Verandering

Illuster staat het in teken van verandering. Ons klimaatnbsp;verandert maar denbsp;wetenschap is het ernbsp;niet over eens hoenbsp;snel dat gebeurt ennbsp;hoe ingrijpend hetnbsp;wordt. In Illuster komen twee realistennbsp;aan het woord voor wie niets doen in iedernbsp;geval geen optie is. Daarnaast laat diesrede-naar Bert Leufkens zien dat de geneesmid-delenontwikkeling verandert. Het is nietnbsp;alleen een kwestie van een mooi productnbsp;ontwikkelen, een nieuw medicijn moetnbsp;ook patientproof en dokterproof zijn, andersnbsp;wordt het niet gebruikt.

En bij het Universiteitsfonds is er eveneens sprake van veranderingen. Onder meer in de vorm van deze vernieuwde Illuster.nbsp;Met een andere vormgeving, nieuwe rubrieken en meer pagina’s willen we u nognbsp;beter op de hoogte houden en betrekkennbsp;bij de alsmaar groeiende Universiteitnbsp;Utrecht community.

Ook nieuw is de jaarfonds campagne 2012 ‘Door Geven’ waarin vier prachtigenbsp;universitaire projecten worden gepresenteerd die extra aandacht en investeringennbsp;verdienen. En die krijgen ze ook want unbsp;hebt sinds de start van de campagne al ruimnbsp;50.000 euro bijgedragen. Een mooi en gulnbsp;gebaar en bovendien een fraai bewijs datnbsp;niet alles verandert want de betrokkenheidnbsp;van veel alumni bij de Universiteit Utrechtnbsp;blijft sinds 1886 onverminderd groot.

Dr. André Bolhuis voorzitter Utrechts Universiteitsfonds

4 In Utrecht

• 6 Back in Business

• 7 Bouwjaar 1989

• 8 Generatie UU

10 Universiteitsdag 2012

De Geest uit de Fles

12 UU centraal

'We zijn allemaal al lang dood voordat de zeespiegel 2 meternbsp;is gestegen, maar dat betekentnbsp;niet dat we rustig achterovernbsp;kunnen leunen.'

16 In het diepe

• 18 Goed besteed

• 19 In de Spotlight

• 20 DUB

• 21 In beeld, toen

• 22 Een greep uit de agenda

24 In beeld

JÉ

Eenjo^gcnsdi^^nil wordt werkel i jk

In het diepe 16

'Bij Bach ^en gevaar voe^ routine

In de spotlight 19

De opening Tekst Johan Vlasblom

Geneesmiddelenontwikkeling niet alleen in het lab

Op 26 maart 2012 vindt de 376e Dies Natalis van de Universiteit Utrechtnbsp;plaats. Het thema dit jaar is Life Sciences.nbsp;Prof. dr. Bert Leufkens (Farmacie 1990),nbsp;hoogleraar Farmaco-epidemiologie,nbsp;verzorgt de diesrede getiteld 'Connectingnbsp;sciences makes medicines work'.

? ? www.uu.nl/dies

Een intrigerende titel. ‘Moderne geneesmiddelenontwikkeling is vooral een kwestie van verschillende wetenschapsgebieden bij elkaarnbsp;brengen. En dat is precies wat we hier binnen Utrecht Life Sciencesnbsp;doen, van de eiwitchemie van bèta, de immunologie van het umcnbsp;Utrecht tot en met de epidemiologie van de veterinaire faculteit.nbsp;In de lezing laat ik zien hoe al die kennis en kruisbestuiving uiteindelijk leidt tot iets waar de patiënt wat aan heeft.’

En het makes medicines work gedeelte? ‘Achter elk SUCCesvol geneesmiddel schuilt een fascinerend verhaal van gedreven wetenschappers, van universiteiten en van de industrie, die zich altijd blijven inzetten om iets zinnigs voor de patiënt te vinden. Maar er is ooknbsp;een andere kant, want geneesmiddelen werken niet alleen omdatnbsp;we zo’n mooi product hebben gemaakt. Het heeft ook te maken metnbsp;zaken als ethiek, sociaal gedrag en de rol van de arts en de patiënt.nbsp;We hebben de sociale wetenschappen ook hard nodig.’

De titel kan ook de suggestie wekken dat het voorheen niet werkte.

‘We hebben heel lang gedacht: we ontwikkelen goede medicijnen en bedrijven mooie wetenschap en daarna gooien we het over denbsp;heg. Maar wanneer een medicijn niet patientproof en âoktcrproof is,nbsp;heb je nog niks. Wereldwijd worden er jaarlijks slechts vijftien

nieuwe geneesmiddelen op de markt gebracht. Dat is weinig en het laat zien dat wat er uitkomt lang niet altijd in verhouding staat totnbsp;wat er aan geld, tijd en energie is ingestoken. Waar we nu vooralnbsp;aan denken is om geneesmiddelen veel gerichter in te zetten bij dienbsp;patiënten die daar bewezen baat bij hebben.’

Doet de wetenschap iets fout? ‘Universiteiten hebben niet primair de opdracht om geneesmiddelen te maken, maar leveren daarvoornbsp;wel de bouwstenen. Mijn belangrijkste boodschap is: vergeet daarbijnbsp;ook de buitenranden niet. Geneesmiddelenontwikkeling gebeurtnbsp;niet alleen in het lab. De laatste tien jaar komt de concept- en productontwikkeling en de gebruikersomgeving hier in Utrecht overigens steeds vaker samen.’

Maar het kan nog beter. ‘Het hele proces van geneesmiddelenontwikkeling moeten we nog beter in kaart brengen; waar loopt het goed, waar gaat het mis en hoe kan het beter? En wat de gebrui-kerskant betreft: het kan toch niet zo zijn dat na alle inspanningen,nbsp;moeite en investeringen het alsnog mis gaat? En wanneer dat welnbsp;gebeurt, is dat een maatschappelijk probleem en niet alleen een foutnbsp;van de industrie. Maar wij moeten als universiteit en als samenlevingnbsp;die industrie wel de juiste incentives geven.’

Veel samenwerken dus. ‘Ja, als wetenschappers onderling, maar ook met de farmaceutische industrie en met artsen en patiëntgroe-pen. De industrie zet steeds meer in op onderzoek met anderen ennbsp;dat betekent voor Utrecht Life Sciences valorisatiekansen te over.nbsp;We moeten nieuwe manieren zoeken om met elkaar om te gaannbsp;en ons zeker niet gaan ingraven.’

En de rol van artsen en patiënten? ‘We moeten op zoek naar een soort co-evolutie met de gebruikers. Wanneer je dat niet doet, heb je eennbsp;prachtig product waar niets mee gebeurt. Het zal niet eenvoudignbsp;zijn, want geneesmiddelenontwikkeling is en blijft een ingewikkelde materie, maar het heeft wel de toekomst.’ ?

? ? www.uu.nl/dies en www.utrechtlifesciences.nl

deBeschaving keert terug op hetnbsp;Utrecht Science Park

«

Femke Halsema bekleedt Vrede van Utrecht-leerstoel

pp

tot en met juni 2012

IÉÉe Universiteit Utrecht.

Als gasthoogleraar zal zij zich bezighouden met de betekenis van communicatietechnologie en social media voor mensenrechten ennbsp;democratie. Halsema verzorgt onder meer eennbsp;publiekslezing, seminars en masterclasses ennbsp;houdt op 31 mei haar oratie. De leerstoel isnbsp;een samenwerking tussen de Provincie Utrecht,nbsp;de Vrede van Utrecht en het Centre for thenbsp;Humanities van de Universiteit Utrecht en richtnbsp;zich op het in stand houden van het gedachtegoed van de Vrede van Utrecht uit 1713 in denbsp;hedendaagse wereld. In 2013 wordt 300 jaarnbsp;Vrede van Utrecht gevierd.

? ? www.uu.nl/vredevanutrechtleerstoel

Utrecht investeert in kwaliteit met onderwijsmodel 3.0

De Universiteit Utrecht investeert de komende jaren in de kwaliteit van haarnbsp;onderwijs en richt zich daarbij zowel opnbsp;docenten als studenten. Onderwijsmodel 3.0nbsp;betekent onder andere veel aandacht voornbsp;professionalisering en carrière in het onderwijsnbsp;voor docenten en een uitbreiding van hetnbsp;proces van matching, selectie en begeleidingnbsp;voor studenten. Voor het invoeren van denbsp;vernieuwingen is 8 miljoen euro uitgetrokkennbsp;voor de periode 2012-2015.

? ? www.uu.nl/medewerkers/onderwijsmodel

Barbara Oomen nieuwe Dean Roosevelt Academy

Prof. dr. Barbara

Oomen wordt per

1 april 2012 de nieuwe Dean van het Universitynbsp;College Rooseveltnbsp;Academy (RA) innbsp;Middelburg. Oomennbsp;volgt prof. dr. Hans

Adriaansens op, die in 2004 de RA startte. Evenals haar zustercollege University Collegenbsp;Utrecht is de RA een internationaal honoursnbsp;college en biedt kleinschalig en intensiefnbsp;universitair onderwijs voor 600 studenten.

? ? www.roac.nl

Volkskrant-IISG Scriptieprijs voor Joppe van Driel

De Volkskrant-IISG Scriptieprijs 2011 voornbsp;Geschiedenis is gewonnen door Joppe vannbsp;Driel (History andnbsp;Philosophy of Science,nbsp;2011) met de scriptienbsp;'Enlightening thenbsp;matter of science - The anti-materialisticnbsp;Enlightenment philosophy of Jean de Castillonnbsp;(1709-1791)'. Volgens het juryrapport is denbsp;scriptie bijzonder helder geschreven metnbsp;veel passie voor het onderwerp en bovendiennbsp;gedurfd, omdat Van Driel stelling neemt tegennbsp;het radicale Verlichtingsidee van Jonathannbsp;Israel.

Yvonne van Rooy herbenoemd als collegevoorzitter

Mr. Yvonne van Rooy (Nederlands Recht,nbsp;1977), is door de

Raad van Toezicht per 1 januari 2012 herbenoemd als voorzitternbsp;van het College vannbsp;Bestuur van de Universiteit Utrecht voor de periode van twee jaar.nbsp;Van Rooy is sinds 1 februari 2004 collegevoorzitter in Utrecht. De Raad van Toezicht ennbsp;Van Rooy hebben gekozen voor een periodenbsp;van twee jaar, met het oog op een balansnbsp;tussen continuïteit en vernieuwing in denbsp;leiding van de universiteit. Naast haar herbenoeming in Utrecht wordt Van Rooy metnbsp;ingang van 14 mei 2012 lid van de raad vannbsp;commissarissen bij ING.

Vici voor onderzoek naar oersoep

Raimond Snellings (Natuurkunde,1993),nbsp;hoogleraar Heavy-ionnbsp;physics, heeft van NWOnbsp;een Vicisubisidie vannbsp;1,5 miljoen euro gekregen voor zijn voorstelnbsp;'A new state of matter:

The Quark Gluon Plasma'. Snellings doet onderzoek naar één van de fundamentelenbsp;vragen uit de subatomaire fysica: de eigenschappen van de oersoep die ontstond nanbsp;de 'Big Bang'. Naast Snellings ontvingen vijfnbsp;andere Utrechtse wetenschappers eveneensnbsp;een Vicisubsidie.

Cathelijne Broers (1968)

Alumnus Kunstgeschiedenis

Benoemd tot: directeur museum Hermitage Amsterdam en De Nieuwe Kerk. Was voorheen:nbsp;adjunct-directeur van deze instellingen.

Matthijs van Bonzel (1956)

Alumnus Nederlands Recht

Benoemd tot: Ambassadeur in Boekarest (Roemenië). Is nu: ambassadeur in San Josénbsp;(Costa Rica).

Steven Engelsman (1949)

Alumnus Wiskunde

Benoemd tot: directeur van het Museum für Völkerkunde in Wenen. Is nu: directeur van hetnbsp;Museum van Volkenkunde in Leiden.

Hans Dröge (1956)

Alumnus Farmacie en Wiskunde

Benoemd tot: nationaal manager van Unilever Nederland. Is nu: vice-president Unilever ramp;dnbsp;operations.

Maurice Unck (1974)

Alumnus Nederlands Recht

Benoemd tot: directeur onderhoud en service bij Nedtrain. Was voorheen: directeur bedrijfs-en productontwikkeling bij NS Reizigers.

Cok Bakker (1963)

Alumnus Godgeleerdheid en Onderwijskunde

Benoemd tot: profileringshoogleraar Levensbeschouwelijke Vorming, Faculteit Geesteswetenschappen UU. Was voorheen: UHD Godsdienstpedagogiek en bijzonder hoogleraarnbsp;vanwege het U-fonds

Floris de Gelder (1967)

Alumnus Nederlands Recht

Benoemd tot: interim directeur van Utrecht Science Park. Was voorheen: wethoudernbsp;Cultuur, Economie en Stadspromotie vannbsp;Utrecht en algemeen directeur Museumnbsp;Speelklok.

In 2011 is de Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie begonnen met eennbsp;bijzonder en succesvol project. In het kadernbsp;van de arbeidsmarktoriëntatie worden diversenbsp;alumni van de opleiding Rechtsgeleerdheidnbsp;uitgenodigd om tijdens een gastcollege iets te

Aardig tegen de secretaresse

Tijdens de gastcolleges werd de studenten vooral geadviseerd zich niet te beperken totnbsp;hun studie en zich breed te ontwikkelen.nbsp;De opleiding Rechtsgeleerdheid blijktnbsp;hiervoor een uitstekende basis. De alumni

vertellen over hun professionele ontwikkeling en de studenten tips te geven.nbsp;benadrukten onder meer het belangnbsp;van een stage, maar ook van voldoendenbsp;mag vertellen, dan is het dat het spannendnbsp;is en dat lijkt in de loop der jaren ook niet

De projectleider van dit initiatief is Leneke Visser, die namens het Collegenbsp;van Bestuur advies uitbrengt overnbsp;het facultaire alumnibeleid. ‘Vaak isnbsp;arbeidsmarktoriëntatie een van denbsp;verbeterpunten binnen de opleiding.nbsp;Hiervoor zijn in de loop der jaren al veelnbsp;activiteiten ontplooid, maar het verwijtnbsp;dat we er te weinig aan doen is gebleven.nbsp;Zo is de gedachte ontstaan om ditnbsp;onderwerp structureel in te roosteren innbsp;het onderwijs en het te combineren metnbsp;een ander verbeterpunt; de binding metnbsp;alumni.’ Leneke Visser hoopt dat hetnbsp;voorbeeld navolging zal krijgen bij anderenbsp;faculteiten. Een opsteker heeft ze op ditnbsp;gebied alvast binnen: tijdens het Nationalenbsp;Alumni Congres in november ontving zijnbsp;voor dit project de nationale Alumniprijs.nbsp;activiteiten naast je studie, zoals eennbsp;relevante bijbaan, en van het studerennbsp;in het buitenland. Daarnaast kregen denbsp;studenten ook nog een rij sollicitatietips,nbsp;die soms heel gedetailleerd waren. Eénnbsp;student schreef in zijn verslag van dezenbsp;gastcolleges: ‘Als extra tip, doe aardig tegennbsp;de secretaresse want die is onderdeel vannbsp;de eerste indruk.’ Meerdere studentennbsp;noemden in hun verslag het belang vannbsp;hoge cijfers en waren verrast dat daar doornbsp;werkgevers echt naar gekeken werd, watnbsp;een studente het volgende deed verzuchten:nbsp;‘Nu moet ik er toch maar een tandje bijnbsp;doen om niet alleen blij te zijn met een zes,nbsp;maar proberen te gaan voor de zeven ofnbsp;zelfs de acht.’ Kijk, dat soort geluiden hoortnbsp;de universiteit graag.

te veranderen. Ook na vijftien jaar ervaring is elke zitting weer prikkelend en van welknbsp;ander beroep kan je dat nou zeggen?'

-

Gastdocent Folef van Nispen I (Nederlands Recht, 1997)nbsp;flU 'Als uitgever van hoorcollegesnbsp;op CD werk ik nauw samennbsp;met Studium Generale van de Universiteitnbsp;Utrecht. Als jurist die niet werkzaam is innbsp;een juridisch beroep, leek het me boeiendnbsp;een sessie arbeidsmarktoriëntatie voornbsp;tweedejaarsstudenten Privaatrecht tenbsp;verzorgen. Het belangrijkste wat ik hennbsp;wilde meegeven, is om altijd kritisch tenbsp;blijven denken; dat voorkomt een hoopnbsp;ellende. Met een rechtenstudie kun jenbsp;bijna overal terecht; de belangrijkstenbsp;vaardigheid die je leert, is analytisch

Anton Zijderveld: ‘Aanvankelijk wilde ik predikant worden, waarschijnlijk een farnilie-trekje want van mijn moeders kant werden ze allemaal arts of dominee. Ik ben tijdensnbsp;mijn studie behoorlijk snel van mijn geloof gevallennbsp;en was ook de eerste die bewust geen kerkelijk examennbsp;heeft gedaan; ik wilde geen dominee meer worden.nbsp;Mijn interesse lag bij de Godsdienstwetenschap en nietnbsp;bij de dogmatiek. Ik studeerde immers aan een rijksuniversiteit. Ja, ik ben daar altijd behoorlijk eigenwijs innbsp;geweest. Ik ben overigens geen atheïst geworden, maarnbsp;wel een agnost, een eeuwige twijfelaar’.

Gabi Zijderveld: ‘Mijn studiekeuze is zeker beïnvloed door mijn ouders. Die hebben mij, met als motto jenbsp;komt er toch wel, altijd gestimuleerd om iets te kiezennbsp;wat ik zelfleuk vond. En dat was toch wel tegen denbsp;tijdgeest in, want veel van mijn vrienden kozen voornbsp;carrièregerichte studies zoals rechten en economie.

Kunstgeschiedenis werd gezien als leuk voor de meiskes, ennbsp;daarna trouwen met een corpsbal. Ik ben achteraf nog steedsnbsp;blij dat ik mijn eigen weg hebnbsp;gekozen. Kunstgeschiedenisnbsp;was inhoudelijk erg interessant,nbsp;waarbij ik vooral de hele cultuurnbsp;om het scheppen van kunst heen boeiend vond. Wel hadnbsp;ik de indruk dat sommige hoogleraren te snel bepaaldennbsp;wie er tot de in-crowd oftewel de succesvolle studentennbsp;behoorden, en verder weinig onikeken naar de rest’.

AZ: ‘Ik was geen zesjesstudent, maar heb wel ruim gestudeerd, om het maar eens mooi te omschrijven.

Ik was academisch gezien erg geïnteresseerd en vond het ook een prachtige studie. Ik genoot bijvoorbeeld veelnbsp;van zo’n ouderwets hoorcollege. Er zaten echt pareltjesnbsp;tussen. In die tijd kreeg ik ook muziekles—ik speeldenbsp;cello en piano—en eigenlijk vond ik dat het leukstenbsp;om te doen. Maar ik heb nooit overwogen om naar hetnbsp;conservatorium te gaan, omdat ik besefte dat ik hetnbsp;talent van een topprofessional miste. En ik wilde ooknbsp;geen musicologie studeren, want ik had een hekel aannbsp;academische analyses van muziek’.

GZ: ‘Ik heb serieus gestudeerd, maar ik heb ook veel genoten van het studentenleven. Ik werd lid van Veritasnbsp;en ben daar behoorlijk actief geweest. Het feit dat hetnbsp;gemengd was, sprak me erg aan; alleen maar metnbsp;vrouwen leek me niks. Ik had in die tijd een kamernbsp;boven café de Zaak, tegenover het stadhuis en metnbsp;uitzicht op de Dom. Mijn leven tijdens mijn studietijdnbsp;speelde zich vooral af binnen de kleine driehoek vannbsp;mijn kamer en de sociëteit van Veritas en de opleiding.

beide op de Kromme Nieuwegracht. Eigenlijk wel een erg prettige en overzichtelijke wereld’.

AZ: ‘Naast mijn studie Theologie heb ik nog heel kort Sociologie gestudeerd in Utrechtnbsp;en ben daarna vertrokken naar de Verenigdenbsp;Staten waar ik een master heb gedaan innbsp;Social Ethics bij Peter L. Berger. Later, nanbsp;mijn promotie in Leiden, ben ik in Newnbsp;York gaan werken als assistent-professor.nbsp;In het begin viel mij in de vs op hoe goednbsp;de kwaliteit in Utrecht eigenlijk was.

Ik vond het in Amerika wat meer hbo niveau. Later heb ik overigens wel ondervonden dat ook in de vs het niveau heelnbsp;hoog kan zijn. En ze hebben bovendiennbsp;een goede werkmentaliteit’.

GZ: ‘Dat hebben ze zeker en ze hebben ook een ruime opvatting als het gaat om studienbsp;en werk. In Nederland krijgje vaak eennbsp;stempeltje op je hoofd. Zo van: je hebtnbsp;kunstgeschiedenis gestudeerd, dus je gaatnbsp;ook binnen de kunsten werken. In Amerikanbsp;is het veel meer een kwestie van ‘learningnbsp;on the job’. Kun je iets niet? Maakt niet uit.nbsp;gewoon aan het werk en dan leer je het wel.nbsp;Ik heb daar veel profijt van gehad. En eerlijknbsp;is eerlijk, ook van ’t stempeltje, want de basisnbsp;die ik in Utrecht heb gekregen zoals veelnbsp;analyseren, kritisch zijn en breed lezen ennbsp;ontwikkelen, heeft me in Amerika zekernbsp;verder geholpen. Ik ben na mijn studie naarnbsp;Boston gegaan met het idee ik zie wel

‘Hier stond charitas heel lang synoniemnbsp;met een pannetjenbsp;soep.’

hoe het loopt en hoe lang ik blijf. Ik woon er inmiddels al achttien jaar. In Utrecht komnbsp;ik steeds minder: ik verdeel mijn tijd nunbsp;voornamelijk tussen familie en vriendennbsp;in Rotterdam en Amsterdam’.

AZ: ‘Ik kom nog wel regelmatig in Utrecht en dat doe ik graag. Ik heb op verschillendenbsp;plaatsen gestudeerd, maar Utrecht is en blijftnbsp;mijn alma mater. Ik heb de afgelopen jarennbsp;nog een paar promoties begeleid en hebnbsp;recent nog gesproken tijdens de presentatienbsp;van de Nederlandse uitgave van hetnbsp;Corpus luris Civilis van collegajop Spruit.nbsp;En Utrecht is gewoon een heel mooie stad.nbsp;Het Domplein en het Academiegebouw zijnnbsp;favoriete plekken, net als de Oude Gracht.

GZ: ‘Wat de universiteit betreft houd ik me vooral op de hoogte via Illuster. Het valt menbsp;op dat ook Utrecht steeds meer aan fondsenwerving gaat doen, iets wat in Amerika eennbsp;tweede natuur is. Ik denk, wanneer ik naarnbsp;de praktijk in Amerika kijk, dat het bijnbsp;fondsenwerving heel erg belangrijk is datjenbsp;je alumni goed tekst en uitleg blijft geven.nbsp;What’s in it for them? En vergeet ze vooralnbsp;ook niet te bedanken’.

AZ: ‘De cultuur in Nederland en Amerika op dit gebied is heel verschillend. Hier stondnbsp;charitas heel lang synoniem met een pannetje soep. Het was iets voor de armen. En jenbsp;gaf zeker geen geld aan universiteiten, datnbsp;was een zaak van de overheid. Die tijd is,nbsp;denk ik, wel voorgoed voorbij.’ ?

De Geest uit de Fles

De geesteswetenschappen bestuderen processen die ten grondslag liggen aan individueel en groepsgedrag en stelt mensen daarmee in staat om verschillende maatschappelijke vraagstukken beter te begrijpen. Bijvoorbeeld internationale conflicten,nbsp;mensenrechten, ethische kwesties en religieuze tradities maarnbsp;ook de veranderende rol van de media en ons cultureel erfgoed.nbsp;De 'Geest uit de Fles' gaat over de verschillende manieren waaropnbsp;de geesteswetenschappen de mens als schepper onderzoeken ennbsp;zo vanuit de universiteit bijdragen aan een veranderende ennbsp;betere samenleving.

De ochtend wordt geopend door Wiljan van den Akker, decaan van de Faculteit Geesteswetenschappen (zie rechts). Vervolgens zijn er

Birgit Meyer, antropoloog en hoogleraar Religiewetenschappen in Utrecht. 'De nieuwenbsp;positionering van religiewetenschap binnennbsp;de geesteswetenschappen biedt uitstekendenbsp;aanknopingspunten voor een goed begripnbsp;van de dynamische relatie tussen religie,nbsp;cultuur en samenleving in heden en verleden.

Religie verdwijnt niet, maar verandert van gedaante. Dit vraagt om fundamentele kennis van religie als mondiaal sociaal-cultureelnbsp;verschijnsel. Vanuit die optiek gaat religie over het aanreiken vannbsp;specifieke belevingsvormen die het sacrale ervaarbaar maken, betekenisnbsp;scheppen en persoonlijke en collectieve identiteiten vormen.

Hans Achterhuis (Theologie en Filosofie, 1965), emeritus hoogleraar filosofie en momenteelnbsp;de rol van 'Denker des Vaderlands' vervullend.nbsp;'In de filosofie van de natuurwetenschappennbsp;wordt begrijpelijkheid een steeds belangrijkernbsp;concept. In de geesteswetenschappen staat hetnbsp;begrijpen van de betekenis van de bestudeerdenbsp;fenomenen al veel langer centraal. Wat is de plaats van de waarheid innbsp;dit verband en welke rol speelt wetenschappelijke kennis, bijvoorbeeldnbsp;aan de hand van onze historische omgang met geweld?'

Na afloop van de lezingen vindt er een discussie plaats tussen de sprekers en een panel van geesteswetenschappers dat bestaat uitnbsp;Pieter Broertjes (Sociologie, 1979), burgemeester van Hilversumnbsp;en oud-hoofdredacteur van de Volkskrant; Rosemarie Buikema,nbsp;hoogleraar Kunst, Cultuur en Diversiteit in Utrecht en Floris Cohen,nbsp;bijzonder hoogleraar Vergelijkende geschiedenis van de natuurwetenschap en voorzitter van het Descartes Centre en het Huizinga

Voor Wiljan van den Akker (Nederlandse Taal- ennbsp;Letterkunde, 1979),nbsp;decaan van de Faculteitnbsp;Geesteswetenschappen, symboliseert denbsp;Geest uit de Fles vooral het nieuwe elannbsp;en de nieuwe koers van de Utrechtsenbsp;geesteswetenschappen. 'We zijn strijdlustignbsp;en gaan absoluut bijdragen aan de grandnbsp;challenges van de toekomst.'

‘Er heeft zich de afgelopen 25 jaar een enorme transitie afgespeeld binnen denbsp;geesteswetenschappen. Van een wetenschap die zichzelf soms net iets te veelnbsp;for granted nam en waar de disciplinevorming heel ver was doorgevoerd, naar eennbsp;wetenschap die meer multidisciplinairnbsp;denkt en bovendien meer aansluitingnbsp;zoekt én vindt bij ontwikkelingen in denbsp;samenleving. Deze transitie is vooral innbsp;de jaren negentig sterk ingezet door eennbsp;jonge generatie geesteswetenschappers.nbsp;Zij kwamen met nieuwe vragen vanuitnbsp;de overtuiging dat interessante vernieuwingen vooral ontstaan op de raakvlakken van verschillende disciplines.

Eigenlijk kun je stellen dat geesteswetenschappers zich opnieuw hebben uitgevonden en in de huidige samenleving allerlei aspecten aan elkaar weten te knopen, met nieuwe onderzoeksvragen komen en nieuwenbsp;onderwijsprogramma’s opzetten, op terreinen die 25 jaar geleden alsnbsp;ondenkbaar voor de geesteswetenschappen werden beschouwd.

Welvaart en Ethiek

Hier in Utrecht zie je dat onze wetenschappers vanuit een sterke geesteswetenschappelijke kern hun terrein hebben verbreed ennbsp;aansluiting hebben gevonden bij hedendaagse vraagstukken. Neemnbsp;bijvoorbeeld ons programma Instituties dat zich concentreert rondnbsp;het vraagstuk waarom sommige samenlevingen welvarend wordennbsp;en anderen niet. Wat zijn hierbij de bepalende factoren en welkenbsp;rol spelen instituties hierin? Onder leiding van Bas van Bavel vindtnbsp;onder andere de verbindingsslag plaats tussen de kennis die wenbsp;hebben over de middeleeuwen en denbsp;problematiek van nu, en wordt er intensief samengewerkt met juristen, bestuurskundigen, economen en sociologen.nbsp;Een ander mooi voorbeeld is het Ethieknbsp;Instituut onder leiding van Marcusnbsp;Düwell. Zij werken onder meer samennbsp;met Diergeneeskunde en het rivm ennbsp;houden zich bezig met ethische vraagstukken ten aanzien van onderwerpennbsp;als duurzaamheid, de bio-industrie ennbsp;de volksgezondheid.

Rap en Tweetaligheid

In het programma Changing Literacies onder leiding van Ann Rigney staat denbsp;veranderende rol van literatuur en lezennbsp;centraal. Marco Mostert, specialist op hetnbsp;gebied van oraliteit in de middeleeuwen,nbsp;kijkt daarin samen met sociaal wetenschappers ook naar de rol die mondelingenbsp;overdracht op dit moment in literatuurnbsp;speelt, waarbij je kunt denken aan rap,nbsp;poetry slams en andere vormen van jeugdcultuur. Opnieuw een prachtig voorbeeld van verbinding en verbreding.nbsp;En er is nog veel meer, want onze linguïsten werken binnen het programmanbsp;Brain, Cognition amp; Behaviour samennbsp;met medici en biologen op het gebied van hoogst urgente zakennbsp;als afasie, dyslexie en tweetaligheid.

Al deze ontwikkelingen betekenen overigens niet dat wij in Utrecht geen waarde meer hechten aan een meer ‘traditionele’nbsp;invulling van geesteswetenschappelijke disciplines. Zo is hetnbsp;Descartes Centre onder leiding van Wijnand Mijnhart zeer actief opnbsp;het terrein van de wetenschapsfilosofie en wetenschapsgeschiedenis.nbsp;En wat blijkt: de belangstelling is enorm groot en het bloeit als nooitnbsp;tevoren.

Al onze activiteiten dragen bij aan meer draagvak binnen de samenleving. We staan er dan ook middenin, zijn strijdlustig ennbsp;zien de grand challenges van de toekomst zeker als een uitdaging.nbsp;Niet alleen in Nederland maar ook op internationaal gebied, zekernbsp;binnen Europa. De Geest is uit de Fles: ze zullen van ons horen.’ ?

Op de vraag of hij behoort tot de klimaat-pessimisten of de klimaatoptimisten, antwoordt universitair docent dr. Appy Sluijs dat hij zichzelf vooral graag ziet als ‘realist’.

‘Aan de ene kant is er vanuit de olie-industrie een stevige lobby die de sceptici voedt. Hun belangrijkste boodschap is dat de huidige CO2 uitstoot geen effect heeft opnbsp;het klimaat. Aan de andere kant van het spectrum zittennbsp;milieuorganisaties als Greenpeace die hele somberenbsp;scenario’s schetsen. Ik zit daar tussenin en dat geldt, denknbsp;ik, voor de meeste wetenschappers. Er is consensus overnbsp;het feit dat CO2 van invloed is op het klimaat. Het helenbsp;scenario daaromheen, inclusief de onzekerheidsmargenbsp;over hoe groot die invloed precies is, staat uitgebreidnbsp;beschreven in het ipcc rapport. Dat rapport schetst eennbsp;realistisch beeld waar ik volledig achter sta.’

Scepsis

De suggestie van Sluijs dat de meeste wetenschappers in het midden positie innemen, ergens tussen sceptici ennbsp;somberaars in, wordt bevestigd door prof. dr. Jos Lelieveld, voormalig promovendus van de Utrechtse Nobelprijswinnaar Paul Crutzen en momenteel directeur vannbsp;het Max-Planck-Instituut voor Chemie in Mainz,nbsp;gespecialiseerd in atmosferische chemie. ‘Een primairenbsp;taak van wetenschappers is theorieën met een zekerenbsp;scepsis tegemoet te treden. Dus ik heb geen principieelnbsp;probleem met klimaatsceptici. Het gaat erom dat we uitnbsp;waarnemingen met zekerheid weten dat het klimaatnbsp;verandert. De theorie dat dit door menselijk handelennbsp;wordt veroorzaakt, valt ook bijna niet te ontkennen.nbsp;Er is in ieder geval nog niemand opgestaan die eennbsp;betere theorie heeft; alternatieve theorieën over bijvoorbeeld de effecten van de zon of van kosmische stralingnbsp;hebben de toets der kritiek niet overleefd.’

Hoogtepunt

In 2010 kwam er een aantal fouten in het IPCC rapport vannbsp;2007 boven tafel. Zo zouden denbsp;gletsjers in de Himalaya al in 2035nbsp;zijn gesmolten in plaats van 2350.nbsp;Deze uitglijders waren koren opnbsp;de molen van de klimaatscepticinbsp;en er werd al snel gesproken over prutswerk. Volgensnbsp;Sluijs een onterechte kwalificatie. ‘Er zijn zeker foutennbsp;gemaakt en het is ook goed dat er kritisch naar hetnbsp;rapport wordt gekeken. Die kritische houding biedt jenbsp;de mogelijkheid om zaken te verbeteren in het volgendenbsp;rapport. Maar het gaat me veel te ver om vanwege dienbsp;fouten het hele rapport als rommel af te doen.’ Sterkernbsp;nog, volgens Sluijs mogen we best wat trotser zijn op hetnbsp;IPCC rapport. ‘Er bestaat in de hele wetenschappelijkenbsp;wereld geen enkel vakgebied waar om de zoveel jaarnbsp;zo’n degelijk en uitgebreid rapport wordt geschreven.nbsp;Als je het zo bekijkt, communiceren klimaatweten-schappers echt heel goed.’ Lelieveld deelt die mening.nbsp;‘Ik vind de ipcc-rapporten een hoogtepunt voor wat betreft onze communicatie over de stand van zaken van denbsp;wetenschap, wat overigens niet betekent dat de rapporten foutloos zijn. Het is prima dat de rapporten kritischnbsp;op fouten worden getoetst en verbeterd. Het zou menbsp;buitengewoon verbazen als rapporten van die omvangnbsp;geen fouten bevatten; het is mensenwerk. Maar hoenbsp;sommige mensen die fouten vervolgens oppikken, isnbsp;minder fraai. Dit geldt zowel voor radicale tegenstandersnbsp;als personen die kritiekloos zijn en fouten ontkennen.’

Quasi experts

De wetenschapper die communiceert over het klimaat vindt vaak een gewillig oor en een groot publiek, maarnbsp;begeeft zich regelmatig ook op glad ijs. De klimaat-discussie is de afgelopen jaren feller en meer politieknbsp;geworden. In de strijd om de kiezers hebben politiekenbsp;partijen de neiging om klimaatfeiten en klimaatcijfers,nbsp;veelal gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, linksnbsp;te laten liggen en in plaats daarvan meningen te ventileren. Zo deinst een partij als de pvv er niet voor terugnbsp;om klimaatonderzoek te kwalificeren als onzin en purenbsp;geldverspilling. ‘Die De Mos van de pvv is echt een fantastisch ventje’, lacht Sluijs. ‘Toen wij ons onderzoek publiceerden waaruit bleek dat het 53 miljoen jaar geledennbsp;op de aarde zo warm was dat er palmen op de Noordpool groeiden, zei De Mos in de Tweede Kamer tegennbsp;toenmalig minister Cramer dat we ons niet zo’n zorgennbsp;moesten maken over de opwarming van de aarde, hetnbsp;was vroeger immers ook warm geweest! ’ Een dergelijkenbsp;uitspraak tekent volgens Sluijs de huidige situatie waar

‘Er bestaat in de hele weten-schappelÿke wereld geen enkel vakgebied waar om denbsp;zoveel jaar zo’n degelijk ennbsp;uitgebreid rapport Avordtnbsp;geschreven.’

iedereen maar wat kan roepen over het klimaat, en de media er vaak als de kippen bij zijn om het op te schrijven of uit te zenden.nbsp;‘Een groot probleem is dat zich in het themanbsp;klimaat ook ‘quasi-experts’ mengen, dienbsp;helaas veel aandacht krijgen in de media’,nbsp;vindt ook Lelieveld. Sluijs: ‘Het is somsnbsp;knap vermoeiend, maar het biedt tegelijkertijd ook kansen. Want als het klimaat weernbsp;op de agenda van de media staat, kunnennbsp;wij daar als wetenschappers op in hakennbsp;door met feitelijke informatie en een onder-bouwd verhaal te komen. Zo krijgt hetnbsp;publiek een veel completer beeld van denbsp;klimaatproblematiek. En de politiek hopelijk ook.’ Maar handen af van de politiek,nbsp;beklemtoont Lelieveld: ‘Wetenschappersnbsp;moeten hun werk doen en goede rapportennbsp;schrijven. Ik raad collega’s aan zich niet innbsp;de politiek te mengen. In de politiek geldennbsp;andere regels dan in de wetenschap.’

Zonnepanelen

Van die politici hoeven we volgens Sluijs weinig te verwachten als het om klimaat ennbsp;duurzaamheid gaat. ‘In Kyoto werd in 1997nbsp;afgesproken om tot een reductie van 7 procent CO2 uitstoot te komen ten opzichte vannbsp;1990. Dat is natuurlijk een schijntje en denbsp;daarop volgende klimaattops hebben ooknbsp;veel te weinig opgeleverd.‘ De politiek magnbsp;het dan laten afweten, maar volgens Sluijsnbsp;zet het bedrijfsleven wel serieuze stappen omnbsp;te komen tot een duurzame bedrijfsvoering.nbsp;‘Dat doen ze vanwege maatschappelijkenbsp;druk of omdat steeds meer mensen binnennbsp;die bedrijven er echt in geloven, maar vooralnbsp;vanuit een economisch perspectief: duurzaam produceren is goedkoper.’ De grote

Temperatuurontwikkeling sinds 1880

uitdaging die er volgens Sluijs nog ligt, is om ook het bewustzijn van de individuelenbsp;burgers te vergroten. ‘Wanneer je geld overnbsp;hebt, kies je dan voor die nieuwe auto ofnbsp;voor zonnepanelen op je dak? Ik vrees datnbsp;veel mensen nu nog kiezen voor die nieuwenbsp;auto.’ Belangrijke voorwaarde om tot eennbsp;duurzamere samenleving te komen is volgens Sluijs wel dat er meer alternatievennbsp;voor fossiele brandstof komen om dienbsp;groene stap ook daadwerkelijk te kunnennbsp;zetten. ‘Wanneer de overheid onvoldoendenbsp;investeert in onderzoek daarnaar, kunnennbsp;we die omslag niet maken.’

Europa

Van het huidige kabinet is op dat gebied weinig goeds te verwachten. ‘Klimaatonderzoek valt buiten de topsectoren die denbsp;overheid heeft aangewezen en waarvoor zijnbsp;geld beschikbaar stelt. Blijkbaar is de valoriserende waarde van het klimaatonderzoeknbsp;onduidelijk ofte weinig rendabel.’ De keuzenbsp;om klimaatonderzoek buiten de topsectorennbsp;te laten zorgt volgens Sluijs tot een slechterenbsp;concurrentiepositie van het Nederlandsenbsp;onderzoek ten opzichte van het buitenland.nbsp;‘We hebben in Nederland qua klimaat altijdnbsp;een toppositie ingenomen met onder meernbsp;het KNMI en onze groepen in Utrecht.’nbsp;Voorheen was nwo volgens Sluijs altijdnbsp;goed voor het klimaatonderzoek, maar dezenbsp;geldstroom staat onder grote druk. En dusnbsp;richt Sluijs de blik op Europa. ‘Europa is denbsp;toekomst, daar liggen de kansen. En datnbsp;geldt niet alleen voor ons type onderzoek,nbsp;maar ook voor de Nederlandse universitei-ten in het algemeen. Nederland investeert

gewoon te weinig in de wetenschap.’ Lelieveld: ‘Ik ken de details van de topsectoren-discussie in Nederland te weinig om me een oordeel aan te matigen. De personen die beslissingen nemen zou ik er echter op willennbsp;wijzen dat de Nederlandse wetenschap innbsp;het buitenland een zeer goede reputatienbsp;heeft. Dat geldt zeker ook voor het klimaatonderzoek. Ik denk dat het hoge niveau vannbsp;onderwijs en onderzoek in Nederland eennbsp;belangrijke bijdrage levert aan welvaart ennbsp;welzijn. Verbeteren kan altijd. Ik ben echternbsp;bang dat de veranderingen in de financiering van het onderzoek niet ingegeven zijnnbsp;door een streven naar kwaliteitsverbetering.nbsp;Van het sturen van de wetenschap in denbsp;richting van een beperkt aantal sectorennbsp;heb ik geen hoge verwachting.’

Mondiaal

De natuurkunde heeft haar Higgsdeeltje. Is er binnen het klimaatonderzoek ook zo’nnbsp;Holy Grail? Sluijs: ‘De belangrijkste vraagnbsp;waar we een antwoord op willen krijgen isnbsp;hoe gevoelig het klimaat nu precies is voornbsp;CO2. We weten dat de uitstoot van CO2 leidtnbsp;tot een stijging van de temperatuur, maarnbsp;of het bij een verdubbeling van de CO2-concentratie gaat om een opwarming vannbsp;1,5 of van 4,5 graad, dat maakt nogal eennbsp;verschil. Verder zijn er the other C02 problems;nbsp;CO2 zorgt voor verzuring van de oceaan metnbsp;nog deels onduidelijke gevolgen voor denbsp;biologie. Dat is dus een risico. En de zuur-stofconcentraties in zeewater worden lagernbsp;en dat heeft zeker gevolgen voor de biologie.nbsp;Hier is nog veel onderzoek naar nodig.’ Volgens Lelieveld is het belangrijk het mondialenbsp;karakter van deze problematiek in de gatennbsp;te houden. Aan het Max-Planck-Instituut

‘Van het sturen van de wetenschap in de richtingnbsp;van een beperkt aantalnbsp;sectoren heb ik geen hogenbsp;verwachting.’

Jos Lelieveld (1955) is directeur van het Max-Planck-Instituut voor Chemie in Mainz.nbsp;Lelieveld studeerde Biologie in Leiden ennbsp;promoveerde in de Natuurkunde aan denbsp;Universiteit Utrecht. Hij werkte ondernbsp;meer als onderzoeker in de private sector,nbsp;als hoogleraar luchtkwaliteit in Wageningennbsp;en als hoogleraar atmosferische fysica ennbsp;chemie in Utrecht waar hij in 2000 promotornbsp;van het jaar werd. Lelieveld was tevensnbsp;oprichter en directeur van de internationalenbsp;onderzoeksschool COACH.

in Mainz onderzoekt hij de mechanismen die de samenstelling van de atmosfeer bepalen — wat weer relevant is om zicht te krijgennbsp;op de luchtkwaliteit en klimaatverandering.nbsp;‘Wij concentreren ons op de mondialenbsp;schaal, minder op lokale luchtverontreiniging. Ik zou graag willen benadrukken datnbsp;het bij klimaatverandering belangrijk is nietnbsp;binnen nationale grenzen te denken. Zelfsnbsp;wanneer klimaatverandering voor Nederland geen ernstige gevolgen zou hebben,nbsp;bijvoorbeeld omdat tijdig de dijken wordennbsp;verhoogd, dan kunnen andere landen welnbsp;degelijk nog sterk getroffen worden, ooknbsp;landen die zelf niet eens zoveel CO2 uitstoten. Bijvoorbeeld in subtropische gebiedennbsp;waar hittegolven en waterschaarste ernstigenbsp;consequenties hebben.’

Appy Sluijs (1980) is universitair docent in de Biomarine Sciences Group, bij het Institutenbsp;of Environmental Biology van de Universiteitnbsp;Utrecht. Sluijs studeerde Biologie ennbsp;Biogeoiogie in Utrecht en aan de Universiteitnbsp;van Californië. Hij promoveerde cum laudenbsp;in Utrecht en ontving vervolgens eennbsp;Veni-subsidie van NWO. Sluijs is tevens lidnbsp;van De Jonge Akademie van de KNAW ennbsp;werd in 2007 als jongste wetenschappernbsp;ooit onderscheiden met de Outstandingnbsp;Young Scientists Award van de Europeannbsp;Geosciences Union.

Dood

Waar Lelieveld hoog in de lucht zijn werkterrein heeft liggen, daalt Sluijs diep afin de aarde en in de tijd. ‘Door zoveel mogelijknbsp;klimaatgegevens uit het verleden te verzamelen willen wij de onzekerheidsmargenbsp;met betrekking tot de temperatuursstijgingnbsp;verkleinen en de getallen preciezer maken.nbsp;Dat is een exercitie van lange adem.

De marges in het ipcc-rapport van 2013 zullen nog precies hetzelfde zijn.’ Goednbsp;nieuws voor zowel de optimisten als de pessimisten is dat de onzekerheden op de menselijke tijdschaal niet zo veel uitmaken.nbsp;‘Kijk, we zijn allemaal al lang dood, voordatnbsp;de zeespiegel twee meter is gestegen, maarnbsp;dat betekent niet dat we rustig achterovernbsp;kunnen leunen. We moeten hoe dan ooknbsp;de uitstoot van CO2 zien te beperken.’ ?

Tijdens mijn studie wist ik al snel dat ik een bedrijfwilde beginnen. Ik ben vanafnbsp;mijn loe jaar gek van computers maarnbsp;wist ook al heel lang dat ik meer wilde dannbsp;alleen maar programmeren. Echte problemen oplossennbsp;bijvoorbeeld. Dat gevoel sloot tijdens mijn master heelnbsp;goed aan bij de drive van het ondernemerschap.nbsp;Via de studie kwam ik in contact met Kené van Erknbsp;van Wolters Kluwer. Het klikte meteen en na verschillende brainstormsessies zijn we van start gegaan metnbsp;ISV World.

Heel veel bedrijven op het gebied van software, zoals markt analisten, venture kapitalisten en privatenbsp;equity zijn voortdurend op zoek naar softwarebedrijvennbsp;waarin ze kunnen investeren of mee samenwerken.nbsp;Maar zoeken naar informatie is lastig en kost veel tijd.nbsp;ISV World brengt met behulp van zeer geavanceerdenbsp;technologie en door middel van taaltechnologie de helenbsp;Softwaremarkt binnen Europa in kaart. Waar zitten denbsp;bedrijven, hoe groot zijn ze, wat zijn hun producten,nbsp;met wie werken ze samen en wie zijn de ceo’s?nbsp;Wij gaan dwars door alle taalgrenzen heen, brengen denbsp;bedrijven gedetailleerd in kaart en slaan alle gegevensnbsp;op in onze database. Bedrijven kunnen zich abonnerennbsp;op deze database en hoeven voor hun zoektocht geennbsp;dure adviesbureaus meer in te schakelen. Aan de handnbsp;van hun eigen criteria kunnen bedrijven zelfselectiesnbsp;op maat maken.

Na heel veel voorbereidingen, data verzamelen, overleggen en uittesten gaan we nu echt live met onzenbsp;database. Ons streven is om dit jaar tien grote bedrijvennbsp;en abonnementen binnen te halen en honderd kleinenbsp;klanten. Dan zijn we break even. In 2013 willen we verdernbsp;uitbreiden en ook winst gaan maken. Ik ben er honderdnbsp;procent van overtuigd dat het ons ook gaat lukken.nbsp;Grote bedrijven als ING Global, Microsoft en denbsp;Corum Group zijn niet alleen enthousiast maar ooknbsp;geïnteresseerd. Het is heel speciaal wanneer je met datnbsp;soort grote spelers om tafel zit.

Tijdens de aanloopfase hebben we veel gehad aan Utrechtlnc. Niet alleen door hun kritische houding,nbsp;die buitengewoon leerzaam was, maar vooral door hetnbsp;feit datje daar omringd wordt door gelijkgestemden dienbsp;elkaar allemaal verder willen helpen. En nu gaan wenbsp;eindelijk op voor het echte werk. Dat voelt toch als eennbsp;jongensdroom die werkelijkheid wordt.’ ?

? ? live.isvworld.com

Johann Sebastian Bach wordt door velen geroemd als denbsp;grootste componist aller tijden.nbsp;Veel mensen nemen zich dan ooknbsp;voor om zich ooit nog eens tenbsp;verdiepen in diens muziek. Het blijft alnbsp;te vaak bij goede voornemens. Jos vannbsp;Veldhoven: ‘Veel mensen maken de foutnbsp;om in één keer alles van Bach te willennbsp;weten.’ Het advies van de specialist luidtnbsp;juist om te beginnen met één compositienbsp;— ‘het maakt niet uit wat’ — en daar diepnbsp;in te duiken.

De weg die Van Veldhoven in de richting van Bach heeft afgelegd, begonnbsp;bij pianolessen en het jongenskoor tijdensnbsp;de lagere schooltijd in Den Bosch: ‘Somsnbsp;deden we Bach en dan was alles goed.’nbsp;Op de middelbare school bezocht hijnbsp;weleens een concert, bijvoorbeeld vannbsp;de Hohe Messe — ‘het was alsof ik naar denbsp;Mount Everest keek; ik vond het prachtig,nbsp;maar ik begreep er niks van’ — en spendeerde hij al zijn zakgeld aan de grammofoonplaten van de Bachspecialistennbsp;Leonhardt en Harnoncourt.

Van Veldhoven ging medicijnen studeren in Utrecht, maar hij besteeddenbsp;al zijn vrije tijd aan muziek. Hij was onder meer tweede dirigent vannbsp;het vermaarde usko (zie ook de rubriek In Beeld, toen, pagina 21) ennbsp;stond aan de wieg van het ensemble Camerata Trajectina. Na driejaarnbsp;stond hij op een breekpunt en hij stapte over naar Musicologie ennbsp;studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam afin orkest- ennbsp;koordirectie, waarna hij vrijwel direct werd gevraagd als artistieknbsp;leider van De Nederlandse Bachvereniging.nbsp;Op de vraag of het wel rechtvaardig isnbsp;dat er zoveel belangstelling uitgaat naar denbsp;Matthäus-Passion en de rest van Bachsnbsp;oeuvre relatief onbekend blijft, antwoordtnbsp;Van Veldhoven: ‘Al zijn de verhoudingennbsp;wel wat scheef, die aandacht is zeker rechtvaardig. Bach heeft met de Matthäus-Passionnbsp;een uitzonderlijk en gecompliceerd werknbsp;gemaakt en het verhaal gaat over de laatstenbsp;week van het leven van Christus,nbsp;de belangrijkste passage uit de Bijbel.’nbsp;Maar is er na zoveel uitvoeringen geennbsp;gevaar voor routine? ‘Dat gevaar is bij Bachnbsp;niet zo groot, omdat je er je hoofd altijd welnbsp;bij moet houden. Natuurlijk moetje uitkijken datje blik onbevangen blijft. Iedernbsp;jaar probeer ik naar de partituur te kijkennbsp;alsof het de eerste keer is en dat roept iedernbsp;jaar vanzelf weer nieuwe vragen op.’nbsp;Ondanks de liefde voor de Matthäus-

Passion is Van Veldhoven blij dat hij dit jaar ook de kans krijgt om de muziek uit tenbsp;voeren die Bach heeft geschreven ter gelegenheid van Pasen, Hemelvaart en Pink-steren: ‘De belangstelling voor de muzieknbsp;van Bach lijkt na Goede Vrijdag altijd watnbsp;weg te sterven. Dat heeft me altijd gestoord,nbsp;omdat Bach ook voor andere gelegenheden fantastische stukkennbsp;heeft gecomponeerd. Met het 90-jarigjubileum van De Nederlandsenbsp;Bachvereniging krijg ik dit jaar de kans om ook deze muziek tenbsp;laten klinken.’ ?

? ? www.bachvereniging.nl

wiet z'n veertienen een huis delen, niemand die de afwas doet en feesten waar heelnbsp;Utrecht op afkomt. Na vijf jaar wonen in hetnbsp;IBB dacht WIeral van Leeuwen: ik ga daar eennbsp;boek over schrijven. De bijzondere verhalennbsp;druppelen binnen.

Op het IBB zijn de huizen vies, de kamers klein en er wonen alleen maar alternatievelingen.nbsp;Een veelgehoord cliché waar misschien wel eennbsp;kern van waarheid in zit. Meral van Leeuwennbsp;(26) kan het weten. Ze woonde vijf jaar op hetnbsp;IBB en ze heeft de afgelopen weken diversenbsp;bewoners, oud-bewoners en omwonendennbsp;geïnterviewd over het complex waar sinds eindnbsp;jaren zestig plek is voor zo'n 1300 bewoners.nbsp;Samen met Jan van Duppen, ook een oud-bewoner, die foto's verzamelt voor het boek,nbsp;hoopt ze eind 2012 een boek over het IBB tenbsp;presenteren.

Hoe kom Je in contact met bewoners en oud-bewoners?

'Veel via via. Dan hoor Je weer van iemand die een tante heeft die er woonde in de jarennbsp;tachtig. Sociale media zijn ook superhandignbsp;voor dit project. Ik krijg veel tips op Facebooknbsp;en Twitter.'

Wat vraag Je de mensen die Je interviewt? 'Mensen beginnen vaak uit zichzelf van alles tenbsp;vertellen. Zeker als ze oude foto's tevoorschijnnbsp;halen, dan komen er allerlei herinneringennbsp;boven.'

Het IBB is ook bekend om de feesten.

Zelf ook regelmatig bezoeker?

'Zeker. Ik was onlangs op zaterdagavond op het IBB en toen waren er drie huisfeestennbsp;tegelijk. Op die feesten komen niet alleennbsp;bewoners, maar ook mensen van buiten.nbsp;Ik denk omdat die feesten zo lang kunnennbsp;doorgaan tot iemand gaat klagen. En datnbsp;gebeurt niet zo snel. Dus ze duren wel eensnbsp;tot acht uur 's ochtends, als de kroegen innbsp;de rest van de stad al dicht zijn. Het is eennbsp;gat in de markt, ha ha.'

Wat is Jouw leukste herinnering aan het IBB? 'Dat was de WK-wedstriJd Nederland-Braziliënbsp;in 2010. Het was die dag ongelofelijk heetnbsp;dus iedereen zette tv's en plastic waterbadjesnbsp;beneden in de tuin. Na de wedstrijd was ernbsp;een uitzinnige sfeer en hebben we de brandslangen opengezet en de straat onder waternbsp;gezet. We hebben nooit klachten gehoordnbsp;of een boete gekregen.'

Zijn er ook vervelende herinneringen?

'Er is vanuit de hoogbouw best vaak zelfmoord gepleegd. Vroeger was het trappenhuis open,nbsp;toen zaten de trappen aan de buitenkant.nbsp;Nu is het trappenhuis inpandig gemaakt.nbsp;Er zijn veel mensen die het wel eens geziennbsp;hebben, zo'n zelfmoord.'

Meewerkenaan het IBB Boek? Neem dan via www.ibb-boek.nl contact op met Meral vannbsp;Leeuwen en Jan van Duppen.

Nieuw profiel Universiteit Utrecht

Het college van bestuur wil met behulp van matching- of selectiegesprekken alleen nognbsp;gemotiveerde studenten toelaten. De studenten krijgen vaker college in kleine groepen.nbsp;Bovendien komt er meer onderwijs speciaalnbsp;voor excellente studenten die daarvoor eennbsp;hoger collegegeld gaan betalen. Dit staat innbsp;het nieuwe profiel van de Universiteit Utrecht.nbsp;Op het gebied van onderzoek wil de universiteit inzetten op vier speerpunten: Life Sciences,nbsp;Duurzaamheid, Instituties en Jeugd en Identiteit. Op DUB een interview met rector Bertnbsp;van der Zwaan: 'Wij willen het beste uit iedereen halen'.

Bezuinigingen

utrechtse faculteiten moeten de broekriem aanhalen. Elke faculteit maakt zijn eigennbsp;keuzes. Bij de bètafaculteit betekende dat bijvoorbeeld het vertrek van de Sterrenkunde uitnbsp;utrecht. Bij Geesteswetenschappen verdwijntnbsp;de opleiding Portugees en worden Arabischnbsp;en Theologie opgenomen in Religieweten-schappen. Bij andere faculteiten zijn de plannen nog niet bekend.

Campuscolumnist

Masterstudent Biochemie Dieudonnéenbsp;van de Willige is verkozen tot campuscolumnist van denbsp;Universiteit Utrecht.

Ze is daarmee de eerste campuscolumnist vannbsp;Nederland. In haarnbsp;winnende column Progressie beschrijftnbsp;Dieudonnée het studentenleven als een soortnbsp;ziekte. Op een beklemmende manier beschrijftnbsp;ze een nachtelijke ervaring in een studentenhuis waarbij het verenigingsleven centraalnbsp;staat. Van de Willige gaat een jaar langnbsp;columns schrijven over de universiteit ennbsp;het studentenleven.

Alumni Netwerken

Alumni Netwerk Amsterdam

Kondleiding over de tentoonstelling ‘Vlaamse schilders in de Hermitage’ ennbsp;culturele avond. Woensdag ii april, i8:oonbsp;uur, Museum Hermitage, Amsterdam.

Contact: Peter de Haan, P.dehaan@vumc.nl, (06) 2079 0072

Alumni Netwerk Zwolle

Academisch cafe Zwolle 2012

Drie Utrechtse promovendi vertellen over hun promotieonderzoek vanaf denbsp;zeepkist, zonder gebruik van enig hulpmiddel. Leerzaam, boeiend en informeel.nbsp;Maandag 2 april, 20:00 uur. Cafénbsp;De Tagrijn, de Buitenkant 8, Zwolle.nbsp;Contact: Martha van Endt,nbsp;martha@vanendt.nl

Utrecht University Lecture 2012: New York

Op vrijdag 20 april vindt in New York de twaalfde editie van de Utrecht Universitynbsp;Lecture plaats, georganiseerd door hetnbsp;Utrechts Universiteitsfonds. De gastsprekernbsp;in New York is Rector Magnificus prof. dr.nbsp;Bert van der Zwaan. De titel van zijn lezingnbsp;luidt: ‘A Modem Odyssey: Upholding integritynbsp;while navigating a university through public andnbsp;private threats.’De locatie is The Netherlandnbsp;Club in de 3 West Club aan 51st Street.

Na afloop vindt er een diner plaats. Kent u alumni die in New York en omstrekennbsp;wonen of werken, wijs ze dan op de agendanbsp;opkkwww.uu.nl/alumni.

Het Jonge Alumni Netwerk (JAN) Coachdagen 21, 22 en 23 maart.nbsp;Universiteitsbibliotheek, Heidelberglaan 3,nbsp;De Uithof. Workshopavond Schouten ennbsp;Melissen 19 april. Wijnproeverij 26 april,nbsp;19:30 uur. Grapedistrict, Burgemeesternbsp;Reigerstraat 70, Utrecht. Filmdebat 30 mei,nbsp;19:30 uur. Louis Hartlooper Complex,nbsp;Tolsteegbrug 1, Utrecht. Workshopdagnbsp;Schouten en Melissen 8 juni.

Contact: Marte Otter, m.otter@uu.nl, (030) 253 8025 Uitgebreide informatie:nbsp;k k www.uu.nl/alumni/netwerken

Faculteiten

Alumnidag Utrechtse Meesters USBO

Op donderdag 22 maart 2012 organiseert het Executieve amp; Masterprogramnia vannbsp;het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (usBO) voor haar alumni (denbsp;Utrechtse Meesters) de themadag ‘Lofvannbsp;het ongemak. Vakmanschap als nieuwenbsp;vorm van verbinding?’ Hierin wordennbsp;afstoten en verbinden van professie ennbsp;management in de dagelijkse werkpraktijknbsp;nader belicht en geduid.

Meer informatie: Bianca Kooij, (030) 253 9088 b.t.m.kooij@uu.nlnbsp;kk www.uu.nl/usbo » Alumni

Wetenschap amp; Cultuur

Ook dit voorjaar biedt Studiumnbsp;Generale weer eennbsp;programma metnbsp;grote en kleine,nbsp;menselijke en maatschappelijke vragen.nbsp;Kom luisteren ennbsp;discussieer mee.

Underground: de jaren '70 en '80 komen tot leven. Op 27 maart: Van undergroundnbsp;tot commercie in muziek, kunst en tv.nbsp;Met schrijvers en journalisten Thomas vannbsp;Aalten, Martijn Haas en Leonorjonker.nbsp;Prof. Herman Philipse spreekt vier avondennbsp;over de filosofische vragen in de neuro-wetenschap. Vanaf 4 april. Van nature goed:nbsp;Driehonderd jaar denken over opvoedingnbsp;en burgerschap van Rousseau tot nu.nbsp;Vier dinsdagen vanaf 8 mei.

Nieuws, blogs, filmpjes en uitgebreide informatie over alle programma's:nbsp;kkwww.sg.uu.nl

Het voorjaar bloeit volop in het Universiteitsmuseum. Kleine en grotenbsp;. tentoonstellingen voornbsp;jong en oud vertellennbsp;over de wetenschap vannbsp;vroeger en nu. In maartnbsp;en april spreken weten-zame toekomst. Meer weten over groen wonennbsp;in de stad of de wondere wereld achter groenenbsp;labels? Kom naar een van de vijf lezingen.nbsp;Vanaf zondag 4 maart. Speel de Reset de Futurenbsp;game en bezoek de tentoonstelling. Verbeter jenbsp;VADERdag op 17 juni. Leer je vader van alles bijnbsp;en neem een nog betere vader mee naar huis.

Informatie over alle tentoonstellingen.

lezingen en activiteiten: kk www.uu.nl/universiteitsmuseum

Bijzondere collecties Universiteitsbibliotheek online

Prachtige middeleeuwse handschriften, oudenbsp;kaarten van Utrecht,nbsp;manuscripten, kaartennbsp;en boeken. Op denbsp;nieuwe website van denbsp;universiteitsbibliotheeknbsp;dwaal je rond in de rijkenbsp;historie van de stad ennbsp;de universiteit. Het kwetsbare oude materiaalnbsp;van dat normaal gesproken in de kluis is opgeborgen, kan nu in detail worden bekeken ennbsp;maandelijks komt er een nieuw topstuk bij.nbsp;Enkele hoogtepunten, waaronder een kaartnbsp;van Abel Tasman en spectaculaire architectuur-tekeningen van de Domkerk, zijn vanafnbsp;27 april ook in het echt te zien in Museumnbsp;Catharijneconvent.

k k www.uu.nl/bibliotheek/bijzonderecollecties

Het U-fonds stimuleert de groei en bloei van de Universiteit Utrecht. Met dat doel is het fonds 125 jaar geleden door alumni opgericht.nbsp;Inmiddels is het U-fonds ook de universitaire alumniorganisatie. Voornbsp;alumni en de universiteit organiseert het U-fonds:

• ? regionale en landelijke netwerkbijeenkomsten

• ? netwerk- en carrièreservices

• ? lezingen

• ? subsidies voor studentenactiviteiten

• ? beurzen voor buitenlandse studenten

• ? bijzondere leerstoelen

Om dit te kunnen bekostigen, zijn donaties nodig. U kunt het U-fonds al steunen voor € 30,- per jaar, maar meer mag natuurlijk altijd. Voornbsp;dit bedrag wordt u Vriend van het U-fonds. U wordt Vriend door hetnbsp;formulier in te vullen op ? ? www.uu.nl/alumni7vriend.

Abonnement op nrc.next met 20% korting

nrc.next is een toegankelijke krant op tabloid formaat en verschijnt iedere werkdag. Met het nrc.next plus abonnement ontvangt u bovendien op zaterdag het NRC Handelsblad. Vrienden van het Utrechtsnbsp;Universiteitsfonds krijgen 20% korting op een halfjaar- of een jaarabonnement. Let op: deze actie geldt alleen voor nieuwe abonnees.nbsp;Kijk op ? ? www.uu.nl/alumni » AlumniServices » Alumnipas.

Korting op MijnStudent

Wie herkent het niet? Klusjes die blijven liggen door gebrek aan tijd of zin zoals een pittige verhuizing of een computer is niet vooruit tenbsp;branden is. Denk dan eens aan de studenten van Mijn Student.nbsp;Vrienden van het Universiteitsfonds krijgen korting op deze handigenbsp;klussers, tuinmannen, verhuizers en computerhelden. Daarnaast geeftnbsp;MijnStudent in maart gratis drie uur een student weg. Wilt u zo'nnbsp;handige student winnen? Stuur uw klus in naar info@mijnstudent.nlnbsp;onder vermelding van U-fonds.