De brand ontstond donderdagnacht in een klimaatkamer van de faculteit Biologie op de derde verdieping. Twee studenten zagen rook op de gang en alarmeerden de brandweer die het vuur binnennbsp;korte tijd onder controle had. De schade leek meenbsp;te vallen. Maar een dag later werd duidelijk datnbsp;zich via de ventilatiekanalen roet had verspreidnbsp;over de etages twee tot en met acht van de west-vleugel. Die werd op 9 juli vrijwel geheel afgesloten. De twee bovenste verdiepingen werden beginnbsp;augustus weer vrijgegeven. Eind augustus was denbsp;schoonmaakoperatie van de westvleugel van hetnbsp;Kruytgebouw zo goed als afgerond. Inmiddels hebben de meeste medewerkers hun eigen ruimtesnbsp;weer betrokken. Aan het werk kan men echter pasnbsp;als de luchtverversing in het gebouw is uitgetest opnbsp;de aanwezigheid van roetdeeltjes. Naar schattingnbsp;van het crisisteam heeft de brand gezorgd voor eennbsp;schadepost van ruim dertig miljoen gulden.

Goed verzekerd

Onderzoeker Arie Verkleij kijkt met gemengde gevoelens op deze catastrofe terug.nbsp;'Onvoorstelbaar hoe snel alles is gegaan. Al tweenbsp;weken na de brand kwam het besluit dat wij onzenbsp;microscopen mogen vervangen. Dan praat je tochnbsp;gauw over een bedrag van acht à negen miljoennbsp;gulden. Kennelijk was de universiteit goed verzekerd, maar toch, petje af voor zoveel daadkracht.'nbsp;Eind juli blaakt Arie Verkleij weer van het optimisme. Wat een verschil met de man die de verslaggever vlak na de brand begroette met een dof 'Zegnbsp;maar gecondoleerd'. Daar was toen alle reden voor,nbsp;want op dat moment leken Verkleij en zijn medewerkers met afstand de grootste slachtoffers van denbsp;roetexplosie die de westvleugel van het Kruytgebouw lam legde. Op de vijfde verdieping stond eennbsp;aantal van Europa's meest geavanceerde elektronenmicroscopen en de hoogleraar celbiologie voelde feilloos aan dat die apparaten van de ene op denbsp;andere dag waardeloos waren geworden.

'Wij hebben hier microscopen staan van enkele miljoenen guldens per stuk. Die apparaten zijn zo gevoelig dat zelfs een miniem roetdeeltje al voornbsp;een verstoring van de meetgegevens kan zorgen.nbsp;Hoe goed je dat spul ook schoonmaakt, er blijftnbsp;altijd wel iets achter. Ik heb een paar nachten nietnbsp;best geslapen. Ik was bang dat het wel eens heelnbsp;lang zou kunnen gaan duren voordat er een oplossing was gevonden en mijn mensen weer aan hetnbsp;werk konden. En niet alleen mijn eigen mensen,nbsp;want onze apparatuur wordt ook intensief gebruiktnbsp;door andere onderzoekers. In totaal dreigden meernbsp;dan honderd onderzoekers en promovendi gedupeerd te raken.'

Aanvankelijk drongen de verzekeraars aan op schoonmaak, maar tot zijn immense opluchtingnbsp;kreeg Verkleij al medio juli van het universitairenbsp;crisisteam te horen dat hij alle aangetaste microscopen mag vervangen. Twee worden er door Philipsnbsp;nieuw voor hem gebouwd, terwijl van de Technainbsp;20, de twee jaar geleden aangeschafte trots van denbsp;Utrechtse groep, nog een tentoonstellingsexem-plaar voorradig bleek. Met deze laatste microscoopnbsp;kunnen de Utrechtse celbiologen preparaten totnbsp;liefst 900.000 maal vergroten. Dat maakt het nietnbsp;alleen mogelijk om de inhoud van een cel tot opnbsp;nanometers nauwkeurig te bekijken, maar dankzijnbsp;een in Utrecht ontwikkelde techniek ook in drienbsp;dimensies.

'Op dit terrein lopen we wereldwijd voorop, er zijn maar weinig groepen die zo diep in de cel kunnennbsp;kijken als wij', stelt Verkleij trots. 'Maar om vooropnbsp;te blijven lopen, heb je resultaten nodig. Onsnbsp;onderzoek ligt nu een aantal maanden stil, dat isnbsp;nog wel op te vangen. Maar als het langer wasnbsp;gaan duren, dan was de ramp niet te overziennbsp;geweest. Dan waren er ongetwijfeld mensen vertrokken en ik sluit zelfs niet uit dat de zaak hiernbsp;dan in elkaar was gestort. Ik heb daar zelf overigens geen moment echt in geloofd. Op de een ofnbsp;andere manier was ik ervan overtuigd dat het goednbsp;zou komen. Maar ik moet toegeven dat er wel ietsnbsp;van me afviel, toen het crisisteam me feliciteerde.'

'Alle proeven moeten opnieuw'

Honderdduizend fruitvliegen

Zoltan Bochdanovits had minder geluk dan Verkleij. Vrijwel geen van de ruim honderdduizend fruit-vliegjes waaraan hij als Aio populatiebiologienbsp;onderzoek deed, hebben de brand overleefd.

'Toen ik hier de volgende ochtend aankwam, begreep ik meteen dat dit mij tijd zou gaan kosten.nbsp;In het begin dacht ik nog aan een paar weken,nbsp;maar nu blijkt het veel langer te zijn. Natuurlijk isnbsp;het niet leuk, maar wat kun je doen? Je kunt ernbsp;alleen maar in berusten.' Hij zucht. 'Dat heb je als jenbsp;met levend materiaal werkt.'

Bochdanovits was al een eind gevorderd met zijn onderzoek, maar door de brand is een groot deelnbsp;van zijn tot nu toe verzamelde gegevens waardeloos geworden. Dat komt, legt zijn begeleider dr.nbsp;Gerdien de Jong uit, omdat deze fruitvliegjes heelnbsp;moeilijk vervangbaar zijn. 'Ons onderzoek concentreert zich op de vraag hoe het komt dat fruitvliegen uit gebieden rond de evenaar kleiner zijn dannbsp;hun soortgenoten uit koudere streken. Daarvoornbsp;vergelijken we stammen uit Panama, Congo ennbsp;Ivoorkust met stammen uit Seattle, Denemarken ennbsp;Nederland. Die zijn nu dood en daarmee zijn denbsp;resultaten van proeven waarin maanden werk zat,nbsp;onbruikbaar geworden. Als je werkt met mutanten,nbsp;dan kun je zo ergens een nieuwe stam bestellennbsp;met identieke eigenschappen, maar onze dieren

Onderzoekers Bram Koster (links) en Arie Verkleij bij de kostbare elektronenmicroscoop Technai 20nbsp;die door de brand onbruikbaar is geworden.

zijn in het vrije veld verzameld. Ook al zouden we een stam uit exact datzelfde gebied terugkrijgen,nbsp;dan weten we nog niet of die vliegen wel preciesnbsp;dezelfde eigenschappen hebben als hun soortgenoten uit de verloren gegane stam. We zullen dus allenbsp;proeven opnieuw moeten doen. Ik ben bang datnbsp;we daardoor wel eens een jaar achterop kunnennbsp;raken.'

[Erik Hardeman / Ublad]

• gt; Centrumgebouw Zuid isnbsp;omgedoopt tot het Martinusnbsp;J. Langeveldgebouw. Prof.nbsp;Langeveld heeft een belangrijke rol gespeeld in denbsp;opbouw van de faculteitnbsp;Sociale Wetenschappen ennbsp;stond tevens aan de wieg vannbsp;de wereldberoemdenbsp;'Utrechtse school' die binnennbsp;de sociale wetenschappennbsp;jarenlang het wetenschappelijk toneel heeft beheerst.

• gt; De Utrechtse arrondissementsrechtbank heeft uitgesprokennbsp;dat beurspromovendi moeten worden beschouwd alsnbsp;werknemers. Daarmeenbsp;bevestigt zij in hoger beroepnbsp;het oordeel dat de Utrechtsenbsp;kantonrechter anderhalf jaarnbsp;geleden uitsprak in een doornbsp;de ABVAKABO en tweenbsp;Utrechtse promovendi aanhangig gemaakte zaak. Hetnbsp;nieuwe vonnis heeft overigens geen consequenties voornbsp;Utrecht, omdat de universiteitnbsp;de beurspromovendus vorignbsp;jaar al had afgeschaft.

• gt; Bij haar opheffing heeftnbsp;Stichting 1777 aan denbsp;Stichting Vrienden van hetnbsp;Universiteitsmuseum eennbsp;bedrag van tienduizend gulden geschonken. Het museumnbsp;zal de gift gebruiken bij denbsp;verdere uitbouw van hetnbsp;Jeugdlab, waar kinderen aannbsp;de slag kunnen met proevennbsp;op het gebied van zien, ruiken en proeven. Het museumnbsp;wil de experimenten in hetnbsp;lab ook geschikt maken voornbsp;jongeren vanaf 12 jaar en opnbsp;de website een virtueelnbsp;Jeugdlab inrichten.

• gt; De Universiteit Utrecht, hetnbsp;Universitair Medisch Centrumnbsp;Utrecht en de gemeentenbsp;Utrecht krijgen van hetnbsp;Ministerie van Economischenbsp;Zaken vijf miljoen guldennbsp;voor de bouw van een Lifenbsp;Sciences incubator. De incubator voorziet in hoogwaardige kantoor- en laboratoriumruimtes en een aantal gezamenlijke faciliteiten voor startende Life Sciences bedrijven.nbsp;De incubator wordt gehuisvest op de Uithof. Voor meernbsp;informatie: www.ez.nl

Nieuwbouw en aanpassing van het Botanische Laboratoriumnbsp;aan de Lange Nieuwstraatnbsp;resulteerde in het huidigenbsp;Universiteitsmuseum. Meernbsp;prachtige foto's van oude ennbsp;nieuwe universitaire pandennbsp;staan in het boek 'Architectuurnbsp;Universiteit Utrecht', dat denbsp;Universiteit Utrecht uitgeeftnbsp;ter gelegenheid van haar 365®nbsp;verjaardag.

Fotograaf Edwin Walvisch koos voor het vastleggen van de

Immunoloog Hans Clevers en meteoroloog Hansnbsp;Oerlemans zijn twee van denbsp;vier winnaars van denbsp;Spinozapremies 2001 van denbsp;onderzoeksorganisatienbsp;NWO. De NWO/SPINO-ZA-premie is de hoogstenbsp;wetenschappelijke onderscheiding die ons land kentnbsp;en wordt gezien als denbsp;‘Nederlandse Nobelprijs’.

Clevers en Oerlemans krijgen elk een bedrag van anderhalf

Maandelijks promo veren aan tie Universileit Utrechtnbsp;tientallen ontlerzoekers.nbsp;Hieronder een samenvattingnbsp;van twee nieuwswaardigenbsp;dissertaties. Meer ini'ormatienbsp;over de promoties kunt iinbsp;vinilen op de homepage vannbsp;tie universiteit:nbsp;tt'ti’tt’. nti. it I / tl ioi tt’s

Griep

Influenza (griep) is elk jaar verantwoordelijk voor veel ziekte en sterfte. Volgens Eelko Haknbsp;kunnen mensen met eennbsp;gemiddeld hoog risico op comarchitectonische hoogtepuntennbsp;ongebruikelijke invalshoeken;nbsp;voor alumni herkenbare, maarnbsp;ook verrassende gezichtspunten. Tracy Metz verbindt denbsp;foto's met een persoonlijkenbsp;impressie van de gebouwen ennbsp;gaat in gesprek met Aryannbsp;Sikkema, directeur Huisvestingnbsp;van de universiteit, en Artnbsp;Zaayer, stedenbouwkundignbsp;adviseur van de universiteit.

miljoen euro (ruim 3,3 miljoen gulden). Zij krijgen de premienbsp;vanwege hun uitstekende verdiensten in hun vakgebied ennbsp;hun onbetwiste internationalenbsp;reputatie.

Prof.dr. Hans Clevers (1957), hoogleraar klinische immunologie bij het Universitairnbsp;Medisch Centrum Utrecht,nbsp;krijgt de prijs voor zijn baanbrekende werk op het gebiednbsp;van het kankeronderzoek. TCFnbsp;heet het eiwit dat de reputa

plicaties als gevolg van influenza vrij eenvoudig worden geselecteerd met behulp van verschillende patiëntkenmerken. In zijn onderzoek laat de promovendus zien dat vaccinatienbsp;gezondheidsvoordelen oplevertnbsp;voor onder meer zeer jongenbsp;kinderen met astma en personen ouder dan 65 jaar. Ondernbsp;andere als gevolg van het innbsp;1995 gestartte huisartsenprogramma 'Preventie: maatwerk'nbsp;is de vaccinatiegraad onder risi-copatiënten in Nederlandnbsp;inmiddels zeer hoog. Essentieelnbsp;voor dit succes zijn volgens Hak

tie van Clevers vier jaar geleden vestigde. Toen ontdekte hij dat het gen dat aan datnbsp;eiwit gekoppeld is een cruciale rol speelt bij het ontstaannbsp;van darmkanker, een ziektenbsp;waardoor vijf procent van denbsp;wereldbevolking wordtnbsp;getroffen.

Prof.dr. Hans Oerlemans (1950), als hoogleraar meteorologie verbonden aan hetnbsp;Instituut voor Marien ennbsp;Atmosferisch onderzoek

het inzetten van de praktijkas-sistent en het gebruik van ondersteunende softwarenbsp;modules. Hak promoveerde opnbsp;11 september aan de faculteitnbsp;Geneeskunde.

Plantengroei

De groei van een plant wordt gecontroleerd door een aantalnbsp;relatief autonome processen.nbsp;Eén van die processen, celdeling, regelt de vermeerderingnbsp;van het aantal cellen. Eennbsp;ander proces bepaalt welkenbsp;vorm en functie elke cel afzonderlijk zal krijgen en geeft celUtrecht, heeft zich bij hetnbsp;IMAU de laatste jaren vooralnbsp;gericht op ijs en klimaat.nbsp;Volgens NWO is hij één van denbsp;kopstukken als het gaat omnbsp;klimatologische ontwikkelingen. Kernthema in het onderzoek van Oerlemans vormt denbsp;invloed van klimaatveranderingen op grote massa's landijsnbsp;op aarde, zowel in het hooggebergte als in de Poolgebieden.

[EH]

len daarmee een bepaalde 'identiteit'. Uit het onderzoeknbsp;van Saskia Folmer, waarop zijnbsp;op 28 september zal promoveren aan de faculteit Biologie,nbsp;blijkt dat beide processennbsp;direct aan elkaar gekoppeldnbsp;zijn. Het door de promovendanbsp;geïdentificeerde HOBBIT-gen innbsp;de Zandraket speelt namelijknbsp;een cruciale rol in beide processen. Wanneer dit gen nietnbsp;(goed) functioneert neemt hetnbsp;aantal celdelingen sterk af ennbsp;verliezen cellen in bepaaldenbsp;delen van de plant hun identiteit.

De minister van OCamp;W heeft in juni alle leden vannbsp;de Raad van Toezicht vannbsp;de Universiteit Utrecht herbenoemd voor een periodenbsp;van vier jaar. Voorzitternbsp;Jacques van Dijk over denbsp;toegevoegde waarde van ditnbsp;relatief jonge bestuursorgaan.

Wat is de functie van de Raad van Toezicht?

Van Dijk: 'Vergelijk het maar met de Raad van Commissarissen van een onderneming.nbsp;De Raad van Toezicht heeft denbsp;formele bevoegdheid omnbsp;belangrijke besluiten tenbsp;nemen, zoals goedkeuring vannbsp;begroting, de jaarrekening ennbsp;bijvoorbeeld samenwerkings-besluiten. Het College vannbsp;Bestuur voert het beleid uit,nbsp;de Raad van Toezicht stelt hetnbsp;ter discussie en vervult eennbsp;klankbordfunctie.'

Een pro forma-orgaan?

'Zeker niet. Ik vind de toegevoegde waarde evident: het is op zich al een goede stimulansnbsp;voor het beleid dat hetnbsp;College van Bestuur wéét datnbsp;alle plannen ter discussie liggen.

De meerwaarde zit ook in de totaal verschillende achtergronden van de leden van denbsp;Raad van Toezicht. Zij komennbsp;onder andere uit het bedrijfsleven, de advocatuur, de nationale en internationale politiek.nbsp;De collegeplannen wordennbsp;vier keer per jaar bediscussieerd vanuit die verschillendenbsp;achtergronden.'

De belangrijkste besluiten? 'De meest recénte was denbsp;bouw van de nieuwe universiteitsbibliotheek. Verder was ernbsp;de start van het Universitynbsp;College, de aankoop van denbsp;campus en het jarenplannbsp;Diergeneeskunde. Belangrijk isnbsp;natuurlijk ook de benoemingnbsp;en herbenoeming van ledennbsp;van het College van Bestuur.nbsp;De komende periode wordt denbsp;invoering van het Bachelors-Master systeem een speerpunt.nbsp;Als we dat goed doen, kan denbsp;universiteit haar positie ooknbsp;internationaal versterken. Datnbsp;is hard nodig, anders blijvennbsp;we deel van een amorfenbsp;massa.'

Als het College van Bestuur zijn werk goed doet, heeftnbsp;de Raad van Toezicht hetnbsp;rustig.

'Die stelling onderschrijf ik. Dat betekent niet dat we

stilte

achterover kunnen leunen bij goed management.nbsp;Strategische besluiten nemennbsp;is essentieel: waar staat dezenbsp;universiteit over 10 jaar, zijnnbsp;we dan nog zelfstandig mét 14nbsp;faculteiten en hoe sturen wenbsp;dat aan? Dat zijn de kernvragen. Wij doen in stilte en metnbsp;zekere afstand ons werk. Datnbsp;hoort ook zo.'

[José Donders]

Het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS)nbsp;gaat de komende 4 jaarnbsp;onder 120.000 Nederlandersnbsp;uitgebreid onderzoek doennbsp;naar de effecten van luchtverontreiniging op longkanker én sterfte als gevolg vannbsp;hart- en vaatziekten ennbsp;andere chronische aandoeningen. Het gaat hierbij omnbsp;luchtverontreiniging doornbsp;verkeer.

Het onderzoek, dat wordt geleid door prof.dr. Bertnbsp;Brunekreef, is uniek in Europanbsp;en wordt gefinancierd doornbsp;het Amerikaanse Health Effectsnbsp;Institute. Het IRAS zal samenwerken met de Universiteitnbsp;Maastricht, TNO Voeding innbsp;Zeist en het RIVM.

De onderzoeksgroep wordt al gevolgd sinds 1985 en bestaatnbsp;uit 120 duizend proefpersonennbsp;tussen de 55 en 69 jaar oud.nbsp;Het onderzoek richt zich specifiek op drie aspecten: allereerstnbsp;de mate van blootstelling aannbsp;verkeergerelateerde luchtverontreiniging sinds 1985. Tennbsp;tweede de relatie tussen denbsp;mate van blootstelling en hetnbsp;voorkomen van longkanker ennbsp;sterfte binnen de onderzoeksgroep. Tenslotte wordt gekeken of bovengenoemde relatienbsp;verband houdt met verschillende persoonlijke karakteristieken, zoals leefomgeving, sociaal milieu, voedingspatroon ennbsp;rookgewoonten.

Volgens Brunekreef is het onderzoek uniek, vanwege hetnbsp;gebruik van een nieuwenbsp;methode voor 'meer geperso-nificeerde' blootstellingkarak-terisering. Deze is gebaseerdnbsp;op Geografische Informatienbsp;Systemen (GIS) die in dit typenbsp;onderzoek nog niet eerder zijnnbsp;toegepast.

De belangstelling vanuit de VS voor dit onderzoek is groot,nbsp;omdat tot nu toe nog geennbsp;goede gegevens beschikbaarnbsp;zijn van buiten Amerika overnbsp;de effecten van luchtverontreiniging op overleving.nbsp;het Nederlands Interuniversitair Demografisch Instituut innbsp;Den Haag.

De Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV)nbsp;heeft de de Gouden KNCV-Medaille 2001 toegekend aannbsp;de Utrechtse chemicus prof.dr.nbsp;Albert Heck (1965), vanwegenbsp;zijn grote prestaties in hetnbsp;eiwit-onderzoek met behulpnbsp;van de analysemethodenbsp;'massaspectrometrie'.

Janneke Verschoor (28) woont negen Jaar op het IBB. Na vijf jaar werd ze toegelaten tot de studie diergeneeskunde en besloot zenbsp;nâ haar studie biologie te beginnen aan deze studie.

'Ik ben nu de oudste van de afdeling en het leeftijdsverschil met mijn huisgenoten begin ik te merken. Zo komen vooral de jongens me welnbsp;eens om advies vragen, bijvoorbeeld bij een sollicitatiebrief, en dan merknbsp;je toch dat ze me als een ouder iemand zien. Wanneer ze met elkaar eennbsp;fles wijn opentrekken, denken ze snel dat ik het wel te druk zal hebben.nbsp;De belangrijkste reden om hier te blijven wonen is toch financieel; het isnbsp;prettig dat ik niet al teveel hoef te betalen en ik ben met weinig tevreden. Ik heb gemerkt aan werkende huisgenoten dat die zich sneller storen aan de sfeer in een studentenhuis. Zelf lukt het me nog wel om hiernbsp;te wonen, waarschijnlijk omdat ik nog studeer, maar puur gevoelsmatignbsp;wil ik toch voor mijn dertigste weg zijn.'

Jan Dirk van Dingenen (31) woont twaalf jaar op het IBB en werkt op de internetafdeling van Nationale Nederlanden.

'Op mijn afdeling zijn er nog twee mensen die er langer wonen dan ik, maar tegenwoordig is de afdeling wel iets aan het verjongen. Ik vindnbsp;het goed dat er weer wat jong grut bij is gekomen: het blijft een studentenhuis. Zelf voel ik me niet zoveel ouder, maar je zou natuurlijk aannbsp;mijn jongere huisgenoten moeten vragen wat zij ervan vinden.

Of ik op zoek ben naar iets anders? Het speelt soms in mijn achterhoofd, maar ik heb nog niet actief gezocht. Mijn vriendin woont hier ook, dusnbsp;als ik een woning wil, is dat samen met haar. We hebben een paar eisennbsp;waaraan een woning moet voldoen. Ik heb geen overdreven haast, maarnbsp;een eigen huis zou natuurlijk wel leuk zijn.'

Op zaterdag 23 juni vormde de Botanische Tuin van Bogor het decor voor de laatste Utrechtnbsp;Lectures 2001. Hekkensluiter in de geslaagdenbsp;reeks van internationale alumniprogramma’snbsp;voor dit lustrumjaar. Na New York, Washington,nbsp;Parijs, Londen, Brussel, Münster, Stellenbosch ennbsp;Kaapstad.

Van heinde en ver, van Medan tot Surabaya, kwamen alumni en vrienden van de Universiteit Utrecht naar Bogor. Honderd voornamelijk Indonesischenbsp;gasten. Een cardioloog, een veterinair, een hoogleraar farmacie, een vulkanoloog, een lerares. Juristen, geografen, theologen, natuurbeschermers, veelnbsp;biologen. Ook Baron Schelto van Heemstra, denbsp;Nederlands ambassadeur, was aanwezig. Een rondleiding door de 87 hectare grote Botanische Tuinnbsp;eindigde bij het Salak hotel.

Drs. Thom Bogaard, fysisch geograaf in Utrecht, hield daar een verontrustend betoog over de infiltratie van vulkanisch zuur in (irrigatie-)water. 'Eennbsp;vulkaanuitbarsting is een kwestie van kansberekening. Maar in lljen (Oost Java) is daarnaast permanent sprake van langzame vergiftiging van het leefmilieu. Verminderde oogsten en gezondheidsklachten zoals fluorosis (bruin-zwarte tanden) zijn hetnbsp;gevolg.'

Prof. dr. Jan van Hooff, emeritus hoogleraar sociale ethologie, luidde de noodklok voor de orang-oetan,nbsp;die alleen nog in Indonesië voorkomt. 'We zijnnbsp;getuige van het uitsterven van deze soort. Het leefgebied van de dieren verkleint met de dag, ze kunnen geen kant meer op. De Borobudur kun je herbouwen als er een ramp gebeurt. Maar als we denbsp;orang-oetans verliezen, krijgen we deze neefjes vannbsp;de mens nooit meer terug.'

Jan van Hooff ontving na zijn lezing een ere-professoraat van de UNAS universiteit van Jakarta.

[DR]

dominee te worden. 'Dat wist Van Rhijn ook. Voor zijn colleges moesten we het onmogelijke boeknbsp;'Kompendium der Kirchengeschichte' van Heussi uitnbsp;ons hoofd kennen. Van Rhijn hield ons voor dat hetnbsp;om de grote lijn ging en ging niet zeuren als je nietnbsp;alle feitjes kende. Mijn tentamen voor het doctoraalnbsp;was achteraf nou niet bepaald best, maar hij deednbsp;daar niet vervelend over. Ik slaagde.'

Voor zijn periode van bijna 25 jaar als staatshoog-leraar kerkgeschiedenis was Van Rhijn ook al negen jaar kerkelijk hoogleraar geweest. In het binnenkortnbsp;te verschijnen boek 'Vier eeuwen theologie innbsp;Utrecht' wijdt de Groot een hoofdstuk aan zijn leer-

ergens anders. Hij kreeg de functie aangeboden omdat hij al jaren bijzonder actief was in het werknbsp;onder studenten. Hij was studiesecretaris van denbsp;Nederlandse Christelijke Studenten Vereniging.'nbsp;Ondanks de betrokkenheid bij zijn studenten, wasnbsp;de functie van kerkelijk hoogleraar voor Van Rhijnnbsp;frustrerend. Hij hield niet van polemiseren over

Maarten 'de Monnik' was

geen polemist

actuele godsdienstige zaken, hij was meer een ver

meester van Rhijn. Hoewel de auteur deze periode als student niet heeft meegemaakt, laat hij juist dienbsp;jaren aan bod komen. 'Van Rhijn wilde graag professor worden om in alle rust historisch werk tenbsp;doen. Maar als kerkelijk hoogleraar moest hij studenten juist de praktische en dogmatische vakkennbsp;bijbrengen. Dat kon hij wel, maar zijn hart lag

zoener. Juist in deze jaren maakte de dialektische theologie van Karl Barth furore. Daarin kon Vannbsp;Rhijn zich absoluut niet vinden. Toen hij ultelndelijknbsp;hoogleraar kerkgeschiedenis kon worden,nbsp;beschouwde hij dat als de afsluiting van een zwerftocht.'

Oproep aan de lezer

• • Heeft een hoogleraar of docent aan de Universiteitnbsp;Utrecht u geïnspireerd en veel voor u betekend?nbsp;Voor de rubriek 'De Leermeester' zijn wij op zoeknbsp;naar alumni die hierover willen vertellen in Illuster.

• • Wilt u in de rubriek 'De Sprong' uw verhaal vertellen over uw eerste baan na het afstuderen?

• • Maakt u deel uit van een actieve groep alumni?

Schrijf of mail naar de redactie; postbus 80125,

3508 TC Utrecht, e-mail: illuster.redactie@csc.uu.nl

Graduation Day bij het University College Utrecht, de internationalenbsp;bachelors opleiding van de univer-siteit. Op 30 mei studeerde denbsp;eerste lichting af die het completenbsp;driejarige programma heeftnbsp;doorlopen. In de Jacobikerk reiktenbsp;minister Hermans lll diploma’snbsp;uit. Meer dan 900 genodigdennbsp;woonden de Graduation Day bij.

Als eerste nam deze lichting studenten in september 1998 z'n intrek op de campus van het Universitynbsp;College op het terrein van de voormaligenbsp;Kromhoutkazerne. Ze volgden een driejarignbsp;Engelstalig programma dat opleidt tot een internationaal academisch diploma in social science, sciencenbsp;of humanities. Aan het University College studeerden in 2000/2001 420 studenten, van wie één derdenbsp;met een buitenlandse nationaliteit. Het afvalpercen-tage is laag: in het afgelopen jaar vielen van de 160nbsp;eerstejaars er slechts 5 af.

Alena Kantorova (21) uit Ostrava, Tsjechië kijkt terug op haar studietijd: 'Ik wilde een goede opleidingnbsp;met een brede inslag. Een betere opleiding dan ik innbsp;Tsjechië zou kunnen krijgen, en dat is gelukt. Mijnnbsp;afstudeerrichting was social sciences en als hoofdvaknbsp;heb ik gekozen voor political science en sociology.nbsp;Toen ik hierheen kwam wist ik niet dat we de eersten waren. Ik verwachtte een instelling die al jarennbsp;gesettled was, maar dat was dus niet het geval. Hetnbsp;voordeel is dat je veel invloed kunt hebben op denbsp;inhoud van de lessen. Ik kan goed merken dat denbsp;lessen enorm veranderd zijn ten opzichte van de lessen die wij drie jaar geleden kregen.'

Matthijs van der Meer (20) uit Zaltbommel: 'Sommigen klaagden wel eens dat ze zo hardnbsp;moesten werken, maar daar had ik nooit zo'n lastnbsp;van. De campus ga ik zeker missen. Je kon altijdnbsp;binnenlopen bij vrienden. De mensen op de campusnbsp;vormden een beetje een aparte groep, omdat je allemaal verbonden bent door het University College.nbsp;Wat ik nu ga doen? Na de zomer ga ik een master-opleiding science volgen in Edinburgh.'

Eind augustus arriveerden ruim 200 nieuwe eerstejaars studenten op de campus van het University College. Landen van herkomst zijn onder anderenbsp;Jamaica, India, Vietnam, Japan, China, Botswana ennbsp;Ethiopië. Het totale aantal studenten dat ditnbsp;semester aan University College studeert is 530.

Er is al veel geschreven over de geschiedenis van de Utrechtse universiteit. Het standaardwerk is ongetwijfeld 'De Utrechtsche Universiteit, 1636-1936' vannbsp;G.W. Kernkamp. Verschenen bij gelegenheid van hetnbsp;lustrum van 1936. In het jubeljaar 1986 is de innbsp;Kernkamp ontbrekende halve eeuw nog eensnbsp;beschreven in het boek 'Tussen ivoren toren ennbsp;grootbedrijf' onder redactie van onder meer hoogleraar H.W. von der Dunk.

Waarom nu wéér een geschiedenisboek, even afgezien van de aanleiding: alweer een lustrumjaar? Belangrijkste reden is wellicht het feit dat het totnbsp;nog toe ontbrak aan een synthese. De bibliografienbsp;van de Universiteit Utrecht laat kronieken zien metnbsp;een opsomming van historische wederwaardighedennbsp;zoals Kernkamp, ófwel een mélange aan bijdragennbsp;van diverse auteurs zonder duidelijk onderling verband, zoals Von der Dunk. Een handzaam boek,nbsp;ongeveer tweehonderd pagina's kort, met de highlights overzichtelijk en in een goed verhaal op eennbsp;rij gezet, daaraan ontbrak het tot nu toe.

Humanistisch

Voor wie de geschiedenis van de universiteit al enigszins kent bevat 'Kennis als opdracht' misschiennbsp;geen verrassend leesvoer. Van de auteur van eennbsp;synthese kun je geen uitgebreid bronnenonderzoeknbsp;en spectaculaire nieuwe ontdekkingen verwachten.nbsp;Wél nieuwe inzichten. Een voorbeeld daarvan isnbsp;Jamins constatering dat de universiteit altijd al, zelfsnbsp;vanaf het prilste begin, in een wisselwerking met denbsp;maatschappij heeft geopereerd. Van een 'ivorennbsp;toren' is eigenlijk nooit écht sprake geweest. De eerste hoogleraar in de juridische faculteit, Antoniusnbsp;Matthaeus, beperkte zich niet tot wat in het middennbsp;van de zeventiende eeuw gebruikelijk was, hetnbsp;Romeins recht, maar betrok ook de lokale wetgeving in zijn onderzoek. Daarmee stond 'de maatschappij' meteen al op de onderzoeksagenda. Denbsp;hoogleraren hielden zich niet louter met 'zuivere'nbsp;wetenschap bezig.

Dat wil niet zeggen dat de universitaire activiteiten louter op maatschappelijke toepassing warennbsp;gericht. Na de Franse tijd bijvoorbeeld - 1815 - werdnbsp;de heersende onderwijs- en onderzoeksideologienbsp;van een nuttige wetenschap die technische, medische of economische vraagstukken moest helpennbsp;oplossen, acuut aan de kant gezet.

Het in Nederland, en dus ook in Utrecht geldende, kennis-ideaal werd moreel-ethisch van aard: hetnbsp;ging om het ware, het goede en het schone.

Vrouwen

Tot begin deze eeuw had de universiteit de omvang van een forse, hedendaagse middelbare school. Ooknbsp;de omvang van het docentencorps en de behuizingnbsp;was bescheiden. Rond de eeuwwisseling van 1900nbsp;telde de universiteit (toen nog RUU, Rijksuniversiteit Utrecht) amper veertig hoogleraren.

Tot eind negentiende eeuw werden uitsluitend jongens toegelaten tot de universiteit. 'De plaats die de Utrechtse universiteit inneemt in het algemenenbsp;emancipatieproces van vrouwen in de periode totnbsp;1940 is niet uitzonderlijk', schrijft Jamin. 'Daarmeenbsp;wordt bedoeld dat de RUU zowel kan pronken metnbsp;voorbeelden van geslaagde carrières van vrouwen,nbsp;als dat ze zich kan schamen voor geblokkeerde promoties van getalenteerde vrouwelijke wetenschappers'. Tot 1940 brachten in Nederland slechts zevennbsp;vrouwen het tot een hoogleraarschap, van wie vijfnbsp;als een slecht betaalde buitengewone hoogleraar.nbsp;Utrecht telde er eentje: Johanna Westerdijk, in 1917nbsp;benoemd tot hoogleraar in de plantkunde.

Het ging om het ware, het goede en het schone

Balans

De geschiedenis van de Universiteit Utrecht is een rijke bron voor dit soort wederwaardigheden ennbsp;anekdotes. Jamin heeft er rijkelijk uit geput. Hetnbsp;bestuur, het studentenleven, het onderwijs ennbsp;onderzoek, de studenten- en onderwijsvoorzieningen, de huisvesting, de verhouding tot de overheden... het komt allemaal aan bod. Valkuil van zo'nnbsp;mer à boire is, dat de historicus zoveel mogelijk vannbsp;die weetjes zal willen opdiepen en verwerken. Jaminnbsp;maakt weliswaar handig gebruik van de drie niveausnbsp;waarop hij zijn verhaal kwijt kan: dat van denbsp;geschiedschrijving an sich, dat van de 'kaders' waarin opmerkelijke zaken of anekdotes paginagroot uitgediept worden en dat van de uitgebreide bijschriften bij de talrijke illustraties, die op zichzelf ooknbsp;weer een verhaal vertellen. Niettemin is hij duidelijknbsp;in die valkuil gevallen. Naarmate het boek vordert,nbsp;wordt de auteur jachtiger, het verhaal beknopter ennbsp;minder uitgebalanceerd.

De eerste jaren, inclusief de aanloop tot de oprichting van de Academie, worden uitputtend en evenwichtig behandeld. Dat is dan ook het mooiste deel van het boek. Maar de laatste jaren, de periodenbsp;vanaf 1940 tot nu, wordt afgeraffeld in 27 bladzijden: de tijd van de tweede wereldoorlog, van zuivering en wederopbouw, van de exponentiële groeinbsp;van de universiteit, de revolutionaire jaren zestig ennbsp;zeventig met hun democratiseringswensen, de perio-

Hervé Jamin

De Universiteit Utrecht

Alumnus Hervé Jamin maakte een handzaam, mooi geïllustreerd boek op verzoek van de 365-jarigenbsp;universiteit.

de van de bezuinigingsoperaties, de herstructurering van onderwijs en onderzoek... Daar had Jamin méérnbsp;uit kunnen halen dan de samenvattingen van reedsnbsp;bestaande studies die hij ons nu presenteert.nbsp;Misschien heeft het lustrumjaar niet lang genoegnbsp;geduurd en hadden we met een jaartje extra onderzoekstijd een nóg fraaier boek gekregen.

[Armand Heijnen / Ublad]

Hervé Jamin: Kennis als opdracht.

De universiteit Utrecht 1636-2001.

Uitgeverij Matrijs, Utrecht. Prijs: f 59,95.

Joris Vos

Joris Vos werkt als advocaat bij Anthos Consult, een stafonderneming die de zakelijke belangen behartigt voor de familie Brenninkmeijer (o.a. Camp;A). Vosnbsp;stapte in 1990 in de advocatuur, werkte vervolgensnbsp;vier jaar als bedrijfsjurist en werd begin 1998nbsp;opnieuw beëdigd als advocaat.

'Cohen-advocaat heet ik in de volksmond. Formeel: advocaat in dienstbetrekking. Staatssecretaris Cohennbsp;van Justitie was in 1997 verantwoordelijk voor denbsp;nieuwe wetgeving, waarbij de advocatuur zichnbsp;moest openstellen voor onder andere bedrijfsjuristen. Voorheen mocht je alleen advocaat zijn ennbsp;procederen als je bij een advocatenkantoor werktenbsp;of zelfstandige was. Maar nu heb je als advocaat innbsp;dienst van een onderneming dezelfde rechten alsnbsp;'gewone' advocaten. Ik vond de commerciële druknbsp;van de advocatuur indertijd te groot: omzet draaien,nbsp;cliënten werven en behouden. Bovendien had ik tenbsp;weinig zicht op de bedrijfsprocessen van mijn cliënten. In mijn huidige functie heb ik dat volop.nbsp;Hoogdravende ambities heb ik niet, deze baan isnbsp;gewoon leuk.'

De advocatuur een mediaspektakel? Onzin, vindt Vos. 'Het is een serieus beroep, waarin veel mensennbsp;heel hard werken. En op een goede manier. Denbsp;media hebben maar voor een beperkt segment vannbsp;de advocatuur belangstelling; zo krijgt het publieknbsp;onterecht het idee dat advocaten rijke showboys zijnnbsp;die drugscriminelen uit de bajes houden. Natuurlijknbsp;zie je veel strafpleiters op tv, maar hun cliëntèle steltnbsp;dat blijkbaar op prijs. Daarover kunnen ze opscheppen: quot;Ik heb Spongquot;. quot;Ik heb Hiddemaquot;.'nbsp;Vos noemt als opmerkelijk arrest een uitspraak vannbsp;het Europees Gerechtshof, Marca-Adidas, waarbijnbsp;(mede) hij de belangen van Marca behartigde.nbsp;'Marca voert twee streepjes op de kleding, Adidasnbsp;drie. De vraag was of Marca inbreuk maakte op hetnbsp;merk van Adidas. Het Europees Gerechtshof bepaalde dat het door de Nederlandse rechter toegepastenbsp;associatie-criterium te streng was, ook bij eennbsp;bekend merk als Adidas. Dat was een mooie uitkomst voor ons.'

Cees Korvinus

Cees Korvinus is partner bij Korvinus en Knoops advocaten in Amsterdam. Sinds 1977 is hij advocaat.nbsp;Halverwege de jaren tachtig switchte hij van de sociale advocatuur naar een commerciële strafrechtprak-tijk, met als aandachtgebieden fraude, drugs, moordnbsp;en doodslag.

'Als student was ik al links georiënteerd, noem dat een understatement. Ook als startende advocaat zagnbsp;ik mogelijkheden om via het recht een bijdrage tenbsp;leveren aan gelijkwaardiger verhoudingen in denbsp;samenleving. Ik begon mijn loopbaan bij een van denbsp;eerste advocatencollectieven in Amsterdam. Eennbsp;commerciële praktijk kon mij op geen enkele maniernbsp;boeien. Maar ik werd actief in het strafrecht, ennbsp;mijn praktijk verschoof zich steeds meer in de commerciële richting.'

Ironisch lachend voegt hij toe dat een strafrecht-praktijk beperkt commercieel is, omdat het grote geld binnenstroomt bij advocaten die zich met fusiesnbsp;en overnames bezighouden. 'Wat me aanspreekt innbsp;het strafrecht: het gaat om de spanning tussen hetnbsp;overheidsoptreden en de bescherming van de burgerbelangen. Houdt de overheid zich wel aan haarnbsp;eigen regels? Recht en rechtvaardigheid spelen eennbsp;cruciale rol bij een eventuele bestraffing. Daarbijnbsp;vind ik de psychologie, de forensische psychiatrie ennbsp;het sporenonderzoek interessant. Deze invalshoeknbsp;vind je veel minder in het civiele recht.'

'Een commerciële praktijk

kon mij niet boeien'

Korvinus noemt als pakkend arrest: de zaak Etienne U, maart 1999. 'Die zaak heb ik zelf behartigd. Hetnbsp;werd vrijspraak voor Etienne U. Dat was een klapnbsp;voor de overheid die deze man al tien jaar vervolgdnbsp;had.'

Dat de advocatuur een showberoep is geworden, wijst hij van de hand. 'Zelf word ik vaak gevraagd,nbsp;maar maak een duidelijke selectie. Ik wil alleennbsp;optreden als het om een maatschappelijke discussienbsp;gaat waarover ik als advocaat tekst en uitleg kannbsp;geven.'

Karin van Hoeve

Karin van Hoeve is partner bij Bruins Simons en Van Hoeve in Amsterdam. Sinds 1992 is ze advocaat,nbsp;gespecialiseerd in personen- en familierecht.nbsp;Omdat ze er zelf weinig voor voelden, duwden denbsp;mannelijke confrères Van Hoeve met zachte dwangnbsp;de richting van het personen- en familierecht op.nbsp;Een bewuste keuze was het derhalve niet, maar haarnbsp;specialisatie vindt ze 'echt geweldig'. 'Ik volgde eennbsp;opleiding tot mediator. Voor mensen die in scheiding zijn, is het ongelooflijk belangrijk dat de zakennbsp;goed worden geregeld. En dat ze weer met elkaar innbsp;gesprek raken, zeker als er kinderen in het spel zijn.nbsp;Ik ben een soort psycholoog voor ze. 'Jij bent denbsp;enige aan wie ik alles vertel,' hoor ik vaak. Ik verwacht dat de mediator de echtscheidingsproceduresnbsp;zal vervangen, al zullen sommige kemphanen lievernbsp;allebei naar een eigen advocaat stappen.'nbsp;Van Hoeve is sociaal advocaat en voert een kleinenbsp;commerciële praktijk. Hoewel de sociaal advocatennbsp;het pispaaltje van de advocatuur zijn, beginnen nunbsp;ook grote kantoren spreekuren, gratis zelfs, omnbsp;iedereen rechtsbijstand te kunnen verlenen.nbsp;Vanwege de beroerde honorering wil Van Hoeve,nbsp;net als veel andere sociaal advocaten, het accentnbsp;verleggen naar de commerciële praktijkvoering.nbsp;'Niet voor niets is er gedemonstreerd voor eennbsp;hoger uurtarief. We krijgen per 1 januari 2002 180nbsp;gulden per uur, maar we willen 210 gulden. Metnbsp;name het personen- en familierecht verdient slechtnbsp;omdat het vaak ellenlange procedures zijn. En alsnbsp;sociaal advocaat krijg je je geld, 'de toevoeging'nbsp;altijd pas na afloop.'

Gevraagd naar het arrest dat haar als eerste invalt, noemt ze het Hoornse taartarrest. Een banketbakkernbsp;had genoeg van een collega en liet bij hem thuisnbsp;een taart met arsenicum bezorgen. De bakkersvrouwnbsp;deed open, nam een hap en viel dood neer. De bakker werd veroordeeld voor moord op de vrouw ennbsp;voor poging tot moord op zijn collega.

[Chiara Soldati]

Afgelopen voorjaar namen oud-leden van Veritas en het Utrechtsch Studenten Corps op verzoek vannbsp;het universiteitsbestuur de introductie van hunnbsp;oude vereniging onder de loep. Aanleiding warennbsp;negatieve berichten in de pers na de vorige kennismakingstijd. Bij Veritas zou een kampleider opzettelijk een peuk hebben uitgedrukt in de arm van eennbsp;nuldejaars en onder de novieten van het USCnbsp;bevond zich een undercover-journalist die later innbsp;Nieuwe Revu uitgebreid verslag deed van fysieknbsp;geweld en openlijke beschimpingen. De commissiesnbsp;van oud-leden stelden de ontgroening als zodanignbsp;niet ter discussie. Hun aanbeveling, heel in het kort:nbsp;geen fysiek geweld, een inhoudelijker programmanbsp;en meer rust voor de aspirantleden.

Ruud Keulen, werkzaam bij Artsen Zonder Grenzen, was Veritaslid van '77 tot '84. Hijnbsp;maakte deel uit van de onderzoekscommissie:nbsp;'Toen Veritas negatief in de pers kwam, vond ik datnbsp;echt verschrikkelijk omdat het toch mijn clubjenbsp;blijft. Het was leuk om openhartig met leden vannbsp;nu te praten. Natuurlijk is er een hoop veranderd.nbsp;Toen ik lid werd, was er helemaal geen ontgroening. Bij geen enkele vereniging. Dat was maatschappelijk niet geaccepteerd. Oudere leden innbsp;onze commissie hadden juist weer de periode daarvoor meegemaakt waarin de ontgroening vaak nognbsp;gepaard ging met kaalscheren en fysiek geweld. Denbsp;hardheid van de introductie weerspiegelt de tijdgeest. Alle huidige leden die wij gesproken hebben,nbsp;wisten meestal niet eens dat er een periode zondernbsp;ontgroening was.

Een harde introductie hoort voor hen bij het echte studentenleven. Het is een soort folklore, het bindtnbsp;de leden en de concurrerende verenigingen doennbsp;het ook. De ontgroening kan wat mij betreft blijven, als het maar integer gebeurt. Het bestuur moetnbsp;randvoorwaarden opstellen en meer nadruk leggennbsp;op de inhoud van de vereniging. Veritas is meer dannbsp;alleen een kroeg. Uiteraard moet die veranderingnbsp;uit de leden zelf komen. Het werkt misschien alleennbsp;maar averechts als mannen met grijze haren zeggennbsp;hoe het zou moeten.'

Marjolein Rauws, vierdejaars studente culturele antropologie, is lid van het vrouwencorps UVSV/NVVSU:

'Een ontgroening levert altijd risico's op, maar verenigingen hebben strenge richtlijnen om alles goed te laten verlopen. Er gebeuren zeker bitse dingen,nbsp;maar iemand kiest zelf om lid te worden. Zelf vondnbsp;ik de ontgroening behoorlijk zwaar én leuk. Als ernbsp;incidenten plaatsvinden, moet een vereniging maatregelen nemen. En dan geen maandje schorsing,nbsp;maar echt een flinke straf als blijkt dat iemand eennbsp;nuldejaars met opzet pijn heeft gedaan. Wat ik bijnbsp;het zogenaamde peuk-incident op Veritas slechtnbsp;vond, was dat leden informatie lekten naar buiten.nbsp;Waarom ga je eerst je vereniging door het slijknbsp;halen en word je vervolgens wel lid? Beslis dan datnbsp;het niets voor jou is en stap op. Op deze maniernbsp;verbreek je alle codes die bij een vereniging horen.'

Huub Blankenberg, directeur van het Museum van Speelklok tot Pierement, werd in '73 lidnbsp;van het USC:

'Het artikel in Nieuwe Revu heb ik indertijd gelezen en ik vond het niet opvallend negatief. Het kloptenbsp;in grote lijnen wel, maar media hebben nu eenmaalnbsp;een buitensporige belangstelling voor excessen.nbsp;Daar raak je aan gewend. Het levert gewoon eennbsp;spannend verhaal omdat een vereniging besloten is.nbsp;In het echt valt het meestal erg mee, veel zogenoemde excessen zijn simpelweg ongelukken. Maarnbsp;een vereniging is kwetsbaar en soms gedragen individuele leden zich als idioten. Daarmee gooien zenbsp;hun eigen glazen in.

'Er gebeuren zeker bitse dingen'

Ik heb fysiek geweld bij een ontgroening altijd belachelijk gevonden. Daar heb ik me in mijn tijd alnbsp;druk om gemaakt. Maar ik geloof wel in de functienbsp;van de groentijd. Nuldejaars leren op een intensievenbsp;manier in een korte tijd de vereniging en elkaarnbsp;kennen. Toen ik zelf in de ontgroeningscommissienbsp;zat, waren we heel bewust bezig om mensen opnbsp;een leuke, nuttige en spannende manier aan tenbsp;pakken. Een nieuwkomer mag best een beetje opnbsp;de proef worden gesteld, vind ik. Alleen blijft hetnbsp;altijd zoeken naar een goed evenwicht tussen eennbsp;te vrijblijvende groentijd en een groentijd metnbsp;excessen.'

Bor Beekman, Journalist van Nieuwe Revu, maakte afgelopen Jaar de undercoverreporta-ge bij het USC:

'Ik ben geen uitgesproken voor- of tegenstander van ontgroeningen. Zelf vond ik het nogal infantielnbsp;en fantasieloos, maar dat moeten mensen zelfnbsp;weten. Ze kunnen daar rustig mee doorgaan zolangnbsp;er zich geen excessen voordoen. En daar is behoorlijk kans op als je oververmoeide novieten door hetnbsp;hele gebouw sleept terwijl iedereen - op een paarnbsp;toezichthouders na - collectief dronken is. Tijdensnbsp;de ontgroening werden geen tikken uitgedeeld,nbsp;maar in de weken daarna is dat wel gebeurd. Oud-leden vertelden me dat het corps echt een engeltjenbsp;boven het gebouw heeft hangen omdat er zo weinig is gebeurd in al die tijd.

Zelf vond ik de ontgroening zwaar. Niet psychisch, vooral het slaapgebrek brak me op. Wat indruk opnbsp;me heeft gemaakt, was dat jongens om me heen innbsp;huilen uitbarsten. Natuurlijk ontstaat een groeps-band, ellende verbroedert. Mijn medenovietennbsp;waren dan ook zeer verrast dat ik eruit stapte. Hetnbsp;dilemma voor verenigingen blijft dat ze allesnbsp;binnenhuis willen houden. Dat maakt ze nietnbsp;geloofwaardig. Excessen blijven voor journalistennbsp;altijd nieuws en ik vind dat ook gegrond.'

[Christie Hofmeester]

Door haar benoeming tot universitair hoofddocent, eind vorig jaar, heeft Nortier de kans gekregen omnbsp;vijf jaar te speuren naar overeenkomsten in de alnbsp;dan niet bewuste taalfouten die mensen maken.nbsp;Wanneer ze bijvoorbeeld spreken met anderen, dienbsp;hun taal nog niet goed beheersen of als ze eennbsp;bepaalde vorm van hersenbloeding hebben gehadnbsp;en aan afasie lijden. Nortier onderscheidt drie situaties waarin mensen min of meer gedwongen foutennbsp;maken.

'Iemand begrijpt je niet omdat hij jouw taal niet goed onder de knie heeft. Dan probeer je zo te praten dat hij je toch gaat begrijpen. Over het algemeen gebeurt dat door functiewoorden, zoals verbogen werkwoorden en lidwoorden, weg te laten.nbsp;Men kleedt de taal uit tot wat men voor de essentienbsp;houdt. Dat kan beledigend zijn voor de aangesprokene. Denk maar aan de heer Pahmuk, de creatienbsp;van Kees van Kooten. Hij bezigt keurig Nederlandsnbsp;maar wordt zelf in dat hakkelige Nederlands toegesproken.'

Ook makers van krantenkoppen brengen de taal tot haar essentie terug. 'Je ziet,' zegt Nortier, 'dat koppenmakers kleine elementen weglaten. Ook hier vallen de functiewoorden, de verbogen werkwoordennbsp;en de lidwoorden, weg. Blijkbaar weet de koppenmaker welke fouten hij wel en welke hij niet magnbsp;maken. Dat is fascinerend, je zou op het eerstenbsp;gezicht niet denken dat deze twee soorten 'fouten'nbsp;aan dezelfde wetten onderhevig zijn.'

Een derde situatie ontstaat als er sprake is van codewisseling. Nortier: 'Als iemand twee talen goed beheerst maar die door elkaar gebruikt, spreek jenbsp;van codewisseling. Het blijkt dat wie twee talennbsp;door elkaar gebruikt, soms 'expres' fouten maakt.nbsp;Een voorbeeld is de Marokkaansnbsp;Arabisch/Nederlandse zin 'Mshit apothekersschool',nbsp;wat letterlijk betekent; 'ik ging apothekersschool'.nbsp;Zowel in het Nederlands als het Marokkaansnbsp;Arabisch is het gebruik van een voorzetsel (naar)nbsp;verplicht; bovendien moet er in het Nederlands ooknbsp;nog een lidwoord - de - staan.' De spreker zal zo'nnbsp;fout nooit maken als hij alleen Nederlands ofnbsp;Marokkaans Arabisch spreekt.'

Als mensen een hersenbloeding hebben gehad, heeft het maken van taalfouten - anders dan denbsp;boven beschreven gevallen - een interne oorzaak.nbsp;'De vraag is,' aldus Nortier, 'of mensen met eennbsp;bepaalde vorm van afasie dezelfde fouten maken.nbsp;En ook hoe het komt dat zij ongeveer dezelfde fouten maken als de mensen die invloeden van buitenafnbsp;ondergaan. Misschien zit er in het hoofd iets zitnbsp;waar ze niet meer bij kunnen of misschien is ernbsp;gewoon iets weg. Feit is dat ook zij in de eerstenbsp;plaats functiewoorden als koppelwerkwoorden ennbsp;lidwoorden weglaten.'

Het onderzoek van Nortier zal zich concentreren rond de overeenkomsten in de gemaakte fouten.nbsp;Nortier: 'Belangrijke kwesties die naar voren komennbsp;spelen al lang een rol in de taalwetenschap. Is denbsp;taal een autonoom systeem zonder invloed van buitenaf, of heeft de buitenwereld juist veel invloed opnbsp;het taalsysteem? Ikzelf zie de taal niet als een autonoom systeem. Ik geloof dat allerlei omstandigheden de taal mede helpen vormen. Bovendien ben iknbsp;vanuit mijn vakgebied, de sociolinguïstiek, zeernbsp;geïnteresseerd in 'ruis', in de omstandigheden dienbsp;het taalsysteem van buiten-of binnenaf kunnennbsp;beïnvloeden of zelfs veranderen.'

[Chretien Breukers]

Vrouwen in de wetenschappelijke top

In Utrecht werden in het jaar 2000 in een keer vijftien vrouwelijke, talentvolle wetenschappersnbsp;benoemd tot universitair hoofddocent (uhd). Eennbsp;van hen is Jacomine Nortier, De snelle promotienbsp;kwam tot stand via het landelijke stimuleringsprogramma Aspasia, ingesteld door NWO ennbsp;VSNU. Het Aspasia-programma, genoemd naar denbsp;lerares van Socrates, is erop gericht meer vrouwennbsp;door te laten dringen naar de wetenschappelijkenbsp;top. Zoals bekend loopt Nederland met de vertegenwoordiging van vrouwen in de hogere academische regionen internationaal achterop. NWOnbsp;honoreerde in 2000 in totaal 30 aanvragen. Zesnbsp;Utrechtse kandidaten hoorden hier bij: drie vannbsp;de faculteit Letteren, één van Socialenbsp;Wetenschappen en twee van de faculteitnbsp;Ruimtelijke Wetenschappen. NWO achtte nognbsp;acht andere Utrechts kandidaten, onder wienbsp;Nortier, geschikt voor promotie maar de koek wasnbsp;op. De Universiteit Utrecht besloot daarop dezenbsp;kwaliteit toch te waarderen en financierde zelfnbsp;voor deze acht kandidates het verschil tussen udnbsp;en uhd-salariering voor een periode van vijf jaar.nbsp;De faculteit Diergeneeskunde bevorderde zelfnbsp;één van haar vrouwelijke kandidaten tot uhd.

Jaarvergadering

In tegenstelling tot de vermelding in de vorige Illuster vindt de jaarvergadering van hetnbsp;Utrechts Universiteitsfondsnbsp;plaats op 12 oktober vanafnbsp;15.00 uur. Als plaats is gekozen voor de nieuwe studentenstraat van de universiteit,nbsp;die te vinden is in het Marinusnbsp;Ruppertgebouw aan denbsp;Leuvenlaan 21 (vroegernbsp;Transitorium I genaamd), in denbsp;Uithof. Op deze plaats zijn nunbsp;de studentenvoorzieningennbsp;geconcentreerd. Inmiddelsnbsp;hebben de begunstigers vannbsp;het Universiteitsfonds een uitnodiging ontvangen.

Netwerken

Het afgelopen voorjaar is naar aanleiding van het lustrumnbsp;voor het eerst een programmanbsp;op touw gezet speciaal voornbsp;onze alumni en andere vrienden in het buitenland. De website voor alumni speelde daarinnbsp;een belangrijke rol. Dit initiatief is in goede aarde gevallennbsp;bij onze gasten, zozeer zelfsnbsp;dat nu gewerkt wordt aan verdere ontwikkeling van alumni-netwerken binnen en buitennbsp;Nederland, virtueel en 'in hetnbsp;echt'. Wij houden u op denbsp;hoogte!

De EURO komt eraan

Bestaande begunstigers betalen hun jaarlijkse bijdrage vanaf 1 januari 2002 in euro's.nbsp;Omdat het bedrag letterlijk vannbsp;gulden naar euro wordt vertaald, ziet de jaarbijdrage ernbsp;enigszins bizar uit:nbsp;ƒ 25,-wordt € 11,34nbsp;ƒ 35,- wordt € 15,88nbsp;ƒ 50,- wordt € 22,69nbsp;ƒ 100,-wordt €45,38

Begunstigers die vanaf

1 januari 2002 toetreden betalen afgeronde euro-bedragen. Bijdragen naarnbsp;keuze van € 15, € 25, € 50.

Verslag 2000

Uit het jaarverslag 2000 blijkt dat het goed gaat met hetnbsp;Universiteitsfonds. De beslissingnbsp;die enkele jaren geleden genomen is om samen met de universiteit een alumnibureau innbsp;te richten, geïntegreerd met denbsp;overige taken van hetnbsp;Universiteitsfonds, pakt positiefnbsp;uit. Het aantal activiteiten ennbsp;begunstigers groeit. Naast denbsp;feiten en de cijfers zijn er innbsp;het jaarverslag ook interviewsnbsp;opgenomen met diverse mensen die actief zijn voor hetnbsp;fonds. Het jaarverslag wordtnbsp;gestuurd naar alle begunstigers, de student-begunstigersnbsp;en de alumni die in het eerstenbsp;jaar na hun afstuderen gratisnbsp;over de Ufonds-alumnipas kunnbsp;nen beschikken.

Geïnteresseerden kunnen een exemplaar van het jaarverslag 2000 aanvragen bijnbsp;het bureau, zie adres opnbsp;deze pagina.

Alumnipas 2001

Sinds 1886 zet het Utrechts

Universiteitsfonds zich in voor de groei en de bloei van denbsp;Universiteit Utrecht. Dankzijnbsp;de bijdragen van de begunstigers worden alumnicontactennbsp;onderhouden, bijzondere leerstoelen ingesteld, studentenactiviteiten ondersteund en opnbsp;andere manieren bijgedragennbsp;aan het welzijn van de universiteit. Het Universiteitsfondsnbsp;nodigt de lezers van Illuster uitnbsp;om begunstiger te worden.nbsp;Dat kan vanaf een bijdragenbsp;van ƒ 25,- (€ 11,34) tot 1 januari 2002. Als dank voor uw bijdrage ontvangt u de Ufonds-alumnipas.

Met de pas kunt u gebruik maken van:

• • de Universiteitsbibliotheek

• • het Studieloopbaancentrum

• • aanbiedingen van Solaris.

Bovendien krijgt u korting op:

• • lidmaatschap van de Facultynbsp;Club

• • Postacademisch Onderwijs

• • bezoek aan de Botanischenbsp;Tuinen

• • organisatie van evenementen bij Facilteiten Bedrijfnbsp;Utrecht

• • afsluiten van verzekeringen.

Wilt u meer weten van het Universiteitsfonds of denbsp;Ufonds-alumnipas? Bel ofnbsp;schrijf ons of bezoek onzenbsp;web-pagina's:

Utrechts Universiteitsfonds/ alumnibureaunbsp;Bestuursgebouwnbsp;Heidelberglaan 8nbsp;3584 CS Utrechtnbsp;tel.: (030) 253 80 25nbsp;fax: (030) 253 80 26nbsp;e-mail:nbsp;ufonds@ufonds.uu.nlnbsp;www.ufonds.uu.nlnbsp;www.alumni.uu.nl

Het hoofd, ten voeten uit

In het kader van de tentoonstelling Het hoofd, ten voeten uit, die tot 7 oktober in hetnbsp;Universiteitsmuseum te zien is,nbsp;organiseert het Studiumnbsp;Generale een aantal lezingennbsp;in het Academiegebouw. Uitnbsp;deze tentoonstelling, die allenbsp;mogelijke aspecten van hetnbsp;menselijk hoofd aan de ordenbsp;stellen, zijn drie onderwerpennbsp;geselecteerd om nader uit tenbsp;diepen, namelijk de gelaatkunde, de frenologie en de portretkunst.

Programma

• • Dinsdag 25 september:

Historie 7 Se eeuw

Drs. M.P. Schoenenboom (historicus,journalist, Amsterdam): De invloed van denbsp;gelaatkunde van Johannnbsp;Caspar Lavater (Zwitsers theoloog 1741 - 1801) opnbsp;Nederland in de 18e eeuw.

• • Dinsdag 2 oktober:

Frenologie 19e eeuw Dr. D. Draaisma (psycholoog,nbsp;RUG):

Cesare Lombroso en de zichtbaarheid van criminaliteit.

• • Dinsdag 9 oktober:

Portretcultuur

Prof.dr. C.J. ten Gate (etholoog, Fac.Wiskunde ennbsp;Natuurwetenschappen,nbsp;Universiteit Leiden):nbsp;Hersenhelften en de expressie van emoties in de portretcultuur.

Plaats en tijd

Academiegebouw, Senaatszaal, Domplein 29,nbsp;Utrechtnbsp;20.00 uur

Grijze wijzen

IV

Oud-rectoren aan het moord

Hoe vaak horen we niet stellen dat het in de wereld ontbreektnbsp;aan wijsheid. Kennis is ernbsp;genoeg, maar wijsheid? Metnbsp;enige pretentie zouden wenbsp;dan moeten kunnen antwoorden dat de universiteit nietnbsp;alleen een bolwerk van kennisnbsp;is maar ook van wijsheid. Of innbsp;ieder geval zou moeten zijn.nbsp;Hoe vaak horen we ook nietnbsp;zeggen 'wijsheid komt met denbsp;jaren'. Wanneer we deze uitspraak serieus nemen, doen wenbsp;als universiteit iets niet goed.nbsp;We sturen juist hoogleraren bijnbsp;het bereiken van 'de jaren desnbsp;onderscheids' met emeritaat.nbsp;Daarmee sturen we de wijzennbsp;weg.

In het programma Grijze wijzen doen we daar iets aan. We nodigen emeriti, dit najaarnbsp;oud-rectoren, van onze universiteit uit een lezing te gevennbsp;over een thema naar eigennbsp;keuze. Met als motto 'wat unbsp;graag had willen vertellennbsp;maar in uw colleges niet kwijtnbsp;kon'. Daarmee is dit een programma zonder rode draad.nbsp;Gewoon een serie lezingen,nbsp;gegeven door mensen waarnaar wij graag luisteren. Ofnbsp;waarnaar wij graag zoudennbsp;moeten willen luisteren.

Programma

• Maandag 1 oktober

Prof.dr. O.J. de Jong (Rector Magnificus Universiteitnbsp;Utrecht 1982-1986, Emeritushoogleraar Godgeleerdheid):nbsp;Iets uit de voorgeschiedenisnbsp;van onze universiteit.

• Maandag 5 november

Prof.dr. H.O. Voorma (Rector Magnificus Universiteitnbsp;Utrecht 1997-2001, Emeritushoogleraar Biologie):

Succes en tegenslag bij vac-cinonderzoek, van polio tot malaria en AIDS.

Plaats en tijd

Faculty Club Helios, Achter de Dom 7, Utrecht

20.00 uur

Vanwege het beperkt aantal plaatsen is aanmelding bijnbsp;het Bureau Studiumnbsp;Generale verplicht

Grijze Wijzen op schrift

In het programma Grijze Wijzen verzorgen prominentenbsp;Utrechtse oud-hooglerarennbsp;lezingen over onderwerpennbsp;naar eigen keuze. De lezingennbsp;verschijnen, voor zover mogelijk, in een uitgavenreeks vannbsp;het Bureau Studium Generale.

Verschenen titels zijn:

• • Prof.dr. P.R. Baehr:nbsp;Internationale Humanitairenbsp;Interventie: wat te doen innbsp;het geval van ernstige mensenrechtenschendingen ?

• • Prof.dr. H.A. Becker:nbsp;Generaties en de strijd tegennbsp;taalbarrières.

• • Prof.dr. F.van der Blij:

Het weten van wetenschap.

• • Prof.dr. H.W. von der Dunk:nbsp;Van maakbare samenlevingnbsp;naar maakbare mens?

• • Prof.dr. C. de Jager:

Van planeten, sterren en heelallen.

• • Prof.dr. D. de Wied:

Over van alles en nog wat.

• • Jkvr.prof.dr. J.M. van Winter:nbsp;Zorg voor de zieken en strijdnbsp;voor het geloof: denbsp;Johannieters en Maltezers innbsp;de Middeleeuwen en hetnbsp;begin van de Nieuwe Tijd.

Boekjes kosten f 7,50 per stuk en zijn te bestellen bij hetnbsp;Bureau Studium Generale.

Ook te koop bij Broese, Stadhuisbrug 5, Utrecht.

Athene in bloei

In de vijfde en vierde eeuw voor onze jaartelling wasnbsp;Athene hét culturele centrumnbsp;van de Griekse wereld. De stadnbsp;maakte op het gebied van denbsp;kunsten en de filosofie eennbsp;ongekende bloeiperiode door.nbsp;De vruchten van die bloeiperiode - de beeldende kunst, denbsp;architectuur, de literatuur, denbsp;filosofie en de politieke ideologie - hebben een onuitwisbaar stempel gedrukt op denbsp;verdere geschiedenis van denbsp;Europese beschaving. Ook vandaag de dag bekijkt iederenbsp;bezoeker van Athene denbsp;Akropolis met het Parthenonnbsp;en de kunstschatten van hetnbsp;Nationaal Museum, behorennbsp;de toneelwerken vannbsp;Sophocles en Euripides nognbsp;steeds tot de meesterwerkennbsp;van de wereldliteratuur, ennbsp;laten filosofen zich inspirerennbsp;door het werk van Plato ennbsp;Aristoteles.

In deze serie lezingen staat de bloeitijd van de Atheense cultuur, in de brede zin, centraal.nbsp;Hoe kon juist deze stad zich zonbsp;spectaculair ontwikkelen? Watnbsp;was daarbij de rol van de ideologie van de democratie? Hoenbsp;zag de stad er eigenlijk uit ennbsp;hoe moeten wij ons het dagelijks leven voorstellen? Maarnbsp;ook: wat is het bijzondere vannbsp;de Attische tragedie, of van denbsp;komedie, met zijn vreemdenbsp;mengeling van poëzie, scabreuze grappen en politiekenbsp;satire? En wat is het belangnbsp;van de filosofenscholen die innbsp;Athene gesticht werden? Innbsp;hoeverre bevat de Atheensenbsp;cultuur vertrouwde elementen, waardoor de kunst en denbsp;literatuur ons nog steeds aanspreken, en in hoeverre blijftnbsp;deze cultuur voor ons juistnbsp;vreemd? De sprekers zullennbsp;deze vragen voor u proberennbsp;te beantwoorden op grondnbsp;van de meest recente standnbsp;van zaken in het historische,nbsp;archeologische en letterkundige onderzoek.

Programma

• • Maandag 8 oktober 2001nbsp;Mevr. dr. J. Blok (UU): Denbsp;politieke en culturelenbsp;geschiedenis van Athene.

• • Maandag 15 oktober 2001

Dr. J.A.E. Bons (UU): Wij, de Atheners. Retorica en ideologie in de Lijkrede van Periclesnbsp;(Thucydides, Historiën II, p.nbsp;34-46).

• • Maandag 22 oktober 2001

Dr. E. Moormann (UvA, NIA): Heiligdommen en religie.

• • Maandag 29 oktober 2001

Dr. E. Moormann (UvA, NIA): Het dagelijks leven en hetnbsp;aanzien van de stad.

• • Maandag 5 november 2001nbsp;Mevr, prof.dr. I. Sluiter (UL):nbsp;Het Attische drama, de tragedie.

• • Maandag 12 november 2001nbsp;Prof. dr. S.R. Slings (VU): Hetnbsp;Attische drama, de komedie.

• • Maandag 19 november 2001nbsp;Dr. J.M. van Ophuijsen (UU,nbsp;Hist. Uitg.): Plato ennbsp;Aristoteles.

• • Maandag 26 november 2001nbsp;Prof. dr. K Algra (UU): Denbsp;Hellenistische filosofenscholen.

Plaats en tijd

Academiegebouw, Senaatszaal, Domplein 29,nbsp;Utrecht

20.00 uur

Melkert over arbeidsmigratie

Werkzoekenden uit ontwikkelingslanden: kans of bedreiging?

quot;Stel je open voor internationale migratie. Bekijk migratie niet alleen vanuit de restrictiesnbsp;en afweer uit het asielrecht,nbsp;maar kijk ook naar de wederzijdse kansen die immigratienbsp;biedtquot; stelde Ad Melkertnbsp;onlangs in het tijdschrift 'Onzenbsp;Wereld' (mei 2001).

Migratie is een vaststaand gegeven. Mensen trekken naarnbsp;gebieden waar het economischnbsp;beter gaat. Nederlandse boe-

ren vertrekken naar Canada en Nederland is op zoek naar ITnbsp;specialisten uit India. Wilnbsp;Nederland meer arbeidsmigranten, ook van buitennbsp;Europa toelaten? Tekorten aannbsp;arbeidskrachten, de voorspelling dat Europa meer arbeidskrachten nodig heeft door denbsp;toenemende vergrijzing, knelpunten in het asielbeleid ennbsp;het inhuren van Filippijnse ennbsp;Zuid Afrikaanse verpleegkundigen doen discussies overnbsp;arbeidsmigratie ook oplaaien.nbsp;Moet Nederland als immigratieland een duidelijker immigratiebeleid voeren?

Maar wat is nu het wederzijdse karakter in de kansen waarover Melkert het had in Onze Wereld? Wat betekent arbeidsmigratie voor ontwikkelingslanden? Sommigen stellen datnbsp;migratie bijdraagt aan ontwikkeling doordat geld en goederen worden gestuurd naarnbsp;familie en dorpen in het herkomstland. Er wordt eennbsp;impuls gegeven aan de economie. En met in Nederlandnbsp;opgedane kennis, ervaring ennbsp;contacten worden bedrijfjesnbsp;opgezet in het geval van remigratie. Anderen stellen daarnbsp;tegenover dat er juist sprake isnbsp;van een ongewenste vluchtnbsp;van gekwalificeerde krachtennbsp;en van een braindrain uit ontwikkelingslanden.

Ad Melkert, tweede kamer fractievoorzitter van de PvdA,nbsp;geeft zijn visie omtrent dilemma's en mogelijkheden vannbsp;hernieuwd arbeidsmigratiebe-leid voor Nederland en ontwikkelingslanden. Een studentenpanel van het SIB Utrechtnbsp;zal met hem van gedachtennbsp;wisselen.

Programma

(in samenwerking met Studentenvereniging voornbsp;Internationale Betrekkingennbsp;en de Evert Vermeer Stichting)

• Maandag 15 oktober

• 17.30- 19.00 uur workshop;

Werkzoekenden uit ontwikkelingslanden: kans of bedreiging? prof.dr. H.nbsp;Entzinger (Migration andnbsp;Integration Studies EUR)nbsp;19.00-19.30 uur videodocu-mentaire: Exodus van Soriousnbsp;Samura

20.00-20.30 uur lezing Ad Melkert

• 20.30- 21.30 uur paneldiscussie: m.m.v. Suzannenbsp;Bierkens (voorzitter SIB-Utrecht, ambassadeur AIE-SEC), Wolter van der Vlistnbsp;(oud-bestuurslid SIB-Utrecht),nbsp;Rutger Claassen (lid SIB-Utrecht, oud-voorzitternbsp;Utrecht Debating Society),nbsp;voorzitter: Bart Beuving (SIB-Utrecht, Utrecht Debatingnbsp;Society).

Plaats

Academiegebouw, Senaatszaal, Domplein 29,nbsp;Utrecht

De lezing door A. Melkert is gratis en vrij toegankelijk.

De workshop voorafgaand aan de lezing is met namenbsp;bedoeld voor studenten, hetnbsp;aantal deelnemers isnbsp;beperkt, aanmelding verplicht.

Inlichtingen en aanmelding voor de workshop bijnbsp;Bureau Studium Generale.

De Monarchie

Omdat, gezien het voorgenomen huwelijk van onze kroonprins met Maxima, de media de komende maanden bol zullen staan van beschouwingennbsp;over de monarchie in engerenbsp;zin gekoppeld aan ons eigennbsp;koningshuis, lijkt het zinnignbsp;een kort Studium Generale tenbsp;wijden aan het verschijnselnbsp;monarchie in bredere zin. Zonbsp;komen onderwerpen aan denbsp;orde als de geschiedenis vannbsp;de monarchie in het algemeen; de functie en werkwijzen van verschillende monarchieën in Europa en de beeldvorming in de media.nbsp;Hiernaast worden in debattennbsp;verschillende opinies besproken over de wenselijkheid vannbsp;het voortbestaan van denbsp;monarchie in de huidige vorm.

Programma

(in samenwerking met Je EUG-Utrecht)

• • Dinsdag 6 november

Dr. Thomas von der Dunk (Instituut Geschiedenis,nbsp;Universiteit Leiden):nbsp;Algemene historischenbsp;inleiding.

• • Dinsdag 13 november

Harry van Wijnen (auteur van o.a. De macht van de kroon)nbsp;(gevr.):

De verbeelding van de monarchie in de media.

• • Dinsdag 20 november

Debat met o.a.: Arendo Joustra (Elsevier), Hendriknbsp;Jan Schoo (Directeurnbsp;Weekbladpers Amsterdam,nbsp;auteur van o.a. De verwardenbsp;natie). Jaap van Osta (auteurnbsp;van Het theater van de Staat,nbsp;1998) (gevr.)

Voor en tegen de monarchie.

• • Dinsdag 27 novembernbsp;Met o.a.: mgr. kardinaalnbsp;A. Simonis (Kath. Kerk);nbsp;dr. B. Plaisier (Protestantsenbsp;Kerken), prof.dr. R. Boonnbsp;(em. theoloog VU-Amsterdam), ds. J. Goorhuisnbsp;(Groningen)

De Kerken over de Monarchie.

Plaats en tijd

Academiegebouw,

Senaatszaal, Domplein 29, Utrechtnbsp;20.00 uur

Het risico voorbij

Gentechnologie in breder perspectief

De discussie over de ontwikkelingen op het gebied van de gentechnologie is in vollenbsp;gang. Dagelijks wordt er innbsp;kranten en tijdschriften verslag gedaan van de vorderingen in methoden en technieken die moeten leiden tot verbetering van ons voedsel, onzenbsp;gezondheid en ons helenbsp;bestaan. Het op een paar wittenbsp;plekken na in kaart brengennbsp;van het menselijk genoom, ennbsp;de mogelijkheden die daarmeenbsp;worden geopend om direct innbsp;te grijpen in het erfelijkenbsp;materiaal, heeft de publiekenbsp;belangstelling een nieuwe stimulans gegeven.

Toch dreigt de discussie een begrijpelijke maar ongewenstenbsp;verenging te ondergaan doornbsp;de beperking tot uitsluitendnbsp;de risico's die de gentechnologie met zich mee dreigt tenbsp;brengen. Reden genoeg om denbsp;problematiek in een bredernbsp;kader te plaatsen. Uiteraardnbsp;moet er worden nagedachtnbsp;over de risico's van het produceren en consumeren vannbsp;gemodificeerde maïs innbsp;Nederland, maar hébben we innbsp;Nederland over een aantalnbsp;decennia nog wel landbouw,nbsp;en ontnemen we de Derdenbsp;Wereld met onze terughoudende bezorgdheid niet denbsp;broodnodige mogelijkheden?nbsp;Anderzijds kunnen we onsnbsp;afvragen of de pogingen omnbsp;onze gezondheid en levensduur gentechnologisch te verbeteren wel zullen bijdragennbsp;aan de kwaliteit van hetnbsp;typisch menselijke bestaan.nbsp;Voorafgegaan door een inleidende theatervoorstelling zullen deze onderwerpen in denbsp;maand november in de vormnbsp;van een drietal referaten, co-referaten en discussies met hetnbsp;gehoor aan de orde wordennbsp;gesteld. Het Utrechtsnbsp;Universiteitsmuseum wijdt aannbsp;de gentechnologie een uitgebreide tentoonstelling die op 4nbsp;november zal worden geopend.

Plaats en tijd

Academiegebouw,

Senaatszaal, Domplein 29, Utrechtnbsp;20.00 uur

Meer informatie

Bureau Studium Generale

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrechtnbsp;tel.: (030) 253 2436nbsp;e-mail: studgen@sg.uu.nl

Aan deelname zijn geen kosten verbonden, tenzijnbsp;anders vermeld. Voor sommige activiteiten is aanmelding noodzakelijk, daarvoornbsp;kunt u terecht bij hetnbsp;Bureau Studium Generale.

Hoger Onderwijs voor Ouderen Utrecht, waarin denbsp;Universiteit Utrecht participeert, biedt speciale cursussennbsp;aan op het niveau van universitair onderwijs voor vijftigplussers. U moet daarbij denken aan cursussen van zo'nnbsp;acht colleges van twee uur, opnbsp;allerlei gebied. De cursussennbsp;worden beschreven in de cur-susgids die u kunt aanvragennbsp;op telefoonnummer (030)nbsp;253 3483. Voor inlichtingennbsp;over de inhoud van de cursussen kunt u terecht bij de coördinator HOVO van denbsp;Universiteit Utrecht, h.schrijne-makers@usp.uu.nl. De inzetnbsp;van gerenommeerde en zeernbsp;ervaren docenten garandeertnbsp;onderwijs van hoge kwaliteit.nbsp;Wist u dat alle HOVO-cursus-sen van de Universiteit Utrechtnbsp;uit het voorjaar van 2001 doornbsp;de deelnemers werdennbsp;gewaardeerd als 'goed totnbsp;zeer goed'? Veel cursisten volgen dan ook een aantal jarennbsp;achtereen een of twee cursussen per jaar.

De voorjaarsserie begint eind januari 2002.

De volgende zeven cursussen beginnen in oktober 2001;

• • 'Zorg in de negentiendenbsp;eeuw' begint op maandag 1nbsp;oktober om 14 uur en wordtnbsp;door Prof. dr. P. 't Hart (emeritus hoogleraar Utrechtnbsp;Studies) gegeven innbsp;samenwerking met hetnbsp;Utrechts Archief. De deelnemers doen in archiefmateriaal begeleid onderzoek naarnbsp;de zorg van de gemeentelijke overheid.

• • Acht werkcolleges telt denbsp;cursus 'Onderwijs-verandering' door Prof.dr.nbsp;Nijs Lagerweij, emeritusnbsp;hoogleraar onderwijskunde,nbsp;in het bijzonder onderwijsinnovatie. Vanaf 1 oktober t/mnbsp;26 november 2001 op achtnbsp;maandagmiddagen van 14nbsp;tot 16 uur.

• • Het strafrecht staat zeer innbsp;de belangstelling; de krantennbsp;staan vol over 'zinloosnbsp;geweld' en over internationale tribunalen. 'Actuele thema's uit het strafrecht' worden aan de orde gesteldnbsp;door Dr. M. Boone, Prof.dr.nbsp;Frank Bovenkerk, en anderenbsp;specialisten van het Willemnbsp;Pompe Instituut. De cursusnbsp;wordt op acht maandagennbsp;van 13 tot 15 uur gegeven,nbsp;van 1 oktober t/m 26 november 2001.

• • 'Natlebesef en natiestaat' isnbsp;een cursus over de intellectuele oorsprong van het nationalisme, de ontdekking vannbsp;het nationaal besef en hetnbsp;smeden van natiestaten in denbsp;negentiende eeuw, doornbsp;Prof. dr. A. van Goudoevernbsp;(Utrecht University College).nbsp;Ze wordt gegeven van 2nbsp;oktober t/m 27 november, opnbsp;acht dinsdagen, van 11 totnbsp;13 uur.

• • Prof.dr. L.Laeyendecker, emeritus hoogleraar algemenenbsp;sociologie, verzorgde denbsp;nieuwjaarsbijeenkomst 2001nbsp;voor HOVO Utrecht met eennbsp;voordracht die zeernbsp;gewaardeerd werd. In denbsp;cursus 'Zingeving, religie ennbsp;maatschappelijke ontwikkeling' behandelt hij ondernbsp;meer de vraag, waardoor denbsp;samenleving bij elkaarnbsp;gehouden wordt nu denbsp;christelijke religie niet meernbsp;het monopolie op zingevingnbsp;bezit. De cursus beslaat achtnbsp;donderdagochtenden van 10nbsp;tot 12.30 uur, van 4 okt. t/mnbsp;29 nov. 2001.

• • Net Nederlandse beleid tennbsp;aanzien van migratie en culturele diversiteit komt aannbsp;de orde in de cursus 'De multiculturele samenleving'.nbsp;Onder leiding van Prof.dr.nbsp;D.J. Ingleby, hoogleraarnbsp;Interculturele psychologie,nbsp;treden vele specialisten alsnbsp;gastsprekers op. Aacht dinsdagen van 11 tot 13 uur,nbsp;vanaf 9 oktober 2001.

• • De cursus 'Godsdienst in hetnbsp;Oude Egypte' wordt gegevennbsp;door Dr.H.C.Teitler, dr.

C.D.Blokhuis en dr.H.J.Prägt, op 6 woensdagochtendennbsp;van 11 tot 13 uur, vanaf 24nbsp;oktober, en behandelt nietnbsp;alleen de tijd van de farao'snbsp;maar ook die van het hellenisme en de Romeinse periode.

In november 2001 gaan vier HOVO/Univeristeit Utrecht-cur-sussen van start:

• • In de cursus 'Klassieken uitnbsp;de Franse literatuur' komennbsp;onder andere Rabelais ennbsp;Zola aan de orde. Vijf specialisten verzorgen elk een middag over een van de vijfnbsp;auteurs, op donderdag vannbsp;15 tot 17 uur, vanaf 1nbsp;november 2001.

• • De cursus 'De verbeeldingnbsp;van het huiselijk leven in denbsp;XVIIe eeuwse kunst' behandelt verborgen betekenissennbsp;van afbeeldingen over hetnbsp;dagelijks leven, genre-schll-derijen en -prenten. Denbsp;docent, mw. dr. Lotte C. vannbsp;de Pol, is verbonden aan hetnbsp;Onderzoeksinstituut voornbsp;Geschiedenis en Cultuur vannbsp;de Faculteit Letteren. Achtnbsp;dinsdagmiddagen vanaf 2nbsp;oktober, van 13.30 tot 16nbsp;uur.

• • 'Homerus. Epische dichtkunstnbsp;in het antieke Griekenland'nbsp;wordt vanaf 2 november totnbsp;14 december op zeven vrijdagochtenden van 11 tot 13nbsp;uur gegeven door mw. dr.nbsp;J.H.BIok en dr. J.A.E. Brons.nbsp;Welke elementen in de Iliasnbsp;en de Odyssee zijn uitsluitend fictief en welke weerspiegelen een cultuurhistorische achtergrond? Zowel vertaalde teksten als beeldmateriaal worden in de cursusnbsp;gebruikt.

• • 'De weg van de (christelijke)nbsp;traditie' is de titel van denbsp;cursus die emeritus hoogleraar prof.dr. J.Visser al enkelenbsp;jaren met veel succes verzorgt. Start; 5 november, 6nbsp;maandagmiddagcolleges vannbsp;13 tot 15 uur.

Ook de andere instellingen van HOVO Utrecht, denbsp;Katholieke Theologischenbsp;Universiteit, de Universiteitnbsp;voor Humanistiek, denbsp;Hogeschool De Horst en de

Hogeschool van Utrecht bieden interessante HOVO-cursus-sen aan. Zo geven Dr.Th. de Wit en Prof.dr.P.Jonkers van denbsp;KTU de cursus 'Tolerantie ternbsp;discussie', op acht woensdagennbsp;van 14 tot 16 uur, van 10 okt.nbsp;t/m 28 nov. 2001.

Meer informatie

Voor meer informatie over cursussen en inschrijvingnbsp;kunt de HOVO-cursusgidsnbsp;bestellen op telefoonnummer (030) 253 3483. U kuntnbsp;ook e-mailen: h.schrijnema-kers@u5p.uu.nl

Boswell, een goeie kennisnbsp;van je talen!

U wilt uw taalkennis verder ontwikkelen en uitbreiden?nbsp;Dat kan bij Boswell Talen.

De afdeling Boswell Talen van het James Boswell Instituutnbsp;heeft ruime ervaring met hetnbsp;organiseren van taaltrainingennbsp;voor belangstellenden binnennbsp;en buiten de Universiteitnbsp;Utrecht. Kwaliteit staat hierbijnbsp;voorop. Er wordt met kleinenbsp;groepen gewerkt, waarbijnbsp;rekening gehouden wordt metnbsp;de individuele wensen van denbsp;deelnemers. Alle trainingennbsp;worden door hooggekwalificeerde, enthousiaste docentennbsp;gegeven.

In het academisch jaar 2001-2002 biedt Boswell Talen een grote diversiteit aan Engelsenbsp;trainingen aan:

• • Presenting in English;

• • Spoken English;

• • Teaching your subject innbsp;English;

• • TOEFL® Training;

•Writing in English for Publication;

•Writing letters and e-mails.

Naast het reguliere cursusaanbod verzorgt de sertie Engels ook trainingen op verzoek.nbsp;Enkele voorbeelden hiervannbsp;zijn: English for Administrativenbsp;Staff, Legal English for

Local is Global

In de tuin van het Universiteitsmuseum Utrecht opent staatssecretaris Faber van het Ministerie van Landbouw,nbsp;Natuurbeheer en Visserij opnbsp;vrijdag 21 september om 17.00nbsp;uur de expositie 'Local isnbsp;Global' van Mirjam Bürer.nbsp;Natuur is de belangrijkstenbsp;inspiratiebron voor Mirjamnbsp;Bürer. In de Oude Hortus, denbsp;museumtuin van hetnbsp;Universiteitsmuseum, plaatstnbsp;de beeldend kunstenaar uitnbsp;Utrecht doeken met metershoge afbeeldingen vannbsp;Aziatische landschappen.nbsp;Daarnaast richt zij een belich-tingsinstallatie op honderdvijf-tig landbouwgewassen dienbsp;met uitsterven wordennbsp;bedreigd en speciaal voor dezenbsp;expositie zijn opgekweekt.nbsp;Bürer: 'door te knippen en tenbsp;plakken met de natuur, landbouwgewassen en licht maaknbsp;ik nieuwe landschappen in denbsp;Oude Hortus.' Met haar project hoopt Mirjam Bürer aandacht te vestigen op de teloorgang van het genetisch erfgoed. Steeds meer oude,nbsp;streekgebonden gewassen verdwijnen. Door de huidige ontwikkelingen in de biotechnologie is het niet ondenkbaarnbsp;dat het proces van genetischenbsp;erosie zich in versneld temponbsp;zal voltrekken.

Bij de tentoonstelling 'Local is Global' verschijnt een boeknbsp;over biotechnologie en biodiversiteit, waaraan is meegewerkt door onder anderenbsp;minister Pronk. Voor het voortgezet onderwijs biedt hetnbsp;Universiteitsmuseum lesmateriaal over biodiversiteit aan vianbsp;de website:nbsp;wvvvv.museum.uu.nl

Meer informatie

'Local is Global' is te bezoeken van 22 september tot en met 2 december 2001 innbsp;de museumtuin van hetnbsp;Universiteitsmuseumnbsp;Utrecht,

Lange Nieuwstraat 106, Utrecht, (030) 253 8008.

Geopend van dinsdag tot en met zondag van 11.00 totnbsp;17.00 uur. Bereikbaar metnbsp;bus 2/22 vanaf Utrecht CS.nbsp;Toegangsprijzen: volwassenen Fl. 8,80, tot 18 jaarnbsp;ƒ 4,40, pas 65 en CJPnbsp;f 6,60. MJK gratis.

Website voor Veritasnbsp;reünisten

De RVV, Reünisten Vereniging van Veritas, verbindt de reünisten van Veritas met elkaarnbsp;en met de vereniging waarbinnen zij de eerste wankelenbsp;stappen van hun studentikozenbsp;bestaan hebben gezet.nbsp;Jaarlijks wordt op een zaterdag in mei de reünisten-diesnbsp;georganiseerd en bijna iedere,nbsp;maand staat een RVV borrelnbsp;op de agenda. De leden vannbsp;de RVV ontvangen een ledenlijst en zijn op de hoogte vannbsp;borrels, bridgedrives en andere activiteiten. Zij krijgennbsp;immers regelmatig eennbsp;Reünisten Vox met nieuws,nbsp;verslagen, verhalen en uitnodigingen. Maar wat als je (nog)nbsp;geen lid bent, maar wel eennbsp;geïnteresseerde reünist? Watnbsp;als je geen Vox leest, maar welnbsp;graag surft op internet? Vooralnbsp;voor deze alumni heeft de RVVnbsp;een website gemaakt. Opnbsp;vvww.veritasreunisten.nl presenteert RVV onder anderenbsp;een activiteitenagenda, plannen en een fotoarchief in wording.

Meer informatie

Bestuur Reünisten Vereniging van Veritasnbsp;Kromme Nieuwe Gracht 54nbsp;3512 HK Utrecht

Alumni Duits

Alumni Duits zijn welkom op twee literaire lezingen dienbsp;samen met de Stichtingnbsp;Cultuur amp; Kommunikationnbsp;worden georganiseerd.nbsp;Woensdag 12 september leestnbsp;Gisa Funck uit haar dagboeknbsp;'Echt fertig!' over haar afstu-deerperiode. 'Echt fertig!' isnbsp;verschenen bij uitgeverijnbsp;Kiepenheuer amp; Witsch.nbsp;Tijdstip: van 15.00-16.30 uur,nbsp;locatie in de binnenstad, nadernbsp;bekend te maken.

Woensdag 28 november is een van Duitslands bekendste dichteressen te gast: Barbaranbsp;Köhler. Zij draagt voor uit haarnbsp;werk van 15.00 tot 16.30 uurnbsp;in zaal 0.07, Trans 10.

De toegang is gratis.

Meer informatie Ewout van der Knaap,nbsp;(030) 253 6175

Secretariaat Duits, (030) 253 6193

Cursusmarkt van De Uitwijk

Op dinsdag 25 september 2001 presenteert Cultureel Centrumnbsp;de Uitwijk het cursusprogramma najaar 2001 met de Cursusnbsp;Informatiemarkt (15.00 - 19.00nbsp;uur). In het Marinusnbsp;Ruppertgebouw geven denbsp;Uitwijkdocenten uitgebreidnbsp;informatie over de cursussen:nbsp;tekenen, schilderen, keramiek,nbsp;boekbinden, grafische technieken, gravures maken, fotografie, kunstgeschiedenis, filosofie, EHBO, yoga, typevaardig-heden etc. De cursussen starten begin oktober.

Alumni kunnen tot een jaar na afstuderen cursussen volgennbsp;tegen studententarief.

Cultureel Studenten Centrum de Uitwijk

Leuven laan 19

3584 CE Utrecht

(030) 253 3402 fax (030) 253 8605

WWW. uitwijk, uu.nl

e-mail: uitwijk@pobox.uu.nl

Eurocalculator van Solaris

Solaris Universiteitswinkel brengt ook dit academisch jaarnbsp;weer een grote sortering producten met het universiteitslo-go. Solaris heeft leuke cadeausnbsp;voor een buluitreiking of promotie, maar ook een speciaalnbsp;assortiment voor congressen.nbsp;Surf naar www.solaris.nl voornbsp;een overzicht.

Ter gelegenheid van het nieuwe academisch jaar krijgen alle nieuwe klanten een eurocalculator bij besteding vannbsp;ƒ 50,- of meer. Deze aanbieding geldt van 1 septembernbsp;tot 1 november 2001.

Solaris Universiteitswinkel

Domplein 29 3512 JE Utrechtnbsp;(030) 253 6053nbsp;solaris@solaris.nl

Academic Purposes, English for Meetings and Discussions ennbsp;Report Writing. Hierbij wordennbsp;zowel de individuele als denbsp;groepstrainingen nauwkeurignbsp;toegesneden op de specifiekenbsp;leerdoelen van de deelnemers.

Ook cursussen Spaans en Italiaans staan op het programma.

NIEUW dit jaar zijn een vervolgcursus Spaans en een vervolgcursus Italiaans. Bij voldoende belangstelling kan het cursusaanbod gedurende hetnbsp;jaar uitgebreid worden metnbsp;bijv, cursussen Duits of Frans.

Voor alumni van de Universiteit Utrecht geldennbsp;gereduceerde tarieven.

Meer informatie

James Boswell Instituut Instituutsbureau Boswellnbsp;Talen

Kriekenpitplein 21-22 3584 EC Utrecht

Postbus 80148

3508 TC Utrecht

Tel.: (030) 253 8666

Fax: (030) 253 8686

E-mail:

James. boswell@jbi. uu.nl

Internet : www.jbi.uu.nl

Juridisch Post Academischnbsp;Onderwijs

Het Juridisch PAO Utrecht, verbonden aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid, biedt ooknbsp;dit najaar de mogelijkheid totnbsp;professionele na- en bijscholing. De cursussen worden verzorgd door docenten van denbsp;Faculteit Rechtsgeleerdheid innbsp;samenwerking met externe,nbsp;doorgaans in de praktijk werkzame juristen. Voor alumnipas-houders geldt een aantrekkelijke kortingsregeling.

Van september tot en met december 2001 worden denbsp;volgende cursussen georganiseerd:

• PRIVAATRECHT

3 oktober

E-commerce; civielrechtelijke aspectennbsp;11 oktober

Ondernemingsrecht

( optioneel: ICT-practicum)

31 oktober

IE en de nieuwe media; muziekdistributie onlinenbsp;7 en 14 novembernbsp;Boek 1 Rv;

nieuw burgerlijk procesrecht

20 november

Aspecten van schadevergoe-dingsrecht

• • BESTUURSRECHT

8 en 22 november

Handhaving van het omgevingsrecht

27 november

Ruimtelijk bestuursrecht: capita selecta

18 december

Actualiteiten bestuursprocesrecht; ICT-ondersteund

• • STRAFRECHT

2 november

Strafrechtelijke sanctietoe-passing en -uitvoering

• 29 november

Strafrecht en journalistiek

7 december

Strafrechtelijke aansprakelijkheid vannbsp;decentrale overheden

• • OVERIG

15 november

Actualiteiten arbeidsrecht

• 30 november, 7 en 14nbsp;december

Nieuw recht I

13 december 2001

Europees recht voor de praktijkjurist

Meer informatie

Voor informatie of het aanvragen van onze najaarsbro-chure kunt u contact opnemen met: Juridisch PAO Utrecht. (030) 253 7022 /nbsp;253 7032, e-mail:nbsp;jpao@law.uu.nl. U kunt ooknbsp;onze website raadplegen:nbsp;www.law.uu.nl/pao

USG-module designmanagement

utrecht School of Governance (voorheen Centrum voornbsp;Beleid en Management) is eennbsp;interfacultaire organisatienbsp;binnen de Universiteit Utrechtnbsp;waarin wetenschappers uitnbsp;diverse disciplines samenwerken aan vraagstukken op hetnbsp;gebied van beleid en management. Voor managers ennbsp;beleidsmedewerkers biedt denbsp;Utrecht School of Governancenbsp;zogenaamde vrije-keuzekur-sussen aan. Het zijn over hetnbsp;algemeen korte kursussen, (8nbsp;tot 12 weken) en de deelnemers volgen deze samen metnbsp;de doctoraalstudenten. Dezenbsp;studenten komen uit diversenbsp;studierichtingen. Wie aan denbsp;eisen voldoet en de cursus voldoende afsluit ontvangt eennbsp;certificaat dat gelijkwaardig isnbsp;aan de studiepunten die denbsp;studenten verkrijgen. Eennbsp;module die de laatste jarennbsp;steeds meer in de belangstelling staat, is de module designmanagement.

Designmanagement

De meeste mensen die op beleidsniveau leiding gevennbsp;zijn verbalisten, mensen vannbsp;het woord. Als je bedenkt datnbsp;veel mensen in beelden denken valt er nog heel wat tenbsp;ontwikkelen.

Designmanagement is het managen van alle untouchables van een organisatie.nbsp;Aandacht voor het visuelenbsp;betekent aandacht voor allenbsp;non-verbale, sfeer- en gevoels-aspecten. Samenhang in visuele uitingen schept orde in denbsp;chaos van onze veranderlijkenbsp;tijd. Beelden, en dus design,nbsp;helpen extern om onderscheidnbsp;te maken in product of dienstnbsp;en intern bij processen vannbsp;identificatie. Design kan informatieprocessen versnellen,nbsp;toegankelijker en aantrekkelijker maken.

Deze module heeft als doel het ontwikkelen van een visienbsp;op het gebruik van design alsnbsp;strategisch middel voor organisaties en het ontwikkelennbsp;van feeling om keuzes te vertalen in visuele middelen.nbsp;Belangrijk is het uitwisselennbsp;van ideeën ervaringen en associaties. De cursus start eindnbsp;oktober 2001 en duurt 8nbsp;weken, 2 avonden in de weeknbsp;in het centrum van Utrecht.

Cursusleider is drs. Joke van Beek. E-mail:

J. vanBeek@usg. uu.nl

Een uitgebreide brochure kunt u aanvragen op (030)nbsp;253 8101.

Haydn in

Uniezaal

Dinsdag 27 november: strijkkwartetten van Josephnbsp;Haydn in de Uniezaal

Het Franciscus Quartet speelt op dinsdag 27 november a.s.nbsp;vier strijkkwartetten vannbsp;Joseph Haydn, de componistnbsp;die bekend staat als de vadernbsp;van het strijkkwartet. In eennbsp;periode die zich uitstrektenbsp;over meer dan 45 jaar ontwikkelde Haydn uit het vijfdeligenbsp;divertimento voor twee violen,nbsp;altviool en basso het volwaardige klassieke strijkkwartet. Het Franciscus Quartetnbsp;biedt u een overzicht vannbsp;Haydns kwartet-oeuvre. Hetnbsp;programma begint met het uitnbsp;1757/1758 daterende kwartetnbsp;opus 2 nr. 4 en eindigt metnbsp;Haydns laatste werk, het uitnbsp;1803 daterende onvoltooidenbsp;strijkkwartet opus 103. Verdernbsp;staan nog op het programmanbsp;de kwartetten opus 20 nr. 5 ennbsp;opus 77 nr. 1. De organisatienbsp;van het concert is in handen

van de Nederlandse Joseph Haydn Stichting in samenwerking met de Universiteitnbsp;Utrecht. Het concert vindtnbsp;plaats in de Uniezaal in hetnbsp;Academiegebouw aan hetnbsp;Domplein te Utrecht, aanvangnbsp;20.15 uur. Als lezer van Illusternbsp;kunt u toegangskaarten verkrijgen voor ƒ 20,-, de prijs dienbsp;ook voor donateurs van denbsp;Nederlandse Joseph Haydnnbsp;Stichting geldt (de normalenbsp;prijs is ƒ 30,-).

Colofon

Illuster 24, jaargang 6, 19 september 2001

Illuster is een gezamenlijke uitgave van de Universiteit Utrecht en het Utrechtsnbsp;Universiteitsfonds, in samenwerking metnbsp;faculteiten en verenigingen.

Illuster verschijnt vier keer per jaar en wordt toegezonden aan afgestudeerdennbsp;van de Universiteit Utrecht in een oplagenbsp;van 58.000.

Hoofdredacteur:

Twan Geurts

Redactie:

Armand Heijnen, Helène Ruys, Sylvia den Hengst (eindredactie)

Redactie-advies:

Mascha Damen, Liesbeth Houtman, Lamberthe de Jong, Arjan Kors, Hendriknbsp;Spiering

Redactieraad:

Piet van Asseldonk, NOS eindredactie; Paul van den Hoven, hoogleraar linguïstiek UU; Joop Kessels, directeur communicatie UU; Bas Mesters, Adviesraadnbsp;voor Wetenschap en Technologie; Friedanbsp;Pruim, redacteur Opzij; Arie Smit, directeur TeleacNot.

Aan dit nummer werkten verder mee: Chretien Breukers, Germaine Custers,nbsp;Tanny Dobbelaar, José Donders, Marconbsp;van Duyvendijk, Erik Hardeman, Christienbsp;Hofmeester, Dorinne Raaimakers, Ton vannbsp;Rietbergen, Janny Ruardy, Chiara Soldati,nbsp;Yvonne Slootjes, Leneke Visser, Sandernbsp;van Walsum, Johan Vlasblom

Foto's:

Marco van Duyvendijk, Maarten Hartman, Ivar Pel, Liesbeth Sterck, Edwin Walvisch

Beeld omslag:

Edwin Walvisch

Cartoons:

Jos Collignon

Rubrieksillustraties:

Marco Faassen

Ontwerp en opmaak: WRIK (BNO), Utrecht

Druk:

Brouwer Rotatie

© Universiteit Utrecht

Illuster, periodiek voor alumni van de Universiteit Utrecht. Overname van artikelen is -met bronvermelding- toegestaan.nbsp;Het U-blad stelt op verzoek van de redactie eerder in het U-blad verschenen artikelen en illustraties beschikbaar aannbsp;Illuster.

Illluster is een productie van het Bureau Journalistieke Producties, een samenwerking tussen het Communicatie Servicenbsp;Centrum van de Universiteit Utrecht ennbsp;het Utrechts Universiteitsblad.

ISSN:

1338-4703. Voor toezending is gebruikgemaakt van het alumnibestand van de Universiteit Utrecht

Oproep aan de lezer

Illuster 25 verschijnt op 12 dec. 2001. Reacties, suggesties en ingezonden mededelingen kunt u toezenden aan de redactie voor 29 oktober. De redactie houdtnbsp;zich het recht voor ingezonden mededelingen te weigeren of in te korten.

Redactie-adres:

illuster

Postbus 80125

3508 TC Utrecht

tel.: (030) 253 26 51 fax: (030) 253 36 85nbsp;e-mail: illuster.redactie@csc.uu.nl

Voor adreswijzigingen: illuster@csc.uu.nl

Zoeken naar Arthur

Wie geïnteresseerd is in de verhalen van de mythische koning Arthur en in Engeland zijn vermoedelijke geboorteplaatsnbsp;Tintagel in Cornwall bezoekt,nbsp;komt daar ontgoocheld vandaan. Had je je in een mystiekenbsp;wereld gewaand met dolendenbsp;ridders en zwarte raven, dan isnbsp;de werkelijkheid wel heelnbsp;wreed. Al bij aankomst sta jenbsp;in een kilometerslange file, omnbsp;je vervolgens een weg tenbsp;banen langs allerlei parafernalia. Uiteindelijk leiden de souvenirs je naar de rune, waarnbsp;Arthur wellicht verbleef.

Niettemin: trouwe fans kunnen in Engeland hun hart ophalen.nbsp;Dat blijkt uit het overzichtelijke en aantrekkelijk uitziendenbsp;gidsje van Nicki Bullinga, werkzaam bij de universiteitsbibliotheek in Utrecht. In het reis-handboek 'In de voetsporennbsp;van koning Arthur' wordennbsp;alle Arthurlocaties in Engeland,nbsp;Wales en Schotland in zesnbsp;geografische blokken beschreven. De voetsporen gaan ondernbsp;andere langs kastelen, runes,nbsp;rotsen en het meer Dozmary,nbsp;waar het zwaard van Excaliburnbsp;zou liggen. Of Arthur, Merlijnnbsp;en de ridders van de Rondenbsp;Tafel nu wel of niet bestaannbsp;hebben, maakt eigenlijk nietnbsp;uit. Wanneer Engelsen iemandnbsp;vereren, dan doen ze dat grondig en wordt elke voetstap verheven tot monument. In Walesnbsp;kan men de hoefafdruk vannbsp;Arthurs paard bewonderen.nbsp;Het beest had zo'n moeite omnbsp;een zeemonster uit het Barfog-meer te trekken, dat de afdruknbsp;van de hoef nog te zien is innbsp;de rots bij Carn March Arthur.nbsp;Bullinga geeft veel en goedenbsp;achtergrondinformatie bij allenbsp;locaties. Waar mogelijk worden internetadressen vermeld.nbsp;Handige overzichtskaartjes ennbsp;mooie foto's zorgen ervoor datnbsp;de Arthurianen volledig aannbsp;hun trekken komen.

Nicki Bullinga: In de voetsporen van Koning Arthur. Uitgeverij Gottmer, Prijs: f36,95.

[Janny Ruardy]

MUSEUM

Zetel van rede en waanzin In het Universiteitsmuseumnbsp;staat tot en met 7 oktober denbsp;expositie 'het hoofd ten voeten uit', een co productie metnbsp;het museum dr. Guislain innbsp;Gent. De uiterlijke kenmerkennbsp;van het hoofd, en vooral ooknbsp;de zoektocht van de wetenschap om via dat uiterlijk ietsnbsp;over het innerlijk - over hetnbsp;karakter en de psychologie - tenbsp;kunnen zeggen, is het onderwerp van deze tentoonstelling.nbsp;Bij de expositie is een lijvige ennbsp;prachtige catalogus verschenennbsp;met dezelfde titel: het hoofdnbsp;ten voeten uit. Het boekwerknbsp;is een mooi voorbeeld van watnbsp;het museum als zijn opdrachtnbsp;ziet: een evenwicht zien te vinden tussen een wetenschappelijk onderbouwde presentatienbsp;van objecten en een uitnodigende opstelling voor een groter publiek, kortom: een balansnbsp;tussen academisme en populisme. Het 'hoofd', de zetel vannbsp;de rede maar ook van denbsp;waanzin, leent zich uitstekendnbsp;voor een dergelijke exercitienbsp;want enerzijds is het objectnbsp;van veelvuldige academischenbsp;studie, anderzijds spreekt hetnbsp;tot de verbeelding van hetnbsp;grote publiek, getuige bijvoorbeeld de vele uitdrukkingen ennbsp;zegswijzen die 'het hoofd' totnbsp;onderwerp hebben.

Diverse wetenschapsbeoefenaren, onder meer uit Utrecht en Gent, leggen in de catalogusnbsp;uit hoe de wetenschap in denbsp;loop der jaren met het hoofd isnbsp;omgegaan. Schedel, gelaatsspieren, de hersenen, denbsp;neus... Het is allemaal onderwerp van bespiegeling in de innbsp;drie talen (Nederlands, Fransnbsp;en Engels) geschreven catalogus. En van visualisering, wantnbsp;als dit boekwerk ergens doornbsp;uitblinkt, dan is het door hetnbsp;prachtige illustratiemateriaal.

De catalogus 'Het hoofd ten voeten uit' kost normaalnbsp;f 60,-. Op vertoon van dezenbsp;boekbespreking aan denbsp;balie van hetnbsp;Universiteitsmuseum betalen alumni slechts f 45,-,nbsp;inclusief een bezoek aan denbsp;tentoonstelling.nbsp;Universiteitsmuseumnbsp;Utrecht, Lange Nieuwstraatnbsp;106, Utrecht. Tel. (030) 253nbsp;8008. Geopend van dinsdagnbsp;tot en met zondag vannbsp;11.00 tot 17.00 uur.nbsp;Bereikbaar met bus 2/22nbsp;vanaf Utrecht CS.

[Armand Heijnen]

Handboek van de 20e eeuwse cultuur

Hij heeft het voorspeld en hij heeft woord gehouden: na zijnnbsp;emeritaat, eenmaal vrijgesteldnbsp;van de door hem zo verafschuwde bureaucratischenbsp;rompslomp waarmee de professor anno 2000 zit opgescheept, zou H.W. von dernbsp;Dunk pas écht productief worden. Niet dat hij tijdens zijnnbsp;hoogleraarschap in Utrecht -hedendaagse geschiedenis ennbsp;later cultuurgeschiedenis -heeft stil gezeten. Maar nu hijnbsp;eenmaal met pensioen is overtreft Von der Dunk zichzelf innbsp;productiviteit. In 1999 verscheen zijn prachtige boeknbsp;Voorbij de verboden drempel.nbsp;De Shoah in ons geschiedbeeldnbsp;En onlangs bracht hij twee lijvige boekwerken uit onder denbsp;titel De verdwijnende hemel.nbsp;Over de cultuur van Europa innbsp;de twintigste eeuw, al evennbsp;meeslepend. En ongetwijfeldnbsp;zijn magnum opu. Veel ruimtenbsp;spendeert Von der Dunk aannbsp;de aanloop naar en het beginnbsp;van de twintigste eeuw: deel 1nbsp;(bijna 500 bladzijden) gaat totnbsp;de jaren twintig. Begrijpelijknbsp;voor een historicus die hechtnbsp;aan distantie: hoe verder terugnbsp;in de tijd, hoe genuanceerdernbsp;het oordeel dat geveld kannbsp;worden. Eenmaal beland bij denbsp;val van de Berlijnse muur,nbsp;begint wat Von der Dunk denbsp;'onvoltooid tegenwoordigenbsp;tijd' noemt. Het eerste deel isnbsp;ook verreweg het mooiste: hiernbsp;is Von der Dunk op zijn best.nbsp;Hij schrijft in prachtig Nederlands, zet grote lijnen neernbsp;zonder het signante detail overnbsp;het hoofd te zien. Sterker nog:nbsp;het detail is vaak de kapstoknbsp;waaraan de grote lijn wordtnbsp;opgehangen. Het is wel degelijk een 'cultuurgeschiedenis'nbsp;en niet de zoveelste politiekenbsp;geschiedenis (zoals een recensent van het Historischnbsp;Nieuwsblad beweerde). Bij denbsp;behandeling van de eerstenbsp;wereldoorlog bijvoorbeeldnbsp;geeft Von der Dunk niet denbsp;beschrijving van het politiek-diplomatieke spinnenweb datnbsp;achter deze oorlog zat of eennbsp;geschiedschrijving van de militaire strategie, maar geeft hijnbsp;de culturele implicaties weernbsp;die deze oorlog op de geestesgesteldheid van de betreffende mensen gehad heeft: denbsp;malaise van een fysiek en/ofnbsp;psychisch verminkte 'lost generation', de vrouwenemancipatie die op gang kwam in eennbsp;maatschappij waarin de mannbsp;was verbannen naar front ofnbsp;graf, de persvrijheid dienbsp;gedoogd werd, etcetera. Denbsp;voorbeelden zijn eindeloos uitnbsp;te breiden.

Von der Dunk heeft een indrukwekkend handboeknbsp;geschreven over de cultuur innbsp;de vorige eeuw waarmeenbsp;menige geschiedenis- en letterenstudent zijn voordeel kannbsp;doen. Maar vooral: hij heeftnbsp;ruim 1000 pagina's proza geleverd waarvan iedere historischnbsp;geïnteresseerde zal smullen.

H. W. von der Dunk. De verdwijnende hemel.nbsp;Over de cultuur van Europanbsp;in de twintigste eeuw.nbsp;Uitgeverij Meulenhoff. Prijs:nbsp;f 125,- (paperback) ofnbsp;f 175,- (gebonden).

[Armand Heijnen]

Architectuur

Het is de laatste tijd een stuk drukker op De Uithof. Maar niet in de collegezalen of in andere onderwijsruimtes. Die zijn namelijk leger dannbsp;ooit. Studenten en medewerkers hebben welnbsp;wat beters te doen dan onderwijs te volgen ofnbsp;te geven. De eerste groep bekwaamt zich massaal in het verkrijgen van de zo gewenstenbsp;arbeidsmarktvaardigheden. De 'hipo's' doen ditnbsp;via voorzitterschappen bij de JOVD of het USC,nbsp;de 'lopo's' via een baantje bij de Apple Happie.nbsp;Ondertussen proberen de medewerkers aanziennbsp;te verwerven middels een artikeltje in eennbsp;Engelstalig tijdschrift of met een prestigieusnbsp;derde geldstroom onderzoek. En zo kan hetnbsp;gebeuren dat niemand gebruik maakt van denbsp;daarvoor bedoelde onderwijsruimtes. Niet datnbsp;iemand dat weet, want een deugdelijk administratiesysteem is er nog steeds niet.

Wie zichzelf ondanks drukke werkzaamheden terug vindt in een onderwijsruimte, merkt alnbsp;snel dat het geen pretje is om daar te zitten.nbsp;Nog afgezien van het nare feit dat de roostermakers je veelal van hot naar her sturen, zijnnbsp;de meeste onderwijsruimtes tamelijk afgetraptnbsp;en ontberen zij de faciliteiten voor het alom zonbsp;geroemde projectonderwijs. Geen wonder overigens, want bij de hele discussie over nieuwbouw en inrichting in De Uithof is nog nooitnbsp;een docent of student betrokken geweest,nbsp;zoals recent werd vastgesteld in het audit-rapport onderwijsfaciliteiten van de illustere projectgroep 'hoger op de ranglijst'.

Het straatbeeld van De Uithof is vroiijker van aard. Het krioelt van de speelse Italianen ennbsp;bussen vol plaatjes schietende Japanners rijdennbsp;af en aan. Terwijl de medewerker zich verwonderd afvraagt wanneer de architectonischenbsp;hoogstandjes een kleurtje krijgen en of denbsp;akoestiek het in het Educatorium ooit verbeterd zal worden, meent Tracy Metz in NRCnbsp;Handelsblad dat De Uithof zich heeft ontwikkeld tot een 'champ de mars' van de hedendaagse architectuur. Zij laat zich aan de handnbsp;van opperbouwmeester Sikkema meevoeren ennbsp;ineens ziet zij, wellicht gestimuleerd door eerdere lucratieve opdrachten, de lijnen en denbsp;ambitie. Overal ontwaart zij gezichtsbepalendenbsp;gebouwen en gedurfde architectuur. Zij weigertnbsp;de rare discrepantie te zien tussen het inderdaad fraaie Minnaertgebouw en zijn saaienbsp;omgeving. Bovendien weigert zij, net als denbsp;rest van de architectuursekte, het verschil tenbsp;zien tussen prachtige toekomstbespiegelingennbsp;en alledaagse situaties. In die harde realiteitnbsp;razen bussen door het als ontmoetingsplaatsnbsp;beschouwde centrumgebied en bestempelennbsp;studenten De Uithof nog steeds als saai en tenbsp;vermijden.

De Uithof. Steeds weer moet ik denken aan een fraaie uitdrukking van mijn vader : 'Al draagtnbsp;een aap een gouden ring, het is en blijft eennbsp;lelijk ding.'

[Ton van Rietbergen, economisch geograaf en bewoner van een chagrijnige kolos (Vannbsp;Unnik gebouw, voorheen Trans II).]

Na vier jaar school voor journalistiek en drie jaar een baan bij de plaatselijke krant van Leerdam gingnbsp;Caroline rechten studeren. Dat was in 1986. 'In dienbsp;tijd was de arbeidsmarkt verschrikkelijk. Ik zat bijnbsp;dat plaatselijke sufferdje. Ik was onzeker over watnbsp;ik kon maar ik wist wel; ik moet hier weg', verteltnbsp;Caroline Franssen. Gaan studeren leek een primanbsp;optie. Waarom rechten? Grinnikend: 'Ik ben iemandnbsp;die houdt van vrijheid. Daarom ben ik ook geïnteresseerd in regels. Als je die kent, weet je ook waarnbsp;je vrijheid ligt.'

Vergeleken met de school voor journalistiek vond Caroline de universiteit heel saai. 'Heel weinig uitdagend. De studie nodigde helemaal niet uit totnbsp;zelf nadenken, tot verbanden leggen. Ik heb welnbsp;geprobeerd om het leuk te maken. Bijvoorbeeldnbsp;door in de U-raad te gaan. Daar heb ik mijn sporennbsp;achtergelaten. Ik heb een systeem bedacht om vakken door studenten te laten beoordelen. Datnbsp;bestaat geloof ik nog steeds.'

Caroline wilde rechter worden, maar kwam niet door de toelatingsexamens. 'Mijn hoogleraar strafrecht zei over mijn afwijzing: wees maar blij, zo'nnbsp;organisatie vol formele structuren, dat is niets voornbsp;jou.' Uiteindelijk kreeg ze een baan als beleidsmedewerker emancipatie, milieu en ouderenbeleid bijnbsp;de vakcentrale voor middelbaar en hoger personeel.nbsp;'Ik had er veel vrijheid, maar ik ben er tot gek werdens toe tegengewerkt. Het was moeilijk maar tochnbsp;ook wel leerzaam om in een veel minder radicalenbsp;omgeving te werken. Ik heb geleerd dat je dingennbsp;ook op een subtiele, meer ontspannen manier kannbsp;bereiken dan alleen via de barricaden.'

Inmiddels is Caroline zelfstandig ondernemer. In haar bedrijf Heart Management in Culemborg geeftnbsp;ze trainingen en coaching in levenskunst.nbsp;Levenskunst, wat is dat? Caroline antwoordt: 'Dat jenbsp;leert om te gaan met de positieve en negatievenbsp;kanten van het leven. Dus niet datje altijd vrolijknbsp;moet zijn, integendeel. Als je verdriet en boosheidnbsp;wegdrukt, kost dat veel energie. Daardoor verlies jenbsp;het vermogen om te doen wat je echt wil.' Carolinenbsp;coacht mensen die vastgelopen zijn in hun baan ofnbsp;proberen uit de WAO te komen, de arbeidsmarktnbsp;op. Schreef ze in haar vorige baan vooral beleidsrapporten en was ze veel aan het vergaderen, nunbsp;praat ze indringend met mensen over hun diepstenbsp;motieven. Vanwaar deze verandering?

Caroline: 'Al tijdens de universiteit was ik bezig met mijn persoonlijke ontwikkeling via technieken alsnbsp;rebirthing, indianenrituelen, meditatie en tantra.nbsp;Daarin viel me op dat veel mensen die cursussennbsp;gebruiken als uitlaatklep voor hun emoties, maarnbsp;eenmaal thuis niets veranderen aan hun relatie ofnbsp;baan waar ze niet gelukkig in waren. Ze bleven steken in het uiten van emoties. Ik wilde een stap verder: resultaten boeken. Mensen laten ontdekkennbsp;wat ze echt graag willen. En ze helpen om dat ooknbsp;te bereiken.'

Caroline geniet wanneer mensen door haar coaching nieuwe stappen in hun loopbaan durven zetten. Het heeft haar zelf een nieuw inzicht opgeleverd. 'Zelf wil ik graag opvallen, gezien en gehoord worden. Nu heb ik werk waarin ik alleen indirectnbsp;resultaten boek. Dat ik dat leuk zou vinden, heeftnbsp;me verrast. Toch weet ik zeker: dit is het vak dat bijnbsp;me past.'

[Tanny Dobbelaar]