De Universiteit Utrecht gaat vanaf september 2000 een volledige opleiding ‘nieuwe’ economienbsp;verzorgen. Het Utrechtse initiatief combineertnbsp;de economie met inzichten uit andere wetenschapsgebieden als het recht, de geografie, denbsp;sociale wetenschappen of de geschiedenis.nbsp;‘Uniek in Nederland’, zo meldde collegevoorzitter Jan Veldhuis trots tijdens de opening vannbsp;het academisch jaar in de Utrechtse Domkerk.nbsp;De Maastrichtse hoogleraar internationale economische betrekkingen Luc Soete onderstreeptenbsp;de ontwikkeling naar een ‘nieuwe’ economie.nbsp;Gastspreker premier Wim Kok hield een meernbsp;algemeen pleidooi voor het leven-lang-leren.

De voorzitter van het Utrechtse college van bestuur, drs. Jan Veldhuis, toonde zich op 30 augustus blijnbsp;dat Utrecht eindelijk een volwassen opleiding economie in huis krijgt. 'Een klassieke, algemene universiteit kan anno 2000 niet zonder. Omwille van denbsp;beoefening van de economie zelf en omwille vannbsp;de beïnvloeding van de overige disciplines.'nbsp;Het was al enkele jaren mogelijk in Utrecht economie te studeren, als 'kopstudie' in combinatie metnbsp;een ander vakgebied. Maar met de invoering vannbsp;een eigen propedeuse kunnen studenten vanaf volgend jaar meteen in het eerste jaar met economienbsp;beginnen.

Waarom Utrecht nu pas een dergelijke opleiding aanbiedt, ligt besloten in de geschiedenis, legt Veldhuis uit. Handel en industrie werden lange tijd nietnbsp;als echte wetenschap gezien en vormden dus geennbsp;passende bezigheid voor de geleerde stand. Pas innbsp;1922 werd in Amsterdam de eerste faculteit dernbsp;handelswetenschappen opgericht. Na de Tweedenbsp;Wereldoorlog volgde Groningen. 'Leiden en Utrechtnbsp;bleven achter', zegt Veldhuis. 'Een hypothese is datnbsp;Utrecht en Leiden te deftig waren, te conservatief.nbsp;Te gebonden aan adel, patriciaat en geleerde stand.'

Groeiende vraag

Door de jaren heen deed Utrecht verschillende pogingen een economiestudie van de grond te krijgen, maar pas in de jaren tachtig werd het onderwerp echt aktueel. Toen kwamen er viernbsp;opleidingen op het grensvlak van economie ennbsp;rechten, geografie, sociale wetenschappen ofnbsp;geschiedenis. In 1997 viel het besluit voor de vier bi-disciplinaire opleidingen een eigen propedeuse tenbsp;ontwikkelen om zo een volledige opleidingnbsp;'domeingerichte economie' aan te kunnen bieden.nbsp;Utrecht zal niet alle economische specialisaties innbsp;huis halen. De in de Domstad opgeleide economennbsp;zullen inzetbaar zijn op de terreinen economischnbsp;juridische institutionalisering, ruimtelijke - of socialenbsp;ordening of historisch-economische processen. Aannbsp;dit soort breed opgeleide economen is volgens Veldhuis grote behoefte. 'Er is een groeiende vraag naarnbsp;deskundigen die zijn opgeleid in meer dan één vakgebied. Dit sluit aan bij het inzicht dat voor het economisch proces het maatschappelijk kader veelnbsp;belangrijker is dan tot voor kort werd aangenomen.'

Marktprobleem

De Maastrichtse hoogleraar Luc Soete onderstreepte deze visie in zijn bijdrage aan de Utrechtse openingsceremonie. De industriële economie, aldusnbsp;Soete, is in een nieuw tijdperk beland. Wat Utrechtnbsp;wil past uitzonderlijk goed binnen deze nieuwenbsp;economie.

Het gaat, meent Soete, niet om radicaal andere inzichten. Veel van de ideeën omtrent de nieuwenbsp;economie kan men terugvinden bij zowel klassiekenbsp;als neo-klassieke economen. 'Wel echt nieuw is denbsp;invloed van de nieuwe informatie- en communicatietechnologie. Het steeds goedkoper ter beschikking komen van informatie, de steeds groterenbsp;mogelijkheden van het opslaan en bewerken, vannbsp;het codificeren van technologische kennis en tenslotte van het in reële tijd en wereldwijd communiceren en verhandelen van informatie en gecodificeerde kennis.'

'De nieuwe economie is gebaseerd op immateriële productie en consumptie, gekarakteriseerd innbsp;zekere zin door overvloed. Overvloed aan informatie, waarbij het zoeken en selecteren van de juistenbsp;of relevante informatie het nieuwe marktprobleemnbsp;wordt.'

Voor de nieuwe economie, stelt Soete, zijn nieuwe juridische regels nodig, nieuwe inzichten voor denbsp;aanpak van sociale vraagstukken. Er dreigt immersnbsp;een ongelijkheid tussen de mensen die wel en denbsp;mensen die niet over de juiste kennis kennis en denbsp;juiste netwerken beschikken. Bovendien gaan grenzen en bereikbaarheid een andere rol spelen. Datnbsp;vraagt om een nieuwe benadering vanuit de economische geografie. De geschiedkunde tenslotte isnbsp;belangrijk om te anticiperen op komende economische veranderingen. [Gwenda Knobel/Twan Geurts]

Gastspreker Wim Kok

Een leven lang leren, dat is het perspectief dat gastspreker premier Wim Kok zijn toehoordersnbsp;voorhield bij de opening van het academisch jaarnbsp;in Utrecht. Veel bedrijven en instellingen kunnennbsp;niet aan goed personeel komen. Dat is in hogenbsp;mate een kennisprobleem. 'Werknemers moetennbsp;niet alleen beschikken over de meest recente kennis, maar bovendien over de vaardigheden om zichnbsp;nieuwe kennis snel eigen te maken.' Als voorbeeldnbsp;noemde hij het tekort aan ICT-specialisten. Om innbsp;de toekomst grotere problemen te voorkomennbsp;moeten kinderen nu al vertrouwd raken met denbsp;nieuwe informatie- en communicatiemiddelen. Ennbsp;dat moet gelden voor alle jongeren. Kok kondigdenbsp;aan dat het kabinet extra geld uittrekt om iets tenbsp;ondernemen tegen het fenomeen van de vele uitvallers in het onderwijs.

Bijna 1100 eerstejaarsstudenten vormden het logo van de Utrechtse Introductie Tijd '99nbsp;(UIT) en verbraken daarmeenbsp;het record 'levend mozaïek'nbsp;uit 1993. Het leverde de eerstejaars een vermelding op innbsp;het Guiness Book of Records.nbsp;De recordpoging was een vannbsp;de vele programma-onderde-len van de zogenaamde UIT-dagen die van 9 t/m 13nbsp;augustus werden gehouden.nbsp;Ruim 2100 aankomende studenten van de Utrechtse uni-

Nog geen maand na zijn herbenoeming als voorzitter van de Universiteitsraad heeftnbsp;voorzitter Johan Janssen aan-gekondigd dat hij zijn functienbsp;per 1 oktober 1999 neerlegt.nbsp;Op die datum wordt Janssen,nbsp;die in 1997 aantrad als opvolger van Carla Kuijper-Groen-smit, hoofd van de afdelingnbsp;industrie van de provincie Gel-

versiteit en hogescholen maakten tijdens de UIT kennis met Utrecht in al zijn facetten.nbsp;Hoeveel studenten er daadwerkelijk aan de universiteitnbsp;gaan studeren is nog nietnbsp;bekend. De vooraanmeldings-cijfers bieden slechts een indicatie. Op 21 augustus haddennbsp;zich 5307 eerstejaars bij denbsp;universiteit aangemeld. Vergeleken met de cijfers van eennbsp;jaar terug betekent dit eennbsp;stijging van 5 procent.

derland, een functie die hij niet met het voorzitterschapnbsp;van de U-raad kan combine-

Hard optreden, bijvoorbeeld door te dreigen met hetnbsp;stoppen van ontwikkelingshulp of door een wapen-transactie te verbieden.nbsp;Die aanpak biedt meer kansnbsp;een regime dat de mensenrechten schendt, positief tenbsp;beïnvloeden dan vermaningen zonder dreigementen ofnbsp;sancties.

Daarnaast blijkt dat een regime nauwelijks beïnvloedbaar is als het de mensenrechtenschendingen als wenselijknbsp;of zelfs noodzakelijknbsp;beschouwt. Dit zijn enkelenbsp;conclusies die Marlies Glasiusnbsp;trekt in haar onderzoek naarnbsp;de invloed van buitenlandsnbsp;mensenrechtenbeleid op Indonesië onder het regime vannbsp;president Soeharto. Glasiusnbsp;promoveerde op 1 septembernbsp;aan de faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteitnbsp;Utrecht.

Aan de hand van vier case studies onderzocht Glasius in hoeverre westerse staten, waaronder Nederland, erin zijn geslaagd, de regering Soeharto positief te beïnvloedennbsp;op het gebied van de mensenrechten. De case studies gaannbsp;over de vrijlating van tienduizenden politieke gevangenennbsp;in de jaren zeventig, de executie van een aantal politiekenbsp;gevangenen tussen 1985 ennbsp;1990, het bloedbad in Oostnbsp;Timor van november 1991 ennbsp;de nasleep daarvan, en schendingen van arbeidsrechtennbsp;eind jaren tachtig en beginnbsp;jaren negentig.

'Dat alleen verbaal beleid weinig verandert zie je bijvoorbeeld aan de kwestie van de executies', aldus Glasius. Indonesië executeerde tussen 1985nbsp;en 1989 een aantal politiekenbsp;gevangenen. Westerse statennbsp;reageerden hierop slechts metnbsp;uitingen van bezorgdheid.nbsp;Daarvan was Indonesië weinignbsp;onder de indruk. Na nog viernbsp;executies in 1990 werd ditnbsp;beleid door de toenmaligenbsp;Minister voor Ontwikkelingssamenwerking, Pronk, gewijzigd.nbsp;'Pronk heeft een kleinnbsp;bedrag aan ontwikkelingshulpnbsp;bevroren, precies in een tijdnbsp;dat ook andere donorlandennbsp;een koppeling begonnen tenbsp;maken tussen het geven vannbsp;hulp en de mensenrechtensituatie. Daarna heeft de Indonesische regering afgezien vannbsp;verdere executies.'

In de case-studie over Oost-Timor komt duidelijk naar voren dat een regime moeilijknbsp;te beïnvloeden is als het denbsp;mensenrechtenschendingen alsnbsp;'wenselijk' of zelfs noodzakelijk beschouwt. Na het bloedbad van 1991 op Oost-Timornbsp;zette Nederland de hulpnbsp;opnieuw stop. Ook Canada ennbsp;Denemarken bevroren eennbsp;deel van hun hulp en de Verenigde Staten en de Europesenbsp;Unie uitten dreigementen innbsp;die geest. Enkele maandennbsp;later weigerde Indonesië verdere Nederlandse hulp. Volgens Glasius is die actie innbsp;Nederland ten onrechte geïnterpreteerd als het gevolg vannbsp;het krenken van de Indonesische gevoelens door het bottenbsp;gedrag van de voormaligenbsp;koloniale heerser, en metnbsp;name van Pronk. Soehartonbsp;wilde koste wat kost de controle over Oost-Timor behouden, en kon en wilde daaromnbsp;niet aan de eisen van de westerse staten met betrekkingnbsp;tot de mensenrechtensituatienbsp;voldoen. Daarom heeft hij eennbsp;tegenactie bedacht. Nederlandnbsp;heeft zich in de beklaagdenbank laten zetten.'

Drs. M. Glasius, 'Foreign Policy on Human Rights:nbsp;Its Influence on Indonesianbsp;under Soeharto'. Uitgeverijnbsp;Intersentia, Antwerpen, ISBNnbsp;09-5095-089-2.

Binnen een maand tijd hebben chemici van de Universiteitnbsp;Utrecht vier belangrijke Nederlandse prijzen in de wachtnbsp;gesleept. Prof.dr. A. Meijerinknbsp;van het Debye Instituut heeftnbsp;de Gouden Medaille gekregennbsp;van de KNCV, de chemischenbsp;beroepsvereniging. Promovenda mevr. drs. C. van Kraaijnbsp;van de sectie Biochemie vannbsp;Membranen heeft de DSM-prijsnbsp;voor Chemie en Technologienbsp;1999 gewonnen. Ook twee vannbsp;de vier tweede prijzen van

DSM gingen naar Utrechtse promovendi.

Meijerink kreeg zijn prijs voor zijn zeer originele en hoogstaande bijdragen aan eennbsp;breed gebied van vaste-stof-chemie en luminescentie. Hijnbsp;werkt onder meer aan de ontwikkeling van nieuwe fosforen,nbsp;stoffen die gebruikt kunnennbsp;worden in platte beeldschermen en kwikvrije TL-buizen.nbsp;Mevr. drs. C. van Kraaij ontvingnbsp;de DSM-prijs voor haar promo-tie-onderzoek naar het wer-kingsmechanisme van de anti-microbiële stof nisine, datnbsp;wordt geproduceerd doornbsp;melkzuurbacteriën. Nisinenbsp;wordt gebruikt als natuurlijknbsp;('groen') conserveringsmiddelnbsp;voor voedingsmiddelen ennbsp;heeft veel potentie voor verdere toepassingen binnen ennbsp;buiten de voedingsmiddelenindustrie. De jury was onder denbsp;indruk van de rationele, systematische en enthousiaste aanpak van Van Kraaij, met eennbsp;zeer breed scala aan wetenschappelijke technieken.

Van de vier tweede prijzen van DSM gingen er twee naar denbsp;Utrechtse faculteit Scheikunde.nbsp;Drs. R. Wegh, promovendus bijnbsp;Meijerink, kreeg deze prijsnbsp;voor zijn werk aan de bovengenoemde nieuwe fosforennbsp;voor kwikvrije TL-buizen ennbsp;plasma display panels. Mevr,nbsp;drs. M. Olsthoorn is onderscheiden voor onderzoek opnbsp;het gebied van de structuuranalyse van bacteriële signaal-moleculen.

De nauw aan de universiteit gelieerde stichting Trésor, dienbsp;een natuurreservaat in Frans-Guyana beheert, krijgt van denbsp;stichting Doen voor dat doelnbsp;zes ton. Trésor is een 2450 hanbsp;groot regenwoud 40 km tennbsp;zuiden van de hoofdstad Cayenne, dat in 1995 door biologen van de Universiteitnbsp;Utrecht en van de botanischenbsp;tuinen met bijdragen van hetnbsp;bedrijfsleven is aangekocht.nbsp;Doel is natuurbehoud, natuur-educatie en onderzoek.

'Doen' is gelieerd aan de Postcode en de Grote Sponsor Loterijen.

De faculteiten Letteren, Rechten en Sociale Wetenschappen hebben besloten hun onderzoek en onderwijs opnbsp;het gebied van conflictmanagement en veiligheid ennbsp;wederopbouw te bundelen.

Dr. Duco Hellema, hoogleraar Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen, wordtnbsp;de directeur van het nieuwenbsp;centrum. Tevens zal er opnbsp;korte termijn een bijzonderenbsp;leerstoel conflictpreventie ennbsp;-beheersing wordennbsp;gecreëerd via het in Utrechtnbsp;gevestigde Europese platformnbsp;voor conflictpreventie. Hetnbsp;college van bestuur heeftnbsp;voor een periode van vier jaarnbsp;650.000 gulden beschikbaarnbsp;gesteld voor de activiteitennbsp;van het nieuwe expertisecentrum.

De keuze voor exacte vakken door meisjes gaat, in tegenstelling tot wat vaaknbsp;wordt gedacht, niet gepaardnbsp;met progressief denken ofnbsp;een meer dan gemiddeldenbsp;behoefte om te presteren. Ernbsp;is zelfs een tendens datnbsp;meisjes meer exact kiezennbsp;naarmate hun moeders en innbsp;mindere mate ook zijzelfnbsp;conservatievere sekserol-opvattingen hebben.

Tot die conclusie komt de Utrechtse sociaal wetenschapper Paul Hustinx in zijn onderzoek onder jongeren naar denbsp;keuze voor hun vakkenpakket.nbsp;In het onderzoek, begin jarennbsp;'90 uitgevoerd, heeft Hustinxnbsp;de samenhang tussen de keuzenbsp;van het vakkenpakket en denbsp;opvattingen van leerlingen ennbsp;ouders over maatschappelijkenbsp;onderwerpen onderzocht. Ooknbsp;heeft hij gekeken naar het verband tussen prestatiedrang ennbsp;pakketkeuze. Voor het onderzoek is een representatievenbsp;steekproef gehouden ondernbsp;(ex) HAVO- en VWO-leerlin-gen.

Er blijkt een duidelijk verschil te bestaan tussen de omstandigheden waaronder jongensnbsp;en meisjes een exact pakketnbsp;kiezen. Jongens kiezen denbsp;meeste exacte vakken wanneernbsp;hun ouders conservatief denken over culturele en economische kwesties. Ook hangt denbsp;keuze voor exacte vakken bijnbsp;jongens duidelijk samen metnbsp;de behoefte om te presteren.nbsp;Opvattingen van de oudersnbsp;zeggen meer over de vakkenkeuze dan de opvattingen vannbsp;de leerling. Blijkbaar is het eerder het ideologische klimaat innbsp;het gezin dat de voorkeur vannbsp;scholieren bepaalt dan eennbsp;bewuste eigen stellingname.nbsp;Opmerkelijk is dat bij meisjesnbsp;de opvattingen van de vadernbsp;geen enkele rol spelen. Voornbsp;de afwezigheid van eennbsp;progressief gezinsklimaat ofnbsp;prestatiemotivatie bij bèta-stu-dentes geeft Hustinx meerderenbsp;verklaringen. Ten eerste kannbsp;het zijn dat progressieve meisjes een bepaalde maatschappelijke betrokkenheid hebbennbsp;meegekregen waardoor mensen maatschappij-vakken voornbsp;hen een hogere prioriteit hebben dan exacte vakken. Tennbsp;tweede kan een progressiefnbsp;thuisklimaat samengaan metnbsp;een vrije opvoedingsstijl waardoor dochters juist veel ruimtenbsp;krijgen om traditionele keuzesnbsp;te maken. Een derde verklaring is dat een overwaarderingnbsp;van exacte vakken niet vanzelfsprekend is vanuit eennbsp;postmoderne, niet-traditionelenbsp;levensvisie.

Drs. P.W.J. Hustinx, 'Vakkenpakketkeuze op HAVO en VWO. De invloed van de poli-tiek-maatschappelijke oriëntatie van leerlingen en hunnbsp;ouders alsmede de prestatie-motivatie en enkele achter-grondkenmerken van denbsp;leerling'. Uitgeverij Eburon,nbsp;Delft. ISBN 90-5166-715-9

Haar kleine werkkamer in het AZU ziet er opgeruimd uit. Bescheiden stapels met vakliteratuur, wetenschappelijke artikelen en microscopischenbsp;foto's van cellulair leven bedekken de tafels langsnbsp;de wand. quot;Er zit systeem in, maar niet meer dannbsp;datquot;, zegt dr. Judith Klumperman (37), senior-onderzoeker bij de afdeling Celbiologie, een van denbsp;onderdelen van het Instituut van Biomembranen,nbsp;terwijl ze de tafels schoonveegt om ruimte tenbsp;maken voor het gesprek. Het belangrijkste artikelnbsp;blijft achter op het bureaublad. Een recente publicatie in Cell, het allerhoogst haalbare in haar vakgebied. In de editie van 9 juli haalde het onderzoeknbsp;van Klumperman en haar collega's de pagina's vannbsp;het toonaangevende celbiologische tijdschrift, in denbsp;rangorde van wetenschapsbladen nog hoger genoteerd dan Nature en Science. Meteen iets om tenbsp;benadrukken, vindt Klumperman: dat artikel heeftnbsp;ze niet alléén geschreven, maar samen met anderen. Klumperman onderzocht hoe de concentratienbsp;van eiwitten in cellen plaatsvindt, een 'hot topic' innbsp;de celbiologie. Er wordt wereldwijd fel over ditnbsp;onderwerp gediscussieerd, een hoop 'educatednbsp;guesses' zijn het resultaat. Met hun publicatie innbsp;Cell hebben Klumperman en haar collega's flinknbsp;gescoord onder internationale vakgenoten.nbsp;Klumperman studeerde biologie in Leiden, promoveerde daar en werkte vervolgens korte tijd alsnbsp;post-doc in het lab van de Utrechtse celbiologen. Nanbsp;vier jaar als universitair docent aan de VU keerde zenbsp;twee jaar geleden terug naar Utrecht vanwege denbsp;uitmuntende mogelijkheden voor fundamenteel cel-onderzoek. Waarom die fascinatie voor de cel? quot;Eennbsp;cel is een eenheid van leven, kijk maar naar ééncel-ligen en micro-organismen. Het is een wereld opnbsp;zich. Zoals het lichaam is opgebouwd uit een skelet,nbsp;organen en ander weefsel, is ook een cel opgebouwd uit een skelet en verschillende onderdelen.nbsp;We noemen ze organellen.quot;

Gereedschapskist

Een lichaam heeft heel veel soorten cellen. Gewone cellen maar ook cellen met bepaalde extra's, zoalsnbsp;hersencellen en huidcellen. Een cel is als het warenbsp;een gereedschapskist, met een hamer, spijkers ennbsp;ander gereedschap. In een goed gevulde gereedschapskist ontdekt iemand die weinig verstandnbsp;heeft van doe-het-zelven, ook gereedschap waar denbsp;bedoeling niet direct duidelijk van is. Zo gaat dat innbsp;feite ook met de celbioloog. Die ziet in een celnbsp;onderdelen waar de functie nog onduidelijk van is.nbsp;Bekend is de celkern met het genetisch materiaal,nbsp;het DNA. Maar er zijn nog veel onbekende organellen. Alles heeft echter een bedoeling. Aan eennbsp;hamer heb je ook niets zonder spijkers. De speurtocht naar die niet nader verklaarde celonderdelennbsp;en hun functie vormt voor Klumperman dé uitdaging in haar bestaan als wetenschapper: quot;We willennbsp;weten hoe die cel functioneert en daarvoor is hetnbsp;onderzoek van zeer groot belang.quot;

Dat het onderzoek naar nog onverklaarde organellen belangrijk én succesvol kan zijn, bewijst het artikel in Cell. Klumperman kwam er met haar collega's achter dat in cellen van de alvleesklier een hogenbsp;concentratie van het spijsverteringsenzym amylasenbsp;aanwezig is in een betrekkelijk onontdekt organel.nbsp;Vakgenoten hadden al eerder een andere locatie innbsp;de cel aangewezen. Een hoge concentratie van ditnbsp;spijsverteringsenzym na de maaltijd is nodig voornbsp;een zo efficiënt mogelijke afbraak van voedsel. Bijnbsp;mensen die aan taai-slijmziekte lijden ligt er eennbsp;laagje taai slijm op de cellen met spijsverteringsen-zymen, waardoor de uitscheiding niet of nauwelijksnbsp;van de grond komt. Het voedsel dat in de darmennbsp;aanwezig is wordt dan niet afgebroken. Darmproblemen zijn het gevolg. Vandaar dat patiënten metnbsp;taai-slijmziekte pillen met deze enzymen slikken.nbsp;Klumperman: quot;Het direct nut van het soort onderzoek dat ik heb gedaan, voor medische doelen bijvoorbeeld, is natuurlijk moeilijk aanwijsbaar.nbsp;Fundamenteel onderzoek bestaat uit het uitvoerennbsp;van kleine stapjes, die op het eerste oog onbeduidend lijken. Maar als je al die kleine stapjes achternbsp;elkaar legt, ontdek je dat je iets bereikt hebt.quot;

Goudbolletje als detective

Klumperman voerde het celonderzoek samen uit met de Spaanse onderzoeker dr. José Martinez, dienbsp;hiervoor tijdelijk in Utrecht verbleef, en denbsp;Utrechtse celbiologen Hans Geuze en Jan-Willemnbsp;Slot. Vooral de uitgekiende techniek die door denbsp;laatsten de afgelopen twintig jaar aan de Utrechtsenbsp;universiteit is ontwikkeld en geperfectioneerd,nbsp;heeft het onderzoek mogelijk gemaakt. Als eennbsp;ultramoderne spionagesatelliet kan met dezenbsp;unieke vinding de productie en het transport vannbsp;eiwitten door de cel tot in de kleinste details worden waargenomen.

De Utrechtse techniek immuno-elektronenmicrosco-pie kent drie belangrijke ingrediënten. Als eerste wordt een elektronenmicroscoop ingezet die denbsp;wereld, die zich afspeelt op de 10 tot zelfs 5 nanometer, voor het blote oog zichtbaar maakt (éénnbsp;nanometer is één miljoenste millimeter). De kleinstenbsp;celorganellen zijn daarmee zichtbaar, maar nog nietnbsp;de individuele eiwitten. Het is nodig ook die binnennbsp;de complexiteit van de cel in beeld te krijgen.

Dat gebeurt met het tweede instrument: goudbolle-tjes verbonden aan antilichamen om zo eiwitten op te sporen. Een antilichaam bindt zich specifiek metnbsp;één van de duizenden eiwitten die in een cel voorkomen. Antilichamen zijn zelf ook eiwitten die innbsp;het bloed van een proefdier kunnen worden opgewekt door het te onderzoeken eiwit in te spuiten.nbsp;Het antilichaam is niet zichtbaar in de elektronenmicroscoop. Daarom worden er vijf tot tien nanometer grote goudbolletjes aan gebonden. Die zijnnbsp;wél zichtbaar en markeren dus precies de plaats vannbsp;het eiwit. Het aantal goudbolletjes vormt derhalvenbsp;een betrouwbare maat voor de concentratie vannbsp;eiwitten ter plekke.

De derde stap om de techniek te vervolmaken is het te onderzoeken weefsel te fixeren en in te vriezennbsp;met stikstof (196 graden onder nul), om het vervolgens in plakjes van vijftig nanometer te snijden. Zonbsp;heeft het een optimale structuur voor onderzoek.nbsp;Over de waarde van de gebruikte goudbolletjes laatnbsp;Klumperman weinig illusies bestaan. quot;Het is geennbsp;24-karaats goud. Van de potjes goud die we hiernbsp;maken, word je niet rijk.quot; [Pieter van den Brand]

Goudbolletjes, verbonden aan antilichamen, maken de plaats van de eiwitten zichtbaar ondernbsp;de elektronenmicroscoop

Mini-tankertje vol suikerverslinders

Amylase is een afbraakeiwit dat in speeksel en in darmen voorkomt. Het breekt suikers af die metnbsp;voedsel in het lichaam terechtkomen. Amylasenbsp;wordt gemaakt in de alvleesklier. Na een maaltijdnbsp;wordt het enzym in de darmen afgescheiden.nbsp;Amylase is samen met andere spijsverterendenbsp;enzymen in zeer geconcentreerde vorm in de celnbsp;opgeslagen in zogeheten secreetkorrels, nadat hetnbsp;in veel meer verdunde staat elders in de cel is aangemaakt. Deze cellen grenzen aan gangetjes dienbsp;uitmonden in de darmen. Het mini-tankertje volnbsp;amylase en andere enzymen wordt uitgestotennbsp;(secretie: vandaar de naam secreetkorrel) naar denbsp;darmen toe, doordat zijn vlieswandje samensmeltnbsp;met de scheidingswand van de cel zelf.

Bij de hoge concentraties eiwitten als amylase in de secreetkorrels blijkt alles te draaien om eennbsp;nog relatief onbekend organel, een verzamelingnbsp;blaasjes en buisjes tussen de plek waar de amylasenbsp;wordt aangemaakt en de plaats waar het wordtnbsp;verpakt in de secreetkorrel. De concentratie vannbsp;eiwitten komt voornamelijk in dat organel totnbsp;stand en niet op de verpakkingsplek, zoals doornbsp;andere onderzoekers werd verondersteld. Bekendnbsp;was reeds dat eiwitten die niet goed zijn aangemaakt, door het organel worden teruggestuurd.nbsp;Klumperman en haar collega's laten nu zien datnbsp;dit tegelijkertijd gebeurt met het terugsturen vannbsp;de overdaad aan verpakkingsmateriaal, de biomembranen. Er komen bij wijze van spreken 40nbsp;vrachtwagens met amylase aan. Daarvan wordennbsp;er 39 teruggestuurd, met daarin de afgekeurdenbsp;eiwitten. Amylase en andere eiwitten gaan vervolgens verder in één vrachtwagen naar de plaatsnbsp;waar ze In de secreetkorrel worden verpakt. Ernbsp;gaan echter veel meer vrachtwagentjes retour dannbsp;tot nu toe werd aangenomen, vandaar de hogenbsp;concentratie eiwitten die dus in een veertig keernbsp;kleiner jasje verder moeten. De ontdekking van ditnbsp;proces vormt de kern van het in Cell gepubliceerdenbsp;onderzoek.

Instituut voor Biomembranen

Het Instituut voor Biomembranen is een Utrechtse onderzoekschool die zich richt op onderzoek naarnbsp;biologische biomembranen. De school bestaat uitnbsp;11 groepen van de Utrechtse faculteiten Biologie,nbsp;Diergeneeskunde, Geneeskunde en Scheikunde.

‘Barbaarse en onnodige praktijken’, volgens de een. ‘Noodzakelijk onderzoek in het belang vannbsp;de mensheid’, zegt de ander. Het zijn dezenbsp;uitersten die de discussie kenmerken. Het werken met proefdieren geldt als een omstredennbsp;activiteit. Het tien jaar oude Gemeenschappelijknbsp;Dierenlaboratorium van de Universiteit Utrechtnbsp;(GDL) organiseert op I oktober een symposiumnbsp;met als centrale vraag: ‘Haalt het proefdiernbsp;2025?’ Illuster neemt met enkele deskundigennbsp;alvast een voorschot op de discussie.

Als onderzoekers willen weten of een nieuw schoonmaakmiddel irritaties of ontstekingen veroorzaakt, testen ze dat eerst uit op kaalgeschorennbsp;cavia's of op de oogballen van levende proefkonijnen. En als men wil weten welke bijverschijnselennbsp;een nieuw vaccin met zich mee kan brengen, testnbsp;men dat eerst in alle denkbare doses uit op ratten,nbsp;apen of honden. Sinds 1977 is het aantal dieren datnbsp;in Nederland bij dierproeven is betrokken, gedaaldnbsp;van 1,6 miljoen naar 700.000. Dat zijn er nog altijdnbsp;700.000 te veel, vindt de Vereniging Proefdiervrij.nbsp;Veel onderzoekers die met dierproeven te makennbsp;hebben, denken daar anders over. De opkomst vannbsp;de bio-technologie is zelfs een belangrijke groeifactor in de proefdierindustrie. Toch hoopt drs.nbsp;Marja Zuidgeest, directeur van de Verenigingnbsp;Proefdiervrij, dat over 25 jaar dierproeven tot hetnbsp;verleden behoren. 'Als iedereen zijn best doetnbsp;moet het kunnen', denkt ze.

Cultuuromslag

Voor zo'n verandering is wel een cultuuromslag nodig, weet Zuidgeest. 'Het gebruik van proefdieren is in feite een kwestie van gewoonte. Het isnbsp;altijd zo gegaan, dus doet iedereen het nog steedsnbsp;op dezelfde manier. Men vraagt zich niet af of hetnbsp;ook anders zou kunnen. Dat verander je niet zonbsp;maar. Zo is het gehele systeem van kennisoverdracht op dierproeven gebaseerd. Er wordt echternbsp;veel te weinig onderzoek gedaan naar het ontwikkelen van alternatieven. Per jaar wordt 500 miljoennbsp;uitgegeven aan dierproeven, en slechts 3,5 miljoennbsp;aan onderzoek naar alternatieven.' Veel middelennbsp;heeft Zuidgeest niet: 'Voortdurende bewustmaking.

blijven praten met onderzoekers, zoeken van de publiciteit, je laten horen op symposia.' Ze voeltnbsp;zich daarbij gesterkt door de alternatieven voornbsp;dierproeven die inmiddels toch ook zijn ontwikkeld.nbsp;'Zo kun je mensen laten zien dat het mogelijk is.'

Plastic rat

De sterke daling van het aantal proefdieren in de afgelopen twintig jaar komt vooral op het contonbsp;van het in-vitro-onderzoek. Zuidgeest: 'Zo is mennbsp;tegenwoordig in staat om stoffen te testen opnbsp;reageerbuiskweekjes. Dat spaart jaarlijks het levennbsp;van honderdduizenden muizen. Daarnaast zijnnbsp;alternatieven op kleinere schaal ontwikkeld. 'Eennbsp;heel leuk voorbeeld is de 'development rat': eennbsp;plastic rat met alles erop en eraan, waarop toekomstig chirurgen hun handvaardigheid kunnen oefenen.'

Genetische modificatie

De behaalde winst wordt tenietgedaan door andere ontwikkelingen. De opkomst van de bio-technolo-gie betekent een explosieve stijging van het aantalnbsp;proefdieren. Deze gebruikt men voor genetischenbsp;modificatie. Sterk in opkomst zijn zogeheten 'transgene' dieren. Dat zijn genetisch gemodificeerde ide-aaldieren die bijvoorbeeld kunnen dienen om voornbsp;de mens bedoelde preparaten uit te proberen. In denbsp;proefdierbranche spreekt men al over 'standaardmodellen'. In de toekomst in serie leverbaar alsnbsp;doosjes lego. Voor sommigen een gruwelijk idee.nbsp;Voorstanders wijzen erop dat de efficiency van dierproeven sterk zal toenemen, waardoor uiteindelijknbsp;veel minder proefdieren nodig zijn.

Wetenschappelijke ethiek

De Fundamentele wetenschappers, vindt Zuidgeest, zijn soms wel heel moeilijk te overtuigen van denbsp;onwenselijkheid van dierproeven. 'Een nieuwnbsp;onderzoeksterrein is voor een wetenschappernbsp;natuurlijk heel spannend. Daarbij botsen we al snelnbsp;op de wetenschappelijke ethiek. Die maakt dierennbsp;ondergeschikt aan het hogere doel van de kennisvermeerdering'. Toch ziet Zuidgeest juist onder denbsp;wetenschappers een begin van een mentaliteitsverandering gloren. 'Als je vroeger over angsten ennbsp;gevoelens van dieren begon, dan haalden ze hunnbsp;schouders op. Tegenwoordig hoor je steeds meernbsp;wetenschappers zeggen dat dierproeven eigenlijknbsp;niet zouden moeten.'

[Kees Volkers]

Aanmelding debat

Lezers van Illuster kunnen het symposium 'Het laatste proefdier in 2025?' bijwonen.

Aanvang: 13.30 uur. U kunt zich aanmelden via het Communicatie Service Centrum, Universiteitnbsp;Utrecht, Postbus 80125, 3508 TC Utrecht. Telefoneren (030 - 253 35 50) of e-mailen (studievoorlich-ting@csc.usc.uu.nl). Het debat wordt 's middagsnbsp;live uitgezonden door de VPRO-radio. (Zie ooknbsp;pagina 19).

Harde doelstellingen

'Het aantal proefdieren is flink gedaald, sinds de Wet op Dierproeven in 1977 van kracht werd. Datnbsp;succes ligt echter vooral aan de positieve houdingnbsp;van de relatief kleine groep mensen die met dierproeven te maken heeft. Mensen die elkaar goednbsp;kennen en elkaar de mores leren. Deze wet is eennbsp;positieve stimulans geweest. Voor de rest heeft denbsp;wettelijke bescherming van dieren de afgelopennbsp;120 jaar niets opgeleverd. Mensen doen alles watnbsp;ze nuttig, nodig en plezierig vinden met dieren ennbsp;de wet hobbelt daar zo'n beetje achteraan. Juridisch is er momenteel dan ook niet veel te winnen.nbsp;Beter is het wanneer de overheid eens met eennbsp;duidelijk beleidsplan komt, met harde doelstellingen. Al met al denk ik dat er over 25 jaar nog welnbsp;dierproeven zullen worden gedaan, maar nietnbsp;veel. Maar ik verwacht wel een cultuuromslag innbsp;het omgaan met dieren.'

D. Boon, bijzonder hoogleraar Dier en Recht in Utrecht,

Plastic rat geen alternatief

'Over 25 jaar zal het aantal dierproeven weinig verminderd zijn. Uit alternatieven voor dierproeven is niet veel daling meer te verwachten. Eennbsp;plastic rat is leuk voor de publiciteit, maar heeftnbsp;getalsmatig geen enkele invloed. Het is bovendiennbsp;geen echt alternatief, want een microchirurg zalnbsp;op gegeven moment toch in een levende rat moeten snijden om het vak te leren. Daarentegen is denbsp;ontwikkeling in transgene dieren enorm. Wel zalnbsp;er een sterke verfijning optreden. Je kan dierennbsp;kweken die precies aan de voorwaarden voldoennbsp;om proeven op uit te voeren. Dat is een stuk efficiënter en daardoor zal het aantal proefdierennbsp;weer kunnen dalen. Het aantal zal zich stabiliseren.'

J. Pasman, dierenarts, general manager Harlan (proefdierleverancier) te Horst, tevens penningmeester Platform Alternatieven Dierproeven, ennbsp;alumnus UU

Me too vaccins tegengaan

'Het is volgens mij een misvatting dat we zonder dierproeven kunnen. Wij testen vaccins voor runderen en varkens. In de meeste gevallen is dat tenbsp;gecompliceerd voor in-vitro-methoden. Daarnbsp;gebruiken wij proefdieren voor. Zo hebben wij hetnbsp;vaccin gevonden tegen het gevreesde Aujeszky-virus. Als we geen proefdieren hadden opgeofferd,nbsp;zouden er miljoenen dieren onder hevige pijnennbsp;sterven aan een hersenontsteking.

Ik ben tegen dierproeven uit commerciële overwegingen. Ook heb ik eens geopperd om de ontwikkeling van een vaccin tegen te gaan, als zo'n vaccin met bewezen effectiviteit al bestaat.nbsp;Waarom moet zo nodig iedere fabrikant zijn eigennbsp;vaccin ontwikkelen ? Wij noemen dat de 'me too-vaccins'. De farmaceutische industrie heeft me datnbsp;voorstel toen niet in dank afgenomen.'nbsp;7. van Oirschot, hoofd afd. Zoogdiervirologie ID-DLO te Lelystad, tevens bijzonder hoogleraar tenbsp;Utrecht

Eerste lichting

Caroline van Oene, eerstejaars op het University College.quot;We willen allemaal haantje-de-voorstenbsp;zijn. Die typisch Nederlandse houding van 'eennbsp;zesje is wel genoeg' geldt hier niet. Hier mag jenbsp;goed zijn.quot; Heel soms, geeft ze toe, wordt zenbsp;wel een beetje moe van zichzelf.

[Vrij Nederland, 10 juli ‘99]

Conservatieve bèta's

Meisjes kiezen wel exact, maar volgens de Utrechtse wetenschapper Paul Hustinx doen zenbsp;dat niet vanuit 'progressief' (lees: feministisch)nbsp;perspectief, maar vanuit een 'conservatiefnbsp;levensgevoel' van de moeder.

[Parool, 13 juli '99]

Pasta tegen stress

Een suikerrijk dieet met veel koolhydraten heeft een positieve invloed op gezonde, maar stress-gevoelige mensen. Dat blijkt uit onderzoek vannbsp;psycholoog Rob Markus, onlangs in Utrechtnbsp;gepromoveerd. quot;Ze werden stressbestendiger,nbsp;hun stemming werd beter. Dat werd duidelijk tijdens een stresstaak: hoofdrekenen onder veelnbsp;lawaai en tijdsdrukquot;, aldus Markus.

[Utrechts Nieuwsblad, 22 juli '99]

Aangrijpend

Eens in de maand hebben artsen en verpleegkundigen van de afdeling oncologische gynaecologie van het Academisch Ziekenhuis Utrecht een bijeenkomst waar aangrijpende zaken wordennbsp;besproken. quot;Het werktquot;, zegt hoogleraar P.nbsp;Heinz en initiatiefnemer over de preventievenbsp;burnout-training. quot;We leren hoe we een barrièrenbsp;kunnen opbouwen tussen persoonlijke en professionele betrokkenheid.quot;

[Volkskrant, 23 juli '99]

Seksueel misbruik

Klinisch psycholoog Wim Wolters bij zijn afscheid als hoofd van de psychosociale afdeling van hetnbsp;Wilhelmina Kinderziekenhuis. quot;We worden innbsp;toenemende mate geconfronteerd metnbsp;gestoorde ouders, die hun kinderen verminkennbsp;om zelf aandacht te krijgen. Ouders die hun kinderen proberen te doden in het ziekenhuis.nbsp;Maar ook daarbuiten zie ik een regressie naarnbsp;een primitief stadium. Ouders laten zich leidennbsp;door impulsen, er is niemand die hen corrigeert.nbsp;Ze willen ook wel eens proberen hoe seks metnbsp;kinderen is.quot;

[NRC Handelsblad, 14 augustus '99]

De sprang

Afgestudeerd, en dan?

Het is dé manier om aan de onderzoekswereld te proeven, vindt Marianne Schrama. Na haarnbsp;afstuderen schreef zij zich in bij STOGO, eennbsp;onderzoek- en adviesbureau voor geografen ennbsp;kon al snel -tijdelijk- aan de slag. Daarna was zenbsp;nog beleidsmedewerker bij de gemeente Dennbsp;Haag. Maar ze miste ‘het echte onderzoek’.nbsp;Opnieuw kon ze bij STOGO terecht. Nu alsnbsp;projectleider.

Luchtrecht kan niet missen

Toen mevrouw Diederiks met emeritaat ging en haar alumni-reünies stopzette, bleek dat hetnbsp;kleine luchtrecht-wereldje haar charismatischenbsp;persoonlijkheid niet kon missen.

Aanbellen hoeft niet bij haar witte Baarnse huis. De deur staat al open en ze duikt opeens op in denbsp;deuropening. Klein en levendig is ze, prof. dr. Isabella Diederiks-Verschoor, emeritus hoogleraarnbsp;lucht- en ruimterecht. Eind vorig jaar richtte eennbsp;aantal oud-leerlingen de Stichting Internationalnbsp;Society for Air and Space Law (ISA) op. Om de contacten onderling en met het bedrijfsleven warm tenbsp;houden, en om de kennis van het luchtrecht te verbreiden. Maar ook om hââr te blijven ontmoetennbsp;natuurlijk.

Initiatief

Een gevleugelde uitspraak van haar is: 'O, heb je nog geen baan? Ik zal trachten wat voor je te regelen.' Haar studenten hebben over het algemeennbsp;buitengewoon goede carrières gemaakt, zegt zenbsp;zelf. 'Ze nemen initiatief. Anders kies je niet voornbsp;het luchtrecht, het is bepaald geen voor de handnbsp;liggend vak.' Ze somt een paar fenomenen op: Hansnbsp;van den Broek en Yvonne van Rooy.

Beroemd is haar bemoeienis met buitenlandse stagiaires, met name de Franssprekende Afrikanen. Die hadden een streepje voor, francofiel als ze was ennbsp;is. 'Ik liet ze een studie schrijven met een themanbsp;waar hun thuisland profijt van had. Dat konden zenbsp;aan hun eigen regering laten zien, waardoor hetnbsp;luchtrecht meer bekendheid kreeg.'

Marianne Schrama, 28 jaar Opleiding: Economische geografie / Afgestudeerd: augustus 1995 / Baan: projectleidernbsp;regionale economie 8r arbeidsmarkt

'Als pas afgestudeerd economisch geograaf verdiende ik mijn eerste salaris in de thuiszorg. Bij oude en zieke mensen thuis schoonmaken en kopjesnbsp;koffie drinken. Omdat er nauwelijks geschikte vacatures waren, schreef ik me in bij STOGO onderzoeknbsp;amp; advies. Na een paar maanden belde het bureau ofnbsp;ik wilde meewerken aan een onderzoek naar denbsp;huidige en toekomstige productiestructuur van denbsp;provincie Flevoland. Helaas was het contract nanbsp;twee maanden weer afgelopen. Gelukkig kon iknbsp;voor drie dagen per week aan de slag bij een andernbsp;onderzoeksbureau. Daarnaast had ik tijd genoegnbsp;voor een sollicitatiecursus.'

'Opnieuw belde STOGO. Of ik een jaar lang aan verschillende projecten wilde meewerken. Zo reisde ik van IJmuiden naar Katwijk en van Den Helder naarnbsp;Urk om vissers en medewerkers uit de visserijbran-che te interviewen. Ik kwam precies te weten hoeveel tijd het fileren van een ton haring kost en waarnbsp;de meeste schol wordt gevangen. Doel was om de

Medaille

Morgen is het haar 84e verjaardag, de eerste felici-tatiepost ploft al op de mat. Ze laat een koud buffet aanrukken, want net als voorgaande jarennbsp;verwacht ze ook nu een zoete inval. Haar leeftijdnbsp;lijkt geen rol te spelen. Ze is net terug van eennbsp;grote ruimtevaartconferentie in Wenen, Unispacenbsp;III. Daar heeft ze de aandacht gevestigd op denbsp;nationaliteit van het ruimtevaartuig, dat niet zonbsp;vast staat als die van het vliegtuig.

Naast het Internationaal Instituut voor Lucht- en Ruimterecht van de Leidse Universiteit (waarvan zenbsp;vice-voorzitter is), wordt ze door de paar institutennbsp;lucht- en ruimterecht die de wereld rijk is, voortdurend gebeld voor advies, documentatie en hulp bijnbsp;dissertaties. Ze publiceert nog volop, en haarnbsp;wetenschappelijke werk is zelfs vertaald in hetnbsp;Koreaans en Chinees. Ze is erelid hier en voorzitternbsp;daar. Trots is ze op haar medaille van de stad Parijs,nbsp;en veel voldoening gaf het werk haar als 'Presidentnbsp;van het International Institute of Space Law of thenbsp;International Astronautical Federation', waarvan zenbsp;nu president emeritus is (met stemrecht!).

En nu is er dan het ISA, waar haar voornaam Isabella in te herkennen is. quot;Ik zie het als blijk van waardering. Voor mijn werk, maar ook voor het vaknbsp;dat niet altijd de waardering heeft gekregen dienbsp;het verdient. Ik heb altijd willen bewijzen dat hetnbsp;luchtrecht boeiend is. Dat is gelukt.quot; [CS]nbsp;werkgelegenheidseffecten als gevolg van de verminderde visquota in kaart te brengen'.

'Omdat het einde van mijn contract in zicht was, solliciteerde ik bij de gemeente Den Haag alsnbsp;beleidsmedewerker economische zaken. Met ambtenaren van wonen, verkeer en ruimtelijke ordeningnbsp;was ik in discussie over locatie-ontwikkelingen. Interessant was te zien hoe tegengestelde belangennbsp;verenigd moeten worden. Ik kwam erachter dat ditnbsp;werk een heel lange adem vergt. En veel parafenrondes. Het echte onderzoek begon ik te missen.'nbsp;'Mijn ambtelijke carrière hing ik aan de wilgen toennbsp;STOGO mij benaderde voor de vaste functie vannbsp;projectleider regionale economie amp; arbeidsmarkt.nbsp;Nu coördineer ik verschillende onderzoeken. Voornbsp;de gemeente Voorst maken we een inventarisatienbsp;van de kwalitatieve en kwantitatieve ruimtebehoefte van bedrijven. En in opdracht van de Kamernbsp;van Koophandel voor de gemeenten Venray ennbsp;Weert een ontwikkelingsvisie. Ook begeleid ik pasnbsp;afgestudeerde geografen. Een kijkje in de keukennbsp;van de opdrachtgevers kan voor hen heel verhelderend werken. Zeker als ze nog niet weten welkenbsp;richting ze uit willen.' [JV]

Isabelle Diederiks: 'Ik wilde bewijzen dat het luchtrecht boeiend is'

Bijlmerramp

Op 4 november is de tweede reünie van het ISA gepland, van 16.30 tot 19.30 uur in het stadhuisnbsp;van Den Haag (Spui). Drs. Theo A.M. Meyer, voorzitter van de Bijlmercommissie, spreekt over denbsp;vliegramp in de Bijlmer, na een inleiding over denbsp;juridische aspecten. Geïnteresseerden kunnen zichnbsp;schriftelijk aanmelden bij prof. mr. P.P.C. Haanap-pel, fac. Rechtsgeleerdheid Universiteit Leiden,nbsp;postbus 9520, 2300 RA Leiden.

Waarschijnlijk is het op dit moment de enige familie die drie generaties Veritas-vrouwen telt.nbsp;Dit illustere feit mag wel gevierd worden metnbsp;een interview. ‘We doen het voor oma!’, roeptnbsp;derde generatie Wally Regouin (28) door denbsp;telefoon. Grootmoeder Mathilda Seegelaar (84)nbsp;komt er ondanks de tropische juli-temperaturennbsp;speciaal voor over uit Breda, samen met haarnbsp;dochter Gonny Nugteren (53) uit het Belgischenbsp;Achel.

Ze zijn alle drie klein, luidruchtig en goedlachs. Dat ze allemaal lid werden van Veritas is toeval. Thuisnbsp;werd weliswaar veel over het studentenlevennbsp;gepraat, maar van welke vereniging je lid wildenbsp;worden, was geen item. Zo hoorde Wally pas datnbsp;haar ouders en oma lid waren geweest van Veritas,nbsp;toen ze haar eigen lidmaatschap aankondigde.

Studenten in het kwaad

'Wij zijn juristen, studenten in het kwaad.' De beginregel van het faculteitslied rolt er probleemloos uit bij grootmoeder Hilda, die indertijd vanwege haar bijnaam Hippeltje al gauw Hip werdnbsp;genoemd. Wally: 'Het was de vader- en moederdagnbsp;van eerstejaars in 1990, waar ook grootouders welkom waren. Een voor een werden de jaren opgeroepen; de leden uit dat jaar moesten dan gaan staan.nbsp;Toen het jaar 1940 of daaromtrent werd genoemd,nbsp;stond vol trots een oude, stramme heer op. Hijnbsp;dacht natuurlijk dat hij de oudste was. Maar daarnbsp;kwam oma uit 1934! Als oudste moest ze het eerstenbsp;biertje aan Zeus geven, dat is mos. Ze begreep ernbsp;niets van. quot;Ik hoef Zeus toch geen bier op z'n kopnbsp;te zetten!quot; Uiteindelijk deed ze het toch, op eennbsp;wankel trappetje.'

Ongemengde jaarclub

Moeder Gonny leerde haar echtgenoot Jan kennen in het Tref. Zijn entree was fout. 'Ik zat op een barkruk. Hij vroeg: quot;Zo meisje, mag jij hier wel komennbsp;van je moeder?quot; Ik vond hem een bal!' Gonny'snbsp;Veritas-generatie nodigde mensen uit als Ramsesnbsp;Shaffy en Roel van Duin voor lezingen. Hip had vijfnbsp;meisjes in de jaarclub, en dat was dan ook meteennbsp;haar hele jaarclub. Want die was per definitie ongemengd. Wat een biertje kostte? In Hips tijd eennbsp;kwartje, maar zelf dronk ze een soort bessen. Innbsp;Gonny's jaren zestig zo'n vijftig cent. Wally betaaldenbsp;voor een biertje een gulden vijfenzeventig.

Veebonk

Het eerste gala. Hip droeg een klassieke corsage, in Gonny's tijd begon dat decorum al te verwateren.

Wally ergerde zich groen en geel aan 'die debiele creaties' en voelde zich als een levende vis in eennbsp;plastic zakje. Hip weet nog dat ze met een studentnbsp;veeartsenijkunde ging.

Wally: 'Jij noemde zo iemand toch een veebonk?' Oma lacht en steekt nog eens de brand in een fil-terloze sigaret. 'Hij was verliefd op mij, maar ik nietnbsp;op hem. Mijn jurk? Een lange jurk van organdi metnbsp;bloemen erin geweven.'

Wally droeg de bordeaurode jurk die haar moeder ook had gedragen op haar eerste gala.

Gonny: 'Van ons drieën heeft mijn moeder het meest luxe studentenleven geleid. Studeren in haarnbsp;tijd was niet voor iedereen weggelegd. In de jarennbsp;zestig zette de nivellering al in.'

Wally: 'Ik mocht alles verbrassen. Thuis werd ik streng opgevoed, maar als student had ik erg veelnbsp;vrijheden.'

Of je bij de jongen bleef slapen? Hips ogen worden groot als schoteltjes. 'Néé. Dat deden alleen slechtenbsp;meisjes.' Einde verhaal.

Blote voeten

Hip is ontgroend in één dag en één avond. 'We kregen soep. Ze zeiden dat er wormen in zaten. Ik geloofde het niet, het moest wel vermicelli zijn.'nbsp;Gonny herinnert zich vooral het gebral, de krengerigheid van de vrouwelijke leiding en hoe het jaar-lied erin werd gepompt. Wally herinnert zich metnbsp;name dat ze 's nachts uit de tent werd getrokkennbsp;om te zingen, en hoe de ouderejaars keihard 'toeten, toeten' scandeerden bij haar installatie. Grootmoeder en moeder zijn het erover eens hoenbsp;belangrijk het lidmaatschap is geweest. Voor hunnbsp;groei als mens, en voor hun netwerk. Wally: 'Voornbsp;mij was het vooral lang leve de lol. Veritas was eennbsp;plekje om je studie te ontvluchten. Voor mijn omanbsp;en moeder was het gala nog een chique aangelegenheid. In mijn tijd eindigde het altijd in een puinhoop. Liep ik op blote voeten naar huis, met gatennbsp;in m'n panty.'

[Chiara Soldati]

'Utrecht is geen typische museumstad. Er zijn zoveel steden die dat roepen, en Amsterdam vind ik eerdernbsp;in aanmerking komen voor die kwalificatie. Denbsp;Utrechtse situatie is op een ander gebied uniek. Allenbsp;musea liggen dicht opeen, terwijl ze sterk verschillende karakters hebben. Daardoor krijg je een bijzondere concentratie en diversiteit. Tel daarbij denbsp;unieke grachten en werven, de middeleeuwse binnenstad. Eigenlijk zou ik willen dat de stad die positie meer uitbuitte. Utrecht is te weinig het cultureelnbsp;bedevaartsoord dat het zou kunnen zijn. Ik denknbsp;dat het nodig is de bijzondere aspecten van onzenbsp;stad meer naar buiten laten komen, in plaats vannbsp;ons te spiegelen aan het Mekka Amsterdam. Nu isnbsp;er een grote onbekendheid. Ook tussen de museanbsp;en de universiteit. Er wordt slechts incidenteelnbsp;samengewerkt. In ons geval ligt dat ook aan de collectie. Het heeft lang geduurd voordat Van Speelklok tot Pierement het niveau van de toeristischenbsp;attractie ontsteeg. Er is hier méér te bewonderennbsp;dan 'Tulpen uit Amsterdam', meer dan wat onbeduidende speeldoosjes en gezellige draaiorgels. Hetnbsp;museum begeeft zich op de grens van verschillendenbsp;disciplines: muziek, geschiedenis, techniek en maatschappij. Het levert bronnen voor onderzoek en isnbsp;eigenlijk net zo breed als de universiteit. Daaromnbsp;zou er een vanzelfsprekend en regelmatig contactnbsp;moeten zijn. Om wederzijds tot meer kennis tenbsp;komen.'

'Lange tijd zijn museumdepots het olifantenkerkhof van onze geschiedenis geweest. We hebben hier bijvoorbeeld een verzameling gevelstenen uit de stad.nbsp;Af en toe komt er een stadsbewoner vragen of hijnbsp;zijn steen terug kan krijgen. Dan stellen we eennbsp;kopie beschikbaar. Op die manier plaats je bewaardnbsp;cultuurgoed terug in de stad. Het Centraal Museumnbsp;hoeft zich niet te beperken tot conserveren ennbsp;exposeren, we kunnen ook dingen teruggeven aannbsp;de stad. Daarnaast vind ik dat we hier veel te veelnbsp;verleden opruimen. De bushaltes in de binnenstadnbsp;zouden als museale abri's kunnen worden uitgevoerd en gevuld met voorwerpen uit onze collecties. Waarom plaatsen we de ruïnes van hetnbsp;middenschip van de Domkerk niet terug op hetnbsp;Domplein? De stad kan musealer en spannendernbsp;worden dan hij nu is. Daarnaast mist Utrecht alsnbsp;museumstad nog één belangrijk toonaangevendnbsp;museum. Dit is toch de vierde stad van het land,nbsp;met een geweldige geschiedenis, daar moet ietsnbsp;mee te doen zijn. Ik heb bij collega's en het stadsbestuur twee keer een voorstel ingediend. Mijn eerste voorstel was om hier een museum voor de modenbsp;te creëren, waarin alle landelijke collecties zoudennbsp;kunnen worden opgenomen. Het gevolg was datnbsp;iedereen opeens zijn eigen collectie ging uitbreiden, wat ik op zichzelf ook een goed resultaat vind.nbsp;Een ander idee is om een museum voor de gehelenbsp;Nederlandse geschiedenis in Utrecht te vestigen.nbsp;Maar welk thema het ook is. Utrecht moet ambiëren om er een museum bij te krijgen dat eennbsp;bestaande lacune opvult en dat bovendien eennbsp;nationale én internationale uitstraling heeft.'

Peter de Haan (1957) ! directeur Universiteitsmuseum / Studie: Geschiedenis, afgestudeerd in 1984 / Favoriete kunstwerk: 'Die Ordnungnbsp;der Engel' van Kiefer

'Het Utrechts Universiteitsmuseum heeft recent een verhuizing en schaalvergroting achter de rug. Nunbsp;staan we voor de uitdaging om ondernemender,nbsp;publiekgerichter en professioneler te worden. Sindsnbsp;dit voorjaar zijn draaien we weer volop, met denbsp;start van het Jeugdlab en een aantal nieuwe tentoonstellingen en evenementen. Ik beschouw eennbsp;museum als een cultureel bedrijf, met alle krachtennbsp;en zwakten van dien. Het bijzondere is dat hetnbsp;zowel een publieke als een conserverende functienbsp;heeft. Natuurlijk komt er in musea steeds meer aandacht voor de publiekspresentatie, maar de kernnbsp;blijft toch het beheer en behoud van de collectie.nbsp;Waar het om gaat is de juiste verhouding tussen dienbsp;twee taken te vinden, en daar zijn we hier nognbsp;volop mee bezig. Toen ik hier vorig jaar aantrad,nbsp;heb ik me zeer verbaasd over de Utrechtse situatie.nbsp;Een Middeleeuwse stad met een aantal prachtigenbsp;musea en evenementen, en bijna geen mens die hetnbsp;weet. Wat in het klein opgaat voor het Universiteitsmuseum, gaat in het groot op voor Utrecht alsnbsp;museumstad: nationaal en internationaal toch watnbsp;onbekend en daardoor onbemind. Het begripnbsp;'museumkwartier' is tien jaar lang een lege hulsnbsp;gebleven. Nu is er steun van alle kanten en dus zijnnbsp;wij als musea aan zet om de vernieuwing ooknbsp;inhoudelijk door te voeren. En dan bedoel ik nietnbsp;dat het Spoorwegmuseum hier een trein in de tuinnbsp;zet en ik een microscoop in Van Speelklok tot Pierement, maar dat je elkaar thematisch weet te vinden. Bijvoorbeeld door samen de relatie tussennbsp;kunst, religie en wetenschap uit te werken. Utrechtnbsp;heeft cultureel veel te bieden, het moet alleennbsp;beter worden georganiseerd. Want alle onderdelennbsp;op zichzelf zijn van buitengewoon goede kwaliteit.'

Paul van Vlijmen (1954) / directeur Spoorwegmuseum ! Studie: Kunstgeschiedenis, afgestudeerd in 1982 / Favoriete Kunstwerk: 'the Beanery' van Edward Kienholz (Stedelijknbsp;Museum, Amsterdam).

'Een groot deel van mijn leven heb ik in de Utrechtse musea doorgebracht. Ik was rondleider bijnbsp;Van Speelklok tot Pierement, studeerde af op eennbsp;selectie uit de middeleeuwse collectie van het Centraal Museum en heb gewerkt bij het Catharijne-convent. Die musea zijn onvergelijkbarenbsp;grootheden, ze worden te makkelijk over één kamnbsp;geschoren. Evengoed vind ik Utrecht wél een museumstad. Met alle musea, maar ook de stad zelf: hetnbsp;groen, de architectuur, de hele sfeer is bijna nietnbsp;over te brengen aan buitenstaanders. En het is letterlijk de meest gepasseerde stad in Nederland. Datnbsp;is jammer, want mensen die de stad en haar cultureel aanbod eenmaal kennen, blijven terugkomen.nbsp;Utrecht is een overzichtelijke stad van een menselijke schaal. Ja, ik ben zeer verknocht aan deze plek,nbsp;en dat wil wat zeggen voor een Limburger. De stadnbsp;leeft, en ook ons museum. Op de een of anderenbsp;manier zitten wij niet op de eerste rij waar het contacten met de universiteit betreft. Er zijn wat vooroordelen dat het hier een soort pretpark zou zijn.nbsp;We hebben inderdaad een lichtere toets dan denbsp;andere musea, maar zijn daardoor ook sterk verbonden met de maatschappij.'

Peter Leonhart (1966) / directeur Sterrenwacht /

Studie: Geschiedenis, afgestudeerd in 1994/ Favoriete kunstwerk: Geen

'De Sterrenwacht Sonnenborgh is in het museumkwartier een vreemde eend in de bijt. Het is een achtergelaten stukje universiteit, net zoals de oudenbsp;Hortus. Het instrumentarium is deels nog eigendomnbsp;van de vakgroep Sterrenkunde. Toen ik hier in 1994nbsp;als voorlichter begon, waren de wetenschappers alnbsp;(1987) vertrokken naar de Uithof. Ik kreeg de taaknbsp;om uit te zoeken of er niet meer publiek kon worden ontvangen dan de 2000 mensen per jaar dienbsp;destijds kwamen kijken. Ik kwam al snel tot de conclusie dat dat alleen zou lukken ais we er eennbsp;museum van zouden maken. Geen museum waarinnbsp;je alleen maar langs een stel vitrines mag lopen metnbsp;je handen op je rug, maar waar je ook dingen metnbsp;de collectie kunt doen. Een 'hands-on' museum,nbsp;zogezegd. Daarnaast is natuurlijk het historischenbsp;stadsbastion onder de Sterrenwacht heel interessantnbsp;om te bekijken. Op dit moment zitten we op zo'nnbsp;7000 bezoekers per jaar, na de verbouwing willennbsp;we tussen de vijftien- en twintigduizend uitkomen.nbsp;Grotere aantallen willen we niet, je kunt hier tochnbsp;niet meer dan een paar honderd bezoekers per dagnbsp;ontvangen. De Sterrenwacht blijkt jonge mensennbsp;zeer aan te spreken. Ik denk dat het museumkwartier de aantrekkingskracht van elk afzonderlijknbsp;museum zal versterken. Als je nieuwe schoenennbsp;zoekt ga je die ook liever kopen in een straat waarnbsp;meerdere schoenenwinkels zijn, omdat je dan eennbsp;keuzemogelijkheid hebt.'

Er heerst nog steeds een schreeuwend tekort aan personeel in de informatietechnologie. Krantennbsp;lopen over van de wervingsadvertenties. Ooknbsp;veel Utrechtse alumni gaan aan de slag in de IT-sector. Vaak opgeleid in de alfa- of gammavak-ken, niet gehinderd door al te veel kennis vannbsp;zaken. Klopt de werkelijkheid met het cliché: diknbsp;verdienen, veel overuren, een GolQe voor denbsp;deur, zij in mantelpak, hij in We-kostuum?

Uiteraard plukken vooral informatici en andere bèta's -met name wiskundigen- de vruchten van denbsp;explosieve ontwikkelingen in de IT. Maar ook tallozenbsp;juristen, sociale wetenschappers, afgestudeerden innbsp;de letteren en zelfs filosofen zetten ieder jaar weernbsp;hun handtekening onder een lucratief contract.nbsp;Lodewijk Conrads (29) studeerde eind decembernbsp;1997 af bij Recht en Economie in Bedrijf en Maatschappij. Zijn eerste sollicitatiegesprek voerde hij bijnbsp;het IT-bedrijf Pink Elephant. Hij kon meteen aan denbsp;slag. Na een paar maanden ging het echter jeuken:nbsp;hij zat te veel achter de computer en ging te weinignbsp;met mensen om. Omdat het opleidingstraject vannbsp;Pink Elephant niet kon voorzien in Conrads' ambities, pakte hij zijn biezen. Na -met een goede vriend-een helpdesk te hebben opgezet, werkt hij sinds 1nbsp;juni als sales-consultant bij 'NexTime'. Bij dit IT-con-sultancybedrijf denkt hij eindelijk gevonden te hebben wat hij zocht: quot;Bij de laatste jaarclubborrelnbsp;moest ik met iedereen mijn 'jippie'-gevoel delen.quot;

Huis

Annemarieke Noordhoff (26) studeerde in 1997 af bij Vrouwenstudies. Daarna werkte ze een paarnbsp;maanden op haar voormalige stage-adres bij Uitgeverij Bzztöh. Sinds ruim een jaar is ze web-editor bijnbsp;het Amsterdamse Internetbedrijf 'Net-Integrators'.nbsp;Ze onderhoudt websites van klanten en schrijftnbsp;nieuwsberichten. Haar toekomstwens: quot;Een eigennbsp;on-line tijdschrift, zoals het vrouwenblad Avanta. Ennbsp;dan ben ik hoofdredacteur.quot;

De 25-jarige Annemieke Vlek, sociaal-economisch historica, is consultant bij CMG, een van de groterenbsp;dienstverleners op IT-gebied. Net als bij Lodewijknbsp;bleek haar eerste sollicitatiegesprek, in decembernbsp;1997, meteen ook het laatste. Zodoende kon zij zichnbsp;de geplande sollicitatiegesprekken met Pink Elephant en Cap Gemini besparen.

Voor de vestiging CMG Woerden werkt ze als software-tester bij een pensioenfonds. Ze is nu erg gelukkig met haar werk -heeft er zelfs al een huisnbsp;van kunnen kopen-, quot;maarquot;, zegt ze: quot;stiekem zounbsp;ik ooit nog wel willen promoveren.quot;

Vooroordelen

Er heersen heel wat vooroordelen over het werken in de IT. Zo zouden werkweken van zestig uur eerdernbsp;regel dan uitzondering zijn. Dit gaat gelukkig nietnbsp;op voor de drie Utrechtse alumni. Van te grote werkdruk is geen sprake vinden ze. Er wordt wel eensnbsp;overgewerkt, maar het zijn vooral de over-ambiti-euze IT-'managers' die zich over de kop werken.nbsp;Een ander cliché: de IT'ers snappen eigenlijk maarnbsp;weinig van hun eigen werk. De kennis van de hardware ontbreekt, ze worden meestal getraind in maarnbsp;één software-programma en van programmerennbsp;hebben ze al helemaal geen kaas gegeten.

Lodewijk had al heel wat jaartjes zitten spelen achter zijn pc, maar Annemarieke had op haar eerste werkdag amper kennis van de HTML-programmeer-taal waarin ze nu dagelijks de Internetpagina's bijwerkt. Annemieke werd in haar eerste jaar letterlijknbsp;omgeschoold; ook nu nog besteedt ze een grootnbsp;deel van haar tijd aan het volgen van cursussen ennbsp;opleidingen.

Dat laatste blijkt een belangrijke troef voor de per-soneelzoekende IT-bedrijven. Naast de lease-auto's en bonussen worden vooral trainingen en cursussennbsp;aangeboden. Bij Ordina heet dat 'een individueelnbsp;ontwikkelingsplan', bij Cap Gemini ben je 'Master ofnbsp;your own Destiny', Pink Elephant garandeert eennbsp;'up-to-date- development programma'.

Beslisser

Annemieke vindt de centen niet doorslaggevend: quot;Geef mij een fantastische baan voor duizend gulden minder en ik ben weg. Dat autootje vind ik welnbsp;lekker, maar niet zo'n must als mijn mannelijke collega's, die de eerste paar maanden bij CMG overnbsp;niets anders konden praten.quot;nbsp;Lodewijk vond op de ochtend van zijn eerste werkdag de sleutels van een gloednieuwe Golf op zijnnbsp;deurmat en de auto zelf, glimmend en wel, voor denbsp;deur. Maar ook hij vindt de materiële voordelen vannbsp;zijn baan van minder belang dan zijn persoonlijkenbsp;ontwikkeling.

Vooral kleinere bedrijven lijken minder kwistig in het uitdelen van materiële en niet-materiële extra's.nbsp;Annemarieke: quot;Mijn cursussen moet ik, als ik mijnnbsp;contract met 'Net-Integrators' opzeg, deels terugbetalen. Dat is een van de keerzijden van de arbeidsvoorwaarden. Ik heb wel een laptopje hooriquot; Datnbsp;laptopje hebben de andere twee ook. Overigensnbsp;heeft geen van drieën een mobiele telefoon van denbsp;zaak. Lodewijk en Annemieke verdienen aanzienlijknbsp;meer dan Annemarieke, maar de laatste benadruktnbsp;de positieve kanten van de kleinschaligheid: quot;Ik hebnbsp;veel zelfstandigheid: ik mag mijn eigen cursussennbsp;uitkiezen en, wanneer ik wil, thuis studeren.quot;nbsp;Of ze nog iets aan hun studie hebben? Vrouwenstudies blijkt op Annemarieke een vergaande invloed tenbsp;hebben gehad. quot;Ik ben echt süper-krltisch! Tijdensnbsp;de studie leer je om elke tekst drie keer te herlezen,nbsp;op zoek naar verborgen betekenissen. Nu pas ik datnbsp;toe in de omgang met onze techneuten: ik neemnbsp;nooit iets zomaar aan en beslis zelf over de waardenbsp;van hun adviezen.quot;

Lodewijk geeft grif toe dat hij nu niets (quot;maar dan ook niets!quot;) doet met al zijn juridisch-economischenbsp;kennis. Dit in tegenstelling tot Annemieke: quot;Als sociaal-economische historica weet ik veel van het ontstaan van semi-overheidsinstellingen zoalsnbsp;pensioenfondsen. Het pensioenfonds voor denbsp;metaalsector, waar ik nu werk, wordt over een paarnbsp;jaar geprivatiseerd. Dat betekent dat er ineens concurrenten zullen opduiken, met alle dramatischenbsp;gevolgen van dien. Vanuit mijn opgedane kennisnbsp;kan ik aardig voorspellen hoe zo'n proces zal lopen.nbsp;Ik zie the big picture.quot;

Geen van drieën verwacht dit werk tot in lengte van dagen voort te zetten, maar ze hebben er in iedernbsp;geval al een boel van geleerd. quot;Ik blijk veel mindernbsp;directief, veel minder een beslisser dan ik tijdensnbsp;mijn studie dachtquot; ontdekte Annemarieke. Annemieke vult aan: quot;Ik stapte in deze onbekende wereldnbsp;en kwam erachter: ik red het wel! Waar dan ook!quot;nbsp;Een gezamenlijke boodschap aan alle potentiële IT-ers? Gedrieën zijn ze het erover eens dat geduld eennbsp;schone zaak is. quot;Al die beginners zijn zo ongeduldig.nbsp;Vooral mannen denken te veel in carrière-termen, innbsp;plaats van zich eerst in het werk zelf te verdiepen.quot;nbsp;Lodewijk gebruikt liever een metafoor: quot;Je denktnbsp;datje al kan zwemmen, maar feitelijk drijf je alleennbsp;nog maar. Terwijl je eigenlijk het liefst meteen wilnbsp;duiken! Eerst terug naar de kant en leren zwemmen.quot;

[Nathan Vos, UBIad]

Thea Summerfield is parttime docent bij de opleiding Engels van het instituut Vreemdenbsp;Talen van de Faculteit der Letteren. Haarnbsp;docent, promotor en nu collega Willem Pieternbsp;Gerritsen, is hoogleraar in de letterkunde vannbsp;de Middeleeuwen, in het bijzonder de Nederlandse. De passie voor hun vak hebben ze tenbsp;danken aan inspirerende leermeesters.

Willem Pieter Gerritsen

'Het doorgeven van enthousiasme en kennis van de ene naar de andere generatie is een onmisbaar element in het universitaire bedrijf', vindt Gerritsen.nbsp;'Ergens springt een vonk over en dan is er geennbsp;houden meer aan.' Waarom de Middeleeuwen?nbsp;Gerritsen: 'Tsja, het had ook Oude Talen kunnennbsp;zijn. 'Het gaat vooral om de wisselwerking tussennbsp;wat vreemd en ver, en wat bekend is.' De hoogleraar geeft een voorbeeld. 'In de Westerse cultuurnbsp;laat je een dame voorgaan, in andere culturennbsp;loopt de man voorop. Daar zijn geen rationelenbsp;gronden voor; het is historisch gegroeid. En het isnbsp;fascinerend om uit te zoeken waarom dat zo is. Dienbsp;chronologische dimensie trekt mij zeer aan.'nbsp;Na het behalen van zijn doctoraal Nederlands innbsp;Utrecht in 1959, studeerde Gerritsen twee jaar innbsp;Parijs: Franse letterkunde van de Middeleeuwen ennbsp;Keltische talen. Hij promoveerde in 1953 in Utrecht,nbsp;bij Maartje Draak, autoriteit op het gebied van denbsp;Keltische en middeleeuwse literatuur. De bezielingnbsp;voor het vak kreeg hij van haar mee: 'Het was eennbsp;voorrecht om een zeer inspirerende leermeester tenbsp;vinden. Aan Draak dank ik een aantal interessegebieden zoals de reis van de Ierse heilige Sint Brand-aan en de Middelnederlandse Arthurromans.' Innbsp;1968 werd hij benoemd tot hoogleraar in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Sindsnbsp;1988 is die aanstelling verbreed tot de middeleeuwse letterkunde

Als enige universiteit in Nederland kent de UU de specialisatie middeleeuwse studies. Docenten mid-

Prijs voor Meesterschap

Willem Pieter Gerritsen mag zich vanaf november 1999 beschouwen als dé autoriteit op het gebiednbsp;van de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Dan zal hij de Prijs voor Meesterschapnbsp;1999 van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in ontvangst nemen.nbsp;deleeuwse geschiedenis, letterkunde, musicologienbsp;en kunstgeschiedenis werken al vele jaren nauwnbsp;samen binnen de faculteit. Zo kon het dat een collega Engelse letterkunde van de Middeleeuwen,nbsp;Erik Kooper, bij Gerritsen aanklopte met het verzoek om Thea Summerfield bij hem te laten promoveren. Promovendi begeleiden vindt Gerritsennbsp;fascinerend werk. Er is er maar één die een boeknbsp;moet schrijven: de promovendus. 'Een van je takennbsp;is om de promovendus bewust te maken dat hetnbsp;een echt boek moet zijn: met een begin, een eindnbsp;en een lijn. Het is als het opvoeden van kinderen.nbsp;Met daarbij dezelfde vraag: wie voedt wie nunbsp;eigenlijk op?' 'Het bijzondere aan Thea is dat zijnbsp;een vanzelfsprekende nieuwsgierigheid heeft. Zijnbsp;kijkt volgens mij op de juiste manier naar middeleeuwse literatuur en kan er met enthousiasme en

Zelfs briljante promovendi kunnen niet altijd in denbsp;wetenschap terecht

relativeringsvermogen over praten. We hebben het altijd heel goed met elkaar kunnen vinden.'nbsp;De meeste afgestudeerden en gepromoveerdennbsp;komen, volgens Gerritsen, 'goed terecht' in denbsp;maatschappij. Helaas niet vaak genoeg in de wetenschap. 'Er zijn voorbeelden van mensen die briljantnbsp;en creatief studeren, die promoveren en vervolgensnbsp;een postdocaanstelling weten te krijgen. En dannbsp;ineens, tegen de tijd dat ze klaar zijn, is er nietsnbsp;meer. Het is helaas niet zo dat je in de wetenschapnbsp;verzekerd bent van een baan. Het zijn gelukkig uitzonderingen, maar ze gaan me aan het hart.'

Thea Suminerfield

'Net als professor Gerritsen meld ik nu aan het begin van mijn eigen hoorcolleges welke vragen iknbsp;achteraf ga stellen. Zo kunnen studenten daar vastnbsp;over nadenken en voelen ze zich meer betrokken.'nbsp;Ook Thea Summerfield dankt haar fascinatie voornbsp;haar vakgebied aan inspirerende docenten. 'Datnbsp;begint al met die ene docent Engels die je wijst opnbsp;een mooi boek.'

Voor haar is het altijd Engels geweest, ook al is ze pas relatief laat gaan studeren. Eerst behaalde zenbsp;een MO-akte Engels, later deed ze de opleidingnbsp;tolk-vertaler. 'Maar wat ik echt wilde, was studerennbsp;aan een universiteit. Al die andere opleidingennbsp;waren eigenlijk 'the next best thing'. Uiteindelijk isnbsp;het toch gelukt.' Bij de werkgroep Mediëvistieknbsp;volgde Summerfield veel keuzecursussen. 'De colleges 'Inleiding in de Middeleeuwen' van Gerritsennbsp;waren fantastisch. Zowel het onderwerp als zijnnbsp;manier van. college geven. Je voelde je echt betrokken. Ik zat altijd op het puntje van mijn stoel. Denbsp;Middeleeuwen hebben me mede daardoor in denbsp;loop van de studie behoorlijk gegrepen.'nbsp;Het begrip 'courtoisie' stond centraal in de afstudeerscriptie van Summerfield. Dat wordt veelnbsp;gebruikt in de ridderromans om (hoofse) gedragsregels te duiden. Het begrip is net zo moeilijk definieerbaar als 'gezellig' in ons taalgebruik. Denbsp;complexiteit maakt volgens haar de studie van historische literatuur zo interessant. 'Je ziet wat mensen bewoog. Maar ook hoe ingewikkeld stelsels vannbsp;normen en waarden zijn. En hoezeer literatuur verweven is met politieke en sociale aspecten. Om denbsp;literatuur goed te begrijpen, moet je de wisselwerking tussen al die elementen kennen.'nbsp;Tijdens haar promotie-aanstelling dook het onderwerp 'gedragsregels' weer op. Nu uit de kroniekennbsp;over Engelse koningen. Deze geven een beeld vannbsp;wat de schrijver goede en minder goede koningennbsp;vond, en waarom. 'Die Engelse werken waren nognbsp;weinig bestudeerd. Dus viel daar wel iets interessants mee te doen.'

Summerfield noemt zichzelf een a-typische promovenda. 'Ik heb veel illustere voorgangers, en ik ben trots op een plekje in die rij. Gerritsen is als eennbsp;soort aartsvader van een grote hechte club promovendi'. Die hechtheid is mede ontstaan door informele bijeenkomsten bij Gerritsen thuis. 'We kondennbsp;daar in prettige sfeer problemen vergelijken. Ennbsp;mevrouw Gerritsen kan ook erg lekker koken...'.nbsp;De rol van Gerritsen als promotor typeert Summerfield heel resoluut: 'Te kort door de bocht gaannbsp;met onderzoekswerk heb ik afgeleerd door drienbsp;kleine woordjes in de kantlijn: 'is dat zo?'. Nognbsp;steeds houd ik dat in mijn achterhoofd.' Met haarnbsp;vaste contract als docente aan de UU, heeft ze hetnbsp;gevoel eindelijk op de juiste plaats te zitten. 'Iknbsp;ben gepromoveerd in de Middeleeuwse letterkunde. Waar anders dan in Utrecht kun je daarovernbsp;lesgeven?'

[Roy Meijerj

Jaarverslag '98

Het Jaarverslag 1998 van het Utrechts Universiteitsfonds isnbsp;uit. Begunstigers van de stichting hebben het verslag inmiddels ontvangen. Omdat innbsp;september de omzetting vannbsp;vereniging naar stichting officieel plaatsvond, is tevens eennbsp;nieuwe huisstijl ontwikkeld.nbsp;Ook niet-begunstigers kunnennbsp;kennisnemen van het jaarverslag: exemplaren zijn verkrijgbaar bij het bureau.

Oraties over 'toverballen' De bijzonder hooglerarennbsp;prof. dr. J.A.M. Raaymakers ennbsp;prof. dr. A.W. Broekmensnbsp;bezetten samen de leerstoelnbsp;Pharmaceutical Technologynbsp;Assessment. Op 1 juni sprakennbsp;ze beiden hun oratie uit, metnbsp;als respectievelijke titels 'Mindnbsp;the gap' en 'Geneesmiddelen:nbsp;toverballen met effect'. Allebei richtten ze de aandacht opnbsp;de toekomst van de geneesmiddelen, en op de gevolgennbsp;die dit heeft voor andere terreinen. In de komende periodenbsp;van vijfentwintig jaar - zo isnbsp;hun overtuiging - zullen innbsp;toenemende mate en bovendien meer echte geneesmiddelen worden ontwikkeld dan innbsp;de afgelopen 25 jaar. In combinatie met demografische ontwikkelingen en veranderingennbsp;binnen de gezondheidszorgnbsp;zal dat nog meer leiden totnbsp;het maken van keuzes op denbsp;gebieden van financiën ennbsp;ethiek. De nieuwe leerstoelnbsp;Pharmaceuticel Technologynbsp;Assessment kan behulpzaamnbsp;zijn bij een verantwoordenbsp;inpassing van de nieuwenbsp;mogelijkheden die de wetenschap in de toekomst zal gaannbsp;bieden.

De teksten van de oraties zijn verkrijgbaar bij het bureau vannbsp;het Utrechts Universiteitsfonds.

De bijzonder hoogleraren prof. dr. C.J. Spiers (leerstoelnbsp;'Experimentele Gesteentede-formatie' bij de faculteit Aardwetenschappen) en prof. dr.nbsp;L.F. Feiner (leerstoel 'Theorienbsp;van de gecondenseerde materie' bij de faculteit Natuur- ennbsp;Sterrenkunde) zijn herbenoemd.

Waardeverschillen

De bijzonder hoogleraar prof, dr. J.G. Oosten bezet de leerstoel Religieuze en Cognitievenbsp;Antropologie en hield op 16nbsp;juni zijn oratie 'Verschillen innbsp;waarde'. De toetsing van verschijnselen in andere culturennbsp;vanuit de eigen cultuur wasnbsp;het onderwerp. Daarbij vormtnbsp;de moraliteit van de eigennbsp;samenleving de toetssteen.nbsp;Oosten ging in op de betekenis van de jacht op robbennbsp;voor de Inuit Eskimo's - vannbsp;Noord-Oost Canada. De robnbsp;verschaft de Inuit hun identiteit, de basis voor hunnbsp;gemeenschap. Dit staat haaksnbsp;op de houding die veel Nederlanders hebben ten opzichtenbsp;van het jagen op zeewild ennbsp;het dragen van bont. Als denbsp;Inuit niet meer op robben zouden kunnen jagen, betekentnbsp;dat voor hen het verlies vannbsp;hun identiteit. Oosten toontnbsp;hiermee aan dat het bewustzijn van de verschillen innbsp;waarde die verschijnselen innbsp;verschillende culturen kunnennbsp;hebben, van doorslaggevendnbsp;belang is voor het begrip datnbsp;mensen uit verschillende culturen voor elkaar horen te hebben. De oratie van prof. dr.nbsp;J.G. Oosten wordt dit najaarnbsp;samen met zijn Leidse oratienbsp;uitgegeven.

Voor meer informatie kunt u zich tot het bureau van hetnbsp;Universiteitsfonds wenden:nbsp;Bestuursgebouw, Heidelberg-laan 8, 3584 CS Utrecht, tel.:nbsp;030 - 253 80 25, fax: 030 -253 80 26 of e-mail:nbsp;ufonds@ufonds.uu.nl.

Uitdaging

Mascha Damen werd na haar studie Nederlands bij haar vakgroep aangesteld om de contacten met alumni aan tenbsp;halen. De universiteit ontvingnbsp;de resultaten van dit pilotproject enthousiast en benaderdenbsp;haar twee jaar geleden voornbsp;een bestuursfunctie in het U-fonds. 'Mijn aandacht binnennbsp;het U-fonds gaat wat meer uitnbsp;naar het alumnibeleid dannbsp;naar de andere taken. Ik bennbsp;natuurlijk zelf alumna, bovendien is het op dit moment eennbsp;speerpunt binnen de universiteit. Als 'buitenstaander' probeer ik mee te denken overnbsp;wat de universiteit te biedennbsp;heeft.'

' De universiteit en de alumni kunnen veel voor elkaar betekenen, meent Damen. Via denbsp;alumni kunnen bijvoorbeeldnbsp;stageplaatsen worden gevonden. De universiteit op haarnbsp;beurt zou korting kunnennbsp;geven op na- of bijscholing.nbsp;Met het alumnibestandnbsp;beschikt de universiteit bovendien over een gigantisch netwerk. 'Daar ligt een schat aannbsp;informatie opgeslagen.'nbsp;Met haar dertig jaar is Damennbsp;veruit het jongste bestuurslid.nbsp;Ze ziet zichzelf dan ook alsnbsp;spreekbuis van een grotenbsp;groep jonge afgestudeerden.nbsp;'Ik kan goed bekijken of hetnbsp;beleid wel voldoende bij dezenbsp;groep aansluit. Tot nu toenbsp;werd er teveel gedacht vanuitnbsp;de universiteit, de zender. Iknbsp;denk dat de belangstellingnbsp;onder alumni groter wordt alsnbsp;ze actiever betrokken raken bijnbsp;de vele activiteiten.'

[Uit: Jaarverslag 1998, Utrechts Universiteitsfonds]

'Beestenspul' voor kinderhuis

Vele kunstenaars werken mee aan het benefietconcert 'Beestenspul' op 13 november a.s..nbsp;De opbrengst gaat naar SOSnbsp;Kinderdorpen dat dit jaar haarnbsp;vijftigjarig bestaan viert. Eennbsp;van de initiatiefnemers, denbsp;Utrechtse alumna mevrouwnbsp;drs. M.H.E. Hoogveld: 'Hetnbsp;Tibetaanse Kinderdorp in Byla-kuppe, India, is een geheelnbsp;Nederlands project. De kinderhuizen hebben de namennbsp;gekregen van Nederlandse steden die zo'n huis hebbennbsp;neergezet.' Een huis kost ruimnbsp;60.000 gulden. Via lezingen ennbsp;acties is een groot gedeeltenbsp;voor een 'Utrecht-huis' al binnen. Met Beestenspul hooptnbsp;Hoogveld het ontbrekendenbsp;bedrag bijeen te krijgen. Innbsp;alle werken en liederen staannbsp;dieren centraal. De diergedichten van Kees Stip zijn het uitgangspunt voor hetnbsp;bijzondere, muzikale slot vannbsp;'Beestenspul'. Tegelijkertijd isnbsp;een expositie van kunstschildernbsp;Hjalmar van den Akker tenbsp;bezichtigen.

U bent welkom op 13 november 1999, Kamp;W-gebouw, Mariaplaats 27-28 te Utrecht,nbsp;prijs: 50 gulden. Informatienbsp;en reserveringen: tel. 030-271 90 90.

Open Dag Farmacie

Van aspirine naar gentherapie,nbsp;Universiteit Utrechtnbsp;10 oktober 1999,nbsp;12.00 - 17.00 uur

De faculteit Farmacie opent haar deuren op de wetenschapsdag van de Wetenschapnbsp;amp; Techniekweek, zondag 10nbsp;oktober 1999. Alle geïnteresseerden in het vakgebied Farmacie zijn van harte welkomnbsp;om een bezoek te brengennbsp;aan de faculteit. De bezoekersnbsp;kunnen demonstraties bijwonen, deelnemen aan rondleidingen, zelf proeven doen ennbsp;luisteren naar lezingen. Op hetnbsp;programma staat ook eennbsp;debat over het geneesmiddelnbsp;in de toekomst met allerleinbsp;deskundigen op dit gebied. Denbsp;activiteiten van de Open Dagnbsp;zijn vooral gericht op mensennbsp;die niet thuis zijn in het vakgebied.

Voor meer informatie eniof het programma:

Faculteit Farmacie, Bestuurszaken, Universiteit Utrecht, Sorbonnelaan 16,3584 CAnbsp;Utrecht. tTel: 030 -253 7313.nbsp;www.pharm.uu.nl/opendag

Apothekers vieren lustrum De oudste faculteitsverenigingnbsp;van Utrecht, 'Unitas Phar-maceuticorum', viert haar 21enbsp;lustrum met een lustrumweeknbsp;in november. Sinds de oprichting in 1894 is de verenigingnbsp;van apothekers in spe verbonden aan de faculteit Farmacie.nbsp;Op zaterdag 13 november zijnnbsp;reünisten welkom, vanaf 10.00nbsp;uur. Kosten: 125 gulden pernbsp;persoon, inclusief diner. Eennbsp;wetenschappelijk symposiumnbsp;vindt plaats op maandag 15nbsp;november, vanaf 9.30 uur. Aannbsp;dit symposium is 1,0 punt toegekend in het kader van denbsp;'herregistratie openbaar apotheker'. Kosten voor de gehelenbsp;dag 105 gulden, inclusiefnbsp;lunch. Andere activiteiten: eennbsp;galabal en lustrumtoneel.

Meer informatie en opgave: Ethiinn van Gaal,

tel. 030 - 272 04 26 of e-mail:

E.V.B.vanGaal@students.phar m.uu.nl of lustrumupnbsp;©students, pharm.uu.nl

Symposium Oude Testament

De theologie van het Oude Testament en het vakgebiednbsp;van de godsdienst van Oud-Israël zijn onderwerp van eennbsp;symposium op 30 september.nbsp;Dit ter nagedachtenis van professor TH.C. Vriezen. Op 29 julinbsp;was het honderd jaar geledennbsp;dat hij werd geboren. Dezenbsp;Hervormd theoloog en oudtestamenticus was van 1956 totnbsp;1969 hoogleraar aan de faculteit Godgeleerdheid van denbsp;Universiteit Utrecht. Daarvoornbsp;bekleedde Vriezen dezelfdenbsp;leerstoel aan de Rijksuniversiteit Groningen. Nog steedsnbsp;wordt zijn werk aan theologische opleidingen in Nederlandnbsp;gebruikt.

's Morgens

(Aula van het Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht):

's Middags

(De Driehoek/Gertrudiskapel, Willemsplantsoen 1c, Utrecht):nbsp;14.00 uur: workshops

• theologie Oude Testament, door prof.dr.B.E.J.H. Beckingnbsp;• Godsdienst van Oud-lsraëlnbsp;door dr. M. Dijkstra

15.30 uur: aanbieding gedenkboek TH.C. Vriezen-Hervormd theoloog ennbsp;oudtestamenticus

U kunt kiezen voor deelname aan de gehele dag of alleennbsp;aan het middagprogramma.nbsp;Daartoe kunt u onderstaandenbsp;bon invullen en opsturennbsp;naar: M. Dijkstra, Faculteitnbsp;der Godgeleerdheid, Postbusnbsp;80105, 3508 TC Utrecht.

Middeleeuwse Macho's 'Middeleeuwse Macho's'nbsp;mogen op zaterdag 23 oktober rekenen op de warmenbsp;belangstelling van de ledennbsp;van Firapeel. De verenigingnbsp;voor Mediëvistiek wijdt haarnbsp;derde lustrumviering aan ditnbsp;thema.

'Helden uit vier windstreken' is de ondertitel. Iedereen metnbsp;belangstelling voor de Middeleeuwen is uitgenodigd omnbsp;deze dag bij te wonen. Firapeel is vijftien jaar geledennbsp;ontstaan vanuit de Universiteitnbsp;Utrecht. Zowel studenten,nbsp;oud-studenten als docentennbsp;Mediëvistiek ontmoeten elkaarnbsp;tijdens uiteenlopende activiteiten. Plaats: Senaatszaal in hetnbsp;Academiegebouw, Dompleinnbsp;29 in Utrecht.

Meer informatie: Firapeel, Postbus 13177, 3505 LDnbsp;Utrecht.

'My kingdom for a horse'

De veterinaire studentenrijver-eniging 'De Solleysel' viert in september haar lustrum.nbsp;Motto: 'A horse, a horse, mynbsp;kingdom for a horse'. Hetnbsp;zogeheten 'monsterbaanfeest'nbsp;is op donderdag 23 september.nbsp;De traditionele buitendag isnbsp;gepland op zaterdag 25 september op het faculteitster-rein.

Kaarten zijn te koop in het hoofdgebouw van Diergeneeskunde, Yalelaan 1,nbsp;De Uithof, Utrecht.

Laatste dierproef in 2025?

Het Gemeenschappelijk Dierenlaboratorium bestaat in 1999 tien jaar. Ter gelegenheidnbsp;daarvan vindt op vrijdag 1nbsp;oktober een debat plaats metnbsp;de titel 'De laatste dierproef innbsp;2025?' Het gebruik van dierproeven neemt af. Onderzoeksvragen waarvoornbsp;proefdieren werden gebruikt,nbsp;zijn of opgelost of bestudeertnbsp;men nu op een andere maniernbsp;(zie ook artikel op pagina 8/9).nbsp;Aan de hand van stellingennbsp;zullen voor- en tegenstandersnbsp;met elkaar in debat gaan:nbsp;Willy Swildens, Tweede Kamerlid voor de PvdA; Marja Zuid-geest. Stichting Proefdier Vrij;nbsp;prof.dr. R. Reneman, voorzitternbsp;KNAW; prof.dr. T. Berns. Lidnbsp;van het College van Bestuurnbsp;van de Universiteit, Lietekenbsp;van Vught Tijssen, opent denbsp;bijeenkomst. Hoogleraarnbsp;proefdierkunde Universiteitnbsp;Utrecht, Bert van Zutphen, verzorgt de inleiding onder denbsp;titel 'Heeft het proefdier nognbsp;een toekomst?'.

Locatie: Educatorium op De Uithof, Utrecht.

Het debat wordt live uitgezonden door de VPRO-radio en gepresenteerd door Gernbsp;Jochems, programmamaker.nbsp;Aanvang: 13.30 uur.

Indien u het symposium wilt bijwonen, kunt u bellen:nbsp;030 - 253 35 50, of e-mail:nbsp;studievoorlichting@csc.usc.uu.

PHEPH-dag Medisch Biologen

De alumnivereniging van Medisch Biologen in Utrecht,nbsp;Post Hoe Ergo Propter Hocnbsp;organiseert op 16 oktober eennbsp;PHEPH-dag. Op het programma staat een bezoek aannbsp;het Universiteitsmuseum. Daarnbsp;is de tentoonstelling 'Ziekte ennbsp;Zorg' te bezichtigen. PHEPH-leden krijgen automatisch eennbsp;uitnodiging thuis.

Andere geïnteresseerde afgestudeerde medisch biologen kunnen informatie aanvragennbsp;bij: Josefien Vendrik,nbsp;tel. 030 - 656 77 35 of vianbsp;e-mail: pheph@dds.nl.

organiseert tal van activiteiten. In samenwerking met de Stichting Filosofie Oost-Westnbsp;start een serie van vier lezingen. Ze zijn bedoeld als kennismaking met verschillendenbsp;niet-westerse filosofieën. Watnbsp;hebben deze filosofieën tenbsp;bieden en wat niet? Grenzennbsp;verdwijnen en de cultuur mon-dialiseert snel. In de zogeheten 'wereldmuziek' kom jenbsp;allerlei invloeden tegen. Zonbsp;zou er ook sprake moeten zijnnbsp;van een 'wereldfilosofie'. Eerste vereiste is dat bekendnbsp;moet zijn wat er in de wereldnbsp;allemaal op het gebied van denbsp;filosofie gebeurt en isnbsp;gebeurd. Waarom Nederlandsenbsp;dr. Han de Wit (RU Leiden)nbsp;Maandag 11 oktober:nbsp;Hindoeïsme in India, dr.nbsp;Douwe Tiemersma (Erasmusnbsp;Universiteit, Rotterdam)nbsp;Maandag 18 oktober:nbsp;Islam in de Arabische wereld,nbsp;mw. prof.dr. Remke Kruk (RUnbsp;Leiden)

Maant^g 25 oktober: Taoïsrriamp;n China, dr. Jan denbsp;Meyer (RU Leiden)

Maandag 1 november: Symposium Filosofie Oost-West. Met: prof.dr. Ulrich Lib-brecht (Em. Universiteit,nbsp;Leuven), drs. Menno Lieversnbsp;(UU), prof.dr. Willem van Rei-jen (UU), dr. Herman Wijffelsnbsp;(voorzitter SER).nbsp;beschikken over connectiesnbsp;met leerlingen van 5 en 6nbsp;VWO: er zijn weer voorlichtingsdagen van de Universiteitnbsp;Utrecht. Op vrijdag 12 ennbsp;zaterdag 13 november komennbsp;de gehele dag alle opleidingennbsp;aan bod in verschillende voor-lichtingsronden. Er zijn proef-colleges, rondleidingen ennbsp;bezoekers kunnen een kijkjenbsp;nemen in de laboratoria. Studenten en docenten staannbsp;klaar en geven antwoord opnbsp;vragen. De algemene informatiemarkt laat het totale onderwijsaanbod van de universiteitnbsp;zien. Op deze markt kunnennbsp;de scholieren ook terecht voornbsp;informatie over studiefinancie-Zorg voor het milieu kan slechtnbsp;zijn voor de gezondheid: bijnbsp;een groot aantal initiatievennbsp;voor hergebruik van waternbsp;wordt onvoldoende rekeningnbsp;gehouden met het feit datnbsp;daarmee ook ziekteverwekkersnbsp;zullen worden hergebruiktnbsp;(Gertjan Medema, Diergeneeskunde)

Zal humane klonering betekenen dat we onszelf steeds vaker tegen zullen komen?nbsp;(Myriam Lipovsky, Geneeskunde)

De angst dat klonen van de mens ooit populair wordt isnbsp;ongegrond; de bestaande

universiteiten zo weinig aandacht besteden aan niet-wes-Voorzitter: prof.dr. Henk Manschot (Universiteit v. Humanis-ring, op kamers wonen, studentenverenigingen, sport en j^ethode voor het voortplanten van ons erfelijk materiaal

Plaats: Senaatszaal van het Academiegebouw, Dompleinnbsp;29, Utrecht

(op 11 en 25 oktober: Aula). Aanvang: 20.00 uur.

Meer informatie kunt u krijgen bij Studium Generale:nbsp;030 - 235 24 36 of opnbsp;internet: www.uu.nl/UU_nbsp;algemeen/studium_generale.nbsp;van 10.00 tot 15.30 uur.

Meer informatie en aanmeldingsformulieren: tel. (030) 253 2670, e-mail: studievoor-lichting@csc.usc.uu.nl en vianbsp;het internet op www.uu.nlnbsp;simpel, wijdverbreid en,nbsp;bovenal, plezierig en op veelnbsp;plaatsen uit te voerennbsp;(Gertjan Medema, Diergeneeskunde)

Godgeleerdheid

Pastoraal

Psychologische Leergang

Voortgezette pastorale vorming voor pastores.nbsp;Data: Van half septembernbsp;tot begin aprilnbsp;Duur: twee jaar.

Kosten: ft.750,- per jaar, excl. ƒ150,- voor conferentie

Informatie: tel. 030 - 253 19 78

Letteren

Contractonderwijs

De faculteit Letteren biedt contractonderwijs aan. U kuntnbsp;kiezen uit 600 cursussen opnbsp;universitair niveau. U schuiftnbsp;aan bij de reguliere student.nbsp;Duur: zes weken

Kosten: ƒ300,-

Informatie: StudiePunt

Letteren, tel. 030 - 253 62 85 Brochure 1999/2000 is ooknbsp;af te halen: Drift 8, 3512 BSnbsp;Utrecht.

postacademisch contractonderwijs

In samenwerking met het Centre for Contemporarynbsp;British Studies en het Platformnbsp;Vertalen en Vertaalwetenschap, organiseert de faculteitnbsp;Letteren in het voorjaar vannbsp;2000 drie postacademischenbsp;cursussen voor vertalers.

• Medisch vertalen Engels-Nederlands II: voor vertalers die (enige) ervaring hebbennbsp;met het vertalen van medische (ook farmaceutische)nbsp;teksten.

Data: zes donderdagen: 13, 27 januari, 10 februari,nbsp;16 en 30 maart en 13 aprilnbsp;2000.

Contactpersoon: dr. Roselinde Supheert, tel. 030 - 253 55nbsp;88, e-mail:Roselinde.

5upheert@let. uu. nl.

• Financieel-economisch vertalen Engels-Nederlands I Voor afgestudeerden vannbsp;vertaalopleidingen en professionele vertalers.

Data: zes dinsdagen: 1,15, 29 februari, 14, 28 maart ennbsp;11 april 2000.

Contactpersoon: drs. Cees Koster, tel. 030 - 253 83 34,nbsp;e-mail: Cees.Koster@let.uu.nl.

• Informatie- en communicatietechnologie voor vertalers voor afgestudeerden van vertaalopleidingen en professionele vertalers.

Data: zes dinsdagen: 1, 15,

29 februari, 14, 28 maart en 11 april 2000.

Contactpersoon: eveneens drs. Cees Koster, tel. 030 - 253nbsp;83 34, e-mail:Cees.Koster®nbsp;let.uu.nl.

Kosten: voor alle cursussen: ƒ975,-, inclusief studiemateriaal. Na afloop ontvangen deelnbsp;nemers een erkend bewijs vannbsp;deelname aan nascholingson-derwijs.

U kunt zich tot 15 november aanmelden bij: Faculteit Letteren, Studiepunt, Drift 8,nbsp;Antwoordnummer 9197, 3500nbsp;ZA Utrecht, tel. : 030 - 253 62nbsp;85, e-mail: studiepunt®nbsp;let.uu.nl. Internet:www.let.nbsp;ruu/siriccbs/ccbs.htmi.

Zakendoen met Frankrijk

Het Centrum voor Frankrijkstu-dies van de Universiteit Utrecht organiseert cursussennbsp;die interessant kunnen zijnnbsp;voor alumni:

• Taalcursussen zoals

'Le français commercial et économique' en 'Le françaisnbsp;juridique'

(afgesloten met examens die erkend worden door denbsp;Franse Kamer van

Koophandel);

• De cursus 'Juridische en fiscale aspecten van hetnbsp;zakendoen met Frankrijk'nbsp;is toegespitst op de problemen die worden veroorzaaktnbsp;door verschillen in het Fransenbsp;en het Nederlandse systeem.

Lijkt het u wat om weer plaats te nemen in de collegebanken, neemt u dan contactnbsp;op met Pauline Hörmann,nbsp;tel. 030-253 81 59/253 64 42,nbsp;e-mail: cfs@let.uu.nl.

Rechtsgeleerdheid

Juridische na- en bijscholing

Het bureau Juridisch Post Academisch Onderwijs biedt in het najaar 1999 cursussen aan.

Alumni die in 1997 of later zijn afgestudeerd krijgen 30% korting.

Een overzicht:

• • Recente jurisprudentienbsp;Verbintenissenrechtnbsp;(totstandkoming ennbsp;algemene voorwaarden),

7 oktober

• • Europees bestuursrecht,

• 13 oktober

• • Juridische instrumentennbsp;binnen de nieuwe privacywetgeving,

• 14 oktober

• • Recente jurisprudentienbsp;Verbintenissenrechtnbsp;(onrechtmatige daad ennbsp;schadevergoeding),

• 28 oktober

• • Huurrecht woonruimte,

• 29 oktober

• • Actualiteiten Intellectuelenbsp;Eigendom,

3 november

• • Pensioenregelingen voornbsp;dga's en bedrijfsdirecties,

• 3 en 10 november

• • Recente jurisprudentienbsp;Zekerheden,

• 4 november

• • Watermanagement:nbsp;recht en praktijk.

• 10 november

• • Algemene wet bestuursrecht: capita selecta,

• 11 en 18 november

• • Nieuw Recht

I, 12, 19 en 26 november

• • Actualiteiten arbeidsrecht,

18 november

• • Nationale staatssteun ennbsp;EG-recht,

25 november

• • Actualiteiten

Ruimtelijk bestuursrecht,

30 november

• • Europees recht ennbsp;sociaal zekerheidsrecht,

• 1 december

• • Actualiteiten

verzekeringsrecht,

• 2 december

• • Algemene beginselennbsp;van behoorlijk bestuurnbsp;onder de Awb,

2 en 9 december

• • De patroon als coach,

9 december

• • Bijzonderenbsp;opsporingsbevoegdheden,

14 december

• • Adviesvaardighedennbsp;voor advocaten,nbsp;data nog niet bekend

• • Presenting in Englishnbsp;for lawyers,

data nog niet bekend

Informatie: Juridisch PAO, tel. 030-253 70 21/253 70 22,nbsp;fax 030-2538410, e-mail:nbsp;jpao@law.uu.nl of kijk op denbsp;website: www.law.uu.nl/pao

Ruimtelijke Wetenschappen

Modelleren in ruimte en tijd binnen geografischenbsp;informatie systemen

Een theoretische en praktische basis voor het modelleren (innbsp;ruimte en tijd) van landschappelijke processen met eennbsp;Geografisch Informatienbsp;Systeem (GIS).

Voor; landschapskundige onderzoekers, mensen die metnbsp;statische GIS-en werken en zijnbsp;die hun theoretische kennisnbsp;van landschapsmodelleringnbsp;willen opfrissen. Computerpractica en hoorcolleges.nbsp;Data: van 10 tot en met 15nbsp;oktober, van 9.00 tot 17.00 uurnbsp;Kosten: f2.400,- (ƒ1.700,- voornbsp;Aio's) incl. lunches

Informatie: PCRaster, tel.

030 - 253 27 68, fax 030 -253 11 45, e-mail:nbsp;pcraster@geog. uu.nlnbsp;of kijk op website:nbsp;www.geog.uu.nl/pcraster.html

Scheikunde

Interpretation of Infrared Spectra

Data: nog onbekend

Kosten: f 1.350,-

Vibrational Spectroscopy on Polymers

Data: nog onbekend

Kosten: f 1.425,-

Quantative Vibrational Spectroscopy

Kosten: f 1.470,-

Informatie: Jos de Kooker, tel. 030 - 253 37 93 ofnbsp;prof. dr. J.H. van der Ivlaas,nbsp;tel. 030 - 253 75 00

Wijsbegeerte

Inschrijving als contractant is nog mogelijk voor:

• • Wijsbegeerte van de oudheid

• • Wijsbegeerte van de

Middeleeuwen

• • Nieuwere wijsbegeerte I en II

• • Ethiek

• • Kennisleer ennbsp;wetenschapsfilosofie

• • Wijsgerige antropologie

• • Politieke en sociale filosofie

Kosten: normaal ƒ475,-, alumni krijgen 30% korting

Informatie en brochure: tel. 030 -253 18 31 ofnbsp;e-mail: bureau@phil.uu.nl

Boswell Talen organiseert taaltrainingen: Engels op maat voor zowel groepen als individuen. Daarnaast is er eennbsp;najaarsprogramma met opennbsp;inschrijving, met onder meer:

• • Basiscursus Spaans

• • Spoken English

• • Writing in English fornbsp;publication

• • Writing letter in English

• • Teaching your subject

in English

• • Presenting in English ('intensive' en 'extensive course')

Meer informatie: tel. 030 -253 86 66, fax: 030 - 253 86 86, e-mail:james.boswell@nbsp;jbi.uu.nl of kijk opnbsp;www.jbi.uu.nl

Kosten: alumni betalen ƒ 975,-, daarbij komt ƒ 85,-voor cursusmateriaal

lUetheriands Scno@l of

Public Health

De Netherlands School of Public Health is een postacademisch opleidingsinstituut datnbsp;onderwijs verzorgt op het terrein van maatschappij ennbsp;gezondheid, arbeid ennbsp;gezondheid en openbarenbsp;gezondheidszorg. In het najaarnbsp;starten de volgende cursussen:

• • Sociaal geneeskundigenbsp;beroepsopleiding (AGZ)

• • Opleiding voor Arbeids- ennbsp;Organisatiedeskundige

• • Opleiding voor artsen in denbsp;zorg voor mensen met eennbsp;verstandelijke handicapnbsp;(AVG)

•Training sociaal medische advisering (Wet Voorzieningnbsp;Gehandicapten)

• • Nederlandse tropencursus

• • Farmacovigilantieregels innbsp;Nederland en EUFarmacovi-gilantieregels in Nederlandnbsp;en EUFarmacovigilantieregelsnbsp;in Nederland en EU

In 2000 starten onder meer:

• • Opleiding Corporate masternbsp;of public health

• • Opleiding forensischenbsp;geneeskunde

• • Opleiding infectieziektenbe-strijding

Informatie: A.C. Rensma, tel. 030 - 291 32 32, e-mail:nbsp;nsph@nsph.nl, postbus 8080,nbsp;3503 RB Utrecht

^VLOS

Het Interfacultair Instituut voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Studievaardigheden (IVLOS) is eennbsp;universitair instituut voor kwaliteitsverbetering van hetnbsp;onderwijs. Het IVLOS biedt innbsp;het najaar cursussen aan opnbsp;het terrein van:

Voortgezet onderwijs

Thematisch cursusaanbod: Tussen verzorgen en loslaten: vaardig omgaan met hetnbsp;geven van verantwoordelijkheid; Teamleren (vijf bijeenkomsten); (Vak)didactischenbsp;trainingennbsp;Personeelszorg: Hulp bij hetnbsp;opzetten van een systeem vannbsp;personeelszorg voor schoolleiders en personeelsfunctionarissen; oriëntatiecursus voornbsp;begeleiders; opleidingen voornbsp;begeleiders van beginnende,nbsp;nieuwe (ervaren) en invallendenbsp;docenten; opleiding voor coördinatie en coaching van bege-leidersteams; programma'snbsp;gericht op stressverminderingnbsp;en -preventie

Het Centrum Voortgezet Montessori Onderwijs (ondergebracht bij het IVLOS) biedt verschillende cursussen aannbsp;voor docenten in (aspirant-)nbsp;Montessorischolennbsp;Activiteiten op het gebied vannbsp;kwaliteitszorg

Informatie: tel. 030 - 253 21 94/253 37 76, e-mail:nbsp;R.Gompelman@ivlos.uu.nl ofnbsp;l.Buijs@ivlos.uu.nl ofnbsp;www.ivlos.uu.nl

Hoger Onderwijs Voornbsp;Oud«;, rennbsp;{K“ve)

Hoger Onderwijs Voor Ouderen Utrecht biedt in het najaar opnieuw cursussen aan voornbsp;mensen van 50 jaar en ouder.nbsp;De cursussen worden gegevennbsp;door docenten van de Univer-siteit Utrecht en andere hogernbsp;onderwijsinstellingen.nbsp;De eindigheid van onsnbsp;bestaan; Zingeving en wereldbeschouwing; De weg van denbsp;(christelijke) traditie; Godsdienst in het Oude Israël; Hetnbsp;beeld van de vrouw; Mensenrechten en de burger in denbsp;geschiedenis; Alexander denbsp;Grote; De Nederlandse economie; Oriëntatie op de geschiedenis van de techniek;

Moderne Kunst; Grote Franse schrijvers en hun werk; Denbsp;nieuwe eeuw; Actuele thema'snbsp;in het strafrecht; Architectonisch vormgeven; Theaterarchitectuur; Processen ennbsp;patronen in de evolutie;nbsp;Natuurlijk genezen.

Informatie: HOVO-secretari-aat, tel. 030 - 253 34 83 of postbus 80125, 3508 TBnbsp;Utrecht

Centrum voor Beleid ennbsp;Managementnbsp;'ZBM)

Het Centrum voor Beleid en Management (CBM) is eennbsp;interfacultaire werkgroep vannbsp;de Universiteit Utrecht, waarinnbsp;wetenschappers uit diverse disciplines samenwerken aannbsp;vraagstukken op het gebiednbsp;van beleid en management.nbsp;Postacademische opleidingen:

• • Strategisch management innbsp;de non-profit/not-for-profit-sector

• • Management in dienstverlenende organisaties

• • Counselling

• • Kwaliteitsmanagement innbsp;dienstverlenende organisaties

• • Het maken van een marketingplan voor non-profitor-ganisaties

• • Kwaliteit en implementatienbsp;in non-profitorganisaties

• • Marketing, sponsoring ennbsp;fondsenwerving voor non-profitorganisaties

Verkorte opleidingen voor HBO-ers met managementer-varing: Cultuur en Management Beleid en Bestuur

Informatie: CBM, Muntstraat 2a, 3512 EV Utrecht,nbsp;tel. 030 -25381 01

Philip Idenburg

HET GAAT

—_ g Excellente

( I j\/| ffrii»lt;/erjdrs iii vrgani$Jties

MENSEN

Helden van Idenburg

Een Rotterdamse gemeenteambtenaar die een jarenlange strijd voert om een leeshulp-project voor allochtone kinderen van de grond te krijgen.nbsp;Uiteindelijk resultaat: zo'n 500nbsp;gemeenteambtenaren gevennbsp;wekelijks leesles op 22 Rotterdamse basisscholen tijdens hunnbsp;lunchpauze. Dit is een van denbsp;vijftien verhalen waarin oud-hoogleraar Bestuurskunde aannbsp;de Universiteit Utrecht, Philipnbsp;Idenburg, 'veranderaars' innbsp;organisaties beschrijft. Dezenbsp;excellente veranderaars krijgen van hem het predikaatnbsp;held. De bundel laat zien hoenbsp;deze mensen in hun werk aanzet hebben gegeven voornbsp;belangrijke vernieuwingen.nbsp;Aan welke eigenschappen eennbsp;veranderaar moet voldoen,nbsp;legt Idenburg aan het eindenbsp;van zijn boek kort uit. Een veranderaar moet opgewassennbsp;zijn tegen cynisme vanuit denbsp;omgeving. De plannen vannbsp;vernieuwers staan meestalnbsp;haaks op het doel van denbsp;organisatie. Veranderen is eennbsp;eenzaam avontuur. De casesnbsp;die Idenburg beschrijft zijnnbsp;zeer herkenbaar en leerzaam.

[JR, U-blad]

Het gaat om mensen. Excellente veranderaars innbsp;organisaties, van Philipnbsp;Idenburg. Uitgegeven doornbsp;Balans f32,50.

De gcnictmachine

Tussen droom en werkelijkheidnbsp;Jong, Utrechts schrijverstalentnbsp;zit de laatste tijd niet stil. Netnbsp;verschenen is het debuut vannbsp;Marco Kunst (1966). Opgegroeid in Vlissingen, maar sindsnbsp;zijn studie filosofie aan de UU,nbsp;woonachtig in Utrecht. Hijnbsp;schrijft voor Filosofie Magazinenbsp;en De Humanist en is freelancenbsp;redacteur voor uitgevers.

Bij uitgeverij SUN is nu zijn eerste bundel uitgekomen. Innbsp;de verhalen staat de ik-figuurnbsp;Marco centraal. Marco is eennbsp;dolende. Letterlijk en figuurlijk. In bijna alle verhalen is hijnbsp;op reis. Tijdens die reizennbsp;komen allerlei herinneringennbsp;bij hem naar boven; zijn jeugdnbsp;aan zee, zijn ouders en broernbsp;en zijn tocht naar volwassenheid. Hierdoor leest het boeknbsp;als een autobiografischenbsp;roman. Poëtisch, soms watnbsp;gekunsteld. Maar wel eennbsp;geslaagd debuut.

[JR, U-Blad]

' De Genietmachine wordt ~~I

uitgegeven door Uitgeverij SUN en kost f29,50. ISBN:nbsp;90 6168 669 5.

De poëzie van de dolfijn De dolfijn is in. Aan het eindenbsp;van het millennium zijn duizenden op zoek naar denbsp;healende werking van eennbsp;'dolphin encounter'. In 'Denbsp;poëzie van de dolfijn' zetnbsp;docent moderne Duitse letterkunde Ewout van der Knaapnbsp;de verering in perspectief. Vannbsp;der Knaap doopte het opmerkelijke fin de siècle-verschijnselnbsp;'delfinolatrie'; een term waarmee hij heimelijk hoopt denbsp;Van Dale te halen. [XB, U-blad]

De poëzie van de dolfijn van i E.W. van der Knaap. Uitgege- ¦nbsp;. ven door uitgeverij Umbra, \nbsp;\f 29,50. ISBN: 90 74668 12 7.

Nederlandse poëzie sinds 1945

In 'Aan de mond van ai die rivieren' wisselt Redbad Fok-kema historische beschouwingen af met korte analyses ennbsp;interpretaties van gedichten.nbsp;De door Fokkema zo geliefdenbsp;Vijftigers gelden steeds als ijknbsp;punt. Fokkema doceertnbsp;moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteitnbsp;Utrecht. Hij was jarenlang poëzierecensent bij Trouw ennbsp;publiceerde zelf twee dichtbundels: 'Elke dag is de eerste'nbsp;(1980) en 'Het doek van denbsp;dag' (1990).

Aan de mond van al die rivie- : Ven. Een geschiedenis van de jnbsp;Nederlandse poëzie sinds

i 1945, van Redbad Fokkema.

Uitgegeven door uitgeverij

De Arbeiderspers, f 59,90.

Calimero-effect

In het boek 'Van vijand tot bondgenoot' neemt bijzondernbsp;hoogleraar moderne Duitsenbsp;geschiedenis Friso Wielinganbsp;stelling tegen het cliché vannbsp;het anti-Duitse Nederland. Denbsp;hoogleraar denkt dat eennbsp;groot aantal problemen voortkomt uit een Calimero-effect,nbsp;Duitsland is groot en Nederland klein. Ook zonder denbsp;Tweede Wereldoorlog zoudennbsp;structurele tegenstellingennbsp;bepalend zijn geweest voor denbsp;relatie tussen de twee landen,nbsp;volgens Wielinga. In een zoektocht naar een eigen identiteitnbsp;bijvoorbeeld, is een grote buurnbsp;om zich tegen af te zetten vannbsp;belang.

Van vijand tot bondgenoot. Nederland en Duitsland nanbsp;[1945, van Friso Wielinga.

Uitgeverij Boom, Amsterdam, ISBN 905352 386 3.

Wetenschapswinkels 1998

Wetenschapswinkels werken voor organisaties die behoeftenbsp;hebben aan onderzoek, maarnbsp;zelf onvoldoende kennis ennbsp;middelen hebben om onderzoek te (laten) verrichten. Denbsp;zeven Utrechtse Wetenschapswinkels beantwoorden vragennbsp;op gebied van onder anderenbsp;milieu, gezondheid, recht,nbsp;kunst en cultuur, communicatie, hulpverlening, woon- ennbsp;werkomstandigheden. Hetnbsp;boekje 'Overzicht publicaties'nbsp;geeft korte beschrijvingen vannbsp;het onderzoek uitgevoerd innbsp;1998.

Het Overzicht publicaties Utrechtse Wetenschapswinkels 1998 is (gratis) te bestellen via het Coördinatiepuntnbsp;Wetenschapswinkels,nbsp;-(030) 253 61 50 of

' cp.wewisiSpobox.accu.uu.nl.

Alternatieve geneeswijzen Rapport over verschillen innbsp;onderzoeksmethoden ennbsp;behandelwijzen in alternatievenbsp;en reguliere geneeswijzen.nbsp;Patiënten betreden vaak alsnbsp;enige de twee werelden. Doornbsp;de scheiding is het lastig keuzes te maken.

; Genezen Gewogen, onder-

¦ zoek naar alternatieve

j geneeswijzen: kenmerken en ï mogelijkheden van A. Beu-

[ kema. Uitgegeven door de

Wetenschapswinkel Biologie: \(030) 253 73 63, f 7,50

Dr.J.M.G. Vorstenbosch, als filosoof verbonden aan het

Centrum voor Bio-ethiek en Gezondheidsrecht (CBG) van denbsp;Universiteit Utrecht, heeft denbsp;prijs van de Nederlandse Vereniging voor Bio-ethiek gekregen. Vorstenbosch ontving denbsp;prijs voor zijn artikel 'Drogredenen over doping; een pleidooi tegen legalisatie vannbsp;dopinggebruik in de sport', datnbsp;verscheen in het tijdschrift Filosofie amp; Praktijk. De prijsnbsp;bestaat uit een geldbedrag vannbsp;ƒ5000,-, te besteden aan doeleinden die het onderzoek in denbsp;bio-ethiek betreffen.

Prof.dr. K. Mertens is vanwege de Stichting Sanguin Bloedvoorziening benoemd totnbsp;bijzonder hoogleraar 'Farmaceutische plasma-eiwitten'nbsp;aan de faculteit Farmacie. Hetnbsp;betreft een nieuwe leerstoel innbsp;Nederland die tot doel heeftnbsp;onderzoek en onderwijs op hetnbsp;gebied van plasmaproductennbsp;binnen de farmacie verder tenbsp;ontwikkelen. Mertens is tevensnbsp;werkzaam als hoofd van denbsp;afdeling Plasma-eiwit Technologie, onderdeel van de CLBnbsp;divisie van de Stichting Sanguin Bloedvoorziening.

Colofon

Illuster 16, jaargang 4, 18 september 1999

Illuster is een gezamenlijke uitgave van de Universiteit Utrecht en de Verenigingnbsp;Utrechts Universiteitsfonds, in samenwerking met faculteiten en verenigingen ennbsp;het Alumniplatform.

Illuster verschijnt vier keer per jaar en wordt toegezonden aan afgestudeerdennbsp;van de Universiteit utrecht in een oplagenbsp;van 51.000.

Hoofdredacteur:

Twan Geurts

Redactie:

Gabby Hees, Armand Heijnen, Helene Ruys. Eindredactie Illuster 16; Jannekenbsp;Voskamp.

Redactie-advies:

Mascha Damen, Sandra van Dillen, Peter Giesen, Esther Lusse, Ted Sanders, Harrynbsp;van den Tweel

Redactieraad:

Paul van den Hoven, hoogleraar Nederlands; Joop Kessels, directeur Communicatie en Relatiebeheer (voorzitter); Joke Mat, redacteur NRC Handelsblad; Arienbsp;Smit, vice-voorzitter Utrechts Universiteitsfonds; Leon van de Zande, alumnivereniging Nederlands.

Aan dit nummer werkten verder mee: Lieneke van den Boezem, Pieter van denbsp;Brand, Roy Meijer, Ingmar Heytze, Chiaranbsp;Soldati, Laurien Timmermans, Vrouwkjenbsp;Tuinman, Kees Volkers, Johan Vlasblom,nbsp;Nathan Vos, Sander van Walsum, Marjetnbsp;van Zuijlen

Foto's:

Ivar Pel, Maarten Hartman, Paul Romijn, Vincent Boon (Utrechts Nieuwsblad)

Ontwerp en opmaak: WRIK (BNO), Utrecht

RubrieksHustraties:

Marco Faasen

Druk:

Brouwer Rotatie

© Universiteit Utrecht

Illuster, periodiek voor alumni van de Universiteit Utrecht. Overname van artikelen is -met bronvermelding- toegestaan. Hetnbsp;U-blad stelt op verzoek van de redactienbsp;eerder in het U-blad verschenen artikelennbsp;en illustraties beschikbaar aan Illuster.nbsp;Illluster is een productie van het Bureaunbsp;Journalistieke Producties, een samenwerking tussen het Communicatie Servicenbsp;Centrum van de Universiteit Utrecht ennbsp;het Utrechts Universiteitsblad.

ISSN:

1338-4703. Voor toezending is gebruikgemaakt van het alumnibestand van de Universiteit Utrecht

Redactie-adres: Illuster,nbsp;postbus 80125,nbsp;3508 TC Utrecht,nbsp;tel.: (030) 253 26 51,nbsp;fax: (030) 253 36 85,nbsp;e-mail: illuster.redactie@csc.u5c.uu.nl.nbsp;Voor adreswijzigingen:nbsp;illuster@c5C.u5C. uu. nl

José van Rosmalen beleidsmedewerker Stichting R'go / afgestudeerdnbsp;sociologie, 1975

In 1969, in de hoogtijdagen van de democratisering van denbsp;universiteit, was er in het Academiegebouw een massale bijeenkomst. Allerlei motiesnbsp;werden aangenomen over eennbsp;'demokratiese' aanpak van hetnbsp;wetenschapsbedrijf. Na Parijsnbsp;en het Maagdenhuis innbsp;Amsterdam, kon Utrecht nietnbsp;achterblijven. Wie niet vóórnbsp;was, was een meeloper metnbsp;het 'regentendom'. Twijfel wasnbsp;bijna verboden.

In 1971 waren er debatten met de filosofen Kolakowski, Popper en Foucault. Als studentassistent begeleidde ik eennbsp;groep avondstudenten sociologie. Voor deze avond had iknbsp;hoogleraar Thoenes weten tenbsp;strikken. Maar toen dezenbsp;hoorde dat die avond Kolakowski zou spreken, de auteurnbsp;van 'Het absurde socialisme',nbsp;zei hij met zijn kraaienstem:nbsp;'Naar mijn geklets kunnen jullie nog jaren luisteren, voornbsp;Kolakowski krijg je geennbsp;nieuwe kans'. Toch gaven denbsp;studenten de voorkeur aannbsp;Thoenes. Bij hem moesten zenbsp;immers tentamen doen.

In 1997 bezocht ik de alumni-dag. Spontaan besloot ik deel te nemen aan het diner. Er wasnbsp;nog één plaats vrij: aan de VIP-tafel bij de burgemeester, denbsp;rector magnificus en tweenbsp;vrouwelijke bestuursleden vannbsp;een studentenvereniging. Iknbsp;schoof aan. Het deed mij goednbsp;dat in Utrecht nieuwe waarden en oude vormen elkaarnbsp;weer konden vinden.

M.J.M. van Dam gepensioneerd hoofd vannbsp;chemisch laboratorium,nbsp;Duphar (nu Solvay Par-maceuticals) / afgestudeerdnbsp;in scheikunde, 1950

De wereld ging voor mij open toen ik bijna zestig jaar geleden uit de diepe provincienbsp;naar Utrecht kwam om scheikunde te studeren. Utrechtnbsp;gold als de beste opleiding.nbsp;Hoogleraren openden onvermoede vergezichten en namennbsp;je serieus. Ook werd ik lid vannbsp;het Utrechts Studenten Corps.nbsp;Met vrienden kon je eindeloosnbsp;drinken en praten, waarbij letterlijk alles op losse schroevennbsp;werd gezet. Van heel veelnbsp;zaken heb ik toen de betrekkelijkheid ingezien en tochnbsp;een vaste grond gevonden.nbsp;Die was broodnodig, zeker innbsp;1940. In die afschuwelijkenbsp;jaren was de saamhorigheidnbsp;hartverwarmend.

Na terugkeer ging de studie mij pas echt boeien. De jarennbsp;op het Organisch-Chemischnbsp;Laboratorium waren onvergefelijk. Jaren later keek ik metnbsp;droefheid hoe die weten-schaps-tempel aan de Croese-straat letterlijk werd afgebroken. De wandschildering in hetnbsp;gebouw met Boerhaave'snbsp;spreuk is vermorzeld. Voorbij.nbsp;Wat overblijft: jaargenoten,nbsp;studiegenoten, reünisten vannbsp;het use en andere gezelschappen. Mijn drie zonen zijnnbsp;eveneens alumni. Van mijn viernbsp;kleinkinderen zijn er drie student: allen in Utrecht.

Vivat, crescat, floreat in aeter-num!

Willem ter Weeme adjunct-directeur Wetgeving, Ministerie van Justitie, Aruba / afgestudeerd innbsp;rechten, 1972

Ontkennen zal ik het niet. Ik ging studeren omdat ik student wilde zijn en op kostennbsp;van Pa een onbezorgd -en zonbsp;mogelijk losbandig- levennbsp;wilde leiden. Aan het eind zounbsp;toch een goed betaalde, interessante baan op me wachten.nbsp;Halverwege de jaren zestignbsp;kon je dat toekomstperspectiefnbsp;nog koesteren.

Het werd Utrecht, omdat ik een klasgenote volgde waar iknbsp;wat mee wilde. Dat met dienbsp;baan is gelukt. Zij het dat denbsp;studie aanzienlijk langernbsp;duurde dan gepland. Ooknbsp;waren de interessante banennbsp;iets minder dik gezaaid.nbsp;Mijn Utrecht-herinneringennbsp;hebben met de universiteit 'annbsp;sich' weinig van doen. Ze blijven beperkt tot het feit dat ernbsp;rond het Janskerkhof een aantal collegezalen lag. Als hetnbsp;weer meewerkte en je hoofdnbsp;stond ernaar, ging je daarheennbsp;om de docenten te kunnennbsp;herkennen. Studeren deed iknbsp;bij de repetitor. Dat was effectiever. Maar de jaren die ik innbsp;Utrecht heb doorgebrachtnbsp;waren wel de meest karakter-vormende. Nimmer zal iknbsp;daarom mijn Utrechtsenbsp;'afkomst' verloochenen.nbsp;Overigens is het met datnbsp;meisje niet gelukt.

Column

Dankzij oudtante Hilda

Ambitieuze, potentiële carrièremakers van achttien jaar zullen niet zo snel voor de studienbsp;geschiedenis kiezen. Ik wel. Ik was dan ook eennbsp;romantische dromer met wetenschappelijkenbsp;interesse. Lezen, in het archief zitten en schrijven was mijn ideaal. De opleiding geschiedenisnbsp;aan de Letterenfaculteit in Utrecht sloot perfectnbsp;bij deze behoefte aan. Maar het bleek onmogelijk me voor de werkelijkheid af te sluiten.nbsp;Vrienden en familie waarschuwden dat er metnbsp;zo'n opleiding niets van mij terecht kon komen.nbsp;De bijstand zou mijn lot zijn. Al in het tweedenbsp;jaar capituleerde ik en volgde een vervelendnbsp;bijvak aan de juridische faculteit in Leiden.nbsp;Bestuurskunde. Vergeleken bij geschiedenis wasnbsp;deze opleiding zo eenvoudig dat ik in mijnnbsp;derde jaar besloot tegelijkertijd de doctoraalstudie politicologie aan de Vrije Universiteit tenbsp;gaan volgen. Een schoolse semi-hbo-opleidingnbsp;die zonder veel moeite in drie jaar afgerondnbsp;kan worden. Ik had aan de verplichtingennbsp;jegens vrienden en familie voldaan.

Maar toch was het juist de studie geschiedenis die voor mij het pad effende naar de Tweedenbsp;Kamer. Toen docenten hoorden dat Hilda Ver-wey-Jonker mijn oudtante is, vroegen ze of iknbsp;lid wilde worden van de gesprekskring 'geschiedenis van de sociaal-democratie' van de Wiardinbsp;Beckman-stichting, het wetenschappelijknbsp;bureau van de Partij van de Arbeid. Zo kreeg iknbsp;mijn eerste baan, bij het Opleidingsinstituutnbsp;van de PvdA. Later belandde ik via deze contacten in de Tweede Kamer en werd secretaris vannbsp;het fractiebestuur. Mijn belangrijkste drijfverennbsp;om de politiek in te gaan waren mijn maatschappelijke betrokkenheid en de wens om denbsp;onafhankelijkheid van de Nederlandse burgernbsp;te bevorderen. Mijn hart ligt vooral bij denbsp;media en de telecommunicatie, in het bijzondernbsp;bij het bestrijden van monopolies.

In mijn werk pluk ik dagelijks de vruchten van mijn historische opleiding. Al de boeken die iknbsp;heb gelezen, de inspirerende docenten, hetnbsp;meedenken over opleidingsprogramma's, hetnbsp;leren schrijven, prioriteiten stellen, hoofd- vannbsp;bijzaken onderscheiden en het selecteren innbsp;grote hoeveelheden informatie.

Echt, geschiedenis is zo'n gekke leerschool niet als je geïnteresseerd bent in het politiekenbsp;metier. Ik zou wel iedereen aanraden om naastnbsp;de politiek een paar opties open te houden.

[Marjet van Zuijlen, Tweede-kamerlid PvdA afgestudeerd geschiedenis (Utrecht)nbsp;en politicologie (VU Amsterdam)]

Foto: Ivar Pel

Tango

Marjon Reinders woont en werkt in een voormalige basisschool in Utrecht-West. Een huis met hoge plafonds, brede gangen en een grote tuin.nbsp;Vandaar uit runt ze haar eigen bedrijf: tango-school El Gancho. De twee kinderen die er rondrennen, zijn van Marjon zelf.

Symboliek

Het schoolgebouw verwijst symbolisch naar het begin van haar loopbaan: ooit heeft ze zelf voor denbsp;klas gestaan. 'Tijdens mijn studie heb ik een jaarnbsp;een invalbaan gehad, daar ben ik mee gestoptnbsp;omdat ik wilde afstuderen. Na mijn afstuderennbsp;kwam de tweede invalbaan. Ik had vreselijk moeilijke klassen, zoals MAVO 3. En ik werd ook nognbsp;eens gelijk mentor. Ik heb maar twee maandennbsp;nodig gehad om me volledig over de kop te werken. Toen dacht ik: quot;Ik wil dit niet!quot;.' Ze volgde eennbsp;studie aan de pas opgerichte Universiteit voornbsp;Humanistiek, waar Marjon uiteindelijk meernbsp;gewerkt heeft dan gestudeerd. 'Ik was het studerennbsp;inmiddels wel zat en heb me veel beziggehoudennbsp;met student-assistentschappen, trainingen, introducties. Zo merkte ik dat ik het begeleiden van volwassenen wel leuk vond.'

Lol

In diezelfde periode volgde Marjon tangocursussen aan een dansstudio. Na het verdwijnen van die cursussen nam een aantal oud-leerlingen het initiatiefnbsp;over. 'We vonden het doodzonde dat het zomaarnbsp;zou verdwijnen. We hadden er zoveel lol in dat wenbsp;dachten: quot;We gaan gewoon zelf verderquot;.' In '92nbsp;werd Marjon zwanger van haar eerste kind ennbsp;besloot ze de tangoschool uit te breiden. 'Sindsnbsp;vorig jaar besta ik helemaal van de tangoschool.'

Enthousiast

Ooit ambieerde Marjon een carrière in de wetenschap en wilde ze promoveren. 'Ik heb er serieus over gedacht, maar wetenschappelijk onderzoek isnbsp;me te theoretisch, te veel hoofd en te weinig lijf. Denbsp;universiteit is niet mijn plek. Wat ik nu doe, komtnbsp;tegemoet aan wat ik kan en wat ik heb. Ik heb mijnnbsp;eigen baan gecreëerd, iets op de culturele kaart vannbsp;Utrecht gezet. We hebben ieder seizoen zo'n 250nbsp;leerlingen en het worden er nog steeds meer. Datnbsp;betekent dat ik veel mensen iets heb meegegevennbsp;en dat ik ze enthousiast voor iets heb gemaakt. Datnbsp;is zo leuk, het resultaat is direct zichtbaar.'nbsp;Geen spijt van haar studie? 'Nee, het is goed zo.'

[Lineke van den Boezem]

Oproep aan de lezer

Illuster 17 verschijnt op 18 december 1999. Reacties, suggesties en ingezonden mededelingennbsp;kunt u toezenden aan de redactie voor 3 november. De redactie houdt zich het recht voor ingezonden mededelingen te weigeren of in te korten.

Redactieadres:

Illuster, postbus 80125, 3508 TC Utrecht. (030) 2532651. Fax: (030) 2533685.

E-mail: illuster.redactie@csc. use.uu.nl