|
'•f.}«, ãæ&
|
|||
|
SINNEPOPPEN
ROEMER VISSCHER.
|
||||||
|
•tftMSTERDAM,
By Willem lanfz. op'c water inde Sonnewyfer, lói 4.
Met Privilegie voor vijf laren. |
||||||
|
Voor-reden, tot den goedthertighen Lefer,
Unftige Lefer,het iäl u mogelijck vreemt gevë,dat wy dit werck
Sinnepoppen noemen,ick beken wel, dat het inden eerften aenlien hart valttdan overleggende dat het principael beftaet half in een Poppe ofte Beeldt, en de ander helft by een fententie, fpreeck- woordt of ghegghetjen: foo fiet hier in't woordt SinnepfA<z be- teeckeniiTe van't voortitel, immer foo wel getroffen te wefen , als in't Italiaenfch Jmfrefa, ofte int Griecx en Latij n, die't Emblema intituleren,die daer mede niet foo volkomen de fin en roeren, als het woordt of ty tel, die*wy ghefteit hebben, en byfonder om dat het onfe fuyvere Moeders taleis,die wy ghenegen zijn te voIgen,en nae ons vermogen te verrijcken: hebben voort ghevolght de regelen die Paulus Iov'ms daer af gheeft, te weten, datter gheen menfchelij cke forme en behooit ghebruyckt te worden, het welck wy oock ghedaen en ghevolght hebben in de twee eerfte Schocken, dan het derde Schock is wat uyt den bandt ghefpronghen: behaeght het u, foo ift goet: foo niet, foo acht het voor vuyl pampier,ende flaet het over. Dit werck had ick doen conterfeyten of malen in fekere pampieren bladen, doch
ibnder eenigheuytlegginge oft glofe,om tot vermaeckelijckheyt van mijn finnen te gebruycken,en voort die altemet een goet Vriendt te vertoonen, met de mondt be- duydende wat mijn meeninge was: dan om dat deDrucker daer wel toegefint was, om die voor alleman gemeen te maken,heeft fommlge goede vrienden opgemaeckt, die my gebeden,jageboden hebben, eenigekleyne «loiekens of bedietfelen daer op te willen geven, het welck ick met onluft gedaen heabende, mijn felf niet beb kön- nen vernoegen : dan'tis foo het is, Bancket voor goede vrienden wort nimmermeer ghelaeckt of mifprefen: de hongherighedie is ily, laeihem met grove koft en fwart broodt haeft vernoegê: en voor de leckere tongen oftederïele kieifche ooren ift niet * a ghefcho*
|
||||
|
V Ο β R-R Β D Η Κ.
gefchottelt,dan voor de 1 oeren die haer gare in dufdanige weyden gaen verluitigë,
daer de vogeikens fingen JLatijnfche melodie,met platte botte Hollandtfche tonge. Sinnepop dan is een korte fcherpe reden, die van Ian alleman, ibo met het eerftc
aeniien niet verftaen kan worden: maer even wel niet foo duyfter datmer nae raden, jae of nae flaen moet: dan eyfcht eenighe na bedencken ende overlegginghe, om al- foo de foetheydt van de kcrle of pit te fmaecken. Dus viiendt wie ghy zijt,houdt my dit ten beften, u biddende dat ghy meer wilt
achren op de kluchtigheydt van de Poppen,dan op de fimpelheyd van de glofen,die foo fobcr zijn allTe immermeer wefen moghen: want mijn meeninghe is noyt ghe* weeft u verftant te quellen met veel lefen, dan u oogen wilde ick wel vermaken met aenfehouwen van dit lodderlijck voorgeven,'twelck by de Latijnen, Italianen ende Franfoyièn gemeen is, ende weet feecker dat onfe tale genoech beiiepen ende bedif- feitis,om dac VoordaniTers te volgen met eenen luftigen tret. Dus vaert wel,leeft •vrolijck,cnde fchimpt heuiTelij ck: want ick bely,en weet wel, dat het niet fonder dat én is,dan hope op u goede gheneghentheyt vergiffeniffe van als. pRIV J LE G IE
DE H.Staten GeneraeldervereenuhdeNederlanden, hebbengeconfenteert endegeoftroyeert
U9i!Icm3SflHf5· BoeckercooperteArnfterdam,omme voor den tijdt vanvijf naeftcomende Ia- ren.alleene inde vereenichdeProvincim te moghen doen drucken ende uytgeven , feker Boecxken, genaemt J>inne-poppenbMtlKueme?l&tfflcI)ei;: Verbiedende alle ende een yeghelijck lnghefeten van defe Landen.'tvoorizBoecxken.ndevoorlzvereenichde Nederlanden, binnen den voorfztijdt van vijf laren, int geheel ofte ten de.le in eenigheformaten, houte ofte copere Platen, ofte ander ta- len nae te drucken,ofte elders naegdruil, inde ïèlve te brenghen om te vercoopen ,in eeniger ma- nieren, fonder content vande voorß ïiDillcnt 3aitf5.op al fulcke penen als blijekt byde Brieven van Octroy daer van verleent: In ';Gravenhage den vij^n. Augufti.i 614. M. v. Lyclama vt. Ter Ordonnantie 'ande hoochgemelte Heeren Staten Generael.
C. Aerjfcns.
|
||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. ι
|
|||||||
|
Iovis omnia plena ,
|
|||||||
|
Jovis omnia flena.
Τι En handt druckende een
ledige viole of glafen vlef- fe onder het vvater, met den mondt nederwaerts 5 wordt nochtans de vleife niet vol waters, om datfe vol bedwó- ghen luchts is. Daermen me- de bediedenvvil, dat God al- les vervult, alhoewel fulcks niet en fchijnt · foo dat het vvoordt vvaer is: Nihil eß 'm rebus intme.
Dat is : Daeris niet ledighs of ydels
in de dinghen» |
|||||||
|
Ä
|
|||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||
|
Γ.
|
||||||||
|
Ι Ι
fentilamedoSirma.
Ε En blaef bakk blafende om een
vier te doen barnen dat flappe- lijck aen't roocken is. Doet ver- ftaen: dat onderrichtinghe verweel: het voncxken van waerheydt dat in elck raenfche door Gods gratie in- gheplant is, om te worden een vier en barnende yver tot der fielen fa- ligheydt, als Boëtius feyt: Hent f rofeëfo fernen introrfus veri
quodexcitatitr 'ventihnte doélrinAé Dat is: Van binnen is in ons ghehecht
een voncxken van waerheydt, dat opghevvackert wordt door delief- felijcke blafinghe van deughdelijc- ke leerin ^he. |
||||||||
|
Ventilante doclrina..
|
||||||||
|
NEPOPPEN. 3
Evertit, fed aptat, é
|
|||||||
|
VAN DE SI
III
Evertk fid aptat.
AL hoe wel dat de ploegh het
onderfte boven werpt , foo maeckt zy nochtans den acker be- quaem om te beiaeyen en goede vruchten te teelen. Beteyckent, dat een goet oprecht deuchdelijck mam » altemet wel yet doet, dat niet wel en is nae het ghemeene oordeel van de manier-volghende wifpeltueri- ghe ghemeente : Dan nochtans brengt hy't wel ten goeden en pro- fytelijcken eynde. Dan feytmen : wie fond' dat ghedacht hebben. |
|||||||
|
& %
|
|||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||||
|
*
|
||||||||||
|
IV
<€$ utfiTelttcft fcpaer tm qtch 3tjn geit &m Upt.
TTEt is te verwonderen datter trefFe-
Jl jtjijeke lieden zijn die groot geit he- fteden aen Kinckhorens en Moil'dfchci- pen, daer niet fraeys aen en is als de fel- faemheyd,en dat,om dacfe mereken dat- ter groQte Potentaten, ja Key fers en Ko- ningen zijn, die fulck gedrocht op doen foecken en wel dier betalen. Ey Heeren Apen, ghy verftaec het binnen fpel niet. De Koninck Lodewijck van Vranckrijck de elfde van dier.name,dede felfame die- ren komen uyt zijn nabiier Koninckrijc- ken, om hem een naem te maken dat hy noch groote luft in zijn leven hadde, nochtans was hy doe ter tijr van Üchaem feer fwack. lek wil hier niet fchclden die haer neeringhe daer afmaken , om hun profijj; daer mede tedoen,alft fonder lic- ghenigheichieden mach : die en zijn foo geck niet ofzy fien een gort eynde voor haSr d?ej. |
||||||||||
|
Tis fniiTelijck waer een
geck zijn geit aen leijt. |
||||||||||
|
!
|
||||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
V
<tot£ttemeö'tti3tjitgdt $i\n
Daeil: gfiefciieutien.
Efe Sinnepop isdevoor-
gaende niet feer onghe^ Üjck, als fpruytende uyt een fdvc reden , daerom fal in't voorgaende gherioech gefeyt zijn; want een vreemt hoorn- ken of nieuw bloemken, 3tis niet dan tuylery : maer de hoorn-fotten behoeven foo groote ipiipenningen-of ho- ven niet te koopen en onder- houden als de Bloemiiteh. |
||||||||
|
£eïi dwaes en zijn eelt
zijn Jiaeit ffliefcheijaen . |
||||||||
|
Α 3
|
||||||||
|
6 HET EERSTE
VI
Sans untregmdcj),
Η Et Compas alleen is het principael
fondament van de Zeevaert, jac al- leen het eenige middel dat God dé men- fche gheopenbaert en gegeven heeft om de zee te bouwé: wel is waer datier meer inftrumenten zijn,als Aftrolabiu,Graed- booghjQuadratjdie goede hulpers zijn: maer fonderCompas /budemen in ftadi- ge dolinge gins én weder fwerven : ja de ander infirumenté konden niet recht ge- bruyéi worden,wanteen donckere nacht of twee, met twee of drie nevelachtighe dagen/ouden den Stuerman foo beangft en twyfelachtigh maké,dat hy niet foude weten in wat gat kruype. Dit mach ner- gens beterdä uyt Homero bewefen wor- denen de dolinge vä Vlyffes,die thien ja- ren doolde herwaerten derwaert funge- rende tufichen Troyen ende zijn Vader- landt Iebaca. Haddehy verfekert op zijn Compas mogen feylen,hy hadde de reys ghedaen in nün dan thien daghen, |
SCHOCK
|
|||||
|
Sans autre guide.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. ■ 7
|
|||||
|
vi é
i&m \k§tt tttt/ lamme ïeöeru Ã\Å Schermers die vechten
» veel-tijdt om een Krans van bloemen, (om dat het geit by henluyden niet over- vloedigh is) tot een teecken van eere · daer zy foo veele om lyden , datfe dickmael een lamme arm kryghen, of worden een oogh uyt haer hooft ghefteecken : ende dat alleen om gheprefen te wor- den van een deel lichte quan-* ten. ' .....~r. |
|||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||
|
s
|
||||||||
|
VIII,.
'<€m bangt gljeenütö. MEeft al die de Rancket hante-
ren, zijn al lieden die de vis tiyt het net jaghen,want wie dat wint,die behoud luttel in de hand; maer die verlieitjdie veraehtert vier- dubbelt. Andere netten worden ge- bruyd om yet mede te vangen,'tzy dan viifchen ofyogelen,tot profyte van de keucken" maer dit is de vol- komen praótijcke om geit en tijd te korten 5 'twekkmen tijdtkortinghe noemt: ende een groot deel van de beminnaerszijn van weclighejon- ghelinghen fnoode verachte lacket- ters gewordenen loopen met kack- hfelen, met de hielen deur de kouf- fen, en geven den bal op in de bane.> om dat de verwaende kaetfers deur het boeken haer naftelinghen niet en fouden brcecken. |
||||||||
|
Ten vangt g-een vis.
|
||||||||
|
SINNEPOPPEN.
|
|||||||||
|
VAN DE
|
|||||||||
|
É ×
Turgat & of nat. "ÑEn hooch Officier van een
landt, is een kamme niet onghelijck , fuyverende het landt vän't fchadelijck ghe- boefte , met goede juftitie en fcharj) toe fieii ; en verflende zijn onderfaten met goede wetten ende vvillekeur.en« |
|||||||||
|
Purgat et ornat.
|
|||||||||
|
|^%g$^-
|
|||||||||
|
ίο HET EERSTE SCHOCK
|
|||||
|
Χ
is^oe arsit* ïptt / ijoe öeter gdtitEt»
\Ä En iïet veeltijt dat fnoo-
.de luyden veel voordeels genieten; dat de cjuaedfte kin- deren 'tgrootfte deel hebben in hun vaderlijcke errfeniiïe, want zy deelen recht na haer toekomende aenpaert ciatie daer in hebben: en hetgheen dat de fiilckemeer verteert en verquirl, heeft, vvordtielden daerin aenghefien: en om dat elck pot een cfeckfel behoeft., foo krijght altemet de ghe- feheurde pot een*degheiijck deckiei. |
|||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||
|
II
|
|||||||||
|
Keur baert angit
|
|||||||||
|
XI
tat imart angit
Aermêkiefen mach voor
befte uyt twee ofte meer dinghen , daer valt terftondt bekommeringh in't oordeel, foo dat men altemet bedro- ghen is door valfche voor- beeldiiighe en ghebreclc van kennifTe, kiefende het quaed- ilevoort befte: foo fietmen dat die te. keurboom gaen jmach, dicvvils tot vuylboom komt. |
|||||||||
|
 é
|
|||||||||
|
SCHOCK
|
||||||
|
n HET EERSTE
XII
Fora njilluco.
E En Boer die neemt zijn Wan en
flaet het kaf uyt het koren, het lichte uyt het fware · al hoe wel het kaf de meefte hoop is, foo moetet . nochtans voor het befte wij eken. Soo gefchïet het oock in alle verga- dennghenvanmenichte van men- fc,hen, het lichtfte gefelfchap toont hen over al meeft uyt 5 dan falmen wattreifelijcks handelen van faken van waerden3ibo moet dat koren of menfehen wat doen,daer het meefte _ meel en befte'verftant by is. Ick bid . de goede lieden die het woort Fora vitliaco wat fchrickelijck in de oo- ren vak , datfe het mijn ten beften houden,ghy hebt hier gheen noot,· |
||||||
|
L
|
||||||
|
VAN'DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ï3
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
• · XIII
23ì Qtätn om* Á Lffer een Kaeckelaer (die
de woorden alleen heeft) in't ghelagh is, foo -fteeéhnen vvcl (om hem te befchamen) een fpeld in de keerfe; en als de keerfe foo verre verbrandt is datfe de fpeld uytvvorpt,da feytmen : by glafen om , foo heeft de Kaeckelaer zijn lijdt ge had t, een ander moet oock eensfpreken. Dit is gheno- men'uyt de Zeevaert, daermê alle tijdt by glafen meet, om datfe sheen kloek en hebben.
ñ
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
 3
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||
|
Ç.
|
||||||||
|
× É V
Sit onen efït ufu'f.
ALs een Schip in de Zee gaet,
foo fetmen het Boot in het groote Schip, het welck aidaer een groote ruymte neemt , ende de Bootfghefellen feer in de weech is · dan moet nochtans mee varen, niet teghenftaende alle ongherijf ende onghemack datmer af lijdt,om dat- men daer mede noodigh moet aen het landt gaen, alfmen in de Haven komt; daerom datmen met reden feyt: <&i$ mt fpaeit/ Ut tuatiieeft.
|
||||||||
|
Sit oneri,erit ufui.
|
||||||||
|
s>
|
|||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEH. 15
|
|||||||
|
• X V
"TsgveUBi Parviilè. Dil grove plompe lieden,en niet
de groote gheleerde mannen, hebben de wetenichap de.Havens in ende uyt te-feylé, ende hunfche- pen van de-gronden te wachten, daer dewelvaertvan defe lande aen gheleghen is: Dus zeghent de goe- ' de God de zyne, met foo veel ver- ftantsals elck noodigh is tot zyne neeririghe. Soo dat'de ghëleerde wyfe mannen dé plompe boeren ende Zeelieden ibo wjl behoeven, als de botte Hollanders de fpitfin- riighe Athenienfers ofte Italianen*, |
|||||||
|
Revelaili Parvuïis.
|
|||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||
|
16
|
||||||||
|
XVI
<&a,Utk en meeiuang^
Ì Ach recht ghevoert werden
van een goedigh reckelijck menfch, die hem laet ghebruycken, en waerdigh is óm ghebruyckt te worden in alle faken, diemen juyft niet na de uyterfte ftrengheydt van luftitie, maer nae de goede billic- heydt (vermengt met reden) moet decideren, oft aen de een zyde leg- ghen: ghelijck als de Heughel gaet op en neder, ende de Voutheughel gaet breedt ende enge, ghevpe«he- lijck nae de potten ofte ketels3daer- menfe toe te ghebruycken noodigh heeft. |
||||||||
|
é
|
||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||
|
ijk
|
|||||||||
|
XVI I
«Diefc tttóntt behoeft/ iiïtthtü aem Η Vip van buyteh is wel goet, voor
die niet beter eh mach: maer beter is hy daer aen,die hem fèlfs béhelpé kan, ende lyden hem met water ende brood t, al ifteen fobere portie. Nochtans valt het wel foo, dätter Koninghen en Vor- ften zijn die uytheemfche hulp behoeve, al zijnfe rijek en maehtigh. Dat laet ick waerachtigh zijn; maer hulpë van buy- ten komt te fpade ofte te vröech,e"n bock moetmen daer veel om verdragen, vèy n- feh en danckën, met ftiiypen en nyghen, bet welck een edel ghemoedt fwäer vak. Dan een Cöurtifaeh of Hovelirigh moet zijn äenficht ftellen, nu blyde , nu droe- vigh, na hét believen óf affe&ie van zijn Heere, die rechtfehapeh tJë kriek is daer hy op fteuht: en als herri die ontrocken wordt, valt hy ter neder in alle dreck en- de ellendigheydti |
|||||||||
|
| Dieie minlt behoeft»
\{ier beft aen. |
|||||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
|||||||
|
IS
|
|||||||
|
Slof ^tiütmttö acfter/öp ïf)ee*
XVIII
Μ En mach den Diamant pryfen om
datfe van de Heeren panlickers hoogh gheacht wordt, als een dingh dat raer is, foo zy quaecken, 'twelck na haer oude gewoonte onwaerachtigh is : want daer ghefchiedt qualijck een houwe- lijck, oF de Bruyt moet een Diamant ontianghen van haren Bruydegom, toe een teecken van/bcftandighe trouwe, die met ghifte in de plaet-fe van lief- de gheknoopt wordt : foo dattermeer Diamanten in't landtizijn, dan Meulen- fteenen: Sulcx dat men fuftineren mach, dat een Meulenfteen (boven den diénfte die de Ghemeente daer af ghefchiedt) veel raerderis, als een Diamant. Ende: «5ϊ)«η bingo en të p^feUjcft / fca«
bat nut i& |
|||||||
|
«ÅѼÑÑÅÍ.
|
||||||||
|
VAN DE SIN
■<& é ÷
Exonerat & arctt,
DE kracht vä de Sluyièn zijn by
weynigh natiën bekent: maer de Hollanders houden by naeft al haer landt van dit ghebou te leen, 'twelck Tonder behulp van dien,lut- telof niet waert en ibude wefen : , want het tapt de overtollige wateré af, en verhindert dat de fchadelijcke niet wederom mogen komen: daer om ift wonder dat de botte Hollan- ders van den eerften vinder gheen Sant ghemaeól hebben, fchryvende zynen naem met gulden letteren in het hooft van den Brevier. Is de rechte Sinnepop van een vroom Vorft, die't landt fuyvertvanghe- boeft, door j uftitie : foo dat de in- woonders die deughdelijck zijn, te beter moghen groeyen en bloeyen. |
||||||||
|
19
|
||||||||
|
C *
|
||||||||
|
HET EERST
|
||||||||||
|
SCHOCK
|
||||||||||
|
1.0
|
||||||||||
|
÷ ÷· ·
Ì En mach niet levendigheir het le-
ven van den menfche in'c grof af- beelden oft af malen, dan met defe Sin- nepop ghedaen is : want elck heeft zijn tijd intloopen,in't woelen,in't vergaren van rijekdommen, in't regeren van lan- den en luyden,in't verwerven of bejagen van eere en glorie, fo wel in krijghf luch- tighe faecken, als in gheleertheydt ende konftige wereken. Als die loop dan uyt is,en demenfeh niet meer ghedreven wordt van den levendighen gheeft, foo verlaet hy het draeyen en woelen, of om beter te feggen,hec draeyen verlaet hem, en hy fcheyter uyt, laet de vsrereldt itaen, daerfe ftaet, en. kruypt onder een kleyn heuvelken fwarte aerde, dan feytmen an- ders niet dan : F uit, non eß f lm.
Dat is: |
||||||||||
|
Elck zijn trjdt
|
||||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||
|
21
|
|||||||||
|
.XXI
0tt \)w tsed/ maer Ijat eel
TpEn welgheftelde Luyt,en
een goet tneefter daer by,is beter va melodie,als hondert inftrumenten die van de Mu- iïjcke niet en weten: want het ghetal en geldt niet, noch in melodie, noch in kloeck- heydt Van raecit; want daer worden veeltijdt veel Raed£- heeren ghemaeél^eii onder al- le iiler een of twee die de fake beleyden ofverdedighen·, die is dan de Luyken alle d'än de- re de boeren Huyten, |
|||||||||
|
Niet hoe veel,xnaerhoe eel
|
|||||||||
|
C 3
|
|||||||||
|
SCHOCK
|
||||||||||
|
HET EERSTE
|
||||||||||
|
22
|
||||||||||
|
Ruil ick zoo roeit ick.
|
||||||||||
|
XXII
EwÖ icft/ fbo roeii tcfe+ "p En bijl of ander yferen in-
ftrumentjfoo dat niet ghe- bruyckt en wordt, hoe glat dat het zy, fal haeft verroe- ften : defghelijcks gaet het. oock met veel, kloecke ver- ftanden , als de fulcke haer begheven tot ledigheydt, foo verliefen zy alle haer verftant ?n vernuftigheydt. |
||||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||||
|
23
|
||||||||||
|
XXIII
|
'Tfcheelt te veel.
|
|||||||||
|
■*φ ttyttli te lieeU
P\ït beteyckcnt,dat veri
in man of vrouwe, meer
te pryfen is dan rijckdom. fchoonheydt, edelheydt fon- der vernuft of vvetenfchap* |
||||||||||
|
E SCHOCK
|
||||
|
H HET EERS
XXIV
Evanefcet,
TVt behoeft gheen beduyt,
om dat elck een bekent is,
Koe haeil vier van bufkruyt
met zijn rooek vervlieght.
»ßï UtttrtBtjnt -btf towiti
Slofte» |
||||
|
VAK DE SINNEPOPPEN.
|
||||||
|
XXV
t^ie mp feoopt/ en fcm m» niet*
Ca ·
OHoogh verheven Koninghs
kroone, wat ifler aeri u dat pry- fens waerdigh is,als de ftoflfe alleen5 de beteeckeniiTe is vol moeytens Forghe endearbeyt. Wie foude hier om macht en gebieden willen koo- pen ί voorwaer gheen vroedt ver- ftandigh wijs man, dan een hoogh- moedigh, trots, opgheblafen men- fehe, die niét overleyt (metkennif- fe) van wat nature hy is; onvermo- ghen in moghentheydäen êllendigh in weelde» |
||||||
|
Die mij coopt,en kent mi) niet.
|
||||||
|
26 HET EERSTE SCHOGK
|
||||||
|
XXVI
<0o(t)oer/0oetjaeït
ALft Hoy wel gewonnen wort3
Ãïï wordt het wel ghegheten: (nae onfe Huyilieden fegghen) foo volght daer uyt een goede vaelt, (dat is, een miihoop) om dat het te ruygher ende ryver uyt ghevoeit Wordt om de ftallen te fuyveren. Soo gaet het oock in een huys daer groot inkomen of goede neeringhc is, ende daer dan een mildt hert by; die deelen haer overfchot mil- delijck uy t, aen die, die haers ghe- breck hebben : en miflen of vetten dê acker haerder neeringe met haer vrienden ende vriendtfchap te ver- beteren, ghelijck de Boer zijn landt met demifhoop alle jaren doet. |
||||||
|
Goet voer, goe vaek.
|
||||||
|
1
|
|||||||
|
VAN DE' SINNEPOPPEN.
|
|||||||
|
XXVII
©joecft rijp/tyoec!} rot,
DE Natuere heeft alle dingh zijn or-
deningh ghegheven,ende zynen fe- keren tijdt : daerom wat vruchten der aerden,die in de voortij'dt rijp zijn, die zijn oock haeft van den velde, of zy ver- rotten. Defghelijcks ift met alle andere beeilen en creatueren, wat haeft tot zijn volle grootheydt komt, dat wordt niet oude. Iae dè; menfehen ièlfs, die vroech wijs ende verftandigh fchyné,die komen felden tot perfeótie, of zy worden met haer ouderdom dof, onverftandigh, of fomtijds wel mal,daerom feyt Eraftnus: Odifuerulumprjeco&fapieBtiii. Dat is: lek heb geen fin ineen kindt dat vroech wijs is. Daer zijn Natiën van volcké die in haer jeucht heel kloeck van bedrijf zijn: maer foo haeft zy veertichjaeroud zijn, foo (lachten zy de uytgheteelde ac kers, daer gheen nut meer in en is. |
|||||||
|
Vroech rr!t>jvroetli rot.
|
|||||||
|
28 Ç¸Ô EERSTE SCHOCK
|
||||||
|
XXVIII
Totentim ifftt fulmineo,
E En S waerdt gevoeght van gou-
den penninghen $ beduydt, dat met ghiften en ghaven meer ghe- wonnen werdt, als met ghewelt, het zy in't oorloghen ofte in't pley- ten, of in veel andere wereldtlijcke handelinghen. Het Oracttkm van Apollogheconfuleert zijnde (ick meen dattet was van Philippus van Macedonië) kreegh voor befchey t: jlrgeteü pugna telis atq-3 omnUv'mm Dafis:
Vecht met filveren of gouden wa- penen , ghy fult over al verwinner blyven: en de werelt (God betert) is nu noch alfoo,dat giften en gaven noytdanckelijcker ontfanghen zijn als nu; ja al waer't dicwils met ach*· terdeel van goede naem of fame, |
||||||
|
Potentius ictu fuWmeo.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. 29
|
||||||||
|
XXIX
^p toeet 'tïtcmt
E En Slot ghemaeckt met letters,
alfmen nu daghelijcx fiet onder de Neurenburghfche waren: kan niet gheopent werden, dan by de gheene die het fecreet weet van de letters, die op malkandereri moeten gheftelt wefen,en die gebracht on- der den beughei, foo fal hem de iluytinghe ruym gheven , en het Slotdaer ghemackelijck afgheno- men werden. Dit is een Sinnepop voor de amoreufkens,die hare min- ne verborghen draghen, en dicwils liever fouden ftervë, dan haer fmer- te van minnen teghen yemandt te kennen geven: en waer't datfe fulcx deden, foo foude haerlieder iieckte wei haeft wefen te helpen. |
||||||||
|
Sij weet 'tfecreet.
|
||||||||
|
!
|
||||||||
|
D
|
||||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||
|
XXX
ïimpt ööoj bt üriiöe tooelfo
Ρ Lato, AriBoteks, en daer na Bee-
tiits, Seneca, en veel andere Phi- loibphen, hebben door haer gron- digh en verftandigh fchryven, de wilde woefte menfchen totgheia- tigheydt en ghehoor ghebracht, en met dit faetvan Philoföphia ghe- faeyt in de ongheploeghde ackers van haer wreede harfebackens, de Muyièn, Rotten-, en de wilde woe- fte beeilen als onkruyt uytghewied en ghefuyvert i Dus dan wil ickge- beden hebbë den teeren Lefer, daer men geen rondt Hollandts by fpre- ken mach5datfe djt willen goedelijc duydenenmy ten beften houden, want ick dencket noch meer te doe. |
||||||
|
Krurjt voor de wilde woefte.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. 3Ï
|
||||||
|
XXXI
^Dummodo proßm^
EEnZeetondie inde Zeehavens
gheleyt wordt ende in de Zee, tot merckteecken^hoe na de Schip- pers het landt moghen aenfoecken, die draeght alle winden, ftroomen en ftorméjop dat hy voldoen mach daer hy toe gheordonneert is. Be- teyckent, dat een goet Vorft moet verdraghen alle onmoet en oproer van zijn gemeente met een kloeck- moedigh herte, en dat ftillen met de minfte wreetheydt die hy mach3 luttel hooft-beibinders ftrafFende? tot exempel van de goede gher meenteè |
||||||
|
I) oramodö profim«..
|
||||||
|
32 HET EERSTE SCHOCK
|
|||||
|
XXXII
J^gïjt tiuö? öe hmït ü«in niet
DE jongeluydë die nieulijcxge-
huwet zijn,paft dtCe Sinnepop ter herten te nemen, die eerft voor al behooren te dencfcen om den nootdruftighen uytloop ende be- hoeftigheydt · foo van huyfraet, als van ipyfe .· maerals zy wat koe- vereren met fparen of deur goede neeringhej dari komen zy tijds ghe- noegh om haer luft te ioecken, te weten, als de rijckdom foo veel ge- groeytis, datfe dwaeiheydt lyden en draghen kan. |
|||||
|
VAN DE SiNNEPOPPEN. 3*
|
||||||||
|
xxxiii ■
€m ooi bat m öamt niet "p\Efe Sinnepop is foo klaer
datfe weynigh uytleggin- ghe behoeft: want. men fiet dat de onverftandighe men- fehen de aldeïmeefte Woor- den over haer hebbe, op ftra^ ten, op marckten,op wagens en in fchepen ·, däer 4e ver- ftandighe vvyfe lieden met een ftil bequaem weien he·* nen gaen* |
||||||||
|
_____-
|
||||||||
|
Een vol vat en bomt Jiiet.
|
||||||||
|
Έ
|
||||||||
|
34 HET EERST
XXXIV
%eßumprdura carjjit iter^
"p En Raem-iaghe die in een
^balck ghefetis , om over langs dé balck aen twee ftuc- ken te iagen; is de réchte Sin- nepop va een fterckmoedigh oprecht man , die de rechte wegh gaet, niet teghenftaen- de wat cjuaft of onghemack hem ontmoet, zijn confcien- tie ghetuyght hem, dat zijn vvandelinghe oprecht ende. deughdelijck is. |
|||||
|
ï SCHOCK
|
|||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. 35
|
||||||
|
XXXV
«StigijeßaiJtgö/maer nut
[ΛΕ ongeftadigneydt is niet
te mifpryfen, alfle nut en i>rofytelijck is, tot ghemeen
andts dienfte, als een Weer- haen · aenvvyiendede win« den voor de geene diefe moe- ten ghebruycken. |
||||||
|
E %
|
||||||
|
HET EERSTE
|
|||||||
|
36
|
|||||||
|
XXXVI
%ßö Ì hitfyt ÃÕÅ glafèn venfters inKerc-
ken en Huyfen zijn licht, laten de luchtende defonne . deur hen fchyné,en zijn dicht voor de vvindt,die zy buyten keeren. Dit en behoeft gheen vorder uy tlegginghe, dan een yeder mach het ghebruycken daer?t hem te pafte komt» |
|||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||
|
37
|
|||||||||
|
XX^VI É
°®m fjootf meer torn öan&
\Ã×/Éæ wat wil beginnen,
die moet niet alleen een ghedeelte'der inftrumen- ten hebben, om fulcks aen te rechten ; maer moet oock hebben vermoghen, weten- fchap ende wille. Die dank fen wil, behoeft wel enckel fchoen·, maer veel meereen fris jong lichaem, dat onver- minckc , onghebuylt en on- gheblaertis. |
|||||||||
|
Daer hoort meer torn dans
|
|||||||||
|
E, !.
|
|||||||||
|
SCHOCK
|
|||||||||||
|
HET EERSTE
XXXVIII Ceecinßif na mctingfo.
|
|||||||||||
|
VV
|
Ie dat zijn ftaet fet be^
|
||||||||||
|
neden zijn vermogen
ofte vvinninghe, die is altijdt rijck, vrolijck en wel te vre« den: lae dat met fpinnen de koft oock gewonnen wordt, al ift wat foberÜjck. |
|||||||||||
|
EPOPPEN.
|
|||||||||
|
VAN DE SIN
|
|||||||||
|
39
|
|||||||||
|
XXXIX
Blieft am raet Liefde, die tot een góet vreedfamigh hu-
welij ck den wegh bereyt,moèt eerlt wel overleyt zijn met ouders of ander vrienden, die verder fien dah de twee amoreufkens doen, die door Venus en Cupido verblindt zijn: het eerfte is in't beginfel met befchaét- heydt endé roode wahghen aen de ouders te verfoecken, 'twelck fwaer fchijnt: het ande- re gaet licht te wercke, maer breedt fuer op; want wat Venus bindt ( feydt het fpreeck- woordt) dat fcheydt de kneppel. VVordt gheleecken byeen mes·dat recht heerhan- gendejby het punt ghevat is,fchijnt met den eerlten feer licht; maer niemandt fal't drie oft vier hondert Roeden verre draghen, of hy fal't laten vallen·, foo fal oock de minne die vä twee goe lievekens fonder of ane raet beftaen is, fwaer en laftigh vallen,als zy voe- len datfe niet hebben,niet wetenden niet ge- leert hebben om de huyfhoudinghe te on- derhouden· de vrienden ofte ouders laten- te dry ven,als een wrack fchi.p by de wal oidj ter tijdt toe datfe haer bekeeren, om ghena- de bidden, ende om hulpe roepé: dieie nim- mermeer verkrygen, of men fietter na om,of fcy ooek weder haer oude ganghen gaem |
|||||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||
|
4©
|
||||||||
|
X L
|
||||||||
|
Vt emergant.
E En Prince die zijn ampt wel be-
dient, doet alle vlijt endeneer- ftigheyd dat zijn onderdanen ende burghers welvaren,ende goede nee- ringhe hebben: overleggende dagh en nacht in zijn herte, om alle hin- der en ongheluck af te wenden,met den meefté oorbooren minfteicha* de: ghelijck de Watermeulen lijdt denaenftoot van alle winden 3 om deur kracht van dien het water met zijn fchepraden uyt te werpen, mee het woordt ut emergant, (dat is: ) Op Üatfe Op ïtomen/te weté,de lan- den die ibnder behulp van dienen- der water fouden blyven gantfeh vruchteloos lisrghem |
||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||||||||
|
41
|
||||||||||||||
|
X L Ι
€f η aïleen;
|
||||||||||||||
|
D
|
It is foo klaerdattet {on-
|
|||||||||||||
|
derling geen uytlegginge;
behoeft, want het is in alle ding alfoojveel fchieténa den vogel, maer een wort Koning van't fpel, die hem af fchiet: alibo oock: veel begeeren een officie,ftaet of vrouwe, maer een alletn triumpheert in het ghenieten. Veele dinghen op èèn juweel , fchildery ofte kleynodie, 'tvvelck nochtans niet meer als een te beurte kan vallen. |
||||||||||||||
|
o
|
||||||||||||||
|
4* HET EERS
XLI I
^οφ icfe/ ηοφ De Uitjn*
T)E dronckaert befchuldigt
den wijn, of den beecker daer hy uyt gedroncké heeft, dat die de oorfaeck foude zijn van zijn dronckéfchap : neen voorvvaer, dan de gierige be- gheerte van zijn gulfige dar- men , die heeft hem door de fmake van zijn leckere tonge daer henen gheftoten. "Jiiltga nuüwn crimenvïni eß' 3ßd (ulgaBihenta, |
||||||
|
E SCHOCK
|
||||||
|
Noch ick„ noch de wrjn.
|
||||||
|
VAN DE SIN
|
EPOPPEN.
|
|||||||||
|
43
|
||||||||||
|
X Lil Ι
jfujfitfortiter meum eß.
E En vroom-moedigh Capiteyn
mach dit voeren-voor zijn Sin- nepop ofte Devijs, als daer mede te kennen ghevende , dat hy zynen Heere vvildiené in alle commiffien metgrooter ghetrouwigheydt, het zyin Steden, Dorpen ofte Sloten, die hem te bewaren ghegeven zijn ·* ghelijck een Slotemakers fchroef, die een fwaerdt ofteyet anders te houden ghegeven is, dit ialmender niet uyt trecké met eenigh gewelt, of het moet met de handt des mee- fters los ghemaeckt ende ontfloten worden» |
||||||||||
|
F %
|
||||||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||
|
44
|
||||||||
|
XLIV.
Cdtümttcfcfeg!).
Hier by Ieertmen den tijdt on-
der lcheyden ; te kennen ghe- vénde wat ure dattet is, foo wel by nacht als by daghe, nut voor alle ambachten,om met elckander ghe- lijckaen't werckitegaen. Dat is te fegghen, elck moet zijn ghetyde giffen, wat, ende op wat tijdt, elck oingh moét ghedaen worden: waer op hier een fpreeckwoordt plach te wefen ·. ifyplptftin outjejooöm
baen gegaé/ijp \nttt temt Scfeïorh f}ttfU Als of men wilde fegghen :
: Hy verftaet hem zijn ftuck wel, hy weet zijn weetjen wel |
||||||||
|
Telt wat ick fegk .
|
||||||||
|
NEPOPPEN. 45
|
||||||
|
. VAN DE SI
XLV jjlÉet bccöec öan u 25atu
DEfe Landen zijn ghedeelt in
Iurifdi&ien, die wy-een Ban noemen, en is afgheteeckent met feeckere bepalinghen, foo dat elck Ambachts-heer weet,' hoe verre zijn Ban ftfeckt, ende daer buyten heeft hy niet te doen ofte te gebie- den : ghelijck het ontfteecken Waf- licht, dat niet verder lichten ofte barnenkan, dan tot het dexel toe, *t\velck zijnbeftéckisj daer bene- den komende, gaet het uyt3 verheft iijnkraehtj en werckinghe. |
||||||
|
Niet verder dan u ban .
|
||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||||
|
4*
|
||||||||
|
X L VI
'Datcemfidem,
"pEn Schepen kenniiTe ofte
brief, ofte commiffie van eenighe Heeren ofte Vorften, hoe veel claufulen datter 'm ftaen, ende hoe vail dat die ghefchreven zijn, en zijn van gheender weerden, foo lan- ghe de Seghelen van vvaiie daer niet-aen ghedruckt en zijn; anders worden die ghe- acht als copye ofte vuyl panv pier. |
||||||||
|
otöpq: "BJ3D veQ
|
||||||||
|
EPOPPEN.
|
||||||||||
|
VAN DE SIN
|
||||||||||
|
47
|
||||||||||
|
XL Vil
øÀáö Maaft söeüacöt DEPrincenenHeerë plaehmers
eertijdts (en oock noch) heer- lij cke begraeffeniiTen te maken, om dat hun erfghenamen de deughden van haer voorganghers ibuden vol- gen, en in haer voetftappen treden : maer nu (Godbetert) komen de glorieufe menfchen, die dickmael net goet met rooven ghekreghen hebben, ende volghen dat nae: om door ghemeynheydt der Vorfteri tomben ( die tot memorie van de onderfaten gheftek waren ) te ver- minderen» tyitt onttt lept mffri ^m h&Mianp
wz ïiocnfle Wiupttt ban öit lanot: Cc ç 25itptrr typ op$ ïjetten pag/ ^P niaepUß gaten tm$ anöct# g?a& |
||||||||||
|
Pracht, ëëïïã'ú gheilaclit.
|
||||||||||
|
-0 HET EER
XL VIII
Hm UU efl Remora.
PLinius ichrijft datter een kleyn vin-
ken in de Roode Zee is.dat een fchip kan houden ligghen met volle feylen : ja beter dan eenighe anckers en touwen : welck vifken ghenaemt is R E Ì O R Á. Hier in onfe landen ift niet bekent, 'ten waer dat-er een groote Metamorphoiis ghefchiedt ware, en dattet verandert was l in een koperen inftrumcnt,het welck tot ß Dt-lfr een Conduyt, en voort over al in Hollandt een Kraen ghenaemt wordt ß en dat neem ick daer uyt, om datfe van eender aert en werckinge zijn, byfonder. - alft in een tonne fteeckt daer gocc nat in, is: foo datter veel lieden door terug ge- houden en bedorven wordé,maer meeft van't.geflachte väVlyflesBootfgefcllen, die foo o-, ervloedigh geteelt, en foo veel jonghen voortgebracht hebben, gelijck alle Verekens en Zeughen doen/oo dar- ter nau een dorp is, of het ilTer overvloe« dighmetbeqh.itfr. Ditisdan: |
||||||
|
TE SCHOCK
|
||||||
|
Hsec illa. eft Remora, .
|
||||||
|
NEPOPPÈN.
|
||||||
|
VAN DE SI
X L É × ºúÞÞÜñø'ob Ba.
Hier in Hollandt,beionder inds
lage wey de-rij cke landen ^wor- den de weghen gefloten met draey- boomen, alft veel beghint te reghe- nenrom datfe niet geheel bedurven fouden worden deur het ryden van veel waghens ende peerden. In het beginfel machmen met kleyne fcha- de fchutten, dat achternae veel fou* de koften te hermaken : foo ift eer» teyn in alle wereldtlijcke dinghenj een kleyn vier is met een Emmer waters te bluflchen, dat alft ghevat heeft in baréachtighe materie, qua* lijck te leflchen en uyt te gieten is, dan met veel ghetiers en ghe- drams van volck. Daer om ift beft datmen in alle dinghen in tijds toe* |
||||||
|
Principijs obsla„
|
||||||
|
HET EERS
|
• SCHOCK
|
|||||||||
|
50
|
||||||||||
|
L
<5aïatiieatDa^ttitpeL
"C En kopere pot verfocht aen een aer-
jLj den pot, (die beneffens hem in't wa- ter dreef) datfe fich t'famen wilden voe- ghen, om alfoo te beter behoudé te mo- ghen blyven : neen feyde de aerden pots 't eerfte onweer dat ons over quam,foude ick aen u ftucken ftooten, en te gronde gaen,en ghy foud daer gheen fchade aen lyden,noch aen eer noch aen goedt. Lee- rende, dat .men hem van zijn overhoofc rnoet wachten, en dat een dochter van kleyn yermoghen, haer ontfie met jong- mans yan veel hooger ftate, gheflacht en rijckdom te converferen, of immers foo. luttel alfmen mach: altijd denckendcop de wijiheydt van den aerden pot. Hec woordt <èa!atï>ea toarijtu toeï/ is ghe-
nomen uyt de amoreufe liedekens van
den overtrefïelijcken Nedérlandtfchen Pocet Pieter Corneliflen Hooft: de eeni- ge Phoenix der Duytfche Poeten,die ons tot noch toe verfcheenën en ter handt ghekomenzijn. |
||||||||||
|
GaJatriea. wacht u wel.
|
||||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||
|
Et fic parantur opes,
|
|||||||
|
Etßcfardntur of eh
TTVAer is gheen neeringhe foo>;
^r^üecht, voor een raedfaem neer- iftigh man, of zy is hem niet alleen de koft, maer oockoverfchot fchul, digh j by lbo verre iiy die niet ver- ftant drijft. Alfoo dat men in defe landen met het Baggher-net Turf treckende , oöck een middelbaer heen komen verwerven kan. Dus j blijFtér iiierriandt langhe door!^ar- moede bedroeft, dan de ledighe Luyaertr, die niet doen noch ter handen trecken en wik |
|||||||
|
G ι
|
|||||||
|
E SCHOCK
|
||||||
|
sz ,-. HET EERS
L.'I'I
^oo ïansïj Daer toat in t&
GRoote Heeren hebben fommj-
ghe van haer rijeke borgheren in waerden, foo langh als zy daé*r door yet hopen uyt te rechten, ofte profijt daer af te ghenieten : maer als zyfe arm ghemaeckt en uytgefo- pen hebben, foo keeren zy hun den cers toe, en ilenfe met de neck aen. Ghelijckalfmen deVleifen (die vol ■wijnszijn) neerftich bewaret,datfé niet en ftorten : maer alife ledigh zijn,werptmen die achter in de wa- ghen , öfter 'zyden van de tafel ne- der,, en ilootfe met de voet« |
||||||
|
Soo langn daer wat in is .
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN,
|
||||||||
|
53
|
||||||||
|
LUI
üAd Tragcedidf.
Non ad Vit am. /\JRoote filvere vergulden
Schalen,Koppé,Beckens, Lampetten, dienen niet toe de dagelijcxfe nootdruft 5 dan veel meer tot tvvift, twee- dracht, en acKterdencken op maechden en dienaers ·, ende fomtijdts voor den liiiighen dief. Daerom plegenfe de ou- de Romeynen en Griecken, tot pronck en prael in haer Tragedien te vertoonen, om datfe de EclipiGis ware van de volghende werekinghe. |
||||||||
|
O 3
|
||||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
, , j■·,..-, , y \..-t I Meerden lijdt gfieen pijn.
$$mhttït)öt0ïjeen pijn« . ■■' -;s
|
|||||
|
"pJEfe is niet feer onghelijck !
van de voörgaende jèven- thiende Sinnepop j daer in ; rnen fiet dat eenkleyn onghe- luck den kleyneof den fwac- ken dickvvils heel verplet en te gronde doet gaen ; daer de groote , machtighe, ftercke gheeft hindernifle noch letfel af heeft. Κ |
|||||
|
NEPöPPENö
|
|||||
|
VAN DE S
LV
ÏJeftts quid Valeat.
«
DE Poëet Horatfus in zijn eerrte Satyra*'
begrypende de dwafe gierigheydt, fey t defe veerfen: Mtfcis quid valeat nanimui qneinytsbeat ufum. Ïanis ematur, olus, yini fextarius, ad.it Jglueis humanaßbi dqleat natura negitis. Dat is: ,
3©at tiet seïttoartbid} W teert sfjp «f et fdji er t
5©at men öaerom tuplen fou to jjn/bjoobt eit bier/ <©t boo?t toat öe ntenftljelijcfte itatüete ftoacfe i^iet en boben böjoeft/tot öaet gljemacfe. Dewijl dat de hieefte meriichte hier tegen
Fouden fegghen, dat een yeder wordt ghe- acht nae zijn rijckdom: foo willen wyhaer in haer Woelende rafernye laten legghen, als' <de Soch in't flijck, en voor ons felverï, en die het verftaen als wy s ghebruycken diefoete cerlijcke ledigheydt in onfe ouderdom, nae datter foo langhe ghëflooftj ghejaecht ende gheronnen is, dat men (naehetdaghelijcx ghebedt) het daghelijcx broodt (het zy dan magher ofte vet) eerlijcken daeraf ghenie- ten mach met danckbaerheydt, teghen defit Heere die het mildelij ck verleent. |
|||||
|
Nefcis quid valeat.
|
|||||
|
56 HET EERSTE SCHOCK
|
||||||
|
LVI
• 'CöertrouitttroutoriticiL COo vvien Secreten, Schat-
ten en Rekeninghen bevo- len en vertrouwt worden, moeten die trouvvelijck be- waren : Iae al waer't fchoon dat haer de wij α of gram- fchap anders riedt. Ghelijck een Slot dat het beiloten vaft houdt, totter tijd dat de Sleu- tel daer by ghebracht werdt; door den gheenen die macht heeft,of ghegheven is;om dat "te ontiluytcn. |
||||||
|
'Tvertroude trouwelijck.
|
||||||
|
VÄN DE SINNEPOPPEN*
|
||||||||||||||
|
5?
|
||||||||||||||
|
L V 11
Vtinamßcßmpef.
|
||||||||||||||
|
O'
|
h of God defê landen
|
|||||||||||||
|
wilde beghenadigeri dat-
fe niet meer (of ten miriften in een langhe tijd) in de oör- loghe en vervielen, foo foude de Huyfman met rufte zijn Acker bouwen en Koeyen melcken . de Borgher foude met vrede zijn neeringhe doen : Ende de arme Ghe- meente allenfifens van ivva- re laften en impofitien ont^ laft worden. Φφ aft foo aïtsjDt mocijt öïpum* |
||||||||||||||
|
Η
|
||||||||||||||
|
SCHOCK
|
|||||||||||
|
HET EERSTE
|
|||||||||||
|
58
|
|||||||||||
|
Tis een arm muqs, die maer
een. Jiol heeft. |
|||||||||||
|
LVIII
'Cté een acm a^upö/irie maet
een Dol fjecft»
Λ7 VTOrdt afghebeeldt met
eenVierflotjdaer oock een Lont of Svvamflot by ist alfoo, dat als het eene fael- geertjfoo gaet het ander feeo ker af. Hier by verftaetmeti een raedrijck man, die in alle voorvallende faecken onver- leghen is,en hem altijdt weec te redden. |
|||||||||||
|
EPOPPEN.
|
|||||||||||
|
VAN DE SIN
|
|||||||||||
|
59
|
|||||||||||
|
LIX
S<epe Solcecifmum.
DE Ontfer wicht5om dat hy meteen
luchtighe handt moet ghehandelt zijn/oo kan hy foo effen niet weghen als de Balance ofte de Evenaer doet : het volghtofhanght aende opinie enghe- voelen van den Weger,die lichtelijck een ftroo breet te na ofte verre met de hand volght: alfoo datter dickmael groote (en veelderley) fauten bevonden worden, daerom werdrie felden ghebruyckt in dinghen te wegen van groote waerdyen: maer meeft in't ontloïfen van Waghens enMuylen,om de vracht aen den Wage- naer of Muyletier te betalen. Daerom wil ick fegghen, het doet of weecht niet rechc,maerfcheyt partyen vanden ande- ren. Soo handeltmen oock dickwils niec op't alderfcherpfte om partyen te fchey- den, in faecken , daer men het uyterfte recht qualijck van weten kan , én die voor den fchey tfman zijn |
|||||||||||
|
Saepe Soloeciimum.
|
|||||||||||
|
Η %
|
|||||||||||
|
HET EERSTE SCHOCK
|
||||||
|
ύΟ
|
||||||
|
L Χ
f ß epnit goet/ foo tft aï sott
Ä Lle dinghen worden be-*
gönnen, om die met ko- ften , arbeyt ende neerftig- - heydt te brengen tot het eyn- de; foo dat dan foo goet is, dattet den aefileggher ver-· noeghtjfoo heeftetden krans of prijs verdient, ende men moet hetpryfen. Dit vverdt uytghebeeldt met een tou of cabel die men aen't eynd be- fiet, en beproeft of de ftoife goet is. En foo feytmen ; Jß eynd goet ζ foo iß al goet.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. \; 6i
|
||||||
|
Beflach.
^Hetam^roperamm ad tmarn. Á Lle menfchen loopen na
een Honck, dat is in La- tijn JMetA te fegghen ; ofte anders in Duytfch ø\\ú\× of §0eSD^l/ d'een wat vroegher, d'ander wat laetter,het moet alle door" den tij dt nae het Punt van de doodt. |
||||||
|
ç 3
|
||||||
|
DE SCHOCK
Elck wat wils .
|
||||||||
|
62 HET TW
|
||||||||
|
i .
DEfe Sinjiepop fchijnt te accorderen
met de meeninghe Agefilai, die ge- koren zijnde Koningh, iri een waerfchap Wetten gaf, waer nae elck hem had te re- guleren : gheboot den Schencker,foo de wijn koever en overvloedigh was, elck te gheven foo veel hy eyfchte: maer fooder kommer was , dat hy elck foüde ghe- ven zijn juyfte even mate, op dat hem niemand haddete mifnoeghen : 'twelck het woordc Cltit tuat trjijg duydelijck uytdruckt: want als een yeder zijn beec- ker met water mach temperen nae zy- nen fmake, (en niet ghedwonghen is nae der Duytfchen aert den felven befcheyc te doen : dat is, heel of half tiyt te fuypé, het luft hem ofte niet) foo is elck waer- Sijck wel ghetracteert. Soo mach dan die op veel ander dinghen ghebruyckt wor- den, daer men met overdaedt niemandt wil overlaften, noch door onghelijckg deelinghe een leep oogh maken, |
||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. 63
|
||||||
|
Dom is driest.
|
||||||
|
Π
OP defe Sinnepop nae de natue-
re recht is, foude ick niet der- Ven fegghen; dan immers beelden Wy by een Vifch alle domheydt uyt. Daerom neem ick hier defen oorlof, om af te malen een onbe- leeftgrof menfche5 diegheen on- derfcheydt heeft van plaetfe, per- föon of tijdt 5 maer is in hem felfs* en teghen yeder een, al even onbe- leeftj vry en ftout. Een menfch in't kort ghefeyt, nae de Oude wet eer* oudt Hollander. „ |
||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||||||||||||||||||||||
|
d4
|
||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||
|
III
|
||||||||||||||||||||||||||
|
3^acöt maer facijt*
AVfonitfs feyt: Fortunam reve-
renter habe, dat is: als bovenghe« fchreven wordt, met vryheydt ghetranf- lateert: want die foo luchtigh zijn have avontuert, of nem de Fortuyne fchut- digh was te favoriferen, die doolt, en fai hem in armoede vinden, ja met fchulden verachtert eer hy't waent : en die foo achterkouffigh is,dat hy't geluck 'twelck hem voorkomt ende de handt biedt, gantfeh niet en wil of derf aen foecken, die fal zijn middelbare rijekdom met hongher beten verteeren,dan die de For- tuyne by maten met voorficht kanghe- bruyeken , op zijn hoede wefendc, aliTe meeft fchijrtt te lachen, die fal fonder twyfel van haer gaven ghenieten, befon- der foo hy met middelbaer gheluck te vrcden wil zijn, ende hem laten ghénoe« ghen. |
||||||||||||||||||||||||||
|
VAK DÉ SINNEPOPPEN*
|
||||||||
|
Wrijft u niet.
|
||||||||
|
IV
|
||||||||
|
$D$ft u niet
\7\ 7ΙΛ menigh Edelman dé
V V rechte beduydinghe van
Zijn Wapen, hy foude hem felfs hoeden voor ongheval; dit blijckt aen't ghefiachte van de Edellieden, die eertijdts defe Wapen voerden engheghevenwas,moghelijck mee fulcke meeninghe van den ghever, dat hy haer eeuwigh wilde voor ooghen fchilderen, datfe fich aen grooter en harder als zy niet wry- ven en fouden,of zy fouden vuyl en terftontghemorfelt worden· dies zy oock föo lang floreerde in weel- den,tot datfe haer tot borgherlijcke twift begaven tegen haer meerder^ waer deurfe alk verdonckert en vernielt zijn. |
||||||||
|
66* HET TWEED
|
||||||||
|
SCHOCK
|
||||||||
|
"Nutten ionder kraJTen.
|
||||||||
|
Mntttn imttser ftraiTm,
E iE Raven is van dier aert,dat hy zijn
'fpyfe nieten kan nuttighen fondec kraffen of geluyt maken,'twelck van' den Vos gemerckt zijnde (foo Efopus klapt) leyde hy laghen hoe hy den proye of aes van den Raven foude mogen bekomen. Beftondt hem met flatteren te pryfens van weghen zijn foeten fang. Dies hy ontfteecken met hovaerdye, zijn beek o- pen dede om zijn konil te toonen, liet daer door zijn lecker beetjen vallen, nae wenfeh en begheeren vanden fchalc- ken Vos, die dat terftondt tót zijn pro- fyteghenoot. Horat. Tacitmfi fafce- retcorvw h aber ét flus dapis & rixg multo minus invidiaque. En de Vof- fen zijn noch htiydenfdaeghs van de fet- ve aert, zy zijn oock va« wat coleur dat men mach imagineren. |
||||||||
|
NEPOPPEH. «7
|
|||||
|
VAH DE SI>
VI
^»«pelten m siienoesöem DE gheluckfaligheydt is alleen
den laeghen van ftate van God toeghecyghent ; want ghenoegh maeckt zijn bruycker gheruft en luftigh, byfonder die daer in dan duycken kan, en houden hem in zijn kleyne yryheydt : want daer hoogh moet in fwang gaet, daer is min veyligheyd en meer moeyten·: en het Hollandtfche rijmken feyt: ïloiiöt«repn/
Sfcijtu fcfcpn: WittÜ lw öen tiagïï/ Φι* twmanöt itf ïöp ra maoö« |
|||||
|
Duycken en gheiioeghen.
|
|||||
|
tfs HET TWEE
VII
«Öfjenoeöïj té mm.
OHeyligh eftettOÊJJÏj/noe veel zijt ghj*
boven alle Veel en alle Meer, dat wel te rechte Martialis feyt: Fortuna 'muit is dat nimisfatü nulti.
VVant die Genoegh heeft, die maeckt zijn
WeynighVeel, enfinght met D. V. Coren-
hert: 'tißftenoegen soet// betftcusï)t ben
moet// en boet// benmenftftaittjot ber* ÏJÏpett> De rijekdom van Crafus en was hier
niet by te gheiijeken, zijn wereken betoon- den wel dat hy verre van £et Genoegh was. Oock woont <0enoegg[(d'ie flechte Deerne) in Heeren Hoven niet, dan in flechte Hutten, by eenvoudighc deughdfame perfonagien, die altijdt God loven en dancken, al hebben zy niet dan water en broodt,ende een goede fmaecke. Elck menfch (foomen feyt) heeft even veel ghaven van God ontfanghen, ofte God was onrechtveerdigh: maer d'een ghe- nietet aende koft, d'ander aen de fmaeck: d'eerfteaen't bedde, d'ander aen de vaeck ; d'een aende rijekdom, d'ander aen't ghe- fioeghen, §fc, β |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
)% SCHOCK
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VAN DE SIN
VIII
dapper gaet tjoo?.
#
VOor alle Edelheydt gaet de
wackere Dapperheydt, 'twelck beteeckent wordt door een wakent Oogh in de handt, boven den Lau- ren krans : want Edelheydt van ge- boorte is wel een fpoor of prickel tot treffelijcke daden ; dan de trage Slampamper mach hem zijns ghe- boorts niet roemë, als hy de dappe- re handt niet aen't werck en ilaet, toonende dat hy zijns gheilachts gheen baftaert en is. Ende die van flechte afcomft is,behoeft hem dies niet te fchamen, den wegh van ee- ren ftaet hem oock open, foo hy in Dapperheydt d'Edelheyd overtrefc ende te boven gaet. |
|||||||||
|
EP OPPEN.
|
|||||||||
|
69
|
|||||||||
|
Giienoegii is meer.
|
|||||||||
|
I ?
|
|||||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
IX · j Elck zijn waerom. <£5ïc!t snn toasronv
|
||||||
|
DE Paepgaetten O utaer, den
Schipper, t'Zee, de Bouwman ten Acker,de Landfknecht te itrijt: vraeght ghy noch waerom £ niet dan om ghéwin of profijt. IiTer an- ders niet in de wereldt te doen,dan om geit ί ja: om eer,om pracht,om wraeck,om te bedrieghen,al wil het niemandt bekennen,elck ghevet een andere glans; Dan hoemen het be- wimpelt , elck heeft zij η waerom, al is die voor alleman niet bekent. Lucanus feyt: Trahunt quemquc^ fu&fcekrata, in prxlia eau fa. En men feyt: Om't gheniet van het Smeer3 foo ljckt de Kat de Kandelaar, |
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||
|
71
|
|||||||
|
Χ
«rterïït en tttfyu |E menfchc'n in de gulden Eeuwè
__'waren Hecht en recht , ghinghen iiaeckt: aten voor haer fpyfe Aeckers of- te Boecken, fulcks als haer het veldt rijc- kelijck gaf, fonder forgh, fonder moey- •ten,fonder gierigheydt, fonder bedroch: droncken uyt haer handt, of uyt een ho- ren of fchelp, fulcks als zy vinden kon- den,het klare water uyt de fonteyne daet zy by woonden: men wift van koopen noch verkoopen : Mijn en dijn waren noch op de Wereldt niet. Maer hier nae ouam de beleeftheydt, die achten dcfe fimpele lieden voor plompers ende bot- tekroefem O heylighe goetrondfheydt, hadden zy u by d'oude maniere gelaten, ghy wae-rt veel beter daer aen ghewceft, |
|||||||
|
7*· , HET TWEE
XI
£>m en tutt&
NA dat de menfchen inde voorgaen-
de Eeuwe langhe tijd gheleeft had- den by Aeckers en by Boecké,foo quam Bachus ende Ceres,en leerden haer plan- ten en faeyen, wijn, koren ^n alderley vruchten, die de aerde van felfs opwierp, ende door goede bouwinghe hem groo- telijcks verbeterde : dit was beghinfei van Beleeftheydt, dat is, dat het volck beghon te verftaen , hoe zy met elckan- der leven moeiten, maeckten wetten en willekeuren, om elck alfoo met beleeft- heydt, beleefdelij'ck in den toom te hou- den , waer door de wereldt worde ver- ciertmet J)in «1Àõß«ß/ 'twelck in onfe tale is,als Sinnelijckheyd en wetenfchap, daer in wy foo lang gheleeft hebben, tot dat Courtofy met lecket Banckec hier te lande quamen. |
||||
|
VAK DE SiNHEPÓPPEHi
|
||||||||
|
73
|
||||||||
|
XII
• <©f ttoalsijt of't&ijt
DE Cöurtoifie wil ick fob leer niet lake,
datfe heel te verwerpen foude zijn, by- fonder in Heeren Hoven, die alle lof-tuy te- rye ghewooh zijn ·. maer het mif bruy ck van dien,onder de Hovelinghen die nae Officien ftaen of hooghe Ambten, en dickmael fpre- ken verre van haer meeninghe, om haer me- deVerfoeckers te bedodden en te verfendem dit was noch lydelijck, als zy elck ander die- wils niet door kromme ganghen eü belo- ghen, valfchelijckbefchuldighden,ennahet leven ftonden: het welck de heete Minnaers wel meefterlijck nae können fpelen, met de . bonet te lichten3knien te buyghen met min- fchijnlijcke reverentie ;jae dattet hunfelven Walght die'tdoen: maei· doen dit al om die 2y ter eeren of oneeren beminnen. En halen in haer Bancketten,foet fmakendeMarfepey- nen,Confkuren,Märmeladen en dierghelijc- ke fnorrepy pen, die in't lefte den mondt laf maken, en ontftellen het verhemelt van dien met dof heydt, het welck de fmaeck wech neemt. Wordt daer om van de Goetrondt- heydt uyt haer Gilde ghedaen, en hier ghe- maelt in een valfch Rondt met Giegauwen werfet, met een Marfepeyn in't midden. |
||||||||
|
Κ
|
||||||||
|
HET TWEE
|
|||||||
|
74
|
|||||||
|
XIII
mttä öat sDp ##♦
Itil defe Landen wordt de Wl ghereeo»
kent voor een ichandt Voghel, en wie voor een Wl ghefcholden wordt, neem- tet in euvelen moet, däer nochtans de wyfe Athenienfers een Wl in haerWaperi voerden, als de Goddinne Palladi toe-· gheeyghent: Dus iß de waèn die ons tjuetft, en niet het weien. Een Wl is eeiji èerlijcke Voghel onder zijn gheflachte!,. ghelijck een Valck onder de Valeken. Daerorn, wilde elck gheacht wefen \oot 'tg'een dat hy is, foo fouder minder twift zijn in alle ftaten, en byfonder onder die Höfsghefinden ende Courtifanen. Dan alfoo elck wil gheacht zijn voor 'tgheèri hy niet en is, daerom wordt hy dickwils dat hy niet begheert te wefen* |
|||||||
|
VAN BE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
75
|
||||||||
|
XIV
£WdgiHer artü ^venter*
Ä Lle konften die men Me-
chanique noemt, worden gheoeffent ende ghehanteert, ι niet foo feer uyt luft, als om I de fchamele koft te verdie- nen : vvantarmoedt,behoef- tigheydt, en honghers noot, zijn Vinders en Baermoeders van alle nutte konften. |
||||||||
|
Κ 3
|
||||||||
|
70 HET TWEED
|
||||||||
|
SCHOCK
|
||||||||
|
X V
l^eïpt u fetoetv
OHollander,dit is een vä de vin-
ders van uwe neeringhe, dees· hebt ghy te dancken, meer als den Griecxfché Deddo, die't eerfte feyl oyt van Ra liet vallé: dees hebt ghy te dancké, feg ick^om dat het u ver- itant verweót heeft, om dees beefte te overtreffen, dat ghy de prijs al- leen hebt boven alle Natiën van de wereldt, die noch allegader dom en onbedreven zijn,ende u al te famen den beifem van der Zee toe ftaen en op offeren. Schaemt u dan van u- we botticheyd niet, dewijl dat ghy in de Zeehandel en Vaert alle ander volcken in grondighe wetenfchap te boven gaet. |
||||||||
|
Helpt u ielven
|
||||||||
|
NEPOPPEN.
|
|||||||||||
|
VAN DE SI
|
|||||||||||
|
77
|
|||||||||||
|
XVI
«Pat Sof i$ tipt* IN veel plaetfen vergaren de Gilden,
de Rotten, de Gebueren of de Vrien- den eens jaers, om te houden vrolijcke maeltyden, en dat noemen zy ïjofcm J al waer tot overdaedt wordt ghegheten en ghedroncken, foo langhe alfl'er bier of wijn in't Vat is : als dan in fulcker voe- ghen de waerfchap uyt is, foo feytmen : t©at ijof i& tipt/ mm taptct niet meer*
Maer meer wordt defe Sinnepop ghe-
bruycl:,als yemandt met Herbergh hou- den foo achteloos het ghelagh reeckent, of foo lichtelick aen droncké galten uyt- borght, dat de Bäcker en Brouwer niet langher willen by fetten, en foo by ghe- breck de neeringe moet ftaken,dan feyt- men : Daer is de Soch met de tap wegh gheloopen , en de Waert is voor daegh aen de wandt ghepift, heeft zijn huyfc huere met het bedtftrpo betaelt. |
|||||||||||
|
Dat hof is uyt
|
|||||||||||
|
Κ a
|
|||||||||||
|
η HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||
|
XVII
Op 'raio injuria cau/a eß IracundU.
Niemand fal haeft gram worden
'ten zy faeck dat hy waent dat hem onghelijck, fpot of hoon we-r dervaert, moghelijck van yemandt die hy niet en kent: ende wederom hem defghelijcks noyt ghekent en heeft. Dan hoorende die felve befchuldighen van flechte luydens neemt de partye aen fonder weder- partye te hooren fpreecken. Ghe- lijck een CalcoenfcheHaen,als hem eenRoodt kleet voor ooghen ghe- houden wordt, ontfteeckt in toor- ne, laet zynen Rooden erop fchie- ten, en dreycht dat op't lijf te wil- len , om met pieken en byten zijn - leet te wreéckon |
||||||
|
Opinio injuriae caufa. eil Iracundia?.
|
||||||
|
VAN DE SIN Ν EP O PP EN* 19
|
|||||
|
XVIII
<&ultje&/ mm ö?oïtjc&
E En Man die foo Veel heeft ofte.weetfè
werven als de natuere eyfcht ofte be- hoeft, en niet veel meer, die wordt gheacht voor een fober ghefel, als die genoégh heeft te doen met hem felven te bedroopen: irïaer ibach niemandt helpen of onderflant doen •aanzijn tijdtlijcke have; die leeft even wel yrolijck,omdat hy niet en heeft te befor- ghen veel ydele dinghen endefinnelijckhe- #en,dic de vette Voghels met wille deur Öertelheydt op haer laden. Ende wordt hier: yergeleecken by de Naehtegael, die foo wel met zijn luttel' veeren ghckleedt is, als dé Swaen met zyne dicke ende menichte van fcluymem Het Nachtegaelkett iinght vro-i Üjck, fpringhende van tacke op tacke,onbe- nijt, onbekommert: De Swane leytlodfigh ende luv op het water, wordt van veelen be- fien, endedaer door benijdt. Gaet nu ghy Gieriegaert ende hracckt u roeit groot met moeyten ende arbeydt, dat het kleyneVo- ghelken niet doen en wil, om dat het weet «iat ghy meer benijdt dan bemint zijn |
|||||
|
so HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||
|
XIX
jgnari legum ßc.
IN de tijdt dat de lacht verboden
is, te weten, van de Meert tot in Augufto toe,als alle beeilen haer jonghen teelen ende voeden : om het jonghegoet te beter aen te roc- ken, foo worden alle jacht Honden met kneppels aen de hals befwaerf, om haer fnelheydt te verhinderen; en ibo worden zy onder de wetten en willekeuren ghehouden. Def- ghelijcks , die met Reden onder gheen wetten können ghehouden Worden, die moeten met banden en ghevangheniiTen daer toe bedwon- ghen worden* |
||||||
|
Ignari legum fic.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||
|
ç.
|
|||||||||
|
XX
&tmt min / fyengt tianbti i%
rilt en behoeft gheen uyt*
'legginge: want de Figue- re van twee Peerden,die elck ander klouwen, gheven ghe- noegh te kennen,dat als d'ee- ne handt d'ander wafcht, foo zijnfe beyde fchooii. |
|||||||||
|
D'eene min,brengt d'ancler in.
|
|||||||||
|
L
|
|||||||||
|
*z HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||||||
|
XXI
|
Noch luy, noch lecker.
|
||||||||
|
Jlucijtop/ttötiiïecfteï*
|
|||||||||
|
E En Efel is niet luy om te arbëyden, In
wat werck datmen hem opleyt nae zijn vermoghen : maer is traegh van draf ofte gang,daer om willen de onwetende fegghen dat hy luy is. Oock is hy niet lecker: wanc hy eet Diftelen en Doornen} en groente dat ander beeilen laten ftaen: en oock eet hy'c kruydt dat onder de Haghen ende onder de drop waft. Daer om behoort hem een goet Landtman nae des Efels aert te ftellen, in raedfame fuynicheydt,in't teeren en huyf- houden, ende in neerftighe en gheltadighe arbeyt des Ackers ende VVeyden : Op dat hy de fegheninghe des Heeren ontfanghen mach, ghelijck den Efel ghefchiedt is, daer lefus Chriftus felfs op ghereden heeft: den Efel alleen ondcr^lle beeilen waerdigh ach- tende om God te draghen, om zijn fachtlin- nigheydtj vreedfaemheydt ende gheduldig- heydt: ende heeft hem begaeft met langh- duerighe ghefontheydt · want een Efel (foo men feyt) en is nimmermeer ofte feer felden iieck. |
|||||||||
|
^EPOPPEN.
|
|||||||||
|
83
|
|||||||||
|
VAN DE SIN
XXII
35n tiefe ïjoecft* MEt dit woordt machmen vcrftaen,
dattet goet woönen is, daer goe- de neeringhe ende vertieringhe valt, daec elck neerftelijck wint, en d'een d'ander doet winnen en verdienen : want het gaet feecker, dat dat de rijckfte landen zijn, die aen de Havens van der Zee lig- ghen. Daer aen het landt daer het lan- ghe Gras weligh groeyt. Daer Koren en Wijn waft, daer ift oock noch goet. DaerHonich en Hout valt, daer ift fo- berlijck ; Maer daer Silver en Goudt uyt de Aerde wordt ghedolven, daer. woont een arm behoeftigh fieckfuchtigh volck, die by den Efel te verghelijcken zijn, die deWijndraeght endrinckt felf Water, en eec Diftelen en Doornen. |
|||||||||
|
In defe hoeck
|
|||||||||
|
L ζ
|
|||||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||
|
XXIII
$$ttbtt&mpm/
£>tgljmt<&(itiüt$pnt. AL hoe wel de plaetfen daer de Zee-
vaert floreert, te pryfen zijn boven alle Hoecken, foo is nochtans het landt (daer]t langhe Gras waft) gheeniins van de minfte in waerdigheydt,als oock ver- menght met veele eerlijcke lüften : ai derfc het de overgroote winninghe, foa derft het oock de grooter hertteer, moeyten en bekommerniflen, ende dq Inwoonders faelj'eren felden in haer Reeckeningh.e: (dat men Banekeroete noemt) alfoo zy foeteli/ck, fachtelijck . ri/ck worden: Soo blijft defe lieden de Rijckdom oocktange by, van gheflach- te tot gheflachte: het en ware datter al- temet een geck onder hen heden ghe- boren werde, die de Hutfpot liet acn barnen, en al de Botter met al het Meels op eenen avont verpannekoeckt?» |
||||||
|
Met dees vayne, Seohent God de zyne.
|
||||||
|
NEPOPPEN. 85
|
|||||||
|
VAN DE SI
XXIV
Cum njult s yoteß.
T-TEt is immers foo pericu-
* leus met groote Heeren te Kandelen en wandelen , alft een Schaep is te gaen weyden by een Leeuvve ·, want alft haer gKclieft, moghen zy u dooden,fonder daer in t min- fte om te lyden of gheftrafc tevvorden. |
|||||||
|
Cum vult,poteft.
|
|||||||
|
L f
|
|||||||
|
SO
|
|||||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||||||
|
× XV
J7En recht moedigh man is
onvertfaecht, al fiet hy zijn vyanden (veel meer in't getal) die hem komen befpringhen, dan ftelt hem ter weere en biet het fpits,zy moeten hem onvervvonnen laten gaen,in- dien hy hem ftil ende onbe- vveechlijck houd trgelijck een Eghel tuiTclien twee Honden· hem wind in't rondt, over al met zijn borilelen voor, die zijn vyanden te hart vallen om ce knaeuvven. |
|||||||||
|
Laet leggken dat liachjen.
|
|||||||||
|
j
|
|||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. «7
|
|||||
|
XXVI
φ ebeneres animi procemm .
quid qu&ritis aulas. EEn Valek die is van wilder aeit>
nochtans laet hy hem foo fme- ken van de leckere fpyfen des Hofs, dat als hy vry by de lucht vlieght, komt weder in zijn banden, en laet hem blindhocken en huyven, Soo zijn oock defe Edel-luyden, die ten Hove opghevoet worden , al hoe wel datfe de ghebreeckert des Hofs wel fiert , können daer nochtans niet van daenblyven: zijnde dees wilden Valck in als ghelijck, die met zijn eygen verdriet bekleedt de flaets van eeren by zynen Heere. |
|||||
|
SS HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||
|
XXVII
, 39Q?0fim 3tjt 5ÖP ¥tt niet
tesaÖgïKnoo&t, DE VoeztMartialis maeckt men-
de van eenéCecilianus,die van als dat op tafel quam 5 wat nam, en ieyde dat in een fervetjOm t'huys te draghen : Ghelijck den Eghel, die is het niet genoegh, dat hy in eenen boomgaert hem met Ooft verfaet · maeriteeckt oock «enighe op zijn pennen, om in zijn hol te fieypen : daer om beiluy t hy, Cros te Cecilia. ne non vocavi. Godt behoedt ons voor etende gaften, en draghende gaften: want de Schotels zijn le- digh, en niemandt is verfaet. |
|||||
|
VAK DE S
XXVIII ^cöaöeïtjcfc/ rammet Γφοοη.
jQE menfchen zijn meeft
van dier aert, datfe haer goet pryfen met woorden^al ifl: inder daedt foo groot pry- fens nietvvaerdigh^jaedick- Wils fchadelijck: Gelijck een Hart hem fpieghelende in de Fonteyne, hem felfs verho- veerdight , aenfiende zyne fchoone hoornen, die dick- wils oorfaecke zijn van zijn doodt. |
||||||
|
KEÊOPPËM.
|
||||||
|
Schadehjck, nimmer fchoon.
|
||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||||
|
SQ
|
||||||||
|
XXIX
Tukhrum quod utile,
GHeen ding is fch©onder,dati dat de
menfche meeft nut is , tot onder- houdt van zijn ftaet, tot dienfte van zijn vrienden, en tot befcherminghe van zijii Vaderland:dus"zijη dan (al fchijntet een Paradoxon) de dunne fchranckele bee- ilen van het Hart veel meer te pryfen, als de pronckighe pralighe opftaende hoor- nen , die hem nérghens toe nut en zijn: want hy heeft de moet niet (ghelijck als andere hoorn beeften) zijri-vyandc daer mede van hem te weeren. Siet hier ghy Proncker en Ioncker by der ftraten, waer toe dient u de hovaerdy, dan om u goet te verteeren ende te verminderen,, . en veracht te bly ven by de manhaftighe mannen , die het Vaderlandt met haer bloedt verdedighen. |
||||||||
|
Pulchrum quod utile.
|
||||||||
|
EPOPPEN. pt
|
||||||||
|
VAN DE SIN
|
||||||||
|
XXX
MEt eens anders fchade, fchan.
deofarbeyt zijn profijt foec- ken,dat is tegen alle nature en rede- lij ckheyts behoor é,als Cicero feyt: Jlliid natura non patitur, ut aliorum poolijs noïtras facultates Icopias opes augeamm. Die dan fulcks doen,dat noemtmen Italiaenfche treecken: macr de Duytfchë noemëtSchelm- ftucken. Dan (God betert) de we- reldt is nu ibo boos, als men daer ilechts den fchijn van Reden om weet te hanghen, Γοο moet het al eerlijck en deughdelijc zijn. Schijn wordt over al gheprefcn : Waer- heydt Ieyt achter in de hoeck, als een verworpen Santinnen nac uyt- wyfen dekt woorden: Practica eß multiplex,
|
||||||||
|
Μ
|
||||||||
|
9* HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||
|
XXXI
ßteuktu msöeensatof
fitter Deur, p En vvaerfchouvvinghe is
dit voor alle de gheene die yet wat avontuers willen be-* ginnen, daerfe veel geks toe gebruyeken moeten, datfe ge- dachtichzijn heur felf in geen ièhuldente fteecken, daerde middelen kleyn zijn ·, want Iiulp van vriendé is een kranc- ke ftiit, daer* luttel op te ver- trouwen is j ende ghemeen- lijck faeljeertfe als de faecken gaen» |
||||||
|
Steecktum gheeh gat of iieter deur.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||||
|
93
|
||||||||||
|
XXXII
ëx foecunditdte uhertas*
"Ï^Ruchtbaerheydt maeckt
ruymte en overvloedig- heyd; want daer Wijn waft vvördtfe wel ghedroncken: daer Botter en Kaes valt, vvördtfe ruym aenghetaft en ghegheten ·, en foo van alle dinghen in alle Landen. Een paer Konynen teelen fpo vruchtbaerlijck voort, datfe met haer jonghen, en de jon- gen van dien, fouden binnen s'jaers meer als tfeventich in't getal zijn,by foo verre zy on- befchadight mochten teelen. |
||||||||||
|
Ex foeciiiKiitate uhertas.
|
||||||||||
|
-------------------
|
||||||||||
|
Μ $
|
||||||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||||
|
0Φ
|
||||||||
|
XXXIII
%ïk ut mijn kojennen sjoine/
enjaeo^oene* DAer is een Lietjen by de Op'-
fnappers, daerfe louter haren aert mede te kennen geven, fingen- de iiyt vryer keele aldus : ^elajEi. i 'ttó aï Heclo?en/
%ck oen een jatt te ü?oetij wboim
Sfikeet mijn hojenfcen ssoene/ Cnjaesjoene» Daer door ben ick bekoort om
heur tot een Sinnepop te gheven den Sprinckhaen, die in I^atijn Cy- cada ghenaemt is , die fingt Somers irft groene koren, en verheughd de Paifanten i rnaer des Winters, is hy nerghe-ns te vinden, |
||||||||
|
Ick eet mijn korenken groene, en jae groene.
|
||||||||
|
l EP 0 Ρ PEN.
|
|||||||
|
VAN DÉ SIN
XXXIV
Eaet ötmcïtóm LAet dühcken maeekt den dans
goet, foo men feyt: En dié hem fmorghens wat laet duncken^die if- ferden heelen daghtebetaf: Dit komt uyt een hoveerdigh herterge- lijck de Paeubdie zijn fchoone fteert Verheftjen fpieghelt hem daer in}eü draeyt hem om ende weder om,op darmen zijn meeninge foude mere- ken : Alfoo doen oock de hoveer- diohe opgheblaferi menfehen, die by der ftraten gaen proncken, ende; draeyeerflen met naer koftelijcke kleederen, en groote pracht en ftaet van dienaers; oock met koftelijck timmeren en huymöuden» |
|||||||
|
9%
|
|||||||
|
s* HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||
|
XXXV
'jßonm fons ^ bonus liquor*
"pEn Schaep is foo goet dat*
ter niet een dingh aen zijn geheelelijf is, of het is tot ee~ nighe dinghen nut: ja datzij tl afgangh niet alleen tot mifle in de vaelt goet is $ maer men mae&er de Kafen mede groe: en de melck gaet aller beeilen melck te boven. Soo dat oock Chriftus felis het Lam Gods. ghenaemt ghevveeft is, däer Sint Ian met zijn vinger op wees, fegghende: €cce Agnus 'Dei, |
||||||
|
Bonus fons, bonus liquor.
|
||||||
|
VAN DE SI
XXXVI to mct$atp>
DE Voghel Phxnixjoo de Poe-
ten fabuleren, leeft vijf of fef- hondert jaren,cn heeft gheen gaey- ken om te teelen^ en dan verbrandt hy hemfelvé,en uytdie aflche komt * Weder een jonghen Voghel voort: foo dat men met recht fegghen mach, SfnetoecrgaÉp/datis: ion*
fcerteeergaep: wordt metaphodce gheduydt op fulcke gheleerde ofte
konilrijcke mannen, die daer exel- lerén ofte uyt-niunten boven alle andere, levende in die felve tijdt, in het werck daer zy profdïie afdoen. |
|||||
|
Ν
|
|||||
|
m HET TWEEDE SCHÖCK
|
||||||
|
XXXVIÏ
DO e alle heeften van Iupiter te
gaft ghenoodt waren,foo heeft hem de Schildt-padt alleene achter ghehouden 3 ende is niet ter Feefte ghekomen : Iupiter verwondert, ïoude gheerne de ooriaeck daer af weten} liet hem vraghen , waerom hy niet ghekomen was in foo goe- den gróoten geielfchap,die van den öpperften God gheroepen waren. Antwoorde: <©oß/ Wtft/ t'ijtlpsl Öeft, Waer over hy verwefen wor- de in den hooghen Raedt der Go- den, aitijdt zijn huys voor hem té draghen, ende byzijn leven daer nietuyttegaen. |
||||||
|
T'kuys beft.
|
||||||
|
NEPOPPEN. 99
|
||||||
|
VAN DE SIM
Χ XX VI II
fncle habéas qugrit nemo.
Εΐη Griffoen, voor niet Arents vleüghc
len, klaeuwen en beek; ende achter met het lijf van een Leeuwe: 'twelckin't wefen niet en is, noch oock in de wereken der na- tueren niet ghevonden en wordt: maer ver- fiert tot een Metaphora,om daermede te kennen te gheven, dattet het Wapen is van alle Struyck-roovers, Zee-roovers, en Vry- buyters, die des Koopmans goederen, wa- jghéns enfehepen met fnelheyd achterhalen, ende in haer gheweldt fien te kryghen, ende met kracht den ghehäclden Roof verdcdi- ghen,zy hebben recht daer op of niet. Pav- tvs Iovivs fet daer by een Latijnfche fen- tentie: Vjiguibiis &ro7lróatque alhamntus in hoslem· Dat is: IBct Maeutaen/becïi en Mcuijftcfé 0οε*
tpapmt ug$tn ben bpanöt» En fchrijft d.it toe een Baroen,die zijn Vaderlijcke itadt
regeerde teghen Recht of Electie, in forme van Tyran: hoe foudemen dan niet fegghen of hy ghebruyekt defe Figuere met foo goct recht^ alsde'tyrannye over zijn Mede-bur- ghers.v |
||||||
|
Vnde habeas cjua?nt nemo.
|
||||||
|
Ν 3
|
||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||||
|
100
|
|||||||
|
× × XIX
ALs yemandt hem onderwint
het gheen hy niet gheleert en heeft, of van natueren nietaenghe- boren of eyghen is, die doet groo- te moey ten ende arbeydt, en recht niet uyt, Ben Voghei-ftruys kan niet vlieghen van der aerde , dan loopt fnel door't behulp yan zijn vleughelen; want na reden en pro- portie, foo zijrife veel te kleyn ende qualijck gheitoffeert xnct pennen, om foo fwaren lichaam in deluche te voeren» |
|||||||
|
NEPOPPEN. éïß
|
|||||||
|
VAN DE SI
XL %mtlßt u ftinfterm niet.
Ô<¸ç Krabbe is van natueren
foo ghefchapen, dat hy o- ver alle zyden gaet, foo vvei ter flincker als ooc ter rechter handt. Wordtdaeromver- gheieecken by dOuders, die haer kinderen met quaet ex- empel voorgaen, als dronc- ken drincken,dobbeIen,hoe- reeren ende dierghelijcke ge- breecken, |
|||||||
|
Leert liet u Junderen met.
|
|||||||
|
Ç é
|
|||||||
|
loi HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||
|
X LI
Hac mente hhortm,
DE ghemeyne Schippers tale is met dit
woordt verciert, alffe van een Schipper or Zeeman fpreecken, die nu redelijck wel glievaren heeft, en oudt gheworden is, feg- ghe.re: i$p iflgtal tel öp/öp macfjijet
imtfter mt laei &p be ftat fêttc/ citbïpfaeit t'ïropg op een ïutoe ïïce&e fcp ben ftaert/ öaer een cjaet liter aen lept, Recbt nae Horatij iegghën:
lik grm>cm duro terram qui vert'tt aratra Tcrfidtts bic eau f o, miles, nawque per »mne Audaces mare qui cmmnt: Hac mente laborem, Sifefenefenesut inotia tuta recedunt A]unt: cum fibi fint congeTta Cibftria. Die de Kern vän defe Noot fmaecken, ghe~
bruyeken in foberheydt dat hun de lortuy- ne ghegheven heeft,'leyen vrolijck,danckén Gjodi zij rider na dees Zeelieden verftant be- ter aen, als de on'yerfadelijcke ghekloofde herten, die altijdt de eene winft uyt d'ander gloferen, en altijdt Ï>lvs Ovtre fpelen, dat is: iBca* Ctt meer iOinneit: en daer na fier- venzy, fonderhetgiiewonnengoet tebeii- glien^' tenuttcn, ofte te ghenjetcn. |
|||||
|
ÉPöFFEN.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ÏOJ
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VAN DE SIN
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
XLII
't Wil Μ ö^upfen toat tian Statten Bomt.
DE Wapenen van de Edel-luy-
den, zijn al meeft Leeuwen, Beyrcn, Wolven; en moeiten oock fo wefen, om daer mede haer Vyan- den te kennen te gheven, datfe haer Vaderlandt wilden en konden be- fchermen, ende oock hert en moets ghenoegh daer toe hadden, en daer uyt zijn haer Wapenen overgeble- ven, die haer kinderen en naekome- iinghen noch huydenfdaeghs voe- ren, elck daer mede uy t-beeldende de vromigheydt van hun Voor-ou- deren$ ghenietende daer door de vryheydt van de jacht, en oock van het vlieghen met de Valck, die zy alle ghemcyn hebben tot haer ver- maeckelijckheydt : daer om is die hier midden int Wapen gheitelt* |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
104 HET TWEE
XLIII
Mtm$$n& btttt.
JJIt is klaer ghenoegh om
fondcr uytlegghinghe te paiTeeren 5 want de Dronc* kaerts die daghelijcx finghen, *Meum eß frofoßtum in taberna mori. Defe zijn de VoriTchen inde ilootenghelijck, altijdc met de beek in het nat, kry- tende fcojrelutfi/ feicfc/ kitW
met een ongracelijck geluyt»
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
'E SCHOCK
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VAN DE SÏNNEPOPPEN. 105
|
||||||
|
X L IV
Tenetrat & Solidiom.
T\E kracht van Minnen en
Cupidoos pylen, zijn foo wel bekent, dat ick my hier niet ftellen wil om daer meer af te ichryven: want de Ou- de ende Nieuwe Poeten heb- ben het foo wel befchickt, dat ick my daer gantfch op |
||||||
|
Penetrat et Soliiiora.
|
||||||
|
106 HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||
|
X L Υ-
-$et moét tot!.. Η Et is een ghemeyn ipreeckwoordt
onder de Kooplieden, en byfondef Winckeliers, datfe fegghen: <©ot> gpeef Ijem alle gljelutR en eer/ <©acncEt aen minne üat telt öecteer» Die zy oock goede chier en vrientfehap bewyferi, en eenighe kleyne fauten ten beften houden,en dat alleenli/ck om het ghewin datfe van die luyden hebben. Daerom ift oock wel billick, dat wy het kaeckelen van de Hoenderen-niet alleen verdraghen: maer met gheneuchteaen- höoren, om de Eyeren diezy legghen. Socrates ghevraeght zijnde, hoe hy hec klackoyen , kyven en fchelden van zijn Wijf mochte verdraghen. Antwoorde: Hoe móoght ghy het kaeckelen van u Hoenderen ende Ganfen verdraghen ? Om datfe (feyde de Vragher) moye Eye- ren en longhcn voortbrenghen : Soo brengt dan oock mij'n Xantippe fchoo- ne j'onghe kinderen voort. |
|||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. 107
|
|||||||
|
X L V É
afftqmft rept nut.
Ç Et is een oudt recht, dat de Edele ghe-
boren eenighe voorbaerlijckheydt of- te praeeminentie hebben in alle Heeren Ho- ven ,om hooghe Orficien ofte Ampten te bedienen , byfonder den Krijghfhandel aengaende; m'aer daer mede is den wegh der vrome kloeckmoedighe daden niet ghe- . floten, dat een flecht eerlij ck mansfoon daer gheenpart en deel aen hebben foude, om d'eerfte Edel-man zvnes ftams te worden. AlleEdel-ftammen hébben haren oorfprong door een van heurliederVoorouders begon- nen j by Adams tyden en was het foo niet, daerom fey tmen: ÖïÝ ^bam ftafpriöe en €ba fpan/
3©aer toag boe bert €bclman i Men maeckt feerbequame Befemen, om
de kleederen feer fchoott te veghen , van morfighe vuvle Verekens rugh-borltelen, die alle Hof fêer fuy verlijck af ftrijeken, dit mocht niet wefen, foodees borftelenden aert van hun Vader ende Moeder niet en verwierpen. |
|||||||
|
Afkomit fey t niet.
|
|||||||
|
O a
|
|||||||
|
HET TWEE
X L VII
Truiira qni Jterum.
Υ is dvvaes die hem aeti
dé ßeen floot daer hy eens 'over ghevallen heeft, dat is: Dat elck hem moet wachten van de tweede mael te doen, daerhyeensqualijck by ghe-! varen heeft, geHjckmen feyt; Έrusira ü^eyttmum accufat 3 qut jfterum nau-fr avium facit.' Dat is te fegghen: Ncptunum of 'tWmntutt iwnbe-
%tti\iiz utmszu öerlaien vtitë
|
E SCHOCK
|
|||||
|
ïrnftra qui Iterum.
|
||||||
|
EPOPPEN. I0i>
|
||||||
|
VAN DE SI
XLVI.II Ã\Å Boer braeckt zijn Vlas
met dit inftrument, dat breeckt alle de fcheven, om dat tot goet Vlas te bereyden, niet uyt ftraffinghe ofte wra- ke, dan om den oorboordaer af te gbenieten: Defghelijcks zijn alle Heeren fchuldigh, de Landtfaecken te regeeren tot een rechtveerdigen oorboor, en niet tot particuliere hate, wrake ofte" ftrafTe; dat gun« neGod, x |
||||||
|
O 3
|
||||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||||||
|
ÏIO
|
|||||||||
|
XL IX
Φ* feott moetuoo? öe ban upt
"P En Buys fchiet zijn netten uyt,
-■-'heeft tonnen fout, vi&aillie, en ander gereetfchap mede, die al ver- ley t moeten wefen, eer hy ghewin en de vanghft verwacht j die dick- mael foo fober is, datfe de uytghe- leyde kofté qualijck betalen mach: dan op hope van beter, ruft hy de volghende teelt weder toe j gheeft moet alle menfehen, datfe de For- tuyne weder aen moeten foecken, niet twyfelende, of God Tal ghena- de en goede vooripoedt verleenen, alle de.ghene die op hem vaftelijcfc vertrouwen. |
|||||||||
|
De Jcoit móet voor de baet uyt.
|
|||||||||
|
j
|
|||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
III
|
||||||||
|
L
Vrendeat <üpt.
DË Figuere die ghy hier aen-
ièhoutj beteeckêtjd'eene Scep- ter (verciert met het Franfche Schilt) de Koningh van Vranck- rijck 5 d'ander (met het Wapen van Groot Britannien) de Koningvan Enghelandt * de Leeuw (op het punthanghende) deStatenvande Gheunieerde Provinciën: waer me- de men te kennen wil gheven, fbo lang als dele twee machtighe Ko- ninghert ons in ghelijck-wichtig- heydt blyven houdende , foo fal ons het Bofch-fwijn of Wild-fwijn niet veel byten. |
||||||||
|
Frendeat Aper.
|
||||||||
|
ui HET TWEE
LI -
üAlter alterim pofcit opem. Ô?En Man en een Wijf, die
huwende in alles ghelijck- vvichtigh zijn, 'tzy in Hoog- heydt,Edelheydt, Rijckdom, in ftatighe Vrienden en Bloet- vervvanten, in maniere van leven, en dierghelijcke din- ghen meer; die zijnde ghe- luckichile die daer leven, Ãïï langh als zy elck ander in de ghelijckheydt bejeghenen. |
||||||
|
)E SCHOCK
|
||||||
|
r'.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||||
|
113
|
|||||||||||
|
til
|
Vis mei Je nikilo eil.
|
||||||||||
|
Vis mea de mhiloeß.
*\7Andefe Sinnepop is een
heerlijck Enigma in't La- tijn befchreven , door Pan- dulphum Collenutium , al- dus: Vukanus genmt 2 peperit Natura^, tMineiPPA
Edocuit nutrix ars fuit atque dies.
Vü med de nihilo eß. By my overghefet onder
mijnRaedtfelen. mt roet ïptapt mijn fcwöt,
|
|||||||||||
|
: !
|
|||||||||||
|
Ð4 HET TWEEDE SCHOCK
LI 11 ,---------------- |
|||||||
|
Ë/oor de wanewaers.
|
|||||||
|
Boo?öetoaitetoaet&
Å En Moylijck (of Priapus) wordtin-
de Boomgaerden, ende in't Koren en Hennipwerven. gheftelt voor de on- verftandighe Voghels, om dat die Die- ren fouden meenen of wanen alwaers, dat het zijn Herders die de vruchten be- waren. En waer't dat de Voghels Fpreec- Jcen konden, als die by Efopus tyden de- den, zy fouden van fulck ghefpoock mal- kanderen veel meer vertellen,dan de ou- de Wyven doen by haer Spinrocken fit- tende , van Wonderen, van Droomen, van Waren, van Nachtmerryen, dat zy van haers ghelijckeghehoort, ofte felfs wanen ghefien te hebben,en houden het voor waerheydt, datmen't fchier in het Euangelij behoorden te fchicken ofte te ftelkn. |
|||||||
|
VAN DE SI
LI V
Bis ^dlis.
DEdalvs is d'eerfte gewceft, foo Poudo-:
rvs ViRGiLivs fchrijft, diefeylvanRae of Spriet liet vallen, om met zijn foon Icarvs · te vluchten,uyt het Eylandt van CRETA,daer hy om zijn konftighc In ventien ende Handu Wercken ghenoeghfaem als ghevanghen ge- houden wierdt: foo bedacht hy,hoe hy met de fnelheydt van Seylen, de roeyende Ga-* leyen verkloecken mochte ·. waer door dè Poeten oorfaeck ghenomen hebben, om te fabuleren, dat hy zij η foon ende hem felvep vleughelen (met Waffe aenzijn armen be^. quaem) maeckte, daer mede hy over de Zee ghevloghen is.. Daerom heeft het my niet vreemtghedocht,datteappropiierenoftoe te fchry ven onfe Schepë,die niet alleen over de Zee van Icarien en varen, danvlieghen met defe vleugelen over de groote Oceaen, aen alle de Culten van Oost-India , Bresiil en VVest-India» oock door de Stratevan Mageuanvs ; met veel beter avontuere en kenniffc , dan de reuckeloofe jonghelingh over de Zee van Icarien dede, die yan hem. den naem behouden'heeft. |
||||
|
HET TWEEDE SCHOCK
|
|||||||||
|
Il6
|
|||||||||
|
LV
Git htü ümtouu
ryie voor een goet Vriendt
ofte Prater hem felfs als Borghe fielt,die geeft de ileu- tel over van zijn Comptoir, ende gheeft den Prater macht om zijn Borghe in de peeckel te laten fteecken ·, foo dat de Crediteur of Schuld-eyiicher op zijn duym mach kloppen als hy Wil ; dan heeft de Bor- ghe zynen Schoon-praet CC ücelümrout/ en zijn handt
gheleyt tuflchen dm Hame?
en het Ambeelc, |
|||||||||
|
Γ
|
|||||||||
|
Ie veel vertrout .
|
|||||||||
|
VAN DE SI
L VI
Periculum in declinationtS,
DE Secretariflen endeNotariflen en heb-
ben gantfchgheen kornmerlijcke OfS- tien ofte Bedieninghen, foo lang als zy geen giften of gaven achten, ende gaen altijdts by de waerhey ds linie voort, fonder te wij eken noch ter eender noch ter ander zyden: maer 'foo haeft de Gierigheydt haer herte bcdrilt, foo looptmenvandeeene kromme gang in de ander, en men maeckt Heeren Hantfchrif- ten na te bootfen, hun Seghelen van de eene brief aen een ander te fteecken, valfche Ge- tuyghentebelegghen: Dan is hun perijckel gheboren, wijekende van de waerheydt tot de loghen, die fonder twyfel wat vroegher of wat laetter van de waerheydt achterhaelt fal worden, als het fpreeckwoordt feyt: 3ëï lis öe ïögijcn fneï/
ïï&z üjaeöjejibt atötcrijaeltfc i»eï.
Dus die hem ghedenckt op den incktpot
te gheneeren, die moeten de koocker op de rechte zy de hanghen. |
||||||
|
NEPOPPEN.
|
||||||
|
Penculum in declinatione.
|
||||||
|
ris HÉT TWEEDE SCHOCK
)
L VII
JTJEiè Sinnepop ofEmble-
ma ïs bequaem voor een man die om zijn groote voor- ipoet ende rijckdom benijdt wordt , feyc met goede re- den , jLaet de Kievit ßiffen Λ ϊι?Ιζ hel; de Èyeren in de boet. Dat is te fègghen: Laet de benyders kaecken.ick heb vervvurven daer ick wel of varen fala zy moghen daer op fif n, |
||||
|
VAN DE SÏNNEPOPPEN. 119
|
||||||
|
LVIII
JnieUigentibui.
OP veel hpecken van der Zee
worden teeckens gheftelt, dat- ter goede haveninghe ofte ancker- grondt is, om dat de Stuerluyden fouden weten waer na te reguleren om haer Schepen të berghen: maer dat isalleen voor de gheene die hen op de-Zeevaert verftaen \ andere fouden üyt fulckê teecken niet met allen mereken: en foo ift voort met alle dinghen. De Rechtfgheleerde verftaet hém op zijn Loyen : de Medicus op Zijn ïlecepté en Kruy- den: de Boerman op zijnlandtbou· winghe ; en vorder niet veel dat te beduyen is» |
||||||
|
Intelligtsytitibus.
|
||||||
|
126 HET TWEEDE SCHOCK
|
||||||
|
LIX
Sons $Ì»ÉçÀ0Àé / out fcïjuttflin&
COoIang eendingh fchoonisof
^tot dienfte bequaem, ibo worde hetby veelgrooteMeefters en Hee- ren groot geacht; maer alft afgaet, fooverwerpé zy't als een verfleten kleedt in de hoeck. GheÜjck als de loifrouwen een verfche Ruycker van fchoone Bloemen fetten in het beft van haer kamer.-maer het duert gheen acht daghen, of zy werpen die op de miihoop. De Heeren le- ven alfoo met haer veroude trouwe Djenaers, ende met haer fchoone Peerden, niet aenfiende de trouwe dtenft dk hun daer afghefchiedt is* |
||||||
|
long- Hovelmo-h, out JjcJioveliaff.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPQPPEN.
|
|||||||||
|
121
|
|||||||||
|
LX
^m bt mtmt ïjttft tamp/
&tttjtt tomuifretn fclamp* Efe Landen hier in Hollandt
gheleghen, ende byfonder hier ontrent Amiterdam, hebben dat ghcbreckjdat men daer gheen heep- lijck ghebouw maecken of timme- ren mach, ibnder de grondt dapper te verforghen met palen daer in te heyen; dan de menfche aenfiende degheleghentheydt van dé plaetfe en haven,heeftraet ghevonden met dufdanighen Initrument de grondt vaft te maecken, om alfoo daer haer nootdruftighe Wooninghe daer op te'fetten. |
|||||||||
|
Daer de natuer heeft ramp,
Set het vernuft een klamp. |
|||||||||
|
m HET TWEE
,,! '; Bcflach.
2CI8alsÖeloopeni& VEel lieden zijn foo feer bevanghen met
gierigheydt , datfe haers begheertes gheen cynde en weten: ende foo meer haer goet waft, foo meer waft de winfucht, ende blyven al haer leven daghen flaven van haer ghewoel,lefen haer ghebedt qualijck,of met onverftandt, <&$£tft Oltg ïfttpöen Oltg Öa* 0ÖCÏtj£feiS &?00bt ί Iae al ift al wittebroodt (fegghen zy) foo moetter noch wijn by we- fen. Ey arme woelwaters, mooght ghy niet wel ghedachtigh wefen een ghedicht, dat ia de Lotery ingheleyt was: gjrit J>aö toeï ert (otfytc meet/
aPatfal'teijnüesgn luteum. Nier. Hoe langhe reckt ghy de daghen uwes le-
vens ? wat belooft ghy u felven tijdts om het ghewonnen goet te ghebruycken ? Een Doodt-kift met een Slaep-laecken fal u befte Kamer worden: en die u ter aerden draghen, füllen fegghen : Wat heeft dees man van zijn groote goedt ghehadt ? |
||||||
|
E SCHOCK
Alit al gheloopen is .
|
||||||
|
VAN DE SI
Ι naat tö attöerg ate fmpt
"pEn Vrouwe fingende Mu-
iïjcke,ofte fpelende op een Luy te, wordt wel gheprefen om't gefelfchap te vermaken, van de lichtvoetighe Vryers ■> dan de verftandige Minnaers, die nae vrienden raet hooren en doen, füllen alfulcke wel hooghelijck (jae in de lucht) verheffen met woorden, dan zy latenfe een ander trou- wen, want 2l!te fljaigjji. |
||||||
|
NEPOPPEN. 123
|
||||||
|
cl 2
|
||||||
|
Ï24 HET DEPvDE
I I
£pn$icLntu & labore,
Γ\Ε yermaerde Boeckdrucker
•^Chriftoffel Plantijn, gebruyä- dit woordt by een PaiTer, die meer- der vernufts eyfcht dan een Aviger, en min arbeyts; daerom dunckec my beter, by dufdanighen grooten Boor (die de Scheeps-timmerluy- den een Aviger noemen) gebruycl te worden; die door grooten ende gheftadighen arbeyt, een gat-in een Balck maeckt, daer de avbeyders op de fcheeps-timmerwerven by clck gat gheioonc worden : te kennen ghevende, dat gheftadighen avbeyt alle dingh verwint; alibo,dat.ter de neerftighe.arbeyts-falighe Man een dobbelen dagh-huer by verdienen kan,, en de Luyaert qualijck dre^h, tu'QQdt wint, |
SCHOCK
|
||||
|
NEPOPPEN. iai
|
||||||||
|
VAN DE SI
III t&tmfy meeffer/ïartfcmcljt.
Die voor den tijdt zijn Meefter
onghehoorfaem is, meenende dat hy wat weet,en flaet den Spaer^ pot aen digghelen of fcherven, wil- lende zijn goetgebruycken, en dat veeltijt in domineren, peert ryden, droncken drinckê,dobbelen en fpe- len j die is dat vergaerde pennincx- ken quijt eer hy't voelt: foo mach hy dan anderen gaen dienen, of nae een officie ftaen 5 foo het gheluck noch ibo goetis: maer mceft altijd is voor dufdanighen de Krijghhet voortandt, en moeten hooren nae het Kalfs vel. |
||||||||
|
Vroegh meeiler, laet knecht.
|
||||||||
|
I
O. 3
|
||||||||
|
US HET DERDE SCHOCK
|
||||||
|
IV
$ïfafjertëlbetjen&
FMe een kous (die vail om't
been iluyten fal) aentrec- ké wil, diè moet met langfin- nigheydt te wercke gaen, dan ibo hy met fortfe of haeftig- heydt wil voortvaren, fal de hiel daer deur fcheuré,en met een ghelapte höfe ter feefte gaen : vvaer by men verftaet, datter veel dingen zijn, die de langmoedige kloeckaert uyt^ voere ia.1, dat de korfele heet- hooft met fchande fal laten ibecken» |
||||||
|
•
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
127
|
||||||||
|
V
i_Amhitiofa Temeritas. MEn vindt lieden foofeer inhooghmoet
ontfteccken, datfe ghecn periculen eil willen merckcn,voor en al eer zy daef onder ghevelt legghen: onder welck getal te reec- kenen zijn, die haer begheven tot groote Heeren dienfte; jae achten haer felven ghe- luckigh, alszy vaneen groot Meefter ofte Heere ghegroet worden, ende alfoo onder het ghetal van zijn PanlickerSjt'zijndcr tafe- len gaen eten, niet eens ghedenckendedat een Leeuw een Leeuw blijft, al laet hy hem altemet ilreelen en ftroocken van menfchen handen, die immers altijdt (indien zyhaer ftuck verftaen ) in ghevaer haers lijfs zijn ende blyven, foo langbe als zy by hem zijn. Defe Sinnepop ofte Emblema heb ick tot Heemftede in een glas ghefien 3' met defc veerfkens: 3χι fulcSt {jcnjriicl ijj? fjem feïben /tofct/
*®it met jtjn ouerljooft fpedtylactjt of gedttv De menfchen betoonen haer dwaefheydt
nerghens beter aen i dan aen haer reuckelofs
Eerfucht.
|
||||||||
|
Ambitiofa Tèmerita.s.
|
||||||||
|
ï2S HET DERD
V I
ALfoo ick niemandt in zijn konft wil be-
rechten , fchelden noch befchimpen, ioo kan ick nochtans (om dcfe Sinnepop uyc te legghen) niet laten of wy moeten lachen, om die verwaende godwoüts Docloren, die fes of acht maenden tot Parus , Padva of BoN-oNiA terfcholen ghelegen hebben, haer Promotie (jaeveel eerde naemvan Efels) gekocht hebben, recht foo defchalckePro- feiTores fegghen: Capiamus jecnniam & rmhtttmus Afinum in Pa'
triam. Dat is : %mt cm£ 'tQüt ftójtaett/ et fatben bot
€fci tocba-Dtn tn 5jjn©abcrïanbt. Defe lieve Doctoren met haer langheTab-
baerts, goude Ringhen aen de handen, han- delen het Vrinael met fulcke verwaentheyds en oordeelen daer uytveel ltoutter, als de oude'vervaren Doctoren fouden derven be- ftaen : die ick in defe niyne Commentarien niet eens wil geroert hebben } want defe be- kennen felfs wel, dat het onfeeckeris (om vcrfcheyden voetfelen die in elck landt zijn, daer beneffens complexien der menfchen j yet feeckers daer uyt te beiluyten, |
|||||
|
ΐ SCHOCK
|
|||||
|
NEPÖPPEN.
|
||||||
|
VAN DE SI
Vit
^ïjtittffeMöitf» SËnëóa fchrijft in zijn Brievenj
Quem in ipfa re trtpäare voluerü^ ante rem exerceas. Dat is:
^ie göp tu ttniQt bttigen toüt f«re
feit etiDe bafl: öocn gacn/ οίε moet flljp ijait ύι oeffemn eert int tocceft fcomt» Ghehjck het ryden op fchaerfen,dat is
een glibberighe gladde gang: macrdie'C vvel kan,het doet dapper wegh Ipoeden : en al hoe wel bet licht om doen fchijnt, foo iflèt noch täs fwaer voor die eerft be- gint te leeren ί foo ghetft dit woordt te kennen, en raedt elck een, dat hy hem in t'jdts moet begheven tot leeren, om in zijn ouderdom te gt bruyclen, en d;e de grondt van zijn profeffie niet en kan,die angt en hangt altijdt, en derf noch kan niet befluyien wat in een fake beftghe- daen of ghefeyt is» |
||||||
|
. Glieoefiènt derf.
|
||||||
|
130 HET DERDE SCHOCK
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VIII
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
^Dolettr tionfareiUe.
T*\E Broeders van de Bende
die garen de gilde ipelen, zijn wel fraèy ghemoet, foo langh als de beurs noch wel ghefpeckt is: maerfoo haeft die ledigh.is, foo zijnfe daer over feer bedroeft5om dat dé Waerdinne niet langer bor- ghen wil j jae d'atfe ten huyiè worden uyt geitoten,daer zy hetHeerfchap pleghen te ipe- len ; ende moeten dan t'huys gaen byV Vijf en kinderen die van hongher kryten. Dat is ■: 't<5?ootßitte(&?trt· |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. m
|
|||||||
|
IX
31n t» rommeïmsö tft üet,
DE Hollander (en meer andere
Ν atien) by fonder,die grafri j c- ke weyden hebben5die kernen Bot- ter van de Melck die haer Koeyen | gheven, en dat ghefchiet met groo- te rommeling en beweginge, die zy in dufdanigë vat (daer zy de Melck j in doen,ende met een ftock daer toe ! dienende) maken, foo dat zy alfoo haer Botter dier verkoopéde, groot ! genot van haer landt trecken. Daer j om wort het gebruyft, dat de geen die koopmanfchap doen wil, die moet hem in't gewoel vandé koop- handel onder de Koopluy begeven, wil hy rijck worden · want by de luyden is de neeringh : En wint de flijckighe voet yet, de aflchige voet wint niet. |
|||||||
|
In de rommelingll iit vet.
|
|||||||
|
Kf 2
|
|||||||
|
J32 HET DER Ñ
×
Wttitiititg fcoat matiig/tfc
tyntoat0oct&' Ã\Å nieufgierigheydfc des we-
■A-'reldts isfoogroot,datmen de menfchen voortaen lichtelijck fou- de diets maeeken, dat haute Pape- gaeyen broodt eten; nu zy foo vol- komen houden, dat de roock van Toeback een ledeer dingh is: datfe fegghen dat zy goet ende medici- nael is, om veelderley kranckheden te ghenefen, dat mochte weien ; maer dat het fmaeckelijck is,geIoof ick mde de Paep nimmermeer. |
|||||
|
SCHOCK
|
|||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. À3ß
|
||||||||
|
XI
Semel non ßepe-,
TpEn boom wil in zijn jone-
heydt wel eens verplant vvefen3fal niet dan te beter groeyen · maer Ãïï men dat dickvvils wilde doen in ver- fcheyden gronden, hy foude in de aerde ftaen quynen , en foberlijck of niet waflen. Dit is een ghelijckenifie, dat men eens kan huwen met luft en volle liefde; maer het tweede huvvelijck wil felden foo wel tieren of ghelucken. |
||||||||
|
Semel,non Tsepe .
|
||||||||
|
„„_____„___1
Ê 3
|
||||||||
|
*H HET DERDE
* *
XII
't 30 mtt fesoöm tikt uhom.
TT\Aer zijn veel in eer menfchen
«■-^die alle ding weten te doen, en berifpen, (jaefoozymeenen, wel fouden verbeteren) dan lieden die de handen in hét werek ftellen, om een fraey, fwaer of treffelijck werek met hant en verihnt uyt te voerenl Dit mach wel ghefeyt worden by Heerêndie de fwaerigheydt van de Republijcke op haer hals nemen en uytvoeren ; die zijn nimmermeer onbclabt, onbefproocken nóch on- benijdt, van defe handelofe of mee- doende Marckt-gansheis en Sareb tJypers, |
|||||
|
SCHOCK
|
|||||
|
ii$
|
|||||||||
|
EPOPPEN.
|
|||||||||
|
VAN DE SIN
|
|||||||||
|
XIII
^oe paft ti Dat &atna& IN tyden van Oorlogh loopen
veel Boeren kinderen in dekrijgh erf verdienen foldy e j leegh gacnde met het Rappier op zyde i met de Veder op de hoet; waer door zy verluyen, en willen niet doen: foo het dan vrede wordt,en haer maent ghelt'haer ontrocken wordt, foo moeten zy op roveryen,of op ander; quade avontufe gaen,füllen zy haer. behoeftigheyd ftoppê : maer ande- re die de peyne van de I uftitie noch voor ooghen hebben, die begheven haer weder tot den arbeyt, die haer door ongewoonte druckt, tegé dien feytmen: $oe paft.ii öat ïjarnag/
gelijc ofmen wilde feggé^qualijck:
maer armoedt dwinght, wat fal ick doen,ick heb anders niet gheleert. |
|||||||||
|
HET DERD
|
|||||||||
|
ï}6
|
|||||||||
|
SCHOCK
|
|||||||||
|
XIV
Vt ardentius.
TT\Efe Sinnepop is wel gheiioegh
J-Aytgheleyt, voor de ghene die der Minnen acker oytrnet onipoec gheploeght hébben; dien wel be- kent is > wat Maledidien ende Ver- vloeckinghen de deuren moeten hooren,die tweegoe lieven van den anderen fcheyden, 'twelck verftrecl: de Amoreufe Hartekens niet dan een meerder Iuft ende gheneghent- heydt,tothaer felfs jammer, ver- driet ende ellendigheydt. Hóe wel het oock mach ghetrocken wórden tot liefde van God en Goodsdien- ire; en tot liefde van wetenfchap en Vrye konften. |
|||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPËN.
|
||||||||
|
137
|
||||||||
|
XV
"pËn häeckt kindeké dat met
twee Stelten onder zijn Voeten op een ronden Kloot Wil klimmé: lil wonder dat fuleke reuckelofe toelage met fwaren val wil eynden; daer om iil meeft alibo, wat.fon- der ract en bedachten oor- deel aengegf epen wordt, dat eyndt met berouw en groote fcllendigheydt en jammer. |
||||||||
|
Wie dejts,ioo geyts.
|
||||||||
|
Àßâ- HET DER
XVI
#m feintet: mm*
EEn Ionghelingh,ftaendeop zijti
rechter voet,flaet met zijn rech- ter handt aen zijn flinckerhiel ofte hack , een teeefcen van onbekom- mertheyt over zijn verlies, hem fel- Ven trooft, datter noch meer zijn van de felfde alloye, finghende: Hehtghy u lief verloren,
Wat fehade hehtghy daer aen, Soo kiefi daer een ander voren, &c. Het waer wel goet dat alle men-
fchen haerfelven oock foo troo.ften, ilachtende die van Yperen,die flaen (foo men feyt) het Laecken in de beftevou. |
||||||
|
E SCHOCK
|
||||||
|
Men vinter meer.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
Π?
|
||||||||
|
χ νι ι;
Toflea nullus erïs.
Η Et is indemeefte plaetfen vanDuytf-
landt een ghebruyck, dat de Maechden met blboten hayre gaé,en daer op voor Cie- raet dragen een Krans met Blocmen,ofte an- dere welrieckende Kruyden,tot een teecken yan eeren, ende onbefproken name en fame: dan als zy hacr ontgaen, en overtreden door luft van Cupidoos preken en fmeecken; foo wortterverftaenjdatfehaer Kranffe met de voet gheftoten hebben: kan met rechtghe- duydt worden naeluyt defer veerfen: Omnia β perdas famamferuare memento ' J^jewelamiffaposleamlluseris. Dat is: m toat söp teiitiï / ttacöt aïtj&t om
« gotöß name en famc te beïjouöe: Ujant aïjf int zm$ buptcn beute gïjefet i$ / foa fultgjmöaernae niet meer ineent<3ijer toeerben öftefioiibettiuer&en. vvaer het faeck dat hier deBanckeroetiers, Overfpeel-
derSjGulfigaertSjMqyneedighe op achten,en overleyden deoneere die hier uyt volght, syfoudenhaer leven foo lichtveerdigh niet aenftellên. |
||||||||
|
Pos~tea nullus eris .
|
||||||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
|||||||
|
H&
|
|||||||
|
XVIII
<©uaet toeöevlaet*
COo wie hem verlaet op
hulpe en byftant die hem van buytenaen moet komen, die bout op een kranck fon- dament , ende fal hem in den noot bevinden als de Schip- per, die wel een goet Tou of Kabel had ·, maer het lach tot £vnen huyfe op de folder. |
|||||||
|
VAN DE S
Χ IX
Eaetfe pompen ttte ^out fytbbm*
Als een Bootfman die een tifdt lang
by de Zee gevaren heeft, met neer- ftigheydt ende opmerekinghe van Cour- fen.Strooraen,Diepten ende Sanden,foo veel gheleert heeft, dat hyuu meeftal weet wat de Zeevaert in heeft, foo gheefc hy hem uyt voor Stuerman, en doet niet meer d^n arbeydt van pompen, winden aen fpil, fchoot aen halen, ende dierghc- lijcke: maer fèt de couriè op't Compas, handelt den Graedtboogh op de Son en op de Sterren.ende wint grooter huyr,en doet minder werek : daerom feyt hy, %αφ pompen bic fiowt fytbbm / itït
ïjeb mijn Iftocit acn. Dat is foo vee ι te fegghen ; Laetdie arbeyden endefwaer
werek doen, die hem niet anders weet ieghéneeren. |
|||||||
|
NNEPOPPEN.
|
|||||||
|
Laetie pompen die cemdLebben
|
|||||||
|
.i, s I
|
|||||||
|
SCHOCK
|
|||||
|
Μ HET DERDE
XX
&(ecprodeß malis>nec ledit bonos,
~~)E Farne vlieght fnel, en
wort breeder inde vlucht; dan zy verfchoont (fop dit vvoordt f^yt) noch ontfchuk dight dé bopfen, noch quetft den goeden oprechten niet,al hoe wel dattet hem fomtijts wel fpp laet aenfie: dan 'tou- defpreeckvvoort blijft waer: 3£>e \nm\}t\K onöcrjjadtfe toel
En noch meer: De waerhey t is een Dochtey van de Tijdt. Oock: 'tKomt al uyt,dat pn^ der het Sneeu duyckt, |
|||||
|
VÄN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
143
|
||||||||
|
XXI
2$etet ßil ofjeßaen» Lin ι ν s fchrijft: Pr<elïaï ottofum
ejfe quam nihil ageren. Dat is: i&tttt ift 8ü oijeßam/öan tym
Μΐ moeöe temaéc&m met toerch/ öat tot gtjeen nut öebjacijt macij iüO?Den* Want alft Kindeken zijn
Hoep; deVryer zijn Boel; deSang, fotde Mufijcke ♦ de Piiyf-houder zijnDuyven; de Iagherde Haês* de Wey-man de Patrijs, langh ghe- fioegh ghevolght heeft ; foo is de Proye niet half foo veel Weerdt, als de onkofteh die hy daerora ghe~ däen heeft* |
||||||||
|
Beter ilil geitaen.
|
||||||||
|
144 HET DERD
XXII
DE jongheknechtkens hippelen
aldus over de koorde i diefc in haer eyghen handen houden, ende llingheren die onder haer voeten deur, daer zy lbo moede by wor- den, datfe nae haer adem gapen, en dat het iweet by hun aenficht ne- der loopt ί dit is een konfte of oef- feningh daer gheen profijt ofeere äen gheleghen is; daerom ift door- heydt. Ghelijck Guychelaers,Aet fack-fpeèlders, Koordt danfcrs, en dierghelijcke dinghen meer,als alle konften daer men fich aen verwon- dert,ende gheen nut en fchaffen tot het ghemeene beften. «
|
|||||
|
SCHOCK
|
|||||
|
VAN DE SI
XXIII
C*eß par ία queße parle
Francoü. »
p\Efe jonghe Weduwen zijn foo
-"—'anghvan huwen, alfmefi däer teghen haer af fpreeckt, datfe fchy- nen fchier een Nonne te willen worden : dan 'ten is dat niet, het is wat anders dat zy dencken; häer ghepronckendegheprael, haer net ghefet doecxken, haer fier ghelaet en minnelijck weien,'tftaen voor de Spieghel, haer geparmufeerde klee- deren, die fpreecken ghenoegh, al fwyghen zy ftil. Het is al Courtoi- fïe, die een trapken hoogher als Be- lëeftheydtftaet. |
|||||||
|
NEPÖPPEN.
|
|||||||
|
C eilpar la qu'elle parle Irancois.
|
|||||||
|
Τ
|
|||||||
|
SCHOCK
|
||||||
|
14« HET D.ERDE
XXIV
ï^etmiihen Reffet toel
Η Et is niet nieuws inde plaetfen daec
men ghewoon is Schaetfen te ghe- bruycken , dat een Man vak, foo hy de moet heeft dat hy weder op ftaet,en gaet zijn gangh ofc niet ghefchiedt en waer: daer men mede te verftaen wil gheven, dat niemand haeft om een kleyn onghe- val den moet verliefen fal, het zy in zijn Rijckdom, in zijn Reeckeninghe, in zijn Ridderlijcke daden, in zijn Amoreufhe- den : dan moet met den Alchimift denc- ken, noch eens fal ick dat gaen beghin- nen,per avontuere fal't dan wel zijn ghe- raeckt: ende foo het weder den felven gangh gaet, moet men de plaetfe veran- deren ende foecken onbekende lieden, daer de kloeken een andere klanck ghe- |
||||||
|
ven.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPErt. 147
|
|||||||
|
XXV
mit toat \nmj öte fcomc
fjet te pa& *pEn Man fvvemmende in
het water fonder eenigh behulp, dan alleen op zijn vvetenfehap : gheeft te ken- nen, wie wat gheleert heeft, dien komt het in den noot te hulpe. de Konft verlaet zijn Meefter niet. |
|||||||
|
Wie wat weet,die komt het te pas.
|
|||||||
|
ft—
|
|||||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
||||||||
|
Ï48
|
||||||||
|
XXVI
*PeJßma]>Lcent plnribw.
Γ}Ε meefle menfchen zijn
' foo ghefint, datfe eerlij c- ke Konften,goede Ambach- ten,niet doen dan ghed won- ghen van de behoeftigheydt: maer dobbelen , droncken drincken, dat noemen zy Re- creatie,en een luiligK vrolijck leven ; ende zy koopen een krantlr hooft en lamme le- den wel di<?r om geit. Dit is foo klaer dat hei vorder uyt- legginghe niet en behoeft. |
||||||||
|
Peflima placent pluribus
|
||||||||
|
NEPOPPEN. . 14?
|
|||||
|
VAN DE SI
XXVII t©u|icKt ïaet obttgaen».
Hier mede wordt te verftaen ghege-
ven aenalle luydenvan kleynvcr- moghen.datfe haer nieten ftellen teghen haer meerder oft overhoort, jae al ghe- fchiedt haer fchoon pnghelijck ; maer veel eer duycken en fchuylen , foo Jangh den reghen ende onweder over is, ghe- lijck defe arme Kramer onder den Hoy- bergh, op dat zy te beter gheruft mogen zijn, ende minder bemoeyeniflè, onruft en onghemack te lyden hebben, volgen- de den aert van een Karper,die eens voor het net gheweeft is, laet hem niet van-le- ghen : maer als hy merckt dateer onraet van Viflchers en Netten by hem is, foo ■ fchiet hy met zijn hooft in de grondr, j ende blijft alfoo in de modder fteecken, tot dat het Netoyer zijn lijf heen ghe- ileypt is. |
|||||
|
HET DERDE SCBOCK
|
||||||||||
|
150
|
||||||||||
|
XXVIII
Wit toeet temt é |
||||||||||
|
Wie weet waer.
|
||||||||||
|
DE woelende Beerftïge menfch moe«
altijc doende wefen,fpannende zijn netten op alle hoecken van de Wereldt, om Rijckdom te vergaren , die nu de hooghfte Santinne hier op aerden wil wefen: dan zy is foo glat als een Ael,die hem wel laet h"en en grypen : maer ont- wringht hem (door hulp van de Fortuy- ne) uytde Gierigaerts handen ,en weet niet waerie leyt, of waerfe ghebleven is : dan moet de hanghel van neerfligheydt weder uyt in't water,om andere dierghe- lijcke Vifch te vanghen. Dit komt oock voor alle Minnaers van Vrouweate pas, die gelijcke avontuere loopen : alle lief- hebbers va« konfiighe Schilderyen , van Bloemen, Hoornkens, DiamantenjPeer·* len, en andere luweelen , die met moey- ten ghevifcht ende ghevanghen worden; maer worden meer met forghe befeten, dan of hun hanghel noyt in fulcke perih oileufe wateten ghevifcht hadde·. |
||||||||||
|
VAN DE SIKH EP O PP EH. iji
|
||||||||||
|
λ λ Η
|
||||||||||
|
rret et trepiclai.
|
||||||||||
|
Temt & trefidatl
EËn Landtfknecht die op een
buyt gaet, maeckt anderen be- vreeft, die hy over komt: maer hy felfs flacht de Haes, die altijdt om fiet, en is beforght en vol yreeferi, houdt altijd waeht,op dat hem nie- mandt en komt verraiFchen, ende voelt ghefchreven inzijn gher>eyns endè finnen: ghidquidAVobü mwwextimcfcit3
major hoc volts t)ominm mnatitr. Dat is': baet*ttio?töÖP üanmeotier ϊ$Φ
|
||||||||||
|
isz HET DERDE SCHOCK
|
||||||
|
XXX
DEn wereltlijcken handel ende watt-
del is den acre van de Spieghel niet onghelijck: want in den Spieghel is niec dan een fchijn, het dingh dat ghy daer in fien wilt, moet ghy felfs voor u bren- ghen : wat perfonagie ghy in de Wereldc fpelen wilt, moet ghy in u felfs vormen. Een Sot,eenCourtifaen,een Krijchfman, een goét Ghefel, een elen Baes, worden al in den Spieghel ghebootft : maer foo haeft zy vertrecken, vergaet haer ghe- dachtenis, ghelijck of zy daer niet ghe- weeft en hadden : dan een wereldt wijs man fchijnt wat deur zi/n fchriften te willen overfchiecen : maer het is al wint, ende een hatfdt vol Sons, |
||||||
|
lc]a gee&- tiaer weder.
|
||||||
|
NEPOPPEN. 153
|
||||||
|
VAN DE SI
ΧΧΧί
ÏTEt is een Wercfe van een goet
■A Vader desHuyfghefins, al zijn doen ende laten daer toe te ftueren, dat zijn ghefinde mäch welvarende zijn aen lijf ende äen fiele: Daerom betaemt het hem den jongen te ke- ren, die meer jarigh zijn te rechten, ende met loon den wel doende te verghelden,op dat het hem ende de Zynewel en recht gae. Soo mach hydefe Sinnepop aldus uyt-beel- den,met een hant die de veeren aen een Pijl lijmt, op dat des Schieters konft met een bequaem inftrument "treffe het wit daer op ghemickt wordt. |
||||||
|
Op dat hèt recht gae .
|
||||||
|
154 HET DERDE
XXXII
zAdpompam tantum»
DEfe ionckeikens die haer op·*"
proncken met Pluymagien op het hooftjgouden Ketens op zyden kleederen om den hals, vergulde Swaerden op de zyde, zijn de man- nen niet die in het oorloogh de vroomheydt te wercke ftellen, en zijnder oock niet nut toe: maer op een Luytken te fläen, een Muiïjck- jen te finghcn»dat paft haer beter, en in een Procelïie uy t te muhtea als een Beeltjen op een itockjen. |
||||||
|
SCHOCK
|
||||||
|
Ad pomp am tauturn.
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. *ss
|
|||||
|
XX XI I I
tulpen totet toat»
VEel dinghen können gevoegh-
lijck in een kleyne plaetfe ghe- ftout werden, ende moghen door vlyen henftede bequamelijckkry- gnen ; die over hoop gheworpen zijnde,veei ruymtefouden beflaen, Defghelijcks machmen veel Que- ftien, Reeckeninghen ende andere Ghefchiilen fchicken en buyghen, datfe foo heel contrarie niet en zijn als zy wel fchynen 2 Ende een goet Man of twee (die verftandigh zijn) fcheyenen vlyen met billickheydt altemet foo veel iware faecken, als feven Schepensdoen met het uy- terile Recht. |
|||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
|||||||
|
1S6
|
|||||||
|
XXXIV
φμ Imt/bit't leut/ ich m fetit nact*
Dit is een Waterlandts Barba-
rifch fpreeckwoort, als zy wil- len fegghen : ï^p g!jdöOft/öte't ge* ÏOOft / tC& én öljelOOft mtU Daer om heb ick dit willen ghebruycken
by de monftreufe beeilen , 'm de achtfte tafel van Aiia, geroert door Ptolomeum in zijn Geographia, Het is wonder dat de Oudtheydt onverfocht, dus langhe daer op ge- iteen heeft : maer onfe nieuwe Schippers ende Stuerluyden, die nu over al ghevaren hebben,vinden daer af noch teecken noch mercke, |
|||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEH.
|
||||||||
|
157
|
||||||||
|
XXXV
Qtyd rDominïfacient > audent
cum taliafures. DB pracht en hovaerdye is hedendaeghs
foohoogh gherefen, dat de menfchen haer fel ven, noch de ftaet of gheflachte daer zy af ghekomen zijn,niet eens aen enfieh ·. ja willen de Vorft met zijn Edeldom gheene pra;eminentie oftvoorbaerlijckheydt laten, inHuyfente timmeren,inkoftelijcke Peer- den en Coetfwagens te beryden by der ftra- ten, in Kïeedinghe, in Bancketten toe te ma- ken : jae byfonder die luyden, die haer goet jniet van erffeniffe ghekreghen , maer met woeekeren, rooven ende vrybuytqn ( door ongheoorlofde middelen) te famen ghe- ichraept hebben, ende doen zy't felven nier, foo doen het gewiffehjck haer kinderen of- te erfghenamen: ende maecken met fulcke middelen haers Vaders roof uyt te deelen aen die gheenen daerfe af ghekomen is, dat zijn de armen, die zy het bloedt te keel uyt glieparft hebben. |
||||||||
|
V 3
|
||||||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
|||||||||||
|
158
|
|||||||||||
|
XXXVI
€»oet (clpmmanfcDap* |
|||||||||||
|
E
|
En ding 't we lek met ver-
|
||||||||||
|
ftant ghedaen wordt, dat
fcytmen : Goet fchimrrian- fchap tewefen: gheÜjckals yemandt een nau halfde Vlef- fe met wijn of water vullen wil, fonder ftorten of plen- ghen, dïe fet een Trechter op de mont, en giet dan vry toe5 het fal vyci ghelucken. |
|||||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
|||||||||||
|
159
|
|||||||||||
|
XXXVII
Cf en upt»
|
|||||||||||
|
Effen uyt.
|
|||||||||||
|
T\E Quiftgoet, die over al
-de gilde fpeelt, mach dit voor een Poppe ghebruyc- ken, om daer door bekent te inaecken, wat hy in zijn le- ver voert: wilt dan foo ghe- lucken, dat zijn leven en goet ghelijck een eynde nemen, foo is de Koe op de rechter zyde ghevallen j en foo niet, foo mach hy gaen bidden vooreen arm Man , die zijn tijdt vergift heeft. |
|||||||||||
|
!_,__----—
|
|||||||||||
|
1
|
|||||||
|
ifcö HET DERDE
XXXVIII
Stamm hoc Danai loco.
\\ E kinderen van defe Landen looten met den ande-
ren, wie zijn rugghe buyghen fa! ia een ander iit· ' tende kints fchoo t, die met de handen zij" ooghen toe houdt, om dat zijn medeghefel op hem fpringhen faJ, in maniere a'fmen te peert rijdx, etide als hy bovenop hem fit, vraeght hy met defe woorden: 3£l(|i/ i©Ip/ <©jacf/ de handt opfteeckende, enfoo't deLeggher ra- den kan wat hy op^beiteecken hecfr, foo moet de Leg- ghet fpringhen.ende de Springher wederom leggen, toe dat hy't oock weder raden kan : ende de hoogbmoe- dighe Springhet moet des demoedighen peert wefen : de woorden beteeckenen. ^Itft/ dat is: als de Sprin- gher een vingher alleen opfteeckt. <©ip/ dat is: als hy twee vingheren opfteeckt. En e@?aef/ dat is ·. als hy de volle handt opfteeckt, buyghendede vingheren neciet- 'waert, fthelijck alfmen krabt of klout. Wat machmen hier bequamer mede W vcrllaen geven, dan dat der Ty- rannen hooghmóet ende voorfpoet heel los en wanen kei flact, altemaei hanghende aen een van de naebuer Heeren nf getreden Vaflalen^die hem met looden fchoe- nen nae gaen.om tijdt en ghelcglventheydt te treffen en raden, om hem van zijn reuckeloofe tyrannye te doen llprten, daerby hetAvoordt van Seneca: j Stamm hoc Danai beo. En volght. Vnde Ma ce~
Cidit, tu me fapabum Ïriame, t« tumidum facis. Dat is : 3Bn 4F?iedten itaeri mi in De fttbe öacröe^topa«
neu UjitaJcUalIei!$rU © Priame (fent Agamemnon)
Β})» iriaccfet mg opisfjeWafeii/ cnta bei twfjten faertji
atijtisjj« |
SCHOCK
|
||||||
|
Stamus hoc Danai loco.
|
|||||||
|
VAN DE SI
XX XIX
Jbtom en trecötöecrtiis^ *P En oprecht effen man,die
in alle zijn hädel en wan- del rechtveerdigh bevonden is^die en behoeft gheen groo- te vvelfpreeckenheyd om zijn fake te verdedigen, en beklee- den met een lieffelijck praet- jen · Recht moet met hem recht zijn , fonder daer yet veel om te bewinpelen. Een rechten aert van de Bilance, die ongevalft (fonder «.enfien va perfoone).de rechte wich- te toont, ende de vvaerheydc aén den dagh brenght. |
||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
||||||||
|
16z
|
||||||||
|
X L
^jimÄnalop*
Η Et is in Walfch-landt een gebruyck
dat de Gildebroeders vande Schut- terye, om cijdtkortingh aenrechten een Bancket, en alles wat in dat Bancket ist wordt ghefchildert op een wit van pam- pier, ende in het midden een vergulde Duyvel äen de pen , daer zy nae fchieten met haer Buifen of Boghen, en clek wat hy raeckt in het pampieren wit, dat wort terftont uyt het aengherechte Bancket hem ghegheven t Maer wie den vergul- den Duyvel treft, die wordt ghegheven fulcke fomme van penninghen, als daer by henlieden op geftek wordt. Hier me- de willende te kennen gWen, dat het meeftendeel van de menfchei« „ trachten al na Rijckdom,al hebben zy haer noot- druft van de Fortuyne bekomen, zijn noch onverfaedt, ende worden hoe ou- der hoe gierigher. |
||||||||
|
Zy micken al op-
|
||||||||
|
[EPOPPEN.
|
||||||||||
|
163
|
||||||||||
|
VAN DE· SIN
|
||||||||||
|
X L Ι
V{m o dit tarnen. T"\ït is een trooftelijek befluyt en
-■-^opmerckinghe van alle goede benaude herten, die haer op den Heere vertrouwen, fekerlijck hou- dende j dat al wat God den boofen ' toelaetjOm over henluydé te tyran-^ niferen,dattet altemael gefchiet tot haren beften, af-fnoeyende met het mes.van tribulatie, al de overighe tacken van quade lufté,die de rano ken van deughden hetiäpen voet- fel ontrecken foudë :. met dit woort Non odit tarnen, Dat'is: i^otïjtanjS fyaetÖPfemet* Anders wortterwei by ghefet, Si( quos d'digo, pat is: %\XW\ ïa% itk föfïjejböc ofte hz*
mmnu |
||||||||||
|
χ ι
|
||||||||||
|
E SCHOCK
|
||||||
|
164 HET DER
XL I É
't 30 «ç 2&oer niet tuet* te
macfUcn. E En Boer meet allemans ftaet by
dezyne j ckerom,als hy yemanc iiet, die wat uyt-munt boven zijn bueren, foo denckt hy dat fulck een dis. ftaet niet Ianghe voeren fal rno- ghen 3 want hy meent dat nerghens meer mede te winnen is als met faeyen ende dorflchen 5 ende met Koeyen te melcken; ey arme Kinc- kel , de Peerden die minft doen, geefrmen de meefte Haver te eten: Praiitijcke wint meer in een dagh, als ploeghen ende dorflche,n in een heeljaeiv |
||||||
|
1 KtiS een Boer niet'i.ets' te maken ,
|
||||||
|
VAN DE Sir
X LI I I 9
£>oo laas be itoetuancht*
\^Eel menfché zijn deugfi-
delijck, foo langh zy on- der het kruys en verdruckin- glie leven: maer als de Roede van den eers is, foo worden zy luy in den dienfte Goods. Ghelijck een Drijf-tol, die niet meer gheflaghen of ghe- gifpt en wort, die valt haeil in onmacht ende blijft lig- ghen. |
ÍÅÑÏ Ñ Ñ EN. 165
- ---------- ,, *.u—é____-
Sog lano4i de Hoe wandet.
|
|||||||
|
V 1
Á 3 |
||||||||
|
SCHOCK
|
||||||
|
166 HET DERD
X LI V
¸Àçà ad alt á levatü.
¾-iOe hooier gbeklommen3 hoe
fpvaerder º>áú3 is het oude
fpreeckv voort; en daer is niet
in defe vverelt,of het moet na
het eynde Ipopen: dan als de
Kooghe, grootmoedighe tot
op den top zijnder voorghe-
beelde hoocheydt ghekomen
is in rijckdom,in ftaet,in ver-
maertheydt, fop valt hy niet
meerder ghedruys;en zijn val
wordt deur de Fame uy tghe-
roepen ende verfpreyt in alle
hoecken.
|
||||||
|
Tinis ad alta levati^ ·
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN*
|
||||||
|
Mocht dat ictien .
|
||||||
|
DE eerfte Emblema van D.Adriahus
lunius fchrijfc: dar Neptunus,Pal- ■ las ende Vulcanus, quamen by Momus, oegheerende fententie op haer ghefchil, 3rwelck was, wie van hen drien het befte ende nütfte dingh des werelts foude aen^ wyfen i Neptunus bracht een Peert, Pal- las een HuySjVukanus een Menfeh. Mo- mus na zijn aert berifpte den Schepper, om dat hy hem gheen tralie op zijn hart ghemaeckt hadde, dat men mocht klaer befchouWen wat hydaer in verborgnen droegh : welcke kenniife hier uytgebeelt wordt by een Dieploot op een Hart,mec het woordt Pïocijtöatfrijich i feecker. 2ijnde, dat men fmenfchen ghepeynfen niet peylèn mach, als de diepte van de Rivieren ende Wateren, |
||||||
|
tu HET DERDE
XL V Ι
mnwïtigfr Btttoeter,
DAer zijn menfchen feer fcherpfin-
nich, die dicmael over hacr vernuft ftrompelé, defen lefen de Schrifcure ave- recht, en willé daer ander liedé-nyt doen verftaen, datter geenfins in ghefchreven en ftaer, ofzy foecken fententien om die Contrevernufté haer tegenfprekers mee ydel gheklap over ftaech te werpen, wat zijn dat anders als fteenen of geweer,om het gevoelen van de deughdelijcke men- fchen te quetfen? Ia.' maer foo worde zy ! vermaert: dat is,voor Betweters gehou- den, en verkrygen een eeuwighen naem, ' niet van goede deughdelijcke vreedfame Mannen : maer van ftoute Campioenen en Voorvechters van haer ghefintheydt. Die nu felfs voelen datfe fulcks zijn, die füllen terftont roepen en kryten als ma- ghere Verckens,dat men haer eere te nae gefproocken heeft: maer niemant wort ' ghequetft dan van hem felven. |
||||||
|
SCHOCK
|
||||||
|
Vernufhch Betweter
|
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
169
|
||||||||
|
XL VII
Tecum habita*
Μ En feyt voor een fpreecwoort
dat niemandt vorder ipringen mach,dän zijn ftock of pols lang is, dus die dan drooch en fchóon over floot,dat isjdoor de wereldt komen wil, die moet zijn teeringhe fchic- ken na zijn neeringhe,of foo hy an- ders doet, fal vallen in fulck water, dat is, ongheval, daer hy niet garen wefen foude,befmulléde zijn naem en faem met een oneerlijck eynde: 'twelck niet ghefchiedt foude heb- ben, had hy met defen jongeling de floot overleyt en ghemeten. Dit woort is uyt Horatio genomen5die feyt : Tecum habita, ut noris quam ßt tibi curtafupelkx. Dat is: UfioOHt fep u feltien op Dat gi)p toeft &at
tigptpftatttotrmacl), |
||||||||
|
Tecum hatntä.
|
||||||||
|
HET DERDE SGHOGK
|
|||||||||
|
I?q
|
|||||||||
|
X L VIII
<g\tktimiimwit$iinamÏit$u'
|
|||||||||
|
Tp Lek maeekt hem toe nae
zyne vvyfe van doen , de Monick-inet zijn Kap, en de Geck met de zyne3 de Lands- knecht met een hoet met Pluymen , op dat men niet foude vraghen, wat het voor een quant is : maer dat men het aen zijn uyterlijck ghe- baerende gheftalte lichtelijck foude bemereken, wat her- zenen in den Pop fteecken. |
|||||||||
|
VAN DE '-SINN-EP-ÖPP-EN.
|
|||||||||
|
171
|
|||||||||
|
X L Ι Χ
ïiaïflcnfpaerettfjop.
Ier fiet ghy eenen fuyni-
ghen aert van de raedfa- me Lieden, die de gheglom- men Kolen van haer over- fchktende vier, in een Kool- pot fmooren , op datfe niet foüden v'ergaen, fonder ee- nigh iut te doen. Vermanen- de elck een, zijn goet in tijdts te fpiren., op dat men inde oude daghen gheen ghebreck i.bude hebben. |
|||||||||
|
Kalfien ipaert u hoy.
|
|||||||||
|
Τ ί
|
|||||||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
||||||
|
ijz
|
||||||
|
J£m nocitura tenes.
E En Schuym-fpaen is een galick ende be-
quaem inftrument, om alle fpyfe diemen in Ketels ofte Potten met ruym fop over om vier hanght, daèr mede af te fcheppen het verdervende opwerpfel ofte fchuym,dat door de hitte van het vier boven, ende aen de eene zy de ghedreven wordt. Daer mede willende te verftaeri gheven, dat elck Man, merckende in zijn huyfhoudinghe eenighe; twift,dathy hem van dienfal ontledighen, van de gheene die de oproermaeckërs zijn>; met die van hacr dienite te verlaten, jae al waren't al fchoon Sonen ofte Dóchteren, die voor een tijdtverfendende in ander lie-s den dienfte ende obedientie, om alfoo her. onweder in zijn huystot fïilheydtte bren-t ghen, nae het veerf ken van Cato: £>uit nocitura tenes, quamvis fint cbara relinques. Dat is:
SiBaecïit tt quijt u frija&clijcB/ al ifl
η fcljoon fw liefen \mtxt, |
||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
173
|
||||||||
|
LI
Xootimans toater* Η Et fal veel lieden vreemt gheven dat
rek defe Sinnepop brenghe op de vrya- gie; dan voorwaer een goet Schipper,al hoe wel hy verftandigh ende wetende is in zijn neeringhe van de Zeevaert, foo fal hy noch- tans op zijn eyghenkunde niet feyleri, op al- fulcke Zeehavens , daer men Lootfluyden ghewoonlijckis te gebruycken, danbefight beneffens zijn veriländt, eens anders ooghe ende voorfichtigheydt. Veel meer behoort- men in de onbedachte jonghcamoreufheyd een Lootfman te vraghen, wat.Gronden en- de Klippen inde HaVen des Huwelijcks te wachten zijn: Dusdanfal't niet feeronbe- quaem zijn, met een Snuy ter,dat is, met ou- * der Lieden befticrende raedt, de blaecke- rende vlamme der Minnen te befnoeyen, ende brenghen de twee Kapen, dat is, Lief- kens wil ende Vrienden raedt, over een: om alfoomet minder forghe en beter avontue- re die aen te grypen 3 om dees Hayen inne te feylen. |
||||||||
|
Löotimans -water.
|
||||||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
|||||||
|
174
|
|||||||
|
L I I
Wtü ©lajsö&nvlutttï 250ttiTÄ
"LTEt is eenfpreeckvvoordt
onder de Bootfghefel- Uti j dat wat Schipper veel Vlagghen op zyne mailen voert, die gheeft luttel Bot- ters in de Grutten. Defghe- lijcx iil met defe fobere Ionc- kers, die by der ftraten gaen proncken met veel Dienaers, en in haer Keucken is de Sop- pe heel magher. |
|||||||
|
VAN DÉ SINNEPOPPEN.
|
|||||||||
|
Ï7S
|
|||||||||
|
LI II
toom/
&0O loet iclt flfjem ^cckonsije^ roert* Ls deellendighe, arme of on-
•^^ueremenfchen dooreenishe avoncuere totRegeringhe of Lande beftuer ghefet voorden, foo en we- ten zy niet hoe zy haer teghen ye- deArnm draghen füllen; roeren heC al om,van oude Privilegien of Wil- lekeuren, om haer goede deughd- fame Onderfaten te plaghen, foo dat het oude fpreeck-woordt waer wordt: 'M&tuttïmnttütpw
|
|||||||||
|
Als my ïbrtuijii tot hoogheydtvoert,
Sooläetick gheen dreckongheroert. |
|||||||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
||||||||
|
I7<S
|
||||||||
|
Lï V
<©φ Öoe fleemt ijeöt sfjp't
ALs een menfch foo verre komt,
dat hy-op't vriendelijck wil- lekoom heeten , handt douwen, omhelfen van zijn Landtiheere j of op jonfteen juyghen van het ghe- meene volckhem verlaet, ja of ver- traut, die is verre uyt zijn courffe, om te gheraken tot een ghewenfch- te Haven van rufte en veyligheydt. ende heeft het immer foo flecht, of hy een gladde Paling by de fleert ghevat hadde : want Heeren jonfte ende Volcks trouwe, ftaen foo vaft ende onbeweghelijck, als de Weer- haen op de Kercks toren. |
||||||||
|
Och hoe flecht hebt ghjt.
|
||||||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN. i77
|
||||||
|
LV
Virtiu liberaüór*
[ΛΕ menfchen die booghert
hoogh van de miltheydt van de goede Fortuyne: maef vvat gheeftfe ? Rijckdom,ee- * re en ftaet, diefe in een ure of kleyne tijt weder wech neet. Maerise Dêwööï» is Vieeimtt2
ΪΪ0Ϊ j want zy gheeft ghaven
die nimmermeer en befwijo ken, als: Wijfheydt, matig- heydt, langmoedigheydt, en een vernoeght ghemoet, met alle andere van dierghelijcke aert. |
||||||
|
Vir tu s liberalior.
|
||||||
|
τη HET DERDE
L V I
tMïvnon des 'Dames,,
E En Stoof met vier daer in,is een
bemint Iuweel by onfe Hoflant- fche Vrouwen , byfonder als de Sneeu·vloeken vlieghen, en de Ha- ghel ende Rijp het lof van de boo- ' men jaeght: die dan by henlieden de tweede plaetfe van gheacht te wefen wil bejaghen, die moet hem ftellen om haer te dienen met een ibete, boertighe, vermaeckelijcke praet, mydende alle dorperheyd en vilonie, fonder haer kaeckelen ende fnappcn te berifpen, nimmermeer haer puys pronckende kleederen te bejockenj maer al pryfen wat zy doen en voortftelien,daniälhyin haer ghefelfchap Voor een volmaeß Courtifaen gheprefen worden. |
SCHOCK
|
||||
|
VAN DE SINNEPOPPEN.
|
||||||||
|
179
|
||||||||
|
L VII
fsAlit non fujfocat*
Niet meer wordt GierigheydÊ
met Rijckdom gheblufcht, als Vier met Olye : de Gulfigaert, al hoewel hy vä drincke dorft krijght, fQO fietmen hem nochtans van wijn en bier overladen gaen flingeren by der ftraten : de Hovcerdighe,wordt met eere, glorie x lof-tuyterye, föo verre verfeylt, dat het hem felfs be- gint te walgen: de geyle Minnaer, wordt overflolpt door koever van fchoone vrouwen en lamme leden: maer de Gekfuchtighe, weet noch fal weten zijns onverfadigheydts eynde, reghel noch mate; latende zijn Erfghenamen de forgheende moeyten om te verteeren. |
||||||||
|
Alit,ncm iuffocat.
|
||||||||
|
*
|
||||||||
|
ISO
|
||||||||
|
HET DERDE SCHOCK
|
||||||||
|
L V É É É
'ß %m niet in/ cn 'tftomttr upu
J^Ochin de Vierileen noch
in het Vieryfer en is gheen vier ; maer wordt daer uyt gheflaghen met kracht : foo is in een plomp verilandt ooek luttel vernufts : maer krachtighe dwang doet daer dickwïls uyt portelen, dat- men niet foude achten daer in bedeckt ende verborphen •te vvefen. |
||||||||
|
EPOPPEK.
|
||||||||||
|
VAN DE SI
|
||||||||||
|
Ίχι -msurais et voliuuè iat ett. ,
|
||||||||||
|
LIX
In magnis & voluijfefat efi.
E En grootmoedigh ende verflandigh
man, die zijn vernuft te werck fet in dingen van grooter waerden,die van een Idioot niet verßaen können worden, en bewijft met Reden dat zijn propofitie of voorgheven voor goet wordt aenghe- nomen,al en valt dan juyft het eynde foo goet niet alfmen waent , foo blijft hy nochtans een treffelijck en ffaeyer Man, die fulcke dinghen heeft derven voorge- ven , en dat met waerfchijnlijcke Reden vroet ghemaeckt, aen die ghene die het oordeel toequam,om aen te nemen voor goet, ofte verwerpen voor quaet: want de Oordelaer is altijdt meer gheacht, als de Voorghever ofte Ingenieur: daerom hebben wy hier gheftelt de Werelt-klooc op Vyfels, met het woordt: In magnü & voluiffefdt efi.
Dat is: 3!n g?o0tc binrjQen i& ÖC iuillcSÖenocsiifacnn |
||||||||||
|
2 3
Ü
|
||||||||||
|
SCHOCK
|
|||||
|
i8i HET DERD
LX
'T) um rvixitj ijixit bene.
Ã\ÅÃå Sinnepop wijft aen, met
-*-'een Lijck daer een fwart Doot- kleedt over gheipreyt is, en daer op een bofch Sleutelen, met een Brief daer by, die men noemt Beneficies van Inventaris, dat is te fegghen : Dat niemandt het Sterf-huys wil aentaften ende de fchulden beta- len, dan by Beneficie van het Hof, op conditie, foo de Reeckeninghe itrccken mach. Want daer zijn veel lieden, die foo wel leven datfe al- le haer vrienden onterven, ghelijck Teren ti us fey t : Dum vixit, vixit bene : fedhi ut
f cis non muit um hindern juvant. |
|||||
|
VAN DE'SINNEPOPPEN* ""ι
|
||||||
|
Daer hebdy'tal.
|
||||||
|
Bcilach.
^aerïK&öp'tal
T\Ie al gheeft wat hy heeft,
die is nie: meer fchuldich, hy mach oock voor gheen 'quaet Betakr of Banckeroe- tier ghereeckent worden ; want alle Wetten (foo wel GheefteKjcke als VVereltlijc- ke) abfclveren fulcken Man: Daeromftellen vvy dat hier in het leite van defe Reecke- ninghe; ende vaert wel. |
||||||
|
m
|
|||||
|
ö
|
|||||
|
FI Í IS.
|
|||||