Illuster 41, jaargang 11, december 2005 Illuster is een uitgave van de Universiteitnbsp;Utrecht en het Utrechts Universiteitsfonds.nbsp;in samenwerking met faculteiten en verenigingen. Illuster verschiint vier keer per jaarnbsp;en wordt toegezonden aan afgestudeerdennbsp;van de Universiteit Utrecht in een oplagenbsp;van 66.000 • Hoofdredacteur: Ludo Koksnbsp;• Eindredacteur: Sylvia den Hengst • Redactie: Armand Heijnen. Manon Renaud,nbsp;lacomijn Timmermans • Redactieraad:nbsp;Piet van Asseldonk. NOS eindredactie; Jennynbsp;Huttinga, Tappan Communicatie; loop Kessels, directeur communicatie UU; Maartennbsp;Prak, hoogleraar UU Geschiedenis na de

Middeleeuwen: Frieda Pruim, redacteur Opzij; Arie Smit, directeur TeleacNot • Aannbsp;dit nummer werkten verder mee:nbsp;Twan Geurts, Ingmar Heytze, Kristel Kleijer,nbsp;André Klukhuhn, Ineke Puijk, Covert Schilling. Chiara Soldat!, Sanne Terlouw, lohannbsp;Vlasblom • Foto's: Bart van Overbeeke,nbsp;hrar Pel, Chris Timmers en anderen • Fotonbsp;omslag: ivar Pel • Illustraties: Bemetnbsp;Ragetli • Ontwerp en opmaak: WRIKnbsp;(BNO), Utrecht • Druk: Tijl Offset • ISSN:nbsp;1338-4703 • Voor toezending is gebruiknbsp;gemaakt van het alumnibestand van denbsp;Universiteit Utrecht

O Universiteit Utrecht. Illuster, periodiek voor alumni van de Universiteit Utrecht.nbsp;Overname van artikelen is - met bronvermelding - toegestaan.

De volgende Illuster (nr 42) verschijnt op 22 februari 2006. Reacties, suggesties en ingezonden mededelingennbsp;kunt u sturen voor 2 januari. Denbsp;redactie houdt zich het recht voor ingezonden mededelingen te weigerennbsp;of in te korten.

Redactieadres: Illuster, Postbus 80125, 3508 TC Utrecht, (030) 253 2651,nbsp;ltlusterOuu.nl

Hans Amman nieuw collegelid Prof.dr. Hans Amman (1957) is per 1 aprilnbsp;2006 benoemd tot lid van het Collegenbsp;van Bestuur van de Universiteit Utrecht.nbsp;Amman is momenteel lid van het Collegenbsp;van Bestuur van de Technische Universiteit Eindhoven. In Utrecht is Amman denbsp;opvolger van Wim Kardux.

Amman studeerde economie aan de UvA en werd enkele jaren daarna hoogleraar aan denbsp;economische faculteit van deze universiteitnbsp;waar hij eveneens verschillende bestuursfuncties heeft bekleed. In 2000 verlegde Ammannbsp;een deel van zijn werkterrein naar de TU Eindhoven. Eerst als decaan van de faculteit Technologie Management en vanaf 2002 als lid vannbsp;het College van Bestuur. In die functie was hijnbsp;onder meer verantwoordelijk voor financiën,nbsp;algemene bedrijfsvoering, huisvesting en iet.nbsp;In Utrecht zal hij voor dezelfde portefeuillesnbsp;verantwoordelijkheid dragen.

Rechten start Alumni Nieuwsbrief Onlangs is de eerste nieuwsbrief voor alumninbsp;van Rechtsgeleerdheid verschenen. In dezenbsp;nieuwsbrief, die twee maal per jaar verzonden wordt, krijgen de alumni informatie overnbsp;alumniactiviteiten en een bloemlezing van denbsp;belangrijkste ontwikkelingen binnen Rechtsgeleerdheid.

In het eerste nummer wordt onder meer aandacht besteed aan het Utrecht Law College, de benoeming van Bart Stapert als nieuwe voorzitter vannbsp;Amnesty International Nederland, de Masterclassnbsp;Rechtspraktijk in samenwerking met het bedrijfsleven en de lancering van het eerste volwaardige, digitale juridische tijdschrift, het Utrecht Law Review.

Meer informatie en aanmelden: alumni@law.uu.nl

'Verwondering hóórt een beetje bij de wetenschap. Je kijkt om je heen, je ziet iets, en je vraagt je af: hé, hoe kan dat? Die kunst van het vragen steilen is heel primair in de wetenschap - eigenlijk hetzelfde watnbsp;kinderen doen. En het fout beantwoorden van een vraag is helemaalnbsp;niet erg. We zijn ergens naar op zoek, en het geeft niets als je eerst opnbsp;de verkeerde plaats zoekt, waar het antwoord helemaal niet ligt.

Als kind wilde ik uitvinder worden, omdat ik geboeid was door alles wat er al uitgevonden was. Dat begon al met de driewieler op de kleuterschool. Daar hoefde ik zelf niet op te zitten, maar ik keek ernaar ennbsp;dacht: wat is het wiel toch een machtige uitvinding. En ik wilde wetennbsp;hoe het komt dat het voortbewegen van iets zwaars veel makkelijkernbsp;gaat met zo'n wiel - waarom is een wiel zo praktisch? Dat komt bij mijnbsp;dus wel altijd om de hoek kijken: je verwondert je ergens over, maarnbsp;je probeert het dan ook te begrijpen en te verklaren; in een kader tenbsp;plaatsen.

In de tweede helft van de jaren zestig, toen ik begon als natuurkun-destudent, waren elementaire deeltjes in feite volstrekt mysterieus. Er bestond geen sluitende theorie om de waargenomen eigenschappennbsp;te verklaren. Pas in de jaren zeventig werd er een theoretisch modelnbsp;opgesteld. Zo'n model is meestal een vereenvoudigde karikatuur vannbsp;de werkelijkheid, maar tot onze stomme verbazing bleek het deeltjes-model zo verschrikkelijk nauwkeurig te zijn, dat er eigenlijk niets meernbsp;overbleef dat er niet door wordt verklaard.

Het is echt verbazingwekkend dat het enorm complexe geheel van elementaire deeltjes en hun wisselwerkingen volledig gevangen wordtnbsp;door een aantal relatief simpele formules. OK, de formules zijn ooknbsp;weer niet zo eenvoudig dat je ze gemakkelijk aan iedereen kunt uitleggen, maar als je kijkt naar de complexiteit van de verschijnselen,nbsp;dan zeg je: dit is wonderlijk eenvoudig.

Een beter inzicht leidt niet tot het verdwijnen van de verwondering. Om te beginnen zul je de natuur nooit helemaal uit-analyseren. Wijnbsp;gaan het niet meemaken dat we de allerdiepste oorzaak van de blad-vorm en de kleur van een bloem precies zullen begrijpen. Je kuntnbsp;je wel allerlei dingen voorstellen bij de mechanismen die eraan tennbsp;grondslag liggen, maar we hoeven er niet bang voor te zijn dat dienbsp;bloem ooit een open boek voor ons is.

Je moet twee dingen goed onderscheiden. De eerste vraag is: kun je de natuurwetten verantwoordelijk achten voor de eigenschappen ennbsp;gedragingen van bloemen en blaadjes? De tweede vraag is: kunnennbsp;wij dat met onze beperkte intellectuele vermogens achterhalen? Ennbsp;dat laatste is natuurlijk in veel gevallen niet zo. Het weer op aarde kunnbsp;je bijvoorbeeld niet in detail voorspellen, ook al begrijpen we welkenbsp;natuurwetten ervoor verantwoordelijk zijn. Ik geloof inderdaad dat denbsp;natuurwetten in het algemeen eigenlijk allesbepalend zijn.

Neern bijvoorbeeld de menselijke hersenen. Ik denk dat die een heel mechanisch systeem vormen, dat ze in wezen niet fundamenteel verschillen van een computer, hoewel er veel meer toevallige en graduelenbsp;verschijnselen plaatsvinden dan in een computer, waarin alles volgensnbsp;voorgeschreven wetten gaat. Persoonlijk vind ik het een heel leuknbsp;onderwerp: hoe werkt intelligentie; hoe komt het dat wij rationeelnbsp;kunnen denken en patronen kunnen herkennen? De hedendaagsenbsp;computers hebben daar nog steeds geweldig veel moeite mee, en tochnbsp;weten we dat het in de menselijke hersenen gebeurt.

En voor de menselijke hersenen geldt hetzelfde als voor de bloemen en blaadjes. Als een romanschrijver een nieuw boek bedenkt, gaat ernbsp;iets om in zijn geest. Dat bedenken gaat opnieuw volgens de fundamentele wetten die bepalen hoe onze hersenen werken - en uiteindelijk dus volgens de natuurwetten. Maar dat wil niet zeggen dat jenbsp;vooraf kunt zeggen wat de auteur zal gaan schrijven, en dat wil je natuurlijk ook niet. Een romanschrijver heeft nu eenmaal de vrijheid omnbsp;alles te bedenken wat hij wil.

Af en toe laait dan de discussie weer op over de vraag of er eigenlijk wel zoiets bestaat als een vrije wil. Mijn gedachte is heel simpel: innbsp;principe worden alle processen die in ons brein plaatsvinden wel degelijk door natuurwetten bepaald, maar dat maakt ze niet voorspelbaar,nbsp;en ook niet beheersbaar. Daarom zeg ik: ik beschik nog steeds overnbsp;een vrije wil, ook al weet ik dat alles wat er in mijn hersenen gebeurtnbsp;in wezen door natuurwetten wordt bepaald. De discussie raakt snelnbsp;vertroebeld doordat niet altijd duidelijk is wat er precies wordt bedoeld met het begrip vrije wil.

Natuurkunde en wetenschappelijk onderzoek hebben altijd hoog op mijn lijstje gestaan, maar als kind had ik ook wel andere belangstellingen, zoals tekenen en schilderen. Ik was heel erg geboeid door watnbsp;kunstenaars allemaal uit hun tubetje verf kunnen halen - dat wildenbsp;ik ook kunnen. Een ongeoefend oog ziet de dingen alleen maar zoalsnbsp;ze zijn, en zoals ze verder in onze hersenen verwerkt moeten worden,nbsp;maar als beeldend kunstenaar kies je hoe je die werkelijkheid wiltnbsp;laten zien; je toont een interessante interpretatie van de realiteit. Datnbsp;soort dingen heb ik altijd erg boeiend gevonden.

Wetenschappers zijn namelijk ook geïnteresseerd in de weergave van de werkelijkheid; in de vraag hoe die werkelijkheid wordt gerepresenteerd. Natuurlijk is er een verschil, want een kunstenaar legt ernbsp;vervolgens zijn eigen interpretatie nog eens bovenop, maar die fundamentele overeenkomst is misschien wel de reden dat zoveel exactenbsp;wetenschappers ook belangstelling hebben voor beeldende kunst. Jammer genoeg is dat andersom niet altijd het geval. Robbert Dijkgraafnbsp;[hoogleraar theoretische fysica aan de Universiteit van Amsterdam ennbsp;ooit student aan de Gerrit Rietveld Academie - GS] vertelde me welnbsp;eens dat hij zich eraan ergerde dat beeldend kunstenaars absoluut nietnbsp;geïnteresseerd zijn in geometrie, in wiskunde en logica, en in wetenschap in het algemeen. Daar halen ze een beetje hun neus voor op.

Overigens is een natuurkundig model natuurlijk wat anders dan een kunstwerk. Het Standaardmodel van de deeltjesfysica is in feite veelnbsp;méér dan een schilderij van de werkelijkheid: het is er een extreem natuurgetrouwe weergave van. Dat heeft te maken met een heel belangrijk verse/}//tussen wetenschap en beeldende kunst. In de beeldendenbsp;kunst wil je dat de waarnemer zoveel mogelijk eigen interpretatie toevoegt. In de wetenschap probeer je de rol van de waarnemer juist zoveel mogelijk te omzeilen - je probeert de werkelijkheid onafhankelijknbsp;van de waarnemer te beschrijven. Een van de grote verworvenhedennbsp;van de twintigste-eeuwse natuurkunde is overigens dat we ontdektnbsp;hebben hoe belangrijk die rol van de waarnemer toch kan zijn. Je zounbsp;hem het liefst willen elimineren, maar vaak kén dat helemaal niet: wenbsp;moeten rekening houden met het feit dat er een waarnemer is die eennbsp;meting heeft verricht.

Zo zijn er misschien nog wel meer fundamentele grenzen aan onze kennis. Het begin van het heelal blijft natuurlijk een heel boeiendenbsp;grens, en dat geldt ook voor de fundamentele basis van alle natuurwetten. Het grappige is dat veel onderzoekers een heel verschillendnbsp;idee hebben over hoe zo'n basiswet eruit zou kunnen zien. Persoonlijknbsp;denk ik dat het beeld van waar we eigenlijk naar op zoek zijn in wezen een religieuze oorsprong heeft: hoe kijk je tegen de wereld aan,nbsp;en hoe kijk je aan tegen de manier waarop de natuurwetten werken?nbsp;Denk je dat er een goddelijke macht is die de natuurwetten stuurt?nbsp;Denk je dat ze door iemand gemaakt zijn? Dat zijn gedachten overnbsp;een wereld die voor ons onbereikbaar is - de wereld die je 'religie' zounbsp;kunnen noemen. En de manier waarop je daarover denkt kan van invloed zijn op wat je verwacht van hoe de natuur eruit ziet.

De grens tussen wat bereikbaar is voor de natuurwetenschap en de onbereikbare wereld van de religie schuift steeds verder op. In de Middeleeuwen werd je ziek omdat God dat zo wou; hoe het weer morgen zal zijn kon je niet voorspellen, en voor de hemellichamen gold hetzelfde:nbsp;we kunnen er naar kijken, maar begrijpen was er niet bij. Nu zijn datnbsp;allemaal takken van wetenschap geworden, die zich lenen voor nadernbsp;onderzoek. Nee, ik ben zelf niet religieus opgevoed, maar de ideeënnbsp;over een fundamentele wetmatigheid die aan de basis ligt van hoe denbsp;wereld in elkaar zit, hebben wel degelijk een religieuze component.

'Ik hoop eigenlijk nieuwe feiten verrastnbsp;en dat we daardoornbsp;tot nieuwe ideeën.'

Dat merk je bijvoorbeeld al op een wat primitievere wijze in de discussie over intelligent design. In de kosmologie komt die vraag ook naar boven: waarom is het heelal zoals het is - precies op maat gesnedennbsp;voor het leven?

In de snaartheorie is het zelfs nogal actueel. Snaartheoretici hebben ons lange tijd voorgehouden dat ze echt bezig waren met de basis vannbsp;de natuurwetten, en dat het slechts een kwestie van tijd was voordatnbsp;ze alles precies zouden begrijpen. Maar nu blijkt dat de snaartheorienbsp;een gigantisch groot aantal verschillende oplossingen heeft, waarvannbsp;er in ons heelal maar één is gerealiseerd. Zolang we nog niet wetennbsp;welke dat is, staan alle mogelijkheden open, en dat betekent dat ernbsp;eigenlijk niets meer voorspeld kan worden. Zelfs als we heel gedetailleerde waarnemingen doen, dan nog zijn er miljarden oplossingen dienbsp;met die waarnemingen in overeenstemming zijn, dus het lijkt hopeloosnbsp;om er ooit achter te komen welke oplossing de juiste beschrijvingnbsp;geeft van de werkelijkheid. Dat vind ik een heel trieste ontwikkeling,nbsp;maar daar kun je niemand de schuld van geven.

Nu zijn er theoretici die zich voorsteiien dat ai die oplossingen ergens zijn gereaiiseerd, en dat wij toevaiiig die ene oplossing bevolken. Iknbsp;hoop eigenlijk dat het niet zo is; ik zou het boeiender vinden als denbsp;complete aard van alle verschijnselen om ons heen door de een ofnbsp;andere strenge vorm van logica worden gedicteerd. Een logica die tenbsp;achterhalen is. Of dat ook een vorm van religie is? Nou, strenge logicanbsp;is eigenlijk meer een ervaringsfeit dan een geloof. Het is zo evidentnbsp;dat er strenge logica heerst in de natuur om ons heen, dat je die lijnnbsp;wel zou moeten kunnen doortrekken. Ondertussen begint het er welnbsp;op te lijken dat we opgezadeld zitten met zo'n Multiversum, maar iknbsp;ben helemaal niet tevreden met de wijze waarop men al die oplossingen formuleert.

Trouwens, als er maar één basistheorie is, zit je weer met de vraag waarom het precies die ene moet zijn, die een uitermate complexnbsp;heelal voorschrijft. Het antwoord kennen we nog niet, en het is ooknbsp;een premature vraag. We hebben nu eenmaal nog niet het vermogennbsp;om zo'n basale natuurwet op te schrijven. Wat men nu heeft is eigenlijk

maar dat we door zullen blijven worden,nbsp;worden geïnspireerd

Gerardus 't Hooft

• • Geboren op 5 juli 1946, Den Helder

• • Gymnasium-bèta, Dalton Lyceum, Den Haag, 1964

• • Doctoraal Theoretische Fysica, Universiteit Utrecht, 1969

• • Promotie aan de Universiteit Utrecht in 1972. Titel proefschrift;nbsp;'Renormalization Procedure for Yang-Mills fields'

• • Vanaf 1969 verbonden aan het Instituut voor Theoretische Fysica,nbsp;Universiteit Utrecht, sinds 1977 als hoogleraar

• • Doceerde o.a. aan CERN (Geneve), Harvard University, Stanfordnbsp;University, Boston University, Duke University

(Ere)lidmaatschappen (onder andere)

Nederlandse Natuurkundige Vereniging, Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen, Koninklijke Academie voornbsp;Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België,nbsp;Hollandsche Maatschappij der wetenschappen, National Academynbsp;of Sciences (VS), American Academy of Arts and Sciences, Académienbsp;des Sciences (Parijs), Institute of Physics (Londen)

Prijzen en onderscheidingen (onder andere)

• • Spinozaprijs, 1995

• • Nobelprijs voor Natuurkunde, samen met Martin Veltman, 1999

• • Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw, 1999

• • De Zilveren Academiepenning van de KNAW, 1999

• • Oskar Klein Silver Medal, Royal Academy of Sweden, 1999

• • High Energy Physics Prize van de European Physical Society, 1999

• • Eredoctoraten van vele universiteiten, waaronder de universiteitennbsp;van Bologna, Leuven, Chicago, Singapore, Kaapstad, New York,nbsp;Marseille, Nanjing, Columbus, Hefei, Hangzhounbsp;nog maar een flauw aftreksel van wat men in de toekomst hoopt te genereren. We zijn dus nog niet zover, en de hele discussie is prematuur.nbsp;Voor sommige mensen biedt religie dan kennelijk een uitweg. Maarnbsp;voor mij zou dat een onbevredigende uitweg zijn. Want wiens religienbsp;dan? Wat ik zie in de wereld om me heen is dat de natuurwetten nietnbsp;met zich laten sollen. Er is een strenge logica, dus het is zinvol om aannbsp;te nemen dat je die lijn tot aan het einde toe zo kunt doortrekken.nbsp;Overigens denk ik dat dat einde nog lang niet in zicht is. Sommigenbsp;mensen denken dat de theory of everything bijna binnen handbereiknbsp;is, maar dat geloof ik niet.

Ik ga natuurlijk niet dicteren hoe mensen tegen de wereld aan moeten kijken, dus als iemand daarin ruimte wil bieden aan religie, dan vindnbsp;ik dat prima. Maar dan leg je je wel neer bij het feit dat je de wereldnbsp;niet moet willen verklaren. En daar ben ik niet toe bereid, ook al sta jenbsp;soms machteloos. De correcte houding is dan toch dat je gaat zoekennbsp;naar de vermogens om de verklaring wél te vinden. Laten we dat eerstnbsp;doen, en kijken hoe ver we komen.

Een situatie waarin je helemaal niet meer verder kunt komen, is eigenlijk nog niet in zicht. De experimentele natuurkunde laat gelukkig nog allerlei mogelijkheden zien; zo kunnen we nog een orde van groottenbsp;verder in de bouw van nieuwe deeltjesversnellers, en die kunnen onsnbsp;waarschijnlijk dingen laten zien waar we nog nooit aan gedacht hebben. Ik hoop eigenlijk maar dat we door nieuwe feiten verrast zullennbsp;blijven worden, en dat we daardoor worden geïnspireerd tot nieuwenbsp;ideeën.

Op die manier hebben we de afgelopen eeuwen al ontdekt dat de natuur enorm complex is. Vroeger was het binnen de wetenschapnbsp;vanzelfsprekend dat wij alleen maar de toeschouwers van het gebeuren waren; wat er op het toneel plaatsvindt hangt niet af van wat dienbsp;toeschouwers ervan vinden. Nu weten we dat we de toeschouwers nietnbsp;helemaal los kunnen zien van het toneelstuk. Niettemin proberen wenbsp;de werkelijkheid zoveel mogelijk los te zien van de waarnemer. Wenbsp;willen de natuurverschijnselen zoveel mogelijk geïsoleerd in werkingnbsp;zien; we willen weten wat er van die verschijnselen overblijft als je denbsp;rol van de waarnemer zoveel mogelijk elimineert - wat blijf je dan wélnbsp;zien?

Doordat de wereld ingewikkeld in elkaar zit, is het altijd moeilijk geweest om ons vakgebied duidelijk te maken aan een groot publiek, en het wordt alleen maar moeilijker. Sterker: het is al moeilijk om onsnbsp;eigen vakgebied duidelijk te maken aan collega's die maar een mil-limetertje van ons vandaan staan. Ik heb net een voordracht van Robbert Dijkgraaf bijgewoond over de snaartheorie, en vakgenoten die innbsp;een andere tak van natuurkunde werkzaam zijn, kunnen eigenlijk alnbsp;lang niet meer begrijpen wat hij aan het doen is. Je ziet dat die verwijdering voortdurend plaatsvindt. Dat is eigenlijk een beetje een spijtignbsp;aspect van het vak. We zien dat niet zo graag gebeuren, maar het lijktnbsp;onvermijdelijk. Het geeft aan dat de natuur een buitengewoon complex systeem is, die beschreven wordt door ingewikkelde wiskunde.

Toch slagen we daar vaak wel in, soms door gebruik te maken van krachtige computers, en dan blijkt dat het allemaal verbazend mooinbsp;klopt. In de meeste takken van wetenschap vind je het mooi wanneernbsp;op die manier alles keurig op z'n plaats valt en je alle waarnemingennbsp;opeens kunt verantwoorden en begrijpen. Daar staan we in de deeltjesfysica dan ook echt met open mond naar te kijken: hoe goed dienbsp;wiskunde werkt. Als ik ergens verwondering voor voel, is het daarvoor.'nbsp;[Covert Schilling]

De spel- en praatgroep van KIES maakt deel uit van het zorgplan KIES, dat ook oudergroepen, informatiebijeenkomsten en trainingen voor KIES-coaches omvat. In denbsp;kindergroepen van KIES komen kinderen in de leeftijdnbsp;van 8 tot 12 jaar acht keer bij elkaar om over verschillende thema's te praten. Ze bespreken herinneringen ennbsp;werken aan hun zelfvertrouwen. Het programma loopt nunbsp;in Noord-Brabant, maar als het aan de de initiatiefnemersnbsp;ligt, start het binnenkort overal in het land.

Dikke 8,5

Voor het onderzoek hebben 90 kinderen en hun moeders en vaders een vragenlijst ingevuld. Van die 90 kinderennbsp;hadden 65 KIES al gevolgd en stonden er 25 op de wachtlijst. KIES krijgt gemiddeld een dikke 8,5 van zowel kinderen als hun ouders. Met de kinderen die KIES hebbennbsp;gevolgd gaat het gemiddeld beter dan met de wachtlijst-kinderen. Zij begrijpen de scheiding van hun ouders beter,nbsp;hun band met beide ouders wordt beter en de frequentienbsp;van het contact met vader, meestal de uitwonende ouder,nbsp;neemt toe. KIES lijkt voor meisjes nog iets meer aan tenbsp;slaan dan voor jongens, en is zowel geschikt voor jongerenbsp;als oudere kinderen. Spruijt is verbaasd én verheugd; 'Iknbsp;vind het erg mooi om te zien dat zo'n relatief eenvoudignbsp;en kort programma zulke positieve effecten heeft.'

Eén advocaat

De Tweede Kamer is momenteel druk bezig met de wetgeving rond scheiding en omgang. Spruijt hoopt dat de resultaten van KIES hierin worden meegenomen. 'Hetnbsp;onderzoek laat zien dat de nadruk die wordt gelegd opnbsp;het nut van bemiddeling en overleg over de kinderen vóórnbsp;de scheiding terecht is. Het gaat beter met kinderen als denbsp;ouders samen voor één advocaat of bemiddelaar kiezennbsp;in plaats van elk een eigen advocaat. Daarnaast is contactnbsp;met de uitwonende ouder belangrijk. Jongere kinderennbsp;zijn hierbij meer gebaat bij kort en frequent contact,nbsp;oudere kinderen bij langere maar minder frequente ontmoetingen.'

[Johan Vlasblom]

Kiek!

Uit het album van een alumnus

Het is januari 1998. Tijdens de viering van de jaarlijkse Dies Natalis van de Utrechtse Geologen Vereniging (U.G.V.) vindt de diescommissie het een leuk idee om met zoveel mogelijk leden opnbsp;de foto te gaan naast het gebouw van Aardwetenschappen. We hebben toen redelijk wat studenten en aio's bij elkaar kunnen krijgen, maar het zijn zeker niet alle leden, al was het maarnbsp;vanwege de colleges. Zoals je kunt zien leven aardwetenschappers in een actief wereldje en isnbsp;het voor velen te moeilijk om even stil te staan en zich te richten naar de camera.

Destijds zat ik in het bestuur van de vereniging en ik sta rechtsonder het vaandel. Nu, bijna acht jaar later, ben ik weer actief voor de U.G.V., hoewel ik allang afgestudeerd ben en een vastenbsp;baan heb. De U.G.V. bestaat in januari 2006 zestig jaar en wil dat groots vieren. Samen met eennbsp;paar andere oud-bestuursleden ben ik gevraagd een reünie te organiseren voor alle oud-mede-werkers en -studenten van Aardwetenschappen. Op zaterdag 7 januari 2006 zullen oude herinneringen herleefd worden, oude vrienden elkaar weer zien en zal de Bokma rijkelijk vloeienlnbsp;[Femke Roos]

; Het departement Aardwetenschappen organiseert op zaterdag 7 januari a.s. een reünie voor : : al haar oud-studenten en medewerkers. Aanleiding is de 60-ste verjaardag van de Utrechtse :nbsp;; Geologen Vereniging. Locatie: gebouw Aardwetenschappen in De Uithof. Kijk voor het pro- •nbsp;: gramma en de gastenlijst op www.geo.uu.nl/~ugv of stuur een e-mail naar ugv60@geo.uu.nl :

Arnoud Rijken (37, links op de foto) studeerde in 1996 af in de theater-, film-, en televisiewetenschap en runt sindsdiennbsp;samen met Michiel Snijders (dezelfde studie) het animatie-bedrijf il Luster Producties.

'In 2002 vertelden Michiel en ik in Illuster dat we DICHT/VORM.nl van de grond wilden krijgen, zoals het toen nog heette. Dat is inderdaadnbsp;gelukt. Het ging om vijftien verfilmde gedichten, allemaal van denbsp;jongste generatie dichters zoals Ingmar Heytze. We hebben er eennbsp;vwo-lespakket bijgemaakt voor de vakken Nederlands en Cultureelnbsp;Kunstzinnige Vorming. Dit lespakket is inmiddels zo'n 500 keer besteld door verschillende scholen. Dat doet het dus gewoon heel ergnbsp;goed. Zó goed, dat we vonden dat er een opvolger moest komen. Denbsp;tweede serie verfilmde gedichten, DICHT/VORM Klassiekers, is net opnbsp;het Nederlands Film Festival in première gegaan. Het bestaat uit eennbsp;serie korte animatiefilms, gebaseerd op tien Nederlandse gedichtennbsp;uit zes eeuwen poëziegeschiedenis: van het Pgidiuslied tot Poëzie isnbsp;kinderspel van Lucebert. Het zijn klassieke gedichten, maar niet de geijkte zoals Denkend aan Holland van Marsman. We hebben een aantalnbsp;filmmakers uitgenodigd om met plannetjes te komen, waarbij hetnbsp;nadrukkelijk de bedoeling was dat ze zich lieten inspireren door denbsp;beeldende kunst uit de tijd waarin het gedicht is ontstaan. Het mochtnbsp;geen letterlijke verfilming worden, maar de boodschap, stijl en toonnbsp;van het gedicht moesten wel herkenbaar verbeeld worden. Zo kun jenbsp;zien dat het filmpje over het gedicht uit 1910 Duits-expressionistisch is,nbsp;en wat de betekenis van dood en zelfdoding is in de Middeleeuwen.nbsp;De filmpjes maken pittige discussies los bij de leerlingen; dat zij bijvoorbeeld een gedicht nóóit op dezelfde manier verfilmd zouden hebben. Ja, op deze productie zijn we echt heel erg trots. We hebben hetnbsp;hele project aangestuurd, zaten met onze neus bovenop de selectienbsp;van de gedichten en filmmakers. En er is een mooie website gemaaktnbsp;bij het lespakket, waarop niet alleen de films zijn te zien, maar waarnbsp;de leerlingen ook diverse historische bronnen over de gedichten en denbsp;beeldende kunst kunnen raadplegen. We blijven gestaag korte filmsnbsp;maken, steeds met nieuwe talenten. Zo zijn we met Amnesty van plannbsp;om een vergelijkbaar project als Dichtvorm op te zetten over mensenrechten. Ook willen we eens een langere animatiefilm maken. Ambities genoeg, bel over vijf jaar nog maar eens op!'

De films zijn te zien op www.dichtvorm.nl

Een stage bij Rijkswaterstaat na haar afstuderen in de fysische geografie, in 2002, leverde Nadine Slootjes (27) een baan opnbsp;bij het RIZA, een dienst van Rijkswaterstaat. Ze werd al snelnbsp;projectleider, maar inmiddels lonken nieuwe uitdagingen.

'Bij het RIZA, dat is het Rijksinstituut voor Integraal Zoetwater- en Afvalwaterbehandeling, doe ik nu driejaar onderzoek binnen hetnbsp;project Ruimte voor de Rivier, als onderdeel van de Planologischenbsp;Kernbeslissing. We hebben allerlei maatregelen bedacht die meernbsp;ruimte voor rivieren opleveren, zodat de dijken niet meer verder opgehoogd hoeven te worden. Als de zeespiegel stijgt, terwijl er ooknbsp;een hogere afvoer is, gaan de stormvloedkeringen bij Rotterdam dicht.nbsp;Maar waar moet het water dan heen? Een van onze oplossingen isnbsp;het Volkerak-Zoommeer; hierin wordt het water uit de omgeving vannbsp;Rotterdam en Dordrecht tijdelijk opgevangen, waardoor de waterstand daar zakt en de dijken niet opgehoogd hoeven te worden. Dezenbsp;maatregel is opgenomen in de Planologische Kernbeslissing en zal, alsnbsp;het kabinet deze heeft vastgesteld, in 2015 zijn uitgevoerd.

Ik zit middenin de waterprojecten. Eén daarvan is de Droogtestudie, die zich richt op de aard en omvang van watertekorten en de daarbijnbsp;horende schades. Neem de extreem droge zomer van 2003, toen veelnbsp;tuinders in het Westland met problemen kampten. Doordat te weinignbsp;zoet water via Rotterdam de zee in stroomde, kwam de zee, zout water, landinwaarts. We hebben op een website (www.droogtestudies.nl)nbsp;een werkwijze ontwikkeld voor waterbeheerders, hoe ze de watertekorten in hun beheer zouden moeten meenemen. Overigens betekentnbsp;integraal waterbeheer zowel beheer van een teveel aan water als tenbsp;weinig. Zeker na de ramp in New Orleans staat onze waterhuishouding steviger op de agenda van politici.

Ja, grappig, ik zei indertijd in Illuster: ik wil geen carrière maken in het vak. Maar dat ben ik wel degelijk aan het doen. Ik vind waterbeheer veel interessanter dan ik als student dacht. Of ik mezelf hier overnbsp;vijfjaar nog zie zitten? Er zijn hier nogal wat veranderingen gaande.nbsp;Men is bezig met de oprichting van een Delta Instituut. Als het goednbsp;is, wordt dit een gerenommeerd Nederlands kennisinstituut dat zichnbsp;bezighoudt met onderzoek naar waterbeheer. Delen van RIZA, TNO,nbsp;Geodelft en WL| Delft Hydraulics zullen hier waarschijnlijk aan deelnemen. Zoals de plannen voor het Delta Instituut nu zijn, zou ik hetnbsp;enorm leuk vinden om daar te gaan werken, dat zou voor mij eennbsp;nieuwe uitdaging op wetenschappelijk gebied betekenen.'

[Chiara Soldati]

Een lang gangbaar recept voor wetenschappelijke vooruitgang luidde als volgt: verzamel op systematische wijze via experimenten gegevens; denk hier vervolgens striktnbsp;logisch over na; vorm een theorie; pas die toe en ...Eureka!nbsp;Echter, niets is minder waar. Iedere onderzoeker die hetnbsp;wetenschapsbedrijf van binnenuit kent, weet dat dezenbsp;opvatting nogal ver van de praktijk verwijderd is, en datnbsp;de belangrijkste resultaten het gevolg zijn van allerlei verrassingen en toevalligheden bij het experimenteren. De gebeurtenissen in wetenschappelijke laboratoria en institutennbsp;onderscheiden zich in dat opzicht nauwelijks van die in denbsp;ateliers van kunstenaars. Een bekend voorbeeld daarvannbsp;staat op naam van de Zweedse springstofmagnaat en postume prijsuitreiker Alfred Nobel. Terwijl boze tongen uitnbsp;zijn omgeving beweerden dat hij door een onhandige beweging een scheutje nitroglycerine morste op het verpakkingsmateriaal kiezelgoer en zo op het idee van dynamietnbsp;kwam, hield hij zelf zijn leven lang vol dat hij die springstofnbsp;had verkregen door stelselmatig en gericht onderzoek. Losnbsp;daarvan was Nobel er van overtuigd dat de geweldige explosieve kracht van zijn dynamiet ervoor garant stond datnbsp;niemand meer een oorlog zou durven beginnen.

Serendipiteit

Tegenwoordig wordt het belang van toevalligheden bij wetenschappelijk onderzoek steeds beter onderkend ennbsp;zelfs zodanig gewaardeerd dat het een eigen naam heeftnbsp;gekregen: serendipiteit, en het wordt omschreven als hetnbsp;vermogen van een goed voorbereide en zoekende geestnbsp;om bij toeval onverwachte ontdekkingen te doen. Hoenbsp;algemeen het verschijnsel zich voordoet blijkt uit het boeknbsp;Serendipity, Accidental Discoveries in Science waarin denbsp;chemicus Royston Roberts zo'n tachtig belangrijke, inmiddels als toevallig herkende ontdekkingen bij elkaar heeftnbsp;gezet. Aan ongeveer de helft daarvan, waaronder denbsp;röntgenstralen, de radioactiviteit, de kernsplijting, de penicilline, de kosmische achtergrondstraling en de DNA-struc-tuur, is ironisch genoeg de Nobelprijs toegekend, waaruitnbsp;blijkt dat het kwalitatief noch kwantitatief om een randverschijnsel gaat. Daar komt nog bij dat Roberts' boek allesbehalve volledig is, want een paar van de belangrijkstenbsp;toevallige vondsten - de kwantumtheorie, de voor denbsp;relativiteitstheorie onmisbare niet-euclidische meetkunde,nbsp;en het met de Nobelprijs gehonoreerde quarkmodel - zijnnbsp;er niet eens in opgenomen, net zo min als de ontdekking

van de planeet Neptunus, het AIDSvirus, de chaostheorie en de warme supergeleiding. Van het boekje dat speciaalnbsp;aan deze laatste ontdekking is gewijd, De uitzonderlijkenbsp;geschiedenis van de supergeleiding door de fysici Svennbsp;Ortoli en Jean Klein, is alleen de titel onjuist. Die geschiedenis - vol toevallige vondsten en andere irrationaliteitennbsp;- is eerder gebruikelijk dan uitzonderlijk, zoals uit het volgende korte historisch overzicht mag blijken.

Röntgen

In het jaar 1895 experimenteerde de Duitse fysicus Wilhelm Conrad Röntgen met wat naar de uitvinder een Crookesbuis - een vacuüm gezogen glazen buis metnbsp;twee elektroden aan de uiteinden - wordt genoemd,nbsp;om zich met de daarmee op te wekken kathodestralennbsp;vertrouwd te maken. Buiten de Crookesbuis komen dezenbsp;kathodestralen, pas in 1898 door Joseph John Thomsonnbsp;herkend als elektronen, door veelvuldige botsingen metnbsp;de luchtmoleculen niet verder dan een paar centimeter.nbsp;Röntgen wilde dit laatste nauwkeurig onderzoeken doornbsp;een fluorescerend scherm vlak tegen de buis te zetten, ennbsp;moest om het verschijnsel goed te kunnen waarnemen hetnbsp;licht van de buis zelf met zwart karton afschermen. Tijdens een proef in een verduisterde ruimte, bedoeld om tenbsp;controleren of de buis wel goed was afgedekt, zag Röntgen tot zijn verbazing het scherm opgloeien, hoewel datnbsp;meer dan een meter van zijn opstelling verwijderd stond.nbsp;Hieruit begreep hij dat het om stralen ging die een veelnbsp;groter doordringend vermogen moesten hebben dan denbsp;kathodestralen waarnaar hij zocht. Nadere experimentennbsp;wezen uit dat de stralen door allerlei voorwerpen heennbsp;konden dringen, en dat van een hand die tussen de buisnbsp;en het scherm gehouden wordt de donkere schaduw vannbsp;de botjes duidelijk te zien is in het flauwe beeld van denbsp;hand zelf. Röntgen ontving voor zijn ontdekking in 1901nbsp;de allereerste Nobelprijs voor natuurkunde.

Een paar maanden later al, in februari 1896, kreeg Röntgens toevallige ontdekking een minstens even verrassend vervolg, toen de Franse fysicus Henri Becquerel Röntgensnbsp;publicatie over de X-stralen onder ogen kreeg en beslootnbsp;vergelijkbare experimenten te doen. Daartoe koos hij eennbsp;kristal van een uraniumzout uit de verzameling fluorescerende stoffen van de vader van zijn vriend Henri Poincaré,nbsp;in de verwachting dat die eigenschap wel iets te makennbsp;zou kunnen hebben met X-stralen. Hij legde het kristalnbsp;in de zon op een in zwart papier verpakte fotografischenbsp;plaat, die na ontwikkeling inderdaad gesluierd bleek tenbsp;zijn. Becquerel vatte dat op als een bevestiging van zijnnbsp;vermoeden dat het kristal, dat door zichtbaar licht aannbsp;het fluoresceren wordt gebracht, X-stralen produceert.nbsp;Daarna borg hij het kristal weg in een la waarin ooknbsp;nog een andere, onbelichte fotografische plaat lag. Toennbsp;Becquerel deze plaat een tijdje later ontwikkelde, zagnbsp;hij tot zijn verwondering dezelfde sluiering als met hetnbsp;zonbeschenen kristal het geval was. Dat hetzelfde procesnbsp;ook in het donker kon optreden betekende dat het geennbsp;door het zonlicht opgewekte X-stralen konden zijn. Marienbsp;Curie, een Poolse studente van Becquerel, identificeerdenbsp;dit, samen met haar echtgenoot Pierre, als een geval vannbsp;natuurlijke radioactiviteit dat niets te maken heeft met denbsp;fluorescerende eigenschappen van het kristal. Becquerelnbsp;en de beide Curies ontvingen voor hun ontdekking van denbsp;natuurlijke radioactiviteit in 1903 gedrieën de Nobelprijsnbsp;voor natuurkunde

Kernsplijting

Tot 1938 had men er nog geen idee van dat atoomkernen ook kunstmatig in brokstukken gespleten kunnen worden.nbsp;Men veranderde wel het ene chemische element in hetnbsp;andere, maar dat gebeurde door atoomkernen één ofnbsp;enkele kerndeeltjes te laten invangen, waardoor ze eennbsp;plaatsje opschuiven in het periodiek systeem van elementen en radioactief worden. Maar tot dan toe was er vannbsp;een echte kernsplijting in brokken van grotere omvangnbsp;dan een enkel of enkele kerndeeltjes geen sprake. In 1938nbsp;probeerde de Duitse fysicus Otto Hahn iets dergelijks tenbsp;doen door de kernen van uraniumatomen met neutronennbsp;te beschieten, om ze zodoende in buurelementen metnbsp;een iets zwaardere kern over te voeren. Als resultaat vannbsp;dat bombardement vond hij niet alleen de verwachtenbsp;transuranen, maar ook kernen van het element barium dienbsp;ongeveer half zo zwaar zijn als uraniumkernen. Omdatnbsp;het splijten van kernen onmogelijk werd geacht, zond hijnbsp;het uraniumzout vergezeld van een boos briefje met denbsp;klacht 'onbruikbaar door verontreiniging' terug naar hetnbsp;laboratorium waar het vandaan kwam, maar ook met hetnbsp;nieuwe materiaal bleef het verschijnsel zich voordoen.nbsp;Hahn schreef later dat hij er lang van overtuigd was datnbsp;het om een fout in zijn experimenten ging, maar uiteindelijk toch moest besluiten iets heel nieuws en onverwachtsnbsp;te hebben ontdekt.

Intense lichtflits

Vanaf dat moment volgden de gebeurtenissen elkaar in een razend tempo op. Eerst werden er nog andere kern-splijtingsreacties gevonden, en daarna ontdekte men denbsp;kettingreactie. Dat opende buitengewoon interessantenbsp;perspectieven want ondanks het afschrikkingseffect datnbsp;van Nobels dynamiet had moeten uitgaan stond mennbsp;aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, en innbsp;een mede door Albert Einstein ondertekende brief aannbsp;president Roosevelt werd de nieuwe kernfysische kennisnbsp;aangeboden aan de Amerikaanse regering. Aanvankelijknbsp;waren de generaals van het Pentagon niet zo in het ideenbsp;geïnteresseerd omdat het ontwikkelen van een geheelnbsp;nieuw wapensysteem naar hun mening al gauw vijftignbsp;jaar in beslag zou nemen en voor de op uitbreken staandenbsp;oorlog niet meer van belang was. Maar tijdens de daaropnbsp;volgende jaren bleek een betrekkelijk klein en wereldvreemd groepje fysici in Los Alamos zeer goed in staat tenbsp;zijn om in zeer korte tijd een gigantisch atoombomprojectnbsp;- het Manhattan-project - van de grond te tillen. Na denbsp;eerste geslaagde proefexplosie, waarbij de toekijkende fysici door een zeer intense lichtflits werden verblind, spraknbsp;de leider van het project Robert J. Oppenheimer de vermaard geworden zin die na het lezen van het heilige boeknbsp;Bhagavad Cita toevallig in zijn hoofd was blijven hangen:nbsp;'Heller dan het licht van duizend zonnen.'

[André Klukhuhn]

Duizelingwekkende attracties Ben jij zo'n durfal die in alle attractiesnbsp;gaat? Of hou je er niet van om duizelignbsp;en misselijk uit te stappen na alle duikelingen? Waarom word je eigenlijk zonbsp;duizelig als je rond draait? Als je uit denbsp;draaimolen of de achtbaan stapt, kun jenbsp;heel duizelig zijn. Maar voel jij die duizeligheid ook al als je er nog in zit?

Wat heb je nodig?

• • draaiende kruk of stoei

• • plastic beker

• • water

• • papiersnippers

Wat moet je doen?

Vul een plastic beker tot de helft met water en strooi er een paar papiersnippertjes in. Zetnbsp;de beker stevig op de kruk of stoel en draainbsp;deze hard in het rond. Let ondertussen op hoenbsp;de papiersnippers bewegen ten opzichte vannbsp;de beker.

Hou de stoel in één keer tegen. De stoel en de beker stoppen met draaien, maar wat doennbsp;het water en dus de papiersnippers? Jij hebtnbsp;in je hoofd een evenwichtsorgaan, dat bestaatnbsp;uit een holte gevuld met een vloeistof. Kunnbsp;je uitleggen waarom jij je vaak pas draaierignbsp;voelt als de achtbaan alweer stil staat?

Suikerspin

Je zou denken dat na de draaimolen niemand meer trek heeft in een suikerspin. Maar zodra je ze ziet, loopt het water jenbsp;in de mond. De kleur van eten is heel belangrijk. Heb jij bijvoorbeeld trek in eennbsp;grijze of een bruine suikerspin? Moet jenbsp;bij het volgende experiment eens opletten hoe belangrijk de kleur van voedsel is.

Wat heb je nodig?

• • yoghurt

• • rode levensmiddelenkleurstof

• • kommetje

• • lepel

Rode kleurstof kun je kopen bij de drogist of bij een toko. De kleurstof moet wel eetbaar zijn.

Wat moet je doen?

Schenk wat yoghurt in het kommetje en roer daar een druppel kleurstof doorheen. Is jenbsp;yoghurt mooi roze geworden?

Hoe denk je dat roze yoghurt zal smaken? Proef eens een hapje. Laat jij je voor de geknbsp;houden door de kleur?

Maak het jezelf nog iets moeilijker en roer suiker door de yoghurt. Zou je kunnen geloven dat dit aardbeienyoghurt is? Geef iemandnbsp;anders eens een hap. Geloven zij het?

De kleur van eten beïnvloedt onze smaak, omdat wij kleuren en smaken aan elkaar koppelen. Fabrikanten weten dit maar al te goed,nbsp;en maken hier dikwijls gebruik van.

Patatkraam

Na een lange dag op de kermis begint je maag te knorren. Je ruikt de patat al vannbsp;verre. De heerlijke geur laat je watertanden en extra genieten van een patatje-met. Proeven doen we niet alleen metnbsp;onze tong. Ook de neus is heel belangrijk.nbsp;Met onze tong proeven we maar viernbsp;basissmaken; zoet, zout, zuur en bitter.nbsp;De rest van de smaken 'proeven' we metnbsp;onze neus. Deze smaken worden aroma'snbsp;genoemd. Ontdek met dit proefje hoe belangrijk geur is bij het proeven.

Wat heb je nodig?

• • appel

• • peer

• • ui

• • mesje

• • vork

• • rasp

• • twee bakjes

Wat moet je doen?

Schil de appel en rasp de appel boven een bakje. Doe hetzelfde met de peer.

Snij de ui doormidden en houd deze onder je neus. Neem, met de ui onder je neus, omstebeurt een hapje appel en peer. Proef jenbsp;verschil?

Als iemand anders jou een hapje uit een van de bakjes geeft, zonder dat jij weet welke,nbsp;kun je dan zeggen of het appel of peer is?nbsp;Wel aan de ui blijven ruiken!

Vlammend rode sjaals, zacht glanzende donkerbruine jasjes, gele schriften, geurende zepen en parfums, kookgerei van glimmendnbsp;metaal, tientallen espressoapparaten op een rij. Heldergroene wc-borstels, citroengele theepotten, chocola in de vorm van bloemennbsp;en van beesten. Rekken en rekken vol kledingstukken, truitjes, jassen, rokken. Schoenen in de meest wonderlijke kleuren, schoenennbsp;met punten, schoenen met en zonder hakken, schoenen met opennbsp;tenen en luxueuze leren laarzen. Jesusmaria, mompelt ze voor zichnbsp;uit als ze de roltrap opgestuwd wordt, Jesusmaria, is dat allemaal tenbsp;koop voor gewone mensen? Hoe moet je ooit kiezen? Wat doe jenbsp;ermee? Waar moet je het neerzetten? De decadentie van het westen, zucht ze de woorden die haar met de paplepel zijn ingegoten.nbsp;Eén keer per jaar koopt ze thuis een nieuw kledingstuk, een roknbsp;of een trui of een jas, ook nu het communisme verdwenen is. Ernbsp;is geen geld in haar land, behalve misschien in Boedapest, dat weetnbsp;ze niet, Boedapest ligt uren reizen van Nyiregyhaza. Haar zoonnbsp;Zoltan heeft er gestudeerd. Hij werkt nu in een hotel in Maleisië.nbsp;Eens per twee jaar komt hij bij zijn ouders op bezoek. Met Zoltansnbsp;Maleisische vrouw kan Zsófi niet praten, maar ze is mooi en lachtnbsp;heel vriendelijk.

Zsófi streelt een lange wollen jas om te bedenken of ze medelijden met zichzelf heeft. Of is juist deze overdaad meelijwekkend?

Het huis waar ze logeert aan de Maliesingel vlakbij een schoon, groen park, staat vol met apparaten die het leven gemakkelijker maken. Een machine om de was te drogen, een machine om sap vannbsp;fruit te maken, twee verschillende machines om twee verschillendenbsp;soorten koffie mee te zetten. Een elektrische mixer, een apparaatnbsp;dat groente raspt, een weegschaal op batterijen. En iedereen in hetnbsp;gezin heeft een mini-computer die hij in zijn oren kan stoppen omnbsp;naar zijn eigen favoriete muziek te luisteren. In de gebouwen vannbsp;de universiteit die ze heeft bezocht, zijn één, twee, drie kantinesnbsp;waar je alles kunt eten watje hart begeert, de hele dag door. Hoenbsp;vaak eten Nederlandse studenten eigenlijk op een dag?

Het crisiscentrum van Nyiregyhaza voor verwaarloosde kinderen. Zigeunerkinderen. Hongerig, stinkend, achtergelaten in het bos.nbsp;Sommigen van hen zijn nog nooit in hun leven gewassen. Als denbsp;kinderen naar het centrum zijn gebracht, worden hun kleren ogenblikkelijk verbrand. Ze worden langdurig in een warm bad geweektnbsp;om het vuil en de stank van hun lijÇes af te krijgen. De luizen uitnbsp;hun wilde haardossen veranderen de badkamermuur in een krioelend zwart gordijn. Zsófi lacht erom; Laat maar springen, die krijgen we wel klein. Uit het pikzwarte water wordt uiteindelijk eennbsp;nieuw kind geboren. Een kind dat zelf verbaasd is dat je zo lekkernbsp;kunt ruiken. Een kind dat verward naar zijn hoofd grijpt waar bijnanbsp;geen haar meer op zit. Een kind dat krijst en gilt of juist heel stilnbsp;op de grond gaat zitten, niet wetend wat hij met zijn nieuwe levennbsp;aanmoet. Sommigen zijn verslaafd aan alcohol. Vaak roken ze, zelfsnbsp;de kleintjes van vier jaar. Zsófi omklemt ze met moederlijke armen,nbsp;troost ze, sust ze tot ze in slaap vallen.

Kinderloze Nederlanders op zoek naar een adoptiekind, kijken alleen naar de kleinsten met de zwartste ogen en de blankste huid. Het leven is niet eerlijk, dat weet Zsófi, dat weten de verpleegsters,nbsp;dat weten de kinderen. Niets aan te doen.

Kinderloze Nederlanders willen het naadje van de kous weten voordat ze zo’n verschoppelingetje adopteren. Gelijk hebben ze.nbsp;Welke papieren moeten ze ondertekenen? Wat zijn hun plichten,nbsp;wat zijn hun rechten?

Ik wil dat jij Nederlands leert, heeft haar directeur gezegd. Ik wil dat je staatsexamen doet. Dat zal ons helpen om meer kinderen innbsp;dat land te plaatsen.

Maar ik heb geen tijd, meneer de directeur! En ik ben al vijftig. Hoe kan ik zo’n vreemde taal nog leren?

Mij best, dan krijgt een ander je baan.

Al twee jaar staat Zsófi nu dagelijks om half vijf op om te studeren. Het gaat goed, ze is intelligent en ze verlustigt zich erin. Leren isnbsp;een genot vol taboes. Voordat ze examen mag doen, moet ze een

paar weken lessen volgen aan de Universiteit van Utrecht. Ze krijgt geld voor een ticket naar Nederland.

Met een tas vol opdrachten en cadeaus vertrekt ze naar het gastgezin aan de Maliesingel.

met haar vingers over de dure groene rok. Dc stof is vol en zwaar, ' de rok zal vast verrukkelijk zitten. Ze ziet vrouwen met armennbsp;vol kledingstukken ruime paskamers in gaan. Ze wil leren, lachen,nbsp;genieten. Het idealisme van achter het ijzeren gordijn heeft haarnbsp;niets dan armoede gebracht, materiële armoede, geestelijke armoede in grauwe kleuren. Op de achtergrond van haar gedachtennbsp;is ze altijd boos geweest omdat ze geen vrijheid heeft gekend,nbsp;nooit keus heeft gehad. Ze neemt nog twee rokken van het reknbsp;en een zachte crèmekleurige trui. In het voorbijgaan grijpt ze eennbsp;lange jas mee en een kledingstuk waarvan ze zo gauw niet zietnbsp;wat het is maar waarvan de kleur haar aanstaat. Ze lacht hardop.nbsp;Haar hoofd is rood van gêne. Het bloed pompt woest door haarnbsp;aderen als ze met de andere vrouwen meedrijft naar de pashokjes. Verhit schopt ze haar oude trainingsbroek uit en trekt haarnbsp;vale sweater over haar hoofd. De crèmekleurige trui glijdt overnbsp;haar naakte huid. De rok valt om haar heupen als een koelenbsp;dronk. Ze durft niet in de spiegel te kijken. Met haar ogennbsp;dicht slaat ze haar armen om zichzelf heen en draait langzaamnbsp;rond. Ze is een prinses. Zo had het moeten zijn. Dan doetnbsp;ze haar ogen open. Ze schrikt van haar gezicht, van haarnbsp;gulzigheid. Ze moet zich vastgrijpen aan het gordijn van hetnbsp;pashokje om niet te vallen.

[Sanne Terlouw] :

Sanne Terlouw studeerde in 1985 af in de Nederlandse taal j en letterkunde. In 2006 verschijnen twee boeken van haar. :nbsp;'De Charmeur' is het eerste deel van een detectivereeks •nbsp;die zij samen met haar vader Jan Terlouw schrijft. Het •nbsp;tweede boek is 'Het Rozeneiland', een historische ;nbsp;roman over de joden van Rhodos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Alumnipas

Als blijk van dank voor de ondersteuning verstrekt het Universiteitsfonds/ Alumnibureau aan begunstigers denbsp;U-fonds-alumnipas. De alumnipas maaktnbsp;het aantrekkelijk om actief bij de univer-siteit betrokken te blijven door te profiteren van tal universitaire voorzieningen ennbsp;kortingen. Op onze website vindt u hetnbsp;complete overzicht, hieronder volgt eennbsp;samenvatting.

AlumniWeb

Wilt u jaar- of studiegenoten kunnen opzoeken en uw eigen gegevens kunnennbsp;beheren? Dat kan! Ruim 12.500 alumninbsp;hebben al een actieve AlumniWeb-account.nbsp;Activeer uw account via: www.alumni.uu.nl/nbsp;AlumniWeb

Alumnicontactpersonen

Contactpersonen faculteiten

• • utrechts Universiteitsfonds/Alumnibureau, Heidelberglaan 8,

3584 CS Utrecht, (030) 253 8025, ufonds@uu,nl

• • Aardwetenschappen, Budapestlaan 4,

3584 CA Utrecht, (030) 253 5116, n.meijer@geo.uu.nl

• • Biologie, Postbus 80088, 3508 TB Utrecht,

(030) 253 2276, c.m.jansen@bio.uu.nl

• • Diergeneeskunde, Postbus 80163, 3508 TD Utrecht,

(030) 253 4836, m.e.martens@vet.uu.nl

• • Farmaceutische Wetenschappen, Postbus 80082,

3508 TB Utrecht, (030) 253 7313, d.a.ondaatje@pharm.uu.nl

• • Geneeskunde, Postbus 80030, 3508 TA Utrecht,

(030) 253 6420, h.dobbelaar@med.uu.nl

• • Godgeleerdheid, Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht,

(030) 253 1853, Mswarte@theo.uu.nl

• • Letteren, Kromme Nieuwegracht 46, 3512 HJ Utrecht,

(030) 253 9756, voorlichting@let.uu.nl

• • Natuur- en Sterrenkunde, Postbus 80195, 3508 Tl Utrecht,

(030) 253 3284, j.andriese@phys.uu.nl

• • Rechtsgeleerdheid, Janskerkhof 3, 3512 BK Utrecht,

(030) 253 7018, n.vanderputten@law.uu.nl

• • Ruimtelijke Wetenschappen, Heidelberglaan 2,

3584 CS Utrecht, (030) 253 2044, y.langen@geo.uu.nl

• • Scheikunde, Padualaan 8, 3584 CH Utrecht,

(030) 253 3793, m.vandergarde@chem.uu.nl

• • Sociale Wetenschappen, Heidelberglaan 1,

3584 CS Utrecht, (030) 253 6718, m.m.splinter@fss.uu.nl

• • Wijsbegeerte, Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht,

(030) 253 1831, e.kas@phil.uu.nl

• • Wiskunde en Informatica, Budapestlaan 6,

3584 CD Utrecht, (030) 253 1515, Ria.van\/limmeren@math.uu.nl

• • IVLOS, Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht,

(030) 253 4494, m.vanrijswijk@ivlos.uu.nl

Contactpersonen nationaal

• • Regio Amsterdam, Peter de Haan, Amsterdam.alumni@uu.nl

• • Regio Arnhem, Koen Verhoeff, Arnhem.alumni@uu.nl

• • Regio Den Haag, Frans Driedonks, Denhaag.alumni@uu.nl

• • Regio Rotterdam, Martine Romer, Rotterdam.alumni@uu.nl

• • Regio Brabant, Kees Ampt, Brabant.alumni@uu.nl

• • Regio Zwolle, leke Rozendaal, Zwolle.alumni@uu.nl

• • Regio Utrecht, Juditha Meissen, Utrecht.alumni@uu.nl

Contactpersonen internationaal

quot; Verenigde Staten, Irma Jansen,

New York, irmajansen@hotmail.com

• • Zuid-Afrika, Hanna Botha, Jacques van der Eist

Ufonds@uu.nl

• • Indonesië, Theo Tuwankotta, lndonesia@alumni.uu.nl

• • Thailand, Ufonds@uu.nl

• • Spanje, Germaine Custers, Germainecusters@hotmail.com

• • Engeland, Ufonds@uu.ni

• • Frankrijk, Ufonds@uu.nl

Zonder waardeoordeel te geven signaleert deze rubriek activiteiten en publicaties dienbsp;voor Utrechtse alumni interessant zijn.nbsp;Bijdragen zijn welkom: llluster@uu.nl.

UBV zoekt alumni

De grootste verwondering en verlichting die de mens ontdekt, wordt gecreëerd door denbsp;wetenschap. Er wordt vaak gezegd dat ditnbsp;de eeuw van de wetenschap der biologienbsp;zal worden. Daarom is het belangrijk dat ernbsp;goed contact blijft tussen afgestudeerde biologen onderling en studerende biologen. Denbsp;Utrechtse Biologen Vereniging (UBV) is bezignbsp;haar alumnibestand te vergroten en vraagtnbsp;iedereen die aan de UU biologie gestudeerdnbsp;heeft zich aan te melden. Wij hopen snel ietsnbsp;van u te horen.

Meer informatie: UBV, Oiivier de Jong; Sorbonnelaan 16, 3584 CA Utrecht;

UB V@studver. uu.nl

Autarkeia: tien jaar verlichting

Nog even en de alumnivereniging Autarkeia van Utrechtse filosofen bestaat 10 jaar. Opnbsp;haar 'CV van verlichting' staan diverse activiteiten: de Dies, een periodieke nieuwsbrief,nbsp;een website en 'pensant' voor de leden.nbsp;Telkens weer brengen de filosofie-alumninbsp;een haarscherpe ordening aan in de tallozenbsp;discussies en zet hun kritiek tekortkomingen,nbsp;denkfouten en veronderstellingen genadeloos in een scherp licht.

Meer informatie: www.phll.uu.nl/onderwijs/ wijsbegeerte/alumni/autarkeia. shtml

7^ Lustrum A-Eskwadraat

Op 10 februari 2006 bestaat Studievereniging A-Eskwadraat 35 jaar. Om dit te vieren organiseert de vereniging op zaterdagmiddag 11nbsp;februari een reünie voor alle oud-leden vannbsp;A-Eskwadraat, A-E en S^. Bent u nog in contact met studiegenoten die dit bericht mogelijk missen? Stel hen dan op de hoogte ennbsp;vraag hen ook te komen naar de reünie!nbsp;Meer informatie/aanmelden:

WWW. a-eskwadraat. nl/lustrum; lustrum@a-eskwadraat.nl.

USBO

Individuele leerdoelen, collectief leren, kleinschaligheid, betrokkenheid, zelfinzicht én zelfreflectie. Dat zijn de elementen waarmeenbsp;de Executive amp; Masterprogramma's van denbsp;Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) zich onderscheiden.nbsp;En daarin koppelen wij uw persoonlijkenbsp;werkervaring aan onze bewezen academischenbsp;kwaliteit. Voor leidinggevenden en stafmedewerkers bieden we binnenkort de volgendenbsp;programma's aan:

• • Bestuur en Beleid voor professionals (MA)

• • Interculturalisatie in de zorg ennbsp;Dienstverlening (MA)

• • Organisatie, Cultuur en Management (MA)

• • Management, Organisatie en Communicatienbsp;(MA)

• • Strategisch Management in de non-profitnbsp;sector (MA)

• • Management in dienstverlenende organisatiesnbsp;•Counselling amp; Coaching in Context

• • Master Psychodynamic Counselling (MA)

• • Organiseren en leidinggeven voor Aio's ennbsp;Oio's

• • Maatwerkopleidingennbsp;Alumnipasbezitters en medewerkers van denbsp;Universiteit Utrecht ontvangen 10% kortingnbsp;op de cursusprijs (tot max. €1.100,-).

Meer weten: (030) 253 8101; emp@usg.uu.nl; WWW. usg. uu.nl/emp

lungit iunctos in 2006

Voor 2006 heeft de reünistenvereniging van Unitas S.R. weer een aantal leuke activiteitennbsp;georganiseerd. Het betreft enkele ledenborrels op de vrijdag, bijvoorbeeld rond denbsp;kroegdiës in februari en een diner met USR-leden in de AC-week in mei. In 2006 vindtnbsp;weer een USR-lustrum plaats waarbij ooknbsp;aan de reünisten wordt gedacht. Data vannbsp;de iungit-activiteiten kunt u vinden in de ledenbrief die is verstuurd. Mocht u deze nietnbsp;hebben ontvangen, dan is een e-mail naarnbsp;info@iungit-iunctos voldoende.

Duoconcert Medusa en Vrouwenschola

Een unieke samenkomst: studentenvrouwenkoor Medusa zingt samen met het Utrechts Vrouwenschola gregoriaanse liederen vannbsp;o.a. H. Andriessen en B. van Beurden, begeleid door het kerkorgel. Dit eenmalige concert vindt plaats op donderdag 22 decembernbsp;in de Leeuwenbergh, Servaasbolwerk 1 innbsp;Utrecht. Aanvang: 20.00 uur. U kunt kaartennbsp;reserveren.

Meer informatie: medusa@studver.uu.nl of bel Carlijn 06 4151 8333.

HOVO in 2006

HOVO biedt u vanaf januari 2006 cursussen en lezingen die u bij de tijd houden en waarnbsp;u andere cursisten ontmoet. Docenten zijnnbsp;of waren werkzaam bij universiteit of hogeschool. Een greep uit het cursusaanbod: archeologie (Leidsche Rijn, maar ook Egypte!),nbsp;geloof en moderniteit, klassieke Afrikaansenbsp;kunst, middeleeuwse kunst, existentialistischenbsp;literatuur, economie, medische genetica ennbsp;nog 30 andere onderwerpen. Sfeer proeven?nbsp;Dat kan gratis bij de nieuwjaarslezing vannbsp;Prof.dr. F. Meijer over een onderwerp uit denbsp;Romeinse geschiedenis, op 18 januari. Aanmelding hiervoor is verplicht.

Meer informatie: www.hovoutrecht.nl; hovo@uu.nl; secretariaat HOVO (030) 253 3197nbsp;(ma, WO, do, van 9 tot 12 uur).

AEGEE-Utrecht zoekt oud-leden

Het 20® bestuur van de Association des Etats Généraux des Etudiants de l'Europe (AEGEE)nbsp;te Utrecht wil graag meer in contact komennbsp;met alumni van de vereniging ter versterkingnbsp;van het alumnibestand, mede omdat wijnbsp;volgend academisch jaar ons vierde lustrumnbsp;vieren. Ben jij in het verleden actief geweest,nbsp;dan willen wij graag weten wat jou vandaagnbsp;de dag bezig houdt. Het is natuurlijk ook eennbsp;mooie mogelijkheid om met oud-reisgenotennbsp;in contact te komen!

Meer informatie: (030) 253 44 17; info@aegee-utrecht.nl; www.aegee-utrecht.nl

Workshop 'Het starten van een eigen bedrijf'

In het kader van het lustrum van de Universiteit Utrecht organiseert het Alumninetwerk van de regio Amsterdam op 10 maart 2006nbsp;een workshop voor jonge alumni met alsnbsp;thema: het starten van een eigen bedrijf. Gedurende een dag kunnen jonge alumni hunnbsp;plannen (laten) toetsen door een team vannbsp;ervaren en deskundige adviseurs. Ze krijgennbsp;het gereedschap aangereikt om daadwerkelijk een eigen bedrijf op te zetten. Het is denbsp;bedoeling dat zij aan het einde van de dagnbsp;een uitgewerkt business plan hebben. Prof.nbsp;Dr. Sjaak Brinkkemper van het departementnbsp;Informatica van de faculteit Bètawetenschappen heeft zijn medewerking al toegezegd.

Meer informatie hierover vanaf 1 februari 2006 op www.alumni.uu.nl

Bucheliuslezingen

Vanaf januari 2006 organiseert de Utrechtse universiteitsbibliotheek lunchlezingen. Docenten en studenten die onderzoek doennbsp;naar de bijzondere collecties van de bibliotheek vertellen over hun speurtocht. Zij illustreren hun verhaal met handschriften, oudenbsp;gedrukte werken en kaarten. De lezingennbsp;zijn vrij toegankelijk.

De eerste lezing vindt plaats op woensdag 25 januari 2006 van 12.30 tot 13.15 uur innbsp;de Bucheliuszaal op de zesde verdieping vannbsp;de bibliotheek aan de Heidelberglaan 3.nbsp;Wim Berkelaar spreekt over de vermaardenbsp;historicus Pieter Geyl, oud-UU-hoogleraarnbsp;algemene en vaderlandse geschiedenis na denbsp;Middeleeuwen.

Meer informatie: www.library.uu.nl

Naderend lustrum Unitas S.R. studentenvereniging Unitas S.R. heeft innbsp;november 2006 haar XlXe lustrum en gaatnbsp;dit op grootse wijze vieren. Vanaf januarinbsp;zal de vereniging in het teken staan van hetnbsp;lustrum. Met verschillende activiteiten belooft 2006 een groot feest te worden, met alsnbsp;apotheose de traditionele week in november. Voor onze reünisten komt een speciaalnbsp;programma, waar zij later meer details vannbsp;zullen vernemen. Is uw adres niet bekend bijnbsp;de Senaat? Mailt u dan naar senaat@usr.nl.nbsp;De lustrumcommissie hoopt alle oud-leden tenbsp;treffen tijdens het lustrum.

Concert Haydn Stichting

Op woensdag 8 maart 2006 verzorgen Jacques Ogg, clavecimbel, en het Adamusnbsp;Kwartet een programma met zelden uitgevoerde vroege werken van Joseph Haydn.nbsp;Plaats: Uniezaal, Academiegebouw, Dompleinnbsp;29, Utrecht, 20.15 uur.

Kaarten: €17,00, lllusterlezers: €14,00. Kaarten bestellen: stort voor 15 februarinbsp;het verschuldigde bedrag op gironummernbsp;4388908 t.n.v. de Nederlandse Joseph Haydnnbsp;Stichting, Utrecht, met vermelding 'concertnbsp;8/3, Illuster'. De kaarten liggen op 8 maartnbsp;voor u klaar bij de kassa.

Meer informatie: (030) 231 1505;

WWW. haydnstichting. nl

Faculty Club Helios

De Faculty Club is een aantrekkelijke ontmoetingsplaats voor leden van de Utrechtse universitaire gemeenschap en hun relaties. In een sfeervolle, gastvrije omgeving in het hart vannbsp;de Utrechtse binnenstad kunt u besprekingennbsp;houden, maar ook genieten van een rustignbsp;moment aan de leestafel. U kunt er tevensnbsp;lunchen en dineren. Lid worden? Alumni dienbsp;begunstiger zijn van het Utrechts Universi-teitsfonds betalen geen € 65,- maar € 45,- pernbsp;jaar. Faculty Club, Achter de Dom 7, 3512 JNnbsp;Utrecht, (030) 253 9911.

Meer informatie: Noor van Haren, n.vanhaaren@helios.uu.nl; www.helios.uu.nl.

Museum Sterrenwacht Sonnenborgh

• • Kom kijken in een vernieuwd Sonnenborghnbsp;Ontdek de geheimen van Sonnenborgh.nbsp;Ga achter meters dikke muren van het 16e-eeuwse bastion op zoek naar kanonsgaten.nbsp;Beklim de trappen naar de 19-eeuwse sterrenkoepels en bekijk de zon van dichtbij.

• • Groeten van Mars (t/m 26 maart 2006)

Wilt u in 2039 een reisje naar Mars maken? In de tentoonstelling 'Groeten van Mars' kuntnbsp;u zich voorbereiden. Met foto's, het Marsoppervlak in 3D, een testmodel van de eerstenbsp;Marsrover of een simulatie van een tocht metnbsp;een Marsrover over de Rode Planeet.

Meer informatie: (030) 230 2818; info@sonnenborgh.nl; www.sonnenborgh.nl

Solaris

De Solarisproducten zijn tegenwoordig niet alleen verkrijgbaar bij de bekende verkooppunten in het Bestuurs- en Academiegebouw, maar ook bij boekhandel Broese. Bijnbsp;de vestigingen in de Minrebroederstraat 13nbsp;en Heidelberglaan 2 in Utrecht vindt u eennbsp;leuk assortiment cadeaus en kleding metnbsp;universiteitslogo. Of u bezoekt onze nieuwenbsp;internetwinkel, waar u via een eenvoudigenbsp;bestelprocedure al uw universiteitsproductennbsp;thuis geleverd krijgt.

Meer informatie: www.broese.net/solaris

Universiteitsmuseum

• • FF terugspoelen (t/m 14 mei 2006)

Een expositie over de ontwikkelingen in de media. Hoe keek men vroeger tegen telefoon of computer aan en hoe gebruiken wijnbsp;die nu? Onderzoek uw eigen mediagedrag.

• • Activiteiten

Vakantie-activiteiten voor jong en oud: 27, 28, 29 december 2005 en 3, 4, 5 januari 2005.nbsp;Voorstelling en workshops over oude ennbsp;nieuwe media voor alle leeftijden: retro-gamen, toverlantaarnvoorstelling, tekenfilmpjes maken. Elke dag staat een andernbsp;medium centraal. Op 'de dag van de telefoon' kun je bijvoorbeeld proberen de Chinese sms-kampioen te verslaan.

Meer informatie: www.museum.uu.nl