Nederlands-Duits klimaat centrumnbsp;van start

Een onderzoekcentrum van Europese allure. Dat is de verwachting die begin juli werd uitgesproken bij de officiële opening van de Nederlands-Duitse onderzoekschool COAChnbsp;(Cooperation on Oceanic, Atmospheric and climate Change studies). Geïnspireerd doornbsp;Nobelprijswinnaar Paul Crutzen zoeken Utrechtse onderzoekers samen met hun Duitsenbsp;collega's naar het beste model voor het wereldklimaat.

In COACh gaan klimaatonderzoekers van het Utrechtse Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek (IMAU), het KNMI en hetnbsp;Rijksinstituut voor Volksgezondheid ennbsp;Milieuhygiëne (RIVM) nauw samenwerkennbsp;met hun collega's van het Max-Planck-Instituut voor Meteorologie in Hamburgnbsp;en het Max-Planck-Instituut voor Chemienbsp;in Mainz.

In het klimaatonderzoek draait het om het produceren van zo accuraat mogelijke wiskundige modellen voor alle processen dienbsp;invloed hebben op het klimaat op aarde.nbsp;Een bekend voorbeeld is het meteorologischnbsp;model waarmee het KNMI het weer voorspelt. Maar het klimaat op aarde wordt ooknbsp;beïnvloed door een schier duizelingwekkendnbsp;aantal andere processen van chemische,nbsp;fysische en biologische aard. Voor elk vannbsp;die processen zijn inmiddels deelmodellennbsp;opgesteld. De uiteindelijke uitdaging voornbsp;klimaatonderzoekers is die deelmodellen

Lauw. Dat woord typeert nog het best het gevoel van veel Utrechtse alumni voor de universiteit waar ze hebben gestudeerd. Ze kozennbsp;indertijd bijna allemaal voor de veiligheid van de stad; de reputatie vannbsp;de opleiding kwam op de tweede plaats. 'Utrecht is nu eenmaal geennbsp;Harvard', is de bescheiden opvatting.

quot;Nogal pijnlijkquot;, reageert de voorzitter van de Vereniging Utrechts Universiteitsfonds, Hans Vliegenthart, op de ontnuchterende uitkomstennbsp;van een recent onderzoek. quot;De Universiteit Utrecht verdient beter.quot;

Pagina S

Wetenschap op radio

Ik sta voor de vraag of ik de komende maanden een wekelijks radioprogrammanbsp;over wetenschap wil maken. Allerleinbsp;twijfels manifesteren zich; oude frustratiesnbsp;komen boven. Laat ik mijn hart eensnbsp;luchten.

In de kranten heeft wetenschap een positie als economie, media en sport.

Veel dagbladen hebben gespecialiseerde redacteuren en freelancers. Samen makennbsp;deze mensen een wekelijkse bijlage vannbsp;verschillende pagina's, en zo nodignbsp;nieuwsberichten.

Bij de omroep geeft niemand om wetenschap. Elke omroep doet incidenteel wei wat, liefst iets medisch met - afhankelijknbsp;van de omroep - bloederige operaties ofnbsp;zielige kindertjes. Alleen de VPRO ennbsp;Teleac/NOT brengen regelmatig wetenschappelijke programma's, en hebbennbsp;eigen redacties.

Het is nog erger. Bij de omroep geeft bijna niemand om radio. Met 'programma's over wetenschap' wordt altijdnbsp;bedoeld: 'televisieprogramma's overnbsp;wetenschap'. De televisie trekt het publiek,nbsp;werft de leden, haalt het STER-geld binnen, bepaalt de publieke opinie. Omroep-gidsen schrijven nauwelijks over hun eigennbsp;radioprogramma's. Radio, ach, als het maarnbsp;niet te veel kost. Politici hebben vijf zenders uit de grond gestampt, en die moetennbsp;op een koopje vol. Er is geen geld voornbsp;goed personeel en geen tijd voor researchnbsp;of mooie montage. Dan krijg je onnozelenbsp;interviewers die deskundigen zondernbsp;weerwerk 'laten leeglopen', liefst via denbsp;telefoon.

Ondanks het belang en de belangstelling is wetenschap bovendien verbannen naarnbsp;Radio 5, tussen de uitzendingen in het Arabisch. Immers, alleen politiek en sociaal-economisch nieuws is nieuws en mag opnbsp;Radio 1. Zo'n uitzending op Radio S wordtnbsp;niet besproken in de krant, is na een paarnbsp;minuten voorbij, wordt niet herhaald ennbsp;belandt niet in een knipselmap. Als jenbsp;naamloos en hongerig wilt sterven, komnbsp;naar Radio 5! Schrijf dan een onbelangrijknbsp;stukje in de krant - de halve wereld zietnbsp;het en je wordt gevraagd voor een goednbsp;betaalde spreekbeurt.

Weet u hoeveel luisteraars een programma op Radio 5 niettemin trekt? Enkele tienduizenden. Da's een goed gevuld stadionnbsp;dat je mag toespreken; beter gevuld dannbsp;bij menige eredivisiewedstrijd. Waarschijnlijk is dat een groter publiek dan eennbsp;willekeurig stukje in de krant trekt, omdatnbsp;de meeste abonnees de meeste stukkennbsp;niet lezen.

Daarom geloof ik dat ik het toch maar doe.

Luister of ze me inderdaad zo gek hebben gekregen: dinsdagochtendnbsp;11.25 uur.nbsp;Radio 5.

Herbert Blankesteijn,nbsp;wetenschapsjournalist

De sprong

Afgestudeerd, en dan?

Naam: Mariette Brunsueld (26) Opleiding: Rechten

Afgestudeerd: 24 februari igg-Baan: Rechtelijk Ambtenaar In Opleiding (RAIO)

Illusterzijde

Utrechtse citaten uit de krant

Anïtrfd Bakker, arbeids- e«| OyanisatiepsychoICtOgnbsp;in de Volkskrant

quot;We hebben naar 81 intensive care-afdelingen gekeken. Het aantal opgebrande collega'snbsp;dat mensen zeiden te hebben bleek de bestenbsp;voorspeller te zijn van hun eigen burn-out...nbsp;Wellicht vinden er zowel bewuste als onbewuste processen plaats. Maar als je wiltnbsp;ingrijpen, is het nuttig te weten wat denbsp;overhand heeft. Dan weet je ook of hetnbsp;bijvoorbeeld zin heeft om op teamniveaunbsp;bijeenkomsten te organiseren waarin hetnbsp;onderwerp expliciet wordt besproken.quot;

I^ul Schnabel, hoogleraar geestelijk^ gansdhaidzorg en directeur Sociaa]nbsp;CWtureel Planbureatfnbsp;in het Utrechts Nieuwsblad

quot;Een op de zestien Nederlanders, vooral in achterstandswijken in de (grote) steden, leeftnbsp;gezien opleiding, arbeid, inkomen en beperkte zelfredzaamheid in een wat wankel evenwicht. Ik vind dat percentage niet hoog. Datnbsp;lijkt misschien zo omdat het goed in kaart isnbsp;gebracht. Maar vergeleken met andere landennbsp;is het laag. Ideaal zou zijn als het iedereennbsp;goed gaat, maar dat is ons niet beschoren.

Dikke wetboeken. Mariëtte Bronsveld had gezworen ze van ze lang zal ze leven nietnbsp;meer in te kijken. Tot ze werd aangenomennbsp;voor de opleiding tot rechtelijk ambtenaar.nbsp;Met dezelfde knoeperts weer op schootnbsp;ploetert ze nu dagelijks met civielrechtelijkenbsp;vonnissen. En ze vindt het nog leuk ook.

Stage lopen, scriptie schrijven, afstuderen, en dan rustig eens een paar maanden rondkijken.nbsp;Dat was het scenario dat Mariëtte Bronsveld innbsp;haar hoofd had, toen ze zo'n twee jaar geleden aan haar afstudeeropdracht bij het waterschap in Leiden begon. Maar de overgang vannbsp;studeren naar werken verliep enigszins anders.nbsp;Na afloop van haar stageperiode kon ze innbsp;Leiden tijdelijk aan de slag op de juridischenbsp;afdeling, als beleidsmedewerker. Daarmee zatnbsp;ze op een plek die ze tijdens haar studienbsp;Bestuursrecht immer op het oog had gehad.nbsp;Toen haar contract werd verlengd aarzelde zenbsp;dan ook niet en ging de scriptie in de wacht.nbsp;Maar wat ze absoluut niet had kunnen vermoeden gebeurde. Na enige tijd begonnbsp;Mariëtte de juridische problemen en hetnbsp;geneuzel in wetboeken te missen. quot;Waar zijnnbsp;de ruzies?quot;, vroeg ze zich af. Bovendien kreegnbsp;ze bij het waterschap al snel het gevoel slapend oud te kunnen worden. En wanneer je

Er zullen altijd mensen uitvallen, marginaal zijn. Maar daarom kun je nog niet spreken vannbsp;een tweedeling.quot;

tW Zonneveld, hoogleraar Linguïstiek in de Telegraaf

quot;De beste manier voor een dove om mee te komen in de Nederlandse samenleving is hemnbsp;Nederlands te leren spreken, dacht men langenbsp;tijd. Maar dat werkt niet. Je hebt namelijknbsp;altijd een eerste taal nodig die je goednbsp;beheerst, om je later een tweede eigen tenbsp;maken. Bovendien leer je voor je tiende talennbsp;redelijk snel. De dove moet dus eerst bekendnbsp;zijn met zijn natuurlijke manier van communiceren.quot;

pincent Duindam, psycholoog in Trouw

quot;In Nederland heerst een groot gevoel voor huiselijkheid. We hebben het hier niet zo opnbsp;kostscholen of internaten. Het eigen huis isnbsp;heel belangrijk. Aanvankelijk werd dit heelnbsp;sterk aan de vrouw/moeder gekoppeld.nbsp;Nu werken veel moeders parttime. Parttimenbsp;werk is in Nederland bovendien zowel voornbsp;vrouwen als mannen wijder verbreid dan innbsp;de rest van Europa.quot;

lastiaan Bommeljé, historicus, fc Universiteit Utrech^nbsp;in NRCHandelsblad

quot;Het is zonderling dat niemand bij de universiteit schijnt te begrijpen dat de holle Amerikaanse managementkreet 'excellence'nbsp;hoort bij een wasmiddel en niet bij eennbsp;zelf al een beetje lui bent aangelegd, is hetnbsp;tijd op zoek te gaan naar een uitdaging.nbsp;Mariëtte besloot een gokje te wagen. Metnbsp;ongeveer vijfhonderd andere juristen dong zenbsp;naar een van de 25 plaatsen voor de opleidingnbsp;tot rechtelijk ambtenaar, die twee keer pernbsp;jaar worden vergeven. In de trein naar Leidennbsp;werden de oefenboekjes voor de psychologische tests doorgenomen. Buiten werktijdennbsp;werkte ze ijverig aan de scriptie. Ze moestnbsp;toch echt eerst afstuderen wilde ze werkelijknbsp;in aanmerking komen.

Dat ze uiteindelijk werd uitgekozen lijkt Mariëtte nog steeds niet helemaal te kunnennbsp;vatten. Vergeleken met de meeste van haarnbsp;collega's is ze relatief jong en onervaren.nbsp;Bovendien is ze tot haar grote opluchting bijnbsp;de Utrechtse rechtbank geplaatst. Dat is nognbsp;geen vijf minuten lopen vanaf haar woning!nbsp;Voor hetzelfde geld had ze naar Leeuwardennbsp;mogen verkassen.

Mariëtte wordt nu in zes jaar opgeleid tot Officier van Justitie of rechter. Waarschijnlijknbsp;wordt het het laatste. Ze staat het liefst bovennbsp;de partijen. Bovendien mist ze de drive van denbsp;echte crime-fighters, zo meent ze. Nog evennbsp;heeft ze gedacht: quot;Oef, weer een opleidingnbsp;van zes jaar, waar begin ik aan?quot; Tot nu toenbsp;blijkt het echter een ideale combinatie vannbsp;leren en werken. Tijd om lui te zijn wordt haarnbsp;in ieder geval niet gegund. (XB)nbsp;academisch instituut. Een universiteit kannbsp;nooit excellent zijn, want een universiteitnbsp;dient slechts steeds beter te worden. En 'beter'nbsp;wordt men waarschijnlijk niet door gelijkschakeling en een mission statement; beternbsp;wordt men misschien wel door geduldigenbsp;geleerdheid en vooral door het met elkaarnbsp;oneens te zijn.quot;

{tohan Janssen, voorzitter van dd MUiversiteitsraati

in het Utrechts Nieuwsblad

quot;Besturen is in mijn ogen het overtuigen van mensen. Lullen tot je een ons weegt. Iets metnbsp;een truc door de strot duwen van mensennbsp;werkt niet, zeker niet op lange termijn ennbsp;zeker niet op de universiteit. Daar zijn mensennbsp;veel te slim om verkooppraatjes te pikken.quot;

fucel Yesilgöz, criminoloog, na ziH litspraak 'Turkije is een narcostaat^nbsp;in NRC

quot;Mijn collega's bij het Centrum voor Etnische studies vonden mij een verrader. Ik wasnbsp;'zwart', ik moest de kant van de zwartennbsp;kiezen. Het racisme zat bij wit. Maar helaas,nbsp;racisme is niet voorbehouden aan wit.nbsp;Maar ook de Nederlandse opinie viel overnbsp;me heen. Renate Rubenstein vond dat Turksenbsp;kinderen de kans moesten krijgen hun zelfbeeld te versterken. Dat vind ik ook, maarnbsp;zeggen dat het Turkse ras superieur is, is nietnbsp;de goede manier in mijn ogen.quot;

Na een voorbereidingstijd van twee jaar is het University College (UC) op 1 september vannbsp;start gegaan. Bijna 200 Nederlandse ennbsp;buitenlandse studenten wonen inmiddels opnbsp;de campus op het terrein van de voormaligenbsp;Kromhoutkazerne.

In de afgelopen twee jaar is veel gedaan om het zover te krijgen. Na een haalbaarheidsstudie in 1996 werd in 1997 een begin gemaaktnbsp;met de opbouw van het curriculum. Sindsnbsp;begin 1998 wordt er op het Kromhoutterreinnbsp;flink gebouwd en verbouwd. In het jaar 2000nbsp;zal de UC-campus zijn definitieve vormnbsp;krijgen.

Het University College biedt een driejarige, geheel Engelstalige opleiding voor Nederlandse en buitenlandse getalenteerde studenten.nbsp;Met het bachelorsdiploma dat wordt behaald

Johan Janssen (45) is op 1 juni begonnen als voorzitter van de Universiteitsraad. Hij volgtnbsp;Carla Kuijpers-Groensmit op, die deze functienbsp;zeven jaar bekleedde. Janssen studeerde innbsp;de jaren zeventig staats- en administratiefnbsp;recht in Utrecht. Van 1988 tot 1994 was hijnbsp;voorzitter van de U-raad in Wageningen.

Zijn aanstelling in Utrecht is in eerste instantie voor twee jaar. Twee dagen in de week vultnbsp;Janssen met het voorzitterschap, de anderenbsp;drie dagen werkt hij op het ministerie vannbsp;Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Daarnbsp;ondersteunt hij de directie van de Rijksdienstnbsp;voor de Keuring van Vee en Vlees bij denbsp;behandeling van politiek gevoelige onderwerpen.

Na een rechtenstudie in Utrecht vervulde Janssen zijn vervangende dienstplicht bij denbsp;in een van de drie interdisciplinaire vakgebieden (humanities, social science, science)nbsp;kunnen afgestudeerden hun studie voortzettennbsp;aan een buitenlandse of Nederlandse universiteit of solliciteren naar een promotiplaats.nbsp;De interesse voor het UC is groot, zeker nanbsp;enkele publicaties in Elsevier en de Volkskrantnbsp;afgelopen voorjaar. Ook de publiciteit rondomnbsp;een eventueel op te starten 'Medical School'nbsp;heeft de bekendheid van het college vergroot.nbsp;De 'Medical School' zou de universiteit denbsp;mogelijkheid moeten bieden een beperktnbsp;aantal studenten buiten de loting om te plaatsen, studenten met een pre-med BSc-diplomanbsp;van het UC bijvoorbeeld.

Het bureau van het University College behandelde in totaal meer dan 3000 informatievragen en voorzag meer dan 800 geïnteresseerden van een application form. 400

Migrantenraad. Daarna werd hij stafcoör-dinator op het directoraat Wetgeving en Juridische Zaken en vervolgens voorzitternbsp;van de Universiteitsraad in Wageningen.nbsp;De Utrechtse alumnus heeft ook politiek-bestuurlijke ervaring. In de Gelderse Provinciale Staten had Janssen acht jaar zitting voornbsp;Links Gelderland. In zijn woonplaats Edenbsp;werd hij dit voorjaar lid van de gemeenteraadnbsp;voor de gecombineerde lijst Groennbsp;Links/Progressief Ede.

Janssen noemt zichzelf 'een echte meedenker'. Dat past goed binnen het nieuwe takenpakket van de Universiteitsraad na denbsp;veranderingen door de wet Moderniseringnbsp;Universitaire Bestuurstructuur (MUB), dienbsp;vorig jaar officieel is ingegaan. Meedenken,nbsp;in plaats van meebesturen, is daarin hetnbsp;sleutelwoord. (RM)nbsp;aspirantstudenten zijn door de Board ofnbsp;Studies uitgenodigd voor een interview; 210nbsp;ontvingen uiteindelijk een uitnodiging voornbsp;deelname aan het UC-programma. 195 studenten, waarvan ongeveer een kwart met eennbsp;buitenlandse nationaliteit, hebben de uitnodiging aanvaard. Dat waren er iets meernbsp;dan waarop was gerekend, waardoor eennbsp;aantal studenten gedurende de eerste maandnbsp;van hun verblijf op campus een kamer moetnbsp;delen. (RM)

Promoveren via internet is tegenwoordig al bijna oud nieuws, maar het publiceren vannbsp;een dissertatie uitsluitend via internet beleefde in Utrecht op 10 juni jl. zijn primeur.nbsp;De juriste Lisette van Herk verdedigde die dagnbsp;haar proefschrift 'Arbeidsvoorwaardenvorming op Europees niveau' over de regelgevingnbsp;in het beroepsgoederenverkeer over denbsp;weg. Geschrokken door de hoge kostennbsp;van het drukken van een proefschrift beslootnbsp;ze de tekst alleen per internet beschikbaarnbsp;te stellen.

Het proefschrift van Van Herk is niet het enige proefschrift dat via internet is op te vragen bijnbsp;de Utrechtse Universiteitsbibliotheek (UB),nbsp;maar het is wel het enige dat alleen via internet te bekijken is. De 26 andere proefschriftennbsp;die nu elektronisch opvraagbaar zijn, waren alnbsp;eerder in druk verschenen.

Voor een promovendus heeft elektronisch publiceren een aantal voordelen. Naast denbsp;besparing op drukkosten is een groot voordeelnbsp;dat de publicatie direct en wereldwijd te raadplegen is. Collega-wetenschappers kunnen denbsp;tekst makkelijk vinden, bijvoorbeeld met inter-netzoekmachines of vanuit de catalogus vannbsp;Onderwijs van de Nederlandse Antillen.nbsp;De Holding Universiteit Utrecht BV is beginnbsp;dit jaar officieel opgericht en heeft als doel denbsp;activiteiten van universitaire BV's te bundelen.nbsp;Een U-BV moet voor het universitaire onderzoek een meerwaarde hebben en de winstnbsp;wordt in principe geïnvesteerd in verdernbsp;onderzoek.

Naast de vier BV's waarmee de Holding begon, zijn eerder dit jaar ook U-CCER Production BVnbsp;vanuit de faculteit Godgeleerdheid (productienbsp;en verspreiding van cd-roms op het gebied vannbsp;Egyptologie) en U-Trial BV vanuit de faculteitnbsp;Geneeskunde (klinische trials) opgenomen innbsp;de universitaire houdstermaatschappij. (RM)nbsp;de bibliotheek, en er meteen over beschikken.nbsp;Zo is het mogelijk een veel groter publiek tenbsp;bereiken dan met alleen een papieren versie.nbsp;In een elektronische versie kunnen bovendiennbsp;allerlei multimedia-elementen worden opgenomen, zoals (bewegende) beelden en geluid.nbsp;Via hyperlinks kunnen koppelingen wordennbsp;gelegd tussen verschillende delen van eennbsp;publicatie of andere internetbronnen.nbsp;Ook voor de universiteit kan elektronischnbsp;publiceren voordelen opleveren. Het biedtnbsp;onder andere een mogelijkheid de monopoliepositie van uitgevers te omzeilen. Waar denbsp;promovendus nu de auteursrechten overdraagtnbsp;aan de uitgever, worden die bij elektronischenbsp;publicaties in eigen hand gehouden. Wanneernbsp;een publicatie bijvoorbeeld wordt gebruikt innbsp;een reader voor het onderwijs, hoeft daar nietnbsp;nog eens voor te worden betaald.

Het digitaal beschikbaar maken van proefschriften is een van de projecten van de UB waarin de mogelijkheden van internet wordennbsp;onderzocht. De proefschriften kunnen via denbsp;homepage van de bibliotheek wordennbsp;bezocht: wvvw.library.uu.nl/--proefsch/. Daar isnbsp;ook meer informatie te vinden over digitaalnbsp;publiceren. (RM)

De opinie

Een wetenschapper spreekt zich kritisch uit

Naam: drs. Siinone Veld (27)

Functie: beursproinovenda en voorzitter BeiirsProinoveiidiOtrerleg Letteren

Promoveren, is dat studeren of werken?

Met de invoering van promotiebeurzen naast het aio-stelsel koos het Utrechtse college vannbsp;bestuur er in 1996 voor het promoveren tenbsp;beschouwen als onderdeel van de wetenschappelijke opleiding. De bursalen zien hetnbsp;uitvoeren van hun promotie-onderzoeknbsp;echter als werk. Ze vinden een fatsoenlijkenbsp;arbeidsovereenkomst daarom een eerstenbsp;vereiste. De evaluatie van de Utrechtsenbsp;aanpak kan dit najaar maar tot éénnbsp;acceptabele uitkomst leiden, betoogtnbsp;Simone Veld, voorzitter van het Beurs-PromovendiOverleg Letteren: afschaffingnbsp;van het stelsel.

ERIK HARDEMAN

quot;Eind vorig jaar oordeelde het GAK op een vraag van het Leids Promovendi Overleg datnbsp;bursalen werknemers zijn en geen studenten.nbsp;Volgens het GAK is er namelijk sprake van eennbsp;persoonlijke dienstverrichting en loonbetaling,nbsp;omdat er contracten met beurspromovendinbsp;worden afgesloten en over een promotiebeursnbsp;inkomstenbelasting is verschuldigd. Er is eennbsp;reëel werkgeversgezag, want de overeenkomst wordt aangegaan voor bepaalde tijdnbsp;(vier jaar). Bovendien gelden er vaste verplichtingen voor de promovendus bij de opzet,nbsp;uitvoering en rapportage van zijn onderzoek.

Het aantal uren per projectgebonden activiteit is vastgelegd en er zijn regelingen getroffennbsp;met betrekking tot auteursrecht, intellectueelnbsp;eigendom en octrooirecht.quot;

quot;Volgens de criteria van het GAK zijn beurspromovendi dus werknemers. Dat sommige universiteiten dat zelf ook inzien, blijkt nietnbsp;alleen uit het feit dat het Leidse college vannbsp;bestuur de beurzen na de GAK-uitspraak metnbsp;onmiddellijke ingang afschafte. Het blijkt ooknbsp;uit het feit dat beurspromovendi - ook innbsp;Utrecht - een (deel van een) werkkamer metnbsp;bureau, computer en telefoon ter beschikkingnbsp;krijgen. Kom daar als student maar eens om.quot;nbsp;quot;Ook in veel andere opzichten bijvoorbeeld bijnbsp;het schrijven van wetenschappelijke artikelennbsp;en het geven van lezingen functioneren bursalen als volwaardige medewerkers. Dat hetnbsp;Utrechtse college van bestuur hen, wanneernbsp;het om de aanstelling gaat, opeens als studenten betitelt, heeft volgens ons dan ook louternbsp;financiële redenen. Bursalen zijn simpelwegnbsp;goedkoper dan aio’s, met name omdat zenbsp;geen wachtgeld krijgen als zij langer dan viernbsp;jaar over hun onderzoek doen, of als zij werkloos worden na afronding van hun promotie.quot;

Prestige

quot;Het Utrechtse collegelid Van Vucht Tijssen vraagt zich af waar wij beurspromovendi nunbsp;eigenlijk zo moeilijk over doen. In tegenstelling tot aio's hoeven wij geen onderwijs tenbsp;geven en kunnen we ons vier jaar ongestoordnbsp;aan ons onderzoek wijden. Als wij toch onderwijs willen geven, kunnen we daarvoor zelfsnbsp;een aparte tijdelijke aanstelling krijgen. Weliswaar missen we de zekerheid van een vastenbsp;aanstelling die aio’s wel hebben. Maar metnbsp;drieduizend gulden bruto in de maand krijgennbsp;we toch een heel acceptabele beurs, die zelfsnbsp;hoger uitkomt dan het salaris dat aio’s in hunnbsp;eerste drie jaar verdienen. Volgens Van Vuchtnbsp;Tijssen moet onze onvrede dus wel schuilen innbsp;zoiets ongrijpbaars als het ontbreken van hetnbsp;’prestige’ van het aio-schap.quot;

quot;Dat is leuk bedacht, maar eerlijk gezegd zal het prestige ons een zorg zijn. Veel belangrij-ker is voor ons het ontbreken van de meestnbsp;elementaire sociale zekerheid. In tegenstellingnbsp;tot een aio is een beurspromovendus namelijknbsp;niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid,nbsp;bouwt hij geen pensioen op, heeft hij geennbsp;recht op een vergoeding van de kosten vannbsp;een ziektekostenverzekering en krijgt hij geennbsp;vakantie-uitkering. Zelfs een verlenging vannbsp;de aanstelling in geval van ziekte is hoogstnbsp;onzeker, zoals blijkt uit het recente voorbeeldnbsp;van een Amsterdamse bursaal die al enige tijdnbsp;thuis zit met RSI. Tegen de wens van denbsp;leiding van haar onderzoekschool werd haarnbsp;contract door de faculteit na het eerste jaarnbsp;niet verlengd. Voor zaken als arbeidsongeschiktheid en pensioen kan een bursaalnbsp;natuurlijk zelf regelingen treffen, maar datnbsp;kost geld. Als die kosten in de berekening vannbsp;de inkomens van aio en bursaal worden meegenomen, blijkt dat een bursaal aanzienlijknbsp;minder te besteden heeft dan een aio. Vannbsp;een beurs die hoger uitkomt dan een aio-

salaris, is zelfs in het eerste jaar al geen sprake. Over de totale vier jaar is er eennbsp;verschil van meer dan 30 duizend gulden tennbsp;nadele van bursalen. En dan gaan we nognbsp;voorbij aan het feit dat de bursaal in geval vannbsp;ontslag of werkloosheid geen recht heeft opnbsp;wachtgeld, maar in de bijstand terechtkomt.quot;

Arbeidsmarktpositie

quot;Ook de toekomstige arbeidsmarktpositie van bursalen is bij gebrek aan voldoende onderwijservaring slechter dan die van aio’s. Vannbsp;Vucht Tijssen mag dan stellen dat bursalen eennbsp;aparte onderwijsaanstelling kunnen krijgen, innbsp;de praktijk ontbreekt daar vaak de financiëlenbsp;ruimte voor, juist bij die faculteiten die omnbsp;financiële redenen het beurzenstelsel hebbennbsp;ingevoerd. De praktijk is dus dat veel bursalen

Beurspromovendi

In Utrecht kunnen de faculteiten Letteren, Diergeneeskunde, Ruimtelijkenbsp;Wetenschappen, Wijsbegeerte ennbsp;Godgeleerdheid beurspromovendinbsp;aanstellen. Deze faculteiten zulllen hetnbsp;bursalenstelsel in het najaar evalueren.nbsp;De verwachte aantallen bursalen voor

eind ’98 zijn:

Letteren

Diergeneeskunde

Ruimtelijke Wetenschappen

Wijsbegeerte

Godgeleerdheid

Totaal

Beurspromovendi zijn gewoon goedkopernbsp;dan aio’s

in vier jaar geen enkele onderwijservaring opdoen. Het hoeft geen betoog dat dat nietnbsp;echt bevorderlijk is voor hun kans op hetnbsp;vinden van een baan.quot;

quot;En dan is er nog het probleem dat beurspromovendi volstrekt los staan van de onderwijsinstituten en officieel eigenlijk nergens bij horen. Aio’s worden als medewerkers betrokken bij alle activiteiten van de faculteit.nbsp;Zij hebben als personeelsleden een stem ennbsp;worden uitgenodigd om mee te denken overnbsp;nieuwe ontwikkelingen. Als bursaal sta jenbsp;buiten de wetenschappelijke gemeenschapnbsp;en ben je puur afhankelijk van de bereidheidnbsp;van jouw begeleider om je bij dingen tenbsp;betrekken.quot;

quot;Het zijn deze inhoudelijke argumenten waarom wij het handhaven van het stelselnbsp;afwijzen. Als het college van bestuur vindtnbsp;dat het te weinig geld krijgt voor onderzoek,nbsp;dan moet het de minister om meer geldnbsp;vragen. En als dat niet realistisch is, dan moetnbsp;men zorgen dat de aio-opleiding en de loopbaanbegeleiding zo goed wordt dat gepromoveerden automatisch aan de bak komen.nbsp;Het wachtgeldrisico wordt dan minimaal.nbsp;De universiteit schuift haar problemen nu welnbsp;heel eenzijdig af op één enkele groep.quot;

Jonge noch oudere afgestudeerden van de Universiteit Utrecht zijn echt trots op hunnbsp;academische wortels. Ze schamen zich nietnbsp;voor hun alma mater en ze zouden Utrechtnbsp;'niet afraden'. Maar daar houdt het welnbsp;mee op.

Een recent onderzoek onder vijfenveertig oud-studenten zou de voorstanders van eennbsp;enthousiast alumnibeleid danig kunnennbsp;ontmoedigen. Hans Vliegenthart, voorzitternbsp;van het universiteitsfonds, moest inderdaadnbsp;even slikken toen hij het eindverslag las.

quot;We moeten beter uitleggen waarom we elkaar nodïg hebben. Te beginnen bij onzenbsp;toekomstige alumni, de eerstejaarsstudenten.quot;nbsp;TWAN GEURTS

Je kunt niet spreken van een innige liefde tussen de Universiteit Utrecht en haar afgestudeerden. Dat blijkt uit een recent onderzoek in opdracht van de universiteit en de Vereniging Utrechts Universiteitsfonds. Beide partijennbsp;willen graag de band met alumni versterken.nbsp;Maar om een succesvol beleid uit te zetten isnbsp;er meer duidelijkheid nodig over de wensennbsp;en behoeften van de beoogde doelgroep.nbsp;Het Amsterdamse 'Centrum voor marketinganalyses' heeft daartoe afgelopen voorjaarnbsp;vijfenveertig Utrechtse alumni uitgebreidnbsp;geïnterviewd over hun Utrecht-gevoel.

Hoe ervaren zij hun relatie - toen en nu - met de Universiteit Utrecht en stellen zij prijs opnbsp;intensivering van het contact?

De conclusies zijn niet mals en mogen representatief heten. Tal van alumni zeggen dat ze indertijd geen overtuigde keuze gemaakt hebben voor de Universiteit Utrecht. Ze hebbennbsp;vooral voor de stad gekozen, de opleidingnbsp;kwam op de tweede plaats. 'Utrecht is een veilige, overzichtelijke stad met een beschermdnbsp;karakter.' Anders dan van hun faculteit hebben alumni slechts een diffuus beeld van denbsp;universiteit in haar geheel, een gemeenschappelijk gevoel ontbreekt. De universiteit heeftnbsp;te weinig profiel en er is nauwelijks sprake vannbsp;enige trots op de academische wortels dienbsp;men heeft. 'Ik heb geen idee wat Utrechtnbsp;bijzonder maakt' Alumni tonen zich dannbsp;ook bescheiden over hun academische achtergrond. Ze schamen zich er niet voor in Utrechtnbsp;gestudeerd te hebben en ze zouden de universiteit dan ook 'niet afraden'. Maar: 'Utrecht isnbsp;nu eenmaal geen Harvard.'nbsp;Overigens reageren vrijwel alle afgestudeerden positief op de gedachte de band met hunnbsp;universiteit aan te halen, ook al wantrouwennbsp;sommigen de bedoelingen. Het alumnibladnbsp;Illuster voorziet in een duidelijke behoefte.

'Ze zijn ons nog niet helemaal vergeten. Daardoor besef ik dat ik oud-student ben.'nbsp;Vooral degenen die hier studeerden in denbsp;jaren zestig en zeventig staan open voor hetnbsp;geven van lezingen en gastcolleges.

'Welbeschouwd krijgt de universiteit de rekening gepresenteerd van een jarenlangenbsp;terughoudende opstelling jegens haar studenten', aldus de opstellers van het onderzoekrapport. 'Niet alleen na het afstuderen, maar ook,nbsp;of juist tijdens de studie zelf moet het alumni-gevoel gewekt worden. Succesvol alumni-beleid begint op de dag dat een eerstejaarsstudent zich inschrijft.'

Vervreemding

Chemicus prof. dr. Hans Vliegenhert geeft toe dat hij het rapport met groeiende verontrusting heeft zitten lezen. Hij is voorzitter van denbsp;Vereniging Utrechts Universiteitsfonds, dienbsp;zich met meer dan 4000 leden onder anderenbsp;ten doel stelt de band tussen de universiteit ennbsp;haar oud-studenten te versterken. quot;Ik ben nunbsp;wel over de eerste schok heen. Deze resultaten komen niet als een donderslag, maar jenbsp;hoopt altijd dat het meevalt. We zullen aannbsp;het werk moeten om de grote groep van afgestudeerden uit te leggen waarom een goednbsp;alumnibeleid zo belangrijk is: voor de universiteit, maar ook voor henzelf. Er zit niet veelnbsp;anders op dan heel snel te beginnen, metnbsp;name bij de eerstejaarsstudenten. Dat zijnnbsp;immers de alumni van de toekomst.quot;nbsp;In de studententijd moet de basis wordennbsp;gelegd, vindt Vliegenthart. Via de faculteit,nbsp;de vakgroep, de vereniging. Dat zijn de ingangen, die vormen de schakel naar het grotere geheel. quot;Ik sprak laatst een faculteitsdirecteur. Hij heeft in Utrecht gestudeerd ennbsp;bekleedt zijn functie nu al vijftien jaar.nbsp;Maar hij is nog nooit bij de diesviering (denbsp;universitaire verjaardagsplechtigheid opnbsp;26 maart, tg) aanwezig geweest. Te gek voornbsp;woorden toch? Dat bewijst hoe ver mensennbsp;van de universiteit af staan.quot;nbsp;Hoe erg is dat?

quot;Ik vind dat mensen aanspreekbaar moeten zijn. Als je een beroep doet op hun inzet moeten ze thuis geven. Je wilt dat medewerkersnbsp;en studenten, en dus ook afgestudeerden

Actualisering alumnibestand

De telefonische enquête onder alle bij de universiteit bekende alumni - zoals aange-kondigd in het juni-nummer - is inmiddelsnbsp;in volle gang. Er zijn tot nu toe zo'nnbsp;14.758 alumni gebeld. Daarvan was tachtignbsp;procent bereid mee te werken. De enquête loopt door tot het eind van het jaar.

Hans Vliegenhart: quot;Alumni zijn niet uit op voordelige aanbiedingen.quot;

zich bekommeren om de reputatie van hun faculteit of universiteit, er niet vannbsp;vervreemden.'

In het gevecht om de studenten zal de concurrentie tussen de Nederlandse universiteiten alleen maar heviger worden, voorziet de voorzitter van het universiteitsfonds. Het is denbsp;moeite waard om te knokken voor een vooraanstaande plaats van de Utrechtse universiteit in de Nederlandse samenleving. quot;Hetnbsp;alumnibeleid dient wel zeker het eigen belangnbsp;van de universiteit. Dat hoeven we niet tenbsp;verhelen. De afgestudeerden zijn onze ambassadeurs, we hebben ze nodig bij het onderhouden van ons maatschappelijke netwerk ennbsp;het uitdragen van onze reputatie. Daaromnbsp;vind ik het pijnlijk dat het Utrecht-gevoel vannbsp;onze afgestudeerden zo lauw is. Ze schamennbsp;zich niet voor hun studie in Utrecht en zenbsp;zullen de universiteit niet afraden. Maar daarnbsp;houdt het mee op.quot;

Netwerk

U vindt dat de universiteit beter verdient? Vliegenthart: quot;Jazeker, Utrecht is een gezondenbsp;instelling; onderwijs en onderzoek bevindennbsp;zich op een zeer behoorlijk internationaal peil.nbsp;De kwaliteit is over de hele linie gewoonnbsp;goed, met flink wat excellente uitschieters.nbsp;Elke faculteit heeft wel enkele vooraanstaande wetenschappers in huis. Dat besef dringtnbsp;onvoldoende door. We moeten ook de alumninbsp;blijven bestoken met de boodschap dat zenbsp;zijn afgestudeerd aan een respectabelenbsp;universiteit.quot;

Dat is goed voor de universiteit, maar wat schiet de alumnus ermee op?

quot;Een goede reputatie van de universiteit straalt af op haar afgestudeerden. Bovendiennbsp;kan je oude universitaire netwerk erg helpennbsp;bij het vinden van je plaats in de samenleving.nbsp;Daar ben ik echt van overtuigd. Via de universiteit kun je ook gemakkelijker toegang krijgennbsp;tot bepaalde informatie, je kunt profiteren vannbsp;de kennis die daar ligt opgeslagen. Uit hetnbsp;onderzoek blijkt ook wel dat er belangstellingnbsp;is voor een inhoudelijke uitwisseling met denbsp;universiteit. Voor postacademische bijscholing.nbsp;Zorg bijvoorbeeld dat alumni via een pincodenbsp;exclusieve toegang krijgen tot onze internetpagina's, ik noem maar iets. Oudere afgestudeerden vinden het ook interessant om hun kennisnbsp;over de arbeidsmarkt te delen met de studenten van nu. Dat is voor alle partijen natuurlijknbsp;aantrekkelijk. De korting op een autoverzekering daarentegen interesseert niemand, alumninbsp;zijn niet uit op voordelig aanbiedingen.quot;

Succesvol beleid begint bij eerstejaars

Sommige oud-studenten zijn wantrouwig, ze vermoeden dat de universiteit alleen op hunnbsp;geld uit is.

quot;Geld is zeker niet de belangrijkste drijfveer voor onze inspanningen. De universiteit wordtnbsp;grotendeels door de overheid gefinancierd ennbsp;dat zal ook wel zo blijven. Ongericht geldnbsp;vragen werkt niet. We kunnen wel fondsennbsp;proberen te werven voor speciale studentenactiviteiten, voor onderwijs of voor heel bijzonder onderzoek dat anders buiten de bootnbsp;valt. Daar liggen kansen. Als wij dat willen,nbsp;moeten we dat wel duidelijk maken. Daarnbsp;moet Utrecht harder in worden. Afgestudeerden moeten geen geld storten om van hetnbsp;gezeur af te zijn, maar omdat ze er goede ennbsp;nuttige initiatieven mee ondersteunen. Wienbsp;overigens denkt dat we over vijf jaar een vermogen hebben vergaard slaat de plank flinknbsp;mis. Het zal nooit om heel veel geld gaan.quot;nbsp;Is er na dit onderzoek nog een leven voornbsp;het Utrechtse alumnibeleid?

quot;We staan weer met beide benen op de grond. Ik vraag me trouwens af of de resultaten er voor de andere universiteiten beternbsp;uit zouden zien. Het gaat erom dat we heldernbsp;uitleggen wat we willen en waarom datnbsp;belangrijk is. De meeste alumni geven aan datnbsp;ze een nauwer contact niet afwijzen. Het zalnbsp;een tijd duren, maar ik heb alle vertrouwennbsp;in de toekomst.quot;

Een samenvatting van het rapport 'De relatie van alumni met de Universiteit Utrecht'nbsp;met een bestuurlijke reactie is op aanvraagnbsp;verkrijgbaar. Wilt u het complete rapportnbsp;ontvangen dan vragen wij u een bijdrage vannbsp;f 10,-, te storten op postbanknummer 14475nbsp;van de VUUF, onder vermelding van: alumni-rapport. U kunt uw bestelling plaatsen bij:nbsp;Bureau VUUF, drs. Ineke van de Meene,nbsp;Bestuursgebouw, Heidelberglaan 8, 3584 CSnbsp;Utrecht, (030) 2538025, fax (030) 2538026,nbsp;email: ufonds@ufonds.uu.nl

Vakgenoten

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Docent en afgestudeerde over elkaar, de opleiding en de arbeidsmarkt

Peter Hoek (26) combineerde de laatste twee jaar van zijn studie theologie met een fulltime baan als pastoraal werker in Arnemui-den. In april 1998 studeerde hij cum laude af.nbsp;Docent kerkgeschiedenis Willem van Asseltnbsp;(52) stond jaren geleden op de kansel ennbsp;voelt zich nog steeds verbonden met denbsp;Nederlands Hervormde Kerk. quot;In de ogen vannbsp;veel mensen is geloven een vorm van naïveteit, in de grachtengordel is het not done.quot;

Buiten zit een stel eerstejaars te genieten van een zonnige introductiedag. Binnen, op denbsp;negende verdieping van het Willem C. vannbsp;Unnikgebouw, zijn docent Willem van Asseltnbsp;en afgestudeerde Peter Hoek in een geanimeerd gesprek verwikkeld. Hoewel ze elkaarnbsp;twee maanden geleden nog hebben gezien,nbsp;valt er veel bij te praten.

Van Asselt verontschuldigt zich voor zijn kale 'werkhok', gelukkig krijgt hij binnenkort eennbsp;grotere kamer. Tot die tijd werkt hij veel thuis,nbsp;waar hij de laatste hand legt aan een boeknbsp;over de geschiedenis van de scholastiek. quot;Datnbsp;is een vorm van theologiebeoefening uit denbsp;Middeleeuwen en de zeventiende eeuw.nbsp;Eigenlijk is het een oude, klassieke argumenta-tiemethode, die de protestanten gebruiktennbsp;om hun verhaal consistent te maken. Het isnbsp;een manier van disputeren en redenerennbsp;die je ook in de huidige tijd nog goed kuntnbsp;gebruiken.quot;

De theologische faculteit is een neutrale opleiding zonder confessionele klank of kleur. Van Asselt probeert zo zakelijk mogelijk overnbsp;te komen; desondanks klinkt er altijd wel ietsnbsp;van zijn stellingname door in zijn colleges. quot;Iknbsp;ben jarenlang predikant geweest in de Nederlands Hervormde Kerk. Ik voel me er nognbsp;steeds zeer mee verwant. Toch is de kerk voornbsp;mij geen doel op zich, maar een middel.quot;nbsp;Kerkgeschiedenis en scholastiek lijken lichtjaren verwijderd van de huidige realiteit. Allenbsp;teksten die Van Asselt bestudeert, zijn in hetnbsp;Latijn. En wie leest er tegenwoordig nognbsp;Latijn? quot;Door die onbekendheid krijgt hetnbsp;iets museumachtigs. Maar als je het je eigennbsp;maakt, gaat er een wereld voor je open.quot;nbsp;Hoe stoffig het ook allemaal lijkt, theologie ennbsp;kerkgeschiedenis hebben wel degelijk eennbsp;maatschappelijk nut. Theologen proberen denbsp;christelijke cultuur uit te leggen en dat helptnbsp;bepaalde vooroordelen de wereld uit.

Van Asselt: quot;In de media worden christenen

altijd op een bepaalde manier afgeschilderd. Nova bijvoorbeeld zit vol cliché’s over hetnbsp;christendom. Christenen zijn dom, bekrompen,nbsp;introvert, weinig in de cultuur participerendnbsp;en zeer fatalistisch. Dan denk ik: mensen,nbsp;slaan jullie wel eens een boekje open over denbsp;moderne ontwikkelingen in kerk en theologie?quot; Het gevaar dreigt dat we de wortels vannbsp;onze eigen cultuur en identiteit niet meernbsp;kennen, vreest Van Asselt. Op middelbarenbsp;scholen weet niemand nog wie Abraham ofnbsp;Abel is, terwijl dat toch tot de culturele bagage hoort. quot;Als je niets afweet van de bijbel,nbsp;begrijp je bepaalde literatuur ook niet. Zoalsnbsp;de boeken van Frans Kellendonk bijvoorbeeld.nbsp;Dat aspect alleen al verontrust mij zeer. Als jenbsp;je wortels niet kent, zul je je cultuur zó inwisselen voor iets anders dat van minder waardenbsp;is. Dan kan het WK voetbal de plaats vannbsp;religie innemen.quot;

De beroepsperspectieven voor theologiestudenten zijn niet slecht. Zo'n zestig procent stroomt door naar de kerkelijke opleiding,nbsp;waar ze worden voorbereid op het predikantschap. De overige veertig procent komtnbsp;terecht in uiteenlopende vakgebieden: onderwijs, psychologie, gezondheidszorg, journalistiek, vakbondswerk. Toch blijft theologienbsp;studeren in deze tijd een hele uitdaging, vindtnbsp;Van Asselt. quot;We hebben de tijd en cultuur nietnbsp;mee. Voor veel mensen is geloven een vormnbsp;van naïveteit. In de grachtengordel is hetnbsp;not done. Daar denken ze in termen vannbsp;de Verlichting: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Nou, daar hebben we geweldigenbsp;vruchten van geplukt. De twintigste eeuw isnbsp;met twee wereldoorlogen en veel doden denbsp;meest bloederige eeuw geweest. Daarmee isnbsp;het naïeve vooruitgangsidee van denbsp;Verlichting gecompromitteerd.quot;

Peter Hoek

Eerst wil hij even een misverstand uit de weg ruimen: een theologische faculteit leidt geennbsp;dominees op, een theologische faculteit leidtnbsp;theologen op. quot;Buitenstaanders denken datjenbsp;vijf dagen in de week bijbelstudie zit te doen.nbsp;Maar theologie is een wetenschap. Dat verwacht ik er ook van. Zuiver vanuit dat perspectief heb ik me op die scriptie geworpen, ik hebnbsp;mijn studie bewust niet laten verstrengelennbsp;met andere persoonlijke belangen of doelen.quot;nbsp;Twee jaar geleden kwam Peter Hoek via eennbsp;bevriend predikant terecht in Arnemuiden.nbsp;quot;Hij kende mij, hij kende de gemeente en hijnbsp;dacht dat we wel bij elkaar zouden passen.quot;nbsp;Een doorsnee werkdag kent de pastoraal werker niet, elke dag is weer anders en gebeurennbsp;er onverwachte dingen. Vorige week nog hadnbsp;Peter Hoek twee begrafenissen. quot;Die kun jenbsp;niet plannen.quot; Toen hij de baan aanvaardde,nbsp;had hij nog twee jaar studie voor de boeg.nbsp;Dat deed hij in de avonduren. Desondanks - ofnbsp;misschien juist wel daardoor - presteerde hijnbsp;het om cum laude af te studeren. Hoek vondnbsp;de combinatie van theorie en praktijk ergnbsp;vruchtbaar. quot;Ik zag mijn werk als een soortnbsp;verlengde opleiding. Drie maanden vicariaat isnbsp;niet voldoende om je voor te bereiden op eennbsp;plaatsje in de kerk. Ik wilde dat grondig aanpakken. Zelfs nu, na twee jaar, zit ik nog innbsp;een voortdurend leerproces, dat kun je niet innbsp;een stage van drie maanden doen.quot; Het terrein van een pastoraal werker verbreedt zich,nbsp;steeds meer lijkt het op maatschappelijk werk.nbsp;De emotionele aanslag die dat met zich meebrengt, wordt nogal eens onderschat, vindtnbsp;Hoek. quot;Drie maanden geleden heb ik denbsp;ouders van een doodgeboren kind bijgestaan.nbsp;Zoiets trekt een zware wissel op me, dat hangnbsp;ik niet zomaar met mijn jas aan de kapstok.nbsp;Temeer daar ikzelf twee jonge kinderen heb.quot;nbsp;Hoek hecht zeer aan de geschiedenis van denbsp;kerk. Het belangrijkste van zijn vak is dat hetnbsp;in consonantie staat met de christelijke traditie. Waarom telkens opnieuw het wiel uitvinden en doen alsof er voor 1900 niets isnbsp;gebeurd? Dat is arrogant en wetenschappelijknbsp;onverantwoord. quot;Wij staan als een dwerg opnbsp;de schouders van het verleden. Als je datnbsp;vergeet, ga je freewheelen en krijg je adhocnbsp;theologie. De kwestie van de lichamelijkenbsp;wederopstanding van Jezus bijvoorbeeld isnbsp;empirisch niet te bewijzen. Dus is het nietnbsp;waar, zeggen mensen nu, en kappen daarmeenbsp;de discussie af. Dat lijkt een heel modernenbsp;opvatting, maar die is gestoeld op een antieknbsp;idee van vóór de vroege Middeleeuwen.nbsp;Toen heeft er namelijk een vernieuwingnbsp;plaatsgevonden in het denken over de aardnbsp;van de werkelijkheid. De werkelijkheid is nietnbsp;noodzakelijk, maar contingent, was toen denbsp;conclusie. Die nieuwe visie vergeten denbsp;'moderne' mensen.quot;

Zoals bij de katholieken de hostie wordt uitgedeeld, zo staat in de reformatorische traditie de prediking van het woord God's centraal. Voor Peter Hoek is de zondagspreek dan ooknbsp;het hoogtepunt van de hele week. quot;Als praktijk en theorie ergens samengaan, dan is hetnbsp;wel in die preek. Met een goede exegese probeer ik een verantwoorde preek samen te stellen. Ik wil de tekst zo dicht mogelijk bij denbsp;mensen brengen. Eigenlijk is de preek eennbsp;stem van de overkant. Daarom bestuderen wenbsp;die teksten ook zo nauwkeurig.quot;

Faculteit Godgeleerdheid

(bron: jaarverslag 1997) studenten

medewerkers

van wie 58 wetenschappelijk promoties

budget nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 8.7 miljoen

De inwoners van Timmins, Ontario, konden deze zomer vrijwel dagelijks een Nederlandsenbsp;Cessna zien opstijgen. Doel van de expeditiesnbsp;was het uitvoeren van atmosfeermetingen opnbsp;een hoogte van tien kilometer boven denbsp;immense verlatenheid van de Noord-Canadesenbsp;naaldwouden. Met de verzamelde gegevensnbsp;hoopt prof. dr. Jos Lelieveld, directeur van denbsp;nieuwe Nederlands-Duitse onderzoekschoolnbsp;COACh (Cooperation on Oceanic, Atmosphericnbsp;and climate Change studies) meer zicht te krijgen op de invloed van bosbranden op denbsp;samenstelling van de atmosfeer.

ERIK HARDEMAN

Lelieveld: quot;We zijn dat onderzoek gaan doen omdat we in 1994 in de stratosfeer boven denbsp;Atlantische Oceaan relatief grote concentratiesnbsp;koolmonoxide hadden aangetroffen. Nu komtnbsp;in de stratosfeer zelf maar weinig koolmonoxide voor en omdat we er altijd vanuit warennbsp;gegaan dat deze stoffen uit lagere delennbsp;van de atmosfeer (de troposfeer) niet in denbsp;stratosfeer terecht kunnen komen, was datnbsp;een nogal onverwachte ontdekking. Sommigenbsp;collega's geloofden ons aanvankelijk zelfsnbsp;niet.quot;

quot;Inmiddels is duidelijk dat de gevonden koolmonoxide vrijkomt bij branden dienbsp;regelmatig in Canada en Siberië woeden.nbsp;Die branden ontstaan door blikseminslag ennbsp;kunnen, omdat ze niet worden bestreden,nbsp;soms een stuk bos ter grootte van Nederlandnbsp;in de as leggen. Kennelijk slaagt koolmonoxide er in die noordelijke gebieden wel in

UPPER ATMOSPHERE (exosphere)

MESOSPHERE

STRATOSPHERE

om in de stratosfeer door te dringen.quot; Dat betekent volgens Lelieveld dat opnbsp;hogere breedtes wel degelijk sprake is vannbsp;luchttransporten van de troposfeer naar denbsp;stratosfeer, en dat is van des te meer belangnbsp;omdat vliegtuigen het gros van hun 'uitlaatgassen' precies in het grensgebied van dienbsp;twee 'sferen' produceren. quot;Wil je het effectnbsp;van een toename van het luchtverkeer op denbsp;samenstelling van de atmosfeer kunnen voorspellen, dan moet je dus over een atmosfeer-model beschikken waarin die wisselwerking isnbsp;verwerkt. In het model dat we tot 1994nbsp;gebruikten was dat niet het geval. De innbsp;Canada uitgevoerde luchtmetingen moeten

'ft’

ATMOSPHERE MODELS ons helpen om ons model in dit opzicht tenbsp;verbeteren en te verfijnen.quot;

quot;Over hoe zo'n model er in grote lijnen uitziet, zijn we het inmiddels wel eens; over de vergelijkingen voor de grootschalige circulatiesnbsp;in de oceanen en in de atmosfeer bestaatnbsp;weinig verschil van mening meer. De verschillen tussen de gehanteerde modellen betreffennbsp;vooral de accenten die worden gelegd.

quot;Die verschillen hangen mede samen met de voorkeuren van onderzoekers. Een chemicusnbsp;zal geneigd zijn om chemische processen in denbsp;atmosfeer in zijn model een voorname rol tenbsp;laten spelen, terwijl wolkenmensen meer denbsp;nadruk zullen leggen op de kleinschalige fysica van de wolkenvorming. Wij gaan in COAChnbsp;het atmosfeermodel van Hamburg gebruiken.nbsp;Voor wat betreft de oceanen zijn we er nognbsp;niet uit. Er is zowel een goed Duits als eennbsp;goed Frans model in omloop. Dit najaar zullennbsp;we een keuze maken. En uiteraard hopen wenbsp;dan dat ons model het beter zal doen dan datnbsp;van onze concurrenten.quot;

Broeikas

Sinds een tiental jaar staat het klimaatonderzoek in het middelpunt van de maatschappelijke belangstelling, getuige ook de recente Nobelprijs voor prof. dr. Paul Crutzen, een vannbsp;de initiatiefnemers van COACh. Allerwegennbsp;wordt van klimaatdeskundigen een antwoordnbsp;verwacht op de vraag hoe ons klimaat zalnbsp;veranderen onder invloed van de broeikasgassen die wij nog onverminderd de atmosfeer innbsp;blazen. Hoewel het klimaatonderzoek nognbsp;steeds met veel onzekerheden worstelt, hieldnbsp;Lelieveld bij de officiële start van COACh opnbsp;1 juli in het Utrechtse Educatorium een kort ennbsp;tot nadenken stemmend betoog over de actuele stand van zaken. Hij constateerde dat denbsp;eerste vijf maanden van 1998 stuk voor stuknbsp;een warmterecord hadden gebroken, en datnbsp;ook uit tal van andere waarnemingen blijktnbsp;dat het op aarde warmer wordt en dat denbsp;zeespiegel stijgt. Of dat te wijten is aan hetnbsp;broeikaseffect, laat hij in het midden.nbsp;Maar feiten zijn feiten en die kun je maar hetnbsp;best onder ogen zien, is zijn nuchtere stelling.nbsp;quot;Vond u mijn verhaal somber? Ach, dat hangtnbsp;er een beetje vanaf hoe je het bekijkt. Ik wildenbsp;duidelijk maken dat we, als we op de huidigenbsp;voet doorgaan met het verbruiken van fossielenbsp;brandstof, een aantal belangrijke klimaatef-fecten kunnen verwachten. Veel mensen realiseren zich nog steeds onvoldoende dat als denbsp;hoeveelheid CO2 in de atmosfeer toeneemt,nbsp;het warmer wordt op aarde. Ik weet dat ernbsp;zelfs wetenschappers zijn - ook in Utrecht -die daaraan twijfelen. Soms wordt ons verweten de zaak op te kloppen om meer geldnbsp;voor onderzoek te krijgen, maar dat is grotenbsp;onzin. We hebben echt geen catastrofe-voor-spellingen nodig om aan te tonen dat hetnbsp;doen van atmosfeer- en klimaatonderzoeknbsp;noodzakelijk is. Volgens onze huidige modellen zal de stijging van de temperatuur in denbsp;volgende eeuw kunnen variëren van 0,05nbsp;graad tot meer dan een halve graad per tiennbsp;jaar. Dat is nog een grote marge en denbsp;komende jaren zal er dan ook veel werknbsp;moeten worden gestoken in het preciserennbsp;van die voorspelling.quot;

Catastrofe

Hoe positief hij het ook vindt dat de geïndustrialiseerde landen vorig jaar in Kyoto voor het eerst een reductie van de uitgestoten hoeveelheid CO2 zijn overeengekomen. Lelieveldnbsp;erkent dat die afspraken nog niet het beginnbsp;vormen van een serieuze aanpak van hetnbsp;energieprobleem. Maar in tegenstelling totnbsp;veel sceptici heeft hij goede hoop dat er tijdignbsp;alternatieve bronnen van energie beschikbaarnbsp;zullen komen. Hij wijst op de voortvarendheidnbsp;die de industrie een jaar of tien geledennbsp;opeens aan de dag legde toen duidelijk werdnbsp;tot welke catastrofe het gebruik van CFK's zounbsp;leiden voor het voortbestaan van de ozonlaag.nbsp;quot;Als er toen niets gedaan was, zou de ozonlaag in het midden van de volgende eeuw zijnnbsp;verdwenen. Dan zou er tegen die tijd geennbsp;leven op aarde meer mogelijk zijn geweest.nbsp;In het licht van die dreiging is het probleemnbsp;heel serieus genomen, ook door de industrienbsp;die zelf alternatieven is gaan ontwikkelennbsp;voor de CFK's. Ik denk dat iets dergelijks ooknbsp;op het terrein van de energievoorziening zalnbsp;gebeuren. Natuurlijk is het vinden van betaalbare alternatieven voor fossiele brandstof vannbsp;een totaal andere orde dan het ontwikkelennbsp;van een alternatief drijfgas voor een spuitbus.nbsp;Maar toch, uit dat voorbeeld blijkt dat wenbsp;behoorlijk inventief kunnen zijn, als de noodnbsp;echt aan de man komt. Na mijn voordrachtnbsp;werd gevraagd of ik niet pessimistisch werdnbsp;van al die sombere scenario's. Misschiennbsp;klinkt dat gek voor een klimaatonderzoekernbsp;in deze tijd, maar van somberheid heb iknbsp;totaal geen last.quot;

Beminnelijk, intelligent, enthousiast, energiek, charmant, geliefd, soms ongeduldig, een 'strategy man', een doorzetter...

Wie de kranten de afgelopen maanden heeft gevolgd zou gaan vermoeden dat de heiligverklaring van oudAZU-voorzitter Gerlachnbsp;Cerfontaine aanstaande is. Na zestiennbsp;bestuursjaren in het Wilhelmina Kinderziekenhuis en Academisch Ziekenhuis Utrechtnbsp;verruilt de man van de 'encounter' en denbsp;beleidsreserves de gezondheidszorg voor denbsp;luchtvaart.

CHIARA SOLDATI

Echt bewust is Gerlach Cerfontaine (51) nooit met zijn carrière bezig geweest. Als medicusnbsp;vond hij vele zaken boeiend. Hij heeft in denbsp;tropen gewerkt, wilde gynaecoloog worden,nbsp;is huisarts geweest, scheepsarts. quot;Maarnbsp;opeens dacht ik: nu moet ik serieus worden.nbsp;Toen heb ik de psychotherapieopleidingnbsp;gedaan, omdat ik communicatie en een goede relatie met de patiënt net zo belangrijknbsp;vond als kennis van de geneeskunde zelf.nbsp;Ik wilde iets doen met de combinatie artspsychotherapie en kwam in het managementnbsp;van het Willem Arntsz Huis terecht. Ik heb bijnbsp;geen enkele stap naar een volgende baannbsp;bewust aan carrièreplanning gedaan. Toen Elsnbsp;Borst me later vroeg of ik naar het AZU wildenbsp;komen, dacht ik: hè, ik heb het hier zo lekkernbsp;en zo goed. Waarom zou ik? Maar op eennbsp;gegeven moment ben je uitgespeeid, dan zijnnbsp;de uitdagingen te weinig complex.quot;nbsp;Nu maakt hij de omgekeerde beweging:nbsp;quot;Wat heeft het AZU nog aan mij? Het Universitair Medisch Cluster Utrecht (de samenwerking tussen de verschillende biomedischenbsp;instellingen in Utrecht) is in een nieuwe fasenbsp;beland. Daar hoort een meer collectief leiderschap bij. Nu kan ik nog het een en ander aannbsp;het bedrijf toevoegen, maar over twee, drienbsp;jaar zou dat echt voorbij zijn. En dan had denbsp;buitenwereld misschien geen belangstellingnbsp;meer voor me. Als ik nu vertrek; laat ik ietsnbsp;moois achter.quot;

Ideëen over de toekomst van het Academisch Ziekenhuis heeft hij nog genoeg. Hij ziet eennbsp;holding, met als belangrijkste partner in denbsp;regio het Antonius Ziekenhuis, in het verschiet liggen. Beide ziekenhuizen werken alnbsp;nauw samen op het hart-long-gebied. Ooknbsp;zijn enthousiasme over het Utrecht Universitynbsp;College steekt hij niet onder stoelen ofnbsp;banken. Dit College gaat in september 1998nbsp;van start met driejarige programma's voornbsp;getalenteerde studenten uit binnen- ennbsp;buitenland die opleiden tot 'bachelor'. In denbsp;werkwijze van bouwdecaan Adriaansensnbsp;herkent hij zijn eigen aanpak. quot;Ik stel menbsp;voor dat je in het University College 'prenbsp;medicine' onderwijs volgt, dan na drie jaarnbsp;bachelor wordt om vervolgens je studie af tenbsp;maken in Cambridge of in het UMC Utrecht.nbsp;Moet je je voorstellen wat een fantastischenbsp;mogelijkheden! Daarvoor hoef ik in iedernbsp;geval niet naar Schiphol.quot;

Rituelen

Eén van de. hoogtepunten in zijn loopbaan was de opening van het nieuwe AZU in Denbsp;Uithof, september 1989, in aanwezigheid vannbsp;de koningin. quot;Het gebouw is fantastischnbsp;mooi. Ik ben voor de persoonlijke ontmoetingnbsp;van mensen, en dat kan hier. Anders dan denbsp;Catharijnesingel had het AZU een eigen identiteit. Wat we aan strategie voor ogen hadden, werd in een klap ook fysiek mogelijk.

Het tweede hoogtepunt was de geboorte van mijn zoon Justus in mijn eigen ziekenhuis.quot;nbsp;En natuurlijk was er in 1997 de enquête uitgevoerd door het weekblad Elsevier. Het AZUnbsp;kwam in deze enquête als beste ziekenhuisnbsp;van Nederland uit de bus. Een mooie scorenbsp;maar betere onderzoeken moeten aantonennbsp;dat het AZU daadwerkelijk de beste is. Wantnbsp;Cerfontaine is een voorstander van 'ranking'.

‘Als ik nu vertrek, laat ik iets moois achter.

In de David de Wied-lezing 1997 pleitte hij al voor een Michelingids voor de gezondheidszorg. Een plan dat nu door de Raad voor denbsp;Volksgezondheid dankbaar is overgenomennbsp;als eigen idee.

Cerfontaine heeft de reputatie veel voor elkaar te krijgen buiten de officiële kadersnbsp;om. quot;Ja, daar houd ik van. Het heeft alles tenbsp;maken met 'encounter', de ontmoeting tussennbsp;mensen. In de ogen kijken, de 'thrill', rituelen.nbsp;Dat lukt nooit in een vergadering. Je moetnbsp;van mensen houden. Ik ben een vrolijk mens,nbsp;optimistisch. Maar noem mij geen opportunist, dat is vloeken in de kerk. Ik ben 'strategynbsp;driven', niet 'opportunity driven'. Alles wat iknbsp;zeg, komt voort uit een visie, een concept.nbsp;Mensen denken wel dat ik een opportunistnbsp;ben, omdat ik snel reageer. Kijk, de regels innbsp;de gezondheidszorg zijn zeer marginaal.nbsp;We spelen met elkaar het spel, proberen ernbsp;iets van competitie in te brengen. Maar er isnbsp;geen passende beloning bij. Met een andernbsp;beloningssysteem kun je meer productienbsp;draaien. Het heeft me altijd gehinderd datnbsp;onderhandelingen met verzekeraars zo beperkend waren. En zo zonder verbeelding ennbsp;visie. Ik ben nooit naar cursussen over denbsp;gezondheidszorg geweest. Alleen naar cursussen die betrekking hadden op het bedrijfsleven. Ik pikte de dingen op die ik konnbsp;gebruiken. Ik wilde weten wat Nationalenbsp;Nederlanden deed, niet wat het ziekenhuis innbsp;Zutphen had bedacht, want daar geloofde iknbsp;sowieso al niet in.quot;

Paradijs

Een streber kun je Cerfontaine niet noemen. Hij heeft dat in ieder geval niet van huis uitnbsp;meegekregen. quot;Mijn ouders hebben zichnbsp;altijd verre gehouden van mijn schoolprestaties. Ze lieten me helemaal mijn gang gaan.nbsp;Mijn jeugd in het Zuid-Limburgse Sint Gerlachnbsp;was het paradijs op aarde. We hadden eennbsp;enorme tuin, met kikkers en salamanders.nbsp;Ik herinner me de pinksterbloemen, de langenbsp;tafels voor mijn communiefeest. Het luidennbsp;van de klokken op zondag, het spelen vannbsp;de fanfare. Het leven stond dicht bij de aarde,nbsp;bij dood en blijdschap.quot;

Met een paar goede vrienden ging hij studeren in Utrecht. Hij vond de stad verschrikkelijk. Zijn redding was Veritas, waarvan de katholieke Gerlach lid werd. quot;Opeens zat iknbsp;op een kamer van twee bij twee in de Buysnbsp;Ballotstraat. Daar mocht na negen uur niemand meer komen. De hospes heeft me ernbsp;uitgezet toen een vriend, die schedels ennbsp;botten verzamelde, me aanschouwelijk onderricht kwam geven voor het tentamen anatomie. Hij liet met veel lawaai een deel van zijnnbsp;bottenverzameling van de trap vallen. En datnbsp;om tien uur 's avonds. Gelukkig kreeg ik toennbsp;een kamer vlak bij de Dom. Ideaal, maarnbsp;ook daar ben ik eruit gezet omdat ik tenbsp;veel familie had. Ik zei namelijk dat al dienbsp;vriendinnetjes nichtjes waren. Ik ben echtnbsp;een kind van de jaren zestig. Alles kon. Thosenbsp;were the days my friend...quot;

quot;Als jonge dokter werkte ik in het Zeister Ziekenhuis op de Eerste Hulp. Bij de eerstenbsp;zwaargewonde patiënt knipte ik met m'nnbsp;vingers om de verpleging te mobiliseren.nbsp;Dat is me door twee oudere verpleegkundigen binnen een minuut afgeleerd. Daar hebnbsp;ik teamsport met de verpleging geleerd. Iknbsp;heb veel respect voor onze verpleegkundigennbsp;die samen met de dokters het hart van denbsp;zaak zijn en iedere dag weer een geweldigenbsp;prestatie leveren. Ik heb de hand gehad in denbsp;academisering van de verpleging in Utrecht.nbsp;Iedere beroepsgroep moet onderzoek doennbsp;naar de resultaten, naar de effecten van hetnbsp;handelen. In Nederland is de verpleging tenbsp;lang geen professionele groep geweest, innbsp;tegenstelling tot Amerika waar de verplegingnbsp;al sinds 1920 is geacade-miseerd.quot;

Ondanks het geruchtencircuit geen ministerspost voor Cerfontaine. Hoewelnbsp;hij de politiek interessantnbsp;vindt liggen daar zijnnbsp;ambities niet. quot;Als je voornbsp;Schiphol kiest, is dat eennbsp;laatste rondje om denbsp;kerk. Ik ben ooit gevraagdnbsp;voor een functie in denbsp;politiek, maar heb neenbsp;gezegd. Ik zou lijdennbsp;onder de departementalenbsp;structuur, de bureaucratie.nbsp;Ik vind het eigen bedrijf,nbsp;ergens bij horen, tochnbsp;belangrijker.quot;

Dit is een bewerking van een interview met Gerlachnbsp;Cerfontaine in Lichtstraat,nbsp;het interne blad van hetnbsp;Academisch Ziekenhuisnbsp;Utrecht, het Wilhelminanbsp;Kinderziekenhuis en denbsp;Medische Faculteit Utrecht.

Hoogovens, Schiphol, de Rabobank. Drie opdrachtgevers die door het Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Cultuur hunnbsp;bedrijfshistorie lieten optekenen. Het respectnbsp;voor de wetenschap is groot. quot;Het maakt veelnbsp;indruk als je daar met een echte professornbsp;komt binnenstappen.quot;nbsp;SANDER VAN WALSUM

Er is een tijd geweest - niet eens zo lang geleden - dat het niet zo boterde tussen uni-versiteit en bedrijfsleven. Maar die episode isnbsp;eensgezind-vergeten. Men loopt inmiddelsnbsp;eikaars deur plat om strategische allianties aannbsp;te gaan, inzichten uit te wisselen en productennbsp;te (ver)kopen.

Die laatste activiteit - het te gelde maken van academische kennis en vaardigheid - behoortnbsp;allang niet meer tot het exclusieve domeinnbsp;van bèta's. Ook alfa's en gamma's hakken alnbsp;geruime tijd met dit bijltje. Daarvan kan denbsp;bezoeker van de betere boekhandel zich dezernbsp;dagen overtuigen. Sinds kort is daar een vuistdikke studie verkrijgbaar over de honderdjarige Rabobank ('Het coöperatieve alternatief') van de hand van vier Utrechtse historici.nbsp;Het is zeker niet het eerste, maar in zijnnbsp;omvang en oplage (45.000 exemplaren) welnbsp;het meest indrukwekkende blijk van denbsp;belangstelling waarin het product bedrijfsgeschiedenis zich kan verheugen.

Een van de auteurs van het boek, dr. J.J. (Joost) Dankers, stond in 1988 aan de wiegnbsp;van het historisch contractonderzoek. Als parttime medewerker van het Onderzoekinstituutnbsp;voor Geschiedenis en Cultuur (OGC) werd hijnbsp;geregeld benaderd door 'uitgevers die eennbsp;boekje wilden' en door bedrijven die hunnbsp;geschiedenis wilden laten boekstaven.nbsp;quot;Dergelijke opdrachten gingen lange tijd naarnbsp;gepensioneerde archivarissen en journalisten.nbsp;Maar kennelijk ontstond gaandeweg denbsp;behoefte aan een historisch keurmerk. En datnbsp;wilden wij wel leveren.quot;

Kroonjaar

Aanvankelijk verrichtten Dankers en zijn com-paan Jaap Verheul hun contractactiviteiten naast hun parttime aanstelling bij de universi-teit. Toen hier een veelvoud van de beschikbare tijd mee te vullen bleek, brachten zij hunnbsp;bedrijfje onder bij de universiteit. Als afdelingnbsp;Contract Research van het OGC is het sindsdien goed geweest voor vele publicaties vannbsp;uiteenlopende omvang. Op de afdeling zijnnbsp;inmiddels zes mensen continu werkzaam en zijnbsp;kunnen beschikken over de expertise van eennbsp;kleine 300 deskundigen. Tot de grote projecten die de contractonderzoekers tot dusverrenbsp;hebben uitgevoerd, behoren onder anderenbsp;studies van het Prins Bernhard Fonds, hetnbsp;Utrechts Burgerweeshuis, Hoogovens en denbsp;luchthaven Schiphol. Momenteel wordt nognbsp;gewerkt aan publicaties over de Nederlandsenbsp;economische politiek in de jaren 1945-'52nbsp;(mede op basis van herinneringen van voormalig topambtenaar D.P. Spierenburg), overnbsp;de geschiedenis van de Nederlandse handelhuizen (in opdracht van de internationalenbsp;handelsonderneming Hagemeyer), over denbsp;Nederlandse Alcohol Industrie en over denbsp;Verenigde Nederlandse Glasfabrieken.nbsp;De afdeling Contract Research is erin geslaagdnbsp;continuïteit te brengen in het eigen bestaan.nbsp;Regelmatig informeert zij bij een potentiëlenbsp;opdrachtgever of een naderend kroonjaar eennbsp;aanleiding zou kunnen zijn voor een fraainbsp;gedenkboek, maar in de regel gaat een dergelijk initiatief van de klanten uit. Soms wordennbsp;deze daarbij gesouffleerd door alumni van denbsp;Universiteit Utrecht.

Respect

Noemenswaardige concurrentie ondervinden Dankers cs eigenlijk niet. quot;Wij richten onsnbsp;vooral op de bovenkant van de markt. Denbsp;freelancers die vlotte boekjes schrijven, bedienen toch een ander segment. Onze opdrachtgevers nemen hun eigen verleden serieus ennbsp;willen daar professionele mensen voor inzetten. Als historicus kun je verbanden leggennbsp;die het bedrijf zelf niet zo snel ziet.quot;nbsp;Is een contact eenmaal gelegd, dan duurt hetnbsp;doorgaans nog een half jaar voor de partijennbsp;hun samenwerking kunnen bekrachtigen. Innbsp;de tussentijd wisselt het contractbureau metnbsp;de opdrachtgever van gedachten over denbsp;vraagstelling en de uitvoering van het onder-,nbsp;zoek, worden de relevante archieven geïnventariseerd, wordt er een begroting voor hetnbsp;project opgesteld en probeert men een ofnbsp;meer uitvoerders te vinden. Het gaat daarbij,nbsp;aldus Dankers, zonder uitzondering omnbsp;mensen die hun sporen als onderzoekernbsp;hebben verdiend. Geen aio's dus. Die moetennbsp;hun proeve van academische bekwaamheidnbsp;immers nog afleggen.

Het onderzoek wordt begeleid door een commissie waarin beide contractpartners zijnnbsp;vertegenwoordigd. Die constructie levert volgens Dankers nooit problemen op. quot;Soms zitnbsp;daar wel eens iemand die niet helemaal doordrongen is van het doel van de studie. Dienbsp;roept dan halverwege: 'het is allemaal welnbsp;mooi opgeschreven, maar die noten hoevennbsp;van mij niet zo.' In het algemeen heeft mennbsp;echter wel respect voor de wetenschap. Hetnbsp;maakt altijd veel indruk als je met een echtenbsp;professor binnen komt stappen. Die wordt dannbsp;ook consequent als professor aangesproken,nbsp;terwijl hij hier Jan of Piet heet.quot;

Melkkoe

Met een boek over het eigen verleden heeft een opdrachtgever meestal twee dingennbsp;voor: hij wil er PR mee bedrijven en hij wil ernbsp;inzichten aan ontlenen die ook nu nog vannbsp;belang kunnen zijn. Dat motief speelt vaaknbsp;een rol bij ondernemingen die heftigenbsp;lotswendingen hebben ondergaan zoalsnbsp;Hoogovens en Schiphol of zich heroriënteren

op hun toekomst zoals de Rabobank.

En welk belang heeft het onderzoekinstituut bij de deals die het sluit? Om het grote geld isnbsp;het in elk geval niet te doen, verzekert Joostnbsp;Dankers. quot;Het contractonderzoek is voor onsnbsp;geen melkkoe, geen moneymaker. Het is kostendekkend, maar meer ook niet. Aan het enenbsp;project houd je geld over, maar aan het andere verlies je weer evenveel.quot; In dat opzichtnbsp;wordt het OGC er dus niet veel wijzer van.nbsp;Op het vakinhoudelijke vlak staat daar echter

Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Cultuurnbsp;(bron: Jaarverslag 1996)

wel wat tegenover. Jonge historici worden in de gelegenheid gesteld om buiten de beslotenheid van hun instituut onderzoekservaring opnbsp;te doen. En aan het eind van de rit prijkt hunnbsp;naam op een volumineus boekwerk dat vaaknbsp;nog in de handel wordt gebracht ook. Op dienbsp;manier kunnen historici van hun kunnen blijknbsp;geven. Ten overstaan van hun opdrachtgevernbsp;en ten overstaan van een omvangrijke lezerskring: de werknemers van de Rabobank die hetnbsp;boek over hun bedrijf cadeau krijgen of denbsp;luchtvaartfanaten die het standaardwerknbsp;over Schiphol aan een tweede druk hebbennbsp;geholpen. Vergenoegd citeert Dankers denbsp;denkbeeldige lezer: 'Hee, die historici kunnennbsp;ons echt iets vertéllen over ons verleden!'

'Het coöperatieve alternatief. Honderd jaar Rabobank, 1898-1998' is geschreven doornbsp;Keetie Sluyterman, Joost Dankers, Jos vannbsp;der Linden en Jan Luiten van Zanden. (Sdunbsp;Uitgeverij, ISBN 9012085292, prijs f 69,90).

Heleen Dupuis legt de schuld van het overschrijden van medische grenzen bij denbsp;behandeling van een patiënt te veel bij denbsp;arts, vindt neuroloog Cees Jansen. Ze vergeetnbsp;dat patiënten en hun familieleden zich aannbsp;elke laatste strohalm vastgrijpen, hoe kleinnbsp;die ook is.

Cees Jansen (40) is sinds 1994 als neuroloog verbonden aan het ziekenhuis De Geldersenbsp;Vallei in Ede. Bijna dagelijks loopt hij tegen denbsp;grenzen van zijn medisch kunnen aan. Meestalnbsp;gaat het om patiënten met een ernstigenbsp;hersenbloeding of herseninfarct die in comanbsp;zijn geraakt. quot;Zo'n drie keer per week voernbsp;ik een gesprek met familieleden over hetnbsp;beëindigen van een behandeling.quot;nbsp;Zelf heeft Jansen zijn grenzen duidelijk afgebakend: als er na twee of drie dagen actievenbsp;behandeling geen verbetering optreedt,nbsp;wordt een comateuze patiënt met een ernstige hersenbloeding niet meer wakker en heeftnbsp;verder behandelen geen zin. Voor de familienbsp;is die conclusie echter moeilijk te verteren.nbsp;quot;Het kost me enorm veel tijd en energie omnbsp;hen ervan te overtuigen dat er geen kans opnbsp;herstel is en dat ze met verdere behandelingnbsp;het leven van de patiënt onnodig rekken.quot;nbsp;Eigenlijk zit Jansen met een omgekeerd probleem: niet hij, de behandelend arts, maar denbsp;familie wil onnodig leven rekken. quot;Heieennbsp;Dupuis legt de schuld van het overschrijdennbsp;van medische grenzen te veel bij de arts. Zenbsp;houdt geen rekening met het strohalmgedragnbsp;van de patiënt en zijn familieleden. Patiëntennbsp;blijven zoeken naar mogelijkheden, zelfs eennbsp;kans van drie procent grijpen ze aan. Ze kijkennbsp;vanuit een heel afhankelijke en kwetsbarenbsp;positie tegen die kansen aan.quot;

quot;Een aantal vanzelfsprekendheden is uit het medisch handelen verdwenen: patiënten accepteren niet meer dat de dokter wel weet watnbsp;goed voor ze is. Religieuze normen zijn mindernbsp;aanwezig, er worden meer zaken ter discussienbsp;gesteld. Dat vergroot de noodzaak voor denbsp;medische professie om na te denken over denbsp;grenzen van het eigen kunnen, over wat wenbsp;doen en waarom. Over de rechtvaardiging vannbsp;een behandeling. Komt die voort uit denbsp;patiënt, uit eigen belang, uit de commercie?quot;nbsp;Geert Blijham (51) is hoogleraar internenbsp;geneeskunde en opvolger van Gerlach Cerfontaine als bestuursvoorzitter van het Academisch Ziekenhuis Utrecht. Hij wordt het 'nieuwe gezicht' van het medisch cluster in Utrechtnbsp;waar ook de medische faculteit en het Wilhelmina Kinderziekenhuis toe horen. Blijham, totnbsp;voor kort ook voorzitter van de commissienbsp;medische ethiek van het AZU, erkent mét denbsp;Leidse medisch-ethica professor Heleen Dupuisnbsp;dat er beter nagedacht kan worden over denbsp;gevolgen van specialistische behandelingen.nbsp;quot;Het kan altijd beterquot;, zegt hij. quot;Maar tegelijkertijd ontken ik dat medici er te weinig tijdnbsp;voor nemen of dat het hen aan animo ontbreekt. Ik denk dat Nederland een van de landen is waar verreweg het meest gebeurt opnbsp;dit terrein. Er is hier een traditie, een cultuur

Geen cure, maar care

Als Jansen de familie ervan heeft overtuigd dat de kans op herstel nul is, volgt de tweedenbsp;fase in het gesprek: hoe wordt de behandeling beëindigd? quot;Je kunt afspreken dat je denbsp;eerstvolgende complicatie niet meer actiefnbsp;behandelt, maar nog wel aan pijnbestrijdingnbsp;doet. Geen cure dus, maar wel care.quot;nbsp;Jansen laat de keuze om de behandeling tenbsp;staken niet aan de familie over, hij hakt zelfnbsp;de knoop door. Het blijft immers een medische zaak. Soms doet hij concessies. quot;Als denbsp;familie erop staat, ga ik langer door metnbsp;behandelen dan ik eigenlijk zou willen.

Maar dan voer ik na twee of drie dagen weer hetzelfde gesprek met de familie.quot;nbsp;Bij het nemen van een dergelijke beslissingnbsp;klampt Jansen zich niet vast aan een boek ofnbsp;handleiding van een medisch ethicus. Hijnbsp;neemt wel gretig kennis van de medisch-ethi-sche literatuur, maar gebruikt het hooguit alsnbsp;referentiekader. Wat is dan wel zijn leidraad?nbsp;quot;Er is ook nog zoiets als een eigen moraal.nbsp;Die probeer ik af te stemmen op de familieleden en andere betrokkenen, ik vertaal het

Nierkatheter

Blijham erkent dat artsen wel eens de neiging hebben om door te behandelen, ook al is ernbsp;weinig hoop op verbetering. Maar hij consta-naar wat in de omstandigheden goed ofnbsp;niet goed is.quot; Volgens Jansen is dat in eennbsp;opleiding niet te leren. Tijdens collegesnbsp;kun je studenten wel een ethische spiegelnbsp;voorhouden, maar straks in de praktijknbsp;moeten ze die keuze toch zelf maken.nbsp;Het blijft een eenzame aangelegenheid.nbsp;quot;Een arts moet het heel nadrukkelijk voornbsp;zichzelf uitvechten.quot;

De aanklacht dat artsen te lang doorgaan met behandelen is op zich terecht, vindt Jansen,nbsp;maar het komt veel minder voor dan Dupuisnbsp;in haar boek suggereert. quot;Hoe groot is nunbsp;eigenlijk het probleem waar we het overnbsp;hebben?quot; Hij ergert zich mateloos aan denbsp;aanbeveling van Dupuis dat artsen net zoalsnbsp;psychotherapeuten in leertherapie zoudennbsp;moeten gaan om hun eigen zwakheden tenbsp;leren kennen. Dan zouden de artsen erachternbsp;komen dat hun mateloze behandeldriftnbsp;voortkomt uit een intense angst voor denbsp;dood. quot;Alsof je van zo'n therapie een beternbsp;arts wordtquot;, schampert Jansen. quot;Dit is eennbsp;belediging voor een hele beroepsgroep.quot;nbsp;(LvdS)

teert dat er altijd wel een arts in het team is die om reflectie vraagt. quot;Als je een ziekenbsp;patiënt hebt die aan drie organen iets mankeert, dan zal elk van de specialisten zeggen;nbsp;de patiënt kan best doodgaan, maar niet aannbsp;mïjn orgaan. Dan moet je misschien wel zeggen, laten we die dood kiezen die het minstnbsp;belastend is en dan betreft het toevallig jouwnbsp;orgaan. Uremie, als complicatie van kankernbsp;bijvoorbeeld, is geen slechte manier vannbsp;sterven. Dan moet je kunnen zeggen: latennbsp;we het niet behandelen. Want als je de nier-katheter er eenmaal ingestoken hebt, haal jenbsp;hem er niet zo gemakkelijk meer uit.quot;nbsp;Blijham stelt dat de medische wetenschap nietnbsp;kan zonder de 'loodgieters' die zich voor honderd procent inzetten voor het behoud van denbsp;organen waarin ze gespecialiseerd zijn. Maarnbsp;een goede, totale behandeling vereist meer.

Politici lopen weg voor hunnbsp;verantwoordelijkheid

quot;Je laat je huis immers ook door een architect ontwerpen en niet door een loodgieter ofnbsp;elektriciënquot;, zegt hij. quot;Ik denk dat we veelnbsp;vaker levensverlengende zaken als het inbrengen van een nierkatheter tegenhouden dannbsp;mevrouw Dupuis denkt. Maar ze moet zichnbsp;ook realiseren dat het soms belangrijk is voornbsp;een patiënt dat deze twee weken langernbsp;met een helder hoofd leeft, ook al is denbsp;behandeling medisch gezien wellicht zinloos.nbsp;Iemand wil bijvoorbeeld nog de begrafenisnbsp;regelen of afscheid nemen. We hebben eennbsp;terminale patiënt wel met de ziekenauto naarnbsp;huis laten gaan zodat zij op zolder een aantalnbsp;zaken kon sorteren. Dat was enorm belangrijknbsp;voor haar.quot;

Bijwerkingen

In de Verenigde Staten heerst de houding dat als een behandeling ook maar één procentnbsp;kans op verbetering geeft, de arts deze moetnbsp;voorleggen aan de patiënt. Die moet vervolgens zelf beslissen. Blijham vindt dat eennbsp;schijnoplossing, omdat uit onderzoek blijkt datnbsp;patiënten met een veel grotere winst in hetnbsp;hoofd zitten dan in werkelijkheid te realiserennbsp;valt. quot;Het is moeilijk om over die verschillendenbsp;percentages te redenerenquot;, zegt Blijham. quot;Hetnbsp;is al gauw: het helpt wel of het helpt niet.nbsp;Daar betrap ik ook mezelf soms op. Bovendiennbsp;vragen veel patiënten toch wat ik als dokter innbsp;hun plaats zou doen.quot;

In Nederland groeit de bereidheid, ook bij artsen, om na te denken over het al of niet voorstellen van een behandeling op medische gronden. Bij kanker lijkt het dat artsen, maarnbsp;ook patiënten, bij een kans op genezing vannbsp;minder dan vijf procent de neiging hebben denbsp;behandeling achterwege te laten. Dit geldtnbsp;vooral als die behandeling veel bijwerkingennbsp;heeft en wellicht ook blijvende schade kannbsp;berokkenen.

Blijham: quot;Dat zijn lastige discussies, die nu in de oncologie beginnen op te komen. We zullen daarmee door moeten gaan, ook op andere terreinen van de zorg.quot; Blijham ontkent datnbsp;artsen in het algemeen te hard tegen de doodnbsp;vechten, bijvoorbeeld omdat ze er zelf bangnbsp;voor zijn, zoals Dupuis in haar boek suggereert. quot;Misschien wordt er in de meer heroïsche specialismen, zoals harttransplantaties,nbsp;wel te hard tegen de dood gevochten, maarnbsp;op andere terreinen, zoals bij de verstervingnbsp;van mensen in verpleeghuizen is dat helemaalnbsp;niet het geval. Soms is de dood je vijand, maarnbsp;even vaak is hij je vriendquot;, stelt Blijham. quot;Hetnbsp;is bijvoorbeeld een fout om te denken dat alsnbsp;je de beademing van een patiënt stopt dezenbsp;overlijdt aan de gevolgen daarvan. Nee, hijnbsp;overlijdt aan de ziekte die hij heeft. Dat isnbsp;vaak moeilijk in te zien voor wie de stekkernbsp;eruit trekt. Die zit met een schijnbaar oorzakelijk verband.quot;

Taxol

Het zijn niet de Nederlandse artsen die te weinig nadenken over hoe ver je mag gaannbsp;met een behandeling, maar de politici in Dennbsp;Haag, vindt Blijham. quot;Ze lopen weg voor wat •nbsp;er in de gezondheidszorg aankomt. Eennbsp;behandeling van ovariumcarcinoom met taxolnbsp;bijvoorbeeld, lijkt alleen maar heel duur ennbsp;daarvan schrikken de Haagse politici. Maar ernbsp;wordt geen afweging gemaakt in de trantnbsp;van: laten we vijftig patiënten met ovariumcarcinoom doodgaan en wat doen we dan metnbsp;dat geld? Er is geen discussie over wat eennbsp;leven ons waard is, waarbij je dan best magnbsp;corrigeren voor de kwaliteit van leven na denbsp;behandeling. Daar is niets onethisch aan, wantnbsp;nu laat je de individuele artsen daarovernbsp;beslissen.quot;

Het ergert Blijham dat de politieke stukken over de gezondheidszorg vol staan over hetnbsp;voordeliger inkopen bij de ambulancediensten, terwijl dit soort wezenlijke vragen nietnbsp;aan bod komt. quot;Het zou mooi geweest zijnnbsp;als het kabinet gezegd had: laten we denbsp;komende vier jaar de discussie voeren over de

Prof. dr. Geert Blijham: quot;Geen gelegenheid vrijblijvend na te denken.quot;

prioriteiten in de zorg en de kwaliteit van leven. Er zijn technieken om die kwaliteit vannbsp;leven te beoordelen. Persoonlijk had ik lievernbsp;dat er genoeg geld was om beslissingen overnbsp;wel of niet behandelen aan de dokter en denbsp;patiënt over te laten. Maar als dat niet zo is,nbsp;moet de maatschappij de discussie voeren ennbsp;de politiek de beslissingen nemen. Andersnbsp;worden de besluiten over deze ethische zakennbsp;afgewenteld op de individuele arts. En datnbsp;vind ik toch buitengewoon onethisch.quot;

Maarten Evenhlij

Moet je een hoogbejaarde, demente vrouw met een gebroken heup nog opereren?nbsp;Orthopeed Arendie Herwig-Kempers (55)nbsp;vindt van wel. quot;Ik wil ervoor zorgen datnbsp;mensen leefwaardig en onafhankelijk kunnennbsp;leven.quot;

In haar negentienjarige loopbaan als orthopedisch chirurg in het Rode Kruis Ziekenhuis van Beverwijk, is er nooit iemand geweest die haarnbsp;heeft gevraagd om af te zien van een behandeling of operatie. Integendeel. Mensen willennbsp;graag geopereerd worden, is de ervaring vannbsp;Arendie Herwig-Kempers. quot;Ze verwachtennbsp;van je dat je iets doet. Ik moest sommigenbsp;patiënten een operatie juist uit hun hoofdnbsp;praten.quot;

Lang niet alle specialisten doen dat, onnodige kijkoperaties worden soms klakkeloos uitgevoerd. Ook door haar vakbroeders, moetnbsp;Herwig-Kempers tot haar spijt toegeven. Vooral in knieën wordt graag 'gekeken'. quot;Somsnbsp;loopt het de spuigaten uit. De ene specialistnbsp;voert zes keer zo veel kijkoperaties uit als denbsp;andere. Die waanzinnige verschillen zoudennbsp;ziektekostenverzekeraars eens goed moetennbsp;onderzoeken.quot; Toch heeft ze zelf ook welnbsp;eens een operatie uitgevoerd die - striktnbsp;gezien - nutteloos was. Een man met eennbsp;kwaadaardige tumor en uitzaaiingen in denbsp;heup die gebroken was, wilde snel geholpennbsp;worden zodat hij voor de laatste keer kerstnbsp;thuis kon vieren. quot;Dan zit er zo'n kale mannbsp;tegenover je aan tafel, waarvan je weet dat hijnbsp;niet lang meer te leven heeft. Ik heb hemnbsp;dezelfde middag nog geopereerd. Met kerstnbsp;was hij thuis, maar het nieuwe jaar heeft hijnbsp;niet meer gehaald.quot;

Meestal heeft Herwig-Kempers niet met zulke ernstige gevallen te maken. In de orthopedienbsp;kom je weinig patiënten tegen met levensbedreigende ziektes, wel krijgt ze veel ouderenbsp;mensen met versleten of gebroken heupen opnbsp;het spreekuur. quot;Voor mij maakt het niet uitnbsp;hoe oud of dement ze zijn, ik opereer ze.nbsp;Dan kunnen ze tenminste weer lopen en hunnbsp;zelfstandigheid hernemen. Mensen in eennbsp;verzorgingshuis kunnen vaak alleen maar vannbsp;hun eigen kamer naar de koffiekamer lopen.nbsp;Dat is hun leven. Als je hen dat afneemt, blijftnbsp;er niks meer voor ze over.quot; De oudste patiëntnbsp;die ze ooit heeft geopereerd was 91 jaar: eennbsp;vitale vrouw met een sterk versleten heup.nbsp;quot;Ze had van een collega gehoord dat ze tenbsp;oud was voor een heupoperatie. Onzin. Als zenbsp;het lichamelijk kan ondergaan, waarom zou jenbsp;dan niet opereren?quot;

Aan hoge kosten denkt Herwig-Kempers niet, ze kijkt alleen naar het belang van de patiënt.nbsp;Trouwens, de kosten van de operatie vallennbsp;nog mee. In een ziekenhuis liggen, dat is pasnbsp;duur. En wat te denken van de verzorging dienbsp;mensen nodig hebben als ze niet wordennbsp;geopereerd? Nee, niet geld maar leefbaarheidnbsp;is voor Arendie Herwig-Kempers het criteriumnbsp;om wel of niet te behandelen. quot;Als het gaatnbsp;om een patiënt met een heel slechte conditienbsp;en een beperkte levensverwachting, dan denknbsp;ik eerst goed na of ik zo iemand nog een operatie wil aandoen. Dat geldt niet alleen voornbsp;oude mensen, maar ook voor kinderen dienbsp;ernstig mismaakt en geestelijk gehandicapt ternbsp;wereld komen.quot;

Hoewel mensen tegenwoordig mondiger zijn dan vroeger, is het toch de arts die een beslissing neemt. quot;Je kunt wel eens overleggen metnbsp;een collega, maar uiteindelijk ben jij tochnbsp;degene die alles tegen elkaar moet afwegen.nbsp;Het is een heel eenzame business. Bovendiennbsp;kreeg je vroeger als specialist de rol van allesweter bijna opgedrongen, door het ja dokter-nee dokter gedrag van de patiënt. Met datnbsp;machtsgevoel, dat je beslist niet hebt opgezocht, moet je leren omgaan. Je bent zelf jenbsp;eigen maatstaf, dus moet je extra kritischnbsp;zijn.quot; (LvdS)

'Op het scherp van de snede. Goed en kwaad in de geneeskunde' door Heleen M. Dupuis isnbsp;verschenen bij Uitgeverij Balans (f39,50)

Het begon als onderkomen voor Nederlandse kunsthistorici die zelf onderzoek wilden doennbsp;in de schatkamers van de Italiaanse musea ennbsp;archieven. Maar sinds de oprichting in 1958nbsp;is het Nederlands Kunsthistorisch Instituutnbsp;uitgegroeid tot een wetenschappelijke onderneming met veel ijzers in het vuur. Rodenbsp;draad door alle activiteiten: de artistiekenbsp;relaties tussen Italië en de Nederlanden.nbsp;Verslag uit de heuvels van Florence.

TWAN GEURTS

Zijn directeurschap weegt nu even zwaarder dan zijn professoraat. Bert Meijer komt dezernbsp;dagen nauwelijks toe aan zijn wetenschappelijk werk als hoogleraar beeldende kunst vannbsp;de Renaissance in Italië en de Nederlanden.nbsp;Hij heeft zich voorgenomen het jubileumjaarnbsp;1998 vooral te gebruiken voor een externnbsp;offensief van zijn Kunsthistorisch Instituut.nbsp;Nadenken over de toekomst, het ontwikkelennbsp;van nieuwe plannen, steun verwerven voor denbsp;voorgenomen uitbreiding. De ambities zijnnbsp;niet gering. Betere huisvesting voor de bezoekende studenten en wetenschappers. Meernbsp;ruimte voor de almaar uitdijende collectie vannbsp;boeken en foto's. Een goed onderkomen voornbsp;de regelmatige exposities. Naast het huidigenbsp;onderkomen op de Viale Torricelli nummer 5nbsp;staat al tien jaar een prachtige villa leeg. Hetnbsp;zou de ideale uitbreiding zijn. Alleen, het isnbsp;wel prijzig om op deze wonderschone locatienbsp;in de zuidelijke heuvels van Florence eennbsp;dergelijk pand aan te schaffen. Samen metnbsp;de restauratiekosten moet je toch al gauw

Hoogleraar/directeur Bert Meijer: quot;Italiaanse kunsthistorici vinden hun eigennbsp;kunst nu eenmaal de allergrootste.quot;

rekenen op een bedrag van vijf miljoen, in Nederlandse guldens wel te verstaan. Dat valtnbsp;uiteraard niet te financieren uit het vastenbsp;jaarlijkse budget van 900.000 gulden.

Portret van een vrouw

Het is nu zo'n dertig jaar geleden dat de net in Utrecht afgestudeerde kunsthistoricusnbsp;Bert Meijer voor het eerst door de Italiaansenbsp;kunstwereld zwierf. Hem viel op dat bijna elknbsp;museum daar wei een aantal Nederlandse ofnbsp;Vlaamse schilderijen in bezit hee'ft. Voor hemnbsp;was dat een enorme ontdekking, voor denbsp;gevestigde kenners ook toen al een algemeennbsp;bekend feit. Eén kunstwerk trok de bijzonderenbsp;aandacht van de Utrechtse wetenschapper,nbsp;het 'Portret van een vrouw' door Cornelisnbsp;Verspronck. Dat was, meent hij zich nu te herinneren, in het Museo Civico in Udine. Eigenlijk sloeg daar de vonk over en werd zijn fascinatie voor de artistieke kruisbestuiving tussennbsp;twee grote Europese schildertradities geboren.nbsp;Het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut gaat in Italië door het levennbsp;als Istituto Universitario Olandese di storianbsp;dell'arte. Het maakt deel uit van de Universi-teit Utrecht en werkt samen met de vijf andere Nederlandse kunsthistorische opleidingen innbsp;Amsterdam (UvA en VU), Leiden, Groningennbsp;en Nijmegen. Het werd in 1958 opgericht opnbsp;initiatief van de Utrechtse hoogleraar kunstgeschiedenis Godfried Hoogerwerff. Die brachtnbsp;een groot deel van zijn leven in Italië door ennbsp;was na zijn emeritaat in de jaren vijftig innbsp;Florence gaan wonen. Sinds het eind van denbsp;vorige eeuw trok die stad al veel kunstenaars,nbsp;historici en handelaren uit Nederland. Hoogerwerff begreep dat veel Nederlandse wetenschappers en studenten konden profiterennbsp;van een verblijf in een stad met zo'n kunsthistorisch verleden en kosmopolitische uitstraling. Via de Universiteit Utrecht verwierfnbsp;zijn initiatief al snel de officiële status van eennbsp;nationaal academisch instituut.

Bloeiperiode

Vanaf het begin stonden de artistieke relaties tussen de lage landen en Italië centraal.nbsp;Eeuwenlang kende Europa twee heersendenbsp;kunsttradities: die van Italië en die van Neder-landA/laanderen. De Italiaanse kunstenaarsnbsp;blonken uit in het verbeelden van het menselijk lichaam, de Nederlanders en Vlamingennbsp;waren meesters in het schilderen van realistische landschappen. De onderlinge beïnvloeding van de twee grootmachten tijdens hunnbsp;gezamenlijke bloeiperiode (1400-1700) verliepnbsp;minder eenzijdig van zuid naar noord dan,nbsp;met name in Italië, nog wel eens wordtnbsp;gedacht. Zeker vanaf 1450 hebben Nederlandse en Vlaamse schilders als Hans Memling, Jannbsp;van Scorel, Pieter Brueghel, Peter Paul Rubens,nbsp;Anthony van Dyck en Rembrandt hun stempelnbsp;gedrukt op het werk van hun zuidelijke collega's. Bert Meijer beschouwt Jan van Eyck, dienbsp;met zijn de olieverftechniek de Italiaansenbsp;hoven overrompelde, als de grote inspirator.nbsp;Bert Meijer: quot;Italiaanse kunsthistorici willen nunbsp;eenmaal graag dat de Italiaanse kunst denbsp;allergrootste is. Ik vind het een van de takennbsp;van het instituut om af en toe iets op tafel tenbsp;leggen waaruit blijkt dat de zaak toch evennbsp;anders ligt.quot;

Van Gogh

Bert Meijer wordt geprezen als een wetenschapper die bijzondere dingen voor elkaar krijgt. Een tentoonstelling met het completenbsp;grafische werk van Van Gogh bijvoorbeeld,nbsp;eind 1997. Ook weet hij voor Nederlandsenbsp;onderzoekers in Italië deuren te openen dienbsp;anders gesloten zouden blijven. Samen metnbsp;Centro Di, toonaangevend uitgever van kunstnbsp;in Italië, heeft Meijer een eigen publicatiereeks opgezet. Pasgeleden verscheen daarinnbsp;deel 1 van het Repertory of Dutch and Flemishnbsp;paintings in Italian public collections (zienbsp;Publicaties, pagina 18).

Naast directeur Meijer beschikt het instituut

Kwaliteitscultuur

Yvonne Nieuwenhuijs (33) bracht in 1990 tijdens haar opleiding cultuurgeschiedenisnbsp;en cultuureducatie enkele maanden door

• in het Kunsthistorisch Instituut te Florence. Daar werkte ze aan een scriptie over Venetië, mocht ze bezoekers van hetnbsp;instituut wegwijs maken in de bibliotheken van de stad en verzorgde ze rondleidingen voor Nederlandse kunsthistorici.nbsp;Die ervaring smaakte naar meer. Na haarnbsp;afstuderen ontwikkelde ze voor een reisorganisatie natuur- en cultuurreizen, vaaknbsp;ook naar Toscane en Umbrië.

Maar na enkele jaren werd de reiswereld te oppervlakkig. Yvonne wilde meer.

Sinds anderhalf jaar is ze projectleider bij 'Het Geheim van Holland', een initiatiefnbsp;van het Ministerie van Economischenbsp;Zaken samen met de provincies Noord- ennbsp;Zuid-Holland en enkele grote gemeentennbsp;in die regio.

De indruk bestaat dat er voor het Nederlandse toerisme veel winst valt te boeken in het aanbod van kwaliteitscultuur. Nietnbsp;alleen de kaas en de tulpen zijn interessant, maar bijvoorbeeld ook een tochtnbsp;langs de Schiedamse jeneverstokerijennbsp;met als afsluiting een diner naar oud-Hollands recept. Yvonne: quot;De Italianennbsp;hebben veel meer oog voor hun eigennbsp;cultuur dan wij. Ze zijn ook veel trotsernbsp;op hun verleden. 'Het Geheim vannbsp;Holland' wil het authentiek Nederlandsenbsp;erfgoed beter ontwikkelen en verkopennbsp;aan binnen- en buitenlandse gasten.quot;nbsp;Yvonne bezoekt in september met eennbsp;gezelschap enkele Italiaanse steden omnbsp;daar de kunst af te kijken. Florence staatnbsp;ook op het programma, inclusief-jawel! -een bezoek aan het Kunsthistorisch Instituut. Directeur Bert Meijer zal voor zijnnbsp;Nederlandse gasten een lezing houden.

over een Nederlandse staf, bestaande uit twee bibliothecarissen, een onderzoeker en eennbsp;secretaresse. Nog steeds is het een pleisterplaats voor veel Nederlanders en een groeiendnbsp;aantal buitenlandse wetenschappers. Om eennbsp;indruk te geven: in 1997 logeerden in hetnbsp;Kunsthistorisch Instituut te Florence 242 personen voor een totaal van 3943 overnachtingen,nbsp;gemiddeld 15 nachten per persoon. Utrechtnbsp;heeft een fors aandeel in het bezoekersaantal.nbsp;Als je de studenten en afgestudeerden bijnbsp;elkaar optelt levert dat de volgende lijstnbsp;per universiteit op: 19 bezoekers van denbsp;Universiteit van Amsterdam, 27 Vrije Uhiversi-teit, 32 Universiteit Groningen, 36 Universiteitnbsp;Leiden, 16 Universiteit Nijmegen en 57nbsp;Universiteit Utrecht.

Bert Meijer maakt zich wel een beetje zorgen of die toestroom op den duur op peil kannbsp;blijven. De totale populatie aan kunstgeschiedenisstudenten loopt de laatste jaren namelijknbsp;drastisch terug, sinds 1994 met een kwart vannbsp;bijna 2300 naar 1555 eerstejaars.

In januari kreeg hij zijn bul: Master of Management mag hij zich nu noemen. Bertnbsp;Meijer (36) volgde de tweejarige opleidingnbsp;'Management in dienstverlenende organisaties' bij het Centrum voor Beleid en Management (CBM).

Bert Meijer is werkzaam bij de Vierstroom, een thuiszorgorganisatie in Gouda en omstreken,nbsp;als hoofd 'specialistische diensten thuiszorg'.nbsp;Daaronder vallen ook ergotherapie, thuishulpnbsp;en gespecialiseerde gezinsverzorging.nbsp;Waarom koos hij voor de masteropleiding bijnbsp;het CBM? quot;Na mijn studie gezondheidswetenschappen, richting beleid en beheer, en zo'nnbsp;vijf jaar werkervaring wilde ik graag weer eennbsp;cursus volgen. Sommige opleidingen vond ik tenbsp;technisch, andere richten zich uitsluitend opnbsp;management. Bij de opleiding Management innbsp;dienstverlenende organisaties komen ook procesmatige elementen aan bod. Bijvoorbeeldnbsp;vragen als: 'Wat heeft jouw gedrag tot gevolg?'nbsp;Die combinatie van theoretische aspecten en denbsp;praktijk gaf voor mij de doorslag.quot;

Bert Meijer was cursist van de eerste groep, die in maart 1996 van start ging. De deelnemers kwamen achttien keer bij elkaar voornbsp;een tweedaags seminar. Start van de bijeenkomsten is vaak een college van een deskundige uit de praktijk. Hierna gaan de cursisten innbsp;kleinere groepen met een thema aan de slag.nbsp;In een plenaire bijeenkomst ten slotte wordennbsp;de resultaten besproken.

De cursisten waren, zoals Bert Meijer, afkomstig uit allerlei organisaties in de non-profit/not-for-profit sector: thuiszorgorganisaties, verpleeghuizen en ziekenhuizen, maarnbsp;ook was er een deelnemer van Defensie ennbsp;van een adviesbureau. De cursisten brengennbsp;vele ervaringen uit de dagelijkse praktijknbsp;met zich mee. Bert Meijer: quot;Uitwisselingnbsp;van ervaringen vormt een drijvende krachtnbsp;in de opleiding. De setting van elke deelnemernbsp;is anders, maar iedereen loopt tegen dezelfdenbsp;zaken aan op z'n werk. Te horen hoe anderennbsp;tot een oplossing komen, is uitermate leerzaam.quot;

Uphill fight

Het Centrum voor Beleid en Management vierde onlangs zijn tienjarig bestaan. Destijdsnbsp;werd het centrum opgericht om samenhangnbsp;en afstemming te krijgen in het onderwijs opnbsp;het gebied van beleid en management. Nanbsp;een, in de woorden van directeur Verweelnbsp;'uphill fight' van tien jaar is het CBM nu eennbsp;bloeiend 'toeleveringsbedrijf' van onderwijs ennbsp;onderzoek met een jaaromzet van ruim vijfnbsp;miljoen gulden. Niet alleen studenten, ooknbsp;afgestudeerden kunnen er terecht. Jaarlijksnbsp;vinden ruim tweehonderd cursisten hun wegnbsp;naar het CBM.

Het CBM staat in zijn onderwijs een brede, interdisciplinaire aanpak voor. Suze van denbsp;Berg, manager post-academisch onderwijsnbsp;(PAO): quot;In principe worden de docenten voornbsp;het postacademisch onderwijs gerecruteerd uitnbsp;alle medewerkers van het CBM. We hebbennbsp;sociologen, psychologen, antropologen,nbsp;bestuurskundigen, juristen en bedrijfseconomen in huis. Wat die mensen gemeen hebbennbsp;is dat ze zich vanuit hun eigen disciplinenbsp;bezighouden met vraagstukken van beleid,nbsp;management en organisatie. Bovendiennbsp;vormt de deskundigheid van onze medewerkers het uitgangspunt voor het ontwikkelennbsp;van cursussen. Dat verklaart ook hetnbsp;brede aanbod; we beperken ons niet tot

een bepaalde discipline.quot;

Naast de masteropleidingen Management in dienstverlenende organisaties en Strategischnbsp;management in de non-profit/not-for-profitnbsp;sector verzorgt het centrum meerdaagsenbsp;cursussen. Bovendien worden alle keuzevakken uit het reguliere onderwijs aangeboden in de vorm van contractonderwijs.

Voor meer informatie over het onderwijsaanbod van het CBM zie lllusterzake pagina 17.

De opleiding Duits bestaat dit jaar negentig jaar, de opleiding Engels veertig jaar. Redennbsp;voor beide opleidingen om 1998 uit te roepennbsp;tot jubileumjaar. Met een jubileum- ennbsp;alumnidag op 17 oktober én de samenstellingnbsp;van een boek, waarin de wederwaardighedennbsp;van Duits en Engels de revue passeren.

quot;Het moeilijkste bij de samenstelling van het boek is het maken van een selectie uit hetnbsp;materiaal. Er is zo veel te vertellen. En steedsnbsp;duiken er weer nieuwe gegevens op, tijdensnbsp;gesprekken met (oud)studenten ennbsp;(oud)docenten en mijn bezoeken aan denbsp;archieven.quot; Aan het woord is Gabriella vannbsp;Kersbergen, afgestudeerd in Engels en nunbsp;belast met de organisatie van de jubileumactiviteiten. Samen met Wim Peeters (docentnbsp;Duits), Peter de Voogd (hoogleraar Engelsenbsp;letterkunde) en Frank Vonk, alumnus van denbsp;opleiding Duitse taal- en letterkunde.

Het idee voor het herdenkingsboek ontstond in 1996, tijdens een lustrum van de studievereniging Albion, waarvan Van Kersbergennbsp;destijds secretaris was. Onderdeel van hetnbsp;lustrum vormde een tentoonstelling, metnbsp;foto's en curiosa over de geschiedenis van denbsp;opleiding Engels. Van Kersbergen: quot;Zoietsnbsp;zouden we ook moeten doen bij het veertigjarig bestaan van onze opleiding, dachtennbsp;Wim Peeters en ik toen. Omdat Duits ook eennbsp;jubileum te vieren heeft in '98, en Engels ennbsp;Duits tot de invoering van de MUB tien jaarnbsp;verenigd waren in de vakgroep DEK (Duits-Engels-Keltisch), werd ook de opleiding Duitsnbsp;erbij betrokken.quot; Het plan voor de geschiedschrijving werd door de oud-studenten metnbsp;veel enthousiasme ontvangen. Dat was hetnbsp;startsein voor de voorbereidingen.

Herinneringen

Wie was de eerste hoogleraar, en met welke leerstoel? Waar werd in de loop der tijdnbsp;onderwijs gegeven? Wanneer onstond hetnbsp;onderwijs in vreemde talen? Hoe zat en zit hetnbsp;met het onderwijs in Engels en Duits opnbsp;middelbare scholen? Met welke onderwijswetten kregen de opleidingen de afgelopennbsp;tientallen jaren te maken en met welkenbsp;reorganisaties? Hoe ziet de toekomst eruit?nbsp;Teksten en illustraties in het boek geven eennbsp;veelzijdig beeld van de geschiedenis van denbsp;opleidingen - de huisvesting, de hooglerarennbsp;met hun specialismen, de studentenpopulatienbsp;en uiteraard de ontwikkelingen in onderwijsnbsp;en onderzoek - en zullen bij (oud)studentennbsp;en (oud)docenten veel herinneringennbsp;oproepen.

Aan het einde van dit jaar moet het conceptmanuscript er liggen. Tijdens de jubileum- en alumnidag op 17 oktober wordt een eerstenbsp;opzet gepresenteerd en kunnen de bezoekersnbsp;intekenen op het boek.

De jubileum- en alumnidag vindt plaats op diverse locaties in de binnenstad en duurt vannbsp;11.00 tot 18.00 uur. Na de opening, voornbsp;Engels en Duits gezamenlijk, volgt een programma voor de opleidingen afzonderlijk, metnbsp;onder meer lezingen, een tentoonstelling overnbsp;de opleiding, de presentatie van de resultatennbsp;van het onderzoek naar de arbeidsmarktpositie van de afgestudeerden, een playreadingnbsp;(voor de opleiding Engels) en een vertaal-wedstrijd (voor Duits).

Alle (oud)studenten en (oud)docenten van Engels en Duits waarvan de adresgegegevensnbsp;bekend zijn bij de administratie, zijn inmiddelsnbsp;uitgenodigd voor de dag. Het adressenbestandnbsp;bevat echter helaas enige hiaten, met namenbsp;met betrekking tot alumni die tussen 1958 ennbsp;1970 Duits of Engels hebben gestudeerd.nbsp;Mocht u, of iemand in uw omgeving, geennbsp;uitnodiging hebben ontvangen, laat u dit dannbsp;even weten aan het secretariaat Duits/Engels,nbsp;Marjorie Lodder, telefoon (030) 2536193,nbsp;e-mail lodder@let.uu.nl.

Voor meer informatie over de jubileumactiviteiten kunt u terecht bij: secretariaat Duits/Engels, Marjorie Lodder, telefoonnbsp;(030) 2536193, e-mail lodder@let.uu.nl.

Ook is informatie te vinden op internet: wvvw.let.uu.nl/eng/ of /duits/.

Algemeen

Vereniging Utrechts Universiteitsfonds

Bijzondere leerstoelen

De termijn van de bijzondere leerstoel 'Voeding van Laboratorium-dieren' ingesteld door de VUUF voor 5 jaar, is met ingang van 1 meinbsp;verstreken. Het bestuur heeft prof,nbsp;dr. ir. A.C. Beynen eervol ontslagnbsp;verleend als bijzonder hoogleraar.

• gt; Bestuur

Het bestuur is in de afgelopen periode tweemaal bijeen geweest.nbsp;Twee zaken namen de meestenbsp;vergadertijd in beslag: het onderzoeksrapport 'De relatie van alumni met de Universiteit Utrecht'

• - daarover leest u meer opnbsp;pagina 5 - en de structuur van denbsp;vereniging in het licht van denbsp;taakverbreding. Ook het gespreknbsp;met het universiteitsbestuur daarover is nog niet afgerond. De besturen verwachten in september concrete voornemens te formuleren.

Het jaarverslag van 1997 is inmiddels verzonden naar alle leden van de Vereniging. Met de verzendingnbsp;is ook een uitnodiging uitgegaannbsp;voor de Algemene Ledenvergadering, die op 25 september zalnbsp;plaatsvinden, om 16.00 uur, in denbsp;Botanische Tuinen.

• ? Studenten

Een ding is uit het onderzoek onder alumni in ieder geval gebleken: goed alumnibeleid begint metnbsp;goed studentenbeleid. En wie zijnnbsp;beter in staat om het bestuur daarover te adviseren dan de studentennbsp;zelf? Daarom is de bestuurscommissie studentenzaken ingesteld. Denbsp;commissie bestaat uit vier leden,nbsp;allen studenten, die het bestuurnbsp;adviseren bij subsidieaanvragennbsp;van studenten en bij het beleid tennbsp;aanzien van studenten. De commissie is voortvarend van start gegaannbsp;door alle subsidieaanvragen goednbsp;onder de loep te nemen. Het afgelopen voorjaar is voor een totaalnbsp;van f 16.000,- toegezegd aan subsidies. Een aantal voorbeelden vannbsp;subsidies die met uw bijdragen toegekend konden worden:

• - Een aanvraag kwam van eennbsp;vierdejaars studente Diergeneeskunde, die zich specialiseert innbsp;roofvogelgeneeskunde. Medenbsp;dankzij een subsidie van de VUUFnbsp;heeft zij een posterpresentatienbsp;kunnen verzorgen op een internationaal congres in Zuid-Afrika.

• - Het James Boswell Instituut vannbsp;de Universiteit Utrecht verzorgt

gevestigd in het Bestuursgebouw van de universiteit. Onze telefoon,nbsp;fax en e-mail blijft hetzelfde.

Commissie Sociale Zorg

De Commissie Sociale Zorg voor Studenten is ingesteld voornbsp;Utrechtse studenten met acutenbsp;financiële problemen. De studentendecanen bemiddelen tussen student en commissie. Deze commissienbsp;verstrekt op dit moment vooral aannbsp;Utrechtse vluchteling-studentennbsp;middelen om te kunnen studeren.nbsp;Zo zijn er beurzen voor een cursusnbsp;Nederlands gegeven aan tweenbsp;Afghaanse vluchtelingen die in eennbsp;voormalig Oostblokland afgestudeerd zijn als arts. Terugkeer naarnbsp;Afghanistan bleek een probleem,nbsp;omdat een studie in een (voormalig) communistisch land daar nu totnbsp;levensbedreigende confrontatiesnbsp;leidt. In Nederland kunnen zij blijven mits de situatie in Afghanistannbsp;niet noemenswaardig wijzigt. Hunnbsp;artsendiploma's zijn in Nederlandnbsp;onvoldoende om al zelfstandig eennbsp;beroepspraktijk te hebben. Eerstnbsp;moeten zij slagen voor een examennbsp;Nederlands als tweede taal, ennbsp;daarna kunnen zij instromen in eennbsp;hoger jaar van de opleidingnbsp;geneeskunde. Beiden hebben ditnbsp;eerste examen inmiddels met succes afgelegd en kunnen nu verdernbsp;aan de medische faculteit.

Informatie: Wanneer u meer over de VUUF wilt weten, of u wiltnbsp;aanmelden als lid, kunt u contactnbsp;opnemen met : Bureau VUUF,nbsp;drs. Ineke van de Meene,nbsp;Bestuursgebouw, Heidelberglaan 8,nbsp;3584 CS Utrecht, (030) 2538025,nbsp;fax. (030) 2538026, email:nbsp;ufonds@ufond5. uu. nl.

Studium Generale

In het najaar organiseert Studium Generale de volgende lezingenseries: 'Schrijvende Denkers',nbsp;'Wetenschap in de toekomst', 'Erotiek', 'Universitaire Vredesdagennbsp;'s Lands Wijs, 's Lands eer? Universaliteit van Mensenrechten'. Ooknbsp;zijn er twee symposia 'Honderd Jaarnbsp;Vrouwenarbeid. De doorstroom vannbsp;vrouwen in hogere (wetenschappelijke) functies op 27 oktober ennbsp;'Eer, contract en consensus:nbsp;management en nationale traditiesnbsp;in Frankrijk, de Verenigde Staten ennbsp;Nederland' op 25 november.nbsp;Informatie: Studium Generalenbsp;(030) 2532436, http://www.uu.nlnbsp;/UU_algemeen/studium_generale/

Voorlichtingsdagen

Op vrijdag 13 en zaterdag 14 november vinden de voorlichtingsdagen van de Universiteit Utrechtnbsp;plaats. Het programma geeft scholieren een zo goed mogelijk beeldnbsp;van het Utrechtse onderwijsaanbod. Er is een informatiemarktnbsp;waar alle opleidingen zich presenteren. Maar er is ook voorlichtingnbsp;'op lokatie': proefcolleges, rondleidingen door collegezalen ennbsp;laboratoria. Studenten en docenten staan klaar om belangstellenden persoonlijk te woord tenbsp;staan.

Naast informatie over de opleidingen, is er tijdens de voorlichtingsdagen ook aandacht voor ondermeer studiefinanciering, de kosten van studeren, het wonen opnbsp;kamers. Utrecht studiestad en denbsp;culturele en sportieve voorzieningen die de universiteit biedt. Ooknbsp;ouders zijn van harte welkom.nbsp;Voor een uitnodiging - voor uzelfnbsp;of uw kind - kunt u gebruik makennbsp;van de bon. De volgende voorlichtingsdag van de Universiteitnbsp;Utrecht is op 20 maart a.s. U kuntnbsp;ook bellen voor informatie/opgave:nbsp;(030) 2532670. E-mail: studievoor-lichting®csc. use. uu.nl.

Universiteitsmuseum

In het Utrechts Universiteitsmuseum is van 25 juni 1998 t/m 25 februarinbsp;1999 de tentoonstelling 'KijklTaal,nbsp;gebarentaal in Nederland' te ziennbsp;en te beleven. Er is een opstellingnbsp;waarin je als bezoeker kunt ervarennbsp;hoe het is als je gehoorzintuigennbsp;niet functioneren. Horenden ondervinden hiermee aan den lijve hoenbsp;moeizaam de communicatie verloopt als je geen geluidssignalennbsp;kunt gebruiken. Je gaat vanzelfnbsp;zoeken naar andere manieren omnbsp;je 'verstaanbaar' te maken. Eennbsp;zeer unieke ervaring.

KijklTaal geeft een beeld van wat gebarentaal is: Welke gebarennbsp;bestaan er allemaal? En hoe kan jenbsp;ermee communiceren? Een panorama van gebarende mensen laat ziennbsp;hoe doven hun taal gebruiken ennbsp;bevestigt dat het bij gebaren omnbsp;een echte taal gaat. Duidelijk wordtnbsp;dat de visuele taal een scala aannbsp;communicatiemogelijkheden biedt.nbsp;De tentoonstelling geeft verder antwoord op een aantal veelgesteldenbsp;vragen: Is gebarentaal bijvoorbeeldnbsp;internationaal? Is gebarentaal synoniem met het handalfabet (vinger-spelling)? Is het een soort pantomime? En hoe verhoudt gebarentaalnbsp;zich ten opzichte van het liplezen?nbsp;In het najaar zijn er rondom denbsp;tentoonstelling KijklTaal de volgende activiteiten in het Universiteitsmuseum:

4 oktober 14.00 en 15.00 uur: demonstratie van de Von Kempe-

lenmachine (een spraakmachine uit 1791), door dhr. Van den Broecke.

• 21 oktober 14.00 en 15.30 uur:nbsp;'Verdwaald in het gebarenbos', eennbsp;tweetalige kindervoorstelling overnbsp;een horend kind dat verdwaalt ennbsp;in de wereld der doven terechtkomt, door Minnekus de Groot.

• 22 november 14.00 en 15.30 uur:nbsp;'De gebarenfabriek', workshopnbsp;gebarentaal, ook voor kinderen,nbsp;door Tony Bloem.

20 december 14.00 en 15.30 uur: gebarenkwartet, kwartetten metnbsp;gebaren, voor kinderen vanafnbsp;9 jaar en volwassenen, door hetnbsp;Handtheater.

29 december 14.00 en 15.30 uur: 'De gebarenfabriek', workshopnbsp;gebarentaal, ook voor kinderen,nbsp;door Tony Bloem.

Informatie: Universiteitsmuseum, Lange Nieuwstraat 106,nbsp;3512 PN Utrecht, (030) 2538008.

Universiteitswinkel Solaris

Ook in het nieuwe academische jaar bent u weer van harte welkomnbsp;bij Universiteitswinkel Solaris. Hetnbsp;assortiment van producten metnbsp;authentiek Universiteitslogo magnbsp;inmiddels bekend worden verondersteld. U kunt in de winkelnbsp;terecht voor o.m. t-shirts, rugby-shirts, jassen en talrijke leukenbsp;geschenken als golfballen, handdoeken, boeken, cd's, sieraden ennbsp;replica's van originele kaarten vannbsp;Utrecht. Wij pakken deze mooi voornbsp;u in. Daarnaast biedt Solaris talrijkenbsp;mogelijkheden om artikelen tenbsp;laten vervaardigen met eigennbsp;opdruk en logo van de Universiteitnbsp;Utrecht. Organiseert u binnenkortnbsp;een congres of reünie, dan kunnennbsp;wij u bijvoorbeeld een wijn metnbsp;eigen etiket aanbieden of eennbsp;mooie sweater met speciale bedrukking. Onze collectie wordt regelmatig aangevuld met nieuwe artikelennbsp;die de moeite van een bezoekje aannbsp;de binnenstad waard zijn!

Solaris is open tijdens werkdagen van 13.00 en 17.00 uur en tevensnbsp;op afspraak. Adres: Drift 13, bij hetnbsp;Janskerkhof. Bij de receptie van hetnbsp;Bestuursgebouw op de Uithofnbsp;bevindt zich een tweede verkooppunt (dagelijks geopend).

Heeft u vragen, suggesties of wilt u een bestelling doorgeven? Neemt unbsp;dan s.v.p. contact met ons op,nbsp;telefonisch (030) 2536053, per faxnbsp;(030) 2536010 of per e-mailnbsp;Solaris@pobox.accu. uu.nl.

De Salon

De Salon zal komend seizoen wederom zeven publieke debattennbsp;op de derde zondag van de maandnbsp;(van oktober tot en met april) organiseren. De volgende data kunnennbsp;alvast in de agenda genoteerd worden: 18 oktober 1998, 15 novembernbsp;1998, 13 of 20 december 1998,nbsp;17 januari 1999, 21 februari 1999,nbsp;21 maart 1999 en 18 april 1999.nbsp;De definitieve thema's voor hetnbsp;komende seizoen zijn nog nietnbsp;vastgesteld. Hieronder volgt eennbsp;voorlopig overzicht waaruit beginnbsp;september een definitieve keuzenbsp;zal worden gemaakt:nbsp;Beleggen; Utrecht: multiculturelenbsp;stad; Onthaasting; Grenzen aan denbsp;gezondheidszorg; Het grote genieten; Lawaai; Bereikbaarheid (denbsp;zaktelefoon, informatietechnologie); Directe betrokkenheid van denbsp;burger (democratisering: referendum, gekozen burgemeester); Denbsp;volgende eeuw.

De presentatoren zijn evenals vorig seizoen: Paul Schnabel, directeurnbsp;Sociaal Cultureel Planbureau ennbsp;hoogleraar geestelijke gezondheidszorg Universiteit Utrecht; Marcelnbsp;Hulspas, redacteur weekblad Intermediair en hoofdredacteur Skepsis.nbsp;Voorafgaand aan elk debat zal denbsp;vaste columnist André Klukhuhn,nbsp;hoofd Studium Generale Universiteit Utrecht, een column uitspreken. Ook is er weer een muzikaalnbsp;intermezzo verzorgd door Parnasses, Internationaal en Cultureelnbsp;Centrum.

De debatten vinden plaats in het Polman's Huis, hoek Keistraat/nbsp;Jansdam in Utrecht. De entreeprijsnbsp;is f 5,-, met U-pas f 2,50.

Informatie en reserveringen: (030) 2535489.

3e Internationale Studenten Piano Concours

Op vrijdag 23 oktober 1998 vindt in Muziekcentrum Vredenburg denbsp;finale-avond plaats van het 3enbsp;Internationale Studenten Pianocon-cours. Het concours is een initiatiefnbsp;van de Universiteit Utrecht en staatnbsp;open voor getalenteerde amateur-musici uit alle delen van de wereld.nbsp;Onder de aanmeldingen voor ditnbsp;jaar-bevinden zich studenten vannbsp;gerenommeerde universiteiten innbsp;ondermeer de Verenigde Staten,nbsp;Japan en Oost-Europa.

Oud studenten van de Universiteit Utrecht zijn van harte uitgenodigdnbsp;deze avond tegen gereduceerdnbsp;tarief bijwonen.

De voorgaande edities van het concours - in 1994 en 1996 - waren een groot succes. De spannendenbsp;slotavond in het muziekcentrumnbsp;bood deelnemende studenten denbsp;kans om ten overstaan van een vrijwel uitverkocht Vredenbrug, ennbsp;begeleid door een symfonie orkest,nbsp;hun talenten te toetsen aan hetnbsp;oordeel van een kritische jury.nbsp;Publiek en jury waren ondernbsp;de indruk van het hoge niveaunbsp;van de amateur-pianisten.

De zes finalisten spelen tijdens de slotavond (aanvang: 19.30 uur) eennbsp;stuk naar eigen keuze, gevolgdnbsp;door één van de volgende drienbsp;werken, daarbij begeleid door hetnbsp;Utrechtsch Studenten Concert, hetnbsp;'huis'orkest van de universiteit:

• - nbsp;Beethoven: Pianoconcert no. 2nbsp;opus 19 in bes majeur, eerste deelnbsp;(Allegro con brio);

• - nbsp;Grieg: Pianoconcert opus 16 in anbsp;mineur, eerste deel (Allegro moltonbsp;moderato);

• - nbsp;Schumann: Pianoconcert opusnbsp;54 in a mineur, eerste deel (Allegronbsp;Affetuoso).

De extra U-fonds prijs wordt toegekend aan de beste vertolker van een Nederlands werk.

De avond wordt gepresenteerd door prof. dr. Willem Hendriknbsp;Gispen. De internationale jury staatnbsp;onder voorzitterschap van Tonnbsp;Hartsuiker, directeur van hetnbsp;Conservatorium in Amsterdam.nbsp;Kaarten tegen gereduceerd tariefnbsp;(f 10,-, i.p.v. f 17,50) kunt u aanvragen door middel van de bon innbsp;deze advertentie. De toegangskaarten worden u twee wekennbsp;voorafgaand aan de finale-avondnbsp;toegestuurd. U betaalt na ontvangst van de kaarten.

Voor nadere informatie: ParnassSls, Internationaal en Cultureelnbsp;Centrum, Kruisstraat 201, 3581 GKnbsp;Utrecht, (030) 2538448.

Jaarverslag 1997

De voorbereiding van het University College Utrecht, de ingebruikname van het Educatorium, de overhandiging van de sleutel aan de eerste bewoner van de studentenhuisvesting op De Uithof, de deelname aan toponderzoekscholen ennbsp;de uitbreiding van strategischenbsp;allianties met partners in hetnbsp;bedrijfsleven en bij de overheid.nbsp;Dat zijn enkele wapenfeiten van denbsp;Universiteit Utrecht in het vorigenbsp;jaar. Ze worden vermeld in hetnbsp;zojuist verschenen jaarverslag 1997.nbsp;De ontwikkelingen sluiten aan bijnbsp;de strategie die vaak jaren geledennbsp;al is uitgezet, maar zijn ook richtinggevend voor de naaste en verdere toekomst. Wat de Universiteitnbsp;Utrecht in die toekomst wil zijnnbsp;- haar missie en profiel -, wasnbsp;onderwerp van een universiteits-brede discussie in 1997, die uiteindelijk heeft geresulteerd in de verschijning van het strategisch plannbsp;'Perspectief 2010'.

Lezers van Illuster kunnen het Jaarverslag 1997 en het Perspectief 2010 bestellen via de redactie vannbsp;Illuster. Zie adres in het colofon opnbsp;pagina 18.

AQEURO Business

Academy

Ben je psycholoog, socioloog, econoom, bioloog of heb je eennbsp;andere academische vooropleidingnbsp;en wil je carrière maken in denbsp;automatisering? AQEURO Businessnbsp;Academy organiseert in samenwerking met ING en IBM een uniekenbsp;instapmogelijkheid voor starters

met 100% baangarantie. Studeren aan de AQEURO Business Academynbsp;betekent, studeren zonder zorgen,nbsp;immers de baan is gegarandeerdnbsp;en de opleidingskosten wordennbsp;volledig door het bedrijfsleven vergoed. Juist alumni zonder gerichtenbsp;werkervaring zijn in staat binnennbsp;een kort tijdsbestek elementairenbsp;bedrijfsinformatica en een specialistische opleiding te doorlopen.nbsp;Immers kennis en vaardighedennbsp;zijn relatief eenvoudig aan tenbsp;leren. Aspirant ITers (Informatienbsp;Technologen) doorlopen een studienbsp;van 2x3 maanden en worden opgeleid tot Programmeur/Ontwikkelaarnbsp;of Technische Systeembeheerdersnbsp;Infrastructuur. Het betreft eennbsp;compacte maatwerkstudie die innbsp;het teken staat van groei in persoonlijke ontwikkeling, functie ennbsp;salaris. Academici die vanuit eennbsp;andere discipline dan informaticanbsp;kiezen voor dit vakgebied hebbennbsp;een bijzondere toegevoegde waar-

de. Immers een communicatiewetenschapper of een psycholoog neemt veel meer bagage mee dannbsp;uitsluitend het nieuwgeleerde.nbsp;Communicatieve vaardigheden,nbsp;stijlen van gedrag en persoonlijkheid, dat zijn zaken die wij belangrijk vinden. Dus geef een nieuwenbsp;wending aan je loopbaan. Graagnbsp;komen wij in contact met academici die interesse hebben in automa-tiserings-oplossingen, inzet ennbsp;motivatie tonen, een flexibele ennbsp;dienstverlenende instelling hebbennbsp;en mogelijk een gedeelte van denbsp;studie in Zuid-Afrika willen volgen.nbsp;Informatie: M/amp;S van Chainnbsp;International Resources, afdelingnbsp;recruitment (0571) 268100,nbsp;info@cir.nl, internet:www.cir.nl

Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut

Het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut te Florencenbsp;bevordert onderzoek en onderwijsnbsp;op het gebied van de artistiekenbsp;relaties tussen Nederland en Italiënbsp;(zie ook pagina 13 in dit blad).nbsp;Het instituut nodigt kunsthistorici,nbsp;liefhebbers van Italië en met namenbsp;Florence, kunsthandelaren ennbsp;andere belangstellenden van hartenbsp;uit om lid te worden van de stichting vriendenkring 'I Cinquecento'.nbsp;Vult u deze bon in en stuur hemnbsp;naar onderstaand adres. Dan wordtnbsp;u donateur van de stichting ennbsp;ondersteunt u de vele activiteitennbsp;van het instituut. Het lidmaatschapnbsp;geeft recht op regelmatige informatie over het instituut, toegang totnbsp;de donateursbijeenkomsten ennbsp;korting op de publicaties.

Faculty Club gaat open, ook voor alumni!

Nog voor de jaarwisseling zal de Faculty Club van de Univer-siteit Utrecht haar poorten openen. Medewerkers, emeriti,nbsp;gepensioneerden en alumninbsp;van de Universiteit Utrechtnbsp;kunnen dan op Achter de Domnbsp;7 met gasten lunchen, dinerennbsp;of borrelen. De verbouwingnbsp;van de imposante middeleeuwse woontoren en de in 1450nbsp;eraan gebouwde vleugel is nunbsp;in volle gang. Op de beganenbsp;grond komt er een zaal voornbsp;borrel en maaltijd, en op denbsp;eerste verdieping een vergaderzaal voor ongeveer 80 mensen. Ook moderne communica-tiemiddelen (Web, internet,nbsp;e-mail) zullen in de Facultynbsp;Club een plaats krijgen. Fietsennbsp;kunnen overdekt gestald worden in de eeuwenoude kelder.nbsp;Alumni van de Universiteitnbsp;Utrecht kunnen voor een gereduceerd tarief van f 95,- pernbsp;jaar lid worden.nbsp;Openingstijden: werkdagen,nbsp;voor lunch, borrel en diner.nbsp;Voor leden is er de mogelijkheid in weekenden van denbsp;ruimte gebruik te maken.nbsp;Informatie is te verkrijgen bijnbsp;de bestuursleden: secretarisnbsp;Faculty Club, mw. drs. I. vannbsp;Oosten, p/a University College,nbsp;Postbus 80145, 3508 TCnbsp;Utrecht, e-mail: ioosten@kno-ware.nl; voorzitter:nbsp;p.r.bar@neuro.azu.nl; penningmeester: zeegers@phys.uu.nl.nbsp;Opgave voor 15 decembernbsp;levert een extra korting op!

Sociale Wetenschappen

Alcmaeon

De Utrechtse Faculteitsvereniging der Sociale Wetenschappen Alcmaeon organiseert dit najaar weernbsp;verschillende activiteiten.

• ? Lezing

Op maandag 14 september organiseert de commissie Onderwijs, Ontwikkeling en Opvoedingnbsp;een lezing over het bestaan vannbsp;verschillende soorten onderwijs.nbsp;Welke vormen zijn er allemaal ennbsp;welke betekenissen hebben ze?

• ? Therapiedag

Op woensdag 30 september is het weer zover. Dan organiseertnbsp;Alcmaeon voor de achtste keer denbsp;Therapiedag. Tegenwoordignbsp;bestaan er zoveel verschillendenbsp;soorten therapieën, dat het af ennbsp;toe moeilijk wordt om door denbsp;bomen het bos te zien. Vandaarnbsp;dat Alcmaeon u de kans biedt kennis te maken met ongeveer 18 verschillende therapieën om zo eennbsp;beter idee te krijgen van wat dezenbsp;therapieën inhouden. De Therapiedag begint met twee lezingen.nbsp;Tijdens één van deze lezingen zalnbsp;aan de hand van een casus ingegaan worden op het fenomeennbsp;psychotherapie. Na de lezingennbsp;krijgt iedereen de mogelijkheidnbsp;twee workshops te volgen. De volgende workshops worden aangeboden: Gestalttherapie, Muziektherapie, Jungiaanse therapie.nbsp;Hypnotherapie, Neurolinguïstischnbsp;Programmeren, Psychodrama,nbsp;Reïncarnatietherapie, Psychosyn-these. Psychoanalyse, Danstherapie,nbsp;Creatieve therapie, Directieve systeemtherapie, Rationeel-Emotievenbsp;therapie. Therapeutic Touch, Roge-riaanse therapie. Gedragstherapie,nbsp;Haptonomie, Voice Dialogue ennbsp;Intuïtieve ontwikkeling. Tussen denbsp;twee workshops wordt u een dinernbsp;aangeboden en na afloop is ernbsp;gelegenheid tot borrelen. Zoals unbsp;ziet, een gevariëerd aanbod vannbsp;reguliere en alternatieve therapieën! U bent van harte welkomnbsp;om deel te nemen aan deze dag,nbsp;die van 15.00 tot 22.00 duurt ennbsp;plaatsvindt op Universiteits Centrum De Uithof (Utrecht). Geïnteresseerd? Bel dan voor meer informatie of een (inschrijf)folder naarnbsp;Alcmaeon.

'• Congres 'Flexibilisering'

Het turbulente en competitieve karakter van het bedrijfslevennbsp;heeft er de laatste jaren voornbsp;gezorgd dat bedrijven zich steedsnbsp;meer moeten onderscheiden vannbsp;hun concurrenten. Flexibilisering isnbsp;één van de manieren waaropnbsp;bedrijven hun concurrentiepositienbsp;kunnen verbeteren. Om een beternbsp;inzicht te krijgen in de wereld dienbsp;flexibilisering heet en om op denbsp;hoogte te raken van de steeds verdergaande ontwikkelingen op ditnbsp;gebied, organiseert de Utrechtsenbsp;Faculteitsvereniging der Socialenbsp;Wetenschappen Alcmaeon opnbsp;dinsdag 17 november een congresnbsp;over flexibilisering. Het doel van denbsp;dag is de deelnemers een idee tenbsp;geven van de manier waaropnbsp;flexibilisering binnen organisatiesnbsp;wordt vormgegeven en hoe je jenbsp;als werknemer het meest effectiefnbsp;kan bewegen binnen een flexibelnbsp;ingestelde organisatie. De dag zalnbsp;beginnen met een welkomstwoordnbsp;van de dagvoorzitter, waarnanbsp;twee lezingen plaatsvinden. Daarinnbsp;wordt ingegaan op de mogelijkheden van flexibilisering binnennbsp;organisaties en hoe de flexibilisering binnen een bepaald bedrijfnbsp;geïmplementeerd is. Na de lunchnbsp;vinden diverse workshops plaatsnbsp;waar dieper ingegaan wordt opnbsp;verschillende onderwerpen die tenbsp;maken hebben met flexibilisering.nbsp;Voorbeelden hiervan zijn (ondernbsp;voorbehoud) de rechtspositie vannbsp;werknemers, vrouw en flexibilise-

USAC

De Utrechtsche Studenten Alpen Club wordt in november 70 jaar ennbsp;viert haar 14e lustrum. Ter gelegenheid daarvan wordt een lus-trumboekje gemaakt. In het lus-trumboekje komt een overzichtnbsp;van de geschiedenis van de USACnbsp;met verhalen en foto's. Wij zijnnbsp;daarvoor op zoek naar oude verhalen, foto's, archiefstukken, krantenknipsels, enz. De ingeleverdenbsp;stukken worden na gebruik weernbsp;teruggestuurd naar de eigenaren.

Onderwijs

Informatie over postacademisch onderwijs,nbsp;postdoctoraal onderwijs,nbsp;contractonderwijs,nbsp;open cursussen

Rechten

Het aan de faculteit Rechtsgeleerdheid verbonden bureau voor Juridisch Post Academisch Onderwijs biedt de mogelijkheid totnbsp;ring, flexwerken, psychosocialenbsp;gevolgen van flexibilisering, loopbaanontwikkeling- en begeleidingnbsp;en employability. Na de workshopsnbsp;vinden een discussie en afsluitingnbsp;door de dagvoorzitter plaats, waarna u tevens nog een borrel wordtnbsp;aangeboden. Het belooft eennbsp;gevarieerde dag te worden, waarnbsp;men flexibilisering vanuit verschillende hoeken belicht zal zien ennbsp;waarop de discussie zeker nietnbsp;geschuwd wordt! Ook u bent vannbsp;harte welkom op deze dag! Voornbsp;meer informatie en voor eennbsp;(inschrijf)folder kunt u contactnbsp;opnemen met Alcmaeon.

? Lidmaatschap

Ook u kunt lid worden van de Utrechtse Faculteitsvereniging dernbsp;Sociale Wetenschappen, Alcmaeon.nbsp;Voor slechts f. 25,- per jaar kunt unbsp;begunstiger worden van dezenbsp;energieke vereniging. U ontvangtnbsp;dan iedere twee maanden het verenigingsblad 'Geestig' en wordt opnbsp;de hoogte gehouden van allenbsp;activiteiten. Bovendien kunt u dezenbsp;gratis of met korting bezoeken.nbsp;Bent u geïnteresseerd geraaktnbsp;neem dan contact op met Alcmaeon (030) 2533200 of schrijf eennbsp;briefje aan Alcmaeon, Heidelberg-laan 1, 3584 CS Utrecht. E-mail:nbsp;Alcmaeon@fsw.ruu.nl

Wat niet teruggestuurd hoeft te worden zal in het USAC-archiefnbsp;opgenomen worden. Ik hoop datnbsp;we er met uw hulp een mooi lus-trumboek van kunnen maken ennbsp;dat er weer een paar hoofdstukkennbsp;aan de rijke geschiedenis van onzenbsp;Alpenclub toegevoegd kunnennbsp;worden.

Informatie: USAC, Postbus 14129, 3508 SE Utrecht, (030)2331403 (Evanbsp;Weijer), USAC@studver.ruu.nl.nbsp;Homepage te bezichtigen op:nbsp;http://vvww.ruu.nl/-usacnbsp;professionele na- en bijscholing.

De cursussen worden verzorgd door docenten van de faculteitnbsp;Rechtsgeleerdheid van denbsp;Universiteit Utrecht in samenwerking met externe, veelal in denbsp;praktijk werkzame juristen.

Programma najaar 1998: Bestuursrecht

• 4 en 11 november: Nieuwnbsp;bestuursrecht: derde tranche Awb.

• 5 november: Actualiteitennbsp;ruimtelijk bestuursrecht.

Strafrecht

10 en 24 november: Forensische seksuologie voor juristen.

Privaatrecht

8 oktober: Recente jurisprudentie Verbintenissenrecht: totstandkoming en algemene voorwaarden.

15 oktober: Recente jurisprudentie verbintenissenrecht: onrechtmatigenbsp;daad en schadevergoeding.

27 oktober: Recente jurisprudentie burgerlijk procesrecht.

29 oktober:

Recente jurisprudentie verbintenissenrecht: niet nakoming.

29 oktober: Procederen voor alternatieve rechtsgangen.

5 november:

Recente jurisprudentie zekerheden.

26 november: Verkeersaansprakelijkheid.

1 december:

Actualiteiten verzekeringsrecht.

Arbeidsrecht

15 oktober:

Actualiteiten arbeidsrecht.

Overige rechtsgebieden

20 oktober, 17 november

?? ??nbsp;??nbsp;en 9 december:nbsp;Actualiteitencyclus notariaat.

30 oktober, 13 en 20 november: Nieuw recht II (voor advocatuur).

16 november:

Juridische instrumenten binnen de nieuwe privacywetgeving.

Voor meer informatie over onze programma's kunt unbsp;contact opnemen met het

Bureau Juridisch PAO,

(030) 2537021/2537022.

CBM

Het Centrum voor Beleid en Management (CBM) is een interfacultaire werkgroep van de Uni-versiteit Utrecht waarin wetenschappers uit diverse disciplinesnbsp;samen werken aan vraagstukkennbsp;op het gebied van beleid ennbsp;management. Voor managers ennbsp;beleidsmedewerkers in de praktijknbsp;bieden wij in 1998 en 1999 ondernbsp;andere de volgende cursussen aan:nbsp;? Leergang 'Strategisch management in de non-profit/not-for-profit sector'.

De uitdaging tot het maken van strategische keuzen en het varennbsp;van een eigen koers staat centraalnbsp;in deze tweejarige postacademische leergang die deelnemersnbsp;afronden met het diploma 'Masternbsp;of Strategie Management (MSM)'.nbsp;Deelnemers worden door reflectienbsp;op eigen denken en handelennbsp;gestimuleerd om aangereikte theoretische concepten, visies en kadersnbsp;in relatie te brengen met de eigennbsp;praktijksituatie. Uitgenodigdnbsp;worden managers (bestuurders,nbsp;directeuren) en senior-beleids-medewerkers die strategischenbsp;beslissingen nemen en/of voorbereiden voor de organisatie.

Duur: gedurende 2 jaar 19 seminars van 2 aaneengesloten dagen metnbsp;voorafgaand een kennismakingsbijeenkomst.

Kosten:f 14.900,- per opleidingsjaar (incl. accommodatie- en verzor-gingskosten).

Start: september 1999.

• ? Leergang 'Management innbsp;dienstverlenende organisaties'.nbsp;De uitdaging om te 'ondernemen'nbsp;binnen de randvoorwaarden vannbsp;het organisatiebeleid én professionals te inspireren tot cliëntgerichtenbsp;dienstverlening van hoge kwaliteit,nbsp;staat centraal in deze tweejarigenbsp;leergang. Uitgenodigd wordennbsp;managers van relatief zelfstandignbsp;opererende organisatie-eenhedennbsp;in dienstverlenende organisatiesnbsp;van de non-profit/not-for-profitnbsp;sector. Bij voldoende afrondingnbsp;heeft men recht op het diplomanbsp;'Master of Management (MM)'.nbsp;Duur: gedurende 2 jaar 18 seminarsnbsp;van overwegend 2 aaneengeslotennbsp;dagen met voorafgaand eennbsp;kennismakingsbijeenkomst.

Kosten: f 13.500,- per opleidingsjaar (incl. accommodatie- en verzorgingskosten).

Start: maart 1999.

• ? Leergang 'Counselling innbsp;context'. Na afloop van deze tweejarige leergang zijn deelnemers innbsp;staat om met inzicht in de emotionele beleving van de werkplek, bijnbsp;hun functie passende begeleidingnbsp;te geven aan anderen op een doelgerichte en professionele wijze.nbsp;Ook zijn zij in staat om verkregennbsp;inzichten om te zetten in ondersteuning van collega's bij veranderingsprocessen. Uitgenodigdnbsp;worden managers, Pamp;O-consulen-ten, opleiders, arbodienst-mede-werkers en anderen die belast zijnnbsp;met begeleidings- en/of counsel-lirigstaken op de werkplek.

Duur: gedurende 2 jaar 10 seminars van 2 t/m 5 aaneengesloten dagennbsp; 23 korte leesseminars (middag nbsp;avond).

Kosten:f 13.050,- per opleidingsjaar (incl. accommodatie- en verzorgingskosten).

Start: september 1999.

• ? Het maken van een marketingplan voor non-profit organisaties.nbsp;Het doel van deze vierdaagsenbsp;cursus is deelnemers op een interactieve wijze, stap voor stap aannbsp;du hand van bouwstenen (o.a. hetnbsp;formuleren van een missie ennbsp;bedrijfsdoelstellingen, concurren-tie-analyse, SWOT-analyse) eennbsp;strategisch marketingplan te latennbsp;bouwen voor de eigen organisatie.nbsp;Uitgenodigd worden managers,nbsp;stafleden en unit-managers vannbsp;kleine en middelgrote organisaties.nbsp;Duur: 4 dagen gedurende eennbsp;periode van drie maanden.nbsp;Kosten: f 2.800,-.

Start: oktober 1998 en voorjaar 1999.

• ? Kwaliteit en implementatie innbsp;non-profit organisaties.

Het doel van deze vierdaagse cursus is deelnemers inzicht tenbsp;bieden in het kwaliteitsbeleid vannbsp;de eigen organisatie èn vanuitnbsp;nieuwe aanvullende perspectievennbsp;te werken aan een zelf gekozennbsp;praktijkcase. Uitgenodigd wordennbsp;managers, projectleiders ennbsp;staffunctionarissen die verantwoordelijk zijn voor kwaliteitnbsp;in de organisatie of organisatie-eenheid.

Duur: 4 dagen gedurende een periode van drie maanden.nbsp;Kosten: f 3.600,-.

Start: oktober 1998 en voorjaar 1999.

• ? Marketing, sponsoring ennbsp;fondsenwerving voor non-profitnbsp;organisaties.

Deze tiendaagse cursus met terugkomdag reikt medewerkersnbsp;van non-profit organisaties handvatten aan voor het opzetten ennbsp;uitvoeren van een strategie voornbsp;het verwerven van extra inkomstennbsp;uit sponsoring, fondsenwerving ennbsp;subsidies. Uitgenodigd wordt iedereen die verantwoordelijk is (of zalnbsp;worden) voor het verwerven vannbsp;gelden t.b.v. de organisatie.

Duur: 10 dagen gedurende een periode van een half jaar -r eennbsp;terugkomdag.

Kosten: f 6.495,- (incl. accommodatie- en verzorgingskosten). Start: oktober 1998 en voorjaarnbsp;1999.

• ? Workshop 'Werk- ennbsp;loopbaanbalans'.

Deze vierdaagse workshop is bedoeld voor wetenschappers metnbsp;een wat langer arbeidsverleden,nbsp;die in een veranderende organisatiecontext hun eigen koers willennbsp;(blijven) bepalen. Uitgenodigd worden wetenschappers die werkzaamnbsp;zijn in wetenschapsorganisaties,nbsp;zoals universiteiten en verwantenbsp;onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Doel is elke deelnemernbsp;te ondersteunen in het helder krijgen en het maken van keuzen tennbsp;aanzien van de werksituatie ennbsp;loopbaan.

Duur: 4 dagen.

Kosten: f 3650,- (incl. accommodatie- en verzorgingskosten).

Start: oktober 1998 en maart 1999.

• ? In-companytrainingen.

Op verzoek verzorgt het CBM in-company trainingen voornbsp;organisaties en ook cursussennbsp;speciaal voor medewerkers van denbsp;Universiteit Utrecht.

Informatie: Centrum voor Beleid en Management, (030) 2536338 /nbsp;2536463, fax. (030) 2536156,nbsp;e-mail: c.vangalen@cbm.ruu.nl.

Een algemene studiegids over postacademisch onderwijs,nbsp;postdoctoraal onderwijs,nbsp;contractonderwijs en opennbsp;cursussen is aan te vragen vianbsp;(030) 2532670.

Publicaties

Rutgers met de baard Het boek 'Rutgers met de baard,nbsp;het levensverhaal van een pastornbsp;intrepidus (18831942)' gaat overnbsp;het leven en werk van ds. A.R.nbsp;Rutgers, een bijzonder mens in hetnbsp;verzet tegen het fascisme. Denbsp;auteur, A. Bekkenkamp, heeft hierin recht willen doen aan iemand dienbsp;trouw bleef aan zijn roeping. Alnbsp;vertellend verbergt hij zijn voorkeuren en zijn ergernissen niet.nbsp;Hij omschrijft Rutgers als een giraffe, een dier dat meer zichtbaar isnbsp;dan de rest van de dieren. Rutgersnbsp;liet graag van zich spreken, ging denbsp;discussie en het conflict niet uit denbsp;weg. In zijn krachtige vrijmoedigheid bezorgde hij zichzelf vaak relationele problemen. Via een omwegnbsp;langs Duitsland en Twente kwamnbsp;Rutgers in april 1931 in Rotterdamnbsp;terecht waar hij zich vooral richttenbsp;op de onderkant van de samenleving. Hij was een heel sociaal bewogen man, die letterlijk een hemdnbsp;weggaf als hij er twee had en zelfsnbsp;zijn enige jas als het echt moest.nbsp;In 1940 nam hij onmiddellijk stelling tegen de bezetter wat leiddenbsp;tot vele verhoren en uiteindelijknbsp;zijn dood in het concentratiekamp.

RUTGERS

MET

Ö£

BAARD

HCTUVEfiSUERHAftt

VftN ££N PASTOR INTREPIDUS

1883-1942

Het boek kan dan ook gezien worden als een eerbetoon aan de wat vergeten 'man met de baard', zoalsnbsp;prof. dr. A. van der Meiden hem opnbsp;het omslag beschrijft. De inleidingnbsp;werd geschreven door prof. dr. O. J.nbsp;de Jong. De auteur studeerde vannbsp;1969 tot 1975 theologie in Utrechtnbsp;en is momenteel predikant innbsp;Enschede.

'Rutgers met de baard' door A. Bekkenkamp is uitgebracht bijnbsp;uitgeverij van de Berg Enschede.nbsp;ISBN 9055120561.

Informatie voor deze rubrieken gaarne toezenden aan de redactie onder vermelding vannbsp;'Publicaties' of 'Personalia'.

Het Repertorium deel 1 Ligurie

Het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut (NIKI) tenbsp;Florence (zie ook pagina 13) heeftnbsp;een achtdelig repertorium in voorbereiding van Nederlandse ennbsp;Vlaamse schilderijen die in Italiaansnbsp;bezit zijn. Het in april verschenennbsp;eerste deel gaat over Ligurië.nbsp;In de vijftiende eeuw ontstond er innbsp;Italië grote interesse voor Nederlandse en Vlaamse schilderkunst.nbsp;In de loop van de tijd zijn dezenbsp;schilderijen in bezit gekomen vannbsp;de Italiaanse staat, de kerk, Italiaanse gemeenten en andere overheden. Ze zijn weinig bestudeerdnbsp;omdat ze vaak in museumdepotsnbsp;worden bewaard en zo voor hetnbsp;oog van de bezoeker maar ook denbsp;wetenschapper verborgen blijven.nbsp;Het repertorium kan op dezenbsp;manier een bijdrage leveren aannbsp;de kennis over Nederlandse ennbsp;Vlaamse schilderkunst en verzamelingen in Italië.

Het materiaal dat een plaats zal krijgen in het Repertorium wordtnbsp;opgesplitst naar streek. Dit zal leiden tot acht verschillende publicaties die elk apart verschijnen. In hetnbsp;nu verschenen deel zijn werkennbsp;opgenomen van onder meer Jannbsp;van Scorel, Joos van Cleve, Peternbsp;Paul Rubens en Anthony van Dyck.nbsp;Het NIKI neemt sinds 40 jaar eennbsp;belangrijke plaats in binnen hetnbsp;prestigieuze wetenschappelijke-culturele milieu in Florence,nbsp;Voornaamste taken zijn de bestudering van de Italiaanse kunst en denbsp;Nederlandse en Vlaamse kunst innbsp;Italië en de vorming van Nederlandse en Italiaanse kunsthistorici. Hiermee levert het een essentiële bijdrage aan de verdieping van denbsp;kennis over eeuwenoude artistiekenbsp;betrekkingen tussen de tweenbsp;gebieden.

Repertory of Dutch en Flemisch paintings in Italian public collections. Dit is een uitgave van hetnbsp;NIKI in Florence in samenwerkingnbsp;met uitgeverij Centro Di. De eindredactie is in handen van Bertnbsp;Meijer. Het eerste deel 'Ligurie' isnbsp;geschreven door Maria Fontana énnbsp;Michiel Plomp.

Informatie: NIKI, 50125 Firenze, Viale Torricelli 5,

telefoon 0039-55-221612, email iuo@iuo.iris.firenze.it.

Gezondheid van kunstmatig verwekte kinderen

De Wetenschapswinkel Biologie heeft een rapport uitgebracht overnbsp;de gezondheid van kunstmatignbsp;verwekte kinderen. In Nederlandnbsp;wordt ongeveer een op de honderdnbsp;kinderen met behulp van in-vitro-fertilisatie (IVF) verwekt. Dezenbsp;kinderen worden vaker te vroegnbsp;geboren en hebben daardoor eennbsp;lager geboortegewicht. Dit is deelsnbsp;toe te schrijven aan het feit dat eennbsp;geslaagde IVF-behandeling vaak totnbsp;een meerlingzwangerschap leidt.nbsp;Meerlingen worden in het algemeen vroeger geboren dan eenlingen. Opmerkelijk is echter dat IVF-eenlingen vergeleken metnbsp;natuurlijk verwekte kinderen ook _nbsp;vaker te vroeg geboren worden.nbsp;Bij te vroeg geboren kinderen kunnen allerlei gezondheidsproblemennbsp;voorkomen waardoor er een verhoogde kans bestaat dat het kindnbsp;overlijdt.

Het rapport 'De gezondheid van kunstmatig verwekte kinderen' is tenbsp;verkrijgen door overmaking vannbsp;f 7,50 op postbankrekeningnbsp;2054419 van de Wetenschapswinkelnbsp;Biologie te Utrecht onder vermelding van 'rapport P-UB-98-05' en denbsp;volledige adresgegevens.

.Personalia

? Voor zijn scriptie 'De receptie van het postmodernisme in denbsp;Nederlandse kunstbeschouwingnbsp;1980-1995' heeft drs. Rogier Schumacher de Boekman-Trouw Scriptieprijs 1997 ontvangen. Schumachernbsp;studeerde vorig jaar cum laude alsnbsp;kunsthistoricus af aan de Universi-teit Utrecht.

De jury waardeerde de toegankelijkheid waarmee de winnaar

Adreswijziging

Adreswijzigingen kunt u doorgeven via de elektronische postbus. Als u een e-mail metnbsp;uw oude en nieuwe adresnbsp;naar illuster@csc.usc.uu.nlnbsp;stuurt, worden uw gegevensnbsp;door ons verwerkt. Natuurlijknbsp;kunt u ook de gecorrigeerdenbsp;adreswikkel kostenloos terugzenden naar het op de wikkelnbsp;vermelde antwoordnummer.

het veelzijdige en ingewikkelde onderwerp bracht. Ze omschreefnbsp;de scriptie als een 'onmisbaarnbsp;naslagwerk over het postmodernisme in Nederland'. De aanmoedigingsprijs bestaat uit 2500 guldennbsp;en een publicatie in gewijzigdenbsp;vorm in het dagblad Trouw.

• ? nbsp;nbsp;Op 28 mei ontving prof. dr.nbsp;C.G. Roelofsen, universitair docentnbsp;Volkenrecht aan de juridischenbsp;faculteit, de Sarton-medaille van denbsp;Universteit van Gent. Deze medaillenbsp;vernoemd naar George Sarton -een historicus van de bèta-weten-schappen - wordt jaarlijks toegekend aan een historicus. Roelofsennbsp;kreeg de medaille voor zijn werkzaamheden op het terrein van denbsp;geschiedenis van het internationaalnbsp;recht.

• ? Dr. H. Rudolph, universitairnbsp;hoofddocent van het Debye Instituut van de faculteit Natuur- ennbsp;Sterrenkunde wordt de nieuwenbsp;directeur van deze faculteit. Hijnbsp;volgt hiermee Piet Zeegers per

1 juli op. Zeegers gaat in opdracht van het college van bestuurnbsp;projectwerkzaamheden verrichten.nbsp;Rudolph wordt voor drie dagennbsp;directeur en blijft de resterendenbsp;twee dagen verbonden aan hetnbsp;Debye Instituut.

• ? Prof. dr. Frank Bovenkerk,nbsp;hoogleraar criminologie is denbsp;nieuwe voorzitter van de stichtingnbsp;Slachtoffer in beeld. Slachtoffer

in beeld is een leerproject om jongeren bewust te maken van denbsp;gevolgen van hun delict(en) voornbsp;het slachtoffer.

• ? Het kabinet heeft besloten prof,nbsp;mr. P. van Buuren voor te dragennbsp;als lid van de Raad van State. Vannbsp;Buuren is sinds 1986 hoogleraarnbsp;bestuursrecht in Utrecht. Van 1992nbsp;tot 1995 was hij decaan van denbsp;juridische faculteit. Tot die tijd wasnbsp;hij werkzaam bij het Ministerie vannbsp;Justitie. Hiernaast is hij onder meernbsp;vice-voorzitter van de commissienbsp;algemene regels van bestuursrecht,nbsp;adviseur bij advocaten- en notariskantoor Nauta Dutilh en algemeennbsp;bestuurslid van het Instituut voornbsp;Bouwrecht.

• ? De Universiteit van Demokritosnbsp;van Thracië (Griekenland) heeft eennbsp;eredoctoraat toegekend aan prof.

mr. A.S. Hartkamp, hoogleraar privaatrecht en advocaat-generaalnbsp;bij de Hoge Raad. Hij kreeg hetnbsp;doctoraat onder meer voor zijnnbsp;verdiensten op wetenschappelijknbsp;en intermenselijk gebied. Bij denbsp;uitreiking hield Hartkamp innbsp;het Grieks een rede met de titelnbsp;'Naar een Europees Burgerlijknbsp;Wetboek'.

Colofon

illuster 12, jaargang 3, september 1998

Illuster is een gezamenlijke uitgave van de Universiteit Utrecht en de Verenigingnbsp;Utrechts Universiteitsfonds. In samenwerking met faculteiten en verenigingen, het Alumniplatform en de Stichtingnbsp;Utrechts Universiteitsblad.

Illuster verschijnt vier keer per jaar en wordt toegezonden aan afgestudeerdennbsp;van de Universiteit Utrecht in een oplagenbsp;van 70.000.

Hoofdredacteur: Twan Geurts

Redactie: Karin Beneken Kolmer, Nóor van Haaren, Désirée Majoor,nbsp;Armand Heijnen

Redactie-advies: Mascha Damen, Sandra van Dillen, Peter Giessen,nbsp;Esther Lusse, Ted Sanders, Harry vannbsp;den Tweel

Redactie-raad: Willem Kardux, (voorzitter), secretaris Universiteitnbsp;Utrecht; Joop Kessels, hoofd programmanbsp;Communicatie; Joke Mat, redactienbsp;NRC-Handelsblad; Herre van Oostendorp,nbsp;Stichting Utrechts Universiteitsblad;nbsp;Mascha Damen, Vereniging Utrechtsnbsp;Universiteitsfonds; Leon vannbsp;de Zande, studievereniging Awater

Aan dit nummer werkten verder mee: Herbert Blankesteijn, Xander Bronkhorst,nbsp;Maarten Evenblij, Erik Hardeman,nbsp;Gabby Hees, Armand Heijnen,nbsp;Annemiek Jonker, Roy Meijer,

Leonie van den Schoor, Chiara Soldat!, Sander van Walsum

Fotografie: Ivar Pel, Stijn Rademaker Cartoon: Niels Bongers

Ontwerp en opmaak:

Jeske van der Poel, Breda

Druk: Drukkerij Dijkman BV, Amsterdam © Universiteit Utrecht. Illuster, periodieknbsp;voor alumni van de Universiteit Utrecht.nbsp;Overname van artikelen is - ondernbsp;bronvermelding - toegestaan.

Het U-blad stelt op verzoek van de redactie eerder in het U-bladnbsp;verschenen artikelen en illustratiesnbsp;beschikbaar aan Illuster.

ISSN: 1383-4703

Voor toezending is gebruik gemaakt van alumnibestanden van:

Vereniging Utrechts Universiteitsfonds Reünistenvereniging BITONnbsp;Reünistenvereniging SSR-NUnbsp;Reünistenvereniging Unitas S.R.

'lungit lunctus'

Reünistenvereniging USC Reünistenvereniging UVSV/NWSUnbsp;Reünistenvereniging Veritas

Faculteit Farmacie

Faculteit Godgeleerdheid

Faculteit Letteren

Faculteit Natuur- en Sterrenkunde Faculteit Rechtsgeleerdheidnbsp;Faculteit Ruimtelijke Wetenschappennbsp;Faculteit Sociale Wetenschappennbsp;Faculteit Scheikunde

Faculteit Wijsbegeerte

Faculteit Wiskunde en Informatica A-Eskwadraat, Avirus, ESN, JSVU,

PHEPH, SIB, SAMS, SVKIU, John Tomes, UGV, URIOS, UHSK, KNGMG, KNMG,nbsp;KNMvD, KNMP, NIBI. NIP

Redactie-adres:

Illuster, postbus 80125, 3508 TC Utrecht,nbsp;(030) 2534073,nbsp;fax: (030) 2533685,nbsp;e-mail: k.berteken@cscusc.uu.nl

De keuze van een werknemer om wel of niet gebruik te maken van denbsp;VUT-regeling wordt in grote matenbsp;beïnvloed door de partner en denbsp;baas op de werkvloer. De beslissingnbsp;valt vaak al ruim voordat de regeling ingaat. Dit blijkt uit het proefschrift 'Older workers in transition:nbsp;Studies on the early retirementnbsp;decision in the Netherlands' vannbsp;C.J.I.M. Henkens. Hij onderzocht hetnbsp;keuzegedrag van 2000 oudere werknemers bij de overheid en in hetnbsp;bedrijfsleven.

Ruim de helft van de partners meent dat uittreding goed is voornbsp;de gezondheid van de echtgenoot.nbsp;De verwachte gezondheid blijkt vannbsp;grote invloed op de aanmoedigingnbsp;om te stoppen of juist door te gaan.nbsp;De partner ondersteunt de keuzenbsp;om eerder te stoppen met werkennbsp;minder wanneer er nog financieelnbsp;afhankelijke kinderen zijn of wanneer er negatieve gevolgen voor denbsp;relatie worden verwacht. Over hetnbsp;algemeen verwachten ze met ditnbsp;laatste weinig problemen; dit geldtnbsp;zowel voor mannen als vrouwen.nbsp;Als partners gemeenschappelijkenbsp;hobby's hebben zal de echtgenootnbsp;van de werknemer het met de VUTnbsp;gaan juist aanmoedigen.

In Nederland maakt ruwweg tachtig procent van de VUT-gerechtigdennbsp;gebruik van de vervroegde-uittre-dingsregeling. Voorgaande onderzoeken richtten zich alleen op de

Mensen die een harttransplantatie ondergaan krijgen altijd te makennbsp;met een afstotingsreactie: hetnbsp;lichaam beschouwt het 'vreemde'nbsp;hart als indringer en komt hiertegen in opstand. Medicatie zorgtnbsp;ervoor dat het afweersysteem vannbsp;de patiënt wordt onderdrukt zodatnbsp;er geen schade aan het (nieuwe)nbsp;hart ontstaat. Nadeel hiervan is datnbsp;het de gehele weerstand vermindert waardoor het risico op infecties toeneemt. Tot nu toe werdnbsp;aangenomen dat de T-cellen (wittenbsp;bloedcellen die antistoffen produceren) een bepalende rol spelen innbsp;het afstotingsproces.

Uit het proefschrift 'Mechanisms of human heart allograft rejection.nbsp;financiële aspecten die bij hetnbsp;maken van de keuze van belangnbsp;waren. De achteruitgang in inkomen (tussen 10-15 procent van hetnbsp;netto-inkomen) is wel degelijk eennbsp;belangrijke factor maar anderenbsp;factoren, zoals gezondheid ennbsp;werksituatie zijn vaak belangrijker.nbsp;Henkens probeerde economische,nbsp;sociale en psychologische factoren innbsp;het beslissingsproces samen te brengen in één model. Op 12 juni is hijnbsp;bij de faculteit Rechten gepromoveerd (promotores: prof. dr. J.J.nbsp;Siegers, prof. dr. F. Tazelaar).

C.J.I.M. Henkens: Keuze voor VUT is geen individuele keuze.

The role of T cells, macrophages and cytokines' van E. van Hoffennbsp;blijkt dat de werking van macro-fagen (witte bloedcellen die afvalnbsp;opruimen) en cytokinen (eiwittennbsp;die worden geproduceerd doornbsp;Tcellen en macrofagen) in hetnbsp;afstotingsproces belangrijker isnbsp;dan tot nu toe werd aangenomen.nbsp;Deze kennis kan er op termijnnbsp;toe leiden dat de medicatienbsp;voor mensen met een getransplanteerd hart verbeterd wordt.nbsp;Op 15 september is Van Hoffennbsp;gepromoveerd bij de faculteitnbsp;Geneeskunde (promotor; prof. dr.nbsp;J.G. van den Tweel; co-promotores:nbsp;dr. R.A. de Weger, dr. F.H.J.nbsp;Gmelig Meyling).

In 1985 ging in Nederland de basisschool van start. Net als bij het lager onderwijs en het kleuteronderwijs in de jaren daarvoor was ernbsp;over de onderwijsinhoud weinignbsp;geregeld. In de wet op het basisonderwijs staat dat er onder anderenbsp;aan rekenen, taal, geschiedenis ennbsp;aardrijkskunde moet wordennbsp;gedaan, maar precieze criterianbsp;waaraan moet worden voldaannbsp;ontbraken. Pas in 1993 worden ernbsp;kerndoelen vastgesteld voor hetnbsp;basisonderwijs met daarin beschrijvingen van de kennis, vaardigheden en inzichten die minimaal aannbsp;alle leerlingen moeten worden

Gehoorvragenlijsten zijn voor huisartsen een snelle en betrouwbare manier om inzicht te krijgen in hetnbsp;complexe probleem van gehoorverlies bij ouderen. De vragenlijst kannbsp;zicht geven op de gehoorklachtennbsp;van de patiënt en de gevolgen vannbsp;deze klachten in het dagelijksnbsp;leven. Daarnaast biedt de vragenlijst huisartsen de mogelijkheid omnbsp;gerichter door te verwijzen voornbsp;nader onderzoek. Tot deze conclusie komt huisarts Vincent vannbsp;Schalk in zijn proefschrift 'Hearingnbsp;disorders in the elderly: hearingnbsp;questionnaires in general practice'.nbsp;In Nederland zijn circa een miljoennbsp;mensen van 60 jaar en oudernbsp;slechthorend. Dit kan volgens Vannbsp;Schalk grote sociale consequentiesnbsp;hebben. quot;Ouderen durven nietnbsp;meer naar het theater te gaan ofnbsp;voelen zich ongemakkelijk op eennbsp;verjaardag omdat hen te veel ontgaat. In de ergste gevallen wordennbsp;ze zelfs voor dement versleten.nbsp;De kinderen klagen dan dat vadernbsp;of moeder niets meer onthoudt vannbsp;wat hen is verteldquot;.

De gehoorvragenlijst geeft volgens van Schalk huisartsen de mogelijkheid deze problemen te lijf tenbsp;gaan. quot;Het eerste deel bestaat uitnbsp;tien eenvoudige vragen die duidelijkheid geven over de klachten.nbsp;Soms zijn die klachten minimaal ennbsp;heeft de patiënt er vrede mee.nbsp;Is dat laatste niet het geval dannbsp;aangeboden. Er komt veel kritieknbsp;op die kerndoelen wat al snelnbsp;leidt tot veranderingen en herzieningen.

In zijn proefschrift 'Wieden in een geheime tuin. Een studie naarnbsp;kerndoelen in het Nederlandsenbsp;basisonderwijs' reconstrueert J.F.M.nbsp;Letschert het ontwikkelingstrajectnbsp;van de kerndoelen en analyseert hijnbsp;aan de hand van reacties vannbsp;betrokkenen het gevoerde beleid.nbsp;Op 4 september is hij gepromoveerd bij de faculteit Socialenbsp;Wetenschappen (promotores:nbsp;prof. dr. N.A.J. Lagerweij, prof.

dr. J.J.H. van den Akker).

wordt het tweede deel gebruikt. Dat gaat in op de mate van hindernbsp;en ongemak die de patiënt alsnbsp;gevolg van de slechthorendheidnbsp;ervaart.quot; Op 8 september is Vannbsp;Schalk gepromoveerd bij de faculteit Geneeskunde (promotor: prof,nbsp;dr. R.A. de Melker; copromotor:nbsp;dr. M.E.L. Bartelink.

Vincent van Schalk: Slechthorendheid heeft grotenbsp;sociale consequenties.

quot;Dit heb ik 'Gouden boom in de Vogezen' genoemd. Mijn vrouw wilnbsp;het niet verkopen, omdat het onsnbsp;favoriete vakantieadres uitbeeldt.quot;nbsp;Karei Loman bladert met zichtbarenbsp;trots door de map waarin hij foto'snbsp;van zijn aquarellen heeft verzameld.nbsp;Een uitgebreid en veelkleurig oeuvre,nbsp;variërend van Toscaanse en Pro-vençaalse landschappen tot naaktennbsp;en boeketten, gaat in figuratieve ofnbsp;meer abstracte vorm aan het oognbsp;voorbij.

Het is nu vijf jaar geleden dat Loman de boeken van zijn studie pedagogiek naar de zolder verbande. Toennbsp;het Leerlingwezen in de provincienbsp;Gelderland waarvan hij directeur

was fuseerde en op de commerciële toer ging heeft Loman nog even meenbsp;gedaan, maar op 48-jarige leeftijdnbsp;nam hij van de ene op de andere dagnbsp;ontslag. Hij was het contact met zijnnbsp;basis, de klas, kwijt. quot;Sommigennbsp;noemden het een moedige stap,nbsp;anderen een domme. Het was innbsp;zien zijn in de kunstkelder van hetnbsp;stadhuis in Putten. Leven van denbsp;kunst kan Loman echter nog niet.nbsp;Uit sociaal oogpunt houdt hij zijn

Coördinator alumnibinding

Mw. drs. D.T.M. Majoor, Heideiberglaan 8, 3584 CS Utrecht (030) 2534072

E-mail: d.majoor@usp.uu.nl

Aardwetenschappen

Budapestlaan 4, 3584 CD Utrecht

Postbus 80021, 3508 TA Utrecht

(030) 2535050 Fax: (030) 2535030

E-mail: i.beekman@geo.uu.nl

Biologie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16. 3584 CA Utrecht

Postbus 80088, 3508 TB Utrecht

(030) 2532276 Fax: (030) 2534526

E-mail: w.j.c.amesz@bio.uu.nl

Diergeneeskunde Androclusgebouw

Yalelaan 1, 3584 CL Utrecht

Postbus 80163, 3508 TD Utrecht

(030) 2534851 Fax: (030) 2537727

Farmacie F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht

Postbus 80082, 3508 TB Utrecht

(030) 2537313/2532525 Fax: (030) 2513953 E-mail: h.m.dobbeiaar@pharm.uu.nl

Geneeskunde Stratenum

Universiteitsweg 100, 3584 CG Utrecht Postbus 80030, 3508 TA Utrecht

(030) 2538888 Fax: (030) 2539025

E-mail: bureau@med.uu.nl

Godgeleerdheid Willem C. van Unnikgebouw

Heideiberglaan 2, 3584 CS Utrecht

(030) 2531853 Fax: (030) 2533241

ieder geval een ingrijpendequot;, herinnert Loman zich.

Een kwart eeuw was Loman op directieniveau en als leraar actief geweest in het basis- en het voortgezetnbsp;beroepsonderwijs. In de avondurennbsp;en weekenden studeerde hij. Eerstnbsp;behaalde hij zijn MO-akten aan denbsp;Katholieke Hogeschool in Tilburg ennbsp;later zijn doctorandustitel pedagogiek aan de Universiteit Utrecht. Metnbsp;zijn studie in Utrecht had hij overigens niet in de eerste plaats denbsp;bedoeling om een andere baan tenbsp;vinden. quot;Ik wilde juist afstand nemennbsp;van de praktijk door met andere stu-prijzen laag. Hij was immers altijd alnbsp;meer mens- dan commercieel gericht.nbsp;Sinds enkele jaren is de schilder uitnbsp;Ede daarom tevens werkzaam alsnbsp;coördinator kunstzinnige vorming ennbsp;buitenschoolse opvang voor de internationale schakelklassen van eennbsp;grote scholengemeenschap innbsp;Utrecht. Didactisch gaat het op denbsp;automatische piloot, maar de socialenbsp;en creatieve band met de kinderennbsp;van vluchtelingen en asielzoekersnbsp;stimuleert. quot;Ik ben terug bij de basis.nbsp;Doctorandus Loman is weer gewoonnbsp;Karei Lomanquot;, grinnikt hij.

E-mail: necr@theo.uu.nl

Letteren

Kromme Nieuwegracht 46. 3512 HJ Utrecht (030) 2536105 Fax: (030) 2536083 E-mailnbsp;medewerkers: lt;naamgt;@let.uu.nl

Natuur- en Sterrenkunde

Princetonplein 5, 3584 CC Utrecht

Postbus 80000, 3508 TA Utrecht

(030) 2533284 Fax: (030) 2539282

E-mail: facbureau@phys.uu.nl

Rechtsgeleerdheid

Janskerkhof 3, 3512 BK Utrecht

(030) 2537018/2537017 Fax: (030) 2537300 E-mail medewerkers: lt;voorletters.voor-voegselsachternaamgt;@law.uu.nl

denten te filosoferen over onderwijs, maar ook over onderwerpen uit denbsp;menswetenschappen.quot;

De studie was verrijkend. Toch kwam Loman na zijn ontslag in 1993 tot denbsp;conclusie dat hij zich in zijn loopbaannbsp;te veel had gericht op het rationelenbsp;denken. Het was tijd om quot;de buik tenbsp;laten sprekenquot;. Bewust schakelde hijnbsp;een outplacementbureau in datnbsp;gebruik maakte van kunstzinnigenbsp;activiteiten om mensen zichzelf tenbsp;laten ontdekken. Voor Loman werdnbsp;het middel een doel. Hij bleek eennbsp;talent voor aquarelleren te hebben.nbsp;Zijn medecursisten waren razend-enthousiast. quot;Ik heb ter plekkenbsp;meteen mijn eerste expositie gehoudenquot;, vertelt de kunstenaar.nbsp;Inmiddels heeft autodidact Loman alnbsp;een flink aantal succesvolle tentoonstellingen in binnen- en buitenlandnbsp;op zijn naam staan. Van half oktobernbsp;tot half november zal zijn werk te

Oproep voor deze rubriek Bent u na uw studie ook ietsnbsp;heel anders gaan doen of kentnbsp;u iemand die een 'zijsprong'nbsp;heeft gemaakt, laat het dannbsp;weten aan de redactie vannbsp;Illuster, telefoon: (030)nbsp;2534073, fax: (030) 2533685,nbsp;e-mail: k.beneken@csc.usc.uu.nl

Illuster 13 verschijnt op 19 december 1998

Reacties, suggesties en inge- ,. zonden mededelingen kunt unbsp;toezenden aan de redactienbsp;vóór 4 november 1998.

De redactie behoudt zich het recht voor ingezondennbsp;mededelingen in te kortennbsp;of te weigeren.

Ruimtelijke Wetenschappen

Willem C. van Unnikgebouw

Heideiberglaan 2, 3584 CS Utrecht (030) 2532044 Fax: (030) 2540604

E-mail: r.vanderlinden@geog.uu.nl

Scheikunde F.A.F.C. Wentgebouw

Sorbonnelaan 16. 3584 CA Utrecht

Postbus 80083, 3508 TB Utrecht

(030) 2533793/2533791 Fax: (030) 2533072

E-mail: j.a.dekooker@chem.uu.nl

Sociale Wetenschappen Centrumgebouw

Zuid, Heideiberglaan 1, 3584 CS Utrecht (030) 2534700 Fax: (030) 2531619

E-mail: bureau@fss.uu.nl

Wijsbegeerte Bestuursgebouw

Heideiberglaan 8, 3584 CS Utrecht

(030) 2531831 Fax: (030) 2532816

E-mail: bureau@phil.uu.nl

Wiskunde en Informatica

Budapestlaan 6, 3584 CD Utrecht

(030) 2531515/2533536 Fax: (030) 2518394

E-mail: hurk@math.uu.nl

IVLOS Bestuursgebouw

Heideiberglaan 8, 3584 CS Utrecht

(030) 2533400 Fax: (030) 2532741