-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

qu. 27

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

Miscellanea Litteraria Quaito n*. a/.

8. qu.

27

-ocr page 9-

-ocr page 10-

-ocr page 11-

GMATVJH, SIVE SCITE DiCTORVM Libri Sex.ex optimis quibufcß utriufcç Hnguæ autori bus Plutarcho praefertim excerptorum, cu breui cotnz modac]^ explicatione, quæ tum lucem addit obfcuris, turn didti fenfum argutiamq^, nonniÄquam SC ufum indicat.per des. erasmvm roterod az

M V H, Opus non minus bonæ frugis quàm uoluptatis allatutum ftudioßs.

Nunc primum excufum.

Cum gratia Si priuilegio Cæfareo infexannos

-ocr page 12-

-ocr page 13-

ILLVSTRISSIMO PR INC IPI IVNIORI gvilhelmo. DugCliuenfi,luliacenfi,Mon/ tenfi,Comiti Marchiæ Si in Rauenfpurgo,ÔCc» Dcs.ErafmusRoterodamus d.

■'i V o N IA M priores libellos quó3 I meiergateanimiuelutiarrabonem qualemcunq^ miferam, ram comi/ i ter accepifti Guilhelme Princeps In i nior Illuftriflime: nec tu modo, fed U Si ambo clariffimi parentes tui, ui/ fum eft aliquid SC tua nobilitatc dignius gt;nbsp;Si tuis ftu/ dqs nifallor.utilius adiungere. Proin ex optimis quiz buf(^ autoribus collegi,quæ Grçciuocant Apophthe gmata,hoc eft, egregie dicfta, quod uiderem no aliud argumenti genus Principi præfertim iuueni magis ac commodum. Sunt ilia quidem fcitu digniftima, quæ philofopbide moribus.de rcpub.adimniftrada,decp bello gerendo literis prodiderunt.Sed quotöcuic^ uel priuato tantum eft ocq, ut apud Platonem Socptica rum argutationum,ironiarum SClfagogarum ambaz gcs ac labyrinthos euoluere uacetC Ariftoteles autem copiofequidemfcripfit demoribus,fed philofophis fcripfiffe uidctur non principi. Dilucidiora funt quæ tradidit de re œconomica Si politica, fed is uir nufqua non requirit leótorem ÔC attentum,ôC ociofumtad hçc quoniâ affecftibus caret, non perinde retinet animum « 1 princi/

-ocr page 14-

EPISTOLA

prînci’palibuS cutis in ten tum. lam in philofophicis M.TulIi) de philofophia libris plcraq^ funtcius gene ris.ut non admodum referat principem ea feite; quod genus funt quæ difputantur ab illis definibus bono/ rum ac maloru maiore fubtilitate quam fruôtuæon/ ueniunt hæc illorum inftituto, qui de honefto per oz mnem uitam nihil aliud quam difputant.Ätei qui di tioni nafeitut, ftatim expedieda uittus eft no per ociu difputanda.Reftat hiftoria,quæ quoniam res præclaz re fecusue geftas ueluc in tabula fpcclandas repræfen tat.necid abfep uoluprate,magnatibus uiris aptior e(z fe uidetunfed hic ut infinitam uoluminum uim princi pi uacet euoluere,quis poffit meminiffeCAtqui quem admodum fj qui certant in palæftra, certos quofdam prehendendi elabendi^ modos ad manum habenr, ita qui in pacis bellicp negoeqs uerfantur certas ratio/ nes in promptu habere conuenit, quibusadmonean/ tur,quid pro re nata fadto opus,quid non. Hac in par te uidemuseruditiflïmos uiros principu curas fua dili gentia fublcuare conatos,quorum alfj feripfere fenten tias,ucluti Theognis Si liberates, alfj celebrium uiro/ rum ftratagemata Si apophtbegmata,uelut Valerius Maximus,Si Sextus Iulius Frontinus, qui indicat idê ab alfjsnonnullis faclitatum. Non mediocris octj res eft aurum ferutari in uenis,aut gemmas in harenis ma tiûe quærere.Is derauoccupatiifimoprincipi gratum

9

-ocr page 15-

NVNCVPATORIA

præftat officium, qui aurum purû factumqj exhiber; qui feledlasac repurgatas gemmas, auroinclufas,aut poculis additas offert.Id officium quum à mukis ten/ tatum fit,mea tarnen fententia,nemofelicius prçftitit, quàm Plutarchus, qui pofl æditû egregie frugiferum opus de uitis uirorum illuftrium,in quo permixtim fa ótafimulacdióta illorum referuntur,Traiano Cæfari laudatifs, collegit inGgnia diuerforum apophthegma ta, quod in hisuelutin certiffirao fpeculo reprxfenta/ tut animus fîngulorum. Nam in fadlis bonam laudis partem Gbi uindicat conGliarius dux ac miles, maxiz mam fortuna, per quam uidemus interdum optime cofulta peffimum habere exitum: rurfus quorundam inconfultâ temeritatem feliciffime cedere.Namquem admodum dixiffe fertur Siramnes Perfa.Dux ut opi nor.interrogatus quur fadta præclaris eius didlis non refponderent,quid loquar mihi in manuefl,quid eue niât in arbîtrio fortune amp;nbsp;regis. Nec tarnen ideo fua laude fruftrantur honefta conGlia Plutarchus autem non tantum in deleôlu cæteris præftat, uerum etiam in explicâdo, Habent enim apophthegmata peculia/ rem quâdam rationem, ÔC indolem fuam,ut breuiter, argute,falfe,amp;: urbane cuiufcç ingeniû exprimant. Si/ quidem ut Gngulis hominibus, ita Gngulis etiam na/ tionibus fuus quidam genius efttunde Gt ut alia coue nianrAlexandre,aliaPhilippo aut Ântigono,alia a } Phocionû

-ocr page 16-

' ’ EPIS TO LA '

Phocionî^li’a Akibiadi-.rurfus alia quadrent in Laeo nem,alia in Scytham aut Thracem, alia in Athénien fem,aut in Romanum. In his igitur exprimendis mi/ hi dilutior uidet: Xenophon, fuffrigidus Herodotus, ïoquacior Diodorus ÔC Qu.Curtius,ne pergam de cç teris dicere.Pl’utarchus omnes impleuit numeros.Eo/ que uifum eft hue ex omnibus potiffîmu fequi. Quic/ quid igi£ erat in huius opéré qd infcripiît, de apoph/ thegmatibuSjhic in folidum reperies. Comperimus hoc opus bis latine uerfum, primum à Francifeo Phi/ lelphojdeinde à Raphahele Regio,quem Patauij no nimus.Philelphus in nonullis locis fuerat lapfus, quæ reftituit Raphahehfed ipfe rurfus impinges alicubimi mirum homines erant ambo. Sed uterqj nihil aliud efle uoluit quam interpres,nos Plutarchum multis de çauiîs fequi maluimus quàm interpretari, explanare quàm uertere.Primum ut dilucidior effet oratio, quip pe minus aftriôla Græcis uocibus.Nô enfm hæc Tra tano fcribuntur,uiro turn utraq? literatura, turn longo rerum ufu exercitatiflfimo,fed adolefceti principe imo per te pueris Si adolefcentulis omnibusliberalium du diorum candidatis. Nee illo feculo,quo dióta geftat^ eiufmodi uulgi fàbulis celebrabant'’, in balneis, in cö/ uiuqs ac circulis forenfibus. Dein ut mihi liceret indi/ care dióti argutiam,(î quod occurreret obfcurius,qua/ lia nunc funt permulta,n6 foluni rudibus, ueru etiam ultra

-ocr page 17-

NVi'NC VP AT ORIA

ultra mediocritatem eruditis.Me certe in muItistorGc diuinatio,amp;: baud fcio an alicubi fefellcrit etiam. Nec paucisin locisluóta fuit cum mendis codicu »in quas neceflario impegerut etiam interprètes. Vixenim ere dibile eft quatum Gbi permiferint uel librarij,ucl feioz li quidam in bunc autorem, cui fumma debebatur rez ligio. Nullus enim extitit inter Græcos fcriptores Plu tarcbo præfertim quod ad mores attinet Janólior aut leólu dignior. Atqui boc ipfum quod abfterrere dez buerat inuitauit, gloriæ quæftuscp Gtientes ad depra/ uandum,addendum,detrabendu.Etenim quo quifq; fcriptor eft plauGbilior ac celebrior.boc magis ad quç ftum corrumpitur. Arguit boc ipfa Grxeorum codiz cum uarietas.Nam ut alqs omiftis.de boc opere quod eft in manibus loquar, quædâ habet Philelphus quæ Raphahel non attigit, 61 contra. Deinde quum Pluz tarchus in prxfatione.proGteatur fefe in uitis.dióla fa dac^ uirorum illuftriu promifeue retulifle, fed in hoc opcre compendi] gratia tantum apophthegmata co/ texuifte, pcrmulta tarnen admixta uidemus, quæ niz hil aliud funt quàm ftratagemata.Iam eodem in ope re toties cadem repetita, nonne palàra clamitant, arz gumentum hoc ab alio contaminatumCVt iam igno fcamus apophthegma referri fub eius nomine cui di/ flum eft, non à quo didum eft, ut de LyGmacho K Philippidc.Maioris crat audaciæ.quod ex uno opere fecerunt

-ocr page 18-

EPISTOLA

feceruntduo. Quoniam cnim Plutarchus è Lacohinà quæ pluritna feruntur, ea duntaxat attigiflet quæ ui/ debantur occupatiffimo Cæfari futura fatis, ille quif/ quis fuit,Q modo fuit unus aliquis,Lacedæmoniorutn diólis proprium uolumen dedicUdc^ fecundum ordi/ nem literarura Græcarum, quem Raphahel uercit in ordinem latinarum. At hie erat c tribus omnium de/ terrimus.Nam ordinem fententiarum fequuntur Va lerius Ô2 Frontinus.quæ ad religione, pietatem in pa/ triam,ad fidem,adfortitudinem aciuftitia pertinent, amp;nbsp;item de cæten’s, in fuam quæqj claflem digerentes, EruditiiTimus eft quern fequutus erat Plutarchus, fe/ riem regionum ac regnorum obferuans,62 in fingulis ætatum ordinem,unicuiqj regum fuos adiungcns du CCS,Si cuique ducum fuos coliegas. A Perils uenit ad Ægyptios,ab Ægyptqs ad Thraces, à Thracibus ad Scythas, à Scythis ad Siculos, à Siculis ad Macedo/ nes,hincad Achenienfes,ab his ad Lacedçmonios,tn horum fingulis teraporum non literarum ordinem fe quens : à Lacedæmontjs ad Thebanos, à Thebanis adRomanos,utledtor e paucorum diótis hiftoriæ to tius agnofcat feriem, quam mifere confudit is qui La/ conica feparauit,repetens interim eadem quæ ad Tra ianum collegerat Plutarchus : quanquam id frequen/ tius in altero depreheditur opere, fed in utroc^ toties, uteadormitatio non cadatin Plutarchum fcriptoreni exatftæ

-ocr page 19-

NVNC VP AT ORI A

cxaôlæ diligentiæ. Adde quod hæc pars nullam ha? bet præfacionem.nec ilia prior ad Traianum quadrat ad utruntç opus.Iam quid gratiç debeatur his.qui ce kbrium autoru libros ad hunc contaminant modutn in præfentia non difputo.mihi facrilegij genus cfle ui/ detur.A me tarnen, exceptis aliquot Laconicis, quod eadera in altcro catalogo repetuntur omnia, nihil eo? rum prætermifTum eft, quæ Plutarchi titulo feruntur, partim ne quid hie defideraret ledtor auidus magis quam elegans, partim quod nihil illic uidercm no di? gnum cognitu, licet non fuo diólum loco. Sed totum opus quodammodo meum feci, dum amp;nbsp;cxplanatius effero quæ Græce referuntur, interieólis interdû quae apud alios autores addita comperiftem, additis item permultis quæ in hoc opere non habebantur, ubique ueluti fcholqs indicans uel fenfum uel ufum apoph/ thegmaris.in his duntaxat quæ lucis aliquid defidera bant, fed hoc ipfum breuiter,ne ab apophthegmatS natura dcgencrarem. Ordo uero nobis etiam confuz fior eft quam illic inueni, quod quum initio ftatuifte/ mus paucos duntaxat eximios recenfere, calor open's incitauit, ut mutata fententia longius proueheremur, ncceratfiaturus finis,nifi rerum fefe ofterentium uelut immenfum pelagus,receptui canere copuliflet. Nam ut Quintilianus inter gramatici uirtutes collocat, quæ dam nefeire, ita in hoc argumenti genere, diligentiæ pars effe uidetur quædam præterire. itaeç lautus con/ amp;nbsp;uiuatoc

-ocr page 20-

E P I s T o L A

uiuator efle maluûquàm raoleftus, pfæfettîm quoH ß quid in hac cœna prætermiffum eft,poteft in alia pco poni,poftea^ hæc erunt concodta. Porroordinis ne/ glcdi incomodum indice penfauimus.De titulo nihil refertanxiue(Te,quu inhisquæ coilcgit Plucarchus fub apophthegmatum nomine.muka fi'nt, quæ alius mallet 0“Hto|U/x.aT«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5ts0a, tui^arotAa, fiue 7£Ä0(ct

dicere. Cæterû poftea^ in his diftinguendis fruftra fudauit M.Tullius,nec Quintiliano fatisfecit Marfus homo doótifs. atc]^ adeo nec ipfe Marfo dodlior Gbi, non arbitratusfum operçpreciu in hoc anxia operam fumere.fat habes alicubi didtijociüe fpeciemobiter in dicafle, Inhis certe q nos adiecimus, fedulo cauimus, ne ftratagemata cu apophthegmatis cofunderemus, tu ne quid omnino poneremus, nifi ex probatiflimis utriufqj linguç fcriptoribusijsîp uetuftis decerptumo quod nefciä à recentioribus permulta referri falfejepi deep didta.fed plus habent autoritatis quæ cófecrauit antiquitas,ÔC adhibendus erat operi modus.Ne illud quide quenqua mouere debet,quod idé didlu ab hoc afleribid' huic, ab illo tribuid alteri, Nec enim ta refert à quo quid didtu Gt,q quid dicatur,etiamfi Celebris SZ gratiofus autor, nónihil ponderis amp;nbsp;gratiæ didlis ad/ iungit.Fit hoc interdû humanç memoriæ lapfu,quaa quam nihil uetat eandê fententiâ à diuerßs autoribus proficifci,fi'ue id faciat imitatio,ßue carus:quemadmo dum hunc fenariu, ^oipoi TÛgawi tw/j lt;/wvifilt;xxoa

flat

-ocr page 21-

NVNCVP ATORIA

flat efle Sôphoclis.ôi tarnen citatur à Platonc ex Eil^ ripide. Rurfus hic uerfus» yt^op ^sjovt« •Kcu/ay^yvifa

quG fit in Philoólete Sophoclis.tamen ide rcpe ntur in Bacchis Euripidis. Similiter hic uerfus, ci-yS/i

Öwy J'S ngüi xt^uvT« xoiZfi«, quum fit in Æfchyli Proz methco.dcprehendif' apud Euripidcm.duabus litcru lis immutacis ffiyoip ^tyamp;p. Illa frigidiffima funt, quas perfonisfabulofisaffingutunquod genus funt Philoz ftrati fophiftç.quG Palamedi Vlyfli,ac fimilibus affin git quod libet, ea cp fiunt bis frigida traólando,quoria omnino nihil attigimus.Proxima funt quç uarfjs per fonis attribuun£ in dialogis,non ad ueri fidem.fed ad deleólandu cófiólis.Minus ilia frigent quæ dicutur in comœdrjs aut tragœdqs, habéttp magnam gratia in locoadhibita, tametfi fub apophthegmatis appellaz tione non cadut.nifi quu ab autore nobili.ad rem pras fentcm accómodancur.gratiora fi nónihiletia ad aliez num fenfum detorqueätur. Veluti quum Ariftotcles Califthenem liberius cu Alexandro quam expediret agente, Homerico uerfu admonuit, «kuzxojoç J'h moi Ttz Ho^iosion ,oT amp;7ojwaç,Nec ex Herodoto libuit multa colz ligerc, quod pleracp uideantur à fcriptoris ingenio rez perta.Eiufde farina: funt.qux inciduntin orationibus quas hiftoriographi, pro fuo quifcp ingenio folent at texere perfonis,licet Si ilia plurimum conducant.SC ad iudiciu.s: ad dicendi facultatem. Optimü apophthez graatis genus eft, quod paucis uerbis fenfum no uulz

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß t garem

-ocr page 22-

* EPISTOLA

garem GgniRear potiufquàm exprimît,quale nemo amp;nbsp;eile poflît ftudio fingere, quodcß quo propius ac diux tius coteraplere hoc magisac magis deleârat.Vm'uer fum autéhoc genus quod prouerbia,fentêuas,infigni ter dicta fadtaep cóplcótii:, accomodatiflïmu eft prit! cipibusuiris,quibusob reipublicçnegocta non uacat magna uitæ partem libris impendere, Hæc autê ut c5 uoluptate difeuntquot;,facile^ infidut animodta loge plus habent philofophiæ in receflu prima fronte præ fé fcrunt.Lcgimus Cæfarem Auguftum, quicquid ufq^ talium præceptoru nadus enet,defcribendum curare folitû,ô2 ad uaria loca mittere. Videmus autem prifeis illis fapientibus hoc præcipuo fuifle ftudio » ut res diz gnas cognitu,uotuptatisillecebra tenens ingenqs infe rerent,acrudis ætas nondu matura ferijs philofophiç prçceptis per lufum difeeret quæ per omnem uitâ ma gno forent ufui.Hoc confîlio cofmographiam, aftro/ logiam, SC muficam, naturalem ac moralem philofogt; phiam feite cofidtisfabulis SC apologis afperferût. In his uero noftris uidebuntur efle quædâ, quæ nihil fax eiantad bonos mores,fed rifum modo comoucât.Ne îd quidé uitio dandu exiftirao,tifu nonunquâ relaxa/ re animucuris fatigatu,modarifus fit argutus libe/ ralis.Hæccnim exhilarant acuegetâtiuuenu ingéniai nec mediocriter faciünt Si aduitæ comitate,Si ad ors/ tionis iucunditatê.Quid enim magis edulcat M.Tuh b) diétionem,quam quod earn huiufmodi diótis fuhz inde

-ocr page 23-

NVNCVPATORIA

inde códitC'Quid porrô funt Plutarchi moralîa^ni(î au lea huiufmodi cotoribus piólurataC lam ilia quæ ma/; xime uidcnf ridi'cula,traftando fiût feria» Quid cnitn tnagis ridiculu Diogenes in mendie eu lucerna ob/ ambulansÄ hominê fe in frequeti foro quærere didi tans^ At interim ridendo difeimus no efle ftatim ho/ mines qui fpeciem habet hominis,qua habent Si fta/ tuæ,fed ut inuenias hominé,inueftigâdus efl animus» Is fi reda ratione ducitquot;potiuf^ afFedu, tu demu rep perifli hominc.Item quid æque ridiculum,atc^qaoa Phryncdlipulatapriusut quod ipfa prior faceret, idé caeterx mufiercsin conuiuio faceret omnes : manu bis aquætmmerfam admouitfronti, hoc eSméto magno omniurifu prodens cçterarum focos,quu ipfa uidereif etiam formofior Z Sed hic rifusnos docetidem quod ferio dixit Socrates,ut taies efle fludeamus quales ha beri uelimus,ne detraólo fuco pro gloria male affèéta ta reportemus ignominiâ. Docet SU illud, ne nitamur bonis externis Huxisc^,q uarqscafibus facile eripiuit/ tur homini/ed paremus ucras opes animi,in quænul Ium ius habet fortuna.Tantum feriæ philolbphiæ do cetnostllud ridiculum mcretricuIæfa(fl;um » Proindè quanquam alioqui feueris rattonibus inftituerct ciues fuos Lycurgus, tarnen liberales iocos illis non folum permifit.fed ctiâ præcepit.Inftituit enim exercitameti ti genus quod appellabat,ad quod conuenie/ bantfeniores iam à publïcis funôlionibus emeriti, le/ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5 pidis

-ocr page 24-

/ E P I s T o L A

ptdîs dtcffcis libcralibuscp iods tempus cum uoluptate tranfmittentes.fed quæ uel ad honefti laudem.ucl ad Mitiorum uituperationéconducerenc.Quin Si fignum coUocauit yiKak deo,ideft,Rifui,quodutiliflimû iu dicarec modeftis facetqs animorum uigoré recreate, K ad honeftos labores alacres rcddere.quando in rez bus humanis, quod caret alterna requie durabile non cft. Quin Si Cleomencs adeo feuerus, ut nec mimos» nec pfaltrias, nec t bidnes unquam admiferit in remz pub.probauit tarnen ut dues iocis liberalibus,falfisc^ ditfterqs inter fe decertarent. Deniq? quotics datur à negocqs uacuum tempus.aut ipfa rcs poftulat bilan'/ tatê,quanto decentiuseft huiufmodi dieftis ludere, illiberalibus, indoôtis, amp;nbsp;obfcœnis fabuiis obleôlari, Mihi uideturaliquanto confultius puerosin ludis lit/ terarrjs huiufmodi thematis exerceriquàmuulgari/ bus iftis,qu£e ut fenfîculos habent frigidos.ita non inz dicanc linguæ latinæ myfteria,modo præceptor indi/ cet rationes quibus quod breuiter diôlum eft queat dilatari.ôi qd ridicule didtû efl:,poflîcad ufum ferium accômodari.His addam Si illudu'nfacris concionibus fortafle non couenitferipturis diuinis admifeere iocos bumanos.fed tarnen exeufatius hæc adhiberentur ad cxcitâdos dormitâtes.quàm aniles fabulæ, quas non/ Dulli’folent ex abrupto interponere, prorfus è media uulgi fece hauQas.Iulius Cæfar tot ciuilia bellicac^ ne gotia fuftinens argutis diderijs quibus adeo delcda

batur.

-ocr page 25-

NVNCVPATORIA

batur, ut ctiam in ipfutn torta probaret, modo (cita* folet curarum laffitudinem difcutere. Vix alius impe/ ratorii fuit Augufto Carfare uel fanótior uel occupa^ tior. At rurfus quis in hoe genere urbaniorC De M, Tullio nihil dicam, qui nonnullis uidetur in iocando, nee modi nee decori facts meminifle.Xenocrates phi/ lofophus ingeni] fuit triftioris.uir alioqui magnus^fed hunc Plato fubïde iubebat litare Gratqs,Zenon to/ tus Stoicus, Socratem ob perpétuant fermonû urba/ nitatem.fcurram Atticum folet appellare,nullus tamê eft quin fateacur Socratem utroq; fanôtiorê.Ne corn/ memoré quod nullorû diôta magis celebrantur quant .quæ leporibus condita funt, certe pueris inftituendis utilioreffet Socrates,Diogenes aut Ariftippus, Xcnocrates aut Zcno.Quod fi reôte uifum eft fapiê/ tiffimisuiris prima ætaté obleôlamentis quibufdant ad amorem îapientiæ feuerioris allicere,multo magis id conuenit tum iuueni turn Principi, quem ut uigilati tem effe decet,ita non oportet nec ipfum unquam effe triftem.nec quenquam à fe triftem dimittere. Animus autemamœnioribus ftudtjs educatus,fît adomnes curas ferendas uegetior,ôJ ad orancra hominum coti fuetudiné feftiuior.His rationibus me tueri poteram, fi nihil collegiffem nifi facetias. nunc ferijs hæc dunta/ xat admixta funt,ucluti conuiuq condimenta. Quo ß te fenfero deleôtatum.haud me pœnitebit huius ope/ fx licet humilioris, ut aliqui fottaflciudicabunt. Serf/ bunc

-ocr page 26-

■ EP ist OLA

bunt alq prouedlionbus, nos principi’s ætatem tenez ram laclamus. Quod fi hxc infra tuosprofedtusfue/ rinc, cerce optarim eiïe, tarnen fcio tibi non ingratum fore, per te communibusadolefcentuloru ftudqs hoc Utilitacis acceflifle.Et nos fortafle dabimus aliquando feueriora, pofteaquam hæc edidiceris. Nam edifcenz da funt omnino, quo Temper ad manum præfto fint. Quanquara quid meisopus, quu domi habeas Con radum Heresbachium, uirum omni genere literarum abfolutum,quem fic in te uidco affedtum, ut quod o/ ptimo præceptore dignum eft, alumni fui commodis Si ornametis impenfius gaudeat quàm fuis » Is ut tua pueritiam formauitliteris, ita grandiorem ætatem po terit fidelibus prudentibuscp confilrjs adiuuare, Mihi quolt;ç non minus iucundum quàm honorificum fiiez rit, quantulacuqj ex parte feliciftïmâ indolem tua,noz ftra promouifTe induftria. Quod fupereft deu Opt. Max.precamur.ut fua dona quæ largiflime in teconz tulit,feruarc,tueri,0C augere dignetur,quo fimul ôi lau datiflîmorum parentum uotis reipondcas, Si clarifliz mis raaiorum tuorum imaginibus dignuseuadas, Si luculentæ ditioni, cui natus ac deftinatus es, par efte queas.Definam, fi uerbum addidero:dura in his uerz fans, memento te non Chriftianorum, fed ethnicoz rum apophthegmata legere, uidelicet ut Icgas cu iudi cio.ApudFriburgumBrifgoiæ liii Cal.Martias,

ANNO M. . D. XXXI

-ocr page 27-

APO P HTHE

G M A T A, AC L E P I D E DICTA, P R IN cipum.philofophorutn, ac dtuerfi generis hominum, ex Grçcis pariter ac Latînis autoribus feleôta,cutn in/ terpretatione comoda ,dióti argutiam aperiente, peï DES. ERASMVM ROTEz

R O D A M V M

apophthegmata laconica se cundum ordinem licerarum Græcum, Liber primus.

AGASICLES

A c E D AE H O N11 quoniâ fez, ueriores erant ac moribus incor/ i ruptioribus.bellié^ gloriam poriC* 13 fîmum fpeôtabant, côtemnebant

omneis arteis cjuçciuium animos

uidebantur emafculare, à uera uirtucead ociofam oftentationem traducere. Nam ÔC

Roma quum adhuc fpiraret germanam illam aufteri taté,græculos profeffores urbe exegit. Hoc genus ftu/ dqs nulla Græciæ pars corruptior erat quàm Attica, ubi Gorgias, LyGas, Ifocrates, Prodicus, alqcp innu/ meri fophiftæ, magno cum applaufu populi, nec mez diocri metcede garriebant,

Cuni

-ocr page 28-

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AG ASICLIS

« Cum fgitur Agaßcli Lacedæmopiorum régi dice/ ret quidam, admirari fefe quod quum effet auidus di fcendi,non adiungeretfibi Philophanem fophiftam, Getteroji regali prorfus indole refpondit,Eorum inquiens,uolo effe difcipulus,quorum fum Si filius.ßgnificans no mi nus intereffe quos naeff us fis pavetes, quàm quos afei/ feas præceptores. Etenim ut liberi fermé referunt ma/ iorum Unde prognati funt ingeniû, ita præceptorum uitia demigrant in eos quos inftituunt. Et honeftæ ui inftitutio potiffimum ab illis petenda eft,qui uirtu tem ipfis falt;ftis prçftiterunt,non ab ijs qui compofitis arte uerbis de uirtute nugantur. At nunc fummi orbis monarchæ futuri,deu immortalem, quibus interdum uiris à teneris annis formandi inftituendic^ credûtur, quum principi no minus turn perniciofum fit tum in/ decorum.ab inhoneftis inftitui,quàm nafei. Nec quæ libet artes difeendç funt principi,fed hç duntaxat quç tradunt rationem reéle adminiftrandi regnum,

i Rurfus quum alius quifpiâ ab eo feifeitaretur, quo pado poffet aliquis tuto imperare, nullo ftipatus fa/ Crdutterde tellitio,refpondit;Si fie imperet fuis, quemadmodum moderate parer imperat liberis. Nemo plura dixitunquam ma iore compendio.Domini tantu timentur à leruis,quo mali metu coherceantunquos non corrigit pudor. Pa ter quoniam liberis côfulit potius quàm fîbi, diligitur ab illis,fie ut autoritatem comitetur reucrêtia. Aduer/

-ocr page 29-

A P Ó P H T H. t I B* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

fus hos non eft opus fatellirio/ed non aliud eft (àteWi tium fîdelius illorum ftipatu.Quod fi rex beneuolenz tia ac benefadtis adiungeret fibi duium animos, non effet opus barbarico conduólitioc^ fatellitio t fed nub los haberet corporis fui cuftodes tutiores, quàm ciues crga quos patris gereret affedtum. Porro quibus pla/ cet hoc didtum, oderint dum metuant, nullos magis habenc fufpedlos,^ quibus oportebat maxime confi dereiac multos metuat oportet, quem metuût multi»

AGESILAVS

Ageiilaus ille magnus Lacedæmonioru rex, quum gt;nbsp;in compotatione quadam fortibus ex more dutftis fa dlus effet princeps conuiutj-.huius autem partes erant præfcribere quantum quifcç biberet; rogatus à pincer na,quantum cuicç uini deberet apponere, Si multum inquit.uini paratum eft, dato cuique quantum pofcit, Solcrtcr Sin parum, cundlis ex æquo diuidito. Hac dexterita/ te mire profpexit,ne uel parata uini copia deeffet qui/ bus placeret largior potatio, uel ad bibendu cogeren/ tur quibus placeret fobrietas. Rurfus in maligniore ui ni copia,per æqualitatem exclußt occafionem murmu ' ris.Etenim quum ßngulis æqua uini portio diftribue/ retur,nihil deerat his qui bibebât moderatius ; 3^ qui largius fuerant bibicuri,quum haberent quod naturæ fatis effet,queri no poterant,fi deerat libidini,eo quod nemo omnium plus auc minus haberet cæteris, Itacç

t, æquiâ

-ocr page 30-

A G ES IL A I

àequis anîmis fe illi qüotç ad moderati’onem copônéz bât,quibus alioqui placebat luxus. Porto Lacedæmo nq prçter cæteros Græcos uidlus frugalitate ^babât» Quum uero narraretur apud eum malcficu quem/ piam ac fcelerofum hominem, conftantcr pertulifle tormenta, ut infîgniter inquit mifer cft homo, qui toz Grauiter lerantiam ac paticntiam in tes flagitiofas ac turpes collocet. Apud Lacedæmonios admirabilis état maz lorum tolerantia, quæ fi fufcipiatur ob res honeftas, magnam promeretur laudem : fin ob turpes, non foz lum non meretur fortitudinis laudem qui tolérât, fed hoc miferior eft ac uir peior, quo conftantius fe geflez rit. OTovKjo's enim Græce amp;nbsp;malum fonat, amp;nbsp;translaz to tono,laboriofum fiue calamitofum. Dolebat egrez gio duci,tantum animi robur ac naturæ uim,in re turz * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi côfumptam,quam fi attulilfet ad res honeftas,maz

gno ufui poterat efte rei pûblicæ.

5 Alio quodam laudâte rhetorem hoc nomine,quod mirifîce res exiguas uerbisamplifîcaret. Ego, inquit, ne futorem quidem arbitrer bonu,qui paruo pedi ma salfe gnos inducat calceos. Veritas in diccndo maxime pro banda eft: amp;: is optime dicit, cuius oratio congruit rez bus, ex quibus petenda eft orationis qualitas potius quàm ex artifîcio,

lt; Quum quidam urgcret illu improbe poftulando, dixiftètq^ ei promifîfti,at^ idé crebro repeteret,quaff iam

-ocr page 31-

A P OP H T H. LIE. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

iam fas non effet negate quod petebatur : Rede fane inquit, ß quidé iuftum eft quod petis,promifi;fin mi/ nus,dixi,non promiß.Hocdido elußt flagitatorisim probitacem. Ilie uero quum nondum faceret flagitan di fine.fed fubqceret,Atqui decct reges præftare, quic quid uel capite annuerint.Nihilo magis inquit,quàm eos qui reges adeut decet ea petere loquiq^ quæ iufta funtjfpcdantes ßmul Si opportunitatem Si quid regi bus coueniahdecorûcç ßt.Sunt qui principes uelut ex inßdqs adoriuntur, ôî à bene potis aut alioqui aliud agentibus,ut non uacet quäle fit quod petitur confide rare,poftulant quod iniquum eft.His merito negatur quod promiffum eft, Si repulfi immerito requiruntfi dem à promiffore, qui fui officq non meminerunt in poftulando.

Quoties audiebat aliquos ab aitjs laudari aut uicu/ 7 perari, exiftimabat non minus effe difcendos eorum mores qui loquebâtur.quàm eorum de quibus loque Pruienttr bant^.Senfit uir prudentiffimus,qui auide obtredant alienælaudi,magis proderc morbum fuum quàm de tegere mores alienos:ÔC qui ob res paru honeftas lau/ dant quempiam,autob laudabiles uituperant,indica te ftultitiam fuam,peruerfumc^ indicium.

Quum adhuc puer effet,Si ageretur ludus folennis, » quo pucritia turn exercebatur,atlt;^ is qui negotio præ fcdus erat, ftatuiffet ilium in loco parum honorifîço, a } paruit

-ocr page 32-

A GE s IL A I

aiigMni/ paruit quidc,tamctS iatn rex defignatus, ac dixit. Be? ne fane habet,oftendam enim, non locum uiris,fed ui ros loco conciliare dignitatem.Nimirum uox ea deck 'rabat in puero, miram animi cel(icudinem,cu pari mo deratione coniundtam » Nec alq magis funt admini/ ftrado regno idonei,Simile quidda tribuut Ariftippo 9 Quum medicus quifpiam illi præfcriberet curatio/ nem nimis exactam,minimei']^ fimplicem,qualis efle Argute foletapud Lacedæmonios.Per geminos,inquit,fumä quæ præfcribis, ß mihi prorfus eft in fatis ut no uiuä, etiamfi non omnia fumpfero. Significabat eiufmodi curationes citius acceleraturas mortem, quam depub furas morbum.Nec tarn operofa pharmaca fumeda, nifi qui deftinauit mori, Omnibus in rebus ei genti placuit frugalitas ac fimplicitas.

IO Quum aftantem aræ Palladis,cui apud Spartanos ab æreo delubro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognomen eft, ut bouem

simpliciter immolaret,momordiflet pediculus.no auerius eft.fed arreptum palam omnibus occidit. Per deos inquiens, equidem infidiatorem lubens uel in ipfa ara: uidelicet declarauit animum nec inepto pudon,nec fuperftitio/ ni obnoxium:tedlecç ßgnificauit, infidias molietibus nullam aram aut afylum oportere tutum efle.

„ nbsp;Quum puer quidam eo uidente murem captu c ca/

uo protraheret,muscp conuerfus momordiflet tenenz ris manum,atc]^ eflugiffetjAgeßlaus indicauit bis qui aderanc

-ocr page 33-

APOPHTH.LIB.I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

aderât,dixit^,Pofteaquàm minimum animaîculutn fie ulcifeitur eos à quibus læditur, quid uiros oporteat facere cogitate .Ita dux fortiffîmus undecuncç capta/ ta occafîone animum addere ftudebat fuis, ut auden/ tiores fièrent aduerfus hoftem. Sed idem exemplum magis eo ualet.ne quis quamlibet potens iniuria pro/ uocet infirmiorem.Fitenim fæpenumero,ut qui, Gcut ait FlaccuSjfragili quærit illidere dete,in{ringat folido.

Quum in animo haberct mouere bellum aduerfus li regem Perfarum, quo Græcos Afîam incolentes liber tati reftitueret, confuluit oraculum louis Dodonæi. Nam ea gens ex oraculis deorum pleraq; gerebat.Is quum iufltflet, ut pro fuo arbitratu, bellum inftitue* ret,Agefilaus dei refponfum renuntiauit Ephoris.Hi étant quinq? indices, quorum autoritati reges quoq; parère cogebantur.Illi uero fuaferunt,ut adiret amp;nbsp;Del phicum oraculu.rjfdem de rebus feifeitaturus. Eô pro KtUgiofè fctftus hoc paólo propofuit confultationem : Apollo, num idem tibi uidetur,quod patriCQuu Apollo com probaffet louis oraculum,ita demum delet^us impe/ rator, bellum apparat,unico fado no unam rem nos docens,Primum moderationem animi,qui quum rex eflet, non grauatus fit Ephoris obteperare rem fuper/ uacaneam imperantibus. Deinde declarauit, non temere fit bellum capeifendum. Illis no fat erat louis oraculum,quum hodie principes frequenter inconful/

tis

-ocr page 34-

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A GE SIL AI

tis uel potins inuitis proceribus ac duitatibus ad ar? ma profiliant.Poftrcmo demonftrauitquàm religio/ fani haberet de dqs opinionem, qui fi inter fe diflen/ riant,n5 fint drj,obiter notas Homeri fabulas,qui fin/ gitdeoru acdearu atrocia diflidia,6C quod in principi bus ac magiflratibus turpe fit, aficribit fuis numinib, IJ TiifaphernesPerfaruniduxcum Agefilao fœdus, non ex animo, fed metu percufferat, hac lege, ut græ/ cas ciuitates fineret libéré fuiscç uiuere legibus : mox ingentibuscoprjs àrege (uo accerfitis bellû illi denun/ tiauit,ni Afia decederet.Hoc fœdus uiolatum libenter arripuit Agefilaus, legatis hilari uultu refpondens, fe magnam habere gratiam Tiflapherni,quod periurio fuo ÔC deos K homines fibi infenfos reddidiflet,aduer fæ uero parti propitios. Reôle fenfit abfcç prouidêtia dei nihil geri in rebus mortalium, magisc^ fidendum diuino fauori,quàm humanis cófilijs aut uiribus.Cæ/ terum exercitu mouit uelut in Cariam impreifionem faóturus.Quö quum Tiflaphernes ignarus doli,cogc ret militem, Agefilaus repente copias mouit in Phryz giam,ubi quum multas cepifleturbes,magnamcp pe cuniarû uim abftulifiet, dixit amicis,Fœdera quidem uiolare præter caufam impium eft,cæterum hoftibus imponere,non modo iuftum eft,ÔC laude dignum,ue/ rum etiam iucundum ÔC lucrofum.Vir bellandi aui duSjCamen ab iniudo bello abhorrebat,nec eius fufci/ piendi

-ocr page 35-

AP OP H T H. LIB.I

picndi anfam dare uoluit.datam féliciter arripuit, nec turpe putauit doits in illu uti, qui uiolato fœdere per/ iurio fefelliflec 8i deos ôC homines.

Idem quum parum eflet inftruôlus equitatu. Ephe fum fefe reccpit’.ibi opulentis denuntiauic, ut quifquis profe uirum ôêequum præberet, à militia effet im/ munis.Hac arte faótum eft, ut pro ignauis ac timidis diuitibusbreuicolligeretôCequos Siuiros ftrennuos ac bello idoncos.Qua quidem in re dicebat fefe Aga/ memnonis exemplum retuliffe, quod is accepta equa olWe generofa uirum diuitem.fed ignauum militia liberal/ let. Locus autcm eft apud Homerum lliados 4'

Tb/j Seya^us^vovi 2.5k

£My!va, 0/ i-STQI^ UTiTO «Vlf^OSOSa)] MriTi^TTOi'p iJi.{vap,(xiyoL ycn^o'i

Ztu’g a^tvoQ.vaUs/j i O'Yip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o'/xumui. De equa loqui£

Quam dederat Anchifiades Echcpolus Atridx Dono.ne huic comes irct ad altæmœnia Troiç, Sed remanere domi.ac fefe obleólare liceret.

Nam uiro opes pater altitonansdonarat opimas, Incoluituero prædiuitem agrisSicyoncm.

Hæ funt artes excellenti principe dignæ, quibus effici tur ,ut quod ad reipub. dignitatem incolumitatcmue necelTarium eft.non per uiolentiam inuidiofam extor qucat, fed ea dexceritate impetrct, ut nec tenues gra/ uet.ôC à ditioribus etiam gratiam ineat.

b Cæz

-ocr page 36-

10' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A G E S I L A I

»? Gxterumtjuum cdixiflet ut capti'm' nudi iienJerert türXaphyropolæ. quorum munus erat res prædariz das diuendere, quod erant iufli fariebant: ac ueftium • quidem quoniam luxta barbaricu morem erât fplenz didæ multi cp pretrj, complures extiterunt emptores» Cæterû ipfa corpora candida, prorfuscp tenera ac de licata,nec quicqua uirile præ fe fcrentia, quippe in urn bra,otio,ac uoluptatibus educata » adeo nemo concu/ piuit emerc, ut deriderent etiam hoc mercium genus, uelut inutilium, nec ullius omnino pretrj : id animadz ^olerter uertens Agefilaus,qui auótioni præfidebat,ÔC hue ca/ fum torfît ad animandos ad fortitudinê milites, Hæc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquitjfunt pro quibus pugnatis,ornamenta captiuoz

rum oftendens:hi quibus cum pugnatis, nuda captiz uorum corpora demonftrans. Duplici nimirum argu mento addidit fuis animos, amplilTima fpe præmioz rum, hoftium imbellium extremo contemptu.

Idem quum in Lydia Tifîaphernem uertiflet in fii gam, ac quàmplurimis interépris iam in agros regios feciflfet ineuffionem, rex Perfaru per legatos quorum præcipuus Titrauftes ingentem pecuniarura uim ulz rro ad illu mi(ît,petens ut à bello defilieret: Agefilaus (prêta pecunia refpondit,pacis quidem tempore, reiz pub.üigere autoritäre,ut ius habeat decemendi quod ^ Animoje ad tuendam ciuitatis tranquillitatem cenfuerit condu cere,Belli «ero tempore non item, Sibi nero iucudius ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ efle

-ocr page 37-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•

cfle,ß milites fuos dieet,quâm ß ditefeat ipfezprætctea fe pukerrimunijducere, fi Græci no munera caperent ab hoftibuSjfed armis parafent fpolia. Vox excellenz tis animi,qui non aliud uirtutispræmium ambiret,^ gloriam.nec paeem hofti uenderetdraudato milite, Quum Megabates Spithridatis filius eximia for/ 17 ma adolefcens.Agefilaum adiffet aliquando falutan/ di gratia, ac iuxta Perfarum morem ofculum offerret, quod ab eo uideretur admodu amari: Agefilaus auer tic uultum refugiens ofculum. Cæteru quum erubuiG fet ille ratus fe contemptui fuiffe, iamcp falutaret eun» eminus : rex pœnitens uicati ofeuli, finxit fe mirari, quid accidiffet Megabatæ, quod ipfum non falutaret . ofculo.familiares refponderut,ipfe fuifli in caufa ô rex qui uenientem non exceperis, fed forraofi bafium ex/ horrueris. Alioqui nûc quoc^ perfuaderi poterie, uc té bi ueniat ad ofculum, tantum ne rurfus réfugias. Hic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

pofteaquàm Agefilaus aliqqandiu tacitus fuo cû ani/ conüneïiiet mo cogitaflèt.non efl:,inquit,opus ut illi reditum per/ fuadeatis. Nâ ego mihi fie uideor affedus, ut malim huiufmodi rebus fuperior e(îe,quàm aduerfariorû ut/ bem fortibus uiris inftruôtifïimam per uim capere. Præftantius enim duco,ut quis fîbi ipfi feruet fuam lé bertatem,quàm ut alrjs libertatem adimat. O uiruna gerendo in alios imperio idoneum, qui fuis cupiditaeé bus imperare poflet, Quis non miretur tam pbilofo/

b 2. phieuen

-ocr page 38-

IX


A GESIL A I


phkum in homi’ne militari iudicium. Intellexit ncmi/ nem cfle liberum,qui fcruirctcupiditatibus. Intellexit nullum erie imperiijm fpctioiius, quam ß quis animo fuo poflet imperare.Hoc excmplu temperantiæmub to puchriusuidebitur reputanti, quod Græcorum le/ ges formoforum adolefcentium amorcm concédant, citra turpitudine tarnen aut uim.Quâquâ hocapoph thegma Plutarchus in uitis paulo fecus refert. Ego,in quit,denuo malim illam de ofculo pugnare pugnam, quàm omnia quæ uiderim mihi fieri aurea.Quo uir il le fenßt amoris flammam acriorem,hoc pulchrius du cebat,non obfequi animo,

»8 Cum cæteris in rebus eflet rigidior 8C exaóle iufti legumcp tenax,tamein amicorum negocqsexiftimaz bat inhumanitatis ac fæuitiæ ptætextu effe, nimium aduerfus i Iios efle iuftum, Huius rei teftis eft epiftola numMiteT quædam perbreuis, quæ fertur ad Hidrieum Carem fcripta, qua cuidam amico ueniam deprecatur, in hue modumtNicias fi nihil peccat,dimittehomine:fi pec/ cat,mihi dimitte,fed omnino dimitte. Innocetem pu/ nire fcelus eft,culpam interdum codonare in gratiam honefti deprecatoris,humanitas eft, Quum enim iu/ ftitiam Temper oporteatefle dementia temperatam, quoties naóla eft graue interpellatorem,ô£ minus ha/ bet inuidiæ,^ plus impetrat gratiæ. In plerifcj igitur amicorum negoeijsad eum modum fegerebat Agefî laus.

-ocr page 39-

AP OP H T H. LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

laus.Intcrdum tarnen magis fequebatur reîpub.utili/ tatem per occafîonem oblatâ,^ indulgebat amidtiç.

Quodam ergo die quum caftra tumultuoßuseflent *9 mouenda.adolefcentem cuius amore tenebatur relin/ quebat ægrotunr.quumcç is Si blandis precibus ôi la Cotinêter lOquot; chrymis ilium remorari conaretur,uerfus ad eû.quàm difficile eft inquit, Gmul Si mifereri ÔC fapere: malens fequi.quod id temporis expedicbat, quàm quod di/ ólabat in amicum affeólus.His animidotibuscçteris præcellebat Agefilaus,

Cæterum quod ad corporis curam attinebat, nulla in re melius habebat, hi quibufcum uiuebat: à fatu ritate quidcm Si crapula intotum abftinens. Somno uero fie utebatur, non ut ille dominarctur.fed ut ferui/ ret negocqs.Aduerfus æftu autem ôi frigus fie erat in/ Temperate ftrudhus, ut quatuor anni tempohbus unicis tantum ueftibus uteretur. Cæterum quum in tentortis inter militesageret,uelut unusquilibet ènumero,nihilo mcliorem culcitram babebat quàm cæteri : illud affi/ due Habens in ore, principis effe, non mollicie delitqs ue,fed temperantia ac fortitudine priuatis hominibus Grauiter antecellere.O uere regiam uocem.fi addidiffet,fapien tia.Nam ca uox omnes principis uirtutes copied i^.

Scifeitante quodam quid Spartçftudusattuliffent n Lycurgi leges,uoluptatum,inquit,contemptum,uide/ licet indicans.non alia magis ex re nafci reipub.corru/ b î ptelam

-ocr page 40-

»4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A G E S I L AT

ptelam,quàm ex deli'cqs,

XX Ali) cuidam qui fe dicebat admirari,quod Agefîla/ us cum cæteris Lacedæmontjs, tara frugal! cibo uefti/ SapientfT tü cç utcreturgt;AtquiJnquitgt;ô hofpes.pro bac uitæ fru * galitace opimam meflera raetiraus,libertatem:fapien ter adraonens nullara effe uoluptatera uiris ingenuis bbercacefuauiorera ,nec ibi diu libertatera eHe poiîe, ubi régnât iuxus.

Rurfus quum alius quidam eum admoneret.ut ali^ quid de uitærigorc remitteret, caufam addens quod quæ efl fortunæ uolubilitas euenire pofTetiUt tempus ipfum exigeret aliam uiuendi rarionem : At ego, inz CMtiuenter quit,me cottfuefacio, ut quæcucp inciderit fortunæ mu cr conjlftntfr tatio,ne quæram ipfe mutationem. Mira animi conti nétia,qui nec in aufteriore uita delicias rcquireret, nec inter deliciasagensab illis corrumpi poffct.

*4 Quinnefenexquidem faôtus quicquam de uidus üitæcp ratione ôi corporis excrcitrjs remißt. Itacß con tanti quur per acrem hyemem folo pallio teólus obz ambularctabflt;^ tunica, homo tam proiiedtas ætatis: GrMiter Vt,inquit,{uuenes hanc uitæ ratione imitentur,quum exemplum habeant cxtremç fenedutis hominem, SC principem : fapienter admonens fentbus ita uiuenz dum effe, ut adolefccntibus exhibeant rede uiuendi formam:SC uulgus nihil imitari Iibentius,quam quod à uiris principibus confpexerint faditari.

Thafioz

-ocr page 41-

apoîhtK’Hb t *5

Thafionim gens ut copia rcmm abundabat,prxd/ pue uini præftantia nobilisjta delicijs erat addidiort horutn agros cum cxcrcitu profîcifcenti AgeGlao, Thafi) honoris gratia miferunt farinas,anfercs,bellaz lia, liba ex melle condita, ÔC item omnis generis alia maximi precq turn efculenta.tum poculêta: at ille præ ter farinas nihil accepit, reliqua domû referri iulfit ab Tru^atiter his qui attulerât,tanquam fibi fuiscç prorfus inutilia. Cætcrum quum illi precibus obteftationibus urge rent omnino ut acciperet xenia, iuflît ea inter Helotes diftribui : id erat apud Lacedæmonios mancipiorum genus, Eius fadi caufam fcifcitantibusrefpondit,non decere qui uirtutis ac fortitudinis ftudio tenerentur.id genus deliciascupcdiasqùe recipere : propterea quod iftiufmodi res quibus inefearentur ingenio feruili naz ti.oporteret àliberis procul abefle:grauiter taxans Thafiorum mores, qui dum uoluptatibus feruirent, nec ingenuos fe præftarent nec liberos : amp;nbsp;fapienter oftendens.nihilefle fcruiliusabiediusc^, quàm guis uentrisep uoluptatibus obnoxium uiuere.

Aduerfus uoluptates quidem inuidi pedoris hoc x« fpecimen dédit. Aduerfus inanem gloriam no minus infuperatum fuilfe déclarât quod didurus fum.Thaz fq quoniam intelligebant Agefilaum de ipGs optime meritum »templis ac diuinis honoribus ilium dignati fuQUatquc hac de rc legacionem ad ilium miferunt.ls

-ocr page 42-

I6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AGESILAI

• ubt legiflet honores quoslegati ad ilium dctulcranc, percontatus eft.num illorum patria poceftatem habe Litfre cr rec ex homintbus faciendi deos : quum illi refpondil/ grauiter fgnt habere, agcdum inquic, primum uos ipfos deos facite.Id (ï præftiteritis, tum uobis eredam, quod me quoeç deum facere potcritis.Vtrum hic prius admira ri conuenit,animi celucudinem adeo cótemnentis ob/ latum,ob quod Empedocles philofophus femetin Ætnam coniecit, quodq? toteruditi principes tot arti bus SC impendijs ambierucan ingenfj folertiam, qua Thaltp uel fummam ftultitiam, uel abiedtam adula/ tionem fuam in oculos ingeflit.

17 Nec minus excelli animi foit, quod quum nationes quæ id temporis Græciam incolebant, dccrcuiflent il/ li in clariffimis quibufcß ciuitatibus honoris caufa fta/ tuas erigi.refcripQt illis hunc in modum: mei nulla fit VLdgMnb imago,necç pic^a, neq; fidla, neque ullo alio artificio parata. At principum uulgus hoc honoris genere fe drjs xquiparari credebat, fummumcp rerum bene ge ftarum præmium arbitrabatur. Agefilaus ipfo hone/ fto cotentus, negligebat eiufmodi adulationes uerius quàm glorias, malens infculpi prudentu ac bonorum hominum pedtoribus, quàm in foro æreus aureusue ftare.Eximiam uirtutem fponte fuum confequitur de cus.Nec ulla fpecioQor ftatua,quàm honorifica bene adlæ uitæ memoria.

In

-ocr page 43-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

In AHa quum jedes quafdam confpexiffetjquanjm teótum quadratis trabibus contextum effet, rogauît ædium dominum, num apud illos ligna quadra na/ fcerentur-.qui quum negaffct talia nafci fed ex rotun/ dis,arte quadrari,quid inquit, ergo ne ß quadrata na/ Tewpcrrftc fcercntur faceretis rotundaç’immane quantum abfuic illius regis animus à noftrorum ædificiorum delicqs, in quibus nihil placet, niß ex alieno deuedlum orbe, aut multo artificio adulteratum.

Quum aliquando quida percontatus effet, quinam x? effent fines Laconicæ ditionis,uibrata lancea.quoufcß inquit, hæc ualeat pertingere. Vox egregio duce di/ gna,qui bcllum nô nifiiuftum fufcipcret,iraperiumc^ uirtute partum uirtute tueretur.

' Rurfus ait) cuidam percontanti, quam ob caufam jo Spaita no cingeretur mœnibusCoftendit ciues arma/ Forn'ter cos,hi inquicns funtSpartanæ ciuitatis mœnia,figni/ ficans refpublicas nullo munimento tutiores effe, Ç uirtute ciuium.

Similiterquum alius quidam hoc idem percotatus 51 effet,refpondit ciuitaté non faxis lignisùe, fed pro ual lis ac mœnibus, incolentiura uirtute muniri oporterej quos fi iungat concordia, nullus effe poteft murus in/ expugnabilior.

Aduerfus pecuniarum ftudium,quo uitio pleric^ la jt, boranc,amicos admotiere confueuit * ne tam pecunqs Sdpiatter i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c quàm

-ocr page 44-

I8

A GES IL AI

quàra fortitudine ac uirtute ftuderent diteicere, quod fruftra parat opcs, qui ueris animi bonis uacau

Si quid auccmeflet quod per milites celeriterconfiz Jtnpigre uelleuprimus ipfc fub oculis omnium operas aggre Exempl« diebatur, quo uel pudore ad induftriam extimularen tur.Efficaciflîmû exhortationis genus, principem hoc facere,quod ab alijs fieri uelit.

54 Illud fibi cu primis ducerc folet gloriæ, quod quum Grauiter eflet,cæterisc^ confilio profpiceret, nihilo fecius i» laboribus obeundis nemini cederet: quodque fibi i pß imperarct,fuitß,ut ita Ioquar,rex eflèt, id pulchrius eG fe iudicabat, quam quod regnum obtineret in alios,

55 Quidam confpicicns Lacedæmonium quendâ clau Tacete dum ad bellum exeuntem, quum ei equum ueluti dez • bili neceflarium quæreret,non in telligt s,in qu it Agefiz laus, in bello opus efle, non qui fugiant fed qui loco maneantCSignificans eos demum efle bello utiles mi lires, quibus decretura eft in preelio aut uincere, aut mortem oppetere,

5« Percontanti cuidam qua ratione fibi pararet eximiz Grauiter am gloriam,fi mortem,inquit,cotepferis. Nihil enim V»flt;e content bello prxclaræ eei geret, cuius animum mortis mez tus occupauit Idem affedus in omni uita mortalium à pulcherrimis facinoribus reuocare folet.

gt;7 Roganti quam ob caufam Spartiatæ ad tibiaru can tum inituri prælium exercetentur, ut quum ad numeA

rum

-ocr page 45-

A P o P H T H. L' I B. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î?

ftim, inquit, inœdunt, appareat qui forrriidolofi (înt, Prudenter qui fortes. Nam anapæftorum iôtus ftrennuis addez bant animum, uchemêter meticulofîs pallorcm ac tre morem incuticbant.Itaq; quum pes non rcfpondcrec ad modulo s tibiarum, prodebaturignauorum imbe/ cillitas.Magni fîquidem refert, ut dux perfpedtos ha/ beat militum fuorum animos,quo norit qui fint à prç Iio fubmouendi,aut qui qua parte cxercitus collocan/ di.Valerius Maximus lib.i. putat tibias adhiberi (bli tas ad incitandos militum animos : contra Thucydi/ des apud A.Gellium tradit, pro tubisôi cornibus La -cedæmonios.ad præliû tibiqs uti folitos, ad moderanz dam uim Si impctum militum ; ne fparfi difpalarié^ pForuerent in hoftem, fed compofite incederent fuo quifqj ordine. proditum cftlitteris Cretenfes cithara ^rçcinente prælium inire folitos,

' Quum quidam apud Agefilaum admiraretur te/ fg gisPerfarum felicitatem,quod admodû iuuenis efletî Ne Priamusquidem inquit, quum hoc effet ætatis, ^tgute erat infelix : indicans neminem appellâdum beatum, nifi ad Riprcmu uitæ diem perueniffet, quod nec Pria tno.nec Crœfo contigit.

Quum maximam Afiæ partem armis fîbi fubegifi fct, conftituerat ad ipfum regem Perfarum proficifci, ut eum compefccreriqui fie erat quietus à bello,ut inte rim Gr«corum duces pecunia corrumperen cæterum

c Z reuocatus

-ocr page 46-

to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'AGE SIL A I

JAoderdte reuocatus domum ab Ephoris, ob Spaitatn Græco/ rum obfidione cinólam(Nam id rex Perfarum pecu/ nqs miffis effecerat ) paruit,dicens bonum imperato/ rem legum imperatis parère oporcere,citraq^ cunóta/ tione foluit ex AG'a, magno fui defiderio relidlo Gras cis Afiaticis.Offerebatur rei bene gerendæ occafi'oj'n uitabat ilium Græcorum affcdlus uc inftituta perage ret,fed rex à tyranide alieniflimus legum autoritärem exiftimabat omnibus anteponendam.

40 Quoniam uero Perfarum nomifma làgittariû ha/ Erfffie bebat infculptum,ex Aßa difeedens aiebat, fe trigin/ ta fagittariorum milibus àregeexAfîadepeIli ,Tot enim Daricorum aureorum milibus Athenas ac The bas deportatis, Si in plebis moderatores diftributiSi Timocrates effeceratut populus hoftilem animu ad/ uerfus milites fufeiperet. Ephoris autem refcripßt in hunc modum:Agefilaus Ephoris falutem, Aßam ma gna ex parte fubegimusbarbaros expulimus/requez ter in Ionia cofliximus, attamen quoniam pro magi/ Wo(ifr4te ftratus autoritate iubetis, ut ifthuc ad diem præfcri/ ptum adßm,confequor hanc meam epiftolam,ac for/ taffis anteuertam etiam.Nec enim mihi principatum gerojfed turn reipub.tu focqs amp;nbsp;amicis reipub.Atque ita demum qui potitur imperiouere légitimée^ impe rat, quum S: ipfe paret imperio legu amp;nbsp;Ephororum, aut quicuntj fint illi,qui in repub, magiftratu fangun

tur

-ocr page 47-

A P o P H T H. L I B . I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ï

tur.Quid huius ducis animo modcratiusCAt quid eo dem excelfiusC

Dein quum tranfmiflo Hellefponto iter faceret per 4» Thraciam, nulli quidem barbarorum fupplcxfuit, ut daretur tranGtus.fed mifiis ad fingulos nuncijs, roga/ FtWc«fcr batutrum per hoftium an amicorum regionem iret, Äc cæteri quidem ilium amice recipiebât uenientpm, ac difcedentem deducebant. Cæterum qui Troaden? fes appellâtur, à quibus ut fertur Xerxes datis mune/ ribus tranfeundi copiam emerat, tranfîtus mercedem poftulabant ab Agefilao,centum argent! talenta.toti demrp fœminas. At is irridens eos.rogauit quur non Ammofe protinus ueniflènt accepturi quod poftulabant. Ad/ mouit exercitum , 8i congreflus cum his qui fe obiter collocarant in acie,omnes uertit in fugam, copluribus trucidatisâtac^ fîbi ferro uiam aperuit.

Itidem K ad Macedonum regem nuncios miiît.ro/ 4x gans utrum per hoftium folum irent an amicorum, Quum ille refpondifletfe confultaturum, Fiat inquit iwtnpidc igitur confultatio, nos tarnen interim iter faciemus.

Rex admiratus hominis audaciam fibic^ metuens.fa tius efle cenfuit ilium ut amicum excipere,

Theffalorum qui hoftibus tulerât fuppetias agros depopulatus eft, Virtus fic erat æquitate temperata» ut nee amicoslæderet,nec inimicis parceret, ubi fortu/ na dediffet ulcifcendi occafionem, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c gt;nbsp;Ad

-ocr page 48-

Jf2

AGESTLA r

44 AH Lariflços autem qui non iuuerant rcs hodiam^ Xenoclem ac Scythen legatos mtfïc amicitiæ cócilian dæ gratia.Hos quutn Lariffei comprchenfos aHerua rent in cuftodia, cæteri quidem id fadtum grauiter fe/ rentes cenfuerunt, ut Agcfilaus admoto exercitu La/ MorffMte riflam urbé obiÏdione uallaret. At ille ncgabat fe uel uniuerfam Theffaliam hac conditione uelle capere,ut Amiee ex his quos miferat alterius faceret iaóluram, amilïu/ rus utrunc^ fi illos bello laceffiflet.Itaque captos acce' ptis conditionibus liberauit ac recepic. Tam atrocem iniuriam duorum amicotum incolumitati códonauit, altoqui contumeliarum impatiens. Dicas ilium fuos affecÆus in fua habuifle póteftate.

45 Féliciter pugnatum erat apud Corinthu: in eo pr^/ lio quanquam accepiflet Spartanorum admodu pau cos dcGderatoSjCæterum èCorinthqs,amp; Athcnienfï/ bus alrjsc^ focqs ingentem numerum intcriife, adeo non gauifus eft,nec elatus ca uiótoria, ut grauiter in/ Clementer gemifcens deploraret Græcias uicem : heu inquiens Græciam.quæ tot uiros inteftino bello pcrdidit,quoc uniuerfi's barbaris debellandis fan's efle potcrant. Vi/ ro magnanimo uiifloria erat optabilis, fed charior crat fociorum incolumitas. Quo animo tulïffet ille fî plurimoru ciuiu interitu fuiffec empta uiifloria C Non parum laudis promeretur hic afïèótus in duce Lace/ dæmonio tum natura bellaci, tum ethnico : At Chri/

ßiana

-ocr page 49-

A P o P H T H, U I B. I ftiano principi nulla no debet efle lugubris uîétoria. quæ plurimorum edam hoftium exido contigit.

Cxterum quum Pharfali urgerent, latrocinqscp ue 4^ xarcnt ipGus exercitu, fexcentis equitibus uettit illos in fugam . moxq^ tropbæutn ftatuit fub Nartbacqs. félicita Nec alia uiótoria magis lætatus eft, quod ipfe per fe conftituto cquitatu paucorum ,neG alqs adhibids cozgt;, pqs.eos fuperaflet,qui de re equeftri præcipue gloria/, bantur. Pulchrûeft uincere laceflentes,præferdm bis præfidfjs.quibus hoftes podflîmum fefe iadant.

Nunc accipe geminum in gtodæ cupidiflîmo duce 47^ temperandæ exemplum. Quum Dipbridas illi è pa/ tria nuncium attuliflet ut omiffis quç tum agebat pro, tinus in Bœotiam irrumperet, quanquam deftinarat hocipfum poftea maiore aggredi apparatu,tamé ma giftratibus obtemperans, accerfitis ad fc uiginti mili/ bus eorum qui apud Corinthum militabant, inuafit Bœotiam : ac iuxta Coroneam congreffus cum The/ banis, Athenienfibus, Argiuis, SC Corinthiisambas acics fuperauit, licet ipfe multis acceptis uulneribus: corpore cflet grauiter affcdus. Quæ pugna quû effet jiodefie inter tes ab illo geftas omnium maxima,quemadmo dum fcripGt Xenophon, tarnen domum reuerfus ni/ hil de priftino uidu uitæc^ modeftia mutauit,ob tan tos rerû fucce(ïus,totc'g uicÂorias. Multo dignior erat ttiumpho ui(ffoda,qua uir ille prima fuis conGlqs an/ tepofuit

-ocr page 50-

Î4

cepofuit legum autoritatem, deinde tot egregijs fad/ noribus nihilo faótus eft infolentior.

48 Animaduertens ciuium nonnullos qui in precio ha bebantur, ac fibi placerent quod equis alendis inten/ derent animum,forori Cynifcæ perfuaßt, ut confcen/ fo curru certaret in Olympqs,hoc paólo Grçcis often dere cupiens,id genus exercitamenta nullius efte ueræ uirtutiSjfed nihil aliud habere quàm opum Si impenz diorum oftentationem, eoque fœminis efle digniora quàm uiris.

49 Quum haberet apud fe Xenophontem ilium fa' pientem,eumc^ plurimi faceret, iuflitut filios fuos ac/ cerferet Lacedæmonem,docendos artem omniu pul/ Grauiter cherrimä,uidelicetimperare Si parère imperio. Athe/ nisflorebat omnium liberalium difciplinaru genus, fed hanc cæteris omnibus præftantiorem exiftima/ bat nufquâ melius difd quàm apud Lacedæmonios, _ ubi non uerbis difputabatur de bene adminiftranda repub.fed ciuiû moribus honeftiflîmæ rei exemplum exprimebatur. Simul indicans eos non efte gerendo ' magiftratui idoneos, qui legibus ac magiftratui ne/ feirent obfequi.

50 Proinde rogatus abs quopiam.quam ob rem Spar Dîfâplintt ci/ tanorum refpublica præ cæteris, fecundis rebus flore/ ret,quoniam,inquit,plus cæteris in hoc fefe excercent, ut panter Si iraperare Si parère fciant.Quæ duæ res à

duibus

-ocr page 51-

A POP HTH. LIE. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25

ciuibus cxdudunc feditiones, ôi tuentur concordiam.

CumuitadefundluseffetLyfander.Agefilausnuz 51 ttievofam fodalitatem aggregatatn comperit,quam il le ex AGa domum reuerius ftatim aduerfus Agcfila/ urn inftituerat. Id indigne ferens Agefilaus, deftina/ bat omnibus palam facere, cuiufmodi ciuis fuiffet Ly/ fandetdumuiuerct. Ac perleóla quadam oratione, quam Lyfander in libro defcriptam reliquerat.copofi tam quidem à Creontc Halicarnaffeo, fed in hoc, ut hanc Lyfander edifceret,atqj apud populärem multi/ tudinem recitaret: Traólabatautem oratio de nouan dis rebus decç mutâdo reipub.ftatu ; Hanc quoniam arguebat Lyfandrum fuifle ciuem perniciofum ac fez ditionis auidum, Ageßlaus uoluit euulgare.Ca:terum ubi fenex quidam orationem perlegiflet, metuens diz (ffionis grauitatem ac uehementiam,ne leôta quoque multos ad rerum nouarum ftudium excitarec, confuz luit Agefilao, ne Lyfandrum fepultum refoderet, fed Modewte orationem premeret. Senis conGlio paruit Si à cœptis conquieuit AgeGlaus.doôlusnon folum obtempéra/ re publicis legibus ac magiftratui, üerum etiam priua to fenioris conGlio. Vit excelG animi plus apud fe ua/ lere uoluit publicam utilitatem,quàm priuatu odium, fimulcp pcrfpexit indecoru Gmultatem exercere cura fepulco. Hac moderatione ufus eft aduerfus manifez ftum inimicura.

d Potto

-ocr page 52-

AGESIL AI

Porro qu! clancultira ipfî aduerfarcntûr, cis palàtn CrfÔjWc quiJenj tiQ exhibcbat negotiû,fed effidcbat ut ipfum in militiam fcqucrcntur, atq^ ex his nonnullos duces exercitus ac magiftratus faiÂoseuchcbat ; qui quû fe Moderate in magiftratu improbe auarc gcfTiflent, coep in ius uocati periclitarentunrurfus Agcfilaus illispatrocina/ batur.ôi ab ipfîs ftabauatq? bac arte reddebat eos ex clancularqs hoftibus amicos,ôi ad fe reuocabat. Qui/ bus rebus fadlum eft,ut iam neminem haberet aduer farium. Quid hac prudêtia ciuilius,qua mederi male/ uolis maluitquàm ulcifciC

Quidam petijt ab Agefîlao, ut fe feriptis ad hofpi/ tes amp;nbsp;amicos fuos Afîaticos litten's commêdaret, quo apud illos ius fuum confequeretunrefpondit nihil efle Httwrf/Jîte»- opus hteris commendatricibus. Nam mei,inquit,ho/ fpites fua fponte quç iufta funt faciunt,etiamfi illis no feripfero, Apud bonos in bona caufa fuperuacua eft commendatio.quum ipfa res impetret quod precibus exoraretur. Dux egregius non niß cum fui ßmilibus hofpitium coniunxerat.

54 Oftendebat illi quidam ciuitatis cniufdam muros bene tutos ualide^ extrudtos: cu^ rogaflet uideren* GrdwW tur ne pulchri,PuIchrUnquit,per Iouem;uerum appa fet in hoc paratos,ut mulieres’inhabitent non uiri: len tiens no altjs raœnibusrediuscommuniri ciuitatem, quâm ftrennuis ciuibus,

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Megax

-ocr page 53-

APOP HT H. LIB. I

Megarenfî cuidam muka iuueniliter de fua ciuitate 5$ aduerïus Agefilaum iadtand, Adolefcens, inquit, tui liodefîe fermones opus habet magnis uiribus. Significans in/ decenter eutn magnifiée loqui, cui uires no fuppetunt orationi pares.

Tancûôicæterisin rebus aberat à uulgi iudicio uir 5« prudentiiïimus, ut quæ cernebat alios admirari, ipfe intantum cotcmneret ut ne noflet quidem.Quod eue nitin Callipide.Is crat tragœdiarum aôtor, multi no/ minis, famæcp Celebris apud Græcos, Si à cundis in pretio habitus. Primum quidem occurrit Agefilao, eumcç eft allocutus : poft improbe femet admifcuit his qui fîmul cum rege ambulabâr, fefetç oftentabat. ratuskiturum, ut rcx prior ipfum comiter appellaret. Id quum non fieret,tandem non inquitagnofcis me 6 Gmuiter rcx,nec audifti qui fimÇ’Agcfilaus auté intuitus ilium» An non tu es,inquit,iUe DiceliótaCNam hac uoce pe/ culiaris Lacedæmoniorum lingua fignat mimum,hoc eft imitatorem. 2.ilKsAop enim illis fimulachrum fo/ nat,aut effiélam imaginem. Adeo uir prudens. Si 0/ mnia reipub.commodis metiens,nullo honore digna tus eft hiftrionem quamuis infignem, cuius ars ad fo/ bm parata uoluptatem, corrumpendis ciuium mori/ bus effet accomodatior quàm erudiendis.

Huic fimile eft, quod rogatus ut uellet audire quen/ 57 4am,qui mira fîmilitudine lufcinig uocem imitabatur, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J recnfax.

-ocr page 54-

28 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A G E s I L A I

Argute rccufauit.Frcqueter inquiens ipfam audi'ui lufcim’am. Signifi'cans incptam efle uoluptatcm, magis delcdta/ ri ipfa fimulationc,quàm natura.

58 Quemadmodum autê ipfe fingulari modcftia præ ditus eratjta non tulit in alijs arroganriam. Menccra tes quidam medicus, quum defpcratæ quædam cura' tiones ipfi féliciter ccffiflent, populari adulationcdiz élus eft luppitcr.Hoc cognomento uir arrogantis inz gcni] delcclatus infolêtius ufus eft co titulo. Tandem ÔC quum Agefilao fcriberet,nec ueritus effet hac uti fa T4eetc lutatione, Menccrates luppiter Agefilao régi faluté, nodefle Rex hoc offenfus proœmio, præterca nihil dignatus cft legereffed refcripfitin hune modum, Rex Agefîla usMenecratifanitatem. Græcidicut quitus bene precantur, ambiguum uerbum fèrè in malum fonat,quum fignifîcamus abeffe fanitaté men tis.Eo uerbo quidam cæfari exprobrauit infaniam.

[ 59 Fortitudinis etiam in rebus aduerfi's infigne dédit fpecimê. Conon ôcPharnabagus per claffem regiam mari potiri obfîdebât raaritimas Lacedæmoniorum regiones, quum interim Athenienfium ciuitas mœniz bus effet cincta. Itac^ Lacedæmonq Pharnabazo do nante pecuniam pacem ineunt cum rege, mittunt^ ci uem Antalddam adTeribazum, Græcos Afiaticos pro quibus bellum gefferat Agefilaus,tradentcs régi. Vnde peffime euenit,ut huius ignominiæ portio red deret

-ocr page 55-

APOPHTH. LI B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

dcrctin A ge fila um , Äntalcidas enini inimicus erat ^ortiter Agefilao:eo pacem quacunq? occafione confecit,inuiz dens illius gloriæ, que uidebat bello crefeere, reddi^ maximum ac maxime celebrcm. nee tarnen hæc infeli citas deiccit illius animum,Quin etiam cuidam dicen^ ti quod Lacedæmoni) Mediiîarent.ita refpódit, imö Medi potius Laconiflant:Signifi'cans indole fuæ gen tis corrumpi fortuna non polTe.

Quodä tempore rogatus,utra uirtus effet præftan/ «o tior.fortitudo an iuftitia.grauiter refpondit, Fortitudi nis nullu effe ufum, niß adfit iuftitia. Quod fi omnes effent iuftigt;nihil opus fore fortitudine. En animu fum mo dignum duce,qui nihil ui præter æquum iudicarit faciendum,redeé;^ perfpexerit plurimum intereffe in/ ter audaciam Si fortitudinem.

Quum Græci qui Afiam incolebant Perfarum re/ et gem ex more magnum appellarent,Qua,inquit,re il/ le me maior eft,nifi fit iuftior ac temperantior Con/ tempfit uir egregius externa bona,quæ uulgus præci/ pue fufpicit, totamcç hominis felicitate animi bonis metiebatur.Ea fententia philofophiseffe confueuit in ore.fed hanc bellator expreffit aneólu.

Notans præpofteram licentiam eorum qui Afiam incolebant, eius gentis corrupti moribus, dicere folet: inter illos qui improbi effent,eoseffe liberos : contra qui probi, eos effe fcruos : a? ibi uicns licerent omnia, d gt;nbsp;uirtus

-ocr page 56-

J ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Agés 1 LAI

uirtus habefctur odio.

, Incerrogatus qua radone potifTimum qui’saflèquï poflet, ut apud homines honeftam haberetfamam: Sdpienter gj Ioquat'',inquit,quæ funt optima, ôC faciat quæ funt 'honeftifltma.Quid did poterat breuius, at rurfus qd abfoIutiusC Itidem Socrates idem percotanti, fi talis, inquic,efle ftudeas,qualis haberi uis. Siquidem fucis parta gloria,ut nó eft uera gloria,ita nee diuturna eft,

lt;$4 Celebratur ÔC hoe illiusdiótum principibus edifcen dum,Imperatoris officium ene,erga rebellâtes auda/ niodcmte cia,erga fubieótos bcneuolentia uti : quod idem Ma/ ronobili carmine docuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Parcere fubieeds SZ debellare fuperbos.

Neep enim uere uidtor eft, qui iracundiæ uindidtam flagitanti frenum nefcit imponere.

Cuidam fcifcitanti, qux potiffimu pueris eflent di/ fcenda,Ea,inquit, quibus ufuri fint, amp;nbsp;quu ad uirilem Sa^ienter peruenerint ætatem.Redle cenfuit uir prudcns,folam uirtutem primum ac ftatim à teneris unguiculis difci oportere,nec uilam æui portionê artibus friuolis dan/ dam : quæ ut in pueris habent oftentationem plaufi/ bilem,ita nee grandibus decoræ futuræ fi'nt,nec ad fe/ riauocatis utiles.

ÄÄ Idem quum in caufa quadam federet iudex, ôi is qui aceufabat quidem redle dixiflet, patronus contra male, fubinde tarnen repeteret inter dicendura, Age ßlac»

-ocr page 57-

APOPHTH. LIB.I

Glaë.dccct regem opituhvi legibus, perindc quaß bo/ nam haberec caufam, SC ab ipfo ftaiet legesihominis improbitatem intcrpellans AgeGlau3,Si quis.tnquit, Sdlfe tibi domu pcrfoderit,aut ueftem abftulerit, num exz pcdlaturus cfles.ut architcclus,aut qui ueftem contez xuit tibi fit auxilio futurus C Subindicabat regem efle ucluti legum architeólum,nec conuenire ut is opitulez tur ci qui contra leges aliquid admiferit.

Cum pax coifiet,eicp à rege Perfarum effent allatæ 6-j . litcræ,quas Perfes una cum Callia Laccdæmonê perz ferebatjde hofpitio deep amicitia traitantes, non rece pitffed iuffit illos regi renunciare, nihil effe neceffe pri iwompte uatim ad ipfum litcras mittere : cæterû fi perfpicuum foret,ilium bene uelle Laceda:moni]s ÔC Grçcis,ipfum quoep illi pro uiribus futurum amicum . Quod fi dez prehenderctur infidias tcndcre,ne putct,inquit, quod me fit habiturus amicum,etiamfi uehementer multas ab eo recepero epiftolas. Quid hoc animo fublimius, cui in omnibus rebus gerendis hic unicus erat fcopus» confulere reipub.commodis.

Quum miro effet affeitu erga liberos fuos, dicitur ä» aliquando arundine pro equo cófcenfa,una cum puez ris lufiffe domi.Id quum forte uidiffet ex amicis illius pjV, urbane quidam,rogabat ne cui diceret quod uiderat, priuf^ ipfe quoc^ liberoru parens effet faitus : feftiue fubinz qicans eum lufum non effe leuitatis, fed pietatis : nec

hoc

-ocr page 58-

52- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AGESILAI

hoc quod agebat uidcri pofle ineptum ei, qui modo expercus effet quàm ingens fit affeótus charitatis pa/ rentumergafilios*

^S9 Quu affidue belîigeraretur aduerfus Thebanos, ac in prçlio quodam uulnus accepiffet, Antalcidas,ut fer salfe tur,ait,PræcIara doôln'næ tuæ præmia recipis à The/ , banis,quos quum nec uellent bellare nec fcirentbella re docueris^Nam aiunt re uera.Thebanos crebris La cedæmoniorum aduerfus ipfos expedicionibus, mul/ to bellicofiores effefaôlosquàm antea fuerant. Eoq^ Lycurgus ille prifcus legura conditor in legibus quæ uocantur Rhetræ,uelut oracula à drjs profecffa, uetuit fæpius eofdem bello Iaceflî,ne hoftes ufu bellare difce rent, Quanquam hocapophthegma no eft Agefîlai.

70 Audierat focios molefte ferre tam crebras expedi/ tioneSjpræièrtim quumipfi permulti,Lacedæmonios numero paucos fequerentur.Agefilaus itaque uolens oftendere, quâta effet Lacedæmoniorum multitudo, iuffit uniueribs focios fimuî confidere permixtos inui cem, Lacedæmonios item feparatim folos. Mox per Soîerter prçconem edixit,ut primi omnium furgerct fîguli.Hi quum furrexiffent, (ècundo loco per præconem iuffit furgere fabros ærarios, Deinceps architect os, ac do/ morum opifîces, fimiliter ôJ aliarum artium fingulos. Ita faôtum eft,ut propémodum foci} (ärgeret omnes, Lacedænaoniorum uero nullus, eô quod Lacedæmo/

nijs

-ocr page 59-

APOPHTH.LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

nq5,qui militiæ parantur, interdiclum fit.opifîciû aut artetn fedentariam uel exercere,uel difcere. Hoe faóto tifïc Ageßlaus,Vidctis,inquit,ö uiri,quâco plures nos educimus quàm uos .Hoc ftratagemate dux inclytus demonftrauit,non periode referte quàm numerofum milité adducas in prælium,ut fottem ÔC exercitatu.

In pugna Leuótrica quum Lacedæmoniorum mul 7» ti fugiflent, qcp legibus pœnas dare deberent,Ephogt; ri repucâces ciuitatem uiris defertam, egere militibus, cupiebât earn ignominiâ militibus remittere, fimulc^ feruare leges. Deligunt igitur Agefilaum nouarum Ie sokrter gum conditorem. Isprodiens in fuggeftum. Ego, inz quit,alias leges haudquaqualaturusfum. Neq;cnim bis quashabetis aut additutus fum aliquid,aut detra óturus,neq? quiequam omnino mutaturus. Sed mihi reólum uidetur, ut leges quas habetis à die craftino robur habeant SC autoritatem. Eo cómento uir folers fimul SC præfenti ciuitatis neceffitati confuluit,óC periz culofum rautandarum legum exemplum exclufit à re pub.uno tantum die legibus abrogatis.

Exemplum erat prælentisK imperterriti animi,qd 71 quum Epaminondas cum admirabili impetu ac pro/ cellairrueret,adeo utThebani focqq^ iam de uidloria ^ortiter gloriarenf'.nihilo minus Agefilausobtinuit Spartam ciuitatem:in qua tametli perpauci erant, tamé hoftes coëgit domum reuerti.

Vt

-ocr page 60-

A G E s I L A r

7J nbsp;nbsp;Vt hoc erat RtrtitudinisXta quod diólurus fum con

fill) prudentiæ^ laudem habeuCu pugnaretur apud PruJentcr Mantineaadmonuit Laccdæmonios ut cçten's omif/ fis omnibusu'n unum Epaminondam intcndcret ui'm præli),dicens folos cordatos efle ui'ros fortes,host^ fo los ede autorcs uicftoriæ. Itaque fi hunc,inquit,ccpen'/ mus,facillime exteros in poteftatem noftram rcdigez mus.ut uecordes nulliusc^ prect), quod Si euenit. Na inclinante ad Epaminondam uidloria,quum nonnul lorum fuga fieret,adhortâti illi fuos SC à fuga rcuocan ti Laccdæmonius quifpiam letale uulnus inflixit. Eo proftrato qui erant cum Agefilao à fuga reuerfi, iam ancipiti Marte cum hofte depugnarunt, fie tamcn,ut multo inferiores Thcbani,multopræftantiores Lacez dæmoni) uiderentur.Hac arte prudentia ducis confuz luit incolumitati fuorum, qui fuerant baud dubie péri turi.Simul illud docuit:in bello plus habere momentt unum uere prudentem Si corda turn, quàm turbam imprudentium.

7 Quum Spartanos pccuniæ dcficeret ad bellum, eo PieinpdtrM quod alerent externum militem, Agefilaus in Ægyz ptu profedlus eft, ab Thaco Ægypti rege accitus ftiz pendio. Cæterum Agefilaus ob corpus incultû ac uez ftisuilitatem uenitin contemptum eiusgentis homiz nibus, qui fperarant fe uifuros Spartanum regem ta/ iem,qualis effet rex Perfarum, corpore dccétiflîmc orz

natum.

-ocr page 61-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

natum, pcrperam fane de regibus fentientes,quos ex tcrno cultu putarint æftimandos potius quàm animi uirtutibus.Nihil ille quidê de cultus ac uiôtus fimplici täte mutauit, fed interim oftendit maieftatem digniz tateraq^ regiam, non ueftium fplendore,fed prudcnz tia ac fortitudine parari oportere. Grauiterc^ taxauit uulgaces monarchas, quibus ß diadema, purpuram, aurum ôi gemmas detrahas,nihil uideas præterea rez gium . Quin eodem facÆo declaraiüt infigné erga paz triam pietatem, qui ob publicam utilitatem non graz uatus fit in Ægyptum proficifci : nec ætatis iam îeræ ac uergentis ad annum oólogefimum cxcufatione uti uoluit.quo minus apud barbaros ftipendium faceret, modo reipub gt;nbsp;fubueniret. Athenæus hoc modo rem narrat.Agcfilausin Ægyptum profeôlus Tacho régi laturus fuppetias.quoniâ corpore erat pufillo.his uerz bis à rege cótemptus eftTarturijt monsjuppiter me tuitgt;at ille peperit murcm. Id ut audiuit Agefilaus, at ego,inquit,aliquandotibiuideborleo. Nam poft, quum illi non adeflet Agefilaus, regno pulfus confuz gitadPerfas.

Cxterum ubi quos edudlurus erat in aciem confpiz 7$ ccret ob imminens periculum formidolofos, partim propter hoftium multitudinem, erant enim numero ducenta milia,partim ob ipforum paucitatem, decrez uit ante conflilt;ftum rem diuinam facere, ueluti captaz ;

turns

-ocr page 62-

56 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A G E s I L A I

turns aufpici’um ab extis, idcp fecit non confcijs cæte/ callide ris. Ac leuæ manus uolæ literis inuerfis ui'dlon'am in/ fcripfit, deinde iecur ab arufpice acceptum, fuppofuit manui quæ clam fcripturam habebat,diuq^ tenuit fin gens interim fe deliberabundu,ac dubitantis fpeciem prç fe fercns, donee literarum figurç iecinori imprime rent'': moxc^ militibus quos in aciem eduólurus erat oftenditjdicens deos his literis certo portedere uido/ riam. Illi uero exiftimates fefe certum habere fignum futuræ uidoriæ,ueheméter animati funt ad pugnam. Hie dolus multo plus ualuit quàm oratio, quamuis prolixa ac meditata.

7« Cum hoftes Agefilai exercitum foflfa cingerent, id quod facile poteratob multitudinem, ac Nedabius, cui fuppetias ferebat cenferet erumpendum, amp;nbsp;eu hoz fte conferendas manus, ne quod inftituerant perfi'cez Awimofe rent,ille negabatimpediendos hoftes, qui pares hoz ftibus effe ftuderenc, nonfuperiores. Siquidem fofta utrifq; adimebatconfligendi copiam. Porro quu pa/ rum abeflet quin foffa coiret,per hoc anguftum inter uallum inftruxit quod erat reliquum militum:ac inter pares commifla pugna uertit illos in fuga, hoftiumé^ ingêtem ftragem edidit paucis militibus quos fecum habebat, atc^ex præda magnam pecuniaru uim miz fit Spartam»

”77 Deceflît ab Ægypto patriam repetens morbo imz plicitus

-ocr page 63-

APOPHTH. LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î7

plicitus in portu qui Menelai dicitur. Moriens autetn mandauit qs qui aderant, ne quam fidtilem, aut alias itnitatam fui corporis imaginem facerent.Si quod in/ ^odeße quit præclarû facinus gcffi, hoc erit monumentu mei» Sin minus,ne omnes qdé ftatuæ, quû ßnt uiliû ac nul lius rei opificû operajlluftrabunt mei memoriâ.Quis non miretur in bellatore pedus tam philofophicumC

Crebro folet in concione admonere milites fuos, 78 necaptiuos ut facinorofos cruciarent, fed ut homi/ nés feruarent. Infantibus etiam in bello captis proui/ dit ut in unum locum comportarentur,ne mutatis Humanitcr caftris reliôti périrent. Eandcm curam impendit fez nibus captiuis, ne quoniam fequi non pofïent,à caniz buslupisüe difcerperentur.Hæc autem humanitas ilz li non folum aliorum uerum etiam captiuorû miram beneuolentiam conciliauit, Et nunc homines Gbi ui/ dentur qui trucidatis infantibus ac fenibus, earn ætaz tem abducuht.quæ uel libidini apta eft, uel labori,uel utri^.Quo progrefla eft immanis ilia feritasC

EX PROBO A E H IL I O

Apud Coroneam Athenienfes ac Bœotioscu fuis 7? focqs, AgeGlai iter impedire conatos graui præliô uiz cit.Ei uidoriæ per fe magniGcç multum laudis appo/ fuit religionis exemplo.Multi è prælio confugerât ad templum Mineruæ.De his rogatus eft quid uellet fie ïi, Agefilaus uetuit illos uiolati, quü.in eo prælio uulz

quot; - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c J nera

-ocr page 64-

JS ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A G E s I L A J

nera aliquot accepiflet, uidebacur^ uebemeter iratus omnibus qui tum arma aduerfus ipfum tuleranc, ta/ Migiofe menpîus apud ilium ualuit religio quam ira. Neque hoc folum in Græcia feeir, uttempla deorum haberet fanóla,uerum etiam apud barbaros fumma reîigione Gmulacra arasc^ coferuauit, quafi in hæc nullum eflet ius belli.Itacp præclare folitus eft dicere, fe uchemeter admirari.eos non haberi facrilegorum numero, qui îç derent ipfis fupplices.ac per deos obteftantes,ncc gra uiores fumi pœnas de his qui religionem minuerent, quam qui tépla fpoliarentireóte iudicans drjs efle cha riorem hominü falutem muta templorû ornaméta Accipe nunc exemplum fortitudinis dementia tem/ noderiite peratæ. Pofteaquàm ingenti

ftrage fregiflet Corin/

chiorum uires,eoscp intra mœnia compuliftet,multis hortantibus,ut urbem oppugnaret,negauit id fuæ uir tuti conuenire,qui peccantes ad officium cogeret, non qui nobiliffimas Grçcix urbes fubuerteret, Vt hoc eft eximiæ cuiufdam moderationis, ira quod adiecit, ad/ Prudettter mirabilem uiri prudentiâ arguebat: Si.inquit, eos ex/ tinguere uoluerimus, qui nobifeu aduerfus barbaros fteterunt.ipn nos expugnaucrimus, uel quiefeentibuS hoftibus,qui fubueriîs focijsnullo negocioquando uolent nosoppriraent.

8i Diuinitatis cuiufdam efle uidetur quod adijciam. Quum adornaretur expeditio apud Leu(ftfa,quæ La

, ' / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cedîe/

-ocr page 65-

A P O P H T H • L I*B ‘ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ccdæraontjsfuitluduofiffima; Agefilaüsqüuró à pic rifcp urgeretur ut exiret, proficifci nôluitpcrinâe quâ/ fi calamitatcm irrccuperabilcm animo præfentiret.

Rurfus accipe folertiæ reipub.falutaris argumétuni, Cum Epaminondas incrcdibili impctu Spartam u.r bé inuaderet,ac ciuitas carerct mœnibus,àliquôt ado/ Icfcentes hoftium aducntu territi ftatuerant ad The/ banostransfugerejamcç locum extra urbem æditum occuparant. Agefilaus perpendetis adum fore de ciut tatis incolumitate,(î fenfiffet populus aliquos ad The solokr banos transfugere conari, diflimulans cû fuis ad ado/ lefeentum turmam perucnit,ac période quafi id bono animo fecifïent.collaudauit confiliu quod eum locum quot;nbsp;occupaflent, fibieç in animo fuifle dixit idem facere. Sic adolefcentulos fiôla laudationc temperauit, ôi ad lundis fuis comitibus locum tutum reddidit. Etenim qui transfugiendi confiliu clam ceperant.uidentes ma ihrem adiundum numerum eorum qui eius confilq fuerant expertes, non aufi funt fcfe commouere: eoc^ libentius conuenerunt,quod latere arbitrabâtur, quæ cogitarant. Abfq; dubio Sparta no erat futura Spar/ ta, nifi tum Agefilaus celeritate confilq falutem attu/ liffet.Eadem arte öi iuuenili teraeritati remedium ad/ hibuit pro fupplicio.

Agesipolis cleohbroti Agefipolis Cleombroti filius, quum quifpia apud ipluni

-ocr page 66-

4° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AGESIPOLIS

ipfutn ceu rem’magnificam prædicaret, quod Philip/ pus Macedonutn rex intra pauculos diesfubuertiffet dementer OlytithumiAtqui per deos inquit.talem ciuitate Ion/ ge maiore temporisfpatio non extrudluruseft.Signi ficans multo regalius effe condere urbes, quam con/ diras demoliri,

S4 Çum alius quidam dixiflet ipfum cu rex eflet cum æqualibus fuis fuifle obßdem.non liberos aut uxores eorum, uelut hoc effet régi dedecorofum dari in ma/ nus ac ius’aliorum,quum alq reges foleant uxorem ac liberos pro fe dare obfides: Et quidé iure,inquit,opti/ moîpar eft enim, ut nos noftra ipforum feramus erra luße ta. Subindicans ßquid calamitatis accidit in bello aut in repub.regum uitio accidere, eocp iuftum effe, ut hi potiffimum puniantur per quos uenit calamitas.Cæ' terum morem iniquum effe quo receptum eft,ut con/ iuges ac liberi qui nihil comeruerint dedant: obßdes.

8$ Idem quu c Sparta iuffiffet mitti catulos. ac refpon differ aliquis, non educari apud Lacedæmonios catu/ Ârgute los:Ne uiros quidem inquit antea, atqui nue fieri cœ/ pit. Feftiuiter indicabat, in rep. bene inftituta omnia profîcere in melius. Olim Laccdæmonq ægre fua tue bantur, poft aulî iunt reges ac genres procul femotas bello laceffere. Quemadmodum autem reôla inftitû/ tio uiros reddit bello ôi reipub.utiles, ita canes ad ue/ narum habiles reddit educario.

A G E s IZ

-ocr page 67-

APOPHTH, LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*

ages IP O LIS P A VS ANI AE

Agefipolis Paufanix filius,quum Äthenienfes que s« Titnoniarum quas cum ipfo muruas habebant, arbi/ trum delegiffentMegarenfium ctuitatem,quæ cotro/ ucrßam inter eos componeret,Turpe,inquit,fi Mega Gencrofe renfes melius noruntquid iuftum fit, quam hi qui fe Græcorum duces ac rcólores præftitiffent. Megären/ fes apud Græcos male audiebat, dequibus iaótatum eft,quod neq? primi effent,necç fecundi, neque tertq, necç quarti, necg ullo in numero, quum Athenienfes pleræqj Græciæ imperarint. Ab ipfis igi£ quibufcum litem habebat rex uolebat finiri diffidium, fimul de/ clarans. Si quàm fuae fideret caufæ, Si quam aduerfa/ rqs non difflderet, malens clariffimæ ciuitatis iudicio uinci,quam Megarenfium arbitrio uincere,

AGIS PRIMVS

Agis Archidami filius.quum Ephori quodam tem 87 pore dicerent, Proficifcere iuuentutem tecum ducens t«»'/' ad huius patriam : nam is ipfe te perducet in arcem.

Et qui conuenit,inquit.ô Ephori, tot iuuenes ei crede/ re, qui fuam ipfius patriam prodiditCgrauiter admo/ nens nihil illis tuto credi, qui in patria perfidi fuerint.

Interrogatus à quodam quod difciplinæ genus po/ tiffimumexercereturapudSpartanos:Scire,inquit,SC Mtedu • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-/• nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;*■. ‘-Äf . nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P‘lt;Z.x4

imperare, amp;: ferre imperium ► Athenis enim coplures ^poph. 49 difciplinas colebantut, curiofæ magis quàm ad reóte 50 f guber/

-ocr page 68-

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A G r D I s P R I M ï

gubernandam rcmpub.ncccflarix.

Cum fophifta quifpiam apüd eiirn dixiffet,oratio/ nem effe rerum omnium præftantiftîmam , uidelicet prædicans artem qua profitebatur.Ergo inquit Agis, tu quum races nullius es precqtfignifîcans multo præ/ clarius effe res magnificas gerere, quàm habere lin/ guam ad magnifiée loquendum expeditam.

bus

-ocr page 69-

AP OP HT H. LIB.I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

bus rurfum ferociores ilK occurrcbant. Agis italt;^ con/ Solerter fpicatus multos è focqs turbari.Sitisjnquitjbono ani/ mo uiri.Cum enim nos qui uicimus trepidamus,quid facere cenfetis cos qui à nobis uióti funtÆo dióto du/ cis folertia protinus reddidit animum fuis.

PeculiariseratLacedæmonqs uerborum paucitas, 95 unde ÔC ab ea regionc breuiloquentia Laconifmus diz citur. Cum igitur Abdcritarû legatusapud Agidem Loquicius multa loquutus,uix tandem dicendi finem feciffet, ro «ot'tw garetcp quid ciuibus fuis effet renûtiaturus: Agis illud inquit.rcnuncia, quantum temporis tibi fuit opus ad dicendum,tantum me Glentem audiffe.Hoc diclo ex probrauit ftolido oratori inanem loquacitatem, re/ (ponfo indignam.

Quibufdâ Elæos hoc nomine prxdicantibus.quod 9« in certaminibus Olympiacis effent iuftiffimi, Quid, inquic.magni miriue faciût, G intra quincç annos uno tantum die fe iuftos præftant. Nó putabatuir fapien tiffimus in eum competere iuftitiæ laudê, niG qui per omnem uitam, in omnibus atffionibus iuftitiâ coleret

Quum quidam apud ilium dicerent.effe nonnullos 97 alienæ familiæ qui ipG inuiderent. Geminum igitur, inquit, habebunt malum, quos ôi fua ipforum mala difcruciabunt.atcç infuper turn meis, turn araicorum meorum bonis torquebuntur. MagniGca uox declaz tans eos quos habet inuidia, magis effe mifericordia f X dignos

-ocr page 70-

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AGIDIS PRIM T

dignos quàm ira, propterea quod inuidus abûdc dct pœnas,etiam(î nemo ulcifcatur.

loo Quodam dicente,PhiIippum efifedturum, ne Lacez dæmonijs pateatiter in Græciam.Nobis,inquit,ô ho Moderate fpes noftra patria fufficit ad illic uiuendu. Pedtus ad ütrueç paratum,6d ad proferendum imperium fi conz ringat,S2 ad boni confulendum fortunam licet medio crem,quum principu uulgus nec quodobtigit fapienz ter adminiftretjOecullis fatient^ ditionis acceffionibuS

1 Perinthioru orator in Lacedæmoniâ miflus, quum apud Agidcm dixiflet admodu prolixe, ubi perorafz to^uacitas; fet rogauit eum, quid effet Perinthtis renunciandurat quid aliud inquit, nifi quod tu uix dicendi finem fecez ris,ego ueto tacuerim.Hoc Apophthegma fimillimu e(t

-ocr page 71-

APOP HTH. LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

eft iUi. quo Abderitæ Icgati multiloquium taxarat. , CunilegationemfufcepifteufolusadPhilippupKO * fclt;ftus eft.ls ubi adtnirâsdixiftet,quid hoc rei eftC So simpliciter ïus ueniftiCAgis.quid nt inquit,adunu C Grauiter tax î^auitaliorutn principum ambitioncm,qui fumptuox fis ac fplendidislegationibus exhauriut ærariû,quutn unus uir cordatuspoflic totum hoc prçftare,quod rd publicæ intereft^

Quutn è fenioribus quidam uidens prifcas leges nbsp;nbsp;5

tnftituta uetera aboleri. Si alia praua fuccedere, atque ob id res Spartanorum inuerti, quæ fumma fuerant in imum deiedtiSjöi coteri: hæc quum apud Agidem iam fenem deploraret ,ioco refpondittSi fit,inquit, quod narras.redto ordineres procedunt.Siqüideego Lfpicle puer à pâtre audiui, quod iam tu illis temporibus res inuerterentur.Itaq? fi rurfus inuertuntur, redierunt in locum priftinum.Hocquidcm illeludens. Cæteru fez rio diccbat fe puerum hoc quocßaccepifle à patre, ni/ hil effe mirum,fi præfentibus fuccedant détériora, fed mirandum fi fuccedant meliora, autfimilia. Notauit

peculiarem fenibus querela de rebus in deterius proz

lapfisjitmulc^ rerum humanarum hanc effe naturam,, uc uflt;^ in peius degenerenu

Rogatus aquodam,quo paólo quislibertate fuam 4-tuen poflit,(i mori:enwnquit,cotempferit gt;nbsp;Hic metus quicadere dicitur in conftantem uirum multos deterz f Î, ret

-ocr page 72-

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A GIDIS SEC VNDI

rec à pulcherrimis facinoribus. Hoc qui caret, potcd ubicß quod rcótuni eft fequi, neceft quod timeat imgt; probos, qui uc extrema moliantur nihil aliud poflunt quàm occiderc,

AGIS SECVNDVS

5 Agis iunior gt;nbsp;Demadi dicenti quod enfes Laconici ob breuitacem à circulatoribus ac præftigias imitanti VrbÀne bus deuorarentur:Atqui his, inquit, enfi'bus Ladedæ/ monq aftequunt; hoftes longioribus armatos gladijs: declarans no referre quo quid apparatu fiat,fed quan turn efficiatur. Siquidé hoc fpeciofior uieftoris gloria, quo minus habuit præfidij præter uirtutem,

Quemadmodû ad improbu fubinde percontâtem Literc ftuis eflet inter Spartiatas uir optimus, qui tui,inquit, eft diflimillimus. Indigne tulit uir generofuscum de uirtutis præftantia Ioqui,qui ipfc eftet uitijs obfitus.

A G I S V L T I M V S

■J Agis Laconicorum regum ultimus, per iniidias ptus,ac præter meritu ab Ephoris condemnatus, quu ad laqueum duceretur confpiceretque quendam è li/ ótoribus flentê ob indignitatem rei, cuius cogebatur efle miniftenDefinejinqui^o homo mcam uicem fle Fortjfer re.Nam fic moriens præter ius ÔC æquum, melior fell/ ciorqj fum his qui me occidunt, Hæc loquutus ultro collum laqueo induit. Quo nemo Stoicorum docuit quicquâ fortius,hoc ille iuuenis non uerbis, fed re præ

ftitic

-ocr page 73-

APOPHTH.LIB.I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

ftîtit.fclicitatem omnem folo honcfto mcticns, eosc^ iudtcansinfcliciorcsqui faciunt iniuiia^q? qui patiuntquot;

Parcntibusrogätibusutßbiinrc quapiatn iniufta 8

\ adeflet,rccufauit illis aliquandiu. Cætcrum quum in/ ftarent,hunc in modu refpondit: Doncc eflem apud uos,nullam omnino tencbam iuftitiæ fcientiam. Ve/ rum ubi mc patriæ tradidiftis,patriæcp legibus, infu/ per K iuftitiam 8i honeftatcm pro uiribus docuiftis, conabor hic magis obtempcrare quàm uobis.Et qua/ lufte doquidem hæc eft ueftra uoluntas, ut quæ funt opti/ Grauitcr ma faciam:optima uero funt quæ iufta funt, quu ho/ mini priuato,tum præcipuc principatum gerenti: quç uultis faciam, quæ dicitis negabo. Narrant Agidem puerum in fummis delicqs fuifie educatum : fed fimul atq; adolefcens etiamnum ad reipub.gubernaculaad motus eft.incredibili mutatione,reieôlis priftinæ uitç uoluptatibus hue totum animum adiecit,ut Spartam barbarorum ac Græcorum moribus corruptiflimam ad priftinam frugalitatem reuocaret: quæ res illi fuit exitq caufa. Vtinam autem cæteri principes quorum prima ætas fcrc luxu delitqstç corûpitur, faltem cum Agide turn animum uertanc ad bonâ frugem, quum regni habenas accipiuntîatcç hanc formam fequâtur, quâ præfctipiît Agis,G quis quid petat ab ipGs, quod legibus Si honefto aduerfatur. Nec tarnen egregius iuuenis morofa atcj afpera reeufatione cotriftauit pa/

rentum

-ocr page 74-

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agidisvltimi

rentum animosjed mira ciuilitate rcfpondit ^fc magis hoc paólo obtemperare parentibus,(i faceret quod ih lorum perpétua uoluntas optabat quodc^ fem per ef/ fent probaturi,quam G præfenti affedlui indulßnet.

5» Idem q Ex Plutarcbi

uum in carcere rogaretur ab Ephoromu pee ,. iiiLtiuLi-wrum quæ geflïffet: impauide refpodit fe nuh MItIf. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.° nbsp;nbsp;nbsp;p,.,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ J 5, p, ,

Conflitnter pcenitentia confilr) cum prudentia honeitocp coniundii,tamecfi non ignoraret fe mortem prçmrj Io co relaturum.Sciensipfam uirtutem abude magnum efle fui præmium, quicunq; fequatur euentus»

Agefilaus Ephorus quum ipfius fuafu fadtum effet ut fieret omnium debitorum folutio, iam^ tabulis in forum clarium coportatis ignis effet iniedlus ac flam/ ma exurgeret.cæteris creditoribus mceftis, infultabat Improbe dicens fe nunquam clarius lume aut ignem uidiffe pu riorem.Debebatenim ipfe plurimu, amp;nbsp;erat agrorum prædiues,nihil tarnen cuiquâ foluere habebat in ani/ mo.Extrema improbitatis eft linea.etiâ illudere quos afflixeris.

ALCAMENES

« Alcamenes Telecri filius cuidam percontanti, quo padlo quis optime regnum feruare poffet, fi lucrum, Grauiter inquit,n5 magni fecerit: longe latec^ diffentiens à uul go principum,qui no alia magis ratione principatum conftabilire ftudent, quam attenuandis ciuium, (uis augendisopibus,quumiuftitiaôi æquitas maxime reddant

-ocr page 75-

AP o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

rcddant diuturnum impenum.

Alio quodam rogante quur à Meflenijs oblata mu n ncra recufafïct, quoniam (î rccepiflem inquic, cum le/ wffg« gibus pacera habere non poteram. ô mentem regno dignam, quæ magno obuioq^ lucro Icgu autoritatem antepofuit.Ec ubi funt interim qui clamât,quod prin/ cipi placuit.legisuigorem habet,ÔC principe dare qui/ dem leges,at non tenen legibusC

Cum quidam Uli obqceret quod parce frugalitcr^ j uiueret,quû facultatcs amplas po(ïideret,Dccet enim Continenter inquit eum qui multa poflidet pro ratione non pro li bidine uiuere, Significans perniciofas efle diuitias, ni adfit animus diuitqs fupcrior.qui poffit carum ufum; non ex copia,fed ex neceflitate moderari.

ANAXANDRIDAS

Anaxandridas Leontis filius, cuidam acerbe feren/ i ti,quod cogcrctur urbe exularc, ne inquit, uir optime exhorrefcas cxularc ciuitatc,fed àiuftitia exulare hor/ sapienter rendum eft.Scnfit non effemiferosquibus prçter me ritum incolumiï^ innocentia accidit aliqua calamitas, fed cos ucre deplorandos, qui fua fponte difeeflerunt ab honefto, etiamiî nulla fequatur calamitas.

Cum quidam Ephoris oportuna quidem loquere/ tur.fed pluribus quàm fat eratt Anaxadridas,hofpes inquitje neceflaria in no ncccflario uteris: fignificans quod per fe redum eft 0Cutile,non egcrc prolixa ora/

g done

-ocr page 76-

5 ®; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N A X A N D R I D A E

done : quod ipfa caufæ bonitas facile feipfam comen/ det. Quod fi ufquam locus eft loquacitad, earn opor/ tet ad inhoneftas caufas adhibere.

ifi Percontand cuidam cur Lacedæmonq HelodbuS (fic apud illos dicebantur quoru condido media erat fAr^ttte inter feruos Si inoenuos)cómitterent colendos agros, ac non ipfi potfus eos colerent: quonia inquit no ipfo/ rum caufa, fed noftra illos nobis comparauimus : ui/ delicet ftultitiam eorum taxans,qui macipia ad often/ tadonem alunt odofa,0i feruos focios ac miniftros uo luptatu habere malunt,^ frugiferis operis occupâtes 17 Alius quidam quum dixiftet gloriam ac celebre no/ men nocere,eo(Ç felicem efte qui illud eftugerit, Ergo inquit Anaxandridas,fi uera loqueds, qui nefaria pec Srfl/c petrantfeliceserunt.Nam qui fieri poteft,ut qui facri legium committit,aut aliud iniuftu facinus perpétrât, gloriæ curam habeat^Notauit eos,qui fi'c contemnut Uudem.ut interim per ignauiam nihil gerant laudabt le : quum eximiam uirtutem honefta fama comitetuc ultro, ac generofis animis amor laudum uelud ftimu/ lus ad præclara facinora fit innatus.

«8 Aiff cuipiam pcrcotanti quam ob caufam Spartani impauide femetexponerent perkulis: quoniaanquir, pro uira dmere confuefeimus, non alioru more expai* uefeere, Significans moderatam uitç cura addere cal/ car ad foctiter agendum, immodicu mortis pauoretn ab

-ocr page 77-

APOPHTHtLlÉ.r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Çl

ab egregijs faótis detcrrere»

Cuidam ab ipfo fcifcitanti ,quatn ob rem feniores »? apud Lacedxmoniospluresdiesfumerenc adcogno fcendum in caußs capitalibus, ÔC. fi quis fuerit abfolu/ tus, nihilo minus obnoxius fit legi : Ideo inquit pluri/ bus diebus cognofcunt, quoniam fi in capitis difcrirai ne errauerint,no eft corrigendi confilq poteftas. opor nbsp;nbsp;'

tct autem à caufa liberatum obnoxium mauere legi/ bus, quod fieri potcft ut fecundum candem legem li/ çeat aliquid reólius de reo ftatuere.Hoc temperamen to prouifum eft, ne uel occidatur innocês, ueî effugiat nocens:qui quamuis crrore iudicum fit abfolutus,po/ teft eadé lege denuo conueniri pœnascjf dare legibus

ANAXANDER

Anaxander Euricratis filius rogäti cuida quur Spar tani non colligcret pecunias in ærarium publicum, ne inquit corrampantur, qui faóti fuerint illaru cuftodes. Quam male cofulunt integritati fuæ.qui priuatim pe/ cuniarum uim in arcam recondunt, fi uir prudens ciut um fuoru moribus timuit à pecunia publica, cuius tan tum erant cuftodes futuri non domini.

A N A X I L A S

Cuidam admiranti quod Ephori regibus no aflur ** gerent præfertim à regibus coftituti: ob hoc ipfum in/ ’ quit Anaxilas, q? Ephori funt, Magiftratus eft apud Hodcwte Lacedxmonios quo qui funguntur, Ephori dicuntur.

g 1 Eos

-ocr page 78-

52 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANTALCID AE

Eos prifci reges in hoc inftituerant, ut eflent regn mi/ niftri.Quorum potétia poftea eo crcuic,ur ipfi's ctiam regibus imperarent,demum QC occideret. Vox animi tnoderatiffimi teftis, quod ille cótumeïiofnm ac fupec bum iudicabat, illc interpretatus eft eile ins legitimu,

ANDROCLIDAS

Androclidas quidam Lacon, crure claudicansjcon/ stmilehabc/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordincm bellatorum.id prohibituri quum

f4u8frfpoj5 inl'urrcxinent quidam ob cruris uitium ,illc,imôin' quit non fugientem,fed manenté oportet bcllare cum hoftibus,perquàm lepide hoc ipfo uitio ob quodreq/ ciebatur fe colligens utiliorem pra:Iio,quàm eflent cæz ten pedibus integris.

antalcidas

xy Antalcidas quum in Samothracia initiaretur, roga tus à facerdote quid egregiu patraflet in uita, fi quid inqnit mihi tale pcrai^u eft, feiunt ipfl dijtexiftimans ineptum commemoratione fuorum geftorum fedrjs commendare,qui fiue prædicaret flue fîleret, nihilomi nus nouerant. Nam apud facerdotem poterat etiam falfa narrare. Sit hoc modeftiæ exemplum ac de deo præclare fentientis.

14 Quum Athenienflsquidâ Lacedæmonios appclla GrMiter nbsp;nbsp;nbsp;indoôlos. Soli igié*nos, inquit, nihil mali à uobis

didicimus. Senflt artes quibus fe iadlabât Athénien fes,magisad oftentationé, ociu, ac uoluptatem acco/ modas»

-ocr page 79-

APOPHTH. LIB.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÇJ

inodas,qtiàni ad rempub.gubernandâ,ad quod nub la difdplina deerat Lacedæmonijs»

Altcri cuidam Athcnicnfi ßc apud I'pfum glorianti: 2-5 ueruntamen nos fæpcnumero uos à Cephilo propuli nius-.Sed nos,inquit,uos nunquatn ab Eurota fubmo slt;il[e uimus: fignificas hoc ipfum efl'e fortitudinis arginnen turn,quod Laccdxmonq frequenter aufi fuiflent ufq? ad Cephifutn .flumen Atticæ progredi, quura Athe/ nienfes nunquam fuftinuiflent acccdercadEurotatn Spartæfluuium.

Rogatus à quodam,quo padto quis maxime place is re polfit hominibus.fi inquit loquatur illis iucundifliz Sd^ienter me.prxftct autem utiliCTima. Admonuit in colloqurjs adhibendam fermonis comitatem, in offices præftan dis fpeótandam utilitatem, Reprehendendi funt qui quum re Gnt fideles, tarnen officium orationis afperiz täte corrumpunt; hispeiores funt qui fermone beniz gni,re Ixdunt : peffimi uero qui quum uerbis molcfti funt,turn faólis noxip

Cum fophifta quifpiam appararct rccitare librum, ly amp;nbsp;Antalcidæ percontanti quod effet argumentum, re fpondiffet,Herculis Encomium:quis inquit ilium uitu Sdlfe peratCfupcruacaneura exiftimans in co laudando fuz mere operam,qucm uno orc prxdicarcnt omnes.Hcr culcs autem apud Spartanos rcligiofiffime colebatur.

Ad Agcfilaum in pugna cu Thebanisuulneratum, ig g J habes

-ocr page 80-

$4 A Sf T I Ó t H I E T À R. G E r

fuperius habes, toquit, doôlrinæ tuæ mercedé^qui cos pugna/ pxij. lt;ip,69 re docueris, quutn ante pugnace nec fcirent,nec uellet, Videbantur enim Thebani crebcis Agcfilat aduerfus ipfos expedit ionibu3 euafifle bellaces.Significabatiti utile frequenter cum rjfdem bcllo confligere, ne ulu colligant bellandi peritiam.

z9 Idem muros Spartæ, dicebat efle iuuenes Sparta/ Et hoc ante nosifinesautem Spartanç ditionis, efle lancearum cu plt;t.i7. rfpop. ppj-jgg Sentiens ciuitatem non cgere mœnibus qua;

iuuentutcm alat bellis idoneam: Si eo ufqj porrigi di/ tionem Lacedæmoniorum, quoufcp pertin gerent ar/ mis : fignificans uirtute non dolis aut pecunia propa/ gandum imperium,

P Cuidam roganti quamobre Laconcs in bello, bre/ ùibuspugionibus uterentur, Quoniam,inquit ,comi/ Lepide nus cum hoftc pugnamus. Lepide torfit in argumen/ turn fortitudinis, quo ille uolcbat illos uideri minus utiles bello,

ANTIOCHVS

51 Antiochus Ephorus quum audiflet quod Philip/ Arg«te pus Meflenqs dediflet agcos,percontabatur num ui/ resquo(^dedifletper quasaduerfus pugnantespro agris,tueri poflent quod erat datum,

A R G E V s

Argeus.quibufdam non fuas, fed aliorum quorUn/ puJtcitia eon Jgjjj yxores pr£cdicantibus,per deos,inquit,de bonis quot;‘2“'quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Kho/

-ocr page 81-

■A P O.P H T H. L ï R» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5$,

Sjhoncftisniulieribusnihil tcmerc loqucndum cft, (cd in totu quales (înc oportet ignorari, prætcrquàm fob's maritis quibus eu uiuut, Tam iniïgnis crat apuJ pnfcos uirginum uxorum pudicitia, ut cas ab alqs quàm à parentibus aut fuis maritis côfpici, gra Jus ali quis ad impudicitiam habcrctuntantacp cautionc coti fulebatur illarum famæ, ut paru pudica uideretur de qua rumor quâuis uanus oriri potuit : fed ea démuni fumma matronalis pudicitiæ laus haberetur,(î mulier adeo domi côclufa uiueret,ut nullus effet qui de ea uel bene, uel male loqui poffet : propterea qgt; hoc ipfum matronâ uerfari in fabulis trahiq^ per ora hominym, proftitutionis genus putaretf, Etenim qui laudatalie/ nam uxorcm, uidetur habere cognitam cutus laudes prædicat, quod ipfum aliquid detrahit pudori fœmiz neo. Quid igitur uir ille præclarus fentiret de matro/ nis,quæ fine maritis intereffe gaudent iuuenum côui/ uqs, quæ curfitant ad alienarum ciuitatum dies feftos K emporia,quæ ducut choreas exuiris ac fœminis ab terne mixtas,quæ in balneis corpus nudum oftendût quorumlibetuirorUm oculisC

Quodam tempore faciens iter per Selinunté,quunî » . in monumento quodam hoc Elegiacum carmen ub diffet infcriptum,

Hofce,tyrannida dum extingutMars fuftulitatroxî Ponè Selinuntismœnia conciderant.

lurç

-ocr page 82-

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aristonis

Iure periflisj'nquic, qui tyrannidcm ardentcm conatt ficis cxtinguere:concrà magis oportuit illam finerc.do nee toca deflagraret, Arripuit iocum ex occafione uer bi extingucre. Extinguitur enim quod opprimitur, Ói extinguitur incendium,

ARISTO

Arifto cuidatn laudibus uehenti didlutn Cleomez nis,qui rogatus,quid oporteret bonum regem faccre, refpondit.Amicis benefacere,inimicis male:Atquanz to præftantiuseft.inquinuir optime,araicis benefacez re,ói ex inimicis reddere amicos. Hanc fententiam ci/ tra cotrouerflam primus omnium Socrates prodidif» SC ad ilium aucorem refertun

Alrj cuipiam roganci, quot effent numero Spartia/ hdbetur pAg tægt;d^^t,inquic,ad arcendos malos fufficiunc. ^i.apoph.^ó Cum Athenienfîs quidam apud ilium recitarct fuz î« nebrem orationem cofcriptam in laudem corum qui Argute fuevant à Laccdæmonrjs in bello cælî.qualcs igitur inz quit noftros effe putas, qui iftos uicerunt C Mos erat apud Athenienfes, ut qui in prælio cecidiffent public! tusoratione Iaudarentur,quam illi uocant Epitaphiu» In hac magno artificio amplifîcabanf’,ÔC ciuitas Athe nienfîsôC populus: poftremo peculiariter hi qui fortiz ter in bello morte oppetiffent. At uir generofi animi, gt;nbsp;non inuidit arte exaggeratis Athenienfium laudibus, fed eas in fuæ gentis gloria retorßt. Itaq^ recitator ilz le,ma

-ocr page 83-

APOPHTH. LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

le,magis illuftrabat uirtutem Lacedæmonioru, quàtn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

Achenienfîum: Quandoquidetn hoc confilio Home/ rus multis raodis attollit uirtutem Heôtoris,ut Achib lis uiôtoriam reddat illuftriorem.

Archelaus regni focius Charilao, folitus eft de illo 57 dicerc.quo paéto non fit uir bonus C harilaus, qui ne fceleratis quidem moleftus eft. Fertur enim Charila/ us manfuenflïmi fuiffe ingenq. Hoc mox in catalogo comracmoratur in diuerfam fententiam, ac meo iudi/ cio argutiorem. Et haud fcio an in uita Lycurgi,fuper fîtfyllaba ouk. AdhascnefcioanCharilausôCCha/ riHus idem fint.

ARC HID AM ID A s

Archidamidas cuidam in laudcm Charilli pra:di/ 1« canti quod pariter erga cunôtos fuiflet mitis ac man? fuctus:Etqua fronte laudetur aliquis inquit, qui erga ii^c fccleratosfe mitem præbeat. Perfpexit uiregregius manfuetudinem cum iuftitia coniunôlam effe oporte te.Alioqui principis in facinorofoslenitas, quid aliud eft quàm in bonos crudelitasC

Idem cuidam qui uitio uertebat Hecatæo rhetori, $9 quod adhibitus adipforum conuiuium nihil dixifiet: Videris.inquit.mihi nefcire quod is qui dicendi nouit artcm,etiam dicendi norit oportunitatem, In fenatu, siJere in tem/ in foroXn concionibus,in legationibuSi alqscç reipub. pore oegocns locus eft ocatori;iti conuiuns temulentis,ma/

h ioce

-ocr page 84-

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARCHIDAMI

lore cum laude filet eruditus quàm loquitur.Sîc peritt bellatons eft no minus fcire fugiêdiarté^pugnâdu

ARCHIDAMVS

40 Archidamus Zeuxidami fili'us,rogant{ qui'nam cfi fentSpartanç ciuitatis præfeôl:i,leges,inqui't,aclegtn/ LeguM auto/ mi magiftratus. Grauiter cenfuit in repub.bene infti/ ritds tuta fupremam autoritatem efle legibus deferendam, nec ulli magiftratui fas eiïe quicquâ contra leges pu/ blicas tentarc.

41 Apud hue quum quidam prædicarct citharœdum, eiusep in canendo facultatem admiraret'',heus,inquit, Artesinuti uiroptime,quid honoris ac præmt] abs te ferentboni I« uiri,quum tantopere prædices citharœdum^Rciôle ta xauit non uulgi modo,uerum Si principum præpoftc ra iudicia,qui plerunq; pluris faciunt Mimû aut Mo/ rionem, quàm fapientem fîdiép confilf) uirum. citha/: rœdum uero cuius ars no reipub. fed uoluptari feruit. adeo non iudicauit prædicandum, ut nec inter bonoS uiros habendum duceret.

4^- Ad eum qui ipfi cantorem commendare uolens di/ xit, hic eft bonus cantor. At apud nos inquit, hic eft bonus condimentorura arrifex,perinde quafi nihil rc A« inutilis ferret, utrum quis muficorum inftrumentorum fono, an obfonfjs ÔC cendimenris uoluptatê adferret. Apud A-thenienfes cantorcs erant in fummo pretio, quum coquis non habcatur idem honos.Lacedæmonrjs ue/

fO

-ocr page 85-

APOP HTH, LIB, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59

ro nihil placebat artium, quod ciuium animos effoe^ minaret magis quàm ad uirtutem accenderet.

Quodam illi pollicente uinum fuaue, QuorfumJn/ 45 quit.opusÇQuâdoquidem Si plus abfumetur. Si quæ fortes decent uiros reddet inutiliora O uere mafculi/ Co»u'«e«ter num animum Si omnium delitiarum cotemptorem,

Cum Corinthiorum urbem obfideret, uidic è folo 44 moenibus proximo exilire lepores, moxép uerfus ad commilitoncs,habemus,inquit,hoftes expugnatu fa/ Sokrter ciles’.quod fortuitu acciderat, ueluti in omenrapiens. Molles enim ac parum uiros Græci leporis uocabulo notarc folent.argumento eft illud è comœdia,Tute le pus es Si pulpamentum quærisC

A duobus inter fe diflïdétibus deleôlus arbiter,am/ 45 bos duxit in Lucum Mineruæ cognomento Chalciœ cæ facrumubi cxcgit ab illis iufiurandû, ut ftarent ar/ bitri iudicio.Id ubi iuraflcnt,pronutio,inquit,ne prius Solerter hune locum cxcatis, quàm quod inter uos eft diffidq deponatur.Si inuicem recocilicmini. Reperituir inge/ niofus quo pachto fieret,ut nec ambos offenderet.recu fato arbitrio,nec alterum è duobus alienaret,fi pro al/ tero contra alterum tulilïet fententiam.Apud Lacedig inonios autem nefaserat fallere,quicquid in Minerug templo promiflum effet.

Cum Dionyiîus Siciliæ tyrannus filiabus Archida 40 roi ueftes fplendidas multic^ pretij dono mififfet, re/

h X eufauie

-ocr page 86-

€o ARCHIDAMI ALTERIVS

Settere eufauit aedpere dïcens, Vereor ne hoe amijflu puella: mihi turpes uidcantur.lntellexit uir prudens uirgineS nullo cuku meli'us ornartquam fimplici.Porró fericts» gcmmis.SC auro dchoneftari magis quam ornan'ïpro pterca quod ueftfum luxus arguic animum parum fo brium,5il intuentium animos ad libidinem follicitat ei tiusquim ad honeftam opim'onem. Decetautem ut uirgo tota Si undiq; ui'rgo fit, nee ulla ex parte det cor ruptæ mentis fi'gnificationem.

47 Confpiciens filium fuum cum Äthem’enfibus iuue/ AtiJdcidperi niliter ac temere cógredientem,aut uiribus,inquit,ad/ de,autanimisadime. Docens periculofam eße auda/ ciam,fi ui'res non fuppetant fpiritibus.

ARCHIDAMVS A L T B K 48 Atchi'damus Agefilai filius poft conflidlum apud Cberoneam habitum, quum à Philippe rege Mace/ donum literas accepiflet acerbius fcriptas,hunc in mo Arregantia dum refcnpfit.Si metierisumbram tuam, haud qua/ quam reperies illam faólam maiorem, quam erat an/ te uieftoriam. Grauiteradmonens non efte prudentis ob fortunæ fucceflum intumefeere, quum ipfe fit nihi/ lo maior. Æquum autem eft, ut homo fe fuis ac pro/ prqs bonis metiatur,potius quam extemis, quæ fortu na cum libet dat.quum uifum eft eripit.

49 Percontanti quam fpatiofam regionem obtinerent Hof Mte *gt; Spartiatæ,quantam,inquit,hafta pofluntafTequi. Al lufuna

-ocr page 87-

APOPHTH. LIB. I

lufum eft autem ad menfores agrorum,qui decetnpe/ {gt;lt;^^•^4' disaruorumfpatiametiuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apvph.i»

Periandro qui cum effet arte medendi Celebris Si in primislaudatus,carmina fcriberet infelicia : Quid, in^ oegeneratio quit.tibi accidit Pcriander.ut pro elegâti medico, ma/ lus poëta uocari concupifcasCNotauit hominum mo/ res,qui res honeftas aggreffi dégénérant ad fordidio/ ra,quum confukum Gt unumquenq; in ea fe arte exer cere in qua ualet plurimum.

In bello quod gerebatur cum Philippo,quibufdam 51 fuadetibus,ut procul à patria pugnaretur : baud iftud fpcdtandum eft, inquit,fed bene pugnantes hoftibus Fow/fer erimus fuperiores. oigniGcans no perinde referre ubi cofligas cum hoftc, ut quam ftrenue fe gerat dux aut miles in prælio,

Cu Arcadas bello fuperaffer, ob id laudatus à quo/ 51 dam.præftantius erat,inquit, G tUos prudentia quam uiribus fuperaffemus. Intellexit dux egregius nullam viflor« fjw/ effe fpccioGoreuidoriam, quam uirtute uincere, quu uiribus fuperemur ôi abrutis animantibusC

Cum irrupiffet in Arcadia, audito quod hoftibus 5J Elci ferrent auxiliumffcripGt illis hunc in modum. Ar chidamusElcis,quics bona.Nó potuitbrcu{usamp; fua/ dere quod erat illis commodum, minari malum G quid perpcram aggredcren£. Decet hie breuiloquen ria ÔC Ducem Si Laconem.

h ) In bel/

-ocr page 88-

62 ARCHIDAMI ALTERIVS

54- nbsp;In bello Peloponefiaco,focqs rogantibus, quata pe

cunia futura effet fan's, ac pofiulâtibus ut tributorum Bdliiwerttt certum rnodutn præfcriberet.Bellum,inquit,non qus rit definita.Significans eos qui bellû fufceperut.opor tere per omnia feruire belli neceflfitatibus, quaru nuf/ lus eft certus modus, quod uariæ fint belloru præter expecftationem occaiiones.

5$ Vbi uidiflet laculum catapulta raittendum id tem/ poris primum ex Sicilia adueólum, exclamas inquit, tortiier Hercules perrjt uiri uirtus.Quotiens enim inftrumen/ tis bellum geritur quç miflb telo faxoue procul feriut, minimum intereft inter fortem uiru SC ignauum. rum ubi cominus res geritur, turn apparet qui uiri (ïnt,qui non,

S6 Quum Græci nollent refcindere paóla quæ cu An/ tigono Ói Cratero pepigerant,ói ampledti libertatem ‘Vm^re qua offerebat Archidamus, ueriti ne grauiores effent habituri Lacedæmonios quàm Macedones,Ouisdn/ quit,femper eandem ædit uocem. Cxteru homo mul tas ac uarias emittit uoces.donec quod decreuit confe cerit: hoe didto fignificans fallenda effe fidem, (ï qua magna inuitet utilitas. Nullum autem eft animal cui tam uaria uox fit quàm homo.Hoc apophthegma ui deri poffit indignum Lacone, nifi poft integritas eiuS gentisobarbarorum cómertio degeneraftet. Dicfti po/ teft honeftus aliquis ufus effe, ueluti fi qs admoneac pro

-ocr page 89-

AP OPHTH, LIE. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cf

pro tempore procure nata uariandum cfle fermoms habitum.Eft ubi loquendum fit fcuerius,eft ubi blan dius,eft ubi magnificentius,eft ubi fubmifiïus,eft ubi iucundius,eft ubi durius.Id fi fiat citra perfidiam,pru/ dentia eft, Porro ouilli mores dicuntur hominum ftu pidorum, qui fefe nefeiunt rebus ac perfonis accomo/ dare.Græcoru igitur coftatiam Archidamus ftukitix tribuit, qui propofita libertate noUent mutate uocem,

AS T YCR AT ID AS

Aftycratidaspoftcaqüàm Agis fuperatus eft apud 57 Mcgalopolin in prælio aduerfus Antigonu, cuidam dicenti, Quid nunc faóturi eftis ô Lacedæmonf) An Macedonibus feruituriC Quid tandem inquitC Num Antigonus uetare poteft quo minus in pugna pro pa tria morte oppetamusCGencrofa uox, fenticns liber/ Gcncrcfe tatem urbis efte uita chariorcm.nec turpiter occumbe re qui pro patria pugnans moritur.Quonia moriendi poteftatem nullus hoftis poteft eripere,quifquis mor tern contemnit habet quo quum uultjemet in liberta tern afterat. Ea uox arguitegregie fortem animu, fed cuius exemplum nulli bono fit imitadum. Fortius eft diutinam feruitutem quamuisduram perferre, quàm morte finite dolores. Multocp fanólius eft quod do/ cet Socrates.no efte fas animam de corporis ptæfîdio decedere,iniuftu imperatoris.

BIAS

-ocr page 90-

64 BIANTIS ET BRASIDAE

BIAS LACSDAEMONIVS

Bias Lacon infîdqs circufcptus ab Iphicrate 'Athc/ nienîîum duce, quum illius milites rogarêc quid in eo return ftatu clïet faciendum,Quid aliud inquit.nifî ut rortiter uos feruemini.ego pugnando motiar C Talis état ani/ mus Catonis Vticenfis,qui cæteris fuaiît ut fuæ faluri cofulerét, ipfe fpontanea morte turpê effugit feruitutê

BRASIDAS

59 Braiîdas quum murem in caricis comprehendiflfet, morfus ab eo dimiiît captum: mpxcp ad eos qui ade/ Solerter rât,ut nullu, inquiuefl; animal ta minutu, quin feruari poflît,modo auiît ulcifci inuadentes. Hoc didlo fortis ôC animofus dux fuis animu aduerfus holies addidit.

^0 In prælio quodam per clypeum uulneratus, cduxit hallam è uulnere,62 eadem hollem interemit qui uul nerauerat, Pulcherrimum ell inimicum fuis ipfius ar/ mis oppriraere.Hoc apophthegma non ell.

A* ' Cuidam percontanti quomodo uulnus acccpilTet, Lepide perquàm felliuiter refpondit.Prodente me fcuto. Ita crebro malum per illos uenit,quorum præfidio credP mus nos elfe tutos,

61 EgrelTus ad bellum hune in modum feriplît Epho/ ris. Quicquid erit malorum in bcllo, aut profligabo» aut moriar : tellatus animu fortiflïmo duce dignum» Nam cuentus homini no ell in manu, Gæterum ubi cecidilfet in prælidd^m Græcos Âliam iacolehtes li^ berat»

-ocr page 91-

' APOPHTH, LIB. I , nbsp;nbsp;65

berat, Si id nuntiaturi oratores Lacedæmonem mifTi matrem eius Archileonidcm adiflent, ilia nihil prins roganit.quàm an Brafidas honefteoccubuiflet.Thra Fortiter cibus illius uirtutem collaudâcibus, dicentibusc^ non effe apnd Lacedæmonios alium illi parem, ignoratis, inquit.hofpites quales Gnt Lacedæmonq. Erat quidé uir bonus Brafidas, cætcrum Sparta multos habet il/ lo præftantiores.Vtrum in hac fcemina magis admi/ rari couenit.animi ne generofitatem, quæ de filq mor tequod obtigiflethonefta.gloriâdum etiam putaret, tâtu abeft ut muliebriter dcfleuerit:an modeftiâ Si in patriam aHeâ:û,quæ no paHa fit ita filiu prædicari,ut reliquorum Spartanorum gloriæ decederet aliquid.

D AMONIDAS

Damonidas quum à chori magiftro poftremu in lt;^5 choro locum acccpilïet,Euge,inquit,Chorage repperi ftiquo paôtoamp; hic locus quûperfefit inhonoratus, fiat honorificus.Generofus adolefcetis animus, qui fi ducia fui, no metuit ne locus abiedior effet dedecori.

fed citius futurum arbitrabatur, ut per ipfum locus fi'e rethonoratior.Idenim fæpenumero faôlûlegimus, ut hominis uirtus magiftratui per fe contempto Si hu mili dignitatem conciliant.

D AMIS

. Damis quum Alexander Magnûs per literas petiO ä fcc,ut Lacedæmonioru decreto decernerentur ipfi di/

t uini

-ocr page 92-

damindab et dercillid/e

Amiiào uinî honores, K in deorum numerum refcrretur: agc# ttotata inquit, cocedamus Alexandro fi uelit appellari deus, ut defpeôlim rifit ftultam principis ambitionem, qui putarit ab ijs pofle creari deos,^ ipfi nihil aliud eflcnt quàm homines: aut fi hoc no putauit, infigni ftultitia falfi nominis umbra gloriaretur.

D A M IND A s

Damindas, quum Philippus irrupiflèt in Pelopo/ nefum,ôi quidam ita loqueretunpericulû eft, ne acer/ Mortif coït ba patiantur Lacedæmonq,nifi Philippo reconcilien/ tempius tunO femiuiri, inquit, quid nobis poterit acerbe acci/ dcre.qui mortem contemnimusC

DERCILLIDAS

gg Dercillidas orator miflus ad Pyrrhu,qui iam cxerci turn induxerat in terram Spartanorum, ut cognofce/ Generofe tetquid fibi uellet:quum Pyrrhus præfcriberet, ut rez gern fuum Cleonymumreciperent,alioqui futurum ut intelligerent fe nihilo cæteris eflc fortiores, hune in tnodum refpondit, Si deus eft Cleonymus,non me' tuimus eum, quippc qui nihil fceleris comifimus, Sin homo eft,nihilo nobis eft præftantior.Hoc dilemma te taxauit fuperbas regum minas. Dq qui quos uelint poflunt lædere,nec à quoquam lædi uiciftîm, non noz cent nifi improbis: homines hominibus exæquo me/ tuendi funt. proinde qui fuperbe minantur alqs, aut dq fibiuidentur, aut non cogitant id quod minentur

-ocr page 93-

apophtb. mb. I '47 alqs in ipfos pofle recidere.

DEMARATvs

Demaratus poftcaquàm cum ipfo coUoquiu Qron teshabuiffetafperius,cuidam diccntijAfperius tecum egit Orontes o Demarate. Nihil,inquit.in me pecca/ uit. Siquidem qui ad gratiam coUoquuntur hilædût, BU»djIo5«i5 non qui durius cumtç maleuolentia uerba faciunt. In tcllexit uir prudens nihil effe nocentius blandiloquio, -quod ut no fallat,reddit hominem infolentiorem. At q ex odio durius loquitquot; adeo no lædit, ut interdû pro fit etiâ ei qui nouit ex inimico decerpere fruótu aliquç

Cuidam percontanti quam ob caufam apud Spat/ lt;s« tanos, qui fcutum abieciflent, notarentur ignominia, SC infami uocabulo Rhipfafpides appellarentur, qui galeas aut thoracas.non item. Quoniam, inquit,hæc -fua ipforum caufa gerunt, fcutum uero communis or/ tlinis grana : Ggnificans unicuicp pluris effe faciedam utili/ communem utilitatem,quam propriam.Qui galeam autthoracemabqcit feipfum prodit tantum SC exar/ .■ mat, qui fcutu abqcit prodit uniuerfam phalangem, Nara obtentu clypeorum tota acies tuta eft aduerfus hoftiura iacula.

Cum audiret cantorem quendam oftentantem ar/gt;9 tern fuam,nihil aliud laudis illi tribuit, tantum ait,mi/ nbsp;nbsp;nbsp;inutiüs

-hi uidetur non male nugari. Tantuserat contemptus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:7

' artium,qua: licet effent operofæ,tarnen folûmodo de/

i X Unirent

-ocr page 94-

linircnt aörcs, nullam feriarn utilitatem adfetret rei'p»

siletttiu of)ör fermonis inopiam Gieret : Atqui ftulcus i'nquitne poflit quidem Giere. Quidam hoc præclarum exiftû mant G nunquam Gleant, quum id Gt certüTimum fa/ tuitatis argumentumtut contra Glentium ubi loqucn/ di tempus non eft,prudentiæGgnum eft.

-ocr page 95-

APOPHTH. LIÏ. I - -

amtcum faólum ueh's occiderc. Hoe prudentiflïnao di óto.ói régis indignationem temperauit. Si eius cui rez ditu perfuaferat incolumitati cófuluit» Vtn'q^ cófultor utilis, akeri ne quid indigna regia rnâfuctudine corn it terct, akcri ne pœniteret ab errore reuocanti paruifle.

Ad eumueroqui apud regem Perfaru parafitum 74 agebat,ac fubinde in Demarati exilium didierrjs lude ret,Non,inquit,tecum amice pugnaturus fum. Nara Moderdte uitaeaciemabfumpfi.Ludensex ambiguitate uocis, Ta|is enim Græce,tû ordiné fonat,tû aciê. Nullus aut ad pugnam inftruótus eft, cut nulla fupereft acies : ôi ordinem uitæ abfumpGt, qui ex rege faólus eft exut

EMER EPES

Emerepes Ephorus.cx P hrynidis mufici cithara,no 75 uem habente chordas,duas incidit,noli inquiens,dez prauare muficam.Prifci cantores non nouerant nifi (e Frugaliter ptem chordas, quibus aliquid addere, ac mufîcâ pro fimplici reddere operofiorera,iudicabat artis efle corn ptelara. Adeo Lacedæmonqs nulla non in re placez bat Gmplidtas ac (rugalitas.

EPAENETVS

Epænctusdiccrefolituseft,mendaces omnium feez 7« lerum amp;nbsp;iniuriarum autores efle. Ea fententia no difz fonat àliteris Hebræoru, quænarrant fcrpcniis men/ dacio primû fores apertas omni uitiorû gencri. Menz dacium autem nomine continentur,aflentatores,calu , i 5 mniaz

-ocr page 96-

EV.BOIDÄE ET EVDAjÇHDAfi

inntacorcsgt;înHdî côfiliarfj.perucrfi educatores.qui foti les func fere malorum omnium cjuibus furfum deor/ (ùm curbacur uica mortalium.

E V B O I D A s

77 Euboidas audiens à quibufdâ prædicari uxores allé nas,non approbauit id factum, dices de moribus in' 54-flt;pop/7,îi genîQc^ uxorum apud exteros nullam omnino facien dam efle mentionem. Qui non tulit laudari coniuges aliorum.quid faccrec uituperantibusC Prima laus pu/ dicitiæ matronalis eft, nulli notam eflTe præterquàm fuo uiro,qui cum cubât,

E V D A M I D A s

7g Eudamidas Archidami filius,Agidis frater,quu au diffet Xenocratem iam fenem in Academia cum ami cis difputantem,percontatu3 cft, quis effet ille fenex» Vbi refpodcrat aliquis ilium efle uirum fapientem,S2 Argute exeorum numéro qui lîirtutem quærerent.Et quâdo, inquit,ea ufurus cft^G adhuc quærit’^'Vifum eft Laeoz ni ineptUjper omnem uitam de uirtute difpütare uelu ri de re controuerfa,quû oporteat à prima ftatim ado lefcentia habere certiflima décréta de honefto impref fa animo,ôi fecudû uirtute exerccri,n5 quçrcre quead modu faciût philofophi, qui magna cotentioneinter ipfos de fummo bono ac malo digladiâtur, ne in hoC quidê fatis côfentientes quid fituirtusaut beatitudo.

7» Idem auditophilofopho qui difleruerarifolu fapiêz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tetn

-ocr page 97-

APOPHTH.LÏB»! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7lt;

tem effe bonu belli ducê.Sermo gdé, inquit, mirificuS eft,at qui eu dicit fide caret,eö quod illû nunquâ circu Expene«tîlt;« fonuit tuba. Probauit fententiâ, fed indicauit neminê cum fide loqui de rc quam nullo modo fit expertus, Diequodâquu Xcnocrates argumentu quod tra/ dlabat diflerendo abfoluiffct,iaméç fincm dicendi fez ciflet, fuperuenitEudamidas : cui quû comitu quifpiâ dixifletjpofteacp nos adfumus,tû ille defqt dicere,Re ôte inquit,fiquidé ea dixit quæ uoluit. Rurfus quû al/ ter diceretjbonû erat audite, putâs fore ut fua caufa iu béret Xenocratem eadê de integro diflerere: Quid,in quit Eudamidas,fiueni{fcmusadiâcœnatû,nûpoftu vridne laremus ut cœnaret iterumCCiuilitatis erat q? philofo phû ad iterâdâ difputationem perpellerc noluit,q?ca tes no caruififet tedio dicentis: Laconicæ uirtutis erat, quod magis admirabatur præclarafacinora defignan tcs,quâm de uirtute differentes.

Cuidam percontanti quurciuibus bellum aduerfus 8i Macedones fufeipere uolentibüs.ipfe autor effet quie/ fcendi.Quoniam, inquit,nolo illos mendaefj arguere, Teôtefi'gnificans Spartanos gloriofe magis cpferio ciuiliter bellû pofcerc.Eos ^didiffetEudamidas,fi ipfe quoeç bellû approbaffet. Tu ein fore putabat,ut ciues bellû detreôharét. Nue effccit,ut p ipfum ftetiffe uidere^q minus bellû fufccptû effet, acciuib. fortitudinis gloriâ reliât integra, q proptos habetét ad bellâdû animos.

Cum

-ocr page 98-

EVDÄMID AE

Cuquidâcomemorâdo laudêactrophçaquçLace dçmonfj ex rebus cû Pcrßs præclare geftis retuliffent, hortaret: ad bellû eu Macedonibus fufcipiédû: Ignora re mihi uideris,inquit, iftuc idê efle, ac ß quis deuidtis Ar^ttfc mille ouibus,pugnaret cum quinquaginta lupis: ßgni ficâs Perfas SC delictjs effœminatos, SC ob id imbelles non fuifle difficile uincere.Sed aliud eft cum Macedo nibus bellaciffima genre rem habere. Proinde qui ob uidlorias àPerfisreporcatascenferet cum Macedoni bus bellum item fufcipiendumtnihilo probabilius di' ceret, cp fi quis ei q uiciffet mille ouesdiceret, aude cu quinquaginta lupis congredi, qui tot oues deuiceris.

Rogatus de cantore quodam.qui féliciter cecinerat. qualis ipfi uidcretur,Magnus, inquit.in re parua deli/ Art inutilif nitor.CoacempGt operofam artem, cuius nullus erat fruótus, præter inanem ac temporariam deleótatiun/ culam aurium.

84 nbsp;Cum quifpiâ prædicaret laudes urbis Athenarum»

Intégré Quis,inquit, earn ciuitatcm merito laudet, quâ nemo dilexit.fadlus feipfo meliorCNo iudicauiteam urbem effe dignam ulla laude, quæ fie effet corrupta delicijs ac uicqs.ut nullus in ea libérer uiuens euaderct melior, fed détériorés omnesitacite prçferens Spartam Athe niSjin qua qui uixiffet.efficeretur melior.

8$ Argiuo cuidam dicenti Laeedæmonios peregrina/ tionibus reddi détériorés, quod interim degenerent

maiorutn

-ocr page 99-

“ A P o P H T H. L I B. I ■ nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

maiorûm legibus K inftitutis : At uos, inquit. quum Spartam uenitis no détériorés, fed meliores euaditis, Diôlum retorfit in Argiuum.Nam hoc dicens raagis Argute fuam gentem uituperauit quàm Laccdxmonioru, G-* tnul indicauit quantoperc référât inter quos uiuaS, Cum Alexander in Olympqs præconio ius feciGet omnibus cxulibus in fuam cuique patriam redcundi» præterquàm Thcbanis.Infortunatû quidcm inquit præconium ,fcd uobisôThcbani gloriofum, Solos enim uos mctuit Alexander. Ad confolandos Theba Argute nos Gc interprctatus eft uir animi folertis. Etenim qui pcrmittit exulibusreditum in fuam patriam, non me tuit ne moliantur uindiôtam. A Thebanis igitur folis metucbat.

Rogatus à quodam quam ob caufam Lacedæmo/ 87 ni] priufquàm ircnt in præliû MuGs immolarent.quu illis nihil uiderctur eGc cum Marte commercq, Vt re/ bus, inquit, fortiter geftis contingat honefta comme/ ' moratio.Bene gcrendæ rei laudem Gbi tribuebant: ut Generofe, autcm egregia gcfta fplcndidis uerbis celebrarentur, hoc à MuGs cloqucntiæ præGdibus petendum iudica tunt.quod ipG négligèrent eloquentiç ftudium: Gmul admoncbatnoexpetendam honoriGcam memoriâ, niG rcdle faólis promeritam,

EVRYCRATIDAS

Eurycratidas Anaxandridas filius,pcrcontanti quur k Ephori

-ocr page 100-

*^4 HERONDAE ET THEARIDAE

Ephori per fîngulos dies de conuends Ô2 cótradibus lus dicerenCjVt inter hoftes etiam,inquit,mutuam fi/ dem inueniamus. Maiore reip. difcrimine paëla uio/ lantur in bellis, fed illic quoq; uiolantur ab his qui do mi confucrint fallere.

HERONDAS

THEARIDAS

THE MISTEAS

9, Themifteas quum effet dates prædixit Leonidæ re gi futuram apud Thermopylas internecionem, tuin ipfius,tum commilitonum eius. Itacp quum à Leoni/ Hufnaniter da Lacedsemonem mitteretur, hoc quidem dtulo, ut tiunciaret

-ocr page 101-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-75

■nunciaret eucntura, fed re uera ne fimul cum alrjs peri ret, non fuftinuic ire, dicens ut pugnarem hue milTus fum,non ucferrem nuncia.Quis non admiretur in ua/ tc cam præfcntem animumCPræuidic exitium^nee eui tare uoluit.quum id licercthonefto titulo. Admirabi/ lis ctiam fuit Leonidx moderatio, qui uati triftia nun cianti non tantum no fucccnfuit,ut principum uulgus folct, fed Ô2 uitx Si famx illius confultum uoluit.

THEOPOMPVS

Theopompus interrogäti quo padfo quis regnum 91 tuto poiTit tueri,Si, inquit, amicis concédât iuftam liz Moderate bertatcm.pro uiribus interim aduigilans ne fubditi af ficiantur iniuria. Multis principibus exitio fuit, quod amicis nihil no permitterent,ciues iniuria affeótos ne/ gligeret.Hic tcmpcrantia adhibenda eft, ut princeps nec amicos alienet tyrannica fæuitia,nec patiatur illos regia familiaritate abuti ad quiduis audendum prx/ ter ius aduerfus plebeios, qui nimium iritati fepe re/ ges fuos excuflerunt,

Hofpiti cuidam iadati quod apud Thcopompi ci/ ues,philolacon,hoc eft Laconum amas diceretur,præ Argute ftaret, inquit, fi 4gt;iàootoxi'thç, ideftciuiumamansdi/ cereris,potiufquàm Laconum. Alter expeólabat ut fi/ bi pro ftudio erga Lacones agerentur gratiæ, At ille notauit hofpitem,qui alienx ciuitatis ftudiofus habe/ fi mallet qiùm fuæ, quû prima charitas debeatur pa/

k ». trias

-ocr page 102-

quot;is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;THEOPOÄIPI

triæ.Porro quifqui's alicnam rempub.uehemêtcr aJa mac,fuam quodammodo ui'tuperat.

«P

utrum meliorem duceret uitam,alioium ciuium,an fu Arg«tf am ipfius. Cum is refpondiflet fuam ipfius. Qui po/ teft,inquit,igitur ifta ciuitas ieruari, in qua quû multi fîntunus tantû bonus eft C Salfe taxauit oratoris ira/ prudétia, qui Lacedæmonios ac fefe laudarit cû fuorû ciuiû uituperatione. Probabat Lacedæraoniorû rao/ resjfed folus Helidenfîû,reftabat ut apud Helidcnfes non eftèt nifj unusuir bonus,cui placèrent honefta.

-ocr page 103-

APOPHTH. LIB. I


77


lt;liuturna,quod gcnns funt bctæ cucurbitæjcçtètum quæ paulatim augefcunt»ea ferre ætatem,ueluti quer/ cum ôi buxum»

Cuidam oftendend ciuitads fuæ mœnia, ac percon 97 tand.num ualidaöCalta uiderentunminime i'nquiufi/ na/ quidem funr mulierurntfendens ciuitatem fads muni/ tarn cfle fi uiros habeatzfin minus, nihil prodefle qua libet operofa munimenta.

Vxoriobiurgand, quod rcgnu humilius acminus 9» effet filqs traditurus quam acccpiffet: hacftenus igitur inquic maius,quod diuturnius. Ira Plutarchus in uira Lycurgi, Qux moderata funt in longum tempus du/ rantjöC hoc ipfo meliora funt.

T H E C T A M E N E S

Thedlamenes pofteaquäm Ephori capitis fenten/ 99 dam in ipfum pronuntiaffent, abfjt ridcns, Roganti/ bus qui aderant, an etiam cotemneret Spartanorum leges, Nequaquam inquit,quin gaudeo porius, quod haec mihi mulóla foluenda eft,quum earn nec indixe/ Mon contem dm cuipiam,nec à quopiam mutuo acceperim. Vir io noccns non accufauit patriæ fuæ leges,fed hoc félicita ds effe iudicabat, quod mod iuberetur, qui neminem ad mortem adegiffet, nec cuiquam deberet uitam nid fibi. Faccte mortis pœnam uocauit mulcffâ, rem atro/ ccmmolliore uocabuloGgnans.Iure autem cogitur (bluere pecuniam,qui cam uel extorßt abal{Q,uel ran . ' r nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k } tuo '

-ocr page 104-

’jrS T HERt CIÓ NIS' ET rilPPÓDAiïI

tuo fumpfit. M. Tullius hoc apophthegma (ïc uern'c Tufcul.quæft.lib.i.Cum Laccdæmonius quidam, eu/ ius ne nomen qûidem proditum eftjmortcm tantope fe cotempferic.uc quum ad earn duceretur,damnatus ab Ephoris,SC elTet uultu hilari atq? læco, dixiflet eié^ quidam inimicus.Contemnisne leges LycurgiCre/ fponderic, Ego uero illt maximam habeo gratiâ, qui me ca pœna muldlauerit, quam (îne mutuationc Si fî ne uerfura poffim difTolucre. O uirû Sparta dignum, ut mihi quidê qui tam magno animo fuerit,innocens damnatusefleuideatur.Pro 2.««THa’lt;xuTa Cic. uertif/ fe uidetur, uerfuram. Luiît autem contemptu mortis Theótamenes, quail mors leuior eflet mulóta, quam pecuniaria.quod illam quifqi de fuo poflit foluere,ob hanc multi cogantur ufuram aut uerfuram facere,

THERYCION

»00 Theryeion è Delphis rediens quu uidercc in Ifth/ mo anguftias à Philippi copiis occupatas, Malos in/ quit Ô Corinthrj portarum cuftodes uos habet Pelo/ ponnefus; AlluGt eo.quod grauiter animaduerti folec in eines quibus urbis portæ eommiflæ funt, iî eas indi ligentercuflrodierint.Multo magis aecufari merebao/ tur Corinthrj, qui totius Peloponnefi portas Philip/ poprodidifTent»

HIPPODAMVS

» Hippodatnusquo tempore Agis aduerfus Archi' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damutn

-ocr page 105-

apophth. lib. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

damûm aciem inftrudlam habcbat.fimul cum Agi de iuflus eft ire Sparcam, curaturus iUic ea quibus crac opus. An non inquit, honeftius eft ut pro Sparta for/ tern bonumcçuirum præftans mortem oppetâCAc Mors content poft fumptis armis,ftans^ rcgi ad dextram pugnan do interqt. Confultum uolebant illius fenedluci, quas uiribus defccta in bello non ita mukum effet habitu/ ra‘|momenti, in patria futura nonnulli ufui. excefferat enim annum oólogefimum.ipfc fibi non induKit.

HIPPOC RAT IDAS

Hippocratidas acceptis literis à Cariæ fatrapa in quibus contincbatur.Lacedxmonium quendâ quum fuiffet confeius inGdiarum, quas quidam ipfi ftruxe? rant,non indicaffc rem,fed Glcntio texiffc,Gmulcp ro/ gabat fatrapas quid de illo faeffuvus eflet, refpondit hunc in modum,Si quo magno bcneGcio ilium affed fti,interGce:Gn minus, eqee è regione, ut ad uirtutem formidolofum. Ingratitudinem erga bene meritum Moderate cenfuit morte pleólendam. Cæterum quod effet non per malitiam, fed per formidoloGtatem commiffum, ei fatis fupplicii iudicabat exilium .Nó enim ipfe ftru/ xerat inGdias,fcd Gbi metuens non prodidit.

Huie quu aliquado fuiffet obuius adolefccns quern , amator fequebatur,erubefcenti adulefcentulo,Cu his pudict inquit oportet ambulare, cum quibus cófpeótus non mutes colorcmtD ocuit ex improbis conuidtoribus ni

-ocr page 106-

8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C ALLICRATID AB

hilcapi ftuótus, nid probrutn Ôi ignominiam.

C ALLICRATID AS

4 CanicratidascIa(Tisprçfeôlijs,àLyfandriamicisfoI Iiatatus,ucunum quendamex inimicorutnnumero perraicteretipiis interimere, SC acciperet talenta quinz lujte quagi'nca.tametfi uehementer opus haberet pecunrjs ad foluendum nantis ftipendium, baud tarnen cóceG fit. At quum Cleanderqui erat illi aconfilqs dixifïet, accepiOem fi fuiflem Callicratidas, Et ego inquit, fi fuiffem Cleander.Mira ducis integritas,qui nulla pez cunia licet necefiaria uel ad hoe corrumpi quiuerit, ut in unum hominem pateretur aliquid iniquura fieri, fi mulc^ monuit in omni aólione fpeótandum efle dez corum perfonæ.Quod forte decuiflet Cleandrum,no decuifiet Callicratidem.Quod deceret plebeium,noii Temper decet principem,

5 Idem profeélus Sardeis ad Cyrum iuniorem, quo tum Lacedæmonq in bellicis focio utebantur, petituz rus petunias rei nauali necefiarias, primo ftatim die iufTit renunciari fe cum Cyro uelle colloqui.Quem ut audrjt bibere,expeólabo inquit.donccbiberit. Äc tu quidem abqt,quoniam intellexit eo die non pofic da ri conueniendi régis copiam, ne parum ciuilis habere tur. Poftero uero quum iterum audiftet ilium bibere, nec fe admitti ad colloquium, dixit tta curam habenz dam pecuniarum,ut ne quid tarne comitteretur Spar tainz

-ocr page 107-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81

ta indignum: moxcç inde rcceiïit Ephcfum,multa im Animojè precatus mala qs, q primi à barbaris fuirent ludibrio habiri,eoscç fua patientia docuiflent illos fiducia diui tiarû alqsüludere. lurauitép apud comités fcfe ut prû mum Spartam rediflet, nihil non fadturum ut Græ/ cos inter fe conciliaret,quo barbaris fièrent magis for/ midabilcs, definerétcç illius regis uiribus inter fefe pu gnantes egere . Quid non SC faciunt SC patiuntur ho/ mines ubi pecuniarû urget inopiaC At generofa Spar tani mens maluit pecuniam negligere, quàm cffœmi/ nati regis tertio pati faftidium , quû alrj leuioribus de caufis aequo animo ferant,fi uel poft totos fex menfes admittâtur ad regis colloquium. Deinde nihil impre/ cams eft ip(îs barbaris aut regt, fed ijs indignabatur, qui primi fua tolerâtia docuiftent eos ob opulentiam tantas criftas fumere. Nam fi (uiifenc omnes quales erant Spartani, opum ac uoluptatum contemptores, nunquamadtantam infolcntiam ueniflent barbari.

Poftremofingulariserat prudentiæ, quod perfpexit Prudenter Græcos non alia ratione pofte barbaris reddi formi/ dabiles, quàm fi pofitis inteftinis fimultatibus.mutu/ am inter fe concordiam fancirent.

Interrogatus quod genus homines eftent Iones, Li beri inquit mali,fed ferui boni: fignificans illos nefeire imperare ac libertate uti, fed feruitutem æquo animo ferre; uidelicet referendi ad fecundura hominu genus,

I iuxta

-ocr page 108-

8^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L LIC R A T r D A'£

iuxta didindtonem Henodi, qui per fe qöidetn no piuntjfcd parent reóla fapientu

-] Cum Cyrus ftipêdium mi'fififet militibus.CalIicraz Simile ante tidi feorfim xcnia,amicinæmonumenta:Supendiutn habetur pag. qm'Jcm acccpit,xcnia ucro rcmi(ït,negans fibi cû ipfo ji. dpof .6-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habendam amidtiâ, fed quam haberet pu/

blicam cum Laccdæmonqs omnibus, candem illi fez eu quoq? intercedere. Quid hoc animo incorruptiuSj qui totus ad reip.cômmoda fpeiftabah

,8 Apud Arginufas quu eflet nauali pugna conflilt;flû rus,atqî Hermon nauclerus diceret,bonum eiîe ab eó loco foluere, quod Athenienfîu triremes numero Ion? ge plures eflent.Quid inquit turn poileaC’ Atqui fuge Mors con rejgnominiofum eft Spartæ acdamnofum,cótra ma tempta nentem aut morfautuincere honeftiflïmu. Gloriam uitæ antcpofuit/cd publicam gentis,nó priuatâfuam . Ante confliftum peraóto facrifi'cio quum arufpek nuntiaret ex incenfis, excrcitui quidem portedi uiótO'^ .,^orseon riam,fed imperatori morte,nihil expaucfaótus.Haud tempta pencsunum,inquit,funtrcsSpartæ: Mefi'quidemor tuo nihilo deterius habitura eft patria, fed fi cefTcro hoftibus,aliquid dccedet patrix. Itac^ quum Clean/ ‘ drum pro fe ducem deOgnaftetnaualem pugnam ag greftus eft ac pugnando intcrijt.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L E A R C H V S

10,. Clearchus militum auribus fubindc fbletinculcare, i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Militi

-ocr page 109-

AP O FH TH* fil-, I

Milititnagtsefrcmetuendu im pc ra to rem qùàmho/' ftem:quxuox mortem minabatur militi gt;nbsp;qui paruin, gnauiter fe gcffiffet in prælio. Honeftius auté eft cum laude uitam impendere patriæ , quàm cum dedecore pœnæ. Hoc dictum non quiuis milites laturi fint, fed hi facile fcrebant.quibus matres domi folent ædicere, ut aut uidtores cum armis redirent. aut mortui in arz mis referréntur.

CLEOMBROTVS

Cleombrotus Paufaniæ filius, cum hofpes quidam » controuerfiam haberetcum patre dcuirtute.tantifpcr inquit pater eft tc præftantior.quoad tu quoqj genuc ris.Ciuiliter dctcrruit hominem à contentione, quod pater uel hoc nomine fuperior effet, quod filiu dedif/ fct patriæ.quutt, nondum pater effet.

CLEO MENES

Cleomcttcs Anaxandridæ filius,dicere folet Home rum cftc poëtam ciuium Lacedæmoniorum, Hefio/ dum ucro Helotum.hoc eft feruoru, quod ille docuifz fet quomodo gerendum fit bellum, hie quomodo coz lendi agri. Nam ut ante didlu eft, Laccdæmonfj tanz tum ad bellicas res inftituebantur, coque humiliores operas,ÔC artes manuarias feruis committebant quos illi uocant Helotes.

Idem cum Argiuis feptem dieru padlus inducias, 15 quutnobferuansdeprehendiftet illos tertia nocte in/ V4frc 11 dulgcre

-ocr page 110-

84


CLEOMENIS


dulgerc fomno,Gduda uidelicet induciarum, adortus eft eos,ÓC alios interfecit,alios abduxit captiuos.Cxte rum quum illi probro daretur uiolata iurißurandi fi/ des, De diebüs.inquitjpaótus fum, noóles non addi/ tæ funt in iureiurando. Quanqua Ói alioqui,quicquid’ mali quis fecerit hoftibus,id apud deos amp;nbsp;apud ho mines habetur iuftitia præftantius, Verum huic ma/ gnifi'cæuoci non refpondit cuentus. Nam ÔC urbe cu/ ius gratia uiolarat cóuenta,fruftratus eft,co quod mu lieres dctracftis è templis dcorum armis illu ultæ funt: pcrindc quafi d ijs ipiis quos contempferat pœnas de ipfo fumentibus.Poftrcmo uerfus in dcmentiam,ipfe fibi gladiolo qüoda fodit amp;nbsp;incidit corpus à talis ufqj ad loca uitalia, itacp uita finiit,ridens Si ore diduótoi In hocapophthegmate nihil habes imitatu dignum, utile tarne exéplû ad uitandâ iurifîurâdi uiolationem.

-ocr page 111-

APOPHTH. LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8$

monet non efle tutum cos maledidis iritarc, quitus in manu eft quuna uclinc reipfa lædere : ad hæc non opottere potetes humiliorum diólis admodum com/ ßioueri. Satis enim ùindiôtæ eft, quod licet quu libet ulcifci.quu illis nihil aliud reliquum fit, male loqui, Venerunt ad Cleomenem Samioiu oratorcsgt; hor i« taturi ut cum Polycrate tyranno bellum fufciperet: id quum feciftent oratione plusæquo prolixa.refpondit in hunc modum. Quæ primo loco dixiftis non mcmi ni,amp;ob id ne media quidem intelligo, quæ ucro dixi/ ftis omnium poftrema non probo. Admonet multilo quium non folum moleftum efte auditori,ueru etiam ad pcrfuadendum inutile, præfertim apud principesgt; turn uarqs curis occupatos.tum auribus faftidiofis. Pirata quidam populabûdus difcurrebat per agros 17 Laccdæmoniorum. Is ut captus eft, rogatusquur id aufus cftet.Quoniam,inquit,deerat mihi commeatus Audacia quern militibus præbcrem, ad eos ueni, qui 5C habe/ bant,nec fpontc dabant,ui erepturus. Ad id Cleome/ nes,Compendiofa,inquit,malitia, Deteftatus prædo nis ncfarium fcelus.probauit tarnen orationisexpedi/ tam brcuitatem.

Cum improbus quidam ipfum conuicrjs inceflcret, is tsu ideo, inquit, tu maledicis omnibus, ne fi uelimus refpondere ocium habcamus uiciffim de tua dicendi malitiaî Vt c Riblimi contempfit maledicum.ncc ullo

I } refponfo

-ocr page 112-

gS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clêomenis

refponß, nee alia pœna dignutn iüdicauit hominetn nullius rei gt;nbsp;cui nihil effet præfidfj præcer inaledican» linguam. ,

quot; Cura è ciuibus quifpiatn apud eum diceret.bonum regem omnino erga omnes mité ÔC placidû effe oporz rrhtte tere,Sed hadlenus inquic,ne Ht côtemptui:(îgnifîcans erga improbos raanfuetudiné nimiam effe inutiletn ciuicati, notansq^quorudam raores,qui principes uez heménter bonos ôC clementes,quum impenßus ama/ rc debuerint difeunt haberc contemptui. Eft quidem præcipua üirtus in principe comitas ac manfuccudo, uerum ob malorum ingenium hæc ita temperanda, ut principe fua conftet autoritas.

io Cum diutino morbo ucxatus,expiatoribus ac diui^ Argute nis aufcultaret, ante non folitus id faccre, quodam id admirante,quid miraris inquit^Non enim idem fum nunc qui tunc eram.Cum ante non Gm idem,nec pro bo cadem. EluGtille quidem inconftantiæ reprehenz Gonem^uerum tarnen eft,non eadem placere feni,qug iuueni placucrant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sophifta quodam de fortitudtne multa differente Dew«« nbsp;nbsp;nbsp;Cleomenes. At fophiftæ dicenti, quid rides Cleo

menes audicns de fortitudine differentem, præfcrtim quum Gs rexC Quoniam inquit ô amice G hirundo dé fortitudine loqueretur, idem facerem quod nuc facio; Sin aquila,magno Glentio aufcultarem.Vifumeftinz

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eptum

r

-ocr page 113-

A P O P K T H. L I B - ï

eptuttî cjuéquam de fortitudine magnifias nti ùerbis* -qui ipfe nihil fortiter geffiflet unquam, nec aliud pof/ fitquàm hirundinisinmoremgarrire» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Argiuis profîtentibus fe prions cófliótus fortunam zt in qua uióli fuerant,iterato prælio farcireuelle, demi/ ror inquit,fî duarum fyllabarum acceflîone faifti eftis meliores quàm eratis prius. Huius apophthegmatis argutia latine reddi non poccft.Nam Græds MaX'æS pugnarc eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redintegrate pugnam.Inter

hæc duo ucrba nihil intercft,nifi quod poïterius fupe ratpriusduabus fyllabis Siva,

Quidam per conuidum ilium dixcrat delitrjs dedi/ tum. At hoc.inquit.iàtius eft,quàm iniuftum effe. At tu pccuniarum amore teneris, quû quod fatis eft poG (ideas.Argute fîgnificauit neminem efte pofte iuftitiç Belk rrtort» tenaeem, qui fupra quàm fatis eft congerendi ftudio tenetunadhæcftultûefte,quialtcrilcuiusexprobrai . • uicium, quum in ipfum ilico grauius crimen poffit rc/ torqueri.

. Quidam ut Cleoracni cantorem quendamcómen daret, quum alqs multis nominibusprædicabatho/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

mincm,tum illud in primis aftïrmabat, eum eftecan/ torcm inter Græcos præftâtiftimum. At Gleomenes inutilis oftenfo quodam ex bis qui aderant,atpcr deos hic in quit.apud me iuris condiendi artifex.Contcmpfitarz tem ad folam dclciftationem utilem.

Mæander

-ocr page 114-

CLEOMENIS

tlt;î Quodam interrogante, quur Argiuos cum Laccdç monqs bellum gerentes.quum fæpenumero uiciffent tnduflrie non deleuerint.Ne optauerimus quidem,inquit,illoS deletos, ut habeamus qui iuuencs noftros exerccant, Perfpexerat egregius dux corrupi iuuentutem fi per/ mittatur ocio, luxus acmalorum omnium magiftro.

-ocr page 115-

A P o P H T H. L I BI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8. ^

ignominiofam iudicabattnetu morns,ut alicnx quo/ que timiditatis monutncnta pucaric ab iuucnum ocu lis fubmoucnda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Clcotnencsquum amicus quidam hofpiti in phidi x» ■ ' ' ' tqs nihil appofuiPfec nifi uinum nigrum, ôC pane igni duratu.fucccnfuithominidiccns erga percgrinos non oporccre nimium xaKwvi'^a/j. Seuericas eft fi quis à fe ipfo exigat uicftura duriorem,at inhumanitatis eft hp Ipitcm eodem compellerc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

CLEOMENES ALTER

Cleomcnes Cleombrotifilius,cu quiCpiam ipfi do/ i? naret gallos gallinaceos pugnaces,ac munus fuum or nans uerbis, diccrct illos ob uiótoriam pugnando in/ tcrire.da igitur, inquic,mihi aliquot ex his qui hos oc/ cidunt.Nam iUi His funt præftantiores. Vir militaris ad bellum torfit omnia.Quifquis laudat uiólum, illu/ ftrat uiótoris gloriam.

LABOTVS

-Labotus cuidam apud ipfum prolixiore utenti fer/ 5° mone. Quid mihi,inquit,de re pufillajoga texis pro/ oeraiaCQuanta res eft, tantam oportet ôi orationena eftc qua uteris.Eft hoc omnibus Spartanis peculiare, offendi fermone,quàm caufa poftulatjongiore, adeo nufquam no placebat frugalitas, Na ad eaufam non -magnam adhibere fuperuacuam uerboruni copiam, luxurix genus eft, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ‘m tEON/

-ocr page 116-

90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LEONT YCHIDÜË

LEONTYCHIDAS PRIMVS

eft pro re nata nouare confilia. At fine caufa fubinde alium fîerfiinconftantiæ uitium eft.

Idem rogatus à quodam quo paólo quis bona qug adfunt tueri ualeret,Si non omnia, inquit.fortunæ crc rrudentcr diderit.In animi bona nullu ius habet Fortuna. Tum externa bona reddemus nobis ftabiliora ,fi quædam fepofuerimus,ncc fortunx uolubili commiferimus. At funt principes qui profercndæditionis ftudio, (émet in periculum côtjciuntjne hoc ipfum quod habent im perium amittant : multi item diuites augendæ rei ftu/ dio quicquid habent totum committunt nauibus.

, Interrooatusquidpotifli'mumoporteretpuerosin/ p4g. JO. rfpo. g^’^tios diicere,quæ illis,inquit,ubi ad uinlem xtatcm peruenerint ufui fint futura.

Sobrietas ßme bibercnt,ne,inquit, pro nobis alq,fed nos potius pro alfjsconfultemus, Salfiffimc notans uinofos non eile ad confultandum idoneos.fed falubrium confilio rum parens eft fobrietas.

jç Leontychidas unus è fentorum numero,quos ferut Lacedæmonqs fuifle uiginti odto, cum Corinthi ece/ naret apud hofpitem, rogauit num illic ligna quadra/ tana/

-ocr page 117-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91

tatiafccrenó.illo negante. Quid igi£inquit,G quadra/ ta nafcerentf, facerctis rotundaC Ita Plutarchus in uita Lycurgi.Quanquâhoc alibi refertur altcrius nomine,

LEONTYCHIDAS ALTER

Leontychidas Ariftonc natus, cuidam ipfi dicenti, quod Demarati amici, male de eo loqucrenf'. Per de/ os,inquit,nihil miror, quandoquidem nullus illorum de quoquam bene loqui poffet. Docuic contemnen/ dam eile malcdicentiam quæ non à iudicio,fed ab ani mi morbo proficifcitur. Qui uero paffim maledicunc omnibus,cos palam eft id naturæ uitio facere, non ex eorum merito quibus obtreólant.

Cum porta: illi proximæ.claucm draco ctrcumuolu ï7 tus effet complcxus,idcp augures affîrmaret effe por/ tentum.Mihi,inquit.ncquaquam uidctur,fcd(î clauis fuiffct circumplexa draconem,portêtum crat. Lepide Lcpidc irrifit hominum fupcrftitioncm.qui terrentur his quç cafu,nec prætcr naturam accidunt. Hune mortalis in/ genq morbum alunt augures,arioli,arufpices,ac diui/ ni.Verum ubi quis præter redlum Si honeftum infti/ tuit nefaria côfîlia, turn oportebathorrere portêtum, amp;nbsp;aliquid magni mali fequuturum expeôlare,

Philippus quidam erat profites Orphei myfteria, jS

amp; his alios initiate folitus Js quum effet extremæ pau supcrjlitio pertatis, tarnen apud Leontychidam diceret eos qui apud ipfum Qrphei facris initiati effent,poft obitum

m 1 fore

-ocr page 118-

’9-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' LEONTIS

fore bcatos. Quin igi'tur inquit ô demes,quamocyffii* me uitam abrumpis, ut definas infeJicitatcm tuam ac inopiam deplorareC O animum ab omni rupcrftitioz ne liberum. Poft banc uitam Felices crunt, qui hic pie iuftecß uixerint,non qui fidtis cercmonqs fuerit initia tus. Hoc perfuafura crat Lacedæmonijs, qui hic pie uixiftent,eos ab obitu fieri diuos.

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LEON

J9 Leon Eurycratidis filius intcrrogatus,in qua tâdem urbe aliquis poftit tuto uita agere. In ea inquit, quam qui incolannneq; plus poflidentjUeq^ minus,ôi ubi iu Ae^uaïit ftitia uigeat, iniuftitia fit imbccillis, Grauiter admoz nuit æqualitatem efle pacis Si tranquillitatis altricem, inæqualitatem feditionis efle feminariu,nec ibi locum efle iuftitiæ,ubi utquifq^ potcntioreft.ita licentius op primit imbccilliorem.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mas

-ocr page 119-

A P O'P H T H.-L’I B« I rnas linguæ thcfaurum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

lbonidas

Leonidas Anaxandridç filius,fratcr Clcomcnis,eui 41 dam ad ipfum ica loquenn.cxcepto rcgno»nuUa re no bis præftas,At inquit.ni uobis fuiiïem melior, no ef/ fem rex.Modcratilîimo diôho ÔC refellit conuicium, ÔC -Moderate fuam dignitatem fîbi défendit. Etenim ubi reges non nafcunturXcdciuiüm CufFragpseliguntur, hocipfo pu blicis calculis princeps iudicatus eft exteris melioh quod ad regnum afeitus eft.

Cum ad Thermopylas profîcifceretur, cum Perßs 4? cóflicftaturus.uxori Gorgoni rogäti,fi quidipfi man/ daret.Vt bonis,inquit,nubas,bonoscpliberos parias. Hæc uox teftabatur illu animo præfagifte interitum, crauiter nec hac præfenfionc deterrituseft ab expeditione,pul cherrimum efle duces pro patria pugnante oceübere. -

Ephorisdicentibus quod ad Thermopylas profici 44 \ feens paueos fccu cduccret, ad hoc, inquit, negocium ad quod proficifeimur C Indicans fatis multos educi Argnu ad moriendum in bello.

Rurfusquum Ephori pcrcontarcntur,fi quid pixtc 45 rea rci facere ftatuiffet.nihil aliud inquit, quam uerbo Mon contem tenus impediturus barbarorum tranfitu, fed re uera pro Græcis moriturus. Egregium imperterriti pcóto/ ris documentum, in cauÈ honefta piac^, nec certam.

mortem horrefeere.

Vbi

-ocr page 120-

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LEONIDAE

'4« Vbi pcruenerat Thermopylas, fie cotnmîKtones affatus eft, Aiunt barbarutn in propinquo elle, nos autem tempus cerimus. Nunc enira peruenimusad Barbaros, quos aut uincamus oportet, aut uióti mo/ ti amur,

47 Quodam ita diccntc.prx iaculis barbarorum nec fo lem uidere licebit,An non,inquit, lepidu fueriufi cum Ulis fub umbra pugnaturi fumus C Quid hoc animo fortiusç'Ad mortem eunti etiam iocari libuit Sed lu/ dens interim metu exemit fuoru animis.Hoc apoph/ thegma refert M.Tul.Tufc.quæft.lib.i.ueluti de igno to,E quibus,inquit,unus quum Perfes hoftis in collo/ quio dixiffet glorians,folem præ iaculorum multitudi ne, SC fagittarum umbra non uidebitis, in umbra igi/ tur,{nquit, pugnabimus,

Cum alius quidam militum de hoftibus dixiffet, Amwofe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propc nos,0C nos,inquir,prope illos : iîgnifîcans

ob id non minus imminerc diferiminis hofti cp ipfis.

49 nbsp;Cuidam dicenti, Siccine cum paucis aduerfus mul/

tortiter (qs beUf fortunam experturus hue ueniftiC Leonidas, Si putatis,inquit, me multitudine fretum hue ueniffe, neGræcia quidem omnis fan's fit, Siquidem ea ad barbarorum multitudinem collata exigua portio eft: Sin uirtute, SC hie numerus fuffecerit. In bello iudica/ uit plus habere moment! qualcs ducas milites, quàm quàm multos.

Altert

-ocr page 121-

APOP HTH. LIB. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö5

Altcri cuidam diccnti quod cum paucis aducrfus multos conflidurus fret, Immo multos, inquit, duco ut morituros.Hoc conucnit cum eo quod ante rcfpon dit Ephoris.

Xerxes Leonidæ fcripfcrat, Si definas 6fOM«X0/'» id eft, cum dqs bellare fed meis te copqs adiunxeris, potes Græciæ fieri monarcha. Huie ita refpondit, Si nouiflies qua; fint in uita honefta,abftinuiffes à concu pifeedis alienis.Mihi uero potius eft pro Græcia mo/ ti,quàm in populäres meos gerere monarchia. Quid tam impium eft,quod mortalium uulgus non admit/ tat ampli principatus gratiaC At hie prius duxit hone ftam mortem pro amicis liberandis oppetere, quàm monarcha faeftuseos feruitute premere, à quibusue/ nerat depulfurus feruitutem barbarorum.

Rurfus quum Xerxes fcn'pfiffet.mittc arma, refcri/ 5x-pfit,tieni SC cape. Maluit in armis mori, quàm tradi/ Animofc tis armis turpitcr de uita cum hofte pacifei.

Cætcrum ubi iam adornarct cum hofte conflige/ $5 re , belli duces admonucrunt, expeeftaret reliquos focios. Non adfunt, inquit, qui pugnaturi funtC An nefeitis eos folos cum hoftibus pugnare,qui reges uerentur ac metuuntCNon putauit eos expedandos, qui ad præfcriptum ab imperatore tempus non ad/ cftent.Rcliquos etiam fi adfint non pugnare.

Milites fie adhottatuseft, Ita prandete commilito/ $4 nesmei

-ocr page 122-

. '■ .LO C H A DI '■ '

nes mei tanquâapud inferos cœnaturi.F-îçc uox ïgna uis ademiilcc animu^at uiris fortibus addidic, admo* nens ns cibo uinoép graues uenirent ad prælium, auc certepro patriafortireroccumberent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

55 Idem percontanti quam ob caufam fortes uiri glo/ Srfp/fWcr riofam mortem ingloriæ uitæ anteponant,Quoniam inquitalterû naturç propriu.altcrû peeuliariter fuû ef/ fe dueunt. Nam naturæ benefîcio uiuunt ôi ignauiflîz mi,at honefte mori no contingit ni(î uirtute præditis.

Cum cuperct iuuenes cœlibes,ut eflent incolumes, Humdnitcr abeffe à belli pcriculo,fciretc^ illos id minime laturos, fîngulis illorum tradidit fcytalas,id eft epiftolaru La/ conicarum genus, cumq^ his milît illos ad Ephoros. Cum uerotreisetiam ex hisqui grandiores iam du/ xcrant uxores optaret faluos, ac ßmili prætextu able/, Animofe gare conaretur in patriam, incelleôlo dolo non fufti/ nuerunt accipere fcytalas. Quorum unus ita fe exeufa uit,non prçco,fcd pugnator te fcquutus fum. Alter ue ro hic,inquit,manens cro melior. Tertius porrô,non poftremLls,inquit,horum,fed primus inibopugnam* ' Vtruhicpotiusadmirariconucnit,ducisneanimum, qui de fe nihil follicitus ,eoru incolumitati profpexit» quos adhuc uiuere referebat patriæ.an in ætate flores ti tantum uitæ contcmptumC

L O C H A D V s

Lochadus PolyÆoidx fîlius,Sironis pater, nuntian

-ocr page 123-

APOP HTH. LIB. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

ti quod è fîlqs ipfîus alter interiffet.OKm fciebam, in/ quitàlli moriendum cflc.Nihililli uifum eft nouæ rci, Fortiter fi mortalis natus moreretur, nec magni referre paulo ferius citiusue uita decederet, cui otnnino breui Foret decedendum,

LYCVRGvs

Lycurgus is qui Lacedxmonqs leges cod{dit,quum 5S conaretur ciues fuos à moribus præfentibus ad temz pcrantiorem uiuendi rationcm traduccrc,cosép uirtu tis ôihoncfti ftudiofosreddere: nam erant corrupti delicijs’.duos educauit catulos, codera pâtre cademt^ Edueatio matte progenitos .quorum alterumpaffus eft domi lautioribus uefci cibis, alterum cduCtum uenatibus exercuit. Dein quu ambos produxiffet in fom apud multitudinera.pofuit illic fpinas.Gmul ôi efcas aliquas delicatiorcs’.mox cmifitlcporem. Quum uterc^ rape/ retur ad afiueta, alter ad efcas, alter leporem inuadc/ ret, An non uidetis, inquit, ciues duos catulos, quutn eiufdem fint generis, tame ob diuerfam educationem admodum diftimiles inter fefe euafifle.plustç ad ho/ neftatem momenti habere cxercitationcm quam na/ turamCSunt qui di cat ah illo producftos catulos, non qui ex qfdem parentibus eflent nati.fed quorum alter effet ex ignobili canum gcnere.qui aluntur ad acdium cuftodiam.alter ex his qui aluntur ad ucnandum.De inde qui erat ex ignobiliore genere exercuit ad uena/

n turn

-ocr page 124-

98 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LYCVRGI

tum, alte rum qui erat ex præftantiore genere tantum delitqs exercuit. Dein quum uterœ ferretur ad ea qui bus aflueuerat, atqj hoc pado paîàm omnibus feciG fet Lycurgus,quantum inftitutio ualeret, turn ad me/ liora,tu ad deteriora,dixit: Proinde ne nobis quidcm ô ciues nobilitas quam miratur hominum uulgus,du ótuCj^ ab Hercule genus profuerit, nifî ea geflerimus perquæille mortalium omnium clariffimusac gene/ rofîflïmus extitit, ac per omnem uitam quæ honefta funt ôi difcamuSjSi exerceamus.Repperit uir ingenio fus uiâ,qua multitudini philofophicis rationibus non fatis idoneæ, Virtutis imaginera ob oculos poneren tnagis enim raouent ac penetrant in aniraos quæ cer/ nuntur, quàra quæ audiuntur » Quod autera ille fecit in ciuitatc, hoc cuicp patrifamilias in fua dorao, cuicç moderatori in fuo grcge faciendum eft. Res quidem efficax eft natura.fcd potentior eft inftitutio, quæ ma lara naturam corrigit amp;nbsp;uertit in bonam, Quales na/-fcantur liberi nulli in manu eft,at ut recfta inftitutionc euadant boni,noftræ poteftatis eft.

59 Quoniam intelligebat æqualitatem Si ad frugalita/. tem Si ad concordiam in primis conducere, fecerat no uam agroru partitionem, Si in iîngulos ciues æquam portionem diftribuerat.Ferturitatç quum dein expe regrinatione rediens iter faceret per agrum recens de/, meftum, confpiceretcp manipulorum aceruos ordinc pofitoS

-ocr page 125-

APOPHTH.LIB.I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

po(îtos 82 æquales, deleólatus eo fpcótaculo cüm rifu dixiffe comitibus, Vc tota Lacedæmon uidetur mul/ torum ede fratrum.qui nuper inter fe diuiferint hære^ ditatem.Bono principi nihil iucundiuseft ciuium coti cordia,rurfum tyranno nihil formidabilius.

Idem quu indudhis nouis tabulis debitores çris alie «îo ni liberaiïet, iam 82 ea quæ quifcç priuatira in ædibus habebat ex æquo partiri tentauit, quo funditus c ciui/ täte tolleret difcrimen opum 82 inæqualitatem : Sed Diuitidrutn quumcernercteosægre laturosmanifeftam rerûab/ lationemjdem occultiore uia facere aggreffus eft,Mo netamauream fimul ô2argenteam abrogauit, inftiz tuitcç ut dues ferreo duntaxat nummo uterentur, 82 ad huius permutationem, totius fubftantiæ modum præfcripfit. Hoc facto omnis iniuftitia exulabat ab Lacedæmone. Nelt;ç enim iam furari, necç largitioniz bus corrumperecorrumpiùe,necç fraudare dolo.nec^ rapere per uim quifquam poterat.quod neccelari uaz leret,nec parare magnificum effet,nec uti periculo ua^ caret, nec importare aut exportare tutum foret. Hac arte uir folertis ingenrj.quibus diuitiarû contemptum perfuadere non potuit,diuitiarum ufum fubtraxit, ac reponendi ftudium negociandicç materiam ademit»

Adhæcquicquideratrerum fuperuacanearum è ci ùitate eqciendum curauit.adeo üt nec negociator, nec fophifta,nec uates,nec circulator, nec lautitiarum artiz a 2* fex

-ocr page 126-

100 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lycvrgi

fcx Spartam ingrederctur. Ncqj cnim pafTus eft illiç eflc pecuniam talibus utilcm : tantum ferrcam mone/ tamcadit,quæ pódcre Æginctico çquabat minâ,ualo re æreos quatuor. His remedris expugnauit auaritia. et Cæterum quum ftatuiffct inuadcre dclitias lu/ xumf^, ôi in hisquoq; tollere diuitiarum admiratio/ nemjnflituit fyflîtia,hoccft conuiuia publica.Pcrcon tanti ucro cur ea conftituiHeufic ut in fi'ngulis côuiuijs Comniunitm pauci cum armisdifcumberét.Vtinquitexpcditi iint ad parendum imperatis,amp; iî quid tumultus incident, penes paucos fit deliôtum,fitc^ inter omnes potus ac cibi æqua portio, denicç no folum in efculentis ac po/ culentis, uerum ne in ftratu quidêm aut uafis, autalia re quacunq;,plus haberetdiues quàm pauper. His ra tionibus quum diuittjs detraxifletadmirationem.po fteaquam nemo erat, qui uel uti pofifet illis uel often/ tare,dicebatamicis,quàm præclarumeft ô amiciu'pfa rèdeclarafle cuiufmodi fintdiuitiæ.fîquando cæcæ Tu$Xog 0 lunt.carétcp fpeôlatoribus Si admiratoribus. Intérim wAoi/Toç obferuabat, ne quis prius domi lumpta cœna uenirec ad publica conuiuia, expletus altjs cibis, alioue potu. Quod fi quis cum cætcris non biberet ederetùe, eum uituperabantjUt qui alijs edulfjsdelinitus abhorreret à ui(ftu communi.Porrô qui palàm conuieftus eflet id fecifte.ei mulcfta dicebaïf. Vnde Agis qui multo poft Lycurgum tempore rex fuit, debellatis Atheniéfibus domum

-ocr page 127-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lol

dotnutn rctierfus, quum uellet unum dicm coenatn ca pcre cum uxore,miffus è fyffitiis pofcenti.praefcóli mi Ùtiæ non mifcrunt.Ea res quum poftcro die innotuiG fet Ephoris,mulótam illi dixerunt. In eodcm fado ge minum exemplum nobis eft proditum, priraum fru/ galitatis, deinde feueritatis, quum in caufa non graui leges nee regi pepercerint,

Sed Lycurgo euenit, quod fere folet his qui eu cor/ ruptis populi moribus bellum fufcipiunt, Diuites hoe genus cóftitutionis indigne ferebant, coorticp funt in ilium, ôê no folum conuiciisinfedabantur,ueruetiam faxa in ilium iaculabatunconantes eum lapidare.Ve/ rum quum urgerent perfequentes,dilapfus eft per fo/ rum,acreliquos quidem fugiens anteuertit. Alcander autem pertinacius infequens fufte refpicienti in tergu, extudit oculum. Hunc Alcandrum quum noxæ dedi/ Kodente turn publico decreto accepifiet puniendum »necullo affecit incommodo.nec incufauit.fed quum fui inftitu ti focium haberet,effecit ut amp;nbsp;ipfum Lycurgum, 2lt; ui/ tæ rationem quam cum eo egerat prædicaret : nec ui/ dum modo,fed uniuerfam ciuium educationem ama ret,quam Lycurgus induxerat.Porro mali quod acci/ derat monumentum locauit dicatum intcmplo Mi/ neruæ,cuiab æreo delubro nomen Chalciœcc, dcæcp cognomentû addidit ut optiletis diceretur ; nam Do/ res Lacedacmonem incolentes,oculos optilos uocant,

n } ab

-ocr page 128-

\0t

LYCVRGI

ahopto quod Græcis fonat uideo. Ec hi'c habemus gcminum exemplum : altcrum admonens non abfq? difcrimine mores ciuitatis corrupcæ uicqs, ad meliorê firugem reuocaritalterum infignis tolerâtiæ,quæexho fte capitali reddidit amicu ac propugnatoré : que etiä ß necaflet,ut ipß licuit.nihilo tarnen minus ipfe fuiflet lufcus,ÖC uno legum fuaru defenfore minus habuiflet, Ä4 Percontanti quam ob caufam non uteretur legibus Pr«rfentfr (cnptis,quoniam,inquit,eruditi qui funt, reótecp edu/ cati,probat quid pro ratione temporis expediat:ßgni ficans fcripturam non mutari.quum pro uarietate oc/ cafionum uir probus Öi fapiens fæpenumero cogatur mutarcconfilium.Ea res nominatim præfcribi nó po/ teft. Satis eft dues honefte fuifte inftitutos, Hi fua fponte uidebunt quid pro tempore fadto fit opus.

Rurfum aiqs percontantibus quam ob rem ftatuif/ fet,ut ad ædium culme imponendum fabri fecuri ute/ rentur,ad fores uero addendas fola ferra,nec ullo alio quot;Frugiiliter tnftrumento, Vt, inquit, ciues mediocritatem feruent in omnibus quæ in ædes inferunt.neqj quicquam ha/ beantearum rerum,quç apud alios funt admirationi. Videbatur enim indecorum,fi peroftium rude acui/ Ic fupellex inferretur exotica,precio chara.arte opero/ fe.Id ne fieret,ipfæ quodammodo fores admonebat. Hine aiuntaccidifle,quod Leotychidas primus apud p42.i7.4po. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rex,quu ccenaret apud quendam,cerneretc^

tedtutn

-ocr page 129-

apophth. lib. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IOgt;

tcólum domus fumptuofo apparatu fadlum, ac îacu/ naribus ornatum.rogabat hofpitem,num ligna apud eos quadrata nafccrentur : adeo luxum cffe putabat, naturam artificio corrumpere.

Rogacus aliquado Lycurgus quam ob rem uctuif/ ee fet fcequeter aduerfus eofdem expeditiones agere, ne inquit, dum crebro fefe defendunt, bellandi peritiam ufu colligat.Vnde ÔC Agefilaus grauiter accufatus eft, «r dtt/ quod crebris in Bœotiâ expeditionibus ac bellis,The banos Lacedæmoniorum hoftes ad repugnandu in/ ftruxiflet.Nam cum Antalcidas uidiftet ilium fauciu, exprobrauit quod Thebanos præliandi artê docuiO fet,quum ante nec fcirent bcllare, nec uellent, Præcla/ ram,inquit, doArinæ tux mercedcm babes,qui The/ banos nec animatos ad belladum,nec excrcitatos, uel inuitosconfuefeceris docueris^bellum gerere.Hoc ftratagema latius etiam patet,uidelicet ne fçpius cum ijfdem litigcmus aut contendamus, nc tandem aftue/ ti, uel contemnant nos, uel fuperent.

Alio quopiam pcrcontate, quam ob rem uirginum 6-j corpora curGbus,ludis,difcorum ac telorum iaótibus fatigarct'.ut, inquit, fœtuum profeminatio ab ipfa fta/ tim radice, ualidum in ualidis corporibus initium fu/ mcns.reóte gcrminet,Siraul ut ipfx in perferedis par/ tubus, facile Gmul ÔC generofe certent aduerfus parien di nixus dolores^; poftremo fi qua incidat neceffitas poftint

-ocr page 130-

104

LYCVRGI

poflTint pro fe, 0£ pro libcris,ó2 pro patn'a pugnare. Incellexic uir prudens quanta rerum publicarum pez Fofwi«« ftis (1C ocium acq? ignauia. Cótra moderatos labores mafcuU gciam corpora reddcre turn firmiora gt;nbsp;tum falubriora, unde nee uirginibus permißt in ocio uiuere, fed has quoc^ mafculinis exercitijs quodâmodo uertit in maz fculos,quum in plerifque ciuitatibus per delitias ac luz xum mafculi transformarentur in foeminas.

tfS Cæterum quum effent qui uitio datent, quod uirgi nes in pompis ac ludis folénibus nudas exhiberet ocu lis omnium,caufamc^ cur id inftituiffet requirerét, Vt qfdem inquit,cum mafeulis rationibus inftitutæ,nihiz Io One tilts inferiores uel robore, uel falubritate corpoz rum,uel animoruuirtute ac generofitate ffudioep uez Additum ex rx laudis,uulgarem autem gloriam contemnanc Vn aho loco per de tale qiiiddam Fertur de Gorgone Leonidæ uxore. Cum quædam ut probabile eft, extera mulier illi diz xiffet,Solæ Lacænæ uiris imperatis,refpondit. Nimiz rum folæ uiros parimus.Hoc exemplum nec in mafeu lis, nec in puellis imitandum cenfuerim : haólenus taz men conducit, ut ftupidum pudorem qui frequenter obftathoneftis adionibusab ætate tenera excutiaz mus, ftatimc^ difeant nihil effe uere pudendum præz ter turpitudinem.Innumeras uero reperias quæ nuda fudor pr^/ tæ uehementer erubcfcant, fî quid præter honeftum poficruf dixerint feccrinttie no mutent colorem. Sunt item inz

numero»

-ocr page 131-

AP OPHTH, LIB» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10$

txumeræ, quitus amiólus uilior cultusc^ (împlicior ge nas rubore tingat,cocra gloriofum elTe ducât (î fplen/ dido ueftitu pcodeanc in publicu, negligences earum' rerum, qux uerum probru ueram^ laudem adfecut, Ciues qui à nuptijs abhorrèrent, cœ’iibesc^ uiueve mallent, à fpcólaculis quibus nudi pueri incedebant arcebat Lycurgus,aliasep addebatignominias.hac ac te prouidens diligenter, ut ciues creandis liberis opez ram darenc.Quum cnim mos effet apud Lacedæmoz nios,ut iuniores fenioribus multu honorem cultumq^ præftarent, hoc honoris ademit qui coiugibus duôlis nollent augere ciuium numeru. Vnde nec illud in Der caUiatus cyllidam diôlum reprehendit quifquam , quu camen belli dux effet probatiffimus. Cum enim aduenienti iuuenis quidam non affurgeret.atcp ille diceret,no mi hi affurgens ceffiftimec tu,inquit, mihi ceffuru genuiz ’ fti. Tarn procax iuuenis diôtum in feniorem, eume^ bellica laude celcbrem nunquâ tuliffet populus Sparz tanus,nilî propeffimis ciuibus habuiffet .quifponz te fteriles effe ftatuiffent.iiec agnofccrent quid patriæ deberent. Nam rem propius intuentibus non ita maz gnum diferimê cft,inter cum qui ciuem occidit, K qui ciuem reipub.dare quum poffit reeufat»

Cuidam percontâti quam ob caufam legccauiffet, 70 ut fine dote uirgines elocarentur, Vt.inquit.neqj proz vxor peer inopiara ulls relinquerentur innuptæ.necç ob di

O uitias

-ocr page 132-

L Y C VRGI

IÔ6 uitlas expeterentur, fed ut iuuenum quifqj ad jpueiïæ mores refpiciens, ex uirtute faceret elcótionc. Éadem de caufa fucos SC ornamenta quibusaliæ formam uel fingere uel commendare folentex urbe fubmouit.Vt ubi uir egregius ftuduit æqualitati.

Idem quum certum tempus præfcripfîflet quo puel læ nubere,iuuenes ducere deberent,interrogatus quur id ftatuendu putarit,ut,inquit, foboles ex adultis perz fedtæcç ætatis parêtibus nata, ualida fit uegeta.Ex coitu præpropero non folu læduntur corpora gignen tium,uerum etiam proies nafcitur imbecilla.Tum qui ante tempus dant operam Iiberis,carêt apud illos auz toritate quam ætas conciliât: qui uergente iam ætate, nec fruuntur liberis fuis,nec eos poffunt ad pcrfcctam inftitutionem perducere,morte feniocp præuenti.

Altero quodâ admirâte,quâ ob rem uetuiilet fpon fum cum fpofa fimul dormire,fed ftatuiflet, ut uterqj cum fuis æqualibus maxima diei partem uerfaretur, cumcphis totas noôtes quiefceret,cum fponfauero furtim ac uerecunde cogrederetur: primum, inquit,ut corporibus effent ualidi, fi non uterentur cogreffu ad cojfwwoJe/ fatietatem »Deinut illis amormutuus fempermahez ret recens ac uigens, deniqj ut fœtus æderêt robuftioz res.Hoc hoc demum eft patriæ pattern agere^nufquâ non aduigilare ad reipub. utilitatê ciuiumq^ turn aniz mis,turn corporibus undiquaque confulere. At multi func

-ocr page 133-

AP o P H T H. L I B» I


10 7'


funt qui fibilegitimi magiftratus uidenf’.fî quàmplu/ rimum tributorû ac ueôtigaUum è ciuibus extorque/ ant,ôC ititerdutn puniant imtnania fcelera,quum alio/ qui fcelerum iritamenta præbeant fuis.

Quin ÔC unguenta eiecitc repub. tanquatn olei cor/ 73; ruptelatn ac perniciem.Nam olcu odoribus uitiatum nullû habet ufutn, nec ad efum, nec ad membrorutn» uncîlionemîatqî dum rem neceflariam ad delicias cor rumpunt,fit ut minor fit copia.

SubmouitÔCtingendi artifîcium,uelutifenfusadu/ ^4^. lationem. Etenim dum color blanditur oculis, natura vngKcnM rei corrumpitur.In fumma,cunólis ornandorum leno . cinio corporum artifîcibus Spartana urbe intcrdixit, ut qui mails artibus bonas arteis corrumperent; pro/ pterea quod huiufmodi delitqs dues à falubribus ae ferqs exercitamentis auocarentur.

Tanta porroerat illis temporibusuxorum pudici/ 75 tia, tantumcp aberant ab ea facilitate quæ poft inua/ Gt,ut prius effet incredibile adulterq crimê apud Spar tanas inueniri : Ferturc^ didum cuiufdâ uetuftiffimi AdaUemm Spartani Geradæ, qui rogatus ab hofpite quodam, quid pœnarum darét apud Spartanos adulteri, necç cnim uidere fe, quicquam fuper hac re fancitum à Ly/ curgo, Nullus, inquit, ô amice apud nos adulter eft. Cum iUe fubieciffet,Quid igitur G exiftat C Dabit,in/ quit, bouem tantum ut porredo ultra Taygetu mon

o 1 tctn

-ocr page 134-

Io8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LYCVRGI

tem collo,bibat ex Eurota : cumc^ ilie ndens di'xiflèt, fieri non poteft, ut tantus bos inueniatur, Et quo pa/ ólo,inquit Geradas,Sparcæ exiftat adulter,in qua di uitiç,delitiç,ÔC corporis afcititius cultus probro haben tun contra uerecundi'a, modeftia, ac obedientiæ ma/ giftratibus debi'tæ obferuario,decori laudi^ dantur';' Prudenter intellexit Geradas ibi nó pofle nafci uttia, ubinon admittunturuiriorum fcmi'naria,eac^ ubi'q? iacere,quibus pro honore tribuitur ignominia. Atque hæc eft clementiftima ratio medendi prauis moribus, excitandic^ uirtutis ftudium,

7« Cuida poftulanti ut in ciuitate pro ariftocratia con ftitueret democratiâ, hoc eft populärem gubernatio? nem,Tu fac,inquit, priusdomi tuæ democratiam in/ Argute ftituas.Compendio docuit earn reipub.fpeciem non efle utilem ciuitati,quam nemo uellet efife in fua famiz lia. Ciuitas autenihil aliud eft quam magna domus.

77 Percontanti cur inftituiflet ut minutis ac uilibus rez bus facrificaretur, ne unquam, inquit Lycurgus, defiz Sdcrificid ciat nos quo numen honoremus. Quis non diceret in frugdlict folenni deorum cultu magnificentiam ac fplendorem adhibendum C At uir prudens intellexit, numen ma/ gis delecftari frugalitate,^ opimis uiólimis,ne fub ïc/ ligionis obtetu luxus irreperet, aut certe reru penuria. Deus cm no eget noftris impendijs.amat aute homi/ nes, quoru neceftitati poterat illis impendijs fuccurri.

E cer/

-ocr page 135-

APOPHTH. LIB, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103

E ccrtaminibus ea fola conceflerat exercere, in quiz 7« bus manus non extenderetur in alrutn. Eius conftituz ^xerciMie tionis caufam percontanti, ne quis, inquic, illorutn la/ borando confuefcat defatigari.Siquidem exercitia ad confirmandum corporis robur adhibenturrno ad ex/ hauriendasuires. Qui uero fubinde delaflanf in exer citamentis,quoniam imbecilliores ueniunt ad labores neceflariosjfacilius dcficiun

Cuidam percontanti quam ob rem crebro mutari 79 caftra iuberet.Vt magis,inquit,lædamus hoftem. La cedæmonq quoniara erant expediti, non magno nez gotio transferebat exercitum; uerum idem facere non perinde commodum erat hoftibus, magnam farcinaz rum 5i impedimencorum uim fecum trahetibus, præ fertim qui caftra ferè, foflis,aggeribus ac.uallis folent communire.

Rogati qua de caufa uetuiffet oppugnari turres.ne, «o inquit.à fœmina,puero{ie,aut ab alio quopiam homi ne puero ac fœminæ non diffimili, uiri præftantiores occidantur.Non probauit prælq genus in quo uirtuti straugem^ locus non effet. E turribus uero puer aut mulier deiez du faxorum poteft uirum quantumuis fortem interi mere. Quis igitur locus uirtuti in bellis noftris in quiz bus præcipuas partes agunt bombardæC

Cum Thebani confulercnt Lycurgum de facrifîcio 81 luduq^ quem illi Leucotheæ folent facere. Si, inqait. Argute

O $ deam

-ocr page 136-

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LYCVRGI

deam effe creditis.ne Iugeatis:(in homineni,neut deæ rem diuinam faciatis. Mire taxauit Thebanorum ri/ tus fecutn pugnantes. Non enim conuenit fimul luge re ÔC facrificare.hoc eft ab ea petere opem,quæ ipfa Gc in calamitate, ac lugenda.

«1 Ciuibus quibufdam interrogantibus,quomodo li/ ceret hoftium infultuin effugere. Si, inquit, pauperes fueritis, nec alius alio plus requirat. Ad opulentos S£ rxpHfU onuftos prædæfpes inuitat hoftem, nec facile poteft elabi,qui farcinis ôi impedimentis retardatur.Ad hçc tutiores funt ab hoftium incurfu,inter quos eft æqua/ litas,Si ex æqualitate concordia,

sj lifdem percontantibus cur prohibuiftet urbem ein/ fortiter gi muris,quoniam,inquit,non caret mœnibus ciuitas, quæ non lateribus, fed uiris cindta eflet. Indicauit id genus munimenta magis arguere ciuium ignauiam quàm fortitudinem»

8 Spartanis ftudio eft alere coma, ôi fuper ea quoc^ re narrant Lycurgum reddidifte rationem,Quoniam inquit coma, formoGs addit decorem, deformes uero Comti reddit hoftibus terribiliores.Vt enim decet coma fpc tiofos.ita minus felici fpecie præditis horrorem ac feri num quiddam conciliât. Capillitium naturaliseft or/ natus,minimoc^ conftans : hoc genus non damnauit Lycurgus,ut quod nec operoGs artibus conftaret, nec pro frugalitate luxu induceret. Adfeititium cultu ma/ gno^

-ocr page 137-

A P o P H T H» L I B» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HI

gnocç paranda lenocinia non probauit, Quo tnagis deteftanda eft quorundam præpoftera cura, qui corz poris cas partes ucllunt radûtc^, quibus natura pilos dédit,non tantum ad decorem aut uerecundiâ,ucrum etiam ad tuendam ualetudinem. Contra illic eliciunt fyluam artifîcio,ubi natura uoluit efle glabriciem, Prçcipere folec,ut pofteaquàm in bellis hoftem uer

tiflcnt in fugam,ac fuperaffentjtam diu fugientes infè MoJerrftro querentur,donee certa effet uiôloria,moxcç retrocede rent. Neep enim Græcorum conuenire moribus, eos trucidare qui ce(fifTent,idqp non folum honeftius, uez rum etiam utilius effe dicebat. Siquidem hoftes, qui/ bus cum rcs eft, ubi eognorint Lacedæmonios parce/ re cedentibuSjOccidere uero qui loco non cedunt, Gbi conducibilius exiftimabunt fugere quàm periîftere. Frequenter enimdefperatio magnû robur addit ani/ mo,non minus quàm fpesuiôloriæ. Decet autêGræz cos legibus ac difeiplinis imbutos etiam in bellis me/ minifte elemêtiæ.Barbaricæ feritatis eft fæuire in pro/ ftratos.Scd rurfus ita temperanda eft clemétia ne no/ bis fit exitio. Fit enim no raro ut hoftis fugâ fimulet, aut redintegratis uiribus acrior infurgat in uidorem,

Percontanti quam ob rem hoftium cæforum cada/ 8« uera fpoliarc uetuiflet, ne, inquit, dum fpolqs incum/ strata^rma bunt pugnam negligant, fed paupeftatem unà cû or/ dîne feruenu Yt uir ille fapiens ubiq^ ciuibus fuis me/ tuic

-ocr page 138-

112

LYS ANDRI

tuit à diuitrjs, tanquam à fonte plurimoru malorutn» quu apud hominum uulgus nihil expetatur auidius, quafi in his iînt prçdpua felicitatis humanç præiîdia.

LYSANDER

t}o.apoph.4.lt;s Idem quum aliquâto poft idem Dionyfîus ipfî mi/ 88 (îftet ftolas duasjubens ut utram elegiffet eam mitte ret filiæ,ipfà,inquit,reôtius eliget, ica accepit ambas Vrffre ôi abqt.In hoc exemplo nihil eft imitandum,nec uiro Lacedæmoniodignum, nec aliud ab hoc duce expe/ ótandum ferè præter malitiofam ingenq uafriciem,

-ocr page 139-

A P o P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115

ibi uulpinum applicandum effe» fentiens quod honc/ ftis rationibus nonpofleteffici, id fraude dolisqûe perfîrienduna.

Rurfusaîiisiniuitiouertentibus,quodfœderaquæ 91 cum iureiurâdo feciffet in Mileto uiolaflèt, ait pueros talisefle fallendos,uiros iureiurando,quaß hoc ipfutn eflètuiro dignum periurio fallere.

Cum Athenienfesno uirtute fed infidijs uiciflet iü/ 9tgt; xta flumen Ægis, eisc^ fame preflis urbem in fidem Glon'ojê fuam accepiffet.fcripfîc Ephoris,Captæ funt Athenç, perindc quafi ui re gefliffetjgloriâ aucupans mêdacio

Cum Argiui de ditionis finibus ambigerent eu La/ 95 cedasmonijs afleuerarent^ fe iuftiorem habere eau/ fam.Lyfander ftridto enfe, qui hoc, inquit, fuperior cft, is optime de finibus difputat. Ab æquo ô^bono uir infolens ad uim prouocauiu

Ad Bœocos ancipites, nec huic, nec illi parti addi/ 94 élos, quum per illorum confînia faceret iter, legatos raifit.qui percontarentur,utrum redis an inflexis haz ftis per illorum agros proficifei deberet, fignificans fîz ue amici effent Bœoti, fine inimici nihilo minus fe cœ pto itinere perredurum, nifi quod per hoftiu agros iturus effet eredis haftis, ad propulfandu fi quis obff ftcret,per amicorum inuerfis,ueluti nemini nociturus. Hoc didum nônihil refipit indolis Laconicæ,qui nec inimicisfupplexeffeuellet,necamicisgrauis, .

P Megaz

-ocr page 140-

Il4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ' Vr S ANDRI'

9? MegafètiG cuidam in püblicoconuentu liberius ad Litjrtdî J» ijej-fus ipfum Ioquenti,Tua üerba, inquit, am/œ opus habentciuitate,ngnifi'cansinciuil{conf€flucuiq?libez rum effe quæ uidenturdicere,inbello non efleeanz dem libertatem.

9iî Cum ad Corinthiorum qui defecerant muros perz ucniflèt.uidens Lacedæmonios contantes aggredûac accidiflet, ut lepus confpiceretur excitatus tranG/ ïa/mcr foflam, non pudet, inquit, ô Spattani huiufmodi formidare hoftes, quorum mœnibusob ipforu ignaz uiam lepores indormiuntC Cafum fortuitum folertia , nbsp;nbsp;nbsp;, ducistorGt ad animum addendum militibus.

Eidem inSamothraceoraculum cSfuIentifàcerdos Stmile diélü {ußic, ut quod in uita maxime fceleratum comiGiTet, apofij diccret,Illefacerdotem rogauit,utrum hoctuoan deo rum iuflu facere oportetCquum facerdos refpondiflet, Deôrumiuflu,Tuigiturbincdifcede,acdt)sdicamG • ■ percontentur. Hic cuiq^ liberum eft,utrum malit lauz dare animum ab omni fuperftitione liberum,an pruz dentiam,qui fenferit facriGci fucum,hoç agentis,ut ex confcientia criminis haberet illu obnoxium.Mos erat Lacedæmonqs nihil aggredi nouas rei, niG confultis oraculis.At Lyfandêr quum nulla religione tcneretur, hinc quocç folitüs eft fuis uicqs honefti fpeciem pete re,tametG parum fucceffit»

F8 Interroganti Perfequam rempub, maxime proba ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ret.

-ocr page 141-

APOPHTH* LIB. I .

rct.camjnquir, in quafortibus uiris acmcticulofis.cóz

grua utrifq; redduntur. Senfit uirtutem inuitari præz , ' mfjs, ignauos excitari ignominia. Nimirutn hoc eft quod apud Homerum (lomachatur Achilles, ide ho PræmU noris haberi ignauis ac fortibus. Ea fententia non fo/ ' lum habet locum in repub.uerum etiam in priuatis fqi milqs.Sunt enim hæc duo præcipua,ad cofcruandam cuiuslibet gregis difciplinam. Honosenim no folum alit artes, ut habet prouerbium,uerum etiâ uirtutem, ,Nec ta refert monarchia fit an ariftocratia, an demo/ icratia,aH aliqua reipub. forma ex his teperata, quàm ut in quacunlt;ç gubernatfone difcrimen habeaturpu blicu,inter uiros utiles reip.§2 fuo uiuentes abdomini, t Cuidam apud Lyfandrum iaólanti,quod ipfum ÔC 99 laudibus ueheret.amp;aduerfusobtreólantestueretur, duo,inquit,mihi funt boues rurt,tacetibus ambobus, tarnen ccrto noui, uter fit ignauus, uter ad laborem ftrcnnuus.Senfic ueram uirtutem non egere laudibus humants, quum ipfa fecum ducat fua lucem ac decus, Cæteru q nihil gerunt prçclari,his opus eft prçconib.

Ad quendam à quo conuicrjs impetebatur, die, in/ loo quit,airidue ô amicule.dic dic,nihil omittas, fi qua ttv Mo(ifr4fe urn animum malis quibus uideris plenus ualeas exo/ nerare.Ingentis animi argumentum,neira quidem di gnum arbitrari maledic5,quu in promptu effet ultio,

Aliquanto poft defunólo iam Lyfandro, quum de « p X fociez

-ocr page 142-

116 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LYSANDRI

Hoc dHfe 64/ focictate belli nata effet controuerßa, Ageßlaös adijt beturin Age Lyfandti domu inquißtutus fuper hac re literas,quas ter^namtum L/fander apud fe detinuerat. Repperit autem præte/ pag.i^.a^o. realibrum Lyfandro conferiptum denouandoreip. 5* ftatu,quod oportet regnum ab Eurytiontidis ÔC Agi^ de ablatum ( Nam ex bis tantu familtjs fas erat créa/ re reges)in comune ponere,ac regem eligi ex optimis; quo uidelicet hoc honoris decerneretur,nó his qui ge/ nus duxiffent ab Hercule, fed qs qui tales effent uirtu Ce,qualisfuiffct Hercules:quandoquidem uirtute non generis comendatione K ille ad diuinos honores fub ue«5tus eft. Hacorationem Agefilaus nitebatur apud dues euulgare,cupiens per earn oftendere,qualis ciuiS clanculum fuiffet Lyfander,non fine calumnia eorum qui Lyfandro fauerant. Sed ferut Cratidem qui tum inter Ephoros primas tenebat, ueritum ne leefta ora/ do perfuaderet,reuocaffe ab eo confilio Agefilaum,ac dixiffe, non folum no effe refodiendum Lyfandrum» fed ipfam potius orationem cu illo defodiendu, quod callide Si ad perfuadendum accommodate compoß/ ta uideretur. Hoc fadum declarat Lyfandri peruer/ fam ambitionem, qui nihil intentatu reliquerit ad re/ gnum adipifeendumtfed idem arguit Ageßlai mode/ rationem, qui priuatam fimultatem pofthabuit utili/ tati reipublicæ.

?■ Caeterum qui filiatum illius nuptias prius ambie/

rant»

-ocr page 143-

A PO P H T H. L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117

rant.mox poft obitum cius, quod repertus effet pau/ per,easrecufabant.tis Ephori dixerc mulóta,eó quod quem diuitem cffe credentes coluerant.eundé luftutn ac probum expaupertate agnitû.contemneretit. Hoc utapophthcgma non eft, ita falubre eft exempluna feueritatis, quod admoneat in conciliandis matrimoz nqs magis fpeôlâdam uirtutem quàm cenfum î eoslt;Ç perfidos Si inconftantes effe amicos, qui amicitiana commodo metiuntur.cuîus fpe adempta,protinus rez cedunt ab amicitia.Quin K i'ilud nos admonet,honez ftius effe fama quàm pecunia ditefcere,

N AMERTES

Namertes quum legatione fangens à quodam eius 5 Sentis ad quam erat miffus, beatus prædicaretur, eô quod multos haberet amicos,interrogauit quomodo qui multos haberet amicos periculum faceret, an ami cum haberet fynccrum ac probû $ Id quu alter faffus fe nefeire cuperet difcere,per aduerfam,inquit,fortunâ

NIC ANDER

Nicander cuidam dicéti, quod Argiui male de ipfo loquerêtur.num igitur,inquit,dant pœnas qui de boz . nis loquunf male : fignificâs rempub.male moratam« ubi liceret impune male dicere nihil mali commeritis,

Idë percontâti quare Lacedæmonq comâae barba alcrent,quonta,inquit,hicornatus quûfîthominiom niû pulcherrimus ac proprius, nullo coftat impêdio»

P J Cum

-ocr page 144-

118 ZEVXIDAMI ÉT PAfïTÜOIDAE

« Cutn Athenienfïs quidam dixiflêt, nimium ó Ni? canderampleólimini ocium, uerum,inquit,prædicas, léd non quemadmodum uos, quocuncç modo nobis parare ftudemus.Senfit ociü honeftis rationibus par tum non efle reprehendendum, fed eos uicuperio di' gnos,qui per fas nefasc^ fcclarcntur ociu. Ocium au/ tem Athenienfîs dixit, non exercere fordidas artes.

ZE VX ID A MVS

P ANTHOID AS

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem

-ocr page 145-

A P o P H T L I B . I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II ƒ

/ Idem quu in academia philofophos audifTet multa de uirtute differentes,interrogatus cuiufmodi uideren Sdife „ tur Ciufmodi fcrmones,quid aliudjnquit, quam pro/ bi,fed prorfus inutiles uobis,qui illis non utimini. Sal fe tetigit mores Athenienfium qui uirtutem haberet in Iabris,non in faeffis.

PAVS ANIAS

Paufanias Cleombroti filius, quum Delrj de infula n cum AthenienGbus haberentcontrouerGam, atq; in/ ter cætera dicerent,quod ex more regionis,nelt;^ mulie Argute res in infula pareret,nec^ mortui fepelirentur,quomo/ do igitur inquit,hæc infula erit uobis patria,in qua ne que fuit quifquam ueftru,ncc futurus cftcquot; Argute no/ tauit ineptam Deliorum confuctudinem, qui fuos in patria.necp nafei Gncrent uiuos,ncc humari mortuos, quu ut mulier.ita nec regio mater Gt,niG gignat. Aliez nu aut Gt à materna pietate nolle fepeliri quosgenuit»

Cum AthenienGu exules hortarentur illu, ut aduer fus Athenienfes moueretexercitum,diccrentc^,quod quu in Olymprjs prçconis uoce pronutiaretur uieffor, Moderate foli Athenienfes ipfum exibilaffcnt, Cu hoc,inquit,fe cerint in bene meritu, quid faduros creditis,G illis ma le fecero C InGgne moderationis exeplu nihil ta atroci comoueri cotumelia: at idê ingenrj mire folertis argu/ métû qjadferebaéquot; uelut inftigaturu Paufahiç animu, ad fufeipiendu bellu,id in parte diuerfam retorquere.^

Percontanti

-ocr page 146-

120 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PAVSANIAE

-ocr page 147-

AP op HTH. LIE. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lil

bum ùilem ac plebcium. Nam id folent I’nterdum di/ uites quibus affidua copia lauticiaru parit naufeam.

PAVSANIAS ALTER

Paufanias Pliftonaótis filius,cuidam rogati, quam i? ob rem apud Spartanos nefas effet, ullam prifcarum nouare legum,Quoniam,tnquit,legibus conuenit au/ toritas in hominesmon hominibus in leges,

E patria profugus,quum Tegeæ laudaret Lacedæ/ is monios cuidam dicenti.Quin igitur manßfti Spartç, salfe fed fugere maluiftiC Quonia, inquit,nec medici apud fanoSjfed apud ægrotos uerfari folent. Salßffime con iiiciu exikj retorfît in Tegeaten, quod eius gentis cor/ rupti mores egerent Spartana difciplina.

Alteri percontanti q paólo poffent debellari Thra i? ces,fi inquit qui uir optimus eft, cum belli ducem dele ï’o««« gerimus. Admonens plurimu ad uióloriam momen/ ti effe in imperatore.Quemadmodum in omni nego/ do magni refert, quales fint quibus gerendæ rei credi/ tur autoritas.

Medicus qui inuifebat Paufaniam dicebat,nihil ha 20 bes mali, Nó cnim,inquit,te medico utor.Hoc ipfum quod nihil habebat mali, adeo non acceptum ferebat medids, ut eos folos iudicaret profpera effe ualetudi/ ne,qui medicis no uterentur. Hoc ut perpetuo uerum non fit,tamen extra controuerfiam eft,maximam ma brum partem amedids proficifcLuel quia funt impe/ q riti,

-ocr page 148-

liX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PAEDARETl

titi, ucl quia négligentes, uel quia ambitione quæftuZ ue corrupt!.

Il Cu ab amico argüeretur, quod de medico quodam Medicoruiu male loqueretur,a quo nec ulla re læfus eflet,nec cuius feciflet periculum ,Si fcciflem, inquit, periculum, ne/-quaquam uiuerem.

Xi

Hedicorum ojbr

Medico cuidam dicenti Paufaniæ.ad fenedlutê per uenifti,ob id,inquit,quod te medico no fum ufus.Me dicus exiftimabat arti fuædebcri,fi cui cotigifTet fene/ ólaiat ille credebat uix unquä ad feneólutem pertinz gere,qui medicis utuntur,

Eum uero medicu cenfebat optimu,quinon fincret ægrotos extabefcere,fed primu fepeliret. Inhumaz^ nior quide uidet'' hæc fentetia,fed tarne à Socratis opi uieJicu! opti nione nó muitu abhorrens,qui uult admodu ualetudi tnus ^ui! narios nec ulla ia ex parte utiles reip.æquo animo de/ here è uita decedere,(îc tarnen ut nemo fibi uim adfez rat,fed honeftisaótionibus immoriat'‘.Certe noappa ret quid magni facile quu quatuordecim medici muU to téporeimmodicis impêdqsadnitunf.ut anui iâprç mortuæ uitâ irf unû alteruue menfem proférât. Quid enim aliud agut,nifi quod arte fua morte reddut lonz giorêiquafî hoc cui^ fano Gt optablle,diu mori. At ui ri fapiêtes morte inopinatâ ac breué iudicarut optima

PAEDARETVS

14 P«daretus cuidam dicenti magnum effenumerum hoftium»

-ocr page 149-

AP-OPHTH. LIBt I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ixj'

hoftiu.Tânto.tnquit.plus gloriæ referemas.quoniam ^ortiter plures interficieraus.Quod alter adferebat ad perfua/ dendam ignauiam, ille uertit in calcar fortius agendi, Eodem telo repclli poffunt quicuncg difficultatis eau/ fatione dehortantur ab honefto.

Idem confpeôlo quodam qui natura mollis, tarnen ob humanitatem laudabatur à ciuibus, dixit, nec ui/ ros qui mutieru fimiles ßnt oportere laudare, nec rau/ lieres qux uirorum firit Gmiles,nifi fi qua mulierem ur geatneceflitas. Senfit aliud decere bonum uiru, aliud Dfw«» bonam mulierem : ac pro muliere in uirum transfîgu/ rata,accipit necefiîtatis exeufationem: in uiro degene/ rante in mulierem,nullam recipit excufationé.Ita non eadem laus decora principt eft quæ plcbeio, non ea/ dem magidratui quæ priuato.

Cum in trecentorum uirorum ordinem no effet af/ 1« fcriptus,qui honos apud Spartanos prim am dignita tem obtinebat,repulfus difeeffit hilaris ac ridens;reuo cantibus autem Ephoris, quidé^ rideret percontanti/ Cditdor bus,gratulor,inquit,huicreipub.quæ trecêtos habeat .. ciues me meliores. Quid hoc peôlore magis philofo/ phicuCNec molefte tulit repulfam, nec queftus eft de Ephororu iudicio,fed plus uoluptatis capiebat ex pu/ blico reip.bono,^ fenfurus eratex honore impetrato

plistarchvs

Pliftarchiis Leonid« filins cuidam interrogâti,quâ 17 q X ob

-ocr page 150-

124 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PLISTONACTIS

ob caufatn reges Lacedæmoniorum non a prifds rc/ MocJerrftc gibus cognomen fortiïentur, Quomam,inquit,illi du cere quam regnare maluerunt,pofteriores illis nequa/ quam. Primus omniu regum Lacedæmoniorû Agis didtus eft, ÔC hoc nomen in aliquot pofteriores dema nauit. Agis autem didtum eft à ducendo, quonia cle/ menter imperabant, öi regum eft imperare potius quam perfuadere. Pliftarchus autem fonat,plurimis imperantem.

18 Cum patronus quidam ridicuîa loqucretur in caugt; StultiloquiU fa.Pliftarchus interpellans ilium dixit. No tu cauebis amice perpetuo rifu digna dicerejiequemadmodum quiaffiduepaleftricam exercent paleftritæfi'unt,ita tu fias ridiculusCSeniît uir egregius raris lapfibus dâ/ dam efle ueniamxæterum quum error tranfit in babi tum SC coniùetudinem.fît malum immedicabile. Ex/ pedit autem hac Pliftarchi interpellatione amicos ere brius peccantes reuocare, ne peccandi colligant ufum, SC uitium tranieatin naturam.

Cuidam referenti ipfum à maledico quodam lau/ dari, demiror, inquit, fi quis illi dixit me mortuu efte. Nam ille de uiuo bene loqui poflit nemine.Non dele dlatuseft uir generofus Iaude,quæàairo illaudato proficifeebatur.

PLISTONAX

JO Pliftonax Paufaniæ filius quum rhetor quida At«

cus

-ocr page 151-

A P o P H T H* L I B. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11$

cusLaccdæmonios dixiflet indoôtos»Noscnîmitiz H^ieturpa, quit,Græcorutr» foU nihil à uobis didicimus mali.Laz cedæmonfj malum exiftimahant, quicquid non faccz ret ad efficiendam ciuitatem meliorem.

POLYDORVS

Polydorus Alcamenis filius, in eum qui non ccHa/ 5» bat minitari hoftibus,non intelligis, inquit, te maxi/ mam uindidtç partem fruftra confumereCQui ftatuit inimicum ulcifci.minis nihil aliud efficit,nifi ut prçmo nito inimico fibi minuat lædcndi facultatem.Fortium autcm uirorueft male facerefjs qui malo digni funt, non malcdicere.

Cum in Mefienenfium regionem cduxiffet copias, roganti cuipiam, num aduerfus fratrcs effent pugna/ turi:No,inquit,fed in earn agrorum partem proficifei mur.quç nondum fortito diuifa eft.EluGt percontata rem,diffimulanscófilium fuum.Sithoc quot^exemz plum celandi propoGtum,G quem cupias tædere.

Cum Argiui poft illam trccentorum pugnam rut/ jj ' fus effent prælio fuperati.focrj Polydorû adhorraban Modfwic tur,neeam oportunitate prætenrctffedaggreffus hoz ftium muros ciuitatem illorum caperet.ld enim faótu fore facillimum, quum interfedis uiris folæ mulicres effent reliqua:. His in hunc refpondit modum, Mihi pari Martis alca rebellantes deuincere honeftum eft, cætcrum quum pro agris pugnarim,urbem uelle cape

q } nbsp;nbsp;nbsp;re,non

-ocr page 152-

FOLYCRATIDAE ET SOEBIDAE fCjHon arbitror efle iuftum,Si'quidem hue uenuagros ïccepturus.nó urbem occupaturus.Vir excellentis ani ooi ne cum hoftibus quidcm pucauit agendum fecuS quam poftulabat æquicas.quum hominum uulgus ß bi in hoftem putet licere omnia, in tantum ut fi de fiigt; gido oppidulo fùerit concertatio,ui(flor exiftimet fibi ius effe.regnum uniuerfum uiôti occupare. Ille etiam turpe fibi iudicabat bellare cum his, quibus deerât pa ria ad bellum prçfidia.Talis enim uit^oria nullam ha bet uirtutis laudem.fed crudelitatis crimen.

î4 Percontâti quid effet in caufa quod Spartani in bel lo fortiter fefe periculis obqcerent,quoniam,inquit,du Sdpienter ces reuereri didicerunt potiufquàm timere. Reueren/ tia cum amore coniunära eft, metuimus autem illos maxime quos odimus. Reôtius autê fuo fungitur offi cio,qui ex animo facit,quàm qui metu raali.

POLYCRATIDAS

SOEBIDAS

-ocr page 153-

APOPHTH, LIB. I . Ii7-

élrica Martis aleam experturi, cuidâ dicenti. Hie dies Argwtf dcclarabit uirum bonum : præclarus, inquit, dies, qui poffit declarare uirum bonu incolumem : præfagiens in co prçlio plurimos egregios uiros fortiter occubitu ros.quosipfcpatriæmaluiiïctincolumes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

Idem cum effet loco iniquo prçterea nullam haben î7 te aquam,obfeffus ab hoftibus, dicitur paâtus cû ho/ ftibus,ut ipfis terram bello partam cederent,fî milites unà cum ipfo^uicino fonte bibiffent, Nam eum ho/ Cällide ftes obfederaiit. lôto fœdere congregatis ad fe omni/ bus pollicitus cft fe daturum eius regionis imperium ci qui no bibiffet.Porro quum nemoGbi temperaret, fed bibiffent omnesjpfe poft omnes defeendit in fon tem:S{ aqua confperlus, hoftibus etiam num præfen/ tibus,abqt,ac regioncm occupauit,ut qui no bibiffet. Eodem ftratagemate ôC cxercitum à fîtis pcriculo libe rauit,ô£ hoftem elufic, SJ regnum ßbi uindicauit tôle/. rantia.No erat obftricftus inimicis ex fœdere,quia no omnes cum ipfo biberanu nec milites fefellit,quia ne/ mo præter ipfum à potu abftinuif.Quod ß hoftes uo luiffent ad arma currere,iam nadus locu pugnæ corn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

tnodiorem,ac fonte potitusffacile poterat illis effe par

TELECRVS

Telecrus ipß nûntianti pattern de eo male ïoqui,ni/ 5« G,inquit,illi dicendum effet,haudquaquâ diceret. Ma ^’5 p^ttrem luit in fe ttansfecce culpam »quàm committere ut pa/

ter

-ocr page 154-

liS TELECRI ET CHARILLI

ter qui’cquam temere loqui uidcrctur» Habes pieta/ dsfîmul ÔC modefti'æ exemplnm.

j9 lam fratri fuo querenti, quod ciues erga fe non per/ indc afficcrentur atlt;ç erga ilIumXed inhumanius tra/ Comiter lt;^3reat,nondiim ab illis creatus Ephorus: Tu.inquit, iniuriam ferre nefcis, ego fcio, Signifîcans ei qui ue/ lituti fauentibus ciuibus ad multas iniurias effecon/ niuendum,

40 Percontanci quare mos effet apud Spartanos, ut iu Grduiter uenes aflurgant fenioribus, Vt, inquic/âffueti hono/ rem habere nulla propinquitate iunótis.magis hono/ rent parentes.Optima ratio confuefaciendi ad débita officiujß ultra quàm debetur doceamus prçftandum, Veluti fi quis affuefeat cum uxore uerecunde caffeep conuiuere,multo minus improbus erit apud aliénas.

41 Percontanti quantum poffideret facultatum, non plus,inquit,quàm fat eft. Diuitias non cupiditate, fed lïfu metiebatur,

CHARILLVS SIVE CHARILAVS

Charillusinterrogantiquamobcaufam Lycurgus Lo^uMta! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paucas leges tuliffet Lacedçmont)s,quoniam,in/

quit,paüca loquêtibus,paucis etiam legibus eft opus. Senfit nimiru pleraqj mala ex multiloquio nafci. La/ conis autem peculiaris erat breuiloquentia.

4ï Alteri percontanti quam ob rem Lacedaemonq uir gtnes nuaas produccrent in publicum,uxores uero te/ das»

-ocr page 155-

APOPHTH. lib* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1X9

ólas,quoniam,inquit,uirginibus tnadti funt inuenicn di,uxorcs uero fcruâdæ qs qui cas naóli funt. Hue fpc ótabat ca cofuetudo.ut nee puellis deeffent maritijnec cótaminarcntur matrimonia, prçter aliarum gentium confuetudinem, ubi uirgines uidcri nefas eft, uxores oculis hominum exponuntur.

Seruo cuidam audacius agenti cum ipfo, ni iratus eflena,inquit,occidercm te Adeo putabat nihil reóhe Moder 4tc dici fieriüe ab irato, ut ne in feruum quidem animadz uertere uoluerit commotior.

Interroganti quam arbitraretur optimam remp, in 4$ qua,inquit,plurimi ciues de uirtute inter fefe decertât, citra feditionem.In plenGq^ ciuitatibus certamê eft de S^ptenter opibus SC honoribus, de uirtute qui certent pene nul/ li.Quanquam hoe quoq? eertamen de honefto debet haótenus feruere, ne prorumpat in feditionern . lam enim non eft concertatio uirtutis,fed ambitionis.Qui uera uirtute prçditus eft, nihil fpeeftat niG ut profit rei publicç. At feditio prüfens uenenum eft ciuitatis.

Percontâti cuidam quam ob rem omnium deorum 4« ftatuæ apud Lacedæmonios ponerentur armatæ,ne, inquit, probra quæ ob ignauiâ iaciuntur in homines, ad deos referamus, neue iuuenes nifi armati deoscoz preccntur.Eo commento ciuium animishanc opinio/ nem infigere ftudebät,dt}S gratam efte fortitudinem, inuilam ignauiam: fimulc^ iuuentutem armis feredis r debere

-ocr page 156-

IjO LACOIÏVM' INNOHiNATORVM debere anucfccrc,quo fimul SC minus indulgerentJez licijs, SC utiliorcs bello euaderent, fi ne religionis qui/ dem caufa fas effet arma ponere,cuius obtentu ferè fo let ocium SC luxus in ciuitates irrepere.

liber secvndvsgt;

Laconu, aliquot a n n n r m n n apophthegmata.

X

Hdietur pdg^ 44»lt;lt;/’0'99

utentibus oratione dixerut Spar/ tani, prima fumus obliti, poffrc/ ma non intelleximus, quia prima non meminimus.

Ad Thebanos item qui de qui

aufdâ pertinacius c6tradicebât;Oportet, inquiut, aut minus habcrc fpirituum.aut plus uirium.

5 Lacon quidam fenex interrogatus cur barbam ge/

cnnicies ffarct fyluofam ac promiffam, Vt, inquit, intuens câ/ nos pilos nihilcommittam illis indignum, Vir bonus undecunq? ucnatur ftimulos ad uirtutem.

4 Alius cuidam laudibus immodicis effcrenti bellato

fcs optimos,apud Troiâ inquit. Signifîcâs taies olim fuiffc, fed hoc genus hominû iâ olim defiffe inueniri.

5 Alius quidam Lacon quum audiffet quofda à coe/ na cogi ad bibendum,num,inquit,cogunturetiam ad edendum^

-ocr page 157-

A POTH T H. LIB. II - nbsp;nbsp;- IJÏ

edcndum C Notauit Græcorura morem in conuiuqs Biboßut compcllentium adcertum cyathorum modu.quura id re uera nihilo abfurdius fit quàm hominem qui no , cfuriat ad certum efcaru modum copellere t nifi quod alteriusabfurditatem elcuatconfuetudo,

Rccitato quod fcripfic Pindarus, Græciæ fulcimcn/ turn efle Athenas, Lacon dixit ruituram Græciam fi tali fultura niterctur.Taxauit Athenienfiu mollitiem, qux pocta: clogio no rcfponderet:aut certe poétæ ua/ nitatcm.qui tali præconio celebraflct indignos, . Quidam confpccla tabula quç pióluram habebat, 7 quomodo Laccdæmoni] trucidarentur ab Athénien/ salfe fibus.dixitîfortes Athenienfes. Id Lacon audiens fub iecitjn tabula: fignificans ridiculu efle de piólura gio riari, quod ea non minus mentiri folcat quam poëtæ, V Ad cum qui maledióta in alios per calumniam ia/ ftata.folet facile admittcre, Lacon, define, inquit,ad/ uerfum me præbcre aures.Senfit non folum eos uitu/ pcrio dignos qui calumniarcntur alios, uerum etiam qui calumniantibus accommodarent aures. Et iniuriç genus eft; aduerfus nihil male mcritum audire maledi cam linguam.Non enim eflent maledici.fi nullum in/ ucnirent aufcultatorem.Proinde Lacon expoftulauit ctiä CÛ illo qui præbuerat aures de ipfo male loquetk

Quidam feruo qui dum puniretur dicebat, non uo/ 9 lens crraui,non uolensigitur,inquit,pœnas dato.Vul Argute r i garis

-ocr page 158-

152 LÄCONVM INNO MIN A TOR VM

garis quidem/ed frigida excufario eftjnfciens feci':ui/ gilanaum erat ne quid committerct imprudcns.

IO Alius quura in peregrinatione uidiffec homines in fellis curulibus fedetes,abfi't inquit, ut in talibus fedea SfKcrc fellis unde nonliceat aflurgere feniori. In his enim ie/ debat delicati porrcólis cruiibus.ac ccelum imminens capiti prohibebatexurgere.Apud Lacedæmonios ue ro iceluserat iuuenem non aflurrexifle feni.

n Chij quondam Spartæ peregrinantes àcœnauo/ muerant in Ephororum curia, dein etiam in fedes in quibus federe folent Ephori uentris onus deiecerant. Äc primum quidem acris inquiiitio fadta eft.quinam Ltcentid hoc defigoailent,ne forte ciues eflent. Vt uero coper/ tum eft fuiife Chios,ædixerut fe Chqs permittere,ut agant intemperantius. Excellentium uirorum eft ne/ gligere cotumeliam,quæ à palam improbis profîcifci/ tur,à quibus etiam laudari turpe eft,

,1 Alius quidam Lacon quum duas amygdalas du/ Lepide ras duplo uendi confpiceret, Sunt ne hic,inquit,rari la pidesCQuari nihil intereflët inter filicem Si dura amy gdalam. Adeo Lacon delitiarum erat rudis, ut nefci/ rct fub gemino cortice latere nucleû. Et apparet hoc genus arboris non quibuslibet regionibus fuiftcno/ tum,quando Plinius dubitat an ætate Catonis fueric in Italia,

« Alius quum in Lufcinia plumis reuuliîs minimum repperifteC

-ocr page 159-

APOPHTH» lib. II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

reppcrifTetcarnium.Voxquidem.inqui't.tu cs^prxte/ to^udcitdt rea nihil. In cos dici poteft qui præter garrulâ lingua ac magnifica uerba nihil habent.

Alius quidam quu uideret Diogenem cognomen/ *4-tocanemjnuehementi.fhgore ftatuara æreamamz pled:encem,rogauit num algeret: illo negante Quid igitur,inquit Lacon,magni facisCPhilofophusgloriæ Argute mancipium hocipfum exiftimabat magnificû» quod fic haberet corpus ad omnes iniurias duratum, ut in rigore frigidæ ftatuæ complexum ferre poflet abfque dolorc.Id Laconi nihilo pulchrius uidcbatur,quàm fî quis in æftate fimile quippiam amplederetur nullo fuo incommodo.

Quida Metapontinus Laconi obijeienti ignauiam, atqui,inquit,non parum alienæ regionis pofliidemus. Ergo,inquit Lacon,no fol um ignaui eftis, ueru etiam Argwfe iniufti. Significans no pofle fieri, utquis meticulofus S: imbellis multum teneat alienæ ditionis, nifi fraude partum.

Hofpesquidam a pud Lacedæmonios, quum ipfi i« ftanti interim altero pede,crepida in alterum induere tur,dixit cuidam. Non arbitror te Lacon tantum tem

poris uni pedi pofife infiftere, quantum ego pofTum. Lacedæmonius excipiens, fateor inquit, attamen nul/ lus eft anferum qui ifthuc non pofti't. lure derifit ho/ minem, qui longo ufu didiciffet artem quæ nihil utili/ r 5 tatis

-ocr page 160-

154’ L ACOfTVM •lUkD'iriKATORVH

tatis adferrct reipub.Huiufmodi funt artes prrEfti'gta/ toruai.funambulorum.ôêfimilium.

VJ Cuidam taóland fe de arte rhetorica, at per gemi/ Grttwtfr nos.inqutc Lacon,ars ni(ï uerum attigeht, neceft, nee unquatn erit. Notauit rhetores qui fe profitentur uen' fimilia dicere licet uera non fint.

' 18 Argiuoquodamdiccnte,muItaSpartanorufepul/ chra apud nos funt,Lacon excipiens,Atqui apud nos ArgKtc Argiuoru nullum eft fepulchrû : innuens quod Spar/ tam frequenter inuafiftent Argos, Argiui uero Spar/ tanos nunquam . Solerter Lacon quod ille dixerat in gentis fuæ laudem, retorfit in ignominiam.

19 Lacon in bello captus quu fub hafta ueniret.ac pra: co diceret J^conem uendo,öbturauit illi os.Captiuu, j'nquitjprædica te uendere. Suam conditionem æquo animo tulit.patriæ ignominiam ferre no potuit in au/ (ftione traducendæ.

io ExhismilitibusqüifubLyfimacho ftipendiumfa ciebant, quidam quu ab eo rogaretur, num effet quif/ piam ex Helotum, ideft feruorum Laconicorum nu/ mero-.tu ne,inquit,cxiftimas Lacone ad te uenturum, ut abs te ferat quatuor obolosCMaluit fe fateri feruu» quam hoc probri admittcre in nome Lacedçmonicu.

II Cum Thebani deuiótis apud Leuólra Laccdæmo/ nrjs ad ipfum ueniffent Eurotam, Si quidâ gloriabun Generofe nbsp;nbsp;nbsp;dixiffet, Vbi nunc Laconeslt; Spartanus quidani

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab

-ocr page 161-

- apophth. LIB» ir ' nbsp;155

ab ilKs captiis,tion adfunt inquit.alioqui uos hue noot uenifletis. Ne ui’ótus quidem Ói captiuus potuit obliz oifci indolis Laconicæ,nec tulit uicloris iadtannam, Athenienfibus quum tradka ciuitace poftularét, ut n Samum tantum ipfisrelinquerent, ita refponderunt Lacones.Hoc tempore quo ueftri non eftis, alios ha/ Argute here poftulatis» Vnde natum eft prouerbium. Qui femetipfum non habet,Samum petit.

Cum Laconesciuitatem quandamarmiscepiflent, Ephori dixcrut,perrjtiuuentutisluctamen. Noenim mtef«)quot; 4«tc pofthac habebuntaduerfarios. Gaudebant quidem flt;lt;'88.4po.xlt;j de uicloria, fed iuuenibus excrcendæ uirtutis matez riam ereptam dolcbant.

Cum Lacedarmoniorum rex polliceretut fe fundi/ x4 tuseuerfurum alteram quandam ciuitatem, quæ fçpe numero Lacedæmonrjs exhibucrac negociû,non per/ Generate miferunt Ephori dicentes, nequaquam abolebis neq; fubuertes iuuenum eotem. Vrbem infeftam appella/ bant cotera iuuentutis,quod per earn iuucntus acuere tur ad bellandi peritiam.

Lacedæmonij nô præficiebant pædotribas qui pue 15 ros ad ludtara exercèrent, ut uirtutis effet certamé no .artis.Vndcamp; Lyfander interrogatus, quo paftoà Charente uicftus effet,rcfpondit uario artificio. Non exiftimabat ea gens in quauis re fpeciofam effe uicfto riam,qux callidis confîlrjs contigiflet,potiufquàm ani *

-ocr page 162-

I5lt;S LACONVM INNOMfNATORVM

mi corporis^ roborc. Ars autem omnis, ut à naturali Graplicitatc reccditjta dolo affinis eft.

Philippo quum perueniflet in agros Lacedçmonio lÀbere tum, fcdpQfleté^ utrum uellent ipfum uenire hoftem an amicum, rcfponderut Neutrum. Vnico uerbo ab/ folueruntfententiam,quod erat Laconum, acfimplici ter negantes regi tranfitum,quod erat uiroru fortium 17 Lacones legatum quem ad Antigonum Demetrrj Fdélum ßlfum miferant, quonia acceperat quod Antigonum appellaflet regem,mul(flarut,quamuis in annonç pe/ nuria,medimnum frumenti in fingulos ab ipfo repot taret.Tantus erat apud illos legum rigor,ut nee tanto beneficio fubleuata inopia ab illis uenia impetraret, ut unius uoculas gratiam facerent profpere legatione perfundto.

18 Cum improbus quidam fententia dixiflet optima, ipfam quidem fententiam appfobarunt,fed eo qui di xerat amoto, alteri cuida inculpatis moribus eandem fententiam tribuerunt. Adeo in repub, nihil honoris habendum putarunt his qui flagitiofe uiuerent. Au/ torem mutarunt, ne effet dedecori reipub : confîlium non reiecerut,ne ob priuatam ignominiam publicam utilitatem neglexiffe uiderentur. Meminit huius ôi A. Gellius.

^9 Cum duo fratres inter fefe diffidium haberent,La/ gt;nbsp;cedæmonq mulôlam dixere patri, quod filiorum di/ feordiam

-ocr page 163-

APOPHTH. LIB* II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157

fcordiam diffitnulaflet.Iuuenibus I'gnofcendum puta runt,fed qm'cquid illi per calore ætatis peccafleat, pa/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro fi/

renti impucabat, cuius autoricas prouidere debuerat, ne quid inter filios oriretur fimultatis»

Cantori apud Spartanos peregrinanti, dixere mul p ólam,quod citharam digitis pulfaret,no ebore.Adeo non patieban^ innouari publico ufu recepta. Hoc ftu dio cuidam altcri ex nouem chordis duas incidit La* cedæmonius ille.

Duo pucri inter fe pugnabant, quorum unus alteri î» letale uulnus inflixit. Puerorum autem fodales quum faucius ille moriturus eflet, polliciti funt illi uindióta, fecç uulneris autore interfeóluros. At ille nequaquam Generofe inquit.per deos.Non cnim æquu eft,quandoquidem amp;nbsp;ipfe hoc faóturus eram fi anteuertiflem, fic^ ftren/ nuus fuilfem. Indolem uere Laconicara,qui uiólus ac moriens iufto taméuiólori fauebat, quod uirtute non dolo fupcraflet aduerfarium.Quid talibus ingenqs fe licius.fi à teneris ad ueram uirtutem fuiffent inftituta, potiufquam ad militarem duriciem^

Alter quidam puer eo tempore quo mos erat apud st Spartanos,ut pueris ingcnuis phas effet.quod quifqj poffet fuffurarijfed haólenus ut deprehendi turpe ef/ feuquum illius fodales uiuam uulpeculam effent fura ti,Gbi ab eis traditä feruaret, ueniflentq^ qui earn per/ diderant inquirendi gratia » uulpeculâ fub uefte abdi/

tarn

-ocr page 164-

IjS LACONVM INN O MINA TOR VM

rortiter tam tcncbat.Cxterum quu efferata beftia lams pueri ufc^ ad intefti'na eroderet.di'flïmulauit taci'ms, ne pro deretur furtim.Mox uero quum digreffis illis puen' ui difTent quod acdderat,obiurgabant illu dicentes,Prée ftitcrat aperire uulpeculam, quàm ad mortem ufque * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cælare,Nequaquam inquit,imó prçftat doloribus im

mori, quàm uitam bac nota traduci, ut ob molliciem dicarlucrifecifleuitam ignominiofam. Quid abfolu/ dus ß ta féliciter natis ingenrjs acceflîflfetphilofophia';

5ï Cum quidam forte obuq Laconibus dixiffent. For tunati eftis ô Lacones, nam modo bine abiere latro/ Anitnofè nes.Non nos inquiunt per Enyaliu.ßc enim illi Mar/ tem uocàtjfed illi potius fortunati funt,qui in nos non inciderunt. Adeo gens ea gerebat animos ad omnia impauidos quæ uulgus bominum formidat,

Lacon quidam interrogatus quid artis feiret, liber Generofe inquit efle. Ea gens nec difeiplinis pbilofopborum, nec opifierjs exerccbatur. Tantum inuidlis animis li/ (bertatem tuebatur,nec hominibus,nec uicqs ferut/ re docilis»

Puer Spartanus captus ab Antigono rege ac fub hafta uenditus,in cæteris omnibus,quæcunque puta/ bat ab ingenuo decenter fieri pofle.obfequens erat ei Gemtofe qui ipfum fuerat mercatus.Cæteru iuflus adferre ma/ Former tulam,haud fuftinuitdicens.non feruiam. Atquu in/ ftaret berus,puer confeenfo telt;5to dixit. Senties cuiuf/ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modi

-ocr page 165-

APOPHTK. LIB. rï f IÎ9' modi mcrcatum feccris,moxcp fcfc è fublimi præcipv tem dedit,ac perqt.Captiuus elle poterauferuilia face , re non poterat, ac femet in libertatem morte afleruit.

Alter quum uenderctur rogatus à licitatore, erisne j« frugi (Î fuero mercatns, ctiara fi non fueris mercatus» Ne Fortuna quidem feruilis docere potm't ilium fer/ uilia loqui. Qui enim natura probus eft, ubique ôi apud omnes probus eft.

Alter quidam captiuus quum uenderetur, ac prxco diceret fe raancipium uendere. Scelefte,inquit,non tu dices captiuumCNon puduit durç conditionis,fed pu duit tituli feruilis.Tantus eratlibertatis amor.

Lacon quida in clypeo pro infigni gerens mufeam, eamque non maiorem uera, quibufdam irridentibus salfe dicentibusque quod id ftudio feciftet quo latcret, imz mo.inquit, ut fim confpicuus. Tam enim prope accez do ad hoftes, ut ab ipfis infigne cuiufmodi fit uideri poftit. Salfiftime conuicium ignauiæ uertit in argu/ mentum fortitudinis.

Lacedæmonius alter quum fuper conuiuiUm eflet illata lyra, non eft inquit, Laconicum nugari, longe diflentiens à cætcris Græcis, quibus nullum conui/ uium fuauc uidetur abfque mufica. Id Laconi nuga/ Ie utdebatur, qui lautius exiftimabat honeftisac fe/ ftiuis fabulis condire compotationem quam inani ly/ tx ftrepitu.

Sparta/

-ocr page 166-

14° LACONVM INNOMINATORVM

40 Spartanus interrogatus, num tutum effet ad Spar/ Argute tam iter,refert,inquitjqualiseö defcendas. Nam leoz nes illuc euntcs plorant, lepores autem in umbraculis uenamunfignificauit nee ferocibus,nec üiolêtis effe tu tum proficiîci Spartam,nec mollibus amp;: effœminatis, quod hoftili animo illuc proficiffentes male acciperen tut à fortioribus, delicatos homines illic non fînerent lafciuireintenebris.

4« In luótandi genere quod illi chirapfiam appellant, quum is qui collum alterius urgebat fruftra prætercp legem paleftræ pulfaret undique 5i in terram detra/ herct, poft caquam corporis uiribus deftituerctur qui inhærenti cedcre cogebatur, brachium urgentis mo/ mordit:cumcp alter diccret mordes ô Lacon, fœmina Argute rum more, Nó inquit,fed more leonu, Vt folerter obz iedlam ignauiam detorfitin laude fortitudinis. NuL lum enim probru apud illos deteftabilius quam mu/ liebris imbecillitatis» lure aute fe morfu liberauit, qui præter ius certaminis urgebatur à uido.

41- Claudus ad bcllum proficifeens quum ab alijs ride simile lt;inte remr^no opus eft Eigientibus,inquit,fed qui fubfîftâr, pàg. ^i.apo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyeantur.

Alius fagitta percuffus cum anima ageret dicebat, Generefe non me mouet quod morior,fed partim quod ab im/ belli fagittario ac mulierculæ iîmili, partim quod nul/ Io facinore ædito morior, Vidis folet effe folatio, uir/

tute

-ocr page 167-

AP OP H TH. LIB. II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

tute præftantis uiri dextra cadcreXaœdœmonij ucro quoniam enfîbus pugnare folcnc cominus.non puta/ bantefle ui’rtutis procul mifla fagitta quempiâ înterH cere,quod idem poflunt Si fœrainæ. Tu æquiore aniz mo decedunt è uita, qui reôte faôlorum poft fe relinz quunt memoriam.

Quidam ingreflus diuerforiu cauponi dédit opfoz 4 nium ut appararet:quu ille pofceretcafeum ôC oleum, quid inquit Lacon, fi cafeum haberem, iam non egez rem obfonio.Caupo cafeum SC oleum petebat ad coz ^rugiliter diendum pifeem, At Lacon cui fufticiebat uidtus fimz plicitasXuperuacuum exiftimabat, cibum cibo mifeez re,quum alterum per fe fatisefte poftet.Quantum ab funt ab huius Laconis animo, qui centum return fpcz ties in unum mifeent difcumC

Cuidam Lampen Æginetâ efferenti ac felicem prç 4$ dicanti,quod prædiues uidebatur.multorum nauigio rum dominusXacon nihil, inquit, motor felicitate de Argute funibus pendentem. Quu omnes diuitiæ funt in maz nu fortune, turn ex prxeipue quas negociatores com mifere nauibus : tuptis funibus fequitur naufragium, ôihinc mercium omniu interitus. Vnde philofophus quidam interrogatus utrum putaret maiorem effe nu tnerum uiuorum an mortuoru, uiciflim rogauit utro loco haberet nauigates, quod hi uerfantes in fummo uitæ difetimine uix eflent habendi pro uiuis.

-ocr page 168-

tonuicium eluiîc ioco, obiter taxans maledicum quod ipfe non cflet Lacedçmonius,atq; ob id nee liber.Por ró ferui iî quid (allant mendacio, loris emendantur,

Portiter Septem ex Argiuis uulnera fæua gerens, Aduerfa oftendis tarnen omnia. fanguinolenta

Membra rogo imponens Tynnichus hæc fenior, Plorentur timidi,mi infletus humabcre fili,

Qui Si patre hoc uere dignus cs amp;nbsp;patria.

-ocr page 169-

■ 'apophth. lib. Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’45

fcripnfti.non.Äd prolixam regis epiftolam unica ïÿlz conojlrojfed labarefponderunt, ouk, quam grandibusiiterispin inPhilelph9 xcrant.ut expleret iuftum cpiftolx fpatium, fimui gentilis breuiloquetiæ memores,amp; foÜtæ fortitudinis

Rurfum quum Philippus in agros Laccdæmonio/ 5» . rum duxiflèt cxercitum,res^ in eo eflet ftatu, ut pro/ habile effet eos ad unum omnes interituros, rex dixit cuidam Spartiatæ, Quid nunc facietis Lacedæmo/ nijCAt ille. Quid, inquit, aliud, niiî quod fortiter mo/ vortiter riemur, quando nos foli Græcorum liberi effe, non alqs patere didicimus. Nemo feruire cogitur qui mo/ ri paratus eft. Quàm dulce bonum eft libertas quæ morte cmitur,quàm mifera res feruitus, cui mors anteponitur. Quid igitur mentis dicemus his effe, qui fe fponte dedunt in earn feruitutem, unde nec da/ to peculio poffunt redimi, nec gratuita manumiffic^/ ne liberariC

Poft Agin belio fuperatum Antipatro poftulanti 51 obfides pueros quinquaginta,Eteocles qui tum Epho ^^cnon efi rum agebat refpondit, fe pueros non daturos, ne fî li/ center uixiffenc,fîcrêt indociles patriæ difciplinç,itaq^ ne ciues quidê effent. Cæterû fenes ac mulieres fe du/ plo numero daturu. Veru Antipatro dira minirâti ni Libéré acciperet poftulata,populus una uoce rcfpodit,Si im/ peras acerbiora morte, facilius moriemur.Huncani/ mum in uno altcroùe ciuiurn reperirc/ortaffe non ira

magni

-ocr page 170-

144 LACONVM INNOMINATORVM magni miraculi efls uideatur.in uniuerfo populo tanz tum efle confenfum prodigiofum eft, Hoe exeraplo ßmuladmonemur, quanta follicitudo debeatur ætati teneræ ad probitatem educandæ,quâdolicencereduz catos iuuenes illi non putarunt habêdos pro ciuibus, perinde quaß mater abdicet filium ex fe natum , nifi probitate morum maioribus fuis refpondeat.

Senex in Olympfjs cupidus erat fpedlandi certami nis quod agebatur, fed quum nulla uacaret fedes, ad uaria loca fefe conferens, ludibrio erat ac feommatis petebatunquod nullus eum exciperetVt ucro peruez nit ad Lacedæmonios, non folum pueri omnes aflurz rexerunt, uerum etiam uiri multi ceflerunt illi locum. Id faólum quum cæteri Græci quotquot aderât plan fu comprobaffentjpatriumcç morem fupramodum collaudaffentjSenex

saîfe Concutiens canas^ genas tempora cana,

Aefußs lachrymis, Heu miferiam inquit, ut omnes Græci norunt quid ßt honeftum, fed eo foli utuntur Lacedæmonq.

$4 Sunt qui narrent hoc idem accidifle Athenis.Cum enim ageretur panathenæa.Attici fenem ludibrio haz buerunt.inuitantes tanquam admifluri, cæterum ubi ueniflTet no admittentes. Verum iam perambulatis fez re omnibus, tandem ad Lacedæmonios fpeólatores quum ueniflet,omnes è fedilibus ailurgentes locum il

liceffez

-ocr page 171-

APOPHTH» LIB, II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14$

li ceflerunt.Eo fado delcdatuspopulus, plaufu inulz tacp geftuQ fignificatione comprobauit. Inter hax c Spartanis quidam dixinper geminos, norunt Athe/ nicnfcs qua: fint honefta,at nó ea fadut.Apud Athe/ niéfcs maxime florebat philofophia, quæ docet quid turpe.quid honeftum:Spartani non recipiebanteiuf/ modi difciplinas, fed ex inftitutione maiorum uirtu/ tem fadis ac moribus præftabant. Ita fadum cft ut apud Atheniéfes effent uerba philofophiæ, apud La cones ipfa res. Admonct apophthegma turpiffimum effe fcire quid deceat,ôi tarnen diuerfa fcqui.

Mendicus quidam petrjt aliquid à Lacone. Ät ille, $$ Si quid,inquit,dedero magis es futurus medicus.Vc/ Argwe tu iftiusprobrofe uitæ tuæ fuit autor,qui tibi primus dediutecç fccit inerte. Apud Lacedæmonios probro dabaé^ mendicitas, quod ÔC ociu odiffent, Ôi minimo effent cotend. Benignitas aute in medicos fpeciem ha bec magnæ uirtutis, fed ca pioru hominum bonitas,* alit plurimovum maiorum luxuriofam ignauiam.

Laccditmonius uidés quêdâ dqs corrogârê.nihil.in quit.moror deos g me fint paupcriores.Hinc liquet ue tus effe fub obtentu religionis exercere mêdicitatem, quû plerûq; tali colleda titulo no impedunéquot; diuis,qui nbsp;nbsp;' '

nullius rei funt egcni,fcd improboru luxui ac libidini.

Alius quidam quu adulterum apud deforme uxo/ 57 rem deprehendiffet,mifer,inquit,quæ tibi fuit neceffi/ i^oderdte t tas;

-ocr page 172-

14^ LACONVM INNOMIMATORVM tasCPrimum hic æditu eft nobis moderariom'sexeni/ plum. Quis fibi temperet in adulteru deprehenfumC Hie potius uidetur mifertus hominis, qui graui qua/ piam neceftitate uideretur hue compulfus,utcum dez formi rem haberet.Neqj enim uerifimile erat adulte/ rum uoluptatis gratia fefe in hoc diferimen coniecifle.

tfo Lacedæmonius percotanti quid ipfi uideretur Tyr/ tçus poè'ta,bonus,inquit,ad deprauandos iuuenu ani Ars inutilis mos.Quemadmodum Plato iudicabat Homeri poe/ Gm inutilem effe reipub. qualem inftitui uolebat, ita Laccdæ/

-ocr page 173-

' APOPHTH» lib« Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;47

Lacedæinonq non redpiebant poêtas qui blanda fcri berent potiufquàm falubria.

Cuidam qui laborans ab oculis exierat in bellum, quum nonnulli dicerent, quo uadis ad iftum affeótus modum,aut quid faólurus^ Vtnihil,tnquit,aliud,cer/ te hoftis gladium ebetabo, Hoe diclum faliïusne ßt an fortius nondum ftatui.

Buris Si Spartis Lacedçmonfj fponte profedti funt *^2« ad Xerxen regem Perfarum,daturi pœnas, quas La/ cedæmonq iuxta oraculu pendere debebant,eö quod oratores à Perfa miffos occidiflent, Hi quu ueniffent ad Xerxen, iuflerunt ut ipfos quocunq; modo uiderc tut interficeret pro Lacedarmonns.Cumœ rex admi ratusSipietateminpatriamó€ animorum fortitudi/ nem,liberafret illos à poena, peteretcp ut apud fe ma/ nerent:Qui poflumus, inquiunt,hic utuere relióla pa/ tria patrqst^ legibus ac uiris, quorum gratia tantum iter fufceperimus morituriCCçterum quum Indarnus exercitus regq dux, rogans inftaret, diceretq^ fore,ut in pari honore haberétur cum his qui inter regis ami/ cos primas tenebant, hune in modum refponderunt, Videre nobis ignorare quàm ingens bonum fit liber/ tas,quam nemo fanus uel cum Perfarum regno com/ routaret. In eodem faôto nobis propofitum eft exem plum pietatis erga patriam, Si conftanter adamatæ li bertatiSjdC animi mords terrore uacui.

Laconem

t amp;

-ocr page 174-

14^ LACONVM INNOMINATORVH

«ï Laconem hofpes quem pridie dech'nauerat, poftri/ die ftragulis commodato fumptis fplendide excepit:

LcpWr at ille ftragulis concukatis dixit, propter has heri ne ftorijs quidem indormire licuit.Lepide rifit illoru mo remjqui quum fint tenues, tarnen afïeólant uideri diz uites corrogata aut conduóla fupellcólile, quod maz xime folent in excipiendis hofpitibus, in nuptijs, aut alioqui folennibusepulis.Porrö quu ineptu fit oftenz tare tuas diuitias,quanto magis ridiculum eft oftenta re rupelledilem alienam Jnterdum ab ufurarijs furaz ptam^ At Lacedxmonfj non folum oratores regum, uerum ipfos etiam reges ad fua phiditia inuitabant, earn frugalitatem fibi magno etiam honori Hituram exiftimantes.

lt;54 Alius quidam quum üeniftet Athenas, uidiffetcp il Licentu Ii'c prçconcs qui muriam promitterent,qui obfonium, qui publicanos amp;nbsp;lenones, aliascß paru honeftas fonz ôtiones profîterentur, neq? quicquam fibi turpe ducez rent: ubi reuerfus eft in patriam, ciuibus percontantiz busquomodoferes haberent Athenis,Omnia,inz quit,honefta:per ironiam innuês, Athenis omnia ha beri bonefta, turpe nihil, Argutia didi eft in ambi/ guo fermonis.

Alter interrogatus de re quapiam, refpondit, non» Verum ubi percontator dixiftct ilium mentiri, Non uides igiturinquit Lacpn,te ftultum efte,qui fcifciteris de

-ocr page 175-

APOPHTH. LIB. ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14?

de his quænouerisC Salfe taxauit in ilb uitium garni litatis,qui de nihilo quæfierit fabulandi materiam, Venerunt aliquando Lacedæmonij ad Lygdamin tyranniim legatione fungentes:fed cum ille uarijs cau fationibus frequenter diftuliffetcolloquendi copiam, tandem poft omnes excufationesdidum eft, illu pa/ rum firma efle ualetudine.fed languere nonihil.Lega ti refponderunt. Per louem non ueniraus hue cum iiz lo ludtaturijfed coIloquuturi.Belle taxarutbarbari re/ gis faftum ac delitias, qui quamuis friuola de caufa res ferias omitteret.

Quidam facris initiaturus Laconera, rogauit quid 6^ ßbiconfeiret maxime impie faeftum per omnem uita, At ille hoc,inquit,diî fciunt. Quu initiator magis ur?-geret.diceretc^ omnino proferas neeeße eft, Lacon ui ciftim rogauit, Vtrum inquiens oportet me tibi dice/ re an deo.quum illerefpondiftet,deo,Tu ergo.inquit, hinc fecede,ut illi dicam.

Alius Lacon quidam noólu præteriensmonumen/ tum quû fibi uifus effet uidere fpedlrum »accurritlan/ cea traieéturus.ôi in hoc nitens,Quô me fogisa'nquit, anima bis morituraC O mente uere liberam omni for midine, quæ nec laruarum ac lemurum occurfu terrez ri potuerit.

Lacon alius quum uoto fe obftrinxiffet, quod fe de ^9 Lcucate précipitera dater,confeendit montem,ôi con

t î fpeôta

-ocr page 176-

LÄCONVM INNO MINA TORVM

' fpedla altitudi'ne fcfe auernt. Id quum illi probri gta/ Lepiäe tia obfjceretur, non pucaram, inquit, illi uoto maiore uoto Opus efle. loco elufîtinconftantiæ formidinisc^ crimen. Etenim qui facinus arduum concipit animo, prius à dqs optare debet animum facinori parem,

70 . Quidam in aciequum ftriótumiam enfem in ho/ ftem effet infi'xurus.quoniam interim ßgnum datum Bellidifci/ eft receptui canens,non infixit. Roganti uero cuidam quur hoftcm quem in potcftate habebat no occidif/ fee, Quoniam,inquit,melius eft parère imperatori cp occidere.Exemplum difciplinæ militaris, à qua imma ne quantum rcccfferuntqui fub belli titulo mera exer ccntlatrocinia, Olim non licebatferire hoftem,niß tu ba dedifletfignum. Eadem iimul atcç cecineratrece/ ptui,homicidfj crimen erat hoftem interemifle.

7’ Quidam Laconi in Olympico certamine fuperato dixit, Aduerfarius tuus ô Lacon te fuit potenrioru'mö inquit,ad deqeiendum accommodatior. Quoniâ cer/ ArgMtc tarnen artis erat magis quàm uirtutis,LacedçmoniuS non putabat fe ob id deteriorem quod uiótus eflet, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Di(fli argutia fita eft in ancipiti uoce: nam kje/wuju Si

meliorem (îgnifîcat, Si potentiorem Eue fuperiorem, auyjræftantiorê.Is uere inferior eft,g honefto uinci6

71 Ætoli quondam ingrefli regionem Laconicam,ab/ duxerut quinquaginta leruorum milia » Vnde Lacon quifpiam fenior feftiuiter dixifle fertun Magno bono fiierut:

-ocr page 177-

APOPHTH. lib. II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151

Rierunthoftes Laconfcæ,quam tanta turba Icuarunt. Mos erat apud Lacedemonios,ut rex bodes aggre 7? deretur, præcedente quopiam geftante coronam, qui in certamine uiólor aliquando tulifletcoronam.Cum igitur Lacon quidam in Olymprjs magnam pecuniæ uim refpuifletjfed multo cum fudorc deielt;fto aduerfa rio coronam tuliflec,cuidam dicenti quid emoluraenti tibi adferet uióloria o Lacon C illc ridens ÔC alacer re/ fpondit. Ante regem Jnquit, coronatus incedcns,pu/ gnabo cu hoftibus.Generofæ mentis eft,laudis amo/ re teneri potius quam pecuniæ.

Miles quidam Laccdæmonius quum proftrato bo 74-ftis infidcret tergo occifurus, rogauit ut ic uerterct, ÔC in peótus potius ftringeret enfem. rogatus quid ita. Ne amafius, inquit, meus erubcfcat, ß uiderit auerfis confoftum uulneribus.

Lacon quidam ad Rhodium Diagoram , qui in 7S Olympijs ÔJ filios, SC ex filio filiaque nepotes uidiflet coronari:Morerc,inquit,Diagora, non in Olympum afeendesCSentienstum optimum exire de uita,quum res funt profperrimæ.Ita Plutarcbus in Viris:Memi/ nit SC Cicero in Tufculanis quæftionibus Lib.i.

Lacon quida pædagogus pueri cura fufeepta quum 7« interrogaretunquid eflèt ilium doifturus,Emciam,in/ quit.ut honeftis deleótetur, turpibus offendatur. Ni/ hilefficacius aducram felicitatem,quàm amare uirtu/ tern

-ocr page 178-

1$2 LACONVM INNOMINATORVM

tem propter fe^odiHc m'tium propter fe,

’n nbsp;Spartanus quidam interrogatus.quid cóferrent uti

Iitatis,pucris adhibiti pædagogi : Effîciunt, inquit, ut quæ funthonefta,eadem pucris fiant etiam iucunda.

78 Callicratides Lacedæmoniorum dux in bello Pelo ponnefiacojfuadentibusclaflem ab Argenufis remo/ uendam, nec cum Athenienfibus dimicandum, refti/ tit,dicens, Lacedæmonios clafle ilia amifla aliam pa/ rare poiTe, fed fugere fine fummo dedecore no pofle.

79 Demonides amiffis furto crepidis, precatus eft ut eius qui fuftuleratpedibus conuenirent. Vifus eft be/ ne precar{,quum illi magnum precaretur malum,uide licet pedes diftortos,quales habebat Demonides.

So Lacydes Arcefilai familiaris Cephificrati crimen Iç fæ maieftatis deprecanti, unà cum reliquis amicis ad/ erat. At quum accufator anulum exhiberl flagitaret, per quem coargui poterat ; isq^ clam in terram demi/ fiflet,Lacydas fentienspede impofito texit.Inficiatus eft igitur Cephificrates K abfolutus. Mox reo iudici/ bus ut mos eft agcnti gratias, quidam è iudicum nu/ mcro q uiderawuftït ut Lacydi quocç gratias agerct.

81 nbsp;nbsp;Arcefilaus quu arderet podagræ doloribus, eumcç

Carneades inuififlet, atq? exircttriftis, mane, inquit, Carneade,nihil enim illinc hue peruenit,oftenfis pedi bus ÔC peeftore, Sendens pedes quidé dolere,fed ani/ mum dolore uacuum efte.

P RIS CA

-ocr page 179-

LIBER II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

PRISCA L ACEDAEMONIORVM INSTITVT A,

Ad publica conuiuia ingredientibus, qui natu erat i maximus fingulis oftedebat fores dicens,per bas nul/ silemiuitt lus egreditur fermo, admonens nihil effutiendufti fi quid liberius didlum effet in conuiuio. Hunc morem inftituit Lycurgus.

Quoniam apud Lacedæmonios in fummo precio 1 erat ius quod illi nigrum appellant, adeo ut feniores hoc contenti non defiderarent carnes, fed eas iuueni/ bus cederent, Dionyfius Siciliæ tyrânus dicitur huius gratia coquum emiffe Laconicum.eicp mandaffe ut fi bi hoc ius appararet,nullis parcens impendqs.Quod Exerdtatia ubi rex guftaffet,ac difplicuiffet expuit.Tum coquus, hoc,inquit,ius 0 rex fumendu eft, pofteaquam te La/ conu more exercueris.Ôi Eurota laueris. Feftiuius hoc narratur à M. Tullio Tufcul. quæft. Lib. y.in hoc ua/ dans à Plutarcho, quod fcribit ilium Spartæ in phidi tqs ccenauiffe, Öi à cœna negaffe fibi nigrum illud ius quod cœnæ caput erat placuiffettum qui illud coxerat refpondiffe, minime mirum fi difplicuiffet,condimen/ ta cnim deeffe: ac Dionyfio rogâte,quç tandé illaCLa bor, inquit,in uenatu, fudor, curlus ab Eurota,fames, fitis:his enim rebus Lacedæmoniorum epulas codiri.

Lacedæmonq pofteaquam moderate biberunt in 5 conuiuqs publicis,difcedunt abfc^ teda; non enim fas u eft

-ocr page 180-

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L/CONVM

eft illis ad lumen incedere,nec hac uia.nec illa,quo coz ajjuefcere fuefcant in tenebris noduq^ confidenterôi intrépide

ire.Id interdum in bellis ufu uenit ut necefle fît,

4 lidem literas quidem difcebant ad ufura.cçteras uc ro difciplinas exoticas erjeiebant, nee minus homines philofophia harum profeflores quam ipfos libros. Hæc autéerat ruflicana jHorum eruditio,bene parère magiftratibu$,patiétem efte laborum,óC in prælio aut utneere, aut mon. Hoc animo fuerunt olim Si Romanorum quidam,qui pW lofophos Græcos urbe pepulere, quod curiofîs difei/ plinis auerterent iuuentutem ad ocium amp;nbsp;ignaùiam, redderentép ad diflerendum quidem tnftrucftos, ad gerêda uero rcipub.munia inutiles.Quid illi dixiflent fî fophiftarum gryphos, fî nominalium Si realium fri gidiflimas argutiasaudiftentC

$ Perfeuerabât abfc^ tunicis ueftem unicam accipieil tes corporibus fqualidf.quippe à balneis Si unguentis Pruguliter ferè in totum abftinentes, Nemo tales facile inuadita turn inopes,tum duros: nec malis artibus cogebantut rem quærere,qui tam paruo content! iunt. Hæc Lacez dæmonq, qui nec philofophorû dogmata, nec Chriz ftum nouerant, ôt no pudet nos delitiaru noftrarura? Anachoritas uocamusq quatuor ueftibus cotêti funr.

a luucnes ucro gregatim ac turmatim dormiebant fil per ftibadas, herbç genus,quas ipfî fîbi cogerebat ex Tru^aîitef arundîne apud Eurotara nafeente » cuius fumma nort ferroa

-ocr page 181-

INSTITVTA.LIB.il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155-

ferro, fed manibus defringehant, Per hycmcm uerq fubfternebant fibi quos uocant Lycophones acftiba dqs commifcebant.quod ea materia caloris quiddam habere uideretur. Vbi funt nunc qui toto corpore plu mis anferinis indormientes queruntur ob duriciem ß bi dolere lateral

Amare puerorum indolem,qui probo ingenio uide 7 bantur,permiflLim illis erat,cæterum abuti illis turpif/ Amor Gmum habebatur, quafi corpus adamaretur potius quam animus.Quod G quis accufatus effet, quod pa/ rum honeffam cum illis habuiffet confuetudinem, is per omnem uitam infamis erat, Si à publicis honori/ bus fubmouebatur. Hoc no folum in pueris quorum ætati confulens lex permifit grandioribus amare, fed citra turpitudinemjocum habet,uerum etiam in con/ iugibus-.non enim reóte amat uxore,qui corpus amat potius quàm animam.

Mos erat ut adolefcentes quopiam abituri à fenio/ 8 ribus interrogarcntur quo irent, Si ad quid: obiurga/ batur autem qui uel non refponderet percontanti.aut friuolas caufas recitaret. Senior qui non obiurgarat sdpienter adolefccntem ipfo præfente delinquentem,eidem pœ ox erat obnoxius,quam daturus erat G peccaffet ipfe. Cxterum qui obiurgationem molefte ferebatjn ma/ gno erat probro. Merito puerorum errata imputan/ tur ijs quorum partes erât ea uel arcere, uel corrigere.

Ui Sitnul

-ocr page 182-

15^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laconvm

Simul autem magna neceffitas habebatfenioresne quid teftibus adolefcentibuspræter decorum comit/ terent.Nam qua fronte obiurgarent iuniores, (Î ipfi fe nes effent obiurgandi^

9 Si quis in peccato deprehenfus fuiffet, is cogebatur caßigdtio afam quandam quæ erat in urbe circumire, ac uitupez rationem interim in ipfum compofitam canere, quod nihil aliud erat,quàm feipfum fua uoce obiurgare.In/ genui pudore 0£ laudis amore melius dueuntur ad ho nefta. Virgis aut flagris cçdi feruile eft.

IO Quin Si ille mos erat,ut iuuenes no folu fuos quife^ parentes reuererentunhisc^ didlo audientes effent,ue rum etiam ut omnes feniores uererentur, turn de uia cedentes turn c fedibus affurgentes, ac prætereutibus illis taciti quietic^.Quare fadu eft,ut quifq^non quez admodnm fit in alps ciuitatibus, in proprios modo li beros,feruos ac poffeffiones autoritatera haberet: uez Cowwtt»itlt;(j etiam in amicorum ac uicinorum liberos ac pofz feffiones perinde ius haberet atque in fua propria: ut omnia quàm maxime inter fe communiter haberent, ac aliéna quifc^ non aliter quàm fua curaret.Intellexe runt illi quatam utilitatem haberet communitas,non ada(fta,fed ex mutua beneuolentia proficifces.Quod enim à Pythagora proditum eft, amicorum commuz nia effe omnia, id illi uolebant in repub. fua quàm la/ tiffime patere. Omnes enim dues inter feamici funt, multo

-ocr page 183-

INSTITVTA* LIB. II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157

multo magis omncs candem profeflî religioncm. Po ftremo inter omnes homines ob hoc ipfum quod hq mines funt, intercedere deberet mutua beneuolentia, Cæterum puer abs quopiâ caftigatus, fi querelam n ad pattern detulifleuturpe erat patri ,ß hoc audito no iterum filiu emendafletSiquidem ex inftitutione ma Dtfcipllnlt;t iorum habebant hanede fe mutuo fiduciam, ut crede puerorum rent neminem efle,qui cuiufquam liberis, quos quife^ pro fuis habebat, quicquam imperaret inhoneHum. Prima ætas quoniam nodum fentit quid turpe, quid honeftum,uerberibus eget.SoIentautem pueri à præ ceptohbus cæfi apud parentes queri de crudelitate eo rum à quibus caftigati funt. Ea res quonia minuebat aliorum feniorum autoritatem.hancfeneftram occlu/ ferunt liberis fuis, ut omnium fenioru eadem effet in pueros autoritas quæ patribus.

Furantur illic pueri etiâ ex elcuicntis quicquid. poC funt.difcentes dextre imponere uel dormientibusiuel indiligentius fua feruantibus.Deprehenfo poena erat uapulare Si efurire. Daf enim illis coena perquam te/ nuis, quo dum fuopte ingenio depellunt inopiam,co/ gantquot; ÔC audaces effe Si callidi.Hoc erat quur cibi ino/ pia premeretur î quin ob id etiam dabatur illis uidtus rurdndi art exiguus, uti confuefeerentnunquam expleri ad fatic/ tatem ufcj, fed famem tolerate poffent. Siquide hac ratione exiftimabant illos SC ad bellum utiliores eua/

u J furos

-ocr page 184-

\158 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LACON VM

furos.fî ualci'cntôi poft coleratam inediatn perdurare inlaboribus: cjuin Si temperantiores uilibusc^ cbtenz tosfore.fi longo tempore minimisimpendqsdege/ No» eflßiiue rent : Infuper (î citra obfonium affuefcerent ui'uere, Si Plutiirchi. së qnenauls cibum appoiïtum boni confulere, exiftima/ *^^n^honti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpora fore tum falubriora, tum maiora; quod

fubtradla cibi copia conferret ad proceritatem, dum non deprefta corpora tollûtur in altum potius quàm in Iatum,redduntur^ etiam pulchriora.Tenuis enim amp;nbsp;gracilis corporum habitudo obfequitur artuum au gmento: obcfîtas uero ex cibi copia collecta, propter grauitatem obfiftit. Vt ea gens nihil dabat uoluptati delitrjsüe.fed in omnibus fpedtabat reip.comodajon ge la tcép difîcntiens à plurimorû fentêtia, qui ßbi per fuadét,nihil efte utilius,^ pueros immodico cibo po/ tuc^ faginare: quum ea res no modo pigros reddat Si * laboribus inutiles, uerum etiam turn corpora reddat deformiora, tum ingénia craffiora.

Nec minor illis cura fuit de genere mufices,modulo rum Si cantionû,^ de uiclu,cultu,amp;: cætcris quæ com Mußc4MiriIis memorauimus.Hæc aut talis erat.utanimi uim acfpi ritus excitaret.ôi impetu diuino afftatui fimilem adq^ ‘ 1 res gerendas accomodum inducereuquu reliquis Grç ' ciæ ciuitatibus magis placeret muftca demulcés Si ad uoluptacémollitiem^ eftceminans animos. Nâ Pla/ tomagni referre putat q genere mufîces utat'’ciuitas.

-ocr page 185-

INS TIT VT Ai LîB. U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^,

Quinôi orationis genus erat fimplex amp;inaff'cólaM4 tum^nihil habês molle ac deli’catû,nec in alps uerfàba tur argumentis, cg uel in laudibus eoru qui fortiter ac gencrofc uitâ exegiffent, quiép pro Sparca occubuif/ (ent, ÔC ob id ab omnibus ut beati celebrabanf' j uel ia uituperâdis bis qui meta periculoru nihil egregrj geO, fîffent, ut qui ob ignauiara à morte cruciabilem infeliz cemcç uitâ uiuerénuel in pollicitatione per gloriæ ftuz dium accendente animos ad uirtutem, ad cuiufqj æta tem accomodate. Itaq; tres erant apud illos chori iu/ chon ires xta triplex ætatu difcrimen,quibus in feftis fîmul con ftitutisjfenum chorus incipiens canebat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Nos fuimus olim ftrcnnui iuuenculi^ Secûdus in q erât uiri robuftæ ætatis, ita refpodebat. At nos fumus.fi uis,facito periculum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Porto tertius qui erat puerorum ira canebat,^ Præftantiores nos futuri olim fumüs^

Quin infuper apud illos erât numeri,ad quos têpc/ if ratent incefltim cocitâdisanimis ad forritudiné, auda ciâ,mortisc^ coteptu accomodi, quibusutebant''tu in choris,tu ad tibia tédétes in hoftéSiquide Lycurgus Mußc^ rei bellicç ftudiû eu mufîces ftudio copulauit,q nimi/' S'”quot;* rû nimius bellâdi ardor modulatione teperatus cofo/ nâtiâ aptué^ cocêtu haberetVnde mos erat ut in bel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Iis rex priuf^ iniret præliu, mufîs facrifîcaret,quo pu/ gnâtesfacinoraæderêt^digna quæ feriptis honeftaq^

mémo/

-ocr page 186-

»6 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L A C o N V M

memoria ccicbrarentur. Nee permittebant,utquif^ aliquid de usteri muQca mucaret, adeo ut Terpandru quum effet antiquiffimus, ói omnium eius æui cithaz rœdorum præftantiffïmus, egregius^ geftorum he/ roicoru celebrator.tamé Ephori mulólauerint, eiuscß citharam arreptam paxillo affixerint, quod unä tan/ tum chordam in ca præter neceffîtatem intêdiffet, ob uods uarietatem . Non enim probabant modos nifi fimpliciffimos. Äc Timotheum certatem in Carneis: Id feftum erat in honorem Carni cuiufdam uatis in/ ftitutum: Paufanias autem indicatapud illos Apolli/ nem diei Camion: ex Ephoris quidam arreptoenfe interrogaret, ex utra citharæ parte incidi uellet chor/ das quæ accefferant ultra feptem.Vt ubique gens ilia frugalitatem colebat.luxum horrebat,metuens à ma/ iorum inftitutis reeedere, quod ex his fontibus nafei foleat omnis rerum publicarum pernicies.

i« Quin Si fepulchrorum uniuerfam fuperftitione fu/ ftulit Lycurgus, permittens ut non folum intra ciuita/ tem humarentur cadauera, uerum etiaut monumen/ ta templis uicina haberentur. Submouit Si funebres expiationestnec conceffit,ut quiequam una cum cada Superflitio uere fepeliretur. Nam aliæ nationes ff quid fuiffet uiz funerum uo chariffimu, id raortuo addebant in fepulchro, da/ mnofa ffmul acridicula fuperftitione,quaff mortui fentiant aliquid : fed in puniceo amidtu, Si oleæ folijs V - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exæquo

-ocr page 187-

rHSTirvTA. LIB. rr

ex æquo poHcos omncs fepeliri iufli't. Vetuit ctiam rf/ tulos Si infcriptiones addi monumcntis, præterquàm eorutn qui in bello cecidiflent. Suftulit aute ÔC luólus Si funèbres nænias,quas reh'quorum hominu uulgus, incredibili fumptu ôCapparatu, etiam per conduôlos ploratores celebrare confueuit magna fpecie dcmen/ tiæ: quafi manium fît ullus fenfus : aut fi quid fentiut, fjfdem rebus deledlenturquas in uita non iudicio,fed animi uitio dilexcrunt

Peregrinari illis conceflum non erat, ne morum pc/ regrinorum uitæcp incompofitæ contagium attrahe/ rent.Quin Si peregrinos urbe exigebant,ne paulacim inundantes mali cuiufpiam ciuibus exifterent magi/ ftri. Quifquis autem ciuiura non tuliflet liberoru fuoz rum iuxta patrios ritus inftitutionemj'ure ciuium prix uabatur.Rurfus narrant quidam,quicucp peregrinus Veregritii Spartanæ ciuitatis inftitutis fuftineret exerceri, eu ex Lycurgi fentétia, admitti in eam ciuilitatis portionem quæ faerat à prifds ordinata.Cæterum uenderc ius d uitatis nulli phas erat.Perfpexerat uir ille prudentiflîz mus,commerces exterorum ac negotiatorum, ciuita/ tes quamuis bene inftitutas corrupi, quod ad nequiz tiam omnes fint magis dodles quàm ad uirtutê. Sed nulla mixtura perniciofior,^ quæ per imperq transla tionem proIationemüeinuehitur.Sicinfluxu Græcaz rura nationu effœminata eft Roma,Sic barbarorum

X cómerz

-ocr page 188-

LACONVM

commerdo tandem Si Sparta ex fanéliffima faifla éft corruptiflïma: (ïc aliarum nationum admixtu effœmi hata eft Gallia,nonnihtl etiam Germania.

i8 ' Vicinorum famulis pcrinde ut fuis uti mos erat ,ÏÏ quado quis opus haberet.Itidé Si canibus Si equis,ni Comunitas fi forfitan his turn opus cflet hcro.Qnin Si ruri iï qua re quis egerct,apertis foribus,amp;: ablatis ab co qui ha/ bebat ad ufum præfentem accommodis, obßgnabat locum unde abftulerat atc^ abibat. Inter huiufmodi mores,ubi locum inueniret infatiabilis auaritia Vbi rapacitas aliéna pro fuis uindicantiumC Vbi fupcrcili um è diuitijs fumptumCVbi latronum immanitas ob aliquantulum nummorum uiatorem ignotu Si inno/ cuum iugulantiuCDicereshos germane Chriftianos, fi pro Lycurgo Chriftum naóli fuiflent legu latorem.

’9 In bellis utebâtur puniccis tunicis,(iuc quod hic co/ CrfHirff lor uidebatquot;illis aliqd habere uirile:fi'ue qgt; fanguineus coloris rubor plus terroris incuteret belloru imperitis; uel ne ^tinus cofpicuu effet hoftibus, ii qs uulnus ac/ cepiffet,fed utilitcr lateret.ob uefte fanguini cocolore. Si quâdo ftratagematc.hoc eft callido cofilio fupe/ raffent hoftê,Marti boue îmolabât: fin agto plio,gal Conftlium 1(5,hoc pacfto cofuefaciêtes belli duces,ut no folij fortes w belhs gjßPgjjt ad pli U ,ueru eûâ. callidis cofiltjs aduerfus hofté inftrucli.PræcIarius cm cxiftimabât hoftê ingenio ci tra fanguinê deqcere,^ pugna pleruc^ utrinc^ cruêta

Quum

-ocr page 189-

IHSTÏTVTA, LIB. Il

Cu deos cópcant''hoc uotis adduuut poiïi'nt iniuriâ paci,^ neminé iudicaréc ad gcrêdû îperiû,aut alioqui magnas res obeûdas idoneu,q quis nuria comouere^

Summa coprecationis hæc erat, ut dq bonis adde/ rent honefta,præterea nihil.Non aliud petebât uirtu tis prçmium quàm honeftam famam,quu raultaalia fint aliarum gentium uotamon folum multiloqua, ue rum etiâ inutilia, nonuquâ ÔJ turpia àdqs poftulâtiu.

Veneremquâilliuocât /xojcpw armatâcolut,quin * omnes etiâ deos deascç hac figura fingut ut lanceam teneant, hac imagine fignifi'cantes omnes efTe bellica uirtute præditos.Qtioniâ nihil ducebât turpius igna/ Amrfti dij uia.nihil bellica uirtute pulchrius,tali fpecie propone/ : bant deos fuos,quales cupiebant efle ciues. At cætero rum Græcoru theologia faciebat deos ociofos 8i quie tos, eot^ fîngebanc illos geftu procumbentiu. Porto quu archetypum omnis honefti petêdu fit à numine, periculofum eft reip. taies facerc deos, quales fi quis imitetur,inutilis aut perniciofus fît reipub.futurus.

lam Si prouerbio celebratu eft apud illos, admota *4-manu fortunam efte inuocandam, q fîgnifîcabant fîc efteinuocandos deos.utfîmulôiraaniiapponamus, indufirû ôC noftram addamus operam,alioqui fruftra inuoca/ ri,Verum eft numini acceptu fèrri oportere,fî quid in aôlionibus hominu ^fpere cedit, fed no fauet numê ociofîs ac pigris. Vult fua munera ad nos per noftrâ

X i uenire

-ocr page 190-

164

LACONVM

ucnîre induftria, ne ftultum uideatur, fi faueat ipfius dona contemnendbus.

*$ Pueris oftendebant feruos qui uino effent temulen ti,quo magis abominarentur ebrietatem, uidentes deforme fpeótaculum fit homo immodico madens ui no,quam(^ dementi firailis Jmö cogebat illos quam plurimu bibere, deinde faltationes ineptas faltare, SZ remulentia carmina quædam ridicula cancre. Ita quod altj proli/ xo fermone uix periuadent, fobrietatem effe rem ho/ neffiffimam,ebrietate nihil effe homine indignius,illi compendio ponebant ob oculosjed in mancipijs, ad quoru mores degenerate ingenuis turpiffimum eft.

Mos erat apud illoSjOÓ pulfare fores atriorum , fed uoce foras euocare fi quid uellent. Adeo nihil dam ge ri uolebant, fed propalàm omnia.

TL-j Strigilibus quibus fudor abftergeretur non ferreis, Pdrßmonu arundineis utebantur in balneis, ut minus opero/ Gsjparuoq^ parabilibus, nufquam non memores fruz galitatis ac parfimoniïe,

28 Comœdias SC tragcedias non audiebant, ut nee fè/ rio.nec ioco quicqua audirent,repugnans legibus. Le/ ges enim prohibent ftupra,inceftû SC adulteria : pro/ hibent dolos,iniurias, farta cæteracp flagitia, at in fa/ bulls talia poëtæ dqs affingunt. Nec placuit illis quo/ rundam excufano/abulas ad uoluptatem fi'ngi no ad fidem ueri. Voluptas ea corrupit imbecilliu animos.

Hane

-ocr page 191-

INSTITVTA.LIB.il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16$

Hane ob caufam Archilochum poetam quum ucnifz fee in Lacedæmoncm,eadeni hora cxpulerunt, quod intellexerat ab illo fcriptum, fatius efle abqcere arraagt; quam mori.Carmen fîc habet, Scuto aliquis gaudet Saiorum, quod bene pulchrum

Deferui nolens inter opaca rubi.

We quidem clypeus ualeat.quoniam mihi pofthac

Wo baud deterior forfitan obueniet.

Virginibus ac pueris facra erât communia, quo ùel x? fie puellæ ad mafeulinum robur profîcerent.

Sciraphidam mulôlaruntEphortquodâmultisefz jo fet iniuria afFeôlus.Interpretabanturenira illius igna/ ^enitds uiam eiïe in caufa,quod compluresauderenteundem lædere. Nam qui ueterem impune fert iniuriam,inuiz tat nouam. Si qui primus læferat delatus dediflet pce nas Iegibus,cætcri temperaffent ab iniuria,

Scutiferum militem interemerc.quod feuto nonihil jr purpurei panni intertexuiflet. In tantum horrebant sœnt« exemplum peregrinæ luxuriæ, non ignari ex rainimis^ initfjs, immedicabilera uitîorum colluuiem inundate, eoé^ tutiflîmum elle indicates prineiprjs obftare. Ob id in primos autores feucriflîme animaduertebât.PIu ..rimum nocuit reipub. qurfquis fencftrâ uitrjs aperuit.

Adolefcentulû ex eorum numero qui excrcebantur, yj, increpuerunt.quod uiam noflet quç ducit in Pylæam, peregrini adeo ftudebant fuos à peregrinationibus acreruexo quot;fores

X } ticaru

-ocr page 192-

ticarum cognitione feruare ali'enos.nc per occafïoné â patrijs inftitutis degenerarêc,pfertim quu Arcadia,cu ius eft Pylæa, luxa delicijsq^ barbaricis effet corrupta » nbsp;nbsp;Cteiiphontê eiecerut qui fe profitcbaf de te quauis

totu dient) poffe dicerc,dicentes boni oratoris effefferz Lo^Mcit4$ monem habere rebus parem.Nulla in re iuftius puta runcadhibédam frugalitatê quam in oratione.quam Hefiodus no aliter preciofum thefauru pardffime cenfeteffe depromenda ad ufum, nó ad oftentationé Î4 Pueri apud illos in ara Dianæ cui ab indeijcibili uir tute co2;nomé orthia^flagellis ex more totu diem cx/ duntunitaq? frequenter durant ad morte ufcp hilares PueriMdur^ ge læti;côcertantes inter fefe deuiótoria,quis ipforum diutiffimc fortiffimecç toleret ucrbera^uiclor cum pri mis Celebris habetur . Hoc certaminis genus appellat Renouaturautquotannis.Huius côfue tudinis originem indicat Plutarchus in uita Ariffidis. Gum Paufanias paulifpcr femotus à ftatione milir turn rem diuinam faceret, Lydi aliquot incurfione fa/ éla, facrificiorum apparatum diripuerunt : quos ipfe' cum comitibusfuis,comprehenfos,quoniam inermes erant loris cecidit.In huius fadli memoria fieri cœptu eft Spartç quod retulimus.Paufanias in Laconicis di

. uerfam adfert huius confuetudinis caufam.Quum Li ranates,Cynofurenfes,Mefoanhôi Pitanefes Dianæ facrificarent,in diffidium uenerunt, ex diffidio ad pu4 i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnam

-ocr page 193-

INST7TVTA. LIC. Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ii^7

'gnam, adeo ut multis cadaucribus ara cópÏeretur.Re kquos peftilentia confumpnt.Hi'nc proditum cftoraz culum,aram Diane humano fanguine expianda eflè, Cum igttur immolarentcuicunc^ fors obueniflètLy-* . curgus eam madlationem uertit in flagellarionê ado lefcétuiorUmJtafacftum eft^utcitra necem hominutti ara fanguine humano expiaretur. Hoe exemplum ut imitari ht ineptum, tta nobis exprobratimraodicana indulgentiam erga pueros, qui fie in dclitijseos educa mus, ut ad ftudiorum quoq? laborem fint inutiles, omnisincrepationis quamuis blandæ impatientes,

Hæcutcunqîæftimentur,unumtarnenquiddâad honeftatera ac beatitudincm conducens ciuibus fuis prçftitifie uidetur Lycurgus,Quid hocCAffatim ocq, h'be propterea quod fedentarias artes in totum attingere phas no erat.Neq? prorfus opus erat ullo opifîcio ne gotiofo operofoep ad quçftu, pofteaquàm diuitrjs in totum turn admirationem, turn honorem ademerat.

Sed Helotes, hoc eft mancipia colcbât iliis agros,fin/ dumep reddebant à maioribus præfi'nitum. Sunt SC hodie qui hoc exemplu imitentur,per feruos autcon/ duôlitias opcras,aut per eos quos ex liberis feruos fa/ ciut plcraqj faciêtes,nô ut ipfis interim uacet meditari meliora,fcd ut ociû habeât bibédùaut ludendi aleam,

Erat autem deteftabile, fi quis alicui pluris locaflet j« agrum,^ erat præfcriptu,quo fimul mancipia lucri gratia

-ocr page 194-

168 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LACONVM

grana libennus inferuirent, nee dues plus folito quas/ rerent. Quanto confjlio ea gens omnem uitiorum ma teria in mancipia rerjciebat.ab ingenuis arcebat : con/ tra quàm reliquæ faciebâc nationes,quæliberisluxusgt; libidinis,auaritiæ, temulcntiærp feminaria uindicant, feruosad paupertatem Si frugalitatem adigunt.

gt;7

Pecunia, pejli fera res

InterdiÄum erat illis nauticam exercere, ac nauali/ * bus uti pugnis, tametlî poft naualibus prælqs mare potiti rurfus abftinuerunt, quum perfpicerent duiura mores corrumpi. Sed denuo ab hac fententia mutati funt.qucmadmodum in cæteris omnibus. Vbi pecuz niæ funt in Lacedæmoniorum regionem conueeftæ, qui eas importarant morte damnati funt. Siquidem Àlcameni ac Theopompo regibus hoc oraculu erat redditum, Pecuniaru amor Spartam perdet * Nihilo fecius tarnen Lyfander deuidtis Athenienfibus, maz gnam auri argentic]^ uim inuexinnec folum pecunias receperunt, uerum etiam iplî uiro honoseft habitus. Proinde Sparta dortèc Lycurgi legibus uteretur, nec à iureiurando récederet,fexcentis annis in Græcia priz mas tenuit Si legum æquitate Si gloria.Cçteru quum ab his paulatim defluercnt,inundaretc^ obiter diuitia rum amor Si auaritiæ malum: non folum ob hæc de/ créait illorum potentia, uerum etiam quibus antea fo cqs Si am ids in bello fuerant u(î, eos inimicos habere cœperunt.Attamen quum ita fe gererent,tarnen poft

Philippi

-ocr page 195-

INSTITVTA» LIR* II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^9

Philippi Macedonisin Cheronea uitÆoriam.quan/ quam Græci cæteri omnes ilium imperatorem terra pariter ac mari declaraffentjac poft hue Alexandrum filiura, euerfisThebanis, foli Lacedæmonq tametfî ci uitatem haberent nullis cinótam mûris, eftentq^ non modo perpauci propter aflidua bella, fed multo antea imbecilliores captu faciles effent faóli, quoniä adhuc feruabant admodum exiguas quafdam Lycur gicarum legum fcintillas, non fe præbuerunt belli fo/ ciosmecß cæteris Græcis,tlèq; poft Macedonicis régi/ DegeneMiio bus,neque in commune cum illis concilium uenerunt, nec^ tributum pendere coaefti funt : donee per omnia contemptis Lycurgi legibus,à proprijs ciuibus tyran/ nide oppreffi îunt, ita ut nihil iam reliquum effet pa/ tria: inftitutionis,fed reliquorum fimiles effe(fti,ôi glo ria,ÔC libertate quam prius obtinuerant exuti funt, ôi in feruitutem traduôlitac nunc quemadmodum cæte/ ri fub Romanorum uiuunt imperio. Graue documen tum uniuerfis,imperia uirtute parari,auaritia,luxu,de litfjscç uel perire,uel uerti in tyrannidem.

APOPHTHEGMATA L A C A E N A R V Aï

Archileonis Brafidæ mater,poft obitum fîlrj quum^ i Amphipolitæ quidam ueniffent Spartam, eamcç in/ Hatefwr f4g. uiferent, percontata eft num honefte ÔC ut Spartano dignum erat occubuiffet: illis iuuenis uirtutem ampli/ ficantibusac dicentibus eum in bellicis negoctjs Lace y dfçmonio/

-ocr page 196-

lacaenarvh

170

dæmonîofum omnium efle præftantiflîmüm,refpon dif.O hofpes, honeftus quidé ac ftrcnnuus crat filius meus,fed multos illo præftâtiores habet Lacedæmon Z nbsp;Gorgo Cleomenis regis filia,quu Ariftagoras Mi/

lefius Clcomenem ad bellü pro lonibus aduerfus rez Tecunidcon gcm Perfarum fufeipiendum hortaretur,magnam pe cuniarum uim pollicens,quâtofp magis ille reeufabat, tâto plus adderet promiiîæ fummæ, Pater, inquit, cor rumpet te hic peregrinulus, ni ocyus eum ædibus ex/ truferis. Vbi nunc funt qui dicunt, auarum mulicz rum genus, quum Gorgo pro hortatrice patri fucrit dehortatrixC

5 nbsp;Eidern quum pater aliquâdo mandafFct,ut cuidam

stmi/ebdlic ttiercedis nomine daret frumentum, SC elogium addiz turMtcd pd, docuitenim me uinu reddere fuauius. Ergojnz

.4j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j3jj5gfm.,g^quj|jfßentdelicaz

dores deterioresq^ reddeni:.Quis fan's prædicet hanc puellam SC fene,ÔC uiro feuerioremCAtqui folet hic fez ♦ xus maxime capi rebus fuauibus.

4 Eadem quum uideret Ariftagoram a quopiâ c fa/ mulis calceari.Quid inquit patera Hofpes ifte raanus Seuere non habet C Exiftimabat non ferendas uiri delitias,Q in eo abutebatquot;famuli opera, quod ipfe fuis manibus facere fibi poterat.Et non pudet quofdam quibus uez ftiendis comendis^uix decé famuli fufficiuntCOpus eft famulo qui uentrê exoneraturo foluat ligulas, qui

fœnu

-ocr page 197-

A P O P H T HI L IB . I r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ZI

foenum aut lanam porngat exterfuro, ac minimo miz nus qui abftergcat.

Cum hofpcs quifpiam molliter ueftem præîogam ducercuprotrufit liominem,dicens:Non tu hinc abis, qui nec ea pofïîs quæ func fœminarum Mulierum eft laciniofîs ôi in humum defluentibus uti ueftibus, teuere quin S^caudas admodum longas interdum trahunt* nec tarnen grauantur onere,aut fuccingunt

Gyrtias quum Acrotatus qui illi erat ex filta ne/ « pos, è quadam pucrorum pugna multis acceptis pla/ gis domum pro exanimi relatus eiîeGpIorantibus cæ Bortiter ten's familiaribus ac notis. Non tacebitis inquit De/ clarauit cuius effet fanguinis. Addidit fortes non effe complorandos.fed fanandos»

Cum illi è Creta nuncius effet allatus de morte 7 AcrotatijCum ad hoftesa'nquit, profi'cifceretur, non/ ne futurum erat, ut aut ipfe moreretur i aut illos occiz deretClucundius autem eft audire quod mortuus eft, ut öi ipfogt; ÔC ciuitate, öi. progenitoribus dignum erat, Bortiter quäm (Î iners Si imbcllis peromne æuum uiueret.So/ lentauiæteneriusôi impotentius amare nepotesfu/ OS quam ipfæ matres. Et ubi nunc funt quæ in morte Brudenter liberorum confugiunt adlaqueum,quum Gyrtias ne potem öi feminecem lugeri uetuerit,neceundem flen dum putarit,quod fortiter pugnans interieritC

Damatriaquu accepiffet filiu ita fe gerere in bello, s y X uttali

-ocr page 198-

I7i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L AC AENARVH

uttalimatre uideretur indignus, domum redeuntcm interemit.Qua de re hoe fertur cpigrainma, Tortiter Tranfgreflum leges mater Damatn'a natum,

Ipfa Lacæna nccat,non Laccdæmotiium, Hoc facinus propius accedit ad barbaricam immam'z tatem,quam ad fortitudinem. Vtile tamé exemplum eft, ad exprobrandam uulgo matrum m'miam in libe ros indulgentiam, quæob hoc ipfum fæpe Impotenz dus amant cos,quod fint nequida corrupdflîmi.

9 Altera quxdam Lacæna filium qui deferto in acie loco fugerat ut patria indignu interemit, dices: Haud meum eft hoc germen, in quam hoc extatepigrâma, rowiter Germen iners abeas ad tartara, teep perofus Eurotas ceruis nec det aquam timidis.

Ignauus catulus,mala fors,hinc uade fub orcum.

I,Sparta indignus,quem nec ego peperi.

Alia quædam quum filium audiflet fortiter in acie ccz c{difte,ait:

Plorentur timidi.mi infletus humaberc nate, ç- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et matre hac uere dignus es Si patria.

Hoc ante tributum eft Tynnicho, quod tarnen Phiz 14t. apo. 4.S lelphus feparatim commémorât,

’O Alia quædam ut audierat filium incolumem, fed fu gifte ab hoftibus,fcripfit illi: Malus rumor de te fparz fus eft,aut hune dilue,aut ne fis. Præftabilius iudica/ nit mori,quàm cum ignominia uiuere.

Alia

-ocr page 199-

APOPHTH. LIB- II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7gt;

Alia rurfus quum filq qui c prælio fugetat ad ipfam ff ueniflent,quó,inquit, itis,ignaua Si fugitiua mâdpiaî' Si oftenfo uentre,nutn huc,inquit,denuo fubituri, un/ de emerfiftisC

Quædam filium ad fe uenientem cófpicata, percon it tata eft quid ageret patriaus quum refpondiflcuperie re omnes, laterem coniecit in ilium occiditq^ gt;nbsp;dicens: Te igitur nobis mifere mali nuciumC’ Vita putauit in/ Fortitfr dignum,qu{ cum fuispcrire non fuftinuiflet.

Cuidamubi matri narrafletquàmgenerofe frater n occubuiflet,Proinde an non turpe eft inquit, tibi non Awwofe contigifle illi eflfe comitemC

Quædam filios quos habebat quinqj pofteaquam 41 in bellum emiferat,antc fuburbium ftabatexpeólans dorther quis effet belli exitus.Vt acceffit quifpiam nuncians fi lios illius omnes occubuiffe,non iftuc percontabar,in/ quit,ignauum mancipium, fed quid ageret patria. Is quum refpondiffet.a patria ftetiffe uióloriam,Liben/ ter igitur,inquit,accipio filiorum interitu, Egregia mu lier priuatum in liberos affe(ffum,publicæ in patriam pietati pofthabuit.

Quædam fepeliebat filium^ad eam quum uilis ani/ «5 cula quædam acceffiffct,dicens: Heu fortunam ô mu/ lienilla fubiecit,per geminosu'nquit, bonam equidem arbitror. Siquidem cuius gratia filium peperi, uideli/ cet ut pro Sparta morereturjH mibi contigit.Fortiffi/

ma

-ocr page 200-

lt;74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LACAÏNARTM'

ma muller aniculx deplorationem uertïn'n gratuU' tionem.Huius meminit M.Tullius Tufculanaru quç ftionum libro primo.

16 Cum mulier quçdam lonica de texto quodam fuo GrMiter Ut preciofo gloriaretur,Lacæna oftenfîs quatuor filijs quos habebat moribus compofîtiflîmis, huiufmodi, inquit, decet elTe honeftæ probæqùe mulieris opera, deep bis tollere animos ôi gloriari. Iones operofis te/ xturis uacant,quæ uaria pidlurarum habent argu/ menta. AtSpartana docuit nullum opus eile præ/ clarius, quàm iî fîlios honeftis moribus inftituat.His enim melius ornari patriam, quàm auleis, aut ueftiz bus lonicis.

,7 Alia quum accepiflet quod filius peregre agens, inz simile habe/ honefte fe gereret.icripiit illi,Malus rumor de te fpar/ fuseft,hunctollito,autneefto.

ttpop .10 Sitnili'ter qutitn Chrj exules ueniffent Spartam multis nominibus ineufabant Pædaretura. Eos ma/ ter Teleutia ad Ce accerfi)t:ex bis ubi cognouiiTct quæ filio obrjccrent gt;nbsp;uidercturque filius in culpa eflè, feriz Seuere pfit illi in bunc modum, Mater Pædareto, ut aut mez lius uiueret.aut illic maneretjdefperans fe Spartç pof/ ' fe elfe incolumem . Virago mortem minata eft filio, ni mores corrigeret fuos.

ip nbsp;nbsp;Altera filio iniuriarû poftulato, aut crimine, inquit,

Srttn-r Hli, aut uita teipfum libera. Mater in filium feuerior quàm

-ocr page 201-

-Rpophth. lib. II 17$ quam iudex,quæ extinólu malebat,quàm cum igno/ minia uiuum.

Alia filium claudum in aciem proficifeentem dedu/ 20 cens,fili4nquit,fingulo quoq^ gradu fac uirtutis memi neris. Alijs claudicationis uitium folct formidinem in/ cutere, at hæc monuit ut ex ipfo uitio fumeret animos ad rem fortiter gerendam, ira cogitans nihil eft in fii/ ga præfîdi) claudo,aut uincendu eft,autmoriendum.

Alia quum illi filius rediftet ex acie,atque ex uulnez xi re pedis uehementer doleret.Si uirtutis,inquit,memi/ neris ô fili, non folum non dolebis, uerum etiam bo/ no futurus es animo ► At uulgus matru folet filiorum dorther dolorem fuis querimonqs ÔC lachrymis exafperare, hæc animauit ad doloris tolerantiam.

Lacedæmonius quida fie in bello uulneratüs ut in? gredi no poflet, fed quadrupedum more ambularet, quum ob id derifus erubefeeret, à matre reprehenfus eft his uerbis : Quanto præftabat fili de fortitudine fortiter

gaudere, quàm de ftuko rifu pudefccre Simile nar/ rat Cicero de matre Sp. Caluidq, uerba mulieris Itiz mens ex apophtbegmate quod paulo ante præceflÏL Alia clypeum imponens filio ßc illum adhortata eft,FiIi, aut hunc, aut fuper hunc : Laconica breuitare fentiens fic rem gerendam in bello, ut aut uidtor cly/ peum referret,aut mortuus in eo domum reportaret:,

fortitey

Alia rurfus filio ad bellum proficifeenti clypeum im

ponens»

-ocr page 202-

' LA CAEN ARV M

Tortiter ponens,hutic,tnquiwibi pater fempcr feruauitproin' de tu fac ferues eundem,aut ne fis»

Alia filio dicenti quod breuem haberet gIadiu,Tu» i'nquit,adde gradumtfignificans nihil obfuturam gla/ dq breuitatem,fi propius ad hoftem accederet.

ig Alia quum audiflet, quod filius fortiter fe gerens in prælio occubuifiet. Nimirumj'nquit,meus erat. Non dcplorauit morte filq,fed de uirtute fibi gratulata eft. Fortiter Contra quu de altero audiflet, quod ob timiditatem prælium detreótans faluus eflet: Nimirum,inquit,no erat meus, fentiens non efle habendos pro liberis qui à parentum inftitutionedegeneraflent,

xy Alia quum audiflet filium in prælio cçfumjdeponi/ Fortiter te ilium,inquit.ut erat in ordine locatus, eiustç locum expleat frater.Tale robur animi quam in paucis repez rias uiris. Non metuit orbitatem, modo uita patrias impenderetur.

18 Alia quum in publica folennicp pompa audiflet ßz lium in prælio quidem tulifle ui(Æoriam, fed ex uulne rum multitudine mori,coronam no depofuitjfèd gloz rians comitibus dixit: Quanto pulchrius eft amicç, in acie uiótorem occumbere,quàm in Olymprjs parta üi Fortiter ôlorià uiuere.Quantum hæc uirago diflenfit à cçteris mortalibus,quibusperfuafum erat, dfjs proximu efle in Olymprjs ferre palmam, quum ibi non ageretur certamen uirtutis,fed artis ôC impendiorumttum nihil efle

-ocr page 203-

APOPHTH. lib» II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«tz?

cfle terribilius morte, neqj quicquam efle tanti, quod

uitæ iaólura fit emcndum Z Hæc nullam exiRimauic uiótoriam fpetiofiorem, quam quæ patriæ quærere/ tur,nec ullam mortem optabiliorem, quam quæ cum hac laude conti'giflet.

Quum quidam forori fuæ narraret quam fortiter x?

ipfius filius in prælio occubuiflet,quantum,inquit,illa anteA de filio cepi uoluptatis.tantum tuam doleo uicem,qui gt;5 à tam honefta focietate defeceris.

Quidam Lacænam miffo nuncio follicitauit, num aflentiretur ut ipfi fui facerct copiam. Cui ilia refpon/ pudice diuQuum eflem puella,parenti obcdire didicijdq^ fe ci.mulier autem faóta uiro. Itacç fi me inuitat ad ho/ nefta.uiro meo primum rem aperiat.

Virgo quxdam paupercula roganti quam Iponfo ,, dotem effet allatura,pudicitiaunquit,a maioribus tra/ pudice ditam, Generofe profeffa eft earn effe pulchre dota/ tam,quæ mores incorruptosadfert ad nuptias.

Lacæna rogata num ad uiru acceffiffet, non inquit, fed ille ad raetfignificans fefe non libidinis caufa com p«djce mercium habere cum uiro, fed parentibus ac legibus obteraperantem.Turpiffimum enim effe fœminæ, fi uirum ad coitum follicitet.

Virgo quædam clancUlum corhipta, fœtum extin/ jj xit,tam interim patiens dolorum, ut nulla æderet uo/ cera,adeo ut parturiens Si pattern. Si alios qui aderât

Z fallerct.

-ocr page 204-

'73^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacaenarvm

Fortj'tfr falIeret.Nam magnkudinê cruciatus turpitudo cu hd neftate coiunóla fuperaui't.Generofi animi erat quod ignominiam pati non poflet: faótum I'pfum habebat turpitudinem.quam uteffugeret,nixus in quibus aliç mulieres folet miieras uoces ædere.fîlêtio pcrpcHa eft 5 Alia quum uenderetur interrogata quid fciret, fide/ Genero[e Iis,inquit, efle. Exiftimabat fidem in famula quouis opificio efle melius.

55 Alia fimiliter captiua quum interrogaretur quid (ci ret,probe,inquit,regere domum. Echæc non uulgaris arseft in mulicre.

50 Quædam à licitatore interrogata num efTet futura Habetur ante pfobg ß I'pfam emeret,etiam, inquit,fi me non emeris ijVrfpo 56^' quum in auótione præco rogarct ilia quid fd/ ret,libera,inquiteffe: fignifi'casfefecaptiuam quidem simile habe/ effe,cæterum ad illiberalia iufla non parituram. Itacp twr de uiro quum cmptor imperaflet quædam non conuenientia liberç, plorabis, inquit, q tibijpfi raiera inuideris poD feflionem,raoxc^ fibi necera confciuit.

î» Agefiftrata quu Agidem filium exaniracm iacen/ tem uideret, exofculata faciera dixit, niraia tua o fili bonitas, niraia raanfuetudo ÔC huraanitas te fimul Si nos perdidit.Moliebatur enira Agis facinus fané prg { darum,fed inuidiofuramimirum ut dégénérantes La cedæmoniorum mores ad prifeam illam feueritate re uocaret.Interim dura ftudet offendere nemine Si gra tificari

-ocr page 205-

apophth. lie» II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7ÿ

tißcari omnibus.femctipfum in exitum coniccit» Eadem laqueo guttur inferens, in hoc tantû inquit, j? Spartæ utilis fui.Doluit generofæ fœminæ,quod filio non licuit de patria quemadniodû uoluit bene mereri Cum Thebani irrupiflent in Laconicam ôi inter ca 40 ptiuos captiuascp multos etiam abduxiflent helotes, iuiïerutillosTerpandri.AIcmanis.acSpendontis La seruornm conica carmina canerenlli recufarunt.diccntesid nolle filiasheriles.adeo plus apud illoà ualuit concaptiuaru puellarum autoritas.quàm iufla uiôloris.Hinc proba runt quidam effe uerû quod uulgo diceretur; liberum Spartæ maxime liberum efle,contra feruum maxime • ■ feruum. Ita Plutarchus in uita Lycurgi,

Theanô ueftem inducns cafu brachium nudauit. 41 cuidam autem dicenti ó pulchrum brachium, at non publicum inquit. Admonens uni pulchrum effe, non cuiuis.ôC laudatoris illius intemperantiam notans,qui alieni corporis nimium curiofus fpeôtator effet, APOPHTHEGMATA CHILONIS

LACONIS

No dubium eft quin Chilo Lacedæmonius,qui fer i tur unus de numero feptê Græciæ fapientû,in apoph thegmatis Laconicam indolem retulerit, quanquam fcriptorum,ut opinor.uitio, non habent eandem gra/ tiam quæ illi tribuuntur. Diogenes Laertius hæc illi affcribit.Fratri querenti quod Ephorus ipfe non créa/

retut

-ocr page 206-

l80 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHILONIS

Moderate, retur,quum iUe effet. Ego, inquit, im'urîam ferre nôui, non: fîgnifîcans neminem effe idoneum magiftra/ tui, qui non poffet diffimulare muka præter æquû Ô2 bonum facta,iuxta illud, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«kouo-o/j aixû««? xSs/

Z

Vici/fitudo rerum

«PiKtasjid eftjPrinceps ôi æqua amp;nbsp;iniqua pariter audias Ab Æfopo interrogatus quid ageret luppiter, re/ fpondit, Excelfa deprimit, depreffa extollit, indicans arbitrio numinis reshominum furfum deorfum uok

ui reuoluic^.

effe,cuius poeniteret,uno excepco,quod quu effet afci/ Confcienti£ tus arbiter ut inter duos amicosfiniret côtrouerfîam, nec quicquam uelletaduerfus leges facere,perfuafit al teri amico, ut ad alios deferret arbitrium. Hoc pado «le/

-ocr page 207-

APOPHTH. lib. II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181

amp; legem feruauit ÔC amicum. Hie fcrupulus nonnihil mouebatfenis animu, quod perfeôlæ uirtutis fiiiflet, nuUo tnetu a régula legum defleótcre,necillius amici/ tiam magnifacere, qui ob fententiam fecundum leges non fecundu ipfum data,defincrct amicus efle. Quid ilia fanctius anima,qui per omnem uitam quæ illi Ion ga contigit hoc tantum criminis admifitC

Quidam quorum eft A.Gellius, huic tribuunt Si it ä lud,Sic ama tanquam ofurus, fic oderis tanqua amaz turusHoc dido admonuit nec iimultates tarn achter Moderate exercendas, ut prçcludatur om nis in gratia m reditus, nec amicis adeo fidendum.ut illis committas, quo fi fi ant inimici poftint te perdere.

Docebat neminem conuierjs laceftendum, ne fi di/ xerimus quæ lubet, audiamus uiciflim quæ doleant. Habet enim Simalcdicendi morbus iùâ uoluptatem, MdediccMtw fed quæ pierunqj male audiendi fummo dolore pen/ fatur.Huc allufit M.TulIius Saluftio comminans foz re,ut (Î quam uoluptatem male dicendo cepiffet, earn male audiendo perderet.

Dicebat no committendum ut lingua præcurreret g animum, admonens prius cogitadum quid loquaris, quam lingua prorumpat in uerba. Nefcit enim uox ungM miffa reuerti. Cogitatio prior poteft corrigi pofterio/ cep$ re meliore,ut habet prouerbium. Vox non item.

Damnum aiebat turpi lucro præferendum. Nam il 9

2 } lud

-ocr page 208-

I82 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHILONIS

L«lt;r5 turpe lud femel dolcrc, hoc femper. ladtura rei facile farciri potcft, fama contaminata uix unquam diluitur. Res amiHa exiguo tempore dolet.fceleris confcientia fern/ per cruciat animum. Itacç lucrum fcelere partum.da/ tnnum cd non lucrum»

10 Non efle tentanda quæ fieri no poiTunt. Quædam AJ'uvtxTu honefta funt ac magnifica,(ed magno reip. malo tern tan^jfi nequeas perficere. Atcç hæc eft præcipua pars boni confukoris, difpicere non folum quid per fe opti mum fitjfed quid pro temporu ratione poflit obtineri

»I Rogatusquid effet difficile, arcanu, inquit, reticere, Stletttium Tanta eft linguæ omnium maxime uolubilis inconti nentia,quum alioqui nihil uideatur facilius nbsp;nbsp;filere,

Il Idem prçcipiebac linguam quum alias femper,tum Lo^udeitas in pvæcipue in conuiuio cótinendam, quod iIlic cibus Ô2 conuiuio potus inuitet ad internperantiam. Porto ubi plus eft periculi, ibi maior eft adhibenda cautio.

I? Nulli minandum effe, non folu quod id mulierum Min^ inutiles uideatur effe potiufquàm uirorum , uerum etiâquod minitari ei cui uelis nocere,eft inimicum admonere ut fibi caueat,tibicp ipfi lædendi facultate adimere. Ami cis autem minari parum eft humanum.Reóle tarnen minamur quoties aliquem hoc remedio correólu effe cupimus,ôi hac pœna decreuimus effe content!.

*4 Promptius ad amicorum aduerfam fortuna, quam Jitnicut uerus ad res fecundas accurrendum,Rebus profperis aduo/

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lane

-ocr page 209-

APOPHTH» lib» II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igj

lant quilibctjCtiam minus amid. Qui adfunt reflante fortuna,h{ uere funt amid.

Vxorem humilem modico apparatu ducedam, ne pro coniuge dominam accerfas do mum. Sat enira do vxor bumilit tat3 ucnit puella, quæ pudidtiam Si honeftos mores fecum adfert. Proinde hoc erat unu ex Laconicis in/ ftitutis,ut uirgines fine dote nuptum irent.

Vetabat de mortuis male loqui,quod ignauum ui/ tst deretur eos inceflere lingua, qui refpondere non pofi Mortuis par/ funt,ac turpe effet cum umbris ac laruis ludtari. Nam id eft quodammodo fepultum refodere.

Docebat honorem à iunioribus habendu (enedtuz i-f ti,ut ipfi fadti fenes ab alijs habeatur in predo, Ea res Seneâus bo/ geminam habebatutilitatem.Siquidem utfenum au toritas ac reuerentia temperabat ætatê lafeiuam à pec , cando,ita fenes cauebant ne quid committerentob quod iuuenibus uel ob ineptias ludibrio poffent effe, uelob turpitudinera perniciofi: fed inter omnesiuue/ nesomnes^ fenesea effet reuerentia quç inter paren tes ac liberos,

Admonebat fecundis rebus elatonon applauden/1« dum necarridendum.Infelix félicitas eft, quæhomi/ ntfolentia nem reddit infolentiorem,eoqüe nonplaufum mere/ turffed lacbrymas.Grauiuscp peccant qui docent info lentiam, quam qui utuntur. Sæpe populus clamat in auaritiara ac tyrannidem prindpum, quum ipfe do/

ceat

-ocr page 210-

1-8'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHILONIS

ccat illos hæc uicia.

^9 Docuit potentiæ adiungendatn manfuetudinem, Moderute m; f^'g ßon tarn metum extorqueat. quam impetret reuerentia. Reuerentiæ comes eft amor, metus odiu. Amari aute non folum honeftius eft,ueru etiâ tutius.

to Admonebat ut fuç quifcç domui bene prçeflet.Pri mamenimcura debemusfamiliaribus.nec idoneus uidecur adminiftrandç reipub.qui priuatam reóle gu bernare nefcit.Domus enim nihil aliud eft quam par ua ciuiras.

it Vincendam iram.quod is affedtus fit cçteris poten iru tior,quam (uperare fortius eft,quam hofte armatum derjcere.Nec minus exitfj mortalibus fit ab ira, quam ab hofte.

11 Diuiftationem non efte deteftandam, quod hanc deorum munus efte crederet,quæ ratione percipi pof/ Diuinatio fet ab homine infigni uirtute prædito. Nam ipfe præ dixifte fertur futurum, ut ex infula Cythera fummum malum oriretur Lacedæmonijs, cuius fitum naturae^ cum didiciftet, Vtinam, inquit,hæc aut nuquam fuiG fet,aut fimul ut nata fuit.fubuerfa fuifTet, Na Dema/ ratus Lacedæmone profugus Xerxi fuafit,ut in ea in/ fula claflem haberet,ac plané Græciâ fubegiftetXer/ xes,fi Demarati confilium fuiftet fequutus. Poft Ni/ das ea potitus ftatuit illic præfîdium Athenienfium, ÔC Lacedæmonios multis cladibus afftixit.

Fertur

-ocr page 211-

APOPHTH. LIB. II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185

Fertur Si hoc illius nomincjn m'a non propcrandu, Ex inceflii colligicnr animus, præceps arguit præcipi/ tem,nimium lentus ignauum. Decetautcm in publi/ CO compoßtis efle moribus.

Huic fîminimum eftjnter loqucndum non cfle mo uendam manum. Id enim cfle uecordium. Vnds ôC inHebreorum prouerbrjs eft.StuItum digito loqui.

Monuic obcemperâdum legibus : hoc ad principes præcipue pertinet qui fe crcdunt non teneri legibus. Leg«« Mo/ Nec aliunde magis Horcnt rcfpub. quàm fi legum uiz gcat autoritas.Necibi tyrannis oriri poteft,ubi ex ar/ bicrio prifcarum legum geruntur omnia.

Dicebat adamandam eile quietcm, quoties datur honcftum ociu, iuxta illud, xaÀo/j. Nihil enim odut» uel tutiusjuel iucundius.Nullum autem negocium pe riculofius quàm bellum.

Quin Si illud huic aflchbitxir.Cauetibi ipfi.Fortaf/ x? fe legendum,caue teipfum fine à teipfo, ut admoneat Cautiofiti fibi quenq? debere fufpedum eflc. Qmnes fibi cauét ab alqs, at frequenter nemo magis hollis eft homini, quàm homo fibi,dum libidinem,dum iram,dum am bitioncm aliascp cupiditatesadhibet in cofilium. Dez miror autem quern autorem fequutus Aufonius hæc illi aflcribat.

Ita moderandam uitam ,ùt nec infcrioribus fis terz x« rori, nec fuperioribus defpcdui » Metui à fubditis tyz

A rannicum

-ocr page 212-

»86 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHILONIS

Amari fuie rannicum eftinegligentiæ ucro eft Gca^etejat à maid contcmptu ribuscontemnaris.Hocamp;adætatem referri potcft.

Sic temperandi mores, ut à iunioribus ameris potius quàm timearis,à maionbus non contemnans. Immo dica feueritas parit terrorem:fomnolcntia,uinolcntia, incogitantia fimiliaeç uitia gignunt contcmptum.Po teft ôC ad fortunam accommodari,quæ fi fit uehemen ter ampla,parat qui metuanteitius, quàm qui ament aut reuereantunfin humilior, patec contemptui. Me/ diocritas igitur hic quoque cft optima. Aufonij car/ men fie habet,

Nolo minor me timeat, defpiciaté^ maior.

19 Præterea fie efle contemnendam mortem,ut nihilo feciuscuram habeas incolumitatis.Non enim eft for/ «w cotênéda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amentiæ,femet temere in uitæ diferimen

conqcere: fed quotics aut ineuitabilis neceflîtas urget, aut grauis honeftaeç caufa fuadet,mortem contemne re fortis animi eft.In morbo non eft metuenda mors, fed interim adhibenda curatio mediocris. In bello fu/ mendus cft animus ad mortem paratus, fed interim fortiter pugnandum pro uióloria. Aufonq camen fie legendum arbitror,

Viue memor mortis.uti fis memor amp;nbsp;ialutis.

Poteftautem ôChicaccipi fenfus, Hadtenus memine/ ris te moriturum ut abftineas à uitqs curisque fuper uacaneis:fed interim perinde quafi diu uicfturus fis ea

cures

-ocr page 213-

apophth. lib. h 1S7 cures quæ ad honeftam beatamcp uitam pertinent. Multos mortis cofideratio deterret ab honeftis aôlio nibus, contra mortis obliuio multos inuitatad iieen/ tiuspeccâdû.Poteft ÔCficintelligi.Ne fie metuas mor/ tem.ut uiuas anxiusac triftis, fed uitç fpes mortis hor rorem téperet. Hue (enfum indicat carmen qd fequitf, Triftia cunôta exuperans aut animo aut amico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amicut con/

Hæc uita præter^ q? multis miferrjs expofita eft, ni/ hil habet triflius quàm quod mortem habet certiflî/ tnam.diem mortis incertiflîmu, Sed omnia fuperan/ da funt, aut animi fortitudine aut amicoru alloquqs. Nullum enim in dolore remedium præfentius, quàm curas æftusqùe animi in amicorum finum efFundere, quorum Si confolatio,Ô£ communis dolor,maximan3 mali partem tollit.

Beneficq dati obliuifci decet.accepti meminifle.VuI gus hominum contra facit. Si quid cui benefecerût ÔC fine fine prædicant,Ô£ fine modo exaggerant. Si quid in ipfos collocatum fuerit ofiîcrj, mox aut obliuifcunf, autdi(rimulant,aut cleuât. Carme Aufonq fie habet. Tu benc fi quid facias,non meminiffe fas eft.

Eidem hanc tribuit fententiam.optabilem eftè fene ji iftutem iuuenilera, moleftam efle iuuentute fenilem. scwcÂw iuue Maxima malorum pars ob quæ male audit fenedtus à uitrjs hominum profîcifcitur. Habet autcmexfefêî nonnulla commoda.plurimarum rerum ufum ac mez

A 2’ moriam

-ocr page 214-

1^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHILONIS APOPHTH.

moriam,coRfuIendi’ facultarema'eucvcntiam 62 autori tatcin, hxc fi adßnt commoda abßntcp incommoda, ea fencdlus optabilior eft mulcorum iuuenmte, uitijs inertia raarccnte. Videas autem in nonnullis iuue/‘ nibus fenilem imbecinitatem,fenilem fomnolentiam, fenilem ignauiam, fenilem moroßtatem. Horum iu/ uentus peior eft fenedute.Nam quu fencdta carcant, fenio tarnen abundant, Aufoniani uerfus fichabent. Grata fenedus homini,quæ paribus iuuentæ. Illa iuuentus grauior,quæ ßmilis fencdæ.

51 Plinius Sd illud oraculi uice celcbratu aßcribit Chi/ loni £7V'^«'5rc£çagt;^’«TK, fponde,fed noxa præfto eft.

jj Aulus Gellius nodium Atticarum Lib. i.Capj.af/ fcribit illi quod dicam idlt;ç autorc Plutarcho in libro de anima:quendam prædicantem fibi nullum effe ini m{cum,rogauit,an ullum etiam haberetamicum,fen/ AmtcttU iun/ tiens amicitias öd inimicitias inuicem fefe cofequi, ncc il4inimicitilt;e fieri pofte, quin qui multos habet amicos, complures habeatSdinimicos.Sit hic huius conuiui} fecundus miftus fi uidetur.Cui fubqciemus philofophös, no 0/ mnes.ne nullus fit finis, fed aliquot eximios, ut uarie/ tas excludat ledionis tediu. Quod fi quem huius pa/ tinas maior auiditas tenet,huic Diogenes Laertius fa/ eile ftomachum explebit, fi modo non habeat nimis faftidiofum.

SECVNDI LIBRI FINIS

LIBER

-ocr page 215-

liber T E R T I V y* 18«!

C R A T I C A

D Laconicam indolcm mihi pro xime uidet'’ accedere Socrates, nô tantum integritate raorum decre tis ac diôtorum falc, ucrum ctiara tolerantia,ut dicas patria quidem Athenicnfem, ingcm'o uero Spar tanum, ni fi quod Laconicam breuiloquentiam no af/ fedauit, magis ftudens uirtutê perfuaderc quàm præ ciperc. Ad id potiflîmum utebatur fimilibus Si indu/ élionibuSjCui generi non conuenit il!a Laconica breui tas»Vt autem bac parte uincitur à Lacedæmonrjs, ita fanôlitate diôlorum fuperat illos.Quorura aliquot re cenfere non ab re fuerit.

Diccbatdeosomniumoptimos acfeliciflïmos,ad t horum ßmilitudincm, quo quifc^ propius accederet, hoc Si meliorem efle Si bcatiorê. Si corrigas unius uo cis numerum,nihil dici poteft Chriftianius.

A dqs nihil petendum, nifi bona fimpîiciter, quum i uulgus petat bene dotatam uxorem,opes,honores,re yotlt;i gnum, longam uitam, quaß præfcribentes numini quid oporteat facere. At deus optime nouit, quid no/ bis bonum ßt, quid non.

Sacrificia uolebat quàm minimis impendijseonfta y re.quod dq, uc non egent rebus hominum, ita magis fpedtant affedlus immolantium,quàm diuitias.Alio/

A } qui

-ocr page 216-

190 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 's OCRA ns

Sderißcid mi nbsp;nbsp;nbsp;quunj improbiffimi quiq; maxime abudcnt diui/

nimifumptuf tgs eflec de rebus humanis, fi maloru potiuS quam bonorum uiólimis deledtarcntur.Eocç uerfum hune magnopere probare confueuit, KaJ'J'u'va^/ju ƒ «Ta/j /tj a0ava-n)/o'» ßsois'n Hoc diólu ôi ad nos Chnftîa/ nos pertinet,qui immodicis impendrjs ornamus tem/ pla,pcragimus facra,ôi parétalia, gratius fadluri deo, fi quod ultra frugalem mundiciem fupereft, fratribus egenis erogaremus. Eandem frugalitatem adhiben/ dam docuic in exdpiendis hofpitibus, eodem utens uerficulo, KaJ'J'Jvap.'/U tj«Pa/J

■ « Dicebat optimum codimentum efle famem, quod FrugrfliWî gj optime edulcaret omnia, ÔC nullius effet impendq.

Vnde ipfe femper iucundeedebatac bibebat,quia neutrum faciebat.nifi efuriens ac fitiens.

-ocr page 217-

-APOPHTH. lib« III nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;9l

cófucfcam,inquif,obfcqui affclt;3:ibus. Intcrdum enim licet fitias,noxium cft bibcre.Hic quum ratio iuadeac abdinentiatn, affcdlus hortatur ut bibas, tnagis ob/ tempcrandum cft rationi.

Dicebat cos qui fe ad contincnriam ac frugalita/ g tem cxcrcuiftent. Si longe plus habere uoluptatis, voluptatex ac minusdolorum ,quam quifumma cura undique pararent obleótamenta : quod uoluptates intempe/ rantium prêter animi fibi male confcfj cruciatum,præ ter infamiam Si paupertatem, frequenter ipfi etiam corpori plus adferant moleftiæ quam delecftationis» Contra quæ funt optima, eadem fiunt iucundifti'ma, ß quis aftuerit.

Aiebat eftc turpe, ß quis fua fponte feruiens uolu/ ptatibus,talem fe faceret, quales netno domi fuæ uelz let habere feruos. Talibus autem nullam falutis fpem seruireuoîu/ teliquam efte, nifi ß pro eis deos comprccarentur alij, ptutibus ut bonos dominos nancifei poftent, quando pror/ fus dccretum erat feruire. Exiftimabat autem nullos foediorem miferiorcmeç feruire feruitutem quam qui amp;nbsp;animo Si corpore feruirent uoluptatibus.

Intcrrogatus quam ob rem ipfe non adminiftrarct „ rempub.quum adminifträdi rationem optime feiret, prode/feplu/ refpondit cum utiliorem efte ciuitati,qui multos cffîce ret idoncos gubernandæ rcipub. quam qui ipfe reóle gubernaret.ldê mihi reljsondit Nicolaus Leonicenus

Ferrarix

-ocr page 218-

'192 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SOCRATIS

Ferra n'æ,dcmiran tl quiir artcm tncdicatidi qüam pro (îtebatur ipfe non exerccret. Pins, inquic, ago docens omnes medicos. Nec diffimile mihi rcfponditunicus ftndiornm mcorum Maecenas Guilhelmus archiepiz fcopns Cantuarienfîs facerdotiu improbe recufanti, diccncicp, Qua fronte fruar illorum pecunqs, quibus ut linguæignarus,nec concionari poffnmjnec monen do,nec confolando adefle, nec ullum boni paftoris of ficium prxftareCQuafi inquit,non plus efficias,qui liz bris doces paftores omnes,quàm fî uni rufticanæ plez beculæ inferuias. Faflus fum amice diótum, mihi taz men non perfuafît.

Il Rogatus quo paólo quis poflet honeftam aflequi FdiHd lt;iuoma fam3m,Si talis,inquit, cfle ftudeas, qualis haberi uez do plt;(rani{4 Kg,Veluti fi quis bonus tibicen haberi cupiat, ea præz ftetoportet,quæàprobatistibicinibus fieri uiderit. Quemadmodu qui medendi cft imperitus, non ideo medicus eft,quod pro medico aflcitus eft, ô! uulgo medicus appellatunita no ftatim princeps eft aut ma giftratus.qui populi fuffragqs declaratus fit, nifi fciat artem orubernandæ ciuitatis.

o

li Dicebat uchementer abfurdum efle,quum artes fe Arfgttter/ dentarias nemo profiteaturabfque dedecore qui non didicerit, neep quifquam fcrinium faciundum locetci, qui rudis fiteius opificij, ad publicos magiftratus ad/ mitti,qui nunquam dederunt operam difciplinis,fine

quibus

-ocr page 219-

APOPHTH. LtB. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I9J

quitus nemo poteft recle magiftratu gercre : cumc^ nemo non deteftaturus Gt eu qui clauo aflideret igna rus artis nautic£e,multo magis deteftandos, qui rem/ pub.capefferent ignari politics philofophis, Neque eum putabatappellandura impoftorem,qui àperîua fo quopiam pecuniam aut uafculum acciperet, quod non poflet reddercîfed illos magis impoftores haben dos dicebat, qui dolo perfuaderent fe idoneos guber/ nandæ reipub. quu Gnt homines nihili. Hoc didum multo magis ad principes, magiftratus, amp;nbsp;epifcopos Chriftianos pertinetquam ad ethnicos.

Dicere folitus eft, nullam effe pofleflioncm precio/ igt; Goremuerobonoc^amico,necaliunde plus frudus Awicwt aut uoluptatis capi. Itaque præpoftere facere multos qaipecaaix difpendium grauius ferunt quàmamici iaduram,quicp fe beneficium perdidifle clamant gra ris collocatum.quum eo fibi conciliarint amicum,quo uis lucro potiorem,

Vt illis committimùs ftatuas faciendas,à quibus ui 14 deraus aliquot ftatuas eleganter fadas : ita non funt e f^Hîs admittendi in amicitiam, nifi quos cognouerimus er/ ga alios præftitiffe fidos SC utiles amicos.

Quendamacriuscaftigantem feruura percontaba/ tür.quamobrem ita fsuiretiquoniam inquit,quum fît obfoniorum uoraciflimus, tarnen ignauiftimus eft, al^squodipß quu^fîtauariffimus tamédefîdiofîflîmus eft éTum comittimus

B Socrates

-ocr page 220-

i94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SOCRATIS

Socrates nùnquâ ne inquit conßderafti, utcr üefl:rhm pluribus egeat uerberibus,tu ne an famulusCVtinam ßbi quifc^ dicat,quod illi Socrates.quoties hoc in altjs reprehendit punitlt;ç,idé quod fîbi ignofcit, aut ß non idem,crebro deterius.

I« Cuidam cupienti quidem ire ad Olympia, fed iti/ Spo»f4n« jjgfjs labofe deterrito, quu inquit domi fepenumero totum propediem ambules,ante prandiu,rurfus ante cœnâ ; fi domefticas ambulationes proferas ad quin/ que fexue dies, facile peruenies Olympian). Docuit uir ingeniofus idquodterretin adeundis laboribus, Imaginationen) effe potius quam ipfum laborcm. Si quid honeftæ rei gratia,periculi,difpendii,aut laboris fufcipiendu eft, excufamus, detrcólamus, horremus, quum frequenter ultro in rebus nihili,no enim dicam turpibus, plus impendamus. Ita quidam inuitati ad ftudia literarum, excufant ualetudincm u'nfomniam, impendia librorum, quum interim totam nodem lu? dant aleam, potatione contrahant febnm, podagra hydropem lippitudine, fcortatione paralyfim,aut fcabiem nouam quam Gallicam appellant..

«7 Qucndam conquercntem fc defatigatum longo iti seruusdomi ncre rogauit,num puer ipium potueritconfequi, Air, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rogauit,uacuus ne an aliquid ferens oneris.Portauir,

inquit,nonnihil iarcinarum. Quid,inquit, queritur ne ille fe defeflumÇ'Quum negaret,an non puaet,inquir, te raolz

-ocr page 221-

APOPHTH. lib. Ill

te mollicieûqui üacuus ambulans, defeflusfueris, quu tlle geftans fardnam non qucratur fe fatigatuC Often debat Socrates feruu in hoe feliciorem domino, quod ad labores exercitatior minus fentiret moleftiæ.

Admonere folet quod apud alios diceretur edere i» aut conuiuari, apud Athenienfes did cUxSióS. qua soWrt4fj» uoce dicebat nos admoneri, eo temperamento fumen dum cibum, ut nee corpus, nee animus oneretur, hue opinor alludens q? oxedSj fonetuehi.Vnde oxèof) uehiculum.quanquam Sx« dicatur ÔC cibus, eo^ ad ditum £v, nefarcinaiuftograuiorimponereifcorpori

Dicebat optime natis ingenuiscp potifltmum adhi bendam reótam inftitutionem. Idem enim in his ufu uenire quod in equisu'n queis qui feroces funt ac gene tofe indolis, fi ftatim à primis annis retfte inftituanfquot;, egregq ÔC adomnem ufum accommodi euadunt: ftn minus,efferati.intraólabiles amp;nbsp;ad nihil utiles.Eoc^ fit ut feliciflïma quæq? ingénia corrumpantur infeitia in/ ftituentium, qui mox equos uertunt in afinos, quod ercdlis ac liberis animis imperare nefdant.

Diótitabat ilium impudenter facere, qui quum bo/ to ues efficeret pauciores, poftularet tamê haberi bonus bubulcus:fed multo abfurdius effe,fi quis haberi uelit nbsp;nbsp;nbsp;**

bonus reipub.gubernator, quum eiuium numeru im/ minuat. Hocdidlum torfit in Critiam Si Chariclem, qui multos duium trucidarant.Nec illos id latuiu Cri

B X das

-ocr page 222-

19^

SOCRATIS

das em'm iUi mitiatus eR,ni ßlerec fore, ut I'pfe quoque faceret boues paudores : ôi quod minatus eft uerbo, te præftiu'u Nam huius opera Socrates perqt.

1Ï E prifci’s autoribusfeiegerat uerßculos aliqr,qs^uer bioru uice frequeter ufurpabat,qru eft file Hefiodius, ‘i'ïTovaJ'oç. Id eft, ociunt turpe î^on probrum eft operari,aft eft ceflatio probrum. Quo debortabatur iuuenes, no folum ab ocio.uerum etiam ab adionibus infrugiferis.Siquidem eos appel labat oc{ofos,qui alea»compotacionibus fcortis æta tem abfumerent,

IX Item illud Homeri,ut indicat Gellius ac Laertius, oTÎ/i»! Ip p-iyi^oicfi -ndKap t ScT-aGMyrj rirvK'r^, Id eft, Curioßtas Ædibus in noftris quæ praua autredla gerantur.

Eo no folum reuocauitauditorem à curiofitate rerum alienarum, uerum etiam à difciplinis non neceflarqs: uelutab exaóta cognitioneaftrologiç autgeometnç, aut caufarum naturalium, aut return ultramundana/ rum,ad cognitionem ethicesxuius fcientia præftat,uc nobis ipß noti ßmus,utq^ rem domefticam aut publi cam utiliteradminiftremus,

XÎ Eodemfpedatôi illud quodilliaftcribitur,amp; in pri Curiofitds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celebratur,Quæ fupra nos,nihil ad nos.Sicenim

refpondere folet admirantibus,quod de moribus fern •per,deaftris deep meteorologis nunquam difputarct

*4- Quum in uia quidam illi per lafciuiam calcem

-ocr page 223-

APOPHTH» LIB. in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197

• pegiflet.admirâtibus quod id pateretur,quid facercm inquitClllis hortantibus ut uocaret homine in ius,Ri/ Pdtiffitef dicuiumjnquiufi quis afi'nus me cake percufliflet^diz ceretis mihi.uoca ilium in iusCNihil putabatinterefle inter afi'num Si hominem brutum nullac^ uirtute prç dicum: ac uehementer abfurdum uideri, non pati ab homine,quod ab animante bruto paffurus fis.

Quidam ab eo falutatus non refalutauit, nee id mo lefte tulit Socrates: amicis autem admirantibus Si ob

Moderate

hominis inciuilitatem indignätibus dixit,Si quis nos præteriret, peius affeólus corpore quàm nos fumus, nequaquam illi fuccenferemus, quur igitur illi fuccen/ feam, qui peius affeólus eft animo quàm nos fumusC Euripides obtulit Socrati libru ab Heraclito coferiz

ptum,Eo ledto rogauit quid illi uideretunper louem, inquit,quæ intellexi mihi præclara uidetur, qualia pu to ôC ea quæ no intenexi,fcd opus eft Delio quopiam tiatatore, Notauit per quàm falle affeólatam eins feri salfe ptoris obfeuritatem, unde Si tfKOTavS cognomen in/ ditu eft. De Delio natatore diximus in Chiliadibus.

Cum Alcibiades illi Ipatiofam aream offerret do/ *7 no in qua fibi domum ædifîcaret,quid, inquit, fi mihi calceisopuseftet, num coriu dares unde mihi cakcos conficeremC Et fi dares, an non ipfe ridiculus elfem ß acciperem$Hacfimilitudine munus inutile recufauitC

Per forum obambulans quum alpiceret merciu co/ ^8 ß ; piam

-ocr page 224-

1^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;so CR ATIS

piam quæ lîlic uendebantur, ita fecum loqui cofueui’t» [rru^alitdt quam multis rebus ego non egeo. Aft alq cruciantur animo ita cogitantes,quàm multa mihi defuntSocra tes fibi gratulabatur, quod iuxca naturam uiuens, ac paucis affuetus,aurum,purpuram,gemmas,ebur, au/ iea, reliquasc^ diuitu delitias, nec cuperet, nec egeret, quas dicere folet magis neceftarias agedis tragœdijs quàm ad ufum uitæ.

Dicere folitus eft,eum efle drjs ßmillimü,qui quàm pauciflîmis egeret, quu dq omnino nullius egeant rei, lerugiUtM At uulgus diuites dqs proximos exiftimant, quorum delitqs nihil fatis eft. De his enim diótu eft in coraœ/ dia Terentianatquàm uos facillime agitis.Hoc autem Homerus dqs tribuit, quos appellat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«yovrots, id

eft, facillime uiuentes. facillime autem uiuit, qui pau/ ciftimis contentus eft,

JO Dicebat qui fuauiter ederet panem, huic non efle rrusilitds opus obfonio,0i qui fuauiterbiberet quelibetpotum, hunc non defiderare poculum præter id quodadeft. Fames enim Ôi (itis optime condit omnia.

5Ï Dicebat cuiuis efle promptu,(î quid reru inßgnium haberet proloqui.quum difficillimum eflet nominate quos pofltderetamicos, quu hac pofleflione nulla fît charior.Hoc didto taxabat præpofterum uulgi de re/ bus indicium, qui hoc negligentiflïme haberet, quod omnium plurimi faciendum erat, Ditior fibi uidetut

-ocr page 225-

APOPHTH. LIB* nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19b

cui pecunia: nónihil obtigit,8i damnum déplorât, cui awZckj’ perquat qui ßbi parauit bonum amicum,non uidetur ßbi faólus beatiorjiec iaóturam deflet,qui perdidir. Euclidi forenfîum caufarum admodu ftudiofo. So/ phiftis, inquit, b Euclides uti poteris,hominibus non poteris. Indicans Sophifticen inutile ad publicas fun/ ótiones, quas qui affcdtat cum no oportet gryphis ôi inanibus argutqs ludere, fed hominum moribus fe/ met accommodate,

JI ...

Scnfuscom munis

Scientiam dicebat unicum eile bonum, contra uni/ cum malum ignorantiam:quod quicunqj committut tem iniuftam,hoc peccant, quod ignorant quid cuiq^ fit tribuendûtôC qui fortes funt,non alia re fortes funt^ nifiquod fciunt ea expetenda, quæ uulgus exiftimat horrenda:0i qui intempérantes funt,hoc errantquod ea putant fiiauia aut decora quæ minime funt. Sum/ mum igitur bonum eife dicebat, feientiam return ex/ petendarum ac refugiendarum,.

CuidamdicentiAntifthenem philofopbum,ma/ î4 tre Threicia prognatum efle,ueluti hoc probrum im/ pingenti uiro quod hybrida eflet, patte quidé Athe/ nienfi,fed matte batbara,Quid inquit,an tu putas up tiim adeo præclarum ex utroque parente Athenienfi oafci potuiffeî’Notans corruptiflïmos Athenienfium mores,ut dtius èThrace Scythaue nafeipoflet uir probus » quàm ex Athenienfi, Et hoc quod habebat probi/

-ocr page 226-

200

SOCRATIS

probitatis Äntifthcnes^matri cnbuendum putauit.

55 Dicebat ocium poffeflionutn omnium optimam, ociumho/ Qciqmautem fenfit,aonignauiamjedàtumultuoßs negocqs,amp; à cupiditatibus » animi tranquillitatem üi/ ciantibus,efle quietem.

Illud omnium maxime celebratur.quod dicebat fe Modefle nihil fcite.niß hoc unum, quod nihil feitet, inquirebat enim de fingulis,tanquam ambigens,non quod reue/ ra.nihil haberet certo cognitu, fed hac ironia öi fuam declarabat modeftiam,öi aliorum redarguebat atro/ gantiam,qui fe profitebantur nihil nefcire,qüum reue ra nihil feirent. Sophiftæ quidam publice profiteban tur fefe ex tempore refpofuros, ad omnepropofitam materiam.Horum arrogantem infeitiam fæpenume/ ro confutabat Socrates, Atque ob hoc ipfum, ut ipfe quidem interpretatur, ab Apolline iudicatus eftfa/ piens,quód quamuis omnium return ignorantiâ cunr cæteris haberet communem, eo nomine tarnen illos fuperaret,quod fuam infeitiam agnofeeret, quum illi hoc quoeç nefeirentje nihil feire,

57 Laertius öi hoc illi tribuit, Cœpiflèjdimidiumfadi ContMio efle, Dicebat enim dimidium operis peraólum ei qui iam effet aggreffus.Sunt enim qui côtando ac delibe/ randojuitam omnem abfumant. Eft autem Hemifti/ chium Hefiodium, ajx« h/ajod wavro's,

5’ Qui res præcoces magno eraerent, eos aiebat defpc

rare.

-ocr page 227-

APOPHTH» lib. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioi

rare, quod ad tempus maturitati's effent peruentun. Alioqui ftultum effôi pluris Si deterius emcre.quum paulo poft liceat Si minoris Si meliores. Ita nufquam Fefiinatiff non reuocabat hominum cupiditates rationi's experz tes,ad fobrium iudicium.

. Quodam tempore quu Euripides ita de uiitute difz 59 fereret,ut diceret optimum effe earn dimittere, quanz doquidem inueniri uix poffet, furrexitSocrates.dices 'Virtus ([(Ui ridiculum effe, quum mancipium (i no protinus inuez niatur.operçprccium exiftimemus inueftigare, uirtuz ’ tern nulla inueftigatione dignam iudicare,fi non proz tinus contingat homini.

Rogatus ab adolefcete quodam utrum melius cenz 40 feret.uxorem ducere,an non ducere,utrumcunque,inz MtftrfwonjS quit,feceris,pœnitebit, indicans Si cœlibatum Si coiuz gium habere fuas moleftias, ad quas perferendas efz fctpræparandus animus.Cœlibatum comitatur foliz tudo,orbitas,generis interitus, hæres alienus. Matriz tnonium perpétua folicitudo, iugesquerelæ, dotis exz fgt;robratio, affinium graue fupercilium, garrula focrus ingua, fubfeffor alieni matrimonq, incertus liberoru euentus, aliac^ innumera incommoda. Proinde non hie eft eleólio qualis eft inter bonum Si malum, fed quails inter leuiora Si grauiora incommoda.

Quendam examicis conquerentem.quod Athenis 41 omnia magno uenirent, uinum enim Chium mina,

C purz

-ocr page 228-

202 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SOCRATIS

Fr«g4jUï purpuram tribus minis conftare, mellis heminâ quin que drachmis : manu illius prehenfa duxic in penum farinariâ,obolo inquiens femifextarius ueoic,uilis igi/ tur annona cft.Hinc ad oleariam deducens, duobus, inquit æreis fextarius. Non magno igitur in urbe ue/ neunt omnia.Qui paucis ac neceHarijs contentus eft, fîbi facit uilcm annonam.

4^ Archelaus rex Socratem ad fe uocarat, multa polli/ con/ cens,Socrates refpondit fe nolle ad cum uenire, à quo tempts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficia, quum illi reddere paria no poflet.

Hoc diôlû improbat Seneca, quod philofophus per/ fuadens auri argent!^ contera ptum, plus dat quàm fi det aururn ôi argentum.

4î Quodam tern pore reuerfus c foro, inter am icos di/ palliû,fi Hummos habuiflem. Nihil po/ Kfjïcc« lA (it|iauit,tantum uerccunde admonuit egeftatis. Mox inter amicos ambitus erat, à quo Socrates acciperet. Et tarnen poft earn uoeem quifquis properauit,ut ait Seneca,fcro dédit.

44 Peregrinatio iautilis

Cuidam querenti quod peregrinationes Gbi nihil profuiflèntNo immerito,inquit,tibi iftud euenit.Tez cum enim peregrinabaris. Multi putant longinquis peregrinationibus colligi prudentiam, quû Horatius clamet, Cœlum non animum mutât, qui trans mare currit. congreftus fapientium confert prudentiam, no montes aur maria.

' Colapho

-ocr page 229-

APOPHTH« LIB. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205

Colapho percuflus à quodam in uia, nihil aliud rez 4$ fpondit, quàtn quod homines nefdrent quando pro/ dire deberent cum galea. Simile quiddam Laertius affcribit Diogcni.

Aiebat fe mirarCquod quum ftatuarum artifices id 4lt;s fummo ftudio c5niterentur,ut lapis quam fimilh'mus homini redderetur,non pariter hoc curarent,ne ipfi la pidibus Gmiles SC uideretur ÔC eflent. Sunt autem qui putent Socratem priufquam ad ocium philofophiæ fefe conferret, ftatuarum opificem fuiffe.

Adhortabatur iuuenes ut fe fubitide ad fpeculu con 47 tuerentur, quo fi effent egrcgia corporis forma, cauez rent ne quid ea indignum committerent : fin minus, quodcorpori deeflet.id ingenij cultu,morumcp hone ftate penfarent. Adeo uir ille undecuncp rapiebat oc/ cafionem ad uirtutis ftudium adhortandi.

Aduocarat diuites aliquot ad cœnam : ob id folliciz 4« ca Xanth{ppe,quod apparatus effet perquàm exiguz uSjBono animo es inquic. Nâ fi frugi tempérantes^ rruguïUds funt,boni cófulêttfin minuSjUulla nobis horu cura dez beteffe. Hoe dilemma nobis merito excuteret operoz fam SC fumptuofam ambitionéin excipiédis cóuiuis.

Dicebat multos in hoe uiuere ut ederent biberêtt^, 4? fe contra ob id edere ac bibere ut uiueret.quod his rez bus non ad uoluptatem, fed ad naturæ neceffitatem juteretur.Hanc fententiam retulit Satyricus,

C Non

-ocr page 230-

204 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SOCRATIS

Non uiuas ut edas, fed edas ut uiuere poflïs.

Mukitudinem impcritam, quæ paupertatem odi't diuitias admiratur aiebat perinde facere, ac ß quis te/ Pecunid tradrachmum nummum contemnensreticeret,conz qualit geftum ex hui'ufmodi nummis aceruum probaret re/

d perctc^.quad copia rei addat precium. Si nummus per fe bonus eft,quur unus contemnitur C Si non eft, quid confert auólus numerusC

51 Cum Æfchines ambiret efle de numero difcipulo/ rum Socratis, excufaretc^ uerecude paupertatem fua, Comttey ac molefte ferens,quod quum cæteri Socratis amici di uites multa Iargirentur,(ïbi nihil effet quod daret præ ter feipfum: An non intelligis, inquit,quàm magnum munus mihi dederis, nifi forte teipfum paruo æfti/ masCitatç mihi curae erit,ut te tibi reddam meliorem quàm accepi.Ali] Sophiftæ quum meras nugas doce rent.nullum admittebant difcipulum nifi magna mer cede, Socrates nihilo minus libenterrecepitinopem, quàm opulentos,

51 Cum quidam illi diceret, Athenienfes te morti adiu Morf ineui dicarvint,ô!^ illos inquic natura. Sendens non elfe ma/ gnum malum, fi quis adigatur ad morte, paulo poft moriturus etiamfi nemo interfîciat. Quanquam hoc didurn quidam ad Anaxagoram referunt.

5ï Vxori muliebriter comploranti dicentic^,Miuir innocens moneris:Quid,inquit,uxornumme nocen/ tem

-ocr page 231-

APOPHTH» LIB« III nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tO5

tem mon malles C Mors bonorum ob hoc ipfum mi/ Mort ito» nus deflenda eft,quod præter meritu occiduntur : Bis uero deplorandi funt qui ob malefaóta dantpœnas, fed longe miferius eft raeruiHe pœnas quàm dedifle.

Eo die quo Socrates bibiturus erat uenenum Apol 54 lodorus ei pallium multi prccrj ad folatium obtulit,ut Futteris cura eo indutus moreretur. At ille recufans donum, quid, inquit,hocmeum pallium quod uiuenti c5uenit,mor tuo non conueniet C Damnans quorundam ambitio/ nem,hoc miro ftudio prouidentium,ut quàm honori ficentiffirae efferantur ac fepeliantur,

Nuncianti quod quidam de ipfo male loqueretur, Nimirum,inquit,non didicitbene loqüi,Linguç mor Moderate bum non malitiæ tribuens,fed infcitiæ: nec ad fe iudi/ cauit pertinere, quid de fc dicerent qui morbo animt non iudicio loquuntur.

Cum Antifthenes Cynicus pallium haberet pertu fum,idcç obuertens,fifluram omnibus daret infpicié/ Sordes glo/ damiper fifluram,inquit Socrates,pallq tui uideo tua inanitatem: eleganter notans turpiorem efle ambitio nem c uilitate cultus,quàm ex amiôlu fplêdido. Atcp utinâ inter Chriftianos non iînt multi Antifthenes, qui fub uefte fiilca, uili,fordidaqüe, plus celent gloriæ quàm alq diuites habeant in holofericis ac byflinis,

Cuidam admiranti quod nihil in eum commouere 57 tutjà quo conuicijs inceffebatur: Mihi,inquic,non ma Moderate

C J kdicit.

-ocr page 232-

206

SOCRATIS

ledicit.quandoquidem ea quæ dicic mihi non adfunt, nee in me hærent. Atqui ob hanc caufam hominuna uulgus magis cómouetunfi quid dicitur in immerenz tem.Boni quum male audiunt,fibi gratulantur, quod puri fint ab his malis quæ ipfis impin gun tut, ncc in fe dici interpretan€':nihilo magis quam fi quis oculorum errore Platonem appellee Socratem, K in Socratem congerat maledióta gt;nbsp;is non maledicit Platoni, fed éi quem exiftimatefle Platonem.

ndie

-ocr page 233-

APOPHTH. LIB. UI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207

ddieaudiuadeo molefte non fert, ut fe audire nefciar.

Eidem Gmtie quiddam dicenti, Ac tu,inquic Soera/ tes,nónne domi cuæ toléras gallinatum glottientium ï*“» ftrepitumCToIero.inquit Alcibiades, fed gallinx mi/ hi pariunt oua pullosq^. Et mihi, ait Socrates, mea Xanthippe parit liberos.

Sunt qui purent Socratem Gmul aluiHe domi duas cz. uxores, Myrto, ÔC Xanthippen . Proinde demiranti Lmiïdj cuidaminquem tandem ufum aleretduas mulieres præfertira rixofas/iec eas domo exigeret: Hæ.inquit, me domi docent tolerantiâ, qua mihi in publico Uten dum eft. Harum moribus exercitatus, comodior ero adaliorum confuctudiné.Huncpercontatoré A.Gel/ lius facit Alcibiadem.

Cum Xanthippe in publico pallium marito detra/ lt;55 xiflet ac familiäres admonerent, ut tantam iniunam manu ulcifceretur : pulchre, inquit, nimirum ut nobis colludantibus nobis acclametis, alius Eia Socrates, alius Eia Xanthippe. Nam huiufmodi uocibus fpe/ iftatores animant duos inter fe commiflbs. Maluitau tem uir fapiens, tolerantiæ exemplum defe præbere, quàm ridiculum exhibere fpcólaculum uiri cum uxo/ re concertantis.

Percontantiquur Xanthippen moribus incommo 04. diftimis feeminam haberet domi, dicebat fic haben/ dam confuctudinem cum raoroGs uxoribus, quemad venitlt;is modum

-ocr page 234-

xo8

SOCRATIS

modum qui fe ad ftudium equeftre exercent, parant cquos ingent) ferocioris,quos (î fubegcrint, ac perpeti poffint.cæterisutuncur commodius. Ita qui morofas coniugis mores ferre didicerit, muko facilius cum qui/ buslibet habebit confuetudinem.

Cum Socrati Lyfias orationem qua in eius defen/ fionem corapofuerat recitaiïet, præclara inquit.S^ eie/ Dfforww g^ns oratio eft, fed non conuenit Socrati. Erat enim perfoiJO! forenfi inftituto aptior quàm philofopho, ac tali phi/ lofopho.Rurfus Lyfiæ percontanti, quur ft bonam iu dicaret orationem,putaret fibi non conueniremonne, inquit, fieri poteft ,'ut amiótus autcalceuselegans fit ac pulcher,qui tarnen alicui nonconueniantvHoc ipfum Valerius Maximus narrat odiofius minus^ Docratice.Sic enim Lyfiæ reipondifte memorat. Au/ fer quæfo iftam. Nam ego fi adduci poflem, ut earn in ultima Scythiæ folitudine perorarem, tu meipfum morte mulólandum concederem.

66 Cum indices inter fe difceptaret, qua poena dignus iene effet Socrates:Ego,inquit, ob ea quae feci dignum me faitorum cenfeo,qui publicitus alar in Prytaneo. Nam hoc ho/ noris haberi folet, qui præclare de rep. fuiffent menti.

tfy Xenophontem inangiportuquodam Socrates ha buitobuium ,quumcç!uideret adolefcentem rara in/ Cultus lt;i:nimi dolc.porreólo baculouetuitnepræteriret.Vbi confti terat.rogauic ubi fierent uenderenturc^ uariæ merces.

quibus

-ocr page 235-

APOPHTH* LIB. nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20^

qüibus uuïgo utuntur homincstad id quüm prompte refpondiiTet Xenophon, percótatuseft ubi homines fièrent boni.cura adolefcens refpondifletfeid nefcire. Me igitur fequere.inquit, ut hoc difcas. Ex eo Xenoz phon cœpit cHe Socratis auditor. Abfurdum eft fcire ubi parare queas honeftam ueftem, aut poculum, ÔC ignorare unde tibi comparare poffis animi cultum.

Quondam pro foribus deambulanti cotentius uflt;^ lt;^8 ad uefperam, quu prætcreuntium quifpiam dixiflet, Quid agtsSocrates‘7Obfonium,inquit,mihi compa/ ro in cœnam, de fame fentiens quam agitatione cor/ poris excitabat.M.Tullius fîc explicat,quo melius cœ Tufc.qu^fi^ nem.obfono ambulando famem.

Aiebat unguenta relinqueda fœminis,in iuuenibus 69 nullum unguentum melius olere, quàm oleum, quo inter exercendum utebantur. Nam amaracino, aut foliato,protinus idem oient, feruus Si ingenuus. Ro/ gatus quid fenes olere deceat,probitatem inquit, Ro/ gatuSjubi hoc unguentum uenderetur,recitauit Theo gnidiscarmen, aw (T/(Talffia. Id eft.

Qui bonus eft,ab eo bona difcito.Huius generis quæ dam congerit Xenophon in conuiuio.

Cum diues quidam filium adolefcentulum ad So/ 7« cracem mififtèt.ut indolem illius infpiceret,ac pçdago gus diceret,Pater ad te ô Socrates mißt filium,ut eum

D uide/

-ocr page 236-

2!0

ÎOCRATIS

uidcrcsitum Socrates ad puerum, Loqucre igituf, ftiz Oratio /pecu quit.adolclcens ut te uideam : fignifîcans ingeniû ho/ J«n» Mimi minis non tam in uuitu relucere, in oratione,quod hocfitcertiflïmum minimcép mendaxanimi fpeculu •ji Dicebat muliebrcm fcxum non minus efle docilem Tœmineusle/ Si ad difciplinas,ôi ad omncm uirtutcm,etiam fortitu xttidd omnia dinem quæ tanquàm uiris propria Græcis à uiro dici/ tur G diligenter inftituatur.Idcollcgit ex puel la faltatricula,quæ induôla in couiuium, mira arte tro chos duodecim in altum proicdlos excipicbatj'ta tem pcrato altitudinis fpatiomumeriscp pedum,ut nun^ fallerct:eadem inter acutiflimos gladios, non Gne hor rore fpcôlantium.impauida faltaret»

Cum iret ab Agathone uocatus ad conuiuium, fo/ simile}ad Icatus 6^ undlus idcp præter morcm. Si ab amico quo dam obuio rogarctunquur effet folito nitidior, ludês dixit,ut pulchcr earn ad pulchrum, quum nullus effet ab huiufmodi affcôlibus alienior.

TJ Eo die quo bibitûrus effet uenenum, quu detraólis voîwpWî do compedibus, ex fridu fenGffct uoluptatcm, dicebat brù cornes amicis,Quàm mire hoc natura comparatu eff, ut hæ duæ res fcfe inuicem comitétur, uoluptas ac dolonniG enim præceffïffetraoleftia,nô ièntirem hâcuoluptaté

T4 Carceris miniftrum porrigentem in poculo cicutâgt; interrogauit,quomodo fumendum effet hoc pharma cum,quod eins artis effet peritus;anudens ad f grotos qui à

-ocr page 237-

/POPHTH, LTB» TII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill

qui à medic IS difcunt, quando 8C quomodo oporteac fumsre quod ab illis tcmperatu eft. quum^ puer rez (pondiftec.femcl totum hauriendutn (i poftet, deinde nildritds iit tantifper inambulanduin donee fentiret grauedinem retrifii in eruribus, poft in leóto decumbendû fupino corpoz re.ibi pharmacum eftedturu quod folet : Socrates roz gauit liccret ne inde aliquid libare, quod in conuiufjs tnos (it.eftufa uini portiuncula, nominatim alicui deo libaretminifter rcfponditfe tantu mifeuifte, quantum opus eftet.hoc fermone innuens nihil efte quod effun derctur.Tum Socratesjed Si phas eft Si oportet oraz te deos, at Felix faufta^ (it hxc mea migracio.

Quum puer ilium detexifte^quod illi iam frigerent 7$ præcordia,Debcmus,inquit,ô Crito gallum Æfculaz itt pio,que pfoluere nc neglexeris: perin de quafi fumpta potione medica coualuiftet.Na Cn'co hoc fummis uiz ribus egerat.ut Socrates uitæ fua: cofuleret. Adeo inez rat illi utro natiua qdâ uis urbanitatis,ut moriens etia iocaretur.Nam hanc ferunt illifuifte fuprema uocem,

Docuit animorum forma magis amandam cp corz poru,eamc^ uoluptate qua in nobis gignit confpcdla formofa facies, ad longe pulchriore, fed latente animi fpeciem efte transferenda. Veru ut hac uideamus phi lofophicis oculis opus efte. Notabat lt;îgt;/àSô3s græcam uocem ancipitem efte ad ofculandum Si ad amadum, quorum prius eft corpus amacium,altcrum mentem.

P i Critoni

-ocr page 238-

212

SOCR A TIS

77 Cn'tonî uchementi ftudio fuadenti, ut G uitam ipfe fuam ncgligcret.ccrte liberis edamnu paruulis.SC amt cis ab ipfo petidentibus fe feruaret incolumem, Libe/ ti, inquit dco qui mihi eos dédit curæ erunt : amicos hinc difcedens inueniam uobis aut Emiles, aut etiam meliores,ne ueftra quidem cofuctudine diu cariturus, quadoquidem IIOS breui eodem eftis coramigraturi.

78 Eos qui corpus tantum amarent Emiles cffe aicbat Aworcdjîw medicis,qui Temperegerent. Temperinftarentaliquid flagitates: Rurfus qui amici effent potius quàm ama/ tores, Emiles effe his qui proprium fundum poffidcz rent,quem Temper ftudent reddere meliorcm. Ama/ tor Tuam quærit explere uoluptate, amicus baud qua/ quam ad Te fpcólans.hoc Te putat ditiorem ,quo me/ liorem reddiderit amicum.

79 Inconuiuio apud Xenophontem,Engulis dicere iuffis.quo artificio quóue bono Ebi prçcipue placerét, ueniOet j Socratem, ioco dixit fc maxi/ me gloriari de lenocinio: fentiens fe tradere ueram uir tutem,quæpotiflîmum commcndat habêtcm,quæcg tum priuatim, tum publice conciliât homini beneuo/ lentiam Si amorem.

So Phyfiognomon qui le profitebatur ex habitu cor/ philofopbitt poris. Si oris liniamentis poffe hominis ingenium cer «d!Krlt;t/M mu' J.Q depfehendcrejinfpeélo Socrate pronûciauit ilium effe hominem bardum ac ftupidu, turn mulicrolum,

ac

-ocr page 239-

APOPHTH, lib. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2IJ

ac pucrorum amonbusimpurnm, umoicntum, amp;jn/ temperantem. Cum amici uehcmenter indignati mi/ narentur homini, Socrates illos cohibuit dicens. Ni/ hil,inquit,mentitus eft,omnino talis cram futurus,ni/ fi me philofophiæ gubcrnandum tradidiflcm.

Quum Ariftippus Socratis difcipulus ex quxftu 8» quern Socraticorum primus facere inftituitpræccpto/ ri miiîflet uiginti rainas, rcraiGt ilico Socrates ad illu pecuniam, dicens ipfîus genium hoc nequaquam per mittere.Dicebat enim Socrates Obi peculiarê efie dæ/ monem,à quo prohiberetur arcano iîgno,fî quid ten/ tatet parum honeftum. Genium autem ilium opinor fuiHc rationê. Atq; interim ciuiliter indicaüit Ariftip/ po fibi non probari,quod philofophiam doceret mer cede,eofp donum ccu facrilcgio partum rciecit

Socrates c paleftra redcuntem Enthydemum caiu gx fadlus obuius,duxit ad cœnam.Illis aute inter fe mub ta commêtantibuSjXanthippe irata furrextrimulta^ in maritum dixit conuitia,quibus quum ille nihil com tnoueretuf,tandem Si mefam fubuertit. Cum autem Euthydemus ualde perturbatus furgens abire cœpif/ fet. Quid habes »inquit Socrates. Nonne nuper hoc idem accidit domi tuæ,ut gallina fubuolâs euerterit q Etant in menfaî’Nos tarnen ob id no indignabamur.

Quum in Ariftophanis comœdiacui titulusnebu/ læ multis ÔC acerbis conuicijs profcinderetur,ôCaftan/ gj

D 5 tium

-ocr page 240-

214

s OCRA TIJ

CowœdiiC libertas

84quot; ExfrciMtio laoderattt

ttutn quidam diceret.Non hæc iniquo fers animo So cratesCîSton per louem inquir.ægre fero iî in theatro, pcrinde ut in magno conuiuio falibus mordeor.MoS hicctiaranum durât apudquofdam Germanos,ut in cclcbribus conuiuqs adhibeatur dicax aliquis, qui in conuiuas iaciat fcommata, quibus commoueri ue/ hementcrinciuile habetur.

Dicere folitus eft faltatione mouenti corpus,fpatio/ fa domo opus eiïe.ad exerccndum fefc. At qui cantu, aut oratione fefe exerceat.huic uel ftanti.uel accûbenz

ti quemuis locum fufficere. Hoc didto probabat mo/ deratas exercitationes præfertim à cibo fumpto, tut/ bulentiores improbabat.

«5 Socrati acrius obiurganti familiare quempiâ in con salfe uiuio.Plato dixit, Nonne fatius crat hæc illi dixiife fe

orfumCCui Socrates,an non tu quoq^ redlius fecif-fes ,fi hæc mihi feorfum dixifles C Salfiflimc taxauit hocipfum reprehêdêdo cômittentê.qd rcprchêdcbat 8« Socrates in conuiuio uidens adolefccntem auidius Delidie uefcentem obfonio, ac fubinde panem in ius immer/ gentem, ô conuiuæ inquit, quis ueftrum pane utitur pro obfonio,obfonio pro paneCHinc orta inter conui uas difputatione,fennt iuuenis ôi erubuit,cœpitcp mo deratius obfonio uefci.

«7 nbsp;nbsp;Rogatus quæ eifet præcipua iuuenum uirtus,ut in/

.moJmî quit ne quid nimium tentent. Nam calor ætatis uix (î nie

-ocr page 241-

apophth. lib. in 21$ nit illos feruare modutn . Hue Terentius fpcctanit in iuuenePamphilo.

Literas quas uulgus putat repertas iuuâdæ memo/ »8 riæ, dixit uehementer officere memoriæ. Olim enim homines fi quid audident dignum cognitu,non libris fed animo inferibebant: bac exercitatione confirmata memoria facile tenebant quicquid uolebant. Et quod quiique fciebat.habcbat in promptu. Poft reperto li/ tcrarum ufu, dum libris fidunt, non perinde ftudue/ runt animo infigere quod didicerant, Itafadum eft, ut negleólo memoriæcuitu, minusuiuida eftet return cognitio, Si pauciora quiique feiret ; quandoquidera tantum fcimus,quantum memoria tencmus.

Quum iam tempus urgerct moriendi rogatus à 89 Critone,quomodo fepeliri uellet, Multam, inquit, ô amici operam fruftra cofumpft, Critoni enim noftro nondum perfuafi me hinc auolaturu, necqj quicquam mei rcliólurum . Veruntamen o Crito, ft me affcqui Anima imf poteris, aut ftcubi naeftus eris.ut tibi uidetur, fepelito. Sed mihi crede, nemo me ueftrum quu hinc exeeflez to cofequetur. Senftt Socrates animu efte hominem, corpus nihil aliud efte, quam animi uel organum, uel domicilium. Eoc^ ftulte facere illos, qui foUiciti funt quomodo iepcliantur.

Idem dicere folet mortem efte ftmilem profundo fo 9° mno,aut dinting peregrinationi.Somnus profundior adimit *

-ocr page 242-

ïïö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARISTIPPr

adimit omnê fenfum, animus à corpore digrefllis, aliquando in fuum domicilium rediturus eft.

91 Idem dicere fokt, ut omnes omnium hominum caz Su4 euiq; fors iamitates in unum conferrentunmoxc^ (ïngulis ex eo gj.gj.yg portiones æquæ diftribuerentur.Ita fore,ut fuz as quifeç calamitates rccipere malit, quàm æquam c communi portionem. Hoc aduerfus uulgares homi/ num mores,qui alienæ inuident.fuam déplorât forte.

ARISTIPPVS

Arbitror conuenire ut difcipulum ôi ætate auto/ ritate primum præceptori iungamus, quo nemo fuit inter philofophos uel ingenq dexterioris, ôi ad omne uitæ habitum accomodation's, uel in diótis urbanior aut feftiuior, tametß non præftitiife uidetur earn mo/ rum fanôlimoniâ quam in Socrate mirantur omnes. I Inter hunc Si Diogenem Cynicu nonulla fuit æmu Liamp;erf4î Iatio,ob diuerfum uitæ inftitutum. Diogenes Ariftip pum appellabat canem regium,quod Dionyiium Si ciliæ tyrannum coleret. In quern uiciflim Ariftippus, Si Diogenes feiret uti regibus, non uefeeretur crudis holeribus.Contra Diogenes, Si Ariftippus didiciftet efle contentus crudis holeribus,non eftet canis regius.

i Quum aliquando perdicem quinquaginta drach/ mis iuftiftet emi,cuidam deteftanti luxum in philofo/ pho,Et tu inquit Ariftippus,(i obolo uenalis eftet no emeres'TQuum is refpondiflet fe empturum,Et mihi.

inquit

-ocr page 243-

APOPHTH. LIB. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tI7

inquit, tatiti funt quinquaginta drachmæ. Quod ille Ar^«fe luxus nomine damnabat,hic detoriit ad laudem coiv temptæpecuniæ. Siquidé qui precq magnitudine de/ terretur ab emendo, is non contemnit cibum, fed pluz ris facit pecuniam. At philofopho nihilo pluris æfti/ mabantur quinquaginta drachmæ, quàm illi obolus. Ariftippus itacß obfonrj cupiditate par, fuperior erat defpeólu nummorum,

Quum Dionyfius illi tres uenuftas meretrices obtu j liffetadmonens.ut ex his quam uellet eligeret,omnes apprehendit dicens, ne Paridi quidem fuifle tutum, Le^ide unam cæteris prçtuliffe,ac puellas deduxit ad aulæ ue ftibulum dimiiitc^, non minus in contemnendo faci/ lis.quàm in amplcc^lendo,

Strato,Que ut alrj tradunt Plato,dixit Ariftippo,Ti 4 bi uni ÔC chlamydem,ôC pannum ferre datu eft.Chla mys ueftiseft Satraparum,pannus mendicorum. Id notauit Horatius quum ait, Omnis Ariftippum de/ cuit color. Apud Dionyfium fakauit in purpura,inter dum uili pallio utebatur,femper tame decori mem or.

Confputus àDionyiîo æquo animo tulit : ob cam $ tontumeliam indignantibus,pifcatores, inquit,ut lt;ÿ:if bionem capiant,aqua marina fe patiutur afpergi,ego utbalenam capiam non patiar me afpergi faliuaCBa/ ArgKfe lenæ uocabulo regem (ignans,quern fua patientia co/ nabatur ad philofophiæ ftudium allicere. Plurimum

E autem

-ocr page 244-

ARISTIPPI

autem utilitatts ex principum fapientia nafcitur.

tf Rogatus quid fruólus ccpiflet ex philofophiæ ftu/ dio,quod cura quibuslibet inquitjibere loqui poflim» Ubertas Nec enira raetuebat potêtesraec faftidiebat hurailes.

Quoniara aniraura habebat fpe pariter ac raetu libe/ rura, neraini feruiebat, nequc cuiquam affentabatur præteranirai fententiara.

Philofophiæ lofophi ptæ cætetis hominibus, Vt,inquit,etiara fi oz frttdus nines leges aboleantur, tarnen æquabiîiter uiduri fîz mus. Vulgus legura prçfcriptis arcetur à peccâdo,phi lofbphus rationera habet pro lcgibus,non ideo quod redhura eft faciens quia lex iuffit, nec à fcelere tempe/ rans.quia lex uetuit, fed quia nouit illud per fe redu effe,hoc per fe turpe.

LfpWe /s^nQippus à delitrjs aulicis quum adeffent non abfti oebat, Plato etiam interregalem luxura frugalitatem feruare

-ocr page 245-

APOPHTH. LTB. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210

féru arc nitebatur. Itac^ quu Plato reprehcndetet Äri Aippu, quod adeo lauticqs indulgerec : rogauic quid fentiret de DionyHo,num uir bonus utdere^'. Quum rcfpondiflet uideri bonum, atqui ille inquit, me mub to uiuit lautius. Proinde nihil uetat eundem Si laute uiuere.SC bene uiuere.

• Percontanti DionyGo qui fieret.ut philofophi diui lo turn limina tererent,no contra,Quoniam,inquit,phi/ Philofophilt;t lofophi norunt, quibus egeant,illi nefciunt, Philofo/ phi fciunt abf(^ pecunia uiui non poffe, itacç petunt cos qui quod opus eft dare poftint. Quod fi diuites îcque intelligerent fe egere fapientia, multo magis tc/ rerent philofophorum limina.Miferior enim eft ege/ ftas animi corporis,atcg hoc miferiusegeni funt di iiites quod non intelligant, quam preciofa quamquc neceftaria re careant.

Rogatus quo differrent dodi ab indotftis, quo, in/ n quit.equi domiti abindomitis.Quemadmodu equus indomitusadomnemufum incommodus eft ob in' fcitiam ac ferociam:ita qui rapitur affedibus quos fo/ bdomatphilofophia,ad omnem uitæ confuetudi/ nem inutilis eft.

Qiium aliquando adiret fcortum, fenfit quendam ü ex adolefcentulis qui aderant erubefcere , quafi turpe effet philofophum ingredi fornicem: ad hunc uerfus, huc,inquit,ingredi turpe non eft adolefcens,fed egrc/

Ex di no

-ocr page 246-

220 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARISTIPPI

Venus mo/ di non pofle tnrpe.Senfit ignofcendum fî quis mode^ derata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utatur licita uenere, non ignofcendum fi quis ad/

diótus uoluptati feruiat.Hoc diótum illo feculo proba ri poterat, quo nulla lex uetabat cum fcorto cogredi, nunc præter argutiam nihil habet laudabile.

1J Cuidam qui propofuerat ænigma, uehementer in/ Lepide ftâti Ut folueret,Quid o ftolide,inquit,uis folua.quod nobis etiam ligatum exhibet negociumC Luiît ex am biguo.Soluiturenim quçftio,Sd foluitur homo autbe lua uincta. Stultum autem fit furiofum aut noxia be/ ftiam foluere,magisnocituram.

,4 Dicebat fatius efle fieri mêdicum.quàm indoólum, iruditio quod ille tantum pecunijs egeat,hic humanitate. Ni/ hilo minus homo eftjcui deeft pecunia: at homo non eft,cui deeft eruditio.Et tarnen cui deeft pecunia petit ab obufjs:cui deeft fapietia,nullu follicitat ut accipiat.

15 Quum à quodam couicfjs incefleretur.tacitus abqt: M4W1C0 at quu maledicus infequeretur abeunte dicens, Quur inquit.tu maledicedi poteftatem ha bes,egomale audiendi non item. Ceftit philofophuS potentiori,nam ille inftruótior erat ad maledicedum, quam ipfe ad ferenda conuitia. Multoc^ facilius eft maledicere, quam pati maledida. Sed hie qui fupe/-rior eft,deterior eft:qui fuperatur,uir raelior.

ig Quida multa deftomachans in philofophos etiam hoc adiecit, quod confpiceretillos Temper obfidere fo reS

-ocr page 247-

AP OP H T H. Lift» lir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tîï

res di'uitumxui Arifti'ppus,Et mediciu'nqüitçgrotan Philofophid tium domos Frequentant, nemo tarnen ægrotus efle' mallet quàm medicus. Seite retoriïtin diuerfum con/ uicium.Philofophi prçdicant felicitatem quam uni fa pienti uindicant. Si tarnen affidue uerfantur apud di/ uites aliquid uenates ab illis. Vnde colligebat diuites effe beatiores quàm philofophos.Sed ille interpréta/ tus eft philofophos ideo potiflïmum colere diuites, quod obluxum ac delitias exteris mortalibus Si ftul/' tiores.S^ corruptiores,magis egerent prçceptis fapien tiæ : philofophus autem animoru male habentiu me/ dicus eft. Porró beatius eft efte medicu ægrotum.

Quum aliquando Corinthu nauigaffet,Korta tem i-j peftas.naufragium minaretur, expalluit Atiftippus: id animaduertens è ueóloribus craflus quifpiam mili taris ac philofophoru ofor, fedata tempeftate ccepit infultare ; quur inquiens uos philofophi qui prædica/ tis mortem non efte formidandam expallefcitis in di/ N.oriïs fcrimine.nos indoóli non timemusC Quoniam inquit Ariftippus,non de pari anima tibi mihiq^ cura ac me tus eft. A. Gellius hoe addit, Ego timeo animx Ari/ ftippi, tu non times animæ nebulonis : quod tarnen amarulentius diólum eft, quàm ut Ariftippo conue/ niat.cuius urbanitas non tantum habet nigri falis.Re bus uiliftimis minime timemus,unde prouerbiu.Hy/ dria in foribus. Hinc lulït Ahftippus,ilium nó expal/

E Î luifle

-ocr page 248-

i2.3, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aristippi

luiflc.notiquod effet fortionfed quod quura effet ho/ mo nihili, haberetc^ am'mura omni uirtutc uacuum, minimum erat detrimeti fi periffet. Vir cruditus ac (a pientia præditus non peric nifigraui reip.difpendio.

*8 Cuidam iadlanti fe quod effet woXuMaÔHç, hoc eft VdrUlcfiio multiplicis eruditionis.quaii nihil no didiciffet, quern admodum,inquit, non hi qui plurimum edunt excer/ nuntc^ melius liaient his qui fumunt quantum opus eft.ita non qui plurima,fed qui utilia legerunt ftudioz fi ÔC eruditi funt habendi. Grauiter taxauit eos qui tuz multuaria immodicaépleólione femet ingurgitât, nec ca quæ legut trafjeiut in antmu,fed tantu reponunt in memoria, quare nec doólioreseuadunt nec meliores.

19 Orator quidam Ariftippum reum défendit in iudi pWIofopRw cio uicitc^ litem.Isquum uelutartem fuam præferens oritoriA frx philofophiæ, diceret, quid tibi profuit Socrates Ariz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftippeCHoCjinquitjquod oratio quam pro me dixifti,

uera fuit. Defenderat ut uirum bonum Si innocêtem» Vtautem talis effet, cjualis ab oratore prædicabatur, Socrates præftiterat.a quo philofophiâ didicit. Oraz tor non hoc eHicit ut quis fit uir bonus, fed ut talis uiz deatur iudicibus, etiamfi non fit. Præftantius igii: eft quod præftat philofophus,quàm quod orator.

10 Aretam filiam falubribus præceptis inftituebat.coz ^odui fuefaciens ut ubitç quod immodicum effet, cotemnez ret, quod mediocritas in omni re fit optima, Si in foe/ mina

-ocr page 249-

APOPHT«. ljb» tu

mina maxima: uirtutis fît remperare cupiditatibns.

Cuidam perc5canti,qua re effet melior euafurusfi/ Iius.fi eum cura re t literis erudiedum: ut nihil aliud in/ quit,certe in theatre non ledebit lapis fuper lapidera. Amphitheatra gradus habebant marraoreos,in qui/ bus fèdens populusfpeeffabat. Lapidera autem uul/ go dicebant hominem indoótum ôî clinguem.

Quidam cum Ariftippo agebat ut Hlium fuum (u/ xz fciperetcrudiendum;fedqiium philofophus pro mer inßitutio cede peteret quingetas drachmas, alter deterritus ma gnitudinepreci],minoris,inquit,emeremmancipium.. At hie inquit,habebisduo.Senfîteadê pecunia ilium fibi paraturum,amp; philofophum utilem. Si filium ob/ fequentem. Lepide taxauit uulgi iudicium, qui nufep parcior eft, quàm in reâe inftituendis liberis, plusq^ fumptus impendit curandis equis quàm filijs.

Reprehenfus quod pecunias acciperet abamicis,ai£ is fe non ideo accipere ututeretur iple,fed ut illi difccrcr, ad quas res utendum (ît peeunrjs. Vulgus enim dtui/ Biuiturum tum,aut in equos,auE in operofas ftru(rturas,aut in lu “P* xum perdit pecuniam, quura ea bonis uiris G egeant fit eroganda.Quin Si aliter intelligas licebit, Ariftip/ pus no niG ad uitæ neceffaria pecunnsutcbat^idcoc^ à diuitibus aecipiebat,ut eis commoftraret bene uten/ di rationem.Id non poterat, niG illi materiam fubmi/ niffraffent. Yeluti qui cupit artem fcribendi difceregt; chartam

-ocr page 250-

^^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A RIS T IP P I

chartam 82 calamum porn'git doóluro,

’' Cuidatnexprobranti quod in propria caufaoratoz philofopbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iXet ufus, Nil miru inquit, 82 cœnam

fiMtlor apparaturuscoquum conduco. Alter uideri uolebat ob hoc oratorem præftantiorem philofopho, quod eius operam conducerct : ille retorfit in diuerfum, inz nuens inferiorem efle qui conducitur. Oratoris enim munus inferius eft quam ut philofopho conueniat.

luftus aliquando ê fua philofophia nonihil dicere, quum detrecftantem urgeret Dionyfius : Ridiculum, inquit,fi quidem me,ut de philofophia loquar.rogas, Libere 82 quando oporteat loqui ipfe me doces. Senfit hoc ipfum efte philofophi,fcire quado loquendu ßt, quan do tacendum : at qui petit ut audiat aliquid ex philoz fophia, declarat fe philofophiam à philofopho uelle diîcere.Kurfus qui cogtt ad loqucdum,is uidetur ipfo philofopho do(ftior,uc qui melius norit loquédi temz pus quàm philofophus ipfe.Ob hoc Ariftippi refpôz - fum,indignatus rex, iufTit ilium in conuiuio infimum omniu accumbere: hic Ariftippus nihil offenfus,huc. Locum ornât inquit, locum ô rex illuftrare uis ac honorificu reddez rezfîgnificans non locum reddere hominem uiliorem, fed exdignitate hominis honorem addi loco,

x« Quendam ßbi uchementer placentem de natandi peritia, non tulit Ariftippus, Et non te pudet,inquit, tarn infolenter his de rebus iaólate te, qua; Delphinu funt

-ocr page 251-

APOPHTH. LIB. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2x5

(unt propria CLcpidius erat fi dixiHet ranarum.Decet homine gloriari fuper hisquæ funt hominis propria. Nihil autcm magis conuenit homini, quàm ratione pollcre.Nullus tarn peritus natator eft,quin hicà Del phinis fuperetur.

Percontaci qua re differret fapiens ah indoóto,mit/ te.inquit,ambos nudos, ad homines ignotos uide/ * bis. Significauic fapientem fecum in pedlore circufer/ Ertt^^^ï^o re,quo fe commédetquibuslibet, Proinde fj dodtum ôê indodlum pariter nudum mittas in regionem pere grinam,ubi ambo fint æque ignoti.fapiens proferens opes fuas protinus ôi rem amp;nbsp;amicos inueniet, nudus alter pro infano ridebitur, Si fame periclitabitur.

lac^anti cuidam, quod multum biberet nec inebria x» ref, quid, inquit, magni narras,quu ide faciat mulusC

Quidam Ariftippo uitio dabat, quod cum mcretri i? ce haberet cofuetudinem, Hunc Socratica ifagogc fie confutauit.Agedicmihi, num referre putas ucrûquis accipiat domum,quam multi inhabitarint, aut quam nemoCCum negaflet referre, Quid, inquit, refert ne utru ueharis naui quæ multos uexerit,3n quæ nullosC Cu negaflet ôi hoc, Quid igitur intereft, inquit, utru confuetudincm habeas cum muliere.quæ mukis fui fe cerit copiam an quæ nulliCEt hoedidtum ut feftiuum probari poteft apud illos apud quos fimplex ftupru non habetur pro crimine.

F Repre/

-ocr page 252-

226 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARISTIPPI

î® Rcprchcnfus à quodam, quod Socratis di'fcipuîiis contra Socratis morera pecunia acciperet, Mcrito,in/ quit,hoe facio, nara Socrati plurimi diuites araici mit tebant triticura óC uinura, è quibus pauca in ufus ne/ ^rottißo tie/ ccfl’arios refcruans,reraictebat reliquura. Nimiru ha/ eejfariorum bcbatillc difpenfatores Athenienfiura priraores.cgo uero Eutychidem feruura raeura emptitiura. Signifi/ cabat fe nihilo rainus cóteranere pecuniara quara So cratcra fed illi fuiflc largiorcs araicos. Hoe colore fe poflent Si hodie quidam excufare profitentes fura/ mura pecuniæ contcraptura, quura apud araicos ha/ beantdcpoiïtara pecuniara,quod olira habebantbe/ nignos peni curatores, nunc efurituros fatis, fi nihil fit alicubi repofitum nuramorum.

31 Habuifle dicitur confuetudinera cura Laide nobili fcorto, Quo noraine quu uulgo male audiret,cuidam obqcienti quod philofophus haberctur à Laide, imó Lais inquit habetur à me,non ego à Laide;fignificans non ciïe turpe uti concefla uoluptate, fed ei feruire de/ ditumép efle in turpibus habendum.

52- Rurfum obijcienti quod cibis lautioribus uteretur, Ukiiw bac ratione occlufit os. Tu, inquit, hos cibos triobolo non emercsC cumé^ is qui uolebat lautieiarum uideri contemptor annuiflet,Ergo inquit,non tam ego uolu ptati ftudeo quàm tu auaritiæ. Siquidem ufurus erat SC ille lauticijsjfi' gratis aut minimo cotigiflentSic na/ tiones

-ocr page 253-

APOPHTH. LIB» nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Îî7

tiones quxdam Germanis obqciuc bibaci'tatem, Anz glis edacitatem.quutn ipfis nihil (it uoracius, fi quanz do gratis datur indulgere gulas, Auariores igitur illæ func.non tcmperantiores, Huicfitnillimum quod anz te retuli de perdice.

Dionyfq quæftor, nomine Stmus, natione Phryx, jj oftendit Ariftippo fuas ædes undiquaqj fplendidas, etiam pauimentoprecioRs teffellis coftrato: omnibus circumfpedtis Ariftippus ,fputiim oris reiecit in bar/ Libere bam Simi:5C ob id indignâti hoc colore fe excufauit, quod in tota domo nihil uideret ad excipiendum oris recrementum oportuniusu'nnuens in tota domo nihil eflc foedius aut immundius barbari facie, quum earn hominis partem oportuerit efle mudiflimam. Quanz quam hoc diólum magis quadrat in Cynicu aliquem quam in Ariftippum, utcuncß illi aflcribitur.

Deleólatus aliquâdo inßgni unguento,male fît, in/ quit, malis cinædis, qui rem tam bellam infamarunt. Sentiens multa per fe bona refjci culpa utentiu male.

Interrogatus quomodo Socrates obiflet diem, Vti jç nam,inquit,fîc ego: fignificans talem mortem quauis uita optabiliorem, nee potuitbreuius felicem obitum defcribere. Didi tarnen argutia in hoe eft, quod phiz lofophus aliud refponderit,quàm expedabat percon tator.llle quærebat de genere mortis.morbo, gladio, ueneno, an præcipitio, Ille putans id nihil referre, rez

F Z fpondit

-ocr page 254-

îi8

ARISTIPPr

fpondit ilium féliciter eflemortuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

5« Sophifta Polyænus ingreflus ædes Ariftippi, quu uiderct illic tnuliercs pulchre ornatas, ac magnifiée in/ ftrudum conuiuium, cœpitreprehendere tantum in Argute philofopho luxum , Ariftippus diflîmulata obiurga/ tione,aliquâto poft,potes ne, inquit, hodie nobifcum efleCCum ille non recufaflet, Quid igitur inquit,incu/ fas C Viderisenim non lautiorem mcnfam reprehen/ dcre,fed impehdium. Nam fi conuiuiu ob hoc ipfum difplicuiffetjquod eflèt lautius.recufafTet elTe conuiua. Porto probate quidem apparatum, fed offcndi fum/ ptu.non frugalis,fed auari hominis eHè uidetur.

Percontanti Dionyfio quur Ariftippus ueniflet in tjkre Siciliam relidto Socrate, ut inquitquæ habeo impar/ tiar,quæ non habeo accipiam.Sunt qui narrent ilium Gcrefpondifte,Quûegerem fapientia,adtj Socratem:

ounc

-ocr page 255-

APOPHTH. LIB. Ill nunc'quoniam egeo pecunia, ad te ueni, AnftjppusPlatoni obiurganti quod multos pi'fecs' 40 emiflet,refpondit,fe illos cmifle oboio,quumlt;^ Plato ArgKfe dixiflet, tati Si ipfe empturus eram. Vidés inquit igix tur Ô Plato,me non efle obfonioru auidum.fed te pez cuniæ amanté.Similia quædâ antecomemorata funt

Idem Æginæin Neptunalibus confuetudinem ha 41 buit cum Phryne; cumc^ illi quifpia obieciflet, quod tantum pecuniæ impenderet mulieri,quæDiogenem Cynicum gratis admitteret. Ego inquit illi multa fup candide pedito,ut ipfe ea fruar, non ne quis alius. Traditu eft hoc de Phryne, quod quum effet formofiftima .quiz buslibettarnen fui copiam facere foleat, nullo delecftu perfonarum.feu diuites effent, feu pauperes, in nemiz nem faftidiofa.Itacß turbam amatorum habuit. Hue refpexit Horatius, Melibcrtina.nec uno Contenta Phryne macerat.

Atiftippum cum Phryne confuetudine habentem 41 ficobiurgauitDiogenes.Cum publica,inquit, muliez te tibi res eft Ariftippe, aut igitur canem agas quemz admodum cgo.aut defînas. Huccinduótïonenc repz CdnAde pulit Ariftippus.Num abfurdnm tibi uidetur Dioge nes inhabitare domum, in qua prius habitarunt alqC Quum negaffctille.Quid inquitCnum uehinaui.quç multos antea uexerit Quum hoc quoqj negaffet abz tirdum effe,quur igitur inquit abfurdum putas cogre

F 5 di.

-ocr page 256-

XJO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARISTIPPf

di cura muReré,qua plurcs fine ufiC Hoc intc comme/ moratura eft, nifi quod Athençus hoc modo rettuliu 4’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prædiû amcEniffimum perdidiffet, cuidam

ReîilUsgdu/ déplorât! tara miferabilem illius cafum. Quid inquit, an nefeis tibi unicum efle prædiolum mihi uero tres agros fupereiïe C Quum annuiffet alter, Quin igitur tuam potius uicem deploramusCSentiens infipientis efTe.doIere amiffis, potiufquam gaudere reliótis.

4 Cuidam interroganti.num tu es ubicpC ridens.nau lum,inquit,nonperdo,fifumubiq;.EIufit Ariftippus fophifticam quæftionem an idem corpus pofTit efle diuerfis locis,dum refpondit non effe pertculume per/ dat naulum. Perdit enim naulum, qui dato precio no peruehitur eo quo uult.

45 Confutatus in difputatione à quodam homine au/ üodfrrfte daciJed eodem furiofo ac ftolido,quum ilium uideret geftiente inflatuc^ uiótoria, ego quide, inquit, redar/ gutus abcojed fuauiusdormiturus te qui redarguifti 4« Helicon Cyzicenus unus ex Platonis çqualibus fo/ lis defeólum prædixerat. Qui pofteaquàm aeddit, quemadmodum ille prædixerat, à Dionyfio argent! talento donatus eft.Tum Ariftippus ad reliquos phi lofophos, ô£ ego rem mira habeo quam poiîim præ/ dicere.orantibus ut proferret,prædico inquit,breui in/ ter Platonem ac Dionyfium futuram fimultaté. Sen/ feratenim regem animu fuu iamdudum diffimulare.

Illud

-ocr page 257-

apophth. lib, in 2ji

Illudcûm primis damnabat inhominu moribus, 47 quod in anôtionibus uafa diligenter infpicerent priuf Amicus deli/ quàm emerent, uitam eorum non infpicerent quos ßz bi in amicitiam adiungerent. At maior utilitas eft à fi dis amids,quàm à uafis, SZ plus dâni eft, nifi deligas,

Cum Dionyfius in couiuio iufliHctiUt ßnguli in uez fte purpureafaltarent : purpura uero tum regum erat geftamen, nunc futoribusetiam communis : id Plato facere recufauit,his trimetris è fabula quapiam, OVK J'uVöKMK/J QhÄV/J soAàù

OT£lt;î)UKiMg ngq -ysvyg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,

Muliebriego haudquaquam indui queam ftola. Vir natus ipfe ÔC ex uirili gerraine.

Ariftippus uero nonrecufauit,fedindutus purpura comiter faltaturus, hos uerfus recitauit ex tempore, o vSg ‘0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0“ lt;/'/«lt;p6£jKO'£T7» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,

Nam in liberi patris facris

Mens qux pudica eft,nefciet corrumpier.

Cum aliquando Dionyfium interpellaretpro amiz 4? co,nec ille preces admitteret,proftratus ccepit amplez '^rccesdb/ (fti pedes regis,ÔÎ impetrauit. Id faólüm quû quidam uclutabieélius quàm ut philofophum deceret reprez henderentmó ego,inquit,fum in culpa,fed Dionyfius qui aures habet in pedibus.Ingeniu iuxta promptum

ad faciendum ÔC ad exeufandum quidlibet.

-ocr page 258-

Id temporis quum quidam cum interrogaret.num ÔC Aniiuuf ttietu iHjj. haberet folitam animi fîduciâ,Inepte,inquit,qua/ ß unquam fuerim fidentiori animo quàm nunc, ailoz quuturus Artaphernem.Nimirum hoc illi præftabat philofophia,ne quem hominem metueret,fed cum oz mnibus libere ageret,

51 Eosquiliberalibusimburidifriplinis,philofophia philofbphù negligerêt,dicebatefte fimiles procis Penelopes,quod hi cum Melanthone ÔC Poiydora ancillis rem habuez tint, ôi omnia potius habituros fe fperauerint quàm Dominç nuptias.Senfit liberales difciplinas efte uelu ti pediftequas philofophiæ moralis, quæ cum primis fit adhibenda, ôi cuius gratia reliqua difcutur omnia. Simile quiddam dixifle fertur SC Arifto de Vlyfle, qui quum defcendiftctad inferos,ait ilium cum omni bus ferè manibusfuifle coHocutum, quum ipfam regi nam ne uidere quidem potuerit.

de tibi tarn multa'TVndeànquiwibi tam paucacNpn cnim

-ocr page 259-

APOPHTH. lib* TH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJJ

cniin minus mirandum arbitrabatur, quod Socrates tantusphilofophus ôi qui tâtos haberct amicos,pau/ per eflet.quàm quod ipfe diucs.

Scorto cuidam dicenti, Sum ex te grauida Ariftip/ $4 pejftuc, inquic, nihilo magis feire pofifis, nbsp;nbsp;per den

fifTimasfpinas ambulas dicere.hæc me fpina pupugit

Incufante quodam quod filium fic abijeeret neglige retq^.quafi ex ipfo natus non effet. An non, inquit.SC dege/ pituitam 62 pediculosè nobis natos uelut inutiles pro cul à nobis abqcimus SenQt eos non habendos pro filqs, qui nihil haberent alioqui quo fe parentum affe (ffui commêdent,ni(î quod ab ipfis progeniti fint. Ita fenex in comœdia, Tantifper te uolo meum, dum id quod te dignum eft facis.

Cum Ariftippus à DionyQo pecunia donatus,PIa to libris.atquc ob id à quoda carperetur quafi ad rem Auaritu non attentior nbsp;nbsp;effet Plato.Quid refert,inquic,mihi pecu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlt;lt;«/

nqs erat opus,Platoni libris-.fenties neutru accufandu.

Interrogatus quara ob caufam fic ipfum arguerec $7 Dionyfius,ob eandem inquit,ob quam cceteritfignifi/ cans philofophi libertatem omnibus effe moleftam, non igitur rairandum fi regi,

Quodam petqt talentum à Dionyfio, quumq^ rex rcdarguendina(ftusoccafionê,diceret,Nónnetu præ/ Ff^dofephut dicabas philofophum no egereC' Da,inquit,0i poftea de hoc difputabimus, Cum accepiffet pecuniam, an

G non

-ocr page 260-

254 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÀRISTIPPI

non inquit redlc dixi philofophum non egcre Non cgetqui quum opus eft,habet undeaccipiau

59 Dionyfio recitâti uerficulu ex Sophocli's tragœdia,

KÖVOVSI cTSAOÇjKa/J £À£\/9£ÇOÇ (J.Ó'Xn, Id eft» Quifquis tyranni ad teóta fcfe contulit. Fit feruus illi,liber etfi' uenerit

Ariftippus occupauit. Si priufqüàm totum diftichon eftet rccitatum,correxit fecundi ucrfus claufulam, ad/ dita diphthongo ouk S/j Usvöejos moAk. id eft, non fî uTfcrtdfuera liber uenerit: (îgnifîcans non cfte uere liberum nifi eu/ iusanimum fpemetué^ liberauitphilofophia, Nec^ enim uere liber eft quifquis ingenuus natas eft » Qui/ dam hoc dieftum ancribunt Platoni.

«O Cum inter Ariftippu SC Æfchinem incidiflet (îmul tas,quidam autem diceret,Vbi nunc ilia ueftra amief/ tiaCDormit inquiufed earn excitabo. Itae^ fîmultaté Ariftippus commoda liberac^ appellationc facile iu/ ftulit. Ne filentio malum ut folet incrudefeeret, ultro Recancilidtio Æfchinem. Non inquit quàmpriraû redibimus in gratiam,acnugari deiîncmusC An potius expetfta/ bimus, ut feurris inter pocula de nobis loquendi mate riam præbeamusC Cui quum Æfehines refpondiflet, fe luberiti animo rediturum in grariam,memento igt/ tur inquit Ariftippus,quod quum effem natu maior, prior ad te uenerim. Tum Æfehines,Na: tu profêôlo uir me

-ocr page 261-

APOPHTH. LIB4 HT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255

Urr me longe melior es.Siquidem à me nmultatîs,abs te farcicndx gratiæ fuit initium, Hoc pacto redinte/ grata cft inter illos amicitia.

Quodatn tempore cum ciuibus aliquot fuis naui/ gans naufragio cieótus eft.Quum in littore uidiiTct fi gurasmathematicas in harena depidtas, Salua, in/ verabonlt;t quit,rcs eft amici.hominum ueftigia confpicio : 8i in/ greffus ciuitatem proximam inueftigauit qui nam ef/ lent illic difciplmarum ftudioQ, cum his ubi congref/ fus eft.fumma cum humanitate tradtarunt,n5 ipfum modo ucrum Si comités ilhus, atcç etiam uiaticum ad tcdxum fubminiftrarunt.Tandem quum hi qui cum Ariftippo ucnerant pararent reditum in patriam, ro/ ■ garant ilium ecquid uellct fuis ciuibus renunciari, Vt, inquit, ftudcanc fibi huiufmodi parare opes,quæ nau fragio non pereunt,fed iimul cum poffidente enatant

DIOGENES CYNICVS

Non inc5cinnus,ut arbitror,ordo uidebitur, (î poft b facetam Socratis fanftimoniâ, poft hilarem Ariftipz pi libertatem, Diogenem Sinopenfem commémoré/ mus,qui didlorû omnqugi gratia longe fuperauit cæ/ teros : quâquam omnes hos tres diueriîs quidê uirtu/ tibus,cx æquo tarnen fufpiciendos iudico,ut licet diftî milimi fuerint.æquales tarnen fuiffe dicas.

Primum Athenas profedlus ad Antifthenem fe co * tulit, à quo fepe repulfus, nullum enim difcipulum

G i recipiez

-ocr page 262-

256

DIO GENTS

Studium rcapiebat Antifthencs, non defifti't tarnen hærere, fipentilt;e mquum aliquando baculu intcntarct Antifthe neSjuItro baculo caput fubieccrit,dicens : Cæde fi uis, at nullum inuenies baculum tarn duru, quo me abfte abigasdum ali'quid dixens. Inligne exemplum ada/ matæ fapi'cnti'æ.

Cum murem forte confpi'ceret in Ccramico difcur/ Libcrtdi rcntem.qui nec^ cauum quærcret nec^ tencbris terre rctunnecp cibum appctcret, bcllum, inquit, libertatis exemplum, moxtß contcmptis omnibus cœpitin do Iio habitare,

Fdcetc bum capcre poflct,oftendit louis porticu,aitc^ Athe/ nicnfcs ipfi magnifi'cam extruxifle aulam ubi uefcere tur.Quod publicum erat 6bi quoq; paratu interpréta batur.Necp potuit optarecœnationcm fplendidiore.

udcdnc^ lern acmoleftiam appellabat.quum fchola Græcisfo net ociû.ôC Platonis æi«TfiGKgt;, id eft, excrcitationem, xaTÄTj-iS«*/,, id cft,contritioncra uocc deprauata uoca/ bar,quod à comuni uita femotus difputationibusin/ fenefeeret, quum Diogenes in publico uiuens mallet philofophicc uiucrc quam difputare.

pellabat

-ocr page 263-

APOPHTH. LIB. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎJ7

pcllabat magna ftultorum miracula, quod in his ni/ hilnon ndiculum ageretur,

Oratorcs qui fummo in prccio habebantur Athc/ »s nis dicebat turbæ miniftros, quod ad gratia loqui co/ gerentur,ac feruiliter adulari ftolidæ raulticudini.

Quoties confiderabat in hominum uita, ciuitatura 7 gubernatores,medicos ac philofophos, dicebat nullu animal homine fapicntius. Idem cótcmplans fomnio rum interpreteSjConiedtores diuinos,0i huius generis cæccros,aut qui gloriæ diuitijsc^ feruircnt, aiebat Gbi nihil homine uideri ftultius:indicans hominis ingeni/ um ad res optimas accommodum ß cxerceatunfin ad uitia degenereUonge elTe infra mutas pccudes.

Dicerefolituseft fæpiusin uitaparandum Aoyipil s id eftjfermonem quàm laqueu.Qui dcfpon/ derunc animum ad laqueum cofugiunt.quum ad con folatorium fermonem potius ßt cófugiendum. Nam animojægrotanti medicus eft oratio. Nee abfurdus faeritfenfusß Àoygt;/) accipias pro rationed

Quum in opiparoconuiuiouideretPlatoncm nihil ? attingentem lautitiaruXed olcis duntaxatuefeentem, Quid accidit,inquit,uir fapicntiftime,ut quum ob hu “ iufmodi menfas in Siciliam profe«ftus ßs, hic à para/ tis abftineasCAd hæc Plato, At Herde,Diogenes 62 in Sicilia huiufmodi fere cibo contentus eram. Quid igitur inquit Diogenes neceffe erat Syracufas nauiga

G 5 re^An.

-ocr page 264-

DIO GENTS

re^An turn Attica non ferebat oleasT' Hocdidu qui/ datn aflcribunc Arifbppo.

IO Diogenes aliquado Platont occurrit caricas edens, Conceljls eiep offerens dixitjicet deguftare: cu acceptas cdifTet, Gurtare, inquit, iufli non deuorare. Hie iocus ad rein fenam poteft accommodari, uidelicet in eos qui prin/ cipis,præceptoris, aut parentum permiiïu abutuntur ad inconcefla.Veluti fî quisadmonicus non cHe inuti Is deguftare dialedlicam, tota uita ei impedat ftudio.

II Plato frugalis quidem crat, fed tarnen amans mun dicieijcontrà Diogenes fordidus, Itacg calcans Plato/ nis culcitra præfentibus aliquot Dionyfq amicis quos Plato inuitarat ad couiuium, dixit,calco Platonis am bitionem.Mox Plato, Ac quata fuperbia tumesipfe Gloria teäa Diogenes dum alienam fuperbiam te calcareputas,. Hoc iplum ab alq s narratur lepidius. Diogeni dicen/ ti,Calco faftu Platonis, Calcas inquit Plato, fed alio faftu. Nam hocipfum faftus erat,quod iadlabat mu/ diciei contemptum, Si qui fordibus gloriantur, non minus ambitiofi funt quam qui fplcndide ueftiuntur, fed aliter. Turpior autem eft ambitio ex fuco uirtutis laudem captans.Sotion tarnen hoc non aftcribit Dio geniXed Platoni Cynico.

Il nbsp;Diogenes à Platone petierat uini paululum Si can'/

LiJfWhtdî cas.Plato mifit lagenam, cui Cynicus hue in modum gracias e2it,Qunm interrogans quot fint duo Si duo, refpondcs.

-ocr page 265-

APOPHTH. LIB. nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;259

refpondes uîgîntîu'tanecfecundum caqux rogaris das,nec ad ea quç intcrrogaris refpodes.Notauit Pla tonem ut immodice loquace, quod idem in illius fcrû plis notauit Ariftoteles.

Percontand in qua parte Græciæ uidiflet bonos ui/ ros,Viros,ait, nufquâ, fed Lacedæmone uidi pueros. boni Notans todus Grçciæ corruptiifimos mores,adeo ut apud Lacedçmonios, gentéincorruptiflîmam,tâtum in pueris refideret prifca integritas.Simul illud innuit in reliqua Græcia ne pueros quidem efle bonos : tum Si illudjuiros efle pueris detcriores,quum ab his opor teat pueros ad probitatem inftitui.

Quum aliquando de re feria differens, nullum ha/ 14 beret aufcultatorem attentum.cœpit ineptam cantio' nem canere ueluti faltaturis. Vbi iam piurimi concur/ riffent, obiurgauit illos, quod ad fluka Si incpta frez quentes Si alacres accurrerent : ad feria uero Si ad bez ne uiuendum utilia, nec alacriter conuenirent nec dilt/ gentcr aufcultarent. Huie fîmillimum eft, quod De/ moftheni quidam aftcribunt de umbra aiini,

Reprehendebat homines quod lutfta, calcitrando 15 alqscg his fimilibus femet exercerent,ut periti euadat, nullos aût in hoc incubere, ut ^bi Si honefti euaderet

A nullo denique hominum genere linguæ dicacitaz 1« tern temperabat. Grammaticos aicbat fe demirarû qui tanto ftudio mala Vlyifis perquireret, fua ipforu mala

-ocr page 266-

X4O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

mala i'gnorarent.Olim grammatici potiflïmum uerfa bantur in Homeri rhapfodrjs:at is in Odyflca come/ Pr^poßerd moratuarios Vlyffis errores.Muiïcos item accufabat quod in cithara diligenter aptarent chordas ad cóceti tus.mores haberent inconcinnos. Reprehendebat SS mathematicos,quod folemjunam, ac ftellas intueren tur,non uidentes ea qnæ eflènt ante pedes. Oratores carpebat,quod ftuderent iufta dicere,fed eadem face/ re négligèrent. Auaros obiurgabat, quod pecuniam uerbisuituperarcnt,quum eamanimo plurimiface/ rent.Eft enim hoe auaris peculiare, quod nulli magis deteftantur auaritiam quàm ipR

»7 Taxabat hominum uulgus quod bonos uiros hoe nomine laudarent, quia pecunias contemnerent, nee interim imitarentur quos laudibus extollerent uehe/ menterXed pecuniofos magis fequerentur,quos uitu/ perabant.Deftomachabatur in eos,qui pro bona ua/ letudine facrificarent, K in ipfo facro epulis immodi/ cis femet ingurgitantes,facerent bonæ ualetudini con traria»Dicebat fe mirari feruos,qui quum uiderêt do/ minos plus æquo uoraces, non illis eriperent cibos. Nam hoe effet dominorum ualetudini confulcte, K feruis magis conuenit edacitas.

ï8 Haótenus diólUm eft, quos quibus nominibus re/ OS« in uita prehenderit, nunc audi quos laudarit, Probabat eos fugienda nbsp;nbsp;nbsp;yxores duduri non ducerent, qui nauigaturi non

naui/

-ocr page 267-

APOPHTH. lib. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;241

nautgarent.qui ad remp. acceffurt non acccdcrent, id eft qui fe ad rcmp.capcftcndam componerent, nccta men accederennffgnificans ab his omnibus abftincnz dum.eoép prudétcs uideri qui ad ea follicitati,tempez ftiuc uertiffcnt fcntentiam, quod femel aggreftis non fit integrum mutate confilium,etiam fi pceniccat infti tuti.Qui duxituxoremjara fui iuris no efttqui fe ma/ ri commifitjuentorum arbicrio feratur oportet: qui fe/ mel acceftit ad rempub.fccnæ feruiat oportet, amp;nbsp;ut eu piat,tutum non eft ad priuatam redire uitam.

Illi tribuitur Si hocxaigmsi, manus non cfle porri/ gendas amicis coplieatis digitis : innuens no fatis efte BenignitJt fi cornes nos præbeamus amicis, fed comitati comité adiungendam benignitatem. Qui comiter traétant amicos dicuntur

Quum captus uenderetur in Crcta,præconi rogaii' 10 ti quid feiret. Si quo titulo eum commendaret empto/ rt.dic, inquit, te uendere hominem qui feiat imperare liberis. Quidâ Xeniades Corinthius admiratus præ/ Educdtio coni) nouitatem adtjt Diogenem pcrcontans num fet frugalis rctquod profiterctunubiex fcrmonc hominis compe riteiTefapiétem ac doétum, mcrcatus duxit domum, eicp fuos liberos crudiendos tradidit : quos illc fufee/ pros liberaliter inftituit,primum(^ tradidit artes libc raies,mox docuit cquitare, arcum tendere, fundam ro taredacularitelum jn palçftra uero non permittebar,

H UC

-ocr page 268-

X4i

DI o GENIs

Ut pædotriba illos grauioribus laboribus, in mofem athletarum exercerct, fed badcnus quacum ad rubo/ rem bonamé^ corporis uaktudinem conduceret.Cugt; rauit ut ex poetis alijsc^ fcriptoribus optima quæque cdifcerent, quod ea modo uerc fcimus quæ memoria teneraus:breuiter totius dodrinæ fummam illis rede/ git in compendium,quo SC citius perciperent » SC fide/ lius memoria compleóterêtur. Eofdem inftituit domi miniftrare parentibus, cibo leui uilicp, SC aqux potu cotentos effe:quumc^ cæteri cæfariem alant ad formæ commendationemâlle iuffit illos rädere comam : ÔC fi qnando prodcundum effet in publicum, incomptos producebat abfq; tunicisa'ncalceatos ac tacitos» Quin Si ad uenatum illos inftituebat Lacedæmonios imi/ tatus.His rebus fadum eft, ut à pueris obferuaretur, perc^ illos parenti commendaretur. Alij narrant præ/ conem Diogenis iuffu ita prædicaffe, eff: ne quifpiam qui uelit emere dominum C

2* Quu federet in audione,iuffus eft ftare, ob id opi/ Sfj-mo înàex^ tior,ut facilius infpiceret emptor quid emeret. At Dio genes quidjnquit,retert,quando pifces quocunc^ mo do iaceantemuntur»

S'! Aiebat fibi uideri mirum,quod quu ollam aut oper culum non emerent homines, nifi pulfu ac tinnitu ex/ ploratum,in emendo homine folo afpedu effent con tenu : fignifîcans hominem nulla ex re melius cogno/ fci $

-ocr page 269-

APOPHTH. LIB. Ill


245


fd quàtn ex oradonc. Vc igitur qui uas fidile tcruncto parant emere,digito pulfant,atque ex tinnitu reddito dignofcunt.fit ne integrum.probæ argillæ, ac bene co élum J ita priufquam minis aliquot emant hominem oportebat ad dicendum prouocare, atc^ ex oratione deprehendere qualis fit.Eodem pertinet didtum fupe rius:ptfcis mutus eft gt;nbsp;nec refert quomodo iaceat, quu nihil aliud fît quàm pifcis : ita non refert quo corporis habituemas hominem, fî fîlentem emas.

Xeniadæ à quo fuerat emptus, dicebat, Mihi licet »? feruo obtempères necefte eft,propterea quod qui nau serwo clerum aut medicum habet feruum.ei tame parère co gicur,fî uelitex eo capere utilitatem.

Apud hunc Xeniadem fertur cófenuifle,6^: à fuis di fcipulis fepultus efle. Rogatus à Xeniade, quomodo fepeliri uellet,ln fadea'nquit. Percontati caufam,quo/ niam,inquit,paulo poft futurum eft,ut inferiora fiant fuperiora: hue alludes quod id tempons Macedones reru potirentur,atlt;^ ex humilibus fieretexcelfi: quod fi inuerteretur omnia, fore ut cadauer etiam ex prono fieret fupinum, Fortaffis illud fenfît, nihil referre quo ftatu corpus exanime fepeliatur,qua in re magna erat uulgi fuperftitio:porred:is in porta pedibus efferebä/ tunftantes cremabatur,Si hodie ftantes ut audio fepe liunt: ludæi, certe fupini fepeliuni: omnes Chriftianû

In foro quonda ftans clamabat, Adefte homines,

H 1 ueluti

-ocr page 270-

244

ueluti concionaturusapud populum: quumfçi'am fre quentes conueniflentjnec file deGneretclamare, Ade/ fte homines,quidam indignati, En adfumus, die ali/ quid.Tum Diogenes baculo illos abigens, homines, Howwei pe/ inquit,adcfle iuffî,non fterquilinia.Nô putauit homi cMdit/imHes nis cognomen competere in eos, qui non uiuerent iu/ xta ratione,fed brutoru in morem agerent: affedtibus Alexander magnus quu effet Corinthi, adije Dio/ genem pro dolio fcdetcm, cumeç co multa coUocutus eft:à quo digreffus indignantibus amicis quod rex il/ li cani tantum habuiffet honoris qui tato principi nec affurgere dignaretur, Imö,inquit,ni Alexâder effera, Diogenes effe uellem. Adeo demiratus eft animuni ilium liberu, ac rebus humanis omnibus fuperiorem, ut nihil regno fimiliuseffe iudicaret.Præcipua regum Felicitas eft,quod nullt feruiunt,fed quicquid uolut fa/ eile efflciut,turn quod nullius egeanhatqui hoc ipfum homini præftat philofophia, multo uerius ,quam re/ gnum monarchis,Quanquam Alexandrum effe. Ale xander maius quiddam exiftimabat,^ regem effe.

Î7 Negabat illos debiles ac mancos appellandos, qui furdi effent aut cæci,fed qui peram non haberent.Lu/ piilofophia (îtautemaffinitaceuocum,Nam Stva-zs-Kjog Græcisdi citur,mancusautmutilus, aTTHjoç qui pera caret : in/ nuens opinor hominem ad omnem uitæ funeftionem inutilem effe qui expers fît -philofophiæ. Pera enim

Cynicoru

-ocr page 271-

APOPHTH. LIB. Ill


145


Cynicorum penus erat,

Ingrcflus aliquando I'uuenum conui'uium.capite fe/ is mitonfo,non folutn non comiter exceptus eftjedmul tis plagis onuJus dimiflus eft. Quos ille hac radone vindiâ4 eft ultuSjNomina iuuenu a quitus fuerat cæfus char? infcripfît,ea^ frodimpofîta obambulabat in Leu cone loco urbis celeberrimo, ubi caufæ forenfes agunz tunplagarum notx loquebantur quid effet paffus, Si charta prodebat aurores. Hoc paólo iuuenes inhuma nos omnibus obiurgados ac reprehededos expofuit.

Quoniam Cynicus erat.canis diótus eft,ôi hoc uitç 19 genus à muleis laudabatur, nemo tarnen imitabatur. Itac^ dicere folitus eft, fe canem effe laudandum, fed laudatoru nemine cu laudato cane audere uenatu ife.

laólante ft quopiam ac dicente,Viros fupcro in Py jo thqs.Equidem inquiutu uero mancipia. Lufitrurfus affinitateuocum,quæ eft inter «vcTfas Si Mancipia autem appellabat quicunc^ feruirent cupi/ ditadbus. Has philofophia uincere pulchdus eft, in Py thf)s ludis uinccre uiros.

Cuidam admonend,ut iam ftnex quiefeeret à labo ji tibus,Quidinquit,G in ftadio currerem, utrum opor? JntendarJum ceret iam metæ uicinu curfum remittere, an magis in/ tendcre C Recfte ftnGt uirtuds ftudium hoc magis in/ tendendum quo minus fupereft uitæ, quod turpe Gt turn ab honefto inftituto refrigefccre.

H Î Aliquâdo»

-ocr page 272-

Î4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS'

ïi Aliqaando uocacus ad cœnâ,negauit fe uentûrutw, Roganti caufam.quoniam tnquic, heri mihi non fnnc aôlæ gratiæ. Vulgus hominu poftulat fîbi ueluti pro magno beneHcio gracias agi ß que admiferinc ad con uiuiû.Ac Diogenes licet pauper, exiftimabat fîbi de/ beri gratiam quod non grauaretur intereffe conuiuio, quia nufquâ irec afymbolus, fed laucius philofophiæ fermonibus pafceret conuiuatoris Si conuiuarum ant mos quàm ille corpus epulis.

jî Demofthenê aliquâdo in publico diucrforio pran/ dentera deprehendit, quumép ille confpedlo Dioge/ ne fefe fubduceret,Tanto magis, inquit, in diuerforio futurus es:fîgnifîcans ilium hoc magis fore conuiuaru fabulam,quod non folum ibi uerfaretur, fed etiâ tan/ quam in re nefaria deprehenfus fefe fubduxiffet. Hoc enim memorabilius,quàm quod illic potaret.Alq nar rant hoc cuidam adolefcenti diôlujs potuit Ô€ Demo ftheneseife : fîmplicior autê fenfus eft,ut accipiamus adolefcentulum admonitu,ne intrô fugeret,fed foras.

î4 Hofpitibus quibufdam celebrem illura Demofthe nem uidere cupiêtibus,porreôto medio digito,hiceft, v.ïcc^ iUe inquit,ille Demofthenes Athenienfîum orator. Digi tus pollici proximus index dicitur, quod hune inten/ dentes folemus aliquid commoftrare. Digitus autem médius apud prifeos infamis habebai;,ob caufam hic nô referendam.Porro Demofthenes uulgo male au/ diebah

-ocr page 273-

APOPHTH. lib. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;247

Siebat,quafi pa rum uireflet. Idfignificans Diogenes maluic ilium medio quam indice demonftrare»

Cuidam exciderat panis, eumcp reliquit, quod pu/ î$ derer recipcre. Hunccaftigare uolcns Diogenes collo traxit urceum per ceramicum, hoc faciens in poculo, quod ille in pane.

Cum multis uidcretur immodice philofophus re/ j« fpondic feie imitari chori magiftros^qui tonum legiti/ infi/ mum excederentjUtalq congruum arriperent. Quod cnim excedit modum, tamecß uitiofum eft, ramen ad exciranda alioru fecordia conducibile eft. Ira palliu ac doliu Diogenis, diuitibus fuas delitias exprobrabat.

Dicebat plurimos infanire præter digitum. Nara fi î7 quis affidue medium digitu intendat uice indicis,uul/ go habetur infanus:fi quis indicem,fanus uidetur. Ac plurimi funt homines qui grauius infaniunt in rebus ferqs,quam fidigitum pro digito porrigant,ôC tarnen hi uulgo non habentur infani. Quemadmodu amp;nbsp;ho/ die, parentes in liberis pro graui peccato caftigant, G Uua pro Gniftra utantur. Arqui non itidem caftigant cos,quum turpia pro honeftis eligunt,

Taxabar SC in hoc hominu infaniam, ^uod res pre/ ?» rioGflimas minimo emerent, uenderentc^ uiliffimas plurimo. Statuam enim tribus nummu milibus emi, quum farinæ chcenix duobus æreis ueniret. At ftatua nihil opus ad uitara,Gne farina uiuere non Iicet.Con/

ueniebat

-ocr page 274-

2^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

ucnicbat igitur farinam muko ftatuis eflc chariorem, Philofophusprccia rcru æftimabat ufu naturali gt;nbsp;uub gus æftimat ftulca perfuafîone.

t9 Quod fupra retuh'mus de Xcniadc quida ita nar/ rant,Quü effet emptus Diogenes, pcrinde quafï ipfe Xeniadé emiffet.dixic illi: Vide ut iuffis meis parcas. Seruus prudê 'Quuc]^ ille diceret, a»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgnificans rem prç

hor/»rro nbsp;nbsp;nbsp;poftere agi,(ï feruus imperet hero,Si medicum inquic

Diogenes emiffes æger,non illi prxfcribéti obtempe/ rares,an diceres ava nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si herus corpore ma/

leaffeótus aufcultat feruo rei medicçperito,muko ma gis decet animo ægrum aufcukare feruo philofophiæ perito:quod enim ars medica præftat corpori,hoc phi lofophiaprçftat animo.Illa medetur febri,hçc prauis cupiditatibus.Quanto autem animus præftat corpo/ ri, hocillius morbi funt quam huius grauiores. Laër/ tius addit,quum à prçcone rogaretunquo titulo ucllet prædicari.iscp rcfpódiffet.fe fcireimperareliberis,ubi uidiffet prætereuntem quendam bene cultum, huic, inquit,me ucnde.nam is eget domino.

40 Cuidam ambicnti à Diogenc in philofophiæ difci/ plinam recipi. admiffo explorandi gratia pcrnam in vuior uia ferendam dedit,feq^iuffit fequi, Ille præ pudore, inutiUi abietfto quod geftabat, furtim fc fubduxir. Aliquato poft.forte fortuna illi faólus obuius.ridcns.Tuam.in/ quit,ac meam atnidtiam peraa dircmit, indicas ilium ndh

-ocr page 275-

APOPHTH. LIB- lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24^

»oft éflè idoneu philofophiælt;li(cipulutn,qui ftukutn pudorem nópoflfec contemncrc.Neq; enitn turpe eft geftare pernâ,fed ab honefto recedcrc turpe eft.Dio/ cles hoc ipfum paulo fecus narrat.Quum quidam am biens efle Diogenis difcipulus dixilfet illi, Impera mi hi Diogenes.Diogenesadmiflb in famulitiu cafei fru ftum portandum dedit. Id quum ille ob pudorem rez cufaret, noftram inquic Diogenes, amicitiam pauluz lum cafei diremit.

Quum aliquando uidiftet pueru caua manu bibenz 41 tem.hic puer,inquit,me frugalitatc fuperat, qui fupeb leólilem fuperfluam mecu circumferam:ôC eduótum è pera poculum ligneum abiecit.nefciebam inquiensôJ in hoc nobis prouidifle naturam.Quum alterum pue lîrugnUtdt rum uidiflet uafculo fra(fto,cauo panis excipere lentiz culam, abiecic SC catinu ligneum, ut fuperuacaneum, Hæc patiar uideri ridicula,modo fateamur, immodiz cum fimplicitatis exemplum in hoc utile, ut nos noz ftri luxus pudeat.

Sapieti nihil deeffe colligebat hoc fyllogifmo, Deo 41 rum omnia funt, Deorum autem amici funt fapietes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuet

amp; amicorum communia funt omnia, fapientu igitur funt omnia. Sed eodem fyllogifmo rerjci poterat pez tens aliquid.Quurpetis.habens omniaC

Cum uidiflet foeminam dqs procumbcnte, ita curz 45 Uaco corpore,ut à tergo quædam appâtèrent quæ nuz

1 dari

-ocr page 276-

atoGEUis

dan non decet oculi's hominu,adqt illam diccns,Non uereris mulier nc ftante poft tergum cuum deo : nam Tiecorum illfus plena funt omnia:parü decenter te gerasCÆfcu/ lapio percuflbrem cófecrafte dicitur, qui accurrés proz cidentes in faciem contereret, hoe figmento deterrens homines à fuperftitione, qui credunt deos nó audituz ros.nifi ipfis indecoro corporis geftu fupplicent.

44 Solitus eft ioco dicere, ßbi tragicas exccrationes oc/ P^upertät curriflCjquod eftet Avts/0(’,asj'oX»e,aOTa7jgt;(5, TrfuXÖSjSiX»/

THç.nsq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,domo,ciuitate patriae^ carésgt;

pauper ÔC erro, Alludens ad locum aliquem è tragcez dqs. De Oedipi execrationibus nobis didum eft in Chiliadibus.

45 Quin amp;nbsp;illud dixiftè fertur, quod fortunæ opponez ret animi fiduciam, legi natura, affedibus rationem, co quod his tribus paratur ac feruatur hominu tranz Thilofophi quillitas. Aduerfus fortunæ procellas tuetur fapiétem animus impauidus. naturam pro lege fequitur, cui fi repugnet lex, contemnit eam. Porto cupiditatum to* multus ratione compefcit.

4« Quu Alexander magnus inüiferct Diogenê.reppe/ rit eum in cranio fedentem pro dolio, ac laceras fche/ das glutino cómittêtem . pofteaquàm rex multa cum illo colloquutus pararet abirc, diceretc^. Cogita Dio/ genes quid à me uelis petere, nam quicquid optaris fe res, Moxjinquit, de alijs,Secede paulifper. Cu rex fè/ ceflîflct.

-ocr page 277-

APOPHTH. Llßi in

ccfTifTct.putans ilium uclle deliberare,diutius ßlenti di xic,Pet:c quod uis Piogenes.Hoc,inquit,uolebä,natn priusarcebas mihi folem, ad id quod ago neceflariu. Ali] narrant ilium dixifle, Ne mihi feceris umbram, quod uelict apricarü

Memoratur Si illud : Älexandrum ita fuifle loquu/ tum.Adfum ô Diogenes tibi fubuenturus, quadoqui dem uideo te multis egentem: cui Diogenes,Vter no phHofoplus ftrum pluribus eget : ego qui ultra peram Si pallium pauas e^et nihil deiîdero; an tu qui non contentus patrio regno, tot periculis temet obqcis, ut latius imperes : adeo ut uix totus orbis tuæ cupiditati uideatur fatis futurusC

Quodam tempore quum diutiflîme legês tandem 4» eb ueniflecut uideret chartam uacuam, Bono,inquit, animo eftote uiri,terrâ uideo. Alludens ad longa na/ nigatione feflos.qui recreantur animo quum ipfîs pro culapparetportus.

Cuidam fophifticis argutationibuscolligêti, quod 49 Diogenes haberet cornua,frontem ac tempora manu Argutt«fngt; contre(3:ans,acqui,inquit,ego non uideo, Irridere ma/ luit friuolum enthymema quàm foluere.

Quum Zenon in fchola difïerens, acutiflîmis ratio 5a cibus probaret nullueffe motu,neceflepofle,Dioge/ oes furgens cœpit inambulare.Id admiratus Zenon, Quid,inquit, agis DiogenesC Côfuto,inqt,ruas ratio oes, Taxans interim inanem ingenq oftentationem,

1 £ Sophifta

-ocr page 278-

2^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIO G ÉN J S '■

51 Sophifta quidam uolensapud Diogencm oftenta re acumen ingenq gt;. huncinmodum ratiodnatus eft, Quod ego fum» tu non cs.Cum annuiffet Diogenes, EgOjinquitjfum homoi igitur tu non es homo .Turn Arguti£ Diogenes,Ame,in(iaitJndpe,3Creétecollegeris, No frjHPk jfgnatus eft aperire,qd haberet uitij ratiocinatio, fed maluit irridere de tam friuolis nugis fibi placentem» Si fîc fumpfîflèttu es homo, fequebatuc fophiftam non effe hominem..

5x Cuidam ad oftentationem ingenq multa de rebus iÿtotd lo^ut cœleftibus diHèrentijquàm nuper,inquit, de coelo ue/ niftiC Socratem in hoc retulit,cuius eft illud, Quæ fuz pra nos nihil ad nos.

55 Eunuchusquilpiam contaminatæ famæ infcrtpfê/ rat ædibus fuis, sWtu xaKo/i, ne quid ingredia KAh uer4: tur mali.Id uidens Diogenes, Ædiû inquit dominus, quâingrediturC Eunuchus bontomihis gratia pofue/ rat titulu,ne qd infeIicitatisattingeretdomu..Id-Dioz genes detorfit ad mala animCquç folàuere mala font

54 Naeftus unguentum eo pedes inunxit præter mo/ RidicwlKw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;publicum.Id demirantibus dixit Quoniam un/

guentu capiti infofum exhalatur in aërem, à pedibus autem afeendit ad nares ..Similiter alius reprehendit publicam confuetudinem, qua coronas capiti impo/ nunt,quum magiscoueniat infra nares ponere, quod fragrantiæ uapor non tam defeendat quàm afeendat. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Athenienfes.

-ocr page 279-

APOPHTH. LIB* in

Athcnicnfcs hortabantur Diogenem, Ut myfterrjs . midaretur,addetites quod initiati apud inferos princi patumtenerenuAdquæDiogenes:perquàm ridicuz-lum eft inquitfi Agefilaus amp;nbsp;Epam inondas in cceno degunt,ô:Paretionfuracuiliflimi quiquehomines, quod initiati fînta'n beatorum infulis erunt. Grauiter taxauit facerdotum mores,qui quçftus gratia bladie/ bantur hominum imperitorum fuperftitioni, perfua/ dentes initiationem conferre felicitatem poft hanc ui/ tam, quum ca parata ßt his qui pqs amp;nbsp;egregqs fadis earn pronieruerint,fîue ßnt initiati.ßue non fint.

Cum primum cœpiffet philofophari, quum in do/ 5« Iio ficcomucido^ pane uefcens folusaudirettotaur/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

bem lætitia perftrepenté,eratenim dies feftus, ienfit animo nonihil tedq.diuqp fecu de reliuquedo uitç in/ ftituto cogitauit .Sed quu tandê mures uideretadre/ petes panisc^ micas edcre.Quid tibi difplices.inquir, Ô Diogenes.fat magnificus es,ecce etiâ parafîtos alis.

Platoni ipfum ob uitæ fordes canem appelIanti.Sa 57 ne inquit,nam ad eos qui me uendiderant recurrLSo lent enim canes fi uendantur, ad ueteres dominos re/ currere.Non offeniùs eft conuitio, (èd cómode inter/ prctatus eft. Quum Æginam nauigarct interceptus eft à piratis, at^ in Creta perduólus^ ibicp uenditus. Eöpiratas puto fuiffe Corintfaios, aut Athenicnfes,, autcerte^ginetas..

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r j Quum;

-ocr page 280-

«54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D r o G E NI s '

. Quum è balneis redeuntem quida rogaHent, nutii hominurn.ncgauit cfïe.Rurfus per/ contantibus,an illic effet multa turba, annuit : fignifiz cans hominis uocabulum in paucos competere»

59 Narracur óC illud uix credibile : Plato fie defînierat hominem,homo eft animal bipes abfq? pennis.Ei de Rîâiculum finition! quum difeipuli Platonis applauderent, Dio/ genes gallum gallinaceu pennisac plumis nudatum produxit in fcholam. En inquiens, hie eft homo Pla/ tonis.Itaque definitioni adieeftum eft,latis unguibus, quod aues eiufmodi non habent.

Pereontanti qua quis hora prandere debeat. Si diz ïefiîuum ueseft inquit,quum uult,fi pauper,quum poteft.

tfi Apud Megarenfes quu uideret arietes pellibus te/ Educatio (ftos aduerfusfrigorisiniuriam, ipforum autem filios nudos,Satius eft,inquit,Megarenfis effe ariete quàni filium.Traditu eft de Megarenfibus quod indiligenz ter habent filios fuos.

-ocr page 281-

apophth* lib* tit x$$ gantibus quid ageret,hominem, inquit, qùæro,noc^ publicos ciuitatis morcs,uix homine dignos.

Cum aliquando perfiifus effet aqua. ftaretc^ toto «4 diftillans corpore,drcumftantes aliquot ut fit,commi ferabatur hominem indigna paffum. Quibus Plato, tiam Qi. is forte turn aderat,Si uukis, inquit, commife/ rari Diogenem abite,notans in philofopho glorfæ cu piditatem.Hoc igitur fpeólaculo quoniam delctffaba tur felixerat potius quam miferâdus. At fi nullo tefte perfufus fuiffet,tum uere fuiffet miferabilis.

Colaphum impingentuprofedtojnquit.nefeiebam me capite galeato ambulare. Ludes manum pronam Modente galeam dixit.Nec aliter ultus eft percuffore. Niß for/ te legedu eft,nefcieba capite galea tetfto incededu effe

Ac no eadem patientia tulit Midiam, qui impado ilk colapho dixerat, Tria milia tibi in menfa funtpoG ta:per ludibrium illi gratulans, quod pro colapho tan turn nummoru ex mulóla ad ipfum effet rcditurum G lege ageret. At Diogenes poftridie fumpto pugilu P4rp4n ceftu.percuffo Midiæ totidem uerbisdixit,Tria milia tibi in menfa funt poGta. A. Gellius narrat de quodâ qui pro deledtamento habebat manu depalmare hoz mines,moxc^ c crumena quam in hoc circumfcrebat, iuftit numcrari mulólam. At Diogenes dcclarauit no omnes effe ea paticncia.ut mulófa contenu fint.

Philofophi uulgo hoc nomine male audiebat,quod «7

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deos

-ocr page 282-

‘ ’ DIO GENFS- quot;nbsp;t

deos 3ut non crederent efle^ut cotemnercnt. Hoe taf nuens LyQas interrogabat Diogenê, crederet ne efle Saïfe deosgt;Cai Dio§eaes,(2,t^^ (^lt;^tivieait,iaqait,ataoa ere/ dam, quum perfualuin habeam te drjs inuifum efleC Hoe diólutn quidam attribuant Theodoro. Non rez fpondit ad quæftionera, fed in contumeliofe interroz gantera retorßtfermonem.

ä8 Confpicatus quendara fe religionis caufa afpergea tera aquis fluuialibuSjNara hoc ritu prifei folent puri Superfiitio ficati.G quid piaculi coraraiflura crederent, Infelix.inz quit,quum erras in grammatica.non abfolueris afper fus, muko minus afperfio te liberabit à uitæ criminiz bus.Reóle notabat hominumfuperftitionem,qui cre derentfenübili elemento purgari maculas animi ,ni5 prauas cupiditates amputaffent.

-ocr page 283-

APOPHTH. lib. Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i57

mini’s, noh tam refert quid patiatur in fomnis, quam quid agat uigilans.Ibi quoties aliquid turpe comittit, oportebat me tu ere deoru iram, actriftem euentum, non n quid dormientibus fic uiium.

In Olymprjs prçconcm ita pronunciantem.Doxip -71 pus uiros uicit,corfexit Diogenes,Hic inquiens manci piaded ego uirosifignificans eos qui certarent Olym/ pia,non eiïe uiros fed gloriæ mancipia.Solus philofo phus uincit uiros.Simile huic eft qd fupra retuliraus.

Cum Philippus exercitum habefet apud Chero/ 71 ,, tiiam, uenit eo Diogenes, Si coprehenfus à militibus dedueftus eft ad regem: qui confpedo Diogene igno tOjiratus excIamauit,ExpIorator.Cui Diogenes,pror fus.inquit,explorator,nam hucueni infpeóturusinfa/ niam tuam,qui non contentus regno Macedonu alic/ na captans, temet in diferimen contjeis ne 6^ regno Si uita priueris. Rex admiratus hominis libertatem iuf/ fit ilium abire liberum,

Alexander Macedonum rex, miferat epiftolam ad 75 Antipatrum, per quendam nomine Athliam : quum id temporis forte adeflet Diogenes,qui Cynico more dixit,Athlius per Athliam ad Athlium. Porto Ath/ lius græce miferum fonat multiset laboribus afflidlu, unde ÔC Athletis nome.Senfit philofophus principes ob ambitioné affiduis bellis tumultuantes uere mife/ ros efte. Æque miferos q illoru cupiditatib.inferuiret.

K Inuitatus

-ocr page 284-

Aiebat faciles efte deos ad donandam hominibus quot;VolupiM uitam,cæterum hanc ignorari ab his,qui quçruntdul ciaria,ungucnta,aliascp hoc genus delitias. His enim qui fruuntuncredunt fe uiucre,quum ueram uitâ,tran quillam acfuauem fola præftet fapientia. Non igitur drj func incufandi.fcd homines, qui per ftultitiam no poftulant ab illis uitam,fed uoluptaces.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ tabaob

-ocr page 285-

APOPiltH. LIB. nr

Ûbanï.Vrinam hic adefTet fpc^tator Diogenes.

Confpicatus duci quendam,qui phialam exærario -j'f furacus fuftulerat:Duccbatur autem à magiftranbus, quosilli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellanüMagni inquit Dioge

pes.furcs.paruam ducunt. Vtinatn hoc non poflitue re dici in magiftracus aliquot Chriftianos, à quibus ad laqucum adigitur interdum qui decern drachmas fuftulit,ipii impunemagnis fords,ucl peculatupo/ tius ditefeunt.

Videns adolefcentem lapides iacientem in crucem, yg Eugc,inquic,fcopum atdnges.Innuens fore.ut aliqua/ do in crucem ageretur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Cum adolefcentuli circuraftaccs Diogehem dixif/ ~19 font,Canis, canis,ac mox terrid fogere coepiflent. Bo/ Bo.inquit,animo fids filioli.canis no uefeitur beds. Te óte illis exprobrans raolliciem.

Cuida fibi pUcend,qd leonis exuuio tedrus incede/ s® ret,Nó tu defines.inqt.uirtutis ftragulas pudefacereC’ Quod homo mollis Herculis amidlu fibi uindicaret.

Prædicâdbus beatu Callifthenê philofophu.quod apud Alexandru apparatu fplendido exciperct'';Imô inquit,infelix eft,quod illi prandendu cœnanducç fit, cu Alexandro uifum focrit: fendens nihil e(Te beatu fi abfit libcrtas.Hic eft Callifthenes Ariftotelis difeipu lus,que Alexander tandê cóiecit in carcercm,übi Si pc rijt.Quidâ jîCallifthene fupponût ipfura Adftotelé,

K X cuius

-ocr page 286-

î6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIO GENIS

cuius fehcitatcm prædicantibus quod cum rcgis filio’ utueret:Ariftoteles,inquit, praudct quu uult Akxanz der, Diogenes quum uult Diogenes.

gi Si quâdo egebat pecuniisgt;eas ab amicis accipiebatî Heni^nitas at fuggillantibus eum,quod præter philofophi dignt tatem peteret,quod eft mendicorum,Imóinquit,non peto,fed repeto.Repetimus enim mutuum autdepo/ fitum. Amicus aute egenti amico dans,non donat.fed reddit quod debebat. Quifquis enim in tali cafu pecu niam feruat,rem alienam detinet.

85 Quum adolefcens quidam comptior Diogeni pro/-siollicies^ pofuiPPet quæftiunculam,non tibi prius,inquit,refpon furus fum, quàm mihiliqueat utru mafculus fts,an fee ■ mina. Ex cultuparum uirili notauit illius molliciem. '

«4 Alteri cuidam adolefcentijufum quendam amatoz rium eleganter in balneis exhibent!, quod Græci uo/ jb-nwamp;oz cant KOT7ctgi3a/j, Diogenes quo melius inquit, hoc de terius.Damnans improbata artem,qualis eft Si alea, cuius quo quifeç eft artifex melior,hoc uir eft deterior 8$ Quum Diogenes adeftet couiuio gt;nbsp;qui accumbebât Citninimores appellantes ilium canem,ofta illi proijeiebat, quod id canibus fieri confueuit : at ille propius accedens à terz go comingebat accubetes : fignificas hoc efle canu.

S6 Oratores ac cæteros omnia ad gloriam facietes, apz pellabat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,ter homines,ancipitidf

Tcr fcowwer (fto.Nam ut uulgus hominem efte negat, qui nec do/ (ftUS

-ocr page 287-

apophth. lib. îir tér

Sus eft nee humanus, ita philofophus hominem uo/ cabat miferum,qui nihil habereefupra hominem. Siz quidem iuxta Homerum,nuIIum animal homine miz ferius.Proinde ter homines dixit, ter miferos, qui fua ftudia omnia conferrent ad rem inaniftimam ,acpo/ pulari multitudini, multorum capitum beluæ feruiz rent feruitutem.

Diuitem quendam indoôtum, fed fplendide ueftiz turn, x^vlt;fQii.nKo}} appellabat, hoc eft ouem aureo uel lere.Nam taies fuifte proditum eft à poëtis.Qui mini mum ualerentingenio,ouillismoribusetiam prouerz biodicebantur..

Præteriensprodigi cuiufdam ædes,infcriptionem «s habétes,uenales:FaciIe,inquit,diuinabam fore,ut præ immodica crapula do mum euomeres, lam enim doz mum abfumpferatantequàm uenalem proferiberet, Vomitus igitur erat ille uerius quàm uenditio.

Adolefcenticonquerentiquodàmultis perturbare g?

tur,define, inquit, K tu perturbationis indicia præ te Do/or dilJî, ferre: fignificans nulla te melius improbitatem læden tium finiri, quàm fi qui læditur dolorem diffimulet.

Etenim qui ob id inceffunthominem,ut ilium diferuz tient, definent fi uiderint ilium nihil commoueri.

Citharœdum imperitum obefot^ corpore amp;nbsp;ab oz 9® mnibus uitupcratum,folus Diogeneslaudabat.Dez mirantibus quâbb rem id faceret,laudo,inquit,quod

K i quutn

-ocr page 288-

2'62 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DTO GENTS

quu caïis (ït.tnaltierit fe cithara quàm lacfocinqs excS cere:ngtiifïcansillurti corpore uah'dû, ingenio rudern» latrocinfjs aptiorem efle quàm muiîcæ.

91 Alterum citharcedum,qui quoties caneret ah audiz toribus deferebatuti obuium ica falutabat. Salue gak sal/è Ie. Quum ille offenfus falutationis nouitate diceret» Quid itaCQuoniamanquit, cantu tuo excitas omnes, locum captauit exambiguitatc uerbi GrxcL enim dicitur ÔC qui excitât dormientem, quod folenc gallilgallinacei male canentES:ÓC qui fedentem excitât ut furgat,quod ille folet.

s»i Cum adolelcentem quendam inlÏgni forma pluriz mi intueretitur,Diogenes incuruato corpore finum lu pinis implebau Ad hoe fpeótaculum conueriïs omniz um oculis ,aiebat mirari, quur adolefcentulo dimiflb fefe intuerentur.obiter notans illoru intemperantiam.

9j Cuidam uehementer fuperftitiofo,ac lemuru larua rumc^ terroribus obnoxio,nccem ipfï minanti, dicenz tiep, Vnico idtu tibi perfringam caput,at ego inquit,Q id feceris,tibi finifter aftans, ut contremifcas efficiam, Signifïcans fe mortuum etia illu terrere pofle, à quo superßitio uiuus cotcmnebatui'.hic tarnen affeótus èc hodie pluz rimos habet,qui cum fint aduerfus uiuos feroces, adz, uerfus umbras funt formidolofiifimu

94 Ab Hegefi'a rogatus, ut ipfi,libros aliquot prælege* ret,no fapis,inquit,Hegefia,qui quucaricas no picÆas, fed

-ocr page 289-

apophth. lib. nr 2^5 fed ueras eligas, uera cxercitationc negleéla, ad fcrv LeHiomor ptam te coferas. Hoc dido notauit cos,qui per omne üitâ nihil aliud Icgut philofophorû libros.rede ui/ uendi præccpta côtinétes,quû uirtus magis ufu difca^ ledione. grçcis anceps uox eft,ad fcribere ad pingere.Itaqj uirtus libris expreßa^quodam mo

do pida uirtus eft. Abfurdû autem uidetur,in caricis habere deleduman uirtute non item.

Cuidâilli probro obqcienti quod exularet à patria, 9$ Mifer,inquit, iftius rei caufa philofophatus fum : Hue Exilium utile quod exilium copuliflet Diogenem ad philofophan/ dum, due quod ideo didiciflet philofophiam, ut cxi/ lium ftmilesq^ cafus æquo animo perpeti poftet.

Alteri cuipiam perconuicium diceti, Sinopenfes te 9« exilio damnant,at egojnquit, illos manftone ; Ggniß/ cans fe quod folu uertere iuberetf nihilo infeliciore efte his,qui in patria maneret,nec exiliu æquo animo pati poftènt.Tam enim miferu eft manere coadu,^ exu/ tare coadu. Philofophus cui quçuis terra patria eft.ft iubeatquot;ireexulatCi.unius tatu ciuitatis exul eft. At qui nuf^ poteft uiuere nifi in patria, plurimaru region« exul cft.Diogenes aut ob adulteratâ, ut putât.mone/ tam,folû uertere iuftus eft.Erat autSinopéfis.Hoc ita refert Plutarchus in libelle de exilio. Te Sinopenfes Ponto cxulem efle iufterunt. At ego, inquit, illos bac damno pœna, ut in Ponto extreraisŒ Euxini littori*» bus

-ocr page 290-

264

DIO GENIS

bus incluß pcrpetuomancant.

97 Quum Olynwionicen hoc eft in Olpmpps certare folitura.oftendiflet pafcentem oueSj quàm ccicriter in quit o præclare ab Olympqs ad Nemea te contuliftn ludensaffinitateuocu. Nam vt^uta certamina dicun/ tut à loco,quemadmodu Olympia* Nemo uero Græ cis pafco fonat,öi vó/xoi pafcua.

utne/

-ocr page 291-

APOPHTH. LIB. nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;265-

ut ncmini quicquàm daret, huic tempus eße, ut ah'/ quando dare incipi'at.

Intcrrogatus aliquando à tyranno.è cujufmodi' ævc i potiflïmiâ oporteret fieri ftatuas, ex cojnquic.cx quo tufi funt Harmodius ÔC Ariftogiton, innucns illu efle tollendum, quod illi tyrannicidæfucrint.

Percontanti quo paóto Dionyfius uterctur amicis, x ut utribusinquit, plenos fufpendit,inanes abijeit : fi/ gnificans à tyranno diuitesoccidi,paupcres ncgiigi.

Qüidâgioriofum titulum inferipferat xdibusfuis, f louis filius Callinicus Hercules hie habitat, ne quid introeat mali. Diogenes ex infenptione ftultitiam ho : minis deprehendens.adiecit, Poft bellu auxiliu: indiz Sero cans fcram eftc malorum omnium deprccatione, poz fteaquàm talisimmigraftct.coicbaturenim Hercules lt;xÀf|i'xaKoç, malorum dcpulfor. Eum oportuit in ædes immigrare priufquàm immigraflet dominus çdium, qui ipfc erat magnum malum.

Luxuriofum quempiam in diuerforio cofpiciens ue 4 feentem olcis,fi fic prandifles,inquit,non ita cœnares, lmxw fenticns non efte frugalitatis quod cœnarct oleas, fed quod ftoraachus nimis lauto prandio grauatusgt;nihil appctcrct in cœna. Nam tenue prandium optime conditcœnam.

Dicere folebat.cupiditatem efte malorum omnium $ arcem t non procul abludens à fententia Solomonis, MritU

L qui

-ocr page 292-

266 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DiOGÉNIS

qui dixit cupiJitatcm radiccm malorutn omnium.

IO Confpiciens duos centauros pugnantes in tabula peffime piótos,uter, inquit,horum deterior eft C Noz tans pióloris imperitiamjquafi dubitaret uter effet de terius pidus.Vfus eft autem uoce ambigua,nam x»'*' jw/j ÖC peior dicitur, ôC in pugna inferior.

Qrationem

-ocr page 293-

APOPHTH. lib. hi

Orationcm blandam no ex animo.profidfcentem, n fed ad gratiam compo(îtam,dicere folet, melleum la/ qucum.quod blande ampicchens hominem iugulct.

Luxurioforum uentrem uitæ charybdim appclla/ bat,qaod omnia deuorareunec fatiaret''unqua. Cha/ rybdis tantum ea lotbet quç man uehuntur, Si rcuo/ mit tandem quod abforbuinat lurconu uentribus nec aer,nec terra.nec flumina, nec maria fufficiunt. Quin ,Si domos ÔC a^ros totos abforbent.nec rcuomunt,

_

Cum quidam Diogeni referret Didymonem mce/ ly chum comprehenfum: dignus eft, inquit, exipfono/ AtiKÎferiKw mine fufpendi.Porro Didymi Græcis tefticuli dicun/ tunab his igitur unde nomen habebat, SC quibus pec cauerat uult cum fufpendi.

Phyiïcus quidam interrogauit Diogenem, qua ob 14 caufamaurum pallercnquoniam,inquit,plurimosha J^uridnior bet Gbi inGdiantes. Pallent autem qui metuunt.

Cu uiderct muliercm in lecftica,dixit: Caueam non n cóuenire feræ:notans tam efferum ac noxium animal ferrea cauca cohercenda. Leótica uero fellæ genus eft, cancellatæ,ut aliquam caueæ fpeciem præbeat.In hac diuites ac delicatæ federe.atc^ etiam geftari folen t.

Scruum fugitiuum uidens ad puteum fedente, Viz de, inquit, adolcfccns ne excidas ; ambiguo uerbo lu/ Awh'gwc dens, Nam exciditqui in puteum dccidit, SC ^KTTIT^eit id eft, excidit,qui de loco pellitur.Arbitror autem pu/

L amp;nbsp;ceos

-ocr page 294-

268 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

tcos oKm fuifle facros,ÓC ab bis non fui’fle phas quenz quam ui detrahcre, quemadmodum è templis aut à ftatua principis.

to Cernens quendam male audientem, quafl monuz menta fpoliaret,Homeri carmine compelîauit,

Tz'irf*

-ocr page 295-

APOPHTH. LIB. Iir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^69

T/Trft tfu a/t

« T«và avÄntfuii viK^up ndT^Ti^vetaTapt

Quid tu hue uenifti uir pr^ftandfiTitne, niim fors, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Srfcri/fgj«»»

Vt (polies aliquem horum quos mors occupât atraC Interrogatusnum feruumancillamüe haberet.nez n gauit.Cûcç percontatoradieciflètQuisigitur teefïe/ sep^lturd ret,G moriarisC Cui domou'nquit, eritopus.Multi fuz perftitiofe folliciti ftint, quomodo 8i per quos efferan tur.Hac cura prorfus uacabat Diogenes, no dubitans quin futurus effet aliquis, qui cadauer eqeeret, uel ob id,quo domum faceret uacuam» Quanquam illi conti git honorifica fepultura.

Confpiciens adolefcentem quendanegledius dorz n mientem, baculo pungens illu dixit carmen Homeri, MilTli (fot tUlt;p0VTl £VÜ3 \p ISuIh, Id cff,

Surge, Ne quis du dormis,à tergo infixerit haftam Ad eum qui obfonqs ac luxui plus æquo indulgez ij bac,illud Homericum accommodabat, wKUMojoe J'« P-°gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Id eff.

Nate mihi fueris breuis æui ; Ggnificans ilium fibi luz lkxkj

XU mortem acceleraturum,

Platonis Ideas, id eft, formas rifît Si Ariftoteles. X4. Quodam igitur tempore quum Plato multa de ïdeis differeretjôi rem confitftam confîôtis uocabulisexpliz care conaretur, fubinde in ore habens, menfeitates Si nu/ cyathitates, per quas uoces intelligebat fpecies menfç gAtorU

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L J ÔC

-ocr page 296-

- DI0GENI5

Si cyathûDiog^nes irridens (ubtilcs nugas.Mcnfani»' inquit, ac cyacbu uidco, menfeitatcm Si cyathitatern no uideo. Tatnetii func Si hodic qui Sortcitatibus SC echeicatibus fibi uidentur acuti.

Interroganti quando ducenda effet uxor, Iuucni,in Kdtrimoniu qyit,nondutn,feni nunquam: fubindicans prorfus ab matrimonio, At pcrcontator ille difcere cupiebat quo ætatis anno, aut qua anni parte expedi/ ret afdfcerc coniugem: quemadtnodu Ariftoteles prç fcripiît pucllæ dscimu oótauum ,uiro trigefimû quin/ tum.Et Romani, Aprilcm Si lunium exiftimabac au fpicatum nuptrjSjMaium inaufpicatum,

i« Percotanci quid nam ucllet ut colaphum acciperet, joeut di in/ G^leam.inquinSC hie iocus eft ab incxpedtato.Nam expeéldto expelt;ffabac,quid mercedis pcterct pro colapho.

Cum uiderct adolefcentcm quernpiam fefe ornan/ tem,(i ad uiros,inquit, fruffra: fi ad fœminas, iniuffe, nioUicies Hoc dlótum feftiuius eft Grxeis, ob uocum affinita/ tern Sruxaç SC SKPiKaç. Nâ fruftra fe mas parat ma/ fculo,interquosnon poteft effe coniugium: SC inique facit adolefcens iî cultura formx inHdiatur infirmo (c xui,quum uxor non lenocinio, fed honeftis moribus concilianda fit.

IS Adolefcenti cuidam erubeicenti atep ob id pertur/ Pwdor bato,Bono animo es, inquit, fîli, iftiufmodi eft uirtu/ tis tindura.

Cum

-ocr page 297-

/POPHTH. LTB. IÎÎ

Cutn audiflct düos Icgu pcritos inter fc contenden tcSjdamnauit 3mbos,quod alter furtum commißfler, alter non pcrdidiflet; fi'gnificans utrunq? dignum exi/ tio. Argutia dióti tn hoe eft : qui furatur lucri facit ali/ Iwncïnt quid: is ucro cui res furto tollitur, damno afficitur. At hicabfurdum quiddam acciderat: alter alterius ren» furatus erat,nec tarnen is cui furtum eft faflum perdi/ dit,quod hoc ipfc furatus cftet,quod alter fuftulit.

Percotantiquod uinum libentius biberet, alienum ;o inquit. ôi hic -w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;addit gratiam dicto. Alienit dub

Aliud enim expeófabat percontator, uidelicet de nereuini fentiens,

Cuidam ipfi dicenti,Plurimi te dérident, at ego,inz 5* quit,nonderideor.Idautemuidetur aS'vvar/}, utalP

■* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- • r 1 T~\ • WluriiiïUt»

quis te percutiatjcu tarnen non percutiaris: led Uioge nes negauit fe dertderi, ßue quod non eftet deridicuz lus, ßue quod exiftimaret hominum irrifionem nihil ad fe pertinere.

Dicenti miferum efle uiuere,non, fnquit,uiuere mi/ st ferum eft,fed male uiuere miferum eft, Vulgus mife/ ram appellat uitam,laboribus,doloribus, morbis,da/ mnis, exilrjs multisque hoc genus incommodis obz noxiam. At philofophus nihil malum aut miferum efle ducebat, nißquod cum turpitudine coniuntftura eflet.

Erat Diogeni feruus nomine Manesa's cu ^fugiflet à domino

-ocr page 298-

DIQGENIS domino, admonuerunt amid ut fugitiuum inueftiga/ Trugälitdi tcc.Ac ridiculü inquit Diogenes, fi Manes abfq? Dio gene uiuac, Diogenes abfqj Mane uiucre non poflït. Ac multi feruos infequuntur,ut uldfcantur,Diogenes fpeólabat ufum.Melior aut philofophus eft qui pau/ cioribus eget. Nolebat itaq? bic feruo uideri dcterior, 5 Quoda tempore prandebat oleas, mox induótam placentam abiedt accinens illud è tragcedia, w^év£Ti)jauvoi5 tKn-OiP«/) xafliscctfo. Id eft. Procul à tyrannis temet hofpes auferas.

rgt;eUti£ Item illud Homericum, aSvon

Interdû fcuticis agitabat. Se tyrannum apcllans, deli tiarum contemptorem, quas procul abigi uolebat»

Diogenes uulgo canis dicebatur. Sunt aute canum CMts Dio/ multa genera, funt enim uenatoru, funt aucupatoru, funt cuftodes ouium ædium, funt qui habentur in dclitqs.Ergo percontanti qualis ipfe canis eflet,lepide refpondit,Efuriens,inquiens, Melitæus, fatur Molof feustquod cibi appetes blandiret'‘,faturatus mordetet Interrogatus an philofophi placcntis uefeerentur, omnibus,inquit,ut cæteri homines. Rurfus hic aliud Philofophus refpondit quam interrogabatur. Quærebat perconta homo toranconueniretphilofophisfrugalitatem profiten/ tibusuefciplacentis cibis dclicatorum, Diogenes ita refpodit.quafi philofophi no effent homines, Si ideo non uefeerentur cibis humanis,

Cum

-ocr page 299-

APOPHTH, LIB* III nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7j

Cum aliquando Diogenes in conuiuio placcntam 'ii edercudiceretcß conuiuarum quifpi'am,quid comedts Diogenes fufpicans Cynicum philofophum nefciz re quid fit placenta,Panem,inquit,bene piftumjdifTiz mulans fe fcire quid effet, Alrjs erat pIacenta,Diogent panis erat,qui non edebat uoluptatis gratia.

Percontantiquurcçterismendicis benigne largiren }» tur hotnines.philofophis non item,Quoniam,inquit, credunc citius fiituru ut claudi cæciüe fiant, quàm phiz lofophi. Qui miferentur affliótorum quales ferè funt ttiendici,faciunt hoc cotemplatione communis homi num fortis:ica cæco opitulantur cogitantes,hoc ipfum mihi poterit accidere. De philofopho non item cogiz tant. Diótum feftiuiuseft.ob abufum uerbGfperant: ut philofophus fias iperari poteft,cæcitatem aut clauz dicationem nemo fperat.

Diogenes pofcebat aliquid ab homine auaro : que $9 ubi uideret cotante ac negaturo fimilem, ô homo, inz Contanter quit,ad cibum te poftulo,no ad cyppum, ut qua licet Græcarum uocum affinitatem reddam. Græcisenim Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cibus,SC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fepultura.

Cuidam obqcienti, quod aliquando falfo fignaffet 40 monetam,Nam hanc ob rem,ut didum eft,iuffus eft cor/ exulare : Fateor, inquit, fuiffe tempus, quo talis eram qualistu nunc es, qualis autem ego nunc fum,tu nunz quam (utunis es. Notabat eos qui iuuentutis errores

M inalqs

-ocr page 300-

274 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS!

in altjs reprebendunt, quum ipfî ne in fenedluteqatA dem Corrigant fuos.

4i Alteri cuidam hoc ipfum opprobranti, crimen iu/ obtentu défendit, dicens : Turn celerius red/ debam lotium.nunc non item.Cynica circuitione no/ tauit iuuenilem ætatê, quæ facilius reddit humorem ueficæ,quum fenibus molefta fit dyfuria.

41 Myndum aliquando profedus quum uideret porz tas amplas ac magnifice extrudas, quu oppidu effet Ridiculum exiguum,Viri,inquit,Myndrj,daudite portas ne ciuiz tas ueftra egrediatur: notans oppidum tam effe pufil fum,ut per portas egredi poffet,

45 Confpiciens furem purpuræ comprehenlum, Hoz mericum carmen in eum detorfit, ^5S^«S£,^nquitte,^5•OJ(flƒJ^o?3a^aTog amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xjarcüiï. Id eft

Te mors purpurea apprendit,uiolentacp Parca,

44 Craterus homo prædiues inuitarat Diogene ut ad Litfrtrff fg commigrarettcui refp5dit,Malo Athenis falem linz gere,quam apud Craterum opipara frui menfa. Senz tiens libertatem quamuis inopem, omnibus diuitum delitrjs præferendam,ubiminuitur libertas,

4$ Anaximenes rhetor,obeio aqualiculo erat onuftus. cleßtas Hunc adiens Diogenes ita loquutus eft : Impartirc nobis tenuibus Si uentre. Nam amp;nbsp;ipfe leuaberis oncz re,K nobis commodabis,

4« Cum oraret aliquado Anaximen€S,Diogenes pros tend^os

-ocr page 301-

APOPHTH. LIB» III

lendens pernatti,auditores in fe conuertit: ob id indi/ gnatns Anaximenes obticuic ab audicorio dcftitu/ tus.Tura Diogenes, Anaximenis, inquit, difputatio/ Ridicuhtitt nem oboli predum diflbluit : fignificans illu de rebus friuolis dineruine,quæ non admodum attentos habe rentauditores.

Quibufdam obqdentibus, quod in forodbum ca^ peret,quid mirum inquitCin foro efurio : ratiodnatus ^^f^.*** à relatiue oppoßds. Si fames non urgeret hominem in foro,fortaffis abfurdum effet in foro uefei. Sed eo/ dem colore fe tueri poterat in foro derjeiens aluum, aut urinam reddens.

Sunt qui ôi illud affcribant Diogeni. Plato offen/ 48 dens ilium lauantem olera,dixit illi ad auremtSi Dio Libertas nyfio morera geffiffes.profeólo no lauares olera. Dio genes uidffim Platoni in aure dixit, Si tu lauares olez ra.Dionyfio non inferuiffes. Verura hoc uidetur effi/ dura ad ßrailitudinem illius quod ante retulimus de Ariftippo, quemadmodum K hoc quod fubijeiam.

Cuidam dicenti. Multi te derident ô Diogenes, Si 49 illos,inquit,fortaffis aßni. Altero fubijeiete, fed illi no' trrißoeon/ curant aGnos:nihiloraagis,inquit,ego ipfos.Afinis irz rifionem tribuit, quod fubinde nudatis dentibus irriz fionis fpeciem præbeant. Quin Si deridentesqaem/' piara, raota ab aure manu imitantur afininas auricu/ las. V idetquot; igitur ÔC afinus motis auriculis irridere ho/

M X mines,

-ocr page 302-

^16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

mines,nemo tarnen ofîenditur

5° Confpicatus adokfcentulum philofophiæ dantem Attimicultuf operam ,Euge,inquit,cofporeæfofmæamatoresa4 animi pulchritudinem auocas.Sentiens illû hoc ageti tcm,ut animum uirtutibus ô^honeflisdifdplinis exon naret, hoc confequuturum, ut longe meliores amicos fit habiturus. Nihil enim fapientia pulchrius, nihil uirtute amabilius,

51 Soient olim à periculis fetuati, in templis fufpende/ redonaria,uelutincolumitatem fuam dijsacceptam ferentes.Proinde quum Samothracen profedlo oftêz derentquot; illi donaria, quæ è bello, morbo, nauigatione, Attdtbemâtii alloue difcrimine feruati dicarant, Atqui inquit Dio/ genes,multo plura eflènt, fi qui feruati no funt ifta de dicaflenuSenfît opinor eos qui feruarentur cafu ferua ri no deorum benefîcio, Quod fi dijs imputandû eft, fi quis feruatur,tjfdem imputandum eft, quod plures pereunt quàm feruantur. Sunt qui hoc tribuant Diaz goræ Melio,impio.Samothraces autem magna in hi fee rebus fuperftitione laborabant.

$x Adoleicenti formofo ad conuiuium eunti, deterior, im inquit,redibis. Reuerfus â conuiuio adolelcens quum frobuf pfogent dixiffet, lui, inquit, nec redrj deterior : nihil aliud refpondit,quàm deterior, indicans fieri no pofz fe, quin adolefcens c luxuriofo temiilento^ conuiuio redeat deterior,

Diogenes

-ocr page 303-

APOPHTH. lib'» III ±77

Diogenes ab Eurytio petrjc quiddam magni : qui 5j quum ex more his uerbis negater, faciam fi mihi per/ fuadere poflis.Si poffim inquit Diogenes, iâ pridem tibi fuaGffem, ut te fufpenderesHic prater cynicam K bercatem nihil eft,quod mireris»

Inuiferat Lacedæmonem ; inde Athenas reuerfum 54 percontabantur ut fit,quo iret,6i unde ueniret.a uiris, iaqait,ad fœminas: notans Athenienfiu delitqs effce minatos mores,quu Lacedæmonij dure tnftituerenf',

Redeuntem ex Olympijs quidam interrogabant, 55 uidiflet ne illic multam turbam,turbam, inquit,pluri/ Hominet mam, fed homines perpaucos» Et hoc imitatum appa P'“*“ ret ex eo quod iiipra didum de balneo.

Eos qui per luxum in coquos,nepotes,fcorta ÔC adu 5« latoresfacultates fuas profunderet, Emiles dicebat ar Profußo boribus per prxcipitia nafcentibus, quaru frudus ho tno no guftarct, fed â coruis uulturibus ederentutî Sétiens eosquigulæ uentriq^ feruiutnd efte homines

Graeci ß cui precantur exitium,iubent abire ad cor/ 57 uos, ’tçKoj«Klt;üç. At Diogenes dicere fokt multo peri culoßuseffeinciderein aflentatoresquâm incoruos. Didi iucunditas petit nobis, quæ eft in Græcaru uo/ cum afknitate, Nam illi xojax«5 appellantcoruos,6^ unica literula mutata xoXaxae dicut adulatores. Hoc didum tribuitur K Antiftheni.

Phryne meretrix Delphis Venerem auream dica/ 58 M J uit.

-ocr page 304-

ä78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• DIOGENIS

uitEatn uidcns Diogenes,aflcripfiteIogi'um,Ex Grç corym intemperautia. Arguebat enim Græcos fupra modu libidi'ni dedicos ene,quod fcorcutn è curpi qu^ ftu tantum aun collegißec,

Ltterfctî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj Diogenem ueniflet,eum^ falutaflet.percon

tatus eft Diogenes quis eflet:quumlt;^ ille refpodiflTet, Ego fum Alexander ille rex:at ego,inquit,fum Diogc nes ille canismo minus fuperbiens fua libertate quam Alexander fuo regno. Interrogatus ob quæ fadta ca/ nis nome uulgo fortitus eßet, quonia dantibus blanz dior inquit,non dantibus oblatro.malos etia mordeo

«so E ficu quada fruótus decerpenti Diogeni.quu horti superflitio cuftos dixiflet, ex ifta arbore ante paucos dies homo «»Hrf quiclâfefufpêdit,atego,inquit,illâpurgabo.Arbitra/ ba^ ille fore.ut Diogenes admonitus abftineret à fiine fta arbore.quæ geftaflct cadauenat ille liber ab omni fuperftitione.nihilo impuriores fruólus arbitrabatur, Animaduertes Olympionice queda oculos defige/ re in fcortu.adeo ut pteritu capite reflexo intueret^Ec/ Voluptas ce,inqt,ut aries Martius,a puella publica.obtorto cob lo uiäus abducit'',R.idiculu exiftimabat.certare cu eie dlis uiris,Öi à uili puella ueluti captiuu trahi line funib.

Scortum nenis temperato, quod adferrent quidem initio uolu/ ptatem,fed quam perpetuus dolor confequeretur.

Quuna

-ocr page 305-

AP OP» TH» LIB . irr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27 ƒ

ob fpeótaculi nouitaté,ac fubinde acclamarêt, canisJmöjinquit, uos potius eftis canes qui prande» tem circuftatis. Nam id canibus cu primis familiare*' Cum mentio fieret de pueroftuprato,Diogenes in 64. terrogatus,cuias efletjufit ex ambiguo dicens, Tegea Ambigue tes.Nam Tegea ciuitas eft Arcadiç.Tegos autem in/ terdum id quod lupanar, unde Tegeaten dixit philoz fophus fcortum publicum.

Vidés quêdâ iâ arte medédi ^fitété, q prius fuerat lt;S5 palçftrites,fed ignauus,dixit illi,An eos q te hadenus deiecerut nuc uiciflïm defjciesC Deficit luólator quê fu perat’.Si deficit medicus,qs in ledu conficit,aut etia in iêpulchru. Senßt aut Diogenes illû ta malû elfe medi cû, q fuerat ignauus palçftrites. Similis iocuseft apud îgt;^edicus fjartialê, de eo q ex medico fadus hoplomachuSjUo^^**^“^ aliud faceret hoplomachus, quod fecerat medicus/gt;?^vu,^3,

Ad puerum fpuriu lapillos iacientem in populû,ca/ ue,inquit, ne patrem ferias. Erat enim è fcorto natus atcç ob id incerto patrelt;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îX

Quibufdam prædicantibus eius benignitatem, qui lt;57 Diogeni quiddam donarat,Quin amp;nbsp;me,inquit,lauda Beneficium tis qui accipere merui Plus enim eft meruiffe benefi/ cium quàm dediffe,iuxta illud Publfi Mimi, Beneficium dando accepit, qui digno dédite

Ei qui pallium â Diogene repetebat,lepidifti'me re/ «g fpondit.

-ocr page 306-

î8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

fpondiuSi donafl:i,habeo:fi commodafti^ûtonfignifi cans (ibi no cHe in animo reddere,(îue dono.fîuc com tnodato accepiffet.Turpe eft repofcere quod dono de deris, ÔC inhumanum eft eripere,quo utenti eft opus»

«9 Cura fuppofiticius quidâ de Diogene dixiflet,Au/ rura habet in pallio.teete regeflît in ilium conuiciura, ideo inquiens.Suppofîto indormio.Suppoiîtitq par/ tus dicuntur, qui fimulanf efle nati ex utero unde n5 prodierunt Jndormimus thefauroferuandi gratia, ÔC indormimusei quodnegligimus» Diogenes autê pal lium habebat nodtu pro culcitra»

7» Percontanti quid lucri caperet ex philofophia, ut ni Phitofophus hil inquit aliud,certe hoc, quod ad omnem fortunam paratus fum.Hoc didlum uix fapit Diogenem, quan quara illi aOcribitur.

■7* Interrogatus à quopiam.cuiâs eflet.refpondit xorf/ ^fTtipAtrU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,ciuisraundi:fignificansphilofoph3

efl ubicunq; locorum agat,in fua patria uiuere»

71 nbsp;Cura aliquando ftipem pofceret, ita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id

e(l,qui ftipibus erogandis eratpræfedlus, Homerico carraine compellauit, Tuç aXAaç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stwo i? e KTiTjoç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,

Defpolia reliquos, teneasfed ab Heólore dextram.

racete Didi:ifeftiuitasinhoceft,quodpro ï^avi^t dixit Wjr ?£, quorum priuseft.da ftipem,alterum armis fpolia: fe Hedoris nomine ßgnans, Spoliât autem, qui nez gat

-ocr page 307-

APOPHTH.LIB.in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;281

gat egcnti. Et folcc hoe hominum genus cHe furax.

Scorta dicebat cfle regu reginas, quod ab his quic/ n quid collubuiffet petcrent Ôi impctrarcnt. Nam idco regum reginas appcllabauno quod eflent pares uxo/ ' ribus Jed quod in ipfos reges regnum exercèrent. Re/ ges à populo non femper obtinent quod exigunt, at fcorto nihil negatur. Tales, opinor, olim fuilïe reges barbaros,

Athenienfes per adulationem decreuerunt, ut Aie/ 74 xander pro Libero pacte haberetur ói coleretur. Hue honorem irridens Diogenes,Si raejnquit,Scrapin fa cite. Vt enim Bacchus inter Satyros eft, ita Serapis ab Ægyptijs fpecie bouis colitur,

Obiurgatus quod intraret loca fpurca ac parum ho 7$ nefta,ói fol,inquit, fubit latrinas, nee tarnen inquina? tur. Senfft probum uirum non fieri deteriorem ob lo/ ci infamiam.

Cu in phano cocnaret, eic^ panes fordidi eflent ap/ 7« pofiti, abiecitillos è phano dicens, in templum nihil oportcre ingredi fordidum.

Guidam procaciter interroganti, quur quum nihil 77 fciret,fe philofophum profiteretur, Si philofophum, inquit,fimulo,hocipfum eft philofophari. Subnotas philofophiam rem efle ufque adeo difficilem, ut earn uel fimulare magna fit philofophiæ pars. Quemad/ modum multu régis habet, qui feite regis perfonam

N poflît

-ocr page 308-

î8î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

’ poHît gerere.Et qui iîmulat imitatûnat imitari philo/ fophos,eft philofopharijhoc eft philofophiæ ftudio/ fum efle»

Quidam adduxit puerum ad Diogenem, ut illius doôtrinæ fierct particcps: ut autem ilium philofopho commêdaret, dixit eum excellcnti ingcnio optimise^ Lrfttfiw/ moribuspræditumefle.Hic Diogenes,Quid igitur eget meiC Notauit immodicum laudatorem, qui hoc tribueret adolcfcenti, cuius adipifeendi gratia folent pueri tradi philofophis. Satis erat probam indolcm bonamcp fpem in puero prædicare.

79 Qui de uirtute loquerentur, nee rede uiuercnt,cos fono prodefletalijSjipfa

* nee fentiret, nee audiret quiequam. Hoe didum non multum abludit à dido beari Pauli de cymbalo tin/ niente»

8o Quodam die quum populus theatrum egredere/ tur, ipfe aduerfus populum nitens ingrediebatur : in/ Vttigo nibil terrogatus quur id faceret, Hoe, inquit, in omni uita wdcp/rfcet facere ftudeo:Sentiens hoeefle philofophari, in onv nibus adionibus quam maxime à multitudine difli/ dere,propterea quod uulgus hominum cupiditatibus agitur non ratione.

8i Confpedo adolefcentulo, cultu geflucp parum uiri Degetteratio li,Non te pudet.inquit, qui peius tibi uelis quàm ipfa natura uoIuit,Siquidem ilia te uinjm fecitau teipfuro refingis

-ocr page 309-

APOPtITH» LIB. in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSj

tcËngts in fceminam.Id in plcrofquc did poteft.quos quutn natura crcarit homines, ipn fua fpontedegencz rant in pecudcs.

Cum uideret cantorem quendam iiecordem.ac mo st ribus incopofitis aptare pfalteriu.non tetui pudet.inz o(gt;titH4negli quit.qui fonos ligno aptare noris,uitam ad redam ra cionem componere nefciasC Et hoc apophthegma ex fupcrioribusuidetureffidum.

Dicenti cuidam, quem ad fapientiæ ftudium horta gy batunnon fum idoneus philofophiæ. Quid igitur uiz vitdßne Ute^ uis,inquit,fî tibi nulla rede uiuendi cura eftCNó enim in hoc uiuit homo,ut uiuat tantum.fed ut difcat rede

uiuere.Natura dat uiuere, philofophia dat rede uiue re. Natura gignit ad uirtute dociles.dodos no gignit Ad eum qui pâtre defpidcbat.Nó tepudet.inquit, eum cótênere, cui debes hoc ipfum quod tibi placesC impictas Didi gratia ßta eft in allufione contrarioru.Pugnant inter fefe,defpedui efle.SC ßbi placerc.

8$

Turpilo^Ki«

honeftis utentem. Non te pudet, inquit, qui ex eburz nea uagina, plumbeum educas gladium C Ebur olim in fummo erat precio. Animus corpore tegitur, is in oratione relucet.

Cü illi quifpia probri uice obiecifTet, quod in caupo na biberet.öc in tonftrina.inquitjtondeor ; Ggnificans veßi ^uouis nihilominus honeftü bibere quam tonderi aut radi, N i Quemz

-ocr page 310-

i84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

Quemadmodu nemo rcprehcndit in tonftnna radt, quod is locus ei rei paratus fit,ita turpe uideri non de/ bet (Î quis bibat in caupona,modo bibat raodice.Nâ immodice biberc quouis loco turpe eft.

Non luntretjcienda inßgnia munera diuum.

Nunera Quod Homerus de forma corporis qux deorum mu nus eft fcripfit, hoe Diogenes detorfît ad pallium à re ge datum. Idem carmen ÔC iplè poflem occinerecalu/ mniantibus,quod interdum à principibus, aut epifcoz pis accipio quæ dantur honoris gratia. Nullus eft ho rum à quo quicquam unquam petq, nec aperte, nec oblique.Quç uero uolentes deferuntjibenter accipio: non tarn ut munera, quàm utteftimonia, præfertim quum illorum facultates abundantiores fint,quàm ur hoedamni lènrianr.

-ocr page 311-

APOPHTH. LIB. Iir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î8$

eft quàm admitti. Et tarnen pleric^ malum fuum SC ambiunt inftanter SC magno emunt.

Cuidam habenti capillosungnentodelibutoSzCa/ 90 ue,{uquit,'ne capitis fuauiolentia uitæ maleokntiam' ^nguentd adducat : nam Græcarum uocum iucundam affinita/ tern utcunqj reddere ftuduimus, tvu/i’«. SC Vnguentû enim in uiro arguit uitæ molliciem» Fama porto uelut odor eft hominis. Simile quiddam dixit Martialis,Neuoïe no bene olet.qui bene femper olet.

Dicebat inter feruos ac dominos malos præteruo/ tabula nihil aliud interefle, niff quod mancipia ferui' rent dominis.domini cupiditatibusr fignificas utrofc^ efle feruos, miferiorem tarnen feruire feruitutem doz minos quam mancipia.ß fint improbi.Nam qui duci cur affedluura arbitrio, SC multos habet dominos SC turpes.SC inclcmentcs.

Græcimancipia, præcipuefugitiuauocant avcPjocwo J'ot, quçdidtiouideturc6pofitaexuiroÔCpede,quum grammatici uariam reddantetymologiam. Cum igiz tur quidam improbus Diogenem interrogafter, quaz re mancipia fugitiuadicerentur avJ'^a-sTo/a, quonfam, inquit,pedes habent uiro rum, animum autê qualem tu nuchabes qui hocperconcaris:fentiensilli effe men tem non hominis,fed pecudis.

A prodigo petebat minä, Ille miratus improbam 9y poftulationem rogabat, quur quum ab alqs obolum

N j petere

-ocr page 312-

186 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÖÏOÜENtS

profußo pcterc foleas à me minarn peti's;Quoniam,inqùît.ab alqs iterutn me accepturu fpero, à te uero an unquam pofthacaccepturusfim ôsSS/j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kS-j;. ideft.in

deorum genibus fitum eft^ Attexuit enim hoc Home ri Hemifti'chium. Signifîcaui't autem homini profiifo periculûimmi'nere,nebreui redigatur adextremam mopiam.ut ne obolum quidem haberet reliquum.

9 Quibufdam Di’ogeni probro uertentibus,quod pc teret.quum id Plato non faceret, lmb, inquit, petit ÔC illcjfed

tiettdicitäs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KîtfotAw/j Iva wsuOa'aS’ oi a/55;ô/, Ideft,

o««Iw JnjQto capite,ut ne quifquàm exaudiat alter.

Abufuseft Homerico carmine,q fignifîcauit Platonê nô minus efle petacé,ni(î qd ille clâ peteret, ipfe palâ.

95 Animaduertens quendâ imperite iaculantem, pro/ R/dK«lMJM xime fcopum cofedinquur id faceret interrogantibus, ne forte,inquit,me ferianfîgnifîcans ilium quiduis per cuifurum citius quàm fcopum. At alrj fpcdtatorcs quàm poffunt longiffime fefe à fcopo femouent, ne feriantur.

Qui fcopum non attingunt hi uulgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft

voluptat dicuntur. At Diogenes negauit illos fruftra/ ri,qui aberrarent à fcopo,fed eos qui curas fuas ad uo luptatem uelut ad fcopum dirigèrent. Nam abhis petut bearicudinem,quum per eas deueniant in fum/ mam rniferiam.

Interro/

-ocr page 313-

APOPHTH. LIB. HT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;287’

Interrogatus nu quid mali effet mors, quo, inquiï, 97 padto malum,quû præfentem non fentiamusCQuod autem abeft.nulli malû eft. Dum fentit homo, uiuit, “ nondum igitur adeft morsrquæ fi adfit, abeft fenfus, Malum autem non eft,quod non fentitiir.Hanc ratio dnationem quidam tribuunt Epicuro. Morsquidem mala non eft,fed iter ad mortem miferu eft. Id fi me/ tuimus, tota hominis uita, quid aliud eft, quam iter ad mortemC

Narrant Alexandrum magnu aftantem Diogeni, 98 quasßffe ab eo,num ipfum metueret.Ät ille,Quid esC bonum an malumCÄlexander refpondit, bonu.quis, inquit,timet bonumCCouicit regem non effe metuen dum, nifi fe malum effe profiteretur. Sed eodem en/ thymemate colligeret dcum non effe timendum.

Eruditionem omnibus hoc fermone comendabat, 99 quod diceret earn iuuenibus adferre fobrietatem, feni ^^uditio bus folatium,pauperibus diuitias,diuitibus ornamen tum: propterea quod ætatem fuapte fponte lubricanj coherceat ab intemperantia,fene(ftutis incomoda ho/ tiefto folatio mitiget, pauperibus fit pro uiatico, non enim egenteruditi.Diuitum Fortunas omet.

Didymon qui uulgo audiebat adulter, curabat oculum uirginis. Ei Diogenes dixit: uidene corrum/ pas pupillam. Hoc diótum apud nos perdit fuam gratiam, Apûd Græcos autem ÔC uirginem (bnac

-ocr page 314-

t88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGENIS

fonatSi oculi papillatn.LuScigtturexambtgüoDio/ genes,

I Adnaonitus à quodam ab amids illi tendi infidias, AmictffiJen yj- caueretjQuid facias, inquit, (ï fimiliter Si cum amiz cis Si cum inimids habebimuscófuetudinemC' Ab ini micis nobis cauemus,amicis fidimus. Quod iï pariter ab utnfcç nobis cauebimus,non eft fuaue uiuere, Interrogatus quid eftec in uita optimu libcrtas in/ LibertAs quit. At uere liber non eft, qui feruit uitijs, Nec liber efte poteft, qui muleis egec,plurimis auté auarus,am/ biciofus ac delitqs deditus.

Î Olim in fcholis pingi folent Mufæ ceu ftudioru prç fides. Ingreftus igitur fcholam, quum uideret multas MufaSjdifcipulos admodum paucos, dixit præcepto/ locus ex 41»/ ritCura drjs multos babes difcipulos. Ludens ex am/ biguo fermonis. Nam Græci cum dqs dicunt, pro eo quod nos dicimus fauentibus dqs. Interdum cvp, id eft cum.fignifi'cat comitem: cum multis te defend!, id eft,multi mecum te defenderunt.

4 nbsp;Quicquid per fe turpe no effet,id ne in publico quiz

dem dicebat efte turpe.Hunc igiturin morem ratioci/ Turpe ubiqi nabatur.Si prandere malum non eft,nec in foro pran turpe dere malum eft: fed prandere nihil mali eft : ergo nec in foro prandere malum eft, Haólenus tolerari potc/ rat Cynicus fyllogifmus.uerum quis fcrat fimiliter col ligentem, exonerate uentrem, aut reddere lotium,3uç habere

-ocr page 315-

APOPHTH. LIB. HI

habere rem cum uxore, aut exuereueftes malum non eft:ergo nec in publico malum eft. Probis uiris ubicj placet uerecundia.

Quura in foro in confpcólu omnium fuiflet opera/ $ tus,utina.inquit,liceat fic perfrióto uentre,à fame quie turn effe. Sentiens agitatione corporis acui ftomachi orexim gt;nbsp;à qua neceffitate cupiebat cfte liber. Itidem ftudiofi grauiter ferunt à literis naturæneceftîtatibus auocari.

Dicebat ufum atq; exercitationem queadmodum in acftionibusextrarrjs, ita amp;nbsp;in aólionibusuirtutis ÔC animi turn celeritate quanda turn facilitatem parère,

Nec legem dicebat efte fine ciuitate ,nec ciuitatem 7 fine lege.

Nobilitatem atquc hoc genus alia fortunæ decora, dicebat nihil aliudefle quàm uelamentamalitiæ.Di/ uitesenim quum alrjs nihilo fint meliores, tarnen pec cantliccntius: iuxtaillud Flacci de diuite, Etquicquid uolet.hoc ueluti uirtute peracftu, fperauit magnæ lau/ di fore. Nobiles aute ôi hodie fibi nihil no permittur.

Quum Xeniadæ feruiret,amici agcbant de illo redi ? mendo.Atille.Nequaquam inquit,an nefcitis leones non qs feruire à quibus aluntur,fed altores potius fer/ uire leonibus.Nam leo ubicunq; eft.femper leo eft.

Cu à letali fomno elfet experrcdus, medicuscp ro/ garet quid ageretunRecfte,inquit,nam frater fratrcm

-ocr page 316-

290 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIOGBNrS

^mpletftitur. Alludens ad Homerum qui eavaf/i 52 vwo/} gerraanos fînxit.q? fomnus mortis fit imago.

«I Rogatus quomodo fe uellet fepcliri, iuffit cadauer abijci inhumatum.Tum amici,uolucribus ne amp;nbsp;feris’:' Minime uero inquitj fed bacillum prope me quo abP gam ponito. Rurfus illi, Qui poteris gt;nbsp;non enim fen/ ties. Quid igitur inquit, mihi ferarum laniatus oberit, nihil fentientiç'

12, Quum Plato laudaret qüendâ hoc nomine, quod Lcnitds mala erga omnes eflet humaniflimus,Quid inquit Dioge/ nes illi tribuendum eft, qui tot annos in philofophia uerfatus,nullu bacftenus affecitdoloreC Sentiens pro/ prium philofophi munus efle mcderi uitqs hominu. Id aute fieri non pofte,nifi metu ac dolore. Metu pro/ bri,dolore præfentis ignominiæ.

IJ Idem in Lacedæmone peregrinum quendam cofpi ciens fefe ftudiofe ad feftum diem coponentem,Quid ferfdj^ienti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inqm't77\n no quilibet dies uiro bono feftus eftî’

Senfit hunc mudum efte phanum deo dignu, in quo conftitutus homo femper honefte uelut in confpedtu numinis omnia cernetis uerfari deberet. Detorfit hue prouerbium,quo dicitur pigris femper efte feftum.

Dicere folet adolefcetib. merctricu domos ingrede/ scortd re,ut perfpicias uiles res.quato emantquot; precio. Hue allufit Terêtius,hçc omnia nofte falus eft adolefcetulis

Ad falutem opus effe dicebat, aut fidis amicis, auc acribus

-ocr page 317-

AP OP HTH. LIcHiI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29I ,

acribus inimicis, eó quod illi monent, hi redarguunt, utric^ diuerfis quidé modisjed pariter profunt, dum g eos uitia noftra difcimus, Hoe Laertius cribuic-An/ dftheni,PIutarchus Diogeni, Interrogatus à quodam, quo paóto maxime poflet ulcifci inimicum.Si teipfum, inquir, probum ÔC hone/ ftum uirum præftitens, Hoc qui facit, SC fîbi prodeft vindiân maxime,ôi inimicummaxime difcruciac.Nam fi funz dum confpiciens bene cultum difcruciaturinimicus, quid fiel, (î teipfum uiderit ueris ornatum bonisçquot;

Cum Antifthenem raorbo decumbentem inuife/17 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

rec,dixit:Nunquid amico eft opusç' Significans in rez ^lt;»i‘uscoii busafflicäispotiffimum fidis amicisutendum,quiuel '° re opitulentur, ucl confblando moleftiam mitigent.

Ad eundem alias, quoniam acceperat ilium amore is uitæ morbum ferre moleftius, cum fica ingreflus eft: on libérât ad quem quam Antifïheaes dixiflet,Quis mehifce doloribus liberabit Diogenes prolata fica, hæc inz quit, contra Antifthenes, doloribus, inquit, dixi.non de uita.

Corinthum profeeftus ludum ingreftus eft quem 19 ibi Dionyfius regno pulfus aperuerat, audiuitep puez ros male canentes.Interim ingreftus Dionyfius, quoz “ niam putabat Diogenem confolandi gratia uenifle, Humaniter.inquit.facis Diogenes, hæc eft rerum huz manarum uolubilitas.Imo inquit Diogenes,miror te

Q amp;nbsp;etiam/

-ocr page 318-

PHILIPPI MACEDONIS etiaranum uiuerc, qui tantum malorum in regno pa^ traris : ôi uideo nihilo melioremeffe ludimagiftrum,. quàmfuifti rex^

Lacedæmonqs quibus merito prima laus debetur in Äpopbthegmatibusgt;fubiecimustresphilofophos, fed in hoc genere præcipuos, quibus addemus totidc reges, qui ciuilium diólorum gratia præ cæteris celez' brantur,ne lèdorem turba rcrum obruamus.

Tertij libri finis.

L I B E K Ct.V A R T V s;

P H r L 1 P P V s MACED O-

X Græcorum regibus, mea fen’A tentia nullus fuit, quem cum PhiA lippo rege Macedonum,Älexanz drimagni pâtre confèramus, uel ingeni] dexteritate, uel didlorum urbanitate. Is dicere folet Athez

nienfes fîbi magnopere beatos uideri, qui quotannis »6 WKtft inuenirent decem quos belli duces crearent, quu iplê multis annisunum duntaxat belli ducem repperiflet Parmenionê.Signifîcansinutilereipub. fubinde muz tare duces, fed fatius elfe quem idoneum ac fidum na â:us fis,eum non mutare, Tum in bello no referre

mulct

-ocr page 319-

APOPHTH» LIB» Ilir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2*)F

multi fint duces,fed quàm bello gerendoaccomraodu Cum illi nuncium effet allatum, uno die multas res i

féliciter ac profpere geftas effe,exclamauit. Er 6 fortu na,inquit,pro tot tantisq^ bonis .leuiquopiam malo me anice. Vircordatiflimus non infolcnter geftqt ob jr.uidii rerum fucceffum, fed fortunæindulgcntiâfulpetffam fortune habuit, cuius ingeniura effe nouit, ut quibus exitium molitur » hisprius noua rerum profperitate blandiaz tur. Hue pertinet quod de Polycrate Samiorum ty/ ranno refert Plinius,.

Quum fubaólis Grçcis quidam ipß aurores effent, ï utciuitates præfidqs contineret,ne deficerent,malo,in quit, dici bonus amp;nbsp;cÓmodus quàm breui tempore do ƒ ß^^”*^**^^* minus appellari:Sentiens regnum quod benefieqs ac beneuolentia teneretur effe perpetuum, quod ui me/ tucp,non effe diuturnum,^

Quidam petulantioris linguæ, maledidta connœre 4 folet in Philippum,hunc amici hortabantur, ut eqcez ret in exilium, At ille negauit fe hoe faólurum rdemi/ Maledïcut rantibus quid ita, ne,inquit,oberrans inter pluresmaz contemptiu Ie de me loquatur. Quod maledicum non egit in cruz cem,uel clementiæ erat qüod ignouit,uelmagnanimi tatis quod contempfit:quod noluitexpellere,pruden/ tiæ.Plus enim nocuiffet.

Smicythus Nicanorem deferebatapud regé,quod 5 ffne fine de ipfo male loqueretur : quumc^ fuaderent

Q Î amici

-ocr page 320-

3^94 PHILIPPI MACEDONIS

amici' ut hominem acccrß iuberet, deep eo fupplicium fumeret, Philippus ita refpondit : Nicanor non eft Macedonum peflimus, uidendum eft igicur, necubi itt ttobis efi nos cefleraus in officio. Vtigitur cognouit.uehemen/ ut bene au/ ter afflieftum inopia » Si tarnen à rege negleótum fuif/ fejuffitdonumaliquodadillum deferri.Hoefadto qua rurfus Smicythus diceret regi, Nicanorem apud omnesfine fine prædicare laudes ipßus: Videtisigiz tur, inquit, in nobis effe fîtum, ut bene aut male au/ diamus. Immane quantum abfunt ab huius princi pis ingenio.qui nunquam fibi uidentur fan's laudari, quura nihil faciant laudandum : nec ftudent benefî/ cqs fibi conciliate beneuolenriam hominum , fed me/ tui maluntquàm amari : cumep fæpcnumero faciant deteftanda, idqûe palàm, tarnen perrjt quifquis au/ fus eft hifeere.

lt; Aiebat fe his qui in republica Athenienfium ad/ Conuicidtor miniftranda primores effent,plurimam haberegra/ tiam, quod fuis conuiefjs effi'cerent, ut ipfe turn ora/ tione, tum moribus euaderet melior ; dum conor, in/ quit,illosdidlispariterac faólis mendacfjconuince/ re.O uere philofophicum principis animum, qui no/ uit etiam ex inimicis capere utilitatem, nec quod uul/ gus folet, hoc tantum fpeólare, ut maledicos affîceret malo, fed ut ipfe minus malus redderetur illorum ma ledidtis admonitus.

-ocr page 321-

APOPHTH. LIB» HIT

Quum Athem'enfes quotquot apucï Cheronæam -j capci fuerant gratis dimififleuilli uero etiâ ueftes ftra/ gulasque repofcerent,atquehacde caufa Macedo/ nes in ius uocarent, rifît Philippus,dicens:Quid^ Nonne uidcntur Athenienfcs arbitrari fe à nobis in talorum ludo uidtos efle^Tam ciuiliter tulituidlor uiótorum ingratitudinem,qui non folum gratias non agerent, quod ipfi ÔC incolumes ÔC gratis fuiflent di/ mifli, uerum etiam criminarentur quod non fimul ÔC amiólus ôi. ftragulas redderent: quaß nefcirent quale effet ius belli, quaiique nihil aliud effet certare armis, quam certare talis,qui ludus eff puerorum,

Quum effet illi clauicula in bello fraiffa, ac medi/ 8 eus à quo curabatur, in ßngulos oninino dies aliquid in pofeeret, Sume, inquir, quantum uoles, nam dauern habes : Ludens ancipiti uoce. «Xîiç enim Græce Ô2 dauern fonat qua apcritur fcriniu aut oftium,amp; com/ miffuram humeri cum pelt;ff ore. Quid hoc animo ciui lius, cui ÔC in dolore Si erga auarum medicum iocari li buit.nec ob cruciatum moroGor, nec improbitate po/ ftulantis offenGor.

Duo erant fratres quorum alteri nomen Ampho/ ? teros,quod Græcis fonat ambo, alteri Hecateros, qd illis fonat uterqj.Philippusitac^animaduertensHe/ cateroneffecordatum ac gerendis rebus accomodu, contra Amphoteron ineptu ac dégénéré,inuertitillis nomine

-ocr page 322-

tpó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PHILIPPI MACEDONIS

nomina,dicés Hecatcron efle Amphoteron, Arnpho teron autem efle Vdeteron, id eft neutru.Signifïcans alterum fratrum uidelicet Hecatcron,duomin in fe uir

tutes compleóli,alteri nihil relidtum Jtac^ ei qui Am/ photcros dicebatur mutauit nomen incontrarium.ut ou?tKjoç diceretunquaß nullius precq^

le Quibufdam ipfi confulentibus utcum Athenienfi/ dementer bus afperius ageret, reïpondit illos abfurde facere,qui homini cundla ad gloriam turn agenti, turn patienti fuaderent.ut gloriæ fuæ theatru abtjceret : fignifïcans fefe hoe agere,non ut Athenas euerteret,fed ut ciuita/ ti celeberrimæ dodidimorutn uirorum copia florenti fuas uirtutes probaret»

II Duo pariter fceleroß fefe inuicem accufabât,cogno/ fcentc Philippo : audita caufa pronuntiauit, ut alter SAceinm iu^ exulatet Macedonia,alter ilium infcquercd.Hoc Græ ce fonat iucundius,quod «ptuya/j amp;nbsp;ad fùgientem per/ tineat.ôi ad exulantem:fugientem autem infequimur. Neutrum igitur abfoluit Philippus,fed utrunque da/ mnauit exilio.

IX Quum appararet in loco pulchro caftra metari, S2 MiliM moncretur illic non efle pabulum pro iumentis.Qua/ lis,{nqu{t ,eft nofl:rauita,fietiamad afinorumcom/ moditatem uiuere cogimurC

15 Quum arcem quandam ac præRdium capere defti naflet,ualde munitam, atque exploratores retuliflent

-ocr page 323-

APOPHTH. LIB. Illi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;±97

'prorfus efle difficile, atq;adeo etiam impoffibile,per/ Auro nihti cotatus eft, num uf(^ adeo difficile effet, ut nec afinus i»cxpugnn auro onuftus poffet accedere: fîgnifîcâs nihil effetam munitum, quod auro non expugnetur. Quod ipfum poëtæ ftgnificarunt fabula Danaes à loue ftupratæ, îcd deo in auru uerfo.Vnde Flaccus, Aurum per me/ dios ire fatellites t ÔC perrumpere amat caftra potenz tius ferro,

Quum hi qui apud Lafthenem erant, quererentur, i4 indignecp ferrent, quod quidam ex Philippi comitaz Vw/wr tu,dicerent ipfosproditores,Philippus refpondit Ma cedoneseffe ingenio parum dextro, fed plane ruftiz canos, qui ligonem nihil aliud noffent uocare quam It gonem. Alludens ad illud proucrbio celebre, t« «zuk« ci/’k« , ràb lt;ïnó.lt;flia lt;rKi(plu) Xt-yw/j, Innuit autcm illos rez uera effe proditores. Rufticana ueritas quanque rem fuis nominibus appellat.

Filium Alexandrum admonere folet, utcum Mace donibus comiter haberet confuetudinem ,uulgoin' p^egumhu/ terim conciliata beneuolentia uires acrobur Gbipaz rans,dum liceret alio régnante effe humanu: pruaenz ter incelligens,uc nulla re melius coftabiliri imperium, quàmciuium beneuolentia: ita difficillimum effe iam regnum adminiftrati erga quoslibet effe humanum, non folum quod regia poteftas oppoGta (it inuidiæ, uerum etiam quod refpub. non poffit effe incolumis, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P nift

-ocr page 324-

PHILIPPI MACEDOm^

nifî fcelcra fupph'cqs coherceantur. Regibus enitïi ha/ (Stenus temperanda eft humanicas erga ciues » ut in/ terim regiam tucantur autoritatera. Nam immodica bonitas fæpe contemptum parit.

Eidem fuadcbatut eos qui in repub.pollerent auto zonïs uti, m4 ritate turn bonos, tum malos fibi conciliaretamicos, Us abuti bonis quidem uteretur,malis ucro abuteretur. Præ cipua regum ars eft nullum rerjcere fed ad publicam utilitatera omnium operam accommodare.Quemad modum deus unicus totiusmundi monarcha gt;malis genqs ac impijshominibus abutitur ad utilitärem ec/ clefiæjta principes cordati norunt SC probis ÔC impro bis utimon quod ipfi per malos mali quippia faciunt» fedquod per malos puniut malos. At multi funt priti cipes,qui præpoftere bonis abutuntur.malis utuntur. Ad tyrannica négocia uiros adhibent fanótitatis opi/ nione célébrés, quo uulgus efle rcdlum ac piura quod . agünt exiftimet.

*7 Idem Philippus quum Thebisobfeseflet,Philo/ Bette/îcentia nisThebani hofpitio ufus eft, multisqùe infuper ab eo beneficrjs affecftus.Isquum uiciflim à Philippo niz hil muneris uellet accipere.ne me inquit Philippus,be neficentia fuperatum hac laude (polies, quod hacftez pus à nemine bénéfices uiólus fuerim.O animum imz pcrio dignum. Pulchrius exiftimauit benefaciendo quam potentia uincere.

Cura

-ocr page 325-

ZTOPHTH, LIB* IIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2ïgt;Ïgt;'

Cum multi bello capti ucnderentur, Philippus in audtione fedebat.fublata tunica parum decore, Quiz dam igicur eorum quiuendcbanturexclamauit. Par/ cemihi Philippe.paternus enim tibi fum amicus.Phi Uppo uerointerrogante, quo padlo amp;nbsp;unde ô homo conflata eft hæcamicitiaC Tum ille,Volo,inquit,pro/ Adtnonitia pius accedens dicere; quu admiftus eftet, quafi arcani quippia di(fturus,Demitte,inquit, chlamyde aliquan tulu.nam ad iftu modu indecenter fcdcs.Mox Philip pus,Hue,inquit,finite abire liberu.Nefcieba enim illu mihi uere beneuolum Ôi amicu efte. Non offenfus eft rex tatus,nec fimulacione,nec admonitione ignoti ho minis, fed fimul Si fimulatione mutua fimulatione tez xit. Si tatillu officiu magno libertatis præmio pêfauit.

Quodâ tempore ab hofpite quopiam inuitatus ad i? cœnam, inter eundum plures forte obuios fecu adduz xit umbras.Vbi fenfit hofpite turbari,quod tarn mul vrbMum tis no fufficeret apparatus,præmifto ad fingulos amiz »ieniAcium cos puero,iuftit ut placentæ feruarent locu : illi perfuaz fi,dum placentam expédiant, paululum cdebant. Ita fadlum eft ut ccena fuffecerit omnibus. Faceto ioco fi/ mul SL elufit amicos, Si hofpitis pudori fubuenit.

HipparchoEuboicouitadefiindto,Philippuspræz la fe ferebat filius mortem acerbe ferret.Itaqp cuidam uolenti dolore ipfiusmitigare dicentiep, Attamen ille tempeftiue deceffit, iam natu gradistßbi quidem ipfi,

P i inquit

-ocr page 326-

Jquot;©©' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PHILIPPI 2Î A CED ONI S

inquit Philippus,tempeftiue deceflit,fed mihi prçpfff pete. Mors enim illu anticipauit,priufquam à me be/ neficium acceperit,tiofl:ra dignum amidtia.Perquàm rarum eft principem fentire gratiarum aftedlus, fed amicis plerique non aliter quam equis utuntur. Dum uiui funt curant,inutiles facftos abrjciut,eosc^ fpoliant citius quam beneficio iuuant.

Vbi refciuit Alexandrum filium queri, quod pater ex pluribus fœminis gigneret liberos, ßc ilium horta/ Reg»«)» «)gt;/ tus eft » Ergo quum plures habeas regni copetitores,. da operamuthoneftusacprobus euadas,utnon per me, fed per teipfum regnum obtinuifte uidearis. Vir prudentia uere regia præditus ,non confolatus eft R/ lium, fed metu illiusauxit quo magis extimularet ad uirtutem:indicans illi no aliter fperandum paternum regnum,nifi fe fucceffione dignum præberet, nec tam magnum efte regnum adipifci,^ regnu promeruifle.

Eundem hortabatur .ut aufcultaret Ariftoteli cui traditus erat inftitucndus, daret^ operam philofoz phiæ.ne,inquit, multa committas, quæ me fecifte nuc pbilofophidi pcenitet.Perfpexitegregius princeps neminem philo regt necelfa/ fophiæ expertem regno idoneum efte. nec puduit fa/ teri fe raulta per errorem fecifte perperam, quod à te/ neris unguiculis philofophiæ præceptis no fiiiftet im/ butus. Nam qui experimentis difcunt adminiftrarc regnum,licet ingenio feliciflîmo nati fint,tarnen 62 fe/ roôC

-ocr page 327-

7APOPHTH» LIB. IIIT‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JOÏ'

ro amp;nbsp;magno reipub. malo tandem euadunt boni re/' ges. At qui philofophiæ præceptis præmunitus accer ditjfi adßt mens integra,uix poterit ab honefto defle élere. Vbi funt interim qui literas ac philofophiæ ftu dium clamant ad rempub.adminiftrandam eOe pror fusinutileC

ExAntipatriamicis quendam in iudicu numerum aflcripierat.Veru poftubicognouitiliumtingerebar ^uconotiere bam ôi capillos fubmouit eum dicens.qui in capilliS’‘^‘’”‘*“’“ fidus non effet, eum in rebus gerendis non uideri di/ gnum cui fideretur » Fuco utebatur in tingendîs capilz lis ubi no multum erat lucri, multo magis ufurus erat fuco in publicis negoefjs, ubi dolus interdum ingens adfert emolumentum.Et banc oportet effe regu præ/ cipuam curam, ut cognofeendis cauiîs uiros præficiât incorruptos.Id qui Heri potett ubi uenduntur iudican di munia, amp;nbsp;is defîgnatur iudex,no qui uir melior cft, fed qui ad dandum prior,aut largior.At apud Philip pum nec Antipatri tantum ualebat autoritas, quin fu fpetftum c. iudicumordinemoueret;

Machçtæ cuiufdam pro tribunali fedens caufam co gnouit,fed dormitabundus,nec fatis attentus ad iuris æquitatem,itacç fententiâtulit aduerfus Machxtam. Verum quum is exclàmaffet,feab ea fententia appel/ Iare,rex iratus.ad quem inquitCNam appellandi uer bum monarchis eft inuifum, Hic Machætes : ad te/ . quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P î ipfunii

-ocr page 328-

JOÎ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PHILIPPI MACEDONIS

Iudex attetu^ ipfum ô rex, (î expergifcaris, 8C attendus audias cau? fam. Ac tum quidem furrexit rex. Cæterum poftea/ quam caufam apud fe melius perpendiflet, intelligez reté^Machxtæ fadtam iniuriam, iudicata quide non refcidit, fed pecunia qua damnatus fuerat Machætes» îpfe perfoluit. In uno fadto quot regiæ uirtutis arguz raenta.Non perfeuerauît irafci SC prouocanti, X foraz nolentiam publice obqcientijfed per ociu rem fuo cum animo accuratius coßderauidiam ab ira liber. Sit hoc ciuilitatis rcgiæc^ moderationisullud uero prudentif, quod ingeniofo commcnto fic damnatum exemit da mno.ut regiam tarnen in iudicando autoritärem non proderet, mulclam priuatim perinde quaß ipfe daz ranatus effet diffoluit.

M IndignantibusPhilippi amicis,quodPeloponefq Yriane in Ol/mpiacisipfum Gbilis deriderent, præfertim bez neGcijs à rege affecfti, hoc fermone Philippum exd/ mulantes ad uindidam: Quid igitur,inquit,futurum eft, G quid il’is faciamus mali C Vrbaniffime amicoz rum argumentum uertit in diuerfum . Si tarn prauo ingenio funt,ut eos irrideant, qui de ipGs bene meriti funt,grauius nocebunt, G quis illos malefadlis prouoz cet.Hoc no folum moderationis ÔC clementiæ, uerum etiam eximiæ cuiufdam magnanimitatis documenz turn fuit,ingratorum Gbilos regem negligere.

1« Harpalus pro Cratete propinquo ac femiliari fuo, qui

-ocr page 329-

■ AP OP H TH. LÎB, Ilir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50ÿ

g l'niuriaru poftulabat'’,poftulauit à Philippo, ût reus mulôtâ gdé folueretjfed à caufa liberaref, nedanatus ludexfcuerus hominu maledióti's exponeret''.Hic uero Philippus,p flat inqtut l'pfe male audiat,g ut nos^pter illu.Indul gebat amicis.fed qtenus licebac itegra iudicisopi'nioe, ’ k

In exercitu quum multo tempore dormiflet, exper/ i-T reótus,Tuto,inquit,dormim', uigilauit eiîi Antipater; Subindicans non eflè regium indulgere fomno, præ/ fertim in bello : fed tarnen hoc interdû abfqj periculo fieri, fi rex habeat fîdum ac uigilantem prçfcdîum.Ita cum laude amici fuam excufauit fomnolentiam.

Rurfus euenitjUt interdiu dormiente Philippo,Grç xs ci qui multi fimul ad oftium conuencrant,indigne fer somnusext rent,regemq^ incufarent, quod ob illius fomnolêtiami non ftatim admitterentur ad colloquium.hi'c Parme/ nio fie régi patrocinatus eft, Ne miremini, inquit, fi nue dormit Philippus,nam quum uos dormiretis, hic uigilabat. Signifîcans Græcis negligenter rem geren/ tibus,PhiIippum illis fuiffe præfidio.

Quemadmodû ipfe fuit urbanus, ita aliorû falle di/ x? élis deletflabat^Itacp quu cantorem inter cœnandum arte fùdi/ üellet reprehendere.deé^ pulfu chordarum loqui,Dq inquit cantor prohibeant ô rex, ne tu me melius hæc noris.Ciuiliter ôi, fibi uindicauit de arte iudiciû, Si ter gern non offcndit,meliorem ilium fudicans, quàm ut cum mufico de fidibus contenderet»

Quia

-ocr page 330-

504 PHILIPPI MACEDONIS

JO Quin amp;nbsp;afpen'us didtsADodo tempeftfue, æquof^ rebac animo. Nam cum diflïdium haberet cû Olym? piade uxore,cumcç Alexandre filio, Damaratû Co/ rinthium ad fe uenientem percontacuseft, quomodo Admonitio inter Græcos inuicem conueniret.Hic Demaratusjci/ lil'frif licet inquit, magnopere tibi curæ eft Græcorum con/ cordia, quum qui tibi funt coniundtiflimi huiufmodi in te ßnt animo. Quid hic expedtas.nifi ut rex offen/ fus DamaratilibertateJubeat ilium ab oculis fuis ab/ duci C Immo quoniam Damarati fermo ab ira ad fa/ niora cofilia uocabat, rex fefe ad eius obiurgationem compofuit.pofîtacp ira, redqtcum fuis in gratiam,

ji Anuicuidam pauperculæ» Phïlippûmappellâtiut caufam ipHus cognofceretquum hac flagitatione fre/ quenter obftrepcret illi, refpodit fibi non effe ocium: cume^ anusinclamaffet, Proinde ne rex quidé effe ue Regam efiau Iis: Philippus admiratusaniculxliberam uocem.non dire omnef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folum præbuit aures, uerum etiam alios audiuit.

Hoc idem Latini tribuunt Adriano imperatorû

Philippus quum audiffet filium fuum quodam in Artfj rege nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceciniffe,eiuiliter obiurgauit,dicens : Non te

indignis nbsp;nbsp;nbsp;pudet.qui noris tam belle canereCSignifîcans alias

artes eflê rege digniores.

îï Idem in palæftra prolapfus.quum furgens in pulue Awamp;ft/o yjjjdet corporis ueftigium pape, inquit, ut mini/ tnam terræ partetn natura fortiti ,orbem appetimus l , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniuerfum»

-ocr page 331-

apophth. lib. Ilir

um'uerfum C Vtinatn hoc dictum inhefiflet animo fî/ lij,cuius ambitioniorbisfuit anguftus.

Philippus Alexandrum filium obiurgans.quod lar 54 gitionibiis Maccdonum bcneuolentiam confedtare/ tur, Quæ te, malum,inquit,ratio in iftam fpem indu/ xit.ut eos tibi pûtes fore hdclcs,quos pecunia corrupe risCAn tu id agis,ut Macedones te non regem fuum, fed præbitorem putentC

Athcnienfes legationem ad Philippum miferant, Ea benigne audita, ut humaniter dimitteret iuffit il/ los dicere, qua in re gratum facere poffer Athenienfi/ bus. hie Demochares excipiens,fi teipfum, inquit, fu/ fpendas.Is Dcmocharcs unus fuit è legatorum nume ro ob linguæ procaciâ didlus parrhaßaff es » Ob tam inhumanum refponfum indignantibus regtjsamicis, Philippus com pc feu it eos, iuflitc^ ut Therßten ilium incolumem dimitterent.Tum ad cæteros legatos con uerfus,Renûciate,inquit, Athenienfibus multo fuper/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

biores effe,qui ifta dicunt,quàm qui impune dióta au diunt.Tales demum animi regno digni funt.

ALEXANDER AlAGNVS

In Philippi didtis nihil erat,quod præter urbanita/1 tem, non etiam ad bonos mores conduccret. Nec ui/ deoquem Philippoiungamuscongruentiusquam ß lium Alexandrum.Ispueretiamnum,quum Philip/ indofet pus pater multa prgclare feliciterq^ gereret,nequaqua

Q eo

-ocr page 332-

roö' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------ALEX Ä H,n RI

CO gaudebat, fed ad pucros æquaîes ac colladlaneoâ dicebat, Pater mihi nihil reliólurus eft. illis contr adi? centibus,Immo hæc omnia tibi parat. Quid profue/ rit inquit Alexander, fi multa poflidens agam nihilç' lam turn agnofcas fcintillam indolis ambitiofe Siir/ requietæ»

, Idem quum leuitate corporis ac pedum celeritate polieret, patri hortanti ut in Olympijs ftadium de/ curreret,facerem,inqûit, ii reges habiturus eftem con/ Recent regid certatores,Et hie agnofcas excelfum, nec cuiquam facf decent le cefturum in certamine laudis ôi imperq. Nondum erat tex Si tarnen non dignabatur nifi cum regibus committi.

? . Quum puella multa noóle ad Alexandrum effet (Jeduóla, cum eo dormitura, rogauit rex ubi fuiffet tam diuîilla refpondente,fe cxpcctafic donee maritus iffet cubitum,miniftros accitos acriter obiurgauit,Re/ ducite, inquit, hanc, parum enim abfuit, quin ueftra culpa fuerim faólus adulter. Egregiu caftitatis exem/-, plum, turn in iuuene, turn in rege. Nam apud illos Gmplex ftuprum,pro nullo crimine habebatur. Ap/ paret ante turn fuiffe moré, qui adhuc durât in Italia, ut uxores fecubarent à uiris, nifi fi quado uocarentur^

4 Alexandro puero dqs largius facienti fuffitum, ac vrofußo fyßjn Jead thus accurrenti, Leonides illius pædago/ gus,qui tum aderat, Heus puer inquit, tum large

cieS

-ocr page 333-

APOPHTH. LIB.'tin for CÎamp;S rùffîtum,quu regionem deuicerisqüçthuS gignit. Poft quum earn regionem obtinuiflet,memor eius dt lt;fti,hac fencenda fcripiit illi literas.Mitto dbi thuds Ô2 ôsftæ talenta aliquoune pofthac pareus (is erga deos, quu non ignores nos potitos regione odores gignete. Apud Granicum Martern experturus, hortabatur 'Macedones ut affadm pranderent, uelud poflddie exhoftium commeatu ccenaturi. Præfens animus ac de belli euentu fidens.

Penllusunusexamicorum Alexandri numero,fix Itabusfuis ab Alexandro dotem pctqt. luftit rex ilx lum capere talenta quinquaginta.quumqiie is refpon giftet decern fatis eile, Tibi quidem, inquit, fatis eft tantum accipere.mihiuero non fads eft tantum dax re. Præclare dieftum, niiî uirtutis indolem ambido uidafTet,

Anaxarcho philofopho iufterat queftorem dare 7 quantumeunq^ ille poftularet : cumc^ queftor audita poftulatione turbatus Alexandro indicalfet philofoz phum petere centum talenta,re(fte,inquit,facit, feiens fe amicum habere, qui tantum dare amp;nbsp;poftit 62 uelit. Hie dubites utrum podus admirari oporteat, regiam ne liberalitate indonando,an philofophi improbitaz tern in poftulando, nid malumus hac uocare fiducia.

Mileti quum uidiiTet multas ftatuas eorum qui in Qlyrapijs ac Pythqs uicerant, casque prægrandes, g

Qi Et

-ocr page 334-

508

ALEXANDRI

Yoirtitudo itu Etubbinquit.cratït tam magna corpora,quum barbar tempeßiua. nueftram urbem obfiderentcSalfe taxauit illoru ftuï tam ambitionem,qui glonarentur bis, qui corporutti magnitudine uiribuscp præftantes in ludicris certami nibus uidoriam reportaient, quum in tantis pcricu/ lis nulli fuiflcnt,q aduerfus barbaros fe taks prçberêt 9 nbsp;Quum rcgina Carum Adas illud haberet Audio ut

affidue mittetet Alexandre opfonia bcllariacp,per ta^ liumreru architeótos coquoscp magna arte parata, Alexander ait feipfum habere meliores opfoniorum artifices,ad prandium quidem nodurnum iter.adcce-nam uero,tenue prandium..

io Quodam tempore quum omnibus ad prælium ap' B4rtlt;e in ieh paratis interrogaretur.nunquid aliud præter hæc fieri binutiles uenet.Nihihinquitjnifi utMacedonum barbae radan tur.Hoc diótum quid fibi uellet admirâte Parmenioz ne,an nefcis,inquit,in prælio nullam anfam meliorem eie quam barbæ.Significabat cominus efle pugnanz dum,in quo genere certaminis barbæ officiunt, quod^ his milites facillime pofluntapprehendi,

O' Darius obtulit has conditiones Alexandre, ut ab ipfo acciperettalentorum decern milia,K infuper Afi'z am fecum ex æquo partiretur.Id quum recufaret Alez xandenEgo, inquit Parmenio, accepiflem fi Alexanz aaotmrclia- dereflem.EtegoJnqt Alexander,fi Parmenio eflem.

Dario ucro huncin modu refpondit ; neq? terra duos fbks-

-ocr page 335-

APOPHTH. LIB. nil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jor

ioîes,nclt;ç Aßam duos reges,ferre poffe. Et hic animi celfitudinem probarepoffis, nifîdïôtumqmpotériam quandam dominandi faperet.

Quutn in Arbelis de rcrum fumma peridiraturus n effet,confliôlurus cum mille hominum milibusad pu ^nterpretatia gnandum inftrud:is,adierût ilium milites aliquot ipfi beneuolentes, deferebantt^ cæteros, quod in caftris inter fe mifeerent fermones,confpirarentqùe ne quid prçdç in regium tentoriurndeportaret,fed ipfi totum-in fuum uerterent lucrum.His auditis fubrifit Aléxan der,Faufta,inquit,nunciatis.Siquidèmaudio fermoz pr^d^eon/ nés uirorum, ad uincendum non ad fugiendum anb matorum, Nec ilium fèfellit diuinatio, plurimi nanqj milites regem adiere dicentes : Bono animo efto rex, neq; metuas hoftium multitudinem, ne pedorem qui dèm noftrum ferre poterunt.

Idem inftrudta iam ad prælium acie, quum^ cernez u retmilitem quendam, id temporis amentum telo ad/ serwrfpprfrrf aptantem, ut inutilem fubmouit ab excrcitu, qui turn demum appararetarma,quum his utendi tempus ad effet. Hoc inter ftratagemata magis commemoran/ dumeratquàm inter apophthegmata ,quemadmo/ dum amp;nbsp;hoc quod fubqciam.

Legebat Alexander epiftolâ à matre miffam, quæ 14 arcana quædam Si calumnias aduerfus Antipatrum silcntiui» eontinebat, fimulq^ utfoletcum rege legebat Hephæ

Q î ftion,.

-ocr page 336-

510 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- A LEX AND RT

ft ion, n CC cûm öccuit legere, fed perleóla epiftofa attöf lutn ngnatoriütn èdigico detracflutn ori illius appreC fit,hoc geftu admonens,ut arcana condneret. Exen»/ plura iniïgnis de atni'co fîduciæ, tum etiam humanita tis egregiæ qui calumnias latius fpargi noluerit licet inuifum haberet Antipatrum.

In Ammonis templo quum à uate didlus eflet Io/ uis filius,nihil,inquit, miru, nam luppiter omniu qui/ dem natura pater eft.fed ex bis optimos quofc^ pecu F/I7 deorKf» liariter fuos facit. Modeftiflïme interpretatus eft ora/ culura, nam uates per adulatione dixit illu filiu louis, quail iîcè loue prognatuseflêt.quemadmodû Heren les creditus eft efte louis filius. Alexâder faflus eft lo/ uem natura autorem ac parentem ciTe omnium, fed eos demu peculiariter pro fuis fîlqs agnofeere, qui uir tute ac præclare geftis proxime ad diuinam naturam accederent. Ea eft omnibus benefacere.

Cum in bello crus eflet illi fagitta uulneratum.mul/ .Modf/lc ticpaccurrerent.qui ipfum frequenter deum appellate confueuerant, exporreôla hilarity fronte ad Homeri carmen alludens, dixit: Hic fanguis eft quem uidetis, liquorc^ qualisdiuis folet emanate beads. Nimirum irridens adulatorum uaniratem, quum ipfa tes decla/ ratet ipfum nihil aliud efle quàm hominem,

*7 Nonnullis Antipatri frugalitatê laudantibus.quod aliéna ab omnibus delitqs aufteramc^ uitam agereh Foris

-ocr page 337-

apqphth.l lib;, iiir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn

Fons, inquit, Antipater albo utiturpallio,intüs uero nypocrißt torus eft purpureus. Notans fiótam illius parfimonp am,quüm eiïet alioqui ambitiofiflitnus, « Quum hyeme fngidoc^ ccelo apud amicum quenz is dam conuiuio acciperetur, uideret^ foculû exiguum, amp;nbsp;ignis pufillû:aut ligna,inquitu'nferte,aut thus.Subz p^rßmonii notans conuiuatorem lignis fuis parccre, perinde qua fi thus ciTcnt, quum in rigore tanto nec thuri pareen/ dum effet. Simul fatis effe ignis ad faciendu fuffitum dijs, at parum ad depellendum frigus.

Cum apud Äntipatridem cœnaret,istp ad ccenam formofam pfaltriam induxiffet, Alexander afpedu motus in illam exarfîttmoxrogauit Antipatride,nun quid ipfe mulieris amore teneretur: illo confitente, O fcelefte,inquit,non tu protinus abduces è couiuio mu liereC Quantu ille animus aberat à coftuprada aliéna uxore, qui tantopere Gbi metuit ab arnica hofpitisC

Rurfum quum Caffander Pythonem Euij tibicinis amafiu per uim ofculari uellet,idcp Euiu ægre feretem fenfiffet Alexäder,iratus exilqt in Caffandru clamas. Ita ne per nos ne amare quidem quiequam licebitC Non fatis erat reei,n feipfum præftaret continentem, -niii K præfedtos haberet lui ßmiles.Quado aute pat-fus fuiffet à fuis per uim conftuprari filiä aut uxorem honefti ciuis, qui tibicini fuos amores etiam ab ofeu/ lo uoluit effe inuiolatosC Denic^ quod duces peccaret, arbitratus

-ocr page 338-

5gt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALEXANDRI

arbitratus cQ ad fe pertinere.

Ctjmc Macedonum numero ad mare remitterct üalctudinarios ac mucilos debilesc^, proditus eft quiz dam qui fe inter ægrotos aflcripferat.quum non çgro ^ciuilUer tatet, Is quum ad Alexandri confpeä:um addudus eilet,ôi examinatus fateretur fe morbum prætexuifle ob amorem Teleiîppæ.quæ ad mare fuerat profedta: percontatus eft Alexander cui negocium retrahendæ ad excrcitum Telefippæ delegaretur. Cæterum ut co gnouit earn efle libera, perfuadeamus igitur inquit ô Antigenes Telefippæ, ut nobifcû maneat. Nam uim admouere liberæ,non eft noftrum.Sic induliït amori ftrennui militis,quem in exercitu retinere cupiebat, ut ingenuam mulierem redire nolletniii perfuafam.

lï Cum Græci qui apud hoftes ftipendium faciebant lïoderdtio tjeniftent in poteftatem Alexandri, Athenienfes quiz dem iuftit in compedibus feruari, quod quum ex puz blico ftipendium haberent, tarnen apud hoftes mcz ruiifent: fimiliter Si Theflalos, quod regionem optiz mam na(fti,no earn colerent; Thebanos uero dimifit, dicens:His per nos nihil eft reliquü neq? ciuitas, neq? agri.Ita moderatus eft pœnam,ut mortem commcriz tis non indicerct niiî uincula,ôi culpam eorum qui nez ceftitatem cxçufare poterant in fe tranftulir.

ti Ex Indis quendam fagittandi arte cum primis cele brem ,adeo utetiâ per annulum fagittam mittete diz

ceretur.

-ocr page 339-

APOPHTH. LIB. Iirr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JIJ

cetetun qaS in bello cepiffet, iuflït artis fuæ fpecimen ædere.Recufantem iratus rex necari iuflït,Quum du/ Gloriduiu cereturhomo, dixithis aquibus ducebatunfe multis diebus non exercuifle artem, eoc^ timuifle ne aberra/ ret, ld ubi renunciatum eflet Alexandro, quod non contumacia, fed ignominiæ metu recufaflet, admira/ tus ingenium gloriæ fl:udiofum,dimi(ît illu donatum, eb quod mortem oppetere maluiflet, quàm fama fua uideri indignus. Hic apparet non omnino uanu efle quod prouerbio iaólatum eft, Simile fimili efle ami/ cum, Alexander gloriæ fupra modum appetens flmi/ km aflèdlum in alrjs amabat.

Taxilesunus è numero regu Indiæ, occurrens Ale/ i j xandro,flc ilium affatus eft,Prouoco te, inquit, no ad certamen ue pugnam neqj ad bellum, fed ad aliud certaminis ge/ nus,Si inferior es,à nobis accipe beneficium: fin fupe/ rior,nobis benefacito. Cui Alexander, Atqui, inquit, ob hoc ipfum inter nos certandu eft, uter benefacien/ do fuperet alterum. Et humaniflïme coplexus ilium, non folum non fpoliauit ditione,fed auxitetiam.

Cum audiflet de rupe quadam apud ïndos,quç ob z4 fublimitatem uelut auibus inacceflà «oçvos dicitur, yi^îfortis quod ipfe quidem locus expugnatu diffïcilis eflet, fed qui eum teneret formidolofustNunc, inquit, locus ca/ ptufacilis eft tfignificans nihil prodefle munimenta, nifî uir fortisea tueatur. Arx enim non tam foflîs ac

R muds

-ocr page 340-

514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALEXANDR?

mûris tuta eft quàm uiro.

Cum alius quidam rupem tcneretinexpugnabiletn Fides in de/ putabatur, femet Alexandro dcdidit : At Alexan/ der non folu eius ditionis principem efte iuffit.ucrum etiam addidit,dicens:Hic homo mihi uidetur fapere, qui fe maluit bono uiro, quam loco munito cocredcre Rupe capta quum amici diccrent ilium egregqs ge/ iierculem co/ ftfs Herculcm faperafle, at ego, inquit, meas res gez tempßt Ale/ imperio, ne uerbo quidem cum his quæ gefz 3c^t«(/er Hercules arbitror conferendas. Adulabantur illigt; fed huius animo nulla fatisfaciebat adulatio.

Quofdam ex amicis mulólauit, quod in ludo alea: fenfîfteteosnon ludere. Siquidem multi font qui in hoc ludo uelutin re maxime feria uerfant''.Noa enim Iudunt,qui Fortunas fuas omnes interdum Si liberos, aleæ permittunt arbitrio,

x8 Inter amicos quos habebat præcipuos ac potentifz Amicus fîmos omnium maxime uidebatur honorare Cratcz rum, fed omnium maxime diligere Hephæftionem. Craterus enim inquit, amat rege, Hephæftion amat Alexandrum.Id Græce iucundius dicitur, (f/Aogatz/Asvs Si $(XaAïlt;«vJ'joç. Sendens Cratcrû in his quæ ad rez giam dignitatem attinebât præftare fîdum amicum, Hephçftionem priuato quodam affeólu diligere Ale xandrum.Pariter itacj licet diflirailiter amantibus,di uerfa ratione perfoluit prçmiû:Crateru ornauit digni

täte»

-ocr page 341-

APOPKTH, LIB» rin

täte, Hephæftionéad intima admifît familiaritatem.

Xenocrati philofopho quinquaginta talenta dono i.9 mi(Ït:ea quum ille recufaffet accipere, dicens fibi non efle opus, interrogauit an ne amicum quidem ullum haberet cui eiTet opus. Nam mihi, inquit, uix Dari) opes in amicos fuffeccrunt.Hic utrius animum magis admirariconueniat nondum ftatui,régis ne tam ad li beralitatem propenfum,an philofophi qui tantu mu/ nus à tanto rege ultro delatum remiferit.

Porusrexab Alexandro deuiclus, quu ab eo pod jo pugnam rogaretur dicente, Quomodo tc traótaboC RegaliteraiüRurfusfubqcienti Alexâdro, num quid etiam aliudC Omnia, inquit Porus, compledlitur hoc uerbum,regaliter. Alexander Si prudentiam. Si forti/ tudinem admiratus,latiorem ditionem illi addidit,ca quam prius obtinucrat.SuppIici Si ad pedes abicóto minus concefliiTet. Adeo diligebat animofijs iuuenis impauidos animos.

Cum accepiflet efle quendam qui conuicijs ipfum impeteret,Rcgium eft inquit,quum facias bene,audi/ Amwuf «ere re male.Nihil hoc dido generofius,quanquam idem Sialqs aflcribitur.

Morti proximus ad amicos refpiciens dixit, Ma/ gnum epitaphium uideo futurum, præfentiens res ab ipfo geftas multorum eloquentia celebrandas » Nec eum fua fefeliit diuinatio.

R 1 Cum

-ocr page 342-

5I6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alexandri

sj Cum Darq filias haberet capHuas, demi'fli's oculi’s eas falutabat, idc^ raro, fîbi mctuens ab illarum inßz gni forma. Apud fa miliares autem dicere fokt, Doloz res oculorum funt Perficæ puellæ.

î4 Ediólo uetu{t,ne à quoquâ pingeretur præterquàm ab Apelkjautàquoquamære fculperetur præter^ à Ly(ippo,artifi'cibus illius ætatis præftâtiffimis. Nâ hoc quoc^ ludicabat ad principis dignitatem pertine re.Ciim Cherylo poêta paôtus erat,ut pro unoquo«^ bono uerfu Philippicumacciperetaureum, pro malo colaphum,

merum reuixifïe; fignificans omnium præclare geftoz rum gloriam abolendam, niff contingeret taîispræco qualis fuit Homerus.

Ciuitas quædam ut ab armis Akxandri quiete ha imperiofc beret, obtulit illi partem agrorum, ÔTpræterea rerum omnium dimidium.Cui fie refponditHoc animo ue/ ni in Afiam,non ut acciperem, quod dedifletis, fed ut uos haberetis quod reliquiflem.

fed

-ocr page 343-

apophth. lib. un jiy

fèd quouis parafito adulantiorem.Hic qùum alfquan do tonaret uehementer,adeo utomnesexpauefcerét, dixit Alexandre gt;nbsp;Quin tu taie quippiâ facis Alexanz Adulâtio der fili louis At ille non ferens tara abiedti philofoz phiuoceîn »ridensait: Nolo enim formidabilis efle quemadmodum tu me doces, qui Satraparum ac rez gum capita me iubes fuper cœnâ apponere.Sic Athe næûs, Plutarchus in uita fecus aliquante, Quid mihi fuccenfes,quod piiees apponam inconuiuio, ac no po tius Satraparum capital

Alexander quum hyeme duceret exercitu aflïdens j? igni.recognofcere prætereuteis copias cœpit: quumcç ciuiliter uideret fenem quendâ horretem frigore, ôi ad ignem (lantern .confidere loco fuo iuflït,dicensîSi in Perfide natus efles, in regia fella (êdere tibi capitale foret : in Macedonia nato conceditur,

Alexander etiamnu adolefcens uidens pattern Phi 40 lippum cquum præferocem nec ulîum fefforem tergo patientem, uelut inutilem abiedum ire, Qualem, inz quit, equum ifti perdunt, dum illo per imperitiam ac molliciem utinefciunt, Cumé^ mira arte fine uerberiz indoles bustradaflctequum,tandem confeenfum equum ad curfum admififlet, tu calcibus ufus eft: ac molliter fiez xis habenis quum equum reduxiflet,defeendentis caz put exofculatus pater, Aliud, inquit, ô fili tibi par rez gnum quære, quando iam te non capit Macedonia.

R 5 Præfagqt

-ocr page 344-

5Ï-8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A LEX AND RI

Præfagqc uir prudens tam excelfæ indoli no fuffedu ram paternam ditionê. Sed equus file nos admonet, mulca bene nata mgeni'a petite uitio inftituentiu, qui fere nefciunt imperare,nili ex equis generofis reddide tint aiînos.

4î Idem Atiftotelem cui puet formandus fuetat ttadi p/ff4î in pr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uenetatione ptofequebatur, dicens fe illi

ccpforew niinus quam patti debete,quod à patte uiuendi, à ptæceptote bene uiuendi initium aecepiflet.

4^ Quum pitata captus ad ipfum dedudus eflet, to/ Animofe gatus qua te ftetus auderet infeftate matia, compen/ dio tefpondit, Ego, inquit, quoniam id unico naui? giolo facio pitata nominot, tu quum idem facias ma/ gna claffe,rex appellatis. Alexandet admitatus intre/ pidum animum,donauit illi uitam.

45 Idem Delphos ptofedus, quum facetdos negatet or4cttl«w fe cofultutum deum,quod dies eflènt nefafti. quibus nc otaculis quidem loqui phas effet, ui petttada fe/ cum facetdote templum afcendit.quumcp ilia impôt/ tunicate uida dicetet, Inuidus es ô fill. Satis, inquit Alexandet, otaculi eft : mulieris uocem tefponfi loco ducens.

44 Pofteaquàm in expeditione ptofedus tegias opes F/lt;i«ci4 pene omnes in milites ac duces difttibuiffet, toganti euentui pcrdicæ,ciuid tibi nunc tex fupeteftcSpes inquit. Hie Perdica,hçc,inquit,nobis commilitonibus tuis fututa coraunis

-ocr page 345-

apophth. lib. 11 ï r 51^ ' communis eft: prædium quod ipß defîgnarat Ale/ xander,recufauit, Tâta erat fiducia bene fuccefturam cxpeditionem.

Idem initio quu in cauiis capitalibus federet iudex 4$ accufatori alteram aurem occludcbat:rogatus quur id faceret,alteram,inquit,integram feruo reo.

Quu Philoxenus claflis præfeôtus Alexandro fcri/ 4« pfiffet,Tarcntinum quendamTheodoru effeapud fcjpueros habente infigni forma uenales,fi' uellet erne re,indigne tulit,apud çquales fubinde damitas,Quid in me Philoxenus tarn obfcœnu animaduertit,ut mi/ hi tantum probri conciliaret.

In Calliftbcnem nequaquam fefe accomodantem 47 aulæ regiæ moribus,fed ôi diólis ôi geftu præ fe feren scraiVf tel» tem nihil ibi placere,dixit hune uerficulum, M/o*S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouX avT$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,

Sapientem ego odi,qui fibi fapit nihit

Nifam expugnaturus quum uideret milites deterre 4» ri fluminis quod ciuitatem præterlabitur profundita/ ^xemplun te,exilqt,ô me oraniu deterrimum exclamans,qui na/ tare non didiccrim: moxq^ clypeo pro fubere innixus primus tranauit.

Ilium profedus Achillis ftatuam coronans.O te fe 4? Iicem,inquit,Achilles,cui uiuo talis amieus,mortuo ta lis cotigerit præco. De Patroclo loquens Si Homero, quorum ille fîdiffimus Achilli fuit amicus, hic defun/ dura

-ocr page 346-

510 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALEXANDRI

ótum Iliade tota celebrauiU

50 Duabus potiflimum rebus,quü deus à multis præz Ciu£ttosad/ dicaretur, fe quod mortalis effet deprehendere dice/ ÔCcoicu,quod hæcpræci'pue proderent hu mani corporis imbedllitatem,adcfterainuiótuserat. Somnus cnim mortis imago eft, K coitus fpecies eft morbi comitialis.

$1 Dari) regiam ingreffus,quum uidiffet fublime cubi Deliti£indi/ culum,02 in eo ftratum,menfas,cæterac^ omnia mirifi §ftlt;e principe ornatu inftru(fta,hoccine,inqt,erat imperareCSen/ tiens non efle regium huiufmodi delitqs indulgere.

,51 Idem leótum ingreffus excufti's accurate pallqs dice re folet, Nunquid hie delicatum aut fupernuum ma/ ter addiditC Adeo abhorrebat à muliebribus delitfjs, Quu delato ad ipfum fcriniolo.quo nihil inter opes Ljïo’4r«f« Darq preciofîuspulchriusûe repertum eft,quçreretur in quern ufum deftinatum effet, alqs aliud fuadenti/ bus,dixit: Huie optime feruandus dabitur Homerus, Sendens nullum effe thefaurum illo preciofiorem.Ita uifum eft iuueni, qui fe totum ad exemplar Achillis componebat,

54. Idem hortante Parmenione, ut nodtu hoftem ado ingenue riretur.alioqui fummum foredilcrimen.fi palam cum tanta mukitudine Martern experiretur.Siquidem ex fragore procul uelut è pelago refonante coieólabant immenfum effenumeru.No furor, inquit,uidoriam;

Recufans

-ocr page 347-

apophth. lib.mi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi'

Kecufans tenebrarum præfidio uincere.

Quum legiffet prolixam epiftolamab Antipatro fcriptam in qua mukæ inerât aduerfus Olympiadem calumniæ gt;nbsp;ignorare uidetur, inquin Antipater, quod una matris lachryma multas delebitepidolas.

Quum fenfiffet fororem fuam cum iuuene quodam 5^ cleganti forma cofuetudinem agere,nihil offenfus eft, fed dixit concedendu efte, ut ilia quoqj aliqua ex par/ te regno frueretur. Multum diflentiens ab animo Cç faris Augufti, qui nihil acerbius tulit, quàm filiæ ne/ ptiumq^lafciuiam,

Quum audiflct Anaxagoram diflerentem innume 57 rabilesefle mundos,illachrymafte dicitur.Rogatibus nunquid accidiftet lachrymis dignum. An no uideor, ' inquit,merito flere.qui quum mundi iînt innumerabi les.nos nondum uniusdomini facfti fumusC

Philippus à Triballis in prælio uulneratus eft femo 58 re lancea traiedo t opera chirurgi liberatus periculo mortis, dolebat claudicationis deformitatem contra/ dam manere.Cui Alexander,Ne uerearis, inquit, in publicum prodire,fed gradu moucns uirtutis tuæ po/ tins memineris. Hoc Ôi alrjs aflcribitiir.

Si quando in colloques aut conuiuqs incidiftêt con $9 tentio de carminibus Homeri,alijs alia prçfcrentibus, compdrdtio hunc unice probauit Alexander.

amp;«o’lt;A«uS T «^aôoÇjKjÂTtjoç t oaXA^TfiS, lo elt,' j, S Dux

-ocr page 348-

ALEXANDRI

Dux bonus atqj idem ualidus pugnator in armts, Addebat Horaerum hoc uerfu uirtute Agamcrano/ nis prædicafleAlexandri uatidnatum cfic.

60 Quum tranfmiflo HellefpontoTroiam inuiferet» tnupcA digna ueterQ heroum res geftas animo reuoluens, quidam ß uellet, pollicitus eft fe Paridis lyram daturum, Hie Alexander, Minime, inquir, ilia mihi eft opus,quum Achillis lyram habcam.Hac uir ftrennuus fortium ui rorum laudes canere confueuit, quum Paris fua lyra molies ac lafeiuos modulos incinerec.

lt;ji Quodam tempore Darrj mulieres inuißt unà cum HwrfwVfr Hepheftione.Hunc quum eftet eode ornatu quo rex, corpore etiam maior,Syngambris Darrj mater pro rege adorauit. Eadem quum ex nutibus adftantium intellexiffet errorem fuum, perturbata denuo faluta/ uit Alexandrum.Tum Alexander, Nihil eft ô mater quod turberis. Nam hie Alexander eft. Sendens amicum efte alterum Alexandrum.

Cum in Hammonis templu ueniftet,facerdos grati Aduîatio daeuus illu falutauit,Salue fili, ÔC hancappellationem à deo habeas.Tum Alexander, Accipio earn ô pater. Si pofthac patiar tuus dici, ß mihi totius orbis domi/ nium cocefteris, Sacerdos rccepit fe intro, amp;nbsp;quaß co/ fulto deo refpondit,Iouem certo promittere quod pe teret. Hie Alexander, Scire cupio nu quis fuperßt in/ ' ultus eorum qui pattern meum interfecerunt. Ad h?c racerdosgt;

-ocr page 349-

APOPHTH. LIB. irir

facerdos,PhiIippi,inquït, interfeólores otnnes dederé pœnas, fed patri tuo ncmo mortalium poteft tendere ïniïdi'as tfignificans illu efleloui's nó Phiiippi

Cu Darius numerofiflïmu exercitum inftruxiflet» Alexander profundiflïmo fomno correptus eft, adeo ^nitnolè ut nee interdiu potuerit expergifci.Tandê imminente periculo amici ingrefli regem excitaruntiqui quum dt cerent fe mirari in eo rerum ftatu tantam régis fecuriz tatem, Magna inquit Alexander animi moleftia me Darius liberauit, qui uires fuas omnes in unum cotra/ xit,ut Ikeat uno die de fumma rerum decernere.

Alexandro magno Corinthq per legatos ius fuæ ci lt;4. uitatis detulerunt.Hoc officfj genus,quum rififlèt Ale xandenquidam è legatis, Nulli, inquit, ciuitatem un/ quam donauimus præterquàm tibi ôjHerculi. Hoc auditolubens accepit oblatu honorem, quem illi com mendabat partim raritas, partim cum Hercule lauda tiflimo uiro focietas.

Duminobfidionecuiufdâurbis infîrmiflîma mœ/ 0$ nium quçrit.fagitta iôtus eft, nec tame ab inftituto de ftitit: mox quû repreflo fanguine fîcci uulneris dolor crefceret,K crus equo fufpenfum paulatim obtorpuif/ fetcoaólus quod cœperat omittere, ac chirurgum acz cerfere,Omnes,inquit,me prçdicant louis effe fîlium, fed uulnus hoc hominem efte me clamat.

Zenophantus certis modis Alexandrum ad arma

S X folet

-ocr page 350-

5 : 2 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;A N T -IG O NI - •

fokt concitate. Earn tnuGces uim admi’rantibus cunz ólis,quidatn ait,Si tantusartifex eft,iiicinat modulos quibusillum a bellis reuocet.Sentiens no efle magnæ arris hominé eô pcrpelkre q fuapte natura ^nus eft,

ANTIGONVS REX MACEDONVM

, Antigonus in extorquendis pecuntjs acer erat ac ti/ Tefiiuiter gidus.Cuidam itacç dicenti, at non talis fuit Akxan/ der.Merito inquit, nam ilk metebat Afiam, ego cul/ mos lego. Sendens opukntÜTimam Afiam prius ab ïllo fpoliata,Gbi à fpoliatiscorradendu quod poffer.

Idemfîlio Philippo multispræfentibus percontan Silentium in ti ac dicenti,quâdo caftra mouebimusC Quid inquiet num metiiis ne folus tubam non audias^’Notansado kfcenris imperitiam,qui hoc pattern multis audienti/ bus-

-ocr page 351-

APOJ.HTH. LIB» Ilir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fZ$

bus percontar€turgt;quum in bello celanda fint confilia principum : fed quotics caftra mouenda funt , turn mnibus tuba dat fignum.

: Cum adolefcens inftitiflet, ut hofpitium nancifcere tur apuduiduam treishabentem forma decete filias, accito hofpittjs defignandispræfeôlo.nô expelles, in/ quit,filium meum ex loci anguftiaC No prodidit ado lefcentisaffedtum, qui fciebatillu captare quod ama/ ret, fed excufauit ædium angufliam in quibus uidua cum tribus filiabus ageret.

A gtaui morbo poftea^ conualuerat, nihilo peius eft inquit, Siquidem hie morbus fubmonuit nos ne Morbusutilis animo efferamunquum fimus mortales.Quis docue/ rat ethnicu regem philofophiam Chriftiano dignara animoCDeplorabanc amici ceu magnum malQ,quod tam grauiter ægrotaffet,ille interpretatus eft ex mor/ bo plus acceffifle boni quàm mali. Corpus exténua/ ratjfed animu reddidit modeftiorem: corporis robori nonnihil detraxerac, fed animo detraxit infolentiam, morbum longe periculofiflïmum. Proinde non pefti/ me res habet,quu leuior morbus arcet pellitue maiore

Hermodotus Antigonum in carmine fcripferat Io/1 uis filium.Is hoc legensjftius, inquit, rei nequaquam ^odeße mihi confeius fiiitLafanophorus ille : perquàm facete ridens poeticam adulationem,paricp modeftia fui ge oeris humilitateraagnofcens. Lafanum autem matu/

S 3 la

-ocr page 352-

526 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ANTÏGONr

b Èdlilis efl.Quod fî louis erat fîlius, ca res hadcnus fefellcrat SC feruutn matulatn in cubiculo ferre folitutn ÔC Antigonum filium,

-ocr page 353-

APOPHTH. LIB» IIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;527'

done.etîam fi bonam caufam uiceris»

Quum aliquâdo tempore hyberno compulifiet ca/ ftra transferri in locum ubi non erat rerum neceflaria/ rum copia,atq; hac de caufa milites quidam in regem maledióla congererent,ignari ipfum efle in proximo, uirga tentorrj uela diduxit: flebitis, inquit, ni longius femotideme male loquamini. Quid hac facetiaclez mentius,aut quid hacclemetia facetiusçSimulabatfe no indignari quod male de ipfo loqueretur, fed quod ram uicini, ut exaudiri poflent ab eo cui maledicebat.

Ariftodemo qui unus ex amicorum regioru nume/ ” ro fuit.e coquo ut putabatur prognatus,fuadeti ut im pendijs ac largitionibus aliqd detraheret. Verba tua, *^^^‘*”* inquit, Ariftodeme ius oient. Subindicans coquorum efle parfimoniam,non regum: proinde ilium tali cofiz Iio non raerainifle cuius eflèt amicus, fed quo eflèt pa tre natus.

Quum Athenienfes feruum Antigoni honoris gra tia perinde ut ingenuum in ciuium numerum aflcriz pfifrent,Nequaquam,inquit,uelim,unum Athenienz fem à me loris cædi: fignificans per illos faótu, ut unu ciuem Athenienfem poflet loris cædere,quippe feruu: fed Athenis efle plures uno commeritos, ut à rege loz ris cæderentur, qui feruum alienum, quod in ipfis fait manumitterent.

Adolefcens quidam Anaximenis rhetorisdifcipaz ïj tus»

-ocr page 354-

ps nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ÀNTIGÔNI.....

lus.orationctti à præceptorc mcditatam, Si acî earn re xitandam fubornatus, corâ Äntigono habebat : cucß is inter audiendum quiddam fcirecupicns/cifcitaretquot;, orrfh’o ttliettit moxcjt adolefcens reticuiflet,Quid ais, inquit Antigo nus,num ifta tibi funt in tabulis defcripta Quod iTle in adolefcente iudicauit abfurdum, hoc hodie magniz ficum habetur, ut fenes etiam apud principes oratioz nem a rhetore quopiam conduclo fex menfibus elaz boratam edifcant, eamcp pfittacorum more reddant, Nec raro fit, ut nemine etiam interpellante, fibi excb dant,cunótis^ ridiculi fint,

14 Alterum quendam rhetorem audiens ita loquente, verbd amelia Horaniuium iaculatrix adueniens t regionem herbis defeólam reddidit, no defines, inquit,mecum, ut cum turba agereC Offenfus efl rex oratione nimis élabora ta, cuiuimodi uerborum apparatu folent fe uenditare rhetores apud imperitam multitudine, At ide apud regem facere,erat illius abuti patientia.Quoniam auz tern affeótata fermonis flruótura, latine non perinde poteft exprimi, Græca ponam, ^iovoQóxoii « wj« ^jvoz liSjjH, Xflœ-oSoravâv iTsroiHtfe tIw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

wfa dicere poterat hyems, Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lierbum

eft affeótatum uixcç poëtæconcedendum.

1$ Thrafyllo Cynico petenti drachmam, non eft, inz quit,munus regium.Cynico fubijeiente, Talentu igfi tur da.At non eft,inquit,Cynicum tale munus accipe - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re.

-ocr page 355-

APOPHTH. LIB* nil

re.Vtfoc^uc cornu reppulit poftulaton's improbitate, quem exiftimabat nullo dignum beneficio;

Quum mitteret filium fuum Demetrium cu numez ilt;s rofa clafre,magnacß railitum ui.ad Grçcos liberâdos, dicebat gloriara à Grçcia uelut à fpecula in orbem ter rarutn accedi. luuenem gloriæ ftudioextimulans.uti ftrennue rem gereret,quod eius laudis rumor,non inz tra Gvxcix fines efifet cotinendusjed ob Græci nomi nis celebritatê,per omnes mûdi plagas dimanaturus.

Antagoram poetara in tentorio congrumcoquenz ^7 tem,atqj ipfum patellam uerfantem deprehendit An tigonus à tergo ftans,eicç dixit.Putas ne ô Antagora, Homerum quu Agamemnonis res geftas fcriberct, coxifle congrumTContra hæc Antagoras, Et tu rex, putâs ne Agamemnonem cum illas res gcrcrct fuifle curiofum,fi quis in exercitucongrum coqueretC æquo animo tulit ioci talionem,quafi inter parcs res agere^.

In fomnis Antigonus aliquando uidcrat Mithrida 18 tem auream metentem melfem.eotç ftruebat illi infiz dias,ut tollerer è medio.Idcç quum indicaflet Demez trio fîliojiureiurando adegit ut fileret. Is uero iunôto fîbi Mithridate deambulabatin littore maris, Ôi infiz ma haftæ parte infcripfît harenæ, Fuge Mithridates. Isintelleóla reprofugitin Pontum.atcß illic perpetuo regnauit. Hoe quum non fit apophthegma,uidetur ab aliquo adieólum.

T Antigoz

-ocr page 356-

55« nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANTIGONI

lo Idem ubi audiuit reges in ipiius exitium confpiraf/ ït^olenter fcjnfolentiffime refpodit.fe illosomnes uelutaucs fe/ mina legêtes uno lapide unocpclamoredifturbaturu

ut in campum defcendens Martern experiretur pro/ uocauit. Antigonus uero refpodit fuam militiam non magisarmorum quàm temporum efle, Pyrrho fi iP lum fuæ uitæ tedium cepiflet, fan's multas ad interim tum uias patere,

2z Antigonus interrogatus, que è fuæ ætatis ducibus præftantiflîmum iudicaret, refpondit, Pyrrhum fi fe' nefceret.Non pronuntiauit optimum, fedoptimu fo/ re,fî rerum experientiam ætas adiungeret,

4j Idem uidens militem quendâ alioqui ftrennuum, , Si ad pericula promptum, parum bene affeólo corp© re,rog3uit quid palleret : illo confeflb morbum occuP Tclicitds timi tumàuflît medicis ut fi qua fieri poflet,adhiberent re/ äosfdcit media. Ac miles iâ morbo liber,ccepit detredlare pu/ gnams

-ocr page 357-

APOPHTK. LIB» nil

gnam, minuscp própte femet obtjcere pen’culi's. Rex admiratus interrogauit ilium quæ nam elfet muta« animi caufaCTum miles. Tu ipfe,inquit, in caufa fui/ fticquum afflideuiucrcm,nó raagnopere metuebam tali uitæ.Nunc quu tua opera raihi uita fadla eft cha/ tionmagis caueo ne pereat.

Antigonus fenior fophiftæ cuidam librum de iufti 2- tia confcriptum porrigenti,de(ipis, inquit,qui quu me Kellum inf uideas aliénas urbes armis ucxantem.tame apud me ,de iuftitia difteris.Senfiteos qui ditionisampliandæ, gloriæûe caufa bellum inferut alienis ciuitatibus, non pofte tueri iuftitiæ leges.

Antigonus fenior quum frequenter Biantem mole fte flagitantem tuliftet,tandem uicftus tedio,Date,in/ quit,Bianti talentum.ucl ui.Sentiens beneficium non impetratum, fed improbitate extortum.

Antigonus quum nocfte quadam,quofdam è militi bus fuis exaudiftet,omnia mala imprecantes regi qui ipfos in illud iter K inextricabile lutum induxiftet, ac/ ceftit ad eos qui maxime laborabant.eos quum igno/ tantes à quo adiuuarentur explicuiflet. Nunc, inquit, maledicite Antigono, cuius uitio in has miferias inci/ diftisifed ei bene optate,qui uosex hac uoragine edu xit.Hacuindióla contentuserat régis uere excelfus animus.

Idem quum in paruulo quodam caftello Græci ob/ 17

T X fide/

-ocr page 358-

55^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;avgvsti

ßderentür, ac fiducialoci contcmncnces hoftem mul/ ta in deformi'tatem Antigoni locarentur ÓC nunc fta/ turam humïlem,nunc collifum nafum deriderêt,Gau deo, inquit » SZ ah'quid boni fpero, quando in caftris meis Silenu habeo, Cu hos dicaces fame domuiffet, quod captis facere mos eft, uidelicet ut qui bello funt utiles in cohortes defcribantur,cæteri prçconio fubqci antur, negauit fe uel id faólurum fuifle, niiï expediret his dominu habere qui tam mala haberent linguam. Hoc idem arbitror effe cu eo quod refert Plutarchus, nifi quod aliter commemoratur à Seneca.

lam ut cum Græcis utcuq? paria faciamus.AIexan/ dro lulium Cæfarem,Philippo Auguftum, Antigo/ no M.Tullium obrjciemus.

OCTAVIVS CAESAR AVGVSTVS

1 Quum in conuiuio Rhymirates Thracum rex, qui PredfHo ah Antonio ad Auguftum defciuerat, infolentius ia/ (ftaret fua erga Cæfarem mérita, ac ßne fine expro/ brans belli focietatem moleftus eflet, Cæfar diflimu/ lata illius petulantia, alteri cuidam regum propinans dixitjProditionem amo,proditores non laudo. Signi ficans his qui proditione profuerunt,nihil deberi gra/ tiæ. Licet enim officium quod præftant pro tempore gratu eftjipfi' tarnen habetur pro malis ac fœdifragis.

1 Quum Alexandrini poft urbem ui capta, extrema fe pafturos exiftimarent,Auguftus fuggeftum cofcen dit

-ocr page 359-

'AP OPHTH. LIB, nil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55J

dit adiuóto (îbi Ärio Âlexâdrino,dixit fe nuitati par/ clfwrtff»' cere, primû propter ipßus magnitudinem ac pulchri/ tudiaem.dein propter Alexandrum magnum eius ur bis conditorem,poftremo in gratiam Arq amici. Ra/ cuiufdam clementiæ fuit,non d iripere ciuitatê quæ pertinaciflîme rebellarat, fed non minus laudis mere/ batur ilia ciuilitas,quod huius benefîcq gratiam no ß/ bi uindicauit.fed unam præcipuamc^ partem ipß co/ ceflit urbi, altéra tribuit Alexandro cuius memoriam fciebatapud Alexandrinosefle gratiofiflïmâitertiam tranftulitin Arium,eius ciuitatis ciuem, amicum tan/ to titulo fuis commendans.

Quum ad Auguftum delatum eflet,Erotem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

pti procuratorem,emiße coturnicê, in pugna fuperan tcm omnes,ac prorfus inuiôlam ,eamcç aflam deuo/ rafle:iuflîtacciri hominem, amp;nbsp;difcuffa caufa cofeflum malo nauis affigi iuflit, uita iudicans indignu, qui ob tantillam gulæ uoluptatê non peperciffet aui, quæ pu gnâdo diu multisc^ potuifTet efle uoluptati, præterea quæ læto quodam omine,Cçfari perpetuam in bellis profperitatem portenderet.

In Sicilia pro Tbeodoro Ariu præfeélum inftituit, 4 fed quum Cæfari quidam libellum porrexit, in quo fcriptum erat, Caluus Theodorus Tarfenßs fur erar, qd tibi uide^Cleélo eo nihil aliud fubfcripßt,q Videtf.

Athenodoro philofopho caufatione (ènedutis fla T î gitanti

-ocr page 360-

554 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄVGvsrr

gitantî ut fîbï Kcetet redire domutn, AugudûS coa/i lr£ reiwäiti ceffit. At quu ille Cæfari dixiflc^uale, uolens aliquod philofopho dignum monumentutn apud ilium depo nere,adiecit, Cæfar quum fueris iratus, ne quid dixe/ ris fecerisue, pfiufquam Græcarum literarum uiginti quatuor nomina, apud te recenfueris. Cæfar autem philofophi dextram amplexus,adhuc, inquit,te præ/ fente mihi opus eft, totumcp etiâ annum apud fe deti nuit,dicens illud Grçcorum prouerbium.Silentrj funt tuta fidi præmia. Siue approbas philofophi dicftum, quod tutum eflet iram premere ne prorumpat in uer ba,(iue fentiens philofopho profuturum fuifte, fi hoc ditftu non addidiftet iam abiturus.Quaqua tarn falu/ bris admonitio.magnifîcu aliquod præmiû merebai:.

Pdrta tueri ginta duos, qiium plerafq? mundi regiones peragraf/ wrfxtwM« j-gj. Jubitaffet quid in reliquum uitæ tempus effet fa/ (fturus, demirabaturiî Alexander non iudicafletma/ ius opus bene gubernare partum imperiu,quàm am/ plam ditionem comparafle.Recfte notauit inexplebi/ lem Alexandri ambitionem, qui nullam alia fùncftio/ nem regedignam exiftimaret, quam proferre ditio/ nis terminos, quum multo turn pulchrius turn diffici/ lius fit regnum quod cotigit, redis legibus, fandisc^ moribus exornare, quàm armis regno regnu addere.

-ocr page 361-

APOPHTH. LIB. HIT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ?

dicandi effent de hoc cnmine delati, ÔC quomodo pu/ Prmffpj îc/ m'endi conuidli: poft iræ impotetia irruitin adolefcen nbsp;nbsp;nbsp;o^er/

tem dclatum quod eu luli'a Augufti filia cômercîum habuiffeteumep manibus uerberauit.At quum ado/ lefeens exdamaffet,Legem tulifti ô Cæfar, adeo faôli pœnituit Cæfarem,ut eo die reeufaret cœnam capere.

Crimen per fe graue erat,tum admiffum in Cæfarisfi liam . Quis princeps ibi dolori fuo temperaret Aut quis ibi legû iudiciorumép morasexpeótaretCAt tan/ tus princeps fîbi adeo difplicuit, ut à feipfo pœnas fu/ merer, quod legi quam alrjs prodiderat, non pero/ mnia paruiffet.

Quum Caium ex filia nepotem, in Armeniam mit s teret, optabat à drjs, ut ilium Pompei) beneuolentia, vofw audacia Alexandrij'pfius autem Fortuna comitaretur, Quod in fingulis erat præcipuum id optabat uni con tingere. Illud autem fingularis cuiufdam erat mode/ ftiæ,quod uir ingenio, doeftrina, confiliocp præftans, fua præclare gefta fortunæ afferibebat.

Dicebat fe Romanis eum imperi) fuccefforem reli/ 9 durum.qui nunquam eadem de re bis cofultaffet, de Pr£fen!confî Tiberio fentiens.

Quum iuuenes nobiles ac dignitate daros inter fe 10 tnmultuantesuelletcompefcere.nec aufcultarentilli, fed tumulcuaripergerent. Audite, inquit, iuuenes fe/ nem,quem iuuenem fenes audiemnt, Auguftus enim adolefcens

-ocr page 362-

55^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTÏ

adolefcens ad rcmp.admotus eft.fummac^ fuit auto/ ritate:hac fola uoce illos cohercuit, nee aliud fupplieiu ob concitatum tumultum exegit.

II Quum populus Athenienfium uideretur deliquifle clementer quiddam.fcripfi’t ex urbe Ægina,Non arbitor uos Ia/ tere quod uobis irafcor. Neep enim Æginæ fum hy/ bernaturus, Nee aliud illis neep dixit,necp fècit, fan's Habens illis comminatum efle,fi defifterent

II Cum quifpiam ex Euclidis aceufatoribus, afFatim clementer Si ad facictatem ufqj dicendi libertate Utens gt;nbsp;eô tan/ dem prouedlus eflet.ut taie quiddam diceret, Hæc fî tibi non uidentur magna, iube ut mihi reddat feptiz mum Thucydidis librum.His oHenfus Cæfar iuffit il lum duci.Cæterum ut audiuit iÜum ex Brafidæ pofte ris reliquum e{Te,ad fe uenire iuflït, ac moderate corre ptum dimiftt.

,j Pifoni domum à fundamentis ufque ad extremam Comodi in/ contignationcm,accurate ædificanti, ut bono firn ani/ trrprrtdh'o mo facis o Pifo,qui fic ædifîcas,quafî Roma futura fit perhennis, Non oflènfus eft immodico ftruóturae ap paratu, fed quod alius fuiftet fufpicatus ad tyranni/ dem fpeótarc.ille uertit inlætum Romani imperq aufpicium.

,4 Scripferat Auguftus tragœdiam cui titulus erat Lepide Aiaxæam poft,quoniam difplicebat.fpongia deleuit.

Itatp quum Ludus tragcediarum fcriptorj'nterroga/

ret.

-ocr page 363-

APOPHTH. LIB. Ilir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;557

let,quid ageret ipfîus Ai'ax.Cæfar aditjodum fefttup ter In fpongiâanquicjincubuit.alludcnsad argument tum fabulæ tn quo Aiax quû rcfduinet quæ dixiflet fccifletcp perinfaniam, gladio incumbensßbi necem confciuit.

Cuidam ipfi libellu trépidé porrigentuqui manum tiuncproferret.nuncretraheret. Quid inquitCAn pu/ tas teafTem dare ElephantoC Soient enitn pueri mini mos nummos Elephanto porrigere, quos ilie no ßne fpeólatorum admiratione probofcidc fie corripit, ut pueri manum non lædat.Sic uidemus pueros amp;nbsp;in ur forum riôtum manum inferere,non fine metu. Mole/ ftum erat optimo principi quod timeretur,

Cum ab eo Paefnnius Taurus munus peteretdicez jg retép populari rumore fparfum, pecunia baud paruâ Lep/de ipfi à Cæfare datam.fed tu,inquit,noli credere. Lepi? do ioco fignifîcans fe non daturum. Alter expedtabat futurum ut Cæfar ipfius pudori fuccurreret.ne fi com/ pertum effet rumorem efle uanum.ipfe ludibrio habe retur:Cæfar aliud indicauit remedium, finerct homi/ nés loqui quæ uellent,modo ne ipfi quod erat falfum perfuaderent.

Alter præfedlura equitum fubmotus, infuper SC faz 17 larium ab Augufto poftulare eft aufus, hoc colore,ut diceret fe no lucri caufa fàlarium petere, fed ut tuo, in/ quitjiudicio uidear impetraffe munus,SC ita credar no

V ab

-ocr page 364-

55^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTI

ab officio fubmotus, fed officium dcpofuifle, Tu, inz quit Auguftus,apud omnes prædica te accepÜTe, ego non negabo. Si nihil moûebat petitorem, nifi metus ignominiæ, uia commonftrataeft, qua nihilo minus honori fuo cofulere poflet,quam fi pecunia acccpiffct.

i8 Herennium adolefcentem uitijs corruptum Cæfar caftris excederc iuflerat:quumq^ ille dimiffusfupplex ac plorabundus apud Auguftum hac dcprecatione uteretur,quo orc redibo in patriam,quid dicam patri loco[e meoCDiCjinquit.me tibi difplicuifle.Quoniam pudez bat adulefcentem fateri, quod ipfe Cæfari difplicuifz fetjCçfar permifitjUt fermoncm inuerteret,ôi culpam in ipfum conferret,

»9 nbsp;nbsp;Miles quidam in expeditionc faxo percuflus,notaz

bilic^ in fronte cicatrice deformatus, quoniam honez ftouulnere crat infignis,immodice fua faóla iaólaz bat,Eins infolentiam Auguftus Icniter caftigauit, At tu, inquit, cauc ne quando fugiens poft te refpexeris. Subindicans fieri pofte, ut uulnus de quo nimium fc uenditabat, non in prælioded in fuga accepifter.

10 Galba,corpus Habens Gibbo deforme,de quo uulz Salfe go iaólatum eft,ingeniu Galbç male Habitate,quum

apud Cæfarem caufam agens,fubinde diceret,Corriz gc me Cæfar,fi quid in me reprehendendum uideris. Ego,inquit. Galba monere te poftum , corrigere non pofturn, Corrigitur quod reprehenditur,corrigitut

-ocr page 365-

APOP«TH. LIB. nil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;559

qüoJ ex diftorto fît rcdum.

Quum plenty rei quos Seuerus CaHïus accufabat abfolucrentur, ôi is cui Cæfar forum extruendum lo/ i-epide carat di'u traheret ilium open’s expeólatione,Veilem, l'nquit.Caflîus ôi forum meum accufaflêt. locatus eft ambiguo uerbo. Nam abfoluitur quod perfîcitur, SC abfoluitur qui à eau fa liberatunabfoluit opus architez ôluSjôC reum iudex abfoluit.

Olim erat magna fepulchrorum religio, eaep pars « agri quæ fepulchro erat dicata non profeindebatquot; araz tro. Vedlius itaque quu nihil hac religione deterritus, patris monumentum exaraflet, Auguftus facete ioca tus eft,Hoc,inquicns, eft uere patris monumentu coz lere. Rurfus lufît ancipiti uerbo, Colimus ea quæ uez neramur, SC colitur ager aut aliud fîmile. Gemina fuz joeuf ex dmr iftet amphibologia.fî pro monuméto dixiftet memoz biguo riam,quod ab illo didtum arbitror. Siquidem eorum memoria nobis facrofandla dicitur quos uita defunz dtos ueneramur.ôi memorias ad Græcorum imitatio nem uocamus defundtorum monumenta.

Quu Herodianæ crudelitatis rumor ad Auguftum xj perueniflec, quod in Syria pueros omnes qui bimatu CrMiUs non excefliflent iuftîftet interfîci,SC in bis etiam ipfîus perifte fîlium.Præftat,inquit,Herodis eflcporcum filium.Herodes ludæus erat, SC ludæi mira religione abftinent ab efu fuillæ.

V t- Mecœz

-ocr page 366-

540 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 : . AVGVS TI

1 Mecœnas uir alias laudatus in ftilo lafciuiebat, uer/' bis affeólatiSjói compofitioni infolenti frequenter in/ dulgens.Auguftus contra uerbum infolens quafi fco/ pulum fugiendu efle dicebat. Ad alios itacç fcribens ftilo (ïmplici cófueuit uti.Mecœnati uero quem fami/ Ïiariter amabat, fcribens, Mecœnatem imitari folet, adeo ut in quadam epiftola.multa liberius ac diftolu/ tius iocatusjhac adieceritclaufula. Vale mei gentium, metuelle.ebur ex Hetruria,Lafer Aretinum, adamas SupernaSjTyberinum margaritum, Cilneorum fma ragdej'afpis fïguloru,Berille Por(ennæ,carbunculum habeas, 7v« t/auTt/xv« wavra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moEcharum,

Sil«irrifit paru uiriles amici in fcribendo delitias.Eiuf/ dem /xujoêjs'x»? cindnnos iocis exagitare confueuit, uoces ac fententias ineptas fœtores appellate confue/ uit.Sermonem amabat purum amp;nbsp;elegantem,qui fenz tentiam quàm apertiflîme declararet.Nec Tiberio pe percitjinterdum recoditas SC exoletas uoces aucupanz ti.M. Antonium increpabat uelut ea fcribentem quæ homines rairentur potius quàm intelligant. Quin K Agrippinæ ncptis ingenium collaudans hoc adrjcit, Sed opus eft dare te operam,ne molefte loquaris,

Potitus Alexandria multis uitam donarat, in graz tiam Atq philofophi,Softratu tarnen promptiftimæ Extortrf quidem linguæ uitu, fed qui Cæfari difplicerct, quod «fflw temere Academicus haben uenetreiecit.At isfqualiz dus

-ocr page 367-

apophth. lib. iiir 541 dus promifla^ cana barba cœpit An'um quocunque ireti'nfequi uerficulum ilium in ore Habens, '«■(Xfo» tfotpoi/e ffta'i’Sifiptaii à^if} ^oipot, Hac arte coegit cæfarem ignofcere».

Quum iam quadragefîmum excefliHet annu, age? 2« ret(^ in Galliajelatum eft ad illum,L.Cinnam ado/ lefcentem nobilem ac Pompeq nepotem infîdias illi ftruere.Diótum eft ubi, quando,amp; quomodo aggrez di uellent.Decreueratenim facrifi'cantem interficere. Didlabatur profcriptionis fententia, fed Äugufto in/ terim uarias çdente uoces,ingrefla Liuia uxor, Fac,in quit,quod medici folent, qui ubi uiicata remédia non procedüutentant cotraria. leueritate nihil adhuc pro? fecifti.Ignofce. Cinna deprehefus uitæ tuæ nocere no dementer poteftjfamæ tuç prodeflfe poteft.Protinus iuflît accer fi Cinnam folum ad colloquium^uenientiakeram caz thedram poni iuflit.Hoc, inquit, Cinna primum abs te peto, ne me loquentem interpelles : dabitur tibi loz * quendi tempus. Hic commemoratis pluribus in Cinz nam beneficijs, quod feruaftet repertum in caftris ho ftium,quod patrimonium omnecoceffiftet, quod inz fuper ornaftet facerdotio,rogauit quare putaritipfum occidendum : perturbato Cinna fic finqt obiurgatioz nem.Vitam tibi Cinna iterum do,prius hoftûnûc inz Gdiatori ac parricidæ. Ex hodierno die inter nos inciz piat araicitiagt;contendamusHtrum ego meliorc fide ui

tam

-ocr page 368-

54-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;avgvstï

tam tibi dedenra,an tu mihi debeas.EtcohfuIatu ob/ tulit.Vis exitum'» Cinnam habuit perpetuo amicifïi/ mum, folus illi fuit hæres. Nullis amplius infîdijs ab ullo petitus eft.

Auguftus nulli ferè ad conuiuium uocanti negate ciuiliter folitus eft. Exceptus igitur à quoda cœna perparca ac penèquotidiana.quu à conuiuatore dimitteretur.hoc illi tantum infufurrauit,Nó putabam me tibi tam fa/ miliarem. Alius tam ieiunum apparatu contumeliam fuiflet interpretatus,ille etiam pudori confuluit inuita torisjfamiliaritati tribuens,id^ in aurem,ne cçteri pu tarent exprobratam pariîmoniam. Quid hac comita te amabilius in tanto monarcba,qualera nunc uix tri/ ginta reges æquentC”

iS Purpuram Tyriam empturus de obfcuritate quere batur : quuéç uenditor diceret, Erige altius Si fufpice. Ergo ne inquit, ut me populus Romanus dicat bene cultum,in folario ambulaturus fumC

i9 Habebat Auguftus nomenclatorcm obliuiofum, oiliuiofuf quutn hoc genus hominum oportcat in primis ualere «owcncktor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jg ad forum iturus rogat Cæfarem, nuquid

co mandaret.Accipejnquit.commendatitias, nam il/ lie neminem nofti. Atqui hoc eft proprium nomen/ clatorum raunus,omnium nomina, cognomina.titu/ losq^ dignitatu tenere, quo heris quum opus eft fug'

, Vnde illis etiara nomen eft inditum » è Gra:/

CQ

-ocr page 369-

APOPHTH. LIB. ïiir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;545

co Latinoqûe conflatum.

Auguftus etiamnum adolefcens lepide tetigit Vari jo nium:fîquidem is podagrç obnoxi'us,uideri (ludebat difcuffiflc uitium,ac iara mille paflus ambulare fegio riabatur. Non miror inquit Cæfar.dies aliquâto funt longiores; fignifîcans ilium nihilo magis liberum efle à podagra, fed dies efle longiores faólos.

Equité Romano quodam defunólo compertu eft 51 ilium tantum habuifle æris alieni, ut fumma ducêties Cukitra mille nummûm excederet, idc^ du uiueret celauerat, Quum igitur res illius auôtioni fubrjccrentur, ut ex pe cunia creditoribus fan's fieret, Auguftusiuflitfibi emi culcitram illius cubicularem: ac mirantibus hoc præce ptum,habenda eft,inquit, ad fomnum mihi cocilian/ dum ilia culcitra, in qua ille tâto ære alieno obftriôtus fomnum capere potuic. Nam Auguftus ob ingentes curas,fæpe maxima noólis parte ducebat infomnem.

Quodam die forte uenit in ædes in quibus habita? 5z rat Cato Vticcnfis.Hic quu Strabo quo Cæfari adu/ Grduitet laretur, Catonis peruicaciam accufareuquod fibi ma/ nus adferrc quam lulium uidorem agnofcere maluif/ fet,Quifquis inquit Auguftus, præfentem reipub.fta? tum mutari non uult,is 8^ ciuis uir bonus eft. Vnica dicfto ÔC Catonis memoriam tutatus eft, amp;nbsp;fibi confu luit deterrens ne quis in pofteru affeótaret res nouas»^

Qucmadmodum Auguftus gaudebat iocis liberali; jj bus

-ocr page 370-

J44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÀVGvsTI

bus in alios lucicre, ita in fe iadtos aut retortos inter/ locus (ft prin/ dam liberius,patientiflime tulit * Adolefcens quidam opé rrtûrfw prouincialis Româ ucnerat.oris fimilitudine tam mi/ rificc referens Auguftum,ut in fe populi totius oculos couercerct.Cæfar hoc audito iuflfit ad fe perduci, euq^ contcmplatus,hunc in raodu percontatus eft,Dic mi/ hi adolefcens,fuit ne aliquado mater tua RomæCNe/ gauic ille.ac fentiens iocum, retorfit, adrjciens, fed pa/ ter meus fæpe. Auguftus ludens fufpitionem intende bat in matrem adolefcentis, uelut ab ipfo ftupratam; at adolefcens protinus earn fufpitione retorfit in ma/ trem Cæfaris,aut in fororem. Nâ oris fimilitudo non magis arguebat ilium efle Cæfaris filium quàm fra/ trem aut nepotem.

54 Temporibus triumuiralibus, quum Odlauius, Le/ Litere pidus,0£ Antonius reru potirentur, Auguftus in Pol/ lionem fcripferat Fefcenninos.ludibrq caufa, Tu Pol/ lio,Atcgo,inquIt,taceo.Non eft enim facile in eu fcri/ bcre,qui poteft profcribere, notans Augufti tyranni/ cam potentia, nec ea libertate offenfus eft Auguftus* 5$ Curtius eques Romanus delitrjs diffluens, quum Litere apud Cæfarem cœnaret, macrum turdum fuftulit c patina,eumcp tenens interrogauit Cçfârem.liceret ne mittere: qutimé^ is refpódiftet,quid ni liceatC illc pro/ tinus auem mifit per feneftram, iocu arripiens ex am/ biguitate uerbi, Nam cibus è conuiuio dono mittitur amicis.

-ocr page 371-

AP OP H T H. LIB. IIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J4$'

afnids,quod apud Romanos erat foIenne:Si mittitur quod abqdcur. Nec hoc l'oco Cæfar offenfus eft. Idem æs alienum cm'ufdam fenatoris, que charum j« habebat, non rogatus difloiuerat ac pro eo numera/ rat quadragies mille nummûm. Senator autem ea re cognita, pro gratiarum adione nihil fcripfit Cæfari, quàm,Mihi nihil.Ioco uelut expoftulans etiam.quod cû numeraflet omnibus creditoribus ipfî nihil nume/ fafiTet.Huc iocu moroßoraliqs ingratitudiné fuiflet in terpretatus.Cçfar familiaritatis fiducia deledatuseft. Licinius Cæfaris libcrtus folet patrono nouum ali/ gt;7 quod opus inchoanti magnas coferre pecunias. Que morem fequutus Lidnius nouû opus aggrefluro cen/ des promilit per libellum, in quo poft expreftam pe/ cuniæ fommam, quæ uirgula (uperdudta fignabatur,* fpatium erat uacuum. Hac occaffone Cæfar ufus prio ri fummæ quam ftripferat libertus,alterum centies ad iedt, fua quidem manu fpatio quod uacabat diligen/ ter cxpleto,fed aftèdlata literarum fimilitudine. Itaq; Faceta ex/ duplum accepit pecuniæ,diflimulante liberto, Cæte/ probratio rum ubi Cæfar rurfus nouum opus inchoarct, liber/ * tus hoc fadtij illi leuitcr obiedt.dato tali libello, Con/ fero tibi domine ad noui operis impenfam, quod ui/ dcbitur.Non cxpreflît fummæ modu, ut illi liberum effet fcriberc quantum uellet, quâdoquidem priorem fummam duplicaffet.

X Quum

-ocr page 372-

54^

AVGVSTI •

j8 Quu cenfons munus gereret Auguftus, eques qut/ dam Romanus apud ilium delatuseft, quafi faculta' tes fuas imminuiflet. Ac ille citatus probauit fefe au/ ' Libertas xifle. Mox eidem obieótum eft,quod legibus contra? M»oce„tjlt;e here matrimonium iubentibus non paruiflet.llle do/ cuit fe ex uxore trium liberorum effe patrem. Nee fa/ tis erat equiti,dimitti, Cæfari credulitaté exprobrans addebatjpofthac Cæfarjn honeftos uiros inquirens, honeftrs mandato. Satis aperte pronuncians eos non fuifle uiros bonos, qui manifefto falfa ad ipfum detu/ liflentjobiter Si ipfum criminans, qui uices fuasman/ darct Sycophantis.Et hanc libertatem innocentiæ condonauit Cæfar.

j9 In uilla quadam inquiétas Dodeis agebatinterrutn Lenitatprin/. pente fomnos ipßus noôluæ cantu. Miles aucupij pe/ ritus curauit apprchendêdam noótuam, fpecg ingen/ tis præmi) ad Auguftam perculit : laudato imperator mille nummum dari iuflïc, Ille aufus eft dicere, malo uiuat,auemcç dimißt. Quis non miretur hanc contu/ maciam impunecefTiiTe militie

40 Veteranus quidam quum uocatus in ius periclitare tur,3drjtin publico Cæfarem,rogans utfibi uelletad/ efle, Cæfar è com itatu fuo fcleóluinilicodedit,ei^ liti gatorem commendauit. Hic miles uociferans, at non Gratitucio cCgo Cæfar,périclitante te Aóliaco bello uicarium qug prindpis ßqi,fed pro te ipfe pugnauijfimul^ detexitcicatrices.

Erubuit

-ocr page 373-

APOPHTH» LIB» IIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J47

Embuit Cæfar, atq? ipfe defcendit in aduocationem, ueritus ne non modo fuperbus, uerum etiam ingraz tusuideretur.

Deleólatus inter ccenam fuerat Symphoniacis Tu 41 ronij Flacci mangonis,eosq^ frumeto donarat, quum alios auditos foierec largiter donate numis ♦ Eofdem quum poftea Cæfar inter coenam requireret.Turoni/ us fic excufauit.ad molas,inquit, funt : exprobrans illi frumentarium munus.Et hoc impune tulit quod dixe rat non miles,fed mango,

Quum fublimis ex Adtiaca uidtoria reuerterctur.oc 4.^ curritei inter gratulantes quidam coruum tenens doz dlum hæc uerba fonare.Aue Cæfar uidlor. Hac faluz Lenfws tatione deledlatus Auguftus,auem fex milibus num/ mum emit. Socius opifids ad que nihil ex ea libérait/ täte peruenerat,indicauit Cæfari,illum amp;nbsp;alium habe re coruum,quem ut adferre cogeretur rogauit: allatus uerba quæ didicerat expreflit, Aue uidlor imperator Antoni. Auguftus nihil exafperatus tantum iuflït,ut munus cum focio partiretur.

Salutatus fimiliter à p(jttaco,Sd hue emi iufli't.Idem 45 miratus in pica.öC hanc mercatus eft. Hoc exemplum Solerter tenuem quendam futorem follicitauit.ut coruum infti tueret ad huiufmodi falutationem. Qui quum impen dio exhauriretur.fubinde ad auem no refpondentem dicere foIet,Opera SC impenfa pernt, Tandem peruiz

X I rit

-ocr page 374-

54^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTr

rit afliduitatCjUt coruus fonaret diélatam falutatione, Ea quum Auguftum prçtereuntcm falutaflet,Cæfar, latis i'nquit,iftiufmodi falutatoru habeo dotni. Tum coruus memor óC illorutn uerborum quae toties audi'e rat.fubtcxuit, Opera SC impenfa perr)t. Ad hoe arriz dens Auguftus iuHït auem etni, quanti nullam ad/ hue emerat.

-ocr page 375-

APOPHTH. LIB. HH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J49

îarct. Itac^ poftero die mutato cuku patrcm comple/ Solerter xa eft.Tum Cæfar.qui pn'die dolorem fuum connue rangaudium continere non potuit. Et quanto magis, inquit,ifte cultus decetAugufti filiam ..Turn ilia, Nv mirum hodie me patris oculis ornaui,heri uiri.

Infpeótaculo gladiatorum couerterantin fepopu/ 4« li oculos Liuia ôi Iulia, comitatus diflfimilitudine. Li/ Conutäui^rf uiam cingcbant uiri graues, luliam iuucnes luxuriofi nbsp;nbsp;nbsp;•»oretdo

comicabâtar .Pater luliam admonuit fcripto,uidcret quantum inter duas principes fœminas interefict.Illa refcripfit, Et hi mecum fenes fient. Hoc commode in/ terpretanti lepide, incommode, procaciter didlum ui/ deri poteft..

Eadem mature canos habere cœperat, Subitus au/ 47 tem Cæfaris interuentüs opprefli't comptriccs,filiæ ca nos fublegentes, deprehenfis fupcr ueftes earu canis, quos euulferant.Id diflïmulauit Auguftus, 6^ alqs fer Caluitiutu monibus extrad:o tem pore, tandem induxit ætatis mentionem. Hacoccafionerogauit filiam, utru poft aliquot annos cana efle mallet an calua. Quumq^ ilia refpondÜTet, Ego pater cana efle mallem: quur ergo, inquit.iftæ tecaluam ante tempus ftudent facereCLc/ pido commento coarguitillam mendacq.

Cuidamgrauiamicofuadenti,utfeadexem^lum 48 paterna: frugalitatis componeret,Satis procaciter lu/ lia,ille,inquit,obliuifcitur fe Cxfarem efle, ego memi/

quot;X 5 nbsp;nbsp;nbsp;ni me

-ocr page 376-

550 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTI

niraeCæfarisefle filiatn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

49 Äuguflus duobus pantomini’s intet fe commiflis, ut alternis geftibus certaret.alterum dixit faltatorem, alterum interpeiïatorem,quod ille immodice gefticu/ laretur,alter non gefticulari, fed faltantem interpella/ re utderetur,

50 Tarraconenfibus pro læto oftento nunciantibus, Adubtio re quod in eius ara palma eflet enata. Apparet, inquit, quàm frequenter accendatis. Quod illi dqs tribui uo/ lebantjille tribuit illorum negligentiæ, qui nunquam in ara Cæfaris adolerent incenfum.

5i Idem quum Galli donaflent ei torquem aureu cen turn pondo,ac Dolobella per iocum tentans illu, tan/ ‘ dem hue produceret iocum ut dicerct, Imperator tor/ remind ne/ que me dona,Malo te,inquit,ciuica donare.Feftiuiter g^tio fubmouit poftulatorisimpudcntiam, qui nunquam in bello futfiet, eoc^ magis illi conueniebat corona ci/ uica, quæ ex quernis ilignisc^ frondibus fieri confue/ uit,quemadmodu triumphalisex auro. Quanquam SC caftrenfis SC muralis, Si naualis ex auro fieri folet. Quade re uide A.Gellium Libj.Cap.lt;y.CiuicamaLi tem Auguftus ut honprificentiorem per iocum obtu/ lit. Nâ Suetonius refert eum inter dona militaria ali/ quanto facilius phaleras SC torques, SC quicquid auro argentoq^ conftaret dare folitum quàm uallares ac murales coronas quæ honore præcellerent, Hoc nifî .... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to.

-ocr page 377-

APOPHTH. LIB. nil

fdas/rigèt augüfti locus. Tametfî de materia corona/ rum uariant Gellius amp;nbsp;Suetonius.

Quum urbem Romam multis modis 0^ ornaflet Si 5^ communiflet, atcj etiam in pofterum quod quide in ipfo fuit tutam reddidiffet, non iîne caufa glorians di cere folet, Romam latericiam accepi, marmoream re/ linquo. Nihil principi magnificentius, quam fi ditio/ nem quam accepit reddat ftatu meliore.

' Quum miles quiddam ab ipfo impudenter pete/ 55 ret, ac Martianum uideretaecedetcm quem 0^ ipfum aliquid improbe petiturum fufpicabatur, non magis, inquitfaciam eomilito quod petis, quam quod Mar/ tianus à me petiturus eft.

Lex erat, ut qui patrem occidiftet, culleo infucretur, 54 nec hæc poena furaebatur niß de confefto. Ab huius cle/McKUr pœnæ atrocitate Cæfar ut liberaret manifefti parrici/ drj reum.fic interrogauit, Certe patrem tuum non oc/ cidifti,anfam porrigens infi'ciandi. Tanta erat princi/ pis in iudicando Icnitas.

Dicere folet,nihil minus in perfetftum ducem coue/ 5$ Hire,quam feftinationemactemeritatem, crebrocKiI/ I J ' rL C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/in ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;/ ,z, nbsp;nbsp;, y

lud laccaoat, tüTfu'J'ïfiçaJ'îiiîç , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aMî'vœ/j

H sjotTflXaTxs. Qua de re fatis didtura eft nobis in Chiliadibus. ’

Liuiæ uxori pro quodam Gallo petentûciuitatê ne/ $lt;5 gauit,immunitaté obtulit, dicens fe faciliuspafturum fifco

-ocr page 378-

55* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A VG vs T I

Dignitds uile fifco fuG detrahi, quam honorem duitati’s Romanrc uulgari,nimirumrcipub.dignitatemanteferens pri/ lt;* uatocommodo.

5-! Quum pro condone multos uideret pullatos, iiue CnitMï m legendum arbitroGpalliatos, indignabundus gt;nbsp;En, inquit, Romanos reru dominos gencem^ togatam, Adeo fuadebat prifcos reuocare mores, ut habitum quoq? ueftitumcß doluerit immutatum.

$8 Populo de inopia uini charitatecç querenti dixit, â Friigdlitas gcncro fuo Agrippa, producîîis pluribus aquis fans prouifum ne htirent homines. Fuit autem Agrippa: uigilantiffimum ftudium undicp profpiciedi urbi de aquarum copia. Auguftus autem feuere populum ad aquas à uino reuocauit.

59 nbsp;nbsp;T imagenes hiftoriaru fcriptor, multa petulanter in

Cæfarem,multa in uxorem, multa in totam illius do/ mum dixerat. Cæfar ilium admonuit,ut moderatius lingua uteretur. Cum perfeucraret male loqui, nihil aliud quam domo fuailli interdixit. Timagenesaute libros quos fcripferat adta Cæfaris continentes récita uit ôi combuflït, in odium Cæfaris, quaß return ab il/ Lenitdî lo geftarum memoriam abolere cupiens. Hûc tarnen palàmSi pcrtinadter inimicitiasexcrcentêcû Cçfarc, nemo ciuium Romanorum ab ædibus fuis exclu(ît,in domo Pollionis Aiînq confenuit. Nunquam tarnen Auguftuscum hofpite inimidfui expoftubuit,ni(î s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod

-ocr page 379-

APOPHTH. LIB» Ilir ÎSJ qùod quodatn tempore illi dixit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,

alis beftiâ fiue uiperara. Mox Pollionem parantem excufare fe,intcrpellauit dicens:Fruere mi Pollio.frue/ re. At quum Pollio nondum fecurus dicerct, Si iubes Cæfar, protinus illi intcrdicam domo mea. Atiftud, inquit Auguftus.me faóturum putas.qui uos redege/ rim in gratiam C Fuerat enim antea l imageni iratus Pollio, nee aliam habebat definëdi caufam, niii quod illi Cæfar irafd cœperat. Vtriufe^ malcuoientiam bo ni confuluit principis dementia.

Cœnabat Auguftus apud Atediumfiue Vedium Pollionem. Fregerat quidam c feruulis uas cryftalli/ num,ilico iuflus eft ab Atedio rapi.ôi murenis obqci. Puer ad Cçfaris pedes confugit,nihil aliud petiturus, q Ut aliter perirec. Cæfar motus nouitate crudelitatis, amp;nbsp;pueru dimitti, ôê cryftallina omnia ante fe frâgi iufz s^ettitU a/ fîtjôô his pro puero copied pifeinam. Amicum autem grauiter increpauit : è couiuio rapi homines imperas. Si noui generis pœna lacerari C Si calix tuus fraótus eft,uifcera hominis diftrahenturCTantum ne tibi pla cebis ut ibi aliquem duci iubeas,ubi Cæfar eft C

In cognitione quadam, quum Æmilio Eliano Cor lt;si dubenfi inter cætera crimina illud uel maxime obqce/ retur,quod male loqueretur de Cæfare, conuerfus ad accufatorem,VeIim,inquit,hoc mibi probes, efticiam utElianus fciatme quoqj lingua habere, plura enim

Y uiciftim

-ocr page 380-

554 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVGVSTr

uiciflîm de eo loquar. Hi's minis contentus, nihil poz ftea de illo inquifîuit

tóö’ clt;^igt;.op aya(x05t (jSjjamp;p^’iyovati r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,

O utinarn cœlebs uixiftem,orbusq^ periftem.

Nec aliter illos appellabat, nbsp;nbsp;tres uomicas feu tria

carcinomata fua. Suorû enim mortem leuius ferebat quàm dedecora.Quin amp;nbsp;teftamento cauit, ne fi quid accidiftet luliæ fîliæ nepti, fepulchro fuo inferrcnt: es nbsp;nbsp;Indigne ferebat aliquid de fe componi, nifi ferio ÔJ

Mdiejîds àpræftantiftïmis,admonebatcpprætoresnepateren ttominis tuf nomen fuum commiftionibus mimorum authiz ftrionum obfolefierLhac quidem in parte Alexandru magnum referens. Decet ubiq? principis autoritatem fartam teeftam præftare.

Infulam quandam Capreis uicinam in quam è co/

mitatu

-ocr page 381-

APOPHTH. LIB. IIII

5^5 mitatu Cæfaris feccdere folent,qui cupercnt ociarufb/ odunt litus eft xc'n^oiyQTro'Xifj appcllare» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enttn fo/

nat ncgociorum uacuitatem.

Quutn fcntirct immi'ncrc mortem, admiflbs ami/ e-t ZQS pcrcontabatur, ccquid ipGs uideretur mimum ui/ tæ fat comode tranfcgifle,fcntiês de fabula üitæ pera Zla.ôJ adiccir carmen peractis comœdqs accini folitu, '/on K^óf/J^'S^’jró.vnz h^7/j /xîTaX'^jaç KTUTritcfan,

C.IVLIVSCAESAR

C.IuHus Cçfar quum Syllam fugeret etiamnu ado i lefcens, incidit in piratas cilices,ac primum ubi pro re/ demptionefummaquam ab eo pcterentpronuntiaf/ fent, deriiit prædones, uclut ignaros, quern cepiflent, fetÇ duplum daturum pollicitus eft. Deinde quu af/ m^oktex^ feruarctur donee adferretur pecunia, imperauit illis ut filerent, nec fibi dormienti obftreperent. Eifdem ora/ liones SC carmina quæ fcribebat recitare folet, quæ cu illi non fatis probarent, ftupidos ac barbaros appella bat, cumcp rifu minitabatur fe illos aefturu in crucem» quod SC perfecit.Apportatis enim pecunijs quas pira tæ pro redemptione paefti fuerant dimiftus, cotraeftis ex Afia uin s ac nauibus, comprehendit eofdem præz dones,ac fufpcndit,fed prius iugulatos,ne feueritas ca reret dementia. An non hie ftatim agnofeis indolem Alcxandri magni,cui nihil mediocre fan's efte poftetC

Quum Romæ Maximi pontificis dignitatem am/ z

Y X biret

-ocr page 382-

5$lt;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C ♦ IV L I I G A E s A R IS

TiJùcidfui biret,coffipetitore Q.CatuIo,primæapud Romanos dignitatis ac potêtiæ uiro, matri ipfum ad fores dedu centiHodie,inquit, ô mater, aut pontifîcem maximû habcbis filium,autexulem,Excelfa indoles, omnis^ rcpulfæ impatiens»

5 Pompeiam uxorem , quod Gniftra fama laboraret, ciuilitas quafi cum Clodio rem habuiflèt,repudiauit quidem, Cætcrum quum Clodius hoc nomine reus peragerez tur.Cæfar citatus teftis, nihil raali de uxore dixit. At quum accufatordiceret,Quur igitur cum ilia feciftidiz uortiumC quoniam oportet, inquit, Cæfaris uxorem etiam àcalumnia puram efle.Præter argutiam refpôz fi laudari poteft Si ciuilitas, quod repudiate coniugis. famæpepercit.

Quum Alexandri magni res eeftas legeret, non tcz nuit lachrymas:atqj ad amicos,Hoc,inquit,çtatis qua nunc fum, Alexander deuicit Darium : mihi uero ad hune ufq^ diem nihil præclari facinorisgeftu eft.Suez tonius tradit id accidilfe quu prætor iure dicundo con uentus obicns,3pud Gades in templo Herculis uidifz fet Alexâdri magni ftatuam, Vtinam hoc ingenium ad moderati potius quàm ad maximi pnheipis æma lationem properaflet.

5 Quum in alpibus oppidulum qûoddani frigidum amteis, an illic etiam eflent feditiones,contentiones^ de principatu gt;nbsp;fubftitit, ac fecum

-ocr page 383-

APOPHTH. LIB. ÏÏII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;557

fecum aliquandiu cogitauit:mox, malletn, inquit,hic primus efle,quam Romç fecundus.Hoc nimirutn eft quod à Lucano poëta fcriptum eft, nee Cæfarem po/ tuifle pati priorem.nec Pompeiu potuifle ferre parem Facinora quæ quonfâ periculo obnoxia funt ói ma/ « gna,gerenda efle dicebanat de his non cofukandum, quod ad hæc perfîcienda plurimum habeat momenti celeritas, Expenfio uero periculi reuocat hominem ab audaeia.

Cum ex Gallia prouinciaaduerfus Pompeium ten derer,Rubiconeamne tranfmiflb.dixit: Omnis iaóta fit aleaifignificas fe de fumma reru uelle periclitari. Is enim Huuius Galliam ab Italia dirim it.

Quum Pompeius relidta Roma perfugiflet ad ma s re, Metellus ærario præfeëtus, Cæfari uolenti illinc petunias tollere,obfticit,ôi ærarium claufit. At Cæfar miW poten/ illi mortem minatus eft. Ea uox quum Metellum red didiftet attonitum, hoc inquit ô adolefcens,diótu mi/ hi difficilius fuit quam faólu. Sétiens fe uel nutu pof/ fe quem uellet occidere, quum fecum duceretarmatas cohortes.

Durachrj expetftabat ut illuccBrundufio milites 9 mitterentunid quum tardius fîeret,clàm omnibus co/ feenfa feapha exigua, tentauit tranfmittere pelagus: quumnauigium undis obrueretur, gubernatori iam Animus im/ animnm defpondenti,quis eftet aperuit,dicens:Con/ perterritus Y î fide

-ocr page 384-

55lt;?. ïVtri C A ES A RI S

fide fortün^E gt;nbsp;fci'as^ te Cæfarem ueherc, Tanta crat ànimi præfl:antia,qua(îfortunam acdeos in manu ha betet. Ac tum quidem tempeflate ingrauefcente ueti'/ tus eft quod inftituerat peragere. Milites autê ubi te/ fciuere faCtujCocurfum fecerût ad Cçfarem.grauitercç ferebant fi alias expeClaret copias, uelut ipfis diffifus, 10 Cæterum commifla pugna Pompeius uicit, fed ui/ vtJKtiSorû'cfi^onam non eft per-fequutus ,'Uerum fefereccpit ad cxercitum.Tum Cæfar ,Hodic, inquit, penes hoftes crat uictoria,at no habet duccm qui uidtoria iciat utû Il Qeium Pompeius inftruCtam aciem apud Pharfa/ HoWMoxw Iuminibiconfifl:ere,ôihoftem operiri iuitifiet, Cæfar dixit ilium errafle,qui uim, impetum, ac diuinu affla/ turn animorum ad incurfionem paratorum mora rez laxalfet. Adeo Cæfari non modo ccrtamen cratcum Pompcio de fortuna belli,ueru etiâdebcllâdi peritia. li Quum Pharnacem primo congreffu uiciffet, amiz ceteritdscon cis fcripfit, Vcni, uidi gt;nbsp;uici, fummam rei geftæcelen'z ficiendi indicans.

15 Pofteaquàm milites qui Scipione in Africa fequcz bantur fugi(fent,8i Cato uidtus,fibi necem uticæ conz fcilfet.Inuideo inquit Cçfar,ô Cato tibi morte iftam, Glorilt;elt;tmor quando tu mihi falutem tuam inuidifti. Cæfar exiftiz raabat fibi fummæ gloriæ futurum,fi uir tâtus, quum bello uiôlus effet ipfi uitam dcberet. At Cato maluit honeflam mortem, quàm oppreffa publica libertatc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuiquam

-ocr page 385-

AP op HT H» LIB. Ilfï

cuiquam feruire.Proi'nde mords illius glorîam Cæfar inuidebat Catoni,quod is Cæfarijeruad Catonis lau dem inuidiflet.

Nonnulli quoniam fufpeólos habebacAntonium i4 ac Dolobellam^monebant ut ab illis fibi caueret. At il le non iftos,inquit,metuo gt;nbsp;rubicundos Si obefos, fed * graciles illos ac pallidos, oftéfis Bruto ô: Caffio. Neç fefellitillum fufpicio,ab illis enim occifus eft.

Quum inter cœnandum ortus effet fermo,quod ge if nus mords effet optimum, incontanter refpondit, inz opinatumjôi quod optimum iudicauitjpfî contigit.

In prælio quodam, Martiæ legionis aquiliferu iam ’«s ad fugam conucrfum, faucibus apprehenfum in con/ trariam retraxit partem, dextracp ad hoftem portez ôta,quorfum, inquit,tu abisC Illic funtcum quibus di/ micamus. Acmanibusquidem unum militem corre/ xit, uoce tam acri, legionum omnium trepidationem difcufifitjuincic^ paratas uincere docuit.

Idem pofteaquàm Publius Mimus in feena fupc/ ly raffet omnes Si in bis Laberium, ita pronunciauit, faz uente tibi Cæfare uiôlus es Laberi à Syro. Publius ^nim conditione feruus, natione Syrus erat. Longe à tergo rclinquitur.qui fauente iudice fuperatur.

Cæfar quum Romæ uideret peregrinos quofdam i8 locupletcs, canum ac (îmiarum catulos in gremio cir/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfo

cumferentes, eos^^ habere in delitijs, percontatus eft

num

-ocr page 386-

56d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c, IVLIT c'AESARIS

num apud ilbs fœminæ pareret liberos:Senti’ens nul loscatuloselTe iucundiorcs infantibus.Refert Plutarz chus in uita Periclis : tamecfi non indicat cuius Cæfaz ris hoc did:um fit.Sufpicor effe Augufti.

19 Quum milites fuos uideret expeótatione hoftium Attddcinex perterritos,pro concione dixinScitote pauciflimis his pfncKlo Jiebus regem adfuturum cu x legionibus, equitum XXX, Icuis armaturæ cm, elephatis ccc. Pro inde definant quidam quærere ultra, aut opinari, mi/ hic^ qui compertum habeam credant,aut quidem ue tuftiiÏima naui impofitos.quocucç uento,in quafcuqj terras iubebo auehi.Noua ratio terrorem excutiendi, non inficiando minuendoue, fed amplifîcando terro/ ris materiam, ut certi de graui pcriculo fumerent ani/ mos tanto pcriculo dignos.

lo Proferentibus in medium quod Sylla diólaturam Poteflas depofuiifet,quu Cæfar perpetuam gereret, quod mi/ dWiuu nimum aberat à tyrannide, refpondit Syllam nefcifle literas.eocç diólaturam depofuiffe.Dicflant gramma tici difcipulis,quum præeunt aut recitant fcribêdaihuc alludens dixit ilium nefcifle literas,

tl Quum triumphans fubfellia tribunitia præteriret, HoMoïue/ Pontius Aquila no aflurrexitunus omnium: id adeo gdfw indigne tulit, ut proclamarit, Répété ergo Aquila à me rem pub, thbunus : nee deinde per continuos ali/ quot dies cuifluam quicquâ pollicitus eft, nifi fub hac exceptione

-ocr page 387-

APOPHTH. LIB. nil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^1

exceptione,ß tarnen per Pontium Aquilam Iicuerit.

Populo per adulatione regem ipfum falutanti,Cæ/ ‘i-'l far,inqu{c,fum,non rex.Maluitpriuatu nomen,quàm regium inuidiæ obnoxi'um.

Quidam c turba ftatuæ Cæfariscoronam lauream impofuerat,candidafafciaprçligatam:atquum tribu cauflt;(tiff ni detrada fafcia hominem in uincula duci iuffiffént, Cæfar grauiter increpitos eos poteftate priuauir.id^ ne regnu àffcdare uideretur, caufatus eft, per illos Q/ bi recufandi gloriam fuiffe ademptam.

V Quoniam Cæfar multos exteros in fenatum allege x4. rat,libellus propofitus eft : Bonum facftum, fî quis fez scomm^ natori nouo curiam móftrare delit. Signifîcabat quifz quis is fuit, peregrinos illos ne uiam quidê ad curiam nofle.nifi commonftraretur.

QuidamBruti ftatuæ fubfcripßt,utinam uiucres, 15 qd opera Bruti Tarquinius rexurbe depulfus effet: TyrMuit Cæfaris ftatuæ fubfcripferant hos ucrßculos, Brutus quia reges eiecit conful primus faótus eft. Hic quia confules eiecit,rex poftremus fatftus eft, Quum undique uiderentur immincre iniîdiæ, atqj ilt;s admoneretur ut fîbi caueret,refpondit fatius fubire fe v«w dnxu mel quàm temper cauere. Significanseum no uiuere, qui uiuitin perpetuo mortis metu.

C.Cæfarpoftattritos Tigurinosad urbemqûanz 17 dam fociorum proficifcens, quum audiffet Heluetios

Z in

-ocr page 388-

Jßx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C. IVLIT C AES ARIS

in itinere occurrere,in locun quendam munitum fe rc ccpic.Ibi congrcgatis copqsu'nftruótac^ acie.cquus il/ lius cui folet infidcre adduólus eft.Hoc inqutt,poft ui dtoriä utar in peifequendis hoftibus,6C pedes aggrcG fus eft Heluctios.

18 Cæfare iam palam muka ui prætercp leges agente, Se«c(?îw Conßdius admodum natu grandis, libère dixit, idco animo[lt;t ^onconuenire fenatores,quodilliusarmatimerent Huic quum Cæfar dixiftet,Quin igitur tu code metu domi te tontines C Me inquit Conßdius,feneôlus ia/ trepidum facit. Quum enim uitæpauxillum luperßt, non eft quurmagnopere ßm follicitus.

C.Cæfar Pomponio militi uulnus oftentâti ore ex/ ceptum in feditione Sulpitiana, quod fe paflum pro Cæfare pugnâtem gloriabatur. Ne unquam fugiens refpexeris inquit. Taie quiddam Macrobius afteribit Augufto Cæfari.

JO Idem quum teftis ad exaggerandam iniuriam dice ret fœmina fua à reo ferro petita. Quid enim faceret, inquit,quu tu galeam K loricam haberesCNon igno/ rabat quurillam partem potiftîmu uulnerare üoluif/ fet.fed hoc diftîmulato, iocari raaluit. Galea Si, lorica omnia tegit præter fœmina.

jr Idem Metello obßftenti ne petunias ex ærario toi/ Arwrf nefciut Ieret,ac leges id fieri uctantes proferenti, no idem,in/ , quitiarmorum ac legum tempus eft.Quod fi hæc pa/

ti non

-ocr page 389-

APOPHTH. LIB. Ilir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÓJ-

tl nó potes, nuc quidcm hinc abfcede,ac pofteaquam pcraótis fœdenbus arma dcpofuerimus, tunc ß uide/ tur.ôi plebis patronum age.

Idem di'cere folitus eft, ßbi idem efte confilium ad/ uerfus hoftem, quod plerifc^ medicis contra morbos Fatneuincere corjporu,fame potius q ferro fuperâdi.Hi'c mos ôi ho/ die rnanct apud Italos, aduerfus omne morbi genus indicunt inediâ.Huic fimile cft,qd di'cere folet Domi/ dus Corbulojhofte dolabra,id eft, fenfim efte uincen du.Securis ftatim incidit,dolabra paulatim ideefficit.

Conflauit Cæfari magna inuidiam, quod quidam 55 ex his quos Roma miferat,ftans in fenatu, fimul atqj vis pro ture cognouit Cæfari fenatum non dare prorogationem, manu capulum percutiens, at hie, inquit, dabit, uim ceipublicæ minitans.

Sylla præturam adeptus comminatus eft Cæfari, 54 fe fua in ilium poteftate ufurum.Iure, inquit Cæfar ri Foteftas dens,tuam poteftatem appcllas,quam tuo ære mcrca tus es, notans Syllam quod cum magiftratum largi/ donibus fibi paraftet.

M.Tullius lib.de Ofti'erjs tertio fcribit Cæfaré hos 5?

uerfus ex Euripidis phceniftis fem per habuifte in ore, I'Mpf««« ne piettttis iu

ni^iso/i xJ'ikSjj, t oczS^oc i tMtfiCep Hos ipfe ucrtit hoe paólo, Nana fi uiolandum eft ius,regnandi gratia

:gt; uiolandutn

-ocr page 390-

564

POMPEII

Violandum cfl,alqs rebus pietatem colas.

5« Quum fricam petens, in egreflu nauis prolapfus effet,omen ßniftrumuertitin melius, dicens;Tcnco te* Africa.Frontious id fadum putat in confeenfu nauis, eumep dixiffe,Teneo te terra mater.Huc opinor allu/ dens,quod cum quoda fomnio perturbatus effet,quo fibi uifus eft conftuprare matrem, coniedtores inter/ pretati funt portendi totius orbis imperium.

PO MP EI vs MA GN VS

I Cn.Pompeius cognomento magnus,ta charus fuit indoles populo Romano,quàm pater fuerat inuifus. Is etiam^ nytn adolefcens, totum fe Syllanæ faeftioni addixit: cum^ nec magiftratus effet,nec fenator.magnum ta/ men ex Italia contraxit excrcitum. Hunc quum Sylla ad fe uenireiufliffet,non abfe^ fpolijsinquit.nec incru entas imperatori copias exhibebo . Nec prius ad illu uenit, quàm multis confliólibus Hoftium duces fupe/ raffet.Iam turn egregq principis.K ad res magnas na ti fpecimeh dedit.Noluitadducere numerum,fed mi/ litem uirtutefpecftatum.

* lam uero creatus Imperator, quum à Sylla miffus effet in Siciliam,non ftrennuum modo,ueru etiam iu ««0x7 ducem agere ccepit. Quum enim audiffet mili/ tes in profeeftionibus ab itinere defletftentes, uim fa/ cere ac rapercjtemere palantes ac circucuriîtantes fup/ plicio affecit : quos uero præmiiîffet ipfe, horum gla/ dqs

-ocr page 391-

APOPHTH. LIB. IIÏI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36^

Jîjs anuli ßgnum impreflït, ne quem in ufa læHerent.

Mamertinos quod hoftiu partiBus adhçfiflent uni 5 uerfos interficere ftatuerat. At StBenius cius duitatisgt; Awor pdtrix princeps Pompcium adqt Bis uerBis.Non æquum fa i cis Pompcq,qui propter unumnoxium multos innoz xios occidcre pares. Atqui ego ipfe fum ille,qui ôi ami cis pcrfuafi » SC inimicos coegi, Marianas fcqui partes.

Hie Pompeius uiri fortem animum admiratus, dixit fe ignofeere Mamertinis, à tali perfualis uiro, qui paz triam fuæ ipiîus uitæ antetulerit: iîmul SC ciuitatem SC StBeniu liberauit.In Sthenio Babes exemplu, quem animum erga rempub. oporteat gerere principem, fi periculû incidat: in Pompeio placabilitatis documenz turn,qui pietati maluerit habere honorem, quàm inz dulgereiræ.

Quum in Libyam aduerlus Domitium tranfifiet, eumlt;^ ingenti prælio fuperaflet, militibus ipfum imz nonos peratoris titulo cófalutantibus, negauit fc eum honoz rem admiflurum, quoad hoftium uallum ftaret erez élum.Hoc audito milites, licet ingés oBftaret pluuia, impetu fado Boftium cadra adortûexpugnarût. R^z eufauit honorem nondum fàdis emeritum.

Ab ea uidoria reuerfum, Sylla quum alqs honoriz 5 bus excepit, turn magni cognomen iplè primus illi de Sol orient tulit. At quum Pompeius his non contentus ucllcc ttiumphum agere,non pafius eft Sylla, co quod nóz

; dum

-ocr page 392-

5^4

POMPEII

dura effet or Jinis fcnatonj.Cæterum quu PorapeiuS ijs qui aderant dixiffecjgnorare Syïlara,quod plures adorarent folem orientera quàm occidenté, Sylla ex/ clamauit,triumphet,Horruit iuuenis animó. Si indies crefcentem gloriara.nec dubitauit illi cedere, quem ui/ debat neraini cedere poffe.

« Interim Seruilius uir inter optimates clarus indi/ gnabatur Pompeio cóceffura triuraphum,atcp etiam milites coraplures obïïftebant ne triumphus ageref, non quod inuidercnt Pompeio,fed muncra quædam pofcebant, quafi largitionibiis ab ipßs effet emendus triumphus. Alioqui milites minabâtur fe direpturos pecuniamqux in triumpho ferretur,eocp Seruilius Glauciacß fuadebant,uteam potius inter milites diui’ deret quàm diripi iîneret, Verum ubi Pompcius re/ Aniittofe fpondit.fe citius omiffurum triumphum,quàm militi bus blanditurum, iîraulép laurcatos fafees eis obiecit ut illinc inciperent direptionem. Nue in quit Seruilius ce Porapeie uere magnum uideo dignumép triûpho. Non iudicabat effe fpeciofum triumphum, niiî qui ci tra ambitum citraep îargitiones bcnefaôtis redderetf.

•J nbsp;Romæ mos erat, ut équités qui legitimum tempus

militaffent.equum in forum deducerent, ad duumui/ ros quos cenfores appellant, SC comraemoratis expe/ ditionibus ac ducibus fub quibus meruiffent,pro me/ ritisaut collaudarentur,autuituperarêtur. Itaeç Poro

-ocr page 393-

APOPÖTH. LIÉ. TIIT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jlt;Î7

prias quum cflet confulj'pfe cquutn ad ccnforcs Gai/ rnsr idem lium acLcntulum dcduxit. Quibuscx more percon/ itâtibus,an omnia militaria munia obiflct, omnia, ingt; quit.fub me ipfo imperatore.Signifîcans fe ncgeffiflc xlucem, ut nihilo fccius omnes militis partes gnauiter piæftaret.Idcm imperator bonus, Sô miles ftrcnnu us.qualaude nulla principi maior poteft contingere.

Quum Sertorq literas in Hifpanqs intercepifïet, in 8 quibus erant inelufæ côplurium ducum epiftolæ,Ser/ Ckmenter torium ad nouandas res ftatumq; duitatis immutan/ dum Romam inuitantium, exufîit omnes, ut impro/ Bis daret pœnitcntiæ locum,amp;: in melius mutâdi con/ filia facultatem. Hoc ut inter moderate prudcntcrép •fadla mcrito reccnferetur,ita non uidco quid faciat in/ ter apophthegmata. Quanquam ciufmodi multa re/ periuntur in Plutarchi collcctancis. Si prodidiflet no/ mina,iam metu pœnæ fefe ad uim manifeftam paraf/ fent. Simule^ deferens filentium hoftium literis, do/ cuit quantum fît crimen aliénas rengnare literas, aut quod tibi per literas obßgnatas creditum eft, fub dium efferre.

Phraati Parthorum régi per legatos ab ipfo poftu/ 9 land,ut Euphratem Romanæ ditionisterminûeiïe ucllet,Imô,inquit,inud magis poftulandû, utRoma/ norum fines à Parthorum regno iuftitia dirimat. Si/ gnificans Romanis non efle præfcribendum quoufq?

debeant

-ocr page 394-

'J68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;POMPEII

debcant profsrrc imperium, à quo propagande) non montes aut flumina debeant arcere, fed ibi demû fo/ re fines Romanx ditionis, ubi ius non effet ulterius procedere,

lo Quum Lucius LucuIIus poft obita militiæ munia Ocium titrée fefe uoluptatibus dederet,ac fumptuofe uiueret, Pom peium intérim reprehenderet.quod præter ætatê mul tis negoerjs appeteret impIicari,Magis, inquit.præter ætatem eft fenem delitqs uacare,quàm imperium gez rere.Grauitertaxauitillorum fentenriam t quiputanc fenibus nihil agendum, quum decorum fît rempubli/ cam gubernantem,uel ftantem moruLuxus autem ÔC ocium in iuuenibus ftultitia eft, in fenibus crimen,

£I Ægrotanti Pompeio medicus præfcripferat ut turz Deîitidrum Jis uefcetetut. Cumep hi quibus datu erat negocium coiitemptut negarentinueniri,nonenim erat tempus quo genus hoc auium capi folet, admonuit aliquis, apud Lucul/ lum inueniri poffe ,qui turdos toto anno foleatalerc. Itane inquit Pompeius, niß delitrjs deditus effet Lu/ cullus,nequaquam uiueret PompeiusCContemptoq^ medico, cibis parabilibus ufus eft. O uere mafculum animum, qui ne uitam quidem delitrjs acceptam fer/ re fuftinuit,

*2' Quum ingens rei frumêtariæ Romæ effet penuria, Pompeius titülo quidéannonæ procurator, re autem uera maris terr^e^ dominus declaratus gt;nbsp;in Africam, Sardiniam

-ocr page 395-

APOPHTH. LIB» HIT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$69

Sardintam ac Si'ciliam nauigauit, multacj frutneri ui colIeóla,properabatireRomam:uerum quumingen PatrUuiti titempeftate obortanauclen detrecflarent naui’gacioz nem, ipfe primus nauim ingreflusiuffit ancoras tolli, clamas ut nauigemus urget neceflïtas, ut uiuamus no urget. Sigm'fîcans patriæ pericittantis habendam ra/ tionem potiufquàm priuatæ incoIumitatis.Siquîdem reipub.fubleuandæ cutis immori pulchrum eft,3t pa/ triam in extremo difcrimine noftra ceffatione deferi, turpiffimumeft .Hic monemurnon animalia bruta tantum omiffa libertateuenire in feruitutem, uerum etiam homines indomitos fame domari. Docemur icem,publicæ faluti priuatam incolumïtatem poftha/ bendara efle»

Quum iam dete«5la effet Pompei) cum Cæfare G/15 multas, ac Marcellinus unus ex eorum numéro quos Pompeiuseuexiffe putabatur,àPompeioad Cæfa/ rem tranftuliffet animum, adeo ut no ueritus fît in fe/ natu multa in Pompeium dicere: hune ita compefeuit Pompeius.Non te pudetjnquit, Marcelline,ei male/ dicere.cuius beneficio ex muto faólus es facundus, ex famelico eô produôlus,uc uomitu non teneasCGraui/ ter obiecit ingratitudinê homini, qui hoc ipfum quod habebat,dignitatis,aucoricatis, amp;nbsp;eloquétiç abutebai: in eu,cui debebat acceptu ferre.Nâhocturpiffimu inz gratitudinis genus eft, fed tarnen heu nimiu uulgare»

A a Catoni

-ocr page 396-

■ PöMPEir' .

lt;4 Catoniacerbiusinfec!l;âtiPompeium,quod quura ^iuiMtio jpfg fæpius prædi'xiflet, potentiam Cæfan's indies ere ƒ« urorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^qj^q forepopulari ciuitatis gubernatio

ni,fed potius ad tyranidem tendere,Pompeius ira re/ fponditjTua inquit Cato, magis accedunt ad diuina/ tionem,atmea magis accommoda funtamicitiæ. Sen tiens Catonê incerta loqui, quod nemo poiTit rerum humanarum exitû liquide præfcire : fe uero ea fequu/ turn, quæ turn temporis amicitia quæ fîbi cum Cæfaz re intercedebat, poftulabat. Certum erat quid debe/ batur amico,incertum erat,an amicus ille futurus cfïct inimicus. De amico uero humanius eft bene fperare, quàm diuinare peiora.

1$ De fe libéré profitebatur, quod omnem magiftra/ Moderate [Qtn quem gefferatSi citius effet naeffus quàm ipfe ex peélaffet. Si citius depofuiffetquàm ab alqsexpedta/ turn effet.Quod cito îufcepiffet imperium,uel fortunç fuit,uel præmaturæ uirtutis : quod mature depofuit, animi moderati erat, non ad tyrannidem fpcd;antis, fed ad reipublicæ commodum.

16 Poft prælium in pharfalicis campis habitu,in ptum profugit: quume^ è trircmi defeenfurus effet in îcalmum pifeatorium ab Ægypti rege miffum,cóuer/ fus ad uxorem ac filium,nihil aliud dixit, quàm illud Sophocleum*

05 T/ç Jï -7505 TUjavvo/;

KtlVOVSI

-ocr page 397-

apophth. LIB4 irir J7lt;

KEIVoVs/ (TôÀOg KajU^Aj/ôtjOÇ/JlOÀff. Ide(tgt; Quifquis tyvanni ad teóta profïcifcitur Fit feruus illijiber etfî ueneriu

Præfagiffe uidetur imminens exitium» Vbi defcendez rat in Icapham iótus gladio, femel tantum emiiït fu/ fpirium, 52 obuoluto capite fe præbuit occidendum.

Pópeius impatiens Tullianæ dicacitatis, inter amP 17 cos dicere folet:cupio ad hofles trafeat Cicero, ut nos Mokß4 di/ timeaL Notans illius ingenium, quo dicitur hoftibus fuifle fupplexj'n amicos contumax. Hoe Pompeq di/ ótum ita refert Quintilianus, Tranfî ad Cæfarem 52 metimebis.

Idem rebus infeliciter geftis aduerfus Cæfarem, 82 ad fummam defperationem redaólus, in tentoriu ue/ nit attonito (ïmilis,nec aliam uocem emifit quam bac, ouK ou/j ‘éç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo in caftra : fumptaque uefte

præfenti fortunæ accommoda,clàm profugiu

Compofito Siciliæ tumultu.ac ciuitatibus quæ dele 19 cerant placide receptis, foli Mamertini poftulabant audiri, recitantes leges quafdam ipfis olim àRoma^ nis conceflas.non defînetis,inquit, nobis accinóli gla/ dijs recitare leges C Significans iureagere uolentibus, noneffe opus armis.

Idem quu ex literis fenatus intellexiflet,omnia quæ

Sylla armis obtinueratinipfius poteftatem effetraz Tediit glorilt;e dita populi fufiragtjs centuriatis, percuflo femore diz

XI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa I xit.

-ocr page 398-

572 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PHOCIONIS

xit, Prohnunquam finienda pericula, quanto fatiiir eratobfcurutn nafci, fiamib'cahbus curis nunquam dabitur reccdere.ncc hac exuto inuidia liccre cu uxore ruri uitam degere.Magnam potentia ambit incxper/ tus.odit expcrcus. Sed dcponere tutum non cft,

11 Quibufdam fe uidcrc negantibus quomodo poflèt riJucidfaaax Cæfarisimpctû fuftinerc, hilari uultu uetqit illos hac de re cfTe follicitos. Nam fimulac inquit,folum Italiæ pedc pulfauero, cxiliêc afïatim cqucftres pedeftresc^ copiæ.Præfcns quidé animus,fi Fortuna refpondiflct.

lam fi nondum te ccpit huius conuiuq fatietas. adz demus ÔC ex oratorum numero aliquot eximios.

PHOCION ATHENIENSIS

I Primüm igitur acdpc Phocionem Athenienfem ge • ncre,fcd Lacedæmonium.ôJ morû integritate, amp;nbsp;ora/ tionisbreuiloquétia.Socratem in hoc referebat, quod nunquam uifus eft cuiqua nei^ flere,nelt;ç ridere. Tan ta erat animi conftantia.Huic in concione fcdcnti.qui Ireuilo^uëtia, dam dixit:Videre cogitabundus ô Phocion.reóle in/ quit conicótas.Cogito cnim fi quid queam detrahere his quæ diifturus fum apud Athenienfes.Alrj folliciti funt ut quàm plurima dicant,quo uideantur difertixil/ li diucrfa erat cura,nimirum ut quçad rem facicbant, uerbis quàmpauciftimis compleóterctur.

X Qüum oraculum proditum effet Athenienfibus, in eaciuitatcunum effe uirum,qui cundorum fentcntqs aduer/

-ocr page 399-

APOPHTH. LIB* IIÏI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;575

adùerfaretur.ac popultis uodferans iubcret illq inquj/ ri,Phocionfemetprodidic,dicens:Egofumille,quern '• defignat oraculum.Nam uni nihil placet omniu qu^ Vjlt;igi«iW uulgus uel facit,uel dicit.Quid hic primurn admireris, Pquot;“'“ impauidum ne uirianimum,an clciTienttam,qui non palTus fit fufpitionem ad innocentera aliquem deuolz ui,an fingularem fapientia^ua perfpexit inconditam raultitudinem quoniamaffcdibus agitur,nihilfani: nee agere.neelbqui»

Quodaradie orationem Habens apud Athénien? 5 fem populum,placeb3t omnibus* quumcg uidcret ab omnibus pariter fermonem approbari, conuerfus ad amicos. Quid inquit C Nura maliquippiam dixi imz prudens'T Adeo periuafum habebac,nihil placere uul go,quod à reóto iudicio proficifcitur,

Quu Athenienfesad facrifi'cium quod apparabant 4 ex more peterent à ciuibus ut conferrent aliquid,ac cç teris coferentibus,frcquêter eflet appellatus Phocion, puderet inquit, fi uobis adderê, ÓChuic nihil redderê, oftenfo creditorc. Plericç funtqui putent optime cob Quodfapt-r/ locatura, quod impenditur templis ac facrificijs epu/ ‘‘ß lisùe diuoru: at uirille perfpieax fenfit multo fanótius efle,reddere quibus debeas:quid fenfurus de his, qui fraudata coniuge ac liberis extruunt facrificis flrudtu/ ras regias, amp;nbsp;horum ocio alêdo magnam facultatum partem impenduntC

Ps.it Î Demo/

-ocr page 400-

J74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PHOCrOTTLS

$ Demoftheni rhetori dkenti, Occident te Phoci'on pulebre vet /\thenienfes fi quando coeperiiit infam're,hunc in mo tortaw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refpondit : Me quidem fi infanire occeperint » at

te,fi ad fanam raentem redierint.Demofthenes enim pleraque ad gratiam apud populum loquebatur, ôi. blanda potius quàm falubria.

6 Quum Äriftogiton calumniator iam codemnatus Mdîoîinuife/ in carcere moriturus eflet,rogaretc^ Phocionem ut fe ‘ïucun^ui» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gnentibus ut ad hominem iret: Et

ubi quisjnquitjibentius Ariftogitoni loquatur^Ami corum argumentum argutiflïme torfîc in diuerfum: G gnifîcans fe non ire ut fcelerofo patrocinaretur, fed ut eius mérita calamitate frueretur.

•J Quum Byzantrjs irafcerentur Athenienfes, quod Charetem.qui cum excrcitu in fubfidium fuç ciuitatis mifTus eflet aduerfus Philippu, noluiflent recipere,ac Phocion dixiiTetjOon efle irafcendum focqs diffiden/ tibusXed ducibus quibus fides non haberef'u'pfe dux F/d« in duce eleólus eftiatqj ipfi fidetibus Byzantfjs effccit, ut Phi lippus re infeóla difcederec. Diffidentiam Byzantio/ rum in Charetem ducem reiecit, qui talis erat, ut non uideretur tutum fefe illius fi'dei committere : prüden/ tiæ eft infido diffidere. At Phocioni probatx opinio/ nis uiro,non dubitarunt fefe credere.

g Alexander Macedonura rex centum talenta dono miferat Phocioni. is uero percontatus eft eos qui pe/ cuniam

-ocr page 401-

AP OPHTH. LIB* Ilir

cuniam adferebanuQui’d ita, quum eflent Athénien/ fes permulti, Gbi uni ilia mitteret Alexander : illis re/ fpondentibus, Quoniam unum te iudicat uiru ôi ho/ neftum ÔC bonum.Ergo Gnauinquit, me talem Si ha/ beri ôi efle. Vt feite arreptum ab illis argumentu,tor/ corrupteVtt Gt ad occaGonem recufandi muncris.Iam quis hie no muncrutn admiretur incorrupti peótoris fynceritatem : pauper erat Phocion,nec doni magnitudine quicquam moue batur.Simul autem jndicat illos qui quum remp, ad/ miniftrentjtamen à capiundis muneribus non tempe rant,nec bonos efle uiros,nec tales haberi debere.

Quum Alexander ab AthenienGbus pofeeretGbi 9 triremes exhibcri, ac populus nominatim flagitaret identfäden adeffe Phocionem , ut quid confuleret proferret, fur/ gens inquit,Cófulo igitur, ut aut armis fuperetis cos, autfuperantium amieiGcis.Compendio fuaGtnihil Alexandre negandum,niG conGderent fe iratum poG fe armis opprimere. Quibus G ille uideretur fuperior, non efle prouocandum animofum iuuenem,amp;repul/ fæ impatientiflimum.

Rumor incertoautoreobortus erat de morte Aïe/ w ■ xandri,mox^ rhetores proGlierunt.hortantes.ne con PræeipîtaMo tarentur.fed ilico bellum fufciperêt.Phocion expcifla/ re iuflïtjdonec certius aliqd cognofeere^.Nâ G,inquit, hodie mortuus efl:, amp;nbsp;eras perhendie mortuus eriti Grauiter oratoru praxipitem temeritatem cohercuic

Quum

-ocr page 402-

576 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P HO CIONIS

Quutn Lcofthenes ciuitatem Athenietinum ad bei Ium perpuliflec, magnifias fpebus ad nomen liberta/ tis ac prindpatus eredtam, Phodon illius uerba dice/ bat effe cupreflis fimilia, quæ fublimes quum fint ac Mdsnifia pukhræXrudlum non habent.Nihil potuit dici acco/ promijf^j fed modatius in fermonem fplendide magnificec^ polli/ iM4«M centem,fed i'nfrugiferum : quemadmodum cupreflus arbor fublimi compofitoep in conum uerdee procul ^ijiddä polliceri uidetunat uix ulla fterilior.

II Cæterum quum initia belli cefTiflent felidter.ac ciui tas ob feaindum nundum drjs facrificans grataretur; optjwrf Jccer rogatus Phodon,an hæc ita gefta nollet.Hæc quide, «endrf inquit,gefta uellem, fed ilia décréta. Sendens edâ in/ confulta confilia nonnunqûam féliciter cedere: id quo ties âccidit, gratulandum quidem efle reipub. non ta/ men ideo non Temper utendum opdmis confilqs.For taflis ôi illud fenfit Phocion, non effe protinus fiden/ dum primis fucceffibus, fed totius negotq euentu de/ claraturum.quale foerit ipfius confilium.

15 Quum Macedones irrupiffentin Atdcam, ac mad/ Xilitifoffi' dmailliusdepopularentur,Phodon eduxit iuuenes State florentes: quorum multis ad ipfum concurrent! ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' bus, hortantibuseput colie quodamoccupatoibi col/

locaret exerdtum.O Hercules inquit,quâm multos ui deo duces,militesuero perpaucos: Notans iuuenilem temeritatem,qus dud prsire conaretur,quum militis fit,non

-ocr page 403-

APOPHTH. LIB. ini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;577

fit,non dare confilium.fed ubi res poftulat bonam na uare operam. Attatnen commiflb prxlio uicit, SC Ni/ cionem Macedonem ducem fupcrauit.Atnon muko poft tempore bello dcuióli Athenienfes ab Antipa/ tro accepereprxßdium.

Quum uero Menyllus præGdq dux,Phocioni pccu i4 nias dare uellet, indignatusPhocion dixit, nec ilium Alexandre mcliorem efle » SC caufam deteriorem ob quam nunc accepturus eftet,quum tunc no accepiflet. O nullis muneribus expugnabilem animum.

Antipater dicere folet, quu duos haberet Athenis i? amicos, necç Phocioni unquam perfuafifte ut accipe/ ret,ne(^ Demademdâdo expIeuifle.Hic erat Dema/ des, qui ualebat extcmporali diet tone, quum Demo/ fthenes non nifi de fcripto diccret.

Phocion Antipatro petenti, ut in gratiam fuam fa/ i«? ceret quiddam pugnans cum iuftitia, Non potes, in/ quit Antipater, Phocione ßmul SC amico adulato/ re uti. Amicus obfccundat, quoufi^ patitur æquum SC. honeftu, Nec cnim amicus ab amico quod iniuftum ' eft petcredebet. Adulatorauteadquiduisobfequi^l

Quum populus Athenienfis flagitaret ut Phocion 17 copias in Bœotiam educeret, eamep rem Phocion no fore è rcpub.iudicaret, edixit ut quotquot effent in ci/ uitate ab ephebis ufcp ad fexagenarios fe fequeretur. Hic redamâtibus fenioribus,5C astatem excufantibus,

ß b Nihii

-ocr page 404-

578 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' P HOC TONIS

NihiLi’ncjuit, abfurdi mcoædidto contînetur, quöm ipfe natus annos oóloginta unà cum ipGs dux profez àurus fim.Hac arte temporarium multitudiniscaz ïorem retudit.

i8 Poft Phociom's obi'tum,quum Âthenîenfîum refp; ad gubernationem populärem rcdiffcc Phocion in concione capitis damnatus eft. Atcç huius quidé ami ci cxtcri flcntcs ducebantur, Phocion autem tacitus ibat.Cui ex inimicis quifpiam faôtus obuius,poft coz mîentu uitia in faciem expuit. Turn Phocion ad magiftratus refpicienSjNon hunc,inquit,compefcet aliquis indeco re fe gerentemCVir fanôfiflïmusetiam moriturus puz blicæ difciplinæ curam habebat.De tam atroci contu melia queftus no eft,nec flagitauit uindidtam aduerz fus eum qui præter leges fæuiret in hominem damna turn , tantu cohibcri iuffit exemplum bonis moribus aduerfum, 5i immane facinus non aliud quàm indez centes mores appcllauit.

19 Ex his qui cum Phocione crant morituri, quidâ ia/ Sohtiut» dignans compîorabat fortcm fuam. Quem ita confbz »Borfù latus efl Phocion,Non tibi.inquit, Euippe fiue Thuz dippe fatis eft cum Phocione moriCPhocion non tan tum innocens, uerum etiam præclarc de repub. mertz tus ducebatur ad mortèm. Magnum itaque folatium oportebat efle eu Phocione innocête mori innocenté.

îo Dcni^ quiitn illi poculum cicuta temperatum pot

rigcrctur

-ocr page 405-

APOPHTH. LIB. IIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;379

figcrctur.percontatus eft quifpiam. (Î quid filio uellet dicerc.Nam is aderancgo, inquiwibi fili ÔC praccipio, Si obfecro,ne quid ob huius rei memoria.Athenienfi bus male uelis.Cæteris morientibus præcipuum fola/ tium efle folet fpes uindicIæ.Huic illud curæ fuit,ne fi lius patris iniuftam necem uldfceretur.maluir^ ilium in patriam quam in patrem feruare pietatem,

Nicocii petenti,ut fibi ante Phocionem uenenu hau _ rite liceret,tamet(i durum hoc inquit Phocion,tamen concedendum eft ei cui nihil unquam in uita negaui. Phocion Nicoclem inter amicos fidiflimu unice ada/ tnarat, eocÇ moleftum crat uidere ilium morientem, Eammoleftiam ut uitaret Nicocles, petebat, utipfe prior biberet.Et hac in re commodauit amico.

Quu btbiftent omnes ibluscß Phocion fupereflet, xx confurapto ab alqs ueneno,carnifex negabat fe datuz rum nifi numerarenf duodecim drachmæ: tand eniin uenire cicutæ unciam. Phocion itacç ne per illius con/ tentionem mora fieret morti, accito ad fe cuidam ex amicis,Quandoquidem,inquit,Athenisne mod quiz dem gratis licet, quæfo dato huic precium.

M. TVLLIVS CICERO

Tullius, quum ob Ciceronis cognomen dide/ » rijs incefteretur, ab amicis admonitus ut aliud fibi co/ gnomen afcifceret.refpondit fe Ciceronis nomen illu/ ftriuseffeôlurum,quàm effet Catonum, Catulorum, Bb 2, auc

-ocr page 406-

jSo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CICERONIS

NoW/Wî uir autSeauromtiî.Natn hç familiæ cutn ptimis illuflrcs tute paru nbsp;nbsp;gj-gjyf gpmj Romanos, quum Tullius effet nouus hoz

mo. Cognomen autem ideo patcbat cauillis, quod à Cicere uiliffimo kgumine diótu uideretur. Quafî nez ro nonôi Fabq àFabis,ôC Lentuli â Lente cognomen habuiffe uiderentur.Paru illuffris eft,qui præter ima/ gines Si cognomen nihil habet nobilitatis : pulcherriz mura autem nobilitatisgenus eft, quam fibi quifque proprijs uirtutibus conciliât. NecfefellitM. Tullius: Ciceronis enim nomen hodie decantatius eft quam trecenti Catuli aut Scauri, cfffuis ftemmatis, ftatuis,, imaginibus^

-i- Quum poculum argenteum dijs dicaretprçnomem ciarpro acnomen literis fignauit,fed pro Cicerone,Ciceris fiz Cicerone guram infculpfit » nihil refugiens cauillatorum inter/' pretationem.

j Oratoresqui inter dicendum uociferantur dicebat clarnofus claudis effe fimiles, qui lie ad clamore, ut illiadequos confugerent. Hoe genus homines Si hodie uidere eft, qui quum fentiunt fe caufa inferiores,ad. furiofa iurgia confugiant, ut quoniam rationibus perfuadere non; poffunt,improbitate metu^ extorqueant,.

4 Quum Verres qui filium habebat, paru pudice {logt; ^lferetortïi re ætatisutentem, Ciceronem utparum uirum ac ci/ nædum incefferet conuitijs,{gnoras,inquir,quod libe/ ris intra fores coimiciandum fit, Significans hoe con/ uitium;

-ocr page 407-

APOPHTH. LIB. IIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;581

nitium non in ipfum compEtere,fedin conüidatoris G lium,Parentum auteroeft obiurgare Iiberos,fed intra domefticos parietes,ncceaconuitia funteliminanda. Eliminât autcm,qui alijs impingit, quod ipiius domi committuntliberi.

Metello nepoti obqcienti quod Cicero teiïimonio 5 fuo plures occidiflet, quam patrocinio feruaffet, Plus enim,inquit,mihi fidei eft quàm eloquentiæ. Mira (b-lertia conuitium retorfîtin laudem^Siquidem in tefte fpeótatur fides.in patrono ualeteloquentia,

Rurfum Metello percontanti Ciceronem quisipiïz us effet pater,nimirum ignobilitatem exprobrans,adi salfe retort» i[iam,inqait, percontationem ut reipondere fît diffici Iïus,mater effecit tua, Nâ Metelli mater audiebat pa/ rum pudica. Quin SC ipie Metellüs nratrem relèrcns, leuior erat inconftans, ói affcóbbus ßruiens. Cice/ ro couitium a patre ad matrem tranftuîit. Tum enim incertus eft pater, quum mater non cum uno confue/ tudinem habet,.

Idem Metellus quum Diodoro, quo rhetorices ma 1 giftro fueracufus,defunóto,fepulchro eius coruum la/ pideum impofuiffet,iuftum,inquit Cicero,pra:mium retulit.Na uolare ipfum docuit.no dicere, norans Mc telli leuitatem amp;: inconftantia.Coruus auis eft a/uoutfoç

Vatinium inimicum,6i alioqui fceleratum M. Tul/ « fius audierat obrjffe diem : poft quum audiffet illu ui/'

Bb j

uere,.

-ocr page 408-

5^3

CICERONIS

ucre,male percatinqui'uqui male mcnntus e(l:(ïgni'5/ cans Vatiniu indignu qui dtutius uiucret, omne quiz dem mendaciû malum ,fed hoc mendacium bis erat ' malum.quia bonos uiros in felfum gaudium coniecez rat. Diótum tarne etatambiguum,quod did poterac öi de illo quem mori nolles.

9 Quum orante M. Tullio quidam creditus Äfer gez nere,diceret,non audio,hoc fermone negans fe proba requod dicebatunatqui.inquit Cicero, aurem habes perforatam. Soletenim eagens habere perforatas an res,ut inde fufpenderet anulos ac gemmas, quæ nunc collo digitiscç geftamus. Ea foramina quomodo fiât docet Celfus.

ÏO C.Popilius qui iurifperitus uideri uolebat,quum in Nifcil fare doólus eflèt ac ftupidus, dtatus in controuerfia quaz dam teftis.refpodit le nihil fcire.Tum Cicero, Putas, inquit, fortaffis te de iure interrogari.

Hortenfius orator defenfionis mercedem à Varro Sphinx domi acceperat fphingem argenteam, Is quum M. Tullio obliquius quiddä öiinuolutius loquuto.dixiflet.Non didici foluere ænigmata. Atqui inquit Cicero,Sphinz gern habes domi, Nota eft fabula de moftro Sphinz ge,quæ præmijspropofitis ædebat ænigmata,nô folz uentibus mors eratpræmium.

it Quum Voconium forte obuium haberet cum filiaz bus tribus infigniter deformibus, tacite ad amicos diz

xit

-ocr page 409-

XPOPHTH. LrB»,IIIï xït uerHculum Græcum, ^lOi'SW TO-OT OUH ÏCüVTOS iCSTe^tlJ TtXV«, ld cR» Phœbo baud iïnente bic feminauitliberos.

Defortliitdt exprobratit


Senti'ens ilium inuito Apolline liberis operam dediR (è,(]ue quod Apollo pulcber à poëtis fingitunGue qd oriente foie foetus exiftiment concipi feliciores,

Quum Faufti Syllæ filius,ob alieni magnitudi ij nem fupellcctilcm fuam profcripfîffet,bâc,inquit,pro tocus ex dm/ faiptionem magis approbo quàm paternam. LuGt ambiguo uerbi.Profcribunturres,quæin auëlione ue num exponuntur,ô^ profcribuntur homines,à quouis iugulandi: quo crudeliffimo genere Sylla quàmpluri/ mos dues proferipièrat,

PompeioacCæfare inter(ê diflïdentibus,Cicero 14 quem fûgiam,inquit,fcio;quem fcquar,nefcio:Sentiés t^eutrd ptiff ambos non pro reipublicæ libertate, fed pro principa tu dimicare.

Pompeio uitio dabat.quod ciuitate de(êrta,Tbemi ftoelem potius quàm Pcriclem fuifïet imitatus,quutn illis res nequaquam pares effent,bis effent.Tbemifto clesenim fugitad Perfas,Pericles manGt Atbenis,

Quu ad Pompeium ueniffet, ac ueniffe pœniteret, rogatusubi Pifonem generurareliquiffet, apud tuu, salfe inquit,foceru,Ca:farem deGgnans. Perinde quaG no/ tatus effet Cicero,quod àgenero fuo diGunëtus effet, rctaxaûit ilium qnod ipfe eu (iio (bcero bellu gereret,.

Quum

-ocr page 410-

584

CIC ERO NIS

Jtudium çaufani braturus effet apud centumuiros, iamc^ dies inftaret,Erota leruura manumiferit.eo quod nunciaP fèt cognitione in pofterum diem fuiffe prorogata. Ec hoe

-ocr page 411-

apophth, lib. IIII 5^$ hoc aîicjuis inter apophthcgmata adiccit, quu nô iît, Quum Cicero in Pompeii callra ucniflet » dicenti/ bus,Sero uenifti. Minime, inquit, fcro, nam nihil hic adhuc para« uideo. Allufît ad eos qui fcro ucniunt ad conuiuium.

Quum Pompeius Gallum quendâ quod ad ipfum xj à Cçfare transfugerat ciuitate Romana donaflct.Ho Apcrfut» eoH tninem inquit bellum, qui Gallis ciuitatem promittit alienam,quum noftram nobis non pofiît reddere.

Poft Cæfaris uidloriam interrogatus Cicero, quur 14 in elecftione partium erraffet,præcindlura, inquit, me fefellit,fentiens fe non fperaffe uicftoriâ à molli amp;nbsp;effce minato ftaturâ, Cæfar enim ita toga præcingebatur, ut laciniam trabens mollium in morem incedcret.Vn de Sylla Pompeium admonere^folet, caueret à puero male præcincfto.

Idem apud DamaGppum cœnans, quum conuîua 15 tor mediocre uinum appofuiffet,idcß conuiuis à uetu/ ftate cupiens commendare diceret.Bibite phalernum hoc.quadraginta annorura cft. Bene, inquitjcrt ætaz tem. Hoc modo de homine loqui folcmus, cuius for/ uiribusq? non multum dctrahit ætas. At ridicu/ lum crat uinum ab immodica uetuftarc commendare

Quum Lcotulum gencrum fuum, cxiguæ ftaturæ hominem prælongo gladio uidcrctaccintftum.Quis, inquit, alligauit generum meum gladio Videbatur

C c ’ homo

-ocr page 412-

- C-ICERONIS

5«^ homo gladio alli'gatus non gladius homini. * ‘^1 Quum Qu .fratris cly peatam i maginem in prouinz I» pufillum Q3 quam is rexerat ingentibus lineamentis à capite ufqj ad pedtus ex more,uidiflet, Frater, inquit, meus dimidius, maior eft quam totus, Erat enim Quintus puGlIæ ftaturæ.

iS Quum Tullia Ciceronis filia concitatius incederec ittcelfus quam deceret fœminam, contra Pifo gencr lentius Hccom deceret uirum, ambos eodem dióto taxauit, fiz liæ præfente genero,dicens:ÄmbuIa ut uir.

Ç. InVatiniumquipaucisdiebusconfulfuit,itaiocaz tus eft : Vatinij anno magnum oftentum fuit, quod eo cófule nee bruma.nec uer, nee æftas,nec autumnus fuiftet. Nam his horis annus totus diftinguitur, quaz rum una quæque tres menfes occupât Nefcio an hoc ipfum fit quod aliter refert Pollio in Marino tyranoi, Conful qui fex meridianis horis coful foerat, ioco Ciz ceronis afperfus eft.Confulê habuimus tam feuerum tam^ cenforiu, ut in eius magiftratu nemo pranfus Gt,nemo cœnauerit.nemo dormieritniiî forte uidetuç hoc magis ad Caninium Reuilium pertinere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

50 Rurfus expoftulanti Vatinio, quod Cicero grauaz tus eflet ipfum languentem inuifere. Volebâ, inquit* in tuo confulatu uenire,fed me nox occupauit.Hæc ta • y^tiniusin lio uideri poterat, Nam antea Vatinius Ciceronem ciwowm 21oriantem,qiiodiplumrefpublica fuis humerisrey portaftet.

-ocr page 413-

APO PH TH. LIB 1111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;587’

portaHeC, ita taxarat. Vnde ergo tibi uances Van'/ ces enim non fedentium, fed ftantiuna autambulan/ tin m crura folent occupare,

Cantnius Reuilus uni'co tantu die conful foit : is ro/ ftra quum afcendiflet,p3riter 8! honorem inqt confu/ latus amp;nbsp;peierauit » In quem fertur illud Ciceronis 'Ko/ yo^ita^HTo^ eft Caninius conful,In eundem iecit illud. Hoc confequutus eft Reuilius, ut quæreretur quibus confulibus conful fuerit. Solet enim annorum nume/ rus confulum nominibus defignari.Reuilius autem X conful fuit,necullum habebat annu. Rurfus illud. Viz gilantem habemus confulem, qui toto confulatu fuo fomnum non uidit.

, C.Çæfar multos in fenatum legerateoordineindi/ gnos X in his Laberiu ex equite Romano mimum* Hie quum in (enatu M. Tullium præteriret, fedê quæ rens.Recepiftem inquit Cicero,te niß angufte federe. Simul X illu refpuens, X in nouum fenatum iocatus, cuius numeru Cæfar, fupra quam phas erat auxerat. Nechoc diólerium inultum tulit Laberius, Demiror, inquit,ß fedes angufte,qui foleas duabus federe fellis, Duabuîfedc/ obqciens illi leuitate, quod lubricæ fidei, nuc his nunc illis partibus adhercret.

. Idem quum ab hofpite fuoP.Manlio rogaretur, ut îj decurionatu priuigno ipßus expedirct, affiftente fre/ ohliquut lt;|uentia ciuium dixit, Sijus habebit Pompeius diffi.-

C c X die

-ocr page 414-

5BS

CrCERONIS

eile eft. Cæfaris in Icgendo fenatu notans facilitatem, 54 Ab Androne quodam Laodiceno falutatus, quum aduentus caufam percontatus l'ntellexiflec ilium pro oigt;igt;rejja p3j.j.jæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legatqtu a3 Cæfarem uenifte, græcis

uerbis expreftît publicâ feruitutem, iàp iTnrvXH^,

(' H/xap ‘TTgEcrgsutfo/j, id eft. Si impetras, etiam pro noz bislegatusefto.

?$ Quum M, Lepidus in fenatu dixiftêt, patribus conz scîjemd mule fcriptis,ne dicam circumfcriptis,Ego inquit Cicero.no affeHittttm fggjß’gQ, ô/xô/oTTfoor/), Affedlauit Lepidus fehez ma,uocum fimiliter deßnentiu, quod rhetores omoioz Trfuif/j uocâc.At fatius erat fehema perdere, quàm (èz natum offendere: quanquam in his uerbis non tantu eft oMojo'Trfwï’/j, uerum etiam -TTgotfovoMaff'«» fehema priore iucundius.

5® Quum quidam candidatus, qui coquo pâtre natus locKî fx ƒmt/ credebatur, coram Cicerone fuffragium ab alio petez ret,ego quoeç inquit,tibi fauebo. Ex quo collîgitur.co ce à coco. Si quoc^ coniunôtionem aut eodem, aut fîz millimo fuifle fono.

?7 Quum aceufator Milonis ex argumento temporis ^^’■0 colligens Clodioà Milone ftruôlas inßdias,fubinz de rog3ret,quo tempore occifus effet Clodius.Cicero refpodit, Seroîuoce ancipiti ßgnificans è repub.fuiffe futurum,fî Clodius multo ante fûiffet interfeôlus.

j8 Cicero nunciata morte Vatinq, quum eius rumoris parum

-ocr page 415-

apophth, lib. nil

pamm certus effet autor, interim inquit gt;nbsp;ufura fruar: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mu

Sendens iè temporario gaudio de morte Vatinij frui f oranut» turum, quemadmodu qui pecuniam mutuo accepit, ad tempus ea perinde ac fua fruitur.

M.Celium melius obrjciente criminaquam defen/ dentem,bonam dextram,malam finiftram habere di ■mHjoi’ xit:huc alludens qd in pugna dextra gladiu tenemus, finiftra clypeum.Gladio ferimus,clypeodefendimus.

lubiura Curtiûi,quo iunior uideretur, multa dé an/ 40 nis ætatisfuæ mentientem,ita redarguit,Ergo,inquit, quum una dedamabamus, non erasnatus.

Fabiæ DolobcUæ dicenti fe triginta annos habere, 41 uerum eft inquit * Nam hoc iam uiginti annis audio.

Volebat ilia iunior uideri quàm erat.Itacç Cicero elu fitillam (imulataaffenßone.

Obiurgantibus quod homo fexagenarius puellam 4*’ uirginem duxiffet,Cras,inquit,mulier erit.Iocans hoe probrum mox eluendum. Nam poftridie no poterat obrjci,quod uirginis effet fponfus.

Idem in Curionem femperabætate fumenteora/ tionis exordium ita lu(it,ut dicerct.illum quotidie faci liushabere proŒmium,uideIicetætateindiesmagis ingrauefeente.

Rurfus in Vatinium qui quum pedibus æger effet, 44 uolebat tarnen uideri cómodioris uaictudinis fadlus, Podtigré dicebatep iam fe bina milia paffuum ambu’are, Dies

Cc t eaim

-ocr page 416-

CTCE RONIS’

cnim inquicjongiores funt. Hoc Fabius tribuit Cice/' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roni.Macrobius Augufto.Narraturôihodiequiddâ

non minus facetum.fi modo accederet uetuftatis com mendatio.Miles quidam in conuiuio iadtabat fibi ba liftam eflè quæ iaculum excuteret ad fpatiu nulli ere/ dibile.RecIamantibus conuiuis omnibus, affirmabat famulum fuu id uidifle factum,Acceriito famulo per/ contatus eft ilium,an non ipfe uidiffet quod narraret. Turn famulus,Veru,inquit,narras here, fed turn uen/ to fccundo miferas fagittam,

4$ Cicero audito falib rumore de Vatinq morte, quu In VdHniutn Quinium libertu eius interrogaftet, Redte ne omnia,

atq^ ille refpondiflet reóte,Mortuus eft inquitC Signi ficans non omnia rede habere fi ille uiucret.

4lt;î Idem quum teftis, Sexti Annalis reum legiftet, Ô2 Ai inexpe/ jnftaret identidçp accufator rei Die Maree Tulli d

quid potes de Sexto Annali , protinus recitare cœpit uerfus ex Ennq Sexto Annali Iibro,Qui potes ingen/ tis caufas euoluere belli. Scripiit enim Ennius Anna/ les,Ec accufator dicebatur Sextus Annalis.

47 Rurfus in Aecium hominem callidu ÔC uerfutum» Verfusde/ quum is in caufa quadam fufpedus eflet, fenariu ex

uetuftoquopiam poetatoriît,Nifîqua Vlyftesrate euafit Laertius, Vlyfles uafer naui ÔC charybdim Ô2 \ Seyllam euafit, fie Aecius aftutia fua è iudicq pericu/

lo elapfus erat.

-ocr page 417-

AP OPHTH. LIB', nil

lt; SimîKtef lufît ïnquendCquîquû prias habitus effet 48 ftulriffitnus,poft adeptâhæreditatem primus rogaba tut fentêtiâ.Cuius, inquit,hæreditas qua uocat fapieti riâ.In uerfu pro facilitas mutauit hçreditas.Apud poz . ètam enim uerfus fie habet. Cuius facilitas quâ’uocât fapientiâ.Significauit autê hæreditatê illi pro fapiêtia ‘ contigiffe, Si ob hæreditatê iam habitum fapientem.

Quu mater M.BrutiSeruiliaprcciofumæreparuo 4? fundû abffuliffet à Cæfare, qui bona ciuiu fubrjciebat haftæjita iocatus eft CicerotSi quidê inquit quo raeliz us emptum feiatis,emit hune fundû Seruilia tertia de/ ■duôla.Seruiliæ autê filia dicebatquot; lunia Tertia.eadêc^ Tenu de/ C.Cofidq uxor, lafciuiente diêîatorcjtam in matre^ in filiam.Ex ambiguo iocatus eft Cicero,potuit enim intelligi tertia pars precij detraêta. Deducitur autem uxorautfeortum,

; Idê ænigmate lufit in matrem Pletorq qui fontem 50 aceufabat, dicens earn dum uiueretludum, mortuam salfe magiftros habuiffe : Notans quod dum uiueretinfa/ mes fœminæ commeare folent,poft mortem eius bo/ na uenibant, Sermo uidetur amp;nbsp;abfurdus, amp;nbsp;præpo/ fterus.Nam qui ludos habent ipfi magiftri funt,amp; di fcipulos habent. Magiftri autem dicuntur non folura qui docent,uerum etiam qui regunt.

In nomen Verris iocatus eft, quafi fic didlus effet, quod omnia uerreret, hoc eft nihil reliqui faceret hoz

mo-

-ocr page 418-

CICERONIS

ïoeusex mo furax. Quo gsnerc iocandi quida furem pro Tulz Romwe jjQ'j’olliuni dixit: needefuerunt qui pro Tiberio diz xere Biberium,

5i De C. Cæfare dicere folet quotics huius aftutiatn Ingenium ^ambitionem uideofub humanitatis fpecie latitanz metuo reipub. tyrannum: Rurfusquum comas molliter fluentes, 6C ipfum uno digitofcalpentem cä/ put intueor, uix animum inducere poflum.ut tantum facinus animo concipiat,

55 Idem obqcientibus quod à reo pecunia accepiflet, Menditcmf« magnificas quafdam ædes effetempturus, Fate/ “i“'” bor,inquit,accepiffe me,G emero. Easquu effet merca tus, exprobratibus uanitate,an nefcitis.inqt.boni paz trisfamilias effe -, diflimulare fi qd conftituerit emereC $4 Ciceroni cum Craffo ßmultas erat.Quum igitur al ioc«f ex no/ tercCraffifilrjs nondiffimiiis cuidä nomine Digno, atqj hinc populi fufpitio in Craffi uxorem, quaii cum Digno rem habuiffet, in (enatu præclaram habuiffet oratione,rogatus Cicero,qualis ci uideretur: Dignus, inquit,Craffo,Teóle alludens ad nomen Digni.

5$ nbsp;nbsp;Cicero Munatio reo patrocinatus fijerat, atqiie ille

Elo^MwtM abfolutus.PoftquuMunatius Sabinum Ciceronis utHornocau , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i • i

p amicum rcum peragcrct,iratus Cicero exprobrauitil li beneficium. An tu, inquit, Munari illud iudiciu tua Opera effugifti, an potius mea, qui multum caliginis cribunalibusoffudi^

Quuna

-ocr page 419-

APOPHTH. LIB. Ilir

-'Quutn Marcutn Craflum proroftrislaudanet.ma gno popuïi applaufu, SC eundem poft cx eodcm loco acribus conuicrjs inceftcrec. Quid iaquic Craftus, an non me nuper ex hoe ipfo loco laudafti; Laudaui,in/ quit, fed exercendi gracia argumentum infame dedaz mans.SoIenc enim rhetores tracftarc materias uelut quum laudant Bulyridem, aut febrim quarta/ nam,aut ingratitudinem.

Idem quum Craftusdixiflet, neminem Craflbrum ç? Romæuixiflediutiusannis fexaginta, deinde pœni/ tens eiusfermonis diceret, Quid mihi accidit, ut hoc diceremCM.Tullius feiebas, inquit, Romanos hoc li/ bentcr audituros,K ifta uia uenifti ad rempub.guber nandam.Duo ßgnificans.SC Crafforum nomen inui/ fum efte Romanis.Si ilium non uirtutc/cd biandien/ do proueiftum ad honores.

Crafto dicente, Stoicorum eftè dogma, uirum bo/$8 num efte diuitem. Vide, inquit Cicero, ne magis hoc fentiantïfapientis efte omnia.TedenotansCrafli auaritiam.cui nihil effet fan's.

Craffus in Syria profedurus, malens Cieeronem 59 amicum quam inimicum relinquere.officiofe falutato dixit fe apud ilium uclle ccenare, quem Cicero alacri/ ter exeepit. Poft aliquot dies quidam amicorum egez tunt apud Cieeronem, ut cum Vatinio quoqj rediret in gratia, Nu, inquic, SC Vatinius mecu ccenare uultC

D d Sigay

-ocr page 420-

f94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CÏCERONIS

«o

NorlifS ex/ probrdtu!

Significans illu cœnâ ambire podus qua in amiddam, Rurfus in Vadnium qui fcrophas habebat in cerui cc, quumcaufam quandam ageret, tumidmn.inqm't, habemus oratorcm.

Quu Cæfar ftatuiflèt agros Campanos militibus diuidere,id quum coraplures in cudamolefte ferebat. tum Lucius Gellius, homo extremæ feneóluds, dixit ittfenem boe non futurum fe uiuo.expeótemus, inquit Cicero, non enim poftulat longam diladonem : (ïgnificans ib lum efle mord proximum,

lt;st Adolefcens quidam aceufatus quod pattern placen Teffitm cri/ tg uenenata fuftuliflet,quum ftomachabundus mina retur fe probris laceraturu Ciceronem: hoc,inquit Ci/ cero, malim quam placentam, ancipiti dióto parrieb dium illi obtjeiens.

Lo^MdciWf trocinium adhibueraticumq^ ipfe uellet omnia dicere, nee cuiquâ dicendi loeu daret, ubi iam conßaret illu à Judicibus abfoIuêdû,ferretur(Ç fentétia: Vtere, inquit Tullius,hodie têpore,na eras priuatus erismotans ho miné quod in caufa fuo arbitratu folus egiflèt omnia.

-ocr page 421-

APOPHTH. LXB. IIir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;595

exules, Adraftum appellam't,quod folus locum tuerez tunalludens ad Græci nom inis etymologiam.

L.Cotta cenfore, qui uini auidifli'mus habebatur, eg quum Cicero confulatum pctens fitiflèt, bibifTct^ fez Ccpr tjWw ptus undiq; amicis:Reóte,inquit,timetis,ne cenforem habeam infenfum,quod aquam bibo. Simulauit Cb cero fe credere ob id circumftare frequences amicos, ne cenfor uideret ilium bibentem aqua. Simile enim (imili amicum.

Quum M» Celius qui credebatur à parentibus non e-j liberisnatus,epiftolamapud fenatumclarafirmatp vocalïM uoce redtaflet Ne miremini, inquit Cicero, nam bic unus ex his efl qui proclamarunc : Signißcans ilium EjilTe præconem. Si hoc ufu contigifTe ut effet uocalis. Soient autem ferut uenales uoce prçconis comendarû

Memmio cuidam uituperanti Catonem Vticen/

(èm dicentic^ quod cotas nodles ebrius effet : At illud ex inquit Cicero, non addis,eum totosdies aleamludez re : ciuiliter excufans Catonem qui totu diem reipub» negodjs dabat, noôlurnas aliquot horas fumebat la/ xandoanimoe

C, Cæfari in fenatûenixe defendenti caufam filiæ 69 Nicomedis beneficiaqùe regis in fe commémorant^ Remoue inquit,ifthæc oro, quoniam notum eft quid ille tibi, quid tu illi dederis. locus eft ex ambiguo uer/ scommi ex bi.Nam dac qui confert beneficium,ÔC dat mulier quç «twhgMo

Dd Z fui

-ocr page 422-

DEMOSTHENIS

fui facit copiam.Vnde illud Martialis,.

Vis darc,nec date uis.

Male aiidiebat Cæfar, quod in Bithinia Nicomedi régi fuiifet obfequentior, quam pudicitiæ leges po/ ftulant.

70 M. Callidius Gallum accufauit, M » Tullio defen/ dcntc’.quumc^ accufatot affirm arec fe teftibus, chiroz graphis.quæftionibus probaturu fibiareo ftiiffe pr» paratum uensnum,.(êd interim rem tam atrocem,re/ miffo uultu, languida uoce, nee reliquo geftu parum concitato pronuntiaret.M.Tullius. Tu,inquit,nifï fin gères M.Callidi,(îc ageresCEx adione colligés ilium non exanimo loquû.

DEMOSTHENES ORATOR

1 Pytheas Deraoftheni obiecit, quod ipfîus enthy/ tueerni oîet memata lucernam olerent : iîgnifîcans ilium non nifî de fcripto,dC ad lucernam elucubrata dicere. Quod di dum ita retoriîtDemofthenes.utdiceretnon eodem precio Gbi Si illi conftare lucernam î norans quod ille nodurnis conuiuqs indulgereuplus impendens luxui quàm ipfe ftudio.

i Alijs immodicum eloquentiæ ftudium obrjcienti/ busgt;ita refpondit : eloquentiæ ftudiu declarare horai/ i.hlt;juentia nem populärem, contra negîigere ftudium cloquêtiæ popularis effe eorum,qui dominari populo quærerét,ut qui hoc agerent non ut perfuaderentdicendo/ed ui cogèrent,

DePho/

-ocr page 423-

APOPHTH. LIB» IUI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?7

DePhocione quotics in condone dicflurus afiTur/ s geret,ad amicos proximos dicere folec, rätionu ipfius fecurim furgere. Nam Phocion erat in dicedo breuis, fed acutus.SoIet ante ferc à Demofthenc diflentire,

Populusautem Athenienfiuma Demofthene fla/ gitabatjUt quendam accnfaretjd qunm recufaret, cas Confultor nS pit populus in ilium,ut folet,ùociferari.Tum nos me uiri Athenienfes coniuitorem habetis uel inui ti, calumniatorem autem no habcbicis etiamii uelicis,

Demofthenes unus fuerat ex decem quos Athez nienfes legatos ad Philippum Macedonem miferat, L4ult;les depr^ Itaq; quum Æfchines SC Philocrates, quos præcipue fijerat coplexus Philippus, à legatione reuerfî, quum alrjs multis nominibus prædicarent regem, tum his præcipue,quod effet formofus,facundus, amp;nbsp;ad biben/ dum ftrennuus,Demofthenes ita cauillatus eft.uc di/ ceret in his laudibus nihil effe dignum rege, Nam pri mam effe fœminarum, alteram îophiftarura, tertiam

Demofthenes clypco fuo literis aüreis infcripferat 8tgt;a0H Tvx?» cft, bona Fortuna. Attamen quum ad fxcu/ pugnam uentum effer, ilico proiedlo clypeo aufugit. ldquumilliprobrodaretur,quod cflet,elu/ fît uulgato uerßculo,.

C»KJ «fli ligq -n-aA,;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idcft,

Vir qui fugit,rurfum integrabit prælium,

Dd 3 Quu

-ocr page 424-

1^8' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEÀÎOSTHENÏS

7 Quutn Ale xander paccm hac lege deferret Äthez ci'ues oólo fibi dederent, inter quos erat 0 m US QefnQ0;j2enes:Demoflhencs apologum retulit de lu po, qui legibus pacetn obtulit ouibus, ß canes dede/ rent, Lupi nomine fignans Alexandrum, canum eos qui tum populi rem curabant, ouium plebem Athe/ nienfium. Addidit SC illud, ut mercatores, inquit, exiz guum frumenti in paropfide fpecimen defcrunt, pec hoc ingentes aceruos uendere cupientes:ica uos ß tra/ ditis ciues oólo qui depofcuntur, populum uniuer/ (um traditis»

s Quum ab Areopagitis damnatus,elapfus è carcere Patrie defî/ fugeret, Ô2 haud procul ab urbe, obuios habuifletali/ derium quot diuerfæ faôiionis homines, primum abdere fefè aoluit:fed quum illi nominatim ilium appellantes iu/ berent elTe bono animo, ÔJ uiaticum infuper offer/ rent,grauiter ingemuit, dicens: Quipoffum hanc ur/ bem relinquere, in qua tales habeo inimicos, quales amicos uix in alia fum inuentürus,

9 Inter fugiendum fertur fubinde refpiciens ad arcem Palladiî , ac fublatis manibus dixiffe, O Pallas urz bium domina, quur tribus infauftiffimis beftqs delez populus no/ âsinsgt;ao£taa,dracone,SC populo 2* Nodua quum ßt centiffima auium inaufpicatiffima,tamé Palladi facra eft:quemz admodum SC draconem habet pro geftamine^opiiz lus autem bellua ed multorum capitum, peflimam gratiam

-ocr page 425-

APOPHTH. LIB, nil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;599

gratiam referre foh'ta, optime de fe mentis, ueîut So/ ceatbPhodonhSdjpioai 81 alijs compluribus.

Ad iuuenes quos habebat familiäres dicere folet, lo Sibi gnaro iam quantum inuidiæ, metus, calum/ niæac diferiminis fitexpedandum ad rempublicam accedenti, fi ex duobus alterum fit eligendum, d/ tiusinexitium iturum,quam ad fuggeftumauttri/ bunah

Quura exularet in Arcadia, Pytheasque pro Ma/ w cedonibus dixiflet,ut domum in quam lac uenale im/ in pa/ portatur aliquid habere malifufpicamur.ita ciuita/ tern effe morbidam, ad quam mitteretur Athénien/ fium legatio ; Demofthenes earn fententiam ita re/ torfit, ut lac pro fanitate ægrotantium importatur, ita Athenienfes pro falute ciuitatum adeffe dicens Jd ubi refeiuit populus Athenienfium, protinus ilium ab exilio reuocarunt,

Quum redeunti ab exilio nauis effet miffa, mtilti^ »2-magiftratus ac ciues obuiam iffent, (ublatis in cœlum spontanea tnanibus,dixitfibiinpatriamreditum honorificen/ tiorem contigiffe quàm Alcibiadi,quod ille coadis ci uibus rediffetjipfe perfuafis.

Pofteaquam Demofthenes metu Antipatri pro/ fogiffet in Calauriam infulam , feque in Neptuni tempio contineret, K Archias ex tragœdiarum hi/ ftrione potens illi blandis fermonibus perfuadere co/ naretur.

-ocr page 426-

40® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEAIOSTHENIS

naretur, ut fefe in Antipath fidem committcrct, non modo nihil paffurum mali, uerum etiam amplifTi/ m»s tnuncribus honorandum, In fcena, fnquit, mi/ hi nunquam placuifti hiftrio , nequc nunc perfua/ dcbis orator . At ubi cotnmotus Archias minaretur fe detradïurum ilium è tcmplo.Tandem, inquit, ora/ cula Maccdonica aperuifhgt; nam prius hiflrionum more fimulabas»

»4 Fertur aliquando Corinthum nauigafle Demo/ M4g«ofm/ fthenes illcdtus faraa nobiliflimifcorti Laidis,utó2 ftauoluptat j-pp^ famofo amore potiretur. At quum illa pro noóle

Ripularetur drachmarum dcccm milia,dctcrritus ma gnitudine precq.mutauit fententiam,dicens: ok St-ya/ jójö jutTavoHtfflK, id eft,non emotanti pœnitere: Significansinhoneftæ uoluptatis paratam efle comi tem pœnitcntiam.

IS Celebre eft Pytheæ dicftum, orationcs Demofthe/ nisolere lucernam » quod noólu fcriberet meditate/ turcp quæ didurus effet. In id quum alius quÜpiam qui ob furti fufpitioncm uulgo male audiebat, petu/ lantius inucherctur,Scio,inquit Demofthenes, nos ti bi moleftoseffe,qui nodtu lucernam accendimus.Fu/ tes enim amant tenebras.

Idem aduerfus Demadem clamantcm, Demo/ ffhenes me corrigere uult,Sus Mineruam. At ifta ('inquit Demoffhcnes ) Minerua anno fuperiore ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in adub

-ocr page 427-

apophth. lib. ini 401 in adultcno dcprehcnfa fuit. Adukcn'um obiecit De/ madigt;quum Mineruam poetæ fadancuirgtnem. Idem Athenienfibus nagitantibus utcófuleret,ob/ x*j ftitit dicens, ov crtw7£Ta'y(«.ou,id eß;,non fum coadtus in ordinem. Signifi'cas iè non feruire populi affedtibus, ^ortitey fed fuo arbitratu facere,quod faciendum iudicaflèt

Ancilla quædam depofiti nomine pecuniam acce/ perat à duobus hofpitibus,hac códitione, ut ea utrifz CÇ ßmul redderet. Horum alter poft tempus aïiquod lugubri uefte Si fqualidus focq mortem (ïmulansjdez cepta muliere nummos abftulit. Eo fado fuperuenit alter.SC depofîtum repetere cœpit. Quum mulier an/ calliJc xi3 de laqueo cogitaret, Demofthenes eipatronus adGiit.qui ut in aduocationem ucnit, ßc aggreftus cft petitorem, Mulier, inquit, parata eft depofiti fidem foluere, fed nifi focium adduxeris,id facere no poteft, quoniara ut ipfe prædicas, hæc dida lex eft, ne pccu/ nia altcri fine altero numeretur. Hoc ingenio feruauit miferam.clufitc^ nebulonum cofpirationem.qui hoc egerant,ut eandem pecuniam bis acciperent.

Cuidam percontanti quid effet in eloquentia præ/19 cipuum, refpondit,hypocrifis, hoc eft adio. rogan/ ti quid proximum, refpondit adio. roganti quid ter/ tium, nihil aliud refpondit quàm adio : tantum tri/ buens pronunciationi,ut in ea totum fitum exiftimaz ret. Adio autem muka compleditun uocis modéra/

Ee cionem,

-ocr page 428-

4°^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* CYRI MAIGRIS

tionem,oculorum ui'gorem,uultus habitum,8i totius corporis geftum,

»0 Quutn Athenienles geftirent Harpalo ferre fup/ periasjamc^ in Alexandrum armarentur,dercpente apparuic Philoxenus,quem Alexander maririmis ne Tfwwiwf gocqs præfecerat. Hic qunm populus metn attonitus confilefceret. Quid facerent, inquit Demofthenes, fî folem uideant,qui non poffunt obtueri lucernamClta populo temerarios motus exprobrauit.

Libri quarti Gnis.

LIBER QJ/INTVS

i ci.v IDEM ftatueram aliquot fe/ i ledis, quos fuperioribus libris re/ tuli.effe contentus:(èd quoniâ in/ uitabat arridês undic^ didlorum memorabilium copia,(îmulc^ ue/ niebat in mentem quam auidum modi dcliciarû conuiùam accepiÇ

fem,uifum eft quintum miffum adderc,repetito ordiz ne,quem Plutarchus fcquutus eft.

CYRVS MAIOR

Pcrfæ amant homines adunco nafo, quos Græd grypos appellant,eoscp pulcherrimos cfte putant, eô quod Cyrus.quo non alius regu populo fiiitcharior, eiufmodt

-ocr page 429-

APOPHTH. tIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;405:

ciufmodi fpcctenafum habuerit. Eft autem duplex gryporum genus, unum cui ftatim à fronte nafusin/ lurgtt, quod Ariftoteles putat eHe (ignum impuden/ tis animi.Si ad coruos refernaiteru cui curuatura nafi à fronte feparata eft.frd circa mediu intumcfcitSi ad extremum tendens unci fpeciem prxbct: id Ariftotc/ les putat cfle notam magnanimitatis, Si. ad aquilam pertinere.

Cyrus autem dicebafequi fibi noWêt prodcffejcogi « üt alijs iint ufui,{ignißcans feruili animo natos, fibic^ inutiles,eos imperio adigêdos,ut aliorum commodis inferuiant Vulgus auté putat homines aquilinona/ fojSCad fuum commoducum primis attentos, Si im/ periö magisquàm feruituti natos. Vnde ÔC poetæue princepsqui teres aquilæ regnu in omne auiu genus tribuunt.Sed uirtute pre/ idem dicebat neminé debere fufeipere principatum, quot;li’t nifimelior his in quos fufeiperet. Sendens hocefle principis unicu munus,alf)s profpicere,amp; publias con fulere commodis:id autem non potcft.nifi qui fapien da.uigilanda.animitp integritate ceteris antecellit. Hoc uero non præftat natiuitas, fed inftitutio reda Si rcrum ufus.

Quum Perfe,quoniam regionem habebant mon/ x tuofam, afperam,cuperent earn carapeftri ac moilioz ^eUcîlt;e_ re commutare,non pafTus eft Cyrus,dicens,quemad modum plantas ac femina, fic hominu mores ad re/

Ee t gionis

-ocr page 430-

404 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DARII

gionis habitum immutari.Sentiens fe uelle duros ho mines Si laboribus accommodes. Nam mollis ac fer tilis regio.molles Si ignauos gignic homines.

Cyrus abftinebat à confpeäu Pantheæ: amp;nbsp;Arafpo dicenti.mulierem efle infîgni forma, dignâ regis ocu/ lis,ob ifthuc ipfum,inquir,magis eil ab ilia abftinen/ dum. Etenim fî nunc tuo obtemperans confilio illam adiero quum uacac, fortaffis illa mihi perfuafura eft, ut ad ipiam frequenter commeem etiam quum non uacabit.eiq^ aflideam negledtis ferrjs negocijs. Seite recorße argumentum ,regiæ fundlionis memor.

D A RIVS

y Darius Xerxis pater,in fui laudem dicere folet,fefe rortuttaad/ prælrjsacrebusafperisreddiprudétiorem. Atqui ta/ prudentia nimio confiât reipublicæ. Præftat prin/ cipem c philofophiæ præceptis haurire fapientiâ, po tius quàm experimentis miferam,ut uocant,colligere prudentiam.

4 Idem quum tributum indixiOet fubditis, acceriitos prouinciarum præfedlos percontatus eft, quum alqs de rebus,turn de tributis, eflent ne grauia: quu illi re/ (pondiftentefte mediocria, iuBit ut ßnguli dimidium fMorärte exigèrent,Quod præfedlis moderatum uidebatur,rc gis æquitati uifu eft dimidio plus iàtis. Maiuic enim fuos beneßeioßbi conciliate, quàm exarmatos fubige re.5tracagemacis aucê gratia in hoc iîta eft,quod

pluni

-ocr page 431-

APOPHTH. LÏB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40$

plum imperauit eius.quod deftinarat àccÿcre.Si di/ midium imperafiètmec quicquam remißnetjlatuiflet betiignitas: nunc exaóla dimtdians efTecic, ut omnes fentirent beneficium.

Quum aperuiffet prægrande malum punicum, SC quidam ab eo feifeitaretur, cuius rei tâtum numerum habere optaret, quantus illic inellet granoru, relpon/ dit, Zopyroru. Is erat uir bonus ac Dario fidus ami/ cus.Significans regi nihil prius aut charius effe debe/ re probis ac fidis amicis.

Is Zopyrus fibi nares SC aures præcidit,ita(^ diflï/ lt;nbsp;mulans quis effet,ad Babylonios transfugit, fingens fe aDariocrudeliffime tradlatum.Babylonq perfua/ fi commtferuntilli prasfeduram. Ilie nadus occafio/ nem Dario ciuitatem tradidit. Poftea Darius fepe/ numero dicere folet, fe malle unum Zopyrum inte/ grum.quàm centum Babylonas capere.Erat opulen/ tiffima ciuitas Babylon. tarnen unum amicum, cen/ turn Babylonibus antepofuit. Ab hoc animo quan/ tum abfunt principes quidam, qui Sannionem, aut equum, aut canem pluris faciunt, quàm probum, fi/ delem,acdoótum amicum. Huius faétum damnans tex,dicebat,quodturpiflîmo faôto pulcherriraum no men impofuiffet. Videbatur enim mirafîdes inre/ gern, quum ilium fumma affîceret turn iadura, turn moleftia.

Ee 5 Semira/

-ocr page 432-

4-0^-

SEHIRAMIDIS r

S E M I R A JM I S

7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'»

Semiramis Carum regina,quæ Babyîonem condi difle dicitur, monuméfo quod fibi pararat infcripfît, Audritu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rex pccuntjs eguerit, aperto monumcnto

quantum uoluen't capiat. Dariuspotkuseaduitate titulo credensXaxum ingens quo claudebatur monu/ mentum,uixamoiitus, nihil quidem inuenic pecunia rum,fed ex altero faxi latere hocinfcriptum repperit. Ni uir malus efles.^ pecunia inexplebilis, haudqua/ quam mortuorum loculos moueres.Quanquam hoc aptius inter ftratagemata» Hue inter ^iXoî« comme/ morandumerau

XBRXES a*lter

8 Inter Xerxen Darq filium K Arimenen fratrctn de regno erat contentio, Itaque quum Xerxes intel/ lexiflet fratrem ex Badrianorum regione delcende/ re,miHc illi munera. Si ijs quibus ea mandarat pcrfe/ renda, iuffit, ut ipHus ucrbis illi dicerent. His in præ/ ^»»tanitas fentia te honorât frater tuus Xerxes, quod fi rex fue/ plw Miet rit declaratus.eris apud ipfum omnium primus. Hac «If humanitate delinitus Arimenes,contentionem remi/ fit,ac fratri regnum adepto, protinusadorationis ho/ norem exhibuit, eiqj diaderaa impofuit, Xerxes au/ tern illi

-ocr page 433-

APOPHTH. LIB‘ V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;407

tem illi proximum ab fe locum dcdit. Nee hoe üideo quur inter apophthegmata debeat recenferi, quum Plutarchus recenfeac. Simile quiddam de Iacob ÔC Efau legicur in Hcbræorum literis. Ira, contentioeç melius foluitur blandis uerbis Si benignicate, quàm repugnando.

Idem iratus Babylonqs, quod a fe defeciflent, 9 pofteaquàm illos in poteftatem fuam redegerat in/ terdixit, ne ferrent arma, fed pfaltcrqs tibqsc^ cane/ rent,fcorta alerent,cauponas haberent,ac finuofis tu/ oeïid^ nicis uterentur, quo uoluptatibus euirati non moli/ rentur denuo defeôlionem. Nec hoc inter apoph/ thegmata commemoraturus cram, ni Plutarchus re/ cenluiflet.

Quum importarentur ad ilium Atticæ caricæ ue/ nales, negauit fe illas efurum, doneeregionepotitus eiîetjquæ illas ferret, Tam ingens erat excelfîpedo/ ris fîducia, -

Quum uidiiîet uniuerfum Hellefpontum nauibus fuis conftratû, omnia littora atep Abydenorum pla/ na hominibus referta,iaôlauitfe beatu, moxe^ fudit lacrymas.Tam fubitam mutationem admiratus Arz tabanus regis patruus, qui difluaferat cam expedirio ocm,aufus eft rogare caufam. Turn Xerxes, Subijr, ’ inquit»

-ocr page 434-

4o8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XERXIS

inquinanimum meutn cogitation quàm brcuîs Qt ho/ minutn uita. quando ex tam numerofa multitudine poft annum centefimum.nemo fuperfuturus eft.

Idem Grædæ helium indidlurus.conuocatis omni bus A(îæ principibus dixit: Ne uiderer meo tantum confilio hoc aggreffus,contraxi uos#c^terum memen tote mihi parendum magis quàm fuadendum. Vox bis tyrannica,SC quod principum conuentu pro Fuco abuteretuhd^quod negociu multo periculofiftimum» fua uniuscupiditate uerius,quàm conßlio fufciperet.

n Idem quum à trecentis Lacedæmonqs ad Ther/ Turba mopylas uexatus effet, tantam militum ducens mulz »««tzhj titudinem,hoc fe deceptum aiebat,quod multos qui/ dem homines haberet,milites autem perpaucos.Sen tiens non perinde referte, quàm multos educas, fed a quàm exercitatos»

Il Grxcorum exploratores in exercitu comprehefos, , nullo affecitmalo, quinpotiusiuffosomne luftrarc exercitum illæfos dimifit.Sit amp;nbsp;hoc fingularis fiducie cxemplujcur apophthegma dici debeat non uidco.

ARTOXERXES

Artoxerxes Xerxis filius.cognomento Longima/ nus,quod alteram manum haberet longiorem, dice/ Liberaîitas re folet,regalius effe addere,quàm adimere.Sentiens regum principe dignius effe, honoré opes eorum quibus imperant augere potius quàm imminuere.

Idem

-ocr page 435-

APOPHTH* LIB‘ V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46^

Idem permißt, ut ex his qui fecum ucnabantur,qui »4 poflent ac uellent,ante regem iaculum emittereutSit hoe comitatisexemplum »quidadapophthegmata pertineat non uideo.

At is quam in uenatu fait comis, tam erat mius in difciplina militari.Nam ducibus qui deliquiflentjpro co quod folent flagris cædi corpora, iuflit ut pro cor/ ckmenter poribus ueftes illis detraAæ cæderentur, ut^ pro eo quod folec illis uelii caput, tiara depoßta uelieretur. Ne hoc quidem ad apophthegmatum fodalitatem percinet.

Quum Satibarsanes Artaxerxis à cubiculis quid/1« dam minus iuftu ab ipfo peteretfentiretc^ rex ilium hoc facere follicitatum triginta Daricorum milibus, quæftori ærarrj fui mandauit, ut Daricorum triginta milia ad fe deferret,ea dédit Satibarzani dicens, Acci pe.inquit, o‘ Satibarzanes.Nam hæc tibi quum dede ro non ero pauperior.iniuftior futurus, fi illa quæ pc/ tebas feciflsm ► Commentus eft rex egregius, ut nec amicum contriftaret,nec à iufto deflederet.

CYRVS IVNIOR

Cyrus iunior Lacedæmonijs ut fecum focietatem i? inirent potius quàm eu fratre, bac oratione fêle corn/ mendauit, Aiebat fibicor longe grauius effe quàm fratri, plus illo meribibere, meliusq^ ferre quàm illu. Nam iUu uix in uenatu polTe in equo (èdere, ut non

F f cxcu/

-ocr page 436-

'41° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CYRI IVNIORIS

cxcutiatur;ïn rebus acerbi’s, ne in fella quide. Sciebat enim Lacedæmontjs I'nuifos eflc, molies, ac ti'midos. Hortabatur infuper ut uiros ad fe mitteret, pollicens fepeditibusdaturum equos,equinbus currus,agrum polTidetibus fe datum uicos, uicos qui haberent, eos fe faólurum urbium dominos: cæterum auri argeticp uim catam,utnon poflent numerate, fed pendere co/. gerentur.Nimirum hoc erat quod dixit Artoxerxes, regalius efle addere,quâra adimere. Si quis princeps nunctalia polliceretur,ucreornetotam Germaniana breui uifuri fimus uacuam.

i8 Cyro conflióturo cu hofte loco qui dicitur Cunax, Clearchus fuafit,ut fe poft Macedones cotineret, nec jiKîmole fefe in belli difcrimen conijceret,Quid ais,inquit,Cie/ archeC’ iubes'^ne me regnum appetentem,regno indi/ gnum oftendereC

«9 Phocais ex Ionia, parentibus honeftis orta, inge/ nuelt;5p educata, ad régis cœnam cum alfjs mulieribus admifla, cæteris regios iocos ac lufus hilariter excipi/ entibus, nec refijgientibus ab illo tangi, fola tacite in/ grcfla ad leótum conftitit, nec uocanti Cyro paruit. Cubicularrjs autcm tentantibusillam adducere. Fie/ bit, inquit, quifquis horum mihi manus admouerit, Ob hæc quu à cæteris agreftis St incomis haberetur, Cyrus gaudens St cum rifu uerfusad ilium qui mulic res adduxeratjNon intelligis, inquit, te hanc una inge

ouamSC

-ocr page 437-

AP o P HT H. LJ B. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4II’

nyam 82 incorruptam adduxiffe Poftca ad hanc tn primis adiecit animum,unicec^ adamauit/apientetn appellans. Apud barbaros.tnulieres attigiffe conftu/ praffe erat»

ARTOXERXES ALTER

Artoxerxcs huius Cyri fraterjcogaomêto Metnor, non folum feipfum afFadm pfæbuic adiré uolétibus, uertitn uxorcm lëgitimatn luffit/ubiatts currus aulci's uehijUt qs qui eam conuentam uellent,etiam in itine/ re pateret aditus. Laudo quidem affabilitatis exemz plum,fed quid hæc ad apophthegmataC’

Idem quum pauper quifpiam infîgrii magnitudi/ m ne malum obtuliflet,hilariter accipiés,Per Mithram, inquit,(fic cnim Perfæ folcm appellant)hic mihi talis uidetur efle,ut (î quis ci comittat ciuicatem poflît eam ex parua magnam reddere.

Rufticus quidam uidens ad regem uaria deferri do “ naria, nec aliud habens quod largiretur, utraqj caua manu hauftam è proximo flumine aquam illi obtu/ lit uuku alacri.Rex lætatus,iuflït illi dan phialam au/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ream,ac mille Daricis donauit hominem»

In Riga quadâ quum direpto illius commeatu.ari/ iï dis ficis ôc hordeaceo pane uefceretur,drj bontinquit, cuiufmodi uoluptatis haólenus inexpertus fui» fondimentum Quu Aclides lapfon multa in regê licenter ÔCcontu Mdîecficerere meliofe dicerec,haótenus tu ultuseft maledicu,ut per

Ff a tribunum

-ocr page 438-

41* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARYSATIDIS

tribunutn miliram denuciarct, ei licere in regem,qnx uellet dicere:{ibi uero in ilium licere,qu«e uellet SC dice reôifacere.

Teribazus in uenatu Periïcam ueftcm dilaceratam oRendit^confuIens quid faciendum eOet: refponden/ te regealiam induenda.Tuam igitur,inquit,mihi tra . nbsp;nbsp;nbsp;. das oportec.Rex fuam tradidic,dicens,Dono do tibi

ueftem,(èd geftari prohibeo.Teribasus uir mi/ nitnequidem malus,fed leuispræcipitisq^ conßlij,ne gleóta regis monitione ueilem induit, muliebribus etia ex aurodonis, quæ à rege acceperat exornatam, Hoe cæteris omnibus indigne ferencibusgt;nam ridere nefas erat, Rex efïufe ridens, Tibi, inquit, ut mulieri aurum, utinfano regium amidhim iuspoteRatcmc^ concedimus.

Artoxerxi iam iïti deficiêti.Peribarsaneseunuchus quum aliud non liceret, à rudico quopiam fordidum utrem detulit,putris aquæ cotylas odlo continentem. ^pore datum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quum rex totam ebibiffetjrogatus ecquid

illi pbeuiOet ille potus,deos tedatus ed, fe nunquam uinum potalTe iucundius, nec ullam aquam quamuis puridimâ ßbi uifam fuauiorem. nbsp;nbsp;pod nadtus eum

hominem ^i eunucho aquam dederat,èpaupere di uitem feciuTanti refert in tempore dare munus,

jyißident _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P AKX S A.T IS

iaterpretet Paryfatis Cyri sc Ataxerxis mater præcipere lo/

letfUC

-ocr page 439-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4’5

Iet, lit rex palam ac libéré loquuturus, ucrbis byflim's seueritas uer uteretur, hoe eft, magnificis ac mollibus, quo fermo/ nis blandiciesrei mitigaretafoeritatem.Reges byflo ueßiuntur, (èd talem deceteUe régis oranonem,quaz liseftamidus.

ORONTES

Orontes Ärtoxerxis regis gener,quum ab irato ie/ i4gt; ge reiedus Si condemnatus effet, quemadmodu, inz ^^^!**** quit,fupputatorum digiti nunc infinitum numerum, nunc unum tantum poffunt ponere:fi'c regum amici, nunc quiduis pollent,nunc quàmminimû. Olim digi tis fubducebatur ratio,quemadmodu nunc calculis.

MEMNON DVX

Memnon quo tempore bellum gerebataduerfus i$ Alexandrum pro Dario rcge,militem quendam mer ^’^àledicentià cenarium multa conuitia petulanter iacientem in Ale xandrum hafta percuflit Ego,inquiens,te alo, ut puz gnes cum AIexandro,non ut illi maledicas,

AEG YPTII

regionis illius confuetudi nem,indices ad iufiuradum adigebant, utetiä fi quid rex iuberet eos indicate quod iuftum non eifet,ne iuz dicarent.Tanti referre putabät,ut populus iuftos haz mdicei beret indices. Porto potentiæ fèrociæq^ regiæ oppoz incorrtt^ti fîta eft iurifiurandi religio:quod adadum uideri non poterat,quum ab ipfis regibus exigerctur.Ac qui fieri

F f gt;nbsp;poteft.

-ocr page 440-

4’4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COTYIS

poteft,ut ciuitas iudices habeat incorruptos,ubi iadi/ candi poteftatem magno uendit princeps;quot;

POLTYS

Troiani pariter ÔC Græci legationem ad ipfum mißG Amorinfdtus fent,audicis utrifc^ pronunciauit,ut Alexander redde ret Helena, ÔC à fe pro una duasformofas abduceret uxores. Sapuiffet Paris fi hoc feciiïet. Nara una fan's fruitus habuÜTet duas nouas, ÔC patriæ confuluiHcr. Quis autem non miretur Græcorum humanitatera, quibus faterat futurum ß tantu redderetur, qux cura adultero tarn diu dormieratC

TERES

celte torno^ elaborata. At is hofpiti quidê dédit mu nera,cæterum uafcula omnia confrcgit:demirantibus quuridfaeeret, Ne,inquit,fæui3m ineosqui fraóluri eraiit. Prudentis eft naturæ fu«morbura agnofcerc,

ÔCuitio

-ocr page 441-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;5

amp; uitio materiam præripere,

Idem,ubi cognouic quod Athenicnfcs honoris gra 51 tia,ciuem ipfum fuæ ciuitatis declaraflent,pro auxih'o quod illis aduerfus Dorienfes impederat gratiam re/ ponere ftudcntes,Per Ioue,inquit,amp; ego illis uiciflim sua cui^i pa/ meæ gcntis ius dabo. Sendens nihilominus honorifi cum eflè Thracem quàm Athcnienfem appellari.

IDATHYRSVS SCYTHA

Idathyrfus Scytharu rexj'n que arma mouit Dari/ us Juafiit lonu rcgibus, ut Hiftrici pontis iudura folu ta,fugietes fefe in libertäre uindicarenqui quu id face/ re recufaret,ne uiolaret fide qua Dario erât obftrióli, uocauit illos frugi macipia,6i aJ'jasa,hoceft,qui fuge re nollet.Nam hæc no minima laus eft feruoru,nolle fogere ß liceat: at nolle tyrannica feruitute commuta/ re libertate fi fe detur oportunitas,animi feruilis eft.

ATEAS SCYTHA

Ateas hunc in modu fcripßt Philippo, Tu quidem jj imperas Macedonibus belladi peritis,at ego Scythis Miles dams qui amp;nbsp;cum fame cum fid pugnare ualeant.Signifi/ cans hac parte Scythas ad bellu efle magis idoncos.

Idem quu fricaretequu fuum præfendbus Philippi 54, legatisjpercotatus eft illos,num idé faceret Philippus Rf* Sendens fe tanto meliorem hello eflet Philippus, Idem quu Ifmeniam tibicine optimu in bello cepif fetjiuftit illu canere,ac cæteris admirantibus ipfe iura/ uit per

-ocr page 442-

GEtONTS

uit per uentum amp;nbsp;Acinacensfibi iucundius cflè, audJ/ re hinntcum equt

SeiLVRVS scytha

Scilurus odlogi'nta liberos mafculos Habens, quum effet moriturus »fafciculum iaculorum fingulis porre/ Concovdia xit, iüffitq^ rumpere» ld qüum finguli reeufaffent eo Iratrum qyod uidere^ impoffibile, ipfe fingula iacula exemit, atq^ ita facile cófregic omnia,filios admonens his uer bis,Si cocordes eriris,ualidi inuidiqp manebitisïcon/ trà,fi diflïdqs Ói feditione diftrahcminûimbecilles eri ris, 62 expugnatu faciles, Non potuit Scytha magis Scythice rem ob oculos ponere.

GELO SYRACVSANVS

Gelo Sicilias tyrannusjdebellatis apud Imera Car/ thaginen(îbus,in pacis fœdere copulit illos, amp;nbsp;hoe ac/ ceptis coditionibus adferibere, ne pofthac filios fijos Saturno immolarentSolet enim ea gens infantes fu/ os, æneæ Saturni ftatuæ canæ, 8i intus incenfæ.in R/ num ponere,qui uelut in dei complexu enecabantur. ld ut Saturno gratu putarent effecit fabula, quæ nar/ rat ilium omnesuxoris filios deuorare folitum.Nam amp;nbsp;louem deuoraturus erat, nifi pro pucro faxum fup pofuiffent.

58 Idem Syracufanos frequenter ad agricultura edu/ AgŸwtdturd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftru(S|;os,quam fi ad bellum

irent.quo fimul Ói agri meliores redderentur cultura, necipil

-ocr page 443-

APOPHTH« LIB* V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;417

nee ipiî détériores fièrent ocio.Et hoc ftratagema did mere tu r potiufquàni apophthegma*

Exigebat pecuniatn à fuis ciuibus t quos ubi uideret 59 tuniultuâtes,ait fe petere mutuo,quippe redditurutn, tolerier Ita uoîentes dederut, atq? ille peraólo bello reddidit. Hoc artifîcio perfecit,uc pecunia no deeffetad bellum neceflaria, nec ciues haberet minus beneuolos.

In conuiuio quum lyra circumferretur, cæteric^ or/ 40 dîne canerent, nam id apud Græcos honeftum habe A«ej regiæ batur, ipfe equum iuflît induci in conuiuium, facilecß ac kuiter in ilium infilqt: Signifîcans hoc efle regalius quàm lyra cancre.

Quum Athenienfes conditiones pacis à Gelone de 41 latas recufaréc, mulcac^ de fuæ gentis antiquitatepræ ftantiaque iaôtarent, Gelo refpondit oratorithofoes Athenienfis, apud uos qui præfint h abêtis, qui fub/ fint non habetis. Proindc quando totum retinere ma uultis,qu3ni partem cedere, quàm ocyflîme hinc abi/ te.renunciaturi Grçciæ.uer tilt ex anno exaruiflè: Ggni ficans optimam ac florentiflîmam copiarum partem illis defuturam, Suum enim exercitum ueris nomine fignauit.

HIERON

Hicron qui Geloni fucceflît in regnum, neminê qut i libère apud fe loqueretur importunum aut molcftum efle dicebatxîcterum qui arcanum ejEîerrent,eos exifti

G g mabat

-ocr page 444-

4’8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HIERONIS

Gdrruli mabat etia illos Iædefe,apud quos effutirét, eó quod odimus non folum illos qui cfferunt,uerum etiam eos qui audierunt quæ nollemus illis audita eflc.

i Quidam cxprobrabat illi pris graueolentiam. At il jg nbsp;nbsp;nbsp;uxore expoftulauit, quod id fibi nunquam in/

dicalïet. Tum illa, Putabam, inquit, uiros omncs ad eundem olere modum.Eximium pudicitiæ argumen tum, quæ nulli uiro tam uicina fuerit, ut oris halitum fentire poflet præterquàm uni marito,

Î Xcnophani Colophonio de paupertate fua queréz Cdrptorcs t( quod ægre duos aleret famulos. At Homerus in? äUemefantie quit,quem tu carpis, etiam mortuus alit plufquam de cem hominum milia,amp;: tu qui uis illo uideri docflior, unus non alis duosÆrât illis quoq; teporibus qui car pendis illuftriû uirorû operibus gloriâaucuparentur.

pofl: diebus Epicharmum uocauit ad cœnam,Cui ille nimium Iibcre,at nuper inquit, quum immolâtes ami cos non me uocabas. Soient qui facrifîcant fplendtz dum epulum appararc, ad^ id rogare amicos ► Pe/ riculo

-ocr page 445-

APOPhth. lib. V 415» riculofa Iibertas,quç plus laudis adfert feréri q dicenti

DIONYSIVS

Dionydus quum magiftratus per literas forte créa/ i rentur ÔC ipQ contigifTet litera M : dicenti cuidam per iocutn M-a^oXoySi, id eft, Moiio es Dionyfi. Imo inz quit, /x.ovajXHo'“» monarcha cro.Et adeptus magiftra turn protinus Imperator elelt;ftus eft à Syracufanis, Magni erat animi quod illo ioco non offenderet^, con tentus omen literæ fecus interpretari,

Quum autem in initio regni regia ipHus obdderc/ tur,coniuratis in ilium ciuibus, ÔC amici autores eflent ut imperium deponeret,ni mallet captus interfici : ille confpiciens bouem à coquo maólatum ilico concidez re,dixit, quum mors adeo breuis fit, an no moleftum fit nos mctu mortis tale regnum relinquereC Quanta regnandi libido pedlus illius occuparat,qui principaz rum morte bene emi putarit.

Quum intellexiflet filium cui principatum relidluz y rus eratingenui uiri coiugem adulterafte,iratus interz rogauit,anunquamtalequicquam inpatre compez riflet.hic adolefcens, Tuenim no habebas pattern rez gem.nec tu,inquit Dionyfius,filium regem habiturus es,nitalia perpetrate definas.Tyrannusinfiliodiz gnum exhæredatione crimen iudicabatadultetium, qui hodie magnatum ludus eft,

Rurfus quum ad filium ingreffus cofpexiftet uafcuz 4 G g i lorum

-ocr page 446-

420

DIONYSII

Liberaiitdi lorum aureorum 82 argenteorum magnam uïra,cxcla manSjNon eft,inquit,in te regius animus, qui his po tuks quas à me tam multa accepifti,neminem tibi ami cum feceris. Sendens abfque ciuium beneuolentia re/ gnum nec parari.tiec teneri. Beneuolentiam uero ma/ ximc conciliât benignitas, At iuuenis rerum imped/ tus, putabat effe felicius habere argentum amp;nbsp;aurum quàm amicos,

5 Exegerat pecunias à Syracufanis, deinde quum ui/ lamencantes,obfecrantes,ac negantes fe ha here quod datent,indixit alteram exaótionem, idqùe iteru ac tertio fecit. At pofteaquam ubi maiorem fum mam imperaflet, audiret illos in foro obambulantes, ridere, ÔC fcommata in regê iacere, iuflïtpræfedos ab exigendo quiefcere. Nunc enim inquit, nihil habent» pofteaquàm contemnunt nos.

« Matri fuæ præter ætatem nubere cupienti, Ciuilia, Nuptiie tntem iaquit,ô mater iura uiolari poflunt,naturæ ius nequa/ quam .Significans contra naturam eiTc fîuetula quæ iam parère non poteft nubat. Athodie nubunt fe/ ptuagenariæ.

7 Quum in alioru fcelerum patratores feuere animad Temulentia uerteret,ueftium furibus parcere folet,ut Syracuirj coe pgpg

inebriari dciînerent. Soient enim lo/ podytæ, id eft ueftium fûtes in balneis frequétibusc^ conuiuijs uenari. Quemadmodum autem in balods uefteSt

-ocr page 447-

apophth. lib. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4xr

ueftes deponunturjta in couiuqs fummæ ücftcsabq/ ei folentjUt togæ palliaqp.

Hoipes quidam aiebat fe uclle cum Dionyfîo pri/ g uatim colloqui, demonftraturu enim quomodo poG fet præfcire quinam ipfi molirentur infidias. Rex ad?' raiGthominema'uflitq^ dicere femotis arbitris.Atille, Da mihi,inquit,talentum,ut exiftimeris à me audiffe infidiatoru indicia.Dediracfimulauit fefe audifle,ad/ utib't miratus hominiscómentu.Nam fucus ille uehemeter utilis erat ad deterrendas infidias. Sunt qui narrent ' Maximilianu Cæfarem iîmili arte fimulafle magicas artes, induiîa gladiosc^ fortunatos, geniosanulis in/ clufos,quo facinorofisôC hoftibus effet formidabilior

Cuidam percotanti num effet ociofus, abfit,inquit, 9 ut hoc mihi unquam accidat, Senfit turpifîîmum effe o««’« ’’^2« régi uacare unquam à reipub. negoerjs. Vbi fünt igi/ tur qui bonam diei partem aléa nugiseß tranfîguntC

Quum ad eum delatum effet duos adolefcentes inz 10 terpocula multa conuitia turn inipfum,tum inciusty ^brieuti tS/ rannidem dixifTe,ambos uocauitad cœnâ,ÔCanimad uertit alterum largius potum multa nugari, alteru raz ro cautec]^bibere:illum dimi(ît,utqui natura uinolenz tus per temulentiam maledicus fuiffet:huncinterfecit, üt qui ftudio maleuolusamp; hoftis effet.Præclarum exemplum prudentiflîmi principis, fed quid hoc ad apophthegmataC

G g î Expoz

-ocr page 448-

4^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIO NYS ir

Expoftubtîtibus quîbufdatn, quod honore di'gnaz præferrethominemimprobumacciui ‘ ' bus inuifum;Volo, inquit, efle, quem me magis ode/ tint, Agnouit ingenium multitudinis, fî fit in quem inuidiam odiumcç deriuenc, mitiores funt in princi/ pem.Eoc^ uideas nonnullos monarchas quibufdam, quos tarnen ex animo non araent, plurimum dignita tis Si autoritatis permittere,ut ipfi tutiores fint à furo re multitudinis. Qui fi extiterit, habet uiólimam qua ciuium iram mitigent.

li Corinthiorum legatis ad fe miflis, donaria prout Tyrdnnidem mos eft obtuliuquæ quum illi negarent fe accepturos, quod lex effet apud ipfos uetansme Icgatione fun/ genres munera acciperet à principe:rem,inquit,abfur/ damfacitis,qui quodunum bonum habet tyrannis hoc tollitis, dum docetis etiam beneficium à tyrannis accipere periculofum effe. Ilie grauem contumeliam iudicabat oblata recufare munera, quu hac una re ty/ ranni fe poflint alrjs commedare. Tyrannidem enim adeptis, fupereft ut potentiæ inuidiam munificentia comitate^ leniant.

IJ Quum audiffet quendam è ciuibus aurum habere Auro bene domi defoffumu'd ad fe deferri iuffit. Verum poftea/ quara is fuffuratus auri paululum in alia urbcm com/ migraffetjibicp mercatus effet agrum, reuocato Dio/ nyfius totura aurum reddidit, ut qui iara diuitqs uti ccepiffet

-ocr page 449-

Ji P o P H T H. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;421

ccepifletjdefqfTetc^ rem utilem inudlem redderc. Sa/ tis declarauit fc non aurum alienum appetifle, fed ho minis morbum fanare uoluifle, Simul ufum auri legi/ timum demonftrauit, fi in agricoîationem impendas potiufquàm in ufuram.

Dionyfîus dicere folet fe à fapiêtibus amicis fibi ca/ i4 ucrc, quando certum habcret ne ex his quidem efie quenquam, qnin imperare mallet quàm feruire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyrannis

Idem quum intra regiam facrum ex more perage/ 15 retunpræcoq^ ficuti confueuidprecaretnr, nt per mub Q«W opfrf»/ ta tempora inconcuffum duraret imperium. Non tu defines, inquit, abominanda nobis imprecari Sea/ tiens potius à dqs optandam bonam mentem,quàm ea quæ nihil conferunt ad hominis felicitatem, Hanc tyranni uocem fi quis admiretur, cogitet ilium id tem poris Platonis fuifle difcipulum.

Tefcha Dionyfrj foror nupta Polyxeno, pofica^ maritus metu tyranni profugerat,amp; rcx fororem accu vxor faret,quod confcia fugæ mariti, non indicaflet : adeo ne, inquit, Dionyfi me uikm abiediq? animi fœmi/ nam iudicas.ut fi fenfiflem ilium molin' fagam,no me illi nauigationis ÔC omnium fortunarum comitem ad ditura fuerimC

Egrcgiutn quendam citharœdum magnificis pro/17 miflis ad fe pellexit, iubens ut quàm optime caneret. Nam quo fcitius caneret, hoc plus laturum præmii.

Quum

-ocr page 450-

424 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIONYSII

P4rpri Quum illc certis diebus accurate ceciniflet, nee quic^ darec rex,cœpit flagicare mercedem.Tum Dionyßus affeuerat fe tnercedem quam pollicitus fuerat bona fi defolutffe. Qui i’nqm't ille, ne nummus quidem mihi datuscft.At dedi, inquitDionyfius, uoluptatem pro uoluptate, Neque enim ego te minus deleótaui fpe, quàm tu me cantu,

gt;8 Idem admiratus egregiara fîdem Damonis Si Pyz Awteorm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjjg quoeç in ueftram amicitiam

recipiatis, AIterityrannusdeftinaratdiénecis,quûq^ is pauculos dies petiflet, return domefticaru ordinanz darum gratia,hac legeimpetrauit,uralter uas amict fieret ea conditione,ut fi ille non redifletad diem præ fcriptum,hic pledteretur.Redijt autem ad diem,mori malens quam amicum fallere. Ita feruatus eftutercç, ac régis araicitia decoratus.Tantum ualet egregia uir tus etiam apud tyrannos»

19 impietäs felix

Sacrilegia fua folet facetis didis obtegere, Locris Proferpinæ tempiu fpoliarat: mox quu.clafiis illius fe cundo uentonauigaret,Videris,inqu{t,quam profpez ra nauigatio â drjsimmortalibus detur facrilegis. Ex hoc colligens, aut non efle deos, aut illis non efle mo/ lefta facrilegia,

xo nbsp;loui Olympio detraxit magni ponderis aurcu arai

Frfcrtrf culum,quo eum Hieron è manubfjs Carthaginefium r4p4cit4t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aureo laneum illi pallium

iniecic

-ocr page 451-

APOPHTH* LIB. V

îniecit.ita eau ilia ns, Aurcum amiculuoi ædate graue eft, hyeme frigidû, laaeum ad utrume^ anni tempus accommodatius efle.

Epidauri Æ-fculapio barbam aureâ detraxit, quod ù negarec decorum patrem Apoiïinem îmberbem, ipz fum uero barbatum confpici.ÆfcuIapius fingitur Az poîlinis filius Apollinem autem femper imberbem Barhti facit theologia poetica.Æfcuîapium barbatum, (îgni ficans in medico mulrarum rerum ufum,

Menfàs aureas atcß æreas dtjs dicatas c phanis fuz ftuîit, Has inferiptio ex more Græcorum teftabatur efle bonorum deorum,ne quis raanum admoliretur. AMthemdt» At tllecauillatus eft fe deorum bonitate uti.Nam bo ni dg dicuntur,quod omnibus benefaciant.

Idem uidlorias aureas, paieras, amp;nbsp;coronas, quæ ß/ mulacra porreélis manibus fuft{nebant,uelut offeren tia, tollebaudicens fe oblata accipere non eripere: adz l'Udibrîunt dens per abfurdum efle, à quibus quotidie bona flaz gitamus,ab bis ultro porrigentibus nolle accipere,

DIONYS IVS IVNIOR

Dionyiîus iunior dicere folet, fe multos alere fophi । ftasmon quod illos admirare«:,fed quod per illos adz mirabilis efle ftuderet.Sciebat populum de illis tanz qua de uiris dodtis magnifiée fentire,hac perfuafione callide abutebatur ad conciliandum fibi multitudinis fàuorem, Eadê arte fortafle principes quidam alunt

H h in palaz

s.

-ocr page 452-

425 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄGATHOCLIS

in palattjs fuis uiros eruditiois öi. ßdticatis opinioeue ncrabiles,ut populusarbitref horu cofiltisgeri plerat^

» Quu Polyxenus dialeóticus Dionyfîo diceret, Ego R««fr6ü tg cóuinco.Nimiru uerbisJnquinatego te reipfa con/ qyj fujs relidis me meacp colas.Significans illu à fchola ad aula, à philofophis ad tyranum tranfifle, non facluru nifi hanc uicä i Ila iudicaflet beadorem,

uit,quod alfj folet,fed Corinthi ludu literariu aperuir.

agathocles

» Agathocles fîgulo pâtre natus fuit. Is uero quu Si/ ƒ igw'Mj in^ nbsp;nbsp;nbsp;potitus effet,rexc^ declaratus, folitus eft in men/

fa fî(ffilia pocula iuxta aurea poncre, caé^ nmpnibtK offcndens dicere,quum antea talia fccerim, common ftratis fîôtilibiis»nunc per uigilantiâ ac fortitudinê ta lia facio»

-ocr page 453-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7

lia facio.cómonftrans aurea.Nôn püi^uïtpnflin^for tunæ, fed glorioGus cxiftimauit regnu uirtutc partu, quàm G hæreditate obucniflct. Nam regé nafci,nîhil magni cft,at rcgno dignû fe præftitifle maximû eft»

Quum obGderec urbcm quandâ,quibafdâ c muro i conuitia in ipfumiaculâtibus.dicentibusq^.Figule.un de militibus tuis perfolucs ftipendiuC Ille placidus ac ridens refpondit.Quum banc ccpcro. At quu urbc ui potitus effet.uéderetc^ captiuos,Si me.inquit.denuo conuitqs aflFeceritis,apud heros ueftros qucrar de uo/ bis, ciuiliter illis exprobrans ôi intempeftiuâ maledi/ centiam.ôi feruitutem maledicentiæ præmium,-. IthacéGbus nautas ipGus apud eu deferêtib9,q(f ad 5 înfulâ appellétes pecora quæda abegiflet:atuefter,in qt, rex quû ueniflet ad nos,no modo pecudibus abre ptis,ueru ipfo etiâ paftore exoculato receflît.AHudés ad fabula de Vlyfle. qui Cyclopé Polyphemu excæ/ cauic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;i O N

Dion qui DionyGum regno expülit,quum accepifz * , fet CalippU’ cul SC inter hofpites K araicos fuos fidez bat maxime, Gbi molin' inGdias, non potuit inducere animum,ut ilium conuinccret,dicens,mori fatiuscfle, quàm uiuere,G no ab hoftibus tantum,uerum ctiam ab amicis cauendum effet. Dignus erat optimis âmiz cis,quimoripriushabuerit,quàmamicodiffidere. x

Idem exul quum Pteodoti MegareGs opera opus tioder^tt H h X haberet.

-ocr page 454-

4î8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARCHELAI

haberet,82 ad ædcs illius ucnicns,uidcrct ilium ob ne gociorum magnitudincm ægrequenquam admitte/ re,amicis ob id indignantibus dixit, Quid hune incu/ famusCNónne K ipiî quû Syracufîs eflemus eadem faciebamusC

ARCHELAVS

* Ab Archelao in conuiuio quodam familiaris qui/ dam, fed parum humanus, pettjt fibi dari poculum, Archelaus autem iltco mandauit puero, ut hoc pocu/ altéra pe/ lum datet Euripidi.Id faôtum admiranti poftulatori, yu quidem, inquit, dignus eras qui peteres,nec acciz dignus erat qui acciperet uel non petens, Signifîcansalteri hoc tribuifle regiam familiaritatem ut änderet quiduis petere, at Euripidis boni uiri pu/ dorem hoc mererÉut ultro donaretur aliquid.

-i. Idem tonfori garrulo fubinde roganti,quomodo te, çlt;lt;rrttb7lt;(f rado,d rex. Silcndo,inquit. Alter aliud refpôfum ex/ peôtabat,ôi hinc diôli lepos. Quidâ funt in curatione morofî, Archelao fatis erat fi fileret.Nobis autê inter/ dum etiam cum ebrqs paritercç loquacibus res eft.

J Quum Euripides in couiuio fortnofum ilium Aga/ thonem ampleôlcretur deoiculareturq^, cui iam bar/ çiuiliter bg prouenire cœperat,ArcheIaus amicis dixit,Ne mi remini: nam pulchroru etiam autumnus pulcher eft, Ciuiliter exculàuit amicum apud amicos.

4 Timotheus citharœdus quum ingens præmiu ab Archelao

-ocr page 455-

APOPHTH» LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41^

Archelao fperaflet, ac minus fperatis acccpiffet, pa/ lam ilium incufabat: proinde aliquando canens hanc particulam,Tu uero tcrrx filium argentu laudasmuz Apteretortü tu rege denotauit.at Ärchelaus fuccinuiuTu uero pe/ tis.In Græcis uerbis plus eft gratia: ob uocum affini/ tatem, »vus, id eft.Iaudas.petis.Turpiter petit, qui non probat quod petit,

Quum à quodâ aqua confperfus effet,amicis ilium $ aduerfus eum qui hoc fecerat inflammatibusJmmo, inquit, non me confperGt, fed eum quem me effe pu/ tauit.Quid haemoderatione ciuilius CHoc exemplo Leniter facile decet ignofcere,qui licet in præpotêtem, tarnen imprudentes delinquunt,

PTOLEJUAEVS LAGI FILIVS

Ptolemæus Lagi filius plerûçp apud amicos ôf cœ/ lt;nbsp;nare folet ÔC dormire. Quod fi quando illos uiciffim acciperet cœna,amicorum rebus utebatur, commoda to fumens ab illis pocula, aulæa,ô^ menfas. Jplè uero fîbi non parabat plura quàm exigeret neceffitas, fed regalius effe dicebat ditare,quàm diuitem effe.

Idem quum peragranti Ægyptum,comitibusnon • çonfequutiSjCibariusin cafa panis datuseffet,negauit fdmes ullum cibum unquam fîbi uifum fuauiorem. Aderat cnim optimum condimentum fames,

Quum grammaticu notaffet infeitiæ, quærens ab 5 eo qs effet Pelei pater,uicifflmq^ audiffet.dic tu prius Lcnitds regU

H h } quis

-ocr page 456-

4P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;DÊMETRII ’

quis fît Lagt pater, amicis înuitantibus ad tantæ im' probitads uindic!l:am,Si regium eft,inqutr,non pari» ut à quoquani didlo attingatur, nec illud regium e(h quêquam didto laccflcre.lnique petit uindiótam,qui prior lacefTiuitcuiufcucp dignitatis fuerit.Nec fux di/ gnitatis meminiffe debet qui referitur, quu eius præ/ rogatiuam laceflendo depofuerit,

XENOPHANES

I Xenophanes Lagi filius.quum ipfi Hermoneus ri/ Timiditis miditatem obtjeeret, quod noilct (ccum tefleris lude/ Fateor,inquit,me non folum meticulofum.uerum etiS uehemeterraeticulofum.fed aduerfusinhonefta. Honefta formidolofitas eft,quæ deterret à turpibus.

DEHETRIVS ANTIGONI FILIVS

I Quum Rhodum obfideret Demetrius,Ôi in fubur bio cepiffet tabulam quandam Protogenis clariffimi pióloris opus.in qua pinxerat lalyfin, id eft.Bacchu, Kottotdrti Rhodrjs p caduceatores obfccratibus.ut tabulæ par/ hibitus ceret,refpôdit,fe citius patris imagines quam cam pi/ óturamaboliturum.Tantu honoris habuit arti rex.

ƒ■ Idem fœdere cu Rhodqs ióto, hcicpolin.id eft,ma HflepolJî quâdam à capiêdis urbibus ita didlam.apud illos reliquit, quæ fimul regis magnificenriâ,amp; illo/ rum fortitudiné teftaretur. Nec hoc inter apophthe/ gmata receièndum erat. Cæterum monimentu illud admonebat» Rhodum à Demetrio magnirice oppu/

gnatam»

-ocr page 457-

AP OP H TH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;451

gnatam.ac Rhodios fortiter pacnam dcfetidifle.

Athcniéfium qui defeceranc urbem quum cepifTet, 5 eatp grauiter rei frumentariæ penuha laboraret,pro/ viéior eirius conuocata cócione,dilargitus eft illis frumétum gratis.Quumcß his de rebus loquens apud populutn barbarifmu comififtec, uocem quampiâfccusquàtn oportuic pronundans, quidâ è confeflu,quotnodo fonanda fuifletdicftioloquentem interpellansadmo nuiflet,Pro hac,inquit,corrcpcióe,akera quinquaginz ta medimnoru millia uobis addo. Vtru in hoc potius mircmunbenignitate in cos qui modo fuerat hoftes: an ciuilitatem,qui corrigecis officium non tantu boni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cofuluicjuerum eria tanta mercededignu exiftimauit.

Demetrius quum Megara occupaffet, Stilbon tem 4 philofophu accerfitum rogauit, num quis aliquid rez rum illius miles abftuliffec,Nullus,inquit, Neminem enim uidi qui feientiâ raperet. Sentiens fola anirai bo na non effc bcllorum uiolentiæ obnoxia.

Rurfusquum Demetrius abdudtisomniu ciuium 5 feruisStilbonti diceret, Ciuitatem ueftram libera uo bis reIinquo:Redte,inquit Stilbon,nullum enim in ci uitate feruum relinquis.

Lyfimacho Demetriu impetete cóuictjs.dicêtecp La ** . rnia fibi uirâ,meretricé de feena tragica^deuté.hæc e/ rat arnica Demetri),magnifice culta.Demetrius refpo dit, meretricê Lamia effe modeftiore, melius«]^ mora

cam.

-ocr page 458-

45i

DEMET RII

Uicißitudo /x’etfuo'aç, tfiî fxt Ka.la.^üij (j.01 «ToksTi;.

Tu me extulifti,tu ipfa rurfus deijcis.

-ocr page 459-

AP OP H T H. LIB.V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;451

élurutiîjfî modo li'ceretferuare fih'umtEraGftratuspa/ tris dextram ampIexus,Nihil eft,inquit,ô rex, in quo iam Erafiftrato indigeas.Etenim quum ÔC pater fis 62 maritus Si rex,optimus eris tu$ familiæ medicus.No enim in coniugem meam, fed in Stratonicen tuâ An^ tiochus deperitPoft hæc Demetrius edixit, ut Antio chus rex.Stratonicequâ fîlio ceflit,regina nominaref.

In machinis bellicis in tantum ingenio arteqp præ/ lo celluit.uc merito de illo iaôtatum fît,Demetrq machi/ nas magnitudine fua etiara amicis ftûporem,pulchri tudine uero etiam hoftibus adferre uoluptatem.

A N TIG O N V s SECVNDVS

Antigonus fecundus, quum Demetrius pater efièt i captusjpfiq^ per amicum in hoc miflum mâdaflet ne Pietas in pa/ cur^recG quid (criberet à Seleuco compulfus, neqj ci/ uitates illi cederet.ultro fcripfit ad Seleucum,cedens il li totam ditionemjet^ obfidem offerês,fî Demetrius pater dimitteretur.Hic pietas ccrtabat eu pietate. Paz ter fui negligens.uolebat parci fîlio fîlrjc^ regno: fîlius contra, patris libertatem ÔC regno, ôC feipfo priorem habuit,

Quu pugnaturus effet aduerfusPtoIcmæi milites, gubernatorc^ admonerct plures effe naueshoftium: oculifs Pro quot,inquic,nauibus fupputas.quod ego hic præ ffo funr; Sentiensad uidloriam plurimu habere moz menti,fi ftrennuus imperator præfens rcgatexerciz

li turn.

fl

I

-ocr page 460-

454

L Y S I il A C H I

tum.Ptolemæusautem tum fuis non aderat.

\ fequi.Sentiens no eife turpe fugere, quoties magis ex pedit hofti dare locum,quam conferere manus.Dióli gratia in hoc eft, quod quum fugere SC perfequi fint contraria, ille fugiens interpretabatur fe perfequi ma/ gis quam fugere.Perfequimurcnimhoftcm,6C perfe/ quimur id quod ftudiofe expetimus,

titudincm æquaret, fi quantum ille capere folet uellet accipere. Apud Græcos maior eft dicfti gratia ob uo/ cum affinitatem, ocvJ'ça’y^ô/aç waTfa-yaS/ae, quæuox pofterior ad prioris imitationem eftióla eft.

LYSIMACHVS

lt; Lyfimachus in Thracia fuperatus à Dromochcta, quum

-ocr page 461-

apophth, lib. V 455 quum ob ßtis impatienriam, turn fe, tum exctcitu dc/ diflet, pofteaquambibit iam fadtus capti'uus. O dq, inquit, quam brems uoluptatis gratia me ex rege feci feruum.

De Philippide refertur fuo loco, necç enim hoc eft apophthegma Lyiïmachi,fed Philippidis,

Idem offenfus libertate Theodori, dixit illi î Quo/ i oiam iftis eras moribus, patria te eiecit. Sane inquit, ^xiltuf» excu quod rae ut Semele Bacchum ferre non poflet. Sen/ tiens fe maiorem effe, quam ut à malis fern poffet, à quibus tarnen non tam fuo quam ipforum malo pul/ fus efTet, Semele Bacchum conceperat ex loue fulmi/ nante.Quumcp fœtum igneum ferre no poflet,infans exeólus eft,Si louis fœmori infutus.

A NTIP A TER

Antipater quu didiciflet Parmenionem ab Aîexan s dro interfedlu,dixit: Si Parmenio ftruxit infidias Ale xandro,cui fidendu eftcSi non ftruxit,quid agedumC Erat Parmenio uelut alter Alexander in rebus milita/ ribus. Si tantus amicus fefellit,non eft tutu cui^ ami/ co fidere,Si Alexander nihil comeritum fuftulit,præ/ ftatà regum negocrjs abftinere.

De Demade oratore iam gradeuo dicere folet, De/ 9 madis ut immolatæ uidtimç,nihil fuperefle prçter lin venter o« guam Si uentrem. Nâ uenter ex hoftia abqciebatur, Si lingua dabatur præconi, Ita fenex orator tantu lo/

li X quebaf.

-ocr page 462-

45lt;î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ANTIOCHI

quebatur.Loquadtasenim crefcit cum ætate. Tra dut autem Demadem luxui gulæ fiitflè deditum, unde amp;nbsp;Phocionis reprchendit frugalitatem.

ANTIOCHVS-TERTIVS

10 Antiochus tertius fcripferat ciuitatibus, ut (Î quid i«)îe per litcras iuberet.quod aduerfaretur legibus,nc cura rent periode quafi ipfo nefcio fcriptu effet. Interdum enim principes dum metuut quofdam offènderedcri/ bunt quæ fieri nollen t. Quiequid autem pugnat cum legibus, hoc uelut inlciente principe tentatum habcri dicit.quum ipfe nihil aliud fit quam legum minifter, n Idem quum Dianæ facerdotem uidiffet fupra mo/ Pttdjce dum eleganti forma,cotinuo foluicEphefb,ueritus ne uis amoris aliquid ilium faccre copellcret, quod phas non effet. Immane quantum abfunt ab huius ethnici principis religione Chriftiani milites, qui deo dicatas uirgines conftuprare pro ludo ducuntC

ANTIOCHVS Ciy ART VS

petits in Antiochus cognomento Accipiter, cum fi'atre Se/ fratrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fegno bellu gerebat. At ubi Seleucus à Ga

latis uiólus,nufquam appareret,fcdinterfecffus in prç lio crederetur, depofita Antiochus purpura, pullam ueftem induit : Rurfus paulo poft quu audiffet ilium effe incolumem,pro læto nuciodrjs immolauit,fecitc^ ut ciuitates ipfi fubditæ, coronas geftarent.Solcnt trum iræ fi quâdo inciderinteffe acerrimæ, folet regni cupidités

-ocr page 463-

APOPHTH. LÏB* V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45T

cupiditas nihil impium aut nepbarium ducere.At hic hac moderatione regnum ambijtjUt fratrem uellet in/ columem. Quanquam nó uideo qnur hoe debeatin/ ter apophthegmata recenferi» e v m e n e s Eumenes infi'dijs petitus à Perfeo, credebatur ex/ ,j tinólus. Is rumor quum Pergamum effet perlatus, Humanitus Attains eins frater impofito ßbi diademate, duóla^ fratrum fratris uxore,regnum occupauit, Cæterum quum au/ differ ilium uiuu, ut folet, profeéluseft illi obuiâ unà cum fatellitibus haftam geftas. Eumenes autê aman/ ter ilium amplexus dixit in aurem, Ne feffines duce/ re,priufquam me mortuum uideris ; ncc præterea per omnem uitam ullam offenii animi fignificatione uel diólo, uel faeffo dedit. Quin etiam moriens fratri S2 uxorem ÔC regnum reliquit. Cuius animi memot At/ talus, quum multos ex liberos hab ere t, nullum ta/ men regno educauit, fed Eumenis filio pofteaquàm adoleuiffetadhuc uiuens prindpatum tradidit.

P YRRHvs

Pyrrhus Epirotarum rex,quum à filqs etiamnum 14 puerisinterrogaretur, Cui noftru relinquesregnumç’ '^irtus Quicun(ç,inquit,ueftrum acutiorem habueritenfem: Signifi'eans fe non ætati daturum principatus fuccef/ fionem,fed uirtutf.Hoc ftimulo liberos omnes ad cer/ tarnen fortitudinis excitauit,

Interrogatus uter melior tibicen uideretur. Python 1$;

I i Î nc an

-ocr page 464-

45? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-PYRRHI

Ars ùnieUis ne an Chariiîijs.Polyfperches inquic.Is erat egregiuâ duxexercitus, Conccmpfic artem imbellera, ÔC utricç prætuh't ftrennuutn ducem,

16 Bis commiHo cum Romanis prælio uicerat, fed de/ itttir fideratis compluribus amicis ac ducibus:hic Pyrrhus, gHoewpu Siunojirtquic.adhuc prælio Romanos uicerimus, aôtum fuerit de nobis. Qpod uidli folent dicere, hoc dicebatuiôtondedarans uidtoriam magno emptam, non efle uictoriam,fed calamitatem.

i-j Quum è Sicilia folueret, fruftratus uidelicet eius po Mdgiio tiundæ fpe,conuerfus ad amicos,CLiiufmodi,inquit,pa pdrandit læftram reliquimus Romanis Si Carthaginenfibusî Signifîcans le certamen hoc cruentum ôioperofum li benter alijs cedere. Intcrdum felicius eft non affequi, quàm nimio mercari quod ambis.

-ocr page 465-

AP OP HTH, LIB* V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4îîgt;

cfficcre poffît hoftîutn.

Quutn rebus féliciter geftis domu rcdiflet, Si à fuis aquila diceretur.per uos,inquit,aquila fum.Qui enitn no eifern, quum ueftris armis ucluti pcnnis fubleuerC Modeftiiïitne glorioß cognominis laudê in fuos mi/ lites transferens,uitauit inuidiam.

In Ambracia quum araici iuaderent, ut quendam maledicum multa in ipfum blaterantem expelleret, Satius eft,inquit,ut hic apud paucos nobis maledicat quàra apud omnes obambulans.

Quum Athenas ueniiïet. Si ingreifus arcem Palla/ dis rem diuinam feciifet,eodem die defcendens ex ar/ ce, collaudauit quidem Athenienfium erga fe fi'du/ ciam. Cæterum admonuitfi faperent ne pofthaccui/ quàm regum portas aperirent. Signifîcans omnibus regibus natura inuifam populi libertatem.

Meton quidam, quum in concioneTarentinitra/ « élarent de bello fufcipiendo de^ Pyrrho afcifccndo, fumpta corona Si lucern^ præcedente tibicine uelut ebrius comeifabundus uêhit in forum ; atc^ ut Ht aitjs applaudentibus, alrjs ridentibus, nonnullis etiam ad canendum hominem inuitantibus proceflît in concio nem, ac tanquam cantaturus aftitit. Silente uero tur/ ba dixit : Rede facitis uiri Tarentini, qui iocari lude/ recç dum licet, qui uelint permittitis * Atqui H fâpitis, omnes hac ludédi libertate fruemini priufquàm Pyrz rhus

-ocr page 466-

44° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P y RR H I

rhus adueniatNam tum no noftro,fed illius arbitrio uiuendum crit.

xj Cineas ut Pyrrhum à bellandi ftudio reuocaret Gc fgt;er ociu cum illo colloquutus eft.Romani ferutur beb aci'ffimt,fed his fuperatis.quid dein agemus PyrrheC Turn Italiam,inquit Pyrrhus, tota occupabimus.Hic denuo Cineas,quid Italia fubadlaCSicilia, inquit Pyc rhus,proxima eft. Turn Cineas,nu hie eritmilitiæ fi/ nisCNequaquâjinquit Pyrrhus, fed hæc tantu prælu/ Conßlium diafunt ad res maiores.Supereft Libya et Carthago. fruderti Relt;fte,inquit Cineas,nam his potitus facile ôi Mace/ doniam recipies,Si Græciæ dominaberis.Sed deletis omnibus, quid tandem faciemus C Hie arridens Pyrz rhus.tum, inquit, ocium agemus o beate, amp;nbsp;quotidie Cothon erit,mutuiscß fermonibus nos inuicem dele/ (ftabimus.Tum Cineas, At quid uetat ô rex quo mb nus nue iam ifto ocio,ifto Cothone Si mutuis fermo/ nibus perfruamurC Nunc enim citra negocium fuppe tit nobis ea facultas,quam per fanguinem, per mole/ ftias,per pericula turn noftra, turn aliorum fequimur, incerti an affequuturi.

i4 Quum Pyrrhus rex falfas aduentus fui caufas præ/ inexpslîM texens Laconicam inuafifletdiripuifletcp,Laccdæmo niorura legatis expoftulantibus quod no indiefto bel IoLaconicäinuaGftet.Necuos,inquit,Spartan!,quod faduri cftis,prius alfjs denunciatis.

A N T 10/

-ocr page 467-

APOPHTH» LIB. V


44«


ANTIOCHVS

Antiochus ille qui bis exercitu duxit aduerfum Per fas, quutn in uenatu quodam feram infequitur aber/ rans ab amicis acFamuIis,in cafam pauperu quorun/ dam, quibus ignotus erat introijnatqj inter cœnâ in/ iedta raencione regis,audiuit quod cætera quide pro/ bus eflcGcæterum pleraflt;^ funtfliones mandaret ami Reg« cis improbisjpfcad eoru faóla conniuens,tum quod wrüMdiunt immodicouenandiftudiofrequeter neceflaria negliz gereuÄd hæc tum temporis nihil refpondit,necquis effet prodidit:uerû ubi diluculo fatellites ueniffent ad cafam,iamc^ agnofceretur, allata purpura iirnul cum diademate, Age,inquit,ex quo uos indui, heri primu uera de me ipfo audiui. Nam ferc hoc ftudio eft, his qui uiuunt in aulis principu,ne quid audiat niG blan/ dum auribus.

Idem quura urbem obGderet Hierofolymam,lu/ x« dæis ad maximum illud feftum celebrädum feptem dies petentibus,non folum eos conceffit.uerumetiam tauros auratis cornibus adornatos, magnamcç thy/ miamatu amp;nbsp;aromatu uim, ufcç ad portas urbis cum Beitignitäs pompa folenni deduci iuffit, traditac^ illorum facer/ dotibüs hoftia, ipie in caftraredqt. ludæi uero régis benignitatem admirati.protinus a fefto peradto in fi dem illius fefe dederunt. Hoc ut bellum eft ftratage/ ma,ica nihil habet apophthegmatis,unde probabile

K k nbsp;nbsp;nbsp;eft ab

-ocr page 468-

44^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;themistoclps

eft ab ftu Jtofo quopiam adiedum in Plutarcho.

x-j Antiochus quum à L. Scipione ultra Tauru mon/ tem fubmotis imperfj finibus,Afiam prouinciam, ui/ cinas^ ei genres amififfct,gratias egit populo Roma no, quod magna patte curaru per eos liberatus effet. Intellexit uir prudes unius hominis animû, quamuis uigilantem,non poffe tot negocijs parem effe.

GRAECORVM DVCVM APOPHTHEGMATA

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;THEMISTOCLES

« Themiftocles quum effet adolefcens,in copotatio/ nibus acmulicribus uolutabaf.At pofteaquàm Mil/ tiades faôtus imperator apud Marathonem dcuicif/ Glow« fet barbaros.iam nullus ilium offendit quicquâ agen fiudium tem præter decorum.Percontantibus autem unde (îc effet repente mutatus:Miltiadis,inquit,trophæû non patitur me dormireneq; ceffare. Gloriæ ftudium ex/ euffit amorem uolupcatum,clauum,ut aiunt.clauo.

-ocr page 469-

/POPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44Î

luaiitut mih'tan' prxfcdtura abftinefet. Ne hoe qui deui uideo,quur inter apophth. debcatcômemorarû Adimâtuî abhorrés à pugnanaualûadThemifto dem quiGraxos hue horcaretiir incitareîq^aca loquu tus eft'.d Thcmiftocles.qui in certaminibus ante alios profiliunt.tnoseft flagris cædere.Cui Thcmiftocles, Sic efl: Adimâte ut dicis,fed nec eos qui fe fubducunt, coronat qf^.Adimâtus notauitin Themiftode præ cipitêaudaciâ,ilîcuicifl'im illü inffmulauitformidolofî tatis,qui eu oportunitas inuitaretjetreélaret pugnâ, Quum Eurybiades baculu fuftuliflet inThemifto dem obftrepentem, Percute, inquit, fed tarnen audi: præfens animus ô£ fuo fi'dens confilio.

Idem quum Eurybiadi non perfuaderet,ut in angu . ftrjs comitteret nauale præliu, dàm ad barbaru miße qui ilîum hortaretur, ne formidaret Græcos fugâ ad/ ornâtes, Perfuafus rex prælio fuperatus eft.nimirum pugna commifla loco Græcis comodiiïimo.Poft hçc exkI r? pti/ denuo mifjt ad illû qui monerét.ut poiîet ocyflîme triam/ius faseret ad Hellefpotu, Græcos enim de foluédo pon te cog{care;hæc callide,quo quû hoc agerct ut Grçcos feruaret,rcgis incolumitaci profpicere uidercf.Hoc in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

genio Græciâ à barbarisliberauit non minore gloria, quàm Mikiades retulerat ex Marathonia uidtoria.

Striphio cuidam obfjciêti quod non ex feiè, fed ob 7 «rbis nobilitatê Celebris e(ïet,Vera, inquit, prædicas, obfeurius

Kk Z Nê(ç

-ocr page 470-

444 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;THEMISTOCLIS

Neq; enim ego fi Seriphius effem.clarus eflèm.nccg tu ß Atheniéfis: non inficiatus eft urbis celebritatem nonnihil facere ad illuftre nomen, ftd ilium efte tarn ignauum,ut eciam ß Hiiftèt natus Athenis, nihilomiz nus (uiftet obfcurus (uturus.

g Antiphates adolefcens qui prius Themiftoclem mancem (ugerat ac faftidierac, ubi uidic illu gloria ce/ Iebrem,potentiaq^ magna pollétem,uttró adqc ilium Occdfio blandienstcui Themiftocles, o adolefcens,fero quidc fie^leâa ambojfed tame lapere ccepimus. Sentiens ilium non arripuifle occaßonem feie offerentem : fibi uero nunc non uacare per négocia talibus affedtibus indulgere.

Simonidi petenti ut in negotio quodam fentétiam Juâe iniuftam pronunciaret, Neq? tu, inquit, bonus poe/ ta fueris,ß præter mußcæ modulus cancres ; neqj ego princeps bonus, ß contra leges pronunciem.

IO Filium quern mater adamabat atcß in delicqs babe Affeaus bat, plurimum omnium Græcorum pofiè colligebac hyncjjj modu; Athenienlês,inquit,dominâtur Gr«/ cis,ego Athenicnfibus,mihi mater,matri filius.

II Quum ex procis filiæ uirum probum diuiti prætu/ Vir pecunia lifte^quibufdam hoc admirantibus, Malo,inquit,ui/ frum abfc^ pecunia,quam pecuniam abique uiro.Vir ftrennuus facile parabit pecuniam : ignauo pecunia Inutilis eft.

It Quum prædium uenderet, iuftît præconcm hoc ad/ dere»

-ocr page 471-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44$

dcrc, quod bonum haberet uicinum. Sendens iuxta Hefiodum,ex bono uidno plurimum effe utih'tatis.ut v«««« contrà.exmalonoxæplurimum.

Äthcnienßbusipfum c6tumeIiaaHidentibus,quid tuniulcuatnini,inquit,aduerfus eos, à quibus fæpenuz ingratitude tnero fûiftis affeóti coftimodisCAiebat autem fefîmi iem placanis.fub quarum umbra accurrunc homines afflióli tempeftate.óC eafdem fimul ut redqt ferenitas uellunt.conuicqsc^ petunt.Sendens hunc efTe populi morem,ut in belli periculis, implorent opem forduni uirorum,in pace contemnantac uexent eofdem.

In Eretriéfes ita cauillari folet, ut diceret eos iimiles 14 pifcium.qui gladioli uocantur, quippe qui gladiu qui dem haberent.cor autem nó haberet. notans illorum *^^*^*^‘^* ignauiam,quod armatis non adeflet animus.

Pofteaquam Themiftocles primum Athenis,mox if tota Græcia depulfus, ad Perfaru regem confugifTet, admiflus iuflus eft dicere:at ille refpondit.oradonem fimilem efle piduratis ftragulis. Nam quemadmoz dum.inquit.illæ dum extenduntur oftendunt imagiz nesJum contrahuntur,cælant eafdem SC abolenuitiz dem fit in oratione. Pctqt autem anni fpatium.ut inz terim Perficam lingua fuo arbitrio perdifceret, ne re/ gi per interpretem cogeretur ea quæ fentiret cxplica/ re. Diffifus eft interpreti, qui dum quædam omittit, quædam addit, quædam aliter narrat, perdit oratioz

K.k ? nis

-ocr page 472-

44^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;THEMISTOCLIS

nis gratia. Vbi nero muleis muneribus à rege efl boz ^iliamfelix noracus, citoep fadlus diues, dixit libsris fuis, d pueri perieramus, nifi periflemus. Pcn'rc uidetur qui cogiz tut exulare. AtTheraiftocli féliciter ccifit exilium.

Quum Xerxes expugnatis Thermopylfs crudeliz ter traótaffet Aftum, SC hac fama perterriti clafTiarq cogitarent de repetêda domoadéppleriq; fuaderent, Co»i»»(îÆ foJ^3 Themiftocies obftitit, dicens eos uniuerfos hoz ftibus fore pares, difperfosuero perituros, Ita Proz bus Æmylius,

mum

-ocr page 473-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;447

ßmum rcporraiïc.

Idem facilitate morum multos ciuium fibi concilia to ratatq; bine populärem potentia adeptus. Itaq; cui/ dam ipfum admonenti.bene principatu geres Athe/ niSjfi cundtis æqualis communis efle uoles:refpon/ dit, Nunquam ei fellæ infederim, unde nihilo plus à tne ferrent amici quam alieni.

Idem ludum præteriens in quo diceretur efle pro/1, feffio, rogauit quid is ptofiteretur: quum refponfum effetjartem memoriæ:contemp(ît,dicens, At ego ma/ wewori* lim artem obliuifeendi. Vox hæc dignafuit eo qui lin guam Perficam intra annum potuit edifcerc. Et funt quorum obliuio nobis gratior i?r,quam memoria. Fa eile mcminimus quæ uolumus, at non licet obliuifei quæ uolumus.

Quum aliquando theatru pcteretj'nterroganti cui/ at dam, cuius uocem effet libentiffime auditurus : Eius, inquit,a quo artes mcæ ^optime canerêtur.Ingenue faffus.fe magno gloriæ ftudio teneri. Solent aut olim tnufici in publico uirorum illuftrium laudes canere.

Quum aliquando ad mare uifendi cadauera gratia 25 acceffiffct,ac torques armillasc^ pafli'm difiedtas uide retjipfc quidê præterijt,fed amico qui fequebatur di/ Frieda xit. Collige tu tibé.nam tu Themiftocles non es. Ne tam obuia quidem præda commoueri potuit, ut quic Ç agetet indignu egregio ducc, cui gloria debet effe

fads

-ocr page 474-

44^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARISTIDIS

fatis magnum uirtutis præmium.

Ab Artabano regis Perfaru fatrapa rogatus,quem optimi Græcorum diceret aduenifle, hoc,inquit,ante regem nemo feiet Artabane.Séferat Artabanus è colloquio non efle uulgaré hom{nem,Themiftocles auté igno/ tus efle ftuduit,donee fe régi fuapte oratione cômen/ daret,Rex audito Themiftocle precatus eft deum fu um Arimenium,eam metem immittere pergeret ho/ flibus fuis,ut eiufmodi uiros à fe expellerenu

ARIS TIDES

re ab eo quod iudicaflet reipublicæ conducere. Nunc mundus undique plenus efl fodalitatibus gt;nbsp;fed titulis plaufibilibus. Nec his fortafle dediffe nomeexpedit uiris

-ocr page 475-

APOBHTH. LIB, V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44^

ui’ris infigni ui’rtute præditis, eo quod maior pars,qug ferè deterior eft.fepe cogit facere quod nolknt,aut ab ßftere ab eo quod erat fadtu optimum»

Quum Athcnienfes codtati eflentut Äriftidem » oftradfmo, id erat damnadonis genus quod teftulis peragebatur.in exiiium agcrent,ac rufticus quidam il literatus teftulam ad cum deferens iulTiHet ut Ariftiz dtsnomen infcriberet.nofti ne,inquit Ariftides,Arifti Lc«tùr deraC Quum ille negaflet fe nofle, molefte tarnen ferz re,quod luftus cognomine diceretur : ßluit Ariftides, ac nomen fuum infcripßt tcftulæac reddidit. Tam lez ni animo ferebat iniuftam damnationem. Grauiflïz mum autem uitæ innocenter adtx teftimonium.è tan ta multitudine neminem extitifte qui aliud obijceret, quàm lufti cognomen.quod ipfe tarnen fibi non imz pofuerat.

Erat illi fimultas cum Themiftocle. Huic quum de/ s lecftus effet collega ad peragendam legationem: Vis, inquit Themiftocles ut in his montibus fimultatem quot;nbsp;deponamusC Nam iî uidebitur, reuerfi illam refumez mus. Priuatos affedus publicæ pofthabuit utilitati. Ex his enim ferc omnis humançuitç pernicies nafci^

Quum Græcis tributa indixiffet.tâto pauperior rcz 4 dnc,quantum abfumpferatin percgrinatione. Atqui intégrités in tali genere fundionis folent ali) meffem opimâme tere, Eo magis ille cauit, ne quid fufpitionis ciufmodi

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LI conflarec

-ocr page 476-

'45°’quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;quot;nbsp;ARISTIDISquot; ' “ quot;

fonflaret fibi.proinde fuis impendfjs fetn gcHit.

s ‘ Quu hi uerfus quos de Amphiarao fcripfit Æfcby/ lus in thcatro recitarentur,

Sdnilitdt o’u /oKepä^isoQ ôJSïv îîvoa StXa

tlottfiâd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aüx««« tPià ^fîVo'ç xajTri/xsvoç

amp;(})’»’ T« xîævà feAasava èSAtû/xara. Id efl, Ne(Ç enim uideri,at eflè uir ftudet optimus ' Segetem profundam mente ftudiofa colens.

Confilia quando hinc germinant falubria.

Totus populus in Ariftidcm uertitoculos,agnofcens? hoc laudis in eum competere,

6 E concione quadani,in qua fruftra Themiftocli ob siwxlwf /Md/ ftiterat difcedens data uoce teftatus eft.res Athénien g'}irdf««w incolumes effe non pofie, nifî SI ipfum Si Thez miftoclem in barathrum conqcerenf.prius habens in carcerem ire, quàm ob duorum fimultatem minus rez â:e confuli publicis commodis,

, Quendam reum egerat, at quum indices poft Arizi Aeijuitds ftidis accufationcm nolicnt audire reum,fed protinus

ad fuftragia quibus eum damnarent propcrarét,Ariz ftides fupplex pro reo interceftit apud indices,ut eum iuxta legum praefcripta diligenter audiret.Tanta erat in uiro legum æquic^ obferuatio,

8 nbsp;Quum inter duos priuatos caufam cognofceret, 52

Extrd edufdtn alter quo Ariftidem iritarct in aduerfarium,extra eau fam mnlta commemoraret » quibns file Ufifteteumi

Ariftides

-ocr page 477-

AP OIP H T H lt;nbsp;L lU . 'V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;451

Ariftides intcrpelbns hominem,j'fta nuc, inqüit,miGgt; fa fac bone uir,amp;: H quid hic te Ixßt eloquere,t:ibi enini in prærentia,non mihi iudex fcdeo.

lt; Fuit ÔC procurator fifci, quod munus quum fanótifz 9 Gme gefliffet, tarnen â Themiftocle delatus eft, acre/ petundarum damnatus. Sed optimatum fauore non folum illi mulóta remifla eft,uerum etiam eidem red/ ditus eft muneri.Quod per fimulationem Gc admini/ oamftitta ftrauit, ut omifta priftina feucritate, lenem fe facilêc^ inte^ritas præberet ijs qui publico malo gaudent ditefcere. Ho/ rum opera fadtum eft, ut populus tertio munus fum/ mis fauoribus idem deferret Ariftidi.Tum ille, ob in/

geftum munus damnaftis, nunc quoniam præz ter æquum multa conceftï ciuiratis cxpilatoribus, ho/ nore dignu iudicatis, Hoe igitur honore delato, plus mihi dedecoris afferri puto,quàm dânato ac mulóta/ ; to irrogaftis.Norat quibus artibus poftet fieri gratio/ fus apud populu,nifî maluiftet iuftus efte quàm plau/ Gbilis. Simile quiddam apud Terentiu facit Demea.

Quum fret exulatû fublatis in cœlu manihus deos w coprecatus eft,fie profperarent res Athenienfiu, ut il/ -lis Ariftides nunquâ ueniret in mente. In rebus enim ‘‘ affliôtis folet populus ad egregios uiros confugere,id qd euenit. Siquidê tertio poft anno quu Xerxes Atti : cam adoririftatuiflet,Ariftides ab exitio reuocatuseft

Themiftocles in cocione dixit ferepperifteconfiliu ”

Ll i quod

-ocr page 478-

45 t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARISTIDIS

quod fummopcrc pcrtineret ad dignitate Athcnicnz ßum,fed i'd eiuscfle generis, ut proferri no expediret: populus cenfuit ut uni Ariftidi indicaret, ß is proba/ rehprobaturos omnes,Quu igitur Themiftocles indi caflet Ariftidi fe de incendéda Græcorum nauali fta/ Autoritdi tione cogitarejßc enim fore, ut Athenienfes toti Græz ciæ dominarentur : Artftides ad populu prodiens diz xihTbemiftodisconfilio nihil effe utilius, (ed eodem nihil inhoneRius. Hac audita uoce populus uetuit ne fupereare in pofterum uerba faceret Themiftocles, Hiccerte populus quiddam philofophicum prçftitif, lepudiansutilitatem cum turpitudine coniunótam:fi mul^ declarauit quâta ßt fpeôlatæ uirtutis autoritaSi, qui non dubicarit reipublicæ fortunam unius iudicio committere.

ïi Quum Themiftocles irrideret Ariftidis conßlium, hoc agentis ut cenfus eftet in tuto,dicenseam laudem . non efte uiri, fed fcrinij tuto (èruantis aurum : deinde fummam boni laudem definiret, fcire, ac prælêntire hoftium conßlia:ÖC ifthuc, inquit, ô Themiftocles faz Aißinentii ciendum eft, fed in prfmis oportet habere manus abz ftinêtes,atqj hæc egrcgij ducis præcipua laus eft.Hoc fermone taxauit Tbemiftoclis rapacitatem.

Quum Ariftides duceretur ad fupplicium, quidam inimicus expuit illi in faciem,ille nihil aliud quam abz quot;nbsp;fterßt faciem, SC fubridens ait magiftratui comitanti:

Admone

-ocr page 479-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 45J

Admone iftum,ne poftea tam improbe ofcitet. Huic fimillimum eft, quod aflcribunt Phocioni.

MYRONIDES

Myronidcs creatusdux exerdcus aduerfus Bœo/ lt;4 tos, edixit ut Athenienfes exirent. Quum auté adefz r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I J- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■ xpiUanat

Iet congrediendi tcmpus.ducesq^ monerent nondum omnes adefle, Adfunt, inquit, qui pugnaturi funt, Hos itac^ quum uiderec promptes, hoftem aggrefz fus uidt.Sic interpretans,eos qui ob ignauiam no ftu duiflenttempeftiue adefle »neinpugnaquidembo/ nam operam nauaturos.

PERICLES

Pericles quotiefeunq; belli dux creamsefleCjchlamy dem induens apud fe dicere confueuit. Attende Peri/ des,quod gefturus es imperium in liberos, in Græcos * ° sein Athenienfes. His didisfeipfum uir cordatifli/ mus hortabatunut moderate gereret principatu. Ma :gni ingeni) efl: imperare liberis. At Græci plufquàm liberi tum erant: poftremo inter Græcos liberrimi Athenienfes.

Suadebat Athenienßbus,ut Æginam tollcrent, ue luti Pyreipituitam,quod inde fufpicareturbellum ori turu. E corpore malos humores tollere medicoru eft, ' Amico roganti ut pro fe falium diceret teftimoniu, 17 cuiadiundum eratiuflurandum ,hoc eft periurium;-Refpondit fe quidem amicum efle, fed ufqi àd aramj : nbsp;nbsp;nbsp;,LI 5 Sendens

-ocr page 480-

'454 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;PERICLÏS ■ ■

Sendens aliquoufquc gratifîcandum amids, fed citrà uiolationeni religionis,

i8 Moriturus hoc nomine fîbi gratulabat'’,qnod l’pfius potentia caufa nuUus Athenienfium pullam ueftem induiïîet. inttoxia gigQîgcang fg QyUf caufam mords fuifle,nec nlli dieni ab ipfo capi'ds didlum. Pullad funt qui mortuum lu/ gent,amp;: olimcapidsreum, amici pullad pullatum CQf mitabantur,

»9 Prætor collegam forti'tiis eft Sophoclem poëcam Pwdtfc fimul nauigarent,ac Sophocles cofpcóto foù mofo puero dixiflet,En quàm fpeciofus puer. Decer* inquitjô Sophoclesyprætorem non modo manus,fed ÔClinguam habere conrinentem,

10 nbsp;nbsp;Quum Thucydides uociferaretur apud populum

Glortlt;efti/ aduerfus Pedclem, quod in picÆurasac ftaruasfum? morum ardfîcum profunderer reipub. cenfus, ipfe af/ furgens rogauit populum, Videretur ne multum im/ pendiflèiquo refpondente plurimum,Âge,inquit,fi ne igitur hæc mihi impenfa non uobis,atque ipfis donax rijs deorum , meum tantum nomen infedbam, Hæc uox fubito mutauit anitnum populiJuflîtcp Ut publi/ cis impendijs pergeret, nec uîlis parceret fumptibus. Tantum ualuit animus præfens,amp; fermo aculeatus.

Il Quum deuidtis Samijs Athenas reuerfos pro con/ cione laudaflet eos qui in bello ceciderât, cæteræ max tronç redeunté è condone coronis ac uîttis decoraruCr «. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elpinice

-ocr page 481-

AP op H T H» LIB* V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45$,

Elpintce Cimonis foror propius accedes dixit l'IIi.Prg data funt ifta quæ geiïifti. Si coronis decoranda, qui nos tot fortibus uiris fpoIiafti.Ad hæc alia^ conuitia nihil commotus Pendes, tantum arhfît » nec aliud re/ fpondit quàm uerfi'culum Archilochi,

Vnguento anus quum fis caueto inungier.

Significans publica négocia, non elle curanda uetu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

læ.Tam enim hoc indecorum, quàm turpe foret earn ungucntis utu

Subito oborto folis defedu quum Pericles uideret it alios multos, fed præcipue claflïs gubernatorem uehe A«iwq/c menter coturbatos, chlamyde iùa tcxitgubernatoris facie interrogauitc^, nuquid hoc horrendû oftentum exiftimarenillo negate. Quid intereft,inquit,igit'', niß Œ chlamyde maius eft id qd nunc tenebras inducit» Senßt uir prudes interuentu lunæ nobis abfcodi folé, quemadmodu oppofita chlamys impediebat alioru, afpeôtûmullum autem efle oftentû,quod natura fit»

Pericles Ariphroni uolenti publico præconio quærr ty Alcibiadê,qui adolefcensclam domoegreflus ad ami cum Democratem fe contulerat, obftitit dicens, Si forte nobis infcqs perfjt, præconio nihil aliud âge/ tur quàm ut uno tantum die citius manifeftum fiau ilium interiffetSin faluus, ne per omnem quidem. uitam faluus efle poterit, Ciuiliter exclufit Peridesi adolefcétis’

-ocr page 482-

45^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALCIBIADIS

adolefcenn’s infamiatn, qua nunquâ potuiflet cluerc.^

* Pericles qautn à populo uocaretur frequenter, non Aitfön'Wf aulcuîtauit dicens, âo’JvTaxTôs ii/Jii, Sendens fe non cfTe cogendum in ordinem, nec pro quolibet è media plebe habendum.

ALCIBIADES

I Alcibiades etiamnum puer.quum in palæftra nexu quodam conftridlus effet, unde fe non poffet explica re,tîianum colludlatoris mordicus arripuit; illo dicen/ te,mordes Alcibiades ut fœminæ folent, imo,inquir, ut leones.Hoc de Lacone quodam ante commémora turn eft, fed in diuerfam fententiam, lam turn agno/ fcere erat animum cedere nefcium.

Quum

-ocr page 483-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;457

Qüutn ali'quando Pcricicm inuiferec » amp;nbsp;acccpiffet 4 ïlli tum non eflè ocium,propterea quod perpen deret, quo paólo pofTet ÂthenienGbus reddere rationem, nonne fatius fuerit, inquir, cogitare qui fieri poffit,ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reddiu

non reddat ratione C Notans ita rem geftam,ut non populo facile poffit reddi ratio, procliuius autê effe in totum effugere rationem,quam bene reddere.

Accitus ab Atheniefibus è Sicilia.ut diceret caufam $ capitis,abdidit (efe,dicens eum effe fatuum, qui uoca tus in ius quærat elabi,quu liceat uitare.Sentiens con ^enculunt foltius effe non comittere fe periculo,quam dare ope/ ram,ut ingreffus periculum temet expédias. Didum Græcis fonat iucundius,ob uocum affinitatem, / ytipfSi 5c7p4gt;u7sÿj. Græcis autem hifipvyüii 2.1 kIm did/ Cur, qui iudicum (ententijs abfoluitur : ^uytip, qui ui/ 'tat aut fugit,

Cuidam autem diccntunon fidis patriæ de te iudi/ 6 caturæ C Ego fane, inquit, ne matri quidem,uererer e/ nim ne infciens pro albo calculo nigrüm immitteret, ‘ Nundanti quod ipfe cum comitibus morte damna 7 tus effet Athenis, At nos,inq^u{t,demonftrabimus il/ Iis Alcibiadem uiuere : fimulc^ fefe ad Lacedæmoni/ os contulit, ac bellum Decelicum ab urbe Decelia co/ gnominatum.cxcitauit in Athenienfès,

Imbutus philofophiæ præceptisuoluptates ac at/ s ceis indecoras afpernatus eff;,di(ciplinas liberales fern.

Mm pet

-ocr page 484-

'458 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TÎMONIS

per ampledebatur. Lyram hoc argumento rerjcîe/ bat.quod uocem hominis imitaretur: ex quo colligez re licet, olim qui lyra canebant, fimul amp;nbsp;uoce cecinif/ •eontempta fe. Pleôtrum quod habitum formamcp liberalem ira rautaret in illiberalem : tibiam duplici nomine damz nabat, Si quod fie mutaret oris habitum ut uix à faz railiarififimis agnofeeretur qui caneretôi quod homi/ ni propriam adimeret uocem,loquendic^ facultatem eriperet.Nemo enim poteft fimul Si inflate tibiam Si quot;nbsp;loqui.Cantent igitur,inquit,Thebanorum fîlfi,qui di cere nefciuntmobis autem Âthenienfibus,ut à maiori bus accepimus,gentis princeps eft, Pallas Si Apollo, quorum ilia fîftulam confregit, hic tibicinem excoria/ uit.Proditum efl: prifeorum fabulis,Palladem ad fpe culum tibia canétem,ofFenfam oris deformitate,proz iedlam cominuifle tibiam, Apollo Marlyam canenz do uidtum excoriauit,

TIMON ATHENIENSIS

9 Timon Atheniêfis quem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellat Luz

cianus, quum erga cæteros effet inhumaniflïmis moz Awor oi ribus,fugereté^ confuetudinem hominum,folum AIz ’ tttulum cibiadem adamabat.cxofculabaturcp, Id admirant!

Apermanto caufamcp roganti,refpódit ideo fibi cha rum effe adolefcente, qiiod perfpiceret ilium aliquatiz do magno malo fore Athenienfibus»

IO nbsp;Apud hunc quum cœnaret Apermantus, nam Si

ipfum

-ocr page 485-

A P OT’ ÎTT IT.. 11R .■ V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'4$S?

ipfutii oB morum fimilitudiné admi'ttebatjdiceret^i pulcherrimum, d Timon.hoc noftrutn conuiuium;re inhutnaniter fpondit Timon.lta fanè fi tu non adeflès.

Idem aliquando prodqt in condone, faóloc^ Bien/ « lio,quum omnes magnu quiddam expeólarét.quod infolens effet Timonem condonari,dixit,Viri Athe/ nienfes,poft ædes meas hortulus eft,in eoc^ ficus, un de multi iam fefe fufpéderunt.Eo in loco cóffitui ftru ólurara ponere, proinde uifum eft hocpublicitusdez nunciare, utfi quietiam uelint fefufpederc,maturenc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,i

priufquàm arbor excidatur,

LAMACHVS^

Lamachus caftigauitquendam è ducibus,qui deli/ querat nefdo quid.Si quum ille dixiffet, Non iterum ifthuc committam: ne pofli's quidem, inquit,in bello peccare bis.Error enim in bello mors eft.

IPHICRATES

Iphicrates quod futore patre natus exiftimaretur, i; erat contemptui, ac turn primum opinionem fibi pa/ rauit,pofteaquam ipfefaucius,hoftemuna cumar/ mis correptum uiuum in tfiremem fuam deportauit. Is quum in amicorum ac fociorum agris haberet exer cautio aJuer citum, ac nihilominus ói uallum iaceret. Si foffam fo/ deret accurate, cuidam dicenti, Quid metuimus, ait, peffimam elle duds uocem, haudquaquâ putaram, Significansin trâquilliffimis rebus interdum exiftere

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mm i periz

-ocr page 486-

4^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎPHICRATIÎ

periculum,quod nullus expeAaflet. Âduerfus inopp natos igitur cafus profpexit fuis copqs, ne ß quid acci diifet.dicere cogerctur,no putaram.Hoc Latini tranf/ ferunt ad Scipionem»

14 Quum inftrueret aciem aducrius barbaros,dicebac Kornett Met ß. ueren’, ng hoftes non noOènt Iphicratem, quo no/ momentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftes terrere, At ali) dantoperam,

nc qiiis norit ducem.

Capitis poftulatus dixic calutnniatori qui litem in/ tendebat,Quale eft quod fads homo, quu inftet bel/ Ium, reipumicæ perfuades ut de me confultct, ac non potiusmecum. Sendens id temporis maxime opus eftè ciuitad conßlio operac^ Iphicrads.

ilt;s Harmodio pdfd iüius Harmodi) abnepod,generis KoUUut probrum per conuidum obi)denti.Meum,inquit,ge/ nus à me habet originem,tuum uero in te defqt.Hoc imitatus eft Cicero,

17 Oratori cuidam in concione hunc in modum ipfum D«x iottut interrogand, Quis es,ut tarn fublimes gcras fpidtusC num eques aut (ägittarius, aut fcutatus, aut pedesC Nihil herum, inquit: fed qui his omnibus imperarc didici. Sentiens pulchrius efte, bonum præftare du/ cem,quam quemuis militem.

1^ Idem cenfebatmilttem Ä diuitiarum amp;nbsp;uolupta/ Milffdi«« fujn auidum efleoportere.dicens ilium audacius peri cula fubicutum,quo Ibis cupiditadbus fuppeditaret.

Idem

-ocr page 487-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^1

Mem in caufa obrutus eloqucntia patroni, qui Ari »? ftophoncem defendebat.Aduerfarionjm,inquit,me/ lior eft hiftriojfed mea fabula melior. Vt fabula non/ nunquam exploditur uitio hiürionisjta fæpe melior caufa uindcur à peiore,patroni infancia ftultitia'ue.

XENAENETVS

Xenxnetus dux ciuibus exprobrantibus ßbi quod imperator exercitus.fugiiTet in bello. At uobifcum,in/ quit, o chara capita : probrum cum exprobrantibus communicans. Necß enim dux perfiftere poteft abf/ que militibus. Et turpiter obqcic alteri uitium à quo ipfe non eft immunis.

TIMOTHEVS

Timotheus dicebatur dux fortunatüs, Huic inui/ n dentes nonnulli.pinxerant ciuitates ultro fe reti impli scomm care ipfo dormiente. Hac contumelia nihil offenfus lt;^ontem^tunt T imotheus ciuiliter refpondic, Si tantas urbes capio dormicns,quid facerem uigilansC'

Audace quodam milite uulnus Athenienßbus 0/ it ftentante, Et me, inquit, puduit, quod quum ego in Samo dux uefter effem, catapultæ telum prope me ceciderat. Significans hoe uulnus iUi non fadum in prælio cominus pugnanti,(èd procul. Autbono duci adeo cauendum, ut ne prope quidem iaculum ulfum pofTit accidere.VuInus gladiofa(ftum,fortitudinem atguiutelo (adu catapults,indiligentiæ ßgnum eft.

Mm I Quum

-ocr page 488-

'4^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• 'CHABRIÀ^B

Quuttî oratores Charetem commendarerir.ccnfen tes talem creari debere Athenienfîum ducem, non

WrfgHKî »0» ducem, inquit Timotheus, fed qui dud fuas ftragu/ las poftet,

CHARRIAS DVX

i Chabrias diccre (blet, eos optime ducis munere D«nf ffntw fyngi qui j-gs hoftium quàm maxime cognitas ha/ berent.

Idem proditionis accüfatus eft unà cum Iphicrate, Quum autê ab Iphicrate obiurgaretur,quodquum Miferante effet in periculo,tarnen ad gymnafium itaret,folitacç tcmpM ptâJefet hora,Ergo,inquit,(î quid fecus de nobis fta/ tuerint Athenienfes,te fqualidû ac famelicum,me ne/ to pranfumamp;unôlum occident.

a« QuinSiinuddicerefoletjformidabilioremefTecer/ uorum exercitum duce leone,quàm leonum duce cerz Duxegregiut no. Sentiens totam belli fortunam pendere à nirtnte prudentiac^ ducis.

■ ■ HEGESIPPVS

QuumHege(îppuscognomentoCrobeIus,Athe/ hiénfesin Philippum iritarehquidamè condone fuc/ Libertés md/ clamauit, Ita'ne bellu nobis inuehis Hegeiîppe. Naï gno emendlt;t pgf Iouem,inquit,amp; pullas ueftes.amp;: publicasexequi/ as, ôi orationes funèbres, ß uióluri fumus libéri nec Imperatis Macedonum parebimus.Significans liber taré bene emi magno,nec fine negocio poffe feruanV

-ocr page 489-

A POP H T H.-LIB. V

PYTHEAS

. Pytheas quu adhuc effet adolefcens acceflït in con/ x« j cionem contradicffurus decretisquætum deAlexanz dro condebantur. Huic quum quidam dixiffet, Tu quum fisiuuenis audcs de rebus tantis loquiC Atqui, inquit,quem uos fufftagtjs ueftris deum facitis,me iu ; nioreft.

P I s I s T R A T V s

Pifîffratus Athenieniîum tyrannus,quum aliquot amici qui ab ipfo defecerant Phylen occupaffent, ue/ nit ad illos ftragulas in farcinam colligatas ipfe por/ tans.Cæterû illis quid fibi uellet percontantibus, Vt, inquit, fi periuafero reducam uos : fi non perfuaferoj, maneam uobifcum : ob hoc enim ueni cum farcinis, Egregius animus,qui nollet fineamicis necregnare Solo-tfr nec uiuere.

Quum mater apud ipfum effet delata,qûod adole fcentem quendam adamaret, furtimép cum eo con/ grederetur,ô£ quidem frequenter præ metu Pififtrati, negante fui copiam,adolefcêtem uocauit ad cœnamî peradla cœna rogauit quomodo habitus eflet,quum , illerefpondiffet,fuauiter, Hæc,inquit,tibi contingent quotidie,fi matrimeæ placueris. Admodum ciuiliter amp;nbsp;maternis indülfit affetffibus, amp;nbsp;adolefcêtem omni terrore liberauit.

Thrafybulus Pififfrati fîliam amabat,eam^ quum ft habêrec

-ocr page 490-

4^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEMETRII

haberet obuiatnjn publico ofculacus efl : ob id uxoH ciuilitér maritum in Thraiybulum iritanti. Si illos,inquit Piii (l:ratus,qui nos amant habemus odio,quid faciemus ijs qui nos oderunt C uirginem adamatam Thraz fybulo dedit uxorem,

ji Comeiïatores quidam in Pififtrati üxorcm incidez rant, multa^ lafciue in illam turn fecerant turn dixez rantPoftero uero die iam decoóla teraulêtia Pifîftra cum adierunt cum lacrymis orantes ueniam.Tum Pi fïftratus, Vos quidem in pofterum date operam ut Ci«ibtrfï ßtig fobrq.Vxor uero mea heri nequaquam ufquam f r«de«f gjj asdibus, Humanitatis quod ignouit adole kentibustpietacis, quod uxoris honori confuluit, nez gans talequicquam in illam fadum effe.

j5 Quum alteram uxorem ducere ftatuiflèt.liberis ipz fum percontantibus,nunquid in ipßs haberet de quo Rrbnît w/re quereretur, Nequaquam,inquic,imó ob id potiusalz teram duco, quod collaudem uos, cupiam^ mihi SC alios iftiufmodi liberos nafci»

DEilETRIVS

j Demetrius Phalereus Ptolemeum regem adhorta f i folet, ßbi pararet libros, de regno deep militari imz perio gerendo traitantes, eoscg uolueret, propterea • quod ea de quibus amici non audent admonere rez ges,inlibris fcriptahabeantur.

Quum exularet ac Thebis inglorius humiliscp ui/ ueret.

-ocr page 491-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46$

ueret,audiïTetc^ Cratetem philofophu, qui ipfum ia/ PhiïofophU uiferet.multa placide prudcntcrcp de moderate feren/ do exilio differentem,Male fit, inquit, negocrjs ocz cupationibus,per quashaólenus talem uirum non li/ cuit cognofcere.

N1C o S T R A T V S DVX

Nicoftratus Argiuus, quum ab Archidamo follici/ taretur,tum ingenti promiffa pecunia, turn cuiufcuc^ Cegeneret uellet Lacenæ cóiugio,uc Cromnum tradcrewelpon/ dit Archidamum nó ducere genus ab Hercule, quod Hercules obiens orbem foleat improbos afficere fup/ plicio, ipfe contra ex probis faceret improbos.Lacedç monrj uero hoc nomine potiffimum gloriantur,quod originem ducunt ab Hercule,

EP Ail INONDAS

Sub Epaminonda Thebano duce nunquam eue/1 nit.ut exercitum inuaderet tumultus Panicus, qui fu/ PfouidentiA bito prætercaufam interdum oboriri folet.Eum quo/ niam à Pane deo credunt immitti.Panicu appellarut,

Dicere foiebat pulcherrimum effe genus mortis in z bello mori, quod hæc mors primum cum laude forti/ tudinis coiunóla (it,modo bellum geratur pro patria, deinde breuis non diu crucians hominem, aut paula/ tim extabefaciens.

Idem dicere folet.militu quibus arma gerenda funt 5 corpus exercitatum effe oportcre, tio folum athletice,

N n nbsp;nbsp;ucrum

-ocr page 492-

466

EP AMIITONDAE

uerumetiatn militanter. Nam athletæ tantum hoe agunt,ut corpore fint robufto,at militem oportet cor/ pus habere expeditum Ôi agile. Vnde ÔCuehementec obefis infenfus erauacJeo ut huiufmodi quendam ex/ pulerit ab exercitu, dicens quod uix clypei tres qua/ tuortie tegerent ipfius uentrem, per quem nunquam uidiflet fua pudenda.

4 Ipfe tam tenui uidu utebatur, ut aliquâdo uocatus TrugdUtds adcœnam àuicino,quumrepperifletbellarioru,opfo niorum. Si unguentorum apparatu, cofeftim abierit, dicês’.Ego te facrificare putabâ.no delitiari Si illudere Quum coquus collegis Epaminondç de impendijs Tru^dlitds aliquot dicrum rationem redderet, non alia de re indi gnabatur quàm tantum fuifle cofumptum olei.demiz rantibus autê collegis, negauit fe offendi fumptu, fed molefte ferre tantu olei exceptu intra corpushominu. Sentiens oleu efle natu foris ungêdo corpori no intus explêdo.Inunólu reddit corpus fîrmius SC iniuriæ pa/ tiétiuSjinfufum in uifeera, reddit delicatius ac fegnius.

6 Quû feftum diem celebraret ciuitas.omnesc^ com/ Sotriw potationibusSilibidini indulgerent,Epaminondas princeps quidam è femiliaribusfaólus eft obuiam fqualidus SC cogitabundus. Admirante illo rogantec^ quid tandê eftet rei, quod folus ad eum affeeftus modu obambu/ laretjUt uobis,inquit,omnibüs,ebrios ac focordes efte liceat.O uocé principe dignâ.Tum maxime uigilâdu eft

-ocr page 493-

46-7


APOPHTH. LÎB. V


eft principi, quum populus maxime indulget gcnio. At non oportet ipfi unquam uacare genialiter uiuercr Homini contempto qui leue quidda admiferat Pc/ lopida pro eo deprecante,non ignouit, fed arnica pro nio rogante dedit ucniam, dicens eiufmodi munera à fcortillis accipi oportere,non à militibus. Paratus erat ad ignofcedum, fed queadmodu no quçuis damuso/ mnibusdta fpeôlâdu eft cui in qua caufa gratificemur

Quu Lacedæmonq copias in Thebanos educeret, s uariaq^ Thebanis ferrent'quot;oracula,quoru alia uicftoria tllis pollicebantur, alia diuerfa prædicebât, iuftit bene promittentia ad dextra tribunalis poni,c5craria ad læ uam.Ätcß omnibus hunc in modum difpofitis, furre/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a no

xit,dixitc^, Si uolueritis parère ducibuSjK conglome/ rati in hoftem tendere,hæc uobis funt oracula, often/ fis melioribus:quod fi ad confliólum fcgnes timidiq^ fueritis,hæc oracula uobis reddita funt, ofteniis detez riora pollicentibus.Mire nec oraculoru contempiît au toritatê, nee animos militum his derjci paftuseft, fed intcrpretatus eft dcu profpera polliceri ftrennuis, inz faufta timidis,quail à nobis pendeat rerum euentus.

Rurfumquum copias admoueret caftris hoftium, 9 tonitru fasfto, militibus percontantibus quid putaret oßentu com/ portendere deum,attonitos,inquit, efte hoftes, quod quum tales agros haberent in propinquo, in talibus caftra metarentunSolertia ducis non folum terrorem

N n i exemit

-ocr page 494-

4^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPÄMINONDAE

cxemit amtnis militum, uerutn eti'am commoda inter precatione addidicalacncacen)gt;

miffus. Amicis autem fcifcitantibus,ecquid illi molefti accidiffet.Nihil inquit,fed heri fenfi me plus æquo mi hi placuiffe.Eius gaudij intemperantiara,hodie cafliz go. Adeo metuitarrogantiam uir Bœotusac milita/ ris. Si nos non idem faciemus, quoties fecunda fortu/ næaura res nobis fucceduntC

Quum uideret hoc agere Lacedçmonios.ut eam ca Glorw lamitatem tegerent, Epaminondas ut palam faceret, quanta fuiffet illius cladis magnitudo, non quibusli/ bet permifit cadauera tollere, fed ut quæcç ciuitas fua auferret.Ita fadlum eft,utappareretplufquàm mille/ nos Lacedæmonios interiflc. Hoc ftratagema pro apophthegmateforfitan adiccit aliquis.

-ocr page 495-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46.9

aureonim duo milia mi’Gflet, aurutn non reccpit , fed Gloriapothf ipfum lafonem intuitustlniuftis,inqui't,imperas,ip(e deterior.Ipfe ueroqui'nquagihta drachmis à due quo' dam acceptis mutuo,pro uiatico exerdtus, inuafit Pe/ loponefum.Senriebatiniquasefle diuidas ,quæ pof/ fefïorem reddunt deteriorem:at uiri fortes,gloria uir/ tutis præmio contend funt.

Rurfus quum Avtoxerxes Perfatu rex ipG tria Da/ 14 ricorum milia mififlet.Diomedontem Cysicenum afperiusincrepuit,ß tanta nauigadonemfufcepiflet, corrupturus Epaminondam, eumcp iuffit hæc ad re/ gern referre:fi fauet commodis Thcbanorum, habi'tu rus eft Epaminondam amicum gratis: Gn minus, ho/ ftem.Quid hoc animo incorrupdus, nö alib fpedlan/ te quam ad patriæ commodaC

Quum Argiui Thebanorum effent foci). Athénien 1$ Gumoratoresin Arcadiam mifliuituperaruntutrâcç Conuicium gentem, Si Calliftratus rhetor Oreftemôi Oedipo/ dem duitadbus exprobrabat.Nam Qreftes Argiuus fuit,Oedipus Thebanus.Interim furgens Epaminon das,Fatemur,inquit, apud nos fuiffe^ui pattern occi/ dedt, apud Argiuos qui matrem necarit, fed eos qui hæc patrarunt nos expulimus, Athenienfes recepe/ runt.Tanto compendio conuitium retorGt in autores

In Spartanos qui multa magnac^ crimina Theba/ nbsp;nbsp;nbsp;.

cis obqciebant, hi nimirum fecerunt, inquiuutbreui/ '

Nn $ loquen/

-ocr page 496-

470 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epaminondae

loqüentîa uti dcflitcritis. Soient Lacedæmonq de bre üiloquêtia gloriari,fed àThebanis multis affedti cala mitatibus.multa dicere coaóli funt de illi's coqueréces.

1-7 Pofteaquàm Alexandrum Pheræorum tyrannutn Thebanis infenfum,Athemêfes fîbi feciflent amicum ac focium.iscp polli'ceretur illis fe perfeélurum, ut mi/ nam carnium emerent femiobolo, uidelicet (ïgnifîcâs fe tantum pecudum ac iumentorum adduôturû è prç da,Eparainondas fubiccit, at nos.inquit, Athenienfî/ bus ad coquendasiftas carnes ligna gratis fuppedita bimus. Nam fyluas ipforu fuccidemus.fi fe plus fan's admifeeant noftris negoerjs.

nem

-ocr page 497-

A P o P H T H. LIB , y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471

nem dixit,hi’c fane decebat non trophæum/ed Heca/ teum ereôtû efle. Veteres eni'm ante portas in tn'uijs congruenter Hecates imaginem ftatuere folent, uel ad indîcandam uiam,uel in gratiam fepultorum. Cuidamnunciantûqüod Athenienfesexercitûnoz uis inftruelu armis in Peloponefum mififlent. Quid, Arw«« ôtÆ/ inquit,num igiturgemit Antigenidas, fi Tellis nouas habet tibiasCTellisautem erat tibiccn peflïmus,Anti genidas optimus. Signifîcabat Atheniefes fruftra no uis armis inftruôlos,quum his nefcirent uti.

Scutatum militem fenferat à captiuo quodamma/ xz gnam pecuniaru uim accepÜTe. Huic Epaminondas, Mibi,inquit,redde clypeum, tibi uero cauponam emi to,in qua uitam degas, Pofthacenimnoleseodêmoz Miles ditdtus do fubire periculum, quippe iam unusde numero diz uitum ac beatoru. Reôte iudicauit,timidum » ut eft in prouerbijSjefie PIutum.Magis enim metuit mortem, qui domi habet unde pofiTit fuauiter uiuere.

Interrogatus quem arbitraretur ducem præftâtiflîz mum,feipfum ne an Chabriam an Iphicratem.Id inz quit,iudicatu perdifficile eft donee uiuimus. Alludens ad illud Solonis, neminem dicendum beatum, ante obitum, Quandiu uiuit homo poteft Si ad meliora profîcere.ôC ad détériora degenerate.

Quum è Lacedæmone reuerfus, cum fuis comilitoz nibus capitis poftularcf, ut qui præter lege, Bœoticæ ptæfez

-ocr page 498-

-47^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPAJMINONDAE

præfeéturæ menfes quatuor adiecifîet, iuiïi't ät duces in ipfum reqcerent crimen tanquam uicompuliî. Ipfe autem pro fe dixit, fe non habere fermones fadis me liores: Sentiensipfas res geftas rco patrocinari debe/ re. Quod fî inquit, omninodicendû eft aliquid apud iudiccs,peto utquum me occiderint,columnç damna tionis titulum infcnbant : quo Græci uideant, quod Epaminondas Thebanosnolêtes coêgeritLaconicâ, quæ per quingentos annos capi no poterat, ac Mefle nam incoluerat annis c G x x x, igni ferroc^ popu piduciii lari.tû Arcades inter fe c5ciliare,res^ illoru coponere, Wfntôr«/« Græcos libertati reftituere.Nam hçc ilîo tu im perio gefta funt, His auditis indices difcefferut muitu ridentes.ac ne calculosquidem deillocolligere uolue/ runt .Quod totius caufe periculu à ducibus in fe unu recepit, dubites humanius nefadu fît an animofîus: Simul autem docuit quantam fiduciam homini præ/ ftet egregiorum mcritorum confcientia.

iç In fuprcma pugna apud Mantineam fauciatus,de/ dhc« pr^a/ latus^ in tentorium.uocauit ad fe Daiphantu,poft il f «4 «idori« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lollydâtubi audiuit eos uiros interiffe.iuflît omit/

ti bellum cum hoftibus, quâdoquidem iam exercitus duces non habebat: ac uerbis ipfa res teftimoniu præ buit.quod Epaminondas optime noffet ciues fuos.Ec hoc uidetur apophthegmatibus adiedum.

itf Meneclides inuidês Epaminondæ gloriæ,fua(ît po pulo.

-ocr page 499-

APOPHTH. LIB V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'47^

pulo,utpacem haberent beiïo potiorcm. Cüi Epamï nondas, Fallisjinquiudues tuos,qui ocij nomine eos P4x Wb ad feruitntem uocas.Pax enim beflo parator,nee earn cueri licec,niß does iïnt ad bellum inftruclü

Eidem exprobrati quod non duxilTet uxorem,nul/ hus,inq^uit,cóiïl{o o Meneclida.hac in re minus uti ue Morpf lim quam cuo. Notans ilium quod uxorem haberet parum fequundæ famæ,

Rurfus eidem obqdenti quod Agamemnonis glo is riam æmuIaretuhFalIerisj'nquitmam ille totius Græ Ag4wew«o/ riæpræiîdqsufusdecemannisuix unâcepit urbem, egounius huiusurbis præfi'dr)s,unodieprofligatis Lacedæmonijs totam Grædam liberaui.

Ciuium fuoru iniurias patientiiTime ferebatdicens elTe nefasiraici patriæ. Ç^emadmodu parencum in/ pb iurias uidfd pietas uetat

Pelopidae increpanti quod nullos tolleret liberos, ja male in hoe confulens patriæ, Vide.inquit,ne tu peius confulas,qui talem patriæ filium relióturus fîs,Habe/ bat enim PelopidasfîIiuimprobuÔîinfamem.Mihi, - quot;nbsp;inquit.Leudlrica pugna pro liberis erit, nunquam in/ teritura.In hoe enim fulcipiuntur liberi.ne pereat no/ BrnrpÆif ftri memoria.At hoe melius præftant egregia fadno/ pro liberis ta,aam libed frequenter oHufeant parentü gloriam, ' Quum fentirctuulnusefle letale, non prius ferrum eduxit, quam audiflet Thebanos uidfle. Tum fatis, lt;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oo tnquitt

-ocr page 500-

474 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epaminondak.

inqui'tjùixhinuidlus enim niorior.K edudo ferro pro tinus efHauit am’mam,

Valerius narrat illum quæfiffe,an ipiïus clypeus ef/ fet faluus:utaudiuit,faluum, rogaffe an hoftcs eflênt deuióli. Quum audiflet penes Thebanos efle uiólo/ riam ita loquutum militibus, Non finis commilito/ nes uitæ meæ, fed melius Ô(. aldus inidum aduenit. Nunc enim uefter Epaminondas nafcitur, quia fic moritur.

j5 Quum illi per inuidiam Si contumeliæ gratia for^ didus quidam SC contempcus magiftratus delegatus V/r effet à populo Thebano,non afpernatus eft, diccns, turn oritAt non folum magiftratum oftendere uirum, fed uirum uiciffim oftendere magiftratum, itaq; geffit, ut dein? ceps tanquam honeftum munus à multis ambiretur, quû antea nihil aliud fueric quàm cura, fordes SC fter/ cora exangipordseqciendi,

5 Idem cuidam egeno mandauit,ut à quodâ ex ami/ cis ipfius talentû peteretjpetqt SC accepit. Amico per/ contand quur id iuffiffet, Quoniam,inqui£ ille,quum, uir fit probus inopia premitur.Tu uero diueses,mul/ ta de publico depeculatus.Epaminódas ipfe pauper, hac radone fubuenit egêd. Bonorum enim probrum eft,uirum probum egereneceffarqs.

Î5 Tempore belli Leucftrici quum acccpiffet quédam o««(» ftrennuu uicum periffe raorbo, per iocum dixiffe fef/

tur.

-ocr page 501-

APÓPHtH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;471

tur.Vnde fuit illi moricndi ociuni, in tantîs'negocqsf Frequenter auccm non minima morbi parseflima/ ginacto metus'ue morbüHuncianguorem foletcxcur tere negociorum ardon

PELOPIDAS

Pclopidas in præfeôlura rei militaris Epaminondæ lt;nbsp;collega,quum amici dicerent illi rei neceflariæ, uidcli/ cet coiligendi pecunias nullam efïe curamjta per lo/ Pfcunfé uem,inquit,neceflariæ,fed huic Nicomediroftendens hominem claudum ac mancum. Senfit fortibus uiris nihil effe opus pecunia.

Vxori quæ ipfum ad bellum proficiicentê rogabat z tnuliebticer,ut feruaret feipfum. Alt), inquit.ut iRhuc faciant monendi (ünt. Nam princeps ac dux hortanz Duxaïiorun» dus cft potius üt feruet dues. Vox imperatore digna, cuius e(l ciuium multorum falutem,fuæ unius incolu/* mitati anteponere.

Quum è militibus quiipia qui uiderat Lacedæmo/ 5 niosperanguftias montiumaduentare,dixinet Pez Animoß lopidæ, Inddimus in hoftes. Qui potius nos in illos, quam in nos illiC'

Ab Alexandro Pheræorum tyranno præter fœdc/ 4-ra captus ac uindlus Pelopidas, conuitia congeilit in fœdifragû : ut autem iratus ille dixit, Mori properas, Admodujinquit, quo magis in te exafperentur Thez bani, tuiß dtius des pœnas uiolati foederis, drjs pa/

Qo 1 titer

-ocr page 502-

47^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;MANU ’CVRII ; ‘

titer att]ß höminibus inuifus.

5 Thebe tyranni uxor adrjt Pelopidam^dixitc^ fe mi iari,quoduinä:us effet tarn hiiaris,Aeego,inquit,ma gis te mironquod non alltgata feras Alexandrum. :

« Pofteaquäm Epaminondas Pelopidam liberum Mort» rcduxiffet, aiebat fe gratiam habere Alexandre, per ffowtfwprw qygjjj experimeto comperiffet,fe non tantum ad beb Ium,fed etiam ad mortem bene animatum effe, nbsp;nbsp;nbsp;gt;

1 Quum Pharfäli congreffurus effet cum Alexandre Pheræoru tyranno,milites admonuerunt,duplo plus Theffalorum effe cum Alexandro,quam ipfe Theba nos haberet, Tanto, inquit, melius nobis erit.plures enim uincemus.Hoc aiteri cuidam adferibitur.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MANIVS CVRIVS

' nbsp;nbsp;8 Manius Curiusnonnullisarguentibusquod ex a/

gris bellcwartis,partem exiguam unicuiquemilitum diß;ribuiflet,magnam uero reipubiicæ:optauit à dqs* ne quando exifleret quifqua Romanus, cui ager exi/ Agrimodut guus uideretur, qui poffet alere dominum. Sendens eum non effe Romano dignum nomine,qui plus apz peteret,quàm quod ad uiólum frugalem fatis eft. lt;

9 Samnites pofleaquàm ab illo fiierant deuidi^iene runt ad Manium Curium,ac magni auri uim offerc/ bant, atc^ id temporis forte rapula coquebat ollis fi/ /Urwfpret» ótilibus.Refpodit autem Samnitium legatis hunc in modum,Nihii opus eft auro,t^lem cœnanti ccenamî

Gbi

-ocr page 503-

APX)PHTH. LIB. T? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47^

Gbi uero potius eße, aurum poßidentibus imperare, quam aurum babereJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

VABRJTIVS

C. Fabritius quu audißet Romanos à Pyrrho de/ lo Qidos,ad Labienum uer(us:Pyrrhus,inquit,non Epi rocæ,uicerunt Romanos.Sentiés unius duds ingenio aidoriam accepta ferri oportere,non uirtutimilitum. d«* Hoc padto Romani nominis ignominiaeleuauit,qui ^iu$ quum Epirotis eßent uirtute fuperiores,hoc folo erât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

inferiores, quod non haberent duce Pyrrho Gmilem.

Quum Pyrrhus pro redimendiscaptiuismultum n auri mifißet.aurum quidé non accepit Fabricius. Po/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in/

ßridie uero Pyrrhus maximum elephantum emifît, qui ignaro Fabricio à tergo fubito barriens appare/ ret. Id ubi fadVum efl:, refpiciens Fabricius ac ridens, Me,inquit,nec aurum heri,nec hodie belua fedt atto/ nitum. Senfit Pyrrhu hoc de induftria egifle,ut quo/ niam auro bonisc^ uerbis deliniri non poteratimma ni uoce beluæ cerrerecur.Sed expertus efl: Pyrrhus a/ nimum undiquacg inexpugnabilem.

Pyrrho uero hortantiut Fabricius apud feagerct, ** . imperi)fodusfuturus,Ne ribi quidemiflhuc cxpe/ dierit,inquit.Nam fl Epirotæ noftrum utrumq^ per/ oorinc,mihi regi quàm dbi parère mallent.

Fabricio iam confuli mißt epiflolam Pyrrhi medi/ cusgt;qna promitcebat fe regem ueneno necaturu, fl iu/ fW«/» hcßS

Oo I beret

-ocr page 504-

47^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FABTT MAXIM!

befcLÄt cam èpiftolam autore non proditô ad Pyr/ fidesinhojlê rhum remi’fit, iubés ilium Gbi cauere.qui pefïimus eG fetiudex.tum amicorum.tum hoftium.Sentiescum eos haberc pro hoftibus quos amplcdli debêbat fi fa tis nouifiet.SC hos pro amids ducertsqui pcius tlli uelz lent.quàm hoftes.

‘4 Cæterum ubi comperris l’nfidqs Pyrrhus mediz cum egiflet in crucem, Fabricio captiuos gratis remiz mihitgratis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^bricius noluiteos gratis recipere, fed parem

captiuorum numeru remifit, ne à Pyrrho proditi uez neficrj mercedem accepifie uideretur. Negans fe hoc indicium fecifle Pyrrhi caufa, fed ne Romani uidez, rentur dolis hofi;eni occidere, ut qui uiribus fuperare non pofient

FAB I vs MAXIMVS

If Fabius Maximus quoniam cum Hannibale conHi gcre dctredtabat,fed mora copias illius, ôi pecuniaru .. amp;nbsp;commeatus egentes attenuabat, fcquens ilium per montuofacp ac fubinde obiter fefe opponens, à nonnullis per ludibriu diccbatur Hannibalis pædaz S^amp;’Sîhoc conuitio nihil com motus, pcrgcbat fuum inftitutu fequi,dicens apud amicos. Qui dióteria con uitiacp metuat,eum fibi uidcri timidiorem.bis qui Hi/ giut hoftes.Senfit hoc turpius cfle timiditatis uitium quo leuius eftpericulum.Nihil auteleuius diôlis,quæ qui forraidat, quomodo fuftinebitimpetû hoftium?

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quum

-ocr page 505-

APOPllTH-.-LrB-.y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47?

Quum de Minutio ilkus collega,quoin'am ncnnul los hoftes deiecerat.tnukus effet ortus rumor,tanquä de uiro nomine Romano digno, ait.fe magis fequnn dam Minutq fortuna, quam aduerfam pertimefcere. Sendens illius temeritatera penculofiffimam effe reb publicae.quam firerufucceffusattollerecjin extremum difcrimen adduóluram uniuerfum populum Roma/ num,fed aduerfîs cafibus futuram moderatiorem.

Paulopoft quum Minutius hoftium infidfjs feptus *7 in fummo effet periculo,ne cum fuis copijs periret,Fa bius c monte mouens exercitu, uenit illi auxilio, mul/ tis^ trucidatis hoftibus ipfu eripuit.Hoc falt;fto Han/ Fierte nibal ad fuos dixit, Nonne uobis fepenumero præ/ dixi,fore,ut illa montana nubes nobis aliquâdo tem/ peftatem immitteretCHocHannibalis,non Fabrj di/ (ftum.huc aliunde fufpicor adferiptum, , Poft calamitatem quam Romani acceperant apud ig Cannas, creatus imperator cum Claudio Marcello, uiro audaci, femper^ geftienti cum Kannibale con/ fligere Fabius potius Iperabat futurum, ut ß pugna co«t4tia abftineretjHannibalis exercitus duólu temporis défi ceret.Id fentiens Hannibahdixit fe magis formidare Fabium à pugna quiefcenté,quàm Marcellu pugnan tem.Nec hoc eft Fabrj apophthegma,fed Hanibalis,

Miles quidam Lucanus delatus erat Fabio, quod Qotftu frequéter c caftris dam excederet,amore cuiuG.

dam

-ocr page 506-

48o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FASH MAXIMr

dam fœmtnæ. Fabius quum audiHet ilium alioqui in rebus belli præclaru efle uirura,iu(ïic clàm apprehen/ t.rrormeïi/ nbsp;nbsp;nbsp;mulieré quam amabac miles,ad fe perdue! ; quæ

fit eSdoMtut ßtnul ut adduda eß;,iu{ric accerß uirum, ad quem ita

toquucus eft,Haud clàm nobis fo ic,te præcer legé mi/ iicarem abnodtare à. caftristat ne id quidem prius nos lacueraute probum efle mtlitem: proinde errata ante bene geflis codonamus, cæterum poflhac eris nobif/ cummam habeo fîdeiuflorem,SC produdtam mulier/ culam illi commendauit

îo Tarentinos Annibal præfîdio impoGto tenebat.ar ce excepta. Fabius itaeç dolo quàmlongiflïme exerci/ fMte turn fuum abduxit ab urbe: quâ ubi cetjifletjdiripuif/ fecc]^,fcribæ percontanti, quid de tempîorum flmula/ crisflatuiflet, Relinquamus, inquit,Tarentinis deos iratos,

il Quum M. Liuius fibi poftularet accepta ferri,quod Fabius cepiiTet urbem T arentinam,uiaelicec quod in arce præfldium habuiflet, cæteris iadâtiam hominis t . deridentibus,Vera,inquit Fabius,narras:nam nifî tu ciuitatem amifîfles,nequaquam ego recepiflem,

Fabio iam fene,fîlius illius conful fadus cftjqui quu publicitus multis audientibus habuiflet orationé, Fa Cowpütwf biusconfcenfoequoprxcedebat.Quum autemiuue/ nis lidtorem mifîflêt,qui pattern iuberetequo defeen dere,alq quidem fadum hoc aüerfati funt.Ât Fabius* abequo

-ocr page 507-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48I

ab equo dcCiliens, non habita ætatis ratione accurrit, ac filiu coplexus, Enge, inquit, filt, fapis qui intelligas quibus imperes, ÔC magnu magiftratu fufceperis.

Quum Minutius gloriaretur ipiius opera, multum maieftati Fabianæ dignitatis deceffifle. Si faperesj'n/ Grauitev quit Fabius, Minuti, reputares tibi tu Kannibale cer/ tarnen effe potius quam cum Fabio.

Dicebat abfurdum uideri.G quu equosSJ canes ue/ naticos familiaritate ciboep cicuremus, potiufquam catenis aut uerberibus,homines feroces animo,n5 hu ci manitateacbenefieqs nobis conciliemus, fed afperioz res in illos fimus quam agricolæ funt in caprificos ac malos fylueftres ÔC oleaftros, qui has no protinus ex/ cidunt,fed inßtione docent mitefeere.

Fabius Maximus congiariorum exiguitatem no/ tans,dixit non efle congiaria,fed heminaria. Congia/ ria dicuntur dona quæ dantur populo. Congius aute menfuræ genus eft, qua multo minor eft hemina.Ad menfuram igitur alludens negauit efle congiarium, fedheminarium,

ANNIB AL

AnnibalàMinutioquê infldtjs obfederat, per Fa/ bq copias depulfus, ubi rediflet in caftra dixifle fer6 eo prælio à fe uidtum Minutium, fe aute à Fabio fuif/ viitor fe fuperatuîûidelicet ex eadem pugna uidtus uidlor redqt. Perierat enim Minutius,ni Fabius fuccurriflet.

p p Qiwm

-ocr page 508-

4^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N NIBALIS

V Quutîi Marcellus aliquot diebus conn'ncnter cum conflixiflet uario Martc,dixic Annibal iibi rem efTecum hofte, qui nec uidtus nec uictor nofTet quiefeere. -

»8 Quum Fabius fimili arte recepifletTarentum,qua/ Dolus dohm y /\nnibaJ ceperat. Et Roma, inquit Annibal, fuum habet Annibalem.

29 Quum Romanorum Icgati pacis conditiones retu/ liflent apud Carthaginenfes, ÔC Gifeo quidam aufus eft fuadere bellum cum Romanis redintegrandum, Uiihtdris Annibal indigne ferens homine imbellem de rebus fcrocid avJuis Joqm'3Jhuc dicentem è fuggefto deturbauit. Hoc faeftum tarn uiolentu in libera ciuitate demirante indignante multitudine, Annibal confeenfo fugge/ fto, dixit neminem mirari debere, ß qui à primis fta/ timannis Carthaginem reliquiftet,interim æratem omnern in bellis amp;' armis tranfegiflet,minus noflet urbanas confuetudines, hoc præfetus pacem fuadere cœpit amp;nbsp;perfuaßt.

Quum adeifet dies quo primam penfionem exige/ bant à Pcenis Romani,totus populus ad tributi men done ingemuit, at Annibal interim effufe rißt. Ea de re increpatus ab Afdrubale Hedo, negauit eu rifum Liclryma fuifte gaudetis, fed aliorum feras inanes lachrymas dendentis,quæ nûc in Icuiore malo manarent, quum antea potius manare debucrint,quo tempore Roma/ til claffes

-ocr page 509-

APOPHTH. LIBlt; V - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48^

hf claffés.arma 62 ampliffîmarum uiótoriarura fpoli'a Pœnis detraherent,ac leges uiótis imponerent

Quu Annibal apud Cannas feliciflïme pugnaiïec, 51 amicis fuadentibus ut fugientê hoftem infequens i'n v^iuiâoritt urbem irrumperet,nó obtemperauit. Quam rem Bar cha CarchaginenGs adeo indigne tulit,ut exdamarit, Vincere fcis Annibal, uiótoria uti nefcis.Hoc didlum T.Liuius tribuit Maharbali.

Annibal Gifconi nuncianti fibi admirabilem uide/ ri Romanorum inftruótorum ad pugna numerum. Ridicule imó aliud, inquit, mirabi'ius te fugic. Quidnam hoe effet fcifcitanti Gifconi, quod ex tam numerofa, inz quit,hominum multitudine, nullus appellatur Gifco, Isducisiocus multum timorisdetraxit,mulcumép ala critatis addidit rajlitibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Idem profugiens, apud Antiochum regem agebat.

Isoftenditilli fuum exercitum, barbarico apparatu Exerdtus tnagnifice innmótiim, fed ad prædam magis quam prædlt;eeiptus ad bcllum. Hæc omnia quum diligenter effet contem platus Annibatrogauit Antiochus, num hæc omnia fatis effent futura Romanis. Turn Annibatplanc faz tis arbitror.etiamii auariffimi fint Romani. Lufit Pee nus ab inexpeótato, Rex de prxlio feifeitabatur, ifte refpondit de præda. Quid enim aliud eft miles imbel lis,auro,argento,cxteriscß rebus ad prædam inuitanz tibus inftruótusï'

Pp 1

Idem

-ocr page 510-

484 SCIPIONIS AFRICAN!

SCIPIO MAIOR

, Scipio (enior fi quando uacans à negoeijs bellicis in literis uerfarecur,dicere folet fe nuqua minus effe ocio/ fum,quam quu effet in ocio.Scnfit fc id temporis non ocium dare animum ocio,aut uoluptatibus,fed de reipxom/ fuj^ientis modis multa fuo cum animo rraeftare.

Poftea^ Carthaginem armis ccpcrat, milites qui/ imperator dam uirginem elegante forma captain adduxerunt, w/Ikî ei^ tradiderunt. Hic ille libenter accipercm,inquic, fi priuatus

-ocr page 511-

APOPHTHr LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4S5

prîüatus effem,non imperator, luuenis infîgni forma corrumpi non potnitquo minus meminiflec quid de ceret imperatorem. At multi fuut hodie, qui ob hoc ipfum fibi credunc turn licere, tum decora cHe omniagt; quod funt imperatores.

Rurfusquumobfideretoppidu humililocofîtum, 5 prominente illinc Veneris tempio, iuiïit illuc profiteri uadimonia, tanquam tertio poft die ius ibi redditu/ rus.Et quod fe faóturum prçdixiufecit urbe capta:tan ta erat uidtoriæ ßducia.

In Sicilia percontanti cuidam, qua re fretus claflem 4 cducerc pararet in Africa, oftendituiros armatos tre/ centos,fefe exercentes,præterea turrim excelfam mari imminentem. Et ait, Nullus horum eft,qui non com ^'lt;^0 feenfa turri femetin mare præcipitaturus fit,fi iuffero. Sentiens non perinde referre quàm numerofam edu/ cas multitudinem,modo fortis dux ducat exercitatos, SC diefto audientes.

• Vbi traiecit in Afncam,ac terra potitus hoftium ca 5 ftra concremaflet, Carthaginenfes miftis Icgatis fœ/ dus cum Scipione pepigcre.pollfcentes fe elephan/ tos cameloscp.ôi naues, amp;nbsp;pccunias daturos. Cætcru pofteaquàm Annibal abnauigaflet ex Italia Cartha ginem, cœpit illos conuentorum pœnitere, co quod iam animum recepifient. Id audiens Scipio ,ncgauit fc etiam fi ipfi uellenhpaóla feruaturum,nifi priusim

P P 5 peratis

-ocr page 512-

48^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îciproNiJ

pcratis addefent talentorum qm'ncç miîiajhoc nottiiz ne quod Annibalem accerßflent.

At pofteaquàin Carthagi'nenfes ui adadli, legates de fœdere ac pace ad Scipione mifîiïent, iuHic eos qui □encrant protinus abire, tanquam no auditurus eos, Kumäniter priufquàm L.Terentium ad fe perduxiflent. Erat aût CT grate T'eretitias Romanus, uir probus SC humanus, qui in ‘ bello captus à Pœnis detinebatur. Quem ut adduxe/ rant, Scipio pro tribunal! fedens hominé apud fe cob locauit,moxcp auditis legatis bellu difloluit.Porrö Te rendus tanti benefierj mcmor triuphanteScipioncm fequebat; pileatus.uelut illius libertus.Quin Si Scipio ne mortuo ad exequias mulfum exhibuit,aliacp ad fu neris eelebritatem pertinetia ftudiofe procurauit.Sed de his pofterius. Hie in Scipione quide habes exem/ plum benefieij candide dmul Si honorificc collad, in Terentio ucro memoris animi fpecimen,

non

-ocr page 513-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;487

non clauduntuneó Scipio per iocum dicebat Gbi hoc laboris fufcipiendum ut aperirct, qui fuiflet in caufa ut tam diligenter claudcretunut quæftores diei ipatiu quærercnt ad recludcndum.ExempIum ingentisßdu ciæ mentis quæiîtæ.

Quum à Petilio Si Quinto trib.plebis,mukis nomi 9 nibus accufaretur apud populum Romanu, nihil ad crimina refpodintantum hoc dixit. Hoc die Qutrites Annibalem Si Carthaginedeuici ; proin ipfe fumpta quot;sUwiii corona in Capitolium afcendo loui Opt.Max.facrifi caturusjß quis de me fuffragium ferre uelit,ferat.Hæc loquutus afcendebat ad Capitolium reliólis accufato ribus,nondum perorata caufa.Tantum ualetegrcgio rum in rempub.meritorum fi'ducia, ut repente iudici) rigor uerfus fit in ouationcm,8i reus rittriumphantem.

pro fupplice ege/

Scipio Africanus quibufdacalumniantibus,quod 10 parum ftrcnnuus pugnator eifetjmperatore, inquit. Generöse me mater non bellatorem genuit. Significans in Im/ peratore plus habere momenti folertiamac prüden/ riam in confili]s,quam uires in prælrjs.

Idem dicere foiebat, hofti non folum eife dandam n uiam fugiendijuerum etiam muniendam: docens mo (LUmenict derandam efle Uidloham, nee fæuiendum in eos qui contra ferre arma deftitiilent.

Idem militi cui feutum erat elegantius ornatum, no ix miror.

-ocr page 514-

488 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QV I N T 11

ösirorjnqm'tquod feu tum tanta cura ornans » in quo plus habeas præfidt} quàm in gladio ; Significans ih lum ignauuni militem. Clypeus tuetur, fed gladius fortitudinis organum eft.

IJ Idem dicere folet, rj quibus funt equi feroeiores tra/ Grlt;t«iter dunteos domitotibus, ut his facilioribus poflînt uti.

Sic homines fecudis rebus eflrenatos, fibi^ præfîden tes tanquam in gyru rationis ac doôlrinas duci opor/ tere,ut perfpeôta rerum humanarum imbecillitate,u3 rietatecç fortunæ,reddantur moderatiores.

i4 Dicere folet,in re militari turpe uerbum effe.non pu prouidentU taram: quod alijs in rebus interdum locus datur male inftituta pofterioribus confilijs melioribus corrigere. Cæterum quæ ferro aguntur, ea non oportet temere aggredi, quod hic error ferè eft inemendabilis » Idem di^um locum habetjôi in his quæ femel faóla muta/ ri non poflunt, ut in ducenda uxore, in facris ordi/ nibus.

1$ Quum hofte dicebat non efle confligendum, nifi inuitaret occafio, aut urgeret neceflîtas : quod in/ c M um cogitantis fitopportunitatem oblatam negligere, ôi extremæ ignauiæ eft, turn non præftare fortem ani/ * ' mu m.quura audacia fpem præbet incolumitatis, for/ midolofitas nihil aliud quàm certum promittit exitiu.

T.^ QVINTIVS

» T.Qulntius ab ipfo protinus initio clarus fait, ut . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prius

-ocr page 515-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^0

prias quam cfTet ædilis, aut tribunus militû, aut præ/ tor,conful fadlus fît. Porrômiflus imperator aducr/ Liiere fus Philippum, fuafit ut ueniretur in colloquium. At quum Philippus pofceret ob(ïdes,eö quod ille multis Romanis comitatus effet, ipic uero folus, ut folus iïs, inquit Quintius, ipfe fedfti qui amicos Si cognatos tuos occideris.

Vbi Philippum bello uiceratjn Ifthmijs præconio i iuffit euulgari, fe Graecos fuæ libertati, fuoq^ iuri per/ mietere. Quotquotautem Romani temporibus An/ ckwwwÄoi« nibalis capti,feruiebant apud Græcos, quum horum fingulos Græci quingentis drachmis emiffent, gratis Quintio donaruntqui Si. ipfi Romæ triumphantem Qpintiu fequuti funt pileati, quod facere folent, è ferz uitute manumiffi. Et hoe admiror à Plutarcho intet apophthegmata commemorari.

Achæos méditantes expeditionê aduerfus infulam 9 Zacynthiomm monuit, ut cauerent.ne more tcftudi num caput extra Peloponefum profercntes,uenircnt in periculu.Teftudo enim intra teftam tutiflima cft.

Quum Antiochus rex cum numerofo exercitu ùe/ 4 niffet in Græciâ,omnesc]p reddidiffet attonitos.Sf mi lieu numerus.ÔJ armaturæuarietas.Quintius hoc iêr/ oâcntdtb tnone metu ademit Achæis: Quum, inquit, effera in Chalcide cœnans apud hoipité meum, mirabar car/ uium cop{â,quutn effent omnia tefta niuetat hofpes

Qq rélponz'

-ocr page 516-

C'. DOMITII

refponditea omnia nihil aliud eiïc quàm fuis dome/ fticæ carnes,tantu apparatu ÔC conditura diuerfa,Nc uos igitur,inquit,admiremini regis copias, quum au/ ditis haftatos,cataphraôtos,pedites ÖL équités, fagit/ tarios.Nam hi onines Syri funt,armatura inter fe dif ferentes,

5 In Philopœmenem Achæorum ducem, qui muh tos haberet équités SC armatos, fed pecuniarum indi/ gus, ita ludebat, Philopœmen, inquiens, manus ha/ bet 8C crura,uentrem non habet. Ac tali quidem fpe/ cie corporis crat Philopœmen. Quintus autem equi/ tes ac pedites afmatos,manus ôi crura ducis appella/ bat, fed quoniam nô habebat quo aleret militem,ne/ gabat ilium habere uentrem.

c. D O JM I T I V s

C.Domitius quem Scipio maior pro fe Lucio fra/ ‘ tri in bello aduerfus Antiochum legatum dederat.u/ bi contemplatus effet hoftium phalangem exercitus ’ fuen^ftt P’'æ^^^lshortantibus utconfeftim aggrederetunnez gauit,tempus fufficcre ad hoc, ut tot milibus trucida/ tis ac direptis impedimentis, in caftra reuerfî iua eu/ tarent corpora. Sed hoc ipfum poRridic fe tempefti/J ucfalt;ffurum dixit. Ac pofterodiecongreffus quin/’ quaginta milia trucidauit.Vir ftrennuushon dubita/ uit de uióloria, Ipatium modo tempon's gerendæ rei^

-ocr page 517-

A'P-ÓPHTH. lib. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49^

p. LICINIVS

P. Licinius confui,imperator equeftfî pugna fupe/ 7 ratus à Perfeo Macedonu rege bis mille amp;nbsp;oólingenz tos milites amiiït, partim interfeólos, partim captos, Vbi uero poft pugna Perfeus mitteret oratores actu Animlt;fe ros de fœdere ac pace, Licinius qui uiólus erat,ui(ftori. præfcrip(ît,ut fî pacem uellet quæ haberet in fua pote ftate daret in fidem Romanorum.Ne calamitas quiz dé fortiflîmi ui ri fpiritus potuit imminuere.Nec ignoz rauit Perfeus quibus cum uiris ipfi res effet, eoq^ fecit uiélor quod uidt i folent facere.

PAVLVS AEMYLIVS

Paulus Æmylius quum iterum peteret cofulatum, « repulfam tulit, cæterum quum bellum aduerfus Perz féum ac Macedones, imperitia fegniciec^ ducumin ^ceeßitate' longum duceretur, eidemcß confulatum detuliffent, deUtushonof negauit ie illis habere gratiam: no enim fe ob id cum deiîgnatum imperatorem quod ipfe defîderaret imz periura,fed quod ip(î imperatorem.

E' foro domu reuerfus quum filiam puellam nomiz gt;nbsp;ne Tertiam repperiffet lacrymanté, rogauit quid haz beret,Ilia refpondente,Perfeus nobis interior : Id erat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'c

nomen catelli.quem puella habebat in delicfjs:Sit fez lix,inquit,o filia,omen accipio:moxc^ in bellum proz feótus pulcherrimum de hoffe triumphum egit.

In exercitu uero quum multam confidentiam ae |q 10

Qq 1 quaciz

-ocr page 518-

PAVLI AËMYtn

quacitatetn compen'flet militu officia ducum fibi uin Dtfclplina dicantium,rescp non neceflarias curâtium, iuffît illos militarif quiefcere,nec aliud quicquâ agere,quàn3 ut enfes fuos acuerent,cætera fibt fore curas. Noôturnas autem ex/ cubias iuifit illos fine lâceis Si gladijs 3gere,quo nimi rum adempra fpe depellcndi hoß;cm,canco acriuspu gnarent cum fomno.

« nbsp;Quum per loca prærupta irrupiflet in Macedonia*

uidifietc^ inftruólam hoftium aciem »exhortante Na Dux ufure/ yj. protinus inuaderet hoftem, Facercm,inquit,fî rum callidut effem ætatis, fed raultaru rcrum experientia pro/ hibec,ne ex itinere ftatim eu inftruôla acie cogrediar.

iz Deuidlo Perfco,quum epuluni exhiberet uiôloria/ Ie,diccbatciufdê efïeartisôi aciem bene inftruere,6S Arf conuiuij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhibere: illam ut hoftibus fit quàmmaxi

me formidabilisihoc ut amicis fit iucundiiTimum.

Quum Perfeus captiuus deprecaretunne in trium/ Seuere pho duceretur.Ifthuc,inquit,in te fîtu erat:fignificans illi licuifTe in belloperire,aut certe uincere.

rei præmiu dédit. Atq; hoc primum aiunt argen/ teum uafeulu in Æliorum domum fuiRe ingreRum.

-ocr page 519-

AP OPHTH. LIB V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49J

reman fera nt in familia,alter quinqj ante triumphum diebus interijt.annos natus quatuordedm:alter quin to poft aótum triumphu die,annos natus duodecim. Ob id populo ludlum ac mœrorem cum illo iungenz te, ipfc prodiens ad multitudinem, dixit,fe poft tam cótinuos rerum fucceftus aliquid magni mali à fortuz na expe£ftafle:fe uero nunc de patriæ incolumitate fez curum cfTe fa(ftu,nihilc^ timere periculi, pofteaquàm Fortuna profpere geftarum rerum inuidiâin fuam do mum impingente,ipfe pro omnibus dépendit»

Vxor erac illi Papyria,Mafonis uiri coniularis filia, quam quum longo tempore domi habuiflec,extç ea pulcherrimam fobolem fuftuliflet indytum ilium ac Calceuniui maximum Scipionem Æmylianum,rcpudiauit:amp;: az micis diuortium uehemeter difluadentibus, porrexit calccum, dicens, Hie calceus nónne nouus eft, nonne pulchcr eftCAt nemo ueftrum nouit,qua pedem mez urn torqueat.

Perfeo fefe ad uidloris pedes abfjcienti,uocesc^ dez ^7 generes emittenti,Quur,inquit Paulus, fortunam cti/ mine liberas,fic te gercns,ut fuperiore etia Fortuna ui/ dearis indignusC Quur meam dedecoras uiótoriam, ac rerum à me geftarum gloriam obfeuras, tarn abiez ftum te demoftrans,ut indignusappareas,qucm po pulus Romanus haberet hoftemî'

Idem dicebat imperatoré,fî minus ætatc, certe moz »»

Qq 5 ribus

-ocr page 520-

4'9 4 C A T o N r s S E N r o RIS

ribus fenetn eflfe oportere. Sendens non cfle prædpi’z Temerit4s tanda confiliaquod folent iuuenes.fed moribus uten dum eflie fenilibus»

C ATO SENIOR

'i Cato Senior in condone fuafurus de frumento uiri Veter[urdus tin, diuidédo,ica præfatus eft,perdifFicile efle ad uen/ trem auribus carenté uerba faceretuêcrem dixit quod ageretur de populi uiólu,

z Aiebat (è mirari.quomodo feruari poflit ea duitas, in qua pluris ueniret pifds quam bos. Prædpuus lu/ XUS olim erat in pifdbus, unde legimus mullum (èx inilibus emptum.

j Obiurgans aliquando fummam uxorum impoten vxorum tiara, Omnes,inquit,horaines uxoribus dominatur, imperium qqs omnibus horainibus,nobis autêuxoresthocmo/ do colligens mulieres efle rerum omnium dominas.

Exhortans autem magiftratus ad fumêdas pœnas de his

-ocr page 521-

APGPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49$

de his qui delinquerét,dicebat eos qui malefîcos pro/ hibere pofïent,nec facerent,lapidandosefle.Senucns illos de uniuerfo populo peflime meren', ad fcelerum licennam inuitantes improbos.

Aiebat fibi magis placere iuuenes qui rubefeerent, 7 quàm qui pallcfcerêuquod rubor arguac probara inz dolem,pallor non item.

Dicebat fîbi inuifum efTe milite.qui ambulans moz 8 ueret manus,pugnans mouerct pedes, clariusc^ fterz teret, quàm inclamaret ; peflîmum autem imperatoz rem,qui fibi non poflet imperare.

Maxime exiftimabat oporrere unumquemqj feipz 9 fum reuereri,quod nullus unqüâ â feipfo difcedac.Ita fierer,uc quicquid alqs teftibus no auderemus facere, idem folos facere puderet.

Confpiciens raultorum erigi ftatuas,malim,inquit, w ut de me quçrant homines quamobrem Catoni non swt«dnlt;»» (ît pofita ftatua,quàm quare fit pofîta.Sêticns fe mal le res præclaras gerere,ut olim feientes illu promeruifz le ft:atuam,mirentur non efle pofîtam.

Admonebat ut qui potentes eflent, parce uterenz » tur fua poteftate,quo fern per uti pofifent.Sentiens po T^oteRds tentiam dementia comitatec^ fieri diuturnam, feroz da breuem.

Qui uirtutem honore fuo fraudarent, eos dicebat ipfam uirtutem à iuuentute auferre, Sendens prælt; mijs

-ocr page 522-

49^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CA'TONIS SENTORTS

mqs ani'mos iuuenutn ad uirtutem accedi, quæ fî de/ trahasj’pfa uirtus elanguefcit.

o Magiftratura aut ludiccm dicebat,nec pro i’ufti's o/ randum,nec pro iniuftis exorandum, Senfit culpam luUitia effe ludicutn, (ï ut iufti's æqui nnt,orandi funt, quutn oporteat ultro fauere boni's: pro i'niuftis orare fortaO ßs humanitaris eft.at exorari eft aiuftitia defleólétis.

’4- Iniuriam etiam fi fadenti’ nihil adferat periculi.uni/ uerfis tamê periculofam efle dicebat.Sentiens impu/ impunius nitæ iniuriæ exemplum omnibus minari iniuriam.Ec enim fi liceatimpune lædere, nullus erit tutus ab im/ proborum uiolentia.

15 nbsp;Senedtuti quum multa adfi'nt probra, dicebat non

eße addédum maliciæ dedecus.Sentiens fenedutem teneüus multis nominibus uulgo male audire, ut deformis.ut edentula,ut lufciola.ut imbecillis.ut obliuiofa,ut indo cilis.Hæc ferre fatis eft,ut non accedat crimen improz bæ uitæ.quod omnibus quidem fœdum, fed lêni fœ/ difiîmüm. Alq narrant hoc ab illo didum in fenem obuium uitas cotaminatæ: ne ætatis ruæ malis,addas turpicudinem.

Iratu ab infano nulla alia re differre dicebatquam mora temporis.Sentiens iram efle breuê infaniam.

I? Eos qui fortuna moderate fobrieq^ uterentur, dice/ inuidta quo/ minime peti inuidia.Non enim,inquit,nobis,fed modo uitetttr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circunfl:ant,inuident homines. Exter/

aa bona

-ocr page 523-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4îgt;5

öa bona extra hominem funt,at infolenter utendi ai/ tium intra hominem eft. Qui eo fibi confiant inuidi/ am.uere funt inuidiofi.

Qui in rebus ridiculis feriam operam poncrent,eos is dicebat in ferrjs fore ridiculos.Significans affuetos ri/ diculis,ob habitum colleólum, in ferrjs negocrjs ita fe p^idicuUt gerere,ut non folum rideantur.fed etiam derideatur. dßiiefccre ; Prædaras adtiones aiebat præclaris uerbis occupan das,ne à gloria defiuat. Argutius eft quod uertit Phi lelphus,aliud,uc opinor,exeplar fequutus, Honeftas adliones honeftis adlionibus occupandasthoc eft,be nefadla benefadtis addenda,ne fi definamus benefa/ cere,obfolefcat priorum benefadlorum memoria.

Ciues incufabat.quod femper qfdem comitterent î® magiftratum,Videmini enim,inquit,aut uilem habe re magiftratum, aut indicate paucos eflc dignos ma/ giftratu.Quorum alterum male fentire de publica po teftace.alterum erat male fentire deciuibus.

Quendam qui agros mari uicinos ob luxum uen/ dere coadtus eft,aiebat fe mirari, quafi plus pofiet cp ipfum mare : quod enim illud uix paulatim alluebat, ille facile deuorarat.

Cenfuram pctens, quum cæteros competitores ui/ deret fupplices populoc^ blandientcs, ipfe clamabat populo opus efte medico auftero,ualidiscp remedqst proin eligendum,non qui incundiflîrans eflet.fed qui

R r inexo/

-ocr page 524-

1

498 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CATONIS SENIORIS

inexorabilis. Atq; hæc di'cens ante omnes ccnfor creä tus eft.Agnouit populus morbutn fuum, eo^ Cato plus ualuit obiurgando,quàm cæteri blandicndo,

15 Quando docebat iuuenes intrépide pugnare, fæpe numero dicebat, ucrba plufquàm gIadium,Si uocem Voxitibello plufquàm manum hoftes in fugam uertere, attoni/ toscç reddere, Nolebat militem in prælio mutum eO fe,fed atrocibus didis, clamore, uultusqj truculentia terrere hoftem.

x4 Bellum gerens cum bis qui Bætim fluuiu accolunt» quumin difcrimenadduôlus effet, propter hoftium multitudinem ÔC Celtiberi quidem offerrent fuppe/ Argute tias,(ï darentur talenta duccnta,Romani uero non fîz nerent ilium mercede pacifci cum barbaris,dixit erra? re Romanos,eô quod Ci uici{Jent,rcd(iit:un fuerint,no de fuo,fèd de bonis hoftiû, fin uiôti fuiffent, iam non fore,nec à quibus peteretur,nec qui peterent.

1$ nbsp;nbsp;Quamuis autem complûtes urbes cepiffet,tarnen

aiebat fe hifce diebus quos inter hoftes egit, nihilo AiHittentia plqg fumpfiffe,quàm quæex hoftium agris comedifz fet bibifletc^,

26 Quum cuidam militum argent! libram diftribuifz fet, ait fatius effe multos habentes argentum, quàm Reditus paucos habentes aurum c militia domu redire.Nam èbello duces non alia re quàm gloria auôtos è prouineqs rez dire oportere. Senfît rem fat féliciter gcftam,fî tanta milituns

-ocr page 525-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;499

miîi'cutn mulntudo rcdeat {ncolumis,utexdiftributis manubqs exigua portio ad fîngulos redeaupotius (i mukis deQderacis.paud rcdeâc ex præda locupktio tes, Qtioniam autem rcrum profpere geftarum gloz ria redit ad duces, hac portione par eft illos efle conz tcntos,{îue mukum fit prædæfiue parura.

In militia quinq? famulos habebat, quorum unus tria captiua corpora emit.Quod ubi fcniît refeiflè Ca tonem.priufquàm in eius confpcdtu ueniret, leiplum SeueriM laqueo præfocauit .Adeo quæftu oderat in milite.adz eo ueniam defperabat qui peccauerat, Nec hoc uidez tur apophthegma.

Hortante Scipione Äfn'cano,ut Achæorum exuli/ bus opitularetur, quo illis in fuam patriam redire lice ret, fimulabat eius rei fibi nullam efle curam. Cætez turn in fenatu quum hac de re multa uerba fièrent,af furgens ainperinde quafi nihil habeamus quod aga/ mus, fedemus de feniculis aliquot Græcis difputanz tes, utrum à noftris an illius regionis uefpillonibus efferantur.

Quum Pofthumius Albinus hiftoriam Græcecon fcripfiflet,ôi:obidueniâ peteret ab auditoribus, Ca/ to irridens,danda,inquic,erat uen{a,fi Amphieflyonu decreto coaôtus Græce fcripfiflet. Hoc aliquâto fecus narrant Gcllius SC Macrobius.

Populum Romanum gregi pecudumeonferrefo/

Rr i Jebat,

-ocr page 526-

^od nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CA'TOMIS SENIORIS

lebatquæ (ingulæ nemini obtempérant, uniuerfæ au Pop«I«f tem gregis dueem fequuntur. Sic ÔC uos,inquit,quos ^«lt;thî nemo ucftrûm priuatim in confilium adhibere uellct,

àb bis hic congregati uos agi duciéç finitis. Notans-populum,quod deterrimis committeret magiftratus. ’ ji Àiebat populum Romanum nontâtum purpuræ,' Konos alit uerumeâam uirtuti plurimum conducere, Quemad/ wrtutem niodum enim tinôlores eum potiffimum colorem in/’ ducunt.quo uident homines maxime deleôlari, ita in uentus ad ea ftudia potiflîmum incubit.quibus popu lus defert honores.Honos enim non folum alit artes, ‘ uerumetiâ uirtutem, Hoc paôto monebat populum, ut magiftratus bis demum cômitterent,qui de fe uir/ tutis fpecimen dediflcntjta fore,ut quàmplurimi (èlê ad egregia ftudia conferrent.

51 Hortabatquot; iuuenes ut qui uirtute amp;nbsp;æquitate ad di/ Confilium gnitatem perueniflènt,ne turpiter ad détériora dege/ cptj'wtt/» nerarent:G'n ambitu ac uiolêtia, ad meliorem frugem

(è referrennita futurum,ut amp;nbsp;illi gloriam augerent. Si hi benefaólis maculam abolerent,

K Qui magiftratum eundem frequêter ambirent,eos Modus in dicebat uelut ignaros uiæ, ne aberrarent lidlores qui fco«onfgt;Kf procédèrent femper quærcre. Soient enim IkftoreS præire magiftratum,non ut uiam oftéderent,fed ho/ noris gratia.

J4. In inimicum quédam probrofæ uitæ,huius,inquit»

mater

-ocr page 527-

•APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5ot

mater quum deos orat,ut fibi filius Gt fuperftes, non fH/«» precaturXed imprecatur:fentiens illam fîbi ÔCreipu blicæ precari magnum malum.

Quum Eumenes rex Romam ueniflet, Si à fenatu hononfice exceptus.clariffîmorum ciuium frequentia ftiparetunCato non diflimulabat tantum Romano/ rum erga ilium ftudium ßbi fufpeôtû efle,ip(è uitans^^’”*’^’^**^** regis confuetudinem.Hoc quibufdam admirantibus ac dicentibus Eumenem uirum efle probum, ac ami? CO in populum Romanum animo, Sint ifta uera,in' quit,atcamen ifta belua,natura ferox canis eft. Senti/ ens omnes reges, utcumc^ pro tempore Emulent, na/ tura tyrânos efle, ac Democratic infenfos:Romæ au tem regis nomen erat inuißflimum.

Dicebat ideo ßbi ab inimicis conflari inuidiâ,quod quotidie noólu furgens rei familiaris rationibus ne/ gle(ftis,reipublicæconfuleret,notansingratitudinem populi.

Quum tres effent deßgnati qui legati proficifceren 57 tur in Bithiniam .quorum unus podagra teneretur, al ter caput haberet uulneribus confoflum.tertius uecor dia laborare uideretur,Cato ridens dixit, populi Ro/ mani legationé nee pedes habere,nec caput,nec cor.

Quum impetratum effet de reftituendis Achæo/ jg mm exulibus, Polybius amp;nbsp;hoc ad fenatum retulit, ut pußiia curdre reftitutis apud fuos priftini honores ac magiftratus lt;«gt;» i!ericulo

R r 3 redde/

-ocr page 528-

soi CATONIS SENIORIS

rcddcrcntur. Hic Cato rogarus fententiam,dixit:Po/ lybius idem facere uidetur quod fccic Vlyfles.qui Cy Pufîlldcurare clop‘s fpeluncam repecere uoluit.quo pileum ÔC cin^u CH/» pericuïo lum, quæ illic per obliuionem reliquerat.reciperet. Si/ gnißcans abunde mulrum effe, quod exuiibus datus effet in patriam reditus,effcc^ periculum ne dum priz ftinos honores repetunt,etiam à reditu excludantur,

Aiebat ftultos prudentibus plus adferre utilitatis, quâm prudentes ftultis. Prudentes enim dum facile No«4 uident errata ftultorum,eac^uitant, fieri cautiores:at fententid ftultos non item,quæ à prudentibus reôte fiunt,qui4 non uident,poffe imitari.

40 Videns quendam uehemcnter obefum.mirabatur cai ufui taie corpus effe poffet reipublicæ, cuius inter guttur ôi inguen omnia uenter occupareh

4, Lurconi cuidam ambienti inter Catonis familiäres Pdldto fdpere recipi, negauit, dicens fe cum eo non poffe uiuere,qui plus faperet palato quàm corde.

4i Amantis animum dicebat in alieno corpore uîucz A/wor re,quod hodie quocç celcbratur, animam illic potius effe ubi amat.quàm ubi animat.

45 Tria per omnem uitam accidiffe dixir,quorum pœ P«/)iYe«lt;/rf nituiffet : primum.fi quid arcani fœminæcrcdidiffetî fecundum.fi qùopiam nauigio ueôlus effet,quo pede ftri itinere peruenire licuiffet : tertium, fi quis dies ipfî per negligentiam abfq? fruôtu effluxiflèc»

Ad tri/

-ocr page 529-

AP o P HT H. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÇoJ

Ad tribunum plebis qui ucncHcij infamia labora/ 44 batjiniquam ferentcm Iegem,Adolefcens,fnquit,non dum fcio utrum hauhre quod temperas, an approba re quod fcribis deterius fit.Sentiens ôtiegem quâ pa/ rabat.exitiofam efle reipublicæ»

A' quodam multis nominibus infami uexatusjm/ 4$ par mihijnquit, tccum certamen eft. Nam ut tibi ôi maleaudireôC maledicerefacillimum acpromptiflï/ mum eft»ita mihi maledicereinfuaue, male audire infolitum.

Apud Athcnîenfes quum quæeuncç Cato breutflt 4« mo fermone cxpcdierat,(?a uix longo uerborum ara/ bitu redderet l'nterpres, didîû eft, Græds orationera è labîjSjRomanis ex corde profi'cifd.

Adolcfcens quidam patris uita defundi inimicum, ^'7 moxin fus uocauit ultuscR eft, Quem Catoobuium

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pdtvent

comiter amplexus, öic oportet,m quit, non agnis he/ dis ue,fed è malorum lacrymis ac damnationibus pa rentum exequias celebrare.

Quum quidam Catoni dixiftet,Eamus déambula 4« tum:ôi adolefcês quidam intcrpcllaftct,diccns:Quid opus erat, de C Imo, inquit Cato, quid opus erat teC Vna litterula mutata »(îgnificauit ipfum potius efle fuperuacaneum in uita,quàm de,in uerbo.

Cato pcrcuftusab eo qui arcam ferebat,quum 4? baiulus diceret, caue, rogauit nunquid aliud ferret

præter

-ocr page 530-

$04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CATONÏS SENIORTS

præter afcam. Nam quod ad arcam attinebat, ferum Admonitio erat dicere caue. Simulauit itaque Cato fe moneri de

alio quopiara onere, quàm de area, undecauendura effet, Simile eft quod de Diogene trabe iólo retuz limus.

50 Cato fenior quibufdam efferentibus hominem in/ Tortitudo confulte audacem, amp;nbsp;in rebus bellicis ftrennuum, ait plurimum referte, utrum quisuirtutem magno æftiz met,an uitam non magni faciat.Sentiens non eos eG fe fortes, qui quouis modo uitam cótemnunt, fed qui tantifaciuntuirtutem,uthuiusgratia uitam alioqui charam negligant. Nam fegaet in uitædifcrimen con ncere,aut infelicium eft,Si quos uitæ iam tedet,aut im manium Si beluis Hmilium,

Cato in Albidium qui luxu facultates prodegerat, rofujio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deuorarat, nouiffime cofequutum inz

cendium, quod reliquum erat abfumpfit, ita iocatus eft.ut diceret eum feciffe proteruiam. Id erat prifeum facrificij genus, in quo (iquid fuperfuiffet, feruari reliz gio erat,fed igni cremabatur.

Catulus cenfor, Catonem fibi areftiftima iundlum teuere oeceffitudine rogauit, ut quendam ipiius iudicio obz noxiu.erat enim quæftor.miffum faceret.Ille hune in modum refpondit, Turpe eft nos qui iuuentuti rede inftituendæ autoreseffe debemus,à lidoribus irridez ri noftris.Negauit afperius,quod iniufte petebatur.

Defpe

-ocr page 531-

APOPHTH, LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$0$

De fpe fie prædicafTc narratur autorc Plutarcho, 5^ quod quæ ma^na eflsnt pufilla faceref.quæ pufîila, prorfus nulla.Sentiens,opinor,de pcriculis. VicloriîE ipes extenuac otnnia quæ foicne à bcllo detcrrerc.

Commcmorantureiufdern quxdamuelut oracula $ de re ruftica. Diccbat fortifïimos ui'ros ac ftrcnuiflî/ mos milites, ex agricolis gigtii, miniraec^ male cogi/ tantes.Prædium ne cupide emas. In te ruftica operæ parcas.in agro emendo minime. Quod male emptu eft, femper pœnitet. Agru paraturos ante omnia in/ tueri oportet aquaru uim ôi uidnum. Æftimare opor tet quomodo nitcant cotermina. Malus eft ager cum quo dominus luólatur. De bono domino melius cmi tut fondus. Agro ut homini quarauis fit quæftuofos, fi idem fomptuofus fit, non multum foperefTe. Idem interrogatus quis effet certiffimus quçftus,refpondit. Si bene pafeat, quis proximus, fi mediocriter pafeat. Quid tcrtium.fi bene ueftiat, quid quartum, refpon' dit arare. Guidam autem fobrjcienti, quid fœncrarc, quid inquit homine occidereC Dixit agricolam opor/ tere ucndacem effe non emaeem . Fundum in adole/ feentia fine contatione conferendum, non nifi confito agro ædifîcandum, ac turn quoq; côtantenoptimum effe aliéna infania frui.Eum qui bene habitet, fæpius uenricare in agrum, frontemcp domini plus prodeffe quàm ocdpitiura, Hune agri modum feruandum, ut

S s netß

-ocr page 532-

5°^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A T o N I s VTICENSIS

ncquc fundusuilbm quærat,neque uilla fundum.Sa/ dus efïc minus fcrcre, SL minus arare.Latifundia per/ didere Italiam . Villicum quàm proximum domi/ no cordi efle dcberc, ôL tarnen fibimetipfi non uide/ ri.Coli rura ergaftulis pefîimum eft, ut quicquid agi/ tur à dcfperatis. Nihil minus expedite, quàm agrum optime colere.

Quum Catoni caufam in foto agenti, Lentulus at/ Pdtjf/jtfr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pin gui faliua in mediam frontem,quantum po

terat expuiffct,abfterfi't Cato facie, ac dixit: Affirma/ bo omnibus Lentule falli eos qui te negât os habere. Os habere negantur quos nihil pudct: id quum eo fa do maxime déclara (Te t Lentulus, tamê Cato ludens profîtetur illi effe os, non quod erubefceret, fed quod ore multam purulentiam eiacularetur.

50 Quidam mane furgens rcpperit caligas à fon'cibus Supet-ßitio avrofas,hocoftento turbatus,cófuluit Catonem.quid mali portenderet''.Ille uero, Nó eft, inquit,oftentum, quod forices arroferut caligas, fed fi caligç arrofiflent foriccs,id demum fuifïet oftentum.

CATO VTICENSIS

I Quum Catoni qui poft didus eft Vticeniïs, etiatn T4citurttitaf nqtn puero uitio daretur taciturnitas t Nee enim cum pueris exercebatur, nee à quoqua audiri uolcbat, ait: Carpant taciturnitatem modo uitam probent. Et ad didit, Tum detnum abrumpam hoe meum filétium, quum

-ocr page 533-

ÀPOPHTH. LIB. r ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$07'

qiium ea loqui potero, quæ (înt indigna ßlentio.

Quum partes in conuiuqs fortirentur,nec illi fauiflèt fors.amids hortantibus ùt primus omnium caperet.où luße i(ix.Âîû!i, inquit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,no decet,inz

uita Venere.Tam natura iuftus erat.ut prçter fortem amicorum fauore noluerit uti. Veneris iadus felix eratintalis.

Quum M.Tullius Murenâdefendens,multa diceret in paradoxa Stoicorum.ridentibus cçteris tan ridi^ dem ÔC Cato exhilaratus,proximis dixit, Dq boni ridicuîum habemus confukm . Stoicorum philofo/ phiam Catoprædpue fequebatur.puernadtushu/ ius feôlæ præceptorem,

Quum in fenatu de Catilinæ coniurationc traólare 4 tur,redditæ funt Cæfari literæ. Id ubi fenfit Cato, fu/ Lm'tfr fpicans à coniuratis uenire,clamarc cœpit,ut palàm re citarentur.Id ne fîerct, Cæfar Catoni literas tradidit. Etant autem ab Seruilia Catonis forore,amatoriç pa rumcp pudicæ. Eas ubi legit Cato reiedtin Cæfarem dicens,Accipe ebrie. Nec aliud loquutus redqt ad fer/ nionem intermiflum.

Hortenfius à Catone petqt,ut Portiam fi'liam fuam 5 Bibulo nuptam ßbi traderetin matrimoniu,pollicens fe marito redditurum fimul atqueexeaprolem fufcc/ piffet.Id quum multis rationibus illi perfuafîflet, Ca/ to refpondit, fe quod ad ipfum attineret libenter gra/ S s X tifîcatu/

-ocr page 534-

5o8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ca TONIS VTICENSIS

Prol»;amor tiBcatutam aini'co,ueram hoe nó audere à Bibulo pez tere. Tum Hortenßus gt;nbsp;nudans animum fuum, pctrjt Marriatn ipfius Catonis iixorem. lam enim fibi Ca/ to ademerac raariti' prætcxtum. Äßenfus eft Cato.ut id fieret uolente patre coniugis. Ipfocg Catone præz fente faóla funt fponfalia.

Ä In forum ueniens cum Thermo confpicatus Cafto Autorität ris templum armatis occupatum,omnesc^ foriaditus à gladiatoribus obfideri,ipfum(^ Metellum una cum Cxfare, O timidum, inquit, hominem, qui aduerfus unum cantam armauit mulcitudinem.

•j Pompcius quo fuâ faólionem redderet fîrmiorcm, F4aiouitatt( per Munatium petijt,ut Cato neptium duarum alte/ ram fibi,alteram filio fuo daret, Cato iufli't reuerfum Munatium Pompeio renunciare, fe quidem permuz licres capi non poffe, beneuolentiam tarnen illius fibi gratam efte,amicitiam ctiam,quçquauis affînitate fir mior effet,po!Iiceri,ff quæ reipub, conducerent fequez retur.Cæterum aduerfus rempub. nuquam daturum obfides.Neptes in matrimonium datas.obfidum noz mine fignans. Sunt qui narrent non neptes/ed filias in matrimonium à Pompeio petitas.

8 Munatio querenti quod in Cypro, Catonem adiz NiwMpwfz recupiensparumciuiliter repulfus eflet, quum nihil miliaritdt negQcrj,fed intus cum Canidip fabularetur, (ic Ce purgauic,utdiceret feueren,neiuxta Theophrafti fententiam

-ocr page 535-

APOPHTH» LIB* V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;509

fententiä nimiaamicitia caufam aliquâdo daret odio.

Laudatus à fenatu, quod populi tumultum oratio/ 9 ne fua prorfus fedaffetat ego,inquit, uos P.C.nequa quam laudo, qui me præcorem in canto periculo de/ leruiftis.

Cato ipfo die comitiorum quendam è fponforibus 10 damnauir, acpecuniam illi traditam in alium tranftu/ lit.Ät populus admiratus Catonis iuftitiam.damna/ to pœnam remifît,dicens fan's dedifle pœnarû, quod à Catone damnatus eflen

Multis P.SuIpitqingratitudinéincufantibus,quod n Catoni de fe optime merito oppofuiflet competito/ ciuiliter rem.Cato (îc excufauit, dicens minime mirandum, ß quod quis maximum bonum duceret, id alteri nollec concedere.

Quum Cæfar Ariminum occupaflet,ôiadPom/ ix peium fumma rerum in urbe translata eflet, Cato di/ ProuidentU xit:Si mihi ifta prædicêti credidifletis P.C.necunum nunc timeremus.nec ab uno fpes noftræ penderent.

Quum Pompeio res infelidter cederent, Si ad Cæ in farem indinaret uidoria, Cato dicebat in rebus diui/ nis multum efle caliginis, quod Pompeio præter ius agcnti fuiflent omnia proîpera, caufam reipublicæ tuenti nihil fuccederet,

Quû deploratis rebus amid hortarentur Catoncm, 14 ut ad Cxfaris clementiam confugeretrefpbdit uido/

S s î rura

-ocr page 536-

5io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CATO KIS VTïCEKSfs

Anintofc rum effc ,amp;eorum qui deliquiffent fupplicarc, Cato/ nem nee ui'ótum nee eaptum efle, qui fe per ornnê ui* tam inuidum præftitiflet, ac Cxfarem honeftate iu/ (litiaq^ longe fuperaflet : Cæfarem potius uidtum ea/ ptumcg effe, qui bellum quod diu negaflet fe moliri aduerfus patriam,nunc id egifle conuidtus eflet. Pro/ inde pro fe Cçfarem orarent,qui uellent: pro Catone neminem orare debere.

J5 Quum M. Qdtauius duas Habens legioncs haud AmVïüo proeul ab Vtica,a Catone poftularetut inter ipfos de imperio ftatueretur, Cato legatis nihil refpondit: ue/ rum ad amicos eonuerfus, Quis iam miretur, inquit, rem male geftam effe, quum in ipfa morte in noftris uideatis dominandi cupiditatem Significans ambi/ tione dueum bellum infeliciter ceflilfc,

SCIPIO MINOR

« Scipionem minorem narrant annis quinquaginta quatuor

-ocr page 537-

APOPHTH. LIB. V c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^11.

quatuor quibus uixit.nihil emifle,nihil uendidiffè,niz ^ru^dïitds hil çdifîcafle. Libras autemargenti triginta treis,auri

_ duas in ampla domo reliquifïe, idqj quu potitus efz fcc Carthagine militefqj ditaffet.piuscæteris ducibus omnibus.

Polybrj fequens præcepta.dabat operam ne quan/ a do èforo rediret domum, pn'uf^ fibi quocuqj modo quempiam eoru in quos incidiflec familiärem amp;nbsp;ami/ cum rcddidiffetjcnticns nullam efle homini pofleflï/ onem meliorem.

luuenis etiamnum tâtam habebat opinionem for/ ? titudinis amp;nbsp;prudentiæ,ut Cato fenior interrogatus de Cdtonis his qui apud Carthaginem railitarent, in quibus erat Si Scipio.Homerico uerfu refponderit, Ille fapit folus,alq uolitant uelut umbrx.

Quum Romam ueniffetjeuocatus eft ab exercitu, 4 ut ipfi gratificarentur.fed quod per ilium cito Car/ 'vtiUtas thaginem fe captures efle crederent.

Poftea^ fefe incra muros urbis receperatCartha/ 5 ginenfibus ex arce fefe defcndétibus,ac Polybius fua/ deret ut in mari, quod interiacebat, nó ualde profun/ dum,murices (jsargeret ferreos, aut tabulas aculeatas inqceret, ne tranfraiflo mari hoffes pro aggehbus pa gnarent,aicbat efle ridiculum quum mœnia tenerent, Ä intra urbem eflenudare operam, ne cum hoflibt» confligcrent.

Vbï

-ocr page 538-

512 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s C IP I o NI s MINORIS

6

Hortos drti hdbitus

Vbi ciuitatem comperic ftatuis deoru Græcanicis, ac monumentis è Sicilia deportatis differtam.per prç conem edixit.utqui illarum eflent urbium agnofceréc ilia ac referrenc domum.De pecunqs uero ncc feruutn nec libercutn palTus eft quicquam capere.ac ne emere quidem.quum quilibet paflitn ferrent agerentc^.

1 Facete

C.Lelio quem inter amicos maxime charum babe/ batconfulatum ambienti quum faucret, percontatus eft Pompeium an ÔC ipfe confulatum peteret, Credc/ batur auteis Pompeius tibicinis efle filius: quG Pom/ peius negaflet fe petere,quin etiam pollicerctur fe Le/ lium ambientem deduóturum, ac fimul cum illo am/ biturum fuffragia: dum credunt promittenti, SC bunc cxpeólantjdecepti funt. Renuciatum eft enim ipfum in foro circumire candidatum, ac ciuium prebenfare dextras. Ob id cætcris indignantibus, Scipio ridens, Nç,inquic,nos egregie ftulti fumus,qui perinde quafi deos precaturi ßmusnon homines, iamdudum tern/ pus terimus.tibicinem expédiantes. Solet enim in fa/ cris tibicen dare fignum comprccandi deum, quafi iam adeftet.

8 Ap.CIaudio qui Scipioni in ambieda cenfura com Nobilitds pçtitor erat, iadlante fe, quod ipfe citra nomenclato/ rem ciues omnes nominatim falutaret, quum Scipio propcmodum noftet neminem. Vera narras, inquit Scipio,nam mibi ftudio fait, non ut noftem multos, fed

-ocr page 539-

APOPHTH. LIB. V

fed ne cuiquâ eflem ignotus. Nomcncbtoru laus eft, ^plurimos nofle:at egrcgrjduds eft ob egregia in ré/ pub.merita,nulli duiö ignotu effe, iuflïtcpdues quum Dellu eftec cu Celdbcris, à quibus ambo fuerac in bel/ lura miflRjUel legacos, ucl tribunos militu teftes ac iu/ dices utriufq? uirtutis ftatuerét,q ei bcllo interfuiffent.

Cenfor creatus adolefcenti cuidam equum ademit, ? quod eo tempore quo Carthago oppugnabatur Iplé dide cœnatus iibum in urbis fimilitudinem figuratu, cui Carthagini nomen indidit, conuiuis diripiendum propofuerat.Iuuene uero caufam fdfcicante,cur equo priuatus eftet,quonia,inquit Scipio,me prior Cartha ginem diripuifti»

C.Licinium prætereuntem quum uidiffethuncin/ lo quit uirum fcio peieraffe, uerum quoniam nullus illu defert,no poftum fimul accufator efle SC iudex. Sit hoc in cenfore moderationis 6C iuftitiæ exemplum.

Quum iam tertium à fenatu fuiflèt emiflus, quo ut h tradidit Clitomachus, urbes atc^ homines cernât be ne legibus aólas, utcÇ gentiû,duitatum, ac regum in/ fpeétor effet: poftea^ peruenit Alexâdriam, nauicç egreffus, capite pallio tedus incederet, Alexandrin! undic^ accurrêtes flagitabant ut caput nudaret, fact/ emcp id deiîderantibus oftêderet.Quum fe nudaffet clamore Si plaufu teftati funt gaudiû fuum: quumt^ tex Alexandrie uix intérim ob delicias ac molliciem

T t corporis

-ocr page 540-

514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCIPrONIS MINORIS

KexÇegnis corporis æquaret Romanos inccdcntes, Scipio uoce fubmißa Panætio infufurrauit in aurem. lam, inquir. Alexandrin! nonnihil ex noftra peregrinatione fru/ eins ceperunt, quibus per nos contigit, uiderc regem ambulantem. Nam Athençus ex autoritäre Pofidoz nq feribit Ptolemæum, perquàm obefo corpore,nun/ quam antea pedibus ambulafle.

Erat illi peregrinationis comes unus amicus Panæ/ irugalitas nbsp;nbsp;nbsp;philofophus,famuli quinqj,quorum uno peregre

defunólo.quoniam alium nolebatemere,è Roma ac/ cerfrjuqui defunóti locum impleret.

ij Quum Numanrini uiderentur inexpugnabiles, ut qui multos Romanorum duces fuperaflent, populus Scipionem itcrum confulem fecit, ad fufeipiendu hoc bellum.Cæterum quum multi geflirent exire in mili/ tia, idq^ fenatus fieri uetuiflet, quafi Italia futura eflet deferta, ac ne pecunias quidem ex ærario fumere paf/ fus eft, fed ueótigales prouentus quoru tempus non/ dum excefterat aftignauit, At Scipio pecunqs qui/ dem fefe nesiauit egere, fuas enim amicorum fan's ■pecunid futuras. De militibus negatis queftus eft, bellu enim coniempu efle difficile.Quod ß priores inquit, ob hoftium forti/ tudinem totiesuidi fuerunt, difficile bellum eft, qufa cum talibuspugnandu eririSin ob ciuium noftrorum ignauiam,æque difficile eft, quia talium opera in bel/ lofumusufuri.

Pofteaqnàm

-ocr page 541-

AP OP HTB- LIB. V ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$1$

Pofteaqaàm uenit in caftra, multamque ilhc li/ i ccntiam, lafciuiam, fupcrftirionem ac luxum offen/ diffet, dtm'nos ac facrifîcos cum lenonibus protinus ciecit. Quin 0£ uafa omnia iuffit amoliri, excepta ol/ la.ueru Si poculo ficftili.Ex argenteis»poculumli/ DiCdpllm brarum non amplius duarum permifit ß quis habe/ re ucllet : balneis uti uetuit. Qui ungerentur iuffit ut ipß fefe fricarent.Iumentis enim quia manibus carene opus effe alio à quo fricentur. Edixit ut milites (Ian/ tes prandcrent opfonium non igni codum, cœna/ rent autera dtfeumbentes, panem, aut pultem folam. Si carneis affasßueelixas.Ipfe uerofago circumte/ dlus obambulabat per exercitum, dicens fe lugere exercitus dedecora.

Quum Memmqcuiufdamtribuni militumiumen ta intercepiffet, uafeulis lapidcis refrigerando uino paratis, ac poculis Thericleis, hoc eftoperofe faeffis onufta : Mihi quidem, inquit, ac patriæ dies trigin/ ta, tibi ipß ucro per omnem uitam, quum tab's ßs, teipfum inutilem reddidifti.Significans bellum quod pro patria gercbatur, menfem fortaffe duraturum. Parum autem effe quod turn militem prxftaretin/ utilem, fed multo grauius, quod ß pergeret effe ta/ libusmoribus perpetuo ciuisinutilis effet futurus.

Altcri cuidam feutum pulchre ornatum oftentanti, Scutu quidem inquit ô iuuenis bellu eft, at decet uiru

Tt X Romana '’’fquot;

-ocr page 542-

51^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCIPIONIS MINORIS

Romanum in dextra potins qnàm læua fpcm colloca re.Ciypeus enim ßniftra geritur, gladius dextra.

•J Cuidam uallum geftanti,qui fe dicebat onere uehc Vaîlifiducia nienter premi, nihil mirum, inquit, quando ifti ligno magis quàm gladio fidis. Signifîcans ideo nalln plus habere ponderis,quia plus apud ilium ualeret.Quod ß gladrjs Hderent milites,nihil eifetopus uallis.

i8 Quum uideret hoftes defpondere animum, aiebat yiMtreftne fefeut tuto ueniret mora temporis emiflfe.addens bo/ num ducem perinde ut medicum,non niß in extrema curatione ferrum adhibere.Nihilo minus per occaßo nem adortus Numantinos,terga illos darecompulit, T9 Quum feniores Numantini uidis fuis ignauiam Dux omnù exprobrarent.qui nunc eos fugiflent,quos toties in fo gara uerterantjNuraantinus quidam refpondifle fer/ tur.Nunc quidem oues eædem funt, fed alius paftoR Signißcans Sdpionê ducem eße caufam mutatæ fotz tunæ bellicæ,licet ijdem eßent milites.

10 Numantia capta, quu iterum triumphaßet Sripio. Litfre {ncidi't illi controuerßa cum Gaio Graccho, tum pro , fenatu,tum pro belli focijs, Id molefle feres populus, tumultuabatur: Scipio uero confcenfo fuggeßo, Me, inquit, nee caßrorum uociferatio unquam terruit, nee tumultus hominum terrebit, quibusitaliam icionon matrem eße,fed nouercam: Significans eos qui publi cis patriæ comodis obßreperent, non eße uere Italos,

-ocr page 543-

APOPHTiî. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;517

' fed alienigenas. Valerius refert ilium dixifle,nuquam cos metuam folucos, quos hue alligatos adduxi, Dé/ nocans eos addudos fiiiOe capciuos » qui in uidorem ferocirent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

lis uero qui Graccho aderant uodferantibus occi/ x« dendum ene tyrannum,Merito,inquitScipio,quipa triam oppugnâc, me prius uolunc è medio (ubiacum. Neœ enim Romam poffe cadere ftante Scipionejic que ocipione uiuere.collapfa Roma, In hoc catalogo muka admixta funt,quæ non func apophchegmaca.

Scipio Africanus confulatum appetebat,ueruubi xx fenfit Pompeium amicum alqsfauere candidatisjpfe Molt;ier4te à pecitione deftitit,dicens eum confulatu fibi non cam gloriæ futurum ß adipifceretur.quam moleftu amp;nbsp;inaii fpicatum,fi refragance Pompeio confequeretur. Ma/ luit confulatum cedere,quam amicum perdere.

Quu in Africa Pompeq partes fequutus res parum x j profpere geffiflet, Hifpania petens intellexiffet na/ uim qua uehebatur ab hoftibus captam, gladio præ/ cordia fua tranfuerberauit.Deinde Cæfarianis militi/ bus quærétibus ubi eft Impcracorjmperator,inquicgt; bene habet. Suprema uox morientis dedarauitani/ mum meliore fortuna dignum.

caecilivs METELLVS

Cæcilius Metellus^quum loco munito cogitaret ad/ i mouere exercitum,ac centuriodixiflet ipG,Si dece mo

T t $ do ho/

-ocr page 544-

518

C* MARïr

do hominum iadluram facere uelis, capies îocutti: ttif tcrrogauit eutn,num ipfe de numero deccm unus effe uellec. Hoe dC aiccri tribuitur.

}, Tribuno mih'tum cuidam c {um’oribus,percontanti Ülentiu/a Mctellum quid eflec faólurus, Si eius rei, inquit, fci/ rem mihi tunicam efle confeiam, exutam in ignera coniecifïem.

manæ ciuitatis nomine graciam habere dqs, quod Scipio apud alios non effec natus. Sendens Romam non futuram fuifle incolumem , fi talem ducem ha/ buiflent hoftes.Simukatem oportet morte finiri,ami ciriam non item.

C. JWARIVS

-ocr page 545-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$19

tratiGrct fecandutn,uetui't diccns^curationcm non effe tanto dignam cruciatu.

LuGus Mario ex forore nepos, qnu Marius iterum e conful eflet, uim admouit militi cuidam adolefccnti, nomine Trebonio, At is LuGum interfecit.Id fadum multis incufantibus.noninfïciatus eft adolefcensfe ducem fuum interfeciiTe, fed caufam addidit ac pro/ bauit. Mariusicaquequum iufïiflet adferricoronam, seuere^ pro facinore in bello præclarc gefto dari folitam,Tre/ pudice bonio impofuit , graui exemplo monens cæteros, ne fimili modo tentarent adolefcentium pudicitiam, quando non folumabfoluit,uerum etiam coronauit eum, qui amp;nbsp;Impcratoris cognatum, Si ducem fuum ferro nccafTct.

Quum caftra metatus effet aduerfùs Teutonas, in 7 loco qui minimum habebat aquæ, mik'tibus dicenti/ bus fe fitire, oftendit illis flumen proxime hoftium sitis uallum labens,illinc.inquit.uobis potus fanguine ue/ nalis eft.At illi iufferunt, ut fe quo uellet duceret, do/ Mtl/t« nec liquidum haberent fanguinem, nec totus adhuc præ fiti diriguiffet.

Mille camerinos qui fe in bello aduerfus Cimbros, s ftrennuos uiros præftitiffent,honore Romanis æqua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no au/

uit, idc^ præter omne ius. Ad eos uero qui faiftu hoc reprehendebant,refpondit fe ob armorum ftrepitum Icgum uocem exaudire non potuiffe.

In bello

-ocr page 546-

$iO CAT.LVCTATII ET C. POPILII

9 In bello cluili quu fofla dnótus obfideretur ab ho/ Retort»/» ftibus.continuit fefe, tempus expeólans oportunum. Popedio autê Siloni dicèndjSi magnus es imperator o Mari,defcêde in cóOiólu Jmó tu,inquit, ii magnus es Imperator,coge me nolentem ad certamen uenire.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CATVLVS LVCTATIVS

ïo Catulo Luólatio in belIo Cimbrico iuxta flumen Callide Athcfim exercitum habente, quu Romani uiderent barbaros tranGre conantes,retroceflerunt, quadoquiz dem illorum impetum fuftinere non poterant: ipfe cc leriter fefe ad fugientium primos contulit, ut non ho/ fles fugere,fed ducem fequi uiderentur.Hoc ftratagez ma efl,non apophthegma»

C. POPILIVS

II C.Popiliusmiifus erat ad Antiochum regem, epi/ Animofe ftolam ferens à fenatu,qua iubebalf exercitu ex

pto abducere,nec Ptolemçi filios orphanos regno liaret, Quu uero rex iilum per mediu exercitum ad ic accedentem procul humaniter falutaflet,non refaluta to rege literas reddidit.Quibus leólis quu Antiochus diceret feconfultaturum,daturumi^ refponfum,Popi lius uirga quam tenebat duóla linea cinxit regem, di/ censtHic igitur flans confulta Si refponde. Omnibus uiri fpiritum admirantibus »pofleaquam Antiochus fpopondiflet fe faóturum quæ Romanis uiderentur. ita demum (alutauit ilium à amplexus efl Popilius»

-ocr page 547-

APOPHTH. UB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5ÎI

LVCVLLVS

Lucullus quum in Armenia cum decern milibus ar ft tnacorum, mille equitibus aduerfus Tigranem ten deret.centum quinquaginta hominum milia haben/ superftitionîs tem in exercittbpridienonas Octobres,quo dieprius Scipionis copiæ deletæ fuerant: quodam admonete, quod Romani diem ilium ut ncfaftum amp;nbsp;inaufpica/ turn metuerent: Ergo, inquit, hodie alacriter pugnez mus,ut huncquocj^ die ex nefafto funeftoc^, Roma/ nis hilarem Seaufpicatum reddamus.

At quum Romani cataphrados præcipue formi/ *5 datent,bono animo illos efle iuflit,plus cnim negocq futurum in fpoliandis illis quàm in uincendis.SigniG icortiter cans plenam armatura nihil profuturam hofti in pu/ gna quum effet i^nauus, fed uidori profuturam ad prædam.Quumc^ primus in collem afcendiffet, fpe/ culatus hoffiu rumultusexclamauit, uicimuscommi/ litones, fimulcj impetu fado in holies, quum nemo irruentis impctum fuftineret, quinq? tantum Roma/ nos qui ceciderant, amiiit, hoffium uero centum mi/ lia trucidauit.

Lucullus im perator ad dircptione incitantibus, di/14 xit fe malic unum militem Romanu ex hoffium ma/ nibus eripere, quàm uniuerfas hoffium Fortunas ßbi uindicare,

Archelao qui iterdm à Mithridate defeccraGaffeuc

Vu Wflti,

-ocr page 548-

5^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JYLLAÈ

ranti,fi in Ponto Lucullus cofpiccretunforc üt omnia Animofe üjbdetentar imperia Romatio ; refpondit Lucullus, Non cedo Archelae uenatoribus audacia, ut reliótis feris ad uacua illorum luftra progrcdiar. lam enini Mithridates Pontum reliquerat.

Romani quum in pugna cum Tigrame,hoftiu pez ditum cétum miliatrucidaflent, paucis equitum fuga HoÆjî feruatis, quum ex ipiïs non amplius centu effent uuiz p«(/e«rfw neratijinterfeóli quinqj, dicebacfefeerubefcere,quod in tam uilia mancipia ftrinxiffent ferrum,

17 Quum œconomus Lucullo cœnam rnodeftam apz paraffet,accerßtum obiurgauitullo dicente,non putaz Spiendide bam fumptuofo apparatu opus effe,quum folus effes cœnatums. Quid ais, inquit Lucullus, an ignorabas apud Lucullum hodiecœnaturum LucullumC

SYLLA

ratjit

-ocr page 549-

APOPHTH. LIB. V

tat, Ut pecuni'as ac donaria ad fe perferret. Quibufz dam uero dicentibus intra templum auditum dtha/ o^lentunt KE fonitum, quod oftentum interpretabantur i quafi Apollo dtharœdus indîgnaretur.Caphts audita per fcripfîtSyllæ: cui facete refcripfît Sylla, Quin tu Ca/ phi potius interpretaris iftud efle iïgnum gaudentis amp;nbsp;exulcantis dei,quàm indignantis. lca(^ perinde ut deo hilaricer tribuente,tu quoc^ bono animo pccuniz as acdpe.

Quumad fodale bellum magnis cüm copqs miP « (iis effet drca Limernam,c uafto terræ hiatu magnus ignis emicuit, cuius flamma ad cœlû perueniens conlt; Fiäuciafui ftitit.Id uates interpretati funt,quod uit bonus, afpez ótu eximius SC admirandus,prindpatu adeptus præ/ Gntibus turbis duitatemliberaturus effet. Hocaudi/ to Sylla,Ille,inquit,ego fum. Nam illi erat peculiarc comam habere auream, igniq^ concoloremmec fe ait fuæ uitturis pudere,qui res cam multas camc^ præcla rasgeffiffet.

Quum milites in bello fociali Albinum uirum præ t» torium fuftibus maôtaffent, Sylla tam atrox fadnus impunitum reliquic,dicens fe illis pofthac promptioz Scelerofis ribus ufurum in prælqs,dum peccatum fortiter geren do rem ftudebant penfare.

Quum Athenienfes ad Syllam duos tres ue mifi'f/ lentde pace, traólaturos, atque illi nihil adferrent,

V u X quod

I

-ocr page 550-

Ç£4

yVLLAE

quod ad incolumicatc ciuitatis faccrct : fedThefeum.

Éumolpum, SC res aduerfus Mcdos geftas uerbis ina KtUuriter nibus iaólarêt,Abite,i'nqui't,d beati,iftas^ orationes uobtfcum referte, non enim difcendi cupidus hue mif fus fum à populo Romano,fed ut rebelies fubuerta, : »4 Apud Orchomenura quum milites longius euaga rentur,ordinibus^ perturbatisfiigam caperent, Syb Animofe I3 ex equo defîliens, arrepto uexillo in hoffem conuo lat,ita uoeiferans, Mihi quide, d Romani milites,hie pulcmm eft mori: uos interrogati quo loco ducem ue drum amiferitis,memineritis dicere apud Qrchome/ num.Hac uoce fuos reuocauit,

1$ Quum Mithridates Syllæ procefliffet obuiam,de/ xtramcp porrexiftet,Sylla non refalutauit,fed percon tatus eft,nu à belio deôfteret.his conditionibus,quas VtSorferox nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Archelao paótus eflet. Obticefeete Mithridate,

Quibus pace opus eft,inquit Sylla, eos priores loqui conuenit. Vidlori filere fan's eft.Rurfusquum Mithrt dates uarrjs coloribus excufaret quæ gefta fuerant, OIim,inqt,audiui,nunc experior te fingulari eloquen tia præditum,qui tam nefartjs fadtis colorera inucniz te pocaeris,

IS nbsp;Lucius Sylla cognometo Felix, quum cogitaret de

occidendo C,Cæfare,amicfs ne id faceret dehortanti ftouidentia bus,{ndignum enim effe talem necare puerum, Defiz pin's, inquic, fi in hoepuero non uiden's raultos itieffe

Marios.

-ocr page 551-

APOPHTH» LIB» V

Marios. Deprehcndi'c in eo excelfam indolcm nullis honoribus faciadani,ut qui uixdum pubefcens facerz dotium ambieric. Idem popuium Romanum fubinz de monere fokt,cauerent puerum male præcindum.

M. ANTONIVS

M. Antonius fîliû habebat ex Fuluia. Is puer Phi/1 lotx dederac ingencem uaforum uim, quæ quum ilk recufarec accipere, metuens ne pater tantam filij libez ralitatem non probaret, Quid times,inquit puer,acci pereCAn nefds eum qui dat filium efle AntonqC

Ipk Antonius quum effet prodigiofe profijfus, diz x cere fokt, Amplitudiné imperij Romani non per ea Litfrrfh'M» quæ acciperec,(ed per ea quae daret illuffrari, Ea uox excelß animi uideri poterat, nifi ab Antonio fuiffet profeda.

Geminius in Græciam profedus ad Antonium, quoniam fufpedtus erat Ckopatræ.quod eo ueniffet Olt;ffauiæ caufam aóturus, diu repulfus ac uarqs moz tÆffe dis deIufus,Tandem in couiuio iuffus caufam aduenz tus dicere.ita refpondit.Cçtera,inquit, Antoni fobriæ funt orationis nec huius temporis,uerum illud unum amp;nbsp;fobrius ÔC ebrius lcio,bene fucceffura omnia fi Cleo patra remittatur in Ægyptum.Moxc^ Romam fe re cepit, metuens fibi ab Antonio. Nam Cleopatra in conuiuio gratias egit, quod rem aperte dixiffet, nulla ufus circuitione, At fic agere gratias erat minari maz

Vu Î Ium.

-ocr page 552-

• $2^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. ANTONII

, lum.Sdebat Geminius quàm effet illi's i'nmta ücritasJ 4 Quum Antonius appararet clafife cum Cæfarc con Higere, quidam tribunus militum uir fortis SC armis tn terreüri, exetcitatus, Antonio prætereunri corpus fuum mub præiiodp/ tiscicatricibusiniïgnitum oftendit, dicens, d impera/ f4rrt uirtus tor.quur his uulneribus aut huic gladio parum fidis, in lignis fragilibus fpem reponis, Sine Phœnices ■^êFP’-n pugnent, nobis Romanis terram da, in qua confueuimus uel hoffem uincere, uel mortem oppetere.

5 Cleopatra metuens Antonq fæuiciam confugit in I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monumentu demiffis cataraótis, miGtcç qui dicerent

Mors illam fpontanea morte periffe. Id credens Antonius, Jponunea Siipfe fibi parans adferre uim,dixit,o* Cleopatra non doleo quod te cared, nam mox una futuri fumus,fed quod ego tantus imperator fortitudine uidtus fum à fœmina. Vidum fe putabat, quod ilia prior fpontaz neæ mortis gloriam occupaffet.

e Quum Auguftus earn inuiferet.exigeretcç ab ilia ra tiones, Seleucus unus è procuratoribus ipfius indica/ C4lUde uit aliquid effe fubtradtum ab ipfa, Illa in procurator rem infilrjt, ôi arrcpto crine hominis ctebris idlibus pulfauit os. Hæc quum Auguftus rides conatus effet inhibere.Illa an no,inquit,permoleftum eft.d Cæfar, quum tu me digneris inuifere,feruos meos heram inz CDfare,quod nonnihilrauliebrium ornamentoru fub/ traxcrim.

-ocr page 553-

A P o PîPTH . ’L IB • V

traxerim^non ca qui'dcm mihi,fed ut Oélauiæ ôC U/ uiæ munufcula dem.Hoc commento perfuafit Cæfà/ n fe de uita cogitare,quum mori decreuiflet»

CASSIVS

Caflîusetiamtium puer.Fauftum Syllæ 1 ter æquales de patris monarchia gloriantem non tu/ lit,fed colaphos impegit. Eius rei cognitionem quuoa indoles in' Pompeius ad fe recepiffet accitis ambobus puen's, ^utro mira Caflius aufus eft dicere, Eia Faufte, aude rurfus co/ ram hoc ea uerba proferre, quibus iritatus in te fui, ut iterum tibi percellam os. Inerat Caßio natiuum quoddam odium tyrannidis, ut iam turn appare / ret illi non defuturum animum ad interfîcienduna

Cæfarcm.

Z

Tyrannidis ofor

Idem quum Rhodum infulam ui cepiffet,amp; in in/ greflu falutaretur rex atque dominus, Nec rex fum, inquit,nec dominus,fed regis ac domini interfedlor.

CRASSVS

M.Craffus ille diues,magnam feruoru türbam do ’ tni alebauquorum præcipuam agebatcijram,difcen/ tibus aftans,interdum Si ipfe docens eos,dicens banc oportere præcipuâ eife patrisfamilias follicitudinem, quod fint ret familiaris animata inftrumenta » Idem fenfit Ariftoteles»

Hæc uox probata eft.fed illa damnata, quod nega D/ttiti« bat quen^ pro diuite habendû,qui non poiïet priua immodie^ tiamp;

-ocr page 554-

$18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. CRASSI

tis facultatiblis cxercitum alerc.

, Ægre ferens Pompeio Magni cognomê delatum. decretutn^ triumphutn, Romano cuipiam dicenti, intitdiacleuat Ia«» aderit Pompeius Magnus, amp;nbsp;quantus tandem inquitCSentiens ilium corpore cæteris parem, animo nihilomaiorem.

erac

-ocr page 555-

APOPHTH. LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5x9

erat extrema diel,

Quum Parthi per legatos denuciaflentut fuæ æta/ ti confulens à bello abftineret, infolenter relpondit,in Seleucia iftis mandatis refpofum dabimus.Hic ßslegatorum unus fublatamanu mediam palmam oftendens, prius inquit, in hac manu nafcentur fetæ, quam tibi Seleuciam confpicicndi fit futura poteftas,

Conflidluro cum Parthis exta è manibus decide/ 7 tunt,hoc cæteris ut inaufpicatum oftentum interpre/ tantibus, ac prælium difluadentibus, huiufmodi in/ quit,incommoda multa nobis feneótus adfert. At ar/ ma mihi nunquam è manibus ceciderunt,

Quû Publius CrafTi filius fortiflime in bello Si pu/ « gnaflèt SC cecidiflet, hoftes caput iuuenis haftæ impo fitumgeftantes proximead Romanos accedebant, infultantes, rogantesc^ quo genere iuuenis ille fuiflec ortus,necp enim fieri poffe, ut ex patre tarn ignauo SC imbelli talis filius nafci poflet.Hoc tam trifti fpeólacu Io nihil commotus Craflus,per omnes ordines cocio/ natus eft damas,Meus hic priuatus dolor eft Roma? ni.mea hæc calamitas, meus hic peculiaris lucftus, cæ/ terum publica ciuitatis falus SC gloria, in ueftra incolu mitate ueftraép uirtute fita eft,

Marcello ac Domitio Pompeium in fenatu rogan/ 9 tibus,num proximis comitqspetiturus eftetconfula/ turn, forte, inquit,petam,forte no petam.Rurfus idem

X X percon/

-ocr page 556-

55° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SERTORII ET BRVTI

percontatttibusjà bonis, inquit, ciuibus pc ta tn, à ma* ingenue lisnequaquam. Quum hæc tefponfa ut ambigua ac fupcrba multos offenderent, Craflus idem percotanz tibus refpondit,Si è repub.fore iudicauero,petam: fin minus, à petendo abftinebo.

SERTORIVS

10 Scrtorius quum Pompei] milites uarie difpulfos fu vetutus dux perafTet, multis occiiîs, audifletc^ aduentare Metellu cum alqs copijs, diremit prælium, reuocatis^ fuis diz xit,Ego puerum hune nifi fuperueniiïet anus ilia, uerz beribuscaftigatum domu remifiiîem. Pompeium pu eri nomine fignans, Metellum uetulum anus.

Il Idem fæpe uiôtorad Pompeium Metellumé^ miz P4fnrf dulcii fit,oiferens fe paratum redire in urbem, fi fibi permitz teretur ; dixittç malle fe Romæ ignobiliflîmum ciuê, exulem omnium aliarum ciuitatum imperatorem nominari.

Admonere folet fuos ne quid in conuîuio prxtcr Conuluia ^ecoram uel fi'eret uel diceretur, prœfertim à iurgqs 81 obfcœnitate temperate. Ncc ipfe quic^ taie fuftine/ bat uel audire uel uidere.

ÄI. BRVTVS

I M.Brutus rebus in fumam defperationê addudis» vîtio deoru quum è ducibus at(ç amicis paucos apud fe haberct, fublatis oculis in cœlum ftellis plenum,dixit hune uer ficulum Græcura è tragœdia quapiam.

-ocr page 557-

APOPHTH. LIB» V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

2,1^ ÀaSoJ O’s TwvÄ OÇ oirfoç xaxSS/j. Id eft. Ne te latuerit ô fuprerae luppitcr Horum malorum quiCquisautorextint»

Velut imprecans Cæfari uindiótam à dqs.VoIumniz us narrat ilium ôC alterum dixifle carmen, fed negat fe meminiffe.

Quodam ex his qui aderant præcipuo,monente ut 2^ illinc fugeret Brutus,prorfus,inquit,fugiendû»fed ma/ nibus non pedibus : Signifîcans morte fpontanea ui/ ” tandam Cæfarianorum tyrannidem,

Quuminterconiuratos deliberaretur,anunàcum Cæfare occidendus effet Antonius, Brutus difluaGt, dicens hoc negocium quod pro legibus ac iure iufcipe re^’.oportere omni carere iniuria » Noluit uir optimus cædem in plureis proferri, At hæc dementia male ceffitillis,

VItimum prælium initurus,dehortantibus quibufz 4-damne fetanto difcrimini committeret.Hodie.in/ tuncerct quit.aut reôte erit,aut nihil curabo. Signifîcans fe aut uidtorcm fore, aut non uiôturum. Mors autem adiz mit omnium malorum fcnfum,

Huius uxor Portia Catonis fîlia,pofteaquàm fenfît confpiratû de Cæfare interfîciendo ea noôte quæ præ ceffit diem in quo Cçfar occifuseft,egreffo cubiculum Brutoxultellum tonforium uelut unguium refecando turn gratia popofeit, eoc^ quafî forte de manibus ela^

X X 1 pfo

-ocr page 558-

CAESS. ROMANORVM

pfo feipfam graui'ter uuincrauit. Mox Brutus clamo/ re andllarum in cubiculuin reuocatus, obiurgare earn cœpit,quod tonforis præripuifïet offidu.Hic ilia clam maritOiNon hocjnquittemere fecûnam experiri uo/ Iui,(î quod conftitutum eft parum ceflerit ex fentêtia» quàm æquo animo me ferro fim peremptura.

6 Idem dixit fibi uideri eum ætatis florem male collo/ p«(/or nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qyf nihil negaret. Inutilis eft uerecundia quæ ob

ß-atquo minus negemus obfequium ad inhonefta uocanti.

Libri Quinti finis.

APOPHTHEGMATVM VARIE 2HIXTO

RVM LIBER SEXTVS

N HI S quælêquunturclariflîme adolefcens, miraberis quædam di

digna,fed memento tum exceptis g aliquot, non homines, fed mera __S portenta reru fummâ tenuifle, fi/ ue quod taies militum temeritas alcifceret, fine quod immodica poteftas nifi adfitanimus philofophiç prg fidqs diligenter præmunitus, taies reddat. Quan/ quam scab illis prodigiofe malis quædam didla gc/ ftaq^ funtnon indigna imitatione.Poftremo turpitu/ dim's

-ocr page 559-

APOPHTH. LIB» VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$53?

dim’s alienç fpecics uelut in theatrum prodult;fl:a,deter rec à uicrjs, ad uirtutis ftudium extimulac ingenia non omninodeplorata. Hue igiturpoftremu librunr puta efle menfe fecundæ bellaria, in quibus quædam apponuntur uc collas, quædam ucguÓ;es,nonnulla ut fpeóles tantum. Malo enim te fuauiter affedu,quam faturum onuftum^ dimittere.Quod fi quædam ap/ ponentur leuiaridicula^, raimomm,coquorum,cqui fonum,{currarum ac meretricum,dècet omne conuiui urn hilaritas,fed præcipue menfasfecundas. Quan^ fiC à leuiflïmis perfonis nonnunqua dicuntur,quæ ne/ mo fapienscontemnat. Nee ignoras olim moriones faltatriculas, amp;nbsp;fimios fub conuiurj finem induct foie/ te.No laboro fi adfit hilaritas,modo abfit omnis ob/ fccenitas-Fortaflis exiftetqui defideret ordinê: amp;nbsp;hoc Si fi quid aliud uidebitur reprehenfione dignum ,exz eufabit fecundarum menfarum libertas.

TIBERIVS CAES AR

Tiberio Cæfari contanter ÔC fufeipienti delatu i lmperium,quldam in os aufus eft dicere,Cçteri quod pollicentur tarde præftant,tu quod præftas,tarde pollicerîs,

Cuidam a quo fuerat dominus appellatus, denun/ » dauit,ne fe amplius contumeliæ caufa nominaret. Quantamodeftia intanto principe.Nunc quidam ni hil audire poffunt,nifî facras maieftates,gratiofas ceb

Xx } fîtudi/

-ocr page 560-

$54 CAESS.ROMANORVM

fitudines.K rcuercndiffimas dominationes.

5 Idem dicentem facras tuas occupationes, interpeUa Modefle nitJuHitCß non facras dicere, fed labon'ofas. Rurfutn alterum dicentemje i'pfo autore adifle fenatum, corre xic,autorem mutans in fuaforem.

4 Quum ioci'sjconuicqs, famofis carminibus ac rumo Leniter fjßus frequenter impeteretur, amicis ad ultionem hor tantibus refpoditan ciuitate libera, lingua mentcmc^ libéras elfe debere.

s Quin Si fenatu de huiufmodi criminibus ac reis fla Leniter gitante^no tantum,inquit,habemus ocrj, ut implicate nos pluribus negocijs debeamus, Si banc feneftram aperueritis,nihil aliud agi finctis.

« Diogenes grammaticus fabbatisRhodi difputare ciuilii uîtio folitus, Tiberium ad fe uenientem ut ipfum extra or/ dinem audiret,non admifitjcd per feruulum fuum in feptimum diftulit diem.Is quum Romam ueniffet,02 pro Cæfaris foribus addaret cupiens ilium falutare, Tiberius iufTit ut poft feptimum annum rediret.Nec alia pœna tantam grammatici fuperbiam ultus eft.

i Prxfidibus onerandas tributo prouincias fuadenti/ mo/ bus,refcripfit,Boni paftoris efle tondere pecus,nö de^ glubere.

8 Quoniam tyro in caftris auidius bibebat uinum. Sseu! ex de/ jniJitari ioco pro Tiberio, Claudio, Nerone, didus pr4U4rio»c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaldiuSjMero,

Theodorus

-ocr page 561-

APGPHTH. LIB* VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$5$

Theodorus Gadareus Tiberrj in rhe tonds præce/ 9 ptor, animaduertens in puero fanguinariu ingenium fub fpede lenitatis latitans, fubinde inter obiurgan/ dum appellauit ilium cthXo/j al/xaTi id cftdutum fanguine maccratum.Hic initio prindpa tus miram lenitatem præ fe tuliufed progrcflu tempo ris,ad immanem crudclitatem deuenit.

Quum audiffet quendam è reis nomine Caruili/ lo um,fibi mortem confdHc priufquam effet damnatus, crudebter exclamauit Caruilius me euafit, Adeo leue fupplidu effe iudicabat mortem*

Quum cuftodiasrecognofeentem quidam rogaret, n ut fupplicium maturaret, refpondit, nondum tecum crudeliter tedq ingratiam* Humanitatis offidura ducens, fi da/ mnatum dto oeddiffet.

Tiberius perfpeólo Caligulæ ingenio.fero, ac male n ficojfubinde prçdicabat,fe natricem reipublicg Si Pha etontem orbi terrarum educate. Natrix ferpentisge/ nus eft.

Tiberius Cæfar Si illud dixiffe fertur, eum homiz 15 nem (ibi uideri ridiculum, qui fexagefimum præterz lAedicin^ greffus annum,manum pom'geret medico, Sendens hominem tam grandem oportere iam feire quomo/ do fibi medcri debeat.Porrigunt manum medico,qui confulunt ilium, explorantem pulfus uenarum.

C. CALI/

-ocr page 562-

55^

CAES St ROMANORVM

C. CALÏG VLA

1 Comtnentarios ad matris fratrumc^ fuoru calum/ Sur Jus nias pertinentes » ne cui poft modum delatori teftiue dfbfori maneret ullus metus.conuedlos in forum, ante cla/ re teftatus deos,nelt;^ legifle fc,neqj attigifle quicqua, concremauit. Quin Ô2 libellum de fua falute oblatum non recepit, contendens fibi nihil admiflum cur cui/ quam inuifus eftet. negauit fe delatoribus aures habe re.Hxcboni principis uideri poterant, nifi fingerent:, i Quum audiret forte reges qui officq caufa in urbem aduenerantjinter fe (uper cœnam de nobilitate gene/ Tyrditnicd ris concertantes,exclamauit Caligula, De ccelo uenit uox nobis rex,ôCadiecit carmen Homericum,

tlç KolÿdVOÇ tsu,£( Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,

Vnus dominus fit,unus rex,

Nec muitu abfuit,quin ftatim diademafumeret, fpez ciem^ principatus in regni formam conuerteret.

? Liuiam Auguftam proauiam fuam, appellate con/ Verfutid fueuit Vlyflem ftolatum,uafricieraacfraudulentiam illius notans : hoc tantum interefle, quodut fcemina ftolam geftaret,

4 Dicebat fe nihil magis in fua natura probare, impuJentid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, inuerecundiam, Pudor enim ut

multis ad honeftas aóliones obftat, ita nonunquam improbæ mentis homines à turpibus reuocat. Vox carnifice quam imperatore dignîor»

Antonias

-ocr page 563-

APOPHTH. LIB. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;557

Antoniæ aui'æ pro fua autoritäre monentiut quæ/ dam fecus ageret. Memento, ait, mihi omnia in omz voxtymn/ nes licere.Talia portenta tum principum titulo protu lit mundus: quæ non commemorarem nifî ut ex his principibus prodigiofe ß:ritatis horror incutiatur.

Quum deftinaflèt interfîcere fratrem fuum, eum^ à fufpicaretur fefe medicamentis præmunire,ita locutus Crudeliter eft,Antidotum aduerfus Cæfarem C Timebat ille uez nenum.quafi Cæfar no poflèt alio quouis modo truz cidare.quem uellet extindlum,

Vir quidam prætorius ualetudinis caufa feceflèrat f in Anticyram petito à Cæfare commeatu.Is quum fç pius peteret prorogari commeatum,mandauit interfi ci,ÔC adiecit neceiTariam fanguinis miflïonera,cui tam diu no profoiflet helleborum, Soient enim medici in morbis ualidioribus uenarum incifione uti. Et in Anz ticyram nauigabant quibus opus erat purgatione.

Illud è cragœdia fubinde iaôtabat.Oderint dû mez « tuantHancne quis miretur,eiufdem uox fuit,utinam populus Romanus unicam ceruicem haberet. Hanc emi(ît,infenfusturbæfauenti Venetæ aurigarumfaz 6tioni,quum ipfe faueret Pralînç.

Luxu prodigiofoutens.utcalidisfrigidisc^unguen 9 tis lauaretur, preciofîflimas margaritas aceto liquefaz Profußo ótas forberet,conuiuis ex auro panes K obfonia appo neretjuummos non mediocris fummæ è faftigio bafî/

Y y licas

-ocr page 564-

$58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAESS. ROAIANORVM

Ikæ luliæ per aliquot dies fpargcret in plebem, Libur nicas naues,gemmatis puppibus, uerficoloribus uclis fabricaretur,fubinde diccbat, aut frugi hominem cfle oporterc,aut Cæfarem.

IO In auólione Apronius’quidam uir prçtorius dormi lûCHî infdnus tans capitis motu nutabat. Id animaduertcns Caligu la,præconem admonuit, ne ilium fibi nutantem præ/ teriret,ncc hoc monere defrjt, donee ignorant! trede/ dm gladiatorcs feftertium nonagiesaddiccrentur.

n Aleam Iudcns,plus mendacio atque etiam periurio Rdpdcitas lucrabatur,0i quodam tempore proximo collufori de mandata uice fua^progrefTus in atrium domus,quum prætereuntes duos équités Romanos locupletes, Hnc mora corripi confifcaricp iuffiflet,cxultabundus in do mum redij t, glorians fe nun^ profperiorc alea ufum.

CLAVDÎVS C AES AR.

IX Græculus quidam caufam agens apud Claudiuni Libere Cæfarem,intcr altercandum percaloremhancuocem in ilium emiilt, S' «/ù t'l amp;nbsp;id eft, amp;nbsp;tu fe/ nex es ôi ftultus.Vfque eo fumma poteftas ob ftulti/ riam ÔJ paflim, amp;nbsp;propalam euiluerat, ut hæc in oS dixerit, non fenator, fed ignotus græculus, 8C dixeric impune,

Qpumcenfor équités recognofeeret, SC in his reppe Pdteriudex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuuenem probris coopertu, fed quern pater pro/

biftiraum aftîrmabarifîne ignominia dimiiit. Id ami^ ds

-ocr page 565-

apophth. lib* vr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$5;gt;

cismirantibus,habet,inquit,cenforem fuum. Autori/ tatem fuam in parentem tranftulit,

Alium corruptelis adukerqscp famofum nihil aliud 14. quàm monuit, ut aut parcius ætatulæ indulgeret, aut certe caut{us,addiditc^,Quare enim ego fcio, qua ha/ beas amicamCó cenforem grauem,

Narciflum ab epiftolis Si Pallantem à rationibus 1$ Gc adamauit, ut eos non folum ampliflïmis præmijs, P^^ulatus Uerum etiam quæftorfjs prætorqst^ orna mentis dez creto fenatus ornari libeqter paflus fit,ad hçc tantum tapere Si acquirere, utilli querenti de fifei exiguitate quidam non abfurde dixerit, abundaturum fifcum,fî âduobuslibertis in confortium redperetur.

Quum cuidam notam appoGtam, deprecâtibus faz tg miliaribus ademi{ïct,Iitura tarnen, inquit, extat.Senz wfumU non tiens etiam remilTa culpa,manere tarnen infamiç prio lt;^‘^1«’^«»' ris ueftigium. Alludens ad feripturam, quæ licet fpon gia deleatur, aut graphio radatur, relinquitur tarnen lituræ rafuræt^ ueftigium.

Hic temulentus aliquando dixit, Obi fatale efte, ut 17 coniugum flagitia ferret,deinde puniret.Ea uox terro PMetdi rem non mediocrem iniecit Agrippinæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo^tidx

SEXTVS NERO

în Cn.Domitiu Sexti Neronis atauum,cui cognoz i tnê fiait Ænobarbo.L.Craflus orator dicebat, nó efte mirandu quod ænea haberet barba, cui os ferreu, cor

Y y i pluraz

-ocr page 566-

54° CAESS. ROMANORVM plumbeum effet. Os ferreum obrjciens propter fum? raam i'mpudentiam,cor plumbeum ob ingenq ftupo rem.Quidam ilium pro Nerone Ænobarbum appel larunt,atlt;^ hoe erat unum e' duobus conuieqs quç in/ digniffime tulit. Alterum erat, quod increpitus effet malus citharœdus.

t nbsp;Quum ex more cuiufda capite damnati caufæ fub

cle«f-«ter fcripturus effet Sextus Nero, Vtinâ.inquit jiteras ne/ feirem. Vox parfimoniam humani fanguinis promit tens.ß ex animo prodiffet,

CrudcUter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yMo. fxiX^HTü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft.

Me mortuo, terra mifccatur incendio, Subiecit, imo, usq ^Sîvtoç, id eft t me etiam uiuo» QuibuS

-ocr page 567-

APOPHTH. LIB. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;541

Quibus portentis aliquando committitur refpublica, Quumnihilflaginorum fibinon permitteret,ela/ tus tato rerum fucceflu, dicebat neminem principum ante ipfum, fcifle quid fibi liceret. Vérum qui hoc di/ xit, fenfic tandem quid uiciflïm liceat populo in ma/ lum principem.

Quum incendiflet urbemjpeólabat dicens fe flam 7 mæ pulchritudine deleótari, atq? interim fuam cane/ bat Haloiin, hoe eft, Troianæ urbis excidium, quod defcripferat.

Ißdorus Cynicus tranfeuntem in publico data uo/ 8 ce corripuit, quod Naupli mala bene cantaret,fua bo Lii’frc na male difponeret. Nauplus erat Palamedis pater, qui fill) præter meritum damnati necem magno Græ corum exitio eft ultus. Solet autem Nero tragœdias cantare.

Notatus eft amp;nbsp;à Dato Atellanarum hiftrione, qui 9 recitans canticum quoddam, v^fcuvsroaTîf, vt-zouvsah/ Libéré Tîj, itademonftrauit,utbibentemnatantemcpface/ ret,exitium C.Claudq 8!, Agrippinæ fignifîcâs.Nam Nero C.Claudium ueneno fuftulit, Agrippina nau/ fragio.Etin claufula cantici recitans, Orcus uobisdu/ cit pedes,geftu fenatum notauit hiftrio, Subindicans illis à Nerone imminere perniciem»

A mathematicis audierat fore, ut aliquando deijee/ 10 retur imperio, eo^ Græcam fententiam identidem

Y y 5 ufurpa/

-ocr page 568-

$4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAESS.ROMANORVM

’Awdlit ufurpabat TOTexi'io^^Sa'a-yHTyetpa, id cft,artem quas uis terra alit,putans fe tantum profecifle in arte canen di, ut etiam ß exigeretur in quauis regione ob mufi/ ces peritiam poflet habcri in precio.Quumque immi nentibus qui ilium infequebatur de falute defperans* cogitaret Gbi uim adferre/ubinde dicebat,quantus ar ttfex pereo,

II Quondam theatro clam illatus.Scenico cuidam po Scenicus pulo placenti inuidit.eic^ nuncium mißt, qui diceret il pritjceps abuti Cæfaris occupationibus.

n Quoniam ex annonæ charitate quidam ditefcc/ Monopolw bant aulici, multum ÔC hincinuidiæ Neroni confia/ turn eft: quum forte accidifietut in publica fame, di/ cerctur Alexandrina nauis appulifle, iacftatum eft il/ lam aduexiiTe puluerem ludlatoribusaulicis.Quo di/ (fto fimul notatum eft in Cæfare rerum fcenicarum ftudium 8!, monopolia quorundam per Cæfaris fa/ uorem publico damno lucrantium.

15 Statuç eius à uertice.currus appoGtus eft cum infcri princess ptione Grçca.Nunc demum agon eft,trahe tandem» Notatum eft in Cæfare aurigandi ftudium, Gmulc^ denunciatum periculum.

«4 Alteri cuidam ftatuæ 8C. afcopera alligata eft cun» Pdmcidium hoctituIo,Ego quid potuicSed tu.CulIeum meruifti' cxprolgt;rlt;(tum Solent olim parricidæ Culleo infui, 81 Nero matrem occiderat, Cullens itac^ fefe excufans dicit, Ego qui^i potui*

-ocr page 569-

APOPHTH. LIB* VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;543»

potuiCparatus fum (î qui's te l'nfuat: fed Hue mfuans.fi ue non,tu tarnen Cullcum merùifti. Poteft hoc ÔC ad tcipublicæ perfonam accommodarû

Columnis ftatuarû illud aflcnptu eft,Galii' te câtan iç do excitarut.Indigniflîme tulerat Galliarum defedtio salfe nem:proinde decreuerat Gallos omnes Romç agêtes côtruddare, prouindât^ exerdtui dinpi'endâ tradere.

Nodtu gdâ Hmulabât Ce Cxuire in feruos,petebâtc^ vs uindicé. Vindex aut état defedlionis in Neronê dux. salfe Et hoc ioco notabat'' iam no ferenda Cæfaris tyrânis»

Quû ex oratione Neronis qua in Vindicem pérora 17 bat.recitaretur in fenatu, daturos pœnas fceleracos ac AwBigKc breui dignu exitiu fadluros, exclamatu eft ab uniuer/ Gs,Tu facies Auguffce.Quæ uox bifariâ poteft accipi. Tu fades ut dent pœnas,aut tu dabis pœnas.

In Oedipode fabula,quam Nero nouiflîmam reci/18 tauit,in hoc uerfu decidifle legitur, Saviap /jt‘avu7£,tfu'gt;V«A’-o?gt;^8THj,7raTHç, Id eft, luflît mori me,cum uxore mater SC pater.

Nam SC Oedipus pattern occiderat infdens, matrem ^^,7^ uxorem duxerat. Ita Nero feiens Claudium pattern occiderat,matrem conftupratam interfecerat,ÔC Odia uiam uxorem indignis tradtarat modis.

Defperatis rebus nodlu adqt hofpitia Hnguloru de Riga c5fulturus:quû fores omniu occlufas repperiflfet, reuerfus in cubiculum comperic SC euftodes difFugifTe direptis

-ocr page 570-

544 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CA ES s. RO MANOR VAI

direpti's etia ftraguîis.ôC amoca ueneni pyxidc, quatn Dejlitutus in extremu cafum parauerat : mox Mirmillonem no/ mine Spiculum requiiîuit, uel alium quemlibet, cuius manu periret.ac nemine reperto.Ergo ego,inquit,nec amicum habeo,nec inimicumCDecretura erateam be luara publico orbis odio immolate.

/TTTTM/J aauOToiTcoju HTi/OToi’ ou'«Toi ßocTSha» fimul^ ferrum iugulo adegit.

eflc

-ocr page 571-

APOPHTH. LIB. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$4$

efTc uulnüs in iugulo letale.

Quum genethliaci Chaldei Agrippinæ tnatri Ne/ X4. ronis relpondiffentjmperaturum qnidem filium, fed occifurum matrem, Occidat, inquit, modo imperet. Tam impotens erat in fœmina dominandi ßtis,öi ha buit quod optauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Eadem quum iuflu Neronis occideretur.ac Centugt;' rio ferrum in mortem dcftringeret,uentrem oftedens clamabat.hunc percute,hic eft ferro fodiédus,qui por tentum illud genuit.

Nero in magna erat inuidia » quod Burrum princi/ ig pemuirumcredereé' occidifle,ucnenofaucibusillito, rortiier quaG remedium adhiberetur. Ad hunc quum Nero uifendi gratia ucniflet, auerfatus eft illum Burrus cut fcelusiam erat intelleiftum,multac^ percontanti nihil aliud refpondit,quam,Ego bene me habeo.Mira etiä in moriente lenitas.

Idem in Claudi] ftultitiam fubinde iocabatur pro/ 17 duótione fyllabç.quum diceret.pofteaquàm defqt in/ in mor ter uiuos morari,prima fyllaba produóta.Moros em Græce fatuum fonat, inde fînxit morari pro ftultum agere.quemadmodum nos à poëta poëtari, à iuuene iuuenari.

Sunt qui purent hoc clam infcio etiam Seneca fuiffe decretum, ut occifo Nerone occideretur amp;nbsp;Pifo, mox imperium Senec« deferretur.Interea uulgaban/

Zs tur

-ocr page 572-

CAE s s. ROMANORVM

tur uerba Flauq^qui dixcrat, ad dedccus nihil rcfcrrc, fî citharœdus ditnoueretur, Ôi tragœdus fuccederet. Nero cithara, Pifo tragico ornatu canebat. Senfit Utrunqj pariter indignum imperio.

'i.') Cum de coniuratis agerentur quçftiones, Subrius Liiere pfam'ns tribunus interrogatus à Nerone, quibus catv fis addudus ad obliuionem facramenti procefliflet: oderam te inquit,nec quif^ tibi fîdelior militum fuit, du amari meruifti: odifle cœpi, poft^ parricida ma/ tris ÔC uxoris, auriga K hiftrio ôî incédiarius extitifti. Ncgant in ea coniuratione quiccp accidiflc Neroni grauius, qui ut ad patranda facinora promptus erat, ita audiendi quæ patraret infolcns,

50 Eodem tempore Sulpitius Afper Centurîo.perco/ Liiere tanti Neroni cur in cçdem fuam confpiraflet,non ali/ ter inquit,Cot flagitqs tuis fubueniripoterat.

Veftinusconfuhquum eodem dîe omnia munia lower«/ confularia obiflet, è conuiuio repente ad mortem ra/ ptus eft.Couiuæ nihil aliud nbsp;nbsp;exitium expeôtabant,

Horu pauorem irridens Nero, dixit illos fatis fuppli/ ci] luiiîe pro epulis confularibus. Dicas hoc à clemcnz te diiflum, ß cætcra Neronis facinora fpedtes.

îz Nero matrem occiderat, unde Africanus quidâ ita confolatuseft hominem, Orantte Cæfargalliætuæ, ut felicitatem tuam fortiter feras.

OTHO^

-ocr page 573-

XPOPHTH. LIB. VX . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;547

O T HO

OthoSyluius Imperator quum in augurando tem x peftas eilet orta.atc^ ipfe grauiter prolapfus,identidê obmurmuraile dicitur, tI/moi amp;nbsp;«uAoîçî id eft.

quid mihi cum longis tibrjsCSentiens fe fruftra facrifî eqsôipiaculis conari placate manes Galfæ.Sedde hoc plura nobis ditfta funt in Chiliadibus,

t, lAors dcf (linAti

Ideubi iam mori deftinaflet gt;nbsp;fenfît eos qui ab ipfo deficere Si ab ire coeptabant, pro defertoribus corripi ac detineri-.uetuit ne cuiquam fieret iniuria,dicens adfj ciamus uicæ St hanc noeftem, 5C in profundam uefpe/ ram ufiç patente cubiculo,fi quis aaire uellet,potefta/ tern fui conueniendi fecit.

Mukis Othoncm rogantibus ne depofito imperio ? exercitum ac rempub.defereret.quida è gregartjs mill tibusjfublato enfe dixit, Seito Cæfar fie pro te omnes ”” animatos effe,moxc^ feipfum iugulauit.

Otho iam deftinaca morte Cocccium fratris filium 4 ad fe uocatu fic adhortatus eft extremis uerbis.O fill, habuifle te patruum Cæiàrem.nec prorfus obliuifea/ tis,nec admodu memineris.NoIuit ilium prorfus obli uifci.nc defereret curam fuorum, rurfum noluit ualde tneminiftc,ne mortem patrui ulcifceretur.

VESPASIANVS PATER

Flauio Vefpafiano quu adolefcens quidam gratias i ageret pro impctrata præfe(ftura,quoniam unguento

Z 2 1 fragrabat.

-ocr page 574-

$4S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CÀESS» ROMANORVM

yn^uentum fragrabat, Si nutu contemptuseft,ôC grauiten’ncrepk tus,Mallem inquit Vefpaßanus.alliu oboluifles,mox Si literas conceflas rcuocauit.

t De iurgio quodam inter fenatorcm Si equicem Rô vw'd nbsp;manumjta pronunciauit, ut diceret non oportere ma

iedici fcnatoribus, remaledid ciuile fast^ eiïe. Prærox gatiuâ enim dignitatis ipfefîbi ademit qui laceflïuif.

î Idem de Licinio Mutiano notæ impudicitiæ uiro, l-fwffr clam apud communem amicum conquerens, addidic claufulæjEgo tarnen uir fûm. Notans obtredatorera eflê parum uirum. Simile eft illud Maronisgt; Parcius ifta uiris tarnen obqcienda memento.

4 Saluius Liberalis,quû in defenßone diuitis rei obliz Uwtfr que mordens dixiftet. Quid ad Cæfarem, fi Hippar/ chusfeftertiu milies poftidet C Notans Vefpafianum uelut inhianté rei facultatibus. Cæfar non modo non offenfus cft, uerum etiam didtum approbauit, quafî fimpliciter proîatum.

$ Quoniamrapaciftimum quencç promouere folcr, R4p4c«f4y ut ujOxX ditatos condemnaret, uulgo didlus eft officia rios fuos habere pro fpógrjs : quod ueluti ipongias Si ficcos madefaceret.S: humcntes exprimeret.

g Rufticus quidam quoniam gratuitam libertatem Au^ritiain fuppliciter petcns à Cæfarc, repulfuseft, non ueritus frincipe pß; clarediccre,Vulpcs pilos mutât non mores,expro brans illi naturæ rapacitatem, quafi mcrcede data co/ ccfturus

-ocr page 575-

APOPHTH. LIB. VF -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$4?

ceflufus fuiffetpquod gratufto negabat

A confulari uiro Menftruo Floro monitus plauftra i potiufquam ploftra dicenda, poftridieillum pro Flo/ to Flaurum falutauit, ciuiliter alludens ad illius curio/ fam admonitionem.Veteres in quibufdam pro diph thongo fonabant o,ut Clodius pro Claudius.

Mulier quædam dixerat fe deperire amore Vefpa/ « Gani, ei perduétæ ciuumprocoacubitu Cetterda qua/ draginta donaflTetroganti difpcnfatotLquo titulo uel let earn fummam rationibus inferri,dixit,VefpaGano adamato.^

In quendara procerç fl:aturç,(èd improbius natum,, torßtillud carmen Homericum, /o?lt;tXÓlt;fKIO/} £7X®S» Id eft» Longam haftam quatiens,didu(ftis paffibus ibat.

9 locus ex Ho/ mero

In Cerylum libertu.fed prædiuitem, qui ut aliquan '° do fubterfugeret ius fifci imperialis.cœpit fe pro inge/ nuo ferre.eocp mutato nomine pro Cerylo dici uoluit Laches, torßt uerßculos ex fabula quapiâ, ut opinor, w Adx«ç Xdx*?.

W â/J Σ7ro0dvKç av^i^iOSM xsjuXos,. Id eft».

O Laches Laches,

Vbi mortem obieris rurfum eris turn Cerylus. Significans illi nihil profuturum immutatum nome.

Quidam e charis Vefpaßaniminiftrisapudipfum u pro quodam quem fratrem fuum efte ßmulabat inter

Z S i cedebat.

-ocr page 576-

550 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CA ES s. RO MANOR 7 JSC

Aitóre ccdebat, ut ill/ procuratio committeretur. Id fenti’enS Cxfar.candidacutn (olum ad fe uocauit, exegitc^ pe/ cuniatn quatn lUe fuffragatori fuo pepi'gerat, ea acce/ pta rnoxordinauicHui'us rei ignarus minifter, rurfus interpellauit pro fratre.Cui Vefpaiianus,AIiu,inquir, tibi fratrem quære, hic quem tuum putas, meus eft.

Il In innere quodam mulio defilrjt, quafi cakeaturus Sordide mulas, fed re uera, ut adcundi litigatori fpadum moz ramêp præberet.At Cæfar dolum fufpicacusanterroz gauic mulioncm, quanti cakeaftet, paótuscp cft lucri partem.Hoe fi fecit ut fuos corrigeret.ciuilitas fuit: fin ut co emolumcnto fieret ditior, fordidum erat.

IJ Inftitueratuedigalèlotio.Superhocàfiliomoniz Sordide tus diflimulauitdonec prima penfio eflet foIuta.Eam pecuniam admouit ad filij nares, feifeitans num odoz re oftènderetur.Negantc illo, Atqui hæc, inquit, è loz tio eft.

oftentum ad luliara Caluinam pertinere, quod ca effet

-ocr page 577-

APOPHTH» LIB* VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55»

effet de gcnte Augufti, poften'us ad Parthorum, Guc üt Aurelius Viótor tradit, Perfarum regem qui capib latus effet.

Quum morbusingraucfccrct,dixit:Putodeusfîo:(î is gnificansfe moriturû. Solent enim extinóli Cæfares publicis ceremonrjs in deorum cœtüm refcrri*

Quum uehementerangcreturuitiatisinteftinisjni/ 1-7 hilo fecius imperatorqs muneribus fungebatur, adeo stante/it üt Icôto decumbcns audirct legationes, ÔC amicis horz tantibus ut fibi parceret, refpondit Imperatorem ftan tem mori oportere.

VESPASIANVS FILIVS

Vefpafianùs filius quum admonerctur ab amicis i quod plura polliceretur interpellâtibus quàm præfta afft/ fe poffet,refpondit,Non oportet qucnquam à Cæfa/ ris colloquio triftem difcedere.

Super cœnam aliquâdo rccordatus.quod eo die ne x mini quicquâ præftitiffet, memorandam illam meriz tocp laudatam uocem ædidit,Amici diem perdidi.

Idé dicere folet fe maximû falfariû effe potuiffe,qd omnium chirographa quæ uidiffetfacillime imitaretquot;. nexterita$

l^uu tebre correptus leCtica a locoin quo tum erat trâsferretur.dimotis plagulis cœlu fufpexit,queftusép eft fibi immerenti uitâ eripi, quu nullû per omnem ui tam extaret faiffum cuius pœnitercr,uno duntaxatex cepto Jd cuiufmodi fùerit,nec ipfe prodidit,nec quif^ coaiedare

Citftr innocent

-ocr page 578-

5‘Î2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CÀESS. ROMANORVM

coniedlare potuit.O Cçfaremlongiflïma uita dignu.

DOMITIANVS

Domitianus Gæfar l'nitio principatus quoddie (îbi Le^ide fecretum horarium fumere côfueuit, nec intérim aliud quàm mufcas captare, easc^ ftilo præacuto confîgerc. Ut cuidam interroganti,eflet ne quis intus cum Cæfa/ re, Vibius Crifpus lepide refpôderit, ne mufca quidé. luflerat edidio exddi uineas,quod ftudio colédi ui/ Mtnlt;etn prtn ngj-g, negligerentur arua. Hoc edidlum reuocauit ob «pf*» fparfos libellos, in quibus habebantur hi uerficuli, ■

Kip //.t lt;^a-yxç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;op.a^ 6t/ xtfj'wofpojiio'oi,

oo^op iTfficüxatfcU Kotto'aç»

Hoc epigramma fertur in hircum arrodentem uitem. Hircus autem Baccho immolabatur, quod admorfu* lædat uineam.Ad Cæfarem accommodarunt,pro coi 7jgt;agt;ï mutantes xcao'aj«,

N E R V A E C O C C EI

pn/icfpï torum nomina falsö déferebantur, Fronto conlutpa/ indulgens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixiffe fertur,malum effe eum imperare, fub quo

ncmini quicquam conceflum fit, fed longe peius fub eouiuere,fub quo maxima Gt licentia quibuslibet. In/ humanitatis eft, G princepsnihil indulgeat amicis ad .....—- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;familia/

-ocr page 579-

APOPHTH. LIB* Vr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;555

familianbus, fed pernidofutn eft illis licere quicquid fcbet,

TRAIANVS

Traiatius aliquandoin conuim'opropofuitamids, 9 ütdecem nominarent, quibus crederent rerumfumz tnam redledelegaripofte: quum illifi'Ierent,Decem, inquit, à uobïs pofco, ego unicu habeo Seuenanum. Solura niutn imperio dignum iudicans,

ADRIANVS CAESAR

Moriens dixi't illud uulgatum, Turba medi'corum t Cæfarem perdidit.Ärbitror ilium hue detorßfte Græ cum prouerbiu» s^aTHyoî asrtaÄia’ccjj.'SfoJSiiOf ^’iv.T^oiQuauquam ÔC hodie UC rum eft turbam medicorum caufam effe mortis.

In fenatu frequeterdicere folet fe fic gefturum prin/1 cipatum, ut feiret rem populi efte no fuam priuatam. Princept Nimirum attigit hoc,quod unum diftinguit regem à tyranno.

Imperator creatus adeo cotempftt inimicos, ut uni 5 quern habuerat capitalem forte obuio, dixerit, Euafiz Clcmenti4 fti.Principibus in priuatis offeniïs debet efte fatis poz tuifte ulcifci.

In colloquqs etiara hurailliraorura mire duilis erat, eoscç deteftari folet, qui hanc humanitatis uoluptaz A/fabilität tern ipfi inuiderent hoc prætextu,quod dicerent prinz dpis maieftatem ubitj feruandam.

Aaa Dionyz

-ocr page 580-

quot; nbsp;nbsp;554 CAESS. romanorvm

k. DionyfÏusMilcfius fophiftai'nGgntsu'nHeli'odo/ Attimtbona mm qucm Adrianus Cæfarunice amabat toriît hoc diôlû,Ca:farpoteft honorem acpecunias largirtrhe/ torcm facere non poteft, Cæfar cnim Heliodorû (lu/ dio uerius quàm iudicio,fccerat magiftru epiftolaru, Romæ quum in fpeólaculo populus clamore flagi/ taret, ut aurigam qui placuerat, liberum efTe iuberet, per tabellam refpondit, iniquum efle quod peterent. Sienim feruum alicnum libertate donaret, fîeretiniu/ ria domino.Dicas hune abhorruifle ab omni uiolctia

7 Seuerianû Ô2 Fufeum huius nepotem, eó quod mo/ VoUmof lefte ferre uiderentur Commodu Lucium imperij fuc cefTorem deiîgnatum, iuHit occidi, quorum ille nona/ genarius erat,hie annos natus dece ôi odto.Senex au/ tem quum effet iugulâdus,popofeit ignem,incenfo^ thure.dixit: Vos dfj teftor, me nihil fceleris coramißf/ fe,ncc aliud imprecor Adriano,niß utquum uolet mo ri,non poffit.Idcp cuenit, adeo ut barbarus coduduS qui ferro mortem probeneficio daret aufogerir.

'8 Quidam eanefecns abeo quiddam petierat,amp;:re/ pulfus eft. Is quum aliquanto poft idem peteret, fed capillitio nigro(Nam id tineftura fcceraCCæfar agno feens faciem Jam iftue,inquit,ncgaui patri tuo.

Quodam tempore quum feruum fuum uideretin/ Serut pmet/ j-gf JuQg fenatoresambulante,mißtqui illi colaphu« impingeret, dicerctej, Noli inter eos ambulare, quo-* rutn

-ocr page 581-

APOPHTH. LIB. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$$5'

rutn adhuc potes cHe feruus, fimul fenatôriç di'gnitad çonfulens.K ferui caftigans infolentiam quam de C« fare hero fumpferat.

CoramodumÆlium Verum itcrumconfulemfecc lo rat, eumcp I'mperio deftinauerat, quem quum cernez ret nec animo.nec corpore fatis ualidum, dicere folet, In caducu parietem nos tnclfnauimus, ac perdidimus quater milies h-s, quod populo ac militibus pro adz optione dcdimus. Vere præfenfitCommodum inuti lem imperiojfed fero.

Florus hos uerfîculos fcripferat in Cæfarem, »

Ego nolo Cæfar efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ubores

Ambulare per Britannos

Scythicas pad pruinas. Cui Cæfar refpondit. Ego nolo Florus eife

Ambulare per tabernas,

Ladtare per popinas, Culices pad rotundos. Sentiens fe honeftas occupationes prçferre inudli tur pic^ ocio.

Dicere folitus fibi moleftum efle,G quem uideret tri n ftem, quum tarnen omnes doólos uexaret quæftiunz Prineepsttul/ cull's, fed uexatos donauit aliquo munerc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;molejtuf

Cuidam uxor fua per literas exprobrarat, quod laz 15 uacris ac uoluptadbus detentus ad fe redire nollet. Id curiofitag per frumentarios refeiuerat imperator. Itacß commea

Aaa X turn

-ocr page 582-

^5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CÄESS- ROHÄNORVW

tum pctcnri,cxprobrauit lauacra aolapcates, Tutn ille, Nura Öi tibi ö Cæfar fcripfit uxor raea quod mi/ hiCNotans curiofîtatera principe indignam.

ij Sub mortem bis uerßbuslußfledicitup, Animula,uagula,blandula, ^morte [^ofpcscomcscgcorporis»

Quæ nunc abibis in loca, Pallidula^rigida, nudula» Nec ut foles,dabis iocos»

Oftendent terris hune tantum fata,net^ ultra

Erie finent.

Cum irrifione refpondit. Ego mihi diuum adoptaui, nonfilium .Huealludens,quodImperatores referri foleant in numerum diuorumj fed à rogo.

xlt;s nbsp;nbsp;Ad alteru ipfum confolari uolentem, hoe argumefl

Prinnpij to,quod diceret generim Veri nó effe redte colledlam, deleäffi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpg^ gß-g ilium jiu uidlurum,iftuc,inquit.tü fact

Ie dicis, qui patrimontj tui non reipub. quæris hærez dem. Sêciens magni referre,ut bonus princeps quàm diutiffime uiuat.

-ocr page 583-

APOPHTH. LIB, VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç$7

Cæfar.îs quum refpondiflet, no eft odum.IIIa clama tiFere Hit,Noli crgo imperare.Ad hancuocem reftitit,« auz diuic mulierera.Hoc ÔCalq tnbui'tur, necß quicquä ue/ tat,idem à pluribus uel did uel fieri,

COMMÖDVS AELIVS VERVS

Ælius quum eflet peregrin is uoluptatibus deditus « iixori conquerenti, dixit: Patere me per alias exercere vxor« ret cupiditates meas » Vxor enim dignitatis nomen eft, non uoluptatis,

Quum morbo grauaretur fæpe dicere folet, princi/ pem fanummoridebere non debilem, quodfuperioz tes imperatores pleric^ uiolenta morte periffent.Eâq^ mortem ut breuem fîmulôC inexpedatam C, Cæfar optauit,SCobtinuit.

ANTONINVS PIVS

Adamabat illam Scipionis celebratiflîmam fènten i tiam fubinde dicens fe malle unûferuare duem,quàm mille hoftes oedderc,pacem uidelicet bcllo prçferens. Si ia iplb bello fenticns banc oportere prima effe du/ cis cura, ut minima ciuiû iadura paretur uicftoria.

Quum Apollonius rhetor è chalcide accitus,ad Ti/ 4 berinam domum in qua tum Cæfarhabitabat,àCæ fare uocatus ut illi M. Antoninum tradcretinftitucn/ dumjdixifletjNon magiftcr ad difcipulum, fed difci/ pulus ad magiftrum uenire dcbet.Rifit hominis ma/ gniloquentiam,dicens;Fadlius fuit Apollonio è chai/

Aaa î dde

-ocr page 584-

55^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAESS, ROMANORVM

cide uenire Roma, quàm ex ædibus fuis in palarium. Merces ApoUonium attraxerat Romam, non reipu/ blicæ ftudium.

ßlium fequar, quam ut tot tales amici meam unius fe/ quantur uoluntatem. Multum abhorrens à quorun/ dam ingenio,qui confulto pileo fuo,dicunt, Vosfedu lo confulitis,fed aliud mihi fuadet pileum meum.

Caflium

-ocr page 585-

APOPHTH. LIB» VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$$ƒ

Cafli'um fenatorium uirum, ocddi paffus cft, non ? iuflït occidijpoft etiam extinóluni dolui't, di'cens, uoz lui'fle fe fine fenatorio fanguine impcnum tranfigere. Mira dementia in affeótatorem imperq.

Biduo priufquàm moreretur, adraiffis amicis apez lo ruit fententiam fuam de filio , eandem quam Philip/ pus de AIexandro,dicens fe çquo animo mori,quuni filium relinqueret.

Alio quodâ die dixit amicis,Quid me fletis,ac non n magis de comuni morte peftilentiacç cogitatisC Phi/ -Monfcrr/ lofophia docuerat hominem ôi mortem contemnere, S’quot;'quot;'*“® amp;nbsp;reshumanas ridere.Parantibus autem abire, dixit: Si iam me dimittitis.uale uobis dico, uos præcedens. Facete petijt ab amicis difcededi uenia, ac ueluti pere/ gre profecflurus iuflït illos ualere/ubmonens interim fore,ut illi præcedcntem fequerentur.

Rogatus cui filium commendaret, uobis, inquit, fi n promeretur amp;nbsp;drjs immortalibus.Fauorem noluit fug autoritati tribui,fed filrj meritis.

SEVERVS IJWPERATOR

De Seuero fic iudicauit fenatus, ilium aut nafci non i debuiffe,aut non dcbuifle mori, quod quum crudelis udm effet, tarnen reipublicæ uideretur admodum utilis ob alias uirtutes.

Quum milites Baflianum Seueri filiu, Auguftum v confaltitaflent,eö quod pater pedibus æger bellu mo

raretur

-ocr page 586-

CAESS, ROAïANORVJl

Autorität raretur, lufTit fe deferri ad tribunal, fimul^ adefle o/ mnes tribunos,centuriones,duces,ói cohortes,quibus autoribus hoe acciderat,fifti deinde óc filium qui Au/ gufti nomen non reeufarat. Hic quum in omnes eius taóti autores iuiTiflet animaduerti, excepto filio, om/ nes^ ante tribunal proftrati rogarentueniam, Seuez rus manu caput contingens,Tandem, inquit, fentitis caput imperare non pedes.

amp;)icgt;

-ocr page 587-

APOPHTH. lib. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;561

fuitputent nos omnes taîcm uicifTe.

PESCENNINVS NIGER

Pefcenninus Niger cofiharqsaddidi'tfalaria.negfa , harent eos quibus aflidebant » dicens iudicem nec da/ iwfegre fe debere, nec accipere, Vtina hoc exemplum imitenz tur hi,qui uendentes oHicia fpoliant iudicem,ane(rori bus interim rapto uiuendum eft.

In Ægypto, quum Limitanei milites uinum ab imz x peratore peterent. NiIum,inquit,habetisgt;0Cuinu quæ Mud pro ritis C' Aiuntenim aquam Nili tancte effe dulcedinis» ut accolæ uina non deßderent,

Quu milites qui à Saracenis uióti fuerant, dicerent, 5

Vinum nonaccepimus,pugnarenon poftumus.Eruz Seuere befcitednquic Cæfar, illi qui uos uincut,aquam bibut, Nam Saracenis etiam hodie guftare uinu ne^s eft.

Palæftinis rogantibus, ut ipforum cenßtio leuaret'', 4 eó quod regio effet grauata, latis inclementer refponz Dure dit. Vos terras ueftras leuari uultis, ego etiam aêrem Ueftrum cenfere cuperem.

Imperatori creato quu quidam ei panegyricum in $ ipßuslaudem confcriptum recitare uellet, dixit îScriz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docendi

be Mari] laudes uel Annibalis, aut alterius ducis egre nbsp;nbsp;nbsp;^t^dundi

gt) uita funôli,ut eum nos imitemur. Nam uiuos lauz dare irrißo eftjpræfertim imperatores, à quibus fpera tur,qui timentur,qui poffunt necare, qui poffunt proz feribere, Adiecit illud, Se uiuum placere uelle, morz

Bbb tuum

-ocr page 588-

5/’2 CA ES s. RO MAN OR VM tuum etiam laudari.

Rogatus quid fenriret de Scipionibus.refpondi'tjl/ ■Grtiuiter uideri felices magis quàm fortes, quod utercg domi luuentutem parum fände tranfegerat.Sentiens imperatorem per omnem uitam in rcipublicx nego/ cfjs uerfari debere, nec à domefticis delitqs ad impc/ riutn accerR

ANTONINVS C ARAC ALLV S

I

Lîcentid frindiiuin

Antonini Caracalli nouerca, quum effet pulcherri/ ma ueluti per imprudentiam corpus magna ex parte nudauit. Quûqj dixiflet Caracallus, uellem ß licerer.

Si libet, inquit ilia, licet. An nefcis te imperatoré cflc. Si leges dare.non accipere Ea mulieris uox Caracal/ Ium ad deteftabile facinus pertraxit.

lius Pcrtinacis belle iocatus fertur,adde etiam,inquit, fi placet, Geticus Maximus, quod Gctam fratrem oc cidiflct.

ANTONINVS GETA

-ocr page 589-

APOPHTH. LIB* VI~

omnes diuerfarum partium ocddere, inter fuos dicere Prudeitter lôlitus eft, Höftes uobis eripio, adeo cofentiente Baß fiano, ut liberos etiam il lorum fuaderet necari. Geta puerinterrogauitquantus effet occidendorum nume tus,Eum quum pater ædidiffet,rogauit num ifti habe rent parentes ac propinquos: quum refponfum effet, habere öi quide multos, plures ergo, inquit,in ciuita/ te triftes futuri funt, quam læti quod uicimus. Valuifz fet cordatum pueri dicftum, nifi quorundam crudeliz tas obftitiffet.

Baffiano tum ioco tum ferio dicenti, omnes cum liz n beris occidendos,Geta puer dixiuTu qui nullt parcis, fitere potes etiam fratrem occidere Jd diótum tunc concern ptum eft, poft cognitum eft fuiffe uaticinium. Nam parricidium poftea com mißt*

ANTONINVS HELIOGABALVS

Senatum adeo contempfït, uteos interdum appelz larit togata mancipia, ueluti qui priftinæ dignitaris TyrMnice præter togas nihil retinerent.

Ämabat fibi precia rerum quæ menfæ apparabanz 15 tur maiora dici nbsp;nbsp;effent,hanc effe dicens couiuio ore/

xim, quod magis illa iuuant quæ pluris emuntur, ut ait Satyricus.

Huie priuato quum quidam luxum illius admirans i4-diceret,Non times ne fias pauperC Quicl, inquic, mez lius, quam ut ipfe mihi hçres firn ÔL uxori meæC

B b b i A L Ez

-ocr page 590-

5^4


CAESS. ROMANORVM


ALEXANDER SEVERVS,

Dicitepontifîcesjn fanôlisquid facit aurumC

-ocr page 591-

’ ÀPOPHTH. LIB. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;565'

âut minimum pctifTcn^cos appellabat, dicens: Quid 'ßfni^ne-éft quur nihil petis C An me tibi uis fieri debitoremf pete,ne priuatus de me queraris. Agnofcebat princiz pem debere rede fuofungentibus officio,nec æquum iudicabar gt;nbsp;ut probe fuo defundus officio, priuatu$ egeret.

Militibus diligéterprofpexit de commcattr» dicens «y fe magis feruare milites quàm fcipfum,quod in his fi/ làîlitunt ta publica falus effet. Facilius eft enim inuenire nouu impcratorem.quàm nouum Si exercitatum milïtem»

Ouinius Camillus antiquæ familiæ fenator homo 7 delicatiffimus,rebellionem moliebatur tyrannide affe dans.Id quum Alexandro renunciatu effet,ftatim^ probatum, ad palatiu eum rogauit, eic^ gratias egit, quodteipub. curam quæ bonis uiris recufantibus im/ poni folet,lponte reciperet. Mox ad fenatu proceffit, ac tanti fceleris confcientia trepidum,confortem impe ri] appellauit.in palatium recepit.ornamêtis imperia/ libus,ôi melionbus quàm utebafipfe decorauit.Pro/ fedionis comitem adhibuit.Quumqp imperator ipfc ckmeuter pedibus iter facereUinuitauit Ô!. Ouiniu delitrjs aflue/ turn ad laborem,quem poft quinlt;^ milia paffuu cun/ dantem,equo federe iuffit.Quumc^ poft duas man/ ßones equo etiam fatigatuscffet, carpento impofuit. Hoc quoqj refpucntem, ac imperium tedio laborum recufantem,deniq^ Si mori paratum dimifit,acmiliti/

B b b ) bus.

-ocr page 592-

$66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAESS. ROMANORVM

bus à quitus Cæfarpræcipue diligebatur commen/ datum ad uillas fuas tuto abire iuflic.Sic illi common ftrauit, quid eflec gercre imperium.

» Vigilanter prouidit ne tribuni ducesue quicquam fraudarentde ftipendijs m{litum,dicens;Miles no tiz met.

f

-ocr page 593-

APOPHTH. LIB. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^7

niet,nifî ueftitus,armatus, calceatus S€ fatunSi habês aliquid in zonuIa.Sentiens militera quura aliqnidha bet raetuere ne perdat, fed raendicitas ad oranéde/ fperationem uocatarmatum.

Quura Antiochiam ueniffet, ac milites qui lauacris n ac muliebribus delicqs uacauerant in uincula duci iuf/ Gflet, orta (èditione ab ea legione cuius focq étant in uinculis, tribunal afeendit, ac uinôlis omnibus ad tri/ bunal addudtis , circumftantibus militibus Si qui/ dé armatis, grauiter illos admonuit, ut meminiflent Romanæ difeiplinæ. Quum loquentem milites tu/ multu interpellarent nihil conterritus, iuflit ut taies uoces ederent aduerfus hoftes non aduerfus impera/ torem,minatus exautorationem nifi quiefeerent. Ad hçc quum uehementius etiam frcmerent,ac ferro quo queminarentur.Deponite,inquit,dextras, contra ho Seuere ftem erigendasfi fortes cftis.me ifta né terrent. Quu non definerent frcmere,exclamauit,Quirites, difeedi/ te,atqî arma deponite.Moxomnes non armis tantu, fed Si ftragulis militaribus depofitis recefferunt, non in caftra,fed in uaria diuerforia.Poft tamê eius legio/ nis militibus fidiffîmis ufus eft.

Furti fufpitione infames nec intueri fuftinebat, adeo 15 utquû Septimius Arabinus,qui famofus crimine fur/ torum,fub Heliogabalofueratliberatusj'nterfenato/ resprincipera falutatura uenifTetgt;exclamarit,Q numi

na»

-ocr page 594-

$68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAESS.ROMANORVM

na,ó Iuppiter,6 dij immortales,Arabinus non folum uiuiCjfed edam in fenatum uenit. Fortaflïs de me fpe/ rac,tam fatuum,tam ftukum me efle iudicat.

ï4 Dice re folet.folos fores de paupertate coqueri.dura Corruptela ftaftudent fcelera uitæ foæ tegere.Iaótabat Si fenten/ ciam notam de fodbus,

o ■sroJStv« KXt'qaÇjOÄi’ya /oûti Sx^itu^tTca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eftgt;

Qui muka tulerit, pauca dederit,effogit.

Notans quofdam,qui tantum forantur, ut fit quo cor rumpant iudicem aut aélorem.

«5 nbsp;Quum Mammea mater, uxorc^ Memmia obijee/

rent quod nimia ciuilitate redderet poteftatê mollio/ ftabtlftas rem,fefp5JitJe3 fecuriorem atcç diuturniorem:figni/ fîcans malum diuturnitatis euftodem efle metum.

IÄ Vetronium Thurinum familiärem, quod his qui petebant aliquid à Cæfare uendidiflet foum patroci/ nium,mentiens interim muka, couincendum curauit. ÔC conuidu damnatumq^ in flipite alligari iuflîtSup pofito igni ex humida materia, prçcone clamante,Fu/ mopunitur, qui fomos uendidit.

17 Gemmas omnes quas repperit in palado uendidit, CwIfMf A«/ ôj aurum in ærariû contulit, dicens uiris gemmas ufoi gu/l«tr«w jjQjj efle,matronas autem regias contentas cfledebe/ re,uno reticulo ateg inauribus,ôi baccato monili,amp; co rona in qua facrifîcarent, Si unico palli'o auro fparfo, K cyclade, quæ plus fex uneqs auri non haberet. Hic cultus

-ocr page 595-

APOPHTH. LIB« VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^9

cultus hodie uix fufficit negodatorum üxonbus.

Curfore nunquam utebatur ni(ï feruo fuo,di'cens in «« genuum cuttere nifi in facro certamine non debere: co cos item,pifcatores,fullones,ÓC balneatores nó habuit niiï feruosfuos »nolens quequam ingenuum fordidis minifterrjs dehoneftarc,

Amicos ÔC cognatos, fi malos comperiiTet, punie/19 bat. ld fi uetus araicitia aut neceflitudo non patieba/ Rdpwt. pri/ tur.a fe diraitcebat, dicens : His charioreft mihi tota refpub. Significans priuatos affeótus utilitati publicæ pofthabendos.

MAXIMINVS

Maximinus accepta legione, nullum laborem dcfu/ » gere folet.dum milites exercet, eis^ profpicit. Quum autem tribuni quidâ eum reprehéderent, dicerentcp, Quid tantopere laboras,quum eius loei iam ßs ut du nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -

catupoflîsaccipereÆgoupro,inquit,quomaiorfuez . to,hoc magis laborabo.

Exercebat luifta milites fuos multos ad terram pro/ t fternens.Itacç cunólis inuidétibus, tribunus quidam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

uafti corporis notæ^ uirtutis,atcß ob hoc ferocior,di xit-.Quid magni facis, fi tribunus tuos milites uincisC Tum Maximinus, Vis ne congrediamurCQuum pro difleupalma pedtori impadta fupinum reiecitconti/ nuoeç dixit:Date alium.fed tribunum.

Quum nimium fideret corporis uiribus, quidam in 5

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Ccc theatro

-ocr page 596-

5 7 o' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C À E s s . ’ R o îî A N o'r'V M

tîbere theatro ipfo præfente Græcos uerfus redtaui't ,quorS hæc eft fentenda,

Elephas grandis efl, ôf occiditur»

Leo fords occiditur,

Tigris fords eft,amp; occîdkur. Cane mukos,(î (îngulos non dmes. Qui ab uno non poteft occidbàmuldsocciditur»

4 Maximinus fenior nunquam ad ofcula pedû quen Modeße nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admiiît, dicens: Dij prohibeant.ut quifquâ inz

genuorum pedibus mcis ofcula fîgat, Et ubi funt in/ terim qui non folum ingenuos,uerum edam fummoa tnonarchas ad ofcula non pedum, fed calceorum,non dïcam,admittunt,fed inuitandôC quodamodo cogûtC

G A LIEN VS

1 Galienus prouinciarum defeôtionem, quafi leuiffi/ ^àpubUca marum rerum iadluram ioco folet eludere.Quu eninr «fg/eflKî nunciatum effet Ægyptum defecifle.Quid, inquit, ß/ ne lino Ægyptio efïe no poffumusCQuum uaftatam Adam Scytharum incurdonibus accepiflet, Quid,in/ quit.fîne aphronitris efle no poflumusT Perdita Galz !ia,arri(ît dixitc]^, Non iînc trabeads fagis tuta refpuz blica eftcPeffimi principis uoces,cui quicquani chariz; us eft repub. Aphronitrum autem eft fpuma nitiû quod in Ada laudadftimum concrefcebat.

» lunior patris mortem inultam reliquit. Itatç qulini' rex Perfarum quad captiims per pompam duceretur, » - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidam

-ocr page 597-

T AP OPHTH. LÏB, VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$71,

quidam fcurræ tnifcuerut fe Perfis, diligctttiflime fcru exi/ lances omnia, amp;nbsp;cuiufc^ uukum mira inhiatione con/ lemplantes.Qui interrogati quid agercnt,patrem,i'n/ quit, principis quærimus gt;nbsp;notantes à Galeno ncgle/ ftum fuifle. ld ubi delatum eft ad prindpem, fcurras qiuos exuri luffitExerapIura impietatis in Caefare,pe riculoiæ libertatis in fcurn's.

Quumtaurumingentemin arenam miiïfletjpro/. diffetc^ ad cum feriendum uenator,neqj produótum decies potuiflet occiderc,Cæfar coronam uenatori mi fit ; mufiïtantibus cundlis quid rei effet, quod homo ignauiffimus coronaretur, Galienus per curioncm di/ ci iuffit.Taurum toties non ferire difficile eft. Ludens fignificauit graue diferimen toties tauro occurrerc,etiâ fi non ferias.

Quidâ huius uxori gemmas uitreas pro ueris uen/ diderat,re comperta,mulier flagitauit uindieftam. Cç far iuffit hominé corripûquafi leoni obiedlurus. Dein in caueam,dum impoftor Si populus expedtat terribi lem leonem,pro(ilqt capus. Cuntftis rem tarn ridicu/ pæ»4 ri/ lam mirantibus,percurionem dici iuffit,impofturam fecir, ÔC paffus eft. Eadem opera fefellit impoftorem. Si irrifit uxorem.

Quum pattern Valerianu audiffet extineftum ,uo/ ? cem laudatiffimam fine laude ufurpauic, dicens: Sciez bam pattern meum effe mortalem.

Ccc 1 MARI/

-ocr page 598-

CAES s. RO M A NOR V JW

M A RIN V S

1 De Manno tyrannorum fepn'mo di'dum eft,quod iwpen«« uno die faôtus eft imperator, altero uifus eft impera/ re,tertio interemptus eft à milite, qui percuiTurus illu dixeritîHic eft gladius quem ipfe fecifti. Fuerat enim opifex ferrarius. AlluGt autem interemptor ad illud prouerbium,Tuo te gladio iugulo.

SATVRNINVS

X Saturninus tyrannorum xxi, quu milites illi pe? Ingenue plum imperiale impofaiffent gt;nbsp;aduocata condone de leipfo dixit, Commilitones,bonû ducem perdidiftis, ôi. malum principem feciftis, Ante fuerat dux egrcgi* us.fed quoniam in imperio fuit feuerior, ab qfHé à qui bus imperator fadus fuerat.interemptus eft.No quiz uis ad quoduis munus idoneus eft.

ZEN OB IA

$ Zenobia x x v 111 mulier uarijs nominibus meri Animofe to laudata,quum ab Aureliano capta in confpedum illius duda fuiftctisq^ dixiftet. Quid ô Zenobia,auz fa es nobis infultare Romanis Imperatoribus,Impe/ ratorem,inquinte agnofco,qui uiceris, Galienum-Au rcolum,reliquosc^ principes non putaui.

AVRELIANVS

4 QuumTyanam ueniftet.eamcpoccîufam reppez riffeniratus dixit, Canern in hoc oppido no relinqual Hac uoce milites eredi funt in fpem prædæ. Si Hera/ damon

-ocr page 599-

AP OP H TH. LIB. VI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?J

damon Tyanenßs, tnetune cum cætcn's occideretur, prodidit ciuitatem. Qua capta,Aurelius Heradamo/ clementer nem patriæ proditorem occidit.Militibusex Cæfaris promiflo dircptionem oppi'di flagitantibus relpodit. Agite,canem menegaui relidurum, canes omnesoc/ cidite.Hoc padlo SC proditori merccdem rependit, militum auaritiamelufit. Videtur autem hie fermo/ nis color fumptus ab Hebræis, in quoru litcris reges qui minantur internecionem negant fe quenquam re lidturos.ufqj ad mingentem ad parictem, canem hac periphrafi fîgnificanccs.

DIOCLITIANVS

Dioclitianus adhucpriuatusdicercfolet.nihilcfire s difficilius quàm bene imperare, Id Flauius Vopilcus in Aureliano tradit fe audiuifle à patre fuo, SC addit caufam.Colligut, inquit,fe quatuor aut quinq;, fîmul confilium ad decipiendum imperatorem capiunt.Di/ cunt,quid probandum fit. Imperator qui domi clau/ fus eft,uera no nouit. Cogitur hoc tantum fcirc,quod illi loquunt'',Facitïudices,quos fieri no oportet. Amo/ uet à repub.quos debebat retinere.Ita ut dixit Diode tianus,bonus,cautus,Optimus uenditurimperator. At uulgusad imperatoris titulum fans effe putatnalci, aut eligiinafci utcunq?,eligi emptis fufFragijs,ac folcn/ nibus ceremonqs confirmari.

,CcC 3 TACI-«

-ocr page 600-

^^74 CAESS. RÖHÄKORVa

TACITVS

Tacitus Imperator fratri petieratconfulatum,hec teniter impetrauit. Ea repulfa adeo no fuie offenfus, utuehez .menter etiara lætatus Qt, dicens : Seit fenatus, quem principem fecerit»

P Pv O B V S

Probus quum tnulta barbarorum loca purgaflet la trocinqs,ubi perueniflet ad Ifauros, dixit ab illis locis facilius arceri latrocinia quam tolli.Sentiens eiTe danz dam operam ne latronibus illuc effet aditus, neue iuz uenes latrocinari di feerent. I ta que loca omnia quæ an guftum haberent aditum,ueteranis conceffit, addens uteorum filrj ab anno decimo octauo ad militia mitz terentur, ne ante latrocinari difeerent quàm militate. Hoc turn recce Probus quu multum intereffet inter militiam amp;nbsp;latrocinium,nunc friuolum eft.

8 Non patiebatur militem effe ociofum.fed multa ot lAiles peva militari manu perfecit,dicens: Annonam gratuit [gm militem comedere non debere.

P Idem dixifle fertur,breui milites neceftarios no haz bebimus.Sperabattantam pacem,ut nihil opus effet exercitu, Hane mentem utinam deus immittat omm’z. bus noftri feculi principibus.

FIRM vs

IO Firmus imperator uini patientiflîmüs fuifTe legitur, citraebrietatem, Quondâà Barbaro uexillario proz

uocatus

-ocr page 601-

APÔPHTH. LrB. vr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57$

uocatus ad bibendura,duas ui'ni (îtulas hatifît, amp;po/ vinipdf ftea toto conuiui'o fobrius fiji't. Quum uero Barba/ tus diceret » Quur non ÔC feccm ebibifti Stulte » in/ quitjterra non bibitur.

B O NO S V S

Bonofus imperator prodi'giofe bibax fuifle legîtur, n de q Aurelianus fæpe dicere folet. No ut ui'uat natus eftjfed ut bibat. Sobrietas in primis decet principem,

APOPHTHEGMATA

VARIEMIXTA

Milites aliquot Tarentini inter cœnandum multa It i berius dixerant in Pyrrhum regem.Res ad eum delà Dfxtrc ta eft.acciti (line iuuenes, ac periditabâtur omnes quu faólum nec negari poflet.nec defendi.Tum unus iîlo/ rum dexterioris ingenij, Imô, inquit, rex,Ôi ifta dixi/ mus,Si loge acerbiora didluri fueramus^nifi nos lage/ na defecifletjinguæ petulantiam in temuicntiam rcq tiens. Ac mox ira principisin rifum uerfa dimiflï funr.

Quis neget hoc diôtum fuifle bene collocatum^

Longus Sulpitius, infîgnitcr ipfe fœdus, eum cotra i que in iudicio liberali aderat,dixit, ne faciem quidem ^^iortutn habere liberi hominis. Cui refpondens Domitius Afer, Næ tu ex animi mei fentêtia Longe. Qui mala faciem habet,liber non eft. Si ideo liber no erat cuius ageba^quot; caufa,quod deformis eflet, nec ipfe Sulpitius, habendus erat pro libero quum eflet fcedilTimus.

lunium

-ocr page 602-

57lt;î


APOPHTHEGMATA


î luni'um Bafîutn hominem cum primis dicaccm,uul gus afinum album appellabat, quod féliciter eflec ftu/ ' nbsp;nbsp;pidus ac ridiculus.Alba enim ueteres felicia uocabac.

4 Philippus orator in maleolenté. Video, inquit, me à te circumueniri:fentiens fe malo odore undiq; opple ri,quum circumuenire dicatur,qui dolo fallit.

$ Cçfellius cófultori dicenti,nauim diuidere uolo, per des inquit. Ille de precio nauis mercibus^ cofulebac, hic aliud refpodit. Nam ipfam diuidere nauim eft na uim perdcre. Macrobius ita refert, Si diuidis, nee tu, nee focius habebitis. Erac autem duorum negociato/ rum communis nauis.

lt;5 Vectius Valens quum Claudio Cæfari immineret Periculum periculum, atq; interim Silius cu Meflalinadomi uin prauifum ßmulacrum omni lafciuiarum genere célébra/ rent, confeendit præaltâ arborem,amp; in ea proipedan tis fpecie ftabatnnterrogatibus quidafpiceret,refpon/ dic,tempeftatem ab Oftia atrocem.Id fiue ioco dixit, fiue forte lapfa uox eft,in præfagium uertit. Mox ad/, funt à Cæfare nuncii,qui uindidtam parant.

7 Fauorinus philofophus in Adolefcentê prifcarum Ot/ófctor«« iam obfoletarum uocum affed:atorem, Curius, in/ affiaatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fabritius dilucide cum fuis fabulati funt, neq^

Auruncorum,Sicanorum,aut Pelafgorum, qui primi Italiam incoluifle leguntur.fed ætatis fuæ uerbis locu' : ci funt. Tu uero periode quaß cu raatre Euandri nunc

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquaris

-ocr page 603-

VARIE AI I XT At LIB. VI $77 Ioquaris,uerbis iatn olim defiti's uteris. Quod fî intelli gi non uis qux loqueris, num hoc abunde cofequeris tacensC

Ficus Philemoni paratas amp;nbsp;in confpedlu eius poz « fitas afellus comedebat. Puer inclamatus ut aiinu abi R«)»» »«ff' geret fcro uenitJtaq; cofumptis omnibus, quoniam, inquit,tarn tardus fuiftijda nuc merum afello.lnterim rifus obortus hominem fenem præfocauit,

C.Iulius Helio mancipi fæpius obftrepenti ßbi, diz 9 xit.Etiä oftendâ qualis ßs. Si Helio inftanti,ut oftenz deret qualis effet, Iulius digito demoftrabat Galium in Mariano fcutocimbrico depidtu, nodis diftortum* eiedla lingua,buccis fluetibus,cui mancepstum fimilz limus eft uifus.Taberna aute erat apud forum,ac fcuz turn illud figni gratia poßtum. Ingens omnium rifus confequutus eft, Expedlarant enim utaliquid inmoz les illius obqceret.

luba querenti quod ab illius equo effet afperfus, 10 Quid cu,inquit,an me hippocentaurum putasC Deriz dens eum qui quod equus commiferat,domino feffoz ti imputaret, quaß idem animal effet equus SC feffor. quales finguntur hippocentauri.

C.Caffius milite uidens ßne gladio currente, heus, it inquit,com milito pugno bene uteris,feftiuitcr taxans ^iksfine inermem militem,cui pro gladio pugno ßt utendum.

Publius uidens Publium Mutium hominem male u

Ddd uolum

-ocr page 604-

57® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

inuidid uolum Si inui’du, föli'to tn'ftforem, aut Muti'o inquit» aliquid accidie tnali, auc alceri cuipiam aliquid boni, fentiens ilium no minus alienis commodis quàm fuis incommodisuri.

lî Hgt;dzof/cwf

14

Ocium mo/ lejlut»

Publius natione Syrus, quum herus ipHus feruum hydropicu in area iacencem increpans interrogarct, quid illic ageretjepide feruo refpódit,aqua calfacit. Idem quum fupercœnam effet orta iocofa quæftia quod nam effet moleftum ocium.Si alius aliud opina retur, refpondit, podagrici pedes. Ocium ut rem fua/ uiffimam expetunt omnes, fed ocium podagrici cum fummo cruciatu coniunótum eft.

1$ FauftusSyllæ filiusjn fororem quæeodem tempo/ I0CMÎ ex fg cum duobus adulteris haberet confuetudinem, Ful ttowine fullonis filio,Si Pompeio cognomine Macula,Fa/ cetiffime luiit, Miror, inquit, fororem meam habere maculam quum fullonem habeat.

SeruiliusGerainuscœnans apudLucium Malliu, quiRomæpidloriniîgnis habebatur, quum uideret filios illius deformes,haud (imiliter inquit, Malli fin/

gis ac pingis.Et Mallius.Non mirum,inquit, in tene/ bris enim fingo,luce pingo.

17 M. VotaciIlusPitholausinC.SeruiIium,quiuno Brewif po/ tantu die coful fuit,ita luiit,Ante FIamines,nûc confu

tcÄdx |gg digjes fiut. Abufus eft uoce,diales,quafi à die dedu lt;fta fit,ac no magis à Ioue,cui Flamines inftituebanó , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lapida eus

-ocr page 605-

VARIE mixta, LIB; tVI 57?'

Laptdatus à populo Vatinius gladi'atorutn munus JCditurus, impetrarat ab ædilibus ædiôtum, ne quis quid in harenam mitteret, niß pomu. Per id tempus forte Cxfelius cofultus à quodam num nux pinea po mum eiTet.Si in Vatiniu, inquit.miflurus es, pomum eft, Nam ea nux SC dura amp;nbsp;grauis pro lapide efle po/ terat. Martialis pineam nucem appellat pomum hoc difticho,

Poma fiimus Cybeles, procul hinc difcede uiator. Ne cadat in miferum noftra ruina caput.

Quum Publius Clodius diceretur iratus Decimo 19 Valerio, quod ipfi mutuum petenti non dediftet, Korfus Quid,inquit, mihi ampliusfadlurus es, nifi ut Dura/ chium earn ac redeamÆxprobrans illi Ciceronis exiA lium,ab ipfo procuratum, quod tarnen populi ac boz, norum uiroru ftudio breuius fuit, uolebat Clodius

Quum Brutus iunior fundos ædescç paternas luz lo Xu prodegiftet, SC in his etiam balneas, SC in Cermone quodam diceret fe fruftra fudare. Non mirum,inquic Graflus, nuper enim exifti è balneis. Lußt ex ambiz guo, exit c balneo,qui lauit, SC exit qui uendit alteric^ cedit.

Idem Brutus quum in accufatione C. Planci duos xi leéhores excitaflet.ôC alteri de colonia Marbonenfi Ln, crj Crafti qui reo Bruti aderat, orationem legendam -dediftet,alteri de lege Seruilia, ex his demonftrans ilz

Ddd 1 lutn

-ocr page 606-

580 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOP HTHEGM AT A

Ium Gbi pügoantia fcribcre: Craflus uiciflim tres Bru ti patns de iure duili libros tribus legendos dédit. In quorum primo erat,Forte euenit,ut in Priuernate effe mus.Hic Craflus audis Brute,pater teftifîcatur fe tibi fundum Priuernaté reliquifle.In fecundo libro fcriptu erat Jn Albano eramus ego ÔC Marcus filius. Hicrur/ fum Craflus,Norat hue gurgitem, metuebat, nequu is nihil haberet,nihil cfle ei reliâ:um putaretur. Turn ex tertio redtatum efl:, Quum in Tiburti aflèdimus, Prop^o ego SC Marcus filius.Tum Craflus, Vbi funt hi fundi Brute, quos tibi pater publids commentarqs confi/ gnatos reliquit C Quod nifi puberem te iam haberet, quartum librum compofuiflèt, SC fe etiâ in balneis lo/ tum cüm filio feriptum reliquifletJta Craflus duos le (Stores aduerfum fe à Bruto excitatos, tribus aduerfus ipfum produôtis ultus efl. Hoc urbanitatis exemplu refert M.Tullius,quod non aftringitur paucis uerbisgt; fed per orationem fufum eft,

Philippus caufam agens, quum pufillus teftis pro/ loeMJ ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Licet ne, inquit, rogare, quum quæftor propc/

dixiflet,licet,modo breuiter. Hic PhilippusAion accufabiSjperpufillum rogabo. Primum in teftem ri/ fus obortus efl:, fed mox in iudicem Luciu Aurifîcem conuerfus.qui fedebat ipfo tefte breuior.

ij Vargula eu eum candidatus A. Sempronius cum liufedt «Wgc Marco fratre fuo complexus effet, puer, inquit, abige mufeas

-ocr page 607-

VARIE MIXTA, LIB. VI 58t ftmfcas, Icuitatcm ac moleftiam compled:entiu îjgniz fîcans.fed ridicule magis quam urbane.

Nero quidam in feruum furacém ira iocatus eft, ut 14 dicerét folura effe, cui domi nihil fît nec fîgnatum, nec occlufum.Id fî de frugi feruo dicas, laus eft:fî de fora/ ci, iocus.Intelligimus enim illi nec feras, nec fîgna ob z ftare quo minus Hirerur. Scrinia claudimus, olim cadi lagenæc^ folenc obfîgnari,

Spurio Caruilio grauiter claudicanti ex üulnere ob rempub.accepto,ÔC ob claudicationis uitium in publiz clAudicdtio cum prodire uerecundanti, mater dixit, Quin prodis mi Spun, 32 quotiefcunqj gradum facis toties tibi tua rum uirtutum uenit in mentemC’

De Caluino Glaucia claudicante dixit quida,Non ilt;s claudicatjfed clodicat.Veteres Clodiu dixere pro clau ciod/wrc dio.Hinc iocus in eum qui clodio fauebat.

Publius Blefluslunium hominem nigrum,macilen 17 turn 82 repandum,fibulam ferream appellauit, ob coz Refupini loris duriciem, 82 incuruati corporis fîmilitudinem,

Vatinius reus à Caluo accufatore in inuidiam uoca tg tus, quodcandido fudario frontem tergeret, Quan/ Delicatut quam,inquit,fum reus,tarnen 82 panemcandiduedoî ’'f«» ita crimen diluens ut duplicaret. Solent autem rei pro dire fqualidi.

Quu in triumpho C, Cæfaris oppida eburnea fuifz 19 lent circumlata»ac paucis poft diebus in triumpho Fa

Ddd } bij

-ocr page 608-

58î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

bq Maxîmi Kgnea deportarêtur, Chryfîppus ludeni dixit cas cfTe thecas oppidorû Cæfaris, Soient enitn res pretiofæ ligneis thecismuniri.

jo Empedocles.quuminharenaMirmillonemRetia/ rius fequetetur,nec feriret, uiuum, inquit, capere unit. Sic in uenatu,qui cupit animal uiuu.cauet ne uulnerec ji Auguftus uidens equitem in fpeôtaculis bibentem, LiWe mißt qui illi fuis uerbis diceret, ego fi prandere uolo, domum eo.Refpondit eques; Tu enim non times ne perdaslocum. Àuguftus fenfit indecorum efle illic in publico bibere.Eques per iocum fie interpretatus eft, Cæfarem fine damno poflê difeedere c theatro,quod locus ipfî feruetur.non item equiti.

Manius Curius Campatiû de theatro exeuntem locus lt;ib interrogauit.num fpeeftaflet; Campatiusftukitiâhoz «tt/wrrfo ßj. irrißt.Non inquiens, fed in orcheftra pila luz / ’‘ß.Quid aliud feciiïet in theatro,nifi ut fpeólaretCQua ß quis è balneo exiens rogetur an lauiifet. Sed multo abfurdiuseft in orcheftra pila ludere.

55 lunius Baftus Domitiæ Paflanq querenti, quod ei eSuicin mu fordes obijeiens dixiftet illu ueteres cälccos uendere^ tatu in peius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me Hercule,inquit,iftuc dixi,fed dixième

re folcre. Atqui mulco fordidius eft emere quam uen/ derc ueteres calceos. Sie irrifit mulicre ut pro eo quod obrjeiebatur fubqceret aliud illo moleftius.

54 Eqnes Romanus obijeienti Augufto quod patri/ moninm

-ocr page 609-

VARIE MIXTA, LIB. VI 5^5 monium dcu or afferme um, inquit, putaui, Siraulans errore faólum quod criminabatunac fentiens interim non effe crimenji quis fua fuo profundat arbitrio. . Caflius Seuerus quu obiurgaretur à prætore, quod î$ eius aduocati Lucio Varo Epicureo Cæfaris amico conuicium feciflent.Nefcio, inquit, qui conuiciati ßnt. Si puto Stoicos fuiiïe: hue alludcns quod inter Epicu/ Xeos Si Stoicos maximum diffidium eft. Nam Epicu rei fclicitatem hominis uoluptate metiunt^ Stoici præ ter honeftum nihil ducunt in bonis.

Idem cuidam obrjeienti, quod Proculeius ei domo interdixiflet,Nunquid,inquit,ego illucaccedoCEIuiit obieétioaem,nam in ius uocari folent.qui contra prx toris interdiftum adeunt locum * non is qui paret in^ terdiólo.

TrachalusSuellio cuidam inter argumentandum 57 dicenti,Si hoc ita eft is in exilium, per iocum fubiecit, irrißo Si non eft redis.

Catulus Philippo oratori diceti,quid latras.refpon j8 dit, furem uideo : conuitium latrandi in ipfum retor/ ^ftortun quens,notans hominis rapacitatem.

Catulus quum orator quidam malus, qui in epilo/ _ go fe putabat mouifle mifericordiam,poftquam afte/ dit,rogaret hue, uideretur ne mouiffe mifericordiam, ac magnam quidem inquit : Neminem enim efleptt/ to tarn durum, cui non oratio tua miferanda uifa (it.

Theodorus

-ocr page 610-

584 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AP OP HTHEGM AT A

40 nbsp;nbsp;Theodotus régis Ægypti præcepcor alqs cenfentî/

Mortutnon {3^3 gQ’g recipiendum Pompeium, alqsnon recipien/ mordent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixic, redpîendu, fed occiden/

du,addens iocum.mortuos non mordere. Atq^ huius fententia uiciwuta fuadens magis quàm honefta.

4t Scipio in Neuium quendâ, quid hoc inquit Neuio locus ex note ignauiusCLufitc contrario mutataliterula.

4x M.Scipio Maluginêiîs ex fua centuria renunciarat Acidinum confulem t quumq^ præco dixifTet, die de L.ManIio, ego, inquit Scipio,uiru bonû egregiumc]^ ciuem efle arbitron Præco expedlabat fuffragiu pro ManliOjScipio refpodit,qua(î de mohbus illius inter/ rogatus»Nefcio an hic Acidinus,nomine amp;nbsp;prænomi nedidlus fîtL. Manlius,quumcç Scipio poftremum adnomen tantum expre(Ti(ïet,prçco admonuit,amp; ilia addenda.Hinc Scipio iocandi occafionem arripuit.

45 Scipio maior Corinthqs pollicétibus fe illi ftatuam Turntiiles poQturoseo loco quo étant aliorum imperatorum.rc fpondit nbi difplicere turmales. Sentiens in turba oc/ cultari quod additur. Turma proprie equitumeft in bello.Id tranftulit ad ftatuas armatas,

44 Scipio apud Numantiam iratus C. Meteiïo, dixit, Contumeliofe fi quintum pareret mater eius, afinu fuifTe parituram» Tarditatera mentis, aedeformitatem corporis illi fra/ tribuscß eius exprobrans,

4$ Scipio quum ci M, FUccus multis probris obiedi^ P. Mu^

-ocr page 611-

VARIE MIXTA, LIB. VI 5^5

P.Mutium 1'udicem tuliflet, Eicro,inquit, iniquus eft. Excufatum Huie uoci quum eftet admurmuratum,Ah, inquit,pa tres conferipti, non ego mihi ilium iniquum eiero, fed omnibus. Éxpeótabat'' utpurgaretquoddixerat, fed aggrauauit.Licet reqeere iudicem reo inimicu, feu iniz quum, hoc eft male uolentem, fed muko magis eum qui nulli æquus eft.

Quum Africano illi maiori corona fæpius in conuiz 4« uio impofîtarumperetur,Licinius Varus accomodan ti dixit, Noli mirari fi non conuenit, caput enim maz gnum eft. Sendens hominem efte præpotentem, cui non quæuis corona congrueret,

Domitius Afer Manlium Suram,mukum in agenz 47 do difcurf3ncem,falientem,manusiactantem, togam derjeientem ac reponentem.no agere dixit, fed fatage re. Adio enim oratoris eft. Satagit autem qui fruftra mifereep conatur.

Afer Didio Gallo, qui prouinciara ambitiofiftimc 48 petierat.mox impetrata ca, querebatur quaff coaólus eftet,Age,inquit, aliquid Si pro rcpub.elabora. locus eft ab ironia.ffmulc^ allufum illuc eft, quod magiftra turn magno ftudio ambiffet.

Afer orator egerat caufam aduerfus libertu Clauz 49 dq Cæfaris. Quidam ex aduerfo coditionis eiufdem, Silfe cuius erat litigator cui aduerfabatur Afer.exclamauit, 1 Itane tu femper in libertos Cæfaris dicis, uidelicet illi : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eec metura

-ocr page 612-

5^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMÀTA

metutn inqccrc cupiens ex nomi'ne Cæfan's : fubi'ccit Afer, Nec me Hercule quicquâ profîcio. Notans illu poft ali'os libertos exiftere, contra que dicere cogcretf, 5°. Idem in qucndam patronû impcritû,fed fplcndido Ab inexfjc/ ueß;fg ucnditantem litigatoribus, lepide dixit, ho/ mo in agendiscaufîs bene ucftitus. Lufitab incxpe/ ctato, Nam auditor pro ueftitus expeótabat inftruz lt;ftus,autexercitatus.

$1 Idem quum qui diuerfam partem agcbant fubindc DißimMter répétèrent, Celiînam hocdicere,quuprobe nouiflet feeminam præpotentcm, tarnen fîmulans fe crederc, Celiînam uirû efte,rogauit quis eftet illc Cclfina: obi/ ter notans illorum ineptiam, qui tantum autoritatis, opum gratia,tribuerent feeminæ, ut illius diefta totics citarent pro teftimonrjs.

Domitius Afer quu habcrct ingratum litigatorem, ittÿrtttitudo l'piîus confpeótum uitanti,ne cogeretur agnofccre pa/ troni beneficiu, in foro per nomenclatorem dixit illu Amas ne me quod te non uidicTedte exprobrans in/ gratitudinem,cui gratum eftet non uideri à bene mcri to,ne cogeretur illi gratias agere.

55 Idem difpenfatori qui quu ad reliqua non relpon/ Aliéna à deret,dicebat fubinde,Panem non comedi, amp;nbsp;aquam bibo,Pafcc,inquir,ô^ redde quod debes» Non ageba/ tur quid ediffet, aut bibiftet fed quid debcret. Per/ miftt igitur ut fc quotnodo uellet pafeeret, tnodo fob

ueret

-ocr page 613-

VARIE MIXTA, LIB* VI 587 ucret quod dcbebat. Idem candidato diccnti fcmperdomum tuamco/ $ lui,credou'nquit,Si uerum eft » quum poftet palam nez gare. Candidatus cnim hoc ad gratiam fingebat, L. Galba feurra cuidam pilam negligenter petenti, 55 peris,inquit,ranquàm Cæfaris candidatus.Huius coz nbsp;nbsp;ätnbiiuo

petitores negligentius ambiebant, uel quia metuebac Cæfarcm repulfæ imparientem, uel quia defperabat fc aftequuturos tali competitore uel quia fic illi blanz diebantur.locus eft ex ambiguo, pctitur pila quæ rez percutitunôi pctitur magiftratus*

Idem cui cœnaculum perplucbat, cuidam commoz dato roganti penulam dixit,nó poffum commodate, nam domi maneo. Significans domi maxime opus efle penula.Solent alq fecus excufare.no poffum com modare penulam,ipfe cxeo.

Item altcri roganti ufum penulæ, ft no pluit.inquit, 57 non eft opus: ft pluit, ipfe utar, Dilemmate excufauit ^xcufdtio pfFicium.

Idem Mecœnatem acceperatconuiuio.quumc^fen 5^ tiret ilium uelle ad ipftusuxorem ludere, ftmulauit fe dormirc, quo magis licerct Mecœnati quod libebar. Interea quum acceffiffetaliquis uolensquædâe' men/ fa tollere,ibi Galba,lnfelix,inquit,huicdormio,nótiz bi.De quo plura retulimus in Chiliadibus.

Galba quodâ iaótante qd in Sicilia murena quinqj 5? Eee X pedes

-ocr page 614-

$88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGM ATA ”

A «e«lt;î4cro pedes Ion gam emiflet uidl:onato,nihilu'nqu{tmirumgt; m4nifcflo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;longæ nafcunt'',ut his pifcatores pro rcfti

bus cingatur. Mendaciu euidentiore medacio dcriiifr (îa In Galbam oratorem eloquentia clarum,fed gibbo Deformis deformem ita lufit M.LeliuSaUtdicerct ingenium Gal b^emale habitare.Nam animi domiciliu eft corpus, 61 In eundem acerbius etiam Orbilius grammaticus, Ketortum qui prodierat teftis contra reu cui Galba aderat. Hue ut Galba confunderetjfinxicfe nefeire quod gramma ticus eftet.ôi conuitio locu captans interrogauit,Quid artiu facis'Tln folcjnquit Orbilius,fricaregibbosfoleo ez- Quida humiliori liberius aduerfus ipfum multa lo/ qucnti,colaphum,inquit,tibi dicam,0i formulam fcri/ bo,quod caput durum habeas : pro diem tibi dicam, dixit colaphum tibi dicam: ÔC in capite duro îufît amz édicule phibologia. Siquidem durum caput habet peruicax, SC durum caput habet qui offendit manu percutiétis. Allulît autem ad morem eorum qui quempiam in ius uocant,quorum eft SC dicm reo prçfcribere,ÔC quur in ius uocetur mifto libello exprimere,

gy Quidam interrogatus quid fentiret de eo qui fucrat At inexpe {n adultcrio deprehenfos, tardus,inquit,mihi fuifte ui detur.Ludcns ab inexpeôlato.lîgnificansc^ quod no fogiftet in tempore.

«4 Quidam deplorâti quod uxor foafedeficu fufpenz vxormolefla diflet,rogo,inquit,des mihi furculuna ex illaarbore uc inferam:

-ocr page 615-

VARIE MIXTA. LIB* VI

inferam:pcr fufpitionem ludens» quam uellct intelligi fibi moleftam cfle uxorcm.

Quidam mirâtibus quod humile candelabra emifz lt;gt;5 fet.pranförium erit, inquit, eludens iocofo mendacio, ne pareusuideretur. In eouiutjs utimur humilioribus cadelabris,ut exadius peruidcamus q funt appofita.

Dignus erat nominari,qui de quodâ illaudarouelu ti laudans dixit.Quid huic abcft,ni(ï res amp;nbsp;uirtusfSi/ milis iocus hodie apud Gallos uulgatiflïmus fertur, quum aiüt,Sum totus tuus, exccpto corpore amp;nbsp;bonis

Sybanu quifpiam iterfaciens per agros, quum ui/ deret quofdam fodientes, dixit fe fpcclando illos fo/ dientes rupturam capere. Ad banc uocem audita qui dam ita refpodit, A t mihi te audienti latus dolet.T an ta erat Sybaritarum mollicies,ut nullum opifîcium in ciuitatem admitteret , quod cum ftrepitu cxcrceretur, quod genus funt fabrorum ferrarioru Si lignariorum. Ât(Ç adeo ne gallum quidem gallinaceum in ciuitate phas erat alerc, ne quid effet quod illis fomnum inter rumperetlocus autem in hoc erat,quod agricola pro babilius dixit fibi ex tarn ff ulta uoce dolere latera, Sybarita dixerat, feex fofforum ligone fentire ruptu/ tam.Latera dolent loquenti.nó audienti.ôJ rupturara patitur grauiter laborans.non fpcólator.Commemo»

' rat hoc Athenæus in duodecimo.

Quum teftis qui fedicebacàreouulncratum,inter/ 68 Eee j: toga/

-ocr page 616-

’ A ïgt; o P H r H E G M A r A’ quot;

s4p rogirctur an cicatrices haberet » ingentcm in fccmorc cicacricem ofbendittcum aduerfarius,latus, inquit,erac oportunius:(îgnificans ilium uulnere letaliore dignu.

({»tt/* 'pla'i yivvMoiiïiiJ M’ azsai] Ka'XÓfi, Id eft, Claris uiris ut eft decorum quidlibct.

In Metiochum nimis in rcpub.fedulum, ni hi no Ardelio agentem ilia iaclata funt,

^«r/oXO5 fxß» sgaTHyS, julhtioXo^ JV raç exFoug ajT»s t®-oTTÎà,MKT(oxog JÉ TaÄtpira,

AhtIoxoç lt;A' TravT« kStcu, ^htioXo^ Ï omtoffT?. Id eft, Metiochus dux eft, at idcm,Mcriochus curat uias, Metiochus molit farinas, Metiochus panes coquit, Metioz

-ocr page 617-

VARIE MIXTA, LIB. VI $9Ï

Metiochus fit cundta foIus,Meti’ochus plorauerit.

Eft ak'quid pauca bene agere. Notât Marnalis quen/ dam ardclionem , qui nihil non faciebat belle, quum nihil faccret bene.

Quidam Athenicnus indifettusXcd facftis ftrennu/ -ji ' ns,S{ artis peritionquu aliusoratione facunda médita taé^,multa præclare polliceret;,Vih,inquit,Äthenien/ fes.quæ ifte magnifiée difteruit, ego rc eflFiciam,

Sylla quum Prænefte oppidum arm is ccpiflet, de/ 75 creuiftetép quicquid état ciuium trucidare, hofpitem fuum iuftît excipi,hoc bcncfîcio penfare uolens hofpi tij communicati gratiam. At ille contra libéré, No/ lo, inquit, patriæ meæ extincftori dcbere uitam, (i/ tnulc^ turbæ ciuium fefe admifcuit, ôi cum illis truciz datuseft,

Seruus quidam ab hero Chio negociatore profuz gerat.Rogatus quur fugiftet,quoniam, inquit, quum ParßmoniA adfînt bona, raala quærit. Solct enim herus ille uinu muftum primæcp fuauitatis uendere, ipfe interim no bibensnifi fubacidum ac uapefcens.

Seruus quidam interrogatus quid ageret domiz 75 nus.Expecftat,inquit,donee uinum fiat acidum. Haz bebat herum perparcum, qui non priusfînebat bibi ' * üinum quàm acuiflet.Ita fiebat,ut familia femper aci/ disacaapidisuittisuteretur^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

’ Quidam feruum fugitiuum infequens, quùm ille in 7« pifttinutn

-ocr page 618-

59 i

ÄPOPHTHEGMATA

piftrinum (c proripuiflet, ubi, (nquic, alibi te repente maluiflem.Serui maxime oderut piftrinum, eoc^ de/ truduntur ob gracuïTima peccaca.

n Theflalus quidä interrogatus qui nâ eflent Thef/ OciMw falorum deterrimi, quijnquit, à bellids negocqs ociu agunc.Barbari neiciunt uti pace.

78 Equifo quidam interrogatus, quid maxime (âgina/ Domini ret equum, Oculus, inquit, regis.Sentiens equu opti/ frafentii curari,(i dominus frequéter adfit. Idem uult illud celebre,Frons occipitio prior eft.

-]9 NeftorapudSophoclemadAiacemfecouicqsin/ Vitia pen/ ceftentem ita loquitur.

Cm f t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y A* !

Aliquidconcedendum eft uiris fortibus de^ rcpub. bene meritis. Si bene penfat linguæ uitium, qui faótis eft.

-ocr page 619-

VARIE MIXTA, LIB. VI $lt;,J fa Si obledta te -, tab's poft mortem futurus Dubitcs quo animo id fecerint, utrura ut moderatius fruercn? tur uoluptatibus conditionis fuæ memores, an am'/ dius utpote raox abituris.

Puer quidam apud Platonem educatus, quum ad st pattern ex interuallo rediftet, eumc^ uidiftet effufîus Alfucfcendu ridentem, admiratus dixit fe tale nihil unquam apud Platonem uidifte. Tanta res eft iam inde à teneris.uir tuti afluefcere.

Rhodius quidam miniftro Romani Imperatoris multa uociferanti ferociter. Non euro, inquit, quid tu Mi»lt;e inttna dicas^fed quid ille taceat.Loquacitas caret effedu, ta/ citurnitas habet certiora confilia.

Ægyptius baiulus geftans quiddam uelisopertu, 84. cuidam feifeitanti quid portaret, Ideo,inquit, obuela/ curiof.us turn eft ne feires, tu uero quur curiofe ueftigas, quod occulcatum eftC Solent ueeftigalium redemptores ex/ plorare farcinas. Ægyptrj autem didti funt StxSocpo'foi.

Byzantius quidam quum moechum in uxore defor gç mi deprehedifter. mifer inquit.quid opus erat Sapra/ Adttkemnt gorædoteCSignificansfceminæ tarn deformi non fu/ turum fuifle qui concumberet, nifi dote condueftum. Nunc quumilia nada eftergratis adultcrum,quid opus erat Sapragoræ marito dare docem,quum eftet qui gratis hoc faceretC

Quidam fomniarat fe uidere ouum ex Icdi cubicu/ 8«

Fff laris

-ocr page 620-

594 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

laris fafcia pendens illigatura ♦ Id fomnium retulitad conieóloré. Is iufliuut eo loco foderet,defoflum enini cfTe thefaurum.Fodit Si inuenit, argent! paululum detulit ad conicólorê,de auro diffimulans. Tum conz iNihitde ieótor, Quid^ nihil ne de uicello;’ Somniator inuene/ «üf//o rat aurum argento circundatum in oui fpetiem:nec id latuit conieólorem.

Philofophus quida Pythagoricus à futorc emerac Lttcn phecaflia, calceamenti genus, nó præfentibus nümis. Midim Paucis poft diebus redit ad tabernam redditurus pre cium, quumtp claufam diu pulfaret ianuam fuit qui diceretjQuid perdis operam tuâç' Sutor ille quéquæ/ ris, elatus cóbuftus eft. STaddiditiocum in Pythago? ricum. ld nobis quidem moleftu eft, qui in æternum noftros amittimus,tibi minime,qui feis futurum,ut re nafcatur. His auditis Pythagoricus treis denarios no inuita manu domu retulit, fubinde manu concutiens, uelut de lucro geftiens. Poft quum hunc animi afFe/ flum reprehédiflet,redit ad tabernam, amp;nbsp;ait fibi: Ille tibi uiuit,tu redde quod debes, Gmulc^ per cloftrum, qua fe commiflura laxauerat, treis denarios in taber/ nam immifit, poenas à feipfe exigens improbæ cupi/ ditatis,ne afluefceret alieno. Prudêter ille quidem qui morbo fuppullulanti ftatim occurrit.

S8 Vopifcus in diuo Aurelio refert apophthegma fcur cuiufda,qui dixene, in uno anulo bonos principes

omnes

-ocr page 621-

VARIE MIXTA, LIB» VI $9$ oßincs fculpi pofle. Sendens effe magnum Imperato Bonorum rum numerumjed in his perpaucos bonos» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pauatas

R.ex quidâjCuius nomé fupprimitur,nominari alio/ qui digniflîmus, quum ipfi pordgeretur diadema,te/ nuitaliquandiu manu,dixitlt;^,O nobilemagis quam Principdius felicem pannu.quem fi quis penitus cognofcat, quam inuldspericulis, folicitudinibus ac miferijs fit refertus, tie humi quidem iacentem tollere dignetur, Proconful quidam Romanus in Sicilia confpicatus 90 quendam adolefcentem admodum fui fimilem, toga uit fimilitudinis caufam ,quum pater fuus nunquam adififet Siciliam,At meus,inquit, Romam frequenter acceffit.Iocum retorfit Siculus, nihil ueritus fecures ac uirgas proconfulis. Simillimu huic didtu in Augufto.

Quida dixit eum qui primus populo Romano dez 9* dit epulum Si congiarium,exitij caufam illi fuiffe. Vn LrfrgWo de Cæfar Auguftus cogitauit aliquando de tollendis huiufmodi largitionibus. Infyncerus fauoreft.qui do nis emitur. Quæ fi minuas,ingens murmur : fi tollas, feditio grauis oritur,

Philippus Macedonum rex,quoniam pleraq; danz do perfecit podufquam bellando,iaótatum eft in illu, nonPhilippum,fedPhilippi aurum fubegifteGræ/ ciam.Ita Plutarchus in uita P.Æmilrj.

Romulus primus urbis Romanæ conditorlegitur uini fuifle parciffimus. Is ad cœnam uocatus, quu ibi

Fff 1 minimu

-ocr page 622-

apophthegmata -

SoHfUî minimum bibiflet,eó quod poftridie negocium babe ret,dicuntilHfamiliäres.Stadißummodum bibant omncshominesxuinum eßetuiliusJlle refpodit, imö uero charius,n quantumquif^ uolet,bibat : nam ego bibi quantum uoluu

95 nbsp;Porfena dcmiratus egregium anitnum Mutf) See/

dementer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iratus dexttx fuæ, quod in ß ringen do ferro

erraffet, foculo impofîtam earn exuri paßus eß, dixit iIlitReuertcre ad tuos Muti, eisq^ refer, te quu uitam meam pctieris,a me uita donatum.

54^ Tarquinius Superbus iam exul fad:us,dixiße fertur^ fe tum denique cognouiße quos habuißet amicos B/ dos, quos infîdos.cum neutris gratiam referre poffer. Qui commodi gratia funt amici, fublata comodi fpe deferuntamicitiam .Sed amicos fecundæ res parant,, aduerfæ probant.

-ocr page 623-

VARIE MIXTA, LIE» VI 5îgt;7 rend uiro exmoreXatin faluæCMinirae inqtn’t Lucre/ da,quid enim faluimulieriamiflfa pudicidaTVeftigia alieni uiri Colladne in kdto funt tuo.Sed corpus tan/ turn uiolatum eft,animusinfons eft, mors teftis erit: his diólis cultrum quern abditum habebat in cor infi xit,8r collapfa eft moribundar

C.PIautius coful de Priuernatibus, qui à Romanis 97 defciuerant,ad fenatum retulit: ac uariantibus fenten/ tiis,quida Priuernatum legatos percotatus eft, quam pœnâ uiderentur meruifte.eam,inquit è kgatis unus, qua merentur qui fe libertate dignos cenfent. Hie con fuLquid,inquit, ß uobis pœnam remittimus, quakm uobifeum pacem habituri fumus$’Si bonam dederi/ ds inquit,amp;: fidele Si perpétua,fi mala baud di'uturna

A Papyrio curfore uiro impigro équités aufi font 98 petere, ut pro re bene gefta relaxaretaliquid laboris» Quibus ilk,ne nihitinquit, remiftum dkatis, remitto ne uti(Ç dorfum demukcatis, quum ex equis deken/ deritis.Hoc non erat remittere laborem , fed equo cu/ rando aliquid adimcre,

Appius populo Romano exprobrabat, fibi acce/ ?? ptum ferredebere, quod ex muto Si elingui facudumi haberet confukm, de L. Volumnio collega fentiens. Ibi L.Volumnius. Quam malkm,inquit,tu à me ftre nue facere,quam ego abs te kite loqui didiciffem.

Romani dicebat prima Gallorû prælia , plufquàm

Fff î uirorum

-ocr page 624-

$98 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A P O P H T HE G AîAT A'

Ph’w4 uirovutn cfle, poftrema minus quàm fœminarum, wzf/o qijodprimoimpetuferoceseflent,mox demitterenc animos.

i Sagunto à Pœnis cotra fœdus oppugnato,Roma/ Animale ni legatos mifere Gartbaginem.in quibus erat Q.Fa/ bius.exploraturos an id publico confîlio faeftum efTet, Ad id quum quidam CartbaginenQum Princepsfe/ rocius refpondiftet,Romanus fi'nu ex toga fadlo. En, inquitjuobis bellû ôi pace apportamus,utru placet fu/ mite, quû Pœni ferocius reclamaret.daret utrû uellet, Romanus efFufo fînu,Bellu,inquit,damus. Refpôde/ rut Pœni fe accipere,eocç animo gefturos,q ille datée

Gone è Gngulis rebus,equis ôi captiuis, denos Gbi eli/ gère

-ocr page 625-

VARIE MIXTA, LIB. VT 59Sgt; gere iuberetur i infuper Si equo pukhern'mo donatuS homo)*potior à confule,Lætor,inquit,à cófule Iaudari,equutnqß for/ wew4e titudini's præmiu lubens accipio, cætera no tarn deco/ ra mercedem no acdpiæfiiit^ comuni reliquorum forte cótêtus.Nec aliud extra ordine pctrjt,cp ut Vol/ feus quida uir probus ôé æquus,quo hofpite ÔC araico fuerat ufus Coriolanus,no tienderet'' captiuus.fed fuç libertati relinquercf'.Huic animo côtemptori pecuniç, ôi hofpitis memorûmagis applaufum eft,^ uidloriæ Quu Coriolanus merito iratus ingrate populo Ro $ mano,exitium urbi moliretur, nec à legatis,nec à facer dotibus exorari pofletVeturia mater unà cum uxore fîlrj ac liberis in caftra uenit. In cuius cóplexum quum accurreret Coriolanus,Sine,inquit illa,prius fciâ, utrui ad hoftem an ad fîlium uenerim,ôi utrum captiua,an mater in caftris tuis fim, Hæc aliaq^ quum dixiflet, matrem cóplexus, Expugnafti, inquit, SC uicifti iratn meam. Patria te mihi quamuis merito inuifam,huius precibus dono.

Attilius Regulus.qui fuit bello Punico bis coful, aie g bat,necp fœcudifTimis locis agrum infalubrem paran saluiritta dum, necç effœtis faluberrimum. Fruftra falubris eft locus.ubi peritur fame, Et fruftra fertilis eft, ubi non licet uiuere,

Manlius confulatum magno confenfu reeufauitex/ 7 eufans aduerfara ualetudinem oculoru, fed inftâtibus

cunétis

-ocr page 626-

^oo


APOPHTHEGMATA


cuniflis.alium, inquic, Quirites quærîte, cui mandetis iftuna honorem. Nam li me fufcipcre coëgcn'tis, nec ego mores ueftros ferre,nec uos meum imperium per péri pocerins.

ƒ M.Drufus trib.plebis non contentus L.Philippum ArrogfOitw confulem præcipitafle in carcerem, quod fe loquetem aufus eflet interpellare, quû fenatus ad eum mififlèt, ut ueniretin curiam: quur non potius inquit, fenatus ad me uenit in Hoftiliam roftris propinquamC Quid conrequutumCTribunus fenatus autoritärem defpez xitjfenatus tribuni uerbis paruit.

Manlius

-ocr page 627-

VARIE MIXTA, LIB»'Vr d'Op ■ Manlius Torquatus quumè Macedonia ueniflent Icgati, graues querelas deferentes de fîlio eius Decio Syllano.qui eam prouinciam obtinuerat,à fenatu pe/ tijt ne quid ea de re ftatuerct, priufquàm ipfe caufam cognouiflet, Quum fenatus ilÜ cognitionem detulilz fec.domi fedit, folustp utriqj parti per totum biduum nacauit,tertio die pronunciauit in hanc forma. Quum Syllanufilium pecunias àCpcqs accepifle probatum Gc.ôirepub.eum SI domo mea indignum iudico,pro/ dnuscp é confpedtu meo abire iubco,

AulusFuluiusfîliuingenio,literisôiformafloren/ ry tem,quoniam in Catilinæ caftra properabat,ex itine/ seueritis te retraólum occidit.dicens : Ego te non Catilinæ ad/ uerfus patriam.fed patriæ aducrfus Catilinam genui.

M.Caftritius Placentiæ magiftratum gerens, Cn. « Carboniconfuliiubenti decretum fieri,quofîbiobfi/ des à Piacentinis redderentur.nó paruit: atc^ adeo mi nitanti dicenticp,multos habeo gladios, refpondit, Si ego annos : declarans fe feneólutis præfîdio fretum» non metuere gladios.

Cefeliusquumnectriumuirisobtemperaret,8iraul ta libéré de C.Cæfaris temporibus loqueretur,admo

- ni . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■ r'i • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- r tis cr orett.f/

nentibus amiciS:Ut fibi caueret, Uuæ, inquit,res lunt, quæ cætcros reddunt formidolofos, mihi maximam fuppeditant fiduciam,feneâ:us Si orbitas. Senex cito perituruseft etiam fi nemo occidat. Et orbusnec ha/

G22 bet

-ocr page 628-

602 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGM AT A

bet quos curet, nec habet quibus timeat. Solet etiitn * uldo in liberos propagari.

-ocr page 629-

VARIE MIXTA, LIB» VI éoj otftttia inftrumcnta ruftica in forum attulit, adduxit ÔC filiam ualidam, bene curatam ac ueftjta, ferrameuÀ ta cgregie faóla,graues ligones.uomercs ponderofos, bouesfacuros : poftea dixi’t, Venefi'ci'a raea Quintes hæc funt, nee poflum uobis oftendere aut in ford pro ducere lucubrationes,uigiliasc^ Si. fudores. Omnium fententfjs abfolutus eft»

Qu. Flauius apud populum reus aólus aceufante lo C.Valerio,quumquatuordecim tribuu fufïragqs da/ mnatus effet,proclamauit (è innocentem opprimi.eui Valeriusæqueclarauocerefpondit»nihil fuareferre tiocens an innocens periret» Ea uox tam uiolenta reli/ quas tribus reo cóciliauit,ita(^ reus quem proftratum credebat,abfolutus eft.

Pomponius Atticus in funere matris quam extulit x’ non3genariam,ipfe natus annos fexaginta icptê,glo/ riatuseft, quod nunquam cum matre in gratiamre/ differ,nunquam cum forore fuiffet in Rmultate,quam prope æqualera habuit.Hâc uocem fe ab ipfo audiffe fcripiit Cornelius Nepos. Plus autem eft non rediffe in gratiam.quàm no fuiffein fimultate.Matrem nun/ quam offenderat,inter ipfum ôifororem etiamii quid incidit offenfarum,nunquam exierunt in fimultatcm, quæ tarnen inter fratres Si forores frequêter acerriraæ folent exiftere.

Amiffa claffe circa Siciliam,PcEni de pace cum Ro/ xt Ggg 1 manis

-ocr page 630-

^0 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AP OP HT HE G MAT A

Pi des hoûiti matiis I'ncutida confultabant Amikar negabat fe auz legAtisfcrM/ jjgfg ,'j.p 3 J cofulcs, ne idem aceiderec ipfî à Romanis* quod Pœni fecerant Cornelio Afînæ confuli,cui legaz to catena: funt inieôtæ.Hanno melius (endens de fide Romana profedtuseft.Cui liberiusexponedcaufani tribunus militum minitans dixit amp;nbsp;illi pofle acciderc, quod accidiflet Cornelio confuli.Hic uterqj conful tri buno filerciuflo.Ifto.inquiumetu Hanno,tc fides no ftræ ciuitatis libérât.

Samnitibusconfultantibus quidde legionibusRo H^ifrfMtper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufcas Caudinas inclufis Reri dcbereC,

Herennius Potius fuafit,ut inuioIatædimitterent''.Po Hero die eadem de re cofultus, relpondi't ad unu uR^ delendas.Sentiens aut clemeter magno beneficio dcz, meredos hoftes,aut irreparabili iaólura uires illorutn cominuendas. Neutrum fecutus eft exercitus,fed fub iugum miftoscotumelia magis illos in fe prouocauit. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14- nbsp;nbsp;M.Bibulus in Syria duos egregiç indolis filios amt

Moderate ßf £ Gabfnianis militibus Ægypti occifos. Horu in/ tcrfeótores Cleopatra ad illu uinólos mifit, ut in eos pro arbitratu fuo animaduertcret: at ille eos protinus intaólos ad Cleopatram reduci iu(ïit,dicens eius uin/ didæ poteftatem non fuam, fed fenatus e(Te debere, x$ C.Sulpitius Gallus uxorem repudiauit, quod aper Sf«e«Wfi» to capice fuilfet foris, Lex, inquiens, tibi meos uniuS «xorew præfinit oculos, quibus formam tuam approbes, his

ornamenta

-ocr page 631-

VARIE ÜIXTA, LIB. VI ^05: ornamcnta comparatOihiseßo fpedofatalqs uèlle m7 deri formofam, in fufpitione in crimine hxrcat ne/ cefleeft.

TiberioGracchofenatum ingrcdicnti,furgensadu lator quidam exclamauit, efle libere loquendum, nee reticenda quæ ad rempub.attinerent.Ercdis ad hanc üocem omnibus jpfo edam Tiberio attentor Audiu’n quit Cæfarj'n quo te reprehendimus omnes.Iieet nul/ lus audeatpalàm fated.Impcndis tcipfum nobisgt;cor/ pus tuum diurnis noólurnist^ labodbus ÔCcuds pro rcpub.cóficiens. Huiufmodi multa quum diceret, fub libertadsprætextu turpiteradulans, C.Seuerus fub/ iecifle fertur, Ifta tanta libertas hunc hominem dabit exitio.

Quum in fenatu uariantibus fententijs,Cato cenfe/ -l-i ret perpetuam diólaturam, ut tyrannicam potcntiam Decorw» c repub.tollendam,Bibulus quum effet Pompeio ini/ pfdo”* micus primus in fenatu rogationê tulit,ut unicus’con/ ful Pompeius decerneretur,Autenim, inquit.refpub. ab imminente procella per ilium liberabitur,aut opd/ mo parendum erit.Egregius animus,qui priuatam (î/ multatem pofthabuit reipub.commodis.Eam fenten dam Cato dixit fe ab alio didam comprobare, licet ab ipfo non debuerit proficifei.

Rudlius quu aliquando RomæadiffetMufonium, xb rogauit, die mihi Mufoni, luppiter lèruator quem m

Ggg } imita/

-ocr page 632-

6,o6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. AJOPHTHEGMATA'

irnitarisftutn fœneraturC Notans illius inopiâ.qui cof geretur incerdum accipere mutuum. Adhocarndens Mufonius,Ac ne fœnerat quidem Rutili.Turpius eft ad fœnus dare quàm acdpere.At Rutilius,quum ipfe faceret quod grauius eft.obiecit illi quod erat leuius.

19 Valerio Publicolæ louis ædê dicand, iamcp ex mo/ Fortiter re poftem tenend.Marcus illius frater,dcrepentcfune ftum nuncium ingeflïtdicens-.O côfuLfîlius tuus mot bo perijt in caftris. Ob eum nuncium mœftis omni/ bus,PubIicola nihil commotus,Cadauer,inquit,quo/ libet abqcite, fimulcß dedicationem folenni ritu perc/ git.Nec tarnen uerum erat perifle filium.fed data ope ra facftutn eft.ut à dedicatione reuocaretunatq? is ho/ nos ad alium tranfîret.

50 Geferius eques Romanus,quum à Cæfare filiu ab/ Pùt4s in dicare iuberetur, quod is trib. pl. eu Marullo collega inuidiâ mouiftet regni afteclati.Cidus, inquit,Cx/ far tu mihi omnes filios meos accipies, quàm ego ex hisunum nota pellam mea.

îï Titus Labienusequiti ftrenuode præda Gallica Honorprecio aufutiî donauit. Id uidens Scipio dixitcquiti:Habe/ blsdonum uiri diuitis. Hac uocc audita eques aurum ad,pedes Labieni abiecit.Idcm quum audiret Scipio/ nem dicentemjmperator te armillis argenteis donat, alacer gaudio abqt. Miles aurum contempiît, hono/ rem amplexus eft,

Q.Fa/

-ocr page 633-

VARIE .MIXTA, LIB. VI 6‘Ó7'

Q^Fabius Minutius,hortante filio ut locu idoneutn jt paucoru iaótura caperec,Visne,inquit,tuexillispau/ cis eflc^Admonens non cfle boni ducis, uUi'us militis incolumitatem contcmnere.

Fabricius Cineæ Epirotaru legato,magna auri uim jy dono offereti,rccufauit accipere,dicens fe malle impe/ tare aurum habentibus quam habere aurum.

M.Liuius fufo Hafdrubale,nónullis fuadentibus ut 54 hoftes ad internitione infcqucrcualiqui, inquit, amp;nbsp;fu/ clewenter perfint,g de uióloria noftra nunciu hoflibus perfcrat

Varro Pauli collega,quonia ex Cannefi pugna quç 5? Romanis fuit infeliciffima fuperfuiuhonores à popu/ lo delatos recufauit, diccns felicioribus magiftratibus opus efle rcipub. Quum animu gereret inculpatum, fortunæ fuæ reipub. ultro pœnas dare uoluit, uir ob hoc ipfum fummis dignus honoribus.

Curius deuiótis Sabinis cu ex fenatus cofuko ci am y«s pliaref agri modus,que cofummati milites accipere fo Ae^wnliWi let,recufauit,amp; gregaliu portione cótêtus fuit,dicés eP fe malu ciue, cui no effet fatis id qd cæteris effet fatis»

Hortcnfîus orator ob cukû mundiorem, ac gefticu/ 57 lationes in dicedo molliores, crebro male audiebat in ipfis etiâ iudierjs. Sed quu Lucius Torquatus, homo fubagreftibus Si. infeftiuis moribus, quu apud cociliu de caufaSyllæquæreref^,nô iam hiftrionéillû diceret» fed gefticiilatricé? Dionyfiâ^ notiflîmæ faltatricuîae nomine

-ocr page 634-

APOPHTHEGMATA '

nomine compellaret, tum uocc molli demifla^ Hotz teniîus .Dionyiîa, inquic, Dionyiîa malim equidem cfle.quàm quod tu Torquatc a^va‘o?,à-y;oJ'!oaTOi,ii-7t^^ (firii, id eft inelegans.agreftis,aditu difficilis. Periculo fc maledicit alteri, cui uel idê, uel fimile, uel diuerfum, (èd deterius uitiura poteft obqci.

î9 Idê cenfor Cn.Domitio collegæ cxprobranti quod Rctonui» ob murenam in uiuario mortuam lachiymaftet. Ac tu,inquit,quum uxores tresextuleris, nullam emififti lachrymam, Seite retoriît conuitium. Notauit ilium quafî curaflet uxoru mortem. Et alioqui turpiuseft, ■ in uxoris fonere non flere,quàm ob murenam emitte re lachrymas.

40 Idem Cn. Domitius L.Crafto exprobrauit, quod re/ cenfor tanti habitaret.eb quod in porticu domus haz tort«« berec columnas hymettias,pro domo eius milia num mûm identidê promittens. Craftus ut erat fcftiuo inz genio, rogauit collegam quanti ipfe domum foâ æfti/ maret.Is refpondit,Sexagies feftertio.Rurfom Crafz fus,Quanto igitur,inquit,eam minoris a:ftimas,(î de/ cem arbufculas fuccideroÆæ focrutloti patula ramoz

rum

-ocr page 635-

VARIE MIX T A, LIB. VI

mtn opacicate lafciuæ. quum Domitius rcfpondiflêt, tricies fcftertio.Vter,inquit CraiTus, noftrum luxurio fior.egone.qui decern columnas centum milibus num mum emi,an tu qui decem arbufcularum umbram tri cies feftertium æflimasC Ita eft ingenium homihum, ad aliéna uitia perfpieax, ad fua cæcum.

Lucius Philippus conful L. Crafto fummæ dignita 4» tis Si eloquentiæ uiro.manum inijei iuflerat, eo quod uocem illius indigne ferret, qua dixerat fibi alio fena/ tu opus efte. At Craftus reieólo livlorc.non cs.inquit, • mihi tu Philippe cofuLquado ego tibi no fum fenator V L.Craftus Mummium cognomento Diuiforem.di 4* xit ita fibi nomen inuenifte in campo Marcio, quern/ admodum Neoptolemus inueneratad Troia tn,

L. Craftus cuidam roganti num moleftus eflet illi futurus.fi bene mane ante lucem ad eum ueniret.cum refpondiftet,non eris moleftus.Si ille fubieciftct.Iube/ bis igitur te fufcitariC'Craftus.at tu certc negaras te fo/ re moleftum. Venire non erat moleftum.fcd fufeitari molcftum. At percontator hoc ipfum quærebat,an (î mane uenirct cofulturus, futurus eftet moleftus.Craf/ fus per iocum fic interpretatus eft, ut fi ueniret mane, tie moleftus effet.

Idem apud Perpennam iudicem defendebat Acu/ 44. leonem, quern accufabat L. Ælius Lamia homo de/ ^rrißo formis.Is quum interpellaretodiofe.audiamusa'nquit

Hhli Craftus

-ocr page 636-

■ APOPHTHEGM AT A' ”

CraflliSjpuIchellum pucrum. Hute dtólo quum eflec. arrtfum,Ingenium,inquitÆlius.tpfe mihi fingerç' potui,formam non potui. Tum Craflus, AudiamuS igitur,inquit,difertü.MuIto arrifum eft uehementius, 4$ L. Portius Naiica quum ex more cóccptis uerbis à lofWf intern Catone cenforc rogaretur,habcs nc uxorem ex animi pcüiuus tui fententia,habeo,inquit,at Herde non exanimi tui

fententia. Verum ob cum iocum intempeftiuum, mul' óta illi dieft 3 eft.

4lt;s Scipio Naltca quu ad poetam Enniu ucniflet, ciep' ab oftio quxrenti Ennium.ancilla dixiffet cum domi non efle, Naitca fcnfit illam hoedomini iuflu diccrc, amp;nbsp;ilium intus cfTc. Ac tum quidem diffîmulansabijr. At paucis poft diebus quum ad Naficam ucniflet En nius.eumcß à ianua quæreret, exclamat ipfe Nafica fe domi non efle. Tum Ennius, QuidcEgo, inquit, non' agnofeo uocem tuamcHic Nafica,Nç tu homo cs im ■ ns, ego quum te quærcrcm, ancillæ tuxeredidi, tu mihi non credis ipfiC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ’

47 Idem Naflca quibufdam dicentibus res Romanas • Cctum iatx) in tuto efle,extin(ftis Carthaginenfibus, Si Grx/ ittutile nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruitutem redacftis,Immo inquit,nunc dem um

fummoin periculo fumus, poftea^ nulli fuperfunt quos ucl timeamus, uel reucreamur. Sendt inimicos per occaflonem utiles efle nobis,per quos non licet im punefecurecp négligentes efle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Idem

-ocr page 637-

VARIE MIXTA, LIB. VI 611

Idê CU çdilitatê curuléadokfcens peteret.ac ut caiidi 4« daci folét.tnanu cuiufda opcre durata prcnfaret, roga tilt hominé, nu manibus ambuIaret.Hoc didto rufti/ canç tribus fufpicates fibt cxprobrata pauptaté,efFece tut ut repulfam fcrrec.Tâtû obfuit iocus intêpcftiuus»

In Gallico triumpho, milites hos uerficulosiaóta/ bantin C.Tfarem,

Vrbani feruate uxores, mœchu caluum adducimus, 49 Auro in Gallia ftuprum cmifti, hic fumpfifti mutuu. Notabant quod in prouincia agens aliénas uxores au ro corruperit,Romæ non emerit,fed mutuum fumpfe tic,quod uxor ipfïus male audiretde Clodio. NiiÏ for te quiddam obfcœnius intelligi uoluerunt. Nam Sue tonius aliquanto poft commémorât, quod Curio pa/ ter in oratione quadam appellat ilium, omnium mu/ lierum uirum.SC omnium uirorum mulierem.

C.Gracchus ad quenda Corneliç matri obtretftan $o tem,Tu,inquit,Corneliam uituperare audes quæ Ti/ beriu peperitÆt adiecit.Qua fronte te Corneliæ com paras,an tu peperifti ut ilia ♦ Atqùi nemp ciuis igno/ rat.diutius illam fine uiro fLiifte,cp te uiru. Is in quem hæc dicebantur,male audiebat de mollicie.

Populus Romanus Carbone pollicente quippiâ 8i addente iufiurandum cum execratione, populus ui/ ciffim iurauit fe illi non crederc. Probis uiris SC iniura/ tis habenda fides,leuibus ne iuratis quidem.Rcfertur

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H h h 1 ad

-ocr page 638-

AP OPHTHEGM ATA adiduerfusMenandricus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

woç è(amp;’ o tS Aê^ovTOÇjo’j T^oyatit ld eft, Stiadec loquentisuica non oratio»

51 nbsp;Silenus fenex,à Mida captus, rogatus eft quid effet

vitd mifera homini optimumtdiu filentiu tenuit,tandem adaólus ut diceret,refpondit,optimum effe nunqua nafci,pro/ ximum quàm ocyflïme aboleri, atque hocprecio di/ miffuseft.

lulrj Druiï ædes publicolæ pfuribus ex partibus pa VJt4p«rrf teßant qicinorum profpeótui. Hoc incommodum ber fe quinque ralentis correólurum pollicebatur, ef/ feóturumqüe ne pars aliqua effet obnoxia profpe/ dlui.Tum Druius,Decem,inquit, dabo, ii talem red/ das domum meam, ut undiquac^ pateat omniu ociv Iis,quo non uicini tantum, fed omnes ciues perfpicere poffint.quomodo domi meæ uiuatur»

$ M. Seruilius diffuafurus legem qua ferebat M. Pi/ narius, die mihi M. Pinari, inquit, ß contra te dixero, maleaudit j^ytjjmihtmalediâ:uruses,utcætcrisfolesCVtfemen

* tem, inquit Pinarius, feceris,ita ÔC metes, per allego/ riam minitans,ilium male auditurum ,fimalediceret, Libo quu Seruilio Galbx dixiflet,quando tandenr Retortum Galba exibisde triclinio tue Cmox audijt,quum ti» lt;cwKi««nt jgcubiculoalieno.Libonotauit Galba,quod L.Scri/ bonio trib.plebis indices ferret familiäres fuos,ô^ con/ uiurjs corruptos, Galba uiciffim illy notauir adulterqV

Célébra/

-ocr page 639-

VARIÉ MIXTA, LIB. VI lt;IJ

Celebratur SC Glauciæ dictu in Mctellum, Viliam 5^ babes in Tiburte, cortem in palatio. At cots uillæ foz let eiïe contigua. Notauit autem illotn, quod multos fibi cibolargitionibusc^deuinciret, quod idê airjs uer bis Libo obiecitGalbæ, In cortealuntur animalia do meftica.

Quum Sextus Titiusfe Caflandram efTe diceret, si ob cóiedluram opinonmultosu'nquit Antonius, pof/ nbsp;nbsp;nbsp;'

fes Aiaces tuos Oileos nominate, notans illius impu/ dicitiam. Nam Aiax Caflandram de tempio Palla/ dis raptam ui conftuprauit,

Quum Gallus qui teftimonium ferebat contra Pi/ 58 fonem,dixiflet innumerabilem pecuniam Magio prç fcóto datama'dc^ Scaurus tenuitateMagrj redargue/ ret,erras,inquit,Scaure,ego enim Magium non cófer uafle dicOjiêd tanquanudus nuces legeretan uentrem abftulifle.Correxitfermonemiuum Gallus,fed ita ut crimini corrupted, crimen adderet luxus.

M.Cicero,M. Tullij pater dicebat Italos Hmiles ef 59 feSyrorum uenalium.quorumut quifq; fcireropti/ me græce,ita efle nequiflîmum.Sentiens unà cum lite ris Grçcoru mores ad latinos demigrare.Vnde quod M.Tulliusfuitiniquior Græcæ nationi, propemodu uideri poflit illi fuifle hæreditarium.

Tertio Penario mos erat in dicendo mentum intor/ do lt;gt;t€reJs quum aduerfarium urgeret,ut diceret rt quid Ridit^ule-

Hhh 5 ueliqt

-ocr page 640-

« 14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■ ' AT»' 0' P « T H E G MAT A' quot;

■ uellet,di'cam,inqui'c,n nucetn fregeris.

il Haie ßinilKmu eft quod de Tito patre narrat Sue/ loewf ex fps/ tonius.quum feurram mulca in alios iacientem,prouo eie corporis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fg quotç diceretaliquid»Dic3m,inquic,ubi

hentrem exonerate defteris: alludens ad formam Cx faris.qui faciem habebacnitencis.In cuiufmodihomi nemiocusextatMartialis,

Vtcre lacftuds ac mollibus utcre maluis* Nam faciem durum Phœbe cacantis babes.

C.Fabritius P.Cornelium hominem ut putabatur Compiliri auarum ôifuracem. fedegregiefortemacbonum im/ usnire pcratorem.fuo fuffragio fecerat cofulem. Huie quurrt Cornelius ex more gratias agcreuquod immemot (1/ multatis ipfum feciftet confulem.bello præfertim ma/ gno ÔC graui,nihil eft,inquit,quod mihi gratias agas, ß malui copilari quam uenire. Compilamur furto,ue/ heut bello capti.Proinde inimico fauit.cuiusdextehta tc fperabat fore, ne Romani ucniret in manus hoftiu; tfj Scæuola Septumuleio Anagnino.cui pro capite C. F«r4x ma/ Gracchi,aurum erat repefum roganti ut fc in Aßam gifiratus pfa^fcótum duceret.quid tibi uis, inquit, infanc,tanta malorum eft mulcitudo ciuium,ut tibi hoc cófirmcm» fi Romæ manfens te paucis annis ad maximas pccu/ niasefte peruenturum. Notauit auaritiam hominis, praefeóluram no ob aliud ambientis, niß ut fpoliarct prouineiales. Alter ludens ßnxitUd citius confequutu/ rutn

-ocr page 641-

VÆRIE mixta, ltb; Vï «15 rum Romæ.Hoc didum Fannius in annakbus aflcri bit Africano Æmiliano,qui didus fucrit Iron.

Q. Scæuola Publrj fîlius, quû poftulaflet ut fûndus lt;«4 cuius emptor cratfibi femel indtcarctur,idcçfecifïct oenditor.dixit fe pluris xdimarc, ÔC adiccit precio cen turn milia.Exéplû integritatis uix hoc feculo credibile C.Publicius folitus cft dicere P. Mummium,cuiuis tempori hominem effe.Sentiens ilium dexterirate fa/ cilitatecp ad omnem uitæ datum efle accommodum, Eodem fenfu Pollionem Afinium omnium horarum hominê Icgimus. Et Tiberius Cçfar duos familiarius ab ipfo diicdos omniû horarum amicos uocare folet.

Africanus ccnfor tribu moucbat Centurionem, qui 66 in Pauli pugna non adfuerat : ille quum diceret fe eu/ s4/è ftodiæ caufa in caftris remaniilfe, rogaretip qùur ab eo notaretur,non amo, inquit Africanusmimium dilj gentes.Diflïmulauit Centurionis ignauiam,K accula Uit nimium diligentem euftodiam, V LiuiusSalinator quum Tarentum amifiiTetjarcem tarnen retinuit.multac^ prælia præclare gcflît.Quum autem poft aliquot annos Fabius Maximus id oppi/ dum rcccpiftet.rogauit eu Salinator,ut meminiftet iè opera ipfius Tarentum recepifte.Quid ni inquit Ma/ ximus,meminerim.Nunquam enim ego recepiftem, nifî tu perdidiftes.Iocushinceft, quod Maximus di/ usrfum ex alcerius uerbis excepit,quàm ille uolebat.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem

-ocr page 642-

apophthegmata

«8 Idem quu bellum aduerfus Afdrubalem gefluruS urbem cgrederecur, monitus eft à Fabio Maximo ne prius cum bofte confereret, quam uires animumc^ ib lius cognofceretjs refpondic fc primam quanq; occ^ ßonem pugnæ arrepturum. Percontantibus quid ita properaret,utquam celerrimc, inquit.aut gloriam ex hoftibus ui(ftis,aut exciutbus proftratis gaudium caz piam. Virtus amp;nbsp;ira fermonem hominis inter fe parti/ tæ funUlla triumphiauida, hæc iniuftæ damnationis memor.

^9 Mancia quu audiftet Antonium cenlbrem.cui ma/ Ie uolebat.à M. Duroniode ambitu poftulatum, alP quando,inquit,tibituum negotium agere licebit.Cen fores in aliorum mores inquirunt, at qui reus eft, ha/ bet ex fe quod agat.

70 Q.OpimiusconfuIarisquum effet adolefcentulus Ab imitdtio^ male audiuit.Is Egilio homini feftiuo, qui uidebatur ne perfonlt;e t„ollior,nec erat, fie exprobrauit molliciem, Quid tu Ægilia mca,quando ad me uenics cum tua lana Si co ludepide retorfit Ægilius.No pol,inquit,audeo, nam mead famofas uetuit mater accedere, Alter fimula/ bat orationcm uelutad fœminam.alter accepta perfo na.fimulationem uertit in irrifionem,

71 , Inter (alfa commémorât Si illud M^Tullius ex Ne/ uio, apud quem fîlius dicit patri, Quid ploras paterî' isçp re(pondet,mirum ni cantem, condemnatus fum» Indignatur

{

-ocr page 643-

VARIE MIXTA, LIB. VI él?

Indignât: fenex fubmorofus rogari quur plorct, quaff su^morofuf datnnatusmagis cantaredcbuiffet.Perinde quaff ff »ofw quis interrogée ægrotum, quur fufpiras, aut quur de/ cumbisC

Scaurus aceufabat Rutilium ambitus,quu ipfe con/ fui effet factus, ille repulfain tuliffet, ôi in tabulis eius tiffi-rf»*«/« oftendebat literas A F P R, easc^ ffc interpréta/ batunAólum fide P.Rutilij.Contrà Rutilius dicebat illis ffgnifîcari,ante fadtum.poft: relatutn.Tum C.Ca ninius eques, qui Rutilio aderat exclamabat, Neutru illis literis declarari.Quü Scaurus dixiffet,quid igit?fe ftiuiterin ipfum torfît,Ænailius fecit, pledlitur Rutiji/ us, Probabilius enim erat ilium ambitum commifîfle qui obtinuerat, quàm qui repulfus erat. Simile quid/ dam meraorâtde Beda, quem Venerabilemdicunt. Huie Romam profeótoquum oftediffent has literas faxo infculptas S P Q R, quibus ffgniffcari uo/ lunt, Senatus populusq^ Romanus, ac uelut hofpes rogaretur.quid fibi uellent illæ literx, diffimulans di/ xit.Stultus populus quærit Romam.

M.ScaUrus quum pro roftris accufaretur,quod à re 75 ge Michridate ad prodendam rempub.pecuniam ac/ Awtor/Mt cepiffet.ita caufam fuä egitJniquum eff: Quirites quu inter alios uixerim, apud alios me rationem uitæ red/ dere.Sed tarnen audebo uos interrogare, Varius Su/ croaienffs ait M, Ærailium Scaurum mercede corru/

lii ptum

-ocr page 644-

lt;SlS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' APOPHTHEGHATA

ptum P.R.prodidifle, M. Æmilius Scaurus hui'c cuV pæ fe affinem efle ncgat,utri creditisC' Nomi'nato tan tum adore ôi reo,populus accufationem rcppuli't,

74 C.Mcmmiusquum accufaret Bcftiam reum,cui pa tronus erat Scaurus.ac forte fun us quoddam ducerc/ tun Vide,inquit,Scaure,mortuus rapitur, fi potes efTc pofleflonnotans Scaurum, qui male audiebat, quod Phrygionis Pompetj bona fine teftameto poffiderct Quu Silus teftis læfiffet Pifonem reum cui CrafluS Al inexpe/ aderat,prolato crimine, quod fe in cum didu audiffc dicebat, Potefl: fieri.Sile, inquit Craflus,ucis undete audiffie dicis,iratusdixerit. Annuit Silus. poteft etiîl» inquit,fieri,ut tu no rede intellexeris: quum id quoeç toto capite annuiflet Silus,ut fe Craflb daret, fubiecit Craffius,Poteft etiam fieri,ut omnino quod te audifle ? dicis,nunquam audieris.Hoc adeo præter expedatio nem,ut Silum teftem omnium rifus obrueret.

7lt;s C. Lelius cuida malo genere nato, obijeienti fibi qgt; Ex ijfdem uer indignuseftetfuis maioribus. At Herde,inquit,tu tuiS hf retort«« JfgrjQs ggß ßono uiro ex bonis ^gnato lauS eft : fin malo ex malts prognato graue conuitium eft, .77 M. Cincius quo die legem de donis ac mtincribuS irn/îo tulit,C. Centoni prodienti ac fatis contumeliofe inter retorw roganti,quid fers CincioIeCVt emas, inquit, fi uti ue/ Its : notans ilium quod donatis amp;nbsp;commodatitfjs re/ bus uti gauderet, Allufic autem ad illud decantatutn in primtó

-ocr page 645-

VARIE MIXTA, LIB, VI in primis,emere tnalo quàtn rogare.

M. Lcpidus quum in campo fcfe exercentibus ipfe 78 in herba recubuilTet,uelIem,tnquit,hoc eflet laborare. Huius generis eft Terentianum illud, Quàtn uellem ” tnos eflet amicis cttâ notftu opera dare. Optât enim adolcfcens quod fieri non poteft,

Quu M.Lepidus cenfor M.Antiftio Pyrgenfi eqtiu ignominiæ caufa ademiflet,SC amici uociferantes quas terenuquid ille patri fuo refponfurus eflet,quur adem ptum fibi equum diceret, quu Optimus colonus, par/ ciflimus, modeftiflimus ac frugaliflimus eflet, dicat, in quit, me nihil horum credere. In fimili argumento lu/ fit Auguftus,fed ciuilius,dic me tibi difplicuifle.

Pomponios uir infignis multis uulneribus in bello So acceptisquum adMichridatcm addutftusabeo quæ teretur.an fi curaret eum,uellet fibi efle amicus. Si tu, inquit, Romanis amicus foeris, me quoque amicum habebis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Spurina arufpcxadmonuit C.Cæfarem caueretdi/ 8i fcrimen ingens quod ultra Calendas Martias non proferretur.Eo die quum fret in fenatum,Spurinæ for te obuio,quid ais,inquit,nónne uenere Calédæ Mar/ tiæCVenere,inquit,fed nondum prxteriere. Nam co/ dem diecçfus eft Cæfar.

Spartaco in Craflum omnes moucnti copias, quida si. çquu dono obtulit.At ille. Si uicero, inquit, plurimos

lii “i exhofte

-ocr page 646-

616 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

exhofte cquos habiturusfumJSi uidasfüero,nechiè mihi futuriïs eft ufui t firaul^ cum dido equum ghz dio tranfuerbecacuminteremi'u

85 Quum Pbmpeius graui laboraret inuidia propter f immodicam potentiam, Si ob uulnus fafcia linea «/ biam uindâ haberet,dixit aliqui's, quid refert ubi ozf, ftet diadema in capite an in crure C Nam candiduni amiculum olim erat inßgnc regum»

«4 Quoniam Fabius cotando eludebat hoftetti quum cbpm Marcellus uiribus urgeretAnnibalem, ille didus eft Gladiuf. Jypeus Romanorum, hie enfis, quod illi præcipuum ftudiumfuit,ne quid cladisacciperent Romani, alteri. ut hoftem perimereu

DIVERSORVM GRAECORyM APOPHTHEGMATA

«5 Anytus amicoru Alcibiadis unus, eum ad cœnam recufauitjfed domi bene potus cum famu/ liscomeflfabundusirrupitxftans^adoftiumccenacu li iuffit famulos uafa diripere^ôC ad fuas ædes deferre, qui ferèdimidium afportarunnalijs conuiuis Alcibia/ dis uiolentam fuperbiam criminantibus, Anytus di/ xit ilium humaniter egifle, cui quum totum auferre liz cuerit,dimidium ipG reliquerit.

8«r Hippomachus Aliptes quu aliquando uideret ado jnßitutio lefeentes quos exercebat,è foro carnes efferentes, dice batfe procul agnofeere fuos effe difcipulosgt;quodinft’ tutib

-ocr page 647-

VARIE MIXTA, LIB.’ VI ^24 tutio reluceat in omnibus (^dis acfaólis hominis.

Demades orator üitadefunóto Alexandro dixit fe 87 uidere exercitum Macedonu principe orbatum, Cy/ TMrt4)j«é clopi ßmilem. Sendens turbam mill tu, nifî adßtdux cordatusacuigilans.nulliefleufui. Quemadmodum Polyphemus ademptooculó , fruftra uaftum corpus ac uireshabebat immanes.

Idêquæfl:or,populo hucperfuafo ut ijs qui ab Ale/ gg xandro defciuerant triremes auxiliäres mitterent, iu/ ArtetrdUdtit benticj ut ilico pecunias depromeret, paratæ funhin? quit,pecuniæ, Ô uiri Athentenfes, quas in congios dez pofueram,ut ßngult minæ dimidium acciperetis. rum fi hasmauultisin hunc ufum erogartper mequi dem ut ueftris ßcuti lobet utamini licet. Hoc fermone fregit impetum populi, nolentis illa diffributione fpo liari.Sic interdum utindomitæ beluæ.arte ad meliora confilia aüocandus eft populus.

Prandens apud Phocionem^ quum apparatum ad/ 89 modum tenuem uideret, demiror, inquit, ô Phocion, Sotnef« te rempub.adminiftrare, quum poffis ad iftum pran/ dere modum.Bis errans, êc quod lucri tantu caufa pu tatet adeundam rcmpub.K quod luxum probaretin eo,cut maxime cóuenitfobrietas.Sed Demades alios c fuis moribusæftimabat.Eratenim ôfpecuniarû aui dus luxui deditus.

Quum uidiffet Philippum largius potum cum ami 90 lit $ cis

-ocr page 648-

apophthegmata- .

lÆçm cisfaltafle per media capnuoru turbam,eisc]^ petulati' tnonitio jgj exprobrafle fua calatnitatcmjibere dixit,(^um ô rex Fortuna tibi Agamemnonts perfonam impofuez rit.no pudet te fadlis agere TherficenC Ea uox totum regem in diuerfum uitæ genus immutauit.

91 Onomademus Chius pofteaquam aducrfam fà/ fuperaflet.quibufdam cenfentibus omncs di uerfæ faclionis urbe pellendos, negauit expedite, di/ eens fe uereri, ne omnibus inimicis ad unum eieólis, intet amicos exiflerent diflidia. Sentiens fic efle mul/ totum Ingenium, uc (1 deiint inimici, in quos natura malitiam exerceant,amicos impetant.

9i : Simonides Paufaniæ Lacedæmoniorum régi fub/ Lil»er4 in Je Je rebus à fe geftis glorianti, tandem ÔC Simoni/ ^imonitio ij-nQnne hortâti, ut aliquid fapiéter ipfum ad monetet,Moneo,inquit,ut te memineris hominé efle

95 Idem reprehendentibus, quod ad quæftum feribe/ Merced« ret,iocari folet.fîbi duas areas efle domi,akeram pecu gt;nbsp;niæ,alteram gratiarum.ptiorem fe teperire plenam,al teram femper uacuam,

94 Idemquumcæteros laudando uencrarctur, ut ali/ Stupidi quid datent, interrogatus quur non ÔC Theflalos ca/^ ptatet, Stupidiores funt, inquit, quàm ut à me fallt poflînt.Qui quçtunt cui imponant,ad ftupidos eunt. At qui tam étant ftupidi, ut non fentirent ingenium poê'matum illius, nec tangerentur amore nominis.in poflêros

-ocr page 649-

VARIE MIXTA, LIB« VI 62, pofteros tranfmktcndtnon poccrant ab illo fallu

Lycurgus orator obrjciente quodam, quod fe pccuz 9^ nia redemiflfet à calumniation eft inficiatus,fcd clarif/ fima uocc populum appellans. Bene habet,inquit,ui/ ti Athenienfes, quandoquidcm tot annos in rcpub» uerfatum dedifife me non accepifife pccuniam crimi/ nancur obtredlatorcs.

Thucydides ab Archidarao Laccdæmoniorum re/ 96 ge intcrrogatus,uter effet in palæftra fuperior, ipfe an ^lolt;iuenti£ Periclestpoftcaquani,inquit, ego hominem pugnan/ do dcieci,ille fe negat cecidiffcttaqj uincit,amp; fpcólato res à fua fentetia deqcit. Sendens fe bonis rationibus efife fuperiorcm, fed Periclem cloquentia uinccrc, quocunq? uelit,agere multitudinem. Nam Thucydt/ des uir præpotens diu in adminiftranda repub.aducr fatus eft Pcricli.Eam contentionem Archidamus pa/ læftram appellauit»

Dario totius regni uiribus fubinde impetum facien 97 te.Scythæ paulatim cedentes, ad ultimas folitudines peruenerant.Interrogati tandem ab eo.quem fugieo/ di finem effent faóluri, refponderunt fe nee agros,nee uillas.nec urbes pro quibus dimicarent habere, cæte/ rum quum ad parentum fuorum monumenta per/ uentum cfifet,tum denique feiturum Darium.quomo do Scythæ foleant præliari.

Alexâder ftatuerat Lampfacu dirucrc.Ad id tédéd ?»

quum

-ocr page 650-

6z4

AP OP HTHEGMATA

'^ngeiiiofc quutn Anaximenes Alexandri præceptor ueniret ob/ uiam extra muros.deprecaturus fuæ ciuitatis perniciê, Alexander fufpicâs quid effet petiturus, luro, inquit, me no fadturum quod petet Anaximenes.Tum Ana xiraeneSjPeto,inquit,ut Larapfacum diruas»Captus erat Alexander, SC iureiurâdo compulfus cff feruare, quos demoliri ftatuerat.

I Pfammenitus Ægyptiorum rex à Cambyfe rcgno pulfus eft.EiuS fîliam ancillari uefte induram cum ali/ quot nobiliu uirginibus Çambyfes mitti iufferatAd hauriendâ

-ocr page 651-

VARIE MIXTA, LIB. VI hauriendam aquam, ut hoc fpedaculo parentura ca/ ptiuorum animos difcruciaret. Cæteris indigne ferea tibus folus Pfammenitus demifit oculos. Mox iuflic duel ßlium illius.cum alijs plurimis eiufde ætatis, uin/ ótis ceruicibus 5i. ore frenato. Ne hoc quidem fpeóla/ culo folus Pfammenitus ad lachrymas comotus eft. Tortiter Idem quum uidiftet familiärem quendam exutu opi/ A.mMter bus mendicancem obambularc, hoc fpedtaculo adeo commotus eft, ut ingenti fletu hominem amicu com/ pellansjcaput fuum barbarico more cæderet.Ea re co^ gnita quum Cambyfesper nuncium caufam feifeita/ retur,quur in liberorum calamitate tacitus, unius feni/ culi calamitatem tarn impotenter ferret, refpondit.Fiz iiCyri,domeftica malagrauiora funt.quam utla/ chrymas rccipiant, at amicus deplorandus erat, qui c multis opibus ad fumma inopiam redaeftus eft, idc^ in extremo feneiftutis limine.

CrcefusLydorumrexaCyrocaptus,hocargumen i to pacem bello prætulit,quod pacis tempore filq fepe igt;eilo lirent patres,in bello contrâ, patres fepelirent liberos, Idemquuuideret Cyri milites per urbem captam 5 difcurrentes percontatus eft Cyrum, quid agerent. Quumêp is refpondiflet.diripiunt urbem tua, opesc^ tuas populantut,Nequaquam,inquic,ô rex.nihil iam hic meum eft, tuum eft quod diripiunt. Ea uox com/ anouitCyruna, ut fuos à dire^tione rcuocaret.

I ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kk,k Quum

-ocr page 652-

6 zö -■ '-;A P O P H T H EG M AT A

t«r pt(tri£ rcfpondit,ilium nondum patri æquandum , qui non/ dum rcliquiflet filium. Sentiens 8^ hoc eße non infi/ mum erga rempub.meritum.fi non folum ipfc tc præ ftiteris egregium uirum, fed aliquem tui umilcm giz gnas educes^ patriæ.

condidiiTent ante Bysantios, dixit Chaiccdonios id temporis fuiffe cæcos, qui quu adeflec locus urbi conz dendæ multo commodior,deteriorem clegißcnt.Hoc didtoferibit Herodotus Megabysen apud Hellcfpo tios immortalem fui memoria reliquiße, Quod fi uez rum eft,erat tum temporis mira diólorum caritas.

XUS non potuißet nifî tres uerfus abfoluere. Contra Alceftidi glorianti quod ipfe perfacile centum abfolz uiftet uno die.At tui,inquit,ad triduum raodo,mei in

omne

-ocr page 653-

VAKIE UrXTA, LIS. VI omnc æuutn duraturi func.

Euripides cuidam dicenti, Carmen codidifti ex mo « dis ad tripudium accómodis,aliodiótum hocriden/ TemperMtU te,ni ftupidus eflehinquit, non rififlet, quod res ferias Lydrjs modis cêperarim.Lydq modi lafciuiores funt, Porro quæ per fe triftia funt, ca dccet arte exhilarate,

Alexis poëta Callimedontem rhetorem, ut dclitijs 9 deditum taxauit his uerfibus,

«OTï'j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wSs THi ScTroTSvMrfKa/j Afl,

v'bj £f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b xajaSoç, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ld cft»

Pro patria uel quilibet uelit mori, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luxus

At metræ amore.Callimedon folus cupit.

Périt latinis ioci gratia, nam wcctj*« patriam (ïgnifiz cat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nó matrem,fed uuluamautpilcemfonat.

Pifces olim erant in de li tqs,

Menander centum amp;: quinq? fabulas feripHfle tra^ 10 ditur,ex quibus tantum oëto uicit, Itac^ quum à Phi/ , Icmone longe impari, fauore populi fxpenumero uin ceretut,forte illi faëtus obuia dixit, Quæfo Philemon bona uenia die mihi,quum me uincis, non crubefeisC Vidi folent erubefeere,at fie uincere, Menander iudi/ cabat crubefeendum,

I Philippides poeta comicus Lyßmacho cum primis n charus fuitac familiaris : cui quum LyQmachus offet'' secrcti ict liberalitarem fuâ, dicercté^, quid uis tibi impattiâ terum mearum, Quodyoljcs, inquit, modo nearcani »■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,Kkk 1 quip/

-ocr page 654-

6 i 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AP OP HT HE G M A T A

iz

Poëtica fiëlio

quippiamtSignificansclTe periculofum nofle magna; tum arcana, quorum fî quid cffutias adum eft de ca/ pitc,quanquam Si alioqui folent odiflc cófcios eorum quæ nolint efferri.

Adius poeta interrogatus quur non ageret caufas, quum in tragcedqs optime tradaret argumeta. Quo niam,inquit,in tragœdijs ea dicutur quæ ipfe uolo, in foro aduerfarrj dicerent quæ minime uellem. Idem ßc in dialogis,ubi qui fcribit opus unicuiq; tribuit oratio nem qualem putat efte comodam.In iudicrjs fecus fit

Piducia artis

Antigenides Thebanus Ifmeniædifcipulo quu te canens populo minus probaretur,mihi,inquit,cane Si mufis: admoncns prorfus efte contemnendum imz pçritæ multitudinis indicium,quum artis abunde ma gnum præmium fit ipfa confcientia.

Pietas in patriam

Leo Byzantins quum à ciuibus accufaretur, adhorz tantibus nonnullis ut ad hoftes confugeret, in concio nem prodiens, Ego, inquit, à uobis ciues mei, quam uobifcum interfici malo.

«5 Cuidamobijcienti oculorum infirmitatem »quum RwjMWrftio exprobrator effet gibbo deformatus, humanum, in/ quiCjobprobrafti uitium, quum ipfe Nemefim in ter/ go portes, Nemefim appellauit uitium, quo uicifii'm ipfe poffet redargui.

' Æfchyluspoëta Tragicus aliquandofpcdanslfth mia certamina, quu alter pugilum effet cæfus, totûép theatrutn

-ocr page 655-

VAR I E AI I X T A ', L IB VI theatriimexclamarct,O Cbium louetn fudi'fti . Viz de,inqm't,cuiufmodi fint homi'num mores,cxfus fijet,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

amp; fpeótatores uoçiferâtur.Solent ióïi ob dolorem ex/', elama re. Hic contra qui dolebat filebat, qui Ixfi noa erant clamabant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Pytho rhetor Bysantiusquu eflet fupra modum' obefo corporcjprodiflet^ in concionem fuafurus con ConcordiA cordiam Byzantijs feditione ciuili tumultuatibus.ftaz tim populi rifus obortus eft ex ipfo corporis habitu. At ille rifum uertit in rem feriam.Ridetis,inquit,ciues quum tale corpus habea » Vxorem habeo multo me obefiorem, ÔC tame concordes quoduis grabbatulum capit ambos, difcordes ne totaqmdem domus. Hoc proœmio ufus ingreftus eft orationem,

Pytho Athenienfibus ob res féliciter geftas ipfum ig admirantibus ac prædicantibus quod Cotyn regem dco deletuv interemiftet, Dijs, inquit, habenda eft gratia,quibus autoribus hoc facinus præclare geftum eft.Nam ipfe nihil aliud qüàm manum amp;nbsp;operam meam commo/ daui.Euentus rei in manu dei eft,ôi huic debetur graz tia.fi quid féliciter cefferit. Sed interim uult noftram operam accedere.

LyfanderLacedæmonius militem qui de uiadeflez i? xerat caftigauit. Ei diceti ad nullius rei rapinam fe ab agmine receftifte » ne fpeciem quidem,inquit,rapturi ptjcbeasuolo.

K-kk 5 Thrafyz

-ocr page 656-

^5O' ' A P o P H T HE G iî A T A

Thrafybuîusquum molireturexigua manu dui'caz Pietdi m Acheniennum à trtsinca tyrannorum dominate

PI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 .•

liberare,cuidam e conlcqs dicentt, quatas gracias tibr debebunt Athenæ per te libertatem confequutæ, dt) faxinc, inquit, uc quantas ipfe illis debeo, uidear retuz lifle. Significans neminem patriæ parem referre graz tiam,etiamfiuitam impendat.

Anaxarchus Abdcrites philofophus quum à tyranno Nicocreonte torqueretur, ut conz fcios proderet, poft multa in regem dicfta conuitia» tandem per iracundiam SC linguæ amputationem rai nitanti t Non erit,inquit, effœminate adolefcens hxc quoc^ corporis mei pars tuæ ditionis. Simulcp dentiz bus abfciflam ÔC comanducatam linguam, in os eius

ira patens expuiu

P4X dome/ ilied

Quum Gorgias fophifta recitaret in Olympiacis ludis apud Græcos orationem de concordia, Melanz thus quidam,hic, inquit, de concordia totius Grxciæ difterie,qui fibi uxori Si ancillæ,tribus dûtaxat.utcon

corditer uiuant nondum perfuaftt.

XJ . Theodorus Athenienfts cognomento aamp;toi diccre folitus eft, fe dodlrinâ auditohbus dextra porrigere, . fed illos (îniftra accipere. Sentiens illos benediefta in malam accommodate partem.

quot; X4. Stratocles Athcnieniîs quu de parta uieftoria nunz cium accepiftet,protinusad populum retulit,utcp fup plicatio

-ocr page 657-

VA B. IE- mixta; lib. vr 6$t

plicatiodqsimmortalibusdecerncreturpërfuafît. AK voluptas quanto poft quu ccrtior nuncius adfcrref'acceptæ cla/ dis,populo indignante quod dclufus cflet, Ecquisanz quit, ueftrum quicquam damni acccpit, quod totum hoc triduum mca opera hilares Ixtiéi^ fuiftisT' Theramenesunus triginta tyrannorum , domo in qua multi accumbebant in ccenantes illapfa, folus in/ columis euafit. Hane ob rem quum ab alrjs felix præ/ dicareturjlle magna cxclamans uoce, O fortuna, in/ quit,cui me occaiîoni fcruas C Senfit uir prudens fe no efte feruatum,fcd maiori malo referuatum. Nam aliz quanto poft interfeeftus eft.

Idem quum iuftu tyrannorum porrcótam ueneni 2lt;s potionem forticer hauiiftet, quod ex ea fuperfuerat ficilliiitfolo ,ut darum fonum æderet,reddensque feruo publico qui earn tradiderat.Critiæ, inquit, pro/ pino. Vide igitur ut hoc poculum continuo ad il/ lum perferas.Eratis Critiase' triginta tyrannis crude lifti'mus.

Celebratur lafonisTheflali diiftum, quo fe purga/ x? re (olet qs quibus moleftiam aut uim attuliffet. Qui magnis in rebus fe iuftitiæ cultorem haberi ueliteum in paruis interdu illam uiolare oportet. Velut in beV lo quo tuta fit refpub. agri aut çdifîcia quorundam d/ uium interdum perduntur.

Cleon poftca^ reip.adminiftrationécapcflere de/ ftinaflet,

-ocr page 658-

âjt apophthegmata

'Priuiittt ftinafletjteftatus eft fe iam omnium amidtiarum uitt affeéiut Q21Ic foluere, quod amid pleruncç obftant ne li-' ceat ubicp reôtum cenere dauum.

iS Inter Neronem dC Thrafeam graues intcrcedebat Teßimoniunf inimidtiæ.uerum cuidam multa criminofe iadtanri de wjwt« yhvafea.dicentit^ caufara ab illo perperam efte iudi/ catam,obftitit Nero.exdamâs, Vcinâ me ram Thra/ fea diligac, quàm eft iudex reclus amp;nbsp;æquus. Hoftis hofti teftimonium perhibuit, de fama pcn'ditanti. Nullum autem grauius teftimonium, quàm inimid de inimico.

Nero ßbi copararat auleum quoddam in(îgne,rum Mediocritas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulchritudine.Id uidens Seneca, Déclara

fti.inquitjte efte pauperera. Caufam rogâte Neronc, Quoniam fi iftuc amiferisu'nquit, no poteris aliud pa rare fimile. Euenit. ut illud auleum naufragio perirer. In hoc autem profcccrat Senccæ admonitio, ut Nero iaóturam adamatæ rei ferret moderatius. Qui num/ mum habet unicum ,quo amifto non queat alterum promerCjpaupereft.TutifTimum igitureft medioerP bus ac parabilibus dcleólari.

JO ' Seruus Dolobellæ quum interrogarctur andomP Lkw nus eiusauólionem propofuiftet, Domu,inquit,uen/ didic,Luxum hcri notans, quum id falfum eflet. Qui domum uendidit, non opus habet ut feruum expo/ nat auótioni.

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plancus

-ocr page 659-

VARIE MIXTA, LIB. VI 6^^

Phncus quum in caufa quadam adefTet amico, uel/ n Iccc^ teftetn moleftum perturbare, interrogauit quo retortZ fcarrifîciotueretur.Sdebatcnim ilium eflefucorem. -At ille lepide retorquens in Plancum.Gallam,inquit, (ubigo, Id quidcm futorium habetur inftrumentum, fcdteéleexprobrabatilliadukeriu cum McuiaGalz la,quo nomine Planens male audiebat.

Poft Mutinenfem fogam.percontatibus quid age/ ret Antonius.quidam è familiaribus eius rcipondifle fertur, Id quod canis in Nilo, bibit 0^ Conftat cnim in Ægypto canes è Nilo currentes bibcre,nimi/ rum raetu crocodilorum eo in flumine regnantium.

Lucius Cçcilius,quum C, C^far alijs qui fecum pi/ la lufltabat centum feftertia daretalli uni eius fummæ Lepide dimidium.Quid, inquit, num ego una manu ludo ac non duabusCSi ofticiu erat collndere,non minus præz ftiterat ille qnàm cæteri.

Laberius ex cquite Romano fatftus mimus annos iâm natus fexaginta.huc adigente Cæfare, in aólione Libéré quadam induxit habitum Syri, qui ueluti flagris cæ/ fus.ac proripienti fe fimilis cxdamabat, Porrb Quirites libertateperdidimus,

Ac paulo poft adiecit,

NecelTe eft multos timeat quern multi timent. Ad has uoces populus uniuetfus oculos Si ora coucr/ tit in Cæfaré, incelligés illius impotêtiâ his didis lapi

LU datara

-ocr page 660-

654 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGM ata' ■*

datâ.Hocmodo qua licutt Laberius ultus eft forte fnâ 5lt;î Titius quidam ftudiofe pila ludere folec, fed idê na Ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frangere putabaf. hue quG grcgales in

campo defiderarec, Vefpa 1 erentius hoc colore excu fauit, utdiceret illu fregifte brachiu Nam diuoru ima gines brachqs geftabant donaria. Hue allufit Vefpa, ^quot;1 Pylades hiftrio Augufti temporibus Celebris, quu ^ex^ogitA Hylas difcipulus que ad çqualitatis contentioneproz uexeratu'n feena canticu quoddam faltaret,cuius clauz . * fula erat rp fj.iyap St-j-ot/xs^vova, id eft.magnu illu.Aga.

memnone, ac fubb'mem ueluti metiretur, e' cauca pro clamauit, av{}.iya.p id eft, tu longû faz cis non magnum.Tunc populus efflagitauit ut Pylaz f. des idem canticum faltaret iteru. Quumcp ad Ipcum’ ueniftet quern reprehenderat, expreftit Agamemnoz nem cogitabundum, nil magno duci roagis conucniz re ratus, quam pro omnibus cogitate, Ea res magnu. ducem facit,non proceritas corporis»

\ 58 IdemHylam negligenter fakantem Oedipodctn'c ^^cuocecaftigauit, ov^^tireq, id eft,tu uides, quunJ. ille Oedipodem iam cæcum exprimere debuen't.

j9 Idem Pylades quum fakans Herculem furentemf lieccrunt nonnullis inceflum hiftrioni conuenientem minus feruare uideretur.depoftta perfona ridentes increpuit' dicens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft, Stulti, forenz

tem fako, Slgnificans hoc ipfym quod yidebatur inz.

decoruns

-ocr page 661-

VARIS MiXTAj LIB. VI ^55'

decoruttî.tnaxitne decorum cHc,

Appius homo dicaxufcç ad (currilitatê, Caio Sex/ 4» . tio dixiuCœnabo apud te,nam uni locum efle uideoî Notans ilium quod lufcus effet. Cui Sextio ex tépo/ pore,manus,inquic,Iaua Si ccena.teôle obqciés illi im/ pudicidam,aut certè rapacitatem.

Appius maiorquu in fenatu agereturde agrispu/ 41 ‘ blicis, -IC premeretur Lucilius ab h is qui à pecore eius depafci publicosagros dicerent.No effu'nquit.Lucilq pecus illud.erratis. Haólenus defendere uidebatquot;, fed ädiecit.ego liberum puto.qua lubet pafeitur. locus eft ab inexpeólato. Expeólabatur enim ut probaret hoc pecus non effe Lucilrj.fed alterius cuiufpiam, ac reum fubleuaret.Nunc irrifum grauabat.

Ifchomachus mimus cum primis Celebris, medico 41. percontante rufticum, qui ob ingurgitationé male ha Ri4jc»le bebat,nu ad uomitu ccenaffet.Nequaqua, inquit, fed tn uentrem.locus Græcis feftiuior eft, quod tie fonac pariter amp;nbsp;in,0C ufq; ad. tîe tlt;u£T’/;,£ie koiai'«//.

Ite quu medica quçdâ uetris tormina pateretf, ac me 45 dicus percotaret^num haberetin uentre, Qui poteft, Aamp;rfmh'g«» inquit,quu triduo nihil comederitÆt huius dióti fefti • uitas iucudior eft græcis, qbus in uetre habere dicit'' q t fert uteru.Na id medicus percotabat'' an effet grauida

Antiocho cui cognomen erat i^npaviie» id eft, il/ 44 luftris, Polybius inuertit nomen , appellans illum^

LI I 1 ^TTIZ

-ocr page 662-

APOPH'THEGMATA

NoMinif î’sri/MdvH, id efl;,infanû gt;nbsp;quod cum infîrais qüibufdarti *py4«4ho plebeqs atcp etiam cum hofpitibus præter regiam di/ gnitatem uoluptadbus indulgeret.

STRATONIC VS

» Stratonicusdtharœdusnatione Athenienfis,noti Stttmpr^/ feftiuis didtis quàm arte mufîca Celebris,ad quietem iturus, affidue iubebatpuerum fibi infunde/ re uinum,non quod fitiam,inquit, fed ne ßttam.

Idem quum fe contuIifTet Corinthum, anicula quæ dam diu attente ilium infpexit, necdimouebat ab illo oculos admirant! fimilis.quumcç ille dixiflet,quid uis mater.SCquam ob caufam me fie afpicisCDcmiror,inz quit,fi te mater decem menfes pertulit in utero,quum hæc ciuitas unicum tantum diem Habens te,doleat,

5 Idem nauigarat in Pontum ad regem Berifadem, lAceie ubi diu moratus uoluit illinc in Græciâ aufugere: qüu id rex uideretur non paflurus, Bene, inquit Stratoniz cus,cogitas ô rex,qui ftatueris hic manere: fuâ fogam fubindicans,ac regis cofilium probans, quafi ÔJ ille de migrando cogitaffet, 5^ ipfe non nifi grauibus caufis commotus pararet abitum.

4 Idem Bysantrj quu citharœdus quifpiam belle ce/ inîtium cinifletproœmium,cæcera minus féliciter , furrexitac Dettum præconisinmorem pronuntiauit.quifquisindicaritci tharœdum qui bene ceciniffet procemium,drachmas accipiet mille.

Item

-ocr page 663-

VARIE MIXTA, LIB..VI ^57

Item intcrrogatusqui nam effent in Pamphylia mi 5 fcrrimi.Phafelitæ, inquit, fed in toto orbe miferrimos effe Sidetas.Vtratç gens eft in Pamphylia.Phaftlita rum fordes prouerbio notatæ funt, Phafelitarura fa^ crificium,quod faliis pifciculis facrificarent dqs. Mifez ros dixit parcos.

Idem interrogatus utri effent barbariotes Bceoti an « Theffali,nominauit EIæos,fignifîcans bos ntrifcp bar bariores,quu illi haberentur barbariffimi. Hoc erat Ie pidius,fi ab Elço fuiffetpropoiîta quçftio,ut forte fuit

Idem aliquando trophæum quum erexiffet,hûc in/ 7 fcripfît titulum,Aduerfus male canentes cithara. Noz cithiradi tans taies ubit^quàmplurimos effe,quos ipfeuiciffet.

Idem percontanti quod nauigij genus effet tutiffiz » mum.longi an contra,rcfp5dit,ea quç fubduda funt. Signifîcans nullum uedorem in ulla naui tutum effe.

Idem Rhodi quu artis fuæ fpecimen edidiffet,necp 9 quifquam plaufu alioûe geftu fignu fauoris dediffet, abfceffitillinc diccns:Quum id quodnulloconftetim pendio non præftetis, qui fperem me à nobis præmiz um accepturumC'

Idem Ptolemæo rege de muGca cum ipfo contentio 10 fiusdifferente,aliudeft,inquit,ôrex feeptrumaliud D«or«w plccftrum. Signifîcans no effe regium de mufîca cum tnufîco difputare.

Idem inuicatus aliquando, ut audirec citharœdum n

LU 5 canentem,.

-ocr page 664-

SjS! ’ APÔ^HTHEGMATA

AVusilio canentem.pafteaquàm audierat redtauit ilium ucrß/ culutn Homericum, tÇi? £T£JO/J ?ƒ ÛJKî OTOtTHJ.eTEJO/J / OCïeVEUrff/J, IJ eft, Huie dedit hoc pater altitonans, uerum abnuit illud, Cuidatn roganti quo paóto,expofuic,male cithara ca Here dedit,beae cancre negauit.

Idem quum trabes delapfa quendam e' conuiuis oc Exuocu’» ddifTetjdixit, avtAjïç J'okm {»u*/Stoi, t» /jiK î’fo’j.J'oxM {(0*/, ajpttiMe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reddi non poteftj'ocus eft ex amphilologia:

4'oKcp fonat trabt, G fubferibas iota, 6C Gne hac fonat opinor. Viri opinor drj funt, quod G non font, trabi funt. niG forte (Tok« legendum acuto accentu, ut in/ telligas trabes funt.

Idem Seriphi agens,hofpitem fuu percontatus eft, ob qua caufam illic homines iubcretur uertere folum: quu tile refpondiftet, flagitiofos a pud Seriphios exi^ Iio muIólari.Quin tu quoeç,inquit,aliquid flagitq cóf mittis,ut ex his locoru anguftqs emigres. Notans rez gionem efte incommodam,ôC oppidumTrigidum, 1 Idem quum Rhodi ageret,taxans eius gentis luxu, L«x«f delitiasc^.dicebat illos ædiGcare, periode quaG effent iramortales, opibnarequaG breue tempus uióturos, Auidius entra fruimur his.quç breui feimus auferêda ï$ De Phaone malo ttbicine dixit, quod non canerec citbaradus harraoniara,fedcadmum.Phaonautem quura fege/ reretprotibiciaeJaôlaret^feMegaris haberecho/

rumgt;

-ocr page 665-

VARIE MIXTA, LIBi VI 6^9

rûm.Nugaris.inquit Straconicus,no habes, fed habe ris ; Significans illû difcipulum cfle potiusquàm ma/ giftrum.aut chorum ipfo dodiorem efle.

Idê Stratonicus aiebat fe uehementer demirari Sa/ ig tyri fophiftæ matrem, quæ ilium decera menfes tulif/ fet.quem nulla ciuitas decem dies ferre poHet

IdemquuSatyrumaccepilTet apudlliûperegrina/ 17 rijfeftiuiter in illû torfît illud ^uerbio iaôtacu, In Ilio lUo nmU femper mala,ludês ex ambiguo uocis. Aliter cm ma/ la dicunt'’ q mifcra triftiac^ funt, aliter homines malû

Idem Minnaco fabro,ut opinor, fecû de mufica di/ i8 fccptanti,non animaduertisu'nquit.te £upra malleum vltr«* maUeii loqui.Simillimum efl: huic illud Apellis, Ne lutor ul/ tra crepidam.

Idem quum quendam Gbi notum haberetobuium 19 calceis pulchre exterfis, fpecie laudantis uituperauit Lttuditmlo' dicens, nunquam calceos tam belle potuifle abftergi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nifi abfterfîfletipfe»

Idem quum forte uenifletMiIetum,quæ turn à con xo uenis inhabitabatur, uidiffetép omnia fepulchra titu/ Conuetuf los habere peregrinoru, Abeamus, inquit, hinc puer, nam hic hofpitcs uidentur mori,ciuium nullus.

Idê Zetho de muGca difTcréti, te unû,inquit,nequa x, oportetdemuGcaloquûqtibinomêomniûàMu Anotutnt fis alienifïîmura elcgeris, tcipfum pro Amphione ap pellâs Zethu.Amphion ut eft in fàbnlis câtu citharç condid«

-ocr page 666-

'^4® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

cod i di'c Thebas, at Zcthus frater ruftiojs fuit. Appa/ rct iliutn Qbi tnutafïe nomen.

XI

Idem quumdoceretMaeedonem quendam.nec illc quicquam proficeret, exafperatus in dtfeipulü.in Ma/ ccdoniam,inquit,pro eo quod altj dicunt £Îç ficui prccantur exitiura. Obiter notauit Si, Macedoniz cæ gentis barbariem.

Z5 Èalneum fordidut»

Idem quum uideret facellum malo fordidoé^ bal/ neo uicinum,anathematibus pulchre exomatum.po/ fteaquàm c balneo exqtmale lotus.Nó miror.inquit. bic multas pendere tabulas. Quifquis enim bic lauit, illic fufpendit tabulam ueluti feruatus. Indicans ma/ gnum eiTc fi quis e' tali balneo exierit incolumis.AlIu/ Gt autem ad morcm nautarum ,aut militumèmari bclloép feruatorum.

* Idem quum egrederetur Heracleam duitatem.por/ ciuùis fggmcenia circufpiciebar.percontanti uero cuidam.

qyjj circumfpiceret.pudet, inquit, G uidear cxire è lu/ panari : notans corruptos eius ciuitatis mores. Sunt cius nominis ciuitates multæ, fed de HeracleaTbra/ riæ fenGt opinor.

XÇ Idem in eum qui quum prius fuiiïet olitor, poftea fadus muGcus de arte fecum contenderct,pronuncia/ uit fenarium Græcum uulgo celebrem, alt;Poi T«ç H/j£H«sa$ fï/ïH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idefl,

Quam quifqi nouit artcm,cam canat liccn

Mutato

-ocr page 667-

VARIE MIXTA, LIB. VI 64I

Mutato uerbo detotßt ad iocum quod eft in prouer/ bio, tjiTo« T/Ç, Ôic.

Idem quum in Maronia potaret cum quibufda,diz cebat fe pofte fcire ad quern locum fpecftaret ciuitatis, fi teóta facie ipfum ducerent, Quum duxiftent rogafz fentq^, quo fpcdaret, ad cauponam, inquit, fcntiens totam ciuitatem nihil aliud efte quam cauponam. Italt;^ quocuncp uerteretur cecftis oculis fciebat fe fpez (ftare cauponam, Maronia Ciconum ciuitas eft dediz ta negociationi.

Idem quum in Arcadia malam terram, ac falfam 17 aqua balneator exhiberet, iocatus eft fe terra maric^ obfideri, Apparet in balneis terra: (uifte ufum,qui nuc eft fullonibus.

Idem quum apud Sicyonios uiciflet,aduerfum fe ci *8 thara certantes, confecrauit in Æfculapq templo troz phæum cu hac infcriptione,Straconicus à male cithaz ra canetibus.Hoc fi idem eft quod paulo ante memoz rauimus, miror ab eodé autore code in loco bis idem referri. Refcruntur enim hæc apud Athenæum.

Idem quenda qui male cecinerat rogauit,cuius eftet x? cantiotquum ille refpondiftet, Carcini, multo magis, a nomine inquit, quâm hominis. Carcinus enim Græcecancru fonat.Eft autem eadem uox cantoris cuiufda nomen, quern notant Græcorum prouerbia.

Idem quum puer illius in balneo cum balneatorc li Mmm tigaret

-ocr page 668-

^42 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apophthegmata

Pbafelita tigarct de pecunia. Nam mos erat, ut hofpites pluris lauarent quam ciues.Scelerateu'nquit puero,ob çs me propémodu Pbafeliten reddidcras. Nam hoe accidi't in Phafelide,dc qua gente male fentiebat tan^ fordi da.Proin miniftru obiurgans, notât gentis maliti'am, M Idemcuidam laudantiipfum.utaliquidabeoacci/ Me/tJtcus A peret.Ego,inquit,maior mendicus (umtSenriens non wendico ^0-^ muGcorum dare laudanti', fed accipcre à laudati's»

JI Idem quum doceret in ciuitatula perquàmexigua, Dfpwwdho iocatuseftmutationeliteræ,noneft fed p^oâiç, nomii}is -J eß; non gß; ciuitas,lèd uix^Sentiens uix dignam no mine ciuitatis,

JJ Idem quum eflet Pellæ, amp;nbsp;in puteum defeendiflet, R« Kfrlgt;« rogauit num effet aqua potabilis: quum dixiffent qui coiitrAriA hauriebant, nos iftam bibimus, Non cft igi/ tur, inquit, potabilis, quod illos uideret pâlit dos luri/ dosqp, Nam id interpretabatur malæ ualetudinis ar/ gumentum.quam exaqua contraxerant.

J nbsp;Idem quum audiffet nixus matris Timothei régis,

RegKW HA/ Si,inquit,opifîcem peperifTet,non deum, qualesemi/ fîfletuocesC Irridens quorundam feedam adulatioz nem, qui regum filqs tribuebant diuinitarem, quum uox parientis regem æque miferabilis fît.ac parturien tis quemlibet plebcium.Ipfe autera Stratonicus filiuS eratôpifîcis.

gt;5 Idem Polyidæ glorianti quod difcipqiqs ipfîus Phi lopas

-ocr page 669-

VARIE MIXTA, LIB. VI ^45

lopas canendo uidflcc Timotheum , miror, inqutt, fi cum ignoras, quod difcipulus tuus condi’c décréta, Timo/ theus autem leges, locum captans ex ambiguo uocis, Nomos enim Græcis Si, legem fonat, ÔC modulos can tionis.Itaqj pcriculofum eft regem uincere.

Idem pfalcæ cuidam moleftius obftrepenti, 4-«^’ «9 xojanas dixitjpro îg KojaKaç, abi ad coruos î lu/ dens unius literæ mutatione.

Idem quu uidiftet Propin citharœdum Rhodium J7 corpore quidcm magnum, fed arte pufillura, percon/ tantibus qualis uideretur, refpodit prouerbiali dicfto, Nullus,malus,magnus, pifcis. Singulis uerbis hypo/ ftigme feparatis, alium efficiens ienfum . De quo no/ bis dicftum eft in Chiliadibus.

Idem quu in ludo fuo haberet picftas Mufas noue, 58 Apolline unu, difcipulos autem tantu haberet duos, Cmw rogatus à quoda quot haberet difcipulos, Cu dqs.in/ quit, X11. De huius ioci genere nobis alibi diótu eft. Idem uerfans apud Maliftam quum uideret tem/ j? pla multa,homines paucos, ftans in medio foro, cla/ Tewpu tnauit. Audite templa.

Idem apud Abderitas agens,confpicatus illic (ingu 40 lis ciuium fingulos efte præcones, adeo ut propemo/ Prlt;econum dum maior effet præconum numerus quam ciuium,à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

cœna cœpit per ciuitatê.fummis pedu digitis ingredi, demiftis in terra oculis. Percotâtibus auté Abderitis,

Mmm Z quid

-ocr page 670-

644 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

quid mail repente accidiflet illius pedibus, ita refponz dit,Cætera quidera belle ualeo toto corpore,amp; ad cœ nam curro celerius ipfis adulatoribusiilbd unum me/ tuo, ne Ingrediens præconis pedem ofïendam. Sen/ tiens iliic præconum plena omnia.

4i Idem quu in facrificio mains quida tibicen eflet can dffe^rofdwf taturus»Bene ominandu eft, inquit, libates precemur deosîSignifi'cansopus deoru auxilio.ut bene caneret,

41 nbsp;Citharœdus quidam malusStratonicu excipiebat

cóuiuio,atq) fuper cœnâ oftentabat illi artê fuâ. Erat autem apparatus fplendidus.Itacç Stratonicus quu il Io canente non haberct qui cum loqueretunconfregit poculum.ôi popofcit maius.Id quu accepiffet cu mul/ tis cyathiSjfoli calicem oftêdit.moxcç (èfe uino ingur/ gitauit ôi obdormqt. Quum forte fuperueniffent ali/ quotcomeflabundi cantori qui couiuium exhibebat noti, Stratonicus expergifcês faótus eft cbrius. At illi quum intellexiffent, quod multum aflïduec^ bibedo faiflet inebriatus, Stratonicus compendio refpondit, Hicinfidiator ÔC fceleratus cantor, me ueluti bouem ad præfepe,dum cœna accipit,occidit.Boucs multo ci bofaginantur priufquam maólantur,

4Î Idem in citharcedum imperitum, cui nomen erat Bot lyrg Cleon,fed üulgo dicebatur bos. Olim, inquit, aiinus lyræ dicftum eft,nunc bos eft lyræ.

44 Idem Rhodios quu uideret delitqs diftblutos,^ ca/ lido

-ocr page 671-

VARIE mixta, LIB. VI 64^ lido potu utentes, appellauit albos Cyrenæos,amp; cim'z tatem illorum appellauit procoru ciuitatcm, quod coz lore quidem differrêt à Cyrenæis qui nigri funt, luxu amp;nbsp;uoluptatu ftudio (imiles.Sic hodie quidâappellât albos Mauros. Ei'ufdem feiwtur amp;alialibere lalfec^ dióta »iaquibus dicituc imitatus Simonidem ôi. Phi/ loxenu. Si rogas quod libertatis præmiu tuIerit,ofFea fo Nicoele Cyprioru rege, uenenum bibit SC tnortuus eft. Hie primus fertur auxifte chordarum numerum Si harmonias docuifle,SC diagrammarepperifle.

Phœnicidescuapponeret pifces in conuiuio,fed his « dutaxatqui dediftent (ymbolu,dixir,mare quideefle comune,. fed piices in eo natos eoru efte qui emiflent.

Theocritus Chius pofteaquam Dïocîilurconi pe/ v riftet uxor.ôC in funebri cœna quam illi parabat,nihi/ lkxw lo feciusopfonia uoraret,fles interim,define mifer, in/ quit,nihil profeceris.opfonijs indulgens. Sentiens illi femp flêdi fore materia,fi pergeretdeliciari.Olim ue/ fci piCcibaamp;^ delicrjs habebaf,0C infami uocabulo dice bant'”opfophagi.Nucea res magna eft fanóïimonia.

Chirofophus Dionyfrj adulator, quum nideret re/ j gem CÛ aliquot familiahbus ridentem, ipfe quaquam longo abeflet interuallo,nec audiret, pariter ri fit, Ro/ gauit Dionyfius num audiret quæ dicerentur, Nega/ uit.quur igitur,inquit,ridesÇ' Quoniamperfuafum ha beo quicquid iftuc eft quod inter uos agitis, efle ali/

Mm tn 3 quid

-ocr page 672-

^4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

quid ridiculum. Ridicula Græcis dicuntur intcrdum non deridenda,fed feftiua.

4 Arcadion adulator odio Philippi Macedonis fpoti te deferuit patriam. Euenit autem, ut Philippo Del/ phis agcpte adeflet.Eum rex accerfitum rogauit. quo ufqj fugies Arcadion Donee, inquit, peruenero,ubi nemo norit Philippum, Quis non miretur earn liber/ tatem in adulatoreC Sed hac libertate delcólatus rex, uocauit ilium ad cœnam , itatç cum eo in gratiam ret dijt. Quanquam libertati fuberat adulatio, fubindi/ cans Philippum nufquam non efiecelebrem,

$ Melanthus Alexandri Pbcræi parafîtus.intcrroga/ ■ventris fus quomodo fuiflet intcrfeôlus Alexander, per co/ fiuäiuitt xam,inquit,inmcum uentrem.Scntiensidem uulnus etiam fuo infliôlum uentri, cui iam erat efuriendum, mortuo qui conîueuerat a 1ère.

a Agis Argiuus adulator uidens Alexandrum in/ Liiertas gentia munera dediiTe cuidam ridiculo , exclamauit, éâulittrix Q uchementer abfurdam. Quum Alexander hac uoce excitatus dixiflet, Quid tu ais C' Fatcor, in/ quit Agis.me pati non pofle, quum uidcam uos è lo/ omnes pariter afïentatoribus deleéla/ ti. Siquidem ÔZ luppiter Vulcanum habet pro Mo/ rione.ôi Hercules Cercopibus,amp; Bacchus Silenis de/ leôlari confucuit. Taies uidemus amp;nbsp;apud te magni Re ri.PeUilentinimum adulationis genus, fub libertatis imagine

-ocr page 673-

VARIE MIXTA) LIB. Vï ^47 imagine blandiri.

Seucrus imperator quum c Britannia rediret, non 7 folutnuidlor.fedetiam in æternum pace Rjndata,uol/ uens animo quid ominis fibi occurreret » æthiops qui/ dam c numero militari,claræ inter feurras fomæ, ac io corum celebrium cu corona è cupreflu feda ei occur/ rit.Caefar 8C colon's amp;nbsp;coronæ taólus ominc,Nam cu/ preflus funebris eft »iratusiufifit homine fubmoucri. Atfeurradifeedens pcius omen addidit lingua,di/ cens t To tu in fuifti,totum uicifti.iam deus eftoui/ ótor. Scurræ iocus uaticinium erat, Nam Cæfar ali/ quanto poft perrjt.

Anaxarchus quum Alexandrum fe ob Clitine/ g cem difcruciantem uideret,Clito,inquir,contigit iufti/ AduÎMtet tia quæ drjs aftidet, perfuadcre cupiens quicquid à re/ ge fieret,ius fas^ efle. Nam Si Alexander pro deo fe haberi fuftinebat.

Praxafpes Cambyzen regem admonuit,utpar/ 9 cius uino indulgeret. Turpem enim efle in rege ebrie/ tatem in quem unum omnium eflent coniedli oculi: cuirex,utfeias,inquit,quam mihi nunquam exci/ dam, approbabo etiam poft utnum amp;nbsp;oculos Si ma/ nusin officio efle.Bibit deinde folito largius.iam/ que uinolcntus iubet obiurgatoris filium produci, allcuataque fupra caput finiftra manu ftare : tunc in cor adolefccntis figit f3gittam, nara id dixeratfe

petiturum

-ocr page 674-

649 apophthegmata

petiturum, rccifoque pcctorc, iaculum cordi infixum oftendit patri, rogans num fatis certam habetet maz num. At ille negautt Apolline potuiflfe certius mittete 13 Niceiïas Alexandro abigenti mufcas, quod ab illis feg» diceret fe morderi.Magis,inquit,ab alqs quæ plus tui habent.guftato fanguine. Adulator adulatores notaz uit,ut omnibus mufcis plus fugentes.

u Clifophus Athenießs adulator, Philippo increpan PfttJx ti cur femper aliquid peteret, Obliuifcor.inquit.Lepiz dusiocus,fed pugnanscum laudatifTima fententia,Bc neficq accepti meminifle.dati obliuifci oportet.

ti Idem à Philippo donatus equo faucio uendidit, 8i ab eo poft interrogatus,ubi nam effet equus,exuulne re,inquit,illo cófeólus eft.Ludens ex ambiguo. Nam wt7i5«KTfi8, fonat uenditus eft amp;nbsp;confeótus eft.

IJ Idem Philippo iacienti in ipfum fcommata, SZ adz ixinuer/ modum hilari,ergo poft hac,inquit, te non alam.lepi deinuertensrem .Namregesinhoc alunt paraßtos ut illorum diótis exhilarentur. Quod ß ipß reges per fe norint ludere, in alios ridicula dicere, nihil opus ßt paraßtis, quu ipß norint paraßtos agere. Alioqui paraßti magis alunt reges, quam reges paraßtos.

14 Bithys paraßtus quum Lyßmachus rex uefti ipßus Pdrpmonu curaffet anigendum fcorpium ligneum,aut ut Plutarz «probMtrf j-hyg ait,rubetam, pulchre affimulatum uero, perturz batus reßlijt. Ridentibus,omnibus ubi dolum fenßri

Kego

-ocr page 675-

VARIE JWrXT A, LIE.. VI lt;^40

K ego,inqui't,te utcifli'm tcrrebo rcx. Quum ille dixif/ fet fac.Da mihi,inquit,talentutn : exprobrans régi for des ôi parfimom'am,

Philoxenus.cui cognomen Pccrnocopîs.patria Co rinthius,or£o fermone quod turdi magno ucndcren/ T^xnotnîne tur, qunm forte adeiïet Corydns, qui male audiebat» quod corpus fuumad quçflu proftituiflet.Atqui ego* inquit.memini fuifle tepus.quo Corydus obolo para batur:Ludens ex ambiguo.Nam Corydus etiam aui culæ nomen eft.

Idem opinor,dixi't eas efte iucudiflîmas carnes quæ ilt;s carnes non funt, SC fuauiftimospilces qui pîfces non weJfowf« func.Icem dixit amœniflîmam efte nauigationem iu/ xta terram,ôC ambulationem iuxta aquam.

Philoxenus quidam Dionyfio récitante fua carmin na, quum alij per aftentationem laudarent, exclama/ uit,Âbducite me in lapicidinas. Subindicans hoc efte tolerabilius quàm audire laudare^ ta mala poëmata. Nam antea rex oftenfus miferat ilium in lapicidinas. Idem apud P’ythoncm prandens, appofitis oleis, quum paulopoft inferretur patina pifeium, pcrcufto a'carmine uafculo quod habebat oleas, Homericum hemifti/ chium dixit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id eft,fcutica incitauit, ut

trahcrent. Nam de auriga diftum eft. Senfit autem Philoxenus oleas quampnmum auferedas alludens interim ad Græcam uocem 5a«(w/j , quæ fonat olea/

Nnn rum

-ocr page 676-

6^0^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHTGMATÄ ’

rum, amp;nbsp;’tXaet/j quod fonat trahere currum aut aKz quid Gmile.

pidem incufferat

Idem quum apud Ptolemæum Mattya, cibi lauda spcfldtor tiffimi genus circumferretur,led apud Gorydum fenx contuutj ppj. dedcereLutrum,inquit, Ptolemæe fum ebrius, an uideor mihi uidere ifta circumferri. Admonens fe ni/; bil aliud quàm fpeólatorem effe Mattyæ. Ebrqs au/; tem uidentur omnia uerfari in gyrum.

Idem Chærephonti paraßto dicentûnô poffum fer Exlt;jmMg«o j.e uinum,ne id quidem inquit, quod in uinum. Sen/ tiens illi non effe quod impenderet in uinum.Fert au/ ;

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem

-ocr page 677-

VARIE ’MIXTJi» LIB,' VI tem qui tolerat,5i fert qui confère precium.

Idem quum Chærephon nudus in conuiuio diften ’ deretur, ô Chærephon inquit, nuc teueluti Lecythos incueoriquoufqj plenus ßs. In Lecythis uitreis appa^ ret,quoufque plenæ fint,ß eximantur e Thecis. Ita in cute iKius apparehat expletio totius corporis.

Idem quum Demofthenes ah Harpalo poculum ingens dono accepifret.Hic, inquit, alios Acrocotho/ nas,hoc eft bibulos appellat, quum ipfe magnam pa teram attraxerit.Cothon cyathus eft fidlilis. Attrahit qui accipit donum,ÔC attrahit uinum qui bibit.

IdemTolitus nigros panes inferre in conuiuium, quum alius intuliflet nigriores, dixit ilium non in/ ferre panes, fed panum umbras, ob immodicara ntz igredinem, \

Paußmachusinparaßtumquiabaniculaalebatur, x-j dicebat illi qui cum anu confuetudinem habebat, di/ vetuUcoa juerfum quiddam accidere, atque ipfi uetulæ. Nam ilium femper aliquid uentre concipere , illam nun/ quam.Sentiens ilium fubinde fieri faturum, illam ma : nerefterilem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

- CinefiasuidensAIexandrum magnum à pharma 18 ïco quod fumpferatuehementer turbatum.Quid, in/ quit,nobis faciendum eft, quum uos dq talia patiami ,ni. quumcp Alexander ægre fuftuliftet oculos, Qua/ les,inquit,di fumus,metuo ne dqs inuifi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

€. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nnn 1 Panta/

-ocr page 678-

05* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGM ATA' '

Pantaleon in ÄrGnoen Lyfimachi uxorem uonio tttdTWj fg foll'tam torfit hunc uerficulum,

Dominate prauls.qui hanc uomentem induxeris. Quod ubi refciuit Lyfimachus, in muftelæ cauea in/ cluGt hominem, ac tanquam feram circumferri iuffir, aluitcp ufque ad mortem » Huie certe bonum didum male ceffit,

■ Ignem Si aquam.terram atqj uolubilis ætheris orbes. Ac ne cubas quidem,inquit,fan's comode,fimullt;^ mo to ceruicalijfurtim fubiecitpccuniam.Hancquum ani cula.qu^ægrotantt miniftrabat repperiftet. Si Apelli narraftet,llle ridens, difpeream.inquit.nifi hoc Arce/ filai furtum eft, kAîm/xx à xXt®7a,quod Græcis Si cclo fignifîcat Si furor.

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quuni

-ocr page 679-

V A RI E MIXT a; L I B . ' V T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1^5)

Quutn MegaByses aliquädo in ofRdnam Apellis n neniffet, cœpiffetcç nefdoquid de pingendi arte Io? qui. Apelies non ferens regem de his iudicantem quæ non didicerat, Quamdiu,inquit,filebas, omneste ob aürum,purpuram, acdiadema uencrantes, magnum uirum efiTeputabanc, nuncpueri mei qui colores tez runt,obinfdtiamtendent, Pliniuspro' Megabyte ponitAlexandrum Magnum,.

Piótori parum peritodè celeritategloriâtiiôi often? if fa tabula dicenti.hanc modo pinxi,Etiam(î tacuiffes, ' inquit Apelles,res ipfa loquitur quod earn ex tempo/ re fubito pinxeris,.

. Apelles quum Laidem adhuc uirginem uidiflet ex Pireæo ferentem aquam ,■ admiratus inHgnem for/ mam, duxit illam in conuiuium fodalium, Cæterum îrrifus ab illïs, quod pro meretrice uirginem adduxif/ ‘ fet in conuiuium,Ne miremini,inquit,egaeam alo,uc aliquando fruar. Nam priufquàm totum exceflerit tri ennium,eam formofam reddam,.

Idem dicere folet Gbi cum Protogene omnia effé paria,autill{ etiam meliora,uno fe præftare, quod iHe^orof^ manum de tabula nefeiret tollere. SentiensProtoge? diligentU nem peccare nimia diligentia,quam moroiäm appel? ïant,quæ frequenter offidt, non piótori tantum fed ÔC oratori. Huic uitio aftînis fuit uir eximie dodlus Pau? lusÆmyliHs VeronenGs,qui fîbi nunquam fatisfaz

Nnn 5 debat.

-ocr page 680-

65“4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’APOPHTHES HATA '

ciebat, fed quottes recognofcebat fua, tnutabat'plez raque, diceres opus non correótum , fed aliud : idquc (iibinde fadebac. Qux res in caufa 6iic t uc cictus eiez phanti pariant, quàm ille quicquam ædere poffec Nam hidoriam quam ædidit, plufquàm triginta annis habuit præ manibus. Er (iifpicor hue adaz vflum ut euulgarec. Nec multum abHiit ab hoc uiz do Thomas Linacrus Ânglus, uir undequaque do/ d:iffimus.

Ï« Nunquam ram occupatus fuit, ut diem prætermit/ Arttsexerci/ tefetinquO nihil omnino pingeret artem exercertS.

Vnde fubducensfefe à negocijs dicere folet.hodie niillam lineam duxi » Quæ uox abtjt in prouerbium« de quouis officio prætermiflo.

rr Idem tabulas in pergula proponere folet, poftque iM(iic4re de nbsp;nbsp;nbsp;latitans, quid prætercuntes reprehenderent auz

drte aliéna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sutor quidam rcprehendit, quod in crepiz

dis pauciores una intus feciifet anfas. Tulit hoc taciz tus Apelles : poftridie quum idem circa crus aliquid notaret,Apelles indignatus profpexit, denuncians ilz ’ li,ne futorukra crcpidâ iudicaret. Quod ôi ipfum in proucrbium uenit.

; * Protogenes Rhodi uiuebat. Eb Apelles uidendi eius gratia profectus eft *. continuoque petit officiz oam,inqua tabulam magnx amplitudinis in maz lt;• ' i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* china

-ocr page 681-

VARÏE’ MIXTA, LÏÖ/VI ^5^ china aptatam piduræ, anicula quædam euftodie/ bat Ea Protogenem negauit cfle domi rogauitque Unea ' à quo quæfitum diceret reuerfo. Ab hoc,i»quit Apeh les,arreptoque peniculo lincam ex colore duxic, furà/ mæ tenm'tatis,per tabulam. Reuerfo Protogeni quæ; gefta erant anus indicauit Ac lineam ille contempla/ tus, continuo dixit, Profeóto Apelles Rhodum ue/ . nit » Nec enira in alium cadit tam abfolutum opus; ’ Mox induxit alio colore lineam ilia fubtiliorem,anui/ que mandauit ut fi rediret hofpes, dicerct oftenfa liz nea, hie eft quem quæris. Rcuerfus Apelles ôiuinct erubefeens, tertio colore lineas fecuit nullum relinz quens amplius fubtilitati locum. Protogenes uidutn^ fe confeflus in portum deuolat, hofpitem quærit do/ mumc^ ducit uidus uidorena. Ex minimo ueftigio artifex agnofeit artificem.

' Agatharchus pidor fefe iadabat de pingendi ce/ s? Ipritate, quum Zeuxis diutius immoraretur ope/ ri. At Zeuxis refpondit ea qüæ cito Hunt, cito peri/ remontra quæ paulatim exada cura abfoluerentur» xtatem ferre.Iuxta Valerium ita refpondit, Diu pin/ czto«4tó go, quia pingoæternitati.Cito nata,cito pereuntdiu plaborata ferunt ætatem. Beta cito nafeitur, buxus paulatim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Zeuxis certamen artis exercuit cum Parrhafio. 4a;

Quum enim Zeuxis tam feite effînxiftec uuas, utin fceoam

-ocr page 682-

6^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APGPHTHEGMATA ’

fcenam auesaduoIarenc.ParrhaCus detulitlinteuth piólum.ita uericaterepræfentata,ut Zeuxis alitutn iti diçio tumens, flagicaret tandem remoto Iinteaoftem df pïdluram.Mox intelleóto errore,Vicifti,inquit,Pac rhafi.Nam ego aues fefelli,tu artificem.Rari candoris inter artifices exemplum.

Idem poftea pinxit puerum uuas ferêtem, ad quas ifljitdtto ^juumaues aduolaffent.proceflït iratus operi; Vuas, inquit,melius pinxi.quam puerum. Nam fi hoc con/ fummadem,aues puerum timeredebuerant. Ingcnuf tatis exemplum.At aues uiderunt in puero nullu eilff motum,italt;çautmortuum aut dormientem arbitra/ tæ funt.

Scopas Theffalus ftatuaru artifex demiranti quur inædibusfuis tantum haberet rerum fuperuacanea/ rum K inu{ïtatarum,Imóhis,inquit,fuperuacaneis fe lt;nbsp;lices fumus ac beatimo illis neceffarrjs.Quum ea quas fontuitæneceflaria lint fuapte natura precioßffima, tarnen quia quotidiana funt,multis^ communia,con tcmnuntur. Cæterum quanti fint prccq, déclarât ex/ trema neceflîtas,quæ fî incidat, quilibet libens om/ nes gemmas, aulca K aurum fuum dans, uno pane commuter : Cætera magis ad oftcntationem perti/ nent,quàm ad falutem.

Polydetusftatuarius dicere folet eorum opiHcium elle moleftiflîmum,quibufcun(^ lutum pcrucniretad U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ungues

-ocr page 683-

VARIE MIXTA, LIB. VI lt;Î57 ungaes.PIaftas opinor ac figulos notans. Adtnonuit 'P^ilofo^hix aucein eas artes exercendas,unde non confpurcaretur opifcx.Tale nimirum philofopbiæ ftudium.

Idem duas ftatuas eodem argumento fecerat, aîte/ 44 ramadartis ludidum,alteram ad opi'nionemutrfgi, SC ad cuiufuis prætereuntis iudicium.Ambabus perfe (fits admitrit turbam. Prior ilia quam ex arte fecerat, magnopcre laudata eft,altera no item. Turn Polycle/ tus, atqui fcitote, inquit, quod banc quam tantopcre Iaudatis,ego feci, earn qua uituperatis uos feciftis. A populo faÄam dixit, quam ad indicium populi fece/ rat.Vicit tarnen artis fpecies imprudentes. Si moniti fuiftèntjUtrâ ad illoru iudiciu finxiftet.ea prætuliflent.

Arato deftinanti tyrannorum communi odio abo' 45 lere tabulam infignis artifierj. quæ Ariftratum in cur/ ru uidlorem babebat, Nealces fupplex interceftit, ut opus incolume feruaretur, dicens cum tyrannis non cum tyrannorum imaginibusbclligerandum efle.

Quu Pbilippus locum quenda Itbomatam no mi 4« nus munitu,fi præfîdiu imponerctur,quàm erat Aero corintbus occupaftet, SC facrificio pcraólo per uate ad ipfum exta efl'ent delata, accepta Arato ac Demetrio Pbario demonftrauit : SC ipfe animi dubius rogabat eos quid exta portenderent, utrum Meftenijs locum redderet.an retineret.Hic Demetrius arridens. Si ani mum,inquit,uatis gerislocu dimittestlin régis,utroc^

Ooo cornu

-ocr page 684-

658 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGHAT A

DîuîMtto cornu bouem retinebis. Peloponefum bouts ænigma te (îgnans.quam facile tueretunfî duas arces præîîdio tueretur. Aratus autem rogatus à Philippo fuam fenz tentiam dicere,poft diutinum filentium, hune in moz dura refpodit, Permulti funt ô Philippe Cretenfîura montes,permuki Bœotiorum, ac Phocenfium tumuz li terra prominentes. Item plurimi Acarnaniorum, partim in mediterraneis,partim in oris maritimis fîti, qui natura munitiflimi funt : amp;nbsp;tarnen quum horum nullum ceperis,omnes tarnen fponte imperata faciut; latrones rupes ôi (axa incolunt, ac præcipitfjs fe tuenz tur.Regi autem nihil beneuolentia fîrmius aut muni/ tins efle poteft.

47 Philippus Arato uenenum dandum curarat, quod RegMW non repente occideret, fed lenta tabe confumeret. Id Aratus,nec inueniretur remedium, diflîmuz lauit, ôC ingredus cubiculum uni tantum ex famiz iiaribus dixit, O Cephale hæc funt præmia regiæ amicitiæ C Non femper tutum regibus optima dare confilia.

48 Quum ex Athenienfium focqs quidam contumeliç caufa rogaflet captiuum Laconem, num qui in præz lio occubuiffent, fuiflent ftrennui uiri. Magni profez ôlo,inquit Lacon, faciêdum fùfum, fagittam fentiens, ß ftrennui ignauique diferimen noflet. Significans illicubi resfagittis aut faxis agitur^nullumedeforz tisK

-ocr page 685-

VARIE mixta, lib. VI 659 tis 5£ igtiaui difcnmen: fed ubi cominus res genturjbi demum apparet,qui fintui'n,qui non.

Turbo Adrian! Cæfaris præfeôtus, admoni'tus ab 4? co, ut curam haberet fuæ ualetudinis, fibicç daret ua/ cationem à negocqs, Rcfpondir, non decere Carfaris præfeôtos ni(ï ftantes moru Ignauum efle fentiens in ieóto decumbentem expirare.

Idem quum adhuc nihil aliud eßet quàmcentu/ rio.ôC ante præfedlos à Cæfare uocaretur in coniî/ M.ode{le lium, Turpe eft, inquit, ô Cæfar, exclufis præfedis cum centurione agere,

Milo Crotoniates athleta, iam Cenex quum uidifz 5^ fêt athletas alios in curriculo ièfe excrcentes fèrtur înfpexiffe lacertos fuos, lachrymans^ dixiffe, At hi iam mortui funt.Merito fleuit, qui felicitatem, corpoz ris uiribus metiebafur. Animi uigor ferius fenefcit, ß ramen fenefcit unquam.

Philippides diólus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod uno die mil 51

Ie quingenta ftadia uno die Lacedæmonem peruez uit. Idem » ni fallor, quum uiótoriam Athenienfium aduerfus Medos in Marathone partam, fcnatui de pugnxexitufollicitonunciaret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit,

id eft, multum ualete, uincimus, moxqùe expirauit,

Perfçus quum cuidam noto daret pecuniam,cautio 5^ oem fecit in foro apud menfarium.Hanc diligentiam

Qoo i quum

-ocr page 686-

66o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA ”

Cdutio quum amicus admirans diceret,adeóne legaliterPcrz fæe^SciIicet,iùquit,ut amanter recipiam, nee legalitef repofcam.Fit enim fæpcnumero, ut qui cû amico bo/ na fide fine teftibus ac fyngraphis agunt, poft cogan/ tut cum eo legibus agere. Didi nonnulla gratia eft, in Græcis» vomixSsgt; ÔC «p/XikSç.

Timon Athenienfisdidus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interro/

gatus quur omnes homines odio profequeretur, Ma/ los,inquit,merito odi, cæteros ob id odi, quod maloS non oderint. Sentiens non efle uere probos, qui non deteftantur improbos.

laudauit. Per louem, inquit, uir enim optimus eft ac præftantiftimus. Tam facile ex obtredatore fadus eft laudator, non ob aliud nifi qgt;ab eo laudatus effet.

-ocr page 687-

VARIE MIXTA, LIB. Vf 6^1 ftirationemhomini à natura infitam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Philotimus medicus cuidam oftendenti digitum 58 exülceratum.quum epar haberet tabidumnd enim ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gt;ßi'

colore deprehendinNon eft tibi, inquit, ô bone peri/ culum ab unguium uitio.Idem fcrè fit ab hominibus, ut de leuioribus malis querätungrauiora difiimulent.

Archyta Tarentinus Pythagoricus dixit nullam pe 59 ftem capitaliorem hominibus à natura datam, quam voluptas uoluptatem, Ex hoc enim fonte prodit quicquid eft in hominum uita fcelerum öi calamitatum.

Prodicusdiccrefolet,Optimum condimentum eße ea ipfum igné. Senticns bono ftomacho fatis efte opfo/ ^rugdlitäs nium efte codlum, etiamß nihil acccdat dclitiarum.

Menedemus quu audiftet quod frequenter ab Ale/ 6i xino laudaretur, At ego, inquit, ilium femper uitupe/ LduJe incorf ro:declarans fe non pofte corrumpi laudibus, quo mi nus eu reprehénderec,qui repreheniîone dignus erat.

Cuidam qui in foro Romæ loricatus ambulabat, gj. prætexens id fe metu facere, perquàm feite dixit Vi/ Aiinexpe/ bius Crifpus, Quis tibi fîc timere permiiît Ludens ex inopinato.Expedabatur enim, ut obiurgaret ho/ mincm quodpræter confuetudinem Romanam ar/ matus incederet. At ille increpuit hominem, quod iîc timeret,quum liceretmanere domi, iî quid timerct.

Quidam deciderat in puteum profundum. Eum 0 quum uidiffet quifpiam, commiferans hominem di/

Ooo 3 xit.

-ocr page 688-

'6-6\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AP OP HtHEGMATÄ quot;

Commifcn xit, Mifec, quomodo in puteum decidifti Tum ille, hoi»«4« Quidrefeftquomodo inciderim Choe potiusagen/ dum,quomodo hinc poflïm edud. Hoe refertur à digt; uo Auguftino.

«4 Medicus quidam ægrotanti dederat pharmacum, coc^ fumpto conualuit ægrotus, Euenit ut aliquanto poft idem morbus recurreret.çgrotus quum ad idem pharmacumquo prius conualuerat confugeret,nec fentiret remedium,accer(ît medicum admirans qui fa dum eflèt, ut eadem medicina. quæ prius depuliftec morbum , poftea magis aggrauaret. Huius rei eau/ fam feifeitanti medicus facete refpondit, Fateor idem 4 fuifte pharmacum, fed ideo non profuit, quia ego wcdico d^dtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sendens medicorum eße dare pharmaca,

qui norunt quando ôi quomodo dandum.Quæ pro funt iuueni,nocent feni:ôi contra,quæ iuuant cœlo te/ pido, lædunt frigido. Et hoc refertur ab Auguftino.

-ocr page 689-

V A R I E .MIX T A » L I B ,* V I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

fopho,quodadolefccntes corrufioperct,Tujnquit, P^ilofopîiut egoq^ Scilpon in eodem hæremus crimine,qui adole/ fcentes tecum uerfantes inutilia quædam Si. atnatoria fophifmata doces, ut nihil referai cu philolbpho uer/ fentur an cum meretrice.

Eadem paraijto que alebat anus, eratcp obefo cor/ lt;s8 pore,elegantcr,inquit,ô adolefcens es affeólus corpo/ îttexpe/ re.At ille,Quid igitur futurum putas,fî non fecundus in leótodormiremCFameJnquit Gnathæna^perifTesî fubnotans ilium uetulæ concubitu ali.

Eadem quum Paufanias quidam nomine Laccus, ^9 faltans in cadum incidifret,Lacus,inquit,in cadum in/ cidit.Nam Grçci laccum uocantquod nos lacum.Ca dusinlacum inciderefoletjacum in cadum incidere abfurdum eft.

Eadem quu quidam uini paulum infudiftet in pfy/ 70 (fterium, id eft uafculi genus refrigerando uino para/ tum,diceretc^,hoc uinum fedecim annorum eft.pufil lum eft.inquitjpro tot annorum ætate. Hoc ipfum af/ fcribitur Phrynæ.

- Eadem quum in couiuio duo adolefcentes pro ipfa 71 inter fe pugnarent,ui(ftum ita confolata eft,Bono ani certdwe« at mo es puer,no enim eft certamen coronarium.fed ar/ gentarium. Sendens in alqs certaminibus uidtorem ferre coronam.hic uidori numerandam pecuniam,ut melior fît conditio uidi quam uidoris.

Eadem

-ocr page 690-

664 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGMATA

Aï» inexpe/ quempiam obuium Habens à morbo gracilem.quàm macilentus inquit.Quum isrefpondiftetjquid me pu/ tas triduo comedifteCaut lecythum,inquit, aut foleas. Parafitus fentiebat fe nihil aut minimum edifte, ilia refpondet quafî de cibi genere interrogata.

dam

-ocr page 691-

VARIE mixta, lib. VI 66$ dam effet conducla feruo, I'sc^ quoniam ædiuo temz pore nudus accumbebat, oftcnderct in corpore notas plagarum, Vnde inquit ilia mifer : quum cp is dixiffet fe pucrura iure fuiffeperfufum.Tum illa,Nimirum ni tulino, fentiens effe nagrorum ueftigia. Ex carnibus uitulinis coqui faciunt ius.ex pellc uitulorum fiut lora.

Thais gloriofo cuidam amatori.qui cum multa po/ 77 cula fumpQffetcommodato.diceretfeuelle ilia cofrin/ gere,aliafp parare:Perdes,inquit, quod cuiqj propria eft. Ambiguo fermone notans effe comodatitia.Pote rat autem intelligi,fi conflentur,perire quod cuiq? po culo proprium eft.

Lais Corinthia cuidam amatori, qui miffo Qgtllo, 78 iubebat illam uenire, non poffum inquit, lutum eft. Ex dmbi^uo Olim terræ genere (îgnabant, at ilia lutum effe dixit, quafi ob lutum uiarum non poffet accedere. Luteum ßgillum nihil morabatur, argentum quxrebat.

Leontiura, quoniam ipfa cum amatore difcumben/ 79 te.ingreffa eft Glycera, K amatorad hanc uidebatur procliuior.fedebat moefta. Hanc quu notus quifpiam appellaffctdicens, Quur mœres LeontiumC Vterus, inquit,mihi dolet. îrséja Græcis uterum Que uuluam fonat,ÔC eadê uox fonat pofterionfignifîcabat autem pofteriorem Glycerâ magisplacuiffeu'dq^ fibi dolere.

Phryne iam anus, dixit à mulris feccm emi, propter 80 uini gloriam.Sentiens multos ideo fecum congredi ut

P P P gloriari

-ocr page 692-

66^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGM AT A

Vetula glonari poflentcum Phrynerem habuiflè.Sicutuini amiitd, juagni nominis etiam fex emitur,uc iad:are poHint fe tale uinum habere domi.

8i Eadem ætate florens in conuiuio cui coptures ade^ r«f4U fcenainæ , quum iuxta morem ioci eonuiuialis quod unus quifpiam faceretjdem omnesfacere cogez rentur, prior manumbisaquæimmerfam admouic frond. Quoniam autem omnes erant fucatæ, aqua per lituram fucorum defluens, rugarum fpecie uultus omnium deformabat, quum ipfa interim Phryne quæ naturali forma pollebat fpeciofior etiam appaz reret diluta facie.

Quum amatores quoniam gratis non admittebati' Prc««m tur,fîliæ domum expugnaturi,ued:es, ligones.ôi baliz fxpugnat ftas admouerent,Phryne prodrjt, Quum ifta,inquit, haberetis domi,quin potius adferebatis preciu C Sen/ dens ita facilius expugnari meretricum ædes, dando quam fodiendo,

gj Phryne Praxitelem à quo deamabatur rogauit, ut Q/Wf ex operibus quod haberet pulcherrimum fibi donaz ret. Promifit quidem amans, fed ilia fenfit ardffcem difli'mulare quod effet optimum. Itaq? fubornauit fer uum qui Praxitcli in foto fua uendend nuciaret ineen

. dium in officinam incidifle.ac pleracp illius opera con flagraflc,non tarnen omnia.Praxiteles exclamauinni hilßbi

-ocr page 693-

VARIE ÄIIXTA, LIB. VI ^lt;^7 hil fibi reh'ótutn, fi Satyrum ôC Cupidinê flamma cor n'puiflet. Ac Phryne occurrens iuflit ilium bono efiTe animo,nihil enim trifte accidifte. Sed hoc commcnto deprehendit in quod opus file plurimum artis contu/ liftct.Si Cupidinem abftulit.

Phryne cuidam iuueniliter iacftati quod multas ha/ 84 berct, fe ftudio triftem exhibebat: ac roganti caufam, ob hoc ipfum irafcor, inquit, quod multis inuolutus fueris, de plagarum notis fentiens, quas in illius cor/ pore deprehendit.erat enim feruus.at ille gloriabatur de puellis, quibus potitus fiierat.

Eadem auaro cuidam amacori, blädienti dicenticp, 85 Tu Praxitelis Venufcula es,Si tu,inquit,Phidiç Cupi Amdtor do. Blandimentum blandimento penfans, Si obiter auaritiam homini cupido exprobrans.Nam Phidias à parfimonia nomen habere uidetur.

Lamiam meretricem Demetrius rex adamabat pa gd rum fobrie. Ea quum iam fenefcens in conuiuio tibrjs aamp; inexper ceciniffct,Demo quæ Si Magnia dióta eft, interroga/ ta à Demetrio, quid uideretur Lamia: Anus, inquit, aliud refpondensatqj expetftabat rex. Nam ille fcifci cabatunquam feite uideretur canere.

AniculaTheophraftolicitanti quiddam ,idcp ad/ 87 nbsp;nbsp;’

modum Attice,hofpes,inquit,non uendo tanti. No/ Affeadtia tans illu quafi non eftet Atticus natura,qui fupra mo/ dum affeólaret Atticifmum. Id enim folcnt hofpites.

Ppp z dum

-ocr page 694-

668 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APOPHTHEGAIATA

dum i'n aliéna lingua uclunt uidcri difcrti.

88 Muttdus tnatrcti£

Phocioniscognomcnto Probiuxor dicerc folcbatr fuum mundum cfTe prxclara gefta mariti Jta frugali/ tatem fuâ excufauit» alijs matronis obijciétibus quod

parum pro dignitate culta eflet.

. nbsp;nbsp;89 Quum Cyperq aduerfus Aftyagcm Medorum re

Animofe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infelidtcr pugnaflenr.mulicrcsin urbem fugien/

tibus obuiam ierunt, ac nudatis uentribus Quo, ia/ quiuntjignauifTimi ruitis Z An nefcitis uos hucitcrum ïntrare non poffe, unde femel naturæ lege cgreflï fui/ ftisCinucrfo ordine tnatres. animât mares,quæ folent à periculis auocare.

ex Oôtauiæ miniftris, qui ei feruilem amorem obtjee reLAncillis Oclaute ad quæftionespertradtis, quæ/ dam cruciatu uidtæ faliis annuerut, quædam perftite runt dominæ fuæ fanótitatê prædicantes. Ex his una inftanti Tigillino refpôdit.calliora efle Oélauiæmu/ lieb ria, quàm os eius, Signifîcans illu eiïe felatoribus obfequentcm.aut cunilingum,

«ad

-ocr page 695-

VARIE MIXTA, LIB. VF 66^ amp;nbsp;ad illius pedes abiecit, Man'to adtnirâte diccnte^, num præclarum duceretferuarefidcm,Prædarum in/ quit, fed hoc præclanus, unum duntaxat qui mccum concubuerunt uiuere. Fœmina aliquanto prudentior Lucretia,quænoii fua, fed ftupratoris nece teftata eft (ùam pudicitiam.

Canna Sinorito Galatæ nupferat.Ea Synohx iuue 91 nis prçpotens adamabatôi clam interfeôlo Sinorito, de nupcrjs Cannam follicicare cœpit. Ilia quo cóiugis mortem ulcifceretur,di(fimulauit dolorem,ÔC coniugfj Ipem præbuit^Tandé Synötigem ad fe uenire iubet in templum Dianæ, eut état dicata, quafi uellet hanc effe coniugfj teftem: ÔCaftans altari, ccu deæ libatura èpoculo bibit,moxé^ tradidit Synorigi:qui (îmul atz que reliquum ebibiffet,ueneraca deam,Te,inquit,dea rum præftantiffîma teftor, me huius tantum diei gra tia haólenus Sinorito fuifle fuperftitem,^

Olympias Alexandri mater, indigne ferens quod 95 Alexanderpatereturfedicifilium louis:N6 definet,, inquit, Alexander me lunoni inuiiàm facere, Soient cnim uxores extremo odio perfequi pellices.

Eadem quum accepifletAlexandrum,utalij,Phi/ 94 lippum maritum, adamare fœminam â qua putaba/ tur amatorrjs uencnfscorruptus,accerGuit ad fe mulie rem : quumé^ præter inGgncm formam comperiHet in ea mores liberales Ingenium egregie dextrum,

Ppp J Valeant

-ocr page 696-

apophthegmata

Valeantjnquitqui te infîmulant uenefîcq.Nam tute quidem pharmacum in teipfa ac philtrum habes.

9$ Eadem quum accepiflet adolefcentcm quenda auli duxifle uxorem, elegante quidem forma, fed fa/ raæ parum fecundæ:Ille,inquit, no fapit, qui uxorem oculis,non etiam auribus duxerit.Forma cernitur ocu Iis,fama auribus deprehenditur. Quidam autem nec auribus,nec oculis, fed digitis ducunt, folam fpeótan/ tes dotem»

9«s Intaphernis uxor, Dario permittente, ut unu è fuis Frater mari/ eligeret,cuiusuitam (îbi dönari uellet, fratrem clegit: to i^otior demirante rege caufamcç fcifcitante, Alius,inquit,ma ritus,alrj liberi fi deus uolet poflunt contlngere:alium fratrê parentibus uita defunôtis non eft quod fperem

97 Cornelia Gracchorum mater,quû Campana maz or/ (fona illius hofpitio utens, ornamenta fua quibus ilz J feculum nihil habebat pulchrius, ipfi oftenderct, traxiteâfermone donee liberi redirent e' fchola.Tum, amp;nbsp;hæc,inquit,ornamenta mea funt. Sentiens matroz næ nihil efle pulchrius, necç prcciofius, quàm liberos reóle educates.

98 Omnibus Dionyfio tyranno exitium imprecantû bus,una fœmina anus quotidie diluculo deoscoprez cari folet, ut effet incolumis fibic^fuperftes. Accitaà rege mulier,rogata eft, unde tanta in ; egem beneuoz lentia.Quoniaro,inquit, quu puella ’ßem,amp; grauem tyrannum

-ocr page 697-

varie JïIXTAj lie. Vî' ^71 Cyrannùm haberemus,optabam mortem ilIius.Eo in terfcôlo deterior arcem occupauit. Et huius exitium optabam.Nûc quû te habeamus, fupenonbus etiatn grauiorem,uereor ne fi tu pcrcas/ucccdatctiam detc/ norgt;eolt;pcaputmeum pro tuafalute deuoueo.Tarn facetam audaciam DionyRus punire crubuit.

Cuculo minores auiculas percontanti, quur ipfara 99 fugerent:quoniam,inquiebant/ufpicamur te aliquan do futurum accipitrem.Coccyxenim fpecie non muL turn differt ab accipetre.Cauendum ab his,qui tyran nidis fpecimen moribus ædunt.Hoc ad Ly fîadem accommodauit Plutar/

chus in uita Arati»

APOPHTHEGJMATVM VI. et VL.* TIMI LIBRI FINIS

-ocr page 698-

-ocr page 699-

INDEX SENTENTIARVM

Ab {mîtdtione per/ÔM Si 8

Ab ditero petitunt 3 aîtcri da/ tum

Ab inexpeddto 586.588.618,

665,669,664.661, C}quot;!.

Ab impoffibili

Ab ambiguo

6^5

Abftinentid

451

Abßinentid ducis

498

Acerbe

Î9y‘î99.4oo

A crdßi! minus pcricuU

î$9

A carmine Homert

6^0

Adio totum

401

Adnionitio grata

5^99

Admonitio libera

Î04

Admonitio fera

$04

Adulatio

Adulator

«47

Adulator impius

«47

Adulatio repulfa

550

Adulans libertas

605

Adulterium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to-i.i6-j,‘$o6,s95

Adulterium in régis filic

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4’9

AS'aua.TO. 181 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aequitas 540

Aedualitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91.98,447.607

Aeftimatio prapoftera

'^4’1

Affabilitas

411.555,607

Affedatio 66^ Ajjèdus cohibiti 190

Affedus priuati

444

Agamemnone maior

475

Agere fatagere

58$

Agricultura militaris

416

Agri modus 4.-70 Albus dfînus ^-70

Aliena curare

45$

Aliena dulciora

171

Aliena à caufa

tfis

Alius alio pritjlat

658

Ab mendacio manifejlo

588

Amanter

«i$

Amator blandus

gas

Amari fine contemptu

186

Amor gloria:

$9«

Ambigue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zg-7agg,z-7^

Ambigue didnm

$45

Ambitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io4.flt;6.lt;fiOtS45

Ambitio infatiabilit

511

Ambitio notata

««.157

Amici 511 Amice zz,6oz,

Amici exploratio

117

Amicis fidendum

188

Amicitiæ fiducia

610,

Amicitia ^-7lt;) Amicitii regu 4is

Amicitia iunda inimicitilt;e

188.

Amico fido nihil preciofius

405

Amicoru fides

414

Amicus

514.40$

Amicus confolator

187.191

Amicus deligendus

Amicus uerus etfyncerus

Amor

501

Amor animi

»$$

Amor cajius

£11.111

Amor infanus

4’4

Amor ob malum

4$8

Amor patrite

5«$

Amorturpis

Z6g

Anathema

V76,415

Anima immortalis

W$

Animiuerabona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5$’$$4«««o

Animofe io.ii,t9,5«.4i*8’»84.94»

QJllt;i


-ocr page 700-

I

N D

E X

9ç.9«.ii3î.iî8.i71,i7î.ïi8.5XJ,îlt;Si.

Arsinutilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59,6i,li.S7,i4-lt;^‘

410,455.491.510, 5Xogt;5X£»

Artes

51«

5X4.57X.598,lt;SoX. 663,6-](3,

Artis exercitatio

lt;554

Animuf pvtefens

485

Artes inutiles

58.99-î5’5-

Anintut impertcrritits

557

Arte trailata plebs

6XI

Animut incorruptus

577

Arte retortum

«55

Animus metu liber

XJX

Artes rege indigna

504

Animus inexpugnabiUs

A-l-I

Artes regia

417

Animus uere retins

A/Jenßoßmulata

589

A nomine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^9^6^1,604-

A^uetudo mitigat

206

Antuuerpù

641

Affuefcendum optimis

565

J^ppliinfns

lt;S57

Auaritia

l«5-595

Aptii

585

Auaritia delufa

406

Apte retortum

4^9

Auaritia non pecunia tantum eß X55

Aquila in nubibus

459

Auaritia in principe

548

Aqua pro uino

5lt;îi

Auare

550

Ardelio

590

Audacia

85-557

Argute 6.19.19,4o.4t.4-4,so.s4^

Audacia ex periculo

560

56.7o.7î.75.7lt;î.8î.86.9î.io8.io9.

Audacia periculoßt

60

119. ixo. 1x7. lîo. «51.155.154UÎ5«

Aurum in templis

5«4

I4o.i4i,i4x.i4$.i5o.i7lt;s.i9o.xi7,

Auri amor

^^1

xi8.x28.xx9.x87.584,498.517.

Auro bene uti

4.11

Argutiie friuohe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^1.1^1.169.

Auro nihil inexpugnabile

Z91

Arma non audiunt leges

519

Auro pugnare

595

Arma neßdunt leges

^61

Aurum index

180

Armatie preces

ill

Aurum ßgt;rctum

47«

Armata timiditas

445

Auri contemptus

607

Arrogantia

($0

Autoritas 555.45i.45fi»5o8.5(So,

Arrogantia felix

600

Autoritas perßona

^il

Ars conuiu^

491

Aut uincere^ aut mori

Arsalit ubilt;^

541

quot;13 Alneum [ordidum

£4^

Ars gubernandi

«91

17 Barba inutiles

508

Ars imitatrix

6^6

Barbarice 619 Barbaries 657

ArsimbeUis

Barbati medici

415

Arsitfljone^d

Z6O

BeUe retortum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7.ij4,4.z9^

BeUi

-ocr page 701-

SENT E N T IA R V M

^eUi dt/ciplinii

150

162,401.520426.668.

74

Belli incerta

Cdîumnid

Belli fludium

414

Cdluitium dccerfîtum

549

Bettum cum graculis

J84

Candide

i29.5«

Bellum intù^um

SU

candor

114

Benedicendi jlud/um

584

Canidés

Beneficentia

198

Canini mores

260

Bencßcentia ultronea

202,

Canis conuitium

i?5

Beneficium meritum

279

Canis Tiiogenes

272

Benefiida pro liber is

475

Cantharis

258.rfp.74

Beneuolentict uirtute paranda

50?

Carptores aliéna fama

418

Beneuolentia munimentum

£58

Cafte

Benignitds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4i.z«îo.55i

Caftigatio

15«

Benignitds in hostes

441

Catonis teftimonium

5IÏ

Benigniter

474

Caufiatio

Benigne

Cautio aduer/ùs omnia

459

Bibdcitds

iji.225

Cdutio

461

Bibit (J fugit

lt;^55

Cautio tuta

660

Bldndilo^uiunt

Â7.X(î7

Cautio Çui

185

Bond famd

Ä72

Celeritds inepta

lt;^55

Bondfiortunte

289

Ccleritds conficiendi

558

Bond præcipud

519

Cenfor bibulus

’595

Bo»i fîmiles dijs

266

Cephilus

55

Bonis Mi»mdlis dbuti

29S

Certamen argentarium

664

Bonorum pducitds

59?

Certamen uere regium

Bonum ndâus ne mutet

292

Certare cum rege

^45

Bos lyr£

^45

Chara

5lt;55

Breuilolt;luentid [ententiofit

272

Chori tres

»59

Breuiter

6I

Cicerpro Cicerone

580

Breuis lt;eui

5?lt;S

Cito nata non durant

es6

Breuis pote/lds

51^

Citharœdus malus ?4o.lt;f57»6j8,644.

æfdr innocent

V J Cafidris dfidbilitds

5Si

55i

Ciuilitas

Ciuilitds prudens

4lt;S4.

Gdlceus lt;i»d tori^uedt

455

Ciuiliter

CaUide

45$,4«5«4lt;S4-5O9,

Q.Î3 * Citùlis

-ocr page 702-

INDEX

Ciuilis ultio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;554.

CiuitM lupanar

Claudicatio honeSla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;581

C/cmenter ti.4c.68.t96.ï5o,ïjï.

îîlt;ïi 54.1, y$i. 567.4o5gt;. 487,551^

54o.5$9.57ïgt;5O5.59fi.lt;ïo7.

dementia

55i

Clementiapmulata

584

Clemens uidor

484

Clypeus gladius äxo Clodicare

581

Ccelibatus damnatus

10$

Coitus moderatus

lOfi

Coma HO Comoediie Ubertas

114

Comitas in uenatu

409

Comiter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii8.104. iji. 409

CofK(««/frlt;ttto tn malts

Commoda interpretatio

5?«

Communia negleda

«57

Communitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100,15«. isx

Com pilari uenire

614

Coceffis abuti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cocordia

6X9

Confeffio per ironiant

587

Coiundituires

44«

Confcientiæ puritas

180

Con/iliarius

590

Conßt’um in bellis

16Z

Conßlium prtedpitatunt

Conßlium prüfens

Conßlium optimum

500

Conßlium prudens

449

Conßanter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.43,5^4

Co«/«/ ridiculus

Conßilatus breuis

587

Confulatus maiefias

480

Conßtltcr non calumniator

Conßlium multorum •

55^

Contanter dare

i7^

Concordia fratrum

4ilt;s

Contatio 4-79 Cotatiomala

200

Continentia nbsp;nbsp;nbsp;n, ij. i4- 49. $9

.51»

Contumeliofe 584 nbsp;nbsp;Co«?««

lt;S59

Conuiuia pudica

550

Couidus arguit mores dominée

549

Conuidus improbus

i7«

Conuiua ultroneus

6ä^

Conuitiator utilis

194

Conuitium apertum

585

Conuitium mut at urn in peius

582

Conuitium in laudem retortum

581

Conuitium retortum

4«9

Correptum in peius

«15

Corruptela munerum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;575.441

Corruptela nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Craffaueritas

59*

Crimen tedum

594

Crimen retortum

608

Crudelitas

. 555

Crudeliter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;555.557. 540.Ä00

Culcitra obierati J45 Cultus

55*

Cultus animi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205. xo8, Z76

Cultus duguflarum

568

Cum dijs

«45

Curatio morbo grauior

518

Cura prtpoßera

*59

Cura militis

5*1

Curare friuola

505

Curioßtas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19lt;S‘ 555gt;593

T^E arte artifex

«55

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De arte iudicet artifex

505

Decorum perfone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loS. go^

Decorum Sä. iif, lä?^ tfî4. ^57

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decorum


-ocr page 703-

SENTENTIAkVM

Decorum

Diuitiarum ufus

«5

De for mitas cxprolrata

Diuitiarum contemptus

99

Deformts ingeniofus

588

DoRrina fine moribus

282

Degeneratio

41. 282

Dolor diffimulatus

241

Dégénérés

î8.4lt;îî

Dolus dolum uincit

482

De/ lt;lt;re((«(t confilia

509

Domini prefentia

592

Delicatusreus

581

Dos regnum

55S

Delitiie 107.x14.258.207.177,407

Duabus federe fellis

587

DelititC emoUiunt

405

Ducts peritia

442

Delitiie indigna: principe

520

Duces preeipua uiRorie fpeS

471

Delitiarum contemptus

548

Dure ^61 Dux bonus 121

.440

Delitiie ucrfe in amarorent

544

Duxegregius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;St.

Deli tie fprete

Dhx idem miles

Deo debetur gratia

429

Dux aliorum feruator

475

Dcprauatum

585

Dux ufu rerum caUidus

491

Deprauatio nominis

«42

Dux omnia facit

DeRitutus undii^

544

1,^ Brietas lolt;iuax rBbrietati condonatur

559

Defperatio

571

421

Deus imitandus

»89

Educatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97,254

Dexteritas Cefaris

551

Educatio frugalis

24*

Dextre •

575

E flt;td/î indicium

195

Dicacitas moleßa

571

Eloquentia uis

458

Diffdentia

457. 411

Eloquentiie certamen

425

Dignitas induRria parta

424

Elo^uentia popularis

594

Dignitas uilefcit in plures dijfufa

Eloquentia uiRor non caufa

592

Dignitas ^^9 Diiarmati icy

Eloquentia uiilrix

441

fuafio

448

Empta

«45

Dij miferi

452

Epithapium e^uH ^6. apop^

Diflimulatio

i75

Errsr meritis condonatus

480

Difciplina ciuilis

24

Error cerreRus

275

Difciplina militaris

49î«5i5

Error iuuenilis

274

Difciplina pucrorunt

»57

Eruditio utilis no. 225. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2i^

Difjimulatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dijfimulatcr 585

Eurota 55. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex dlgt;f«r/fo

587

Diuinatio futurorum

Exambiguo 587,450.454,444.445

Diuinatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;619,6^3

ExaRio moderata

554

$ Exceptio

-ocr page 704-

I N D

E X

Exe^ptiû iocofa

589

Fsmsquomodo psrsnds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isz

Excufitum in peius

58$

Fsmes condimentun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;411.419

Excufutio

587

F4WC uinccre

ExempU inßgnU

i47

Fstuis omnis licent

Exemplum ducis

Î19

Fsuor srte esptstus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;404

Ex eodem ore frigidum C/' cdlidu 59S

FiiKor regum temporsrius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;415

Exercitutio moderats

114

Félicitas timidos fscit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g}o

Exercititio

109.15?

Felicitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Féliciter z^

Exercitus prsdlt;e aptus

48?

Feflina lente 551 FeÄJ/Jrftio lai

Exilium excufatum

4?5

Feflius ne^atio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Exilium optabile

tfjS

Feftiuiter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;514,604

Exilium utile cr felix

itfj.445

Felliue 549 Fefiiuum 154

Ex ijfdem ucrbis retortum

«iS

FeÆ«r« femper fapienti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;290

Ex Unes iudicare

«55

Fidentcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Ex mutdta liters

«4?

Fides ergs pstriam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^19

Exordium sb ætste

Fides in milite

Experientis

71

Fides amici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;519,414

Exprobratio fscets

?4S

Fides in deditum

Extra csufsm

450

Fides in ho/lem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.7

Extorts liberslitss

?48

Fitfcj in ducc

Extorts uenis

?4o

Fides tixoris

Exul in pstrism pius

J99.44Î

Fideshoftiumlegstisferusts 604

Ex uerbis sliter exceptis

Fid««'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;507.408,445.

Ex uocum sjßnitste

958

Fiduciafeneüutis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eoi

'1 Abullt;e populi r Fscere prsfisntius c

45«

Fiducia statis orbitatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«oi

Heere ^91

Fiducia benefaüorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xo8

Escets exprobrstio

Î45

Fiducia meritorum 471.486.487

Fscets rspscitss

414

Fiducia srtis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«18.6 i«J

Fscete 18.10,14.87»I99.

Fiducia euentus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91S.4.SS.4.90

X74.180. ïî8.479.480.5ii.djtf.

Fiducia fsUax nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z-sz

F4crtKw indicium

191$

Fiduciafui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î5«.4O7.477.515

Fsâs diüis potior s

597

Fidus amicus

Fsüiones zy- fodsîitstes

448

Fiîij deorum qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5,0

FsSlio uitists

508

Filius folatium mortis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

Fsâum

i?«a?7

Filius improbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;501

filins pu/

-ocr page 705-

SENTENTIARVM

niiusfdtrifïmilis

5^5

Gloria

4«8.5»5

finis Hitte ^eâandus

47»

Gloria duds

44^

fœminie mafcuhe ‘

104

Gloria amor

558

famineus fexus ad omnia docilis zio

Giorite ßimulut

519.454

fortiter

Gloriaftudium

441

6$. 75.88.94.97.no,nj.i58.i4X.

Gloria tedium

571

i45.i47.i7i»i7i.i7J-J75gt;i7lt;î378,

Gloria teâa

158,X55

4oi.5ii,$xi.5X9,545.6o6,6X5,tfji,

Gloria uita charier

. 515

fortitude uera

504

Gloria potior pecunia

4«9

fortitude intcmpc^iua

$08

Gloriefe

iij

fortuna

«Î5I

Gratitudo

187.X99

fortuna aduerfa prudentes facit 404

Gratitude prindpis

54lt;5

FortHH^e uicißitudo

45 X

Grauiter z,4.,i^,t4;ns.i8.z4:ze.z7.

frater marito potior

67X

,ix8.i$4,

fratrum humanitas

457

174.545.481.488.55x.

frenum receptum

485

Graue damnari à prohis

509

f rugalitas J?o,i9S.ioz^2o;.zo^.z4.fi.

Gracorum mores

X7X.5o8.55x.466,49x,5ii.$i4.fi6x

T T Elcpolis

450

f rugalitas regia

4x9

J_ JL Hercule cotëpfit Aléxader^i^-

frugdliter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15,59.102.141.154

Haredipeta 6i8 Hicedille Z4S

F«c^(tlt;t

66-J

Hilaritas in re trifti

XU

fuco non credendum

JOI

Hilaritas in morte

XII

fucus utilis

Homericoru carminum coparatio ^zi

fuga excufata

597.454

Homines non homines

254

fugienda qute in uita

X40

Homines pauci

X77

fumi uenditor

Homines pecudum ßmiles

X44

funeris cura

^05

Homo animalßultißimum

furacitas

vit

Homo rarus inuentu

^5^

furandi ars

Honor potior mercede

599

furaxmagiflratus Ä14

furax $81

Honor predo prior

^06

arrulitas

4x8

HoneRi lahores

555

Vjr Garruli

418

Honosarti habitus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45o''.5i2.558

Gaudium temporarium

589

Hones uirtutis

495

Gene)-oje x,4i,65.5ä,7J. 74.1x5,

Hones negatus

154.05357.158,140,178.487,495

Hoflos alit uirtutem

500

Ho«w fJ»

-ocr page 706-

INDEX

Ho«oî pro mentis iumt

1^5

r»corr«ptM5 inimus

gt;77

Konos fem per ijfdem

49Î

in deterius omnii

i’]Z

Koflis pudendus

Indoles in puero min

az’j

Hofiis populi

511

Indoles igilis

505

Koflis aut pdédastdut demerëdus 604.

indoles ereäi

lt;95;

fritrum

4Î7

Indoles excelfi

5I7.555.5«4

KuminitiS plus uilet q uis

404

Indoles mileflci

555

Kuminitis ctcunt optime

48i

Induflrii lucroflt

«01

Kuminiter or gnte

486

Induflrie

5«9

Kuminiter it,

Inexpeâiti

440

Kumane 558 Hydropicus

inftmii non deletur

559

Kypocrifls nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159. jn

Ingeniofl

118, «14

T Ailintii elufi

48a

Ingenium uirium

59X

XIgnlt;t«i non expeilindi

455

Ingenue

510,550. 571

Igmuii 488 Ig«ot4/otfttt i5z

Ingntitudo 545» 5«9»445.58ä.(Soo

Imtfittto

lt;5«$

ingntitudo tolenti

i95

Imititio mdi

«54

Inhuminiter

459-

Ilio mili

«55»

Inimici utiles

«11

Impir principitui

555

Initiirinoneflfitis

X55

Impentorci^us

484

Initium beUum

Imperiofe

5itf

In nobis efl ut bene iudiimus X94

Imperium in liberos

455

IM puflUum

Imperium ne flit pietitis tun

5«5

Infinite genera

Imperium breue

571

Inflnem 594 Infolenter $so

Impcnre difficile

575

infolentia

*85

Impietis 185 iwpiff.« fclix

414

inflitutio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;458. 44«, gio

Impie s^z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Impigre

18

InRitutio reâi

115

Improbe

48

' Intégré nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49.51.71.4g9.5g1

Improbi cun

518

integritis

519» 449» «15

Improbitis lt;ao impuititiS

49«

Integritis militis

«19

Impudentii

55«

Integritis dimmta

451

Impudicitia

«H

Intempefliui

4(5o

impunitis mili

494

Intendendum honefli fludium nbsp;nbsp;nbsp;145

Inceffus decorus

58(5

interreflri prtelio ipparet liirtus

Incorrupte

51

interpretitio eomoda

5o9.55«.584

intrépide

-ocr page 707-

sE N T E N T r A R V M

intrepiJe

XI

Irtefubducendd occdßo

4i4

in Vdtintutn 590

ludex dttctttus

502

Inuidid ob benefdâd

501

Index incorruptus

519.415

Inuidid fortunte

X9J

ludex feuerus

505

Inuidid in dlium deriudtd

4x1

ludicdre de drte dliend

«54

Inuidid notdtd

ludex non dccufdt

515

Inuidid ç[uotnodo uitetur

49«

luße 5.8.t«-X9,5lt;’-40.45.47- 51 • 57^

Inuidid eleudt

$18

8o.9X.4o9.45«.444.507.554.«I5

locofe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ8. ST7

(580

lußitid

49«

locm db dmbiguo

lußitid dirimit ßnes

5«7

locu! db inexpeddto

X7Q

r Acbrymte ferie

482

locuf ex dddito

?95

1 gt;nbsp;Ldmid meretrix

45i

Jocfif ex deprdUdtione

554

Ldmid regis 451 Lrfrgit/o 59^

iociu ex nomine $9i.lbidë.

559.578.

Ldtinus Griece

499

584.609

Ldudes deprdudtie

597

I0O« ex fimilitudine uocis

$88

Ldude incorruptus

6â2

îocui db dbfurdo

58t

Ldusdb bominibus

«5

lûcut (itbmorofus

lt;S»7

Lduddndo uituperdre

«59

locus ex uocdbulis

i95

Ldus concilidt dmicos

661

Joeus ex Homero

549

Ldusimmodicd 281 Lduticite ix6

locus exfpecie corporis

«14

Leilio mortud

i«5

locus in morbo

X95

Legum dutoritds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5g.121.185

locus in morte

X89. 551

Lenitds 207,284,505.J27. $47.J5J.

locus i» mortuuitt

545

554.449

locus èfdbuld

«15

Lenitds mird

55*

locus in principeitt retortus

544

Lenitds prdud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165.

*90. 559

locus crudelis

54«

Lenitds principis

54«

locus obli^uus

Lenitds regid

4x9

locus internpefiiuus

610, fia

Leniter 200.429.507,554,548,574

locus infdnus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;louisjilius 671

Lenocinium uirtutis

212

IwtwpoteKf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ironid $8$

Lepide 45.54.64,89.91.94

.120.152.

irrijto

148.150,205,206,217.218.

220.25Ç.

Irrifîo detortd

«18

XJ5. 25I.25J.jj$.îJ6.5J7-559. 545-

irrißo contemptd

*75

4*7.549.55*. 554.57«. 57L «lo

iricremediunt

554

Lepide negdre 557

(à55

Rrr

Libcrd/

-ocr page 708-

‘ IND LibernJitM cxtortä Liber alitas nimU Liberiilitiit regia

Libéralités regum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;517.408

Liberdhtfr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

Libera monitio

Libéré nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^z-]^

2i8.i58.xdç.i77.î44.47g.*^g* 507,509.5ilt;î.5i5-5îî.558. 541. 54ä.$$7. 55«.56î. 570.582, 578. 597.«ï

Liberi dégénérés

Liberi mali

Liberi proßmijs

Libertas U6.iiS.iJ4.,iS6,zy^.zy^^ 278.288.289,475,652

Litertdf adulatrix

Libertas in dicendo

LitcrMî exitiabilis

Libertas innocentia

Libe rtas magna empta

Libertas oppre/Jà

Libertas ftulto-

Lieentia

Licentia prindpum

Lingua praeeps

Eftrcrrfr«!» interpretatio

Litterarum amor

Locum ornât homo

tec«! non contaminai

Locus eligendus urbi

Loquacitas in eonuiuio

Log»4ciï((! notata 45.44,49. S5.

89.i28j5î,i4lt;î,i«(î.J94

Lurco

E X

Lucernam olet

$9sS

Lucri auiditas

594

Lucrum turpe

182

Ludibrium facrilegio additum

415

Ludimagißri

45«

Lufus in morte

55«

Luxus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205.265.209.494.027,

652. 6J8.

Luxus damnatut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;515« lt;545

IV /T Acedonia iy/ JL t^agnanimiter

«40

6.16

Utagnifica promijjà,fcd inanîa

57«

M.agno empta uoluptas

400

Magniloquentia irrifa

557

Magno paranda

4î8

Magnus nonfortû

4(S2

Magnusfiultus

«44

Maieflas nominis

154

Mala uera

X51

Maledico cedendnm

220

Maledicus contemptus

295

Maledicus prodeß

206

Maledicus male audit

6l2

Maledicentia nbsp;nbsp;nbsp;9 r. 181.4] j.427,505

Maledicere régi non tutum

411

Maledici '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

IJl

Maleolus

5-76

MalepracicâttS

585

Malos inuifere in carcere iucundum

Malorum fons

«61

Malum diffimulatum

661

Matrimonium

201

Matrimonium uitandum

270

Matris lacbrymte

M dirons


-ocr page 709-

sententiarvm

Matrons orHäfttettM

^71

Militis officium

57«

Medici bdrbdti

Military ferocia

481

Medicina

555

Minlt;e

470

Medicina confetti()ta

IZI

Mina inutiles

181.595

Medicina à medico danda

Minapofentum

557

Medicorum turba

Minainprincipem

55X

Medicorum ofor

IZZ

Mifer ante tempus

4«i

Mediocritas

^51

Miferia multilo^M

469

Medicus malus

^19

Moderate z.zo,zz,z^.t6.fo.^S.4.^,

Medicus Optimus ^uis

iZZ

5I»68.ä9.75.79.84.85.95«i«. 115

Meliordextra

589

119.114,115.1x9.145.180,181184

Memoria

W5‘447

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.105.150.155.570. 417.

Mendacium

5i7.547-5lt;îO'lt;î®4

Mendacium elulum

591

Moderatio pana

51X

Mendacium urbanum

15gt;9

Modefte

Mendicus à mendico

641

5x5.554. 561.555.

554« 559.570.

Mendicitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

zi$4

659

Mendicitas occuüa

18

Modut

'114.111

Mercedis amor

tfii

Modus in bonoribus

500

Metus malus diutunütatis cufios.

MoUicies

Z60, Z70

Miles diues

4^0

Molefii

Miles ditatus

471

Monarcha

50g

Miles duruf

4t5

Monopolia fixda

542-

Miles dido audient

485

Mora ttoxia

558

Milites innoxij

5^4

Morbus exprobratus

594

Miles bonus

495

Morbus utilis

5x5

Milites prompts

519

Mores in publico

Militariter

5*4

Mores pro pbiltris

Militaria

5x9

Mores peregrini

(tfl.165

Militum cura

Morofa diligentia

654

Miles ociofut

Mors fpontanea

516

Miles innoxius

^66

Mors an mala

18$

Miles fine gladio -

sn

Mors cr fomnus

Militia mifera

Z^6

Mon pcregrinatio

559

Militia laboriofa

470

Morscotttempta

77»79.«x.95

R»* •• t Ho«

-ocr page 710-

I K D

E X

Mow etupta

gt;79

Nihil grdtis 4-79 nbsp;nbsp;Nihilfcire iU

Mors libérât 4 cruciitu

X9i

Nihil de uiteüo

594

Mors defiinatd

5ÎI. 547

Nihil pdrdti

gt;85

Mors qudtenus contemHcndd i8d

Nil medium

44lt;gt;

Mort ineuitdbilis

204.

Nimid familidritds

508

Mow non dcßendit

105

Nobilitds uerd

4lt;o. 512

Morsfdttâd

212

Nobilitds uirtutepdrtd

$8a

Mors gencrofd

47Ï

Nomencldtor obliuiofut

gt;41

Mors in beUo

4«5

Nomen hdbet momentum

460

Mow principis

557

Nominis deprdudtio

g^^

Morfus teüus

475- 579

No» femper pugndndum

»0

Mortis memorid

59^^

No«4 fententid

501

Mortis conteinptut

gg. ^-jg

Noxü toUendd

45gt;

Mortis mettts

221

Nudus non metuit

420

Mortis folätiunt

578

NuBdproportio

gt;8$

Mortuis pdrcendutn

i8ï

Nuncius ßdelis

Mortui non mordent

584

Nupti£ mtempcßiuie

410

Mundus mdtron^

«09

N«X p/«f4

579

M un erd

6^0

/quot;'XBeßtdt 174

Obeßus 502

Munerd contemptd

IQZ

Obeßis miles

46Ç

Munerd regum

184

Qbiurgdtio

191

Munerum corrupteld

gt;75'44i

Obliuioßis nomencldtor

gt;41

Muf.us inutile

S97

Obfeuritds

44gt;

Munus in tempore ddlum

411.411

obfequiumhumile

590

Mufcd abi^e

580

Obßaletorum dffeüdtio

576

Mußed contemptd

Occdßo neglcßd

444

Mußcd dignd duce

522

Ocium 129.185.474.592,

Mußcdt genus

159

Ocium ßdpientis

484

Mußcd uirilis

185

Ocium honeßunt

200

1 Aturd udrid

559

Ocium inutile

XNeceißtdtedeldtus honor 491

Ocium liberale

S6rj

Nfgdfiu feßiud

gt;50

Ocium mohflum

57i

ÎJcgledlus iniuridrum

171

Ocium rege indignutH

4Î1

tieronis extreinte uoccs

544

Ocium turpe

j^g. 508

l^cutrd pdrs pldcet

gt;85

Cculus domini

04lt;«ot

-ocr page 711-

SENTENT IA RVH

CJititn pertittdx

4-94-

Patria uitacharioir

Odium furum ^67 Otucn

«47

Patronusmalut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$9o.6ox

Omen cSmode interpretätum

419

Pauci boni

X59

Omen exitij

$47

Pauci pro omnibus

598

Omnefolum forti patrid

x8o

Paupertas expedita

lid

Omnia expertus

$60

paupertas tragica

250

Optima deeernenda

57«

Pax beBo potior

«15

Optima negtigimut

185

Pax domeflica

650

Optima primum

ï5i

Pax bello parta

475

Optimi cijciuntur

448

Peeulatus diffimulatut

559

Opus immortalitate dignS

«55

Pecunia cStcpta s'jc». xi5.475

.514

Oraculum

518

Pfcttttü peftifera res

168

Oracula 4 nabis pendent Oratio aliéna

4«7 5X8

Pecunia qualis Peregrinatio inutilis

X04 xox

Oratio fpeculum animi

XIO

Perfidiofe

us

Orator clamofus

$80

Periculu prituifum

Oratores

157

Periculum uitare fatius

457

Ofor fxminarum

X68

Perfonlt;e rcfpeilus

467

Ofientatio inanis

489

Pet as meretrix

66^

O/lëtit cSmodeinterpretatu

Pertinacia uincit

4SX

Oftentorum interpretatio

550

Phalangium X58. 4pop.

74

*1 ) Alatofapere

1 Parrieidiu exprobratu

501

Phafelit£ 64X philofophia 144.465

54X

Philofophia in aduerfis

4x6

Par pan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X5$. 414. 414

Philofophia regi nece/faria

50a

Parf monta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1(14.511.664

Philofophia ars

«57

Parfimonia Jordida

591

philofophia regina

X5X

Parta tueri maximum

554

Philofophù ßudium

2X8

Pater pro plto punttus

»57

Philofophia fruâus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xi8

. Xi9

Pater iudtx

558

philofophia naturam mutât

XlX

Patienter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197. xoj. ^exs

Philofophia neceßaria

Patientia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.578

Philofophia rufiicana

«54

F4tri4 duiets

550

Philofophia medicina animorum

XXI

Patrite charitas

f. 591

Philofophia oratoria praflätior

XXX

Patrue deßderium

598

Philofophia fimulatio

x8i

Patri£ ßudium

1X6

Philofophus

280

Philo^

Rrr 5

-ocr page 712-

I N D EX

Philofopiut dulicus'

^7

Potentia tnuidiofa

Ö2O

Pbilofophtts pitucit eget

Pr£co rerum gefiarum

51«

Philofophut homo

X7i

Prtecones poette

444

Philofophi uitti

150

Prteconum turba

lt;545

Philofopho honos bdhitut

4ÎI

Pr^edte contemptus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S09.447

Philofophus meretrici ßmilis 664.

Pnefeäus uigilans

SOS

Philofophus oratore prdßÜtior 124.

Pralongi

«08

Philofophut diues

Prlt;epofieri mores

«29

Philafophus nullius eget

Pnepofiera fiudia

X40

Pie

Si. saa

Precium expugnat

lt;lt;S7

PietM in fratrem

4îlt;s

Prüfens eonfiUum

5Î5

Pie in pdtrem

•27

Prafiantia

484

Pieinpdtriam

Ï4

Preces abieda

Pietds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4itf. 4Ä8. 599

Prxfcientia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prima coitio $98 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ptrtlt;lt;î in pdtrem

45F. $05

Princeps aditu faeiUs

Pietds m pdtriA I47.i79,lt;sjo,«28

Principis efi ornare ditione

Ï5I

Pietiisinmdtrem

tfii

Principatus fbUicita res

595

PieUs in parentes

Princeps nuUi molefius

55S

Pietas in pricceptorem

Î18

Princeps legum obferuator

SS^

Pietas mira in filium

4gt;t. «0«

Princeps qui uirtute pracellit

d-os

Pingere fingere

578

Princeps auriga

Placere bonis

4Î4

Princeps fcenicus

ibidem

Podagra

»89

Princeps indulgent

554

Poenitenda

502

Princeps

55Ï

Poena ridicuta

571

Pr'mcipis delellus

Poëtica fiâio

«28

Priuatus affèdus

asi

Pompa inepta

Principatus amor

S5^

Populifiducia

«17. lt;i5-r

Probrum commune

4«i

Populus quaUs

^QO

Prodejfe pluribus

191

PopuUis nocentiffima beflia

Î98

Proditio grata

SSi

Potentia mnoxia

454

Proditio turpis

4-*

Poteßas abdicata

S60

Profufio ifii.277,28tfjotf.504x57.

Potefias empta

ïfij

5lt;S5*579-58o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Pote/las moderata

495

Prolis amor

508

Potefias [prêta

Proles debeturpatria

«2«

Promiffi

-ocr page 713-

SEITTENTIÄRVM

Promiffa mdgnißcd,fed indnid iys Prouißo nccejjdriorum

Prouidentid 4fi$,488.509,524

Prudenter 5,19.54.58.50,51,81,90.

101,171.420.512.565,«25

Publicd utilitds

^7

Pudicitid coniugutn

54« 597

Pudicitid mdtrondUs

670

Pudicd uxor

«S71

pudice nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79-i’77»4'io,4^6.4-s4.

Pudor

^70- 495

Pudor inutilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;248.552

Pueritid durd

Punireindlijs^dHpß comittimitf 195

PKr4 fdCTd

281

Pußttd curare cum periculo

501

Vando beUandum V J Qü£in uitd fugien

488

dd Zi^.0

Q«lt;c nos admonent mortdlitdtis quot;nbsp;520

Q»i(i optdndum 4 deo

4îî

Qui malus ubiq^ malus

^91

Quodfupereflfacrisimpendendu 575

1) Apdcitas

Rdpdcitds facetd

4^4

Ratio

^‘^7

Ratio redditd populo

457

Reconcilidtio

iJ4» 5i8

Recrimindtio

62g

Regdliter

î«5

Regum ndtiuitds

«42

Reconcilidtio

ÄÄ5

Reditus è bcHo

498

Reditus in grdtidDt

}93!

Regem regid decent

50$

Reges non ddmittendi

459

Reg« rdro ueru audiunt

45»

Regibus boneßd tantum Ucent

5i«

Regnandi dulcedo

419

Regni ßdbilitds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;514» 508

Regnum uirtute dmbiendum

500

Regttw dmiciti£

Regum eft dudire omnes

504

Regum iumdnitds

197

Relaxdndus animus

«24

Reliâis gaudendum

250

Religiofe

7.Î8

Reipub,prima curd

5lt;S9

Reip,negleâus

570

Remptfuge

599

Res uerbis contraria

«41

Res uerbis effîcador

42^

Refupini

581

Retortum in laudem conuitium

58Ï

Retortus iocus

595

Retortum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;588.008

Retortum diüum

58Î

Retortum crimen

445

Retortum mire nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.64,52c

•575

Reton«»» eo««!««?»

012

Rex equum fricans

4»5

Rexinfenfus Democratia

50t

Rexfegnis

514

Rex cogitalundus

054

Ridiculapneferuturfdlutaribus

i59

Ridiculis affitefcerè

495

Ridicule

Ridiculum ZfiZ,i^4g,z-]ji^xi5'

Rifus interimens

517

Robur corporis

Ruflice

I7lf

S4crlt;lt;


-ocr page 714-

I N D E. X

Sdcrd purd

281

Senex tedißcdtor

$28

Sdcrißcid frugdlid

108.19a

Senfus communis

199

Sdcrikgiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saurtid caftigdtd 55?

Sepulturd uitù

544

Sdlfe

Sepulturd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i45.x«9»29o

jji. 144.197.2i4.t5(S. 159.XÄI.

Sera monitio

454

»«X.2(î5,xiî6. 17J.285.}j8.5öx,j8i

Sermo breuis zy' e/fiedx

^31

î8î,ï9i. 400, 4JI. 49o. 501. 50Î.

Sermo index dnimi

441

54-1.545.5lt;sx. 585. 585.590. «15.

Sero Z6s,j88. Seruire teiHpori $19

Sdlfe retortu j8o.58i.

(616.619

Serwre uoluptdtibus

191

Sdlubritdf iundd foecunditdti 599

Seruiueri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seruitus grdtd 415

Sdntle

5ÖÖ.574

Seruitus uitiorum

28$

SdluMtdf non ßäd

450

Seruo prudenti obtemperandi

ï 24J

Sdpient diues

i49

Seruorum turba

s~I9

Sapiens fub ßulti perfond

4Ï9

Seruorum curd

^z-y

Sdpientes inuiß tyrdnnis

41Ï

Seruiprincipumeldti

554

Sdpieter ij.i4.’7.jo.49.55.77.9«.

Serus apparatus

gt;09

ixo.ix^»ix9.i5$

Seruus domino melior

194

Scelerofis uti

5^5

Seruus prudentior hero

248'

Schentd ntdle dffêSldtum

$88

Seuere zi.60, Ii7.i5i.i59.i«$.i7o.

Scomdcontemptu 461

Scontd S6t

171.174. Ji4. $i«.$i7«5JJ. 492.

Scomm4 ex dmbiguo

Î95

504.5«i.5«S7.597,55gt;8,599,

Scortdtor

284

Seuere or pudice

5i9.«oi

Scortd 190 Scort«»» 278

Seuerus in feipfum

494

ScoW«w tmpenofunt

281

Seueritas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.0^ 40«

Secundis moderate gdudenduttt 468

Seueritas pdtris

«01

SfcrcW regum

627

Seueritas in uxorem

«04

Scythd a^ouo'oç

415

Seueritas uerbis temperdtd

41$

Seneâus animofd

$62

Sibi q^uifi^ teßis

495

SeneHut

2««. 49«

Silentium

i8x.$o9

SeneHus honorandd

18$

Silentium in beUo

$44

Senedus uiridit

««I

Silentium duds

518

Senedus honoratd

14«

Silentiu oportunum

«8

Seneduf iuuenilis

Siletij ßdes 650 Stiere in tepore lt;7

Senes riegledi

499

Simile adßmile

15J.182

Senex bellator

5*^9

Simpliciter

«.45 Simultdf

-ocr page 715-

SENTENTIARVH


Simultas tnagi/lratuii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;450

Simultas 4 rogo deponenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^18


Sitis ss9, SobrietM


Sitim præuenire 6^6


SotheWf in edulijs Sobrius princeps


90. 196. 621

195

466


Solerter 5.10.52.55,59.45.59.64, n4-547.549.477-465.6i4

Soloriës 565, Sonus excufdtus 505

Sordes 26S, Sordes gloriofe 20^

Sordide sso Speâdtor conuiuij 6^0

Sphinx domi ?S2, Splendide 522

Spontanea grata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^99

Spontanei labores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194

Spesfallax SoS. Spesinclypeo 519


Spes boni futuri


Stantë mori 551 Stätudru gloria 4-95


Stratagema

Studium benedicendi

Studium fapieiitiic Stultiloquium Stupor animi 264. Sud cuiq^ fors difplicet Sua cuiq} pdtrid, chura


Stttpidi


Sua uirtute cotnettdctur


109.111

J84

ii4 (S2Z

216 41$

454


Superßitio Superflitio funerum Superftitio trrift Supi-rflitio nulla Superuacud Superudcud officia Surdus deldtori TAciturnitdS

Teflum crimeit Tedium glorite


2^6.262 léO

506.511

91. 149.178 «57 5«4

55« 50Ä 594


Temeritas

402.4‘r9.494-

Tëpcrantia 62^

Tëperate 15.17

Tëplauacua 645

Temulëtia i«4

Temulentia caftigata

410

Tenebris affuefeere

«54

Ter homines

260

Tertia deduda

991

Teftimonium inimici

6^2

Timiditas laudata

450

Tyrannidis ofor

Tolerätia ilt;Sf, TranquiUitas 605

Trophaum ridiculum

470

Turba inutilis

40S

Turba ßne duce

61l!

Turcte autfuperandi aut no prouocan

di 575, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Twrmrf/fî 584

T«rpf ubilt;^ turpe

188

Turpilóquiu 185. Twt« co/zh» 489

Tyrannidë mitigat Uber alitas 411

fpecies

672

Tyrannis 561 Tj'r4«zclt;t «ox SiS

Tyrannice

56J

Tu^iÄOS O-55-ä2tOS

loa

«1. 81,112

y Vallifiducia

516

Varialedio 222 yenialaceffito S4S

Venia extorta

340

Venus moderata

120

Venter omnia deuorat

167

Venter furdus

494

Venter er lingua

455

Ventris ftudium

646

Vera bona animi

155

Veritas 197. Veritas odiofa 23^

Verba.affedata

518

Sss nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verfus


-ocr page 716-

I N D

ï X ’

'Verfui detortut

590

Vis pro ittre

Vcrfutiä,

5îlt;î

Vita anxia

5«Si

Vefci in publico

*75

Vitam nemo contemnit

607

Vefci quouis loco

Vit£ contemptus

18

Vetttla amdtd

66-1

Vita pur a

611

Vetul£ concubinus

lt;551

Vitamifera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171.611

Vetulusdux

5ÏO

Viïit fine litteris mors

iSj

Vicarij graues

564

Vitia penfata

591

Vicinus bonus

44$

virtus principis

560

Vicijfitudo reruns

180

Viui docendi non laudandi

5«!

Vidor bcnignus

4ÎI

Vltio deorum $50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vltio

616

Vidor ferox

$*4

Vltronea beneficentia

101

Vidorie moderatio

III

Vitra mallcum

«59

Vidoria magno cmpt»

4ï8

Vmbra 6S1 Vnguenta 107,185

Vidoria dulcis

$98

Vnguenf«« olcre

548

vidoria fpeciofa

«1.177

vnus eximius 555 Vocalitas 595

Vidor O' uidus

481

Vo/«et(lt;ï

Vidoria uti jss Vtgilantia 470

Voluptas temporaria

651

VMïcrrcfine ctede

$1«

Voluptas doloris comes

110

Vindida

457

Voluptas ex uirtute

Vindida ciuilis

»45

Voluptas magno empta

400

Vindidlt;e odium

Voracitas «50 vota

16J

Vindida optima

191

Votaqualia 1S9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Votum

555

Vindida: negledus

451

Vota morientis

554

Vini patiens

575

Vota fiulta

156

Vinum uetus

585

VoxinbeUo

498

Violente iiJ ViVgo ««lier

Vox tyrannica

557

Vir magijlratum ornat

474

Vrbane nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5.5i.46,7i.Sj,86.5oi

Viri fortisfiducia

Vrbanitas

5i9

Vir pecunia potior

444

Vfusad aras

455

virtus laudata tantutn

»45

vfus Icnit moleftiam

164

Virtus infelix

607

Vtcunq^ uincere

45«

Virtus quarenda

loi

Vtilitas

51»

Virtus fuccedit

4Î7

Vtilitas uirtute potier

lil

Virtutispramid

115.180

Vti iti^oria

485

Vul^i

-ocr page 717-

s E N ’

r E N

T r A R V M

Vulgi nihil fàftuot

Î7Ï

Vxor itioleßd

588

Vulgo nihil re£le phceé

x8x

Vxor qudrc ferendd

xc7

Vxor

4x5

Vxorum imperium

494

Vxor eligeniA

Vxor humiUs

107 i8r

Vxoris reuerentid

557

ITii DEX.

PERSONARVM

A Dridnus Clt;efAV

Antiochus

44*

41Ï

Antiochus Ephorus

54

Aefchines

iJ4

Antiochus tertius

45lt;î

Agdßclis

X

Antiochus (judrtus

4JÄ

AgAthocles

4’.lt;s

Antipdter

4Î5

AgeßUus

Illt;s

M,Antonius

5^5

Ageßfirdtti

178

Antonius pius

51-7

Ageßldus Ephoruf

48

Antonius Heliogdbdlus

565

Ageßpolis Cleombroti

Î4

Antonius Getd

7($x

Ageßpolis Pdufdnilt;e

4i

Antonius CdrdcAllus

7öx

Agis primus

41

Anus liberd uox

504

Agis fecundus

Arceßldus

*5*-

Agis ultimus

4«î

Archeldus

57. 4^8

AlcAinenes Telecri fiUus

48

ArchiJdmus quot;Zeuxiddmi

58

Alcdnder

loi

Archiddinus alter

«0

Alcibiddes

450

ArchileonideS foemind

65

Alexdnder ^Ugnus

Î05

Ar geus

54

Alexdnderfeucrus

5lt;S4

Arißides iuHus

448

Aaaxdnder Euricrdtidis

Ariflippus xiö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arißo 5^

Andxdndridds Lecntis

49

Artoxerxes

408

Andxilds

51

Artoxerxes alter

409

Androclidds Ldcott

5x

Aßycrdtidas

AnnibAl

48t

Ateds Scythd

Antdgords poetd

Î19

Atigußus

55»

Antdlcidds

Aurelianus

57^

Antenodorus philofophus

ÎÎÎ

EiasLdcedamonius

^4

Antigonus rex Mdcedonuttt

5^4

Bonoßis 577 Braßdds

64

Antigonusfccundus

45Ï

Brutus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Buris

147

SSS 3gt;

Cdcilius

-ocr page 718-

I N’ D E X

Aedlius Metettut CtCali^uU

517

5îlt;î

C,Domitius

490

CJäbritius

477

C. Iulius Ciefir

55$

C,Mdrius

518

C.Popilius

510

CdUicrdtides

i$i

Cdllicrdtidds

8a

CdUippide

vj

Cd^ßus

Cdto fcnior

494

Cdto uticcn/is

506

Cdtuîus Luddtius

5^0

Chdbrids

4(Jx

ChdriHus ßue Chdrildus

1x8. 57

Cbilo Ldcon

179

CldudiusCiefdr

558

Cledrcbus

8x

Cleombrotus Pdu/dttit^

85

Cleomenes Andxandridie

8$

Cleomettcs dlter

89

Commodus Aeliut uerus

557

Cotys Thrdci£rcx

414

CurtitK eques ^omdnus

544

Cynißd

i4

Cyrus lunior

409

Cyrus Aidior

4.0X

■l quot;quot;X dminddS

1 y Ddmis

«5

Udmonidds

«5

Ddmdtrid

Ddrius

404

Dcmdrdtus

«7

I3emetrius Antigottißlius

450

Demetrius Phdlereus

4^4

Demonides

151

Demofihenes ordtor

Dercillidds

Diogenes Cynicus

Dion

Dionyßus

419

Dionyßus iunior

4i5

Domitidnus

55^

1 iiierepes epborus

rgt; Ppdminondds

4*^5

Epienetus

69

Epichdrmus

418

Eteocles

145

Euddmidds Arcbiddmi

Eud^monicus

Euboiclds

70

Eumenes

457

EurierdtiddsA ndxd ndridtß

75

*1^ Abius i^dximus r C.Edbritius

478

477

I'irmus

574

AUenus

$7°

V T Gelo Syrdcußdnus

416

Gerddds Spdrtdnus

107

Gorgo

170

Gorgo LeonidiC uxor

(04

Gyrtids

17«

T 'P Egeßppus Crobelus

4lt;$x

1 £ Herondds

7^

Hieron

417

Hippoerdtidds

79

Uippoddmus

78

T DdthyrfusScytbdrumrex

415

1 iphicrdtes

459

lulid


-ocr page 719-

SENTENTIARVM

luliit Augußißlid

Î47

N/crfnrfer

*’7

T Abotia

89

I^icoflrdtus dux

46 lt;

g Ldcedtemonif

I

Hduius Clt;e]4r Auguüus «x

Lacediemonior»prtfcit inflitutii

«55

Orontes

4’5

Ldcenarum dpoph.

109

Ottho Syïuius

547

Ldconum dliquût i^vuvv/J.up apopb.

quot;1”) Aeddretus

JL Pdntboidds

lix

Ldcydet 151

(150

118

Ldwrfcfcwf

459

Pdryfdtis Cyri mdter

4’1

Ldphyropoïie

10

Pdulus Aemyîius

492

Ldrijjai

zz

Pdufdnids Cleomiroti

”9

Leon Euricrdtidis

91

Pdußdnids dlter

111

Leonidds AndxdndridiC

95

Pelopidds

475

Leonides

500

Pericles

455

Leontychidds primus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90.101

Pefeenninus Ljiger

561

LfontjcfcjJrfî dlter

91

Philippus Mdcedo

2’9X

P.Licinius

491

Phocion Athenienßs

Locbddus Polytcnidü

9lt;î

Pißßrdtus

4lt;î5

LueuUus

5^1

PliRdrehus LeonidtC

1I4

Lycurgus

Plifiondx Pdufdnite

Lyfdnder

112.

PoUio

r

544

Lyfimdchus

454

Poltys rex

4’4

TV Anius Curius j[_VX Aidrcus Brutus

47« 550

Polyerdtidds

Polydorus Aîcdmenis

1X6

11^

Kdrcus Crd/Jifs

lt;Si7

Pompeius Kdgnus

564 5x0

i,LTullius Cicero

579

C.Popilius

C,Mdrius

JAdximinus

518

5lt;S9

Porusrex

Probus

51Ç

Mdrinus

57i

PtolcntteusLdgi ßlius

4x9

M£dnder

88

P,Licinius

ücgdbdtes

(1

Pyrrhus rex

457 465 48g

Memnon dux

4’5

pytheds

Menecrdtes medicus

x8

T. Cgt;uintius

Hyronides

455

Ç Aturninus

TV T Amertes

Heru^coccei

1’7

551

i^Scipio mdior

Scipio minor

’7*

484

5’0

Sss IS

^silufKf

-ocr page 720-

Scitarus Scythd

4l5

Temifleds Udtes

74

Semirdmis regind

4ofi

Themiflocles

44«’

Seruiliuf

5S«S

Theopomput

75

Sertorius

5ÎO

Therycion

78

Seuerus ïmperdtor

559

Tiberius Citflir

5ÎÎ

Sextta Nero

5}i9

Timon Athenienfls

458

Soerdtes

189

Timotheus dux

451

SoebidM

IXâ

Tifldphernes

8

Spdrtis

1:47

Trdidnus

55f

Strdto

«7

Turonius

547

syUd

SZZ

Tynnichus

14«

np Achus rex

54

T y Atinius in Ciceronem

$8($

I; TdcitUS

574

V Vefpdfidnus pdter

5^^

Tdxiles indite

«5

Vefpdfldnusfilius

551

Telecrus

1x7

■Xyquot; Enienetus

4lt;$i

Teleutid

Ï74

ILenopbdnesLdgi

4Jo

Teres

414

quot;Xerxes dlter

40^

Tcfchd 'Diottyfij foror

4ÎJ

Enobid

51^

Thdflj

gt;5

Zenophdntus

?15

Thdno

Zeuxiddmus

J18

Thedridtu

Teädmenes

77

FINIS.

ANNOTATA Cty A. v EL TYPOGRAPHOS VEL AMANVENSES fefellbrant.

Pdginii i^.uerfu i.lege eo^ pdcé.idem ucrf.ty.lege mdgnum. pdg.^.'j.uerf.^ lege his magis. pag.^i- uerp.^. pro, iUe, legendunt hie. pag.s^.uerf.^.lege hitbcbiitur. pag.ói.uerf.dßne^.dninidntibus, pdg.yô.uerf.s^ddmirdretur. pdg.ys.uerf.^. eiq; dixiffèt, pdg,3i.Herf3.eà (juod fud, pd.iy.uerf.Àßne 4. dfîe At. pitg.ioi.«er/^À/înex.LeontycJ,ilt;i4î. pdg.iio.uerßi^.cinäd efl Jnd, pdg.iij.uerf.dßnes.tndle^fign, pdg.i2-9.uerf.t^,Ldconibuf, pdg.i^^.uer» S.tnercdtui,in^uit. ibid.uerf.z^.uidebdtur. pdg.i^-o.uerf.^.ferocibus, nee uio lentis, pdg.ï4.s.uerf.z^.impenddntur. pdg.i^S.uerfl i.noucrdf f pdg, tierf.17, dnitntim, pdg. liS.nerf.^, pdrilis inuentie, pdg.i9i,uerf.z,fuddet.

Plt;iS,i94-

-ocr page 721-

errata

p4g.i94.«fyf,i9.porf;lt;grX pag,ioi.uerf,s.mcliorit. päg. zoy.uer/ti-^. ut'uot coH. pdg.zoS.uerf'ai.angiporto. pag.zji,uer[. io.^Säujj, pttg.z^j.uerf.iy^ uolo did mcum, pag.z^-s.uerf.ià.Ego quidemditquituirot^ tu uero pdg. Z4.-7.uerf.u. (ocordidm. pdg.z^f.uerf. penult. Ecfpiratdf. pdg.zyz.ucrf.i^. uendtorij,funt ducupdtorij. pag.zSS,uerf.io dutem egetdudruf, pdg.zS9,uer. zo. delende, pdg.z^i.uerf.is. inquit,diu bonus, pdg.z96.uerf, ultim.tnunitti pdg.sio,uerfi7.dellindndumeßet. pdg.^z^.uerfi^, ill o rum dccerfi pdg.i^z, uerfs-cr 6,domuiffet)hortdntibus ut fdceret quod cdptis, Qf c. pdg.^^^.uerfz^. porrexißet, pdg.}}6.uerf.ig,bono inquit,ßm, pdg,i4.6.uerf,i7, Auguflum pdg.ys^.rerf.y, Adeofludebdt. pdg.yri. uerfy. Mdcedonum. pdg.jSz. uerf. is.d Verre: pdg.590.uerf.is e:^ I6.rcum llt;efißet, f:y wfdretidëtidem pdtronus rd. Die. pdg.4-o5,uerf II. dele, eos, pdg,4og.uerf, ultim. imperdt dugere q imtninuerc. pdg.4.iz,uerfi^,infdno geftddi regiu. pdg.4-is.uerfi6. fi fe det oport, pdg,4.zz.uerf,7.dmdt, pdg..^z5-uerf.i6,dele,Pldtonis fuijfe difdpulu, «fc lege,bono quodil genio fuiße dßidtu, pdg.^-zg.uerfiz.dc ii.dcciperes, pdg, .4-52.uerf.penult.cr ult,comutdre,lbid.trdsferre. pdg.-n-só.uer.z.guheqi, pdg. ^.^-S.uerf.j.umbrd. pdg.^-s^.uerfiz.cr 15. fed CT oculos hdbere eötinentes.

pàg^ ^-ys^K^rfdb iino 7.potius,inquit,nos. pdg.^.Sg.uerf, 15,melioribus c,or rigendi, lbid.uerf.i9. Cumhofle. pdg.4.9o.uerfii.Qjiintitudutcm. pdg.so9, uerf.db imo s.quod Cæfdriprêter ius. pdg.s22.uerf.i9.Cdufd pdrdtum efl,fed tndx. pdg.S5Z.uerf,dbimoS.tii)n,exceptis. pdg.s5S.uerfdb itno8.cr9.Phdë tbontem, pdg.S57-uerf5.titulo pertulit. pdg.ss^uerf.7 Antoniui',pius ilii ut^ in epiüoïd dd ducem lulidcenfem. B, j, uerf.db imo 8.in quds nuHum.

BASILEAE in officina frobeniana per Hieronymum Trobenium, lodnnem Uerudgium er i^icoldum Epifeopium, J^enfe Aidrtio, Anno M. D. XXXI

-ocr page 722-

-ocr page 723-

-ocr page 724-

-ocr page 725-

-ocr page 726-