-ocr page 1-

t Universiteit Utrecht



Vakgenoten 'Mijn vader was ooknbsp;dierenarts'


g]





In de ruimte is geen vuur. Roodgloeiende lava innbsp;Indonesië. Vijf facetten




Fortis en ABN-Amro op zoek naar universitair



Verder

in dit nummer:

Nieuws

3

MUB

4

Antarctica

8

De Pleiaden

9

lllusterzake

15

Adres onbekend

17

Kwartaal

19


Utrechtse neerlandici

snel aan het werk

Het beroep 'neerlandicus' bestaat niet, maar neerlandici vinden prima hun weg in onze samenleving. Uit het pas verschenen rapport 'Utrechtse neerlandici aan het werk' blijkt datnbsp;het overgrote deel van de Utrechtse afgestudeerden belangrijke en bij hun opleiding passendenbsp;maatschappelijke functies vervullen.


Van degenen die in Utrecht afstuderen als neerlandicus heeft 72 procent een jaar nanbsp;afstuderen een eerste baan gevonden, veelalnbsp;in het onderwijs, de voorlichting, publicnbsp;relations, reclame of journalistiek. Slechtsnbsp;6 procent zegt langer dan 12 maanden onvrijwillig werkloos te zijn geweest. Anderennbsp;volgden een postdoctorale opleiding, vervulden hun dienstplicht of waren om anderenbsp;redenen niet op zoek naar werk.

In de eerste jaren na afstuderen wisselt de neerlandicus vaak enkele malen van functie.nbsp;Na ongeveer vijf jaar op de arbeidsmarkt isnbsp;89,5 procent van de Utrechtse neerlandici aannbsp;het werk. Slechts 4,8 procent is werkzoekend,nbsp;volgens de normen die het CBS hiervoornbsp;hanteert. Van deze groep is 1,9 procent welnbsp;onbetaald aan het werk.

Als we deze percentages vergelijken met het recent verschenen ministerieel rapportnbsp;'De arbeidsmarkt voor academici in de sectornbsp;Taal en cultuur' dan is het percentage werkzoekenden onder Utrechtse neerlandici zonder meer gunstig te noemen. Het gemiddeldenbsp;percentage onder academici in de sectornbsp;Taal en cultuur ligt namelijk op 8,6 procent.

Ook in vergelijking met het CBS-percentage van werkloze academici (in 1995: 5,3 procent)nbsp;doen de Utrechtse neerlandici het goed.nbsp;De neerlandicus heeft na vijfjaar over hetnbsp;algemeen een vaste aanstelling in het onderwijs, in de non-profit dienstverlening of denbsp;{semi)overheid, of bij een uitgeverij. In denbsp;functie, die in ruim 80 procent van de gevallen op academisch/hbo-niveau is, staat hetnbsp;geven van onderwijs, het uitvoeren van voorlichting, public relations, reclame of tekstschrijven en redactiewerk veelal centraal.nbsp;Het gemiddelde bruto maandinkomen ligt,nbsp;omgerekend naar een veertigurige werkweek, iets boven de 4600 gulden.

Het rapport 'Utrechtse neerlandici aan het werk' is een uitgave van de vakgroepnbsp;Nederlands, Universiteit Utrecht. Het isnbsp;kosteloos te verkrijgen bij het secretariaatnbsp;van de vakgroep Nederlands, Trans W,nbsp;3512 JK Utrecht, (030) 2538000.

I I

aj JD

C

Eerst was er de wetenschap, toen de politiek en de schrijverij. 'De universiteit heeft een ongelooflijke invloed gehad op mijn leven.

Saai werd de wetenschappelijke zoektocht nooit. Maar na tien jaar in de natuurkunde besloot ik dat het leven meer te bieden heeft.'


-ocr page 2-

illuster ¦ juni 1997

Wittevrouwen

Laatst ontdekten we iets wat Utrechtse arbeiders allang wisten. De huisjes innbsp;Wittevrouwen zijn wel erg klein. Massaalnbsp;verkocht de autochtone bevolking haarnbsp;krap bemeten woninkjes aan jonge academici, om zelf een ruime eengezinswoning innbsp;Nieuwegein of Lunetten te betrekken. Zesnbsp;jaar lang liepen we elkaar in de weg in onsnbsp;cultureel correcte huisje, totdat we beslotennbsp;dat het tijd was voor iets ruimers.

We dachten aan Oog in Al. Alles is er mooier dan in Wittevrouwen. De stratennbsp;zijn breder en de huizen groter. Er staannbsp;zelfs bomen. De wijk heeft slechts eennbsp;nadeel. Het is te ver van de Poortstraat, vannbsp;groenteboer Ganseman in de Klaverstraatnbsp;en kruidenier Koot in de Griftstraat. Te vernbsp;van de buurt waar ik al sinds mijn studententijd woon. Dolblij waren we dan ooknbsp;toen we uiteindelijk een ruim huis aan denbsp;rand van Wittevrouwen vonden.

Ik moet hier altijd aan denken als ik op de televisie commercials voor Europa zie.

We worden allen geacht ons Europeanen te voelen, die Utrecht met speels gemak verruilen voor Bielefeld, Bordeaux of Thessaloniki. Meer dan tegelzetters of kantoorbedienden zijn academici de vaandeldragersnbsp;van deze ontwikkeling, of moet je het eennbsp;droom noemen. Goed opgeleid, 'vloeiend'nbsp;in meerdere talen, mobiel, flexibel, internationaal geörienteerd, getraind op overlevennbsp;in het buitenland door Erasmus of anderenbsp;uitwisselingsprogramma's. Het is ons metnbsp;de paplepel ingegoten. Een academicusnbsp;moet op zijn minst bereid zijn als postmoderne nomade door het leven te gaan.nbsp;Je hechten aan een werkgever of woonplaats is hopeloos ouderwets. Iets voornbsp;onze ouders of voorouders, wier blik vaaknbsp;niet verder reikte dan hun geboortedorp.nbsp;Ongetwijfeld zijn er internationale carrièremakers die het liefst van land naar landnbsp;hoppen. En natuurlijk willen veel mensennbsp;best een tijdje in het Quartier Latin wonennbsp;of in een villa in de Toscaanse heuvels.nbsp;Dat is het romantische Europa, waar wenbsp;allemaal van houden. Maar houden we ooknbsp;van het reëel bestaande Europa? De booming regio rond Darmstadt of het verrassendnbsp;dynamische Beieren?

Ik geloof niet meer in de postmoderne nomade. Natuurlijk ben ik een provinciaalnbsp;en conservatief, maar gelukkig geven de cijfers mij gelijk. Het aantal Nederlanders datnbsp;in het buitenland woont, is te verwaarlozen, zeker als we de fiscale asielzoekers innbsp;België ervan aftrekken.

Zonder economische noodzaak tot verhuizen, blijven mensen het liefst in eigen streek wonen. Laat mij daarom besluitennbsp;met een provinciaalse hartewens. Nooitnbsp;meer weg uit Wittevrouwen.

Lekker ideeën bakken


De sprong

Net afgestudeerd. Wat nu?

Naam: Rinda den Besten (24) Opleiding: Nederlands,nbsp;communicatiekunde

Afgestudeerd: oktober iqq6 Baan: Communicatiemedewerker uan

Het Nederlands Spoorwegmuseum

lil lus terzijde

Citaten uit de krant

Ffcter Greenaway, filmmaker eij

Utrechts ercdoctorj in Trouw:

quot;Als mensen mijn films gezien hebben, weten ze dat ik een academische geest heb ennbsp;geïnteresseerd ben in wetenschap. Mijn filmsnbsp;gaan over cultuur. Ik heb niet toevallig schilders en architecten gekozen als onderwerpnbsp;voor mijn films. 'The draughtsman's contract'nbsp;en 'The belly of an architect' zou men ooknbsp;kunnen hernoemen tot 'The filmmaker's contract' en 'The belly of a filmmaker'.

Het is niet zo moeilijk voor een universiteit, geïnteresseerd in deconstructie en cultureelnbsp;onderzoek, mijn cinema als steunpilaar ofnbsp;voorbeeld te gebruiken met het oogpuntnbsp;nieuwe ideeëen over cultuur te ontwikkelen.quot;

Haarten van Buuren, hoogleraar eH lloofd van het Centrum voo|nbsp;Frankrijk-studies in Utrechtjnbsp;in de Volkskrant:

quot;Nederlandse bedrijven exporteren veel te weinig naar Frankrijk. Ze lopen zo'n twintignbsp;miljard aan omzet mis, omdat ze niet snappennbsp;hoe je met Fransen zaken moet doen. Ze werNog voordat Rinda den Besten goed en welnbsp;haar studie communicatiekunde had afgerond, was ze al gevraagd voor twee betaaldenbsp;functies. Sinds november is ze communicatiemedewerker in Het Nederlands Spoorwegmuseum. De baan sluit vrijwel naadloos aan opnbsp;haar opleiding.

Nee, ze is geen familie van die andere drs. R. den Besten. De NS-topman is dus niet denbsp;suikeroom die haar een leuke baan heeftnbsp;bezorgd. Al sinds het begin van haar studententijd leidde Rinda met veel enthousiasmenbsp;groepen rond in het spoorwegmuseum.nbsp;Aanvankelijk weifelde ze toen haar in oktobernbsp;gevraagd werd op de communicatieafdeling tenbsp;komen werken. Er lag ook nog een aanbodnbsp;om docent Nederlands in Zagreb te worden.nbsp;In Kroatië zou ze pionierswerk gaan verrichten. Een hele nieuwe vakgroep moest wordennbsp;opgezet.

Omdat de aanvangsdatum van het project steeds maar weer werd uitgesteld, koos zenbsp;uiteindelijk eieren voor haar geld. Denbsp;afscheidstoernee langs vriendinnen werd afgebroken en ze ging aan de slag aan de Maliebaan. Spijt heeft ze nog geen seconde gehad.nbsp;Lesgeven is nooit haar uiteindelijke doelnbsp;geweest. Het was meer het avontuur dat trok.nbsp;Het aantrekkelijke van de baan bij het museken liever met Duitsers en Engelsen. De komstnbsp;van een Centrum voor Frankrijk-studies moetnbsp;de Nederlander minder huiverig maken voornbsp;het zakendoen met Frankrijk.quot;

piana Kersten, dierenarts en amateüj lytkser middengewichtjnbsp;in het Utrechts Nieuwsblad:

quot;Boksen vergt conditie en reactievermogen. Dat laatste is belangrijk in mijn werk.

Het gedrag van een koe of paard is onvoorspelbaar. Ik heb heel wat keertjes een trap kunnen ontwijken dankzij mijn reflexen.nbsp;Toch heb ik al wel drie gigantische poeiersnbsp;voor m'n kop gehad.quot;

lacques van Dijk, Sara-Lee topman ei^ voorzitter Raad van Toezicht Université^nbsp;Utrechtj

in de Volkskrant:

quot;Ondernemers weten hoe ze sterke punten kunnen uitbuiten en hoe ze de strategischenbsp;positie van de instellingen kunnen verbeteren.nbsp;Dat kan alleen maar ten goede komen aannbsp;de universiteiten.

(—) Kennis is een belangrijk concurrentie-wapen. Als het Nederlandse bedrijfsleven over tien jaar nog wil meetellen in de wereldnbsp;is het noodzakelijk om nu goede contactennbsp;te leggen tussen het bedrijfsleven en denbsp;universiteit.quot;nbsp;um is dat ze de ruimte krijgt om 'lekkernbsp;ideeën te bakken'. Negen van de tien verdwijnen in de prullenbak, maar voor het tiendenbsp;plan gaat ze helemaal. Ze schrijft teksten,nbsp;organiseert activiteiten en geeft voorlichting.nbsp;Alle bestudeerde theorieën kunnen in denbsp;praktijk worden toegepast. Regelmatig worden de boeken er nog op nageslagen.nbsp;Rinda ziet zichzelf nog wel een tijdje in de PRnbsp;rondlopen. Het liefst iedere vijfjaar ergensnbsp;anders. Dat houdt je wakker. Ze wil wel eennbsp;beetje 'feeling' met de werkgever hebben.nbsp;Dat heeft ze al snel als het om 'iets cultureels'nbsp;gaat. Toen haar tijdens het sollicitatiegespreknbsp;werd gevraagd hoe ze zichzelf over vijftiennbsp;jaar ziet, antwoordde ze prompt: 'als PR-medewerker van het Concertgebouw'.nbsp;Ze waakt er echter voor zichzelf te serieus tenbsp;nemen. Zo was ze al enkele malen in machinistenkloffie en met roetvegen op het gezicht tenbsp;zien in TV-programma's voor de jeugd. Dannbsp;loopt ze maar voor gek. Kinderen vinden hetnbsp;wat leuk.

Een toekomstfantasie die ze deelt met een studievriendin is het uitgeven van een eigennbsp;vrouwenblad. Een beetje glossy, met reisverhalen en literatuur in plaats van afslank- ennbsp;kledingtips. Voor de hoger opgeleide vrouwnbsp;is er afgezien van de - toch wat vooringenomen - Opzij maar bar weinig interessantenbsp;lectuur. Maar ja, iedereen koestert wel zo'nnbsp;fantasie... (XB)

¦era Batenburg, promovenda ^ychologejnbsp;in het Utrechts Nieuwsblad:

quot;Driekwart van de klachten over artsen die bij de geneeskundige inspectie terechtkomen,nbsp;is terug te voeren op problemen in de communicatie. Veel artsen hebben niet geleerd tenbsp;luisteren en worden als bot en cynischnbsp;ervaren. Daar zit een groot probleem, wantnbsp;iedere arts met gevoel voor hulpverleningnbsp;weet diep in zijn hart dat hij meer had willennbsp;leren over de omgang met patiënten.quot;

Plaf Schuilingj

Imeritus hoogleraar geochemüj in het Parool:

quot;Het probleem van deze universiteit is dat ze een andere kant op willen dan ik. Ze willennbsp;fundamenteler te werk gaan: meer wiskunde,nbsp;meer natuurkunde. Als het toegepast kannbsp;worden, dan is het geen wetenschap meer,nbsp;denkt men hier. Terwijl ik juist aardwetenschappen zijn eigen karakter terug wil geven.nbsp;Ik wil praktijkgericht onderzoek, meer veldwerk en concrete oplossingen bedenken voornbsp;milieuproblemen. Daar heb ik succes mee, ennbsp;dat is natuurlijk bedreigend. Ik denk dat iknbsp;me met deze houding buiten de universiteitnbsp;geliefder heb gemaakt dan erbinnen.quot;


-ocr page 3-

nieuws

juni 1997 • illuster

DE-topman voorzitter Raad van Toezicht


Sara Lee/Douwe Egberts topman drs. J.A.N. van Dijk wordt de voorzitter van de nieuwenbsp;Raad van Toezicht van de Universiteit Utrecht.nbsp;Van Dijk studeerde economie in Rotterdam.nbsp;De overige vier leden hebben wel in Utrechtnbsp;gestudeerd.

Die andere leden zijn de Europees Commissaris en oud-minister van buitenlandse zaken mr. H. van den Broek, mr. W.C.E. Hammer-stein-Schoonderwoerd (lid van de Raad vannbsp;State), jhr. mr. J.L.R.A. Huydecoper (algemeennbsp;deken van de Nederlandse Orde van Advocaten) en drs. E.H.T.M. Nijpels (president-directeur van De Twaalf Provinciën, voorzitter vannbsp;het Wereld Natuur Fonds Nederland en oud-minister van milieu en ruimtelijke ordening).nbsp;Volgens de nieuwe wet op de bestuursstructuur, de MUB, moet elke universiteit een Raad

Van Ginkel rector VN-universiteit


De Utrechtse rector magnificus Hans van Ginkel treedt op 1 september 1997 aan alsnbsp;rector van de 'United Nations University'nbsp;(UNU) in Tokio.

Die baan lijkt Van Ginkel op het lijf geschreven. Al jaren geldt de Utrechtse rector als de pragmaticus bij uitstek die in staat is om metnbsp;een welgekozen woord ogenschijnlijk forsenbsp;tegenstellingen te overbruggen. Ook in z'nnbsp;nieuwe baan verwacht Van Ginkel uitvoerignbsp;gebruik te kunnen maken van zijn 'diplomatieke' capaciteiten.

quot;Iedereen die mij kent weet dat ik word gedreven door een mengeling van pragmatisme en idealisme, of liever door de neigingnbsp;om mijn idealen op een pragmatische maniernbsp;na te streven. Ik heb daarbij altijd geprobeerdnbsp;om mensen met argumenten te overtuigennbsp;van Toezicht krijgen. De raad krijgt een deelnbsp;van de bevoegdheden die de minister vannbsp;onderwijs nu heeft, zoals het benoemen vannbsp;het college van bestuur. Ook zal hij in denbsp;toekomst zijn goedkeuring moeten gevennbsp;aan onder meer de universitaire begroting,nbsp;het jaarverslag, het instellingsplan en denbsp;interne regelingen van het bestuur en beheernbsp;van de universiteit. Het college van bestuurnbsp;legt verantwoording af aan de Raad, die opnbsp;zijn beurt verantwoording aflegt aan denbsp;minister.

Faculty Club in toren



De raden van toezicht moesten snel benoemd worden. De MUB geeft universiteiten namelijk de keus uit twee modellen voor medezeggenschap: de ondernemingsraad of de univer-siteitsraad-nieuwe-stijl. De raad van toezichtnbsp;moet die keus goedkeuren. De invoeringnbsp;van het nut van meer samenwerking. En datnbsp;is, dacht ik, redelijk gelukt. Ik heb dat innbsp;Utrecht onder meer gedaan bij de vormingnbsp;van onderzoekzwaartepunten, en in denbsp;contacten tussen universiteiten in Europa ennbsp;de Derde Wereld. Het netwerken zit mi] innbsp;het bloed. Wat dat betreft val ik in Tokionbsp;met mijn neus in de boter.quot;nbsp;De Universiteit van de Verenigde Natiesnbsp;werd in 1973 opgericht met als voornaamstenbsp;doel het leveren van een wetenschappelijkenbsp;bijdrage aan de actieprogramma's van denbsp;Verenigde Naties op terreinen als armoede,nbsp;honger, het bevolkingsvraagstuk, de milieuproblematiek, etnische tegenstellingen,nbsp;democratie en 'goed bestuur'. De afgelopennbsp;jaren zijn onderzoekinstituten in het levennbsp;geroepen in onder meer Helsinki, Maastricht,nbsp;van de MUB kan daarom pas echt van startnbsp;gaan als die raad er is.

Het Utrechtse college van bestuur en de universiteitsraad hebben enthousiast gereageerd op de Raad van Toezicht die minister Ritzennbsp;voor de Universiteit Utrecht heeft benoemd.nbsp;quot;Het zijn allemaal personen met een grotenbsp;bestuurlijke en maatschappelijke ervaringquot;,nbsp;laat collegevoorzitter J. Veldhuis weten.nbsp;quot;Zo'n Raad van Toezicht draagt bij aan denbsp;verankering van de universiteit in de maatschappij.quot; Het feit dat alle leden, behalvenbsp;voorzitter drs. J.A.N. van Dijk, aan de Universiteit Utrecht hebben gestudeerd zal, aldus hetnbsp;college van bestuur quot;zeker bijdragen aan denbsp;constructief-kritische dialoog die het collegenbsp;van bestuur verwacht te zullen ontwikkelennbsp;met deze Raad.quot;

Macao en meer recent Accra. De universiteit beschikt niet over eerste-fasestudenten, maarnbsp;wel over onderzoekprogramma's en promovendi.

Van Ginkel wil in Tokio vooral gaan werken aan het beter zichtbaar maken van het werknbsp;van de UNU.

Ondanks het feit dat het kernbudget met zeventig miljoen gulden nog geen tiende isnbsp;van dat van de Utrechtse universiteit, krijgtnbsp;Van Ginkel een functie met een groot internationaal prestige. Als rector van de UNUnbsp;hoort hij straks tot de naaste medewerkersnbsp;van secretaris-generaal Kofi Annan van denbsp;Verenigde Naties.

Over de opvolging van van Ginkel als Utrechtse rector-magnificus wordt pas overnbsp;enkele weken besloten. (EH)

Geen ivoren, maar een bakstenen toren voor de bloem yannbsp;Utrechts wetenschappers. Dat isnbsp;de uitkomst van de speurtochtnbsp;naar een geschikte locatie voornbsp;de Utrechtse Faculty Club.nbsp;Gekozen is voor de huidigenbsp;rectorskamer in het Academiegebouw plus de aangrenzende middeleeuwse woontoren Achter denbsp;Dom, waarin ooit een deel vannbsp;de Utrechtse skeletverzamelingnbsp;was opgeslagen. Dankzij dezenbsp;locatie kan de Club, die denbsp;poorten medio 1998 zal openen,nbsp;straks beschikken over een eigennbsp;ingang. Het is de bedoeling datnbsp;ook afgestudeerden van de universiteit voor een lidmaatschapnbsp;in aanmerking komen.

Crutzen hoogleraar in Utrecht

Prof. dr. Paul Crutzen, Nobelprijswinnaar Chemie 1995, is benoemd tot deeltijdhoogleraar 'Chemie van de stratosfeer' bij de faculteitnbsp;Natuur- en Sterrenkunde. Crutzen (1933) zalnbsp;met ingang van 1 juli 20 procent van zijnnbsp;werktijd in Utrecht onderwijs geven ennbsp;onderzoek doen. Zijn hoofdzetel blijft hetnbsp;Max Planck Institut für atmosphärische Chemie in Mainz (Duitsland). Crutzen gaat innbsp;Utrecht werken bij het Instituut voor Mariennbsp;en Atmosferisch Onderzoek (IMAU). Hij wasnbsp;reeds aan dit instituut verbonden als lid vannbsp;de adviesraad. Ook Crutzen's leerling prof. dr.nbsp;J. Lelieveld is verbonden aan het IMAU.


Voorlichtingsdag voor ouders

De universiteit heeft in juni voor het eerst een aparte voorlichtingsbijeenkomst voornbsp;ouders van aankomende studenten georganiseerd. De reden voor dit initiatief is datnbsp;ouders steeds vaker op de reguliere voorlichtingsdagen meekomen. Van ouders wordtnbsp;tegenwoordig een grotere financiële bijdragenbsp;verwacht en daarnaast wordt een goede studiekeuze belangrijker. Ouders voelen zichnbsp;daardoor meer betrokken bij de studiekeuzenbsp;van hun kinderen. Het initiatief is vooralnbsp;bedoeld als dienstverlening. Het biedt denbsp;mogelijkheid om kennis te maken met de academische wereld of om het inmiddels sterknbsp;verouderde beeld van de universiteit bij tenbsp;stellen.

Lerarenopleidingen goed op weg

De universitaire lerarenopleidingen, de ulo's, leveren redelijk goede docenten af. Maar zenbsp;moeten wel meer aandacht besteden aannbsp;nieuwe ontwikkelingen in het voortgezetnbsp;onderwijs. De basisvorming, het studiehuis,nbsp;de rol van de computer in de klas en de tendens om minder klassikaal les te geven zijnnbsp;op sommige ulo's nog te weinig doorgedrongen. Utrecht en de Universiteit van Amsterdam krijgen een dikke voldoende. Zij hebbennbsp;een goed contact met het hbo en met scholennbsp;in het voortgezet onderwijs en zij richten zichnbsp;óók op de nieuwe ontwikkelingen. Datnbsp;schrijft de visitatiecommissie Ginjaar-Maas dienbsp;eind '96 de kwaliteit van de tien universitairenbsp;ulo's heeft beoordeeld.


-ocr page 4-

juni 1997 . illuster

Jan Terlouw terug in academische wereld

‘Ach wat, laat ik het maar proberen’

Het leven heeft maar één pad en je weet nooit hoe het loopt, zegt Jan Terlouw. Doornbsp;een oerbos vol zelf opgelegde keuzes kaptenbsp;hij zijn weg. Nu is hij terug waar hij begon,nbsp;aan de universiteit. De politicus, schrijver ennbsp;van oorsprong Utrechtse wetenschapper isnbsp;ingelijfd door de Universiteit van Amsterdam.nbsp;Op voordracht van het gemeentebestuurnbsp;aldaar bekleedt hij de Wibautleerstoel,nbsp;gericht op grootstedelijke problematiek.

BAS MESTERS

Op tafel koeken de koffieresten geruisloos vast aan het ruim verspreide aardewerk. Wenbsp;zitten in een recht-toe-recht-aan vergaderzaalnbsp;van het Utrechts zalencomplex Hoog-Brabant.nbsp;Terlouw (65) toont zich een geruststellendnbsp;gastheer. Hij zoekt naar een volle thermoskan.nbsp;Eentje die de vorige uren nog niet is aangebroken door de Raad van Toezicht van hetnbsp;Energie Centrum Nederland, waarvan hij voorzitter is. De omschakeling van vergaderaarnbsp;naar geïnterviewde kost hem geen moeite.nbsp;quot;Ik ben gewend aan scèneveranderingenquot;,nbsp;zegt hij voorafgaand aan een kleine speurtocht naar de relatie tussen de politicus en denbsp;wetenschapper in hem.

Hij reageert relativerend op de veronderstelling dat hij na een actief en publiek leven terugverlangde naar de warme schoot vannbsp;Alma Mater. Er is meer in het leven dan denbsp;universiteit, zo leerde hij zichzelf en zo vindtnbsp;hij nog altijd. Toch was de oud-minister vannbsp;economische zaken, gewezen D66-fractie-leider en ex-commissaris van de koninginnbsp;in Gelderland, ooit een uiterst gedrevennbsp;wetenschapper.

Heiligdom

Die fascinatie voor de universiteit begon al vroeg. Als tiener in het christelijke dorp Otter-lo beschouwde hij de universiteit als een heiligdom. Studenten waren uitverkorenen. Vannbsp;huis uit had hij meegekregen dat je trotsnbsp;moest zijn als je mocht studeren. Hij wasnbsp;zeventien toen hij zich in 1949 in Utrechtnbsp;meldde voor een studie wis- en natuurkunde:nbsp;quot;De meest zuivere vorm van wetenschapquot;.nbsp;Dankzij een renteloos voorschot van de overheid kon hij zich de gang naar de universiteitnbsp;veroorloven. quot;Ik was enorm toegewijd.

Zo zelfs dat ik het aanvankelijk niet aangenaam durfde te vinden als professoren ziek waren en hun colleges uitvielen. Ik vondnbsp;dergelijke gedachten ontoelaatbaar.quot;nbsp;Aan de universiteit leerde Terlouw hoe eenzijdig de mensen in zijn geboortedorp de wereldnbsp;bekeken. quot;De universiteit heeft een ongelooflijke invloed op mijn leven gehad. In de zevennbsp;jaar dat ik studeerde ben ik volwassen geworden. Ik heb er een denkwijze geleerd die iknbsp;nooit meer heb verloren. Ik heb er mensennbsp;ontmoet die ik nu nog steeds zie. Ik leerdenbsp;bridgen, tennissen, concerten bezoeken, discussiëren, onderhandelen met hooglerarennbsp;en ik leerde bespot te worden als ik ietsnbsp;verkeerd deed.quot;

Het was een luxe leven, zegt hij terugkijkend. quot;We waren arm als kerkratten, maar vrij. Wenbsp;waren onvergelijkbaar veel armer dan de huidige studenten. We moesten bijlessen gevennbsp;om een paar weken op liftvakantie te kunnen.nbsp;Maar het was heerlijk. Niemand die zei dat jenbsp;moest opschieten. Er was tijd voor eindelozenbsp;discussie. Ik zou alle huidige studenten gunnen dat ze ook zo veel tijd voor ontplooiingnbsp;zouden krijgen als ik destijds. Maar ik vreesnbsp;dat de universiteit van nu een student weinignbsp;gelegenheid biedt uit te groeien tot homonbsp;universalis.quot;

Kernfusie

Terlouw beperkte zich niet tot de fundamentele wetenschap. De bestuurder in hem kwam tijdens zijn universitaire leven al snel bovennbsp;drijven. Hij werd voorzitter van de vakgroep-vereniging A tot E en later van de studentenvereniging van de hele faculteit. Bij Studiumnbsp;Generale verdiepte hij zich in psychologie ennbsp;filosofie. Pas aan het eind van zijn studie deednbsp;hij zijn eerste concessie aan het maatschappelijk leven dat hem wachtte. Hij besloot niet innbsp;wiskunde, maar in natuurkunde af te studeren. In het laatste jaar koos hij - zeer ongebruikelijk voor exacte studenten - economienbsp;als bijvak. quot;Ik wil gewoon iets meer begrijpennbsp;van de samenlevingquot;, dacht de jongeman dienbsp;het met zijn bijvak zelfs tot minister van economische zaken zou schoppen.

Na zijn militaire dienst werd hij van 1958 tot 1971 werkgroepleider van het Utrechts FOM-instituut voor Plasmafysica. Hij verbleef tweenbsp;jaar voor onderzoek in de VS en een jaar innbsp;Zweden. In 1963 promoveerde Terlouw innbsp;Utrecht tot doctor in de wis- en natuurkunde.nbsp;Tijdens deze academische loopbaan stond éénnbsp;vraag centraal. Hoe realiseer je kernfusie opnbsp;een beheerste manier, zonder explosies totnbsp;stand te brengen, zoals die in een waterstofbom plaatsvinden?

quot;Saai werd deze zoektocht nooit, maar na ruim tien jaar besloot ik dat het leven, hoenbsp;boeiend de natuurkunde ook is, meer tenbsp;bieden heeft. Ik zette naast mijn researchnbsp;twee nieuwe lijnen uit. Ik begon te schrijvennbsp;en ik werd lid van D66.quot;

Griffels

Krap drie jaar later had hij twee Gouden Griffels voor twee beste jeugdboeken van hetnbsp;jaar in zijn zak en was hij fractievoorzitter vannbsp;D66 in de Tweede Kamer. quot;Het liep gewoonnbsp;zo. Het kwam op mijn weg en voor ik het wistnbsp;zat ik er heel diep in.quot; Tot zijn verbazing heeftnbsp;het hem nauwelijks moeite gekost om zich nanbsp;de academische mores aan de politieke habitusnbsp;te conformeren. quot;Het is mijn aard om me directnbsp;te identificeren met het werk dat ik doe.quot;nbsp;Terlouw's ster fonkelde bij de verkiezingen innbsp;1981. De vaak als ideale schoonzoon neergezette politicus won met D66 acht zetels. Maarnbsp;zo snel als hij opkwam ging hij ook weer af.nbsp;Bij de verkiezingen van 1982 leed zijn partijnbsp;een verlies van elf zetels. Na deze nederlaag


Jan Terlouw: quot;De universiteit van nu biedt studenten weinig gelegenheid uit te groeien tot homo universalis.quot; Foto: Marcel van den Bergh/HH.


vertrok Terlouw voor acht jaar naar het buitenland 'om vergeten te worden'. Hij werkte als secretaris-generaal bij de Europeannbsp;conference of ministers of transport.nbsp;Sprekend over het verschil tussen de houdingnbsp;van een politicus en die van een academicusnbsp;beklemtoont Terlouw juist een overeenkomst:nbsp;quot;Beide zijn rationeel. Een wetenschapper zegt:nbsp;'Ik heb appels en peren. Ik kan met een zeker-heidsmarge van 5 procent zeggen dat denbsp;peren 1,5 gram zwaarder zijn'. De politicusnbsp;zegt: 'Appels zijn lekkerder dan peren.nbsp;Waarom? Omdat ik dat vind.' Maar dat wilnbsp;niet zeggen dat een politicus irrationeel is.nbsp;De wetenschapper wil de waarheid weten,nbsp;opdat hij met zijn kennis kan voorspellen.nbsp;De politicus zoekt naar het mogelijke. Hij weetnbsp;dat de kiezers met hun buik stemmen. De politicus kijkt heel rationeel hoe de emotionelenbsp;aspecten van een keuze liggen en hoe hij daarnbsp;rekening mee gaat houden.quot;

quot;De wetenschapper zegt altijd: 'Dit is aantoonbaar de beste oplossing'. De politicus, die desondanks voor een andere optie kiest,nbsp;antwoordt hem: 'Zie je dan niet dat de bestenbsp;oplossing maatschappelijk allerlei brokkennbsp;maakt?' Maar de politicus weet nooit metnbsp;zekerheid of het een goed besluit is dat hijnbsp;neemt, omdat hij dingen van onvergelijkbarenbsp;dimensie met elkaar vergelijkt.quot;

Avonturier

Nu is de politicus Terlouw weer terug aan de universiteit. Zijn hernieuwde wetenschappelijke ambitie dient de politiek. Hij wil voorafgaand aan het referendum over de Noord-Zuid-metrolijn door Amsterdam de voor- ennbsp;nadelen van die lijn onderzoeken.

Terug in de ivoren toren omschrijft de 65-jarige zichzelf als een avonturier. quot;Als zich iets voordoet, denk ik even na en hupsakee dannbsp;zeg ik: 'Ach wat, laat ik het maar proberen'.nbsp;Van de grote keuzes die ik zo maakte innbsp;mijn leven, heb ik nooit spijt gehad. Niet vannbsp;mijn huwelijk, niet van mijn studie en nietnbsp;van mijn carrière.quot;


-ocr page 5-

4

illuster • juni 1997

Nieuwe bestuursorganisatie per 1 september

‘Universiteit zal altijd bureaucratie blijven’

Op 1 september wordt de MUB van kracht, de modernisering van de universitairenbsp;bestuursorganisatie. Een medezeggenschapsraad neemt dan de plaats in van de universiteitsraad. Het verzet van de studentenbeweging, die het einde van de 'democratischenbsp;universiteit' zag naderen, mocht niet baten.nbsp;Een jammerlijke ontwikkeling, of een gezonde aanpassing aan de eisen van deze tijd?nbsp;Twee Utrechtse alumni aan het woord overnbsp;dertig jaar studentenpolitiek.

LEO MUDDE

Een politiek dier kon je James van Lidth de Jeude nauwelijks noemen. Hij begon in 1963nbsp;aan zijn studie wis- en natuurkunde zondernbsp;ook maar in de verste verte te denken aannbsp;zaken als studenteninspraak, radendemocratienbsp;en bezettingsacties. Hij werd lid van hetnbsp;Utrechtsch Studenten Corps, werkte zich in denbsp;corporale hiërarchie op tot vice-abactis ennbsp;kwam in die hoedanigheid in contact metnbsp;andere studentenorganisaties - waaronder denbsp;op parlementaire wijze georganiseerde studentenbeweging. Pas in het studentenhuis vannbsp;Maarten van Rossem en Michiel Patijn, nunbsp;respectievelijk Amerikanist en staatssecretarisnbsp;van buitenlandse zaken, werd de latere PvdA-politicus geboren.

James van Lidth de Jeude, inmiddels burgemeester van de middelgrote stad Deventer, herinnert het zich nog goed: quot;Ik was derdejaars toen ik in dat studentenhuis terechtkwam. Achteraf blijkt dat een heel bepalendenbsp;periode te zijn geweest. Iedere avond kwamennbsp;we in de kamer van Van Rossem bijeen en veranderden daar, onder het genot van een kopnbsp;thee en muziek van The Kinks, de wereld.quot; Totnbsp;dat moment besloeg zijn territorium niet veelnbsp;meer dan de trits Corps, kroeg en collegezaal.nbsp;quot;Ik was volstrekt a-politiek. Van sport wist iknbsp;alles, van het studentenleven niets. Ik werd lidnbsp;van het Corps omdat vader en grootvader datnbsp;ook waren geweest. Het Corps was, laat ik hetnbsp;voorzichtig formuleren, niet bepaald overgeciviliseerd. Die avonden bij Van Rossem openden bij mij pas goed de ogen.quot;

De wereld bleek ineens veel groter dan de sociëteit. Via het bestuurslidmaatschap van hetnbsp;Corps kwam Van Lidth de Jeude in aanrakingnbsp;met de politieke takken van de studentenwereld. Zo bestond er een Nederlandse Studenten Raad (NSR), een landelijke koepel vannbsp;'faculteitsraden' van studenten. Daarnaast wasnbsp;er de Studenten Vakbeweging (SVB), met Eduard Bomhoff als voorman, die zich meer opnbsp;directe belangenbehartiging richtte. Tijdensnbsp;een congres in Delft kwam het tot een breuk,nbsp;waarbij het door James van Lidth en Kees-Jannbsp;Snijders in 1967 opgerichte STUD'75 de kantnbsp;van de SVB koos. De oprichters gaven zichzelfnbsp;acht jaar (vandaar: '75) de tijd voor de invoering van een studieloon - gekoppeld aan eennbsp;academicibelasting -, en voor het realiserennbsp;van medezeggenschap van studenten. quot;Opnbsp;alle gebiedenquot;, zegt Van Lidth met nadruk.nbsp;quot;Dat vonden we zeer belangrijk.quot;

Het was in die periode dat Van Lidth z'n finest hour beleefde en voor het eerst op televisienbsp;verscheen: quot;We hadden overleg met de toenmalige minister van Onderwijs, Veringa. Datnbsp;gesprek werd afgebroken omdat iemand eennbsp;rookbom gooide. Als fractievoorzitter ben iknbsp;toen voor de camera om commentaarnbsp;gevraagd.quot; Terugkijkend moet hij erkennennbsp;dat de studenteninvloed in die tijd nauwelijksnbsp;iets voorstelde. De 'studentenparlementen'nbsp;namen weliswaar mooie besluiten, maar dienbsp;werden door de gevestigde orde van professoren minzaam in ontvangst genomen en vervolgens onderin een la geschoven.


Toch staat de burgemeester van Deventer nog steeds achter de idealen van toen. quot;Een studieloon, onafhankelijk van het inkomen vannbsp;de ouders, en geen opbouw van een studieschuld. Ik blijf het goede ideeën vinden. Ooknbsp;de academicibelasting, een idee dat een paarnbsp;jaar geleden weer door de Landelijke Studenten Vakbond tot speerpunt van beleid werdnbsp;gemaakt, is heel redelijk. Wanneer academicinbsp;dankzij hun studie een hoog salaris krijgen,nbsp;waarom zou een deel daarvan dan niet worden afgeroomd?quot;

Het heeft niet zo mogen zijn. Dat andere ideaal, de volledige medezeggenschap van studenten, kwam er wel in de vorm van de uni-versiteits- en faculteitsraden. James van Lidth heeft nooit in zo'n raad gezeten, maar zijnnbsp;lichting plaveide de weg voor volgende generaties. Een kwart eeuw later heeft minister Ritzen met zijn wet Modernisering Universitairenbsp;Bestuursorganisatie (MUB) die inbreng vannbsp;studenten flink teruggeschroefd.

Hoe kijkt Van Lidth de Jeude nu, met de wijsheid van een 52-jarige, aan tegen de verregaande democratisering waar hij zich als student zo sterk voor maakte? quot;Een goede vorm van medezeggenschap en inspraak is belangrijk. Dat geldt voor alle organisaties, nietnbsp;alleen voor universiteiten. Een volgende fase isnbsp;het echt participeren in beslissingen. Je hebtnbsp;dan de plicht de zaken evenwichtig en van allenbsp;kanten te bekijken. Ik zeg niet dat studentennbsp;dat niet kunnen, maar ik vraag me nu wel afnbsp;of het zinvol was dat ze over alles moestennbsp;meebeslissen. Het is beter als ze kunnen meepraten over dingen die hen echt bezighouden,nbsp;de inhoud van de studie bijvoorbeeld. In denbsp;MUB is dat, op faculteitsniveau, geregeld.quot;

Politiek spel

Rian van de Schoot (26), dit voorjaar afgestudeerd in de biologie, behoorde tot een van de laatste lichtingen raadsleden. Anders dannbsp;bij James van Lidth zat het besturen haar wélnbsp;in het bloed. Direct na aanvang van de studienbsp;werd ze actief in de eerstejaarswerkgroep vannbsp;de faculteit. Via het bestuur van de biologenvereniging en de faculteitsraad belandde zenbsp;uiteindelijk in de universiteitsraad. Ze was denbsp;intimiteit van de faculteit gewend en vond denbsp;universiteitsraad aanvankelijk wat grootschalig. quot;De faculteit was gemoedelijkerquot;, blikt zenbsp;terug. quot;In de universiteitsraad werd meer hetnbsp;politieke spel gespeeld: lobbyen, compromissen sluiten.quot;

Van de Schoot wil niets weten van Van Lidths twijfels over de vraag, of studenten over allesnbsp;moeten meebeslissen. quot;Waarom niet?quot;nbsp;zegt ze. quot;De ervaring leert dat raadsledennbsp;een jaar lang fulltime met bestuurswerk bezignbsp;zijn. Alle nota's komen van de hand vannbsp;studenten. Als er één groep gemotiveerd is,nbsp;dan zijn zij het wel.quot;

De modernisering van het universitair bestuur, vaak ook wel aangeduid als een 'verzakelijking', was voor Utrecht niet nodig, zegt Vannbsp;de Schoot. quot;De MUB zou de universiteit daadkrachtiger, efficiënter moeten maken. Maar denbsp;medezeggenschapsraden of ondernemingsraden kunnen behoorlijk dwars gaan liggen ennbsp;besluitvorming traineren, door de inschakelingnbsp;van geschillencommissies bijvoorbeeld. Voornbsp;sommige universiteiten, waar vergaderingennbsp;van de raad steeds geschorst worden en achtnbsp;uur duren, kan de MUB inderdaad een verbetering zijn. Maar mijn ervaring in Utrecht is opnbsp;dit punt heel positief. Het voorbereidendenbsp;werk vindt in de commissies plaats, collega-raadsleden van elders waren altijd stomverbaasd wanneer ik zei dat onze raad soms innbsp;een half uur afgelopen was.quot;

De universiteit zal, denkt ze, altijd een bureaucratie blijven. quot;Het is een samenleving van hoog opgeleiden, die allemaal willen meepraten en meebeslissen, die verantwoordelijkheidnbsp;willen dragen. De MUB zal daarin geen verandering brengen. Alles zal afhangen van de verhouding tussen de nieuwe medezeggenschapsraad en het college van bestuur. Als die nietnbsp;goed is, dan kon de MUB voor Utrecht welnbsp;eens een verslechtering zijn in plaats van denbsp;verbetering die Ritzen voor ogen heeft.quot;


-ocr page 6-

illuster • juni 1997

Schijntje^ voor behoud cultureel erfgoed

Een academische collectie moet inspireren

De omvangrijke academische collecties worden bedreigd door verwaarlozing en verval. Voor de vier klassieke universiteiten redennbsp;om de overheid financiële steun te vragen:nbsp;113 miljoen gulden voor betere huisvestingnbsp;en conservering. Staatssecretaris Nuis steldenbsp;onlangs slechts twaalf miljoen ter beschikking. Wat gaan het Utrechtse Universiteitsmuseum en de Botanische Tuinen met datnbsp;geld doen?

TANNY DOBBELAAR

Vanachter glas staren gebochelde skeletjes naar de bezoekers van het Universiteitsmuseum aan de Lange Nieuwstraat. De potten metnbsp;anatomische gedrochten op sterk water zijnnbsp;onderdeel van een indrukwekkende pathologische collectie en staan opgesteld in denbsp;befaamde Bleulandkast. De architect vannbsp;het nieuwe museum heeft voor deze enormenbsp;kast een speciale ruimte ontworpen. Andersnbsp;kon het gevaarte, achttien meter lang ennbsp;vierenhalve meter hoog, niet worden opgesteld.

En het is een museumstuk, vindt directeur Steven de Clercq. quot;De kast is in 1815 geschonken door Koning Willem I. In dat jaar werdennbsp;de academies van Leiden, Groningen ennbsp;Utrecht gepromoveerd tot 's Rijks Hogeschool.nbsp;Daarbij kwam de bepaling dat iedere universi-teit een zevental kabinetten moest hebben.quot;nbsp;De kabinetten van destijds - waaronder dienbsp;voor natuur- en sterrenkunde, genees- ennbsp;kruidkunde - vormen de basis van de academische collecties van nu. Vandaar de bijzondere waarde van de Bleulandkast, die in 1996nbsp;kon worden opgeknapt dankzij een inzamelingsactie onder de leden van het U-fondsnbsp;die ruim f 50.000,- opbracht. Zonder dat geldnbsp;was de kast op de vuilnishoop beland.


Rapport

Dat het niet goed gaat met de academische collecties staat te lezen in het rapport 'Om hetnbsp;academisch erfgoed' van de Adviesgroep vannbsp;de Rijksdienst Beeldende Kunst. Voor de viernbsp;klassieke universiteiten (Groningen, Leiden,nbsp;Amsterdam (UvA) en Utrecht) reden om denbsp;overheid extra geld te vragen: 85 miljoen gulden zou nodig zijn om de huisvesting op ordenbsp;te krijgen, 38 miljoen gulden voor de conservering van de collecties.

Staatssecretaris Nuis heeft besloten dat 12 miljoen gulden voor alle academische collecties voldoende moet zijn. Het geld is bestemdnbsp;voor de komende vier jaar. Daarnaast is er nognbsp;8 miljoen gulden beschikbaar uit een 'biblio-theekpot', bestemd voor met verzuringnbsp;bedreigde drukwerken uit de negentiendenbsp;eeuw. De zogeheten Mondriaanstichting zalnbsp;het geld gaan verdelen over de vier klassiekenbsp;universiteiten, inclusief hun botanische tuinen.nbsp;Onderhandelingen hierover zijn nog gaande.

Prachtstuk

In zijn nieuwe kantoor, waar de sporen van de verhuizing nog zichtbaar zijn, zit Steven denbsp;Clercq. De directeur van het Universiteitsmuseum kijkt uit over de oude Hortus, nu eennbsp;museumtuin die door vrijwilligers wordtnbsp;onderhouden.

Hoe zou hij het geld van Nuis willen aanwenden? quot;12 miljoen, dat is natuurlijk een schijntjequot;, antwoordt De Clercq. quot;Maar goed. Als je iets wil bewaren, moet je zeker weten dat hetnbsp;de eerste honderd jaar niet zal vergaan. Datnbsp;betekent: aandacht voor de bewaaromstandigheden. Want die zijn vaak beroerd.quot;

Hij geeft een voorbeeld: quot;We hebben een unieke verzameling van zo'n zeshonderdnbsp;hoogleraarportretten. Daarvan hangen eennbsp;kleine tweehonderd in de Senaatszaal. In termen van behoud is die locatie vreselijk. Ganbsp;maar na: de temperatuur wisselt voortdurend,nbsp;mensen lopen in en uit. En er wordt nognbsp;steeds gerookt, ondanks een verbod. Anderenbsp;portretten hangen in faculteitskamers, waarnbsp;ook stevig wordt gerookt. Zonde. Het enigenbsp;wat je kan doen, is die portretten extranbsp;beschermen en goed onderhouden.quot;nbsp;Hetzelfde geldt voor de unieke kaartenverzameling, die bij geografisch onderwijs ennbsp;onderzoek intensief wordt gebruikt. De kaarten zijn opgeslagen in kasten in het Willemnbsp;C. van Unnikgebouw. De Clercq: quot;Er zitten tenbsp;veel kaarten in één kast, waardoor er mechanische schade optreedt. En het klimaat in hetnbsp;gebouw is zeer slecht.quot; Toch bevindt zich innbsp;het Van Unnikgebouw een van de oudstenbsp;voorwerpen van de universiteit: de globenbsp;van Willem Jansz Blaeu uit 1650. Daarop isnbsp;Australië voor het eerst afgebeeld. quot;Eennbsp;prachtstuk.quot;

Schedels

Om de 12 miljoen gulden te verdelen over alle academische collecties in Nederland,nbsp;zouden de universiteiten gezamenlijk moetennbsp;vaststellen wie wat gaat bewaren. Een noodzaak, vindt De Clercq. De universiteiten komennbsp;óm in hun verzamelingen. quot;Neem de collectienbsp;van geneeskundige voorwerpen. Moet iedereen alle couveuses verzamelen? En alle tandartsstoelen? Of alle geologische verzamelingen, aangelegd door studenten? Vergeet niet,nbsp;de aantallen zijn krankjorum. Je praat overnbsp;miljoenen stuks!quot;

Sommige collecties worden intensief gebruikt bij onderwijs en onderzoek. Die verdienennbsp;zonder meer goed onderhoud. Maar, zegt Denbsp;Clercq: quot;Ik wil geen hamster zijn die niet weetnbsp;waar hij het spul moet laten. Ik moet altijdnbsp;antwoord kunnen geven op de vraag: waaromnbsp;heb je dit stuk in je collectie. Heb je bij eennbsp;voorwerp geen verhaal, dan moet je er op eennbsp;nette manier vanaf.quot;

quot;Zo hebben we nu nog maar 5 procent over van onze antropobiologische verzameling.

De mooiste, meest aansprekende stukken hebben we gehouden. Zoals de schedels die Pieter Harting in de negentiende eeuw op Urk heeftnbsp;verzameld. En tweehonderd gipsen gelaatsaf-drukken uit de Indonesische archipel. Ze weerspiegelen een omslag in het denken, waarbijnbsp;de evolutietheorie een grote rol speelde.

Kijk, dàt is interessant.quot;

Regenwoud

Naast de talloze 'dode' voorwerpen herbergt de universiteit natuurlijk ook een grote levende collectie: meer dan tienduizend plantensoorten, beheerd door de botanische tuinen.nbsp;De collecties van alle botanische tuinen worden nationaal gecoördineerd door de Stichtingnbsp;Nederlandse Plantentuinen (SNP). Tezamennbsp;vormen ze de nationale plantencollectie. Vianbsp;de SNP werken de tuinen aan een taakverdeling. Iedere tuin specialiseert zich op een aantal gebieden. Zo verzamelt Utrecht voor denbsp;collectie tropische gewassen planten uit Zuid-Amerika. Dat sluit goed aan bij lopend onderzoek en bij de specialisatie van het herbariumnbsp;in Utrecht.

Vijko Lukkien is directeur van de Botanische Tuinen in Utrecht. Net als De Clercq ziet Lukkien niets in het streven naar een completenbsp;verzameling. quot;Een collectie moet inspireren totnbsp;andere activiteitenquot;, meent Lukkien. Naastnbsp;wetenschappelijk onderwijs en onderzoek isnbsp;educatie een belangrijk doel. quot;Heel weinignbsp;mensen weten wat er precies vliegt, kruipt ennbsp;groeit in hun omgeving.quot; Vandaar de aanlegnbsp;van de Thematuin die veel publiek trekt en denbsp;ontwikkeling van diverse educatieve programma's. Daarnaast willen de Botanische Tuinennbsp;bijdragen aan het behoud van biodiversiteit,nbsp;vertelt Lukkien. quot;Dat bereik je niet door bedreigde plantjes in een kas te stoppen - als dienbsp;al zouden blijven leven. Maar wel door regenwoud aan te kopen.quot; Met gelden uit het bedrijfsleven hebben de tuinen daarom 2400 hectare regenwoud aangekocht in Frans Guyana.nbsp;Lokale organisaties gaan het gebied beheren.nbsp;Over de 12 miljoen gulden van Nuis kannbsp;Lukkien kort zijn: quot;Ik zie het als een stimuleringsfonds. Je kunt er plannen mee maken.

En andere partners zoeken. Wij willen bijvoorbeeld een entreegebouw met een informatievoorziening, zodat we eindelijk antwoord kunnen geven op de talloze vragen die wenbsp;krijgen. Dan kun je pas echt waarmaken dat jenbsp;publieksvriendelijk bent.quot;

Informatie Botanische Tuinen (030) 2535455 of 2531826.

Informatie Universiteitsmuseum (030) 2538008. Informatie Vrienden van het Universiteitsmuseum zie lllusterzake pagina 16.


-ocr page 7-

juni 1997 ¦ illuster

het begin sta je voorjoker^

Het leven van de dierenarts is veranderd

Vakgenoten

Docent en afgestudeerde over elkaar, de opleiding en de arbeidsmarkt

Rens van Dobbenburgh (1959) studeerde zeven jaar geleden af als dierenarts.nbsp;Sindsdien werkt hij in een groepspraktijk innbsp;Diessen, bij Tilburg. Aan het eind van zijnnbsp;studie was hij een aantal weken co-assistentnbsp;van Wim Kremer (1957), hoofd buitenpraktijknbsp;van de faculteit Diergeneeskunde.


Zandgrond, her en der een plukje bomen, lange stallen zonder ramen en een zure luchtnbsp;die moeiteloos de auto binnendringt. Nee,nbsp;een natuurreservaat kun je de regio Hilvaren-beek-Diessen niet noemen, mijmert Rens vannbsp;Dobbenburgh. quot;Qua mest is het hier een vannbsp;de bruinste gebieden van Nederland.quot; Het isnbsp;dan ook quot;pure mazzelquot; dat Van Dobbenburghnbsp;en zijn dertien collega's geen geval van varkenspest in de praktijk hebben gehad. Watnbsp;niet wil zeggen dat men heeft genoten vannbsp;een rustig voorjaar. quot;Het was heel hectisch.nbsp;Sommige varkenshouders waren zo ongerustnbsp;dat ze drie keer in de week belden. 'Kom 'snbsp;kijken, ik vertrouw het niet.' Zag je iets wat zenbsp;normaal zelf zouden oplossen.quot;nbsp;We draaien een erf op en belanden bij eennbsp;koe met een verplaatste lebmaag. Komt vakernbsp;voor, doceert Van Dobbenburgh. Op eennbsp;gegeven moment vormt zich een gasbel in denbsp;lebmaag, waardoor die omhoogkruipt in denbsp;buikholte. Volgens de studieboeken rest dannbsp;maar één oplossing: opereren. In de praktijknbsp;leert men nog een tweede. quot;Want 80 procentnbsp;kans op genezing is wel mooi, maar als dienbsp;koe wat betreft melkgift niet ruim boven hetnbsp;gemiddelde zit, kun je haar misschien beternbsp;slachten. In de studie leer je dat zo'n koe nanbsp;de operatie drie weken op rantsoen moet.nbsp;Maar dat betekent wel dat ze maandenlangnbsp;niet op productie komt, en de boer er dusnbsp;geld bij moet leggen - patiënt genezen, economie geweld aangedaan. Nou, dat kan.nbsp;Maar als student moet je eigenlijk wel wetennbsp;dat je later dit soort dilemma's tegenkomt, ennbsp;in mijn tijd had de opleiding daar totaal geennbsp;oog voor.quot;

Het is de aanleiding voor een lange terugblik op z'n studie, vol ambivalente gevoelens. Aannbsp;de ene kant krijg je quot;verschrikkelijk veel kennisquot; en quot;bouwstenen waarmee je in de praktijk ook allerlei nieuwe ontwikkelingen aankuntquot;, aldus Van Dobbenburgh. quot;Maar in denbsp;apotheek sta je in het begin voor joker, wantnbsp;je kent alleen generieke stofnamen, geennbsp;merknamen. Of je komt bij een boer, vraagtnbsp;die man welk antibioticum het goedkoopst is.nbsp;Tja, géén idee. Je weet precies welke de juistenbsp;keus is, maar misschien is dat spul zó duur datnbsp;die mogelijkheid vervalt. Nog zoiets: praktijk-organisatie, economisch inzicht, sociale vaardigheden - word je niet in getraind. Terwijl jenbsp;als dierenarts toch een eigen bedrijf moet runnen. En ik begrijp best waarom de faculteitnbsp;vindt dat studenten zich voortaan in een vroegnbsp;stadium moeten beperken tot één of tweenbsp;diersoorten - de boer professionaliseert ook.nbsp;Maar in de praktijk betekent het dat mijnnbsp;collega die alles van kippen weet geen koe kannbsp;verlossen, en dan moet ik er elke nacht uit.quot;nbsp;Veel dierenartsen hebben kort na hun afstuderen een negatief beeld van de opleiding. Opnbsp;de faculteit leer je de meest exotische ziekten,nbsp;luidt de klacht, maar dagelijkse handvaardigheden als liesbreuken opereren of een keizersnee doen leer je er niet. Van Dobbenburgh:nbsp;quot;In het begin ervaar je dat als een enormnbsp;gemis, je voelt je erg onhandig. Verlossen isnbsp;iets heel spannends voor een dierenarts, dusnbsp;de eerste paar keer rijd je daar met bonzendnbsp;hart naar toe. 'Verdorie, tijdens de studie hebnbsp;ik dat misschien drie keer gedaan!' Maar hetnbsp;gekke is, in de praktijk leer je die vaardigheden snel bij. Op een dag zit je in de auto ennbsp;denk je: 'Wat ging ik ook alweer doen? Oh ja,nbsp;verlossen.'quot;


Een koeienstal in Rhijnauwen. Soepel glijdt Wim Kremers arm naar binnen bij een blondenbsp;Aquitaine met een vastzittende nageboorte.nbsp;Als ik wil mag ik ook even voelen, biedtnbsp;Kremer aan, want meer dan een trucje is hetnbsp;niet. quot;Geldt voor de meeste basale vaardigheden. Rens zal ongetwijfeld hebben gezegdnbsp;dat hij direct na z'n afstuderen nog niet eensnbsp;een sectio kon verrichten. Maar als jij twintignbsp;keer met me meerijdt, doe jij ook die keizersnee. En na 150 keer beheers jij 90 procent vannbsp;de handelingen die wij doen.quot;

Dat van die kloof tussen opleiding en praktijk ziet Rens dan ook te scherp, meent Kremer,nbsp;die behalve dierenarts bij de eigen praktijknbsp;van de faculteit tevens voorzitter is van denbsp;facultaire onderwijscommissie. quot;Uiteindelijknbsp;maak je samen met de boer de keuze voor eennbsp;bepaald antibioticum, waarbij hij op de kostennbsp;let en de dierenarts de werkzaamheid inschatnbsp;- en dan kan het best zijn dat je het duurstenbsp;middel neemt. Moderne, goed opgeleide boeren vragen jou om je kennis en luisteren naarnbsp;je advies. Wat die merknamen betreft: ik denknbsp;dat wij puriteins zijn, ja. Dat is ook onze taak.nbsp;Voor ons is het niet echt interessant welk labelnbsp;de industrie op een potje plakt. Het gaat omnbsp;de werkzame stof, daarvan moet je de werking weten en kunnen beredeneren. In hetnbsp;algemeen geldt: als je van deze opleidingnbsp;komt heb je een aantal basisvaardigheden dienbsp;je zelf moet ontwikkelen tot specifieke vaardigheden. We zetten de mensen zo toegerustnbsp;mogelijk in het veld. Maar het is een illusie omnbsp;ervaren dierenartsen op te willen leiden. Dannbsp;duurt de studie tien jaar.quot;

Niettemin, nuanceert Kremer, op een aantal


punten heeft Rens wel gelijk. Hij is trouwens niet de enige afgestudeerde met kritiek op denbsp;opleiding. In antwoord op de geluiden uit hetnbsp;veld werkt Diergeneeskunde sinds septembernbsp;1995 met een nieuw curriculum, waarin meernbsp;nadruk ligt op academische vorming, probleemoplossende vaardigheden, communicatie, ethiek en verantwoordelijkheidsgevoel, ennbsp;minder op feitenkennis. Punt van discussie isnbsp;nog of de differentiatie in het laatste jaar innbsp;'landbouwhuisdieren' en 'gezelschapsdieren'nbsp;naar voren moet worden geschoven en/of uitgebreid. Kremer: quot;Er zijn stromingen binnennbsp;de faculteit die vinden dat studenten al bijnbsp;aankomst moeten kiezen voor 'varkens' ofnbsp;'bestuur en beleid' of 'onderzoek'. Persoonlijknbsp;denk ik ook dat er meer differentiatie in denbsp;opleiding moet komen. Maar niet te rigoureus, anders kweek je monomane mensen.quot;nbsp;Maar niet alleen het onderwijsprogramma isnbsp;veranderd. Kremer: quot;Mijn vader was ook dierenarts, ik mocht vaak mee naar de boer, ennbsp;iedere keer zaten we met de auto in de modder vast. Is natuurlijk hartstikke leuk! Dienbsp;romantische kant is niet verdwenen - je staatnbsp;nog steeds om zes uur 's ochtends in een mistig weiland een ziek rund een infuus te geven.

Maar dokteren aan individuele dieren is niet meer de kern van het vak. Tegenwoordig bennbsp;je driekwart van de tijd bezig met bedrijfsbe-geleiding. Periodieke controles van grotenbsp;groepen dieren, analyseren van bedrijfsproble-men, overleg, advies, kortom gezondheidszorgnbsp;in de bredere zin van koppels dieren. Dannbsp;denk je eerder aan een stal met kippen, eennbsp;stofkap en een overall. Het leven van dierenartsen is veranderd, maar dat geldt ook voornbsp;brugwachters en piloten. Ik denk dat hetnbsp;vroeger ook veel leuker was om piloot te zijn.nbsp;De kunst is om van beide manieren van levennbsp;de aantrekkelijke kanten te zien.quot;

Peter van de Beek

Faculteit Diergeneeskunde

(bron: Jaarverslag 1995)

studenten

afgestudeerden

promoties

medewerkers

(van wie 346 wetenschappelijk)


-ocr page 8-

juni 1997 • illuster

Jaarclub ^De Pleiaden^ sinds 1940!

Gewoon, de meiden onder elkaar

De Groep

Afgestudeerden zoeken elkaar op

Jaarclub ‘De Pleiaden’

v.l.n.r. op de foto (staand):

Ini Remmelts-Schooien (1924), medicijnen;

Anneke Anker-van Someren (1920), biologie;

Joke (1) Hartgerink-Henry (1922), kunstgeschiedenis;

Joke (2) van der Sluis-Oudendal (1920), unskunde en tandheelkunde.

Zittend:

Liet van Herten-Romme (1920), rechten.

Niet op de foto:

Mien lien dien-Pekelharing (1920-1996), scheikunde;

Eb Tqfis-de Jong (1923), medicijnen.

Het is augustus 1940, je komt met honderd meisjes aan bij de UVSV, en na twee weken,nbsp;aan het eind van het novitiaat, vorm je dannbsp;een jaarclub. Joke 2: 'Hoe dat ging? Nou, Lietnbsp;- begon, die vond Els leuk, en Els zei 'laten we

Ini erbij nemen'. Zo plempte dat aan tot we er zeven bij elkaar hadden. Maar eigenlijknbsp;was het een volkomen gok, want je kendenbsp;elkaar nauwelijks.quot;

PETER VAN DE BEEK

Een ruime woning aan een laan in Bilthoven. Madeliefjes tussen het gras, een bloeiendenbsp;magnolia, vogels in de bomen die jubelen innbsp;de voorjaarszon. Binnen legt Ini haar gebaks-vorkje neer en pakt iets kleins tevoorschijn.nbsp;“Hebben we laten maken bij Begeer, op hetnbsp;Oudkerkhof. Dat was toen dé winkel, weet jenbsp;nog? Iedere jaarclub had een broche, en allemaal liet je die bij Begeer maken. Omdat wenbsp;met z'n zevenen waren en Joke als bijvak sterrenkunde had, stelde zij als naam 'De Pleiaden'nbsp;voor, naar een sterrenbeeld met zeven sterren.nbsp;Kijk, zeven sterretjes en de broche zelf heeftnbsp;ook de vorm van een ster. Ik draag 'm nooitnbsp;meer, maar ik wil 'm niet kwijt.quot; Liet: quot;Zevennbsp;sterren - als je het nu hoort, klinkt het nogalnbsp;impertinent.” Joke 2: quot;Ja maar tóen waren wenbsp;nog mooi allemaal. Hadden we nog sjans.quot;nbsp;De eerste twee jaar als club zaten ze 'eeuwignbsp;bij elkaarquot;. Op een kamer of in de koffieruimtenbsp;van Vamp;D. Liet: quot;En 's avonds eten bij Vannbsp;Angeren. De hele UVSV zat daar, want ernbsp;bestond toen nog geen mensa. Meneer Vannbsp;Angeren had een prachtige taartjeswinkel innbsp;de Viestraat waar je ook heerlijk kon eten.nbsp;Voor één gulden. Ongelooflijk hè?quot;

In de zomer van '41 huurden ze gezevenen een huisje op de Veluwe. Joke 2: quot;Zijn we opnbsp;de fiets naartoe gegaan. De eerste dag totnbsp;Renkum en de volgende dag over de hei naarnbsp;Beekbergen. Bloedheet. Maar het was heelnbsp;leuk hoor.quot;

Logeerpartijen

In maart 1943 kwam de loyaliteitsverklaring en verhuisden ze terug haar hun ouders. Toen denbsp;universiteit na de oorlog weer openging, wasnbsp;het leven lang zo onbekommerd niet meer alsnbsp;vroeger. Anneke: quot;We hadden al die tijd welnbsp;contact gehouden, via brieven en logeerpartijen. Gewoon de meiden onder elkaar eennbsp;weekend bij iemand thuis. Dus toen we terugkwamen in Utrecht pakten we het zó weer op.nbsp;Maar je ging niet een beetje boemelen, wantnbsp;je had natuurlijk wél bijna drie jaar verloren.nbsp;Iedereen om je heen was zeer gehaast bezignbsp;met afstuderen. Bovendien raakten we verloofd.quot;

Wat volgde laat zich wellicht het beste benoemen met 'druk'. Er werd naar Canada geëmigreerd (Joke 1), naar Engeland (Els), drie anderen gingen een paar jaar naar Indiê, en de rest trachtte in Nederland een bestaan op te bouwen. Anneke: quot;Maar wat deden meisjes vroeger met hun studie? Ini werd huisarts bij haarnbsp;man in de praktijk. Joke heeft in Canada 23nbsp;jaar blokftuitles gegeven. Liet werd op eennbsp;gegeven moment studentendecaan in Utrecht,nbsp;en ik ben na negen jaar gestopt met onderzoekswerk. Na mijn derde kind kon ik dienbsp;baan volstrekt niet meer volhouden, er wasnbsp;geen enkele voorziening. Trouwens, het kwamnbsp;ook niet in je óp je kinderen in een crèche tenbsp;doen. Maar we kwamen wel bij elkaar. Meestal bij Ini, want die had het 't moeilijkst.quot; Liet:nbsp;quot;Een huisartsenpraktijk en ook nog zes kinderen baren. Niet te geloven!quot; Ini: quot;Ik kwamnbsp;nooit meer ergens.quot; Joke 2: quot;Ik herinner menbsp;dat we een keer bij elkaar zaten en dat ik zei:nbsp;'ik kom aan geen boek meer toe, het is alleennbsp;maar luiers wassen'. En dat jullie zeiden: 'het isnbsp;bij mij net eender'. Toen heeft het echt gesudderd. Maar het verwaterde nooit.quot;

Ongedwongen

De laatste tien, twintig jaar is het leven weer wat rustiger. Zo eens per kwartaal komt denbsp;jaarclub bij elkaar voor een, dat mag je gerustnbsp;zo zeggen, tweede bloei. Niet meer met z'nnbsp;zevenen - Mien is vorig jaar overleden en Els isnbsp;helemaal verengelst. Maar voor de anderennbsp;blijft de jaarclub quot;een vast puntquot;, quot;een dagjenbsp;klessebessenquot;, een gevoel van quot;je bent weernbsp;thuisquot;. Joke 1: quot;Je kent eikaars backgroundnbsp;hè. Waar je vandaan komt, eikaars ouders,nbsp;mannen en kinderen, dat geeft allemaal eennbsp;band. Ik zal je wel vertellen: als ik veertiennbsp;dagen in Holland ben, dan móet ik jullie zien.nbsp;Wat vrienden van vroeger betreft: you are it.nbsp;Dat is toch wel amazing, niet?quot; Joke 2: quot;Hoenbsp;ouder we worden, hoe meer we betrokkennbsp;raken bij eikaars narigheid. Er zijn nu viernbsp;mannen gestorven, maar dan staat je jaarclubnbsp;op de bres. Dat kun je allemaal met hennbsp;bespreken.quot; Ini: quot;Maar ook vrolijke dingen!nbsp;Jullie waren toch ook op het huwelijk van eennbsp;van onze kinderen?quot;

De taart is op, de foto is gemaakt, en eigenlijk staat men te trappelen om te gaan lunchen innbsp;Lage Vuursche. Nog één vraag: was het nietnbsp;saai, zo'n vrouwenvereniging? Joke 2: quot;Neenbsp;hoor. Jullie mannen denken altijd dat jenbsp;onmisbaar bent, maar dat is niet zo. Alleennbsp;meiden is veel gezelliger. Lekker ongedwongen. Als er jongens bijkomen ben je allebeinbsp;verrukt van dezelfde knul, of je denkt: bah, zenbsp;doet veel te veel tijd aan hem af.quot; Liet: quot;Hetnbsp;lijkt me niks.quot; Joke 1: quot;We hebben ons altijdnbsp;kostelijk geamuseerd.quot;

Oproep voor deze rubriek

Maakt u deel uit van een nog immer actieve - koken, reizen, studeren - groepnbsp;van afgestudeerden, of kent u anderenbsp;alumnigroepen die in aanmerking komennbsp;voor een reportage in deze rubriek, laatnbsp;het dan weten aan de redactie van Illuster, telefoon: (030) 2534073, fax: (030)nbsp;2533685, e-mail: k.beneken®bur.ruu.nl


-ocr page 9-

8

illuster • juni 1997

Boren naar temperatuur van 200.000 jaar geleden

Utrechtse onderzoekers op Antarctica

Antarctica is een goudmijn voor wetenschappelijk onderzoek. De geschiedenis van de aardbol is er letterlijk bevroren en ligtnbsp;ongerept verborgen onder een kilometers-dikke ijskap. Geologen, biologen en meteorologen van de Universiteit Utrecht trekken dannbsp;ook regelmatig naar de zuidpool om haarnbsp;geheimen te ontsluieren.

KIKE BEINTEMA * U-BLAD

Marga Zuijderwijk, aio bij de faculteit Aardwetenschappen, vertrok afgelopen winter voor geologisch veldwerk naar Antarctica.nbsp;Samen met Australische geologen uit Melbourne ging ze naar Camp Davis in de Vestfold Hills. Ze heeft er vijf weken over gedaannbsp;om met de boot vanuit Australië haar bestemming te bereiken. Waarom wil een geoloognbsp;helemaal naar Antarctica om onderzoek tenbsp;doen; er zijn toch genoeg stenen in de restnbsp;van de wereld?

quot;De gesteenten van de Vestfold Hills zijn bijzonder omdat ze een combinatie van geologische structuren laten zien, die je bijna nergens anders kunt vindenquot;, legt Marga Zuijderwijknbsp;uit. quot;Ik doe onderzoek naar de deformatie-mechanismen op atomair niveau. Ik heb monsters meegenomen om onder de elektronenmicroscoop te bekijken.quot;

Het natuurlijk evenwicht op Antarctica wordt door dit soort onderzoek nauwelijks verstoord.nbsp;quot;De geologen bleven meestal uit de buurt vannbsp;pinguïnkolonies en andere beesten. De enigenbsp;die dat niet deed was een bioloog. Die onderzocht juist wat de pinguïns ervan vinden als ernbsp;mensen in de buurt komen. Het blijkt dat zenbsp;dan wel een beetje zenuwachtig worden,nbsp;maar hun gedrag verandert niet zolang je nietnbsp;dichterbij komt dan een paar meter.quot;nbsp;Al het afval van de onderzoekers, inclusief hunnbsp;uitwerpselen, werd mee teruggenomen naarnbsp;de basis. Daar werd een deel verbrand. Hetnbsp;recyclebare afval ging naar Australië, evenalsnbsp;het chemisch afval. Dit deel van Antarctica



wordt heel weinig door toeristen bezocht, omdat het zo slecht bereikbaar is. Zuijderwijk:nbsp;quot;De Australiërs willen nu bij een van hunnbsp;bases een vliegveld aanleggen, zodat denbsp;vervoerskosten van en naar de bases lagernbsp;worden. Ik denk niet dat er dan ineensnbsp;honderden toeristen door de Vestfold Hillsnbsp;gaan lopen. Australië wil het vliegveldnbsp;gesloten houden voor algemeen gebruik.quot;

Boringen

Ook Utrechtse meteorologen gaan regelmatig naar Antarctica. Zij werken mee aan het grotenbsp;onderzoeksproject EPICA: European Programme for Ice Coring in Antarctica. In het kadernbsp;van dit project worden twee diepe boringennbsp;gezet. De eerste is al gedaan: de Fransen ennbsp;de Italianen hebben samen de drieduizendnbsp;meter dikke ijskap doorboord op Domenbsp;Charlie, aan de Australische kant van Antarctica. De Utrechtse meteorologen gingen dit jaarnbsp;in Dronning Maud Land op zoek naar eennbsp;geschikte locatie voor de tweede boring.

Met rupsvoertuigen trotseerden ze de extreme kou van het Antarctisch binnenland.nbsp;Raymond Schorno legt uit wat precies denbsp;bedoeling is van het onderzoek dat geleidnbsp;wordt door prof. dr. Hans Oerlemans. quot;Gemiddeld valt er op Antarctica ongeveer tien centimeter sneeuw per jaar. Die sneeuw is in eennbsp;paar honderdduizend jaar opgehoopt tot denbsp;enorme ijskap die er nu ligt. Als je gaat borennbsp;kom je dus door steeds oudere ijslagen. Vannbsp;de kernen die naar boven worden gehaaid,nbsp;bepalen we de verhoudingen van verschillende isotopen. De verhouding van de tweenbsp;meest voorkomende zuurstof-isotopen in denbsp;watermoleculen van het ijs is een heel nauwkeurige maat voor de gemiddelde temperatuur op aarde. Door deze verhouding steeds te

Niets lijkt hier meer belangrijk


Unesco, de organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur van de Verenigdenbsp;Naties, organiseerde ter gelegenheid vannbsp;haar vijftigjarig bestaan een grote expeditienbsp;naar Antarctica. Uit 25 verschillende landennbsp;kwamen jongeren bijeen om samen te werken aan onderzoek naar de invloed van menselijke activiteit op het Antarctisch milieu.nbsp;Een impressie van de Utrechtse geologiestu-dente Kike Beintema:

quot;We varen door de Gerlache Strait, en daar zie ik het mooist denkbare uitzicht. De lucht isnbsp;donkerblauw en de zee is zó onwaarschijnlijknbsp;vlak, dat overal om me heen de besneeuwdenbsp;bergen weerspiegelen in het water. Het schipnbsp;gaat voor anker, het is doodstil. Het enigenbsp;geluid dat ik hoor is dat van minuscuul kleinenbsp;luchtbelletjes die vrijkomen uit het smeltendenbsp;ijs in het water. Aan alle kanten hoor je eennbsp;zacht getinkel. Niets duidt er op dat hier ooitnbsp;mensen zijn geweest. De bewoonde wereldnbsp;lijkt niet meer te bestaan, niets is meernbsp;belangrijk. Nu pas besef ik waarom ik me wilnbsp;meten kan de wereldtemperatuur gereconstrueerd worden tot een paar honderdduizendnbsp;jaar terug. Dat is interessant, want metnbsp;de huidige speculaties over klimaatsveranderingen willen we graag weten wat er in hetnbsp;verleden is gebeurd.quot;

Evenwicht

De meteorologen zijn ook in de toekomst geïnteresseerd. Dr. Roderik Van der Wal;nbsp;quot;Op dit moment gaan we ervan uit dat er eennbsp;situatie van evenwicht is tussen de aangroeinbsp;van het ijs enerzijds, en de smelt en afkalvingnbsp;anderzijds. Onduidelijk is of dat ook echt welnbsp;zo is: daarvoor hebben we nog onvoldoendenbsp;meetresultaten. Maar als we van dat evenwicht uitgaan, kunnen we met behulp vannbsp;computermodellen bekijken wat er gebeurtnbsp;als de gemiddelde jaartemperatuur een paarnbsp;graden stijgt.quot;

De voor de hand liggende conclusie is dat het ijs smelt wanneer het warmer wordt. Maar zonbsp;eenvoudig is het niet. Van der Wal; quot;Warmenbsp;lucht kan meer vocht bevatten dan koude, dusnbsp;zal er ook meer waterdamp in de lucht bovennbsp;Antarctica komen. Het gevolg is dat er meernbsp;neerslag valt en de ijskap aangroeit. De temperatuur op Antarctica is gemiddeld min 25nbsp;graden Celsius, dus als het een paar gradennbsp;warmer is vriest het in het grootste deel vannbsp;Antarctica nog steeds behoorlijk. Alleen aannbsp;de kust zal de hoeveelheid smelt toenemen.nbsp;De vraag is welke van deze effecten het zalnbsp;winnen.quot; Een andere complicatie is datnbsp;'warmer' ijs vloeibaarder is dan 'kouder' ijs:nbsp;quot;Een paar graden verwarming kan ervoornbsp;zorgen dat het ijs sneller naar zee gaatnbsp;stromen, waardoor het totale volume van denbsp;ijskap weer afneemt. Kortom, we hebbennbsp;voorlopig nog genoeg onderzoek te doen.quot;nbsp;inzetten voor de bescherming van Antarctica.nbsp;Politieke problemen en oorlogen zijn ernstig,nbsp;maar die gaan voorbij. Vernietigde natuurnbsp;herstelt zich niet. De ozonlaag is hier vijfenzeventig procent dunner dan op de evenaar, ennbsp;dat is te merken. Het gezicht insmeren sorteert nauwelijks effect.

Het licht is heel intens. Maar in de verte doemt een wolkenfront op: het weer kan hiernbsp;heel onverwacht omslaan. Een uur later zittennbsp;we in een vliegende storm. De kapitein besluitnbsp;te gaan schuilen bij Deception Island, eennbsp;vulkanisch eiland. De kraterrand vormt eennbsp;grote ring. De zee heeft er een gaatje innbsp;gemaakt en door deze opening kan het schipnbsp;de beschutte baai binnenvaren. Op sommigenbsp;plaatsen is de grond warm, en de zwartenbsp;stranden zien er spookachtig uit met denbsp;stoomslierten die zich losmaken van de vloedlijn. De terugreis gaat recht naar het noorden.nbsp;Twee bultruggen komen uit het niets bovennbsp;en laten een paar keer heel mooi hun staartennbsp;zien bij het duiken. Een mooier afscheid vannbsp;Antarctica had bijna niet gekund.quot;


-ocr page 10-

juni 1997 ¦ illuster

De kringloop van het vuur

Een dode is koud. Kennelijk heeft de lichaamswarmte hem of haar verlaten.

.¦ ’•quot;.'Hjéf jjè^nemelijk dat die warmte met de cremafi^ook vervoerd is naar de zon. Innbsp;gezuiverde vorm kan de lichaamswarmtenbsp;vervot^ns weer met de zonnestralen terugkeren naar de aarde.

Ziedaac^ kringloop van het vuur, die aan de basis ti^’van het reïncarnatiegeloof van denbsp;Hindoes; Vuur speelt een belangrijke rol in vrijwel alle'/,pligies. Het branden van kaarsen, hetnbsp;stoken ten wierook, het afschieten van vuur-werk.Jjet zegenen van vuur of de vlam alsnbsp;symbook'voor loutering en reiniging zijn vrijwelnbsp;universÿe verschijnselen. quot;In de ontwikkeling

Indonesische vulkanen peuzelen Australië op


Roodglp^iende lava die langs de hellingen van eeh’vulkaan omlaagstromen; iedereennbsp;kent damp;^1 2nheilspellende plaatjes. De temperatuur vaö iet spul is zo'n duizend graden,nbsp;weet yulkanoloog dr. Manfred van Bergen.

Volgens'hem zijn er nogal wat misverstanden over d^Vverking van vulkanen.

¦ •••?.

quot;Veel àfçnsen denken dat het binnenste van de aar^'dat bij een vulkaan naar buitennbsp;komt,;^manent gesmolten isquot;, vertelt dr.nbsp;Manfrèd.'van Bergen, werkzaam bij de faculteit Aai^dwetenschappen. quot;Maar eigenlijk spelen bij vulkanisme alleen de buitenste vierhonderd kilÿneter van de aardmantel een rol. Denbsp;temperaturen daar zijn in de regel niet hoognbsp;genoeg pm het gesteente te laten smelten.quot;nbsp;Op somntige plaatsen smelt het gesteentenbsp;toch, :lt;}pór de beweging van de aardschollennbsp;waarop2äe continenten liggen. In het middennbsp;van deÿeanen bewegen die bijvoorbeeld uitnbsp;elkaar.'.XÜssen de schollen is er een opwaartsenbsp;,, strorpi^van vast materiaal. Dat gaat hooguitnbsp;meï'eèn paar centimeter per jaar, maar dienbsp;snelheid is al genoeg om het hete gesteentenbsp;door drukafname te laten smelten.

Waar de schollen naar elkaar toe bewegen en onder elkaar schuiven gaat de druk plaatselijknbsp;juist omhoog, maar er is een ander effect datnbsp;er toch voor zorgt dat het gesteente smelt. Denbsp;onderschuivende lagen bevatten namelijknbsp;van de mensheid speelt de komst van vuur eennbsp;uitermate belangrijke rolquot;, licht dr. Ria Kloppenborg - hoogleraar vergelijkende godsdienstwetenschap - dit gegeven toe. quot;Vuurnbsp;werd al gauw economisch onmisbaar als warmte- en lichtbron, ter bereiding van voedsel ofnbsp;ter bescherming tegen wilde dieren.quot;nbsp;In de nomadische samenleving zie je dat vuurnbsp;'gekoesterd' wordt. Het kostbare goed moetnbsp;brandend gehouden worden. Een stam draagtnbsp;het mee in vuurpotten op het hoofd van denbsp;ene naar een andere plaats. Als er, tussen 1500nbsp;en 1000 vóór Christus, semi-gesettelde samenlevingen ontstaan die landbouw bedrijven,nbsp;krijgt vuur er nog een taak bij: het platbrandennbsp;van stukken bos ter ontginning en bemesting.

rtogal wat water; door de hogere druk en temperatuur komt het vrij en dat heeft eennbsp;lager smeltpunt in het gesteente tot gevolg.nbsp;Zo ontstaan er dus In de aardmantel bellennbsp;gesmolten gesteente, magma, omringd doornbsp;vast gesteente. Door de opwaartse krachtnbsp;zoeken ze hun weg naar boven. quot;Alleen kunnen ze niet altijd even gemakkelijk door hetnbsp;dunne vernisje van de aardkorst heenquot;, zegtnbsp;Van Bergen. Een paar kilometer onder hetnbsp;aardoppervlak, ontstaan dan magmareservoirs.nbsp;Een barst of spleet kan tot een plotselingenbsp;uitbarsting leiden.

Maar vulkanen braken niet alleen lava uit. Waar komen bijvoorbeeld de asregens vandaan die steden kunnen bedelven? Van Bergen: quot;As is fijn gefragmenteerd gesteente datnbsp;weggeschoten wordt. In een vulkaan komennbsp;door de hitte namelijk ook gassen vrij. Doornbsp;de druk die dat geeft kan een prop gesteentenbsp;als een champagne-kurk weggeschoten worden, maar een berg kan ook in zijn geheelnbsp;ontploffen.quot;

Geschiedenisboek

Soms is de 'as' zo fijn dat hij als stof in de atmosfeer blijft. Grote brokken steen'vallennbsp;meestal vlakbij de vulkaan al weer op denbsp;grond. Van Bergen onderzoekt in de lagen opnbsp;een vulkaanhelling hoe de vulkaan zich in ditnbsp;opzicht in het verleden gedragen heeft. Datnbsp;Als de grond is uitgeput, trekt de stam weernbsp;naar een volgend stuk bos.

Vuur speelt dan een belangrijke rol bij de toegankelijkheid en vruchtbaarheid van landbouwgrond. quot;Uit de speciale functies die vuur voor de vroege samenlevingen had is een cultus ontstaan die tot op de dag van vandaagnbsp;voortduurtquot;, vertelt Kloppenborg, quot;Die kreegnbsp;bij de Hindoes gestalte in de vuurgod Agninbsp;(in het Latijn: Ignis), een bijna monotheistischenbsp;god omdat hij optrad als boodschapper: vianbsp;het vuur werden de offers naar de gódennbsp;gebracht. Dat maakte Agni tot middelaarnbsp;tussen mens en góden.quot;

De Brahmanen - de leden van de hoogste kaste in de Indische maatschappij aan wie het bren-

'geschiedenisboek van de vulkaan' kan helpen om toekomstige uitbarstingen te voorspellen.nbsp;quot;Als je hele dikke pakketten van dit soortnbsp;afzettingen vindt, weet je dat er in het verleden gigantische uitbarstingen zijn geweest.nbsp;Neem bijvoorbeeld die van de Pinatubo op denbsp;Filipijnen in 1991, een van de grootste uitbarstingen van deze eeuw. Iedereen dacht dat dienbsp;allang uitgedoofd was, maar als je de oudenbsp;lagen goed bekeken had, wist je dat het eennbsp;flinke joekel van een vulkaan was.quot;nbsp;Hoe spectaculair een uitbarsting ook mag zijn.nbsp;Van Bergen, die zelf begin jaren zeventig innbsp;Utrecht heeft gestudeerd, geeft voor zijnnbsp;onderzoek de voorkeur aan niet-werkendenbsp;vulkanen. quot;Wij willen graag materiaal uit denbsp;aardmantel onderzoeken en zien de vulkaannbsp;dus vooral als een transportmiddel om het aannbsp;de oppervlakte te krijgen, zodat we erbij kunnen. In Indonesië hebben we zo bij een reeksnbsp;vulkanen lava's gevonden met een samenstelling die hoort bij de Australische continent-rand. Die is er daar kennelijk ondergeschoven.nbsp;De Indonesische vulkanen zijn bij wijze vannbsp;spreken Australië aan het oppeuzelen.quot; (FvM)

Dr. Manfred van Bergen studeerde in 1977 af in de geochemie en in de structurele ennbsp;toegepaste geologie aan de Universiteitnbsp;Utrecht. Hij is daar nu werkzaam als wetenschappelijk medewerker geochemielpetroiogie.nbsp;gen van vuuroffers is voorbehouden - moetennbsp;tot op de dag van vandaag het offervuur innbsp;hun huis brandend houden in een vuurpot,nbsp;waarop overigens óók gekookt wordt. Dienbsp;dragen ze bij gelegenheid op hun hoofd mee,nbsp;zoals hun verre voorouders dat uit economischenbsp;noodzaak al deden. quot;Zo'n gelegenheid is bijvoorbeeld de crematie van een overledene.nbsp;Maar ook het huwelijk, het enige Hindoe-'sacrament' waarin vrouwen een rol spelen:nbsp;bruid en bruidegom lopen zeven maal rond denbsp;vuurpot en zeggen onderwijl gebeden op.quot;nbsp;Ook Hindoes in Nederland gebruiken bij dergelijke gebeurtenissen nog steeds vuurpotten,nbsp;die aangemaakt zijn met 'Ghee', een soortnbsp;gesmolten boter. Orthodoxe Hindoes herhalennbsp;het vuurritueel 'Havas' zelfs wekelijks. Bij datnbsp;ritueel wordt het vuur aangestoken, zingt mennbsp;liederen voor Agni en andere góden, wordennbsp;kruiden en wierook op het vuur gegooid.

quot;Het vuur heeft dan de taak wensen en verlangens van de gelovigen naar de góden te brengen, maar ook om te reinigen. Vianbsp;handbewegingen wordt de rook van hetnbsp;vuur naar de gelovige toegeleid om diensnbsp;lichaam te zuiveren.quot;

Oude tradities rondom het vuur zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven.nbsp;quot;Hoewel die vuur-mythologie in natuurkundignbsp;opzicht allang ontzenuwd is, worden denbsp;teksten waarin ze beschreven staan nog steedsnbsp;als heilig beschouwd binnen het Hindoeïsme.nbsp;De kringloop van het vuur - als metafoornbsp;voor de wedergeboorte van de mens - heeftnbsp;bijvoorbeeld een onafzienbare filosofischenbsp;literatuur opgeleverd die nog steeds uitgebreidnbsp;wordt. Daaruit blijkt maar hoe belangrijknbsp;'vuur' binnen zo'n godsdienst als hetnbsp;Hindoeïsme kennelijk nog steeds gevondennbsp;wordt.quot; (AH)


De vonk in de wetenschap


Sol lustitiae Illustra Nos - Zon der Gerechtigheid verlicht ons - is sinds de oprichting van de Utrechtse Illustre School in 1634 de zinspreuk op het embleem van de Utrechtsenbsp;universiteit. Het embleem zelf bestaat sindsnbsp;jaar en dag uit een stralende zon, met daarinnbsp;het wapen van Utrecht.

Oorspronkelijk werd de zon weergeven met drie soorten stralen; scherpe punten, gegolfdenbsp;stralen en fijne lijnen die een krans van zonnelicht vormden. In het huidige embleem is denbsp;lichtkrans zwart en zijn de gegolfde stralennbsp;omgezet in scherpe punten. De zon in hetnbsp;embleem is de Zon der Gerechtigheid, God.nbsp;God als schenker van verlichting van de geestnbsp;van de mens, waardoor de mens tot inzichtnbsp;komt. Het wapen van Utrecht fungeert alsnbsp;schild voor de universiteit. De overheid heeftnbsp;namelijk een door God ingestelde taak totnbsp;bescherming.

Sol lustitiae Illustra Nos. De waarheid kan alleen gevonden worden als het verstand, denbsp;rede door goddelijk licht wordt bestraald.nbsp;Of, zoals emeritus hoogleraar geschiedenis vannbsp;het christendom, professor Van den Broeknbsp;schrijft in de Diesrede van 1995: quot;In onzenbsp;geseculariseerde tijd zou een dergelijke zinspreuk niet licht als devies van een openbarenbsp;universiteit gekozen worden. Iedere onderzoeker kent echter het opwindende momentnbsp;dat hem of haar een licht opgaat, waarbij innbsp;een flits zin en samenhang van losse gegevensnbsp;zichtbaar wordt.quot;(PJ)

Bron: Prof. dr. Roelof van den Broek, Over het wapen en de zinspreuk van de Universiteitnbsp;Utrecht. Hy ieeret ende beschüttet Dies Natalisnbsp;1995, Universiteit Utrecht.


Embleem op de titelpagina van de bundel die ter gelegenheid van de openingnbsp;van de Illustre School in 1634 werdnbsp;uitgegeven (Universiteitsbibliotheek).


1

In het septembernummer van Illuster

2

staat het thema 'Aarde' centraal.

Lezers die een deskundige bijdrage willen leveren kunnen zich tot 1 julinbsp;melden bij de redactie: Illuster,nbsp;(030)2534073, e-mail:nbsp;k.benekenObur.ruu.nl

-ocr page 11-

illuster • juni 1997

In de ruimte is geen vuur

Het vuur


Om te beginnen: vuur bestaat niet in de ruimte. Vuur is een chemische reactie waarnbsp;zuurstof voor nodig is. In de buitenaardsenbsp;ruimte is zuurstof zo goed als afwezig. Hetnbsp;beeld van de zon als een brandende vuurbalnbsp;is dus onjuist.

In feite hebben we het over een hete gasbol die warmte en licht uitstraalt. Vergelijk hetnbsp;met een gloeilamp of een straalkacheltje, daarnbsp;komen ook geen vlammen aan te pas. Denbsp;zogenaamde vlammen die we met een specialenbsp;kijker kunnen zien zijn in werkelijkheid wolkennbsp;gas en stof die de zon het heelal in blaast.nbsp;De ruimte kent wel hitte, opgewekt doornbsp;gigantische krachten in de kosmos. Want denbsp;vrede die we al starend naar de sterrennbsp;gewaarworden is maar schijn. In werkelijkheidnbsp;is het heelal een hectisch gebeuren, waarnbsp;expansie en samenballing plaatsvindt, waarnbsp;hemellichamen zich bewegen met duizelingwekkende snelheid, waar zich heftige chemische reacties voordoen, en waar sterren ineen-klappen en exploderen.

Al die activiteit zou zo'n vijftien miljard jaar geleden zijn begonnen met wat we de 'oerknal' of 'big bang' noemen. In het begin wasnbsp;het heelal nog erg klein. Het bestond uitnbsp;minuscule kleine deeltjes en de dichtheid wasnbsp;hoog. Tijdens de oerknal begon dit heelal plotseling uit te zetten. In de allereerste fase gingnbsp;dit heel snel en bedroeg de temperatuur velenbsp;triljoenen graden. Tegenwoordig zet het heelal nog steeds uit, maar minder snel. Het isnbsp;inmiddels ook danig afgekoeld. Maar denbsp;straling die bij deze oerknal vrijkwam is nognbsp;steeds meetbaar.

De uitdijende wolk gas en stof dreef niet gelijkmatig de ruimte in. Waar de dichtheidnbsp;van de materie iets groter was, balde deze zich

Te vuur en te zwaard


Op de laatste bladzijde van zijn standaardwerk ‘Vuur en beschaving' constateert de Amsterdamse hoogleraar Goudsblom datnbsp;mensen in de twintigste eeuw 'meer dannbsp;ooit met vuur schade en lijden hebbennbsp;toegebracht'.

Hij sluit af met de vaststelling dat het vermogen tot beheersing van het vuur (de rode draad in zijn boek) zelf ook weer om beheersing vraagt. Zonder twijfel doet die conclusienbsp;vooral opgeld bij het tot nu toe sterkste staaltje vuurbeheersing: 'the absolute weapon',nbsp;de atoombom.

quot;De immer groeiende vuurkracht loopt synchroon met de ontwikkeling van denbsp;omwegproductiequot;, meent prof. dr. Jan Geertnbsp;Siccama, bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van de veiligheidsproblematiek. quot;Vanaf denbsp;vuistkei zijn er met behulp van kapitaalgoederen steeds 'betere' wapens gefabriceerd metnbsp;een steeds grotere 'slachtofferproductie'.

De gebroeders Dupuy hebben die trend aardig weergegeven met hun 'lethality index'.

Deze laat zien hoeveel slachtoffers wapens per onder invloed van de zwaartekracht samen.nbsp;Op die manier ontstonden miljarden 'klonten'.nbsp;Naarmate de dichtheid van zo'n klont toenam,nbsp;groeide de druk en steeg de temperatuur totnbsp;een hoogte waarbij kernfusie plaatsvindt.nbsp;Zo ontwikkelden zich sterren, gegroepeerd innbsp;sterrenstelsels of 'galaxies'.

Een van die sterren is de zon: minder dan een speldeprikje in een onmetelijk en almaar uitdijend universum. De temperatuur van de zonnbsp;varieert van zo'n 6000 graden Celsius aan hetnbsp;oppervlak tot 20 miljoen graden in de kern.nbsp;Rond de zon zweeft nog een heleboel losnbsp;materiaal in de vorm van planeten, manen,nbsp;losse brokken en stof. Sommige brokkennbsp;scheren eens in de zoveel tijd als kometennbsp;langs de aarde.

Onze zon Is nu zo'n vijf miljard jaar oud. De aarde een half miljard jaar jonger. Nog altijdnbsp;drijven wij verder de ruimte in en verwijderennbsp;wij ons verder van naburige sterrenstelsels.nbsp;Met de vraag hoe lang dit nog door zal gaan,nbsp;komen wij aan de grenzen van ons wetenschappelijke inzicht en betreden wij de wereldnbsp;van het mystieke.

Maar de wetenschap schrijdt voort. Recente zwaartekrachtmetingen wijzen erop dat wenbsp;waarschijnlijk 90 procent van de materie in hetnbsp;heelal nog niet kennen omdat deze onzichtbaar is. Wellicht liggen hierin de antwoordennbsp;op de talloze vragen die er ten aanzien vannbsp;het heelal nog bestaan. Want we weten eigenlijk nog nauwelijks iets van het heelal. Wat wenbsp;in ieder geval wél weten is dat de zon nognbsp;zeker vijf miljard jaar mee kan voordat ze isnbsp;opgebrand. Een geruststellende gedachte. (KV)

Met dank aan dr. Vincent Icke en drs. Mattieu Bastiaansen, allebei alumni van de faculteitnbsp;Natuur- en Sterrenkunde.

uur konden maken. Aan het eind van de exponentieel oplopende curve staat voorlopignbsp;een bom van 58 megaton die ooit bij Novanbsp;Zembla tot ontploffing is gebracht.quot;nbsp;quot;Overigens blijkt uit een proefschrift van denbsp;Groninger Gerard Aupers dat het feitelijk aantal slachtoffers in oorlogen niet is toegenomen. Dat is weer een gevolg van de groterenbsp;nauwkeurigheid van wapens. Je hoeft geennbsp;vracht bommen meer naar beneden te gooiennbsp;of groot vuur aan te wenden om het doel tenbsp;raken. De collaterale schade, zoals dat zo mooinbsp;heet, wordt beperkt. De chirurgische precisienbsp;waarmee men de vernietigende kracht vannbsp;het vuur in werking kan stellen maakt welnbsp;dat de gevolgen van die kracht voor de 'uitbrenger van het vuur' abstract blijven. Je kuntnbsp;nu in een raketsilo zitten, op een knop drukken, en enkele minuten later ligt Sint Petersburg in een stofwolk. Geweld wordt steedsnbsp;meer losgekoppeld van agressie. Iedereennbsp;kent ook de beelden van de Amerikaansenbsp;piloten op de vliegdekschepen tijdens de Viet-namoorlog. Lekker in het zonnetje, een beetjenbsp;aan het vissen, terwijl op de achtergrond de

Naar welke oorzaken is de wijsgeer op zoek om tot echte wijsheid en kennis te komen?


Wat is bet oecelement .waartoe de veelhQjd van, de dingen kan worden herleid? De oude,,

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***.*******»*.? • *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ér* *ƒ * *7 **ƒ?***f 7 *** ’

Grieken braken zich óver dié vragen ai het hoofd. Empedoctus komt als eerste tot een rijtje vâfn vier: aarde, water, vuur en tucht. Die indeiing heeft eeuwenlang het wereldbeeld behéérst. Illuster koos de vier klassieke elementen als uitgangspunt van een reeks middenpagina's. Welke rol spelen zij in de hedendaagse wetenschap? in deze eerste afleve-rin^'Staat het vuur centraal.



De dansende Shiva Nataraja, omringd door een boog ran vuur, representeert voortdurende vernietiging ennbsp;herschepping van de kosmos.


vliegtuigen voor hun missie vertrekken.quot; De vuurkracht of het explosieve vermogen isnbsp;volgens Siccama zelden de enige bepalendenbsp;factor in een oorlog. Andere factoren zijnnbsp;mobiliteit en bescherming. Zelf beleeft hijnbsp;veel plezier aan het analyseren van de eerstenbsp;wereldoorlog. quot;Die oorlog geldt om verschillende redenen als een breekpunt in de militaire geschiedenis. Hij tekende ondermeer hetnbsp;failliet van de offensieve oorlogvoering. Denbsp;ontwikkeling van de techniek was niet in overeenstemming met het strategische denken. Innbsp;de loopgravenoorlog werd bijvoorbeeld voornbsp;het eerst gebruik gemaakt van het rookloosnbsp;explosief. Was het voorheen door de enormenbsp;rookontwikkeling voor de verdediging vaaknbsp;een kwestie van lukraak schieten, nu was hetnbsp;gehele schootsveld te overzien.quot;nbsp;quot;Daarbij kwam dat het machinegeweer in denbsp;Amerikaanse burgeroorlog zijn intrede hadnbsp;gedaan. Ook in de Boerenoorlog en de

Russisch-Japanse oorlog had het zijn waarde ruimschoots bewezen. Er ontstond een situatienbsp;van 'man against fire'. Alle partijen warennbsp;ten strijde getrokken onder het credo 'thuisnbsp;voordat de bladeren vallen', maar ze kwamennbsp;terecht in een patstelling. De introductie vannbsp;de atoombom aan het einde van de tweedenbsp;wereldoorlog zorgde voor een nieuwe revolutie in het strategisch denken. Geen zinvollenbsp;overwinning was meer mogelijk. Toch hebbennbsp;we tot 1989 steeds meer oorlogen gezien ennbsp;neemt het aantal slachtoffers weer iets toe,nbsp;vooral omdat de oorlogen langer duren.quot; (XB)

Prof. dr. Jan Geert Siccama is in 1971 in Amsterdam afgestudeerd in de algemenenbsp;politieke en sociale wetenschappen. Hij isnbsp;hoofd van de afdeling onderzoek van hetnbsp;Nederlands Instituut voor Internationalenbsp;Betrekkingen Clingendael en bijzondernbsp;hoogleraar aan de Universiteit Utrecht.


-ocr page 12-

illuster ¦ juni 1997

Hoge cijfers niet doorslaggevend

Fortis en Shell in slag om afstudeerders

Jong talent is schaars en de vraag is groot. Bedrijven hanteren tal van strategieën omnbsp;het neusje van de zalm van universiteiten ennbsp;hogescholen binnen te halen. In het laatstenbsp;studiejaar wordt er toegeslagen en krijgennbsp;toppers een uitnodiging om te solliciteren.nbsp;OENE VAN DER WAL * U-BLAD

Steeds vaker worden excentrieke middelen gebruikt om bij de studenten in het gevlei tenbsp;komen: een ballonvaart, een helikoptervluchtnbsp;boven Nederland of een dagje terreinrijden innbsp;de polder. Zoals een personeelsfunctionarisnbsp;formuleert: quot;Je moet zo leuk mogelijk iets innbsp;de markt zetten om studenten te triggerennbsp;daarvoor in te tekenen. quot;nbsp;Traditionelere wervingsmethoden, zoalsnbsp;bedrijvendagen en bedrijfspresentatiesnbsp;hebben zeker niet afgedaan. De personeelsadvertentie in krant of vakblad is ook 20'nnbsp;gangbaar middel om personeel te recruteren.nbsp;Maar het succes van de advertentie is per sector, en ook per onderneming, zeer uiteenlopend. Terwijl verzekeraar Fortis Nederland 85nbsp;procent van zijn managers op het hoofdkantoor met advertenties werft, krijgt de Caesarnbsp;Groep, een automatiseringsbedrijf in Nieuwe-gein, nauwelijks antwoord op advertenties.nbsp;Drie jaar geleden was dat nog anders, verteltnbsp;Aad Vanca, verantwoordelijk voor werving ennbsp;selectie bij de Caesar Groep. quot;Als we toen eennbsp;advertentie plaatsten, kregen we honderdnbsp;reacties. Nu ben ik blij als we er vijf krijgen.nbsp;De respons is dramatisch slecht.quot; Bij branchegenoot Cap Gemini ligt dat anders. Van de bijna vierhonderd mensen die vorig jaar werdennbsp;aangenomen, kwam de helft door advertenties binnen. Nog eens honderd à honderdvijf-tig nieuwelingen werden via bedrijvendagennbsp;geworven, aldus Wim Starink, personal deve-lopment manager bij Cap Gemini.nbsp;Ondanks het wisselende succes van de personeelsadvertentie kan voorzichtig gesprokennbsp;worden van een verschuiving naar andere middelen om goede mensen überhaupt nog tenbsp;interesseren, meent Ronald van Rooden,nbsp;algemeen secretaris van de Organisatie vannbsp;Adviesbureaus voor Werving en Selectie. Hetnbsp;werven met leuke reisjes en helikoptervluch-ten bevalt studenten echter niet best, leertnbsp;een enquête van de Caesar Groep onder 530nbsp;hbo-informaticastudenten. quot;Men wil inhoudelijk worden benaderd en niet als kinderenquot;,nbsp;zegt Vanca.

Opstap

De tendens van de afgelopen jaren is echter dat bedrijven in de slag om de student zelfnbsp;actief de boer op moeten om zich bekend tenbsp;maken. Reden voor Fortis Nederland om denbsp;recrutering sinds kort systematisch aan te pakken. De verzekeraar selecteerde zeven universiteiten waarop de aandacht wordt gericht.

waaronder Utrecht, Rotterdam en Leiden. Een netwerk van contactpersonen in die steden legde contact met faculteitsverenigingen.nbsp;Vervolgens sloot Fortis met deze verenigingennbsp;contracten af voor individuele cv-gesprekken,nbsp;banenmarkten, advertenties en workshops.nbsp;Volgens Corretta ten Hage van de afdelingnbsp;Werving en Loopbaanadvies van Fortis is hetnbsp;nog moeilijk te zeggen of deze aanpak zijnnbsp;vruchten afwerpt. Van de huidige zestiennbsp;trainees bij Fortis zijn er enkelen ook doornbsp;open sollicitaties binnengekomen.

De Juridische Studenten Vereniging Utrecht organiseerde afgelopen februari een bedrijvendag voor juristen. Advocatenkantoren,nbsp;bedrijven, maar ook het ministerie van Buitenlandse Zaken en de KNVB presenteerden zichnbsp;vrijblijvend en gaven workshops. In april volgde een Individuele gesprekkendag, een serieuze opstap naar een sollicitatie. De bedrijvendag is een van de belangrijkste middelen omnbsp;direct persoonlijk contact te leggen met studenten. quot;Als je er als bedrijf niet staat, is ernbsp;misschien een kans verkekenquot;, zegt Moniquenbsp;de Ligny, woordvoerster van ABN-Amro.nbsp;Bedrijven kunnen bovendien zien wat concurrenten doen. quot;Je gaat als onderneming stuknbsp;als je niet op bedrijvendagen bentquot;, meentnbsp;ook Wim Starink van Cap Gemini, dat jaarlijksnbsp;op zo'n 200 bedrijvendagen present is. De bijeenkomsten zijn niet alleen wervend, maarnbsp;ook imagovormend. Dankzij de bedrijvendagen is de naamsbekendheid van het jonge Capnbsp;Gemini de afgelopen drie jaar verdrievoudigd,nbsp;zo blijkt uit marktonderzoek.

Business games

Voor een alom bekende multinational als Shell zijn de bedrijvendagen lang niet zonbsp;interessant, relativeert Bert Regeer, woordvoerder van Shell Nederland. quot;Alles heeftnbsp;zijn charme. In de regel bouwen wij opnbsp;contacten die wij hebben bij faculteiten ennbsp;studentenverenigingen. We doen ooknbsp;contacten op als een vereniging ons uitnodigtnbsp;om bijvoorbeeld over Shells visie op een

“Respons op personeelsadvertentiesnbsp;is dramatisch”

actueel onderwerp te komen spreken.quot; Shell organiseert bovendien 'business games',nbsp;waarbij studenten een dag lang op het bedrijfnbsp;een 'zeer waarheidsgetrouwe' case spelen.nbsp;Shell bekijkt dan hoe de studenten op problemen reageren en kan vervolgens besluitennbsp;iemand voor een gesprek uit te nodigen.

ABN-Amro pakt het weer twee- en driehonderd hbo'ers. Een deel daarvan komt binnen na deelname aan de hbo-dagen of de 'banking course'. De hbo-dagennbsp;worden in oktober voor de vijfde maal gehouden. Woordvoerster De Ligny verwacht zo'nnbsp;250 reacties op de vorige week in de landelijkenbsp;dagbladen geplaatste advertentie. Hiervan zullen honderd mensen door ABN-Amro wordennbsp;uitgenodigd. Meer dan de helft van de deelnemers komt in een sollicitatieprocedure terecht.nbsp;De vijfdaagse 'banking course' voor ouderejaars academici kent een langere traditie: ditnbsp;jaar wordt zij voor de dertiende maal georganiseerd. De selectie van de 32 deelnemers isnbsp;zeer streng, maar het idee is hetzelfde als bijnbsp;de hbo-dagen: intensieve wederzijdse kennismaking. Een ander beproefd wervings- ennbsp;selectieinstrument van ABN-Amro is de stage.nbsp;Jaarlijks vergeeft de bank circa zestig stageplaatsen in het land en evenzoveel op hetnbsp;Amsterdamse hoofdkantoor.

Carrièreborrels

Persoonlijk contact is het belangrijkste bij het aantrekken van nieuwe mensen, meentnbsp;Ron Beulink, manager personeelszaken bijnbsp;Coopers en Lybrand. Voor zijn drie onderdelen, accountancy, belastingadvies en management consultancy, heeft Coopers dit jaarnbsp;behoefte aan circa 650 mensen. Veruit denbsp;meesten hiervan zijn direct afkomstig vannbsp;universiteit en hogeschool. Coopers afficheertnbsp;' zich als een bedrijf met een informele cultuurnbsp;en zo is ook het karakter van de wervingnbsp;onder studenten via zogeheten 'in house-dagen' en carrièreborrels. Een 'in house-dag'nbsp;bij Coopers en Lybrand eindigt meestal metnbsp;paintball, laserquest of karten. Voor de helenbsp;goeden organiseert het bedrijf een internationale zomerschool op Cyprus. Aan goedenbsp;mensen wordt een waslijst aan eisen gesteld:nbsp;affiniteit met het werk en de bedrijfscultuur,nbsp;ambitie, creativiteit, analytisch vermogen,nbsp;sociale vaardigheden. Hoge cijfers werken


anders aan. De bank heeft jaarlijks behoeftenbsp;aan zo'n honderdvijftignbsp;academici en tussen de

nooit tegen iemand, maar zijn niet doorslaggevend. Starink, van Cap Gemini: quot;Bij ons zijn de besten niet altijd de besten van denbsp;universiteit.quot;

Arbeidsmarktmonitor

De Universiteit Utrecht onderneemt verschillende activiteiten om meer zicht te krijgen op de aansluiting van opleidingen op de arbeidsmarkt en deze zo nodig te verbeteren. Het onderzoek onder neerlandici (zie pagina 1) is er één van; een ander initiatief is de onlangsnbsp;gestarte universitaire arbeidsmarktmonitor. Afgestudeerden wordennbsp;een jaar èn vier jaar na het behalen van hun doctoraal telefonischnbsp;ondervraagd over hun positie op de arbeidsmarkt en hoe hunnbsp;opleiding hen daarop heeft voorbereid. Het enquêteren van denbsp;groep die in 1995/1996 is afgestudeerd is in april begonnen.

De universiteit ioopt met dit onderzoek vooruit op de plannen van de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten om,nbsp;in navolging van het hoger beroepsonderwijs, vanaf 1998/1999 eennbsp;landelijke monitor op de zetten.

-ocr page 13-

juni 1997 • illuster

Warm hart en koel hoofd gevraagd

Het entreebewijs voor de advocatuur

Opleidingsplaatsen bij advocatenkantoren zijn begeerd. De concurrentie onder (bijna)nbsp;afgestudeerde rechtenstudenten voor eennbsp;stage is groot. Een stevig c.v., strategischnbsp;denken en een goede timing zijn vaak bepalend voor succes.

NIEK PAS * U-BLAD

Binnenkort hoopt Karin Regenboog af te studeren op de specialisaties 'recht en economie in bedrijf en maatschappij' en 'economie,nbsp;publiek en bedrijfsrecht'. De 23-jarige studente schrijft nu een dubbelscriptie over misbruiknbsp;van voorwetenschap bij effectentransacties.nbsp;Het laatste studiejaar staat bij haar volop innbsp;het teken van de arbeidsmarkt. quot;Ik geef menbsp;alleen op voor advocatenkantoren, ik weetnbsp;absoluut zeker dat ik de advocatuur in wil.quot;nbsp;Dat is niet altijd zo geweest. Oorspronkelijknbsp;was ze van plan het bedrijfsleven in te gaan,nbsp;maar een stage deed haar van gedachten veranderen. quot;In een commerciële functie zou iknbsp;de inhoudelijke kant van mijn studie te veelnbsp;moeten loslaten. Bovendien heb je daar denbsp;concurrentie van bedrijfseconomen.quot;nbsp;De advocatuur heeft over belangstelling nietnbsp;te klagen. Dagelijks ontvangt advocaat Vannbsp;Beurden, van kantoor Van Benthem amp; Keulen,nbsp;een stapel brieven met stage-aanvragen ennbsp;open sollicitaties. Recruteren begint voor hemnbsp;vaak al halverwege het studietraject. Er worden dagen georganiseerd waar studenten zichnbsp;bij kantoren kunnen inschrijven voor informatie. Informele borrels, contacten met allerleinbsp;studentendisputen - selectie en werving isnbsp;een continuproces. quot;Daarnaast vangen wenbsp;ook wel eens wat op via de collegebanken ennbsp;werkgroepen. Deze onderhandse manier vannbsp;werven is wel het belangrijkst. Alleen voornbsp;zeer specifieke functies grijpen we naar opennbsp;sollicitatiequot;, aldus Van Beurden.

Het eisenpakket dat zijn kantoor aan aspi-rant-advocaten stelt omschrijft hij als een 'warm hart en koel hoofd'. De ideale aanstormende advocaat-stagiaire heeft bovengemiddeld gestudeerd en is sociaal vaardig. Een verdergaande belangstelling dan alleen maar denbsp;boeken wordt zeer op prijs gesteld. Metnbsp;iemand die alleen maar negens en tienennbsp;heeft gescoord, maar nog nooit van de zolderkamer is geweest, is niets aan te vangen.nbsp;Maar, zo voegt Van Beurden er aan toe,nbsp;quot;het ligt er ook aan welke plek je wilt invullen. Als advocaat moet je met vogels vannbsp;diverse pluimage kunnen omgaan.quot; Combinaties zijn trouwens zeldzaam. quot;Het is natuurlijknbsp;prachtig als je het schaap met vijf potennbsp;tegenkomt, maar die zijn niet zo heel dichtnbsp;gezaaid.quot;

Bovengemiddeld

Aan het c.v. van Karin zal het niet liggen: actief lid van een van de grote studentenverenigingen, voor de rechtenfaculteit meegedraaid in de studentenintroductie, en daarnaast 'gewone' werkzaamheden zoals


telemarketing en een job als tentamensurvell-lant bij de Hogeschool van Utrecht. Bovendien heeft ze zich bij Integrand Utrecht (eennbsp;bemiddelingsbureau dat vergevorderdenbsp;doctoraalstudenten aan werkopdrachtennbsp;helpt bij bedrijven en instellingen) beziggehouden met de functies 'bedrijven pr' ennbsp;'logistiek'. De kroon op haar curriculum is eennbsp;verblijf van zes maanden aan de rechtenfaculteit in Parijs, gelardeerd met een studentenstage van twee maanden bij advocatenkantoor Houthoff in Rotterdam. En Karin wilnbsp;meer. In september hoopt ze bij de Nederlandse vestiging van Nauta Dutilh in Parijs alsnbsp;stagiaire aan de slag te kunnen. quot;Pas toen Iknbsp;de Nederlandse stage ging lopen, dacht ik:nbsp;Dat wil ik ook in Parijs.quot;nbsp;De banenmarkt voor rechtenstudenten dienbsp;een pad zoeken binnen de advocatuur is eennbsp;hectische omgeving. Talent wordt opgespoordnbsp;en weggeplukt. Karin: quot;Als het echt serieusnbsp;wordt, wordt er flink aan je getrokken.nbsp;Bovendien is het bij solliciteren slim als jenbsp;meerdere ijzers in het vuur hebt, daar kan jenbsp;bij een eventueel gesprek mee schermen. Denbsp;kantoren zijn daar erg gevoelig voor.quot;Karinnbsp;noemt zichzelf bovengemiddeld omdat zenbsp;veel gedaan heeft. quot;Maar als ik soms anderenbsp;studenten tegenkom, ja, dan krijg ik het welnbsp;eens op mijn heupen. Ik heb goede communicatieve en sociale vaardigheden, maar mijnnbsp;cijferlijst zou roet in het eten kunnen gooien.nbsp;Want zo uitmuntend is die nu ook weer niet.

Van de andere kant, met een zeven gemiddeld gaan ze niet echt zeuren. Wat ook telt Is dat ik vrij nominaal gestudeerd heb: weinignbsp;hertentames, twee richtingen. Het is allemaalnbsp;wel erg spannend. De ene dag ben ik zenuwachtiger dan de andere, maar ik weet wel datnbsp;het me uiteindelijk lukt.quot;

Multinationals

De gerichtheid op de arbeidsmarkt is de laatste jaren duidelijk toegenomen, en de concurrentie is groter. Annie Tummers, studie-advi-seur bij Rechten, denkt genuanceerd over wat ze quot;dat gestresste gedoe over de arbeids-

“Dat gestresste gedoe over

de arbeidsmarkt!”

marktquot; noemt. Ze merkt maar weinig van een nerveuze arbeidsmarktoriëntatie of gespannen studenten, laat staan ellebogenwerknbsp;onderling. En een concurrentieslag ziet ze alnbsp;helemaal niet. quot;Soms heb ik wel eens het Ideenbsp;dat studenten denken dat ze alles gedaannbsp;moeten hebben om een plek te veroveren opnbsp;de arbeidsmarkt. Daar maken ze elkaar welnbsp;eens gek mee.quot; Belangrijk is dat studentennbsp;zich van hun keuze bewust zijn. quot;Van denbsp;andere kant moet het niet zo zijn dat zenbsp;alléén maar studeren vanuit het arbeidsmarktperspectief. Het plezierige van een academische studie is dat het soms raar kan lopen, datnbsp;niet alles van te voren vastligt.quot;nbsp;Bedrijven en - in mindere mate - kantorennbsp;benaderen haar steeds vaker, op zoek naarnbsp;'goede' studenten. Tummers stelt zich terughoudend op als het gaat om bemiddelen,nbsp;zeker waar het advocatenkantoren betreft.nbsp;quot;Daar waag ik mij niet aan, dat vind iknbsp;niet zuiver, zeker niet als er naar één persoonnbsp;wordt gevraagd.quot; Persoonlijk heeft zenbsp;niet de indruk dat er tegenwoordig eennbsp;run is op de advocatenkantoren, in iedernbsp;geval niet beduidend meer dan voorgaandenbsp;jaren. quot;Ze blijven trekken, zeker, wantnbsp;daar leer je toch het juridische handwerknbsp;waarvoor je komt studeren.quot;

Intussen ziet Karin Regenboog de verschillende sollicitatierondes met weinig plezier tegemoet. quot;Hoe verder je komt, hoe engernbsp;het wordt. Stel, je bent met zijn tweeën overnbsp;en je kent de ander. Helaas, hard en moeilijk,nbsp;maar ik zou er wel voor gaan.quot; Ze hoopt innbsp;ieder geval op een groot kantoor. quot;Ik heb nunbsp;eenmaal meer affiniteit met multinationals.nbsp;Bovendien weet je dat je een goede opleidingnbsp;krijgt, en mocht ik na drie jaar alsnog terugnbsp;willen naar het bedrijfsleven, dan kan dat. Iknbsp;probeer zo hoog mogelijk In te zetten, je kuntnbsp;altijd nog terug. Maar begin je bij een kleinnbsp;kantoor, dan is de weg veel langer.quot;


-ocr page 14-

illuster • juni 1997

Onderzoek Rechten verbreedt horizon


De juridische faculteiten van Maastricht, Tilburg en Utrecht hebben besloten om eennbsp;'strategische samenwerking' te beginnennbsp;op gebied van wetenschappelijk onderzoek.nbsp;De klemtoon komt te liggen op de internationale oriëntatie van het recht en op dwarsverbanden met de sociale en geesteswetenschappen.

De samenwerking is een uitvloeisel van het eindrapport van de Overlegcommissie Verkenningen. Die maakte in opdracht van ministernbsp;Ritzen van Onderwijs en Wetenschappen eennbsp;analyse van de strategische betekenis op denbsp;langere termijn van divers wetenschappelijknbsp;en technologisch onderzoek. Nog onlangs verscheen het OCV-rapport 'Technologie voor denbsp;Maatschappij van Morgen'. Het rapport voornbsp;de Rechtsgeleerdheid verscheen eind 1995.nbsp;quot;Rechtsontwikkeling is verknoopt met de ontwikkeling van de samenleving waarvan hetnbsp;recht altijd en onvermijdelijk deel uitmaaktquot;,nbsp;aldus de toelichtende notitie van de Utrechtsenbsp;faculteit. Met die maatschappelijke ontwikkelingen worden onder meer de 'globalisering',nbsp;'individualisering' en 'fragmentatie' bedoeld,nbsp;maar ook de Europeanisering enerzijds en denbsp;regionalisering anderzijds. quot;Juist van het rechtnbsp;wordt op dat punt een bijzondere bijdragenbsp;verwachtquot;, aldus de notitie.

De samenwerkende faculteiten willen die 'bijzondere bijdrage' gaan leveren door meer samenwerking met de sociale en geesteswetenschappen en door een versterking van denbsp;internationale oriëntatie.

Bij die 'radicale horizonsverbreding in het onderzoek' zoeken de drie juridische faculteiten wél aansluiting bij reeds ontwikkeldenbsp;'zwaartepunten'. In Utrecht betreft dat denbsp;onderzoekscholen Arbeid, Welzijn en Sociaal-economisch Bestuur, en Rechten van de Mens.nbsp;AWSB is een samenwerking van de socialenbsp;faculteiten van Utrecht, Tilburg en Rotterdamnbsp;alsmede van de juridische faculteiten vannbsp;Utrecht en Amsterdam, waarin met name veranderingen in de verzorgingsstaat en de sociale rechtsstaat onderwerp van onderzoek zijn.nbsp;In Rechten van de Mens werken de juridischenbsp;faculteiten van Utrecht, Maastricht, Rotterdamnbsp;en Tilburg samen, alsmede de Utrechtse letterenfaculteit. Hierin worden internationale normen op het gebied van de rechten van denbsp;mens en de toepassing en naleving daarvannbsp;onderzocht. (AH)


Technische variant kunstmatige intelligentie


Met ingang van het studiejaar 98/99 biedt de faculteit Wiskunde 81 Informatica de opleidingsvariant technische kunstmatige intelligentie (TKI) aan. De opleiding is een aanvulling op de reeds langer bestaande - bijnbsp;Wijsbegeerte ondergebrachte - opleidingnbsp;cognitieve kunstmatige intelligentie (CKI).

quot;Met name van studenten CKI kregen we te horen dat er behoefte is aan een harderenbsp;bèta-variantquot;, aldus facultair voorlichternbsp;Annemiek van Gorp. quot;Bovendien is er op denbsp;arbeidsmarkt duidelijk vraag naar kunstmati-ge-intelligentiespecialisten met een groter

Belastingrecht in Utrecht


De faculteit Rechtsgeleerdheid gaat in september 1998 van start met belastingrecht, een nieuwe richting binnen het Nederlands recht.nbsp;Mr. M.H. van Kampen, mede-oprichter vannbsp;deze studie: quot;Eindelijk is het zo ver en wordtnbsp;deze richting ook in Utrecht aangeboden.quot;

quot;Jarenlang kon men hier geen belastingrecht studeren, terwijl alle andere universiteitennbsp;het wel in het pakket hebben. Studentennbsp;moesten we doorsturen naar Amsterdam.nbsp;Natuurlijk ging dat gepaard met veelnbsp;gemopper en geklaag. Dat heeft nu zijnnbsp;vruchten afgeworpen.quot;

Het bedrijfsleven is enthousiast over de inhoud en de aanpak van de studie. Zonbsp;kunnen studenten in het laatste jaar viernbsp;cursussen over fiscale onderwerpen volgennbsp;die zij interessant vinden, bijvoorbeeld 'denbsp;fiscale verplichtingen van vermogende Nederlanders'. Het bedrijfsleven zelf verzorgt dezenbsp;cursussen. Dat maakt de opleiding, samennbsp;met de eventuele stage als afstudeerprojectnbsp;aandeel informatica in hun opleiding.quot;nbsp;De nieuwe opleiding bevat dan ook tachtignbsp;procent informatica-onderwijs; de overigenbsp;twintig procent gaan op aan andere vakken,nbsp;zoals psychologie. Bij CKI is het aandeel vannbsp;die andere vakken (taalkunde, psychologie,nbsp;logica en kennisleer) veel groter. Die opleidingnbsp;is dan ook meer 'funderend' onderwijs, terwijlnbsp;bij de nieuwe variant de klemtoon meer ligtnbsp;op de toepassing.

Technische kunstmatige intelligentie houdt zich bezig met de vraag of computers óóknbsp;datgene kunnen wat bij mensen wel 'intelligentie' wordt genoemd: het vermogen om tenbsp;binnen de opleiding, erg praktijkgericht.nbsp;Na het behalen van de privaattitel hoeft eennbsp;student niet meer naar Amsterdam, maar hijnbsp;kan nu de fiscale titel halen in Utrecht. Dezenbsp;dubbele titel en de praktijkgerichtheid van denbsp;opleiding maken dat afgestudeerden zekernbsp;een baan zullen vinden. Van Kampen voorspelt zelfs dat de banen vrijwel voor het oprapen zullen liggen.

Het gebied waar een afgestudeerde terecht kan komen is heel breed. Dat kan zijn in hetnbsp;financieel management, directievoering in hetnbsp;bedrijfsleven, de sociale sector of de overheid.nbsp;Maar ook de (fiscale) advocatuur en fiscalenbsp;adviespraktijken liggen voor de hand.

Hoeveel studenten in september van start zullen gaan is nog niet duidelijk, maar iedere week ontvangt de sectie economie ongeveernbsp;zes aanmeldingen. Van Kampen twijfelt ernbsp;niet aan of de richting een succes zal worden.nbsp;quot;Inhoudelijk is het een afwisselende studie ennbsp;het toekomstperspectief van de afgestudeerden is zeer goed.quot;(HD)nbsp;'leren' en om problemen op te lossen. Specialisten in kunstmatige intelligentie zijn in toenemende mate nodig omdat computers alsnbsp;'beslissers' of 'modellenbouwers' een steedsnbsp;grotere rol spelen in bijvoorbeeld de rechtspraktijk, de gezondheidszorg of de industrie.nbsp;De verwachting is dan ook dat TKI'ers gemakkelijk emplooi zullen vinden in het onderzoeknbsp;of bedrijfsleven.

In tegenstelling tot cognitieve kunstmatige intelligentie is technische kunstmatige intelligentie géén aparte afstudeerrichting, maarnbsp;een opleidingsvariant binnen informatica.nbsp;Studenten TKI krijgen de eerste twee studiejaren dan ook een uitgebreide opleiding informatica, waarna ze zich kunnen specialiseren.nbsp;Het is wel mogelijk tussentijds van de enenbsp;naar de andere variant over te stappen zondernbsp;verlies van studiepunten.

Technische kunstmatige intelligentie is de

Geld voor redding verzurend papier


De universiteitsbibliotheken kunnen de komende jaren geld krijgen voor in vervalnbsp;geraakt 'papieren erfgoed'. Staatssecretarisnbsp;Nuis stelt achttien miljoen gulden ter beschikking voor het conserveren van collectiesnbsp;binnen en buiten de universiteiten.

Een flink deel van het papieren bezit van bibliotheken - boeken, kranten, handschriften -is in verval. Driekwart van het bedreigde materiaal bevindt zich in de Koninklijkenbsp;Bibliotheek en in de universiteitsbibliothekennbsp;van Amsterdam, Leiden en Utrecht. De biblio


tweede opleidingsvariant die de vakgroep Informatica gaat aanbieden; begin dit collegejaar werd begonnen met de variant 'medischenbsp;informatica'. (AH)nbsp;theken kunnen nu geld krijgen om de inhoudnbsp;van het materiaal op microfilm te zettennbsp;en de originelen zuurvrij te verpakken. Het isnbsp;de bedoeling dat de bibliotheken zelf zorgennbsp;voor een eigen bijdrage van dertig procent.nbsp;Met de achttien miljoen gulden van Nuis kannbsp;slechts vijftien tot twintig procent van al hetnbsp;bedreigde materiaal gered worden. Daaromnbsp;zal de Koninklijke Bibliotheek, die belast isnbsp;met de uitvoering van het reddingsplan,nbsp;scherp selecteren. Belangrijke literairenbsp;collecties en handschriften worden nu eerstnbsp;aangepakt. (HO/HOP)


-ocr page 15-

illusterzake


juni 1997 • illuster


Berichten voor lllusterzake kunt u vóór 30 juli 1997 sturen naar de redactie. Adres zie colofon, pagina 18.

Algemeen

Hoger Onderwijs voor Ouderen

Eind september begint het najaarsprogramma van HOVOnbsp;Utrecht, een samenwerkingsverband van een aantal instellingennbsp;van hoger onderwijs in en omnbsp;Utrecht. De HOVO-cursussennbsp;worden speciaal voor de leeftijdscategorie van 50 gegeven.nbsp;Cursussen beslaan als regel eennbsp;periode van 6 tot 12 weken, eennbsp;middag per week. De cursusprijsnbsp;varieert met de lengte van denbsp;cursus van f 180,- tot f 350,-.nbsp;Docenten van de Universiteitnbsp;Utrecht verzorgen de volgendenbsp;cursussen.

Afscheid van de 20e eeuw, prof. dr. H.A. Becker e.a.; donderdagmiddag vanaf 25 septembernbsp;t/m 6 november

Hoogtepunten uit de latijnse literatuur, docenten van de vakgroep Geschiedenis; dinsdagmiddag vanaf 30 september t/mnbsp;2 december

De aarde als dynamisch systeem, prof. dr. H.N.A. Priem e.a.;nbsp;woensdagmiddag vanaf 1 oktobernbsp;t/m 26 november

'En morgen gezond weer

op'....Gezondheidszorg in de 19e eeuw, in het bijzonder in Utrecht;nbsp;prof. dr. P. 't Hart, vanaf donderdag 2 oktober t/m 6 novembernbsp;Schadelijke stoffen, gezondheidnbsp;en samenleving, verschillendenbsp;docenten, coördinator prof. dr.nbsp;J.B.J. Soons; dinsdagmiddag vanafnbsp;14 oktober t/m 2 decembernbsp;Staan de kerken hun boodschapnbsp;in de weg? Religie, kerk ennbsp;samenleving, prof. dr. J. Visser;nbsp;donderdagmiddag vanaf 13nbsp;november t/m 18 decembernbsp;Oost-Europa voor en na denbsp;revolutie van 1989, prof. dr. A.P.nbsp;van Goudoever; donderdag vanafnbsp;23 oktober t/m 11 decembernbsp;- Inleiding in de geschiedenis vannbsp;de wijsbegeerte , docenten van denbsp;faculteit Wijsbegeerte; 12 keer 2nbsp;uur, data en tijd nog niet bekend.nbsp;Wellicht komt er in het najaar ooknbsp;een cursus over het onderwerpnbsp;Muziek en middeleeuwse cultuurnbsp;door docenten van de vakgroepnbsp;Muziekwetenschap.

Op zaterdag 6 september organiseert HOVO Utrecht een 'Open Huis' over haar programma in hetnbsp;Academiegebouw aan het Domplein.

Inlichtingen over het programma of verzoek tot toezending van denbsp;studiegids HOVO Utrecht bij denbsp;HOVO coördinator van de Universiteit Utrecht, dr. C.P.M. Görts, p.a.nbsp;bureau van de faculteit Biologie,nbsp;Wentgebouw, Sorbonnelaan 16,nbsp;3584 CA Utrecht, (030) 2532822,nbsp;b.g.g. 2536705

Opleiding tot kennisintermediair

Oxford, een nieuwe Utrechtse organisatie, begint in het najaarnbsp;van 1997 met een Leergangnbsp;kennisintermediair. Deelnemersnbsp;werken een jaar lang aan eennbsp;intensief post-academisch programma van gemiddeld vijfentwintig uur per week. Een kansnbsp;voor ondernemende professionalsnbsp;om informatie te verwerven, denbsp;markt voor kennis te analyseren,nbsp;het midden- en kleinbedrijf innbsp;kaart te brengen, vaardighedennbsp;te trainen en onder begeleidingnbsp;een ondernemingsplan uit tenbsp;werken.

  • ? nbsp;De leergang is gericht opnbsp;professionals die zich willennbsp;specialiseren in het bij elkaarnbsp;brengen van vraag en aanbod opnbsp;de kennismarkt. In het bijzondernbsp;wordt gedacht aan:

  • - (startende) zelfstandigenbsp;ondernemers,

  • - medewerkers van kennisinstituten en kennis-intensieve bedrijven.

  • - kennismanagers en competentie-managers van bedrijven, adviesbureaus en instituten.

  • ? nbsp;De deelnemers werken in eennbsp;groep van twintig aan innovatievenbsp;antwoorden voor nieuwe vragennbsp;op het gebied van informatieprocessen. Doel is het vertalen vannbsp;knelpunten van ondernemingen innbsp;kennisvragen (vraag-articulatie) ennbsp;het vertalen van het aanbod aannbsp;kennis in praktische hulpmiddelennbsp;voor ondernemingen (marketing).nbsp;De leergang geeft o.a. inzicht in:nbsp;bedrijfsprocessen in het midden-en kleinbedrijf, mogelijkhedennbsp;van de (regionale) kennisinfrastructuur, principes van kennistransfer inclusief de (juridische,nbsp;economische) context waarin

dit proces plaatsvindt en de bedrijfsvoering van de kennisintermediair zelf.

  • ? nbsp;Door de manier waarop denbsp;onderdelen van het programmanbsp;met elkaar worden verbondennbsp;is de leergang een geavanceerdenbsp;leerervaring. Responsiecolleges,nbsp;groepsvormende oefeningen, projecten, oriënteren op de praktijknbsp;en onderlinge uitwisseling vannbsp;inzichten worden afgewisseld metnbsp;intensieve bijeenkomsten vannbsp;twee of drie dagen. Dit geheelnbsp;vormt een inspirerende uitdaging:nbsp;intellectueel, fysiek en emotioneel. De leergang resulteert innbsp;een uitgewerkt persoonlijknbsp;ondernemingsplan.

? Tijdens de leergang en na het afsluiten ervan kunnen de deelnemers gebruik maken van het sup-portsysteem van Oxford. Mennbsp;heeft twaalf uur per dag toegangnbsp;tot het gebouw, waar ingerichtenbsp;werk- en vergaderruimten beschikbaar zijn. Er zijn technischenbsp;hulpmiddelen (automatisering,nbsp;repro, fax) en diverse ondersteunende diensten (receptie.nbsp;secretariaat, projectmanagement)nbsp;beschikbaar, er wordt een krantnbsp;uitgegeven en er is een Internetsite. De deelnemers worden voortdurend uitgenodigd deze infrastructuur optimaal te benutten.



? De leergang wordt vormgegeven in samenwerking met het Centrum voor Beleid en Management en Circon BV te Amsterdam.nbsp;Voorwaarden voor deelname aannbsp;de leergang zijn een academischenbsp;of hbo-opleiding, enige jaren relevante werkervaring, toelating nanbsp;selectiegesprekken. De kostennbsp;voor de leergang zijn f 14.000,-.nbsp;De kosten voor het gebruik vannbsp;Oxford zijn f 250,- per maand.nbsp;Deelnemers met wachtgeld of eennbsp;uitkering kunnen een tegemoetkoming in kosten aanvragen.nbsp;Inschrijven is mogelijk totnbsp;1 augustus 1997. U kunt eennbsp;inschrijvingsformulier en eennbsp;brochure aanvragen op onderstaand adres.

Stichting Oxford wordt ondersteund door de Universiteit Utrecht, de Hogeschool vannbsp;Utrecht, Gemeente Utrecht ennbsp;Arbeidsvoorziening Middennbsp;Nederland.

Oxford is (tijdelijk) bereikbaar op het adres van Werkplan: Langenbsp;Nieuwstraat 10, 3512 PH Utrecht.nbsp;(030) 2322292. fax (030) 2340864nbsp;en e-mail: vverkplan@knoware.nl.nbsp;Contactpersoon is Dinekenbsp;Admiraal.

Litho Academiegebouw Kunstenaar Jeroen Hermkensnbsp;heeft in opdracht van Commerciële Zaken van het Faciliteitennbsp;Bedrijf Utrecht van de Universiteitnbsp;een kleurenlitho vervaardigdnbsp;waarop het Academiegebouwnbsp;staat afgebeeld.

Graficus en schilder Hermkens (1960) is woonachtig en werkzaamnbsp;in Utrecht. Na zijn afstuderen innbsp;1984 aan de Utrechtse Academienbsp;voor Beeldende Kunsten en bij hetnbsp;Atelier lithographique Champfleu-ry te Parijs maakte Hermkens velenbsp;litho's.

In november 1996 ontving hij voor zijn grote litho's de Grafiekprijs,nbsp;de belangrijkste Nederlandsenbsp;onderscheiding voor de grafischenbsp;kunst.

Voor alumni is er de gelegenheid om in te tekenen op een exemplaar. Commerciële Zaken heeftnbsp;nog een beperkt aantal beschikbaar (30 ex.) voor de aantrekkelijke prijs van f 385,- inclusief BTWnbsp;(winkelwaarde f 550,-).


-ocr page 16-

illuster • juni 1997

illusterzake

De afmetingen van deze litho zijn 70 X 90 cm. Ze zijn eenmalignbsp;genummerd en gesigneerd. Indiennbsp;gewenst kan de litho voor eennbsp;bedrag van f 200,- inclusief BTWnbsp;worden ingelijst. De litho is tenbsp;bezichtigen bij Commerciëlenbsp;Zaken in het Bestuursgebouw,nbsp;Heidelberglaan 8, kamer 215.nbsp;Voor meer informatie kuntnbsp;u contact opnemen met hetnbsp;FBU- commerciële zaken,nbsp;(030) 2531230,nbsp;fax (030) 2532626.

Voor intekening kunt u gebruikmaken van de bon.

Stichting Vrienden van het Universiteitsmuseum

Het Universiteitsmuseum is verhuisd naar Lange Nieuwstraat 106. De grote collegezaal van het voormalige Botanisch laboratorium isnbsp;omgetoverd in een glanzende pre-sentatieruimte. De Oude Hortus isnbsp;herschapen tot een romantischenbsp;museumtuin. Middenin hetnbsp;Utrechts Museumkwartier heeftnbsp;het Universiteitmuseum eindelijknbsp;zijn plaats gevonden. Daar kannbsp;het zich ontwikkelen tot een centrum van wetenschapsvoorlichtingnbsp;waar jong en oud kan ontdekkennbsp;hoe fascinerend de wetenschapnbsp;was en is. Het heeft er ook voldoende ruimte om de rijke collecties tot hun recht te laten komen.nbsp;U begrijpt het al, het nieuwe Universiteitsmuseum is een bezoeknbsp;meer dan waard.

De Stichting Vrienden van het Universiteitsmuseum heeft als doelnbsp;het museum te steunen wanneernbsp;bijzondere uitgaven nodig zijn.nbsp;Dat kan gaan om de restauratienbsp;van een schilderij, het kopen vannbsp;een bijzonder instrument of hetnbsp;verzorgen van een catalogus.nbsp;Het betreft steeds uitgaven dienbsp;niet uit het normale budgetnbsp;gedaan kunnen worden.nbsp;Voor wat hoort natuurlijk wat.nbsp;Daarom hebben Vrienden van hetnbsp;Universiteitsmuseum gratis toegang. Het museum organiseertnbsp;activiteiten speciaal voor hen,nbsp;bijvoorbeeld de voorbezichtigingnbsp;van een tentoonstelling of rondleidingen door directie ennbsp;conservatoren. Verder krijgen denbsp;Vrienden interessante kortingen innbsp;de Museumwinkel. Maar Vriend-zijn is vooral belangrijk, omdatnbsp;het museum daardoor meer kannbsp;doen dan het zelf kan betalen.

U wordt Vriend(in) van het Universiteitsmuseum door f 50,-over te maken op girorekeningnbsp;1848812 van de Stichting.

Vriend(in) voor het Leven wordt u als u f 500,- overschrijft.

Utrechtse Studenten Cantorij Op 27 juni (om 20.00 uur) zal denbsp;Utrechtse Studenten Cantorij,nbsp;onder leiding van Dirkjan Horrin-ga, een concert verzorgen in denbsp;aula van het Academiegebouw. Innbsp;mei is het koor op tourneenbsp;geweest naar Poznan, Polen,nbsp;alwaar naast het geven van concerten, ook de Poolse cultuur opnbsp;de agenda stond. Het programmanbsp;dat ten gehore gebracht zal worden bestaat, in verband met denbsp;Polen-reis, uit werken van Nederlandse, Vlaamse, Russische ennbsp;Poolse componisten. Het thema,nbsp;'De lustelijcke Mey', is ontleendnbsp;aan het gelijknamige werk vannbsp;Jacob Clemens non Papa, en denbsp;hierop gebaseerde imitatiemis vannbsp;Johannes de Cleve. Daarnaastnbsp;worden onder meer enkele, doornbsp;Jetse Bremer bewerkte Nederlandse volksliederen (onder anderenbsp;'Daar was laatst een meisje loos')nbsp;en werken van Rachmaninov ennbsp;Twardoswki uitgevoerd. Het gevarieerde programma garandeertnbsp;een boeiende avond en denbsp;Utrechtse Studenten Cantorij wilnbsp;alle alumni dan ook van harte uitnodigen hierbij aanwezig te zijn.nbsp;De toegang is f 12,50 (student/CJP:nbsp;f 10,00).

Kunstorkest

Op zondag 29 juni 1997 viert het Kunstorkest zijn lustrum, in denbsp;aula van het Academiegebouw tenbsp;Utrecht. De ochtend en een deelnbsp;van de middag worden gebruiktnbsp;om samen met oud-leden enkelenbsp;stukken in te studeren. Aan hetnbsp;eind van de middag zal een openbaar concert plaatsvinden in denbsp;aula. Op het programma staannbsp;onder meer:

  • - symfonie nr. 84 van J. Haydn

  • - Hypochondrie van Zelenka

  • - concerto grosso nr. 2 van

W. De Fesch

  • - suite van Muffat

Oud-leden kunnen zich opgeven bij: Eline Korenromp,

Shetlands 10, 3524 ED Utrecht, (030) 2889013. De toegangsprijsnbsp;voor het concert zal ongeveernbsp;f 12,50 bedragen.


Faculteiten

Rechten

Postdoctorale opleiding Op 1 oktober 1997 start aan denbsp;Universiteit Utrecht een postdoctorale opleiding Law andnbsp;Economics. Deze (Engelstalige)nbsp;LL M opleiding van een jaar biedtnbsp;intensieve begeleiding en levertnbsp;na succesvolle afronding hetnbsp;diploma 'Master of Law' op. Denbsp;opleiding richt zich op deelnemers met een voltooide juridischenbsp;studie die zich willen verdiepen innbsp;de economische aspecten vannbsp;wet- en regelgeving, waarbijnbsp;zowel de totstandkoming als denbsp;uitwerking van het recht aan denbsp;orde komen. Onderdeel van hetnbsp;programma vormen onder anderenbsp;de cursussen European Law andnbsp;Economics, Economic Analysis ofnbsp;Civil Law, Economic Analysis ofnbsp;Corporate Law en Economics ofnbsp;Regulation. Het programmanbsp;wordt afgesloten met het schrijven van een omvangrijke thesis,nbsp;die eventueel in het buitenlandnbsp;kan worden geschreven (ondernbsp;begeleiding van een van de vooraanstaande rechtseconomen dienbsp;als geassocieerde partners aan hetnbsp;programma verbonden zijn).nbsp;Nadere informatie kan wordennbsp;verkregen bij de coördinatorennbsp;van het programma, prof. dr.nbsp;Roger van den Bergh en prof,nbsp;dr. Jacques Siegers, via het LL Mnbsp;Office, faculteit Rechten,

Universiteit Utrecht,

Janskerkhof 3, 3512 BK Utrecht, (030) 2538496, fax. (030) 2537360,nbsp;e-mail: llm@rgl.ruu.nl

I Ruimtelijke wetcnsghap|«ii |

V.U.G.S.

Misschien had u 't nog niet gehoord, wellicht was u 't alweernbsp;vergeten; maar op 11 oktobernbsp;1997 viert de Vereniging vannbsp;Utrechtse Geografie Studentennbsp;haar 15e lustrum met een reünistendag voor alle oud-leden ennbsp;honorair-bestuursleden. Vanafnbsp;13.00 uur bent u van harte welkom in het Academiegebouw aannbsp;het Domplein in Utrecht.nbsp;Mocht u in het bezit zijn vannbsp;foto's en/of andere relikwieënnbsp;dan vernemen wij dat graag.nbsp;Natuurlijk geldt nog steeds:nbsp;quot;Zegt het voort, zegt het voort!quot;nbsp;Voor meer informatie en aanmeldingen kunt u contact opnemennbsp;met de V.U.G.S., Postbus 80.115,nbsp;3508 TC Utrecht, (030) 2532789,nbsp;e-mail: vugs@frw.ruu.nl.

Sociale Wetenschappen

Alcmaeon

Met de zomervakantie voor de deur nadert het einde van onsnbsp;verenigingsjaar. Dit hoeft u ernbsp;echter niet van te weerhoudennbsp;begunstiger te worden van denbsp;Utrechtse Faculteitsvereniging dernbsp;Sociale Wetenschappen Alcmaeon. Op 1 oktober start namelijknbsp;een nieuw verenigingsjaar metnbsp;een vernieuwd aanbod aan activiteiten. Zo zal op donderdag 2nbsp;oktober de jaarlijks terugkerendenbsp;Therapiedag plaatsvinden. Eindnbsp;november staat er een congres opnbsp;het programma dat actuele zakennbsp;uit de organisatie-advieswereldnbsp;zal belichten. Naast deze grootsnbsp;opgezette congressen organiserennbsp;wij ook lezingen, workshops.

Studentenleven


SIB

De Studentenvereniging voor Internationale Betrekkingennbsp;Utrecht houdt na haar Derde Lustrum niet op met het organiserennbsp;van activiteiten voor haar oud-leden. Integendeel. Voortaan zalnbsp;er minimaal twee maal per jaarnbsp;een activiteit voor de reünistennbsp;worden georganiseerd. Dergelijkenbsp;excursies en trainingen elk gekoppeld aan actuele, sociaal-weten-schappelijke onderwerpen. Denbsp;voordelen van een lidmaatschapnbsp;op een rijtje: Om te beginnennbsp;ontvangt u vijf keer per jaar eennbsp;sociaal-wetenschappelijk magazine, de Geestig. Hierin wordt aandacht besteed aan actuele onderwerpen en onderzoeken, maarnbsp;het ontbreekt ook zeker niet aannbsp;ontspannende teksten ennbsp;columns. Verder wordt u doornbsp;activiteiten worden natuurlijk leuker naarmate er meer mensennbsp;aanwezig zijn en iedereen meernbsp;herinneringen kan ophalen. Daarom roepen wij alle oud-leden opnbsp;om contact op te nemen met hetnbsp;secretariaat van SIB-Utrecht ennbsp;zich aan te melden als reünist.nbsp;Hoe meer zielen, hoe meernbsp;vreugd, nietwaar?

middel van nieuwsbrieven en folders op de hoogte gehouden van ons activiteiten-aanbod. Last butnbsp;not least kunt u tegen korting ofnbsp;geheel gratis deze activiteitennbsp;bezoeken. Voor slechts f 25,- bentnbsp;u al begunstiger en steunt u eennbsp;jonge, dynamische vereniging.

Informatie: Alcmaeon, Heidelberglaan 1, 3584 CSnbsp;Utrecht, (030) 2533200nbsp;e-mail: alcmaeon@fsw.ruu.nl.

Bel daarom SIB-Utrecht (030-2532884) of kom langs (Internationaal en cultureel centrum Parnassos, Kruisstraat 201, kamernbsp;2.04). Ook kunt u faxen (030-2538775), mailen (sib@fys.ruu.nl)nbsp;of onze website bezoekennbsp;(www.fys.ruu.nl/-sib). De SIB:nbsp;Samen (met haar reünisten) Innbsp;Balans?


-ocr page 17-

juni 1997 ¦ illuster

illusterzake

Afgestudeerden op herhaling tijdens universiteitsdag

Terug naar de collegebanken! Geslaagde veertigers, eerbiedwaardige veteranen en jaarclubjes met de inkt nog nat op hun doctoraalbul kwamen op 5 april naar hetnbsp;Academiegebouw voor een dag vol weemoed, wetenschap en feestgedruis.

Zo'n vijftienhonderd alumni grepen de kans om op herhaling te gaan.


Voor de gelegenheid was het Academiegebouw omgetoverd tot een grand café met de allure van een negentiende-eeuwse herensociëteit: er waren hapjes, drankjes en strijkjes.

Aardwetenschappen

J.A. Pot

G. Goedhart

vrouwenstudies

T. Buyserd-Hens

M.J.J.G. Stassar

W. Westland

J.A.C Huisman, LFON

J.J. Gast

J.M.A. Verbakel

C.P. Wijnberg

L. Kok

G.T.J. Kuiperes

W.C. Willigen

A. Kruyshoop, LMED

M. Moree

C.E.E.M. v.d. Zee

Letteren

D.A. Legemate

F. Rietmeyer

B.A. Andeweg

E. Leurink, LFON

J. Ritsema

Farmacie

A.A.M. Besamusca

K.M. Meeldijk-Roos, KGS

J.B.H.M. Spits-van Esch

R.E. Aarnoutse

E.J. Bokhorst, Duits

J.F. van der Meulen, LMED

F. de Vries

R.V. Bruckwilder

R. Bouwmeester, geschiedenis

B. Nawijn, LFON

P,H, Wanten

C. Freeke

A.T. Bredee, geschiedenis

Neijt

J.A. Haverhals

B.J. Brinkman

J. Nieuwland, LMED

Biologie

J.T.M. van der Meijs

K.P. Broer, ALW

A.P. Nuyten, KGS

E.C.W. van Aalzum

F.W.M.C. Schalks

A. Dercksen

M.L. Oosters, KGS

E. Bakker

F. Sjoukes

H. van Dijken, LMED

L.M. Pesch

L.H.J.C. Danse

P.H.A.M. Verheggen

A. van Doorn, LMED

M. Rappold, LMED

H.A. Karg

M.L. de Vreeze

K. Dragstra, LMED

J.W.F. Soeters, Engels

C.A.M. de Klein

D. Endeman, LMED

1. Spijker, Nederlands

J.E.M. Klostermann

Godgeleerdheid

R.C. van Geel, fonetiek

K. Stadhouders, LMED

M. Kockx

Barnhoorn

J.H.G. de Graaf, Nederlands

M Vernoy,

H.M. Krans

J.M.E. de Btois

L.C. Greven-Quarles v.

alg. letteren

J.P. Luijten

Dubbeldam

Ufford, KGS

M.M.M. Willemse. LFON

A. Manten

H. van Ginkel

M.5.W. v/d Hoeven,

J. Ziedses, KGS

aar aiumnibestand steeds te verbeteren. Momenteel beschikken

we over circa 65.000 goede adressen. Van een groot aantal andere mensen hebben wij wel de naam.

maar geen actueel adres. Een aantal van deze namen vindt u hiernaast. Beschikt u over de juiste

adresgegevens, schrijf ons dan. Ook wanneer u over naam- en adresgegevens van alumni beschikt, van wie u denkt dat zij helemaal niet bij ons bekend zijn.

Ons adres is: Universiteit Utrecht, afdeling In- en Externe Betrekkingen, t.a.v. coördinator alumnibinding. Antwoordnummer 8428, 3500 VW Utrecht. Een postzegel is niet nodig.

E-mail: illuster^bur.ruu.nl.

Rechtsgeleerdheid

J.J. Admiraal

R. van Barneveld, Ned. recht

  • G.G.R. Blom, Ned. recht

t.R. Boudrie

  • F. van Dijk

M.J.W. Drent

M.J.C. Drost

M. Dwarshuis

J. Eisinghorst

M.J.E.T. Gielen

M.A.D.E. Goedhart-Booy Liewes J.C. Hesen, Ned. recht

S. F. Holtz, Ned. recht

  • I. M. van loenen

J. G.M. van der Molen

  • E.PJ. Oostermeijer,

ulo alg. econ.

  • L. P. van Os, Ned. recht

S. Pereira

M. B. Peyra

W.Y. Poldervaart

M. M. Prins, Ned. recht

  • E.l. Schuijer

R. Schuurman, Ned.recht

  • C. J. Simons

W.J. van Sminia

T. S. van Spanjen

N. H.W. Ubaghs

  • I. R. Verdries

P. Volker

  • G. van de Weerdt

J. J, Weldam

W.H.M. Welling

P. Westerbeek

R. C.H, Wiering

  • A. Wolf

Ruimtelijke Wetenschappen

S. Al Amir

  • D. A. Bertoen-Brouwer

  • G. Bezemer

  • H. M. Bleijenberg

T. de Boer, fys. geografie

  • C.A.S.M. Boogers

R.P. van Brouwershaven

P.H.G. Budke

  • H.P.M. van der Bürgt

  • A.H. Drost

H. de Haan

M.J.G. van der Heijden

R.P. Hulleman

H.M.de Jong

Adreswijziging

Adreswijzigingen kunt u ook doorgeven via de elektronische postbus. Als u een e-mail met uwnbsp;oude en nieuwe adres naar illuster@bur.ruu.nlnbsp;stuurt, worden uw gegevens door ons verwerkt.nbsp;Natuurlijk kunt u ook de gecorrigeerde adreswikkel kostenloos terugzenden naar het op de wikkelnbsp;vermelde antwoordnummer.


N. J. Kers

TH.F.M. Kolkend

  • F. J. Kraan

Mahavir

  • L. van Neerven

M. E. Nieuwenhuijzen

  • L. Oosterlee

W. Piksen

M. Renema, soc. geografie

  • G. Renting, soc. geografie

Scheikunde

A. Bouma

  • D. M. Elsman

A.M.G. de Gier

W.J. van Kooten

R.J.C. Koster

A.H. van Oijen

  • H. J.M.C Ras

J. Sytsma

J,S. Verkaaik

  • E. van der Voort

J. de Vries

J.C. van der Werff

D.J. Wolterink

L.D. Wolters

H.J. Wouterlood

A.M.C. van Zeelst

J. Zittersteyn

L.W. de Zoeten

Sociale Wetenschappen

  • A. Bodegraven, opvoedkunde

  • F. D. Boekholt

O. M.J. Bogels

C.M.M. Braspenning

  • B. J Brinkman, SPSY

  • I. Coenen, opvoedkundenbsp;M.A. Ettema, pedagogiek

  • E.M. Eweg

W.H.J. Fledderus, ASW

  • J. van Gent, psychologie

Y. Gerssen

  • K. J. van Goor,nbsp;antropologie

J. G.A. van Gorp, ASW

M.J. de Haan, psychologie

  • G. Hasselaar, psychologie

P.J. Kieskamp

M.M. Los

R. W. Pinas, psychologie

W.F. Plette. ASW

W.J. Put

  • C.R. Reenders

K. van Riezen, onderwijskunde

P.J.M. Snijders Blok

S. G.J.M. Thomassen

M. Tjallema

  • B. van der Tuin

J.E. de Visser

Wiskunde en Informatica

M. H. Kuijpers, informatica

  • I. B.M. Lammers, wiskunde

N. J. Luuring, informatica

  • C. G. van Schalk, informatica

  • H. P. Snippe, informaticanbsp;E.M. van Wessel, informatica

Wijsbegeerte

A.W.M. Meijers

  • J. van Reijen


-ocr page 18-

illuster . juni 1997


illusterzake


Colofon


Publicaties

Informatie voor deze rubriek gaarne toezenden aan denbsp;redactie onder vermelding vannbsp;'Publicaties'

'Utrecht: Britain and the Continent'

In Utrecht, waar de Angelsaksische zendelingen Willibrord en Bonifatius in het begin van de achtstenbsp;eeuw het christendom brachten,nbsp;vierde de British Archaeologicalnbsp;Association in 1994 zijn 150ste verjaardag. Centraal stond een conferentie over het culturele en visuelenbsp;karakter van het middeleeuwsenbsp;Utrecht, zoals dat is beïnvloed doornbsp;connecties met de Britse eilandennbsp;en andere buitenlandse mogendheden. De hieruit resulterendenbsp;opstellen zijn onlangs gebundeldnbsp;tot de publicatie 'Utrecht: Britainnbsp;and the Continent'. De redactie wasnbsp;in handen van de al meer dan 20nbsp;jaar in Engeland werkzame Utrechtse kunsthistorica mw. E. de Bièvre.

Meer dan 25 specialisten, onder wie vele Utrechtse academici, analyseren de politiek-culturele aspectennbsp;van Utrecht, vanaf de periode datnbsp;het dienst deed als Romeins legerkamp, tot aan het begin van denbsp;zeventiende eeuw toen het denbsp;bakermat werd van de eerstenbsp;belangrijke schilderschool in de

Personalia

Informatie voor deze rubriek gaarne toezenden aan denbsp;redactie onder vermelding vannbsp;'Personalia'

  • ? nbsp;Prof. dr. Willem Hendriknbsp;Gispen (1943) is benoemd tot lidnbsp;van de Academis Europeae in denbsp;sectie fysiologie en geneeskunde.nbsp;De Academia is een organisatienbsp;van bekende Europese wetenschappers die tot doel heeft hetnbsp;onderwijs en onderzoek in Europanbsp;te stimuleren. Gispen is hoogleraar in de moleculaire farmacologie en neurofarmacologie aan denbsp;Universiteit Utrecht, directeur vannbsp;het Rudolf Magnus Instituut voornbsp;neurowetenschappen en decaannbsp;van de faculteit Geneeskunde.

  • ? nbsp;nbsp;De Universiteit Utrechtnbsp;heeft de Kruyskamp-prijs 1997nbsp;gewonnen. De prijs, die eens pernbsp;drie jaar wordt toegekend, is doornbsp;de Maatschappij der Nederlandsenbsp;Letterkunde toegekend voor hetnbsp;boek 'De reis van Sint Brandaan'.nbsp;Dit werk is het resultaat van denbsp;samenwerking van een studentenwerkgroep onder leiding van prof,nbsp;dr. W.P. Gerritsen met de dichternbsp;Willem Wilmink.

Aan de prijs is een bedrag van f 10.000 gekoppeld.

Mw. drs. G. van den Maagdenberg (36) wordt per 1 augustus de nieuwe directeur van de Vereniging van Nederlandse Samenwerkende Universiteiten (VSNU).nbsp;nieuwe Republiek der Nederlanden.nbsp;Dit boek geeft inzicht in de lokalenbsp;geschiedenis van Utrecht, maar isnbsp;vooral ook aantrekkelijk voor iedereen die belangstelling heeft voornbsp;de plaats van Utrecht in de geschiedenis van Europa.

Utrecht: Britain and the Continent, E. de Bièvre (ed.), Leeds, 1996.nbsp;ISBN: 0901286737 (paperback) ennbsp;0901286729 (hardcover)

Health and Health Care in the Netherlands

De Nederlandse gezondheidszorg neemt in de wereld een bijzonderenbsp;plaats in. Beroemd zijn bijvoorbeeldnbsp;haar huisartsen, thuiszorg, thuisbevallingen, de hoge kwaliteit vannbsp;intramurale instellingen, en de kostenbeheersing. Actueel zijn ondernbsp;meer het drugsbeleid, de euthanasie en de abortushulpverlening.nbsp;Deze facetten en vele andere worden belicht in dit Engelstalige boeknbsp;over de Nederlandse gezondheidszorg. A.J.P. Schrijvers, hoogleraarnbsp;Algemene Gezondheidszorg aan denbsp;faculteit Geneeskunde redigeerdenbsp;alle bijdragen.

Zij volgt dr. F. van Eijkern op. Van den Maagdenberg studeerdenbsp;Slavische taal- en letterkunde tenbsp;Utrecht. Na haar afstuderennbsp;bekleedde zij diverse beleidsfuncties in de universitaire wereld.nbsp;Sinds 1991 is zij secretaris van denbsp;economische faculteit van denbsp;Katholieke Universiteit Brabant.

? De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappennbsp;heeft dit jaar de Akademiepenning toegekend aan prof. dr.

Pierre J. Vinken (1927), de voormalige topman van het uitgeverij-concern Reed Elsevier. Deze penning wordt jaarlijks uitgereiktnbsp;aan personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor denbsp;bloei van de wetenschappen innbsp;Nederland. Vinken ontvangt denbsp;onderscheiding op grond van denbsp;bijdragen die hij achtereenvolgensnbsp;als directeur van Excerpta Medicanbsp;en van Elsevier Science Publishersnbsp;en als bestuurder van Elseviernbsp;en van Reed Elsevier heeftnbsp;geleverd aan de Nederlandse ennbsp;de wereldwijde wetenschapsbeoefening.

Mw. drs. Amalia Deekman (1966), alumna van de faculteitnbsp;Letteren, heeft de Mr. A.E. Ribbiusnbsp;Peletierprijs gewonnen. Deze prijs


Health and Health Care in the

Netherlands

A.J.P. Schrijvers (ed.) Uitgeverij De Tijdstroom B.V., Utrechtnbsp;ISBN; 90 352 1636 9. Prijs: f48,-.

The WISE guide to fundraising. Women'snbsp;studies research andnbsp;the European Union.

WISE (Women's International Studies Europe), de Europese beroepsvereniging voor vrouwenstudies, heeft op initiatief van het Nederlands Genootschap Vrouwenstudiesnbsp;(NGV) een handzame gids geschreven over fondsenwerving in denbsp;Europese Unie. De (Engelstalige)nbsp;gids is vooral bedoeld voor vrou-wenstudiesbeoefenaars, maar isnbsp;zeker ook bruikbaar voor onderzoekers, emancipatiedeskundigen ennbsp;beleidsmakers. Het boek is geschreven door Petra Branderhorst.nbsp;The WISE guide to fundraising.nbsp;Women's studies research and thenbsp;European Union.

ISBN: 90 801574 4 9.

Prijs f 25,- (Bestellen via NGV

(030) 2531881)

(f 5000,- en een beeldhouwwerk van de Poolse kunstenares Ewanbsp;Mehl) is bestemd voor personennbsp;die zich vanuit een humanistischenbsp;levenshouding voor (vrouwen)-emancipatie bijzonder hebbennbsp;ingezet. Deekman is werkzaamnbsp;als projectmedewerker emancipa-tie-ondersteuning bij Project AISA,nbsp;een samenwerkingsverband vannbsp;landelijke minderhedenorganisaties en inspraakorganen. In dienbsp;functie ontwikkelt en ondersteuntnbsp;zij netwerken voor zwartenbsp;migranten- en vluchtelingenvrouwen.

? Zes Utrechtse hoogleraren deelden in de jaarlijkse lintjesregen. Benoemd tot Ridder innbsp;de Orde van de Nederlandsenbsp;Leeuw werden; prof. dr. V.nbsp;Brümmer (Godgeleerdheid),nbsp;prof. dr. W. Zwanenburgnbsp;(Letteren) en prof. dr. C.F.K.nbsp;Nieuwenburg (Rechten). Officiernbsp;in de Orde van Oranje Nassaunbsp;werden: prof. mr. J.E. Spruitnbsp;(Rechten), prof. dr. R.A.nbsp;de Melker (Geneeskunde) ennbsp;prof. dr. B.W. Meijer (Letteren).


Illuster 7, jaargang 2, juni 1997

Illuster is een gezamenlijke uitgave van de Universiteit Utrecht en de Verenigingnbsp;Utrechts Universiteitsfonds. In samenwerking met faculteiten en verenigingen. het Alumniplatform en de Stichtingnbsp;Utrechts Universiteitsblad.

Illuster verschijnt vier keer per jaar en wordt toegezonden aan afgestudeerdennbsp;van de Universiteit Utrecht in een oplagenbsp;van 60.000.

Hoofdredacteur: Twan Geurts Redactie: Karin Beneken Kolmer, Noornbsp;van Haaren, Désirée Majoor, Leo Muddenbsp;Redactie^advies: Roeland Dobbelaer,nbsp;Sandra van Dillen, Lex Linssen, Harry vannbsp;den Tweel

Redactie*raad: Jo Groebel, hoogleraar massacommunicatie; Willem Kardux,nbsp;(voorzitter), secretaris Universiteitnbsp;Utrecht; Joop Kessels, hoofd programmanbsp;Communicatie; Joke Mat, redactie NRC-Handelsblad; Herre van Oostendorp,nbsp;Stichting Utrechts Universiteitsblad;nbsp;Jules Stael, voorzitter Verenigingnbsp;Utrechts Universiteitsfonds; Leon vannbsp;de Zande, studievereniging Awater

Aan dit nummer werkten verder mee: Peter van de Beek, Kike Beintema,nbsp;Xander Bronkhorst, Tanny Dobbelaar,nbsp;Roeland Dobbelaer, Helen Dorleijn.nbsp;Pel^r Giesen, Erik Hardeman, Armandnbsp;Heijnen, Peter Jans, Bas Mesters,nbsp;Frans van Mieghem, Leo Mudde, Nieknbsp;Pas, Kees Volkers, Oene van der Wal

Fotografie: Kike Beintema, Maarten

Hartman, Evelyne Jacq, Ivar Pel,

Stijn Rademaker

Cartoon: Niels Bongers

Ontwerp en opmaak: Jeske van der Poel, Hans Lodewijkx visuele communicatienbsp;Druk; Drukkerij Dijkman BV, Amsterdam

© Universiteit Utrecht. Illuster, periodiek voor alumni van de Universiteit Utrecht.nbsp;Overname van artikelen is - ondernbsp;bronvermelding - toegestaan.

Het U-blad stelt op verzoek van de redactie eerder in het U-bladnbsp;verschenen artikelen en illustratiesnbsp;beschikbaar aan Illuster.

ISSN: 1383-4703

Voor toezending is gebruik gemaakt van alumnibestanden van;

Vereniging Utrechts Universiteitsfonds Reünistenvereniging BITONnbsp;Reünistenvereniging SSR-NUnbsp;Reünistenvereniging Unitas S.R.

'lungit lunctus'

Reünistenvereniging USC

Reünistenvereniging UVSV/NWSU

Reünistenvereniging Veritas Faculteit Farmacie

Faculteit Godgeleerdheid

Faculteit Letteren

Faculteit Natuur- en Sterrenkunde

Faculteit Rechtsgeleerdheid

Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen

Faculteit Sociale Wetenschappen

Faculteit Scheikunde

Faculteit Wijsbegeerte

Faculteit Wiskunde en Informatica A-Eskwadraat, Avirus, ESN, JSVU,nbsp;PHEPH, SIB, SAMS, SVKIU, John Tomesnbsp;UGV, URIOS, UHSK, KNGMG, KNMG,nbsp;KNMvD, KNMP, NIBI, NIP


RedactÏMcires: IHuster, postmis 80'125,nbsp;3508 TC Utrecht,nbsp;(030)2534073,nbsp;fax; (030) 25336ffi,nbsp;„ e-maiU k.be»ekenOtoUT.ruu.i



-ocr page 19-

kwartaal


juni 1997 ¦ illuster


19


Een ku’artaalkeuze uit de persberichten van promoties, oraties, publicaties en personalia

Communicatiebeleid vaak ad hoe


Het communicatiebeleid van grote bedrijven en instellingen is vaak adnbsp;hoe en wordt op gevoel toegepast.nbsp;De directie luistert te weinig naarnbsp;haar communicatie-adviseurs en denbsp;omgeving. Meer kennis over denbsp;bedrijfscultuur is noodzakelijk omnbsp;knelpunten vast te stellen en beternbsp;te communiceren. De traditionele

Woningaanpassing

dwarslaesiepatiënten te traag


Dwarslaesiepatiënten zijn zeer ontevreden over de trage bureaucratische procedures bij woningaanpassing. Ruim eenderde zegtnbsp;daardoor onnodig lang in eennbsp;revalidatiecentrum te zijn gebleven.nbsp;Dat blijkt uit onderzoek ondernbsp;318 dwarslaesiepatiënten. Van deze

Marcel Post: Woningen dwarslaesiepatiënten sneller aanpassen.


Bewegen



voor ouderen met artrose


Ouderen met artrose moeten meer sportief bewegen en hun lichaamnbsp;minder laten rusten, ook als ze pijnnbsp;hebben. Hierdoor voorkomen ze datnbsp;de pijn leidt tot lichamelijke ennbsp;geestelijke beperkingen en eennbsp;vermindering van de kwaliteit vannbsp;hun leven. Door sportief te bewegen zoals fietsen, wandelen ennbsp;zwemmen blijven de gewrichten innbsp;beweging en de spieren sterk.nbsp;Ook laten mensen die in bewegingnbsp;blijven hun dagelijks leven mindernbsp;door de klachten beïnvloeden.nbsp;Dit stelt Marijke Hopman-Rock innbsp;haar proefschrift 'Living withnbsp;communicatietheorieën zijn deelsnbsp;verouderd en schieten tekort doornbsp;hun algemeenheid. Dit stelt Adriaannbsp;C.J.M. Olsthoorn in zijn proefschriftnbsp;'Cultuur en Communicatie; een verkenning naar de samenhang tussennbsp;bedrijfscultuur en communicatiebeleid'. Volgens Olsthoorn is ernbsp;behoefte aan theorieën die gerichtnbsp;groep had 90 procent een of meerdere woningaanpassingen en denbsp;helft heeft als gevolg van de dwarslaesie moeten verhuizen naar eennbsp;andere, al aangepaste of beter aanpasbare woning. Over de woningaanpassing zelf zijn veruit de meeste patiënten tevreden, al krijgt ruimnbsp;eenderde van hen niet alle gevraagde aanpassingen. Dit blijkt uit hetnbsp;proefschrift 'Living withnbsp;arthritic pain in hip or knee' overnbsp;ouderen die leven met pijnklachtennbsp;in heup of knie door artrose.nbsp;De resultaten van het proefschriftnbsp;worden gebruikt voor het opzettennbsp;van een cursus voor ouderen metnbsp;artrose. Tijdens deze cursus kannbsp;hen worden geleerd hoe zenbsp;om moeten gaan met pijn en beperkingen. Waarschijnlijk zullennbsp;zij dan minder snel een beroepnbsp;doen op een arts. Hopman-Rocknbsp;promoveerde op 6 mei bij denbsp;faculteit Geneeskunde (promotores:nbsp;prof. dr. J.W.J. Bijlsma, prof. dr.nbsp;F.W. Kraaimaat).

zijn op verschillende situaties en omgevingen. Hij ontwikkelde eennbsp;model waarmee (communicatie)-managers hun beleid beter kunnennbsp;afstemmen op de cultuur van hunnbsp;bedrijf. Op 3 april 1997 promoveerde hij bij de faculteit Socialenbsp;Wetenschappen (promotor: prof,nbsp;dr. A. van der Meiden).

spinal cord injury: A study in health status and life satisfaction of independent living persons with a spinalnbsp;cord injury' van de psycholoognbsp;Marcel Post. Op 22 april promoveerde hij bij de faculteit Geneeskundenbsp;(promotor: prof. dr. A.J.P. Schrijvers,nbsp;co-promotor: dr. L.P. de Witte).

Hoogleraren


In het komende kwartaal houdt de volgende hoogleraar zijn afscheidscollegenbsp;(aula van het Academiegebouw, Domplein 29,nbsp;Utrecht om 16.00 uur):nbsp;Prof. dr. R.A. de Melker,nbsp;faculteit Geneeskunde,

19 september

In het komende kwartaal houden de volgende hoogleraren hun oratie (aulanbsp;van het Academiegebouw,

Domplein 29, Utrecht om 16.15 uur, tenzij andersnbsp;vermeld):

Prof. dr. D.E. Grobbee, faculteit Geneeskunde,

  • 2 september

Prof. dr. mr. J.J.C. Kabel, faculteit Rechten,

  • 3 september

Mw. prof. dr.

E. Mante-Meijer, faculteit Socialenbsp;Wetenschappen, 4 septembernbsp;om 17.30 uur

Prof. dr. L.F. Feiner, faculteit Natuur- en Sterrenkunde, 17 septembernbsp;Prof. dr. W. Raub,nbsp;faculteit Sociale Wetenschappen, 18 september


Westerse waardigheid

quot;De oude Madonna inspireert, maar de nieuwe doet dat evenzeer. Nietnbsp;alleen aan een strofe van Rimbaudnbsp;kan men zich hechten, maar ooknbsp;aan een krachtdadig actiemomentnbsp;van Rambo. Wat de Madonna's ennbsp;Rimbauds/Rambo's gemeen hebbennbsp;is dat ze allemaal verwijzen naarnbsp;wat waardigheid kan betekenen ennbsp;inhouden.quot; Cultuursocioloog Carlnbsp;Rohde beschrijft in zijn proefschriftnbsp;'Het vertoog van waardigheid.nbsp;Een cultuur-sociologische studienbsp;naar het dierbare en verhevene innbsp;de westerse beschaving' (ISBN:nbsp;90-74622-09-7) de ingrijpende veranderingen in onze beschaving ennbsp;de gevolgen daarvan voor ons besefnbsp;van identiteit en waardigheid.

Hij constateert een individualisering van waardigheid die we vrijheid,nbsp;blijheid en tolerantie kunnen noemen, maar evenzeer richtingloos-

Melkveehouders bezorgd


Melkveehouders komen steeds meer in de tang te zitten tussen denbsp;overheid en de markt. De overheidnbsp;stelt strenge eisen aan de bedrijfsvoering, terwijl de melkprijs daaltnbsp;door de vrijere markt. De laatstenbsp;tien jaar is het aantal gezondheidsklachten en psychische problemennbsp;onder melkveehouders duidelijknbsp;gestegen. Velen zien de toekomstnbsp;dan ook met grote zorg tegemoet.nbsp;Dit blijkt uit het onderzoek van denbsp;Utrechtse sociaal psychologen drs.nbsp;Marjan Gorgievski-Duijvesteijn ennbsp;dr. Carin Giesen. Zij deden onderzoek bij meer dan honderd boerenechtparen en constateren in hetnbsp;rapport 'Veranderende beroepsperspectieven in de agrarische



-let vertoog /an waardiÉ

ken

KaituunodolBgiscfae studie

het dierbarenbsp;ennbsp;verhevene

de westersenbsp;bcschtvlQg

heid. Twee sociologische ontwikkelingslijnen vormen in het onderzoek van Rohde de rode draad: de toenemende generalisering van waardigheid en het groeiende vertrouwennbsp;in de maakbaarheid ervan.

Op 2 mei 1997 promoveerde hij aan de faculteit Sociale Wetenschappen (promotor: prof. dr. H.P.M.nbsp;Adriaansens, co-promotor: dr. J.L.nbsp;Goedegebuure).

sector' dat de grenzen van de draagkracht in zicht komen.nbsp;Uit het rapport blijkt onder meernbsp;dat voor 60 procent van de boerennbsp;onzekerheid over de toekomst eennbsp;groot tot zeer groot probleem is.nbsp;De steeds ingewikkelder bedrijfsadministratie wordt door 80 procent van de echtparen als zeer problematisch ervaren. Driekwart vannbsp;de echtparen vindt de omvang,nbsp;complexiteit en onwerkbaarheidnbsp;van de regels een groot tot zeernbsp;groot probleem.

Marjan Gorgievski-Duijvesteijn en Carin Giesen: Rust nodig op gebied vannbsp;regelgeving.


-ocr page 20-

Adressen

illustratief


illuster . juni 1997


Studentenkroeg Vanouds de Vriendschap


'Onze klapfen van vroeger zijn nu advoca

of dokter. Ze zitten overal landquot;, vertelt Bob Mayr,nbsp;eidenaar van Vanouds de Vriendschap. quot;Maar als ze in Utrecht zijn,nbsp;komen ze altijd even een kijkjenbsp;nemen. Er is hier niets veranderd,nbsp;zeggen ze dan. Nou, dat is nietnbsp;waar. Kijk maar, vroeger stond hiernbsp;in het midden een biljart. Nu is hetnbsp;een leestafel.quot;

Sinds Mayr de kroeg 28 jaar geleden van zijn zuster overnam, is het interieur - afgezien van het biljart -hetzelfde gebleven. Het plafond isnbsp;bruin, evenals het meubilair; denbsp;gele, afgebladderde muren zijnnbsp;bedekt met foto's en nog steedsnbsp;ontbreekt een bar.

Vanouds de Vriendschap stamt uit 1816 en is de oudste kroeg vannbsp;Utrecht. Mayr: quot;Eerst heette hetnbsp;Café Ie Dom. Dat was de Franse tijd,nbsp;hè. Vanaf 1891 is het Vanouds denbsp;Vriendschap, maar iedereen zegt denbsp;Vriendschap.quot;

Toen Bob Mayr eigenaar werd, was de Vriendschap al een studentenkroeg. quot;Vroeger hoefde je nooit tenbsp;kijken wie er binnenkwam. Het wasnbsp;altijd een student. Gewone werkmensen kwamen hier niet. Die voelden zich niet thuis. Hoe dat kwam?nbsp;Ik weet niet. Mijn zuster had veelnbsp;corpsstudenten, bij mij kwamennbsp;ook andere studenten. En sinds eennbsp;jaar of vier, vijf komen er ook niet-studenten.quot;

quot;Het is stil geworden in de Vriendschap. Vroeger waren we de enige kroeg op het Wed. Je had nog Jannbsp;de Winter, hier om de hoek, en datnbsp;was het. In het pand van Orloff zatnbsp;een sneldrukkerij. 'Heen en weer' isnbsp;van mijn dochter. Dat was vroegernbsp;een sigarenzaak. Toen ze er eennbsp;café van wilde maken, moest ernbsp;veel opgeknapt worden. Ik liep menbsp;suf, dus heen en weer, - vandaarnbsp;die naam.quot;quot;De Vriendschap hadnbsp;vroeger het goedkoopste bier.nbsp;Dat is nu niet meer. Veel cafés hebben tegenwoordig happy hour, eennbsp;Amerikaans lokkertje. Dat heb iknbsp;niet. Mijn lokkertje is een kopjenbsp;thee voor één gulden vijftig. Datnbsp;doe ik voor de arme studenten.quot;nbsp;Sinds een tijdje laat Bob Mayr veelnbsp;van het dagelijkse werk over aannbsp;zijn zonen. Maar iedere ochtend,nbsp;vanaf half 8, is hij in de kroeg tenbsp;vinden. Spottend: quot;Ik ben hier altijdnbsp;voor de versiering. En voor hetnbsp;snijden van de tosti's. Vroegernbsp;verkocht ik veel broodjes, weetjenbsp;dat nog? Maar dat loopt nietnbsp;meer. Overal in de stad kun jenbsp;tegenwoordig broodjes krijgen.nbsp;Maar uitsmijters en tosti's, dienbsp;blijven altijd in trek.quot; (TD)

Universiteit Utrecht Bestuursgebouw Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrechtnbsp;(030) 2533550 Fax: (030) 2533388

Vereniging Utrechts Universiteitsfonds

Bureau: Achter de Dom 20,

3512 JP Utrecht (030) 2538025

Coördinator alumnibinding

Mw. drs. D.T.M. Majoor, Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht (030) 2534072

E-mail: d.majoor@bur.ruu.nl

Aardwetenschappen

Budapestlaan 4, 3584 CD Utrecht

Postbus 80021, 3508 TA Utrecht

(030) 2535050 Fax: (030) 2535030

E-mail: i.beekman@earth.ruu.nl

Biologie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80088, 3508 TB Utrecht

(030) 2532276 Fax: (030) 2534526

E-mail: w.j.c.amesz@boev.biol.ruu.nl

Diergeneeskunde Androclusgebouw Yalelaan 1, 3584 CL Utrecht

Postbus 80163, 3508 TD Utrecht (030) 2534851 Fax: (030) 2537727

Farmacie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80082, 3508 TB Utrecht

(030) 2537313/2532525 Fax: (030) 2513953 E-mail: h.m.dobbelaar@far.ruu.nl

Geneeskunde Stratenum


Column

Alumnus

De dag dat ik alumnus werd was het een jaar of zes geleden dat ik aan de Universiteit Utrecht afstudeerde. Die dag plofte voor hetnbsp;eerst het blad dat u nu aan het lezen bent bij mij in de bus. Daarvoornbsp;had ik zes Jaar niets van de universiteit gehoord. Wennen aan dezenbsp;i nieuwe status als alumnus kostte overigens geen enkele moeite.

Er veranderde namelijk niets in mijn leven. Ik werk nog steeds, hou nog steeds veel van mijn geliefde en nog steeds kom ik nauwelijksnbsp;op de universiteit.

Misschien ben ik geen goede alumnus. Een goede alumnus heeft - veronderstel ik - een sterke band met de universiteit waar hij eens studeerde. Maar welke band zou dat met de Universiteit Utrecht moeten zijn? Omdat het logo van het Utrechtse zonnetje nu zoveel leuker isnbsp;dan bijvoorbeeld dat vliegende paard van de Vrije Universiteit. Ofnbsp;omdat Utrecht een veel oudere universiteit is dan de Rotterdamse.nbsp;Of omdat de één een rijksuniversiteit is, of was, en de ander nog ietsnbsp;aan religie doet?

Ik ben bang dat het zo niet werkt. Studenten kiezen niet voor een universiteit maar voor een universiteitsstad: dicht in de buurt van hetnbsp;ouderlijk huis of omdat vrienden er ook gaan studeren. Met de universiteit heeft het allemaal niets te maken. En wat zijn dan ook de verschillen? Is studeren in Utrecht nu wezenlijk anders dan in Amsterdam,nbsp;Leiden of Rotterdam? Pas in mijn derde jaar kwam ik erachter dat iknbsp;beter in Amsterdam had kunnen studeren. Mijn interesse in modernenbsp;Franse filosofie - op de middelbare schooi had ik natuurlijk nog nooitnbsp;gehoord van moderne Franse filosofie - werd nauwelijks gedeeld doornbsp;mijn docenten. In Amsterdam daarentegen lusten ze wel pap vannbsp;moderne Franse filosofie. Inmiddels was ik zo gehecht aan Utrechtnbsp;- de stad - dat ik maar heb afgezien van een overstap.

De universiteiten zijn druk in de weer met hun alumnibeleid. Waarom is mij nog steeds niet helemaal duidelijk. Kunnen ze aan ons verdienen,nbsp;hopen ze dat we onze kinderen ook op dezelfde universiteit laten studeren, hopen ze dat we vaker op ons werk praten over 'hun' universiteit, goed voor de naambekendheid?

In Utrecht zijn ze wel heel fanatiek. Mijn vrouw, die nooit in Utrecht heeft gestudeerd maar wel aan de universiteit in deze stad werkt,nbsp;wordt door de UU consequent als alumna behandeld. Blijkbaar isnbsp;het hebben van alumni zo van belang dat het niet uitmaakt waar zenbsp;hebben gestudeerd. En daarmee is de universiteit waar je gaat studeren net zo inwisselbaar, als de universiteit waar je alumnus van wordt.

Roeland Dobbelaer

Roeland Dobbelaer studeerde van 1982 - 1989 filosofie in Utrecht, hij is oprichter en voormalig hoofdredacteur van Filosofie Magazine,nbsp;tegenwoordig is hij hoofdredacteur en uitgever van hetnbsp;natuurwetenschappelijk maandblad Natuur amp; Techniek.


Illuster 8

verschijnt op 20 september 1997.

Reacties, suggesties en ingezonden mededelingen kunt u toezenden aan de redactienbsp;vóór 30 juli 1997.

De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden mededelingen in te korten of te weigeren.

Universiteitsweg 100, 3584 CG Utrecht

Postbus 80030, 3508 TA Utrecht

(030) 2538888 Fax: (030) 2539025

E-mail: bureau@med.ruu.nl

Godgeleerdheid Willem C. van Unnikgebouw

Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht

(030) 2531853 Fax: (030) 2533241

E-mail: theology@cc.ruu.nl

Letteren

Kromme Nieuwegracht 46, 3512 HJ Utrecht (030) 2536105 Fax: (030) 2536083 E-mailnbsp;medewerkers: lt;naamgt;@let.ruu.nl

Natuur* en Sterrenkunde

Princetonplein 5, 3584 CC Utrecht

Postbus 80000, 3508 TA Utrecht

(030) 2533284 Fax: (030) 2539282

E-mail: facbureau@fys.ruu.nl

Rechtsgeleerdheid

Janskerkhof 3, 3512 BK Utrecht

(030) 2537018/2537017 Fax: (030) 2537300

E-mail medewerkers: lt;voorletters.voor-voegseisachternaamgt;@rgl.ruu.nl

Ruimtelijke Wetenschappen

Willem C. van Unnikgebouw Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht

(030) 2532044 Fax: (030) 2540604

E-mail: r.vanderlinden@frw.ruu.nl

Scheikunde F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80083, 3508 TB Utrecht

(030) 2533791/2533792 Fax: (030) 2533072

E-mail: bureau@chem.ruu.nl

Sociale Wetenschappen Centrumgebouw

Zuid, Heidelberglaan 1, 3584 CS Utrecht (030) 2534700 Fax: (030) 2531619

E-mail: bureau@fsw.ruu.nl

Wijsbegeerte Bestuursgebouw

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht

(030) 2531831 Fax: (030) 2532816

E-mail: bureau@phil.ruu.nl

Wiskunde en Informatica

Budapestlaan 6, 3584 CD Utrecht

(030) 2531515/2533536 Fax: (030) 2518394

E-mail: hurk@math.ruu.nl

IVLOS Bestuursgebouw

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht


(030) 2533400 Fax: (030) 2532741

E-mail: ivlos@ivlos.ruu.nl