OT e NT IS S I M jÈ ET ' S E-renißimA Dei gratia Anglia, ErancU Hther-niÂ circumiacentium infularttm EeginA, ÉLÏZABETHÆ Galloru,BelgarH^ 1'talorupro Chrifii nomine exulantiu nutriciamp;i (ß Chrißta-namp; toüîis ^evA réligionis inui^A propugnarnci, Tlieodorus BezAgratiam pacemd Domino,

ills Opt.Max.Rcgina,qui te in ipfaiuuecutc cxleonum Eiucibus ercptam Regij fceptri non vnius maieftateexornauic : qui tc tor populis non auólorirate tantum Regia prxcflc, fed etiam ona-nibusamp;putæ pietatisjamp;finceræcharitatis cxcmplis prxirc voluitrqui tcdenique domi qiiidcm tories à nefariorum ho-minum infidiis,forisautem aduerfus hoftispotêci/îîmi Sz in-feftilfimi claffcsinftruâiiïïmas ipfis etiam ad opem tibi fere-dam excitatis ventis tutatus, tot pias animas præfidio tuo te-dasinte vnatam admirabiliter libcrata conferuauit; opti-mo certe iurenos vt omnium hominum maximeingratos arguerit,nifitum dniinam illam tantam bencficetiam folcni gratiaru adioneprxdicauerimus-.ru ilia in nos per te, audo-reipfocollata beneficia, voce fimul amp;nbsp;fcriptisfuerimustc-ftati. Nee enim aflentari voluifle videri poteft quem, vel id quodres eft profiteri, vcl fubire nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crime oporteat.Vc

autem nos quoque,licet tarn procul in Allobrogum finibus fitijinillorumclientum tuorumnumerocenfeamur,fingu-larisilla tuabcnignitascffecit,Gencua,renouato veterum il-larumEcclefiarumab Apoftolo eelebratarum cxemplo, af-perrimisillis peftis, famis, ac etiam belli temporibus tarn li-bcralicerabsteadiuta, vttux, tuorumque Anglorum verx Chriftianæcharitarijfuam, non parua ex parte,incolumitate debcrefefemerito teftetur. Hacdere verb ,pro meo in hac Ecclefiamuncre,cogitanti mihi, Regina, partim recurrens ilia longe grauioris bellijquo nunepremimur, neceftitas il-lius tuiîummibeneficij memoriam renouauir, partim op-portuniftimam huius offieij præftandirationcm alia occafio

fuppeditauît; Acciditen^njVcquo tcinporetchoftisHl'eft* rociffîmusimpete'bat, nosautêamp; Gallicarum Eçclefiarum niifèriæ grauiter^xerccbanty amp;nbsp;hoftis vicinus rel^irdre vix patiebarMr.hiftoriam J.obi,tanquam tam miferis temporibus-accommodatiflimam, in bac fchola interpretarer. Namvc Abrahamû,Mofem,Dauidê, fua coftantiflima fides magno-pcreco.mmenderjpatientiîEtamcnlausIobo^quafipræroga-tiiia quadam,merirô tribuitur,vt pore quo neminem morta-lium legimûSa ncqùcrabiemaior.eàSacânaamp; ipfius minifiris quaniMS inter certandum humanum aliquid paflum, ilLs arque adeô fi-bi ipfircftiîiïîe.Pugnant cnim adu.crïus vicia cætera: Chnftia-næ virrutesj Patiéria verô,quânoftrç literç mulco cxprefilo-re Grçca v,occ vçTo/xomappellâc, èi. illas peignantes, impares alioqui fururas fuftiner , amp;c folg tadem:eorttna.apprehendit: idcôq,*prç cçtecisab-iHo bumanigenvri-s.hofic furiis machi-nifque omnibus inccifirur. In illiusautê fcriptiintcrpretatio-ne,qua: mihi in mentem vénérant, quum mitio breuibus à. me annotata,amp; artentiùs poftea rccognita,,auditorum quo-rundam meortim lïortatu,eflem edicurus incrnhiimagisilla;. quam R.T.M.conuenire, plunmismaxiniKquede caulîse-xiftiraaui.Quanuiscnim Deus,populosribicommilTos com-miferaruSjSacançaduerfum tcipfiimlicereminime volucrir,,. quæ in lübum eidem conceiïît:-ramen ambigi non poreft,. quin longe maximis, ac pœnè incredibiiibiis euris àmulris iam annis pium illud tuum pedus , idem ille o-wowiêpç per domefiicos amp;nbsp;cxteros hoftes tuoseonfoderitiarqueadco,, quin hxc ipfa omnia qux de lobo commemorantur,in qua-plurimisillisValamitofiifimis cxul. bus ad te rcfiigietibusani. maduertés,pro tua illa,qua fcmper illos coplexa fuilti av/^Trctz ôs/i^miferias illorû omnes quodâmodo,amp;haudmultô aliter», quamfirc ipfam attingcrent, perfenferis: amp;r, nullis neque perfidorum coniurationibus,ncque exterorum minis amp;nbsp;co-navibus perterrita, vnius prouidcntix diuinæ ,amp; rcdæ eon-fcientix teftimonio fréta, lobi noftri-huitis. imitatrix,pertu-leris.Ad Iixc acccdit quôd infignisilla dediuina ,in totius. m.undiadminifiratione,prouidentia quxftio , in qua difcc-ptarutjQüînam pofsit Dei iufiitia cum ilia aTa^/atconciliari». q^ixpræcipuèin,bonorum,aduerfis, amp;nbsp;malomm profpcris rebu.s-

E P I s T o L K. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

rebus cernitur; cognitu Chriftianis omnibus, ac præfertim” auéloritateinter ceteros prçditis,vt fortes fefc ôc conftawtes prçbeant,necefl'aria:quæfl:io,inquam,illajad quam tanqiiam fcopuliim Epicurei iampridem naufragium fccerunt, exteri verô philofopbi impcgerunr,amp;: hærent etiam num hodie ni-xnium multi, nufquam infacris noftrislibrispleniùs, amp;nbsp;co-pioiîus difceptatur : nufquam clariorc amp;nbsp;cettiorc hipotheü iiluftratunnufquam apertiùs ipfîus Dei Voce dcfinitur:qua ex refuturum fpero,vt qux hîc docentur,partim in teipià, partim in aliiscxperra,maximam voluptatem capias. Prxtcrea quum tu,Regina,in liberalibusetiam omnibus difciplinis,ra riJiîmo omnjbusfeculis exemplo,crudita,vetcrum feriptoru turn Grxcorum,tum Latinorum libres côfùeKcris, vt audio, volutare,hîc dcmùm certcinuenicsaut iam inuenifti, quod' animum tfium explcat. Præterquâm enim quôd hicicriptor fanûjlîîmcomnia,prxcunteSpiritufanôto definit,taetiam erudite,grauiter, eloquenter de rebus phyiicis diffcritjamp;’ ad-tnirandisiliisopctToZç openbusin quibu^raaopara ipfius dif-piciuntur: vrne inter iaeros quidem libros vlins extet cum ifto,in hoc quidem argumento, conferendus: nullus veto Tûj|zetiam vbi vera dicunt,huius fcriptorist^eivô'niTaôô' diuinam pfanè grandiloquentiam aifequatur. Cxrerùm hûc librum,quo nuilus eft inter ill os facros,nifi fallor,nc ipfo qui dem excepte Mofe,vetuftior, obfcurum nobis amp;intelleda.-difficilem multisreddunt locis,partim rerum ipfarum„de quibusà fapiétiflimis hominibus in eo dÜTeritur, fublimitas,. quibuluis minimeperuia:partira peregrinæ multæ voces, ac etiam phrafes à purisHebrxisdilcrepantcszia tum vidcliceô non tâtùm veræ rcligionis, verum ctia finecrçHcbraicxlin-guæpuritate,inrerpopulosillos,aliosex Elauo, altoscx Ge-thurafatos,amp; hue illucperviciniamdifperfosfcnfim,vtrc3: funt humanx,dcgeneranrc:partim etia quçda 'KiyôfjLivtt'). i-n quibusHebrxi quoquc,licct lînguarum illarum nonim-periti,inrcrprctes defiidât.Magnaigitur laus dodiflimisfupe-riorum xtatum theologis Se Græcis amp;nbsp;Latinis barbare quo-que feculo naris debetur, qui tcnebrisirtislucem inferreftu-duerunt.Eoru fed enim lueubratioaes quantumuispias amp;nbsp;e--ruditas,tarnen, quod bona cum ilîbrum-pace diâum velimy. fxp-iijjmèàiçiiptor-is feopo aberrantes,quiiquis ad veri coHt-

textusHebraici regiriara,ficutipar eft, exegerit, compcrict profedoex quo mox amp;nbsp;ab Apoftoloru amp;nbsp;inftgniumillorurtt Euangeliftarura feculojlinguaru amp;nbsp;îpfznvfiaç donum inGrx-cisamp; LatinisEcclefiisdefiic, quantum Ecclefix interfuerit veritatem nobis facris illis litris admirabiliter ab ipfo mundi exordio prodicam, amp;:ab Apoftolispofteain Grxcac linguae riuulos didudamjCx ipfis potius fontibus,quam ex lacunis,id eft,ex Grxca,qualis extac,amp;: Latina ilia peruulgata, vtraquc certe vt initio non fatis pura , fic miris poftea raodis de-prauata,haurire,amp;: cæteris propinare. Hancautem Latinaru verftonum fcabriciem etfi magnus ille Hieronyrausjnequc inuidiam, nequeimprudentemzelum veritus, maximoSi Ecclefiis vtiliflimo labore pro viribus repurgauitiminimè tarnen penitus abftcrfit.Omitto inuenteratum ilium ab Orige nis temporibus morem miris quibufdam allcgoriisgenuinu facricontextus fenfiim non tantiim inuertendi, fed etlam (quidni enim quod resipfaclamitat ingenue dixerim ?)pcr-uertendi;qua in re,fatali quoda diuino iudicio, maximi quo-quevirimodum nullum tcnucrunt, fi quis eft in peccando modus. Viderintigiturquam bene fibi caueant,amp; Eecledae Chrifti profpiciant j qui linguarum amp;: bonarum artium ftu-diisdiuinitusnoftro feculo reftitutis, Hebræos codices à lu-dxis corruptos, amp;nbsp;Græcorum noui teftamenti librorum di-uerfam fcripturam caufificati,vulgata: inter ipfos Latinx in-tcrpretationi,amp; quidem fine exceptione,contra Pontificum, çtiam fuorum antiqua décréta,acquicfccrc,id eft,repertisfru gibus nos glandibus vcfci,ccnforiisfuis edidis iubcnt.Abfit igiturab omnibus fanx métis Chriftianis , vtifti taminepto, tam iniquo,tam exitiali conciliabuli Tridentini decreto ob-fcquatur.Fruantur potiùs tanto nobisdiuinituscollato ad in-ftauranda Chriftianareligioné neceflario bencficio: veteres verfioncs,de quibus iampridem fcripfit Auguftinus, numera ri pofte Grxcos facrarum literarum interprétés,Latinos non item,nullus afpernetur, omnes autem cum iudicio legant: i-ta videlicet vt quibus id conccftiim eft,ad fontes ipfosrecurrant : quibus veto datumiftud non eft,eorum commentarios confulantjamp;r diligenter in timoreDomini,tum veterum, tu recentiorum diuerfx interpretationis argumenta amp;nbsp;rationes exp endant. Hocenim certediflimularinecpoteft ,.nec debetj

debetgt; facrarum literarum verfiones illasplerafque partim matricum illarum linguarum impetitia, partim librariorum negligentia fic extare deprauatas, arque adco tarn multis modis inquinatas, vtillis cucrrendis nullus adhuc eorum theologorum,quos hoc noftro feliciorcjhac ex parte, fecu-lojDeusadrepurgandum templum fiium excitauit, nec eru-ditio maxima, necindcfatigabilis diligetia par eflc potuerit. HocegoconfiliOiannis ab hinc quadraginta,quum me totS adtheologix ftudium, Græcis vtcunque literis inftrudus, cotuliflem-noui teftameti librorü verfiones illas tarn varias, Gum fontibusipfis pnmùm, ac deinceps cum vcterü acrece-tiorö fcriptisconferre cœpi. Hinc illa tandem nataeftnoui teftamenti n^uain Latinam linguam tranflario, additisco-piofisannorationibusameiam quinquies édita, amp;nbsp;auguflo nomimruo confecrata:in quo tarne adhuc opere recognof-cendo quetidic me verfan non pœnitet.In veteris autem teftamenti Iibris idem tentare me prohibuit qux mihi domi nimium cftcurtain Hebræisfupellex. Præftarc tarnen ali-quid in difficillimis duobus hbris,Pfalmisvidelicct amp;: Eccle-fiaftefum conacus,qucrum contextum Icuitercmendatum, partim pauculis infertis vocuhs, partim diligenter appends fmgulis vocabulis, amp;nbsp;totius orarionis feric ftudiose obferua-ta,ftudui accurata fiinul amp;nbsp;perfpicua paraphrafi illuftraremo alio fane confilio haec omnia,quam vt cruditiorpm ftudium adpræftanda meliora excitarcm. Eccc verb nûc idem in hac lobi hiftoria conati (um aufLis-.amp; aliquid etiam amplius.Iuftu enim commentariüfcripüin duoilliusprimacapita,in qui-bus tum grauifsinaas quteftioncs non paucas, tum illam in primis de prouidentia Dei controuerlia, folide fimul amp;nbsp;pcr-fpicue, pro viribus quide meis,explicaui. Præpofuiprxterea finguhsreliquis capitibuscorum de quibus agirur iummam, amp;nbsp;lingidorumargumentorum difpodtionem:cuiusmethodi ignorationcm vel conternptum,außm ego diccre pcrmultas tum falfasjtum iueptas cnarrationes,non tantum in hunc lobi librum, verum etiam in Prophetica amp;nbsp;Apoftolicafcripta inucxifle. Ecquid autem in iftis præftiterim alij diiud'icent. Meum quidem ccrrè inftitutiim piis,amp; æquis ledoribus om nibusnon ingratumfore confido, przferiim fi R. T. M.pro humanitärefingulari fua, opcllam hanc ir cam tamsn©Mi«-

probafit,quàm mcum iftud illi quicquideft,ea. quæRegiiiï» falligiiimdccet reuerentia, nonnico duncaxat, vcrùm etia cotius iftius Genenendstot^tancoruinque beneficiornm tuo-rum,non immcmons : EcclcGæacicholæ nomine confccra-ui:fauf}a profperaq; magis ac magis omnia tibi,Regina, hoe qiiod iam pridem accepilTe te cxiftimo gratulacoriorepetifó carmineab Opt.Max.D.eo prccacus.

Strauer at innumerisHiJj^anus claßihu^ aquor, Kegnïs iundurui/centra Britanna(uis. ^ati \iuius rogitas quamp; motus caufafßt^erbos

Qt^m bene te,lt;ïAmbitio merfit lt;vanifstma vetus: Et tumida tumtdos ^os (upera^tts aqua!

J/'t te Angli lonp^m, longum Anglisipßifruarü, Q ua m dileE^a bonts,tam metuenda malis.

Gen eux à Sabaudo Princip e circumfcflx XII. Auguftb anno vlcimxDei pacientix CIO 13 X X c I X.

? ■ ; ;

•o’

r 5

» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

a .

V A N D o c\y IDEM ita tulit horum temporuin aP-pencasamp; huius Reipub. anguftia.vc maximo no-ftro cum dolore, alioriim ProfefTotum ,meoruin in hac Schola collcgarum chariffimoruin vox.conricef-cat.putaui mci eileofficij damnum iftud pro mca vi-rili larcire, tantifperdum pro fua mifericordia Dominus inftaura-tionem huius Scholæ nobis concédât.

Propofui vero mihi explicandam lobi hiftoria, inter cæteros fa-croslibrosnon panels locis obfcuram amp;nbsp;difficilcm,adeôvt hiefit mihiquafi inter fcopulos nauigandunr.fed fpcro tame futurum vc nullum hicfaciam naufragium, primùm Dei Opt.Max.bonitatc, deinde veftris precibus fretus.ac demum dotäiihmorufn tum vete-rum, turn in primisrecentiorum huius libri interpretum fcriptis adiutus, cuiufmodi funtin primistres illi beatiffimæ memoria: Theologi, quos noftris temporibus Dominus excitauittloannem Oecolampadium dicojioannem Caluinum,amp; tertio demurn loco loannem Mercerum , cuius eruditiffimos commentarios cdendos in hac Ecclefia curaui, ex quibus omnia quæ ad Hebraici contex-ttis Grammaticam explicationem pettinenr,petatis velim.Merce-ti verointerpretationem Latinam,ipfiuscommentarioinfperfam, vt omnium cernffimam,fequi prae cæteris amp;nbsp;explicate decreui,minime interim diffimulans fiquidin ilia commode mutandum, pro mei iudicij modulo,cenfuero.

Cæterùm præfert hicliber apud Hebræos fimpliciter lobi nomen» de quo quæri non pauca confueuerunt minime fupcruaca-nca. Acprimùm quidem , An lobusifte vnquam reipfa extitcrir. Nec enim défunt qui totum hoc argumentum exiftiment nihil a-liud clFc quàm cófiólum quoddam S'pàfjici, quo erudiretur Eccleha. Sed horum fententiâptorfus eflerepudiandâ cenfeo ,tum quoniä fie pene aboletur huius libri auftoritas ac dignitas, tum quod di- , fertè Dominus Ezechi.cap.14. V.14.amp; 20.lobi vt fandiflimi hominis mentionem faciat,Noacho amp;nbsp;Daniell ilium annumerans:Iaco-busautem fabulam minimeprofedo citans, inillum intuerinos iubet cap.5. v.ii. Sed amp;Chryfoftomusteftatur raonftratum fuiiré ipfius in Arabia fepulchrum.

Deinde quæritur,Q^is,fiue cuius generis fuerit hic lobus.Nam fuiiPc quidem ex regione Huts hic narratur, fed non vnus repeti-fur hoc nomine inter patres. Vous enim Gencf.io.v. zj. tertius à Noacho,amp;’ Araini filiusrccenfetur:alter Genefxi.vcrf. zi.fuir Na-chotisfratris Abrahæ ex Molcha filius : tertius Gcncf. ^6. v.28. fuit

î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B B Z A

ex pofteris Efauî.ad qnem ego quidern malo hunc noftrum lobuni referre,præfertim quod Thtenorum 4.v,zi.Terra Hutz in Idumx» ftaruatur,Arabiæfeliciproxima,ex qua ctiam dicuntur Sabæiin o-ues lobi irruiile. Sit ergo nobis lobus Idumæus,qucmadmodum ipfius amici,partim Idumæi,partim Idumæis contigu) fucriint.

Qiiotus verb lobusfuerit ab Efauo incertum ed.OmiHîs autem eorum foinniis qui ad pofteriora tempora referuntillius attatem, maxime probabilis mihi videtiir, amp;nbsp;hiftoriæ facræ feriei confenta-nea eorum fententia qui tempore captiiiitatis Ægyptiaeæ vixilïc lobum , amp;nbsp;hæc gefta fuifle cenfent. Quæritut denique amp;nbsp;illud.A quo perferiptus fuerit hic liber, qua de re Gregorius Romanus re-ólèamp; fcitèfenfir, fruftra quæri de cius libriferiptorc, cuius audo-rem elle Spiritum Sanftum nô dubitetur.Satis fit ergo nobis quod hunc librum côftet fuiire perpetuo Ecclefiæ confeniu inter fandos amp;nbsp;Canonicos rcceptiâ, amp;nbsp;lacobi quoq; exprefl'a auéforitatecon-firmatum.Hoc autem resipfaclamat, non fuilfeexceptosiftos fer-mones ex illorum ore qui loquentes hicintroducuntur, fed quàm accuratiffime poftca fiucàlobo fapientiffimo amp;nbsp;cloquentiffînio viro, fiue abipfiusamicis, coninndis fortaflîs inter ipfos ope-ris, præeunre Spiritu Sanfto conferiptos,fiue foluta orarione» hue(vt credit Hieronymus)Hexametris veifibus,à cap. j, ad quin-tiim vfquepoftrcmi capitis verficulum,quorum tarnen menfirana amp;nbsp;numéros non tradit, amp;nbsp;perdifficile fuerit olfcnderc. Nec etiam mihiprorfusrepudiandû videtur quodà nonnullistraditUf,àMo-feperferiptum fuiOe apud Madianitas peregrinante.

Confiât autem totus hic liber dialogifmis, (i excipiatur proœ-mium amp;nbsp;libri finis:amp;,nifilætiffimacata{lrophefiniretur, merito pofî’et tum propterargumentum ipfum, quo nihil grauius cogita-ri poteft, tum propter petfonarum differcntium dignitatem longe maximam Tragœdia dici:non quidem vt confiôlum poc(Tia,fcd vt res gefta verifîimè,grauifl]mc,diuiniflîmcdenique pctfcripra,quj cum,ne liquidem humano iudiciode hacre ftatuatur,nullum poe-tæ vllius feriptum, fcurcsipfas feu verba fpeólcs, poffit merito comparari.

Peifonæfunt ipfe Deus,Saran,Iobus, vxor lobi,Se quatuor ip-fiusamici,nempc Elipha2Us,Bild3dus, Tlopharus, Elius,quoruin dialogifmos,vt amp;nbsp;librum hunc totum,non incommode in has partes difttibuere mihipoflèvideor.

Ab initio libri ad nonum vfque verficulum finitum'fecundi ca-pitis,efl quafi prologusfcu proœmium. Huic autem inferuntuf duo dialogifmi Dei amp;nbsp;Satanæ. Vnde nafeitur huius Tragœdiæ oc-cafio,qui funt inflar primæ feenæ Adus primi.

Adccimo ineuntc verficuloeiufdem capitis fecundi,continetur cius Aftiis primi altera Scena, qiiæefl dialogifmus lobi cum vxore fua. Reliqua pars cius capitis ell Secr.ndi Adus proœmium, Inde Tragœdiçepirafis,amp; Secundi Adus Scena ptiroa/oio capite tertio compte-

Hinc oritur difputatio,videlicet lobi amp;nbsp;amicorum ipfius, quam diftribuo in alteram Adus fecundi Scenam.ab initio quarti capitis ad finem feptimi,cuius inter locutorcsfuncEliphazus amp;nbsp;lobus.Ab odauo capitead finem decimi, colloquuntur Bildadus amp;nbsp;lobus, quæ Scenaeft Adus fecundi tertia. Indcad finem capitis decimi quartidifputatur inter Tfopharû amp;nbsp;lobum.quæeft Scena quarta.

Moxtc'rtiusAdusfequitur, cuiusScenaprimacontinens repe-titam Eliphaziaduetfus lobum dimicationem, finirur capire deci-ino feptimo.

Secunda verb in qua Bildadus cum lobo contendit, capitibus dccimo odauo amp;nbsp;decimo nono comprebenditur.

Quartam conftituo in tertia Eliphazicum lobo difputationc à vicefimo (ecundo capiteadfinem vicefimi quarti,

Quinta denique in qua acerrime Bildadus aduerfus lobum ccr-tat,à vicefimo quinto capire incipienS,tricefimo primo finitur.

Adu quarto introducitur Elius grauiflimè tnm lobum turn a« tniaosreprchendens, à capite tricefimo fccundo ad finem tricefi-mi feptimi.

Adus quintus cataftrophen continet,in qua Deus ipfe.vciut «-tro apparens , totam difputationem dirimit : fie lobum re-prehendens, vt tarnen fecundùm ilium iudicct, amicos autem cius acriter fatis, vt roalæcaufæ patronoscoarguat.àtricefimoodauo capite vlquc ad quadragefimi fecundi verficulum nonum.

Indebreuis narratio felicis exitus calamitatum lobi tiagœdiam inftar cuiufdam epilogi terminât.

Præcipuè verb quærendum eft de huius libri fine amp;nbsp;feopo ad quem totahæc difeeptatio fit referéda. Eum nonnulli ciTe ftatnunc Prouidentiæ diuinæ explicationem. Et fateor quidem ego de hac re in hoc libro copiofilfimè amp;nbsp;diuiniifimè difputarià fapientiffimis hominibus, quod etiam Deus ipfe fuavoce definit. Sedquum la-tiùspateat Prouidentiæ argumentum .commodius mihi videntur fentire qui potiùs dcQei amp;nbsp;Hominum iuftitiajidquenon vniuer-faliter,nequea'«x«{, kdgt;ia‘^'Ti amp;nbsp;certo refpedu quæriinhoclibro exiftimant: nempe.quôd ad Deum attinct, An ferat Dei lufii-tia vt vcrèbonæ amp;nbsp;inregræ vitæ homines duriffimis amp;nbsp;afperrimis omnis generis calamiratibus afficiantiir,fiue,vt breuiùs loquar. An Dei luftitia patiatur vt in hac vira vel Malis Bene, vel Bonis Male fit.Ad homines autem quod attinet, quæritur , An de hominum Vel luftitia ex fecundis rebus, vel Iniuftitia ex aduerfis fit iudican-dum. Hæcautem vtraque quæftio, etfi inter difpuranduin Sst/ki»; interdum difeeptatur, tarnen maxima ex parte xa!j«9»T,z(M'; trada-tur,ad perfonam videlicet amp;nbsp;præfcntcm ftatum lobi accommoda' ïa.Nam amiciquidemlobiexiftimant ncquecwmDeiiuftjtia, ne-

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. » E Z Æ

que cum vera vitç integritate.qua p rç dit u s antea fuiffe lobus viJc-batur,conciliari polFe tam fubuum amp;nbsp;tam miferum lobi cafum,3C proinde ilium ad agnofcendara fuam hypocrifin, amp;nbsp;petendam à Dcoreniam hortantur. Contra veto lobus fibi optime confcius, ad prius quidem caput hæret, Quînam videlicet fieri poflir, vt tot tantifque calamitatibus tana lubitó proftcrnatur qui peccator quidem fît (nee cnim hocipfe negat,imo talem fc natum eflecon-fitctur) fed tarnen ex animo fandlè amp;nbsp;honeftc pro viribus fefe erga Deum amp;nbsp;homines gefferit.In altero veróaccufationis amicorü ca-pitc.quod videlicet hypocritâ, immo fceleratiffimurn ipfîim fui lie ex præfentibusipfius calamitatibus concluderent, grauiffimèpro-bitatem fuam alferit, amp;nbsp;de iniuria fîbi ab iis fa ôta conqueritur,qui quum ad ipfum confolandum aduenifle videri vellent,afïliâ:ioucni afperrimam adderent homini iam plus fatis affliôto. Hincergo in-tclligi poteft dupliciter à veto aberrafle lobi amicos, nempe amp;nbsp;io

in '£am9îlt;r4. In thefi quidem quod ferre polie Dei iullitiam îicgarentjVt verc boni diuinitus, præfertira tam acetbè de repente affligantur,fîue,Non nifî propter peccata hominibus eiufmodi ca-lamitatesimmitti,acproinde nonpolïc quenquam fîmul verepro-bum fuiire,amp; tam calamitolum fubitb ficri.In hypothefi verb quod hoc vtrumque lobi perfonæ immeritb applicarent, quanuis intc-rea præclarèamp; verèmulca,fed malè conclufaamp; perpcramapplica-ïa de Dei Prouidentia amp;nbsp;luftitia difîerant. lobus autem,etfi de rc tota reôtiùs fentit Si iudicat » tarnen amp;nbsp;doloris magnitudine, amp;nbsp;a-micorum amarulcntia penè opprcfîus , modum interdum non renet il?afîèrenda fua, turn apud Deum, turn apud amicos innocen-iia:amp; in profundam occultorum Dei indiciorum abylTum »partim à grauiflîma tentatione,partim ab amicorum prolatis argumentis prolapfus, fie expedite fe nequit » quin humanum aliquid patiatu r. Nunquamtamen ( vtpote Dei manu ilium fuftinente) in blafphe-mas cogitationesaut voces erumpit: fedeonttà, fuperato Satana,, viôlor tandem fortilfimus Dciathleta ttiumphar.,

Hxc vetoillaeft omniumgrauilfima difputatio,. iam olim, vt hincapparet, amp;nbsp;antiquifîimis illis feculis agitata: cuius etiam nec difputatioin vtramque partem , nec decifio ab ipfius Dei ore pro-fcfta,efficerepotueruntquominusamp;Dauidem (pfalmoyj. amp;nbsp;aliift paflimPfalmis)amp; leremiam (Icrem. Habachuch Prophetam» (Habac.ijvaldeexercucrir. Nec alio magisfundamentoiam olim veteres Epicurei nitebantur, amp;nbsp;adhlîc hodic impietatem fuam im» pij homines huic bafî fiiperftruunt.Eftaucem omnis hçc dubitatio ex illoveneni Satan.-cafflatu exorta,quodexornauit fpeciofa illo Sciefttixboniamp;mali nomine , quum primos noftros illos parentes fcducerct.Vndefubcuntcnim animos noftroscxitialcsiftx co-g^itationes»rrifiquodid demum bonum amp;nbsp;reôtum elïè exiftiman-lescuius caufam amp;nbsp;rationem aftèquimur amp;nbsp;probamus » amp;nbsp;infini“ tamiUatn Dei fapicn.tiamac.iufti«îunadicaptusnoftri aoguftif^

Riiobliqiiiffimam normam exigentes, plane infaniinus? EinCmodi flint hodie illornm quoque clamorcs qui contendunt à nobis fieri Deuni auûorem inali, quum affirmamus nihil ncqiie temerè, ne-que Dco vcl inuito vel nefcicnce., immo Dco fapienter amp;nbsp;iuftè quidquid cogitatur,dicitur vel fit deccrnente, cuenirc,fiue bonis, fiuemalisinârumentisvtatur.Itidem eorum blafphemiæ quiæter-nuin reprobationis decretumtollunt, quiStojcam neccflîtatcm à nobis inuehi contendunt, qui dcniquc Apoftolum non audiunt, hocveluti ïonitru omncsillosgigâtesprofterncnté,Tii qui es qui refponfas Deo?Rom.9. v. 20. Hinc apparet quàm vtilis fit huius li-bri doélrina in explicationc tam grauis argumenti,vt neque,triuin amicorum lobi exemple, Dei fapientiam amp;nbsp;iuftitiam ex captu no-ftrometiaraur, nequeinipfam diuinæ fapientiæabyirumnos iin-niergainus,fed, ficut audita Dei redargutioneloquitur lobus, ma-num oriapponamuSjamp;arcanaDomini non curiofèfcrutemurjfed fanôlèadoremus: quodetiam argumentum copiosè Solomon ia Ecclefiafte docens.nimiùm faperenosvetat,amp;poftcum Apofto* lus ippot'«!' Trùp S (Töipforftp prohiber,

Sedamp;alia quàmplurima,doâ:ifiàmus amp;nbsp;faniftiffimus hic liber nobis obferuâda proponir,veri videlicet Patris familias exemplum in lobo, amp;nbsp;qualcs ptæftare fe debeant qui auôloritate amp;nbsp;opibus in Rebufpublicis pollent, vt non tam ciues quàm Patres patriæ die» poffinr.

Continetur prætçreahoclibroccrtiffima amp;nbsp;antiquiflima Phyfi-ce,amp; legitimus illius finis acvfusoftédirur, quem’copiofiffimèhoc libro expofifum, Paulus paucis, fed diuiniffimis verbis indicauit Rom.i.v.i9.amp; Athenis difputans Aâ.i7.26.Eft auté hçc dodrina eà magis nobis neceiraria,quôd ex eius ignoratione amp;nbsp;profane abuiu omnis idololatria amp;nbsp;fupcrftitio profluxit, cæterarû gentiû fapien-tibus, quos Græci Philofopbos 3ppellarunt,rniris modisillâ,quolt;î ad ipfius vfum ateinet prophanantibusialiis quidem tenuiter amp;nbsp;ie-iunèadmodum illam cxplicantibus ; aliis verèmanifefta impietate confptircantibus, vt falfifiimos in Phyficis ertores ab antiquis Philofophis admifibs, Si ab Ariftotele demum dcmonftratos præ-tercam-, quem amp;nbsp;ipfum tarnen alij vt iniuftum nonnunquam rc' prehenforem,alij vt amp;nbsp;ipfum à vero aberrantem reprehendunr,ab-foluerccertèin nonpaucis ab impietate nemo meritO'pofiir.Quict quodàPhyfices abufu cmanauit deteftabilis ilia Magia, infinite-rum fcelerum mater?amp; illadiuinatrix pfeudoaftrologia, perruptia veræ Phyfices finibiis,in arcana vfque Dei penctrans,amp; nunc quoque totius mundifafcinatrixîDcnique veræ ChrillianæEthicesjfi-«e omnium in proximum officiorum domi amp;nbsp;foris »inter opulentes præfeitim rariffîmum exemplar fpeélandum hic nobis in lobe» tanquam in tabellaproponitor, omnibus etiam Platonicorum 8c Peripateticerum præceptionibus tante magis anteponendumgt; quantopraxis an.teeelliCxamp; faéla didispræftant, Sed intfiî

lt;gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

cæteras lobi virtutes eminet inuida ilia aniini fand i magnitudo» turn fcrreain Scoicoruma'®aô-lt;l«ei', ttim quicqnid de ilia fuperba fortitudine garrietût Philofophi coargucns, vt non immcrito no-bis lacobiis hoc paticntiæ exemplum,tum in ipfo certamine, turn iniphusftlici cxitu iubeat intueri. Nullusenim ccrtè hominum, quorum vitam perfcriptam habeamus (cxcepco vnico ilio Filio Dei.in quo perfediffimaomnia fucrunt)vel duriùs afflidus fuir, amp;: accrbiùs vcxatus.vel fortiùs amp;nbsp;conftantiùs ad extremum vfque ad-uerfus miferias illas omnes, quàm hic nofter athlera depugnauit; ira vt verc pancratio vicilFe fit exifiimandus. Humanam tarnen fuifi'eilliuspatietiamjideft talem vt in ea merito non pauca Deus, finem huic certamini imponens, defiderarit, djffîtendum non eft. Sed hincpotiùs difcendum , eos etiam longiffimè adhucabefleâb ipfaperfedionis meta, qui inter cæteros mortales ftadiumhuius vitæ amp;nbsp;fuæ vocationis quàm rediifimè dccurrût:ac proinde quah-uisæternæfelicitatis corona non nifi légitimé certantibus,8f per-feueranter ad extremum vfque vitaîfpatium currentibus tribua-tur: illam tarnen nulliscuiiifquam mcritis (excepto vno Chrifto, qui nobis hanc perfedidima fua obedientia acquifiuit) vt dcbi-tam perfolui, fed ex mera Dei clementiifimi gratia ac mifcricordia curfum noftrum amp;nbsp;approbari amp;coronari.Quæ omnia quum itafe habeanr,amp; in id tempus inciderimus, in quo,fi vnquam alias. Do-minus tum vindicando Euangclij fui dcfperato contemptui, turn cribrâdis,amp; omni fæuitiægenere exercendis amp;nbsp;probandis fuis, ha-benasomnes Satanæ amp;nbsp;ipfius Angelislaxauit, non immcrito mihi vidcorhiinc librum inter cæteros facros enarrandum fufcepi/Te. Qua in rc , vtinam amp;nbsp;mihidicenti, «ücvobis audientibus, fie Sandus ille à Domino nobis promillus, amp;nbsp;fände in nomine fuo con-gicgatis, nunquam denegat us Spiritus adfit, abolitis ignorantiæ noitræ rtnebris, atque adioabfterfis menrinm noftrarum fordi-buSjVt ncque rae,ncque vos huius laboris vnquam pœniteat.

Verf I. r'irfitit inregione Hutz^-Iob »»rnen eins-.erat^ue vir iüt integer reclus ac ttrnens Dei recedens à malo.

Virfnit. Hoc caput commode in très partes difltibuo, quarum prima j. primis verfibus comprehenfa déclarât quis amp;nbsp;quantos vir fuerit lobus apnd Deum amp;nbsp;homines,ac viciflàm quibus bc-ncficijsà DeofuetirafïeduSjVt’qui iuftitia deledaretur Heb.13. quanquam ii redè oninium horum rationem inire volumus,id quoque:cx mera Dei gratia lobus habuir, quod ralis extiterit erga Deum amp;nbsp;hoinincs.Qjis cnim prior deditei? Altera verô decretum Dei continet deferuofuo prob indo,quem eucrecre Satan nititur. Tertia denique pars à verf. io. ad finem capitis ,vidoriam lobi in hoc primo congrelfu dcfcribit.Qiiæcunque veto hic de lobo com-memo-

mcmorantur non tantùin cófpcólant vt fie nobisproponatur ve-rèbeatiin terrishommisexemplum fingulare:vcrùmctiam in priais ad fcqutnicmTiagicam narrationein maxime faciunt.Homi-nem cnim maximis Dci bentficiisabutentem,minime mirum fuif-fet gtauiflîmas ingrat! animi pœnas lucre,repente ex profperrimo ftatuin grauifiimas calamitatcs quoquomodo præcipitatû : quum hiiiulmodi exempla pliirimanobis amp;nbsp;factæ amp;nbsp;prophanæ hifioriæ præbeant,amp;: hæcetiam tempora nobisfuppeditenr. Sed hominem tam pium erga Deum,amp; tam reótum in cætcros homines , tam fu-bitócxfelicifiïmo.calamitofiffimum fieri potiiifle.penèincrcdibilc videri poterat.Deinde commendant quoque hæc fingula lobi con-ftantiaro,tantô admirabiliorem quanto magis incxpttäata amp;nbsp;no-Uafuit hæctam repentina mutatio. Cuipiain cnim ex paupereamp; ignobili,diuiti tandem faól:o,amp; nominis celcbricatem adepto, non tarn nouiim amp;nbsp;acerbum fuerit ad ptiorem qtiam expertus iam effet Conditionem rclabi.Hominem aurcm perpetuo tantis amp;nbsp;animi amp;nbsp;corporis bonis vfum, tarn repente, nee opinantem, amp;nbsp;qiiidem quafi Deo ipfo calum amp;nbsp;retrain adtierfus ipfum commouente, ex co cuius virtutes 8c opes apud omnescelebrarentur, omnicala-niitatum fpecie infamem reddiicx ram opulento,tam inope: ex tot liberoIÛ patre ,tam infolito cafu orbum fieri:tor denique vulneri-bus, quibus nihil grauius homini acciderc potcll,vno momenro fauciati,ncc tarnen animo concidcreffcd potiùs fie ipfiiis pictatem cæterâfque virtutes acui,rariffimum eft profeôlo lîngularisacpïa-nè diuinæ animimagnitudinisexemplum. Vir ergo dicitur fiiifïc lobusjideft apud omnes ill os populos ecUberrimus. Hæc cnim vis cfi Hebrææ vocis hoc in loco, ficut interdum apud G £tcosi*\»/iamp; apud Latinosvir , non fimpliciter fexum , fed præftantem amp;nbsp;eminentem hominc dcclarat./n HutzAn Idumæa videlicet,ficut in præfationc diximiis, quod non tantum patriam, fed etian» genus ab Edomo fine Efauo dedudum oftcndii,amp; ad rem maxime facit. Quisenim non admirctur turn picrate tanta, turn fapicnria tam eximia exiftere hominem potuific, ex Abrahamo quidem amp;nbsp;Ifaaco prognatum.nontamen Ifraclitam gt;nbsp;riecin lacobi familia c» nutritum? Multô cnim infignior lauseft tam ptum effe inter im-pios.quales fucrunt maxima exparte Idumæi : 8c ram bonum inter peffimos; quàm inter pios pium , amp;nbsp;inter bonos,bonum cxritiffe, Sunt aiitem hic præterea quædam obferuanda,ac ptimùm quidera Deum quo tempore cnm Abrahamo amp;nbsp;eins nafcirurafobole fædus inijt,non videri ftatim cæreras genres familias orbis rcrrarû ab-dicaffe.Conftat enim ex iis quae de Pharaoneamp; Abimelecho in hi-ftoria Abrahami 8c Kaaci rcferuntur,nondû tune penitus euanuifi-fe veram veri Dei notitiam à Tandis patriarchis acceptam,ne inter Chami quidem pofteros, à quibus amp;nbsp;Ægyptij 8c Chananæi 01 ri fnnr. Et q înam fuiffcr,quæfo, EceJefia tune in vnitis Abraha-tni domum conclufa, quum rMckhifedecus, ipfius Cheifti typus.

co ipfo tempore facerdos fuerit alcifsimi? Qui fi fuit ipfe Sem , vt nonnulli, non temetc, cxilliinanr, fupcruixiHc Abrahamo dcprc-hcndctur annosj^. quiim Efauus amp;nbsp;lacobusJam annum agcrent vitæ^p. Tuin igiturfuic aliquaextra Abrahami quoque domuin Ecclelia,cuiftiæ notæ,nenipc, venturi feminis promiisio amp;nbsp;Sacra-mcnta,nenipe Sacrificia non defuerunttfed quæ alibi paulatiinob-folefcerenc,apud Abraharou veto multo inanebant purioraicuius etiam domus erat pcculiari Circuincifionis Sacrameto nobilitata, amp;nbsp;in qiiam ctiam paulatim tota collciäa eft Ecclefia, adeo vt quif-quisCircumcifus non cll'ctin Ecclefia non cenferctur. Huiiis au-teni integræ Gentium abdicationis tempus vercamp; commode mihi Exod II. videtur ab egrelFti populiexÆgypto,amp; altera Circuincifionis pro-mulgatione inchoari: quod etiam notare mihi videtur Paulus in

Ad.13.17 Alterum quod obfieruandum elle diximus, nafeitur ex co qubd Efauum dicitur Deus odio habuilFe, quern etiam teftatur M ala ch. fuifie in montem Seir extraterram Chanaan,quafi extra fœdus re-legatum,pofteris etiam eins inca inalediólione comprehenfis, vt qui fucrint populi Dei hoftes perpetui, quern ctiam ex captiuitate Ægyptiacareuertentem à fuis finibus excluferunt. Quod fi res ira le habet, quî-nam lobiis ram pins amp;nbsp;religiofus fuifiè, ipfius etiam Dei tcftimonio,cxiftimabitui?Refpondco, ctfi Efauus reueramul-tis modis fefc prophanum fuilfe demonftrauit, amp;nbsp;horrendum Del judicium in ipfum incubuit,arque tandem ad eius pofterosperua-fiiiiplum ramen non diciàfœdercDeijfedàprimogenituradunta-xat excidillè. Etquodex terra Chanaan {cccClit , faétum quidem ftiiire fateortacita Dei prouidentia, fie declarantis quod tandem cuenit iufto Dei iudicio,non autem quafiiam turn Idumæi fiinpü-citeràDci fœdere exclufi intclligcrentiir, quod ne cæteris quidem Gcntibusftatim eueniireoftendimus.Fuit ergo tum quoque vêtus Deus inter Efauipofleros, fi non omnes, at certè qujbus Deus be-nedixit,amp; agnirus amp;nbsp;famftè adorarus, non tantum cultuilloex vetuftiflimis Patriarchis accepte, fed etiam fpccialifer ex doélrina Si rtuclationibus Abrahamo amp;nbsp;Ifaaco parcfaôtis. Hçc cnim du-biinn ctiam non cftquin Abrahamus ftiidiosèiSc accurare nepo-tcsillosfuos, lobum amp;nbsp;Efauum, diligenter, hoc de ipfo teftimo-nium exprefsè perhibenre Domino, docuerir, vtpote quos viderit annum vitædccimumquintumagentes, vtexaccurata annoruni ’ Abrahami fiippiirationeliqucr. Sed quidpluraîEx fruftibusarbor dignelcirur. Quanta vero fuerit doélrinæ cœleftis non tantùin in lobo , fed ctiam ni ipliusamicis cognitio , quanta illotum pietas, ctiam vbifallunrur,txtittrit,amp;quàm admirabilis fiinulacrcligio-_ fa fapicnria, partim ex eorum fermonibus vitro citioque habiris, partim e.x ipfius Dei ciini jpfis colloqiiio , liquide cognolcitur.Ec quiim prærerea iidem cum jpforum familii.s, ficurprobabileeft» feed cris ctiam notain externam, ideft circumeifionem habucrinr, ambi-

fœdcris ctiam notât» externat», id eftcircumcifionem habuerint, ambigerenoQ poflum quin,nonobftantetllo Dciin Efauumamp;c-iusfoboici»odio,vntucrfaliter(nonaiitcm in fingularibuspetfo-nis) connderaco,lobus,amp; otnncs Idumsi ipßus ßmiles,ctß genere non fuerint ifraëlitæ, tarnen vera Ecclefiar membra fucrint.Sice-liam paulatim,non vno feculo( Dcofic vlcifcente, verâtatis fuæ» vc illis prioribus feculis contemptuin : hc dcfeôtione, cuius memi-nerunt Paulus Si Iohannes,in Oriente amp;nbsp;Occidenre, fequuta) quanuis Antichrillus in Dei templo fedens non fit Chriftus,ac proinde Antichrifti fedatores non pofltnt Chrifti Ecclcfia eiFe, quia tarnen,inuito Satana amp;nbsp;Antichrifto, Ecclcfiære/rcraillicma-net, dubtflm non eft quin Deus, fuosinillo Anrichriftianifmo femper habucrit,amp; habcat cledos, quales videlicet Daniel 5c verc pij omnes in media Babylonica captiuitatc extiterunt.

Præteteahîc obferuabimus quæfercfit Ecclelïa: in terris conditio. Nam ecce, dum quieti funt in fuis fedibus Idumxi, procul-dubio prophani non paucùlobo diffimiks,amp; ali£genres plurimz Orientales ex Abrahami Cbneubinis ortæ, 5c opibus florcntes,If-L Gen.tj. raëlitæ contra duriffimam feruitutem in Ægypto feruiunt. Sed quis tandem fuit illorum quidem felicitatis, iltorum verb feruitu-tisexitusPlllorum mifcrrimus.vt qui tandem penitus à fœdere vi-tæ exciderût; illorum autem feliciflimus,vt pote quos Deus.caetc-risrepudiatispopulis, afciuerit. Ne metiamur ergo Ecclcfiam ex multitudine vel profperis rébus. Sed anteponamus crueem pro veritate 5c luftitia, fluxæ 5ccuanidæ omniumimpioriifelicitatis fimulachro. Quanquamccrtèlfraélitacexmcra Dei gratia fint à Deo adfeiti Si in terram promiflam inrrodiidi, alioqutn cætcris Dciit.5«,. gétibus nihilo digniorcs,vt illis exprobtat in illo fuo CanticoMo- * Si dc-fes,5f poft Mofen , in vltimafua contcftationc,Iofue, vt quifquis glonatur.non ntli tn Domino glorietur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Cor.r,

Sed illudmirari fubit,vnde tandem illaranta in iftishominibus vcrf.ji. arcanorum naturæ cognitio. Quanuis cnim Phyficcex profcflbin hoclibronontradetur.fictamcn verè, fandè,tnagiiificè,de rebus illis dilFerere non potuerunr, quibus non clTent ipfæ perfediflime perfpedæ. Omnino igitur verum eft bonarum 5c vtilium difcipli-narura abfolutiffimam feientiam Adamo fuifle diuinitùsab ipfa creatione infîtam, fine quibus alioqui rede animantibus donii-nari 5c commode viuerc, Si illius dominationis vfum ad verum ilium finem,Id eft ad Dei conditoris gloriam referrenon potuilTet. Quanuis autem bacctiam in parte grauiter læfa fit per lapfum hominis intelligentia,Deus tame» ftmina bonarum artium5c feien-tiarum,fine quibus homines ftaxira in bclnas dégénéra fienrpn hô-minum menribus conferuaxiit ,vr ex eoapparet qubdomnium il-laruin , aut certè præcipuarum eey':ka!/5c xenwl «t re/tii maneant ani-mis infculptæ.Et hoc fubodoratus fuilTe vidtiur Plato , homines docens qumn crudiuntur, non tam noUialiquid difccrc, quàm

CAP.i. 10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

quorum obliti videbantur reminifci. PrimosigicnrilIosPatriar* chas cenfeo fleur veram creationemmundiabipfis'!r/!«TowAasquot;«'f didiceranr, ica verx naturalis Philofophiæ, quæ mundura amp;nbsp;eius pactes, cum ßmplices, tum compoßtas, fuprà amp;nbsp;infrà, fcrucatur» fcientiflimos fuilfe, qui thezaurus ptæcipuc ( vt amp;nbsp;veræ imprimis pietatis doârina ) penes Abrahacni fatniliam manferit. Huius rei certum teftimonium prsbet Moßs imprimis Cofmopocia ß cum Platonis Timço amp;nbsp;ipfius imprimis Ariftotclis de mundi æternita-tedelitioconferatur, amp;nbsp;humanis quoque rationibus iila inter fc expendantur.Idem oRendunt,non hic tantum liber velMofean* tiquior,vel,vtnonnulli volunt,àMofecditus: verum etiam excellentes plurimi pfa]mi, quibus nihil quidem cgo non tantum fan-üius amp;verius,verum etiam dodiusamp; elegantius dici delßsrebus polfc affirmo. Quod ß omnes illi Solom onis libri extarenr, ßarde-rct procüldubio ptæ illis quiequid vlli aliarum gentium feriptores de iftis tradiderunt. Et hinc etiam fadum videmus vc apud has amp;nbsp;illas genres multi ceiebrentur tanquâ variarum rerum amp;nbsp;attium, primi inuentorcs,propteTea etiam in Deorum numerum relati,vt apud Ægyptios Oßcis,amp; apud Græcos Ceres amp;nbsp;Bacchus, quarutn tarnen v etnftiffimü vßnn, præfertim apud populum Dci extitilTe, ex faetishißorüs liquet. Qnid,quod ex omnium gentium alpha-bctisconftatlirerarum vßim ab Hebræis manalTc? Nccalienum à veto videtur quod de Ægyptiis ab Abrahamo edoäis narrat lofe-phus Hb.Antiq.i.cap.S.lucc illa,vt amp;nbsp;veri Dei,amp; veri diuini cultus dodrina,paulatim inter populos orbis terrarû,alibi quidé,alhi Sa-tanæ,tû in ne^ndâillam Magiam , cuminhorrendamidololatria dégénérante,alibi veto partim inßnitis mendaciis confpurcata, partim myfticis fabuliste ænigmatibus malitiosè obfcurata,vcl potiùs prefanatacalibi deniqne plané deficiënte,mox vbique inte-ritura: aeproinde omnibus hominibusin beluasimmancsdege-neratutis, nifi Deus przclara quædam ingénia ad illas artes ab in-teritu vindicandas excitalïct. Ab Ægyptiis certc Philofbphiam ad Graccosjfedpofterioribus demum temporibus, vt trat multis mo-discontaminata, fuiffe traduâam, imôetiam illicfuifle cruditos Soloncm, ex feptem illis Sapientibus vnum,itidémque Pythago-iam,ae tandem etiam Platonem aiunr. Sed quàm denfis tenebris immerfafuerit apud Græcos vniuerfailla Philofophia apparet ex totfedarum apudillos nunquam finitisdiOîdiis, adeôvt tandem inter illos non infimi nihil certofeiripofTe, impiaamp;intolerabili «udacia.non tantum dicere,fed etiam argumentis probate, ac pro indeipßßiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redarguere ßnt conati. Sitigitur hoc

£xum tnm aduerfus prôphanos illos quæ de his rebus in his facris îibris tradunrur falfis fuis axiomatibus fubiieientes, turn aduerßis fciolos,quibus diuini ifti libri nihil fapiunt:ßcut ex iis vnis feriptis vera omnis religio petenda cft, ita veræ phyfices doftrinam, qua-lis ex Prophanis illis Philofophis, ne Atiflocele quidem illorum, meo

Meo quidem iudicio, facilê principe, excepto difctCHr,ad horum ucrorutn fcnptoruin notmam elle exigendani* nifià vetitatca-bertare voiutnut.

Initier, Sie incerpretari rnalo qujtm perfeétum virandx homo-Oytnix caafa. Quiequid eniin de lobi amp;nbsp;cuiufuis akcrius, cxcepto Vno Chriiloab otnni labe vitij immuni, virtuciUus dicicut;man-cuna amp;nbsp;imperFeótum fait, carnis celiqiiiis aduerfits Spiritum pti-Î[nantibu$,vccxipfîas lobiquamuis inter homines conftintif-imi exemploliquet,à Domino proptereacorrepti inamp;a capir.jS. Verf.i.ln Græca vero interpretacione alij èl[jLup.lt;iv idell, in quo nihil culparipo/ler.alii atx»4*m,id cft vcraccin.alii «çj-xSi'.ideft, fimplicc de vafco oppofitum vcrccrunt. Ex his eniin tribus qu« in Græco COntextu leguntur,duo necefle cft redundare amp;nbsp;ex diiieriis inrec-ptetationibus per defcriptorum incuriatn in contextum irrepfifle, quodfaepein illislibris aeddir. Integritatisautc fine fimplicitatis nomine quomodo lacob diciturfuille vir fitnplcx,amp; fimplices eflc nos iubet Chriftusinftarcolumbarü.declaratur, animus abomni fimulatione amp;nbsp;fraude alienus;quam maxima laudem Satan infra ▼crf9.amp;tres ipfius amici deinceps lobo adimereftudent .fedfru-ftra Sc immericójftcuc exitus ipfe dedarauit.Sedes auté illius eft in voluntate.Eft autc hæc virtusquafi cçterarun* forma quædam,cx qua verç fint an adulterinæ dignofcitur,amp; ficut Deus vnus cft cor-diumfcrutatotjitahæcvirtusillum propriè teftem Sc iudicem ha-bct.Iraque fas fit dicerc nos Deo quim proximè per hanc confot-tnari, vcpotccui fummoperc placcat veritas, mcndacio, cutus au-âor cft Sacan,ex diametro repugnans.

EtreSlm: idcfthancintegritatcm fuaniteâ:i$amp; honeftis omnibus atftionibus probans,vt copio^sê defeteftartab amicis cogiruc lobus infra cap.x^.amp;ji. Quod ertim de fide dicit lacobustcam demum verâ amp;nbsp;viuamefle quæ fcfe faélis probat,de rcliquis etian» vittutibusintclligcndum cft:quaraobtcctiam tefte Ariftot.Eth. x.(quanuis alioqiiin neque prçcipuas virtutcs.ncquc cæccrarû can fam vecam.ncc vcractiamcffcólanouerit) fammum quodimagi-nabaturbonum non in virtuteipfaper fe, fed in virtutis aôtione fitum eflc voluit.Sed.inquics.fi Rcilus cft qui recta via incedic,céda veto viaeft Lex Domini, nondum lara quum lobus viucrcr, qui nam Redus fuifle intclligccur?“Refpondet Apoftoîus Rom. x.vcrf.14. Gentibus confeientiam fingulorum fada exeufantera autaccurantcfuiirepro.Lcge.Etccrtèitaeft.Nec'cnim quum Deus decent ilia præcepra populo fuotraderet duabus tabulis compre-henfain monteSinai.tum primum quid Deo Sc proximo deberét hominespræfcripfitjfed Leges diuinitusomnium hominum men-tibus infculptasi ideft ius illud naturæ ii-nmutabiie,cx quo bonæ Leges omnes profluxetut, renouauir-.parrim ne populus Ifracliti-«us exeufationc vllam pra;texcret,vtqui bis, id elhium à natura vt exteez gentes, tumfpecialicerabipfo Deocirct cdodus : partira

CAP.i. Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T«. bezæ

quod iam tum vera religio de qua in priore tabula Jilïèrifur» in «»flXi/S«co'amp; «J'wAe/XÄi'/«!' degeneraHct:immó quodiniisetia quæ ad aircram tabulam amp;nbsp;honeltatcm inter homines feruandam fpcftanr,difcrimcn turpis amp;nbsp;honefti paulatim obfolefccret, vt ap-parct ex non paucis variorum populorum inftitutisamp; Legibus« Cuiufmodi cnim illud eft quod apud Lacedæmonios turpe non fuit furari?qiiod apudÆgyptios palàm fratribus licuit forores du' ccre’vt taceam quae de Chatgt;anæorum inceftuoßs pollutionibus teftatur Dominus apud Mofen , Nec aliundeorta fuit polygamia» Si diuortiorum liccnti3,quas Deus,penè(vr iraloquar) inuitus» in politia Ifraélitica propter illiusgenris duritiemtoleraiiit.Non fic igiruFlobusinceffir,fedptoculdubiö fingulare fuit in ilia gente omuis veræ pietatis Si probitatis exemplum.

Et timens Deum. Timoris Dei nomine notum eft intelligi» non pauorera aliquem amp;mctum ex malaconfcicntiaoricntcm, quo fit vt non peccatum ipfum, fed poena peccati metuatur : fed rcucrentia Dei maiertatidebitam,vndeveraobcdientianafcitur» ex cius amorc proficifeens quern omni obedientia dignum elle agnofeimus. Eft autera obferuanduin hoc loco diferimen inter Philofophicas fiue Ciuiles quas vocant virtutes, amp;nbsp;dona Spiritus Sanéliin regencratisbonos motuscientis. Ciuilesenim virtutes, quarum exempla paflim in-prophanisbiftoriis legimns» rum ea diuerfo fonte proficifcuntUFjtum etiam ad alium fincm tendunt. Itaque etfi inter vitia numcrandae non funt,vrpote ipfis oppofita: appellationem tame veri boni apudDeum non metetur. Oriunquot; tur enim ex lt;muliipillt;ret mere Humana jâc proinde tota cariofa Sc pUquot; trirnequead glotiam vfque Dei pertingunt, qui finis vercbona omnia opera,vt ita loquar,fanä:ificat. Quînam enim veri Dei glo' riam fibi pro vkimo eogirarionum amp;nbsp;aókionum fuarum fine pro-Ipkef.i. ponerent qui verum ilium Deum nunqaam agnoucrunt ? vt illoS yerf.jt. rncritb Paulus,(»5»tf{ vocct, non quidem ex eorum gencrc qui nu-mcn omnctolluntjfedquoniamrnulrorum Dcorura cultorcs qui Dij omnes fàlfi funt,verum Deum nullum habcr.Itaque fiquis ex* pendat illorura vitam quiintergentcsillasàiuftitiaamp;variisciui« iibus illis virtutibus non immérité commcndantnrgt; amp;nbsp;ques ego fateor quamplurimis hypocritis Chriftianis effcanteponendos» turn quedadil'lorum quantumuisfalfamreligionem.tum quod ad em a. pjojjjtjtfnjojgattjnetxomperiet, partimgt; cos fuiffe intolcrabili-».Cw.5.1. DUS viciis deditos amp;nbsp;maneipatos.non qubd nemo fit qui fine cti-roineviuat, fed quod verèhæc vitia in ipfis rcgnarct. Sic Catone» cbriofilEmi fuerunr, amp;nbsp;maximi foencratorcs, quorum etiam vnu» vxorc fuatn local, alius verb vclprorfusfuriofus vel magnanimi* tatis gloria affcólansmoritur avri^uf.Sic magnse fucrutjCiccro«' »is virtutes, fed quid illo per vniuerfam vitam vaniosamp; ambicio-£us?Pro patria fefe deuoucrunt Decij. Efto,vt ambitiöse iftud-no» Icceriat^cdamorepatræi: mens tamca üloÿuna vitra patri® amolt;-sem

rèm non cft ptogcefTa. At iddemum rçâc diligitur, qnod propter Deum diligitur.Sed nolo in iftis peculiaribus exerriplis diutiùsim-tnorari. Uludautcm oinnino fatendûeftpeccatafuifle ilia omnia* quum quicquidexüdenonßtpeccatumelte pronuntiet Spiritus Sandus, non ramen, vr quae dircdc contra legem naturae amp;nbsp;Ho~ neftatem fiunr. Abfit enim, vt Catüinâ velCethegumcumCicc-tone, Alcibiade cum Ariftide, vel Pericle conferam. Abfit,vt quas laude inter homines digniftima funt,cum iis comparem quae ab ip-fa lege naturae redarguuncur, vel etiam bonis legibus mcritó vin-dicancur.Atcnim,inquies, Lex ilia naturae amp;nbsp;difcrimenillud tur-pisamp;honeili, quumfinta Deo,amp; LexipfaDeircertèresbonae funt. Boni func igiturilli mentis motus, bonæadionescumillis principiis confcntientes. Refpódeo,bonaquidcilia eftein kteôcï Deo confticuta: fed aliud clTc de Lege praecipiente quàm de Homi-ne agerc, cui Lex aliquidpraecipit,aut interdicit.Detur ergo mihi quilpiam non regenerarus, cuius motus veladiones turn in pringt; cipioimpcllentc, quod eft veri Dei notitiade amorztum in fineamp;' fcopo*qui eft.ampliftcandae Deiglonaeftudiu|n*refpondcant prae-cipienti Legi, amp;nbsp;tunc valcbit illms obiedionis conclufto. At nun-quam hoc inuenerimus in non regenerates* vt qui tam mente ßnc imputa, vt ex fenc cogitare quidcm poflint quæ verèex Deo veto func, nedum vt poflînt quod bene amp;nbsp;rede amp;nbsp;ad redurn finem Lex naturæptæcipit.bencamp;redcvclletquum Apoftoloteftcjbene vo- Pbilïf-3-lendi amp;nbsp;bencfaciendi faculcatem,ccrcè non à natura.fed à-Dei gra-tia totam habeamnsxillam in nobis, non, vc volunc Scmipelagiani noftrijinuentam debilemadiiiuantis, fedcreantis*amp;creatam£b-ncncis acditigentis.lmmóquódciuiles etiam tftæ virtuics in non-nullishominibusinueniuntur, nop naturae, fed fingulati Dei be-neficiotribuendum eft-.non tarnen ipfos innooantis, feuregenc-rantis, (eft enim haec gratia filiorum Dei propria,amp; «Î!Teplt;pt(eiKi»')fed! corruptionem amp;nbsp;malitiam illam natiuam,iniisquoslibuir,cohi-bencis, vt non modb, llcut cxteri plerique* in nefariaftelera non erumpant, fed etiam fceleratorum malis conftliis amp;nbsp;conatibus: obfiftant.Sic enim Deo placet cum hominibus quantumnis ingra-tisagere, ne focietasHumana,cuiadhucparcic Deicondieorisin-dulgcntia, Sc ex qua Dominuscledos fuospaulacim variis tempo-ribus.colligir» ftatim diftbluatur.At vers virrutes piorum * qualis hie nobis lobus defcribitur, ex humanis quidem iifdem principiis» nempe Intelligcntia Sc voluntate proficifeuntur, fed per gratiatn peculiarcm regeneratis , amp;nbsp;turn Spiritu mentis Ephef 4.25. ( id eft Intelligcntia ) renouatis , turn voluntate emendata : ideó-, que Spiritualis hominis , non autem illius frudus digt; cuntur; hadenus tarnen vt,proptcr carnis rcliquias Spiritui Dei »epugnantes,ne regencratorum quidem vlliboni raotus amp;vite tedsadiones Legis diuins prxfcripto adamuflim rcfpondcanr, *c ptoinde gt;nbsp;quat enus ex hominc quantumuis régénérât o proHci^

CAP.I. 14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z A

cuntuhboot appellationcm, ne dum pcæroium vllum vlkfat dig* nitate meteantur. Vt autetn ad lobum nofttum redeam« quutn Deum cimuiilèdicitur. difcerniturciusintegritas animi,amp; pro-bitasvitæab iifdem virtucibusciuiliter duntaxatconfîderatis: Et hoerribui lobomirandum non eft, ex Abrahami familianatO|amp; vero Eccleüæ veteris mcmbro.ficut antea oflxncKnius.

Eirtcedent àmato. Miruin igicuc non eft Sacanam lobo fuiilê infcnfîftîmû vtqui ab eo penitus abhorrercr, cuiMt'Tsvo/xas'ixât tri-buicur Mali cognomentum. Eftaaccmbæcphrafîs hebraica (îcuc 7fil44. in Pfalm.Reccdc à malo, inquit Propheta, ôc fac bonum:amp; dicicur reTCilt;i. loannes faiTus efle amp;nbsp;non negafle quàd Chriftus non elTetrQuam* verfiô “’sautemeafit eontrariorum natura vt quivnum ponirfatis in-telligatur alterumtollere,tamcnhuiusformul£dicendi quxalio-qui videri polTct redundare.magna eft emphafis, ex qua intelligi-tur lobum non perfiinâ;oric,fedfummoftiidio,cxercendxpietaci amp;nbsp;probitati fcfc totum dedifle , adeo vt, quemadmodum monet Paulos, nohranrùm ab omni manifefte nialo, fed etiam ab omni co quod Ipcciem malibaberet pro viribus abftincret.

Hadenus qiialis amp;nbsp;quantus lobus intus amp;nbsp;apud fe fucrit audi-bimus. Nunc quibus beneficiis exterius fucrit à Deo affedus o-ftenditur, vtcertaffc quodammodo lobus quidetn picrate erga Deum,Deus autem erga lobû beneficentia vidcatur. Habet cniffl iutißettt tum prifcntis tum futurx vitæ promiffiones.Sed hoc dex i.Tim.4.trc intelligcndum eft. Quidepim habuit lobus quod gratis non vet(.8. accepifTer’Quod(i bona exterioraà Deo funr,multà magis intc-riora.Et fi à Deo funt qux ipfi naturs humans infunt, multo magis eftaudor Deus in folidum corum donorum qus naturam ip* lam cmcndant,amp; à peculiari gratia ipfius proficifcunrur:cuiufmo-di fucrunt ilia in lobum collata quorum antca mcminimus.Exccl-luerit igitur lobus pictatc quam Deus omni beneficientis genere coronarit:amp; ifti duo quodammodo inter fc vtcr alrerum fupcrarct contendcrinr.Iobus tarnen Deo non obtulit nifi quod à Deo accc-pir,Rec aliud Deus in lobo quàm fuagratuita donacoronauir. Eft autem hsc fobolcs, tumnumerofa, turn ex meribus amp;nbsp;foeminis compofira,beneficium Dei per fc fingularc, quum fit qusdam im-tnortalitatis fpecics in liber is renafci.Quamobrem eriam hanc be-nedidionem inter fingularia Dei beneficia facrat liters multislo-cisnumerant, cxprcfsèin foederecum Abrahamo initocomme-Pf ii7lt;3gt; moraram ,amp; alibi hsrediratem amp;nbsp;mercedem Ichous appellatanx. «'iV ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virrutcyniucrfali iftiusdruins vocis, Crefeite amp;nbsp;multi**

ver xs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;augefeunt humani prsfertim generis

familia;:feruauittarnenfibi Deus,omnium fccündàrum cabfarum vt audör,it3ctiam moderator,tum in maribus gcnerandijtum in fœminis aperiendi amp;nbsp;claudendi vtcri ius acpoteftatcm:quod probe intelligens lobus,vtmox audiemus,q^uum ademptos ctiara

ßbilibetosintellexiirct,Do(ninus,inguit,dedit,Don)ini]sabßalir. Iftudvero ytinam patres amp;nbsp;matres omncs diligenter animaducc-tant,vt quum intellexerint fobolis bene fïcium iïc eïïe à natura, vt in primisàgratia, coniugiumàDei inuocatione exordiantur: confuniniatum fanólè amp;nbsp;caftc exerceant: deliberislïbi conccflïs,. Deo gratias agant:donü illud Dei denique vt rem fanââ amp;nbsp;penes fedepofitam religiose Sc diligenter excolant. Sed hoc tarnen donum vt amp;nbsp;estera externa, quorum hic pofteafît mentio, feiamus oportet non elfe ex corum gencre quæper fc amp;nbsp;neceiTatiô pieta-tem amp;nbsp;probitatem alicuius comitentur. Nec enim Deus fæcundis aut locupletibus omnibus benedicit, aut fterihbusvel inopibus omnibus maledicit : Si quæ mox intelligemus, oftendent Satanam vix vllahabuilTe commodiora adeuettendû lobuminftrumenta, ^uàm hæcipfaDei beneficia 3 quibus quum ita fpoliaretur lobus, mirum fuit ipfum in hoc certamineproftratum non fiiifie. Neque Verb tantum modo,beneficiis illis ad perdendos homines abuti fo-lec Satan, ilia videlicet ipfis eripiendo: verùra etiam quàm fiepilfi-tnèillorum abundantia,aliosquidem adprofufioncm incirando, aliorum veto cupiditates immodicas accendendo» alios denique adillorum bonorum appetitionem inâammando:fapicntcr prop-terea poftulanteà Dco Solomone animum intelligentem potiùs quàm diuitias : qux in ipfum collatat,ipfam cius fapientiam fuf-mcarunt. Et notifunt ifti verliculi.,Nocitura toga,nociturape-tuntur,Militia,amp;,Euertcre domos totas optantibus ipfis,Dij faciles amp;c. Meminerimus igitur præcipua ilia Del dona àDeo in primis poftularc, amp;nbsp;illa.nobiÿconcelTa conferuare:quibus non opppgncmut à Satana, fed Satanam'nos oppugnantem, exemple lobi.fuperemus.

r. 3- Et fuiteiuspectu fipitm milliaoMium,SiC, Primorum pa-trura opes poficas fuilTe confiât in rc tufiica,quæ certè funt inno-centilïïms, Si ad tuendam quoque valctudinem magnoperc fa-ciunt.NecptiushominesagricuJturçamp;rei pecuariçanteponerea-liàs commode viuêdi rationes cœperunt, quàm luxus amp;nbsp;inertia a-lios quidé ad viuendû ex alienis laboribus, alios verb ad alia ftudia nihilo meliora nec humatio generi commodiora traduxir. Id auto nonfiacim elfefaólum, fed reirufiieæ diutilfimè feruatûfuiflc fuû honorem ex omnium populortim hiftorirêapparet : donee paula-tim eo res eiiafit ,vt hoc vtrumque genus vits,quo nulli carete ne fi Veline quidem poflint,ad folos viles homines,immô etiam estera» rum depisdationi expofitosfitrelegatum.Et hicmihiin mentem Venir quod aliquan do in quadam tabella depiôlum vidi: Nobilem videlicet cum hoc cjogio, Meis armis tucor vos omneszEcclefiafti^ cum.hac additainfctiptionc,Meispreeibus vos omnesfcruo:Ru-fiicum.diccntcm, Alo vos omnes: Caufidicum denique cum his ver bis, Ego deuoro vosomnesmon inepte fortaffisvt tumres erant. At ifti* mifertimis temporibusdicenduro potiusfiierit Nobili,

CAP.Ï. rtf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T nr. B E Z Æ

prædor vos omnes:Ecclcfiaftico,'Fallo vos omnes: Caußdico, Alins me omnes;Ruftico deniq;, Expofitus fum veftræomniû præd®. Ccrtuin efteamen,vires humanæfiinr,nequenatoscïTc oninesad rufticas operas, neque deferendas elTc pliirimas alias vocationes» non tantùm honeftas fed ctiam Reipub. vtiles.atqueadcô humano genen necelTarias, inter qiias minime præterierim mercaturain» inodó cum Reipub.commodo amp;nbsp;bona confeientia exerceaturgt;in qua reprehendeoda Chryfoft, inter cæferosrriodüccrtè no tenuit. Et farnttlitiftm. Gtæci alij quidem gt;e»pgt;-(ar, alij uvfipta-iitf, abj per petiphrafin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JS% riff Hebrseam vocem max expoi-

nunc, quas itirerpretationes variis audoribus'triböêndas pufo: Videtur ante mihi ilia media maximê conncnire, quod poftca fiat feruorum mentio, quos certeoportnit quàm plurimos efle tantis curandis gregibus amp;nbsp;armentis. Quod autem fit afinarum amp;nbsp;came-lorbin non autem equorum mentio,ad morera eiusregionis referendum eftjin qua camelis aä ôiiera fèrenda, amp;nbsp;afinis ad vehendos homines,equis autem quàm ririflimè vtebantur. Difttibiitio verb iftatum facultatum qua hic admifcet Paraphraftes Chaldatus, in-

Magnus. Hocintelligerum dctliaitiis, tutndeomnis virtutis celcbritatc, quod pofterius rariffimum fuit in tanra præfertim 0-pum abundantia. Notüm enira eft nimis verum efleproucrbiutn ilIud.Diués aut iriiqfiuis'au'c iniqui hæres. Pet fc timen opes dam-nandas non CiTi. fed 'efré portés m.ukorum commodorum inftru-menta contrafanaticoriim öpinioficm.rcsipfa docc't.Nectemerè» vt eft à quOdam annotatum, Làzarus pïypcr in diuitis Abtahæ fi-nu coïlöcatur.lóbi ve-tbcoïiftantiâ hçcquoquecitcunftâtia valdc commendat quum ei qui non modó nunquamcgucritjfedctiam habuerit vnde quàmplurimis liberaliter largiretur, mukopcr fc acetbiorfit tamrepentina bonorum omnium fpoliatio,quàmill» qui fit aliquarido vel mediocri conditione vfus.vel panpertatis incommoda nonnunquam expertus.Diuttiis autem Sc rcliquafua potentiaquomodofit vfus lobus.declarabitipfè infra cap.i^.

Ibant autemfilij eitu faciebant conttiuium domi, vnuf^uifiue die ßto. Fuit hocquoque tantó maiusquantb rarius Dei erga lobuta beneficium quod tam numcrofam fimul amp;nbsp;tam concordemfami-liam habucrir.quodnon Abrahamo, non Ifaacoduojum tantum liberorum patribus,non Iacobo,non Sainueli,non D'auidi concef-fum fuit.Quod autem muruis epulis fefc in orbe cxcipereifti con-fueuerint, non fic accipiendum eft quafi fuei?it hoe illis quotidia-num, aut etiarn in his conuiuiismodd non feruarint,vt intempérantes folenr.Erantenim temperantiiàs cducati, amp;nbsp;hunc fouendaï fraternitatis caufa morera fanélc'amp; fobriètenuerunt. Etfanècon-uidus muruus magnum ad eam rem momentum habet,redè »fur-patus, vt merité reprehendi mereantur Lucifugæ, agreftes amp;nbsp;ex mera melancholia conflati homines,fibi in fola folitudine placen-

tçiPcccant amp;nbsp;illi qui dum lauticias 8c profufioncm metitö fugiunc incontrarium vidum labuntur, vi£tus 8c veftitusracionemcxada 8c prçcifa ncceffitatc meticntes.Deum enim nos non tantàm pafci, fedeciam pro benignicatc fingulari fuacxhilarari veile apparctet co quodmultopluracondidir quibus carercfacilepoHcmusiquàm quibus neccflirio nobis opus eft:Et tancùm abeft vt fandorü con-unna,paflim infcnptunscomracniorata,(quæcertcà quotidiano coQuidu diftinguendafuut)damncntur,vt contrà in factificiisEu-charifticis fxpc iubcac Dominus facros conumas bilaritcr velut in ipfius confpedu cpulari:amp; Dominus ipfc nuptiafe conniuiu ptx-fentiafua amp;nbsp;primo miraculo fit dignatus: quo fpedabant etiacn illæ vccerum acprimorum Chriftianorumatj-an-eq.Scdquum valde procliuis hac in re fitlapfus, multiplici obferuatione hicopus cft. Acprimum quidcm habenda cft temporis ratio. Tempus enim eft ddendi,amp; tempus flendi (inquit ille fapicns;) ac proinde cauendu quàmdiligentiilî nè ne qua præbeatur Deo amp;nbsp;feruisipfius occafio terribilis illius increpationis repetendæ quæ apud Efa iz.ver.ii.his Verbis concipitur;lt;^ium y ocauerit vos Dominus ad fletum 8c ad planÆuni,ecce iætitiam 8c gaudiiim,comedendo carnesjamp; biben-dovinum. Atqui teuedauit fe auribus meis Ichouaexercituiim.fi expiabitur iftainiquitasvobis.donec moiiamini. Aducnirautetn Hocipfum tempus fivnquam aliàs,quum vniuerfura penè terrarü otbc horribili fame.pcfte.bello quoq; Deus populetut, amp;nbsp;fpecia-dm Gallicas amp;nbsp;Belgicas.Ecclcfias ab aduerfariis penc ôpprclîâs vi-deamus. In Anglia veto amp;nbsp;Sctcniflimä Rcginam tot mirertimoru exulü velut afylüacperfugiü, furens Antichriftus.pct vim amp;nbsp;fraudem extrema moliatur : fames dira nos hic premat, amp;nbsp;bellum pro foribus habcamusnn Heluctia difeordiæ Spiritusglifcat : dciiique in orbe Cbriftianovniuerfo clafficum canant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illi Icbiiii-

tæ. Q^s miferias mericiflime nobis partim iam infliókas.pattiin immincntes.ficut plurimis maximifque pcccatis accerftuimus, ita faxit Deus vt veta refipifeentia à ceruicibus noftris dcpcllaiTius; Deinde ( vt ad reih redeam ) fi quando pacis amp;nbsp;hilaric ar is tempus aduenit, dandafemper eft opera primùm vt moderatio in fumptu, amp;nbsp;tempetantia in vfu feructur:ac deinceps in primis vt ficuti cor* pus cibo amp;potu pafcitur.ficanimus faniftis fermonibus tecreetur-Quæ veto vel per feillicica funr amp;nbsp;turpia, velproptcr inucteratum abufiim nulla iam emendatione medicabilcm, merito inter rcs illicitas cenfentur femel ex Chriftianorum meniîs expcllantut: cuiufniodi funt quamplurimicantus, amp;nbsp;omnis generis chore«, quas hoc noftro feculo veile ad aliquem modum rcuocarc.nihila-liudcft profeótó quam veile cum ratione infanire. Q^èd aurera fîngulislobifîliisiua peculiaris domus atrribiiitur, declarac illius famili« non tantum opulentiam, vetum ctiam tula^iitv, amp;nbsp;illos o-ftenditiamadulcos atqucadcbflorcntcstatc fuifle, quaniiisnon-dum coniugatos;quæ omnes circumftanti«ytum partis in illis fan-

CAP.I. ,8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E Z Æ

ûè educandis diligentiam, tum ipforutn dociles amp;nbsp;ad obfequiutfl comparatos animos commendar.

Et mit t eh an tac vocabanttresfororesfuacad edendumf^ bibenduf» fecam. Hic quoque apparet diligens lobi œconomia.Nec enim fo-fores cum fratiibus,fed fcorfiro habitabant » quod amp;nbsp;honeftius amp;nbsp;tutiusfijit,amp; virgineo pudori in famiiiatam ainpla accôtnodatius. Nec alias fœminasdicunturfilijaccerfiuiffe,imô nefororesquidetn nimiùm familiaritcr ad conuiuiafratrum quanuis hone-ftiffimorutn acceffiflc; quod non fatisexpriinicGræcainterpreta-tio vcrbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemplum fi pleriqucpa-

trcs,præfertim locupleteSjvbi magna eftpcccandi licentia, feque-rentur,Deus bont! quàm effet alia pliirimarura familiarumfaciès, amp;nbsp;à quàm miiltis offcndiciilisliberi elîèmùs.

Ver. 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(idcft in orbe compleuerâr,frarres

videlicet) d es tllorum conuitsiorum^mittebatlab (^fanUificabat eoSfé* manefurgens,(iffe.rebat ho!ocauftapro numero omniumE\olocaulta non fatis rtôlè ver tic Græcus interpres generali nomine ■S-oir/acfqua’da etiâ tollif,nempeparticulam amp;nbsp;addic mulra de fuo.quç omnia Hieronymus meritó ex Hebraïca veritate emendauit.Et quun» plurimis etiam aliis locis mendofafint Græca.fitque nobis in Hc-bræis adquiefcendum,deinceps nihil ilia morabimur,nifi fi quç in-uenerimus obfcruationedigna,Deo gracias agentes quod Hebra'î cæ linguç cognitionem noffiis temporibus excitarit.cuiusignora-tione vix credi ab impetitis poteft quàm fçpe amp;quàm grauiter lapfi fint Græci etiam dodifsimi interprètes in facrorum omniû libro-rum Ver.Teft.achuius præfettim genuina explicatione:amp; ex Lati-nis etiam poft Hicronymi emendationem non pauci. Sed ad rem. Nec enim libenter hæcattingere confueui.quæ tamcm nunc, He-brçxlinguæ cognitione ,Dei bcneficio, familiari falt;3:a,velim qui-dem à ftudiofis diligéter obferuari,ne cum patribus à feopo amp;c 'tc-ris expofitionibus aberrent : fed ea feruata reuerentia quæ doeftis amp;nbsp;fantftis illis veteribus debetur. Cæterùm Charitatis , quæ perpétua eft veræ pictatis cornes, hoc eft ingenium, vt homines per-petuo tum de fe, tum de aliis folicitos elfe iubeattôc , quanuis non fit fufpicax,nihilominus tarnen nunquamita fit fecura, quin de fua amp;nbsp;aÜorum infirmitateaffiduè laborer, turn quoque quum videti polRt abundèofficio fuo defunfta. Etat igirur fibi quàm optimè confeius Iobus,amp; raagnopereproculdubio lætabatur fantfta libc-rorum fuorum concordia,in quibusetiamanimaduettebat optimç indolis figna,amp; fandç educationisfrudus-Sedhominesillostam* elTc noueratjôe quidem iuucncs:5c feiebat cfte perdiffioile homini-buslçtitiam ficutipar eft tcmperarc.Itaque obferuabat quidépro-culdubio diligéter quid in fingulis illis côuiuiis diccretur amp;nbsp;fieret, nec illis diffidés nec penitus confidens:amp; quanuis du.m circulusilfc hebdomadis peragebatur nihil audiret finiftri(nâ alioqui circuitus finemtniniraè cxpedafletjtamcincerto etiam maloftatimoccut-sebatt

IN rOBVM OBSERVAT. 19 CAP.I. rebar. Pcticulum enim maximucftin ofcitantia,diligentia vero amp;nbsp;cautione in his rebus nimiapecçari vix poteft. Quid agit ergo loxbus? Diem olt;äauum non expeóhat ,icd exeunte feptimo, liberos tnonet vt feie ad offerendum Deo facrificium finguli comparent. Quifnam autem huiusSanólificationis ritusfuerit,affirmari liqui-doamp; fpcciatim non poteft. Sed ex hoclocoinprimis nobis eft ob-feruanduin , ccremonialem ritum à mote Sinaj non caepiflc,quum, initio abipfius Adami familia fatftojfactificia in vfufuifTe colter,ac proindc ordinis Sacerdotii ,amp;tituura Sacrificandi rationcmali-quam extitifte,ac tempore qiioquedilutiij mundorum amp;nbsp;immun-dorum animantium,ideft vc ego incerpreror,eorum quæ in Sacri-ficiis offerte fas vel nefas effet, difcrimen aliquod fuifte legamus,amp; „ quidemipfiNoacho bene perfpcótum. Sed toram hanc rationem cultus diuiniexterni,Dominus in monteSinaj pleniflime declara-uit,anteaa5^p«ti?«v quamuis humanirus non excogitatumiacproin-de qui facile degenerairct,actandem etiamcnanurflpt, nifi præcisè Dominus certas dcritibus illis leges fuo tempore præfcripfiftet. Quàm autem id ncceflarium fuerit inde qtioqucconftat, quod ne hequidem inipfo populo Dei cohiberi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potuerunt,

fie ferente hominum ingenio deprauaro, vt in Dei volutate quan-tumuispatefada nunquam conquiefeant. Cætcrùm illas externi diuini cultus ccrcmonias tom ante Mofen , turn fub Mofcdiuini-tus conftitutas, obferuandum eft non fuilfe vana quasdam amp;nbsp;ina-nia fpedacula quibus pafeerentur oculi,fed fuilfe facta myftcria.in quibus Patres oportuit tanquam in fpeculis, tom feipfos ad fui coram Deocondemnationem intuctijtum promilfæ amp;nbsp;luo tempore exhibendæpromiflionis beneficium ad alcndam fideamp; fpcm fuain contemplari.Itaque vcrc dici poft'unt amp;nbsp;Legis nos condemnantis, amp;nbsp;Euangelij nos confolantis appendices fiiilTe: vtrumqoe dilucidè teftante Apoftolo,nempc amp;nbsp;fuilfe inftar chirograpbi nobis adocr-fantis,quodChriftus criici aftixit, Coloirz.verf.i4.L'lt;e return futu-tarum vmbras.quarum corpus eft Chriftus.Cololf a.v.ty. Ac nunc quidem aduenru Chrifti fublata font illa,exceptis duobes illis fim-plicilîïmisnouifoederis Sacramentis: fed quod externis illis famfti-ficationibus figurabatur,adhuc permanct,ac proindc illis veterum exemplisadmoncmurcordis piæparacionem præire precibus no-ftris oportcre ft exaudirivolumus, neque aliis quàm refipife ctibus temiffionem peccatorum applicati, teâè liæcduo coniungentc Propheta Pfalm. zó.vcr.ó. Abluo innocentia manus meas . öi cir-cumeo altare tuura. amp;nbsp;rurfum. Pfalm. jj. i. Rcdlos decct laudatio. iu,TgebatfHmmonta.ne. Hæc quoque circumftantia declatat quàm follicitc lobus fuerit officio paterno defunólus,pios omnes admo-nenstum vndecxordiri,diurnos laborcs oporteat/quorfum cciam fub Lege fpeólabat,matutinum illudiugeSacrificium ) turn quant graui periculo fete exponant qui fiue à fua confeientia comraone» faóli, fiue ab aliis,aut diuinis ctiam iudreiis excitati, refi pifeentiam,

CAP.I. io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

vel moraento difFerunt, fruftrà fæpcnumero claufis jam foribus Dominum interpellaturi Matth.7. verf.27. Pretiofa fit ergo Chri-ftianis omnibus hxckntenzia^p.nS'ivttvaßitKÄiiAivof.

Etofferebat amp;c.Ipfemet nimirum, vt tune mos crat,domi fuæ fa-cerdos. Et hïcrunnm apparet lobum minime parcum fuiffeveri numinis ciiltorem,vt qui non pacifica, fed holocaufta, amp;nbsp;quidein fccundum filiorum fuorum numetum,ofFcrret. Qiio exemplere-darguitur eorum tenacitas quam plerique in praeftandis elecmoly-nis(funt enim nobis hodie pauperes alraris loco)dcmóftranr, baud fecus quàm olim morbidas amp;nbsp;fcabie infeótas oues nonnulli in tem-plo offerebant, de quibus extant grauiffimæ amp;nbsp;inftiffimæ apud Prophecas reprehenfiones:amp; de quibus agens Apoftolus 2. Cor.9. verf.ó.qui parceierunr,inquir,parcèmetcnt. Sedlobum memine-rimusin vcroDeocolendo,non autem inidolis liberalem fuille. Quo plus cnim in fuperftitiofos cultus impenditur, tamo grauius DeusofFendicur : quamurs illud verum fit, furreóturos in iudicio prodigosillos idolotum fuorum cultorcs , amp;nbsp;exemple fuo,plero-rumqueetiam verum Chriitum orc proficentiura,auaritiam Sc fordcs condemnaturos.

Dicebat enim.Forfanpeccauerim filtj »i?»'.Sufpicax quidem non eft charitas.vt ante diximus,ncc manifellam caufam habuit talc quid-quam defuisliberisfufpicandtlobus, quamobrem ctiam additur dubitantis particub.Scd quod frequentius in iftiufmodi conuiuiis euenir, illud ne etienilfi t meritô veritus eft: longe aliter fe gerens quàmferefolcant homines, vr qui tarn proculabfintab co vtin duhiis di(ftisamp; fiólis feipfos potiùs accufent quàm cxcufenr, vt conrtancin manifeftis quidem delidis fibidefinantadiilari.Quod filobus de aliotum incertis etian) peccatis deprecandis tamniit follicitus.quid ilium exiftimamusin fefeftatuiffe,fi quando Deiim oftendetatPEt quàm pracclaruni hie nobis exemplum præbetur, vt alij aliorum (alutcm vcia charirate procuremus? Quodquidem char it atis officium miilros,ctiam indignes fatpe à periculis partim liberate potuir,vt de Sodomitis legimusGenef. 18. vcrf.j2.3c de v-niiierfo Dei populo Efa.59.verf.t6.partim ctiam fcriiauit,vtiis vfu-iicnit qui cum Paulo in codera crant nauigio Adl.27.verf 24.Clt;Efe-rùm amp;nbsp;illud obferuandum eft Peccandi voce hoc loco non fignifi-cari quicquid nonitafit vt oportuit, aut idomnein quo dclinqui-tur,(ecquis enim hac ratione non peccar ctiam imprudcns.?)fed ita fignificare voluit lobum aliquid fortafte fuis liberis in illis fuise-pulis excidifle, quo Deus grauiter fuiftet ofFenfus.Sed cur pro fin-gulis filiis offert? potuit enim vnusquifpiam exillis talequidpiam, cætcris non confciis,admifiïre.Fateor,Sed vir integertimus noluit itafubtiliter cumDeo argutari, non ignorans fatisfempcr fuifle caufç curDcum amp;nbsp;pro fe amp;nbsp;pro fingulis cria fuis domefticisdepre-caretur.Necetiam illud ignorabat home pauidæ coram Deo con-fcientia:,re,ospeccati tenerino modo ipfos alicuius non rcdlcdidli

Velfaéli auólores; verum eriam confentientcs : arque adco inter confentientes haberiqui peccantes non redarguunt. Nectemerc certèlfraëlitæ,quamuis à vero Deo iam defciuiirent, quum Nabo-thus(licct falso)blafphcmiæ aduerfus Deum amp;nbsp;Regem argueretur, ieiunium indixerunr.i.Reg.zi.i2.amp; Corinthios reprehendit Paulus qubd ob vnius inceftum publice non kixiflent. i. Corinth.5.verf.2.

Et benedixerint Deo incordtbus fuis. Bencdicendi vox hoc in loco,contraria notatione,vt alia: non paucæ apud Hcbræos, vfur-pacur « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»quot;ma,qua etiâratione. Sacrum procxecrando apud

Latinos vfurpatur. Additur autem Ißudin cordibusfuisquoniam liquid tale rcipfaadmiflumfuifle à fuislibcris lobus vel leuiffimc fufpicatuscflet, nullisprofeótö reprehenfionibus,necetiam cafti-gationibus pepercifl'et.Ncc tame eft de vera ilia abominandablaf-phemia iftud intclligendum.fed de honore Dei per aliquem fi-niftrumaffeótum latfo.Et inde quoque nobis colligendum eft inter peccata non tantùm aliter dióla vel lâôlaquàm oportuit,fcd etiam Icuiffimos an irai motus recenferi:ac proinde peccata omnia, etfi imparia funt,tarnen per fe amp;nbsp;extra Chriftum æternam morte apud Dci maieftatem violatam mereri ; quum de diâis etiam o-tiofisjidcft vanisamp; inutilibus,fit nobis reddendaratio, contra quàm ftatuant Sophiftæ illo excogitato falfiffimo amp;nbsp;perniciofiffi-mo inter peccata Venialia amp;nbsp;Mortalia difecimine, ira quidem vc i n ipforum feholis explicatur.

Sic faciehatlob cunéiis illis diebus. Ideftquotics celebrata fuerât abipfiusliberishæcinorbem côuiuiâ. Neq;dubiurameneftquin quotidianus alioqui fuerir Dci cultus in hac fandtiffima fâmilia diligenter obferuatus,amp; feptimus fairem quifque dies,ficur Deus ab initio conditi mundi conftituerat,Genef z.j.accuratè fanârificatus. Sed amp;nbsp;ita oftenditur minime fuifle cuanidum hune lobi zelum, neque pcrfundloriam ipfiusdc fua familia piam folicitudinem, quo ipedtar ilia rôties in facris literis repetita commonefadlio, de precibusaffiduis,amp; ne bene agendo defatigemur.

rquot;Et fuit dies ^uxda,^ venerunt flij Dei vt tîurent apud Domi-nK,(^venitetiam Satan intereoslHidcnasMAmimMS quid in terris apud lobum gereretur. Deinceps autem quid fuper iis Dominus cœlitus decreuerit explicatur.Quàm autem id nccelFc fuerit expo-ncre.totafequensinter lobum amp;nbsp;ipfius amicosaltercatio, amp;nbsp;ip-fius lobi eiulatus declarant,vtrumque non aliunde quàm ex huius decreti diuini ignoratione exortum. Etfienim (exceptis pauciffi-mispenitus infanis defuæ ipforum confeientiæ repugnantibus) nullus vnquam negauit Dei prouidentia resomnes conditas admi-niftrari : videmus tarnen hic quoque illud quod veriflimè teftatur Apoft.Rom.i.verfiiLhominibusfolafapientia huinana fretis,eue-nifle,nempe vt in fuis ratiocinationibus euanefeerent. Quis enim Epicurcorum iinpios furores ignorât,fuorum atomorum concur-fiiiomnia fubiieientes? Quis Stoicosnefcitabvnocxtremoadai-

CAP.I. 21 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

terum prolapfos,caufarum mediarum amp;nbsp;fccundarû viHCuIis Deum ipfum afttinxille? Pcripateticos autem omnium acutiffinios, fin-gularum rerum euenta Prouidentiæ diuinæ cxcmifTe? Neque hæC duncaxat in profanorü hominum fcholisagicata funt,verùm etiani in ipla Dei fchola,minime quidé,An Dei prouidcntiâ Mundus re-gatur; num libéré amp;nbsp;pro fiio vnius femper iufto atbitrio caufas c-tiam ipfas fecundas, èc earum eff'eôta dilponat :non deniqucan ad tes quoque iingularillîmas vis illaipfius pertingar, quæfitum cft (de bis cnim vix quifquam non pcnitus prophanus dubitauit ) fed de his duobus capitibusdifputatum eftPrimùm quïnamcumip' fins luftitia amp;Æquitate confcntiat bonorû quidem miferrimus calamitofiftimus, malorum auté fcliciffimus amp;nbsp;trâquilliffimus fæquot; penumeróin hacvitaftatus.Deinde fi nihil fic nil! ipfo fie voleté amp;nbsp;abæternoftatuente(necenim certc vel in tempore,quû fit immu-tabilis.Malach.5.v.6.amp; extra omacmconuerfione,amp; conuerfionis obumbrationcm lacob. i.ly.nec etiaminuitus quicqiiam ftatuir, quum fitomnipotens)quinam non fit malorum audor exiftiman-dus,quern tarnen omnis malihoftem amp;nbsp;vindicem elTeconftet. Et in hoc argumento varias Sc contrarias cogitationcs faniftiftimOT rum eriam amp;excrcitati(fimorum fcruorumDei menribusincidif* fe confiât fpeciatim ex Afaphi Pfam. 73. Habac.cap. 2. Icrcm.deni-que 15.ver.10. Ac ne longiùs abcamus, in hoc ipfo libro,quæ vtrin-qiieatfcruntur Sc quibus amici quidem lobi extra veritacisfemi-tâabripiunturilobusauté ipfepænède cóftantia gradu dciicitur, fatis oftendunt hanc vnam elPe ex præcipuis Satanae aduerfiim nos cópatatisluólis.huc fpedantis vt fidei fpefque noftræ fundamenta vclftatim euertat,vel paulatim nutantia in animis noflris tandem penitus conuellat. Hanc autem vtramque maximi momenti quæ-ftioné quum hçcmirahypotypofis.pctfpicuè fimul Sc breuitcr ex-ponat;amp; grauiffimiteftis,lobi videlicet,claris verbis confirmetur, hoc capite,amp; altcro mox fequente,a Spiritu fanólo diótatis,dignus eft hic locus diligenti amp;nbsp;accurata cxplicatione. Sedin primisamp; • feorfim annotanda funt quædam. Ac primùm quidem cur hæcdi-

uina nobis humano prorfus more , Sc vt loquitur Paulus, gt;i»t ar ^uttov proponantur. Deinde quçnam in hac hypotypofi fint mere humanitusdilt;fta,qustarnen fineimpietatc,quafi propric Öeo conucnientia,intelligi ncqueunt. Tertio autem loco res ipfas nobis hoc paradigmate repræfcntatas cxplicabo.

Ad illud prinium quod attinet, Deus patribus ab initio fuam gratiamfqusE fola mente apprehend! poteft ac ctiam debet, quum apprehendendorum vooTwo'y neceflarib fit iiiftrumen-tum) variis in externos fenfus incurrentibus vifis, infirmitatis hu-manae caufa,quaff vifibilem exhibuit.vt hiftorije facratinfiiiicis pene locis aperte teftzntur, Neque dubium eft quin Patriarchæ veri Dei notitiam cdoóli,amp; quidcinceps abillis eandem traditam re-linucrunr,ab iftiufmodicorporcis vifis adcoeleftia contemclanda fempet

femper afliirrcxcrint :huc etiain acccdentibus Propheticis vifioni-bus turn nodturnis rum diurnis, quibus populus Dei fic crudieba-tur,vt verum illarum vfumfacilè intelligeret. Obfolefcente vcrd paulatitn veti Dei notitia, amp;nbsp;dæmonibus efficaciter iftiufmodi ap-paritioncsjiuftoDeiin homines iudicio,vfurpantibus/acilè cuenit vt homines non ad cœleftia corporcis iftis vißs alTurgercnt, fed contrànon contentivnum Deum in plures diuidere, fuanumina, inhominum naturam amp;nbsp;mores transformarent: hoc tarnen ma-ncnte, donee homines prorfus infanirent, vniuerfali principio, prius in cœlis decerni quæ in terris gererentur. Hine ilia:fidioncs apud Homcrum amp;nbsp;cætcros ipfum imitatos,vnde Virgil.illiid, Panditurinterea domus omnipotentiOlympi. Que veto funt apud illos prophanata,in facris litctis vtfändedicuntur,fic etiam ad fandumfinem referuntur, cuiufmodi funtquæ narrantur Efa.6. Ezech.i.amp; i.Rcg.22.i9.eo excepto.qubdibiprophetisapparct Do-minus, hie verb depinguntur iftatanquamuhisconfciisamp; procul inipfo Deitanquam fummi Imperatoris palatio gefta.Iam autem cxplicada nobis funt quæ in hac hypotypofi humano more dicun-tur.quu alioqui Deo per fc nullo modo conueniant.Huiufmodi il-lud eft in primis, quod hæc vr cerro quodam die fada narrantur, quafiapudDei tribunal alij dies fintfafti,alij nefiifti:qubdDcus in-ftar potentiftimi Regis alicuius circumcindus fuis Angelis quafi ftipatoribus inducitur : quod Satan etiam cb dicitur aducnifte , amp;nbsp;exeoDeus hocamp;illud quæfiuiifc. Namcontrà femper amp;nbsp;vbique adeft, amp;nbsp;gubernat omnia Deus Opt.Max: femper ei præfcntia funt, non tantum cœleftia, fed etiam terrena omnia : nequevlla præcunte difquifitione indiget,qui futura quoque intuctur, quura futurum nihil fit.nec efiepoflit quodnon priùs decrcucrit vt elfer. Verum eft tarnen Deum quæ ab æternoamp;ante omne tempus a-pud fedecreuitjtum Angelis, quorum miniftcrioad ilia exequen-da vtitur.tum etiam hominibus, pront amp;nbsp;quando ipfi libuit,p3te-facere: yndcfadiimcfle vctifimile eft vt dæmoncs fæpe multa fibt patefada in illis fuis oraculis prædixetint. Itaque non hæc eb di-cuntur quafi Deo propric conueniar,qucmadmodum etiam quum ipfi os,manus,pedes,amp; humanæ adiones.veluti loqui, venire,abi-re,irafci,pœnitcre,tribuuntur: fed quæ nosalioqui comprehende-te non poffemus,iftis veluti imaginibus quibufdam,animis noftris tepræfentantur.Quod deniq; tertio loco propofuimus,id eft quid fir nobis ex hac d^riptione colligendum,agcdum exponamus.

Quod Iobus,homo,ipfius etiam Dei teftimonio, omnium tunc hominum iuftiffimus, idemque omnibus animi amp;nbsp;corporis bonis cumulatus, repente miferrimus amp;nbsp;ealamitofiflimns cuafiffe in hac hiftoria narratur, ne quis, vt dicere prophani homines confueue-runt,exiftimarct temerè Si fbrtuitb eucnifle,quafi cæco nefeio cuius fortune impetu modusiftc furfum dcorfum feratur:veine ex hac tam tepentina viciffitudinc (quod turn ipfius vxorgt;tura etiî

CAP.I. 24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. T H. B E 2 Æ

amici falfiflïmèRatucbant^colligeretufomnes iftâ lobi pictatcm amp;integritateinfui/remerara fimtiJationera reôti fpecic vclatam, quam Dcus poftea tam acribus pœnis fit vitus : denique ne deefleC exemplum quo fefe pij om nes in iis miferiis confolentur,quibus in primisobnoxioseireinhacvitapios homines ipfaperpeciia omnium fecuJorum cxperientia demonftracjnecelFefuit ifta fequutu-ræ narrationi præmitti, quibus aduerfus tales ptophanas cogitation es animi noftri præmunirentur.Hic igitur in fumma doccmut nihil in terris gcrijfiue bonis bene,fiue malis male,fiue contra bonis male, malis bené fit, quod Deus iuftiffimèamp; fapientiflimè ab ætcrnoad fui nominis gloriam ,Strum piorum commoda»tumad non impiorum iuftam vltionem non dccreuerit.

Hine etiamdocemur aliud arcanum quod plurimum facit amp;nbsp;ad exhibendam reuerentiam quæ Deo debetur, amp;nbsp;ad confiantiam in maximis quoque calamitatibus retinendam: Deum videlicet,fine bonisyfiue malis inftrumentisvtatur,bcnefempcragere:amp;»mo-do conftanteraepatienter exitus operis ipfius, intetdum quidem nobis ad tempus occulti, nunquam autem iniufti expedetur, fieri non pofie quin Deo placere luftitiamcui benedicat, difplicerc Iniuftitiam quam meritis pœnis vlcifcatur , res ipfa tandem patc-faciat.vt docet nos etiam fapiens ille Ecclcfiaft, 8. verf. lo. amp;nbsp;n. amp;nbsp;n. ló.Denique hinc quoque difcimiis,tum Satanæ, tum malorum omnium rabiem,qua aduerfus pios ferunriir,fic Deinutu amp;nbsp;impe-rio fraenari:vt,nifi Deo nocedi poreftatem,quantam fibi libuit,có-cedente,quidquam aggredi nonpoflint,nedûperficere;idqucfeni per ad piorum vtilitatem, fine ipfos caltiget, fiue ad nominis fui gloriam,amp;ipforum vtilitate, fuo tempore patefaciendam eosex-ploret:fiueimpios vel inter fecommittat, vcl aliis rationibus ad iuftum exitum,vnà cum ipfo Satana pettrahat. Quînam autero ifta fic cum Dei natura confentianr,vtneque fit ille vllius maliaudor, ncqueabillafuaiminutabili iuftitiadifcedat.dicemus in verfic. hu-iuscap,2l.

His pofitis iam ad ipfius conrextusparticularem expofitione ve-nï:\müs.Etfuit dies lt;}U£dami\à eft die quadam.Nolim enim hiepræ-cifè fignificaridiem certum aliquem iftorum conuiniorum : eum ipfum videlicet quo poftea fcribitur iftos oppreftbs fuiire,quu apud primogenitum epularétur.Cæterùm fie eft iftud accipiendii quod ad Deum ipfum artinet, vtfeiamus nullis temporum fpatiispto-pric inclufam elle Dei adminiftrationcm,vt qui non fibi, fed rebus in remporccreatis, amp;nbsp;cum tempore mutabilibustemporum momenta crearit amp;nbsp;ordinarit.Sed amp;iftud ftatuendum cft,nihilDeum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

in tempore ftatuere,fedab çternoconftitutaimmutabiliamp; inferu-tabili confilio.tum in genere, rum figillatim omnia amp;nbsp;fingularifli-iR}aquæquefuiflè.Verùm ficut ab æterno omnia decrcuit Dens,fic etiam fua temporum momenta,quat folus ipfe habet in poteftatc Ad.i.-7.decr«torum fuorum cxecutionipræfixir,quæ neque accélé

IN I O B V M O B » E R V A T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP.f,

tari ncque retardari vllaratione poirunt.Hocigitur loco non indu citur Deus confilium de lobo nouum aliquod capiens , (definierac enim illudomne abæternOj) fed dieillo adueniente quemiliifuQ confilio excquendo deftinarat,eo dcmuin diciliud Satanæ,reni to-tam alioqui ignoranti,patefeciire, cuius videlicet opera id excquï conftituerat.

FilijDei. Sic beatosillos Spiritus ab illis impuris, qui in veritate non perftiterune feparatos intelligiex pluriinis aliis feripturælo-cisconfiât: amp;nbsp;filiosDeiappellari, turn propter infignem Dei in il-losbeneficentiam.quod parenribus nihil fit filiisfuischariiis, turn propter gloriofiflimam prærtantiam,quibus etiam proptcrea præ-claræillç appellationes Potefiat um, Virtu tum,Dom inat io num,ab Apoftolo Ephefi.21.amp; alibi artribuuntur.Scd illud conftar,ean-dem appellationem , quanuis non pari rationc, Magifirätibus, propter eminentem in fuos fubditos poteftarem , t ribui Pfalm.82. 6.ôe alibi. Santfios denique fuos ex hoc mundo deledos Deus hoc honorificentiffimo filiorum cognomine dignatur, turn propter q'oôso-f'av illam omni admiratione maiorem,Ioan.i.i2.tum propter æternam illam gloriam amp;nbsp;incorrnptioncm in qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marc.

12. î6. ipfiusqne adco Chrifticohærcdes erunt. Sunt autem omnes ifiæ appellationes difiingiiendar,amp; ad verum vfiim rcferédæ.Qu^od igitur ad bcatos illos Spiritusattinet,proponuntur quidem illi nobis vtinfigni quadam gloria coelefti ornati : fed ramen vt Dei dun-taxat miDiftri,amp;quidem ad lanâorum vfum, prout Deus corum minificrio vtitur.Non igitur vt eosinuoccmus aut colamus, quod exprefie damnat Apoftolus Col.2.18. (funt enim nobis A-pocaly.19 10.amp; 22.9.)fed vt partim cum illis Dcum fanóto confen-fit, éc eommunibus quibufdam canticis glorificemus; rum vt ira-menfæ illius Dei bonitatis erga nos mcmores perperuo fimus,qua fit vt nosaduerfus Satanam amp;nbsp;cæteros aduerfarios beatorum e-

A tiam illorum Spirituum minificrio tucatur Plalm. ^4 8. Heb.1.14. quod plurimisquoque (acris hifiotiis certiffimis declaratur : denique vt feruult illius Elifei prophets memorcs, cuiusfit mentio 2. Rcg.é,i6.amp; vifionis lacobi Gen.28.12. cofortioresin omnibus ad-uerfus mundum certaminibus perfiemus. Neque etiam dubium eft, quin ficut olim Dominus per Angelos Ecclefiarn fuam in ilia ir.iferabilicaptiuitatc ab infinitis periculis tutatnseft Danielio. 20.amp; n.i.ita nunc quoque mirabiliter nos aduerfus Antichrifium, amp;totiusmundiconfpirationcin defendattmodo, lingnas illorum diuidens, modotyranno.s èmedio tollens,modo nolhos hoftes c cœlisirridens, modo pios Reges amp;nbsp;Principes, atque adtô nutritias EcclefiæReginas mirabiliter conferuans. cuius rei manifcftuin fi vnquam alias exemplum nuncintuemurin ilia præftantiln na hc-roi’na Elizibetha Anglorum fereniffima Regina quam fingularis prouidentia Dei ab infinitis infidiis Satanæ Antichrifii Papæ Romani nofiiis temporibus afictunt, amp;nbsp;quam verc appellate pof-

fiimus ac debemus commune affliôliffimæ Ecclefias afylum acper-fiigium.Et quæfo,abillo primo Ciuili bello per illa feleóta Satans organa,in Gallia cxcitato,qnis præftantiffimos illos heroas Gal* , licarumEctiefiarum propugnatorcs ambigerc poffit Angelorum • iplórum præfidiistcdos? quosabfit vtab iifdcm defertosfuiirec-xiftimcmus, qnum vltimo illo certaminc quofunt in ccelum fu-blati dcftingciétur. Et hoe ipfo tempore non certèvis vlla Humana,fed planècœleftis amp;nbsp;extraordinaria,Sereniffimû ilium Nauar-xciim Regem,Gallicarum Ecclefiarum columcn,amp; llluftriffimum Principem Condçnfem aduerfus fcclcratos illos ,immo aduer-fus Ecclcfias, amp;nbsp;in ipfumGalliæ regnum coniuratos tutatur. Illa veto (am honorifica Magiftratuum appellatio minime hue fpe-ólar,vt honoris Deo dcbiii vcl minimam particulam ad illos tranf-feramus,(vnicus autem Deus eft confeientia; noftræ Lcgiflator la-cob.4.12.) fed vt illis tanquam Dei miniftris, quantum patent eo-rum poteftatis fines, non tantum propter iram , fed etiam propter confcientiam,id eft non tantum ad vitandas, quæ Legibus huma-nisdnducuntutjpœnas,led etiam quiaDcus ipfein fuis miniftris. regnar, vlrroplacide, (aluo fempcr Dei iure,obtcmpctemus. Rom, ij. I. deinceps : amp;nbsp;Denm pro illis tanquam conftitutispu-blicæ pacis cuftodibus, nepiophanis quidem alioqui Regibus df pnncipibusexcepns, follicitèprccemur.i.Timot.i.x.Filiorumdc-niqiief'ici appellat lonis nobis attributs réélus vfus triplex eft.V-nuSjVt hanc d'gnitaicin opponamus ignominiæ Crucis, amp;nbsp;omnibus illis opptobriis quibus propter Deiiuftitiam obnoxij Chri-ftocapiii noftro «ru/z^xopipa/xe?« ,incruce Domini non modo ani-mum non dcfpondentes,fed eriam gloriantes, ficut Prophetarum amp;nbsp;Apoftolotu mpnitis amp;: cxemplis docemur.Alter,vt quanto nos Deus hacadoptionc beneficio affccerit memorcs, perpecuis laiidb bus ipfum cclebrcmus.Tertius, vt pudcat nostantipatris filios, Si i«ati primogeniti fratrisnoftrifratres, quid illi vtriq; dcbeamus,fi-uefili3lisfratcrniqioffic)j,obliuifci:amp; Sanélü illû Spiritû adoptio-ni$cótiiftare.Ephcl.4jo.fed potiùsaccrbâilla increpationê vitc-mus. Malach.i.ó.Si pater funi.vbi honor mcus,amp; fi Dominus fum, vbi teucrenria mei? Dcniq; fic obferuanda efthæc eegnominatio adiierhis Arrianos, quiFiliü ilium æternum Ioan.i.i.amp; deinccps.óC 5 zo-Öf vnigenitum,non temerèloan.1.1418.amp;: 5.16.18. amp;i.Ioan.4. 9.appcllatum,blafphemantcs dicunt àu’ÔTe»«?)- ; amp;impios Rabi-nosludæorum Meffiam nefcioquem anteorbem terrarum crea-tum fomniantcsrquem non dubitamus quatcnusDeuscft elfe patri coætcrnum Sc coêftentialcm, Sc vt vnum cum Patre amp;nbsp;Spiri-tuSanéfo Deum.cadem cumillisgloriacoadorandum.

f^.6. yetteru»t.K\hct venire dicuntur homines Sc reliqua cor-porca fefemouentia,alirer fpiritus, aliter Deus. Veniunt enim amp;nbsp;rectdunt res corporeæcircumfcriptiuè,amp; vera loco motiua,qu3m vocant : nccmagis fieri poteft, vt verum corpus fimul fit pluribus locis,.

locis,vcl aliter fit quàm localiter Si circûfcriptiaè vbicunque fiia cflentia a(ieft,quàin fieri potcft vt corpus ht,non corpustne corpore quidé Chrilîi excepto,quantumui$ glotiofo, amp;nbsp;iam non in terris fed fupracœlos omnescollocato,dc quo ipfo Auguft. dÜTetens Sicorpus,(inquit)crgo in loco, propter veri corporis modum Jea-que TraniTubftantiatio amp;nbsp;Confubftantiario,ac multb inagis mere Eutychiana ilia Vbiquitas.quibus Afcenfionis Chrifti, amp;nbsp;eiufdem ècœloreuerfionis, ipfadenique corporis Chrifti veritas contra-didoric tolluntiir,ab aliis quidem ftupida igooranria.ab aliis vero folaincxcufabili pertinacia defenduntur. Angeli veto, de quibus hic peculiariter agitur , dicuntur quidem ciîe in loco, fed æqiiiuo-Cc, ideft non vt corpora fiue conraûii dimenfat quantitatis, quæ in Angelis non eft , fed tarnen definitiuè,quoniam infinita non eft Spirituum eftentia. Hinc etiam fit vt propterea plurihus fimiil elFc locis non magis poflint quàm corporatæ fubftantiæ : amp;nbsp;ne defini-tiuèquidem duo fimul Angeli vno amp;nbsp;codein loco elle. Hinc fit vt fecundùm locorum diftantiam reûèôc propriè Deus illos mietere Si ipfi mitti, venire amp;nbsp;abire paifim in facris literis dicantur gt;nbsp;ficut ante Scholafticos Theologi veteres, ac præfertim Didymus ôi Ba-fi]iusaductfuS'»i'eüMlt;*7o;zat':(-«c difertè ex lactis literis tradiderûr.Scd hîcilludquæri poteft.cx quoloco Deus illos mittete dicatur. Rcf-pondeo, fobric de his myftcriis efte nobis fapiendum. Scdquutn Angcli non temetè cæleftes vocentur.ftatui merito pofte aftirmo, fupra cœlosipfos (in quosrcipfaôc fine vllo tropo Chrifti caro afccndit:vnde etiam venturuseft:amp; in quosvltimoillo die toti vc-rè amp;nbsp;cirra tropum rapiemur, ibi cum illo amp;nbsp;beatisSpiritibus in æ-ternum regnaturi)aftignatum illis efte domicilium,lucis Si glotiæ nobis incomprehenfibilis plenum. Vctèigituramp; fine tropo mitti diuinitusad varia provt Dco libuit miniftcriadicunturmequc va-naamp; enthufiaftica eft hæc fententia, ficut nonnulli noftra etiam State,cœkim amp;nbsp;inferos vbîqueportentosècollocantes, phanatici potiùsipfiappellandi, docuerunt. Nec tarnen propterea Angclo-rum ordincs cum illo Dionyfio recenfemus,aut curiofe, quomodo côftftantjautqnid agât, Angeli fcruramur.quæ nobis funt p'torfus an^ipiui'iiTit.Sin verb quæratur.quum Deus vbique fit,quînain ad ilium venire,acproindcab illo abiredicantur. Rcfpondeo diftin-ftameire banc quæftioncm àftipcriore. Itaquç ficut illi fua quan-uis non quantitate circumfctipta , tarnen proprietate fuæ defini-tænaturæ, acetiam locorum diftantiæ rcfpcôtu ad quos accedunt amp;à quibusrecedunt,propriè amp;nbsp;fine tropo abire amp;nbsp;redire, accede-re amp;nbsp;recedcrc dicuntur , ficipfius Dci mittentis Si infiniti habita ratione, àloco in locum tranfeunt vt à Deo tarnen infinito abelFe nunquam dicipoffinr. Quoniam autem.ctfi Deus vbique eft, non tantum effeôtiuè fed etiam cftêntialiter,incomprehenfibilis amp;nbsp;omnia continens : tarnen peculiari ratione cœlis id eft illis locis infiderc dicitur,propterea quôd in illis immenfam illam amp;

CAP.l 28 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

nobis incomptehenfibilem gloriam pcculiaritcrexeritamp; regniita fuum incomprehcnfibili nobis modo in fuis exercctzldcirco etiam non tantum videre faciem patris.fcd videre in cœlis amp;nbsp;cœlitùs miî-tiàDcO quafiabillius folio diicedctes: amp;nbsp;ad eiimincœlos Afcen-dcre amp;Redire^ amp;nbsp;ih cœlisDcum cclebiare paffimin facrislitcris Angelifcribuntur.Dcus autem ipfe venire ÿc abire,Dcfcendere amp;nbsp;Afcendere,Adefle amp;nbsp;AbefTc duplici modo dicitur.Vno tribus per-fonis æqaalitcr in vna amp;nbsp;eadem eflentia eoinmuni, Uque kat' «c-iS-ffe-sr6-ara5,{cii',prouf vel iudicia fua exercer, vel dementia fua vti-iur,quodprolatisScripturæ tcftimoniis probate ncceflc non eft, quum paffim occutranr. Akero,per(onxTaXc7»ipecuIiari, id eft perfonalitet alFumptæ amp;nbsp;vnitæ fibi humanæ naturæ noftrærefpe-dujCui quoniam non adeft fimpliciter vc reliquis rebus creatis,vet etiam vt eledis ôi Tandis fuis ( lîcut Neftorius perfonam Chrifti diuidens aftruebat ) fed ira adeft ,vt humanitas illaquam airumfit non fit ô^fiç-àp^sv in fcfe, (ed in illaT» xoV« perfbna fubfiftentiam fuam habeatzldcirco veniiîe incarnem,defcendiflead nos,fcfeexi-aaniuifle in forma feriii,caro ideft homofadusdicitur,fcriiaris in-rerea femper in ilia vnitioncfingularum naturatû,(airumentis videlicet in perfona t« Xcj/«, amp;{ illius afiumptæ in ilia fubfiftcntis) proprietatibus.Itaque p[ opter hancvnitioncm àqua emanat pet-fonæ Chrifti vnitas, neque c Xogt;9ç concluditur corporis vel animae huraanæanguftiis, neque affumpta humanitas, etiam qualisperv-nitionem euafit confiderata, fuaecircumfcriptæ dimenfionis amp;nbsp;lo-ealitatis fines excedit,quanrumiiis etiam glorificata.Et qui fepara-rinaturas fomniantnifi vbicunque eft Deitas twXs'j/« (eftautem vbique) ibiquoqueaiïiimpra humanitas,fua corporea cfTentiafta-ruatur,non tantùm falso fed etiam ftultèiftud concludunr. Q^a de te fatis fupcrqueà nobisnon femel hocipfoin loco eft difputa-tum.Hocautem addamquoqne fuperioribus,diftinguendam elfe banc T«Xegt;« vnitionem cum afiumpta natura , tum à Spitituumr fiue bonorum in corporibus alFumris, fiueimpuroruin in da:mo-niacis cirentiali præfentia amp;c inexiftentia, turn etiam ab animatin' corpore humanoconfociatione. Nam ilia quidem taliseftvrcum corporibus quibus inexiftuntilli Spiritus, vnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mini-

/ me conftituantjManent cnim (emper duo adu fubfiftentiain-dx-moniacis. AlFumpta verdà beatis Spiritibus corpora,funt tantùm adrempus,il}orum Spirituum à quibus ,adccr[urn fibi mandatum rniniftcrium mouentur, organa amp;nbsp;inftrumenta : ira vt totam hu-rnanam naturam, fiue hominem Angeli afTumpfifife propriè did non pofljnt. Ifta veto animarum in fingulis humanis corporibus inexiftentium confociatio,pcrfonalis quidem cft(ficcnim fingulæ humanæ petfonæ conftituuntur,amp; hadenus Athanafius hac fimi-litudine vnrur,)fed faris eft vtillaad tertium quiddam efficiendura ex illis duabus parribus vt integrantibus, amp;nbsp;per fe alioqni imper-fedisjitidemque ex materia (corpore videlicet.)amp; anima (vt forma) cdropc-

cotnpofitum,concurrant, quod proindc cxillâ compofitoncnaf-catur.At huroanitas à filio Deiaflumptaneque vt pars cóponipo-left'cumDeitatc TH Aoj/« allume nt e:cui necaddi, vtaugendæ» nec adimi vt diminuendae quicquam potcft:amp; quîcum,vt cum infinit» vnica eflentia,nihil poffiteo mo^o coalcfcere : quæ deniqi Deltas nullius ret creatæ forma dici, nififumma abfurditate poffit. Su-pereft ergo vt ilia perfonæ rS cum aflumpta ilia humanitäre vnitio vocetur Hypoftatica , quatennsilli Eumanitati datum efl: vtfimuleilet non in fefe, fedin fubfiftcret, inillo ûçit-quod eft vercipfis Angelis incomprehcnfibile bla.fxa,iamp;c Emmanuel,quod amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitut.Sed de his fortaffis nimium

multa,fi quid huic loco conueniat confidcremus , nec tarnen plus fatis,quod ad hærefcs hoc noftro feculo interpolatas attinet.Nunc ad Angelos noftros reuertamur.

Vt adftarentcoram Ichoua. Adftare iftud non fimpliciter déclarât præfcntiam, qnum Deo fernper fint omnia prælentia, fed turn ordinariam fundionem, rum animum ad muneris fui executionc paratiilimum,qui nunquam impuris illisSpiritibus ineft : vt qui Dei voluntati ne turn quidem obfequâcuc, qnum faciiint impera-taamp; qui(vt in hachiftoria videreeft)verc imperium Dei non fpe-ftent,fed poteftatem malè agendi fibi conceifam cupidearripiant. Itaqueobfequium iftud in beatis demum illis Spiritibus célébra-’ tut Pfalm.iO3.amp;alibi. Hue fpeélat etiam illud quod quafi alis præ-diti,amp; quidem quaternis non femel apparuerunt, (quod de fuo il-loprophano Mercurio commentifunt Poétç) Slt; quod ait difertè DomiuusMatth. 18. ipfos faciempatrisqui in ccelis efttAaOTavTOf intueri: nobis quidem certe tarditatem Si ignauiam noftram ex-probrantes.Sed illud quoque animadiiertendum eft Deum Opt. Max.nchorum quidem minifterium adhibere quafi illis indigear,. Regum Si Principum inftar.quipcrpaucaföli.ne fi quidem vclint,. obirc polfunt. Eft enim folus Tfadat amp;nbsp;eitfldpiciic. Sieur autem mundum amp;nbsp;res omnes in eo comprehenfas condidit,non ncccfli-tate vlla,neque vt emolumentum inde aliquod percipcret, fed prout fummèbonuscftjvr aliquidextaret quod bonitatis illiusfuç facerct particeps,amp; in quo agnofceretur,non alicuius fané com-modi caufa quodinipfiim conditorem acceffione quadam redun-dacer,fed contra quod ipfiusàquo agnofeiturcommodo cederet:-fic etiam beatosillosSpiritus creauitin quibushomines multo e~ tiam magnificctitiùs quàm in hoc mundo afpeótabili, potentiam, fapientiam,bonitatem Condirorisicontemplentur.

EtvenitetiamSatanintereos. Maximam etiam elfeimpuro,rutn Spirituum multitudinem apparet faltem ex eorum legione vni-cum hominem occupante Marc.5. 9. Sed hîc quoque vt in cæteris rebus cauendum eft ne extra diuini verbi fines excurramus. Illud autem conftataliquem effe fummumillorum principcm , qui

CAP.I. JO- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., . , T H. B E Z Æ

Sätan amp;nbsp;S3tanasv©lt;jàtur, quævrfaqneappellatio, quod fit ipfius ingeniuin acftudium dcclarat.Diabolus cnim,calumniatotetu,Sa-tan autcm, iuracum hoftem amp;nbsp;peculiarem àvliKeif^av declaratii vt loqùitur Paul. i. Tim. 5.14. amp;nbsp;Pcc. 1, Pet. 5 8. ilium vocat. Eft autcm non hominum lâtum làJutis calumniator5: hoftis, verùm etiam ipfius Dei.amp;fpecialiterquidcm Chrifti.vt Ecclefiæ cui pet-pctubiinfidiatur capitis. Quînâ enim polPet fetwis Dei bellum in-diccre,quin aduerfus Dominum quoque infurgeret? Hoc autcm vtrunque virin vllahiftoria clariùs apparct quàm in primi hominis lapfus defcriptionc, vbiopificem finiulamp; hominem,infigncil-lud Dei opificiumjàggreflusjhunc quidem.mentitusin opifieem, pciTundedir, ab illo verb magis ac magis feie abalicnauit. Et pro-culdirbio ad iftud perpetuum tScirreconciliabtlc diflîdium relpexit Dominus,iam turn Satanæ Ctucem figens quum his verbis vtere-tur,Inimicitiam ponam inter teamp; inter inuliercm,Gencf j.jj. Di-citur ergo amp;nbsp;ipfe Satan veniflc,at non vt vnus ex filiis Dei, fed in-terfiliosDci, nempe non codem quo illi animo.Abfit, fedebpcr-tratftus inuitiffimus , nempe, vt ilium nouerimus cum fuis omnibus Angclis,improbir3tis fuæadminiftris,fua illarebellionc mini-- mè fefeeximereDeiporeftati amp;nbsp;imperio potuilîe. Adfuit igitur amp;nbsp;ipfe,amp;adeftin Deiomnipotentis confpeftu, totusrabieadomnc feelus ardens, amp;nbsp;odio bonorum in primis cfFcratus, fed inuitiifi-mus nocendi veniam ab eo petiturus, citra cuius conceffionctn ne conariquidem, n cdûefficerereipfa quicquam poteft.vt etiamap-parct exhiftoria dcporciSj Matth.S.ver.ji. Num verb, dieet quif-piam,opera iftiusfemper malcagentis vtitur Deus ab omni iniu-ftitia penitusremorus? Omnino certè: non qubd iniufte quid-quara defignet Deus, fed vt illo quantumuis fcclcrato , intcr-diim quidem vt carnifice, ideft modo ad perdendos ac delendos fcelcratos, vt Saulem i. Samu. 16. 14. vt ludam,Ioan.ij.2. amp;nbsp;alios innumcros : modo ad fuos caftigandos,vr roulierem illam incur-uam Luc. ij. kS. vcl probandos amp;nbsp;exercendos, vt lobum in hac Aiftoria, vratur ; qua in re quories opcram fuam adhibct Satan cumfuisj minimè id faccrc cxiftimandiis eft obfequendi animo, fed qubd nocendi opera Dei deftruendi poteftate fibi concelîà deleólctur. Eft autcm hæc doótrina cximiæconfolationis plenatex qua videlicet intelligimus Dei noftri poteftate amp;nbsp;fræno cocrccri omnem iftius famelici leonis rabiem : Dcum autcm nunquam illi quidquam in fuos conceflurum quod ipforum bono amp;nbsp;commodo tandem non cedat, vt nos monet Apoft.Rom. 8. vcrf.a8.amp; fuo ipfius cxemplo docet i.Corinth.tz.vcrfiy.

V er.7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lehoua ad Satand,vnde venii? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouit omnia

Dominus, amp;nbsp;quidem ab æterno, amp;nbsp;abfq; vllo cogitationis difeur-fu.Nihil ergo percontatur quafi nefciens,imb ne percontatur quidem cum hoc impure Spiritu agens.ficuti olim quæfiuit ex Adamo, Adâ vbi cs.?Genef 5.9.amp; ex Caino,vbi eft Abel frater tuus? 4.9.

non vt difcerct quod nefciret, fed vt illu quidem per fui peccati a-gnitionera amp;nbsp;deceftationem adducerec ad falutem : hunc vero fuo ipfiusore conuiólum malèperderet, Sed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifta dican-

tur,tum venouetimus Satanain ipfiimcogi iam nutic fefe corara Deo vt iufto iudice fiftere,cui fcelerum fuocuin omnium rationetn reddat:tum VC exhoc exemplo difeamus quotics Deus malis ifti? ioftrumenris vtitur,non indi ipfis aliquam à Deo ad malum incli'-nationemjvrpote quæipfis infit percorruptionem, fed ab eo tarnen illam quafi excitatUqua ppftea ipfe quidem, quanuis peffimo infttumento, bene amp;iufte vtacur:Illa verb mala per fe amp;nbsp;ex fefe in ftrumenta male tunc etiam agant.ita tandemiudaspeenasfubi-tura, quod iuftum Dei opus iniufte exequantur.Ierem.48.10.

relpondens Satan lehoua dixit, adrsumettnda terra ^peram-^«Z4»^/.r.)Nempc id agens quod hicdiffiinulatjcxponicutautem i. Pet. 5. 8. tanquamico rugtens vidtlicet obambulans amp;c quærens quem deuorctetyrannidem deniqueexercensin mundum qui fefe illius tyrannidiaddixit,qua ratione Princeps mundi vocatur,amp; ip-fius Angeli «oirptoKpaTopec dicuntur.Ephef.6. ix.ftæno tarnen Domini vbique coe'reita ipforum tyrannide.Sed hicquoqueeauendum nobis eft,ne vlcra verbum Domini fapiaraus.

Ver. 8. Et dixit Dorninus ad Satanam Anpofui/H cor tuum fuper fernum menm lobamy^^uod nan [iteißmilisin terra vtr integer amp;nbsp;reStHS^ Det timens recedens à rnalo.} C^id valeant hæc epitheta diximus in vetfic.i.Ponereauteni coridem hicdcclarat atqueattentequid-o* piam confiderare. Neque veto nefeiebat Dominus nullos eautiùs amp;atrentiùsàSatanaobferuari quàm eos quipierati amp;nbsp;integritati vitæ ftudent, quos vnos nimirum habeac ipfi rekiôlanresjCæteros profuo arbitracu cranfuerfos agés.z.Tim.a.aô.Sed fie loquitur Do minus vt ilium vrat,amp; vt aduerfario fuoinfultct: quum fccleratis nihil tantopere doleat quàm fi quodcogitant exequi non polEnt» ac fi diccret Dominus, Noui qiiAlem ego quid perpetub moliaris» fed hunc faltcm lobum inuenifti in quem fruîtra fis omnia mo-litus.

Ver. 9. EtreßronditSatanasDomino,dicens, T^amgratistimetlo-Vide vt obliqué draco ifte (erpar, nunquarn redè ince-dens.fcd quod negate non poterat diflimulans, vt facerequoque confueuctunt quiab hoeSpiritu aguntur,Sophiftæpræfcrtim, ab’ eo de quo quçritur fubindcad diuerfas quçftiones fermonétrans-ferentes. Sic hodie quum ex aduerfariis quærimus. An Papifticus cætusfit Ecclefia, difputare incipiunt deEcclefiçaudoritate. Et quû negatur Confubftâtiatio,aut Trâirubftantiatio aut Vbiquiras corporis Chrifti, affertur à fophiftis pro refponfionc, quæftio, An non fit Deus omnipotcns,amp;,an non verba Chrifti fint dvJo-niç-d. Sic locus de Traditionibus Ecclefiæ,aduerfariisconuiiftis vetbi Script! ault;5:oritate,eft ad vniuerfas côtroucifias vniuerfalis Sophi-ftarum refpouno-Sedad rem.lnuitusSatâagnofcensvcra quæipfi

CAP.I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. A ' T H. B E Z Æ

propofiicrat Dominus: non modo non cedit veritati» (quînarae-nim idfacerec médacij auôlorj) verùm ctiara noui inde certaminis aduerfus lobum occafioncm arripit, fpcrans à (e rebus aduerfis profterni polie,quem res fecundæ auerterc non potueranc:vt non inimerito nos admonucrit Paulus negotium nobis elle cum iis qui -nosamp; àdextris amp;nbsp;àfiniftris adoriuntur.z.Corinth.ô.y-Et hicmihi vide quid tandem elfe polfit hoc noftro aducrlario impudentius ü~ mul amp;audacius , vt hæc eadem mirari in iis definamus qui hoc ipfo Spiritu aguncur. Quum enime* ôreipfius Deiqui mentiri non poteftaudiuilîct vetam amp;nbsp;finceram elFc iobipietatem amp;nbsp;vitx integriratem, andere contra calumniari lobum quafi non proptic ipfius Del,fed vtilitatis caufa amâtem gt;nbsp;perinde certc fuit atque ipfi præfenti Dco in os velignorantiæ vcl mcndacij notam impinge-re, quum ne ipfi quidem Prophani homines ignorent verè amicos dicinon polFequi amicitiam fuis priuatis co mmodis mctiunturamp; quibus vêtus illud prouerbium conuenit,^« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?/gt;i'lt;.lpfi ve

to lobo quantam iniuriam calumniator ifte faciat rcs ipfit pollea declarauit, inlîgni ciun viôtoris lobi gloria amp;nbsp;aggtclToris Satana: infamia: qui tandem clTe confucuit omnium aduerfus fynecros Dci feruoscxcitatarum àSatana tentationum exitus.

Ver. lo. Nonne tu fepem pofutfitfuper eumy^/uperdemumeitts^ fttperomnta tjuæCtttitipfius vndiejue ? Hic rurfus felc patefacit impu« ri Spiritus præfracla impudcntia,vt quinon contenrus Dci delobo teftimonio contradixilTcjnuncetiamaudcatcalumniam fuam fal-iîffimam aperto paralogifmo à non caufa ad caulàm, Sophiftarum videlicet magifter, confirmare. Quænamcnim cftiftaconclufio? Tutaris amp;nbsp;tuopræfidio vn'dique circunfiftis lobum,amp; ipfiusfami-liam,arque adeb omnibus bonis ilium cumulas, Ergo non te lo-bus rui fed fui cauladiligit amp;nbsp;reueretur ? Sed amp;nbsp;aliis duobus modis inhoefermone idem Satan prodit ingenium illud fuum inuidia noccndicupiditatepcrpctuaexæftuans. Vndc cnim iftanifi ex co quod vt iam olimhumani generis felicitate in protoplaftis noftris parentibus , fie nunc quoque lobi profpcro ftatu torus vritur?amp; quorfum ilia nifi vt in lobo ab ea qua fruebatur felicitate detur-bando malignitatcm illam (nam excrcea,t ? Sunt autem hæc nobis diligenter amp;alîiduè meditanda, partim vt hollis illius noftri ingenium magisac magis nouerimus,amp; cognitum dereftemur: partim vt aduerfus Sophillas,qui certc nihil aliud funt quàm os amp;nbsp;lingua Satanæ veritati amp;nbsp;faluti noftræ infidiantis, cb cauriùs obfcr-uemus amp;nbsp;euitemu^-Suntautem nobis præterca quæhicdicit mcndacij Spiritus accurate expendenda, non vt à mendacij pâtre veri-tarcm difeamns ( vera enim amp;nbsp;præelara funt quæ hic cfFutit ) fed vt ilium fuo etiam ipfius orcrefcllamiis.Nam alioqui,quum impurus hieSpiritus,non veritatis tuendæ, fed mendacij fpeciofo veritatis nomine fucandi Iludio, verainterdum loquatur, ne turn quidem proptiè,audiendus eft quum vetum dicit,fed compcfccduSjChiiÜi excm-

txem{îîo,Marc.i.verf.24.amp; Pauli Aól.ió. verCi8. Nee vnquam mi-gisfollicicèaures obcutare aduerfus illius incantacoris voces o-porcet, quàm quum in Angelum lucis fele fransforinac i. Cor. n. Verf.14. tarnen ex ipfo aduerfus ipium difcanuis quod ipia veritas illiextorfit:amp; pudeat nos hoc ignoraie quod ipfeignorantijc doâor coaólus eft profiteri ; nempe nos amp;nbsp;vicam hanc noftram,amp; quicquidboni velhabemus, velfperamus abvnius Deipotentia amp;nbsp;benignitatêpenitus pendcrc. Quod quum ira fir,quænam ma-ioreft amp;nbsp;certiorinfania, quàm cum mundo huius feculi homi-nibus fomniarc, mails vllis artibus, vel quod iam habetur confer-uari, velquod non habecuramp; expetitur acquiri poiFe? Et tarnen quotus quifque hominum aliter vmit’Q^od h præfidium iftud di-uinum non eft vnius hominis proprium fed piis omnibus com-mfine,guorum cætuS eft Ecclefia.quam fefe Dominusigneimuri 6c latimmi fluminis inftar teftatur circuincingere Zachar. 2.verf.5. amp;nbsp;Efa.6^ verf.iî.ÿf Angelorum copiis tutari non modó verbis tcf-tatus eft,Pfalm.34 S.vcrùm etiam oculis ipfis fpedandum præbuic 2.Reg.6.verfij. quînam fieri polFe dicemus vr tarn pauci fefe in It-num Ecclefiar recipiant: amp;nbsp;ex iis qui eo refugilFs vidcri volunt.tara multi, corpore quidem in Ecclciia, animo verb in medio mundo verfentur ? nempe quod in reprobum fenfum rraditi,ncc fuæ ipfo-rum confeientiæ hocipfum clamanti nullos elle in tuto nifi qui di-uinitusprotegantur , neceosaDeo protegi qui malis artibus ttu-deanr,nc ipfi quidem Satanæ, credant,cuius alioquin imperio fefe totos committunr. Audiunt enim ilium non vt hicloquitur, fed h®c potiùs mendaciter iadantem , Hæc omnia tibi dabo fi prof-tratus adoraueris me Matth.4.vcrf.9.Sed age,hæc ipfa Saranæ verba in ipfummet retorqueamus,Agnofeis Saran,omnes Dei timen-tcstutiflimoamp; inexpugnabili Dei vallo circumdari. Qiiid ergo perpétua illius oppugnatione promoucs ? Nihil agis profe6to,nifi quod ccrtiflimum exitium tibi magis ac magis accerfis ; Ecclc-fiam autc quam deftrutStam cupis, ipfemet extruis,- vtpote quae quanto infeftiiis illam aggrcderis,tantó fortius tibi refiftat:rcpur-gationem denique illius promoues inuitus ab iis fordibus, quas tn ex Dei domo euerris, quotics tibi conceditur illius quoque fepem perrumpere. Oportet enim ctia hasrefes efle vt qui probi funt ma-nifefti fiant i.Corinrh.ii.ver qui ex fanftis exeunt à te abrep-tijcxfandis non crant.i.Ioan.2.19.

Operi munuum eins bencdixißi pecMt etui exhuberauit.) Qu^id a-gitisigitur,auati,fraudulenti,lucri cupidi omnes?Præmonenti Faltern Satanæ credite.Nam fibenedicit Deus fanftæiSc intcgrævitx hominibus,(cuiusintegritatis amplam defetiptionem infta audic-mus capitibus Sc ji.)efficitur iram Dei veftris capitibuscertifli-mè imminere, nec aliud quàm exitium raeterequi iniquitatem fc-runtjinfrà cap.4.verF8.amp; Prouerb.22.8. At num fic benedicitur vt lobus quifquis lobi pictatera amp;nbsp;integritatem imitarur ? Minime,

CAP.I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B È Z JE

Napi ecce, vt tam multos alios prærerfam,Petrus amp;nbsp;loaiwcsnec aurum habent necargentum A6t. 3. verf. 6. ôc manibus fuis vidi-tansPaulusdidicit etiâ egere 2.Corinrh.ii.8. amp;nbsp;abundante ilJo di-uiceepulone,mendicat vlcerofus Lazarus.benigniorescanesqüàra ilium diuitem expcrtuSjLuc.T6.19.Immb in hoc noftro iufto lobo, éc paupcrrimi fimul amp;nbsp;ditiiümitxemplum habemus illuftre.Quid igitutPAn non habet tuiriße/a. vcriufqj vitae promiffiones?!. Timor. 4.8.Habct ccrtc. Sed duo lunt hic nobis in primis obferuanda. V-num,propriam amp;nbsp;peculiarem piorum felicitarem, quum perpétua fît Si immutabilis,nequein hac vita, neque in vllis ciim iplà intcrr cidentibus bonis necellàrib fitam elle, quod amp;nbsp;tes ipCapo{lalat,Si facræ literæ pafîim docent. Alteium , opesamp; omnia hiiiusvits commoda, quanuis quatenus res funràDeo creatæbonæ tint,ni-hilominus tarnen , qiium ex vfu æftimantur , res clPe medias, id eft bene vrentibus bonas, male ytentibus malas. Et quum homines fuapte natura ad malorn proni finT,atqijcadcôprçcipites,ctiam iis, qui Spititu Dciaguntiir Dei benefïcentia bene vrentibus, moduni in ftimma copia tenére quàm fît difficile,ipfius fapientiflimi Solo-monis exemple docemur.Hinc efficitur quàm optime Deum fuis cauere,quum huius vitæ commoda parcèipfis largitut ; (paucis c-nim contenta eft natura,nequequifquam viuit iStufiTlS. LuC. Ï2H5)contra nunquam feueriusillum auarosamp; fcelcratosom-nesvicifci, quaniquum illislargitur amplius etiam aliqaidquàtn experant. Pfalm.73.7.Idemeftautemdc^contrario ideftdeinopia Sc aliis vjtæincommodis ftatuendum, qiiævt ex hominis peccato exorta, naturam quidem fuam retinct quoties à Deo fccleratis in-fliguntur vt ah hoe veluti inferorum fubutbio ad ipfos inferos tandem abripiantur: è contrario verbnaturam illam prorfus mutant, quo tics Dominusillis,intra modü femperadhibitis,fuosla-fciuientts vel teprimit, vei explorât, vt amp;nbsp;fibi amp;nbsp;aliis melius fint noii: vel etiam illis tanquam gloriæ fuæ fingularibus inftriimcn-tis flib crucc vtitur, æternæ gloriæpondcre infin it is partibus oin-ncs illas mifciias fuperante,quot;2. Corinth. 4. i-j. Verùm quid illudeft Opt ri mamium lobi bcnedicercPnum quod lobus incepifl'et ex fe-fe operari, amp;nbsp;folus operis cxitus fit à Deo? Ncquaquam. Deus enim S', manus fuonim amp;nbsp;omné earum ad operandum vim, quæ-cunque tandem lila res fit,fuppedi[ar,Pfalm.9O.i7.particuIari quo-que beni fi..cntia,cinus infigne exemplum habemus in Befeleele Exod.3[.3,Mi)lto magis autem iftiid agnofcamus in iis oportet qtiç nontaniùmfunr J:Tip^uOTK.a,lcdetiam, (fi naturæ noftræ depraua-tionem fped' niu.s)ixi'Tlt;(pti«nx«t ? Huiufraodi eft in primis Rcgenera-tioex Spirit U,quum ElTe cuiufqjà fuigenerationeincipiat. Neque veto (îcabülctur eius inftrumcnti quo Deus vtitur operatio , fed abcooperequod totiim Dei eft diftinguitur.i. Cor.3.9.amp;9 l.SiC ig'.rur acc'ptc'.'l'jn'! eft qiiod hic dicitut Dciisoperi mannumlobi btnedix;irc:ex qualoquendi formula iftud quoque difccrcnoso-oportet

oportet,quamuisininiirèfit Dei ma nu s fccundis qiias conftituit caufis alliganda, quafi illis vcl non exillentibus, vcl nobis non ap-parentibuSjfit nobis de promiflionibus Dei dubitandum : cum ramen mcrirb videriDci beneficia afpernari,vel Dciim rentarequï infttumenta ab ipfo ordinara amp;nbsp;præbita concern nat. Vis igitut alimenta huicvitx ncceffariatibi præftari’laboris viam pro iuftæ tus vocationis ratione ingredere.Indignus enim cft otiofus qui alarur, t. Their J. 10. quamuis quadraginta diebus Dominus Mofen amp;nbsp;E-liam abfquecibo nutriciit,Vis à morbo fanan? vterc medicinæ re-mediis,fiquidempotcs:fcdne,Azçexcmplo,in medicisfpcm repo-ne 2.Paralip.i6.ii.Paulus certè quamuispromiffionem Dci amplexus de fe amp;nbsp;omnibus qui cum ipfo erant naufragio non perituris, tarnen de fuga cogirantibiis nantis,Nifi,inquit,ifti in nani manfe-rint.vos fcruari non poteftis.Vis falutcm ætcrnam obtinerc?crcde, fides autem eft ex auditu verbi Dei Rom.1o.17. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcniqiie dici-

tut,de opéré manuum lobi, non eftita prsciseÄquot; neccflarib acci-piendum quafi ipfe manus fuas ararro admouerir, vcl aliquid eiuf-modi exetcncrir, quodprobabile non cft: fed Hæbrcorum more, omnis opéravclanimivel corporis, vel vtriufque.maniiumappel-lationc vocaticonfueuit.Habnit autem illc in ram opiilcntaamp; nu-mcrofa familia in qiiibus fcfe dies amp;nbsp;nodescxcrccrer, vt prudens fimul amp;nbsp;fandusœconomus: amp;• quibus in rebus fefe dies amp;nbsp;nodes cxercuerit.ipfemer,vt reftis idoncus,infra declarabit cap.29.amp;: ji.

Verf. II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r»lt;»w.)Qinim nihil hic pc-

tat Satan quodDcusJlli poftcanon conccdat.ac proindc qiiod nô abstcrno decreuiflct:côftat Dciamp;; Satans voluntatc hîc concur-tcrcjfed ram diucrfo modo quàm differt luxà tcncbris.Quod enim vult amp;nbsp;expetit Satan, peftima vult voluntatc, amp;nbsp;aducrius lobum quem cupit perditum, amp;3duerfus Dcumadquem blafphemandu fe pofte fperat lobum inflammare. At quod ab sterno decteuit Deus amp;nbsp;nunc vult cxeqni,tum ad fuam gloriam maxime pertincr, vt qui in primisin fuorum conftantiaglorificctur : rum ad lobi falutcm maximè facit, quum opprcflio patienriam , patientia expe-ricntiam.cxpcricnria fpcm efficiat,Rom.5.^.tum Ecelefistotiinfi-gncprxbet patiétis amp;nbsp;felicis exgrauiflïma rcntacione exitus exemplum,quo ad fines vfque fcculorum crudiatur, freut à lacobo admonemur.Iacob j.io.Non cft igitur Dcusaudor pcccati.etiamfi non fimpliciter finere fiuc permittcrc, fedetiam volcns agere per malum inftrumcntuin dicaturtquodnifi agnofcamus,vbi pofita fueritnoftra in aduerfis confolatio? amp;nbsp;qutnam ftabit illud Petri, Veile Dei voluntatem vt bene agentes malis afficiamur’i. Pct.j. 17. Sedhocquidem vçrum eft, malam mali inftrumenti voluntatem à Deonon indi, fed à fpontanco malorum motutotam proficifei, quam Deus ad redum fuumfinem dirigat,cx tenebris quoque In-cem elicicns, vt ex bis Satans verbis apparet. Ncc cnim illi Deus ifta,fcd ipfe fibi pro fua innata malitia fuggerir, qua in re tatne non

lt;AP.I. 36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E 2 Æ

idem feraper agendimodus cernitur. Nam hoc quidem loco vbia-gitur deaïïligendispiiSjSatanfcipfum proriusprior mouct. Si Deu quodammodo impellit : alibi vcrô,quum de caftigandis malispet «nalos Spiritus quæritur, vt j. Reg. 22.19. prior loqucns Dominus» Quis, inquit,pelliciet Achabum vt afcendat amp;nbsp;corrnat.? vt ncgtjri nonpoflit inalasquoquc voluntates à Dco ad hoc vei illud agendum redèiSc iuflè impelli amp;nbsp;inclinari, ficut exprefsè multislocis ac præfettimlib.3.aduerfus Iulian.cap.j.docuit Auguft. Sed cur né potiùs dixit Satan,Mitteme,c[aà.m,Àiitte manumtuam. 1lt;ietnpe fa-teri coadiis cft non modo fe nihil aggrcdi»nifi Deo poreftatem fibi facientc poire, verùmetiam fuos omnesirrites futuros conatus» »ifi Deus illis efficacitatem rribueret,vndcfaôtura vt,ia illa dequa modo dixi vifione, dixerit Dominus, Pellicicsamp; præualcbis. Sed quidnam vocatDomini manum,inquiensA///re»?4««»jf»lt;jrzgt;.?Cet-tèfemetipfum.EftncigiturSatanaîmanus,Dei manus? Omnino, non tarnen quatenus ipfanialafcfè malcmouet, ôctot fcclerapa-tratinlobum Sc iphus familiam; fedquatenus bene ilia quoque peccante vtitur Deus,vt in feruifuipatientia triumphet.C^o ctiâ fenfu aperte Alïyrios in caftigando populo fuo vitga. furoris fui Vocat Efa.43.Iercm.4j.10.

Et percute ejmeejmei eiuieß. Vnde verb tanta nocendi libidoî Nempe in primis exillafuroma impurifBmi amp;nbsp;crudeliflimi Spiritus malignitatc : qui,fi fieri poflet, amp;nbsp;nifi à Deo frænaretur, nulli prorfusrcicreatæparccrct. Deinde ex eo quod procnldubio lobi xobur millies in aîiis tentationibus expertus^atän defperaret de vidoria aduerfus ilium damnis vllis obtincnd3,nifica plagavulnc-raretur.quæ nihil illi prorfus rcliqui in familia fua faceret:quod ilium non fuiiretcmerc fnfpicatum illud dcmonllrat, quod ne fie quidem lobus vinei potuir.

Ntßtnßciem tuarn benedixerittibi. Id eft maledixerit per àtr!’ çpaini’ vt fupra vcr.5.Eft autem in eiufmodi phrafibns ex vfu He-braiesB lingua fubaudienda imprecatio, interdum cxprclïà, nempe Sic amp;nbsp;Sic faciat mihi Dominus , interdum verb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa

prætermifia. Hoc autem in loco, nihil fibi noui potuit imprecari Satan,per fe modis omnibus exectabilis.Sed in primis quatrenduro cft quid illudfit quod audet fibi Satan de lobopolliceti.Pcccarum certè longe grauilfimum,amp; tam horren dura vt illud Hcbræi no réméré fæpenumeiO per ieiptiixie/jtov cótrario benedicédi verbo decla-ict, quod à Gracis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur generali fienificatione pro o-

' mni conuitio Si linguç petulantia,qua Içditur alterius exiftimatio, vtaccipitur Matt.çjamp;tj i^.amp;Eph^ ji.A Thcologis verbpcculia-jiter hoc verbum accipitur pro iis in ipfum Deû diôtis,quibus Deo veltribuitur qiiodipfiminimc conuenittvcldetrahitur quod ipfi proprium eft:quorum neutrum fineingente fcclere fieri ne per i-Snorantiam quidem poteft.Erfi cnim aliud cft Blafphemare.quàna Blaiphcmiam diccrc,ficjit Mcntiri ouàm Mendacium dicere, tarne» aon.

non dubitäuic PauIusIcq; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icnoquot;

tantiam Chriftomaledixiffct,i.Timot.i.i5.Orituraurcm monftrum iftud interdum ex fuperbia:quod genus blafphcmiae taigt;. illud Pharaonis Exod.j.i.Â: Rabfaces 2. Paralip.ii. amp;nbsp;16. interdum ex ira fie hominem inflâmante vt neque fui,’nequc eius à quo lædi-tur, præfertin) fi par efle referenda: iniuriæ non poteft, rationem habeatjfed in Deum ipfum infurgat:interdum ex defperationc,quç iufta cft in multis contriftari Sandi Spiritus merces: interdum ex-impunèiutandi confuetudine: qiiæ omnes circumftantiæ augent, velimminuunt huius fceleris pondus. Habere autem fibi vifus eft Satan has omnes occafionesaduerfusiobum paratiflîmas. Comes enimeftopum plerumquefupcrbia. Quàm multæ verô,amp;quàm fupra modum atroces iniuriæ lobum optimo iure cxacerbarint apparcr ex iis ptæfertim quæ commémorât cap. 50. Et pta:ter inc-narrabilesillas animi amp;nbsp;corporis çrumnasin tanta rcrumomnium viciflitudine accumulatas,quid prætermilTum cft ab ineptislobi confolatoribus,vnde ad iofaniam amp;nbsp;delpcrationera adigeretur? Mukum autem hoc lobum adiuuit quôd ita vixerat, amp;nbsp;fimiliam fuam fiegubernarat, vt omne blafphcmiæ genus penitus cftet illî familiæ nouuinjacfofraflis eriam prorfus inauditum. Sed in fum-ina,quo pluribus amp;nbsp;accommodationbus inftrumcntis ad lobum in hanc Charybdim præcipitandû vfus eft Satan,tanto cft illuftrior lobiquantumuis interdur» nutantis,per Dei Spiritum vidoria: Sc lanto illtiftrius habemus Dei nufquam fuos defercntiscxcmplum-.

Verf. 12. Dixit lehoua ad Satanan^ Eni^uictjuideiuteftin manu tua eß amp;c.) Nihil ergo bonorum lobi fuit in Satanæ pottfta-tcante hancDomini conceffionem,qi)od vfque adeô vetum cft in Tandis,vtetiam c^pilli omnes illorum capitisnumeratifint Luc.12. 7.1mô ne in impios quidem,quorum Satan tarnen princeps eiredi-citur,licet illi quicquid ipfi liber, quanuis ad fuum libitum dicatur eos captiuos abripere 2.Timoth.2.26. Oftédit cnim Deus magnam ctiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in vafairæ fuædcftinata Rom. 9.12. Num ver»

Deum dicemus quum hocSatanæconccdcret, gratom ci quoque faccre voluiiTcîNcquaquam.Quid cniin iniquius foret quàm fidum fuum feruum inimiciffimo fuo torquendum in manus traderc? Hoc igitur concedens Satanæ Deus, nihil cft ei proprièlargitus, fed cum potiùs cftccit fuæipfius infamiæinftrumcntum , quum ilium potiùs lob» traderct fuperandum ; feruo autem fuoinfigne trophæum iam turn præparauit. Denique amp;nbsp;illud feiendum cftgt; quamuisindefinitèloquatur Dominus quafi poteftaxem faciens, Satanæ quidlibct de lobi bonis ftatuendi, nihil samen aliud ne-quealiter ftatuere amp;nbsp;exequi Satanam potuiflè quàm quodDcns. decrcuiffettarcano motu, caufis omnibus féci1dis,amp; carum elFçdi-busjCiira exccptiqnem vllam, Dei decreto obfccundlaBtibus.’rquotî negari non poteft, quin particularis amp;nbsp;fingularum rerura proui-dentiâ impie negetur.Particularera aurem,atqne adt© fingnlàrilE-ïuamptouidentiam eflè eGnfiirucndam,cxeo appâter qubdne

nationisd»'?*'” cxicusaDeacxc/j^nuruenef necpaflcrcu-jQr..— 'ntcricus Matth. 10. z^. imónearborisquidcmcaïferamu* Deut.i9.5.Et quæfo,nifiitafe res habcret,quid nobis, imó quid v-niuerfo mundo fingulistnoinentis fierct,fi tyrannidiSatanæ abfo-lutc fubiiceretnr?

Tautfim in earn ne immifiris m/tnum tuam SiC.) Hie videmus Deuminfuis exercendis amp;probandis optimu Temper modum tc-nere. Nouit enim ipfc vires noftras , vtpotc illarum auólor, fupra quas nos tentari nunquam finir. Quamuis igitur ipfum quoque lo-bum, excepta vita, traderc in Sacanæ manus decrcuifTet ; inducias ramen illi ad fe confirmandum amp;nbsp;colligendum conceflit-.vt primo congrclFu vidlor,paratior ad fecundum fullincndum accederet.Sic olim Apoftolos Tuos Hierofolymis paulatim ad extrema quxque perpetienda formaturus , initio coëreuit eo vfquc aduerfario-rumrabiem vt nihil prorfusin ipfos Apoftolosaudcrent AÓI.Z.4J. Poftea verb licere ipfis voluic in carcercm eos traherc» fed ea con-ditione vt vitra cóminarioncs nihil tentarct Alt;2:.4.l8.Sicautem il' losconfirmatos , verberibus demum expoTuit. Aft. 5.40. donee ad cædes quoque primùm in Stephani lapidatione, deinde in lacobi interfeftioHc veniretur. Cæterùm quàm pauci funt hodie, qui vcl minima earum calamitatum affeftiquibus fimulamp; vno impctu ingrnentibus oppugnatusfuit lobus, non ftatim clamitarinr, o lt;œlum,ô tcrra,Difpcrij, Aftum eft de me, Qu^o me vertam mifet? nempe quod alij non fuas opes poffident fed ab iis poflïdcnrur: aliorumvero Deus venter eft. Arnos contra difcamus,auftore Deo, noS ipfos ab omnibus quae poflidemus non modb diftinguc-rc,verum etiam queries amp;nbsp;prout Deo liber fciiingereznec fi peric-rintiila, etiam fimul omnia, vtpotevana amp;caduca:nos taaien pe-riilFe propterea putemus. Quid autem nobiscontrà in eum ftatum redaftis fit ftatuendum ex eodcmlobo verf, ai.difcere nos non pigeat.

Etexiuit Satan è conß!eSiH lehoua amp;c.) id eft ftatim fefein viam dedit vt quibufcunquepolTet modis lobum aggrcderctur ; quara in male agendo fedulitatem,quàm Felices elfemus fi ad bene agendum adhibcremus. Sedecce, vigilantibus Chriftihoftibus,amp;ad ilium capiendum fefe nofte comparantibus, non modbdormi-tant,fed ne expergifeiquidem poiFunt in horto præcipui ipfius difcipiiH. Dicitur autem iftud per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quum nihil

poffic extra cius confpcftuin verfari,vel ab eo abelFe qui vbique eft, Se cuius oculi turn fuper bonos tum fuper malos excubant.Pfalm. J4.vcrfi6.amp; 17.

Verf. 13. FaSlnm eß diequalam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftlijacfilia eitts ederent^ac bi-

beretvinnrnin domoßatrisfuiprimsgeniti. Nunc bic nobis cxplicatur qualem fe Satan praeftiterit accepta in omnes lobi faculrates pote-ftate. Qu^a in re primùm hoe eft nobis animaduertendum nequa-quam propofitum illi fuiflè Dei voluntary obfcqui; fed Tola nocen-dijVel

dbvelpotiùs pcrdçndilobi cupiditatefuifleimpulfum: vndepatèt maximum cflê difcrimcn inter beatorura fpifituum amp;nbsp;verè fart-dorum hominum obfequium quo Dei roandacis parent ex animo, quôdeum dihgant,amp; iultitia(cuius régulaeft ipfius Dei voluntas) ipÂs patcfjda deledcntur : amp;nbsp;iftam dæmonum fidam obedientiâ ab ipGus Dei Si bonorum omnium odio amp;nbsp;nocendi cupiditatc in-explcbiliprofeôtâ.Æftimandaeftcnimadioomnis non ex euentu, fed ex agcntis confilio amp;nbsp;intentionc, vt redè quoque in Philofo-phorum fcholis docctur. Liccatigîtur nobis hacvti diltindione, aliosdici Deilcruos adiuc,ac proinde fidos amp;nbsp;Deo præcipicnti ptobatos, quorum ctiam opéra coronat : alios paiîiuc dunta-Xdt.quoniain videlicet Deus quidem ipforum opera,vt amp;nbsp;alio-rum de quibus diximus, vtitur . qua ratione nihil ptorfüs exi-mitur Del in res omnes amp;nbsp;lingulas poteftati ac impeno, ip/î vcïo quod agunt lie agunt vt de nulla re minus qi àni de Deo cognent , fed libidini fuæ protfus obfequantur : quo demum feiilu Dominus Ne bucadnezarem ferui fui nomine dignatutp^ Ægypti regno ranquàm ftrcnuè demandatum opus executfjrc-muueratur lereni. xy tSj^quem tarnen poftca merttispœnis afficir. Hinc quoque difeenda nobis eft duplex ilia diuinæ voluntatis ratio de qua pluribus in vcrf.xï.ditemus.lnterdum eiiimjatiffima lî-gnificationCjVoluntatis vocabulo intclligimus quicquid Deus dc-cernicquo fenfu fine vlla exccpiione ncctiranb intelligitur quic-quid in mundo vnquam gclluin eft,aut nuncgerirur, aut deinceps geretunquum Deo vei iiiuito, vclignorante dici non poflîc quid-quam fieri,quin imbccillitas illi tribuatur,vel Dei prouidentia rol-latur.Nequc Deuspropterea malorum auftôr vllomodo cenfen-dus eftjVtpoie qui bene femper amp;nbsp;iuftè décernât amp;nbsp;agat, tum quoque quuminftrumentis male fefemouentibus vtitur. Interdû verb anguÛiorc Ggnificatione id demum vclle dicitur Deus, quod per fe bonum ,idcft ipfius Dei natura? confentaneû eft, idcôque ab ipfo præcipitut;3i nolle quod clt malum,vtpote ipfiusDei naruræ rc-pugnans, amp;nbsp;idcirco ab ipfo interdiétû: quo demum fenfu Lex Dei cftiftiusdiuinæ voluntatis fumma.Vtrouis autero modo Voluntatis appellatio vfurpcttir.ftat illiid Proplieiæ firmiflimum Pfalm.55. quod etiatUjtefte vel ipfo non femel Platone, confîrmatur :Non Deus volcns iniquirarera tu es. Sed illud quoque vcrilîimum eft, vtcxhocipfolobiexemplo patct,Dcum etiam qiiæ fuapte natura malafunt, amp;nbsp;quibus offciiditur dccernerc : non tarnen qiiatcnus mala funt, fed quatenus bonum ctiam eft vtmala finr^quibus amp;nbsp;malos luftc tandem pleâ:it,amp; bonos vel caftigat vel explorât. Sed age ad rem rcdcainus.Dico h.c nobis irnpuriBimorum illorum fpi-rituumingenium g'aphicc protfus fpt dandum proponi, inexple-bilem videlicet homines peidendi auiditatem, qiiæ nihil relinquit intentatiim, amp;,nili Dei fræno quàm potentiftime cohibererur, vt nonimmciitôcum leonefameiico perpciuo nos obferuante con-

c/p.I, 40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ‘ nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-H. BEZÆ

conferarur i. Per. 5 8. viiiuerfum ftacim mundam perderef : mira in omnibus noccndi artibus tntïvpytci, amp;. cura in patrandis malis indefelfa^. Jtaquc nullam proifus facukatum lobi partem : intadlim relinquit , immb prorfus omnia illius difperdit, ex-ceptis duntaxat iis quorum vtlongè aptiffimorum adoppugnan-dum lobum inllrumentorura opera aburerctur : ipfius videlicet vxore : deinde feruulis aliquot illarum calamitatum nun-tiis; præterca aliquot aliis ipfius domefticis» à quibus federifum fuifle gcauiffimè poftea conqucrentem ilium audiemus : ipfius de-niquelobiamicis, quibus nullos grauiorcs infedlatores expertus cftlobus. Deinde quàm callidè diem conuiuio amp;nbsp;hilaritati dica-tum obferuat, vttanto magiseximprouifo lobus feriatur?idquc non vno femeliftu,fed repetitis, amp;nbsp;ccrta quadam ferie inHiâis,iC mutuofcfe confequencibus vulnenbus vt totidem velutimorti-bus vit fandiffimus afficiatur? Præterea vt fibi perfuadcat lobuS nihil hicfibi euenirccxilla mortalibus omnibus eommuniforte» feifefe velut abipfoDeo,cxtraordinem,vtab holle infenfiffiæo oppugnari» amp;nbsp;his tam acribus ftimulismm grauitcr faucius in def-peratione amp;nbsp;apcrtam blafphcraiam^^we^on vtitur tantum Satan latrunculorum opera,fed cœlum amp;nbsp;terrain ipfam concutit.De-niqueacerbiffimam illam tarn rcpentino cafu libcrorum omnium orbitatem , in vlcimum locum callidiffimè reiicit, cuirolerandx longe maximæ calamitati prorfus imparem ilium fore tot antca vulneribus proflratü confidcbar. Non eft igitur curiobum mire-murin illisfuis eiulatibus,accedentibusadnxcomnia impruden-tium amicorum iniquiffimis calumniis cxacctbatum, non eutn femper modum quern oportuit tenuilfe. Sed hoc pociùs admire-inur,amp;in noftrum vfumconuertamus,quódtanto impetuadip-fum vfque defperationis ac blafphemiæ limitera prouolutus, in ipfo tarnen huius velutifolli labro, diuina virtute fuos nunquam defcrentefretus.fubftiterjt'.ac tandem de Satanaamp; feipfoinuida Conllantiafuperatis,quanto fuit vcheraentius oppugnatus, tanto gloriofiorem ex hoc ccrtaminc vidoriam reportant. Hxcautem nobis in illo noftro capitali hofte confideranda turn hoc loco rum alibi palfim in facri« literis proponuntur, non vt tanquam impa-res cum illopacifcamurad mortem; necetiamvt ilium tanquam imbellcmamp; imbecilluin hollem afpernemur: fedvt quum nobis non propriecum catneamp; fanguinenegotium elTc nouetimus:fed aduerfus fpirltualcs illas malitias, quæ funt in fublirai,ncc réméré ab Apollolo , ficut eriam ex hae hifloria animaduertimus »principes aerisvocantur,Ephcf. 2. t. amp;nbsp;Ö. 12. omnibus illorum viribus amp;nbsp;aftutiis fpiritualcm illam armaruram Dei, fedulb momcntlfque omnibus opponamus : idque in primis quum aliquaindueiarura fpecie nobis blanditur,petita diuinitusilla fandaconftantia, qua fit vt ncque rebus profperis clFeramur , nec aduerfis deiicia-rnur.Pudcat nos denique de nofirs vitae curriculo pro nollr«

vocationis rationc conficiendo minus efle aflîduè follicitos.quàm 6c Sata ad male ageadumintentus» de nobis oppriinendis aiîiduè laborans.

Verf. 14. EtvenitnuntiutadlobumijHieitiiceretyBeues arabant, amp;nbsp;aßnapÄfiebantur admariiu etrumÀà eft, ad dextrain amp;nbsp;finiftram illoriicnobis videlicet quietcfedécibus,amp; neqi proculabfentibiis, nequein alienos agrosaberrantibusarmencis:fcd nobis fcdnlo ad opus noftrum intentis, amp;nbsp;nihil minus quàmquod euenir expe-äantibus: quæ omnia ab hocferuulo coramemorautur, vc hanc calamitatcm lobusnon accidilFe feruorum fiiorum culpa, feda-liunde in fe comparatam inrelligeret ; quæ circumftantia grauio-retn hunc cafum reddebat. Q^bd lîtunc quoque nobis maxime Satan imminct qnum vigilarous amp;nbsp;in opus nobis à Deo demanda-tumfediilo amp;nbsp;folicitèincumbimus, quid fiet ncgligcntibus amp;nbsp;im-paratis ? Sir igitur ille tlt;»bis rum maxime fufpeótus qutimàbefTcà nobis qiiàm longiflimè videtur : cuius rei trifte quidem lediiluftic exemplum nobis magnus Apoftolus ille Petrus fuppeditat, abnegate tunc demum Domino ftio.quum de illo nunquam defcrendo cogirarct, fuis magis viribus fidens quàmeius de qua admonitus fuerat infirmitatis hbi confeus.

Verf. 15. Eh.ryuquot;vttntSchabai,^raj}Ufteos,amp;J)uerospercHjre-runtaregladij t lt;1^ euaft tuntu n ega.Jolns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego, ad Çhoc)nu»'»

Schebam hicaccipe pro Sabæis Arabiæ populis Huflitidi vieillis ad Meridiem,fie vocatis à Scheba Ccthuræ nepote, Gcncf 22. 3. quorum fît etiam mentioEzcch. 27. 23. non autem à Seba filio ChuzGen.io.y.cuius regio creditur fuiirc Meroëin Æthiopia fub ^gypfo» cuius reginæ fit mentio i. Reg. 10. i. amp;nbsp;Aiftotum Fiiitautemab omniæuogens Arabum.vt amp;nbsp;adhucnunceft, latro-ciniisinfimis,vt non multùmlaborareSatanam oportuerit in illis ad hoc fcélus imptllendis. Quînam autem Satan poffit homi-n«m animos impellcre, an videlicet externis folis obic(ftis,aut vifis cxtraordinatiisac noélurnisin fomniisian verbarcano etiam qiio-dam motuin animis noftrisexcitato, curiofis hominibus ferutan-dum telinquamus. Certè non temerc dicitut Diabolus in cor lu-dæ ingreftus: amp;nbsp;mira cft inter fpiritualem animi noftri naturam amp;nbsp;fpiritusilloscognatio. Qiqum veto fatisfupérqiicconftct quanta fitSatanæin nobis adquoduis malum impcllendis poteftas, qito-cunque tandem ille modo fefe animis nofttis infiniiet» potiùsdc illo repcllendo ,quàm de ilia quaftione laboremus. Quodautem Hcbræi tradunt hunenuntium , amp;nbsp;alios quorum poftea fit mentio, fuifle dæmonas àSatana ftimmiftbs , nulla neleuiflîma quidem coniedura nititur , amp;nbsp;inter Rabbinicas fabulas eft nume-landum.

dteidit ecoflo^ exarßt in sues, nbsp;nbsp;inpneros nbsp;nbsp;deuorauit ea, euafi

Hic magisac magis fe prodit illaSatanæ, capitalis homirtuin hoftisjtuni ad nocendumauiditas, tum in arte nocendi veterato-ria calliditas. Addir enim vulnus viilneri qui nunquam fibi in no-cendo fatisfacit, illud qiioque malitiosè profpiciens non potTe tarn firmum athletam vnica piaga proftcrni. Siimmæ autcm iftud verfutiæcft qubdncc fimul vulnerat, fed figillatini iótus repetic necinrcriftainflidarum plagarum intcrualla,vel tantillum lobo fpatiiad colligendum aniinuni relinquit. Hineautcm ctiam illud difcamus, quanuis Dominus fuos quidem quos perderc nunquam conftituit, fic caftiger plcrunquc, teftibus omnium temporum e-xcnplis, vt vtl plagas non iugeminet, vcl fic iäus icpetat, vt pnmoobito cettamine, fuos vtlutityrones, ad alia grauiorafub-eunda fenfim afliicfaciat, erga teprobos autcm deiufio iuditio deftinatosmultaquoquctoicrantia vrati^, adnionentt noseadc te Apoftolo Rom.9. 22. non efle nihilominusiftü ficagendimorc perpetuü.ficut ex iltalobicxplorationeliquet. Cóparemus igitui nos aduerfus duriffima ctiä quçq;: amp;quidem in primis iftud oportet eos meditari qui multas iam exSatana viftorias reportarunt: qualis fuit hic nofter lobus tum demum acerrimè oppugnatus quam tot iam vxftoriasciretadeptus. Stat tarne illud perpetuo verum,non fincre DQminuniYf.fuperatis quas ipfc nobis largitur vi-nbus,pfnitusopptimamur. Difcant verb Chriftiani ctiam onines huicimpuro fpiritui longe diftîmiles, alieni prorfus efle ab omni nocendi cupiditateiiuftam etiam iram temperare; dementes, mites , denique mifericordes cfl'c,amp; benigniflinium ilium patremi-mitando,malum bencficiis rcpcndere.CaEtetum oftendit ctiam hic locus impuros illos Spiritus non temerè ab Apoftolo vocariaeris principes, ficuiifiiumilium loiiem horum dæmonuin principem Græciamp; Latini rr.ultis propterca epiihetis cognominarunt, HiP‘-ZHgt;tfé7ào)S,.igt;lt;r«'arû»',fuIguratorc, tonantc vocantes: qui tarnen vcl minimum qtiiddam incoelovel in terra mouere nifi Deo concédante,non poffint: Sed Dominum quidem illorum opera quofies ipfilibuitin hurufmodicxcitandis tempeftatibus vti,ipfos verb donee in abyflum niittantur,in acre amp;nbsp;aliismudi partibus verfan-tcs,amp; nulla re magis quam omni rerum confufionc, amp;nbsp;hominum ptæiertiiP cxitiogaudentes,adde ctiamomnium naturaliuro cau-farum ad excitandas omnes cius generis impreflioncs requifita-rum fumme pcritos,quàm facillimè amp;nbsp;qiiàm libcntiflimc Deo con-cedentiveletiäimperantijfuaminhisrebusoperam præftarc con-ftatjfagatum ctiam amp;nbsp;Magoruomnis generisadhibitointeruentu. Quaderequum tamapertc,tammultis, tamcertisamp; facrarum li-tcrarum teftimoniis, amp;nbsp;omnium feculorum apud omnes gentes hftoriis confier,minim eft ac pene incredibilc, adhuc inter Chri-flianos, prxfcrtim Magaftratusacludicesjiniicniri quivanaamp;fi-âitiahæcclTeorania cxiftiraent. Scdamp; »lli grauem reprehenfio-nem

»emmcrentur, qui, admonencc nos Deeper acrcasiilasimprei-fiones horrendas, de iufta (ua in nos indignarionc , amp;nbsp;potentiffi-Rlis illis ad clcmcntaomnia.Deo iubente.commouenda Spiritibus aduerfariis capitinoftro imminentibus,forritudinis aHcuiuseïïc putantad fulgcttaamp; tonitrua non expauefeere, répugnante pro-fedoipfarerum natura,acipfofcnfucommuni.acetiam expreffi Sandi Spiritus audoritate, quitonitrua non tcinerè Vocis Dei appcllationc dignatur.Qiunam autcmSatanæfuerit concefluin vt non tantùm in pecudes, fed etiam in homines ipfos lobi feruos vf-que ad necem fæuitct,dicernus,Deo fa/leate,in vet ficulum 18.

Verf. 17. Adhuc hicloijutbatHr, amp;nbsp;aliut venit ^ut dixit, Chaldii Jgt;oßternnt tria capita ( id eft, conftituerunt tresactes cum fuis duci-effaderuntfe in camelos, amp;nbsp;rapuerunt eos, pueras (rd eft, fer-^os)percu][erunt ore gladijs amp;nbsp;euafi tantum e^igt;,yêZ«/,(inquam} ego ad (hoc) indie andum tioi. «

Rurfum nullum daturlobo fpatiiimad fefc prioribus duobus Vulneribus patienter amp;nbsp;tnoderatè ferendis compatâdum.Dcinde à niinoribus caiamitatibus aftutè paulatim Satan ad grauioi es pro-greditur, amp;nbsp;ipfasetiam circumftantias variât, vt lobus cœlitus,amp; ab omnibus terrarum pattibus oppugnari lefe cogitet.Cæterùm Çhaldæos initio , amp;, vt ex hoc loco apparet, iis quibus hæc gefta funt temporibus obfeuram gentemfuiire cenftat, AiTyriis obno-xiam.quos tandem oppreflerunt. Fuerunt igitur amp;nbsp;ifti latrociniis dediti:quanquam,vt apparet,Sabæis illis Arabibus porentiores,vt inillis turmatim colligendis amp;nbsp;adinuadendos lobi Camelos non diufuerit Satanæ laborandum. Pudeat igitur homines verepios minus efle ad bene agendum fcdulos quàm fint fctlerati ad qiiod-uis aggrediendura fcelus prompt! amp;nbsp;alacres. Neque nobis etianj debcllatum efieSatanam perfuadeamus vnoamp;altero ccrtaininc defundis.fedad nouos potius amp;nbsp;quidem grauiores infulcus mature nos fubindc comparemus,amp; bellum prorfus «fl-woeƒov cum hoc aduerfario geramus.

Verf. 18. jidhuct/le loijuebatur, alius venit amp;nbsp;dixit, Ftlij tui fUiatuaedebant btbebantvinumin domofratrisfuiprimogeniti.

Vcrf.19. Et ecceventusmagnus venità trans defertumi impe-gitinejuatuor angulos domus ijuit, ceciditfitper pueros,(^ mortuifunt, amp;nbsp;euafitantum ego ,figt;Iusego ad^fiiocfienuntiandum tibi.

Quatenusamp;quomodo Satan hunc vent urn cxcitarc, conecden-te videlicet Domino, potuerit, paulo ante expofuimiisin verf \6. Fuitautem hæcplagatantbcæteris prioribusgrauior , quantopa-tribus, præfertim piis, chariorcs funt libcri quàm cætcræ res om-ncs:ideóquein vltimum locum àSatana dilata,vt lobum antea ve-lut ad retrain proftracûjiocvcluti poftremo vulncre pcnituscon-ficcret.Deinde nullam quoque circumftantiam ptætermifit Satan gt;n hocfacinorepatrandlt;j,vndeacerbior fieret hæccalamitas. Inci— dit cnim de repente amp;nbsp;tum demura quumdenullare minus quàm

de morte cogitaretur, ncqueidfadum fuit cafu quopiamin rebus humanis vfitato.ac fi videlicet ruinam antcaminatafuiirer do-mus:rcd velut Deo fuaipfiusmanufunditiisædcs fiibucrtentc.Dc-niqiie non vnusduntaxat aut alter ex filüs occiditur,ftdomncs vna amp;nbsp;eàdtm ruina oppriir.untur.lmmo nec filiabus etiam gt;nbsp;nec feruis domcfticis narcit Satâ.vnico dûraxar excepto feruulo , cuius mini-fterio ad hæcomnia in ipfius iobi capnr veluti conuertendaabuti-tur. Quo non igittir renipore,quo non loco nobis aduerfusram potentem fimnl amp;nbsp;tam väfruni aduerlatiiini t xrubandiim eftfStd interea rrtplcxbic occurrir graiiifljira quæftio,vna an facultaruin lobt nomine m qnas Dominus poteftatem Satanæ concederat, li-beri amp;nbsp;ferui ipfius coinpri benfi fucrint. Altéra, fi res ira fc h^bet, quo tandem tute Deus in bac lt;nbsp;xploratione lobt,rot homines non alto loco quàm bruta animantia videatur habuiiîe, qiium pariter amp;nbsp;fine diltrimine fint omîtes intetfiôlt. Tt rtia,qind fit de libeio-runiôr feruorum lobt fie mifetabilirer interRcloiû fahue fiatuen-dum:ad qux tria fie ordine telpondio. Satana n igitur dico qiian-tutniiis fcilcratiffimum m vn itaread failédos hommes deprauan-da calumniatorctr»^nde ese Diaboli appclUtioncm naôtus eft,ramc redèôc ex ipfius Del fententia intetpretatum fuiffe ilia ipfius pef miflâonis verba,eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alioqui ntin-

qiiam ipfi permilluro, vt velrantillum qiiidpiam exequi pollèc præterfuam concelîîoncm.Sed communi omnium gentium iure tum fernos in dominorum,tum liberos in parentum bonis cen~ fosfuifie conftar, adeó quidem vt domini in ietuos habuetinr vit at acnecis potcllatemtinitio huius tanræ poteOaris^vt veriffimilceft^ inde fatSo,quód prima feruitutis origo firà belli ii re piofedta» quoiicf t vitâos interficere,vcl illorum vîtæ,qua hbuit condiiione,. parcerc.Patribus antem venderequoquefilios fuos licuifti, amp;nbsp;quidem tertio apud Romanos , confiât ex duodecim rabolarum hgi-busiindeetiam orra emancipationis formula. Neqiie id fuilh apuil cætçras genres inufitatum liquct exiisquæhac dere cauet Donii-Bus Exod. 21.7. ins illud minime paîribus in populo fuo adimms, fed dominorum dunraxar poteftatem ,quod ad Hebraeorum liberos ira venundatosattiner.moderans. Quinetiam poft Doniinoriî ins in feriiosgt;amp; patrnm in libcros.muJtis legibustcmpcratum,Con ftantinns Chrifiûnus Imperator patiibus ,famc extrema vtgenre conctdir.Gi rristamen adhibitis deredemptione conditienibus.li-beroram venditionem l.ï.Cod.de patrib.qui lib.diftraxerunt.Efto id veto dieet quilpiam. At iflud plane durum , amp;nbsp;ab ipfius Dei fumma æquitate penitus remotum viderur.ad probandam vnius Iobi patienriam , tot homines Saranæ non aliter quàm btftiarum greges amp;nbsp;armenra ad necem vfque infcntâdam cxponerc,.qui nullius alióqiii culpæadmiftæarguantur: quod certe hominum neniO' laiûdcteûanda amp;nbsp;plufquam immani fæuitia fccerit. Hpic aurem Qbiclt;3do*

IN I O B V M O B S B R V A T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45 ÇAP.i,

obicdibni funt hæc duo certiffima opponenda. Vnû,nullisfinibus autlimitibus circunifcriptam elfe Üci condicoris tummam amp;nbsp;pro-priè àulottfeiloeÂxluj' poceftatem:akcruni,banc Dei voluntatem pec lt;juam de quibufiiis rebus fuo vnius arbirrio decernitnon aliundc quàm à fcfe vna pendercndeôque feinper iuÜam efle, quum hæc i-pfaeiusamp; potcftas amp;nbsp;volunras, fit omnium n de dtcrttorum amp;nbsp;fadorum norma amp;nbsp;régula. Non cnim opoirer puùs aliqjind iniefe amp;nbsp;fui natura iuftum eile quàm id Deus velit (quia 1 une Dens ex rc-rumipfarum naturaquidpiam dccernendi vcl nondeccrneiidi co-filium fumcrct)fed è contrario fuiiriultaDci decictaeonlil àque omnia,quoniam Deo placent. Homines autemconrraindeiibe-rando ÖC decernendo normam fibi habent diuinitus piæfctiptam diferiminis inter iuftum amp;nbsp;iniuftûiquam fi (equantur, tuncdcmiî iuftèdecerncrc amp;nbsp;agere dicuntur.ficuc ineriio inmfti cenfentur û, abea vel tantiilumhue KttTarà'sr^iiov ,,fiue xartirecclKiint. Ifta voxigitur,S«rprôWio«fr/fl/«wrlt;«^planèqi){dem detellanda cft„ fihominibus attribuatur: de Oco verb iuftiffime d religiofiftîn.ê dicitur.Confiliorum autem amp;nbsp;decretorum ac fadorum diuinorum ratio amp;nbsp;caufa inrerdum quidem nobis manifefta eft, v t quum homi num peccata fiue in fuiscaftigat ipforuin bono,fine in fuishoftibus ipfotum exitio, vlctfciturhnterduin veto occulta efl,nunquam ta-nicniniuûa:amp; quiacaptum ipforum etiaro Angelorum (uperar,a-doranda femper eft,cm iofiùs fcrutandanunq'iâ,neab ipfius Ma e-ftateabforbeamur. Sufficiat ignur nobis ftatuere iufte DeoOpt, Max.licuiftè turn filiorum turn lêroocum lobi vita ad Saianamfua. rpfiuscriidclitatc debcllandum ,,ad luam lo con-feruandis fuis po-îentiam dcclarandamcum fumma bonitate coniundamtadpvo-ponenduniEcclefiæfingularis patie ntiæ cxemplumtad patcfacicn-dam deniq; nominis fui in ifto de Satana triûpho gloriâ pro ar bi— trio fuo vt). Nam his efiam rationibus nituntur perpétua illa fub cruce cruentiftîuia quidem certanuna, fed quætotidem finx taudé gloriofiffi.iia ttopkæa.df qmbus fcrib' ns Petrus i.Pet.j-17.non dieu vei fernerevel Dto innito obnoxiam tfte Satanæ amp;nbsp;tyranno-rum rabici Ecclefiam, fedprs/?lt;«r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maleaaendo-

ßitinveht Deivohi’.tJis.^i Ecclefia Pfam.44,.mifera ilia fua, in bac vita,conditionc expO'fita,bæc omnia,in quit, nobiseuenetunr,. quanuis rui non fimus obliri,nequcfœdustuum viohiiietimus.Iam-vciô quod ad iftorum laluiem velexitium attinet ,quos Satan non fineiurtaDei conceflîonc ficinterfecit, non eft cur illos propterea. cum Dei indignationefublatos è vita,amp; æterno rj^itio addidos-p.itcmus.Immb.fuadet cbaritas vt fie cum illis bene adum elle txi-ftimemus.ac ptæfettim cum ipfius iobxbberis tam finde amp;nbsp;teli—, giosèapud tantum patremcducatis. Abfit cnim etiam vt quanuis-diluuium accerfiuerit fibi mundus infinitis pcccatis,tamc fingulos-qui in aqnis illis fubmerfi inreiierunr,aîccrna morte multatos cre-^ damus.-vclfexagintatriaiiiahominiua millia q-ibus Deus Daub

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F. iij.

dem propter numeratutnpopulumcaftigauit,vel quotie«flagellis peftis,famis,aut bellorum Deus mundicontumaciâ vicifcitur, vel perire quotquot fic intereunt, vel temere amp;nbsp;furiose, vt homines impotentes fólcnr,Deum hosamp; illos exitialitcr ftfrire nobis pee-fuadcamus.

capHtfuum, (^procidtt interram(^ incuruauafe, Haiäenusquid Satana: in lobum coneeïTerit Dcus,amp; quid in lobum Satan minif-rtorum fuorum opera patrarit,audiuimus: Nijcautem qualem hic fefe lobus amp;nbsp;quantum tot amp;nbsp;tam grauibus fimul acceptis vulneri-busptJïftiteht audiamus. Age veroptimum figillatim ifta expen-damus .-deindeà quoaffeótu fint ptofeda confidcremus. Ptimùm crgodicitur lobus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quævox apudHebræos decuiufuis

noui opcris aggrefiione dicitur,hîc veto quieti illi amp;nbsp;tranquillitari opponitut quapriùsfruebatur lobus, fiuc ftans, fiuc domi fedens triftiflimos illos nuntios acceperit. Laceratio veto pallij, amp;nbsp;corns detonfio amp;intcrram proftratio vficatafuerunt apudillas genres ludtusfigna, quaepoftea Dominus in populo fuo moderatus eft Leuit. 19. 27. amp;nbsp;Deur. 14.1. Qua de rc praccipiuntur quoque miilta cap. Ecclefiafticijz.Sed quod hiepoftremo loco dicitur, hanc lobi profttacionem in terrain oflcndit non ab impatientia, fed è contrario ab animo lugentcqiiidem,fed tarnen rcligiofc amp;nbsp;reuerenter fefe Dei voluntati (ubiicicntcfuifiè profedfanijquod ipfa lobi verba poftca declarant.Vox enim illa procidendi, non quamuis corporis inctinarionem , fed cam demum quæadorationi vel ciuili vel religiofæconuenit propriè declarar. Er hæc quidem derebusip-fis didla funto.Nunc vero ifta non impaticntiæanimi, quod facile fufpicari quifpiam pollet Jed moderatilfimi,amp; cum fumma pietatc coniüdtillimiludtusfignafuiire, amp;nbsp;quæ tclaSatanin lobum fuerac iaculacus, abiltoforrifiimo athleta non tantum qua opottuira-nimi m.ignitudinc excepta fidei vmbone irnpenetrabili,fed etiam in ipfum laculatorcm rctortafuilTe oftcndamus.Primum ergo rac-minerimus lobum non ad primum vcl alterum vcl tertium, fed ad quartum demum nuntium,placide tribus prioribus auditis,amp; qui-dem non vt confternatum,fed vt Deiraanu cxperredum,amp; defiu teftanda pietatevelutaiiris vellicationccommonefadum furrexif-feaninime etiam vr.quodpertinaciter Deo rcludanres folent,ve-lut credo obfirmatoque geftu corporis j Deo refifteret ; fedcon-tràvtàfurredione adhumillimam adorarionc fefe componcrcr. Ipfum autem j vt prudenter Cyprianus hos omnes infultus paucis expendir, cui fimiil irrogatarci familiaris iadurafiicrat, orbitas ïiumerofæ amp;nbsp;chariflimæ fobolis inflida.diuitc in ccnfibditiorc in liberiSjtam repente nec vr dominu ncc vtparre»in tarn iuftoludu, neq; in Deü neqj in homines,neq;in fefe peecafle quis nó miretur? Qu.1 de rc pleniùs in proximfi verficulü dicemus. Hoc aurcfuolu» du tantum abeft vtpeccarit lobus,vt contrà fiprorfiis ttjretöwfcfc prae-

præbiiiflit,maxime fuerit rcprchendendus. Nota cnim eft illaiu-ïliflîma Deicpnqueftiojkrcni.j.j.Percutis cos,fed non doicr,con-fumis cos , rcnuunt crudiri : teddunt faciein fuam obfirmatiotem pctra, rcnuupt conuern. Et fine proptej: peccata caftigetnur, fine fîcàDoraino exploteturfidesnottra, amp;nbsp;benefacientcs aftligamur i.Petti i.2o.obfernandum fempcr eft illud ciufdem Pctri i. Pet.5.6. Submittitcvosipfos potenti manui Dei, vt vos in tempore extol-lat:Q2Ó etiam nos lacobus,lac.5.Ii. hocipfopropolîtolobi exemple tcuocat, Itaquc alFctâus ipibs femel damnantes Stoici in il|o fuo fapiente quem reâè tradit alicubiCicero nunquam reipfa cx-titilfcjin naïuiam ipfàm Si in Dcnm iplîus auétorcm gramHimè peccarunt.Et redimme-Cregorius in hunclocum teftatut hoc fuo luôtu lobum tantum abfuiflc à peccato, vt contra ex vtraque Legis diuinæ tabula egerit quod hic cgir, fuum amp;nbsp;in Deum ipfum amo-rem jpfius vokintati acquiefeendo, amp;nbsp;in liberos parernum , amp;nbsp;in feruos herilcm amorerri fuum fimul teftificatum. Redius igiiur multo Peripatetici affedus ab ipla natura ihftos amp;nbsp;quibus iubla-tis homines in tr jncos amp;c ftipites transfonnarentur, non tolicn-dosjfedadmcdioctitatcm tcuocandos ciTe docuerunt.Sed iidr ni præclarè multa de ifta mediocritate ttadideriintdcd ita vt hic quo-quemancafitmultismodishumana ou nis (àpientia. Nam ntijiiC præcipuos naturalesaifedusfatis cogno ierunt-.nt qi à narur.^ ipia infiros ab iis quæ ciufdem corrnptio inuexit fatis ptobè dilcreue-nint, illius videlicet mail foneem amp;nbsp;onginem pennus ignoi antes» jac multominùsfcicntcs quo rcinedio vitia illacorrigantur nbsp;nbsp;nbsp;na

tura in integritatem fuam rcftituatur.Hæccnim omnia folum Dci verbum docct,amp; folusilleDei Spiritus in eorum cordibus cfficir, qui non (unt ampliùs fub peccato lcd fub gratia. Rom.614. Cai.5. 18. AfFedus autem naturales acpræftrtun ç-apyeif ^vrindinon eflê a'arX«;,fed««Ta TJpeccara,quatcnus videlicet carnis contagionem fapiunt, docenr etiam fandillimorum virorum exempla nobis ad imitandurn propofita in lacobo,Iofcpho,Dauide,lcreinia,amp; caete-riseiiifmodi:vnde illud Pauli, Quis vellrum ofFcnditur,5£ ego non vror’a.Cor.ii.aj. Deniquepeccator fuerit Chtiftus oportet,quod abfit vt cutquam innùentem veniat, fi intimo mifencordiæ fènfu tangi,amp; fuper mortuis ipfis illachrymari inter vitiofasanimi ægri-tudinesrecenfere cum Stoicis potiùs quàm cum Chnftiams oportet. Qiiem autem modum vêtus ilia puriot Ecclcfia in fandorum «urandis exequiis amp;nbsp;mortuorû ludu tenucrint, ex ipforum ferip-tis apparenqua de re egregiè multa necramen omnia fatis pute do-cet Chryfoftomus Homil.inloan.84. amp;nbsp;6.in epift.adThclfalon.I-dem Homilia 42.10 ptiorem ad Corinth.lob,inquit,flcuit ille qui-dem,fed quod fatiserat pattern liberorum amantem , Si mortuos çurantera. Neque tarnen nobis audiendus tft idem illc pater, pre-ces pro mot tuis adiungens illorum exequiis, quod non modo nulle neque Del verbogt;ncque putioris illius Ecclcfiae ttûiœonio con^

firmarur, vèrùmetiam ccrtiffiina rationc jpforutrinct patruin tradenriura auâoritate conucllitur: qua de rc alius erit in tertium huius libri capuc dicendi locus.

Verf. 21. Ec dixir, J^ùduiegreffnîfujnex vtero mAtritmcAt nudusreuertartuuc.lehoHii dedit^^ lehon/t ablinlit. Sit nomen lehoHU henediüttm.

Ex his demum lobi verbis intelligimus vnde profedla fit amp;nbsp;quo Ipeólarit ifta vclHum laceratio, capitis delt;onfio,amp; ad terram prof-tratio.nempenOn ex impatietia, nedii ex defperatione,quale fuum Achillem in Pacrocli morte 'wupd rt gt;sgt;fi'vov Homerus deicribit : fed ex flagellorum grauifiimo quidem fed tatneri adea moderato f|nfu, vt,pro totboiiorum tarepcntèamilToTum dcplorarionc, non mo do leipfum foletur melioris vitte fpe.quod poftcacrefeentibuscala-miratibus plcniùs eriam exprcHît.vcrùm ctiam in gratiarum aólio-ncm crumpat; tantum abfuit vt, quod futurum fperabat ipfius calumniator, in Dcum veluti flagellatorem iniquum infurgat ; quæ virtutes fingulæ plané admirabilcs amp;nbsp;diuinae,figillatim funt nobis expendendæ. Paucis enim voculis confiât ha:coratio, fed expref-fiffimis , quamuis fit vcrifimilc fummam potiùs orationis lobi fic fuilPe paucis ab huius hiftoriæ fcriptorc comptchcnfam,quàm fin-gulaipfius verba perfcripra.

Et dixit. Non fuit igitur ita perculfus, quamuis tot grauifiimis. Sc quadrupliciimpetu lummo repetitis ilt;3:ibuspcrcuflus, vt q afi lapis obmutuerit Nabalis illius excmplo.i.Sam.25. jy.amp;ï vt de Niobe fabulantur poëræ. Nec ctiam, quod iidem poctæ de Hecuba comminifeuntur infabidum canem efi conucrfus:fcd corporc qui-dera proftratus , mente veto à fuis tot damnis tantaqiic amp;nbsp;tarn rc-pentina rerum omnium commutatione, auerfus, in Deum refpi-cicnSjfidei ac fpei alterius vitæ plenus fantfie loqui cœpit.Dcniquc rune quoque faótus eft potentiæ diuinx cum fumma iuftitia, cuius ramen aaufam ipfcignorabatconiuniftiftîrnæ.apudfamiliam fuam præco amp;nbsp;vcrèEpifcopus,quum id minimecxpedarct Satan.

nuditate agendum,qux nobis duplex in fcripturis proponituttvna cxreiior,qutc partim hoccorpus.partim externa omnia huius vitte commoda rcfpicit.'âltera interior , quteverorum animi bonorum priuationeot declarat. De hacautem fpecic pofieriore lobum hie non ageredeclarat tota ipfiusoratio,ex quaintelligitur nunquam ilium hiille veris illis animi bonis, fide videlicet amp;nbsp;terernte vits fpe, amp;nbsp;aflerendæ gloriæ Dei zclo locupletiorcm , quàm qaura ad fiimmam reliquorum omnium bonorum inopiam elPer rcdaiftus. Depriore ergo ilia nuditatis fpecic nuncagamus, quamconfide-rans Mofes Gcnc(.i.t^.Erant atitem^xne^aiz^ambo illinudi, j4dam 0“ 'VxoretMy neijuepadebateos hnius nuditatis. Ncque id verb mirum, quumante ingreflum peccatiin mundum nihil eflet invllaopifi-eijmundiparte pudendum: amp;inhomine praefettin), àcapite ad calcemgt;

calccm.præftantiflîma quædam humanitotius corporis, amp;nbsp;fingu-hrum eius partium pulchritudo ac dccus fapienriani opificis com-mendarenc: necdumetiam caperat ilia elcmentorum intempéries quæveftitus fubfidium vllum requireret. Hallucinantiir erga magnopere qui noftrosillos ptimos parentes exiftimant nonid-circo crubuiifc qubd nihil eilet in ipforum corporibus pudendum,fed qubdinfantium nuncnafccntiuminilartriTcntin ftatu,vc ipfiloquuntur innocentiæ, id ettnon multum àbeftiis diifcrtent, nondû intelleôto turpis amp;nbsp;hotieili difcrimine:quæ fententiaiacræ illihiftoriâeex diametro répugnât. Q£anuisaurem(î Adamus non peccairct, nafeituri procnldubio nuditunc quoque fucrint homines: de ilia tarnen nuditace lobushic non agit gt;nbsp;fed deakera qu£ peccatum cft eonfecuta.âc cum iisincommodisconiunfta.quibus nifi, variis modis,mifericors. i 11 c hominis conditor,ptofpiccret qui primos illos homines pellibus veftiuit, iampridem humanum genus intcrilTet.Et hanc quidem nuditatis conditionem meriro pro-phani quoque’fcriptores inter maximas miferias recenfenr, fed horrenda cum impietatc, ócdcteftandis blafphemiis.vt qui hanc nuditatcm,-(cuius authorem falsô alij quidem naruram ipiam, alij Deum ftatuant) ab ilia fupcriorc non difccrnant quam ignorarûr, amp;nbsp;quæ fuit non mifctia,fed maximum hominis ornameutum.Nec etiam illi animaduertunt ingratiquàm multis commodis hanc mi-fenam Dcus.in ipfoiudiciomifericors, temperarit.Qua dereage-dum loquentemipfum Pltnium in feptimi libri naruralis hiftoria: proœmio iudiamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quit,fjaturjKOMerca

Wf» atitmanfinm cunElorum ahenu velat opibus: ctteris vartè tegumen-ta tnbuit:teaM,(oviices,coria, ffinat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ptlos,plitmarn,pen'

tias,fqMarnai,‘vell^a;Trnncot ettam arborißjue cortice, interdumgémi-^Oi^ß'tgoribus (fr calofe tatata eft-HominenttaniMmnudMm,amp; innndti humoinatali die abiicit.Vixc illetcui polTet fortalFe condonari otigi-nisilliusmali ignoratio nifi haecipfa ciTet iuilc humanæ natur« in pœnaifedilli profefto ignofci non poteft, quod eriamfi natii-ràm Del loco fubilituat, tarnen quum in cam quam vuk omnium rcrumeirecondjtiiccm.caderenon poffit velodium.velinuidiain-id opus quod nondum extarer, nec etiâ vlla in operibus fiis-con-dendiSÂiTtwoijwia: fufpicari 8c coniicerccertcdebuir.ncque hominem ,neque ca qua? hominis caufa funt condira, in eo ftatu per-manfiirc,quem initio à conditoreacceperunt.Dcinde quum multi» ßt quiddam præftantius totaductfus quantumuis miferam hanc nuditatc parata fuoatbitrio leligereex rot rebus crcatis remédia quot funt fingulis illis ad hominis vfum attributa vclamcta, quàm aliquovnico,vclisnolis,contcntiiefîeoportcre;hæc certe nudiras quânisà peccato.qualis nûceft,prôfccha,miferiores homines cxtf~ tisanimantib* nÔ reddir.Qua de re fi fingiJas res illas compcllarct impijifti homincs,amp; illæ rcTpondereintcrrogantibus poficnt.to-*idc tclUmoniis hæc iltorû prophanorû impietas coargucretur.Vt

5° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

autem ad lobum noftrum redeamus, hæc ipfa eft nuditaris fpecics deqaa hicagitutzfcdlongiùsiamcn rrahéda. Ncc enim hic nudus opponituc duntaxat vefl:ito,fed etiâ ita fignificatur omnium illar fum opuni fpoliatio quibus abiindâs lobus.idquc cum optima fa^ maamp; exiftinîatione, inter omnes illos populos eminebar. Piopo-namusautem nobis quid agerein minimis ctiam interdum dam-nis homines, paiiciffimis txceptis, confucuerint, amp;nbsp;rum demum quanta hæc fuerir animi magnitudo cognolccmus. Nudus,inquit, cxiui ex vtero matris, ac li diceiet, Video me quidé non fimplici-tcr ex locupletilîimo repenrè ad aliquam inopiam, fed ad ege-ftaté redaâum.lmmo quæ ram répété mihi diuinitus potiùs quàm humanitus accidilFe video,paiiculorum etiam eorum quæ mihi fu-perfunt fpohationem interminantur. Efto id verb. Mihi tarnen noui propriè nihil hic accidit, fed tum potiùs quum Deus ille meus conditor nafeentem opcrirct, amp;nbsp;tandem tot tantifquehu-iusvitæ commodisbearer, tum ipfe mihi nouum aliquid tribuit; quo nunc ipfe tne fpolians, qiiæcunque tandem caufa hue ilium impiiîerit, ad pim am illam amp;nbsp;veterem conditionem me reuocat, q,uod cur æquo animo non ferrem? Sumusomnes ccrtécacon-ditionc nati,cuius admoneri me operæptctiumfuir,ne mihi tanræ diuitiæ obliuionein mortalitatis meæ amp;nbsp;mclioris illius vitæ indu-cerent. Hæc igiturille, non cum Deo cxpoftulans , non præ-ïcritam f-licitatcm requirens , non denique de futura deinceps in hactita conditione fua laborans : fed prætcrita boni confu-Jens,amp; in ilia ipfa mutatione proficiens ; atque adeo lucem cii jpfis tenebris tliciens. Itaqiiereûè quidam teftatus cl), lohum a-mittentem opes fine dclorc, oOendi/re fatislupérque fe illas non poircdilFc cum co amore, à quo nos palîim Sg^itus Sandus in factis litt ris dthoi tatur.

H^udus reutrtartHitc- Num vci ô in vterum matris.’Nequaquain profedà inlî fortallis vfumfuiffe lobum dicamus aiTav«xAa'lt;rlt;{ in marris nomine, à quo terra, magna noflra mater cria à prophams fcriptofibuscognominatur,habita nimirum noftræ illius c terra primæ creatioms ratione. Sed ptæâar relatiiiiim hoc acciperede non expreflb ante-'edente, vr fatis perfe noro, lîcut annotât Do-minus Mercetus ex illoloco Ecclchaftis j 17. Ilhc onniaiudicabit

, rempe in iudicio illo exttcmo,huc futuro feculo.quod tarnen antea non fuerat txpitflîun. I L L V C ergo idem déclarât arque in f pKlçhrum, ex illis Dci verbis, Puluis es amp;nbsp;in puh.erem reuniêiis. vnde illud Ecclefiallis 5.

egt'{fus eft exvteio matiisfuæ, nudus reuertitur, amp;nbsp;illud Apo-ftoli ,Nih 1 it'tulimus in irundum, nteefferre quidquam pof-fumus. I Tim. 6. grau,ter fimul lalsc alicubi irridente Chry-foftomo incptiftlmas illis quorundam in veftiendis ipfis cada-neribus impenfas. C etct ùm, ctiamft lobum hic dicamus de fui in integrum reft.cutiouç fpem abiecilFe quum fie loq tetetur: caufa tarnen

tarnen non eft curpropterea dcfperabundi hominis hancvpcem efle exiftimemus. Diâat enim iftud eciam cominunis (enfus piis quoque hominibus.vt expræfcnti rcnim fiiarum ftatu mifciiimo, de Ce quodad hanevitam actinct aótiim ciFc purent : non ramen præcisè 8c neceftanb, fed dtintaxac qriôd ad humana confiliaatti-net,amp; ira vt nihil iftud adæcernæ falutis fpem pertineat. Iinmoc-tiam in grauiftiinis tentationtbus qnoties ipfi fantfti defpcratio-nisfores pulfant gt;nbsp;nunquamtamen m eo ftatu, tefti-busnon vno in loco pl'almis,amp; Ezechiæ præferrim ilia lugubti de-plorationc. Sed potiùsomninoexiftimoita teftatum elle lobuin, non tam quid putaret de fe fuifle apud Deum decretüjficiit dicebac DauidjMuratio hæcdextræexcelfi, Pfalm.77. n. quàin Ce paratiftî-tnum eirecxrremam etiam nudiratem ad mortem vfque patienter tolerare.fiquidcm ira Deo viiùm cftet : nedum vt deifta bonorum omnium fpoliationc cum ipfo vellet expoftularc.

Iehouadsdityamp;lehouaabßultt. Quoniam videri infpecicm pof-fet mera hæccilc blalphemia.qua lobus non modo murationcDco tribuat, verùm etiam Deum ftatnat eorum omnium fcelerum au-âorem quse tum à Satana, rumà larronibus illis Sabæis amp;nbsp;Chal-dæispatrata fueranr. Idcirco primùm omnium de hoc lobi dióto probandum nobis cft , illud non modô impie diânranon fuifle, Verùm etiam piè protfus ac religiose cogitatiim amp;nbsp;pronuntia-tum fuifle. Deinde ißius pronuiitiati quis Sc quantus fit vfus oftendam. Status autem huiiis quæftionis eft, non An Deusau-ftor flt vllius mali,(quod ianè fateor ne cogitari quidem, quod amp;nbsp;ipfe Plato difertètcftatur.finc hottenda blafphemiapolRj'.fed, An verè dici poflît, ac ciiam debeat.aliquam atque adeo fummatn acpræcipuam Dei tum voluntatem tum aôfionem femper iuftam, iis etiam omnibus amp;nbsp;fingulis interuenire quæ iniufliflimc arque adeo fcelerafifsimè in mundo gerunrur :quod ego religiolîfsimû elfe ftatuo.nonnuJli córta vt in Deum ipfum contumcliofiflimum deteftantur.Aio igitur hæc in primisefle ponendade quibiisam-bigere nemo pomr.quin,non modo innumcrabilibus diuini verbi teftimoniis,verùm etiam ipfade Deoreélaamp; communi ipfiùfque confeientiæ teftimonio coarguatur. Sunt aurem ifta.

i. Deo igitur nequeinuito amp;nbsp;rilu(ftanre(nec enim alioquieflet omnipotens)nequc ignorante amp;nbsp;illiid non curante; (nec cniin effet alioqui tedus mundi gubernator) geri amp;nbsp;cuenire quidquara P O (Te,

i. Etfi Deus J^llis mediis caufis ad rcs omnes quas eoudidit vniuerfaliter amp;nbsp;ugillatira regendag,amp; ad finesfibi propofitospcr-'dueendas,non magis indrget quàm mMcriaAut veôtibus amp;nbsp;ferra-■.mentiscgebatjquum illas ex nihilo amp;nbsp;folo imperio fuo conderer: ■nihilominusTarocn caufas quot amp;nbsp;quales voluit condidit amp;nbsp;difpo-;fuit,quibus non neeeflîtatc,ficuti fomniatuntStoici,fedlibcrrimè :ad quidquid fibi libet ,quandocunqueamp; quomodocunque libet ÿcragendum motis-vtiPBC.

i. Sunr autem Etec inftrumenta in tripliei difFerentia. Qiiæda cnim lunr mere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt inanimatærcs omnes ,fic vel abipf»

Deo rt’/x«r««,vel à caufis aliis fecundis motç,vt fcfenutlo intramfee© motu impellant. «Q^dam ficcxtrinfccus mouentur, vt fimul fefc etiam ipfa mou cant naturaJi quodam appctitu,fed citra intelligen-liæôc rationis vfam ptîeeunrcm zcuinlmodi font befti-æ omnes, ’quarum diucrfos.gradus nihil opus eft nunc atringcre,amp; quæ pro-ptcrea propric Heib^9£^g$r^o^lt;^ P^ccare dicuntur.QiuEdam de-nique fic mouentu^'e»«lt;w,vt quum , intelligentia amp;nbsp;rationc prædita fint.fint ctiam ipforum aliquæ a^endi partes vnde pto-prium ipforum opus-nafcKuc.

Hjïrcspoftrcmæljtiiusfpecici,nempc Angeli amp;nbsp;Homines, iionçfuerüt omnes amp;nbsp;fingulæ ab initio condirç,lcdintegrirare per Tc mutabih prçditæ quia folusDeus eft per fe immutabiliter bonus.

Hoc vitium in perditis illis Angelis neccorrexic vnquam, »ec corrigée Deus.vt ex facr is Uteris apparet: cmendauir autem femper,cinendat amp;nbsp;emendabit in iis quos,.pro immenfa fua mife-ricordia,cx vniuerfoKomtnum genere, in Cfcrifto Sc per Chiiftum faluti deftinauit.qui tic à Spiritu Santäo illuftrati in intelleólu Sc in voluntate,efficaciter fanótificati,ficut bene à Deo mouentur.fic e-tiam beneamp; ipß fefe moucnt,vt bonum'amp; retäum fit turn Dciip-fosmouentis,tumipforum fefe non fccundutn-carnem, fedfeenn-dùm fpiritum mouentinm opus.

CAP.r, 54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E K Æ . )

ucnrium opcris gloria ad illum.vtivcrc illius aodorena Se tti-Tidv propriè fit referenda. Ad mala vert) inftrnmerita amp;nbsp;male Icfc roooentia qifod artiner „nempead dæmones amp;i omnes non rege-ncraros.velregencratos i, fccundum carnem tarnen peccantesrne-quaqnarrv in illisagercdicitur , vt qui praujtatem nullam ipfisin-dat vel infpirct.fcd qui in illis reperit non compefeendo, illis per-mitrat A: poteftatem faciat fecundum illain male fefe mouendidC illius in makimadum eKcrendæ'.iufiè id ramen ipfe femper illoruni prauitate vrcns.nenipe vcl malos vr iulfus ludcx, inter ïê commit-tens : vcl vr bcnignuspater fuos v«l per mala quoqueinfttumenta catligans: vel ad notnims fuigloriamamp;fuorum cominodum qui-bufeunque libuit modis exercens.

Et hæù quidem mficiari præfraâæ cette fucrit impudentix quæ tum ab ipfa naturali diuinitacis notitia refcllitur ,tum fin* gulispcnc faciarum literarum pagmis coarguitur, 8c ab Augu-llino præfcrrim ex profeflb pluriinis fctiptis.acpræfertim libro J. contra lulianum capite 5. diligentifiimcrefucarur : quibus p.o-iitis quidhaede re rotafic ftatuendum fatis.fupérque liqucre ex-iftimo. Nequis tarnen queri pofljt mejion ex vetboDeifedra-tionibushumanisagere.quxronum impropriè vel cum blafphc-mia dicarut Deusipfclofephum mifiiTcin Ægyptum,Genef.45.cx-ciraflePharaonem vt in eo feipfum induranteporentiam fuam de-monftrarct,Ex'od.4.zi.ttadidi(rc Dauidis vxoresfilioipfius Abfalo-inoii.Samuel it.ii.iricit3(re cor Dauidis ad numerandum populuin a. Sam. 14.1. pracepilfc Semco vt Dauidi n.alcdiccrct.a 16.10. Sic profedo Medos,amp;Perfas Dominus vocat fandificatosfuos amp;nbsp;iræ fuç inrtruinentaÆfa.io 5.amp;15 6 A: Babyloniorum rex fecun amp;nbsp;ferre compararur. Efa.10.15. fie dtfeefionem lo.tribuum vocat opus fuum.a.Paral.ii 4.SicafHiguntur pij ex Dei voluntateac prçdcfti-nationc.Et vt prçftantiffimum omnium diuinorum operum.no-fttividilicet rcdemptionc in medium adf ramus, fie illl prima ve-rc ApofioliCaEcclelia tota.minimècertè blafphema, fed ipfo Spi-ritu S.impulibre locura,clamat Herodem 8c Pilatum, quanuis nihil rale fanccogjrantes,idcóconuen)frc vt exequerentur quæ manos lila Domini amp;nbsp;confilium definierat vt fit rent.Ex quibus omnibus teftimoniis amp;nbsp;pene infiniiis aliis tum vanidimailla inter Dei Permiffionem,amp; volunratem,inter Decretutn amp;nbsp;Adionem repu-gnantia refellitnrrtum iuftifiima femper illa Dei opera à malis ma-lorutn inftrumentornm opetibus fände difeernuntur.Deü auteni peccaris quoque vlcilci peccata , idque efficaciflima fua vr iuftif-frtTïiiudicisjVoluntarc amp;^potenti3:amp;,qncmadmodumlcitillimc dielt Augurtinusjquanuis mala femper mala fint, bonutn tarnen clTc vt fint ctiam 8c mala quæ iuftè poftea puniat 8c vlcifcatur Deus, indé manifeftc liquet quod dare dicitur Reges in ira fuaNehem. 9. J7.amp; lobi huius noftri.54.30. mifeerc Spiriium erroris. Efa. 19.14. corda indurate 8c inuerttre,oculos cxcæcate, vino vcttiginis inebriate

briâtc,Exod.4.amp; 7. amp;9.amp; ip.amp; 11.amp;14. Deur. x. 19. lof.xr. xo. amp;nbsp;i. Sam.x,x5.amp; x.Piralip.xx.y.ßc P;al.io5.x5.Siceîj3iTi lui contemprum vlciicitur Deus, tradcns in rcprobura fenfuixi. Rom. i. 28. mittens crroris efficaciatn vt crcdatur mendicio x-ThelF. 2.n. Ezech. 14.9.

amp; Spiritus eciam malos immittés addito nocendi prçccpto,amp; data adfallendumefficacitate i.Reg.2x.X2.amp; x.Paralip.18 21. Dcniqueyt tandem ad lobum noftrum acccdam, num vel inuitus vtl ot-iofus Deus Satanæ male amp;nbsp;federate fè ipfuin mouenti tefpondit, Quic-quid eins eft in manu tua eft? Num blafphcmans lobus adDcura transfert Satanæ vei Sabæorum amp;nbsp;Chaldçorum fcelefa,açnon po-tiùsad Deum ipfuin alFur,gens nihil ilJis in fe licuilFe agnofeir, amp;nbsp;diuinum opus,in quo,Iicet eius caufas ignoraret,torusacquicfcii,à Satanæ amp;nbsp;illorum grallàtoruin opéré diftinguit?amp;t de hoc quidem plusfatis.

■ Antequàm aurem progrediamur,occurric hic nobis nodus non parui morpçnti,amp; diligenter explicandu^,/eZ)ö«lt;j ,ùnquit lo-bus^ lehofta 4^/?«Zlt;/.Nuipj5quæfo mutabdis.inutato, vt homines folenr,fiuc luftâaliquâob çaqïàtn , fiue leuitare inliomines ami^ ciffitnos-animo ? Nullacnim ptorfus mut irio in Dçi voluntatetn .eadit,acproindequidquid eiufmodi in fc.'ipturis dicitur perac-^ÄicTOTj-aä««!'intciligen,du.m eft : amp;nbsp;quamuis fzpiffimc homines non nifi fua culpa,amp; præfertim quôd patientia Dei abutantur, pu-blicè ac priuatira batrçndas mutationes experiantqr,jtencndmn tarnen illud eft nullam prorfus C3dere»vel lewJJjmam mntationçtn in Dei vo'untKGjn deereija,fedp,otiùs quççunque mutant ut (nihil autçm cf^pei^àtus firmupi,, amp;nbsp;femper idem fubccelo,vriflquit fapiens)idcirçô mutafii quoniam immutabile decrctum fit àDco de rebus omnibus ac fingulis quandocunque libiiit mutandis.Tan tuinabeftigttiir vt Deus resinutando inuteiur, vt conrrà muta-bilis cenfendus fucrir,nifi mutarentur ea quorum mutationem ab æternp amp;nbsp;iinm.titàbiliter di.creuit. Efiautem vous ipfe prorfusamp; àfçipfoiinmutabilis, beatis illis Spiritibus qui ab origine fuanô dcfeiuerunÇjiftud immutabilitatisbencficium,Dci conditoris vir-tuti, fuostucnti ac conferuanti acceprmn ferentibes ; amp;nbsp;fuam e-fiam iininurabilitatc debituris illiin vitaæierna eledis, pofiquâ id quod eft per fpem in ipfis inchoatû,rcipfafuerit in illisimpletum-Mundusautem ifte, mundan'rque omnia perpetuæ rotation! ob-noxia fiinr, v.rlt;;opiofiffimè docet Ecclefisftes.Sed in his obferuan-dum eft multiplex difcrimc. Quædam enim fic mutantur,vt ramen falua maneant, ncnipe caliamp; elcmcnta, cxtremoillo die nonnifi ad renouationem mutSda,qua de re tarnen fobrièôc intusDei verbum fentienduin eft : quædam verb protfiis intercunt nunquarti teftiruenda, cuiufinodi funt oninia omniumfpecierum indiuidua, figillatim nunc,pront Deovifum eft, nafcentiaamp;intercnnfia , amp;nbsp;Vniuetfaliter tandem die illo diuinitus definitoabolcnda; cxceptis duntaxat hpininibus, quorum amm^ip quidcff),quod adfubftan-

tiara ipfam attinet.diiToIuerc mots ncquit, fed qualttarem bonam amp;integramin prauam amp;nbsp;corruptain mutât originis pcccatum» quod vocamus : corpus autcm eadem illa mors nonniii ad tempus diiToluic, vel bcara illa iraraortalitate donandura »vel infe-liciffima pcrpetuitate mulétandum. Quod autem de mundo amp;nbsp;raundanis rebus iplts omnibus exiilencibus dixt, de mundana quoque omni adminifttatione fenricndum eft,amp; iis omnibus, quæ ad tcrrenam hanc vnicam vicam fpcélanr. Quinam enim öc quorfum expletis huius mundi amp;nbsp;tcrrenæ vkæ periodis ilb pcrdurarent?

Spiritualisautem amp;nbsp;Ecclefiafticafacri minifterijpolitia minime quidéin mundanarum illarum return numero cenictur,qua$ non rantùm inconftantes, vcrùm ctiam prorius euanidas cflê diximus; fednihilominus miræquoque viciflïtudini obnoxia, non quideni fuapte natura, fed Deo fuos vel fic probante vt docetur Pfalm.44-18. vel iulhs fuis iudiciis caftigante. Hinc fit igiturvt externa; ill« factiminifterij notas, quanuis in vcra'Ecclefiafint elTenfiales, tarnen aliquatenus alterentur,interrumpditur,intTrcidahtur, vfquc ‘àdeô nonnBnqiiarnvcDeopociùsquàiÜ 'hominibus fint confpi“ cuæ, I. Reg.19.18. lud. 17. 6. Si alias fæpe, hoc quoque extremis iis temporibus, in quanosincidimus, futurum prædicente Chrifto Luc.iS.S.Paulo.i.Thefs.i.j.Ioanne denique Apocalyp, n.i4.Nunquot; quam ramen penitus illasaboleri hoc durante miindo polie ccr-tum eft,turn experientia turn etiam rationci Semper enim cmerfic amp;emcrget exmediis quibufeunque fludibus Ecclefia,porentiifi-mi:amp; clementillimi Seruaroris fui manu velutex ipfis quoque in-fcrisjillam furfum attollenre. Deinde,dclctapenitus fide, deleri quoque Ecclcfiam.ideft Chrifti inhifee terris regnum, necefle foret.Fidcs autem eftexauditu verbiprædicati. Stabitigiturfemper liante mundo,aliqua verbi faluifici annuntiatio , interdumemi-nens amp;nbsp;publice quibufuis illam intueri volentibus confpicua : in-terdum rara , amp;nbsp;per paftorum ncgligcntiam vel improbitatero, amp;nbsp;Spiritu mendaaj veritatis fedem occupante,priuata duntaxat intèr oues difperfas, quale Ecclefiam vercre inucnit Samuel i.Sam.j i.dC Chriftus ipléMatth.p.jó. Adimpleto verb eledorum numero A-pocaly.7.11.amp; ad triumphum adueniente Chrifto,omnis illa fpiri-tualis adminiftratio colligcdis cledis deftinata, proculdubio tunc ceftabit, filio pacatum regnum Deo patri tradente,vt diuinilfi-mèdocct Apoftolus1.Cor1nth.15 Ad'»nvjUatT/x« verb qubdattinet id eft fpiritualia 81 viuptfufiKti illa dona de quibus cópiofiflimè dif-ferit Apoftolusi. Corinth, ti. quardam ex illis fuht temporaria, quædam perpétua. Er ex iftisrurfus alia ad extremum vfque vitas fpatium duntaxat perdurantia, alia inæterniim in iis quibus con-cefta flint perftirura.Temporana funt quæfont nonnullis quoque teprebis cum cledis communia,vt ex Bileami cxemplo liquet : amp;nbsp;ex co quod multi funt vocati pauci eledi. Matth. 22.' 14. Imb nc ij

quidem femper font efficaciter vocati per quos Dotninus clcftos vocat.Matth.y. xz.Sic ablatum fuit Sauli Prophctiæ donum , fic e-gregia plurima dona Iiidas illcproditor milerabiliter effudit : fie» dcficiunt nofinulli àfidcilla vpwrimifa , quosdæmonium illudab ipfis egrefliim cum aliisfeptem nequiotibusinuadit Matth. lî. 45. Sichodie nullos experitur Ecclefia grauiores hoftes iis de qiiibiis agit Apoftolus A(3:.2O,X9.Sed amp;nbsp;in ipfis piis dona ilia inrerdum in-terciduntur , amp;nbsp;quodatnmodo ad tempus euanefeunt Spirituiu Sanducontriftantibus.vt triftifiimum Daiiidis adulteri amp;nbsp;prodi-toris homicidæ exemplum doeet, non temerc fuos totics de per-petuis excubiis admonentc Domino ; itidemque fuumTimoth. Apoftolo admonente ne donum Dei in fe langucfcere patiatur, fed vt illud potiùs ftudeat ava^awvpwi-.Dcniqiie illud qnoque feien-du,tn eft,nonpauca ex illis wfiu/xstTuoîÇjVeluci linguarum, fanatio-num» pratdidionnm particularium dona , ad tempus duntaxar, nempe ad miraculisquoque confirmandam Apoftolicam dodri-namprimatilliEcclefir Chnftianæcollata, paulacim quoque de-fi!(re.Mattb.i6.2O.QtLOf fum enim hæc figilia tabulis tories iam per illamiracula confirmatis nuncapponerentur’Perpetua verb paToca amp;nbsp;penitus immota funt quæDeusexequendoæterno falu-tis in reipfa fuo tempore eltgcndis amp;nbsp;vocandis decreto fiibordina-uir,qua; proptereaPaulus àiJ.iTap.ihgt;irA vocat.Rom.11.29.ab eodern paucis connumetata.Rom.S.jo.Talis eftigitur effieax vocatio, vc-* ram fidem, fpem, Sc charitatem in eledis, quo memento Deo vi-fum cftjgignens, vnde iuftificatio ex fide, amp;nbsp;tandem glorificatio confequitur. Sunt enim ifta perpetuo inter fe nexn mfeparabili coniunda: quodnifi ftatuamus vt certiffimum , nunquam con-feientianoftra pacificabitur. Nam alioqui neceiTarib confequetut vel Deumciremutabilem.qui pollit veilepetdere quern voluit fer-uatumtvel fidei conditio Euangelicæ promiflîoni adinnda,non ab immutabili Dei decrcto,fed à voluntate hominis pendebit; qnoru illud blafphemnm eft. iftud mere Pclagianum : vt infinita pene de firmitate faluris cledorum teftimoniain Propheticisamp; Apoftoli-cis fcriptis difcrtiftïmèexprefta prærermittam. Sunt tarnen duo in primis in hoc argumento obfernanda. Valet enim ifta immu-tabilitas turn in fingulatibus eledis perfonis»tum in Ecclefia proprie fic dida, id eft vniuerfo eledorum amp;nbsp;verc credentinni omnium coeru : non autem in his vcl illis patticularibus Eccle-fiis, gentibus, populis, vrbibus vel familiis: ncque in Ecclefia vf-queadeb catholicefiue vniuctfaliter confiderata, vt ctiamhypo-critas reprobos cum verè credentibus Sc eledis comprehendat. Sic enim cxcidilTc ludæorum genrem videmusab Euangelij amp;nbsp;fa-lutisfœderc, nuncad Gentestranflato: amp;nbsp;Paulum nontcmerci-dem indicium gentibus iam pridem minatum efle docet rotius pene orbis terraruad Mahumctifinû defedio, amp;nbsp;Romana ilia mc-xetrix non definens tot Reges amp;nbsp;populos incbriaieznullo interim

M2AP.I. j8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B EZ Æ

ex ludæis vel gentibus cledo amp;nbsp;verè credente, pércuntc vclvn-quam perituro.Deinde feiedum amp;nbsp;illud eft, ex præcipuis illis «vtu-|xlt;*T«o?{ dûnis, quædam cum haccredentium vitadefincrc: quæ-dam hic tantùm inchoân,quæ in æcerna demum vita perficiantur, Prioris generis func vera etiam ilia hdes, amp;c fpesuionquôd natura lint fluxæ amp;nbsp;cuanidæ: fed quoniam impletis amp;nbsp;ad finem fuum per* dudis omnibus iis quæin hac vita,partim vt iamprætcrita,partim vtfuturacrcdiderint Si fperaucrintcledi,nuUusiam crit Fidci nec Spei locus.Cognitio autem Dci,qua nonniû ex parte ilium hîc vi-«enres cognofeimus, reali jpfius pratfentia Si confpedu,in futuro feculo, perficietur: tSe charitasquaDeum ipfumamp; fratres frigide admoduminhac vita diligimus, carne aduerfus Spiritum adhuc pugnantc, ibi nos cum Deo ipfo amp;nbsp;beatis omnibus inexplicabili quodam modo coadunabit, i. Cor.13.8. amp;nbsp;dcinceps: perfede tunC demum implendailla Chiifti ad mortem pro nobis properantis petitione.quæcoi-nmcmoratur lohan.i/. 22. amp;nbsp;dcinceps.Et de his quidem hadenus à me didum efto aduerfus pernicioliffimos illo-rum crrores.ium qui fucatamillam fuam meretrieem pro veravir-ginc Ecclvlia nobis obttudere non contenti,amp; eo abutentes quod abolcii acquit Ecclcfia,femper illam fplenderc fuoilloperfonato vultucomminifcuntur vtfeipfos Si alios fallanttt um qui Spirit um Sanâum amp;nbsp;veram qnoquefidem fxpenumero non tantùm quod ad vim fuam exerendam intercludi (quodfancfatemur, amp;quotiquot; diana exempla demonrtrant)verùm etiam penitùs amitti amp;nbsp;exti«* gui falfiiîimêdocent,fieipfimet euertentes vcrû illud Fideiamp; Spei noRræin grauiffîmis præfcrtim tentationibusfundamentura. Vt autc ad lobum noRrû regrediamur, quum,vt ex proximè fequen-ti membre apparet,hæc loquutus fit lobus fidei Sc fpei plenus, vt qui totus ad Deum laudandum feratur : confequitur hxc ilium in-telligcrc de externis illis duntaxat bonis quæ prophani quoque Philofophi ab internis di(linxerût:amp; Epiéletusin illo aureoio fiio Enchiridio penes nosnonefle teftatus,multa inde deducit argumenta bonorum iftotum iaôfuræpaticnrerfcrendat. Sediftorum certè nemo veram iftam lobi fapientiam nouit.Nam alij fortunse hæcbona vocant.quafifortuitô accédant aut recedanttalij in illo-rum naturafluxa drcaduca fubfiftunt: amp;nbsp;Epiéfetus ad fluporem potiùs amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm ad veram amp;nbsp;certa firmâqiierationefuf-

fultam paticnriam animos hominum’inftruir. lobus autem nofter quum naturali tum fpirituali Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei notitia inftrudus,

quarum illa inanes Philofophorum maxima ex parte conuincit ab Apoftolo notâtes Rom.l.zi.ißa verb alteram natiuo vitio obfeuratam illuftrat ac pcrficit.ad Deum vnuro fefetotuna conuertensjfingularenobis accetfcndæamp; obtinendaein omnibus idiufmodi calamiratibus parietiæ exemplû præbet.Oriens enim in iftis tcntarionibus impatientia,alios quidemad blafphemiam,a-liosad vindiótam, alios ad varias turbulentorutn affeduum fpû-cies.

des, aliosdcnique addefpcrationisfcopulum abripif, quoniam cogitationes omnes fuas dcfigunt auc in res ipfas amiifas, quarnra ainjffione, prout in illas alFeólifuerunt, cominouentur incosà quibusfe Jæfos exiftimanc. Contra verb quireélàad Deiproui-dcntiam airurgunt,amp;,exeinplolobi, Deum agnofcunt rcrum omnium , etiam fingularium iuftiflimum amp;nbsp;fapicntiffimum guberna-torem.illidemum tutiffimum amp;nbsp;pacacidimum portum inueniunr, in quo quantumuis afperis tempeftaribus iadati conquiefcant. Non omnes tarnen ita vtlobum crigir amp;nbsp;tranquillat iftadcDeo cogitatio, quam videmus fceleratiffimis etiam in eiufmodi cafibus in mente venire. Itaqueaccurata diftiniäione hic opus eft. Qu^em-admodum enimeiqui furtores aÜquas amifit non fatiseftiurti audorem inuenifTc,præfcrrim fi talem ilium efte deprehenderit vc res fuas ab illo ncc vi nec iure vnquam extorquere poflit : fienon quifquisin calamitates eiufmodi prolapfus cum Deo fibi negotium efte cogitar.inde folatium percipir; fed is demum qui de Deo reótè ßmul amp;nbsp;fände cogitât. Daigitur mihi quempiam ex diuitc pauperem repente Eadum, Vel aliqua etiam multà leuiorc calami-tate commotum ,cui vnica Dei vltoris potêtia in mentem veniar, quid aliud ex ipfo audieris quàm vel mcras aduerfus ipfum Deuin blafphemias,vel horrendas penitusdefperantis vociferationes?Da ctiâ mihi qui ßbi fuorû fcclerum confeius quibus hanccalamita-tem fefepromeritum agnofeat, cum Dei potentia iuftum eius indicium nec quidquam aitiplius coniungatmairum ni Saulis vel lu-dæ proditoris exemplum imitetur, vel totam vitam in fumma mi-feria rranfigat : feriptura propterca confeientiam pcccari vulnere (auciam defeenfum queudam ad inferos appellante r. Samuel. 2. Ó.Qi^id ergo ? Nempe , qui poenas fibî peccatorum fuorum itifligi iudicat.quod ftatuere plcrunque debemus, is quum Dei potcntiae amp;nbsp;feueritatis vero amp;nbsp;intimo fenfu coniungat necefteeft immenfx ipfiusbonirarisac mifcricordiænon modo notitiam iliam quam ratioipfa didat ex infinitis teftimoniis furfum ac dcorfum fparhs amp;in quorumuis hominum oculos incurrentibus , verum etiam iliam quam vn.icus Spiritus Sandus docet in Eccieliæ fchola.tcftimonium reddens fingolorum clcdorum fpiritui.quod Deus fit clementiftimiis illorum pater, cor iliis tnbuens pcccaro-tumfuorum fenfu attritum, fed vicifiim ipfius mifericordia per fi-demapprehenfa miris modis fenfim cxhiJaratum, acplene tandem pacificatum.Qiiód fi quantumuis (c maximum cfFc peccatorem a-gnofeat, tarnen iu(lis conieduris motus fentiat fefe non tarnen sffligi, fed aut diuinitus explora-riJKÎad patienriam exerceri, aiitad illuflrädam Dei gloriain fic vocarijtum fané ad Deum ipfum redà refpicicns, non modo con-folationis, fed etiam inenarrabilis cuiuldam gaudij materiamik argumentum ftatim inuenit.Quid cnim vir bonus potiùsappetat, quàm probandæ fuxprobitatis occafionem fibipræberi?C^iis ftu-

CAP.I. 6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

diofus fchohfticus magis optet quàm vt ex rudialpbabcrariotw depi eruditus perpétua excrcitatione rcddatur ? Quid fuerit bene valehrioptatius quàm vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remediis fupcruentuto»

alioqui morbos euitet ï Quid dcnique ardentius exoptet ftrcnuus miles,amp; Impcratoris fui aiigendæ gloriæ verè ftudioftis » quàm vt vclipfo fanguinefuo prof,(o vidoriamamp; rriumphum illi acqui-rat’ln quo certaminis Chrirtiani genere tenendum illud eft fpccia-le,nullos gloriofius vincere quàm qui in bac pugna mortem , non cettèmortem, fcdquæ fit ad veram amp;nbsp;fempiternam vitamaditus oppetunt. Scdquidfi vt hîc noftro lobo vfuuênic, iniftiufmodi calamiratibus, ncquenospungat confcientia, neque tam duritct probate nos Deus veile nobis videatur gt;nbsp;fluóluet deniquc mens, quorfum id fiat penitus incertaîTum fané omnibus omiflîs dialo-gifmis hæc laus eft Deo tribuenda, quod licet nobis occultisdc caufis Deus fic de nobis ftatuar, nihil tarnen quibufcunque inftru-mentisaduerfiim nosvtatur, nifi fapicntiffimè óereéliftimè agat, vtpötequi fitipfamet Sapientia,amp; ipfummet Iuftum:imm0,quan-tumcunque repugnet caro,nibil nifi fuorum bono amp;nbsp;maximo commodo décernât» velfadum velit tvtpotebenignilCmusfuotû in Chrifto pater ac redemptor, vt loquentem bunc noftrum for-liflimumathleta inipfahuiusa^âfoç audicmus.Scd age , vt quanta ba;c animi magnitudo fuerit pleniùs etiam perfpicianius, agedum propiùsconfideremnsquot amp;nbsp;quantamonftra lobus hac diuinæ prouidentia: veluti claua confecerit. Rariffima profedo fcmper fueriint eorum cxempla.qui vel opibus deftituti illas tot is viribus non appetant,vel qui nativel fadi diuites, fpem in illis fill non reponanttmerito clamante Chrifto,pctdifficile efle vt din it es in regnum ccelorum ingrediantur, amp;nbsp;Paulo auaritiaro non femel idololatriam appellante.At nofter lobus infra coadus aduerfario-rum importunitare 'srte^euiTohc^üif cap, 25gt;-. manifèftè oftendir fefe illas non poflediire cum an3orc,,vtinquit Gregorius, quasablque vilodolore,amp;quidiefn fimnlomncs, amp;tam rcpentcamifit.En igi-tur non tantum srXti))'»^(ay,fedetiam ipfain iptXapj,bfi»av,rafuiflimum vtrumque monftrum,debcliatas. Excidifte ilium pofteaomnibus quibus antea emirjebat honoribus ac digniratibus ex iplomct in-tclligemus.Nufquam tarnen ilia rcquirit.En igiturrurfus aliud duplex monftrum fæuiftimum amp;nbsp;multiccps»if(XoTj/x/etiz videlicet amp;nbsp;J-fub îobi pedibus proftratas. Acquiefeit enim torus in vnius Dei turn dantittum auferentis voltiratc. Quid autêilîi caro iuggerere facultatibus omnibus fuis tarn repente fpoliato potuir, quàm fummam, diftidcntiam.atque adco aditumad defperatione velpeftima quaeque confilia illi patcf3ccrc?gt; Contrà verb nehoc quidem illi videtur inmentcHi veniftc , aftiicto nimirum in Dei prouidentia fpem omnem fiiam reponerc» En igitur iofig.nem de buins vitat amore præpoftero, amp;nbsp;ilia omnium pene fcclerum ma-giftra, diftidentia videlicet,,fimul proffigatis, ttiumphum,. Qiiàm potuil

potuit autem ilium procul extra omnis modcrationis fines abripe-rc dccem libcrorum vnieo tam repentino amp;nbsp;penè inaudito calu a-miflîoîAtqui ne verbo guidera iftiid attingit lobus, quanuis minime aç-opgt;oç,vt ex diligentiffîma illorum educarione,apparct. En igitur ç-apj^iv çvir/xiîr ,ideft paternumaffeeäum omnium ardenciffi-mum,amp; in quo videraus tam multos,Dauide quoque ipfo in pri-rois tefte, virtutis ctiamfpecic in alterutram partem peccantes, vera medioctitate temperatam. Vetè igitur magna,ingens, fubli-misfuit hxclobipatientia, quam nobis donctPeus,vtaliquate-nus faltcm imitemur.

Sit namen lehoutbenediEîum. Vide hic verb vt nofterlobusde Satanatriumphet,tot de quibus diximus viâorias hoc nouotro-phæo cumulans.Non cnim illi fatis cft tot damna æquo animo tu« lilFe, nee in Deum vllo roodoinfurrexiire-.verùm ctiam quafi quot maximis damnis,tot acceptis beneficiis,Deo vt beneficentiflimo gratias agit. Docebat enim cum Spiritus,impofito carni filen-tio,patrem ilium cœlcftem,fîliis fuis,ex quorum numéro fe vnum «fie rcipfadidicetat,ne veile quidera polie 4*^ male confulere:ac proindequicquidipfius manu charis illis fuis mictitur, quum illo-tum bono tandem cédât,non modo non elFc inter mala rccenfen-dum, fed ctiam inter beneficia numerandum. Nomine verb Dei Deum ipfum intelhgi in factis iftis libtis norum eft.idque non fine emphafi ,ncmpe vt adveramamp; petfedam »*u;^;ap/ç-«afnouerimus non tantùm cordis fidem,fed ctiam oris confelfionem requiri.

2Z. Z« hoe toto non peceauitlob ^ne^ne tnbuit infulfum, (ideft ab-furdum amp;nbsp;indignum quidquara)Deo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Quum verum fit de toto lobifupcriore lêrmone froc Spiritus S. tellimonium,temcrè amp;nbsp;fruftia uonnulti,. quodfuprà pluribus o-ilendimus,adillam fuam voluntatis amp;nbsp;perraiffionis falfam repu-gnantiam refugiunt, vt locucionero hanc, Deus abftulit arbitrio luo einolliant.Habemus autem hoc loco prærerea veram blafphe-mixdefinitionem,quam adptiocis tabulæ violationcm rtftringi-turifcelusvidelicet illud grauiffimum fignificans,quo fitvt iplt;» Deo.cohuiciandi animo,vel quod ipfius naturæ intime proprium eftipfi dettahatutjvel quod eft ab ipfius natura penitùs remotum ipfi fribuaturrquat deßnitio nobis deinceps ad lobura in alpcriori-bus illis fequuturis certaminibus à blalphemia abfoluendura prO' derit.Nôcft igitur blafphcmus habendus quifquis blafphemiâ di-cit :ficor aliud eft, tefte CiceronCjMcndaccm elFe,quàin Mendaciû dicere.Oportct cnim blalphemandiamp; voluntatem amp;nbsp;ftudium ac-cederc, quod Mofes nominis Dei expreffionc.Lcuit. 2^. 16. amp;nbsp;per Manum cxcelfam, Num.15 50. lignificauir. Scd amp;nbsp;tefte ipfo Chri-fto,Matth.i2 non vnus eft huius peccati gradiis , qua de rc alius crit dicendi locus.Quod autem Græcus interpres amp;nbsp;vulgata editio Latina priori huius verfieufi membro atliiciunt, In labris fuis, de-funiptum meiitb videtur ex io.fcqucntis capitis vetlî-culo, amp;nbsp;miii

CAP.2, lt;îi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E Z Æ

placet Mercer j noftri fententia, quiprius membtutnadanitnum, poftcrius ad os ipfum refcrr,vt fignificetur lobum.nec animo co-gitafle,ncc ore cffudiiTc quidquam Deo «■a)se7r*{amp; indignum:Sata-na lie intus amp;nbsp;foris fupcrato.

Verf. 1. fuit dies ijuadanty^-venerHnt ßlijDeivt ß-arentjtpui Iehouam,e^venitetiamSatan inmedioeorum (idcil inter eos)i/f Ha-ret apudlehouam.

Quæfupcriore capite generaliter diximus de diuina prouiden-tia,fic nobis per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repræfentata nihilattinet repe-

terc. Qnumtamé vilnm fuerit SpirituiSanóto eadem hocloco inculcate,hinc fatis intclligi poteft nos admoncri quàm fit nobis nc-ceflàrib de Dci prouidentia in grauiifimis præfcrtim tenrationibus cogitandum: vt,fiue caftigemur ipfi, non hæreamus inipfisfl.igel-lis quibus vtitur Dominus, fed cum Deo nobis negotium efle re-putantcs.cohibito vlcionis fpiritu, exemplo Dauidisx. Sam.i(5.io. amp;nbsp;ii.humiliemur fubDeipotentis rnanu.i. Per.5 (J.amp; fine fie Deus nos explorer, fient hic lobo accidit,Iobi conHantiâ, ipfam-dc pa-tientiamimitemunfiuedcnique propter fanclum ipfius nomen af* fligamur,non modo non frangamur animis, fed in noftrum dyu-tcdtTHf rcfpicientcs,gratias etiam illi agamus»quôd nobis ûc datum non tantum credere, fed etiam pati pro ipfius nomine Philip. 1.29. quç confolationcs omnes ex prouidentiæ diuinæ fenfu dependent. Quod autem antca diximus D1EI ( amp;nbsp;quidem CVIVSDAM) appellatiojMü^ (additur enim n haggedigha in textu) non ad i-pfum Dei de fingulariffimis etiam rebus deerctum (quod ab æter-noeft, ideoque tempus omne antcccdit) lcd ad ipfius decreti pa-tefadionem amp;nbsp;executionem fpedat, cui cerfos terminos imnio-tos Deus præfixit ; quod cft etiam atque etiam obferuandum j vt non tantum temerè nihil nobis euenire nouerimus, fed etiam fei-amus iis demû mometis» quæ Deusitidem ab ærerno præfixit.fin-gula qiiçDeus ab çterno decrcuit, incipcrc, ptogredi amp;nbsp;definere, hue proCpera, fiue aduetfatvt neq; bona expédiantes defatigemur, neq^ mala tolerantes, per impatienriam pccccmus, vcl.impiorum more,de quibusagit Apoftolus 2-Pet. 5. 9. quod diutius differtur nunquam euenturum fomniemusifed vt in fapientiffima 5c iuftif-fima illiiîs voluntate acquiefeamus, in cuius vnius poteftatefitæ funttemporum omnium opportunitates.Denique quôdinhtinc conuentum rurfus Satan fc fiflit, fie duo nobis demonftrat-.vnum, non eile ftarim piis excepta fortiter vna tempeftare tranquillita-tem expcdlandam , quos potiùs oportet, vno vel pluribus excep-tisidlibus,ad duriora quæq; fefecôparare.fi Deo fie vifum erittAl-tcfum ne tumquidem quum Deus habenas Satanæ amp;nbsp;ipfius minif-itis laxatjillos vel tantillum mandat! fui fines nequireprætergrc-dijfcd

di,fed etiam ilium peraâa tentatione teneri iudicio illius felc fifte-reà quo mandatum acccpit.Et hüc illud eft quod modo dixi, dc-crecorum diuinorum executioncm definitis demum temporibus non tanrùm incipere ,vt anteavidimu$:fcdetiam progredi, vt hie videmus : ac, tandem vt inftà videbimus cap. 38, delinere, eius nutuqui ten tari fiiosnunquam finit fupraipforum vires.i.Corint. 10.13. neque nos vnquam ficpremipatitui vt opprimaraur. 2. Count h.4 8.

Verf'. 2. Dixitquelehoua aä Satanam venis'i'Et refpondtt Satan lehoua, A arcumeunâa feragranda terra.

NcïÇ.y Dtxitijue lehoua AdSatanam,Pofuiftt-necor tuuad feruti mtum lohä,^uodnon [fit] fient iffe, (fimilis ei ) in terra, vir integer repius^ (èquot; timeni Dewn nbsp;nbsp;recedens à malof vt tjui adhuc retineat inte-

grttatemfuam'i Tuveroincitaftimecumeo, (id eftaduerfuseum) forberem eum immertt'o?

Vnde vente? Graphice nobis hîc defcribitur ex hac interroga-tionecumSatanx refponfo compatara, quod fit impuri ^iritus amp;nbsp;corum quibus dominatur ingenium : nempe peruicaciflimum, vcl ad aperte contra confcicntiam neganda,vel faltem impudentif-fimc turn apud Deum ipfum, turn apud homines diffimulanda ve-ta.Sicolim idem hie Satan inferpentemulierem coropellans,Sci-licet,inquit,qubd vobisdixerit Deus nonccmcdctis ex omni arbore, quum tarnen id optimefeiret vetcrator. SicSaul fua ipfius confeflione conuiólus pergit tarnen Dauidem vt rcbcllcm amp;nbsp;regno infidiantem perfcqui. Sic ludas à Domino fuo hlio Dei toties amp;nbsp;tam aperte detcâus, in proditione perfiftit. Er hoc certè veneno Satan humanu genus infccit,vtapparer ex triftiflimis etia fando-rnm alioqui hominum exeinplis. Sic enim Sara fefe negauit rififte, Genef. 18.15.fcd eiufmodi fandorum lapfus,etfi viriofi funt,tamen nonabodio Dei amp;nbsp;fccleraramente,fedàpræpofterometu,autalia infirmitate proficifeuntur : idcóquereprehcndi fe amp;nbsp;corrigi fandi patiuntur, vtex Petri quoqueexemple liquet.Difcamus igitur ve-ritatem femper amare quum fpiritu veritatis donati fimus,amp; men-dacium omne acmendacij patredeteftatitatqueadeo nchocquidê expedemusvt Deus apud fuû tribunal nos fiftat, ficut hîc Satan® fadum cft,amp; Dauidi quoque accidie x, San1.12.13. fed Dauidis ciuf-dem aliud redius exemplum fccuti, peccata noftra vIttbÄ ingenue profitcamur amp;nbsp;condemnemus,turnapud Deum in primisvt Pfalm.32.5 tiirr. ctiam-apud ptoximumex Chrifti mandato.Marth. 5.23. amp;nbsp;18.15.apud vniuerfam dtniqucEcclefia,fi fttopas,Ad.i2.]9.

Pofittfll ne cor tnum,amp;ic. Jifdem verbis vfiis etiam erat Dominus in altcris illis tomitiis. Sed in hacrepetitionc farcalmuscfl amp;nbsp;reprehenfio acerrimajac fi dixilTti Dcus,Non te pudet Satanper-indc refpondcre ac fi oblituseffcm quid tibiin fupeiioreconuen-tu concefTerim ? amp;nbsp;apud me diffimulare quod ego quidem fim ve-taxjtuvero mendaciffiraus calumniator deprthenfus? Perges igi-

tur tandem elTetui fîmilis êc dcfperatè fccleratus, quum lobi inte-grirate tntot modis abs te oppugnatam labcfaâ:are non potue-lis.Hinc autcm colligendum nobiseft piosin grauilîimis etiam amp;nbsp;fæuil'siinis tcntacionibus.quamuis videantur diuinicus quafi Sata-næ amp;nbsp;mandi arbitrio amp;nbsp;feuitiæ expofiti, tarnen non abfenrc, fed præfcnte.amp;infpeôfore Deo, eôque minimè otiofo,fed inrus vires amp;nbsp;animum fuis fubminiftrante pugn are,vndeillud Apoftoli.Om-nia polllimin eo qui me corroborât Philip.4 î.amp; quod de depofi-ta apud iuftum iudicem coronareftaruri.Timoth.4.8.

Tu vero me incitait (vt cetticéjeum eo,adeum ieglutiendum im-tneruo. Scnfus eft.quiim talis actantusfitlobus,tarnen perte non ftetit quominus calumniis tuis perfuafus.eû, vt tes ipfa oftéd it im-mercntcm femel totum perderem.Quæritur autcm quomodo non quidem Satanx,pcrpctuo piorum accufatori, fed ipfi Deo con-iieniat ifta defcipfo teftari. Num cnim reôtc dixcnmus Deum, fiue mifericordia fiuc fcueriratc vtatur, aliunde quàm à le ipfo im-pelli ’ Et quînaminlobum immerentem poftulatu Satanæ Deunt i^uiilTc dixerimus? De priorc difficultatc fie tcfpondeo. Nullum vnquam habuit Deus fibiadiundura eonfiliarium ad quidquam decernendum: immo propricloquendo,neà feipfo quidem ad hoC vel illud decernendum mouctur aut impellitur hominum more, fedtotiisin fefcabæternoimmotuscft:itidémque ab aeterno in fe-fe amp;nbsp;àfefe Yoliiic amp;nbsp;decreuit, quicquid decreuit amp;nbsp;voluit, Sed fi-cuti tempora,fieetiâ caufas fccundas excquendis illis decrecis fuis æcernis c0ftituic.SicGenef4.10. clamore fanguinis Habelis com-tnotum fe dicic Dominus ad pœnas de Caïno fumendas. Idem de Sodomicarum amp;nbsp;Gomorrhæorum fcelcribus narratur GenefiS. 20.Contra veto fuorum gemitibus fcimpulfum narrat ad coslibe-randos Exod.5.7. Sic per vnici illius noftri Mediaroris, interceflîo-nem nobis reconciliatus,nos quotidie exaudit amp;nbsp;tiietur. Siceciam fæpiflimè piorum precibus,pœnas, improbis eriam débitas, differt, aut eriam mitigat.vt ex plurimis paffim exemplis liquet. Sic refipi-Icentibus parcit. Iraque nihil impedit qiiomintis quod ad caufas médias æternis fuis decretis excquendis fubftratas, amp;nbsp;fuo dc-mum tempore extantes accinet, dicatur Deus, amp;nbsp;ad mifeticor-diam fuam exercciidâ,amp; ad iufta iudicia fua excqucnda.fuo quoda modo moueri. Sed ingens hic cft diferimen conûdcrandum. Qimries enim vel refipifcentibus pateit ,vel officium facienribus fuis benedicit,hæc ipfuis bencficentia non eft vlli vel vllius refipif-centiæ, velbonorum operum vel etiam fidei intrinfecæ dignitati, vel.vlli merito, fed vnicæ ipfius bonitati in fohdum accepta feren-da,quoniam ab codem etiâ vnico illo fonte turn refipifeentia, tum fides,tumomncs fidei fruûus émanant. Quum autem dcpcccato-rum pœmsagitur.tum vctamillorum caufam«-pigt;*lt;xTa^)CTm/«i' in feipfis quærant inuenianr peccatores oportet.

tina fiiifle pctfuafum , vt innocentem lobum perderet, fed hoc tcntalTc Satanam ab ipfo fuis calumniisaduerfus ilium inuocen-tcmimpetrarc.Ncutrum aurem in Denm cadir,neinpe vt quemad-taodum luorum prccibus flcdi fe finit,ficctiâSatanævclimpio-tum poftulatis aliquid,nifi forcaffe in ipforum perniciem,tribuar, vtin haclobihiftoriaapparet:ne tumquidem quum vel prorfus vcl aliquatenus.conccdit vt fiat quod impij poftulant ; nempc non quod illis veJitaflcntiri,autgratificari,(edquôditafacerc per ip-fos dccreucrit in rectum finem gt;nbsp;quod illi malo confilio Sc conatu poftulant.vt plurimis excmplis probatur. Siccft igitur accipien-dutn quod in loba Deus pctéti Sata^jilhiæ, Sc iain antca peririifir, 8c deinccps pcrmittetjferuum fuuin probans,non autem, vtSacanas optabat,abforbens;atque adco deSatana per feruum fuum trium-phaturu$,ncdum vt in eius gratiam lobum innoccntem perdiium voluerit, quod fine horrenda blafphemia Deo tribui non poteft.

Verf. 4. Et rejj)oncltt Satan lehoua,^ dixit, P eilet» pro pelle ^utdi^Ufd efiviro (id eft quidquid habet quifpiâ) dahttpro animafua.

C^ódconuiótus tam aperte Satâaudet Deo refponfare, oftcdit quatoperc quouis fcclere dcleótetur impuiiftimus ille Spiritus,vn de fit vt quum nemo facile abiiciat id in quo fibi præcipuc placer, male agédo nunquâdefatigctur,ac proindc nccpcr infirmita c di-ci poflît peccare,nec vnquâ de emédatione cogitct.Ad hoc Satanç ingeniûproximèacccdunt quos Scriptura vocare folet affzctpi^Asf id eft quail peccandi quandäartcexercentes,quorij cor fi adextre-mü fuerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idc illos certè exitiü manct atq; ipsü Satana.

At nos contrà,fi verè Dei filij fumus , etfi nulluseft omnispecca-tiexpers, tarnen Spiritu qnem accepimusfreti,caucamus in primis ne boni odio peccemus, quod verè Satanicum eft. Q^d fi per in-firmitatcm peccauimus.cor verè contritum à Deo nobis donatum ipfiofferamus, nedum vt abipfo caftigatirefponfemus.

Peüépropelle. Dubiü nó eft quin prouerbialis fit hec loquédifor-mula.fed cuius fentétia Sc applicatio obfcura mihi quide vidctur. Nam quod plerifque vidctur hiccirefcnfus, tam charam elle vni-cuiquefuam ipfius vitam,vt cute aliéna fit paratus (uam redimerc, id eft fi incurrat mortis pcriculum,fit pai atus quofuis alios fubfti-tuereinterficiendos.qiiafi ad filiorum lobi intetitum refpiciat Satan, mihi quidem non placet,quoniam quod rariftimum eft vix pra;biturum fuilFe vidctur occafioncm prouerbiali difto. Quidfi enim potiùs lobus verè^iXotskvoc,ipfius etiam mortis pcriculo fefc pararusfuiftetprofiliis exponere, fi Deo fic visu cflèt’Certè, fi hæc cftcthuiusloci fentenria,addcndum fuerat affixû, pro pelle fua,fient in altero membro exprimitnr.Nec mihi etiam fatisfaciunt qui huciftud refcrunt,quôd homines nó reeufent alicuius membri fui iaûura reliquum fuum corpus in vita conferuarc ! quæ inrerpre-tatiomihi remorior etiam quàm altera ilia vidctur. Siccnimde-crcfcctct otatio,quiaplus eft fua ipfius corporis patte,quàm facul-

tatibus omnibus fuis vitamrcdimcre. Puto igirurita fignificare Satanam , nihil adhiicperpeiïum lobum nifi in ipfis bonis, quod damnum tam fit quibufuis bominibus vifitatum , vtfæpe damnum vnum vitro fubeant proaltero vitando.Hæceiiim bona eiuf* modieflc vt recuperari poflint : amp;etiam interdiim damnum ali-qnod euaderclucrofum :qua ratione Thcmiftocles illequumin patria pullus eilet » amp;nbsp;multó amplioresfâcultatcsàRcgc Petfarum accepilfctjdicere confueuerat, fcfuilTepeiitarum nifi periiflet.Ita» que Pcllis nomine, prouerbiaiiter externa bona intelligerous qui-btis videlicet homo veluti tegitur,non quôd fint iplius hominis pars: quorum aliquam iaduram , vrgente videlicet fumma nc-ceflirate,vtcunquc ferant homines abfque defperatione, fed pfo felltiidzüvz quod reliquum elt feruantes,aut ipfi faite failli, pof-Jea damnum ilhid refarciant.Quum autcm de ipfa vita agitur,tum nullaavTaXÀciT-^taToç habitaraiione,amp; finecxccptioneconlueuil-fc homines vitro in omnium quæ habent amiilîonem confentireî vt fâélitare folent natiigantcs in extremo naufragij periculo: quo-niam videlicet non vt abiedas opes,fieamiffara femel vitam recu-perarc polTunt. lobum itaque Icuiter amp;quaficute tenusTS^d fanguinem vfque vulneratura,amp; potiùs de feipfo feruatogauden-tem quàm defuisamifljs dolente, ideô non del'pondilïè a.nimunit amp;nbsp;Dco nonobloquutum , non quad ipfura ex animo colcrct, fedpaptim fui ipfius amore , partim quod fàluusadh«camp; valons confideret facile futurum vt pfiftinum,aut ctiam meliotem,fta-lura rerum fuartim recuperarec. Itaque duplex hic crir am'ôeocx nempe inrerpe//e«i,amp;cunSahomifiit bona^Siiproantmaf»a,zrzicca,-îe videlicet orationetvt fortalTe rcéliùs pzo^^cunbla, verterimus, ^lt;ic«z/c?lt;j.ncc inepte hune verficulum GalJicè exprclîcrisjF’« hom' me donnera hten vne peau pour -vnepeau mais il donnera tout ce ^utlapour nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relpiciens ChriftusMatt.6.26.amp; hoc

ipfum hominûgenus reprehendens, quibus nihilcft prçùnte vita charius, oftendit nullos fibi peius confulcre quàm qui,huius vitar quoquo modofouendæ rctinenda cupidi,feipfo$ pcrdunt.Hoc autcm commune cflèo.mniiim hominûnon regencratorû vitium quum probè noffet Satan, vt qui Adamum ad feiplum ofFenfione Dei perdendû hactentatione pcllexifleî,audct ,pro illafuadcfpe-îatiiîimaimprobitatc, fibi polliceri fore vt lobus, morboquopiâgt; ptælertira cum fumroiscruciatibiis eoufque vexatus vtvitæfpem ©mnem abiieeret, tandem proderet fe non ipfius Dei vel integri» tatis amGre,pietati ftuduifie, fed qubd ilium Dei cultum fibi fru-'ôuofum elle viderct:quoccfiante commodo Sc fpe omni vitæ ab-îeila, probaturus effet verum elle vêtus iJlud prouerbiutn , Kernel ®lla,ftruet amicitiaÆtfi verb in ifta cxplorationc, quum Satan amp;nbsp;ipû lobivxore , amp;nbsp;iiaipfis 3micis.abiucrccur quiad lobum confo' fondumaduenerant, lobys fæpeniunerocarnisinfirmitatem pro-Adititimea tantum abfiik ab, co, «uo illnm. adigese fiurle-

Mate t^nafo mani(tad,Scc.Pitctu[ crgogt;fed inuitus Satan,fe nihit polFc nifi nocendi (nam aliud appctcre non potcft)acceptapotefta-te. Sed hie quoque eoipi^iTa^, quafi videlicet folus Deus hie agat, ÓC ipfius Satanæ opus fit Dei opuszquum tarnen,ficuc pleniùs fuperio-re capice expoluimus, in his quæmalcfiunt, mala inllrumenta ne inftrumentorumquidem apptllationé mcreanturfui proprij opens refpeäu, idcltquatcnus agunt quod agunt fiio incrinfeco Sc fpontaneo malo motu,(ed tantùm quacenus ipfis Dcus,quantum-uis peeeantibus inftriimentis,ad proprium amp;iuftum fuura opus vcitur.Duæ hic ergo fiinc manus prorfus inter fe répugnantes,quâ-uis ad vnuni^n'Aea-/zce,nempead lobum grauiffimo vulnere fau-ciandujfed contrario prorfus fine concurrence s. Ferit enim Deus lobujVt eius probatione de Satanæ improbitate per ferui fui con-ftantia triumpher,amp; ipfi lobotande ad inaioré felicicarcrn adieu patefaciat ; Satan veto ferit lt;Sc ipfc lobum.ipfiusper blafphemiam perdendi c'aufat violentiflimo quidem , fed tarnen prorfus irrito, conatu. Tentaiioigitur iltaSatanæ eft, probatio verb amp;nbsp;vidrix conftanria à Domino Deo eft.

Ntfitnfactemtuam.'^on. eft iftud cum fuperiore mebro coniun-gendum, quafi conditionem aliquam Satan fuæ petitioni fubii-ciat, fed pera'»o(r(«i»H«-/vintelligcndum, ac fi deuouens féfe Satan, quanuis iam ipfe externo irrcuocabili exitio deuottis,diccrct,Dif-pcream, vcl, mitte me iam nunc in abyirym,nifi tuus iftc lobiis, qticm tarn integrum elle dicis aperta blafphemia velut tuum ipfius os confpuat.Inquo rurfum quam defperata fit impuriSpiritus im-pudcntia petfpici^tur,ipfum præfentem Deum fie audens vel igno-rantiæ.vel etiani falfi teftimonij arguerciqub magis precandus eft nobis Domirtus ne nos ipfi amp;nbsp;concupifeentiis noftris regendos tradar.quum Petrumipfum præpofterus metus ( non aurem mala mens) eoufque extra redam^viam abripuetit, vt falfæ negationi deuotionem ctiam adiccerit, Matthæi z6. fingulari turn hu-manæ infirmitatis, turn mifericordiæ diuinæ cxcmplo. Etfi verb fandos ctiam homines ciufraodt imprecationibus vfos efTe le-gimus, tarnen longe alio animo ica funt loquuti, afiirmantes videlicet verum,velnegances falfum , feruatafemper turn reda a-pudDenm confciencia,tum fincera erga proximos chariratc: atq; Adeb fummacum diuinæ Maieftatis reuerentia, quod ctii often-die »'woerra'»HS'/-,qua,vcl ipfam deiiotio'nem totam reticent, vel o; bliqucamp; indefinite his verbis, fignificant, Sic amp;nbsp;Sit faciat mihi Dominus. Quo magis deteftandx funt fiorrendæ voces illæ, ni-miùm multis,in eiufmodi deuotionibus,ctiam qtiumcontra conf-cientiam loquuntur familiarcsiin co certe manifefte demonftran-tesfefc ipfutn Satanam à quo impclluntur hanc deuotionem hie

Ve r f. 6. Tara dtxit Dominus ad Satanam, En ipfe in manu tua tfij verum animam eiwferua.

Ipfetnmanutuaeß^Sic, Quodantea dixiraus iterum hic repeto, Deum videlicet ,etiainfiSatanæamp; improbis hominibus concédât quodflagirant .minime tarnen exiftimandum effe gratas habere ipforum piects:£ed quod illis largiturjipforum dainno, nec vt illis fauentem fed vt iratumin fiiam ipforum perniciem illis concede-re.vt hnt ipfi fibifuarum calamirarum inftrumcnta, quod Hefio-dus etiaiii nonignoranit quum hçcfcriberer,

h' iTt itani'nSSi Satyricusille, Euert ere domos totas optanttbtu ipßs faciles ^nocttura togatnocitura petuntur

Mtluta. Dequibus etiam Plato in Alcibiade pofteriore pracclareamp; copiofc multa dillenr,

Contiàverô qubd fæpeluis Deus poftulata non concedit, vel tandem conctdenda diiitiùs diffetr, id non facit illis infenfus, fed vel quod alirei apiid fe coi ftitueritfqua ratione ilium vidcmusnec Samuelcm pi o Saule,nec Dauidem pro filiolo deprecantc exaudi-uifle)vcl quod fais h er vel ilia petetibus melius quàm ipfi fibi pro-llidear.quain obr-ufa n filiis Zebedæi refpondit, nefeitis quid pe-tatis.iMaith 20 az.ik ipii Paolo relpondit.2.Cotinth.i2. ij. Sufficit tibi gratia mia, Cæteiùm amp;nbsp;illudnotandum eft , aliud elfe ipfam lobi (vt vulgoloqiiuntur)perfonam,quàmipfius facultatcs:amp;qui-dém mull6 pluris elTe homines quàm quidquid poflident ; quod quum ipfe communis fenfus dilt;ftet,incredibihsperiè eft plcrorum-que hominum infania,qui,vr prophani ipfi fcriptores furdisclamant,Bona non poflidenr, fedabipfis poffidentur. Etvtillosre-dargiiir Lyricus ille vates,propter viram viuendi caufas perdunt.

P'erum animam (id ell vitam) eiusfirua. Additur ergo hoc etiam loco refttiélio , vt lobum feiamus non foifleex corum numero quos Dominus fictoros Satanætradit, vt illos arbitrio fuo verfer, quod tarnen interdum etiam ad tenyjus, amp;nbsp;tandem refipifcentiæ Spiritu donandis euenire teftatur Apoftokis. 2. Timoth. 2. 26.amp; probatur quoridianis plurimorum excmplis. Cauendurn ignur nobis fummopere jne de quoquam, cuius etiam animani ipfam,vt ex ipfius moribus apparet, Saran hue amp;nbsp;illuc impellat, defpere-mus. Sed pro quouis etiam grauiflimopeccatore Dornin us eft in-terpellandus, amp;nbsp;procuranda nobis eft quorumuis faliis nifi fi qui peccatoquod eft ad mort e,id eft vnico illoirrcnnflibili peccarint, quod D o potius quàm nobis eft perfpcélum.ï.loh 5.16. peccarint jMultb miiiùs vero exbonotii huius vitç amilfione,v( I grauillimis corporis moi bis,dc odió vclamore Dei iudicandû eftgt;vt dminiffi-mcdocetfapicntiflimusillc R(x,vrlpotius Spiritus Sanftuvnono Ecek fiaftis capife,amp; exemplo fuc propofito prasdicat Dauid Pfal. 4i.Sunt hæc enira interdum quidcm Dei non virga ilia fetrea, fed paterna

IN I OB V M OBSERVAT. ^9 CAP.Z. paterna ferula vtentis infuosne cum mundopereant,id£Óque non feuerçillius iræquatnDauidPfalm.d. amp;nbsp;38. deprccatur, fed licet commott, pacerni tarnen animi âtffeFceftinionia ; vel meræ proba-tioncsjßue iroxijLM«,fumtno cum eorum bono, qui fefe in ea pro-batione.per eiuidetn Dei gratiam,fortes amp;nbsp;conftantes prxbcnt,vt Viderc eft inhoclobi exeplo. Suntifta deniqj interdum noncerte vllius iræ diuinæ, fed c contrario (umma ac plané ftngularis diui-nxcuiufdamtWoxiaicTix^x'etiX) teftecruce perpétua veræ pietatis comité» vt pallim fuo quoque propofitocxemplo docet Chiiftus: adeb vt inter eximia Dci dona omnes ciufmodi,quantumuis graues amp;nbsp;ærumnolæ, roiferiæamp; calamitates ab Apoftolo numeren-tur,Philip.i.î9.authorem Chriftum fcquuto,Matth.5.ix. Hxc discrimina fi perfpcóla habuilfent amici lobi, dolores ipfuis non ita cxulccraflcnt,vt ci pene fuerint ipfoSatana acetbiorcs. Epicureos autemirtanequefeientes, nequedifccrefuftinenres, amp;hocprae-textu hocipfuin patrantesad quodfruftra Satanimpellere lobum conatus eft, execrari nos potiùsquàm rcf.itare par eft. Cæterùm etfi nihil prohiber quominus AN IMÆ appellatione alteram lobi partem à corpore diftiniftim intclligamus, ad qiiam ccrcepe-netrare ficut in ipfum cor ludæ proditoris ipG non licuit.quamuis eiusfores magnitudine dolorum amp;nbsp;incautisamicorum lobiincre-pationibustanquam malleis quibuldam abutens pulfaritzramen resipfaoftendit pro vita vulgatiffimo loquendi more hoc loco ac-cipi: fignificante videlicet Domino,conccdiSatanaé vt lobum fx-uiftimo quidem,at non tamélcthali moibo afficiat. Itaquc SE R-V AN D I quoqj vox,non eft ficaccipicnda quafi vHaftt à Satana falus, cui potiùs nihil aliud quàm rerii omnium deftrutftio amp;nbsp;exi-tium placer, vcrùm quodSeruarequodammodo videatur quæ vel ne tangere quidé.vel fi tâgit, vt hocinloco lobi corpus,deftruere tarnen aeperdere nequcat.Dco videlicet fcclcratiftimi Spiritus il-iius defidenu (Sc conatus fuisquibus libuit finibuscircumfcribcte.

Verf. 'f. Exmtt igiturSatan Àfacte Iehoult;t,i^percußitIobMmi}i~ fiammatione mala à plantapedù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad etutvenicem,

ExiuttSatan iScc.id eft ftstiin accinxit fc ad feriendu lobum,quii alioqui omnia femper fine exceptione fint Deo prasfentia. Pudeat autem nos defidiæ noftrx, fupcrante mult is modis Satanx ad male agendum vigilantia, noftvam ctiam pcruigilem ad bene agendum diligctiam, quo fpeâandllçtotiesin facrisliteris repetitæad perpétuas excubias exhortationes.

Etpercußit lobum ir.flammattone mala) Hcbræa vox viens déclarât à fummoardorc fie appcllatum,quod, Grxei propterca â*F-^^axti vocanr.-quo quumpercuffi fuiffcnr Magi in Ægypto.vt fcri-bit Mofes Exod. 10. lo.mifetum pracbiierunt itæ diuinæ quam me-rebantur fpiélaciilum , quum ne confifteiequidem in confpeifta Pharaonis poft'ent. Quod (i quis roget quînam hedpalum potue-rit Satan in corpore lobi tarn citb præfeitim cxcitaiV, refpondeo,

CAP.2. 70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B EZ Æ

qunin tnorbi non tantum ab internis, fcdabexternis ctîam caufîs oriantiir,acpræG.Ttim intercæteros morbos peftifera hæcvlcer» conftct ex acte venenatis vapöribus infefto fæpiflîmè exoriri, vn-rfe etiam contagiofa foin amp;nbsp;dicünturmon efTccur miremur hoc fta tim , ficconccdcnte Domino, fieri àSatana potuilic, naturalium omnium caufarum excitandarum amp;nbsp;mifcendarum pericüîîmonni-mime réméré hune ipfum Satanam Apoftolo vocante é^«-tfl'tflS «Vpoj.ltaqimihi dubiu non eft non raroacciderc vt ciufmo-di eontagiofi morbi,Deo fie iubéte,vcl per fe.vel per Angelos,fiuc bonosjfiue malos^^vtJiChoc loco amp;nbsp;Exod.l2.29.2.Sam.24.i6.i.Cor. 10.10.nullis etiam malignis (leliarum infiuentiis adhibitis,cxorian-tunhis velillis,ficutiDeovifumeft, vois quidem lcrhalitec', aliis verb medicabilicer feriendis. Ad internas autem caufas quod atti-ner, quum Satanæ magisquàm vlli medico nota fint corporum etiam noftrorum temperamenta.amp;quibus contratiis altcraripof-fint, non dubito quin horumimpurorum Spirituum , quoties fic Deo vifiim eft,magna fit vis in illis temperamentis ciendis amp;nbsp;per-turbandis,eriamfi in ipfa corpora non permcent. Quidni enim id efficerc poifint in corporibus Deo fic concedentc, quorum tanta eftinipfis contumacium hominum mouendis cupiditatibus ef» ficacitas?Ephef.2.2.Nec diffimilc eft exemplum de mulicrc ilia in-curua,quæà Chrifto dicirur.Luc.ij.itS.oclodecim annisfuifle vin-(ftaà Satanaïquera morbum Græci.t’/^ra/^oiô’ÔTot'ov vocant. Abfit tarnen vt propterea exiftimemus morbos omnes,etiam quibus peccantes Dominus flîgcllatjdtem'ôhum opera adhibita, immitti.E-tenim plerumqueà naturalibus ôc ordinariis caufis vltrôoriun-tur, ideôquc mer£ naturalibus etiam medicamentisj Deo illis bc-ncdicentc ,toll*ntur i coaótis ramen fæpe roedicis, vt ex ipfo-rumicfipitsoblerationibusapparct, nefeio quid ptotfus extra-ordinarium,amp;extraomnes naturales caufas.in quibufdâ morbis pofitum.agnofcere.Hinc difeimus quàm fit nqbis neceftàrium in omnibus morbis fic vti naturalibus rernediis.vt neq; in medicina, nequeinmedicis fpem noftram ponamus. Hocenim peccarum quanropefe Deo di(pliceat,doccmur Azç exemplo.2.Parahp.ilt;î.i2. Sed ficuti monet lacobus lac.5.14. amp;nbsp;nobis exemple fuo præit Ee zechias 2. Reg.2O.2.amp; Ilaiæ : j8. adeum quàm humillimè confu-gerepios oportet,qui foins, propriè vulncrat amp;fanat, ad fepul-thrumdeducitjamp;exfepulchrorcducir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■

tetra ilbaamp; infuetatotius corporis ar-dentilfimis vkeribns inflammatifpeeies,extraordinarium prlt;e fc ■ferrer manifefti di^ni iudicij fpeétacqlum.vndefaâuin etiâ fuifte 'nudiemus„vt onîneÿJobiconfpeôlum , neIpfis quidem eiusamicis TEXceptis .tanquam oetfftandialicuius monftri fpeciem, cohorteC-ccrent: de quo ipfo lobiis infra multis locis.ac præfcrtim cap.19.a-*cerbiffimiscf‘P^iulatibuslamenratur : ipfius tarnen fide ac fpc ne ific quidéfupêtatis, vtextremo illo capite inui(ftusa£hlctaamp; fcip-

Verf. 8. Et accepitfibitt^îami’vteafefefiicaret, (fr ipfefedebat in einere. Sic declaratur ab effcä:is,purulcntis videlicet amp;nbsp;teterrima fanic manantibus viceribus, quam horrenda fuerint huius morbi fyroptomata. Etfienim videri poflic lobus vltioin einere fedifTe lugentiü more.qubdinfigncfucrit ipfius TaTraytuppcetluK leftimo-nium,nedumvt proprer hanctantam calamitatem in blafphemia erumperet ; quia tarnen dicitur arreptateftafaniem vlccrum fuo~ rum abfterhfle,hoc aiitem certc faäurus videtur nainimè fuifle, fi ab vxore amp;nbsp;domellicisdomifuifl’et.ficuti decuir, velleuiflime ad-iutus:(quum fuperciretadhucilJi domus, fupellexjSc ferui dome-ftici)probabilior mihi videtur eorum fententia qui neceflitate fa^-üum hoc vtriimque fuilTecenfentjquumab vxorc,feruis,amp; ne-celfariis omnibus elfer lobus defertus» amp;nbsp;quorundam etiam fannij amp;nbsp;ludibriis expofitus:quam tarn fubitam rerum omnium commutation cm acerbiffimisvocibus poftea deplorantem ipfura audie-rous,quó glorioßor tandem fuit ipfiusvióboria.Necalia fuit olim Apoftolorum ipforum amp;nbsp;Vere Chtiftianæ Ecclefiæ fub Imperato-ribus illis piorum perfecutoribus Romanis conditio, quum habe-renrur vc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'s-»p/4'’’!“'“Si'Sedamp; bodie quum potentiffimi

quique Reges ac Principes ab ilia meretrice Romana in rabiem a-fti ftrenuèillorum exemplum imitentur, magnopere nos hie iu-uerit nobiliflimum iftud lobi exemplum, ad quod nos proprere» non réméré reuocat Iacobus.Iac.5.11. Qiiod autem in Græca intec-pretatione procinere.fiuepulucre rainutiffimo.fit mentio xo-syn'ate, amp;nbsp;additur,extra vrbcin iacuiffe Iobum,qu3fi videlicet propter fœ-torem ex vrbe ipfa fuerit cieótus, in Hebræo contextunon extar, aequemihi probatur.

V er f. nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit ei vxoripftHi. ^dbuctu perfias in integritate tuaf

Et dtxit ei-vxor eius.Scc. lobum audfuimtis in ram fasuis crucia-libus fedilîè in puhiere,amp; arrepra tefta.quod forrafle ne vnguibus qindem vti polfet, vlcerum fanitm amp;nbsp;Icjuamas dctetfilfe , fed vel voculam ipfum emifilfe non legimus. Hocautem hlentium quum neque abcorporis vel animi, (qirînam enira quilquara tantis doloribus non afficeretur}.amp; quidem acerrime?:) nec etiam à fuperbia oriretur.quæ ne tacere quidem fuperbos patitur : miruin in modu iftud Saranæ difplicuit,nihil minus expectant! qiiàm vtin priftina æqwanimitatelobus tam duriter vulneratus petfeucraref» itaqiic curat per eius vxorem ilium fic pungi^vt eftari fairem quid-piara cogcrerur.Quoverb tenderer iftud eius eonfilium moxdicc-mus.Hlud autem nunefatis fit ©ftendifte, tribus de caufis Satanatn viderimuliercm iftam ante cætcros,quibus amp;nbsp;ipfis poftea fimilites amp;nbsp;eodem conatu abulus eft,delcgifte.Vna,qusgt;d abipf® mandi ini-lioeßet expcftus quàm facilepoffit hie fexus, non tantum decip?,, fedcfiiâiui.aiioa.dçcipicamp;diQsimpelli:alte£a, quod nuüæ aos. aeiius

pungantiniuriæ,quâm quæ infcrunturàquibiis minimè otrtniuià oportuit :tercia dcnique Vf fftaicuius fiimma fuitfecuhdatnJa-buminhacdomoauôfcoritas, vcluti clafficum canenic, cæten do-meftici qui lobo fupereranc, Sc ipfius amici tanto audaciùs maluin hoc exemplum imitarcntur.Nequc verb iftud Sacanam fcfellit,fcd irrico.ficut audiemiiSjConatu. Hincaurem difeamus oportet quo fit prolapfum humanum gcnusico vfquc videlicet , Yt quod amp;nbsp;in huiiismulictis amp;nbsp;dcinc^ps in amicotum lobi exemple triftiffimo apparetjfæpcmimcro maxime in cos etiam peccemus, quosiuuarc ftudemusitantùm abeft vt o’pfl« ille xôgt;o{ Philofophortim, in thefi-biis quidem non femper cæcutiens.tamcn quum ad hypoihefcs amp;nbsp;ventum eft.noftrisaffcétibus moderandis fufïiciar, redè nos in hune locum adraonente Gregorio,nccclTe elTe vt non folùmintueamur quodagimus, fed etiam cum quanta difctctionc agamusjficut moxapparebit.

Adhucpeffiasinintegritatetna, amp;c. Omnesquos vidi huius loci interprétés, quanuisBenedicendi vocem alij propria notatione, fed vt ironicèinterprecandam,alij pro Malediccrc accipiant,ficifta cxplicant,quafi vxorlobiüc apertemaritum ad Deiexccrationem hortata,vt ipfc moriens animum faltem fie expleret , vtdefpc-rati folent.Nequc veto negoSatanam, excepta morte, conatum, fuifle iftud à. lobo cxtorquere,Sed mihi profedb ne vetifimile quidem vllo modo videtur , hanc in tam pia domo inatrcmfamibàs hucpotuifl'eimpclli, vttam impudéteapiid maritum vteretur fer-mone :quum ipfi quoque fceleratiffimi.fi quid tale meditate fa-ciant, aliquam faltem vtilitatis inde ad iplbs redituræ Ipeciem ipfi fibivclaliisproponant. Immo nc Satanam quidem credibilc ell fperare potuifie futurum vt lobustam manifeft3amp; prorfus impudente fuafione moucretur,quam ncfccleratiffimi quidem aliter quàm répugnante confeientia admittant. Plurima autemilia quæ hoc loco in Grarca interpretatione leguntur, nulla prorfijs auâo-ritate nituntur, quum ncque in Hebræo contextu extent, neque probabilc fit Hcbræa cxemplaria, faluoreliquo libro, fuiirctam multispræfcrtim verbis miitilata.Immo etiamfalfa hcc videripof-sür,quûncq;in fterquilinio, neqjfubfidio lobus iacuilîe,ncqi domus ipfius lobi dituta fuillelegatur,aut eins vxor domo expulfa: immo conrrarium appareat ex ipfius lobi verbis,infra 7. 4.Q£ilt;i gitut?ad me quidem quod attinct, faluo aliorum interpretum iu-dicio, aufim affirmare hanc roulicrcm candem prorfus caufame-gilTe atque poflcalobiamicos, quorum difeeptatiofubfequitut: amp;nbsp;quidem non alia voluntate,nee aliis rationibusimpulfammem-penon qubdlobijtantopcreiam calamitofi vtnihil fuprà,crucia-tusaugereftudeat,fed quod ipfafefe fallens fibi perfuafiflet hac naquam fuadebat ratione polîèlobi faluti caueri: de cuius vita -plane defperabat: Satana ficinterea abutentc iftorum imprudetia, Vt nulli magis aduerfus lobum ipfi fubferuicrinG quem tarnen fer-uatum

QMura volebant, fient altcrcttio interipfucn lobum amp;nbsp;cius «mi-cosdeclatat. Superefl igitur vt quid hæcmulicr marito fiiafcrir, quis fueric eins animus,quid item Satanas per illam fit molicus vi-dearaus. Vxor lobi marito in priore tentatione aircnfa, vcl nihil aufaobloqui, mox ilium cernons tam horrenda plagapercufiiim, amp;nbsp;redè quidcm ftatuens ifta non nifi Deo, Sc quidem vdut extra ordinem,fic ftatuente accidiircifcd perperam iudicans Dcum nun' quam hfcfuifie decreturum nifilobo fuminèinfcnfum: dcniquC illumiammortiproximum efle arbitrata : primùni mirata e(l ilium interea taciturn fcdcre,ncc magis in tanta calamitatc,anim9 commotum quàm antca fuifi'et. Deinde non aliunde ifiud ram fir-tnum filentium acciderc poiTe cogirauit quàm ex confeientix Ru-pareimarito videlicet adhucfiiæ integritatis opinione fafcinaco, idcóquc ne turn quidem iram Dei aducrfiis ipfius peccata animad-ucrtence. Hinc fadum vt ilhid confilium capcrer quod reis con-uidis amp;nbsp;poenas mox luituris dari meritb confueuit ,nempe vt an-teaôtzvicæ lagenua , prout res ipfapoRulabac, apud Dcum dc-leftationc(hoc enim cR Deo bencdicere.id eft Deo glotiam,agni-to pcccato tribocrCjVt lol.y.ij.Jiram eius dcprecatus,fefead mortem fubeundam comparartt. Error igitur omnisin co fuit quod huius vitaemifcrias, praefertim ram atroces amp;nbsp;infuetas,non aliunde quàm àDcoirato proficifcicrcdidit: quod tarnen falfiflîmum eife teftarur perpétua Ecclcfiae in hoc mundo conditio, amp;nbsp;oftcii-dunc quoque prophan« hiftoriae, in quibus nullos plcrunque vi-demus calamitofiores fuiRè.qtiàm qui vittuti præ cætcris ftuduc-runt, qua de re phira in quattum caput dicemus. NihR autem in lobum dici indigniùs potuit, necquo iuRiùs cxaccrbarctur, vt quern neque amilfio tot bonorum, ncque tarn miferabilis otbitas, nequetam facui cruciatus corporis concutere potuerant, hxcin-iuriapenead defperationem adcgcrit, Sc Satan« lobum proftra-tiim tradiderit in manus. Etfi enim lobo nunquam venir in men« tem vt fua integritatc niteretur,aut alibi quàm in vnius venturi redemptoris mifcricordiafpem falutis fua: reponerct ,vt loquitiir infcàtÿ. 15. atque adco licet in tam multiplicibus acceptis vulnc-ribuSjhaecprxcatteris cogitatio iam turn ilium gratiircr exctuciarc ca:perac,qiiînam Deus tam duritcr cum ipfo pr« cæteris mortali-busagcrcc:tamcn,vt ex ipfius verbisapparuit fup.i.îi.amp; ex proximo verfu liq tcbit.fic ilium in his omnibus calamitatibus erigebac integraeconfeientiae teftimonium , vt contrariis omnibus cogita-tionibusrenuntians, æquanimitate pene incredibili acquicfcercc in Dei Opt. Max. voluntate. Nec aliud ci perfugium fanefupere-rat.dequoproptcrcaipfi eripiendo vnicclaborarSatan , totus in covt rerroribusconfcienti^.quibus nihil eRtcrribilius.cum anfif-fione bonorum amp;nbsp;cruciatibus corporis coniundis , amp;illiusqua: folaillum fuftentabat æquanimitaris loco fubftitutis , vidoriain pbtineret.ln futnmaigitut vxor Iobi,raildc feipfam fallens,amp; iin-

prudenter Satanæ ftrenuè fubfcruiens , hoc didum paucîs voluir. ^dhucperfias in integritate (ua?id eft,marite,fie mutus iacens amp;nbsp;tuç integritatis opinioiie fret ns, ne nunc quidetn Deum tibi fuintnè infenfmn animaduertis ? Benedic Deodd eft potiùs quandiu tibi pauculum adhiicvitæ fupcreft, tribue gloriamDeo vtiuftoiudi-ci, amp;nbsp;pcecatoruni tuorum multitudincm ex magnitudine earum calamitatum quibus te impetit, «ftimatam profeflus, teipfum ad mortem fanâè obeundam comparato.

V erf. lo. Dixit autem ipfe ad earn, Siettt loejuitw vna Huit arum loijueris.Scihcet bonurn àDeo exceperimus,cp- main non exetpiemusHn hoctotü nonpeccauitJobus labtiifuts.

Dixit auterntpfeadeam amp;c.Ob'inuit Satan per banc mulicretn vt filcntium ruroperet lobus.non autc'm vtæquanimitatem arcit-teretgt;fed è contrario,vt non animo fantiim,('ed ipiactiam voccad* ucrfariiim ab ipfo fiipcratum apparccet.Et hic (emper eft tandem conatuû Saf anæ aduerfus cleôlos cxitiis, quibus quum omnia féliciter cedant, (vt raonct Apoftolus Rom. 8. amp;nbsp;quotidiana do-ect experientia) qnoties ira cum illis agit Dominus vt hîc cura lobo, ciir non potiùs quàm vt ci m ipfoexpollnlerous, clamemus cum Dauide Plafmo 119. 71. Bonum eft qubd me depreffifti? Sed rato accidie vt tam forritet quàm ifte pugnemus : quonc-mo tarnen fuir crudelius àSatana oppugnatus, ne vidor vt idus adhuc conrempfilTc potiùs quàm ilium iufta repugnantia di-gnattis fudîc vidcatur. Ncqucverb duntaxac in co fuit admira-bilis uofterhic athleta quod Satans hoftis fui præcipui aftum elufif) nihiio quàm antca in tolerandis patientiffimè fuis cru-ciatibus fortis : fed in co quoque quod ne hac quidera ram graoi iniiina ram indigne ab vxore affeôlus, adiierfus vxorem excan-duiriimmo fie ilfud refponfum temperauir, vt in ilia increpanda, nequetnaritalisin illam auéloritatisfucrit oblitus, neque tapien nullam mulicbrss irfirmitatis rationem habuerit : quem optimum modiim fi teuere poflent maritierga vxores, parentes in liberos, dotnini in fcruos.multô pacatiores cfTcnt res humanæ: quanquam altciopotiùs cxtremo,nempclentitudineamp; connincntiafæpenuquot; mero in iftis peccari non diffitear. Cærerùm confiât hocrefpon-fum pattim increpatione,partim rcpulfa.Adincrcpationcm quod attinct, nec t orum fententiara fcquor, qui accentu intertogante illam emolliunr,ac fi diceret lebus^tcnecrediderim ftulrarum rou-lierurri more loqui’neccosproboquiftultam pro infana amp;impia inte(pretantur,quod fatcor interdum Hebræa voce Nabal intelli-gi,amp;fane huic mulieri optime conuenirct,fi tam præfertira impu-denter maritum ad Deum ipfum execrandum cflèt hortata, quain expofirionem antcarefutaui. Stultam igirur opponit fapienti circumfpcftæ. Nccenimquod fnadcbatvxorpcrfcamp;fimplicitcî malum erat, quum è contrario nihil fitrcisconnidisillacommo-nefa^lione magisnecefiàriumtfedin ciuçconfilijapplicatione gra-t uiluaiff

uiflîmè peccarat aducrfus maritum« ti3inimèomaiunitalem,qualé iUum elTe falsó ex roc calamicacum tnagnirudinc colligebat.

muha pauciflimis verbis Iobus,amp; qiiideprorfutadmicadaißprz-fertitn fpcótemus ia quo tunc ftatu vcrfarcturîNain inirutnnon eft gracias agi quû accipicur bencHciû:fed quotufquifque acceptorutn bencficiocum memoriam conferuar gt;nbsp;immà quotufquifque acce-Pto vel vnicodamno,expert« beneficentiat non obliuifeitur ? lo-bus contrà.in priore quidem tcntatione.quantumuis dura amp;nbsp;inul-tiplici, non inodó non obtoquurus eft Deo, quaecunqiie prius in cum contulerat eripienti,verum etiam , quafi nouum eiTct beneficium ilia ipfa amiflio,Deo gracias egic.Hic vei ö tantb admirabilioc quantogcauior erat bare plaga fuperioribus omnibus; filuicqui-dcni initió,quod maximum fuit in tam horrendis cruciatibu$:pof-teavero, quanuis accedence ad ilioscruciatus iniquifiima calomnia,erupic non in blafphemttm aiiquod murmur, fed in Oei laudes,faris dcciarans quid apud fè in co fiicntio vetfaflet, nempc ac-ceptator rant âque Dei beneficia com ipfius veranotitia amp;nbsp;timoré coniunäa: ex quibus quum Deumnon eiTe fibiinfenfum, fed fummc bencuolum non temerc cognouiiTet homo quantumuis peccator.tame fibi bencconfcius.merito colligebat quanrameun-queiftam motacionem non pofleàDcort qui animum cnutalTec proficifci:fed,quacunque de caufa id facerct, fibi in hac ipfius fcra-pet fapiencis amp;nbsp;in fuosbenigni vnica voluntatc acquiefcendum.à quonunquam efl’ec deferendus. Er hone eius fuiire animum , fua quidem iuftitia,licet minimefocata minime nitentis , fed diuina in le beneuolentiafefefuftentantis, veræ pietatis amp;nbsp;charitatis intus amp;nbsp;foris teftimonio confirmata.non hçc tantàm ipfius verbamanife-ftè oftendût, verùm etiam illud liquido probat,quod quantumuis amicorum importunitate adaârus extra viam nonnihil aberrartet, ramen in has voces erumpat infra ij. 15. Etiam ß me Dew eccieieriit inipfum fßerabo. Er obferuandum etiam illud eft,in vtroq; membro vfurpari vnum idemque verbum, quod qiudem hocloco non cantun^quidpiam aliundereciperc,quod etiam inuitiffimiseuenir, fed ita recipere vt liben ter amp;nbsp;atquo animo id quod datur excipias. Sic enim lobus nunqu4magis Deo plcnus quàm quû fuir omnium opó vacuus, nee vnquam valentior animo quàm quum fœdi lîïmo cadaueri quàm homini fimilior, turn verbis cum reipfa declarauit* quanuis pluriraùm diftencà ptofpetis aduerfa, vtriuqueumen candem quod ad Deum attinet arquanimitatem præfiaiÿT^am eft ccrcè vnus , amp;nbsp;idem turn inaduerfis,'tum in prolperis Deus, nunquâpaternaminfuos beneuolenciam mtirans, nunquâfuoia illosimperioabucés, ne turn quidem quum durifiîmis probationi-busillos ad nominis fui gloriam exercer,fed illoium patientiam munificentiHîmc coronans,vt huius quoque hiftoriç exitus often-dit. Atenim, vcpracclarcfctibit Gregorius Romanus, hinc vnuf-

CAP.î. 7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. BKZ Æ

qiüfquc colligat quid iliic fint pafTun quos reprobat, fi hîc fie crti* ciat quos am at :aut quotnodo feriant ur qui in iudicio argucdi fünf» fi fie eorum vita premitur qui ipfo iudice tefte laudantur.

In hoc lato nonpeccauit lob labfù fuis. Non peecate hoc in loco peridem déclarât atqueita fc gcrerc vc dccet,amp; quidem a-pudDeum, qiiatcnus quidem iuftè agere poiFunt qui homines fuhr, quantumuis regcncrati. Itaque non tantum ficabfoluitur à nvalo, fed etiam laudatur lobus vt qui feccrit quod verè pium amp;nbsp;religiofuin hominem facere oportuit in hoc toco-negorio. Nec e-nim fimpliciter reeufauit fefe peccatorem agnofccre*amp; miferi-cordiam eins deprecari quem redemptcu-em finira appellat : fed hypocritam,amp; quidem infignem.fcfoifle,ficut ex vxoris verbis necelîàrio colligendum erat, reótc öc iuftè neganit.^quanquam po-fteaprouocatus amicotum iniquiffimis calumniis,amp; magnirudi-nefuorum cruciatiuim adaóbus, modum inafiitcndaanteaôlævi-tæfuxintegritatc.cuKis tefiimonio pene vnicofefe in haccalami-late fnflentabar,non fempcr modum tcnu«rit,7C ipfemeragnofeit apud [gt;eum,infià 41.4 0e 5. Ifta igitur,/«Äof toto, Si labiisfnis op-ponuntur fequcBrium capitum difeeptationi, ad finem vfquci* ftius hiftoriæ. Magnam autem iniutiam faciunt huic optimo amp;nbsp;fortiflîino viro Hebræi, qui perindc hoc accipiunt ac fi orc qui-dem non peietarit,mente ver© peccarit.'quum è contrario ambi'* gendura non fit quin lingnæ diâauerit animus quicquid eft prO’-locuta. Veium quis hac in re iftos cæcutiuifîc rairctur „quos, non pudet lobum vt proutd'cntiæ dininæ adtierfariura palîîm in huius iibriinretpretatioa'eaigucre?Aioigitutcontrà, ideo non pcccafic lobum loquendo, quoniam non peccabactacendo. Acdcloeutio' n e quidem confiât ex manifeftiskuiuscontextu« verbis.Qmd ve*-ïo tacens togitatit, vnde nifi ex ipfius verbisinrelligetur?At cnim dices , cur ipfe non loquebatur, etiam ab vxore non prouoca-lu«’ quafi vcroreligiofi fimul amp;nbsp;pacatiapud Deum animi tefti’-monium vlhnn edi magis fonorum potuerit hoc ipfo in tantis ca-lamitanbiis filentioyiuxta illud, Tacui Domine, quia fccifti,amp;il-lud.Tu quis es,qui Deo refponfas?

Ver(. II. Et autiiuerunttret amici Iobi o^ne malum illndtjuoib. t)eneratfMpereum,Eliphaz.tti.Themanitet, BildadSuhtteSyClr Tfepha^-res Naamathites,amp; venerunt^wf^Meèlocofuo,^con^itHeruntfimui’ vt venirent adcondolendftm ei,t^ adeum confolandum.

Verf. 12?. Etfufiulerunt otulot fuos eminus, non agnouerunt »Mm,amp;eleuaHernnt vocemfuam,amp;fieuerunt,^ rnperunt^utflt;jMepal‘-lium fuumtip“ puluerem /parferuntfuper capita fita in coelnm.

Afltntior D.Mcrccro exiftimâti tresiftos cognomenra fumpfif-fe ab iis à quibns genus ducebant : Eiipbazum videlicet Themani-tem vocariàThemane Eliphazi primogenti Efaui filio Genef. 3Ó. 11. Bildadum autem àSuha filioAbraha: ex Kctura.Gencf.25.i.Tfa-’ pharéfortaflisàTfapho vnoitidemexEliphaiiiillius filiis, Gen^ j6.11.

IN I O B V M O B t,î R V A T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77 CAP.2.

n. lt;jui nabis igtiotarationc fit diélus Naaroathites. Sun t enim hæc perobfcura. Sed amp;nbsp;vtbcs à fa-isrconditoiibus, £i regiones ab anciquis earum incolis præcipnis cognominatas fuifiè confiât,vn-defaspein facrislibr isregionis Theman fit tnentio. In fumina, rcs ipfaciamat ifios, vc pote intitnos lobiairicos Si fatniliarés, ae ve-quoque Idumæos vel ex proxima Arabia.Quod autem dicunt Hebrçi totidemfuiirc Reges,efi ex audacia illisfatni-liari.Magnitamcn illosnominis amp;nbsp;auéïoriiatisfuiiredubium non cft,atqueadeb vera fapientta,qiiæ diuinarntn amp;nbsp;kutnanarum re-rum fciencia dcfinituriadtnirakiles^vt ex eorutn fermonibus appa-rebit.Verè denique illos lobnm amafic, fîncctôque ipfum confo-landi ftudto ex fuis tegionibus fient inter ipfos conuenerar adue-nilfe, oftendiint fingula quæ hoc loco cemmentantur, qiiamuis Contrarius prorfus fuerit ipforum propofiti euentus.'vc qui lobuni tnagispene quàm ipfeSatanas,fediinprudcntia,ficuti videbimus, non tnaleuolencia excatnificarint. Cæterùtn q^uamuis non alio-rurofiâtmentioquàna iftorum triuin , qui cognito lobicaftj ad eüm inuifendum accclTerint^dubiurn tarnen non eft,qnum ram i-nopinatares hæcefTec, Sc clarifiiinum lobi nomen, arque adto fumma inter illos populos au(fiotitas,quin magnus ad h^c fprâa.-culum fuerit hominum concurfus, quorum diuerfa fucrint judicia: plerifqtic ramen ilium vtDcoexofum auetfannbus,quimos cft vulgi, exkuius vit« commodis vel incommodis, acpræfcrtitn prout repentinæ taies commutationes accidunt ,.dc numinis in quempiam amore vel odio ftatuere. Magna fuirpræterea plu-ritnorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fccundum illud , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua de

re lutfiuofiifimèlamentaïur lobus capitibus jo. Sed me-minit trium iftotum nominatim hiftoria, quod infignis fuerit corum dignitas, Sc propter ipforum cum lobo difeeptationem, quæ pars cft huius libri potifiîma. Habitos autem hos fermo-nes fuifte, adftantibus amp;nbsp;audientibus aliis,apparet ex capit. jz. vfque ad 57. vbi Elius , cuius ramen aduentus hic nonnattatur, oratione longe graniffiina introducitur, amp;nbsp;ipfum lobum vt immoderate loquurum,amp; tres ifios vt impottunos confolatorcs ©biurgans»

Eminui. Idcfi antequam proximè accédèrent vt âmicis moseft mutub fefc præfertim ægrotos amp;nbsp;profiratos ampledi, vt inde col-ligi firma ratione non poflit, lobum extra vrbcm proictfium fub Dioiacuiflè,amp; qui dé in tterquilinio,vt nonnulli volunt. Si habet Græca interpretatio» quæ côuellitur ipfius lobi verbis infrà7.15,

2Vû» atnouerunt. vt pore fpiranti vlcerofo cadaueri quàm homi-ni viuo fimiliorcm,vt ipfc fefe multis modis non tam calamo quàm penicillo deferibir. Q^æ autem fcquiintur, adhibiufunt vt verar »■•j/xa-aSé/a; Tt)t/x»pja,ex vererum more in acerbifiSmis fuis amp;nbsp;amico’' ïum miferiis.euiusetiam exemplum de confpcrfis puluere capiti^ bus appofitc citât D.Metcctus

CAP.X. 78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;•'TH.' B E Z Æ .11

Verf. ij. EtfidefHnfeurütihumiper feptemiieî ^/cptét»'KtReti nonloijtmüßtntei ^nidquam^quodvideretanüum ejfe aalore valdt» Ad alîa’à'ÿ/xw-ÂÔweeç teftimotïia quódhicadiicicucmagnatp viin haber,qiiiafacilèftn'gi poffunt iUa ctiam ab inimiciffïmis,ifta verà feptiduana apud lobum in tam fœtido ftatupcrfeuerantia, mani-Feftè tcftatur nihil minùs iftos cogitailè quàm quod poftca cuênit» nempe vt eum grauiffimèofFendercnr,amp; pene in blafphcmain def-perationem impellerent, quem tarnen folari ex animo ftudebanr. Neque tarnen illos totidem dies acnoâes ieiunos amp;nbsp;infomncsilquot; lie perftitiffè exiftimandum eft.quod ne de lobo quidem ipfo cre-dibilefuerit.Sed hac hyperbolica loquendi formula declaraturip-forum obftinata propemodum apud lobom perfeuerantia , ita vt spud eius ftratum tot dictum amp;nbsp;nodium longè maxitnam partem permanferint.

Hwni. Nempe apud lobi ftratum,non vtantea profperis rebus diuitum more in decente cubilj,fedin grabatulo proftratuin.

Nee loquntifunteiquid^uam. Ideft penitus 5c obftinatoftlentio taciti manferunt, qua in re duo videntur ncceflarió diligenter iar quirenda r quid videlicet eos ad ram diu tacendum irapulerit, qui ob hoc ipfumaduenerant vt eum verbis proculdubio amp;nbsp;re con-folarentundcinde quid ita filentes in animo verfarint, tandc proculdubio priores ipfi filentium iftud abrupturi, nifi lobusipfos anteuertiirec.Eftaurem hxc veraque quæftio non tantùm necellà-riavt nouerimus vndepotiflimû fit fadum vt tanta lobiconftan tiâin impatientiam fit commutata, 5c præpofteraconfolatioina-fperrimam controuerfiam euaferit : verum ctiam perutilis rt ex amicorumlobi errore quandam veluti confolationis methodum difcamus:quæ nifi fumma adhibeatur.tantum abeft vt aftequamur in amicis confolandis id cui Itudemus,nempe vt in fuis miferiis fubleuenturivtè contrario patientiflimos quoque ad impatiente a« tandem etia in rabiem adigamus : quod certclobo noftro.exul-ratiiro Satana.euenifiet, nifi primùm quidem interueniflet Elius, ac tandem ipfe Deus,extra otdinem ,5c vtin tragcediis fingitur^ apparens.certamen omneaudoritatciùadiremilîèt.

Caufa igitur iftiustam pertinacis filentij hæc adfertur in con-tcxtu,quod ifti vidèrent dolores lobi mirabilitcr excrefccre : vndc fatis intclligitur ipfos initió tacuifie,nontantùmquodefientrei nouitatc attoniti, verum quód expedandum cenierent dum a-liqtiantulum fairem remittensdolor lobum redderetad recipien-dasamicorum confolationesattcntioccm : minimè interim diffi-mulatis fuarin ilium beneuolentiæ rcftimoniis,haudfecus quàmfi, (vt moner Apoftolus,5c veraflagitat 3micitia)ipfimct in fefe cala-rairatemiftam experirentur. Hæc verb ipforum neque prudentia in commodo rcinporccxpedando, neque vers nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftifi-

catio culpari.fed laudari potius debet. Nam vt in corporis morbis curandis fumma tum ipfius ægrotantis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habenda eftra-

tiojtutn diligenter conüderandæ funt ipforum tnotborûmo(io-i nés ex dierum ctiticorum doûrina^fic in reprehenßonibus amp;nbsp;cön-folationibus,quibus mederi morbis animi ftudemus*prudenter a-nicnaduertendæ funt temporiun quoque,locotum Sgt;c perfonarum circunftantiæ.Nec enim admonens Apoftolusz.Timoth. 4. z, vt aK(((p6)( etiam loquamiir , negligendum cenfuit quod alibi difertè ptxcipit, prioris ad Timoch. 5. i. amp;nbsp;alibi paflîm gt;nbsp;fuo nobis etiatn cxemplo præienStVt qui fattus fît omnibusomniaifedfalfam illam prudentiæfpccicm damnat, quænos vcl tantillum ab oflScio ab-ducit. luuat aiitem etiam dolentes magnopçre focictasipfa dolo-ris,quodalioqui deftirui nos, vcl etiam defpiciàcxcerisin noftris niiferiis vidcamur.Non cft igitur proprièabiftis velin illo vel ini-fto peccatumifed in eo ccrtè non parùm, qubd in neutro modum tcnuerunt.Vcriflimum enim illudcft quodantea ex Gregorio cita Himus.prudenfer nimirum efl’edifpicicndum,non tantum quid a-gamus , fed etiam quomodo agamus, tum qiioque quum agimus id quod agendum eüjfi redum finem alTequi volumus. Et iniignis cft illaquantumuis propham poëtæ fentcntia pcruulgata , fe d à pluribus tarnen ncglcóta,

Quos elegantes verficulos memini roc adolcfccntera Gtæcc fie ex-primere vtcunque voluilTe.

f.ç-n e} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/i iretpt\Sii(

Primùm ioirurjihipfoacceiTu nouitatc rei fie percelli vt nehifcc-rc quidé poHis.an eius cft qui ad alios confolädos paratus adueniat? Adiicereveropofteatotacetbiftîmiluélusrcftimonia,perinde, ac fi atnicum non cum dolore cerrantem fubleuare ftudeas, fed vt iâ penirusproftratum amp;animamagcntem,immôiam velut fepelien dum lugeasrqiiid aliud efBcere in animo lobi poruit, quàra vt id in aliis etiam fpedando quod in fcmctipfo iaro fatis £çntiebat,tan to altiùsintimis ipfiusmedullisiftainfigercntui? Scptidiium deni-que totum in hoc habitu apud ægrotantem filere, quid aliud fuir, quàm lobum ad defpcrationcm adigcrc ? Sc crefeentem morbum ïamdiu taciturn fpeîtarç, quid aliud fiiir,quàm ftultiflimuro quem piam medicum imitari,adhibcrc remédia cundantem, dome dc-fpetatus fit ægrotantis morbus ? Qubd fi plagam lobo infflidam ccrncntcs magis ac magis crelcrreJcthalemillam efteexiftimarut, curnonillivnicuinill-damp; ccrtiflimum aduerfus mortis amp;nbsp;diuini iudicij terrorem,æternæ videlicet viræ fœdus, ftatim Si folicitc in*; culcant?Hiccnim cft vcrc.vt vetusdidum habet.

Quidampliusi’quum in eaipfâ calamitatc lobum tam quictoÄ pacato filentio fottitudincm aniroi fuiteftari ccrncrcnt,aDnon po

CAP.1. 8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 /. V H. B E Z Æ ,lt; 1

nùs’tantara ilUconftantiam in Deo gratulari debuerunt, quàoa i* ftohabitu 3c: tot roifcrabilibus gelhbus æquaniinitatcm ip/îuS frangert?Magna igitur amp;nbsp;accurata tum tuorborumïïucanimifiuc corporis, tum ipiorutn ægrotantium obferuatione in hocofiicij genereopiis eft.vrconfolationes tempeftii»êamp; vtilitcr adhibean-tur,quam verè doect fanlt;3:usillclt;Aa)tp/«4ic fpiritus. Hacautempru-dentia quoniam illorum fapicntiadeftiturafiiit.idcirco parùm ab-fuic quin , pcrinde ac fi Satanæ fubferuire fuiflet lilis conftitiitum, ainicum penirus peffiindedcrint ,ad quem tamem ftiblcuandutn acciirreranr. Et hæc quidem depriore quæftionc amp;nbsp;illius vfuha-f Äenus diâa (unto^:

Vt autem ad alteram accedam, quænam iftorum mens fucrit in primo ad lobum acceiru,partim ipforum (ïlentium , partim gcftiU demonftrant tperculfos videlicet illos bdefilFe, apud ie cogitantes vix fieri pofTe vt quifquamverc piusacprobus, quaïcm adhuclO' bum fuifle credideranr, in iftiufmodi mifcriam incideret; amp;nbsp;tarnen iisteftimoniis conuidjos.quæ priés in loboanimadutrterant, iUquot; dicium hoefuum fufpcndilTe donccmagisac magis erefierdcru« ciattisiftos cernentes, amp;nbsp;loboin fermoncs crumpente, dtfpera-bundo potiùs quàm^rcl micàm fapicntix habenti conucnicnies,in illo fuopcrucrïó iudicio cónfirmarentut. Nam alioqui fiiolalobi impatientia.inquam ipforum certcculpa erupit,ipfos ofFendiiret» illa grauiter quidem, fed ramen pront cruciaruum magnirudofc-rebat.rcprciTa fermöncm alio ftarim cóucrriiTt nt..perfcucf are portés illu in ea quam adhuc oftendcrat æqoanimititc,amp;: de bonitate Deifuos nunquam deferentis benefperare iubentcs.At ipfi con-ttàspi’æeunte cacterisEliphazo, fie tufte rcprthendunr lobiimpa-ticntiam.vt turfum duplicitcr hicpcccent.Primùm quód fefe non animaduertant illo feptiduano filenrio lobum antea fuos'crucia-tiis incredibili pene patientia tolerantem, ad hanc irnpaticntiain adduxille. Deinde quód afpcriùs etiani ilium increpent quàm ip-Gus dolorum fæuitiaparcretur, qua de re poftca lobus Eliphazo refpondens conqueritur.Sed ifta parui funt momenri præ co quód loco fuauiflïmarum confolarionuin quibus dclinire illius mifc’ riam oportuit, ficad Dei mifcricordiam imploraadam ilium rc-uocant, ac fi cum homine fceleratiflimo amp;nbsp;infigmhypocrira, cui proprereaDeus eflèt infenfiffimus, ipfiseflet negotium. Hoccine veró fuit hominem optime fibi, Deo ipfo tefte,confcium , folari, amp;nbsp;in ca qua adhuc prçliiterat çquanimitate cófirmaretacnon po» tiùs homini iam calamitofiftïmo nouas præterea rantó intolcra-bihores molcftiasadiiecrc.quantóquibufuis corporis cruciatibus grauiorcs hint confeientiae tcrrores.ad quos illi lobum perducere ftudebant?Adhocacceftïtiuüiffima indignatio ,qua non poruit nou intime vulnerari lobus, quumfcfe in fcelerariifimorum hy* pocrirarum numero cenferi audtrer ; vt non ram fit admirandum petuif/c ilium tot oiachinisimpulfum in hanc impatientiam pro-labi.

Jabi» quàtn in hicipfaimpaticntia modiitn aliquera ßc rencre vt «eque aduerfus tam manifeftos calumniatoresin conuicia erupt-tit.ncquc aducrfus Dcum, ficut cflicercconabatur Satan, furiose amp;nbsp;blafphemcinfurrexcrit.Hscautem omniaidcirco pluribascx-pltcaui vt toti fcquenti difceptatieni lux inferretur, lobum ne-que ab omni culpa abfoluamus,nec graiiiùs etiam quàm par fit ac-cufemus; quum Dtusipfcccrtamcn iftud dtfiniens fic lobum arguât, vt pene,pro bonicatc fingulari fua diilimulato ipßus errore, culpam eorum in quibusdcliquerat in tres ipfius amicos deriuet, amp;nbsp;fuum iliumathletam quaßpancratio vidorem triumpbalilau-tea coroner.

lolfum adhue audtuimui minime pfofeEio immani ^utulam durititt^ fedfideitfp’feciA confctentitycumfummanuminit retterentia contunäg t/elut vmbone tficutimenet Apofiolus,omnia Satané ignita tela fic exei-pientemtVt impenetrabüit pene haSlenutfat/fie wdert petaerit. PJunc au-temeumnon iamcMta exterii illij hofitbut à i^uibits impetebatitr ,fedfie'-cum luilantem audiamut, (é“ -t qutdem luSlantem, vt perparum abfit ^utntentationisponderifuccumbat. PJe^uetd vero mtrum vidert debst^ lt;}uum in fan£li(ltmit epuoejue fit reltejuum carntt 0quot; Spirttut certamen: id-ctrco diuinitus in eleütt etiam gt;nbsp;vt fuo not exemple daeet Apoflolut,reli~ Rum^non vtperearnuftfed partim ne triumphum ante vt^orta canamut^ ^uo nihil eft Satané eptabiltut; partim vt noflre imbeciüttatt}perpétué confeij^non à nobtt,fed a Deo pendere difcamus.Dent^ue vt lt;juo di ffici-liut($‘ durius fuerit certamen ^eo fit gloriefior ptorum vtSlerta. ^uemad-modttmergolt;juumterrenit armii inter fie pugnant heminet, non ex iit tjueinterpugnandum amp;adhucpendente Aiartit à’hKettpeeiKX'i atea^ fied ex ipfio demum exttuvietfie pari altera cenfieturtneejue inibellis aut ignauHifuiße'dicitur y cjui grautßtme fuent vulneratui , pedeme-tiaminterdum retulerit viSlo fimilii : modo virei po/leacèquot; animum re-fiumpfierittfiie tn tjlo ffnrttuali confiißu carnem lobi audientei vehemen-tißtma tmpreßtoneinSpifituminu^blam^non efi^iiedpropterea Spiritu fi ^uanuis interditrn grautßi ntt vulnertbnifauctum carnifucciibutfiepu-ternuf. fiue lobum damne mus vtElricii imp attentie, ne dum blafphemie. Magnum efl enim interhec dtficrimen ; ne^ue impatiens proprfi extfii-mandus efltjuifitfutsfummiscorpons efl animi cructatibus,(i^ualespeni incredibiles fuHtnebat I obus J totusflattm continuo conflantie tenore non refltterit,fied fortis etiam confiansifiuijfie exi'lsmandus efl, tn tjtto tandemfitperior euaferit Spiritus. Itaque fitpientißtmi ipr appofiit^ime nos admonet Jacobus,Iacobs^ lï.vttnhoc lobt confiderando certami^ie, non ^utd^utdintercerta’.dumgeflum efl,fed pfiuspugne exitum (peSie-mus:Deo videlicet conflantem fierau nfuum tntutfitlnente, tjuamuis durtter ad nodum,nunipu im tamepeaitus fiupra vtres, e^uas i'.lt oppertu-nefiabminifirab ttpentari fit nente. Et juts tande nfanSlnrurn non efl

expertHt.ßß^llatimeiu^ tUistdian failâ^uéfutit conßderemus?Pet-cam iguurJanecaro tn Mo^hoNt’ienttnfMß.'De^i tarnen tpfo tudtcenu»!^ lt;^uarn carntfuocubutt, fid ^uamais non fine, ‘vubtertbus^trfterpugnandti acceptii, vtctun eo ^trnm.^ Stc de tpfbPetro , enttufidesnun^uampe-mtm dsfecit, Chnfim loejuens lohan.ii..ii.poß^ttam, tnqmt .fenueriSi tendes manw ttMs,(fi altia lecinget,amp; transferet ^uo noles, fignificam ntta Worteglortficstums effet 'Dewn. His emm certe verbis declaratuf fetrum fiv martyrij paenarn tihienttßinfi confiancßtme pro ChrtÜo fitbiilfeivi tarnen tn i'.ltsperferendispaenis ift ejuthtts Spmtus tpßus exul-tabàt.,nan defuertt cara à fenfit, wortis^abhorrens, cum cjiia luEiare-' tur. Et hac aiwdem femel non in hunc tantum locum , fed tn ^uam-plurimos altos , qui detncepsnobis oecurrent, dtbia funto. Nuncau-temqutd kic caro loquanur audtamus. Dolet lobus i frémit ,frendet, etulat: quo tandem vfque progreffurus nifi Sptrttus tmpetum illtus no-hibinlfiet? Certem blaffheiniam amp;nbsp;dafferattonem' i, prout futurumfic-■sntbat Satan ,.ruttirfus. Et hic rurfitm.nobis hie ip fa caro prudenter di/t ernenda 'efl. b^ecentm peccat un co l'obus, quod tantorum antmi (èquot; corporis-cruciatuurn fenfit pepettus voetferatuTt quotiabipfi efl natura: fed in eo peccat quad, omnes habenas dolori laxans, velutt ad tempusfepofita die Deo cogitatione, in qua tarnen confiflere tllurn opor^ tuit, extra ipfis etiam humana mtionis fines abrtpttur. ^uis entm eum fapereacnenpottits furere extfl.tmauent,, quiin dtemfuurn natalern, flue tllum ipfurn iam p.rateritum quo natus fuerat » fitte quotannis veluti 3r,e(ur.rentein conuiria conieceriti Et tarnen tdxm aut grautus etiam ali-•qutdiIeremia contigit lerern. 20.14. Elecmultum ab hoc abfuntnonnul-la Dauidis in Pfalrnis querimanta. Enigitur quoujque nos factie vehementes ilia tfl effrenesanimiperturbattones abriptifnt, quas Phtlofi-phi rattone cohtberiiubent,nonpemtus quidem tnterdum tnutili, at mt-ntrne tarnenfatis idoneoinleuißimis etiam tentationibus remedio, quod-vnus illé Spiritus Domini rationem ipfam illutirans, laborantthm nobis fuppeditat.'^lon ePl igsturqutfquam peccati expers ,fid aliter peccant tn quibus- vitiofitas ilia pemtus regnat, flue qui facyrnt malum quodtoti volunt : aliter qui fie peccant vi-clatnet in tills Spintustp-fosfacerefecundum carnern , quodfecundtsm Spiritum nolunt, cuius reó'-exemplum tUuPlre I obus hoc in loco nbsp;nbsp;detncepsprabet.Quts enim tllum

in ipfa tanta mentis ipfius perturbatione non mtretur , ve vocular» quidem vel in vxorem vel in amicos tsim tmprudenter eum tpfo a.-gentes , velin ahns vUus, indignanttum, velpattus infanientium ha-mtnum more,emififfe? (fl vt ex verfieulo 20. apparet, Deo tn mentem fl pfi venientO jCarnem ab ipfif etfi nonpemtus, tarnen eoufque in medio impetu. fuifle repreffam ,.vt intra lamentattonis fines fùbfliteritî .^^od enim interprétés H-ebrai iniquißime adusrfus lobum Jentiuntt stltj quidem gene th Iiacis tllum annumerantes quafi non prouidentra dtuiria , fid alicui malignarum flellarum pofitui fuas tflas calamfl fates attnbuerit, tdeéque nasalem fuum dtem^ fit detefiatus : œ li^ plane

IN I O B V M O B SB amp;nbsp;V AT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85 CAP.}.

lij plane impium biaffhemum ilium appellantes ; ejuum infra itt-diets i^us Dei fententia redarguatur , fic nan fatis eonipofitas, i-mo etiam extra pietatis orbitam excurrentes I obi voces reprehen-dentis , vt eum tomen ab omni impie satis elr feeler is culpa abfolu-tum inftgnis viSioria laurea coronet, caufa non efl eur pluribus ipfie refellamus.

Superfuntautem in hoccatsut nonnuUa à nobis expendenda, t^ui-dem in primis tllud putri non tnepti hoc loco pofe videtur, HIurn tn Dei troluntate ft ita nabts penitus acquiefiendu'n tn i^uibufuis patienter perferendis,vt efuafemelfacla funt,optarefiuffe infilla, aut altterfaEla, finepeccato nonpeßtmus. Rejpondeo tantum abejfe vt etufnodi optata fimpltciter (fr tnaenere habenda fntpro peccatis ,vte coatrariogranite r interdurnpeicemus,nif plurtma qua vel à nobts velab abts quibufcun-que faila funt, etß vfe^a fieri amrltus nonpoßmt, tarnen nunquam faElafuiJfefurnmisvotis defideremus. Pier emrn abo fpeSiat vera ante aliam vit am ftam eondemnantium reßptfcentta:ep eo nos Deus tpfe de-ducit quu tngrati Ifiaelis peruicactapoji t gt;fit£ias ettarnpœnas his verbis tier dr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deplorans Pfal.^i ts^ O fidnquit,populus meus

attfi:ultaffetmthi,f Ifiaèlita tn vtis rneis ambulafent. Ex hts autem ipfi Deo attributts verbis factie efi inteiligere quatenus ipfam quoque Dei Opt. Max. in hoevniuerfo mundo adminiftrando fapientiarn confide-rantibus nobis optare non fit nefas qutdptam aliter contigtffe: quatenus videlicet difiibcent nobis tlla quibus ad exercenda tufia amp;nbsp;feuern fua indicia prouocatur: fic tarnen vt in eo quod ipfi placufie vide-rnus libenter acquiefcamut ,tum quoque quurn non tantùm prorfûs i-gnota nobis e/i tpfius confiborum amp;nbsp;euentuum qua tnSi confeqtiun-tur ratio, fed ettarn quum videtur infantenti noflra fapientta Dominus altqutd gerere quod ipfius natura prorfus repugnare cenfent qut velut apud fua rationis tribunal ilium fifiunt. Peccant ergo tn e-iufnodi optatis tj pottßimum qui ad dtuina tn revende mundo adrni-ntslrationis ftum ingenere turn sfecialiter in hts vel tilts rerurn e-uentis confiderattonem , adferunt pratud'cia ex hu'nana arrogan-tia penu deprompt a : quibus tmpulfi tn Det iudicta ternere inquirunt, 67 non inuenientes quod ipfis fatisfactat , ab eiufinodi prophana prorfus audacia tn mantfe 'sîarn impietatem ruunt : cuiufmodt exern-pla paßirn in fapienturn huius fecult fcriptis omnium generum extant J quos Vere fcribit Paulus cv toiz, tojoTiav ^r.r.oy'iefnoie p.cx.Ta^-

Plee aliunde fere exurta funt elr adhuc exoriuntiir harefes , quibus Ecclefia exerceri non definit , quarrt ex eo quo i homines non tantum aperte cunofi rp- arrtbttiofi , fed e-bam feipfus falfa rebgiofa co feientia fpecte fallentes , omnia turn hurnana turn dtuina exfuo fenfu tnettuntur^ non minus in ilabilien-dis fuis fomntis^quam in lis qua fibt non plscenttrmrobandtSyne Deo quidem tpfo excepto. proiePlamfuam audacta iemoih'antes.lfits autem minimefunt accefndi.,qui neeprephana cur.ofitate.,nec conflttutisaoud fipraiuduuis tfiquid tn openbtfs Dei quotidtanis occurrat, quodipfos

CAP j, 84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E X Æ

fcireftta, vocationis interfît, cuiuj caufas fie ignorent vt hécignoritti^ fnffienfîoi eorttm mentes teneat, reltgto/ô affeEiu duHi, in huiufîmodi cf güattonthns inprimisverbum Dei confuluntev ^uo inhuiufî Kodi rebus duudteandis erudtantur : deinde gt;nbsp;vt ex illarum rebbitex Dei verbo cognitioneverè in Dei timoré fiatuere de occuerren“ tibus hypothefîbus poßint, çdr ejuid hîc fîbi fît agendum tntelltgere ,fi de tpfîs agttur,(uas tpforumconfîcientiasfcrutatur ;fîn veröde abis ^ust-ritur., fîedulo Cf abf^jue itsfoeoiiiso'hn-^icf. caufits peruebiigant, vnde fît or-tumillud de quo dt/ceptatur. ^uod fînefîc quidem inueniant in qui conquiefcant, illud tarnen fîemper retinent,a.p.tp.gt;an6v iij,up.ov ejfîe Deum Opt. Max. cuius voluntas , fiue nobis patefabia, ftue occultât fine exceptione ,fit nobis adoranda. In mtferiis autemprafentihus fiut nofirisfîiue aliorum, (tue pub lids, fiue priuatis,conceditur etiam nobis fioHramforte defilere, lamentari, dolores denique nofiros in ipfius etiam finum deponere, (ÿ* eorttm leuationem à Deo flagitaresfed tts adhtbitis exceptiontbus,vt neque ex animi mellitie, neque ex prophano vUa affe-ilu,amp; quafi cum Deo contendere velimus,i(la.querela~profictfcantur;fed animu femper afferamut ad patienter ferenda quamp;cunqùe nobis fuerint ab ipfo impofita comparatu.il anc aute doSlrinam quoniampluribus ex-emplis iUujirare longiorisfuerit operisfufficiat nunc nobis in hoc I obi exemple rem ifiamKeilandaproponere.lu/ttfiimM omnium homtnîi I obus, euadtt repente, tdque ex Dei decreto,omniuhominum calamitofifimus. Atqui non tantum human a ratio, fed ipfa etiam Dei iufitfitmi natura necefariovidetur (iagitare vtbona bonis, mala mails tribuantur. Hoc itaquefubftrarnfundamentoconcludunt quieunque lobumtn illo mifer-rimofisatu intaentur,eporiere,ad hoc vt Deo iuflttia falua maneat, nullum tunc fuiffe inter homines lobo fceleratiorem, qut tarnen prohemine fanllfîtmo tp- iuflißimo femper habitus fuifet. Hine fit vt ab omnibus tpfum circumfiantibus arguatur,quorum alq,de quibus lobus paßim con-querttur, ipfum vt psrdutßt/num hominem infeüantur: alq aqutores, vt ipfius vxor , ires tlli ipfius amid,de ipfius quidem vtta , at non de tp-fiui falute delperant : nbsp;nbsp;, quum eum vide ant nuSa fuorum peccatorunt

mentions fall a , nihil aliud quam animum fibi optime confdum tefiari, toti in eofunt vt ilium,ab hac fuiicinnocentiaopinione^bdullum,ad con-demnandam anteallam vitamfuam, ffi cum infignts fimulationisfua detefiationepetendam a Deo veniampertrahant, quafuperfitiUt vni-ea liberationis ratio. Adhac autem I obus, etfihominem (è quidem ac proinde peccaiorem agnofeens,tarnen optime fib t confeius caufîam nuUarn in fè refidere,curfecum Deus tarn inclementerpra caterishominibusa-geret,tnitto quidem Deum non definit, quantum hbet reclamante(lulta humana ratione, vtiuflum,aquo ,placidéque animo laudare. Tandern vero utirabiliter audis dolortbus,ip’ amicorum feptiduano filentio,quafi nihil opus ejfet fibi inpeSlerum a Deo expedandum,vehementer exacerbât us: atque adeb iam turn in ammo ver fans qutnäfieri pojfet vtfic eum Dominus pra cat erts horninibus perfequeretur : nbsp;nbsp;tarnen ne turn quidem

j^nte^uam anti lobumipfurn ßc eiulantem andiamui ,tjui.rendtim etiam nobis in hunc locwn vtdetur, quatenw ^jnibsu de eanßs mor-tempraoptate vita bceat, vt ^natenm hac ettam in re I obus intra mo-dum fefenon continuent intelligamus. Efl enim certe hac vita dtuina benigmtatis opus^tfuod aßernart merafluerit infanta.Mors autem^vteß a peccato profeSlaftc efl natura ipfius hoflis^dr videtur exhorrefcendat vtpote e/uam ipfl ^uoijue ptnüifltmi homines ,vt Dauid Ezechtas funtdeprecati,tpsétfue adeo Chriflus omnis labis exptrSitnirabiliter ex-horruerit.Ißud tarnenßßmpltcitervalere dixerimus,nihilprofe^io viuis nobisfuerit hac vita optabiltus,nthilmorteformidabtlius. At iflud cer-ti ßcflatui non potefi ^uin vmuerfa sM^ vera Eccleßa in hoc mundo peregrin ans, nbsp;nbsp;ad meliorem illam anhelans, irnmo fic viuens in terris

vt iam nucßttpßus 'aaXirmp.a. in exits,apertißme nos redarguattat^ue adeot^uin ^uidquid egregie inter homines geri abßjuevtta contemptu ner]utt,abrogetur. Verurn efl igitut ^aod de vita ef mortis ongine dtxi-rnus ; fedduo funt hic nobis obferuanda lt;juahuic ipfarumonginifuper~ uenerunt. FaElum enim eflperpeccatum vt hac vtta in s^uiddam mifer-rimum (fl calamitoßßtmum euaßrit, tjuampoftea mors prior excipiensy corpori tjutdem nonnuHas inductas concedtt,id efl doloris vacuitatem, ^uam tarnen tpfummet nonfentiat:animam autem iamtum ad horrendos cructatus tranfmittit, donee altera morsperpetuis pxnis vtrum^ue adtudicet. Et hac ejutdem eil omnium hominum fors communis, iis de-mum exceptis t^uorum mtfereri Deus pro imrnenfa bonitate fuain Chri~ fto Seruatore noflra decreutt. ln iflis tgiturmantt sjutdem prafentisvita mifertajed tpßirum eommodo,ßue ßctllos Deus paternaferula caüiget; ßueßc eosexerceat, partim ne tpfos faUat ifltus mundt partim Vt inipforum infirmttate virtus ipßui fefg demonflret, aierna tandem beatitate vtüores fw/s athletas corenatunt^anet i^uoijue in tfdem mortis prioris neeeßttas, (ß ea lt;}utdem,ejuando, t^uibui^pß Itbuerttmo-s'b'^ dtsfubeunda : at non ejuaß ab ipfo tTato,fed potitts vt à fumme beneuolo proßetfeensttjuum anima ^wdeadatena feheitatis degußatio/ftranf-mittatur: corpus verb , licet exantme putre tnpuluere lacens, mors ip/a,contra fur naturam,ifUaß commtffum fibt depoßtumferuet ,vltimo demurn die perbeatam tandem immr.rtalttatempenitus abforbenda.lflis autem poßtts , ejuacertis (ir exprtßts dtuint verbi achutus ettamnoflri probantur, tllud eflicitur. miferrtmam cjutdem eßepriorii iiloru tum in vita tum in morte condition t, fedeffe tarnen tUts morte vita optabiltort.Quanto enim eEhlloru vtta longtor. immo ipuanto voltiptati-bus omnibus aÿluentior,tantograuiores tüos exoptent, aut inißa,autia altera,aut in vtracf^ vita miferia:^ htcfabelenefictü mortepriore con-fee}uutHr,vt ad tepus dolortbus corporis eareat. Immb, aublore ipfo Chri-flo,fatius tllüfuerit nunquaextttife,^uanuis argutepottus ^uamfoltdi anonnullis difl)Htetur,pra^l. re potiùs miferum effe t^uam non ejfe, autem contravfuuemre videmus vt iStisnthtlßtiHa vttacharius, tpfo-rum infania tribuendiieil, e^ui commodorum liuius vitafafeino demen-tati, tjuid ßt ipßs poHea futurum non cogitant : quorum altos vidt-

mus beßiarum inH^ar tum viuerejurn mori:alios,ß^ua^fauis calami^ tas ipfisinua/iat,cum mtferrimts fimul Cr 'v.inißi?nis eiuluttbus vitam iauuosamttiere: aliosvi dolorwn fuperstos fVel exper^efaSla tandem confctentia terroribuspra^ratosdn earn ipfam mortem cfuam tantopere exhorruerutpro, deßterationepracipites ruerey^uodfuas miferias Commet huius Vita^ne terminari.Contra vero fuauis eflijs tum hac vita.tu etiam ipfa mors i^uos viuentes Deus verafui notitia iHuèlratosfanblo fuo Spiri-tu fic viuentes regit, vt neefue prod^eris efferantur, ne/juefranoantur ad-tterfis,^ ex hac vita lt;jttädo nbsp;nbsp;cjuomodo tpßlibuit excedentes,certtßim t

tnoxfetjuutura beataim nortalitatis^eßc totosperfundit,vt haudfecus exultentquam mercenarixsquittant oceidenteSolepaElam mercedere-cepturHs,amp;domia^uieturus:^ (jut dtutiksmaximis cumpsricults la-boribus peregrinatus,vt de fuo yiyjfenonineptf^uanuisinaüamfcn-tent!am, fabula'.ur,Homeriss dornits fualfumum i'ttuetur, in qua fit deinceps optatißima quietefruiturus, Eßtgiturillis, vt modo dtxi, tum Vita, turn mots tucundafed mors tarnen quam vita optabilior, non fan'e incommodarum hutus vitatadio, fju.vsuis moderate quoqueaDeo cß“ cum bona tpfius venia fic mortem populäre minime fit perfe vitiofum} neqiiepropri'e quod finttnfuum ipforum commodum intenti, (hocenim ejfet non Deum propterfe, fedfemetipfum amare ,quod ne in amicis qui-dem no^tns ipßprobaucrimus ) fedpartim vtab iila tant rnifera peecatt feruitute femel toti manumittantur, vtnos Apo^iolus exemple fuo docet Eom.y .zii.partim vt propius eum videant, er rcElths colant,ad quem tota vita anhelarunt, eiufdem Apoi'ioli exemplum fequuti Philip, i. ij. ifua quumttafchabeant tfuperesl vtpropofita exempla contranaex-plicemus,ac deinceps quatenusrnodum inhoedeßderio non tenuerit lo-bHS,oslendamus. i^uodigitur attinet adexempla Dautdis Pfalm.6 tßr^Q.iQ Crn'ÿ.\p.Cr Ezechia, Efß.t^. fiquis attente expendatinquo Piatu verfirentur tllt quum vit am peterent fibi non ertpi, comperiet eos non tarn mortemquamiramDei , quemßbitum infenfum experieban-turfuiffe dcprecatos. f^id entm ePl morte cum tra Dei coniunEla terri-btliHS?Deinde constat etiam illud ex iifdem locis,illos ad eas conctpien-das preces siclo D ei gloria in Eccleßa promouendafujfe tmpufos,(^ eo-ufque exercendaCuatam neceffario tiépore vocationisßudtoinflamma“ tos, vtEuAipforuMfaluttsadipifcenda moramfacilef errent, ad Eccle-fiam iuuandam intenti. ^gitd enim alioqui futjjetillis optabilius, quam vt in cale sie tHa n cntitatcm.ad qua totisanimts adljgt;irabant,quagt;nce~ Itrri'ne reectererur? Hebr.ii. i6. Itaque HeliasexiPfimansfevnnmfu-pereße . rß de Ifra 'ehtica Eccleßa prorfusaClum ejfe, tantum abettvt morte deprecetur , vt contra nullasiaminterrisfuasparteseffe credent, iUim fumnisvetis exoptet: non fimpliciterhuiut vitatadia,fed quod amphtts interprophanos Dei co/itemptores viuere non fuflineret, i. Reg. 19 18 7)^ lereisita vero nbsp;nbsp;!ona mox dicemus.yld illum autem ChriPli à-

gt; öi.a.tjnod attinet,quo nthil vnquam terrihiliuscontigit, peculiarisfuit Uhus ratio nobis etiamatque etiam conßderanda.Nec enim Christus in lila vehementifiima Cr quidem terrepetita morhs deprecatiqne, vel in..

tàtum femari te^îatui e§l {ejnis etiim tllnrn noientem cogere potuil? d“ ßverum tHud effet,non effemm tpffw adcrucu vffjnemurtt'n obedtettA feruattjfed ‘jniefcente ad tempus tn ipfa Deitatefficut fcitt la^ustur Irenaus , (ff fettjibus car fit s ijuantumuis ab omni labe (ff initia immunis, in horrendo tllo Detparris tudscio c/uod iam twn fubibat penitus occiipa-tis, inillam petitionem erupit. l^ec enim mortem- fftnpliciter exhorruii ^uiperfeSißtmum (ff abfilatißimum eil omnisveritfortitudinis exem-P lar, fed v.a.Ta.fa.v tUarn reformidauit tpffus caro^ex tjua nuneiuam etiam faluus cuaßffet, ne dumtstnos indepoifetenpere, fi dHntaxathomo,vel etiam ß Angeli lt;jHo^ue natura praditusfuiffet. Timttit autem ipfe ad tempusfiib die pondéré quo nihileilternbilius autgramus, lt;vtuos mortem timere deßneremus, quamfic ettam vicit, ■vtin hac ipfa tlltusmcrte-vaamquaramui (ff tnueniamus.Supereffe epinor vt ad lohum tpfum ac-eedamw, quem certe negari non psotefl rrultipliciterfed humano tarnen lapfuinhoetsotepeccaff'e. Sunt enim hacnonà confiante (fffedato ani-mi tudietaprofeîla ,fedà.magnitudtnedoloris mentisfideilumintbns ad tentpus officiente, exprejfa. ^uod enim ab bis tantis malis nonniß morte lib er art fe poffe ffbiperfuadet^ etus efl qui diuina petentia vim non fatis èxpendat: quodfepotius vel nunquam natiim ■, vel fimul natum (ff mortuumfutjfe mailet, bomtnts inconfyderati (ff tot aeceptorum benefit-eiorum,atque adeofuttpfius, (ffinfiignistlhus apophtegmatis oblitt,Si bona fuflepirnus a Domino cur a duerfa non fuilineamus ? quad banc li-herationem optât quidemffed a Deo non expofcityanimum ofienditpenitus perturb atum: quodinbis optatisfiua duntaxatquietis rationehabety (ffeamfibi morte obuentura arbitratur^ntfiffcutpofiea^audtemmyCon-trarijs^^iu/ffe labj voctbus refc'd'’retur,pene vi-leremur et conuenin qtti fefe^ntiBts^ reffgt;iceret,atqMe adeo- qut nihil bomtnis a morte fupereffe cum Epicureisfentiret.Sunt tarnen hac omma , ff cuti mododixifhuma-na imbecillitattSyVt tandem agnofcentem tpfum lobwn audien tts fififod ff tanti vtri t.intafuit infir. ratas,quafô, quant a fedulitate nobis qui tarn pTaculadhucab ipfo abfumus,precandus efi noclcs (ff dtes Dominus, »r nos in tv'itattonem inducat, aut cupiditatibus noilris traditos déférât? Ad l eremiam denique quod attinet, videri quidem pcßit, quanuts non tarn rnultis verbis,tarnen affertus etiam quarn lobus loqutuwffquis,voces vtriufque inter fe conferatiSed in eo longe maximum efi difcnmen, quod lobusfuam vniiu prtuatam caufam agit,!eremias autem Deiglo:-ream in fiio minifierio contemniferre vfque adea nequit,vt rnodurn in ex-poflulando- nonteneat. lonaqueque idem accidit. non deffia certe-e-xifftmatione fiollictto ,fed verito ne quid de Dei verdate (ff prophe-tici muneris auiioritate deceßiffiti Efi ifitur vterque profeUo ficut-deglorito Dei promouenda fummo fiudiovalde laudandus ,ita inhoe reprehendendus y quod quum fatis ipfis effie debuerit diligenter minis-flario fuo defungentibus, exittim Dio sornmittere ’.'fint eoiifque pro-greßi vt melius quodammodo fe Detgloria quam Deum ipfiim cauere ffnt imagtnatL S ic quoque peccantem Petrum Chnilus tasn acriter rt'-prebendityVta-djierfm nuUutn vfiu acriore increpatiene.vidtatur, illuKSt

àfe îubensfaceffeŸetamp;Sat/tnam ilium appellttm.T 4gt;3ti tnomeHltuin modo ^ucd perfe malum efivitare, verum etiam cauere ne prapoflert bene agendi n^udiograuiterpeccemus ; ^uodßfatie diligenter accurate iampridem à permultif alio^uin magnis virù fuiifet obferuatum, non it a mifere fuijfet (fr Chri^iana fidei puritas in^uinata, Eccleßi fades tota deformata.

Tum. verô lobus ülentium iftud abrumpens,arque a-deo elatiflîmisclamoribus quantopcrepremeretur dc-cLirans, fefc tam mifera force amp;nbsp;condicione natum effe verbis iPLislamcntari cœpir, amp;nbsp;quas doloris magnitu-do voces ipfl fuggerebac,inipfum diem natalem fuum cuomcre.

Vtinam verô dies nunquam extitiflct quimibi fuit huius vitæ initium ; neque nox in qua renuntiatum fuit vrrum cditum fuiifeinlucem.

Vnnam diem ilium cam inaufpicacum recurrencetn cotum occupent cenebrx, neceum Deusècœlisincx-tcrorum dicrum numero recenfeac, nullus, inquam,Iu-cis radius ipfum illuftret.

Caligo amp;nbsp;vmbra cam obfcura quàm eft ipfa mors diem ilium occupans, quàm lie illc funeftus oftendanc: nubesilium operianc,amp; cam exofum amp;nbsp;deceftabilem reddant quàm illis eft lux inuifa quibus acerba Oc ama-ra eft vica.

fitcvpers,neque hoc obcineat quoreliqux nodes frii-untar, nempe vt diei fequcnti accenfeatur: amp;nbsp;nc ex-plendo menftruo Lunx eurriculo vllo numero adhi-beatur.

lam iam,iam nunc inquamgt; uox ilia nihil aliud efto quàm triftiffima folitudothec vilus inea quails con-uiuiorum amp;nbsp;nuptiarum mos effe conlueuic, cuiufquana cantusaudiatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Execrcncurillaminter cxtcras quibufcunque inuifa luxeft,amp;qui lamcntarinunquamdefiftunt. ‘ nbsp;nbsp;\

Caliginólüm fit ipfiusineuntis crèpufculum : amp;:,pcr-' feuerantibusin eatenebris,fruftra alcerum extremum, diluGulum vidèlicer,amp; ftellam Deinuntiam nanquanv iplrfupcruenturàin,expeâ:et.?oitv .j c .iq'i

Quad nori occItsTeritvceti marcrniforeSjamp; inc lÏüc-rit nal’citotcantafqucxrumnas expertorum.

I i. Sj^are me prauenerunt ^nua amp;nbsp;quorfium vbcTA vtfiu-‘ ’^erem^. ’i f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.

Eheuiicur nonpotiùs interi^ tït ’quo fui in vtero matris conceptus^ cuc'nonlimul ex’vterofum egrelTus amp;nbsp;mortuus? 11. cur nafcenti occwren.'ï crbftcrrix genibus luis me excepit? quotfum mihi in ranta calamitatc moriruro. pcxbita fuerunt'vbera.quxfugcrem.?

Nunc enim pro eoquodintol’crabilibus miferiss ve-xari non delino, quiclceret hoc meura corpus in fepul*-

chro iacês,amp;km tum fomno mortis frucg,quanuis brc“ uilfima Vitafunftus,tarne quiete ia tumefl'em potitus, Regibus amp;nbsp;potentibus terraru principibus, qui fuæ po-tentiæ monimentareliquerût tot arecs,locisetiä defer-tis amp;nbsp;inciiltis maximo labore cxrrüótas : amp;nbsp;principibus auro amp;: omni opum copia Uluilribus,nihilô inferior.

Aut in ipfo vtero matris latens ,ncc inde egrefliis, nunquaexticiffemuis videlicet fœtibus abortiuis fimi-lis qui lucem nunquam afpexerunt,nedü vttam mifera amp;nbsp;calamitofahr vitam elfem expertus. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Qu^anto autem elf optabiliof quam vita,qvies ifta quam morientes aßequimur? Nam in fepulchro quie-fcetitcs nullus fcelcratus obturbat,quum ij ipfi qui duni v.iuunt nullam cxtecisquietem éoncedebât,amp; in aliis Oppri mendis omnes vires. i'uascxcrcebär,tuncitielaflati •Contic.efcant. -j.r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ' ''juV

Illic mors magnosparuis amp;nbsp;paruos magnis exxquatgt; illic nullum eft intet feruos amp;nbsp;doramos diferimen.

2.1’ expectant mortem amp;{eA}non\Adeity.amp; ßrutantur earn exlatebris^. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

23. yiro^inejuamyuiMi vitA abßconditA efi-,amp;texit Demtirca eum [ideß^^em Deus •undtejue circumuAtlAtum tenetj 10. Cæterùm hoc qüidem ego non inficior, hanc vitam perfeeximium elfe Dei cotiditoris donum, fi modo cuipiamlimul tnbuator illiusfrucndx facultas.Quor-Amu autem illam dixerim cuiquamjpfius 4:o.mmodo

coticedi vel prorogari quæ fie ipfi perpetuis in æruni-nis amp;nbsp;afsidua metis anxietate tranfigeda? xi. cui nihil fit acerbius quam quod viuendi finem noninueniar, quantumuis non minus folicite expetitnm quàmthe-fauros ex imis terrarum latebrisnonnuUi fcrucantur.

Et mea quidem tabs eft conditio, vt qui ne dcguftarc quidem cibum poffimquin antcuertentibus mefiilpi-riis praepediar. Nec vllus eft rugituuin mcoruminftar fluuiiex imopeiftore fcaturientium finis.

Et quid aliudagerem? quod cnim quum client tam’ profperæ res mex potiffimum reformidabam, amp;nbsp;quanta maxima poterat fieri folicitudinc cauebam, nempe nc mea culpa in aliquasmiferiasinciderem,idipfum video mihi euenilTe.

Et quanuis florentibus rebus mcis,nequc fccurc ege-rim,ncqucfim cos imitatus qui bonis illisfrcti in vtra-queaurem dormiunt,tamenifta qux nunc torus cxagi-torcalamitas mihi l'upçrucnit.

Hailenuf A»iicos I obi legimus Cho ad leuxndam I obi miferiom minime idoneo [tier tiovalde tllum exalperaffe, vt ex/itperiore capiteap-paruit, vt tufra cap. 6. xi. dtfert'e te/iatttr Nunc autem Eliphaz.um ^autßimAfiquentit difceptationitinitium factentem, neijue ^ßeuttde-cutt,immoder4Aas iH.tj I obi ejutrimnnias temperantem ,fed ilium acergt; rimepungendf occaßoneminde valde iwpruderter arripientem aitdie-tnus.-vtper eumiamp;reliquat duos tpßus accufationißtbfcribei'.tei,noKfle-terit quominns tandom I abut tntquißtmts corum calumniis opprejßut -, ta de[perationemplané ([j-prorßtt rueret. Non erat tarnen ,f.tteor,hoc tllis propoßtum, vt qui è contrario hanc vnntnßiperefj'e rattonem ertgendt a-ntict exiHirnarentjßad detellandam anteablam[»am vttam , cpquot; petendam a Deo ventamtllumperduxifent: fed quurnfalßi hypotheß niteren-

tur, mir um non eßnihil propiui effefaUum ^uàm vt eum perdertM^uem’ tarnen fefuatum maxime cupiehant. Ita^uenon femper veramefiillud quot;Terentïanum^tacile^lt;juum valer/iKSyreRa confilia agrotù damuigt; entm (vtin hoc exemple triflißimo animaduertimus )fatit efl ad confi-iindoe alioj beneuotum ani nurn adferre \ nec etiam ^aod in généré-reclum eßpro ferre :fed dttobM in prirnis htepraterea nobis oput eft:nem-pe, vt ijuod in corporum morbis periti medici feduto fadunt, mor^ h or um anirni verarn cau/am tidn ex temeranis praiadiciis , .non ex ^ntbttfuis conieElnris , nonexcommunibas^ fed ex-propriis fgnisper-nofeere fudeamns : ac tandem habita, ^.uoatdeitufieri potefltam ip-fius agrotantis,tum cirèarn^lantiarum loei ac temporis ratione, •vel a'-cetamfaccaro,velfaccaram acetofictemperemui, vt-fi minusfaccedai euentus, penes agrotantem non pente modicum fit culpa. In itiis igitur prioribns duoiut nullamreprehenfionem tfedlaudem merenturlobia* mid, lt;^ui ad Mum in tanta calamitate accurrentes , vire Mum à fi diligiofienderunt:(^ depeccatorum agnitioney^Irferia refiptfcentia, de Liet fap ientia, potentia, tremendts aduefus contumaces tudteds, im-menfa tn refipt/centes dementia,fapientißtnx aeplane diutndlmefun-1 concionatt: fed inpofieriortbus duobus, ide^ in hypothefi perfona I obi grauißtmefunthallucinati,^uodtn E-ltpha!c.iorattoneduobus iflis eapi-tMusfic demonfiratur-.

Primus huius capitis cjuarti verficulus exordium continet aPf/erita“ tisplenum , acproinde necperfinalobi , necjue Mi temport conueniens. Nam prabeba-nt ejutd'em Ma Iobt tmmoderata incompofita ‘putrtmo-nta tufiam reprehenfionis occafignem ,fed ^uaa commiferattone non ab indignatione profictfeeretur,

rerficu!ts^,s^.^.6fic argumentatur. Solebas alios maxima cumpieta-tis laude tngrautßimis calamitatibus ertgere, nunc ver'o non modo ttbi non adhthescjuefuggcrere ahis coiifueueras , fed etiam animo totuscon-cidifit.Ergoßditiafat hactuapietas, nec Deum feno ef propterfe , fed-propter tua vnius commoda refinciens c oluifli. Paralo^ifinw à non caufa vtcaufa. ^Md enima magnttudine doloris profictfeebatur tmpietatr trtibuit.

V erfieulo quot;i .iPlunefuarn (inejuit fvere iufios probos perdit Deus,vt fetum agt I obus vectferatur, nos cculis noPiris intuemur, ErgofPlitia' fuitomnis iflalobitntegritas. F alfa ed afiumptio.Nec entm hbum per-dere quantumuis affltPlum Deus confiituerat, fed de Sat ana pottusper-eum tnumphare, vt pottits fic argument art Ehphax.iu deb'uertt. DeuS' nunefuamperditprobos vere iuPlosdr integros, epualem efie-Iobuman-teaPla ipfiw vttaprobat. Ergo bono d'ftn'tt animo lobum effe oportettnec iffas tjuerelasiudicio mentis effatus ePl,fidfub ponders tanta calamitar-fis iaborans effudit.Subleuandtu ergo nobis efi erigendusi

yerficulis 8 9 amp;nbsp;io ficratiocinatur, ^jsalis eflinteridlt;puodferitur, d^id tpuod metitur eonHsniaia,talis etia efd^énfiu inter vit dcuiufcf^,(Ir-ludiciit Dei,epuo iufios beat/celeratos aute,ficutidignifunt,roal'eperditi. ^.sit Deusfic agit cum lobo vt cttfcelttatsfimisconfueuit.Ilifuit ergo h-

ïN lOBVM Paraphrasis. 93 CAP.^ bus (jualem ilium ejfe exißimauimus .• fed vt omnium hominum calatni-to^ßtrnusfc etiäperdittßimus.lterum autemfalfa eß, hypothefis, in ^ua talamitatum huius vittt caufit vnicu ßutuitur, homtnu videlicetpeccata (Ir Dei odium. Q^uum enim hx miferixßnt tum bonis tum malie comunes, unmoplerumque tn huius vita curriculoplures ^grauiores calamitates^ interdum ad mortem vfjue e xperiantur bunicfuam malt, ficutperpétua docuitexperientia’.confe^uiturfalßßirnamelfe tllam Eliphazi eonclußo-nemfed verißimum ej/i^uod afferit Ectlefi.tfieSt nempe exprsfenie huius vita ßatu vel proverb vel aduerfo, conflltui de amove vel odio Dei proprte non pojfe.

A verfictdou.ad vltimum vf^ue profert vißonem ßbi diuinitue o-hlatam, fedc^uanihiladuerfui lobum faeiat, Namexillaiolligigui-demilludpote^acetiam debetrXthtlejfe hominem ßcum Deo confiera-tier ; (Sr inetenturum fenper ejfe Dcum in ^uouis homine ejuod velnon probet,veletiam vindicec. Atijui quxßh non erat de iflis inShtuta gt;fid' dehispetiits r An nonnißproprerpeecata Deut calamitates homiai-bus immittat : (Sr , An ex magnttudme mtferiarum in ^uibus ah^uis verfiturfit de ipßus morihus (jr vtta tudtciumferendum.Fa cit hie ^ttur Eltphazut ^uod Sophislafilenttp.iTaPlt;lwur to y.iroi,

Apite verb 5. vfijuead verßculum 7. deßnellrem^appeüat E-Itphaz-us telles fût de Iobo iudtcij fanUos omnes : indignißimi' Iobo obtreblans, ^uoßdtana experientiaprobat, ßc Deum agere cum tp/o , vt confueuit sum fieleratißtmü , esuos ad tempus ßorere (^ fe-fi attollere padatur tantograuiore cafu poßea ruituros, Sed t]uoT-jam hoc ad- lobum ? Probandam enim erat quorum ßmihs ßt mifer ßatus,ebrum ßmilem fittlfevitam,vtvalereti!la adutrfus Iobum conclu-ßo. AKjut non Eludmodby fid iflud ^uolt;jue falfum eß: ßmiltter ejfe ßatuendum de odio vel de amove Dei tn eos quorum vtjimilis fuit vira^ ßcßmilts at^ueadeopa’i’ßt mißeria.Contrarium eni.m exinßniiis ex-emphs ^uotidianis ln^uet^acprafertim ex duobus Hits latronibuspropter fiagtttofamfuam vitam eodempaoagenerein cruceaffe^lts, efuorum v-nus ex Dtigrat/a perCrucem ad aternam vitam afiendttyalterperiuf-turn Chrijiiiudiciuin ex Cruee ad aternum exitium dejeendit.

Poßtis autem tUis conclude EltphazMSVnicam falutis viam loboßf perejfetnempevt omißis ißis lamsntis,de panitentia cogitet, ^uapecea-torum ipßus multitudini (Sr magnitudini rejfondbat, eyuum frujlraamp; nonniß infuam perniciem fkmma Doi iußiiudieis potentia relublentur contumaces. lHam e contrario tantam eße Dei ergareßpifientes pecea-tores cltmentiam,vt tjuantumuis proflratos factlcpofltterioere. H'oe igi^ tur reipfa experturum I obum., ^uantumuis dejfetattßima ipßus vita vi-^atur:ßmodoßbitandemfapiat,(Sr re^amonentiburajfeni'iatur.Sunt

CAP.4. ^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E Z Æ

autem h^c omnia vere tjuidem amp;/àpitnter religiotè diGa, fed yt iHa etiamfitperiora^inepteprorfut ad lobnm applicata.

Tum rupto quoqueflientio EIiphazus,n»tu, amp;auôlo-ricace maximus crium illorum lobi amicorum, his verbis lobo refpondit.

i. An alfumemusfèrtnonent adtefmoleßiferes. Verum cohi-here verba ejuispoßit?

Equidcm nefcioan tecum fit à me difceptatio infti-tuenda.Nam fi id fecero moleftc feres. Sed hoc tute tibi imputato. Quiscnim teficloquentcmaudiens, conti' nere fe tacicus poflit?

Quæfo verô, vnde tanta ifta amp;nbsp;tam repentina rauca-tio’Nam eccequam multos anreacorredionibus tuilt;s fapere docuin:i?Tu is es qui animum dcfpondentes cor-roborabas.

y. ^mm nunc vcntum eßadte, Cuccumbis : quumperuentum eß vfefue ad ti^perculßu es.

Nunc veroquum hoc ipfum adtcperuenit, in quo folituscsaliisanimum addere, fiiccumbis oneri:amp;: vt de te ipfo agi cocpitjaces pcrculfus amp;nbsp;confternatus,

6. Cgt;/n non timor tuus{erat}ßduciatua^drintcgritas vi^rum tuarum expeclatia tual

Arguit igitur res ipia,tuum iftum oftendendi Dei me-tum , quo re fuiffe prxditum modo iadabas, amp;nbsp;qui ram fubiro in te cuanuit,non ah ipfius Dei timoré, fed inde profedum quod ita demum mreres tuasfaluas confidc-bas; nectcalio animo integritatis vitx’fpeciem, prxte tuhfi’e, quàm eiusquaminuefperafti vtilitatis expeda-tionc.

7^. Record are, epuafo, ecquis innocentfuerit qui perierit, dr vbl fefftfuerint exeiß.

Et nc forte me falb hac in re exiftimes, ccccteipfum tibiiudicemfero, Videris ipfe tibi pcriifle. Répété omnium cxemplorura tibi perfpeétorum memoriam, amp;nbsp;qncmpiam iuftum,qualis tu videri vis, ex tarn multo-tum numero profer,fipoteris,quem Deus pcflumdede-rit,amp;: vllum incegrae vitae hoininêficfunditus excifura. * 8. Sicut vidi arattsfeminates moleßia-,ijgt;fam metÉre-

Quinetiam me non pigebit narrare quod in hocipfo argumento mihi,occulto amp;nbsp;arcano modo,patefadum fuit,amp; cuius fingulas partes auribusaccepi.

ÇAP.5. 9(Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t h. b e z je

me tranfiuit, quo fpedaculopili ipfimeitoto corpore cohorruerunt. i6. Et illequidem fubfticit.fedciusfpe-cieni nullam agnoui. Tantum mihi quædam imago meis oculis apparebar.AIcum erat fîlennum)amp; tandem hanc voeem audiui.

ij. Nil homo Deo itißior eriP.num coditore Çuo purior eritvirl Qu^omodocunquefefe Peus gèraE. in homines ».num fieri poteft VC ex miferis mortaiibus quiipiam de Deo tanquaminiufic fecumagentç,iu-ftuSiplcqueri poflit? Et VC fit aliqiiis virtutc cxterisprxftansjnum.quxfojfuo illo condicore puriorfuerit? quod camcn profetflo di-cendu foret,fi quamtacerecDeus hominibus iniària, Eaceret autem fiinamcrentes afll'gerec. iJ -

i8. Ecceferuiiilliifuis{y)c\xi'}noninnititur^ijuiii»isftiijidigt;' nuntii! indiderit lucent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.i. •

Ecce potensillc Deus, quanuis beatisillis fpiritibus quorum miniftcrio vtituc,intelligcncixlucemquanda pro.rfiisadmirabilcmindidcrit,t,anje;n qoneorqm viribus vel induftria,fcd feie vno frcfirsplloruytitur opera.

^9- S^*gt;to minus domosluteas incalentibus-.quorumfundn-merdum in terra.,amp; qui abjumuntur ante ttneam([deft oc-currenteipfis tinea?)

EcDcus fcilicet in rebus quas ipfc condidit adinini-ftrandis,amp;; bumano ipfo regundo gencre,fubiiciet con-filiorum amp;nbsp;aflionum fuarum rationem Sc examcn.mifc-rishomunculisjlutcaru domorum incolis, ortumex ip-fa terra du centibus,amp;: tarn miferç coditioni obnoxiis, vt ■ tandefint efca vermibus adillos abfumendos appohtiS.

. ZQ. Â maneadve/jperam atteruntur amp;nbsp;abfque eo vt quis ani-mum aduertatdn feculum pereunt.

2.1. Nonne transfertureorum prxsiantia qua{£\aQïâ.t)inipßs^. moriuntur, amp;nbsp;non cum fapientia.

2.Q. Quos vel vniusdieculxSoIcxoricns viuos incuctur, Occidcnsfepelicattricos : amp;nbsp;qui ex improuifo, nemine aducrtcnte,nunquam inhancvicamredituri,intereunt-

ii. Qmneria omnis ilia qua ornati fueranc dignitas vna cum illis cuanefeit. Monuntur denique nulla ipfos fapientia vcl arte aduerfus morrem aflerente, Só nihilo fa-pientiores tot iftius fux mortalitatis exemplis fadi.

IN I O 8 y M P A * A f H* A $ I S. 97 CAp.j ' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Vcrf. I. clama nunc,an {ent} qui tibi re/ponileat?amp; ud quem ex SanUis refitgiesi

Hatcillediuinicusmecum loquens.Inunc igitur,lobe,amp; quantum voles vociferate,quem tarnen tibiaflen-tientem inuenies? amp;nbsp;ad quem exfandis vllis réfugiés, tibi patrocinaturum?

z. Certefiultum occidit indignatio, amp;nbsp;temerarium interjteit excandefientia.

Profedo relinquendaftultis fiierit indignatio amp;nbsp;tc-merariiscxcandefcentia, vndefitvtabrepti extra om-nisrationis fines,fibnpfis cxitium accerfanr.

ndißultum radices agentem ,fediiatim execratusfum ha~ bitaculume/»i,(idcn: ipfum 8c eiusfamiliam.)

Nectamen diffiteor, quod ipfa docct experientia (amp; vide lobe num hocip/um in te apparcat) ftatim iftud Dei indicium nonfemper apparere. Nam ego quidem certe vidi ftultum vfque adeo profperis rebus affluent^, vrradices.etiam egifle,amp;: longe ac late ramos propaga-turus videretur,quem tarnen cuni fuis omnibus eo mox redadum vidi,vr com fim prorfus abominatus.

Namciufmodiftultorum libcri quoque omni prxfi-dio deftituri,palam amp;nbsp;apudipfatnbunaliaiudicum,ne-' mineipfoslibérante,obterunrur.

Quod ante mcfluit,parct famclicis per media dume-taadipfumdepra;dandum irrepentibus, amp;nbsp;prxdonibus , certatim ad ipiorum opes diripiendas concurrenribus.-

■ Nam vtrunque in fpecictn radices agere amp;attolbvi-dcantur qui aliis lædêdis amp;nbsp;vexandis rem faciunt, nun-quam tarnen verèhumoafl'urgunt,neque fobolcfcunr.

Qtjanuis alioqui minime negem homines fuaptc na-rura miferiis variis amp;nbsp;calamitàtibus efle obnoxios, vt illas lion niagiS efïugere poflit quifpiam quampisepedi-rene fcincillæ furfum euolenc.

Quæ lieetitafe habeant,non eftcamcn tibijficutifa-ccre te video,dcfpondendusanimus rfed hoc iplum tibi iuggeramquodfacerem,fituo loco efl'em. Omiihs i-ftis inaniiTimis S)C indigniflîmis querimoniis, corâ Dco illo potenciifimo fimul iuftiiïimo mcipfum fuppleX veniam dcprecans abncerem,amp;ipüus clcmentiaia implorarem.

Eccnimquodadpotentiam attinet,quætua fueit a-mcntia cum eocercare,cuius vis immenfa amp;C. impcrue-ftigabilisjiion tantum in tot operibus ipfîus maximis e~ lucet,verùm etiam ex omnium admirationem fuperaa-tibus,ac prxter ordinem natutx editis miracuhs con-fpicitur,quorum iniri numerus non pofüt?

. Sinbenignitatem fpedcmus,iscftqui pluniis cœlitus datis terrasfœeundatjamp;jimrrilEs imbribus hue illuc di-fcurrentibus,campos velutinplateasamp; vias diuidit.

I Z. Dißoluit cogitationej caltidorum-.necfaciunt manuî eorur» ejuod conßituerant-.

Qiiôd liiuftirix ipfius rationem habeamus, ecquis cumeoiuftcexpoftulauerit? Iseniraeft qui hn-

mi iacentes oppreffos erigic, amp;nbsp;in ludu ac fquatore vereintes ab interitu afl’erit;afti2torü confilia,quibus tan-quam rctibus fimpliccs captant,diflbluit : ncc illos effi-cere patitur quod apud fe pro certo amp;nbsp;rato decreue-rant. 15. Nequevetohacinre multumlaborat, vtqui egregiosillosfapientes fuis ipforum fraudibus, fradis per cos ipfos omnibus ipforum conatibus,intercipiat: 14. adeo vt in rebus tarn claris quam eft lux ipfa,cxca ipforum perfpicuitasnihil videat : amp;nbsp;meridic palpantes, perindeaefinox cfret,expedircfenon poftint. i$.

amp; 16. Et fie quidê il le tum à caedibus, à calumniis,ab omnidenique potentiorum oppreifione tutos mopes prçftat,nc animû,quafi nulla fpes illis fupereftetjdefpo-dèa^rtu efficit vt fcelerati fpe fua frufteati, nec habentes quodfuisfceleribusprçcexant, obmutcfccre cogantur.

Sedobcatumilium,quem quum Deus meritopof-fitperdere,duntaxat corripit. Caueigiturne iftis indig-nifiimis clamoribus indulgens,amp;: ipfius caftigationem repellensjtute tibi exitium accerfas.

Vnus enim amp;nbsp;idem dolorem infligit medicatur: idem vulnerat amp;c fanativt iam ambigere non poffis, neque à quo,vel cur,amp;: quorfum hoc vulnusacceperis'.nc-que vnde remedium petas : nec quomodo comparatus temedium illud obtinere poflis.

Nec cauia eft cur tuam banc calamitatem quantum-uisingentem, tantamcfl'etibiperfaadeas, vtnullusfit medelæreliôtus locus. Nam etiam vel fex repetitisidi-bus fauciumille te liberabit: immo feptimo velue vltimo accepto vulncre itareftituet, vtnihilcalamx-tatis expertus videaris.

Audi nüc contra qux tua fit in poftreruhi forsfutura, vbinoftruconfiliumfequutus,ab haccalamitatcfueris

CAP.5. ioo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. BEZÆ

liberatus.Nullumeft'certèmali genus in quo iHum tibi præftôadefl'enonfentias. Nam amp;nbsp;faxne caeteros oppri-mente,proliibcbicneinoriaris:amp;; bcllo faEuiente,neglar dio tibi quifquam vitampolTit eripere.

Caedente quoluis calumniatorum virulentia,latebis abillis tutus-vaftitareaducnicnced'ecurumte'pcaeftabit.

LZ. Advaftitatem amp;nbsp;famé ndebti')^ ibel^iiù terrtx{yé.e:^ïc-ï'ï$]nontimebü.

Vbi verovaftitasiilaamp; fames omnia déferta Sc fqua« Iida reddideric,nó dceric quod te exhilaret:amp;S feiis bef-tiisgralfancibusdecurus eris.

2'3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;la^idfbuià^ipa^um (erit) tibi-.^ heßi/t

agripacata^cw^tthi. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

;Et foris qiiidem colonorum tuorum laboribus fic Dcusfaitebir,vtfœdustecum quodammodo agriipfila-pidofi videri polGnc pepigiflcmcc vllam tibi noxam in* ferenc quxcunque beftiae frugeslædereconfucuerunt.

Dom» veto profperapacardque cuncta experi êris : Sc in adniiniftrationerei tuæ familiaris,omnia ptudenter amp;nbsp;félicitergeres. gt;nbsp;' gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Qinnetiam fpeótabis copiofam prolem,adeö vt qua-fiexipla terra prodire tibi pofterorum poften vidcan-tur,tantum aberit vtin hac orbitare tua deferafis.

Denique non modo non morievis in hacartate, quod tarnen tibiperfuades de vita tua defperans : fed contra Bonnifi plane fenex fepeliêris^haud fecus quam fruges nonnili inaturx demeffxun horreum comportantur.

Paucish,icbabes,Iobe,quoditaefrc multa diligentfai amp;:expcnentia didicimus. Fac igitur quodfuademus,amp; qui

IN lOBVM Paraphrasis. ioi CAP.ó. quidntehaifaltisicfudicndisÄi confirm.indjsjfap.ie're vi-. £uses,narrc.tibi.ipâûpien$dfto.'d • ,i , u n 'lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- gt;

• ■ p i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:r. - . J . ■ ■. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; r .uv

ELiphazicriminatism cap ^.verf,z.tipponittirreffon/to lobi verf z, ^,^,Siéwa refpißanis eß, nevßmpUcß^r^ perfe cofiderandatfutf-feßAi.^Herttnmiatfed cumßtorß cr.»ci^(i.»mgräitit(ite appendendM,vt iiißa peret ear un A^}^^aat^o, guum pgtMs 'ettam fuißent ßngultientü •juàiriloquintùvoc’i. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Emfdan cap.^.verßculie ^•,e^,lt;^,6.reßondenslobtti verßy6,y.^ 9)io, 11, iz, 15. lt;»lt;//»»r/fw «0» eße negHtguod antehae ruMtaiea fe fnerit «ndttHm,'vt gnt antea perpétua rerumfucceffußt •tfiu .• nequegwdaliot alifncotßälatifi, ipfe inh^cfua^^alMoßate nuHum fßatiHrn tnueniitt, Sifamepi'nh^ttcmferi^rn nan.eß'e vulgarem , fed talgmac tantamvt nerito de hac vira fuaprarß.u ßefßeret: fefe tarnen in ipfa morte, guan-iurnuif cumi nmenßs hürri.rnrinatura int'ote'ràbtUbtü cruciatibm coa-iunHa^canfilatiane/n retiv ci'nfétentiainueniitrut».

Religua vfgue ad ßnem capita [gua ornnia opponunturiie gua dixeraf Eltphazw à capitis^.verff-vfguead^.cap.verf^. ineunte)expon:ulat de amicoru n/uorum canutttatoriisponMS.,gHaim confolatortisfermontbutf iuai;nineo ds gua accufubatw , nempe de hypocrifirfr mala confetentia innocentiam paucis affirens , epy ßmu! onandensßnmon conueniregua-tungue'dixerat Etphaz-us à lt;y.cap.verf.^.adßnemvfgue.

1.. amp;fiappéndendoappendereturindignatio mea-,amp; cattimita» wtainhilaneibusattoUertturßmul.

4. Etenimfagittx Omnipctentisßtntapudmt, quarum 'virus tbibitJßiriuts meus Terrores Dei tnftruEiifugt;it aduerßum me.

i.amp;x. Ad h^cautçm contràlobus.Aïqui nonita per fc fed comparatc cum hac calarnitatc qu«i totus cofrin-gor co'nferri, amp;nbsp;quaßin bilancc appendi priusquamfic acuieat.èculpari oportuit meam illam qyam votas(cap.. Ç-i/indignatipnem: j. quod fi àvobis fieretjComperi-retis tantum ertc illius pondus vt nulla fit arena maris grauior, vt illam mitum non fit non tam loqucntis vo-

ccsquàmfingukusàme anhelatc expreffiflc. 4.Ncq; idverómirü videri debet, tft cnimmihinoncualiqi^ humanicus ingruente miferia cerramê,fed cumillo ip£o Deo Omnipocenrenegotiu,cuius fagittis intimus hic a-nimus meustransfixus, lethale virus illarum exugit.Ipïe Deus, inqua, quafi inftrudis copiis,omnia in me dia di-rigit, quibus penituspercelli Sc cóteri homines poflunt.

5. Nftm rudit onager apudherba^.nu rugit bos apudpabuïüfuui fii-t enim, inquis, antea non ita confueuini eiuiare» fed alios erudite amp;: confolari. Quis veto meritô mirctur nihd taleantea ex meauditum, cui lit perfpeólü quàm fccundæresmex perpetuôfuerinrî Quis enimonagru, ferum alioquin animal,Ixra nadu pafcua rugientem,vcl boue apud plenüfàrraginc prxfepc mugienté audiuit? 6. Nü coméditur inßpidu abf^^fale^.aü eßguflus in albuntine oui^-Etiftudcuiufmodi tandem eftquôd me in aliis quidé erigendis tam fprtem, in hac veto mca calamitate tan-topere confternatum intuentes,proptcreanonnifi vanu amp;nbsp;ümulacû fuifle ftatuitis mcû illud quod præ me tule-rim pietatis ftudiû? Nam è contrario quis à quoqua meritô poftularit, vt quod eftinfe prorftis infîpidum , iplî nullo fale condttumfapiat’ecquis, inquam, faporcrain oui albumine inueniat?

Etnevidear maiorem ftatucre quàm reipfa fithanc fumma miferiam meam,ea quæpræforditiê amp;nbsp;fxditate ne attingere quidéanimo fuftinuilfem, vlcerû videlicet purulcntorum fanié, quibus torus feateo,funtilia ipfa quç meincredibdi cum fœtoreamp; cruciatu depafcfitur.

(). Et vt confintiatDeus, amp;nbsp;me after at ■,amp; remittat manunt’ ßtam-,d^ßiccidatme^.

IN lOBVM Paraphrasis. io}CAP,lt;s, fuamanu quameinjftistQntis.anguftiis coarftatu résinée,fine huicmeç miferiç prompto inccritu iinponar.

'1O. .Eß tAfnen adbucconfatatio mea-, amp;nbsp;eorrohtror in dolore in ^uo non parât,quod nonfuppreßi verba Sanofi.

In hactamede bac vita mea defperatione, nondeeft: quod me confoletur, amp;nbsp;vnde me in ha c ipfa in qua ille mihi nullo modo pareit calamitate recreemmepe quod veram piecatem, quamex ipfo fanâilfimo Deodidici, femperfiimforisctiara profe/Tirs.

H. ^od(eft) robinr meum vtß(remgt; amp;nbsp;quh terminm mtua v t pre dueani vitani n.e^m'i

interim veio quod ad hanc vitam attiner,quid mihi roborisfopcreftquod vllifpeilocum rclinquat? amp;iftis anguftiiscircumfeptus, qutnam vitam mihi prorogari polte exiftimauerim? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x

tä hanc forte meä dcplorans amp;nbsp;morte exoptans? Nu c-nim ego fum lap ideo quodarobore omnisfenius exper tepræditus’nû chalybeu eft miferum iftud meu corpus?

Acenimdixerical quisme mihiipfideeirc:quafi veto, mihi vlla vis fuperfit ad mcconferuandûrquæ fi etia ali-quando mihifuifl'et infita, mihi ramen nunc eft penittts erepta.

De vobis autem qui videri vultis ad mecofolandum accurrifle quidahud dixerim,quam tenêri amicû omne officij genus eipræftarc cuius animus ealamitatibus ve-luti liquefaélus conciderit?amp;: cum qui iccus faciat ora-nem omnipotenris Dei reuerentiam abiecift'c?

'^7- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entern tempore nfiu premnntur deßeiunt i nbsp;nbsp;qanm

18. Déclinant^ id eft funduntur hue amp;nbsp;iWac^ßmitnitb-nerd eamp;rHni,amp;aßenduntin inanitatef/hdr pereunt.

CAP.Ö. 104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i TVH.

Relj^kiu»t(9.^co3}iurgt;nteTtjfmAititarumy^c'ateŸU4Stt-lt; ^^‘torum expelfant ees. ‘ 'j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

15. Et ita quidem faéJriim à vobis cognatis meis opor-ciiit. Contra vcro ita mc fefelliftis yt Vos meritó polfim cum rorrèncibos iis confcrrequimolcm quidem aqua-rum, fed tnm rapiditaté fua noxiam ;-tum ciró deficien-ccmfecum trahut: i^. amp;nbsp;hyemequrdêfub gein occul-ti,amp; agglomerataliiuetedifaUuntincedêtiumgreflus: ly.xftate verb üorrefaâri diffluunt,donecardorc inua-lefcente exarefcant: 18, amp;nbsp;variis hucilluc rinulisfifli, paulatim furfum euaporantcs ■gt; peniciis tandem cuancf-cunt, I9f amp;nbsp;ló. erubefcentibus Themanitarum amp;£. Sa-bæorum cateruis, quæper fiticulofas illasregiones fpe aquae in illis tortentibus operïendæ iteringreflæ,vbi eô vencruntjfpc amp;nbsp;expcdationefiiafruftrantur.

21. 'K(unc enim (fuiflis mihi) nihilitm : 'uidifiis horrendain hanc obtridonent meam-,amp; expauißü.

Nam me quidem non magisiuuiftis quamfinufqua fuifleciSjVtqui fimulatque vidiftisquamhorribiliterfim obtritus,prae pauorc taciriconftiteritis.

22'. Spoliatusfumopibusmcis* Num veibinhaccala-mitate quicquaa vobispopofci,quo mcam inopiafub-ieuarctisîGrairati funtin me prædoncs. 15. Nd à vobis auxiliapolfulaui quibusab hoftibusamp;: immanibus op-prcfloribusliberarcrî Quam igirur impacientiam,quam conftcrnarionem mcrito mihiobieceriris?

' Audio nihilominus antcadara vitam miris modisa vobis redargui. Sed obfccrojquænam ilia meafint fce-lera demonftrate. Atccntum enim amp;nbsp;docilem mepra:-bebo. Tantum faeite vtin quibus ficpeccarim intel-ligam.

15 • ^àm validifunt Cermones reffi ! fed quid redarguit re~ dargutio (alicuius)^x vobif^.

Magna profeÆô viscft reôtorum fermonû. Scd quid tandé vel tu Eiiphaze, vel alius ex vobis,iftiufmodi in-crepationibus obtincbicis.? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*.

Nam cercèfalliminilnn iftadifceptationedc voculis tantùm inanibus hominis infanientis amp;nbsp;de vitadefpc^ rantisredarguendispuratisefle vobis cogitandum.

Iftud certè quod facitis perinde eft atquein ipfos pu-P i 110 s irrutrcjSc in amicorum calamitatc fibi delicias fa-cercjqunm fim quibufuis pupillis miferior.

28. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uncvelitis reßieere me , amp;nbsp;apud facier» vellram

Acnunchabcce,rogo, meirationê:amp; mequaii ocu-lis vcftrisfiftentes(noftis enim me intus amp;foris iampri-dem)difpicite num fuerim mendax amp;nbsp;(îmulator.

2.9. Redtte,quafo-,amp;»o»Çcz'\t}i)»iquitas.redite{jr\c[unm}(b‘ iußitia mea (erir)i» ea re.

Redite,quxfojvnde aberraftis, compcriecis me ab illiseriminibus imrauncnrredite,inquam,vndeinme criminando abcrraftis,amp; in hoc negotio me abfoluctis.

jo.(Videbiris)4;îßt i» lingua mea iniquita$ian palatu meut» nondiiudicetperuerfitates.

Sic enim futurum eft vt an aliud olim profperi s rebus vtes, in orc quàm in corde habucrim dignofcatis:amp;: an redu à peruerfo dignofccre mentispalato potucrim.

Äobut,omißi} amicis ^uibut fùtit videbatur oitendiffe cur eorumnelt;fue ^criminationei ntejm confilium probarepofetfConuerfe ad Deum ipfun ferraonet‘verf.ï,Zy^y^,’^,6, lamentatur tjnodfecum al}ter ejuàm cum cate-rùmortaltbus agatur. IUorum enim nec perpttutt, necinfruSluofas ejjt laborer : fuaium vero calamitatum terrninum nullum eße, necßern fibi vlUuî indefecuturifru^uj relintjuù

^^tf-'J'^-^dQ fropofitaniifem’naperfemortalitatùcöiiiti oneyfîitî^^ J^eZ eo àdducere,vtfupeYtorthiii (ontetitf .nthil adea amplittt adiicint-. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;, dei :cept vf'iue adiV). finientem t caro adnerCusIpiritam

tuEÏi^jirnrnoderatóii qûtdem tjàerelasdlobo extoî(j»et, talts tarnen nuß:iuAminirfipiettitemdutblalphei-niafneruTn!gt;at.

I. Q^pnne ceriutn militia ttmput prafiniturnerihominifK-fer terram nbsp;nbsp;tantjuam dies meranary ( i u n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eittt^.

Enimuero ica ie hahenr res morca1iü,vtmilitibus pefquot; pcruo amp;: fine inccrrupHone non ßtmilitandum, fed pace finiatur milicia, amp;: ßnem miliciae fequatur ftipendij perfoJur]Q:quodamp; in cætens mercenarjisabfoluto ip-* l'oruib penlo cernicur.

X ; Si ratferuHs anbelat ad mmbram amp;nbsp;ßeut mercenarius eX' peÄ7/ö^«jy««-z/(ideib operæ fux mertedem.)

Sic feruioptacç nodis vmbram quæ diurnosarftus ß-tiiens cj'.jietem ipfisconcédât: ßc operarij vefperep*-dam niercedcm praßolantur,,

At mibi prorfus alia fors eftattnbuta. Nam illisquide diiur.i, mihi veromenßrui amp;:irritifunt laborcs impo-ßriiöcillis qutdemad quietenv, milii veroad xrumnas ßanr nodes conßitutar.

lacens ,-nim in ftratOjtanrum abfum ab eo vt foinnü capiam, vr contrainfomnis,quar.do,inquam,temp’us e-rit h;nclt;hrgendi?quando tandem emenfae fucrintfpa-tiumßiam tenebrx^amp;irrequictusfacior innumeris la-ftationibos vfque ad diluculum.

To'-a eß cei» veßis cuiufdam fpecie obteda caro mea vcrmibus,amp;: velut in ramentorum glebas fiffa cutis mea dißoluitur.

Dies autem illi raei tranquüliores tarn repente amp;nbsp;tam celeriterprætericruntquàmtextorispeden telx (lame percurrit,amp;,nulla mihi fpe reftitutionis relida,prorfus cuanuerunt.

Memineris,ö Deus.homine efle me natum,fatis fpon-te fua miferum, cui nihil amplius calamitatis imponas. Hæc enim vira mihi cum cæteris communis nihil eft nifi reciprocans anhelitus : amp;nbsp;motte femel claufi oculi nunquam lucem adrurfum intuendum huius vicx beneficium recipiunt.

ir. Etiam ego non cohibebo os meum : loquar in angußia (piri-ttts mei', loquar in amaritudine anima mea.

Quæ quum ita fc habeanc,cäntifperdum fandi mihi facultas fuppetit, pl’enisbuccis l'oquar,‘qux mihi didac fpiritusanguftia,amp;: animi dolör amariifimus.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O.q.

cocrcerinnllisobiedismoli,biiamp;|)öflïf,velexillis man-nis indomitis moftris immanibus,quôd perinde me tot inalis obfe/Tum ccnes, quati veritus ne tibi pofsim clabiï

^5' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixiyfil^bitttr weleifui meus, detrahet aliquid)

13. Ecenim öquando dixi apud me,futurum vtnox mî hiinleölulüiaccnti folatium aliquodaffcrrct, amp;nbsp;cubilc mcf querimonia meam imminueret, 14. tumterrificis infomniis amp;nbsp;vifistorus percellor : adeo vt eorum qui ftrangulantur condirioncm buic miferrimæ vitæ mex eredam anteponendam , 8c opcabilius efle raori, quant hæc oÆî putria circumferre.

t6. T^edet me{'f \tx}',»o»i»ßecuium 'Vtita7»-,deßßea me-gt;ncun dies meißu/it 'vanitas.

FaftidioeH: mihi hxcvita,quxcerrè,quantamcum-que Hiam mihi in hac calamicatc proroges, perpétua non crit.define, quxfo, diuriùs eum excruciate qui in-teritui iam eft dcuotus.

Habes reum confitentem fe peccatorem elTe. Quid apudtepoffim ego?ô rucuiram chara cfl hominum fa-lus, cur me ci bi quafi fcopum ex aduerfo conftituifti, in qucm collimesî amp;nbsp;cur cam fum tibi grauis vt me ferre nullo modo poffis’

îh Etcurnontbüù tranfgreßionem meant-, ^remoues iai-quitatem meam'Nunc entm in puluere dormiant, amp;ß manè me inuefligarù n»n extHam.

Ah,cur non potiùs,pro ilia tua erga homines bonita-te, aboies quidquid in re peccarc potui, amp;nbsp;iftis caftiga-tionibus finem non imponis? Eofum enim illaruma-cerbitateredaftus, vt iam iam fimin pulueredecubitu-rus:amp;: vt me quam diligentiffime perueftiges, noata-menfisinuenturus:vc qui homo efle defierim.

Blldadtu veftigiei Eliphaziperfe^uiturßed longe acriore eum infe-Elanooe, nedum vt ea corrigat in putbus iUe modutn non tenuernt, etiam fialio/jutn in re ipfa non fut^et ab to peceatu. Itatjue verf.z.tpfarnf ^uotjae lebitum frrrnonem tumgeflam aeerbißirr,i reorehendtt. r'trßt Vero 5, axioma venßimum ^utdem ,fedprafentidtßeptattont minime-accommodatarn adaerfat lohum i-ntorcjaet-,non tantUm imprudentißimi, veritm etiam inßolenttßime. Num entm velprobauit hypotritam ep- fee-leratumfuijfe lobHgt;n:vtl Deo inuriturintulittia nota, ß lobus ßc à Deo fuiffè non obfuapeccata ca^igatm ( lt;juum ille prafertim minime fepec' catoremeße nbsp;nbsp;fuauù merert negarit)ßdex ettu voluntateprobatw

exploratue dtcatur? Pergit tarnen quaß re bene conféra Bildadüs Verf.yapen'e liberos I obi eriminatur, t^uaß iuffè ob /ua feeler a dtuinittu ruina dornui oppreJfos.Sic enim fibi vifus e^l lobum, ^uem Deus non fla-tim vt iüos interemißetyinßem aliejuam adducere tra Detmitiganda,i-dl ó^ueverf.e^.6,j.optima qua^ueiUireßpifcenti,ßcutetiam Eltphamts dtxerat,pollicetur. Deinde tjuidem tum de vmbratilifceleratQj-tum^tum de certa ßabili bonorum felicitate,pulcherrimis fed quod ad malos attinet tobo minime conuenientibus ßmilitudintbus dißerit à verß 6. vfcjue ad 19.

' .S^oupjtte tandem hæc loquèris amp;nbsp;’ventui 'veh€mens{cï(\t.} fermones tut.

Excipicns autem has lobi qiierimonias Bildadus Su» hircSjC^oiU'que tâdonbinqiiit,fic loqui perges, vel po-riùs pulmonibus quaft vehcmcnnHîmo vento plenis hæcefflîrc?

Scilieer Dcusce immerentéferiensdclîerit efleDeus, idcft iuris omnis amp;nbsp;xqnitans au£tor Sc aflertor.

Simane (ideft promprè amp;c fedaio^ret^etißerisDeum,^ Omntpotentem deprecatusfueris.

IQ. Annon ipßtedocebunt amp;nbsp;alloquenturte, amp;ex cordefuo deproment fermones^.

IN I O B V Mt Par APHR ASI3. HI CAPS, rum ab origine mundi temporum hiflcriäm: amp;nbsp;attende quid maiofibus il I is noftris euenenr.

If. Cæierùm fateorquidem ad tempus vigerc hypo-critas, idque ex fingulan Dei benignitace, fediuncisfi-milesamp;herbispratenfibus nunquam alTurredufis niii lunci quidem vliginedftæ veto aquis alerentur.

12. Sicut autem plantx illx quandiu virent non decer-puntur,verum crefccvcUnuniur ,0^ tarnen ante exrcras herbas vitro flaccefeeres demernntur.•tabs eftprogref-fus amp;nbsp;exitus omnium Dei oblnorum, necallterhypo-entarum fpes omnis euanefcit.

15. Hypocritarum,inquam, omnis expedatio prxei-ditur,nec eorum fiducia firmior efi arancae tela.

14. Suisenim oprbusdomi partisinnixbinaniifimas illas efle tandem experiunrur, amp;,vrcunquc illas fugicn-tesprchcndantjillæ præ infirraicate fulcire cadentem nequeunt.

16. (Ac) tile V tret ex aduerfo Solis amp;nbsp;^uper bort urn eitis pro-deunt eius propagines.

i/j. Illevcro contra-,nempe quipuritarifeiufticiseJlu-deCjSoli cxpofitus^, tantum abeft vc eius aeftucorreatur, vt ctiam eius calore vegetatus cô vfquc vt toto vbi pîantatuseftnon vli'ginofo,non inculto virore loco,fed horro amœniffimo cultifsimo,longelatcque propa-getur. 17 Irrigatusenim diuinae benignitatisperenni fcaturiginc, profundis amp;mutuo nexu radicibus adis, vndiquecirca fontiscaftellum firma materia, faxea vi^ delicee extruótum.ramis inter fc perplexis difFunditur. 18. Neque metuendumeft ne^v»-^nîfus)nufquam ap-pareant eius veftigia,ipfo quafi loco aperte negante fi-bi vnquam ilium confpeâum. 19. Et hic quidem eft ita inccdentis vita longe beatiflîma, qui hinc excedens hac ctiam rationc bcatus eft,quôdipfiusquoque puliiis fobolefcit.

io. Hæcautcmefthuiusorationisfumma:Dcum nun-quam eos abiieere qui incegricati ftudent: nunquam c-tiam improbis auxiliarem manum porrigcrc. il S£ zz-Nunc quis fueris ex te ipfo ftatuico. Quqd fi noftris mo-nitis obfcquutus,refipueris, non cft quod animum def-pondeas.Nam è contrario futurum eft vt eiulatus ifti in cftufam Ixtitiamcommutentur, amp;nbsp;in exultationem os iftud tuum, hoftibus omnibus tuis infamia notatis,arque adeô funditùs intcreuntibusjfoiuatur.

ËLiphazus I obi vit am vt fiElæ pietatii iptegritatif piert am enmi-natuifuerat turn ad reßpifeentiain tanta culpa cortuententem itw , argumenta 4 natura Det du^o nbsp;nbsp;nbsp;ferte nonpoßtt vtcum h«'

Tnineverèp,o prebo taminclementer ageret, vtipfe ^uerebatur^Bii' dadtM eadem inßfletts vta longtus^Mt^progrejßus, apertiùt etiam lobum lt;ir tpfius libéras incejferat, repentinam eorum oppreßtonem velut illi exprobrans-

IM I08TM Paraphrasis. 115 pTihrMS. tJunc autemlobusre^mmient, non noda agnafcit ipfe Dti inmomnipotentiam imminfagt;n,tum inßitiam omni exceptione maiorem^ tdlt;}ite mutro expreßius, magni^icentiHi y diuiniîtt tjnam hic vel iHe fece~ rant-.vent:n etietnt iUnd ipfum argumentum tjuofuerat oppugnatus tn ad~ uerfarioj re torque t:reEle,erudite ac pte negans inde quod ipft coUtgebant confequi. Haneenim Det in opertbiu etiam quotidie tn noÜros fenfut in~ currentibusturn potentiam turn iuSlttiam^ quod ofienditverf. primtt vn~ decim)talt actantameffevtillarumratioiniri 4 nuUo poßtt:quoniam Videlicet fuoru dofttmM deenetaiturrauf tir,non a rebut quas adrnintiirat, fed voluntM tpßut rebus ipßs prior,fit omnis iuflttia régula quod docet veß-.iz.^pquot; V^.^qws rejpexitPaulus,altius etiamulto,nepe adeleSlionit vfque täquot; reprobationitaternum decretum,ajfurgens,Rorn^,zC3 (ÿquot; ii.JJ. Deinceps verovfque ad verf.z\.deßnentem,hancdoFlrtnamipfeßbitn-genuè applicat, negans ßbi quantumuis duritertraäato in mentent ve~ niße vt vel Deo notant iniuflttit alicui-u inureret, velfeße apud iHum à vitio immune effe mentiretuTyßf tame vtde fe exprafenti valetudinisfue. fiatußatues,negetßbi de huius vita reßitutione quicqua sperandu. Hinc autent animaduertere licet, quam vana ßnt in vtramque partem eorum iudieia qui de his rebus ex humano fenfu ßatuunt. Sperant enim I obi a-mici quod futurum erat, vtresipßa tandem oßendtt, lobumvidelicet quantumutt ad extremu redaPlu,tamenreflitutuiri,amp;quideminßatü, felteiorefed de via qua refiituedus efßt,perperdiiatuehant.lobus contrd deßti Tefiitutione prorfus dejperat, nec altud qudm vt morte liberaretur ab his cilamitattbus exoptandum fibiputat, nimirum ex calatnitatisfisa magnitudtne falsb iîatuens fie à Deo decretum effe. Inde verb ad thefin rediens,oiiendit falfum ejfe quod dixerant aduerfarij, turn de fcelerato-rum repentino exitio,tum de firm» proborum iiatuiquod primùm verfizz.z^.z^.deinde verf.z^,z6,27-28. demonfiratfuo ipfiuspropofitoe-xeplo. Rejpondet deniqueaverfz^.adfinemvfque capitisfefe confilium tUorumne hac quidem ratiane ampleflßqubd fie pefitt reflitutionenin integrum, nedumin meliorem ahquem ilatuirfifobttnere. Stbtentmetus rei jpemomnem eße ademptam. Ac tandemfua confeientia teilimonio fretissad Deumprouecans tefiatur , fiepofita ilia Detmaieilatequtm ferrenutltsfpofiit,paratumfere apud Deum tufium aduerfus ipfos caufam fuam agere. Caterum, quod attinet ad fy derum nomina verflt;). exprefa, affienttor iis qut quatuor anni tempeilates Ulis fignificari cenfent » quas APlrologi tradunt certorumfiderum influentiis,quas vocant,regi.l taque nÖineptè Has, ArSiurum:Chafil,Ortonem:Chi'nah,Pleiadasipenetra-lia Aufiri,a,Piiuafigna,doSliinterpretesverterunttnegleSlisindoclorum Rabbinorum nugistquibusfyderibus, Autumnus.Hqenis, l^er, eAEsias, rejpondent. Sed Hebraas voces retinere rnalui quam tUas poeticis obfiu-ritatis (ß it^pietatisplenis fabulis contaminatas,vfurpare.

z. Proftéfb noui ita effe-, qttîfjant enim iufiumfe prohabit hor»9 (colIatLis)f/#w Deo^.

Ad hxc vero lobusliis verbisrefpodit,Audite amici, an iufte me vc impiu hypo critam crirninemi-ni. Aft’encior fane vobis Dei fuminam perpecuamque iuftitiâairerétibus, immo tibi Eliphazc cocedo aliquid ctiam amplins quàm ex re aud)iierim,quum diceres hominem non pofte iuftioreni efle Deo, fup. 4,3, Dico e-nim ne iuftum quidem polie quequam reperir'i qui cum Deo conferarur. 3. Concedo ctiarn iftud tibi Bildade, non pofte quicquam à Deo iniufte,vel fua potencia abu-tenre fieri,vfquc adeo vt hoc line cxceptione affirmare aufim, fiquis forte lie infaniac vtcumeo velic de ipfius iudiciis vllis contendere, non fir ex mille obiedis vclad vniciim acutiflimtis etiam vllus relpólurus. 4. Deuse-nim is demu eft cuinecinfinita fapienria ad decernen-duni,necpotcntiaincomprehenlibilis ad exequendum dceftmec impune quil'quam veliuftinæ ipfius potentif-mte, vel potêriæ iplius iuftillimse pcrtinaciter obftiterir.

5. Qmfnâenim eius viresimpedierit, aut ctiam aflequi poîîir,qainiontiû molesimmenfas tanta vi transfert,vt ipliusfurore fubuerll nufqua agnofei vcl côfpici poftînt?

6. Quo iubéte terra loco fuo cmora,columnis ipfius nu-tantibus vacillat? quot;j. 1de Sole quidé condidit diurnx lucis raodcracorê,amp;ftellas qu çnodistcnebrasilluftrêr. Sed ipfo edicenteSol non magis fplendcc quàmfi ortus non effet :amp; ftcllas quafi obferatas retinec quoininus fplendeant. 8. Coniunftamautcmcumhacinfcruta-bili potentia nibilo minorem eius fapientiam prxdicac cœleftis ilia tam ampla teftudo vndiquaque ab hoc vno tornata expanfa.Idem maris elati flinäus, quafi peril-los mcdiosinambulans,regit. 9. Totusautemxthcrà Septentrione noftrisoculis confpicuo, vfque ad imum amp;: nobisocculciffjmum Auftrum,tot micantibusfaculis quatuor anni tempeftates quafi gubernantibus coru-fcans,quantaoculis pene noflris fubiicitilliusipfarura, conditoris ac difpoßtoris fapientiam? 10. Vere igi-turhicillceft rantarum tamque admirabilium rerum o-pifex ac moderator,vt illa neque perueftigari, neque nu-inerari queant: ii. Quem etiam mihi proximum,amp; fe-fe mihi offerentem,nec oculis confpicere poffum,ncc mente comprehendcre.

it. icaque vtad mca tandem propius accedam, quuni fitipfepotentiffimus GmuliuftilHmusomnium moderator,quoties ipü vifum eft,vt mihi nunc eucnit,que-piam vel bonis, vel ipfa vita repente fpoliare, quis illum VC raptorem ad reftitutionem cogetîimmo quis illum iure in difquiiicionem vocaric? Voluntas enim cius eft i-phusiufticiæ norma. 15. Qiiôd lîquis potentia fua fre-tus,quales interdum fuperbi nonnulli inueniuntur,velit ^utipfeaduerfus illum agcre,autiisquibus ipfcirafcarur patrocinari, tanto magis accenfa in eos ira non prias dc-ûftet quàm illos penitus contufosdifpcrdiderit.

14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus ei reJponÇabo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerba mea cum

CAP.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

14. Qnancô minus ego omnium hominum abiediffi-musjiplius voluntati non acquiefeens, oblocutus illi fucrim,vel,ad difeeptandum cum ipfo mcipfum compa-rarim? 15. Id quidem certèfacere,ne ßqindem ab omni labe immunis efrem,mihi in meutern vencrit, fed ab iplo potiusiudice«gt;eA«t veniam pcnerim. i6. Quod fi nihilominus hocaufim ab ipfo poftulare,amp; hoc ipfe mihi concelTent, VC apud ipfum caufam meam difee-ptem, non eft tarnen credibile futurum vt fecundùm me ludicaretjiniuriam videlicet mihi à fefadam. 17. amp;nbsp;18. Nec enim eftmutabilis. Ipfe me veto non afflixit duntaxatdéd contriuit,non vthmplicitcriratus,fed coe-litusfulmêiaculatusmcc vnoamp;f altcro vulnere me ïâu-ciauit, fed plagas plagis adiccitjdque veluti inmevul-nerando irae fux obfeçundans, vfque adcovt ne refpi-randi quidem fpatium mihi concédât, fed amarore fim torus quantufeunque opplctus,vt de iis mihi in hac vira reftituendis,qux fperare meiufliftis^nihilßtmihifpe-randum.

19. Numautem vim viopponeremjquum ipfe vnus fit vere potens? fin vero,iure agerecum ipfo inftituero, quis illum mibiinius vocabit? xo. Etvtillefeiniudi-eio fiftat,firne inculparum dixeroßllud ipfum mc coar-guet,quöd hoc apud ipfum aufusftierim profari;fi mc, inquam,perfedum dixero, die me hoc ipfo improbum eflecouincer. xr. Sime,inquä,pcrfedüeflefomniaue-10, nonnouerimcertèmeipfiim, amp;ipfo mea viräada-’quot; muffim

IN lOJVM Paraphrasis. 117 CAP.s. muflitn rc éti expcndete,cogar ipfc meapud ea deteftari.

ty Si flagedttm { arripit ) occiderit fubito : ad explorationem innocentiumfuhfannat.

Terra traditur in manum fcelerati ‘.faciem iudicunt eiui ^(g,ir-fin minn-s,vbinam efi,dr zt. Omniaautcmiftaadid vnum tcndunt, quod didu volo, Deum videlicet, illafua potentia iufte quidera fempcrvti,arnolicurimaginamini. Vultisenimitaferre ipfius iuftitj.am, vt in hac vita bonos vel Temper beet, vcl aberrantes amp;nbsp;refipilccnreUïc caftigetad tempus vt illos non patiacur in iis quasinfligit miïenis ad mortem vfq; pcrmanere:malos aute.vrpocc fibi exofos,autftatim fuccidat,aut quo paticncius ad tempus eos tolerauit, eo terribiliusillosin hac vita vlcifcatiir.Atego contiacon-tendo.ii huius viræcurriculü fpeefemus, neq; ex como-dis neq;ex incómodis ipfiusdebere vel de ipfius iuftitia, veldeeoru qui viuunt mentis conftitui.Cómunes cnim efl'e bonis amp;nbsp;malis calamitates quibus vnus amp;nbsp;idem Deus amp;nbsp;hos amp;nbsp;illos in hac vita abfumet. 25. Neque proculabeundum eft vt hoeprobetur. Namfi itaefl'er, fimulatque flagelluarripit,fceleratos mox ad interne-cionem perderet,innocentes verb mox contentus elTec moderate caftigafle. At è contrario integræ vira; ftu-diofos non paucos eô vfque afiligi videmus,vt fi dunta-xat huius vitae vfum fpeétes, ex illorum miferiis vo-liiptatem capere videripofTit: nempe fiquis veftracfen-têtixafientiatur. 24. Sicautemafiliâis probis, an nori exaduerfo videmus fceleratosnon tantum viuere, fed ctiam regnare, amp;nbsp;impunè ius omne peruertere ? quxfi Deo dicamusinfeio vel inuitogeri, ilium certèexipfo mundo expulerimus : amp;nbsp;quem tandem faeiemus mundi creatorem amp;nbsp;gubernatorem?

rium fcciïndïE , meum hnc exemplum deelarat.Vita cr sim iJla mea rot beneficiis cumulaca, ta fubitó difflu-xic,vt nullus curfor earn celeritarem poHït æquare, amp;nbsp;ik la omnia pene pfiùs mihi fint prærepta quam ea fenfe-rimmulla denique nauis ccleriiis currar:aquilanullaim-petu velöciore ad capicndam prædamfèratur.

â^^ivimeuindiccrefuit{y'\z^-,c\^wva apud me Hcfta-tui }obltitifiar querimoniit mcx omittar» iram medyamp;{a\^mcZ) covfrmabo.

At quàm illç res meæ profpcræ ccleriter cuanuerunt, tam è contrario tenacicerinhærenc mihi cruciatus qui-bus fum transfixus. (^umenim coftantianimo ftatuif-femàquerimoniis mihi temperarc, amp;,hac omni indi-gnantis animi ægritudinc abicôla, meipfum colligerc, tune medemü omnecruciatuû acerrimorum agmé per-terruit, vt aduerfus iftud quod amici inculcaftis, probos videlicet etiam caftigatos nûquam fuccidi, hoc pro cer-tidîmo ftatuâjô Deus,nunquâ effe meab iftisquibusto-tus feateo fœdiihmis vlceribus ac vermib’ repurgadum.

31. Cerie (ipfc) non (eft) homoßeut egOiVtei refpondeam, amp;nbsp;vefüamusßmnl in iudicium.

33. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflinter nos qui redarguat, (amp;) imponat manumfit-

29. Quodfi excipiatis in eo me falli,quôd hæc mihi licet integro eucniHecenfeam :ncmpe fuerim qualê elle mediciris,nimirum fceleratus hypocrita. Hoc autemll verum eft,quorfum egofruftra de obtinenda apud Deû gratia laborare? 30.amp;31. Sedquorfum hic artinet de mea vel integritate vel imp«obitate pluribus difputare? Nam etiamlî niue eflem ablutus, amp;nbsp;ipfam puritarem mihi mundando inter manus verfarcm , apud ipfum apparens: tarnen vt quod de me conftituic exequere-

IN lOB V M Par AJ HR asb. 119 CAP.sgt;. tiir , in fepulchrün? nihilominus nie dciiceret, vc-ftibus ipGsfepulchralibus ad meani fœditarcm cohor-. refcentibus. 31. Abfitigirura me vt cum ipfo de eo contendam quod ille iam fe fadurum decreuic. Na qufi ego quidem fun vir,ipfe vero Deus fir, quidpoflim ei re-fpondere. 33.. Er quinam inter ipfum me iuridica difceptatio inftitni p offit? NuHus .epim eft qui vel ilium vel melitigantemarguac,amp; quidamauàoritatêinter nos duos interponat.

J0'tts o^uaßdiefuis arnicis upud Dei irihuualdiEfa,priKUw tefatm tJerf.vJe ejuodfaieret trjuj »facere.falfa nimirn tUiniaicufationecoa~

Hum, caufamftiam agereinctpit. Et eit iHudfe/nperin his ejuerimontis ebfruandum,non ejfepropvfitttm lebo fefi vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud Dettri-^

bunal fist ere: {contrariumemrn ep“ antea norgt; fet/.e!, ep- toto captte fupe-r:ore,ac detnceps ettam agnofctijfed, duntaxat aduefariorum erirntna-ttonem auertere,,ipfumptetatts in Deun fTnulatii,acetiam aliorum in ho mtnes admtjforum fcelerum accufantium, putbus extracrdinanas tHas pœnas ßbi accerpwfet. I uHam ergo cas fam tuetur: ejuagt;iuis turn dolorîf acerbttas,tum hums ealttmnia. indiggt;ittas nonnuUas ah ipfo voces humant infrmitaiâ teHesextorqueat,e]Has tarnenfubinde emoUtt. Eiocigttur pofito ejuod e-r extreme capitis fuperüris verficulOt (p max verf 7 teßa-ttir fefevidelitet vert pro vtrtbus Deism ex anime fuife reueritnm, vt tandem cogitar cap. 19. plentflime t9ponere, ep ab ornni in aliasing iuriafutße remetißimum sfeditiofcrutatur apudfe verf, z, 3, ç, ß. 7«/-nam tgtturßeri poßtt, vt Deus cum ipfo dursùs etiam ep inclementius a-iat ejuarn.cum fceleratißimis altis'. (p nihil mueniens ejuo nodurn hunc txpediadquodepprophetic accidit,vtPfal,ji.lerem.sibacuc.t }fie{lere

Deum ai eomiHifènitionem variif ay^»mentif findet, de kite ^uidem vi^ ta defp eran s, (ginterdum extra limites excurrent,fed it a vt a Deefem^ perpendêrefeprofiteatur.

Verf. I. Faßidit aKtrnamcavitam »team ' reUn^uam fuper me eloejuium meumdo^uar in amaritudine a.nimlt;e me a.

Animammeam tædcc huius cam acerbae vitxilînam arbicriofuoferriquerimonias mcas fuperiftismihi im-po(itiscalamitacibus:ej!Fundain qux mihi didanc ama-riflimi cruciatus.

\ car aucem hoc apudDcu fcrmone.Ne de me,quxfo, VC fonce fcncenciam fcrco priufqnam faxis vc incelligam quaderemeiniuditium vocaris.

Er nc cuimirum videaturiftud à me poftulari, res ipfa hue me adigic. Abfic enim à me vc ribi exiftimempla-ccrepofle violcncam cuiufquam oppreflioncm, velce dclcótari cui iplius operis deftriidione, Nam hoc dc-mutn confiliiim capereamp;ica fadicaie fcelcraci indices confucucrime, qiios exempio cuo quafi fplcndore quo-dam cœlicus apparence confirraare cu iuftiffimus iudex nonpofils.

Qujdigitur hie llatuerim mi(er?Nam ilia quidem cer tè in tenon cadunc Tn veto nofti me à fcclerataamp; flagi tiofa vita,cuius ifti mereumfaciunt, prorfus immunem cffc:amp; tarnen ita feuere amp;nbsp;duriter me tradas vt ex mani-bustuis euadendi nulla mihi ratio fuperfit.

Ah,mi Deus,tn is es qui me tâta quafi folicitudinc tuis ipfius manibusefformafti,amp; totum quantufcunquefum concinnafti -.téne vero quodipfefeceristanto cum im-petu abolefe?

Memincris,quæfo,quôd cy. limo tuipfc me, hguli mo re,cffinxiftijamp;: in pulucrem fis redudurus, vt in mcdc-ftruendotam fragili vjfcul sSc fuafponteinpuluerem. fimulacque lulferis reuerfnro, minime tc oportueric vires tuas experiri.

iQ. S)C II. Tu profefto is es, qui me quum primùm con cipererin matris vtcro,quafilac percolatum, Sc poftea inftar cafei coagujatum,cute Sc carncinduifti, ac demu neruis vndiquecompegifti. 11. Vitam prçterea meam mirificisbeneficiis ornafti, 0^ aifiduademecurafpiritu huncmeumesdignarus. 15. Vndc igitur ifta in con-trarium commutatio? Sc quinam mihi ta efle benignus, amp;nbsp;fimul ifta quae nunc experior, latere in corde tuo po-tUerunt?Nec enim iftajmihi lat fcio,nift te fic volenteamp;:

25. SifumfieleratuSiViemiht'.fiverbfumjjtflus^ nonattoUàm caput meumi/Aturatus ignomtnia^ amp;vtdeni afftHionem

14. Deliquijfateor, non femci, amp;nbsp;tu viciflimmepec-cantemnotarefolitusesj neque paflùsesvtidimpunè ferrem.

1$. Qupdfifceleratemegefsi, vtifti criminantur, (tw verô,{icut modo dixi,optimus es eius rei tellis) non hai* beocertèdequoconquerar:linverô piciati iuftitix pro viribus fèriô ftudui,nihilô propcerea fumlahiuseue-dus, immofummacoopertusjgnamiï; mhanccx-tremam quam expcriorcalamiratemrcdadus.

vj. Renouas te^es tuos coram me àquot; multiplicas tram tuant mectimpermutationes (id eft mdt tix aiix aliis fuccedcntcs} amp;nbsp;exercitusfunt apud me..

18. Méneigituridcirco àtefuiflcex vtero matrise-dudum,vc fic incerirem? eheu cur non potitis tibi vifiim fuit vtin uulliusconfpedum venirem. 19. Vtinamin-qnam,perindc natus cflcm,ac fi nunquam extitiflenbalgt; Vterf’ videlicet ad fepulchrum elarus.

ÎI. Priufquam abeam, amp;nbsp;non renertan : in terram tenebra-^ rnm^à'vmbra mortis.

t z. Terr am obfiuritatisyvelut caliginis vmbra mortis,amp; non tfrlt;/z»«z«;(iden:,liorridam Sc vbinullus cftrcrum ordo) amp;nbsp;vbs {c^olt;i}figt;lendet eficaligo.

zo. Dcnique quum perexiguu fit vitas quod milii fu-pcreft fpatium,quæfo,mifium me facito, vt refpirare vcl aliquantulum mihi licear, n. antequam ex hac vita nnnquam hue redttnrus,terram iliafubeam non noétis fed mortis tcnebris horridam; zz. terram,inquam,ta obfcuram,quàm efiipiàs obfciiritas:vbi, cöéla obcinen-te mortis vmbra, non diei amp;nbsp;nodis, non tempeftatum anni,non ortns amp;nbsp;occafusvllu efi difcrime; vbi deniq;, fplendenteinreliquo mundo Solejmeraeficaligo.

TSophares tertius ex amictsillislcbi ,ßcut lt;vltinius e(HoijnMtus, ita magisefi in ee reprehendendus lt;jua,m ipßtis focij, t^ued ijnwn ex lobt feßenßs intelligere debueeitimmerito ipßum aceußari , è contrario ab.a~ (errima inßeüatione exorfasverßz.efr ^ fophiflam agit matiifefleyt^ua Io-but tp“ anteacap.6.io équot;lQ,~Jprofuainnocentia dtxeratpennde intor~ pretans,acßfeße lobut dvet.iJ.iifgt;Tnr!ir ejfe tueretur; quurn ille tarnen contra non femel teflarus effet ac profeßut fe peccaforeejfe,at^He adeb etiaß apeeeato effetimmunis,no pojfe tameße penitutpurum aemunducoram Deoeenßri.Qua de re igttur,dices,^uerebatur /obus ? nempe rjubd con-ieElura ex ipßus tantis calamitatibusfacia, ilium falßßme vt impium hypocritam,elrßceleratum hominem criminarentur. Qi^acunc^ue ergo Tfo phares à .^.verßculo ad immenßt trnperuelltgabilt Deißapientta cominemorat,vere ^utdem (fr magntfice dtflafaeruntßd minime omnium adeoarguend.'tm lobum accommoda;e:cjaanuis in ea rjuidem modum non tenuißet lobus, ac oroinde reprehenßonme mereretur, ^,fod audaaut ^uam deceret cum Deoipßo dißceptafßet-petensßbt calarnttatts huius tum extraordtnarta eaufam patefieri. Ft tjutdem illad inter catera Tßo-pharis intemperiem redargmt, ejubd außus efl .ffir.narc, futurum vt, ßi Deus tpße,ßcutt Iobus precatus fuerat, ipßum praßent alhcjueretur, eum an duplo grauiora commeritum damnaret. bjam i contrario Deus i-pfelobo apparent , ipßum ahfoluit, équot; a nicis eius,nen niß pro eit de-precante lobo.peperdt. Qj^um autem ex tßtt Icbo mintrne conne-nienttbutnanalidd concludatTßopharet ai^. verß adßnemvfyuesa-pitit.quam ri/uoddixerär Eltphaßus (f' Bildadus, nimtrumhjc vnumßu-pereffe loboremedtum,ß talemfifeagnoßcensac[eribdeteßant, ^ualtm

iltuTAc/feafguckavtiVeniumà f)(opeieret, conÇei^iiiturnmpotuijfeleb» iftnd conßUum ample El i,lt;juin contra confcienttam menüretnr.

3.. Cyin abundds verbts non exaudietur, (id eft,an multi loquus refp onfu m non feret?) amp;nbsp;»um vir lab tor um, (id eft garrulus)ahfiluetHf. fid eft,caufam euicerit?)

5. fNli m) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuaßlereßacient : amp;fubfannaueris, amp;

I. amp;nbsp;2.. Quid ergo$locutuleio non refpondebitur’gar-rulitace qmfqua hoc confequetur vtiuftus fit habcndusî 5. An ora nobis iftatua comenta obturabunt?amp;r Deiim ac nos ludiftcatus, non inuenics qui te adruborcm a-digat?

iniquitatetua, (ideftquod exigitate Deus non quidquid debes, fed particulam tantum eius pœnæ quam fcelcra tuamcrentur.

4. Audiuimus enim quum Deum ipfum compcilans diccres, qudd te purum in omni vitæ tuæ rarione prac-ftitcris 5 amp;nbsp;ilium appellares oculatum intcgritatis tu« teftcm. 6. Et veto, ft fieri poftet vt, quemadmo* dum aufusesab ipfo poftulare, tecum ipfcmctloquere-tur, amp;: illafapicntixtux arcana tibi tarn réméré illare-•quirenti patefäcerct, duplo certè miferior eflct tuns iftc ftatus quam nuncfic.Hoc enim coftituerc debes, Deum non omnesdébitas (celcribusfuis pœnas,fedearum tä-tùm particulam à te exigcre.

II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^tuetur honänes ferßdos, ifJttteturjcelera., amp;nbsp;non

conßderabit^ZA)'': nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; i * i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*.

, Quidaippliusautcmà Pco requiris, qtnim hxcia?-pertaó«: manifefta fans fupérqucte coarguant? Nam fi Deus ipfc ranonem tibi reddere fuorum confihorum fuftincret, num tu polies illam Dei fapientiam meute coraprehendere, amp;nbsp;vll^ iudici) açrimonia pcrtingere ad illam Omnipocentis Dei ablolupdima perfeêlioneï 8. Eft enim illc altiirimiscoEhsfal.tior. Q£Ïnam igirwr hucperuenies homunciqin terris repens’profundiùs la-tentipfius confilia quam quæ funtin imis fubterraneis locisdefoirazquïnaillafcrutandonoirepolTisï 9.amp;C 10. Lôgiùsprofertiefe baec ipfius fapiêtiaqua.m orbis terra-rü Hncs:amp;: latiùs protenditur quam Oceanus ipfe. Qj-üs autem quoquamodo tçsillas omnesftatuenti velcuett lenti obftiterit?Etq,uum inhciari nequeas patere ipfius oculis hominum pcrfidiam,omniaque fcelcra,angt;obfe-cro,quç vider non animaduerret?

IX. J’fzy homo VACUUS(\i\z^^mzris}redditur ttiamcordatuSi quanuisvt pullus onagrt homo nAßaptr.

Et tempus ßurget pro mendie, (^idert: ipfo clarillimo die Iimpidius:)j^/ezy4^fycfj-,fmßcuTipßum Mane.

li. Sicautem homines anrea vccordes fuis caftiga-tionibus eruditi lapere incipiunt, amp;nbsp;qui tam nati lunt natura feri quam onagri pullus »cicurantur. Quttdigt-. ’i..J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^iq.

tut aliud tibi rcmcdiuin fupereft quàm vt dcpofitaper-uicacia, amp;: compoiico ad pœnitcntiam animo, fupplex fiasDeoî i?. Quodfiquid penes te babes malisartibus quæfitümjilladabiicias, nequedomi refidere pervina partum quidquampatiaris. 14. Turn cnim,nc dubita, credo vuku,amp; ab omni fqualore,quificillum deforma-uit immuni^ fecurus amp;nbsp;omnis metus cxpers euades: If. Pfo ccrtOjinqüam, iftariim ærumnarum memoria mox euanefcct,nec carû magis quàm aquarû fubito diiapfatumemineris. 17. Difpellectenebras iftas ex-orienstibi fcrenitasipfo meridiè clarior,amp; inftaripfius aurorxfplendcbis. 18. Deniquecertafpesilbdefpcra-tioniruælùccedet,amp;fedcsfixas quietas conftitues» 15. vbi abfque vllo terroré, immô cundis tibi honoré exhibentibusjconqüiefcas. iô.*'Contra veto illa fce-leratorum oculis omnia deuorantium auiditas cuanc-fcet,amp; eorum expedationem mors fuperueniens fru-ftrabitur. •

TObusTfopharistitm tirroganteprafatiane^ amp;aliortminfireprehefi' ^dendo intemperit ter iawprouocatus ,graMter amp;nbsp;ipfe agerecum illis t)Jcipit,partim oHendent verf.z.extremo ndsil tllas deadmtrabtlt Dei pientia protuliffe quad non fît ^uibu/ùts notißimttm , vt fibtpropterea ^Jtidijuam extmium arrogare minin. 'e deheant cum altorum conternptn: partim demofiransprin.iim eÎTßn ipßuspritfente exemple verf.^. (p- com-mttni experienita ver/.^ 6 fatßßtmttm eße ijuod lottes ineulcatät tutn de prob or Ht» tran^Mllo, tttm de tmproborum calamttofo in hac visa ßaiH’, lt;jnaß tn de faciendum effet de Dei tn quempiarn arnore nbsp;nbsp;odto, amp;nbsp;de ctt-

tuß/ue vel proba vel fce’erata anteafla vita tudtciurn. Poßea memor fefe ab Ehphafo s^.v.j.dr à Btldado i.i.admonttum vt àfentbusdifceret de Dei conßliisfentire,teflatureadem fefe ab illis de tnenarrabtli Dei po ten/ia amp;fapientia audiutfe,^u£ ipfctjHo^ue bePlia doceant. verf.-jy 8,91 JO'ßd opus effe iudicio ad ilia dtfirrnenda retie afltmanda ti^uo prit“ dttos^^uidemfeneseße primis effetprobabtle at non finiperneijuene-celfarto veru,verf. iiz.Deincepsaute adßnem vßjuehttiuseapitts,lt;è' deeimt tertßeaoitts verf.t^.d ejuopotius capHttHud exurdiri ovortun^do-cetlobnspendere resornnefesquot;earumflaturn à Deo:ne^Deuarebusafe conditisprout ipfaaffeBaßintytonfiliafua mutuariffèd è contrario ,cun-üa infcrutabtlt nobis vicißitudine diuinitusgttbernari.

i.amp;c X. Scilicet,fi vobis credîtur,non cftis vnus amp;nbsp;alter, fedtociusalicuiuspopuliperforiamfuftinctis: amp;nbsp;omnis fapiencia penes V05.eft rccódita,vt vobis intercuntibus, illaquoq, hr ihteriwra. ‘3? Àtqui fum amp;egQ. aliqua in-telligjencia prxdicus, atqiiç adepnihilo me'vobis infe-riorçfnduco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;'

•J. 'Ec^uxioj^ qu.id ex vobis tantarn fapicntiam prx-ferenribus audiuijCuius difcendi'caufa rieceflefucrit me a vobis ad rn^io.rum illorum noftrorum fapicnti/Tin-ióru rcholarelcgariïNulla ènitn cft b'elïià,q'uæa,b's cê compel lata, filoqmpoder,non teiftud docuerir;auis hulla^ quas hoctibinon expofuerit, 8. Immo ipfa terra tibi iftud oftenderitjipfi pifees tibi narrarint. 9. Deum videlicet eiTe omnium amp;nbsp;fmgularuni return iftarum coiidito-rem, 10. amp;nbsp;turn o.rnnis rei yiùentis animam',' turn bond num fpiritum eile in ipinis nianu ac poteftäte pob^i,

n. ^Nonneauris/ermonesprobaiyamp;pfilatumßbigùjbat cibumi 11, Infenibu'S (fi Cafieniia, amp;nbsp;in Idn^itudïnëannorum tntelü^ gentia-

It. Et hxc quidem omnibuspatent,fed vt loquentem audite nihil iuuat,nifi quæ dieunturauris probet, neque cibus ingeftusfapit.nSlipalati bcnchcio gufteturdic vos oportuft de Dei faclis quot;non ita temerc ftatuerc, neque meosfermoncs ftatim dclpicerc^fed fapientefamp;intelli-genter confiderare amp;nbsp;expendere. ii. Vos præfcrtim, inquam, fenes,quosredcdixiftisdecere fapientesefle, amp;nbsp;quo diutms vixerinteo maiore prxditos eflepluri-marum return notitia.

• K*,; . tp ^pud eum eß Jdpientiaamp; potentid'.eius efi confilium amp;nbsp;inidligenlia.

Teftantur autem Dei opera quandam ipfius efle pro-priam amp;nbsp;fupraomnem mentis captum podcamfapien-tiam in dccernendo, vim ac pocentiam in agendo ,pru-d.entiam denique amp;nbsp;intelligentiam in rebus omnibus adminiflrandis.

Eadetp efteiusvis inexpugnabilisinijs quum ipfi li-bec deftruendis quae fecit,quæ infaciendis fuit : amp;nbsp;clau-flra quibus quempiam concluferic,referauerit nemo.

Aquæimperio ipfius cohibitæ ne fluant, exarefcunt, Codem illasfluere iubence,tetram inundationibus dif-perdunt.

Omnium rcrura vis robur,quo fit vt finr,amp; eflc per-feuerent id quod funt,ab illo eft ; amp;nbsp;tunc cade à fuo illo ftacu aberrantes,turn ilia per qux aberrant,ab ipfius nu-tu pendent.

13. Idem rerumpublicarum èc gentiumipfarum eft exitus,qn'as‘prout ipfi viïum eft,aifget vel abolet,própa-gat 'vel ad ^ucitatctiï' redigie 14. Capita enim ca-' rum modo ampucac ,id eft fuismoderatoribusillospri-iiar, modociqcsprofugosin vaftasamp; prorfusauiasfoli-tudines pellit. 15. Denique facit vt omnis confiliji-nopf s in dcnlifsimistcnebri^vcifcntui's amp;nbsp;Ÿt tanquain ebrij vacillantes, nufqviaài inüCniarit vbi pedem figant.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i: ■ i - ■!. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

T Obum reptehffiderat confidenttßbn'e T fophares /hprà n- ^.eo nomine^ ijtiodlt;j»aß adutrßss tpfttmme' Deum nflnrus adlUnrn prouocaffet-Relpo.ndet I obnsf-fenon arroi^a,ntia/idvprifn£pi£ (aufa cert a confeieti-tiafretu.ri,'i:n m di :inn d^fityrsquod optaratd Dcoß^/jnod tädemÜ It concelftiTnftttf prater o nnerrt adaerfaricrittti opirionem^vtcap. nbsp;nbsp;nbsp;etn-

dicMus ] [rd et aen tdartide ampere, non i^uod ipft in mente rn vene-rit adnerfus DeHfaperipfms tujtßimafsmperfapiintKi {ontendere,aut fefe vt dva/^eifTiilar apud eins tribunalfiflere/edt^uod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad-

Merftts tUoruiriminattonesinnece.mdfludeat defendereyittque adeo ip-fius Dei‘H^'htiamcotraipfipapad De» tuen, Necenimpoßevaltretllo-ru de Deolenienitd,i^uiiei inbuerctur,ijubd tAtnime omnium ipft cenue-niit,neduvt ipfu nia^uam irnpium nbsp;nbsp;iniufiu ali/^uid de Deofentiente

rtterito criminarentur.Ethoc^utdetn t(^it Iebusd verf.i.tneunte ad 13 ß nibnt‘m.Indepaulatirn adremaecedens,-verf 15,16, fe de fua apud D-umfalute vne^uam defperalje,t}uanhtsd.■ hac vitafibtreflituen da rpeta omnem arntferttit^uodfic d Deo deeretum effe ex prafentifui cor poriejlatu concludttt,non quod Deum infiaeturfacere ifludß vel'et,poff fe,quod etiamdccuerat fnpra iz\Q. Detneepsautem vfns brentßtmapra-ft:i'ine,verf.i-j.rp‘ teflatuf verf.ti fe hueadigi aduerfariorumfuorutmu-fiißima erm.i oatione^tuocatis tilts ad Dei tribunal: deprecatus demque Deiter ibilern illampotentiam amp;nbsp;mateßa'emvetl zQ. 21. inßimmet ftat..itiudicem,anverumßt quodlontendebantaduerfarp; fefe videlicet propter hypoenßn dr feel eraßc ab tpfo duriter traflart: ac tandem adfuA miferia trtflißtmam deplotationem redit.

IN I O B VxM jPaKAPHR ASIS. Ip CAP-I^« mci.spçtilisppnyiderûn, parcimjiis auribus .icceptum accurateQpnjcognoucrim. 2. Et yt ilia vobisjîc mihi quoquetainfunxperipetia,vtinhacnotitia niliilolun vobis inferior.

j.'3. \,Qptaui, Tfophares,vr liceret tnilii Dcumipfiim corani compellare,quod ü mihi connngerec,dixifti fote VC duplo augeretur mea ifta calamitas. Ego verô,ne ne-fc ias.paratusfum ilium compeliare,ncc quidquam ma-« gisoptarim quàra nonipfius quidem acculandi, quod mihi nunquam in mentem venic, fed criminationis ve-ftr«refcllcndæ gratia, caufam meam apud eiustribunal agere. 4. Aio enim qux m ine cófcrtis,mera elle rneda-cia,quanto poceftis arcifieio fucata amp;nbsp;cocinnata.ncc mi nusquidquä hac veßca meis vlcerihus adhibica medi-cinaefficere poflc^quàm id cuius caufavideri vultisad meaduenilfe. 5, Vcina igitur in-illo veftro feptiduano filetio potius perfcucrafl'etis, quam in hçc verba crupif-fetis.Sie enim videri potuifl’etis fapere. 6. Q^adoqui-dem aucem veftras accufationesaud^haudice me, qua:-fo.vicifsimillaspcfellcntem,quasproferam rationes attente aufcultate.

lt;j, Nßm vobis bo-wm ftierit-,vtfcrutetur vos^. nuficut tlludi-furhominiideludetiscum^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

IO. (^^P(\veio}argueretvos,ßclamferrMamifßus acceferitist n. '■^ftnonfitbltmiias eius terrebit VOS , amp;nbsp;tt/noretus cadet ßtfervos^.

U- Commemorationesvefirx^ßant) fermonescineris.eminen ÙX veßr.e emtnetstialutex.

abiniufta mei criminationedefumere: vt ilium ab iniuftitia vindicetis, audereme vt hypocritam accufa-rc. 8. Êt hoc quid aliud eft quam quodfacere folenC corrupti iudices,fic videlicet vni fauere,vc ei gratifican-di ftudiü infontem opprimant? 9. An iftud verb prae-pofteru ipfnis hac rationc propugnandi ftudium proba turum ilium,amp;aliquo beneficio remuneraturumputa-tis,quum ipfacorda vcftra fcrutabitur? Etücut homini-bus eft perfacile homines ludificari, num ille calumniis veftrisdeltidetur? 10» Nequaquamprofeäo,vt qui c-iufmodi •syi£ilt;r«wiiA»4(ai', ne liquidem clam ipfum eflct ad-miira,fueFittoleraturus. n. Si nonigiturresipla,atfal tcm eins ftiblimitate vos deterreri ,amp; eius reuerentia pcrcelli oportuit. 11. Nam iftaquæ vo-s vt diligenter ebfcruata commemoratis,S4 in me tanquam certa quidam axiomata detonatis,non lunt folidiora quam cinis: amp;nbsp;lutea funtifta veftra quafteminentia propugnaculay vnde me oppugnatis,

Definiteigitur melèrmonibus veftris obtundere. E-go veto quocunque res lit cafura,pFo meloquar,

Mè ne veto tam amentem. ex meis illis eiulatibuj fuiflemetitàcol’tigitis,vt qualimcipfùm manibusmei-s dilanians,fxuirc inmeipfum, amp;nbsp;viiam ipfe meam vlrrô

Immo tantumabfum ab eo vt Deum inCeflencîo vc-lim exitium fnihiaccerfere,vt contra,quanuis hac mifc-ria me non ßmpbciter affljgat,fed plane oceidat,nihilo* minus tarnen non fim defiturus,meho€em vitam ab ipfo cxpedare. întereaeamen üipcr anteaftavita inea,noii dubitabo litemapudipfius tribunal Gonteftarûgt;

Aderitcnimillcipfe mihi nepcream : nedum vt me àvobis opprimi patiatur : quod fperare non audcrem nr-fire

fi reûa confcientiafretus, quum fatis fciam'hypocricas ab eoinfiujtnconfpeâ;umnonadmitti. i-

17« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audieKdôfer’^efiew meunt, fruftram

^9’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß qui Ittigetmecum^ 2(unce»im,fitacueroyntoriar,

17. Adefteigiturauribusôd animisattenté qux fum nonaduerlus Dcusn ,fed pro mcadaerfus ciitninationfr Vcftratndidurus. 18^ Ad caufam Weaai difceptandam compareojüc in ft ru du s vt me à veftris criminacionibua abfolutum iri'non dubkem. 19. Agedüm igitur,nullus hicfit vlli dilatoriae çxceptioni locus. Adefto ex vobis quifquisroccuraiure vis agcre. Nunc cnim fatius mihi fuerit. mori, quami filientio caufam meam pTodcrc.

xo. J^erum duo »e feceris mecum^amp; tue à facie tua no ahfeodan 21. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummouetû à me-) amp;nbsp;terror tuus. ne me con-

zi. Aur'uaca me.,amp;e^ relfodeho-.atttloquar amp;nbsp;reßode mihr. xoi Apud te veto adurusjô DeuSjduo funtquæ à tede-precor vt intrépide'caufam meam agam.. xi. Viium,, vtdxanc manus tuæ vcrberariônem tantifpcr intermif-tas:alterum ne exrilla tua tcrribiii'ïnaieftace difccptctuc bæccauia,fed,illa quafi ad tempus fepofita,clemen ter,amp; proue meafertmortahs conditio,meciimagas. zi. Po-namus igitur non effi: naihi cumiftis, fed tecum hanff adioncm inftituram , quandoquidem tu is es cuius ma-nu czdoi‘,''amp; de h-ocquæYitur an iftiredcftatuantidcÎD-co rnecaedi.quod idfucrim fcelenbus meis promerrtus. Optioncm hîc tibiferoî vrvel’tibi me roganti refpoa-deam,velipfe mihitecompellanti refpondeas..

^odfuntmihideliHA amp;nbsp;qieecata-? tranfgnfidbss meae amp;nbsp;errata tndiea mthi..

z^. Ciirfaciemtuamahfiondasiamp; habeas me pre hoßetibi.-ij. No-nfccufo quin amp;nbsp;quoc modisin-te modo leuiùs,. modo grauiùspcccarim,mihi patefacias. X4. 'vrintélX hgam quacnam tandem illadceierafint quibus vfquea-deolisinme commotusvtmc penitusauerferis, arque aded metanquam tuum hoftem perfequarisi

Vtcun^tnç.üfjq.usfoi annon^rc inecutn âgendo» ad^ uerfusfolium vçl leuiHimi venti irapulfu caiucum'Vircs EUâSgt;3xp cûrÀs? annon.de.abâimerida.ftipula lâboras, :tîi arida, vcad ignemadmoca, fua/pontefitmox exarfura?.

^^od/cribAS aduerfum we amArituelines t amp;nbsp;barfditare jnefacts deliriaputritifmex^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^

f .2y^.£t fentsin-. cipfa pedes meds, amp;nbsp;obfèruasemnes/è miiA^ intas yamp;fupsr radices pedttmmeorumteme.t.ànfculpii'i

Aude/ancjuamputreda veterafitamp;tanquAveßts qttam : corrodit tinea. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .?

2^. Neque hocdico rem ipfam cxaggerans, vt facere molles amp;: dilfoliiti lioraines confueurernnt. Meras enim accrbitates amariflimas in. me diéfa$,vtvidearis pueri* tijeqùoqyemcx vcten-mîorûjdcrjâora pœnasàme ex-igbrc^qüflü hrreditario quodamiure in nie dcuolutas, quasiampndemmiliigt;credâdi condoharas. vj. Immo quad verercris ne tibi elabcrer, arftiflimis compedibiis me conftri.dyim tencs ,amp;.'ita me quacunque incedam foÜeitè obfer.uaSj ) vt vbicunquepedem pofui,tu quo-.qMC.veftigkum figas. ,28. Etirafitvcmiferillclobustre-mulofiolüoyêZaridxftipulç fimilis,,putrefccnsdilabaturi Âîtan,quamà tineis cxefavertis abiumatur.

I ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-'îr c.

^Y^ètiseffifcientiapta redlo tefiimoniofretus , (pquot; te(lafvs,fiff pafatum tD-eiindiSio dlare per^ue/n fe-^foluenduth non d^hitarvt ab adnerfa-rtorum cnminatione, ,topus cflin hoccapite ad defl^ei^tli^nhurnana vite nifferiam^modo in pe'nere illaw confiderans, woao ïiabita pecHliari miftrrimi/^^atus'r'atiohe, vt Deum adcon2niiferati'onem fleRAt,ait-tnifeensv»^a pttfcherrimnm -de anima iTnmortatiidtg,(!r de corporis vhimo tllo die futura refurredlione, immutatione teßimoniunti

e^tfy^ttiprorfiis sfgt;»fentit Paulus i. Çer. j$. 43, 5t. d* e»tm m/hi/ifcffarsb.ipidetur bicLa^

1. Uimo nafcenp ex mttliere^kreuis diebuSyamp;fatwirAi fàcamp;i inflithsfibiacrHdjni^sqpplendus.) quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . .

■ .Hi.X ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X. J’/r»/,

a. Sictttfios (id eft ftmiiis ^QXÏ} prodit amp;nbsp;exädituriamp;ßrgit^ vtvmhrufiie^iiittperfiat, lt;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '''

1. amp;nbsp;z. Eheu,quid.eft Homine miferius,qui ex vtero foe-ihinae prodiens,vicam vidurusbreuc^eamque ærnmna-' ruminipfum abste iraco’conftitutarum plenafft : floris inftar oritur pene fimul amp;nbsp;inrerit, amp;: vt vmbra fugicns cuàtlefcit? 3. Ipium-ne veto tanci abstefierijVt in eum Cam accurate inquirere,amp; iure aduerfus eum agere iufti neas? 4. Eft enim,fateor,impurus,fed quid agat’Num cnim purus ex impuro gigni, auc impurus natus, fefe àb hac immunditia purum reddere vel vniis qu'ifpia pofsit?

5. Quum autem dies hominis præfinieris,amp; numerum menfium quibus viifturus eft penes te habeas,ftatum denique omnem ipfius conftitueris , quern excedere nullo modo poifit. 6. faltem omiflo flagello,qubd na-turalibusillis ærumnisadiieis,hocilh concede,vth*ac breui amp;nbsp;xrumnofa vitafruacur,donee,vt opusfuum mer cenariiis,fic ipfecurfum viræ fuæ conficiar.

IO. At homo meritur amp;nbsp;exetditur^^öquot; expirabit homo, amp;nbsp;vbi eßgt;

7. Nam dearborequidem etiam fuccifafpes adhuc a-liqua fupereft fore vtrurfum pul'ulet,necpenitus defi-Ciat. 8. quoniavtradixeriaipfiusintuscolenueritjat-queadeo truncus ciusGt emorcuus. lt;). ramen,vbiaqua fuerir quodammedo odorara,refurgic, iambs rurfum d/merendos vt noir ll.r f'rofert. 10. Athomi-r? hxc vita femel amifl’a nunquam reftituitur, quern fû-

IJ. Vtinam in Çepulchro abfconderes mt, amp;occitbares me donee auerter et ur ira. tueiyamp;flatutum^^à. eft certum terminum? mihi po»€rei,amp;recordarerù mei.

NzïeA verô me in fubterranea aliquam fpecum rccom-deres vbi vcl fenfus expers, vel falcem extra hominum confpc4lum abditusdelitefcerem,tantifpcrdum iram in me cuam remitteres: certo videlicet termino mihi prae-ftitutOjinquo omnemmei memoriam abiccifle ce dc-monftrares.

14. Quiimautem neqiiftudfieri poflit vt homo mor-tuushnic vitxreftituatur : nec illud quod modôoptaui concedcrc confucueris, num, obfecro, tamdiu mihi in hoc intolcrabili ftatu perftandum, 15. donee altera dies ilia adueniat in qua ex hactam breui amp;: mifera vita, tunc demumabste vocatus amp;nbsp;tibireiponfurus,amp;teo-pificium tuum quod periiftc vidcbaturrequirente, tain breuem amp;nbsp;calamitoiam hanc vitam cum alteraillapc-renni Sc beata commutem?

\6. Tam cnim feuere mecum agis,vt ne pedem quidem vnquam mouifle videri poflim,quin totidem grefliis meos habeas in numcrato,neque vel tantillum rcmittis de meorum peccatorum pœna. 17. Immo lingula vi-dcris velue in facculum quempiara obfignatum abdi-

IN to B Y M Paraphrasis. ij7 CAP.14. diflc,nequid tibi cxcidcrenvndefitetiam vt ilia vlci-fcendo in quibus dcliqui.pœnas pœnis accumules.

13. Stent aejttæ comminuunt lapides, amp;nbsp;pultits terne inundat tpfius germin a yamp;fpem hominis perdis.

lo. (Sic)prauales eiperpetuo, (ir ahitmutans vultumfitum» amp;nbsp;extrudis eum.

18. Denique,ficut tam repentinus amp;nbsp;tam violentas meus hiccafusdcmonfiratjquemadmodum nions quif-piam concuflus,quancumuis antea folidus amp;nbsp;firmus di-îabitur,amp;rupesipfxfubitoimpetu emotæ aliôtransfc-tuntur: 19. amp;nbsp;ficutpaulatimftillantes aquæ lapides at-terunt, amp;puluis agrifenfim inundantibus aquis agge-ftusplantas corrumpit,totamifcri agricoleipe deper-dita; 20. fie tu mortales viribustuis non definis pro-ftcrnere,donçc eostriftes,amp; mutato vultu,abcunccs, ex ipfa vira extrudas.

ai. PromouebunturItberieiusyamp;{\ipic}nelciet'.autimminuen-turi^ ipfe eos igaorabit.

zi. Quod fi non fiepenitus è medio tollantur nonnul lijquin liberos relinquanr,vel erit aliqua corum auélori-tasjvel ipfi quoquedeprimentur ; vtrumuis autcmeuc-niat,nihil hoc ad illorû patres,vt qui morte fublati nihil iftarumreturn norint, zz. ipforum verôadhucviuoru tum corporatorferint dolores,turn animos multiplices mœrores excruciarint,

altera amicorum lebt con^reßio, in ijuanonimprudentia A *taiHgt;n vtameayfedetiamperuicacia peccant,^utdem Elif)hiix.9f ^uanuitnMximo natu,fociis ßtisfemperpraeunte. Tame fl difficile Ziuflittv amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter difputandn»,prafertm/uperare, ficut ^ua-

tidienuncetiäexpenmur.Solusenim Deutfyncertiinijuirenda veritatie fiudium animu hominum inferens,illit perfuadere potefl, pulcherrimu’n ejftviiloria ^enutvtritati cedere.Eliphat,ns igitur vtrfz.eV ^-ab aflier^

rima ificre^atione exorfus/tthiicitilli reprehenßohi verf.^ «w rt» tionem,fedmiinifefiam CAlumniamy ^uaß-videlicetgt;]u»mdixtßetlobut communes eßfe tumprobistum improbis fummas hnius vita miferiasd^de eonfelt;}ueretur inanem effie DeiCHltum^tfr vanasapud Deumpreces:ßue ^uodlobasvi doloris, (Ir aduerfariorum importunttate alujuatenus extra reuerentia Deo débita ßtesabreptusy (épaula audactùs Dcumcom-pellans,manife^um nttminis contemptumproderet, vtfacere veteratores

Tabula conßteuerunt.Horum autem nihilvncjuam Iobo m mentem ve-niße,ßiis locis oßendimus. ^anto vero longiusprogreditur Ehphazus, tant^magisaprepoßta lt;jHa(iionerecedit,prtmum t^uiiemverßr].Z il JobumfutiliteradrnodumtncrepanSttanijHam contemptts amicts ßbi iîultefapientis nomen arrogantem : deinde verfute, vel ci rte tnfaenter, ^uaprsißi defenßone protuleratlobusmon aliter interprétais, ej^à-n ß apudDei tribunalfefi ttvajusepJurer proßteretur : epuum ta-aen difit-tis verbts nullos homines ejßtapud Deu nmund-js lobus eßet teElatutt at^ue adebpeccatoTumfuorum veniam denreratus: hoc vnum videlicet eontendensdniuriamßbimaximam ab arntcisßeri^ijubdde anteaEla fua vita exprtfente ipßuscalamitate iudiaum ferrent.Inde verb breui rur-fusfed nim utmpieriofa prafationeadhibita^verf.i’p.incipitgraphicipror fusdufla d/uina in eosfeueritatis indicia defcribere,tjuijceleratefegerut, tlla non obfmr'e in Iobum detor^uenstà tjuibus tamenPpfu Deo tefiefuih ß^xipjnam altus, immunis.

z. l^fnßtpiensItxjuetuifnum. fapietis eft proferre)7f/gt;*-tiam'venti,amp; replebit{tc^\crc}Euro•ventremfnttm?

J.amp;2. Hxcaurcm cxcipiensEliphazuSjEnimucro, in-quir, ar etim decct qui tam fapiens vidcri velit,ipfo ven to leiiiora quafifeienterdida proferre,acque adco velut EurüipfumtiïTgido pcdoreefflare. 3. Qindnificcnim tQ£ vanos fermones, amp;nbsp;ta inaniter cfFufas voces appelle?

. Nam docet iniejuitatem os tuttWi amp;nbsp;non ego : amp;nbsp;labia tua teflifiantur aduerfum te.

6. Condemnat te os tuumy amp;nbsp;non ego: amp;nbsp;labia taa teßißcatt-tnr aduerfum te.

4. Immonon tantum vana,fedquibusetia omnisilla qua Deo dcbemus xcuercntia ftccolliturnccprecibus apud

lit lOBVM Paraphrasis. 159 CAP.iç. apudDeulocus vllusrclinquitur. 5. amp;6.Sut enim pror fusimpia qux lioc orccuo profers, ncc aliter loqueds quam rabulæ amp;nbsp;dcfperatx impudctiæ homines coafuc-ucrunt:vc non ego te,fed tuum ipfius osrcdarguat : ncc aliis quam tc ipfo tcftibus mihi fit opus.

ta. Etiamca»us,etiamdecrepitus{cl{}internos,amp;ahundan^ tior diebus pâtre tuo.

-J. Num tu veto quitancam tibi fapicntiam præcæte-ris vendicasjcum ipfo mundo exortus es, amp;nbsp;priùs quàm colles conditusjvcâncminedoceripoflîs, cæteros ex te difcereoporteart 8. Num te Deus arcana quxdam in peculiarifuafcholadocuitjvndc fapicntiam omncm ad tepertraxeris? 9. Immoccquidnoftinobisincompcr tum.^ecquid habcsquoümusipfideftituti? 10. Etiam in hoc cœtu non dceft canus quifpiam, arque adeo tam proucdæ çtatis,quàm tuus ipfe pater, ii. Et ramen iftç quas velut ab ipfo Deo acceptas adferimus confolatio-nesjleuiores funt quàm vt cas probate poflîs : nimirum quodapudte quidpiammagisreconditum delitefcat.

I}. rt reßonfet Deo fpiritus tuus,amp;proferas ore tuo verbal 4' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;purus [îtilt;^vt tußißcetur nat us ex mu

CAP.IJ. Î40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

aufitprofitcri. 1$. Ecce tantuseft Deus vt ne Tandis quidem illis fuis fpiricibus innicatiir,vc qui non illorum viribus amp;nbsp;induftriagt; fed fefe vno frerus vtatur illorum olt; pera amp;nbsp;minifterio:amp; ne ipfi quidem cœli mundifunt eu ipfo CO lia ci, quatumuis à terrenis iftis fecibus immunes:

16. EzfHritattmßbi audebitarrogare home animal per fi a-bominandnmfiedum,amp; totum haujlistanquamaquis CceleribuS turgiduttfi.

i-j. Indicabotibi-,{ï.to igitur tibiprxmôftrator)4«lt;//«»f5 amp;nbsp;(juod vidi narrabe.

tp. Ne tepigeat igitur me prasmonflratorem , amp;nbsp;ea narrantem audjrc, quætuin ipfcmctvidi: 18. rumfa-pictiiTimi homines à maioribusfuis tradita minime nos celarunt: 19. foli inquâ,illi digni fapicntûappellationc, quicommiflos fibi populos amp;nbsp;domi prudentiflimegu-bernarût,amp; foris aduerfus exrerosfortilTimè funrrutati.

2 O. CunEtis diebus (celerat usfife ipfi excructat amp;nbsp;numéro ^nnorum tjui reconditifunt (homini) violente.

ai. St refit U s terror um in auribus if fins, in face vaßatvr ve--niet ei. ■

2.^. Vagatur adfanem^cpyixrcns} vbi ffit) nouit faratum ejje in manu eius dtem tenebrarum.

24. Terrent eum angufiia amp;nbsp;arSiatie, (quæ) fraualebit ei ficut Rex faratus ad arcumuentionem.

In fumma,Iobe,res ita fe habet, quod amp;nbsp;ancea tibi prçdixi,amp; tu in te ipfo cxpenris.NulIus diesabit fcelcra-to,quo nonfefe miferrimc,amp; baud fecus quam parturies mulier excrucictddquc toto illo annorum tempore qui funt violentis amp;nbsp;rapacibus diuinitusprseilituti. xi. Per petuis

IN lOBVM Paraphrasis. 141 CAP. petuistcrroribus perfonant ipfius aurcs,amp; tunc demum ci fuperucniet hoftis ipfi exitiofuturus, quum maxime intutovcrfarifibividebitur. li. Inaduerfisdcfuili-berationeptorfusdefpcrac,quafigladio cetuicibus eius pcrpctuo imminente, zj. Quantumuisahorum bona depraîdatusjvagabitur cibi quaerendi caufa,haud infcius proximum fibi amp;nbsp;ad latus adefl'e diem quo iuftas fcclc-rum pœnasluat. 2.4. In atdiflimasanguftiasredadum perpetui terrorcs prement,baud fecus quam fi Rex qui-fpiam validiflimus copiisilium,in orbcm,nufquam cua Iurum,circumcingcret. 25. Aulum enim ilium, quali iniedamanu,Dcûipfum aggredi amp;nbsp;aduerlus Omnipotentem ilium obftinatcinfurgere. 2.6. Deus cotta per-tuptis quantumuis dcnfis illius Icutis obtotto collo per trabet.

Ken dite/cet,nec eruntßabiles eiusfacultates^ntcextende-tur in terram perfellto eorum-

K^bripicturfleut vtti t acerba ifflus vua.amp;abiicieturtan quam olea flos tfflus.

CAP. immatura morte fubUtus: amp;ipüuspropago pnuf-quam ad maturicatem perueniat, exarefeet, baudfecus quam vitium acerbasadhuc vuastempeftasabripit, ÔC pubefeentes adhuc olearum flores decutiuntur.

54- Etefiim caterua hypocritarum entfolitaria, amp;nbsp;ig»is deut rabit tahernacula muneris.

Concifiuntenimntoleßiam^amp;pAritttttvexaüofjem eorum vifeera concixnant doluw.

34. Namamp;quifquispictatisamp;iuftitixftudium fimu lat,amp; omnis ipfius cum familia cum clienccla in folitudi nem redigencur, amp;nbsp;domos corrupcelis extradas ignis vorabic. 35. Vcquimencccócepcisamp; excogicatis quas aliisinferäc molefl:iis,nihilaliud quam vexationes pa-riant,amp;in eofmttotivc fraudes quam aftutiflimccon-cinnent.

Hoc toto c^pite Iobut nihilifiE/rphazivsrbit animadueritj ad ^uod non antea refpondiffet^primum de iniutia qua ßbi contra omni a a~ mtcitia iura fiefet,miferabili prorfus lamentatione conqueritur : agnofeet quidemfummetm fuam ejje miferiantyeè“ earn quidem diuinitutfibi inflt~ Damped negans eorum feeler um qua ipfi non obfiuri imputarat Elipha-ZM ,fe confeium, efe ea impfecattone adhibita qua nthtl S'etvhrtpr necogttariqutdempoßtt.Capite verb iq.quaßanimepofißtperioretnfer-tnonem nonnihil alleuato Jtcet propinquam mortem expeSlant, Eliphazju bonitatecaufafuafretM, ad ipßm Dei tribunalJponßone prouoeare non dubitat:qua in re duplex beneficium praterfpem omnem eß confequutut, nempe tpfim Dei repente tandem apparentis iudicio abfolutut, (quod quttrn fieri non niß miraculépofiet,ne jperare quidempaterat. J nbsp;nbsp;non in

vitam modb,de quapenitm deffierabattvemmetiamin duplo beatiotem quam antea fiat um refiitutut.

i-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;udiui talia multaxonfilatores molelii (eftis) vojimttes,

fifvottafatmeumi .? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t” ' CAP.

5. (Immo)^Zcww» ves ere meeyamp; metio l^ierummeorum (vcftrum dolorem)i«Ä;^erfA

i.amp;i. Adhxcaurem lobus. Ecquid verodicis quod non iam coties audicrim.^Hocci neautem eft,quod vos oinncsfacitis,amicum folari,ac non potius diuexare?

Quid igitur hic agamêNam fi loquar,nibilo propterea ininuetur hie meus cruciatus: fin verb filctium mihiin-dixero,quid mde mese mircrixdcceiTerit?

8. {lt;^oA')corrugaßime:,eßpYüteße-. amp;nbsp;eborta in me mades mea,infaciemea (id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefiificatur.

Furor dm difcerpßtme-,amp;egt;bluf}aturmihi-.frfnditadu{r~ fum me dentibus fuis'.hoßis mem acutt oculosfuos contra mt.

tc. t^peruerunt aduerfum me osfuum cum op^robrithfercuß fimntmaxtUas measßmul aduerßm me congregatifunt.

14. Dirufitmetufturafuferrufturadncurrit inmevtfotes, y. Nam quicquid fit, amp;nbsp;quicquid poftim pro mci de-fenfione proferre,Deus me miferiis delaflatum proftra-uit:tu me cotum,inquam,ô Deus, mcaque omnia dcua-ftafti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ./x I

•i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

CAP. 144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

16.0417. g Ncqueid inficiaripofl'umauc velimjhocipfutnccft-anfibustotius mei vulcusrugis, amp;nbsp;obortamacie, quac mecocumdeformat,palàmboc déclarante. 9. Immi-fit iræfuæ àdminiftros Dominus,qui me arreptum totis viribus aggrelfi difcerperent:quidcntibusin mefrende-rent,qui mie fcintillantibus oculis percellerenr. 10. I-pfi verô me totis buccisquafideuoratu ri inuaferunt, colaphis çum ludibrio inflidis,coitione fada,meum os iftudcontudcrunr. 11. Deniqué Deo vifum cftdede-re me peruerfis, amp;nbsp;efficere vt ex ilia plana qua incedeba via decedens,in diuerticula amp;nbsp;manus illorum incidcrc.

11. Tranquillus eram,quum illcmeproftraium attri-uit,amp; collo abreptum allifitzdenique mefibi ex aduerfo veluti feopum transfigendum propofuic 15. Circum-ftant me deftinati ab ipfo iaculatores, à quibus médius transfigor,vfqueadeô,vt, nullo comiferationi loco rc-li3:o,humus effufis vifccribus meis cruentetur. 14. Rui-nam ruina fuperucnicnrc cumulauitideniquctoto in me impetu mens,vires omnes fuas in me exeruir.

IN lOBVM Paraphrasis. 145 infcftemini. Non enimiftamihi propteriniuriam cui-CAP. quamillatameuenerunt, amp;nbsp;quod ad pietacemattinet,i6.5ii7gt; Deum inuocoreda confcientiafrecus. 18. Quod ft inentior,tuô terra quælobum fuperftitcm fuftinuifti,nc me cacdisautfcelerisaduerfusquempiamadmilli reum tegito, necifti mei clamores exaudiuntor. 19. Eft e-nim etiam in ceelis aliquis integritatis meæ teftis,cft, in-quam, furfum qui pro me aduerfum criminanoncs vc-ftrastcftificetur, .

10. 0 Rhetores mei,fodales ntei,adDeumfiillatoctdui mats. Al. ^od'vtinam diff utarepoßifvir cum Deo tßcutßltusho-minis cum amico fuo.

ZQ. Nequc réméré teftem huncappello. Vos enimo facundiftimi homines amp;r præclari mei fodalcs, hocfcire vclim,nonad,vos,fed ad Deumipfumoculosiftosmeos ftillantes dirigi. xi. Quod vtinam quadiu fum adhuc fuperftcs, caufam meammihi concederetnr aduerfum VOS apud Dei tribunal difceptare, ficut agere homines cumhominibusconfucuerunt. zz. Sedhoc beneficia mihi præcipitannorum mihi definitorum finis explctusgt; amp;:,ecce viam,cx qua non patet reditus, iam capcflb.

Qtiy igitur halituiam medeftituente,amp; quafiiam exado meæ vitae fpatio id vnum mihi fuperht,vc fe-pulchrocondanpriufquam hincabfeedam ,ciiiftafalfæ pietatisin Deum,amp;:probitatis in homines fimulatæ no ta quam mihi inuris Eliphaze, z. Agedum iam nunc in ius te apud Deum voco, Nifi vos me ludificamini, amp;nbsp;dies ac nodesimmerito me diuexare non definicis. j. Conféré, quæfo,manum,Scfideiubcfuturum vt teiu-

Ï4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E ZÆ

CAP. dicio fiftas: quod fi tu facere recufas, ecquis alius vc-16.amp;17- ftruni eft quimanum mecum complodat?

Neque vcro temeread tremendum illudtuum tribunal,0 Deus,ram confidenrer pronoco.Q^m enim iftos faux mentisiudicio deftitueris,minime vcreornetc indice in ifta caufa fuperiores euadant.

Num igitur,(dic?tisfortaire)mauis,lobe,vttibi aften-temur, quandoquidem noftris libcris reprehcnüonibus tantopcie oftendens? Abfit. Nam contra dereftor fiquis amicosbladis verbisfalbtuum in fefe, rum in fuosiudi-cium Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

y. Et contractM eß oculus meus pro. indignatione : amp;nbsp;creata mea omniafu ct uelut ‘vmbra.

Sedretinebit iußus viamfuamyamp;mundus manibus addet rö^#r.(!deft, ranto magis integrirati ftudebit).

IQ. Reuerttmini igitur omne5^amp; redite quafo,7lt;tec enim in-tsenio inter vos qui fapiat.

Hoc igitur verifftmum eft quod negate nec velim necpo(I)m,Iobum, Deofic volentejCiTe vulgifabulam, amp;■ cundis quafi tympanum.

y. Emarcucruntprac animi xgritudine oculi mci,neq. iam corpus,fed corporis vmbram â capite ad calcem gc fto. 8. Nequeveromelatetadrem tamnouam amp;re-pentinam,non tantiim imperitos Si leues homines com moueri, fedetiam fapietes Si ledi ftudiofospercelliiat-qucadeoin ciufmodi cafuinterdum infontes aduerfus cos qui licaffliganturranqua aduerfus hypocriras com-moueri, 9. Sedis,cuius,licetinhaccalamitareverfan-tis,redacftconfcientia,nihilominusfuam innocentiam retincns,tantó conftantiui in inregrirareperfeuerar. to. Mutata igitur veftra de me fententia,redite, qu.Tfo, ad fa-

IM roBVM Paraphrasis. 147 ad faniorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftotcmihiæquiores. Nec enitn CAP.

ir. Di{smeiprxterieruni,€O^ftationes mexahreptafunt, pef-feßiones (i n qu a m}cordis met.

li. A'zja; pro die mihipsftta eß, amp;nbsp;lux propinejtta efl ad faciem l^w^r^wwfideftjprxfentibustencbris.)

1 J. ^^andotjuidem expeélo vtflepulchrttm (fit) domus mea-.àquot; inteftebrtsßernamle^fummeum.

II. Nam quod ad alteram vcfiræ confolationis par-rcmatt!nct,qua vos meiubetis mira qiiædam expeclare fi fuero veftiis cofiliis obfequutus.hæc quoq; vanifllma eft. Prxcerierut snim dies omnes mei,amp; quxcunq; fum priusimaginatus, immo qux iam vtccrtillimapoffiderc me fiimarbitratus,momento fume medio fiiblata. n. Nox hominibusadquiefeendum concefla, vertirur mihi in diem laborjbus dcftinacum; nec lucis exortx be neficio magisfruor quam quu prxfens nox eft. 15. Poft-quam igitur hoc vnum expcdo,vtfepulchri domum ingrefl'us,ibiintcncbris ftratusiaceam, 14. Etfoueam quidem patris appellatione, vermium autem erofionc, matrisSófororisnominecompellaui, 15. Vbi-namiftis qux mihi polliccmini pociar, amp;nbsp;ecquis me talem intue-bitur,qualcm me futurum dicitis? 16. Illafcilicetmein fepulcri caua defeendentem comicabuntur, vtibidem vnaquiefcamus.

COnflat ex Flij intevlocutione ^uamfue locoaudiemus. (fr expluri-mit tflcrum haittornm fermtnttm loeit, ex ipßt dentine riit » enfliihbut,hecnon eße prinatim ,fid adflantibut vtrtr.ijuepluri-mis diäa. HtnefaUum vt Btldadui nunc Videatur quafleum plunbut

fHtdem difceptäreifiorßm tarnen lebnm mox eompellaHf. ^namuispoßit etiam videri/kot quoique fociet cum aliit comprehendiffe, pertaßti videlicet vieißtw argutando longi'm hunc JiaKo'yiefjtBvproferrià» re,ficnt at-lntrabaturtr/iantfeßiore,t}Ham vt longa difceptatione opus ejfet. Stcenim facerefolent non tantum pre,rfus imperiti^de tjuibus reèle Comicust

Homine impefito uilipuidipuam eflintußtutj ^ui niß tjuod ipfe facit^mhtl return put at.

Ferurn ettam amp;nbsp;lt;^uidem inprimis^eiutperttod-a.S'ia.v fapientia.ßki een-cejfa dono abut entes maxttna iniuria lee o diuüt ßijuis ab ipßs dt/fentiat: ^ualem hic fefeprofsbloptsbet Btldadus, nihtl aduerfiiscalamitofißtm» leburn aliud ejuam amarasincrepattones adferenst lt;jua dixerant focij deiußis Dei aduerßusfcelexatostudicijsßnculcans tver'e i^uidem cßquot; eleganter dt^a,fed aduerfus labum falßßime amp;nbsp;indignißime detorta.

Tum Bi}dadusgt;quem tandem ( inquit)terminum i-ftis mutuis refponfationibus ftat uetis? expendite potiùs diligenter qtiifque quid vtrinque dicarur, amp;nbsp;itademum noftros fermonesad cerrtim finem dirigamus.

Cur kabetêiur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beßiä, cb'for de mue tn oculis ’veßris^:

Qmd; xquumne eftnosà lobo ad quem confolan-dumaduenimus, pennde vt beftiasfcnfuamp;iudicio ca-rentes haberi amp;noflros fermones tanquam fordiduin amp;nbsp;impurum quiddam, vobisiplrs quiadeftis, præfenti-busamp; audientibuSjCcnfcri?

Heus tu veto qui teoblitus hominem efle,teipfumra-bidx cuiufdam ferx inftar prx impatientia ddanias,num clamorii?us iftis tuis territus Deus,tcrrx gubernacula de feret,.^con(uetum ordinem rcrum in tuamgratiam» veluti rupibus cmotis,tranfmutabit?Nam id fane confe- • querctur, ii iuftos, qualem efTe te iadare non definis,SC fceletatos codera loco, velinaduerfis, velinfecundi? lebus haberet.

IN lOBVM Paraphrasis. Î49 CAP.18. Nameciamfi nonnunquamDeus pro fua dementia finit fceleratos fplendere profpcris rebusflorcntes,lux tarnen illamox extingui confucuit, nccradios emittit hxc il lorum fauilla.

Et tum ipfe,cum omnis ipfius domus,ex illo fplendore, indenfiflimasmiferiarum tencbras,incidct, repentina omnis ipfius lucis extindione,

Quum antea nihil non aggredi, arque adeo viribus fuisefficerc pofl'e viderctur, timide amp;nbsp;per anguftias in-' ceder, cxquibus fefevariis confiliisextricate conatus, ipfe fibi exitium fic accerfit.

Ipfcmet enim fefe in laqueos induet, amp;: retibus quam-cunqiie viaminicririnuoluctur.

Incedecem eum laqueus calcanco correptum, amp;nbsp;praf-donum rapacicari cxponendum dcturbabit.

Gradienti infidiarur humi occulrata pedica, amp;nbsp;qua-cunqueincedit, decipulx funtpaifim ad eum irretien-dum comparatar.

EtfonsquidemhaEcilli i’unt expedanda. Intus vero-amp; apudfcperpctuis terroribus percdletur, quibus hue illuc agitatus nufquam fecurus pedem poner.

Sceleribus illis quibus tenuiores oppreflerit hoc depre hendetur confequutus vtfame concabefear:amp; obructil Ium fuperueniens g^rauis calamiras^comes ad ipfius latus perpétua.

' gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T.iij..

frimogenitus morth. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ipfameiuscutim, abïumptis artuum compaggt;busamp;^ mcmbrorum vinçulis, vorabit inûgnc malum aliquod, velue ex penerralibus mords vbi præcipua fie eiusad no cendumppeefias eroiflum.

\-j. IdemoriA illiusperibitterra,neq. eritnome illiinpUteis. 14. Nequein hocfifteegradû hæc calamieas,quod vide, nunc Iobe,annon tibi propriè conueniae. Omnes enim ilIi quibusnieiturfcelcraeus,futurum fperans vtficipfius familia amp;nbsp;nomen fplendeae, vi quadam fumma toHun-cur è medio: amp;: candem fuperueniens ci Malû illud boi' rendum de quo diximus.ipfiim a4illum cerrorum prin-Cîpcm,Morte ipfam videlicee/perrrabee, 15. Quaequi-dem^ipfo penitus foras extrufoj domum iplîus lùlphure confperfam inhabieabie. 16. Sic tandem igirur fier,vt infra quidem radicibus, quibus nitebacur, arcfaôtis, fur-fum verô excifisramis, nbsp;nbsp;nbsp;Turn ipfe,tumomnisipfius

10. Supereiusdie obßupefcent poßeri y amp;nbsp;mAtores Apprehen^ dent pAuorem.

IN lOBvM Paraphrasis. jçi CAP.^? Et cccc in fumma quo deucnjuntimprobi, amp;nbsp;eoruin exitum qui Deum non reuerentur.

IhilhieJrbirefponfodicipotefitntiitTiKi'nfnJn^Ha »oa ttumv do mtferiajefuas cormnemorat BddttdHS-ifei logi ejuotjue granw-' rti jibt dtM.:ittts eiten’ffe,mtferabth prnrfus oratione,frefitetur:negdj ta~ nien f^fe propterea in nti^nera fctleratontrn recenfendum,vel:fiijconuitw dtgnurmfsdpottki comfntferaiione tanto digniorem,lt;fuantograitiMaffli-gatur.Adrrttrabtlemauteminprimtsfefelohtconn'antta fidetinhoe exiremo refponfopritb;t,apertißtine teHtficans fe/i^rertUij adnerfartorïi tarn orninBjfj iomminatiortbus, neqn; tilatoi tar.tarùm ejue ealamitatii afperit,ite impedm,ejuominut,etfi deprefer.te vita dejperet, tarnen Dti Opt.Max.qnaraumnió duraer cam tpfo agentu v,rtnte bonttatejre--tHs,h(tnc tpfarn carnern aftqnando fh^rrefitrreUtcnem recept^rusin eatp/d Aternam apud Deum vttam^Sls^plftrw.Stc enimhunctecum acci-piendum non dubtto, ejuonnllru infacr literie extat ad conßrmandam curpomm noHrorumreßtrreSlionem illurtnor.

Hiidectm vicibus ignominiamea(ßergitisy»equeerubef-(itisyfid alienos vos exhibetû mihi.

I. Tum Icbusad hæcindigniflimcfibi obiedarefpon-dens, i. QuaEris,inquit,BiIdadequandiufimrel'pon-fandi finem faclurus.At ego quxro,quando tandem fuis àmetam miïerèaffligendo,amp; veftris iftis indigniisimis fermonibus opprimendo deftituri, 3. Vt qui me iam dc-ciesrepetitisrot infamiæplcnisconinriis,omni abiedo pudorcjamp;pefindeac ß cumperegrino amp;nbsp;cxtranco quo-piam vobis negotium cirec,afpergere non dubitetis.

Enimuerô dem hoc vobis,ifta mihi,culpa mea,merité cuenifFe. MifFum camenfaciteme, quxfo, has diui-nitus inflidas mihi pœnas,lucre me5nuliis aliisfupcr ad-ditis,finite.

Quandoquidem verô vobis viZum eft ærumnas mcas grandiloquentia tanta deferibere, amp;nbsp;hune meum miferrimum ftatum ad me tam feuere increpandum at-ripere: 6. Minime profedo inficior quod vos dicicis, amp;nbsp;magisac magis vos noïTc velim, diuinitu's elfe me de-repente fupplantatum amp;euerfum,acciusrcti, quc)dtui Bildade,totiesinculcafti,circumfeptum teneri.

■■ £cce,clamo qiiidem me fupra vires opprimi, fed fuble uätionem non obtineo:vociferor,fedpropteiea nec mo dcratiùs nec aequiùs mccii m agitur.

Quemadmodum arborem quifpiam radicitùs euuî-furusjillam vndique circumfofl’am deftruit, ficilleme-cum egit,vt iam de me penitus fit aâ:um,nec, ficut ex te quoqueaudiuijfpes vllareftitutionis mihi magis quàm arbori femel penitus cxtirpatxfuperfit.

IN lOBVM P A R A TH R A S I S. IÇj CAP.19. Râcula mea caftris pofitis circumfederunt.

ij. ihelitus meus alienus eßvxorlmea, etiam (illam) defrecans f erf lias ventris met.

IJ. Hincalia etiam duriora func conlècutajillolt;iuidcm ccrtè minimèignorantCjfedremtocamiîc difponentc. Fratres cnim mei fefe à confpeétu meo fummoucrunu antea mihi notiifimijabalicnati funtà me. 14. Cogna-ti mei nufquamadfuerunt : obliti mei funt qui mihi pri-ùsfiierantfamiliäres, is. Ipïî domefticimci ipfxquc adeôancillxmexperindeme vt cxtraneum habent:5£ ncque me alio vultu quàm alicnigenam quempiam fibi prorfusignotum afpiciunt. j6. Serui inciamanti mihi ac fupplicibus etiam verbis vtenti,nihil rcfpondenr. \y. Ipia vxor meaanhelitum meum vt infuetum amp;nbsp;in-gratumfaftidic,etiam quum illam per communia ilia pi-gnor3,fufceptos videlicet olim ex me liberos,obteftor.

18. Nequeforis alia mea eft conditio, fiquidcm ipfi me homines amp;nbsp;ætatc amp;nbsp;Ifatu vilillimi delpiciunt, amp;nbsp;tû quo-que quum illis aiTurgo,probris me incefi'unr. Auerfantur me omnes quibufeum anrea ceu cum intimis ami cis arcana mea cômunicabam,nec alios habeo nnhiinfe ftiores quàm de quibus fum benè meritus.

Deniquecuti,qua: folamihicaro eft, adhærcnt offa: nec aliud mihi faluum fupcreft præter gingiuarura cu-tim,quibus hi mei dentes funt infiti.

il. Miferemini mei,miferemini mei,ros amici met, quando-quidem manus Dei tetigit me.

CAPap, 154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

2î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfè^uimi^i meßcut Dein, nbsp;nbsp;carne mea nonfa-

2^. Neque verô leuiter hîc quidquam efFutio,fed vtina, vtinam inquamjrti meifermones ex loquentis oreiam nunc except! deferiberenrur, 24. velpotiùsftylofer-reotabclhsinfciilperentur,velinplumbum, vcl etiam in faxum perpetuô manfurijinciderentur.

25. Cxcerùm,ncmeputetis, quanuis de hac viramca nullamihifpesfiiperftr,idcircoimpiorum inftaranimu defpondifle,vclfolos vosnofTequidiitpoft hanevitam cxpedandum,fcitore me quoque nofl'e illum immorta-lem viucrc,à quo fim ego ex ipia morte redimendus,qui ' iicut puluerem iftum antece/TitjVt qui lit eiu s creator »lie cûillominimedüToluetur,fed eius deftrudioni fuper-y erir. 26. Viqueadeô,vtegoquemvosdeuouctis;cgo, inquam, poft cuius pellem iftud quoque non ram nunc meum corpus quàm corporis fimulachrum,diftblutum fue-

ïN röBVM Paraphrasis. 15^ CA?.19. fucritDcu haceademipfiicarnc praeditus fim intuitu-rus: 17. Qu^m,inquam,egomcc miiii fpe3:abo,amp; his ipGsocalismcis,nonin aliud quidpiatn commutatus, contcmplabonquanuis.vt nuncrcsmex funt,quidquid ïnmc fupercft huius vitx , ad intima vfque vifcerafic intus abfumptum.

18. Ctrtidixiff'etüy^Wftffelt;Jtttfgt;fttreufngt;Nam radix rei ißuenictur i» me.

tlt;). Timete'vohisagladio{y.^) enim ira ex imquitatibm gladÿ-.vtfciati$ (fore) indicium-

i8. Poriùs,certè vosçquitasipfa amp;nbsp;veraamiciciaprobi-bereabhacmeiinfeaationedebuic.DiIigenterenim,amp;: cumiudicio animaduerfa re cota, comperietis meiu-ftam,amp;Grraaradicenicentemcaufam tueri. Non vereor igitur exitium illud quod tu Dei cotemptoribus dixifti imminêre. Timetc vos potiùs vobis ipfis ne vos Deus gladiofuoferiat.Hxc enim veftra aducrfum me tam acerba commotio,non minus cft fcclus quàm (i gladio me transfoderetis:quod idcirco prxmonco,vt eu adqiiem prouoco, iuftum fore iudicem priùs cogitetis, quàm id reipfa experiamini.

TSophareitafrfpta ex iis ipßs lobt verbis refpofandi iceafione,ijui~ buspotiùs ae^niefcere debuer^t (tan» difficile eflhotf.intbusperti-fsacibusconceptasfemel opiniones abijcere.) eadem vrget (fquot; inculcate tiempe e-tlarnitatum Iobt epuus diuinitns infltElas conflaretypArtim repen-tinnrnprerfm irnpetü.partimgrauitatemiindefals'o colliget s nun^nAm ni fi cum deploratit improbitatis homifiibus agerefic Deumpofe nec confine

^^rfiurn autem hoc^nempe vt efficcret e(fe falfia cjue defita tntegri täte lobus teflAtiu eraf.ac ipfiproinde , vel de refitpifcentia cogitandum^ Velfemeletf tjuidem max pereundum.Sed hoc ^uidetu vcrum efi, nihit ne ^ue venus necjuegrandtlotjuentius dicipofie de iuftis infielefatos,pr£fier timpietatem fimulantes,confiitutis diuinttus,ettam in hue vita^eenis,

t.- Propterea cogit at tones wr.« ad 1 o qu ê d u m zwe reuocantyôquot; ideo (eft) feßinatio in me.

CAP.20, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

I. Tum hæc verba excipiens Tfopharcs Naamathi--tes. 2. Eranijinquir, te miifuni taétunis niß me tuis iftis-fermonibiis cogérés aljud coußlium capere : quamobre ctiam tibi ßc in proinpcu refpondeo.. 3. Sicut autem duras illas rncrepationcs tuas audiui-.ita menti meæ fatis fuperquefuggeretintclligcntia quse viciißm regeram.

Sceleratcrum‘[vii\z\\czz')exuttationem eße expropixquei amp;nbsp;hetittam hypocrite ad momentum}

4. Fiert neporeftigitur,Tobe,.vtignores quod perpétua fccuï'orumomniumexpcricntia comprobabicur, ex quo terrarn incolere cœperunt homines? 5. Scclera-torutn nimirum triumpßos non pofl'c ab antiquis tcni-poribus repcti,amp;: hypocritarum gaudia momento eua.-ncfccrc? 6.amp; y. Nam vt videantur in ccclü vfquefub-lati,amp;: fuo vertice nubes ipfasferire : mox tarnen inde prxeipites dcuoluti in perpetuum peribût, vi'queadco-vt qui priùs cos fubhmescon{piciebant,dido ciniis re-quirant quo-tandem abierint. 8. Euol’anerint enim haud fecus q^uam fomnium ita vt nufquaminuenian-tur,vt qui tanquarrtnoclurna vißo dtfparuarinr. 9. Dc-niquequi hodieillos viderint,nufquam pofthac ßint iL-ios vißiri,nccipfein quo vixerint locus eosagnofcec.

I o. Fslij eius placabunt tenuestàquot; manus eius reßituent rapt-»rfz»y«4OT(ideft,qux virapuerint.)

Nam quum in liberis folcanr patresrena/ci,fiquos ifte-Äliosreliqueritjtam eritmifera corum conditio,vt ino-pcsquosipforuntpateropprcfleric, planefibifatisfaß?J £areanlt;r

IN lOBVM Paraphrasis. ijy CAP.20 fateantur:amp; qnx rapuerac ad extremum exoluar.

Pœnx quasfibi fcclcribus adokfcentiç-fuæ accerfiue-tuntjipfum ad intima vfque oli'aexedent, vna cum ipfa infepulchro dccubituræ.

■ 14. Paniseittsinvifcerihuseiustranßr»utahitur,{SiC cni}vi^ ru4 aßidunt in vifcenhus ipfius.

ly. Res male partas vbercas nulla confequetur,licut Deo piisfauence quafimellisac butyri hincinde decur-, rcntibus fluuiis iliorura domus redundant. 18. Sed è contrario Biolcfliasaliisillatas rependet ifte, ne fpatio quidem adeasdeg-lucicndasipfi concefTo,amp; vicererum» jnutata,paria ab aliis-refercr,nedum vt iisfrui poffit.

i®- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiostsr'iPtMrf^illum in

CAP.20. 158 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E Z Æ

imfktafueriteiusCttffcientiay Ahgufiia eriti^ß-. mnesnoAnus improborum inuadent eum.

(Q£um) adfueriteiadreplendumventremfuum,immit-tet in eum Deus vicaudefcentiam iræfuA,amp;pluetßtper eum/u^er carnemeius.

vj. Cœli enim ipfi pacefacient ipGus fcclcra : ipfain cum terra infurget. i8. Miferehucillucfpargenturc-iusprouentus:deniqueinftar aqux fluentis dilabentuf iftiufmodi omnes: vbi Dei furor in ipfos exarfcrit.

Et hæc quidetn eft, Iobc,portio fceleratis à Deo iufto vindice expedanda.Hoc illud eft, inquam,quod fuis il-lis refponfationibus ab illo potente Deo reportabunt.

fuperiorem modoTfopharis orationem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam

prius ah etas anticis d^umfiterat^de ttrfehet fceleratorwn exttu, often-fitrut male ah tpfis intelligiiVtitHr blanda prffatione tjuafitperiereM af~ peritatemlentret,auennonempetens verf.i.ab aduentus tpfofum eanfa: 'v.^.d boni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtrt officia;v.^.d teru de ^uibui diiîaras ma^nititdine:

verf.^.dfiti deni^ue miferrimtftatusctrcumfiantia. Deinceps veropro-gre^HJ^neg itperpetuo enenire fteleratis f^aud ipfi tofiet incHleara/tt, vt i coKcranofiepe tota vttafiitafloreant.plaad'e meriantttrfiobolem que ^ae honii hitiitJ vita abitndanumrelinlt;juant,tjuanuijimpietatem fiaOrn efi dfbîit dr fablii tefiati.lnde vero efpci^nelt;jue retfiecundaj effe cert a pie tatij dr integritatii ■nx.fjiifta. : ne^ue homines ex aduerfis ^ftantnmuis repentinis dTgr^tuhus de here caarguified,qMnm neejue malü profiperatue ^ue bonis adaerfia in hac vita euentn, ignorantevelnolente Deopofiintf certam alùjuam Deo conslarefuorum tn rebush^tmanisgubemandis cen-filiorum rationem, cjuam ipfe qutdem I chus capere ho pefittsfid vana effe ^uecun^ue extpfittntellexerit.

Tum Iobus,Attentègt;quæfo,amp; folicitè audite quç fum didurus:vtitares ipfa probet vos ad me non fanèmagis acrnagisafRigcndunijfcd confolandum aduenifle.

€AP.2i. léo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. TH,' REZ Æ -

3. A^«w£'^fl{idcft,quódad£ncattinct)z?«z» adhontifiem ferma meus.amp;fi (ita eft) cur non ar£iahitur/^iritus meus^.

Enimuero nulla eft mihi vobifeu proprie, nec de ne-gotiishumanis.concroiierfia:fed de confcientia hie agi-tur, amp;nbsp;cum Deo ipfo non cum hominibus hie mihi negotium eft:quod quum ita (it,miTamini meficfmgultire potiùsquàmloqui,vtiis cuenit quorum fpirituscoar-âatur?

Denique habita mei,quern omnium hominum cala-mitofifsimum cernitisratrone,attoniti potiùs amp;nbsp;taciti aufcultate,quac fum di(fturus,quam vt me pro me diccn-cem impatienter feratis.

6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re cor dor fum attonit us, amp;nbsp;apprehedit carnem meant

8. Scholes (orumfiabiUsefi coram eisyamp; eorum pofleri (ftant) egt;b oculos ipforum.

ti.. Attollunt vocemficut tympanum amp;nbsp;cithara, exultant advocem inßrumentorum ejliufices.

perpetua docet omnium feculorum expcricncia. Sunt il lacercè roihi-notiffîmaquærecordarinequeo, quin hx-rcâ animo pcrculfus, ipfo corpore torus cohorrefca.

IN roBvM Par. APHRAsrs. jtfi CAPk. vitafccundisrcbiiSjamp;rrepentino ipforutn cxcidio dixi-fti, plurimis ex emplis rcfcllitur. Quidaucem eflc caiifæ dixerim,cur viuantjCurætaccm adfenium vfqiieprodu-cere,cur opibuspellerclinantur? 8. Sed amp;nbsp;eorum libc fi,contra quam cu cantoperc afTeueraftiJiiperftites apud pacrespcrftant,amp;oboculoseorufobolefcunt. 9.Quie-tæ funteorum familiæ oinnis metus experccs, ncc vl-iisdiuinitùsflagelliscaftigancur: 10. Tauris vaccasfcU citerineunnbus, amp;nbsp;vaccis viciiKtn nunquaaborcicnri-busmiruminmodumaugentureoruarmenca. ir. Do-paniulii,alacres nbsp;nbsp;nbsp;vegeti

lubfiliunc: 12. Er partiminftartympani amp;:ciihara: can-tillant, partun miiltisinftriimentis præcincnttbus (cCc obleólant. ij. Sic denique fuaiiiter nac tranfaóla vita, nullis diuturnis morbis excruciati, quali momcnto ad fepulchrumdefcendunt. 14. Et tarnen ipii Deum palam afpernati ilium à fefaccHerciuflerunt, amp;nbsp;nunquam fefe ab illo doceri fuftinuerunt. 15. Imrao in has etiä horrendas voces cruperut,Quis eft ifte Omnipotcns,vc ei nos fubiiciamus : amp;nbsp;apud cum fuße preccs quid tandem nobis eontulcrint?

16. EcceÇtivnen) i» manu ipforum non eß 'tpforum bonum’.ßn tentÎA ipforumprocul à me abeat.

A.Zecce,nihiliftorû euenit Dco vclinuito velnô cogitate,quû hçcipforû félicitas in ipfis lira non fit:acpro-indeabûtvt ipforum impietacialfentiar. Seditanihil-hominus ruit veftrr aduerfum me infcâ:acionis fun-damentum.

^1' ^Mdo(^cro}lampAs/celeratorit (xtinguetufdr vexictßt fereos nimbuii\amp;c}fanesexcadefientiaÇua,^

18. £# erant ('fceleratigt;fiattpalea ante 'venium -, dr glama quant artpit turboi

ij. At eniipj vcdixifti,Bildade,fceleratorû lampas ex tinguetur.Dixifti quoquc tu,Tfophares, Deum illosira fua compluere: amp;nbsp;banc haereditatem illis elfe diuinitus ad'Hôlam.At iftud videtis mini rr è ira repente, ncc omnibus illis euenire ficut affirmaftis. Definite igitiir,fi po-tcftis,vt certiùsaliquid eadere nouerim,mtra quod tan dem temporis fpatiuin hæc fcclexatorum lux extingua-

CAP.lI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. BEZÆ

tur,nimbus illeipfis fuperucniat, hacillisportionem Deusirarus diftribiiat. 18. Quando deniquc ifti fianc palca vento expofKa,amp;: gluma rurbrnis vi difieda.

^^^«^(inquietis)reponetfiU^^eift■^'V^ole»t^antipßu4^.Red■' der{t illiy ( b o c)fciret.

z I. Nam t^ttod er it deßderium cites er ga dom tem ßtam po flflr amp;nbsp;jsttmeris menßum ipßtes truncatisl

19. Ad hæcnimirumcxcjpietiSjDeumriberisilliusfcc-îcracifcniareipfiusoppreffionum vltioncm. At enim, ß ad humanæ rationisnormam,quod vos facitiSjifta Dei-indicia expcndantnr,iMiim ipfum lucre potiùs amp;nbsp;(entire icclcrum fuorupœnas: z.o. amp;exitij fuitefte eft'e ocula tum,amp; propinatum ab Omnipotente Deo irse ipfius pa eulum biberedecuitdllü verojdcftnito vita: fua: fpatiojè viuis fn Watum, qnæ tandem domus fiix cura tangit?

Ecquis verOjprxfertim ex vobis,qufex rebus vel pro-fperis vcladucrlisjfemper in hac vita patère DeiconfiJia’ contenditis, ilium doeebit quo modo res terrenas régi oporteatïquem tarneninficiarinonpoteftisrerum ipla-rum cœl'edium eiTe vnieum arbitrum aegubernatorem.

23. Eceetibi ex duobus pariterprobis velfcclcratis,v-Busperpetuo in hac vita fuceeß'u rcru vPas,, 2'4. cuius muldralia lade redundarint, qui fuauîter ac dehear-è femper vixcrit,qui no minus placide amp;nbsp;traquillèexhac vita exceda-t. 25. Aker verb nunquam hums vitx de-guftatisGommodis,mœftitiçplenusmorituc. 26. ynte morsautem in hac vita tarn difpares ambos, intumulo-i.vcentes,vermibus coopertosobruerir. Quis autem hie er-icEumanis vekris racioaibus locus?.

vj. Eccevcronoui quid hic vobis ni mencem vcniar, quidaduerfum mefitiseupidearrcpruri, vt caufa ca-dam. 18. Dicicis enim , oftendatur nobis quo deuc-neritiftorum potcntu Sc magnificoru domus,amp; vbi fine fccleratoruarces,quas olim incolcbanc: quafi vidcliccc illaru ruinæ,veftram aduerfummefententia confirmer.

. ^bdin die calamitatisprohibeturfceleratusy{\d eft p arex tur fccleraco) amp;nbsp;(quo) die indignationes inuehttntur^.

Acenimjnunquam ne percontati de his rebus cflis peregrinantes? nunquam neillos qnæ paflim ipfis per vias occurrerunt illorum magnificorum potentix ac nxagnificentix indicia commémorantes audiuiftis? ÎO. Et quis nefeit nullos elfe excidiis SC variis calamica-tibus minus quam iftos obnoxios? Sc iftis prxeipue parci, quumifta irxdiuinxceftimonia in terris grafl'antur?

^iii^dicabit in facie ipfiu4{}i\c({. ipfiprxfcnti)T//4«» fuam\amp; quod ipfe patrauit quis rependet ei*.

■ 3J. Suauia ipfifuerintpr^rupta torrentium, dr pofi ß omnei homines trahetyCr ante eöw(cru nt qu oru m) non {c.[}.}numerus. 51. Nequeidmirumefteuenire. Qjjiscnimfcelcratunx prxfcntcm aufic fiiorum fcelerum argucrc? quis de pa-tratisabipfoiniuriispœnasfumpferitî 31. Itaque tantum abed vt is fit ipfius exirus quern dixiftis, vt contra placide mortuus,prçficis apud eius tumulum vigilaturis iepulcro inferatur. 33. Ec lie fueric ille quidem viuus iuisillis fublimibus magnifice in prxruptis torrentium vallibusextrudis arcibus deleótatus:mortuus autem ma ximacum fubfcqucntiumturba,amp; antccedetibusipfuni innumerisfuneratus.

Quorfum igitur vanifsima ifta mihi pro confoladoni-busproponitis,quum veftrxiftærefponfiones,mcrafinc abcrratio quam in audientiura animo relinquunt?

GRauißima aduerfus lobum accufationt tnflituente! valde imprudentes tpfius amici,i^iiafi ex rantis tam repentinis ipjijis calami tatibus neceljano flatuendum e(fet tpji tnfenfißimum eße Deurn^t/t t^tiiho mir thus non mfi peccant ear am prouocattis irajcatur : necjue iratns aliter Onarn propeccatotam ejua admtferunt modo (p- ratione poenai tilts infli-gaticontrouerfiam totamadhancthefinreuocarant, De Deiin^ttempia arnore vel odtoyac protnde de cutscfuis vel innocente, -vel(celerata vtta, fiatuendunt eße protstplactdus él‘ beatuSyVelmifert^r calamitofus huitst prefentts tntaflatustandetn homintbus euadit. Necenitnaut itagrauet fir dust arnas.fed mederaras letsiter peccanttu,aMt ita I eues c-r moment a-neas,[edgraMßwiasamp; langtßtwM ,immo etia tiifi reßputrint exitialet ef-fe fceieratorti pœnas.Hâc tgiturthefinamicos ^uide I obi affirmantesßo-bum autem trtßctantem audittimus, fß tumfuper antea^lafuatsttit inno-centia adtpßus Dei tribunaladuerfusacculatoresfuosproiiecantem.tHm etiam in genereprolatts exen plis,d(mon/irantem vanißtmum eße tllo-rum accufitionts vtrumt^uefisndamentuin, auod tsideltcet turn ab irato Deo immtttanttsr omneshuius vtta calamitates,tum fenpcrtandemfce-leratiin hac vita fuorum feel rum panas luant.jdut igttur iflam lobt ex-ceptionem eltdereß^uodßeri lerie non potuitJ auttlla thefiomißa,adhy pothefindefeenderecertisteflimonttsiUa de ijutbus 1 obum acctsfabat probarctant certi^mutata fintentia,ab tllo accufando deßftere amicosi-flos oportuit. Cotra verb nunc Eltphaz,fss terttb congre diens,ipE» ^tsanto-ne,ftueper imprudenttarn ftue pertinaciter otnißa,accaßone tnde arrepta yuod I obus,turn ipfirutninfeblattonibus prvuocatus ,tum rnagnitu din ecru tiatuu corpofts (ir animipene oppreßusyne^uetnfuatuendainnocentta, netjue in deplorandafua rniferta,iuflismfempermodum tenverat, primu abftsrda^uada nvelutex flhus dibitsneeeßaribßatuenda {falsb tamett fir petperarnj primis Quatuor verftbus admedum acerbe colligit. Inde non iam telle vt antea,f d aperte Icburn vt njhu)naniter,auari,crudeliterau blontate fir opibutfutsabttfumverjibusiÿ 6,-1 ,'è,to.li-accufattatyue a-deo impierat-s reumfaett vßtte ad verfzo. yutdem cum afperrime fat caffn i,qt{i veie acrehgtose lobusfuperiore capite aduerfitsproohanosdi-xerat verft.y 15 lir \6 ad ipftm tm norttb detonjuenstvtpla :e,lt;jHum ne ^uer.itto libas, neaue teßtrnoniis vllis tara acerbas tßas criminationét confir,net,cenuitiatorispotniSijuàm accufatorispartesagat.Tandem de »i^uefVelutirepraclart confeblaßobumad hac agnefeenda, fß apud-

IN iobvm Parathrasis. 1^5 GAP.2 l)eumdeprecaia fceltra,fpe ctrta reßituüoitisin integrumipßfnRn^ex-f^ertaturaeHatusetiamfuturumvt hacconßltum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non modo in

gratinm cum Deo redeat,verum etiampro aftis intercédons exuudtatur, Hacautern inremirum esî Eltphamcm ejuidfecuturum ejfet,^uumuis im prudetttem elr nihil tale cogitantem,pradtxtjj'e .T^am amp;nbsp;ipfe I obus eil o~ pttraum ißarum omnium calamitatum exitum cotrafuam expeilattonem in hac ipfa vitafortitus, nbsp;nbsp;nbsp;nonnifi lobo intercedente Eliphax.Ht cumfo-

C A P V T X X I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

1. ReÇpondtttiutemEliphaftti Themanites-,amp;dixit. ' quot;I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deoproderit virtimmoproderitfibiprudexteragent.

1. Ad hxcaucêrefpondésgrauitercommorus Elipha ZusThemanires, x. Quid ergo {upepcft, (inquit) lobe, nifi vthactuaquâprædicasintegritacCjDeôdic obftnn-xeris, vc nbi vidjsn polsit iniuriam facere? Quati verb molumentum vilum.Deo acccdere pofsic ab Homme, acnon poriuscommodo fuo fapiat quifapit: 3. Quafi alicuius probicatc incegritateficafficiatur Deusgt;in fc fe vr»o,8£per.fe vnuinperfedifsimebcacuSjVt ficei vcl accidat quxpiani qua prms carebac deleiftatio , vel lucrum aliquod obueniat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

J robitas,cuinunquam finemîhipofueris, res ipfaCöar-gUat. óquot;. I’ignus enïm accîpcré (ine difcrimine,ab egc-nis etiam tuis cognatis non es vericus,amp; tantum abfuifti ab eojVthudos veft-ires,vt çqtrà quidquidillis fupererac veftjum ipfis eripucris. Lall'os viatorcs ne frigida quidé recreadijiieque famelicos dignatus es panis buc-cella. 8. Nectamcn hie babes quod prætexas.Tu enim is eras cuius potenriæ qinnes (uberantTalfa videlicet ifta probitacis fpccie lie tibi conciliatis omnium animis, vt te tanquanr Regem folio infideritcm veheràrcntjjr. 9. Hac aütem piOteftace quaritopere fis^abtifus., viduX fuis bonis fpoliatæ,amp; pupilli per vim opprefsi teftantur. IO. Hincte vides, lobe,laqueis diuinicus vndique irre-ticum:bincillatam repetina commutatio quxte totum perceliit.j 11? Nififorte tantx funt idx tenebrae vt om-nes ti.bi mentis opulos eruetint: Só nifi totus iaces tantoi calamitaturtiVclutaquarumpondcjefobmqrfus.-

12. Annon Deus fublimititte'CKlorum^ Intuerevera ßsmmitatem fiellarum-, quÀm alt aß nt.

14. Nubesfunt.Utibulum ilU,amp;n}n videt: amp;nbsp;in ambitu catli déambulai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Qaid?an ifta femper latere pofTc cxiftimafti, donee aliquem in cœlis illis fublimibus federe, inde cundain-tuenrem tanto damno tuo experireris’in cœlis,inquara, illis,quorum quam excclfafit fummitas, ipfe ftellarum confpedusoftendit,. quibustamenille excelfior eft. ip Videigitur ne forte,illis prophanisamp;impiis affenfus, quos paido ante commemoraftt,tu quoque dixeris,Quç eftifta Dei notitia?ite, An pofsit Deusex tarn alto loco per inrerpofitam calfginem ifta defpicerc amp;nbsp;difeernerc? 14. Tales funt amp;nbsp;impudentifsimx vocesiftx,Latitat Deus inter nubes, nihil videt: fed fefe in ambitu cœlq-rum deambulans obledat.

ca^unn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~\v, ' nbsp;nbsp;\ ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

IN lOB V M Paraphrasis. 1^7 CAP.i Ownipgtensi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

non fuitßtccißaßibßantia noßra ; reßduum au-tem illorum deuorauit ignis. ‘

21. Q£X, quum ita fe babcant ,audi tandem, Tobe, quod amp;nbsp;antea fuafimus, amp;: nunc repetjo. Pro eo quod* à Der iudiciis tantopere abhorres,amp; te lie excrucias, rc-di cum ipfo in gratiam,amp;: fedaciore animo efto,maxima inde commodum percepturus. 22. Sed magna amp;nbsp;feria aiutationc hic opus eft,nempe vc pto eo quôd es tuis

Ió8 _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T » E Z Æ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;:

cupiditatibus obfcquutus,osipfius eonfulas,ècfcrmo* nçs ab ore ipfius except«», toto corde ampledarts, Z3. Quod li feceris, amp;nbsp;ad ilium Opt. Max. conuerfus, o-innia ifta quibus in ilium peccatur,àtabcrnaculo tuo procul fummoucrisjcertusefto fore vt in integrumrc-ftjtyaris. ,z4. Itaquçpro eOqûpdterrenisiftis opibus tcipfum cotum addixifti,aurum.b,umi'abiicico,nç:ç(it ti-» bipluris aujruipfum ohryfum qviam lilicesifti pe^quos torrentes dcuoluuntur. 2^. Omne verô tuum perfuquot; giu tn,amp; pro omni argenri. vi amp;nbsp;copiajtibi fit illc qui fibi amp;nbsp;omnibus folusfufticic.

26. T»nçcertèßperOfn»ipotente'obUlfalgt;erisiamp;a4Deitmattelles vultftpt tuum,

aó.Tunc verum amp;nbsp;folidumgaudiumauâore Omnipotente gaudebis,amp; vultum hune tuum qui nunctotus CQncidir,adDeumipfum,intrepidusattollcs, zy. Vt quireprecancein exaudieritipto quo beneficio viciflîm iili qux tu voueris Ixtus perfolues. 38. Ratum eric quod ab ipfo requifieriSsfipfo,quidquid aggrediaris,fplé-dorefuo tibi præeunte,

LÂuâ^ta virtue crefcit^incjuit iîle. Ego vero njetuerimpotitts ne in ftt perbiam eH(tdat,ex ejtio Sa/ana lAt^uto^ftarnpaucifnmifinlui i»A-dunt. Eadem vero contra maleuolorum. eî}“ obtr:£latorum omnium ca!ftm~ ruts tjuaß cote i^uadamexacuitur.vtres colltgens nbsp;nbsp;màgis acmagis fplen

defienSfVtex ifltslobipollremis refponfis apparet:^uod eftcer.'etu tantis ealamiMtbstsranßir/ium prorftts admirabile.Hocigitnrcapite lobn's refutaturus qua ah tpfa qutßione abèrraris dix erat Eliphazusydtjna ca-lamitatis magmtudinepauctßimirpriffittus^v.t.fuper i rin tnibus ßhiob~ tedts^rurfks ad ipßMsDeitribunalpr3uocat,,iduerftefal/af a nicoru cr;~ minationes'.itlt;fuirateilliê(S.,cr certo cunfcientiaßietteßtmomofrctusy decë Verßb.prvximeßnjueTHabus. PJ un if und ad Dsum fpßun. atiinet^ tuifun-per Mßa,lt;fuantuinms o.cculta^ugrum conßlivrum r.uionescenßanttitcijai efçere fe teßatur in etgt; tf uod tlifvifumfaertt^etiamßpergar fecum agere ß CMicœperat.Sere tarnen nonpoffe non tn tarn mißeri Slatu perturbari,fed in prints rntrart fut ßar vt tn tantis calamitatibus tandtupnßit mtferant Vit am trahere. Fthtcrur[ùin admtrandumefl,! obe exträl ordtnem conceß-funfu’ße ifu'd tantotJere optabat,(ß’ tarnen neeßterarenecpetere aude~ batirtenpe^vt l}€um ipfam tandem confpiceret^^apudetMtribunaleatt ßa c ader ent tpfioi accufatoret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

CAP.i^- 170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E Z Æ

Video te ofFendi,quod ad ipfum Deu m aducrfum vos prouocariin.Quidni veto idîaccremî quod vtinam ficutinternosraortalesfieri confueuit, fcirepofl’em vbi fe conueniri vellet. 4. Nam ad ipfius vfque tribunal pergcre non dubitarcm, non aduerfus ilium certè, (vt-poteiudicem,non aurcinadoremaut rcHm)fedaduer-fum veftras criminationes eau fa m meam adurus:nec mihidecifcnt plurimæ firmiilimarque rationes quibus vos coarguerem. 5. Audirem quid ipfe viciflim mihi aducrfum vos ilium compellanti refpondcrer, amp;nbsp;quid illideiure meo videretur intelligerem. 6. Nonenino ille nie profeélô fuailla quafummè pollet potentiaamp; vi opprimeretj fed me potiùs fulcirct. 7. Et illicde-mum inlontimihi liceretius meuraapud xquiflîmum iudicem tueri, amp;, iftis refcilfis, qnx de me veftro libito ftatuitis,fcmelà veftriscriminationibusliberarcr.

(^dl^euam agentem ipfum non videho'.abfcondetfe nddex tram-,nec (111 u m yonfpiciam.

ïQ. Certe nouit •viam ^Uit eßmecum, amp;ƒ expîoraueritme, e~ ^rediarfutrt aura m.

11. Mandatum labiorum eÎM non detrelfaui, pr^t mihi prafii-tntis recondtdi diéfa ipßus.

8. Cartcrùmfateor quidêinfînitu quoddä efle diferi-men inter iftüd quod requiro tribunals inftjtuta inter homines indicia.Nam fiueantrorfumprogrediar, nuf-quam ille mihi fiet confpicuus: nçqlie rctrorfum rece-denti apparebit. 9. Ponamus ilium verfari ad laeuam, videri tarnen àme non poterinefto ad dextram,cdugiec tarnen oculorum meorum actem,haud fccus quàm li le feoceukaret. 10. Quid turn verô? Ab hac tarnen ad i-pfum prouocatione minim^deftitero. Ncccnim cofpi-cua ipfius præfcntia, vcl vlla mea narratione mihi opus eftjvt quodhtius meum intclhgatded optime nouit ipfe qua

I H tOBVM PaRAPHKASIS. 171 CAP.tJ Ce qua via inceÄerim:amp;: futurum certifsimè fcio, vt ipfo Bcque,ücut vos facitis,tcmerè, nequc ex falfis conicdu ris ludicium fcrentc.fed iufta amp;r légitima dc me quxftio ne habita,purior ab hocipüusiudicio quamaurum igni - bus cxploratum euadam. n. Sum enim illius mihi prxeuntis vcftigia feüatus, idque tam follicitè vta via , mihi ab eo prxfcripta non deflcxerim. n. Denique mandacis quæmaiores illi noftri ab ipfius ore excepta nobis tradiderût fieacquicui.vtiliaintimo animo meo recondita,quibufuisetiam ad hanc tuendam viram nc-ceflariis amp;nbsp;mihiconfuctis,antepofucrim.

15. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auocabiteum? »4w(quod)4-

14. J'rfwè^e)^’r/e/y?4/«r»z«?»e«;^lt;j^quod de me facere de-creu it] amp;nbsp;tallamultafunt aqutd eunf.

Qjp-l h pecftecilleirreuocabili decreto Gcaducr-fum mepergere, quis ilium ab hac fententiaabduxerit? quod enim femel fibifaciendum dccreuit,ctiam rcipfa exequitur. 14. Sancigitur quod de me femel confti-tuit,agedum perficiatjdque me minime répugnante. Solet enim ille quamplurima facere eiufm.odi,quorum ratio apud illu cóftat ccrtiirima,quamuis nobis occulta, 15. Ptoptereafumadeiwco/iffeCtumAttonitus, c^(iftud)fK' pe»dens ex^auefco ab Ulo.

*7* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonfuerimexciftsaprxfentibustenebrts,ô‘{(\\soà}

1$. Et hoe illud e(t quod me inipfum intuentem per-CcIIit,amp;: maguitudinem acdiutiirnitatem mearum ifta-rum calamitarum apud me expendentem penitus perturbât. 16. Hxret enim animus concidcns,amp;,quem o-mnipotens ille miferiisiftis meis terminum prxfixeiit i-gnorans,obftupefic. 17. hoe enam demirans, qu'ï fieri potucrit vt in hoe tam miferoftatu huçuiqucman-ferim fuperftes, amp;nbsp;quïnam ille me in histanris animiamp; corporis cruciatibus opcriri caligine mortis pro'hibcat.

CAP.24. IT'S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH! b'e z JÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Î r ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* : - . t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï

f- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'. .; :■ ii I'/ gt;.

RFßttaiisfuperiore capiteparrim extrârem ipfam,partim in l9 bumpeculiariterdixerat Eltphazatyadprap'^ßtam tjuaßwnemrt obus,T(uTfum a^ßrmagt;jsverf.i.t)ult;,d u.capite re/p onder at :Deü ‘ißdeltcet turn in a^erendts probis aduerfusimproborum inturias, turnip puniertdisfcele/atorurnßceierthus^non patamfemper dr aperte,ßdplerïi' ^ue occulta ejHaiarn dr plane inperueriigabilt ratione, notuipßvnitem pbribuSiagere. Friirn enim il turn probts Deurn agnofcentibus abimvrobo-rurntyrannide zitndicandif deßinatü , faptnuneyita hie rpßs tllucefcerrt vt ß valeret amicor I obi fintentta ntderi poßit Deur ißam ßumma d'la' vel non perfptcere,vel non curare, ßyun in prafentem duntaxat hu^ manaviiJtßatutv intueatuf. cjuor.i.rn tllud de non vindicatis inßonübtu trédecirn pritnit verßcHlir.,alterurn d'-toleratisßeleratii,ptpximeßeiyut.-ribusalits duedecmgraphpc'ebr'orfM dlefcribit ; verßculo iiernip.-i vlttmo foearn dßpHtatttrnem conctudens l^enim autem- e]ße yuod tn aduerfàriit (tpptignat Iobui neiiipc'netyuede beneuobentia Tyet expritßterocn^eyue de ipßfti odio in horritnej,ex:adue -fiprießaris vita riant tiidicadurn eße,Dar-nrn DeustpfipoßeAdeclaraiut,.c«ußicadegt;iiibiu ipßtu lopraecufutori-buttpartim 6mnturrigentiurn,acprAßertim Eccleßanirioria declarat,lt;yut paßsim inßicrirltieris,acpottßit(tum iß txprofeßb pfal.^.eß px Icfera. 15. H abacuk^ t.de hoc ipfö ärgumento'diß'-runtur.plec alnlnde cert'e aper tiut colhgtpntej} aliuaejfe iudtcij dutini fernpurriobis yuidirn inéo'mper^ twnfed ornniriopoß hanc vita n flpurd consiitutum : qùxrn ex eo-iyMdÉ-ttullipaßirn beatgt;u! ^uatnirnprobi, rtullt rnißrius ejuarn boni, eyuod attir net ad Vita hutur commÿda,eurKCulurn eiii}.tranßga,iti

CærcFÙra, VÇ oraifîîs iftis oranibus qtiæ me propriè attinguncydcrc ipfa dicamîqua tandem iufla ratione poffit negari,tempera quae O-mnipotcnsïllc^euius fumr inaamp; irrefragabilis eil tum fapientia, tum potentia,:rc-;bus omnibus praefixit,homines gt;nbsp;lie ipfo volente, latere: quum iLlisipfvs à q.uibus Deus agnofeitur amp;nbsp;colitur,djes ipfis à 1’celeratorum tyrannide in iiac vita lj,berâ,dis.nur!-JusorîAtur?

In agro pabulum eitts demetunt amp;nbsp;vineam ipßjcelerati fire ti no tempore vindemiant.

t!:3. Nudos incedere faciuntabfijueve'dimento : ^famelicos (cos qui)^?//portaruntmantpulos'.

ir. (f.i)tntraparietes ipfirum exprefferunt oleum-, amp;nbsp;torcü-lariacalcarunt-.amp;fitiunt.

u. Ex vrbegemunt homines-,^ anima interfeUorum vocife-rantur'. ö“ Deus non pontt (id cft,non annotat) abfurditatem (id eft,)quodtam Hr prxter omnem rationem amp;nbsp;æquita-ttm),

13. H'ifuyit{td.mcx\}in(errebelles[uci,nonagnofiunfviase-ius,net^ue hare nt infimitis eius.

quot; t. Quidenini eft quo'd ifti non audcanr? negfeóiisa-grorum limiTibiis,in q^uorum ramen eonferuarionc po-fira eft maxima ex parte publica tranquillitas,. ahorumgt; greges direpcos,ibidem vvftios pafennt. j. Ne pupil-_ forum quidem armentis parcunt quominiis ea depræ-dentur , amp;: ipfarum vidna'rum facurtates per vim cri-piunt,qu3fi inre q.uodara inftar creditorum pigrroraren-tiir. 4. Illis graftantibus,nulla,ne renuis qtirdem fords viatoribus, tuta eft via, adeo vc dcflcólere à via publica, amp;:latebrasqua:rcrepafsimcogatur. 5. Sucenimifti nom tarn homines,quam fera: amp;: indomiræ bcftix,qualesfiint. indefercis onagri,ad latrocinandum prodeuntes,amp; fum. • mo diluculohaudaliterad rapiendam præ-dam inrenti,.

quam ft quoddamhoc eflet opus amp;: artifierumad ruendæ i-pfqrirVitam cómparatü. Déferra deniq; in quibus hanc velut arte faciunt,Iuntilloiu agri, ex quorû fruólibus vi-M-anr. 6. T^ore mefsiscuiuftiisagruoccupatu deme-tunneq; aiclLe eoteniSvineas quoqgt;autuno amp;: ferorinos

CAP.24. 174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

frudus non fine maximo federe deprsedantur. 7.amp;S. Occurrcccs veftibus omnibus fpoliaros fub dio penitus nudos rclinquLinrjnincduskigoribiis pernodaturos,amp; ex montibus nodurno redundance madore toros perfu fos,in ipfaruni rupium ampjexibus moriruros. % Et hæcquidcmforis.Domi verô tam funtimmanes vtficu pauperibus Ht ipfis negotium,non dubirent ipfos quoq» illorum infantulos ab vberibus matrum abrepeos pigno rari. lo.amp;ir. Mercenariis quorum opera tum in colli-gendis Sr geftandis manipulis,tum exprimendo olco,Sr calcandain torcularibus vindemiafunc vfbcantùmabeft vc debicam mercedem perfoluant, vt conrràfamdicos amp;nbsp;fiticulofos illos dimitranc, ii. His iniuhis affedi miferi quidem ac languentes in vrbibus ciues gemunr, interfedorumautcm.fanguis ipfead Deum vociferatur vlcionem pofeens.Quid hicautem Dcus,fidcilliusiu-diciis,qucmadmodum vultisjcx apparente cuiufqucin hac vita ftatu conftituedum cft ? Cette nemo vobifeum fenrirc poteft qui cantam hanc omnis diuini ôr humani iuris Perturbationem,non dicat à Deo vel nefeiri vel ne gligi. IJ. Ectamenhosdemumficoppreflbsoportuic ab illorum tytannide prohiberi,qui turn ipfa naturx iura violant,amp; omnem ipfosarguentisconfcientiç lucem cxtinguunr,tum diuinitus tradita maioribus noftris ho-ncftæamp;rcdæ vitx rationem penitusafpernantur.

14. Diluculo Çurgunt homiâd^ interßeiuntpAuperes ino-pes:noâ^a ver}!fuut (jualesfn ne)ßtres.

ly. Oculus autem adulteri ohferuat tenchrasydicendt, »onin-tuebiturme otulus'. amp;inocculto po»it{idçiï occiAt^ißacient fuam.

IN lOBVM Paraphrasis» 175 CAP.i^-hendantur,velati ïncedût. 16. Alij vcrè domos inter diu nocatas,noâ:e pcrfodiût:amp;: funt omnes ifti lucifugac.

idcirco (incjuam, fimul arque) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fideft alii alios

ics. Obliuifittureum matrix-,dulcefcit ei vermis^amplius no» memorabitur- led (celerat ns confringetur(icut arbor.

t-L. cJ^tque adelû potentes per vim pertraxif.infurrexit, amp;nbsp;ne mocredebat vitaJÙA^id cft,quo infurgente omnes vitx fuç diffidcbant.)

17. Enta quidcrn ifti viuunt. Scd hîcaudiui quid vos mihi obiiciatisuftos nimirum ne turn quidem quum 'pro fiio libitu fie viuunt,impunc idfaccre.Furibus enim iftis lucem cKonentem elTe mortis cuiufdam inftar,hauc aliterperterritis quàmfiprxfens jlliseffet morsipfa,fi-miilatquc alijalios pofl’untdignofccre. 18. Vtautem aliquandiu perdurent, tarnen incerti amp;nbsp;hue illuc mini-mo etiam impulfu agirati, fluitant velut aquisfuperna-tanccs:amp;: turn ipfos, tum quiequid poftîdcntjcxecratio comitatur:donee ex bac vita excedant,vincis plane difei miles,quae ipfa putationereuiuifeunt. 19. Nam è contrario , ficut aridiratc il îcftu niues ftatim colliquatæ diff parent, ita fepulchrum iftos fcelenbus dcditosrcpcntè abreptos tollic è medio. 2.0. Mortuos vcrô,nÔ matresgt; non vxores dcflcntffcd vermibus grata amp;fuauisefca fa-ûidelcnturex horainum memoria, inftararborisnun-quam repullulaturx confradi. xi. Et id quidem meri to,amp; Deo paria illis rcfercnte,vt qui ftcriles vxores affli-xerint, in hocipfiim intenii ne parèrent : neque viduas matres foucrint: zx. quinetiam potentesipfos per vim fibiferuirccoëgerint, vfque adeô vtillisinfurgentibus nemo non eilet fiiac ijdîu'^ viræ incertus.

2^. Dat eis gt;X^^i\s}adconfidenti.im-, amp;nbsp;(quo) innitantUf. amp;nbsp;cculicius {(\-^n\.}fupcrviaseorum.

.Ette^i futft fanlf/JitK■gt; amp;nbsp;ntgt;n['nnt.'. fedd^prinfttnltt^rßcitf '. quUtbet-.obturagt;nur-,fedJjtatßnffmitatesJpicäruinßiccijitntur. .

23. Ego.vero vobis ex aducrforegcro , qùæ jariivamca rcfpondi , nçc eflcfalfaprobaftis: ncmpeDcurn nihi-loiTiinus iftis pcrdicis aftàtini fuppedicare quibusfreti vi tam hâc fecuritranfigâtjquafi inccnrisin eosipfiusDei ocülis,vt eis omnia cx.jpforunianimifenrentiafucce-danc 24. Etdcnim,vceftbreuis Humanahxcvira,ad tempus duncaxat eucôti,tandem ampliiis non cxtanc.ta i me.n non aliter quàm alij quîuis morte deprimuntur : vt illis quoque moriencibus obturentur ora,tarnen minime violenta morte,fed ærate prouedi ûictiduntur, C-çut,mature demû mclfc, demeti fegetes confuçuerunt.

.2-5- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z?ö«,««;?r(iden:agc}^»Zrgt;»^z;/mw/j!f/e/j^

Qli o d qu is al 11 cr fe r e m h a b cr c exi (li m a t-, agedu m prodearquimearguat mendacij, amp;nbsp;vanum eflç meum rclponfum oftendat,

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 I ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

CÔminetttf hoc capite tertius Bild/td: congrtjftu ,pwfùs itidem à lt;jU£'7ionepropoßta de improbor;im felicitate, proborumafft^to-nebm ad Det potenttam Maiefiatem defertbendam defleElens, ejuaf 1etd^lfCtt^ lobtisfùam innacentiam adaerfiu accujatorum caluteinias aßc-r:nsàgt;f Ddtm ipfn'». velut tniepue fecuwagentemififarrexiff^et,; tpnodtu-mp {fo.'fi-.rn erat^fefe vbïque lobopeccatorem agnofeente, tnfrutabtle tllam Dei Adajeßatem ag^nfceateiepuanuis minime ft negandum lobum (i^tiodftpi »4gt;w r-petif dr Eliitf i» eopoflea repreheadit , (p- ttipmet à Dio deprecatkrj partiw amicoramarn'a^alerttifsùfiis ertrninationibue (p* ' mat^ntttidtne dotorurn penèpn/iratus,modum interdnm infui defenfont non t^nuijfet. Vtcunepue tarnen Rtldadtu tn ipfa fuifermonis appltc.ittone ppccet, verftaene/t (P maoniftee de Deofenta (p loquitur, vteiprofeEl» tnulio magh^udm Homefice Menelao conneniat tllud^tfitZ^a. nbsp;nbsp;nbsp;, àk-; 1

2’.', ;gt;i7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•, : ' : l-; '1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

t. Domittatiû amp;nbsp;reuerentia (funt) c»/w eotpacem facit in ex-leifisfuis.' '

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Turn

Tumiftacxcipiens Bildadus,Inqueminueheris,ift-quicjobe? ccrtèin cum qui vnus amp;nbsp;fumtnus eft reruni omnium Dominus, cnius Maieftati fummam rcuereti-tiamdebencomnia: qui furfumin aloffimis ilhs cœks» firmiffima,amp;: beatiflima cum pace,dominatur.

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi numerus exercitibus eius : amp;nbsp;fuper quem non fur-'.

InnumerxfuntipGuscopiae, Se: ccquis tandem buius Vicælucem afpicit,nililucisabillo cxorientis bencficioî

4' ^fünAmigituriußufdeclarAbitur homo cum Igt;e«gt; (col}a-tus?àquot; quomodopurmfuerit natus ex multere^.

Ccdoigicurqui te vfque adeo confidentcr apud Dei tribunaliiftis,quem tandem mihi dedcris qui fuam iufti tiam fubiicicnsipfiuscxamini, iuftuspofsit metitd cen-feriJöc qui tandem purus vete fucritquemmuliergc-nucritî

5. Eccefiomnesillas cœleftesregionesradiantibusi-gnibus inferiorem hunc mundum illuftrantibus cumi-plius Dei coditorisluce conferamus,ncquc Lunam,qux prima occurric,fplcderc,fed prx illo mcras efle ten c bras fatebimunneque ftellxin coclis fummis collocatxnite-re compcrientur. 6. Quanto minus puritatis apud ip-fius Dei tribunal quidpiam tribuemus bomini, qui nihil aliud eft quam putris quida ex humo fumptus,amp;: humi repens vermis?hominiinquam, vermiculo ex ahis ho-minibusexorto?

TObitttotiec (fr turn odio/i repetitis adtteyf^ritrum eulumniis veheuuu-*-ter imtatus,hubenitiHßo dolort Lixatijjtbt rius dr tl/or ar^uit, dr fuam pentenH^mtueiPirynegantfefe ob vllafceleru dei^uibuf atcufabalur tam duriter diuinitus tra^lari, depotentia dr ftpientm Deiruagnifet»-tiutqua n Uh dtfferens,nedum vt ejjet eiui obtreliator,curus tatnen iudi~ cioru'n ratmnemnegttttx hutusviixprafntißatu'oeltiditerfivet pref-pereperfpicipoße.

z. Cui opitulattues^.{znycui»6neßroburiquemtutatuses^ ^3.r\}brachium (cu ij /gt;/?» inerat roburi

t.amp;c 2. Acqui B)lda(le,(inquic ifla excipiens Iobus)vt ad priorê exGeptionistuç partem refpondeam., fi tanta eft Deipotentia,amp; omnium cap turn liiperansMaieftas,qui fir vt illam audeatis buius præfentis vitæ ftatu metiri, amp;: eum demum iphusredum vfum arbitrarii-cuius ratio pa tear?Stant-nc, quæfo gt;fuo vniusrobore Dei mdicia y an flint quafi per le imbccilla,tuis argumetis fiilcienda ? nu illius brachium quafi per fc infirmum, aliquo abs te fup-peditato ftibftdio indiget.? 3. Num tuis conlilns illere-gcdus eft,ac li per fe non faperet gt;tuifque monitis ipfum Miftrui oportcac? 4. Quern inquam, tuis iftis fermoni-buserigendum fulcepifti ,i*an cum cuius animam deficient': mpolfis cefociflare?

5. Minime vero.Nam contra fvt mequoque'noueri-tisilîam fummam ôdimmenfam DeiMaicftatcm,ncque ignorarc, neque minore quam vosanimi propenfionc prxdicare) hic eft cuius vnius vi tot res antea vitx omnis expertes formara indunnt intra inféras iftas aquas-, vt

IN lOBVM PaR.APHR.ASI S. ïypCAP.ie»' ipfiearum incolæ. 6. Hic cft cuius oculis pcnitùs patène ipfafepuichrorum ancra, nbsp;nbsp;cui nullum obiici cam

denfum profundum operimentum potcfl:,quo prohi beatur ipfa tociusmundiinfima, quumalioquiresillic abdiexpro penicus perditis y quôd ad nos accinet merirô cenfeantur,clarifsimcintueri. 7. Illecœlos quos Aqui lonari cardine circûuolui videmus, non folidx materiæ, fed liquenci amp;nbsp;quafi vacuo fpatio expanfos circumfudir, S)i. terrx molem ânihilo ponderibus xquis libraram fuf-pendit. 8. Idem aquas in nubibus ranquâ valcu lis col-leélas, itaquandiuipfilibuitcohibcc, vtillarü pondéré nubcs, terras alioqui obruiturx, minime rumpantur. 9. Illefolijfuifurfumcollocaticxrima coagmcntara,fu perfufafuarum nnbiumtefl:udinc,rctinec. 10. Sedamp;a-quarum fuperficieifuoslimites circumfcripfir nunquam mouendos,donee definanr îucisamp; tenebrarum vices. H. Illc foHora tonitruura increpatione cœlos velut à fundamenris ipfis emocos obftupefacic. 11. Ipfum autem mare vifiià diffinditjamp;sfulminibusdextrè ac pe-ricè vibratis flucluum tumorem tranfuerberat. i}. Et vt in ipfiusopère pukherrimo definam, hic ille eft qui cœlos ilia inenarrabili pulchricudine exornauit, Ipi-rx illç fuisgiris vndique cœlos,ferpentium inftar per-currcntcSjfiint opus manibusipfius tornatum.

14. Et hæcfuHt extrema uiarum etustó“ ejuàm pußllum de eei ttmitru vero rohorum ifßus a cfuo intelligeturi

Ec hxc quidem func cxrima quxdam illius quam olim in creando mûdo cxcruit,amp; nunc in eius adminiftrario-nc dcmonftrac, potentix teftimonia, cuius quantula cft portio à nobis audica? Infignibus illis veto ipfiusgeftis quibusnon tam fplendec quàm cum tonitrucorufeat, a-nimo pcrcipiendis,quis tandem parfucrit?

HAElenmloitHS Eliphazo Bi]dado refpondtt.Supeferaf Tfipha-reSy^uo tacentet{Jîne ijuod lobnm haberetpro d’fperate .fine ^u'od.

Bon pejfet eitu excepthnet elidere,J pregreditur lobus tn fuid rfenftune, proximefelt;]uetHsus capitihut,amp;in ifio i^uitiem zp.oflendtt

CAP.27. iSo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E 2 Æ

de feeler itMugt;n prafperit rébus dilferuerat,non rà ffieüare i^uaß Deus illis fiiueret,vel nullos eoru in hac esia vit a iufiis fupplieits afßceret. ll^A t contrario fefe Agnofeere iußas eis panas ettam in hac vtta(e]uales Deo vi-furn ef'jdtuinitîts infligi,lt;juodres ipßt tefleturfed hoc negare eße perpétuai aeproinde nullo niti firmefundaniento,^uodex ta repentino (p' tarn cala-m iîcfo tpfius caßt.aduerfuseumconcludebant.Qiiandamenim etiam ejfe 0cculttfsirnam DeifaptetiamySjuaresomnesßcadrnintilret^ vt eiusratio nttlla pofstt hurnana op?ra fagacitate'^induflria intri, t^uam adorare nonjerutan oporteat.-nem^e spuum vefe ptos^ipuoruv. vnurnfe eßefertb te-fiatur (fi“probat,durfsigt;ne afßrgttamp; è contrario ficeleratospatienttfsimt tolérât.lnfum‘na igttnr l ob tu tribus de rébus agit his epninc^ue capttibtts: ißonernp?cap.zj depanisquafeeleratisynoe/uidemfernperttecornntbus^ fedejutbus (fi“ 7natte/ Deo placet^in hac ettam vita infltgunurr,Cap. verb de occulta ilia Detfaptentta.^uodargumentumgenerabter (fi“ StT/xâç travat, vt mains habeat pondus. Cap. deniejue i^. jo. de antea^A vttafuA ùaegntate dtfer t.ijuamrepetatna penè incredtbtlts calamttAS exceperit : tn t^utbusduobus ‘jiiontam eum cjuem eportuttmodutnvbtipue non renHit,pr'.pter‘’a mer to ab Elio prier,umßdaue non fine acerbitatetac det/iceps ab tpfo Deo tfcd'grauiissfitnulac moderattus ilium audternut reprehet.di.

I. Perrexit autemJohus afißt/nere farabolam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft

Z. Viuit Deus (f uißtrnmouit ius meum, amp;nbsp;Ofnnipotens qui a-^ mAritudine ajfecit animam meacn.

S. Jufiitiam meam apprehendi ntedeferam eam : non afficiet me probro cormeum tn dtebus meis.

I. Ad hæc lobus vidcns aduerfariosfuos tacere, ma-gnopere confirmatus, pergere cœpit multô enam libe-ri ùsjamp;c confidentius quàin vnquam anreain illa turn ve-ritatis,turn fui grauifsima dcfvnfione,fie exorlus. z. Au dio quidtm,amicijquçfi.; vefira de me fenrêtia,amp;fateor Deum ilium Omn.poicnccm ita nunc mccum «igere, amp;nbsp;langucntera liane animam tanta miferia prcmerc,vt nul lus mdn cuendx apud vus meae integritati locus ab ipfo reliàus

IN lOSVM Paraphkasis. i8i CAP.:;, reliûusvideatur. SedidemilleDeusJnquovir.'io-mnium viuencium licaeftj amp;nbsp;cuius quanta Ctvisinhac calamitatc mea expcrior, ita fit mihi propitius,vt quam diu hie in me halitus perdurabit, amp;nbsp;flatum iftum mihi di uinitusinfirum naribusfpiraro-.ncqueilliusinnieafperi tas,neque veftrx obtredationesa me voculam vilain ex torquebunt hominis vel aperte improbi,vel probitatc fimulantis. 4. Abfit,inquam,ame vt quandiii mihi fpi rare licuerit, vllo vcl dido vel fado merito à vobis ego vcl impietatis vel ûniulatæ intcgritatisaccufatus fuiffe comperiar: amp;nbsp;videar vitæ innocenter exadx teftimo-niu n abiecifl’c. 5.amp;6. Nec enimperfundorie iuftitia colui,fed illam ferio fedatus conftantifsime quoquere-tinebo: nunquamillam àmeamittam: nunquam com-mictam vt me cor meum vllius ,præfertim tarn probro^ ix defedionis,quandiu fupcrftesfuero,coarguac.

■J. sit hoflis meus, vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cruerfui'. amp;nbsp;aduerfarius meas,vt

Ego-ne verb dixerim,Dcum fceleratis faiiere, vel cos inultos femper pan? Im mo tantiiab co abfum vtitafen-ferim,vt è cotrario fi libcat hoftibus meis imprecari,no aliudfim optaturus, qiram vt talcm Deum experiantur, qualis eftaduerfusperuerfus amp;nbsp;fcelcratos.

8. Namvt quifpiam pietatem falfb prxtexens,mali$ arcibuSjDeo conniuente,fuas opesauxerit, qux tarnen fpes illi fupererit quum Deus illam , qua tories eu orfen-derit animam ex ipfius corpore, tanquam vagina quadä abreptam.ad fuum tribunal euocabii? 9. Numilliusin hisanguftiis vociferantisclamorcs exaudier? 10. Nurn illiusrecordacione,qucm fimulaiionibus fuis coties pro Uocarit,ille fefe enget? Öd num ilium afsiduèinuocabit?

IJ. Pr^eparaueritlt;f\A}fediußusindttetarillis^drargentum (eins) partietur innocent.

Plaudet{vr\\i(c\üi((\xic}votisfuisfuperillum,{ió.cl\., ad i 111 ns exi ci n ni)ßbilabitfuper ilium e locofao.

15. Hxc font igicur,fareor qnæ tandem Deus fceleratis quafi debitam ipfis portionem deilmauit, amp;nbsp;boe demu edl'jcrum quodab Omnipotente referent illi qui fua potentia fuerint aliis opprimendis abnfi. 14. Demus illos nnmerofam familiam reliquifle: gladio tandê tam multosgenui(l'cdcprehendcnrur,velfamelici tam multi intcribunt. 15. Si quibus gladius vel fames peper--cerit in morte fepcliendis, nnlla eorum vidua maritum dtficbit,gaudenspotiusfefeabilloliberatam. 16. amp;nbsp;17. Eriamfi opes coëgerit inlbrpuiueris,amp; tam multam ve

IN iobvm Paraphrasis. 185 CAP.17, ftemcoaceruariCjVt non pluris cam faciat quam lutum: paraucrit quidem illa,at non libi, fed probæ amp;: integrx vitæ cuipiam ad quern veftesillætransfcrentur, illius pecLiniædominiimfuturum. i8. Er illc quidem multu in domo magnificaamp; ftabili erigcnda laborarit, cxitus ante oftendct 111Û non tarn hominis quam tincæ domu extruxifl’e,in quaexuccus contabefcat : nec firmiùs fta-bit illius ftruôl:ura,quàm tuguriolu,;Eftus vitandicaufa,a vinearûcuftodibuseredum. 19. lacebit tandem colla pfus ifte nuper tarn locuples,nec à quoquam colligetur: amp;nbsp;hûcillûcrefpiciens,nihil vfquam opisinueniet. io-Terroribus mentisfibi malè'confciç quafi inundantium aquarum diluuio totus opprimecuru^ nodis tempore cæteris mortalibus ad quietem capiendam concefTo, horridis rempeftatibus confternabitur. 21. RapidilE-musenim ventusrepente excitatus ipfum abripiet,ita vtmox noncompareat, turbone nimiru vehementilîî-mofublatus. Ructenim Deus vltor in ilium,mini meipfiparfurus, hue illucadinfflidas diuinitusplagas difcurfaturo. 25. Ec,quod eft miferabilius,tantum abe-rit vtdegradu deiedum non modo quifquam com mile retur, vt contrà certatim plaulu ôû fihilo lint eiusexi-« tium profequutuiL

I. fattè argente edu£}ioyamp; locus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de)fundttur:

CAPï^.lS^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Th. BEZÆ

y Et cancam hic elfe fateor hominum induftriam, HC vfque adco pcrcinaccs labores, vt ipfi nacurx vimadfe-raiic.Terminosenim à Deo pohcosjideftabdicifijmasil-lascerrarumfpecus,cranfgrciTi,necprofunditace canta dererciti.non dchnuncàpcrueftigationedonec cnetalli-cos illos lapides abditilfimis illislocis,amp;: velutinipfîus mortis finu recondicos, nancifcantur. 4. Et vc ipfis inaa terrarum perfodientibusoccurranttorventes,nóex eorum numero qui regionesalluunt,fed fubterranei, amp;nbsp;pcdibus hominum prorfusignoti:nihil tarnen ea diffi-’ cultatedeterriti, machinis adhibicis didudos fic exténuant, vc cande hominumlaborantium numero cedere coadijfumnvoueantur. 5,^, 7,amp;8. Sic intardum accidie vefummum quidem folum aliquodfacum frugesa-lendis hominibus fubminiftret, cuius tarnen intima, quad in ignem, aurum nimirum infornacibus conflan-dum faggerentiajcrutisinde quoquegemmis conuerta-tnnquar loca nunquam vllx volucres,quamuis vndique vagancesjCranarunCjnec vnquam aquila, quantumuis a-cundîmis oculis prxdita difpexic, necfcrocesillifcraru catiili calcarunt,nec pertranfierunt leones, quamuisab-dicidimaloeaperagrantes. 9. interdum vero nonali-q'uod friabile folum perfodiunt,fed durirtimis eciam cau cibusinietfbamanu,montcsfundituseuercunt. 10. Al-ucos quinetiam fluuiis per medias rupes in riuos didu-dis penetrant,vt quidquid ibi pretiofum celabatur, ip-forum oculis pateat. n. Coercico denique redundan-tium aquarum fluoré,altiilima quxque in luce profcrur.

’ II. nbsp;nbsp;nbsp;fifientu iÜA vnde elicictar^. amp;nbsp;vU-Mm ‘cß Hit leem

Hxc igituc quancumuis occulta fcrutantur in terris amp;nbsp;inueniunc morcalcs. Sapicnciam aucem illam diuinam, Euius vniucrlitatisregulam, cuius ratio ipfi foli conftar, cedo,indicate finoftis,vnde tandem erucrimus :amp; iti quo tandem huius mundi loco eliccre comprehen-dcrcpolfitis quam fequatur rcrum omnium creator i-dem amp;gubcrnatot,inillius fapientix vfu amp;nbsp;etfedis ra-tionem.

IJ. Eft ilia certe tanti vt in hominum æftimationem non cadat,ncc vfquain hominibus quotquot viuunt fi-tam illaminucnerimus. 14. Illamfi quæras in profun-dis gurgitibus,ncgabunt cam intra fe fitam cÜe;amp; ipiüm mareteftabitureamafenoneontineri. 15.amp; 16. Nulla rcconditi auri fumma, nullij argenti pondus refpondee cius pretio. Nonaurumobrizum,non onyxpretiofus, nonSapphirusacquanteius æftimationem. 17. Qjjid aurum?immo non adamas, non vas vllum ex auro obri-20 fabrcfadumdlli fint paria. 18.amp;19. Nccómcmo-rari quidem prasillamerenturcorallus vel galis » quumi ne margaritx quidem,ncc Smaragdus Aethiopicus, nee aurum purum putumad illiusæftimationem accédant.

Z2.. Perditio amp;.mors dicu»t,Aunhtts itoßrit a adtuitttus fam» : r'1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ . 'ï?; ■ ■

,:■ 20- Vtigiturhomines.tamfedulircrum illarurapcr fcrutatorcs omnianimi contencioneftudeancillam co-prehcndçrcjvnde tandem ilLam nancifcentur? amp;nbsp;vbi ta-r demd^munaUJiusint^clbgentiamaflequenturi’ ii.Nam lideoffum inter homines jllam quærant,neJtnini omniu qui viuut vifa eddurfum vcrô nulli volucri,quantumuis in alrum fublarXjConfpcftafuir. 22- Deorfum deniqj fi intima terrarum penetralia jipfàmqueadeô Mortem perconcemur, famam quidemciu6,vtpotevndiq; per-fonantem ad fe vfque peruenifl'e, ncc quidquam am-pliusdijcet. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ' '

iy. ^^dflatuetidu veatofodfts-.amp; aquas aftpendit t» tneßtra. 26. Fadensijgt;fepluuiafiatutum-,amp;iterful^etrù tonitruutn.

23. Certè quoquo verfus homincSjquantumuisinge niofiamp; diligentes fefe conuerterint, fateri neceffe eft quodiià vobisfuifl’etanimaduerfum,nnnita mecémerè ex. buius calamitatis magnitudine de anteada vira mea indicium tulifletisdolinimirum Deo notam eficjtumfa-pientiam iJlam infinitam,qna]nrcbus omnibus conden disÂ:difponendis vfuscd,ac nune etiam in iifdcmad fuosfines dirigendisadhibetîtura quo veluci loco,pene5 ipfum vnum videlicet,refidcat. 24. Necenim eft hond-numfimilis, quifingularia.vixpoiïunt animaduerterç; fed ex alto terras bine inde totasintucrur,amp; quidquid fiib eœlo toto excat, obieruat. 25, Neque ab aliquo temporis fpatio facere amp;nbsp;obferuareiftud cœpit, fed hue mundum crcans,fimul ipfis acrem perfiaturis ventislua côftituit pondera,amp; aquas velut in bilance iam tum ap-pendit. 2é. Hincillüdpluüi«ftinaiur«,quafigüttisil' lius

vilus öUOTcrari SjCoftituit ’dcincnrunjgt;^'üôrà fcät(bu s fu 1-guribusiterfuumpraeftitutum. 27. Is eft ergo qui iam turn quura- liutwi mundum conderc^/fti^que digoftret ordine,pro ilia fua fapientia fingula difpexic,amp;q^©ftca b-pcribusillis ftiisj vclutilliu’s inccrprctibus, homines do-cuit: aptatis videlicet illis prout fapiétiflîmè deereucrat, .idqiaccuratiflima cunranimaducrfione qua res orones iarafindcab'iflicioadminiftrauir. 18,: Homines denial diuinxilliusinfcrutabilis fapientix minime cefores^fed fpedatorcs'amp; adoratores effe iuben«,hxc eftojnquic, Gx picncia vobis cognofeeda amp;c excrccnda, Deum'vcftrutn opificeni ac Dominumreuereri,amp;: à matoabhorrere..

. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 1 ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

■ I. P^n'^xxr/c^»/^j(/«fflrere/’4r4Atr/4«j^4zw.{ideft,inilIisfui6 grauilfimis icrmonibus^/^z/zA'/r. ■’

...£t l^adcrius quidem;Iobus,quum dc-Sapienna Dei wçi iiuius miindiadminiftrationc, tum illanobis manifefta, tumarcanaamp;: captum omne bominum fuperante gra-uiffimedifleruiflet jamp;ncmocx ipftus accuiatoribus, vc antea,rerponfarerjha:cquoqMefupccioribusiadiccit:fei« videlicet cum pro illiusanamfeftx in .profperisipfius rebus^ turn pro airerius arcanæ ia his luis calamitacibus cxemplo proponent gt;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ’

demerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflem) fecagt;idum menfisprißtnot gt;

fecuftdum dies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus cuflodiebatfnei

Î* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpleuderefaceret lampademfu^mfuper cAput meunt',

4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er Am in dtebus iuuentutis mete,infecietate Dei in

tAhernAculotKs^i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. lt;nbsp;/ .?!

$. Dum adhttciS'XHxynteiu Omnipotens,amp;eircu me fuerim ei. i; O h talis ciremjaucrepcnrèdiercmjqualis olim cram, quum me Deus aduerfus mala ommatucretur. j. Quû mfo cœlitus me irradiante,amp; fuæ mihi lucis facem prx- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

ferentc,pcr medias.tenebras fecurm incederem^ 4, Quum amp;nbsp;ærate florcrem, amp;nbsp;cam fijmiliancer fefe Deus rebus meis immifccrct. $. Quiimquot;,4bquam gt;nbsp;amp;5 ©mtii-potens illc mccu verfaretur : amp;nbsp;efl'em amphflimâ fami-liamei obfcruantiflimacircumcindus. nbsp;nbsp;nbsp;? ,

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AÄ.ij.

Ï1. 7unf me auras audiebat,amp;mfbeabat'.ocuiutmevide^at,amp; teß/ßcobatugdeme^

6. Abundabam cnim domi tanta pceudum capia, vc penc vbicunquepedcm pof^eram profluete butyrum,. amp;r ipfx rupcs olei tiuos tnibi ptofirndetc vider«ntur.

7. Foras autcm tjaoties ad portaai,locum videlicet capiendis coniibis amp;: iuri d'icundo conftitutiim,pcr mc-diam, vrbem próficifcebar, erat mihi in publico patata fedes. 8'. Etiuucaesquidcm ad mci vultus coaipedu, ïcuctcntiaquadam taûkfcfe iùbducebant: grandi ores, autem natu afliM'gebantgt;amp;: fedenti adftabant. Principes ipfi,fermoncmabrumpentes,admata orimanu,fi-lentium ipli fibi indicebant. 10. Summum denique MIC præfcntc vbiquefilcntium ctatintctiplosgt;.vcne v-nusquidem mutiret, ii. Vbi vcroloquicœpcram,tum mecundi exceptis attidiflimc Icrmonibus mcis, beatw prxdicabant, nccmcquifquam intucbatur, qui me ûio teftinaonio non otnaret.

» Qurd fi me igitur in co ftatu nunc quoque confpicc-ïctis,quidc hominum integritatevel improbitate,ex prxfenti in hac vitaftatniudiGinm fcrcisînempe me non ampliuspro impio in Deu:tn,amp;in homines fcelcrato» £ed pro viro iufto amp;nbsp;probo haberetis.Ec ne ßmulationis aeguere me poihciSjprouoco ad ilia publica omnium de mcaanfcadavicateftimoniaiCx quibus apparebic vere fuiffe me afflidorum,pupilloFum»omnium denique opc dcfticucorumlibetacore-. 13. Hine illxtoc alioqui migt; fere periturarumfauftx pro me effufx preces, procurante me fpcciatim vt viduarum gertiitusinketitiam muta» rentur. 14. lufticix mecorumdabaa3,amp;iliamihi vicif-ûmlaudem conciliabaCySd (ludium illudçqui boni,c-rat mihi pro regio quodammodo pallio diademate.

iS. ItMjuedicebam,Iw»ielomeoexfirabo '. amp;tafnfuaf» are^ fiam multiplicabo dies.

j?. indix enim mea exporta ertaad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rosperno^fabat

25. Deli^bam visms eerum, [èdebamfummus, amp;nbsp;hdbitstt. bamßcut Rex in ipfo exercitUiVt qui lugeuiej^ionfilatur.

lÄ. Hac igitur via infiftens,amp; Deo tarn propitio fi-erus,, nec occulramillam eius lapientiana expendens dequäi laihi vobifeum nunceft controucrfia, ßatuebaroapud xne batutuiQjVt ßc innido mcoddcßjiQtct nieos placid©

CAP.29 190 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. BEZ JE

amp; cum dignjtâte,diebus vitç mcç quafifupranumerum. arençmulciplicatisjcviuis execdercm. 19. Dcorfuttl enim,redae côfcientiæ mex radix erat velue ad aquasp^ rennes diuinxbenignitati5,expöfira, quibusafsiduèriga batunfurfum verô ramos inde exortos, familiam videlicet amp;nbsp;greges meos node cœleftis illc ros cœlitusinil-los dccidens fœcundabat. 20. Adillam aucem inter homines mihi parcam dignitatem amp;nbsp;auftoricatem fub-inde nouumquidpia ac€edebac:amp; meapotentiaquo-tidieinter meas mantis incrementu recipiebat. ii. Ne-que fane fernere fie iudicabam.Omnes cnim me loquen tem attentifsimeaudiebant:omnes dum loquerer expe-ftabant:omnesloquuto afl’entiebantur. 22. Nemo qui mcaudilfet, fibi quidquam pofiea dicendum arbitraba-cunnemonon auresfimul amp;nbsp;mentem dicçnti mihi praî-bebat. 21, Me quidem certè verba fadurum no minus atiide obferuabant quam folec, aeflu fummo, pluuia ilia frugifera amp;nbsp;optatifsima quafi ore hiante expeélari. 24. Qi£Ôd fi eciam nonnihil vrbanè vel liberiùs à me diâ-um eflèt,nemo tarnen oftendebatur, nec propterea vultum vnquam mutare meoportuit. 25. Si quodancepsnC' gotium fefe ôffcrebatjindicabam quænameiTctipfis via deligenda, fummo amp;nbsp;honoratifsimo loco inftar Regis cuiufpiam exercitu fuocircumcinâ;i confidens:amp;: quid-qiiid protulcram,perinde accipiebatur,vt ciusoratio qui miièras amp;: languentes folarur.

r. Nunc autem derident me minores me dtebus quorum tres dedignatus effem ponere cttm canibus ^egis mei. .

I. Talisigiturerampauloante. At (bone Deus)qua* ta quàm repentina fecuta cft mearum rerumomnium commutacio?Nani ccceminoribus etiam natufumludi-brio, quorum patres ne dîgnatus quidemeflem eodem. loco habere arque canes euftodiendis raeis gregibus ap-pofitos. 2. Nam illorum quidemiuniorum roburnul-li mihi yfui fuilTetzhorum verô fenedus talis crat vt con-furopta

IN loBVM Paraphrasis. 191 CAP.30, furopta partim in otio, partim in flagitiis aetate, fruftra tamdiu vixifle merito vidercntur.

J. In egeflute amp;nbsp;in fame foUtary /ngientes in folitudinem, in tenebras defolationem amp;nbsp;vaftitAtem.

3. amp;nbsp;4. Homines,inquam, vfquc adco dcteftabiles, vt ne in fumma quidem egcftate amp;e: fame quifquam cos ferret,adeo vcconfpeiSum hominum fugientes,fefc in horrida amp;nbsp;fqualida loca rccipere coadi, maluis, radicibus amp;iuniperoru decerptisgranis mifcrrimam vitatra-herent. 5. Vrbibus cxtorres , amp;nbsp;clamoribus ciuiuin profuribus exafti. 6. Quibus praerupta per quæ tor-rentes deuoluuntur,campefl:rescauernx,rupium fpecus ' vixtedum præbebant. 7. Errantes inter virgulta,amp; inter fentes aggregati. 8. Homines nullius frugis, homines nominis nullius,amp; ipfo quod pedibus calcant fo-lo deiediores. 9. Hi funt qui nunc de me cantillant, amp;:quibuspræbeo garriendiargumentum. 10. Qui me abominantur,amp; vtpollutumrefugiunt,immo conipuc-re menon verentur.

la. Addextrammeam lafeiuientes adolefcentuli infurgunh pedes meos propeClunt,^ fuper me calcant femitas fun noxn.

It. Quoniam enim Deo vifum eft meamillam audo-ritacem diiloluere, qua veluti vinculo quodam omnes

in officio conttnebantur,idcirco nulla nunc mei reue-rentiatadieftulishabenisinmeferuntur. ii. Hi ne fie vc ipfos^etiam adolefcentulos ,xcatis florepcculanter a-bucenccs, non pudeacad ipiam dexcram meam in me infurgcre:pedes meos propellerecme denique velue habere pro femita,in qua fuam illam ad nocendutn proter-uiam exerceanc. ij. Sicinuerfa eft omnis vitæ mexratio : ficcalamieas fubinde calamitacimcxadiicirurxneC quifquaineftehcu qui aducrfusillorû iniurias mihi mi-ferrimo patrocinetur. 14. Omnes enim fimulatquc mere cæpic paries qui me circumcingcbac, quafi ampio libi adiru pacefaélo impetum in mefecerûc, amp;nbsp;pcripfam dirucorum lapidum congeriem, id eft occafione ex hoc ipibmcocafu arrepra, qui potiùs commiferationc di-gnus erat,præcipiti falru in me prorucrunr.

I. Clamaui adte,amp; non exaudtßi me.adfiitt (ideft, ftiti mc ip fu m a p u d re) neque conßderafii me.

zx. Verfus es in truculentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro rohere manitstua in

zz. AttoUis me ad ventum,cui inequitare me facis^ amp;nbsp;dißol^ uis me à compage {id eftin nihilum me redigis.)

15. Er ilia quidem foris me opprimunc. Intus vero quidquid vfquam eflquo terrefieri potcftvel conftan-tiifimi hominis animus,in mcinfilinôi turbinisinftar o-mne meuillud dceus,quodiuuaadis omnibus inferuic bar,canto impctu proftrauic, vc repente fit mihi fpes vl-hus euafionis erepta. 16. Nunc icaque me omnisille vigoranimiquafi liquefadus dcftituit,cx quo in iftud miferri-

miferrimumtempusfum detrufus. vj. Tantum enim abeft vtnoxrecreandis mortalibus conftiiuta,veltan-tillum quietismihi conccdat,vt contra tunc demum ip-fas odium medullas grauiflimicruciatus, nunquam de-(inentearteriarum pulfujtransfodiant. 18. Immo tanta vised: illiusmihi diuinitus infliâri mali, vt veftimenti mei colorem promanans ex vlccribus faînes immuta-rit: necostunicx mexcollum meumardius conftrin-gat,quam ilia Dei manus me totum circumcingit.

ij. Scio enimquod me ad mortem, amp;nbsp;domum omni viuefitt cofjjlitutam reuocas,

24. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumulum mittet manum, quanuis iftillius

lachrymisfumprofequu-tus calamitofos)(amp;)z?^4»A'/4yw// anima mea fiiper egenum. bonum exgeéïauijtunc zgt;enit malum : f ajlolatus Jum lucefKi-venit calige.

z^. Et quis bic locus,amici, vedtx illi fapicntixrelin-quatur? Nunquam enim propniusfirmibi Deus, quem teftem ac iudicem appellu,ni lachryn.is etiam fum pro-fequutus quos vidi in calamnatc vctfan:amp; r.di pauperu BB.j.

GAP.^o. 15^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Th. b E Z æ

inopia fiitnincîmècommotus. z6. Sedquum profpera cunftaexpeôlarem,tune dentutn aduerfà lupecuenecût, amp;nbsp;lucem præftolanti aduenerune ten^brx..

z^. Fraterfa^usfum drac«nibus,amp;ßcittlt;s^uUis.ß:ruthionu-jo. Cutismeadenigratae fl fitter me-. amp;nbsp;es meum exArnit prA ficcitate.

JJ. £/ fuit (id eft verû eft) 'm lulfum cithara mea amp;nbsp;lyra mea in voeemfient ium.

zy. Feruetaâ:a vifeera mea crépitant: oppreilît meino pinancem aiperriaiuni.hoc tempus. x8.amp;Bi9. Aduftani cutem circumfero, at noa Solisxftu:tanraeft hæc mea calamitas gt;vt nulla me frequentiahominum cohibeac quominvK palàm inconditos iftos clamores edam,quaft draconum per defèrta cum hbilis fufpirantjumfrater,amp;, pullorum.ftruthjonu’qjuiritantium focius. 50... Atram. reddidit (qualor coram hancnxeam cutim qua circum-ueftior:amp; fauces mcxprxficcicatecxaruerunt. p. .Sic meos eantus terminauitlult;ftus,amp; io plandum omnis exultatio mea defiie.

TT'Of c api te lobus ßtamintegritatem cogiturtopioßßyn'e defenelere * ^parttcalatim afiererCianteailavitafua veluti catalogum eontextns-ad (d.vi Z'tdetnr,adaRni calumniis ab Eliphazo in ip/ltfn non minui fpe. ciatimfupra ab initia cap-xz.-vfijne ad verf.w.câtonis. Ktiturautem^ra-utßiwa infictatione,vfjue adverf.^^jdjueordtnepuichemmOy exorfw^ firiprisvcrf.primis ^uatHone^r deincept agent-defraude tnrnutuit contra üdtusverf y,dr6-de furtoverf.'j:e(r^,de adultérin -verf ^.ïo,n nbsp;nbsp;JX-’ de-

potefiatit henlif AbHfu,verf.ii,tt^,i^depauperunt, acprafentmviduaru aepupiUarumeontemptu verf. 26. 27» 28.- nbsp;nbsp;referendainiuiia cupiditategt;

19' amp;nbsp;de hofpitalitate verf. ^z. de difiimulata imprabitate vetf. JJ? Deineeptverb ad Deum vtreßem ac iudicempr«uocat,vniuerfàm hane iumeentia fka^defenfiènentconcludent verf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9. h arren dît vbiq^

interpofitts imprecatianibut. fi tnendax comperiatur. Atendacemaur tvnlQbumminim'e.fuiJfe tefiatus efi ipfe Deus, initie-huius hifiavia, ae: deincepft

IN roBVM Parat hrasîs. 1'95 CAP.jv àeintepi etiam in txtremo audiemtu.Pracipuw autem fruSlM hinc à nv~

(olltgendui non hie eß vt Isbe fit^igmintHriamfut/Je noutrimM, cui tnalo nnUtfnnt nttgis expoßti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjui I obi exempli tmitatnr:ftd in eo

fitw efl vt tn hoc exemplo finguU.acprafertim (jaibtu funt ample ad vir-tutemexenendamfacHltatei,lt;jueflntfancle amp;nbsp;honella vite,domi(ùquot;fort! ofßciaconfyderemuJ.TIoc enim'üerè mihiliceatafßrmare, Chrifltane leSoTy plufa hoc vno capite contprehendi pie amp;nbsp;vere iufle vite precepta, oa^noninnudacontemplatione,fedcertißtma exemplo vfu conßrma-taproponif^nàm in vllit vel Phtlofophorttm vel hifloricorum Ubrie extet.

“I. ^eenam enim eßportie Dei deßßer, amp;nbsp;qux h^reditof O -mnipotentis ah excelßs^.

Nonnecalamitasfelerato (parata eft?) aduerfunt quid dam extraetrdinariumfaleratè vtrfantibus'i

I. Sed hxc,(fat fcio,dicetrs) nihil ad lobum, quem t«. Eliphaze, aufuscs etiam vtftimmximprobitatisconui-âum incrcpare.Ego vcro,ficucnupetrum teftatus, mcae tarnen integritatispatrocinium non deferam. Primùm igiturhoc teftor, itamc vitam meamcompofuifle-, vc velutifœdus cum oculis mcis peptgerim : nempe vtncc il.limcad turpe quidpiam alliccrcnt, nccillorum ego confpedlu abuterer. Abfit igitur vt ad vllam virgincm impur-os oculos aduerterim. z. Qiiinam enim hoefa-cercm,minîmè nefcius,etiamfifacile poll’cm hominum manuscftugcre,quàmfoleatDeusillc furfum habitans, perfolucre huicfcclcri merccdem : amp;nbsp;quid ab illo O-tnnipotentc cundacx alto contuente amp;c diUidicante, référantiftiusflagitij reiî 5. Nempe calamitatcm im-probis paratam,amp;!: horrendasaJiquaspeenas quas effnge re nequeunt quicunque feeieribus indulgent. 4. Mène veto an non illepcnitus nouic, greftibus etiam pcnc mcis omnibus,quacunqucincefli dinumcratis’

CAR JI. 19^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E 7, Æ

Si in mutuo cum aliis comercio fraudulcnter me gelH, Sc feiens prudens ad alios falledos me contuli, Deusip-I'c adhibiraiufta bilaiicehæc omnia expendat,amp;: an non fincerum me prxbucrimdiiudiccr.

y. St deflexit pes mexi 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fofl oculos tneos ambulauit cor

Si ab eo quod fcquendum elldeflexi, neque mihiiu* Hum amp;nbsp;redum,fedcupiditasprçiuit:fidenique quidqua contredaui quod manus meas inquinaret,faxic Deus iu ftus index vt extraneï fatismeis vclcantur, amp;£. qusecun-qne mihi germinant,radicitusperdantur.

Sipe lleclum fuit cor meumfluper muliere-,amp; apud fores amici met fttmi fldiatus.

jz. Nam ignis efl qui vflque ad conflumptionem deuorajfet, amp;nbsp;omnem meum prouentum eradtcajfet.

13. Si htii'li poteflateinferuos. meosautancillasabu-tens, illos apud me conquerentes feu.iurc leu iniuriade-fpexi,idem mihi diuinitus cueniat. 14.amp;J5. Etli enim feruandum eR inter dominum amp;nbsp;fcruum difcrimen, tarnen quum amp;nbsp;ego amp;nbsp;ille vnicum habeamus vifæhuius audorem,à quo vterque fumus in vtcro,etR non nume-rojfpecie tarnen vno Ö0 eodem compacli,fi quid tale ad-r mifiRcm

IN lOBVM Paraphrasis. 197 CAP.jr. mififlcm ccquid Deo tribunal confcendentijamp;.c^ius fafti cognitionem fufcipienti,refponderem?

Si comedi buccella meafolustnec comederunt ex ea pu pilU. .'18. Certeapueritia tneacreuerunt mecum tanejuam apudpa-trcinyamp; Ulas iam inde 4^ vtero matris mea. deduxi.'i

Si vidipereuntem abfque vefiimento, necfuit operimenturn inopi'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

2j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(quôd)4^^/«#

i8. Nifiècontrarioillosadbucpueradfciui,vt.apudpa-trem meumûrnulad^lefceremus:iftas veiónifi adliuc infans foui,amp; manu prchcnfas domum dcduxi. 19. Si qyismihi occurrit nuditate pericns,cui veftimentum nonprxbuerim. 2.0. Immo nifi, tcftibu5, ac pcne lo-quentibus ipforum lumbis, ouium mcarum vcllere ca-lefaâ:is,mihi bene funt prccati pauperes. 21. Si au do-ritate meaelatus,amp; quodparatos haberem qui me ctia peccantcm tuerentur,manum aduerfus impotentes fu-ftuli. 22. Scapula hxc mea vitro ab humero décidât, amp;nbsp;hoc meum brachium, abacetabulo auulfum ,c0frin-gatur, 25. Immo perterruit meexirium mihi ab eofi quid tale admifillem paratum ;amp; quod fieri non pofle Icircm vt fummæilli Maieftati eripcrer.

‘locaaiïn auro:fi, inquam y aurum pro eo colui à quo de-pendèrem. Sieorum more qui animüm accumu-landis opibus totum adiiciunt, cxultaui facultaces meas videos augeri,amp; eas exiftiinaui mea mihi induftria com-paratas.

2^- Eüam hoe fitijfet fcelus iudicum (id eR: iudicum co-gnicione Sc animaduerüone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) ejnia abnegajjèt» quot;

i.6.Se.zy. Execrabilisüm ego fiSolisfaciem corufean temjamp;Lunaminillofuo fplendorefulgentem eernens, dam meipfum fallens, ticdum vt me; palam idololatris adiunxcrim,ori,ficuti folent,admota manujcukumipfis cxbibui. 18, Eftenim fcelus iftud fola horrenda pœna expiabilcjquo Deum ilium Soli Sc fyderibus ipiis fuper-ftantem abnegaifem.

30. (ImEno)»e dedi tjuidem palatum meum adpeccandum^ dr petendam malediSiionem anima illttu.

51. 'Ipj.ß dixertnt homines tabernaculi mei, ,^is detex carne eixs'inon (aturaremur.

Difpeream quoque fi ex vllius inimici mcicafo aduerfo arripuilxtitiae argumentum, nefiquidem in ma gnam aliquam calamicatcm incidic. 50. Immo nc o-requidem meo ad vllas imprecationes aduerfus eum concipiendasfum abufus. 51. Et ramen teftor ego mihi non defuiire ex domelficis etiam meis horcatores, qui ms ad referenda',magno quoque cum fœnore, iniu-tias incirarentidquetam iiifenfisanimis, vt nc ii viuos quidem ipfos deglutiuiflent,iibi fatisfadura iri clamita-renc,

Tantum autem abfuiabco vt domefticis meis in ifta feuicia fuerim affenfus, veperegrinos nontulcrim fub diopernodare, amp;: fecundum viam patereprætereunci-busx-

jj. Sitexificuthomo{\0. eftquiuisconfiieuit) xts meas ad occultandum i/jßnu mee peccatum me um.

Ergo,inquietis,nunquam pcccafti lobe? Sane peccaf-femeablitvc diffitear, quod amp;nbsp;antea toties fum tefta-lus, quanuis non is fim quern efl'e me criminamini. A.t queries peccaui,teftis eft mibi Deus,an vficatiÆmo ple-rifque more, tranfgreftlones vllas mcas diflimularim, amp;: repugnance meaconftientia,reâ:as in finu retinuerim.

34. Certefregißim-muititudinem »tag»am-.fed defpeilißimtu famiUarum terrebat.me-.amp; tacebam,nec egrediebar ex oßto.

Fuit tarnen profedô tanta auâoritas mea vt Facile poflem obftftcntes mihi quantumuis multos domarc: fed fiquis mihi rcpugnauit,etiam viliflimu« ex plcbc,, tanta mihifuitrehgio cale quicqnam experiri, vt nepe-dem quidem domo cxtulerira.

55- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dederit rntfii qui me audiat ? eceeßgnum meum,Omlt;-

nipûtens (qui) reßpondebitmihi ^amp;titulus quemßcripßt virlitii /»^^(ideftaduerfarius mens.)

Numerum.gre]fuum me or um narrauerim illh amp;nbsp;tanquam principem accéderefecerim.

35. Srio vosnc iftis quid'em.fidcin liabituros. Quod vtinam hocmihidaretur vthabcr.cm qui me æquo animo audiens caufam mcam dccideret.Ecce cnim iftud in. fumma lignum quo tendo vt de meainnocétia conftet: Omnipotens illcDeué videlicet quem fcio luo rcfponfo qua: modoprotulicomprobaturum : amp;nbsp;ill‘e ipleaccufa-toriushbcll'UKqucmaduerlaiius inmeprofert. 34. Im-mo habcar ego pro perado rco nili potiùs quàm de mea caufa non cognofeatur, illarum criminationum hbel-losipfoshumcrisipfe mets fun geftaturus, amp;nbsp;tanquam' diademamihi circumdaturus. 37-. Immo vt aceufator meus norit quam ftm ab omni tcrgiuerlatione remotus; ego ipfcomncm,ant.cadæ vira: rationem apudillud rri-bunalredd-crc fum pacatusmec expedabo dum aduerfa-sius eàmc vocetiimmo egomet iudicem ilium peness q^nenaxliin O ra oes imp exium,app cllabo».

zoo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

}8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß aduerßtnt me terra mea clamaty amp;nbsp;fient eius fitlci,

38. Denique vcpaucisomniacompledar, ficompe-riarfic abufusco quodpoflediterricorio, vtvelipfista-centibus hominibus, terra poifit aduerfum meaccufa-rionem inftitiierc,amp; aruorura meoriim kilci demcîa-mentari. 59. Si eiusfrudibus,vel dolo roalo,necperfo luta operariis mercede,vel per vim oppreftis, amp;nbsp;prxfame ad mortem adadis dominis, vixi. 40. Protritico carduos,amp; pro hordeo lolium mihi producat.

1 Obttm initio andiuimut prirnum (pnidem confinntißtmi orr.nei Satana '^infukf» (p- tmpreßtonesfu/itnentern^ ri' inuiEln prsrfm amt/iifortnudi-netepellcntem à cap.primi verf.iyad cap.fecundt verf. ii Detncepsau-tem vfip^ ad hoc caput ^i.idem maxima eorum /jui ad ipfum confolandum vénérant tmprudentiai cjue, tandem in virulentat acpene conuitiatorias rsprehenfionei euaßtimirii médis exagitatus,ere/centibfußmulmagis ac magis,tum animicalwtxniis acerrmis exttlceratt, turn tarn rnifere v,exati corporis cruciattbui, id ipfum admißt tjuod folentepui in dupUcipericule tn finilhdduntaxat partem conuerfi,alterum latus aduerfarto nudum pra bent.Depellendis enim meris aduerfariorum calumntis totm intetus ,nec animaduertens ijuid Satan pottßimü moliretur^nempe vt tandein ipfitm Deum tnfurgeret.,fuamtllain conßantiam multis admodum tnconfidera-te^siuafi apud ipfius Dei tribunal., dtblis contaminauit,attjue adeopariffH abfiiit i^utn Deum tpfam accufans vtRortam Satana cederet.Commtfera^ tm autemferunm fuum tile tpuietfiinterdumnad-' ó-ai^^ogt;.Luj (vtdefe It^uitur Apoßolus) fuos velit Papûviâ'isJi, numjua tarnen tllos ßcptemit, ^utn eos opportunefubleuetiprimum excitauit FJium ^ui turn illorum lo-biamtcorum imprudentiarn refutaret, turn lobum^nonde antea^afanè vitu,vt iHt falso fecerant, reprehenderet, fed vt aberrantem, ri' ntfialto fjuam ad fuam tntegrttatem refu^eret, placidum ilium ac doeilem fpi~ ritum reciperet,in apertam impietatem maxruiturum,fenßm tn viam re-uocaret, tanttfperdum fuperuemret tpfi Deus, totam hanc litem deci“ furus.ptfi vere fatendu eil Iobu nonparuam iuila reprehenßonis, (fr ^ui-degrauis r^-aßera occaßont multis illis incojyderate effußsprabuißetter“ turn eß tarnen El turn pleralt;]ue aliter lt;juam mens loht ferret ifuiße tnter-pretatuwtimmo etiamin iis^uaredargutrnerebantur arguendtsmedum nonfempertenuiße,^uodfanElispritfertim hominibus vehementtore natit rapra-

IN lOBVM PaRAPHRASIS. 3OI CAP.ji. ra’prAdnis z/mtenire canfueuii: zfejue adeo res ejlurdua turn etiAm reile agimus^m neutram parttpeccare.Sedfi^uis confyderet yuo vfyuefi I obus tmpofiunitate illorum accufatorumyèr humants vtrtbus intolerabi licalamttate adaUus^exira viamprcripuer 'tt:($- q::àm fitperttnax in o-mnibus exiflimationisfua tuenda nudtum, pr^fcrtim quoties ab tisls.di~ mur quosminime oportHit;fatebttur non blandtore/edtaLprorfiis cenfore amp;cenf'uraopusfutJfeIobo,vtpenitusfePe Deofub icere doceretfir; fieut facereperrexerat, donee ab amicisipfiusvitam acerbißigt;n'e calumnian-tibusad tßas dtfcept.itiones periraheretur: ßc tarnen aberrans vtfubin-de tn via n rede at ,vt prafertim ex cap.y asparet^vhi eadegt;« itfdem pens ’tserbts proßtetur, qua amp;nbsp;Elttti,rîr Deus ipßepoß Elmm, hbointalcant. Elius igitur^celebris eß ipfe apenere^qut a doElorib ’S inrerpretibus proba hilitergenus traxilfeputatur ex I^achor; Abrah tmifratre e.v cGenef.

i. Excanduit autem ira Elites ßlß Barachelts,Buzitlt;e , ex cognattone Ratni^aduerfus lobumtexcanduitßnquamßra eius in lo-^tt^gt;qttbdis iußificaffet animamfuam (id eft feipfumJ^r.eDfo.

J- In tres quoque ipßtts amicos excanduit ira eins, propt créa quod non inaenerant reffponfum amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damnar ant lobusn.

CAP.JÎ. 10i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E Z Æ

î. Erhadenusquiden? refporifare deficrunttresilli lo-bo fuam innoccntiam aducrlus eorum criminationes confidcntifiîmcaflcrcnti. i. Quodanimaduertens E-Jiüs adftantium vous, Celebris amp;nbsp;ipfe généré, Barachie-lis videlicet filius ex cognationc Kami quæ ad Buzita-rum familiam refcrtuGgrauiteradmodû aduerfusiobum commotus ed;non quôd obieclas iîbi criminationes in-ficiareturjèd quôd in vnicam fuam tuendam innocen-\ tiamintcntus,multainconHderatèdefedixilTet: modo comparansanteaâraminnocentcm vitam fuamcum tara tâmquerepentinacalamitate:modôcoram ipfius Dei tribunali valde fecutèlcfefiflcns-.vt plane magisde fua tucnda integritacc, quàm deiuftitia Deiplacide agnof-cenda prxdicandalaborafle videretur. 3. Nec tamê illis tribus lobi accufatoribus fubfcripfit, immô grauiflî-mc quoque illos in co coarguit , quôd nihil haben-tcsquo lobum accufationemipforum inficianrcm re-fcllerent) pergerent tarnen cum habere proconuido.

8. rrofe^o Spiritus eß in hominibus -, fed inßiratie Omnipo-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentis fach vt fapiant.

5.amp; Animaduenensaiitem Elius Buzitcs, Barachc-lis ftlius,eö redados à lobo tres illos viros, vt non habc-rcnr quod illi relpondcrent, grauiter apud fcproptcrca indignatuSjin hos tandem fcrmoncs erupit.Prodeo qui-dcm ego iuuenis apud vosattate valdeprouedos,fed im pofita mihi à vobis neceflitate loquuturusj poftqua diu multum-

IN I O 3 V M P A R X PH R. A S I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPjï»

mulcumque meipfum rcprcffi. 7. Sperabarn enitxi fo- ' re VC vosquidcm hac xcatedignes fcrmones proferre-tis,cgo vcrdfapicntiam^quartïfcneftiisipfa vosdqcui^-fec,exore veftrocxciperé. 8. Sed, vcres ipfadocet,in-eftquidemhominibus vis iUaratiocinacrix.fedquxfli-fiDeiafflatudirigatur,vcrefaperenonpo(fic. 9. Nece-nim vel audoritas ipfa fapientiamivel rencâ:us pct fe rerum rede diiudicandarum facukatem fuppedirat. 10. Icaque quumamp; ipfequid haedere tatafentiamjprofer-recogar, velira vcmefinguli diligenter amp;nbsp;atteutèau' diatis.

12. Expenfisautcm omnibus qux funta vobis profç-€^a,compcrio nihil à vobis prolatum quo lobus merité poflit conuidus vidcri.

14. Nam (illc quidem)»fl»z;^tfxil aduerfummefeïmonet {z^m.cn'}etßnon veßrts verbùdüi reßtndebe.

Nee cd fane quod contra llatuatis inucnifle vos id quod res eft, amp;: quo vel vno plane conuincacur lobus: quod videlicet,quum non humanitus hxc taiita ôc tam repentinacalamitas, fçd plane diuinitus fit ipfi infliida, Deo ipfo indicé reus corumfcclcrum peragatur, dequi-bus ilium arguitis,

14. Nec enim ilk dcfucrut, vt audiuiftis, quibus veftras iftas accufationes abundc refclleret ; cm ramen habco quærefpondcam,fçditavt minime veftris vcftigiisinfi-iiam.

zt K^mabo{yczb)neaccipiam vultum ficvtin cniu-fqu'am gratiam vtar di(fimulatione) hominem vtarcognomentis{\Aç^,^lt;\tÛAZozM verbis.)

22. Nefiioenim cognominare{\lt;\zi\.ib{aAÄlt;Xiz'i}-{iUs.va'}ßatim cremaretmefadormen)!:

1$. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedamp;ex circunitantiiïtif corona nullus i-

ftudmilïireHè vitio verrerie,quôd,iftis vfqueadeô per-eulfis vtne hifeere quidem ampliùs audeant : amp;: illis frih ftra tam diuturno ad refpondendum conceflb fpatio) penitus obmucefcant: ego quoque nonnihil pro virilv mea collaturusjquid bac de re mihgt;videatur exponam-ï8. amp;19. Tammulra verô hicmihi fuppetunt dicenda»-vc cotinere me ne fi maxime quidem velim , fpiritus hic meus patiatuntotus videlicet hand fecus turgens ac vter vini,vel etiam muftiplenus,breui,nifi recludatur, difru* pendus. 20. Loquarigitur,vt refpirare mihiliccat, intus tam diu concepta tandem libère profundam. xr. Nec verô quifquâ ofrendarur,quçfo, fi nulla cuialquam^ habita rationequx veritati officiatjlibcrrimèloquar, ne* que in gratiara cuiufiquam blandas illas praefationes ad-hibuero. Z2. Necenim artes iftasafl’ciitandinoui:amp; fi’ forfan idface.reft«derem,parata eiTetaduerfum me feue iia.conditoris illiusmei vitio.,

t Ltumdiximui mult a I obi diUit (iniflre interpretatum, cjuAmuH *~‘non immento^utriut tarnen reprehentltjfe,tjuod fie demonftro. jige-dumconfiderentur/juA pofiprafationem,^ earn quidem fatit aculeatam^ fepteprimis verfibus cornprehoifam, hoc captte,exagitat verfi^.^p' pnera parte VerficuU decirni. N’ufi^udprorfm coperieturfic 1'o^untus lohuf. fed hac inde colhgit Elius ,lt;)ubd non femel innocettarnfuam apud ipfum Dei tribunal 1 obus erat hts etiam verbis profeJfiu,Si difpofuero iudicium, ego iufitficabor.ltem,Lo^uar,çp‘ refionde mthi:Quotfum mihi iniquitates(pt peccata? Prauaricabones meas indica rntht cap xy i8, ji. epr i^.Sedifla ficfuiffe à Iobo dt^a^nen ipfius Dei habita ratione,quafifefe apud illuns effe dvafsafTmcf coaitaret, fedvt\anteaPldvitatnfuam tant^uafcelera--tam amicisfùis ealumntanttbus refponderet,fatis Piquet turn ex altis loctt plurimis,tum ex his ipfius verbis cap. 9.2. ^uomodofeiufitficabahom» cum DeoiSi velit cum eo contendere non refpondebit ei ad vnum ex mil-le-.fpquot; cap.i^ 4-.Quit munditiem exirnmunditie eliciet^ipquot; multb etiam a-p.ertiits cap.^ zo ii.Sime iufiißeauero,os meum cendemnabitme. Per-fePlus egolnonnouerim animam meam. Certum ePtigitur ilia lobi diPltt ab Elio aliter acctpi qua»-, mens ipfius lobt ferret, ^d alteram autem verf.io partem,(p- ver/.u.quodattinet, toridem quidem ilUsverbis vfus fueitatlobuscap.\i verf r^\iamp;.(p' T-qirnmodefata quadamvehemttiav-^ fus,fed htf certe agrauifsuno incredibilispene dolorisfenfu t non auusa à fitperbia.,ac mukb minus ab impio quodam affepiuprofePla, confblatio-nepotiMtCp' ad.conslantiam exhortatione.quarn obiurgatione tarn afie-raindigebat. jdltud entm efi modum nonfatk tenereintamiufia I amen' iatione,qnam aduerfus Deum ipfum armganter contend'ere, quodpojle-riusnunquam certe fuit 1 obopropofitum-Et tjîudex verf.it.. Deus efi ma-^ iorh'jrnine.itP’ exverfi-^. Deus ot,...ia verba fuanon loquitur, quorfiim^ inlobumdetorta, quum nemo grauius quam ipfe I obus de infcmtabili! Deiplurimicin ipfiufgeftis fapientia fubinde difieruerittSed amp;nbsp;ilia qutc. fequuntur ad finern vfque capitis de dupltei ratione,vna quidem gt;-a.iiriK'ît,altera veroTia.3ci.^riiiv quafuos eritdire Dominusxonfieuitietfi TePie tp-ver'e dicu'ur^tamedPir ‘srfot tvec.Ndreuera lobus,etfifub hae^ quoque ferula propcere ipfum oportuit, neutram obiltarn caufamfuerat Satana velutin manus traditus.fed vt ineoftcprobato Deus de hoStefue triumphansfingulare nobis tumfuain confirmandisfuisbonitatis^ turn vereptorum conpaniia exemplumpreeberet. Eltus igiturinfiimmat quan-uis 1 obo contra trium tllorum criminationes rePlepatrocinatus, (pi maiore ' inlobtfcrmonibus moHrationem meritbrequirens, tarneniufias multas, exeufationes Icbo reliquityminimèfortafiis tllas tandemfuppreffura, nifii Deus lobum-,(p- ipfe quidem fed rnoderatifitma 'ffinenieiq. reprehendenst totam controuerfiant tum verbis turn rtipja definruifet. Cur autem.

IQi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. B E Z Æ

nihilominutnequt lobusaih^c tMn copiesè dt3a ijuic^uam refptndcnt, nefjuf Dmt tret »liât grauiteyincnpitns ,Elmfnvlle mtdo rtprehende-ntifuo demnm leco exptnemui,

}. Re^itado cordis mü{zz\xnt}diUa meaiamp;fintentiamlabia mea pur am loquentur.

•J. Ecceterrormeusminime te confernabityamp;tnanMs mea per te non era grau is.

J. Ncque vero habeo lt;luntaxat,Iobe,qua: mcritô in tuis accufacoribusrcprchendam: fed mihi vel prxcipuè tecum eft negotium.Velitnigitur vt qux fum didurus æquis animis audias, amp;nbsp;quàmattenciftimèaufcultes.

t. Nccenimleuiaquædamgt;fcdpracmcditaca,fcd quaû intelligentie mexpalato præguftata,fum ptolaturus.

3. Nullo denique motus præiudicio, fincerè amp;nbsp;abfquc vllofuco proferam animi mei fenfà. 4. Sum autem homo amp;nbsp;ego à Deo conditus,amp;: ea viuens anima qua homi nesexteri. 5. Nequeteinhaccalamiratepofitum ver-bis vel audorirate obruere cogico:fedfîquid habcs quod excipi.as,liberum tibi efto quxeunque voles, amp;nbsp;quo voies oedinciccurc diipoüza. rc^ctcvc. C.StLy. Quoniam enim te quum ad Pei tribunal prouocares,audiui follici te ilium dcprccari,amp; quidem meritô, ne te fux Maiefta-tisilhus fplendorc pertcrrefacerct,en habes quod tu po ftulafti. Adfum enim ipllus Dei vice amp;nbsp;nomine, homo tui iimilis,ex luto cfFormatus: vt te conqueri non pofsis meum terribilem confpedum,autinfultum vllum meu ferre non polie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

st.. Ecce in hec non comf er iris iußus y reff ondeo tibi. 2(am maioreß Deus h o mine.

8. Hocigiturnoninficiaberis quod audience me,amp; verborunituorum fonitura probe percipiente,dixifti. % Audiui,inquam,quum dicereSjSum purus amp;nbsp;expcrs fccleriSjfum mundus,neceftinmeiniquitas. lo. Ecce tarnen captat qua racione me conterat,amp;r me tanquam hoftem pcrfcquitur. ii. Immo quad vercretur ne fibi jclabercr,ardiirimiscompcdibus meconftridum tenet: amp;itamc quacunqueincedo folliciceobferuat, vt vbi-cunquepedcmpofuidpfequoqucvcn-igium figar. it. Hxc veto quum diccresjobc, aio,te iuftum non dcpre-hendi. Annon enim nofti quanta fit inter Deum amp;nbsp;homines imparitas? i}.Cedôigiturquçhçceft cofidentia? andere tCjCum Deo contendere, cuipotiùsæquo placi-dóque animo fubiicere te totum dcbuifti?Nec enim ille omnium faftorum fuorum raiionem rcddit,vcl rcddcre tenetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ly. Infomnio iamp;c} vißs no£hsrnis-,quando inuaditfoforhomines dunt dormitant in cubilibusfuis.

14. Nec tarnen qucri poflunt homines quod abipfo non prxmoneancur, vt qui contra non vno modo fed mukiplicitcr cos qui fcfe ab ipfo auertunt, ad fe intucn-dumrcuocarcconfueuerit. 15.amp;1A. Interdum videli-

ccc(quodru Eliphazc initio tuorum fermonurn com-niemorafti) per fomnia amp;nbsp;nodurnis vifis, quum alciflî-mo foporc correpti font homines,vcllicans ipforum au-res,amp;imminentes ipfis caftigationes ânimis eorumin-fculpens, vtpræmonitos doccatquæfacere dcftinarant abiiccre,amp;: elatos vetetin male fufccptis perfeuerare,fic tandem praefentem feu ex morboUeu ex gladiointeri-tumeuaiuros.

19. Redarguitur etuw dolort nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtper c(tbiUfuo,amp;

zï. Déficit caro eius à confieEiu : amp;nbsp;conteruntur ofia eitts (5è) /zc» videntur.

19. amp;nbsp;10. interdumvero quum his monitis quifpiam non obtcmperat,pergittarnen Deus eum vciuti fecun-dô compcilare in led:o proftratû, amp;nbsp;grauifsimo quo-piam cruciatuyheuttu mine experiris, ad intima vfquc oiTa diuexatum , vfqueadeô vt deiedo prorfusappetitu cibum omnemrefpuant. ir.amp;aa. Quinetiam fie ap-parêt morbocmaciatiomnesipforumartus, vt, neex-ceptis quideni illorum ofiîbus, nulla inipfis eôfpiciatuf hominisfigura,amp;nequeviuere,fediam in foua iaeêrc videantur-.ncq; rcmediis vllis, fed iis potiùs indigeant à quibus ipforum eadauera elFerantur.

fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adfuerit angelus (id eft diuinirus

milfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interpres vnus ex mille y qui annuntiet ei re~

X4. 7'«»r(Deus)zwz/frlt;f^z7«r«tfï,c5' dieet,Redimeillumy ne deficendat infeueamAnueni propitiationem.

2.(). Deprecatus {ev\\m)fuerit Deum,qttiplacatusfuerit ei, amp;nbsp;prabehit et videndam faciemfuam eum hilaritate,ac refiituet ho-rnim ufimam fiuam.

miferoilli adfucritdiuinitus vir Dei quifpiam, fequefter interill5 amp;nbsp;Deum futurus, qu^Mem vixvnumexmilleinuenias,aquo in redam illam Dei viam reiiocetur(tuuin autem eil lobe expenderean non. hocbeneficiotenunc dignetur Deus.) 24. Tunequa-tumuis dcfperataillius hominis falusvidercrur,mi(ertus eius Deusfequeftrum ilium iubebicei renuntiarcimpc-tratam effeipfi liberationem quominusin foucam de-fcédat, quidêeo quod Deusipfefitei naâus cerro re-demptionispretio. 25. Mox auccm ad hanc Dei voce putrisillaipfiuscaro.tcnera riitensapprebir,qualiseft inpueris.vtcredi pofsicin adoleicètiae florem reftitutus. z6. Ipfe veto ficuc Deum fibircconciliatû fucric depre-catusjica hoc beneficium ab eo confequerur,vt cius vul-cum quem antea tacopere cxhorrefccbat,hilarisamp;: cxul-tans,recepca quam priusamiferat iuftiria,incueatur. 27. Quinetiam fefead reliquos homines conuertçns, amp;nbsp;publice Deo gracias agens,vt beneficij memorem homme dccet,Ecce,inquiet,peccaueram , amp;nbsp;reftam viam defe-rucram, vnde in tantas miferias meritô incideram. 28. Illc verô mequominus infoueam decrudercrlibcrauic, cuiusetiam bcneficio hanc nunc lueem afpicio»

JO. Vt aaertat animam eius à fouea, amp;nbsp;vt illußretar in luce vi uentium.

amp; JO. Et ita quidem folet pro benignitatc fingulari fua,Dcus,idque non femel fed repericis vicibus fefe cum hommibus gererCjVtpræfenti exirio illos eximat, amp;nbsp;vt huius vitæ lucefruentes quàm feliciflîmè quàmdiu-tiiîimèconfpicui inter fuperflites verfenrur. ji. Hæc autem vide,lobe,vtpatientiflimè audita quàm attentif- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,

.CAP34. 210 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E 2 Æ

51. Vbi vcrôloquidcfierojfiquidhabcsquodexcîpias^ rcfponde amp;r intrépide loquerc. Nihil cnim magis eapio qnàm vc luftus côperiaris,nedû vt tuis aduerfariis aflsnr-tiar. 35. Sin minus,tacitus auditor efto:neque tehuius-ûlencijpigebit, quandoquidcmexme quidiitliacdere fapienterl'enticndumiiitclliges..

Elim loUttm^aanuisdifiimili ratione,tamf» aretitat pent ftà’» illiut itmict accufare.,^uafi vtdeticet aduetfus Deîiipsu tn/ùf r.extßet.Etfatendnm ^uidemefljobunt, tjuod ipfi àDeo reprehenfm acn'Jfctt,^lb amieis inicjiußine cum tpfo agennbustotiet exagttatum.mul , ta ntn tantum liberiusßd etiam incojldérattut,interfuos etulatut, vt to 10 pene capiio.ejfudiffeidf rcfellendit amicorum criminari-onibus itafuif-fi intentum,'vt non ornnt ex parte nec placide prorfus,in T)ti voluntate ae ^uiefietet^ l^umjuam autem dit in mentem vent/Je vtve! fi/è-peccati expertem dtceret, vel Deum vt iniußum argueret, explurimis ipßut «juam adfert defenfîonis locts perfpicue apparet. Caterutn vtitur Ehut primis tribut verßbut prafatione fumma grauitatisplena , (ß ^utdem odiose tjuoddam lobi diblum vfnrpant ex cap. 12.u. c?quot; aherumverß, 4. ex cap. nbsp;nbsp;52. tpuaß omnes aitfecurn dantnandum lobuni euocans..

Deinceps vera verf.^,(ß 6. amp;nbsp;proponitaceaifaiüonii-fuacaptta.pau-eulis ad exaigrrandam accufationem- tnterpoßttr verf. q. 8; ^ua poßta i refeUit vßue ad verf. 31. luflttia ^utdem Det perpétua magnifciyfed nonfane neceffarw difereni.i^uum id non modo nun-^uam negajfet.verum etiam apert fume profefus effet Iebut,immo de tlla-duraitfiariftxnpotentia Dti totidentpene verbttcap. I2. differuiffet, at-lt;ju:nunc Eliusaverf\^ ad^\ vft}ue,cuiusverbamanifeße rurfies peruer tit.lebusenimffetnßumpradicans, minime repugnare voluit its^etu a'tbi y tum vf^ue adro exprefe dixerat fuyra t). ZQ fid adwrfirui li ^uibusfcel: ntus hypoerdafutfe dicehaturfuam innteentiam oppomtyH ^ue vereppfo tyuoefue TDeoteßefupra i.8gt;^ Z-Z.ficut (ß- Paulusi. Cor 4; .^.Corintlotos.rfpicienSyNitl’ius reimihi fum, induit, eonfeturtaddespo-flea quad ad Dei tribunal attinet,Tfon fam t.tmtn per boc iußißcatus.U-Pud ver'oyRemoutt 4 me iudieium meum, quodtotidemverbis dixerat /0-busfuprà 27 Zs.nonad Dtumepuaßiniußeagentemfed ad tlltusin ^ua verfabaturcalamitatis magnitudmemreferturt vt ^ue tanta 0“ mht effeb vtineamvnamintuentes homines non poßentnon exißimarenthiletuf-tnodicaderetn epuencjuam nftfceleratißimum poße ,ficut ex tota fermo~ vit il’iusfine lieyuerefacilepoteEl.Necillud,Sine tranfgrtßioneyaddide-rat lobusfuorà (î 4.7«4 verba odio/e inculcat Elius verf. C. TEtniq^ e^uod-Jtbo exprobraturverfey.ejuafi dtxtffet.PJon prodejfe cuiquam fiambula-uerit ew» Dtoßramerito ^uoque tribsttturlobt^ i^uod tarnenßbi exeidiffir

tcfiirtHf Propheta Pf^l.j^.x^. Dixerat enim ahud I obus^^fr^tiidem vnùf-fiwe^cap.lt;).zz,adMerpiriorum calumniat refelletti , nernpe turn probat tîi imprabos a. Deo confumi, id eß i^uitntafnis huiut vit^ miferiiu amp;nbsp;tatet tunt probit turn impyobitimmittiyacproinde ex huiut vita ^ïatu profperoveladuerfi deprobttatevcl improbitate cuiufpiamferendum tjo ejje tudtcinm: ejuod verißimun ejfe conuincebat ipßut I obi exemplum,!^ ^uotidieexeo euiacitur^ lt;juod nan alia fit Ecdefia vera in hacvitacon-ditif. Eltut deniejue verfi. i ^z.fiipienttfiimè ejuidem ^rePltfiitf.f lo-bum docttxVtDeo fefe fiibticere difcat potiut ‘jua’n tantopere tnpradi~ candafiua integritate inpHere,^ apud ipfiut Dei tribunal tam con fidenter dfiLentare.Sedpofieafiermonem fiuum non mtnitt afipere i^uam ilium e-rat exarfut,aduerfiut Iobum tanquam efiet ab eo Deut tpfie in iut vocatus^ c^ncludit.

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e/timexpteratßrmones, amp;nbsp;p^aUiwgußat ceme-

I. Pergcns autem Elius amp;nbsp;irzfci Zc loqui, conuerfo ad circuinftanrcsfermone, z. Vos,inquic,fapicnrcs amp;nbsp;intelligences quotquoc adeftis, Sgt;i- loqucnteni lobum nxe-cum audiuiftis, attenté,quxfo,me rcfpondetcm aufcultate. J. Aures cnim non tantum ad audiendum vcrbo-rum fonura, fed ad res ipfas quoqiie diiudicandas func, nobisatthbutx: nccpalacum cibostantumrccipit,fed eorum eciam faporem inter comcdcndum dcgulfat.

4. ludicium eligamus nobis, amp;nbsp;dijptciamus inter nos quidnant {fist^honum.

Qptauit lobus fibi dari quibufcum iudicio certarct. Agedum accipiamus condiciu nem ,amp; ex xquo amp;nbsp;bono caufa vitro difeeptata, quidnari iusipfum ferat dilpicia-mus.

6. Numfuperiuretneontentirer'^. grauifsima (ß fagitta rnea, abjque tranfgreßione.

Status autem controuerfix in iis pofitus eft quxdixit lobus, fe nimirii lull urn elTe,amp; à Deo ius fibi iuu m c-reptum: 6. aperte öu fine vlla diflimulationc ie ius.

fuum alTercurum’.tatn graui amp;nbsp;intolcrabili calamicare fe tanqiiam fagictaiminerentcm transfigi.

-J. Ecquctn vero tandem lobi fîmilem efle comperic-jnu£,deteftandû fcfe vlcrô propinans,hominum ludibria haurire tain facile paratus qiiàm (ifrigida aquâ biberetî 8. Arque adeô focietaeem cum fceleratifsinns inire, jmpiisfefc adiungere paratus? 9. Quarnam eft enim, obiecro,hçc eius oratio,Nihil homini prodefle,{iDeuni dueem i'equaiur?

Al vos minime vccordes,auditemec0ntrariumaflîr-manccm.Abiîtenjm à oobis,vtDeum ilium verè poten tem amp;nbsp;in quo nihil deflderari queat,illis fuis viribusad iniuftèvel improbè quidquam faciendum abutiexifti-memus.

Nam ècontrario, prout fefe quifquegerit,fie cuique rependir:amp; côreuocac hominum ftudia, vt quod quifque feckatusfuerir,id demum tandem nancifeatur.

iz. Denique profiüb Deus illefortis ininfie fsibtl agit, O-mnipote^.sitnqnamalle ms nufsquam pernertit.

Et,vt paucis omnia compledar,hoc afflrmo amp;r vt cer-tiïfiraum afleuerojVt in ilium fummcamp; fine exceptione potentem nulla cadit imbeciilitas, fie fieri non pofte vt quidquam agatiniuftè,ncdu vtinnocêtisiuraperuertat.

13. ^iis imperat et itt terrât amp;nbsp;quisconfiituit orbe vuinerfumï Qiiis igitufes lobe, qui rôties fis aufusDeum quafiin iusvocarc, amp;iftorum quæpaterisrationemabipfoex-pofcere?Nunî enim quempiamipfein terris conftituir, cuius confiliis vratnr,ncdum imperio regatur ? ac nô hic ■»nuspotius orbcmhue vniwerfum, quo ipfi vifum eft ordine

IN to B V M Paraphrasis. 113 CAP.34; ordinedifpofuic , amp;nbsp;ficconftruftum fuo vhiuX nutu gu-bernat? , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Immojquanrum hiefallaris animâducrce. Tantum c-Dim abeft vcmelior (it hominum conditio futura,fi face ret Deus quod tu ab ipfo flagitàS:vt contr à,ti penitus vel let illos introfpicere,amp; prout afFc£bosiIlos inueniret de ipfis ftatuere, mox illorum fpiritu ad fefe datorem ipfius rcuocato, ftatim expirarc amp;nbsp;in terram reuerti fimul om-nesillosoportuerit.

I'j. Num vtri) ({ui ius odit dominatttriamp;numprotjOts iußifoptent cm damnahit^

ï6. Quod ft quid fanx mentis habes, audi amp;: attende qux ex menue audies. 17. Dicamabo,numismcreiur domini appellatione,cui ius ipsö fit exosu,quo légitima poteftasomnis contincrur?amp;: cuiusfucrit improbitatis, atque adeo infanise,ilium audcrc vllius iniuftitiæ reunx facere,qui folus fir fiimmèiuflusfirriul amp;nbsp;potens?

An hominem Regem fas fuerit ncquam appellate,amp; iis à quorum beneficentia pendeant exteri, fcelc-ratosillos vocando,conuitiari? 19. Etiftudfcilicet fas criteirribuerc,apud quern illafumma amp;nbsp;feipfa folani-tensxtcrnaMaicftas pati nonpeteftvt, quodnimium eft inter homines vfitatum, maior apud cum habeaiur potentumamp; diuitum quam inopum ratio. Eft-efiimil lefupraomnes inenarrabilitcr cmincns, non prccario quodam vel adueritio iure,fed quod nos omnes fine ex-cepiionc agnofccre tencmur ,vtqui idipfum quod fu-mus,ab ipfo amp;nbsp;per ipfum exiftamus.

CAP-34- 214 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• I

XI. Sunt enim eius ocuhfuper vias cuiufque, amp;nbsp;omîtes eins glejpsf vtdet.

tz. 2^fl»(funt)»tfc(eft) vmbramûrtis(idcil:} ylli tam tenebricofà caligo,) vtjbi lateantsjiti vacantfieleri,

zo,, Hinc illx non minus r.epentmæ, fed multo latius paCeces ,,quic non in yno quopiam,,nec in priuata cuiuf-pia fainilia, fc4 in vniuerlo tcrrarii.otbe fpedantiir miri ficx rerum omnium conuerfiones ; in quibus vidcmus Iios velillospopulos momento inccrire,amp;: efuisfedibus tranflaros diiparere : potenciirimos quofqucgt;nulia c-tiam Humana VI5C medio fublatos intetire. xr. Neque ycroifta réméré, vel nullaratione eueniunt:fcdquum neque alij alios,nec quifquam feipfum bcnenoric, Deus è contrario qua qui (que viaincedar intêtis oculis obfer-uat,quafi fingulisftngulorum vefligiisinGftens. zz. Ec quanuisilli fedulo lacebrarum genus omne captent,nul læ tarnen funt tenebr.x,nulla ne mortis quidcm ipfius ca ligo poteftobftare, quominus omnesfcelcratx vitx dc-dicos difpiciar.

xj. Neccnim ffonitfipervirum vitra (id eft cuiquam im-ponit onus grauius quam par (it}vt eat cnnt Deo in ittdicium fid eft,vt Dcumpo/fit in ius vocarc.)

Nunquam enim cuiquamplures quam deceat plagas imponit,vt de Deo quad iniuria aftedus conqucri mcri-to pollir,

zlt;). Proptereafacit vt notafint facia ipforum^ amp;nbsp;conuertit no-£Ïöm, atteruntur.

z6. ProJceleratis (id eft, freut fcclcrati vsïCïztit\xt}collidit eosin loco fpelfantittm.

^7 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie recejferunt ab eo,nec vllas vias conjyderarunt.

x8. ytadenmbncïn^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adducerentclamorentinopis»

14. riinc nullaquoque praeeunte, qux quidcm nota (it hominibus,cau{ç cognitione,potcntifl]mos quofque côtcrit,amp; alios ipforu loco cÓftituit. xç. Scd illis quibus cos afficitpœnis, apparétibus node fub qua delitcfccba in diéconucrfaiôi ipüs fubitô attritiSjfatisquæfucrit illo

IM I O 8 V M Paraphrasis. 215 CÀP.34, ram vita patcfacit. z6. Eliditenimfcos,vrpote fuis fce^ leribus id commcritos,Siquidem velut in publico orbis terraru cbeatro propotitos. 27. Vt qui tam turpiter ab rpfo defeccrint ,nec vUade re minus quamdc eogno-fcedis ipfiusmandatis laborarint: 28. hoctandéillis flagitiis fuisaflequutij Vt mifcroru abipfis oppreflbrungt; cl'araoresadDeum vfque,minimèprofe£tô vanifuturi, peruenerint.

2-9. Ell autem à Deo trâquillitas quam fi cuipiam lar-giatuT,quis earn perturbabit ? Sin autem vultum fiium Deiisaucrferit,ecquis eum inuitum intucbiturîNeq;.biG quicquâ intereftde totaquapiam gente,an de vno dun-taxat ko mi ne qpxratur. yi. Et ita quidem Dominus a-gereconfueuit,ne Regesregjo-nomine tarn fpcciofo ad tyrannidem abutentes diunùsrcbus potiantur,amp;rm)fcri popu'h indignilfimeirretiri in exirium tandem ruant..

31. Non fuit igitur cu'm Deo fiifcipicnda contentio, fed illi potiùs ferienti verbis iftisrefpondedum, Tu quidem me cxdis, ego veto idus reeipio : neqiie repugno, quafi vincula quibus me conftriogis^ vi abrupturus. 32.. Verùnrquum hlc mihi non fatisfaciaat quçde tuisiudi-eiisadbue didfchdocc mcprxtecea quae fcirc me operx pretium eft.Quod'fimihiproptcfd'elidum aliquodhxe inflióla eftca1amitas,cauebo dcincepsnc peccaropecca ümaccumulem.. 33; Num verô,quicquid iftud fit

CAP.34‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;th. bbza

vndccunqucfitfaâum vein hancmiferiamincideres,Ç-quutn eft vt fefe D«us arbitrio tuo gerat? At tu,Iobe4nfi' ciari tendfjotcs iJlius dcre dccreto minimèacquicuif-fe.Tuinquamgt;deligerepôtiùs»atque adeô præfcribereil h quomodo te cradare debuerit,quàm ipfius decrcto ft* re maluiftrquodquidem abfit vt ego admittam , exemplum tuum fcquutüs. Quod fiquidhichabcsquodiftis didis meis opponas,agedum illud effare. 44 amp;nbsp;Sed futurum plane confido vt mih* lobum tâquam minime intelligenter loquutum arguenti quifquis verefapitaf-fentiatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ANttareprehenderatïebnn Eliut, lt;juodde Deo vifiufuiffetvti»-iufUfecum agente con^ueri. Nancantem aliud ^utddamexagitat verf 2.^ ^.nempe ^uodnegantfibi magieprofuiffe vitaintegritatt, ^uèim ßfeelerati vixiffet^id etiam ex eo probare eonatut ^uodfape miferi e}Ha~ tumuij indigne oppreßi,^ ad Deumrefugientei nonexaudtrenturßupra 10.15.^Q.iC.vidcreturplani fefe vtiniufli i^tßMm,Deo tniu' ßi afpigentt,netfut mtferorum clamoret exaudienü iußierem cendituere. Etß vero faten dum eflloboyVt hommi non tantum grauißtmi affltHo^ve-ntm ettarn vtafas accufatoribut oleum camino fuffundentibus indtgnif-fme exagitato,nonpauca interlamentandum,eß dum amicorum ealun. • nias reftlleret,excidijfe reprehenßone dignatnun^uam tarnen hoc illH»

m«ntem vener4tvt DemnargMerettniullitiit, nedum vt fefe iufliorem eo fridieAret:t)ult;t duplex horrenda b!a/phemia.fifuiJletalgt; eo extortaySat» certe-,n9n aute I obus,in hoc certttrnine viEloriam obtinuijfet. Immo ne hoc ^nidempotuit ex illù Iobi^tjuanuisimmoderateprofüßt verbit coUigi.ß-^uitnon to purài’praa/ißeilet.fed loquentitfenfum nbsp;nbsp;/lolvotav candide

ttintumvititßatuprofferoveladuetfodtßeruerit, ex quo reEle negat de odio velamore Dei flue de cuiufquam integritate vel tmprobitate iudi-canduminetjuede fuaiuflttia adnetfut Deum^ ftdapud D-umaduerfus calumniasintentatas contenderit.EUtu igttur afpenits cjuam oportuit lo-bumredarguit, imo ne fatis quidem aptb refelbt ejuaperperam ex ipßut dt^is co'ltgit.Ponamw entm Iobum conlt;jueßum eße de Deo t/tintufto: fitte 3-iTtx.ù ,^uodprobos improbos nulb difcrimtne cedarß'me -vajo5êT.-««:, lt;]iuodnthilfibiprefutfi'et vttA anteaEla i’itegntas : a 'i fiitis aprè ref-pondtt Eltut , ijuumdiceret Deumnun eße t}ua .tumltbetp.ts acprobtSy ^uafi accepto ab eis be neßcio debttorem? M ntmèprofeclo. Ma quot;iet enim nihilominiistlludinconcuß'itm prineipium, confentaneum eße Det natura vt bonis cjuidem deleEletur amp;nbsp;benefactat y malos autem ederit öquot;poenis afficiatfCfua nuts nec ab Ulis benefictum^nec ab tßis damnum recipiat: ex ^uo prtncipiomaleintel'eElo ortafuerat illainter lohum ettacri’ni-na tores concertatto.Elius igttur verf 6 amp;nbsp;J-velappofite nonreßondet, velràylroi; aliudinlobo red.irguit, nempe i^uodfiti nullam habitam fuiße rationem non aliter c» m^uerereturyejuam fi Deum fibi ali-^uo beneficia ad rßerendamgratiam obflrinxtjTet,^utle eßhodte infanii illud Sophtflarum de mertto ex congrue (Ir condtgno dogma. Qtßd den i^^ poflea verf. 9.10. n. 12 15. refpondens adtllam lobi ejutrelam ejuod Deus mtferosad fe clamantesnonexaudiret, caufam omnemeiutrei in clamantiumpreces vttrreligioficoaceptas reiicit^nodum ittum nonpeni-tus expedit. Ex innumertsenimtum veteribut tum efuottdtepeir'e occur-rentibus exemplisconfiatpioru neetarn al ’Jtruit D eum fefi cenuerten-tium precesnonfemperex iul ri vel 'juoi nefca’ 7 uidpetatvt Matth.i 20. ii-cß'Luc. •^'^.velifuod ibtee D t uapui fie d ecreuertt,vt Ezechi.

ii^.vel ^Hodnonexpediatvtz.Cor. 12,9 Sei^uitur deinde duplex conclußafaptensijuidemvnar^reElavtrf. 14. altera veto verf\^ (ßquot; 16. ai^uo fane rigidtor.,nec etiam 'titl 0 D;t confentanea yVtcjui lobum non einscafltgandtfiefutntumuit ko 1't ßet cjuodineovt (ß tnoptimit guibuf}ue,filibuißet, aterno •i'io • ti 0 meritb pu’iiret) fied exercendi tantum amp;nbsp;probandi caufa'fic illurn, à Satana traäart permferit,

X. Ißum hoc habet pro iudicio,(\^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lu^i-

ÇAP.35. 218 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E 2 Æ

i.amp;cz. Adiecicautemetiam ifta Elius. Vt omittam cxterajnumteineoreôtèfecifle tueberis quum ea di-ccres quibus conceflîsfcqueretur tequidem iuftum cfle, Deum auteminiuftum? 3, Quum videlicet tuam ifta quam tantopere prxdicasiuftitiam nihil tibi conferre verbis iftis conquereris, Qua nam in te potior eft mea conditio quàm fi fceleratè vixiftem?

Mihi veto non défunt quibus amp;nbsp;te fie loquutum, tuos amicos à quibus nihil ad ifta tibi accommodate re-fponfumfuit,meritôrefellam.

5. VndevetoiftacumDeo dcaGceptoamp;: expenfo^di-feeptandi audacia? Intuêre, quxfo,cœlos quantô fint quàm tu fublimiores,vt quantum ille à te diftet noris qui cœlis eftipfis omnibus infinité fublimior. 6. Siue peecaris,nihil egeris vnde accedat eivllum detrimen-tum:amp;: vt peccata peccatis cumules J nihil indeipfide-cefterit. 7. Siueiuftèvixcris,nihileidederis, nec vlliî ipfc à te beneficium acccpcritjquo tibi fit obftridus. 8. Non eriim ipfî Dco,fed ei qui vir eft ficut tu vir es,tua no cueritimprobitas : amp;nbsp;contra homini profuerit alterius hominis inregritas.

lam vero quod attinet ad alteram tuam qucrelam, vnde rurfum confequeretur à Deo fieri probis iniuriamj quôd ne clamantes quidem illos exaudiatà potenrio-ribus

IM löBVM Paraphrasis. ir^ CAP.?^ ribiis oppreflbs, nedura vt illos vitro tutetunfateor qui-demquàm plurimostor tantifque iniuriis ab iis illacis opprimi qui opibus fuis abutuntur, vc ad clamores, im-nio vociferaciones adigantur. lo. Sedqui noncxau-diötur,nonDcum fedfeipfosaccufentoportet,in quorum numero vide ne tu quoque merito cenfearis. Nam clamant quidemftrenuc, fed dolorismagnitudine pref-fi, nonautem vtDeireuerentiatadi : neque quodcon-ditori fuo placide fefe fubiiciant:qui tarnen vnus fuis ad ipfumreligioleamp;pièrefugientibus, exukacionis argumentum in denfiflimis etiam calamitatum tenebris fup-peditat: n. neque nos ea duntaxat natura præditos condidit,quxnosfenfu rerum noxiarumaffici amp;: com-moueri doccat vtbeftias in terris veefantes, amp;nbsp;aues in aerc voûtantes : fed tum intclligentia prxcerea ornatos, quaDcumipfumagnitum reuereamur.tum rationc in-ftruótos, per quam rerum caufas amp;nbsp;pcrfpicere amp;nbsp;profpi-cere,acetiamcognitaremediareftèvfurpare,poirimus.

ij. Certtffalfttatem non audit Deut^nec Omnipotent rc^iciet il lud,{ï(i eft,non fauebit illi.)

12. Hxcigitur caufaeft cur illi fceleratorum iniuriis opprcftî,quantumlibet,at neque apud quem, neque ira vt decuitjvociferantes non exaudiantur. 15. Sed licet ifti fyncerc non clamantes idcirco non exaudianturmun quam tarnen comperietur Deus vel iftos oppreflbres velipfasoppreifiones approbafl'c, quodexitus tandem oftendit.

14. Etiamfidicat {epoA} ipßtmnonvideas^ (ramen) iuseß apud eum.Spera igitur tn eo.

Sed,mquis,ego ipfum non video.Efto. Nec enim ille bumanis oculiseft côfpicuus, necilla qux fceîcraiis fuo temporedemum Guentura præparauit, ftaûm ammad-uertuntur.llludtamennegarinonpoteft , iusomnepenes Deum elle,à quo nufquamrecedar. Quid ohftar igi-tur quominus,abicclis iftis conrentiofis eiularibus dcfpc rationisplenisjpotiùsde Deo quàm optimèfpcrcs, fiqui dem penes te luseft aduerfus iftorum tibi obiedas cri-

CAPjö. X20 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

Ein«perlens,adhihitarurfusgrautprafatione, trtbwprimis verß-bus alßetit Dsi iußitiamyprunum in integra vita homintbw parttm tutandis ornandts aduerfusfceleratoruminiur:ai,verf. 5 6. 7. partim ßipuando aberrarint.adhtbita moderata cafltgationrisi viam,nißperi-pfts^etertt.reuocandtf.deinde infceleratisperdendis,qut neverbenbus ^utdememendartfefe patiuntur, vf^ue adverf. 15 define'-rem. Ethac gutdem vere argrauttsr dicuntur^fed ^ttibusfanè mtnime indigwßetlo-bu t^ntfitnterdumaflu dolorii extrafe ita fuißet abreptut vt qui non minus magnifiée ac etiarn copioßut eadem iliapafifm-,ntm in pnmis eap i-p. exphcarit. Ectpwenim ntßmanifsßi Epicuraus^tllud vtrumtpue non fa-tebiturf Non tgitur hac dereproprtè ejuafitumfueratyfed /inomnisac p^'afiertim tantat^fi“ tarn repente inßt^a cal ami tas ßrnper ab irato Deo profictfcatur,velpies ahoi^uinhumanttus peccatesfic adpœmtentiaad-ducente.velfceleratosperdente.Hocawe Elius ^uospueafifirnfatjohû rfi ipfie tnterfieleratos^atefue adeo tnter blafpbemos ^uibus iratus eßet Deus, recenfens.Sed in eo difcrepat ab tilts lobt accufatoribus,rjuod illirjui-dern Detificfalso extfltm. bant loboinfenfam ob anteablarnvita: Ehus aute.ob tpfius reE^onfat^uafimamfedliblaßhema V.16,\'J, i8- amp;nbsp;i^-jua tan. e ! obt dibla tam ante a ofiendtmus alto fenfin futße interpretanda vel fiai tern emolhed ttr^uod cpquot; Deus ipfie pnfiea pro tlla ßa moderattßirna A-^uitatevert occur ës'^piir);eivnq,prAliitit;lobo fortaßtsaltotpuiadhuiuf ebiurgattone aul'o magts siudm antea trritatiore futuro, actande tn hoe ip fit 'n practpitiam ruith.ro gunde tarnen til un eruere E.lius etiam tpfiEiu-dcbat.Itatjuefaterinos oportet.Satanam nullos,ne Elio tjuide n excepto, habutße lobo ad defiperationemefi blafiphemtam apertatrahendo aptist-resfiiorum conatuum adrntnifilros, ejuarn eos ipßs tjutbus td mintrni fuit propofitum.tfUA ellnoflri. illiushollts vcrfutia.Q^a veriufubticit Eltus,o~ ßendunt tjufin ad,t,irabth rattone Deus fats profiptcere eonfueuertt.afpe-

Ytoreilla obinYgatione ^ttA lobumvtefi verißmile maxime exafperaßet^ ßcd'mum a verf.io ad extremum vftjue caput 37.temperata è“ lt;td tllat imnaderataslobt lt;}uerelaiarguendas^t^uatotinconfideratedi^la ab ipßo extorfirant,apteprorfut accommodata,vt iam tum nonpotuertt Icbtu no t*g^ofcerefe longiuj lt;]uam oporteret in iie ferutandisprogrejßum, in ^uibue epfum^vt initto facere caeperat acijuteßtere avi^traç-axpotius eportuit, ^uameafcrutari diuinafimperiußa fàptentia arcana ^ua ipfemet toto cap.i^ fajfm erat omnium captumfùperare. Caterùm hoc außrn afßrma-re,tn tota Cracorum Latinorum poeßnthtlextare t]uod cum hac gran dilo^uenttaßn defcribendisaerets tlhsimpreßtontbuj,poßtt comparan.

5- t^lßtmam (autem)feientiam meam è longif3(iuo-,amp;fa^o ri meo tr.buam iußitiam.

i.amp;ct. Ad hxcautem,quum fefie adrefpondendum comparare lobus videtetur, Elius nihilominus pergens, Adhuc,inquit, pauxillum fufttne.Superfunt enim prx-tereaquxpro vindicanda Dei iufiitia differam. 3. Su-mam autem argumentum arebus rcmotis amp;nbsp;altiuspeti-tis,ex quihus eonditoris illius noftri iiHbitiæ laus ifebita tribuatur. 4. Et hoctibi perfuafum efie velim ine non-nifi certnfima prolaturum;amp; cum hic tibi adeifc,qui nec temere fentiat quod fentit, nec fimulate fed iyncerc tibi fux mentis fenfa fit explicaturus,

5- Ecce,lobe,in liimtna lie habeto.Deus eft quidem ve-re,amp;: fumme potens, fed non minus comis ac benignus quam amp;nbsp;vnlidusamp; magnanimus, vt qui homines mini-nie defpiciat. 6. Idem iuftifsimus feelcratis minime in eus,iusliuum affliiftis tribuit. 7. Inttntis oculisiu-

CAP.5(Ï. 2il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

flos obferuat.atquc adeo cum regibusinfoli'um euedös, nccinde tcmcrè deiiciendos illos collocat.

8. Quod lip rob o s illos,vtpotc homines, acproinde extra retti viam aberrantes,calamitatis quoqne compe-desexccperinr,quibusirrctititencantur. 9. Tantuab-I'unt tarnen ab co vt propterca Deusillos abiecilTe vide-ri pollir, vt contra tunc demum illis oculos mentisape-riatjvrquidpatrarintetiamatqueetiam expendant, amp;nbsp;doceantur quam longe fint aberrando progrefli. 10. Tunc,inquam,cis aurem vellicat,vt vitamemendent,amp;; àfceleribusaucrfi pede référant. 11. Qin fi Dei monitis fefe obfequentes præbeanr,reliquam vita exigunt bene-ficiis cumulati, amp;nbsp;hilares annorum fuorum curriculum conhciunt. 11. Sin minus,traduntur gladio trucidan-di,amp; quoniamDeum loquentem agnofeere recufarint, idcirco mifere intercunt.

13. Impuri corde accumulant iram^neque clamant(2iéiX)ç.\xra} quum eos conßringh.

13. Ad eos autem quod attinet qui non humana imbe cillitatepeccant, fed quos mala mens amp;nbsp;malus cordis i-pfius animus ad quoduis fcekis impellit : quanto magis ilh iefe contaminantztanto grauiorem iram numinis fibi accerfuntzvt quibus ne hoc quidem detur vt in anguftiis ad Deum clamantes réfugiant. 14. Itaque Deo exe-crabiles moriuncur inter impuriilimos illos iuuencs ha-biti,

IN lOBVM Paraphrasis. 225 CAP.ji. biti,quorumimpurapueritia fœdiirimæ illi libidinipa-tuic. 15. Deus autem ècontrario inopcs in ipfaillorum inopia libérât, vtpote quos in anguftia verfantes, quad aure prehenfos compellet.

16. Et certè fummouiffèt te ex orea/jgufiia fin) laütudi/jemt fuhqua. non eßanguflia^ amp;nbsp;ret^uies ntetße tua (id eft quæ cob locantur apponuntur menfæ t\xx'}plena [ci^ct^pinguedi »c(idcftlautitiis,)

ij. (Ta^veroiudiciofceleratorum redundoi^Óquot; (idcirco)/«j amp;nbsp;iudîctum tenent.

1%. Gerte ira (eft:cau e) ne auferat te iétibas : nec rnagnitudo frety redentptionis faciet vt tu declines (id eft euadas.)

16. Neqwe veto dubium eft,lobe, ft hanc viam infti-tifleSjDeumiam pridemfuiflete exiftiusanguftiæfauci bus in xquam planiticm edu£turum;amp;: tibi in integrum reftituto, vitam omni honefta voluptatjerefertam con-ceflurum. 17. At tu contrariu iteringreflus,irate gefli-fti cum Deo difceptans,vt te plus fatis reum peregeris c-ius iudicij quod Deus aduerfus fceleratos exercer. Er hinc fieri vides vtquodipfoiure in teftatuit, pcrftet amp;nbsp;maneat immotum. 18. Certè ira Dei in hoc tuocafufe femanifeftèprodit.Cauene tecontumace idibus inge-minatisobterat neq;:verôtibifpêvllam euadedi faciat vllum quantumuis ingens redemptionis pretium. 19. Num enim vllos opum tuarum aceruos vel tantillum ç-ftimauerit’Immo nullushicauro ne lediftimo quide locus,nec robur quantumuis validum iramilliusrcmora-bitur.

Audiui tCjlobejmagnifice de ilia Dei imperueftigabi li fapientiain totiusmundi-.acpræfertim rerum humanarum adminiftrationedifterentem;Quum autem ita fc res habeatjCur in ea fimplicicer amp;nbsp;placide non acquicui-fti,potiùs quam fie vicem tuam lamentareris, amp;nbsp;nodis ctiam quietem ipfe tibi inuideres, du caufam iftius tam rcpcntinituicafus tam folliciteinquiris? Namintegros etiam populos Dcus,quotiesipfilibet,exfcindit jVC vbi

CAr.3lt;î.ii4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;th. bezæ

Vide, inquam, ne te vitro in iftam vaniflîma curam anxietatem des præcipitetn: cuidederete, finiftrofanc iudicio, maluifti, quàtn in tua calamitate aequo animo perferenda,perfeuerare.

Namecce, Deus robore fuo cunéla longe latéque c-xuperat:fcientia verô quisefteum ipfoconferendus?

A. quônam,quæfo,mandatum accepit hoc velillud a-gendi?amp;: quis ilium tandem vllius non redèfaâri arguent?

-iOt. Potiùs quàm igitur in illis inquirendis arcanis teip-fum ftuftra diftorqueas, exerce te potiùsin iis maxima laude euehendis Dei opcribus qux funt hominum o-culis confpicua. 15. Vtpote qux in quorumuis o-culos incurrant,amp; longe quoque diflitis hominibus pa-teanr.

1.6. Ecce Deus magnus (eft ) nec cognoficimus eum : numertss annorum eifts,necperuefiigatio efi ei.

Perfpeéiis autem amp;nbsp;pro noftro modulo expenfis omnibus ipfius didis amp;nbsp;fadis,eccc,in fumma fateantur omnes oportet potentem illumtamcfl'eingentem,vtco-gnitionem omnem noftramefFugiat: amp;: quumfitxret-nus,nullam numeri annorum ipfius fupputationem ini-pfum cadcre.

iq. Rare facit enimft ill as aquarum^ qua pluuiam cliquant fe-cundum nubem eius.

IM IOBVM'pAR.APHB.ASrç. lij CAP.jtf. tninutatim fecatguttas aquaru ,yndc pluuia fic eliqua-ta,pro vaporis vndeconflaturproporcioncin terras cf-funditun ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

18. Nubibus videlicetillam guttatini amp;: fimul abundanter in homines ftillanribus,

Infuper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expanfiones nubium'. amp;

}a. ■ Eeceexpanditfuperillas[n\x\yf:3)fulgoreTnßtum, (^ope~ rit radices maris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;.

i.lt;). Ecquisprxrereaintelligentiacomprehendit ful-gura hucillucex nubibus vibrata:amp; fonoraillaex ipfius centorioprodeuntia tonitrua? 30. Nam,cccc, fulgore quidem fuo nubes furfum irradiat,oras ante maris deor-furaearundecaliginecooperit. 31. Ethæcfuntpcrquç populos,aliosquidcmiuftispœnisaffîcit,alios vero,co-pioiefubminirtratisquibusalanturfrudibuSjfouet. 51. Tenet autcm vtraque vola tanquam habenas, quibus corufcas illudfulgurregit, amp;nbsp;illiprçcipit vbi amp;: quinam occurrentisaltcrius hubisimpctumfitexccpturum. 33. Eius autcm rei nutius mox auditur ingens i 11 c fragor,ex-ortafupcrioris nubis aduerfus alteram afeendentem amp;nbsp;irrumpere conantem xmulatione amp;nbsp;ira.

■p drsprior huim capitij vp^ue ad verfA^. coharet prorfai cum/uperio-rii capitispne.Demceps vero Eltuspanlatimad f.tpitnitßrnatn ecn-claßonem acceditj obnm eo addacens vt dtuinatUius Äiiitßatifconfi-iittm.i^uodinphyfias illis effeilis'j^uantumlibet tjttoüdtar.ü omtiem hu-rnanurn capt(trnfnperat,tn hocetiamCao cafa cofitemplart,e^'i^uanmsß~ bi incomtgt;erttsproxirats ein r canfis,reuerent:r adorare cjita n i» eofeuftra fcrutando laborare amp;nbsp;fetpftim difcractare rnalitscjaem fiermonem po fea Deiisspfefei^uenttbus ^uatwr capittbas vert, dmimfsime (ir copioßf.t-mè perfequitur.

-12. \yfadite audiende commoHonem vocis eiitt ) amp;nbsp;frer/tititt^ ^lii ex eius ore egreditur.

I. Egoquidem ccrcc.neanimo quidera ifta^conciperc poffim , quin cor mi hi palpiter, quad ex fede iua paratu fublilirc. 2. Er vos ipfos eins rei teftes cito,qui cerribi-lenulkim Dei tonantis fonitum,amp; tarn lace reboantem quad ex ipfius ore mugitu illumattente auditis. 4. Mugitum, inquam, ilium toto ccelo prone hue vel iHue dirigitur la.e refonantem : 06 fnlgur ad extremas terraru eras vfqi’.c corufeans, quod nigiens ilia vox colequitur; illo videlicet tonirru fonicum edenrc,fumm3eipfius po-tentix teftcrn,amp; fulguris initium è vclligio, fequentem.

Ed igitur vox ilia Dciprorfus admirabilis ; fed idem alia facit nihilo minora: immo tanta vt captum omnem intelligenrix nodrx fuperent.

6. Is cnim eft cuius audito femel mandato nix obfe-quuta terras obtegit, icidemque pluuia, turn ilia leniter dillans, rum altera fummo cum impetu nimbosetfun-dens. 7. Ad quam tempeftatem agricolx quidem do-mum refugientes , occlufis folicite foribus, operarios omnesfuosper otium recenfent. 8. Fer.x autemipfx latibula fua petentes in fuis lullris permanent.

9. Eodem iubente modo ab Auftro nubes cogente tempeftas oritur,modo ab Aquilone nubes difpergente, prodicfrigus. lo. Eiufdem nutu excitatis Hatibus ad-uenit gclu: amp;nbsp;aqusE,quantumIibet late fefe priuseffun-dentes,in anäum conftringuntur.

ii. Quineriam idem illcmodo nubes pluuia grauidas coufquc defangar,vt eas irrigationfbus exhauriat;modo è contrario nubes ilia s fuasfulgurantcs, ternpcftatura plenas difpergit. ii Ipfx verb nubes non réméré amp;in-certo aerismotu, fed,quafi machinis quibufdam Omni-. potentisilliusDeijCercis momentis,circumdudx,id de mum agunt quodillis ipfein fuperficie rcrrx pcragendä præfcripfit. IJ. Side nonnullos iuftis pœnis fieafficcrc conftituit: fiue terras fœcundare quibus benignus fauet: fine fuis benefaciendicaufa,comparereillas impcrarit.

Enimuero, mi lobe, mente à cætcris illis quae te tranf-uerfum egerunt auerfa, attende iftisqux ex me audis: neque teipfum fie exagitato,fed animo placido me-cumadmiranda ilia Dei Omnipotentis opera perp ende: ex quibus intelliges qualem re prxftarc in hae quan-tumuisingenticalamitate debcas.

15. Num tu noßi dtßoKere locum Hits, amp;nbsp;facere vtf^lendeßat luxnubisipßtts^

'^7. Et Cf U »modo caleaht vefies tu a-, quum tranquillam reddit terram à meridte^.

15. Hxctua calamitas in cuius caufas tarn folicite amp;nbsp;tantis cumquerelisinueftigas, eftinftar caliginofae mi-FF.ij.

CAP.j;. 228- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Th. bezæ

bis qnx ferenitatem tibi fplendcntem excepit. Ccdô verb cur hîc in vfum tuuin non conuertis quod oculis tuis quotidieinrueris? Num enim tu is es qui noris quas quibuslocis,amp;: qua feric difponendæ fint nubes, amp;nbsp;fere-niraci mandare,vr,depulfis quas Deus cóftiruicnubibus, fplendeav,? j6. Nofti-ne quo libramento fufpendendas fint nubes?amp; num mente poiîîs comprehendere qux o-mnifciusillc Deus illic edit miracula? ïy. Atque adeô» vr ad ce ipfum proximèaccedam y fatis-ne tibi perfpeda eft ifla tam repentina vici(licndo,quafit vt, Auftro deâ-netetempeftates in terrisciêrc,fuccedac vlqueadcôfer-uens fercnitaSjVt veftium calorem non fçrasi Tune denique Deo adfuifti cœlcfté illam plagam,,tam ûc-inam,ôc inftarfpcculifulilisradiantem expandenti?

. 19. Indica fiobh- quidei diöltirißmiu;. no dij^onernttiferwones fropterte^ebras. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

20. NonnenArrahïtitr eifiloquar. filo^uutttffuerit t^uifipiam^ fiinè ahfiorbebitur.

ig. Qviôdti nihilominus puta^ illum poiTede bis rébus compellariragedum doce nos quibusapud illum (i-. mus verbis vfuri,ncqu!d hîctemcrè conemur. Nâ quod ad nos attincr,nein occulto quidem amp;: quad in tenebris delitcfccntes,nedum coràm amp;nbsp;apud eins tribunal,infti-tuere talem aliquam orationemaulîmus. 20. Quid c-nim clanculùm effutiuero quod non ci innotefeat ? amp;nbsp;quifnam cum eo difceptabit,qui non abforbeaturî

XI. Nnncquoque non videtur lux ifla J^lendidu ejua efl in /etherefed ventus tranfit amp;nbsp;repur^At illum.

XX. Ab Aijutlane veniet aurïi ■. in Deoformidabills efifiulger, XI. Ira nunc quoque feie habcntrestiiæJobc.Nulquam enim tibi nunc ccclum collucet, vndique potiùs dcnlîf-fimistenébrisobdtum: fednon deeftventus, cuiusad-«entâte fiatu diiiedis nimbis nitidum amp;nbsp;fudu apparent. XX. Lux,inquâ,tibiàfudifîco Borea,quôuis auro fplen-didior orictur.Sed bôc mcmineris,non pcrfcrutan.dumgt; fed cum tremorereuerendum effc Deifulgoremgt;in o-mnibusipfius opcribuscorufcanteni.

tJ. Omnipotenslnon affequimar eum :magnui ellpotentiates iadicie amp;nbsp;copia iufiiit£-.necvllnnt opprimit.

X4. ideóque ümeftdtts eß hontinibus : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videt ontnes

Et VC paucis omnia concludamjDeus ille Omnipo-tens captum omnem noftrum fuperat,non minus æqui-tate, amp;nbsp;omnibus numeris perfedaiufticiaquampoten-tiafummus, quanunquamad quenquam viopprimen-dum abutatur: cui propterea debetur ab hominibusrc-uerentia. Sed is ecrtè non inucnic fapicntes quofcunque intuetur.

■p Lium audiuimus rigidior;m^uidem,fed nece/farium cenforem d^ui-^nttus orA wjfitm tjui calumntis amicorunj irritattoremfaElHrn Iohunt, grautß m t (^fitpientißimisfer/nonihits , ab illo ir^tfgritztisßtt. patroci-fiio, ad gt;ncidiratii»Jera reuocaret. Hunc auterfifabfe^fuutuieflipfeDent Opt.Aîax.exinopinato apparent,(fr cœptum ^utdern ab Eito argamen-tarnperfei^uéns,fedita vt ejnanttm ummbas rnodts inter homines ejaan-tuma s Det fptrttu aff.atos,(è' Deunt tpfum lolt;f nettem ^fen verba fen ret fpeElemus tnterfit,manifeflißtmb lit/neat.Acprimnm qnidem noeil tjuod txifmemnt Denmhtclt;^nafi inpoi'iteo ‘^uopiim dramate indnct'iamp;n p.»-

apparettem.Tota enim hacnarratio tefiatur verarn htfloriam hoe loco contineri,ab aln^nop-ofea,dttlante SpirttuSanlda, bonaßie defcri pta'in,t}netn eße Mofcn nonmt'h ex H ebrats tradtderunt. Ft fane in nul-Inrnaliud tempus rend ht' hißi/ria commodiîis cß vedfimtltus poteß •pnam in tllud 'juo, flore it.busIdnmatt, Ifraeltta in lt;eÆgytgt;to commora-battnr.Scimnsantem Ad fen annts^n.tdraginta apud Adadianitas vi-xijfe,vbt haccoonoutflepotntt ,nempe vtproxtmeillosgeßa^Gf ejnernad-tnodnmprimurnfunrn librum epttern Genefln vocamus , fie etiam hanchi~ dfortam 5çfcripfiffe,prababtUter videripetefi. Deunt ante per ilia temporavartitmadtsextra ordtnempatrtbus foliturn apparere confiât ex tllorumac etiam inferiorumtemporumhiflorisSy apud Idntnaoa tune veri Dpinotitiamtefi puidem eximiam , viguifie, fermoneshoo toto librohabitt demonflratt. Locututvero dicttur ex nimbo (fic enim tnatoi ^uam turbtnem interprctariß nempe teßanda eeeßßis Matefiatis eaufa, vt i. Samuel, ii. ly. flue tamtumrepenti excitato puum loepue-tetur Eltus llt;pue nonnulli referunt tllud y x^udttt audtendo , cap. fnperion verf t, (ßquot; n. Haiedia hie appofitun,} fine pui fitem fermonit

230 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E 2 Æ

£1^ eximpTOuifo exceperit : vt^ued Miet tMtrdifcept^dmn ^t4(iérat, uec tamtnßbt concede«dumfperauerat lobuStreipfa nihilomintufit con* fecHtus,nernpe vt apudipfiiK Deiprjife ntit trthttnulàgerefibtfitarn eau famliceret.Sedhtcfunt nobislt;]Mmplnrimadiligenterobferuanda, ^uu pra 'ctpMKS hums tonus ht/loria fruBus hinc fit nobis coUtgendus : netnps inprimte lt;]uafnadrmrabiltsfit DeiOpt.Max.prouidentia^tumingloriu ifiafitiatantotltufiriUiptUefsCciendii, ^uafjï'o magisSjitari, (^'tjuii)elitft-prùdenttSvelfcienretSatanaftibferHiunn illam obficurariteffÄntur-.min Ïn ßei^ xriitrU fito ^anuis int er dum octultißimo temper tarnettiuftóyi^ xercendts ijuidemfed nun^uam deferendtsnmmo turn demumpotenrtßir me liberandis,ejuum dejperatifsima omnia vtdetur. Deinde,ejutsfo, cjuàm efimoderata Dei inhisreprehenfionibus ’è^etxeia? Qj^um enimnemo in ilia dtfceptatione nonpeeearit,lobusnimtrum,irnmoderate,lt;juod ad Deu enam tpfium atnnettwultapro fua tuslitia [oquutus ; ipfitu autetn amici vitàtTi anteaElam lo^ Immertto 'tulpantes, lt;^uod expteffè dtclarauit Deus cap. ZfS. ‘îz. y.perpiram dedtgnofeendo Dei in komims odio vel a~ more/enttentes'. ^uam dementer paternoplane affe^u Deus lobum ohiur^afie contentus,ami(os eins licet feuerius reprekenfis,tarnen ingra tiam rectpin^t enitn,inejuies,Elium dtda lobi non pauca fintdre cjquot; a-liter^uam mens ipfius ferret interpretatumpratertit, ipfius ettamriuafi 'vefligiis infidens,vtpentiusvideatur eins accufationi fubferipfiße. Ref-pondeofutjfe ^uiderh Elium diuinitus prarnifium, tjui lobi non ntfi acri re medio cefiitri tnt'emperiem,propofita ülafumma ac terrihili diuina Jlda-iefidtisgloria^compefieret : fidprofedam ab Elioreprehenfionemeate-: nus tantum a Deofufie approbatam,quatenus epr lobum amp;nbsp;ipfius amicot meritoreprehenderat, (p“ de Dei mate slate redißime aduerfiis tllos dif-fieruerannon autem in ipfo reprehenfionis modo.Quum enirn Elius lobum non tantum vt audactus in difputationem de Dei adminiElratione in-grejfurn , fed etiam tjuafi irnpietatis ac blafphemia reum accufafiet, amtcos autem eiuf parce admodum (p“ ietune arguißet , immo e-tiam tllis alu^ua'tenus vifus ejfet in eo ajfenttri ^uod ab irato Deo Jobus cadigareturiDeus e contrarto lobuwgrautterpotiits quam acerbe, hon vt impiefedvtinfipienterlocutumreprehendit,amicosautem eiusno tdhtum vt tmprudenter,fed etiam vt de dtuints tudicitsperperamfintii-tei:amp; de 1 obo,quem till quidem damnarant,ipfe vero ab illorum calum' ntis abf duit,contra veritatemloquutosafierrtme obiurgat^fp“ non ntfilo-bo ipfi)pro Hits iram Dei deprecante,tpfis reconciliatur. At cur in Elium ntkibprorfus ? nempetum quod in reipfa,Detvtdelicetaßerenda iuftttia, nthilpeccaßetttum ne noua inflituereturaltercatio, cuifemeldefinienda *pß dtgnatHs erat apparere. Pretereainhachifloria,acprafertimin eiui catafirophe,vt in hmpidißtmoßieculo, in Deo qutdem fingularis tlla tpt-yav^urria, erga refiipifcentes omnesineffabilts clementiatin lobo ve-ro zpquot; tpfiiü arnicis(aptenttßimorumetiamhomtnumtnfirmttas(pquot;terribi-lis ludafcientia infcitia,prudentia imprudentia,patientia trnpatientia^ ßgt;es deßterationi,fortitude infirmitati,demtßtofuperbtaidociliias rebelUo

Kt permixta, nobis contemplands proponuntur.DeoOpt.Max. tarnen nunlt;p»a,mfnos aihletas deferentett^ tandem benigntßtrni/ua in illts dona coronante.Po/hremo vera Phyßces 3-ttefia.i fummum ac practpnttm eittißnem,nempe vt tn illis ópa^Ïi; rti tv ^tS dopctrà cotemplemur, tpaa-tHorhtseapttib!» ipfi Deas nobis enartat^vt vel hanc vnamob caufam fit nobis htc Über pro tncomparabtlt thsfauro afstdua te£ltone ac medi-tattone habendus. ^wd autem ad helluas tllas duos nempe Behemoth terrefirem amp;nbsp;Leutathanum acjaattlem atrinet, ejuarttm defcriptionem Bgt;eus coptofeperfe^uitur cap 40 ^i.^ua de Behemoth dicuntur,ta con ueniuntvnt ElephantOtVt ambigt^meo (jutdem iitdicio nonpofsit^^uin de hacvna beßtadtfieratartijHam noninepte tradunt Hebrainomtnepla-rali,lt;^uafi Be/iias dicas^appellart, ^ttodvntca propter tant am molem ßt plurimaru inPiar iSlecetiam dubito ipuin cap.s^o.verfic. 12. Z A N A , tjua VO ce fiolet cauda intelltgi, fic vocata lt;jr»od fit ^utddam à tergo pro-mtnens,intelligatur,elephantinDn cauda, fedprobofis, velut alterim cauda fieciem referens-.quam certe vt e lephanttpropriam, vftu inillo animait prorfus admirandt,minime pro, terrnitti tnhac defirtptione opor-tuit.Leutarhan urn autemnon effe Balenam,lt;juam vacant,neepue ex Ce-torumgenere ,fed Crocodtlum tngensillud (ir terribtle 'N ilt mon flrum., vt reltrjuas eiusdefcrtptio -rispartes, acprafertim tergum r^uafi monticu-lis impenetrabtLbus coußtü edr ventris lamtnaspraterea,manifefle ex eo liejuet,cjuod ex cetis nullus prorfus ptfiu-.fei)uamas gerat, nullus fit collo praditus'.duo verb duntaxat, nempe Phy/eter^ Orca fint denttbus ar-rnatuNeyue hutefententia rnea obflat ^ubd cap. 40. verf, zn.fiatItngua mentio, ejua carent crocodtli. Nec enim bi dtcitur Lrwathanus lingua praditus,fed negaturpojfe pifeium inflarcapi, quorum lingua, vellabra folent hamo cornpi.ldumais autem efl toiiustlltus traPiusgenttbus, ab al to eputdem man remotis,tAEgypto verb victnts, cuius tue regnum flerebat, tamfueruntproculdubio nott Elephanter (flCrocodtli, ^uamignotafue-runt ingentes ilia Oceantbellu t in Arabico tllo finu vix etiarn fortafsts natatura.

'Turn deniùm veto aeternus ille Deus fans diu fibi vi-fus achletam fuum cum Satana amp;nbsp;Satanx adminiftris commifiiTe, ncc vnquam fucs periebrantesdeferens;ac etiam futurum profpiciens vt li forte lobus amp;nbsp;ipfiusa-inici,E,lio refponfarent, nouum exorirerur certamen: volens deniqucjperpetuo Ecclefix fuat bono,grauifsima haccotrouerbam ipfemet orefuo dccidere: excitaiorepente nimbo diuinæ ipfius Maieftatis tefte, in primis lobum in coin quopeccarat,etfigrauitcr, taxnepaicrno

2. ,^^iscflifie ohfcuransconßUa {yac3Î}abfqaefcknüa^.iÿà cft, fuaintçitia.)

Enimuerô quifnamifteefl: tantô magis fefe alios fertnnnibusimpeiitiæplenis inuolucns, quantô magis cótiiiorum rneorumrationesamp;caufas fruftra fcrutacus, nullum nequclamentandi,neque fuxtuendæiuftitiæ â-ncm Facit?

5. lt;^cci»ge, (^ii£fo ficut vir-,renes tuos-.interrogabo te, amp;nbsp;i»-dicamihilßc

Ccdôigiturquandoquidem mecum difceptare libct, viruin te prxfta, amp;nbsp;hoc iter ingrefliirus, qiübus volueris argumentis, quad fuccinóFisrenibus, accinólus prodi. Meæ funro inrerrogandi partes fnamhoccu ipfe mihi liberumfcciflijtu verôtcipfumadrcfpondendum compara.

4. vbinAm eras t^uHmfundarem terram. Inàica (iftud) mihi, ßquidemamp;{\yoc} tntelligis.

S • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiatuit eius dimenßof3es,quodfcias'. aut quisßpeream

6. Super quid eius baßsßunt deßxa^aut quit collocauit lapider» eius angularem^.

quot;J. Quôdd dipcramagis placet vtpetamus, vbi tum cras,quæfo,quum faces illç cœleftes primùm ineiperent fulgère, amp;£. in numerum tripudiare,amp;: de hoc opère bea-tifpiri'

3' ^idsßatuit nabei indamentum eiaS) amp;nbsp;denßam caliginem, faß tarn eiusi

IO. Immoprlt;ecidifapereoßatutum meami appoßt'iqueei re-pagula amp;nbsp;claußra.

8. Sedagc,marequoqueingrediamur:amp; hicmihicon-fidera quifnam illud hand fecus quam velutex quodam vcero,in quo priùs concep tum fuifl'er,erumpens,fuis velue oppofitis valuisreprclfit? Quis nubes illud cir-cumtegentes, furfum ftabilicas continet î quis ilia denfa vaporum caligine tanquam tafeiis illud inuoluitî lo. Anno cgo,quiccrto etiam amp;nbsp;irreuocabilidecrcto illud quantumuisfurens,additis etiam eirepagulis amp;nbsp;oftiis, conftrinxi? ii. Nam hue vfque dixi,progrcdicns,amp; hic gradum fiftet, quantumuis altelefe attollcs tuorum flu-duum impetus.

Ii. Ét vt te furfum rurfusattollam,num ex quo tu natas esjluci prxfcripfifli fui exortus lcges:amp; auroræ figni-ficafti vndefefc videndam prxberet’ 15. Vtmoxcxrrc-inas terrarum oras radiis,quafi totidem digitis, iniedis prchendat:amp;: ad eius confpeftum diffugientes fcelerati, ex terra diipareant? 14. Terra vero ad eius exortum immutata, nouas infinitas rerum afpeâ-abiliû formas, inftar luti quod figuli arbitrio effingitur,recipiatgt;quibus tanquam vefte verficolori induatur? 15. Lucis autem beneficio,deprehenli tandemfcelerati,frada gvaflan-tium ipforum fuperbiâ,aboleanturî

CAP.jS. 154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T H. B E Z Æ

16. Qnidînum ad intimos vfquc maris gurgices pene-trafti,amp; in voraginis illius penetralibus es vcrfatus? 17. Num illius profunda, qux verè dixerim mordsregiam, amp;illasipfa pœnè morte tenebricofiorcs vmbras, csri-matus?

18. Tit-MCcofifiderAfii v/queAdlAtitudisjesterrAiindicAnohis -An tot Am illam noueris.

^o. FtillAmvelißas Accipiasinreg 'tonefuAiamp; ijuod noueris iter domus ipßtts.

tl. (i fta le 1 11 cet ) noßi : quia tune natus eras j amp;nbsp;numerus dierum tuorummultuseß.

18. Tibi-ne verô terræ fpatia perfpeda funt ,■ qua-cunque patentjamp; illam vniuerfam tibi notamelfe auüs affirmareî 19. Num ipfam lucisfedem nofti, amp;nbsp;vbi fie tenebrarum ftatiü? iq. Ita vtillam amp;nbsp;iftasinfua rcgio-nedeprehenfas, S£ acceptas, arbitrio tuo, per notas tibi femitaSjdeducas? ii. Nofti nimirumifta lobe,iam turn fciliccc, natus,quum illas conderem, amp;nbsp;fuis vicibus dif-ponerem,amp; nuncætatequàm longiflîmèprouedus.

î • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reetndidi tempori afßi^lionis, amp;nbsp;diet belli ac pralß.

z6. Ft-pluat fuper terram vbi non eß quifquam, amp;fuper deßr-tum vbi nemo efti

zf. Adfatiandam vaßitatem amp;nbsp;defblationem, amp;nbsp;vtgermina-refaciat egrejfum herbarunii

z^. Bx cuius vtero exitgeluiamp;pruinam calorum quisgignit^ 50. Inïtarlapidis abduntur aquA,drfuperßcies voraginis eon-crefeit.

I N ÎOBVM P A R A PH K. A S r S, IJ5 CAP.^j inferæ captum intelligentie tue fupercnt, notiora funt tibifortafle turn que in acte ipfo geruntur, turn que in terra ipfa confpiciuntur. Sepifsimc vidifti quumninge-retamp;grandinaret:amp; horummaterieperfpicerepotuifti. Sed die amabo, noftin’ quas mihi niuis amp;nbsp;grandinis ccl-lasconftruxerim, vnde quoties amp;nbsp;qua copia libuit illas depromam,quoties vclcaftigare mortales, vel cum re-bellibus mihi vifum eft belligerari ? 24. Noftin’quo corufeantibus fulminibus viam aperiente tempeftates horrende,quales Eurus prefertim concitare folet toto mox cœlo perfonentî 25,16, amp;: vj. Quis ruitura cœli-tusaquarumdiluuia,quaftdidult;ftisfulcis diftribuac, via per medios nimbos fulgurum amp;nbsp;tonitruum ignibus pa-tefadaîvt tu m in dcferta,amp; nullis hominibus culta tempeftates ifte auertantur, tum regionibus alioquin aridis amp;nbsp;fterilibus penitusfuturis, quanto illis opus eft humo-reabundèirrigatis, proferrefe plantarum omne genus incipiai? 18. Cedo verô nû iieut homo ex homine, fie pluuiagcncratur,vel ftille rorisgignuntur,ac nonpo-tiùs meo vnius arbitrio ifta confieiuntur? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;An

vtfœtusex matribus, fie exalicuius vreroprodirgeluj pruina furfum gignitur? aquain lapidum duritiem dif-paret?profundiflimarum etiam quarumuis aquarumfu-perficies concretaconiolidatur?

51. Et quum quatuor anni tempeftatum curfum fydera moderentur, fie à me ordinatum, vt tarnen non femper fimilis fit earum temperies:tu-ne is es,ac non potius ego vnus,qui Veris amœniratem cohibere,qui hyemis rigo-rcmpolhm difTolucre? 32. Tcneiiibentc,fuotemporc comparebit Æftas, amp;nbsp;Autumnus cum hberis fuis, nera-

ÇAP.jS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;th. b e z æ

pe annuis fru£^ibus,tunc colligendis,fuum cu rfum con-ficiet. Nam curse adrniniftrationi tux commifi funtillifixi innenarrabili racione difpofici ccelorum motusînum tu illorum in terris efFcóta, quafiprsefefturas quafdam jdiftribuifti? 34. Tua-ne voceiuflxnubes a-quarum copiamin tuum caput efFuderint? 35. An tuis es qui fulguribus prorum pendi poteftatem facias; amp;nbsp;cui iubcnti fe prxfto adcflerefponderintj

Sedage, adipfastum terreftres turn volucres beftias acccdamus,vt hie quoque feiamus quantum va-leas.Tu fcilicet fenibus leonibus de prxda venado proi-picisjamp;famelicorum leonum caput demitcetium in lu-ftris, amp;nbsp;intralatebras infidiarum caufa latitantium, in-gluuiem exples:an ego potius illos prouidentia mea paf-€o,quam aiTequi nequeasî

Idem te docent corui, quorum pullos omni çlca dc-ftitutos, amp;nbsp;famem crocitando tcftantes, ego vnus baud fecus-exauditos pafco,qua m fi ad me vociferarentur.

4. Geris curam fcilicet partus rupicaprarum,amp;: cer-uarum parturitionem gubernas. 5. Prxfcripfifti ni-mirum iilis quot menlibus lint conceptum foetum ge-ftaturx, amp;nbsp;quo momentopariturx. 6. Immomeav-niusprouidentia ipfas gubernante, vbi tempus partus aducneritgt;nullis cgentesobftctricibus,fcfe incuruates pariunt:amp;: cum fœtu,dolores omnes partus emittunr.

?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;emißt onagrü liberum,amp; onagri vincula quis foluitz

IO. Deridetflrepitumvrbium ,amp; clamores exaiforis no audit, II. Inueßigatio montium (eft)pafeuum eius, amp;pofi omne virent inquirit.

Ecqiüs vnquam captiuum faólura onagrum, poftea cicuratum , lolutis vinculis dimifit:cui nullam a-liam ad habitandum ledern quam ipfa delcrtiflima loca, amp;nbsp;prx aridirarefalfiiginofa conftitui? 10. Itaque nihil eft illi negorij cum vrbiumftrepitibus: nec vtanimalia domeftica, quorum ad onera geftanda magnus eft vfus, aurigarum amp;: aliorum crudelium exaärorum flagella vet clamores curat, n. Auia montium funt illius ftabu-lum amp;nbsp;pafeuum, in quibus omnes virentes plantas foli-cite perueftigatas depafeit.

st. lam vero num Monoccrotem tibi fubicceris ’ num ille apudpracfepia tuacommocabitur? ij. Num vcboues confueuifti, üc ilium funibus fuis deuindum vel tibi ad arandas terras praire vlt;l, te prxeuntem ad illas, confradis glebis, complanandas , adhibueris? 14. An,quia magnum eileiusrobur, idcirco eius o-pcra ■nicêris quafi ab hoc animali labor tuns dcpen-deat? 15. Num,inquam,abilliuslaboremcflem crcdu-lus expedabis : amp;nbsp;arex tux congerendx fpcm in illo te-pones?

r6^. (An à te)^/^pauonum exultât ? an (à te eft)pennaßru^ thioni amp;nbsp;plumai

16. Tu-ne tarn elegantibus plumis pauonem circum-ueftiuidi’tünc tales pennas alasflruthiocamelo attri-buiib? ly.amp;iS. Atillaquâuisalioquimagnitudinecç-teris auibus prxftans,oua,ab ipfo in quo iacent pul-ucre touenda,humi rclinquit, minime cogitans fore vel vt tranfcuntis alicuius pedibus elidantur, vel vt à beftiis per campos oberrantibusobterantur. 19. Tamcftim-mitis in pullos fuosfimulamp; nonfuos, vtpote quosfru-ftraconccperitamp;: pepererit, dum nulla pro illisfolicitu dinc tangitur. xo. amp;nbsp;21. Sic enim mihi Deo vifura cftillum vecordem,amp; intelligentix, brutis etiam rcli-quis communis,expertem crearc:alioqui tantxpernici-tatisvtquum femel alas furfum expandit,nonequus,

IN lOBVM Paraphrasis. 159 CAP.39. non eques ilium, pedibusquidemcurrcnteiftjalis autem curfum rcmigantem,aflequarur.

ij. Num terrebis (id eft territum fugabis)^»;« vtlocuframi robur naris eitss efi terror.

t. 4, Fodiunt (p ed e s e iu s)frrobemi amp;nbsp;geflit rebore fuo, prédit in occurfrm arrnorum.

IJ. Cumßuccußione amp;nbsp;agitatione t erram déglutit, nee curat qulfdßtfonitus buccin^t.

zz. Nutli à te fuppedicatur cquo robuc,amp; terribilis il-le conceptus intra collum fremitus? Num leui ali-quoftrepitucommotum ilium fugaueris vt locuftam? immo meros terrorcs naribusfpirat. 24. Viden’ vttcr-ram pcdibusfodit ? vt fibi placctin fuo roborc? vt vitro armatisoccurrit? 25. Vt illiludus eft aciocus quod a-liospcrterrefacit? vt nihil minus quam confternatur?vt adgladiorum confpcftiim minime retrocedit? 16. Vt nec pharetrx à feflbre fuo geftatx,nec eius lanccae, ncc haftaefragoreterretur? 27. Vtfefefuccutiens, amp;nbsp;hucamp; illucincitans,teiram ipfamvidetur inuadere amp;vorarc paratus,nec buccinaeclangore vel rantillum mouctur? 28, Immo ad eius fonitum édita pene voce exultât, quafi naribusipfis prælium,ducum tonitru, amp;nbsp;militum acclamationesjcminus odoratus?

rum veterutn loco, receptis, alas Auftrum verfus calorc Solis vegetandas expandit? 30. Nurn iuflu tuo tarn alte volac aquiia?amp;: tu fcilicet illam doces tarn editis locis nidumfuum extruerc: 31. in editiifimisrupibus habita re,arque adeo in fummis ipfarum rupium verticibusfe-des fuas ponere: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde prædam acutilîîmis oculis

procul öbfcruatam captare: 33. ibi fuorum pulloruni ingluuiem fanguine pafcere, amp;nbsp;vbicunq^ciaGetcada-uer,eôftatim euolare.

Numcontendens cum Omnipotente, erudiet eunddi(pu-tanscumDeoreJpondeatadißud. ’

34, His diäis Ichoua animum lobi explorans, amp;nbsp;ve-lutaliquodfcfecolligendifpaciuciconcedens, 35. Audis,inquic,iftaIobc?Só fieri pofle putas VC quifpiam fuf-cepta cum Omnipotente alcercationcipfum reddat e-ruditiorem’Agedum ergo nuc, fi mccuin tibi libet am-pliüscontendere, proferto fi quid habes quod adifta refpondeas.

38. Semei (um locutusmon refpondebo ’vltertus. Immo ßcundo (fum locutus) non pergam.

Ad hæc aurem lobus verc Dei timentem amp;nbsp;docilcm fefe præbcns,Ecce,inquir,reum habes confitente. Mene verb nihili homuncionem tibi quiequam refponfareî Immo perpetuumipfe mihi filentium indixi. Satis fu-pérquein co peccaui, quod femel atqueiterumtarnco-fidenterfum loquutus, Abfic vc vlterius vcl tancillum pergam.

Z. C/fccinge nuncficutvir lumbos tuos., interrogubo te gt;amp;it»-dicA\mthi (quac percontatus fucro.)

Turn verb lehoua adrem propofitam propiùs accef-fiirus,nempe ad fuam illam ««^«p*^p«H't',eâmque non mi-nùs iuftam quàm jmmenfampoteftatem, propofitise-

tiam alii s rurRis eius exemplis aflerendam, cui ßmplici-ter amp;nbsp;fine exceptione fit acquiefcedum , ilium ipfum ex nimbo rurfumcompellanSjVc,inquic,magis criain hoc ipfumnoris, necvllustuae confcienciæfcrupulusinhæ-reat, quafi te velim tyrannica vi quapiam opprimere, quod anteatibi dixi, rurfum dico, Si pucas aliquidin te fitum quo frecus mihi obfiftas, age, prodi omnibus viribus tuis inftruélus, amp;nbsp;ad ea quae ex me Judies,rcfponde.

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam dijjblues iudicium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me reum facies 'ist

-J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(inqnam ) quemuisfitperbumiô‘ eum déprimé,amp;

y Difpicc tecum, lobe, quorfum tandé iftiseiulatibus aduerfum diem tuum natalem effuderis, amp;nbsp;quoufquc in tuæ luftitiæ defenfionefis progrefl'us,quiim de meis turn in tolerandis malis turn exercendis bonis tam fubtili-ter, vttibi vifuses, diifereres. Quæ fuerit enira mea tumincreandis, turn in difponendis furfum amp;nbsp;deor-fum rebus,tum potentia,tum fapientia,captum omnein omnium fuperans,tibi,propofitis non paucis cxcmplis , oftcndi:amp;:ifta in teipfo quoque valere nonagnofeesî Tu ne igitur meam illam in rebus omnibus adminiftra-disrationem poflîs non tantum comprehendere amp;: ar-bitrio tuo fubiiccre,verum etiam infirmare,vcl vllius in-iuftitiæ arguerc, vttu quidem iuftus, ego verôiniuftus J deprehendar? 4. Agedumveroveniamusinremprx-fcntero.Sitibi foret huiusmundiadminiftratio cômifla, • eftnetibi viseatuendaererum omnium vniuerficati qua fum ego Deus vnus prxditus’vcl ad terrendosaut etiam pcrdendosfcclcratosmundipercurbatores,illa tonitruu

ÇAP.4®- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH' B E Z Æ

tam tcrrificâ vox conccfla? 6. Accerfe quamtamcunq^ dignitatem amp;nbsp;fublimitatem potcris,adefto quouis fplê-dore amp;nbsp;maicftatecircumcindus. j.S£. 8. amp;nbsp;9. Prodi prseterea minaci vultu,quiirarum flammas hinc inde e-iaculetur.Appareant tibi ex aduerfo fuperbi arrogantes, quibusrepletus cftmundus:fi confpedum illorum fuftinerczfidomareillosficlatosiftos adterram date, amp;nbsp;vt femelprofligati nunquam pofthac appareant efficere potueris:tum fane palmam tibicedam; amp;nbsp;profitebor te quoquein reipfo fatis ad te regendumamp;ab omnibus periculisliberandum præfidij habere, vtàquoquamtc pendêre minimè oporrear.

It. Agitât frominentiamfuam{c^^x c^feut cedrus, »erui ter ritationum tfßus ßtnt perplexi.

iy. obtegunteum arbores vmbrofle (v t fint^ vmhra eius : cin-gunt earn falices torrentts.

IO. Vtautedeincepsipfetepedetuo metiri, amp;nbsp;intra fines tuos continere difcas,ecce tibi ingentem ilia bcllua proponoqux vnaeft mulraru inftar, amp;nbsp;eft, vt tu quoq; opificiû meûiElephanrê videlicet,cuius vides quanta fic præ te magnicudo,amp; tarnen fœno vefeitur bouis inftar, necmagnkudineillafua fuperbe abutirur, 11. Ncc eft curquifqua cxiftimet vires illi no adelfe pro corporiS magnirudinc. Maximum enim efleipfius robur amplitudo

IN I03VM P A R A ?H R A S I 5, MJ Cx4P 4M tudo lacerum, ôc ipfefmuatusacrugis concradusipGus venter demonftrac. 12. Quid quod prominentiam il-Iam,quam probofeidem vocant, cedri inftar proceram, celerrime hue illud agitat : cotam ad terrefaciedos quof-uis perplexis amp;nbsp;confertis neruiscontexcam? ij. OfTa veto ipfius, prxfertira caua ilia duo ex ipfius ore promi-nentia,toride elTe dixeris chalybeas fiftulasicxtcra verô totidemferri malTas. 14. Denique inter animalia cx-tera terreftria extareiftud volui tanquam infignc poten-tix mex tcftimonium:amp; ficut illud condidi,Iic ctiam ip-fum armis conueniencibus inflruxi. 15. Contentura. eft tarnen pabulo quod ei montes fuppediranr, ncmini iafcftum,ncmini noxium hocaniraal,cuius cofpedum amp;nbsp;confortium reliquxbeftix minime réfugiant, fed po-tiusappetant, 16. Sedesigitur illiprxbcntarbores o-pacx,paluftribus amp;nbsp;vliginofisinlocisinter calamos de-litefcenti. 17.amp;18. Vbiramoruvmbra tcdos,illos,amp;r inter fxlices torretis verfantes, fi quado fit is corripuit, al-ueumingrefti, mole fua curfam frangente, faciunt vc torrens hûc illûc diduótus , tenuior decurrat : fie a-bundc bibente elephanto, vt torum vcl ipfum, fiipfi a-deflet jlordanem ingurgitate veile videatur. 19, Ec-quis aurem Venator vel confpeiftum eum vlla vi cœpe-ritî vcl ipfiusnaribuslaqueo per infidias perforaiis, ia-tcrceptum abduxeritî

CAP.41. 244 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH' B E Z Æ

Bccejpes iWiM fqui manum in ilium iniecerit)JrußratA efijÇwaxsxo} nonne etiam ad afpe^um eiua profiernetur^.

1. Ecce veto vt meliùs etiam animaduertas, quàm fue-ris tui ipfius immcmor quum tu me lie confidenter ag-gredereris :ecce aliud tibiproponam animalis vafti amp;nbsp;jmmanis genus, crocodilum vi delicet. Tû-ne veto, nifi prorfusinfaniasjillum trahereteficutpifces hamo,amp; fu-nelinguæipfius immerfo polTe fperes? 2. Num ilium artr«£tumjvel nafo,vcl maxillis vnco perforatis gt;nbsp;ex vin-CLilt) iunceo feu vimineo pendentem afportabis?

10. Qmim autem nemo fit tam ferox, qui vel quiefees illud raonftrum aufit excitare, qu»s no mirctur éius prae-fradam audaciam qui fefe mihi palam aufit ôpponere?

n. Siquismihipriorquicquamcontulit,agcdum pro-deat, amp;nbsp;hocilliacceptumferam. immofanèmeumeft amp;nbsp;àme eft quicquid eft fub vniuerfo coelo, ix. Immo, do qui-

IN ÏOJBVM Paraphrasis. 245 CAP.41. quadoquidem hue meus ferme deuenit,placet etiam huiustam vafti animalis partes,ftatum omnem,amp; tantæ mobs difpofitionem enarrare, in quo tanquam fingulari opificio meo,quis amp;nbsp;quantus firn conrempleris.

Q£i,Sjficut fternendis equis fieri folec,detexeritipfius ftragulum,fellam ipfi impofiturus’ccquiscumgeminis lupatisad eumaccefferitî 14. Ridus eius valuas quis aperueritfrxnumipiiiniedurus? denteseius vndiqua-que meri funt terrores.

AflurgenribusSt extuberantjbus toto prominece tergo feutis validiifimis armatus eft,tarn arda commiflura, lie confertis, vt ne flatui quidem vllusinter ilia pateat meatus: amp;eaferieinterfevindis accontinentercohae-rentibusjvt vnum ab altero nulla vi poftit feiungi.

18. Si ronchos edit fternutanti fimilis, emicat flamma, quocuqj oculosaduerterit, dicas auroræfulgoremco-rufeante exoriri. 19, Facesfcintillisigneishucilluce-rumpentibus dixeris ex ipfius orc emanarc. 20. Fumfi cuomunt nares ipfius tarn denfum quàm feruentes ollae feulebetcs. 21. Prunas accenfas exhalac, ore toto* fiammas euomit.

Ij. Particu^Æ carnis eitu cohitrent com^aiiafunt fn^uîa gt;nbsp;ntt Âimouenttir.

Xi. Collum eius tam rigidum validum cft,vtRobat ipfum videatur ei infidere: amp;c: quicquid folicitudinem a-liis parit, vndarum videlicet infurgentium procellæ, excitât amp;nbsp;exhilaracipfiusanimum. aj. Artus eiusmir mmè funtdiuuUi,fed continuiamp;ardilsime CQtnpadijVt vnus ab altero diuelli nunquam poflit.

i4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^r/numefivtiaftisydr valtdum vt mola inferitr.

zrj. Rtputatferrumvtpaleantiresvt lignumputre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

zc). Tanquamflipula habentur ab ipf i machina bellica, amp;nbsp;de~ ridet Vibrationen« hafia.

IN I O B V M PaRAPHJIASIS. *147 CAP..-0. 54. OmniafublimiA defficit.eß rexfupra em/tes elates.

30. Nihil moratus filicum vel fcbpulorum acumina, ledum fibi fternitin vligine. 51. Ibi iacens quum fefe in profundo commouit,feruet aqua ficut olla, vt aquae vor Cicem dixeris mortarium efle quod à pigmentario agite-tur. 32. Tranansautem marcjplendetfpumasaequor, amp;candidantis capitis fpcciemrefert. 33. Deniquenul lum eft in terris animal quod cumipfoconfcrripoflit,: nccitacondicum omnis pauoris expers: 34. alia omnia præfedefpicicns, amp;nbsp;qui plane inter omnes grandes amp;nbsp;elatos Rex merito fit appellandus.

(id eftjuainfcitia.) Idtofum (quidem) locutusyfed^c^M-x} non inteUigebam-.mirabtiia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifta)ßtpra mCynec (illay) noui.

I.amp;. 1. Tumlobustantae Deiifta ex nimbo tonantis potius quam humano more loquentis maicftati iropar, necampliùs ilium pergerc fuftine5,Agnolco,inquit, nihil efie quod non po{si£gt;amp; quam iapientes aciuftae funt cogitationes tuæ,tam potenter abs te geri quidquid de-creuifti. 3. Q£am merito vero,lehoua, quaefiuifti infa-faniam meam admiratuSjquis ifte efletconfilia tua quan toaltitisilla fcrutaturjtanto magisinfcitia fua inuolues/ ltaque,fateor,a meprolata quae non intelligcbam,vtpo-tecaptummeum longe latéque exupcrantia, ideóque mihi incomperta. 4. Mé-neveromeaculpafuiflecó-meritum vt abs te verbis iftis compcllarer, Audi,quaefo, 06 ego loquarïTuum cnim cft faii.è inhere,non audicntia petcre. Tuum eft loqui,meum auuçm leiubentem au-

Cap. ^2. 248 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TH. BEZÆ

dire.Ec quam me pudct iftius alterius cuç vocis,adhucin auribiismeisperfonanris, Percontabor tc, amp;doceme.' Sunt ehim cercè meae non tuæ, interrogandi amp;nbsp;difcendi partes. 5. Contra veto quantum eft iftud tuum in me beneficium quod quumte antea auribus duntaxatco-gnouerim,exiis videlicet quç patresillosnoftrosaudi-uimus de te nobis recitantes,nu nc etiam teipfum in ifto nimbo mihi præfentem, amp;nbsp;inde mecum loquentem fi-fterc fuftinuifti? 6. Non tantilmigitur ilia prius à me tarn infeienter cogitata amp;nbsp;dióta retraâ:o,fed etiam dete-ftor;amp;: eccereum babesconfiEentem,atque adeô,hoc e-tiam puluere amp;nbsp;cinere teftibus pœnitentem.

amp;TfopharN^aamathitesifeceruntqueficutdixeratei lehoua, amp;nbsp;ßßcepit faciem Iobi.

y. Habitis verb inter lebouam amp;nbsp;lobumifiisfermoni-buSjIeboua longé magis tribus illis ipfius lobi amicis in-fenfus,vtqui nec de ipfius prouidentta, qua res humanas adminiftrat, nec de ipfiusamoris vel odij ru/xnfisK reólè eflene loquuti,amp; prætcrea,falfiflîmc anteadam lobi vita calumniantes,ipfum pene in defperationem adcgilTent: i’ermonead Eliphazum Themanitem conuerfo,At ego, inquit ,amp; duobus iftisfociis tuis granifiîmè fiicceniéo, quod de me non eftis ita vt par erat loquuti, ficut feruus meus lobus,immerito à vobis oppugnatus. 8. Ite ergo, amp;nbsp;acceptos feptem iuuencos amp;nbsp;arietes totidem, feruo meo lobo tradite,per ilium mihi,veftra caufa, bolocau-ftico facrificio ofFeredos. Precabitur enim ille pro vobis, nedum vtpro malo malum rependat. Ego veto in illius

IM lOJVM Paraphrasis.' 149 CAP.41. gratiamvobisreconciliabor, ne ftultitiæ veftrxquam mereniini merccdem, minime de mercdeficutferuus meus lobus loqnuti,referatis. Qbfcquu;i funt autc lehouæmandatotresilli,ncnipcEliphazu^ Theraani.-tcs,Bildadus Subites,amp;ï Tfop bar Naamathite^, præbito fingulari docilitatis amp;nbsp;modeftias cxcmplô»: vt'^ui et;iam necimptobitatc,nccmaleuolentia, fed perimpruden-tiam peccarant.Iobus quoqucviciffim,facile, ficuûverè bonos amp;pios hominesfacercdcccc, iniyciarum pmniu oblitus, quod ipfifuerat imperatU|m prïçftitic; amp;î.gratae fucrunc Deo ipfius pro aniicis deprecationcs.

Qinnetiam iftalobi pro amicis illis fuis gt;nbsp;à quibusram grauiter læfus fuerac deprecatio ram grata fuit Ichouç,vc totilias mifcrias quibus captiuum illuna conftringehac Satanas mox in contrarium ftatum conuertetitc.iamp;; pro iis quæ priùs poiTederat lobus, duplicia in ipfum contu-lerit.

J z. lehoua fraterea benedixit fofieriori (ftatui) lebi fra anteriore ifßui. Fuerunt enim ei quatuordecim ouium mtllia, fex milita camelorum,amp;mille iuga bourn,amp;afna mille. ij. Mutatis enim diuinitusanirnis,omnës*ipïjuscogna», ti amp;nbsp;cognat2e,amp; q^ui priùs eifuerant familiarès,fpontc ad iliumèonuenientes , cibóquc apud euna capto j ccftati fuum fuper ipfius cafu dolorem,amp; eum confolati, fingu-li pecudem vnara,amp; auream inaure, ei donarunt amici-tiç integrate pignus,amp;: damni diuinitus ipfi inflidi com-penfationem. 12. lehoua prxtere^ poftcriorem hanc ipfius conditionem amplificauit fupra præcedentem, a-dco vt ouium milliaquatuordecim, camclorum millia fex, iugaboum milliafex, afinas mille poifederit.

1^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T B E Z Æ

ïy Sed amp;nbsp;iiberos ïp(i donauit,quot prius habuerat: nempe filiös fcpcem, amp;£. tres filias, luis ipfarum no minibus fuam praeftantiam teftanres. 14.amp; 15. Earum enim vnam Iehiinimam,quafi ipfum diei fplendorem;alrerani Cafiam, acfipretiofiifimu aroma dicas :tertiam Keren-happnc, id eft Cornuftibij,appellauir:quibus nullæ fue-runt fœminæ in illis regionibus omnibus,pulchritudine pares:rum ctiam ipft lobo charæ, vt, quod alioqui mori-bus vficatum non crarjater filios fuos liæredes cas infti-tucrir.

Pâg”’'? 9'Iincâ I delc totamlineamprima ja.fcribe verf.4 iBantio 34. Iobu9t xt 4° v.£.Ëc 3(f.3$.nocendi.amp; Ibidcoi,! n.v.7. Et ^tf-xt-expertus Satan tg.yfibi P4.-lefadti-lb 118 executuin 4O.l9.niâi:si i4.^1hs Ib.l.3n. extrinfecut.viyuuæ i.0, decerrti voluit Ib.l.xi. Ocindc Ib-1.14. fed res etiam ipfç (844. (eîeft 39.4^ *^ jHWi.iS dele^NMtfx y.iî.ltue lb.i8.dele i^imn lb.I.15 apptllaip

19.n«(»d.O j.dele Atat 70.10.dclc.«» Ib a8.ttgt;tiitotüf:lb.4 45nines 7$.34' tantarnlîgnificat lb.3(î.iiunlt;3uain lb.40 prarftandam 8i..x8.abripiiL^,lb 33 feiüic— Ib 4i.abipfQ83 .ÿ.dele 84 34 âbduftütri 8t.n.3ele nosJb.i8.coronaturus.lb.

xsgt; quibus Deç Z-j.xy Yamn 100 ÿ.féris'iV i«. ferts iix.'io.iij; ipfo yi cuulio Ib querebatHrxSildâ^iü-'b 37. dele çrat 113.9. fuoram decretorutn caufas non dc-funutlbid 3O.delcp_arentbçfcs_.l^b.38.Ori^nen) iitf tf.jùturtjlb. iS.meo Ib 39rac ipj!Oi»7.i3.ini^jHfltes lb.30.fu1s prQjiacamesii8.i4.poiStuni.i4O,i9.deTe incettô ib.iT.pracfente 133 9 c^ufam enim 134.30.admifeens alibi, nempe cap.19 15'1E'3». dele yerf.i.i3.14.13. I4^rn7îicctis tb.j3. accerlèns.Ï48 33.amp;£OBfuetum i3i.Jlt;3. ad?f.Qii^4 Z.Wl^Sltia I37.i9.deguftar^ii81. optatis Ib.x7.^^t.xo3.i3.h«.