20

Kennis doorge

Over de vernieuwing vannbsp;het Utrechtsenbsp;onderwijs

Evi Salimans

begeleidt expat-gezinnen bij het vinden van passend onderwijs voor hun kinderen

26

De loopbaan van Babs vannbsp;den Bergh

4 Het grote plaatje

6 Kort

9 Benoemingen

14 Andere studie ... zelfde carrière

28 Wetenschap

30 Toen/Nu

Kort

“Eeuwig dankbaar voor deze kans”

Leraar worden kan op elk moment in je leven. Om bij te dragen aan het oplossen van het lerarentekort,nbsp;maakt de Universiteit Utrecht de postacademischenbsp;opleidingen voor zij -instromers steeds flexibeler.nbsp;Studenten kunnen zo studie, werk en privé beternbsp;combineren. Denk jij ook weleens dat het mooinbsp;zou zijn om maatschappelijk relevant werk te doennbsp;en met jonge mensen te werken? Als je een studienbsp;hebt gevolgd op het gebied van een middelbare-schoolvak en werkervaring hebt op academischnbsp;niveau kun je soms al binnen een jaar leraar in hetnbsp;voortgezet onderwijs worden, met het Onderwijsnbsp;voor Professionals aan onze universiteit.

Kijk voor de mogelijkheden op uu.nl/professionals/ programmas/word-leraar-in-het-voortgzet-onderwijs

Zeynep Naz Inansal studeerde in Utrecht met een Utrecht Excellence Scholarship, medenbsp;mogelijk gemaakt door de steun van Vriendennbsp;en donateurs van het Utrechts Universiteits-fonds. In de jaarlijkse campagne ‘Doorgeven’nbsp;werft het Utrechts Universiteitsfonds voor viernbsp;speciale doelen:

• • Incluusion: help nieuwkomers studeren

• • Plasticvrij maken van onze oceanen

• • Vaccin om Aziatische olifant te redden

• • Beurzen voor studenten die anders nietnbsp;kunnen studeren

Steun studenten zoals Zeynep. Lees meer over de campagne en doneer online via uu.nl/doorgeven

Op pag. 18 lees je meer over het Utrechtse beurzenprogramma en over waarom beurzennbsp;steeds belangrijker worden.

I MOOC'S ]

Online universitairenbsp;cursussen

Een MOOC is een Massive Open Online Course.

De Universiteit Utrecht heeft steeds meer van deze gratis online cursussen beschikbaar en iedereennbsp;kan meedoen. Er zijn MOOC’s over bijvoorbeeldnbsp;kinderontwikkeling, mensenrechten of het wereldvoedselprobleem.

Fluffy cat helpt studenten diernbsp;geneeskunde

Een snelle krauw of onverwachte beweging: katten zijn onvoorspelbaarder dan honden én zenbsp;brengen het vaakst een bezoekje aan de dierenarts. Hoe leer je studenten diergeneeskunde metnbsp;de grillen van een kat om te gaan? Het antwoord:nbsp;met een fluffy cat. Bij Diergeneeskunde hebben zenbsp;er sinds februari drie. Op deze katmodellennbsp;kunnen studenten naar hartenlust oefenen,nbsp;zonder dat er echte (oefen)katten aan te pasnbsp;komen. Ze kunnen de kop bewegen en in de beknbsp;kijken, de pols voelen en oefenen met fixeren. Ditnbsp;zijn handelingen die levende katten als stressvolnbsp;ervaren. Bovendien kan de docent op de dummynbsp;goed zien of de student de juiste vaardighedennbsp;toepast.

Geflipte klassen?

Als alumnus van onze universiteit ging je in jouw studententijd waarschijnlijk eerst naar college omnbsp;daarna thuis aan de slag te gaan met opdrachten.nbsp;Bij de onderwijsvorm flipping the classroom wordt ditnbsp;principe omgedraaid. Studenten bekijken eerst thuisnbsp;een online instructie en maken daarna opdrachtennbsp;in een onderwijsruimte. Onderwijskundige Davidnbsp;van Alten onderzocht of het werkt. Zijn conclusie?nbsp;De methode kan de leerprestaties van studentennbsp;wat verbeteren, zolang het niet als vervanging vannbsp;onderwijstijd wordt gebruikt: “Daar, in de klas,nbsp;gebeurt het. Daar moet de student onder toeziendnbsp;oog van de docent de stof gaan toepassen.”

Alumnus schrijft nieuwnbsp;universiteitslied

Bij de Diesviering op 26 maart 2019 daagde rector magnificus Henk Kummeling studenten, medewerkers en alumni uit om een nieuw lied te schrijvennbsp;dat zal klinken bij academische plechtigheden.nbsp;Sommigen waren meteen enthousiast, anderennbsp;moesten even wennen aan het idee van een modernnbsp;lied. De jury ontving ruim dertig — heel diverse —nbsp;inzendingen. Het lied van Rosa Falkenburg, alumnusnbsp;Theater-, Film- en Televisiewetenschap (2014)nbsp;is unaniem gekozen. Tijdens de Dies Natalis opnbsp;26 maart 2020 zal Rosa het lied ten gehore brengen.

Vanaf 26 maart is het lied ook te lezen en te horen op: uu.nl/universiteitslied

Bestuurs- en Organisatiewetenschap (2010) is de nieuwe predikant van de Utrechtse Domkerk.

tot Practice Head en lid van de Raad van Bestuur van advocatenkantoor

De Brauw Blackstone Westbroek. tot CEO Gaming bij Talpa Nederland.

is benoemd tot lid van de Raad van Bestuurvan a.s.r.

Marcel Veenhuizen Doctoraal Algemenenbsp;Sociale Wetenschappen

(1990) is benoemd tot Head of commerce bij Zoover en Weeronline.

C Marjolein Boer Siero Doctoraal Internationalenbsp;Wv * Betrekkingen(1993)nbsp;is benoemd tot hoofd corporatenbsp;communicatie bij Heijmans.

Geneeskunde (2008) is benoemd tot voorzitter van de Raad van Bestuur

geworden van Stichting Space Campus Noordwijk.

Marjan Vermeulen

Doctoraal Onderwijskunde

(1998) is benoemd tot bijzonder hoogleraar professionelenbsp;leernetwerken (onderwijsontwikkelingnbsp;door leernetwerken) aan de Opennbsp;Universiteit.

“Ik leefde best in een bubbel”, concludeert Elsemiek terugkijkend op haar jeugd.nbsp;“Destijds vond ikhet heel normaal:nbsp;‘zo ziet de wereld eruit en iedereen zit opnbsp;een school als die van mij’. Dus toen ik denbsp;Academische Lerarenopleiding Primairnbsp;Onderwijs ging doen en in de wijknbsp;Overvecht kwam wonen, was dat wel watnbsp;anders dan ik gewend was. Ik merkte datnbsp;mensen niet altijd positief praatten over denbsp;wijk waar ik met zoveel plezier woonde ennbsp;vroeg me af waarom dat was.”

Steijn ervaart vrijwel het omgekeerde. “Mijn context was die gemengde school.nbsp;Daar had ik verder nooit over nagedacht.nbsp;Na mijn eerste week pabo in Utrecht, zeinbsp;ik tegen mijn moeder: ik zie overal alleennbsp;maar blonde haren en blauwe ogen. Hoenbsp;kan dat? Het is toch gewoon een stad?! ”

»

Beiden lopen tijdens hun opleiding stage op basisscholen met uiteenlopendenbsp;populaties. Het wakkert hun interessenbsp;in onderwijssegregatie verder aan.

Steijn: “Ik liep stage in een gebouw met drie scholen. Eén met voornamelijkkinde-ren met een migratieachtergrond, één metnbsp;vooral autochtone Nederlandse kinderennbsp;en één school met een gemengde populatie.nbsp;Toen dacht ik: als kinderen letterlijk doornbsp;dezelfde deur een gebouw ingaan, maarnbsp;vervolgens les krijgen en opgroeien innbsp;gescheiden werelden, dan gaat er iets nietnbsp;goed. Dat klopt gewoon niet voor mij. Ondernbsp;meer door deze ervaring besloot ik na denbsp;pabo de (pre-)master Youth, Education andnbsp;Society te gaan doen.”

Elsemiek: “Ook in mijn stages — en na mijn afstuderen toen ik voor de klas stondnbsp;— zag ik hoezeer kinderen in hun eigennbsp;bubbel opgroeien. Als je elkaar niet kentnbsp;en een beeld vormt van een hele groep,nbsp;kan dat leiden tot polarisatie en strijd.nbsp;Vooral als dat beeld minderwaardig is tennbsp;opzichte van het beeld dat je van je eigennbsp;groep hebt.”

“Er is veel onderzoek gedaan naar de oorzaken en effecten van segregatie innbsp;het onderwijs, maar nauwelijks naar denbsp;vraag wat we ertegen kunnen doen”, zegtnbsp;emeritus hoogleraar Maatschappelijkenbsp;Opvoedvraagstukken Micha de Winter.nbsp;“Elsemiek en Steijn hebben manierennbsp;onderzocht waarop je — ondanks segregatie — kunt zorgen dat leerlingen (ennbsp;ouders) van verschillende scholen elkaarnbsp;leren kennen en gaan samenwerken.nbsp;Toegegeven, daarmee is het probleemnbsp;van de segregatie zélf niet opgelost.nbsp;Maar het is wel van groot belang voornbsp;kinderen én de samenleving dat leerlingennbsp;uit verschillende lagen van de bevolkingnbsp;elkaar ontmoeten en in elkaar geïnteresseerd raken.”

Steijn: “Twee scholen waar wij onderzoek mochten doen, staan in aangrenzendenbsp;wijken, maar zijn wat betreft sociaal-economische, culturele en religieuze ??

?gt; achtergrond echt andere werelden. De scholen hebben een uitwisselingsproject waarin kinderen vanaf de kleutersnbsp;aan elkaar worden gekoppeld en samennbsp;lessen volgen.”

Elsemiek: “Een paar jaar geleden begon het met brieven schrijven en elkaar een enkelenbsp;keer uitnodigen op school. Na onderzoek ennbsp;advies vanuit de universiteit isnbsp;dat inmiddels uitgebouwd, ennbsp;hebben de groepen acht iederenbsp;week samen les in onder meernbsp;gym en filosoferen. Die lessennbsp;hebben we zelf ook gevolgd.nbsp;En we hebben veel met leerlingen gesproken over hoe zijnbsp;de uitwisseling ervaren, hoenbsp;ze de lessen vinden en innbsp;hoeverre ze elkaar al kennen.nbsp;Docenten hebben we gevraagdnbsp;wat hun bedoeling is met denbsp;uitwisseling en wat zij vindennbsp;dat wel of niet werkt.”

Steijn: “Kinderen van de ene school zeiden dat het doel was om kinderen uit anderenbsp;culturen te leren kennen. Op de anderenbsp;school noemden ze ‘andere kinderen lerennbsp;kennen’ als doel. Een nuanceverschil. Maar

Elsemiek: “In mijn masterthesis deed ik op diezelfde scholen onderzoek naar denbsp;rol van ouders. Ookbij hen zag je nuanceverschil in wat ze belangrijk vinden. Voornbsp;ouders uit de ene wijk was het belang vannbsp;de uitwisseling het ontstaan van gelijkwaardigheid. Terwijl ouders uit de anderenbsp;buurt lieten doorschemeren het belangrijknbsp;te vinden de anderen te helpen. Als je hetnbsp;ziet als liefdadigheid is de gelijkwaardigheid zoek en dat is nou juist een voorwaarde om uitwisseling te laten slagen.”

Steijn: “Het is erg complex en we hebben geen kant-en-klare oplossing. Wat we welnbsp;zien, is dat je actief moet sturen en de uitwisseling moet faciliteren. Als docentennbsp;niets doen, mengen de groepen niet.nbsp;Behalve eikaars naam, bleken de kinderennbsp;niet veel van elkaar te weten. Dat zagennbsp;we ook op de middelbare scholen waar wenbsp;onderzoek deden. We hebben tussentijdsnbsp;terugkoppelingen gegeven en zo is de uitwisseling steeds verder geoptimaliseerd.”

Elsemiek: “Sommige docenten waren bang het wij/zij-denken juist in de handnbsp;te werken, vooroordelen te bevestigen ofnbsp;zelfs te ontwikkelen. ‘We willen geen slapende honden wakker maken’, zeiden ze.

door gebrek aan eenduidigheid hebben mensen verschillende verwachtingen.”nbsp;Ze wilden het leuk houden, geen botsingennbsp;veroorzaken en focussen op de gemeen

1992

Manager van het

Centrum voor Bio-ethieken Gezondheidsrecht aan de Uni-versiteit Utrecht

2008

Directeur wetenschapsbeleid op het ministerie van OCWnbsp;en publicatie boeknbsp;'Fietsen met Nietzsche'

2012

Hoofd Academische

Zaken aan de Universi-teit van Amsterdam

2016

Eerst adjunct, vervolgens directeurnbsp;van de Verenigingnbsp;van Nederlandse

Universiteiten VSNU en publicatie boek'Watnbsp;kan mij gebeuren?'

op termijn kan het veel geld besparen. Maar omdat preventie meestal geen directnbsp;economisch gewin voor bedrijven oplevert,nbsp;wordt zo’n thema moeizaam opgepakt.nbsp;De druk om te komen met simpele, snellenbsp;oplossingen is groot. Maar universiteitennbsp;zijn geen instellingen van snelle, simpelenbsp;oplossingen.” En of dat maar zo mag blij -ven, vindt Van den Bergh. “Universiteitennbsp;moeten hun academische karakter blijvennbsp;bewaken; ze moeten onderzoekend zijn,nbsp;theoretisch, onafhankelijk, kritisch.nbsp;Dergelijke kwaliteiten kan Googlenbsp;onmogelijk overnemen.”

Een ander obstakel waar de VSNU tegenaan loopt is meer intern van aard. “De veertiennbsp;leden van onze vereniging hebben elknbsp;hun eigen belang en verantwoordelijkheid.nbsp;Sterker: op diverse punten worden zenbsp;aangezet om met elkaar te concurreren.nbsp;Dat maakt de mogelijkheid om tot zoietsnbsp;te komen als een Universitas Neerlandicanbsp;vrijwel nihil. Terwijl het heel wenselijk kannbsp;zijn om tot ‘een gezamenlijk masterplan’nbsp;te komen. Ondanks die verschillen tussennbsp;universiteiten zie je toch zeker clustersnbsp;ontstaan. Bijvoorbeeld de samenwerkingnbsp;van Utrecht met Eindhoven ennbsp;Wageningen. En er ontstaan zelfs consortianbsp;op Europese schaal, waarbinnen studentennbsp;kunnen gaan rondreizen om hun studie innbsp;te vullen.”

Is een fysieke aanwezigheid van studenten nog wel nodig? Onder meer in het kadernbsp;van life long learning wordt toch al in toenemende mate geleund op online learning-faciliteiten. En in het verlengde daarvan;nbsp;heeft het instituut universiteit dan nog welnbsp;toekomst? “Vooral de bachelorfase zal denbsp;universiteit blijven dragen”, verwacht Vannbsp;den Bergh. “Jongeren van 18 tot 25 jaarnbsp;willen nog heel graag verbonden zijn aannbsp;een academische gemeenschap. Bij denbsp;masters ligt dat wat diffuser, daar isnbsp;shoppen bij diverse instellingen meer voornbsp;de hand liggend, zeker sinds ‘Bologna’ datnbsp;mogelijk heeft gemaakt. In technische ennbsp;IT-studies past online leren, bijvoorbeeldnbsp;via MOOC’s (gratis online cursussen, red.),nbsp;fantastisch. Deze diversiteit in aanbodnbsp;gaan we als VSNU zeker stimuleren.”

‘7k benijd huidige studenten niet”

Van den Bergh kijkt met dankbaarheid terug op haar studietijd. “Ikheb een heelnbsp;goede studie gevolgd die me veel gebrachtnbsp;heeft. Ik was intensief met teksten bezig,nbsp;maar ook politiek actief — bijvoorbeeld innbsp;de Universiteitsraad — en daarvoor kreegnbsp;ik ruim de tijd. Ikbenijd de huidige studenten niet. Maar eerlijk gezegd heb ik menbsp;nooit heel specifiek met alleen Utrechtnbsp;verbonden gevoeld. Wel met de universitaire wereld als geheel: ikhad toen alnbsp;het idee onderdeel te zijn van een grote,nbsp;internationale en enigszins amorfenbsp;academische gemeenschap van nieuwsgierige slimmerds.” «

Een langere versie van dit interview vind jeopuu.nl/illuster.

Eindeloos studeren, zoals de inmiddels wat ouderenbsp;Illuster-lezers zich hunnbsp;studietijd zullen herinneren,nbsp;is er tegenwoordig niet meernbsp;bij. Sinds de afschaffing vannbsp;de basisbeurs in 2015 zijn de zorgen over denbsp;toegankelijkheid van het hoger onderwijsnbsp;alleen maar toegenomen. En daar komennbsp;de verontrustende signalen over kansenongelijkheid en maatschappelijke tweedelingnbsp;in het onderwijs nog bij. De Universiteitnbsp;Utrecht wil iedereen die het talent en denbsp;motivatie heeft gelijke kansen bieden.nbsp;Onder meer met beurzen voor studenten.

Studeren, wat kost dat?

Studenten uit de EU/EER, inclusief Nederland, betalen in principe het wettelijke collegegeld van 2083 euro per collegejaar. Studenten van buiten de EU/EERnbsp;betalen het zogeheten instellingstarief,nbsp;dat universiteiten zelf mogen bepalen.nbsp;Het verschilt per universiteit én pernbsp;opleiding. Voor opleidingen aan de Universiteit Utrecht ligt het instellingstarief ditnbsp;collegejaar tussen de 8732 en 22.100 euro.nbsp;Daarnaast hebben studenten natuurlijknbsp;ook nog allerlei andere kosten, bijvoorbeeldnbsp;voor leermiddelen en levensonderhoud.

Een indicatie: het Nibud becijferde de totale kosten voor een uitwonend en aan het hogernbsp;onderwijs studerend kind in 2017 op 1261nbsp;euro per maand.

Beurzen

Onze universiteit kent verschillende beurzenprogramma’s voor studenten dienbsp;hier een bachelor of masterprogrammanbsp;willen volgen, waarvan het Utrechtnbsp;Excellence Scholarship, het Bright Mindsnbsp;Fellowship en het Holland Scholarshipnbsp;het grootst zijn. Jaarlijks verstrekt denbsp;Universiteit Utrecht in totaal aan veertignbsp;tot vijftig nieuwe studenten een beurs.nbsp;Dat zijn er veel minder dan het aantalnbsp;beurzen dat wordt aangevraagd; in 2019nbsp;kreeg de Universiteit Utrecht in totaalnbsp;1270 aanvragen voor studiebeurzen.

Het Utrechts Universiteitsfonds vraagt uw hulp voor het universitaire beurzenprogramma. Het is een van de vier

geefdoelen in de jaarlijkse campagne Doorgeven. Dankzij donaties vannbsp;honderden alumni kunnen steedsnbsp;meer studenten uit alle lagen vannbsp;de maatschappij een beroep doennbsp;op een studiebeurs. Draag ook bij!

Kijkvoer meer informatie op uu.ni/doorgeven ofnbsp;doneer direct:

zoek toe, mede gestuurd door overheidsbeleid. Tegelijkertijd massificeerde het onderwijs. Het leidde tot matige studentenbeoordelingen, kritische onderwijsvisitaties en een groep ontevredennbsp;docenten. Werk aan de winkel dus.

Om het tij te keren, introduceerde de universiteit in 1995 als eerste universiteitnbsp;in Nederland de ‘basiskwalificatie onderwijs’ en de ‘seniorkwalificatienbsp;onderwijs’ met meetbarenbsp;kwaliteitseisen. Tot datnbsp;moment was voor een vastenbsp;aanstelling alleen een basiskwalificatie onderzoek (denbsp;promotie) nodig.

Ook werden docentprijzen geïntroduceerd en innbsp;1999 startte het Centre ofnbsp;Excellence in Universitynbsp;Teaching, als kweekvijvernbsp;voor onderwijstalent. In 2001nbsp;greep de universiteit de introductie van het bachelormastermodel aan om het

typisch Utrechts onderwijsmodel te ontwerpen, gebaseerd op kleinschaligheid en persoonlijk, activerend onderwijs. Vanafnbsp;2004 werd het mogelijk om hoogleraar tenbsp;worden, met het accent op onderwijs innbsp;plaats van op onderzoek. Later volgdennbsp;een platform voor docenten om kennisnbsp;en ervaringen uit te wisselen (TAUU) ennbsp;een subsidieprogramma van twee miljoennbsp;euro per jaar voor onderzoek naar onderwijsinnovatie. Sinds 2017 is alle kennis ennbsp;kunde van en voor docenten ondergebrachtnbsp;in het Centre for Academie Teaching (CAT).nbsp;Manon Kluijtmans, directeur van het CATnbsp;en vice-rector onderwijs: “We werken aannbsp;een cultuuromslag, waarin onderwijs denbsp;erkenning en waardering krijgt die hetnbsp;verdient. Onderwijs dat wordt gedragen ennbsp;ontwikkeld door onze academici, in nauwenbsp;samenwerking met studenten, collega’snbsp;van verschillende disciplines, werkveld,nbsp;ondersteunende staf en onderwijsexperts.nbsp;Want onderwijs is een teamsport.”

Veranderbereidheid

“Onderwijsvernieuwing moeten we niet proberen van bovenaf op te leggen.nbsp;Dat werkt averechts”, zegt Mabellenbsp;Hernandez. Zij is programmamanager vannbsp;Educate-it, een programma dat sinds 2014nbsp;docenten ondersteunt in het gebruik vannbsp;IT-tools en bij het (her)ontwerpen van hunnbsp;onderwijs naar een blended learning-voim.nbsp;“We hebben gebruikgemaakt van kennisnbsp;van onze collega’s bij Organisatiekunde.nbsp;Uit onderzoek dat zij in opdracht vannbsp;Educate-it doen naar veranderbereidheidnbsp;van docenten is gebleken dat gevoeldenbsp;autonomie een belangrijke verklarendenbsp;factor is. Docenten blijven te allen tijdenbsp;eigenaar van hun eigen onderwijs.nbsp;En dat werkt!”

“Educate-it werkt met het innovatiemodel van Rogers. Eerst hebben we ons gerichtnbsp;op docenten die vernieuwing gewoon gaafnbsp;vinden en die je de ruimte moet geven omnbsp;te experimenteren. Daarna volgen de earlynbsp;en late majority. Hen laten we zien dat hetnbsp;werkt en vooral: dat het geen gedoe is.nbsp;Docenten worden vooral geïnspireerd doornbsp;ervaringen van collega-docenten. Nu gaatnbsp;het hard. Neem digitaal toetsen. Vijf jaarnbsp;geleden was er veel onbekendheid overnbsp;digitaal toetsen en was er weerstand. ??

?? Afgelopen jaar werd al ruim 6o% van de toetsennbsp;digitaal afgenomen.”nbsp;(zie ook pagina 25.)

Trots

“Ikben er supertrots op dat onze univer-siteit onderwijs zo hoog in het vaandel heeft”, zegt Leoniek Wijngaards-denbsp;Meij, “want dat is niet vanzelfsprekend.”nbsp;Wijngaards-de Mei] is senior fellow, hoogleraar met een accent op onderwijs énnbsp;vice-decaan van de faculteit Socialenbsp;Wetenschappen. Ondanks de inspanningennbsp;van de Universiteit Utrecht ziet zij dat ooknbsp;hier onderwijs en onderzoeknog niet altijdnbsp;gelijk gewaardeerd worden: “Toen ik seniornbsp;fellow werd, waren veel collega’s enthousiast, maar ook spraken hoogleraren vannbsp;verschillende faculteiten me aan. Of ikhetnbsp;‘Gefeliciteerd. Maar pas wel op dat zo’nnbsp;onderwijsprofiel niet aan je gaat kleven.’nbsp;Ja hoor eens. Dat wil ik juist!”

“We moeten vol gaan voor vervlechting en gelijkwaardigheid van onderwijs ennbsp;onderzoek. Als we dat goed doen helpennbsp;we de wetenschap echt vooruit én leidennbsp;we toekomstige generaties optimaal opnbsp;voor hun rol in de samenleving. Onderwijsnbsp;is, samen met onderzoek, de kern van onzenbsp;identiteit als universiteit. Bovendien isnbsp;goed lesgeven uitdagend en geeft het veelnbsp;voldoening. Het is eigenlijk te gek voornbsp;woorden dat mensen je met de bestenbsp;bedoelingen waarschuwen voor eennbsp;onderwijsprofiel. Dat moeten we samennbsp;zien te kantelen. Het past ook goed in denbsp;(inter)nationale discussie over erkennennbsp;en waarderen binnen universiteiten.

wel zeker wist. Ik was immers ook goed genoeg om het via de gewone weg te reddennbsp;en hoogleraar te worden. Iemand zei:

Ikben graag met de Universiteit Utrecht voorloper hierin!” «

De Universiteit Utrecht biedt een breed scala aan opleidingsmogelijkheden voor professionals. Van eendaagse masterclasses tot de tweejarige masterprogramma's, waarvannbsp;Els er een deed. quot;Natuurlijk was hetnbsp;pittig, de scriptie was echt een flinkenbsp;opdracht en het vraagt enige flexibiliteit van jegezin en werk. Maardoordatnbsp;de opleiding heel goed gestructureerdnbsp;is, is alles goed planbaar, dat helpt.quot;

Kijk voor meer informatie én voor het complete en groeiende aanbodnbsp;van opleidingen voor professionalsnbsp;op uu.nl/professionals

Je onderwijs opnieuw ontwerpen in een blended wrm is niet altijd eenvoudig. Metonderwijsinnovatie-programma Educate-it helpt denbsp;Universiteit Utrecht al haar docentennbsp;hierbij. Onderwijsveranderingennbsp;kosten normaal gesproken veel tijdnbsp;maar het is opvallend hoe snelnbsp;UU-docenten uit eigen bewegingnbsp;hun onderwijs vernieuwen. Zonbsp;gebruikt inmiddels 40% van denbsp;docenten kennisclips. Studentennbsp;bekijken dan thuis en online de theorie, als voorbereiding op het contactonderwijs. Daar is dan meer tijd voornbsp;verdiepende discussie. Studentennbsp;raken zo meer betrokken en er ontstaat een dieper leren.

Of neem het digitaal toetsen, dat vijf jaargeleden nog in de kinderschoenen stond. Studenten zijn er blij mee.nbsp;Zij zijn gewend hun gedachten alnbsp;typend te structureren. Dat kan nunbsp;ook bij een toets. Ook voor docentennbsp;zijn er voordelen. Ze kunnen videonbsp;en 3D-animaties gebruiken en metnbsp;kunstmatige intelligentie analyserennbsp;ze de resultaten om daarna verbeteringen in de toets door te voeren.

Meer weten? Kijk op uu.nl/educate-it

tekst Inge Oosterhoff beeld Robin Alysha Clemens

Vroeger wilde Evi Salimans (25) juf worden. Dat werd ze niet, maar ze belandde welnbsp;in het onderwijs. Ze koos een studie dienbsp;paste bij haar interesse voor taal, cultuurnbsp;en educatie. In haar baan als Educationalnbsp;Mobility Consultant bij Edufax komennbsp;die interesses nu perfect samen. Ze adviseert en begeleidt nu expat-gezinnennbsp;bij het vinden van passend onderwijs voornbsp;hun kinderen.

Hoe heb Je voor Je studies gekozen?

“Taal- en cultuurstudies sloot aan op mijn brede interesse en ik kon er ook Frans meenbsp;volgen, wat ik graag wilde. Een educatievenbsp;minor kon alleen niet, dus heb ik denbsp;bachelor Frans ernaast gedaan. Met denbsp;master Interculturele communicatie gingnbsp;ik dieper in op de onderwerpen die iknbsp;tijdens mijn bachelor interessant vond.”

HebJeJe naastJe studie al voorbereid op deze carrière?

“Ik liep tijdens mijn bachelor stage als docent Nederlands op een basisschool innbsp;Frans-Guyana, waar ik voor het eerst voornbsp;de klas stond. Toen merkte ik hoe leuknbsp;ik het onderwijs echt vind en wist ik zekernbsp;dat ik daar verder mee wilde.”

Hoe hebJeJe netwerk opgebouwd?

“Ikben geenbewuste netwerker, maar ben wel actief op LinkedIn. Edufax kwam ik ooknbsp;op LinkedIn tegen. Als ik interessantenbsp;mensen ontmoet voeg ik ze ook altijd toenbsp;om contact te houden.”

NuJe aan het werk bent: hoe blikJe terug op Je tijd aan de UU?

“Ik merk nu pas hoeveel waardevols ik tijdens mijn studie heb geleerd. Voor mijnnbsp;werk stel ik onderwijsadviezen op voornbsp;gezinnen die verhuizen naar een land metnbsp;een andere taal en cultuur. Daar komt mijnnbsp;kennis van interculturele communicatienbsp;goed bij van pas, evenals het denken vanuitnbsp;verschillende perspectieven en onderzoeknbsp;doen natuurlijk.”

En nu?

“Zolang het leuk is en ik mijzelf kan blijven ontwikkelen blijf ik bij Edufax.nbsp;Wat ik daarna ga doen weet ik nog niet,nbsp;maar het onderwijs blijft waarschijnlijknbsp;een rode draad.” lt;lt;

Dit interview verschijnt in een langere versie ook op DUB, de onafhankelijke nieuwssitenbsp;van de Universiteit Utrecht. Op dub.uu.nlnbsp;lees je al het actuele nieuws en achtergronden van de universitaire gemeenschap.

Vmbo, havo of vwo? In groep 8 krijgen de basisschoolleerlingen te horennbsp;op welk niveau zij terechtkomen alsnbsp;ze de overstap maken naar denbsp;middelbare school. Maar wie kan hetnbsp;best voorspellen welk niveau juist is?nbsp;De docent of de centrale eindtoets?nbsp;Rens van de Schoot, alumnus ennbsp;hoogleraar Statistics for Small Datanbsp;Sets, doet er met collega-statisticus ennbsp;alumnus Kimberley Lek onderzoek naar.

leksl Sabine de Lucht illustratie Flow design

Naar welk type middelbare school je gaat, is bepalend voor de rest van je leven.nbsp;Het heeft invloed op je toekomstigenbsp;studie(s), welke mensen je ontmoetnbsp;en wat voor soort werkje krijgt. Nietnbsp;gek dus dat zoveel mensen zwaar tillennbsp;aan hoe het schooladvies tot stand komt. Het levert eennbsp;al lang lopende maatschappelijke discussie op over of denbsp;eindtoets, of juist de leraar een doorslaggevende stemnbsp;zou moeten hebben. Voorstanders van het docentadviesnbsp;zeggen dat de centrale eindtoets maar een momentopname is, en geen rekening houdt met de thuissituatienbsp;of de manier van leren van een kind. Tegenstandersnbsp;vinden dat leraren geen ‘meetinstrumenten’ zijn en dusnbsp;subjectief. Ook zouden ze niet zo goed zijn in het wegennbsp;van informatie om tot een juiste beslissing te komen.

Om een wetenschappelijk antwoord te geven op wie het nu écht beter weet, dook Van de Schoot met Lek in hetnbsp;archief van Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).nbsp;Daar werden ze verrast. Van de Schoot: “We bekeken denbsp;docentadviezen en de centrale eindtoetsscores van 119.751nbsp;leerlingen die in het schooljaar 2014/2015 in groep 8 zaten.

“Nederland is ontzettend vroegnbsp;met het indelennbsp;van kinderennbsp;op ondertvÿs-niveau”

Die vergeleken we met het niveau waarop deze leerlingen drie j’aar later daadwerkelijk terecht zijn gekomen.” En wat bleek?nbsp;“Dat de centrale eindtoets voor het vwo hetnbsp;best voorspellend is. Voor het vmbo zijn datnbsp;juist de docentadviezen. Geen van beidennbsp;weet het dus beter. Ons advies is daaromnbsp;om de twee adviezen te combineren.”

Appels met peren

Daar lag de volgende uitdaging voor het tweetal. “De adviezen combineren gaatnbsp;niet zomaar, want je vergelijkt appels metnbsp;peren. Praktijkervaring met toetsscores.nbsp;Onderbuikgevoelens met statistieken.nbsp;Hoe maak je de vertaalslag?” Voor denbsp;oplossing keken ze naar het basisonderwijsnbsp;zelf. “Leerkrachten op de basisschoolnbsp;geven les op verschillende niveaus.nbsp;Het ene kind is bijvoorbeeld beter in taal,nbsp;het andere rekent handig 9 x 125 uit.

Op deze manier ontstaan er (on)bewust groepjes. Dat bracht ons op het idee eennbsp;app te ontwikkelen die daarop aansluit.nbsp;Deze vraagt leraren om hun leerlingen opnbsp;dezelfde manier als in de klas in niveausnbsp;(van laag naar hoog) in te delen. De appnbsp;die Kimberley heeft ontwikkeld, zet denbsp;inzichten van de leerkracht om in eennbsp;statistische verdeling. Ook alle toets-resultaten kunnen op deze manier wordennbsp;uitgedrukt. Zo kunnen deze twee verdelingen worden samengevoegd in één advies.”nbsp;Toch lost een app niet alle problemen op,nbsp;aldus Van de Schoot. “Wat als het adviesnbsp;van de leerkracht en de uitslag van de toetsnbsp;ver uit elkaar liggen? Dat werken we uitnbsp;in een vervolgonderzoek.” Voor nu is eennbsp;praktische oplossing om alleen schakel-adviezen te geven, aldus Van de Schoot.nbsp;“Als je brugklassen — en zelfs tweedenbsp;klassen — laat bestaan uit leerlingennbsp;vmbo/havo en havo/vwo, bied je laatbloeiers de kans om op het goede niveau terechtnbsp;te komen. En kinderen die op de basisschool aardig scoorden in hun veiligenbsp;omgeving, maar van wie de leerprestatiesnbsp;tegenvallen zodra ze de overstap makennbsp;naar de middelbare school, zadel je nietnbsp;op met een niveau dat ze niet aankunnen.”nbsp;Dit advies ligt in lijn met het gezamenlijkenbsp;plan dat verschillende onderwijsorganisaties, waaronder de VO-raad, de MBO Raad,nbsp;en CNV Onderwijs op 21 januari 2020nbsp;presenteerden. Zij willen namelijk datnbsp;kinderen niet op de basisschool maar pasnbsp;in het derde jaar van de middelbare schoolnbsp;een definitief schooladvies krijgen. Vannbsp;de Schoot; “Nederland is ontzettend vroegnbsp;met het indelen van kinderen op onderwijsniveau. Smeer de keuze uit overnbsp;meerdere jaren, zorg ervoor dat wisselennbsp;makkelijk is en dat daar geen financiëlenbsp;consequenties aan gekoppeld wordennbsp;vanuit de onderwijsinspectie.”

Als hoogleraar is Van de Schoot niet alleen bezig met onderzoeken naar menselijkenbsp;intelligentie, zoals bij de centrale eindtoets, hij kijkt ook naar kunstmatigenbsp;intelligentie (KI). Zo onderzoekt hij hoe KInbsp;kan helpen bij het doen van wetenschappelijk onderzoek. “Voordat wetenschappersnbsp;aan een onderzoekbeginnen, banen ze zichnbsp;een weg door stapels artikelen. Soms zijnnbsp;er duizenden relevant. Het is een helsnbsp;karwei om die allemaal door te spitten. KInbsp;kan dit bulkwerk doen en vijftig artikelennbsp;selecteren. Dat scheelt ons tijd. Ik denk datnbsp;deze manier van KI gebruiken ook relevantnbsp;is voor het onderwijs. In de toekomstnbsp;kunnen docenten misschien uitvoerendenbsp;taken zoals nakijkwerk overlaten aan KInbsp;terwijl zij voor de klas staan.” «

op het RIVM. Tijdens hun open dagen maakte ik voor het eerstnbsp;kennis met het laboratorium.

Toen ik na mijn PhD en een postdoc bij een wetenschappelijk tijdschrift ging werken,nbsp;vond ik vooral het contact met wetenschappers leuk. Daarom zit ik nu goed opnbsp;mijn plek: ikben de schakel tussen hetnbsp;Journal of Visualized Experiments (JoVE)nbsp;en de universiteiten die het gebruiken.

JoVE is een wetenschappelijk tijdschrift dat protocollen publiceert en daar video’snbsp;van maakt waarin auteurs in hun lab latennbsp;zien hoe het experiment precies uitgevoerdnbsp;wordt. Vaak is het namelijk moeilijk voornbsp;te stellen hoe je een experiment uit moetnbsp;voeren als je er alleen over leest. Onder eennbsp;microscoop kan iets er bijvoorbeeld netnbsp;anders uitzien dan je had verwacht op basisnbsp;van een beschrijving.

Ook maken we educatieve video’s over experimenten voor docenten. Tijdens eennbsp;practicum hoeven ze dan niet honderdnbsp;studenten op weg te helpen, want dat heeftnbsp;de video al gedaan. Er is dus meer tijd omnbsp;te helpen bij vragen die echt over de inhoudnbsp;van een experiment gaan. Zelf had iknbsp;video’s erg handig gevonden tijdens mijnnbsp;studie en PhD.

zorgt voor onzekerheid”

Londen is bruisend, maar ook duur. Zodra je in Nederland bezig bent met een PhDnbsp;kun je je vaak wel een eigen woning veroorloven. Als je in Londen gaat werken, woonnbsp;je ineens met huisgenoten. Dat is evennbsp;wennen. Ook merk je dat de Brexit voornbsp;onzekerheid zorgt, vooral voor nieuwkomers. Omdat ik inmiddels al bijna zevennbsp;jaar in Londen werk, kan ik aanspraaknbsp;maken op een settled status en verwachtnbsp;ik zelf weinig last te hebben van de Brexit.

Ik vond presentaties geven maar eng, maar tijdens mijn PhD moest ik het vaak doen.nbsp;Uiteindelijk werd ik er goed in en daar hebnbsp;ik nu veel aan. Maar ikben nog lang nietnbsp;uitgeleerd. Zo heb ik onlangs voor het eerstnbsp;een aantal teamleden aangenomen die iknbsp;nu begeleid. Daar hoop ik ook steeds beternbsp;in te worden. «

Een uitgebreide versie van dit artikel vind je in de online Illuster op uu.nl/illuster.

Hoop

In 2 vwo kregen wij tekenles van mevrouw Kerkhof. Lucie, de beste tekenaar uit mijnnbsp;klas, maakte een collage; ze had een geligenbsp;achtergrond met bloemen getekend,nbsp;en daarnaast tien verschillende bruinenbsp;schoenen. Ze had de schoenen uitgeknipt,nbsp;en besprak met de docente hoe ze die op denbsp;achtergrond zou plaatsen: verspreid overnbsp;het hele A3-vel, of allemaal onderin, op eennbsp;hoop. Lucie vond dat laatste leuker, maarnbsp;mevrouw Kerkhof zei: Tk zou ze spreiden.nbsp;Dat vind ik mooier.’ Uiteindelijk koos Lucienbsp;voor de hoop, en een week later kreeg ze hetnbsp;werk terug met het cijfer op de achterkant.nbsp;Een lo! Ik weet nog dat ikverbijsterd was.nbsp;Ik zou altijd geluisterd hebben naar denbsp;autoriteit van de docent. Ik heb mevrouwnbsp;Kerkhof zelfs nog gevraagd hoe dat kon,nbsp;want zij vond spreiden toch mooier;nbsp;dan kan het toch geen lo worden? Haarnbsp;antwoord was een les voor de eeuwigheid:nbsp;‘Of ikhet mooi vind, doet er helemaal nietnbsp;toe. Het gaat erom of het goed is.’

Wie aan de universiteit begint, heeft in de basis- en middelbareschooltijd al zo’nnbsp;vijftig docenten gehad, schat ik. Lang nietnbsp;allemaal laten ze een blijvende indruknbsp;achter, maar ik denk toch dat ik van hennbsp;meer over het leven geleerd heb dan vannbsp;de (overigens ook merendeels geweldige)nbsp;U(H)D’en en professors in Utrecht.

Daar komt bij: docenten in primair en voorgezet onderwijs zien de hele samenleving in hun klas. Zij leren lessen aan iedereen.nbsp;Geschiedenis, hoofdrekenen, spellen,nbsp;topografie — kennis en vaardighedennbsp;waar ik vaker op terug val dan op differentiaalvergelijkingen, lineaire algebra ofnbsp;elliptische krommen.

Toch wrang dat dat belang omgekeerd evenredig is met het salaris. Misschiennbsp;moeten we, net als die schoenen, allenbsp;lonen op een hoop gooien, en daarnanbsp;gelijk verspreiden over alle onderwijzersnbsp;in het land. Het beste van twee werelden.

Onderwijs, wil ik maar zeggen, kan niet zonder goede onderwijzers. Tekenen wasnbsp;geen cruciaal vak — je kon er niet op blijvennbsp;zitten — maar een van de belangrijkstenbsp;lessen heb ik toch geleerd in dat lokaalnbsp;met die grote houten, door verf- ennbsp;potloodstrepen gehavende tafels: kunstnbsp;is geen wiskunde.

Jan Beuving

Jan studeerde negen jaaraan de Universiteit Utrecht. Resuitaat: een bacheiorwiskunde (2008)nbsp;en een master Historyand Phiiosophy of Sciencenbsp;(2009). Daarna werd hij cabaretier. Speeldata opnbsp;janbeuving.ni.