of de AEGEE-top was uitgegleden over de Franse atoomproeven. Het Comité Directeur had op eigen houtje eennbsp;protestbrief geschreven naar de Franse regering. Dat viel bij sommige afdelingen niet innbsp;goede aarde. Meerburg: quot;We zijn niet politieknbsp;en willen daar ook niet over beginnen. AEGEEnbsp;staat voor gezond idealisme. Het besef dat jenbsp;de cultuur van Europa begrijpt en dat je zietnbsp;dat er verschillen zijn.quot;

Internationaal Centrum

De Universiteit Utrecht heeft veel internationale activiteiten die binnen haar muren plaatsvinden gebundeld in hetnbsp;Internationaal Centrum. Dit maakt deelnbsp;uit van ParnassUs, het Internationaal amp;nbsp;Cultureel Centrum, in het riante pandnbsp;van de voormalige HBS aan de Kruisstraat. Het Internationaal Centrum biedtnbsp;onderdak aan vier verschillende organisaties die actief zijn óp het gebied vannbsp;internationale betrekkingen: AEGEE, ESN,nbsp;SIB en ING. Een ander onderdeel is hetnbsp;International Guesthouse van de universiteit, met 48 slaapplaatsen. Door het jaarnbsp;heen verblijven hier zo'n 70 buitenlandsenbsp;studenten en medewerkers die voornbsp;langer dan een half jaar de universiteitnbsp;bezoeken. Afgelopen zomer werden ernbsp;bijna 80 deelnemers aan congressen ennbsp;zomercursussen ondergebracht.

Drie van de vier partners in het Internationaal Centrum zijn studentenorganisaties. ESN (Erasmus Studenten Netwerk) is een stichting die zich inzet voor de sociale opvang van buitenlandse uitwisselingsstudenten in Utrecht. AEGEE (Associationnbsp;des Etats Généraux des Etudiants denbsp;l'Europe) en SIB (Studentenverenigingnbsp;voor Internationale Betrekkingen) zijnnbsp;verenigingen die congressen, cursussen,nbsp;excursies en lezingen organiseren rondnbsp;internationale thema's. De vierde partnernbsp;in het Internationaal Centrum is INGnbsp;(International Neighbour Group). Dezenbsp;organisatie verzorgt de sociale opvangnbsp;van buitenlandse gastmedewerkers aannbsp;de Universteit Utrecht.

ParnassCis, Internationaal en Cultureel Centrum, Kruisstraat 201,nbsp;3581 GK Utrecht, (030) 2538448nbsp;AEGEE-Utrecht, (030)2534417nbsp;ESN-Utrecht, (030) 2538781nbsp;SIB-Utrecht, (030) 2532884nbsp;ING, (030) 2532696

De buitenlander: ‘‘De faciliteiten zijn goed”

quot;In het begin was ik een beetje teleurgesteld in Nederland. Ik dacht dat het veel minder bureaucratisch zou zijn dan Italië. Wat ik heb moeten doen om een sofi-nummer te krijgen!nbsp;Maar als je eenmaal in het systeem zit, is alles 'quite fine'quot;, vindt de socioloog dr. Cristianonbsp;Codagnone (32). Sinds februari werkt hij bij de faculteit Sociale Wetenschappen aan eennbsp;boek over etnische problemen in de voormalige Sovjet-Unie. Eerder werkte hij in denbsp;Verenigde Staten en in Rusland.

De Milanees blijft een jaar in Utrecht, maar wil daarna wel terugkomen. quot;Utrecht ligt centraal in Europa en de faciliteiten zijn hier goed. Alleen de sportkaart vind ik vreemd. In de VS had ik gewoon dezelfde kaart voor de bibliotheek en voor sport. Hier betaal je voornbsp;elke sport apart.quot;

quot;Met de collega's op de universiteit kan ik zeer goed opschieten. We hebben ons eigen voetbalteam en we gaan wel eens wat drinken.quot; Inmiddels heeft Codagnone zich aangepast.nbsp;quot;Toen ik nog met de auto naar De Uithof ging, vervloekte ik de fietsers. Je weet nooit waarnbsp;ze vandaan komen en ze voelen zich koning op de weg. Nu kom ik zelf op de fiets.quot; (OvdW)

De buitenlander: ^^Nederlandse regelzucht”

De biologe Olga Cepeda (36) kwam een jaar geleden vanuit Colombia naar Utrecht om postdoctoraal onderzoek te doen naar het gedrag van insecten. Vooral de manier waaropnbsp;Nederlanders met elkaar omgaan is anders dan in haar vaderland. Veel afstandelijker,nbsp;vindt ze. quot;Op de universiteit zijn de mensen zeer geconcentreerd met hun eigen werknbsp;bezig; je hebt geen idee van wat iedereen om je heen doet. Ik had méér teamworknbsp;verwacht.quot;

Dat Utrecht goede faciliteiten bood voor haar onderzoek wist ze van tevoren. Het is de voornaamste reden dat ze er zit. Colombia is wat dat betreft echt de Derde Wereld, zegtnbsp;ze zelf. Hier kan ze veel leren. Regelzucht vindt Cepeda typisch Nederlands. Zo is de universiteit niet erg flexibel als je niet tevreden bent met de huisvesting die je wordt aangeboden.nbsp;Verder is alles wel okay. Ze vindt Nederland een leuk land. Toch wil ze niet blijven. Over eennbsp;half jaar gaat ze terug naar Latijns-Amerika, waar ze als biologe veel meer te doen zalnbsp;hebben. In 'goed-weerlanden' als Colombia ga je eerder naar buiten om onderzoek te doen.nbsp;(OvdW)

Eenzaam op een gletsjer, ergens in Zwitserland, staan twee meetopstellingen van de Universiteit Utrecht. Ze registreren gegevensnbsp;over de slinkende ijsmassa ter plaatse.nbsp;Gletsjeronderzoeker Hans Oerlemans klimtnbsp;iedere twee maanden naar boven om zijnnbsp;data te oogsten.

FRANS VAN MIEGHEM * U-BLAD

•

quot;42 centimeter en het is pas half oktober!quot; Met een tevreden glimlach trekt professornbsp;Hans Oerlemans zijn duimstok uit de sneeuw.nbsp;Om hem heen een adembenemend panoramanbsp;van besneeuwde toppen in een stralende zon.nbsp;Oerlemans haalt een piepklein opschrijfboekjenbsp;uit zijn zak om het resultaat te noteren.nbsp;Een groepje wetenschappers slaat hem gade.nbsp;Iemand vraagt; quot;Is this the first snow eventnbsp;this month?quot;

Oerlemans, hoogleraar meteorologie aan het Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek (IMAU), komt regelmatig naar deze metnbsp;een aluminium stok gemarkeerde plek op denbsp;Morteratschgletsjer in Zuidoost-Zwitserland.nbsp;Deze keer heeft Oerlemans een tiental collega's uit diverse landen uitgenodigd voor eennbsp;gletsjercongresje in passende omgeving. Denbsp;grootste afvaardiging komt gewoon uitnbsp;Utrecht: twee studenten en een postdoc.nbsp;quot;Eigenlijk hadden we de bijeenkomst net zonbsp;goed in Utrecht kunnen houdenquot;, zegt denbsp;laatste tijdens de heenreis ergens op de Duitsenbsp;Autobahn, waar het pijpenstelen regent.nbsp;quot;Toch is het natuurlijk wel goed om af ennbsp;toe een echte gletsjer te zien. Want op hetnbsp;IMAU zit je alleen maar de hele dag achternbsp;de computer te werken met theoretischenbsp;modellen.quot;

Even lijkt het uitstapje een echt avontuur te worden: halverwege de Julierpas, kort voornbsp;St. Moritz, verandert de regen in sneeuw.nbsp;Met slippende banden kruipt de autonbsp;omhoog. Bij het afdalen verliest hij zelfs allenbsp;grip op de weg en we besluiten te wachten.nbsp;Het lijkt uit te draaien op een koude overnachting op de pas.

Monster

Gelukkig is na een paar uur wachten de sneeuw wat gesmolten. We rijden stapvoetsnbsp;naar beneden en vervolgens naar 'Landgast-hof Morteratsch', even voorbij het dorpjenbsp;Pontresina. Bij aankomst is het inmiddels middernacht. De plek ligt er in de aanhoudendenbsp;sneeuwbuien als een kerstplaatje bij. Voor hetnbsp;slapen gaan wordt de weerkaart in de Volkskrant nog even geanalyseerd. De vraag is ofnbsp;het blijft sneeuwen, want dat brengt de tochtnbsp;naar de Morteratschgletsjer in gevaar.

De volgende morgen praten de onderzoekers al aan de ontbijttafel over hun troetelkindjes:nbsp;grote en kleine gletsjers overal ter wereld, dienbsp;helaas maar al te vaak langzaam wegkwijnen.nbsp;quot;Je ziet niet veel gletsjers meer die groeienquot;,nbsp;zucht Oerlemans. quot;Die zijn echt schitterend,nbsp;net de uitgestrekte klauwen van een leeuw.nbsp;Een gletsjer die zich terugtrekt, ziet er vaaknbsp;alleen maar vies en vuil uit.quot;

Dan gaat het gezelschap in de eetzaal echt confereren en komen de computerberekeningen op tafel. De ene na de andere Europesenbsp;gletsjer passeert de revue, terwijl buiten denbsp;vlokken neerdwarrelen en de dennentakkennbsp;buigen onder centimeters sneeuw. quot;Vandaagnbsp;groeit de Morteratsch tenminstequot;, grapt eennbsp;onderzoeker.

Van een bezoek aan het meetstation komt het die middag niet meer, alleen een kortenbsp;wandeling naar de gletsjertong, die inmiddelsnbsp;schuilgaat onder een dikke laag sneeuw.nbsp;De gletsjer verraadt zijn aanwezigheid slechtsnbsp;door het kreunend en krakend geluid vannbsp;schuivende ijsmassa's, dat af en toe hoorbaarnbsp;is. Alsof er een groot monster tussen de berghellingen ligt te slapen.

Ondergesneeuwd

De volgende morgen is het onherroepelijk tijd voor de 'expeditie' naar het meetstation, weernbsp;of geen weer. En we hebben geluk: het isnbsp;ineens stralend. Tijdens de wandeling naarnbsp;de gletsjer is een sneeuwwit berglandschapnbsp;te bewonderen. De Zwitserse deskundigenbsp;Wilfried Haeberii, tevens verwoed alpinist,nbsp;beschrijft onderweg in geuren en kleuren hoenbsp;hij langs de golvende richel, die spierwit tegennbsp;de hemel afsteekt, de Piz Bernina een paarnbsp;keer heeft beklommen, ruim vierduizendnbsp;meter hoog.

Dan komen we voor de tweede maal bij Oerlemans' 'huisgletsjer'; de klim kan beginnen. Oerlemans loopt voorop en baant denbsp;weg door de onafzienbare sneeuwvlakte.nbsp;Na een kwartiertje zwoegen komt de apparatuur in zicht: een paal met daarop temperatuur-, wind- en stralingsmeters; en even verdernbsp;vier staken waartussen een detector hangtnbsp;die met een geluidssignaal de sneeuwhoogtenbsp;meet. Alles werkt volautomatisch. Oerlemansnbsp;hoeft alleen maar eens in de zoveel maandennbsp;langs te komen om de gegevens af te tappen.nbsp;quot;Niet te veel aan de linkerkant komenquot;,nbsp;waarschuwt hij. quot;Daar gaan we later dit jaarnbsp;sneeuwprofieien nemen.quot;

De apparatuur staat er precies een jaar en

IMAU, Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek

Het IMAU is een onderzoeksinstituut van de faculteit Natuur- en Sterrenkunde. Metnbsp;het KNMI en het RIVM vormt het IMAUnbsp;het Centrum voor Klimaatonderzoek.nbsp;(Peiling 1995)nbsp;studentennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

afgestudeerden

medewerkers

(van wie 28 promovendi en 29 overig wetenschappelijk)nbsp;promoties

budget nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,8 miljoen

De Morteratschgletsjer. Situatie nu (boven), mogelijke situatie in 2035. Bron:nbsp;Geografisch Instituut Universiteit Zürich

het is nog een beetje de testfase. Oerlemans is verrast door de vroege sneeuwval. quot;Ik heb denbsp;sneeuwhoogtemeter misschien niet hoognbsp;genoeg geplaatstquot;, peinst hij. quot;Nu er innbsp;oktober al zo veel sneeuw ligt, kan die van denbsp;winter een paar dagen ondergesneeuwdnbsp;raken. Maar dat is waarschijnlijk niet zo erg.quot;nbsp;Dan is het tijd voor de terugtocht. Oerlemansnbsp;loopt weer voorop, als een echte expeditieleider: quot;Je ziet, ik doe hard mijn best om nietnbsp;te veel te lijken op een wetenschapper dienbsp;de hele dag achter zijn computer zit. Dat isnbsp;namelijk het beeld dat veel gletsjeronder-zoekers van me hebben; en het is heel moeilijknbsp;om zo'n imago kwijt te raken.quot;

Morteratsch

De Morteratschgletsjer, waar de Utrechtse gletsjeronderzoeker Oerlemans een meetstation heeft ingericht, ligt aan denbsp;voet van de Piz Bernina. Dat is de hoogste top (4049 meter) van het Bernina-bergmassief in Zuidoost-Zwitserland, opnbsp;de grens met Italië. “Het voordeel is datnbsp;je hier het hele jaar door kunt komen,nbsp;want er zijn maar weinig spleten en er isnbsp;geen lawinegevaar in het voorjaar.quot;nbsp;Het unieke van Oerlemans' metingen ligtnbsp;precies in het feit dat ze het hele jaarnbsp;doorgaan. Een klein computertje registreert alle gegevens; hij hoeft maar eennbsp;paar keer per jaar langs te komen om dienbsp;mee naar huis te nemen. Een zonne-paneeltje en speciale lithiumbatterijennbsp;die lang meegaan, leveren de benodigdenbsp;stroom.

quot;Het project loopt nu een jaarquot;, zegt Oerlemans. quot;Maar het is iets van langenbsp;adem; we moeten dit zeker vijf jaarnbsp;doen.quot; De bedoeling is de relatie tussennbsp;het microklimaat en het afsmelten tenbsp;achterhalen. quot;Uiteindelijk willen we zonbsp;meer te weten komen over de zeespiegelstijging. Die bedraagt nu vijftiennbsp;tot twintig centimeter per eeuw, maarnbsp;over de oorzaken is weinig bekend.quot;

Toen Naser tien jaar geleden als Iraanse vluchteling asiel aanvroeg in Nederland,nbsp;dacht hij er absoluut niet aan om hier tenbsp;gaan studeren. Inmiddels heeft hij - metnbsp;steun van de Stichting voor Vluchteling-studenten UAF - zijn studie Informatica aannbsp;de Universiteit Utrecht afgerond. Sindsnbsp;november heeft hij een goede baan.

MIRKE BECKERS

quot;Pas als je hier komt, en het gevaar is weg, denk je: wat nu?quot; zegt Naser (1959). Studerennbsp;was zo ongeveer het laatste wat er bij hemnbsp;opkwam. quot;Ik was in Iran bezig geweest metnbsp;het veranderen van de maatschappij. Dat wasnbsp;mislukt. Veel vrienden waren gevlucht, eennbsp;aantal geëxecuteerd. En dan zou ik ineensnbsp;gaan studeren? Nee, dat was geen uitdaging.quot;nbsp;Naser vluchtte uit Iran nadat hij actief lid wasnbsp;geweest van een democratische partij die zichnbsp;verzette tegen het regime van Khomeini. Hijnbsp;belandde tot twee keer toe in de gevangenis.nbsp;Ondanks systematische mishandelingen hieldnbsp;Naser vol dat hij geen linkse sympathisant wasnbsp;en dus ook geen vrienden in die kringen had.nbsp;Ze moesten hem uiteindelijk laten gaan.nbsp;Via Turkije vluchtte hij naar Nederland. Veelnbsp;zin om de Nederlandse taal te leren had hijnbsp;aanvankelijk niet. Hij dacht: quot;Ik ben hier tochnbsp;maar tijdelijk.quot; Dat gevoel werd versterkt doornbsp;een negatief antwoord op zijn asielaanvraag.nbsp;Naser ging in hoger beroep. Maar het duurdenbsp;nog twee jaar eer hij de A-status kreeg.

quot;Ik was bang. Maar tegelijkertijd voelde ik me nutteloos door dat lange wachten.quot;nbsp;In die tijd kwam Naser in contact met het UAF,nbsp;een organisatie die studiebeurzen verstrektnbsp;aan vluchtelingen.

Het UAF is ontstaan in 1948, toen Tsjechische en Hongaarse studenten moesten vluchtennbsp;voor de communisten. Nederlandse hoogleraren en studenten besloten deze studenten tenbsp;helpen door een fonds op te richten, dat hennbsp;begeleiding en een maandelijkse toelagenbsp;bood. Inmiddels heeft het UAF ruim 25.000nbsp;donateurs, en studeren er meer dan 1600 politieke vluchtelingen met steun van het fonds.nbsp;Het contact met UAF deed Naser goed, zegtnbsp;hij. quot;Je komt ineens in een andere sfeernbsp;terecht. Je krijgt een ander gevoel. Constructiever. Je hebt eindelijk weer het gevoel dat ernbsp;iemand is die je steunt.quot; Via het UAF gingnbsp;Naser eerst naar de HTS en studeerde daarnanbsp;Informatica in Utrecht.

Inmiddels voelt hij zich aardig thuis in Nederland. Hij betwijfelt of hij ooit nog terug zal gaan naar Iran. quot;Al zou ik de moed hebben,nbsp;dan nog weet ik niet of ik het er ook kannbsp;volhouden. Nederland is een rechtsstaat,nbsp;iedereen kan zijn eigen mening uiten. Ik weetnbsp;nu hoe dat is, en dan is het heel moeilijk tenbsp;accepteren dat dat niet kan.quot;

Toekomst

Nasers toekomst ligt in Nederland, evenals die van menig andere vluchteling-student. quot;Wijnbsp;zijn al bijna vijftig jaar bezig met inburgerenquot;,nbsp;zegt directeur K. Bleichrodt van het UAF.nbsp;quot;Oud-staatssecretaris Gabor studeerde ooknbsp;met een beurs van het UAF. De Somalischenbsp;vluchtelingen van nu zijn de staatssecretarissen van straks!quot;

Bleichrodt vindt dat de overheid zich te weinig realiseert dat er onder vluchtelingen goede,nbsp;getalenteerde mensen zitten die zo snelnbsp;mogelijk op de rails gezet moeten worden. Hijnbsp;doelt op het feit dat vluchtelingen met een C-status pas na drie jaar in aanmerking komennbsp;voor studiefinanciering uit Groningen. Bleichrodt vindt dat een onbegrijpelijke regeling.nbsp;quot;Ze mogen wel in Nederland blijven, maarnbsp;zijn gedwongen drie jaar niks te doen.nbsp;Waarom? Vanuit de inburgeringsgedachte isnbsp;dat waanzin.quot;

Tot nu toe heeft het UAF de studiekosten van deze vluchtelingen op zich genomefi. Maarnbsp;voor de toekomst is Bleichrodts hoop gevestigd op de nieuwe wet inburgering, waarovernbsp;de kamer nog dit najaar gaat beslissen. Denbsp;vraag is, aldus Bleichrodt, in hoeverre hogernbsp;opgeleide vluchtelingen daarin een plaats krijgen. quot;Tot nu toe betekent inburgering zoietsnbsp;als: hoe krijgen we die mensen aan het werknbsp;als stadswacht of tramconducteur? Maar watnbsp;doe je met vluchtelingen die drie jaar Geneeskunde hebben gestudeerd in Afghanistan?nbsp;Nederland verkleurt, maar niet alleen aannbsp;de onderkant.quot;

De naam van de Iraanse vluchteling is gefingeerd

UAF

(Peiling 1996)

UAF-studenten (landelijk) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1204

UAF-studenten (Universiteit Utrecht) 83 Afgestudeerden (landelijk)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

Afgestudeerden (Universiteit Utrecht) 7

krijgt 'maatwerk' aangeboden, maar wordt ook ingepast in het werk van de Utrechtsenbsp;onderzoekschool en loopt bijvoorbeeld denbsp;helft van het programma van een assistent-in-opleiding mee. De instroom zal niet homogeen zijn; het gemiddelde verblijf wordtnbsp;geschat op twee jaar.

In theorie is het programma dus een uitkomst voor gemotiveerde buitenlandse onderzoekers. Maar ook de universiteit spint er garennbsp;bij. Van Rosmalen: quot;Utrecht is nu al penvoerder van veel landelijke onderzoekscholen.nbsp;Het PhD-programma geeft een internationaalnbsp;tintje aan dat onderzoek. Daarmee verhogennbsp;we ons prestige. En hoe meer prestige je hebt,nbsp;hoe makkelijker het wordt om goede docenten en studenten aan te trekken.quot;

Masterclass

De betrokken hoogleraren zijn enthousiast. Professor W.J. van den Akker van de Onderzoekschool Geschiedenis amp; Cultuur spreekt vannbsp;een 'fantastisch' programma waar hij vannbsp;harte aan meewerkt: quot;Internationaliseringnbsp;is voor de universiteit heel belangrijk, maarnbsp;tot nu toe was die eigenlijk alleen gerichtnbsp;op studenten in de eerste fase. Het is goednbsp;dat we nu ook promovendi kunnen uitwisselen.quot;

Volgens professor D. Siersma van het Mathematisch Research Instituut komen promovendi heel gericht naar Utrecht. quot;Zij profiteren vannbsp;de hier aanwezige kennis, en wij profiterennbsp;van hun verfrissende standpunten. Zo'n PhD-programma vergroot bovendien de internationale herkenbaarheid van onze promotie-opleidingen.quot; Bij Wiskunde is de eerstenbsp;PhD-student eind november gepromoveerd.nbsp;Dit kon zo snel, omdat de structuur van denbsp;masterclasses van de faculteit sterk leek op dienbsp;van het PhD-traject.

Professor virologie M.C. Horzinek van de faculteit Diergeneeskunde is ook bijzonder te spreken over het initiatief. quot;Ons onderzoeksprogramma heeft internationaal een zeer goede naam. Het is voor jonge wetenschappers dannbsp;ook aantrekkelijk om hier de laatste twee jaarnbsp;van hun traject top-informatie te komennbsp;halen. Via dit programma kan Utrecht zichnbsp;internationaal verder profileren.quot;nbsp;De faculteit Diergeneeskunde heeft nog nietnbsp;geadverteerd, maar Horzinek verwacht opnbsp;termijn vier tot zes promovendi per jaar tenbsp;trekken. Uit ervaring weet hij dat het geldnbsp;voor hen niet zo'n probleem zal zijn. quot;Vaaknbsp;kunnen zij in eigen land via een of anderenbsp;stichting geld krijgen en als het om bijzondernbsp;getalenteerden gaat, kan Utrecht een beursnbsp;verstrekken.quot;

Jaarverslag

Volgens Van Rosmalen en Van de Rhoer zijn de kosten in balans. quot;Het programma verdientnbsp;zichzelf op den duur terug. De PhD-studentnbsp;heeft zelf al veel voorwerk gedaan en kannbsp;tegen relatief geringe kosten het onderzoeksveld van een faculteit verbreden. Doordat denbsp;meeste promovendi hun eigen kosten dekken,nbsp;houden de onderzoeksinstituten geld over omnbsp;die hele goede Vietnamees of Joegoslaaf dienbsp;je geen twintigduizend gulden per jaar kuntnbsp;vragen naar Utrecht te halen.quot;nbsp;De beleidsmedewerkers denken zelfs externenbsp;fondsen aan te kunnen boren. quot;Er zijn genoegnbsp;bedrijven en instellingen die iets voor de universiteit willen doen. Probleem is, dat wij vaaknbsp;niet weten wat wij daar tegenover moetennbsp;stellen. Wat is er mooier voor een bedrijf dannbsp;het bekostigen van een fellowship van eennbsp;PhD-student! Dat is tenminste concreet. Hetnbsp;kan met foto's in het jaarverslag.quot; (MS)

Informatie over het PhD-programma kunt u aanvragen bij drs. C.M.A. van Rosmalen,nbsp;(030) 2533923, e-mail:nbsp;k.vanrosmalen@bur.ruu.nl.

Ronald Kunenborg en Robert Tenback kijken trots naar het scherm van hun pc. De cd-romnbsp;met daarop alle 2000 kunstwerken uit hetnbsp;vermaarde Keulse museum Wallraf-Richartznbsp;doet feilloos wat zijn twee makers hemnbsp;opdragen.

Welk trefwoord de gebruiker ook opgeeft, de Utrechtse software selecteert snel alle werkennbsp;in het museum die aan het gevraagde criterium voldoen en levert daarnaast een uitvoerigenbsp;hoeveelheid informatie over het kunstwerk ennbsp;de kunstenaar. De cd-rom maakt deel uit vannbsp;een serie van tien schijven met collecties uitnbsp;zeven Duitse musea, uitgegeven en geproduceerd door het Bildarchiv Marburg en denbsp;Utrechtse vakgroep Computer en Letteren. Hetnbsp;bijzondere aan deze serie is dat niet alleen opnbsp;de geijkte, wat grove manier (naam kunstenaar, onderwerp, jaartal) naar werken kannbsp;worden gezocht, maar dat ook het in Nederland ontwikkelde Iconclass-systeem is toegepast. Gebruikers van deze tien 'musea-op-schijf' kunnen voor het eerst ook werkennbsp;selecteren op basis van een bepaald iconografisch detail.

Computer en Letteren

De grote vraag is waarom Duitse musea bij een betrekkelijk kleine buitenlandse vakgroepnbsp;als Computer en Letteren hebben aangekloptnbsp;voor een dergelijk omvangrijk project. Gernbsp;Vellekoop, docent bij Computer en Letterennbsp;en samen met prof. dr. Jörgen van den Bergnbsp;de drijvende kracht achter het project, glimlacht. Zoals zo vaak in de wetenschap is ooknbsp;de succesvolle samenwerking met het Bildarchiv in Marburg het gevolg van een toevalligenbsp;ontmoeting. quot;In 1991 hebben wij hier een cd-

rom gemaakt met daarop alle in Nederland bekende drukkersmerken. Toevallig kreeg denbsp;directeur van het Marburger Bildarchiv die cdnbsp;korte tijd later onder ogen.quot; Hij was enthousiast over de mogelijkheden. De Marburgersnbsp;vroegen de vakgroep een prototype te ontwerpen van een soortgelijk programma voornbsp;een serie over Duitse musea die - in samenwerking met uitgeverij Saur uit München -op stapel stond. Dat eerste prototype - een cdnbsp;met afbeeldingen van de tentoonstelling 'Russische Avantgarde Von Malewitch bis Kabakov'nbsp;in Museum Ludwig (Keulen) - bleek eennbsp;succes. Saur besloot de geplande serie van tiennbsp;cd's in z'n geheel door de Utrechtse vakgroepnbsp;te laten uitvoeren. De Duitse firma betaaldenbsp;de Utrechtse vakgroep voor een periode vannbsp;twee jaar voor dit werk een kleine honderdduizend Mark.

Copyrights

Commerciële winst zit er voor de vakgroep niet in. De oplage van de cd's is beperkt totnbsp;vierhonderd, en voorlopig rekent Saur dannbsp;ook vooral op klanten uit wetenschappelijkenbsp;hoek. Op de vraag of de Nederlandse museanbsp;nog eens met Computer en Letteren in de slagnbsp;gaan, volgt in het Instituut Achter de Dom eennbsp;besmuikt stilzwijgen. Ger Vellekoop zucht. quot;Innbsp;Nederland is de situatie anders dan in Duitsland. Daar hebben de musea de afgelopennbsp;twintig jaar databestanden opgebouwd metnbsp;allemaal hetzelfde systeem. Hier zijn zulkenbsp;projecten al snel te ingewikkeld en te duur,nbsp;omdat er zo veel verschillende systemennbsp;worden gebruikt. Bij de Rijksdienst voornbsp;Kunsthistorische Documentatie wordt opnbsp;dit moment helaas nog erg terughoudendnbsp;gereageerd.quot; (EH)

Iconclass

Het Iconclass-systeem voor iconografisch onderzoek is een toonaangevende rubri-ceringswijze waarin een groot aantalnbsp;veel voorkomende motieven in denbsp;beeldende kunst is voorzien van eennbsp;code van cijfers en letters. Toen prof. dr.nbsp;Jörgen van den Berg in het begin van denbsp;jaren negentig in Utrecht het initiatiefnbsp;nam voor het aanleggen van verzamelingen kunsthistorisch beeldmateriaal, zagnbsp;hij al snel dat Iconclass wel eens voor eennbsp;doorbraak zou kunnen zorgen in de ico-'nbsp;nografische ontsluiting van collecties opnbsp;beeldplaat. Hij liet van het systeem eennbsp;computerprogramma maken, de zogeheten Iconclass Browser, en testte die vervolgens uit door middel van een cd-romnbsp;met drukkersbeeldmerken. Het wasnbsp;dankzij die cd-rom dat het contact tussennbsp;Utrecht en Marburg ontstond.

De cd-rom's zijn te koop bij KG Saur Verlag voor 148 DM per stuk. Meernbsp;informatie is te vinden op Internetadres:nbsp;http://iconclass.let. ruu. nl/texts/diskus. htm.nbsp;Algemene informatie over het DISKUS-project (Digitaal Informatie Systeem voornbsp;Kunstgeschiedenis en Sociale Geschiedenis) is te vinden op Internetadres:nbsp;http://www.let.ruu.nl/C Llresearchlnbsp;res_dsk.htm.

In Noord-Kameroen vernielen olifanten de oogst van de plaatselijke bevolking. quot;Selectiefnbsp;afschieten is onvermijdelijkquot;, zegt Kameroensnbsp;bekendste olifantenvorser Martin Tchamba.nbsp;Half november promoveerde hij in Utrecht.

Al vijftien jaar volgt dr. Martin Tchamba (37) olifanten op hun tochten door oerwouden,nbsp;savannes en landbouwgebieden. Hij begonnbsp;zijn carrière in de oerwouden in het zuidennbsp;van Kameroen. quot;Ik werkte aan een methodenbsp;om het aantal olifanten in dat gebied te schatten. In de savanne kan dat makkelijk vanuitnbsp;een vliegtuigje, maar in het oerwoud zie je zenbsp;niet.quot; Zijn idee was om de aantallen te schatten aan de hand van hun uitwerpselen. Daarvoor moest hij wel eerst weten hoeveel en hoenbsp;vaak een olifant poept. quot;Dat was een heel vervelende klusquot;, herinnert Tchamba zich. Iknbsp;moest een olifantenfamilie dag en nacht volgen, dwars door de bush. En ondertussennbsp;maar keutels tellen. Achthonderd uur heb iknbsp;achter ze aangelopen voordat ik een statistischnbsp;verantwoord cijfer had.quot;

Afschieten

Tegenwoordig heeft Tchamba het makkelijker. In het Waza Park zijn de olifanten vanuit denbsp;lucht te tellen. Maar er is wei sprake van eennbsp;complex probleem, waarbij ecologische belangen botsen met die van de bevolking. Dankzijnbsp;de strenge controle op stropers en migratienbsp;vanuit het aangrenzende Tsjaad is het aantalnbsp;olifanten sinds 1977 met zes procent gegroeid.nbsp;Vooral tijdens het natte seizoen zorgen de dieren voor problemen. Ze gaan dan op zoek naarnbsp;meer gevarieerde begroeiing en trekken honderd kilometer zuidwaarts, dwars door eennbsp;landbouwgebied. Onderweg lopen ze alles platnbsp;en eten de plaatselijke gierstoogst op. quot;Denbsp;jaarlijkse schade bedraagt tweehonderdduizend dollarquot;, zegt Tchamba. quot;Als je bedenktnbsp;dat het jaarinkomen per persoon maar honderd dollar is, dan is dat echt een ramp.quot;

Hoe paradoxaal het ook klinkt, olifantenliefhebber Tchamba verdedigt nu het op kleine schaal afschieten van een beschermdenbsp;diersoort. quot;Als het aantal verder toeneemt,nbsp;escaleert de irritatie bij de bevolking en dannbsp;nemen ze vroeg of laat het recht in eigennbsp;hand.quot; Tchamba gaat voor het Wereld Natuurnbsp;Fonds een plan uitwerken voor het selectiefnbsp;afschieten van oudere mannelijke olifanten.nbsp;Daarvoor heeft hij wel jagers met kennis vannbsp;zaken nodig.

Safari-toerisme

quot;Ongetrainde jagers durven niet dichtbij de olifant te komen en zien dus niet of ze op eennbsp;mannetje of een drachtig vrouwtje schieten.nbsp;En dat maakt nogal wat uit voor de groei vannbsp;de populatie.quot;

Tchamba is bang dat zijn idee moeilijk te verkopen is. Het afschieten van dertig olifanten per jaar houdt het aantal in Waza Parknbsp;ongeveer constant, maar brengt het totaal vannbsp;Kameroen omlaag. In het beboste zuidennbsp;slinkt de populatie doordat de stroperij ernbsp;welig tiert. Van de Kameroense regering verwacht hij aanzienlijke druk om meer olifantennbsp;te laten afschieten. Dat brengt geld in hetnbsp;laatje. En dan is er nog de plaatselijke bevolking, voor wie dertig gedode olifanten pernbsp;jaar niet genoeg is, omdat de overlast in hetnbsp;beste geval gelijk blijft. Tchamba: quot;Wettelijkenbsp;hervormingen zijn nodig. Belastinginkomstennbsp;uit jacht of safari-toerisme moeten rechtstreeks ten goede komen aan de lokale bevolking, die de'Schade van de olifanten ondervindt. Dan is het makkelijker te verkopen datnbsp;ze het gebied nu eenmaal met de olifantennbsp;moeten delen.quot; (FvM)

Titel proefschrift 'Elephants and their interactions with people and vegetation in the Waza-Logone region, Cameroon'. Promotores:nbsp;prof. dr. J.A.R.A.M. van Hooff, prof. dr. H.A.nbsp;Udo de Haas (Rijksuniversiteit Leiden)

quot;De meeste Antillianen gaan terug als ze afgestudeerd zijn. Het idee om mee tenbsp;werken aan de opbouw van je land leeft nognbsp;steeds. Bovendien kun je meteen aan de slagnbsp;en snel carrière maken.quot; Twee Antillianennbsp;die in de jaren zestig in Utrecht studeerden,nbsp;blikken terug.

WILMA VAN HOEFLAKEN

quot;Er waren destijds hooguit tien Antilliaanse studenten in Utrecht. De meesten gingennbsp;naar Nijmegen, want dat was katholiek, netnbsp;als de Antillenquot;, zegt mr. J.M. Saleh, gouverneur van de Nederlandse Antillen. quot;Wij kozennbsp;met een stuk of zes mensen voor Utrecht.nbsp;We waren recalcitrant. Het leek ons een echtenbsp;studentenstad en het lag centraal.quot; In 1962nbsp;vloog hij met een groot propellorvliegtuignbsp;van Curaçao naar Nederland, een reis dienbsp;maar liefst 24 uur duurde. quot;We moestennbsp;tussentijds landen in Cuba en Montreal omnbsp;brandstof te tanken. Die vliegtuigen schuddennbsp;vreselijk.quot;

Op de Croeselaan vond Saleh een kamer voor vijftig gulden per maand. quot;Ik had zo'n aardigenbsp;hospita. Alle mensen waren trouwens aardignbsp;voor Antillianen. Omdat wij zo ver van huisnbsp;waren, wilde iedereen ons graag verwennen.nbsp;In de vakanties en met feestdagen werden wenbsp;bij families te logeren gevraagd.quot; Richardnbsp;Pieternella, ook een Antilliaan, die in 1958nbsp;met zijn studie niet-westerse sociologienbsp;begonnen was, maakte hem wegwijs. Dienbsp;wees hem de plaatsen waar een groot deelnbsp;van de studie zich zou afspelen, het Janskerk-hof en het Molengraaff Instituut aan denbsp;Kromme Nieuwegracht.

Saleh was een keurige student die er een strak studietempo op nahield. quot;Ik studeerdenbsp;rechten, wat toen een heel pittige opleidingnbsp;was. Als je strafrecht deed, kreeg je ook allenbsp;vakken van staats- en bestuursrecht. Misschiennbsp;kan dat nu niet meer, maar het was wel heelnbsp;goed.quot; Na zijn kandidaatsexamen gingnbsp;Saleh even terug naar de Antillen, waar hijnbsp;trouwde. Vervolgens kwam hij samen met zijnnbsp;echtgenote weer naar Utrecht. Hij studeerdenbsp;af in 1956.

Opbouw

Terwijl Saleh vlijtig studeerde, zette Pieternella de bloemetjes buiten. quot;Ik ben nog wel eens van een kamer gesmeten nadat ik eennbsp;groot feest had gegeven. In de zes jaar dat iknbsp;studeerde, ben ik zeven keer verhuisd.quot;nbsp;Toen Pieternella naar Utrecht kwam, stondnbsp;hem niet duidelijk voor ogen wat hij zou gaannbsp;studeren. Rechten leek hem wel wat, maarnbsp;bouwkunde aan de HTS ook. Uiteindelijk koosnbsp;hij voor niet-westerse sociologie, omdat hetnbsp;zo'n breed vakgebied was. quot;Je loopt mee metnbsp;andere sociologen, maar je krijgt ook antropologie en volkenrecht. De richting waarin ik innbsp;1964 afstudeerde, heette niet-westerse economie. Dat bestaat niet meer. Je zou het nunbsp;ontwikkelingseconomie noemen.quot; Na zijnnbsp;afstuderen deed hij met een beurs van denbsp;Rockefeller Foundation in Porto Rico onderzoek naar de structuur van de armoede ennbsp;tenslotte vestigde hij zich weer op Curaçao.nbsp;quot;De meeste Antillianen gaan terug als zenbsp;afgestudeerd zijn. Het idee om mee te werkennbsp;aan de opbouw van je land leeft nog steeds.quot;nbsp;Saleh beaamt dat. quot;Ik wist van tevoren dat iknbsp;terug zou gaan. Ik ben juist rechten gaan studeren, omdat er een grote behoefte was aannbsp;juristen. Het liefst wilde ik bij het Openbaarnbsp;Ministerie werken, maar op de Antillennbsp;vonden ze het beter dat ik daarvoor innbsp;Nederland werd opgeleid. Zo kwam ik innbsp;Zutphen terecht als raio (rechterlijk ambtenaarnbsp;in opleiding), zoals dat tegenwoordig heet.quot;nbsp;Salehs verblijf in Zutphen was onverwachtnbsp;van korte duur. De Nederlandse Officier vannbsp;Justitie op de Antillen overleed en Sateh kreegnbsp;de kans hem op te volgen. Hij werkte eennbsp;paar jaar ais Officier van Justitie, daarna alsnbsp;advocaat en uiteindelijk als rechter. In 1979nbsp;werd hij benoemd tot president van hetnbsp;Gerechtshof van de Nederlandse Antillen ennbsp;Aruba. Sinds 1990 is hij gouverneur van de

Nederlandse Antillen. quot;De Gouverneur is de plaatsvervanger van de koningin. Na de verkiezingen benoem ik de informateur en denbsp;formateur, ik teken de wetten en ik bennbsp;voorzitter van de Raad van Advies, wat innbsp;Nederland de Raad van State is.quot;

Autoloze zondag

Anders dan Saleh koos Pieternella voor een meer gevarieerde loopbaan. Na zijn terugkeernbsp;op Curaçao werkte hij als ambtenaar, alsnbsp;adjunct-secretaris van de Kamer van Koophandel en als landsbemiddelaar. Verder richtte hijnbsp;een politieke partij op en werd hij eilands-raadslid en statenlid, functies die vergelijkbaarnbsp;zijn met het lidmaatschap van de gemeenteraad en de Tweede Kamer in Nederland.nbsp;In 1973, tijdens het kabinet Den Uyl, kwamnbsp;hij terug naar Nederland als gevolmachtigdenbsp;minister van de Nederlandse Antillen. quot;Mennbsp;reed mij in een auto van Schiphol naar Dennbsp;Haag en ik was diep onder de indruk, wantnbsp;het hele verkeer lag stil. Later hoorde ik datnbsp;het een autoloze zondag was.quot; Hij maaktenbsp;een woelige periode mee, waarin Surinamenbsp;onafhankelijk werd en de Antillen hun bestnbsp;deden dat vooral niet te worden. Hoewel hetnbsp;politieke klimaat gekenmerkt werd door eennbsp;anti-koloniale houding, slaagde Pieternella in

zijn missie: de Antillen bleven deel uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden.nbsp;Pieternella was graag langer in Nederlandnbsp;gebleven, maar op de Antillen wilden ze hemnbsp;hebben als minister van Economische Zaken.nbsp;Na zijn ministerschap werd hij directeur vannbsp;een groot makelaarskantoor en sinds 1992 isnbsp;hij managing director van Ahold Insurances opnbsp;de Antillen. quot;Elke multinational heeft zijnnbsp;eigen verzekeringsmaatschappij. Bij ons zijnnbsp;hoofdzakelijk de Ahold-vestigingen uit denbsp;Verenigde Staten ondergebracht.quot;

Uitdaging

Pieternella en Saleh zijn studenten van vóór de democratiseringsgolf. quot;Ik heb de eerstenbsp;vergadering van de studentenvakbond nognbsp;meegemaaktquot;, zegt Pieternella. quot;De studentenbeweging klaagde datje was overgeleverdnbsp;aan de willekeur van hooglerarenquot;, zegtnbsp;Saleh. quot;Daar heb ik niets van gemerkt.

Het was de tijd van vrijheid blijheid. Alle tentamens kon je mondeling afleggen op een zelfgekozen tijdstip, dat vond ik juist eennbsp;voordeel.quot; De gouverneur heeft uitsluitendnbsp;goede herinneringen aan zijn Utrechtse jaren.nbsp;quot;Ik ben nog lid van de reünistenverenigingnbsp;van Veritas, al kom ik er nooit.quot;nbsp;Pieternella kijkt ook tevreden terug op zijnnbsp;studententijd, maar achteraf heeft hij het alsnbsp;een gemis ervaren dat er geen aandacht aannbsp;managementtechniek werd besteed. quot;Veelnbsp;academici krijgen leidinggevende functies,nbsp;maar op de universiteit hebben ze daar nietsnbsp;over geleerd. Om die leemte op te vullen,nbsp;heb ik later een MBA gevolgd aan de Erasmus

Universiteit.quot;

Saleh: quot;Dat is het aantrekkelijke hier: je kunt meteen aan de slag en je maakt snel carrière.nbsp;Mijn dochter liep stage bij een advocatenkantoor in Nederland. Ze werd echt aan de handnbsp;genomen. Op de Antillen doe je als stagiairnbsp;meteen een kort geding.nbsp;We hebben hier grotenbsp;behoefte aan intellectuelen. Artsen zijn ernbsp;genoeg, maar juristen,nbsp;sociologen en economennbsp;hebben we hard nodig.nbsp;Er is zo veel te doen in hetnbsp;bankwezen, het onderwijsnbsp;en de offshore. De helenbsp;financiële sector op denbsp;Antillen bestaat uit Nederlanders, die daarvoor eennbsp;werkvergunning hebbennbsp;gekregen. Antillianennbsp;zelf kunnen natuurlijknbsp;zonder meer aan de slag.nbsp;Voor hen biedt dit landnbsp;een enorme uitdaging.quot;

In het onlangs verschenen boek 'Zo, dit is de wereld’ vertellen veertien alumni over hunnbsp;Utrechtse jaren. Monseigneur Bär, ambassa- 'nbsp;deur Van Walsum, oud-staatssecretarisnbsp;Veder-Smit, Nobelprijswinnaar Bloembergennbsp;en emeritus hoogleraar Von der Dunk herinneren zich hoe ze in de jaren dertig, veertignbsp;en vijftig rondstapten in het brave decor vannbsp;de Domstad. Hoe verliep hun carrière na hunnbsp;studietijd? Hoe oordelen ze over de universi-teit van nu?

Illuster publiceert op deze pagina een sterk ingekorte versie van het dubbelportret datnbsp;wetenschapsjournalist Maarten Evenblijnbsp;voor deze gelegenheid maakte van denbsp;bioloog/schrijver Leo Vroman en zijn echtgenote, medisch antropologe/dichteresnbsp;Tineke Sanders.

MAARTEN EVENBLIJ

De ventilator in het Brooklynse appartement verdrijft de warmte. De echtelieden zittennbsp;schuin tegenover elkaar. Scherts en serieusheidnbsp;wisselen elkaar in sneltreinvaart af. Als je denbsp;een iets vraagt, geeft de ander vaak antwoord. quot;Jij denkt daar anders overquot; klinkt hetnbsp;soms. quot;Sommige mensen denken dat we kibbelen, maar zo praten wij nu eenmaal metnbsp;elkaarquot;, zegt Tineke ongevraagd.nbsp;Herinneringen aan Utrecht, de oorlog, hetnbsp;leven in de Verenigde Staten, de wetenschapnbsp;en het literaire werk worden - ten behoevenbsp;van de gast uit Nederland - opnieuw geproefdnbsp;en van commentaar voorzien.

In 1932 kwam Leo vanuit zijn geboorteplaats Gouda naar Utrecht om biologie te studeren.nbsp;Met zijn oudere broer Jaap, die geologienbsp;deed, woonde hij op kamers aan de Alexandernbsp;Numankade, later om de hoek in de Poortstraat. Beiden waren lid van de algemene studentenvereniging Unitas. Leo: quot;Ik studeerdenbsp;vreselijk langzaam. Dat is gedeeltelijk denbsp;schuld van mijn ouders. Haast je niet, zeidennbsp;ze, want op jouw leeftijd - ik begon toen iknbsp;zeventien was - hoefje niet gauw klaar tenbsp;zijn.quot; Tineke: quot;Toen ik je in 1938 leerde kennen, had je je kandidaats.quot;

Hun paden kruisten elkaar half oktober 1938 aan de eettafel van Unitas aan het Lucasbol-werk. Door een toeval werd Leo - als ouderejaars - de tafelheer van noviet Tineke en alnbsp;dra vroeg Vroman haar zich met hem te verloven. quot;Dat kwam wel erg snelquot;, zegt Tineke,nbsp;quot;ik wilde er over nadenken.quot; quot;Maar ik wasnbsp;heel beschaafd en heb je een maand lang metnbsp;rust gelatenquot;, voert Leo ter verdediging aan.nbsp;Op 26 november 1938 verloofden Leo Vromannbsp;en Tineke Sanders zich.

Semi-arts

Ze kunnen uren met elkaar discussiëren over fysiologie, de hersenen en andere biomedischenbsp;onderwerpen. Want Tineke Vroman - innbsp;Utrecht nog Tineke Sanders geheten - studeerde medicijnen, tot in 1943 de Utrechtse univer-siteit haar deuren sloot. Omdat ze weigerdenbsp;de loyaliteitsverklaring te ondertekenen,nbsp;moest zij onderduiken bij een tandartsgezin innbsp;Soest, waar ze als dienstmeisje werkte.

Op 14 mei 1940 had Leo Nederland op stel en sprong verlaten en was in Zuid-Afrika terechtgekomen. Vandaaruit was hij doorgereisd naarnbsp;Indië, waar hij zijn doctoraal biologie aan denbsp;Geneeskundige Hoogeschool in Batavia haalde. Hij werd ingelijfd bij het Nederlandse legernbsp;om tegen de Japanners te vechten, en kwamnbsp;al na enige maanden in een Jappenkampnbsp;terecht - eerst in Indonesië, later in Japan.

In augustus 1945 werd hij bevrijd en een maand later mocht hij de krijgsdienst verlaten.nbsp;Via San Francisco en New York zou hij naarnbsp;Nederland terugkeren.

Tineke hervatte in januari 1946 haar artsenopleiding, maar Leo bleef in New York hangen. quot;Ik begon zulke neurotische brieven van hemnbsp;te krijgenquot;, herinnert Tineke zich de periodenbsp;tot september 1947. quot;Toen ik mijn semi-arts-examen had behaald, ben ik maar gestopt ennbsp;naar New York gereisd.quot; Op 9 septembernbsp;1947 arriveerde zij daar en de volgende dagnbsp;trouwden ze.

Leo werkte in die periode als onderzoeker van bloedplaatjes en bloedstolling aan hetnbsp;St. Peters General Hospital en publiceerde z'nnbsp;eerste bundel Gedichten. Tineke werkte aanvankelijk in hetzelfde ziekenhuis. Op 6 julinbsp;1950 werd hun eerste kind geboren: Geri.

Kikkerkoppen

Leo wilde altijd al onderzoeker worden. quot;Er was een moment dat ik wilde ophouden metnbsp;studeren. Dat was toen we voor het practicumnbsp;de reflexen van de kikker moesten bestuderennbsp;en daarvoor de koppen van de dieren moestennbsp;afknippen.quot; Tineke: quot;Telkens hebben anderenbsp;mensen Leo terug gerukt naar de biologie.quot;nbsp;En tegen Leo: quot;Je hebt van je wetenschappeiij-

ke werk meer voldoening en zeker meer brood gehad dan van je literaire werk.quot; Leo:nbsp;quot;Maar ik heb altijd gewerkt op grants ennbsp;nooit een echte vaste aanstelling gehad. Iknbsp;zou mijzelf nooit dichter noemen. Ik ben bioloog en ik werk aan contact tussen oppervlakken en bloed. Dat is de werkelijkheid.quot;nbsp;Leo promoveerde in 1958 aan de Utrechtsenbsp;universiteit en zijn wetenschappelijke carrièrenbsp;schreed gestaag voort. Hij kreeg bekendheidnbsp;als dichter/schrijver. Tineke koos ervoor omnbsp;meer tijd aan de kinderen - op 9 maart 1952nbsp;was Peggy geboren - en het huishouden tenbsp;besteden. quot;Als semi-arts was het voor mijnbsp;moeilijk om hier iets medisch te doen. Toen ik,nbsp;twintig jaar later, besloot om weer te gaannbsp;werken, bedacht ik dat ik iets heel nieuwsnbsp;moest lerenquot;. Het werd antropologie vanuitnbsp;een medische invalshoek. In 1980 behaalde zijnbsp;haar doctorstitel op een onderzoek bij alcoholisten en mensen die na een beroerte mentalenbsp;problemen hadden. Tineke Vroman gebruiktenbsp;computerprogramma's om patiënten te trainen en werkte in het Veterans Administrationnbsp;Hospital in Brooklyn, waar Leo inmiddels ooknbsp;werkzaam was, aan een programma voornbsp;oudere geheugenpatiënten.

Psalmen

Leo werkt nu nog gestaag door in wetenschap en poëzie. Zijn naam staat weer op een grant-aanvraag en ondanks z'n 81 jaar begeleidt hijnbsp;nog een student. In 1995 verscheen de dichtbundel Psalmen. Spreekt er meer maatschappijkritiek uit z'n latere werk? Leo: quot;Ja, misschien wel.quot; Tineke: quot;Maar je hebt altijd alnbsp;kritiek geleverd. Iemand heeft eens gezegd:nbsp;Vroman heeft de ecologie ontdekt. Je schreefnbsp;er al jaren over, alleen was Nederland toennbsp;nog niet geïnteresseerd.quot;

Tineke: quot;Je bent ook veel gevoeliger geworden voor kinderen. Je had zo weinig tijd, je wasnbsp;wel gesteld op je kinderen, maar je voedde zenbsp;eigenlijk niet zo op.quot; Leo: quot;Dat is wel waar. Iknbsp;heb ook wel dat biologisch-achtige gevoel vannbsp;'niet aankomen; eens kijken hoe ze zich ontwikkelen'. Hoewel dat eigenlijk onzin is.quot;nbsp;Voor de oorlog worstelde Vroman nogal metnbsp;de dood, terwijl dat thema in zijn latere werknbsp;verdwenen lijkt te zijn. Leo Vroman: quot;Daarnbsp;heb ik geen last meer van. Ik ben een paarnbsp;keer bijna dood geweest, dat is niets bijzonders. Ik ben natuurlijk niet ver genoeg gegaannbsp;om te kunnen zeggen wat het is; het blijft eennbsp;heel interessant raadsel.quot;

Tineke: quot;Ik heb de indruk dat je niet bang bent om dood te gaan, maar dat je het ontzettendnbsp;vervelend vindt om er niet meer te zijn.quot;

'Zo, dit is de wereld. Utrechtse afgestudeerden over 50 jaar leven en werk.'nbsp;Eindredactie Twan Geurts.

Uitgave Universiteit Utrecht ter gelegenheid van het 360-jarig bestaan. ISBN 90 6481 600 X,nbsp;NUGI642. Prijs in de boekhandel: f 24,90.

Zie bestelbon lllusterzake op pagina 18.

quot;Als wijn een witte Sancerre. Eén fles, want de heren moeten nog rijden. Toen twee kaasjes,nbsp;een Roquefort en een..., eh..., eentje die menbsp;even is ontschoten. En als toetje hebben wenbsp;een schuimige citroentaart, vers gemaakt, metnbsp;koffie en een sigaar.quot;

Een open keuken in een nieuwbouwwoning aan de rand van Utrecht. Buiten waait de windnbsp;de laatste bladeren van de boom, binnen stottert het koffiezetapparaat. Gerinkel van kopjes en lege pannen die van tafel wordennbsp;gehaald. Het was een goed maal, evalueertnbsp;de man met de grootste maaginhoud. Lekkernbsp;en niet te weinig. Jan Willem: quot;Maar we hebben tijden gehad dat we veel meer aten. Bijvoorbeeld een Zeeuwse rijsttafel, met heelnbsp;veel uien, kapucijners, bruine bonen, pittignbsp;gekruide gehaktballetjes, uitgebakken spek,nbsp;worst en dat soort dingen. Loeizwaar, ja. Maarnbsp;volgens mij worden we met het klimmen dernbsp;jaren steeds subtieler.quot;

Ooit studeerden ze geografie en deden ze met z’n vieren een practicum SPSS op het universitaire computercentrum. Overdag op het ACCU,nbsp;ponskaarten bewerken, en 's avonds de resultaten uitwerken en van commentaar voorzien.nbsp;quot;Lange dagen, want van computeren haddennbsp;we niet veel kaas gegeten. Het was ook ergnbsp;saai. Iedere keer ging er wat mis met dienbsp;kaarten, en dan moest je weer tachtig van dienbsp;posities intikken. Helemaal simpel werd jenbsp;ervan.quot; Bij wijze van taakverdeling beslootnbsp;men dat een van de vier voortaan voor hetnbsp;eten moest zorgen.

Achttien jaar later zitten ze nog steeds samen aan tafel. Niet meer zo vaak als vroeger - denbsp;frequentie is gezakt naar zo'n drie, vier keernbsp;per jaar - en ook niet altijd meer met z’n vieren. Sinds Bert eind jaren tachtig als diplomaatnbsp;naar het buitenland vertrok, quot;voel je dat hetnbsp;anders is, niet compleet.quot; Overigens heeft Bertnbsp;vanavond wel de kans om virtueel een hapjenbsp;mee te eten, een primeur voor de Smulpaap.nbsp;Tussen de Chimay en de Spaanse salade is ernbsp;via Internet contact opgenomen met Harenbsp;Majesteits ambassade te Athene. Tegen denbsp;tijd dat de taart op is, heeft de gast nog nietnbsp;gereageerd.

Nee, afwassen hoeft niet, Rob heeft tegenwoordig een vaatwasmachine. Er volgt een tweede ronde sigaren en een nieuwe serienbsp;beschouwingen over eten. quot;Het hoeft nietnbsp;duur te zijnquot;, zegt Jan Willem, quot;maar wel uitzonderlijk lekker.quot; Hutspot kan bijvoorbeeldnbsp;best, maar dan ook échte hutspot, met flinknbsp;wat klapstuk. quot;Zolang het maar kwaliteitnbsp;heeft en toch niet decadeert. En steeds ietsnbsp;nieuws, we eten nooit hetzelfde.quot;nbsp;Series als vier keer Italië of om de beurt ietsnbsp;met mosselen vormen ook een zekere constante. Meestal kiest men een land als thema (eennbsp;geograaf denkt nou eenmaal geografisch),nbsp;vaak een land uit het vroegere Oostblok. Rob:nbsp;quot;Voor de val van de Muur hebben we ontzettend veel gereisd door Midden- en Oost-Euro-pa, vandaar. Jo en Bert hebben zelfs tiennbsp;maanden in Hongarije gezeten voor hun afstudeeronderzoek. Waar je dan op uitkomt?nbsp;Bijvoorbeeld op een Eszterhazy rosztélyos, eennbsp;heel chic Hongaars biefstukgerecht met schijfjes gebakken witte wortel. Joegoslavischenbsp;koolrolletjes. Of Gundel palacsienta, panne-koekjes met ijs en walnoten, ook een fantastisch Hongaars recept.quot;

Na het eten volgt er een fase van uitbulken. Televisie kijken, een spelletje Risk (eerste helftnbsp;jaren tachtig) of gewoon bijpraten over denbsp;actualiteit van de dag. Aan het eind van denbsp;avond komt het schrift op tafel, voor commentaar op de maaltijd en een samenvatting vannbsp;het gebeurde. Helaas is het schrift al een tijdjenbsp;zoek, maar ook zonder schrift weet men welnbsp;wat er In staat. Jo: quot;Het grappige is dat je allesnbsp;ziet veranderen als je het doorbladert. Denbsp;gerechten veranderen, je leefsituatie verandert, de een heeft gewetensbezwaren en denbsp;ander wordt voorzitter van de vakbond voornbsp;dienstplichtigen, banen veranderen, denbsp;Centrumdemocraten komen in de Kamer, jenbsp;ziet dames opkomen en afgaan, en ineensnbsp;heb je het toch echt over kinderen krijgen ennbsp;managementproblemen - zaken waarvan je jenbsp;vroeger niet kon vóórstellen dat je daar ooitnbsp;mee bezig zou zijn. Een prachtig tijdsbeeld.nbsp;Met altijd die verbinding tussen die tweenbsp;thema's, hè - het maatschappelijk issue en hetnbsp;eten.quot;

Inmiddels zijn we bijna een half leven verder en bekleden de heren allen respectabelenbsp;managementfuncties bij grote organisaties -Ahold, het CDA, de gemeente Utrecht ennbsp;Buitenlandse Zaken. Banen waarin ze een aanzienlijk deel van hun tijd bezig zijn met netwerken. Maar ho, waarschuwt Jo, dit is anders.nbsp;De Smulpaap is geen netwerk als alle andere.nbsp;quot;Het is een vriendenclub. Een netwerk heb jenbsp;ergens voor nodig, dit niet. Als we zitten tenbsp;papen kun je heel makkelijk het achterste vannbsp;je tong laten zien, je stapt zó over van hetnbsp;zakelijke naar het persoonlijke. Een netwerknbsp;doet ook niet aan liederen bij huwelijken.nbsp;Wij wel. Ik hoop trouwens dat die papennbsp;straks bij mijn begrafenis ook een geweldignbsp;lied gaan zingen. Dat die kist zakt, en dat ernbsp;dan een ballàââàde klinkt, dat lijkt me echtnbsp;het ultieme.quot;

Oproep voor deze rubriek

Maakt u deel uit van een nog immer actieve - koken, reizen, studeren - groepnbsp;van afgestudeerden, of kent u anderenbsp;alumnigroepen die in aanmerking komennbsp;voor een reportage in deze rubriek,nbsp;laat het dan weten aan de redactie vannbsp;Illuster, telefoon: (030) 2534073. fax: (030)nbsp;2533685, e-mail: k.beneken®bur.ruu.nl

Vakgenoten

Docent en afgestudeerde over elkaar, de opleiding en de arbeidsmarkt

Professor Jan van Hooff is onderzoeker van het sociale gedrag van apen. Zijn bekendstenbsp;leerling, Frans de Waal, werd wereldberoemdnbsp;met z'n boeken over het dagelijks leven innbsp;chimpanseekolonies.

Jan van Hooff

Een etage die toebehoort aan de 'afdeling hogere zoogdieren, in het bijzonder primaten'. In het hart van De Uithof. Geen deur ofnbsp;stukje muur, of er hangt wei iets met apennbsp;aan. Slechts één werkkamer is aapvrij: nergensnbsp;een poster van een chimpansee of een knuf-felgorilla uit de speelgoedwinkel. Alleen denbsp;boekenkast van Jan van Hooff (1936) verraadtnbsp;dat hij al een leven lang onderzoek doet naarnbsp;het sociale gedrag van apen.

Van Hooff en Frans de Waai leerden elkaar kennen in 1971. Van Hooff, destijds nognbsp;lector, zocht een promovendus voor onderzoek naar verbanden tussen agressie en socialenbsp;relaties bij Java-apen. quot;Rond die tijd werd duidelijk dat agressie bij dieren een veel ingewikkelder spel was dan we dachten. Niet alleennbsp;een kwestie van 'A pikt iets van B, dat betekent ruzie, en degene met de meeste krachtnbsp;en het meeste zelfvertrouwen wint'. Zeker bijnbsp;apen bleek agressief gedrag ook af te hangennbsp;van hun sociale netwerk. Apen schatten hunnbsp;positie in: 'Als ik wil, kan ik Marietje best aanvallen, want ze heeft de laatste tijd veel ruzienbsp;gehad. En ik was een half uur geleden nognbsp;goede maatjes met de dominant, dus de kansnbsp;is groot dat hij me steunt. Conclusie: the timenbsp;is now!'. Dat coalitiegedrag wilden we systematisch gaan analyseren.quot;

Al voor De Waals promotie in 1977 vroeg Van Hooff hem zijn coalitie-onderzoek voort tenbsp;zetten in Burgers' Dierenpark in Arnhem. Innbsp;dat park (eigendom van zijn familie) had Vannbsp;Hooff in het begin van de jaren zeventig zo'nnbsp;25 chimpansees bijeengebracht, ter bestudering van hun gedrag in een oerwoudachtigenbsp;omgeving. Nu de dieren vijf jaar de tijd hadden gehad om aan elkaar te wennen en zichnbsp;sociaal te vestigen, was de kolonie rijp voornbsp;onderzoek. De Waal kwam, zat zes jaar op eennbsp;krukje, noteerde wat hij zag, en schreef hetnbsp;boek 'Chimpansee-politiek. Macht en seks bijnbsp;mensapen'. Dat maakte hem op slag wereldberoemd. Van Hooff: quot;Een prachtig portret,nbsp;heel beeldend. Alsof je de Tweede Kamer aannbsp;het werk zag.quot;

Zeker, hij had quot;verdomd graagquot; zelf op dat krukje willen zitten, zegt Van Hooff. quot;Ik bennbsp;in die dierentuin opgegroeid, als jochie heb iknbsp;'r gelééfd. Maar ik had hier inmiddels eennbsp;positie waarin ik gewoon geen tijd meer hadnbsp;om hele dagen naar de apen te zitten kijken.nbsp;Of ik die kans ooit nog krijg? Wie weet nanbsp;mijn emeritaat. Okee, de uitkomsten zullennbsp;minder sensationeel zijn. Frans kwam op hetnbsp;moment dat de room dik op de melk lag en ja,nbsp;die heeft hij er met veel succes afgeschept. Hijnbsp;was de juiste man op het juiste moment, in dienbsp;zin heeft 'ie natuurlijk geboft. Maar net alsnbsp;Newton onder z'n appelboom besefte Fransnbsp;ook hoe relevant zijn waarnemingen waren alsnbsp;je ze in een ruimere context plaatste.quot;nbsp;Voor succes in de ethologie is probleemonder-scheidend vermogen overigens niet voldoende, waarschuwt Van Hooff. quot;Want ga maarnbsp;eens naar de Arnhemse chimpanseekolonie.nbsp;Zie je daar de Tweede Kamer in actie? Nee.nbsp;Waarschijnlijk liggen de meeste apen te pitten, een enkeling zit te vlooien, verderopnbsp;wordt wat gefrunnikt, en over een uur is datnbsp;weinig anders. En al die tijd moet jij vanuitnbsp;een authentieke belangstelling gemotiveerdnbsp;blijven om te letten op wat daar elk momentnbsp;zou kunnen gebeuren. Nee, gedragsonderzoeknbsp;is soms beresaai.quot;

Frans de Waal

Een zitkamer van een chic hotel aan de Amsterdamse Herengracht. Aan de wand eennbsp;portret door een kennis van Rembrandt, in denbsp;hoek een vitrine met porselein. Frans de Waalnbsp;(1948) oogt een beetje vermoeid, maar dat isnbsp;ook niet zo vreemd. Vanochtend het NRCnbsp;Handelsblad, toen de Volkskrant, nu Illuster,nbsp;en vanavond nog Met het oog op morgen.nbsp;Daarna is de bliksempromotietoer voor denbsp;Nederlandse vertaling van zijn derde boek,nbsp;'Van nature goed', voorbij en vliegt hij terugnbsp;naar Atlanta.

Na jarenlang verblijf in Amerika klinkt zijn Nederlands niet meer vlekkeloos. Sterker,nbsp;eigenlijk kost heel Nederland hem moeite.nbsp;Het onderwijssysteem, het onderzoeksklimaatnbsp;aan Nederlandse universiteiten - hij zou nietnbsp;weten wat hij ervan vindt. De Waai: quot;Ik ben alnbsp;vijftien jaar te ver weg om Nederland nog alsnbsp;een geïsoleerd land in Europa te zien.quot;nbsp;Nadenken over Jan van Hooff gaat hemnbsp;gemakkelijker af, tenslotte hebben ze nognbsp;steeds contact. Van Hooffs belangrijkste kwaliteit? quot;Jan is geen hoogleraar die gedachtesnbsp;verstikt. Hij zal niet snel zeggen: zo moet het.nbsp;Integendeel, hij houdt er juist van heel opennbsp;van gedachten te wisselen over je onderzoek.nbsp;Mede daardoor is hij ook zo succesvol geweestnbsp;in het afleveren van promovendi die goedenbsp;posities in het buitenland hebben gekregen.quot;nbsp;Een consequentie van zo'n inspirerend contactnbsp;kan zijn dat de leerling zijn leermeester overvleugelt. Is het niet tragisch dat hij met de eernbsp;is gaan strijken van Van Hooffs chimpanseekolonie? quot;Wel,quot; reageert De Waal met een lachje, quot;dat is nou eenmaal het lot van de leraarnbsp;die leerlingen produceert. Moetje dat tragischnbsp;noemen? Nee, vind ik niet. Het zou veel tragischer zijn geweest als er nooit wat uit dienbsp;kolonie was gekomen. Maar ik heb 'Chimpansee-politiek' wel opgedragen aan Jan, want iknbsp;besefte dat dat onderzoek meer voor hemnbsp;betekende dan alleen blijdschap over hetnbsp;resultaat. Toen ik in Arnhem ging werken,nbsp;realiseerde ik me heel goed dat ik ging doennbsp;wat hij eigenlijk zelf had willen doen.quot;nbsp;Op de vleugels van het succes van zijn boek

kreeg De Waal in 1981 het aanbod naar Wisconsin te komen, om daar zijn onderzoeks-en publicatiewerk voort te zetten. Sinds eennbsp;paar jaar combineert hij twee banen in Atlanta, onderzoeker op een primatencentrum ennbsp;hoogleraar psychologie. Psychologie? De Waal:nbsp;quot;Ja, psychologie. Om precies te zijn: de afdeling psychobiologie van het Department ofnbsp;Psychology. In de VS is switchen tussen disciplines veel gebruikelijker dan hier. In Europanbsp;begin je als zoöloog en eindig je als zoöloog.quot;nbsp;Het is de aanleiding voor een lange lofzang opnbsp;het Amerikaanse onderzoeksklimaat. Kortnbsp;samengevat: hij heeft veel tijd voor onderzoek, z'n podium strekt zich uit van New Yorknbsp;tot Los Angeles en, het belangrijkste, succesnbsp;wordt beloond met extra mogelijkheden.nbsp;Alleen dat onderwijssysteem. De Waal: quot;Vreselijk schools, en alles in hapklare brokken. Er isnbsp;nauwelijks nog ruimte voor het ontwikkelennbsp;van een brede visie. Gaat het in Nederlandnbsp;ook die kant op? Heb je tegenwoordig nognbsp;maar acht jaar voor je studie en je promotienbsp;samen? Dat had ik niet volgehouden, daarvoornbsp;deed ik er te veel naast. Tekenen, Dostojevskinbsp;lezen, dat soort dingen - ik heb ruim de tijdnbsp;genomen om door m'n puberteit te komen.quot;nbsp;quot;In mijn tijd lag je met lang haar in het grasnbsp;marihuana te roken en te discussiëren. Uiteindelijk was dat heel goed, denk ik, je maaktenbsp;wel een bepaalde algemene ontwikkelingnbsp;door. Maar ach, misschien is dat nostalgie.nbsp;Wie weet wat voor briljante wetenschappersnbsp;Nederland nog produceert.quot;

Peter van de Beek

'Van nature goed; Over de oorsprong van goed en kwaad in mensen en andere dieren' isnbsp;verschenen bij uitgeverij Contact.

ISBN: 90-254-0580-0.

Faculteit Biologie

(Peiling 1995)

studenten

afgestudeerden

medewerkers

(van wie 157 wetenschappelijk) promoties

budget in miljoen guldens

Hoger Onderwijs voor Ouderen

In de periode van januari tot april 1997 biedt de Universiteit Utrecht innbsp;het kader van HOVO Utrecht eennbsp;aantal cursussen aan, speciaal voornbsp;belangstellenden in de leeftijdsgroepnbsp;van 50 . De cursussen worden opnbsp;een middag per week gegevennbsp;gedurende 6 tot 12 weken.

De cursusprijs bedraagt afhankelijk van de lengte van de cursus f 180,-tot f 350,- exclusief literatuur.

De volgende cursussen staan voor deze periode op het programma:nbsp;Vakgroep Geschiedenis:

Amerika, droom en werkelijkheid, 1776 tot heden, dr. M. van Kossemnbsp;e.a. (dinsdagmiddag vannbsp;14 januari t/m 4 maart)nbsp;Archeologisch en historisch onderzoek rondom het Oude Testament,nbsp;mevrouw prof. dr. H.

Sancisi-Weerdenburg e.a. (dinsdagmiddag van 18 maart t/m 29 april)

Vakgroep Nederlandse Taal en Letterkunde:

Nederlandse literatuur uit de Gouden Eeuw: een geschrevennbsp;werkelijkheid, mevrouw prof. dr.nbsp;M.A. Schenkeveld-van Dussen e.a.nbsp;(dinsdagmiddag van 18 maart t/mnbsp;22 april)

Faculteit Wijsbegeerte: Inleiding tot de Antieke Filosofie,nbsp;prof. dr. J. Mansfeld (vrijdagmiddagnbsp;van 7 februari t/m 14 maart)

Faculteit Farmacie:

Geneesmiddelen: werking en gebruik, prof. dr. A.J. Porsius e.a.nbsp;(donderdagmiddag van 13 februarinbsp;t/m 24 april)

Vakgroep Geschiedenis en Grondslagen van de Wiskunde en denbsp;Natuurwetenschappen:

De evolutie van de evolutietheorie, prof. dr. R.P.W. Visser (woensdagmiddag van 29 januari t/m 23 april)nbsp;De andere instellingen, die participeren in HOVO Utrecht, bieden ondernbsp;andere cursussen aan op het gebiednbsp;van architectuur, wijsbegeerte,nbsp;muziek en literatuur.

In de Studiegids HOVO Utrecht staan beschrijvingen van alle cursussennbsp;en gegevens over plaats en tijd,nbsp;literatuur, kosten etc. Deze gidsnbsp;kan - liefst schriftelijk - worden aangevraagd bij de HOVO-coördinatornbsp;van de Universiteit Utrecht, dr.nbsp;C.P.M. Görts, bureau faculteit Biologie, Wentgebouw, Sorbonnelaan 16,nbsp;3584 CA Utrecht, (030) 2532822,nbsp;b.g.g. 2536705.

James Boswell (1740-1795) was advocaat en schrijver. Van 1763 totnbsp;1764 studeerde hij Romeins Rechtnbsp;aan de Universiteit Utrecht. Zijnnbsp;bekendste werk is 'The life ofnbsp;Samuel Johnson'.

James Boswell

Het James Boswell Instituut van de Universiteit Utrecht organiseertnbsp;professionele en doelgerichte cursussen en trainingen voor Nederlandsenbsp;en buitenlandse studenten en medewerkers. Het aanbod varieert vannbsp;Nederlands en moderne vreemdenbsp;talen tot de exacte vakken en internationale programma's. Het Jamesnbsp;Boswell Instituut probeert studentennbsp;en docenten van de Universiteitnbsp;Utrecht zodanig toe te rusten, dat zijnbsp;op internationaal niveau efficiënt ennbsp;doelmatig kunnen studeren ennbsp;werken. Het gaat hierbij vooralnbsp;om het verbeteren van de taal- ennbsp;communicatievaardigheden vannbsp;(uitwisselings)studenten en docenten. Belangrijke internationalenbsp;activiteiten van het James Boswellnbsp;Instituut zijn:

academische aansluitings-programma’s voor buitenlandse studenten. Dit is een opleidingstraject voor buitenlandse studenten, dienbsp;een studie in het Nederlandse Hogernbsp;Onderwijs willen volgen. Het biedtnbsp;hun een geïntegreerd en gecomprimeerd onderwijspakket met alle vakken waarin zij een toelatingsexamennbsp;voor het hoger onderwijs moetennbsp;afleggen. Een alumnivereniging voornbsp;studenten die een dergelijk programma hebben doorlopen en vervolgensnbsp;zijn uitgezwermd over heel Nederland om de studie van hun keuze tenbsp;volgen, is in voorbereiding.

taalcursussen voor studenten en docenten, bijvoorbeeld ter voorbereiding op een verblijf in het buitenland of ten behoeve van de internationalisering van curricula. Hierbijnbsp;kan gedacht worden aan een cursusnbsp;'Legal English for academie purposes'nbsp;voor studenten Rechten of aan hetnbsp;programma 'Lecturing in English'nbsp;voor universitair docenten.

zomercursussen 'Nederlands als tweede taal (NT2)' en 'Taal, geschiedenis en cultuur' voor buitenlandsenbsp;studenten en medewerkers. Daarnaast wordt samen met de faculteitnbsp;Letteren een bijdrage geleverd aannbsp;de 'Utrecht SummerSchool'.

cursussen voor medewerkers van bedrijven en kennisinstellingennbsp;waarvoor het van belang is dat denbsp;medewerkers zich de Nederlandsenbsp;taal, cultuur en gewoonten eigennbsp;maken. Het aanbod varieert vannbsp;'Boswell Welkom' tot intensieve programma's 'Nederlands als 2e taal'.

netwerkvorming ten behoeve van het 'Utrecht Network'. Het Jamesnbsp;Boswell Instituut onderhoudt nauwenbsp;contacten met universiteiten en taal-centra in Indonesië, Zuid-Afrika, Midden- en Oost-Europa en met organisaties als de Nederlandse Taal Unienbsp;en NUFFIC.nbsp;Informatie: James Boswell Instituutnbsp;Universiteit Utrecht, Bijlhouwerstraatnbsp;6, 3511 ZC Utrecht, (030) 2538666,nbsp;fax. (030) 2538686, e-mail: james.bos-well@jbi.ruu.nl.

ParnassQs

Op maandag 13 januari start het tweede cursusblok van ParnassQs,nbsp;het Internationaal en Cultureel Centrum van de Universiteit Utrecht. Er isnbsp;een zeer breed aanbod op hetnbsp;gebied van muziek, dans en theater.nbsp;Sinds kort zit de discipline literatuurnbsp;ook in het programma. De cursussennbsp;zijn voor iedereen toegankelijk. Voornbsp;meer informatie kunt u de brochurenbsp;bij ParnassOs halen, of bellen (030)nbsp;2538441.

Op 15 februari om 20.00 uur vindt de derde voorronde van het ParnassOsnbsp;Try-Out Podium plaats. Het Try-Outnbsp;Podium wil amateurs op het gebiednbsp;van cabaret en kleinkunst een laagdrempelige, inspirerende speelpleknbsp;bieden. Daarnaast biedt het denbsp;mogelijkheid kwaliteiten te toetsennbsp;aan publiek en jury. Het Try-Outnbsp;Podium is bedoeld voor mensen dienbsp;hun programma nog willen oefenennbsp;voordat ze meedoen aan een van denbsp;cabaretfestivals, maar ook voor mensen die hun eerste stappen op hetnbsp;podium zetten.

Voor meer informatie over aanmelding: ParnassOs, Kruisstraat 201,

3581 GK Utrecht, (030) 2538448.

Reserveringsnummer voor publiek (030) 2538441.

Studium Generale serie 'Joodse culturen'.

Studium Generale

In het voorjaar van 1997 organiseert Bureau Studium Generale de volgende lezingencycli:

'In Grote Lijnen: de kunsten' op dinsdagavond 4, 11, 18, 25 februari,nbsp;4, 11, 25 maart.

'Joodse culturen' (vervolg van najaar 1996) op maandagavond 10,nbsp;24 februari, 3, 17 maart.

Symposium Oekraïne op dinsdag 18 maart van 17.45-20.00 uur.

'Funeraire culturen' op maandagavond 10, 17, 24 maart, 7,nbsp;14, 21 april.

'Filosofie en ideeëngeschiedenis Sociale Wetenschappen' (1ste SG-pro-gramma op Internet) op donderdagavond 20, 27 maart, 3, 10, 17, 24nbsp;april, 1, 15 mei.

Spring Dance op dinsdagavond 8 en 15 april.

Informatie: Studium Generale

(030) 2532436

d'Accord

Sinds oktober 1996 is er d'Accord, een nieuwe zangtheatergroep die opnbsp;hoog niveau zang met theater- ennbsp;danselementen wil combineren.nbsp;d'Accord staat onder professionelenbsp;artistieke leiding van Johan Rooze ennbsp;krijgt een bezetting van 16 mensen.nbsp;Er gaat gewerkt worden aan eennbsp;wervelend repertoire van jazz ennbsp;pop, maar ook experimentele ennbsp;uitheemse volksmuziek worden innbsp;het programma opgenomen. Denbsp;samenstelling van de groep wordt zonbsp;gekozen dat er niet alleen als totaalnbsp;ensemble, maar ook in kleinere unitsnbsp;als octetten, kwintetten of (dubbel)nbsp;kwartetten kan worden gewerkt.nbsp;Naast de auditieve kant wordt er,nbsp;onder leiding van de aan denbsp;groep verbonden professionelenbsp;dramaturge, serieuze aandachtnbsp;gegeven aan de drama-technische ennbsp;theatrale zijde van muziektheater.nbsp;In de loop van het volgende jaar wilnbsp;d'Accord ook een ondersteunendenbsp;rol gaan vervullen voor andere gezelschappen, bijvoorbeeld m.b.t. boekhouding en secretariële werkzaamheden. Ook bij reserveringen vannbsp;uitvoeringsruimten en bij het aanvragen van financiële voorzieningennbsp;kan kennis en ervaring worden uitgewisseld.

Inmiddels heeft d'Accord anderhalve maand na oprichting haar eerste

Live-optreden gehad in AVRO's radio Café, en zijn al afsprakennbsp;gemaakt voor andere radio- en TVnbsp;optredens.

Informatie maar ook aanmeldingsformulieren voor een auditie kunnen worden aangevraagd op het secretariaat van d'Accord (030) 2714339,nbsp;fax: (030) 2731799, of zijn op tenbsp;halen bij Parnassfis, Kruisstraat 201,nbsp;3581 GK Utrecht.

Sociaal Cultureel Centrum De Uitwijk

Voorjaar 1997 organiseert De Uitwijk een zeer divers cursusprogrammanbsp;met onder meer tekenen, schilderen,nbsp;aquarelleren, acrylschilderen, combi-natie-cursussen, yoga, typevaardig-heden, kunstgeschiedenis, filosofie,nbsp;keramiek. De cursussen vinden plaatsnbsp;op diverse tijdstippen: in de pauze,nbsp;tussenuren, late namiddag en denbsp;vroege avond. Alumni die zijn afgestudeerd na 1 januari 1996 kunnennbsp;nog deelnemen tegen het specialenbsp;studententarief (Studentnummernbsp;meenemen). De cursus-informatie-markt is op dinsdag 21 januari 1997nbsp;in de hal van Transitorium I, Leuven-laan 21 in De Uithof.

Op dinsdag 18 maart 1997 is er een tweedehands-boekenmarkt vannbsp;10.00-17.00 uur in de hal van Transitorium I. Binnen- en buitenlandsenbsp;literaire pockets, romans, literairenbsp;tijdschriften, eerste drukken, poëzie,nbsp;toneel, klassieke talen, de beterenbsp;detectives, (blad)muziek, biografieën,nbsp;atlassen, prenten, reisbeschrijvingen,nbsp;cultuurgeschiedenis, medische atlassen, schoolplaten, filosofie, mystiek,nbsp;theologie. Amnesty International, Exnbsp;libris etc. Als u zelf boeken wilt verkopen kunt u een deelnameformuliernbsp;aanvragen bij De Uitwijk.nbsp;U kunt de boekenmarkt ooknbsp;combineren met een bezoek aan uwnbsp;faculteit, de Botanische Tuinen, ofnbsp;een wandeling op het Uithof-complex. Op dit moment wordennbsp;er diverse interessante, nieuwenbsp;gebouwen neergezet (Koolhaas,nbsp;Mecanoo, Neutelings etc.).nbsp;Inlichtingen en aanvragen cursusprogramma: De Uitwijk, Transitorium I,nbsp;Leuvenlaan 21, 3584 CE Utrecht -De Uithof, (030) 2533402, e-mail:nbsp;uitwijk@pobox.ruu.nl homepage:nbsp;http'./lwww.ruu.nllUitwijklcursus.html.

De Salon

Elke derde zondag van de maand is er in het Polman's Huis (hoek Kei-straat/Jansdam) het publiek debatnbsp;'De Salon'. Aan de hand van drie ofnbsp;vier pittige stellingen komt eennbsp;thema aan bod. Enkele panelgastennbsp;brengen de discussie op gang, waarna het publiek alle ruimte krijgt omnbsp;mee te debatteren. Dit alles ondernbsp;leiding van één van de vaste presen

tatoren: Machteid Versnel, Tweede Kamerlid voor D56 en Paul Schnabel,nbsp;hoogleraar Geestelijke Gezondheidszorg. Het debat wordt ingeleid metnbsp;een gesproken column door Andrénbsp;Klukhuhn, hoofd Studium Generalenbsp;van de Universiteit Utrecht. Voorafnbsp;en in de pauze is er een muzikaalnbsp;intermezzo.

Voor het komende seizoen is het programma als volgt: 19 januarinbsp;1997: De toekomst van de ouderenzorg, 16 februari 1997: Reclame,nbsp;16 maart 1997: Veranderendenbsp;omgang met de dood, 20 april 1997:nbsp;Schoonheidsidealen. Aanvang: 14.30nbsp;uur, de zaal gaat om 14.00 uur open.nbsp;Informatie: De Salon Utrecht, Germaine Custers, Postbus 80125, 3508nbsp;TC Utrecht, (030) 2533708, e-mail:nbsp;Salon@bur.ruu.nl.

Stichting Integrand

Integrand is een landelijke nonprofit organisatie die zich ten doel stelt de kloof tussen academischenbsp;studenten en het bedrijfsleven tenbsp;verkleinen.

Zij doet dit door studenten die werk zoeken en bedrijven die tijdelijknbsp;een extra kracht nodig hebben metnbsp;elkaar in contact te brengen. In veelnbsp;bedrijven kan aan bepaalde projecten of onderzoeken niet de gewenste aandacht worden besteed, doornbsp;gebrek aan specifieke kennis, financiën of tijd. Een gemotiveerde ennbsp;vergevorderde student kan dannbsp;uitkomst bieden. De student komtnbsp;tijdelijk in dienst en ontvangt hetnbsp;mimimumloon. Heeft uw bedrijfnbsp;behoefte aan een dergelijkenbsp;werkkracht, neem dan contact opnbsp;met Integrand Utrecht, Achter Sintnbsp;Pieter 25, 3512 HR Utrecht,nbsp;(030) 2536176, fax. (030) 2536201.

Biologie

Facultaire Colloquia

De faculteit Biologie organiseert colloquia waarbij alumni van hartenbsp;welkom zijn. De opzet van de colloquia is een 'grote lijnen verhaal' overnbsp;ontwikkelingen, uitdagingen en perspectieven in het vakgebied, aanhakend bij het eigen onderzoek, maarnbsp;zonder te veel op details van ditnbsp;laatste in te gaan. Sprekers zijnnbsp;onderzoekers van binnen en buitennbsp;de faculteit.

De colloquia zijn op donderdag, aanvang 16.00 uur, in het Wentgebouw, Sorbonnelaan 16. Na afloop is er eennbsp;informele borrel. Het programmanbsp;voor de eertse helft van 1997 is alsnbsp;volgt:

13 februari 1997: prof. dr. A.J. van Noordwijk (Nederlands Instituut voornbsp;Oecologisch Onderzoek, hoogleraarnbsp;faculteit Biologie), Wentgebouwnbsp;groene collegezaal

20 maart 1997: prof. dr. Bootsma (afdeling celbiologie en genetica,nbsp;Erasmus Universiteit Rotterdam),nbsp;Wentgebouw blauwe collegezaalnbsp;22 mei 1997: prof. dr. L.C. van Loonnbsp;(Botanische Oecologie en Evolutiebiologie), Wentgebouw groenenbsp;collegezaal

Informatie: dr. C.P.M. Görts, bureau faculteit Biologie, Wentgebouw,nbsp;Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht,nbsp;(030) 2532822, b.g.g. 2536705.

Farmacie

Oratie

Op 19 november 1996 heeft prof. dr. J.H. Beijnen zijn ambt van hoogleraarnbsp;aanvaard door het houden van zijnnbsp;oratie, getiteld 'Bio-analyse ennbsp;geneesmiddelenonderzoek'. Beijnennbsp;is werkzaam op het vakgebied vannbsp;de Bio-analyse, in het bijzonder innbsp;relatie tot het klinisch geneesmiddelenonderzoek.

Geneeskunde

PHEPH

Zaterdag 19 april 1997 organiseert de alumnivereniging Medische Biologie PHEPH weer de jaarlijkse reünienbsp;voor haar leden. De reünie zalnbsp;bestaan uit een middagactiviteitnbsp;gevolgd door een etentje. Detailsnbsp;over hoe/wat/waar volgen in hetnbsp;PHEPH magazine en de volgendenbsp;Illuster. Hou deze dag dus alvast vrij!nbsp;Afgestudeerde medisch biologen dienbsp;nog geen lid zijn van PHEPH kunnennbsp;voor informatie schrijven naar onsnbsp;correspondentieadres: PHEPH, J. denbsp;Bekastraat 18bis, 3514 VM Utrecht ofnbsp;e-mail: PHEPH@cv.ruu.nl.

Letteren

Geschiedenis

Alumni van de vakgroep Geschiedenis hebben tijdens een officiële oprichtingsvergadering op 19 september jl. besloten een nieuwe VIGU-vereniging op te richten. De bestaande, oude VIGU zal overgaan in hetnbsp;Fonds VIGU. De nieuwe verenigingnbsp;draagt de naam 'Alumniverenigingnbsp;Vrienden van het Instituut voornbsp;Geschiedenis te Utrecht'.

Het doel van de vereniging is zoveel mogelijk afgestudeerden bij de vakgroep Geschiedenis betrokken tenbsp;houden. De nieuwe VIGU zal ondernbsp;andere cursussen, lezingen, congressen en een jaarlijkse alumnidag organiseren. Daarnaast start de VIGU metnbsp;het uitgeven van een eigen nieuwsbrief waarin artikelen en berichtennbsp;voor en door alumni staan.

Tijdens de oprichtingsvergadering is tevens het eerste bestuur van de vereniging gekozen. Het bestuur isnbsp;samengesteld uit vijf personennbsp;waarvan er twee door het dagelijksnbsp;bestuur van de vakgroep Geschiedenis zijn voorgedragen. Het bestuurnbsp;roept alle alumni op die nog geen lidnbsp;zijn en die (actief) lid willen wordennbsp;zich te melden bij het secretariaatnbsp;van de vakgroep. Lidmaatschapnbsp;levert bij toekomstige activiteitennbsp;vele voordelen op! Recent afgestudeerden krijgen een fikse korting opnbsp;de contributie.

De oude VIGU gaat officieel Fonds Vriendenkring Instituut voor Geschiedenis Utrecht, afgekort Fonds VIGUnbsp;heten. De stichting zal bijdragen aannbsp;de realisering van de plannen van denbsp;nieuwe VIGU. Het bestuur bestaatnbsp;uit drie leden die tevens lid van denbsp;nieuwe VIGU dienen te zijn. Tenminste één lid is afkomstig uit het dagelijks bestuur van de vakgroepnbsp;Geschiedenis.

Binnenkort wordt de alumni-alma-nak verzonden naar alle alumni waarvan de adressen bij de vakgroepnbsp;bekend zijn. Ook wordt een brief bijgesloten met meer informatie overnbsp;toekomstige activiteiten en de rol dienbsp;alumni hierbij kunnen vervullen.nbsp;Informatie: Alumniverenigingnbsp;Vrienden van het Instituut voornbsp;Geschiedenis te Utrecht, Kromme

Nieuwegracht 66, 3512 HL Utrecht, (030) 2536456.

Literatuurwetenschap

De vakgroep Algemene Literatuurwetenschap van de faculteit Letteren zal tijdens de Universiteitsdag 1997,nbsp;waarover u elders in dit blad meernbsp;kunt lezen, ook vertegenwoordigdnbsp;zijn. Daarnaast organiseren we andere activiteiten die ook voor alumninbsp;interessant kunnen zijn. Zo heeftnbsp;de vakgroep uit haar opleidingsaanbod een aantal cursussen voornbsp;contractanten geselecteerd. Dezenbsp;worden beschreven in de brochurenbsp;'De wereld van de literatuur' die unbsp;via het secretariaat van de vakgroepnbsp;kunt aanvragen.

Verder wordt in het kader van het post-academisch onderwijs op 6nbsp;maart 1997 een studiedag georganiseerd met als thema 'Fantastischenbsp;literatuur in de 20e eeuw'. Deze studiedag is bedoeld voor lerarennbsp;Nederlands en moderne vreemdenbsp;talen HAVOAA/VO maar staat uiteraard ook open voor andere geïnteresseerden.

De contactpersoon voor informatie over bovenstaande activiteiten ennbsp;voor adreswijzigingen is: Anneliesnbsp;van den Hurk, secretariaat vakgroep

Literatuurwetenschap, Muntstraat 4, 3512 £V Utrecht, tel (030) 2538242,nbsp;fax (030) 2538381, e-mailnbsp;Annelies.vandenHurk@let.ruu.nl

Nederlands

Van de hand van Menno Liauw en Leon van de Zande van de vakgroepnbsp;Nederlands is verschenen 'Aen doorluchtige voorgangers hapert het niet;nbsp;een geschiedenis van de neerlandistiek'. Dit boek beschrijft de geschiedenis van de neerlandistiek gedurende de afgelopen 200 jaar. Het isnbsp;opgebouwd aan de hand van vijftiennbsp;jaartallen waaraan een bepaaldenbsp;gebeurtenis is gekoppeld. Het eerstenbsp;hoofdstuk heeft als uitgangspuntnbsp;1795 en de instelling van de eerstenbsp;leerstoel, het laatste 1996 en denbsp;nominatie voor de AKO-literatuur-prijs van Frits van Oostroms 'Maer-lants wereld’. In de verschillendenbsp;hoofdstukken wordt aandachtnbsp;besteed aan wetenschapsopvattingnbsp;en onderzoek, zoals in de hoofdstukken over literatuurgeschiedschrijving,nbsp;spelling of genderstudies in de neerlandistiek. Ook wordt aandachtnbsp;besteed aan de institutionelenbsp;geschiedenis, zoals in de hoofdstukken over de onderwijswetgevingnbsp;en de praktijk van colleges of denbsp;opname van taalbeheersing in hetnbsp;Academisch Statuut.

'Aen doorluchtige voorgangers hapert het niet' (169 pp) is voornbsp;f 10,- te verkrijgen bij het secretariaat van de vakgroep Nederlands,nbsp;Trans 10, 3512 JK Utrecht,nbsp;(030) 2538000.

Italiaans

Op vrijdag 14 maart heeft een studiedag plaats over het thema 'IInbsp;Viaggio in Utopia / De Utopische

Reis'. Op deze dag zijn al degenen die in Utrecht Italiaans gestudeerdnbsp;hebben welkom. Gespróken zal worden door onder meer Cok van dernbsp;Voort, Harald Hendrix, Laura Schram-Plghi, Dina Aristodemo en Reiniernbsp;Speelman. Tijdens de koffie, thee ennbsp;borrel is er ruime gelegenheid omnbsp;oude vrienden en bekenden te ontmoeten. Voor informatie over hetnbsp;programma (tijden, locatie, etc.) kuntnbsp;u vanaf 15 december contact opnemen met Christine Broeders van hetnbsp;secretariaat van de vakgroep Romaanse Talen en Culturen, tel. (030)nbsp;2536400, fax. (030) 2536167.

Sociale Wetenschappen

Alcmaeon

Heeft u wel eens stilgestaan bij de mogelijkheid om begunstiger te worden van de Utrechtse Faculteitsver-eniging der Sociale Wetenschappennbsp;Alcmaeon? En daarmee te profiterennbsp;van de voordelen die dit met zichnbsp;meebrengt? De voordelen op eennbsp;rijtje: Om te beginnen ontvangt u vijfnbsp;keer per jaar ons sociaal-wetenschap-pelijk magazine 'Geestig'. Hierinnbsp;wordt aandacht besteed aan actuelenbsp;onderwerpen en onderzoeken, maarnbsp;het ontbreekt ook zeker niet aannbsp;ontspannende teksten en columns.nbsp;Verder wordt u door middel vannbsp;nieuwsbrieven en folders op denbsp;hoogte gehouden van onze activiteiten. Deze variëren van groots opgezette congressen, lezingen ennbsp;workshops tot excursies, elknbsp;gekoppeld aan actuele, sociaalwetenschappelijke onderwerpen.nbsp;De drie studie-inhoudelijke commissies (Arbeid, Organisatie ennbsp;Management, Cultuur en Maatschappij, en Gezondheid en Hulpverlening)nbsp;doen hun best om ook dit jaar weernbsp;interessante onderwerpen aan tenbsp;bieden. Kortom, voor slechts f 25,-kunt u een heel jaar lang 'Geestig’nbsp;ontvangen en tegen korting ofnbsp;gratis alle Alcmaeon activiteitennbsp;bezoeken.

Informatie: Alcmaeon, Heidelberg-laan 1, 3584 CS Utrecht. (030) 2533200, e-mail:nbsp;alcmaeon@fsw.ruu.nl.

Wiskunde en Informatica

Avirus

Met ingang van 15 januari 1997 is het nieuwe adres van Avirus, denbsp;vereniging voor afgestudeerdenbsp;informatici: Avirus, p/a A.C.M.nbsp;van Hienen, Noorderlicht 11,nbsp;3454 SH De Meern,nbsp;(030) 6622063.

Triton

De U.S.R.Triton was deze zomer op de twee grote toernooien goednbsp;vertegenwoordigd. Op de Wereldnbsp;Kampioenschappen in Strathclyde,nbsp;Schotland, kwamen Christien Timmermans en Annette Bogtstra in actie.nbsp;De ploeg van Christien Timmermansnbsp;behaalde in de B-finale de eerstenbsp;plaats. Annette Bogtstra behaalde innbsp;de lichte skiff een vierde plaats.

Op de Olympische Spelen in Atlanta kwamen Pieter van Andel en Lauriennbsp;Vermulst in actie. In de B-finale behaalde de combinatie van Pieter vannbsp;Andel een vierde plaats. Lauriennbsp;Vermulst kwam samen met Ellennbsp;Mellsie - met wie ze in 1988 wereldkampioen werd - uit in de lichte dub-beltwee. Ze behalen een zesde plaats.

Op 11 januari 1997 zal de Utrechtse Studenten Roeiverenigingnbsp;Triton afscheid nemen van haarnbsp;bootsman, Wim Heuvelman. Na eennbsp;dienstverband van 35 jaar vindt Wimnbsp;het tijd om te stoppen. De vader vannbsp;Wim, Cor Heuvelman was van 1923nbsp;tot 1961 bootsman van U.S.R. Triton.nbsp;Wim leerde het vak dus niet van eennbsp;vreemde. Toen Wim begon, had denbsp;familie Heuvelman er al bijna veertignbsp;jaar dienstverband op zitten, en metnbsp;het afscheid van Wim is dat bijnanbsp;vijfenzeventig jaar geworden. Dit isnbsp;voor de U.S.R. Triton reden om Wimnbsp;op gepaste wijze te bedanken ennbsp;daarom organiseert zij op 11 januarinbsp;1997 een afscheidsreceptie. Middelsnbsp;deze oproep nodigt de U.S.R. Tritonnbsp;al haar oud-leden uit om deze dagnbsp;Wim de hand te schudden.

Namens (oud-)Tritonleden wordt een gezamenlijk cadeau aangeboden.nbsp;Wilt ook u hieraan deelnemen, dannbsp;kunt u telefonisch contact opnemennbsp;met de ab Actis van de U.S.R. Triton,

Bootsman Wim Heuvelman aan het werk.

Kirsten Schimmel, (030) 2889588. Na afloop van de receptie wordt opnbsp;P.h.R.M het traditionele oud-leden-diner gehouden. Daarvoor kunt u bijnbsp;de ab Actis een kaartje bestellen.nbsp;Tevens verzoeken wij u fotomateriaal, en andere zaken die geassocieerd kunnen worden met Wim opnbsp;te sturen, opdat wij dat op eennbsp;gepaste manier kunnen verwerken.nbsp;Ik verwacht u allen op zaterdag 11nbsp;januari op de 'Punt' (Verlengdenbsp;Hoogravenseweg 13, Utrecht) ennbsp;aansluitend op P.h.R.M.

BRUG

BRUG is op zoek naar oud-leden. In het kader van het toekomstignbsp;alumnibeleid willen wij graag onsnbsp;oud-ledenbestand completeren.nbsp;Dankbaar maken wij gebruik vannbsp;deze mogelijkheid om onze oud-leden op te roepen. Wij zouden hetnbsp;zeer op prijs stellen als jij, oud-BRUG-GER, contact zou willen op nemennbsp;middels een brief of een telefoontje.nbsp;Je kunt schrijven naar: Achter Sintnbsp;Pieter 25, 3512 HR Utrecht t.a.v.nbsp;BRUG, Liesbeth Fleuren. Je kuntnbsp;bellen naar de BRUG-kamer: (030)nbsp;2536344 of (030) 2546655 (Liesbethnbsp;Fleuren, secretaris), (030) 2331046nbsp;(Maayke Cooymans, voorzitter).

Zinkstuk

Dit bericht is bedoeld voor alle oude ballen en oude tutten. Oftewel allenbsp;oud-leden van Zwem en Waterpolonbsp;Federatie 'Het Zinkstuk'. Velen vannbsp;jullie zullen na de studietijd 'Hetnbsp;Zinkstuk' uit het oog verloren hebben. Uit het oog, maar hopelijk nietnbsp;uit het hart.

Daarom hebben het bestuur van 'Het Zinkstuk' en kringen van oud-leden het initiatief genomen om denbsp;band tussen de vereniging en oud-leden te versterken. Daartoe zal eennbsp;oud-ledenvereniging opgericht worden. Leden van deze oud-ledenvereniging worden op de hoogtenbsp;gehouden van het wel en wee vannbsp;'Het Zinkstuk'. Dit zal gebeuren doornbsp;toezenden van het welbekende verenigingsblad, het Blubblad. Uiteraard zal een gedeelte van het Blubblad geheel van en voor oud-ledennbsp;gereserveerd zijn. Verder ontvang jenbsp;als oud-lid jaarlijks een smoelenboek, waarin in de toekomst ook denbsp;oud-leden opgenomennbsp;zullen zijn.

Natuurlijk wordt ook het sportieve aspect niet vergeten. (Ex-)zwemmersnbsp;kunnen zich meten tijdens de jaarlijkse clubkampioenschappen. (Ex-)nbsp;waterpoloërs zijn uiteraard van hartenbsp;welkom op het jaarlijkse Zinkstuknbsp;waterpolotoernooi. De echte fanatiekelingen kunnen verder nog aannbsp;andere toernooien in den lande deelnemen. Oude gewoontes, zoals 'eennbsp;biertje' drinken na de wedstrijd, zullen hierbij zeker niet vergeten worden. De feesten zijn nog steedsnbsp;werelds.

Is je interesse gewekt, neem dan contact op met Wilma van de Koot,nbsp;(030) 2965049. Geef je adres ennbsp;telefoonnummer door zodat wij jenbsp;van alle ontwikkelingen op denbsp;hoogte kunnen houden.

SIB-Utrecht

De Studentenvereniging voor Internationale Betrekkingen nodigt nog immer oud-leden uit om zich op tenbsp;geven als reünist. Wij vinden het ergnbsp;belangrijk om contact te houden metnbsp;oud-leden en voor hen speciale activiteiten te organiseren. Natuurlijknbsp;zijn vrijwel al onze activiteiten opennbsp;voor iedereen, dus ook oud-leden.nbsp;Graag zouden wij voor hen wat extranbsp;willen doen. SIB-Utrecht bestaat volgend jaar f5 jaar en dit derde lustrum gaat uitbundig gevierd worden.nbsp;Dit lustrum vindt plaats in de weeknbsp;van 14 april 1997 en in deze weeknbsp;wordt ook de eerste reünisten-activi-teit georganiseerd.

Reünist-aanmeldingen kunnen opgestuurd worden naar SIB-Utrecht, Postbus 13301, 3507 LH Utrecht ofnbsp;via sib@fys.ruu.nl. Natuurlijk kannbsp;meer informatie over de activiteitendie de SIB verder organiseert verkregen worden via het secretariaat,nbsp;(030) 2532884 of op Internet:nbsp;WWW. fys.ruu. nll-sib.

Letteren

Drs. J.E.A. Aartsen, Duits

M.J. Aerts, Nederlands

• I. D. van Amelsfort, Spaans

Drs. L. Arens, Italiaans

Drs. J.F. van de Ban, Algemene

Literatuurwetenschappen

Drs. R.D. Bauer, Duits

Drs. K.0. van den Berg, Geschiedenis

E.M.T. Bremer.

Algemene Letteren

Drs. P.J.W.Ten Brinke,

Algemene Letteren

J. H. Drentje, Geschiedenis

Drs. J.H. van Drooge,

Algemene Letteren

Drs. M.H. Enting, Duits

Natuur- en Sterrenkunde

Drs. J.H. Aardoom,

Meteorologie en fysische oceanografie

Drs. R. Stuik, Natuurkunde

Rechten

Mr. C.R. Klaassen, Rechten

R.P. Kok, Nederlands Recht

Drs. C.L. Mosterd,

Nederlands Recht

Mr. J.E.M. van Zoelen,

Nederlands Recht

Ruimtelijke Wetenschappen

M. Bakkenes, Fysische Geografie P. de Blois, Sociale geografienbsp;Drs. B.A. Brouwer,

Sociale Geografie

Drs. M. de Graaf,

Ruimtelijke Wetenschappen Drs. M.A. de Ligny,

Sociale Geografie

R. H. Mastebroek,

fysische geografie

K.P.H. Nouwens,

Sociale Geografie

Drs. L.H.W.H, Peters,

Sociale Geografie

Drs. M.M.W. Schrama,

Sociale Geografie

C.W.M. Zielhuis,

Sociale Geografie

Scheikunde

S. Flink, Scheikundenbsp;Dr. W.C. de Gruijter,

Scheikunde

Drs. I.S. Ridder, Scheikunde Drs. T. Wolfert, Scheikundenbsp;Drs. A.A. Zweistra, Scheikunde

Sociale Wetenschappen

Drs. E.B. Bakker, Pedagogiek

Drs. E.J.J. de Bar, Psychologie Drs. T. Beens, Pedagogieknbsp;Drs. F.A.J.A. van Beugen,

Onderwijskunde

Drs. E.M. van den Beukel,

Pedagogiek

Drs. G.L. Bos, Algemene Sociale Wetenschappen

Drs. J.J. Bosland, Psychologie J.M.C. Broersen, Psychologienbsp;Drs. C.H.M. Deijkers,

Onderwijskunde

Drs. S.M. Derkx, Algemene Socialenbsp;Wetenschappen

Drs. H.J. Eijlders, Algemene Sociale Wetenschappen

Wiskunde en Informatica

P.D. Backer, Informatica

R.E. Bijvank, Informatica A.J.C. Bik, Informatica

T. V.A. Houben, Informaticanbsp;M. Janackova, Informaticanbsp;D.T. Janssen, Informatica

Wijsbegeerte

G.H.J. Janssen, CKI

Personalia

De Venezolaan Carlos Beltran, natuurkunde-student aan denbsp;universiteit van Florida, is winnaarnbsp;geworden van het tweede internationale pianoconcours voor studenten aan hogescholen en universitei-ten, uitgeschreven door denbsp;Universiteit Utrecht.

Drs. Marjan Slob is benoemd tot hoofdredacteur van het maandblad Humanist. Zij studeerde wijsbegeerte in Utrecht en volgde eennbsp;postdoctorale opleiding journalistiek in Rotterdam, waarna zij eennbsp;freelance-journalistenpraktijknbsp;startte. Zij geeft redactie-adviezennbsp;aan Illuster.

Prof. dr. M. Horzinek, hoogleraar virologie en virusziekten aan de faculteit Diergeneeskunde van

Oproep

Mededelingen voor deze rubriek kunt u sturen naar denbsp;redactie van Illuster. Adres zienbsp;colofon.

Op 8 november is bij de Universiteit Utrecht een boek verschenen met veertien journalistieke portretten van afgestudeerden. Alumninbsp;die in de jaren dertig, veertig ennbsp;vijftig in Utrecht studeerden, kijkennbsp;terug op een halve eeuw leven ennbsp;werk. Hoe is het hen persoonlijknbsp;vergaan? Hoe heeft de relatienbsp;tussen wetenschap en geloof,nbsp;bedrijfsleven en politiek zichnbsp;ontwikkeld?

De alumni:

• ? nbsp;Monseigneur Roland Philippenbsp;Bär is sceptisch over de oplevingnbsp;van het geloof.

• ? nbsp;Nobelprijswinnaar Nicolaasnbsp;Bloembergen prijst het Amerikaansnbsp;onderzoeksklimaat.

• ? nbsp;Historicus Hermann von dernbsp;Dunk moppert over de universitairenbsp;ambtenarij.

De dames Van Herten-Romme en Van Lanschot herinneren zichnbsp;de opbouw van de studentenvoorzieningen.

e De broers Gerrit en Laurens Jansen zoeken naar de emotie vannbsp;de wetenschapper.nbsp;de Utrechtse universiteit, ontvangtnbsp;de dr. M.W. Beijerinck Virologienbsp;Medaille 1996 van de Koninklijkenbsp;Nederlandse Akademie vannbsp;Wetenschappen. Hij krijgt denbsp;onderscheiding voor zijn werk innbsp;de veterinaire virologie. Horzineknbsp;is de ontdekker van een groepnbsp;virussen die ziekten veroorzakennbsp;bij paarden, koeien en varkens.nbsp;Bovendien omschreef hij virussennbsp;die ziekten veroorzaken bij kattennbsp;en kippen. De prijs wordt sindsnbsp;1966 eens in de drie jaar toegekend aan iemand die bijzonderenbsp;prestaties heeft verricht op hetnbsp;gebied van de virologie.

Maarten Rook (MBA), directeur van de Dienst Bedrijfsvoering en Verantwoording van de Universiteit Utrecht, wordt op 1 januarinbsp;1997 algemeen directeur van hetnbsp;Holy-ziekenhuis in Vlaardingen.nbsp;Tevens wordt hij lid van de Raadnbsp;van Bestuur van de nieuwe combinatie die zal ontstaan na de fusienbsp;van het Holyziekenhuis met hetnbsp;Schiedamse ziekenhuis Schieland.nbsp;Rook werd zeven jaar geledennbsp;aangesteld in zijn huidige functienbsp;en fungeerde sindsdien als rechter

• ? nbsp;Euro-ambtenaar Jan Janssennbsp;beschrijft de perikelen van denbsp;interne markt.

• ? nbsp;Dirk Jan van de Kaanbsp;(NWO) schildert de toekomst vannbsp;het Nederlandse onderzoeks-landschap.

• ? nbsp;Oud staatssecretaris Elsnbsp;Veder-Smit onderzoekt de grenzennbsp;van het politiek bedrijf.

• ? nbsp;Schrijversechtpaar Leo Vromannbsp;en Tineke Sanders 'kibbelt' overnbsp;wetenschap en poëzie.

• ? nbsp;Uitgever Pierre Vinken prijst

  
  

  naam

  
  

  adres

  
  

  postcode ¦ ¦ woonplaats

  
  

Mgr. R.P. Bär, een van de veertien alumni in 'Zo, dit isnbsp;de wereld.'

hand van het college van bestuur op het gebied van onder meernbsp;financiën en personeelszaken.

Drs. Berend van der Ploeg is per 1 oktober 1996 in dienstnbsp;getreden bij de landelijke werkgeversorganisatie VNO-MCW (Dennbsp;Haag) als secretaris/uimtelijkenbsp;ordening. Voordien wéis Van dernbsp;Ploeg enige jaren werkzaam alsnbsp;fractiesecretaris van D'66. Van dernbsp;Ploeg studeerde geschiedenis aannbsp;de Universiteit Utrecht.

? De Marco J. de Vries prijs voor biopsychosociale geneeskundenbsp;wordt dit jaar toegekend aannbsp;dr. C. Heijnen. Zij krijgt de prijs,nbsp;een bedrag van tienduizend gulden beschikbaar gesteld door hetnbsp;VSB Fonds, voor haar onderzoek opnbsp;het gebied van de psychoneuroimmunologie. Heijnen, staflid bijnbsp;het Wilhelmina Kinderziekenhuis innbsp;Utrecht, bestudeert de wisselwerking tussen geest en lichaam zoalsnbsp;die zich uit in (veranderingen van)nbsp;het afweersysteem van de mens.

Mw. B. van Middelkoop-Berk-hoff heeft op 8 november afscheid genomen als secretaris van denbsp;Vereniging Utrechts Universiteits-de berg aan wetenschappelijkenbsp;publicaties.

Ambassadeur Arnold Peter van Walsum spoort de Nederlanders aan tot creatief denken.

De auteurs

'Zo, dit is de wereld' is een uitgave van de Universiteit Utrecht, ondernbsp;eindredactie van Twan Geurts.nbsp;Ook de auteurs hebben bijnanbsp;allemaal in Utrecht gestudeerd:nbsp;Maarten Evenblij, Joke Mat,nbsp;Peter Giesen, Erik Hardeman,nbsp;fonds. Mede door haar inzet ennbsp;enthousiasme heeft het alumni-beleid een grotere aandachtnbsp;gekregen. Ook in andere opzichtennbsp;is het Universiteitsfonds onder haarnbsp;leiding van grote betekenisnbsp;geweest, zoals voor de bezettingnbsp;van de bijzondere leerstoelen ennbsp;het verlenen van subsidies. Mw.nbsp;drs. Leneke Visser zal voorlopig alsnbsp;interim-secretaris fungeren.

Afscheid van mw. B. van Middelkoop-Berkhoff alsnbsp;secretaris van de Verenigingnbsp;Utrechts Universiteitsfonds.

Peter van de Beek, Matthijs van de Schaft, Marjan Slob ennbsp;Bas Mesters.

'Zo, dit is de wereld. Utrechtse afgestudeerdennbsp;over 50 jaar leven en werk.nbsp;Alumni-portretten'

Uitgave Universiteit Utrecht. Verkoop en distributie Kwadraatnbsp;Uitgevers Groep BV. 108 biz.nbsp;Geïllustreerd.

ISBN 90 6481 600 X. NUGI 642. November 1996. Prijs f 24,90.

Colofon

Illuster 5, jaargang 1, december 1996.

Illuster is een gezamenlijke uitgave van de Universiteit Utrecht en denbsp;Vereniging Utrechts Universiteitsfonds.nbsp;In samenwerking met faculteiten ennbsp;verenigingen, het Alumniplatform ennbsp;de Stichting Utrechts Universiteitsblad.nbsp;Illuster verschijnt vier keer per jaar ennbsp;wordt toegezonden aan afgestudeerdennbsp;van de Universiteit Utrecht in eennbsp;oplage van 62.000.

Hoofdredacteur: Twan Geurts Redactie: Karin Beneken Kolmer,nbsp;Noor van Haaren, Désirée Majoor,nbsp;Onno Möller, Armand Heijnennbsp;Redactie-advies: Niels Bruijel,nbsp;Kees van Dam, Roeland Dobbelaer,nbsp;Lex Linssen, Marjan Slob

Redactiegt;raad: Jo Groebel, hoogleraar massacommunicatie; Willem Kardux,nbsp;(voorzitter), secretaris Universiteitnbsp;Utrecht; Joop Kessels, hoofd In- ennbsp;Externe Betrekkingen; Joke Mat,nbsp;redactie NRC-Handelsblad; Her vannbsp;Oostendorp, Stichting Utrechtsnbsp;Universiteitsblad; Jules Stael, voorzitternbsp;Vereniging Utrechts Universiteitsfonds;nbsp;Leon van de Zande, studieverenigingnbsp;Awater

Aan dit nummer werkten verder mee: Peter van de Beek, Mirke Beckers,nbsp;Maarten Evenblij, Peter Giesen,nbsp;Wilma van Hoeflaken, Han van dernbsp;Horst, Frans van Mieghem, Niek Pas.nbsp;Marjan Slob, Oene van der Wal

Fotografie: Maarten Hartman, Evelyne Jacq, Frans van Mieghem, Ivar Pel,nbsp;Ron Roelofs, Stijn Rademaker,nbsp;Pieter Vandermeer

Cartoon: Niels Bongers Ontwerp en opmaak: Jeske van der Poel,nbsp;Hans Lodewijkx visuele communicatienbsp;Druk: Drukkerij Dijkman BV, Amsterdam

© Universiteit Utrecht.

Illuster, periodiek voor alumni van de Universiteit Utrecht. Overname vannbsp;artikelen is - onder bronvermelding -toegestaan.

ISSN:1383-4703

Voor toezending is gebruik gemaakt van alumnibestanden van:

Vereniging Utrechts Universiteitsfonds Reünistenvereniging BITONnbsp;Reünistenvereniging SSR-NUnbsp;Reünistenvereniging Unitas S.R.

'lungit lunctus'

Reünistenvereniging USC Reünistenvereniging UVSV/NWSUnbsp;Reünistenvereniging Veritasnbsp;Faculteit Godgeleerdheidnbsp;Faculteit Letteren

Faculteit Natuur- en Sterrenkunde Faculteit Rechtsgeleerdheidnbsp;Faculteit Ruimtelijke Wetenschappennbsp;Faculteit Sociale Wetenschappennbsp;Faculteit Scheikundenbsp;Faculteit Wijsbegeerte

Faculteit Wiskunde en informatica A-Eskwadraat, Avirus, ESN, JVSU,

PHEPH, 51B, SAMS, SVKIU, John Tomes, UGV, URIOS, UHSK, KNGMG, KNMG,nbsp;KNMvD, KNMP, NIBt

Redactie-adres:

Illuster, postbus 80125, 3508 TC Utrecht,nbsp;(030) 2534073,nbsp;fax: (030) 2533685,nbsp;e-mail: k.beneken@bur.ruu.nl

Analyse van haar en zweet kan in de toekomst een effectieve methodenbsp;zijn voor het aantonen van drugsmisbruik. Dit blijkt uit het proefschriftnbsp;'Evaluation of non-invasive techniques in bioanalysis and toxicology'nbsp;van Karin Hold. Bij ratten bleeknbsp;zowel Alprazolam (een middel tegennbsp;angst dat de rijvaardigheid beïnvloedt) als Stanozolol (een spierver-sterkend middel) in het haar teruggevonden te worden. Analyse vannbsp;speeksel geeft eveneens informatie

over de aanwezigheid van drugs, maar is minder geschikt voor drugscontrole, omdat het slechts eennbsp;momentopname is. Met zogehetennbsp;zweetpleisters kan heroïne- en cocaï-nemisbruik aangetoond worden.nbsp;Frauderen is onmogelijk omdat denbsp;pleister zichtbaar beschadigd raaktnbsp;als men deze wil verwijderen. Op 23nbsp;september promoveerde Hold bij denbsp;faculteit Farmacie (promotor: prof,nbsp;dr. R.A.A. Maes en co-promotor; dr.nbsp;J. Zuidema).

Jan Ligthart (1859-1916) is vooral bekend als geestelijk vader van boeken als 'Ot en Sien', 'Pim en Mien' ennbsp;het verbeterde leesplankje 'aap-noot-Mies'. Ruim dertig jaar was hijnbsp;hoofd van een school in de Haagsenbsp;Schilderswijk. Daar ontwikkelde hijnbsp;een nieuw schoolsysteem voor denbsp;eerste drie schooljaren. 'Woordwete-rij' en 'pakhuiskennis' maakten

Barbara de Jong schetst een compleet beeld van schoolmeester-pedagoog Jan Ligthart.nbsp;plaats voor een meer actieve en kinderlijke manier van leren. Op basisnbsp;van een grote hoeveelheid historischnbsp;materiaal schetst de Utrechtsenbsp;onderzoekster Barbara de Jong innbsp;haar proefschrift 'Jan Ligthart (1859-1915). Een schoolmeester-pedagoognbsp;uit de Schilderswijk' een compleetnbsp;beeld van de kritische, ethische ennbsp;productieve Ligthart. Op 26 november promoveerde zij in de Socialenbsp;Wetenschappen (promotores: prof,nbsp;dr. J.D. Imelman en prof. dr. B. Rangnbsp;(Goethe Universität, Frankfurt)).

Jonge Turken op arbeidsmarkt

Turkse jong volwassenen hebben op de arbeidsmarkt een marginale positie. Het aantal dat werkt is vrijnbsp;gering, en degenen mèt werk bevinden zich meestal aan de onderkantnbsp;van de arbeidsmarkt. Onderzoekernbsp;Jan Veraart ziet echter ook gunstigenbsp;ontwikkelingen. Het onderwijsniveaunbsp;van jonge Turken stijgt en ze beginnen door te dringen tot de betere

Bronchoscopie bij kinderen

Bronchoscopie, onderzoek van de luchtwegen met een optisch instrument, is ook voor kinderen zeer geschikt om luchtwegproblemen op te sporen.nbsp;Uit vrees voor complicaties zijn artsen vaak terughoudend in de toepassing,nbsp;waardoor veel kinderen te lang met luchtwegklachten blijven rondlopen.nbsp;Dit blijkt uit het proefschrift 'Bronchoscopie bij kinderen. Endoscopie door denbsp;anaesthesioloog bij diagnostiek en behandeling van paediatrische luchtwegproblemen' van de anaesthesioloog Jan van Niekerk. Bronchoscopie is meestalnbsp;een relatief kleine ingreep en duurt ongeveer anderhalf uur. Soms kan hetnbsp;tijdens dagbehandeling uitgevoerd worden. Op 27 september promoveerdenbsp;Van Niekerk bij de faculteit Geneeskunde (promotor prof. dr. B. Smalhout).

Henriette Roland Holst (1869-1952) werd nog tijdens haar leven eennbsp;mythe. Tijdgenoten typeerden haarnbsp;als 'onze grootste dichteres' en

Henriette Roland Holst

1869-1952

UITGEVER!) BALANS

Duurzame productie van hout kan bijdragen tot het behoud van hetnbsp;tropisch regenwoud. Door deze vormnbsp;van landgebruik blijven ecologischnbsp;belangrijke eigenschappen van hetnbsp;beschouwden haar tevens als profetes, wegbereidster en mythischenbsp;figuur. Elsbeth Etty laat in haarnbsp;proefschrift 'Liefde is heel het levennbsp;niet' (ISBN: 90 5018 502 9) het verband zien tussen haar dichterschap,nbsp;politieke rol en privé-leven. quot;Ik wilde haar ontmythologiseren, nietnbsp;ontluisteren, maar wel vermenselijken. Ik wilde de vrouw achter denbsp;mythe zichtbaar maken. Het schrijven van biografieën van belangrijkenbsp;vrouwen draagt ertoe bij dat denbsp;algemene geschiedenis niet langernbsp;automatisch wordt vereenzelvigdnbsp;met vooraanstaande mannen.quot; Ettynbsp;promoveerde op 25 oktober bij denbsp;faculteit Letteren (promotores: prof,nbsp;dr. R. Braidotti, prof. dr. J.Th.M.nbsp;Bank; co-promotor: dr. M.J.H. Meijer).

bos behouden en profiteert het land van de inkomsten en werkgelegenheid. Dit blijkt uit het proefschriftnbsp;'Nutrient cycling in pristine and logged tropical rainforest. A study in

In het komende kwartaal houden de volgende hoogleraren hun oratie (Aula vannbsp;het Academiegebouw,nbsp;Domplein 29,nbsp;Utrecht om 16.15 uur):nbsp;Prof. dr. J.J. Kloek,nbsp;faculteit Letteren,

14 januari 1997

Prof. dr. G.B.M. Engbersen, faculteit Sociale Wetenschappen,nbsp;6 februari 1997

Prof. dr. B.M. Spruijt, faculteit Diergeneeskunde,nbsp;13 februari 1997

Prof. dr. A.W.M. Mooij, faculteit Rechten,

• 19 maart 1997

Prof. dr. F.A. Maas, faculteit Godgeleerdheid,

• 20 maart 1997

Guyana' (ISBN 90-5256-137-8) van fysisch geograaf Leo Brouwer. In denbsp;regenwouden van Guyana onderzocht hij de kringloop van voedingsstoffen en de effecten van houtkap

hierop. Brouwer: quot;Als er twee tot vier bomen naast elkaar worden gekaptnbsp;ontstaan er openingen in het kroon-dak van hooguit 500 m^. Wortels vannbsp;naburige, levende bomen kunnennbsp;dan de voedingsstoffen opnemen dienbsp;vrijkomen door vertering van bladeren.quot; Volgens Brouwer kan verstoringnbsp;van de bodem beperkt worden doornbsp;de stammen met een lier - die zekernbsp;30 meter ver reikt - uit het bos tenbsp;halen. Op 1 november promoveerdenbsp;Brouwer bij de faculteit Ruimtelijkenbsp;Wetenschappen (promotor: prof. dr.nbsp;P.A. Burrough; co-promotores: dr.nbsp;H.Th. Riezebos, dr. L.A. Bruijnzeelnbsp;(Vrije Universiteit Amsterdam).

Leo Brouwer laat zien dat duurzame exploitatie van regenwoud mogelijk is.

Ierse pubs zijn een groot succes in Europa, weet Dan Culleton (1968),nbsp;manager van Mick O'Connells Irishnbsp;Pub aan het Jansdam. Waarom, kannbsp;hij niet precies zeggen. quot;De atmosfeer, hè. Toeristen die in Ierland zijnnbsp;geweest, zeggen: 'We hebbennbsp;gevist en gewandeld en dat wasnbsp;leuk, maar we hebben vooral zo'nnbsp;lol gehad in de pub'. Ierse pubs blijven bij. Daarom doen we hiernbsp;zoveel mogelijk op z'n Iers. We hebben Guinness per pint, serveren Iersnbsp;eten en onze hele staf is van Iersenbsp;komaf. Klanten kunnen hier eennbsp;avondje hun eigen land verlaten.quot;nbsp;Culleton heeft in Ierland zeven jaarnbsp;in het hotelwezen gezeten. Daarnanbsp;vertrok hij naar Parijs waar hij drienbsp;jaar werkte in een Ierse pub, vlakbijnbsp;de Opéra. Dat was niet makkelijk,nbsp;'veel concurrentie en Fransen spreken geen Engels'.

Een Parijse vriend, mede-eigenaar van het café op het Jansdam, boodnbsp;Dan aan om in Utrecht een Iersenbsp;kroeg te beginnen. quot;Ik ging hetnbsp;café bekijken en ik voelde me ernbsp;gelijk prettig. Utrecht lijkt een beetje op Galway in Ierland: vriendelijk,nbsp;niet te groot en niet te klein, en jenbsp;kunt er tenminste fietsen. Bovendien: in studentensteden wordtnbsp;altijd veel bier gedronken.quot;nbsp;Dan liet de hele inrichting uitnbsp;Ierland overkomen: affiches, glazennbsp;tochtdeuren, maar ook het houtnbsp;voor toog, vloer en muren. Op 15nbsp;maart 1996, St. Patrick's Day, gingnbsp;de pub open. Vanaf het beginnbsp;kwamen er veel Studenten. quot;Wenbsp;adverteerden in studentenbladennbsp;en deden mee aan de introductiedagen. Nu komt hier een mooie mixnbsp;van studenten, afgestudeerden ennbsp;mensen die na het werk even eennbsp;pilsje komen drinken.quot;nbsp;In de pub zijn inmiddels al heelnbsp;wat afstudeerfeesten gehouden.

En elke dinsdag ontmoeten de Eras-musstudenten elkaar in Mick O'Connells. Deze studenten, die via internationale uitwisselingsprogramma's in Utrecht studeren, kwamen vlaknbsp;na de opening naar Dan toe om tenbsp;vragen of ze in zijn pub konden verzamelen. quot;Wij zijn allemaal vreemdelingen, en die trekken naar elkaarnbsp;toequot;, weet Dan. quot;Bovendien is denbsp;pub groot genoeg voor een flinknbsp;gezelschap. Op dinsdag is Engelsnbsp;hier de voertaal. In het begin van denbsp;avond praten de studenten eennbsp;paar uurtjes over een of ander thema, en daarna is het feest. Nederlandse studenten hebben daar luchtnbsp;van gekregen en stromen inmiddelsnbsp;ook toe. Ja, dinsdag is een goedenbsp;avond.quot; (MS)

Coördinator alumnibinding

Mw. drs. D.T.M. Majoor, Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht (030) 2534072

E-mail; d.majoor@bur.ruu.nl

Aardwetenschappen

Budapestlaan 4, 3584 CD Utrecht

Postbus 80021, 3508 TA Utrecht

(030) 2535050 Fax: (030) 2535030

E-mail: i.beekman@earth.ruu.nl

Biologie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 15, 3584 CA Utrecht

Postbus 80088, 3508 TB Utrecht

(030) 2532276 Fax: (030) 2534526

E-mail: w.j.c.amesz@boev.bioi.ruu.nl

Diergeneeskunde Androclusgebouw

Yalelaan 1, 3584 CL Utrecht

Postbus 80163, 3508 TD Utrecht (030) 2534851 Fax: (030) 2537727

Farmacie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80082, 3508 TB Utrecht

(030) 2537313/2532525 Fax: (030) 2513953 E-mail: h.m.dobbelaar@far.ruu.nl

Geneeskunde Stratenum

Universiteitsweg 100, 3584 CG Utrecht Postbus 80030, 3508 TA Utrechtnbsp;(030) 2538888 Fax: (030) 2539025

E-mail: bureau@med.ruu.nl

Godgeleerdheid Willem C. van Unnikgebouw Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrechtnbsp;(030) 2531853 Fax: (030) 2533241

E-mail: theology@cc.ruu.nl

Letteren

Kromme Nieuwegracht 46, 3512 HJ Utrecht (030) 2536105 Fax: (030) 2536083 E-mailnbsp;medewerkers: lt;achternaamgt;@ruu.nl

Natuur- en Sterrenkunde

Princetonplein 5, 3584 CC Utrecht

Postbus 80000, 3508 TA Utrecht

(030) 2533284 Fax: (030) 2539282

E-mail: facbureau@fys.ruu.nl

Rechtsgeleerdheid

Janskerkhof 3, 3512 BK Utrecht

(030) 2537018/2537017 Fax: (030) 2537300 E-mail medewerkers: lt;voorletters.voor-voegselsachternaamgt;@rgl.ruu.nl

Ruimtelijke Wetenschappen

Willem C. van Unnikgebouw Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrechtnbsp;(030) 2532044 Fax: (030) 2540604nbsp;E-mail: r.vanderlinden@frw.ruu.nl

Scheikunde F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80083, 3508 TB Utrecht

(030) 2533791/2533792 Fax: (030) 2533072 E-mail: bureau@chem.ruu.nl

Sociale Wetenschappen Centrumgebouw

Zuid, Heidelberglaan 1, 3584 CS Utrecht (030) 2534700 Fax: (030) 2531619nbsp;E-mail: bureau@fsw.ruu.nl

Wijsbegeerte Bestuursgebouw Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrechtnbsp;(030) 2531831 Fax: (030) 2532816nbsp;E-mail: bureau@phil.ruu.nl

Wiskunde en Informatica

Budapestlaan 6, 3584 CD Utrecht

(030) 2531515/2533536 Fax: (030) 2518394 E-mail: hurk@math.ruu.ni

IVLOS Bestuursgebouw

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht (030) 2533400 Fax: (030) 2532741nbsp;E-mail: ivlos@ivlos.ruu.nl