Dit boek hoort bij de Coilectie Van Bucheii
Huybert van Buchell (1513-1599)
v
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:
http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:
• de rug van het boek
• de kopsnede
• de frontsnede
• de staartsnede
• het achterplat
This book is part of the Van Bucheii Collection
Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:
• the spine
• the head edge
• the fore edge
• the bottom edge
• the back board
ActxColloquÏL ./in
J o B tr 31 •
-ocr page 4- -ocr page 5- -ocr page 6- -ocr page 7- -ocr page 8- -ocr page 9- -ocr page 10-Theologia
Quarto n’. 28.
-ocr page 11-AD-AGTA V'
C o L L o Q V I 1
MONTISBELGARDENSIS
G E N E V Æ, Excudebat Joannes le ^reux.
M, D, LXXXVIIL
-ocr page 16-CHRISTIANO LECTORI
TH. BEZA G R A T I A M ET
pacem à Domino.
NEquû miretur hanc Alterum huiui rejponß editionem priori non totidem’vbique 'uocabalis rejpondere, admoni-tui e^iOiChfißiane loStor-, priorem illam) propter temporis angußi-am-,fuifße tam tumultuarießimul di£fatam,exceptam,impr^amf adnudina^ denique Francfortenfes tranfmiffam vtprater typo-graphicos error es aliquot in calce libri it a ^tßt, annotatos -, alq praterea multi inßgnes caueri non potuerint : pratermijßs etiam non pa^is^atque adeo quadam etiam charta,quam expungi opor-äuit,d^al^tifsspratermijßelocum repcßta, 'vtpag.xZy ,vfuue-nit. Itaque'ßriptionem illam tot am mihi recognofcendam putauiz ßc tarne» vt ne tantillum quidem. in rebus ipßs fintentqsßt immutatum Hacautem omnia verè doSiorum amp;nbsp;Orthodoxorum omnium Theologorum^ac prafertim liberafanlfa ac légitima Sy-nodi iudicqsiß quando nobis Dominus iUam conceffèritfummif fafunto.
IN
-ocr page 17-IN RESPONSJONEM ad, Colloq^ij Monüsbelgardenßs T^uhinga édita, Theodori prixfatio.
quidem funt Aéta mex illius cum la cob o Andrea collocucionis,exllluftrif-fimi Principisac Domini, DominiFrideri-ciComitis V'virtembergiciamp;: Mompelgar-denfis auä:oritate, fed D. lacobi Andrew confilio, hor-tatuamp;:fuafu:quum non aliunde quam abillo profeda fmtjquæ illis inferca voluir. Cum illo igitur mihi negotium eft, non cum Illuftrifs. Principe : de cuius humanitäre fingulari amp;nbsp;propenfo in procuranda Ecclefiarum pace ftudio, dubitare me ipfa experientia non finit. Cæ-terùm, quas ille huius editionisIlluftris.Principi perfua-dendæ caiifas habuerit,ipfe vident : quas autem ipfe habere mihi videor iuftiflimas eade re expoftulandi rationes,diftimulare me, neque veritas, nequeexiftima-tiomeapacitur. Primum igitur omnium quod ad huius Colloqui) occaftones attinet, fciat D. Andreas ip-fum DominumBaronemCleruantiu,Regis Nauarreni apud Germanos principes legatum,teftari, vaniifimum efle quod de ipfo, quafi huius Colloquij apud ipfum promotore, D. Andreas comemorat. Nec enim fe eade re vllum habuiffe madatum, nec quid iam antca Mom-pelgardiagi cæptueflet,ex quoquamtunc cognouiffc. Immo quum forte de pace Eccleftarum procuranda, ab omnibus bonis tantopere expetita, fermocfl'et inter ipfos Tubingæiniedus, amp;:D. Andreas de hacipfa Col-locutione nonnihil diceretiteftatur idem Dominus Bato Cleruantius fe longe aliud vrfi{re,ncmpe vt potiùs v-trinque deledorum aliquot dodorum amp;nbsp;piorum ho-minum Synodus, adhibita Principûaüdoritate, coge-retur. Etenim,inquiebat,iftainter duas priuarasperfo-
a.j.
-ocr page 18-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆFATIO.
nas Collocutio, vel nihil vel certè parùm ponderis ad componendas tantas controuerfias habebit. Ad hæc verb D.AndreaSjfuo more iocatus,totidcm iftis verbis, (adhibito inter ipfós interprété, ipßiis Domini Cler-nantij fratre) Dicor ego, inquit, Germania; Papa, Beza veto Gallix : flinter hos duos Papas conuenerit, Epif-copi reliquifacile afl'entientur. Hæc tumillefuo more in eoquidem quem mihi affingitpapatu iocatus,fedde fiio nimium vete loquutus. Quid non enim ifte in aliC' nas Germaniæ totius Ecclefias aufus eftïRes autem om-nisita fe habet. Quadrienniumamp;ampliùspræteriit ex quo agi de hac te cœpit, ipfoD.Andrea,vt turn quidê ad me ab honeftiflîmis viris Mompelgardo feribebatur, in-fti gante, me verb, non quidem àftudio pacis,quam ego vel mea ipfius vita redemptam velim, abhorrente : fed hoc ipfum quod nunc euenit,iam turn profpiciente. Ecceverb hyeme fuperiore,mihi amp;nbsp;corpore ægrotanti, amp;nbsp;animo nihil minus cogitanti, à nobilibus qui turn e-rant Mompelgardi , nuntiatur gratum me fadurum Illuftriflimo Principi, ipfis quoque exulibus, fiin hoc Colloquium poffem conientire. Reeufaui, additis cau-fis quibus illorum plerique facile funr aflenh. Mox tarnen eademiteraturpetitio. Ego,ne quid forte hic pec-carem , pcrcontor ea de rc vicinas,huic coniunâiffimas Ecclefias , Tigurinam Bernenfcm.Peto à fymmiftis meis confilium. Rcfpondent omnes, nihil quidem boni ab hocColloquio, qubdadipfum D. Andrcam attinet, expedandum videri, fedquum hoctantopere defide-rarellluftriifimusPrinceps diceretur, obtemperanduai ipfius voluntati, qubdfortaflls earesaditum admode-rationem aliquant iftalum rixarum obtinendam eflet patefadura. Sicigitur,côfentientibusnoftrisMagiftra-tibus Amplilfimis Bernenfi Sz Geneuenfi,ad quos etiam vtadme quoque,iam antea de earellluftri/Timus Prin-ceps{cripferat,Mompelgardum,D.AbrahamusMufcu-lusBernêfis, amp;nbsp;egocum nobis additis amp;nbsp;ex vtraquerep. S£ ex noftro coliegio comjtibus,alperrimo temporejio. Martijperuenimusânuitisfîmus quidem ego, vel earn
-ocr page 19-P R Æ r A T I o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
ob caufamjquod fub idem tempus D.AndreaSjcdito vi-rulentiflimo amp;nbsp;planefanguinariofcripto,fatisoftendif-fetqiioanimoinnoftras omnes Ecclefias effet affe dus: vt videri meritô poffet no aliud hoc Colloquio captare, qiiàm vt,hacoccafione redintegrato certamine,Germanos Principes ab auxilio, piis in Gallia extrema qux-quepatientibus,quosiftiteterrimos haereticos ex pulpitis appellate confueuerunt, fummittendo deterreret. Cæterùm, benigniffimè ab Illuftriffimo Principe ex-ccpti,agerede proceffu Colloquij cxpimus. Cuius rei narrationem quis contexuerit ita vt in his Adis pag. lo. amp;;i5, refertur, nefcio. Necenim vllusvtrinque deledus fuit aut adhibitus notarius. Sed hoc fcio,mihi nunquam excidiffe,vt dicerem collocutionem hancfuiffe ad Gal-lorum ej^ulum petioncm inffitutam. Credideram enim hoc totum non aliunde quam ab ipfius Principis fando dcfiderio profedum, cuius etiam exiftimationi multura videntur detraherc,qui ad alios iftud tarn Chriftianum fadum transferunt. Gallos autem meos latis fciebam iftis collocutionibus minimeindigere : necalia obcau-iam inftitiffevt illuc proficifcerer, quàm partim vt II-luffrifs.Prinçipi gratum tacerent,partim ne veluti boni-taticaufac diffidens difputationem vid ever fubterfugiffe. Sedmaioriseftmomenti quod in ilia narratione præte-ritur.Petiuimus enim initio,vt vtrinque omnia icriptis, propria collocutorum manu fubfignatis, agerentur. Quod quum D. Andrcxnonplacuiiletj qui verbis agi malcbat,poftulaui vt vtrinque dida,a probatisSé v-triufquepartis confenfu deledis notariis exciperentur: qux deinde cuique parti recognofcere, amp;addita fub-icriptione confirmarc liceret. I-lxc enim erat profedo iufta Ô4fyncera colloquendi ratio, vtficfalfationi oc-curreretur, quam ex duplicis protocolli Mulbrunnenfis difceptationis editione cognouera.Q^um ante ne hoc quidem admitteret D. Andreas, difertis quoque verbis teftatus,fcfe ne latum quidem pilum ab ea quam adhuc profeffus effet dodrina difccHurum : turn ego ad D. aiij.
-ocr page 20-é nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Præfatiô^
Mufculumamp; alios meos coliegas conuerfus, Quorfum igitin-,inquam,hucaduenimus?Et certèiam tumiuftiffi-mam habuimusrccufandi omnis colloquij caufam. Sed rurfumveriti nedifcedcndi occafiones caprafle, II-luftrifs.Principem delufiflevideremur,admiiimuscon-ditionetn qualisin iftis A£tis continetur. Ecdehisqui-demhaólenus.
Venio ad huius edicionis caufas, in prsefatiorie Illu-ftriflimi Principis(iiuea D. Andrea, fine ab alio quopiä diótara ) comprehenfas : qux omnino dux fnnt : Scholæ videlicet Tnbingenfisalumnorum vtilitas, amp;:rcfellcn-darum calumniarum neceflitas : vtraque iuftiflima,ft tamveracflet quam fuit Illuftrifs. Principi perfuafum: cuius Geliitudinem humillimè precor,vt mebona cum fuapace audiatrefpondentem. Qiibdigituradpriorem illam caufam attinet, quum fatis fuperque fit omnibus Ecclefiis notu, qux fit amp;nbsp;D.Andreæ amp;nbsp;non certè mea v-nius, fed omnium Helueticæ confeflionis Ecclefiarum deiftis controuerfiis fententia,amp;inhacdifceptatione nihil prorfuscontineatur, quodnon fitpleniffimè tot editis aliis fcriptis millies vtrinquc didtum:quid tandem aliud ex horum Aétorum editionc confequi potuif, quam quodfaótum videmus, nempe vtnoua redinte-grandi certaminis iftius occafio ambitiofis amp;contcntio-fisfcriptiratoribuspraeberetur? Sed age, licueritThefes vtrinq; exhibitas, amp;nbsp;inter hominum manus volitantes, ad cauendam falfitatem,promulgate. Quo iure tarnen potuit D. Andreas illas ex animi fui féfu,additis ad mar-ginem fcholiis interpretari, amp;,fi in ipfa difputatione fatis Bezam,fola pertinacia amp;: metis g!offis,(vt ipfe loqui-tur)impiafua dogmata tutantem refutauit, quo confilio aliasiflasmarginales, quas vocat,refutationes adiecir, nifi vt impofita mihi refpondendi neceffitate,certamen recrudefceret? Hoc autem quum ab Illuftrifs. Principis mente alieniffimum cfle nonimmeritô mihi perfuafe-rim, abfit vt hoc confilium ab ipfo profedtum fuifl'c exi-ftimem.Sed quumimpetrarenonpotuetim vtadhibitis
vtrinque
-ocr page 21-Præfatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
vtrinque deledis bonæ fidei notariis, agcretunpatietur, vtfpero,tneIlluftrif.Princeps,abiis qui hanceditionem. ipfiïuggefferucjpetcrcjquoiure, quaaudoriratCjquacô-fcicntia,mefuperfl:ite amp;incôfulto,quæ à nefcioquibus raptim,vt res ipfa oftëdic,excepta funt,quafi authentica amp;nbsp;fide digna in publicum proferre ipfîs licuerit.Nam ne in reos quidem capitalis criminis conuiôtos,fic agi con-fueuit.EctarnenIlluftrifs.Principempublice teftari vo-luerunt, nihil omnino in horum Adtorû colledtione vcl infertum,vel ademptum elfe, in quo cardo controuer-fiarum verteretur. Neque quum hæc ego dico , cuiuf-quam ex iftis exceptoribusconfcientiam pungo, fed hocdicq, nimiùm iuftas caufas habere me cur neque Ofiandri , nequeMompclgardenfis Superintendentis manui fidem habeam: qu os tarnen arbitrer inter omnes adftantes maxime quædiccbantur intelhgere amp;nbsp;annotate potuifl'e.Deniquejnemo nefcit quantum fit fæpe in vnius etiam voculæ prætermiiîionc vel immutatione pofitû.D.Andreæ vetoquînam fua difpicere,expende-re, expolire,(ficutab illo faôtum fuilfe res ipfa euincit,) mea veto pro arbitrio mutilata,interpolata, diminuta proferre inmanushominum licueric? Et vtlicuifl'e de-mus, quorfumillameanefic quidem intaëla relinque-re J fed obferuationes rcfutationes adiicere fas fuitÆt cette quum inter nos , vtapparetexhuiusipfiuseditio-niscui nunc refpondco, pagina564,exprelleconucne-rit, neexcerptaiftavllam vim amp;nbsp;authenticam audori-tatem Protocolli habeant, optimo lure pofiem ifia omnia nullo dignari refponfo. SedquumD. Andrcamamp;: ilhus afleclas videam,illud per nos in difceflu noftro poftulatum perinde accipere, ac fi noftræ defenfioni diffifi,editionem illius metuiflemus,(qued tarnen quàm falfoamp;abfurdè dicatur, vel ex co confiât, quôdpetii-mus quidem,fedobtinerenonpotuimus, vtà notariis fingula exciperentur, quæcollocutorum fubfcriptione poftea confirmarëtur5)age, ne hune quidë laborem,ali-quatenusjquanquâinuitiflimuseôpercradusjtefugiam«.
-ocr page 22-8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paæfatio.
Accedoad calumniasquxdicuntur huius editionis neceflitatemllluftrifs.Principiimpofuifle, quarum alias jnipHus PrincipisCellitudinem, aliaeiniplam caufam funt contorcæ.De prionbusdiquse iùnc vllo modo à me, autalio quoquam,me confcio,profe£Væ,caufam non di-co quin calumniator habear, amp;nbsp;eius criminispœnaslu-am.Epiftolam quidemillam,Dcum Opt.Max.ceftor, ne-que hîc, neque vfquamalibi, vel direétè, vel oblique, me confeio feripeam vel editamfuiflemec à me priùs vi-famquàm duo, necplura, eius exemplaria, librarius quidamnoflerexFrancfurcenfibus nundinis actuliflet. Teftor ctiam me,lîcuci decuit,amp;,vt difeedens promife-ram, llluftrifs. Principis fmgularem in nobis in arcc fua excipiendis amp;traôtandis humanitärem, amp;nbsp;indefeflam in vtraque audienda parte affiduitatem cum maxima æquitatc coniunftam, vbique turn verbis, tumliteris prædicafle. Epiftola igitur ilia nihil ad meprorfus atti-net. Qupdenim in llluftrifs. Principis præfatione adii-citur ,prohibere medebuifte nepublicè inter noftros fpargeretur, quafi ad hanc epiftola conniuendo , meum cumeius epiftolæ auiftore, quifquiseft, (nam nenunc quidemquisillefit certô noui) confenfum prodiderim: quifquisiftud llluftrifs. Principi fuggeftit, magna im-prudentia amp;nbsp;in ipfu m Principe in me peccauit. -Qui-nam eni m ego Geneuæ pofitus, quæ in intima Germania, meprorfus infeio amp;: nihil minus cogitante gerun-turprohibere, amp;nbsp;iam in celeberrimis illisnundinis paf-lîm difperfam Epiftolam,ex cuiufquam raanibus extor-quere poruiifem? An autem vénales hic tres iftæ pagel-læpropofitæ fuerint,itame bene Deus amet, vt ego prorfusignoro,necillasvnquam incuiufquam mani-bus confpexi.Quodfiquisexiftimatoportuifleme fairem feriptum aliquodopponere, quo Epiftolam illam iugularem, velim ilium feire, non eflemihitantum ab re mea oti), vt iftis feriptitationibus legendis, nedum re-fellendis,quicquam temporisimpêdam. Quod fi etiam aliter eflet,quisfumego, vtexiftimare potuerim llluftrifs.
-ocr page 23-PrÆF AT I o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
Illuftrifs. Principis Celfitudinem vlla mea defenfioné apud quenquam indigere, que fua fatis dignitas amp;nbsp;amplitudo tuetur? Denique quod attinet ad ilia qux variis amp;nbsp;rumoribus amp;fcriptis dicuntur à noftra parte fparfa cum altcrius partis, arque adeo veritatis ipfius offenfio-ne, minime vereor, vtpoffim ego huius criminationis reus inueniri.Obfifti veto potuifl'e quin de hoc publice habito Colloquio varij varia fcriptitaret, prout in hanc vel illam partem forentaffedi, nefcio an quifquam co-gitauerit. Mihiquidem nunquam vifumeftfieri iftud pofle, quod nulli Imperatores,necReges,vllis quatum-uis feucris ediélis potuerunt vnqua obtinere. Et inter huius amediu recufatæ collocutionis caufas, hæcfuit nonpoftrema, quodiftamoxindeneceflario confecu-tura profpicercm. Iftisvero incommodis occurri, hac vna,quam initio propofueramus,commodarationepo-tuit, nempe,fiadeledisnotariiscunóta exciperenrur, quæ poftea, h nccelhtas poftularct, bona fidepublicare-tur. Idveroquum impetrare non potuiffemusjputaui-mus huic malo faris cautu, fi, in quod etiam conicnfum cft,amp; vt vtrinq;promijrumfuerat,vtraq;pars in eocon-fcntiret, vt nullam vim amp;nbsp;aufloritate protocolli habe-rentquæcunqueà priuatis eil'ent exccrpta. Hæcautem fpesamp;cautio,quum pie, nullameaculpa fefellcrit, amp;: D.Andreaeplacucrit ifta editione fcriptitationes huiuf-modi, quafi infufo oleo accendere ,quid hic fccerimî 'Quum ad me verb plurima variis ex locis huiufmodi fignificarcntur,amicos in primis rogaui vt ifta omnia paterentur. per le fpatio temporis euanelccre, amp;nbsp;mode-ftè quomodo difcelTum eilet ftgnificaui:teftatus non polTe me exiftimarc tarn abfurda amp;nbsp;calumniofa non-nulla exipftusD. Andreæ voluntate fpargi. Quidam-plius’Quumcertioraquaedamamp;iniquiora de hisrcbus procul Icripta accepiflem, D. ipftim Andream putaui per literas commonefacicndum , vt fuos Tubingenfcs pro aucloritate fua,compefccrer,.Dcnique quum ambi-gcre merito non poflcm quin literas quasad ilium hac
-ocr page 24-10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pRÆFATIO.
de re dedcram accepifletjad quas nihil rcfponderetdioc egi quod neceflitasipfacoëgiCjideftmédaciaquædam nianifefliflimafcriptis ad amicos literis fum inficiatus: amp;nbsp;calumnias incolerabiles retellere ftudui:ne id qui-dem,ita me bene Deus amer,fadurus, h quid commodi refponûà D. Andrea accepüTem. Neque verômeillo-rum puder,quæfî{icopus, edere quoque fum paratus. Et ne quid hic comminifci videar,ecce ftudiofi cuiuf-dam Tubingen{is,hac dere fcriptæ literæ 7.4.Maij,vt o-mnesintelligant iuftafne potiùs ego offenfionis caufas habuerim quàm quifquam alius,quas tarnen omnes Ec-clefiarum paci pofthabui.
InflitutAfuit dijfcrtatio colloquiu de ijuifiejue capitihtii con-trouerßs:deidolts'.dePriedeßi»atione-.de PerßonA chrifiixde Ba~ ftißmo It2fantîttw.amp; de Sacrameto.De primo facile coKHenit-ficundo Bezaperfefejuihoramperorauityamp;ßta iliaplacita,de co»~ ßUoDei in hominibui ejuihufdam “vit/exiernti epuihufdam mor-ti aterni«, abfpue 'uel ßdei vel incredttlitat^ reßeciu adtudi-candis y protulit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patienter audita funt : amp;nbsp;prolixe a D.
Idcoho refufata. De CiCteris parum fuit alium yßd c^uæ in libres
ntagonifiarum fuerunt fcripta confirmarefluduit Beß. plura non habeo^ ißud addo , Bezam lachrymabundum ex coUoquio dißceßijfe. ^t^are hoc eß'ebfttm eß vt Princepi C^lompelgardenßs, qui ad partes Caluinianas iam inclinauerar, cognita amp;nbsp;audita Beza blafphemia y illud dogma exhorrefeere y amp;nbsp;detePiari atepue execrart inciperet. inteifuerunt Colloquio fex Paßores Gallici : epui epuum audirent quada-m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a D. lacobo
proferri y qua Danaus hifee aliquot annis ßripferat, qua Beza confirmaret yßbi ilia ignota ejfe dixerunt amp;nbsp;fludiose difimula-ruHt. yndeßatis conßat ^_y4ntagonißas noßros ea dogmata pro~ ßteriyqua lucem veritatis non ferre pofunt, ßd quorum ipfof met pudety amp;nbsp;qua t an quam venena morttfera exteris propinanty à quorum contaclu mß abßineanty ßbi male cauent. Sed quo delaboramp;c. Hoctantum firiboyanofiris DoPfortbus vulgo hoc taëiari j Lutherufn fanida mtmoria dixijfe, Diabolttm à Sa-era-
-ocr page 25-P A Æ T A T I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II
^^imento lânquam mAter'u înitiftfn cepîjfè'.vt ptr huim latus reliqua doStrinA capita', in quihus plurimunt Dementißtum eß,confoderet. Sed’veißinturiria infcrc Theolo-gicojn conßellu totius Eccl{ßlt;e,cuius nefeio quontodo iadiciunt »on reformident ■gt; qui tam impie de beat a Chrißi carnefalütis no~ (ira organo, amp;facris myîteriis loquuntur,amp;c.
Hxoillequifquiseft, exquibus nenio nonintelligit quàm vanisrumoribus nonnulli curioforû maleuo-lorûaures compleuerint, neque falfam velcommenti-tia fuiffe occafionê quam, is quifquis eft, arripuit à quo fuit alterailla epift.Francfurtenfibus nundinis édita. De 1 dollsfacileconuenit. Scilicet. Edita eft ab his ipfis noftra fuper hacre refponfio, ad quam prouoco. Protulit Beza Jua ilia placita de conßlio Dei in hominibus, quibufdam vi-ta AternA, quibufdam morîi aterna, abfque velfdei vel piet at is reßeifuadtudicandis. Osimpurum. Qms vnquam ex me audiuit vel ifta veliftis aliquid fimile’Hoc quidem ego nonex vnofed exinnumerabilibuspene Scripturæ lo-cis,amp;: Auguftini præfertim aduerfus Pelagianos notifti-mis difputationibus afl'erui,fidei prxuiüonem ordinc caufaru non prxire æterno Dei de eligendis amp;nbsp;feruan-disfuis decretOjfed illi fubfternidd eft neminem vitææ-ternç deftinari quod Deus ilium crediturum prxuidcrit, fed contràidcirco eligi amp;nbsp;credere quicunque eliguntur cvedunt, quoniam hocillis Deus ex æterno amp;nbsp;gratuite fuo propofitojfuo tempore vocatis, largiatur. In op-pofito autemmembrodixi, incredulitaccm amp;:eius fru-iftus, expropofito quidem Dei nonnafci ( quonia fa-ius quidem ex Deo eft, perditio autemreproborum eft ab ipfisimprobis,)fed illam decreto Dei æterno dcre-linquëdisinfua natiua malcdidione reprobis non pra:-ire,vcrum fubordinari:quoniam Deus neminem dam-nat,cuiuscaufamineoquidanaturnon inueniat. Illud qui non confitetur manifeftè Pelagianus eft, amp;nbsp;à tota fcriptura amp;: Orthodoxa Eccltfia refellitur : illo veró b.iij.
-ocr page 26-t
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ r A-T I O.
contcflo,iftnd quoque ex coi,iErarioruni doclv-ina neeef-lario confcqüitur.Hoccine verô eft dœevc, vel faluci in Cliriftoab xteriio deftinatos, nullo fidei fuo tempore dilsdonandæjrefpedtufernari ; velç contrario,nullos extra Cliriftum, abæuerno,xccrnæ morti ab eo deputa-tos, (qui nemini iniuriamfaccretctiam fi onincs amp;:fin-gulos perderec,) nullo peccati natiui amp;: eiusin adultis fruduum rclpeftu daranari? Sed quid iftis Iiominibus facias, qui neque faliitisamp; dainnationis caufarum op-pofitarum ferieni amp;: ncxum,ncque diftiniflioncm inter Dci decrecum, omnes fecundas caufas ordine antegre-dicnSjSc eins decrcci execucioneni, non modo non no-runtjfedne nollequidem volunt? Qui deniqueinhac quidem de Cœna Domini controucrfia Lutherum ha-bentpro fummo irrefragabili Theologoundodrina verô de Prædeftinacione(qu3e fane eft doélrinæ iuftifi-cationis ex fide,atque adeô rotins Cbriftianifmi funda-mentum}per noftrum latus,aperte, vtimpiû blafphe-Eium,à fe confodi no fentiut’^e^.^ Ltchry^nibiindm ex Colloquia difeeßit. Magnum debellati Bezæargumenrû. Dif-cefti certè non femel tot miferoru populorum commi-feratione duâ:us,ipftufqueadeô Illnftrifs.Principis a-liorum nimitxm multornm vicem ex animo deplorans, Qmd autem ifte dicit.îlluftrifs. Ptincipcm,cui faufta amp;nbsp;felicia omnia ex animo prccor, ad partes Caluinianas, (vtifte faârlofus loquitur,) antea inclinauifle, an ipfius Celfitudinigratum fitfururu,nefcio. Sedhinc coniicio nonprorfus vanûfnifle quod Tubingæ non obfcurè an-îe hune cogrelfum iadabatur : D. Andreæ videlicet om-rv.no procurandâ amp;nbsp;maturandâclTe hanc profeôlionem
collocutionem, vt Principcm inter Gallos exules verf3ntem,à Caluimfmo auerteret. Quod autê idem de fex paftoribus Gallicis narrat, qui Danxi ef^ja-ipyijua. qnæ-danijVt fibi ignora diffimulauerint,in eâdem mentiendi officinafiiit excogitatum.Danæum enim nos omnes,vc de EcclefiaDei optime meritum,pro verè dodo amp;:pio fracre collega agnouiraus;amp;: in iis qux D. Andréas in
-ocr page 27-P R Æ ï AT I Û, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15
ipfo vt bkfphema daninabat, dicere auüdT,Danaeun.T iii-iuftèprorfus reprehenfum, meo patr.ocinio nonniagis quàm ipfam vcritatemdndiguiire.Illam dcniqueD.Lu-theriprophetiam,vtinamnimis veram eli'c.nonproba-rentjij quos à Confubftantiationis dogmate ad carnis Chrifti vbiquitatemjquouisetiamEutychianifmo por-tentofiorem delapfos videmuSjôô inillo infernali luto tam pertinaciter hçrere,vtneàdoéloribus amp;nbsp;fanionbus qnidem eiufdem Confubftantiationis propugnatori-busjindefefeextrahi, neque argumentis, neque conui-ciis patiantur,
Ecce aliaepiftolam Argentina fcriptam 13, Maij, impudentilÈmorum mendaciorum plenam.
Venerufft ad nos aninti gratta D. Theodo. Schnepfui amp;nbsp;D. lûh. Brentins. Hi expofiterunt nobis t^utd CMomfelgardiie inter !gt;. Iacob, t^ndre^ amp;nbsp;Bez^am actum fit, planefere yfidem -verbis (juibus fiuperintedens tTilontbelgardicus prias tflstd CoHoquin Tt.Pappo expofuit : videlicet Comitem Tvirtembergenfiem, cuitss fiumptibtss ifiud Colloquium infiitutufuit, nùncmagis confirma-tum in ver a fint et iafiance doclrinA, queantea Caluinilitzfuerant conatia veritatis via auertere, amp;nbsp;Legatum ctia Bernenfem pttbltce affirmafifi ,fie nunquam credidiffi qubd ipfirum Theologi tam vanam defendant do£irinam, quæfitlfemglofiis nitatur di-cior um ex patrihus defumptorum, quum nostri ipfitts ficriptur^ fundamento infifiant. Cumquc Bcza intercefiififet fro Caluiniflis exercitium Beiigionis ■Montbelgardiæ concederetur-,Comitem id p-lane detreffajfieiamp; refi-pondifififibi non integrum fore vt diuerfie religtbnis doHrinx fub tpfius tutela Ifargantur.Henique hoc etiam cotigififC', qtfod in felio Pafchatis vitra i^Q.virtyqai ante Cinglianis adh.efierant, cum cie~ tertsfincera Religionis afiertoribm vnafiacram celebrarintfiyna-xtn. Fertur qutdetn difiutationem fieu Colloquium illudBafilete nunctypis excudi^opera D.Johan.lacobi Gryhsii. Qupdfipro more fiuo aliquidmimts dextre recenfiuerint.proculdubio noftrates exci-tabuntar vt veram etiam deficriptionem illittspublice edant. Da-t-e Argentinlt;t tyMaq.^S.
apud Comitem Tvirtembergenjemy vtipfis
Q^nain autcni eft ifta quiduis comminifccndi li-b.iij.
-ocr page 28-14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ F A T I Q.
centia?AnIiluftrifs. Principem conati fintexulcs Galli à viaveritatis auertere ,teftetur fane ipfius Celfltudo. Domino verô Samueli Meyero Bernenfi Senatori, amp;nbsp;ornatiHîmo viro, excidifle quod ifti narrant, non magis verum eft quàm bonos viros eife qui hoc confingere funtaufi. Scdhoc commento tantô intolerabilior eft haec quæ fequicur calumnia , quanto plurcs attingit; GaUos videlicet ad ^lt;y.atiteaCinglianû vtifti vocant,idefl Gallicæ confeffioni adhafentes,poßilludfilutuColloquium, cum cateîùßncera Religionts ajfertoribu^ facram Sjnaxin cele-^rlt;^,argu mentis nimirùm Andreæin veritatis viam re-uocatos.Nam è contrario audite, quid vobis verè meri-cô refpondeam,Tu Schnepfi,amp; tuBrenti, grauiter inil-los amp;nbsp;genere amp;nbsp;pietate nobiliflîmos, peccaftis, quibus omnibus cura honeftiflimis matronis,imô cura tota ci-uitate Monpelgardêfi facilefuerit falfitatismanifcftif-
Theologis prçfertim indigniïïîmae voscoar-guere.Sedamp; virille tantô inter dodos omnes huius æ-tatis Theologos laudatior, quantô in ilium eftis contu-melioiiores,nempe D.Ioannes lacobus Grynçus, vanif-fimi commend vos nullo negotio conuicerit, quod hic illià vobis impingitur.Quod autem illequidemfacere nunquamcogitauir, illiipfiveftri Dodores re ipfaaufî funt deiîgnare, id eft fub Illuftriflîmi Principis nomine delitefcendo, huius collocutionis ada,quæ à notariis excipi noluerantjàfuis excerpta, quafiauthentica contra fuam ipforum fubfcriptionem edere. Itaque caufam dicere iuftam non pofliintjquominusD. Grynæifalfa infimulatio vos amp;nbsp;illos meritô coarguat.
Illis duabus addoamp;tertiam abOftandro Vviteber-gam vfque his totidem verbis,ac'penè dixerim mendaciis fcriptam.
Dn.D.Polycarpo Leifero,PaftoriEccIefîx Vvittebergenfis.
lacobusAndrea nbsp;nbsp;ego nupervocatifumus Mompelgar^
turn, ibi D. D. lacobus amp;nbsp;Beza comparuerunt : amp;nbsp;prafente lUu~ ßriß,Principei comitéFriderico,amp; Gallts exulibus circiter^o. dißu
-ocr page 29-Pr Æ FAT I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly
diutatum eß aliquot dies'.fedfax nullafacla.?gt;eza enim in hiß erreribus feriîitit: ^uod cerfia Chrtfli ante nouißimttm die tan-. turn fit in Cæle amp;nbsp;nuf quam {quacunque etiam ratione) in terris. Ideoque corpus ChriHi j necadignis, nec ab indignis ore accipi pojfe,neqttevllum modum manducationü nifiaut Spiritualemi aut Capernaïticum concedit. Communtcatione idiomatum inper-fona Chrfii nullam nifi■verbalem concedit:amp; omnia qua de com-municationeproprietatum diuina natura in facrafiripzuradicun-tuTy tantum de bonis creatis intelligit. Baptifinuma Paulo 'vocari lauacrum regenerationis improprie eontendity nequeabeoerrere recefit. Baptifmum enim obfignattonem tantum ejfe regenerationis afierebat, amp;nbsp;quidem innumerabiles pueros in Baptifino non regenerari. Et inter cater a dicebat Bezgt;a.y elecîos etiam infieleribus contra confidentiam admifiisyneque Spiritum Sailumynequefidem amittere. EtquamuisaD.P. Iacobo,Dauidislapfiis allegareturi qui infiummafiecuritate {ante correptionem l^thanis Prophet a) ’vixerat'.tamen ajfierere Bcza non duhitauit,Dauidem in eo iapfity nec Spiritum S. necfidem amfiifie.^um Uli afferreturdifltnSlio inter peccata mortalta amp;nbsp;'venialia, Sard onio rifit earn excepit. I» dtfiutatiene de Pradelfinatione 'ultrafiefiquihorarn locutus Bezay. vnius tantum firiptura teftimonij mentianefecit y idque inciden-ter. Dixit autemyDeum h aternofiuo confiilio ante-conditum mun-dum aliam rationem addeclarandam fiuam mifericordtam ( qua prafipponeret mifiriam}amp; ofiendendam iusiitiam non inuenififiy nifi effiet qui labt pofèty amp;nbsp;hac ratione not am faceretfiuam miferi-cordiam erga eleSloSyffi iufiitiam erga reprohos.7gt;{eque haspropo-fitionesfiuasy quas in Ç:rtpto Uli ohiedmus retraSîauit aut explica-re conatus efi y quihusajfieruitreprobos adaternam damnationem deUinatoSy conditos amp;nbsp;ordinatos efifie. Neque tile cefiitfiacra Scrip-tura teUimonqSy qua Uh oppofita fucrcyfied in impiafiuafiententio-perUitit. Eueruntcumeo (^/brahamus CMuficuluspa^florEccle-fia Bernenfisyamp; quidam Doclory rj^iedicus Laufiannenfisy amp;nbsp;alius profefibr Graca hnguayhi au(cultarunt.Partesenim dicendiy D. D. lacoboef Bez,a commendata fiuerunt. Itaque dificejfium eft ab hoccolloquio, infieHa pate. Tametfienimfiraternitatem no-ftram ficriptts y efi viua ■vocepeterent'.nos tamemaffientiri nec'V0‘ luimus I nec potuimus nifi erroresfiiosabfterent.
-ocr page 30-lö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ E A T I o .
Et lUuß^riß. Pritjceps, Contes 'Friderïcus , fenipera Caluiritanorum dogmatibu^ abhorrait : tttménewamfais expreße confeßiti eß ,ß nancpaatn credidiße tant am imp'ietateßb dogma-te_j Caluiniano latère'.ó' (eperomnem t'ita nißaamfludiose^ ope-ram daturam^ne in hos labyrinthesincidat.
Speramü^s etiam ali^aem eiits colloquiy fraclam ad Galles au-ditores redundatarum : attentißime enim attßcultarunt, amp;nbsp;hand dubte animàduerterunt Bezatergiuerfationemyqaipoficfuam de Cæna Domini, amp;nbsp;psrßona Chrtfii dißutatam erat^ eiyßocttsde pradeflinatione ‘propo»€retur,ßupplict libetlo {cumfuis adiunilis) petÿtvtfibi domum redire Ucerct, prætendens ferias Pafihatis-, quos tarnen alias param foUicitè ohferuant. Hac paucis R. T.refer-re 'voltu, ßero, ^hanc commefjjQrationem R. tua Dgt; non fore in-gratam.Bene amp;nbsp;féliciter Tale.'
Hic vero cogor cecumgt;, Ofiandcr, expoftularcj amp;nbsp;le-ótoribus oftendcrc,quum tu,inter cxtGr0S,amp;: tibi proxi-Hius SupenntendcS Mompelgard. Germanus, attentif-lime fermones rncos exccperitis gt;nbsp;quanta habeam de ve ftrain illis exfcribedis fidc, ambigcndi occafionem. Eft enimhæc tuaEpiftola, vclut omnium eorum epitome, quæ inter vos collecta, partim in hxcada,parrimin ve-ftrasad marginê defcriptas obferuationes poftea contu-liftis. Nam verum quidcm eft, dixifte Bezam amp;dicere, Chrifti carnem nufqua realiter alibi nuc efte quam fupra ccelosin quos afcendit, amp;nbsp;vndc vltimo demum die re-dituradit (quodquifquisnegat,Chriftu,vel direde vel neceirariacófecutioncnegat.)fcd quod addis, dixifte Bezam, nufquam qaacunque etiam ratione illam nunc effe in terris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nee enim ignorarepote« adiice-
re noftros confucuifte,illam,etfiftia eftentia(quod aftu-tcpra:teriifti)non adfic in terris, præfentiffimam tarnen efte fidelibus fui Spiritus energia. Etquauisillaquidem in cœlis permaneat, nos aucem in terris ftmus, tanto ab ipfa Chrifti carnis, vere nunc quoque finitç,circumfcri-ptæ amp;nbsp;organic« fubftantia interuallo feparati, quanto terra ab illis beatorum fedibus fupra cœlosomnes litis diftanc, nihilominus tarnen tain vere virruce ilia arcana
-ocr page 31-P R Æ F A T I o; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
amp; inenarrabiliSp.Sandi Chriftum ipfum( illius fuæ pro nobis paffæ carnis veto interuencu)noftrum fieri,amp; nos viciflîm illi per fidei inftrumentû, fpirituali modo con-fociarijVtipfeinaobis fpiritualem vitam viuat,amp;: nos in ipfo.Nosenimifta fpirituali vnitione aliter prorfus, ideftabfquevllapartium o-ttualt;p^, cumipfo cohærere, quàmhxc membra vifibiliainterfe compada cumca-pite fingulorum hominum annedantur, vndc naturalem fenlüm ac motum percipiunt: fed ramen non minus nos verè 60 magisetiam efficaciter fpirituali nexu. Clirifto adiûgi,vt omnes fpirituales inde fenfus Se motus iamnunc hauriamus, Se tandem beatam immorta-litatem corporibus etiamipfis vltimo die recipiamus. Hæc,inquam,exprimere te oportuit,vt tuæ Se tuorum calumniæ occurratur,qui T eftamentum Chrifti à nobis euacuari,6e nudafacrafignarelinqui, nosdenique ipfis Turcis détériorés,Omnipotentiam Dei inficiarijfalfifli-mè declamatis. Quafi veto huius fpiritualis quidem, atponimaginariXjfed veriifimæ efiicaciflimx cum Cbrifto vnitionis myfterium, quod propterea Paulus Ephf 5.magnum appellat,non fit multô admirabilius,Se OmnipotentiæDei conuenientius-.quàm veftrumillud, finitum fimul Se infinitum,vifibile Se inuifibile,Vbiqui-fticum Se Locale,corpusdeniqueabfque corporis defi-nitione Omnimaieftaticum; quo Se hypoftatica vnio Se corporis Chriftivcritas,tollitur,Se eins fupracœlos Afcenfio in Difparitionem,fiue externum fpedaculum vfque ad nubes, (vcaufus eft Brentius totidem verbis fcribere,pag.egregiæ illius fuæRecognit.167.) commu-tatur,Se Reuerfio ècœlis expungitur,quu Reuerti non fitexinuifibilivifibilemjedex verè abfente prelentem fieri,quo denique cœlum terræ mifcetur,Se indigni, etfi inutiliter, tarnen verc Se propriè Chriftum participate finguntur iquæ omnia ex illo veftro dogmate tam ne-ceft’ariô quàm dieslucem,confequuntur.
Deinde ,qualis hxc tua calumniaeft inquis, nullam idiomatum communicatio/iem ptrfona Cbri/lt nifi c.j.
-ocr page 32-ld nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Ær AT I O.
quod ipfiun quum tu fcriberes,vel quid fcriberesignoraftijvel infignivfusesSophiftica. Com-municationis enimidiomacum appellacione,fi modum ilium prædicationisintelligis, quoinvocibus Concre-tis, Ghrifto , àdiuerfanaturadenominato,tribuitural-terius naturæ proprietas vt quum dicitur, Deus glorix crucifixus, amp;nbsp;Films bominis, in terris loqucns cumNi-codemo, in cælisfuiilc, falfiiîimum eft quod ais , banc prædicarionem à me verbalem in perfona conftitui, quod merè Ncftorianum fuerit. Sed liprædicatum in eiufmodi locurionibus concreris propria fua fignifica-tione accipiarur, (Deus enim gloriæ.nibil abud propriè quàm Deum bgnificat, amp;nbsp;Fflius bominis, nibil aliud quàm bominem,) turn dixi amp;nbsp;dico , banc pbrafin,fiue hune prædicandi modum,elle verbalem non realem, id eft quod verba propriè fonant n )n eße ad rem i-pfam transferendum , quoniam merus inde Eutycbia-nifmus confequereturmec tarnenfalfam efle banepræ-dicationem, quoniâ, propter Perfonx vnitatê, in buiuf-modi locurionibus, quas veteres variis nominibus ap-pellarunt,perfona tota ab altera tantum natura in concreto denominatur. Prædicationes verô quibus vnius naturx idiom ata in abftraélo alteri tribuuntur,vt fi Dci-tatem paflam,carnem autem Cbrißi vbique fiue Omni-præfentem eße dicas, (quod vos quidem magna cum Cbriftiani nominis infamia aßercre non pudet) non verbales, non reales,fed falfas, impias, blafpbemas eße affirmaui amp;nbsp;affirmo. Deinde quod fubiicis, quo pudore rurfum mibi adferibis? Omf2ia,{n(\\-m-,(ju£deco7n}nunicati0-neproprietatam diuinx natura infacra Striptura dicuntur, tantum de bonis creatis intelligit. Nam, obfecro,quodnami-ftud eft ænigmaîQuqd tarnen,quantum aßZequi potero, diuinabo. Si iiQivc»via.ç appellatione vnionem ipfam hy-poßatica intelligis,vt vetcres fepe loquunturdixcim-pietasNeftoriana,non mibi,fed D.D.Bretio, amp;nbsp;lacobo Andreç,tribuéda eß.Sic enim totide verbis D.Brcntius pag.fuæ R.ecognit.40. Difcrimen Chrifii amp;nbsp;Petri ineo fta-
tuendum
-ocr page 33-P R Æ P A T I O? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19
tuenâttm efi^efubd Filins Dehetß [na eßentia iwplet Petrum,fient hominem Chriftum-, non tarnen communicat Petro omnes Jnas propriet at cs,ßd tantum nonnullasdE.t^t{^\x\i3. it,i.DiJcrimen in-ter Chrifl'um,(ß alios homines, non confiâtptoprïe inhabitaîione Filÿ Dci in Filio hominis (öcecce tibi rurfum duos exNe-ftorio Filios )7^^communicationeproprietatum, epuibus Filina hominis ab inhabitante Filio Dei ornatur. EtD. Andreas A-polog.ad Thei.Ingolftadian.pag.Z4. omnesaDeofub-fiiftentialiterfiufientantnrS'ïrït ergo 1'ecundum D.Andteam beftixeciara omnes, atqueadco, quod diâu horren-dum eftjipfiDxmonesfubfiftentialicer Deus.Ecpag. 15. Homo chriflus dititur Dens, non epuia Dens fit in ipß,^ui in omnibus créât arts efl, etiam fiecundum Çubfifientias : fed quia in afi-fiumptione carnis dedit hnic homini omnem potefiatem in ccelo amp;nbsp;in terrai^z ruriu Ya,Diuinitas homtnis Chrifii, non efi ilia imd-lt;i\\ç,amp;ieternacumpatre amp;Spiritu S.efientta comunis,fedcom-municata àfecunda hypoflafi. Et nequis bæc perinde accipe-ret acfi ortbodoxo I'enfu, non partis non Sp. Sandti, fed. folius verbi hypoftafin dicerct incarnatani(hypoftaßs autenr ab hypoftafi re,ab eflentia verb in diuinis, ratio-ne non re, diffère) mox adiicit, vt vnouerbo dicam, quum hominem effe Deum dicimus,nihilaliud intelligimus quam quod homo addextram Dei fedeat. Nam carnem ajfumere in Deum, nihil aliud efi quam quod ei communicauit omnia dona. Au-ditis hæc portenta, GermaniPrincipes, Ciuitates ,Ec-clefiæ,amp;: VOS diutiùsfafcinari patimini.?Sin verOjOfian-der,per proprietatum diuinx naturæ communicatio-nem,non ipfam naturarum hypoftaticam vnicionem, fed donain ipfam Chrifti carnem,perfonaliter,finefub-fiftentialiter aflumptam, vt in fubie3:um efftifa intcl-ligis,qux lohan. per Spiritumfine menfura intelligir, Ioh.5.j4.tum fane verum dicis. Sunt enim ilia omnia merx qualitates creatæ:amp;, quum hoc mihi vt erro-neum impingis ,teip{um cxdiSjVt modo ex D.Andrea intellexifti, Diuinitatem , id eft Deitatem non a-iiam Chrifto, quam cuiuis homini tribuente. Qiiid quod idem pag.iS.apertius etiam hxc [cz fbQiZ.z^pofiolum c.ij.
-ocr page 34-io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ F A T I o.
pcrformâm Dei feenfjdum quam Chridtus dicitur aqualii Deo, intellexiße do»a in ipfam carne affumftam realiter effufa? (^as impiecates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neftorianas in naturarum fepara-
tioue,amp;Eucychianas in proprietacum confufione, fru-ftra nunc conamini Chemnitiano,id eft Monothcliti-co pigmentofucare. Vcv^amMS.Baptifinam Beza à Paulo improfrte vocari lauacrum regenerationis contendit, neque ab eo errore reaßit, amp;nbsp;Baptifmum tantum ejfe voluit Regenerationis ohßgnationem. Rurfum calumniaris, præcermiiraBaptif-mi exterioris, qui eft aqux, amp;nbsp;interions, qui eft Chrifti Spiritum S. largientis, diftin£tione : cuius ,.nos authores nonftimus,fedChriftusipfc,amp;: Chriftumfequutus Petrus. Baptifmum ergo exteriorem per fe amp;; figillatim confiderarum, rede amp;nbsp;orthodoxe negaui proprie dici lauacruni per quod regeneremur : id quod aflfirmare no pores quin ad aquae elemecum vel ad Miniftrum bap-tifantem, ex parte faltem, illud transferas, quod vnius eftdiuinx virtutis incommunicabiliter, quarto(vtin fcholisloquuntur) modo proprium. Denique fentire a-liternon potes quin indodrina operis operati cumi-dololatris Papiftis confentias. Sin veto Baptifmuna v-trumqueconiungas, turn faneanathema fit qui Baprii-mum proprie amp;nbsp;efficiënter, propter amp;per Deum eius audore, regenerationis lauacrum eft’e negauerit, quum inillaadione, ablutio ilia externa fit interioris pignus certiffimum. Sederrat fcilicet quifquis vobisnon afien-titur. Nam amp;nbsp;illud, cuiufmodi eft, quod erroneum eflTe àicitïs, exißimareinnumerabilespuerosin Baptifmo non rege-nerarù Die enim,obfecro,fi vera cftillius enuntiationis quam ego tueor 'ièoripa.eni;, quicunque baptifantur e-tiam regenerantur, cur no etiam omnes Turcarum, lu-dxorum , Papiftarum,hæreticorum quorumuis liberos pro viribus ad Baptifmum abripitis,vt feruenturîCur in tota verere purioreEcclefia,Catechifmus in adultis Baptifmo femperpraeibatî Curpueros quoque multi pro-prerea, licet magno errore, ad pleniorem vfque ætatem baptifandosnonofferebant.? Nempequod veftra tunc
do-
-ocr page 35-PrÆF ATI o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il
doélrina inEccefiis Chnftianisnon fonaret. Eccur a-gnofcicis quidem in Cœna Domini indignos, non modo inutibrer,verum etiam ad fuum exitium fymbola arque adeo corpus Domini fumere: omnes autem ad Ba-pdfmum accedêtes, vultisBapcifmi interiorisfruélum, id eftRcgenerationemadipifci? Quodnamigitur eric inter ignorantes vel hypocritasjamp;s verè Chriftum con-fifentes, ôc in Chrifto baptifari petèntes difcrimen? Et quum fidem vfque adeô in fingulis baptifatis requiritis, vtpueros etiam velitisefle fideinipio vtero matris prç-ditos,aut cercè vobis contradicitis,aut fidem etiam hy-pocritis amp;: haereticis tribuatis oportet ,vt fine exceptio-ne verum fit,omnesin Baptifmo Regenerationem con-fequi.Sed age quoniam fortaffis excipies de fobs amp;nbsp;qui-dem fidelium libcns, tuam illam dodrinam intelligi,a-gehoc quoque dibgentiùs cxpendamus. Cedôigitur, quiregenerationem adadlum Baptifmi quidem vc ad caufam efficientem, vtindiuiduam illius comitem, refers, die,quæfo,quidregenerationem appelles. Nam ego quidem præcipuam Regencrationis partem fta-tuoin mentis illuftratione, qua fit vt exignorantibus feientes, ex non credentibus, vel etiam pertinaciterin-credulis, credentes virtute Sanéli Spiritus euadamus; Quodfiverum eft, vtverifiimum efl’efatentur omnes non Pelagiani ; amp;nbsp;verum eft itidem quod docetis ,parti-cularilon. Baptiftæexemple manifeftiflimè,perigno-rationemelenchi abutentes, fidenimirum reipfa præ-ditos iam turn elfe infantes, quum ad Baptifmum adfe-runtur: confequetur omnes Chriftianos ininfantia ba-ptifatos, prxcipuafui parte prius etiârcgeneratos,quàm baptifarentur. Erit igitur illis Baptifmus, (quod tarnen tumihi vt erroneum tribuis)non caufa cificiens,non inftrumentum, fed lt;Tlt;pç^y'içduntaxat infantium regene-rationis,vfqueadeô i'eveftrae fententiæmutuô collidut. Præterea concefio rurfus vobis illo quodifatuicis,omnes fidelium patru infantesre ipfa fidein ipfo matrum vtero donari ; multô fane felicior fucrit corum quàm c.ii).
-ocr page 36-il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ r A T I o
adultorum conditio,inter quos pauciflîmi funt ex pluri-mis quos verè poffis fcientcs amp;nbsp;credentes cxiftimare. Eosautem fidixerisàfide quam habebant excidifle,'vbi ilia confcientiæ tranquillitas, in fidei tanquam donie-leârorum proprij, acproindc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y immotam
firmitatê,immucabili videlicet Dei æterno propofito, nobis inipfius Euangelico vcrbo patefaâo nitentem, firmiter aduerfus omnes tentationes recumbêsî Deinde, des mibi,quæfo,baptifatumpuerum quempiam, qui ad ætatem intelligentiæ ôcraiionis capaccm adoleue-rit, nec tarnen de Euangclij vera doélrinaquicquam au-dierit: quales funt hodie innumerabilcs, amp;nbsp;ex illo per-contator illius fidei Chriftian.'V n^yfteria, qua iamtum illu præditumfuifle vultis quum baprifarecur, quid tandem ex eo audies, quod vnquam crediderit? Qualisigi-tur, quæfo, fides iliacxtitcrit?quando ab ifta infantili fide exciderit? quando ex fideli puero infidelis adulrus faólusfuerit,quem ne vos quidem ad Domini menfam admiferitis? Prætcrea fi Apoftolicum didum illud verum eft, F'tdes eß ex audita, amp;nbsp;quidem pradicantis orCy vnde tandem ilia fides veftra infantilis? Etan audien-dum fuerit verbum prædicatum, vt fides tumdemum in nobis exiftat, an veto potiùs vt in nobis ex vtero in-choata, fie demum cum ætate adolefcat?Item,fi fides ilia , quam vniuerfalem elfe vultisinfingulis fideliû li-beris, ex arcano. afflatu merèlt;z3-a3-MTlt;»ô!r nalcitur, afflatus illccertè arcanus,ordinarii vniuerfalis caufa hodie fuerit fidei in Ecclefia : verbi autem prædicatio fuerit illius tantum appendix. Videsigitur quàmfalfa, quam abfurda,quàm ihepta plurima exillo veftro dogmate confequantur? Itaque nunquam fimpliciter dixi ego Baptifrnum eife Regenerationis in pueris obfignatio-nem,fed adoptionis, exfœderis formula, EroBeustibi amp;femifiituo. Neque dixi,puerosvel omnes velaliquos reipfàinilloBaptifmimomento regencrari, fed regenerationis beneficiu fuo demum tempore diuinitus or-dinato, illu Baptifmi adu in infantibus, ex verbi auditu
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fub-
-ocr page 37-PrÆFATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ij
fubfequi:quemadmodum contra in adultis fides amp;nbsp;fidei eft'eârus Baptifmum ipforum antegrcdiütur, vt in Abra-hamo Circumcifio, fidei iuftitia non anteceflîc, fed ob-fignauit, amp;nbsp;Bapcifmusin Eunucho Cornelio acipfius domefticis. Et iftud eftin Ecclefiaperpetuô verum, vbi rireBaptiftnusadminiftratur,adquemnemo nifi fidem ' Chriftianam profefliisredèadæirtitur. Atquando, dices, ilIaRegeneratio Baptifmum puerprum côfequiturî Certè quo tempore Deo vifum eft,quofdam eriam vn-decima demum hora vocanti,amp; Baptifmo iam olim ab ipfisrecepto tum demum bencdicenti. At num in omnibus baptifatis iftud euenit?Nequaquam.Solis enim e-ledis donum fidei, amp;nbsp;quæ illud neceflario confequun-tur,Dominus quo demum tempore ipfi vifum eft largi-tur.Probabiliterante qiiofuis, turn pueros turn adultos, cenferenos Chriftianacharitas iubetinter eledoSjamp;C Deo commendare. Quod fitibineiftudquidemfatis-facit,agedum, damihi vel vnicum hominem etiama-dulrum quiChriftu ore,ac etiam ft voles,honeftis mori-bus profiteatunquem ramen aufts, Deo vel hominibus, fine exceptione fpondcrc, fyncerecredere, amp;nbsp;faluum futurum:quin magnum falft promilft penculum ftibeas? Neque iftud verd Papifticam dubitationem ponit,amp; fidci verse nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tollit. Aliud enim eft profircrife
nolle aliorfi cordis latebras, quam in teftimonio Spiritus Sandi,quem in fefc quifquc fidelis audit clamatem, Abba pater,amp; in quo Chrifti mcntem tenet, conftanter acquicfcerc. Nec derogat etiam iftud magis Sacramen-toru naturae,vel ipftus Dei veritati,quàm Euangelio decedere quidpiam exiftimandueft, quum incredulorum culpa fir inutile,vel etiam odor mortis ad mortem.
Qrudamplius? Beza diflinlfioneinter Venialiaamp;C^for-talia feccata Sardenio r^tt excefit. Immo, bone vir, ft te-ipfumetiam nonridentem in fpeculo contemplarcris, natiue expreflam haberes Sardonij rifus iftius, quam immerito mihi imaginem exprobras. Ego quidem ad illud, fateor, fubrift, fed ita vt nulli praebitam certc vo-
-ocr page 38-i4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ F A T I o.
luerimanimi in Chhfti«anamiCharitatem peccantisfu-fpicioncra. Qnidni verôfædas iftas fcholafticae cloacae fordes, fi no indignarer vt impias, faltem moderato rifii teftarer ferre me facile non poH'e inquibufda Ecclefia-fticis feholis, obtentu nefeio cuius moderationis in qua nullus modus eft,recineri? Cæterùm paria non eftepec-cata ac proinde imparcs illorum pœnas elfe oportere, extracôtrouerlîam eftapud orthodoxos. Matthçi lo. 15. Capicalia tarnen elle vniuerlaliter peccata docet ipfe di-uinæ maieftatisfenfus,amp; exprclfis verbisferibit Apofto-iusRom.6^. z^.Nec fane aliter fenfit Paulus ipfe quum fefe, quanuis per ignorantiam peccalfet, tarnen blafphc-mumacproinde peccatorem primum, id eft ex præci-puis eorum efl'e teftaretur, i.Tim. i.if. amp;nbsp;lô.Vndeigitur iftam venialium amp;mortalium pceçaeorum diftinôtio-nem, fi natutam ipfam illorum confideres, exortam pu-tabimus, nifi ex hominum fibi adulantium cerebro? Sin veto gratuitam in Chrifto promiffiouem remiffionis peccatorum confideremus, omnia certèrefipifcêtibus (eftautemamp;ipfa refipifcentiaDei donum, nonexno-bis)funt venialia, vnico excepto, exquoetiam nullus vnquam refipuit. Ergo fiequoque inutile, imô etiara valdepericulofum eft, amp;meritô abolendum illud di-ferimen, ex Scholafticorum, vel potiùs fopkiftatum lacunishauftum : vtpotequodnon poflît, nifi admo-dumaxu£93ç,adiudicandam peccatorum imparitatem accommodari. Hoc refellefi potes. Sin minus, calum-niari define.Sed quoniam hîctibi fubrifum meumexa-gitare libuit, quæro à te amp;nbsp;cæteris verborum meorum exceptoribus , cur duas alias non irrifionis profedo, fed tarnen pauloplenioris rifus occafiones prætermife-ritis,quum adrem non paru mfaciant. Quærebam, in-ftabam, vrgebam vt D. Andreas non declamitaret fed fyllogifticè mccum ageret. At ille totidem iftis verbis, Per vitam meam inquir, nunquam fie vidi in feholis no-ftris diiputari, Ego tumfubrififle me fateor;fed neque blando rifu, neque precibus obtinere fyllogifticam dif-
puta-
-ocr page 39-P RÆ r A TI o'.
p’utationem potui. Verum ahfalftfm dicafn, auditores omnes tibi teftes fero.Vrgenti verôD.Aridreæintole-rabilem illam Bapnfmi obftctricum cbrruptela,quutn oppohéremvérani illam Bernardi d-eeihonem,Baptif-mi contcmprihnon autcm priuacione quemquam fieri dainnationis reiim ; contcmpfiffc Baptifmura vide-, ri non pofl’c ,-qlii- Baprifmo legitime, amp;: eo,quod- în--fticiiîc‘fAero-minillerio Dominus, illum^obtinere non potuiflc'v^dnec ilii refponfioni; àcqbiefctret-: turn IX' Andrea^'obiiciens- mofib'uUdi'afièulds anteà infideW exemplum , quf fpiritu Dei raéltïS'bapcifindra ïnftahgt; terpeteret, necilium à'quopia'm paftóre nan'cila pöP fer,Ego- viciffim qiixfiuJ/ipM'd fi dnl’efri’mus âlfquis^’ penè^dctpcrattis peCcaror ,GÆHàm'quot; DbfiAPfii^rtftàntlnîy' me flagitarct,-ncc vllus adeiret^ß.Vft^ryäc'‘bfe ^ib qfiP dem,fed mulici'èiilaqm^piam , an lt;rtenâin-in?^’ ftîùlie^ re adminiftr^ndam cenferet? TJüMi-illd^’caèifàtfii'ÇVc eciamin bis aftis pagina 501.) magnum efie in bi'sMiP crimen,quoniam infans in cafii necellîtatis nunquam antea fuent baptifacus ,lt;ille vcrtV'Gbïiftianüs' âdultüs-fxpeanteaCoçnamDominiin oôitu‘Ecclcfi^ célébra.^ uerit. Ego veto contra, ririmd^'-inèjiiatn^'ltomiiicm? huncrcpen'tè ex papifmo bbcratuin, vbl-rccdnGéx Iti-^ dæo,vel Turca,fa£lum Cbriftiantirn, qtli Cœiaàm mini nunquam cclebrafl'ét, in agbne penè aliô'qfiî dcfpcranrem,num velles in bac necéffitate ,à quôpîanf priuato,-vcEetiam mulicrciila,Gcenatb Dbmiiitfum.ereP Nequaquam,inquit,D.Andre«^s(qu^din iftbrüm ÀÂd-i-i cumicditionei vc amp;: alia plurima ’prtE^fïtum ëft ) lum bortarer vt bönö animo eil'ct,'dtiarH fi GeÉfiSm? Domini participate non poffet.Sed qiîid fi,inquariï,'iîFe1 non acquiefcerctîTum D. Andréas totidem iftis v'er-l bis, Dicefem, inqufi,îHi, V'ade,rriôrcrc igitur Cum ôm'i» nib-usDiabolis. Ad-'qute'me fubrideiibcm re?pondifl'ëfà?-' tc®r,Eflcs profd(âô , fibi Do'rtàFÂ'c;ddébot9 flliüs'hfifétP imïbfâbili scô^fôlàtori-^l'jiYeWViW-S ôi■ tarn ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l’kt
-ocr page 40-?.$ nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ F A T r o.
tant-Qporc,turn inipfa quoqne editi librt infcriptione, tuii) inillaIHuftrifs. Principi diâara prjefati-one, vtcandide amp;c bonafide confignara,commendafl’ent».
Qijid am P lins? dijjiruit de Pra:deßi»attone p';Keäd feßquihoMm. Dixi l'abè diu , partim vc copiofc fimul perfpicue aducrfiis innumcrabiles calumnias hunclo-cum per fe obfcurum illuftrarem, partim vt fècuturæ di-fputationi ofFendicuJornm plcnx, qiiodanimaduertere mihi 4jfficde non erat, quoadcius fiert poflet oceur-terem. Quid fi vero vno verbo dixifl’em quod res cft,nempe hac in re nobis plané Öd per omnia cum D. Luthero ex Dei verbo conuenire,numficvobisosob-turaflemî Nefcio : vos autern videritis. Saltern ver©-miki tandelicnerit aliquo modo tot ver.bofiifimas D. Andreae declamationes hac vna eompenfare, quibus collatamea refponfa, ficuta vobis édita funt, nevice-fimam quidem partem illius diólorum æquauerint.Sed ad rem , prxfatus Deum nullius efle mali authorem» dixi quod amp;nbsp;res ipfa conuincit,amp; Paulus manifellifli-ineinilla exprefla kuius- totius loci explicatione cap., ad Rom.9. exponit:hinter vcter.es Auguft. tociesin-culcat, Deum neequod iudicaret, nec cuius miferere-tur habiturum fuifle, nifipeccatum ingrelTum eflet in roundum, quod vtique non fiuifl'et, inquit Augiift. nifi bonum eflet, quod adipfum attinet, etiam malaeflet quae non finit vtique inuitus, fed volens : vt non fiat abfque ipfius voluntatc,idquoque quod fit praeter e-iusvoluntatem. ^^«/«(^rrfjinquis-, wnrefutauit vniitstantum Scriptura teftimonÿ. mentionem ficit. Iudex efto huius rei aequus leélor, ex noflns thefibus amp;nbsp;reC-ponfis,nifi ö^illae amp;iftae fint ex ipfis Scripturx verbis pene confutac. Sedhiieffinfus-,ini\m3y lllußriß. PrincepSt ar am expreße confeßits e/l yfi nunquam exiPiimaße , tantam impietatemfubdogmate Caluiniano latere- ImoipleD. An-dreas literis Tubinga datis 6. Maij aiifus eft feribere, Pllnßril^.principemyperßcretarium ßuum in Collocutorumamp;Gal-iorum^litriinorum ^rafeatiatB ex,n amp;nbsp;eoUtgif tpfuts dicendum
-ocr page 41-P K E H A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/
curajje-, Celfitad.ßtam tantum, ex hoc CoUoejuio didictjfe, vt etiam ßtota -uitafua Zwinglianus fuijfet'vel Caluinißaihoc iffi tarnen momentOtf er Deigratiamßtef it illùddogma in ater-num deferturus.^^Q verô qu id. iter alios,de noftra CöUo-cutione cenfueric aut iudicafit Illuftrifs. Princcps nef-cio; amp;nbsp;facile mihi perfuadeo ilium, in hoc præfertim prædeftinacionis argumenco , quod humanæ racionis captum fuperaCjnon ita exercitatum,amp; T ubingæ veluti inhorumTheologorum finu educatum, facile fuis illis adhathiTe. Sed hoc fcio,nunquam neque abipftus ore, neque per Secretarium iplius audiuifle me,ex quo ilium in vnas potiùs quam in altéras partes inclinare mihi conftaret, fed æquum ilium vtrifque femper in publico conueniu præfuiife. Seddemus itaelfe, fallimini vos omnes vehementer,fime exiftimatis,quamuis huius fe-culipoteftatesomnes,ea,quapar eft,amp;: quam Dei verbum praefcribit, reüer.entta'pf p-fequar : polle tarnen vlla cuiufquam, vei p’rincipis,vel etiam Regis audoritatc vel potentia,qüurri de tuenda veritatç qufEritur,vel tan-tillum terreri.Quodautem rne-abrumpiereColloquium iftud voluifte-diiäitatis quaft tergiuetßhrem, amp;c. ferias Pafchatis praEtendentem,^«lt;«, m^\i\^,iïtialioijuin parum fiUicite obferuant : rifu potiùs dignatus fuero quam refuta-tione. Extant autem'noftræilliuspetitionis cauiæ veræ, cuius libellum à vobis ipfis editum fuifte gaudeo. Et quoddeferiis Pafchatis, obiterparùm fohcirè à nobis obferuatis nugaris,tu fcilicetniukorcligiofior, pleniùs nobis explicabis quum voles.
Hæc aurem omnia quum ita fchabeanr, vtra pars vtri iniuriam fecerit, vtra Spiritu pacis amp;: Concordiæ agatur, vtra pars Illuftrifl'. Principem tanquam antea adCaluin!ftas,quos vocantjinclinantem vitro citrôque fcriptis literisaccufauerit, iudicet exiftis nonipfe modo IlluftriiT. Princeps Mompclgardenfis, verùm etiam Illuftriftimi omnes Gcrmaniæ omnium populorum Principes, quorum facilitate quoufque tandem abufuri lint, quiexiftiscontrouerfiis, amp;nbsp;nomen fibi quærunr, d il.
-ocr page 42-iS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Præfatio.
xem3^1apiiïn^,,npüjbDoniinus '^ eipwlt;»w pfcccs Ar ge, Hïitus^iliio tçmpore çi^auditurnî.Sed.age nunc, ad rem gccedanjuScS^^cjuemiir autem hune ordineni, vt primo Joço ©tAindi:ea:;fhele.s,fecuhdo noftras annehefes pro-ponamus : aç tandem ad oblcruationes quas in hac Tubingéli edicione noilris ancithclibus
: . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oppüimc, noftras refponüoncs
•- ■' r „T iubüciamus.^
.c . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Thc^
-ocr page 43-19
• THESES TH EOLOG O R V k
V V I R T E M D £■ R G E N S I V M D E Cœna Domini.
I.
T RA controuerßam efi^ omnes fideles ff!irii-ua!it/gt;rm^tnducari carnem ßltj homints nbsp;nbsp;btbere eins ßt seuine ’.ßectfndu dl.idCkrißi
dtiium:t^tß mandMCauerttis carneth.fdij homtnûy^'bibentîi/dfl^àtniln emi,non habebttis vitum in vobis,1 oan.6.Hacif trttiitifts jn^ddtiCiiftöfit perfidem^ettarn extra vfum Cana Dotntnt.cd,lt;^ fetntier fdlutaris eß.Sti enim Chriftus aif.Qiiimandncatmeam carnerbi ^'bibtt fangmf nem,habet quot;vitam atertram,!oan.6.^uwn wand-acatio in Cee :a Domini interdum ßt perniüofa , (df (id iudtaum eedat.lta^tie onßat. hanc ab illa dtuerfam. eße : tametß ad faintarem Sacramentt Coens, CionantcA perceptwnefn,ßiirttnalismandacattoßtneeejfaha.
RESPO PJSIO AD r H ES ES TheelogorHmfvirtemhergenßnm,
Autitheßs I. Th.Bezs. ■
IP S IVS Chrifti ‘ nullam aliam ftatuimus obferMtiontsp.yind. percepcioncm , fiue in fi.mplici vcrbo, vt i Hoc.apertcpugn.it cä loan.ö.fiueinSacranientis, vr in inftitinionc verbis Tcftamcti Chri-
CœnæDomini,nifiIpiritualem .ideli,cam, ’9^1 de ons perce-9«æ Sp„„„s û„a. vr„„,c,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï”quot;,
nrento pcragituv. Earn tarnen, qiiæ en fim- DvcATE, Hotcfl cor-plicisverbi, à facramcntalidifferreagnofei- pus meum. Præterea mus,externa quidem forma: fed non reipfa, nianducatio corporis quæ fign.ificatur Si præbetur:ncqueciusper- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit ore, ad
Cçptlont.^am m vcrbo fmplici Detispert;u- ducationis per fidê fiia rc.s tantpm nobifciiagit : in Sacrartiétis veih ftæicrtitutacft. adhibet etiam alia, in reliquos fçnfus incur- -■ Spmtualis dienur, rentia.V nde fit, vt nifi accçdentium indigni?-,'^.'^'*?.';'“'’''^'’ ''“'^/*P“quot; tas obftiteric Sacramentorum cfficaciæ, vc- 5^1 ctiâfid« ad
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ O tr r c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- '•‘'i'C'ü fieri potell, qua-
hementior Ä. cxpreHior lit Sacramentahs/do jnâ,iuc,intcsindianè,
quam, mere amp;: nude fpiritualis per limplcx corpus Domini notTdr vetbum»communicatio.
iudicant i Cor.ji.. .
c r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f rf' ■ t ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 3- ’S.”'.'externa
rormaifcdetiamrcipfa différât, qüia fingulatis eft itaoduS.illc minducatijonisiij, Sacraméto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - U ■
Eh.Beza reßonßa ad margiidal'es obfeniationes Etii^ifres, ' '
' D,Andreas nihil de Sacramentorum natura» 6c definitionc.ne-a d.iij.
-ocr page 44-JO Ad acta Coll. Monpel^
que de Sacramentali Signorum,id eft panis amp;nbsp;vini,amp;rei, ideftip-fius Chrifti cpniunólione præfatus,incipit difputationem à difcri-mine inter perceptionem carnis Chrilti in funplici verbo perfi-dcm,amp; earn quæ fit in facra Domini Clt;Ena; quas difFerre in co di-cit,quód ilia fit Spiritualis amp;nbsp;femper falutaris , etiam extra Cœnæ vfum,ifta verb interdum perniciofa. Vides, lcólor, vt de peruerfa methodo nihil dicam, mutilam efle hanc D.Andreæ thefin: quam» fi polFum fatis reftè D.Andreæ mentem coniicere, fic fuppleo, Illa eft Spiritualis amp;nbsp;folius efficaciæ,fiue beneHciorum Icfu Chrifti,per fidemtifta eft lubftantialis,fiue ipfiufmet carnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti, amp;nbsp;oris inftrumento peragitur; ilia femper eft falutaris, ifta interdum perniciofa, Nosautem oralem carnis Chrifti perceptionem nullam agnofcimus,fed folam Spiritualem ftatuimus, ôc qnæ vnico fidei inftrumento,tum in verbo,turn inSacramentis cfEcia-tur.Nullam etiam ponimus Spiritualem, quæipfam Chrifti car-nem excludat,id eft,nullum fieri dicimus bencficioru Chrifti par-tîcipcm,qùi non ipfum quoque Chviftum,à quo émanant » pofTi— deatjficut cibo natufali nemo nutritur , nifi cibum ipfum fumat. Tertio fpiritualé hâc perceptioné fiue in fimplici verbo fiue in Sa-cramentis,femper falutarem,nulli exitialem clTe affirmamus : Exi-tium enim non ab ipfa carne Chriftiindignèperccpta, fed indigne amp;nbsp;per incredulitatem repudiata , cinanarc , acproindeSacra-mentalem Chrifti perceptionem ,quæ in fimplici verbo fit, à Sacramentali,non re, quæ eft vtrobique ipfe Chriftus Cum fuis be-neficiismon perceptione ipfa. quæ vtrobique fpiritualis eft ; non perceptionisinftrumento, quod vtrobique eft fidcsifcd externa tantum forma difFerre ; quoniam videlicet in Sacramentis, figna corporalia verbo promiflionis adiiciantur.Hanc certiflimam veri-tatcm.D. Andreas his argumentisin marginalibus fuis refutatio-nibus fic opugnar.
Primùm quodloquens Chriftus de fuo corpore amp;orisperce-ptione,dixerit, ManducatCjhoc eft corpus meum. Refjjondco, v-fum quoque Chrifturn,Ioan.6.Carnisamp;Sanguinis,amp; Manducan-di amp;nbsp;Bibendivocibus:quas,cedó,cur metaphorice quidem illoloco,in Cœna Domini verb naturali fignificatione cxplicandas con-tendit’An-non,vt reófè docet Auguftinus.qubd flagitium alioqui amp;nbsp;horrendum fcelus,realem videlicet amp;nbsp;oralem humanæ carnis e-fumamp; human! fanguinis poturn Chriftus videretur præcipcrc? Certè ira eftmeque hic nodus expediri vllo Omnipotentiæ Dei ))xpii«-ipvgt;5T^,vcl Vifibilitatisamp; Inuifibilitatis difcriminc, vel Inco-prehenfibilis modi coinmento ,poteft. Quocunque enim modo reipfa humanam ipfam carnem amp;nbsp;humanum ipfum fanguinem ore bibas vel comedasjCœna eft Capernai'tica.Sed aliam rationcm fortafIisafFerctD.Andrcas,nempe quoniam cap. Io han 6- nulla fic
men-
-ocr page 45-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji
mentio adiunûæ rei alicuiiis corpoicæ;idcôqiie ManducandiSc Bibendi voces oportcat metaphoiicè accipere:cuiiis etiam metaphors vfnrpands oecafionem præbiiit Chnilo miraculum illud 5. panum,amp; quod eii s adoerfanj de manna obiccerant.Sit ica.Man-diicandi enim amp;nbsp;Bibendi voces concedo amp;nbsp;tncor,propter cauiàm proximè fuperiùs allatam ex Auguftino, niinquam aliter qiiàin rr ecaphoi icè de carne amp;nbsp;fanguine Ch'.ifti dici. Sed Garnis ipüusSC fan-juinis Chrifti vocabula,figuratè illic non propriè accipi, quis D.Andres conceircrit?amp; efteólus, fine beneficia ex morte Chrifti promanantiaabfqueipfius Chrifti apprehenfione fignificari? Pa’ nis, inquic, Chriltiis,quem ego dabo,eft caro mea, quam ego dabo pro mundi vira.Niini, quæfo, metaphorica quædani caro data pro miindi vita? Vuin fangnis mcthaphoricus propeccatis no-ftris cfFufusPReftat ergo vt cap.Iohan.6. ncquc Garnis, neque fan-guinis voces aliter quàm in Cœnæ Domini inftitiitione acci-piantur,nempc fiia ilia fignificatione propria amp;nbsp;natiuamec etiam aliter quàm tranflatitiè vtrobique Mandueandi amp;nbsp;Bibendi verbaad animi amp;nbsp;fidei fpiritualem fumptionem amp;nbsp;perceptionem, vfitatiffima in omnibus corporis fenfibus phrafi, transierantur. Sed hoc intereft inter merè Spiritualem in nudo verbo Garnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti abfque pane amp;nbsp;vino manducationem , cuius fit mentio cap loh. eam itidem Spiritualem quæ fit adhibitis pane amp;nbsp;vino in Cœnæ Domini inftitiitione: qubdhæc fitSacra-mcntalis,id eft fignis externis verbo adhibitis peragaturtac proin-de,ficuti diiæresin Cœna Dominipcrcipiendæ , panis videlicet amp;nbsp;vinum ori, caro antem amp;nbsp;fanguis Chrifti Spiritui noftto fidei.proponuntur , itaduplex fit efus de potus. Vnus, putàfi-gnorum,corporeHs:alter vcrô,nempe rerum, fpiritualis, amp;nbsp;Mentis notn Dentis ,vt idem feite loquitur Augiift.de ipfa Ca na dif-ferens. Et vt magis etiam perfpicuè intelligar D. Andreas vete-res patres nonalium conftituifie manducands in Cœna Garnis Chrifti modum , quàm ilium ipfum fpiritualem, qui commemo-raturcap. Iohan.6: audiat Gyrillumamp; Chryfoftomum hac ipfa de rc diirerentes, amp;nbsp;qnærcntes ctir in Cœnæ inftitutione non fint ofFenfi difeipuli ilia Garnis fui præeeptoris præcepta man-ducatione, amp;nbsp;eiufdcm fanguinis mandato potui/^eo, inqnit Cyrillus, nec obflupMerunt nec obmurmttfarunt j^poflolt aii tagt;irumpro-digtumy ejuoniam antta. corripi viderant, nbsp;nbsp;nbsp;ad eiw promißt'inem ob-‘
fiupuerant, amp;nbsp;rem prtui fibi- confirmatam meminerant, nbsp;nbsp;nbsp;tntn exhiquot;
bebatur. Et Chryfoft. ^«ewjoii/fljinqiiit, turbati nonfaerunt ^uwn hacandtjjenp'? Q^niamrrMtta iam magna de hue dijfcrtte-r-ir,cap. videlicet loh. 6. in quo Spiritualem eftc huius efus amp;nbsp;potus modum ortenderat.At enim,inquiet fortaffis D. Andreas. Cato quoque amp;nbsp;fanguis Chrifti hint res corpore« 3 non minus
-ocr page 46-Jî Ad acta. COLli MOMPELG.
quà-m panis amp;nbsp;vinura.Cur non igicur oralis quoque fucrit illorum mandLicacio?Rcfpondeo,quoniam liccomelæ nihil piodtllcnc ad vitam æternam.Ventrem enim pafcerent,non mentemjqHoniam, vtmododixi, Capcrnaitica non Chriftiaiia cHèt hæç'Çœna. Sed amp;nbsp;fanguinem l'uum velalcerius,lcgcadbiicvigcnte,orcporandiim fuis Apoftolis Chrirtus nunquam propinallet, nec bibillent ilium Apoftoliivt qui multis poft annis Gentibus præetpcrii)t,vt in fti-dæorum giaciam à languine abftinertntlDcinde corporjs Cluffti verè organici amp;nbsp;vnichnunc in cœlis non in terris rciidcntis veritas, iftud nullo modo ferre poteft,quamcunque diftinClioncm ad-hibeas. Denicjuc ifta pcrccprio Garnis amp;nbsp;fanguinis Ch.rifti tii.miu vcrbojtum in Sacramentis, ad coniumftionem myfticam fideliuirl cum Clirifto refertur : quæ nullo corporiim noftrorum, vclinter nos,vclcum Chrifti carne cótaólu reali confiât,(ed metèSpirirua-lis eft, ab inenarrabili Sp.Sanôli virtute vcriflîinc amp;nbsp;çfîicacifîîniè, quantumuis longiflimis locorum interuallis dillita conneclentis, dcpendcnsrôê fidei inftrumento quafi vincülo,prout promifljonis formulalert,aftiiCla.Quamobrcin etiam abirçnæo corpus amp;nbsp;languis.Chrifti diçuutur res cccltftis, non ccrtèrationçlubftantiæ, fed vfusSacramentails' : panis aurcm amp;nbsp;vinum rcs terrenæ, quam-uis à communibus rebus,quod ad vfum,diftinclæ.
Secundo fententiam noftram oppugnansD. Andréas , obiieie corporis Chrifti manducationem quæ fit orcjnftituram cire ad Confirmationcin manducationis per fidem faôlæ : in quo refponfo pucrilis cftparalogifmus , qui in Icholis dicitur, Petitio principij. Præfuppqnir enim idipfum de quo qi.ætitur,nempcChrifticorpus orc pcrcipiiquod falfum elPe paulo antè eyieimus. Non igitur Garnis amp;nbsp;lànguinis Chrifti manducatio oralis, quænulla eft, fed panis vini corporcus amp;nbsp;oralis cfiis amp;nbsp;potus , eft myftciij illius niagnijVt loquitur Apoftolus,id eft fpiritualis ÿê ineffabilis noftræ perfidem cum Chriftocapitc conlociationis. «rtpfaji;, pignus ÓC tefièra. .U
Sptrimalû, D. Andréas , carnis ^fariguinis Chri- Ad, potMitj-tua modta eiw eÜ/fiiritualis, nbsp;nbsp;nbsp;fiertpotef} etiamfi
ne fide ad iudictttmd'i hie videlicet ^ni corpus Chrtfii non diindtcant, Atqui fi.Spir.itualis,non igitur Oralis. Quod enim reipfa præfcns intramanus tradirum, orcipfo corporis comeditur Sc bibitur, yaturali mqdo amp;nbsp;facultarepcragitur. Neque huic rclponfioni ob-ftat ftU co-imjielitia inuifibilitas corporis. Iftud enim etiamfi à me conccderctur,pertincret ad prælentiæ,non ante ad manducationis üiodumiquç h orajis eft,(Só,i.um pani amp;nbsp;vino,rif.m carnidc fahgiiini Cbl'ifti epuununj?, ccrtè Spjritualis non eTt.,fcd mere corporalis ^'nattuijlis. Qiipdfi.Spirftualedn.D. Andreas hiincmodiim appel-» lat.j .qiippiam à .Spirituÿ Siimîli. Yirtute pendeat ; quînani à fide difiiiii-
-ocr page 47-REST. OE COËKA DOMINI. H difiungctui? Agitur cnim hîc non de Ptophetiæ , non de miracu« lorum dono,amp; aliis ciufmodi quæ SpiritusSanétus ctiam vera ilia dedlorum fidecarentibus nonnullis largitur, fed de hominis cuni Chrifto, per Garnis ipfius participationem , confociafiono, quam proindc necelfe eft folis fidelibus elfe propriam,quum nulla ut lu-ci «owar/stcum tenebris.Nequc veto dieit Apoftolus ab indigne amp;nbsp;fine fide accedentibus Chrifti corpus amp;nbsp;fanguinem , fed pancm ilium amp;vinum illudedi amp;nbsp;bibi, amp;nbsp;quidem ad exitium , quod non diiudicent corpus Domini, id eft quod nullam haheant rationem pretiofi illius tbefaurr, quem in illjs epulis Chriftus advifam æ-ternam ( adhibito duplici panis ilUus amp;nbsp;vini'illius pigppre ) vteiv dura fruendum pracbet, amp;ipfi fua incfcedulitate impudencer leÇ-puunt..';.(; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1'..: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. ta 1.'•ii.iv
Ad.j. Singularis efi, inquit D. Andreas, Sacramtnt'alii ille wpHus ducatiohis: ergo non folum externa far.^iaifedetiamreipfa dijfert à me-rè Spirituah,e}Mißt perfidem. Neg,ofiuiusi enthymematis.antecedens,quo quidem fenfu D. Andreas loqnitör. Nam fiifingularis: r Ergo proprius. Qimmodo vero prOpr:iuSr»fi oralis, quum hatte manducationemipfemet velit elfa corntnunem.tum jpaui amp;nbsp;vino,tum carni amp;nbsp;fangnini Chrifti : atque^adço qùum-ea fit natura-hs,amp; orrinibus quæ ore eduntur amp;nbsp;bibuntur Con'imunisj’Ne-gopraeterca confecutionem manifeftè falfam. Nam, ecquid no.s quidem Spiritualiter tantùm amp;nbsp;per fidem, pcrcipi docemus : D
; Andreas verb oralitcr percipivult’ Certè vnam amp;nbsp;candeni rcm nempe Chrifti carnem amp;nbsp;fanguinem , qu« funt illavnica amp;nbsp;non multiplex Chrifti natura, humana, pro rtobis aftiimpta,. NuUura igitur hîc in rc ipfa, fed in perceptionis modo amp;nbsp;infeumento diferimen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Thefis II. Vvirr.
l^eijue vnt^uam cum Capernaitis fenfimustne^uefentiernttuefuiputa’ bant, carnem Chrijh dentibns laniandam , amp;nbsp;mandacandam eo modo, çiao carnes bouina, aut alia corneduntar. Quare nihil opus efl de Caper-naitica laniena aut mandueatione diflutare.
1. Nos facraraentalem
jintitbefls,lI.^rflt.Beza. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnanducatiqnçm^irçdi-
Etfi’eirentialiscorporis Chrifti efus,amp; eiuf. ^'quot;’“’*
dem fangutnis potus , ftatuatur * co ditferrca diiFerunt ; fed quód vulgari edendi amp;nbsp;bibendi modo , quod ille per omnia fpiritual« lit. quidem inuifibiliter , ifte verb vifibi liter fiat, ratió corporis pominù tamén nos quidem Enon vidcmns, quift3m V- i“ myfletio: guje nusamp;.idcm non firedendimodus,quantiùm ad nbsp;nbsp;Capernntaricrafc
:r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' \ A d ■ conitationibus , aperte
rern ipiam ; non autzmv^uod ad.iiiam,cireunr'p^°i.-jjj_ z tn i, n ftantiatix Tifibihtatis vel inuifibiliiaeis ; at tiùcQï jJ Nori quiriti»-, 4“ifl C.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VOS videre , velnon vi-
-ocr page 48-54 Ad TA CT A Goll. Mo NP EL.
äere poffitïs : fc4 num fi ftatuatut ipfàm Corporis amp;nbsp;fànguinîs Do-
Th. Bea^rejp. ad marginale J obfiruationes D. Andrea.
In hac feciinda Thcfi teftariir,D.Andreas, à fe femper dânatam Sc damnandam Capernaiticam manducationem, quara amp;nbsp;nos dc-teftainur. Refpondi amp;nbsp;rcfpoodco, verbo quidem ilium idlt; damnarc,rcipfa vero probare ; qiioniam oralis c/îe manducatio ipfiufi-met Effehfiæ Garnis «Sefanguinis non poteft, quin Capernaitica fir. Nec cnimilla definiri poreft ipforum verbis, Dentium videlicet laniena-, quod vanifiimum eft fubterfugium. Nam fine folidum 'corpus,cornm,{êmCl,fiue dentibus admorfum amp;c fruftulatim,amp; blue vifibiliter» fine inuifibiliter,ipfacarnisChrifti eirentia,amp; ipfe cflentialis Chrifti fanguis ( tune quidem adhuc intra venas Chri-Iticonclufus, quum Ccenam inftituerct) orc comedi ôc bibi di-caturt negari nifiperuicacilfimc non poteft, hune ipfum effeCa-pernaitieum efum amp;nbsp;porum» quo cibus quiuis domeditur, 6c alius quiuis potus bibitur. Nam iftud diferimen commentirium. quo caro Chrifti verà amp;nbsp;aélii primo adefle aliter, falsó dicitur^ quàm veritas ipfiûs fetar,etiam fi concedereturtarnen oralis ac qjroinde naruralis efus ipfius manerct. Suncaurem hæc horrenda. Fateor. Ergo fuut pari horrore deteftanda,ex quibiis pofitisne-celîàrib ftatuuntur.
Ad haec autem DiAndreas,Si«cz4»je»MZfOT,inquit, effemanduca- Ad.i; tionem-.nohergo Capernaiticam. Refpondeo , veram elle conelufio-nem fi Sacramcntalem definiret fpirirualem , 6i quæ fblo fidei in-ftriimento peragenda fanciatur»adhibita facrorum fymbolorum naturali amp;nbsp;orali manducationc.. Capernaitica autem negare.qux fit oralis,fine facra fymbola adhibeanrur, fine minus,eft'clFeiftum jicgare ciu'us caufa necefiar'ia.ftatuatur,amp; definitum inficiari pofi-ta definitione..
Item, A.«r/a,.inquir, Corporli Tfomini per omnia Spiritaalis e^i in yi;d.2i hoc myflerio. Ergo pngnat cum Capernaitarum craßts erroribui.Ke-fpondeOjfi Spiritualis ratio.fit corporis Domini in hoc myfterio. Ergo non confideratur corpus.vt tangibile, quum hac ratione corpus àSpiritu différât. Qmd fi non vt tangibile amp;nbsp;Quantum,, Ergo non fuaéffèntiapræfcns, quæ fi tangibilis non eft, non eft corporea.,id eft corpus fimul amp;nbsp;non corpus. Hoc autem nifi concédât D. Andreas ad fuiim iIludxfit)(r^vgt;sT»i' Omnipotentiæ di-uinæ 8i incffabilisanodi vanilfimumcommentum refiigicns,pero, fi verum corpus poteft cffentialiter adellc,Spirituum modo,ideft, non circunfcriptiuè,nec tangibiliter, neclocaliter:fiue, fi circun-fcriptio 6c materiara moles locum oecupans, non eft infepara-bilis amp;prorfus effentialis propricus corporis, materiati 6c orga-
nieij
-ocr page 49-ReStI cE COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$$
nici, quînamSopkifta nonRietic Chriftus, vetitatcm Scpraefen-tiam excitati fui corporis ab his Twe^tHf/oK probans. Palpate amp;vi-detc,quia Spiritus carnem amp;nbsp;ofTa non habent. Nam hæc etTriipaiatç, Hoc non eli palpabile,ergo non eft corpus:amp;hxcKaTx'^otOT« ,Hoc eft palpabile.ergo eft corpus, ncceft'ariö inter fe reciprocantur: amp;nbsp;codera fundainehto nituntur. Quæro amp;nbsp;illud, qnæ fit ifta fpi-ritualisratio ? Certè vcldefinitiua finccirciinfctiptione, vclrc-pletiua, fine vllafinitione, Ac ilia propria eft Angclicæ naruræ,amp; hominumanimæ, vtnccefte fit ab iis corpus Chrifti in Angcli-camnaturain mucariin Cœna Domini, qui Spiritus racione Sc inodo illud adefle in Cœna fomniant. Niim autem res etiam Ipi-ritualis ore comeditur amp;nbsp;bibitur? Sed quid fi ne hæc quidem præ-fentia iftos fubleuat ? Nam ne bcati quidem illi Spiritus fitriul dcfinitiue,pluribus nedum innumcris locis præfcntcs adefiepoP-funt, vt aduerfiis Maccdonianos Ecclefia orthodoxa iampridcin ex Dei verbodefiniuit Spiritus Sanóli Deitatcm , Stdiferimenk ercatis fpiritibus inde quoqiie probans , quod Spiritus Sandrus fit c(renrialirer,amp; agar vbique.Hæc caufa fiiit cur D. Luthcrus, con-tentionisferuore extra omnes veræ Thcologiæ limites progref-fus, non contentus ilia definiciua corporis Chrifti præfentia, au-fus fit etiam repletiuam illam præfcntiam vbiquitariam commU nifei, dupliciter tarnen ipfemet (uum dogma cófodiens. Sic cnira amp;hypoftaticamd .fi'iitionem, quafalso mniticur , abrogat ( Eu-tychianifmum , id eft rransfufionem proprietatum inuehens) Sc illud ipfum tollit, quod alibi rede vult elle Cœnæ Domini proprium. Ercnim fi rattone hypoftaticæ vnionis humanitas quoque Chrifti vbique eft rcpietiue, non idcircof ærit corpus Chrifti In, Sub.vel Cum illo facro pane, neque fanguis, In , Sub, vel Cum il-lo facro vino , quia facram fiiam Cœnam lie inftituerit Dominus: fed quoniam non modo cum illrt pane amp;nbsp;vino , fedetiam cum omnibus rebus ab ipfo vnionis hypoftaticæ momento adfuerit amp;nbsp;adeft.amp;aderit quandiurcs illæ ftabunt. Quorfum igitur fue-tit ifta hypoftarica vnitionc opus ad repletiuam illam alkimpti corporis præfentiam , fi verum eft qiiod in fuis Thefibus D. Andreas .fcribir, penitus quidem à veritate aberrans, resomnesa Deo fubfiflenüahter/nHentari^i^^t^. Apolog. adThef. Ingolftad. 19. amp;nbsp;pag. j8. Chri^u 'n hominem hoc habere commune cum omnibue ^uodcurn eoDew perfonaliterfiticvnitm ? Eniftius cftenrialis ptæ-fcntiæ,amp; oralis manducationis frudusiqua, fcilicer,teftamentum filij Dei confirmatur. Et ncquis hie excipiar , humanas has cfle gloftas , qux de definitiua amp;nbsp;rcpletiua præfcntia dixi, feiat hos efteD. Lutheri fœtus, vndc poftea mcritb pedem referreco-natus cftifcdfeio : Brenrio poftea cum fuis co vfque câdemvia progrclfo ,vc etiam fit aufus difercis verbis , Afeenfionem Chri-c.ij.
-ocr page 50-)S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aamp;^Äk5quot;rlt;A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mo MP Ét.
fti'in cxtcrnu/n rpciïl;actilura vfqne ad nubes transformare V-biquitarios coeios amp;nbsp;inferos ftatiierë. Et ifta pottenra diutius aii-dics Germania? ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Ai?
Et hoe illiid eftjquod amp;nbsp;quæfiuimus Se inuenimns, Dcum videlicet,qui verax eft amp;nbsp;iinmutabilis,qnum Ge teüatus fe veile vt perpétua fit vcrit3s,acpcrinde localrtas Se circumferiptio huinanita-tis à Chtifto pcrfonaliter aiîumptæjmanifcftè quoqüe decÏarare nolle vt vfpiam fit nifi circunferiptinè Se localiter, quoiiiam con-. tradidoria vclle.id eft mcntirijhec poffit nee vélit.
’ t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thefis 111. Vvirtem;
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tranfjuhffantiatione Ponti^cionttn recipimuf ^t/ui fïngUfJt,Jfa~
nemin facra Çœna Domini conueni inßtbßatiarn corporif Chrifii, Z’imim tranfmutari tn fanguinem ChriPvfed fatemur, t^uoà in facia. Coo~ na verum panna edanuu verumvinum btbamw innlla intercedente Tranfitb^antiatione.
jintith.JH.Th.Bez.it.
Aflentimur.
Efl: enim Tranfliibftantiatio quoque mere Capernaitica: Se Ur dein ill is fundamentis deftruitiir, quibus Se Confubftantiatio: quamuisillaflicet non minus falfa)prop’às tamenàverbisinftitu-tionisCœnæDomini;^TopnTOF intelledisdifcedat. Dicunt enim TranlTubftâriarores, verbis illis diuinis opcratoriis,id qnod antea erat panisjtnutata fubftantia, repéré fieri ipfunimet corpus Chri-ftijVt ira fit verum hoe enuntiatum. Hoc eft corpus meum Sec. Ilia vei O'Confubftantiatorum explicario.hoceft corpus iheû , id eft, In,Cum,vel Sub hoepane eft corpus meum cftentialirer, non déclarât quid euafcrit paniSjUecquid fir corpus fed tantum vbi fit:Se prætcrca,tranfpofitis terminis, prædicatum fiefitfubiedum , Se contra,Subiedum fit prædicatum. Ouæcommenta,funtipfae-tiam TranftùbftantiationPjqnodadphrafin atriner,abfurdiora:Se» quanuis alia via, eundem tarnen profus erroretn Capernaiticutn inuehunr.
ThefisIIII. Vvirr.
Tle^ue Phyßcam localem corporii (Jr fanguinit Chrifli in facra Ccena prxßntiam autincluflonem fiatuimtu.
r. Non quæritur, quid aintithefis 1111.Th. Bezjt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VOS videre ,aiit non vi-
IpfiuscorporisSe fanguinis.Chrifti,quan-
tumuis glorificati fubftantiam,'non v^e- Accipite , Manducatc: naus pofte reipfa cum pane amp;nbsp;vino,præsdein Uoc eft corpus meum.
ftatiû
-ocr page 51-Resp. de coen.a domine. 37 ftatui,aliter quàm phyfica amp;nbsp;locali circum- Nihil ergo contra fcriptione.Qwàglorificatio, vt rcótèait Àu- noftrani doftrinam pu-guftinus, experpetiio totius Ecclefiæ con-y r ’ nbsp;nbsp;nbsp;Ç'k'-n.-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , mus corpusChnibphy-
lenfu.corporiChrifti immortahtatem dédit, fica locatione inc«na naturam non abftnlit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domini adeffe.
Th. B, relponßo. ad marginales obferuat.D. .Andrea.
Nihil hic adfcrt D. Andréas, quod refutationem nrcrcatur. Di-xi nie non poflc videre quoddocet. Hanc modeftiani meam ipfe irndens reuocat mead fiiiïm, Accipite, qnafî non fit ei ad hoc xnillics refponfum. At ego hûc ilium teuoco « quînam verè corpo-team fubftantiam non aboleat, quiilâtuit ill ara fine circumfcri-ptione, amp;nbsp;non vt palpabilem Sc Quantam,vfpiam præfentem efie pofle : amp;nbsp;mirari me fateor, cæcitatcm mihi hîc ab cO exprobrari, Quamipfe in fcfe amp;nbsp;fins dcinccps inhocipfofiio myftcrio agno-(car pag. 176. amp;nbsp;id qniäicm merité. Quis enim corpus illocaliter præïens'vnquam oculis vel intéllcétu videre potuit, quod ncc fuerit vnquam,nec fit,ncc futurum fit?
ThcfisV.Vvicr.
In controuerßam autem venit : An in facra CcenA verum eorptes, verusfanguis Domini noHri lefu Chnflt vere fuhilantialiter fintpr£~ fintia: atijue cum pane^^vino dt^lribuantur.ç^ ore fumantur^ab otnni-bui fills, gui Sacrame to vtuntur, fine dtgnifiue indioni, boni aut mali, fideles autinfidelts-.ita tarnen,vt fidele s in Cœna Dornini confolationem amp;nbsp;vitam percipiant: Infidèles autem earn ad indicium fumant. In hac guafitone,nos affirrnatiuamfententiam ampleüimur^ defendimus.
AntithefisV.Th. Bez.lt;e.
Nos veto negatiuam tuemur : nec tarnen’• Præftigîæ verborum, negamus verum illud corpus, amp;nbsp;verum ilium æquwocano myoca-fanguinem Domini noftri lefu Cheifti, vcrè.p“ ’^pquot;£tùm reVîn quibufuisaccedentibus in Cœnæ aélioriele- apertis vetbis præfup-gitima’præberi : ’fed mente,non. corpo[é;ncc ponft.
ore^fed fide percipiçnda. Vndt fit,vt imjignè f ÇontràChnftus: qui accedcntes,Sc fidei inftruméro carétes(quan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
tta,d.xit: Accrpite.Ma-
quanv integrum Sacramenturo uns quoque Jucate, Hoc efteorpus præbeatur)nihilominustamcnfolafignaper meum.
cipiant, amp;nbsp;itaquiden?vt rei fiant corporis amp;nbsp;3 Integtum Sacramen-fanguinis Domini ; non quaç. fumpferint, fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*gt;
r ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui partem eins,eamquc
quæcontempfctint. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mininam, videlicet ex-
terpa tantum ligna recipit-, 4. M,inducinlt;lo,noii negligendo,aut.toniemnendo ac.cipiuut iudicium;i.Cor.u. .
c.iij.
-ocr page 52-Ao ACTA. COLL.
MOMPELC.
Th. BezA Rejj/.ad marginale! obfiraationet D.Andren,
Nulla eft æquiuocatto in Præbcndi verbo, quum expriraamus Adllt; nonori fed menti banc præbitionem fieri. Saoramentalis eniin præbitio dicitur in qua aliiid videtur, (nempc fignum)aliudin-tcllig!tur,acproinde menripræbctur Sc menre percipictir, nem-pe res fignificata. Quodautem menri præberurabeaapprehen-dcnduin, minime femper nccefle eft præfens ibi adefte, vbi fitum eft eins corpus,cuius menri præbetur. Immo interdum ne in rc-rum quidem narura exiliere illud oportet ad perceptionis verita-tem amp;nbsp;cfficaciam. Nec enim phanrafticum Sc' imaginariura fuit quod de Abrahamo dicitur,ilium videlicet,non corporis certc.fed mentis amp;nbsp;fiJciocuIis.diem Domini vidifte, amp;nbsp;proptereagauifum. Et patres reftafurdilertè Paulus candem arque nos efcam cdillc, amp;nbsp;cundem porum b.ibi(ïè,nempe Chrift m: quod oculis fidei fub-jfiftanr^aeriam qux fpeTantiir,cxDci vcrbo,acproinde quæ reiplà nondum vidcntui',Hcb.ii I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,
Secundo , quod dixi non corpori fed nienti, non ori fed fidei, veram illam carncm , amp;nbsp;ycrum ilium farrg iinem præberi, oppu-gnat ex co D. Andreas, quod Chriftus, nulla fidei mentione faóta dixitjAccipirc, Comedire. Noua cerrcdc antca inaudita Thcolo-gja. Quis enim ignorât Euangeli m vnum amp;nbsp;idem efte, fiue fira-plici verbo ptacdiccriir, fiue adiunélis facris fymbolis amp;nbsp;riribus anniinrietur : nec aliud elTe Chriiiianæ fi Ici obicdlum criamfi fempcr non adiiciarur exprefse verbum, Credirt? Denique, fi of-f CIO defuniftuseft, amp;nbsp;rite Cœnam ccKbrauit quifecir quod Chri-flus fieri iuffit, neefidemin Cænæ inftitutionc ab accedentibus poftulaiiit Chriftus, quo clcncho digne accedcntcs ab indignis difeerncmu.'? luftlrDeus fuorum præpurium circuncidi, neque cxprcftit Circuncifionis cordis promiftionem , an igirur noua-cula , ram cor quim præpurium, videlicetabfque fide, circunci-dcbat’Ioanncs Baptifta baprifanit in rcmiftionc peccatorum,nec femper addidit, Crédite: Ergóne aqua Baprifmi tarn peccata quàm corpus fine fide ablucbar? Qu^anro reôliùs Auguft. , inquit, mand.tea/iit dchacipfa Coena Domini diftcrens. Er alibi, Ftdem mitte in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenui/H, Ergo qui non credit, non manducat cor
pus,nec bibit fanguinem.fed eorum duntaxat fymbola, amp;nbsp;quidem ad iiidiciuminoii diiudicans corpus Domini.
Dixi præberi, quibufuis accedentibus inregnim Sacramcn-turn. Refpondet D. Andreas, integru~n Sacramentnm einen pra~ beripartem eiut, ed nefue minimam, id efl externa tantum fymhola accipiat. Iramo.quid magis eft ridiculum, quàm aut verbi aut Sacramentorum integritarem ,non exprxbitione,fcdcxreceptione niettrisi
-ocr page 53-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J?
meliri ? Quid enim obftat quominus quifpiam Cui integrum aliquid , etiam vnius amp;nbsp;eiufdem manus inftrumento fumen-dum traditur,partem tantum accipiat,reliquum rciiciat?Multó au-temmagisid cuenit quum diiplici inftrumento opus eft, ad duas les diuerfas recipiendas, quorum altero deftituaturis cuiduæres illæpræbebantur. Sic in prædicatione Euangeiij accidir.vt integrum Euangelinm,verbum videlicet externum,amp; Chriftus,qui eft eius verbi fubftantia,quibufuis auditoribus annuntietur, quorum alij totum illud refpuunt,alij vocem audiunt amp;nbsp;intelligunt, fed Chriftum,pra:cipuam Euangelij partem,fua incredulitate reipuut: quibus propterea verbum illud vitae eft odor mortis ad mortem: non quod fuerit rcceprum , fe’d quod incredulitate vel ftarim fit prorfus repudiatum, vel poft leuem qualemcumque receptionem , amp;nbsp;deguftationem, quafi vomitu reieftum.Falfa cftigitur,amp; prorfus abfurda quarta marginalis refutatio , nifi quum metonymia Sacramentali, apud patres Cbrifti veftigia fcquuros, corporis-id eft reifrgnificatæ appellatio,paniid eft figno tribuituriquo fen-fufeitcAuguft,Corpus Domini à corpore Domino diftinxit.
TbefisVI.Vvirt.-
Pervocaittlitin, Cum, Sub pane : nihil aliud intelligimtu nifi hoct ^uod ij,rjuiin Ccena Dominicapanem ilium comedunt,amp;vinum btbunCj fimul etiamfumat reuera corp tu (jr fangum em ChriFii.Si^ etiam vocabu-la fubflanttaliter, corporaliter, realiter, efientialtter, ora liter,nthtl aliud n«bii,nifi veram corporis amp;fanguinis Chrifti infacra Cœna,prafentiam manducatumemfignificant.
a4ntithefis KI. T. Bema.
Veteres quidemfeimus iilis etiam formu-lis vlosiat non vt fubftantia rerum fignifi-catarum, ’ In, Sub , vel Cum ipfis fignis * eo- i. Inique ergo nobis il* dem loco adefle ttacueretur; fed vt reipla fi- lasobiiciunt aduerfarij, dei accedentium præbcri tam verc corpus ip- ‘anqmm a nobis film amp;nbsp;languinem Domini intclligeretur, vctufta?illis vfa fit. quàm VÇIC verba inftitutionis pollicentur,amp; x, Poflunt duo eodem externa fymbola fenfibus accedenrium tefti- loco adefle,quorum al-ficantur. Qu^ia, tarnen has formulas videmiis cetumi.imen rionphy-’alióiam pertrahi, nempead Realem illam ’ ^ut localiter a n: A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 n • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ -1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut Deus ipfe, amp;nbsp;fanfti-
* Confubftantiattonem : idcirco illas , vt eodem loco adlunt rille periculofas ». 8c. minus commodas » refugi- jllocalltcri.hi-loealiter. mus.Hæc autem vocabula : S^bfifiantialiter, Vobis autem eodem.loco adefle, amp;nbsp;localiter a-deffe, æquipollétia funtiquod falfiim eft. nbsp;nbsp;nbsp;Non aliojquàm ad veram amp;nbsp;realem
prxfcntiam trabunturà nobis quam illi fub his particulis tradiderunti 4. Non eft confubftantiatio, fed faccamcnuluamp; flipernaturalispisefcntia,
-ocr page 54-40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ACTA COLL. MOMPELC^
Corporaliter fEJfentialiterf fi ad res ip fas quæ $. Nos non alt;£ modum præbcntur jTeferantur, rcóto fenfii.vfurpari præsétiçzfed »d res ipf^ agnofciinus.nonautemfiad facramcntalcm coniunótioné , fine ad præfentiæ modum ao Idtm afferimus. commodetur. Realitei-,etiam pro reuera amp;nbsp;^..CûmNifi quoniam nonfimulacè.rcólè dici fircerour nec ramen veftro erroriTepugnac? t'emerè illis vocibus vtendum cxiftimamus, S OralnerjVt veftiaop^ Oralicer aucem , vt amp;nbsp;fenfu faifum , amp;nbsp;forma vçrum“ piuSquot;amp; barbarum:ficuc amp;nbsp;illud Papifticum (fenfua- verbo Cbnfti confenca--liccr) penicusrepudiamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neum,Manducace: quolt;f
• . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ore fieri luffit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j
f , Papiftæ,quaacumuiscrafli,illudjfenfiiaVccr,nQn afieruerunt. '
Th. BezA refponßoad rnargi nales obferuat. D. Andrea.
Immo , nullus VOS facit iftarum prhafewn audforesjfed à vobis illasalibdccorqueridicimus. N^cenim veteres Patres,his phrafi-^ bus ipla infticutibnis verba explicanr, fed iis veuntur vc facramen-talium promiffionum vim minime vanam efie o(lendant,càriffimè-ctiam addito vcrbo.E^.
Qu_id minus apte dici hïic óbieótione pötuit? Necenim quæri--^^'^' turanvllæduæ rcsvelplures codem loco fefc poiîint continge-rc. Quis enim ita infanic vt hoeneget. Sed illud qaijeriturjan verum amp;nbsp;organicum corpus, quale femper fuit, eft amp;nbsp;erit Chrifti corpusjvfpiam, amp;nbsp;fiue folum, fiuecum pane, fua efientia, (fiue vt in fckolis loquuntur, Aétu primo) præfens adeife poflitnonlo-caliter, fiue non circunfcriptiuè,fiue aliter quàm ipfius to tJ «t» «icq nccefiàrio Si fine vlla exceptione requirit.Nobis igitur fanè,quum de veto corpore Chrifti hîc agatur,£olt;^e»? locu fna ej]entra adejfe., Sc AdeJJe /oc/j/zz-friquipollcnt : quod quoties faifum efle dicit D.Andreas, toties faifum affirmât. Deinde quorfum iftud fandorum Sc Deicoexiftenrium exemplum,nifi vt manifvftiffimèappareat,Humanitärem Chrifti ex hoc ipfius dogmate, in Deitatem manifefte transformari?
Immb, alio prorfusillas phrafesD.Andreaspertrahit,nempead Ad.J' cftèntialis fimul amp;nbsp;illocalis præfentiæ amp;nbsp;oralis manducarionis fta-biliendu'-U falfiffimum 8c ineptiffimum commentum : quas Patres vfurparnnt duntaxat vt coniuncHonis facramentalis amp;nbsp;fpiritualis in Sacramentis perceptionis veritatem oftenderent,
Immo , qua rationis fpecie negari pofeft res illas Confiibftan-Ad.4' tiari, quæfuis Eflèntiisre ipfa fimul nontanrùm contungi,fed etiam vniri pene hypoftaricè dicantur adeo? quidem vt quum iftis cætcræ latebfæ défunt, tandem inter inufitat.as enuntiaxiones hy-poftatiças,referant etiam illas facramentales. Hoc efi corptu meumt Si Ho c efifanguismem.
Vultis
-ocr page 55-ReSP. I^E COEMA DOMiNt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4I
A.lt;Ï-5' Vult ergo D.Andreas Subftantias non fubftatiarum modo: veras,inqua,Tes corporeas 5c locatas,nó corporis modo 5c localiter, fuatamc fubftantia verein (e corporexin terris adefle: quidetn tot inlocisióc cum tot panibus,quibusCa;na Domini ce;lebratttr. Datc igifur nobisveram fabftantiam nonfübftanriam, 5c , verum corpus non corpus, fiueex-naturæ legibus,fiue exDeiverbo.
' Ad.ö. Immbnc in aduerbio quidcin Realiter confentimus. NamD. Andreas ad terram 5c ad panem ac bominum cœnam celcbran-tium ora,realem inam,jd eft veram carnis Chrifti præféntiam te-fctt : quam nos.quódad ipfam quidera rem attinct, nunc in cœ-lis,8c non alibi fitam dicimusxjuoad nos vci?ó-,menti 5c fidei verii^ fimèdc efficaciflimè præfentem clÏe’, non tantum in Sacramentis, fed etiàm in fimpliciverbo exdiuinis Scripturis profitemur.
; SiD.Andreasiftud oraliter,ad Ggnoruminanducationcm.ficüti oportuic, reftringertt, vt oralis fignomin manducatio à rcruin fignificatarum fpiritiiali pevceptione diftinguerctur, barbatiem nihil motaremuE.
Ad.8. Immb verbahæc funt,NicolaiPap3r,cap.EgoBer.Scc. Decon-• feCi diftinél. 2. Canfentio Rowanis, Ecrleß^cr^p'iStoJicitßdii^ ore ac corde profite',r-,panem amp;nbsp;■vinum ejUAin àltàn,ponfmtur,pofi' confècrAtio-i’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem^^onfolti'nSacramentnrn , fedetiamveru'ncorpus e^ßngttwöDo-
mini noTirt I efit Chrifii e/fe: amp;nbsp;S E nbsp;nbsp;S A'L, l f ER ^tton fo 'um SA”
er Amentum,, fed in v^ntAteman-b^u fAcerdotum traElari, 5cc. Quam horrendam 5c impiam,confcffiönem q.- um in Conieflionc maiore tarn difertè approbaritD. Luthcrus, (en quid faciat conte-tionis fp titus)vt Canonisas 5lt; glollam non minus qtiàm Schv-vermeros quos appellatigrauirtreo nomine rcprehendfcrit. qubd Nicolaum Papain rcpre'hcndänt,amp;. óptct omnes Papas ram Chri-ftianèegillc quam cgir ifte Nicolaus cum Berengario in iftacon-feffioneiD. Andream certe necelfe tft à D. Luthcro diircntire,vel aperte ad Papiftarnm cadra tranfire , fient certe Confubllantiatio à Tranfi'ubftantiationc tcnuiirimo filo diftar, 5c in cofdeth protfijs falfitacis fcopulos impingir.
Thefis VI-L Yvirt«
Htiiui nofirA fidei fwidamenta h^c ftnt: Primu'n i^uidem verba • ebrifli, TDei htmints, ejuiin farra CoenA DotninicA injhtutione (pa-”om difeipuUs fuisporrigens)dtxit: Edtte, kac efl CfirpM meum, ijuodpro lac. tl?' quot;fobis datur. Et Mlicem vint exhibens, dixit: Htc efi fAnguis mats^rjui t !• Cur. lo.pro vobis effunditur. Et Paulus de hoc Säeramer^to lotjuetis, ait ; C«-lixhenedièltonis,cui henedtrimwynonne c'.mmiihtiatioßn^idsrü Chri~ ßi eß?Etpants (}uem frangimust nonne paràc^atto carports fhrifa esl? In hoc primo fundamento'verborttm'TeElamenti Chrifii, etiam fe^uen-ria comprehenduntur:
fd-
-ocr page 56-'42; Ad acta coll, mompelg.
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ -c
- Antithi^lI.Th, Bex.*^ •
rQum fine glofla.^er- AMt ’ à nobis,vt v«tbis,infl:itunonis Ccc-a C nfti non recipia- pæ Domini non acqjuiefeamus'.tantùm ilia »d tis:manifeftu eft, quod . , ■ o ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ c j •/-'i -n.-
in illis non acquielcatis. Analogiam ,amp; iiormam rotius fidei Chnftia-
næ, in ApoftoJico Symbolo fidelitercompre-henamp;, neceirarib, vt amp;nbsp;cæteros, fine vlla ex-
Nulhmconfubftan- ccption^,Ioc^SGri.pturæ,exigcndaelamp;ajrc-tiationem nos pofiere, «’««5 ƒ Quodfi fiacrcxiftimamus illam figno-fùpràdiximus. Rekti- fum amp;nbsp;corpotis amp;nbsp;fanguinis Chrifti confub-uam, tanquam nihil ef- ftantiationcmjab ilia quam pofuimus, ficientem, repudiamus. diuerfaro, non modo non probari, fed etiam 3. Tropum in verbis jT^anifeftè,amp; neceirario enerti. Calixcertc Paull, tanquam Sacra- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f
mentieuacuatisnema- bencdiclionis coniunicatio langiiinis Chn-pertè damnamus- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fti, amp;nbsp;panis.quem frangimus., comraunicatio
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis Chrifti,fine Tropodiei non poteft.:
Th. Bez.di refj). aim^yginales obferuationes D. .ÂndreXi
Ridicula eft ifta connexio,nifi priùs oftenderit D. Andreas, vet y^dji-nulla efle figuram,.vel nullum Tropû infacris liceris qui interpre-tatione indigeat,v,el infticutionis verba nullum Tropum admittc-re,vcl faliam elle quam adferimusinter.prerationcm.
Immo confubftanciatio,quînam aliter definiri poteft in hoc ar- j gumento quàm Realis diiarum eirentiarumin tcrris,id eft corporis ln,Sub,vel Cum pane,,amp; fanguinis In, Cum,velSub vinoconiunr ftio, quantumuis alterins pfatfentia,mec Phyfiea, nec Localis fta-tuatur’ Deinde vt etiam Realem illam præfentiâ D. Andreç largi-ar, annon tamen aderunt panis amp;nbsp;vinum vt præfentis corporis amp;nbsp;fanguinis, return videlicet fignatarum figna? Quænam autem poteft elTe figniad fignatum analogia nifi amp;nbsp;rclariua?
Damnaris quidem, fed qua rationt?. Num enim quæuis. Tropica locutio falfa amp;nbsp;damnanda?
Thefis VIII. Vvirf.
Secundum efl.-^jub d Chrißus, t^ui Dew e/l, mentiri ne/cit. Tit. I.
^ued in ore eiui non inuontus eji dolut i.Pet. li
Antithefts rill. Th. Beza.
i. Vos ita fentire non Gredimus amp;nbsp;prædicamus verum efic.quod' eft mirandum : quuni hie dicit4s :fed ’ 3did.malèj dequoagitur, ap-Tigurini paftores no. plicari affirmamus..
biscum de Cœna Do-
wini recufent difputare.qnamdiuOmnipotentiam pro fiindamento fidei noftras in hoc Myfterio, vnà cum verbis Coenae Domini ponimus,
Tht.
-ocr page 57-RESP. de COENA DOMINI.
45 .
; 7*h. Bei.it refp.ad marginale! ob/irH'it.D. Andrea, Kii, Meraamp;piKilt;liffimacalumBia.Qinhâcnitn vnquara chariflimis noftris Tigurinis fratribus,quibufcam babeinus communem Hel-ucticam confeffioncm, in mentem venerit Omnipotentiam,id eft Deitatem#/*eBm,vclin fimplici verbo.velinSacramehtis, vel in vllo Chrifti opere,vt hicdicitur^inficiari? Immohæcipfiflî-ma eft D.Ândrcæ doótrina, quam ipfe viderit quomodo ab impie-tateamp; blafphemia Samofateni äc Arri|po(Et vendicare , tatideni bis verbis ab ipfo fcripra, Dminitas hominis non eJl-tUa « mwiT»?, d’' a-tema cum Patre amp;nbsp;SanSio Spiritu ejfentia communis, fed. communicata à fecunda hypofl^ß. Qnod ne quis vt aduerfus Sabellianos diótü in-terpretetUT , häc diuinitarem communicatâdifertè vocar effufado-quot; na,tnfancis tjuide dimenfayin Chrißo vero immenfa:lt;^3. de re mox di-cemus.^N'OS autenegauimus amp;nbsp;negamus Omnipotentiam Dei re-ftclad realem illa amp;nbsp;eirentiaicm humanitatis Chrifti in terris præ-fentiàm, amp;nbsp;oralem manducationemj ideft ad falfitatcm ftabili-endara adhiberi.
Thefils IX. Vvirtcm.
7quot;ertium efi;lt;jwgt;d Chrifim efl Dew homo,in vna infepttrabilißer-finn.^are ei nihileßimpoßihile.Qm enimimpoßtbiliafitnt apudho^ mines ; pjßtbilia füntapud Deum, imjuit Chrißus,Luc.l^. Ef Angelas Cabrielinquit: Non erit impoßibile apud Deum omne vevbum. Luc.i. Et de Homine Chrißo intjuit loannes: Sciebatleßu, tjuod omnia dédit eipaterin manus,Ioan i^.EtScriptura teßatur. Chriflumßlium hominis, coüocMum effe ad dexteram Deicjux, eß inßnita Dei potentia:amp; datam eße illi omnempoteßatem in cce'o nbsp;nbsp;in terra,Adaah. 28 Ita^ue Chnfius
cmnia, tjua promißt, prsßarepoteß. Quum igitur verbis Tefiamentifui promiferit, ifuod Velit nohis corpus fuum manducandum , ^fanguinem fuum bibendam dare; omnia tjust promißt,praß are PQi[it,certtßtmutn efl, tjubdin fatra Cœna cumpane corpusChrißiedamus , cumvino fdnguinem eius bibamus.
Antitheßs IX.T. Bezit.
ChriftojDeo amp;nbsp;Homini,nvhile(reimpo{ fibile, amp;ipfi profitemur-.fedita.vt huius dióti i.Dcum abfolutè.amp;fim-^ interpretatio , amp;nbsp;quod inde colligitur , ad pliciter omnipotentem fidei normam cxaminctnr.Affirmamus ergo ' efle.non concedunt. primum, iftam Omnipotentiam vnicam elFe, V-rbum vnum rnon-non autem duplicem, quaru vna fit increata,
Deitati propria, amp;nbsp;in nullam rem ereatam crcata Omnipotentiam transfercnda; altera creata,quæ fit qualitas in vnnuam docuennt. Eft Chriftihuraanitatc infafa.Nec minus falfci öc 7quot;'’
tia, edipK ætetna, amp;nbsp;in-.
f.iij.
-ocr page 58-A to' löcatAaCoxx. mömphc
finita:fedin Chrifto du- ablurdum cfie dicimus, plurcs numero Onr-plex cius ratio-., ;. .JjjjàoVenth’iS; quànj'plùrcs numcro Omnipo-j.Humanittis eiiéiftî rw teiß«'/idicft\ DcösiitonfljuietCi|5 Efl igitûr SE, hoe eft, pei'fe, pro- non Chrißi Humanitas in left Omnipoten's: prietatefuxnaturænoa, 41€d Chriflus homo in eft Omnipotés: eft On^nipqtcs: (cd par- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
ficut Hnmanitas ilia nojj cß Deitas^fcd homa
ticipationc perfonali
illc cß'Deiis Deinde Deum ipfum ita . dicimtfseH'c Omnipotentem,qüód adpotcr- . ßatem per fc confidcratam attinet, vt tamcn ca non poflit^^ff«., quæ non feccxe decreuit: autii$ ,quæ dccrciric.contraiia funt. Ratio cius rcieß , non quod non fit Oinnipotens; fed quiapolß mutate voluntatem, acproin-de mutaiigt;non cfict potentiæ, fed infirmita-tis,amp; eius,qui inentiripolfct.In his autem numcramus, corporis Chrißi immutabilem
Diuîiiæ naturx.
4. Homo in xegt;» eft Omnipoteûs : a mbigaa oratio, de quajftlo loco plura,
5. Negatur,Deus abfolu-lute Omnipoter.s.
6, Negant falua pro-prietate corporis Chri-'Ri Dcum ftia Omnipo-tentia efficere polTe, vt fimul amp;nbsp;femel fit in plu . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
libus locis. Quod eft circunfcnptioricm amp;nbsp;localitatem; quia Deus aperte Omnipotentiam conflituit,vt quod femel alßimpfit,nunquam Dei negate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aboleat:quod fieret,fi vel ante, vel pofl glori-
7. P antaia umana de ßcationem, fimul pluribus, nedum omnibus ^^ncæcœleftes amp;”ur- locis, corporis Chrißi fubfläntiaeßc pofict. reftrescreaturas.fineve- Tertio negamus confeqiii , vt vbique fit raamp;realiprçfentiaeius. ipfius Eßentia,qui impcriufn in omncs-res effe, amp;nbsp;creatas accepit. * Aliud eft cnim• dc quopiani tutisaro Chrifti parti- C-XpllCare quid poffit.quam quid fit in fefe: cepsfafta eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quumincreaturis fine vlla prorfus-exceptio-
ÿt Hxc virtusquunrfit ne alitid fit pofte, quàm elli. His autem.pofi-infinita, huraanam-Ha- tis, nihilominus verum illud corpus, (quod c’n'*’ participem nunc in ccelis eft ,amp; non alibi) in Coena Do-Spiritui fanfto foli at- mini rite adminißrat3,nobis,qui nuncin tcr-wibuunt, quod Cfariftus I'is fnmus,amp; non alibi,veriftimè amp;nbsp;efficaciffi-fux carni tribuit. mè per fidem fumendum,ad animæ amp;cörpo-jo.Huiusvirtutis parti- j.jj falutcm, ineffabili illa Spiritus lànôti vir-pS7fpXmf^(io- t«repræbcri affirmamus.Et hacratione Chri-modo ergo hæc vis ei ft* Dci amp;nbsp;Hominis «° inexplicabilcm illa vim tribuitur? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multb expreffius à nobis poni exiftimamus.
n.Hocde phyfica amp;I0- quàm ab iis,qui cxiftirnant,non pofte nosipfi cali præfentia afferit Chrifto confociari, »nifi amp;nbsp;ipfc in terris fua îcza.quam neinodoc«: eftentia adfit,pani amp;nbsp;vino infeparabiliter ad-idco (uum proprium n- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■
gmentum oppugnat.
Th.Bez£ reßgt;ortßo ad marginales obferuationes T). Andrea.
Quis tandem erit noftra caiumniandi finis? An non vctbcenr Ad'i-ries millics ad ifta refponfmn eftPSinon vule ad fidei normam e.
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.An-
-ocr page 59-Res?. DE GOENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45
D. Andreas exigi DeiOmnipotentiam, oftciidat igiciuDeuin pof-fe non effe,fallijmütari, mentiri» arque adeo mori polie. Quod fi hæc £11 fa Se impia funt.quo pudore negari potcft regulam aliquam ex Dei verbo tradenda m, qu.a fallîtates iftæ amp;nbsp;blafphemiæ à veri-late diftinguantur? Rcfpódcat falcein pro nobis Auguftinus.lib. de Ciuit.Dei.j.cap.iO'/’rop/ere^î De»t t^M^danonpotefi, Ornnipoiéî
amp; Terrull.aduerfus Praxcam Sabellianum, eb quodDeo nihil fit difficile,vt nec fterilein patere nec virgincm , colligentem difti-cile etiam ipfi non fuiU’eipfum Se amp;nbsp;Filium facere. Plane, inquit, Deonthti dijficile. Sedfi tamabruprè inpntfumpùonibat noflrii, hac fententia vtnmtir,lt;}uiduis de Deo côfingerepoterimus, ^uafifecerttfijuia facerepotnerit.T^an autemcjaia omnia poteflfacere üdeo cjuolt;^hs cred.en~ dur» efl ilium fecijfe cjuad non fecerit ,/ed anfecerit retjuirendum. Hac rationeerit alufuid à“ dijficile Deo:td fciUcet i^iiodcuneiue nonfecer.l, non ^uianonpotumt^fedfjuianoluerit. Dei emm Po/fe Velleed: amp;nbsp;Uonpoffe.tdolle.^odautemvoluitf-rpotntt (p- o^lendit. Et ncquis hicadillud Accipite, Comedite,vt de corpore in terris rcipfa de cf-fcntialiter, non tainen fecundum corporis modutn præfenteex-pofitiitn recurrat : audiamus hac dere Cyrilliini, Chrtftns, inquit, •juum Spintum immitteret Apofiolii,non potutt cum e/s carne conuerfa-ri,t}Ht adpatrem Âycf«rfr,yèf.Carnc,inquicr D. Andreas, id i-ft Elfen-tiali quidcm rcali in terris præfentia, fed non phyfico nec locali inodo.Sed quisiftam gloffain fetatîlltasn cnim Illocalitatcm , non vt.falfam redarguerct Afccnfioin cælos, præfertim ex D. Brcntij fententia,fed potiùs confinnaret.
Et Vigdius totideni verbis Eutychetem kigulaiis , .QAacaro Chrtfii irrcoela esi non eft/ti/^ue in reirzr.-queni cruditiffimum fcri-proremSe Märtyrern quotiesin fuis præledionibusD. Andréas Doriw/Awaufus eft vocare,toties altiffimo vetetno fc confopituni elle dcclarauir.
i. Non nicininiqnidem legere in D.Andreæ, amp;nbsp;ipGus fcôlatoruin feriptis , banc O nnipotentiam ,quam Humanitati rribuuntelîe cre^tamifcd ipfi perinde faciunt,acfi hominem à fe diftum elfe nc-garent,quem tarnen fateanrur elfe animal rationis particeps- Ecçc cnim totidem haecD.Brcntij verba pag.recognit ^.Pjonpotefi hac ratione interChr ftum nbsp;nbsp;Petraot dtferimen coriftitui, ve dtcamut Chrt'
fium Homine efeDeum lt;^uindtcamus Petru ejfe Deum:'E.t an hoc non' eft aliquid etiam Arrianifmo deterius ? Agnofeebat enim Arrins Chriftlim Deum elfe cAtavô(ui«ç, non Pctrum;amp; quid aliud Nefto- . xiusex inferisemcrftis euomeret î Et mox. Exijta Euangefy diblo, Verbum carofaSum eß, ^uod d'e Chrifra diciturnon de Petro, dtferimen Chrifti Petr eo fiatuendum efi\ ijuod' FUiks Deißta efentia implet' htminem P'etnimi.aii^ homihcChrißum, non tarnen cornmunicat Petro omKojfuAt proprttMtei^éd'Mntttm nonnuliat-itcvaiF' tin-Chrtfia Dinr-
f.iij.
-ocr page 60-4’iî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta Coll* Mompelg?
nit/titota inhabitat fecundK'n Effentiam^Potttiam^ Pf£ßntid,ßctlt;gt;t4 inhahitatin Petro. Sed amp;nbsp;ipfe D. Andreas,In Apol.aduerfus tliefes lngolftadianas,t««rinhdhitatione DeiinSa^isin CZ?rÿ?ô(inquit) VPJyAî efidifcrtmen.tjuod SanUts dtftrihuatfua dona dimenfa,Chri- ■ ftoverbtmmenfa.CcAbi^Ktax, proprietäres iftæ communes Chrifto lie Tandis,aut funr ElFenria ipfaDe!,auc qualitaces creatæ.Si EfFen-tia Dei, confequerur Chriftum quidemedcpeninis Deum, Sandos autem aliquatenus Dcos. Sin creatæ^ lune qualitaces , Po-tentia quidem Chriftieric Omnipotentia creatafimulamp;immen-Fa : quod hîcfalsô neganit amp;:àfe amp;nbsp;àfuisdiciD. Andreas. San-dorum autem fucrit potentia quoque creata, fed dimenfa amp;nbsp;im-perfeda : Omnesenim amp;nbsp;immenfæ proprietäres, àNonnullis amp;nbsp;dimeniis, non toto genere, fed fecundum plus amp;nbsp;minus différant necclFc eft.Idé de inh abitatione itatuendû cft; quæ quum fit ù'tfynnti in Sandis,ac proinde creatorum donorû caufa efficiens, ; eadem quôque in Chrifto ftatuetur. Ar longe aliter Paulus qui de. Chrifti perfona loquens, non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed ôiÔtmtoç vocabulo vfus
cft,amp; addidir lt;r®juctTU«ç,id eft «aisxf mç 8c naamp;’ ■wa^ç-ctffjviSed quid D« Andree prçterea facias,aufo cria aftirniarcAowz«»êC/;r//?«/» nonifiud modo curn omntbusSanPlis habere commune, ^wd cumeo Deusper-fonaliterfueritvnttus,fedetiam (qua voce nihil horribilius vnquam euomuerunt Manichæi ) res omnes Subßfientialiter à Deofitßentan?
Meræpræftigiæ.Nani,/»Se/ê nihil aliud fignificate poteft.quàm Ad.j. fubiediuè.vt in feholis loquunturûd eft ira,vt hæc Omnipotentia, Humanitati vtin fubiedo non infit. Arqui paulô antèeuicimus earn à D. Brentio amp;nbsp;D. Andrea necelîario ftatui creatam qualita-tem: quæ fi non ineft Humanitati,ergo Deitati, id eft,ipfi hó-},a ineft,(quo nihil abfurdius dici porcft)aut Chrifto prorfus nô ineft. Qiiod fi eftElfentialis amp;nbsp;increara,iplâque adeo diuina EfFentia:fi-cut ô xóyoi non accidit aiFumptæ Humanitati,fed ei vnitur hypofta-ticèjcertc non alia ratione Omnipotens fucrit hic homo, quàm quatenus eft Deus,ac proinde nô klt;zA’ auTo.ftd neer dwo. Et quum in hypoftarica vnionc,faluæmaneant Proprietates vtriufque natu-ræ, fuafubieda nunqiiam egredienres : abftradæ autem voces dacLarenr naturas quales funr in fele, fine x.a.amp;’iavToic^Sc ex naturæ fuæ proprietäre: neceftàriô cffîcitur Humanitärem afFiimptam,nc-quc»a3-’taüTn'i', neque xetr’etAXo Omnipotentem dicipo(Ic:ac proinde toram iftam perfonalein diuinæ naturæ participationem » quam antea Vbiquirarij realem effufionemvocabant ,abfurdifti-inum elfe commentum , ex Monothelirarum lacunis ad fucandara Vbiquitatis laruam hauftum. Quam abfurditatem animaduerten- . tes quoque Scholaftici,redc 8c erudite negarunt diuinam Omni-potentiam vllicreaturæ communicari pofte, amp;nbsp;in anima Chrifti neque creaturarum ncque proptiæ voluntatis,nec proprij corpo-
-ocr page 61-ReSP. de eOENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47
ris refpeftujfuiflè Omnipotéciam: fed Humanicaté fiiUrc duntaxat Omnip otétiç inftrumctû,licct perfonaliter vnitü.Vis aucc inftrii-«aéto vtctis,amp; vis ipfius inftruméci præfertiin fefc quoquc mouc-tiSjduæ sût numéro vires,non vnica ipfi inftrumento cômunicata.
Ad.4. Immo nulla hîc ambiguitas. Nam qua ratione Homo ille eft Deus,eadem ratione eft perfpiciièamp; manifeftè Omnipotens, per Vnitatem perfonæ videlicet: vtHumanitas ficutper banc fui Vni~ tionem cum Xogt;tj non euafit Deitas , itaetiam non minus abfurdè dicaturvllomodo Omnipotens,qiùm fi Corpus diceretur intelli^ gcre amp;nbsp;ratiocinari,propter animam ipfi hypoftaticè vnitam.
Ad. 7. nbsp;Ludit D. Andréas in Chrifti nomine, quo Pcrfona fiueTotus
Chriftus defignatur,quum hîc de Humanitate ipfius, licet non fe-paratim,diftinôl:è tarnen confiderata ,agatur:q.uam opinari , vel fuifte in cœlis,quum edit in terris,vel quum nunc in cœlis fit,prç-fentem elfe corporea ilia fua Eflentia in terris » mera eft Eutychia-nablafphemia;qua de re Cyrillus , PoJJe implcre omnia , tranßre per omnia, nbsp;nbsp;fiejui in omnibus,non eîl altert natura ijuàm Diuina con~
cedendumJEt Viligius, Vntti amp;nbsp;idem Chriflus^ vtriufsjue eß natura, ö* ^uidem yht^uefecundum naturam dtuinitatis fua,loco contentusfe~ cundumnaturam humanitattsfua. Hacefijides amp;nbsp;confeßio Catholica ^uam Apoflolt tradtderunt, martyres roborauerunt. Et Tertul. Vbilt;jue inuocatu adeffe,non hominis natura efl,fed Dei-, vt adeße omni loco pof-ßtAAc Vigilius,^«Ält;iö carofuit tn terra,nonfuit in cœlo,amp; nüc ^uain cœlo efl,non eftvtt^ue in terra,(iuum e ccelo veturaJperetur. Et Auguft. Donec finiaturfeculüyfursu erit Dominus, cuius corpus in ^uo refurrexit vno loco eße oportetA-t. Fulgent. Chnflusfecunduhumanafubßantiam. abfuit coelojtjuum eßetin terra,amp;derelilt;juit terra t^tiu ajcenderetin cœ-lum-,nt alia teftimonia millies repofita,nunquärcfutata prçteream.-
Ad 8. DeDeitate,nulla inter nos controuerfiaert. Quæ verb propria funtDeitatis de Humanitate non dici, vt nec viciflîm de Dcitate que sût Humanitatis propria,nunquâeft ab Orthodoxis dubitatû..
Ad.p, Quujïi^Spiritus Sanékus fit Effentialis virtus Patris amp;nbsp;Filij, non. adlmitur Chrifto quod tribuitur Spiritui Sanifto; Et Chriftum. hoc fuo Spititu Humanitatem fuam fandificalfe, amp;nbsp;hanc Huma-uitatemà Pâtre vnftâ eire(quatenus hic Spiritus ab vtraquePer-fonaprocedit, qua etiam ratione dicitur Deusilli Spiritum fuum dediflè,amp; quidem non ad menfuram) teftata eft fenfibilicer hifto-lia ipfiusBaptifmi, ficutcxpreffis verbis prædixerat antea Ifaias. Videat ergo hoc locoD. Andréas nein myftcrio quoqueTrinita-tis.parum fit eruditus.Carni verb Chrifti tribucrc, quod eft diui-næ naturæ proprium,nufquam ex.Sacris.literis didicit D.Andreas, fed'difcere debuit,.vt naturas fine fepatationeaducrfusNeftotium», ita etiam illarum amp;nbsp;proprietates amp;nbsp;operatioues omnes efle ad-uerfus Eutychem diftiuguend^s.,
-ocr page 62-4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A© ACTA COLL. MOMPEtG.
Immô non fpoliat hominem Dei virtutcqni nufqtiam ilium à Deo Xoj-« fcparar:rc(l naturas cum Eutychete confondit qui Deita-fis Xcgt;H adioHcs proprias humanita£i,quaHtumuis vnitae amp;nbsp;giori-ficatæ tribuit.
Rcfpondeat Auguft.dc ipfo Chriiîi corpore glorifîcato difleres. AdlS locornm toUe corp^onbia , nupjMm ernnt, ß ergo in loco. .
nec erunt.u alibi,Si corpus^
Thefis X. Vvirr.
Adoim autem,QsiomoAo inßxcra. Cana cumPanevino,digni indtgni fumant corpus fan^uinem'Domini in S.literUnon exprimi-tur.Quarede Modo tantum hocdicerepcßumusteum eßefupernatunt-lem,amp;rationi hwnanA incomprehenßbtktnttdeo^ue de eo non dijputan-dum.Deusemm pluresrationesßr modes fproßta inmenfa faptentia^ (dr Omnipntentia J inuenire potell, ipuibus efficiat, vt corpus (dr fa iguis Chrtfli alicubt fint ,(dr vefcentibus exhibeantur, (jua. n dun tax at Phyfi~ Cum (dr naturalemmodum, ‘puemfolahumanaratio intelligit. Itastuc in hoc dtuino My dieno rationem nodlram captiuam ducimus^ (dr fin, pltci fideh'quot;erbis ChndtfiHoceficorpus meum-.Hic edlfitnguts tneus)f.fna tranquilla confcientia innitimur.
tModus relatiunus Tiic eft pliantafia hum.ina, ad tegenJuni errorcm cxcogitjta. Nulla enim hie relacio; fed Ipiritua-lium per catporalia ve-ra amp;nbsp;rcalis ex hibitio in-ftituta eft.
z. Ingens diferimen inter ciuiles contra(ftus,amp; Sacramenta Eiiangelica. 3. Maiorem poicntiam fidci, quàm Clirifto tri-biiunc:q«od ilia ad Chri ftum in cœliim afeen-dere : hie vero per fuam Diuinam virtutem par-ticipatam in terris ad-efle non pofiit.
4. Imó manifeftum eft, quia non fitphyfico Si natural! modo.
,/lntithefis X.'Th.Bez.tt.
’Modum,quoresfignificataex diuina ot-dinationc cum fignis coniungiturupfa figno-rum appcilatio explicar,amp;; oltenditeflcRela-tiuum ex Dc'i pafto: ’ quod amp;nbsp;in ipfis contrà-clibus hiimanis amp;nbsp;ordinariis locum habet. Modum autem perceptionis rei fignificatæ» fine qui fieri pofiit, vt corpus illud in cœlo mancns,nobis in terra pofitis, ’ inllrumenra-lis caufæ, nempe fidci interuentu communi-cetiiF,adco cflScaciter,vc vitam æternam inde haufturi fimus , amp;nbsp;ipiritualia tot beneficia iam nunc pcrcipiamus: verc myflerium magnum e(Tc,cum Apoftolo proficeinur,ac pro-indecredcndum,amp; adorandurn,non pcrfcrii-tanduin. Ar enim fi veïum cft,reipfa carnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti effentiam , cum pane iSt vino in terris adciFe, amp;nbsp;ab omnibus accedenti-bus , quamuis inuifibiliter , tarnen eâdem vnica orali fomptione percipi:'* non videmus qumarn modus ifie dici pofiit infcrntabilis, qunm mere fit naturalis, amp;nbsp;turn fignis, turn fignificatis communis.
Th.
-ocr page 63-Resp. de coena Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49
A J ■ Th.^ez.tre^fi.admarginalesobfermztiones D. Andrew.
’ Imo ipfe D. Andreas Aóloriim ab'ipfo editorum pag.94. fafTus eft Sacramencniu duabus rebus conftare .terrena videlicet vt fi-gno,amp; coelefti vt fignato.Sed amp;nbsp;idem D. Andreas,eoriinde Ado-j) riim pag. 28. contendit oralem manducationcm corporis Chrifti, inftitutam elle ad confirmationem manducationis Spiritnalis per fidem. Qnînam id verb nifi relationis Analogia? Nam amp;ipil ritus Sacramenralcs figna ftinr, Siccnim Auguft.-epift.2j.SiS.icrlt;ï-jnenta,,in‘juitylt;^iianda,mfirMl:tiedineTn earu?nrernm eju.vrum Sa.cramenta funtyfionhaberentjomnino SMYamenta. non effent, Conccderc igicuc Signum amp;nbsp;Signafum,amp;negare amp;: relatione Signi Si Signati, tarn eft manifefta infania, quam inficiari quod affirmes : eiufdém-que eft erroris veram exhibitioncm rci Ggnificatæ liue hic in tetris præfentis, fine ablcntis,j^5« , fine rebtioni opponere : quad vna per altera rollatnr, quum c contrario vna alteri fiibordinetur.
Ad,2. Longe maximum certè difcrimen eft inter ciuftes contradus Sc Sacramenta Euangclica,fcdin rebusipfis, non autem in eo pofi-tunijquod vtrobique figna Seres fignatæadhibentur.Et rede Au-guft.Epift.5.Szgt;?74,inquir,lt;7;/«w3 ad respertinent, Sacramento, appetlantur. Sir plurimum intcreft inter cum qui terrena , Sc eum qui cœleftia loquitur, fed neuter ab altero ipfa loquendi adionc difFcrt,quum vterque lingua loquatur.Sc fæpe ctiam iifdem voca-bulis,bic qnidé ad res Cir leftes,i'.le verb ad res terrenas fignifican-das vtatut .Nec ignorât D. Andreas hecaurea Bernardi verba,A/«Z-tapunt propter fe tantum:alia v erb propter aha deßgnanda, ipfa di-cuntitrffgna ^funt. î^tenim de ttfuahbàt fàmamus exemplum ,datur annu'us abfolute pr pter annulurn amp;nbsp;nuHa eßflgnißcatio ; datur adin-uefltendum de hared/täte alicjtta ef“ ßgnum e^t, itavtiam dicerepoßit tpui accipit,annului non valet efuidcjuam fed hareditaseß ijuam ejitare-bam.Inhuncita^ue modum,paßioni appropians Piominus, de gratia fua inueßire curauti fuos,vt inuißbilis gratiaffono alicjuo waTlaretur, Elæc ille,alia prætcrea fignorum ciufiiem generis exempla,pura,libri,amp; bacilli proferens. Ex quibus apparct inter humanitus Sc diuinitus inftituta figna non elle ponendum dilcrime in eo quod figna fint, fed in co quod diuerfiffimæ fint res fign ficate, fine præfentcs fiue ^bfentes ftatuantur.
Ad.j. Immb hie calumniatur D. Andreas. Nec cnim præbitionem Sc coniundioncm Sacramentalem à fide cuiufquam fufpcndimus,vc quifateamur integra Sacramenta femper quibufui saccedentibus, pront ordinatio diuina teftatur pribcri. Sed perceptions demum rei fignificatæ,Sc cum fignis illis corporalibnsSpiritualiter menti præbitæ,nos vni fidci,vt vnico ad rccipiendu Sc nobis applicandu Chriftû idonco Sc cfficaci ex fidei formula inftruméto,tribuimus. Prætcrea iftam fidei in amplcdédo Chrifto efficacitate, non à fefe,
O’J*
-ocr page 64-50 Ad acta. coll, mompel g.
fed à Chrifti nobis illam donantis , amp;nbsp;illam fie cfEcaccm redden-tis 'Spiritu amp;nbsp;virtuteproficifei ex Dei verbo docemus.'Vt penes Deum patreni, Filium amp;nbsp;Spiritum Sandum in folidum noftræ fa-Jiitis laus omnis amp;nbsp;gloria tribuatur.Pcnes parrera videlicet, vt qui nobis Filium dedericipcnes Filium vt qui noftra fit luftitia amp;nbsp;Re-dempeio : penes Spiritum Sandum abillo vtroque procedentem vt qui in omnéveritaténos inrrodiicat.Cbrifti verb,nequevt Dei Omnipotentiæ,neque vt Hominis omnia fibifubicóha, ( eo exce-pto qui omnia eifubiecic)habcntis potentiæ, quicquam derogat, qui contradiótoria ipfum.fimul poiîc facere, id eft mentiri pofiè, negat.
Si non pbyfico modo,ergo non oraliiaut nos doceat D.Andreas ©ris aûionem in manduc3ndoamp; bibendo phyfieam non efle.
S,E QV E N T I A DOGMATA G V M
SCRIPTVKA SACRA P V G N A R E
indicant Doélorcs Y virtembergick
Dogma. I.
Teflamenti I efit Christ non ßmplicitery vel nbsp;nbsp;to p»-
rovyVtfonantyintelligenda fint.Ea enim obfeura ejfe;ideó^ue ve~-rttm eorumfienfitm ex aliis Scripturdt lom petendam.
KV DOGMATA, QJÆ DOMINI
COLLOCVTORES CVM S. S C RI-pturapugnare indicant,D.Bezae ói ipfins collegarnm refponfum.
Th, BezAReß.ad I.Dogma damnatum a D, Andrea» i.Obfcara loca indiget ’quot;^Os contra exiftimamus,verba inftitutio-tali illufttatione. Sed IN ,^^5 pomini, Vt amp;nbsp;omnium, fine vlla ex— fuutaperta, amp;nbsp;clara. «ptione, Scripturæ locorum intcrpretano-nemadnormamfadei in fymbolo Apoitoli-CG comprehenfæjVt fuprà diótum eft,reuoca-riySt ex collatione Scripturarum cxplicari
4. Simpliciter falfum Jgbere, ^nequerÇ? to'pnTovaccipi, faluafidei ^uensdo^' colbtio fe- analogia, pofie: vel propterea obfcuram cen-’ nbsp;nbsp;nbsp;° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieri dt^ere Cœnæ Dominicæ inftitutionem,
quod tropus in ea inefie dicatur.
T h, Bezamp; reff, ad marginales obfieraationes D. Andre a.
Satis fane fiuntapeita,fi S.acramentalem inftitutionem phrafiAl-^“' Sacra-
-ocr page 65-REST. BE CÔEITA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51
Sacranaentis vGtata nobifcum, id eft verba fecundum fubiedam materiam intelligas. Sin minus, ficut Arrianos fuum illud, Pater maior me eft,amp; Anthropomorphitas, Manus tuæ fecerant me, vt apertiffima pro fe verba citantes, amp;nbsp;cætcrorum ferè omnium hæ-teticorumimpias interpretationes, patres ea rarione refutarunt, quod in analogiam capitum fidei Chriftianæ pcccarent-.ita amp;nbsp;nos, ■quotteftiraoniis probatur veritas corporis Chrifti perpétua,'ac proinde circunferiptio amp;nbsp;localitas, itidemque Afcenfio in cœlos, amp;nbsp;Reuerfio è cœlis , tot inuiftis argumentis literalem interpreta-tioneminftitutionis Cœnæ Domini coarguimus in Subiedi amp;nbsp;prædicaci attributione.
Dogma II.
^uod infacru Caina tantum pants ^vinum ore accipiuntur: Corpus vero Chrijli ßgt;irittialiterduntaxat,Tiic nimirumjurnatur. Fide enim in caelum afeendendum, vtibi corporis ptnguinis Chrifli participes ßa-‘ mus: ^uia ChriHi corpus pofi afcenfum tn cœlos ante nouißimum diem nußjuam nifi in cœloßt.
Th.Beza Reß.ad 11.dogma darnnatum à D. Andrea.
’ Satis videmur , nos probafle, quod lüc im- i- omnino pro-..r.'k.,.,,.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;batum effe , ex verbis
P ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti demonftratä elh.
T'h.Bez.a Reß.admarginalem obferuatiogt;^ em D.Andrea.
Pu'erilispetitio principij. Controuertitur enimrle verborum Chrifti interpretatione, quam nos vt falfiffimam ex anologia fi-dei,amp; aliorum Scripturç locorum collatione oppugnamus.D.An-dreas verb quafi verara afl'umk.Num verb Chriftus Cœnam infti-tucnSjfibi ipfi, Angelis fuis, Apoftolis Petro amp;nbsp;Paulo,totidenique veteriOrthodoxæEcclcfiæ côtradicerevoluit’Iubet enim ipfe in illafacra Aótione celebrarifuæ mortis memoriam donee veniau Nurn verb Venire idem dcclarat atque ex Inuifibili fieri confpi-cuum:cx illocali, localem’auc num venturus eft quüam adeft? Angeliverb Apoftolos furtum Dominum afeendentem oculis fecu-tos, non raonent vt deinceps non in cœlis ( qub defixos tenebanc oculos) fed in terris illud corpus definitiuc vcl rcplctiue,vt feribit D. Lntherus, vel Omnimaicftatico aliquo modo præfens quærât: fed Surfumverè illudabiill'e docét ,inde non nifi conftituto tempore ficuti afeenderat rcucrfnrum.Pctrus verb, Oportet,inquit ^vt ilium recipiant Cœlivpjue ad tempora inftaurationis omnium , Quern locum quàm abfurdo gloiremate deprauent, qui pro, Coslo recipif interprctantur,Cœ/«»î, (id eft gloriam coelcftcm ) recipere vel ex co patet, qubd fiita elPet, nullo modo conucniret addita reftriólio, vfque ad tempora inftaurationis omnium , quum tunc maxime fit confpicua futura cœleftis Chrifti gloria. Paulus autem , Peregr'e,
-ocr page 66-5i Ad acta Coll, mompelg.
in quit, abfumw à Domino amp;gt;nbsp;Cup to emiffrare ^ejfè cum Chriflo. Et Augiift.F’z^f/f apcendente7n,credite in abfentern,Iterate in venientem', fedtmmenpermifericordiamoccnltam etiamfentitepr/ifinrem, nempc, vtinquit alibi, fecundum Diuinitatem. Idem, Rejpondebit ali-y t^nomodo tenebo abfentem ? ^nomodo in cœlnm manum mittam vi ibi fedentem teneam ? F idem mi'te nbsp;nbsp;tenui^i. Parentes tui tenuerunt
earne^tn tene corde : prüfens abfens Cfl ChriPiw, niß enim prafens ejßet,a nobis tenerinonpoßet.Etabijt,(p‘hicefi ; corpus fuum tulit Coelo, MaiePiatemCimm id eft Diuinitatem,
I^naritjs,^padra^ßnta diescum ApoPiolis cvntterfatus,aßitmptusefi inßde patemsi dextriz^vbi tadiu per/nanet,donee aduerßirij ipßusfubij~ ciuntur pedibus ipßus. Et luftinus, Quodaut^m Chrt^um à mortuis excitatum Deus pater omniutn eßet in codum addu^urus^cp^ ibieum de-tenturus donee datnones ipßus hoPtes percußerit, audtte verba iPia Da-uidis Pfal. IIO. Dtxit Dominum Domino meo.:
Dogma 111.
Deum enimnevniuerßaquidem fua Omnipotentia efßcerepoßez/t corpus ChriPli, vno eodemç[ue tempore in pturibns ^uam vno tantum loco,fitprafens.
Th. Bezit reß. Ad 11 J. Dogma damnatum à D. Andrea.
* Quînam non deftnat Deus elTe Omnipo- i. Apertanegitioomm'-tens, etiamfi efftcere non pollit, vt Clirifti potennæ Dei:Quia.ipu(I corpus vno eodémque tempore pluribus lo- P?“
CIS cUcntialiter prælenslit, aurvt alibi nunc hoc eft.vlli resLuc. i. £t,quam in cœÜs, diximus ad 9. Antithefin.
Th. BeZ£ reß. nd marginaletn obferuat.a D. Andrea.
Ad impuram non minùs quàm impudenrem iftam calumniam. Vide rcfponlionem ad primam, quintam , A; fextam refutacioncin Antithefis nonæ.
Dogma II IL
Itaejue nobis in Sacramento Euehariilta corpus Chrifltnonmagis in terris prüfens eße, ejuam ohm Abrahafuerit.
T h. Beza reß, ad 1111. Dogma damnatum.aD. Andrea.
Chriftum Dcum amp;nbsp;Hominem, vt qui Me- i- Aliapræfentû Chrifti diator aiioqui elle non poruerit, faccmur qui- hoenini^ tempore Abra dem « aftu non fuifFe hominem ante realem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præ-
incarnationem : kd tarnen fidei Abrahami, incarnationcm fa-(quæ dicitur'-ésTOs-««-»; return quæ nonfunt)'diam.
i. Paiiluvnon Jicitiquod fides fit ^Z,r5ça^^^ rctam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non funt, Heb, n. fed rcruni fperandaruna, amp;nbsp;non
apparentiiiin.
SOU
-ocr page 67-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ
nonilluforiaopinionc, ’fed vçrè amp;nbsp;efficaci- 3- Beneficiorum Chri-ter,vt amp;nbsp;cæteris fanftispacribus, prælentem Patres fucrunt parti-fiiifle docemus. Vidic eiiim Abraham diem
•n rx • • A !• r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• cundum numanitaccm
ilium xJonilm*. nec iilinsruic iiuiTicro Cnriquot;’ præfcnccrn nonhabuc“ ftus venturns,qnód. ad fidem patrnm attiner, runt.quem venturii cre-quàm nobis Chriftus,qui venit.Vnde mcrito didcrunt.
AuguftinnsTraót.aó.in Ioann.afleruit: vete- Fu't fane idem Chn-rnm Sacrameta, ’re panaruule noltns,ngnis ratione præfens autem diner fa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5. Refpeftu fi nis amp;nbsp;vir
tues: fed non prælentii Chrifti fccuiidum huma-Bitatempari,
- Th.BeM re^onpo ad marginales obÇernationes D-^ndrea^.
Imtr.ö in re quidem ipia.id cft in ipfa Chrifti hnmanitatc,temporis circnnftantiamagnum conftitnic difcrimcn, vtpote quæ Pa-trnm temporibns nondumaéln cxifteret. Sed qnatcnns amp;nbsp;Patri-busjtum in verbo,tum in Sacramencis veteris fœdcris,3dhuc ventura iam mm tarnen ftdci frncnda præbcbatnr , amp;nbsp;nobis nunc vt iam exhibita in Noui foederis verbo amp;nbsp;Sacramétis præbetur, idem vtrobiquetft Chriftusicadem Ggnorum , qnanuis diuerfounm amp;nbsp;imparium,amp; rci hgmficatæ,(id elf Chrifti ctiam vt hominis ) con-iundioSacramétalis; eadé qnoqucperceptio,nempc Spiritualist per fide; cadcm qiioquc vtrorumqnt,nempe amp;. patrij amp;nbsp;noftra des,in ciufdcm Chriftihnmaniratem,quamuis in fefe Patrnm tcm-poribns nondnm cxiftétem, ramen illomm vt Sc noftræ fideipræ-fenti(fimara,refpicicns,vr rccièpi orius Angnftin.Veterum Sc no-ftta Sacramenta fignis cfte diner(a,re verb paria,^dixtrit. Et vt norit D.Andreas vanam elfe diftimftioné qua addit, q iafi benefieio-rum t virtutis Chrifti duntaxat participes fnerint vetcres , extra ipfius Chrifti carnem , vtpote aótn nondnm exiftentem , confide-rec velim,qunm beneficia ilia Chrifti,fcudns videlicet mortis , amp;nbsp;totius obcdientiæ ipfius, pendeant ab lis quæ noftricaufa præfti-lif.annon æqnè abfnrdnm fit Patres facere participes bencficio-rnm amp;nbsp;virtutis facrificijC.hrifti, quod tarnen nondnm erat rc ipfa oblatum,atqnc abfnrdnm illi videtur quod afiirmo , Patres videlicet ipfius quoqne hnmanitatis Chrifti,qnanuis nondnm aólu exi-ftcntis, fados fnilfe participes. Qiibd fi abfurditas ilia nullius cftponderis, quoniain facrificinm illnd , ccfi nondnm peraiftura, reipfain fefe,Dens tarnen pater, cni fntura quæ dtcreuit iam præ-fentia funt, amp;nbsp;Parrum fides, quafi iam præfcns intuebantur , cnr-nam de ipfaFilij Dei incarnatione idem non ftatuemus’Vcrû eft c-nim omnino quodait N'\^Xw^.,l\lecthefanrishiincagro^nec agrît hanc fine thefanro pojfie ab aliquopofiideri.ltiieY^ç lice vidit Abraham
-ocr page 68-54 Ad acta Coll. Mompelg.
fpiritnaliter oculis fidei die Domini abfque ipfo Domino,nec dicit Paulus,eandem illam efcam , amp;nbsp;enndcm ilium potum fuiire beneficia Chriftijfed ipfiim Chriftum,amp; quidem tocum. Nec enim patres Filius Dei aliter quam incarnatus fcrtialïet. Spiritualem enint efca manâucabant,(inquit Auguft.traót.in loan.ziS.) vtique eandem: nam corp oralem alteram : quia tdi manna-,not aliud : nbsp;nbsp;omnet eunden
potum Sjiintuale biberunr. Aliud iHhaliud nosifedjpecie vi/ibtli quidem^ tarnen hoc idem ßgnißcante i/irtute f^irituali. ^uomodo enimeundem potum? Bibebant, inquit, nbsp;nbsp;Jpiritali fequente Petra, Petra autem erat
ChriPiui.lndepanis,tndepotM.Petra Chrißus infignoyverus Chrifiut in •verbo in carne. D.autem Andream minime iniror in vetcrum Sa-crameris beneficia Chriftiab ipfo Chrifto feparare, quafi hæc abfi-que illo pcrcipi poffint,quum in Euangelij verbo firaplici eundem errorem admitcar,carnis amp;nbsp;(anguinis voces in Spiritali manduca-tionc cap.Ioan. 6. figuratè accipiens, pro lolis beneficiis à Chrifto per ipfius carncm nobis præfiitis : contra ipfius quidem Chrifti verba,qui pancm fine cibum ilium explicans, de quoantea dilFe-ruerar,3lt;: quænam elTct illa caro quam fpiritualiter comedi iuife-ratjcxponcns, Panie, inqiiir, quern ego dabo caro mea efl, ipfiflimara certe efi'entialem illam defignans quam in Crucc pro nobis obtu-lit.quod difertis ctiam verbis affirmât,turn de verbo fimplici,rum de BaptifmOjOrigen.in Num.homil.i6,amp; Hicronym.fiiper Eccle-fiafien. Er Aug.non femel verbum fimplex Sacramentis hac ratio-ne exæquat.Quid ampliiis?Si nobis non credit D. Andreas, credat Siieuico Syntagmari,id eft ipfi D. Brentio nondu Vbiquitario,cuius hæc verba funt. Remotus quide erat a^nipafthalie tepore Chriflue ab^uribus (fl ab oculie carnalibui, prafinttßimiu tarnen eratfldei, qua motis alls fuis ex higt;c rnundo in Spiritualem tranfltolat,ac pro natura vi-fus DeiyquaChrißifuntvidebat. Sicutenim Deus omnia etiam futura fibiprafentia videtiita fides rem longiflime prornundi captupofltam flbi prafentflimam facit (fl videt. Nec tarnen ignoro eundem D. Bren-tium pofleainter Patres amp;nbsp;nos hoc diferimen conftitucrc, quod illisquidem Spiritum verbi, qui Patribus præfentem Chriftum exhibueritin promiffionibus , nobis autem præterea literam tribuit, qua corpus Chrifti amp;nbsp;fanguis nobis præfcntia exhibentur. Quafi verb literam etiam fuam Patres non habuerint:quod tarnen diferimen fi ad id refert quod ait Auguft. clariora videlicet (fl au~ gufliora effie nofira SacramentaiSc intra præfentiam fidei fe continet, ne in hoc quidem à nobis diffienrit.
Non fcripfit quidem ApoftoIus,Fidem cSevtsiç-atriv return quæ 4,d,ï' ■non funt,fed rerum quæ fperantur.Sed ita fignificari res nondura exiftentes, fed à Patribus fperaras,quia créditas, manifeftè liquet, tum ex antithefi hypoftafeft)S,qua res iam (ubfiftentes dcclarantur, turn exillius fidei patrum exemplis.
Dogma
-ocr page 69-ReSP. de COENA DOMINI.
53
Dogma V.
Infacra Cœnaduntaxatvirtutem, operatioKem^amp;mentum abfintu eorporti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriflidi^en/üri.
Th.Bezjt refp. ad nbsp;nbsp;Dogma damnatiim a D. Andrea.
Tantùm abcft vc Chriftivircutem, amp;nbsp;be- J- Chriftas non men-neficia in Cœna Dow«* abipfiiifmer Chrifti foinm:fed ori cor-communicatione feparemus, vt cótraiii ver- /“a*« carnem amp;nbsp;DO quoque limphci amp;nbsp;in Bapnfmo,hæc vtra- Sacramento offert Sc que infcparabiliter conitingij amp;nbsp;Menti, per præbet , flue quisverc fidem fumenda prçberijaireramus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credat,velnon crcdat.
Th. Beza refponfio ad marginalem obfiraat.D. Andrea.
Vide refponfionem ad obferuationem fccundam in Antithefin noftram quartam.
Dogma VI.
^»oid inter indigne manducantes, sbquot; itidicium è Cœna Domini perceptione ßbifMmentes,nttmerent}iretiam y,ejui altcjua fideiimbecilli-tate,aut aliii infirmitatibus laboranf.i^uHm tarnen verd ßdem habe ant.; .
Th.Beza rejjgt;. ad I.Dogma damnatum à D. Andrea.
Nunquam nobis in mentem venir, vtper-feftam fidem in quoquamftatuercmus: qiium hæc perfeâio ftare cum carnis reliquiis ne-queat : tantùm abeft, vt veram fidem à perfe- Cur igitur duo genera âanondiftingaamus,autà Cœnaarccamus indignorum facitis : amp;nbsp;iftafideiimbecillitate laborantes : quam po- «edentes verc, etiam tiùsidcircoinftitutam elle dicimuSj vr infidc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiimere affe-
confirmemur,amp; aiigeamur.’
Th. Beza re^.ad marginalem obferuationem D, Andrea.
Aliud eft imbccillitate fidcilaborare, aqua nemo mortalium cximitur(vt pote quos omncs quotidic precari oporteat ne in ten-tationem inducantur) quam indigne ad mcfam Domini accedere; ; Indigne verb accedcntium rurius non vnü gradu meriro facimus. Nam alij funt prorfus impij amp;nbsp;Epicnrei, allj.fide tantùm hiftorica prædirijgrauiffimis pcccatis laborantes, amp;nbsp;pœnitcntiam nihil curantes, quos certum eft exitium fibi aecerfere Sacramentorum profanatione, quæinipfius Chrifti indigniftimum contemptum rcdundat. Alij vera fide non funt dcftituti, fed depræparatione a-nimi non cogitant, fratribus quos offendcrunt non rcconciUan-
-ocr page 70-»
5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta coll, mompelg.
rur, viunnt deniquc difloliitiùs quàm oporteat, quos dicere noli-mus non aliud quàm facra Symbola vc priores illos,furncrCjfed ramen correptionem grauiflimam mcreri, qualescrant Corinthij, quos admonens Paulus, probabiliccrccrtè ncquc Epicureos, nc-que prophanos.ncqne fide fola hifiorica præditos, Probet, inquit, •vnnfi^ui/ï^ae/eipfum : prop tere a multi inter vos dormiunt.
Dogma VlI.
^pwdlt;puidam {nonfine horrtbili blafibtmin) affirmant: ex mandu^ cattone fact ament alifie qui ^corptts Ckrifii in ventriatlum traf ci, tp“ ibi concoqui, vel non cgncpqui'. indé que tandem adeo vel excernivel non excerni-.(p‘ fil quafiunt fimitia, audttu horrenda, ChriHianis homini-bus indigna, vel diEla,velficripta.
Th. Pez.a refit, ad 11. Dogma, damnatum a D. Andrea.
Facile crcdim ils, neque Tran (rubftantiatio-nis, neq; Confubftaciationis dcfenforibus in metcm venide, vt hæc portenta affirmarcnt: fed videre nos no polFc fatemiir.q iinain hæc, quantumms abfurda, falfa, amp;nbsp;blafphema, ne-ceiïarió non confequarur oralem illam man-ducationem : ' nifi conpiruere malinr, Chri-fti Garnis amp;nbsp;fanguinisfubfl:antiarn,vbi dentes St palatum traiecerint, euancfccre. Quod tarnen bona omnium pace diótum voluinus.
I. Horre.ndum auJituifl corpus Chrifti cnin pane ore accipiatur, idem etiam per feceffum ex* cetni.
Th. Pez.a refit, admarginalem obfieruat. D. Andrea.
Quod ait D. Andreas hæc à me Bcza colligi quafi Sacramenta-1cm manducationem fcquanrur,rnirorquo pudorC fcripferit.Num enim ego Sacramcntalem manducationem inficior? Non igitur ex vera Sacramcntali coniunótionc Sc manducatione, fed ex ilia Et-fentiali Confubftantiarione amp;nbsp;Orali manducatione, dixi Sc dico, ifta non minus neccflàriô.qiiàm ex Papiftica Tran flu bftantiati one fequi , niii, quemadmodum Tranflubftantiatorcs ad corporis amp;nbsp;fanguinis Domini cum fpcciebus definenrfbus diCparitionem , re-fiigiunt, fic ipfi fuam illam Eflentiarum pene hypoftaticam vnitio-ncm,amp; oralem manducatione,ipfo in os ingrelfii terminentivt fo-luspanisdentibusatteratur, amp;nbsp;in ventriculum traiiciatur,corpus autem Sc fanguis Domini répété fefc ex manducatium ore Sc den-tibus fubducanr.Sunr autem illaqiiidem fané horrenda diólu,ficut reélé iudicat D. Andreas, ifla verb valde abfurda. Sed quid agas? Deteflenturigitur ilia,ex quibus ncceflarib confequuntur: aut nos doccanr,quînam,pofîto antécédente, non ponarur quod neccfla-riocohæret. Confugierfortafle D. Andreas ad id quod fcripfit in noflrain
-ocr page 71-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57
noftram antithcfin fecundam, rcfucatione fccunda, nempe quod corporis Chrifti quantumuis cflcncialiter in terris cum pane re-ipfa præfentis amp;nbsp;orc manducati ratio fit in hoc myfterio fpiritua-lis,quam Capernaiticæ opponir. Ar enim hoc dato, qnum in corpus rationc corporis fpoliatum non cadat alimoniæ corporalis ra-riotquid fier, præcipua Sacramentali analogia inter corporalem huius vitæ,amp; Spiritualem alrctius vitæ alimoniam pofita? Quod fi vt antca D.Andreas contendit, refiitatione i. ad noftram j. Anti-thefin , idcoinflituta cft oralis manducatio corporis Chrifti, vc Spiritualis per fidem manducatio per eam confirmerur ,nullus eft autem manducationis fruôliis abfque rci manducatæ alimonia,vi-derit quînam non cogatur,vt manducationéipfius corporis Chrifti quæ fit orcjfic etiam eiufdcm concoôtioncm amp;nbsp;alimoniam,quæ fiat in ventriculo, conftirucrc, qua Spiritualis , quæ per fidem fiat alimonia,fanciarur. Quqd fi ira eft , amp;nbsp;horrendum cft iftam con-codioncm corporis Chrifti,amp; alimoniam aliquam inde nafeen-tem corporalem ftatuerc,cur non omnia hæcportcnta fcmcl om-nes vno confenfn deteftantes,Gloriam damns Deo, amp;nbsp;pacem Ec-clefiis reddimus?
SCRIPTVM D.BEZÆ, IN QVO
IPSIVS ET COLLEGARVM EIVS confeflio de Cœna Domini, continetur.
DE
COElJA
Domini doElrina.
EVERENDI viri, quibuf-cum nunc eft nobis agendum,
matiiniiles ‘tefutato-rite.D-Iacobi ^gt;‘dre/e.
I. Quamuis amp;nbsp;nos Ec-
in primis hoc teftanSur ; nos qui ex voluntate l'iuftriffimi _ Principis Friderici , Comitis cleiiisnofttis nihil præ-Vvirtembergenfis amp;nbsp;Mompclgardcnfis, ex Ecclefiæ Bernenfis amp;nbsp;Gcncuenfis confenfu.
iudicamus: doArina’ tarnen noftræ nos minime incertos, autdubjos efle teftamur, vt tjuæ a-perto amp;nbsp;expreflo Dei verbo nititur.
âd hanc collationem venimus: hæc omnia, vt priuaras perfonas agere, nullo prorfus vl-liusEcclcfiæ vclpaftoiis cuiufquam ’ præiu-dicio.
X. Aequhiocatio voca-
SIgna,fice fymbqla,fiue^facra»étaquum buli ('sacramenti) anguftiorcfignificatione hçc voxaccipi- latibulumerroris,quolt;i h.j.
-ocr page 72-Ad acta coll, mompeig.
58
in Ecclefiis noftris fern- tur,appeliamus in hoc argumeto res in fen-per duas res compleüi- fyj extcmos incurrentcs: ex Domini inftitu-tur, terrenam , amp;nbsp;cœle-
ftem, facrameiJCaliteramp; realiter coniunftas.
tione amp;nbsp;mandato à communi amp;nbsp;naturali vfu rebus fpirittialibus amp;nbsp;facrisnobisfignifican-dis ôc communicandis deftinatas. Cuiufmo-di func panis amp;nbsp;viiium inCoenaDomini, v-nà cum ritibusa Chrifto in eorum reóta ad-mi niftrationc præfcriptis.
3. Clirirtu! non ad fi-
Hancautcm ’lignificationem facramenta-
gnificationem : fed ad }eni dicimus minime nudam efle rerum figni-exhibitionein rerum ßcatarum cxtcrnam repræfentationcm, qua organaordinauir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum admoneatur ad id concipien-
dum,quod fenfibus obiicitur-.qualis eftima-ginum amp;nbsp;pifturarum vfus vulgaris; fed quod at! Deiim attinet,fempcr cum ea coniunÂam elfe ipfam rerum ftgnificatarum vcram ani-mis nollris oblatam præbitioncm.
Fiindamentumhuim Thefeus,
In hac re ' confentire nos per omniaarbi-Nato ad exhibitioner«, cramur : eo vno excepto , quod foil Menn non ad iignilicationem præbcrircs fignificatas docemus, quasvose-rerum fpiritualium ex- xiftimatis ori quoque fumedas exhiberi. Qua terna ciemeta in lacc»- Je re dicédum eric in altera quæftione in qua menus deftinata lunt. viJdicct agimus de fignorumdc rerum figni-ficatarum exhibitionc.
Th. 3ez.£ re3^. aimArginales obferuationes Ï).Andrew.
Miror vndc colligat D. Andreas,non fatis nobis conilarc de do- Ad.L ârinæquam profitemur veritate, quodnuJlo pcculiari mandato aliarum noftrse confeflionis Eccleiiarum inftrudi, teflati fimus quod agebamiiSjiiullo cuiufquam præiudicio ànobisagi.Decaufæ certè quam tuemur bonitate , per Dci gratiam , minime ambigi-mus.Sed noftræ modeftiæ non crat,nccetiam noftripriuati in Ec-clefia muneriSjprætcrgrcdi vocationis noftræ fines.An autem ip-fi D.Andrcæ,amp; aliquot aliis vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfque Ecclefiaruin
bene ordinatanim liberis amp;nbsp;legitimis fuffragiis, exra fuas Ecclc-fias euocatis, arbitrio fuo, conftrflionis amp;nbsp;Concordiæ, quam vo-cant,formulas præfcriberc,amp; didatoriam poteftatem vfurparefas fu er it : immb etiam an Principibus rede perfuaferint, vt hanc au-doritatem in Ecclefia Chriftiana ipfis tribuercnt,viderit D. An-drcas,amp; Deus Opt.Max.fuo tempore iudicabit.
Homonymiæ fallaciam quînam poffit fiobis D. Andreastri- Adz. bucrc,quum ab illius diftindione tradationem iftam aufpicati fimus? Sacramenti verb appellationeminterdum, imb etiam fæpif-
fimè.
-ocr page 73-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J9
fime,ad figna fpecialitcr rcferri fi negat D. Andreas, tollat hanc v-fitatamßc fine controuerfia rcceptam definitionem, c^mSacra^ mentd dicuntur verba ejfeviftbiha^ Auguft. auftore:amp; illud eiuf-dein,S/^«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad res dratnas adhibentur Sacrarnenta vocatur.'Lt il-
ivs^ySacramenta nomen acctpere à rerum fignificatarum nomine. Et il-lud Q.'j'çùzn\,ï^ifibiltbusSacramentisineffevita aterna effeElum, Et illam quoque régula, T^ihilhabererationem Sacramenti extra vfum. Adj.amp;: Qu,æfubordinatafunt nonpugnanr.lnhac igitnr collcótione, 4. paralogifmus eft diuifionis. Et quum ipfe idem pag. lya.teftetur neminem vnquamnegaflefacramcnta eflefigna, non tarnen tantum fignificantia, feipftim retcxat, amp;nbsp;hanc collationem etiam vt calumniofam delcat oportet : quum hoc ipfo loco doccamus Sa-cramétalem fignificationem femper habere rerurn fignificatarum præbitionem coniunótam : quanuis nonnifi Spiritualiter menti Ç—— præbeatur,quod externis fignis corporali amp;nbsp;fenfibili modo figni-ficatur..
Tlie/is 11. Th. Beza.
DE REBTS SACRAMEl^T A-
literßgnificatis.
PAne illo, corpus illud Chrifti pro nobis traditunr.vino illo , tangeine ilium pro nubiseffufurntpanisilliusfiafftione, amp;nbsp;fan-guinis illius fufione,diros illos pro nobis turn in corpore,rum in anima,à Chrifto tolcratos cruciatus : exceriore eoriindcm fymbolorum traditioncjinteriorcm ac fpititualem mcnti-bus noftvis à Chrifto fadam præbitionem; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
denique eorundem fymbolorum fumptione externa, fpiritualcm ciufdem Chnftiper h- communicationis dem receptionem facramétaliterjVerè tarnen caufa,panisamp;viDumalt;l-(ficuti diximus) ex ipfius Chrifti’ordinationc Eibeinur. fignificari,docemus.
Eundamentum fetunda Thejias.
Quum Dorn inus,nó tantum quibus fignis vtendum fit in his Myfteriis ,oftenderit ;fed etiam faciendum pr£ceperit,quod fecit:doce-ums.non tantum panem amp;nbsp;vinum, fed etiam illorumadminiftrandotum ritus diligenter obferuandos efte'.qubd fua fignificatione , amp;nbsp;caquidem tninimè vana non careant.
1. Ritus in Sacramentis obferuandi funt, quos ebriftus fcruandos præ-cepit.
h. ij.
-ocr page 74-6o Ad acta Coll. Mompelg.
Th.Bez.A rejp. ad marginales ebfernat. T), Andrei.
Videpræcedens refponf.ad obferuar. j.ôc 4.infuperiorê thcfin. Adi'
Nihil hoc aducrfnm nos,fed aduetfiis eos potiùs , qui fraótioné Ad.î' panis, fnblHcutis rornndis fingularibuspanibus, amp;nbsp;acceptioneni ia manus nonduin rcftitueruiir.
ThefisIII.Th. Bezi.
ET RERVM
/ignificatarum coniunElione,feu copn~ lationefacramentali.
I. Externa elementa nô l’.int Siciamcnta : fed pars tantùm Sacramen-toriim, Idcô infidia; fub varia acceptionc voca tiili (Sacrament!) diligenter , obferuandæ, cauendæ fane.
QVum 'Sacramétaanguftiorefvt diiflum cft) figniâcationefint figna:facramen-taleai coniunôtioncm poniinus inmutuafi-gnorum.iSc rcrtim fignificararuin relatione amp;nbsp;habirudinctqua fît,vc res illæ in fenfusincur-rentcsjcx Chrifti ordinatione,ac comrnuniamp; naturalï fiio vfu , ad res facras nobis amp;nbsp;figni-ficandas,amp; rcipfa diuinituspræftandas,adhi-beantur.
Fundamentum huim Thefeats.
X. Veritas corporis Chrifti circumlcripti S: localis, cuna præfentia einfdem corporis Chri-fti reali in Sacramento nonpugnat, cjuoniam Pbyàca , amp;nbsp;localis non cft.fedficramentalis.
Primum fundainenrnm huius Thefe^s eft, ’Veritas corporis Chrifti, verècircumfcripti ■Je localis, tibn ante,tumpoft glorificationé, quæ vèriras ftare non poteft, fi alia ratione dicariir adclfc pani Chrifti corpus, quàtn ilia relatiua habitudine. Itaque quot teftimoniis ilia veritas corporis Chrifti eófirmatur, (funt autem penè innumcrabilia )totidem teftiino-niis rcalis confubftantiatio conucllitur.
5. Sic quoque Plivfica difeeffio corporis Ghri-ftia terris, cum facramentali præfentia non piignat.
4- Peregrinatio corporalis feu terrena à Cliri-fto non pugoat ciim fa-cr.imcntali præfentia, amp;nbsp;coniunftione cum corpore Clnifi , quæ non cft terrena, f-d cœ-lelhs amp;nbsp;fupernaturalis.
Secundum: Qu^pt locis confirmatur vera amp;nbsp;^Phyfica corporis Chrifti difccflio à terris in cœlos,amp; eiufdem decœlisreuerfio , extre-ino demum illo die futurattot locis refutatur illud ipsû dogrna,his ex diametro repugnàns.
Tertium: exprefsè dicit Paulus 2. Cor. 5. Nos nunc '^peregrèabeftè à Domino,amp; vt fit cumChrifto, cupit diftolui, iubénfque nos fipernaquærerc,non réméré addit,vbi Chri-Iftis eft ad dexteram Dei fedens, quod fuper-uacaneum cflet, fi adhucin terris nobifcùm vcrlaretur.
Itidein
-ocr page 75-RESP. DE COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6r
Iridem ( vt aKa inniimera tcftimonia præ- Ioan.14.
tereamus ) teftaturChriftus expreffis verbis, fc ire ad parandum locum, vbi fuos eft rece-pturus.
'll*
Ex quo eificinntur duo; ’ Vnum, abiifte V- PutatBeza cûmfuis, ipfum in certum locum , quutri hue mundum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
f r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clinfto ,ncqueChriftu
defcrerct. Alterum,quifuncm mudo, non aliter nobifcà effepof-eiïecum Chriftojideft , non efte eo in loco, fe,nilifiat idlocalûtr.Sc vbi nunc eft caro Chrifti;fed exeuntes è mun- PhyCca præ(cntia:quod do,in cum locum recipi,vbi iam Chriftus eft, fundamentum eft totius ideft,inParadifum;ficut ipfcexplicat, latro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coetu
ncm ilium comptllanSjLuc.aj.
Quartum ; Affirmamus perpetuum hunc NonelTe Hunevete-fuifl'e veteris Ecclefiæ^conrcnfum deveraef- ris amp;nbsp;punoris Ecdcfiæ f . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 r confen(mn,in folida rc-
lentiæ carnis C hrifti, ex quo in cœlos alcen- f^jtione Confenfus ditjà nobis abfenria: amp;nbsp;perpétua ciufdem cf- Orcbodoxi demonftra-fentiæ carnis Chrifti ) nuncincœlis, non in tumeft.
terris pofitçjcircunfcriptione organica amp;I0- 7- Coniunftio corpo-calitate: quæ cum alia facramentali coniun- ris Cbnfti cum Cgms m ûione quàm cum ilia ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;rclatiua co- 'quot;iSifcYrerîftTTœ-
nærcre non magis poffunt, quam limul ftare leftig, diuina,amp; fupetu«-contradióloria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turalis.
'Th.Bez.a Reßgt;.admar^inalesobferuationes D.^ndreit.
Adi, Nullæhicànobisinfidiç , quum diftinótioncm homonymiç ex-primamus. Sacramenti verb appcllationem interdam folis fignis tribuipaulo ante oftendimus; neque negari nifi peruicaciflimè potcft.Irao nehociquidcm negateopinoraudcat D. Andreas, Sa-cramenta interdum vocari facras ipfasaftiom s , quod indicant ipfaBaptifmiamp; Cœnæ Domini nomina, quæccrtè non funt in Subftantiæ, fed in Aótionis prædicamento ; in duphei veto materia,nempe,fignorum amp;nbsp;rerum fignificatarum, vt component ibus quasvocanr partibus verfantur.
■ Ad,i, Quid audio? Ellentiæ vllius rci amp;nbsp;ipfuis aótualis præfcntiæ modi,contradictoriè inter fe opponi fine falfitatçpollbnt ? Sit ergo incontradicloriis vtrumque verum : quod quidcm qui fentiunt, magis etiam in veritatem peccant, quàm quos air Propbeta , de maio bouum, amp;nbsp;de bono malum diccre, amp;nbsp;tenebras pro luce, amp;
I lucem protenebris'.amarû pro dulci , amp;nbsp;dulce pro amaro ftatucre.
Certe nifi præfcntiæ aótualis modus, amp;nbsp;rciipfms elfcneia, prrpc-tub cohærcnt, nccclTarium non fuit Chrifti a.rgrimcntum à palpa-bilitatc ÔC Yifibilitate,ac proinde localitatc fui corporis fumptum, h.iij.
-ocr page 76-Ad acta Qoll. mompelg.
ad veratn fidem veræ veri corporis refurreólionis faciendam. Et vanum eft quicquid patres aducrfus Marcionitas pro alPerenda carnis Chrifti veritate difputarunt. Quod fi ramen D. Andreas Sa-cramecalcni prarfentiam vere nobifcum fpiritualem dcfin’rer:eain videlicet quæ de vero illo Circunfcripto amp;nbsp;Locali Chrifti corpore dicitur : led ioli menti per oculû fidci,tum in verbo,tum in Sacra-mentis, illud imaginatione quidc.id eft apprehefione amp;nbsp;conceptix mentisjfcd veriftîma,folidiftîma,efficaci(ïima contemplanti,offcr-turmihil lane reâius amp;nbsp;magis appofite pro nobis de contra fe fcri-bcrcD. Andreas potuit.
Sicut verç Humanitatis à Verbo hypoftaticèairumptç,amp; in terris verfanris vnitio, proprietates illius Eircntiales, (ideftquibus corporea eft) illi non ademit, ( nam alioqui non aiEumpta fed ab-forpta fuiireQficetiam nec Afcenfio,ncc Gloria.hanc corporalita-tem,id eft circunferiptionem amp;{. localitatem illi abftulit. Itaque fient vere amp;nbsp;Phyficc corpus illud fiirfum eft fublatum , itavcreamp; Phyfice Elfentia fua abeft de abcrit, donee vltimo die rcuertatur ficut afeendit. Reótè igitur amp;nbsp;neceftario conclufit aduerfus Euty-chen Vigilius,Stcut qunm in terfis e^fety non erath^c cara tn cœ!ts itit etiatn ‘jmim nunc afeenderit in cœlos,(^tbifît,non eß in terris'.amp;ch.\.\'ÿx~ ftinus,2Vuncin terrii non efl,^uoniam in cceloc ajeendit^^ inde ventu-quot; rum ilium expe^am nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad.4'
Quo quo fc vertat D. Andreas vera Sr realis eft abfentia corpo-rum noftrorutn a corpore Chrifti,quam ftatuit Paukis,ideo ctiam cupies ex hoc corpore emigrate, vt efterreipfa SrfuoSpiritu cum Chrifto. Deinde puerilis eft petitio principij inhac coJledlione: Aftumit enim tanquam verum amp;nbsp;à fe probatum,qiLod in çternum non probabitjVtpote arriculis fidci ex diametro repugnans , illo— calcm,videlicet,amp;Eftentialem atque adtualem corporis Chrifti, fine in terris,fine in cœlis præfentiam. Hoc tarnen idem verilfimè dicir, cœleftem nimirum de fupcrnaturalem effe corporis Chrifti cum fuis membris coninnôtioncm , ac proinde non in aliqua corporis ipfius ad noftra reali appropinquatione pofitam , fed Ipiri-tiialcm,id cft mcntiSjdr fidei. Hoc autem pofito tollitur quoque rcalis ilia feu vifibilis feu inuifibilis confubftantiatio, 8c totum illud oralis mandnearionis figmentum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad5'
Ludit Sophifticè D. Andréas in Chrifti appellationc pro Chrifti Humanitate.Chriftum cnim alioqui,licet verum Deum amp;nbsp;Hominem,neque ab humanitäre fua vnquam feparatum , tarnen non fecundum carnis efièntiam,fed fua diuinitate, non tantum Eflen-tialiter, fed etiam pcciiliari energia de gratia in famftisfuishabi-tare(cuiusgratiæ teflera de pignus eft CœnaDomini) quis Chri-ftianus negarit?Sed decælitus Chriftura humanitatis illius fuçim-perio de poteftate Ecclefiam regere, de membra fua adhuc in terris pofita fui Spiritus virtute fonere de mirabiliter confcrijarc, qinf-
-ocr page 77-ReSP. de eOENA DOMINI? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;?}
nam Chriftianus inficiatur’Sed amp;nbsp;iïlud putida cakiraliia eft ; quod ait D.Andreas,5fx^iw, videlicet exiflimare, Chriftum nobifcnm, Ö“ KOS cum Chrtfto non nifilocaltterejl'epojfe.'^2^m.ccontcamp;ùo,(\\ia. de re præcipuè inter me amp;nbsp;ilium,hoc loco controuertitur.nifi quod di-co,clamo,vocifcror nos vete, quandiu hîc viuimus, fpiritualiter, mente inquam amp;nbsp;fide,cum illo fic copulari, vt ipfc in nobis viiiat, amp;nbsp;nos in ilIo:D. Andreas autcm cxaduerfo,vrget, inftatjclamitat, Elîèntialem præterealn,Sub,vel Cum pane præfentiam realem,amp; oralem manducationem,amp; tarnen illocalem requiri î At ego illam gt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex aduerfo,non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed antiphyfica, ac pcrinde merè falfam
amp; iniaginariam efle affirmo.Nam hoc illud deinum eft quod affirmât,amp; femper afiirraabit Beza cum tota'orthodoxaEcclefia, v-bicunqne adett reipfa Eflentiale Chrifti corpus,neceflàriô amp;nbsp;in lo-co,amp; localiter adeife.
Nihil probat qui fimplicitcrncgat.
Quafi veróSacramentalis quatenus ab ordinationediui-nadcpender,;amp; ad illud magnum myfteriumnoftræ cum Chrifto Spiritualis per fidem confociationis nosdcducit,vcrenon fit diui-naamp;coeleftis: quafi deniquefigna quæ quoniamadres diuinas transferuntur,Sacramenta,ault;ftore Auguftino vejeantur, abaliis quibufuis fignis,vel naturalibns,vclquçcunqucad'humana nego-tia adhibcntur,nequaquam difcernamus.^e'w dcirique relatiuam qui negat, neget quoque Sacramcnraelfe figna. Itaque ad ipfum E). Andrcam prouoco pag.iyz.rcôliùs paulo lentiente amp;nbsp;loquutit.
Theßs I IIJ.ThMesjt.
LB SI G NO Rr M ET RERTAÏ
...» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Vocabuli(Sâcramen-
pÿ^ificAtArum,tnCoena Domini Tite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti) a;quiuocatio,erroris
admini^rata perceptione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latibulum eft : quod pu-
rioris Ecclelîa: doftori-QVum*Sacramenta(hocvocabulolatiore bus duas res fignificat, , notationc accepro ) duabus rebus con- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;cœlefttm:
n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-11- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beut vocabulu quoque
Itent-.vna videlicet terrena,altera cœleft ndo-cemus,remterrcnam,ideft,panem ôevinum, amp;abos feripto-terrenis inftrumcntis, manu fcilicet, amp;nbsp;ore res Ecclefiafticos. percipi;amp;fimiîiter ritus Sacramentales, cor-Cbnftus in verbis poreis itidem inftrumentis peragi: Rem au- Teftamemi, co^usfuu tem cœlcftcm, id eft, qmdquid per illa lacra- „,e„is,aut Kdei meti-mentaliter fignificatur,ficuti foli Menti fu b- none fada.
iicicur,fic folaMente per fidem apprehendi. 5- Chryfoftomus tefta-tur , Chriftum per cor-•EundamentumhuiusThefiuS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poralia fpirituaha dif-
r-r î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï-L n- 1 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r penfare, c^uum panem
t-tli corpus V-htiui, lt;juod in Cccna lUquot; cxhibcnsdicit:A.ccipi-TüÇïidum præbetur,eft verutn corpus organi- ic,manducatc. Hoc eft
-ocr page 78-6^ Ad acta coll, mompelg.
corpus meû. Itaetiam, ciim;tamcn analogia pofcit, vt qualis eft.ali-per corporale organu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;eius finis:calis fit illiiis alimonias
fitïnalogiï'erro'ojï’ petcipicndæ modüs.Atqui rei facramentali-mèquadrat: quódficut fet lignihcatç,id eli,cariiis amp;nbsp;languiiiis ipuus lt;VM panedatur corpus Chrilli, aliraonia amp;nbsp;finis finit fpiiitualcs, fid Clirifti: ita ore perci- ell,ad fpiritualcm coniundlioneni cum Chri-
IT fto, amp;nbsp;vicam eternam ex illo hauriédam fpe-4. Corporale elle mo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i -
dum perceptionis. ex Spiritualem ergo earimdeni i cruper-verbis Chritli demon- cipiendaruramodtim elfe necelfe cll:amp; ani-ftratur,accipite,mandu- niæ inftrumeiito proprio , id ell, fide, ram in cate: quod ore fit : non verbo fimplici,quàm in Sacraincntis pcragi.
l it,Crédité. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde tertcna fignotum tetrciiorum fum-
manduratio corporis ptio,pignus ell alterius, nempe fpintualis il-Chrifti in Cana Domi- bus'.ac ptoindc voces comedcndi amp;nbsp;bibendi, Bieft:fcd vera,amp; realis, ficuli propriedefignorum lumptione , ’Sic lt;]uæin myfterio fit:ideo de rebus fignificatis dicûcur Sacrame-Metonyroia ic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: qua, quod fignis compctit,
e. Vtraqne fumptio ore «1 fignificacæ attribuitur.
fieri poteft,quamuis di
ner fa earum fit ratio.Si- nbsp;nbsp;Vtraque ergo fumptio ore peragi neepo-
cut Maria Deum amp;nbsp;Ko- jcft^ncc debet.Quia aiit vtraque res elfer hac minem vnopanupepe- j-atjQne pjgrius tertiæ alicuius rei, roto gene-rit:quamuisaliaratione ,■ r ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rr r ■■ r
Deii,alia Komine. Ideo te diiierlæ : aut catum altcra ellct luiiplius 11-abfurda.quæ inde colli- gnum amp;nbsp;pignusifiue fimul lignum, amp;nbsp;res fi-guncur,nequaquam fe- gnificatarliue pignus,amp; res ipla,cuius pignus quuntur. Quuni corpo- . qyoj vtrumque ell abfurdiminuni. ns Chrifti Myftica nt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: l • r
manducatio,inPKyfica Quamobreni etiam u hoc ipfo argumento, manducatior.e facrati ^b Ireneo res 111a cœlekis appcllatur,amp; ater-panisin Sacramento. rcna dillinguitiir.
7. Si phyfica corpora Sccundo, fi fubftantia ipfius corporis Chrilli ore percipereturnnaneret quoque ip-querentur ilia abfurda. Saltern in piis amp;nbsp;fidelibus : quipromde fie-Sed quia eft cœleftis, amp;nbsp;rent fubllantialia membra Chrilliivnde con-fijpetnaturalis,adeóque fequerctur aliud abfurdillimum, Ecclefiain modus pLmèfpifitualis: videlicet non elfe myfticum corpus Chrifli, n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpus quoddam ex fubftantia ipfius cor-
Bulla elt.Et. llcut Eccle- • Xi ■« . o • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
fia cum Chtifto myfti- poris Cnrilti,cc piorum omnium corporiDUS cum corpus eft : itactia reipfa Sc efTcncialitcr conflatuin.
Kæc perceptio in my
fterio fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertio,^ Quum caro ilia Chrifti vinculum
8. Membra Chriftj,ra- r ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■._____ n.- -
tione fubftantia,a fua- ft»® Pft ft»}»” *» ^»*5»™ my^’CU rum, quoad fe, manent coalefcunrmcceliario emccrctur, non elfe Ic-ieparatæperfonæ: quæ paratas fubftanrias,fiue perfonas pioriim: fed ramen mhilominus ficut cum capite Chrifto, ita inter fe fuis tc-ipfa
-ocr page 79-ReSP. de COENA DOMINI.
ipfa eftentiis , amp;nbsp;perfonis cohærcre. Contra cum Chrifto myfticc, verb quum fpiritualis fit, 8c tarnen veriflima hoceft,realiter, nô r^-amp; aróliflïma ilia fidelium membrorum inter
le connexio,adco quidcm.vt vnum cor, amp;nbsp;v~ modo fupernaturalico-naanima efle dicantur:confi;quitur,fpiritua- iunguntur.
liter quoque ilia amp;nbsp;per fidem cum fuo capice 9, Coniunftio autem * coniungi.Quicum propterea ficut vnu cor- quot;.°quot; pus,«oncmpe Myfticumataetiamvnusfpiri- fignifi«tiua, fedexhi-tus efte dicuntur, amp;pcr fpiritum Chriftus in bitiua.
cis habitace.
I. Cor.tf.
IO. Hane coniiinftione
Qujrtb: Merè’fpiritualem cfTe, amp;nbsp;fidei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo“
inftcumenroperagi, Chrun Deißc Hommis gjapud Dcum , neque coniunctionem cum Ecclefia fponfafua, li- locus neque tempus fit. quet ex cius conineij quafi liberis,qui fruókus i’- Hæc fpiritualis aute iuftitiæ appellantur. Qualis enim eft prolis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per organa
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« ‘fit corporalis amp;nbsp;exter-
codicio,talem «jam oportet elle,turn conce- „aiqua res fpirituales c4 ptioncm,tum generationcm,tum etia ipfum rebus externis coniun-Goniugi) modum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guntur.
Th.Beze reßfonßo ad ma'^inales obferaationet 7gt;.Andrea,
Ad.i, pe huius rcRitacionis vanitate diximus iam antea,in refponfio-nc ad fecundam obferuationcm Thefinoftram primam amp;nbsp;alibi a-liquoties.
Ad.i. De hac quoque diximus in refponfione quintas AntithefewS. ad obferuationem fecundam.
Ad.5. Debuic D.Andreas notare locum Chryfoft. vt an appofitc vel perperam ilium citet apparerct. Veriffimum autem eft non tan-tùmin Sacramentis.vetùm etiam in verbo fimpliciSpiritualia nobis per fenfibilia, id eft fenfibilium rerum amp;nbsp;organoruininrcr-uentu præberi.Sed non minus ablurdum elTe affirmodicere,Chri-ftum elfentialiter in Cœna Domini ore manducari amp;nbsp;bibi : quàm, fidicaturin fimplici Euangclij prædicatione antibus ipfisrecipL Quod enim hîc verbum prædicatum per auditumjid in facramen-lis vifibilia fymbola,per oculos menti 8c fidci teftantur : méti qui-dem vt ilia qiiaè fibi præbentur intelligat, fidei veto vt à mente in-lelleóta apprehendat.lftas verb locutioncs, Corpus Domini in osin~ trare^comedsyhibiS^ip^ apud Patres occurrétes,non aliter elFc qnàin partim quidem tropicèamp; figuratèintclligcndas (nomine rernm fignificatarum ad ipfa figna tranfiato, vt cxprelle docent patres,amp; qnideminprimis Theodoretus amp;nbsp;Auguftinus)pariim veionon a-lib referehdas quàm ad Sacramentahs praebitionis effi'cacitatem: non autem ad iplam fignorum amp;nbsp;return fignifictmrum coniun-amp;ioaeta decUiandam, cx aliis fimilibus plutinas locurionibus
-ocr page 80-66 Ad acta. coll, mompelg.
con^lar.quas pudiierit cerrè D. Andream «aT« to p«To» intcrprcta-ri.Sic cnim dicirLirC?örp«j’Z)o»2«»z,in horiirn myfteriorum celcbra-zionc,crear{,tK terram cadere,vidert,tangi, cenfurni, Chriflifanguine lingua rubeßeri,.Slt;tA Si [ïoc\^(o D. Luchems fcripfitreâèamp;f vercjpropter Sacramentalem coniun6tionem,de corpore dicijquç propriè carni conueniunrun eo ramen dcceptus quod hæc retiilic ad Sacramcntalis coniundionis , præbitionis amp;nbsp;perceptionis realem amp;aétualem,tam corporis amp;nbsp;fanguinis Domini, quam pa-nisamp; vini (ubftaiitiamm cocxiftentiam in terris: quam nullo modo admitcit corporis Chrifti vcricas, amp;nbsp;quae ad Ipiritualem horum myfteriorum finem, id eft myftici corporis conftitutionem Sc ali-moniam nihil nos iuuaret,criamfi vera eife conccderetur.
Denique quod addic D. Andreas de Analogia, quam in co ima-ginatut elfe pohram, amp;nbsp;pulchrc fibi perftare, quod ficftt cum pane datwcorpus Chnfit,ita orepercipiatur:ct\zm ft tarn verum eflec quàm falfum eft,ramen nihil ad mcam Thefin faceret.Necenim in ilia de Dacionis amp;nbsp;R •ceptionis, fed de Receptionis amp;nbsp;Finis analogia dif-fero,ad quern ilia perceptione peruenitur: qui finis quum fit mere Spiritualis alimon:« non corporalis, meritb collegi Spiritualem quoque efte oportcre,non corporaiem,illius cibi fumptioncm, ac proinde non ore fed mente amp;nbsp;fide peraguadhibitis tarnen illius fpiritualis fumptionis pignoribiisconuenientiffimis, nempeorali fymbolorum efu amp;nbsp;potu:in qua demum externa forma, nonau-tem in requæ præbetur amp;nbsp;percipitur,fitiim eftSacramcntorii;namp; fimpliciçpraedicati verbi diferimen.
Vide quæ diximus in relponfione ad 5. Antithefeas obferuatio- Ad 4quot; ncm fecundam.
Quafi verb, mentiatur qui tropicè loquitur, Si quod foli menti Ad^' amp;nbsp;fidei præfens eft,verè amp;nbsp;teipfa non fir iHi præfens, amp;nbsp;quod Spi-ritualiter perfidem percipitur, vcreamp; reipfa non percipiatur. Fi-guratoverb ferinonedici mentem comedere amp;bibere, resipfa probat,fine reipfa amp;nbsp;adfu præfens corpus Domini, fiueabfens fta-tuarur.Er ne cxcipiac D. Andreas à fe non agi de Mcntalifed O-rali efu amp;nbsp;potu in Cœna Domini:Rcfpondeo, negari meritb non pofte,quin eaipfaratio,proprer quam figufatc dicit Auguft.intel-ligendum efte præceptum Domini,cap.loh.6. de manducanda fua carne, amp;nbsp;bibendo fuo fanguinc,in Cœnæ quoqne Domini celc-bratione valcat,quum devna amp;nbsp;eadem carne,eodcmq’je fanguine vtrobique agamr, amp;nbsp;ram horrendiim ac flagitiofum fit vifibiliter quàm inuifibiliter.humanas carnes eftcntialitcr præfenres ore comedere, amp;nbsp;eftèntialirer præfentem fanguinem orepotarer quod pofterius,de quouis etiam fanguine,in lege Mofis cxprciïeptohi-oebatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
Mecæfunt bæ praeftigiæ. Eft cnim toto gcncre Si omnibus Ad. • modes
-ocr page 81-ReSP. DE COENA DOMINI.
modisdiucrfahypoRacica vnioà Sacramentali coniundione: amp;nbsp;diiierfiffiniækint naturæ,Dtitas amp;nbsp;humanitas,vnde diuerfiras ilia Chrifti partus nafcitur. At Caro amp;nbsp;languis Chrifti, quatcnusfunc res corporeæ, matcnatæ, öc natura lua circiunftriptæ aclocales, cum pane amp;nbsp;vino in rcruiu corporalium genere prorfus conue-niunt:ac ptoinde coniunôtæ,vna eadéir.que ratione præfcntcs fint oportet, fi cllèntialis amp;nbsp;aótualis præfeniia ßc his amp;nbsp;illis tribuatiir: Vnde amp;nbsp;illud necellario conftqiictiir, ne dinerfo quidem , nedum contradidorio modo polie ilia on præberi amp;nbsp;ore fumi: panem videlicet amp;nbsp;vinum natiirali,vifibili,ói fenfibili modo, corpus autem amp;nbsp;Sanguinem Domini inuilibiliter,illocalitcr,hypcrphyfice.
K Eadem rurfus abfurda amp;nbsp;manifeftc falfa hucrecurrunt. Qnum enim PhyfiCum tunc eilet Chrifti corpus quum Cœnam inftitue-rer,necduro gi irificatiim,immö txinanitioni fuæ proximumitan-tùmabeft vt antiphyfica vlla ratione veladfuerit illifacropani, vel ab Apcftolis fiimi potuerit, vt ne hyperphyficam quidem ef-fcntialem amp;nbsp;Adualcm vllam cum pane prçfentiam aut perteptio-pemjed illam lolam Spiritualem quam ponimus, admittere't. Eft enim hæc vcriflîma quidem Öc elHcaciilimajfcd ncque turn corpo--riChriftivetephylico amp;nbsp;circumfetipto, amp;nbsp;adhuc mortali,coram difeipulis ad nn nfam vere amp;nbsp;localitcr aflidenti quicquam deroga-bat.-neque nunc cidem gloriolb, amp;nbsp;licet fupra res omnes creatas euedo,ramen fecundum Eirentialcs omnes veri corporis proprie-tatcSjVerè phyfico,vel tantillum dctiahit.Num verb, nunc eftalia Sacramentalis vel coniundiOjVel perceptio, quam quum primum facra ilia Cœna à Chrifto inftitueretur î Deinde.quum necellario qualis eft myftica membrorum Chrifti cum ipfo capite, per car-nis ipfiuspart icipatæ interuentum coadunatio ,talem effe fta-tuioporteat illius carnis perceptionis rationemifit autem ilia coadunatio mere Spiritualis, amp;nbsp;ab mprehcnfione, quæ per folam fi-dcinfit, citra vllam adualemcllentiæ corporis Chrifti ad noftra corporajaut noftrorum corporum ad illius corpus appropinqua-tionem,fiue mwiraipw, dependeatzquis non vider, nullam hîc quoique vel in verbo 5 vel in Sacramentis adualcmipfius carnis Chri-nicum pane coexiftentiam, vel corporalem amp;nbsp;oralem efumvel potumrequiriî
Ad.8. Quis verbnoftrum ficvnquam infaniuit, vt vel præbitionem vel perceptionem corporis Chrifti fine relatiuam faceret? Itaque velinfcicntcr vel calumniosè D.Andreas mutât quæftionis ftatum ; amp;nbsp;quæ de fignorum amp;nbsp;rerum Sacramentalitcr fignifica-tarum mutua coniudionc dixi, (quæ Si ip fa non ori fed mcri amp;nbsp;fi-dei accedentiuin promiflionis verbo intelligenda amp;nbsp;crededapro-ponutur)hoc ipfe ad præbitionis amp;nbsp;perceptionis modu tranftulit.
Adprioremhuius lefutatioiiis pattern gt;nbsp;raodo refpondi. Pofte-
-ocr page 82-Ad acta coll. Mompelc.
riorc verb,quid abfurdius dici poccft/’Quidenim impedit quomi-nus verecxhibeatuPjimointerdumetiam vifibiliceramp;palpabili-ter,quod meta relatione cum altero confiüitîSic dato annulo,tra-dit fefe coniunx vxori,data claue, traditur poffidcnda domus : amp;nbsp;vt ad noftra propiùs accedam, fic Euangelij voce, cum qua Chri-ftus niiilo ccrtè nifi rclationis modo cohxret, ChriRustiruendiis Si vitainipfoæternaverèpræbentur, amp;nbsp;ita fit Euangclium omnibus credentibus certum ôc efficaxfaliitisinftrumcntum.SicinBa-ptifmo mutua eft,caquc minime vana Aquæ vt figni. Si ianguinis Chrifti vt rei fignatæ,itidémque cxcernæ ablutionis gt;nbsp;amp;nbsp;ablutionis pcccacoriim,rclacio Sacramcntalis:amp; tarn verè, licet Spiritualiter, res illæ fignificatçpræbentiir,amp;per fidem percipiuntur,quàm veie corporaliter amp;nbsp;fenfibiliter aquç afperfio cum Patris,Filij,amp; Spiritus fantli inuocationcjadhibetur.
Tantum abfumus ab eo vt hancD.Andreae obferuationcm infi- Ad.J* ciemur»vtcontra,hoe ipfofundamento nitamur, quum ipiritualé Si ramen certiflimam Si veriffimam eflèdicimus in Sacramentis fignorum in terris firorum,amp; rerum fignificatarum in coelispofi-tarum coniundionem: Si carundem quanihstanto ànobisin-tcruallo Eflentia fua diftantium, quanto beatorum iliac fedes fu-pra omnes cœlos à terris abfunt, per fidem ex Sp.S. virtuteappre-henfionem.Sed Si cademratione Patres affirmamusgt;per eandem fidcm,qiiae eft rerum fperatarum ■^ç-aaii;,Si ex eiufdem S.Spiritus virrucc,eum ipfum cibum comedjfe,amp; eum ipfum potum bibiilc, quanuis re ipfa time nondum exiftentes, quosaliis adhibitis (i-gnis nunc,quanuis eflentia fua longiffimèà nobis diffitos comc-dimus amp;nbsp;bibimus,id eft Spiritualiterperceptos nobis efficaciflîmê appIicamus.Hinceft denique quod iilos aiferimus.iam tumfacri-fieij Chrifti,quamuis nondum oblati,amp; noftræ indeproficifeentis redcmptionis fuifle partieipcs, quoniam nimirum res illas fuo tempore pcragendas, iam turn fidei oculis præfentes, in verbo Sc Sacramentis fuis intuebanrur ; ficur nos idem illud factificium.li-cet iam prætcritum amp;nbsp;exa(ftum,ipfumqueChriftum,quamuisnon ampliùs in crucc pendentem, tarnen quafiadhuc fanguinem fuuin c cruce ftillanteiruin noui foederis virbode einsSacramentis,eiuf-dem fidei oculis fpeólamus. Si per eandem , veluti manu quadam apprehendimus : qua dcre vidercfponfionem ad primam D. Andres obfei uarionein in noftrum ad quartum dogma refponfum.
Num vero D. Artdreas,corpus ipfum Chrifti eifentiale inter or- Ad. U-ganarcccniet? Neqnaquam opinor, qnum hr res ipfa qua; adhibitis il b's organis nobis donatur.Qtiod fi ita eft,quoifum nobisOra-lis ilia quam imaginarur ipfius Chrifti corporis manducatio? Imo potius, fi in facra Domini Cœna non alia recenfet organa fub-iiftentia quam pancm ilium de vinum illud,curnonetiam folam -
ilk-
-ocr page 83-ReSP. de COINA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9
illarum rerum externam præbitionemamp; rcccptionem inter orga-nicos Sacramencales ritus numetac ? Q^oniam «inquiett D. Anquot; dreas.Chriftusalium prætercaorganicum Sacramcntalcm ritum conltituit, nempeiplîus quoque corporis externam amp;nbsp;oralem manducationem. Hoc vet o quid aliud eft quàm ptincipium pctc-re,id ertjillud ipfum de quo controuertitur, tanquam probatum afTumercîQuod igirur hie fcribit D.Andrcas,tantùm abeft vt infi-ciemur,vt contra fi rede intelligatur, teftemur ilium nihil potuif-fe ad fuam tircntialcm præfentiam amp;nbsp;orakm manducationem rc-fellcndam accommodatius adfeire.
rhefiir.Th.
DE COEN^ DOMIUI effeßit,
COEnamDomini/non propter panemamp; i, Etfi Cœna Domini vinum, fedadhominum falutem conftat propter pane amp;nbsp;vinum elfe inftiiutam. Proprium igitur illius efFedu quot;°quot; eil.dignc.id eft.curn pœnitcntia amp;nbsp;fide ad il- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^
lain acccdcnt iurn uilus gt;nbsp;per connriBationcin (Xnguinem fuumfAcra« Ipiritualisipforum cum Chrifto confbeiatio- mencaliccr coniungcre, nis : quanimirùm fit « vt quetnadmoduin in Son CœnaDoinimvef-corpore naturali animato membra cum capi-»enaturalitercohærentia,lcnlum motum fona^t^ Accipite,Man-inde percipiunthta ipfi Chrifto fpiritualiter ducatc. Hoc eft corpus copulatijdona omnia fpiritualia.rcgcnerato- mcum.amp;c. rum propria, actandem ,ctiam vitam ipfam æternam.à Chrifto capite in coh« rctia membra enianantem, magis amp;nbsp;magis adipifcarur.
Cuius etiam propterca figillatim quidem membra, coniundim verb tnyfticii rn corpus appellantur : audo propterca etiam in illis charitatis dono per S. Sandiim: quoniam fc-parata alia ab aliis membra, neque corpus V-numcfficcre,nequc vnius eiufdemque capitis *quot; Chriftiis inCœnafua ,1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. c ram ctticacitcr ludiciu
corpus vnum ellepolFunt. Altcrum autem ef-fedum eft,indigné,id eft, vcl cum ignorantia
huius MyflerijjVclcum meta incredulitate Si latior.cm in dîgniscon-impœnitcntia acecdentium , condemnario: uiuis- Qjiia non (ohim *nonabipfa coena, fedab indigno ipfius vfu “‘'o'quot;''“æ ad vitam,fed « nbsp;nbsp;nbsp;- / , nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam odor mortis ad
eo/atitDjcor emanans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortem eft i. Cor.t,
admaninafti obferuitt. D. jindrea,
Hocveib non eft noftra ref!llcre,rcd ruifus principiutn pctcre: quafi videlicet probarii D. Andreas Eæc Chiilii verba , Accipitc, i.iij.
-ocr page 84-'JQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta GOLL. MOMPEL G.
ComcdirCjBibite, (quæ in fimplicis verbi prædicatione metaphorice intelligenda non inficiatur) in facra Domini CœnaxaT«' tÔ^h-TOf, non aliter'de Carne amp;nbsp;fanguine Domini qiiàm de pane illo amp;nbsp;vino illo dici. Hoc antem commentum nosfolidisÄ: inuiótisra-tionibus à veritare perpétua phyfici corporis Chrilti, ab ciufdem vera Afeenfione amp;nbsp;Reiicrfione, denique à certiiEmu duplici axio-mate petitis.aliquoties iam refutauimus, Vno, quod vere phyfico corporijcuiutmodi eft illud Chrifti corpus, quantumuis glorifica-tum,antiphyfica,id eft quibus phyfici corporis , entitas ipfa tolli-tur,tribui vciè non poflintialtero, quod citra vllam proifus exce-ptionem , ex duobus contradióloriis aiterum ncccffarib fir falfum: ac proindc vtrumque limul veile Deus neqiieat; non quod non fit Omnipotensjimmó quod non'polEt fimulquod vult,nolle: quod non vult,velle;quoniam eft vere immutabiliter Oinniporens.
Cæterùm quodhîcfateturD.Andreas, Cœnam Domini, non propter panem amp;nbsp;vinum,fed propter homines elle inftitutam, vi-derit quomodo cum ilia reali, eftentiali amp;nbsp;aduali, atque adeo fl ipfi creditur, pene hypoftatica ipfius corporis amp;nbsp;fanguinis Domini In,Sub vel Cum illo Panç amp;nbsp;Vino vnione conueniat. Nam, quod ad dign.è quidcaccedentes attinet, ore corpus Chrifti man-ducare amp;nbsp;unguinem bibere:amp; fic myfticum eius membrum fieri, quod fcilicet ipfius virtute Sc gratia regatur, (nifi fortafte vult D. Andreas, fideles, ficut ore ex ipfius fententia manducant Chrifti corpus, ficetiam corpore realiter amp;nbsp;aûualitercum ipfiuscarnc amp;nbsp;fanguine cohærcrc)longèminoris dignarionis fuerit, quàm vfque adeo arólè amp;nbsp;intime amp;nbsp;infeparabiliter cum ipfo corporc amp;nbsp;fanguine coexiftcreivtjqucmadraodnm propter hypoftatica vnione. Homo ille aftumptus eft Dcus,amp; Deus o eft Homo,amp; vbicû-queeft,totus cft,id eft Deus Sc HomoificetiampropterSacrame-talein vnionern, panisifte fit corpus Domini, amp;vinum illud fit fanguis Dominiieodetn videlicet prædicationis(quam inufitatain vocant)genere, amp;nbsp;vbicunquedicitur,/7rcf/Z/ilt;««A, fic quoquedi-catur, Hic efieUentialiter corpm (^fanguis Chri/îi. Orrod autem attinet ad indigne accedentes,oralis ilia manducatio, no modo non dignationis minoris fuerit,fed etiam exrremæ infelicitatis.
Spiritualem fuam Chrifti perceptionem quæ fit in fimplici ver- Add' bo per fidem apprebenló,D.Andreas, ( qua de re in Antithefi no-ftra prima pluribus dift’eruimus)à Sacrarnentali difccrnit,non tantum externa forma amp;nbsp;adminiftratione, fed etiam reipfa: quafi veto in fimplici quidem verbo, vt amp;nbsp;in Baptifmo, fqla Chrifti beneficia ficut per fidem percipiuntur, fic per increduliratem vt amp;nbsp;ipfum verbum prædicatum, amp;nbsp;externa Baptifmi ablurio,refpuan-tur:in Sacrarnentali verb demum pcrccptioneipfaquoquecarnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti elTentia , turn àdignis, tuin ab indignis o-
-ocr page 85-KESP. DE COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7I
re,à fidelibus quidcm adfalutem, ab indignis verb ad exitium percipiatiir. Perperam igitur ab illo torquetur Pauli locus cxi. Corinth.2.i6.fi Apoftolum dicamus ds fiinplici duntaxatp^rver-bHm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loqui.Sin verb generaliter accipitur hie Apo-
ftolilocus,tam de fiinpliciEiugelij prçdicatione.quàm deSacra-métoruin adminiftrationc,D.Andreas fuo ipfius reti conftriiigi-rur.Quuin eniin nullum Apoftolus inter illasduas perceptioncs, ncque quod ad rem,ncquc quod ad duplicein ilium finem, vitæ vel mortis attinet,difcriinen conftituar, fed iifdem verbis vtrobique vtatur,quis non videt Apoftoli verbis rflentiam Chrifti, non mi-nùsin fimplici verbiprædicatione amp;nbsp;in Baptifino,quàm in Cœna Dominipræberi,quod D.Andreasinficiatur,illam aChrifti benc-ficiorum pcrceptionc, turn in Verbi fimplici prædicatione,turn in Sacramentis difiungens?
rhefts ri.Th. Bezd.
DE S ^R! r AÏ
effeBofttrn caufif.
in hoc Myfterio concurrentes fie i. Quinuis perS.findu diftinguimus, vt 1 Spiritus quidcm fandi Chnrtus agat:non tame inhnitx Hi ineffabili potentiæ infolidumac-
ceptam fcramus illam noftri cum C/in/ö con- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fan?
fociationemiquam Paulus ptopterea Myite- ftuç. Nequi^uatn ergo riura magnum vocatjEphef.j .Omnia autem caro Chrifti hac cffica-illa cœlcftia dona,de quibus diximus, actan- cu fpohada, amp;nbsp;(b'li Spidern etiam æternam illam,tum corporis turn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ndombuenda,
animæ vitam,ab vno C«w/roUeo amp;nbsp;Homme roviuifi„t
pro nobis crucifixo,amp; tandem fuprareso-mnes in ilia carne euedo , in nos emanate
credamus, ex Dei partis Oinnipotentis ordi-natione.
t. Sacumcntalis percc-ptio corporisSt fangui-nis Chrifti, non fit fide tantum, fed ore quoque corporisrquia dicit, Ac-cipite, Manducatc ; non dicit,accipite,amp; crédité. S.Sublata hac intrinfcca vi facramentali : fiihfta-tia facranicnti diffului-lur.Non eiiim tefti fic«-tur tantum ; fed opcra-tur,8lt; vim illam exercct Chriftus in viu hums Sactamenti.
Inftrumentales verb caufas, ipfius Dei re-fpedu, confiiruimus, partim Paftorem, Dei nomine amp;nbsp;mandato agentem quodagitipar-tim verba inftitutionis ; partim fymbola, amp;nbsp;facramentales ritus.Nofli i verb refpedu ’■fi-dcm,nobisexDei dono infitam. Illis autem fuisinftrumentis fic vti Deumdoccmus ,vt lamcn ’ illis nullam vim interfeca efEciente infinuct, fed dunraxar, qubd ipCe vnus intus agat,nobis per eateftificctui,ncmpe fpiritua-1cm illam Chrifti nobifeum confociationem. Sc quæcunque inde nancifeimur.
-ocr page 86-72. Ad acta Coll. Mompblg.
4. Maxime opus erat '^Has duas pofteriorcsThefes,nulIa probagt; 3“.'* Sacramenta fua vi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud VOS indigerc aibictamur.
fpincuah ipobant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Mompelgarti,i2.Mart.Anno 1585.
Theodomt BeZ'it,Ggneuenßi Eccleßn Miniver. jibrahATntts Miißu!us,Bernenßs Ecclfßt Mtnifier. jintoniu! Faius^Eccleßa GeneugnßsBdinifler.
Petrus Huebnerus^Grixcit Lingux, in Gymnaßo ^erueß Profeßor. Claudius AlberiuSiD.^ Pkiloßphia Profißor tn Academia Lau /annenß,
Th. Bez.lt;t refp. ad marginales obfiruat. D. Andrea.
Adi*
Hoccinevcroeft feriödi(putatc,an potiiisludereinretamfe-ria?Chriftiis,inqiittD.Andi.-cas,non dixic, HoceftSp. S. curenitn amp;nbsp;quorfütn hoc diceret.lt;’Spiriciiin S.aurem,tertiam,inqaam,illain Trinitatisperfonam, effe Patrisamp;Filij eflentialem amp;nbsp;immanentem virtuccm, ab vtroque procedentem, cuius etfi non feparata» diftinda tarnen aélio fit amp;nbsp;operatio,nos regenerate, illuftrare, in omnem veritatemintroducere, mouere,confolari, fpirituales de-niqueomnes motus in Samftis eiere, amp;nbsp;varia illadonaillis diftri-buere,fi negaretD. Andreas, indignumeertè arbiträrer quîcum ampliùs difputaretur.Nequc veto perfonæ,vel patris, vel Filij,de-tranitur, quod Sp. Sanóto quoqiie tribuitur, quum amp;nbsp;abillo,amp; à Patre,mitti dicatur,amp; non dubitarit Chriftus dicere, De meo ac-cipiet amp;nbsp;docebit vos : non vt inter perfonas imparitas conftirua-tur,fed vt,ficuti petfonæ,fic etiam in adminiftratione noftræ falii-tisearum operationes propriè diftinguantiir, quod apud Schola-fticos,quarnuis fpinofè,verè tarne 8c reótè docetur. lam veto quöd ad carnis Chrifti virtutem Sc potentiamattiner, abfit à nobis vt illi quiequam dcrrahamiis. Prudenter tarnen quæ diuinæfunt ope-rationis Deitati So Aogt;a, quæ verb humanæ, viciffim Humanitati illius fie diftinótè tribuendafiinr, vtnequecum Neftorio diuida-tur Perfona : neque cum Eutychete,aut naturæ ipfie, aut Eftèntia-les earum proprierates confundantunvel cum Monorhelitis vni-ca volontas amp;nbsp;operatio ftatuatur.Qrud autem hic occuket D.An-dreas, ex thefibus de Chrifti perfona melius apparebit.
Adî‘ Adj‘
Sexies iam repetita petitio principij,amp; niillies recoóla Crambe.
Q^orfum hæc? De inftrumentalibus cnim caufis agit noftra thefis, quas ipfius Dei refpeótu quatuor pofuimus, nempe, pafto-rem loquentem, amp;agentem extrinfecus quæ Deus mandauit, in-ftirutionis verba plané Sc intelligibilitcr explicata Sacra panis Sc vin' fymbola,lt;acramentalesdeniqueritus. Noftriautem relpeôtu, vnicam inftruraenialcra caufam pofuimus,nempe fîdcra. Qubd fi quant
-ocr page 87-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*75
quam Vim intrinfecam efficientem vllis inftrumentis tribnitD. Andreas.toc idola fabricar.Vnius enim Dei amp;nbsp;Deicatis opus eft,in ipfiscordibns hominum falutcm Operari.Icaque Iohannes,Baptif-mum quidem aqiiæ,id eft externum, fibi vt miniftro , intenorem autem , Chrifto vt Domino, non quidem feparatc fed diftinftc Math.3.n.vt Petrus i.Pct.3.2i.atrribuit. Et de toto Euangelijrhi niftciio fine exceptione Paulus idem pronuntiat.i.Corinth. 3.7. Verbis auce ipfis aliam vim vllam quamloquentis, vei cius in cuius nomine paftbr loquitur mentis amp;nbsp;voluntatis declarandæ tfi-buere,magorum eft Si. fortilcgorum: Sactis dêûique fymbolis,pii-tà, Aqùæ Baptifmi, amp;: Pani ac Vino in facra CeenaH Dei ordina-tioneadhibitis, vel facris inillorum adminiftrationtritibus, vim vllam intrinfecam, quæ intra nos agat aflignare, mera itidem eft idolotnania: quum ne Angelis quidem ipfis, nedum rebus inani-tnatisjvel vt Sophiftæloquunturjopcri operato,fit tale quippiam tribuendam.Supereft fides,inftrumentum certèefEcaffimum, fed duntaxat apprehendendo amp;recipiendo quod à Deo donatiircrc-dcnti,amp; diuina vnica virtute credentis animo infinuatur, nee ad aliud quicquam idoneum amp;nbsp;effieax.Nihil ergo ad rem facit, quod obiicit hic nobis D. Andreas, de Chrifto Vim fuam in vfu Sacra-menti, non tantum illis externis organis teftificante, fed etiam in credentium animis excrente: quod ecquis tandem noftrum eft inficiatus? Qiiod fi qiiam aliam vim Sacramentalem intrin-fepam amp;nbsp;Spiritualem imaginatur, clariùs
fefeexplicctjVtilli velalTenti^mùrjYelyt' in plerifque aliisjfi veritas hqc / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..j
ferat, repughemus.
k.j.
-ocr page 88-Ad acta coli.
■7^
MO MPEIC.
' D.IACOBI ANDREÆ NARRATIO
Actis insert a.
f
'^OfiquAtnt^rticului primus de Cana Domini abfolutus fisit: T heologi Vvirtembergici pecuharefcriptum aeiornarunt,(fi-cut inter collo cut or es conuenerat'}ciuo ofiendebantdn epuibus parti-bus confer^us,eir in ejuibus dtjfenfio adhuc ejjet. Et 'viam quoque monfirarunt, ^ua raticfne atfique efienfione conficientiarum ,fialua amp;nbsp;ill fill veritate,pia concordia-, in hoc articulo confiitui pofiit. ^^d cum altert parti exhibitum ejfiet •. ipfifiuam quoquefinten-tiam peculiarifcnpto complexifiunt. Cum autem inter partes con-uenire non potuifiet-.vtricjuefiua confignatio refiituta^équot; de hocarticulo nihil amplius ad concOrdiamfaciendam tentatum efi.plera-queenimcuminficriptis 'vtrinqueante collatione communicatif tum irt collatione infiitutaàta explicatafunt -, 'vt omnes facile vif dere queant,in quibus confienfus aut dijfienfio effet. Et qua ajia ad piam concordiamconfiituendamfitfiatispefipicue monfiratu efi.
h.Beza refignßtnt,adfuperioremrejp, à ’ r ■v .D.Atidrea adornatam.
'SiÇ tUtfi Ofttettfaiti'^^cparficulain,qiiarn D.Andreasadisiftiuspri-1 roæ Hifpiitatfohis adiéélam voluit,idcirco hue appofuiquod haud fatis noiierfiii an ad hoc refponfum, necelTano proximis nundinis cdenduiTi,tnihi tantumfuperfit temporis, quanto ad to-tanullam diïputationem qualis ab eo colleóha eft cognofeendatn amp;nbsp;refutandam opus fucrit.Eft autem iftud magni momenti vt omnes intelHgunt,quamcupidum pacis animumhabeant,qui difeor-diasiftasfouent.Qmim igiturinomni reóta difeeptatione primo loco curandtim fit,vt de qua re quæratur, fiue de ftatu quæftionis conftet,deinde vt inter difputandum nunquam à quæftione aber-retur, quorum neutrum vnquam à D. Andrea impetrari potuit, tnodo ab vna qnæftione ad alteram tranfeunte,argumenta cumu-lantc,nihil prorfus fyllogifticè concludenteioperæpretium nos fa-€turos putabamus.G,finita ilia priorc difeeptatione, obtincremus finita capitum fingulorum difputatione.vtbreuifcriptoquibus de rebus inter nos conueniret,amp; de quibus adhuc controucrtc-retur, vtrinque collato fcripto qiiopiam comprehenderemus. Sic enim futurum fpcrabamus vt turn iis occurreretur, qui ve-lut veriti ne non fatis fit in Eeclcfiis diflenfionum, dilfiderc nos fibi amp;nbsp;aliis perfuadent in nonnullis in quibus tarnen fum-mus
-ocr page 89-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7y
raus eft confenfiis ; tumhunc fairem ftuduni ex'haccollocurio-ne refcrrcmus:vt vbi confticifletde nonniillis demum inter nos ambigijquæ faluo manente dodtrinae de Cœna Domini funda-raento.poflint à nonniillis ignorari.paulatim mirigaris animis,alij fefe ahis propiùs adiiingerenr. Sednocquoqiicfrufttafuir, qnum nos quidem fcdulb turn ex fcriptis AntithefibuSitum ex habita dif-putationc, capi’a noftræ dillcnhonis collcóla ipfis obtnliflemus; illivcrb turn noftra rcpudialTent, turn fua qiiædam ctiam nobis oblataftatim rcpetiilTent. Placuit igiturhie ilia fubiicerevt qua fide /înt à nobisaifta omnia,amp; vtri ad hanccollociitionem reótum Ärfiinplicem animum attulerint,lcdorcs omncsintelligant.
Inter Rcuerendos Dominos Colloctiteres Wirtembergenjes amp;nbsp;CoHecutores Berna Geneua mißos ad pofialatidnem llltt-firiß. Principts ac Domini, D. JFridericiComitis Wirtember-gonßi i^Mompelgarde.’ßs (ßc.vtrin^proteßatosße'utpriua-tos agere,e[ux agerent,nullo lum cuiufejuam pr^iudicio, duabtts derebuiaSfumeßin negotio defaera Cæna Domini ,nempe deprteßentia Sacramentali Signorum amp;nbsp;rerttmßgntßeatar^m, amp;nbsp;eorundem perceptione.
Quod ad priorem partem attinet verinque confenfumeft.
I. Sacramentum Ceenæ Domini conßare duabtis rebus, nempe Signis amp;nbsp;Rebus ßgnßcatü.
“i.- Signa efße, ex Domini inflitutione, panem amp;nbsp;vinum : Res autemßgnificatas,illud ipßsm corpus tradnum pro nobis,amp; ilium ipfim ßanguinem pro nobis effujism.
3. Beneficia Chrfit in le^itimo fiacr-e huius aBionis vfiu non ejfiefeparata ab ipßo Chriflo^ quo profictßcuntur.
4. Hsecßgna amp;nbsp;resßgnificatas non alia ratione quam coniun-(tione Sacramentali copulari.
5. .^upd ad Deum nobificum pacificentem attinet, amp;nbsp;fimper 'veracem,nunquam nuda efißeßgna,ßed vtraque hiecSacram€tali‘-f^rfic coniu,i^la,'uerefiemper quibufitis accedentibus'ifiue dignis fiue indignis praberi.
6. Hocfienfit,id efl huius Sacramentalis coniun£tionis reflet» Veteres patres dixtße,corpus Domini ejfie In,Sub amp;nbsp;Cum pane,’ k.tq.
^6 Ad acta Coll. Mompelg. ‘
In his autem non confenfum eft.
I. ^'bd Reiteiendi Domin 't collocutores Vvirternbergenfes ceti-fent i/t Sacramcntali coniunStione turnfigna, quant res ßgnifica-tas fits fubfbantits re ip[a tn terris-, qttamuis non pbyßce nec lo-caliter-,tame ve'refimulßrinßeparabiUtercopulari.acproindeoti qucrumuisßtte dignoru, ßtte indignorunt aecedentium exhibert.
CollocHtores autem alteritts partis in conianciione Saeramen-tali:,quam duntaxat relatiuam faciunt-, docent resßgnißcatas, id eß corpus amp;nbsp;ßanguinem Domini-, non alibi nunc quant in ceelis eße amp;nbsp;perntaigt;ore-,qnorttmßgnaßtnt in terristäcproinde illas qub dem mentijßa verb ori querumuis accedentium praberi. , .
2. ißis phraßbusyln-.Curi'i amp;nbsp;Sub pane amp;nbsp;vino R.D.collocutores Vvirtembergenßes intclligi cenfent illam ßam Sacramentalem coniantdionevt realem Subßantiarum in terrisiquaßat^vt vtraq^ ilia, nempe Signa quidem pl}yßce amp;nbsp;localiter: corpus autem amp;nbsp;ßanguis Domini-,nec phyßce nec localiterßd imperfirutahili quo-dam modovere amp;ßmul in terris adßntori quorumuis accedentium prabeantur.
\_yplterius autem partis Collocutores docent, illis phraßbus nullam aliam coniunciienem-,quani illam relatiuam exprimi.
In altero «Tutem capitc de perceptione Sacramcntali Si-gnorum amp;: rcriim fignificataruni confenfum cft.
i. Signa,ßcut quibußuis,ßuedignisßue indignis accedentibus prabeniurjita a quibußuisßumentibus ore recipi-^ a dignis quidem ad vitam,ah indignis vero ad condemnationem.
z. Solam Spiritualem perceptionem perßdem',amp; digne accedentium proprtam qua resßgnißcatas acctpiant-,eße ßaluificam.
3. Perceptionis illiusrerum ßgnificatarum modumeße imper-fcrutabilem^amp;yVtloquitur Paulus -, vere myfierium magnum amp;nbsp;adorandum non perßerutandum-,
In hoc aurem non eft confenfum.,
^^d R.D.collocutores P'Virtembergenßesßcufvtraqueßmul à“ inßeparabiliter-, vtdiffumefiori quorumuü accedentium frn-
beri
-ocr page 91-ReSP. de COENA DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yf
beri cenfefif.ficetiam credunt a quibufuis eodem oris tfißrumentOi neet Amen (quod udres ßgnificAtas Attinei} phyfico amp;localißed imperfcrutabili modo perciphA dignis quidem ud vitAmy oh indi-gnis Ad condemnAtionem.
K^lteritss autem partis CoUocutoresdocentßcutfoli menti res fignAtAprxbentur ; it a a folis fidelibtss-^ (vt qui foli ‘vnicum illud mentis inßrumentum afferant'^quo Chrifius cum ßtis beneficiis Apprehenditurßiritualiter percipi: acproinde indignosßeri reos corporis amp;nbsp;funguinis Domini-, non quod ilia indigne fumpferint^ fed quod eA per fuam incredulitAtem amp;nbsp;impœnitentiAm repudiu^ rint.
k.üj.
-ocr page 92-7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta Coll. Mompelg.
THESES THEOLOGORVM VVIRTEMBERGICORVM, PE Persona Christi.
Aternus aJ* ßpfip/erit in tempore h».mana7nniitHra)fi anima, lt;^1“ tor-quot;virgi-rattone per omnia (peccato excepto )no-h IS fratrib Mfuis ftmilis efl faSlta. a^flumpfit autetn hu-nianamtiathram invnitatemper/ona^ ita vein Chriflo nonflntdus.per~ fonafeâvntca tantum, nbsp;nbsp;vnustantum Chrtfiustne^ue hueperfona m fl-mnem aternitatem/olui potefi.
11.
Etfl autem âua natura in Chrißo arElißime flnt coputatastamen non eJifaSla earum confitfro, ^alü efl, lt;juu ex duohut integrijfit ^uiddam tertiumtvtiejuuex a^ua amp;nbsp;mette fit mulfum. fJetjuevna natura in alte ram eji mutata. Et quemadmodum diuinitas nonconuerfaeflin huma-■nitatemtita netjue humanitas mutât a efi in diuinitatem,vel ante, vel pofl afienfionem Chrifii in cotlum. aid integram enimpetfonam mediatorit ChriHitrequiruntur duo, natura.
Con/tat etiam,quod^ualibet natura in Chriflo fuas habeat ifr reti-neat proprietatestverbi grattaydiuina natura proprietates funt, ejfe om~ nipotentem,aternam4nfinitam,fflc. Humana natura proprietates funt ejje,corpoream ereaturam,, finitam,circumfrnptam:quapoßitpati, mori (fl c.Hecin omnem aternitatemp^prietates quot;vnius natura,fiuntproprte~ tates alterius noturatinde enim fequeretur naturarum, confHfio,imo etiam earum abolitio.
HIT.
Trat er proprietates natur arum in Chriflo,funt etiam in Chriflo horni-ne dona creata.-quibiu tile omnes homines (fl Angelos fuperat. Sed hoc non in confiderationeniveniunt,qHando de propnetatibui natur arum itt Chriflo didfiutatur.
-ocr page 93-7)
RESPONSIO AD THESES DE PERSONA Christi,A dominis CollocutoribusjMart. ij. exhibicas.
Antitheßsl, II. Th.Beze.
Antithefis III.
Aflentimur, 8c valde probamus illam for- *• fumus hac mulam qua dicitur,* proprietäres nunquain p'’r3fi,tainetfireaèin-egredi fua fubieda.
Antithe fit IIII.
balein communicatio-nem abucimiai.
AfTentimiir, amp;nbsp;hic probamus diftinólioné g‘«iaVmonis inter'gratiä viiionis, qua homo ille eft Deus. J,fpuuuo dl“'quot;“quot; 8c gratiam quam babitualem v.ocanr, exilla proflucniem, per quam Humanitas illa tot tantifque donis amp;nbsp;qualitatibus ornata eft, vt fit fupra ipfos etiàm Angelos . accepto in res omnes creatas imperio , inenarrabiliter e-iieda.
Th. Begjt re^onßo admarginalej obferunt.iy. Andrem.
Viderit D. Andreas,fi ferio hicloquitur,qnî tueripoffit,tarn tnulta illa Brentiana, amp;nbsp;fua etiam ifta, Inter inhabitationem Dei in fanüie amp;nbsp;in Chrifio, hoc I’’ N V Al ejje difcrimen, tjuod Sandis dißri-buat/ka dona dimenft.Chrißo autem imtnenfa : Chriihm hominent hoc habers conpnune cwn omnibus fandis,^uod cum eo Dew perfinali-terfuitvnitM. Cui manifefto Neftorianifmo in diuifione Perfo-næ.Sc petfpiciio Entychianifmo in pvoprictatum confufione, fi ex animo renuntiauit, hoc faä:iim ipfi amp;nbsp;eins fociis ex animo gratii-lamur.Cæterùm,illa phrafi,Prop«eflt;jr^j nucsjuam e^edtfua fubiedaf finos vti diceret ad verbalem noftrâ communicationem afferen-dam.vcrc dicerct.nos autem ilia abuti fdlsóamp; calumniosè dicit. Communicationem enim proprictatum in enuntiatis concretise inquibus Perfona tota ab altera tantdm natura denominatur,8c fubiefto concreto proptietas alteri naturæ conucniens attribui-tur, vt quum Dff« gloria ddextat crucifixw,8c Filins homtnis loquent in terris cum l^irodemo, futjfein cœlis, nos verbalem vocamus : non quod intta verba confiftat, fine quod vetbo tenus vera fit,(nam conttàjfi feruata penitus vocum proprietatc,Deum deChtifto
-ocr page 94-8o Ad acta Coll, mompelg.
tantum vtDeo,amp; Filinm Hominis tantùm,vt de Homine intelli-gas.fall'iflima amp;nbsp;impiafuerit:) iedquód fit genus prædicationis fine formula loqiicndi, qua fit vt, propter vnitacein Perfouæinfe-parabiltm,tota Perfona , toneretis ctia (oliusalterius naturæ no-minibus Dei vel Homiiiis, intelligatur. Sicenim ctiam intcrdurn, propter hypoftacicam ctiam vnionem, (in qua ramen duæ perfe-étæ naturæ non concurrunt ) Caro e\: Anima , pro toto homine, crzjujiii/ci;i^iitai-. intclligitur.Hiincautcm tropum , quern reccntiorcs Communicationcm iJtafiarav, vctercs autem Græci vartis nomiquot; nibus appcllarnntjin folis concrctis vocibus vfiirpanduni,tuemur hoc ipfo veriffimo axiomate, proprietates fitafùbteElanone' grediantur.'conczctx verb voces illæ.non lubicóla naturarum, fed. Petfonam ipfam in iftiufmodi prædicatis déclarent. Præterea genus illud dicendi verbale appellamus, vt diftinguatur ab ca Com-municationc,per quam ,non quidem proprietäres ipiæ Dininira-tis 5 ( vtpotc quæ fint hoc communicationis modo ÄKo/var«^/)fcdl qualitatcs crearæ,ex illis Deitatis proprictatibus émanantes,in af-fumptam illam humanitatem effufç lunr,cui vt fubiefto verè ôc re-ipfa inhærcnt ; cuiufmodi donis fupra tes omnes creatas cuedam elîc Chrifti humanitatem , id eft ad dextram Patris federe, amp;nbsp;om-nem in cœlo amp;nbsp;in terra porenriam (infra eum tarnen qui omnia ipfi fubiecir)habere profiremur: qua ratione veteres Patres Chri-num feipfo minorem,amp; feipfo maiorem dixcrunt.Hæcilla eftigi-tur verbalis xorrav/ae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; quant, licet ab imperitis exagita-
tam,aflerimtis. Quôd adillam autem communicationcm attinet, quant âb Eutychete mutuati funt Vbiquitarij, qua contendunt tes ipfas propter hypoftaticam vnionem,nô homini Ko-r «AXo, (quod verum en propter vniratem perfonæ indifiblubilcm ) fed ipfi Hu-manitati rcipfa compcreretfiuc quod.vt initio ridicule feribebant, in Chiiftum,vtin Petrum amp;in Sandosjquamuis imparitcr,ideft, in Sandos quidem dimenfe, in Chriftum autem immenfè dotes fucrint efFufæ : fiue(vti nunc lt;rci^ov iftud ^ap/xaKor , non minùs ramen ineprè accomntodatum,àKemnitio ntutuatigt;loquûtur,)quôd 0 AÔj-oç quicquid agir, agat cum Humanitate afiümpta, illam in-qnam,falfi(îîmam communicationem, verbalem certc non appel-lantus,acmultôminus,rcalem:fedvt falfam , impiam amp;blaiphe-mam dereftamur. Et qnoniam ex ilia comméritia communicatio-ne Omnimaieftatica, Vbiquitarios video duplicem illunt fuiiin grauifîimuni errorem, Confubflantiationis videlicet (quantunt-iiis nunc illam verbo negent, ) Se oralis manducationis dcniiare: Chriftianum lcdorcm admonirum velim cius manifefti diflidij inter veros Vbiquitarios, amp;nbsp;alios, D. Lutheri nihilominus fen-tentiam fuo modo intclledam afiérentes,quodD.Andreas ftudiq-fc inhaCtota collocutionc, (quura tarnen maxinii fit momenti) dilfimuUquot;;
-ocr page 95-ReSP. DB PERSONA ChRISTI. Si difïïmulauir. Nam Ei q,iiidcm , realem illam ElTcntias corporis Gbrifli, In, Sub vel Cum panepræfcntiam j iü oralem tiimdi-gnis turn indignis communcm mandiicationem, à verbis inftitu-tionis mcritó petendam cenfent : in quorum ramen verborum in-terpretatione nos ab illis diflidcmus.Vbiquirarij verb,ab hypofta-tica vnionc(quam etiam per Sefllonem ad dcxrram Parris., vt per ipiius confequens definiunr) dogma illud vtrumque deducentes, latis oftendunt fefe non aliam in pane, quàm in cærcris rebus om-nibuSjtealem amp;nbsp;Eirentialcm corporis Chrifti præfcntiam ftatuerc aeproindeinftitutionis verbis non aliud quàm oralem illam per-ceprioncm tribucre: adeo quidem vt D. Andréas aperte, non fe-mcldixcrit amp;nbsp;feripferit, fefe,nifi Omnipræfentia ilia fine Omni-maieftas,vt hypoftaticæ vnionis efFeéIum,fibi concedatur,nc verbum quidem de inftitutionis verbis cum Zvviuglianis éeCalui-niftis,quos vocat,vnquam commutaturum.Quod vtinam amp;nbsp;hi amp;nbsp;illi,potiùs quàm diutiùs inter feamp; nobifcumcontendant,animad-uertere tandem po(rmt,neutrum horum dogmatum ftare,nifi fal-fiffimispofitisprincipiispofle, quibus neceflàriô, amp;nbsp;hypoftaticæ vnionis definitio, ram perfpicuè amp;nbsp;tam dilucidè contra Neftoria-nos,Eutychianos,Mônophyfitas,Monothelitas defenfa fubuerti-tur:amp;: corporis Chrifti turn veritas , turn afeenfioin Cœlos , per-manfio in co£lis,amp; è cœlis reuerfio,(qnæ omnia ptopriiftîmis ver-bis amp;nbsp;nullo modo figuratis,Sacro fanfto Dei verbo funt tcftatiffi-ma)manifeftè aboientur.Tribue hoc bonorum amp;nbsp;pacis amantium omnium precibiis, Fili Dei lefu Chrifte Seruator amp;nbsp;Rcdeliiptor nofter;amp; exoptatiftimam illam renafeenti extamdcnfis tenebris Ecclefiæ.tuæi)/xolt;ppoffvvào, aduerfus communem ilium hoftem An-tichriftum Romanum,amp; cæterashærefes omnes,pro mifericordia x fingnlari tua concede.
Ad.2. Si verè ôi ex animo D. Andreas, fuperiores illas Thefes fcripfit, de vnitioneipfa internos conuenir,vtamp; deillius efFcdtis duobus, nempede Humanitatis fubfiftentia in Verbo non infefe, amp;'de creatis innumerabilibus illis donis in carnem glorificatam cfFufis. Effcélum autem illud Omnimaieftanciim,non hyperphylîcum fed antiphyficum »Humanitati fine fubic(ftiuè,fiue non lubieéliuè at-tributum, fane illud eft in quo D. lacobo Andrcæ ne cum Luthe-tanis quidem fanioribus contienir.
Tbefis.V.Vvirtcmb.,,
« perfàna Chri/}i èfl communicatio çu^damproprietatum, ^ua tott perfona tnbwturilt;}u(td altenrttnatKrct efiproprium: i^devna natum pronuntiatnr.y'nds doSlrina dt communi {Atieno Idtofnatma inEccle'ipA «rtaeß»
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. l.j.
-ocr page 96-Ad acta Coll. Mompelc.
Antithefis y .Th. Beza.
Perfona Chrifti interdiim fignificatur vo-cibus vtrique naturæjfiiic toti Chrifto con-uenientibus: vt quuin Chriftus,amp; Icfus,amp; Mediator, cætcrifqtie eiiifmodi nominibus appellatur.Interdum veto ’ propter vnitatem
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . 4puenaLui.inueLUULii V urs/ uLuuLvi V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VILA
I. Hane Vnitatem fola * r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r r
côbinatione, line rcali plt;^rlonæ,ab altera tantum natura denomina-communicatione pro- turjdque dupliciter : intcrdum enim habet priorüintelligitis amp;nbsp;de- piædicata illi ipfi naturæ conuenientiaA qua feribitis : quod f.dfum - Jcnominatur:vt quü dicitur Deus benedi-cJle dcmonllrabitur. n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
a. Non denominatur ^fus,ætcrnus,omnipotens,amp;c.quemadmo-t.antùm, fedaltcrinatu- dum etiam.h dicaî, homine illum hiillepal-iç realiter communiea- lum ,mortuum jpro nobis crucifi.xum,amp;c. Et . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iftiufmodi enuntiationesfunt maxime ^pro-
3. Enutiationes illx nô -æ^ Intcrduni verb habet prædicata toti lunt propriæ iedinull- r ^1 n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ne • r
t.itæ : quia rcs, hoc eft, lt;juidem Chriito.qma vnica eltpcriona indil-Myfterium vnionft ru- lolubilis,vcrè amp;nbsp;propriè coniienictiatat non lurarum eft inufitatunn tarnen ci naturæ in fefe,ne in vnione quidé 4. In sESEjæquiuocu confidevatæ compercntia,à qua^ denomina-eft, alias proprietärem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t-\ j -tr r 1 i
naturæ denotans, alias 4quot;quot;quot;^ dicitur,Deus redcmi/Te Ecclefia communicatioiié rea’- n'O fanguinc,amp; Dominus gloriæ criicihxus.
lemfjólam fignificans.
Non eft denornina-tio tantum Grammaticaled realis coiiimuni-catio.
6. In concretis vocabu-Jis latet error aduerfa-riorum,£|ucm vocabula abftrafta apcriiint.
7. Neftorij bxreits ne-quaquara ex ignoratio, ne liarum vocum orta. Quia Neftorius vnam fingalarcm perfonam confeflus eft, fed com-
ircmquc filius hominis in terris loqnens cntn Nicodemojfuill'e in cœloiquod loquendi ger nils à vctcribus vocatur avTU'citns, à rccentio-ribnsjcommunicatio propriecatum Hæcau-tem prædicatio vftirparinon poteft,nifi in. concrctis'^nominibustqiioniam totaperfona Chrifti niinqiiiim in abllraélo , ab vlla dtiari'i fuarum naturarum denominatur.Etex huins inter concrcti amp;nbsp;abftraóti voces diferiminis ignoratione orta eft hære/îs, tum Neftorijj qui Deumfnempe to'v Xcgt;oti)negabat,amp; filium elfe Mariæ,amp; crucifixûfuilîè : turn Eutyche-inunicanonemidioma- tis, qui® Dcitatem Chrifti palFam alTcrebat. tum negaiiitiinde liære- Stat ergo ilia’ régula vniucrfalis, Neque na-
iis cius orta eft. tura de natura,neque proprietates vnius na-
8. Non tdeo hxreticus turæpoiTcalteti tribui.
iudicatus:quia Cyrillus
idem dixit: fed quia vnam tatùm naturam in Çbriftojpoft affumptionem in coe-lum afleruit 9. Regula falliflima , quod proprietates vnius naturæ, non poffint altcritnbui:Nam hate hærefis Neftoriana fuit.'
' Th.BezAfefi. ad marginales ohfiruàt.D. Andrea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aJ,I'
Cotribinarianis voxtotaNeftoriaha^ft.binas perfonas conftb
mens » vc apparct ex anathematifmo Epheânæ Synodi oótauo.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rea-
-ocr page 97-Resp. de persona Christi.
Realis autem illa comniiinicatio,merc Eutychiana efi,amp; hypofta-ftaricæ vnionisdefinitionecuertitur.Qiiod enim pluribus naturis te ipfa commune fit,quocunque modo id fieri fomnietiir,propriü elTedefinit vnius:in hypofiacicaaurem vnione,vt diftintiæ,ficin-diuifæ amp;nbsp;inconfiifæ manent proprietäres.
Ad.2. Diuinet quipoterit quid hîc fibi velit D. Andreas , id cft.quid fit Chrifturn,non denominari tantum, fed etiam altcri naturae realiter cominunicari.
Adj. Quaß verb de re inufitata nihil propriè dici poffit, id eft voci-buspropriafuafignificatione vfurpatiscxplicari.Doceat ergo nos D.Andreas, in hocenuntiato,o AÔ5.0Ç eft Homo, amp;nbsp;Homo ifte eft 0 xôgt;oç,vel fubicâum vel prædicatum,vel copulam,alia quàm natiua fignificatione accipi.Pofitaverb fingulari,tum fubiedi, turn præ-dicatijtum copulæ,tum ipfius attributionis proprictatc,confequi-tur, prædicationem quidem , Sc ipfam enuntiationis fententiatn effe inufitatamrfed tamen propriam.Sed quid hoc ad rem? Nec c-nim de huiufmodi enuntiatis hîc egirnus,fed de iftis,« âo't-oç efi tÆ-quot; ternMyOmnipotenSiSi,Horfiotlle ejipaßue,cnici^xus nbsp;nbsp;nbsp;montms pro
Ad 4.
Adj.
Ad.ö.
nobisàn quibus, quid tandem quifquam vel figuratè vcl inufitatè dióliim inucniat?
Immó n.üila hîc homonymia. Nain ƒ» Sefe confiât nihil aliud hîc fignificarc pofle quàm fuiipGus rcfpeólu , cui opponitur Jtar’ non xttT’ttÄXov : neque accipi potcll pro PerSe, quæ formula, interdum idem déclarât atque SeorßmycidtflinPle •. intcrdtimpro Ex Sefe ,jd efigt;fna natiua amp;nbsp;intrinfpea, non autem aliunde aduen-titia virtute:qua phrali nofirum noneft , fed Vbiquitariorü fæpif-fime abuti.Deindc quorfuni iftud de natura refpondet D.Andreas. In ifiis enim enuntiatisper ai'TitPocni', neque Dei, neque hominis vocabulum denatura.fed deperfona dicitur,o''Aw: amp;nbsp;qiiatenus vna efi.confidcrata. Quod fi ignorat,vel feire diffimulat D. Andreas, an proptercafumus hæretici?
Rurfum hoc quam non aptcPNeccniin hicagitur dedenomina-tione prædicatijied Subieóti:quod quuin pro rota Perfona fuppo-nat(vtin ftholis loqiiunrur)abfit vt hanc denominationem aliam quàm realem amp;nbsp;reipfa conuenientiffimam effe dicam:quum àrca-li amp;nbsp;veriffima naturarum pcrfonali vnicione nafcatur.
Iramo omnis amp;nbsp;D. Andrcæ amp;nbsp;ipfiusfociorum inde errer pro-manat,qubd inter Abftraótas amp;nbsp;Concrctas voces non diftinguât, cuiufmodi fantin hoc argumento Deltas amp;nbsp;Deus, Humanitas Sc Homojin vnico Chrifti fuppofito:amp; idcirco quæcunque huic Ho' mini tribuuntur, tribui ctiara volunr Humanitati, Eutychiano prorfus crrorcjcoutra hypoftaticae vnionis definitionem.Scicndii eft igitur,Abfirada Humanitatis vocenaturam humanam figni-ficari,qaalis cft in fefe, fuis eficntialibus proprictatibus à cæteris
l.ij.
-ocr page 98-84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta coll. Mompelg.
naturis diftinóla,amp; fibi vc fubieóto infitis qualitatibus prædita.Eft ciiim Abftraóla vox quiddam vodTof,mente amp;nbsp;cogitatione abftra-0lum,intcrdum quidemab omnibus eiufdem fpeciei indiuiduis, quod Logici vocant Specierajabfque vlla indiuiduationis fine vl-» liLisindiuiduirationejideóqiie vnumamp;idem, vt Humanicas vni’ uerfaliccr confiderata : interdû verb non ab omnibus complexim indiuiduis,fed ab aliquo duntaxat abftradta,nullam quidem indiuiduationis fiucfubfiftcntiæ,fed tarnen aliquam eiusindiuidui cui inexiftit reipia, amp;nbsp;à quo per cogirationem abftrahitur , rationera habcns,vt Humaniras ChriftijHumamras Perri, fine ,vt loquun-turin fcholis.Iiatc vel ilia Humanitas: quo fenfu tot funt Humanitäres quot (unt homines.Concretis autem vocibus, femper fi-gnificatuisfiue vr exprcftiiisctiam loquuntuf Scholaftici, conno-tatur, vitra naturam quippiam camipfam naturam Habens, fine generaliter confidcretur,vt quum Hominem diciraus ,idcfthu-manitate præditum animal, (quo fenfu Homo itidem eft fpeciei non iodiuidui nomen:) fine vt in indiuidno quopiam fubfiftens fpcd;ctur,vt, Hie, velille Homo, Chriftus Homo, Petrus Homo, amp;c.Et hæcquidem in rebus creatis valcnr,cuiufmodi eft Humanitas Chrifti, ercatis inquam fubftantialibus non denominatiuis. Nam de Accidentalibus.vt Albunnvcl fubftantialibus denominatiuis, vt Animatum, hic non agimus. In diuinis verb perfonis,erfi propter fummam Entitatcm amp;nbsp;fimpliciratem , vnumamp; idem eft Eftèntia amp;nbsp;Eile, id eft Deltas amp;nbsp;Deus,quarum vocum neutra po-fita eft tantum in mente, ficuti de Humanitate Sc Homine dixi-mus,fed reuera amp;nbsp;propriè EST: hoc tarnen non obftat quomi-nus hæc duo cogitatione diftinguantur,etiam quum Dei appella-tio Efientialitcr accipitur:ncmpeDeltas quidem vtid quod habe-tur,Dcus verb vtid quod Deitatem habet : quamuis reipfa vnura Sc idem fit quod habetur, Sc qui illud Haber : fola relatione, citra compofitioncm, habente quandam principij indiuiduationis in perfonis diuinis rationem,vt reétèamp;■ accurate fcribit Thomas. Huius autem diftinctionis certiffimum eft argumentii, qubd blaf-phemum fuerit dicere,Deitatem genuifle Deitatem, quia fic mul-tiplicarctur DeitaszDeum autem ex Deo genitum Chriftiani om-nesprofitentur,ca videlicet generationequæ fic Perfonas diftin-guit vt TO o/xfu/ojor non diuidatur. Deinde amp;nbsp;hoc notandum, Dei-ratem femper vt vnicam amp;quidem Eflentialiter fumi aduerfus Tritheiras,quanuis additis notitionibus propriis, diftinótè in (in-gulis perfonis fpebtetur,aduerfus Sabellium: Dei verb appellatio-nemtribusmodisaccipi:«empeEfientialitcr,vtquum nos dici-mus in vnum Deum credcre:Perfonaliter,amp; pro Patre, amp;nbsp;pro Fi-lio,amp;pro SpirituSanétOjCuiusIocurionisexemplapaflîm occur-runtztertio denique modo pro Chrifti Dei amp;nbsp;Hominis Perfona, fiue.
-ocr page 99-Resp. de persona Christi. 8$ jfiue pro toto Chrifto,ab altera tantum natura diuinadenoininato per phrafin quam »vriS'aaiv fiue 'ufto/Mi-ruv communicationem vo-camuSjVt quü Deo glori« tribuitur fan guis quo nos redemit. Haec cil igitur Abftraétarum Si Concretarum vocum diRindiotquain. ctfi in difputationc pag.224. vifus cftadumbrare D. Andréas, tame reuera fcirc fe diflîmulat,rribus paginis proxiniè fcqucntibus, qua HOAilNEM fiabfèjue certa. denominatione ponatur, ( ideft ni/iad ccrtum indiuiduuni reftringatur)lt;?/f»o«ej7^ Canmtamfed Abflra.-üamvoce,vt Humanttatis notncn: t^ubniam, inquit ,funtineodem pr£dicabiU,nempe ffecievtwndemumautemeffe CoHcretumnoment^uu de alique dtctmWthic Homo, qua de re rutfus apertiùs infra ad tbc-fin nonam diflcrennis.Enimucro fi verum illud cft,id quoqueiae-cclfarib efliceretur,tam Concretam efle banc appellationem, Hæc Humanitas.qüàm eltjHic Homo.Dicat igitur D.Andreas,ram vc-ram elfe banc enuntiationera,hæc Humanitas eft Dcitas,quàm bçc vera eft,bic Homo eft Deus : ac proindequum ilia quidcm fâlfifli-ma fitjbæc autem vcriffima,rogo ilium per Icfu Cbrifti nomen,Vt Abftracla cum Concretis à feconfundi, amp;nbsp;quantus inde nafcatur error tandem intelligens,feipfum retexat, amp;nbsp;pacem Ecclcfiis ted-dat.Nam,vtvno vcrbotorambanccontrouerfiam abfolua, quum ipfcmct fateatur ab vnione naturarum pendcre illara quara imagi-natur Oranipotentiam,Omnipræfentiam, amp;nbsp;cætcra omnia, qu« reipfa vult buic Humanitati tribui: qua ratione felfa eft h«c enun-tiatio,Humanitas Cbrifti euafit Deltas per Hypoftatica vnionem, eadem quoq} ratione tam ialfa, tam impia, amp;nbsp;ram blafpbema eft neeelïarib, omnisilla Jlt;A®/ustT«v Deitatis illi Humanitati aflum-ptæattributa communicatio. Necquiequam minus verèamp;aptc dicipoteftillo Kemnitij perfugio, quód videlicet iftailli Humanitati nonfibiebiftuè attribuantar. Videbatenim Kemnitius alioqui fore vt cogeretur duas Subftantiales Omnipotentias ftatnere , vel vnamSubftantialcm,alrcram Accidentalem , velSubftantiam di-ccreSubftantiæinefle. Sed illo perfugio quid efticit ? Nibilcertè nifi vt falfo fondamento ialfum ædificium fuperftruat. Nam ex vera Abftraftarum vocum defiuitione liquet, nibil verc dici de Humanitäre pofte,nifi quod vel ipfa eft Efl’entialiter (vt fi Humanitärem Cbrifti dicas efteSubftantiam corpoream,animatam,ratione præditam) vel quod accidentaliter amp;nbsp;SubieóHuc ipfi infit ; cuiuf-modi funtjtum qnçnoftri caufatempore fuæ infirmitacis pertulir, tum ineffabilia illa dona,quibus Humanitas Cbrifti nunc eft,præ-fertimpoft depofitamomnem illam carnisalTumptsinfirmitatem fuprares omnescreatas exornata. Cur autem in Concretis voci-bus bæc falfitas nó inueniatur, non bæc Gmplicirer caufa eft quód bic Homo fit vox Concreta, hæc Humanitas autem fit Abftraóta: (Nam HtdcHomminfffeùaç. fubieótiuè, non magis tribui diuinæ l.iij.
-ocr page 100-Ad acta. coll, mompelc.
natiiræ proprictates poflunt, quàm Huie Humanituti J fed qiio-niam neqiie HtcHomo xn Chrifto efteî^(!'ç-««a»;,neque Hac HwnA-nitat eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feenndum fcifiue fuiipfius rclpeótu, fed in per-
fonaFilij Dei, Hie Hottio hac Huinanitacis natura præditus fub-fiftat,faluis,amp; airumentis perfonæ Filij. amp;nbsp;aflumpeæ illius Hmna-niratis proprietatibus. Hinc eniin fit vt quamuis hæc Fdumanitas non euafcric Deltas, propter faluas in vnitionc proprietäres, tarnen propter vnitatein Perfonæ Hic Homo, non quidem qua T/u-wojfiuefuæ naturærcfpedu, fed propter fuaminFilio Deifubfi-ftentiain , fit verus ille Dei Filius, Hinc enim illud quoque fit, vt amp;nbsp;Dci,nempeT«As5-«,amp; Hominis illius vocibus in Concreto to-ta Chrifti Perfona fæpc dcnominctur,quod eft aPT/tTootat illius fundamentum. Qualis eniin eft Vnitio,vt caufa, talcs funt phrafes ex ilia vnitionc promanantes. Quæ omnia ftifius idcirco hoc loco explicate volui, qubd in iftis reâè cognitis tota huius controuer-fiæ explicatio, id eft totius Neftorianifmi amp;nbsp;Eutychianifmi fub-uerfio vertatur.
Ergo fi D.Andreæ creditur, non ipfe fed ego Neftorianus fiiero, Atl7' quod etiam ipfius inter difputandum conuitium patienter tuli. Res autemitafc habet. Neftorius,homovafcrfimulamp; naturali faciidiapræditus, nequecumSamofatenoSubfiftentiam Filij Dei, neque cum Sabellio amp;nbsp;Photino diftinäionem perfonarum fuftu-lit,ncque veritatemintegræ humanæ naturæ ncgauit,.immö ne naruras quidé duas in Chrifto concurrentes inficiatus eft, amp;nbsp;iroatif quoque vtfioirM'sr/iiiiv vocabat, fed male declaratam vc teftatur Da-mafeenus lib.3:. cap. 3. ideóque amp;c antequam damnaretur, amp;c poft damuationem inEphefina OrthodoxaSynodo, in qua aduerfa--liumacerrimum habuit Cyrillum Alcxandrinum, vifuseftnon-nullis cum Orthodoxafide confentireifed partim explurimis fuis feriptis,partim cx fua ipfius confeffione,quum Mariam Dciparain amp;nbsp;Deum à ludæis crucifixum fuift’e ncgarct,compertus eft,vt duas naturas,ficctiani duas perfonas conftitucrc: quaruin vna, nempc 0 xô'gt;ûf,altcri quidem infeparabiliter adfit, fed,vt alter cum altcro, fecundum dignitatem fiueauóloritatem amp;nbsp;poteftatemn’ta vt alias t|^Liidem voces foli Honiini attribui vellet conucnientes, alias ve-ro foli verbo , quodeftexDeo Parte, congruentes,amp;Hominem Vnà cum Deo verbo coadorariamp; conglorificari, amp;nbsp;collaudari, arque adeo dici quidem Dcum , fed vt coniunólum alterum cum altero. Hanc,inquam, fuilfc Neftorij hærefin , liquet tum ex SynodorumEphcfinæi.amp;,Chalcedonenfis aólis, tum ex Cyrille , tum ex Socratis hiftoria, tum exTheodoreto de diuinis no-roinibus,tum ex VigiliojNiccphoro, Cafliano , Theodore Rhe-tenfi, ex omnibus denique Græcis amp;nbsp;Latinis probatis fcriptori-bus.Quid autem D. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pef'
-ocr page 101-Resp. de persona Christi. 87 fonamconfejjtu efl, Vtri vero tcftimonio fidem habebimus ’Qiiod cnim ex cpiftola z. Neftorij ad Cyrillum citât, ollendit qiüdcm Ncftorium dnasnaturascredidiiTeamp;Chrifti nomine abufutn : V-nionera autem hypoftaticam nunquam, ne verbo qiiidem confef-film,fed coniunóiioné tantùm.Hune autem erroréfquodhîcncgat D.Andreas) indequoque fiiille profeôlum quôd concretas voces, Det Verbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abrtradlis Dininitatif amp;nbsp;Humanitatis no-
cabulis non difcerncret,age,ne longiùs abeam ns, ex ipfis ciuidem D. Andreæ fibi ipfi eontradicentis exprefiîs verbis probemus, qui pag.huius Golloquij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocabulo,Dens,Difti-
nttaiitQintellexit, e/ux àper/ona f'cy-ifepararinonpotefi. .Q^a-' prepter etfi aperte nbsp;nbsp;nbsp;ingenue confej/us eflyt^ubâ Xefta Chrifius ßtvent
Deuetnon tarnen Deumpaffitm, aut crucifixum ejfe,dtcere veluit. Hs.e entra Humanttatis propria dtxit ejje: ideéque adfcLtm humanttatem etHsreferenda. Ex bis aiitcm verbis primùm vclim Chriftianiim Ic-dorern obferuare,qiiàm (cienter hi s de rébus D.Andreas loquarur, amp;nbsp;annon verc poffit hue rcterri quod narrat Socrates de ipfo Nc-ftorio,amp; eius presbytero Anaftafio lib Ecclef.hiftoricæy.cap repetiturâ Nicephorolib.14. cap.jz. ilium videlicet veterum feripta ncglcxilîc, nec etiani quid ipfe dicerct amp;nbsp;fentirct fatis co-gnouiiïe.^uid tnirn ilhid eft,quod ait D.Andréas,Diuinitatem, rdi à Âûy-a Perfona nonpotuiffe feparari?cur non potiùs j ^tte. eß ipfètnetJ^ôyoç^De'mde, cut non potiùs à Chrißi quàra arSgt;~éy-u Perfona î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufpicatus eftNeftoriû exiftimalTe tSxoj«
perfbnam elTe aliquid compofitum ’ quod fortalfe ne Arrius qui-dem dixilîèt,quamuis crcatuTo'v\byor eîfè docerer.Immô hocquæ-iitur,an rov héyet’ Neftorius purauerit elfe verè fadum carnem , an potiùs totidem conftituerit petfonas quot funt in Chrifto naturç. Nec fatis ad ilium exeufandum valet quod ait D.Andreas, ilium videlicet non fcparalfe toVxoVov àChrifti carne.Nam hocipfum eft quod Orthodoxos honntillos fefellit, donee illis aperiret oculos Cyrillus, oftendens diffolui quoque de diuidi Chrifti perfonam ab to,qui rov ^óyeif infeparabiliter cum alhimpra carne coniundum fàtcretiir,nifi pro ConiunPlum, diccret, VnimmydiC quidem ad vni-cum vçiiç-d/jS^ov pei emnis fubfillcntiâin ilia Verbi iecunda Trini-taris perfona conftituendum, vt iam Chriftus non fit ^eîipopoe, (vtdicebat Neftorius,)led 'ierèà^tdv^a-:rot:,vt citra Ji^tîpunv, (îce-tiam citra !ruy;^v«».Valdc igitur hallucinatur D. Andréas fie colli-gens, Neftorius nonfeparauit naturas , ergo vnitatem Perfonx agnouir.In fumma verb ex illis D. Andreæ verbis liquet Neftoriû Dei nomine intellexifte Diuinitatéyid eft, Concrerum 5e Abftta-dum maximo errore cpnfudifle: ac proinde ram Fatlïs àc blafpbe-înas iftas enuntiatiohes credidifte,De»wj, id eft tov-Koyov PffcttHum Hominem,iUûm Howinetntfiè DettM-^'totT'tJtFÔç-aotr.-'vid.elicef;)
-ocr page 102-^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad atcta coLLi mompelc.
quàm iftaSjDiaf/wMWWjT« eße iilam Humanitatem, S/cHuma-nitatemtllameße Deitatem tb Ä6;/»s,quum abftraóta-óc concreta pro iifdem, tcÜe D. quoquc Andrea, diictrct, qiium tainen tarn veræ fint illæ amp;nbsp;Orrhodoxæ propter vnitatcm pcrfonæ,quàin illæ faiïae flint amp;nbsp;blafpheniæpropter naturarum confuhoné. Itaque exeo-dem crtore ncmpe ex ignoratione difcriniinis Conciccarû lt;Sc Ab-ftraólarum vociiin, qualî ex eodem portn foluentes Nettorius amp;nbsp;Eutyches, in duosaducrfos fcopulos impegernnr. Neftorius qui-deni in cotidem pcrfonariim,qiiorfiint naturæ, quanius infepara-biliter coniunctæ,aberrationem : Eutyches verb cont. à, in natu-rarum,vt amp;nbsp;perfonæ vnitatem. Qualcin veroNeftorius coninn-dioncinnaturariimamp; clfentialium alterutriiisproprietatum iina-ginatnseftjtalem etiam communicationcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accidenta-
lium vtrinqne animo concepit. Itaque tam blafphemuni eflè exi-ftimauit di cctc, Deum ejfe btmefireta aut tùmeflrem, conceptum in Maria ytrgine,natum,pa]fum,mortHum,feputtii,a mortuis excitatwnt quàm fi quis hæc cadem Dcitati tribueret.Nequc dubium elfe po-teft quin paris amp;nbsp;ciufdc cfic blafphemiç exiftimaret,docere,E/c«»ï-nem lüum effe aternum,increatum,Omnipotente,Omttipritfentemi quàm fi hæc eadem de Humanitate diccrentur. Nec cnim Deiim à Di-uinitate,nequc Hominem ab Humanitate difcerncbatgt; quum tarnen ilia tam verè amp;nbsp;de Deoamp;Homineillodicifatendum fit (nifi Chriftiperfonam dilfolucre velimus)quàm horrendû fuerit,con-fufisjVt naruriSjfic etiam earum proprietatibus, Hiimanitatipt»-priaillaDeitatis accommodarc,idett Humanitärem inDeitarem transformarc.Nam qualis cft ipfarum natiuariim , ralis eftomni-no,amp; quidem vtrinque, proprietatum vnitio, nempeperfonalis, Hisauté fie propofitis , amp;nbsp;turn ex Dei verbo, non aliter iliis phra-fibus vtente,tum ex veterum Patrum auôkorirateprobatis,fuper-eft vt videamus,quo iure D.quidem Andréas nos vt Neftorianos reprehcndat,nos autern ilium contra,turn vt Neftorianum in perfonæ dilfolutioncjtum vt Eutychianum in proprietatum efienria-lium Diuinitatis confufione arguamus. feparat,m(Yx\tynaturie dtuinaproprietates à Chrifli Huinanitate',J)eitatem ^puoejue ah eadem feparat,At iUas Bezafeparat,tjuumnegetcarnemCl}ri^iejJe hypofla-tica vnionii virtute faFiam Omnipritfintem, OmnipotenteiOmntfciamt quanuis nonfubieSltue fine in fiefie fifed in Kerbo, ne^ue exfiefè ,ide^ juapte natura ,velvirtute,fèd erbi cui perfonaliter dr infiparabilitef' vnita eHr.Ergo eHorianus efi Bez.a, imo etiam Hefiertano dèterict-Nefi'orius enim Communication« duntaxatproprietatumHumamtatif impugnauit;Bex.averb communicationcm ^uo^ue proprietatum Hitefe' nitatisnegat.QaA audio?Ergo D.Andreas quoquefemi Neftorii* nus cft,vt qui cum Neftorio communicationéptoprictatu Humâquot; nitatis negetiNeftorio quidem in eo impetâtior gt;nbsp;Nec cnim ignoquot;
jauit
-ocr page 103-Kesp, de persona Christi 89 rauit Neftorius, qiianuis Deltas ab Humanitäre nihil acccperit, immo illam in forma fcruili alTuniendo fcfc quodammodo cxina-niiicrir, vt loquitur Apoftolus : tarnen reciprocam elle amp;nbsp;prorfus vnam amp;nbsp;eandem Deitatis cum Humanitate, Si Humaniracis cum Dcitate coniunébionem .Inde veró,quod cogor in his rcfponlîo-nibus millies inculcate j nectflaria Si ineuitabili conclufione cffi-citur, vnam quoque amp;nbsp;eandc tile eircntialiuin vtrinqueproprie-tatum naturarum coniunófionem, quanuis ipfein altera tantum parte in qua blafphcmarat,reprehenderetur. Quis enim ignorât de fimilibus fimiliter iudicandumPlllas aurem coniunótioncs Dei-tatis cum Humanitare,amp; Humanitatis cum Dcitate , prorfus elfe reciprocas, imo vtranque cadem dcfinitione prorfus vnicamamp; candem efle quis non videt?Scd ad rem.Diftinguo propofitionera illius collcctionis. Nam fi vcrbo Separandt incelligitD. Andreas dilfolutioncm vnitionis.qua fit,vt naturæ, quanuis dicantur , vt relpondebat Neftorius, infeparabilitcr coniunlt;ftæ,conftituant ramen fuum vnaquæquc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum illam propohtionem cfTe
vcriffimam, totumque adeo fyllogifmumconccditBcza , fcdhoc fcnfu affumptioncm vt falhUimam inficiatur. Sin verb Separat, accipit D.Andreas pro dtßinguit, tu proprictatibus clfentialibus, turn ctiam tiep«*;; Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonnunquam Vete
res,quanuis dura phrafi,aduerfus Sabellium vh funt Jicqpt««; vo-cc)tum fane alfumptioncm agnofeit Bcza : conclufionem autcra negat; en'tqnchic fyllogifmus ex quatuor terminis compofitus. Non eft igitur Bcza Neftorianus, fed orthodoxus , rum duarum naturarum.tum ellcntialium proprietatum, quibus vna ab altera diftinguitur,vnam amp;nbsp;eandem vnirionem,hypoftaticam videlicet, abfquc vlla feparatione vcl confufione profitens. Sed deBrcntia-norum , quorum primus eft D.Andreas, Neftorianifmo hmul amp;nbsp;Eutychianifino vidcamus. SicBrentius pag.Rctogn.4O./7nz'fx^/r (inquit) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caro faSiu'nefl, Nthtl aliad fip^nificatun^aatmjHod
Filins Dei F ilium Hominis { nota Chriftiane lector, duos filios) igt;nplsat,vt cum eo ommmfapien!ia 'npotentiam,fctemiamt comnttt-nicet. En vt fubfiltentiam prætcrit. Quorfum verb ifta voxlm-pletionis adillas proprictates rcftrióta? Item pag. cadem. IfioE-uangelt/la diElo^Verbum carofaSiutn eft{lt;juod de Chnfio dicitur,non de Petro}dtfcrimen Chri/li Petri eo flataendum e(l.,ipubd Filins Dei,etfi Jtsa eßentia impletPetrum,ßcut eß Hämine Chrißumßnon igitur vni-tioneperfonalijliucitaS-’-ÛTiroç-aini'ifed folawepT/DTw!? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui
merus amp;nbsp;manifeftilfimus cftNcftorianifmiis) non tarnen commnni-cat Petro omnes ßtas proprietates ,fedtantttm nonnullas. Erit igitur Chriftus qiiidem diuiniffimus,at non Deus, Petrus autem diuinus tantùm aliquatcnus.Imb omnes fuas proprietäres ne in Chriftum qu idé hominem oAÔp/oç effuderit.Cogitur enim Brentius excipere,
-ocr page 104-ç)o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta coLi. mompelg.
ætcrnitatein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quætamcn propriiffimc Deitàti cun-
ncniunt:D.aiircin Andreas fummam ctiam iimpLeitacem amp;nbsp;incir-cunfcriptioncm amp;nbsp;omnem infinitatem illi adimit rcfpcctiï pi æfen-tiæ in cœlis. Et eft fane in hoc quidem,fuo magiftro fapientior, qui carnem Chrifti contendit z/eri reipfaeôdernmominta fuijje in vtero virainis in Bethlehem,inpr:tjepi,infepulchrt amp;nbsp;in exits: atqiicadeó pag.iqj.eiufdem libri,puerilem cogitationem de rébus cœleluibus appellee, quod dicic l’heodoretus iSe âlif, id eft, quod perpetuo confenfu dcfcndic orthodoxa Ecclefia, csrpits Hn nnnum Chrifli habere in altéra feculo ea idem ctreun/èripiiancm , ejuam habnit inhocfecttloyt iam mirum no fie carnem Chrifti criam efl'eln, Sub é^jCurn panc.Item pag.cîjjfaudi, Chriftiane ledlor, ipiîus Neftorij voces, anathcmatifnio tertio Cyrilli cxpreftèiagulatas) Bluma-nitatem {\ne]\.\\t}Chïifli Dintnitati,non veicLfedi^‘ie'iii,non ejfèntia fed potentia,nonnsitHra,fedgloria,nanfubflantia,fed Adaieflate exaejtta-wwx.Sola igitur delà, ab cftentialibus proprietatibus fuis feiunâa, Deitari propria relinquitur, nec cric ille homo verè lehoua, amp;nbsp;Deus illcbenedidus : amp;nbsp;illæ aliæ proprietäres crunt duplices,nifi fortaife D.Brentius cxæquationem hnc mulriplicationeimagina-tur? Qimd fi duplices funt, duæ fiinul cuadent coniunéfæ natpræ Omnipotences , Omnifcientcs ,• Omnipræfentes, neinpc Dtfitas quidem Eirentialitcr, (vtopinorD. Brentiuin crcdidilfe. ), At num etiam Humaniras Chrifti Elfentialitcr ? Sic igitur in Chrifti Humanitate multiplices fucrint Elfentix; amp;nbsp;nondeftiterit Do-minus nouas efi'entias, immo nouos Dcos create die feptiino. Sin verb accidentalitcr : ergo Chrifti hominis Diuinitas fuerir tantum accidcntalis. Et quid non ? Sed audiamus iam ipfura D. Andrtam , muhô ctiam apertiùs amp;nbsp;perfonam diuidentem, amp;nbsp;proprictaces cl'cntialesconfundentcm , fcipfum deniqueexpref-fis verbis oppugnantem. Is igitur in Difputationc de Maicfta-tc hominis Chrifti,theft zo.Non eflimaginanda, inquit, antcon-^genda alia Det tn Chrt^lo Ç ambigua amp;nbsp;periculofa in feripris Neftorij phrafis) prafèntia, ijndm in rehe/ms omnibutcreaturit, vt in ereatnris csnpytif. difeernttur ,ejitbd aliainaliîs agat operetttr, ita in Chririum tota effnnditur. Qiiis igitur itaftolidus eft , vt non videat non aiiani Verbi cumilla alfumpta humanitate coniun-étionemjàD.Andrea conftitui,quàm illam vniuerfalem értpynri-xii'v folaimparitate differentem, amp;nbsp;verèNeftorianam, illo videlicet vulgato verûciüo exprciram, Enter,pra/ênterDefae^, ^vbi-s^He patenter? Qu_a de re, vt meliùs ctiam conftet, ecceeiufdem D.Andreæ verba in Apolog.ad Thef. Ingolftadianaspag. 19. Res omnes ètDeoSubfflentialiterfullentantnr. Quid obftat ergo,quomi-nùsrcsomnes tam fint totidemDij, quam Homo ille, idcirco Deus quod in verbo fubfiftat,non in fefc gt;nbsp;vt omnis Ecclefia Chri-
ftiana
-ocr page 105-Resp- de persona Christi. ÿi ftiana confitetur?Et pag, j8. Christus Homohochabet comn.une cnrn omnibuifttnblis ^uod cam eo Deiu Perfinalttgy fuit vtntus. QiwJau-tem iftudmoiiftrtim cit, Ncftoiium fimul exftruere ôe dtllrutvcî Ncc enitn aliter Ncftorius, quanuis imparicfficacia amp;nbsp;inlcparabi-Jiter,Deurn Verbum cum illo Homine reipfa coniunxit: Adf'îften-tia videlicet, quanuis emincntilîima cnm auôtoritate amp;nbsp;potefl: -te:vnitum autem effe Perfonalitcr, ne cum carne quidem Chrifli, fuit vnqiiain confclTus. Quorfum verb hypoftaticam vnioncm vni Chrifto vindica’.nus?amp; quorfum inulitatas illas prædicationts iadauerit D. Andréas, fi perfonalcm Vnionem habet Chrifb s cum fan(3:is,imb(proh feelus) cum rebus omnibus , communemî Idemenim cft Subfiftentialitcr amp;nbsp;Perfonalitcr vniri.Et quomodo fiicrit ineffabilis illc præfentiæ, amp;nbsp;oralis manducationis modus, fi ab ca vniono dependet quæ Chrifto fit cum fanôlis , atqucDco cum rebus omnibus communis ? Et quâfnam tandem perfonas ia rebus omnibus imaginabimur? Idem Thef. 26. Magiftri fui verba repetens, Hurnanitatem, inquit, Chrtflt Diuinitati etusnon ^slctfed i^wiit^non ejfentia ,fedpotentia, non nuturafidgloriiti non fub^iantia fid Jïdnefate exi-t^uamus. At Orthodoxa Ecclcfia extremae impic-tatis clTc arbirratur, rem vllam creatam vel quàm longiflîmoamp; inenarrabili interuallo Diuinitatiexæquare; idcôque Chiiftuin fcipfo minorem fecundùm carnem , fcipfo maiorem fccundùra verbi Dcitatem contra Eutychen profitetur .• neque naturas, ne-que Efrcntiales earum proprietäres confundens: amp;nbsp;tarnen,propter Vnitionem hypoftaticam , amp;nbsp;Vniratem perfonæ , hune Hominem elfe verum ilium amp;nbsp;vnicum Dei Partis Filium ,aduer-fus Neltorium prefirens. Quidigitur inter Nefroriuin amp;nbsp;En-tychen amp;nbsp;D. Brcntij ftdlatorcs intereft ? Certè ne hilum quidem. Persequècnim Brcntiani cxpreftîs amp;nbsp;difertis verbis, quor naturas tor Perfonas reipfa conftiruunt , aiferentes. Inter ha-bitationem Dei tn ftnblis tn Chnflo (fie Brcntij verba D.Andrea repente,pag.illius Apolog. yj.)Hocî^ M effe diferimen lt;juod Sanciis dtPiribuat fua dona dirnenfi , Chnflo autem immenfa. Scdamp;iidem cum Eutychctc, Eftentiales proprietäres Diuinita-tis confundunt, vc! potiùs proprietäres Elfe amp;nbsp;Haberi vetanf, quum proprium elfe definat quod communicatut : fie feribente D. Andrea Thef. fuæ illius difputationis 21. ^uod Dminaper Ef~ fentiam eP^idhumanaper Acctdcnscommunicatur. Omnibus autem illis hic communis error eft,qubd Abftraólas voces cum Cócrctis intolerabili errorc confundunt. Sed Neftoriusineo fane fuit pu-dentior , quibd nifi Vnitionc hypoftaticain trufttç-a’riKiv coniun-ûionem mutata, deftituiomni fundamento fuam blafphcmiam vidit:ideóque,vt hanc ftabilircr,illam negauit.Sed amp;nbsp;Eutyches indem,quum nonnifi conflatij in ynam duabus natutis, aut vnaa.b m. ij.
-ocr page 106-Ao acta coll, mompelg.
alteraabforpta,ftare fuam illain confufionem anirnadiiertcrcr, v-r'riimque crroreni affirmauir. Ac Brenriani certc fic vniunt quod Nt’ftoriiisdiiroluit,(vein hoc colloquiodamnatD. Andreas niir daincombinationcm,quam ramen in fuis illis Thefibus ponit:)amp; lie diftinguût quod Eucyches confnnditjexeogitata diftindbuncu-[Xynonfitbie£iiu'e, vt ncque qiiidilli fenferint intellexille videan-tiir,nccipfi ctiam fitis quid dicar amp;nbsp;fcribant nolfe, Ignoracionem verbNeftorimi dogmaris à me non immerito D. Andreæamp;eius fedtaroribus tribui,age , ex ipfiufmet verbis inter fp penitus repu-gnantibus probcmus.(Ve/?m^gt;inquit,pag. huius Colloquij.234.) pitrum (id ell nudum) Hominem ex Marh, naturn^paffum effe,
crHcißxMm llatnity^uod ex diametro cum articulis fideipugnat.
deFtlio Dei exprefse^omnesarticuli ßdet Hpoiïolic^d^ Perfona Chrißi lolt;juunttir. Et hæc quidem vere D. Andreas , ciii hanc palinodiam gratulor,li fynccra eibquum hæc, iis quç fuprà citauimus ex ipfius difputatione amp;nbsp;Apologia de vno Pétri amp;nbsp;Chrifti diferimine, amp;nbsp;perfonaliDci cum omnibus fandtis vnionc, vt veritas mendacio, aduerfentur. Sed hæcan verè Neflorio tribueric:age, ex ipfomec difcaraus,qui pag.ijS.ZVo« t.m irnperteui,d\cpM-,fMt He/bonm, ^uin intelligeret Dettm verbum non fine Diutnitate ex Viraine nutum. Et pag.zjó.ZVeyZörb« non neguu'.t Chrifium,(jui ex Maria natw^pajfiuitifi“ crucifix us efi., verum Deumadeô^uevnigenitum Dei Ftliumefifie. Hoc cine verb eft, nudum hominem ex Maria natum elle ? Res autem ita fe habet.JMon dixit Neftorius Chriftiim ftiifte nudu hominem €0 quidem fenfu quo Samofatenus anus ipfius, à qua etiam ca-Inmnia ifixim libérât Socrates in Ecclefiaftica hiftoriameque nega-uit Deum verbum fuilfecum ilia carne coniundlum : fed vnitum fuilR’illi carni (emper ncgauit.fd eft, Hominem ilium,in Filij Dei perfonafubftitifte: ideóque non fimpliciter aAXo aXXo illo vno amp;■ eodem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( quod Orthodoxum eft)fed aAAor «AXor il
ia fua coniundbonc confciruir.ltaquc,i)cut ipfarum naturarum,fic criam iihie/ad,Tat vnitionem He in Concretis amp;nbsp;in Abftradbs voci-bus ncgauit,i!iud quidem iinpie,iftud autem verè.
DeNeftoriano ßc Eutychiano errore pleniffime in fuperiore refutatione diximus.Qup'^ autem Cyrillus DeitatéChrifti paftàm dixeritjtura ego eredam quum locum protulerit D.Andreas. Illud cmmyerbtim^Pafium effie Impafiibiliter, quod citât pag.huius Col-loquij 258. in concreto dicitur non in abftradto. Durius eft autem quod citât eâdem pag.ex Vigilio,D/a»«à4rewjrZ4»A confixam fuifie: led quod addit yi'^'\mi,claMspenetrarinonpotuifie,amp;c abftradtç vo-cisillius loco.mox fubftituit.Z)?«wj r'ef^»w,fatis oftendit nihil minus eum voluilFe quàm Dei amp;nbsp;Diuinitatis voces in hac tradtatione cönfundere. Nec tarnen nego veteres , præfertim ante motas Nellorianas amp;nbsp;Eutylt;hianas cócrouerfias,hoc difcrimé non femper
accurate
-ocr page 107-Res?. DE PERSONA Ghmsti.
accurate obferuiffe , qui tarnen quid fçntirent diligenter often-derunr.
Adp. Imino,quum etfi perfonalitervnitæ » tarnen diftinélæ fuispro-prietatibus naturæ mancant:abftradis au rem vocibus, non decla-retiir perfona , fed (vt reélè docet D. Kemnitius pfiore icripto de duabus in Chiifto naturis pag.185.) naturæ ipfæ amp;nbsp;earum idiom^-ta per fc, fme extra vnionem gt;nbsp;(iue in ipfa vnionc confidcrentuf-; coinmunicationem vllam quæ fit quoddatn vnitionis effeftam, amp;nbsp;aliiid quàm vel ipfa vnitió,vcl habitualis quam vocant gratia , po-nerejmerus eft amp;nbsp;intolcrabilis Eutychianifmus.
Thefis Vl.Vvirtemb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... d
Q^mdocetury Filium Dei communie are /uaî proprietäres naturf, human a ajfnmptit:verbigratia .Omnipotentiamtomnipyfftntiiim:: id n en ßcintelligenAum efi^t^uafi Filtus Det in'ajfumptam natmràm humanam^ ■ita fitasproprietates effuderii(ßeuti ali^uid ex vno vafe in abud ejfun-drturdvt humana natura,per fe,^ exfi(etiam in abßrailo , feu extra vntonem perfonalern confderata j habeas pecubarem omnipetentiat^, ^ua fit iam tpfius non modb’propria, 'uerum etiamip/iftsiproprietas. Sif enminChrtflo confiituerentnrduaDtuinttates: t:p- per confe^uetisin Deo non effet trinitas, fed ejuaternitoi.ltaejue ficfientiendum efl: fivnio perfonalis folui,ef Chrtfli tarnen humana natura confiarA'poJfet : turn humana natura, nei^ue omnipotentia, ne^jue omniprafentia reUe tribui peflet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Thefis V II. Vvirtemb.
1ffei]ueUatuendum efi,humanam in Chrifio naturamfaUam effe efr fentiam infinitam tncircun/criptam: aut in omnia cœlirff terra loca extenfiamtaut earn tali modo vbt^ue eUe,lt;juo Dtutnitas vbi^ueefltaut earn cum diuina natura exarpuatam efle. FJihtl enim horum,ex vera realiproprietatum communtcatione,confeijuitur.
Antithefis I I,Th.Bez.a. ,
Nos verb vt proximè præc.edenti refpónfo i. Hæchçrcfîs, Neftg-diximusjdocemus ex h'ypoftaticæ vnionis dc-uV-“? “Icterior. finitione, neque Dcitatem , r^qne Deitans proprietates deHumanitate’vllomodo, ne proprietatumHumani-in vnione quidem,verè dicipölfe.
tatis inipugnauit. Hi y.ct^gt;ictiam, comnluni-
. uil if5£T*;r; A y. ;
. çatiQixeni jvpptjçt.^ü
■ t x . rA Diuinitatisncgant. ■ â rr^l T, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rf {•’ : t -\ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;), 'j! a } ,T r : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.■ nbsp;nbsp;■ P -
Th. Bex.a reip.ad. r^ar^nafe^ apfer^jffonem.Df^ Anprea. .
Duplexh*i:.o.Çlt;^urtit fQ0aniH?P»yqU^gt;gt; qi’bdimAginatur. P;An-dreas quodfelfifErnojTacftiNeltoüium yidcliçÿïÇjPerfpntjlcm Verbi
m. iij.
-ocr page 108-94 Ad AciA Coll, mompélg.
amp; afiumptæ carnis Vnioneni agnöuiire:qnod lî verum^eftjCertè in Vnionisperfonalisconfefîîonc,inter Neftorianos (Je Oichodoxos fnmmus fticrit confenfus. Deleatur ergo vtr'aque ilia cclcbratiÜi-ma,amp; h’o’n tantùm perperuo omniumChriftianarum vctcrum Ec-clefiaruni conlenfu,verum ctiam Auguftanæ Confcfljonis expref-fo teftimonio comprobata Syiiodus vniuerlalis Epliefina fcciinda, amp;nbsp;Chalcedonenfisideleantur tot eiuditinima,Græcorum amp;nbsp;Lati-norum patrum , aduerfus hærcfîn Neftorij fcripta: reuocentur ab inferis tot piorum hominiim labotibus damnatæ, Si vix tandem abolitæ controuerfiæ, qiiæ vniuerfum Chriftianum orbem penè peflundedernnt. Immb mancar potiùs falua veritas, amp;nbsp;refipifcant turbarorcs Ecclefiarnm.quiNellorio ab inferis renocato,amp; nnllo nili in donoriim in carnem efFulbrum inæqualitate pofito inhabi-tatioriis arque adeo pcl-fonalis vnitionis Dei in Chrillo amp;nbsp;in Petro , fandliique omnibus , difcrimine,quo Spritu ducantur fairs fuperque oftendunt. Altcnim autem fomnium in eo po(i-tum eft , quod cxiftimat D. Andreas, communicationem dun-taxar proprietatnm Humanitatis à Neftorio fuilFe impugna-tammos vero,quod proprictatum etiamDiuinitatis conimunica-tionem ncgcmus.Ncftorianis eife hac in re detenores. At rurfus,fi hoc verum eft, quantulofpatioD. Andreas à Neftorio diftabit? Primùm enwmquôdad vnitionem attinct, aperte fe Neftorioaf-fentiri profitetur. In denegatione verb proprictatum Humanitatis Deitati verbi comrnunicatarum,vix latum digitnm aNeftorio diflidet, profitens, amp;nbsp;quidem rcdlc, nttUam AiuinAitaturA perfeilio-nem vel imperfsPlionernpo/fe acciAere, pag. huius Colloqiiij, ac prainde nm pojji' Diuifiitatetn illaminferecipere paßtones ,(idtóqiic nee conccptionemiiiE c natiuitatem,nec mortem,nce fcpulturam, nec refiureiftionem)/?^^ pajfam diet reßeLtu carnisnimtrttm pa/faßtpad, epunm impedtre tUitu paßtoAespoßet, Nam hoc quoqu« fenfu nunquam negaftet Neftorins, Diuinitarem non in fefc paf-fam.vtpote quam carni non vniret, fed tantùm vt infeparabilcm comitem adiungeret:fcd quodammodo compaftam e(rc,(icut par-ticula illaCuwjabuti confu’euerat.Ergo hîc quoque D. Andreas etfi Neftorianus non eft, tarnen re non abeft abillo certecentum pa-rafangis. Supereft cómiinicatio proprictatum Diuinitatis in carnem effufarum, quam fi vcrefcribit D. Andreas à Neftorio non fnifTe ncgatam,certe nc tantillum quidera diferiminis inter ipfmn amp;nbsp;Neftorinm iniienictur: immofunima in co quoque confenfio, quod pariter vterque Concreti amp;nbsp;Abftratfti diferimen fuftnlerint. Res auteita fe habet. Qninn,(telle D.Andrea pag.ijp.Jvtfto natu-tarum in perfona Filij Dei, fit canfa illius commiinicarionispro-prietatum quamipfe inter ipfas naturas conftituit tvnioncm autem cuicerimus denegafte Neftoriura: eflicitur non minus Dei-tacis
-ocr page 109-Rest, dv persona Christi. 95 tati$inHumaniuté,quàtn Humanitadsin Dcitatem proptieiatu communicationeni, qaicquid dicat D. Andreas, ab ipfo fui (Te fu-blatam.Etenim ciii dubium eflc poteft, quin Neftorium non nd-nùs offen(ura fuerir bæc cniintiatio , Homintm ilium effe ab uterno, tncreatumytnfinttum^ Omnipn/intem^O/nnipotentem: (Suncenirz. hx diuinitatis proprietäres infeparabilcs, amp;nbsp;quaruni vna abfque altera communicari nulla ratione poffivjquàm iü.3L,Mariameße S-seTo-M'tyDeum fuiffe tn vtero Virgints conccpiutn, ex eadcmn^ttum^pajjitnt, cructßxumi'E.t quum,telle D. Andrcapag.zjó.Dci nomine, Diuini-tatem T« xógt;K, aeproinde viciffim illiiis Hominis nomineillam Humanitatem intellcxerit NcRorius t nec aliter Diuinitatem Hu-manitati, qiiam Humanitatem Diuinitatianneótercr: non minùs certcexhotruifTetadillas quas modó dixi enuntiarióes abftraólas, Diuinitatis amp;nbsp;Humaniratis vocibus conceptas. Nos vcro,quos D. Andreas ipfcNeftorianilTimuSjNeftorianos appellat, cum Ortho-doxa Ecclefia,Nellorij,pctfonam Cliiifti diuidentis, blafphemiam abominamur : communicationem id ch confußonem iJiafjuxTuf Eutychianam inabP.raäisvocibus, qualis cft illa quam tucturD. Andreas,deteftamur,ex vera perfonalis vnionis dcfinitione.Cóm-municationem autem veram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in concrctis vocibus , tam
Dei id cftT«za7«,quàm Horninis,aduerfus Neftorium , turn ex ip-fa vnionebypoftatica.tum ex perfonæ vnitate propugnamus.Iudi-cctnuncEcclefia,an quiequam habeamus cumNeftorio commu-ne,ne dum vt illo détériores fimns.
Thefis V 111.Vvirtemberg.
Realempyoprietatum communicationem attum dicimuf.nonphyficam intelligimtu,cjua natura vna in alteram tranßret: fedvocabulum (R ;a» comtnunicationi Verbali, lt;ju£ naturit tantum Nomina proprtetatum facit communia.
Theßs IX- Vvirtemb.
^uariturigitur.-an inter diuina amp;nbsp;humana natura in Chrißo propter 'vnionemper/onalem, ^t:A\\s,hbC eß,vera^reipfa exiHent inper/ôna Chri^i,fiat ^uamp;dam communicatie-vt vna natura alteri proprietates fuas communicet:^ prat ere a cjuaritur, ijuouf^ue illa realis communica-tio extendatur.
Antithefieri I I.Sc IX.Th.Beza.
’o'juairu,««« vel squiuocatio eftin voceCó- t. NuIIahïc æquiuoca-municationis,quæ modo pro vnione hypo- tio, led natiua fignifica-n».;___js, -II- T • • I tio vocis cóniunicatK». ftatKa,modöproilliuscffcctisaccipitur. Ica-
quecommumcationem realem, ideft, vnio- ucjamp;ijiiturisamp;cirûpro nem naturarum admittimus, in qua roanent prictatibustnbuitur.
fingulænaturæ per fc,etiamin vnione, fuis Hæc hæielîseftSs-proprietatibus diftiniftæ,’citra vllamaliam mofaceniana, vnionem
-ocr page 110-96 Ad acta Coll. Mompelg.
RatararuAi firfe com- communicätionein. Communicationem au-tem,cuîushîc fitmcnrio, qua dicitur-Huma-» /emo : Humanitatem T’ôtas fuo quodam modovbique amp;nbsp;omnipo-Cbi:fti,ne quidcm ver- tens,bie Verbalem quidcm elle dicimus : fed bai ter Omnipotetem, tam falfam clTe exiftiniamus, quàm falfum contra illud Cnnftitda- cft.vnione hypoftacica humanitatem euafil-fe Deitatcm.^(\ianuis, vt fuprà diximus,ho-Nonfe.juitur-quiaa-vnito cum Aa;-« , id eft, toti pèrlonæ in ho inodo Deltas cnini Jotenquot; dicitiir , videlicet per fe : amp;nbsp;alio modo hum mitas au Chrifte, virieltcrt particip'atioue omnipotentiæ.
conccero.ab altera natura, nempc humanitäre denominatæjfiue Chrifto oA®?,nó ut'put fiup in naturis diftinólè confidcrato, reótè amp;nbsp;verè,quçcunqucfunt Dei propria,attnbuan-tiir.
5. Pra:ftigia:verborum,quibus oculi imperitorum perftringuntur.Omnia enim verbalia iunt,non realia,amp; hoc eft verba dare.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T“h.Bez.£ rejponp} ad marginales ohferuationes D. Andrea.
Koivamp;ivla; vocem ad omne commiinicarionis ac etiam focietatis genus accommodarijCuius pluriinæ fint diucrfiffimæ fpecics,ncga-li nifi extrema impudentia non poteft, aeproinde variam amp;mul-tiplicem incidcrepoirein hac vocéó/zsivn/ziav ctiamfi fempernati-uafua fignificarione Commnnicare aecipiatur pro Commune facere. Nonftiit igiturD.Andreæncgandaæquiuocatio inhacvoce, fed poriusoftendendum quod fit inter Vnicionem ipfam naturarum (quæ amp;nbsp;ipfa ell Communicationis, amp;nbsp;quidcm arôtilîîmæ fpecics) amp;iftam Kcivu'vlav proprictatum ab Eutychianis excogitatam, ab Vbiquitariis inrerpolaram,difcrimc, cui nullum adhuc nomen Ipeciale nancifei potuerint. Cærcriim quod in antithefi noftra diximuSjiterumhîcrepetimus : nempotonwr/ac nomen quum hoc hypoftaticævnitionis naturarum myfteritim defignat, nihil aliud quàm illani ipfam evoenv dcclarare; ficiit etiam Athanaf.in cpift. ad Epitftcr. Koivuriav evcCTi' ipv'fftamp;ji' codcm prorfus fignificatu, ÿc Hilarius Communionern,amp; Auguft.Socictateni vfurpat.Neque hoc D.Andream inficiaturum arbirror. Ad/eftw/xaS. verb quod attinet, non paruum cxiftit inter ilia difcrimen.Nam quod ad diuinitatem attinet,omnia ipfius i£ft4,fxaS!.gt;quæ vocamus, funt ipfamet cius ef-fcntia,fiue abfolute.confidcretur, fine in perfonaFilij, cuius proprium notificatiuum »lt;AW|«s£ eft Filiatio. In Humanitate verb funt aliæ quidem proprietates Ellentiales, licet ipfius ElTc amp;nbsp;clFentia re différant, id eft quibus Humana ipfa natura à cæteris vniucrfaliter *lifcernitur,amp;quibusfublatisHumanitas effe defincrer. Suntamp; quædam Accidentales,huicHurnanitatiChrifti propriæ, quibusà cæterorum hominum Humanitate dilcernirur,vcluti qubdilli datum fit in Filij Deiperfona fubfiftçre,èSpiritu Sando concipi fine peccatq.
-ocr page 111-Resp. de persona Christi. 97 peccatOjamp; quicquid eft ciufmodi. Scd nulla iftarum diilindio-numhabita ratione,dico omniumillorum fineDeicatis, fiucHu-manicatis Jcha/zaramp;v nullam aliam eile poH'e xcjvfej'/av, quam cam ipfam vnitionem quanaturæ ipfæ vniuntur, quoniam fcpararià fuis naturis rcipfa nunquam polFuntjvr ƒ otc quas fi ab ipfis nacu-risauferas, tolli ipfas quoque necedc hr (quod in Diuinitatc in primis locum habet,in qua Elle ab Ellcntia nihildiffert) imö etiä Sc illa quæ illi Humanitati per Accidens fuiffe data diximus fi tol-lasjilla Humanitas cfTe dehnet.Qmnam igitur Vniri dixerimus na-turas ipfas^quin ipfa quoque illarum fimul amp;nbsp;codem mo-mento amp;nbsp;vnaaceädem ptorfus vnitione copulentur? Vaniffimum eft igitur aliam prærerea vnitionem in naturarum proptietatibus, quàm in ipfis naturis imaginari,Qupd fi hypoftatica eft, vti certè eftjiftarum naturarum tum proprictarum notvuvia, fiue tyamçzcertè ficut hæc hypoftatica vnio duarum naturarum non efficit vt vna fit alteramehoc quidem viciffim efficit,vt Efientialcs vnius nature proprietäres fiant alrerius, nee vt quæ vnius funt naturæ, verc poflintde altera prædicari. Sic enim proprium definerct efle proprium,fi fieret cum altera natura commune, ßf tollerctur hypo-ftaticas vnitionis definitio,in qua fic dicuntur aduerfus Neftorium duæ naturæ vnicum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftitucrc,(Humana videlicet na
tura à perfona TB XoT-a vimç-ctenv afl'umpta); vt tarnen ipfæ naturæ aduerfus Eutychetenijlicct Perfonaliter vnitæ amp;nbsp;infeparabi-lcs,fuis proprictatibus diftimftæ permancant.Itaquc vel ifta omnis tcBivuvlct proprietatum,quam D.Àndreas ab vnirione ipfarum naturarum diuerfam facit, amp;nbsp;qua vult Deitatis Omnipræfcntiam, Omnipotcntiam,cærcrâque omnia ipfi Humanitari Chrifti attri-bui,ruat oporter: vcl (quod abfit} hypoftaticæ vftîtionis definitio tollatnr necefi'c cft. Falfitas autem ifta prçcipuè amp;nbsp;irrefragabiliter in proprictatiim Diuinitatis in Humanitärem collata communi-catiûnepatefir,quasifti folas nunc vrgere confucuerunt.Quid am-plius.?quum iftam communicarioné proprictarum qua Vnirione hypoftatica à pofteriore definiunt,eandem elle difertis verbis feri-bant D.Brentius amp;nbsp;.D.Andreas,arq-, inhabitationé Dci in fanëfis omnibus;amp; hancinhabitationé Dei in fanóliscófttt,totaeftccrep-gt;DT/it«'vamp;qHalitarû in SanClis creatarû fiibieéliuè ipfis inexiftentiü efFe(ftricem,annô hac ratione tollitur ipfarû naturarum Eflcntia-lis tvuatç, ac proinde omnis iftiusimaginai iæ diuinitatis propric-tatum commutationis fundamentum ab ipfifnietcuertitur? An-non fie Kemnitianum quoque iftud perfugium euanefeit, quo proprietäres Diuinitatis rcipfa, ncctarnen fubieûiuè Humanitati illiattribuuntutî Denique, quum vt euicimus,vnicadc ea-dein fit naturarum amp;nbsp;proprietatum vnitip, ncc aliter (quanuis
-ocr page 112-98 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta coll. Mompelg.
Cifcdu diiifrfo)alIiiiBcns pcrfonacnm a/Tumptanatura, quàm aC-fumpta natura cum alFumente perfona vniatur:annon ncccHario, nihquis fola pcrcinacia velit vcritati rekiótarijConfequitur, û vete tribauntat Humanitatiproprierates Diuinitatis, vcrèquoqiic Humaniratis proprietäres Diuinitati accommodandas:amp;, fi b!aß-phemum vnum elt,blafphemum eriam eflcalterumjVti certe eft v-trumque? Qtiamobrem eriam rede animaduertit Ncftoriusftarc blafphcmiam iuam,nifi fublata hypoftarica vnionc,noii polfc : amp;nbsp;Eutyches contràadmitti impietatem fuam, nifi abforpta humana -natura, vel conflatisamp; confufisin vnam naturis n.cquire. Quid igiturrnempeex vnaamp; cadem vnirione nafeitur, non naturarum, lcdpcrfonæ vniras;amp;: idcirco, quum abftraclæ voces, folasnatu-ras dcclarentjquales funt in fcfe,amp; quales permanent eriam vnitæ, nullus hic eft abftraótis vocibus locus.Perfona verb non nifi con-cretis vocibus fignificatur.quarum aJiquæhuicperfonæ (cenndum vtraraqnc naturam conueniunt,vt quum Filius Dei dicitur.nem-pc amp;nbsp;quia fccendùm Deitatem taliseft, amp;nbsp;quia eriam hie Homo in perfona Filij fubfiflir : amp;nbsp;quum Chriftus appellatur, quoniam hoc nomine amp;nbsp;vngens Diuinitas amp;: vnóla Humanitas intclligitur. Aliæ verb côcrcrçappcllationcs qtiauis maxime propria fuafigni-ficaticnc, ab abftraóladücaxat altera natura denominétur ,tamc propter vnicaté pcrfonæjtotam perfonam interdum declarant, vt quit Chriftus , Dominus gloriæ,Filius Hominis,amp; Homo voca-rur.Nâ carnis appellatio inrerdû pro Hiimanirate in abftrabho ac-cipitur,vt quum dicitur Chriftus palKis in carne ; interdum con-cretèjVt quum dicitur oZoj-o? faärus caro,id cftfaótus homo.Sed in fumma,propter eandem illam vnirione amp;nbsp;perfonç vniratcm,pari-tcr cademque ratione, quæcunque Verbo attribuuntur, Homini quoqucatrribuuntur, amp;nbsp;contrà:fine vlla profuscxccptione. Ita-que tarn vera eft hæc enftriatio, 0 eft Homo, Mariæ Virginis Filius,creatus,fiuirus,vifibilis,quicquid denique Flomo eft, excepte pcccato, ^qua in re pofita eft ilia Filij Dei exinanitio) quàm ifta,Homo illc eft Filius Dei, Deus Patri , æternus, increa-tus,infinitus,Omnipotens, Oinnipræfcns, quicquid denique eft: Filij Dei perfona,vndeilla fumma hominis exaltatio. Et qui hoc vtrunque non agnofeit,perfonam dilibluir. Sicenim non confun-duntur naturæ,quum ilia quidem de Filij Dei perfona,non dican-tur fecundum, Deitatem, fed quia cum illo Homine , qui in ipfo non in fefe fubfiftir,vnicurn eft vip/ç-«jt(^ot':hæc verb rurfus de Homine illo non prædicantur fecundùm Humanitärem, fed quate-nusHomo eftinvnitatem perfonae à Filio alTumptus. Eademau-tem ratio eft earum eriam enuntiationum,in quibus non ipfe qui-dem proprietäres ElFentiales,fed quædam cum illis cohærentia,amp; naturarunl fingularu propria, prædicantur, vt fi di cam us Homine ilium
-ocr page 113-Resp. de persona Christi. 9^
ilium loqucntem in terris cum Nicodemo , fuiflc tum quoqiie in coelis: amp;nbsp;nobis nunc quoque adeile amp;nbsp;adfuturum vfquead con-fummationem fcculi, nempe non fecundum Humanitatem , (nc confundantur naturæ,)qua: certè non eft D.eitas , fed qua rationc vriicum eft cum illo Filio Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ne perfona diftoluatur.
Et fie viciffinijDominus gloriæ dicitur verc amp;nbsp;Orthodoxe,conceptus ex Spiritu Sanóto.natus ex Maria Virginejcfuriuiflc, fitiiiift'e, dormiuiffe,paft’us,mortuus,fepultus:rcfiirrcxifte,amp;c.nonitcm fe-cundum Deitatem confufis natuiis,fed quia ficut propria ipfius eft hæc caro in ipfo fubfiftens,fic omnia carnis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fua efte du-
cit. Et hçceft verailla Jcfta/zaTamp;K'jeftentialiû, Si eorum quæ Çi confequuntur communicatio , non in naturis ipfius fed in perfona,vtpote ex hypoftatica vnitione Si perfonæ vnitate nafcens,amp; neque naturas aut earum proprietates confundens, neque perfo-nam dillbluens:quod etiam in operationibus locum habet,quæ fie tribuuntur fiippofito.vt abfquefeparationediftinguantur, amp;nbsp;di-. uinæquidem Deitati,humanæ verbiliihumanitati tribuantur.
Negauit Samofatenus fubfiftétiam æterni Filij Dei: quam blaf- ■ phemiam renouauit noftra memoria impurus ille canis Seruetus, Geneuænon fimpliciter vthæreticus , fed propter horrendas in ■ Filium Dei Sc totam facram Triadcm blafphemias, à quibus nullo modo abduci potuit,meritó fupplicio afFe(ftus,vt amp;nbsp;poftea. Gen-1 tills trithei'ta Bernæ, Et Hclucticæ Ecclefiæ in has hærefes inox in-ciderint? Abfit Altera Samofateni hærefis , in Chrifto nihil) præter meram Humanitaté poncre. An verb huius fcelcris rei dici polTuntjqui aduerfus Artianos, Si Tritheitas coæternam Si cocf-1 fentialem Filij Dei üwoç-««”’' totis lacertis ( Deo fit laus amp;nbsp;gloria) fuht tutati:amp; nunc etiam aduerfum renatos Neftoriû Si Eutychen | veram hypoftaticam vnionem, amp;nbsp;veram iihu/j-aruv communica-f tionem defendant ? An_non verb potiùshabendi funt huius im-î» pietatis rei, c^whypnfiaticam'vnionernin effttßonem donorum,Chri-fio cum Petro amp;nbsp;SanSits omnibus, excepta illorum menfura, cornmu- I nem transformant ? Qui Chnftum Deum non effe dicunt, lt;^uia Deusßt in ipfo, fed propter omnia dona tpfi communicata? ( amp;nbsp;hoc eft fcilicet quod Paulus tsu/J-ATisu; xa^/xftfappcllatjqui Deum docent in omnibus creaturis effe , non modo natura , fed etiam fecundum Subffien-tiasßA eft inmç-dme, ( quo nihil abfurdius dixerunt Manichæi)Qin denique Chrifium Hominem ktïïsitnt,hoc habere commune cum omnt-busSanPhsy ^w)d cumeo Deus perfonalf ter fuit (at cur non potiùs, fitï)vnitus. Sid D. Andreç' vidcretur Chriftus verbo tenus elle Deus, nifi præter qnàm qubd fubfiftentiam habet in Filio Dei, Sc inenarrabilibushyperphyficis qualitatibus fupra ipfos etiam Angelos eft in æternum ornatus,fpoliis etiam Dcitatis induatur, ipfius Humanitas.
n. ij.
-ocr page 114-xoo Ad acta. Coll. Mompelü.
Vidcant potiùs D.Brcntius amp;nbsp;D. Andreas ne fint ipfi inexcufii- Alt;J bilis blafphemiçrei.quiim (vt exfupcriore refiitationeliquet) po-teftatem Honiini Chrifto datam,amp; eam quse Petto amp;nbsp;fandis con-cclfi» cft, non toto gencrc , fed tantum diiicrfas menfurà confti-tuantmifi forte virtutem vel poteftatcm non numerant inter dona aliqnatcnus fanéfis concefiLScd amp;nbsp;præterea magna hicinfcitia dcprchcnditur.Nam amp;nbsp;S'-jva.u.iç aliud eft quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;omnis po-
teftas in cœlo in terra , id eft ins amp;nbsp;imperium adminiftrandires omnes crcatas,ftiperas amp;nbsp;inferas(ljc enim ilium Matth.locum ex-plicac Pccr.Ad.2.36.) non eft ilia circntialis Ôe infinita Omnipote-tia Deitati propna.Prætcrea falso iftud vkimum in Humanitatem collatum donum inclioatur ab hypoftatica vnionc, vtpote quod cum infirmiratc cariiis, ( quam Chriftusvere noftri caufa fadus omnium hominum,abiquc pcccato tarnen j miferrimus , nonnifi explcto minifterio dcpofuit)ftarc nullo modo potuerit. Denique quum D.AndreashacOmnipotcftate potiffimùmad ftabiliendam illam fuam Omnipræfentiam abutatur,(qua tarnen poiita, verita-tem carnis Chrifti aboleri necclfc eft,) pcrinde facit, ac fi Chrifto dicerct poteftatcm quoque circ conceilam contradidoria volen-di, id eft in alterutram partem , abfit verboblaiphemia, fibiipfi contradicendi. Poftremo, oblitufne cftD. Andreas à P Oss Had Esse non valere argumentum? Interim verb hunc hominem Omnipotentem elfe minime negamus : quia Perfonam diuidere-mus,quanuisHumanitatem efte Omnipotentem Eutychianis minime concedamus.
SiOmnipotentiaDei infinita cft,(vti ccrtèeft neceftarib ) tam Ad4' iinpium cft Omnipotentias pluies conftituere.quàm plures infini-tares ôt Dcitaresfaccreiquod etiam per fe cft, au-Jç-a^v. Quamob-rcm in Athanafiano lymbclo.trcsquidcm pcrfonas.Vnum autem Omniporentem, ncc perfonis aggregatum, nec in perfonas diui-fum profitemur. Vnica ergo cft Omnipotentia caqueEftèntialis; ncc aliunde,fed ex fefemull.r igitur participata, id cft(vt bîc necef-fariohanc voeem intelligit D.Andréas) rcipfa alteri naturæ, putà alfumpræ Humanitati, communicata. Quod fi etiam participatio pro vnionc hypoftatica accipiatur,nchoc quidem D.Andream iii-uerir.quoniam inea manfit naturarum diftindio,vtraque natura, id quod fibi propriû eft,retinére: vnde redè concludut Scholafti-ci,fieri non poirc,vt vlli creaturæ Omnipotentia communicetur: adeo quidem,vt Chriftiim fatcantur neque corpore, ncque anima potuifl'e aut polfc confuetum naturæ ordinem immutare,nifi prout fuit amp;eft Verbi'Deifibi perfonaliter vnitiinftrumcntum. Hoc fi vcl ignorât velnonagnofcitD.Andréas, anproptcrea fuerimus liœrctici?
Adhanc calumniam pleniflimc refpondiraus ad primam futatio-
-ocr page 115-Resp. de persona Christi. lor ^utationem Antithef. j. Libcnter autem ex D. Andrea quæfierim, an verba det amp;nbsp;præftigiis vtatur,qui corpus intelligere amp;nbsp;ratioei-nari, etiain animas fuæ vnitum , negac, quanuis perfonaliter ei üc vnitaaniinaintelligens amp;nbsp;ratiocinans?
Thcfis X. Vvittcmb.
credtmuSy /j^Hod ex vnione perfonalifelt;}uaturtalts proprietaenm realis commiintcatio,ejua Filtus Det cornrnunicet afftimpta humanana-tur£ fuAin omnipotenüam , omnifaenttam, otnntpritfentiam vim fex 'virtxtem viuificandiy ^c.per^uAm commnnicationern , diuina natura tn Chrifio non fit infirmtor,humana autem natura exaltaturytion abolc' tur.Erudita antiijuitas vfa efi m hoc myEîerio expltcando fimtlitudine anima corporis: I ternfierri candentis. Corpus enirn re vera viuit y fed virtute anima vtuit. Et ferrum candens re vera,vrityjed virtute ignis v~ rit.T^e^^ue tarnen corpus in animarn mutatury ne^juepropterlUam com-rnunicationem aboletur:ne:]ueferrum in ignem conuertitur, ne^ue ferrum efie definit.
Antithefis X.Th.Beza.
De humanitacis Omnipotctia, Oinnipræ- i- LuJus vcrborum eft, fcntia,Oinnifcientia, aliquocics rcfpódimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;particule
ilia,nonhamanitari,cciam vnitae,fcdhomini
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i O r • I ■ r X r -i tantum oitendit, cuius
nli’jtctT actribui : ocrurlusidinrraiigil“ mturç proprium ftt,fed latiin dicemus.Ec quodactinet ad illas fimili- caufamindicat quoque, tudincs ^ferri igniti, amp;nbsp;corporis cnm anima cur quod vnius naturæ coniundi: ex illis définir! ncquit hypoftatica ptopnum eft, alten tn-vnio, fed tantum delmcari, nedum vt inde
poffit communicatiOjquam ftatuiris, cxoriri. tera natura, qua ei per-Nam plurinia funt in his diffimilia ,ac proin- fonaliter,id eft, vcrè amp;nbsp;de non alio trahenda,quàm quo fénfn , à pa- realiter commnnicatur. tribus OrthodoxiSjhæ (îmilitudincs funt ac- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hmilitudr-
commodatæ; nempe, quod ad limintudincm v,„o;,is amp;nbsp;realem c»m-fcrriignitiattinct, vc docercnt contra Euty- municationc propno-chianosamp; Monothclicas, propricratcs amp;nbsp;o- rum .quôdfine confu-perationes naturarum,quanuis vnitarum in- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;aturarum fieri
ter ’fc.non communicarijuec fubieóta fua c- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vf
gredi, tantum abeft , vt veltræ Icntcntiæ ra- rum eft: nam cômuni-ueat.Similitudoautem vnionisanirnæamp; cor- cationem realem inde poris ad conftituendum hominem , nocum demonftrarunt, contra eft,quot;* quàm raultipliciter ab vnionc duarûin b“tycliianos, itaquidê,
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^’®^r^f=‘''^Ca!iôab Or- Ho°‘aîüra^um.ve‘i°a‘bo-
thodoxispatribus eftaccômodata , quàm ad ütioaltcnus Icquatur. vnitatem perfonæ, in duabus pfrfedtis natu- 4. Nulla iimilitndo risjoftcndcnckxrn : nec longiùs efttrahenda. ftuatuor pedibus currit: n.iij.
-ocr page 116-loi Ad acta Coil. Mo MP el g.
led iöXQ'^adrat, ad Stat dcmqiiciiæC iicgula,3ß hachypoftatica ,lt;î“odàipatr^usaccoin’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mapere ipfas nacii-
rpÏ'fÏÏLc régula. tum agcurc viramque diftindè.quod fibi Namaaiones in perfo- propnum tütaegromde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elîediftin-
na CHrifti,nequaquam dcid qiiodcft ƒogt;oç j amp;nbsp;®agerc diftinâè id diftinftè, hoccft, fcor- qnod eftT« Acj/«. Sicuc manet etiam caro di-fiin aut diuifis nature, id quodeft caro,amp; cxcquitur diftin-““ lt;âè id,quod cft cariais. Acproiiide , vt paucis 6. Aiytt nihil fine car- omnia : ficut, licet non leparacæ, duæ tarnen ne agit, ficut anima di- flint numero diftinélæ Mttj ; ita duæ quoque ftinâè nihil fine carne, funt voluntarcs 6i ciiîfgt;yeit^,ôi. duo ci-spgt;i)/za-neque caro fine anima: ^,vnicumautem '^rÎMirua,, licuti vnica eft KïntÏÏShæTfS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nec aliter intelligendum eft^illud
tota perfona Chriftus Athanalij:placuinc zoj-w potentiam luam agit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinam perillam carnem, inipfa, amp;nbsp;cum i-
y. Neftorianifmus craf- pfa,exeiere.
fiffimus. Sunt duæ vo-
luntatesdiftinûæ in Chrifto, amp;nbsp;duæ diftinA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;: in'fyemf: aftiones autem
funt communes ad vnum finem direftæ. 8. Athanalijléntentiahæcnonpa-trocinaturerroridediftinAisnaturarum aéïionibus, led cam réfutât amp;euertit.
Th. Bezarefj). admarginales obferuat. D, Andre ni.
Ego veto ab iftis D. Andreæ conuitiis,ad ipfius Dei tribunal,qui tum illiuSjtum meam confcicntiâ nouit ; immb ad banc ipfius ob-feruationem prouoco. Q^odenim ZKidißMmatparticulM ofien-dere^ cuiw natur a proprium fit ^uod altennaturA, vert amp;nbsp;retpfa^ com-municetur,(\ms D.Andream aliter quàm per ludum fciipfiiîcputet? Nam certè, duabus pofitis diucrfis naturis, qualesfunt Deltas amp;nbsp;Humanitas, proprium elfe definat neccfiè cft , quod reipfa commune fiar cum altcra.Idem autem elTc dicerc Proprium amp;nbsp;Com-muncj'quid aliud eft,quàm homines ludificariî Dcinde,ridiculum cft quod addit •.dtfiMtonis fortnuliiy cuiufmodi cft ifta xar’ dh^o, oflendi tpuare, cjuod vntM natura proprium efi, alteri tribuatur. Nee enim quarc id fieret,fi fieretjfed quo fenfii id clfet intclligcndum» fie oftendcrcrurfita videlicet,vt quod alteri tribucretur non ex fe-fe,fed aliunde id habere fignificarctur : Sic exempli gratia , quum propter ipfiusv nitatcm,dicitur Deus o xiyoq elle Homo,amp; per ar-Tidcffiv palTtis:amp; viciffim Homo file efte DeiiS,amp; æternus,adiicitur Vtrobiq;»ÄT’aAÄo,vtilhid quidé de Deo,non tainé fecundùm Dci-taté,qua Deus cft,ifta verb de Hominc,nô tamé fecundùm Huma-nicatéintelligâtur.Cur auté iftçeniintiationes fint veræ,nôcxhaC formulaitaT’ aXXo VclK^a-eepitct vcl to'!?l’8Îpxa,Vcl Zstô-’ó Asif, vel ittt5-’o at-.Syi«çTOf,vtloquituramp;re(ftc explicat Damafccn.Iib.3.cap.4. fed partim ex vnitionc naturarû hypoftatica,partim ex proprieta-tû arTKToirwpetçndu eft,quarûc ertè neutra per formulas illas di-ftin-
-ocr page 117-Resp. de persona Christi. 105 fiindiiias indicatur^quibiis ècótrario naturarü diftindio dcclara-tur. Deniquc quid efthominibus illuderc, fibocnoneft, nempe Aducrbium,explicarc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Namä vera
hçc eft Sgt;( propria illius aduerbij declaratio,quid fier iis quç de fin-gulisnaturis, naruraliter amp;nbsp;xaS’auT«; maxime quoque realiter de vere,nec tarnen pcrfonalitcr,id eft reipedu perfonæ dicuntur, vc quum dicitur óxó'j-o; efl'eDeusjSternus, patri i5(izca(no;:amp; homo ille Filius Abrabæ , qui cluriens iitierit, mortuus fuerit, amp;nbsp;fit nobis c/roa'ffjoçîNifi forte fateri velir D.AndreasNaturasde Perfonam à fc exEutycbetis dogmateconfundi.Sin minus, quum multo latiùs pateat quicquid de Chrifto verè amp;nbsp;rcaliterjquàm quod Perionali-ter dicitnr,quis non vider D. Andream qui nos vt ludiones accu-fat,potiùs lufiftc,quû hæc fcriberctjvideri pofte, hand fecus quàm Sophiftam aliquem in fchola , qui rede à fe definitnm Hominem cxprelTo Animalis, id eft generis nomine, de præterita Rationalis differentia diccrct? Neque verb minuta ifta perfequerer nifi rede intellcda maximiad banc componendam conrroiierfiam cftenc momenti,quæ ficexpono Damafccni verbis lib. Orthod. fidei,quot;» cap.y, TOTKÄi naturas reprafintat, TOTP^S aatem Perfonam:^uemadmod}i D naturarum ell, ALIKS •ven ù^nç-ô,-fiui;. Quod probat hoc cx.t^lo-.ChriflusTotiifteLl DewperfeSlus/ed non Totum Chrtrit,Detn;(^ Chrifltn Totns.eft Homoperfeciiee, at non Totum Chri/H,efiHomo-Honfèlitmenim Deas,fed (è' Homononfo-lumHomo,fedamp; Dew.Totum igitur Chriftum feiamus, idemde-clarare atque Chriftum oitulxoio, id eft coniundim vnum , fiue fe-cundùm ■ùsmç-a.oir, non quidem fnblata, fed tarnen non habita di-ftindionis naturarum rationc,confidcratum , quoraodomulta de Chrifto dicunturamp; quidemveriffimc,nec vno modo,fient Damaf-cenus explicat. Et hæc quidem fi refutarc ftudueritD. Andreas, minimè vereor, nc, turn ex Dei verbo , turn ex perperuo Ecclefiæ Orthodoxe cófenfu no redarguatur. Viderit igitur ipfe quînâ hos plutimos amp;C maximos errores fit àfe amoturus : vtinam potiùs e-mendaturus.Horum primus hic eft.
Qu^bd Neftorium in prioribus illis fuis fcriptis fecutus fcripfe-rit (vt illi fæpe iam oftendi.)CZgt;n/?«w hominem hoc habere cum San~ Ris omnibus commune,cjuod cum eo Deas Perfonaliterfuerit vnitus.
Alter, qubd feipfum hîc oppugnans fcribat,pag.i33. PJeforium, vnitatemperfonanun^uamnegafe: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex errOre fuperiorc
liquet.
Tertius,qubd anteaD.Brenriummagiftrumfn'um fecutusy'Vni-cum hoc diferimen inter inirabitationem Det in Ghrifio (quæccftè eit vnio perfonalis, nifi forte à Paulo velit diftèntirc)^x»/’err3 H^a-tuerit,^uodSanRfs diflrihiiàt ftsa dona dimenfa, Chriflo ver 'o immenfa. fiue(qiiæ funt Brentijgt;^erba)^»è«i étfifita effentianmplèat Petrumß-
-ocr page 118-104 Ao ACTA Coll. Mompelg.
cut amp;nbsp;hominem Chri^um, non tamen communicet Petro omnes fuaspro-frietatesjed tantum NOPHSt^LLAS.
Quairtiis, quodfibiipfi nunc rcpugnanspag.huiuslibri310.yJ nunejnam concejfurum dtcat,dona ChrtHi ßtnÜorum hominurn tantum differrefecundurn plus minus- Tam verèiRud quidcm Ci de v-nionis dono inrclligatur, quàm falso illud antca fcripfcrat. Quis autcm fatis l'anæ mentis, vel ludibrio non Habens auditorcm, neger immenfa óc dimcnfa dona, fine, (vr magis pcrfpicuc loquitur D. Brentius) proprietäres Omnes amp;nbsp;Nonnullas, ad idem genus referri?Et certe hunc crrorcm agnouiile quidem,fed diffimulanrtr emendate voluillc videtur D. Andreas pag. 312. quum addit fpeci-ficam difïercntiâ,nempe/«eri?lt;it4 amp;nbsp;Creata, quod Thefi 4. plenius cxplicat. Dclcat igiturdc femel expungat illam fuara blafphe-miam,Diuinitateni Hominis Chrilti non efTe illam vcndS'it •. amp;nbsp;il-ludÄ^««ZÄ, vnum inquam, inter Petrum amp;nbsp;Chriftum difcrimen, toticsin illis ipfius tpitfo;/zd'âo/ç infcriptum.
Quintus error minus ctiam excufariinD. Andrea poteft, vt qui volens jllud, de quo diximus corrigere, quo Chriftum nobis pro Deo , diuiniflimum proponebat: eóufquein contrariam partem aberrat, amp;nbsp;à Thefi fua quarta di lien tit, vt fcribat in homine Chrißo^cpsx. ipfius verbafunt pag.nz. ) omnia comrnunicata dona e(fe increata,immenja,tnßnita: amp;nbsp;Scientiam hominis Chnßi neget creatum ejfe donum. Nam fiverum iftud eft, certèvelTota humana natura no^i fuit airumpta,(qui fuit Apollinaris crror)aur, fi mentem quo-qiie 0 Äoy-o; airumpfir,ratione tamen amp;nbsp;feientiæ naruralis qualitatc catentem, afiumpicrit Mentem,non mentem.
Sextus error fuperiores partim arguit,partim etiam angct.Quu cnimreuocarc non poftet D. Andreas vniuerfalia ifta Omnespro-pnetates omnia dona, (juorum nullum tamen ßt creatum, Sc ex co quærcrctut,num etiam Æternitatcm amp;nbsp;Infinitatem,Incorporeum amp;nbsp;ImmaterUtum effe amp;nbsp;fimilia,cenferer in naturam illam aft'um-ptacffufajfol.zyi, ad diftimftionem attributorum diuinæ elfentix refugit.(•«gt;«ƒ all'os ^uidam{in cpjdt^fubßantiales funt energetici^vt Sa-pientta,Potentia,Iußitia,Mifericordta ^c.Alij vero circa Dettatisef-fentiamverfentur^necßnt energetici: ejualiafiint EßeabaternOy (Ir per Effentiam 1 nfinitum,lncorporeumßmmateriatum,^ßmilia , tjua Hu-manitati commitmcata dicuntur, ^uia ipfa Deltas communtcataeß, à tpuafeparari non poffunt. Ab bis autern humanitas non denominatur, ^uoniamnonfuntaPlus perßeientesnaturam humanam, ßeutinpnmo ordine commemorata eamperßeiunt, (ß abiis denominatur. ^uamob-rem etßbumana natura^habetcommunicatam aternam eß.inftnttameß fentiamßcutomnipotentiam^non tamen mfinita (ß aterna dtcitur, ßc»f Omnipotens vere dicilur.}Axc illefin quibus quid prim um, quid vl-riraum reprchendain?Pnmum cnim,quod ad iftam attribut oruin
Dei
-ocr page 119-Resp. de persona Christi- 105 Dei diftinólionem attinct, quanto planiùs dixilTct, ex iis per quæ fefe nobis Deus qualis fit dcclarauit, amp;nbsp;quæ attribiira vocanturj quoniam ca Deus ûbi noftra caufa attribuit, quædam ita cife Dci propria vt iiullum ad res orcatas habcre refpcôtum poffint, quo-niain hi^ maxime diftinguitiir Deus à rebus creatis omnibus : cu-iufmodieft, vera fimplicitas, ætcrnitasjimmenfitas amp;nbsp;aliaidgc-nus .Quædam verb aliquem habcre ad nos rcfpeétum, qualis eft mifericordia, Omniporentia, rclationcm habens ad res fadas amp;nbsp;quæ fieri polTunt, vt Amor, Odium,Ifa amp;nbsp;cætcra eiufmo-di.Iam verb qubdilla vtraque vult D.Andreas communicari,^«o-niam inquir, ipfa Deitas humanA iUi naturlt;t communicatur ; fi de vnitioneipfarum naturarum intelligitjbene loquitur depofterio-reattributorum fpecie,amp; fuam illam proprictatum Communica-tionem deftruit,quam ab ipfarum naturarum vnitione diuerfam fàcit. In altéra veto quam priore loco commemorauit, attributo-tum fpecicjfi Communicationem rurfum pro illorum quoque cf-fentialium attributorum vnitione acccipit, prætcrit quod maxime cxprcirum elfe oporruir,nempe fie ilia quoque dici hypoftati-cèvnita,vr prætcrca,humanitas Chriftiilla quoque in fc rcccpcrir, non qualia funt amp;nbsp;quofenfu Deitati eflentialitcr attribuuntur (quatenus videlicet luntipfa Deitasamp; vnùm fine multiplicatio-ne)fed quatenus qualitates quædam ab illis Deitatis attributis ef-fedæ, amp;i in illam Humanitateni reipfa conaræ,cx cuius poftea ple-nitudinein omnes credentes per regenerationis beneficium de-fiuant, quoetiam fertur noftra ilia Spiritualis cum Chrifto coa-dunatio,cuius eft teflera amp;nbsp;pignus facra Domini Coma. Scd,quæ-fo , quid iftud rci eft , Humanttati illi communicari tfttoejue t emit Atem amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt P otentiamtnec tarnen Humamtatern in-
finitarn (ÿ- atemam. dicii ßeuti dicitur Omnipotent, ejaoniarn (inquit) humanatnnataramnonperficerent?'^iizm cur non potiùs,9'«9?H4r/a na-turam htimanam aboieront ? Quqd quum ita fit, quorfum, amp;nbsp;in que vfuin,illas quoque proprietates dixerimus fuillè communica-tas , quum potiùs dieendæ fuerint communicandæ non fuifte, ne illam abolerenr ? Sed amp;nbsp;illud rogo, cur in illorum attributorum rccenfionc Omnipræfentiam præterierit : amp;nbsp;in vera fpc-cie attributorum illam collocandain cenfeat. Si in pofteriore, quafifit Omnipotentiæ nomine ab ipfo eomprehen fa, quæro cur fibicontradicens, amp;nbsp;hoc ipfum committens quod alibi fàlsb no-bis obiieiebat , huic Omnipotentiæ cerros fines præfcribat? Nam alioqui fi eft reipfa Omnipræfens , quia reipfa Omnipo-tens, cur-non etiam hanc Omnipotentiam cb vfque extendir, vt Infinitas quoque illi Humanitati tribuatur ? Sin verb in prio-rc fpecic Omnipræfentiam recenfeat , ipfum D. Andream ha-bemus ore fuo eonfitentem ^qubd hæc Hutnanitas non poffit o.j.
-ocr page 120-io6 Ad acta Coll. Mompelg.
vcriùs dici Oinnipræfens.quàm æterna vel infinira. Et certc ira fe res habet. Eciienim Omniptæfentia refpeftuin habet adrcsom-ncs conditas.tamen ira eft Dei naturæ propria, neinpe cum infîni-tate,qiiæ nullo modo mukiplicari poteft, penitus Sc neceilàrio cohærenSjVt ne Angelicæ quidem naturætribui poilk, vt Angeli pluribus fimul locis definitiuc eife poffinf. Deniquc fi non debet dcnominati Humana natura ab iis Dei attributis quæ ipfam non perficcrétjfed deftrucrcnt,doceat nos D.Andreasift.a carnis Chri-ui Omnipræfcntiali Maie{tate,quî fomniat, non aboleri corporis vcrèorganicijcitcunfcripti, palpabilisjvifibilis , ac proindcifiniti' naturavmnedum vt earn pcrheiat. Item, fi'attnhuta-iUa nbsp;nbsp;nbsp;in Dec
3)erfinntu,r,^ nonfinnt i*ifygt;niiiiVt tÆterniias,ln^^nitaS i aiiaiiufi-?nodii,cemmunicanturijutdem Humanitati,fed de Hnmanitate nondi-cunturtejKoniAm humanam natura.m nonperficerent: quid de ipfa Dei-tate diccmus?Nihilenim cogitare de Dco poifumus, quodin ipfo magis vcrfctur.quàm ipfamet Deltas. Et certè, ita ellefatenduni cfi.Quis enim dixerit Humanitatetn élEe Deitatem’At eniin,fi tara verum eft quod fcribit D. Andreas,ncmpe quoniam^Humanitati ,nou attribuitur Ætcrnitasamp; Infiniras, idcirco Hominem ilium did non polie æternura amp;nbsp;infinitum , efficietur 8c. illud,ex D.An-dreæ fententia ,.huncHominem non polTe die. Deum, qu«m de •Humanicate minime dici polfit Deltas. Neque his obftat quod ille ./ortalîis-obiecerit,Deitatem videlicet non elle attnbutum, fed ita ipfammetDei eflenriam fiue Entitatem fignificari. Nullus enira hiclocuscft huic difiindioni, quum hîcagatur de Vnitione qua ipfc 'Deus, ncmpe cAoVc?, amp;nbsp;fcipfum , amp;nbsp;quæcunque ipfi attri-buuntur,illi Homini verc vniuit,ita vt proptcreanecelîcht deillo Hominc dici quicquld Deus eft , vt quifefe,amp; quicquid ipfe eft, hac vnitione vniucritietiamfi ex D. Andrcæ fententia communi-cationem aliquam proprietatum ab ipfa naturarum vnitione, vt effedum à caufa diftingucremus.Negct igitur D.Andrcas,hunc Elominem redè dici Deum,3ut fcipfum retexens, fatcatur, male à fc Neftorium fequuto abftrada cum conerctis , id eft Dcitateni cum Dco,A: Humanitatem cum Hominc confundi. Rurfum , vt .eum fuis ipfius vinculisardlùs ctiam conftringamus, fi q.iemad-modum ipfe fcribit , lt;juidam aiStts fuhfl^intialesin Deoy e^uiafitnt ÔFêfgt;«TiKo;, amp;nbsp;Human am natur Am ajjurnptam pofiunt perficere, ficilU Humanitati cemmunicanturnt inde denomirietur Omnipotent Om~ «j/ir.^«j',quînam iftaomnis talium Aduum communicatio, non fuerit mere cftpj-DTzxii.non autemJa-iatTwCjVt olim etiâexpreflis verbis fcripfit D. Andreas? Et certè nifi itaeflet, amp;nbsp;nifi Adusilli fub--iediuè aliquid crcatum in ilia Humanitate efficerent, quinam ilquot; Jam perficerent? Pofitis igitur ipfiufmet D.Andreæ principiis, nifi malit dupliccs conftituere Omnipotentias, 8i. Omnipræfcntias,
-ocr page 121-Resp. de persona Christi. 107 amp;nbsp;Omnimaieftates 3 vnam videlicet in Deo fubftantialem amp;nbsp;wsp-ygt;iTMHigt; ; alteram in ipfa Humanitäre aß'umpta crcatam , amp;nbsp;ab ill a lùb.ftantialienergia diuinacflfeäam, ruct omnis ilia omnium Dei proprietatum fubftantialium, in afliimptam Humaniracem rcalis communicatio : concidet illud Perfjnahttr, ver'e realiter; abolebitur tota illa carnis amp;nbsp;fangiünis Chrifti In, Sub , vel Cum pane,non certci/irepipvffuwc fed avTlt;^vlt;r/x«; confideraca rcalis amp;nbsp;c(-icntialis praefentia in terris:oralis deniqoe manducatio illa pror-fus deftruetur.Quid amplius?fi,queinadmodum idem D. Andreas loco antea citato fcribic, proprietates iUa Diuinitatis à ^uibus Humann tu non ^enominatw^vt zÆternitas Inßnitas,dtcutur tarnen iüi Hutnanitati communicata^quonia a Deitate feparari nopojßint, dicat obfccro,nobis D.Andreas.an magis poilint à Deitate feparari alters illæproprietat es cvepT/tiTnjpqficHumanirari communicatæ, vt abillisetiam denominetur? Gerte nihilo magis , vtipfenunca-gnofeit D.Andreas àD.Kcnitio admonitus ,amp; propterea ab Effu-fionis nomine nuncabftinens. AtoAcgt;oç, qua communicationis fpecie faftus eft caro,id eft Homo ? Gerte non fàlfa ülaNeftoriana •j^oewzrtiiM coniunxSlione Tretpdç-aatryVcl^te/v, vel a^/ca/,vclTavÇ-
D. Brentius amp;. D. Andreas exæquationé Vocât)vel a?^CK/av,quemadmodû DeoexofusNeftorius, telle Da-inafc.lib.Orthod.fidci ^.cap.j docebatifed icai’ ■iaaoç-ae-n’; per quam videlicet óxs^o? tûnaturis,tum ipfirum proprietatibus.tnm aôlio-nibuSjCitra feparationem pcrfonac,amp; citra vllam conRifioncm,di-ftinf^is permancntibusjfublîftentiam præbcns,ei quam alTumebac carni, fie euafit^êafSpamp;icret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euLoStTor,
non vtpropriè expartibus componentibus:fedvt ex duabus na-turisin ipfam præexiftentem 8i æternam illam FilijDei vwvç-aea cocuntibus.
Hocautem pofitOjamp; boc prxtereacertiflîmo principio,qiiod etiam redlc amp;nbsp;exprefsè D.Ktmnitius aflëruit , nempe , abftra-élis nominibus Humaniratis' Si Deitaris,in ipfa quoque vni-tione , fignificari naruras quales funt amp;nbsp;in sternum permanent in fcïc amp;xaô’a'vTac, fuis proprietatibus præditæ; bine fe-ptimus ille D. Andres perpetuus amp;nbsp;intolcrabilis error appa-ret , nempe quod , abftraiâis illis Diuinitatis amp;nbsp;Humaniratis, aliud quàm q.uGd in fcfe habent , id ell Human itati quidem diuinasproprietäres realiter , quanuis non fubieéliuè, Diuini-tati vero per redundantiam quandam amp;nbsp;modum, quem expli-care nullo modo poteft, bumanas attribuai. Nam boc profe-Äb nùnquam fieri Orthodoxe, ne adieâa qùidem dillinôliua par-ticula kït’«xxo , contra bypollaticæ vnionis definitionem, amp;nbsp;ipfam abllraôlarum vocum , quam diximus, naturam, porell, nifi ficà patribusintctdum faétumell, pisfertim ante o.ij.
-ocr page 122-lüS Ad acta Göll. Mompelg.
Neftorij amp;nbsp;Eutychïtis certaniina, abftrada pro coiicretis polïti vfurpaca funtjCandidèexcufanda amp;nbsp;interpretanda. Et hæc etiatn cft ratio cur ccontrario,concretisquideinappcllationibus,qiiibus perfona ipfa Chrifti,non fecunduin naturas ex quibus Kaamp;'vms-»--lt;7iv coinponitur.fed lt;nu)oA«ç,fiue quatcnus vnum qtiiddam eft.con-fiderata exprimiçiK,eft enimoAoTnc, id eft vt ita loquar reótèfcribit Philofophus Metaphyl'4. quædam »ïstoS« id eftvni-tatis fpcciesjvtrinfque naturtc propria xa.à’«u’To'tribuantur,vt qiiiî Chriftus d.icitur ,,Deus amp;nbsp;Homo, infinitiis amp;nbsp;finitus : paftrbilis amp;nbsp;impaflibilis. Reólè veto nunquamdixcrimus, Chriftns eftDiuini-ras tSäi5gt;« amp;nbsp;Einmanitasairumpra , finita amp;infinita, vel impafti bilis amp;nbsp;pallibilis natura ; quia videlicet Cbriftus non eft. naturae, fed -ûaraç-aiJïàiç nomen,abftradis autein vocibus figuificantur Na-ruræ non ipfa vsrrfç-alt;nç. Immo etiam quia propter illam perfonat oÄü'm'Q, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;êy , perfona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intcrdiià con
creto vnius naturæ nomine tota dcnominatur,putà Verbi aut Ho-miniSjidcirCQ verc quoque Verbo quidem Humana, Homini veto Diuinaattribtiunrur,non tarnen xaö’awTo',vt volebat Eutyches.vt pcrfonam,fic naturam, vnam conftituens,ncc etiam xht
•^AXsvjid eft fecundum Alium amp;nbsp;Alium,vt volebat Neftorius,natu-fas fola-B-atpaç-otflvi fiue^e'lt;rejconiiingens,non autem in vnum-w'^i-ç-àfjSffjo» vniésifed tun' aXAo,»^ fecundü Aliudamp;Aliud,id cft,in-terprete Apoftolo adRom.i. Vcrbo quidem Humana «-apKct: Homini yci ô Dinina lt;3^ «feofz« attribuendo,per etvrtf'ctnv videlicet fine/xêToà'oiTJi',fine mivavinv itfiuixaiTuv, non illam coinmentitiam quam vrgent aduerfarij, fed ex verbo Dei peritam amp;àParribns liimmoconfenfu non aliter explicatam. Itaqnequum ficut com-municatur id cft vniuntut naturæ, jtaS’-Cajros-airji», iîc etiam amp;nbsp;proprietäres amp;nbsp;cnergiæ ab ipfis naturis infeparabilcs vnianturiid-circo llmilitcr prorius concretis ewos-ar»«; vocibus,finevllaex-ccptione(vt iam antea aliqnotiçs diximus , amp;nbsp;fæpe rcpetcre cogi-muij quam vcrcdicitur Chriftus Deus amp;nbsp;Homo, tarn verc quoque concrctæ voces amp;nbsp;proprietatum amp;nbsp;Aiftionum illi attribuun-tnv titamp;’avro Vt perfonæ . In arrKTciiti vcio liue /z45élt;f«(rsi nctr' aXXa. AtnoninabftraóHs. Nam o^Ój^ik quidem fuum «St proprium facit fibihnnc Hominem , amp;’quæcunque funt huius Hominis , fiuc propria, fine ct'epj.iî/xaÇl, fubfiftentiam illi fecum communem do-nansifcd manfit quodcrat:amp; viciftim caro fic aftiimpra fuas proprietäres rctinuit.Et quanuis,vt reifte monet Damafeenus, Äweelt;-;t«pi)lt;nc,id eft reciproca attributio natnrarum, qua fit vt amp;nbsp;Homo ille de Deo tùTDens Ó xiyn de Homine illo Pcrfonaliter.id* eftdeToto Chrifto,non autem dcTotoChrifti naS’aJro'dicatur, (qnomodo etiam reciprocanturipfarumnaturarnm 8c propricta-tcsi,5lt;.alt;ftiones)àxo;.«.vtpotcdonantc,nonautemab Homine illo
-ocr page 123-Rest, öü persona Christi. 109 •Swar«w recipience oriatur ; tarnen quum non alio gcnere vnitio-nis Deus Homini, quàm Homo Deo vniatur, ridiculè D. Andreas exiftimat in «VTzJ'affî/Diuina aliter Homini à Deo, quàm Humana Deo ab Homine communicari: amp;nbsp;infcienter quoquc inter Proprietäres illas diftinguit, quas Aótii àvip^nrntniç vocat, iSc cas quae in Deo ipfo abfolute veriantur. Nam c contrario , fine vlla diftin-óiione tam amp;nbsp;fimilitcrprorfus vcra funthaec cnimtiata, S^cj^accA ortus ex femine Dauidis,conceptus ex Spirit«S. paflus,mortuus, amp;c.quàm ilia,Filius Hominis eft ætcrnus,infinirus,OmniporeHS, Omnipræfens : quonia vna amp;cadcm eft tarn Dci^lt;/Zogt;«CLim hoc Homine amp;nbsp;omnibus quç Hominis funr,quàm Hominis iJlius cum Deo «TaÓj-w amp;nbsp;omnibus quç Çù AÓyv funt ynitio,nempc perfona-lis:amp; contrànon tantùm ridicule amp;nbsp;infcienter, verùm etiam iin-piè,quicquid huicertori fuo obtendar idem D. Andreas, Diiiina Htimanirari, amp;nbsp;Humana Diuinitati attribuir. Sed impariras huiiis ’’’ vnitione fpeótanda eft , ncque in iftx falliffimacómunicationc naturalium inter ipfas naturas propric-tatum,fcd in gratia habiruali quam vocant, id eft in co quód Hu-manitas inefFabilibus qnalitacibus creatisfiicrit donata ; Deitate contra(vtpote quæ fit a vTttpxitf) nihil nec acquirente, nec deper-dente.Quis igitur D.Andrcæ aftentiatur, feibentipag. 1^9. Tstum Chriflttm Totum Chrifli acquipollcre , amp;nbsp;naturas modo in vnione^ modo extra, vnionem confideranti?.^zz/enim, inquit, efialmd T0-tum Chnftt, quam Ftlius Dei nbsp;nbsp;ajfumptus Homo , (fr Totut Chri[luJ,
quàm Filtus Dei cum afTumpta natwa humana ? Refpondco peflimc vtrumque hoc dicendi genus fie dtfiniri. Quum cnim, vt antea ex Damafeenooftendimus,?' OTF A/,ncutro genere,fit abftraóta vox,naturas quantumlibet vnitas amp;nbsp;in ipfa vnitione confidcratas, tarnen diftindas, fine quales funt in fefe amp;nbsp;nunquam aliter, defi-gnans:amp; abftrada de concretis non dicantur, neipfo quidem D. Andrea diecre andere Humanitärem efle Deum, vel Deitacem cfTe Hominem iT”OTFquot; ÂÎ Chrifti, non definiendum eft concretis vocibus,Filij Dei amp;nbsp;alftimpti hominis,fed Deitatis t« xógt;« amp;nbsp;Hu-manæairumptæ naturæ.Et viciflim.quum Abftraäadc Concretis dici non poflint,ne in ipfa quidem vnitione:Torum Chriftuin , id eft attiüoxamp;iç confidcratum , non re£tc definiero efte DeitaremT« Xo'gt;a,amp;Humanam naturam aftiimptam , fed rede amp;nbsp;orthodoxe dixero,eile Deum TovXoV8i'amp; Hominem ilium in Kiya fubfiften-tem.Quamobrem eriam quanuiso nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oapx.o'!roigt;f5'diç
amp;Homo ille,^{od^«t amp;nbsp;X9gt;4iA«iç,vt loquitur DamafeennSjid eft vt iraloquar,Deificatus amp;nbsp;Vcrbificatus,gt;i«3’’vja^ç'«lt;gt;’lt;gt;'gt;videlicet amp;nbsp;fine confufione : tarnen inde quidem nafeitur contra Neftorium •S’txvQfutrof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ncque eLiQf ai-
Eutychrana. Age veto expendamus etiarn alia ex codem o. iij.
-ocr page 124-no Aö acta Coll. Momfelg.
crrore profcfta,amp; in hac difpucationc à D. Andrea pro veris dc-‘ fenfa.Pag.2 4J.torir.iilam hanc IN SESE tribusmodisexpli-zzx. t'iXïQ abfolute fine altertns refieSlu accipitur : aXicto, ^uum acctpttur pro P ER SE^ tcL efi ex proprtetate fits. nlt;it»riz,lt;^x, duo genera, manifefte diueria perpcrain confundit : tertio, tjuum Teuem tn alto reperitnr cat inefie dicitur, eti^rnfi aliande adaenerit. In litis ramen confd(c,nec fatisetiam vere diólrs carpendis nolo tempus tercre , ne vidcar reprehenfionis occafioncs captare, ctu potiùs de fe ttiendo fit cogitandiim. 5ed hoc dico, qiittin in hot argumento to «aô’ aero ôc to Ketr aAKe opponantur, ilhid I N SESE ad efl'entiales naturarum proprietäres figni-ficaiidas pcrtincre, quæ in Deitate quidem funt ipfa eius clFentia, in ilia verb Humanitate aiKimpta inftiiit formaliter : cuiuf-modiiunc omnia clTcntialiaillius naturae idiomatapuriffima Sc iandiiTima : quibtis aditingenda funt peculiaria Dei dona , qui-bus Humana ilia natura in illo Homine afilimpra, fupra ipfos etiain Angelos, amp;nbsp;fupra omne nomen creatum eueóla eft, pri-mt;m qmdem, quatcnus faólaeft propria tJaoj/«, amp;nbsp;in illo faóla vniim zäÖ’ vst^ç'aotv ô^iç’âi^vov : deinde quatcnus incnarrabilibus creatis amp;nbsp;in anima amp;nbsp;in corpore donis , fupra ipfos omncs Ange los eft exornataidt in omnes res creatas imperium adepta. Com-municationcm aurem aliam tTr/^TOTw nullam ex vcrbo Dei vel Orthodoxis patribus agnofcimus, necvnquam vel illam naturam humanam extra Filij Dei tlTs-cç-aenr,vel ilium Hominem, extra tS
vnioné confideraraus,etiam quum per fe,id eft diftinótc,noii lè'paratim, Sc illam amp;nbsp;iftüin iêlê cogitation! noftra: proponimus.
Iftudautem quodidcm D. Andreas air pag. 25i.cuiufmodi tandem eft? ylltudeflvnionatararam^ j4liad Cimmamcatto proprieta-tam ficut Aliud efi Natura Humana gt;nbsp;Ahud Proprietates Humana natura. Acutum fane argumentum, quafi non poflinr duæ res, vel plures totoetiamgencrequàmlongiflimè ditierfæ, vnaamp;eadcm donatione donari. Deinde, quid net Diuinitatis proprietatibus, de quibus tarnen Humanitati collatis, præcipuc.imo vnicc,hîc la-borat D. Andreas, quum vt idem ipfepag.260. teftatur , Diuinitoi nihtl aliud fit ^uam ipfa eiut proprietates, tpfa etus Effentia? Sed quod idem,eödcm loco colligit, neaari à nobis Diuinitatem ChriPlii finthilprater creata dona Humanitatt Chrifio communicata dtcamtu partim in nos, partim in fe dicir. In fe quidern veriffimc fi cum i-ftiscomparentur quæ antcacitauimus ab ipfo feripta pag. m. in nos verb falfo. Nam dicimus quidem huic Humanitati non eile iributum , vt eilet Deltas , quod eft Eutychianum,Ted huic tarnen Homini perSubfiftentiam in Koya, receptara,dicimus non tantum incffabilia creata dona, fed hoc in primis datum, vt illc Homo fit verus Deus: ac proindc(quatenu5 vnum funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc
Homo
-ocr page 125-Resp. de persoua Christi. iti
Homo ille) Homini etiam illi verè attribut Diuinavtperfbnalircr cocxiftenti inftriimento,amp;, licet diftinóta mancte naturarum fin-gularum amp;nbsp;proprietate amp;nbsp;energia , ad vnum commune avari-Xtir/ua concurrenti ; ficut viciflîm cadem profus rationefacerc Sc patidicituroZ«'gt;a;, caquæ facit amp;nbsp;patitur Homo ille in ipfo fub-fiftens.Sed bac de re,id eft de aôlionibus flearJ'ezx«??,Orthodox isamp; deEutychianisfiueMonothelicicis fuoloco dilTeremus.Scd ante-quàm progrediamur,ncifta quidem prætcrirepotuimiis.vt impe-ritiffimi quique intelligât quibufcum fit nobis negotium. Audiui-ftijChrjftianclcdor , amp;nbsp;quidcm non fine moleftifiimarepctirio-ne (ad quam D. Andreas identidcm eôdem recurrens adigere me fubindenon definit) quàm accurate abftraéta difcernamus àcon-crctis:amp; in quàm pudendos crrores impingant qui difcrimen iftud non obfcruâr,vt reftè monuit Damafcenus. AudiuilH etiam quàm infcicnter D. Andreas Concrctivoce perfonaro exiftimet proptiè amp;nbsp;femper à nobis fignificari: Nunc audi portentofam calumniam. r‘o/,(inqiur»pag.î9i.)per//0 M1E M diumtatemfilamintel-EgitityfdijMepertropum,qui Metonymia dtcitur. Obfecro verb, qui Concrctis vocibus perfonam intelligere nos verè dixerit, quînam verè dixcrit,hominis appcllationc humanitatem ànobis excludi, Sc diuinitatem folam intclligiFNifi forte pattern alteram tollit qui totum ponir.Qubd fi alteram partem tollercmus, cur non potiùs Diuinitatem quàm Humanitärem , quæ propiùs ad hominem ac-cedit , homini adimeremus ’ Immb quînam totum hominem non abolererous potiùs, id ipfum tollent es quo homo eft, quif-quis homo cft?Et quæ tandem tropi fpecies inueniri pofiitjqua homo pro diuinirateaccipiarur?amp; fiquis hic elfe tropuspoteft ,.vnde tandem iftud D. Andreæ inmentera venire potuit, vt metony-miam nos vllamhic fomniafTe foraniaret? Sed vnde tandem harc inter fe tot confligentia móftra?P'aj,inquir,4prr/è diettts in re/ponf. uefira ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;heßn,Ho/no eß Ontnipotens,id eß, Deitaa humana
natura ijnitateil Omnipotensßne vUa contmunicatione realt huntanita~ tifa£la.Vtn\xoco ad mcæ Antirhefeas contcxtnm , vbiinterpre-tationem iftam non inueniesleótor, de quademum dicemusin noftra ad quartü dogma reiponfionc. Sed hxc duo inuenies, Nos eandem proprietatum quàm ipfarum naturarum xoivau'ai' realem, Id eft vnitioncm,nó au tem aliam vllam,admitrere; Homini autem fic vnito cum gt;nbsp;idefttoti perfonæ in concreto ab altera natura,nempc Humanitate denominatæ.fiuc Chrifto eKeae non KUTii //■tpUfCiae in naturis diftinÂè confiderato, amp;nbsp;reéfè amp;nbsp;vere quæcurr-quefunt Dei propria ar tribucre,Obfecro verb,Hominem tolbr.vt eius loco diuinitatem folam fubftiruat, qui vnirum illum profite-tur,amp; illi propter vnitatem perfonæ quçcunqueDei funt propria citrà confufionem tarnen naturarum attribuit? Et Diuinitatem,
-ocr page 126-Ill Ap ACTA Coll. Mompelg.
quînam SOL^M ftatuit , qui vnitatn ponit?Sed D. Andre« videturConcretum tollere qui ab illo diftinguic abftradum, amp;nbsp;naturarum alteram abrogare,qui cum illas,tum eacum amp;nbsp;proprie-tatum ör aûionum diftiuólionem retinct. I^aw^ inquit, pag.joS.yî ^uii dicatyTotus Chrifius efi Omnipotent, intelligat hoc tantum de diuina natura exclufa humanitateimanifefia efideceptio,Namfola di-uina natura nonefltotw Chrifius. Quis veto fic loquitur , Totus Chriftus eft omnipotens? Curenim particula hæc Totus adiicere-tur,quum qui Chriftum nominat,totain -iainç-aatv illam nominet? Itaquequum Totum Chriftum,à Toto Chrifti diftinguiinus.par-ticulam hancTotus, non adiungimus Chrifto grammatice, quail Totus opponatur dimidio,fed ita fignifieamus Chrifti appellatio-nem inrerdü confiderari vt euvoXw, id cftvt torû amp;nbsp;vnum quidda, nulla habita diftinólionis naturarum , ex quibus illud vnum itaô-’ vtsoç-ctoji' cóftituitur,ratione,amp; hiccft nobisTocusChriftus:inter-dum verb fecudùm naturarum diftindionem fecundum quam eft eurSi'^v lafaeatrsf ;vt quu dicitur Chriftus Deus Sc homo,infinitus: finitus amp;nbsp;vehChri ftus mortuusfuifle Sc fcpulcus.Hoc ante difcri-men Patres coadifunt obferuace amp;nbsp;ftatuere, primùm aduerfus Neftorium,(quicquid dióliter D. Andreas ab ipfo Ncftorio dece-ptus)à quo (Ti/voXoç illc ncgabatur»vt qui ficut duas naturas, Ec duos filios ac proinde duas perfonas, fiuefvt loquuntur patres) «^XAok aMot conftitueref.vnum videlicet Filium Dei,Deum:alte-rum Filium Mariæ, Hominem : ideoquc, vt abftractas merirb naturas duas,fic felsb concreros duos ac totidcm perfonas ponerer, fola■'sroiftiç-àaih^îcrtiiôp.oTiiala. coniiinâ:as,quæ eft ctiam D.Brcntij amp;D. Andreae naturarum communication exæquatio. Deinde aduerfus Eutychem, amp;nbsp;eius fobolem,Monothelitas amp;nbsp;Monophy-fitasjà quibus,contrario prorfus crrore,vt vna perfona, fic natura vna conftituebatur.Quid amplius?iVeFfonlt;r«a»j eft, inquir D. Andreas ,paßionemprorßti a Oiuinitateremouere. Immb mcreimpium amp;nbsp;blafphemum eft perpeftlonem vllam Diuinitati rribuere : ramen inter haereticos numerarus non fiiiflet Ncftorius,nifi vt à Di-uinitate,quam à Deo non difcernebat, fic à Deo verbo paflionem remouifler.Verùm quid hoc ad nos, quuto ipfemet D.Andreas,vt paulbaHtèdixi,nosaccufer, quod per Hominem folam Diuinita-tem inteiligamus?Scd nouiim non eft ilium audire à fcipfodiiTen-lientem.r'o/,inquit,pag. 16^. interpretamini. Deus efipafiut, idefi Humanitas^feucaro vnita Diuinitatiefipn,Jfa, qua de re dicemus in noftra ad quartum dogma refponfione.Quid fi D.Andreas,in hoc ipfo nobis affentitur?Sic enimtotidera verbis,tpi^.z’^i.Dicimus nos epuutfuepropria vniusnaturt de altera did tàquot; pf^dicari, (Ergo Hu-manitatis propria de Diuinitatc , amp;nbsp;Diuinitatis de Humanitate)
id efi non abfoluti nbsp;nbsp;in abßraÜo,fed in concreto, itoc efi^ tn
vnio^
-ocr page 127-Resp. de persona Christi.
115
unieneperfinali^relpeRu alteriusnat»r£,. Illud qiiidcm Kocr’ «^‘Xo vt-rèîiftud yeïiijminioneperfonalii prorfusinepte 6c minime nectf-fario.Nunquam cnim nc cogitatione quidem fcparandæ, fed in i-plaquoque vnione diftinôtæ femper confiderâdæfont naturæ,ab-ftraftisvocibiisfignificatæj vtpotcquæin hacvniîionc talcs femper permancât,qLialcs funt in fefc.Et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dteiturDetts efipa^
fm^hoc Ket-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl reßjeFlu Hurnanitatis intelUgendurn ejje dtcitis.
^na tnparte tnter nos confinfw efi. Ergo huius ipfius fceleris reus eft D.Andreas,cuius nos infimulat.Nequaqnam veió,refponder ipfc, cadempag. lllud enim Rejpecltt Plurnamtatis interpretatur, nißDemfttijfet Homo^h^cpropoßtio in Aternumnonfitijifet vera^ De^s efipaßus,quia Densperfe (id eft extra vnioncm) nbsp;nbsp;tnfua, dtut~
'nitate eßimpattbilis. Egregia fcilicct glofta. Nam iftud. Per Se, Eue pïo^Extra vnionem, Eue pro. Ex natur»fha proprietate, accipiatur imperitè dicitur, qnum, vt modo dixi, nunqiiam extra Vnioncm confiderandæfint naturæ, amp;nbsp;Deitatis proprictatibus nihil poflic accedere.Rcftat îgitnr,nihil de Deitate t«xcgt;« poffepracdicari^ni-E quod in fefc habct,fiue potius^quodin fc eft. At in fefe paEîbilis non eft, Nullo igitiir modo ncc abfque impietate paftio illi attri-bui potcft.Er^o,inquiet D. Andréas,Deum elle paiîiim negas cum NeftorioPAbEt.Diuidcrem cnim pcrfonam.Scd viciftim nolo Dei-tatem vllo modo palfam cum Eutychete, Eue cum D. Brentio aut D.Andrea profiteri.Etfi enim Deiras amp;nbsp;Deus,re non difterunt: tarnen,quoniam humanç mentis imbccillitas facit vt Deftatem quidem abfolute, Deum autem vt Deitate prxditum mente compîe-«ftamurtftioidquidem modo,ideft non quaE Deltas,Et quiddara votnivin hypoftaEbiis,Ecut fpecies in indiuidtiis creatis fubEftens, quum contra Engulæ hypoftafes in tota 6c indiuidua Deitate fub-fiftanr,fuis rclationibus,vt verè 6c argut« dicit Thomas , habenti-bus quandam in illis fuæ pcrfonalitatis veluti principij, rationem. Hinc fit vt, quum hac vnitione Deitas non fit fatfta Humanitas, fed Deus id efl o xJ^oç (fine Filij perfona) faiftus fit Homo : idcirco longe m.igis propriè Deus quàm Deitas,fiue natura diuina,huma-nam naturam potiùs quàm Hominem aflumpEffe dicatur, qu«in Filio Dei illam aflumentc fubEftentiam,id eft,hoc vt aôtu cflèt, a-depta.homo euafit. Exiftis,quemuis vtl mcdiocriter in rebus di-uinis eruditum facile iudicaturum exiftimo, lt;||m quo Theologo tranfigarur hoc negotium, id eft ,vrer noftrtim Et Orthodoxus, vnitatem Pcrfonæamp; naturarum diftiniftioncm retinens : vter 6c cum Neftorio Perfonam diuidat, 5c cum Eutychete naturarum proprierates confundat : quod magis etiam ex iftis quæ fcquun-tur elucebir.lta enim inquit D. Andreas,pag. 152. Soli Uumanita-ti tribuere paßionem ^ua genus humanum redemptum eß, ‘vtEilitu Dsi ßta Diuinitate prorfw ab ea excludatar : fiue vt paßio nihil ad
p.j.
-ocr page 128-îî4 Ad acta Coll. Mompelg.
Dcitaternpertineat, eßmanifil^a corruptio amp;nbsp;deprauittio articHÜdf Paßtone ChriPit,A.i\ài3, Cliriiliane leôlor, ijiioulquc cfFeruefcat D. Andrcæzclusîvcreor ne contra confcicnciam quoqiie : certcnon Iccmidum fcicntiani.In qiia cnim fchola didicit, particiüa kät’ • Xo,{qna ipfc qïiidem alibi dixit,non cancùni dilliniâioncin natiira-runijtcd cciain ipfius dillinôlionis caufam,id eftarétiflimam vnio-nein dcclaraii) vcl Dcitatcm ab Humanitate, vcl Hunianicatcm à Deitatc remoueri?Scd quid huic difpiicatori facias , qui modo te-llatusà fe non confundi abftraôlacnm concrctis ; modo concrctû cum pcrfonaconiundcns, modo IN S E s E,pro P-ë K- S.E sEjd tft vel proprietäre natiiræ,vcl extra Vnioné accipiens; modo nos a-c-Ciilân«,quah hominem pro diiünitatcaccipientes, humanitärem cxckidamus; modo tolliànobis diuinitatem poiita humanitate affirmans, quiduis dicit, quidiiis ncgat?Piuinicatcm palläm elVc qui dicit,anathema fit. Deum tcv Xogt;ov,qui palFum efîc negar,ana-thema fit.Nam ex illo,pcrfonæ diffolutio Neftorianattx ifto,Euty-chiana confufio necefiano confequitur. Perrinet igirnrilla paflio ad Deum toi XoT^er. Caro cnim hæc quæ pafia eit.ipfius Caro eft.Quqd fi myilicorii fiiorum rnembrorum afflidiones, minime tarnen feenm hypoftaticè coniiinótoriim,Chriftus Inas ducit,San-11 inolamans , Cur mc perfcqueri;^? annqn multb mag is in illnm peccarunt,qui carnem ipimstransfixerfit, amp;nbsp;animam ipfius,male-ditäisipCa corporis crucifixione criidclioribus, impetierunr ? Sed valde fallitur D.Andreas cum Eutychete, fi Chrilti Deiratemaut tune in hac vita, aut nunc in altera illagloriofa, illi noftræcarni Subfiftentia ipfi donata vnitam, fömniat vlla perpcfllonc fuid'c af-fcóham, vel nunc in gloriofa illa vita, Humanitatem ipfius Cic, vel ab inimicis fuis in iele,vcl in myfticis membris fuis lædi opinatur, vt vllam bcatiflimx illius Maieftatis altcr.ationcm vcl leuidimam patiatur.In iftos aurem inexplicabiles errores prxeipitem ruiffc, neefefe expedire poife'D. Andream magiftrum luutn iecutum -, amp;nbsp;eorum deinceps omnes dilcipulos, adco vt feribere fit aufus blaf-phemias illas inexcufabilcs tories à me ex eins feriptis prolatas,Di-uinitatem hotnints Ckrifii nen ejje iHam vtnuS'n : Res ornnes a Deo fub-ßPlentialttir fuslentart: Chrtßumhomtnem hochabere commune cum omnibusfanEltSyt^uodcumeo Deusßtperfinaliterf^nitusihxc inquarn, Rcmo mirabitur , iqui hæc ipfius verba legerit ex pag. 257. quæ cerfe non mcminiatidire incab ipfo mecum non difputantc; fed déclamante. Etfienimtam multa congcrebat dixihiPoit vtvixa-nimo poflem rlla fingula confequi, nedum vt ad illa poflem figil-latim refponderettamenvix fieripotuifTe arbitror, vttamabfurda finerefponfione prætcrircm.Sunt autem ifta, SiapaßioneChri^li' Diuinitas eins remoueturtneejue aliam communicatione admittis, ejudm cMn ^uiid humandnaturam fftliem^ueritinepatiido fuccumberet : harte
Chrifius
-ocr page 129-115
Rest, de persona Christi.
Chriß-us cum omnibus fanüis communem habe bit:fipùdem Deus omncs-fanRos inpaßione i^forumfußentauit, nefuccumberent. Hic aiitlimus quid fignificaii/ayZeffZt’fzö«;^ nomine, ( vnde hypoftacica vnicio nomen acccpit)tnm cxiflimct ipfc D. Andreas, rum nos infcicntif-fime exidimafTe comminifcatur.Nobis igitur, fi verum ciïcc ipßus fomnium,Snftcntari humanam nacuram à Dei vcrbo , nihil aliud dcclaraucrit,quam eins potentia amp;nbsp;viribus fulciri. Ipfe verb cum fuis nó hoc tâtùm loco,fed millies inculcar alfumptioné carnis hy-poftaticam neccflariodcfinicndam cire,(Theffuæ difputationis de Maieftate hommis C\\r\[['\SQxi2^ex£^uationehumanitatiscum diui-nitatCy i^'ieia.^potentietygloria, MateflateiLl in Apolog.ad Thef. In-gloftad.modo donom tn affumpta carne reah effußonc, ^ua Sanais di~ firthuat dimenfa,Chi'ißo tmmenfa modo Omnipoteflate Chrifio f^in caIo s;^ in terra conceßd.ab ipjo tncarnationis erbi momento. Verum eniraueró(quód ad id, quod nobis impingir, attinet ) quæ hæc ca-lumniandi audacia cft,Suftcntationis hypollaticæ nomine, nihil a nobis prætcr fukuram quæ Chrifti carncm in ilia, quam.pro nobis fubiic z:«Taf:ci,fufl:inucrit?auc, vt loquitur pag. 266;ccfata tantum donaHumanitati Chrifti à nobis atrribu ?Vndc inquam,iuts potuit fufpicari D.Andreas,nos vel vfque adeb imperitos, vcl tauA prophanos,vcl tarn ipfins Gmiles efle’Non enim aliud,amp; D. Bren-tiumamp; ipfum , initio fairem Vbiquitatis ikius.’in Ecclcfiæ thca-trum produdlæ fenfiÜe , quisaufit negate ? vt qui,prætcr ca quæ mod© citauimus , fcripfèrint, Deinonaliter impleri Chrijhm ^udm Petrum, de Chriflum non dici Deum,ejMd Deusfit in ipfoyCfui in omnibus creaturis ePl,nonmod'o natura fed etiam ficundum Subfiflen-tiaslEt vt hoc ipfoEum quoque dogma expendam : quid ineprius efTepoteftea hypoftaticæ vnitionis dr finirione ab effedtu, quern D.Andrcas imaginatur,fumpta;in qua prxtermittatur proxima amp;nbsp;propria illius cfttclus caul'a?Nam vnde tandem proximc dependcr ilia omnium Dcitatis proptietatum in humanitärem eifufio, fine, vt nuncpaulb prudentius loquitur,cum humanitärecommunica-tio, ( qua vna D. Andreas vnioné hypoftatica dtfiniendam conre-dit, de quam ab ifta fua cómunicatione,vt cfFedu à caufa fceernit:} nifi ab vnitione iphus Deitatis à qua proprietates illæ feparari nó poflint,vt ipfemet pag.iyi.agnofcitPAt tantum abeft vt in ilia hy-poftatieæ vnitionis dt finitione, vcl tenuiffima fiat ipfaru natura-rum vnitionis mentio,vt contra exprefie inculccr D.Brcntius, «îk: repetat D. Andreas,non aliam elfe inhabitationem Dei in Chrifto quàm inSadlisjfxccptaproprietatii Omnium amp;nbsp;Nonnullaru im-p3ritate:amp; DiuinitatcHominisChrifti nó efleillam fed il-^ Lam cum carne ilia à fecunda-hypoftafi communicatam. At fihæc Diuinitas non eft , ccrtèvel qualiraseft creata.vel inanif-fimum fignjentum.Nequc hîc placet repetere quod antca pluribus p.ij.
-ocr page 130-n6 Ad acta Coll. Mompelg.
rcf«caui de quibufdam vnitis ditünis proprietatibus, velutÆrer-nicate amp;nbsp;Infinitate,à quibus Hominem ilium licethypoftaticèv-nitiim nondeberedenominari D. Andreas» magisetiam ridicule imaginatnr,quàm li iiegaret tcv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polTe créâtuin amp;: finitum dc-
no'.ninari. Sed hac de re» age, femel audiamus Orthodoxam fidem oreDamafcenitocidem iftis verbis loquentem lib. 5. cap.4.ac pri-mùm quidem de Abftraótis.,^^'/«!.^.? Tieitatelolt;juimw,eji Htt-?nanitatipropriafunt,ipfi minttnè aßi^namm .• non enim pajjibflen» aut creatam Deitatem dictmns. N ecrarfurn cariit.,ßus Humanitati tribui-mus Deitattspropnetates. ï^ec entm carnem ,fiue Humanitittem , tn-matarn dicirnus.Nnàc igicur,ni(î ex Eurychcris lacimis lila Huma-niratis Chrifti Omniprçfentia,Omnipocéria,Omnima;cft3s?}\'am in genereloqiiitur Damafeenus , amp;nbsp;communicationcm propric-îarum inter naturas ne verbalem quidem,nedum realem vllam vcl inDiiiinitatc,velin Hnmanicatcadmittit: vt eiufdcm lit prorfus impietaris diccrc Humanitärem,fine carnem illam, Omnipræfen-tcm,ôf Omnipotentem , Omnifciam,vt amp;nbsp;Infiniram» Æternam, Incrcatam dicere , arque Dcitatem natam ex Maria Virgine, paf-fam , mortuam, fepultam, cogitate. Nequetum vnquam audita fuerât in Abftraôtis vocibusillaitpi)lt;r^iy'gt;sS Ke mniriana,Sa^/fS;«è, velwo« fubieHiu'eilnStiVei In j4lioperfe, id eft, extra vnionem ■gt; vel In Vnioncypropria virtute^veX aliéna quibus veluti fucis perfonati, Neftorius qiiidéadVnionisdilTolutioné, Eutycbes vcroadpro-prietatûinter naturasrealécommunicationé , idefl: confufîonem reuehendam ab Vbiquitariæ tragœdiæ aétoribus produfti, no-ftro rurfura feculo comparucrunc.De Concretis auté,tum Chrifti turn Dei amp;nbsp;Hominis vocibus, fie idem codern in loco Damafeenus. At vero epuum de hypofiafi verba facimus, ßue ab vtraepue parteß-mul,ßue lib altera duntaxat earn appeUemus, vtriußpue natura proprietäres ipß irnpotiimus. Etenim Chrißus (epua vtsx vtrumpue compleSlttur) amp;nbsp;Deus 0quot; IIonto diettur creatus, tncreatuspaßtbtUs acim-paßtbiUs,^ puando ab vna parte filius Dei Deus nominatus,coniun-Ela natura, hoc eEt carnis proprietates recipit, lHam Deuspaßibilts neminatur, ey- Domittusgloria cructfixus, non pua Deus eß,fed pud tde etiarnHomo eß. Non igitur fccundum diuinitatem palFus dicitiir, , nec dininitatem cxcludir,qui,De«xe/?p.«j7i/r, interpretatur fecun-dum Humanitatem vnitam : codemque modo, quum nullum in proprietatum attribufionedifcrimenfic, quale Vbiquitarij ima-ginanturjfqsanuis in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Aoj'oç dominctur) puum Homi
amp; Eilius homtnst appellatur , diutna Eßentia proprietates ornamen-taßußcipit. Puer enim antipuior omni auo dicitur Homo principit expers (cur igitur æternum, infinitum, inercatum ilium denomi-n'ari non patitur D. Andreas ?) non id puidem pua ratione puer(ß ■nom» Hi ,fed pua Deus, auo omni prior, ad extremum puer faElus eß-
-ocr page 131-Resp. de persona Christi. ny At/jue htce^ modui dvriiinufy id efi dationis mutuA ßue reciprt^ CAy alterutra videlicetnAtura altert vicißim proprietatetßtas con-cedente,prepter perfona tdentitatem (non igitur in Abftradis, id cft naturarum ipfarum refpeólu ) mutuam inter ßc reciprocatit-nemfDci videlicet amp;nbsp;Hominis non aiitcinDcitatis amp;Humani-tatis J^/ea raiiene de Chri^o dtcere nohis Itcet, Htc Dew naßer in terra vißus €ß,amp; cum horninibm conuerfatas esitC“ Htc Homo increattu eß tmpaßibilis amp;nbsp;omnis etreunfirtptionis expert. Non cft ergo Chiiftiana,fcd Eucychiana hæc enuntiario, ßbicunjae efl Dtnint-tas y ibi e^ Hamanitas , Necifta qnoque, Caro Chrtsli (ß fan-guis Ckrtn:i ßtnt E S S E H T l A 1.1 T F. R retpßi tn terris cœltsfimul , vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 H,S F B aut Cy Ad hoc pane vi
no.eft liiGciti^i2.n3.,HomoChrifius efl vbique^ejuatenus vnuszßtdem Dew amp;nbsp;Homo efl.C^tnis aiicemamp; fangiiinis Chri-ftiverainCœna Domini præfcncia amp;nbsp;præbitio , ncab hypofta-tica quidem vnitione, nedoinà commentiria amp;nbsp;merè Eiirychia-na Omniprefentia depender, fed à Sacramentali coniumftionc ex Domini paclione, quæ fient ad Spiritualem animæ amp;c corporis vitamin Chrifto obtinendam, vt vltimura finem,fertur; ita ad rnentem acccdentiurn dirigitur , amp;; quidem adliibitis exter-nis fignis , quibus corroborata fides Chriftum amp;nbsp;omnia cius beneficia, niagis acmagis fibiappliccr,vt quemadmodum cor-poreo cibo vira hæc corporca foiictur, ita Spirirualiter ccelcfti ci-bo recreatus internus homo, in Chrifto adolcfcat,donee ipfo plene in regno cœlefti totuspcrfruatur.Etdchisquidemplusfa-tis,nifialiquidarnpliusàmecxtorqncrethæe à D. Andrea in do-tftiffi mum amp;nbsp;bcatæ memoriæ virum D.Petrum Martyre contorta ealumni3,pag. 295. inde arrepta occafione quodille D. Brentio rcfpondens,Omnipræfentiam realem amp;nbsp;ElPcntialem carnis Chri-fti inde quoque adftruenti, quod omnem habca't in coelo amp;nbsp;in terra , rebus omnibus creatis adminiftrandis poteftatem , dixit illud ex ifto non confequitfatis cnim fuffiecre ad cxerccndum il-lud in hac carne amp;nbsp;per hancearnem imperium,robur illud diui-niim,quo •éwB'ç-atn; t« fuam illam hnmanitatem fuftentat amp;nbsp;Elicit. Hoc autem veriffime dictum quum D.Brentius ad hypo-ilaticam ipfam vnitionem trahat,(quafi vir illc magnus fubfi-ftentiam ilia carnis affiimptæin æterna filij Dei hypoftafi, illaNc-ftorianafiilturadefinirct)quis non videt,quanta virum tantii iniu-ria affecerit?Qu5)d autem idem D.Andreas cadem pag. 295. ea ra-tione tuetur,reótè,imo nccciTario.fuifre à fuo magiftro hypoftati-cam vnionem cóniunicationeproprietatu dcfiniram,quód à prio-readhibitis fpecificis difFcrentiis definiri non poflit (falfàiu autem efleillam quam ponit Jtftsj/xctTwf communicationcm, iamdudum cuicimHs,)falfi{Emc quoque amp;nbsp;incptiflime ab ipfo fcriptum fiiifie» p. iii-
-ocr page 132-ii8 Ad acta Coll. Mompelg.
lîcdcmonftro. Vnitionctn conftatinaârionisprædicamentonu-' mcrandam, ac proinde ex co quod in akero efficit, fpeétandam dcfinicndam clFe ipfius nacuram. Conkar amp;nbsp;illud vnitioncm elïc coniuótionis fpecicm , cuiusfpeciftcam dittcrenciani quid obkac quominus, vtamp;aliarum coniunólionis fpccierum inueniamus? Q od cnim hoe myftcrium fupcrac ipforum ctiam Angtloruni captuiTij id certe non euenit cx ipfa hmplicirer hyp oftaticæ vnio-nis natura quum hic Vnionis modus, neque fummns,ncque fnn-plicjffimus nt:fedcx dignitate amp;nbsp;incomprthenfibili MaickatePer-lonæ Filij Deijfel'c quodammodo in hoe my kcrio ,exinaniécis pro-ficifcicur. Agedum igitur,qiuim iftæ hypokaricæ vnitiones dux tantum lînt, vna in homine quouis : altera in Chrifto Dco amp;nbsp;Ho-mincjcommuncm huic vtrique definitionem inueftigemus , qua hçc côiunélio à eætcris omnibus difcernarur,ac deinceps quid Im-gulisillisduabus fit proprium vidcamus. Sic igitur vtramqj commode amp;nbsp;vetè definiri poife exiftimo, vt dieatur ca elle coniunélio per quam duæ nacuræ diftindha: vnâcum proprictatibus, quibusà eætcris naturis difeernuntur in fefe permanentes, ad vnius cuiuf-piam a(ku fiibfiftentisperfona: conftitutionem concurrunt. Sice-nim nulla eft alia coniuótioa quahæc hypoftacica non difcerna-tur , fine caquæ coniunguntur , fiuc coniumftionis modum , fiuc terminum amp;nbsp;quod ex coniumftione illa refukat confideremus: quæ funt àdodiftimis fcriptoribus figillatim iampridem aduerfus Neftorianos, Eutychianos,Monochclitas, Monophyfiras^iSc alios id genus hærcticos damnatiflîmosexplicata. Difcrimen autem inter hypoftaticam in Chrifto amp;nbsp;hominibus quibufuis vnitionemj tribus in rebus politum cft. Primum videlicet in naturarum quæ vniuntur differentia : Deinde in iJlarum vnitionis modo aliquate-nus peculiari : Ac denique in ipfo vnitionis tcrmino.Nam ad Hominis conftitutionem concurrunt quidem duænaturæ diuerfæ, fuifqucpcrmanentibus proprictatibus diftimftæjfed quarum nul-laante vnitionem eftpctfeôtum aliquid aôtu fubiiftcns. Nam ne-que anima humanameque corpus humanum per fe eft Homo.De-inde coeunt iftæ natutæ compofitione naturali turn vt partes, turn vc forma amp;nbsp;materia ad totum aliqnod conftiruendum. Tertio, Vnura (ScTotum iftudcfttcrtium quiddam aéhi fubfiftcns, amp;nbsp;tune primùm hac vnitione creatum , qubd Hominem voca-musivt quum de hominis conftitutione agitur, merito très na-turæ recenfeantur, vna Spiritualis, altéra corporea , neutra tarnen perfeiftuin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itertia denique ex illis compofita vt
aliud quiddam in perfeda hypoftafi fubfiftcns. At in Chrifto, duæ quidem naturæ vniuntur, diuina videlicet ad perfonam Filij determinata, ac proinde perfcdla amp;nbsp;aélu fubfiftens: amp;nbsp;Humana , tota quidem cx anima amp;nbsp;corpore conftans, non tamen per fe nec in fe fubfiftenribus.Et qubd adraodura attincr,quo duæ
-ocr page 133-Resp. de persona Christi.
iftæ natiitæ vnitæ funt,niillâ habent partium racionem.Non cnin» poteft fimpliciflima Diuinitas fubire cum alio compofitionen):fed Humana illa natura,cum hypoftafi Vcrbi coipfo vnita fuit quod hypoltafis illa,naturam hanc airuinendo creamt,amp; crcando ailum-piit fuam iplius Subfiftcntiam ei communicans: quæ vnitiopro-ptcrea dicitur ««fl’xauaj-ctojv,cuius nullum exemplum in rebus cre-«tiscxtarepotcft, quum vnaquæque natura ertarain luisindiui-duis aóiii iubfillat.ltaque tx hac viiitioneperfonæ Verbi ailiimcn-tis, amp;nbsp;naturæanhmptæ, non naicitur hypoilalis, noua, ficut Ho-ino quilpiam,excorpore vt materia,amp; examina vt forma vnitis, óe vt ex partibus componentibus, exiliere incipit : fed,fine com-poiitioneóc concretioiic vlla, hypollafi verbi fempenn Lek lim-pliciffima permanente,cuadit Chriftus illc amp;ea('^4)7roe,vnum qui-dem iubliltens , nempc Filins illc Dei æcernus , fed tarnen duplici rationc quatenus invnailla perlona, poft illam aflumtionem,, duæ naturæ fubfiftunt.ltaque hoc demum refpeiftu Chriftus Per-fonacompofita diciturznon ratione partium videlicet,fed numcri, quoniam iliarum naturaruni hob eft compolitio in tertio, fed fimpliciflima vnio per Subliftcntiam inferioris naturæ in prin-cipaliotefubfifteiitis , \thænaturæ non poflint partes, niftpcr analogiam quandam dici : quia nimirum , vt partes diuerfæ vni-untur in toto,fichæ duæ naturæ in vno fuppolico quod eft Filius Dciconcurrant. Hine fit ctiam vc natura Diuina, non réméré dici debeat naturam humanam afliimplifté , propter multipli-cem videlicet ambiguitatem quæSabeliianis,itidémque iisfauerc Videretur, qui naturam Humanam lomniarunt, non in indiui-duo,fed vniucrfaliter aflumptam, qutim ne indiuiduum quidem fit in fua fpccie fubfiftens. ItniTO, nc Deltas quidem verbi,dici abfqueambiguitatepoteft,naturam Humanam airumpfifle, quam phrafin coadus eft Cyrillus explicarc. Etfi enim Deltas verbi, amp;nbsp;Verbum, vt Deltas amp;nbsp;Deus, reipfa vnum amp;nbsp;idem funtznoii vno tarnen amp;nbsp;eodem modo à nobis fempcr ifta confiderantur. Naturam enira verbi quum dicimus , non hypoftafin ipfam amp;nbsp;fiibfiftentiam diuinam , fed ipfam Eflentiam in verbi perfona confiderataro fignificamus. Sedo poriùs acmagis propric dicendus eft humanam naturam aflumphfle, ac proinde homo fa-«ftus, natus,paflus, inortuusznon autcni Deitashomofa(fta,incar-nata vcl humanata. Neco xô^oçipfe propriè dici poteft Hominem afliimpfifl'c, fedhumanani naturam: quia non priùs fuit homo quàm aflùmeretur. Homo verb humanam naturam in fuppofi-to propriè dcclarat, quod quidem fuppofitum humanæ naturæ in Chrifto,non eft aliquid extra verbi hypoftafin: iic videlicet hac. anima amp;nbsp;corpore in Chrifto inter fe vnitis , (quoniam alioqui veraBonciret Hiyaianitas)vt exhac vnitioncnóii cohftiruercriir'
-ocr page 134-IIO Ad acta Coll. Mpmpelg.
noua hypoftafis feu perfona,fed ipfum afTumptum hypoftafi verbi præexillcntiaduenirct, faluisfcmpcr,(vc in cominunihypoftaticæ vnionis dtfinirione diximus,)amp; diftinólisniancntibusj rum natu-risjtum ipfarum proprietatibus 6; opcrationibus.Et de his quidcra hacl:cnus:cx quibus intclligcre qucmuis pofle arbitrer, falfiim elFe vnionein hypoftaticam à priorenon polfe definiri, amp;nbsp;non modo falfam fed etiain ridiculam cfic, non minùs quàm impiam defini-tionem,ab omnium proprietatum in naturis ipfis confidla hue cffufioned'iue quacunque communicatione,quæ hr ab ipfa natura-riim vnitione diuerfa,dcfumptam.
Adhibentur fimilitudines non probandis,fcdilluftrandis rebus. A“quot;' Er prætcrca, quum nullum fimile fit idem,conrtat in redo lUarum vfu fpedandum femper elle fcopum ad quem diriguntur, nec vn-quam ab illo dcflc0lendum,vcl longiùs cxcurrédum.Probct igitur priùs D.Andreas realem illam fuam inter naturas communicatio-nem proprietatum ab vnitionc ipfarum natuvarum diuerfam, id eft tenebras elle lucem’.Probet præterea patr.es Orthodoxæ aduer-fus Neftorianosamp; Eutychianos fidei propugnatores hoc ipfum quod oppugnabant afErmare ifta fimilitudine voluille, amp;nbsp;vicerir. Cæterùm haechmilitudo prorfus eft irtpcyitn'ç, præbcns videlicet coniuniftionis exemplum,vel duarû fubftantiarum, per crafin fiue difFufione vnius fubftantiæ in altera:vcl,vt alij volunt, accidcntis CÛ fubiedo:ficut calor, non aucem ipfa ignis fubftantia in aquam ctiam immear. Vrrumuisautem ftatuamus, ingens hîc difcrimen apparer. Quod fiab hypoftarica Chrifti vnitionc tarn diuerfa eft ifta coniunétio,quïnam inter ft comparabuntur iftius amp;nbsp;illius ef-fc«fta?Vfi funt tarnen ilia fimilitudine patres non incommode, fed duntaxat fccundum analogiam quandam.Primùm quidem aduer-fus eos qui in Perfona Chrifti duas naturas non agnofccbant; quotum alij diuinam, alij humana naturam tollebant. Deinde ad-ucrlus cos,quorum princepsfuit Neftorius,qui vt Diuinitatem ab Humanitate,fic Deum Xoj.ct' ab homine fcparantcs.ncccirario aA-Aok aAAov,id eft quot naturas, tot perfonas in Chrifto duplici er-rorenelàriè conftituebant. Diuinitatem cnim ab Humanitäre vt feparare nunqujini,ficdiftinguere, manente femper Perfonæ vnitionc,oportet:5c Deum cum Homine illo coniumftim confidcra-te,ctiam quum ab altera tantum natura perfona concrete denoquot; minatur.Et tarnen iidem fine Icipfos fallentes , fine errorem fuum tegere conantes.vnum quidem Chriftum fatebantur, fed vt faepe iam diximus, amp;nbsp;dodeacpcrfpicuc cxplicat Damafc.Iib.3. cap j-non x£t^’•éaTOf£t(7ii' fed gt;c^ fui'Qeaiy, id eft non vnitione hypoftatica, fedfecundum compofitionem,quam etiam lt;syo!risj-5r/x»’v, ideftPer-fbnalem callidevocabautznomine videlicet tou «njsefl-a,®-«, no ipftni rS Ae^«lt;!5wra«r,vtriqueinChriftonaturaefubftratam, fedipfurn
-ocr page 135-Kesp, de persona Christi. hi Chriftum intelligentes, Hominem quidem natura amp;nbsp;perfona fua, Deum verb ip.cevijp.ui; , id eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitnali , fine dignita-
te, fine eadem voluntatis confpiratione, fiue honoris æqnaliratc, fine approbatione amp;beneplacito Dei partis. Quaratione verb naturasifti difiungebant, cadem quoque illarum proprictatcs amp;nbsp;operationes feparabant. Alij,contrario errore, quorum princcps fuit Eutyches,vt vnam Chrifti Perfonam,fic vnicam naturam fta-tuebant exduabus naturis,non nttamp;’vsmç-as-iv vt Qrthodoxi, non i^avv^iatVjVt Neftorianijfed^tJ id eft malla qnadam amp;. commixtione conflatam : vnde confeqnc-batur ncc Dcumncc hominem efle Chriftum, led quiddarn tertium cxDeitate amp;nbsp;Humanitäre ficconfufis,conflatnm : quod fine infigni blafphcmia ne cogitari quidem poteft. Qtialem aurcm na-turarum, talcm quoque proprietatum amp;nbsp;operationum confufio-ncm neceifarib jnuehebant.Orthodoxi verb hypoftaticam veram vnione aduerfiis vtrbfque fem per tutati funt, in qua amp;nbsp;vnica hy-poftafis feu Perfonavrramque naturam fic vnitam, vt ira loquar,fuppofitans ftatuitur:amp; turn proprietatum, turn ivipyamp;ûv. ab ipfis naturis infepatabilium diftinélio , vt Sc ipfarum natura-rum,abfque vllaconuerfione,vclconfufione, vel mutatione, vel diuifione,veldiftantiaconferuatur.Hæcigitur ilia funradquæ di-rigenda eft iliaferrfifine carbonisardentis fimilitudo, ficà vetcri-busaccommodata. ^^emadmodtm inquit Damafeenus lib. j. cap. 15.«« igntto gladto natura, feruantur, ignit videlicet ftrricfici^ dua aSltonesilrearumeffe^la.Retinttenim ferrum(ergo rcipfa non com-munica.t)inadendi -vtmftgntt vero vrendt;?^ incifio cjutdem tfl aSiionii fem effe^um:vj}io vero ignis,Etferuatur horum differentia acdtferimen^ turn in fem incenfa inc!(ione,tum incifa vflione, ejuanws pofivntttonem, ne^uev^io fine inciffone,neque incifio fine combufitone fiat. Nec^uia duplex efinaturalts a^lio, dunspropterea candentes gladius dictmus» Eîecrurfus ^uia vnus duntaxat incenfus efigladius, ob earn caufam ef-fentialem eorum dtfferentiam confundimus. Eodem modo etiam in Chri-flo Diuinitatis i^uidem ipfius diuina atijue Omnipotens aüio efl, Hu-manitatisautem tpfius,Humana ac naflra fiimilts.Et CyriltuSj Sic^ inquit,de Chri^o,j4dunatus humanitati Deus jfieruauit ipuidem ipfia in eo id c^uod erat, (fl ipflpermanfitid epuod erat (vbi igitur tcalis ilia naruralium proprietatum amp;nbsp;adionum communicatio, fiue Diuinitatis in Humanitärem , fiue Humanitatis in Diuini-tatem? Eft cnim vnaamp; eadem rcciprocans naturarum vniiio, quanuis affumens naturam perfona dominetur ) Semel tarnen adunatus , quafi vnus iam cum ipfi putatur , ea ^ua funt ipfius fuafanens, ep- conferens ei etiam ipfe natura fita operationem, nena-pc, vt loquitur Bafilius in huins ciufdem fimilitudinis explica-Done,nonfiue dmpÇdni Eutychiananaturarum, fed q.j.
-ocr page 136-12.1 Ad acta Coll. Mompelg.
vtrinque mutua,tum proprietatum, rum itifyeiuv amp;nbsp;ôfip-gt;n/xaT4)v,cali,qualiseftipfanaturaruin Vnitio. Qliîs ergo fieri po’ tuille non mirerur,vt pro hocipfo dogmate , tum Neftorianæ fc-parationis naturarum,rum Eutychianæ confufionis proprietatum amp;nbsp;■^ipye/âv confirmando, ilia ipfa fimilitudo proferretur, quæ ad illud ipfum euertendum ell à patribus, amp;allata amp;explicata’ Sed quid hodie non licet irt Ecclefiam inuehere,in tanta pleTorumque magiftrorumÄ: difcipnlorum audacia?
Similitudo,ab hypoftatioa animç amp;nbsp;corporis,ad connituendum hominem vnicionejdcfumpta, cth quatenus hypoftatica eft, pró' piùsadillam in Chrifto accedit, vtpote qiiæ-fit ciufdem generis: ramen quum,vr ante diximus,amp; quod ad ipfasnaturas quævniû-tur,amp; quód ad ipfum vnitionis inodum peculiarem,amp; quod ad v-nitionisterminum,amp;' alias plurimas circunftantiasattinvt, longe latéquehæduæ vnitionesinter fc différant, norteftquoquelon-giùs quàniadill3,de quibus modo dixi , applicanda. Quod fiquis hacin replcniùs velir erudiri, legat veirm quæ turn à vercribuiad-uerfushoo ipfum EBtychiantim dognia,rum àplurimis recentio-ribus(nclt;xceptis quidem qui Pontifici Romano funtaddiäi, fed hacin re nobifcum Orthodoxi) aduerfus cofde errores, multo e-tiamcerriore cum infeitia amp;nbsp;impudentia hoc noftro feculo repul-iulantes,perfcriptafunt:amp; quidem,vt brcuiflimè, ficeriamappo-ïitillîmèà doûiuimo viro Lamberto Danæo aduerfus Kemnitium funt difputata. Certe qui realem iftam proprietatum naturalium inter ipfas naturas commiinicationcm probare contendunt, amp;c quidem in primis illam Omnipræfentiam, cuius probandæcaufa amp;nbsp;Neftorius amp;nbsp;Eutyches funt ab inferis reuocati : primùm omnium probent oportet,ficut amp;aiiimæ ex corporis vnitione nafei-tur Hominis pprlona antea non cxiftes, aeproinde cuius pars vna vt impcrfcét.i,opcm alrcrius ncceflario amp;nbsp;fine exceptione ad per-ficiendam opcrationcm iiiam requirat : ficcffeconftituendum de Verbi pcrfona,diiabus in Chrifto naturis fubfiftentiam præbcnte: quarum vna nempe diiiina penituseftaoTapKncialreralicet fua propria pcrfonalitate careat, ramen fuas proprietäres amp;nbsp;opcrationes diftinótas feruar. Deinde oftendant nccelle eftficut corpus amp;nbsp;anima resfuntjbtfi non cadem rationc,tamcn fuapte natura finitæ,ita vt vna lariùsquàm altera non pareat: fic quoque Diuinitatem in alTiimpta humanitäre concludi. Et vt ifta ralfiffima probari pofic ccnccdam,num proptcrea tarnen colligi poterit ex hacfimilitudi-ne,corpus aut viuerc.aut fentire ea ip^ vi aut virtutc qua vitam in fefe habet anima,amp; res fenfibus obieólas apprehendit amp;difcer-pit? vel quoniam intellcóbus ex obicébs phantafiæ imaginibus ra-ciocinatur, idciroo dici pofte corpusintelligens, atque adeoillius ipfius eflentialis intclligendi facultatis particeps , quæ ipfa mens hominis
-ocr page 137-Re SP. DE PERSONA ChRISTI. lij ho minis eft? Quæ quum abfurdiffima,fal(iflima,amp; ipfis ptieris ri-dicula fint^quid^obfecrojdc communicatione Eftentialium Deita-tis proprictatura ab-vbiquitariis inueifta fentiendum eft? de qua loquens D. Andreas pag. aóo- TVoj, inquit,/« natura humana, nulr lam creatam vel Dtutnttatem, vel Ommpotehtiam docemm autdocui-WM vnquam Humana naturahahttuaUterinfttifiufitbieUiue : de ^uo etiamprafatio libri Concordia teflatur, LIBER CONCOR-Igt; I cÆflmmb veto vcre exitiale se^Ts; de quo nimium cheu Vcrusquidam vates his verbis cecinit,
Hut art ulcanum^aut forceps ignarafefeüit^ quot;voluit cudere,cudtt È'e«»’.
^^«o/«OT»^e«»»»,inquit ibidem D. Andreas, in Chrtftipeifonait vnatn tantum Diuinitatem amp;nbsp;Ommpotentiam illam aternam ^nam Chriflus cum Patre Spiritu SanPlo EffentiaUter, cum ajfumpta autem humana natura perfonaliter, quot;verb realiter communem habet. Qmd audio? Namfi ha;c vera ftint, quid iftis fier iam pridem àD. Andrea fcriptis amp;nbsp;tories à me neceftario inculcaris? Diuinitoi Hominis Chrtfli, non eft ilia ilt;adS'»i(fratema cum Patre Spiritu Efterttia communis:fedcomitnicatafpiiiiasinitamp;ti videlicet anuroptæ)«/fc«»lt;i« hypoftaftI3i ab hac impictatc DJlndrcas fcrib rcfipuir.verum dico, eft de quo illi gratulcr : quern ramen optaflem adtanris derchus difputationem aliunde quàm ex Magiftro ftio D'. Brentioparatio-rem acceftiire. Sin minus, quis meritb mirabitur aficntiri mcilli non pofte, qui à feiplo tantoperediftèntiat?Sfz/,inquit,/ilt;eeZb-uinitas, etfi numero fit ’vna H^tfien ratio etus diuerfa eJP, Ruanda Per
In Se,fuapte natura, lt;juando in vnione perfinah confiderattur ideô^ueparticipansif-pMrticipataabHuguft.dicitur£.^o verb neque apud veteres, neque apud vllius ætatis Thcologos Orthodoxos, Ai5Ti)7a ChriftijVnquam legi in C.briftiperfona vclextra vnionem confiderarijvel inipfa vnione.aliter quàm qualis eft in Sefe fpefta-ri:quum,vt aliter fiat,non patiatur hypoftaticç vnitionis defanitio. Sed facile ipfi eonceflero, AsoToSt'fquaEproprièDeitas appellanda eft) modo abfolutè, quatenus tribus illis perfonis communis eft, (qua ratione vnica amp;nbsp;eadé eft,)confiderari:modô relatè,amp; (quan-uis finemHltiplicatione,)camen determinate ad: fingularesperfo-nas fpeftari.Conccdo amp;nbsp;illud,Am'tkt« amp;ô^««T»r«,re dilferre. Nam ilia quidem eft vnica amp;nbsp;Eftentialis, proprer quam Homo ifte dici-tur amp;nbsp;eft verus Deus,vtqui non in fefe,fedin Deo ad perfonam fi-lij deteEminato fubfiftat.A«0T»1«ç autcm,id eft Diuinitatis nomine intelliguntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fubieâiuè in carné illam fummè benedi-
âam,vt in caput noftrum,abundantiftîmc cftùfa»vrin ipfius membra exundent. Sed vfus inualuit iam pridem apud Latinos fieri-ptorcs, vt quum de Chrifto loquuntur .Diuinitatis nomine non ajiud quàm Deitatem iplàm tS tnteiligant. Sed D.Andrcani^' q.ij.
-ocr page 138-Ad acta Coll. Mompelg.
ïi4
cogor hîc, fi non malæ corifcicntiæ, magnæ certc ofcitaiitiæ ar-guère, vt illiim fane video vctercs ex quibushæ controucrfiæco-gno'fcendæ funr,velnunquam,velnegligenter admodum legilfe, vc qui cirareaudeat Auguftinum,quafiEfTcntiàtéDeicar'cra'modo parcicipantem , modo'participatam faciat: quam faifiratem agnofeet qui Auguft. infpicere voler in Pfalm. 119. lirera-Heth. amp;nbsp;ïM.Se pfalmum.146.vt ipfe numerac,nifi force D. Andreas, Ofian-dri quoque , infelicis memoriæ viri,delirium ftcutii^ , commuiii-cari credencibus elfentialcm quoque Chrifti iiiftitiarti contendat.
Qujd hoc homine facias, Chriltiane lcdor, qui DtfiinSi idem Ad 5’ declarac arque Diwfim feparMim ? Quafi verb vei Efl'entiæ, diui-nævniracem fcindac,qui trcs-perlonas illis. fins reiationibus rcipfa inter fe diftinguit,amp; in communi quoque Eflèntiali trium iliarum perfonarum,ad extra,vt in feholis loquuntur,operatione, diftm-dionem illam perpetuam feruat.Auc quafi, vt Hominis cuiufuis perfona ftatuatur,tolleiîda fit duarHmgt;ex quibus vtpartibus con-ftituïtur,naturarum,amp;cum proprictatum , turn adionuin diftin-dio.Qi^fidéni que, ( vt fimilitudinem quoque ignitiferri vrgea-xnus,)fcrrum, ôc ignera in fcrro negercomponi,qui vt ignem elfe Arrum,velferrum elfe ignem inficiarur, fie diftiiidè ferro quidem incifionem,igni verô vftionem attribuât.
Qms fatis fanæ mentisinficiaripoteft, fiin vnitione hypoftati- Ad.l^' ca diîlindæ niancnt ipfæ naturæ, manerc quoque fimiliter diftin-das naturarumprôprictateSjamp;illarum itidem energias? Hoc ante vtrumq; antecedens quum concédât D. Andreas,certèhæc ipfius colledio,qubd fcilicct hoc pofito, non videatur tota perfona age-re,(quafi non vt partes ipfæ ad totû conftituendij,fîc amp;earum pro-prietatcs,eâdé racione,amp; earundé diftindæ jadiones cômune,per-fonale nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concurrât) refutatione nôindigct.fed helleboro.
Rurfum D.Andres Neftorianus cft,qui naturas diftinguit, quu ramen ipfe non aliam vnitatem perfonæ quàm Neftorianâagno- '' .fcat,vtpore cui vc Orthodoxæ patrocinetur. Sublata verb natura-rum difiindione.quænam alia quàm Entychiana poni poteft ivi^~ communicacio’Et ramen idem D.Andreas,fibi viam ad veri-tarem patefacit.fi modo poffir in animutn induqere, vt in viam re-dcatjVnde ram procul aberrauit.Nam Ci communes elfe arbitratur fingularü naturarum adiones.non qubd vna fit adio, (quum to-ridem fint oporceal energiç,quot fünf naturæ,amp; tam in ipfa quo-jque vniope diftindæ,quàm funt naturæ diftindæ) fed quod ad v-numfinem ideftad vnumpcrfonale apotelefma tendant, quafi ex biuio concurrentesîtota hæc contronerfia inter nos eft compofi-ta. Sediquorfiim hoc ad Omnipræfcntiam realemamp; Eflcntialem carnis Chrifti,ôe oralem eiufdetn manducationem?
RurfunS'abutiturD. Andréas nomine DifiinCîionis pro Separe-
(tarte
-ocr page 139-Re s P. DE PERSONA ChRISTI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12^
ttonti neque longiùs accerfenda efthuius craflîflîmierroristefu-tatio.Humanitas enim dici nonpoteft mercwMÔ-KÎMcVinftruincn-quot; tiim,vtpoce quæ liabeat fuam quoquc tK«lt;r/oy voluntatem,amp; fuam
amp; fuum ài’éfiy»/jia! Iinmô ne corpus quidcm humanumâc eft animæ inftrumentum, vt non dicatur etiam fuo modo animx «■wepj-âv.Qmd amplius.’Ipfa criain inanimacainftrumcnta,amp; qux nullomodo agunt, nifi extrinfcca profusinotione vcl adinotio-nc,vt in ilia iguici ferri fimilitiidinc,fuam quandam diftinétam ha-bent aóhioncm.Quanto igitiir magis quiim Diuinitas agit per Hu-nianitatcm,quantuinuis libi pepfonaliccr vnitam(cxternum enim, licet propinqiium , hocinftrumentum vocare, Ncftoriani fuciit non Chriftiani hominis) vt duæ funt numero naturæ amp;nbsp;duævo-luncatcs Hi qiiidem non tantum numéro diftinâæ , fed etiam re-ipfa diuerliffimæ , fie duæ fint numero diftinôlæ amp;nbsp;reipfa diucffic aftiones nçcefTe eft.’Et ramen quum in vnieam Fili) Dci perfonam, a€proindcin vnicum Chiiftum diuina quidcm diiiinè , Humana Veto humane diftinôtè volenteni amp;:operanrem , concurrant : inde îiafcitur Aélio ômvS'amp;iKir: non ilia Eutychiana, fed Orthodoxa, i^uâm pulchrèdéclarât Damafccnuslib. 3. Orthod. Fidei. cap. X9. quam deferibentes patres dixerunt,proprietäres quidem amp;nbsp;cner-^as efle naturarum non autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus Eutychen:
neutram tarnen naturam, propter perfonæ,aduerfusNeftorium, vnitatem,agercabfquealtetius focietatc.id eft vt feparatam ab altera. Hincaurem confequi nego, vniuerfaliter verè dici riv quicquid agit 0 Âogt;-oçjidagereper Humanitärem vtywrtpj-sKjquan-uis ab ilia nunquam feparetur.' Et vt hac de re fcmcl agam, paucis repetam argumenta quibus ifta iâ olim funt amp;nbsp;ab aliis doiftiflimis hominibus,amp; à me quoqueiampridem refutata. Primùm igitur,G (vt mine loquitur D. Andreas, ab ilia Eutychiana effufione ad Monotheliticam communicationem proprietatum delapfus) verc definitur hypoftatica vnio abifto quod côminifeitur efFecl:u,nem-pe à reali proprietatüamp; adlionum omnium Diuinitatis cum hu-inana natura communicatione, id eft eb qubd Dininiras agat omnia in illa,amp; cum illaHumanitate, amp;nbsp;per illam Humanitatem : il-lud abfurdiftimum amp;nbsp;falfiftimüm neceftario confequetur, Diuini-tatem in Chrifto fuifleHumanitatis cvreXe^ösn' per hypoftaticam hanc Vnionem,ac proinde animamin Chrifto,non fuiife hominis illius organico corpore præditi cv76x{:^«stv, vel , quo-nihil etiam abfurdius dici poteft’, duplicé fiiifTé vriiils Hui'nanitdtis cfb^éXQwat' quodnon minùs abfurdum'eft,, quàm'fi Viium amp;nbsp;eirndetif hütfri-nem duplicis elfentialis formX'virtutchigere, id éft,duos Komines cfTe diceres., Quibd Ci, vrhunc fcopnltim cifugiat D. Andréas, if-ksôrTtXt;^«£tç velit elTe fubordinatas, turn fane diiobus qu oque conftitutis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diflbluctur vnio, quia non erir huma nitas
q.iij.
-ocr page 140-uff ' Ad acta Coll. Mompiig.
aliter agentis Diulnitatisinftrunicntum quàm Angeli, amp;nbsp;Sandi Fiomints, quorum VC inftrumentorum minifterio lie vcicurDo-rainuSjYCpropterea intrinfecæ fuæ formæ vimoueri a^ere fe-paratim non definant,Deinde Óc ilkid quærOjnnm per Iranc hypo-ftaticam vnionem,Filius in terris verfans, (cuius amp;nbsp;voluntas amp;nbsp;a-dio amp;nbsp;operacio cadem amp;nbsp;vnica femper fuit,eft, amp;nbsp;eric cum Patre amp;nbsp;Spiritu SandOjficut vnica eft harum trium perfonarum cllentia amp;nbsp;natura) res omnes amp;nbsp;lingulas per hanc fuam Humanitatem co-gnouerit,elFeceric,adminiftraric inhac rerum omnium vniuerfi-tate.Hoc li force affirmarit D. Andreas,quis ilium no vidcac qua-ternicacem introducere,aut, (quodeciamabfurdiusfueric ) Dtita-cem quandam precariam amp;nbsp;mucuacitiam , amp;nbsp;ramen Eircncialem, (agicur enimhiede propriecatibus Diuinicacis Ellcntialibus ,) id eftmonftrum,monftrisomnibus monftrofius inuehere ? Nam a-lioqui nunc à Chrifto , ex quo omnem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adeptus eft in
ccelo amp;nbsp;in Cerra,res omnes,iplius eciam humanicacis imperio tegi, aeproinde incnarrabili potentiaamp;fcientiaprædicam elfe iplius nimam, ablic vt inficieinur.JScd hoc nihil ad rem. Sunt enim ilia quoque,porentiaamp; fcicncia ôc dominatio,dona creaca,amp; à Deita-te verbi,in illam fuam carnem collatæ He elFufæ qualicatcs: hîcau-tem de propriecatibus illis 3gitur,quæ funt ipfa Dei eflentia. Præ-tcrea quæro, num tunc quumeiret interris homo ille nondum glorificatusjomniapcr illam fuam Humanitatem,rebus omnibus, amp;nbsp;omnibus locis cUcntiafuapræfentem,Deltas adminiftrarit. O-mnino,refpondebit.D. Andreas,vt quiinhac difputatione aufus litChriftum dicere , per Humanitatem quoquefuain , idque non ex reuclationc, fed diuina ipfa potentia fua eirencialirealiter hu-manitati communicacaftiiircreipfaitctp«A«^i'wç-Av,ôcNathanaélem, quanuisabfentem , tarnen per fuam Humanitatem fub ficu conf-pexifl'e.Num verb tunc erat fua quoque elamp;ntia Chrifti Humani-tasfub ficu Quae fi vera funt,tota hiftoriafacra, locomotiuahi Chrifta cribuens,amp; veram,yariis locis,turn præfentiam , tum ab-fentiaro-fecundiimi carnem , quid ahudfueric quàm meræ præfti-giæ amp;nbsp;Maicionitici delirij fundaraentnmrQuæro 8i illud,an fuam iftam realcm»omnium Diuinicacis proprietacutn eommunicatio-nem D. Andreas, adtotum Hnmanitatis porrigi velic, Si Diuini-tatem,quicquidag« , per toitura Humanitatisagere. Hoc enim fi veritati cedens negar, amp;nbsp;valec illud iplius argumencum feparari Humanitatem àDcitateyiifivbicunque elt Deicas,ftatuacur ctiam cHèncialiter adclTe Hamanitas,conïèquetur,feparari per ipfum, a-liquid Humanitatis àDeitace,iltud videlicet Humanitatis quod fit illius eotnmunicattonis expcrsrac proinde,ridicule ab ipfo vnitio-nem hypoftaticam iplàrum naturarum, per hanc realem proprie' tatum omnium commwjcationcmjdefiakiiquoniamlîc, vnitio
naturAquot;
-ocr page 141-Resi», de persona Chrïsti. 127 naturarum, (id eft definitum,)Iariùs quàm proprietatum commu-nicatiofid eft quàm dcfinitio)patebir.Sin verb iftum fcopulum vc~ ritus,illudanfitaffirmare, quidprofieiet?R.uet cnim ex Scyllaiu Charybdin, quia ficneceflario confequctur Chriftiquoquc corpus,(non tantum animam)diuinæ eftèntiaiis Omnipotcnciæ , O-tnnifcientiæ particcps çiïè, cui tarnen nemo eft tam ineptus gt;nbsp;qui intelligentiam amp;nbsp;rationem tribuat. Imóecir etiam Cbriftusfuis quoque pcdibus amp;nbsp;brachiisxa/jlt;ftogt;ndç-i)ç. Recurret cnim de corpore eadeinquæftio , Si roti quoqiic corpori communicanturo-innes Diuinitatis proprietäres , ( quódalioqui rotum corpus non videretur afTumptunijfiue vnirum , ) an de toto quoque corporis, id eft de fingulis quoque partibus corporis idem fit conftitucn’-dum:quum præfertim Vbiquitarij foieant illam inter Totu Chri-flum,amp; Totuin Chrifti diftincHoncm pro cngitationepuetiliha-bere. Infupcr, fi quicquid .agit Diuinitas , agit per Humanitatein vt per infti umcntum, omnes ccrtc Diuinitatis aftiones crût com-pofit2E,ex principaliter mo#cntc,(.Sc inftrumcto vnitis, ac fi dicam anirnum videreper oculum,aud»re per aurcs.At ifta adio,compo-fitaelFcnonpoteft aliter quàm vnita.Suntaurcm in Chriftovni-tæduænaturæ.diftindismanentibusvt naturis ipfis.fic ctiam ca-tum eflcntialibusjtum proprieratibus, tutnadionibus. Adio igi-tur vnica compofita in Chrifto ftatui non poteft. Scd vt ex iftis duabus vnitis naturis, vna confurgit hypoftafis vtriquc naturx fubfiftentiam præbcns, (quo rcfpedu Damafcenus Chriftum fitr-’5^*151' -nyîo'ya^rw appellat:)fic ex diftiridis mancntibus naturarum a-dionibus, turn duabuS numero, tum amp;nbsp;agendi rarioiic Sc eftedu peculiari diuerfifnmis,VTiicum hypoftafcws SbroTf a«»-/!«, non vnica adio nafcitur.Quid ampliusîetfi nuquam a Aa'^aj feparatur ab Hu« raanitatcaiFumpta, quo fcnfii demum vcre dicitur. Sc ramen am-biguc,ntmquam agere abfquc Humanirate, pro quo Graeci com-modius amp;nbsp;citraambiguitatem dicunt,ir/:^;«T)){ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifunuK:
tarnenfalfum eft illud vniucrfaliteir didum.j^^ere Chrifii Diuinita-tenntmnia PER Humanitatem.Sant enim excipicnda,tum de qui-buspaulb ante diximus, adiones videJiccr Triniratis'extrinfecx infeparabilesjtum ctiam non pauca quæincarnatus percgit munc-tcMcdiatoris defungcns,in quibus tarnen Humanitatcm,vtopgt;«t-w,agens non adhibuit.Necenim Verbum carofadum eft per car-nis^agentis ôpgt;etrot/,Fcd vnica Altiffimi virturc, quæ eft Sc ipfa rum Partis turn Filij virtus coelFentialismec virgmis Subftantia ad hoc myftcrium adhibitacft vt ep^ttrei', fed vr materia. Anim^im verb Chrifti num formauit o Aogt;sç, fitje ipfiufmct anirox fine corporis opera?Ncque fi ex intemerata virgine natus eft , alia quàm cxtcri homines ratione,iftud per Humanitatcm cfFecit, Nec pct Hu ma-, nitatem 4o.dics amp;nbsp;totidera nodes ieiunauit, fed per Humanitatc
-ocr page 142-12,8 Ad acta Coll. Mompelg.
cfuriir. Ncque per Humanitatein vidit Natha'naëlem fub ficu »fo-li cnim amp;nbsp;vnicæ Dcitati nihil eft abfens.Neque per Humanitärem cogitationcs hominum nudasjid cftnullo modo exteriùs fefe pro-dentes nouit, quod eft vnius Dcitatis tarn proprium quàm eft i-pfamct Deltas, vr infinicis locis fcriptura tcftatur : fedamp; ipfc turn fuæ Humanitatijtum auditoribus per Humanitatem fuam loque-do,amp;: Prophctis per Vifioncs quod ipfi hbuir, quatenus amp;nbsp;quando voluit patefecit. Nec per Humanitatem refumpfit depofitam vi-tam , fcddiuina fuavirtute , ablatam Humanitati fuæ reftituit. Nec per Humanitatis fuæ opjctrov hodic, fed per homines légitimé vocatos , Ecclefiæ fuæ voluntatem Patris , prædica-tione verbi amp;nbsp;adminiftrationc Sacramentorum docet , illo fuæ ipfius carnis minifterio femel dum in terris verfarctur defunólus. Neque quum hæc diftinguo , propterea carnem,vel earnis aótiones feparo,fed, turn aduerfusEutychen, fuû cuiquc, vt hypoftaricæ vnitionis natura amp;nbsp;definitio iubet, attribuo:tum ad-ucrfumNeftoriû duas ,vt naturas, ficEIIcntiales proprietäres, amp;nbsp;voluntates amp;nbsp;opcrationes conftituo, vt vnicum gt;lt;TBTeA£lt;r^«a , vni Si fingulari perfonæ'tribuam. Vnuseft cnim Chriftusin duabus naturis, vnus vtrifque eflentialibus fuarum naturarum propricta-ribuspræditus, vnusduabusnumero,idquenatura diuernffimis diuerfa diuerfè volens, diuina videlicet diuine, humana verb humane : Vnus etiam non minùs diuerfis atftionibus, nec minùs di-Qerfa cfticiens : fed vt citra fcparationem aducrfus Neftoriuih , fic feruata fcmper diftindione aducrfus Eutychianam illam Brentia-norum eomrnunicationem,ad commune nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tuminfin-
gularibus dodrinæamp; miraculorumoperibus, tumin primis , in illo noftræ redemptionis operc omnc illam,turn naturarum. turn cftentialium proprietatum, turn volutatum, turn adionum di-uerfitarem adducens,vt neque fincdiuiniratcHumanitas, neque ftneHumanitate diuinitaSi,fit noftræ falutismcdiatrix.Denique vt ad illam phrafin. Cum Hwnanttate ,ta.nàcm veniam, quàm cauté fir illa'qiioque vfurpanda, difccndum eft ex Cyrilli anathematif-mo odauo,amp; ciufdcm dcfenfionc.Cætcrùm quæ decrTtZe^«,^ di-ximtis,ad illam animæ 8i corporis fimilitudinem ipedant,quam à Patribus acceptam minim cftcitareiftos pofte,vt realisillius inter naturas ipfas Communicationis figmentum ftabiliant : cui tarnen eucrrendo,fuit à Patribus,adhibita. Sic enim duo probare volue-runthypoftaticæ vnitionis propria. Vnum , in ilia conucnirc duas naturas vt vnum u(plt;ç-et/x^or,id eft Adu fubfiftens,inde conftitua-tur.Qua in re, quantum fit inter duas illas naturas in Chrifti per-* fonavnitas,amp; hominem quemuis ex anima amp;nbsp;corpore ranquam partibus compofitû difcrimcn,antea expofuimus.Alteru,in ifta v-j nitrone naturarum,vnam neque fubftantia fiia , quod aduerfari
quo;
-ocr page 143-Resp. de persona Christi. 129 qiioque noftri conceduntzneque eflentialibus fuis proprieratibus in altetam tranfire,quod tarnen pofterius , apertè olim perfpicuo cfFufionis nomine vtentcs,nunc verb appeJlatione ambigua Com-municationis realis regentes, affirmant. Sed quo tandem piidore? Quum enim (quodiam millies inculcate fum coaótus) infeparabi-les fint à fuis naturis Eifentiales ipfarum proprietates,quînam na-turæ abfque illis,vel aliter quam iftæ communicari potuerint ’ Et quum vna amp;nbsp;eadéfit reciproca vnius naturæcum altera, Deitatis videlicet amp;nbsp;Humanitatis in Chrifto, amp;nbsp;animæ amp;nbsp;corporis in quo-uis homine vnitio : quînam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque Eifentialium pro-
prietarum vtrinquenonfuerit vnica amp;nbsp;eadem ftatuenda? Itidem-que quum ficut Elîèntiales iftæ proprietäres à naturis fuis fepara-rijfic etiam à fefe mutuo, nullo modo feiungi queant, quînam ab haccömunicatione reciprocaaliquas fine Deitatis, fine Humanitatis proprietates excepcris?At noftri aduerfarij.propricrafu Diui-nitatisfnec tarnen fine quarundam cxccptione,) reale cum Humanitäre communicationem apertè vrgent.Humanitatis autem pro-prictatum cum Diuinitate communicationem, fatis quidem antea audaóter,nunc verb, à Kemnitio callidiores faóti, ambiguis amp;nbsp;in-eerris explicationibus inuoluunt.Sed quorfum iftas tergiuerfatio-nes? Quid enim eft hac régula ex modb-pofitis fundamentis cer-tiùs,De quacunque re prædicari non poteft Efleria, de illa quoque nequit prædicari Eflentialis eius proprietas ? Itaque quoniam de corpore dici non poteft,qubd fit anima :nec de anima, qubd fit corpusffiincfit vt necquæfunc animæ propria ,decorpore , nee quæ corporispropria,de anima vcrèprædicétur.Et fimiliter,Quia diuina natura de Humana dici non poteft, de Humana quoq; natura prædicari'Diuinæ proprietates : nec viciffim Humanæ de Di-uin.a polfunt.Nihil-ne igitur,inquiùt,in hac vnitionc hypoftatica vna natura alteri confert’Omnino plurima amp;nbsp;maxima.’amp; ad hune fcopulû rurfus manifeftè aduerfarij noftri naufragiû fidei Ortho-doxæ faciunf,dûE(rentialcs proprietates cûipfis earû cffieâis con-fijndut.Nâ,.y t modb diximus,tâ funt in hac etiâ vnitione incômu-nicabiles Eflentiales proprietates naturarü inter fe,quàm ipfç earû naturæ.quod præfertim in Deitate locum habet, cuius omnes Ef-fentiales proprietates fiint in ipfa vnû',amp; ipfà eins ElTentia. Ridi-culum eftigirur illudvtruque'noftrotûaduerfariorû dogma,quo, poftquam vnitionem hypoftaticam omnium diuiniratis proprie-tatumeum Humanitate afi'umpta Communieatione dcfinicrunr, quafdam tarnen poftea cxcipere coguuntur: æternitaté videlicet, mmmam fimplicitatem , infinitatem,amp; fi quæ funt alia eiufraodi, quibus agnofeunt non ornatum fed deftruclum iri H'umanita-tem.Quafi verb quicquain fit, quo apertiùs deftruijpoffit Huma-aitas,quàm illa carnis quam conftituunt Omniprælentia. Deinde r.j.
-ocr page 144-ijO Ad acta Coli. Mompelg.
(quæ vaniflimaeftChimçra) quod aliquidper hancrealem quam comminifeunturcommunicationemattribuihumanitati volunr, quod tarnen ipfi non infit vt in fubieéto. Res autemita fe habet. Anima,licet tota corpori vnita Ellentialiter, fuam tarnen illä viin clFentialem qiia in fefe viuir, vt neque illa fua propria, Subftantiâ videlicet incorpoream,inuifibilern,immortalem , necaótiortes il-las animæ proprias,puta,intelligere,ratiocinari amp;nbsp;fimilia,corpori quantumlibet vnito minime communicat: vtpotc quod non fit carum rerum capaxifcd in illo fuo corpore vitä, fenfum , motum, cfFecla videlicet crcata,inlinuat, quamdiiiin illo perftat.Et quod dicitur,Nihil elFc in intclleólu, quod priùs non fueritin Phanta-fia,dextreintelligendnm cft,deiis videlicet quæfub fenfus cadunr. Nurn enim intellcólus netfetç irvoixç, fine qnæ ad öse^fictv, fine Jqna: adpraxin referunturmum fpccies, quas abftrahit, num vim illam quarcsphantafiæà fenfibus externis infculpras, amp;nbsp;àphantafia ad fedelatas,inrelligir amp;diiudicat,àphanrafia mutuatur? Qupd fi e-tiain à phantafia vim illam rccipcret intelleôtus, quum tarnen phantafianon fit corporis,fed animi facultas,amp; imagines rerum, non vlla corporis,palfiui potiùs,quàm agentis, organi virtuce,fed fua ipfius vi admittat, amp;nbsp;in fefe informer, minime certè propterea fimpliciter,auta/ze«-6)ç dici poteft anima quicquid per phantafiam agitagere per corpus. Sic etiam in hypolîatica duarü Chrifti na-turarum vnitione,Diiiinitas, qnæ in illa dominatur, non tantùm propter fuam dignitatem , fient in altérafpecie vnitionis, anima corpori præftat, fed in primis quia fuam ipfius hypoftafin alTum-ptæ non perfonæ,fed naturæ tribuit,non magisSefevelfuaspro-prietates,(quæ funt ipfamet eins eirentia,)Humanitati vnitæ com-inunicat,qnàm Humanitas Diuinitati,vt antea ofl:êdimus.Scd ine-narrabilibns qnidem, amp;nbsp;ipfum Angclorum captura fuperantibus donis aifumptam illam fuam Humanitärem , poft peraóftum inprimis illnd redemptionisnoftræmyftcrinm , fed tarnen fubie-óhinè amp;nbsp;crearis aefinitis omnibus,in æternùm illuftrauit.lmmö in ipfo ctiam huius mortalis vitæ curriculo, tum animam tum corpus fuum,vt nobiliffima inftrnmenta,fibi perfonaliter vnita,amp; fua quoque naturali vi prædica,in operibus longe maximis(,cuiufmo-di fnnt miracula,amp; illa quoque tum animæ tum corporis •vcc.amp;h-^«^,quibus pro peccatis noftris fatisfecit)prout ipfi vifum eft ad-hibiiit.Denique etiam hodie,non nifi carnis ipfius nobifeumSpi-ritnaliterperfidem,tum in fimpliciverbo, tum in Sacramentoru adminiftratione communicaræ internentu , nos efficaciter vocar, iuftificat,fanól:ificat,amp; fijo tandem tempore in æternùm glorifica-bir.Qnoniam autem,Anima,amp; Corpus, vnfi certiim compofitum conrtituunt, (quod oft alterum hypoftaticæ vnionis præftantiflî-raura cfFcótum) idcirco quædevtraque fubftantia illa dicuntur, ctiam
-ocr page 145-Res?, de persona Christi. iji etiam de toco compofito id eft de homine confiderato pro-prie dicuntur:neinpc,incorporeum amp;nbsp;corporeum:vifibilc amp;nbsp;inui-fibile:fimplex amp;nbsp;compofitum; iinmortaleamp; mortale cfte;amp;cetera eiufmodimon tarnen eodem modoj quia contradiólioncm im-plicarent:fed de Subftantiis ipfis fiinplicitcr,dc homine verozaT« T/;quia homo nec fimpliciter eft anima, ncc fimpliciter corpus,fed corpus Si anima: vnde fit vt de toto quid ein homine verè, at non fccundum fui totum ifta prædicentur. Sic etiâ in Chrifto, quanuis in eo duæ naturae non vt partes propric componentes fed Kaö’xsOT-ç-etw diuinam præexiftentcm (tîxot'«, videlicet) vniantur, cadem quoque ratio tenenda eft, propter communem hypoftaticæ vni-tionis definitionem.Chriftum igitur totum reótè amp;nbsp;propriè Deum amp;nbsp;Hominem,creatum amp;nbsp;crcatorem,infinitum amp;i finitum , vifibi-lem amp;inuifibilem,olim quoque mortalcm immortalem, nûc diuerfarationeimmovtalcm, Omnipræfentem amp;nbsp;certo corporis fpatiocircunfcriptum,acproinde præfentemamp; abfentem verè amp;nbsp;propriè dicimusifed duplici modotquoniam alioqui conrradiólio-nem implicarcnt.De toto igitur Chrifto,id eft oAut confiderato,at non fimpliciter, nec fecundum ipfius totii : de naturis autem fuis fimpliciter illæ proprietäres dicunturiea ramen feruata, de qua di-ximus .inter animas amp;nbsp;corporis proprietäres diftinótionc , quia Chtiftus nec tantum Deus eft,nec tantum Homo,fed Deus amp;nbsp;Ho-mo.Prærerca(quod tertium eft hypoftaticæ vnionis cffcchum)quç-dam fingularia de toto , vt vno ftippofito dicuntur , quæ ramen ipfius Toti non conueniunr, vt quiim Homo dicitur intelligens,. raortalis,vifibilis,quorum illud eft animæ proprium,ifta vero cor-poris.Sicigitur etiam Chriftum gt;nbsp;quæ eft torius perfonæ appella-tio,pa(ruro,mortuum)fepultum,in fandis habirare, nobifeum elle Si futurum ad confummatione vfque feculi dicimus : quorum ilia fecundum carnemdfta fccundum fpiritum amp;nbsp;diuinitatem, intclli-gendaomnes Orthodox! confitentur. Poftremo ( quod in vnico Chriftolocum habet, in quo vno videlicet duæ pcrfetftænaturæ vnitæ flint) per ai/riS'ctnv (quod eft quartum hypoftaticæ vnitionis in Chrifto effeftumjnon tantum rota perfona defignatur,conci e-ta alrcrutrius naturæ, putà Dei vel Hominis appellatione, verum etiam diuerfæ naturæprædicata illi adiungunturtquod ctiam citra vllam vllius proprietatis exceptionem verum eft.contra quàm ad-uerfari) noftri opinantur.Sic de Chrifto loquentes.dicimus Deum elfe pairum,mortuum,ctucifixum,fepultum,qui terria die refurre-xcrit,afccnderit in cœlum,amp;: inde fit venturus vifibilis,ê^lt;juicquid eft ciufmodi,Dcitati quidem nulle modo conueniens, de Deo tarnen veriflrmum,led kato. Ti,id eft in carne,vt loquirur Petrus. Sic Si pan quoque rationc, id eft, quia vna amp;nbsp;eadem eft Deitatis cuin Humanitäre amp;nbsp;Humanitatis cum Dcitate vnitio, Hominem il-
I r.ij.
-ocr page 146-Ad acta Coll. Mompelg,
lum, (non autem Humanitärem cum Eutychc ) vere amp;nbsp;proprie vt Dcum,fic æternum,creatoremjinfinitum. Omnipotentem, Om-nipræièntem, denique quicquid Deus eft,efle veredicimus : nepc quia hie Homo in Filio Dei fubfiftic. Qnum igitur ifla concederc nollctNeftorius, manifeftè prodebat blafphenws duos errores, quanuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnionem callidcagnofceret.Vnumjqnbd Ab-
ftiacta non difcerncret à Concretis ; idcóque tarn Deura efle paf-fum quàm Diuinitatem pailam negaret. Alterum qui etiamex prioie errore confequebatur,quód in Chrifto , non tantum A’'AZa
A’\Ao,fed etiam a’'aa«v A^AAov manifeftè ponens,vt qui Deo quç Hominis illius erant tribui noilct, perfonam Chriftireipfadim-deter.
Thefts XI. Vvirtem'b.
ttaqueÇpropter'vnionem perfinalem çp“proprietatum communicatio-nem)credtmns,ChrifiMm etiam fecHndum humanitatemfuam ejje om-nipotegt;ttem,feu( ^nod idem eil)humaham in Chrifio natur am ejje omnt-potentem.Scrtptura enimfacra, Chrißo etiam tjuatenushominitomnem poteßatem(lt;^ua nihilaliud eß,auam omnipotentiaJtrtbui-t.Omnia ( in-tjuit Pfaites pfuhtecißi ßib pedibus etusffalm. 8. Et Paulus hunc Daui-dts locum explicansßndsprobatti^uod Chrtßo etlAmkfntfitbiePla prater eumyijuijubtecit ei omnia.i.Corinth.i'ÿ. loannes Euangelifla incjuit: Sciebat leßts,^uod°tk^iA. dedijfet ei pater in manustloan. i^.Et Chri ■ flus ipfe ( etiam ante paßionem fuamJdicit t omnia mihi tradita fun t a patremeo,Matth.n.amp;poPlreferreElionemintpuit: Data eflmtht omnis potefias in coelo (ß' in terra, Matth. 28. Hue referendafunt etiam mira-cula ChriPlt, vt indubitata eius omnipotentia tefiimonia:Quod taSiu mundauit leprofos,vifum cacis refiituit, i]uod vocefua La.te.arum in vi~ tarn reuocauit: quippe qua miracula Chrtfius non aliéna virtute, ( vt Propheta amp;nbsp;Apofloli Jfed propria potefiate edidit.
Antithefs XI.Th,Bex.a.
Hæc omnis poteftas,vt ex omnibus tefti-moniis,quæ hîc citatis,cottftat, diuerfa proi-
I. Hæc non mode, fine
omni Scripturæ [acrx folutè confidetatut. Nihil enim aliud eft, tcftimonio, fed contra ’ quàm fumma fccundum Deum poteftas, in earn dicutur. Ideofalfa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creatis adminiftradis,ad quas
° ^“'am ipfa refertut: *acproinde inter dona inter crcata dona name ’n carncm Chrifti collata, id eft , adgratiam randa, confenfiis facræ habitualem referenda eft,quam tarnen Theft Scripturæ amp;nbsp;Patruni a- ^.ab hac veftra comm unicatione excluftftis. perms eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod ad miracula à Chrifto édita pertinet,
lequimur Orthodoxs veteris Eccleftæ vni-uerfa-
-ocr page 147-ReSP. OE PERSONA ChÊ-ISTI.
Tîttfalé confenfum,ex analogia fidei déproin- s- Orthodox!Patres hilt; ptiim,quo côfofli flint Neftoriani, Eurychia- diftisoftenderc voPuc-eflè, nunquamfomnia-runt.Sic accipienda efle . nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diâaTertulliani, Cyril
runt,cuii4S tiÿturæ pro-pnsiînt a^iones, vcl pafliones in Chriftorfcd fine cônmnicatione amp;(. amp;nbsp;diftinftè eas exécutas
ni amp;nbsp;Monothelitæ : ex quibus patribus fatis fitîfta defcripfifle. Ex Tertuliiano aduerfus Praxeam,videmus duplicem ftatumno con-foftsm ,fedconiunóhiim in vnapcrfona, Deû amp;nbsp;hominé Icfum ; amp;nbsp;adeo falua eft vtriufque •ftibftâciæ proprietas: vt amp;nbsp;fpiritus.id eft, ’Di-
uinitas rcs fuas egcrit in iilo, id eft , virtnfes, ü, ipfi ôptimi fiiorum Opeta,figna: amp;nbsp;caro palîîones fiias fnnôta fit, verborum interprétés, efiiriés fub Diabolo,amp; fitiens fub Samaritide.
Ex Cyrill.lib. deTrinits. Quædiuino mo- 4NylTenus nô.tamfiti. s £ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' f-'x. a. r U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T qu-nnTertulliani amp;nbsp;Cy
dotacta liint aChriito.non kint hunianæ k/j- rîlli verborû interpres «•aatrribiienda,fed naturæinefFabili,amp; omné eft, quod de naturarum fnentem tranfeendenti. Ex Nyft'eno contra proprietäre,nôde com-EunomiumtNequehumana natura Lazarum æu“‘“tione loquatur: viiiificar,ncc deflet iacentem impaftibilis po- DamSuf quoq^L rentia:fed lachrymaquidéhominis^ eftpro- porté confirmât.Etfic- . pria,vitæ aurem ea,quæ verævitæ finit. nim non proprium eft
ExUamafcenolib. 3. de Orchodoxa fide, •'■umançnaturæ excita-cap. 15. Neque Humana natura Lazarum à mortuis excitauit, necrurlus diuina potentia n,ana' natura Lazarum lachrymatur. Nâ lachrymæ quidéfunt quid- non excitauit.Sicut non dam humanitatis proprium : ^itavïrb eius, purushomo, fed Deus qui eft ipfain Sefe fubfiftens vita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftu^futsDeipro-
prmm non eftttere.
7‘h.Bezit reßgt;ottßo ad marginales obferuationes D. Andre a.
Nemo Chriftianus ignorât hune Hominem,quatenus Deus eft pergratiam vnionis,habcndum efle Omnipotentem vt-æternum, quum vera fit Verbi Deltas in quo fubfiftit.Nemo ctia negat hanc Verbi Omnipotentiam qnadantenus fub veto carnis ad tempus dclitui(rc,amp; quodammodo quod ad manifeftationem attiiiet, vider! polTeipfiAogt;«,ratione quoque fuæ Deitatis,tunc fuiffe re-ftiruta,quum in hac quoque carne Chriftus, peraâis ipfius infir-mitatis dicbusjfupra omne nomen eueheretur. Sed hîcnon agi de æternaillafllij DciOmnipotentia,verùm de imperio in res omnes creatas in ipfam carnem viiftriccm amp;nbsp;triumphatricem attributo, apparet ex Græcæ vocis fignificatione ;ité ex Cœli amp;nbsp;Ter-ræ nominibusntem ex aliorura locorum collatione, ex quibus locus illeManhæieft cxplicandus,vt Pfal.z.S.Danicl. 7.14. Iohan.5. ’'i.amp; 24.vbi nomen «p/trsamp;ç quo fignifleatur adminiftratio fiue gu-bernatio hanccxplicat. Item i. Corinth.15 27. vbi expreflîs verbis,(non vt Chriftus diuidatur,fed vt humanaàDiuinis inv-r. iij.
-ocr page 148-154 Ad acta Coll. Mompelg.
naamp;eadem Mediatoris perfonadiftingiiantur}Apoftolushocæ-ternuni quklem,id. eft fine carens.fcd tainen ci eatum. Sc hiimani-tatifubieâriuè artribucum imperium , ab cms Omnipotentia di-ftinguit,qui ftibiccit huic, quatenus hominis Filius eft, omnia, vtiudiciad vinos mortuosin hacipfa carne iudicandos adfutu-ro.Deniqne quoniam D. Andreas ad coufenfum quoque patrum ander prouocarc,hos ipfos illi indices fero.
Fruftrà ftndec D. Andreas clariffimæ luci tenebras infcrre fient Ad J'*' æqnos omnes Icótores iiidicaturos minime dubito.Sedage,fedeat hîc ipfemet in fnà canfa index, modo, (quod fepe facit,) à fe ipfo non diflentiat.Etcnim,fi naturarum propriç manent proprietäres eirentiales,manent etiampropriæaéliones, quod fane reótè dicir. Vnde tandem igirur ilia earundem inter fe communitas? Nihil, cnim eft idem manens primo adln fimul Proprium Sc Commune. Non igitur excitauit Lazarum humana natura, nee fleuit Diuini-tas.Sunt enim hæc omnia mere Eutychiana. Excitauit tarnen Lazarum amp;nbsp;fleuit qui vnus eft Dens amp;nbsp;Homo: fed agens diuina quatenus Deus,humana quatenus homo.
Thef. XII. Vvirt.
Chrifium,etiam fecundum humanam n(itura,m{iAm in fiatugloria maieflatis} omnia e/uaftierunt, qua funt, nbsp;nbsp;lt;]u,afatura fttnt,perfeUtßi~
mt [cire amp;nbsp;noniffe, credmttf. loannes enim Baptifia tefiatur : Chrifiti ßiritum non admenfuram, vt aliii hominihttf,fedita datum, quot;vtnosde ipßui plen/tudine accipiamui, Ioan. Et Chrifius infiatu exinanitio-nis vids bat Pharifaorum «ooitationis. £t Paultu de Chrtflo Jo -^uens dicit : In ^uo funt omnesthbsavm fapientia amp;feientta ahf-conditi,Colof.i. Etnecejfe efi Chriflii ° mni a feirettjuumfitfuturui Index viuorum amp;nbsp;mortuorufn, loan.i^. ^uod enim diem iudicij antepaf-fionem fuam ignorabat, non ßmpltciterad humanitatem tiui, fed ad formam feriii,gt;juam depofuit,referendumefi’
.Antithef quot;X.!I. Th. Beza.
1. HæccontraScriptu-' Quæcunque ftiit temporehumilitatis, amp;nbsp;rçapenateftimoniad^ nunc eft in gloria,'fcientia Chrifti quatenus cuntuKin ipfoabfcodi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,donum fuit Sc eft creatuni, Sc fub-
ti funt omnes thclauri . j-l- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n - nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ \
feientiæ amp;nbsp;cognitionis, lectine Chnfti annnæ inlitum, ac proinde Col.t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad illam.quam ponitis , commnnicationem,
X Forma ferui non eft nihil pertinet. Formam autem ferui,id eft, humanitas , ied ferui- humanitatem,abfitjVt Chriftum depofuifte, âriftT'ÏS eft Domi- aut vnquamdepofiturum ciTe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yz-
nus,io3h.i3.Vosappella quamab humilitate ad illam eminen-tis me Dominum amp;nbsp;ie~ tem, fupra ipforum ctiam Angelorum gio* ' ftè facitisjfmnenim. riam, tranftulir, fupta omncs ceclbs collo- ■
catam.
Äc/-
-ocr page 149-Resp. de persona Christi. 135
Th. Beza Rejp, ad marginales ob(iruationes D.An drea.
Adi. nbsp;nbsp;Habitat fanein'Chrifto plénitudeoiTinisDeitatis,amp; quideiu
rafxiiTiiiûç,ïd ellj «(n(alt;r«;,quum fit verus Deus: fed eius ««•lt;*? reipc-ftu,qua Patri eft ô/zodmaç, ôc quum fit ipfa Patris fapictia, quis du-bitat omnem thefaurum fapientiæ amp;nbsp;intelligentiæ verè inipfo e/îc reconditum? Deinde, quum hæc fapientia tam arôlè fibi caméra illam adiunxcritjVt illifuammet ipfius fubfiftentiam tribuerit, fit fane Homo illc,quatcnus Deus eft,a:terna Omnifapientiâ Omni-fapiens : at non quatenus Homo humanitate præditui. Animam autem Chriftijfi non agnofeit D.Andrcas, fcientiæôe intelligentiæ omnis humanæ luce creata fuilfe abundantiffimè illuftratam,vt qui pag.^u.difertè neget, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrijli creatumdonam
ejfe : vel manifcftus fuerit Arrianus amp;nbsp;Apollinarifta, Diuinitatem exiftimans huiccarni fuifl'c mentis loco: vel minus pofteriori A-damo quàm priori tribuerit,ad imaginera Dei condito,cuius præ-cipua dos fuit,vcra ilia fed creata fapientia. Denique fi verum eft, quod in ipfa difputatione fæpc inculcauit D. Andreas,nempe Spiritus appellatione,àquo Chriftus vnótus dicitur, nullum cteatum donum,fedipfam Deitatem verbiintelligi, quorfum additur Pfal. 45.8.?rie confortibas tuts Nullos enim hie habet nifi in ipfa carne, amp;nbsp;in eius vmftione confortes,non autem vt vnigenicus eftamp; folus ■S-Éav.9|P4)7roç.Ergo de creatis , amp;nbsp;in Chrifti carncni, quatenus pri-raogenitus eft inter multos fratres, fubieótiuè infufis donis maxime hsec comparatio eft incelligcnda , non exclufa tamen Dcitate, quumin priore eiufdem vcrficuli parte Elohim exprefsè vocetur. Et fie quoque Spiritus appellatio, pro donis ctiam creatis, loh. j. J4.accipitur: quorum plcnitudo , non certèdiuerfæ fpeciei,cx capite,quod fine menfura ilium Spiritu accepit, in fubiedla mem-bra,pro ea qua Spiritui Sanólo li buit menfura,exundac.i.Corinth. n.n. amp;nbsp;Ephef.4.i6.Sed huic fentenriæ opponir in difputatione D. Andreas,hunc quem pene vnicum exipfo fyllogifmum fortuitó in tota hac difputatione audiui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menfnra caret,immenfgt;tm amp;
iußnitam efl. Spirittts ijnem Chrtßus accepte fecundtim hominemßne menfura datus efi. Ergo infntta efl nonmenftrata eiusjcientia. Hïc ego verb prouoco ad oranes Logicos,an refpondeat conclufio af-fumptioni.Sed hoe facile homini minime logico condonomeque repugno quinappellatione Spiritus in primis intclligatur Dei amp;nbsp;return diuinarum abundantimma fcientia,quanta ne Angelis qui-dem obtigit,aut obtinget vhquam. Ad propofitionem aiitem in primis refpondeo , id quod ad menfuram accipi tur, non tantum opponi infinitOjfed etiam ei quod imperfeótuni eft , amp;nbsp;ad plenam amp;nbsp;finita,quam habet menfuram,non prórfus accedit: quo pofte-riorefenfu alfumptionem nego. Et vt citra fyllogifmos, quorum
-ocr page 150-i5,(j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta Coll. Mompelg.
hoftis eft D. Andreas, refpondeam,nego lohannem dicerc datum humanaeChrifti nacnræ (hocenimita intelligit ip£è D. Andreas) Spiritiun qui fit fine menfura ,id eft eflcnrialem iilum Deum infinitum , fed hune fine menfuradatum Spiritum, qui fit ipfi datus. Spiritus ergo qui dat,tertia eft ilia Trinitatis pcrfona,ex cuius etiâ virtute Chriftus in vtero Virginis conceptus dicitur: amp;nbsp;is ipfe qui fupra Chtifti caput in fpecie Columbæ apparuit quum àlohanne baptizaretur, cocflentialis videlicet ilia amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn Patris
turn Filijvirtus. Spiritus autera qui datur, non ipfain Sandti Spiritus Ellèntiain,fed operationes amp;nbsp;dona ipfius déclarât,amp; Chrifto quidem vt Homini, nue fecundum carnem, datus dicitur à Pâtre videlicet,amp; à fcipfo,fine menfura, id eft, ita vt dona quæ data funC amp;àSpintu fanóto cfFeiftainhachumanitate,finrtota,plcna,amp; integra in Chrifti humanitatem collata, turn quod nullum fit doni genus , quo Spiritus fanótus fandios exornat, cuius fuerit expers Chrifti Humanitas: tumquödiis ipfis donis nihil defucrit t. quan-tumuis charifmata illa omnia, fiue fimul,fiue figillatim confidera-ta,finita neceftariófiicrint, vtpotein naturam finitam fubictftiuè collata.Nain ècótrario fanéiifiimis.etiam hominibus,.tot demum 'dona Spiritus San(ftus,cxipfo Chrifto,locupletiffimo videlicet pe-nu,deprompta,ficut teftatur Chriftus Iohan.i(S.i5.1argitur,quot 5c qua menfura ipfi libuit,vtpleniftimèdeclarat Apoftolus.l.Corjz» ii.5c.Ephef.4.ii. Nee alius-nobis huius, loci melior quærendus eft interpr.es quàm Efaias cap.ii.z.Sed 5c Chryfoftom.in hune locum redèadmonet,Spiritus appellationem intelligédam efte de ipfius energia,non perfona.Qqæ veto in illû locum copiosè Cyrillus ad-uerfus Arrianos fcribit,contra hancinterpretationé nihil faciunt. Dicûtur enim in eos qui ôtlpaamp;n' ûca( in Sâôtos,ita etiam in Chri-ftom collata hæcdona féntiebanttquam è côtrario ipfe fibi Chriftus fua Deitate, (cuius vt 5«: Patris virtus eftentialis 5c cnuTrisç-xroç eft ipfe Spiritus Sandrus) in illam alTumptam humanitatem prout 5c quando ipfi libuitefFuderitzquanuisIohânes, vt 5c ipfe plerun-que Chdftus ad patris perfonam animos audientium reuoeet,tan-quam ad ipfum Deitatis principium aofontemmon.tamcn.vt fefe* vel à Pâtre, vcl à Spiritu fanóto feparet » vcl quæ Patri aut Spiritui fanóto tribuitjfibi derogct,quum üz vnus 5c idem cum illis Deus. Qimrfum autem ifta ad Eutychianam illam eflenrialium proprie-tatum inter ipfas naturas communicationem attinent ? Verùm quidhuic homini facias,qui aperte 5c difertis verbis pag. 299. Po-tentiam qutxjue humanit Chri(li natur^i dat^Anitcreatum donum e^e, vel creatamqualitatemizïfici^Züz'i(i\i^iïn re,( vt vidcamus etiam quàm. belle inter horum dogmatum auótores cóueniat) audiat Chriftia-nus leótor, quid de potentia Dei in Petro 5c Chrifto opérante D. Brenrius cenfiierit pag. Rccognit. ipfius 40. 5c 41. Chrißus edidit
mulilt;^
-ocr page 151-Resp. de persona Christi. 137 nultamiracula ycdidit Petrus : vidit Ch fltu futuratvidit amp;nbsp;Petrus. Chrifius mortuHs fepultus refnrrexttà mottuti,amp; ^^fcend^t in coe-lum-. Petrus lt;^uojuerefurget awortuis^ti“ afeendetin cœlum,(^ qitidetn cum corporefuo inpulueremredßEluSf'vtiUud in Pttro pene mirnbi’ius, cjuum hoc in Chrtfto videatur. Diets,Chrifius refurrexit nbsp;nbsp;mortuisfu^t
ipfius virtute,Petrus autem altena:lmo,ficut Chrtflus ex ettntus efl, 'di-utna virtute^ita etia refurgetPetrus dtuina virtute, nee minus tpfi ^tintn ChriPlo tn time pretfenteti^uod vbt pt Diuinttas^tbi flt tota.tQtMre ne hac ^Hidemrationedtetpoteflijuod Chri^tus,non autem Petrus fltDeus. Et tandem concludens, dtflcr/menpinquudChriflt amp;nbsp;Petri tn eoflntuenquot; dumefl'c'ifldae.Nt magis ctiam cxpreflefcribit D. Andreas, efl difcrtmcn, inter Chrtflum amp;nbsp;Petrumdn inhubitatione Filij Dei,lt;^uod Pihus Dei, et flftsei eflentia implet Petrum flcut cdr Hominem Chrtflum, non tarnen communicat Petro O Ad NES fuasproprietates, fed tantum NONNE'LLÆ. Ifta veióquis tandem cum iis conciliabic quæ nunc fcribit D.Andreas, nempcjnullam feientiam,nullam poten-tiani Humanæ Chrifti natura; datain, pofte ex facris literis proba-rijCreatas cftTe qualitates fine creata dona?Sed obiicret aliquiSjCon-trariû iftis fcribit D.Andreas huius difputationis pag.ipj.his videlicet verbis, Difertmenvnionis dittinitatis cum Petro cf cumhomine aflumpto confljicitur ex eo, ^uod Homo ChriPlus propria, Petrus autem aliéna virtute, amp;nbsp;mortuosfufeitauit (f miracula edidit. Qu is hîc verb non credar D.Andream, etfi magiftro fuo gratificatus conetur le-étori pcrfuadtrc,non aliam vnquam fuiftèquàm Orthodoxam veterem illius amp;nbsp;fuam fentenriam , tarnen fatis aperte dogma ilhid, plane impium,retralt;ftaire;-Et ita fane làccre ac palam iftud profite-ri debuit. Sed iampridem ex nimiùm multorum reformata: Theo-logiæ tabulis expundum eftillud, verè gloriam Dei quærentibus non infuctum,Pfcelt;«»r.Qiiid fibi vult igitur in fumma D.Andreas, quum propria quidem virtute Chriftum,Petrum autem aliéna,fa-tetur (quod Brentius negarat) miracula cdidift(.?Nequaquam ccr-tc, ( quod tarnen facere oportuit) adipfam naturariim vnitionem iftudrefert, quia nimirum Petrus non eft vnum eçi;ç-a/x!}ooi'cum FilioDei,amp; ideoeft homo punis,non Dcus:Homo verb Chriftus (etfi verus homocft,)non eft tarnen indiuiduum humanç fpeciei: quia fic Chriftus in duas perfonas diuidcrctur:fcd in Filij Dci,fub-fiftcntiafuppofiratur:quodNcftorius aut nunqua intellexit,aiitin-telligere nunquam voluit, itiftoDciiudicioexcæcatus.ScdD.An-dreæ,propria virtute dicitur Chriftiquidé humaniras agere, quo-niâ hanc virtute fibiipfihabcat realiter, quanuis non fubictftiuè in veibo cornmunica'tam , Petrus verb aliéna, quoniam earn preci-busà Chrifto mutuari cogittir. Hinç ilia vhitionis hypoftatitæ naturarum Neftoriana,per Eutychianam naturarum realem com-inunicationem definitio : amp;nbsp;huius definitionis per naturarum
f.j.
-ocr page 152-IJ? Ao ACTA Coll. Momfeic. fa’Gim, Ä: impiam illam cxæquationcm dcclaratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ncfcio an vllus fic locus in epiilolis Pauli, quem magis vrfcrint quot;nbsp;Patres omnes, turn Græ^i, tum Latini, aducrfus otnneshærcfcs, quibusPcrfona Chriftifuit oppugnata: amp;, (vno excepto Erafmo amp;nbsp;iis qui nunc aberrancein ipfum fecuti, alio hline locum detor-quent,)exiftiino nullum fcriptorem recentiorem extarc, qui non lit vcceruin Patrum interpretationc fine controuerfia amplexus. Et rameUjfi D.Brenrio amp;nbsp;cius feftatoribus credimus, ncquaquam ibi de duabus fonnis, id eft naturis,diuina videlicet inperfona pi-lij,nacuram humanamjti0’'u5n)ç'cecn(' afciiccnte,agitur:icd de vnica HumanitatCj cuius duarformæ ad tempus extiterinnvna videlicet dortnnatrix,pcr quam àmomento fiiæin Deurn affumptionis, (vt iftiloqui folenr)omnes eficnrialcsDiuinitatispropriefatcsïuerint ipfi reipfa communicatæ,tanquam hypoftaticæ illius vnionis tftc-étum : altera feruilis,omnes illas carnis infirmitates complechcns vfque ad Crucis mortem, cuius refpeótu dieetur hæc Humanitas fefe cxinaniuifie.quatenus amp;nbsp;quandiu Omnimaieftatem illafuam, diebus illis cariiisfuæ,noii cxeruit.Ec fateor quidem ego cum Or-thodoxis omnibus illis interpretibus , quod amp;nbsp;ipfe Apoftoli fco-pus indicac.neque Formæ Dei nomine nudam Filij Deitatem.fiue potiusPerfonaiM,neque Format hominis appellacione,nudâ quam aiTumpfit Humanitatem intclligi, fedillam quidem,vt inenarra-bili gloria ornatam, ilia verb vt cum viliflimaabicdione coniun-ólain.Hinc amemfit,vt duplex fit argumenti à Paulo, rum ad do-mandam omnem arrogantiam , rum ad commendandam nobis Chriftianam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propofiti fnndamentum : amp;nbsp;quidem
ita connexum, vt ftarepofterius nifi fubftrato priore, non pollit: nempe quod Cheiftus,ad cuius exemplum conFormari nos oportet,fuftinuerir quum Deus efiet,fieri Homo. Et quis Deus? Verus amp;nbsp;fummo illi Patri fuo æqualis.Et quis HomoPEoufque abiedus, vt etiam in crucefaclus fir pro nobis x-ardpit. Qpam obedienriam fecuta fit fumma cxaltatio : reftituta quidem Deitati Filij gloria,(quam etfi nunquam reipfa amiferat, ramen ad tempus vide-ri potcrac quodammodo inrermififfc:) Humanitäre verb imperium fiipra res omnes adepra.Itaque in forma Dei clFe, nihil aJiud cfi,quàm talcm eire,qualis Deus cft,id eft idipfum quod Deus eft. Et quum is, de quo hîcagitur ,æqualis, non rapinafieri ftuduilFe, (quod ambit Satan ,amp; quod fibi fupraipfumDeum arrogat An-tichriftus,) fed extitilfe dicatur, ac proinde ipfius naturæ iure, fie iugulatur Sabellius, quum inter duàs minimùm perfonas ftatu-enda fitæqualitas. Siedamnatur Samofatenus, quoniain æqua-lis Deo no eft,qui non eft nifi co^itatione,fiue deftinatione Deus. Sic qubque cOarguitur Arrius,quia Deo æqualis non eft, qiii principium temporis habet, amp;nbsp;eft Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicrefutatur
-ocr page 153-Resp. de persona Christi. 139 quoqueNeftonus,qnum non dicatiirifte alteriim quempiam, fed alteram /xspipiSr accepilfe. Ec Eutyches, quam ncque priorc forma fefe fpoliafie dicatnr, neque illam cum alceracommutaire. Dcni-quefic Marcion amp;nbsp;AoKtfret) omnes rcfclluntur, nomine Twç/xopipHî abutentes, quoniam fi vera eil æqualitas, vera func ctiam amp;nbsp;verè fubfiftcntia quæ inter fe comparantur, amp;nbsp;commentitia fuerit o-bedientia, cuius imaginarinm dunraxat fuerit fubiedlum. Hæc ilia eft igitur vera amp;nbsp;pretiofa huius loci explicatio, ab omnibus Græ-cis Larinis Patribus fummo perpetuóque confenfu ex puro piito Dei verbo tradita. Denique fi vult, vi in cæteris, fie etiam in huius loci cxplicatione D. Andreas D.Luthero alfentirijcccc ipfius Verba , iam ante vndecim annos à me aduerfum Nicolaum ilium Sclnecccrum prolata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erruM, inquit ,fiipenatura
tribtiens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cjmpetitperfona , contra : vt illo loco Pauli Philip, i,
pcßii alicui vfu vemre vbt äieit,tametßin Forma Dei effet ^c. ^itod enim in Forma Dei futjjepradtcaturi certe Diuinitatem indicat ,vt quod ff exinaniuiffe dicitur. Porro exinamtio ^fferui forma ^uid aliud ^uamhumanitatemteflantur? Ergo amp;à Luthcro ipfo iam deficiant oportet Brentiani, quorum tarnen , age, ftntentiam expendamus. Illis forma Dei, non Deitarem ipfam Filij, aquo caro noftra af-fumpta eft zaS’ vafos-stw fed realem illam omnium Effcntialriim. Diuiniratis proprieratum , qnam imaginanturcommunicatione declarat;quæfit vnitionis naturarum cfeclum,in ipfa tarnen Humanitäre minime inhærens. Hocautem commento, vr fæpe iam inculcauimus, amp;vnitio naturarum hypoftarica, quæ neceftarib vnicaamp; eadem eft,in duo diuerfa difeerpitur :amp; ipfius definitio c~ uertitur: amp;nbsp;Abftrada cum Concreris confundunrur. Vide verb Chriftianeleólof, quàm mnltis rationibus ex ipfo Pauli contextu ifta intepretacio falîllfima rcfellatur. Primùm cnim, de quônam hicagitur?Ccrtè delcfu Cbrifti perfona. Ad hanc igitur referenda eft tota hæc Apoftoliftntcniia, non ad alteram dunraxat eins na-turam,neDiiiinitaté quidem,ncdum Humanitäre, qureccrrènon eftChrillesTorus.fedaliquid tâtû amp;quidé minimûChrifii. Et ne forte nobis hic obiiciatnr,Chrifto inrerdû tribui quç alteri dunraxat ipfinsnatue conueniât:refpondeo faite patère de toto Chr fto amp;nbsp;quidé diftindtc hîc agi,ex co qubd vt morré crucis,quæpropria Humanitatis, fie ctiam iftiuscum Dco, Pâtre vidclicer,æqualitaté commemoret Apoftolus, quam,ficuri mox dicemus, Humanitatt Chrifti tribiierc quantumuis fupra res crearas omnes randemc-ueftæ,fine blafphemia nemo poflit. Deinde quum nolinr aduer-farij, à Kemnitio tandi m vcrfiitiores effefti, fuam illam formam Deiin Humanitäre,vt f. bicâ:o,inhærcrcjvbi tandem ab ipfis col-lecabitur? Certè vcl nufquâ ( amp;nbsp;ira hæc forma in nihilum enanefi-ect) vel in ipfaFilij Deitate,in quaquu verè nihilinfit formaliter,
-ocr page 154-140 Ad acta Coll. Mompel g.
cogcutur ifti nobifciun farcri, quod tarnen negant : nempe, per formani Dci,ipfani tv Aoj/v perfonam intelligi, à cuius cum natura noftra vninonc»quum ipiimet fuam illam communicationem deriucnt,quî fit, vt ad illam vfque, in huius loci cxplicationc non airurgant? Et quum in hac vnitionencipfiquidcm dicercaufint, opinor,Humanitatcm cuafifTe Dcitatcm,fiue Eflentialitcr, (quod fiieric Quarcrnitatem inrroducerc) fine Pcrfonaliter, (quod nia-nifeftè fuerit Eurycliianum,quum Hiliil dici poffit abfurdius quàm, partem coropofiti euadcre ipfum compofitum) quis non videt, quibns fefe laqucis haefua intcrpretationeinuoluanrîPrætcrea, quidfict Apoftoli verbo, u-s-seyrt«». Nam illud certe Humanitati tribui eins formæ refpedu non poteft, quæ vel per fe aftunon-iubfiÛatjVtl ipfi reipfa non infit. At Humanitas Chrifti neper iu quidem fubfitUt,ncdum vt iili, quod ctiam per fe maxime ridicu-lum eft , duæ hypoftafes tribuantur. Quöd fiqualitas efth.xc Dei forma, nempe incrit humanitati : amp;nbsp;fi homo ifte propter hanc qualitatem Deus cfi'e ftatuitur.Dcus crit accidcntalis.Scd quæ hæc eft inter Theologes præfertim rixandi libido? Quis ita ridicule lo-quatur vt abftraôtas voces,(cniufmodi cft HumanitasJvTrxp.^«)' di-cat in forma,quuip ipfie potiùs formç,conceptu mentis à fuis indi-uiduis abftraôtæjfic dcclarcntur? $in verb non Huraanitatem fed Hominem ifti velint dici ab Apoftolo , ilia quam confinguut forma Deifnilfe prædicum,amp; poftea feruilcm formam accepiffe, age-dura,iftud prioris fine ancegreffi temporis interuallum nobis defi-niant. Quomodo veto definient, quum feruilis illaformaab ipfii corporis ex fubftantiavirginis coagulatione, amp;nbsp;huiushominis in hanc vitam humillimo ingreifu , intra abieôhffimiftabulipræfepe repofiri,amp; iam turn pcccata noftra lucre incipicntis,coepcrit?Qm-nam igitur hæc humanitas à forma Dei ad formam ferui fit dela-pfa,quæ fimnl amp;nbsp;cftcamp; fei uacftèinccperit?Et fiferua nata eft,quî-nam Dco citra rapinam a’qnalis? Item, fi hic homo cenfendus eft Dcus,proptcrillam Dei formam,(vti lanè eft, quanuis non co quo ifti voluut fcnfn)an non Deus elfe deficrit, quum feruilé formam acciperct? mfi forte cum Marcionc imaginariam hanc fiiifre,ac proindc nos imaginariaerneis morte feruatos fuilfc cenfebimus. Reipfa cnim vtramque fimul formam quam ifti comminifeuntur, habere non potuit, quum ,(vt fenfus ipfe teftatur, amp;nbsp;ait,rclt;ftè Da-niafcenus lib.j.cap.^.hac ipfa de re diircrcns,)’z«(/i« nature contrarias differentiasrecipiat.N£(\ac}^emn[t[t),n\im iftud latibulum; PJonfub-
, quidquam aduerfiirios hic iuucrit. Nam fi hic homo, fine hæc humanitas(quandoquidcm D.Andréas vtrunquc iftud vult elfe concrctum) priùs quàm ferui formam accipcret,in forma De* txiftebat , quæ t.améipfivtfubiedo non inerat, quînam tandem ;X)ifteb3t’amp; quid aliu4-.el|lçquàm inauditum inonftrum, i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis
-ocr page 155-Rest, de persona Christi. 141 oinnis forma: expers ? Verum quid opus eft vlla ram perplexa dif-quifitionePls de quohîcagitur, æqualis Deo citra rapinam exci-teric oportet. De hominis vero hue de humanitatis æqualitatc quærinon potcft.quin quæ inter Ce æqualia efle dicuntur, fecun« dum fe diftinctè confidcrentur, nonautévt vnum totum. Itaquc ii homo ifteverc, id eft citra mendacium srqualis Deo dicipoteft, nihil ei defit oportet,quod ad æqualitaté illam fpclt;ftct, nee adfir aliquid vndcinæqualitas cófequatur.At id fieri nuiloanodo nîfi ïn tribus illis diuinis perfonis pofie,rcs ipfa demonftrar,quoniâ videlicet no rantûlongèalia rationc funt vnû efsétia,quàmin diuidua’ humanç fpecic finit vnum fpecie: fed etiam quia omnis compofi-tionis expertes,(olo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rpô^itu ditîerunt.Demus igitur veram:
enè,quam ifti commenti finit,realem tfrentialium Deitatis, vel in allumptam naturam , proprictatum cffufioncm , vt initio fcribc^ bant BrcntianijVel cum aflùmpta humanitäre (vt loqui ex Kemni-tiana fubtilitate mine malunt) communicationcm ab vnitione naturarum diuerfam. Demus prætcrea hanc commiinicationera rcétè definiri vnica .S-iarJ'etj;;; amp;nbsp;Monothelitica a61:ionc,quôd videlicet sAcj-o; nihil nifi per aifumptam humanitärem agar. Demus etiam quod D.Andreas fateri nunc erubefeit pag.271. nullas pror* fus elfentialcs proprietäres ab hac communicatione cxcipi. Num propterea æqualis fucrit Dèitati hæchumanitas, ûae hic HomoîVndcigitiu- iftudà D.Brcntio fcriprum,àD.Andrea into-lerabilicum Chriiliani nominis infamia inculcatum, amp;nbsp;àmeiam aliquoties citatum? Ex£,quamus Humattitatem ChnCti Dimnitanno vriâifed î^\ielcL:non ejfentia,fedpotentia,:non naturaifedelûna: nanfth~ fianttttt fèd Mate^iite ? Iftud verb inæqualisæqualitatis gloflc-ma»vndc tandem depfompferi'it qui nobis (oient gloffas obüccre» Non certc ex Apoftoli vçrbis , qui'cxprcflîflîmis verbis, Formam Dci definit,paritatcm cum Deo:fi non ex rapina, cerrè ex natura. Nullus enirn hîclocus mcdiæalicui gratiæ:quia precaria nulla elfe poteft Deitas , vtpotc quæ fie neccirario multiplicaretur : ex quo errore nataeft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fiqua talis elfe pollet, æqualis tarnen
naturali non clfct.Obfecro igitur J Chriftiane ledor, quicimquc hæc lcgis,non miraris co potuille res tam paucis annis rccidcrc.vc iis in locisjin quibus vifum fuit Domino vt ritatis fùæ luccni, quæ cæteris gentibus præluccret,noftra rnemoriaaccedcre, tam ablucr da,inepta,craflà„ridieula dogmatapotuerint audiripatientei\ nt-dum tara pertinaciter defendi,duql vnico fulcicndoi’Confiibftàn-tiationis ertori certatim adiumenta quæruntur ? 'Vluis çért'c àpùd Dominum , yiuis.vti.mihi perfuadeOj ôc maxime probabile cft , D. Ltithere,fortis alioqui amp;felix.vcritaciSiEuang^licæ.nQftris-'tcm-poribusinftaurator, amp;nbsp;alter plane Gedeon ; fed vciiiain;fihin co di(fimilis,quödËphodreliqinfliMiï G^imia'ftiay^io'dfàifb'itWélbl^ f. ii).
-ocr page 156-142- Ad acta Coll.. Mqmpelc.
fiEadhiicnitniùin multis inlaqncLun.
Thcf.-Xin. Vvirtcmb.
^i^odautem Chn^ltu omtitbus cre^turis, in primitvero Eccleßa (è* elvSlis fuit, vbiijue eriarn huwanitate fad gt;nbsp;prafins ßt,id facrA ltter£ eutdenterteßiintur. Vbt f induit Chàfias )funt A»o Aut ms in nomine meo congregati, ibt fum in medio eorum, Aiatth. 18. ahbt;Ecce ( in^ lt;]uit) ego 'uobifcurnßtm ornmb::s dtebtts, vf^ue ad confammationemfe-culi:,j\djitth, 28. In efutbtei ditlif,n}hi[opns eßdiueUere humanam nata-ram d diutna, lt;jtiia perfonam Cr.rtfii,ne mors ciuidem ipfa diuiderspo-tuit. Paulus de afienlu.hominis Chrißiin cœlumfcribitydfcenditßtper omnes cœlos.,'it implerbt oa-tii K,Epheß Etin eadem eptfioia de Chriflj homi ie telbatur^quod ornnia in omnibus impleat, E.pheJ.i.Imple-re autern omnia fecundurn Scnpturaphraßn, omnibus rebus cœleflimo-doprafentem effeßgmficat.Ego cœlum terram tmpleo,dictt Dominus, lerem.z^.
XI I11.
A/edus autem huiusprtefentia tn facris Uteris nm exprimiturtJtaejne lt;lyo tiChrißus,non localiter^uidem phyß' e,ßedßtpernaturaliter omnibus creaturts vereprafensßt^credtmus.lt;^o mou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiat,tgno~
rare nos in vera (ß- pta humilitate hbenter fatemur.
t. • Abfoluta omnipræ- nbsp;nbsp;nbsp;Antithef. XII !.amp; X 11II. Th.Beza.
feritia præfupponitinfi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
nitam effetiti.im. Sed De oinntprælentia altter ctiam ftatuiraus.
participatæ fufficit, vt quàm de fiiperioribus duobus,id cft,potefta-naturaeiiis particepsfa te fcientia,qinbus agnofcimus abudanrif-a,vnitaßt cum infini- è amp;nbsp;ineffibiliter donatamamp; ornafam clTe patione habet,quod in- à Xegt;w aflumptam camera. Utara veroomni-finita natura per effen- præfenciamjquæinfiniram ' elFentiam neeef-fario præfupponit, vni Deitati prorltis , 3c
tiam eft;
I. Non fufficit (licere:
„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r ■ rr quarto,vt loquunriir,raodo propriam ,’nul-
Dullo modo fieri pone; ? j • 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■- nbsp;nbsp;nbsp;/^i n-
fed opoctet probaïe Nâ ‘° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanitate Chrilh, quanturauis
contrariumapertefacra hypoftatice vnita amp;nbsp;niiucglorificata,circun-Scriptura teftatur, Eph. fcriptioncra taraen fuara retinentc, agnofee-^•4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re polïiiraos.Deniquet5®êp(püoïîta quæ cogno-
3' Ouw’'Plt;’tent‘a,fcii-nus,amp; quibus fumme exornata eft Chriftt tia non funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanitas,abJavTi(pu(7woiç,quJbus humanitas
fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupra na-aboletur, pcnitiis difeernimus : amp;nbsp;quæhîc
turara humanam, non profertis teftimonia,partira ad vnicam ^Deiquot; contra earn; fdcoque e- tapem (licet ab humanitäre non fepa-4. Verba Chrifti aperta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamen,)referuntur partn«
funt,qui feipfum inter-tanquam capitis, in membrislmS pretatur, amp;nbsp;vimillam vim fefe exerentem,Ipeól3nt.
Ca RN I tribuit, quæi-
pß à liiytf coQUHQQicau eß,qux à Chrifto tanquam capite deriuatur.
‘ßb,
-ocr page 157-Resp. de persona Christi. 145
Th. BezjZ Rejp. aA marginales obftrKationes D. Andrea, i!it_ Dupliccm efle modum realiter obtinendariimeilentialium DK uinicatisjVel vllius etiam naturæ creatæ proprietatinn,non magis probaiicrit vnquam D.Andreas,qiiàni fingulas naturas, ne diuina quidem excepta (de qua tarne fic pro noftco captii loquirour , )fuis ' proprictatibus peculiatibus non diftingui, vel naturam illam non mutarijCui cflentialcsaltcrius proprictates verê A: reipfa attribu-antur. Qupd fi aliter fcntireeft prorfns amp;nbsp;fecundum Dcum fe-cundum homines à vero abcrrarc, quid de co exiftimandum eft, qui Diuinitatis proprietatum contcndat realiter fieri participera naturam huraanam,qnas tarnen in lefe non habear,idque,quod e-tiä prodigiofius eft, eins hypoftaticæ vnitionis vi, cuius tarnen de-finitio talemomnem naturarum inter fe commiinicationem ex-preiFè tollat ? Hoc igitur non eft ad obieólionem refpondere , (ed præftjgiari.Ciiinam cnim ptrfuadebit D. Andreas,vel realem om-nipræicnriam, nonpræfupponcrcinfinitâ amp;nbsp;incircunfctiptam ef-fentiam,vel,proprium quarto modo, diuerfillimis duabus naturis realiter eile poile commune?
Ad loca vero Scripturæ à D. Andrea citata quod attinct, fatcor fane Chriftû cfïc in medio fuorû ca?tu,amp; Ecclefiç fuæ adeflc amp;nbsp;ad-futurû ad fine vfque feculi.Sed fi quæciinque de Chrifto dicunrur, finguliseius naturis tribuenda D.Andreas exiftimat,amp;,nifi id fiât, Chriftiperfonâ feparari sôniat, fit igituradhuc Chriftusin fepul-chro,nec afcédcri t, nec abierit ad Pattern, fed difcipulorû oculos fit ludificatus:nec verè(iixezic,A/enô/êmperhabebniS} amp;, Auferetur ab illis Spenfus : dcnique ludæam totam iens, rcdiens, non obierir, nec fit etiam ccœlo verè rediturus,vt qui corpore fuo terras ctiam implear:nequc fit dûtaxat In, Sub, vel cum pane, fed etiam apud raancs.Deniquehc'Ecportenta Omnimaieftarica quis Chriftianus ampliùs ferat’Apage igitur hasineptias:amp; faite,quid ipfi, ante toc annos ex ipfis patribus ad hec ipfa loca pevperâ ab illo ad Humani-tatisAôlu primo prçfentiâ detorta,fic allatû,perpédat potiùs quàm iftam rôties recodtam crambéiccloribus rcponat.Ex duobus ante locis à D.Andrea prolatis,- vt intelligat ex illo ad Ephef. 4.vbi dici-turChriftiis aftendifte in ccelos vt omnia implerct, quàm inepte argumenrctiir,recordaridebuit Sophiftarum efic non logicorum plus alTumere in conclufione quàm in præmiftis. Quænâ cnim ob-fecro eft ifta collectio? Chrißus afcenditvt tmpleretomnia.ergo implet omnia corporeß^o?\zz^e\'c^'£ ne refiitatione.qnidéindigct iftud,ouod i-fti tarnen tanquâinuitâûargumcatû occinôre confiieuerüt; Qüa-fi veto quæ de.doftis in homines coilatiSjdeEuangclico minifteri o per orbem terrarum obeiurdo ftatim fnbiiicit Apoibolus, m anife -ftiflîmènouindicent,quQnara iftà omnium impletio référât ur.A J-
-ocr page 158-144 ..Ad ACTA Coll. Mompelc.
ter autcm locus ex eiufdem cpift. cap.i. vbi dicitur Chriftus vt caput, itnplere omnia in omnibus, quum perfpicuc ad Chrifti Spiri— turn toti fuo corpori myftico,ncrape Ecclcfie, fpiritualein omncni fenfum amp;nbsp;motum fiippeditantem, refcratur, quo pudorc, quæfo D.Andrcas,ad realem carnis Omnipotentiam transfcrt.’Et quod vt diiiinæfuæ vniuscirentiæ proprium fibivendicat Deus,krem. 25.£^o,inq'dicns,f(3?/«?» er/ff^y.îw^^wƒ?/^o,quînam audet D. Andreas ad impium iftud fuiim OmnipræfentialisHumanitatis monftrum accommodate?
vocamusqux funt ipvfftKeîç aiTupemnÀ Aliquarenus Adj' certe potentem cire3amp; lumme potentem efletitem Aliquatenus fcientem,amp; omnifeientem, àtriipctTigt;-à non funr,fiad idem feien-tiæ 6c potentiæ genus referantur, fed fecundü plus 6c minus dilFe-runt.D.autcm Andreas, quumHumanitatem Chrifti contendat effe Realiter Omnipotentem 6c Omnifeientem , neque id potentiæ facilitate creata,ac proindc precaria 6c finita.nec feientiæ dono icidem creato,nccaliundc luggefl:a,neque exhumanodifcurfu.fed lila ipfi Omnipotentia, 6c Omnifeienria clicntiali quæeft Den» ipfettam hæc elle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac proinde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dico, quàm Æ-
tcrnurn,fiucàfe elfe,répugnât Creato: Infinitum,Finito: Simpli-cilïîmum,Compofito.:quàm denique Subftantia elfe 6c Accidens clFe.Ad Omnipræfentiam autcm ellèntiæqiiod attinet,tuncillam probabitjD.Andreas»vT/ipvnKttv non elle corporeæ naturæ, quum Circunfcripium,Palpabile,Vifibile, Organicispartibus compofi-turp elle,o{lcnderit ex diametro non repugnarc,lncircunfcriptæ, ImpalpabilijInuifibilijSimplici narurç,cuiufmodi ctiam eft Ange-loriî 6c humanarû animarunatura:id efbjquû ipfum lefum Chrillû argucrit falfi,vt qui veritarem corporis fui à mortuis excirati fatis firmis arguraentis non probarit , fi palpabile 6c vifibile eflenon funt quarto modo 6c infeparabilircr corporeæ naturæ propria. Quanto minùs veto illud quod vfque adeo diuinæ naturæ propriû cft.vt ne beatis quidem vilis fpritibus tribui polfit,nempe vt,quia fimplicilfimaeft 6c verê ac propriè modis omnibus infinita ipfius natura.idcirco ElTentialiter vbiq} fit omniprçlens,Humanç naturæ quantumuis glorificatç,6c fupra res creatas eueôfæ,Omnipræ-fcntiâvidelicct,tribui fine blafphemia ôc ipfiufmct interitu poteft.
Thef. XV.Vvirtcmb.
eüam cantem Chrifli vere viuißcam effe, cwn pta anti^juitatt {ijuit etiam mortuomm refiirre^ionem,ex carnisChriftï quot;viuificitfiimptio-ncjconfinnautt)credtmM,ChriflM enim dicit: E^o/îtrtgt; panis Ditit-P aire f. veßri manducauerunt Manna in defirtc, efri^mn'funt. 'ti'ie éfi^knif de cœlo defiendes,vtß:^uis exeaipfo mandtictfùeriti»afi ^^w!rii1tur. fum P anil vittKs,qui de ealo defcendvfi nbsp;nbsp;nbsp;manducauerit tx hvepanet
iiiiiet
-ocr page 159-Resp. de persona Christi. 145
/ in itermi. Et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego dabo,cttro msn eil pro mtidi vttn
Antithef. Th. Bez.lt;t.
Quodadviuificationem attinet, carnem
Chrilti viuificatricem elle non ncgamus: ' at *• Cârncm Chrifti vi-non eo fenfujde quohîcagitur. Ellcniin vi- “iß“® uificatrix; non tarnen ca vi, quæ cft propriarB.opKiA,zo~ p...„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t tus Chorus Patrum Or-
üeita«s,amp; prorfusaxonwvKTfiçrkdprimum, thodoxorum cöfirmat. quoniain hac carnc Chriftus morte pro no- ideó aperte faEû, quod bis aboleuit, impletis iis omnib’ quæ ad vita refponfionc affe-æternânobisacqiiitcndârequircbâtiir.Dcin-de, qiüa nó nili huius carnis fpiritualitcr nobis per fidem cômunicatæ interuentu, vitam illam æternam ex Chrifto Deo amp;nbsp;hominc nancifcimiir:amp; coaccommodanda funt Scri-purarum teftimonia à vobis prolata.
Th.Bez.£reßgt;onßo admurginaletohferunt.'D. Andrew.
I, Si quid eft Deitatis proprium,illud eft quo facie vt lint quæcun-que funt, vt potc folus lehoua. Illius ergo ctiam vnius eft vitam inortuis reddere,ac multo magis æternam vitam tribuere.Eft au-tem aaTaAÀMÀoç prorfus vt naturarum, fic amp;nbsp;proprietatum amp;nbsp;vo-■ luntatum amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zvir^yKp.à.Tuv xo/vamp;vjct.id eft,t*ramp;j!7Jt.Sicut ergo
diftindæ manent in vnione hypoftatica natiiræ , ita ctiam ilia quæ diximus omnia. Q^od ft negat D. Andreas, vcl alius quifquam, caufa non eft cur ampliiis contraipfos difputctur.Quain igitur verum eft totiusfuppoliti.nempcChrifti ipfius eftt'^TeXiir/xa^ : amp;nbsp;quàm verum eft , quanuis diltinôtæ fint amp;nbsp;mancant, rum naturæ, tum voluntates, tum adioncs in Chrifto, tarnen vnam non agcre abfque ■S-arepaç Kcivuvia, id eft ab altera fcparatam,idque turn propter perfonæ cZwç cofideratæ vniratcm,tum qiiodT^Ao7w,quatc-nus ipfi vifum eft fubferuiit in adionibus humaniSjhumana natu-ra;tam falfum eft 8i blafphemu,vcl Dcitati Humana,vel Humanität! Dinina abftradis videlicet vocibus, fiue in naturis, fine in vo-luntatibusfiuein opcrationibus rribucrc. Et quonia D.Andream hîc non puduit Patruin confenfum iadare,cogor hie illi reponere toties iam antea contra ipfum prolara.Sicigitur Damafeenus hac de re lib. 3. Orth. M.Cti^.l^.IefuChrißomiracHlorumvii,eratipßns tieitatis aHto^manuMm autem in mirnculii edendis adhtbitio,dt 'veHe tbquot; dicere,'uolo:purgator:erat humanitatis ipßtu aSlimipfitu autem aBio-rtis effedum tinman a ifuidem naturA:.fitit panurn fradio : amp;nbsp;‘fuod lepro-fiu audtuit, voio : diuinx vero panum multiplicatio , cr leproß purgatio» Item. In Chritlo Deitatis quidem ipßut adio eti diuina omnipotens: Humanitatis vtro ta c^uanaturanotira couenit(y\)'ï igitur D. Andreæ
t-J-
-ocr page 160-1^6 Ad ACTA Coll. Mompelc.
üinnipotcntia Omnipotcs Adlio vnica,amp; Dcitati qnide prin-C)p;!iitcragtiKi:Hiimanirati verb vr caufæ uiftriuncncali, realiter con-imiiius?)^' ejfe^lum lt;]uidehumana naturx eïl t^uodpudU 7n:inns prc'jcnfaf.iertt attracia:dtnintt 'uero lt;juadpttelllt;i fit in vtta:n rewca-f-i,^tcm.JSlec human a natur z Laz.arum amortuis excitauit, necrurfiU diuinapotentta lachrymatur^namlachryrmt i^uidem ipuiddam funt Hu~ manitati proprium ^vita vero eim ejl^^ui eitipfa in Sefe/ttbßli-ens vita. Ec Nyllenus./Vey«? httmana natur i Lati^arurn wwz/zf^rrj^audiac ifhid D. Aiidreas)//ec deflet tacentemimpatibilis potentiafed lachryma tjui-dernefihomtnts (id eft Cinifti qiiattnus homo)propriavitavero (id eft Deitatis)ei« vere vita funtmon nutrit multa hominitm milita hu-mana mendicitas,non accurrit ad ficiimOmnipotenspoteßas. Et Am-philochius-lconicnlis Balilio s0yygt;^iroc,.Deusßim nbsp;nbsp;Horno.heretice,
Dtusvtßiondtnt rntraculaiHomeyvt oßendunt afjcEitonss. Ec Apollinaris. Eßhcrmnis (id eft Chrifti quacentis homo eft) ßtr^ere à mtr-tuis.Deiverolyà. eft Chrifti quatcniis Deiis)^ »jorz«//eEc Cyrillus, Q^a dtumo modo faHa funt a Chrßo , non funt human a y-tlrei attribuendafed natura ineffabili^^ omnem tnentemtranfeenden-zENon eft igirur Ncftorianiis qui in ipfti quoque vnionc, vt naru-ras lie ctiam voluncarcs amp;nbsp;cnergias amp;nbsp;ftngiilaria éigt;tfiyei£rii'i[-}d/j.ei-ta. diftinguioSed mere Eutychianiis eft, qui vel diuina Hiimanira-ti,(iueinScfe,fiucin verbo,vt ifti nuncloqui confncucrût, vtl hii-huinana atcribiiic Deiraci. Ncc propter hanc diftinclionem ne-gantiir aftioncs cftcipfttis fuppoliti, quuiA vtraqiic natura ctiam dillinótè volcns amp;nbsp;ages,in vna amp;nbsp;eadcni pcrfonafubfiftar. Ktosau-Zzzzjjinqiiic Danialc. tjuannisexillafublimi conceptione ne tantillnrn lyuidem alterius forma fuit feparatum ^fed vniui perftna, omni tempore a tit on et vtriufjiie forma fucrunt, tarnen ea lt;jua infeparabiliter ^iebantt niiUo modo confundimus, fed quid cuius fuerit forma ex ip fa opertim ^ualitate tntel/ißmut.Hic D. And. cas vidcric cur refuratio-■nc ■7.ad Antithcl.noftram io.craftiftimuni Neftorianifmum vocct quod diximus tIi' agerc diftinólcid quod eft nvKÓyv : nafunt, inquit,dua volUt.ites dislinEla in Chrißo.,amp;dua diflinEla delas cf ener-gia. Hoc ccrtcvcrum eftaeproindenon magis eric Omnipotens Humanitasin Dcitatc, quàm Humanitasfuerit iplaDeltas, nec opcrabitur Humanitas in Deitate, quum potiùs diccdum fit agcre Diuinitatem in humanitare.vt principalitcr agente per vnitû per-' fonalirer inftrumcntum. Qiiænam igiturerit hæc Oinniporcntù realiter,(qnamuis non fubic(ftiuè,)ipfiHumanitati cominunicata, quam diuei'fam ab vnitione elfe vult D. Andreas,vtpotc illius vt caufæ cft'edtumîEt quis cric iftius Omniporentiæ cffe(âus,fi otiofa eftin ipfaHumanitatc? Immb fi in ipfaDiuinitate nô agit nifi pcc HumanitatcnaZlam autem audiamus Neftorianifmû, Ailiones au~ Zfzwjinquic,/;/« communes ad vnumfinem dire^a, Adiones opinor,
\’O~
-ocr page 161-Rest», de persona Christi. 147 vocal ipfarum à/ipye/ût ceep^waTa , qmim pauló ante ipfas vc vo-luntatcs’-ficetiam encrgias agnoucric elle diftinólas. Quidauteni incptius fueritj quam diftinólis mancntibiis agcndi facnltatibus, communia facere ipfarumeffpituaTa? Quod cnim in quaqucdua-riim naturarum diltindum manet, propriû quoquc illius pcrma-net :ac proindc-communc nc cogitatione quidlt;yn,nififalia, nc dum reipla elT’e potcft.Commiinia verb Eicere ó'sp7»aaTclt;,qiioiiiaiTi ad vnum fincm tendant, non modofalfuin , fcdctiam ridiculiim fucritmon minus quàm fi communes clFe diccrcs duorum diucrfi-ffimorum fluuiorum fontes amp;nbsp;aliieos, qui tandem tertium quen-dam fluuium conftituanr. Qimt funr igitur diitindæ cp/ps/cti, tot funt diftinda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac proin de tot diftindi proprij i/lorum
cnp^it/AitTat' fines. Ab his autem finibus diftindis amp;nbsp;dmerlis ( ficut amp;nbsp;iplæ diuerfçfiint nacuræjvoluntates amp;nbsp;agendi facultatesjdifccr-nere debuit D.Andreas commune ad quod conctirn'it y7/BTe'ze!rpzlt;x. Sic docuit volunTatem Partis fui- Chriftus, corporis quidem vo-luntate amp;nbsp;adione diftinda, loquendo : anirnæ verb fuæ vi amp;nbsp;ope-rationc, cogitando amp;linguæpiedrum mouendo : Deitate deni-que fua, mentemfuam diuiniffime informando, amp;nbsp;auditorum fuorum eledorum animos ad intelligendum credendum difpo-nédojfiuCjVt loquitur Lucas,cor illoru 3pcriedo:que ones adio-ncs fine perfonæ feparacione djfiindiffimæ fucrür, aduerfus Mo-nophyfitasamp;Monothclitas,ati cômuncpcrfonalc,acproindeô{ai'-cTezKo'^non Eutychianumjfed hypofiaricæ vnioni conueniens •reÂso-ptajncmpe ad faluifici' dodrinæ promulgationem amp;nbsp;eledorum falutem concurrunt. Sic in cditis miracuHs, Deifati quidem diuinas opcrationestHuraanitati verb humanas diftiude tribucrc cogit ipfatum naturarum vnitio, diftindionem illarum ftruans: commune verb turn diuinarum turn humanaru illarum adionum ^TêÀEo-pzct, eft Deitatis ipfius Chrifti, amp;nbsp;cæleftisipfius dodrinæ probatio.Sic dcnique quæcunque implendi mediatoris ofiicij cau-fafccit amp;nbsp;dixit Chriftus, prudentcr fecundum cuiufque naturæ proprietäre diftingueda funt aduerfus Eutychcn,amp; ad comunev-niusperfonæ C.hrifti Dei amp;nbsp;Hominis SJroTêÀes-pia, noftrâ videlicet redernptioné,aducrfus Ncftoriûreferendatquod ctfi fupràiam ali-quotics propofui,rurfum ramé placuit hoc loco rcpetcrc, vt poft-quâ omncsjfi fieri pollet,amp; quantus hic fit error , amp;nbsp;vnde proflu-xerit,amp; quæ fit Orthod. de iftis rebus fententia cognoucrint,ora-nis ifta,de rebus tories iâ olim aduerfusldânatilîimas hærefcs tâ diligenter amp;nbsp;tâperfpicucdeclaratisjCÔtroucrfia inter nos aboleatur.
Thefis X V1. V virtemb.
H Ane Aia’.eliatrm omniootenttA, emnifeienttt-, omniprAfentiA , (pquot; ’^^flntemviutficandihabnitChriÜus^natentiS homo (ptopterperfinA-t.ij.
-ocr page 162-14^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Au ACTA Coll. Mompel g,
Icm 'vnionem}etMm ^unm in vteYo inAtris ej]'et : fed turn earn nan exernit aM quot;vfixpautt.Poiîea Z'frô natus in httnc mundum, ep noties opus fint earn tn mtrnculis^^ dfirtbutione corporis amp;(nnguinisfui demoflrauit amp;nbsp;v-fitrpatilt: cjuAntum lt;jtitdem ratio vocattonis zir offtcij tins poftnlabat.E-rat etiim-tuncChrijlusinformaferWtamp;J^ exinanineraty vtpati (fi mart pcfet,Phil.i,
^ntithef X7I. rh. Bez.a.
ft* ^fubÏeftiÜr'effiï , 'DonamcarnemChrifti fubieftinè effufa non efle Omnipotea- {cuuumodi lunt.quæ hicrccenfetis ) neclta-tiam.Omniprxfentiim, tim,nec pcrfeétè,vt nunc, C H RIS TI ani-
omnifcicntiâin, vim vi- earn! collata fuiilc, liquet ex eo/quód uificandi.fijpri demon- crcuifTcjVt corpiis ftaturà, fic anima fiipicntià ftratum eit. Quia non . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ f■ • t oi- -ii ,
faut accide'tia nequein amp;nbsp;gratia vere diCitur,Luc.2.amp; diem illum vl-Dao.neque inairunipu timum ignoraire,Matrh.24. Et omnibus car-' humaiu natura : fed in nis noftræ infirinitatibus, excepto peccatc, Deo cffentialu, in afsü- objioxius finïïc hutniliationis lüx tem-pto nomine perfonali-ter donata.
pore ab Aportolo dicitur. Qi£O fenfu wâÔhto'ç Aól.26.diciriir,non ramen tif S'ó-Mtnvy'vz M,3r-cion blafphemaiiit. Hæc autem caro^nullo modo fimul amp;nbsp;codcm tempore ■araónT», amp;nbsp;tabs circ potiiit, qiialcm illam in ipfo vcræ fine abiedionis tempore fuiire ftatuirnr. Vnde confcqnirur , per afccnfioncm ad coelosjöc
1. Kæcteftimonia oiH-nia ad Ratum humilita-tis amp;nbsp;exinanitionis referenda finit.
3. Contrarium Paulus, qui dicitiChriftum fuif-fc in forma Dei, amp;nbsp;limul gcftaffe formam per feilioncm ad dexterâ Partis, Chrilli car-ierui.Pliil.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^qj^ duntaxat dcclarationem amp;nbsp;vfum
MSeftaTis'Tommunica- huti’S gloriæ amp;nbsp;poteftatis, fed ipfius gloriæ læ reuelatio, ouæ priùs poteftatis conlummationem ruiftc adcp-forina lcrui teófa fuit. tam.
Th. Bez,£ refil.ad marginales obfernationes D. Andrea.
Primiim,rc(ftc nunenegarD. Andréas illas dequibusagimus proprictates diuinitatis eftè qualitates, fine in Deo,quurn line ip-iwseflentia, fine in ipfius humanitatc, quoniam ipfi fubicôliuè noninfit.At fl non fubieftiuè, quomodo igitur infunt ? Perfona-litcrinquit. Ergo reda iftius didi cxplicatio adferatur: nempe quatenus hic homo non in fefe,fed in filij Dei perfona fubfiftit, vt de hoc homine dicantur quæcunque Dei lunt,quatenus Deus eft» amp;nbsp;de XÓ7-W quæcunque funt huius Hominis, quatenus 0 KÔyoi; Homo cft, fed per à.vriS'oinr in folis concretis vocibus gt;nbsp;amp;nbsp;vt de toto Chrifto aduerfus Neftorium, non vt de Toto Chrifti, fecundum Eutychen amp;nbsp;eius renatos feélarios. Deinde vt hoc ctiam non fe-ucriffimcvrgeam, vndeamp;ex quotandem feriptore dcproinpta cft h.æc piïïZiiTiStHumanitati (Hoc enim intelligit per Hominem, aducr-
-ocr page 163-Resp. de persona Christi. 149 aducrbium perfonaliter quomodo deprauet diximus innoflraad ipfius obferuationcm prinnm in antithefin noftram dccimam rcf-ponfionc)i/o«lt;»^4 ^Uix.Junt ejjentialin in Deo ; Nam dicit quidé Apo-Itoliis plenitudincm Dcitatis habitarc amp;nbsp;quidcm te^p-nTmu); in Chrifto : quodtum de ipfa Vnitionc naturarum , tum de donis amp;nbsp;qualitatibus in carnein collatis dicitur, iftam veio vanam amp;nbsp;pror-fusfiftitiam cirentialium proprictatum in ailumptam Humanitärem cominunicationemjqua; fit quiddam, intet vnitionis gratiam amp;nbsp;illacvcata charifmata, medium , vnquam Apoftoloin menteir/ veniire,nunquam magis Uli probabüt, quàm tenebras eile lucem. Antca verb lie loquutos clîc D. Brentium de D. Andream de ifto fomniojvt fubie'ôtiuè realem , amp;nbsp;mere inf.ynn'im illam elFufionein. conftitucrentjiion tâtùm ex illisliquet toties à mccitatis de com-muniDci habitatione in Chriüo amp;nbsp;fanôtis omnibus, amp;nbsp;exiftis blafphcmis inexeufabilibus D.Andreæ verbis, Chnilnmhoc habere comune cum omnibus fanRts, ^uoi cum eo Deus fuit perfonalttervnitus: fed magis etiâ perfpicuè ex ifta ipfius Thcfn./V» e/? tmaginanâa aut f ngeda aha Dei in ChriHo ^uàm in creaturis rehauts omnibus ijuo ad veiav diuinttatis prtfentia.qut vtin creaturis àsifyeî^ difeernitur ^uod alia in ahis agat operetur,ita in Chriflum tota diffundttur.a^t^uehae eSl communicatioplenttudinis omnis Dietatis, de ^ua loijuitur Äpoßo-lus Colojf. I. Secum igitur confentiat primum D. Andreas, ac dç-miim poftea nobifeum difputer.
Î.amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftjVt hie loquitur D.Andrcas,Ad ftatum exinanitionis
J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Filij Deiifta pertinet. Verum amp;illud,fi mul ilium geftafle formam
Dei.quæ formam ferui non ademerit, amp;nbsp;formam lerui, quae formam Dei no imminuerit.Sed quod de diiabus naturis Ka.y-hssiç-a.-Wjcitra vllam in ipfis naturis vnitis im mu ration cm dicitur, ad v-nius humanitatis contradiótorios ftatus detorquentem D. Andream, amp;nbsp;vno eodemque temporc vni naturæ contradiótoria , id eft fummam gloriam amp;nbsp;infimam abicólioncm , cxæquarioncm cum Dcitate,amp; exinanitionem vfque ad mortem crucis , vni amp;nbsp;ei-dem fubieóto.vno amp;nbsp;eodem tempore realiter tribuenrem, amp;nbsp;iftud delirium vanillimo illo commcntoylslon Subtechu'e, tuentem, quis fatis fanæ mentis feratîNcc ego verb ignoro S’vvap.tv non femper exercrefuam energiam fiue quad non poffit, hue qubd nolit : fed an propterca cidem naturae amp;nbsp;eodem tempore contradiâorias in fefefacultateSjCuiufmodi funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, im mortalcm amp;
mortalem, potenriffimam amp;■ inHrmilTimam reipfa clfc vcrc qui-nam dixerit ? Diximus autem dcirta duplici,non Humanitatis fed Chriftiperfonaeforma plcniflimc, paulo ante quum ad obferua-uationem fecudam D.Andreçin noftram antithefin duodecimam refpondcrcmus.Sed nunc tarnen hoc adiiciam. Formam ferui, fine exinanitionemFormsDei,appeliant ifti,non ipfius Humanit aris t. iij.
-ocr page 164-IS* Ad acta Coll. Mompelg.
airumptioncrn hypoftaticam, in quo valdehallucinanturjfcd dun-taxat humilcm ilium alFumptæ carnis in liac vita ftarû : quod fi verum elRt, certc glorificatie carnis, formam illam fcrui totam ab-fumpfiirec, quodabfir. Quamuis cnim Humanitas ilia,olim pro nobis ad tempus abieclillima, nunc omnem in cœlis amp;nbsp;terris po-tefiatem in res omnes ercatas adepta fir, amp;nbsp;incnarrabilitcr cue-éta, nihilominus tarnen ne nunc quidem Deltas, ncque incrcata, necinfinita cuaht. Semper enim excipitur in hac gloria,is qui fub-iecit ciHumanitati oninia, nempc Pater :ac poinde ipfc quoque Filius , quatenus eft vna cademque trium perfonaruni Deltas,po-rentia amp;nbsp;gloria.Qua de re feribés Auguft. De verbis Domini (erm.
,Chriiiifs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei^mqiialis Patninfor,na Det,cjuta fe-
mettpfitm exinaninit.,non fornntm Det nmittens ,fedfurmam]erni acci-ptens^maioren ettafe tpfo,-jU.ict inntor ePl firma Dei qua amiffa non efl, qua mfirmafirui qua accepta eii. Nunc igirur Htnnanitas,ctfi pera-óto abietäionis illius iuæ pro nobis minifterio dominatur ipfis criarn Angelis,ramen quum hçc gloria naturam illinon ademerir, ac proindc finira, brganica, palpabilis, vilibills hæc caro elFe non dclicrit, ncque ipfius anima quatumuis omnibus donis gloriofif-fimis, ftipra ipfos etiam Angelos corufeans, fiiam illam humante natura? proprietärem depofucrir : homo dcniqueillc, homo elTc, amp;nbsp;quidquid efl,quo homo à cæteris crcatisrebus difeernitur, c(Te non deftiterit, infraDeitatem,etiam eius Perfonæin quafubfiftir, femper fubfidet, amp;nbsp;hocrcfpcdii forma fcrui eft. Quod nc fernere diccre videar, ecce Auguft. verba traeftac. in epift.lohan. 4. vbide Chrifti ad indicium aduentu , Videhunt, inquit, impij yfedfirmam ferui: formam Deinon videbunt. ^^arei quia tmpij funtjamp; ipfe Domi-ntu dixit,Beati mundo corde,quoniam ipfl Dominum videbunt.
Minime nego humanam naturam eo ipfo momento quo in v-' nitatem perfonæ alfumpta eft, ins etiam obtinuiftc gloriofiffimx illius fupra ipfos Angelos dominationis , quîcum incnarrabilis gloria cohæret : amp;: fateor etiam tov KÓynv fuam illam humanitatem proLit nccelfarium idcftc.A: ipfius amp;nbsp;noftri caufa iudicauir, aliquo illius cminentiæ veluti guftu donatam confirmaftc, amp;nbsp;lolatum cC-fc : fed hoc dico priiisilium oportuKTe pari, quam in illam gloriam reipfiiintroircr. Qua igitur in re dilfenfio eft? In hoc certe longe maxima , nempe quod D. Andreas, amp;nbsp;eius fcótarij aberrantem D-Brentium fecuti , Humanitatem Chrifti imaginantur ab ipfo al-fumptionis momento, iam turn fiiilfe reipfa ram gloriofam quad nunc eft : quamobrem etiam articulum Seftionisad dextram Parris cum co confundunt, quo dicitur è Spiritufanófto conceptus-Et nc quid ad extremum delirium deeftet, quanuis nenunc quidem cæleftis ilia glori.a , vt ipfemet Chriftus poft refurretftionem, palpabilis amp;nbsp;Yifibilis,non per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundum human?
veræ
-ocr page 165-Resp. de PEivsoNA Christi. lyi vcrænaturælcgcmteftatuscft,patiarur , vt alibi nunc iilum carne fua cxifteie quàniin cœlis crcdamus, vndc venriirum illurn fpcramusjaint illa iam tuin voli'it fui/ï'c cflLntiali Dcitatis ipfius ünmifcicntia,Oinnipotéria,Omnipræfenria rcipfapræditârquod alioqui ruicurain (nain Conliibftantiationcm realem vidcanr,nifi tam portentolo figniento illain flabiliant.Mirum eft autem ac pene incrcdibile,D Andieam,qui pag.271.ab illa fua elicntialiû pro-prietatum conimunicationcrcali excipicndas illas cenfct quibus huinaiia natura non^crficerctur,led dcftnicrctur, cuiufinodi (une abætcrno per eft’entiam infinitum.incorporeuin , iinmatcriatuin elle amp;nbsp;linnliaitamen agnoiccrc non polPe,realem Eft'entiæ Otnni-præfcntiain pcnirùsab ipfa Eftcntiæ finnma funplicitatc, amp;nbsp;infini-rate adeo dcpcndêrc, vt illis pofitis nccclfario fcquatur, fublatis, tollatufiacproptercane Angelicæ quidein naturæ tribuatur. lii fumnia,queniadinoduin nubium vcl tenuioris ctiain vaporis in-terpofitionc,Solis lux inipcditur,quibus iublaris , Solluccninon acquirit,fed quam pi-iùsrcipfahabebar,plent*patcfacic : fie etiain Chrifti catncin,depofita illa fua infirinitatc,nouain illam glotiain, non fuifi'e adeptum,fed quam à côceptionis in vrcro Virginis mo-mcnto,rcipfa habebar plcnè inanitéftafic. Nos autein hoc dogma, vt Euangelicæ rôti hiftotiæ rcpugnansdcteftainur, turn quoniam hacrationc, illa lt;iraôi)/z!eTit quibus falusnoftra nititur extraneura aliquid fuiftcnt,ncc verc in illa hninanitatc,amp; per illarn humanita-tetn præftita,ficuti nubcs amp;nbsp;vaporcs ipfuin corpus Solis non afh-ciunt, turn quod fi nihilominus Humanitas dicatur verc amp;nbsp;rcipfa fiiiftc illis infirinitatibus omnibus , excepto peccato, obnoxia, Chriftiana fides fie necclFario folfa comperiatur, quod vna eadém-que natnrafimul amp;nbsp;rcipfa verèdici nullo modo poffit, fitiiEe fiiinma illa gloria,illaabicétiflima iufirmitate prædita.
Thcl. XVII. Vvirtemb.
Status autein exinanitionis fortna ferai, ad breue tegt;wus in Chrißo durabant, nihtlderogant etus Maieftati, in ^itatn plene in^ef-fiis efb^ijimm afeenderet id cœlos,^ conßderet ad -iexteram Det Patris Osnnipotentis: ^ua dexter a Dei,efl Maiefas Chrifi ße cundum vtrant-^aenaturam prafenterregnantis in cœlo in terra. Ita^aetan Chri-
.,CHmperajfumftam humanamnaturam., omnia tncœla tn terragubernat.Hoceßeni/nfedere addextera Dei. Itaque.Apofto-lis in orbem terrarum emißisy co operatus èPl Chrtßus, fermo ■.e Euan-g«lijconprmauitfe^uentibiisßgnis,qua ex virtute,^ pôtentia,^ in no -nine Iefù Chriflifiebant^Mar.iC,
-ocr page 166-Ad acta Coll. Mompelc.
^nttthef. Xr 11. Th.Bex.ix,
Afsétimur huic thcfijdiiobus cxceptis.Pri-. Videitur verbaPau- iTiùm,quôd formam leruijamp;rtatuni cxinani-z. Vos dicinsjednon nonis,qnem.vocatis,provnoeodemqueac-probatis : quod non fuf- cipitis,amp; àChrifto vtriimqiic depofitumar-ticit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitramini.Nos aute prr »formain fcrui ipfaiii
3.Etfi humanitas natu- humanitärem , fccundiim quain femper fuit, râ Acya femper inferior: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erit,feipfo,^ Àogt;ca inferior,amp; nobis ip-Q-
tarnen non amplius ell , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;,V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ferua Aft.i.it. «mocjintelligimus, quanuis innrmitates oin-4.Maieftatis communi- nes,peralt;äo redemptionis noftræ miniftcrio,
catio, cum circunferi- dcpofuetit.Inter illas autem infirmitatcs,mi' ptione non pugnat, nec nimè reponcnda eft circunferiptio, vtpote cumSinTummum 9quot;® humanitatem formaliter confti-oradum gloria: in thro- ^uat. Alioqui quum vltimo illo die vcnturus num proprium Dei ex- eft vihbilis, ac proinde corporca fubftantia circunferipra, dicendus tunc eilet non glo-5. Praefentiirimus.ciuha riofifllmus, fedrurfus hacinfirmicate refum-uon per Vicarios,fed fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t', • j r-'L n.
ipfo dominatur, ficut pta,hunnlis appariturus. Deinde Chriftum fupri diftum eft. regnare nunc quidem,amp; turn in cœlo,tuin iigt; terra ornnem poreftatem,fecundum vtrara-^'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftdla naturam,habere profitemuriat no prx-
ehylica8c localis, quæ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j- £
jVm fpiritualem pr.a:- fcntcr.quod ad carnem attmctidicente Apo-fentiam non adimit.qua ftolo,quod nunc in terris peregreà Chrifto Chriftus nobis præfen- abfimus, amp;nbsp;defiderante migrate ex corpore» vt cum eo coniungeretunquietiam proprer-nunViïmfibdfter' hie m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;venifre,aut adefli: fua carne, vel ex
terris cœleftimodo prç- muifibili vifibilis denuo futurus, led’^ ventu* fens eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rus confpicuus dicitiir.
Th.Bex.x Refp.ad marginaleî obferMtiones D. Andren.
Vide fupra obferuationem 2.in Antith.i2.amp; obferuat.i. in An-tithefin.16.
Si hæcOmnimaieftas veftra circumfcrîptionem Chrifti corpo- Aquot;'* ris non tollir.qrnnam ftabit illudBrcntianûpag.Recog.fuæ, (qua rcdiftimèfeciiret fi toram recognouiirct,)pag..i|3.^«9cf dteitTheo-dor et U! amp;nbsp;alij, corpM humanum Chrtfit habere tn altéra feculo e andern ctrcunfirtpttonemijnamhabuit inhocfeculo » nuUo reblè intellebîofiri-f tara loco dtcitri^ efipuerilis cogitatio de rebus cœleflibus. Et iftud, pag. 249.5/ Chrtfii humanitas tn dextra Maiefiatis circunfriberetuf locoynon effet prafttttttior AngelisfaBuSy ijuippe ^uod ctrcunfcribt certo locoinonßt fummn Maiefiatisffed aut corporalis infirmitatis { amp;nbsp;quid aliud diceret Euryches renatus? amp;nbsp;quæ haec eft infeitia eflcntiales naturarüproprietatcs, ideftillud quibus fublatis naturæ elfe de-finuuc
-ocr page 167-Kesp, de persona Christi. 155 finunc ld quod (une, inter infirinicates quitus nacuia læditnr nu- ■ gt;nbsp;metare?) autjpontaneat adgrattficandum alioruminfirwitatidi.ff'erifa-tionif.Et quæ rurfus hæc infeitia elljoJnovo/x/ai' âi a-vygt;i^Td.Ca.inv con-ftindereî Sed amp;nbsp;illudD, Andrcæ ex ipfius Apolog. adThcf.IngoI-ftad.pag.56.quînâcutn iftis poteft corw.yçnïïi'^ AuguEUmuhoc d/Elo, • non ejfe confeqttens vt ^nod nbsp;nbsp;in Deo itaßt vbtaue veDetu, non negat
Humanitatem Chnßi eße vbii^^fed 'vbßue eße negat eo modo quo Di-uinitatem. Hoc fi verum eft, ergo non erit vbique Humanitas per ' circntialem Deitatis Omnipotentiain amp;nbsp;Oinnipræfentiam. Per fc \ eninijVcl aliéna virtute vbique elfe Deitatis Omnipotentia amp;nbsp;ümnipræfentia,modum ipfum præfentiænoir variât. Et hocrur-ïum ciufdemD. Andreæ loco ex ciufdem libri pag.Aj. quid fict? ^mmcorpui, inquit, Chrifii gloriofum non ampltus fitphyficum fed Spirituale, quis id dieet rnoueri de loco tnßocum? Mirabilis certè Thcologia, quæ ipvciKcv corpus Chrillo adimir,amp; Spirituali gloria, natu ram humani corporisaboleri contendit. Qi^odfi verum eftin Chrifto,certè amp;nbsp;in membris verum erit. Sed dicat nunc, quæfojD.AndreaStfiNaturalcdcfiitcircChrifti corpus per glori-ficationem,quomodo circumferiptum manferit. Nihil enim eft corpori niagis proprium,quatenus quantum fimuleft iSc materia-tum,quàm circunferiptio ; vnde fit vt fit quoque palpabile amp;nbsp;vjfi-bile. Et concedens D. Andreas circunferiptionem, quinam loco-motiuam tollet? Si denique vc-rè circunicriptum amp;nbsp;organicum eftChrifti corpus, quinam falfa non erit Omnipræfcntia diuirja illi ipfi corpori, realiter fimul amp;nbsp;eodó tempore,imb extra omneni temporis rationcm,attributa? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u
Mirabilis certè coEzi^x^iChriflusnon dominatur mundo per vica-riosfed/eipfo^ergo came fua praßentißtmus efl rebut öwz«^«j.ChriftuS erat ante Abrahamum, -Ergo , carne exiftebat? Nequaquam, inquiet D. Andreas, quia nondum erat hæc caro. Num verb ex quo Filius Dci,Deus amp;nbsp;Homo cxtitit.vbiq; hæccaro extitit ? Certè in-xjuiet D.Brentius. Fuit enim fimtil in Bethlehem in prafepi re ipfaflmultncoelis. Ergo nonabiit,non rediit, nccabfuithoc cor-pusàdomo Centurionis , quum illediceret necefte non eftevt domum ipfius fubiret, amp;nbsp;præfens adfuit,etiam fecundum carnem morienti Lazaro. Non eft hie , dixerunt Angeli de corporc quod refurrexerat. Et dixit ipfc QEîAüs^Menofemperhabebitü.ScïMcçXi inquiet D. Andreas , fecundum circiifcriprioncm corporis in fefe; at nófecudum OmnimaieftatéHumanitatisin Deitate.Quare ra-tionemhuius gloftæ, audies ftatim ex Kemnitiano acumine, illud quide^Subibliuetiflud verb non Subiçbiiue. Et tarnen vtrumque verb (frealiter deipfa carnis ejfentia dicitur. Quod fi quis noftrum exci-■piarhuic tâ falfo amp;nbsp;ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dogmati,(præfertim ex ea ipfadua-
rftnaturarum hypoftarica vnitione impüdentiffimè elicito, quæ
vp
-ocr page 168-_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aCTA CoLl. Mompelg.
^**^*^*^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen cciciiliirura eftadkas ipfaspræ{1:igias cuertendas fnnda-
I mcntiim,)a/rentirifenonpofrc:fl:aritnaiidict,hancomniumargu-I menrorum folutionem generalem.Ergo kæreticus es , teterrimii? 'I Caluinianus, negasümniporentiam Dci.euertisDei telUmcn-I turn, verbum Dei tuofenfui fubiicis, Neflorianus es,de Chrifto f non aliter iudicas quam ipfe Mahumetes. Sedabfitvt hæc bruta / f.ilmina reformidemus. Tii verb, Germania,quando tandem iftas ''J-præftigias agnofccs? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
I Dixi ex Apoftoli totidé verbis nos corpore peregre nfic abciîê A“ à Domino.qiiatenus t]uidein certe corpore præditus eft. Qnis c-nim Chriftum amp;nbsp;quart nns Deus eft, Sc ianóti fui Spiritus eft'edis, Verfari cum Sanótis äc in Sandhis dubitet?Inde veto collcgi necel-Eiriam corporis ipi'ius a nobis tanto locorum intcruallo abfenti.u tjuanto terra, à qua corpus illud vere diiceffit, abeftà cœlis fupra quos a('cédit,amp; quo ctiam ad ilium fufpiramus.Refpondet D. An-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eregrinaiionem id efiabfentiam il.ia?n ejje phyßcitm nbsp;nbsp;lacalem,
y:(ct Pfmtiiitlei'nprAfenttam non adtmat. Ego illud prius vt vcrifflmu agnofco, iftudautem pofterius non ftne diftinChione. Spiritualis enim ilia demum præfcntia corporis Chrifti phyficam amp;nbsp;localem •non to!lit,quam ex verbo Dei ponimus, qua fit videlicet vt quod fpatiis longiilimc diftat, oculis fidei,(quibus iam olim Abraham diem Domini,quamuis nondumin carne reipfa ex'bifeiti,tamcn vt iam Hlafua came prxfentiffimi, intuituse'ft.ideóquefidei lartitia ■gauifus) verifl]mè amp;nbsp;efiScaoiflimè intueamur,3pprehédamus,amp; ap-.prehenfum nobis ipirirualitcr appliccmus.At ilia chiraærica,amp; fu-tilis Omnipræfcntia,vtriufquc naturæ vcritatem , falfo Omnipo-tentiæprætcxtuabolens.vnionis hypoftaticæ definitionem ener-tens , deniqucab analogia fidci amp;nbsp;Sacramentorum fine ex diametro diflidcns, quînam flare cum pliyfica amp;nbsp;locali vera præfcntia •po flit?
Argiimcntatus fum à verbis Abeundi Sc Redeundi^ yt veratn corporis Chrifti à terris abfenriam ftatuerem,quum hæ voces ne-ceflarió,quum de vero corpore dicuntur, mutationem loci inclu-ilantific proprie, amp;nbsp;nonfigurate vbique loquente Dei verbo , SC ■ita cogcntcarticiilorum fidci Chriftianæanalogia, vndc ill 4.U-guft.Scc«gt;?i/«r?2 corpm hievfjue adeb non eß'^vt e cœlts 'venturns i^ere-tnr. Er Achanafius de corpore Chrifti etiam glorificato loquens, £»ilt;lt;i?//,inquit, tre venire,ejui locorumterminis ctrcum/crihitur, amp;nbsp;eurn locim^ncjwo erat deferit,vt ad ilium vbi non erat,veniat.Çlmd ad hæc p.Andreas ? yiiibiliter,inlt;fuit, adueniet qitinuncefl inuißbilittf prüfens:quærojquo tropo, tpio idiomate , qua tandem ra-rionis vcrieuiflima fpecic ^Abtre è terris ó‘ Afiendere in cotlos, R' gnificet locum non mutare,fcd ex vifibili inuifibile.adhibito, D.Brcntium fcribere no.n puduit)vfqu£ ad niibes Afeenfionis fpcquot; dhaculo*
-ocr page 169-Resp. de persona Christi. 155 ftaculo,ficri;amp; Redire excoelit ad orbcm terrarum iuaicandumgt; idem declarer arque contrà cxinuifibili vilîbilcm amp;con(picuum fieri.Et,qui eft huinserroris crafliflïmicumulus, docere nihilomi-nus hoe ipfum corpus realiter fuam circunfcriptioncm rctincre.At quoufque tandem Getmania,præftigias iftasrercs?
Thef.XVin. Vvirt.
j^Mnetiampropterindiffolnhilem 'vnionemperfonalemre'Ele've-re dtntMryhomo Ießu Chfijtns eß Dem ’verm : nbsp;nbsp;, Deus Aternus, hotno
fuElus efl.l^ihil aliud emm dtcit I oannes, ejuum intjuit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;czko
»actvm nrJoan.ï.yerbum entm illud[teße eodem Apoßolo ineodem capite) eratoiyr. Caro autemfecMndutnphraßn SeripturA ßgnificat M ominem./m^«? h£cpropoßtio:yerbum caro fullum eß,nihUii[indß-gni^icatit^tiàm Deus homofa^us eß.Eam ob caufarn Paulus de Chnfio fie fcrtbtf.Ex ^utbus(Iudaisßli Chrtßusfecundum carnem: nbsp;nbsp;nbsp;efifu-
per omnia d evs benediElusirifecula,R.om 3.
*
Hane ob caufamreFle vere dtcitur.Deuipafius eßpro nobis,Deus wortuus eil pro peccatis humant generis: etfi fibenterfatemur,lt;^uod diui-toi in fe nee paßa fit^nec mortuaßd ^uod Chrißus paßus fit in carne y vt Petrus loijuituryt..Petr.^.lnterim tarnen , etfidtutnttas morinonpoteß, contumelta nonmodo ad^ilium homtnisjed etiam ad Filtum Det perti~ nebanty^uianonjunt duA in Chrtßoperfonaifedvnica tantum. Niße-nim Dei fianguis pro nobts eßußts eßettnos nee ab aterna morte redemptiy uec apeccatis noflrts emundatt eßemus.Ideo Paulw Eccleßam Ephefii-tiam verbi AdiniHris co mmendanSyait:Sptritusfanpluspofuttvos Epif-copos,regere Eccleßam Dety epuamactpuißuit sangvin e svo, AHorum io.Etloannes inquit:Sanguts leßs ChriHt r i r 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;emundat nos ab
omni peccato,i.Ioan.i.
aintitheß X Fil I.amp;XI X.Th. Pez.amp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Aflentimur , fed hoc præcercaà vobis re-quirimus , vt quemadmodum reóbè amp;nbsp;pic, proprer hypoftaticam vnionem, amp;nbsp;refpeólu totius perfonæ, Deo incarnato tribuitis per idiomaium communicarionem, qusaffum-ptæ humanitatis funr propria:'ita etiam ho- i- Diuetfaeft commu-niini, quæ Deitatis tv afîlimcntis pro- nicationisTatio,propter pria(unt,attribuatis. Et ne rem nouam à vo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuerhtatc,
Ois pcterc vidcamiir , pctcre nos dicimus, mutabilitateni. quod iam olim D. Luthcrus totideiftis verbis faciendum effe feripfit, in nouiffima ver-baDauidis: ^ficur duæ natura? invnam per- Nos amp;nbsp;verba amp;fen-lonatn vniunturefievniuntur etiam nomina »tntiamLutheriaroplc”,
-ocr page 170-Ad acta Coll. Mom pel g.
dimur Non autcniin- vtriutquc nacnræ, in nomen vninspcrfona’, tclligirauî duntsxatde iJniiod nominacnr communkario idioma-Mjio.ili, led fcali natu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprictarum. Vt homo dicirur amp;: eft
rcrn de vcrbali Junta- natnsex Mana vivgine,amp; crucinxusaludçiK xacaccipitis .opiodEil- Idem nomen debet ctiam tribui filio Dcijamp;’ îu'nt-'ft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditiiDcuseft natus ex Maria virginc, amp;nbsp;cru-
cifixiis àludæis; quiaDeus amp;nbsp;Homo eft vna . pcrfon3,amp; non duo filii, alter Dei, alter Ma-
Quon,am duæillæ na- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K^cmque eft Films Dei amp;nbsp;Iwmi-
tuiæitavniuntiir, vtal- nis.Qijanuis autem almmens natura excellât tera det,altera accij’iat. omnibus modiSjiSc præfcrtim in eo,quod per SedHîc diuinä nihil ne- f(;fubfiftens fubfillentiam hninanæ naturae que perfedionis neque p,æbeat; 5tamen non diflîmili, fed vna'amp; ca-impertcctionis,ab bu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• «
irrinprr nnte'i ociu viuonis Kacionc, Verbum carni, carc IJJ EtlJct clLÇl pV 1 L
propter lümraara pet- Verbo,vnitur.Et ingcns.illud dil'crimcn, quo fcftionem amp;; iramuta- Ht, vc Deitas alTumens, nihil à natuta, qnani bditateni.Ideoratio V- almmit,acGipiar, fed coiittà humanitas inde’ 4. Ex vnionis gratta ha ^’cupletet ur non ad vnionem ipiam hypo-bethumana natura,quæ Katicamj.Jed ad illud euls efteCtum pertinct, Deitatis propria liint. qupd'’■gratiam habitualem vocari diximus.
■ quot;Th. Bezx Re/p. ^iàmdrginales obßruationes D. ylndred.
Qiaum naturæ Sc quæ de naruris dicuntur inter fe prorfus co-haireantj^quod qnidera in Humanitate locum habet, non tâtùm in proprietatibus EfTentialibus, fed etiara Accidentalibus, ) inde confequi dicimûSjVf qua ratione naturæ iflæ vnü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eua-,
duntjquod eft Deus amp;nbsp;Homo, non autem vna natura quæ fit Dci-tas amp;nbsp;HumanitaSjVnde fit vt in Chrifto quidem fit Alind amp;nbsp;Ah.ud, Alius autem .^liusnon item. Similiter quoque deDco , nempe
A0?«, quæcunque funr illius hominis :amp; viciffim, quæ funt Adj-a de illo hominc reciprocè prædicantur, quod Damafeenus VOC3.C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Huius autem reciproçæ prædicationis, vtram-
que partcin quidcm in ipfis Dei amp;nbsp;Hominis appcllationibus ad-uerfarij nollri conceduntThef. fuaiS. id efi, veras efle has vtraf-que cnuntiationcs de Chrifto , Homo eft Deus , amp;nbsp;Deus eft Ho-, moHniis verb quæ de naturis dicuntur , alteram tantum partem qua de Deo dicuntur, quæ funt huraana recipiût,vt quum din citur Deus«gloriæ clEenatus, pafTus, fepultus ; Homini verb in ifta obferuationc concedi nolunt quæ Ta funt propria, quoniâinquiunr,«zîf«ræ,i/?æ diuerfi, funt, nbsp;nbsp;natura diuina nihilaect-
pere poteflah humana. Vcrùm , quid tandem potuit minus ap-, pofitè rcfpôdcri ? Primùm enim,ficut vnitio n3turarum,ita etiaiù iftacorum quæ de naturis dicuntur reciproçatio, nihü in natmis, ipfisinrmutat, quæfaluæfemper amp;nbsp;diftinâæ manentin vnione
-ocr page 171-Resp. OE PERSONA Christi. 157 hypoftatica.Qucmadmodum igitiir,quum Dcum gloriæ pafîîim, . morruui'n/cpiilrum dico, nihil Deitari dccraho, quoniainhæcde Deo fie dieu Htur, non quacenus homo ,fed quatenus Deus elf, proprer vnitatem perfonæ: Siectiam quum dieo,de Chrifto, Homo ifte eft æcctnus,principio earcnsjirnmenfusjinfinirus,amp; in généré quicquid deDeo dicicur, huie homini attribuo,nihilhuic ar-rogo quod Deo non fir amp;nbsp;mancat proprium , idcóquc quoniam de Homine quidem dieuntur , ar non quatenus Homo, fed quatenus Deus eft,propter vnitatem perfonæ,non naturæ.Va-’ niffimum eft igitpr quod ifti metuunt, amp;huius ipforum erroris hæe eaufa eft, quod Abftraóta cum Concretis confundant, quafi verè dici de Concretis non poftint, nib quæ ipfifmet conucniant: quod falhilimum eft propter perfonæ vnitatem. Deinde concedc-rcram vere dicideChrifto Hominem clfe Deum, quàm Deum c[~ fc Hominem ,amp; poftea negate de Homine vere dici quæcunque fuut Dei, amp;nbsp;tarnen agnofccrcde Deo vere dici quæcunque funt Hominis,annon eft ftbiipfi contradicere, amp;pofiro antécédente, ncceftàrium corîfequcns inficiari? Quodccrtèhicercvcri difputa-tores nunquam confueuerunr.Dcniquc, fi valcrct illa iftornm ra-tio,ncmpe li ex Diuinæ naturæ præftantia,quæ nihil poftît ab Humanitäre rccipere, æftimanda elfct ifta perfonalis proprictatum rcciprocatio,quis non vider contrarium ftiifte ftatuendum quàm iftiraciaiït? Concedunt enim de Deo dici verè quæ hint hominis, quum c contrario,fi valeret ipforum ratio , fentiendum fuerit di-uina quidé pofte de homine dici,at deDeo human.a , nequaquam. Poftremô,iftanaturarum diucrfitas, (quamabfitvtinficiemur) cf-ficere nullo modo poteft, vt duæ fint amp;nbsp;quidé imparcs vnitiones, fine vt alia quàm vnica hypoftatica vnitione Deus cum Homine, quàm Homocum Deo vniatur,quamuis perfonaTB Xogt;« aftumés humanam naruram,in ilio vnirionis myftcrio dominctur.Sed hæc imparitas,cffecla tantum amp;nbsp;confequenria huius vnirionis variât, inter quæ realem proprictatum inter narurasipfas communicatio-nem ab ipfa vnitione diuerf3m,non tantum falsb, fed ctiam impie ccnferi,nngulis pene huius noftræ rciponfionis paginis oftendi-mus.
Aij, VerbaD. Lurheri plana funr,quarnuis exemplum tan'tùm pro-ponatin quo hamana de Deo xar av'riS'caiv prædicantur. Verbalem autem vnionem,vndc tandem amp;nbsp;àquibus mutuatusfit D.Andreas, nefeiofted hoc fcio,mihi raie qùidquam nunquam in men-tem venifte.Quibus autem rationibus amp;nbsp;quo fcnfufnon certè ivagt;~ ffir,quæ ipfainterdum Koivamp;v/a vocatur,) fed ill am phrafin amp;nbsp;lo-quendi formam,quæ àrecentioribus vocataeft communicatio 1-verbalem appenemus,amp;: verbalem elfe negemus,iam cft à nobis aliquotiespleniffimè dcclaratum: verbalem videlicet,qua-V. iij.
-ocr page 172-1^8 Ad acta Coll. Mompelg.
tenus eft figurata loquendi phrafis,amp; fiinul tainen realem ac verif-ftmam gt;nbsp;quum de Perfona tota quatenus vna eft dicitur, aduerfus Neftorium. Sin autein de naturis dicanrur, vcànoftris aducr-fariis accipitur; nec verbalem nec realem, fed blafphemam amp;nbsp;de-teftandam cenfemus, quia merus eft Eutychianifmus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Nihil poteft apertiùs Eutychianum dici quàm quod hicdicirurgt; hurnanam natur am ex vnionis grMta habere cjuaDeitatisfant propria^ Statenim illudquodinficiari extremseftultitiæ fuerit,amp; qnodà Cyrillo amp;nbsp;Damafeeno, milliesinculcatur, vnamquamque natu-ram fuis propricratibus à cæteris differre, amp;nbsp;proprium vnius na-turæ elle defincre quicquid cum altera, flue Subiclt;ftiue,vr nûc lo-quuntur, fine non Subieótiuè, fircómuue. Icaque quum inter dif-putandum quærcret ex me D. Andreas, vt ex verbo Dei probatem Humanitatem no pofte proprictates ElFentiales Deitatis recipc-re,quin euadat Deltas,non alia refponfione ilium excipere vilum eft,quàm pcrinde ilium faccre, ac ft me iuberet ex verbo Dei probarc, nos efte Mompclgardi amp;nbsp;ibidifputarc. Quid enim potiùs ad tarn ridiculam petitionem ciufmodi refpondcremPNee ramen im-memor cram Chrifti'i ex opcribus Deitatis propriis Deitatem fuam paftlin probarc : amp;nbsp;corporis quoque fuià mortuis excitati verita-tem ex vers humanitatis proprietatibus probafte.Quæ argumen-landi ratio minime foret neceftaria amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex principiis mtS'
ctuTo deduófa, ft qua prorfus ratione, quod vni naturç propriu eft, alter! communeelFepoftcr. Neque etiam mihicxciderat Arrium à Patribus, iis quoque teftimoniis præcipuè proftratu, quibus quit ca quæ funt vniusDeitatis propria,Filio Dci,tû antc,tum poft in-carnarionera attribuatur, ncceftario probatur, huncFilium eft*e, verè Si natura Patri o/xovaiw. Quid ft tunc verb cxccpifTct Arrius, veftrû iftud nonSubiebliue, non wtA/ed i^-ieiit^none/fentiayfedpoteii-tia,non natur.hfedgratia^num ad iftas no tatùm inaniflimas præfti-giasjfed vcrclt;rv«-^pi»/x«; blafphemias patres obmutuiftcnt’Imbaudiat D. Andreas, quid ad ifta Cyrillus iam turn refpondcrit. Si txtrinfe-eus, inquit,ifloi dignuates,nempe ^uodfit creator,rex Omnipotent amp;nbsp;ador abuis, adnenijje ere dunt, tarnen adorandnm efieputant, non creatorem,fed creaturam adorant, recentem epuidam Deum ex im-peritia fingentes. Nam vt homo verc is demum eft cui proprietates tribuuntur, quibus humana natura à cæteris difcernitur,fic verus is demum Deus eft, cui cftentiales Deitatis proprietates conueniquot; unt.Has proprietates facito inter naturas clFe communes, fiepro-prlæ eftedeftcrint,amp; naturas non vniueris,fed confudcris.Itaque quiaChriftus vnicaeftperfona, Sc , propter vnicam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iu
qua,turn Deltas tv Ao7«,tum Humana natura fubftftit. Deus eft SC Homo : propterea illi perfonæ, quæ non abftradis fed concrctis vocibus declaratur, verè,propriè Sc cftentialiter,tum diuina,turo
Huma-
-ocr page 173-Resp» de persona Christi.
Humanaetiam per»vTiS'omv attribuuntur: fedproutcft Homo amp;nbsp;Dcus.Non eft autem Homo amp;Deiis velpcrmixcis inter fenatu-rarum fubftantiis,vcl earumpropriecatibus, feu voluntatibiis, feu energiis.fed ea vnitionis fpccie,quæ eft xlt;tamp;’ •cznç-aaïf, idcft naturis amp;nbsp;iis qiiæ hariim natiirarum propria func, in vnam quidem Filij Deiperfonam præexiftcntcm vnitis , fedtamen vreitra feparatio-* iiem bypoftal'c6)S,fic cin avlhm cófufioncin diftinâis femper inter fepermauentibus. Nunquam igicur neque dcAoja , qiiarenuî Deuseft, prædicantur humana : neque de bochoraine» qiiatenus Homo eft,diuina,vt totics inculcat Damafeenus. Miilto minus autem abftradis vocibus, vcl de Deitate Humanitas de quæ Huma-nitatis l'une, vcl de Hunïanitate Deitas, amp;nbsp;quæ Deitatis funt, fine blafphemia polFunt vnquam prædicari.Neque hæc blafphcmia ex-eufatur iIlaKemnitiana vaniftima diftimftione,?/«
videlicet vcl humanitas poflîtellê Deitas non in felc,fed in Deita-tccuivnitaeft : vcl homo ifte reipfa perhypoftaticam vnionem cuaferit Deus,non in fcfe, fed inAo'o-«, cui hypoftaticè eft vnitus. Nam hæc omnia merè funt Eutychiana, amp;nbsp;in Eeelefiis Chriftianis inaudita,in quibus nunquam diciturjveloxoj'oç, clïefaClus homo in Humanitate,ne dû ipfius Deitas fine perfona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vlla
communicationc reali proprictatu humanitatis,in ipfam Deitaté non fubicôliuc collata : nec etiam homo illc dicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;
realiter,(quafi Deificatum Si. Verbificatû dicas,) in Deitate T« Àsj/sj, vlla proprietäre Diuinitatis elfentiali , inde ipfum quamuis non Subic(ftiuèafficicntc,ncdum vt abftradæ Humani-tatis vociiftudtribuatur. Sed dicitur oXo'^oc affumpto fcmincA-brahæ faótiis Homo,amp; viciflîm homo ifte «ttô-’ -Caatg-««» aflumptus Deus faétus,manente vtraque natiira,id quod naturaliter amp;nbsp;ellcn-tialitcrerar.MutetigfturD.Andréas quçdc Abftradis falso dicir, acccpilfe videlicet humanam naturam ex gratia vnionis,quæ propria erant Deitatis : ScConcrctis vocibus dicat, hune Hominem pçr vnionisgratiam hocconfecutum, vt vnum iTreum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q«uî fi».
ç-a/zSJJii': amp;nbsp;proinde,neque in fefe , neque in altera licet fibi vnita* natura, non fubicôtiuè, ( manct cnim in ipfa quoque Chrifti perfona diftimftum, cJ'xxoxjaXXo) nec in fcfe fubietftiue,nec inXc'j w non fubieétiuè, elTc Deum, hue hune diiiinis vllisproprictatibus realiter præditum,fed Deum tarnen e(reamp; dici Chriftum,quamuis ab altera natura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denominatum : ficut homo in-
tclligens dicitur , amp;nbsp;mortalis amp;nbsp;immorta'lis, proprer vnitatem in-diuidui,quæ tarnen nifi intelligantur, vt de viio p-iv» difta, falfiflime dici nemo dubitarit.
Thef. XX. Vvirtemb.
mediatorredetKptornoflerlefmChri^ins^totusreli^io/a a-
-ocr page 174-lóo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta Coll. Mompelg.
doratione efiador^ndus/ecnndum vtrnmijue natufam : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonhabs-
mus duos Christos quorum alterßt adorandus^alter non adorandus. De toto enim Chrifiofinptum eß: Adorent E VM omnes Angeli eius. Heb. 1. Er clt;amp;ci Uli adorationem (Is“ inuocationern dinge bant, non tantum ad Dilium Dei.fed etiam ad (ilium Dauidtsßoc efi, ad humanam naturam in Chrtfio,dicentes ; Domine mtßerere noflri f i ti d a v i d .• neque tarnen lt;» Chrißo earn ob caufam reprehenduntur,fedpotius cwantur.Matt. zo. Mar.IO.Luc.iZ.Et Stephanus Martyr, quicerte filtdam cognitionem Chrißt medtatoris habebat,in agone animam fuam Chrifio commedansy dicebatiV^ s v fufictpe fiiritummeum. Deo homint l E s V Chrifio,a-nimam/itam comrnendans.
1. Verbi! videri non vultis, feJ reipla facitis, dum Clirifto 1'ecundum bumanitatem adiinitis, quæ ad adorations re-ligiofam neceflario re-quirütur, videlicet om-nipotentiæ communi-cationem.
Antith. XX.Th.Bez.a.
Nos in adoratione vnica,vnici illius noftri, fccûdum vtramque naturam mediatoris,per-fonam'minime diuidimus ; fed naturasßcuti par eft, diftinguimus. Eft enim v crum abfolutum adoration is noftræ obieóluni.
vtpotc quæ Dco foli debeatur. Carnem auté illam alîumptainfic ab adoratione ilia non i. (^la °* nbsp;nbsp;nbsp;1^, excludimus,necumNeftoriopcrfonamdiui-
tur, ideo c.arni fine blaf- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
phemia tribui non pof- damns,Vt tarnen illam (nonhn ieie) fed refpc-fe,aireritis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n. ci r-gt;_.
diuè (ideft, quatenus eft caro fiJij Dei, vni-
3. Hîc manifeftè exclu- cam,cum,amp; in illo perfona conftituens) fimuPadoremus. Simpliciter enim humani-
telligitisipfam lubitan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
tiam natural humanæ,
tasiSlain’fefeamp; non in alio refpeótiiconfi-
quaî non fit inuOcanda, led Acjzot cui vnitaeft.
4. Sicut pileus, feu corona Regis , quum Rex adoratur, quam nemo alloquitur.Lib.in.Ioh.i. cap. sa. in hæc verba. Nos adoraraus quod fei mus.
derata.inquit Cyrillus, feipfàm adorantibtis connumcrat,amp; adorat etiam Chriftus,vt homo,poftquam fadus eft homo. Adoraturau-tem femper cum Pâtre amp;nbsp;Spiritu , quia Deus verus fecüdum naturam eft. Et idem dereda fide ad Theodofium : Num vt hominem ( in fefe videlicet,abfolutè.etiam in vnione confi-deratum) Immanuelcm adorabimus ? Abfit. Jir”-V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deliramentum enimhoc eilet, amp;nbsp;dcccptio^
phralî proprietaté fub- error.In hoc enim nihil ab ns difterrcmus, ftantiæ humar.itatis, fi qui creaturam vitra fadorem amp;nbsp;conditorem
perfe confideretur : amp;nbsp;colut.Deniquc Vt paucis omnia, Anathcma-fimul ftatum exinani- ^odauu Conciiij Chalccdonenfis ft' noniscomplettitur.
cutigt;\tnaadorationc colimns Immanuelern:
An«hemabfmiim*yiS fecundum quod cirentialiter Dei filins fa* rcipfa improbant. * dus eft hypoftacica vnione caro.
-ocr page 175-Resp. de persona Christi.
i6i
A41.
Th. Bez.a re^anfio ad marginales ohferaationes D. Ândrea.
A41,
Quæftiode adoratione Chrifti etiam Hominis câdcm ration» deciditur qua fuperiores.Sicuc enim in vocibiis Concrctis propter vnitatetn pcrfonæ,qua ht vt homo fit Deus,amp; Deus lit homo,non autemhumanitas fit Deitas.necDeitas fit humanitas,^: humana Deo non Deitati;amp; huic Homini diuina,non huinanitatijfcd Deo quidcm humana quatenus homo eft,homini verb Dininaquatc-nus Deus eft tribuantur, idem quoque neccftarib de Hominis ii-hus adoratione ftatuendum eft.Quid autem D. Andreæ facias,qui adimi putat homini Q-m-v^elniai quicquid Humanitati etiam vni-tæ non tribuitur? Num verb ficut homo iftc fabhus eft hypoftatica vnitione Deusj fic fabha eft hæchumanitas Deus? Et tarnen,fiD. Andreæ credicur,perfonam,fcilrcet, diuidit, qui rcali eftcntialium proprietatum inter naturas ipfas,fiuefubiebtiua, vt ifti initio fen-tiebanr,amp; loqucbantur, fine non Subiciftiua , quam ne Eutychcs quidem diuinare potuit, communicationc,hypoftaticara vnio-nem non definit.
Rurfum fuæTheologiæ more,D.Andreas,Abftrabla cum Concrctis confundit,amp; fophiftica l/jiuvuiAlct, fine voles.fiue imprudens vtitur.Na,fi folum Deu vocat toV Xo'9/of,ab Flominc illo quicii vnus eft Kaamp;’\aimç-Alt;nv,(iüc re ipfa,fiue cogitatione feparatu,(quod nun-quain faciendum eife fuprà monui) falfiftimu eft quod nobis im-pingit.Diuideret enim perfonam cum Neftorio, qui vel hune hominem diceret non adorari quum adoratur o ,.vcic amp;nbsp;vnico û-eav^aTroç. Imbvt in Chalcedoncnfi quoque confilio difertè cauetur,coadorandum Dcum cum homine,vt alteram cum altera perfonam,negamus.Sed hoe non impedït, quomiinis, ficut inipfa vnitione naturarum, Öc corum quæ cuin naturis infepara-biliter cohærent realis dillinblio, turn fine feparatione, turn fine confufione accurate feruatur : fic etiam hic homo (non quod in fefe,velqubd non fubiebfiua quapiam realicommunicationeeua-fcrit Deus: fed quia cum Filij Dei petfona fubfiftit, id eft, vnum quiddam eft Abfu)in illa adoratione neceflariö, non quidé vt anteà cx Damafceno diximus,fed T/,comprchcndatur.
A43.amp;4. Tertioiam D.Andreas in eundem fcopulum impingir. Quise-nim noftrum vnquam Chriftum negauit efse, amp;nbsp;vt Iromincm, amp;nbsp;vt Deum inuocandum.-Nosenim ab illo nunc quoque ècœlis, vbi , nuncfccundum carnem eft,non autem in terris,vt abeo qui pote-ftatem omnem, etiam quatenus Hominis Filius eftjhabtat in ccelo amp;in terra,'5f inresomnes creatas,amp; qui peculiarirerfit Eccicfiæ fnæ capur,refpici,rcgi,infpirari,cuftodiri,in eius deniq? vnius nomine amp;nbsp;patrocinio prcces noftras omnes concipi oportere, quis Chriftianus inficiatuiP Sed hæc certcipro nobis præftare quæ pro
-ocr page 176-i(j2. Ad acta Coll. Mcmpelg.
faliicc noflra præftitir,nori potuiffct,nifi ide amp;nbsp;vnus Deus amp;nbsp;Homo fui/ret,amp; nos vbique mine exaudire,amp; iuuarc tarn procul ab-k-nces nonpolletjnih Deus Homo ciTct ; Iraque quamuis vni-cæ Chrilli inuocationis duplex efl ramen ratio.Nam amp;nbsp;vt pro nobis tanquam primogenitus frater intercédât, amp;nbsp;vr nos tanquam Deus exaudiar pctimusinec proptcrea perfonam dinidiinus. Sed bîc non immerito qtiæritur an inipfam humanitatem , vT fuura obiedtum hæc adoratio amp;nbsp;inuocatio dirigatur.Aliud enirn efi: Hominem ilium confidcrare,non in fua Hmmnirate,fed quatenus y-KLim c(t earn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(qua rarioneilli tribuimusxïtT’etAA»
quæcunque funt T« quàm fi ilium in fua ipdus humanifatc fpcdlemus.'Er in hac quæftionc,quiddam aliud conftitucndum vi-detur quàm in iis quæ de naturis ipHs amp;nbsp;earum propricratibus,vo-luntatibus amp;nbsp;adtionibus diximus. Hæcenim funt in ipfts naturis, immo quod ad Diuiniracé attiner.funr ipfamtr eins effen tiaiadorar vio verb eil qiiiddaextra ipfas naturas, quæ ab adorätibtis proficif-citiir.Refpondeo vcrb.quod 6c ratio ipfa pofitis Theologicis prin-cipiis didlar, amp;nbsp;omnium veterum patrum G æcorü amp;nbsp;Latinorum audborirate ac reflimoniis centies à nodraium partium feriptori-fcus,amp; à me fpcciatim,citatis confirmatiir,iieiTipe ad ipfam quoque carnem (id eil humanitatem) Chriili, adoiationcm inuocatio-nem noftram dirigi,non tarnen fimpiicitcrjfcd , id efl non quatenus eft fimplicitcr 6c in fefe er. atura, (elfer cnim hoc meta idololatria) fed quarcntis eft Filij Dci H imanita-s,in qua.licuti L'c-[e mundo exhibere volint,di implere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftræ comparâ-
d.ï faluti nccelfaria.fie nunc quoque vult,vt feriiator, Rex 6c gu-bernaror nofteragnofcijColi 6c inuocari : etulque nobis per fidein fpiritualiter apprehenfæ intcruentu,nos quotidie ex fide in fidem, ac tandem ad beatam illam immortalitat em pcrduci. Quînam cnim fimpliciter ad cam naturam adorario noftra dirigerctur,qux ne in fefe quidcm,fed in Filij pei fbna fubfiflit?Scd licet in filio fub-hftar, non tarnen cuafit Filij Deltas,fed Filij htimaniras. Et hoc jpfum eft qtiod Patres (inter quosCyrillum D. Andreas hîc oblique perftringit)fimilitudinercgiæ purpuræ amp;nbsp;cæterornm regio-rum ornamentorû propofitaadumbrarürivtpote qtiäe amp;nbsp;ipfa (alil-tatur, non fimplicitcr,fed quatenus purpuratus amp;nbsp;coronatus eft Rcx,amp; illis ornametis eft ornatus,qui vnus proprie amp;nbsp;propter fe, quäuis non abfqj illis quibus indutus eft oruametis, ciuiliter ado-ratur. Sedilla,tnquit D.Andreas, nullus alloquitur. Nullus profe-dtb.Sunr cnim furda amp;nbsp;muta.Homo autem Chriftus, in fua hum»quot; nitatcjiccmutas nec furdtis eft, fed ( licet eifenria fua non Omni-præfens,quianecHumanitasilla Deiras eft,nccHomo ille, qtiate-nushomo eft,aut in illa Deitate Deus eft) cce’nm amp;nbsp;terram guber-natiÿc fe necfurduin nec mutiim cife,faltera Saülem ex coelis com-pcllans
-ocr page 177-Resp. de persona Christi. 16^3 pellans fatis dcmonftrauitjmifcris adhuc, vtaic Apofi:olus,fcd fuQ nuncmodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non debent autem longiùs cxtrà fcopuin
Ad 7.
protcndi fimilitiidinesmcc inde cenfendifunc oithodoxipatres e-xiftimafTe cuni Ncftorio , non aliter Humanitatcm quàm extern« aliquod indumcntum,ciim Fiiio Dei coniiingi.
Prouocoadipfum Anathematifini odlaui conrcxtnm,amp; eins cx-plicationcm à Cyrillo adiunâ:am,amp; alios cinfdem icriptoris locos centicsàme iam olim citatoSjamp; nominatim adDamafc. lib. 4. de Orth.fide cap.j.cx quibus non reenfo, quin rota liæc controiicrfia adhibito Dci verbo diiudicctur.
Thef. XXI. Vvirterab.
Htcfanaé'piadoSîrtna de inÇeparabiU vnioncperfonali dttarnm natur arum in Chriflo : de communicatione Idiomatum reali : de exalta-tione htimana natura ad dextram, hoc e/l, Adaieflatem amp;nbsp;virtute Dei: adeo non toUitprafentiam corporût fanguinis Chrifii e facra Cœna,vt eandempotiùt confirmer.Qmahumana natura inChrifio cum Filto Dei rn-omot'i'amp;i'LiTc. f.'Vfiita,ô‘ proprietatum dxuinarum particepsfalla, att^ue ad dexteram Dei coUocata., nen modo in fiacra Domini Caena,fiid etiam toti Ecçlefia femperprafiens eHt.lnfiacra autem Caena caro amp;fian-guis Chrifii dtfigt;enfdntur,élrC‘
jinrith. XXI. Th, Beza.
Sanam amp;nbsp;piam doftrinam de infeparabili
vnione hypoftatica,amp; ipfi profitemur.’Cora- i- Con^mumeatio îdw-miinicarionem idiomatum realem agnofei- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ahad
mus,vnitatispcrfonæ refpcdu.Hominem e- p^opHctatu vn.o: qu«m tiara ilium,aduerlus Neftorium, agnofeimus, Kæc tanquam caufa Si turn lila hypoftatica vnione ad Deitatem i- cfFcftus différant, pfam, nedum ad roaieftatem amp;nbsp;virtutem cius
eucétum fuifsc.vt qui per illara ^cualcrit -St«'? a. Homo euafit ôsoç 'Kly'ic, : tum etiam ineffabilibus donis, fupra X()'gt;j,ec,lt;]uodliaftenus in ipfos angelos ornatum. Ipfam autem huma- nobis reprehenderunt; nitatem , contra Eutychetem , negamus ilia fed quid intelfigant, fc-hypoftatica vnione Deitatem euafifse , vel
’proprietatum diuinarum faélam fuifse , vlla j. An non lioc eftaper-inde exoriente communicatione, participera.
tc coîninunicâtioncm Idiomatum cuni Nefto-rio negarc?
*Collocationcm verb ad dexteram Dei,ad in-minime putamus rcrcrcna.un. peruerfa interpreta-Icd partira tempus exinanitionis t« Ä07« n- tiodextera: Dei amp;nbsp;fcC-nire : partira communicationem gloriæ amp;nbsp;fionis ad dexteram Dci: gratiçhabitualis carnis Chriftideclarare.Prç-de qua in collatione fentiam denique carnis Chrifti in Cœna D o- diccntur.
carnationem minime putamus referendam
x.ij.
-ocr page 178-Ad acta Coll. Mompelg.
164
Maiiifcflaeft contra- mini/non ad hypoftaticarn vnionem , fed ad diâio m verbis Thciiû. inftitutionis facramcntalis verba rcfeiimus, tjXv'n.on”mÊrc Qualem illam clTc fuperiorenoftro feripto di-præicntiani fjcrâæ.cn- xinius^Ipilitiialcni vidciicft: QUii ctiam ratio” talein: toti autem Ec- ne ilium fccundum carnem , nunc tori Ecclc-
clehx fua virtute , amp;nbsp;fiæ,.partim fuavirtutc, partim quiavnicaeft IefuChrifti,adeire,amp; adconfumma-
6. Propietate n.Kuræ ^^onei-n vlquc (eculi adhicnru , ex tacris litcrw in coelis,amp; non in terris difcimus. Qt£um “^alioqui rcalis corporis fui dicimuseffciqiiod præ- fubftantia,fi.ciit qinim in terris cflcr.à cœlisa-fentiç Sacraaientali ni- berattita nunc in cceIo pofitus, à terris abfit. nil derogat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* —
veriffimè tarnen amp;nbsp;efficaciffimècarnem fiiani
■y. Quum hæc inlînua-tiofine reali prælénti* non fiat : quæ caula eft, ileriofuisad viram ærernam , tum in vei bo.
iam nunc^ admirabili amp;nbsp;impeifcrutabili my-
quoi nódatis Deo glo- cum in Sacramentis fpiritualiter per fidem cism , amp;nbsp;earn ingenue jufmuans.
‘ nooifcum faieir.ini?
Mompelgarti 24. Martij,1586.
Theodsrns Bez.ayGeneMenßs Ecc'eßa MiniH-et.
Abrahamus Muflu!Hs,Bernsnßs Eccleßa Mmßer.
Antonius Faust,Geneuenßs Eccleßa Admifier.
■Claudius AlbertM D.Profejßor PhiLfuphiain Academia Lai{-ßannenß.
g Petr Hf H uebneruifinecii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Cymnaßo Betnenß pub’
Z'ProfeJfor.
Th. BezA reßenßo ad marginales obferunt. T). Andrea.
Q^od centics iam inciilcaiii, itcrufn inculco» omnium Ortho- Adt doxorumparrum confcnfu,amp; rationcipfa,amp; veritatis ipfius teili-monio frcrus,quum naturæ amp;nbsp;eficntiales carum tum proprietäres tum voluutares,ciim aclioneSjinfeparabilitcr cohærcant, non aliter illas pofTt quàiu vna eademque vnitione hypoftitica com-municarijid eil vniri:acproinde tarn illos falli,qui communes fieri fomniant, vt aliqiio huius vnitionis cffedlu , vcl Diuinitatis propriecates cum humaniratc/quod illi timide nunc innuunt po-tiùs quam explicanr,)vel hiimanitatis cum Diuinitate, (in quo fuaî Confubftantiationis fundamentum collocant:) communicentun quam qui Humanitärem alTumptam dicerent faólam elle Delta-tem,ctfi non in fefe, ramen in Dcitare à qua alFumpta eft;amp; vicif-fim Deitatera faólam elR- Humanitärem, fi no in fefe, at certe in ea quam afTumpfit Humanitäre. Vtra verb pars à veto aberrct.iudi-.cent quicunque non lunt ab illis fafeinari.
Vbiverb amp;nbsp;quando negauimus Hominem per hypoftaticarn vnionem euafifle JeoV ? Sed qrioniamD. Andreas vnionem hypo-
-ocr page 179-Re SP, DE PERSONA ChRïSTI. t6^ Lypoftaticam humanæ naturæ cum Xcgt;6i, non co definit, quod ilia non in hutnana fpecie,cuius fit indiuiduuin ,fcd in FiJij Dei perfo-na fubfiftatjita Yt fit pars iJlius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conipoliti: (quaderc
pleniflime fuprà difleruinius, vbi defiiiitioncm hypoftaticam à prioredefiniri pofse ac debereoftcndimus:}quoniam,inquam,D. Andreas falfam amp;nbsp;ridiculam illam realem Efsentialium propricta-tum inter ipfas naturas communicationem conftirnit ; idcirco illi Yidetiir negate hunchominem cfsc Dcum,id eft Neftorianus efse, qui Deitatis propiictates cum Hiimauitate realiter communicatas fiiifsc inficiatur:quanqiiam,fi ipfi crcditur,non ncgauitNeflorius huncHoininem efscDeum, fed tantum Deo vtl Diuinitati nega-uit compcterc humana.-qiiain re ipfum D. An dream falli fuprà ple-niflime oftcndimus.Etenim file Tai'cum Humanitäre alfum-pta,non ««•S-’vwticraint'^fcd v.a.'ra. duntaxat amp;nbsp;ko-t TijjLiiVf (id eft Brentianam recens natam cxæquationcm,) amp;nbsp;XiaFjid eft Kemnitianamj fiuc Monotheliticam àtai'/'pixiir operas tionem,verbis vniebat,re difiungebat, ideoque non ^tarônofi, fed ;telt;ç-0Talt;!9v Mariam vocabat.Sed de his anteà plus (atis,
Seftionem ad dextrâ partis, (quam etiam per formam Dei per-nerfiftimecxplicat) ad ipfum incarnationis momentum refcrens D.Andreas,rum Chriftiani fymboli articulos confundit, turn ina-nifeftoDei verbo córradicit, quum oportucrit Chriftum primuin pati,amp;: itaintroirc in Parris gloriam : turn Marciouis deliriis ccr-tiflimum fundamentum fubfternit, quum reipfa gloriofiffima amp;nbsp;infirmidima vna amp;nbsp;eadem natura fimul efse non potucrit. Et ta-ntenvcliit ex tripodc,nos vt peruerfos interprètes condcranar.
D.Andreæ conrradidtoria videntur doccrc,qui Chriftiiaiunt e~ tiam fcciidum carnem,(id eft etiam carne)partim fua virtute, ( né-pe Spirituali ) partira , quia vnica eft lefu Chrifti Perfona Ecclcfix fuæadefsc, amp;nbsp;tarnen negent hypoftatica vnione cffici præfentiatn Sacramentalera, vrpotc quam ad inftitutioncm ipfius CœnæDomini referamus.Ego verb rcfpoiideo,nullam hic efse contradiólio-nem,nifi quatenus hoc vtrumque duplici ipfius falfiftimo dogma-ti répugnât,quorum vnum cft.qubd Spiritualem, quam ponimus præfentianijipfein efsentialiter corporcam , ideafpiritualis cuiuf-dam vtopicæ fpeculationis teólara commutât : alterum qubdSa-crameralem præfenriâ Chrifti in Cœna Domini cum ilia vniucr-falicofundit qua Filius Dei,licot torusfid eft vnus amp;: minime diui-fus,non tarnen fccunduin fui totum,vbique Ecclefise fuæ adcft,id-quemisltiplici errore, propter præfentiæ Sacramcntalis turn mo-dum turn finem peculiarcm. Adeftenim illi quidem pani Spiri-tualiter , vt vbique ;fed non debet tarnen in Cœna Domini, ita præfens,vt vbique eft,oculis fidei fpedari, fed quaten us ex pc-culiarisfuifœderisformulafefeillicnobis, vtadhucin cruce pen-
X. iy.
-ocr page 180-i66 Ad acta Coll. Mompelg.
deinem,amp; fanguinem pro nobis ex vulneribus adbucfuisftillaii-cemjfidci oculis fpeótandü præbcr, amp;nbsp;quafi ciufdé fidci manu pre-henfuro,velut intra vifeera noftra quod ad »Vepj/f/ay attiner,ad çter-næ vitæalîmentûinfinuat. DifFert igitur hiscefpeótibus pkirimùni Sacramcntalis praifentiaab ilia gcneraliorejideóquc ratione efi'en-tialis (uæ formæ,à fanioribus ctiam Auguftanæ confeffionis Do-donbus aduerfus ipfum D.Andrcam,amp;eius fedtarios origincm prineipium non ab hypoftatica vnione, fedab inftitutione ipfius Ccenæ habere merito defenditur.
Alltruimus in noflia Antithcfi,reale Hiimanicatis Chrifti fub-ftantiam,ficut qinim in ternseffer àcœlisabcrat, icanuncin coelo^' pofitam à terris abefle : nec tarnen ipfius , turn in verbi turn in Sa-crarnentorum adminiftratione, ac præfcrtimin Cœna Dominigt; vcriirnnam acefiicaciifimam præfentiam ipiritualcm negari, qua fefe menti fideli magisac magis apprehendcndum.amp;,ad totius hominis falutem, fruendum piæbet. Sunt aurem ilia non nodra verba, fedtotius Orthodoxæ vctuftatis,ceftante Auguft. Chrtflumfe-ch/idu/fi carnemttjHomAm in cœlum afeendit, htc non e/fe:amp;ibiinon au-tem htc,federe ad dexteram Patris.Y.z Cyrillo, NitUurn arnhtgere^Chri-fimnprafintia carnts abejfe,z^ corpore abfentem federe amp;nbsp;interpelhire apudpatrem : amp;nbsp;t^wirn Spirttummitteret j4poftolis non potuiffe enmeis carne conaerfari.amp;i. Vigilio. ^uandofuit in terra non fatfe in cœlo, nnnr,ejuiincceloefl.,non efe vticjue interra.P.t Fulgentio. Chrifintn eft hominem localem,, amp;nbsp;fecundiim humanam fubfantiam abfnijfe cœlo ^nam effet in terra, amp;nbsp;deferuiffe terram epnum in coelam afcend'eretdtzw, Chriflumfecandum totum Hominem ^Hem accepit, terram localiterde • feruiffe,^ in cœlnm afiendiffe,af ad dextram Det federe. Quid ad hæc D.AndreasPT’ro/irzer^rt^, inquit, natura eflin edits (fr in terris, epuod prafentia Sacramentali nihil derogat : Nctx quidem certcSacramcn-tali præfentiæjid cftSpititnali amp;nbsp;qux menti fideli proponitur, nihil derogat abfentla in cælis. Eflentiam autem veri corporis can-dem realiter pluribus , nedum omnibus fimul locis præfenrcni rcipfa adelfe pofre,quoties repetet D. Andreas, amp;nbsp;à facræ hifioriæ veritate, amp;nbsp;ab omnibus omnium à nato Chrifto ætatum Ortho-doxis fcriptoribuSjVtinaniffimicomtftenti reus redarguetur.Et ramen mox quafi tiiumphum C2.nct\s,^utimhac, incp\\t,infnuatioad vitam Aternam fine reali prafentia non fiat, lt;pua caufa efi ^uod non da~ tis'Deogloriarn ? Qriafi veto realem illam præfentiam id eft craf-fuin mendacium certain elTe veritatem velprobarit, vel probate vnquam poffir. Ab fit igitur vt ab iftis idcirco diflentiamnsquod Deo gloriani dare nolimus.fed quod.vt ait Cyrillus, Nihilfirmum acfi^ibile, nihilperpetuum fiUde Deo attribuetur, fi cveatura tpHop»^ (cuiufmodi eft Chrifti Humanitas quantumuis vnita amp;nbsp;fupra ipfoj Angelos gloriofa) effentiaUter(fi‘ infua natura (fiuc fub* iediue,
-ocr page 181-icóliuè, fine non fubieéliuè, nihil intcreft) recipetepetera, in Deoeffentialtterfnnt. Vbi igiriir ilia realis c/Ientialium propricta-tum Deitatis cum Hiimanitacc communicatio, qua ranquain hy-poftaticæ vnitionis cffcclojpfa hypofiatica vnio cam præfraôtè e-yy^ïtKüt'^Et^uisnonperhorrefiet tantam 'veritatis degmatumpennr-batienem audtensiOmnia enimfurfum nt^ue deorfum enertuntur, Deitatis nature ad creaturarn dedacitur, amp;nbsp;creaturarttm E/fentia perin-famam ad/Hpretaamp; natura locumfcandere credaur. Has ergo flu^us, hanc tempefiatem iwpietatisrelinijuentes , ad tutuw piet at iS portuin e-natare/?udea nus.Eixc illc:cuius fanis amp;nbsp;reÄis conflliis.cur non po-tiùs obfcquamiir,quàm cum vbiquitariis,adNtÜorij Sc Eutyche-tis fcopulos fidei natifi agiiim faciamusî
5 £ O_Y E N T I A DOGMATA C V M Scripeura facra pugnarc indicant Theologi
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vviicembergenft's.
1.
Qf^odin Perfona Chrißi nuPla(it a!ia propriet itum iommuricatio, retj/eElu naturarem,eiuagt;n ea.eiKA f ictat co ■ muria nomma : cjua ruime Fi imanitas m C H RI S T O tith.l acapsret a Diuinaate : ne-^ue sa,lt;^ue acc:derunthuman’tati,lt;iuirlt;juanprr:ioerent ad Fi'ium D i ^'e' H’n. Er tp-i'od afEr 'iatH'' phraß'i tantu neffe , modum riw^d m loque it^cum dtcttiir.Dtur rßhomo^c^ h’mo e/i DenS Drum entm nihil ctm hu nanitate , amp;nbsp;humanitäre nthtl cu n Dtitate R E ji L IT ER, hoc eß,vsre nipfa cemune habere. Et in prepoßt one. Homo eß Deus, ttocahu’um f Hominis)nogt;ißg tificare verum hominem, fed Fihum Dei, ^utfuslentat humanamnaturam. Itaque hanc propoßtionem ( Diuseß )ßc interpretantur, Dens,id eß, humamtas Deitatt vntta,eFlp f-faieir homo eßomnipotens,!d eil Deltas humanitati vnita, eil omnipo-tens.Hoc eßdogma Heßorij.qui dtxit : Holigloriari tudAe.non Deum fed hominem crucißxiili. Hoc enim dogma facit duos Chriilos, quorum alter diuinam hàberet Aiaiefiatem, alter cum ea ni’ ilhaberet commute. Alter pafßis efetprogenere humano : alterivero cump^^ßtone nth.l omnino fuiffet commune.
Th. Beza antitheßs adprimumdogm a à D. Andrea damnatum.
Amnamus nos cos, (fiquifunr eiuf- i. Vcrbisdainnatis qui-X_^modi}qui exiftimant per hypoftaricam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îpfÆ idem
vnionénaturasnominibus tenus vniri, quafi „iq'V’ ‘ „“c° per iiiam non hr,led tantum dicatur homo,amp; viciffim homo illenon fit rcipla , fed nomine tantum dicatur Dcus.Sed ex hac vni-Uonc humanitati communicari aliter quàm
-ocr page 182-16S
Ad acta CoLt. Mompelg.
X. QijiJ m.igis aperte vniri proprietates tw xdgt;K,quafi fit requot; ipfa dici poffen Hnrnanitate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oinnipotcns amp;nbsp;Omnipræfens ,amp;C.
omnipotentem effe. ncgamus. hæccommunicatioamp;vnm,
[. vnum amp;nbsp;idéeft;amp; vt reCpondimus adThefin i8 de 19.pari prorfus rarione oporterctTai'
3. Vnio amp;nbsp;communica- aliqiiid accipere ab iliahuinanitate. Ad Bl..,.;.-«?,«.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Vnioiine commnni-catiqne afleritur.
tio Piuhmum difFerüt.
nos igitur ifla nihil pertinent, quæhîcprimo loco reprehcndiintnr. Communicationein antem Idiomatiimrealéfacimus, vtamp;iplatn vnionem ; ’ non tarnen naturariiin, fed vni-tatis perfonæ refped:u:amp; hanc CHiinciationé,
4. Non fequitunquiaad vnionem illam fufficit Deitatem dare, amp;nbsp;hu-manitatem accipere.
5. Ntilla prorfus eft cS-municatio, fi neiitra na- x. j • ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■
9»» Deus dicitur palFus.fic mterpretamur, quod ftium propriutft. Deus,id eft,carb Deitatt vnira cftpalla. Hoc Ethic fuir Samofateni cnim fenfire didicimus ex Petro Apoftolo, cfof- . qui^C H RIST VM( id eft,illam perfonam) 6. Aperta negatio corn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;came,id eft, in humanita-
municationis idiomatu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ ■ r t- ■ rr
Neftoriana. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te,non in Deitatc Ilia. Et viciHim interprcta-
7. Deprauatio verboru mur: Homo eft omnipotcns , id eft, Deltas Petri, quæ priorc affer- humanitati vnita,eft omnipotens. ’Neepro-tionéenertunt.Nâaliud prereà diuidimus perfonam cum Neftorio,fed feeft7nL£eSd, naturas.amp; eatum proprietates vtpofeit hy-catoChriftipafTa eft. poitaticæ vnionis dehnitio , aducrius Euty-8. Quidhfe homini tri- chetem ’a diftinguimus.Deniquc rcfjaondeat huitur, niiunanistitu- vobis D.Lutherus,cuius hæc funt verba in lusïimóetiailli hommi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Natalitio fiiperi. cap, Epift.ad He*
derooaiur,quçfoliDei- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ e r
utiaSferibitur, omni- Dræos.quot;Humanitas Chrifti æque ac alius ßn-potentia. Nbstori A-NISMVS.
5. Idem Neftorius dixit, fed cius nulla ratione habita, Patres Concilij eum hærefeos damna-runt.
lt;ftiis amp;nbsp;naturalis homo, non femper omnia cogitauit, dixit,voluit, animaduertit, fictif
dunt, itnpudenter confundentcs duas natii-ras,amp; carum opcrationes.
10. Hoe non eft diftinguere,fed feparare. lïi Hæc D Lutheruj de Chrrfto ferip-/tt,quatenus in ftatu exinanitionis vt difcrimen naturaru in Chrifto often-derct.Nequatjuam autem negat, Chriftum Omnipotentëhominem cfle in Deo.
7quot;A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reffgt;on/to aâ omnes infkperiorem antithefin mar^iquot;
nules ohferHAtioaes D.Andrex.
I Obfecro, Chriftianelecldt, qiiifqiiis es return nofttarum non I pcnitusimpcritusjecquam vnquam atrodoreminiuriam,n-ianife-j iliore impudentia, cuic^uamfadamaudifti, quàm ifta fit.’ Ego-ne .1 vero, vel noftrum quilquam, fenferim nominibus tenusnaturas duasChrifti perfonam conftituere’fiue , hypoftatica vnione fola fieri communianominaPHumanitatem in Chrifto nihil accipere à Diuni-
Resp. de persona Christi. 169 Diiiinitatc? quæ Hiunanitati acciderunc, nihil ad ilium ætcrnum DciFiIium pcrtinere,qui nuncquoqucfe inilidas cledlis fuis pro ipfius nomine iniurias pro fuis ductrc,fit è cçelis, Saiilum ilium al-loquenSjVociferatus? Quînam eniin id non facerct fuorum membrorum caput’Et quînam ilia magis ctiam adjpfum non pertine-rcnCjquænon in alterius cuiufpia,fcd in fua ipiius cum anima,cum corpore perpclTus eft.’lmo quifnam elf, manifcftior reus , violatæ Chrifti amp;nbsp;doftrinç amp;nbsp;perfonç,iis quifunc aufi tocidem impiiffimis vocibus lcriberc,Chriftum Hominem hoc habere cum Saudtis o* mnibus commune,Dens cum eo Ferfonalsterfuitvfiitns? In quibuspaubis vocibus quo: infime blafphemiæ?Nam fi Deum ifte eirentialiceraccipit, aperce Sabellianuseft ; fm verb perfonalicer pro Acgt;i»,cuadic eciam Arriano dcccrior,qui ecfi to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nega-
batjChrifto ramen Eflcncialem o^luw/jiov Deicacem quandam non adiincbac.Imb quum he efiiciacur nccplfaribycl non allccr Deum elfe Chriftum,quàm Sandtos homincs;vel Sanclos homines,vna amp;nbsp;eàdem rarione,id eft vnicione perfoualfDeos efle,acquc Ghriflus Deus eft, hoc quid aliud cft,quàm cum Samofareno Chriftum, quantumuis fummis donis excellcnccra, ramen 4'*-^'»' nv^uTcov confticuere? Qinneriam quum hypoftaricam vnirionem velic ,D. Andreas, fola reali, quam comminifciciir, Elfcnrialium Deicaris proprieratum cxrraipfiusHumaniratis fubiedtum exiltenre com-municarione dtfiniri, annon manifefte Hominem Chriftum ne-celTaria confecurione aflèrir Deum elfe cxrra fc,ac proindc fola e-nergia,non aurclt;r£ujuiaT«(MC,vr amp;nbsp;cumamp; in Sandlis omnibus Deus elle dicicur? Sed quid Deo amp;nbsp;Chriftofinr ad ha?c refponiuri, iph viderinr;amp; vc videanr ferio.ad Dei gloriam, fuam falutem ,Ecclc-harûmqueomniû pacem,ex animo precamuruantum abeft vr ma-ledidtis cum illis contendere velimus.Ad nos nunc venio. Etpri-mùm quærojfi resipfeper hypoftaricam vnione non fiunt com-munes,quînam ficripoffint communiavocabula?At nos, ipfoac-cufatore refte,communia facimus nomina, ergo amp;nbsp;communes res illis nominibus fignificatas,quum ynum ex alcero necefsarie con-fequatur.Se ipfam igitur elidic hæc calumnia. Sed quid ft nofter hie ne id quidem intclligic de quo loquirur? Ecenim fi roges quid-nain per hæc nominainrclligar, cogeturaut à fc fuo more difsen-tire,auc ex iis quæ hîcfcribic rcfpondcre à fe intelligi nacurarum nomina,id eft Diuinitatis amp;nbsp;Humanitatis , qual^nos dicamus ca fieri communia,id eft communiter dici de Chrifti perfona. Quo, quid indigniiis homine vel mediocriter in iftis rebus crudito co-gitari poftit? Vt igitur ad rem redcam,dico iis nominibus quæ per hypoftaricam vnitionem natucarum fieri communia redlèamp; orthodoxe dicimus,non potuiffe cuiquam nifi hominiineptiftimo venire inmentein,ipfa naturaruranomina, nempe Humanitatis yj-
-ocr page 184-Ad ACTA Coll. Mompelg.
lyo
amp; Di ui ni ca ris Filij fic intclligi. Nee cnini Hiimanicas, nee Diuini-taSjüticin vnio-nCjfiue éxtra vnionc,aliud fignifiearc potcR,quàin quod eftin fefefuis proprietatibus e/Tcntialibns à eæceris Tcbais diftiniftu.quoniam alioqui Deltas,Deiras, Humanitas,Humanicalt; non cirer.Ncquebypoftaticè vnitæ funr hæ naturx^vc quod crant elle defincrcntjfed Contra vt iifdé prorfus pcrmanentibus inde cx’ kibcretur nobis ille bidv^uTne, Dominus Icfusvnicus nofter Ser-ngt;acor,c£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àtruy^^^uTui;. QLTod fi valcrctiflorû eó-
mcntum,quomodö Chrifhi defciibcrcmusàfuis partibns’nempe Obriftum elle Deiratein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Humanitäre illam airumptam.
Quam ftultè id verb amp;nbsp;quàm inepte? Nee csim conçreras voces poiîeAbftraâis definiri ipiâ cariini natura patitur : fed aut to-tum Abftradum partibus abftradliSjauc torum Concretum parti^ bus Conat«4s necen'ario deferibendum eft. Itaque non Chriftus, fed Chriftitas , vr ita loquar paft Dainafeenum, illo modo fucrlt definienda.Nte humanitärem^cd hominem reiftedcfinicris anima hamana amp;: corporehumano.Seiat igitur D.Andreas,in primisper communia nomina, non Humanitärem amp;nbsp;Deitatem,fed Deum rcn^Bycv videlicet amp;nbsp;Hominem iRum inrelligi. diftiniftio-ncrn,non argutam,non fubtilem.fed in communi horninum fen-fu natam, fi non intclligic .necintelligerc vulr,quidad nos? Qui fordefeir, fordcfcat adhuc.Difcat ctiaro jftud,hac lociitione, Com-muninjysi, nbsp;nbsp;Uominii n^tminayier» minime inane aliquid,(cd quod
ipfa'm'incarnatiFihj'Dci’fujvpofitationem neceftarib confequitur (vt in fcolis loqpn-nt-ur ) fignifiCari î'ircut ex'^encratione fequitur gcneratum.'Quoiiiam enim hxc natttra humana ad fin^ulare non-dum oonftitutum , fed conftituendum indiuiduum dererminata hoc naéta cft,vt non in fua fpccie.fed in perfona Filij Dei illam af-fumcntis fubfiftcrer,id eft Aiftu Homo exilieret, idcirco Filins ille Dei,non quidem eftentia fua Diuinainec fimplicitcr Ar vt per fc cd fecunda Triniraris perfona immntabilis, amp;r cui nee rdiici nee dc-trahi qtlidquam pocell,-fed quatenus hue vfque fc dcmifiT,vt illi in lefe fubfiftentiam darct,verè faóluS dicitur Hqmo.'Ar hxc Rumana natura per Rane afFumptionem cuafit Homo Deus, vtpote in Filij Dei perfona fubfiflcns.' Hoccinc verb eft imaginarium quip-piam nomine t« äo'j« vel hominis ilÜus intelligere? Hoccinc eft humanam naturam dicere nihil accipcre à FilijDci perfona, in qua ramen vna fubfiftat? Hoccine eft dicere ifta emfntiata, Deti) efl H omo tSc Homo eß Deus,ckc c^vis.fÀam\o(Y.icnAï formulas quibus res ipfa non fubfir?Hoccinc eft dicere,in hacpropofitionc Hosnoeß vocabulo Hominis noil fignificari verum hominem, fed'Filium Dei qui fuftentat humanam narnram? In qiiibus verbis rogo-vos omncs/Chriftianilciftores, etiam arque criam, vt qtiæ fit iftiiis lioniintSi omnibus Germanicis Ecclefiis aufi fidci re-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gulam
-ocr page 185-Resp. de persona Christi. 171 gulam præfcriberc.craffiffima ùi iftis myfteriis infcicia,pei'penda-hs,vt randcmalicjLiando fcliola tota Tubingcnlis rcccptis oculis animaduertac, quantum quainque petnitiolum crrorcm , Ci non raalitiose, ignoranter faltem fouear. Quis eniin ignorât banc propriam huius hypoftaticæ vnitionis Formam eflcntialein eße, qubdin ea Fiiius illeDei æternuSjiftud humanæilli ad'uinptæ na-turxßngulareamp;inefFabile beneficium præftitit, vr,licet ex Ada-inijAbrahamijDauidiSjMariç materia,quod ad corpus actinec.cx-cerpta, fieret aólu Homo,non inipfaipecieHominis(fic cniin di” uidcreturPcrfona,autexduabusperfonis conflarctuij fid in ipfo FilioDei ficrct vnicura cum illo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. autcm Andreas
iftain humanæ naturæ fuftcntationcm non intclligens, vc qui ali-cubi feripferitjW owjzze/4 Pi?i’.///^y^«r«WAfr77ri?e«rrfrlt;,quopofito nccelTario confcqucrctur res omnes elle fubfiftctialiter Deos) inde colligit hue Hominem ficabolcri, (SiinFiliura Pei tranlmura-ri:quum tame c contrario propterea demnm Filij Dei appellatio-nc,no.n tantum 0 xój'oe verus Deus, vcrùm etiam Homo iite intel-ligatur, vt iaFifius Hominis amp;nbsp;Filius Dei fit vnicus ille Dcifilius. Ft deDci quidem.ôe Hominis nominibus haeîtenus didlum efto. Nunc ad ilia nomina fiue actributa.vcnio,quæ de ôc de Ho-mine illo ptopric prjedicantur,que amp;nbsp;ipfa quum mutuarn'arre^.V'’-piiwjid eft reciprocam prædicationem ncceffarió prorfus,vti fxpe iam diximus,recipiant,communia quoque fiefieri dicuntur, vt i-pfae naturç inter fe vnrütur.Nä quia de quo Deus óxoj-o; verc dici-tur, de eo quoqs vcrediciturHomo,ideirco deiilo itidé verc quç-Ciinque Hominis funt prædicanrur,ca quidératione qua Deus illc eft Homo;amp; viciffim,quia dcXogt;-«-vcrè diciturhomo,de eo qpoqj Vere dicitur Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circo quçcunq; de hoc hominc,de Deo
quoq, prædicantur,quia Homo illc eft Deus. Subtilisautc nofter difputator vcrituSjVt alibi diximus,Homine Chriftum di-ccre æternum, principio carenté,incorporcum,infinitû,amp; nihilo-minus Omnipotente amp;nbsp;Omnipræfenté ipfum appcilans.ncgatà nobis communia hæc nomina fieri, quû hanc enuntiationé, Deus eftpafsus,ad Humanitatem:amp; iftam,Homo eft Omnipotés,ad Di-uinitatem reftringimns;Hoc,inquit,eft Neftorianum, quocl-nega-reiNeftorius Dcû circpanum:amp;,ncquid ad calumniâ dcefict, no-ftras ift as interpretation es exagitat vtNeftorianas,7)er« id eft Caro 2)«Mrt(videlicet tS \igt;y'è)vmta eFlpajja-.amp;c lJomo{\\\e delicet)e^om»ipcte/,id eÙ^Deitas harnamtati vnita e/iomnipoth. Quî-nam ante ifta fuerint Neftoriana?Neftorius cnim,vt ante iâ aliquo-ticsoftedimus,cuiusdogma ignorât D.Andreas,vnicû quidé Chri-fiû,amp; proinde Maria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnofccbat,vniusChrifti nomine,
vnicum v^iç-^pSpoVjVerùm vt diias naturas fola «?^Squot;««-«,fic duas perfonas fola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si c/xorif^iiz cooianSiâs
y-’F
-ocr page 186-lyi Ad acta Coll. Mompelg.
intclligcbat: idcóquc Maria ó-ecToxor eflc negabat,amp; huiic bomi-nemjquoniam in Chrifto illo fuo non tantum aXAo «AXo diftin-óta vt nosjfcd feparata,amp; aXXov a AAov conftitucbat, Deo coa-dorarivolebat. Nosautem inillis phrafibus quæ per àvrîi'oaiv di-cuntnr intcrpretandis.non HKmanitatemnuiam,'iz\ Humaniratem CAr/T?/,quodaftucè deprauarenr Neftoriani,fcd Idumanitatem fine Carnemillamv/jitam,quod eft Neftorianifmo oppofirum , paflani fui/Tc dixiinus, Huinanitati quidem paflibilitatem , homini aurem ifti ■5«av^tó'rïrtó paflioncm attribucntesjicut dicit Petrus Chriftuni paflumfuiiïeincarnc, aeproinde nonvt diciruSrpati in fuis fan-dlis,fcd in feipfo. iridemquenon Dettatemnndam nee 'Deitatem, Chrifli'çïO'çitzt Nellorij in Chrifti nomineexplicando vcrfuriaiTij fed Deitatem ^'Wzr.«OT,quod Neftoriiis inficiabarur,o»2«/pöre«re«j vo-cauii-nus:Dcirati quidé ^cnuJ'üi Omnipotentialiraté vt italoquar, Deo autemjd ert Tuxóyu incarnato omnipotentiam iftam accommodantes. Quaniobrem ctiam tories inculcauim us, fubieólis ifta-rum enuntiationum , Chriftum, quamuis ab alreriitra natura de-nominatum,tarnen torum, id eil quatcnus vnicaeft pcrfona intcl-Iigi:at non totum Chrifti,quoniam, feniper obfcruanda cft turn i-pfatum naturarum, rum eflcntialium cuiufque naturæ propriera-tumnon feparationc Ncftoriana.ncc confufioneEutychiana, fed Orthodoxa diftinótio.
Dog. II. daipnatum à Thcolog. Vvirtemb.
:QMdomniipoteslasiricœlo in terra, einaChriflointerr^poredata cfii datafîtperfônicfalnatorisfecundnm f'Tnaturam. Et ijuod ChriFto fecundnm Ï)IVU^jiMfuam naturam in refurreütone amp;nbsp;afcenfione ad cœlosàterwn RESTlTf''Tfttera omnispoteflas in cce-lo i» terra'.perinde ^uaß dum in/latu humiliatienis er at,earn poteva -temetiam fecundum diuinitatem depofiiijjet (jr exuiJfet.Hoc do^ma ,/dr-rianifmumfapit:lt;juia talern in Chrtfïo diuinitatem riatuit,^Mdi patiatur incrernentum amp;nbsp;decrementum: lt;^uum vcrit diuinitati nihiladdi,nec de-ttahi poßit,
Th. Eez.ï antitheßs. II. ad 11.dogma a D. Andrea darnnatum..
I Extant fcripta,qnibiis permoti quidam,hominis Chrifti diuinitatem uegaiuHt.
Nefcimus, an quifquam itainfaniucrit, vt. exiftimarit t« Aoy« aliquid lin fefe dcceffiflc, . quum carncmaftumcrer,amp; rurfum acccfliifc: quum illa caro, peraóto noftra: redemptionis ; Miniftcrio, in illam fuam gloriam, fupraoniquot; ne nomen eueheretur. Sed hoe quidem doce- • mus Pallium fccuti, non in fefc, fed
quatc-
-ocr page 187-Resp. de persona Christi'. 175 qnateniis quafi latere, diffimulata fua ad tempus gloria,fuftiniüt,quodammodo CeCc cxiai' niuifIc:fiCLiti rurfus, quum illa caro plcnc glo-rificarctur,non in fcfc.fcd in illa quodammo-do gloriam illam faam priorem recepir,quam etiain àpatre poftulauit,Ioan.i7.5.
T h. Bez.£. reffonfio ad mar^in.reftitationtm^D.A.^jdreA.
Neminem noftrum de exinanitione tS Aconita fcripfilTc mihi perfuaferit D. Andreas, vt Diuinitatis Chrifti negandæ vel Icuifli' mam occafionem arriperc, inde quifquam potucrit. Sin vcio fic accidit,non fnmus ccrtèiplaDciSapientiacautiorcs ex cuius verbis,quum diceret,Patcr maior me eft, notumeft quas tragœdias Arriani excitarint : quo etiam erroris Spiritu duólos hodie vide-mus Tranffubftantiatorcs amp;nbsp;Confubftantiatores,ex planis öi pec-fpicuis inftitutionis Cœnæ verbis, fiad analogiam fideircuocen-tur, Humana diuinaque omnia permifccrc. Vident autem D. Andreas,an nó potiùs cxD. Brentij amp;nbsp;ipiius fcriptis arrepta fit à muitis occafio negandæ ChrilhverçDeitatis, vr qui hoc vnum diferi-mcn Dcitatis Chrifti amp;nbsp;Petri eflefcripferinr, qubd Deus nonnul-las tanfùm proprietäres in Petrum: in Chriftum verb omnes cfFu-dcrir, amp;nbsp;Chrifto cum omnibus hoc clTe commune , quod Deus Perfonalitcr cum ipfo fefe vniucrit,quocunque tandem fuco nunc iftas blafphcmias illinant.
Dog. III.damnatum aTheol. Vvirtemb.
^od tot A perfona Chrifii,fecund»m v t s. a m qv s naturam t ve^eElu^muneat svb 0 I'/iyurATi-Ethoc^rfiagt;iipnHmredaïet,Chriflo enimtaltsdÎKinitas tribuituT, lt;]Hit fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oiyi-mixat11 cniuficunqHe
tandem re^e^u id fiat.
■ i .• H
Th.Bez.ei Antithefis 111.ad dogma damnatum à D, Andrea,
Mediatoris ofEciu docemus, amp;nbsp;toti Chrifto amp;nbsp;tori Chrifti competere: fed vt naturis, ita ctiam carum operationibusidiftinélis.Hu- i. Per Hiftimftas intelli-manitas igitur femper infraTovXoj-evfubfedit, giftqrfitnagentes, fine adhuc (ubiidct, quantumuis glonhcata , O j
Ao'gt;oçvcrb ( erft quatenusredemptor, médius refpondet ad eft inter Ecclefiamamp; Patrem,cui nosfuo fan- Thefin. guine acquifiuit, amp;nbsp;cuius Ecclefiæ caput eft) non eft propterea Deus i/auvu/AW , velpatris perfona inferior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’xu
-ocr page 188-174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ACTA Coll. Mompels.
Th.Bez.£rei^onßo ai marginalem obfertiat.'D. Andrea.
Melius fcilicet nouit D.Andreas qnæ fifmens noftra,quà m nos ipfi. Num amp;nbsp;ipfe fortafîis Omnifcius amp;nbsp;Kaptfioyveéç-ni; ?Sed certè nc leiens quidein videri poteft, qui inter diftinótionem amp;nbsp;feparatio-' nem quod fit diferimen ignorât. Quafi verb hominem dilîoluat, qui corpus amp;nbsp;corporis aóliones proprias, ab anima amp;nbsp;propriis e-ius aôlionibus dilhnguir;amp; vnicam Deitatis efsétiam in partesfe-ect, quiDininitatis perfonas fins propriis norionibus diftinguir, amp;nbsp;qui in Trinitatis operationibus ad extra,vt in feholis loquütur, communibus,fua tarnen Guiqne perfonæ attribuir.
Dog.IIII. damnatum à Theol. Vvirtemb.
Chrijlum ficuniwn htmanitatem,omnipotenti£,aliarnmqueproprier tatum diiàna natura, prorfus nonejfe capacem, emwjue {fecundumhu-manam naturam) cum amnipotentia Deinullam habere communtcatio-nem:fed habere medtam inter diuinam atque Angelorumedr hominum potefiatem.
Th.Bez.aantithefis adl 111, dtgma damnatum D.Andrea.
Humanitatem Chrifii, vt fubicôlum fem-per Dcitate inferius, affirmamus fine blaf-phemia exæquari non pofie , fiue «irlt;'si,fiue I i^ûueict nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^vir/a, TW X(3j-«,à quo amimpta eft, quod Si
D cipotentia (quæ ipfa resipfaindicar.EtPauluSI.C0r.i5. difettè CX-Deiutis eu’ir«* eft) le primit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-egni poteftate difi'ercs, quiî
^xcipi, qui filio omnia fubiecit. Eft gquot;* * ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem ipfe zogt;-oç, perfonâ diftintftus à pâ
tre, amp;nbsp;officio médius inter pattern amp;Eccle-fiam , tarnen fecundum efientiam vous cum patre:amp; quatenus filius,patri fuoæqualis.
Th.Beza rejponßo admarginalem obferuat. D. Andrea.
Si participata, ergo creata qualitas : Qua ratione patres,Ch;î -ftum reôtè leipfo maiorem amp;nbsp;Minorem,dixerunt»
Dog.V. damnatum à Dodl-Wirtemb.
.^Md aßeritur,Chrifi« fecundum ßiritum fuum humanum, certes limite s poftos efe,quantum videlicet ipfumfcire oporteat, edr^aiodnon plit^.
-ocr page 189-Resp. de persona Christi. 175 plusfciat tjMm ipfi canuenimt ad executionem fui offcù iudicis ni~ narum,neceffdrio retjuiratur. Et Chnfl-um,ne hodte tjuidem, habere per~ feHamceignitionem Dei,^ omnium ipfius operum. Et Chriflo impoftbi-le ejfe,humangt;)fuo(piri,tunouife, tjuicifuidab aterno fuerit, ipuid iam tiuncvbique fiat, amp;nbsp;epuid in omnematernitatem fit futurum.
Th. Bez.a antithefis adV. dogma damnatum à D. Andrea.
RtTpoiidir antca vobis i Lutherus, loco i- Lutherusnihil minus fuprà citato,Chriftmn hoinine (id eft , fecun- voluitdoccrc : ideo lo-dumhonnnem) tantum potuilFc amp;nbsp;fciuiire, “'VnQ’icmur, amp;nbsp;accu-quantum voluit Xoyoi iplum amp;nbsp;polie cc luire.
Et certè agnofcerc nos oportet , Chtiftum hominé omnia feiuifte, amp;nbsp;feire finevllamu-tatione, fecundum Diuinitatem fuam ; tempore autem Eumilitatis fuæ , fecundum Eu-manitaté fuam multaignoraire, propter nos: , quorum ramen m gloria lua nihil eft ipli aflcrcrc volunt, wl au-ignotum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcnt.quodomnia Iciat.
Th. Bez,a refionfio ad marginales obfiruat. D. Andrea,
De Spiritus Diuini, acin primis feientiæ amp;nbsp;fapientiæ donis in illam puriftimara amp;nbsp;inenarrabilitcr bcncdictam animam CErifli, opulentiftiinè cfFufis,tum in Euius caducæ vitæ curriculo, turn in ilia ineffabili gloria, Omnimaieftatici Doólores quandiu amp;nbsp;quantum volent,difputent.Nos ne nund quidem vnam amp;nbsp;candcmefsc . 'tïxogt;avcl naturam vcl proprietärem vllam efsetialem credimus, atque hominis quantumuis glorificati qualitatcs,quæ funt illariim efFetfta,amp; quas,licet captum nuncnoftrum fupcrantes,tarnen quu ercar^ fint,amp;: finite Humanitati infint,finiras efle nccefse cft,idc0-que blafphema amp;nbsp;intolerabilem efse dicimus, cxæquationé quam exEutychetis lacunis haufir quidem D.Brcntius, lorpfit autem amp;nbsp;nancRcclefiis propinat D.Andreas. Hominem autem illunlOm-nipræfentem,Omnifcicntem , quicquid denique Deus eft fine ex-ceptionc efse,quinam negaremus qui etfi no in fefe,ncc etiam vIIa rcali proprietäre extra fe,tarnen efse vercDeunr ilium profitcmtir, quia Hominis appellarione Perfona quoque tota vt vnum vyc ^a-fsivav confidcrata inrelligiturlEt D. quidem Luthcnis (quod fa-tebitur quifquis citatum à me illius locum infpexerit) aperte no-bifeum facit,contrarium dogma, non tantùm vt falfum,fcd etiam vt ridiculum reprehcndens.Sed nc hîc quidem latis cautè.vt nunc funt'tcmpora,Ioquutuscft.Eftenim longe aliud Chrifti Humani-tatem facere, vel Efsentiali Oranipotentia Dei Omnipotentem»
-ocr page 190-^-.6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta Coll. Momîelg.
vtlOiTinifcieiJtiajOmnifcientem, velOmnipræfentia Omnipræ-fcntcm,(quæ plané funt dcrcftanda)quàm hune Hominem,quate-nus videlicet ira tota Perfona fignificatur , non autem di-ftindèfccundum fiiitotum confiderata,quod negate nemo poteft quin Perfonam dilfoluat. Vc autem quæ tuent Luthcri fententia, intclligatutjhæc ctiam ipfius verba vcliin à D. Andrea fine præiu-dicio confiderarijVt quo duce,in alia diuerticula aberrauit,in viam veritatiSjfi fieri potcft,in hocargumenro rcuocetur. 'iJon efl, in-(\üit,ßgmentum quod ait Lucoi, ComborabaturSpiritu,fed vt verbA fonatitita flmplictflrme quoque res euenit ,vt quantuin acceflit atatis, tantum (fl m agn it udin is ^quantum vero rnagnitudinis, tantum (fl ratio-nis vtque ratione au^ior, ita fl Spmtu euaferit robuFiior fl fapientia pleniorcoram Deo infitpfo fl coramhominibus : neque hac verba opus habent abagloflafled hac htitus locinaturalis intelligentia, fl jineperi-culOifl CkriHiana eflJE.z mo-x.-.Qu^umfîtita comparatum vt omnes homines augeanturcorpore,ratione flpiritu fl fapientia, nequefît qui aliter fe habeat,voluit Lucas hîc de Chriflo illudpradicare, quod Paulus fcripftt Philtp^.Chnfîumfeinaniuifîe flc. nempe Chriflurn ad eundetn modumfefe habuiße, fl cum tempore etiam aliarum rerum incrementa accepiffefled accepifle, praflantius alijs, eo quodingeniofueritnobilior, fl diuinis dotibus opulentius alys ornattu. HocpaPlo nihilerit difficile tn verbis Luc£,modoarceantarargumentorum iPiorum fkbtilesnuga.
Dog. VI. damnatuma Theol. Vvirtemb.
^ifodChrifloimpoßibilefît,propterhumananatura proprietatem,vt fîmul eodemque tempore tn plvribvs, nedttm in omnibus locisfuo cum corpore effepoßit.EtChnflo ,pofi'quamnos paßione fl morte fua redemerit,fîcundum hum anitatem/ùam nihilamplius nobtfeum ejfenegotij,
Hntithefîs Th. Bez^aad T' I. dogma dammatum à D.Andrea.
1. MultipræfcDtiam ie ’Priorem hufus Articulipartem aficrimus, .TZ'S'Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«bominam-,.
Th. Bea.t reflonfîo ad margina lem obferuat. D. Andrea.
Veftram quidem cffentialem , fiue Omn ipræfcntiam, fine mul-tipræfentiâ corporis Chrifli in terris , vt prodigiofum monfirum, quo fideiChriftianæfiindamentum conucllitur, ôc Marcionis fpe-Arû in throno Dei ftabilitur,amp; verbis amp;nbsp;corde repudiamus. Tc-ram autem illius amp;nbsp;cfficaciffimam carnis ctiam ipnus Chrifti, qe^ fefeSpiritualiter iSc’cIficaciflime credentium animis fine vlla loci mutationeper fidemlpiritualitcr fpeótandum, apprehendendum, fruendu m
-ocr page 191-Re SP, DE PERSONA Christi. ï77 fruendum.tum in Vcrbi, turndn Sacramcntorumgt;ac pfæcipuc cœ-næ Dominica; adminiftrationepræbet J non modo non negamus, fed fortiter contraoranes aduerfario«,vt folam veramgt;tacmuf.
Dog. VII. dainnatum àTheol. Vvirt.
^uoddocetttr,carniChrifli‘vim(^ virtutem ziiinficiindi aliamnon trib»endaminiß qnaîenus Chrtfiutpaßitne fua- in carne nos redemerit,
K.'
AntitheßsTh.Beza ad V11.dogma damnatum à D. Andrea.
I Falsô qiiidem in nos iftud didum fuerit, vt i- Diffimubtio errori-'. apparct ex noftro refponfo ad i5.Thcfin fupe-riorem. • d
Thi Beza reQgt;onfio ad marginaJem obferuat, D. Andrea.
‘ O'
Immbficrepetic D.Andreas rancidam calumniam ; Additur e-nim in Thef. i5.quod vetcratoriè D. Andréas prætcrit,nenipe vi-üificani ctiam elfe amp;nbsp;dici, quianonnifi huiiis carnis Spiricualitcr nobis per fidem coinmunicatæ interuentu, vitam illam æccrnara ex Chrifto Deo amp;nbsp;Homine nancifcireluti
j.
Dog. VIII. damnatum àTheolog.Vvirtemb.
^fiod is,e}ui ad ipfam Chrifli carnem,,fuam adorationem autinuoca-tionem dirigit {etiam in ilia vnioneperfona manentem} ex ipßus Dei ore fitmaledibluSyChriflumenim ejje consbrv v^Anoflram, {/juafiveronott fit Dominus gloria) ideóijue eum efie I dololatramii^ in Deum bla/phe.~ mum y tjui Chrijii carnem etiamglorifient am, çSr in tinione perfiona ma~ nentem, adore t,^c.
lacobus Andreæ D.
' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lucas Ofiandcr.
Antithefis Th. Beza.ad 111.dogma damnatum à D. Andrea.
iRefpondimus quoque ad illud immeritb nobis obieólum, ( fi in nos hæc dicuntur ) ad Thefin 20.
1. De D.inæo dicuntur, cuius formalia verba hi'c rccitata,amp; alias fçpe repetitafunt.
Mompelgarti 24.Martij,i586. Thtodorus Bez.a,,Geneuenfis Bcclefia Adiniïler. Ahrahamus Adufculus^BernenfisEcclefia Bdinifier. Antonius FaiHs,Geneuenps Ecclefia Minifler.
, z.j.
-ocr page 192-17^' Ad ACTA Coll. Mompblg.'
Cl.tujhns.Alberüu D.Profeßcr Philofophia in Acadftnta Laa-ptnnenß.
Petrm PIushnerHißrACA lingnAin Gymnafio Bemtnßpub.
Profeßor.
Th. Bez.£ reßonßo ad rnargin/tlera ohfirnat.D.Andree,
Dançum virum doébiffimum amp;nbsp;for rem veriratis adiierfusD. Andrcam in hocetiam argiimcnto proj?ugnatoreiT,idcirco,nolui in hac difputationc tanquam reiHn produci, non modo quodab lt;abfente nullü haberem mandatum, fed etiam quod ilium m optima caufa patrocinio meo minime indigere feirem. Qiijd cnim hac de re fentiat nouimusin hac Geneuenfi Ecclefia, inquafide-ditcr (anam doÄrinam amp;nbsp;loquens amp;nbsp;feribens aliquot annispro-pofuit, doneeeum Lngdunenfi Batauorum (cholæ,ilium fummis precibus-euoeantijconcedere cogeremur.Nihilefle veto tam bene nee tam commode ditäum, quod non detorqueri aliô poflit, ipfi quoquequotidie experimur.Gerte quodhîcin ipfum dicitur, in-feitiam quoque D.Andreæprodir.Q^d enim Chriftus Dominus gloriæ dicirur ab Apoftolo, non carnis quantumuis gioiiofæ, fed æterntE Deitatis ipfius rcfpeftu diciturmcc qihcquam obftat quo-minus, qui etiam quarenus homoeft rebus omnibus crcatis do-minatur, maneat tarnen femper in-hac carne infra eum quifubie-cit ei omtïia: quo fenfu,vt fæpe iara diximusj’eipfb quoque minor àPatribus vocatur,cuif vt inquit Auguft.)naturam non abllulic glpria.Eft tarnen;fateor,durum conferui nomen : fed tarnen fcriii formamantea oftendimus ex Auguft. Chrifti carni etiam quum mimdum gloriofiffimus iudicabit artribui. Neevnquam negauit Dançus carnem quoque Chrifli adorandam eflè : at nan fnn-pliciter quarenus caro .eft, eilet enim hocgt;vr inquit Cyrillus no femel, meraidololatria.-fed quatenus propria eft Chrifti caro : quod quum expreffiffiniè tot locis patres docuerint, amp;nbsp;Scholaftici quoque latriavniD.eitatiflicct ab Humanitäre minime feparatæ) vin-dicent;amp; Danæus ipfe plenilhmèD . Andreæ refponderit, caufa nulla eft cur aCftum agamus.Supereft igitur quód ad hiinclocum attiner,vt ea fubiiciamus quæ extota difputatione collegia amp;nbsp;ad D.Collocutorcs mifFa, vt quibus de rebus inter nos c'onuenircr, itidemque non conueniret, omnes intelligerenr, remittenda ramen nobis poftride' cenfuerunt : Rcdc-ne verb an fecus ilia fue-rint à nobis ex mutuathcfcan amp;nbsp;antirhefewn amp;nbsp;vtrinque difputa-tis cxcernta.ncnfs IcClores indicium efto.
•’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- IN
-ocr page 193-Reep, de persona Christi. 179
IN S E C V N D A P I.S P V T A T I O N E inter cofdcm aótum eft de perfena Chrifti,fiue de hypeftatica vnione amp;nbsp;eins eftedisjin qua vtrinque confehftun eftt
r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in hypofiaüca vnione dtiAperfe^li naturx^iempe Dinina
Xoj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Virginii Mariis, Subflantiaperomnipotentiam Dinina ere At a nbsp;nbsp;ajfumpta ,faluA vna cum omntbmfnis proprietatibns cf-
fentialihm,citra vllam mntatienem,confttfione»i penmxtionemper-manferint.
vnitione conSiitnatnr vnum v^iç-àp^/jovfine vnicaper-fona.Nec enim hanc humanam nataram prtits creatam futjfe^ atitperÇe_ fnb^litifTe^fed fimnl amp;nbsp;eodem momentofwjfe creatam amp;nbsp;ajjumptam:amp; fnbßßent'tam,lt;^UA tarn nonßt duplex^à \éya aßttmente accepiße.
III. ItlamV'nit Atem perßonaperpetnam eßerir penitn^ in ater./ium indißolubilemiquafablitmßii'zit 's gt;^l.yeeßt in aternttm erttt ill^ homOi, ex Alaria l^irgine aßumptta gt;nbsp;vieißtm ille 'homo ex Maria ßirgine aßnmptui in Atcrnumßt vente nie Dens b
IV. /» hac ßntone hypofiatica naturam Diuinam aßamentemßenge. excellere fupra naturam aßnmptam,^Hit creataßt, tp- in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßttbßßen-
tiam habeaty epuum illa Ditunaßt creatrix^ (ß illt aßumpta naturamp;,ßab-ßflentiamprabeahejnamuicvnica illavnitione (ß KÓytc, illi homini^cß homoiüe •iß'hsyKßtvnitus^
N. Hominem illumipraterç/uam lt;]Mod eH Deus,per ißam ßnitionem donaßbi infnfa,nobis ineßabtliat (ß tjnantacunejue in rem vllam creat^ Diuinitusinferipoßunt^percepiße , adeo vtßnpra etiam omnes Angelos, beatosbacipjioi^ueratione ( lt;]aiegratia habitnalis tnßcholis dicitur)ßt euelltts,
VI. Communieatione i^epiirtorßueproprietatum eßentialiamy non intelligi altcjnam tUaram immigrationemyßue a natura Dinina in huma-namyßue ab hnma.na itt Dininam.
VII. Hac ennnciatayijnibHsvelhHmanaproprietates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, vt
^num dicimns, Denm eßie crncifixum, vel diuinaproprietates homini at~ tribnuntur^vt cum dicitur homo ille,interris cum Htcodemo loques, ftaß feßmultn cœlis , non eße vana ßquot; nomine tenus ßne re intelligenda ,fid vere (ß retpfa de perßona illa Chrißi, lt;]uatenus vnica eß.pradicari : ac proindi intllis Deum intelligi nonßmplicitervt DeumßedDewn incar-natumyamp;vicißim hominem ilium nonßmpliciter vt homineinßed vt hominem Ako b-ivTOyid'eßyVt ßc loquamurydeißcatum,ßue à ß erbo in ßni~ tatens perfina aßumptum.
z.ij.
-ocr page 194-iSo Ad acta Coll. Momieic.
IN HOC A y T E M O N-
SENSVM NON EST.
I. .Quod R.D.collocHtores Kvirtemhevgenfes (janc communicAtinne ■praprietatum cen/ent ejfeßatitft)dMn vt vntonis hypojlattcis effeiium, locHm haben tam in abflraElahHmitnitatis , tritam in concret a hominis appellattomtacprotnde tam vere ac realiter humanitate tlia perhypofia • tied ynione did OmniprA/entemyOmnifcientem.,Omnipoten!t-,ytHifica-tneem nbsp;nbsp;adorandam,^uam ilia omnia de homtne tllo affumpto dictifar.,
Alterius aHtem partts collocutores docentificnt , etiam tn Joypeflatica ynions^non reEie dicttur humamtas ejje Dettas^vere autem dicttur homo tile ej/e Deastita reEledtei nonpoffe,etiam tnipfaynione, humanitatem tllam Omnipriefentem,Omnifciam,Omnipotentem,yiHificatrtcem, ado-radam ^c,eniamuisvere dtcatnrhomo tile propter ynitatemperfona ef-fe Omnipotent,Omnifeitts^Omntprafens,yinificns adorandt/t.
II.- ^uod R.D'.CDÜoiutoresyvirtembc-rgenfètnolunt rcctprecari tiiam idtomalumcommunicationem, ideoijue ajjèrnntnonpoffe, necde-bere diet Dettatenifuiffe pa/fam, craci^xam, ^c. fient verb dteiturhii-•manitasefi'eOmnipotens;Omnifi:ia,Omnipreifent: epwtniam wdelicet in hypoflàtica vninne Ddtits nihil ab humani-tate,Jed hnmdnitàt lt;t Deita-te omnia fihi-commùnic'at'a receperd.'
xilterim autempartiscodocutores ajjerunt,ficut in Concretis enuntia-tisper hypofiatieam vnione, tam^eciproce dtcitur Deus o effiepaf-ßts ^c. i}uàm homo ille ejfie Omnipotent amp;c\ita etiam initia non ohslante Deitaüsaßumentispri£ßantta,vna (ßeadiVi fit acplané reetproca vnio, vna clr eddem ratione neudum hoè eauigt;itiatum efie -verum : humanitas ifiOmnipretfiens^Omnipotens^c.pJr Déitâs e/l creata,pajfia (Jrcgt; ■
III. Eadem eflexpltcatio de carnisviuificandt viadoratione, syu£ R.D. cellociitores y-virtembergenfies ipfl t^no^ue humanitati in ab-flr tEio attri buunt.
jdlterius autem partis collocutores homini duntaxatin concreto ilia dpignantfied praters a in abllraEio (J'emper tarnen -vnitam ) humanita-tem agnoJe(tnt,merire dici d,Habus ratiombus -viuificam, Primum ^uia in ea humanitatei xiytsi-omnia jua ad noflramreconciliationemperti-nebsintyadimpleuit^ßt' per earn nunc^uoejue nos regittj- fieruat. Deinde tyuod non nifi illitu d nobis per pdem apprehenfia internen tu Chriflus vir-tutem idamfi-iit, Deitatipropriam amp;Jdlniflcam,beneficiadeniyne omnia fuafitismembris communicat. Sic etiam ab adoratione Deitatis sQ
minime fieparant alteriuspartis coHocutores humanitatis adora-tionemtnon tarnen injeje,nec abfiolute conflderata. ,fedreflgt;eEltitédd ell, yuta efl Deo tu tdy m imita ,flue aiiia Chrifli Deltas , yuaproprium ahjolutum eflitéra adorationis obieEium, non eflfimplieiter Deltas, fied Deltasincarnata^ö“illahurnanitas, nonfimplieiterhumanitas, fed Ab; y humanitas.
E: d'.’ hisqiiidcm hadtenus diótum efto. Qnoininns ante tria rc-liqua
-ocr page 195-Resp. de persona Christi. iSi liqua dc Baptifoio^Irnaginibus amp;nbsp;J’rædcftinacjone capita,«Sc ip fîws habitæ inter nos collocutionis argumenta, ficqt ab C9,proutbpli libuir,intcrpolarariint,nnncquiHcm perieq'uar,partim prohibeor temporis anguftia.quod adinftdritcs nûdinas fupereft : partim vêtant occijpacioncs meliores 3c 'Ecclefiis, vt fpero, vtiliores fdturæ; noftræ quidem certè ætati amp;nbsp;conditioni accommodaciores, in -tpiibiis qiiod miEi vitæ fuperefle Dominus voler,prout mihi quie-tem concéder,coniumcrc conftitui.Bczam igicur laceflitc, pungi-te,lanc!nare,1accrarc quicunque, quotcunque, quomodocunque vole,tjs,qui ex Ecclcfiarum amp;nbsp;Scholariim vaftatione rem facifis,amp; ex ve/lri dilirmilium iniètâatione jiomen quæritis. Non ira infânic illcjVt errons Spiritumcompefcere,amp; vanitatem,qna nibil eirelo-quaciii^ verè feripht Auguft.coërccrc (e polie fpcrct. icaque femel baepoltrema cura defunélus,folo vosipfefilcntio vlcifcetur.Deus autem illc Opt.Max.vclpiis Principibus,amp; Rerumpublicarum fa-picntibusgubernatoribusjconfilia, cohibédis ambitiofis amp;nbsp;petu-ïantibus ingeniis aptiora,fuggerlt;ns,vclalio qtiouis modo, Eccle-üæ fuæ vulneribus tandem aliquado mcdebitur. Interea vero dura, adiftaquæ fuperfunt abloluenda mecomparo,vt omnibus aliquo iudicio præditis , amp;nbsp;minime conrentiofis conftet, quantum non nos,fedillipotiitsin doctrinade Prædeftinationeà veritateaber-rent,qui nos hodie , occafionc .ex hocplaunbili aplid impcrituin vulgus argumentoarreptâ tribunitiis fuisclamoribus j amp;nbsp;acerbif-fimis fcriptisjquafi eTua-îiJ/zBç amp;i nartupdraQ inféélantur, ipfi potins li-oAtæ'sr^ifpoÇiûpîtt; fundamentum manifeftefubuertentes, amp;nbsp;ab-furdiffimis, arque adeb impiis erroribusadhum aperientes : vifus fum mihi operæpretium faâurus, fi, quod antea quoque feci, D. Lutheri,cuius næuos penè folos ifii admirantur ,-veram amp;nbsp;ortho-doxam hac de re totam fententiam , non ardentiùs quàm folidiùs, fed proprio feripto aduerfus Erafmura amp;nbsp;Sophiftas omnes, gra-uidimè copiofiffime explicatam, amp;nbsp;turn ex Dei verbo, turn in-uiôbs rationibus côfirmatam, arque adebàD.Brentio magnoperc commendatâjhuic priori mcæ rcfpôfionis parti iubliceré:ex cuius nimirû leclionc paratiores faltem amp;nbsp;æquiores Icctorcs ad noftrara audiendâ defenfioné accédât. Quod fupereft,teftis eft mihi Domi-minus in anima raeâ , ctfi nullius àfundaméro Orthodoxæ Chri-ftianæfidei aberrâris dogmatis mihi fum confeius, parariiîimû ramé fempcr,per ipfius graciâ,amp; fiiüTeme amp;nbsp;circ,fcriptorûomnium meorû rationé in omnilcgitimoEcclefiaftico côuentu rcddcrc:5c, ficubi ex Dei verbo fucrim edodlusaberralfe, non modo in errore non perfeuerare,fed etiam raonitoribus gratiam habere amp;nbsp;veram veritatem auidiflimè vtrifique manibus ampicôli. Hanc autem vete légitima difeeptationis conditioncm fi reeufarint aduerfarij, fa-tis fup.érqucgt;ni fallor,quo Spiritu ducantur,oâcndqnt.
Z.iij.
-ocr page 196-i8i Ad acta Coll. Mompelg.
EX LIBELLO D. LVTHERI DE
SERVO ARBÏTRIO adversvs Diatrihen Erafmi. Tom. 2,.
Vvitcbergenß.
De voluntate Dei tam cccalniititm manifefla.
N R alij lege tanguntiir, alij non tanguntiir,vr ilH fufcipianc, amp;hi contcmnant gratiam oblatamjalia qiiæftio eft.Ncc loco illo Ezech.iS.craäatiir, qui de prædicaca, amp;nbsp;oblata mifericordia Dei loquitiir:non de occulta ilia amp;nbsp;inetucndavoluncatc Dci.ordinan-tis fuo coniilio qiios amp;nbsp;qualcs, prædicatæ Si oblatæ mifericordix capaccs amp;paiticipcs eflcvilic. Quæ Voluntas non requirenda, fed cum reucrentia adoranda eft,vt Iccrctum longércuerendiflimû Maieftatis DiuintCjfibi foli refcru3Cnm,ac nobis prohibitUTO, amp;c.
Et mox.
Aliter de Deo,vel de voluntate Dei nobis prædicata,reuelata, o-blaca,culta,amp; aliter de Deo non prædicato, non rcuclato, non 0-blato, non culto difputandum efr. Quatenus igitur Deus fefe ab-fcondit,amp; ignorari à nobis vult,nihil ad nos. Hîc verb valet illudgt; »ÖJ wWrf^wo/.Relinquen dus eft igitur Deus in Maieftate ÿi natura fua.Sic enim nihil aliud cum illo habemus agere, nec fie voluit à nobis agi cum eo: fed quatenus indutus, amp;proditiis. eft verbo fuo, quo nobis fefe obtulit, cum eo agimus,quôd cft decot 6c gloria eius,amp;c.
Et mox.
Multa facit DeuSjquæ verbo fuo non oftédit nobis:mulra quo-que vult,quæ verbo fuo nonoftendit fe veile. Sic non vultmorté peccatoris, verbo fcilicet : vult autem illam voluntate ilia iraper-fcriitabili. Verbo enim nos dirigi,non voluntateiliaimperferuta-bili oportet. Atque adeo quis fefe dirigerc queat ad Voluntatcni prorius infcrutabilem, âc incognofcibilem? Satis cil noffe tantiirn qubd fitquædamin Deo Voluntas impcrfcrutabilis. Quidvero, cur,amp; quatenus ilia velit,hoc prorfus non licet quærerc , optarc, curare,aut tangerezfed tantum timerc amp;nbsp;adorare.lgitur reclè dici' tur.Si Deus non vult mortem peccatoris, noftræ voluntati impu* tandum eft quod perimus.Reftè, inquam , fi de Deo prædicato di-xeris. Nam ille vult omnes homines faltios fieri dum verbo falutis adomnes venir,vitiiiinq; eft voluntatis quæ non adinittit cum:fiquot; eut dicit Mâtth.23..^orier volai cogregarepallos taoj,amp;ntltiiFii''y rùm quare Maieftas ilia vitium hoc voluntatis noftræ non tollit» aut
-ocr page 197-De prædestinatione- . nbsp;nbsp;185
aut nnitac in omnibusjquuin non fit in potcftate homnis: aut eut illudciimpi]tec,quuin'nonpolfit homoeo carcre,qu5erere non li-ceuac fi mukum quseras, nunqitatn tarnen inuenias, fient Paulus Rom.9. dicit Tu ^ttis ef re^yndeM Deß'*.
Etmrfks.Ad illud Alatth.iy ^Mties volui.
Nos diciinus.vt iam ante diximus, de fecieta ilia volnntafc Ma-icllatisnon elTe difputanduin,5c tecncritatem humanim(quæ pct-petuapevuerfitate.reliótis necefiariis illain feniper iinpccic Sgt;i tentât,) elle auocandain amp;nbsp;retrahendani, nc occupet fcfe ficrurandis illis fccretis Maieilatis.quæ impofiibile eRattingere.vt quæ habi-tcclucctn iiiacceffibilem, telle Paiilo. Occupet veto 1'cle cnm Deo iucariiato, fcucum lefiicrucifixo, in quo funt omnes thefauri fa-pientiïE Öclcientia:, fedabfconditi: per hunc eniin abmidc habet quid lcirc,amp; non fcire debear. Deus igitur incarnatushteloqui-tur, volute^tu nolutfii’ .Deus inquain , incarnarus , in hoc mundo miflusciljVt velit,loquarur, fiiciat, patiatur, olFcrar omnibus om~ niagt;quæ funt ad falutem necefiaria: licet plurimos oflendat qui fe-cteta ilia voluntate Maiellatis, vel relitli, vel indurati, non fufei-piunt »olentcm,loquentem , facienrem amp;nbsp;olFercnrem ; iicut Ioan. ticiZiLux in tenebru lue et (Ir tenebrdtejifnnonapprehendunt. Etite-tum. Inpropriiivemt (Ir fut eu n non receperunt. Huiusitidem Dei incarn3tieftflere,dcplorare tSc gemere lupcr perditioncm impio-rumrqutim voluntas Maiellatis ex propolito aliquos relinquat, amp;nbsp;reprobctjVt pereant. Nec nobis qiucrendum cur ita faciat., fed re-ucrendus Deus quitaliaamp; polfit ô: velit.
Etpaulópöft.
Dieet hic ratio nafuta, pulchrè inuentum effugfum ; vt quoties vi argumentorum vrgeamur, ad voluntafem illam metuendam recurramusjamp;difputatorein vbi molellus fuerit.ad filentium adi-gamus. RefpondemtM non elfe nollrurn inuentum , fed diuinum Icripturis firmatum prçceptum.SicPaulus Rom.9 Quidigiturcjue~ ritur? QtM voluntati etus refHetlO homo tu quü es lt;jui contendas cum DeolAnnon habetpotefiatemfigulus^ (ÿ'c.Et Efa.58.7We de die in dtem ^uamp;runt vias measfcirevolunt, lt;juaßgens i^ua iuflittamfecerit. Ro-gant me tudtvia tufttia,amp; appraptnquare Deo volunt.
Puto his verbis fatis möftrari.non licere hominibus ferutari vo-luntatcm Maiellatis. deindecaufa efl huiufmodi vt in illa maxime petantperuerfi homines,voluntateillam metuendä. ideo maxim è locus ell cos ad filenriu amp;nbsp;rcuerentiam hortadi. In aliis caufis non itafacimusjvbitaliatraûâcurquoru ratio reddi poteft,amp; reddi nobis mandata clltquod fi quis pergar ferutari rationé-voluntatis il-lius,nec noftræ monitioni cedit,hHc finimas ire, amp;nbsp;Gigantû m ore cum Deo pugnare-.fpciólaturi quos triûphos fir reportaturus certi quod cauf« noftrx nihil fit detra6lurus,amp; fuæ nihil collaturus.
-ocr page 198-184 De prædestinatiqne. 1 Item,
Vidétur verba, ilia coniunóliua {ßvi)lHerisß,vis3ßlt;^ttiivult,ßdtle-xeritis,fimanferitky^c.)^tGgt;(\.iï Prædeftinafionem Dei ficponi, vt incognitam nobis;amp; ilUni inuQluere,acü hoc velint dicere, St 'viSyft 'volneris.l^oc eft fi talis fiicriïapud Denin,vt voluntate bac ce digncciirfcruandipræceptajfcruaberis. Quoxropo datur intclligi amp;. nos nihil poircjamp; fi quid facimuSjDeum in nobis operari.
Ittm. ..
Quid fi hîc ratio nafuin rüget,amp; dicac, CurDeus ifta,nimiriim hortarijConfoIari amp;nbsp;excitari crigiquc ad pergenduni fideles, pro-mifiione nicrcedis: amp;nbsp;terreri ac deiiciminis impios,vt definarità nîalis,ncinflcnturjaut infolcfcanc in peccatis,amp;c. Cnr iftâ,inquâ, Deus velir per verba ficffiquum talibus verbis nihil cfficiat:nequc voluntas in vcram partem iefe vcrtef e poffic,l'cd totum pendeat à virtute ôe.opcre Spiritus fanlt;fti,qin ctiam finevcrboiftaomnia poficc facere? DicemiiSjSicplacitum eft ipfi Deo,vt non fine ver-bo,fed per verbum tribuat ipiritiim , vt nos babcat fuos coopera-torcs,dum forisicnamus quod inrus ipfefolus fpirat, vbi vbi vo-luerir,quae tameabfqiie veibo facere polFetjlcdnoti vult, lam qui fumus nos vt voluntatis diuinæ caufam quæramus? Satis eft nolle quod Deus ira velit,amp; banc voluntatem reucrcri,dil!gcrc*amp;: ado-rare decet coërcita rationis tcmcritate.Nam Sc Chriftus Matth.ii'. nullam aliam racionem adfert cur fapientibus abfcoudatur Euan-gclium,paruulis reueletur,quàift quôd fie placuit Patri.
De diElo Adofis. Ego indurabo corPharaonis,ex 9.
Nobis non cft fatis Ci dixeris, poteft hîc tropus elle : fed quæri- ' turan debeat amp;nbsp;oporteat tropum hîcclTe. Qu^od fi non monftra-risnecclîàriôineiretropum,nihilprorlusclfeccris,llat ibi verbum Deij^o indurabocorPharaonie'.{\ dixeris fie accipiendum ellc,vel fie accipi pofië.Ego permittam indurari. Audio quidem fie accipi polfetaudio hune tropum popularijfermone vulgatum, vt, ego perdidi,quia non ftatim correxi errantem ; fed non cft illi probation! locus.Non quæritur an tropus ille fit in vfu : non item quæ-ritur an aliquis polfit eum hoc loco Pauli vlurpare; fed hoc quæri-rur. An tutum accertum fit,rcélè hoc loco vfurpari, amp;nbsp;an Paulus velit CO vti?Non de aliène leftoris vfu,fcd de ipfius authoris-Pauli vfu qnæritur.Quidlâcics confeientiæ fie quærenti? EcceDeusau-tor dicit, Indurabo cor Pharaonis , aperta amp;nbsp;nota cft fignificatio verbi indurarethoraq vei oledor dicit mihi. Indurate hoc loco cft indurandi occafionem dare, dum non ftatim corrigitur pcccator: qua autoritäre,quo confilio,quancccffirate vocis ilia naturalisfi' gnificatio mihi fie torqueturPQuid fi errer leétor,amp; interpres, vn-de probarurillam torturam verbi hoc loco fieri debcre?Periculo' fum,imb impium eft verbum Dei fine neceflîtate, fine authoritatc torque-
-ocr page 199-De prædestinatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185
tort^uere. An huicanimulælaboranti fie confiilcs? Origenesfic fenfic,autfic: define talia ferutari, quum fint curiofa. At ilia ref-pondebit hoc,Mofi:ra,amp; Paulum admoneri oportuerat antequara fcriberent,atqueaded ipfum Deum: vt quid nos curiofis amp;nbsp;fiipcr-uacaneis fcriptis diuexantî
Et mox.
Sic opinant! etiam confentiente omnium feculorum induftria, nihil credimus, fedpergimus amp;nbsp;vrgemus tropum hîc nullum eflé pofle: fimpliciter verbvt fonant verba fermonem Dei eflè acci-piendum.Nequc cnim noftri arbitrij eft, verba Dei fingere amp;nbsp;re-fingerepro libidine noftrajamp;c.
Et mox.
Et vt vno verbo dicamUlluc redit licentia ifta interpretandi, vt noua amp;nbsp;inaudita grammatica omnia confundantur : vt quum Deus àxcv.iniurabo corPharaonis , mutatis perfonis fie accipias, Pharao indurat fefemea lenitate: Deus indurat cor noftrum, id eft,nos ipfi indurauimus nos Deo pœnasdifFetcntc.Itcm, T« Do-tnineerrave noifeci^hi\A eft,nos errate fecimus nos-ipfos,tc non ca-ftigante.Ita Deum mifereriiam non fignificar donate gratiam,aut exhibere mifericordiam,remittere peccatum, iuftificare,aut malis liberaretfed contrà fignifieat inferre rnalum,amp; caftigare,amp;e.
Et mox.
Euincit igitur textus Mofis tropos elle fiôtos amp;nbsp;nihili hoc loco, longéquealiud amp;maius quiddam vltrà beneficentiam , affliétio— nem,amp;caftigationem fignificari illis verbis,£^0 indnrabo enfin ira amp;nbsp;caftigatio inftantior quàm duni totplagispercurit ? vt non femel velut refipifeens illis Pharao moueatur,fed non permo-neturnecperfeuerat. Qu^a: etiam lenitas largior ? quàm dumtam fecilè tollit plagas,tories reducit bona,totics aufert mala? vtraque tarnen nihil laciunt,adhuc dicit, indurabo. Adhuc ftat induratio aliam elle necefie eft quàm tu fomnias.
Etpaulo pb^.
Sedfingamus valere tropum hoc loco, vifiiriquomodo elaba-ttir ne affirmare cogatur folius Dci voluntate, noftra verb neceffi-tate omnia fieri :amp; quomodo exeufet Deum ne jpfe fit audor amp;nbsp;eaufa noftræindurationis. Sienimverum eft qubd tune indurate Deus dicitutsquum lenitate fua tolérât, nee ftatim punirr jrtruni-que adhuc perftat. Nihilominus cnim homo feruit peccato necef-ûrib.nec liberum arbitrium fit melius lenitate toleranris Déi, fed neceflaribpeiusjnifiaddaturei SpiritusmiferanteDeo. Etæquè Deuscrudelis elfevidetur tolerado perlenitatemhomines, arque à nobis prædicari puratur,quôd indurat volendo, voluntate ilia imperferutabili. Videbitur enim haclenitate crudclilîîmus, quum ;poffit malis noftris medcri fivellet j polfétque non tolerate fi vel-41 aj.
-ocr page 200-De pkædestinatione.
Ictumônifs vcllet,,tollcrarcnon poflet. Stanfe ergo ilia vcIuntaK fine qua nihil fic,amp; dato quod liberum arbitrium nihil poffit boni veile,fruftra dicitur, quicquid dicitur pro excufando Deo, amp;nbsp;accufando libero arbicrio. Semper cniin dicit liberum arbitrium» Ego nonpoffitm,?^ Deus non vult^lt;]wdfacia}n?^c.
De CAnfa EletHonù amp;nbsp;Reprohationie.
Sbefl igituf vnius dcfinitionis,eiufdémque impotentiæ liberum arbitrium in omnibus hominibus, nulla poteft ratio reddi cur v-num pcrueniar adgratiam,amp; alterum non pcrueniat,lî nihil præ-dicctur quamlenitas tolerarrtis,amp;: caftigatio miferentisDei. Tunc nec Deus quemquam eligcr,ncc elexStioni vllus locus rclinquitur: fed folalibertas arbitrij, lcnitatcm,amp; iram acceptans vcl refurans. S^poliatus verb Deus virtute amp;nbsp;fapicncia eiigendi, quid eric nifi J-dolum fortunæ, cuius numine omnia réméré hunt? Et tandem co venietur vt homines falui-hant amp;nbsp;damnentur ignorante Deo, vt qui nec diicreuerit certa eledlione faluandos Sc daranandos : fed oblata omnibus turn generali Icnirate tolerante Sc indurantc, turn Mifericordia corripiente, Sc puniente : hominibus reliquctit vtri velint failli ficri,aut damnari.lpfeinterim forte ad conuiuiura.Æ-thiopum,profedus,vt ait Homerus.Talem Deum nobis amp;nbsp;Arifto' teles pingit, qui dormiat fcilicet amp;nbsp;fin at fua bonitatcamp; corre-ptione vti Sc abuti quoflibet. Nec ratio aliter poteft de ipfo iudi-careificut eRim-ipfafpernit Sc contemnk rcs diuina6,fic indicat Sc de Deo quafi fpernat, ^ omifla eligendi., difeernendi, infpirandi fapienria, voluiltate, amp;nbsp;prarfentia, hominibus mandarit negotio-fumiftudamp; moleftum opuSjlenitatem iSiiramfuam acceptandi amp;refutandi. Huevenitur dum rationc humana Deum metiri. Sc excufare volumus : dum fecretaMaieftatis non rcueremur-. led pe-netramusferutantes, vt opprelTi gloria,pro vna excufatione mille blafphcmias cuomamusjamp;c.
Etmoic.
Ira fit vt dum foli voluntati Dei non permittimus indurandi, miferendi, amp;nbsp;omnia faciendi voluntatem amp;nbsp;potentiamiipfi libero arbirrioomniapofli tribuamus fine gratia; quod tarnennegauiquot; mus.
Caufäfalfiiinterpretatioms hofinn 'verborum.Ego indMrabo,ô‘c.
Caufas-videamus fingendi tropi hoc loco. Abfurdum videtur (ait Diatribe) vt Deus non folùm iuftus,fed amp;nbsp;bonus, induraife diquot; catur cor hominis , vt per illius malitiam , fuam illuftraret poten-tiam:5c Origenes fatetur occafionem indurationis daramàDco, culpam tarnen in Pharaonem reiicit.
Rejpondetur mox.
Abfirditas ergo vnaeftprincipalium caufarum, ne verba Mo- .
-ocr page 201-De PRÄDESTINATION E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
fis amp;nbsp;Pauli fiinplicitcr accipiantur. Sed ca abfurditas in qucm pec-eat fidei aiticukim? Etmox, Eodem argumento negabis omnesfi-dei articulos , quod longe abfurdiffimuin fit Deum elfe honiineni Virginis filium, crucifixum, fedencem ad dexteratu pacris. Abiur-duin talia crederc. Eingamus ergo.amp; hic tropos, cum Arrianis, amp;nbsp;Manichæis : ne Chriftus fit fimplicitcr Deus , auc vcrus homo, fie pulchrè feripturas traélabimus.
Sed nec profane tropiad vitanda abfiirda. Abfùrdum cnim maner ratione iudicc,vt Dcusiultus,amp; bonus exigae àlib. arb.impof-fibilia,amp; ci imputée quod non poffie vclle bonum : amp;nbsp;nihilo cle-meneiùs aut mieiùs agitjdum non confère fpiritum , quàm fi indu-ree.aut indurari permietar. Hæc diûabie raeio non efle boni amp;nbsp;iu-fti Deijquia palpate amp;nbsp;viderc vulequomodo fit bonus, amp;nbsp;non Crudehs.Idvero comprehenderee fi dicereeur de Deo, Neminem indurar, neminem damnat, fed omnibus miferetur,omnesfaluos facitmimirum vt deflruéto inferno, pofitóque metu mortis,nulla pœnaformidarctur futura.Ideo ficæituae,amp;contendit , vtDcum exeufet amp;nbsp;defendat luftum amp;nbsp;bonum.Sed amp;nbsp;fides amp;nbsp;fpiritus aliter iudicant,quiDeum bonum credunt ctiamfi omneshomines per-deret.
mox.
Quid référé indurctur,an indurari mcreatiir liberum arbitrium, quum induratio neceflarib infie, doneeineftimpoteneiailia, qua non poeeft veile bonum fine gratia.
Et mox.Qwmnào Deut opeteturmala in nobts.
Quæriturquomodo DeusmaladicaturinnobisoperarijVt,/»-durarCitradered€fideriis,feducere,Slt;.c.Ç)i^OïZü\t fane verbis Dei có-tentos cfie,amp; fimpliciter credere quod dicunt,quum fint opera Dei prorfus inenarrabilia;Tarnen in obfequiuna rationis,idcft ftultitiæhumana;,libetincptirc,amp; ftultefcere,amp;' balbuticndo ten-tare.,fi qua poffimus earn mouere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Et moXi
Primo ctiam ratio concedit,Dcum omnia in omnibus operarij ac fine ipfo nihil fieri,ncc cfficax clfe.Eft cnim omnipotens,amp; per-tinet id ad omnipotentiam eius,vt ait Paulus ad Ephef. lam Satan amp;nbsp;homolapfiamp; dcfcrtiàDeo,non polfunt vclle bonum, hoceft, ea quae Deo placcnt,amp; quæ Deus vulr,fcd in loadefidcria conticr-fi,quærunt perpetub quæ fua fiint. Hæc corum voluntas amp;nbsp;natura ficàDeoauerfa non eftnihihfed manct voluntas amp;nbsp;natura in v-ttoque. Et ea non minus fubieefa funt (vtpote creatura, amp;nbsp;opus Dei) omnipotentiæ, amp;adtioni diuinæ, quàm reliquat creatHræamp; opera Dei. Hic vides quum Deus inmalis, amp;nbsp;per malos operatur, mala quidem fieri,Deum tarnen non malèfaccrc, quia ipfe bonus male facere non potcû, malis. inftrumcntis vtendo quæ raptum amp;nbsp;aa.ij.
-ocr page 202-i88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' De prædestinatione.
motum potentiæ fuæ non pofliinc cuadcre. Viciiim crgo cft inin-ftrumctis,quæ otiofa elle non finit, fiuntquc mala mouente Deo, non aliter,quàm (i fabcr fecuri ferrata amp;nbsp;détata male fecaret, quia impius non poteftnô errarc, amp;nbsp;peccare,diira raptu diuinæpoten-tiæ motusjociari non finitur, fed velit, cupiatjfaciat taliter qualis ipfe eft. Hæc rata amp;nbsp;certa funt, (î credimus omnipotentem elle Deum:amp; Impiam elfe creaturam Del : auerlàm vero reliélâmquc fibijlîne fpiricu Dei non pollè ve!le,aut facere bonum. Omnipo-tcntiaenim Dei facir,vt impins non pollît motum amp;nbsp;aólionem Dei euadercjfed neccllariö illi fubieótus pareat.Corruptio eius,fea auerfio eiusàDeo,facic vt bene moueri aut rapi non poflic. Deus fuam omnipotentiam non potcfl: omirtere, proprer illius auerfio-nemdmpius verb non poteft fuam auerfionem mutarc. Ira fît vt nccelfano peccet,amp; erret,donee fpiricu Dei corrigatur,ôlt;c.
Etrnox, Vride induratio.
Indurationis negotium fie habet: Impius, fient amp;nbsp;Satan eius princcpsjtocus verfus ad fe.amp; ad fua, non requirit Deum : ncc eu-rat quæ Dei funt ; fed fuas opes Si glorias,fua opera.fuum regnura omnino quærit,illifque vnlt in paee frui. Quod fi quis illi refillar, aut aliquid horû velit imminuere, eadem aucrfione qua ilia quæ-rit,etiam mouetur,indignatur,amp; furit inaduerfarium.Et tam non potell non fnrere.quàm non poteft non quærcrc,amp; cupere:amp; tam non poteft non cupcre,quàm non poteft non efle ereattira Dei, li-eet vitiata.Hie eft ille furor mundiaduerfus Euati^elium,
Etmoxpag.eadem h.
Hæcipfairritatio impiorum,quum Deus illis eontrarium dfeit. Si facic,eft ipforum induratio, amp;nbsp;ingrauatio. Peiores enfin fiunt dum ipforû auerfioni reftituitur , aut derrahitur. Sie Pharaoni ira-pio ereprurus Deus ty rannidem;irritauit eum,amp; magis indurauit. Si aggrauauit cor eius,dum ilium per verbum Mofisinuafit,amp; intus fpiritumnon dédit: fedipfius impiam corruptionem permifit Satana régnante fuccenlcre, furere, amp;nbsp;procedere cura fecuritate. Si contemptu.
Etmox.
Non igitur quifpiam cogitec Deum,qinimdiciturindurare,aut malura in nobis operari(eftenim indurate malum facere) id eft fie facere,qu3fi de nouo in nobis malum erect, amp;c. fed fie cogitec qui hæc vtcunque volet intelligere, in nobis, id eft,per nos,Deum o-pcrari mala,non culpa Dei, fed vitio noftro : qui.quum fimus natura mali,Deus verb bonus, nos aiftione fua pro natura o nnipo-tentiæ fiærapiensaliterfacerenon pollît, quàm quod ipfebonus malo inftrumento malum faciat, licet hoc malo pro fua fapientia vratur bene ad gloriam fuam, amp;nbsp;lalutem noftram. Sic Satanæ vo-luntaccm raaiam inueniens,nonaurera creans, (fed deferéte Deo, amp;pec-
-ocr page 203-De prædestinatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8^
amp; peccante Satana malam fàôtam ) arripir operando» S: mouet quorfum vult: licet ilia voluntas mala cfïè non definat, hoc ipfo Dei inotu. Hoc modo dixit Dauid. î. Sam. 16. Dominum iuffiflê vt Semei ipfimaledicetet. At externum non erat vllum tale præcep-tumjquo Deus tarn virulentum amp;nbsp;malum opus, quale eftmaledi-cere,præcipiat.Refpicit ergo Dauid ad illud, quod Deus omnipo-tens dixit,amp; faóla funt.hoc eft, quod verbo æterno omnia facit,
mox.
Sic indurat Pharaonera quum impiæ St malse eius voluntati offert verbum,amp;opus,quod ilia odir.vitio fcilicet ingcnito,amp; natu-rali corruptione. Atque quum Deus Spiritu fud earn intus non muter,pergat verb offerendo;amp; obtrudendô:vt contrà Pharao vi-res,amp; potentiam fuam couGdcrans,amp; eis confidens,fic vt hinc in-flatus de fuperbus induretur,-amp;eomagis acmagis'irritetur, quo magis Mofes inftat Sc minatut. Hæc autem voluntas eius mala, fc folanon moucretur aut indurarewn-^fedornhipotens atäor quum illam agat ineuitabili morn , yt riliquas treaturasjuecefle eft earn aliqiiid vclle. Quum verb Dedsfiittulfôris offcraf/quod naturali-ler illam irritât amp;nbsp;ofïeridit ,fir vt Pharao non poffit euirare indu-ratiohem fui, ficut vitare nonpoteft, amp;nbsp;omnipotenriæ dhiinæa-»ftionem amp;aucrfionem,feu malitiam fuse yoluntatiSîQiureindu' ratio PharaonisperDeum fie impîétiir,amp;c.
Ei mox.
Bxplofisergo tropis, 5cgloffishominis, verba Deiîîmpliciter accipimus , nefit neceflft Dcurn-excufar'c, veliniquitatisarguere, Quiim cnim Aïc\t,Egoindürabocof Pi3araonis, fimplicitçrloquitur, ac fi diccretjEgo làciam vf cor Phataonis indiiretur.feu vt me o-perantc,amp; faciente indurctur. Intuscnim generali motu ipfam mouebo voluntatem malam, vt fuo irhpetu amp;nbsp;curfuvolendi pcr-gar.foris verb offeram verbum,amp; opus in quod impinger impetus ille malus,quum aliud no poffit nifi male veile : me,virtute omni-potentiæ,malum ipfum mouente,amp;c.
Hinc illud eft quod fere poft fingulas plagas repetit Mofes. Et induratum ePl cor Pharaonis, vinodimitteretpopulumficut locutusfue.. ratE)ommte/:quaCi dic3t,verax appareret Dominus , qui ilium in-durandum prædixerat. Si hie erat vlla vertibilitas aut libcrtas in Pharaone,quæ in vtrumque potuiiretjnopotuifTct Dominus ram certb prædicere eius indurationem. Nunc quum promittat is, qui necfalli,nec mentiri poteftjneccflarib futurum erat, vtindurare-tur.Quod no fieret nifi eius indurario prorfuseflet extra vires hominis, amp;nbsp;in folius Dei poteftate-.modo quo diximiisfuprà, videlicet quod Deus certus erar,fefe operationcm omnipotenriæ generalem nó omiftiirumin Pharaone,quum neepofletcam omittere.
a a iij.
-ocr page 204-19*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De prædestinatione.
Cut Deus non cejf à motu omnipotentitiiaut cur voluntatft impias non mutettcürue Adam ruers fi uerit, not tmpuros crearit?
Qiiærat quifpiani, cur De,ns non ccH’et ab ipfo motu omnipo-tennæ quo voluntas impiorum raouetur, vt petgat mala clFe, amp;nbsp;peior fieri? Refpon4ctur,hoccrt:optare , vt Deus propter impios definat efle Dcus,dum eins virtutcm ^adtionem optas cclTarejfci-licct vt definat elFe bonus,nc vlli fiant peiorcs.
At (jnquicQt ruffus)cur non fimul mutât voluntates malas quas mouet.gt;Æf^û»ylt;o.-.JHoçpertinetadfccreta Maieftatis, vbiincom-prehenfibilia funt iudicia eius,nec noftrum hoc eftquærercifcd a-dorarcmyftcria hæc. Quod fi caro amp;nbsp;languis hic orfenfa m urmu-rct, murijvu'et fané, led nihil eflicict, Deus i de o non mutabitur. Etfi fcandalrzati impij difcedant, Elcdli tarnen mancbunt. Idem dicctur illisquiquærunt, Curpermiferit Adam mere? amp;nbsp;cur nos Qmnescodem peccato.infbóloscondit? quum potuilïet ilium fer-uare,amp; iiosaliunde,vel pjimùm purgato lemine, create? nimitum qqiaDeus cftjCuius voluntatis nulla ell: caufa,nec eft ratio,quæ ilü fiju mcnfiira, amp;nbsp;régula præfcribatnr j quum nihil fit illi æquale vcl fuperiusifed ipfa eft régula ornniiMn,zSi enim eflet illi aliqua régula aut menluraiaut caufa aut ratio , iam ncc Dei voluntas elle pof-Ict.Non enim quia fie debet au;t debuit vcllejideb reôlum eft qued vukifedcontra, quiaipfe fie vult,ideb debet reôlum ellcquodfit. Çrcaturæ voluntati,caufa amp;nbsp;ratio præfcribitur , fed non creatoris yolunt^ti,nifi alium illi præfecÆris creatofem.
ƒ quot;nbsp;nbsp;nbsp;1 : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliaob^e^o,eiifyuefilutio.
_ Scilicet hoc offendit fenfum ilhun communcm , feurationcni naturalem,qubdDeus mera voluntatc fua homines déférât, indu-ret .‘damnet ,'quafi deleiftetur peccatis amp;nbsp;cruciatibus miferorum tantis amp;nbsp;æternis, qui prædicatur tants; mifericordi^ amp;nbsp;bonitatis^ ôec.Hociniquum, hoccrudclc, hoc intolcrabile vifumeft deDco fcntire,amp;c.
At ipfamet ratio naturalis,q.uæ neceffitate ilia oftenditur, cogi' ,iur earn concedere proprio fuoiudicio, etiam fine vllafcriptura conuilt;3:a.Omnes enim homines habent etiam hanefententiamiu cordibus fuis fcriptam,eâmqne amp;nbsp;agnofeunt amp;nbsp;probant, licet in-uiti. Primo DeiMTî elfe omnipotentem, non lolùm potentia, fed etiam aôlioneialioqui ridiculus foret Deus. Deinde ipfum omnia nolle,amp; praefcire,ncque errare, nequefalli polTe.His conccfiis co-gunturineuitabili confequentia admittere, nos non fieri noftta voluntate,fed neceffitateatem nos non fiicere quod iibet, pro iure arbitrij libcri, fed prout Deus præfciuit amp;nbsp;agit confilio, amp;nbsp;vif tute infallibili,amp; immutabili,amp;c.
Bt
-ocr page 205-De prædestinatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i;?i
■De di£lo Mo fis Gen.i^.Maior feruiet minori.
Hnnc îocLim fie eluditD iatribc,quod propriè non pertineat ad làlucc hominis.Poteft enim Deus vellc, vt homo feruiis fie amp;nbsp;pan-per,ncc tamen reiiciariir ab æterna falute.
RefponfiojEfio lanc,nihil pertineat locus illead falutem hominis,fed.de tcmporali feruitute intelligatur (quodnon tft veruin) tamen à Paulo reólc, àc cfficaciter adducitur, vt probet non per mérita lacob , aut Efau : fed per vocantein diélum efic ad Sacani Muior fieruiet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim difputat an illi virrute,aut meri-
tis liberi arbitrij peruencrint ad id quod de iis dicir,probâcqucin-uidtis verbis Scripturæ quôd non : îed folavocantisgracia, quod nondum nati,nihil boni aut mail operati fuerint,amp;c.
Etmox. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï,'.
Quid liberum arhitrium iuuit Iacob ? quid obfuit Efau ? quum iam præfcientia, de deftinatione Dei vterque noudum natus, ni-. hilque operatus, definituseilqualiaeirct recepfinus: fcilicet-vt ille feruirct, hie dominarctnr. Premia decernuncur antuquaiti o-perarij nafcanturjamp;operentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oin’ • h.
Etmox. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Non hoc iam quæritur, An feruitus iUa.pertineat ad falute, fed quo mcrito illi impon3Xur,qui non mcrueraf? ' i'quot;'
Deinde quod non de feruitute fola agat Mlt;ffesyamp; qubdrcólè Paulus defalute æterna hunc locum intciligat.cohumcitur exipfo textuyficenim habet oraculum in Mok,Duo popuU ex vtero tuodi-Uidentut,populufijuepopulumfiiperubit,amp;i,MMorferuietminofi. Hie manifeftè duo populidifeernuntur, Alter in ^ratiam Dei recipi-tur,licet minor,vt vincat maiorem , non viribus,fed feaente Deo: alioqui quomodo vineatminor maiorem, nifi fit Deus cum eo? Qmim igitur minor futurus firpopulus Dei, non foliim ibi domi-natio externa traftatur, aut feruitus, fed omnia quæ pertinent ad populum Dei,bcnediéHo, verbum, Spiritus, promiffio Chrifti,amp; regnum.æternum : id quod etiam poftea latiiis fcripturacófirmar, vbilacob benedici» amp;nbsp;promiffiones amp;rcgnum acciperc fcribit, quæ omnia Paulus breuiterindicat, dum dicit, Maiorem feruicu-tum efle minori,nos ad Mofen remictens,latièis hæc craókanten».
Z)c/oco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iacob dilcxi,E(au aucem odio
hab ui.
Tripliciinduftriatorquct’hunclocumDiatribc.Prima eft. Si li-teram vrgeas, inquit, Deus non amat vt nos amamûs:, nec odit quenquanijquum inDeum non cadant afFcdlus.
Etmox. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-f'’
Refponfio:Quidaudio ? An quæriturquomodo Deus amet5c odiat^ac non potius cirt amet amp;nbsp;odiacrPulchrè fciinus,quód Deus
-ocr page 206-De prædestinàtione.
non amat aut odit qiiemadmodum nos.fiquidem nosmutabiliter, amp;nbsp;amarous amp;odimus : Illeæterna Sc immutabili natura amat amp;nbsp;odit. Sie non caduntin ilium accidentia affedus. At que hoc ipfum eft quod liberum arbitriiim cogit nihil elfe, Qupd æternus Si immutabilis fit amor,æternum odium erga homines antequatn mundus fieret, non folùm ante meritum amp;nbsp;opus Kberi arbitrij omniâque necelTario in nobis fieri, fecundum quod ille vel amat, vel non amat ab çterno,vt non folùm amor Dci,fed ctiam modus amandij necelîitatem nobis inferar,amp;c.
Sedcftovtamor Deifit efFedus amoiis, amp;nbsp;odium fit efFedus odij: nunquidilli elFediis citra amp;nbsp;præter Dei voluntatemfiunt?Si non fiunt nifi voléte Deo,iam quod vult Deusjdeó vocarit Iacob antequam nafccrctur, quia dilexerit eum , non autem diledus fit , priùs à lacobjaut merito eius vllo permotus,amp;c.
Altera induftriaeftj quodnon vidcturloquide odioquo dam-namur in æternum,fed de temporaria afflidione.
Refponfioj Qi^idhocadremîqunm Paulus probet illam afïli-dioné fine merito, foIôqueDei odio,illatam EiauîQuæfuit enim caufa amandi Iacob , amp;nbsp;odio habendi Efau apud Deum , quum ilH nondüm elFent? lam illud falfum eft Malacniam folùm loqui de temporaria afflidione,aut de deftruendaEdomæa : fed Ifraclitis cxprobratingraritudincm,quôd quum Deus illos dilexerit, illi ramen neque vicilSm diliganr, vt pattern : neque timeant vt Domi-num.Dilexifle autem probat turn ex Scriptura,tum ex opéré. Q^û cnira Iacob amp;nbsp;Efau effent Fratres, Gen.25. tarnen Iacob dilexit, amp;nbsp;clcgit, antequam nafceretur, Efau verb fie odit, vt regionem eins redegerit in folitudinem.Item lacobum quidem reduxit è captiui-tare, amp;nbsp;reftituit.atEdumæosnonfiuit reftitui, fed minabatureis deftrudionem,amp;c.
Et mox.
QuqmodoftabitnuncquodProphetade temporaria afflictio-ne loquatur? quum euidentibus verbis teftetur, fefe loqui de duo-bus populis à duobus Patriarchis naris: lllum fufeeptum in popu-lum, amp;nbsp;feruatum: huneverb relidum amp;nbsp;tandem deftrudum.Sufquot; ciperc in populum, non pertinet tantum ad'temporalia bona vel mala: fed ad omnia. Neque enim Deus nofter tatùm temporaliuiB Deus eft,fed omnium,amp;c.
Tertia induftriaeft, Qubd dicaturDeus odifle nondum natos, quia præfeit illos gefturos odio digna.Iudæos itaque merito incrc-dulitatis excifos,gentes veto merito fidei infertas.amp;c.
RefponfioiNon difputamus de cxcifione aut inferrione'.fedan qui pofflnt vel credere vel difcredere vi liberi arbitrij: nee qui finï credentes, qui non : nee quid fequatur credentes amp;nbsp;difcredentts: fed quo merito, quo opéré perueniant ad fidem, quainferuntur, aut ad
-ocr page 207-De PRÆDESTINATIONE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I9J
aut ad infidelicatem qua exfcinduntur,Paulus hîc docct quod nulle noftro opéré, fed folo amore, amp;nbsp;odio Del hoc contingar. ybi vero contigerit exhortât ut vt perfeuerent, ne exfeindantur. Ar e:^-hortacio non probac quid nos poflimus.fcd quid debeamus.
De loco Pauli i.Tdomo ma^na effe vafa autea
amp; lutea (^c.
Tumfequiturfimilitudojfcilicct efle vafa diuerfa,aiia in conru-ineliam. Hisabfoluitur dodltina quod vafa non feipfa pareuc, fed^ herus. Hoc vult amp;nbsp;Roni.9i quod figulus poteftatem habet dec. amp;nbsp;quod dicitur z.'T'ïm.z.zo.fiijtiisfe emundaueritab »7?«,non de foi di-bus intclJigijfcd de vafis côtumcliæ,vt fit sélüs.fiquis feparatus ma-v fcrit, ac nô inter impios inagifiros mifeeatur, erit vas honoris dec.
Et mox.
Non enim fcquitiir quenquam idco fefe vi hberi arbitrij .poffè ltuindarc.Sunnna,fi ifU clufio valet, tota difputatio Pauli nihil let.Fruftra enirn inducerct murmurantes aducrfus-figulum Deum, ficulpa vafis, amp;nbsp;non figuli efie videretur. Quis cuiin murmurer,fi aadiat damnari dignum damnatione? Hinc veromurmurationcs humaiiecj-videlicet.qnod non vafi, fedfigulo fitimputandum,qui creer amp;nbsp;temperet iiirum,fi vasconiieitur in ignem æternum quod* nihil commeruit, nifi quod fui iuris non eft. Id verb efl: quod Paulus dicere facit impios, Quid adhuc queritui? voluntati eins quis gt;nbsp;refiftit? Hoc eft illud quodhumana ratio neque capcre, neque ferre poteft.Vulr enim Deum agerciurc humano, vt faciat quod ipfis-teótum videtur, aiit rationem reddar cur fit Deus : amp;nbsp;na redigen-dus erit IJeusiif ordinem, amp;praBfcribendæ illi leges vt non dam-net quenquam ,nifi qui noftro iudcio id merucrit,de figuJus facial vas in conrumeliam ex rneritispræcedenribus,amp;c.
Verùm fi fie opérâtur Deus vt mérita fpedet, ciir illi murmurant amp;nbsp;expoftulantîQuid opus Paulo, illos compcfccrcPDcinde v-bi manet poteftas figuli faciédi quod vult, fi meritis amp;nbsp;legibus fub-iedus.nQn finitur facerc quod vulf,fcd exigitur facere quod debet?’ Pugnat enim refpeûus meritorum , cum poteftateaclibertate faciendi quod vult, vt ille probat Paterfamilias, qui operariis mur-ipurantibus, Sc ius poftulantibus, oppofuic libertatem voluntatis in bonis fuis Matth.20.
Sedfingamus Deum talcm eflè oportere,qui méritarcfpiciatin damnandis. Nonne pariter contendernusamp; concedemus, vt amp;nbsp;in faluandis mérita ipelt;ftet?Sirationem fequi volumus,çquè iniquum c.ft indignos coronari, atque indignes puniri.Deum igitur-iniquû declarabimus.yt qui malis amp;nbsp;impiis delelt;ftetur,0c impictatem eo— rum præmiis inuitet amp;nbsp;coroner. At væ nobis tune milcris apud il-2iun Deum.Quis enim faluus erit?
yilt;kncquitiamGO£dishumanbDeiim,quum indignos fineme*'/ bo j.
-ocr page 208-19-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆIIESTIIÎATIONE.
ncis làluar, imo quum muleis demeritis faliiat iinpios,nonaccufa£ iniquitacis, non expoftulac cur hoc velic, quum fit iniquiflïmutn etiam fefe iuclicc;fcd quia fibi cominodura amp;i plaufibile cft,æquutn amp;nbsp;bonum iudicat. Ac quuin immeritos damnat, quia hocincom-modumfibi cft, bociniquum , bociatolcrabile cft,bïc expoftula-tiir,hïc murmuratur,hïc blafphcniatur.
Ratio ergo in bac caufa non iudicat fecundùm æquitatem, fed Cccundùm afi'côtum.Si cnira æquitatem fpedtaret, æquè cxpoftula-ret cum Deo.dum indignos coronat, atque dura immeritos damnar. Æquè.etiam Deum laudaret, amp;prædicaretdum damnat itn-meritos,atque.fàcit,dum indignos faluat. Vtrobique enim par ini-quitas, fi fenfum noârnm fpectes : nifi non fuerit æquè iniquuubâ Cain obhomicidium laudes, regémqucfecias : atque fi Habel in-nocencem in carcerem coniicias,atque occidas.
■Quum igitur ratio laudet -Deumindignosfaluâtem, arguat verb immeritos damnante, conuincicurnon laudareDeum,vt Deu, fed vt fuocommodo feruientem : hoc efi.feipfam, amp;nbsp;quæ fua funt, in Deo quærit amp;nbsp;landat ,, non Deum, amp;nbsp;quæ Dci funt. At fi placet Deus indignos coronans., non debet diipHcere immeritos dam-Kans.'Si iilic iuftuseft,cur nôhiciuftus er it? Jllic gratiam de mife-ricordiamfpargit in indignos, hîciram, «Sefeueritatem fpargit in immeritos:vtrobique nimius, amp;nbsp;iniquus apudhominesiicdiuftus amp;nbsp;verax apud féipfum. Nam quomodo hoc iuftum fit vt indignos coronet,incomprehenfibile eft modo: videbimus autem quum il-luc venerimus, vbiiam non credetur, fedreuelata facie videbitur. Itaquequomodobociuftum fit vt immeritos damnet, incompre-Eenfibilc cft modo, creditur tarnen donee reuclabitnr filiushorai-nls,
Etmox.
Conclufio totius diljgt;Htattonis,de datnuatiofte ïm-' Deitufittia.
Si autem id mouct, quod difficile fit clementiara, amp;nbsp;æquitatem Dei tueri, vt qui damner immeritos, hoc cft impios eiufmodi, qui in impietate nati, non polfunt Vila ratione fibi confulere,quin im-pij fint, maneant, ac damnentur : cogant urque ncccffitatc naturse pcccare,amp; perire ( fient Paulus Dicit,£r4zw«j omnejfilij irit,lt;juemad^ n^odum amp;nbsp;CAteri) quum taies creentur ab ipfomet Deo, ex femiquot; ne vitiato,pervnius Adæpcccatum, £e^.Hicbonorandus,amp; reiic rendus eft Deus cletpentiffimus, in iis quos iuftificat amp;nbsp;faluat in-digniffimos, donandumque eft nonnihilDiuinæ eius fapientiæ,vt inftus efle.crcdatur, vbi iniquus nobis cfFe videtur. Si enim talis eflet eius luftitia, quæ humano captu poftet iudicari efte iufta» plané non eflet.diuina, amp;nihilo differretab humana iuftitia. At quum fit Deus vêtus amp;nbsp;vnus, deinde totus incoinprohenfibilisjSt inacceffi'
-ocr page 209-^De MLÆDESTINATION E.
inaeceflïbilis humanaratione,par cft,iinó neceffarium eft,vt óc iu-ftitiaïua fit incotnprehenßbilis.ßcut Paulus etiam cxdamac^dicés, O altitudo diuiüarttm fapientU ^fcientu lyd, ejutm incomprehenfibt-lia funt ludtcta etui, ç!r inuefligahtlti vita etusf Kom. ii. Incomprc-henfibilia verb non elTent, fiperotnnia capcre valcrcmus, quarc fint JuIta.Qiud eft homo coniparatus Deo?amp;c.
Etmox.
Si fatcmitr,natura eriam Magiftra,humanani potentiam.fapien-tiam, fcicntiam, öc omnia noftra nihil elïe.fi ad dininitatem cófe-rantiir, quæ eft noftra peruerfitas,vt folam iuttitiain, 8i iudicium Dei vexemusïamp; iudicio noftro tantùm arrogcmus , vt diuinum iudicium comprehcndcre,iudicarc,amp; æftimare velimus? Quarc noit fimiliterde hicdicimus, ludicium-noftrum nihil cft ft diinno iudicio comparctiir?Confule rationem iplam,fi non coniiiéla cogctnc fefeftiiltam.,amp; temerariam conficeri, quöd Indicium Dci non linie eifeincomprehenfibilé, quum cætcra-diuina omnia fareatur ineó-prehenfibilia. Scilicet, in omnibus aliis Deo concedinius maiefta-tcmdiuinam,in foloiudicio parati fumus id negarc , nee tanrifper pofriimuscrCderccum efté iuftum, quiim nobis promifcrit, fore, »bi gloriam fu»in rcuelarit,vt omnes tum vidcamus,5i paJpcn.us, CHfn fuifsc,amp; efsèIuftum.
Dabo exemplum adconfirmandam hane fidem, amp;nbsp;confolandiï ilium oculum ncquam, qui Dcum fufpeäum habtt deiniquitate. Eccefic Deus adminiftrat mundum iftum corporalem , in rebus externisjVt firationis humanæ iudicium fpeótcs,amp; fequaris,coga-tis diccre aut nullum efse Deum,aut iniquum cfse (vt ille ait,Solli-citor nullos fæpcpurarc Deos) quod profperrimc habcant mali, contra infeliciflimèboni, teftantibus prouerbiis amp;nbsp;experientia. Iob.19.Pfalra.73. Nonne omnium iudicio iniquiflimum eft malos fortunari, amp;nbsp;bonos affligi? At ita fert curfus mundi. Etfi verb hïc non folum fumma ingenia eb lapla ftnt,vt Deum cfse negét amp;nbsp;for-tunam omnia tcmcrè verfare fingant.fcd amp;nbsp;Prophetæ ler.lob.Da-uidjiSc alij p ij, qui Deum efse ctediderunt, raagis de iniquitatc Dei tentati fuerint: tarnen hæctentatio, amp;nbsp;iniqUitasDcitoIliturfecil-limè perlueem Euangelij, Sc cognitionem gratiæ, qua docemur, Impios quidem corporaliter florerc, fed anima perdi : efséque vitara poft hanc vitara, in qua quiequid hic non eft punitum,amp; rc-muneratuiTijillic punietur,amp; remuncrabitur,amp;c.
Siigitur lux Euangelij , quæfolo Vcrboamp; fide valet, tantum efiicit.vt ifta quæftio omnibus feculis tra(ftata,amp; nunquam foluta, tam facile dirimaturgt; quid putas futurum vbi cefsate luminc Verbi,amp; fideijMaieftas diuina per fefe reuelabitur? Annon puras qubd tumlumen gloriæ hancquæftionem facillimc foluere poftit, qua: iulumine verbi, aut gratiæ eft folubilis: quum lumen gratis tam bb ij.
-ocr page 210-l8zî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De PRÄDESTINATIONEN
facile foluçrit qiiæftionç#n illumine naciiræ,itifolubile4T)?Tria mi-iu luiujna pone,LmB(:Rnaturae,lun3cn grafiæ, amp;nbsp;liimc glQïia5,amp;c..
V £tmox.
In liunine naruræ cft infolubile.boc eße iuftiim,quód bonus af-Âigatiir , Sgt;i maluAbcnehabeat. Arhoc dîfsolnit lumen gratiar. In' lumine gratiæ eft inColubjlc,quomodo Dçus damnet enm,qpi non: poteft vllis fuis viribus aliud facere quàm peccare,amp; reus efse. Hîc tam lumen naturæ, quàni lumen gratiæ dùîlanr, culpam efse non mifcrihominis, led iniqui Dei : qui hominem impium gratis, line xperitiscoronat, amp;alium non coronat, fed damnar,fortè minus,-velfaltçm non magis, iippium. At lumen gloriæ aliud didfat, SC Pcum, cuins iiidiciuiumodo eft incomprchenlibilis iuftitiæ, tunc oftendit cfseiuftifGmæ, amp;nbsp;manifcftilîimæ iuftitiæ, tantùm:vt intérim credamus,moniti 8c confirmati exemplo luminis gratiç,quod fimile miraculum in naturali lumine impht.
Etmox.
. Hîp arbitror pioj 8c qui vctitati line pertinacia crcdere volet,ar bu«dç fatis cfle fatftum- Si credimus verum efse, quod Deus præ-(cit,3cpræordinar omnia,tiim ijcquc fdli.!, ncque impediri poteft-iplius præfcientia, amp;nbsp;piædcftination.c, DfinJc niW ficn, nili ipftgt; volcntc(id quod ratio ipfa cogitur conccdere) fimul vel ipfa ratio-; pe telle. Nullum poteft efse liberum arbitrium in homine vel Angelo,aut vlla creatura.
H^chjiBenuitex D.LutherilibellOfDefiruo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiAœr/us
ra/mttmiexterpt^fnnt,
/ nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;■ UNIS.
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Errata fie corrlglto. . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..t
Pagina lî lini}olege hypoftatieatn p.4oJ.)9.dica»tur,a.Jed quidem p. intclligant p.vS.l.jo.J.iTwîiripjpSt.lijtf.l.Humaniutis, vocibiw p,nt.l.i7.amp;,igi, J.in-finitilt;'amp; fiaitit;vel.p4^1.ipd-coijD^pf^. p. J4i,L]p.amp;;]|.l,iitdiuidoa huouoæ ipecjçi.p,j^,l.i8,ltDipinît4|,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'