oprecht, het was een van de redenen om de oversteek van Leiden naar Utrecht te durven maken.

Het college van bestuur organiseerde in de Senaatszaal een introductiebijeenkomst met diner voor zojuist benoemdenbsp;hoogleraren. Ik hield een cabareteske toespraak waarin iknbsp;zowel het hoogleraarschap als het college van bestuur opnbsp;de hak nam. Zo'n voorlichtingspraatje van het college overnbsp;de organisatie van de universiteit is een jonge traditie. Iknbsp;verklaarde dat uit de neergang van het hoogleraarschap.nbsp;Vroeger dacht men dat professoren niets meer te leren hadden. Ze droegen een aureool en werden beleefd met 'professor' aangesproken. Nu zijn het gewone mensen die hardnbsp;werken. In het kader van deze aftakeling werden we in eennbsp;klasje bij elkaar gezet. Daar geef ik het college van bestuurnbsp;helemaal gelijk in: het heeft alles te maken met de vermenselijking van het hoogleraarschap. Ik vertelde erbij dat ditnbsp;extra makkelijk te pruimen is, juist omdat ook het ambt vannbsp;de universitaire bestuurder is onttakeld.'

Magnum opus

Vanaf januari krijgt prof.dr. Frits Pieter van Oostrom (48), sinds 1982 hoogleraar Nederlandse Letterkunde tot denbsp;Romantiek in Leiden en succesauteur van Maerlants wereld,nbsp;in Utrecht alle vrijheid om te werken aan zijn magnumnbsp;opus. Een grote Nederlandse literatuurgeschiedenis vannbsp;Hebban alla vogala tot aan de boekdrukkunst. Hij is vannbsp;plan om het boek te concipiëren samen met een internetsite. Het wordt een synthese van het onderzoek dat tweenbsp;generaties medioneerlandici hebben verricht, sinds Vannbsp;Mierio in 1950 het laatste gedegen literatuuroverzichtnbsp;schreef. 'Sindsdien is er vreselijk veel gebeurd binnen denbsp;medioneerlandistiek. Het werk van Pleij, Gerritsen, maarnbsp;ook van heel veel jongere onderzoekers verdient te wordennbsp;gehonoreerd in het grote verband van een literatuurgeschiedenis. Daarbij: mediëvisten van nu vinden anderenbsp;thema's interessant dan vijftig jaar geleden. Het gender-perspecief bijvoorbeeld. Het lijkt me geweldig als wordtnbsp;gezegd dat in het boek mijn passie doorklinkt voor zowelnbsp;grote als kleine dichters. Het klinkt dominee Gremdaatach-tig, maar ik heb zo langzamerhand wel de leeftijd dat iknbsp;voor mijn liefdes durf uit te komen. Het werk moet eennbsp;groot vakmanschap uitstralen, maar dat hoeft niet zo op denbsp;voorgrond te staan.'

Masculien vertoon

Dat herinnert hem aan zijn Utrechtse leermeester en co-promotor, de keltologe prof. Maantje Draak. Op een dag bespraken ze bij haar thuis, een soort museum volgestouwdnbsp;met Aziatische kunstvoorwerpen, zijn proefschrift. Op eennbsp;klein hoekje van de salontafel schoof ze dertig jaargangennbsp;culturele bijlagen aan de kant, en smeerde daar wat boterhammen. 'Over mijn proefschrift was ze zeer te spreken,nbsp;maar zei: 'Je hebt ontzéttend veel noten met geleerde literatuur. Dat is wel mooi, maar vanaf nu hoef je je kennisnbsp;nooit meer zo te etaleren.' Ik had waanzinnig veel gelezen

en wilde dat ook laten zien. Mijn laatste stelling was: de behoefte van onderzoekers om hun boeken te voorzien vannbsp;een lange bibliografie is een variant op het jongensspelletjenbsp;wie de langste heeft. Dit grapje dank ik aan haar opmerking dat mijn publicatielijst 'masculien vertoon' was. Overigens begreep ik dit commentaar toen niet. Ik schreef hetnbsp;toe aan de generatiekloof. Maar nu begrijp ik het wel, hetnbsp;is een verschil in ontwikkeling. Nu vind ik ook dat je sobernbsp;kunt zijn. De kwaliteit en doorleefdheid van je werk zijnnbsp;belangrijker dan de kwantiteit. Maartje Draak was een universiteitshoogleraar avant la lettre. Mensen die heel anderenbsp;studies deden, volgden bij haar college. Het was zonde omnbsp;in Utrecht te studeren en niet bij haar college te lopen.nbsp;Over je eigen muurtjes heen kijken is bijzonder leerzaam. Iknbsp;wil niet zeggen dat toekomstige hartchirurgen bij filmkunde college moeten lopen, maar de compartimentering isnbsp;tegenwoordig erg doorgeschoten.'

Vrije rol

In het Utrechtse onderwijs zal Van Oostrom als universiteitshoogleraar een vrije rol spelen, toegesneden op zijn belangstelling en persoon. Hij denkt aan 'vernieuwende,nbsp;vrije maar allerminst vrijblijvende gesprekscolleges overnbsp;inspirerende voorbeelden.' En dan kiest hij voor de geesteswetenschappen in meest ruime zin. Hij noemt wat helden:nbsp;Ginzburg, Huizinga, Nussbaum, Auerbach, Gerritsen. Metnbsp;een groep van maximaal 20 studenten wil Van Oostrom eennbsp;spannend gesprek aangaan. In een prettige ambiance,nbsp;vooral niet schools en in de zekerheid dat de studenten denbsp;beeldbepalende publicaties ook echt gelezen hebben ennbsp;zich erdoor laten stimuleren. Van Oostrom gruwt van academische superspecialisering in het onderwijs. Het liefst wilnbsp;hij studenten opleiden tot intellectueel. 'Ik hoop dat mijnnbsp;colleges studenten van allerlei achtergrond kunnen trekken. Als er een bèta zou zijn die iets voelt voor verrijkingnbsp;door de geesteswetenschappen, dan is het mij een eer omnbsp;hem of haar op mijn colleges te onthalen.'

Hij overweegt om soortgelijke colleges ook aan te bieden aan afgestudeerden en ouderen. 'Letteren is een groeimarkt voor ouderen, vanwege een zekere laagdrempeligheid. Je hoeft er technisch niet in thuis te zijn om er tochnbsp;van te genieten en erover te kunnen spreken. Dat voordeelnbsp;moeten we uitbuiten. Als ik lezingen geef in den lande,nbsp;dan ben ik vaak zelf de jongste aanwezige. Nog steeds. Ernbsp;komen verrassend goede vragen uit de zaal, van accountants of medisch specialisten. Hoog opgeleiden die opnbsp;school al geïnteresseerd waren in het vak Nederlands, maarnbsp;toevallig een ander beroep hebben gekozen. Het lijkt menbsp;dankbaar werk om zulke mensen op mijn colleges te verwelkomen. Ik denk aan verrijkende rondetafelgesprekkennbsp;met flessen van de firma Bloem erbij. Dankzij mijn goedenbsp;krediet van het college van bestuur kan ik daar zelfs opnbsp;tractoren.'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Chiara Soldati]

Personalia

Willem Hendrik Gispen, rector magnificus van de Universiteit Utrecht, heeft op i oktober een eredoctoraat van de I.M. Sechenovnbsp;Moscow Medical Academy ontvangen. Gispen kreeg de onderscheidingnbsp;vanwege zijn baanbrekend werk over hersenschade in dieren als gevolg vannbsp;suikerziekte en voor zijn inzet voor de neurowetenschappen in Rusland.

Jacomine Nortier, universitair hoofddocent in de sociolinguïstiek aan de faculteit Letteren, heeft voor haar boek ‘Murks en Straattaal’ de jaarlijkse prijs voor populair-wetenschappelijk werk van de Landelijkenbsp;Onderzoeksschool Taalwetenschap (LOT) ontvangen. Nortier bestudeerde het hedendaagse, door allochtonen beïnvloede taalgebruik vannbsp;jongeren. Volgens de jury heeft zij een actueel thema op heldere wijzenbsp;behandeld.

Esther Luiten heeft van de Stichting Historie der Techniek de Forbes Prijs 2001 gekregen voor haar proefschrift ‘Beyond energy efBciency-Actors, networks and government intervention in the development ofnbsp;industrial process technologies’. Luiten kreeg de prijs omdat ze met hetnbsp;onderzoek heeft aangetoond dat historisch onderzoek beleidsrelevant kannbsp;zijn en omdat haar studie een voorbeeld is van geslaagd interdisciplinairnbsp;beta/gamma onderzoek. Luiten promoveerde op 13 september aan denbsp;faculteit Scheikunde.

Cultureel antropologe Gloria Wekker wordt de eerste zwarte Nederlandse hoogleraar gender en etniciteit. Wekker zal zich bij de leerstoelgroep Vrouwenstudies van de Universiteit Utrecht bezighouden met de positie van zwarte vrouwelijke migranten en vluchtelingen in Nederland.

Duitsers, Fransen en Italianen, maar ook steeds meernbsp;Chinezen, Indiërs en Oekra'i-ners. Het aantal jonge buitenlandse onderzoekers in Utrechtnbsp;groeit snel. De oorzaak? Hunnbsp;Nederlandse leeftijdsgenotennbsp;kiezen in groten getale voor hetnbsp;bedrijfsleven.

'Een jaar of vijf geleden kreeg ik op een advertentie voor een promovendus of een post-doc tussen denbsp;twintig en dertig brieven', verteltnbsp;fysicus Hans Gerritsen. 'Onlangsnbsp;moest ik het doen met twee reacties, eentje van een student van mijnbsp;die bij nader inzien liever naar Leiden ging, en één van een werklozenbsp;kernfysicus van een jaar of vijftig.nbsp;Dat schoot dus niet op.' Gerritsen isnbsp;niet de enige Utrechtse onderzoeksleider met personeelsproblemen.nbsp;Vooral in de bèta-medische sfeernbsp;bestaat een schreeuwend gebreknbsp;aan jong Nederlands onderzoekta-lent. Volgens velen is de hoofdoorzaak de aantrekkingskracht van hetnbsp;bedrijfsleven met zijn hoge salarissen, mooie carrièremogelijkhedennbsp;en leuke extra's zoals de al bijnanbsp;spreekwoordelijke 'leasebak'.

'De sfeer onder studenten is op dit moment: 'je bent een loser als jenbsp;aio wordt', zucht Spinozawinnaarnbsp;Hans Clevers van de faculteitnbsp;Geneeskunde. 'Ik had hier pas nognbsp;een heel goede student, echt primanbsp;geschikt voor de wetenschap, maarnbsp;ja, hij kon ook een baan bij McKinsey krijgen en dat sprak hem meernbsp;aan.'

De tijd is voorbij dat het imago van de sjofel geklede wetenschapper innbsp;een afgetrapt lab nog doorgingnbsp;voor romantisch, bevestigt directeurnbsp;Paul Schnabel van het Sociaal ennbsp;Cultureel Planbureau. In opdrachtnbsp;van de Nederlandse wetenschapnbsp;hield zijn bureau onlangs eennbsp;enquête onder promovendi ennbsp;directeuren van onderzoekscholen.nbsp;'Wat mij daarbij vooral opviel wasnbsp;dat directeuren zeiden bij hun werving zoveel last te hebben van hetnbsp;stoffige imago van de universiteit.nbsp;Dat imago spoort ook wel met denbsp;realiteit, vrees ik.'

Gerritsen zoekt zijn heil de laatste jaren noodgedwongen steeds meernbsp;in het (verre) oosten. Op advertenties op internet krijgt hij vooralnbsp;reacties uit Oost-Europa en uit Azië.nbsp;'Met het gros daarvan kan ik nietnbsp;veel, maar gelukkig zitten er ooknbsp;heel goede kandidaten tussen. Iknbsp;heb hier nu een Rus en twee jongens uit de Oekraïne rondlopen dienbsp;het alle drie prima doen.' Ooknbsp;Utrechts meest geciteerde chemicusnbsp;prof.dr. Gerard van Koten vindt hetnbsp;geen enkel probleem om goedenbsp;buitenlanders aan te stellen. 'Dienbsp;zijn er gelukkig nog genoeg. Innbsp;mijn groep heb ik op dit momentnbsp;mensen uit India, Slovenië, Italië,nbsp;Spanje en Rusland en dat is echtnbsp;een prima mix. Ik begrijp trouwensnbsp;niet waar we over zeuren. In Amerika zijn toch alle onderzoeksgroepen die iets voorstellennbsp;internationaal samengesteld? Nee,nbsp;het spijt me, ik zie het probleemnbsp;niet zo.'

[EH, Ublad]

Maandelijks promoveren aan de Universiteit Utrecht tientallennbsp;onderzoekers. Hieronder denbsp;samenvattingen van enkele dissertaties die de pers haalden.nbsp;Meer informatie over promotiesnbsp;staat op wmm.uu.nllnieuws. Opnbsp;deze site vindt u, naast hetnbsp;meest recente nieuws, eennbsp;agenda met een overzicht vannbsp;promoties, oraties, symposia ennbsp;andere activiteiten.

Immuuntherapie

Heidi van Ojik beschrijft in haar proefschrift een aantal nieuwe therapeutische benaderingen van kanker. Centraal staat de beïnvloedingnbsp;van de eigen afweer. Bij kankerpatiënten is de afweer gestoord,nbsp;waardoor lichaamseigen cellennbsp;kunnen veranderen en ontsnappennbsp;aan de controle van het afweerap-paraat. Volgens de promovendanbsp;zijn de resultaten van haar onderzoek veelbelovend. Ze verwachtnbsp;dat deze immuuntherapie in denbsp;nabije toekomst gebruikt gaat worden als behandelingsmogelijkheidnbsp;van kanker. Van Ojik promoveerdenbsp;op 2 oktober aan de faculteitnbsp;Geneeskunde.

Rekenen

Marokkaanse en Turkse kinderen in groep 4 van de basisschool kunnennbsp;hun achterstand in rekenen gemakkelijk inlopen. Na intensief oefenennbsp;met een speciaal lesprogramma zijnnbsp;ze zelfs beter in rekenen dan denbsp;meeste leeftijdsgenootjes, allochtoon of autochtoon. Dit blijkt uitnbsp;het onderzoek van onderwijskundige Julie Menne, verbonden aannbsp;het Freudenthal Instituut. Aan hetnbsp;onderwijsexperiment, dat eennbsp;schooljaar duurde, werd deelgenomen door acht groepen 4 vannbsp;Utrechtse basisscholen. Menne promoveerde op 22 oktober aan denbsp;faculteit Wiskunde en Informatica.

Lengte

Hans de Beer laat in zijn onderzoek zien dat lengtegroei vooral wordtnbsp;beïnvloed door infectieziekten ennbsp;in mindere mate door voeding ofnbsp;het op zeer jonge leeftijd verrichtennbsp;van zwaar werk. Hij baseert dezenbsp;conclusie op een inventarisatie vannbsp;de lengteontwikkeling van mannennbsp;en vrouwen vanaf de late middeleeuwen tot het einde van de 20enbsp;eeuw. Van een continu stijgendenbsp;lengte is geen sprake. Lichaamslengte steeg en daalde in dezenbsp;periode afhankelijk van de matenbsp;van blootstelling aan ziektekiemen.nbsp;De Beer promoveerde op 9 november aan de faculteit Letteren.

Zandbank

Zandbanken langs de Nederlandse kust komen voor op waterdieptesnbsp;tot ongeveer zes meter en vormennbsp;een natuurlijke verdedigingslinienbsp;tegen kustafslag. Voor de kust bijnbsp;Noordwijk is met een Amerikaansnbsp;video systeem (Argus) gedurendenbsp;drie jaar elk uur een opname vannbsp;de kust gemaakt. Uit de analysenbsp;van deze beelden concludeert Irenenbsp;van Enckevort dat het gedrag vannbsp;de zandbanken een proces is datnbsp;vooral wordt bepaald door denbsp;natuurlijke afwisseling van periodes met stormachtig en rustig weer.nbsp;Van Enckevort promoveerde op 14nbsp;november aan de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen.

Dierenwelzijn

De balans tussen hun goede en slechte ervaringen bepaalt het welzijn van dieren. Josefien Von Freitag Drabbe Künzel, die op 29nbsp;november is gepromoveerd aan denbsp;faculteit Diergeneeskunde, laat ditnbsp;in haar onderzoek met ratten zien.nbsp;Na herhaaldelijke confrontatiesnbsp;met een agressieve vechtersratnbsp;(sociale stress) waren ratten maandenlang depressief. Opvallend wasnbsp;dat depressiviteit alleen optrad bijnbsp;ratten die geen sociale contactennbsp;hadden na de sociale stress. Net alsnbsp;bij mensen zijn sociale contactennbsp;en ontwikkeling erg belangrijk omnbsp;vervelende gebeurtenissen aan tenbsp;kunnen.

Kort Nieuws

De faculteit Farmacie heeft de KNMP-Innovatieprijs 2001 gekregen voor haar nieuwe onderwijscurriculum dat per i september jl. van start isnbsp;gegaan. De prijs, die bestaat uit een oorkonde en een bedrag van 3500nbsp;Euro, is in 1992 ingesteld ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan vannbsp;de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering der Pharmacienbsp;en is bedoeld als aanmoediging voor ontwikkelingen in de farmaceutischenbsp;beroepsuitoefening.

Eind oktober is in Madrid het Nederlands Instituut Madrid (NIM) van start gegaan. Het NIM gaat onderzoek, onderwijs en andere activiteiten bevorderen die betrekking hebben op de onderlinge relatie tussennbsp;Spanje, Nederland en België. Het NIM is het eerste en enige orgaan opnbsp;universitair niveau dat de verhoudingen tussen deze landen als themanbsp;heeft. Het NIM ressorteert onder de Universiteit Utrecht en werkt nauwnbsp;samen met verschillende universitaire opleidingen in Nederland en België.

‘Utrecht Studiestad’ (US) is de nieuwe campagne van de Utrechtse hoger onderwijsinstellingen. In oktober werd onder het motto ‘join us’nbsp;het startschot gegeven voor de voorlichtingsactiviteiten die de aantrekkelijkheid van Utrecht als studiestad moeten benadrukken. De websitenbsp;www.Utrecht.Studiestad.nl speelt een belangrijke rol in de campagne vannbsp;de Universiteit Utrecht, de Hogeschool van Utrecht, de Hogeschoolnbsp;voor de Kunsten en de gemeente Utrecht. In totaal is een half miljoennbsp;uitgetrokken voor het initiatief dat loopt tot eind 2002.

De bouw moet nog beginnen, maar de verwachting is dat het eerste bedrijfsverzamelgebouw van de Universiteit Utrecht in decembernbsp;2003 wordt opgeleverd. Het gebouw is bedoeld voor aan de universiteitnbsp;gelieerde ondernemingen. Er is zoveel belangstelling, dat het gebouwnbsp;waarschijnlijk al bij de opening volledig zal zijn bezet. Naast het beursgenoteerde Crucell BV hebben ook de bedrijven Cïeninab van prof dr. Jannbsp;van de Winkel en Seinaia van Spinoza-winnaar profdr. Hans Clevers zichnbsp;voor enkele verdiepingen aangemeld. Ruim drie verdiepingen in hetnbsp;gebouw komen beschikbaar voor de stichting Incubator die jonge startersnbsp;moet helpen bij hun eerste schreden op het ondernemerspad.

'Ik ken de Morteratschgletsjer als mijn broekzak, maar op een andere gletsjer ben Ik een keer in een spleet gevallen.'nbsp;Prof.dr. Hans Oerlemans vertelt met de nuchterheid van denbsp;geroutineerde alpinist. 'Mijn voorgangers waren er via eennbsp;soort sneeuwbrug overheen gesprongen. Met elke sprongnbsp;brokkelde de sneeuw verder af, dus ik vermoedde al dat hetnbsp;mis zou gaan. We zaten met touwen aan elkaar vast, dus iknbsp;schrok niet echt, maar apart was het wel. In een gletsjerspleet is het compleet donker, je hoort er alleen water druppelen. Opeens hing ik in een wereld zonder licht of geluid.'

Usfascinatie

De basis voor zijn fascinatie voor glaciologie werd gelegd in de jaren tachtig. Toen werden het broeikaseffect en de stijging van de zeespiegel 'hot items'. De grote vraag was innbsp;hoeverre 's werelds ijsmassa's daar een rol in speelden. Innbsp;1986 besloot Oerlemans zich volledig te richten op de studienbsp;van het gedrag van gletsjers. In feite kan zijn werk van denbsp;afgelopen vijftien jaar in één formule worden samengevat:nbsp;zo precies mogelijk meten welke invloed klimaatfactorennbsp;hebben op het groeien of krimpen van gletsjers en daarmeenbsp;de modellen verfijnen die het gedrag van gletsjers beschrijven. 'Eerdere onderzoekers keken uitsluitend naar denbsp;mechanische aspecten van gletsjers, wij hebben in Utrechtnbsp;de meteorologie in de glaciologie geïntroduceerd.'nbsp;Inmiddels hebben Oerlemans en zijn medewerkers op eennbsp;aantal gletsjers in de wereld metingen uitgevoerd naar klimatologische gegevens zoals de temperatuur, de stralingnbsp;van de zon en de sneeuwtemperatuur, en naar de aangroeinbsp;of afsmelting van de gletsjer. 'Wij onderzoeken gletsjers vannbsp;verschillende grootte en vorm in verschillende klimaten. Vannbsp;het uiterst vochtige Ijsland tot het droge West Groenland.nbsp;Alleen zo kun je een algemeen geldig model ontwikkelennbsp;voor de 55.000 gletsjers die de wereld telt. We kunnen nunbsp;gegeven bepaalde weersomstandigheden voor elke soortnbsp;gletsjer voorspellen hoeveel er aan ijs aangroeit of afsmelt.'

Totale reflectie

Nieuw in de glaciologie is het gebruik van satellieten om de reflectie van zonnestraling door het aardoppervlak tenbsp;meten. Omdat die reflectie een belangrijke indicatie vormtnbsp;voor het smeltproces, zijn satellietgegevens zeer welkom.nbsp;'Maar', zegt Oerlemans, 'de satelliet meet slechts een fractienbsp;van de totale reflectie. De kunst is om op basis van metingen in het veld formules te ontwikkelen die de 'beperkte'nbsp;satellietgegevens kunnen 'vertalen' in de volledige reflectienbsp;op dat moment.' Een deel van zijn Spinoza-prijs wil Oerlemans gebruiken om die kunst verder te verfijnen.nbsp;Dat is overigens niet alleen van belang voor een beternbsp;begrip van het gedrag van gletsjers. Het werpt ook eennbsp;nieuw licht op het onderzoek naar de grote ijskappen in denbsp;poolgebieden, die veel minder gemakkelijk met behulp vannbsp;weerstations in kaart zijn te brengen. Een van de vragen dienbsp;Oerlemans wil beantwoorden is of de totale ijsmassa opnbsp;aarde toe- of afneemt. Dat laatste onderzoek raakt directnbsp;aan het vraagstuk van de zeespiegelrijzing.

Heerlijk vind ik dat, even weg van het bestuurlijke gedoe hier in Utrecht, evennbsp;volop genieten van de rust en de stilte.

Honderdduizend jaar ijskap

'De zeespiegel stijgt op dit moment gemiddeld twintig centimeter per honderd jaar. De afsmelting van gletsjers kan een paar centimeter verklaren, de thermische expansie vannbsp;oceaanwater kan een paar centimeter verklaren, maar dat isnbsp;niet genoeg. Het lijkt aannemelijk dat de rest van de stijgingnbsp;wordt veroorzaakt door het afsmelten van de ijskappen innbsp;de poolgebieden. De grote vraag is of dat een gevolg is vannbsp;het broeikaseffect of dat er andere oorzaken zijn.

'Het kan ook zijn dat de temperatuurstijging die 15.000 jaar geleden een einde maakte aan de laatste ijstijd, processen innbsp;de ijskappen in gang heeft gezet die nog steeds niet zijnnbsp;uitgewerkt. Om daar achter te komen heb je modellennbsp;nodig voor de ontwikkeling van de ijskap over de laatstenbsp;paar honderdduizend jaar. Die modellen zijn er wel, maarnbsp;die wil ik beter maken door ze te ijken met metingen ter.nbsp;plaatse. Ook daarvoor wil ik het Spinoza-geld gebruiken. Alsnbsp;de afloop van de laatste ijstijd nog steeds een rol speelt, isnbsp;het denkbaar dat het leeuwendeel van de stijging van denbsp;zeespiegel eerder daardoor wordt veroorzaakt dan door hetnbsp;broeikaseffect.'

Huisgletsjer

Hoewel hij de meeste onderzoektijd achter de computer doorbrengt, gunt Oerlemans zichzelf een paar keer per jaarnbsp;het uitje naar de Morteratschgletsjer, de Utrechtse 'huisgletsjer'. Dan worden de permanente meetstations gecontroleerd en sneeuwprofielen gegraven. 'Vergis je niet', zegt hijnbsp;lachend, 'dat is hard werken. Vorig jaar lag er hier en daarnbsp;vier meter sneeuw. Dan ben je een dag aan het graven voornbsp;een fatsoenlijk sneeuwprofiel. Maar mij hoor je niet klagen.nbsp;Als het werk gedaan is, nemen we nog een dagje om eennbsp;berg te beklimmen. Ik noem de Morteratsch vaak mijn therapeutische gletsjer. Heerlijk vind ik dat, even weg van hetnbsp;bestuurlijke gedoe hier in Utrecht, even volop genieten vannbsp;de rust en de stilte. Daarna kan ik er weer een tijdje tegen.'

[Erik Hardeman]

Spinoza-prijs voor Oerlemans en Clevers

De Spinozapremie werd in 1995 ingesteld door onderzoekorganisatie NWO als beloning voor Nederlandse toppers op hun vakgebied. NWO zelf noemt de prijs denbsp;Nederlandse Nobelprijs. Tot de eerste vier winnaarsnbsp;behoorden natuurkundige Gerard 't Hooft en de toennbsp;nog Leidse mediëvist Frits van Oostrom, inmiddelsnbsp;Utrechts eerste universiteitsprofessor. Zij ontvingen elknbsp;twee miljoen gulden.

Pas in 2000 viel Utrecht weer in de prijzen, nu met fysicus Daan Frenkel, die weliswaar in dienst is van het Amsterdamse FOM-instituut voor Atoom- en Molecuul-fysica van NWO, maar die het contact met Utrechtnbsp;essentieel noemt voor zijn onderzoek. Dit jaar ontvingen twee Utrechtse onderzoekers de prijs, die inmiddelsnbsp;is aangegroeid tot 1,5 miljoen euro. Immunoloog Hansnbsp;Clevers kreeg de prijs voor zijn baanbrekende werk opnbsp;het gebied van het kankeronderzoek. Zijn Utrechtse collega Hans Oerlemans werd gelauwerd vanwege zijn bijdragen aan het klimaatonderzoek. De officiëlenbsp;uitreiking van de prijzen vindt plaats in de eerste weeknbsp;van februari 2002.

Toen Visschedijk na de middelbare school besloot psychologie te gaan studeren, ging ze er vanuit dat ze na die opleiding meteen aan de slag zou kunnen als therapeut. 'In theorie kan dat ook wel, maar praktisch en kwalitatiefnbsp;gezien absoluut niet.' Om door verzekeringsmaatschappijennbsp;vergoed te worden, moet je als psycholoog een extra registratie hebben, bij voorkeur een GZ (gezondheidszorg)-regis-tratie. Daar gaat een tweejarige opleiding aan vooraf. 'Hetnbsp;probleem is dat ze voor die opleiding maar 87 plaatsen innbsp;heel Nederland hebben, en je moet werkervaring hebbennbsp;om een plek te bemachtigen.'

Na haar afstuderen ging Visschedijk op reis. 'Even de studie laten bezinken. Ik ben naar Guatemala geweest, heb daarnbsp;Spaans geleerd en in een kindertehuis gewerkt. Het zoekennbsp;naar een baan heb ik over de reis heen getild. Ik heb ooknbsp;gewacht met de inschrijving voor de GZ-opleiding, omdat iknbsp;eerst een tijdje wil werken. Tijdens mijn stage bij Parnassia,nbsp;een voormalige Riagginstelling in Rotterdam, heb iknbsp;behoorlijk op mijn tenen gelopen. Ik kwam erachter datnbsp;stoornissen in praktijk niet volgens het boekje verlopen. Iknbsp;behandelde bijvoorbeeld een vrouw met pleinvrees. Maarnbsp;zij had ook nog een persoonlijkheidsstoornis en een drankprobleem. Ga daar maar aanstaan. Bij de universiteit wordnbsp;je tot wetenschapper opgeleid. Ik vind die basis nuttig ennbsp;heb erg van mijn studie genoten, maar ik had heel graagnbsp;meer handvatten gehad voor na het afstuderen.'nbsp;Terug uit Guatemala begon Visschedijk te solliciteren. Somsnbsp;sloeg de twijfel toe: 'Is het voor iedereen zo lastig of ligtnbsp;het gewoon aan mij?' Na drie maanden vond ze via eennbsp;advertentie op de site van de psychologenvakbond haarnbsp;huidige banen. Ze werkt ongeveer 24 uur per week, deelsnbsp;in een vrijgevestigde praktijk in Breda en deels in Delft. Hetnbsp;bevalt goed, maar de situatie is nog een beetje dubbel:nbsp;'Aan de ene kant ben ik echt aan het werk, maar ik bennbsp;ook hard aan het investeren om aan de toelatingseisennbsp;voor de vervolgopleiding te voldoen. Misschien kan ik vianbsp;mijn huidige werk een GZ-plek krijgen. Daar heb ik wel eennbsp;beetje mazzel voor nodig. Maar ik ben allang blij dat mijnnbsp;ontwikkeling als therapeut nu begonnen is.'

[Christie Hofmeester]

Professor H.A. Kramers (1894-1952) studeerde in Leiden bij P. Ehrenfest (1880-1933), hoogleraar theoretische natuurkunde en opvolger van H.A. Lorentz (1853-1928). Na zijnnbsp;doctoraal ging hij naar Niels Bohr (1885-1962) - destijds denbsp;grote man in de atoomfysica - in Kopenhagen. Daar is hijnbsp;tien jaar gebleven. Kramers werd daarna benoemd totnbsp;hoogleraar theoretische natuurkunde in Utrecht en begonnbsp;in september 1926 zijn colleges voor postkandidaten.nbsp;Zijn leerling H. Govers, zelf inmiddels 97 jaar, schreef alsnbsp;student bij Kramers de collegedictaten. Hoe verliepen dienbsp;contacten met zijn leermeester en met de grote natuurwetenschappers van het begin van de twintigste eeuw?

'Ik studeerde in de twintiger jaren in Utrecht wis- en natuurkunde. In het natuurkundig laboratorium, in de Bijl-houwerstraat, dichtbij het Ledig Erf. Ik bemachtigde denbsp;functie van schrijver van de officiële collegedictaten vannbsp;Professor Kramers. Ik werkte zijn colleges uit en als hij hetnbsp;verslag goedkeurde, werd het in een grote foliant geschreven die in de bibliotheek ter inzage lag.

'Als er in Leiden een prominent fysicus op bezoek was, ging Kramers daar ook heen. Regelmatig vroeg hij mij omnbsp;mee te gaan. We gingen dan op de fiets naar het station.nbsp;Een keer had ik een lekke band. Kramers vervoerde menbsp;toen op zijn bagagedrager. Samen gingen we in het stoom-treintje van 12.14 uur van Utrecht naar Leiden.

De gang van zaken was meestal zo. 's Middags waren er in het instituut voor theoretische natuurkunde, in klein gezelschap, (soms heftige) discussies over de laatste ontwikkelingen in de kwantummechanica onder leiding van professornbsp;Ehrenfest, 's Avonds hield, voor een veel groter publiek, denbsp;buitenlandse gast een langdurige beschouwing over zijnnbsp;werk.

Tussen die twee zittingen gingen Kramers en ik in een klein restaurant wat eten; daarbij werd heel wat afgepraat. Voor een deel over de discussie van de middagzit-ting, voor een deel Smalltalk. Deze situatie heeft enkelenbsp;jaren geduurd.'

'Eine Behauptung wird nicht dadurch besser, das man sie wiederhohlt'

Einstein in herhaling

'De invloed van Kramers op mijn ontwikkeling is uitzonderlijk groot is geweest. Ook al werd die na mijn doctoraal minder merkbaar, omdat ik niet aan de universiteit verbonden bleef. Ik heb mijn loopbaan grotendeels bij het middelbaar onderwijs doorgebracht, van docent tot directeur.nbsp;Bij het lesgeven dacht ik vaak terug aan een voorval dat iknbsp;op één van die bijeenkomsten in Leiden heb meegemaakt.nbsp;Op een keer hield Albert Einstein (1879-1955) de avond-voordracht. Betrekkelijk kort na het begin onderbraknbsp;Ehrenfest hem en zei: 'Albert stopp, das verstehe ich nicht',nbsp;waarop Einstein herhaalde wat hij had gezegd. Ehrenfestnbsp;sprak toen de volgende woorden: 'Eine Behauptung wird

Kramers en Govers poseren met vakgenoten in 1928 op de stoep van het natuurkundig Instituut 'De Drempel' in Leiden. Op de achterste rij van links naar rechts: P. Dirac (1902-1984); Krans; J.R. Oppenheimer (1904-1967); leerlingnbsp;Ehrenfest; leerling Ehrenfest; mw. Ehrenfest; P. Ehrenfestnbsp;(1880-1933). Voorste rij van links naar rechts: G.E. Uhlen-beck; K.F. Niessen; Höhne; leerling Ehren fest; H.J.J. Govers;nbsp;A.D. Fokker (1887-1972); Woltjer; H.A. Kramers (1894-1952);nbsp;S. Goudsmit.

nicht dadurch besser, das man sie wiederhohlt'. Iedereen lachte en ook Einstein zelf zag er de humor van in.

Het feit dat Einstein die toch zeker op een voetstuk stond, deze kritiek te horen kreeg, maakte diepe indruk op mij.nbsp;Bij het latere lesgeven heb ik er vaak naar gehandeld; eennbsp;eventuele tweede uitleg moest anders zijn dan de eerste.nbsp;Zo zijn de woorden van Ehrenfest een onverwacht langnbsp;leven beschoren geweest.'

[Jac. Janssen]

Heeft u een leuk verhaal over uw vereniging of een bijdrage voor De Sprong of De Leermeester? Schrijf naarnbsp;de redactie van Illuster: Postbus 80125, 3508 TC Utrecht,nbsp;e-mail: illuster.redactie@csc.uu.nl

In Illuster nemen we telkens de aardigste stellingen uit recente proefschriften op.nbsp;Opvallend is dat het merendeel afkomstignbsp;is van Geneeskunde. Sommige faculteitennbsp;schitteren door afwezigheid. Hoe komtnbsp;dat? Verdient de leuke 'laatste' promotiestelling rehabilitatie?

Greetje van den Berg-Bos is als pedel verantwoordelijk voor de universitaire promoties; 'Vroeger was het verplicht omnbsp;stellingen bij je proefschrift te voegen, maar die verplichtingnbsp;is ruim tien jaar geleden afgeschaft. Een van de redenennbsp;was dat sommige hoogleraren het proefschrift zelf nietnbsp;meer lazen en dan maar een vraag over een stelling stelden.nbsp;Vandaar dat tien jaar geleden ook is verboden om tijdens denbsp;plechtigheid nog over stellingen te discussiëren.'

Laatste stelling van natuurkundige Jasper Boessenkool die op 21 juni 1999 promoveerde: 'Een universiteit die stellingennbsp;bij de promotie afschaft en tegelijkertijd zegt academischenbsp;vorming bij studenten te stimuleren, neemt zichzelf en haarnbsp;promovendi niet serieus.'

Jasper Boessenkool: 'Ik heb die stelling indertijd opgenomen omdat ik nogal pissed off was over het universitaire beleid.nbsp;De stellingen werden te leuk en dus verboden ze om er nognbsp;over te praten en schaften ze ze af. Wat een onzin. Het isnbsp;toch juist aardig om tijdens de promotie behalve over hetnbsp;proefschrift zelf ook een discussie te hebben over een heelnbsp;ander thema?'

Dr. Erik Jan Nijhof, co-promotor van Boessenkool: 'Ons beleid is dat wij promovendi in dit opzicht vrij laten, maarnbsp;persoonlijk vind ik stellingen bij een proefschrift aardig. Zenbsp;maken duidelijk of iemand kort en bondig kan formulerennbsp;en geven een beetje inzicht in de persoon. Eigenlijk vind iknbsp;het jammer dat er niet meer over de stellingen gediscussieerd mag worden. Sommige promovendi steken er redelijknbsp;wat tijd in en dat mag best gehonoreerd worden.'

Prof.dr. Thijs Pollmann, hoogleraar Linguïstiek, in het bijzonder de rol van de taal in de humaniora: 'Ik ben geen vriend van stellingen bij een proefschrift. In één enkele zin eennbsp;sprankelende, originele gedachte verwoorden is maar weinigen gegeven. Als ik het goed heb, zijn stellingen bij eennbsp;proefschrift in onze faculteit min of meer taboe. Ik treurnbsp;daar niet om. Academische vorming? Ach kom, dat is tochnbsp;iets heel anders?'

Prof.dr. Max Viergever, hoogleraar beeldverwerking bij Geneeskunde: 'Persoonlijk vind ik stellingen wel bij eennbsp;proefschrift horen. Ze geven toch een wat luchthartigernbsp;sfeer aan zo'n boek. Dat je ze bij Geneeskunde zo vaaknbsp;tegenkomt, heeft misschien ook te maken met het feit datnbsp;rondom promoveren hier sowieso een wat luchtiger sfeernbsp;hangt dan in veel andere faculteiten. Bij ons is er tijdens denbsp;plechtigheid altijd wel gelegenheid voor een relativerendenbsp;opmerking of een geintje.'

[Erik Hardeman]

In mei legt de helft van alle vogels een ei

Elke studie naar de effectiviteit van een homeopathisch middel is placebo gecontroleerd.

Bas Raaymakers, promoveerde op 6 november aan de faculteit Geneeskunde: 'Dit is inderdaad een beetje een cynische stelling, die ik speciaal heb opgenomen voor de moeder vannbsp;een vriend van mij. Zij is een klassieke homeopaat, terwijlnbsp;ikzelf juist nogal sceptisch sta tegenover de homeopathie.nbsp;Op verjaardagspartijtjes geeft dat vaak aanleiding tot leukenbsp;discussies, het is bijna altijd raak. Nee, ik heb verder weinignbsp;bedoelingen met deze stelling. Ik verwacht ook niet dat iknbsp;er veel reacties op zal krijgen. Behalve natuurlijk op het volgende verjaardagsfeestje.'

De onkunde van de media om een aardbeving van een aardverschuiving te onderscheiden geeft aan datnbsp;er een aardverschuiving nodig is in het personeelsbeleid van de media.

Thom Bogaard, promoveerde op 1 oktober aan de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen: 'Ik heb het echt een keer in denbsp;krant gelezen, een aardverschuiving van zo en zoveel op denbsp;schaal van Richter. Ik heb onderzoek gedaan naar hetnbsp;gedrag van water in aardverschuivingen, dus dan valt zo'nnbsp;stommiteit je extra op, maar ook op andere wetenschapsgebieden worden veel domme fouten gemaakt. Kennelijk kannbsp;wetenschap, vooral op de televisie en de radio, nog steedsnbsp;worden behandeld door journalisten die van toeten nochnbsp;blazen weten.'

In mei legt de helft van alle vogels een ei.

Albert van Dijk, promoveerde op 8 november aan de faculteit Diergeneeskunde: 'Het was mei en ik zat op de fiets toen ik opeens bedacht dat het onzin is om te zeggen datnbsp;alle vogels in mei een ei leggen. Nee hoor, ik had geennbsp;enkele feministische bedoeling met deze stelling, zo diepnbsp;heb ik er niet over nagedacht. Ik vind het wel leuk, stellingen bij een proefschrift. Is er tenminste een deel van je boeknbsp;dat ook echt wordt gelezen.'

In Nederland zijn oorlogsmisdadigers op twee plaatsen welkom; het Huis van bewaring en Huis ten Bosch.

Marlies van Houten, promoveerde op 25 april aan de faculteit Geneeskunde:'lk heb behoorlijk wat reacties op deze stelling gekregen, vooral negatieve. Men vond het wel eennbsp;heel harde uitspraak. Dat kan ik me trouwens ook wel voorstellen, want zelf was ik het er ook niet mee eens. Waaromnbsp;ik hem dan toch heb opgenomen? Dat was vooral om discussie uit te lokken. Inmiddels heeft Maxima haar beroemdenbsp;verklaring afgelegd en als ik nu zou promoveren zou ik dezenbsp;stelling niet meer opnemen. Het voorgenomen huwelijk? Janbsp;hoor, daar sta ik volledig achter.

De inhoud van gesprekken die gevoerd worden met een mobiele telefoon suggereert dat mobiel bellennbsp;wel degelijk schadelijk is voor de hersenen.

Jeroen van de Kamer, promoveerde op 22 mei aan de faculteit Geneeskunde: 'Het mag duidelijk zijn dat ik deze stelling heb opgenomen omdat ik me erger aan al die onzinnige gesprekken, vooral in de trein, over dingen waarvan ik niets wil weten. De stelling is regelmatig geciteerd,nbsp;onder meer in de Telegraaf. Ach ja, ik probeer een breednbsp;publiek aan te spreken. Ik heb heel wat bijval gehad, maarnbsp;het valt me wel op dat iedereen eraan toevoegt dat mobielenbsp;telefoons toch wel erg handig zijn. Nee, zelf heb ik er geen,nbsp;al vraag ik me af hoe lang dat nog zal duren.

Volgens een meerderheid van hoogleraren is Utrecht een topuniversiteit. De universiteit eindigt op de hoogste plaatsnbsp;doordat acht Utrechtse opleidingen tot beste zijn gekozen.nbsp;Dit is het grootste aantal 'beste opleidingen' van alle bredenbsp;universiteiten waartoe ook Groningen, Leiden, Nijmegen ennbsp;de twee van Amsterdam behoren. Aan de enquête vannbsp;weekblad 'Elsevier' deed veertig procent van alle hoogleraren mee. Hen is gevraagd welke opleiding zij de beste innbsp;hun vakgebied vinden. De eigen universiteit mochten zenbsp;daarbij niet noemen.

Leiden, dat twee jaar geleden nog nummer een stond, zakte vorig jaar naar een tweede en nu naar een vierde positie.nbsp;Dit jaar bekleedt Nijmegen de tweede plaats en stijgt Groningen van nummer vijf naar nummer drie.

Volgens de studenten van de KeuzeGids is de Universiteit Twente in Enschede 'the place to be'. De Tukkers worden opnbsp;de voet gevolgd door de Katholieke Universiteit Brabant innbsp;Tilburg. In bijna alle getoetste categorieën zit Utrechtnbsp;ergens in de middenmoot. Het gaat dan om de kwaliteit vannbsp;lesruimtes, docenten en de studeerbaarheid. Maar als hetnbsp;gaat over samenhang in het onderwijs zoals onderwijsfaciliteiten of over roosters en tentamens scoort Utrecht significant lager dan het gemiddelde. Dat Utrecht in denbsp;totaalscore een hoger cijfer haalt dan vorig jaar komt volgens de KeuzeGids doordat enkele faciliteiten zijn verbeterdnbsp;in het kader van het project 'Hoger op de ranglijst' dat naarnbsp;aanleiding van de stand in de KeuzeGids van voorafgaandenbsp;jaren is gestart.

Glimlach

Collegevoorzitter Jan Veldhuis reageert met een 'onderdrukte glimlach' op het gezicht: 'Het is verleidelijk om te gaan juichen. Maar bescheidenheid is op z'n plaats als hetnbsp;gaat om de betere positie in de KeuzeGids. Ik denk dat denbsp;resultaten van het project Hoger op de Ranglijst niet zo snelnbsp;kunnen werken; dat heeft denk ik een langere doorlooptijd.nbsp;Ik had ook niet verwacht dat we dit jaar al zouden stijgen.nbsp;Dat dat wel is gebeurd, is ontzettend stimulerend voor alnbsp;degenen die werken aan het verbeteren van de kleine kwaliteit zoals de faciliteiten en de grote kwaliteit waarondernbsp;de relatie tussen student en docent valt. De uitslag van denbsp;hoogleraren geeft echt reden tot tevredenheid. Daar kan iknbsp;wel openlijk om glimlachen. In die enquête zit enige vormnbsp;van objectiviteit, omdat Utrecht gekozen is door hoogleraren van buiten deze universiteit.'

Ergernissen

De KeuzeGids is voornamelijk bedoeld voor scholieren die zich oriënteren op de wondere wereld van hogeschool ennbsp;universiteit. De gids oordeelt over opleidingen aan de handnbsp;van kwaliteitstesten van overkoepelende organisaties, maarnbsp;voornamelijk naar aanleiding van het oordeel van studentennbsp;zelf over onderwijs en faciliteiten op een universiteit.

Zoals elk jaar eindigen de grote, oude randstedelijke universiteiten lager dan de kleinere universiteiten. De Universiteit van Amsterdam heeft dit jaar de rode lantaarn van Utrechtnbsp;overgenomen. Maar de Domstad heeft dit jaar ook Delft ennbsp;Rotterdam achter zich gelaten en het scheelt maar eenhon-derdste punt of Utrecht (7,03) zou ook Leiden (7,04) voorbijnbsp;zijn gestreefd. 'Nog even doorduwen', grapt de collegevoorzitter van de Universiteit Utrecht, Jan Veldhuis.

Er wordt niet lichtvaardig gedacht over de hitlijst van de KeuzeGids en het studentenoordeel in weekblad Elsevier.nbsp;Hoewel maar een zeer klein percentage scholieren zich bijnbsp;de studiekeuze laat leiden door de gids en het weekblad,nbsp;heeft het Utrechtse college naar aanleiding van tegenvallende, eerdere resultaten besloten de faciliteiten en hetnbsp;onderwijs eens goed tegen het licht te houden: de student isnbsp;klant en de klant is koning.

Het project Hoger op de Ranglijst is daar het gevolg van. In het kader van dit project zijn allerlei ergernissen onder studenten geïnventariseerd. Kritiek op tentamenlocaties,nbsp;onderwijsruimtes, onbereikbare docenten en kopieerpasjesnbsp;staan op het verbeterlijstje van het college van bestuur.nbsp;Want, zo weten de collegeleden inmiddels, universiteitennbsp;met goede faciliteiten scoren hoger. Kijk naar Enschede ennbsp;Tilburg met hun mooie computer- of sportfacilteiten. Dienbsp;staan nummer een en twee.

Daarnaast werkt Utrecht eraan de inhoudelijke kritiek op het onderwijs aan te pakken. Probleemgestuurd onderwijsnbsp;en het werken in kleine groepen met de docenten in de rolnbsp;van begeleider krijgen meer waardering. Niet voor niets zijnnbsp;curricula van verschillende opleidingen al aangepakt ennbsp;maakt groepsgewijs en individueel werken, ondersteundnbsp;door computerprogramma's, furore.

Dat het project geen stille dood zal sterven, bewijst het voornemen van het college om over een jaar of tweenbsp;opnieuw een commissie te 'laten neerdalen op de oplei-dingsvloer' om te kijken wat daar allemaal verbeterd is ennbsp;wat er nog voor verbetering vatbaar is. Utrecht streeft naarnbsp;het hoogst haalbare, dat lijkt wel duidelijk.

[Gwenda Knobel]

De Nederlandse hoogleraren zetten in 2001 liefst acht Utrechtse opleidingen op de eerste plaats in hun nationale ranglijst: kunstgeschiedenis, natuur- en sterrenkunde, Nederlandse taal en cultuur, scheikunde,nbsp;sociaal-ruimtelijke wetenschappen, sociologie, wijsbegeerte, wiskunde en statistiek.

(43) studeerde Natuurkunde in Utrecht. Hij is correspondent voor Radio 7 Journaal ennbsp;TeleacINOT en freelance wetenschapsjournalistlcolum-nist voor NRC Handelsblad, Intermediair en HCCNet.nbsp;Zijn specialisatie is ICT.

'Tijdens mijn studie had ik een broertje dood aan computers en programmeren. Pas toen het Windowstijdperk aanbrak, isnbsp;mijn interesse voor het computeren gewekt. Ik was er op tijdnbsp;bij. Dat wil zeggen: in het land der blinden is éénoognbsp;koning. Als je eenmaal een paar stukken in de krant hebtnbsp;geschreven over een bepaald vakgebied, dan zit je al snel alsnbsp;gesprekspartner in allerlei panels. Zo was ik binnen een paarnbsp;maanden een gewaardeerd internetdeskundige. Mijn eerstenbsp;vlammende betoog schreef ik voordat ik zelf een internetaccount had. Ik had allerlei gedachten over internet die niemand anders nog had. Internetpioniers beweerden datnbsp;iedereen de president van de VS een mail kon sturen. Iknbsp;keerde mij tegen deze overspannen verwachtingen. Bij denbsp;radio kan ik met mijn onderwerpen niet volledig de dieptenbsp;in. Ik probeer zo dicht mogelijk bij de ervaringen van denbsp;luisteraars te blijven. Pas wanneer je als radiojournalist hetnbsp;voordragen beheerst, kun je een onderwerp verder uitdiepen. Het is evenwichtskunst waar je talent, intuïtie en ervaring voor nodig hebt. Internet zit economisch gezien tijdelijknbsp;in het slop, maar technologisch gezien allerminst. Windowsnbsp;XP bijvoorbeeld, zie ik als een grote sprong voorwaarts.nbsp;Internet is ook een sociaal fenomeen: mensen mailen metnbsp;elkaar, maken hun eigen site. Die mogelijkheden groeiennbsp;alleen maar.

Behalve dat allerlei mensen er minder geld mee verdienen dan ze hadden gehoopt, is internet een groot succes.nbsp;Waarom zou internet alleen zakelijk gezien een succesnbsp;mogen zijn?'

(38) studeerde middeleeuwse geschiedenis in Utrecht. Sinds vijf jaar is hij wetenschapsredacteur bij NRC Handelsblad.

'Superspecialistische kost voor het voetlicht brengen is altijd een probleem, al heb ik daar met mijn onderwerpen nietnbsp;veel last van. Ik schrijf voornamelijk over gammaonderwer-pen, zoals de invloed van de genen op gedrag. Dat vindtnbsp;iedereen interessant. Het eeuwige dilemma is, dat we voornbsp;een algemeen publiek over complexe onderwerpen schrijven, maar we willen ook een bijlage maken die interessantnbsp;en nieuwswaardig is voor wetenschappers. Als het goed is,nbsp;werken we precies op het scherp van de snede. Mijn drienbsp;collega's en ik zijn een soort zelfkazende boeren, we bepalen zelf wat er in de bijlage Wetenschap en Onderwijs komt.nbsp;Je raakt vanzelf geïnteresseerd in onderwerpen die in hetnbsp;nieuws zijn, waar ontwikkeling in zit.

De laatste jaren heeft een ideologische strijd gewoed over de invloed van genen op gedrag. Het is interessant om tenbsp;zien of de wetenschap daar het slachtoffer van wordt, wantnbsp;de interpretatie is vrij.

Journalistiek is een soort voortgezette opleiding, je mag alles aan iedereen vragen en daar word je niet dommer vannbsp;als je geluk hebt. Je moet wel de juiste vragen stellen, hetnbsp;onderwerp in een context kunnen plaatsen. Wanneer ik bijvoorbeeld met een hoogleraar kinderpsychiatrie overnbsp;autisme ga praten, dan heb ik vaak het gevoel dat ik examen doe. Heb ik het allemaal goed begrepen? De journalistnbsp;profiteert altijd van de kennis van een ander. Natuurlijk, hijnbsp;observeert, interpreteert en mag brutale vragen stellen.nbsp;Maar als je niet uitkijkt, kun je je zo een hele vent gaan voelen. Van die valkuil ben ik me bewust. De journalist is innbsp;essentie slechts een inktkoelie.'

(30) studeerde natuurkunde in Utrecht. Sinds september 2000 is ze in vaste dienst alsnbsp;wetenschapsredacteur bij Intermediair.

(41) studeerde sociale geografie van de ontwikkelingslanden in Utrecht. Hij is eindredacteurnbsp;van Geografie en schrijft af en toe voor NRC Handels-blad. Zijn specialisatie: derdewereldstad, milieu ennbsp;vluchtelingen.

(4S) studeerde biochemie in Utrecht. Hij is freelance wetenschapsjournalist en schrijft voornamelijk voor de Volkskrant, het Milieu Magazine ennbsp;Mediator.

'Na mijn afstuderen begon ik aan mijn promotieonderzoek: wervelstromingen in de oceaan en atmosfeer. Maar uitsluitend fundamenteel onderzoek vond ik te eenzijdig, daaromnbsp;volgde ik een cursus wetenschapsjournalistiek. Als journalistnbsp;kon ik de grote lijnen van de wetenschap blijven volgen, ennbsp;bovendien mijn creativiteit en sociale vaardigheden beternbsp;uitbuiten. Vanaf dat moment schreef ik freelance voor Intermediair. Na mijn promotie in juni 2000 werkte ik een tijdjenbsp;bij het Delfts Universiteitsblad. Ik vind het leuk om de technische achtergronden van alledaagse onderwerpen uit tenbsp;zoeken.

Dat leverde een verrassend verhaal op. Fundamenteel natuurkundig onderzoek probeer ik zo uit tenbsp;leggen, dat lezers er iets van opsteken en er door geboeidnbsp;raken. Dit doe ik door uit te gaan van de belevingswereldnbsp;van de lezer, en door beeldend te schrijven vanuit eennbsp;reportage-achtige sfeer. Soms kom ik naar aanleiding vannbsp;een actualiteit op ideeën. Veel mensen bewaren nu bijvoorbeeld de krant van 11 september. Maar de vraag is of dezenbsp;kranten over een jaar of vijftig niet helemaal uit elkaar zijnnbsp;gevallen. De KB in Den Haag doet al jaren onderzoek naarnbsp;het verval van papier en hoe het het beste te conserveren is.nbsp;Daar schrijf ik dan een verhaal over. Bij elk onderwerp zijnnbsp;er altijd twee onderzoekers te vinden zijn die het tegenovergestelde beweren. Die twee meningen zet ik naast elkaar,nbsp;zonder mijn eigen conclusies. Ik vind het mijn taak om denbsp;lezer te informeren datje een onderwerp van verschillendenbsp;kanten kunt bekijken, dat 'de waarheid' niet altijd eenduidig is.'

'Elk jaar ga ik samen met een fotograaf voor langere tijd naar een ver, warm land om reportages te maken. Zulke reizen resulteren in verschillende verhalen, over de rattenvangers van Bombay, bijvoorbeeld, en hoe deze stad denbsp;expansie kan opvangen. Op één van mijn Indiase reizennbsp;kwam ik toevallig het mysterie van de middeleeuwse Damas-cuszwaarden op het spoor. Dit zijn zwaarden van superieurenbsp;kwaliteit waarmee je in één klap een mensenhoofd kuntnbsp;afhakken. Ik las daar in de krant dat de kennis van het ingenieuze fabricageproces, eeuwenlang van mond tot mondnbsp;overgeleverd, verloren was gegaan. Een onderzoeker van denbsp;technische universiteit van Bombay was naar de binnenlanden van India afgereisd om bij de autochtone bevolking hetnbsp;fabricageproces te achterhalen. Maar niemand wist hetnbsp;meer. Ik raakte zo gefascineerd door dit 'geheim van denbsp;smid' dat ik er enorm veel tijd in heb gestoken. Uiteindelijknbsp;ben ik er via internet achtergekomen dat in Amerika eennbsp;wetenschapper samen met een smid het geheim had ontraadseld. Nadat ik met verschillende metallurgen over denbsp;finesses had gecorrespondeerd, heb ik van deze interessantenbsp;speurtocht een verhaal gemaakt.

Het ene wetenschappelijke onderzoek is makkelijker onder woorden te brengen dan het andere. Onderzoek naar overstromingen in een rivierdelta laat zich makkelijker beschrijven dan fundamenteel DNA-onderzoek.

Voor een uitgave van het Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking heb ik aan kinderen de problemen van de grote stad moeten uitleggen. Dat viel erg tegen. Ik moestnbsp;oppassen om niet schoolmeesterachtig te worden. In elknbsp;geval voelde ik me er niet prettig bij.'nbsp;'Ik zal gek zijn als ik zeg dat ik een doorgeefluik van onderzoek ben, want dat is niet één wetenschapsjournalist. Maarnbsp;in de praktijk ben ik dat deels wel. Veel zaken kan ik nietnbsp;controleren, omdat ik geen specialist ben op dat ene gebied.nbsp;Als ik naar een congres over homeopathie ga, dan ga ik ernbsp;niet bij voorbaat vanuit dat het allemaal aperte onzin is. Iknbsp;neem de sprekers serieus, gebruik mijn gezond verstand ennbsp;vraag aan anderen, van wie ik denk dat ze er verstand vannbsp;hebben, om commentaar. In mijn verhaal vind je terug dat iknbsp;de ene persoon geloofwaardiger vind dan de ander.

Ik schrijf alleen over onderwerpen die me aanspreken, waar spanning in zit.

Dat is een luxe positie. Ik ben niet het type researcher dat 65 rapporten leest ennbsp;daarop zijn conclusies baseert. Maar wanneer een wetenschapper een artikel heeft geschreven met een kritischenbsp;kanttekening over een nieuw medicijn tegen hoofdpijn,nbsp;dan maak ik daar wel een verhaal van. Wetenschapsjournalisten proberen een zogenaamde medische doorbraak vannbsp;de voorpagina te houden, maar helaas wordt zulk nieuws alnbsp;gauw opgeblazen door redacteuren die daar niet voor zijnnbsp;opgeleid of door eindredacteuren die op zoek zijn naarnbsp;spannend nieuws. Het publiek kan sommige onderwerpennbsp;bijna niet meer vatten. Over de immunologie bijvoorbeeld,nbsp;kan een journalist alleen in generaliserende termen schrijven. Op de televisie gebeurt dat in extreme mate. Het Journaal, Nova en Netwerk zetten alleen maar platitudes neer.nbsp;Ik vind dat ze wat meer moeite zouden moeten doen omnbsp;een aantal zaken in perspectief te plaatsen, vooral als hetnbsp;om onderwerpen als kanker of meningokokken gaat'.

U niversiteit koestertnbsp;expertise vannbsp;haar emeriti

Hoogleraren kunnen de universiteit na hun pensionering nog op veel manieren van dienst zijn. Ze willen dat ooknbsp;graag, blijkt uit recent onderzoek. De universiteit heeftnbsp;de handschoen opgepakt en ontplooit initiatieven omnbsp;emeriti voor het onderwijs en onderzoek te behouden.nbsp;Interview met drie oudgedienden die nog volop actiefnbsp;zijn. ‘Dan gaat de expertise die ik heb opgebouwdnbsp;tenminste niet verloren.’

Veel Utrechtse professoren willen na hun 65ste actief betrokken blijven bij het onderwijs en onderzoek van denbsp;universiteit. Het onderzoeksrapport 'Utrechtse emeriti- eennbsp;sociologische verkenning' door prof. Henk Becker en drs.nbsp;Nel Verhoeven laat daar geen twijfel over bestaan. Hetnbsp;definitief heenzenden van onze hooggeleerde wetenschappers met hun geweldige bagage aan kennis en ervaring valtnbsp;te kwalificeren als regelrechte kapitaalvernietiging.nbsp;Professor David de Wied was tot zijn emeritaat elf jaarnbsp;geleden hoogleraar in de medische farmacologie. Hij heeftnbsp;bij zijn afscheid graag plaatsgemaakt voor zijn jongere collega's. 'Het spreekt vanzelf dat zij op gegeven momentnbsp;voorrang krijgen. Het is zeker niet mijn bedoeling omnbsp;iemand in de weg te zitten. Wel is het zo dat mensen dienbsp;lang op de universiteit hebben gewerkt beschikken overnbsp;een grote hoeveelheid kennis. Het zou zonde zijn als dienbsp;van de ene op de andere dag verloren gaat. Emeriti kunnennbsp;hun jongere collega's desgewenst van nuttige adviezennbsp;voorzien.'

'Ik heb destijds niet geprotesteerd toen men besloot om hoogleraren al op hun 65ste in plaats van hun 70ste heennbsp;te zenden. Daar heb ik wel spijt van. De overheid betoondenbsp;zich geen betrouwbare werkgever. Als je een wederzijdsenbsp;afspraak hebt en die wordt plotseling door één partij opgezegd, dat geeft geen pas.'

De Wied gelooft dat de overgang van de ene regeling naar de andere beter had gekund. 'Zorg er bijvoorbeeld voor datnbsp;een hoogleraar vanaf zijn 65ste geen hoofd meer is van hetnbsp;instituut, maar wel nog hoogleraar, naar analogie van hetnbsp;Amerikaanse model. Dan heb je wel nog de gelegenheidnbsp;om volop onderzoek te doen en onderwijs te geven.'

Kennis en netwerk

Professor Harmen 't Hart is pas sinds 1 augustus jongstleden met emeritaat. Op 5 oktober verzorgde hij zijn afscheidscollege, over het geven van sociaal wenselijke antwoordennbsp;door mensen die aan een onderzoek meedoen, 't Hart isnbsp;gespecialiseerd in de methodenleer, waarover hij een grootnbsp;aantal boeken en artikelen schreef. 'Het is wel even slikkennbsp;als je weggaat uit je oude kamer,' zegt 't Hart, 'maar het isnbsp;logisch dat je een keer met pensioen moet gaan. Wel is hetnbsp;goed als men een beroep blijft doen op emeriti - die men-

sen hebben niet na hun 65ste ineens niets meer te zeggen.' 't Hart prijst zich gelukkig dat hij een kamer met een collega kan blijven delen. 'Dan kan ik nog steeds bezoek ontvangen en promovendi begeleiden. Ik kan zonodig ingezetnbsp;worden voor gastcolleges. Becker geeft in zijn rapport eennbsp;helder advies: regel iets voor professoren die met pensioennbsp;gaan. Dat is nodig; wij emeriti hebben in de loop van denbsp;jaren veel kennis opgedaan en een groot netwerk opgebouwd. Het is zonde als dat alles verloren gaat.'

Ordners en primaten

Sociale Ethologie is het vakgebied van professor Jan van Hooff, sinds 1 juni van dit jaar met emeritaat. 'Ik zit tussennbsp;hoge stapels ordners in mijn nieuwe, veel kleinere kamernbsp;tegenover mijn oude kamer die nu van mijn opvolger is. Iknbsp;doe nog van alles. Ik ben actief betrokken bij het onderwijsnbsp;en dat zal waarschijnlijk zo blijven, in nauw overleg met denbsp;faculteit.'

Ook Van Hooff vindt het vanzelfsprekend om emeriti aan de universiteit te houden. 'Daarbij dien je wel te bedenkennbsp;dat het een voorrecht is en niet langer een recht. Ergensnbsp;moet men een streep trekken en die streep ligt nu eenmaalnbsp;bij je 65ste. Ik ben min of meer vanzelf in de continueringnbsp;van enkele taken gerold, maar kan me goed voorstellen datnbsp;een aantal zaken rond het functioneren van emeriti nauwkeuriger kan worden geregeld.'

Het is wel even slikken als je weggaat uit je oude kamer

Als secretaris-generaal van de International Primatological Society is Van Hooff nauw betrokken bij de bestudering vannbsp;primaten. 'Op dit moment gaat het erg slecht met de primaten. Veel soorten worden met uitsterving bedreigd. Bosbouw, mijnbouw en de mode om het vlees van primaten tenbsp;eten vormen sterke bedreigingen. De mensheid mag daarnbsp;niet licht over denken. Onze naaste evolutionaire verwanten mogen we niet zomaar laten uitsterven. Ik wil onderzoek blijven doen op dat gebied, in de hoop dat we eennbsp;halt toeroepen aan deze ramp in wording. En ik wil dat blijven doen namens de universiteit: dan gaat de expertise dienbsp;ik heb opgebouwd niet verloren.'

De Universiteit Utrecht heeft besloten om de uitkomsten van het emeriti-onderzoek meteen in daden om te zetten.nbsp;Voortaan voert elke decaan een exit-gesprek met een hoogleraar, voordat die met volledige honneurs afscheid neemt.nbsp;Daarin wordt besproken welke werkzaamheden er voor denbsp;gepensioneerde in spe in het verschiet liggen. Op hetnbsp;gebied van onderwijs, de begeleiding van promovendi, hetnbsp;voltooien van een onderzoeksproject of het aanvaardennbsp;van een bestuurlijke taak. De individuele afspraken daarover liggen voor maximaal twee jaar vast en kunnen daarnanbsp;éénmalig met maximaal twee jaar worden verlengd.nbsp;Verder wil de universiteit niets nalaten om de emeriti bij denbsp;universitaire gemeenschap te blijven betrekken. Er komt ernbsp;een jaarlijkse ontvangst door het college van bestuur in denbsp;aula. Emeriti worden uitgenodigd voor universitaire plechtigheden en bijzondere evenementen en ze krijgen gemakkelijk toegang tot allerlei faciliteiten van de universiteit.nbsp;Zoals de toezending van het alumnimagazine Illuster.

[Chretien Breukers]

Bestuur

De bestuursleden van het Utrechts Universiteitsfonds hebben iedernbsp;een zittingstermijn van drie jaar,nbsp;welke termijn met één periode vannbsp;drie jaar verlengd kan worden. Denbsp;zittingstermijnen van prof. dr. J.F.G.nbsp;Vliegenthart (voorzitter) en van hetnbsp;lid mw. drs. M. Damen zijn per 10nbsp;september jl. verstreken. Beidenbsp;bestuursleden hebben aangegevennbsp;graag nog een tweede termijnnbsp;beschikbaar te zijn voor hunnbsp;bestuursfunctie. Het bestuur heeftnbsp;in zijn laatste vergadering metnbsp;genoegen beide leden opnieuwnbsp;benoemd voor een periode vannbsp;drie jaar.

Bijzondere leerstoelen

Per 1 mei jl. is eervol ontslag verleend aan prof. dr. L. de la Rive Box, bezetter van de bijzonderenbsp;leerstoel 'Beleid en planning voornbsp;regionale ontwikkeling in ontwikkelingslanden'. Op de leerstoel isnbsp;per 1 oktober jl. benoemd prof. dr.nbsp;O. Verkoren. Het Universiteitsfondsnbsp;feliciteert professor Verkoren hartelijk met deze benoeming.

Jaarvergadering

De jaarvergadering heeft op 12 oktober jl. plaats gevonden. Ruimnbsp;60 begunstigers hadden zich aangemeld. Daarnaast hebben velenbsp;besturen van studentenverenigingen de jaarvergadering bezocht.

Er was sprake van een geanimeerde bijeenkomst, vooral ook door denbsp;levendige discussies onderling. Denbsp;begunstigers kunnen zich over hetnbsp;algemeen vinden in het gevoerdenbsp;beleid, en deden tal van suggestiesnbsp;om de instroom zowel van begunstigers als van bijdragen te vergroten. Na de pauze hielden denbsp;winnaars van de studentenprijsvraag een presentatie over het project waarmee zij een subsidienbsp;hadden gewonnen. Het Universitairnbsp;Milieu Platform presenteerde hetnbsp;project 'Leefbaarheid Uithof'. Hetnbsp;OER (Onderwijs Evaluatie Rapport)nbsp;en de UVN (Universiteit Vrij vannbsp;Nut) presenteerden een keuzewaaier van vakken die door studenten van buiten de faculteit tenbsp;volgen zijn. Mark Bakker tenslottenbsp;presenteerde zijn project waarmeenbsp;hij de denksporten op De Uithofnbsp;wil bevorderen. Als sluitstuk onthaalde het bestuur zijn gasten voornbsp;een uitgebreide borrel in het cultureel studenfencentrum De Uitwijk.

Studentencommis-sie 2001/2002

In september is de nieuwe studentencommissie van start gegaan. Vier studenten zullen het bestuurnbsp;adviseren over de besteding vannbsp;het budget dat is vrijgemaakt voornbsp;subsidies aan activiteiten voor studenten door studenten. De studenten die dit jaar deel uitmaken vannbsp;de commissie zijn Femke Bus, Sander van den Oord, Anouk Kort ennbsp;Lodewijk van Reijen. Sander vannbsp;den Oord zal naast zijn werkzaamheden voor de commissie ook denbsp;organisatie van de studentenprijsvraag op zich nemen. Deze wedstrijd is uitgeschreven voor denbsp;studentenwereld. Er zijn drie projectsubsidies beschikbaar voor voorstellen die het academische klimaatnbsp;en de leefbaarheid voor de studentnbsp;kunnen verbeteren.

De euro komt eraan

Ook het Universiteitsfonds gaat over op de euro. Voor onzenbsp;bestaande begunstigers verandertnbsp;er niets, behalve dat zij hun jaarlijkse bijdrage vanaf heden innbsp;euro's zullen moeten overmaken.nbsp;Omdat het bedrag letterlijk vannbsp;gulden naar euro wordt vertaald,nbsp;ziet de jaarbijdrage er enigszinsnbsp;bizar uit. Voor de huidige begunstigers wordt de situatie als volgt:nbsp;ƒ25,- wordt €11,34nbsp;ƒ35,- wordt € 15,88nbsp;ƒ 50,- wordt € 22,69nbsp;ƒ 100,- wordt €45,38

Het bestuur heeft besloten om nieuwe, aangepaste bedragen tenbsp;hanteren voor de begunstigers dienbsp;vanaf heden toetreden tot hetnbsp;Universiteitsfonds. Voor hen komtnbsp;de situatie er als volgt uit te zien:nbsp;Nieuwe begunstigers: Bijdragennbsp;naar keuze van € 15,- / € 25,- / € 50,-of meer.

Belangrijke data in 2002

• • De jaarlijkse Universiteitsdagnbsp;vindt plaats op zaterdag 6 aprilnbsp;2002.

• • De finale van het vijfde Internationale Studenten Pianoconcoursnbsp;vindt plaats op vrijdag 25 oktober 2002 in Muziekcentrum Vre-denburg.

Faciliteiten

Lenerspas Universiteitsbibliotheek De Ufonds-alumnipas geldt alsnbsp;lenerspas voor de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Dat bespaart u denbsp;aanschaf van een eigen pas vannbsp;€22,69. U heeft toegang tot de collecties en de voorzieningen van denbsp;UB, met uitzondering van de voorzieningen voor bepaalde groepen.

Een korting van 15% op alle artikelen van Universiteitswinkelnbsp;SOLARIS

De Universiteitswinkel SOLARIS biedt aan pashouders een kortingnbsp;van 15% op alle artikelen. De artikelen zijn te vinden in Illuster ennbsp;op de SOLARIS-website.

Lidmaatschap Faculty Club 'Helios' Houders van de pas kunnen in hetnbsp;jaar 2002 gratis buitengewoon lidnbsp;worden van de Faculty Clubnbsp;'Helios', de academische 'huiskamer' van de universiteit, grenzendnbsp;aan het Academiegebouw.nbsp;Dit aanbod geldt voor betalendenbsp;alumni-begunstigers van het Uni-versiteitsfonds die geen medewerker zijn van de Universiteit Utrecht.nbsp;Het lidmaatschap van Helios geeftnbsp;tevens toegang tot de Faculty Clubsnbsp;van Amsterdam (UvA) , Rotterdam,nbsp;Leiden en Eindhoven.

Een bezoek aan de Botanische Tuinen

Op vertoon van de Ufonds-alumnipas betaalt u € 3,50 bij een bezoek aan de Botanische Tuinen, in plaatsnbsp;van € 4,50.

Voordelig sporten in Sportcentrum Olympos

Sportcentrum Olympos hanteert het voordelige 'uitlooptarief' voornbsp;eerstejaars alumni.

Creatieve kortingen in ParnassLls Cultureel Centrum ParnassOs geeftnbsp;cursussen in muziek, toneel, dans,nbsp;theater, en taal. Voor pashoudersnbsp;berekent ParnassOs het gunstigenbsp;middentarief.

Studentencentrum De Uitwijk ook voor alumni

Het Cultureel Studentencentrum de Uitwijk geeft cursussen in o.a. tekenen, schilderen, grafiek, fotografie,nbsp;keramiek, en inleidingen in filosofie en kunstgeschiedenis. De Uitwijk hanteert voor eerstejaarsnbsp;alumni het studententarief.

Studieloopbaancentrum ook na het afstuderen

Het Studieloopbaancentrum (onderdeel van het Studenten Service Centrum) verschaft op vertoonnbsp;van de Ufonds-alumnipas informatie over de arbeidsmarkt en biedtnbsp;diverse faciliteiten voor het opbouwen van een functioneel netwerk.

Goedkoper organiseren bij Faciliteiten Bedrijf Utrecht

Het Faciliteiten Bedrijf Utrecht verleent gebouwgebonden diensten aan onderdelen van de universiteit.nbsp;Houders van de Ufonds-alumnipasnbsp;kunnen rekenen op:

• • 5% korting op organisatiekostennbsp;van congressen, cursussen ennbsp;evenementen

• • gratis vermelding op denbsp;Utrechtse Congres- en Evenementenkalender

• • 5% korting door de FBU-catering

• • 5% korting op het congresdrukwerk door drukkerij Zuidamamp;Uit-hof

Korting op Post-initieel onderwijs en contractonderwijs

De Ufonds-alumnipas maakt het mogelijk tegen reductie postacademische cursussen en contractonderwijs te volgen aan de Universiteitnbsp;Utrecht:

• • Rechtsgeleerdheid: 20% kortingnbsp;op post-academische cursussen.nbsp;Voorwaarde is wel dat u in eennbsp;periode van vijf jaar vóórnbsp;inschrijving voor een PAO-cursus,nbsp;aan de faculteit bent afgestudeerd

• • Scheikunde, Wiskunde S Informatica: 20% korting op het postacademisch onderwijsaanbod.

• • Wijsbegeerte: 20% korting opnbsp;het aanschuifonderwijs: keuzevakken uit het reguliere onderwijsprogramma

• • Sociale Wetenschappen: 20%nbsp;korting op contractonderwijs.

• • Biologie en Godgeleerdheid:nbsp;korting op het facultair aanbod.

• • IVLOS: 10% korting op hetnbsp;cursusaanbod

• • James Boswell Instituut: nadernbsp;vast te stellen korting op hetnbsp;cursusaanbod

• • Centrum voor Bio-ethiek: 20%nbsp;korting op het post-academischnbsp;onderwijs

• • Utrechtse School voor Bestuurs-ennbsp;Organisatiewetenschap: 10% korting op de opleidingskosten vannbsp;de postacademische opleidingennbsp;met een maximum van € 1100,-

Korting in het Universiteitsmuseum Alumni hebben gratis toegang totnbsp;het Universiteitsmuseum. Met denbsp;Ufonds-alumnipas kunt u een korting krijgen van 15% op artikelennbsp;uit de museumwinkel.

Verzekeringen

Pashouders ontvangen een kortingspercentage op verzekeringen bij OHRA:

• • Ziektekostenverzekering: collectief tarief (met 3% extra kortingnbsp;voor jaarbetaling en 1% extranbsp;korting voor kwartaalbetaling).nbsp;Nota bene: alleen voor verzekerden tot 65 jaar!

• • Autoverzekering: 10% kortingnbsp;op de basispremie

• • Verzekeringspakket voor particulieren: 3% korting bij drie, 5%nbsp;bij vier, 6% bij vijf, 7% bij zes ennbsp;8% korting bij zeven of meernbsp;verzekeringen

Nota bene

Prijswijzigingen voorbehouden. Aan deze informatie kunnen geennbsp;rechten ontleend worden.

Informatie

Voor meer informatie kunt u zich wenden tot het bureau:nbsp;Utrechts Universiteitsfonds /nbsp;alumnibureaunbsp;Bestuursgebouwnbsp;Heidelberglaan 8nbsp;3584 CS Utrechtnbsp;tel.: (030) 253 80 25nbsp;fax: (030) 253 80 26nbsp;email: ufonds@ufonds.uu.nlnbsp;www.alumni.uu.nlnbsp;WWW.ufonds.uu.nl

U wilt uw taalkennis verder ontwikkelen en uitbreiden?nbsp;Dat kan bij Boswell Talen.

De afdeling Boswell Talen van het James Boswell Instituut heeft ruimenbsp;ervaring met het organiseren vannbsp;taaltrainingen voor belangstellenden binnen en buiten de Universi-teit Utrecht. Kwaliteit staat hierbijnbsp;voorop. Er wordt met kleine groepen gewerkt, waarbij rekeningnbsp;gehouden wordt met de individuele wensen van de deelnemers. Allenbsp;trainingen worden door hooggekwalificeerde, enthousiaste docenten gegeven.

In het academisch jaar 2001-2002 biedt Boswell Talen een grote

Utrechtse Bestuurs-

Voor managers en beleidsmedewerkers in de praktijk heeft de Utrechtse School voornbsp;Bestuurs- en Organisatiewetenschap (voorheen het Centrumnbsp;voor Beleid en Management) innbsp;2002 onder andere de volgendenbsp;opleidingen.

De Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap is een interfacultairnbsp;expertisecentrum binnen denbsp;Universiteit Utrecht waarinnbsp;wetenschappers uit diversenbsp;disciplines samenwerken aannbsp;vraagstukken op het gebiednbsp;van beleid en management.

Leergang 'Management in dienstverlenende organisaties'

De uitdaging om te 'ondernemen' binnen de randvoorwaarden vannbsp;het organisatiebeleid én professionals te inspireren tot cliëntgerichtenbsp;dienstverlening van hoge kwaliteit,nbsp;staan centraal in deze tweejarigenbsp;leergang. Uitgenodigd wordennbsp;managers van relatief zelfstandignbsp;opererende organisatie-eenhedennbsp;in dienstverlenende organisatiesnbsp;diversiteit aan Engelse trainingennbsp;aan:

• • Presenting in English;

• • Spoken English;

• • Teaching your subject in English;

• • TOEFL® Training;

•Writing in English for Publication;

• • Writing letters and e-mails.

Naast het reguliere cursusaanbod verzorgt de sertie Engels ook trainingen op verzoek. Voorbeeldennbsp;hiervan zijn: English for Administrative Staff, Legal English for Academic Purposes, English for Meetingsnbsp;and Discussions en Report Writing.nbsp;Hierbij worden zowel de individuelenbsp;als de groepstrainingen nauwkeurignbsp;toegesneden op de specifieke leerdoelen van de deelnemers.

van de non-profit/not-for-profit sector. Bij voldoende afrondingnbsp;heeft men recht op het diplomanbsp;'Master of Management (MM)'.nbsp;Start: maart 2002

Europese leergang 'Interculturalisa-tie van psychosociale zorg en hulpverlening'

Deze tweejarige postacademische Europese mastersopleiding biedtnbsp;hulpverleners, managers ennbsp;beleidsmedewerkers in de geestelijke gezondheidszorg, psychosociale hulpverlening en socialenbsp;dienstverlening wetenschappelijkenbsp;en praktische inzichten in de begeleiding en behandeling van migranten, vluchtelingen en asielzoekersnbsp;en reikt handvatten aan voor hetnbsp;ontwikkelen van zorgaanbod voornbsp;deze cliëntengroepen. Het uitwisselen van ervaringen op Europeesnbsp;niveau (in eerste instantie Engelandnbsp;en Zweden) staan in deze leergangnbsp;centraal die deelnemers bij afronding het recht geeft op een master-titel.

Start: januari 2002

Naast cursussen Engels staan cursussen Spaans en Italiaans op het programma.

NIEUW dit jaar zijn een vervolgcursus Spaans en een vervolgcursus Italiaans. Bij voldoende belangstelling kan het cursusaanbod gedurende het jaar uitgebreid wordennbsp;met bijv, cursussen Duits of Frans.

Voor alumni van de Universiteit Utrecht gelden gereduceerde tarieven.

Boswell, een goeie kennis van je talen.'

Leergang 'Kwaliteitsmanagement in dienstverlenende organisaties'nbsp;Deze éénjarige leergang is bedoeldnbsp;voor kwaliteitscoördinatoren innbsp;dienstverlenende organisaties.nbsp;TQM, EFQM, INK of ISO lijken maarnbsp;al te vaak meer een doel dan eennbsp;middel om te komen tot kwaliteitsverbetering. Werken aan kwaliteitnbsp;gaat verder dan het implementerennbsp;van een kwaliteitssysteem en betekent in onze visie creatief ondernemerschap. Uitgangspunt van denbsp;leergang is daarom het handelennbsp;van professionals in organisaties.nbsp;De leergang stelt u in staat met denbsp;medewerkers in uw organisatienbsp;bedrijfs-processen beter te stroomlijnen om daarmee uiteindelijk denbsp;dienstverlening aan de klant tenbsp;optimaliseren.

Start: februari 2002

Cursus 'Het maken van een marketingplan voor non-profit organisaties'

Het doel van deze vijfdaagse cursus is deelnemers op een interactievenbsp;wijze, stap voor stap aan de handnbsp;van bouwstenen (o.a. het formule-

Meer informatie

James Boswell Instituut

Instituutsbureau Boswell Talen Kriekenpitplein 21-22

Postbus 80148

3584 EC Utrecht

3508 TC Utrecht

Tel.: (030) 253 86 66

Fax: (030) 253 86 86

E-mail: james. boswell@jbi. uu. nl

Internet: www.jbi.uu.nl ren van een missie en bedrijfsdoelstellingen, concurrentie-analyse,nbsp;SWOT-analyse) een strategisch marketingplan te laten bouwen voornbsp;de eigen organisatie.

Start: maart 2002

Cursus 'Kwaliteit en implementatie in non-profit organisaties'

Het doel van deze vierdaagse cursus is deelnemers inzicht te bieden in het kwaliteitsbeleid van de eigennbsp;organisatie én vanuit nieuwe aanvullende perspectieven te werkennbsp;aan een zelf gekozen praktijkcase.nbsp;Uitgenodigd worden managers,nbsp;projectleiders en staffunctionarissen die verantwoordelijk zijn voornbsp;kwaliteit in de organisatie of orga-nisatie-eenheid.

Start: maart 2002

Meer informatie

Met de bon op pagina 22 kunt u folders bestellen over bovenstaande opleidingen.

Extreem heimwee is ongezond, veel heimwee is lastig, weinignbsp;heimwee is leuk, geen heimweenbsp;is zielig.

]Tony van I3lict, Sociale Wetenschappen]

Een slecht geheugen is een belangrijke steun voor een gerustnbsp;geweten.

jRcné Wintjes, Ruimtelijke Wetenschappen]

Flair lijkt soms een overgewaardeerde eigenschap tijdens de sollicitatie voor medisch specialist.

[Louis Bont, GeneeskundeJ

Bij leren leren in het studiehuis is er geen tijd meer om iets echt tenbsp;leren.

[Menno Genseherger, Wiskunde]

De binnenvaart belichaamt al eeuwen de beste Betuwelijn.

IJoris Kloek, Farmacie]

De wereld gaat aan lawaai ten onder.

[Kees Gorter, Geneeskunde]

De kans dat iets gebeurt is omgekeerd evenredig aan hoe graag je wilt dat het gebeurt.

[Ingrid Meeuu’sen, Geneeskunde]

Iedere vorm van religieus fanatisme is godslasterlijk.

]Paul Knuijt, Sociale Wetenschappen]

Voor zelfmedicatie geldt: baat het niet, het schaadt zeker.

]Panl Hutter, Geneeskunde]

Een vriendin is zo duur als je haar zelf maakt.

[Clemens Bos, Geneeskunde]

Het niet deelnemen van het Nederlands Elftal aan het WKnbsp;3003 is zowel economisch,nbsp;medisch als sociaal voordelig: hetnbsp;verhoogt de arbeidsdeelname,nbsp;voorkomt een hoop cardiale ennbsp;echtelijke ellende en scheelt onsnbsp;bovendien volgend jaar weer eennbsp;collectieve frustatie.

]Thijs Schwartz, GeneeskundeJ

De geboorte is de eerste bijna dood ervaring.

].4lhert van Dijk Diergeneeskunde]

HOVO, hoe bevalt dat? In het voorjaar van 2001 gaven de deelnemers alle HOVO - cursussen een 8 ofnbsp;meer. Tevreden cursisten zie jenbsp;terug (en ze zien elkaar terug!).nbsp;Meer dan de helft van de cursistennbsp;volgt elk jaar opnieuw weer eennbsp;HOVO - cursus, en niet zelden éénnbsp;in het najaar en één in het voorjaar. Dat schept voor HOVO de verplichting, elk jaar een gevarieerdnbsp;aanbod te brengen waaruit deelnemers ruime keuze hebben, opnbsp;allerlei gebieden, van wijsbegeertenbsp;en kunstgeschiedenis tot taal- ennbsp;letterkunde en natuurwetenschappen. Door de medewerking vannbsp;goede en zeer ervaren docenten,nbsp;zowel emeriti als jongere hoogleraren en medewerkers, is een hogenbsp;kwaliteit gewaarborgd. Het gaatnbsp;immers om Hoger Onderwijs!

Meestal telt een cursus acht colleges van twee uur. Een beschrijving van alle cursussen van 2001-2002nbsp;vindt u in de cursusgids die u kuntnbsp;aanvragen door (030) 253 34 83 tenbsp;bellen en op www.hovoutrecht.nl.nbsp;Voor inlichtingen over de inhoudnbsp;van de cursussen kunt u terecht bijnbsp;de coördinator HOVO van denbsp;Universiteit Utrecht,nbsp;h.schrijnemakers® usp.uu.nl.

Niet minder dan 19 cursussen van de Universiteit Utrechtnbsp;starten in het voorjaarsseizoennbsp;van HOVO Utrecht.

• Vanaf 29 januari op dinsdagmiddag: in de leergang 'Geschiedenis van de nieuwere wijsbegeerte'nbsp;verzorgen Prof. dr. K. Schuhmannnbsp;(faculteit Wijsbegeerte) en dr. P.nbsp;Steenbakkers (faculteit Wijsbegeerte en Utrecht University College) de cursus 'God en natuur innbsp;de tijd van de grote wijsgerigenbsp;stelsels', globaal de 17e eeuw. Denbsp;cursus biedt een overzicht, maarnbsp;gaat ook dieper in op aspectennbsp;van de filosofie. De afwisselingnbsp;van hoor- en leescolleges heeftnbsp;zich in de loop der jaren bewezen.

• • In de periode vanaf 31 januarinbsp;tot 18 april geeft Prof. dr.nbsp;J.A.R.A.M. van Hooff acht colleges over 'Communicatie ennbsp;intelligentie bij dieren', opnbsp;donderdagmiddag. De HOVO -cursussen van Prof, van Hooff,nbsp;sociaal etholoog en internationaal erkend deskundige op hetnbsp;gebied van de evolutie, genotennbsp;altijd veel belangstelling, net alsnbsp;zijn lezing op de Open Dag innbsp;augustus 2001.

• • Vanaf 1 februari op vrijdagochtend: 'Natuurgevaren en natuurrampen'. Wie is niet gefascineerdnbsp;door vulkaanuitbarstingen, vloedgolven, lawines, tropische cyclonen en tornado's? Deze cursusnbsp;door docenten van de afdelingnbsp;Fysische Geografie, Faculteitnbsp;Ruimtelijke Wetenschappen,nbsp;wordt gecoördineerd door drs.

P. Beukenkamp.

• • Vanaf 4 februari op maandagmiddag: 'De geschiedenis van hetnbsp;dagelijks leven, hoofdzakelijk innbsp;de negentiende eeuw', behandeld door Prof. dr. P. 't Hart, bijzonder hoogleraar Utrechtnbsp;Studies. Deze cursus is er een uitnbsp;een reeks, waarop cursisten elknbsp;jaar opnieuw intekenen.

• • Vanaf 5 februari op dinsdagochtend: een nieuwe cursus van mw.nbsp;Prof. dr. R. Kloppenborg (faculteitnbsp;Godgeleerdheid). In 2002 behandelt zij het Hindoeïsme. Er zijnnbsp;gastdocenten uit Nederland ennbsp;uit India.

• • Vanaf 5 februari op dinsdagmiddag: 'Gentechnologie, heel vaaknbsp;in het nieuws'. Zowel de toepassingen in de landbouw en denbsp;voedselproductie, de gentherapie, het kweken van stamcellennbsp;als kloneringstechnologie en denbsp;maatschappelijke en ethischenbsp;consequenties daarvan wordennbsp;behandeld door vier gespecialiseerde hoogleraren, onder leiding van Prof. dr. W. Hoekstranbsp;(decaan van de faculteit Biologie).

• • Vanaf 6 februari op woensdagochtend: de actuele cursusnbsp;'Europa, migratie en racisme',nbsp;door dr. R. Maier (faculteitnbsp;Sociale Wetenschappen). De wording van een Europese identiteitnbsp;en de relatie tot migranten komtnbsp;aan de orde.

• • Vanaf 6 februari op woensdagochtend: De Katholieke Theologische Universiteit Utrecht biedt denbsp;cursus 'Kopstukken uit het christendom: spiritualiteit en levensvragen' aan. Prof. dr. B. Blansnbsp;behandelt Aurelius Augustinus,nbsp;Prof. dr. P. Freeman Franciscosnbsp;van Assisi, Dr. C. Leget Thomasnbsp;van Aquino en Dr. Th. Bell Maarten Luther.

• • Vanaf 7 februari op donderdagochtend: Byzantijnse kunst. Drs.nbsp;H.L.M. Defoer is oud-directeurnbsp;van het Museum Catharijnecon-vent in Utrecht. Mede door zijnnbsp;vele studiereizen in het Middennbsp;Oosten is hij ondermeer deskundig op het gebied van de Byzantijnse kunst.

• • Vanaf 7 februari op donderdagochtend: 'Psalmen en lofzangennbsp;en geestelijke liederen. Nederlandse religieuze poëzie van denbsp;Middeleeuwen tot heden', eennbsp;nieuwe HOVO - cursus door mw.nbsp;Prof. dr. R. Schenkeveld - van dernbsp;Dussen, hoogleraar Nederlandsenbsp;letterkunde 1500-1850.

• • Vanaf 8 februari op vrijdagmiddag: de nieuwe cursus 'Archeologie van bijbelse landen', door dr.nbsp;M. Dijkstra en dr. K. Vriezennbsp;(faculteit Godgeleerdheid). Hetnbsp;gaat om de oud - testamentischenbsp;tot de laat - antieke tijd. Onderwerpen zijn bijvoorbeeld: denbsp;Egyptische koper- en turkooiswinning in de Sinaï, het ontstaannbsp;van het alfabet, de tempel vannbsp;Raamses en Palestina-Transjorda-nië in de Hellenistisch-Romeinsenbsp;en de Byzantijnse tijd.

• • Vanaf 13 februari op woensdagochtend: 'Leven in een antiekenbsp;stad'. Veel belangstelling is ernbsp;voor onderwerpen uit de Oudheid. Onder leiding van dr. H.C.nbsp;Teitler geven docenten van denbsp;Faculteit Letteren acht collegesnbsp;over het dagelijks leven in hetnbsp;oude Rome en andere steden innbsp;de Oudheid.

• • Vanaf 18 februari op maandagmiddag: Prof. dr. H.J.G.L.M.nbsp;Lamers en andere docenten vannbsp;het Sterrenkundig Instituut vannbsp;de Universiteit Utrecht zettennbsp;hun cursussen voort met 'Explosies in het heelal', vanaf de oerknal tot supernova-explosies.

• • Vanaf 19 februari, op dinsdagmiddag: de cursus 'Taalverwerving en taaltheorie' onder leidingnbsp;van Prof. dr. P. Coopmans (faculteit Letteren) gaat uit van de verbazingwekkende manierennbsp;waarop kinderen zich beheersingnbsp;over hun moedertaal verwerven.nbsp;Gaat dat 'spelenderwijs'?

• • Vanaf 20 februari op woensdagochtend: Prof. dr. D. Dieks,nbsp;hoogleraar wijsbegeerte ennbsp;grondslagen van de natuurwetenschappen, coördineert hetnbsp;docententeam van de cursusnbsp;'Grote omwentelingen in denbsp;natuurwetenschappen', in denbsp;Griekse Oudheid, de 16' - 17'nbsp;eeuw en het begin van de 20e.

• • Vanaf 13 maart op woensdagmiddag: de nieuwe HOVO - cursusnbsp;over Shakespeare, door dr. P.nbsp;Franssen, docent Oudere Engelsenbsp;Letterkunde. De cursus schetstnbsp;een portret van Shakespeare ennbsp;zijn werk in de context van zijnnbsp;eigen tijd, aan de hand van eennbsp;vijftal toneelstukken en eennbsp;selectie uit de sonnetten.

• • Vanaf 14 maart op donderdagmiddag is er een cursus vannbsp;onder anderen Prof. dr. W.P. Gerritsen, hoogleraar middeleeuwsenbsp;letterkunde in Utrecht en in Leiden. Prof. Gerritsen verzorgt denbsp;lezing tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van HOVO Utrecht opnbsp;24 januari en is een van denbsp;docenten van de nieuwe HOVO -cursus over 'Koning Artur in denbsp;literatuur van de Middeleeuwennbsp;en van later tijd'.

• • Vanaf 3 april t/m 15 mei 2002, opnbsp;woensdagmiddag: een nieuwenbsp;cursus, speciaal voor HOVO, 'Veroudering en ziekte: onderscheiden of onafscheidelijk?', doornbsp;medewerkers van de afdelingnbsp;Geriatrie van het Utrechtsnbsp;Medisch Centrum, onder leidingnbsp;van dr. J.A. Raymakers, metnbsp;medewerking van Prof. dr. S.A.nbsp;Duursma. Aan de orde komennbsp;zowel de recente stand van denbsp;kennis over dit onderwerp als denbsp;ervaringen van docenten, uitnbsp;eigen onderzoek verkregen.

• • Vanaf 11 april t/m 23 mei 2002 opnbsp;donderdagmiddag geeft dr. C.nbsp;Schuddeboom (Instituut kunstgeschiedenis, faculteit Letteren) eennbsp;HOVO - cursus over Vroegchristelijke kunst. Als vervolg op de cursus wordt de mogelijkheid vannbsp;een achtdaagse excursie naarnbsp;Rome overwogen.

Ook de andere instellingen van HOVO Utrecht, de Katholiekenbsp;Theologische Universiteit, de Universiteit voor Humanistiek, denbsp;Hogeschool De Horst en de Hogeschool van Utrecht bieden interessante HOVO - cursussen aan. Innbsp;sommige cursussen is het maximalenbsp;aantal inschrijvingen al bereikt.

Meer informatie

Voor meer informatie over de cursussen en over de inschrijving kunt u de HOVO-cursusgidsnbsp;bestellen op telefoonnummernbsp;(030) 253 34 83 of kijk opnbsp;www.hovoutrecht.nl.

En dan neemt de voorstelling een aanvang. Temidden van 110.000nbsp;liter water trekken in een uur zingende theekopjes, wandelendenbsp;fauteuils, en verliefde libelles aannbsp;voorbij en komen herderinnetjesnbsp;uit het behang. Een groot orkest,nbsp;een koor, een kinderkoor en negennbsp;solisten vertolken dit spektakel.

Ravel salon

Na de pauze vindt de 'Ravelsalon' plaats. Het programma van denbsp;Ravelsalon zal iedere avond andersnbsp;zijn. Er zullen lezingen wordennbsp;gegeven over Ravel en zijn opera's,nbsp;over de ontwikkeling van denbsp;muziektheaterproduktie l'Enfant innbsp;het Minnaertgebouw, over denbsp;architectuur van het Minnaertgebouw. De Ravelsalon wordt georganiseerd in samenwerking metnbsp;Studium Generale van de Universiteit Utrecht.

De productie

Dit bijzondere project is een initiatief van studenten, medewerkers en alumni van de universiteit dienbsp;geïnspireerd door de architectuurnbsp;van het Minnaertgebouw (ontworpen door Neutelings en Reedijk) opnbsp;zoek zijn gegaan naar een passende opera voor deze bijzonderenbsp;locatie. Dirigent en regisseur warennbsp;het erover eens dat L'Enfant et lesnbsp;sortilèges van Ravel geknipt is voornbsp;het Minnaertgebouw. De opera zalnbsp;nu voor het eerst sinds 1968 volledig geënsceneerd worden opgevoerd in Nederland. De productie isnbsp;een samenwerking tussen professionele kunstenaars en amateurs.nbsp;Een omvangrijke professionele cast;nbsp;de muzikale leiding, regisseur,nbsp;decor- en kostuumontwerpers, ennbsp;solisten staan borg voor een hoognbsp;artistiek niveau. Utrechtse amateurnbsp;muziekgezelschappen, de Utrechtsenbsp;Muziekacademie en de Kathedralenbsp;Koorschool, zullen de orkest- ennbsp;koorpartijen voor hun rekeningnbsp;nemen. Veel deelnemers zijn alsnbsp;student, medewerker of alumnusnbsp;verbonden met de Universiteitnbsp;Utrecht.

Medewerkers

Muzikale leiding:

• - Marco Bons

Solisten:

• - Liesbeth van der Hallen -

mezzosopraan

• - iris de Koomen - sopraan

• - Renate Arends - sopraan

• - Esther Been - mezzosopraan

• - Esther Spierings - mezzosopraan

• - Liesbeth van der Loop - alt/mezzo

• - Willem Jan van Deuveren - tenor

• - Jan Willem Baijet - bariton

• - Bas Ramselaar - bas

Regie:

• - Martin-Michael Driessen

Decorontwerp:

• - Thomas Lorenz-Herting

• - Jan Stolk

Kostuumontwerp:

• - Mirjam Pater

Pianist/co-repetitor:

• - Jaap Dieleman

Orkest:

• - Utrechtse Muziekacademie (UMA)nbsp;Koor:

• - Projectkoor l'Enfant, instudering

Dirkjan Horringa

Kinderkoor:

• - Kathedrale Koorschool,nbsp;instudering Gerard Beemster

Voorstellingen 2002

• - Woensdag 23 januari (try-out)

• - Vrijdag 25 Januari (première)

• - Zondag 27 Januari (matinee)

• - Donderdag 31 Januari

• - Vrijdag 1 februari

• - Zondag 3 februari (matinee)

• - Woensdag 6 februari

• - Vrijdag 8 februari

• - Zaterdag 9 februari (slotavond)

Plaats: Minnaertgebouw, De Uithof, Utrecht (parkeergelegenheid, Openbaar Vervoer:nbsp;buslijn 7 7, 12 vanaf Utrecht CS)nbsp;Informatie en kaartverkoop:nbsp;AUB-ticketliJn 0900-0191nbsp;(7 dagen per week 9-21 uur),nbsp;website www.uitlijn.nl, en VVVnbsp;Utrecht, Vinkenburgstraat 19,nbsp;Utrecht.

Prijzen: € 25,-1 f 55, -;

CJP, studentenkaart, Pas-65, Upas, € 17,50! f 38,50:nbsp;Kinderen tot 12 Jaar (matinee)nbsp;C8,-lf 17,60.

Try-out € 3,- reductie. Avondvoorstellingen gevolgdnbsp;door Ravel Salon georganiseerdnbsp;i.s.m. Studium Generale,nbsp;Universiteit Utrecht

Voor meer informatie zie de website: www.booskind.nlnbsp;Voor reductie op de toegangsprijs zie de bon op pagina 22.nbsp;‘Oe dertien inspecteurs die overnbsp;de universiteiten en hogescholennbsp;gaan, komen nooit in een collegezaal. Zij beperken zich tot denbsp;rapporten van visitatiecommissies,nbsp;die de instellingen zelf samenstellen. Ze vragen alleen aan de lei- *nbsp;ding of er gewerkt wordt aannbsp;verbeteringen, maar ze controleren dat niet.’

lEineritus hoogleraar historische otidenvijskunde dr. N.L. Dodde innbsp;dagblad Trouw, naar aanleiding vannbsp;zijn boek over zoo jaar Rijksschool-toezicht.J

‘Een crimineel is iemand met een aangeboren criminele aftvijking.nbsp;Omdat ik daar niet in geloof,nbsp;gebruik ik het woord crimineelnbsp;niet. Ik ben van mening datnbsp;iemand die zijn straf heeft afgemaakt, geen kans krijgt om metnbsp;een schone lei te beginnen alsnbsp;hem het etiket van crimineelnbsp;wordt opgeplakt. Het woord misdadiger. heeft niet die noodlottigenbsp;bijklank. Niemand wordt als misdadiger geboren.’

ICriminoloog prof. dr. Trank Bovenkerk in Vrij TJederland]

‘Oe democratisering van het universitair bestel in de jaren zestig heeft tot vrijblijvendheid ondernbsp;docenten en lorrigheid onder studenten geleid. Het wederzijdsnbsp;conunitment is weg.’

ICollege van heslinir-voorzittcrJan Veldhuis in NRC Handelsblad/

studium Generale: vroege voorjaars-programma's 2002

Bewaren of weggooien? Over demarcatiecriteria innbsp;wetenschap, techniek en kunstnbsp;'Bewaren of weggooien' is eennbsp;lezingen-, film-, theater- ennbsp;internetprogramma dat onderdeelnbsp;uitmaakt van de onderwijsprogramma's wetenschapsfilosofie.nbsp;Daarnaast is het te volgen alsnbsp;studium generale-programma. Hetnbsp;programma is tot stand gekomennbsp;door samenwerking tussen denbsp;faculteiten Sociale Wetenschappen,nbsp;Letteren, Natuur- en Sterrenkundenbsp;en Wijsbegeerte, alsmede de facul-teitsvereniging Alcmaeon, ICC Parn-assfis en Studium Generale.

Het centrale thema is: welke criteria worden gehanteerd om ideeën, teksten, voorwerpen e.d. al dannbsp;niet als relevant te beschouwen ennbsp;op te nemen in de betreffendenbsp;canon, waardoor ze of deel kunnennbsp;gaan uitmaken van het gedachtegoed, van collecties in bibliothekennbsp;en musea ... of worden afgedaannbsp;en weggeworpen of vergeten.

Het programma omvat acht bijeenkomsten. Daarnaast beschikt het programma over een eigen websitenbsp;www.uu.nl/wetfil waarop inleidende en ondersteunende tekstennbsp;en andere relevante informatie tenbsp;vinden zijn. Na afloop van iederenbsp;bijeenkomst wordt in overleg metnbsp;de spreker een stelling geformuleerd en op de website geplaatst.

Programma

• • Dinsdag 29 januari 2002

Hoe postmodern valt een steen; over demarcatiecriteria in denbsp;wetenschap. Spreker: Dr. Andrénbsp;Klukhuhn (DU).

• • Dinsdag 5 februari 2002

De literaire canon in de 18'quot;' en 19^' eeuw in Nederland. Spreker:nbsp;Prof. dr. Marita Mathijsen (UvA).

• • Dinsdag 12 februari 2002

Film: Memento. Inleiding: Dr. Chiel Kattenbelt (UU).nbsp;Plaats: Filmtheater 't Hoogt,nbsp;aanvang 19.30 uur.

• • Dinsdag 19 februari 2002

Archiefwetenschap

Spreker: Prof. dr. Ketelaar (UvA).

• • Dinsdag 26 februari 2002

Het wetenschapsmuseum Inleiding: Drs. Peter de Haan (UU).nbsp;Plaats: Bijlhouwerstraat.

• • Dinsdag 5 maart 2002

Het kunstmuseum

Spreker: nog niet bekend.

• • Dinsdag 12 maart 2002

Toneelvoorstelling: De koperen vlinder van William Goldingnbsp;Inleiding: Prof. dr. Hansnbsp;Achterhuis (Universiteit Twente).nbsp;Plaats: ParnassUs, Kruisstraatnbsp;201, aanvang 19.30.

• • Dinsdag 19 maart 2002

Weten we nu wat wetenschap is? Een wetenschapsfilosofisch slotdebat

Spreker: Prof. dr. Herman Filipse (Universiteit Leiden).

Plaats en tijd

Tenzij anders vermeld vinden de bijeenkomsten plaats in denbsp;Kanunnikenzaal van de Facultynbsp;Club, van 20.00 tot 22.00 uur.

Ravel Salon

In het Minnaertgebouw wordt in januari en februari de opera 'L'En-fant et les sortilèges' van Ravelnbsp;opgevoerd. Na de pauze vindt denbsp;'Ravel Salon' plaats met lezingennbsp;over Ravel, zijn opera's, over denbsp;muziektheaterproductie L'Enfant etnbsp;les Sortileges en over de architectuur van het Minnaertgebouw.nbsp;Voor programma-informatie zie denbsp;aankondiging van het 'Magischnbsp;muziektheater in het Minnaertgebouw' op pagina 21.

Overige voorjaarsprogramma's De overige voorjaarsprogramma'snbsp;van Studium Generale worden innbsp;het volgende nummer van Illusternbsp;bekend gemaakt.

Meer informatie

Bureau Studium Generale Heidelberglaan 8nbsp;3584 CS Utrechtnbsp;tel. (030) 253 24 36nbsp;e-mail: studgen@sg.uu.nl

Aan deelname zijn geen kosten verbonden, tenzij anders vermeld. Voor sommige activiteitennbsp;is aanmelding noodzakelijk,nbsp;daarvoor kunt u terecht bij hetnbsp;Bureau Studium Generale.

400 nieuwe Veritas reünisten

In de vorige Illuster maakte de Reünisten Vereniging Veritas (RVV) het bestaan van haar website bekend.nbsp;Jan Willem Henfling van de RVV:nbsp;'We merkten eerst een toenamenbsp;van het aantal bezoekers op onzenbsp;site. Pas een dag later kreeg iknbsp;Illuster in de bus en begreep iknbsp;waar die extra belangstelling vandaan kwam. De intentietijd hieldnbsp;een paar dagen aan. We zitten nunbsp;weer op een gemiddelde van 12nbsp;'hits' per dag. De golf van aandachtnbsp;na het verschijnen van Illuster heeftnbsp;ons 400 nieuwe leden opgeleverd.nbsp;Dat overtreft onze verwachtingen.nbsp;Goed om te weten dat alumninbsp;trouwe lezers van Illuster zijn.'nbsp;Voor wie het vorige bericht van denbsp;RVV gemist heeft: op www.veritas-reunisten.nl presenteert RVV ondernbsp;andere een activiteitenagenda,nbsp;plannen en een fotoarchief in wording.

Meer informatie

Bestuur Reünisten Vereniging

Veritas

Kromme Nieuwe Gracht 54 3512 HK Utrechtnbsp;tel.: (035) 693 62 32

e-mail: info@veritasreunisten.nl

WWW.veritasreunisten.nl

Oproep voor surfende senioren

Doe mee aan het onderzoek 'Senioren en Internet' en surf naarnbsp;http://onderzoek.dedato.com.nbsp;U wordt gevraagd mee te werkennbsp;aan het afstudeerproject van Heleennbsp;Kuperus, studente Sociale Wetenschappen aan de Universiteitnbsp;Utrecht. Zij doet onderzoek naarnbsp;het gebruiksprofiel van de Internettende senior. De doelgroep van hetnbsp;onderzoek zijn Nederlandse senioren, met de VUT of met pensioen,nbsp;die al gebruik maken van Internet.nbsp;Bij deze groep onderzoekt Heleennbsp;Kuperus welke Internetfuncties zenbsp;gebruiken, welke factoren vannbsp;invloed zijn op hun Internetgebruiknbsp;en of deze functies en factoren vannbsp;invloed zijn op hun houding tennbsp;opzichte van het Internet.

Internet shopping bij Solaris

U kunt nu alle Solaris producten bestellen via onze websitenbsp;www.solaris.nl. Op de website vindtnbsp;u onze exclusieve relatiegeschenken en kleding voorzien van hetnbsp;logo van de Universiteit Utrecht.nbsp;Wat dacht u van een paar zilverennbsp;manchet knopen met een afbeelding van de Sol. Of een goede flesnbsp;wijn of port, exclusief gebotteldnbsp;voor de universiteit met op het etiket een afbeelding van het Academiegebouw, verpakt in een houtennbsp;kistje. Bijzonder is ook onze prachtige kristallen presse-papier exclusief gemaakt voor Solaris door denbsp;Royal Leerdam.

Wanneer u nog vragen heeft of een bestelling wilt plaatsen, kunt unbsp;contact met ons opnemen. Onzenbsp;medewerkers zijn u graag vannbsp;dienst.

Solaris Universiteitswinkel Domplein 26

3512 JE Utrecht tel.: (030) 253 60 53nbsp;e-mail: solaris@solaris.nlnbsp;www.solaris.nl

Kerstconcert

Studentenvrouwenkoor Medusa geeft op 16 december een kerstconcert. Het thema van het concertnbsp;is Oost-Europa. Er zijn stukken tenbsp;horen van Strawinski, Rachmaninovnbsp;en Lutoslawski. Medusa staat alnbsp;sinds 1998 onder leiding van diri-gente Tanja Worron. Voor hetnbsp;kerstconcert wordt Medusa ooknbsp;ondersteund door Wouter van Bellenbsp;(piano). U bent van harte welkomnbsp;om te komen luisteren naar de uitvoering van deze stukken! Het concert begint om 15.00 uur in denbsp;Leeuwenberghkerk, Servaasbol-werk 1, te Utrecht.

Kaarten kosten f15,- (CJP, U-pas, 65 pas of studentenkaartnbsp;f 12,50). Voor meer informatie ofnbsp;voor het reserveren van kaartennbsp;kunt u contact opnemen metnbsp;Marije Michel (030) 231 17 06.

Uit wijk cursusmarkt opnbsp;29 januari

Ook na uw studententijd kunt u terecht bij het cultureel studentencentrum de Uitwijk om uw creatieve vaardigheden tenbsp;ontwikkelen. Er draaien weer allerlei cursussen: van mode maken totnbsp;portretboetseren, van schilderennbsp;tot boekbinden. Misschien wilt unbsp;zich op een andere manier ontspannen, bijvoorbeeld in een cursusnbsp;yoga. Of heeft u juist zin om meernbsp;kennis op te doen in een cursusnbsp;filmgeschiedenis, filosofie of kunstgeschiedenis? Op 29 januari 2002nbsp;kunt u van 13.30 tot 18.00 uur tijdens de cursus informatie marktnbsp;kennis maken met alle cursussen.nbsp;De markt wordt gehouden in denbsp;hal van het Educatorium/Ruppert-gebouw op de Uithof, Leuvenlaannbsp;19, tel. (030) 253 34 02.

Uitwijk film

Voor een briefkaart op de eerste rang... van een collegezaal. Terugnbsp;in de collegebanken, niet voor eennbsp;hoorcollege, maar voor een filmvertoning van het cultureel studentencentrum de Uitwijk!

Ook zulke goede herinneringen aan de gratis Uitwijkfilms die vertoond werden op de Uithof? Komnbsp;op de alumnidag op 5 april 2002nbsp;dan nog eens langs. De filmvertoning op de Uitwijk bestaat 30 jaarnbsp;en vertoont daarom uw favorietenbsp;Uitwijk-film. Het enige dat u daarvoor hoeft te doen, is de beste filmnbsp;die u hier hebt gezien, vermeldennbsp;op een briefkaartje of in een e-mail. De film die het meest wordtnbsp;genoemd, wordt vertoond op denbsp;alumnidag.

Stuur uw favoriete film naar:

De Uitwijk, Leuvenlaan 19 3584 CE Utrechtnbsp;tel. (030) 253 34 02nbsp;e-mail: info@uitwijk.uu.nlnbsp;WWW. uitwijk, uu.nl.

De tentoonstelling 'Zegen of zonde' geeft een helder beeldnbsp;van het omstreden en lastigenbsp;onderwerp biotechnologie. Denbsp;tentoonstelling in het Universiteitsmuseum Utrecht is te ziennbsp;tot en met 9 juni 2002.

Over DNA en het veranderen van genen

Voor veel mensen is DNA niet meer dan een geheimzinnige code die innbsp;alle levende wezens voorkomt.nbsp;Wetenschappers zien in de ontrafeling van deze code talloze uitdagingen en mogelijkheden. In denbsp;expositie wordt uitgelegd wat DNAnbsp;is, hoe het veranderen (modificeren) van genen in zijn werk gaat ennbsp;welke mogelijkheden dit wetenschappers biedt.

Zegen of zonde?

De kennis van het genoom is intussen de laboratoria ontgroeid en kan op vele terreinen toegepastnbsp;worden. In de gezondheidszorg, bijnbsp;de productie van medicijnen, maarnbsp;ook in de supermarkt, waar steedsnbsp;meer genetisch gemodificeerdenbsp;producten, zoals wasmiddelen, kaasnbsp;en maïs te koop zijn. Er wordennbsp;steeds meer biotechnoiogischenbsp;bedrijven opgericht en daarmeenbsp;komen we als consumenten steedsnbsp;vaker met de mogelijkheden ennbsp;consequenties van biotechnologienbsp;in aanraking. Willen we dit? Kunnen we nog kiezen en wat zijn dannbsp;de alternatieven? In de tentoonstelling kan de bezoeker op de pro-ductenmarkt een bewuste keuzenbsp;maken tussen genetisch gemodificeerd en traditioneel voedsel.

Hedendaags onderzoek

Aan de Universiteit Utrecht wordt veel onderzoek gedaan op hetnbsp;gebied van de biotechnologie. Denbsp;tentoonstelling presenteert hieruitnbsp;een paar voorbeelden. Waar zijnnbsp;onderzoekers nu mee bezig en watnbsp;betekent dit voor de toekomst? Zonbsp;zou Utrechts onderzoek naar denbsp;ontwikkeling van stamcellen hetnbsp;mogelijk maken dat over 5 tot 10nbsp;jaar hartziekten genezen kunnennbsp;worden. Ander onderzoek moetnbsp;leiden tot nieuwe, gezondere voedingsmiddelen, zoals de ontwikkeling van zoetjes en vetvervangers.

De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Stichtingnbsp;Weten en de Universiteit Utrecht.nbsp;Speciaal voor leerlingen in denbsp;bovenbouw van HAVO en VWOnbsp;wordt, aansluitend op de vakkennbsp;ANW en Biologie, begeleidendnbsp;materiaal ontwikkeld. Meer informatie op: www.museum.uu.nl

Universiteitsmuseum

Lange Nieuwstraat 106, 3512 PN Utrecht. Tel.: (030) 253 8008.nbsp;Geopend di t/m zo van 11.00nbsp;tot 17.00 uur. Gesloten op 25nbsp;december, 1 januari ennbsp;Koninginnedag.

Toegang tot 18 jaar, studentenkaart, U-pas: f4,40, volwassenen: f8,80, pas 65 ennbsp;CJP: f6,60. MJK gratis.

Geneeskunde

Stratenum, Universiteitsweg 100,

Postbus 80030, 3508 TA Utrecht

(030) 253 88 88 Fax: (030) 253 90 25

E-mail: t.m.v.fakkeidij@med.uu.ni

Godgeleerdheid

Willem C. van Unnikgebouw

Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht

(030) 253 18 53 Fax: (030) 253 32 41

E-mail: secr@theo.uu.nl

Letteren

Kromme Nieuwegracht 46,

3512 HJ Utrecht

(030) 253 61 05 Fax: (030) 253 60 83

E-mail: m.hoornenborg@let.uu.nl

Natuur- en Sterrenkunde

Princetonplein 5, Postbus 80000,

3508 TA Utrecht

(030) 253 32 84 Fax; (030) 253 92 82

E-mail: facbureau@phys.uu.nl

Rechtsgeleerdheid

Janskerkhof 3, 3512 BK Utrecht

(030) 253 70 18/253 70 17

Fax: (030) 253 73 00

E-mail; m.moeringseiaw.uu.nl

Ruimtelijke Wetenschappen

Willem C. van Unnikgebouw

Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht

(030) 253 20 44 Fax: (030) 254 06 04

E-mail; r.vanginneken@geog.uu.nl

Scheikunde

F.A.F.C. Wentgebouw, Sorbonnelaan 16, 3584 CA

Utrecht

Postbus 80083, 3508 TB Utrecht

(030) 253 37 93/253 37 91

Fax: (030) 253 30 72

E-mail; b.m.schouten@chem.uu.nl

Sociale Wetenschappen

Martinus J. Langeveldgebouw,

Heidelberglaan 1, 3584 CS Utrecht

(030) 253 47 00 Fax: (030) 253 16 19

E-mail: bureau@fss.uu.nt

Wijsbegeerte

Bestuursgebouw, Heidelberglaan 8,

3584 CS Utrecht

(030) 253 18 31 Fax: (030) 253 28 16

E-mail: e.kas@phil.uu.nl

Wiskunde en Informatica

Budapestlaan 6, 3584 CD Utrecht

(030) 253 15 15/253 35 36

Fax: (030) 253 83 94

E-mail: beek@math.uu.nl

IVLOS

Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht

(030) 253 34 00 Fax; (030) 253 27 41

E-mail: ivlos@ivlos.uu.nl

Colofon

Illuster 25, jaargang 6, 12 december 2001

Illuster is een gezamenlijke uitgave van de Uni-versiteit Utrecht en het Utrechts Universiteits-fonds, in samenwerking met faculteiten en verenigingen.

Illuster verschijnt vier keer per jaar en wordt toegezonden aan afgestudeerden van denbsp;Universiteit Utrecht in een oplage van 58.000.

Hoofdredacteur:

Twan Geurts

Redactie:

Armand Heijnen, Helène Ruys, Sylvia den Hengst (eindredactie)

Redactie-advies:

Mascha Damen, Liesbeth Houtman, Lamberthe de Jong, Arjan Kors, Hendrik Spiering

Redactieraad:

Piet van Asseldonk, NOS eindredactie; Paul van den Hoven, hoogleraar linguïstiek UU; Joop Kessels, directeur communicatie UU; Bas Mesters,nbsp;Adviesraad voor Wetenschap en Technologie;nbsp;Frieda Pruim, redacteur Opzij; Arie Smit, directeur TeleacNot.

Aan dit nummer werkten verder mee:

Chretien Breukers, Jutta Chorus, Erik Hardeman, Ingmar Heytze, Christie Hofmeester, Jac. Janssen,nbsp;Gwenda Knobel, Piet Kroon, Janny Ruardy,nbsp;Yvonne Slootjes, Chiara Soldati, Vrouwkje Tuinman, Leneke Visser, Johan Vlasblom, Sander vannbsp;Walsum

Foto's:

Maarten Hartman, Hans Oerlemans, Ivar Pel, Judith Schoonman, Jos Verheugen

Foto omslag:

Hans Oerlemans

Illustraties:

Jos Collignon, Rogier Taminiau

Rubrieksillustraties:

Marco Faassen

Ontwerp en opmaak:

WRIK (BNO), Utrecht

Druk:

Brouwer Rotatie

C Universiteit Utrecht illuster, periodiek voor alumni van de Universiteit Utrecht. Overname van artikelen is -metnbsp;bronvermelding- toegestaan. Het U-blad stelt opnbsp;verzoek van de redactie eerder in het U-bladnbsp;verschenen artikelen en illustraties beschikbaarnbsp;aan Illuster.

tllluster is een productie van het Bureau Journalistieke Producties, een samenwerking tussen het Communicatie Service Centrum van de Universiteit Utrecht en het Utrechts Universiteitsblad.

ISSN:

1338-4703. Voor toezending is gebruik-gemaakt van het alumnibestand van de

Universiteit Utrecht

Oproep aan de lezer

Illuster 26 verschijnt op 27 februari 2002. Reacties, suggesties en ingezonden mededelingen kunt u toezenden aan de redactie voornbsp;9 januari. De redactie houdt zich het recht voornbsp;ingezonden mededelingen te weigeren of in tenbsp;korten.

Redactie-adres:

Illuster

Postbus 80125

3508 TC Utrecht

tel.: (030) 253 26 51 fax: (030) 253 36 85nbsp;e-mail: illuster.redactieQcsc.uu.nlnbsp;Voor adreswijzigingen: illuster@csc.uu.nl

Sparen

‘Domme rinkel, waarom heb je eiken dag niet wal gespaard?

Zie, dan waren nu de kind'ren voor den hongersnood bewaard. ’nbsp;Aldus een passage uit het kinderboekje ‘Kibbetik en Pottepoot’ uitnbsp;1929, propaganda-materiaal voor denbsp;spaarbanken waarvan maar liefstnbsp;815.000 exemplaren werden verspreid. Het versje staat in het lijvige, prachtig geïllustreerde bocknbsp;‘Spaarbanken in Nederland’ dat bijnbsp;het Onderzoeksinstituut voornbsp;Geschiedenis en Cultuur van denbsp;Utrechtse letterenfaculteit geschreven is in opdracht van de stichtingnbsp;VSB-fonds.

‘Een veilige bewaarplaats voor de spaarpenningen van minvermogenden’, onder dat motto begonnen denbsp;spaarbanken hun geschiedenis innbsp;1817. Het geld moest uit de ouwenbsp;sok gehaald worden, en vooral: uitnbsp;de kroeg geweerd worden. Sparennbsp;was vooral ook een morele aangelegenheid die een belangrijkenbsp;bijdrage kon leveren aan het burgerlijke beschavingsoffensief datnbsp;gedurende vrijwel de hele negentiende eeuw doordenderde. ‘Huisnbsp;en haard zijn ‘t sparen waard’, werdnbsp;zelfs begin jaren zestig van de twintigste eeuw nog geroepen.

De geschiedenis van het sparen is er één van ups en downs. Metnbsp;name de komst van de Rijkspost-spaarbank in i88t zorgde voor eennbsp;geweldige bloei van het sparen: denbsp;drempel van het postkantoor bleeknbsp;toch lager te liggen dan die van denbsp;spaarbanken. Schoten in de negentiende eeuw de spaarbankjes nog alsnbsp;paddestoelen uit de grond, door denbsp;concurrentie van de post werden zenbsp;gedwongen te gaan samenwerkennbsp;en te professionaliseren. De ruimnbsp;260 spaarbanken die Nederland aannbsp;het begin van de twintigste eeuwnbsp;telde waren in 1990 bijna allemaalnbsp;opgegaan in een tweetal concerns:nbsp;de VSB en de SNS.

Joost Dankers, Jos van der Linden en Jozef l'os: Spaarbanken innbsp;Nederland. Ideeën en organisatie,nbsp;1817 - 1990. Uitgeverij Boom,nbsp;.4mslerdam. Prijs: fSö,- f€jS,ÿy).

jAnnand Heijnen]

Salonnière van de culturele avant-garde

Suzette Haakma, werkzaam bij Studium Generale, werd een tijd geleden benaderd door een uitgeverij om een serie te gaan maken overnbsp;markante Utrechtse vrouwen. Eennbsp;van die vrouwen is Etha Flesnbsp;(1857-1948), een relatief onbekendnbsp;gebleven Utrechtse schilderes,nbsp;schrijfster en kunstcritica. Fles verzamelde rond de eeuwwende vannbsp;de negentiende eeuw als ‘salonnière’ de culturele avant-garde omnbsp;zich heen. In ‘Leven voor de kunst’nbsp;geeft Suzette Haakma een aardignbsp;beeld van deze bijzondere vrouw,nbsp;voor wie het duffe Utrecht, ooknbsp;wel ‘de stad der zeven kerkhoven’nbsp;genoemd, al gauw te klein werd.nbsp;Etha werd in 1857 geboren alsnbsp;tweede kind in het welgesteldenbsp;gezin Fles, waarin een artistiek liberaal klimaat heerste. Vader had eennbsp;goedlopende oogheelkundepraktijknbsp;en de opvoeding van de dochtersnbsp;was gericht op intellectuele vorming. Toen ze in 1880 naar denbsp;Rijksacademie in Amsterdam ging,nbsp;kwam Etha al snel in aanraking metnbsp;de Tachtigers en kunstenaars als Jannbsp;Toorop, Wally Moes, Jan Veth,nbsp;Anton Mauve en Anton Derkinde-ren. In Utrecht probeerde ze ooknbsp;de moderne kunst te introduceren.nbsp;Het Genootschap Kunstliefde wasnbsp;echter wars van deze nieuwlichterij. De universiteit bood haar welnbsp;de mogelijkheid om een poot aannbsp;de grond te krijgen. Ze mocht eennbsp;tentoonstelling sanienstellen in hetnbsp;kader van een lustrum. Tijdens haarnbsp;leven woonde Etha in Rome ennbsp;Parijs maar ze keerde op haar 77stenbsp;terug naar Nederland. Ze vestigdenbsp;zich in Bergen, inmiddels eennbsp;bloeiende kunstenaarskolonie, waarnbsp;ze dertien jaar later overleed.

Suzette Haakma: Leven voor de kunst. Etha Fles, een portret.nbsp;Uitgeverij Matrijs.

Prijs: f29,95 (€15,60).

[fanny Ruardy]

Ik, Anton

Anton Zijderveld kwam tijdens zijn theologiestudie in Utrecht vannbsp;1957 tot 1963 tot de conclusie datnbsp;een uitsluitend voor predikantennbsp;bedoelde opleiding niet aan eennbsp;rijksuniversiteit thuishoorde. Datnbsp;maakte hem niet zo populair ondernbsp;de gelovige studenten en professoren. Het Oude Testament konnbsp;Zijderveld nog wel boeien, maar innbsp;het Nieuwe Testament vond hijnbsp;Jezus van Nazareth irritant en Paulus onsympathiek. Zijn geloofnbsp;begon wat haperingen te vertonen.nbsp;Dit werd versterkt doordat hij innbsp;aanraking kwam met teksten vannbsp;de theoloog Rudolf Bultmann, dienbsp;een andere visie op het Nieuwenbsp;Testament had. In Utrecht moestnbsp;hoogleraar Nieuwe Testamentnbsp;W.C. van Unnik, ‘Dikke Willem’,nbsp;niets van deze nieuwlichterij hebben. Zijderveld mocht Bultmann’.snbsp;geschriften niet op een literatuur-lijst voor een tentamen zetten. Hetnbsp;kenmerkt de bekende socioloog.nbsp;Hij schuwt het conflict niet. Zonbsp;was hij vorig jaar een van denbsp;ondertekenaars van het manifestnbsp;waarin een vijftigtal met namenbsp;oudere Nederlandse hooglerarennbsp;hun zorg uitsprak over de verkwanseling van de academischenbsp;vorming en het marktdenken binnen de universiteiten.

In ‘Een rapsodisch leven’ beschrijft Zijderveld onder andere het verloop van zijn wetenschappelijkenbsp;carrière. Die loopbaan begon toennbsp;de Amerikaanse socioloog Peternbsp;Berger hem overhaalde socioloognbsp;te worden na zijn theologiestudie,nbsp;door hem een onderzoeksplaats innbsp;de Verenigde Staten aan te bieden.nbsp;Na zijn Amerikaanse avontuurnbsp;benoemde de ‘katholieke maffia' innbsp;Tilburg Zijderveld in de jarennbsp;zeventig als hoogleraar, omdat zenbsp;volgens de auteur als de doodnbsp;waren dat er een marxist benoemdnbsp;zou worden. Op linkse ideeën konnbsp;Zijderveld niet betrapt worden, hetnbsp;niet katholiek zijn van de socioloognbsp;nam het college van bestuur op denbsp;koop toe. Tijdens zijn decanaat innbsp;Tilburg werd de wub (wet universitair bestuur) ingevoerd, en daarmee deed de democratie zijnnbsp;intrede in de universiteiten. Eennbsp;doom in het oog van Zijderveld.nbsp;Het wekt dan ook geen verbazing,nbsp;dat deze periode niet zonder conflicten voorbijgaat: ‘Het allerergstenbsp;van deze fanatieke marxofen wasnbsp;hun humor- en vreugdeloosheid’.nbsp;Hij beschrijft wat een verademingnbsp;het voor hem was toen hij in 1983nbsp;Tilburg voor Rotterdam verruilde.nbsp;Daar voelt hij zich meteen op z’nnbsp;plek.

Anton C. Zijderveld: Een rapsodisch leven. Herinneringen. Bert Bakker. Prijs: f 56,50 (€16,54)

[Janny Ruardy]

Erec en Enide

Een roman van (Jhrétien de Troyes

Mkaiürandi’M

Hoofse liefde

De door de Utrechtse wetenschapper René Stuip vertaalde roman ‘Erec en Enide’ van Chrétien denbsp;Troyes (verschenen rond 1170),nbsp;speelt zich af aan het hof vannbsp;koning Arthur. De jonge riddernbsp;Erec wordt verliefd op de mooienbsp;Enide en trouwt met haar. Daardoor komt hij z’n ridderplichtennbsp;niet na, wat hem door velen niet innbsp;dank wordt afgenomen. Hun liefdenbsp;wordt danig op de proef gesteld.nbsp;Uitcindelijk worden ze koning ennbsp;koningin van het rijk van Erecsnbsp;overleden vader. Dit boek is hetnbsp;begin geweest van de groeiendenbsp;belangstelling voor de Arthur-romans in Europa.

Erec en Enide - Een roman van Chrétien de Troyes. Deel een uit denbsp;serie MenioranduM. Fertaald doornbsp;René Sluip. Uitgeverij Kostverlo-ren. Prijs: f25,- (€ 11,54).

Janny Ruardy]

Ik studeerde Theaterwetenschappen. Ik tekende strips en bij wijze van stage maakte ik een korte tekenfilm. Na mijnnbsp;doctoraal, in iy86, besloot ik dat ‘maken’ leuker was dannbsp;‘bestuderen’. Ik werkte als animator en story artist aan grotenbsp;Amerikaanse tekenfilms en maakte een paar korte animatiefilms. Mede door het succes van die eigen produkties kreegnbsp;ik de kans Osmosis Jones te regisseren: een tegendraadsenbsp;persiflage op lOi amerikaanse actiefilms.

In de bloedbaan van Bill Murray moeten een witte bloedcel (met de stem van Uhris Koek) en een hoesttablet (Davidnbsp;Hyde Pierce) een venijnig virus (Laurence Fishburne)nbsp;onscliadelijk maken. Het live action gedeelte werd geregisseerd door Peter en Bobby Farrelly, bekend van controversiële komedies als Something About Mary en - binnenkort -Shallow Hal.

Osmosis is inderdaad niet gebaseerd op een boek van Harry Mulish. En ook in de films waar ik nu aan werk komennbsp;trauma’s over een streng gereformeerde jeugd niet aan bod.nbsp;Sorry.

Utrecht was vreemd vertrouwd. Dezelfde gezichten in het Italiaanse broodjes-stalletje. Alleen ouder. Dezelfde Holly-wood-in-de-polder-koorts op de Filmdagen. De eerstenbsp;keren dat ik terug was, verzette ik me erg. Klein, provinciaals. Nu zag ik vooral hoe mooi de stad is. Ik geloof dat datnbsp;betekent dat ik er nu echt los van ben.

[Pief Kroon I 'Bestaat er een verband tussen de expressie van ionkanalennbsp;en de activiteit van immuuncellen? In het laatste hoofdstuknbsp;van mijn proefschrift Kaliumkanalen in humane T lymfocy-ten had ik de mogelijkheid van dat verband aan de ordenbsp;gesteld. Het Institut Pasteur in Parijs was bijzonder geïnteresseerd in mijn onderzoek naar witte bloedcellen en boodnbsp;me in 1994 een goede beurs aan om die vraag te komennbsp;beantwoorden.

Ik sloot me op in het laboratorium, behaalde goede resultaten. Publiceerde artikelen in toonaangevende tijdschriften als het Journal of Physiology. En toen hield mijn beurs op.nbsp;Wat nu? Mijn vriendin werkte in Parijs, dus wilde ik daarnbsp;blijven. Institut Pasteur stelde voor mijn bloedcelonderzoeknbsp;toe te passen op hersencellen. Dat had ik niet moetennbsp;doen. Het salaris was laag en ik werd opgescheept met eennbsp;studente die moest promoveren op mijn vakgebied. Al mijnnbsp;werk kwam op haar naam te staan. Ik raakte geïsoleerd innbsp;de verdeel- en heerspolitiek van mijn baas. De studentenbsp;promoveerde cum laude.

Dit had ik al eerder meegemaakt. Ik ben gepromoveerd aan het Research Institute for Toxicology van de Universiteitnbsp;Utrecht. Mijn promotor pronkte in zijn eigen publicatiesnbsp;met mijn resultaten. Vriendjespolitiek in het lab, gekonkel,nbsp;geklets. Het is al zo moeilijk om carrière te maken in denbsp;wetenschap. De slechte arbeidscontracten, de spaarzamenbsp;momenten van diepe voldoening als het leven via meetinstrumenten iets van zijn geheimen ontsluiert. Het weegtnbsp;nauwelijks op tegen het bloed, het zweet en de tranen vannbsp;de dagelijkse laboratoriumpraktijk. Ik besloot ermee tenbsp;stoppen.

Ik las Oscar Wilde, The Picture of Dorian Gray. Dat gaat over een jonge meedogenloze dandy in de negentiendenbsp;eeuw. Hij laat zijn portret schilderen en wenst dat denbsp;ouderdom niet van zijn eigen fijnbesneden gezicht te lezennbsp;zal zijn, maar van zijn pasgeschilderde portret. Die wensnbsp;wordt vervuld. Dorian Gray leidt een bandeloos leven. Zijnnbsp;geschilderde gestalte verandert langzaam in een monster,nbsp;terwijl hijzelf onsterfelijk blijft, maar ook slaaf van zijnnbsp;moraalloze leven.

In de spiegel zag ik de eerste tekenen van mijn eigen aftakeling. Ik dacht: dit moet worden vastgelegd. Als niemand anders dat doet, moet ik het zelf maar doen. En ik maakte,nbsp;zonder dat ik ooit had geschilderd, mijn eerste zelfportret.nbsp;Mijn broer, winnaar van de Koninklijke Subsidie, vond hetnbsp;waardeloos. Ik zie duidelijk dat mijn realisme weinig tenbsp;maken heeft met zijn kunstacademische vorming. Ik laat menbsp;liever inspireren door de oude meesters in het Louvre. Rembrandt en Rubens. Maar ook met Nederlandse realisten alsnbsp;Charley Toorop en Pyke Koch.

Het is een onzeker bestaan. De vrees dat je volgende maand zonder geld zit. Toch ben ik portretschilder geworden van beroep. Ik heb mijn techniek verfijnd en beperknbsp;mijn palet tot vier kleuren: zinkwit, ultramarijn, cadmium-rood, Napelsgeel. Sommige eigenschappen bezat ik al alsnbsp;onderzoeker: gevoel voor structuur, het op papier krijgennbsp;van iets heel ingewikkelds. Als electrofysioloog een hypothese, als schilder een tweedimensionaal plaatje van eennbsp;complexe persoonlijkheid. Inmiddels is mijn broer een stuknbsp;positiever en bezit ik een groeiende wachtlijst voor portre-topdrachten.'

[Jutta Chorus]

Het werk van Jos Verheugen is te zien op http://perso. worldonline, friverheugen