Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

Charifsimi.nolite omni fpiritüi crcderc, fed probate fpiritus, an ex Deo fint,qiioniana tnultiPreudoprophet« «xierütin mundutn.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I -

DOMINO lOHANNI VVILHELMO, ET D. lohanni Friderico tertio,fratribus germa-niSjDucibus Saxonise, Landtgrauijs Thurina giae, (Sc Marchiopibus Mifniæ , Do-minis fuis clemcn-tifsimis.

O N dubium eftjDe um â nobis mortali-bushunc cultum uel potifsimum require re,Qt perpétua memoria, repetitioneSd illuftrationejUerbum cœlitùs patefadum celebremus, Sandus enim uates Dauid, non fine graz ùi confilio, inexordio diuinarum darum,banc uocemfonat: Beatus uir, qui Lege Domini deledatur, ÖC in Ic/ geeiusmeditatur die acnode ♦ Et Az poftolus præcipit, utuerbumDei ha-l?itetapud nos abundanter »Nonaute

uultjhoc facrofandum Kamp;ftn'Aiey, in ar cam tantûm domefticam includi at^ aflèruari,fed in lucem potius atque iv fum publicum proferri,ut fit quafi fax lucidifsima, fuper candelabrumjimd etiam in montem excelfum collocata, quæ in opaca node, altjsue tenebris ir ruentibusjgratumatcp utilem fulgo-rem iter facicntibus præbeat. Faitcor equidem, plurimaefTefcripta, nihile^ dici poffe^aat dcbere, quod no didum fit priuSjinprimis uero aeternas nos Deo gratias debere profiteor^tum pro facris Bibltjs reuocatis in lucc,amp; trans latis non modo in alias, fed etiam om/ nium maxime in Germanicam no/ fträm Iinguam,qua quidcm träslatio/ nenulla extat poft Hebraicos fontes, magispropria SC illuftrior: tum uero pro monumentis 8i commcntartjsD4 Martini Lutheri, quibus facros libros cxpofuiCjgrauifsimas cotrouerfias cs./ plicauitj.atq} Antichriftum RomanS adeo euidcnter commonftrauit,tamcp

ualidè proftrauit, ut etiam ipfi pontifî/ cij ultrô fateantur, fcfe non habuiflè ul lo feculo acriorêjôi fibi perntdofiorê boftcm:Attamen ut abundet uerbum Dei inter nos,cenfeo nos mandate di/ uino obftringi, ut non definamusjdoz nec hic mundus durât, linguae huma-naeIoqu5tur,atlt;ç pennarâ,atramcnti amp;nbsp;papyri copia nobis ab ipfo Deo fubz miniftrat, Verbum Domini rcpetcre, prçdicare,fcribcre5fcolpcre,pingere,Gz mnicçrationccelcbrarc Ôi. propagate* Deinde grauifsimarationos cogit,ut repetitioes dodring cœleftisnpinterz mittamuSjqa ille acer amp;indefeffusDei atep Ecclefiae ipfius hoftis, non definit zizania in agrum Domini fpargere ax quetriticum fuisfœdis tribulis oppriz mer e. Etfi autem ifte tabiofus amp;nbsp;menz dax fpiritus, ucteres errores fubindc in feenam producit, tarnen miranda aftatiaôdarte,nouos qüaficothurnos eis induit, tantaeç fpccie exornatgt;ut plurimos decipiat * Imô IE S V S

CHRISTY S, omnifciusDeus, Caput amp;nbsp;Redlor Écclefiac ueræ per/ petuuSjCiufmodj admonitionem de nouifsfmistemporibus nobis propo/ fuitîSurgentjinquit, pfeudoprophetae ôC Pfeudochriftijamp; facientprodigia fignamulta, itautpericulum fit,ne in errorem dueâtur ctiam eledt, T riftif# fima certè oratio , in qua fignificac ChriftuSjtantam fore fubtilitatem,tan tamtç fpeciem falforum dogmatum, litetiamredéfentientes cis applaufu/ ti fint, putantes, fefe ipfam ueritatem ampleÂiSCtueri»

Viuimusautem nosmiferi morta/ ïeshodie,in iftis triftifsimismûditem poribusjubi cœlum, aer,terra,mare ÔC ©mnes creaturæ,quafi in extremo ago neconftitutæfunt ,at(^ mortem,hoc eftjinteritummundi baud procul ab/ elle, innumeris argumentisamp;^prodi-gîjs teftantur.Ef rores uero tam multi/ plices pafsim inundant, tamq? latè fe/ fedifFundunt,utuideantar omnia bre ui.

Prieß.tio', ûî, qucmadmodumin diluuio,uanîta tibas Sc præftigtjs fuccubitura»Quo-cunque teuertis,noua fubindc fentcn tiarum monftra parturiri ,fama non obfcura percipis ♦ Nihil hoc loco de re liquis præftigîjs dicaiin, ne prolixa co/ memoratioe V cftras Celfitudincs de/ tineam,Saltêin pracfentia Vcfifæ Cel fitadines expenderc dignentur,qhor-ribile dogma, quida in Polonia publi/ ce imprefsis fcriptis,defcndendü fufci/ piat juempe filiu amp;nbsp;fpiritum fand3,no cffe unicü SC folu Deum cuPatre, fed Patrem duntaxat, eile unicu Sf folum äerSDeum .FiliumefleqoidêDeum de Deo genitü jfed no effe folum ilium et unicü Dcum,qup quidê proprictas, foli Patri conueniat.Hae prçftigiac quiz bûldâ fcriptur ac didli s cxornaîae, adftiz pulatores no paucos inucniunt,iuftifsi mo Dei iudiciOjUt erroribus illaqueê-tur, qui patefadacucritatiacquiefcerc nolunt.ïntclligunt quidê omnes ptjgt; Äriumexipfaftygiapalude reuertiin

(ianclucettï,ac dodrinam de Deo rabi ofe itcrum conuenere.Verùm ita fc ge rune ifti Protei, utfaciem Arq uidean/ tur abhorrere, re ipfa tarnen uefuti in-cantatoresjueteri Arionouos colores illinunt,atcp intheatrum producunt-Debebat igitur uniuerfa Ecclefia Chrj lti,preces, confefstones, confutatioz nesjoperamqueomnem coniungerc, utiftae horrendae blafphcmia!,contra Filiüm Dei Sgt;C Spiritum fanlt;fvum ebne cinätacjf etunderentur ôi. conuinceren-tur « Nam Filius Dei amp;nbsp;Spiritus fan* ólus,ex foliö Maieftatis fuat, ab iftis no uis crudelibus Gigantibüs detur-kantur,atc^ ex articulo Hdei quaß exau torantur ÔC delentur, tali pado,ac fi Ft lius Dei ÔCSpiritus fan£Sus,non fint unus QC uerus Deus cum Patre,de quo dicitur. Non habebis Deos alienos. Iz tern, Audi Ifrael, Dominus Deus tuz us,Deus unus eft ♦ Contendunt enim iftiamp;«/j.lt;x^o(, ubicunc^ unici Dei men-tioftt,ibi iblummodo Pattern intelliz gendum

gcndum cffe, quodis fit um'cus Qc fo/ ÏUS Deus, non Fäium, non Spirituill fandum»

Quanta aut«m plurimorum in Ec clefia hodîc docetium, ignauia fit,imo potius maiicia,qui malunt omni gene reconutcioram rede fentientes ödmo nentesdeformare, gfolideamp; neruo^ fè error es iam pafsim pullulâtes ,imo dominantes, ex uerbo Dei refutarejn fclicia hæc tempora fatis fuperc^ declarant. Nccç uerô fatis Cil,ueîuti pracz toriana quadam autoritate,tantùm u/ no aut altero uerbulo è fublimi fella detonate,hæc falfa func,hçc reqcimus, fedfandamentarcrum pauld plenius erantproponenda,wtnon modo Ec? clefiaDei robur articuîorum fidei con fpiceretjfed etiam Veritatisaducrfarq, fefeluce 8C mole quafi uerbi diuini ob? ruianimaduerterêt, oratß bkfpheraa nonauderent iterum aperire.

ros amp;nbsp;latentes Chn'fti, mea uolui qüà lemcunq; confefsiunculam, nouis A-* rianis, hoftjbus Chn'fti 5C fpin'tus fan/ (ftijObijcere ut fi eos expugnare aut ré rundere no poflèm, faltem utcunqj tcz ftatum facerein, meipforum blafphe/ miasnon approbate, SC monerem Ec clefiam Dei, ut pro gîoria Dei confer/ uandajarmis ùerbi diuini',amp; precibus, in excuhj]s,imó tn ipfa acie confiftant. Labefadata eni'm, imo peni'tus euerfa dodrina de Deo,quid Iucis,quid fidei, quid cofolationis retinebimusf Spero ramen et banc meani o|!gt;erarn,nequaq futurâ effe inanem, Etfi.n.ego fum im becillc Chrifti organon, tame fcio,mé amp;nbsp;ueritati diuinæ patrocinari,SC uerbu Dei,quod iftis monftris Arianis oppo nOjfua uirtute ac robore efTe ualidifsi/ niumatc^efficacifsimû.Non potcftil/ le immanis Gigas, Deûlfraël blafphe/ mans, paruos lapillos ex fund a Daui?: dull, imbellis illius paftorculi,in fron/ rom illifos fuftinere, fed corruit uafto fuo

fuÓ corpore,ac proprio gbdio iugula/ tur. Ad eundem modum cofido,iftos cœîiacdiuinæ Maieftatis oppqgnatoy resjuerbidiuini Rindamenta,quæ reci to,at(^ in ipforum frontesimpingo, quæcp lapilIisDauidismultôfunt for/ tiora, multô minus toleraturos efle. Nonenimaberrat uerbumDei, ncq; ipfis ulla grea frons erit faluti.Pugnant nobifcam contraiftos blafpbemosla/ trônes,ipfe filiusDei amp;nbsp;Spiritus fan/ dus, at^ fuum honorem uindicabût, fine ulla dubitatione, Video quidêno bis duo obfi{lere,quae nullomodo exz tenuanda funttPrimum iram Dei,ob peçcata hominû frena blafphemis fpi-htibuslaxantis:amp; deindè mundi ex/ tremam cladem ÔC ruinam. Sed eft ta/ mêcertifsimum ,noftros qualefcuncp laborçsjn Domino fuiceptos,non fii/ turos effe irritos.Sentient,inquam,ifti quantumuistemerarij ôi. impudentes Chrifti ÔC Spiritus fandi hoftes,Virtu tem V er bi diuini eos confundent/s in

PriHtßtio. intîmîs uifccribus,amp;pij in agniïa ueri t-ate confirmabuntur,atq; ad confefsio nem exufeitabuntur, Deinde fuo tem/ pore,FiliusDei iftïsnouis ueteris rîj monftriSjUifceraexirrrpuris uentisi busexcutiet.Iftud iudicium iuftiuidez fcunt lætabuntur.

Hac egofide, cum Ecclefia, cuiu« membrum fum, banc brcuem confutation cm ex uerbo Dei depromptam, cdo,ac reliquos dodiores öd facundio/ res oro atcç obteftorjUtipfi ornatius öd fufius banc controuerfiamjpro confer uatione gloriœ Dei,explicent.

Volui aöt initio repeteredodrinam löculentifsimamjinaximecp neceffari-am DE DEO, breuiter,(uccMide 0£. perfpicuè, multis difputationibus per# plexis amputatisat(Ç omifsis, cam ma ximè ob caufam, ut tam hoftes ipfi, amici palam cernerct, quak genus do drinç de Deo,EccleGa Cbrifti profitea tuf ,atlt;^utaduerfartj ocs clareindica-rent,quahi parte ipfi,ôd ex quibus fun/ damentts

damentisimprobêt.Noncft.n.do^rù naEccIefiaeDci ,intricata uel occulta* Hgrettcis aut hoc proprium eft, unam aliquâ parte uellicareobfcuris uerbis, ÔC falfam fentêtiam tam perplexe,tam intricate, tam horridè proferre,utm6/ ftrum ipfum,ex monftrofitate oratioz nis,non pofsis rcdè cognofcere, cuius ^uidem uertiginis, etiâ Äriani ifti Poz lonici, exemplum publicum exhiber.

Deinde fubieci Analyfin argumenz torum, quibus fuSilludblafphemum dogma,conantur inuoluere atcç tulci-rejnipfimet Arianituidcrent,noscanz didè amp;nbsp;plane ipforum errores diluere, ^utEcclcfiaDci facilius iftasfrauduz lentas machinationes, quibus ipfe uez rus acuiuens Deusimpetitur,agnofcc ret,abhorreret,deteftaretur,Namipfe ordo rerum,ab ip(ä natura nobis mon ftratus, hoc poftulat, ut prius noftra proferamusatcpconfirmemus,ac poz fteriori loco aduerfariorum infultus conatus infringamus et retudamus.

Tertio fubiecibreue cempendiûm He uolûtate Dei patefacia, tum feuera, tum propida:Non enim fads eft, nos eflentiam Dei cognofcere, fed uolun-tas quocp eius audieda amp;nbsp;difccnda eft»

Oro autem ftlhiin Dei ipfum fpi/ htumfandum, pro quibushocbreue fcriptum in medium affertur,ut uerbo fuo uim amp;nbsp;efficaciatribuant, ut aliqui, qui àueritate diuinitus patefada, exor bitarunt,in uiam reuertâtur,reliqui ue rd pertinaçesjconfundâtur, ne fuis im, puris lin guis blafphemare pergant,

VOBIS autem Illuftrifsimi Princi/ pes,6lt;Domini, hocfcriptum publice nuncupo ôi dedico,hafce potifsimur» ob caufas, Prtmurn, ut raeam erga Veftras Celfitudinesreucrentiam de/ clarenijcum fim adhuc ciuis Veflrac regionis . Habeo enim adhuc mearn domunculam lerne-

Deinde, quia hancipfam dodrina, ficutinunc earn edo,Ienac in Acade/ inia. ftudiofts ,in frequent! auditorio,

Deo bcncdicêtc,propofui,Rcdeat igu tur ad V eftras Ceïfitudincs hæc docfiri na,ficutinueftra terra â meefttradita.

T ertió,quia fpero. Vos fyncera con fefsioncm dodrinæ diuinitus patefa/ dæper falutare amp;eximium organon D.Martins Lutherumjpi'æmemon'g, fummâfide ÔC coftantia côfeiuaturos effe, ac daturos opera ratione ofRcq ué ftri,Deo afpirante, ut in ueftra Acâde/ mia,inuiolata Dei amp;nbsp;Lutlieri dodrina tradatjomneglt;ç errores,in uicinis £c re motis iocis exoriêtes, clarè, perfpicuè, grauiter,folidè,ex uerbo Dei,noambi guè aut perplexe réfutent. Nam Deos hoc mâdatt prçfcripfit,ut non tantùm fuumuerbûdextrèjOrdine amp;nbsp;luculenz ter proponatutjfed etiamjüt contradîz tentes conuincant, os ipfis obftruaz tur.Cum hoc prçcepto diuino cofentit ïlluftrifsirai principis.S^æterna faude dignifsimi, IOHANNIS FRIDEz RICI primi, ueftri parentis, Martyris Chriftinobilifsimi,mens atc^ prçclara conftitutio,

conßitütiö, g propter hune feopS ac fi'/ nê potifsimS ôi. principalffstme Aca/ demiam lenenfem maxtmîs impenfis aperuit amp;nbsp;crexit, ut facrofandaTheoz logtajin hac fchola oîm maxime flore/ Ktjtali quidêpadOjUt fyncera amp;incor ruptadodisrina à Deo SC Lutbero ex/ pofita( nam Lutherus ipïam Dei do-* drinâ docuit)proponcretur,SC errores iam in propinquis locis remotis ext ortijô^deinceps exoriturijipfo uerbo Deijliberèjdilucidé.grauiterrcfutarcn lur, Videbatn.Heros illc fandifsimus fie fpû Dei fortifsimus, quomodo iam no modo inclinaret,fed cocideret prof fus uniuerfa uera religio,tâtis miracu-lis Dei i jtStiseß fudoribus 8^ doloribus hoîm conftituta:3(^ magis hac ruina co niouebat,q multi ahj filq huius fcculi, qui errores uix flocci faciut,ôif ad latus nauis lelicius,fine pauore confcientiÇi fefe conuertunt ♦ Laüdabiliter etiam VeftræCelfitudinesfecerunt, q» hanG pîj fsirni patris intentionêjipfi exordio ftatiKorum

ftatutorum mferucrint,utperpetuó in hac Academia, mens ac finis primi Fu datons huius Academiæ,fonaret,

Edidiftis ftatim in ipfis exordij s no/ uac Acadcmiacjfubueftrarum Celfitu/ dinum nominibus, ueram, neceflari/ am,utilem,prçclaram confutationem crrorum SiC praeftigiarurn quibus in aliquot locisturbata amp;deformata eft Ecclefia Dei.Ea confefsio, pro uerita/ te cœlefti, contra zizania inimici ho# minis fufceptaSC publicata, ipfi Deo erathônorifica,Ecclefiæ Dei falutaris, SCueftrae quoc^ Celfitudini gloriofa, Omnes enim pij in Chriftiano orbe, oculos in ueftras Celfitudines coniecc rant,quód fub uefira umbra, QC in hac ueftra Sarepta,pij s ÔC fy nceris profeffo ribus facrofandae Theölogiae locus fu turus,puracç dodrina, fi ufpiam alibi, certèhac in fchola fcaturitura,indeque in alias regiones emanatura effet, Scd pofiquam malis confultoribus, res co deduda fuit,ut nönulli homines ipfos

err oreSjtanto pondéré uerbi diufni re? futaîos,cum uen'tate aftutècöndliarc ftuderent^SC fefe ad eos,qui pracftigtas (in Veftra confutatione, iuftifsimo ze lo,ex orc ipfius altifsimi ÔC gterni Dei, fölidifsimcetneruofifsimèdamnatas) fuperbe ÔC pertinacitcr fouet retinët inhodiernum ufq^diem, familiariter coniungerent ÔC confutationes illae non recufac funt fæpius, ad honorem Dei,ac piorumdodrinani atcpfalute, SiEcclefia.qugnon curuauit genu an/ te Baal,in magno Si grant ludu fuitjit nihil aliuJdicam. (^jid uero damnt amplius fitconfecutum, non dubito , Veftras Ceifitudines in timoré Domi nijSCfapienter, Si cum dolore cxpêde re. Vox cnim Dei eft, Glorificâtes me glorificabo, Si négligentes me, ncgli/ gam.Si quis uelit autoritäre,felicitate, fortunis crefcerc,cum certe necefle eft fauentem habere Deum, Nam exbe/ nedidione Dei omnia pendent ♦ Inui/ toautirato Deo, nihil erit fortunatü, nihil

nihil beatum , Iftîs autem bencdicit Dcas,qui fibi confefsione ueritatis, Se corruptelarum libera atcß ingenüare-futatione atque detcftatione,fcruiunt, Namcç de hoc zelo rémitterejamp; uani/ tatibus cederc, eft ipfum Dci hono/ rem, in graui difcrimine relinqucre, magifque erroram autoribûs, qaàm font! ueritatis operamdare.Etfi au/ tem Veritatis profefsio , atque peftb lentifsimoram crrôrum condemna--tio, aliquid laboris Ôi aduerfitatis in mundo adfert:Nam mundus in ma/ ligno pofitus eft , neque ceflat ipfe princeps mundi, eiufmodi ConfeO fores affligere : tarnen fe tandem di/ uina bcnedidio potenter amp;nbsp;glorio/ fè exeritjac generationi redorum bc/ nediciturjfi ipfi quoquc redi aciufti permanferint.

Ego quidem Principes Illuftrifsimt, quodcitra iadantiam in timoré Do/ mini affenerarepofium,inVeftra fcho la ÔC Eccleha, nihil aliud fonui,quâm quodi

quod ex monumentis Piophetarum amp;ApoftoIorum,0C Lutheri fcnptis, didici,Gillos j'pfoserrores,quos ftræCellitudines in confutattone ilia illuftn, VeftrisqueCelfitudinibusdi/ gntfsima,indicarunt,arguerunt, 0^ ex folidifsimo atque lucidifsimo Verbo Dei conuiceruntjatcç ex uniuerfaChri fti Ecclefia explodendos SC extermi/ nandos eflê cenfuerunt, femper qua potui fide amp;nbsp;diligentia, impugnaui,amp;^ I'mpugnabo ,regente me Deo, quoad uixero,nec propter qualemcuncg cru/ cem,meab hoepropofitoabduci pa/ tiar,neque iniqua iniquorum homi/ num iudicia, obtredationes, fannas, morabor.Eaque in parte etiam ad Ve/ ftræ CelG Confutationem errorum, me libenter ÔC publice refero atque ad iungOjficut fpero Veftras Celfitudi/ nes exmeis libellis in lucem datis,ali/ quo modo id hadenus perfpexiffe. Qflale porro corpus dodrinae, ex Ve/ leri Nouo Tcftamêto, à me 0^ meo

Indicé fit coîledlutn, atqae confefsioz nisgratia, defingulis articulisdodrîz næ cœlcftis editum, forte uobis eftuiz fum, Licet autem faginatus quidam poreus,obfcuro murmure ad illud cor pus dodrinaeomnipotentisDeigrun niât, tarnen rcsipfas non mordet, ac tantum circaipfam titulum habetro-ftrum,quem tarnen ncque grunnitu ullo abolere, ncque faliua ullaeluere, netp dente ullo eradere pôtcrit.Benedt dus fitDcus in æternum,qui iftos Mo mosjin ipfa aftutia ôi impetu calumni andi ac malcdiccndi,confandit,

Peto igitur, qua poffum rcuerentia Ôihumilitate, ut VeftræCellitudines hocfcriptumde DE O, dementer à mehumili feruo Chrifti crucifixi,accîz pere,ac redè fentientium confitenz tium Theologorum, curam ac patfoz cinium fufeipere dignentar. Vtinam Dominus Deus in ueftra Academia • laudetur, amp;nbsp;errores, contra quosLuz thcrusöi alq pjj acerrimè amp;nbsp;dexterriz

mêpugnarunt, reâaôdinércpida tió/ ce, indicentur SC redarguantur- Hoc fi fadum fuerit, area Domini ibi habita bitjô^amplifsimâbenedidionemaffe ret, Hæc ego ex toto pedore precor opto. Bene in Domino ualeantj uiuant,amp; floreant V eftrac

^^^RIVSQVAM ed, lt;jua ad explicdtionem grauißiquot; mi articuli de Heo perti» ncnt,pro[equamur,in gene re cotmnoneßiciendi funt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difceMeS, de duabttf rebm^

retinere.rgt;emde,unde pt ea noticia ljaiirienda,ne àueritdte aberremui,uagemur animii,dut in J^bemiof contre Deutn, cteci jurenter rwmtw.

Quod neceffe fit,omnes Homines uera dcDeonoticiam difcere ac tenere,Hæ ra tiones docent.

t- Vrxceptum £li«inujn,cr omniutn pria WttminDecdlogo poptum,quod eß tttlciNonbdbe t({ deos dlienos-Non c»im temerè inh«»c [«nimwitt

cum iüud pficceptum coUocutum efî, Voluit pro» cul dubii) Gem,omîtes mortdlcs omnibus æUtibiis docere,lefceffe conditorembominum çg- omuiunt aliarum creaturarum, ac pr£cipuc hoc uicißm ù rationali créature requircre,ut fe reilè cognolcat C3- celebreiit, £jje uerum jui noticiä,ßntent

cdput omnis pictdtis.a'uicporro liquet,nuUum ejje peccatuin in tnudo grauius aut atrocius, quùtn nuUd affici curd cognofeendi fuum credtorë, alidép; numima pro arbitrio fuo errabundo coinminifci, qu£non (untGcus.tJdi» inter idolutridm, or ueri Gei cognitionem nihil eft medij. Omnis homo igtio rdtis uerum Geum,eft idoliitrd,etidm ipftftimus E=» picurus,licet ab cmninuinine ftueuero ftueftlfoue Ut efte alicnus. Colit enim mdgnum iUum Dcum, qui dicitur Venter, eiq; üudiefè facrificdt.

i; Creutio hominis ud imdginem Dei- Imago au» o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

tem archetypum reprlt;eftntare debet. Ac ft perfti» tiffént homines in iUa fuaprm£ua integritate,^» \ ilicia gy fanélitate, nihil fitiftetprius, nihil dul^ dus gencri humano, quàm iuxta iUuürem noti» ciain,quain ftis pedoribus infttam habebant, ue» rum ilium Deum, ore atque omnibus aflionibusin miuerfa uit a, pr£dicai-e er gloriftcarc. Et ft au» tem horribili clade affclli funt hommes,per Did bolum,tarnen lus ipfumDei,hoceli, pr£ceptunt, quoexigit ueram fui cognitionem, ctcultum ei ref^on»

ciorum noßrorum, non eß ipß Dem dutor, ue» rlm Didboltn zj- bomincs , ut [dcrd. Scripturtt docet-

«(trijsbuttM uitæ mifer'sjs , inuocare nott poteß i Hue pertinet gratiarum aßio, qute eß agnitio O celebratio beneficiorum Dei qute quidem, abfque Dei noticia , praßari miwiiMe foteft.

Çî Pdteßßio Det tn uerbo certo diuinitus tra» ditOtO iKuftrtbits teßimonijs. Conjeruatio o^pro

omnium gentium reîigiones, iudicia politic cd,e:^ ciuilespœnæ aduerfus KÖiov5,teüdntur, ne cejjuridm e/Jc hom'mibui Dct noticiam, licet Ethni ci deftituti Verbo Dei,in borrendis tenebris obéra rducrint^dc Deum uerum bld/pbemauerint-.

J. Veenæ diuvnlt;e £picureorum O' idololdtrdru-î^uüd entm peccdtd 'm mundo D E VS feueriut pu niuit^qudm ignordtionem ueri Dei^ dcfiitorum nU inmum cultum.

8. Hommes fine Oei noticid uiuentes, no tdntum beflijs détériorés funt^^fed etidm funt orgdnd,mdtt cipid, clodcic Didboli^udfd ir£ T)ei o lt;£tern£ dditi ndtionis,qudmdiu quidem tdles mdnent.

Htcrdtiones citrd omnein controuerfidm grd’^ uißim£, omnium mortdlium mentes excitdre de* bent,utßdtudnt,fibi'mpr'miisuerdm 'Deinoticiditt neeeßdridyfummdq^ curd de ßudio expetendd effe^

Oper£precium omnino ea,bdc qudß ßcenobi^ dccendi, ut ex borrendis tenebris, quibus 'mtmerß fumus omnes propter peccdtum,elu^lemur, ùtqûc certi de tdiitisfidei rebus ßmus,nos non errare,

Non poteü dutem uerd dc firmd Oei noticid, eX l^eculdtionibus mentis bumlt;tn£,qudntumuis dltis, percipù

percipi.cdufa cÄ, lt;juid extindd iüd. pracldrd lu=: ce,quderant prmiihontines à Deoin prbnn ilia creationeornati, cr quant erant propagaturi'm onnes pojlerosfuos, Diabolus horrendos tenebras in totum genus humanumeffudit,ut triflißimis illis caliginibus opprejjum, iamfßonteßua uerumDcu cognofcere nequeat,iuxta diüum i.Cor.z.Aniina^ lis homo non percipit ea,qu£ funtj}gt;iritusDei.

De'mde liquet cr illud, quôd ex monumentis Dthnicorum,ea noticia Dei uera fcr propria perd pi non poßit.Q^ntos cnim errores mtô furores eé blalfihcmios contra Dcum,pr£slantißimi quiq^ ui=i ri ex fumma fua fapientia,qua exceüuerunt, pro=; tulerintßpforumlibrifatisfuper^declarant.

Ex «erto igitur diuino duntaxat,comprehenfo in monumëtis Prophetarü cr Apofioloru, uera fo lidalß D« NoticM baurienda cft-1» uerbo autem di uino, non tantum nuda fententia de Deo propom nuntur, uerum etiam iUulirißima pateßdiones re citantur,qu£ docent, quis or qualis ßt Deus. Sunt autem ill£ pateßtiiones duplices : ali£ enim de U pfdfubftantiadiuina tellimonium dicunt^ut appa ritio Trinitatis in baptifmo Chriëli^uifibilis ejfüßo ffgt;iritus [dndi in Pentecolle,l\\ißiofilij Çei tn car-nem.A.li£eius opera,ex quibus cognofciuult, de» clarant,utßintmiracula,conßruatioiiocindilus uio,Tr«fduitio populi ifraditidper mare rubrum

CZ lorddnem ßccis pedibui,rc[iifcitlt;itio ntoriuoru^ Ex «crèo igitur Dci per/^icuo, O' reuelationibut fjifee diumis ac tejlimonijs dmplißm^s,uera. Dci do ürmdpercipiendd eü, id quodoPdului docet u Cor'mt.i.CÙmmundiis'Deumlapientein non noffet per fapientianijpldcuit Deo,per üultâm prædied tionemfdluosß,cere credcntcs.EtPßl.n3,Lucera Ha pedibui meii uerbutn tuuin.

Tieum nemo uidit unq lob. j, Ergo nemo potelt tier dm Gei noticidm confequi. ^..Additur^Vnige^ tiitut filins,qui eß mßnu Pdtriißpß nobu eiidrrd» tilt, Etß diitem in bdc corruptd o mortdli uitd, tdm imbeciUis eß noßrdndturd, ut M.diefldtent eßenti£ diuin£,qudlis ed eß dignitdte etglorid,no poßimui dnte glorificdtionem noßrdm corà» in ttieri,tdmé itd fe Gein pdteßeit fuo uerbo^ut certb fcidmies,quis o qn'ilif ßt Getts,dtq^ infuper inuolu fris quibufdd nobis perceptibilibtis,dppdruit.M.o» fes uidit poßeriord Gei, Abrdbdm co^exit tres ui ros, rilius Geii/ndutiiscdrnebutndnd, conßgt;e£liis fßdb Apoßolis,(£terisq; qui tum in ïud£d uixe* runt:SpiritU4fdndus uiCus efl in fpecie columb£ et ignis.Hiße reucldtionibus ddiunélis perßieuo uet io,contenti ßmuf, nec^ ulterius euebdmur,qudfn ßi't noßrd'itnbeciriitds,fdt bdbemusß iUd probe di fci(tn((S,qt{^defu({ eßentid uoluntate Geusita (Xpreßii

expre/fo uerbo nos uoluit fcirc.Philippum Holum db dltis /}gt;eculdtionibus,fi[iuf D« ad fcmet^ ipfum retrahit,Qui uidet me,mlt;}uit,uidet Patrcnt lobd«44..Et in Veteri Tcfiamento, Deas /«cogno fei uo[ebdt,cx fuifipßtts operibtts ^Ego inquit fuut DominKsDeHS tuus,qi{i te eduxi ex Aegypto.

Porr'o iHarum rerum conpderatio, nos monet, M fobriè de tantis inyHerijs loquamur. Nam qui fcrutdturM.aieftatem,opprimeturàglorij,ut(cri ptum eii Prouer-2^.Pr£tereà,qu£rdtione noftra metiri non pojfutnus wiboc artieulo, fide nos dp=i . prehendere oporterefeiamuSiUfDeo dieenti ucri=* tatan tribuamus.

Gamp;.uflt;e,cur mentes bumante inter du dubitent, in fit Deus,omnia uidens,fuüentans atq^ gu bernans,funt iüæ.

t. Spoliatio imaginis Dei in bomine, borribi« lis deprauatio,obfcuratio malitia mentis buma tt£,in qua dcbuiffent noticia de Deo iUuflres, natu r aliter flagr are.

». Ciubd Dcum non cernimus omnes corporalis: bus oculis in mundo,perinde utperfonam régis aut quot;Principis aut iudicis alicuius coràm intuemur,

Luentus tnirabiles, quorum caufasf£pe ignos ramus,O' quos putamus longé alios cffedebere,fi Deus exijicret,omnia cernens cr curans, ut (unt, Pœlicitds impiorum, cr ex aduerfo bonorum res wfcelices,qu£ quidemftepe funt ztr grauißiwce or diuturn£:itè loganimitas Dei, qui atrocißimis pec catispoUutos, non extemplo pccnis feueris afficit.

Mortis imperium cr tyrannis, graffans pari ter turn in bonos turn in malos, cuius quids rei cau-fam ignorant mentes humane, luceuerbi diuimi deilitut£.-

Deniq; Diaboli uis ac pot eat ia, qui bominibus ttarias praßigias offundit, imb etiam obctecat indur at cos tanta ui,nt non modb ambigant, an fit

Confirmand£ igitur funt mentes l}uman£,firmis ac folidis rationibus cr tellimon^f^ut excujja omm, niAterid dubitationis,certb ß4tuant,effergt;eum 01» KW creantem moderantem^eum^; uera fide in» uocandutn £?• celebrandum efjei

^Rationes, ex quitus homines, prçftantia amp;nbsp;fagacicate mentis fux, etiam abfqj uerbo tliuino, aliquo modo decernunt efle Deû. Omniet Dei operlt;t iw toti nbsp;nbsp;nbsp;ntundi machind,

urn dli^uem fapientifiimum potentißimum^ar» chitciSMm efy conferudtorein perpetuum rerum 0» mrùum.kUÂs enim non poffent ifid omnid,(^U(e funi in mudo^cdfu exiflere^aut perdurare. Sed iflrf no» mbH euoluendd funt. Quod igiturßtDeus,gentes etiamfdniores fenjerunt^ztr fiterunt ipßs in conffie ilub£rdtiones,

1. Ipflt;tbowinislt;tdmirlt;tndlt;t zt}quot; pulcberrimd fù* bricdtioßnnumeris teftimonijj Dei orndta, ut non immeritb bomo pt dppeUdtus f*ixgÓKOcrg©^. Du» cet enim 'vu bomwjc diferimen boneflorwm cr tur» pium,lt;iuod efireguld omnium d^ionum neceffd» riarum'inuitdbumdnd , crjiibilefi: tumminuiMm iwbomitte,q«itt de Deo l«cttlentij?im«)n tefl'imoni» MW die4tgt;lt;tc detejlrtndtw cä iHeHuporbomi««»»,

^uodtot ac tdntaruinrerumpræSlantidtnitoncX pendint.Sedubcrior explicatio ex Phyßcii peten* ddeAjubißngula membra, hominû exaüiui coft ßderantur .Differimm enim bac in parte tantunt de Ethnica Dei cognitione.

Quod fit Deus» il fcnt,dß}ex!Jcniq; folé, eius^ tum magititudbicm, pulchritudi/ncnicjue,tum etiMn efficicntidm cogno uiffent,quodisdiemefficeret,toto cœlo luce diffu fa^Cum autem terrui nox occupafjet, tum cccluin totum cernerent aslris diSiinAum ornatum, ’Lunxc^^luminurnuurietatemytum crefcentis tunt fenefcentii eorumqtie omnium ortus cz occafuSf atque in omni teternitate ratos tmmutabilejijûe cur/us, lt;ju£ cum uiderent, pro/iäö zy ejfc HeoSt cr hac tunta opera Deorum cjfe arbitrarentur. 4. DtfiMtiSio ez conferuatioßgt;ecierum,gult;e fe fe in mundo multiplicant CZ propagantquotannis, Societates,regna zy imperia hominum,^uie non temerè cocunt,confirmantur,fufientantur^mu tantur.

Ó. Pcen£ fceleratorum admirandlt;£ grdueSt etiam ce/fd!:te 4 fuo officio NiagiSlratu ciutli.üam J}£c régula uniuerfaliter uera eß, Atrocia dcliäa comitantur atroces pœitic diuinitùs, id quod non fieretffi non effiet Deus executor fua iuflicitt,.

•J. Pramiareélèfiilorum-Nam etiam difcipHna inter ethnicos, habet fua qutedam pramia politica crmundana.

procedit in infimtum. Sed necefjie eft tandem ad ta ie aliquod numen deuenire,quod gubernat omnia, iß^eoconCiüere,

9- Prodigii czfigna,^u£ res mdxlwtisporten^ dunt, ut funt Eclip[es,Cometie, Chafmatu, Traicili ones,jerr(einatusO'hidtus, quibus tot£ciuitateS i(bforbentur,inful£ fubßdunt or obruuntur undis, loculiaruin agmtna,partus monflroß, or ftmilia.

Kte rationes animos,non prorfus monjirofos at que à Diabolo induratos, conuincunt, ut fiatuere cogantur,eße Deum.Sed cr hoc fcicndum ell,tan= tam effe peruerßtatem hominis, tantasq^ in eo res gnare tenebras, ut uel non cogitenturiüa argus menta,uel fubinde mentes quaß und£ uentis agita ttefluiluent, haßtantes, an ßt reuera Deus, ztr att curetreshumanas.

^Fundament^EccIefiae Dei, quæ multö luculentius Sc firmiusdemonftrantefle Deum,quàm Ethnica argumenta.

». VerbumDei,expreßehuncarticuium trades er confirmans,ßcut in c£teris partibus htàus loci explicabitur,

a, Pateßiliones er apparitiones Dei, in Veteri ertiiouo Teflameto,multiplices er nalde iÜußreS»

Quod fit Deus, cem graduf lt;egrotantc EzecJna : quod undlt;e infiar fnurorum utrinq; ^etcrunt in mari rubro,crin lor dlt;(»e,trlt;tnfcttrtMfcwj l/rdc/iffs: quod mortui ad uo^ cem dmjli ez ininiftrorum ipfîus, refurrexeruntz quod uiui homines, jjgt;e!lantibui alijs, receptifunt in ca:lum,Qr ftiniliu. Hlt;ec nequaquùm pofjunt cafit accidere.

5. Pccufwrw Eccle/t£ uocdtio, repudidto cz ab ieilo non exiguo mundi impio ca:tu,propagatio et conferudtio Ecclefia: , contrd fiirores Didboli Qf mundi omnibus feculis.

Propheti£ de rebus futuris, turn in Eccleßd 'Qei,tum in politid,z:reuentus,qui prdfinitodDeo tempore,ßue brcui ßue longo, pr£cldrère]}iödiL T. Experientia auxilij diuirù in inuocdtione. 1» tem experientidfruiluum,qui exEudngelq cogm tione proueniunt, qiidlesßmt, remißio peccdtos rum,conßolatio er pax confcientilt;e in ßimmisnx roribus,dondtio ßiiritusfdnäi,inchodtionou£oa bedienti£,O' ßmiles.

8lt; Glori^cdtiones fanflorum, ut ElidS igneo cur ru uiuus in eatlum uehitur, EdZ‘trus recumbit in ß nu Abrahie,contrd diues lurco infèrnalibus fldma mw excrucidtur,multi fanai,Chriflo expirante in cruce,inmonumentisreuiuifcunt, or egreßi, per dies quddragintd,donec Chriflus in ccelum uißbili ter aßenditimultu pijs apparent, cumq^ ipps ßmi liariter

Promißiones certæ de ßituro iudicio, refurre üione O' uita ceternd, in tjud impij,contemptoreS O-perfecutoresuerbiDei, in inßrnum proieélit leferndf pceitds luent,pij uero, qui in Chriflum cre^ dideruntyietcrnogdudio ey honorejcum Dfo Pd» tre,PiliocrSpiritu fdtiilo, cs-cum fdniîii Angea liijpotientur.

crum regenerdtionis, clduium ddminißrdtio, qu£ fit nomine, hoc e^, mdnddto efpcdcid Chrißi, corporis cj- [dnguinis Donibù lub pdtie q;- uino fiuitio.

1d£c funtgrd.uißimd fimddmentd, qu£ Pccle fid Tiei,pr jeter iUds rdtiones, quds ipfd rdtio humd nd,dutcollcäiofeurdtiocin-itio ex operibus Dei, fuppeditdt,nouitQr confiderat. Pifice igiturdrgU mentis mentes noßrds confirmdri dccet, ne cdcitd* ti,diibitdtioni dut fecuritdtij^onte indulgedmus(

Protdgordsdubitduit dtteßet Tietlt, id quoi hdbuit commune cum multis dtijs,dc difcipulos quo quefuos eddem epinioneimbuit.itdqi Athénien^ fium iußu,urbe dtq^ dgro e^l extermindtus, ut rc^ firt Cicero libro primo,de ndturu 'Deorum.

Quod fit Deus, If Tleodorui Cyrenaicus, proßßi ßfüt, omnino nul^ lunt effeDeum.

Security pcrtinacia hominunt, t^ui etft confcientia uiüi,negarepal^mnon audent, e/Je Veuiriitamen cxcutiunt omncs ferieu cogitcttiones de Deo, cr ita uiuunt pne timoré Dei, fräiscj; te» trii feße contaminant, acßprorfui negarent eße Deum , ut Pfalmo dccimo dicitur, Non eß Dem^ funt omncs cogitationes eins, Et Pfaîmo deetmo» I ^«^rfo.Dixù imßpiens in corde fuo^ non e^ Dcu^t

Si eßet Deus,bonis bené, mails male eßet, Sed in communi huius mundi cur/u, plerunque bo» nis male,malls benè eß.

Reßondeo.Eons buius argumentatlonls eß, i ignorantia uoluntatis Grgubernationis dtuin£, in feitia dißriminis inter resßirituales gt corpora» les,item inter peenas feu premia buius gt fecutti» ra uita.

^aicr itaclue ßlfa eß. Aliud eKtm eß iudi» cium Dei^aliaq.gubernationisipßus ratio, (tuant , I foomwifî ßis tenebrieoßs cerebris cocipiüt aut ßnt : niant i Nam quidpijs gt Sanßis in Ecclcßa Dei

miilè efl in hoc mundo,hoc ell,morbis, egeüafe,olt;^ dijs,cxilijs,cr alijs terumnis exercentur, Deus fu9 quodam iudicio iuftißimo facit aut permittit, ut in loco de crucc exponitur, nëpè, quia etia in fanëlis hæret peccatu, funtq^ ipfiiufli imputatioe,ac uult Deus in timoré fuo eos retinere, exercerc,et probd re in ipfisfidein,conliantiam,conßßionem.Deindi ffgt;irit_ualiter nunqudm fuos defer it Deus,hoc ell,iii ^fjiiëïionibus donat jfgt;iritum Paracletum , ut pof* ßnt fuBinere,moder atur nbsp;nbsp;mitigat euentum.D(t=‘

niq; beatitudo piorum uera in hoc mundo, e^l po^ tißimum f^iritualis,conßllens in imputatione iufii cite per Chrißum,ßeuingratuita remißione peccd torumßn îaticia cordis erga Deum,in uera inuocd tione,in tranquiUitate confcienti£,At in aterna ui ta, omnium amplißima beatitudo piorum feque^^ tur,ibiq; apparebit qualesnam ßnt Sanëli. P,xem‘‘ pligrdtia;lohanniBaptisl£ eR in hacuita male, dufidelißimi- fuo miniflerio ßingitur,ut quidc muf dus iudicat:Nam perfccutionem patitur à fummi^ crpdtentißimishominibus, ac tandem truncatut capite in carccre. Sed bené tarnen habuit, quia us in his miferijs fpiritualiter ei adfiât, accendit it^ eofidem,conRantiam,confißionem, Utitiam coT^ dis,quibus rebus longé glorioßor ßit Her ode reg^^ opuletißimo,aut Pontifice Hierofolymitano dißimo,Deinde pr£miafult;t atqi £ternd beatitudi“

«fm,brcui In refurreSione accipiet, ubi Mimutt» do Minote/cctj^uöd robur aut pulchritudo corpo* ris,opes,uoiuptate5,non füermt junima boita. Eil crhocad^ciendum,lt;JU()dnon dat perpetuoDeut fluiïuationein iuHo^ut 'mquit PlalmiM, fed tejlatur plurmorum fanHorum excmplif, fejc etiam fan» äis beneßcere,i^ eos fœlicitate rerum mundana» rum ornare.A.brdham in exilio oberrans, mirabi»

li Dei benediilione dite feit, lofephus Aegyptijs ut mancipium uendituf, cr durißtme traHatus inter impios,tainen tandem euehitur inregiam admirü» ftrationem in Aegypto.lob ainißis omnibus fieul» tatibus,poilearecuperat eäs multo abundantiut^ Ciubduerb nonomnes pijpariter corporalibus ba nKafficiuntur,peculiari tudicio Dei,ut di» Humfmputandum eil.

Qubd uerb malis bené efi^ïn mundo,hoe eß, ßo rent opibus,dignitate, fuceeßu rerum, id ijuoq;Jîé peeuliari Dei ^1010,^01,^ his Dei benefieijs mo» ueantur ad cognitionem ueri Dei:Vel, ut fua bontt recipiant mhac uita,ßeutde epulone diuite Cbri» ßus docet,teternis uerb careant: uel, utfînat Deut ipjos quaß porcos,aDiabolo,cui feruiunt, fagimt ri,ut poßea grauiores pcenas experiantur. Nlt;lt;j» res fecundte non profunt pariter omnibus.Luxuri» ant entmanimirebus plerunej; fecundis, ut iUeiti» ^uit.^x luxuria autem,plura alia peccata enafeun

turyitt fitiut multb'mterdum dduerßs rebut, eu pietate zyexercitio fidei confliaitri,lt;^uMi in fecu ritate rebus mundanis ibundare, ijse^^ ex uotoßui, Cr eu oceußoe in peecuta, irani Dei,poteßc( tem Diuboli,iz^£ternum exitium irruere,ßcut DU uid inquit, Bonuin mibi Domme, q^ubd bumiliulü me,ut dißereni iußißcatioties tuut.

Item difcermt Deut etiam in hue uitu tundem,in ter Phuruonem cz M^ofen, inter Suulèm or Du* uidem.

Ad ^iïmorem reß/ondeo.Bonit mulè eß pierun* ^ue in mundo, [cilieet corporùliter,fed fpirituuli* ter eis bené eß, hoc e/l , hubent D E V JVI pro* picium , funt templu ßiritut fundi , ciiti eiS confolutionem firmißimum , uduerfut omnis ge* nerts mulu prlt;ebet, inuocuntDeum, eiq-fe fub» getunt , ez hoftiiSS ei rutionules, ut uocut Puu* lut,oßirunt,dem(ii retinent indubitutum ßgt;em, de mitigutione culumitutum in hue uitu,Qr debeutitU dme £tern£ uit£,ud quum ufßirunt.Stephuno etüt umdo,Qrcttm ium lupidibus obruiiur,benè ed illo ipfo modo,ided,ß'irituuliter.Eß enim orguno ßi rit,US fundi,certb nouitfe hubereDeum plucatuntf confeiêtium gerit iÜ£fum,cœlum ei put et, Chrißu^ oculis corporulibus ub ipfo conßiicitur, uc flutuitf nuüut diuitius im hoc mundo,idiglori£ untefèrett^

im quidem ßm decus ac firtemium, in ^etern^l uita tndgis con/picietur o- priedicabitur.

At nidlii bené ell,fcilicet corporaliter tantuntf Sed ßgt;iritualiter ipps male e^l.sunt enim mancipitt diaboliyjilij ir£,zj- nuUam baientß)ein £ternlt;e be£ titudinis. Ciim igitur abj^^ ß,uoreD ei rebia munda nis affluant impij, i^lb£c beatitudo mundana ac mo mentanea^uera ac falutaris £Üimanda nen eH. Vc rum enim eSi quad inquit Dauid.Pfalm.j7. Alelius eß modicum iußo,fuper diuitias peccatorum pluri mas.ltem imp^s tantum in bac uita bene cR corpo raliter ffltarnen tarn diuturna cH ipforum ßlicitas. At poà banc uitam,fequitur £tcrna ipforum inßa licitU! er peena grauißim£.

APpfUdtioncj Del, prafertim qu£ in Sacrii Uteris, non tantum ei ab bominibus tribu=* unturned quibus ipfemetDeus fefe de(cri=* bit^reuelans fefe Ecclel]£ fu£, conßderatione di^ gmßima funt-Eiä uel de natura Dei^uel de cius uo lutate er operibus,unde etia iß£ appellationes dè fu)npt£ funt^pios cÖmone^ciunt.Etfi aüt nulUt no tné quod Deo tribuitur ipfam Dei lAaießate,uti e£

rjlffcitis potefi exprimere,tarnen in bac imbeciUiti te no^ra antpledanwr ea,qu£ funt in facris Uteris patcßäa, donee aliqaado in Academia ex I eRi, al tioraliceat nobisindagarecognofcere.ïüon au tem appeîlatioes Dei omnei hue adferibemus, t^ua rum aliqui jz numerant,alij plures,fedpr£eipua as tdtum,^uas prode/i Rudiops pietatis ejje notas.

Sunt autem appellationes Dei duplices . AliiC funt generales, çiu£ nimirum e0enti£ diuin£, feu omnibus tribus perfonis coniuniiim conueniunttaa lixuero pgt;eciales feu perfonales, iiU£ cuilibet per fon£ propri£ funt.Porro hoc loco tantum degea neralibus agendum ell,]^eciales mfra^ubi feorfim dequalibetperfona Trinitatisagendum erit,rea cenfebuhtur.

Celeberrima autem Dei appellatio ep leheua, quod quidem nomen ipfe Deus pbi uendicat. yt Exodi ó.Uomen meum lehoua:'E.t£fa.4,z.Ego Ie=t houa,hoceß nomen meum.lere.^z.lehoua exercia tuum,hoc eH nomé eius. Amos ^ ïehoua ep nomen eius. eH autem hoc nomen ab ß^um, quod. fignificat exiflere, effe. Itac^ lelwua Ens feu exiRéS fignipcat,quia Dei« ƒoZt« per fe exiRit, nbsp;nbsp;ommunt

creaturarum autor Gr conferuator ep, omniaqüe peripfum conßRunt.Tribuitur autem h£c appela latiojum in genere toti diuinitati, turn etiamin j^ectefiUo Dei^qui ßturuserat uiâima,affumptlt;s carne

Appellationes Dei. 11 ïeremiætyîioceftnomen eiuf, quo uocabunt eumjehoua iuUtcia noürd.PriiM dU tent indicdrdt, bunc Xleßidm ßre germen'Dduid.

Mcrô tribnitur hiec dppeüdtio Dei,ulli cre aturie,quemddmodumdliieqult;edam diu dppeüda tiones,fed tdntum illiDeo, qui feîfraëlitioopopu lomdnifèflduituerbojteüimonijs mirdculis ant plißimiijdc difcernitur hdc uoce db dlijs ßlßs nu^ m'mibuiXt t.Kegum iS.Eliiu inquit,Quoufq} cldii dicdtii'mutrunqildtui,ßiel}oud eß Deus,fequi* mini eum,ßn Bddl Deiu eß,hunc fequimini. Inter'* dum etidm qu£ddm dd hdnc uocem ddijciuntur^ut lehoud P-ioiitm, Domiwi« DeUi ledißcduit coßum, qudmdcceperdt debomine in mulierem,Genef. 2^ Itd etid 'm 't^ouo Teßdmento ZdcbdriM nediâutDom'muiDeuilfrdel.ltein Icbowlt;t Zeb£(«i othfeu exercituumjere. 44,.«bi generdliter dcci pitur pro Deo, qui eß conditor bom'mumßtem cu iutfunt omnes credtura, qui ßipdtur innumeris 4» gelK,item qui belld regit tum ut purüdt, tMWl præmqs dfficidt.Porrb fuperßitioßluditi dprold^ tione buiusnominK,qudßneßseffetpdtefräum 4 Ueo nomen efferre,dbßinent.'Sed ed ip/d re teAdft ueriDeinoticidm dmißße,utquidb ipfdno iwinis di«int proldtione,quod Dct« ipfe uoluit ejje publice notum,femetipfos drcent ç;- excludunt.Le ^unt dutem eiw loee Adonuitamp;c,

Porrb interprètes Græci, pro lehoud ututur uo ce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^,P)ominus,non ut ipfamßgnifictia

tionem exprimant, fed ut qualecunq; magnificent ti£ nomen fubfiituant,ita etiam nos Germant grlt;e cosfequimur,uocellP,KR. Aliudenim commoäi us non babemus, licet Rebraicum uocabulum non exprimât.

Sulîétator'Deus,ab opéré conferuatio» tiii definfionis turn reliqtiarum creaturarum, turn uerb præcipuè generis bttmani. Gen.t^.Abrat ijam tres uiros ad fi ucnientes fie compeüat. ob fit cro, 'tnquit, Adonai(Dom'me)fi'mueni gratiam in oculis tuis,ne tranfias à firuo tuo. Rîc tota Trini* tas appeüatur uoce Adonai. Alias uerb prtecipuè tribuiturfilioDei, quiefi fuie Ecclefix perpetuus fullentatorDeus,utPfilmo iio.

Df«îi4 potêtia^robore et Maiejiate.Gen.t.ln principio creauit(Elob im)De us ccelum cr terram, quibus uerbis omnium piorunt iudicio,myllerium Trinitatis or unitatis copreben ditur. Tribuitur tarnen bac uox etiam aliquanda creaturis,utM.agiftratibus,Pfilm.22.'Ego dixi ejlis^ boc efi^diuinum officium gerëtes.îtem Ange» lis,ut pfal. 138.1« confie£lu Deorum pfaUam tibi.

Addiitur etiam 'tnterdum quied4,ut Genefis decimofiptimo, Bg» fum fumDeusfuffi» etenSffinoimnfiotetfSf

SVM, Exodi 3. Sum mijit me ad tios. VocatautemfeipfumDeui SVM, quiaeß teterna effentia carens fine er principio, ez reli^^ qua Creaturte omnes habent fuum effe ab boc,Ve» rùmcredtur£ funt obnoxii mutationibw; Deui att tern femper idem eß zs- permanetikptifiimè tame li£c appeUatio conuemt fecundte diuinitatis perfo n£,utfito loco dicendum erit.

lAH Domwiî«Pflt;j/.ii8.Cd/lig4îcd^ligrf. ait me lal}, fed morti non tradidit me. t^b hoc eß,db eifentia,eßci; fyncopatum feu decurtaa gum nomen exlehoua.

DciM Pdtrwm.UcmDfiw Abraham,Deuf ^faac, quot;DeiK \acob,Exodi j.Stc dices adfiliostfrac^Domi nils Deus Patrum ueßrorü, Deus Abraham, Deus lfaac,zyDeus lacob mi fit me ad uos, hoc efi name jneum'mperpetuum.ïdeo autem Deus fefe hifee ap peUationibus difeernit ab omnibus alijs numinibus^ quia promißionem de uenturo femme, ad ißorunt Patriarcharum fàmiliam aUigauit,z^ quia fefe eis, appdritionibuscrillußribusmiraculis pateficit. '

Interdum coniunguntur iehoua Zebaeth (,feu fXercituum^Deus }frael,leremi£ 4.4. quibus qui* demuerbisVerusDeusEmphaticèexprimitur.ïita terdum uero tantum ponitur Deus Ifrael, Vt PfaL fexagefimooßauo, D«m ifr^cI, ipfe dabit uirtu* tem çrfirtitudinemplebi.

ötoj Gr£ci appellxrunt Creatorem cr cott/era tattorem rerum omnwm,d id eR,currendOf uel quia Salem afira perpetuum curfum obfer=i t(Mtid,tempora^ anni difeeraentid, pro numini^ but Ethnici ignari Vcri Dei coluerüt,fiue qula üd tueruntttumen iüud,femper adejjie at^^^fuccurrere eunüis creaturit. Vel ù Sicéofdxt, id ejl, inj^icio, (erno^quid Deut omnid cernit. Aliqui ctidm d tia more deriudnt,

Edtinifudm Uocem DEVS, d Grlt;eco mutudti ui dentur,licet dlij d ddndo,qitid ftt Idrgitor omnit bo tii:ueletidmddee/Je conentur deriudre per Antia fbrdfîn, quid ipfi mbH defit.

GQTT germditicum eß GVTH, quid Deut e^ finsomnisbom.Cluiddmdb Aegyptidcduoce deri udnt^quiDeum nommant ßwvö uel QuS mutato 6iny.

Tr'initatisappeUdtio, dtribusin.diuinitdteper -fanis/mEccleßdCbriHiußtdtd eH, dcplerunque itoctdtulum Sanâd prdponitur. Sumitur autent htec dppeUdtio ex rebut ipßs.

Hdüenut de generalibut Dei nominibus, paucd 'quieddm dnnotduimut. Specialid uer'o fuu paulo 'm ^iutbdbebuntlocum zElures dutem appettatioa ttes 'm corpore doUrmte Veteris cr Houi TeHd^ tnenti •oReéld annotatd funt qudt piut Leilor iitj^icerepoterit.aqbis ucro inprdfentidfitis eß,

Appellationes Dei, 25 aliquot fdltê,ueluti extenfo iigito ojïondiffe. No» tnim mftituimut proUxam ijhut amphßimi loà explicatiottent. Debent enim repetitiones effe bre» ues,cui nos Deo iuuante jludebimw!,

Obferu undd prttterea pbraßs fcripturæ Suer a efl,quideauocet Nomen Dei i AliÂs enim nomett Deifignificdtappellationem , qua uerusDeusex=* frtmttur,ac difeernitur 4 commentic'^s numinibtu, ficutihac in parte accipimus. DtExodi 6.dicitur. Nome» meum leboua^non manifijlaui eis. Alias ß» gnificatnoticiam, item dodrinam ueriDei, utin oratione Dominica,Sandificetur »owe» f«»nt ,id eß,uera tui noticia accendatur in omniu cordibus. Alias ßgnificat laudem or gloriam, ut Pfal.76An ifrael magnum nomen tuum, hoc ed,rcdè te agno fcunt,inuocantj colunt, er magna te gloria a§î» ciuntf

Alias mandatum, autoritatem, potentiam,gu^ bernationem fuccejjiim ßgnificat, ut,Eradicate poenitentiam 01 »omt»e meo,hoc eß,meo indituto, mea autoritate,me benedicente,cr fucceffitm lar» gientcAtaetiamBaptifmus, m nomine Trinitatis admmidratur.

Alias mentionemc^pduciam in dltcutiwweri-tum feu gratiam ßgnificat, ut Q^idquid petieriia PdfreiwttomtMemco, dabituobis, lohan.tóiidefif ff e »owfffjto, fiduciam m tnewm mcritum zj ^a»

tiam eottocStes.lta credere 'm nomen ChriüijoliZ t amp;paßun alibi,fîgnificatfiduciam ponere 'm me!^ ritum amp;nbsp;gratiam Chriüi, quam fuofangu'me to ta obedietia nobis apud Patrem cxleRem peper it.

quot;Eum nemo uidit unquàm, unigenitus filius, qui efl'm flnu Patris,ipfe enarrauit nobis Io hannis.t.flriptum cR.Etfligitur oculihit^i rttani 'm hac uita,ut fuprà etiam commoneflci,itia=‘ ieflatem diu'mam coràm,uti ea eii, conteplari non pojjunt,tarnen reuelatio qutedam de Deo,perfiU=‘ urn P)ei,hom’mibus flila efl certo uerbo, cr acceffe runt luculenter apparitiones 'm Veteri cr î^ouo TeHamento, Tantum itaq^ de Deo cognofeere fcire debemus,quantum nobis traditum manifi^a^ tumq^ efl .■ Et ßeut curiofa ztrperniciofa temeritOi ell,ultra easmetas afeendere , ita uiciß'mt graue peccatum efl,ea qux Deus patefleit ut nota effent, noUe cognofcere,aut jfontè occultare atq; 'muoïue re.Conüituto igitur fundamento ex firmiflimis pro batiSibus facrofanüte feripturx,^ Deus flt,nüc qd (itDeus,ex eodéilluâri uerbo Dei,iuuante nos Ulo ipfo de quo differ'tmus autpotius balbut'mtus,expU candit uefùt,hoc fine,ut 'm 'muocatioe,luceat 'm tettofira ueraDeinoticia, orfeiungamutbuncue

Quid fit Deus. 27 twinDewi« 4 confiflis numinibm omnibui, dtiiue M omni tent at ione, tn hunc Heum omnem tto/irai» fiducia crßgt;em reponamus. Compleilemur igitur fummam defcriptionii Dei, guam Sacra literlt;e tra dunt^quantum quidem 'm bac noftraimbecillitate Domini« Dei« nobis dederit.

DEVS eß:effentiaj^iritualis,lt;eterna,immen-, fie fapientia O' potenti£,bona,iuüißima, liberri=n ma,Pater, Pilius, o Spiritus fanâos, units Deus effèntia o tri/nus perfonis, conditor o conferua^ tor rerum omnium,colligens atque [dnilificans Ec fle/iam omnibus feculis 'm genere bumano,ut ab ea 'm bac uita 'muocetur o colaturyO nbsp;lt;eterna uit a

coràm conljgt;iciatur o celebretur,ßcut uerba 'amp;a^K ptifinidebocDeofonant'.Bapti/ate eoS in nom'me Patris o ^ibj nbsp;nbsp;Spiritus fandi, qui crediderit o

Hlt;ec defcriptio coUeda ed: ex te/limonijs o pd tefidionibus,m uerbo Dei coprebenfis, o ex /ynt bolis Eccleß£ Cbri/li approbatis, ut funt Apoßo^ licHin, E}ictenum,Atbanaßanum.lam quadam uo^ tabula in defcriptione poßta , paucis funt euol» uenda.

Deum effentiam certam eße, o non ta 'tum ulnt omiMamp;w efficace, autfididX qniddam

^uidddm, fient Ethnici de iJatura dijfutdttt,pro* bdftt (eüimonitt ZT pdteßüiones, ut quod in Gent fi exiftentia qu£ddm Dei defcribitur,qu£ dicendo, ex Nihilo producit calum Cf termm^ ac deliberii tione quddam homaiem format.Et in Houo Teüd« mentodicitur. Verbum eratapudDeum, into Ft» lius Dei,fecunda perfona diuinitatis fit homo.UaC igitur operaomnid,conueniunt cert£ exiâenti£, eft^ boe genus fiue proprietas Dei,oppofita rebiH imdginarijs Oquot; cogitationibus Epicureis, boc efl. Deus non eR inane tantum nomen, non efl folum» modofÀüax imaginatio fibricitantium aut fanatic iorum bominum,fed efl res exiflens, resuiua.t.'Ti motb..q..Speramus »« Deum uiuum,îlebr.to.iiorgt;» rendum e^l inciderein manus Dei uiuentis.Efa.^'/» Eldf^bemauit nomen Dei uiuetis Rex Afiyriorunt, boc efi,Dei,qui reuera exifiit.Nam uita tribuituf rei fubfillenti.Fortuna, Grati£,non funt res fubfi* ftentes,fed imaginari£ De£,funtc^ accidétia qu£^ dam, non fubRanti£.Venus non eâ dea fubfiflens, fed qu£ddm in creaturis inclinatio,feu uis procred tionis (ÿ- multiplicdtionis.

Opponitur rebus corporeis, îobâ.4. tus eîl,boc ell,no efl truncus,ficut idola gentium, ut Hdrtis,iiercurij GT pmilium üuminum flatud truncis folis exifluntt iffem non efi ereatura uel di

MUelmortua,carne ©■ ofiibutyautßmili materia exelemeiitii conflafu conüans, peut Apis, this, aut Crocodylut apud Ae^ptios. Spiritus autent carnent ^3- offa non babet. Luca 24,.

Hite proprtcUterfiiomnifciH creaturis difeerm tur,etiam((b Angelis, qui zyipphlt;ibent/}gt;irituam lem fubRantiamJed non £terndm,uerum creatam. AeterniiiM autem ante mundi ßrmationem,efi pro prietas foli Deo competens-

Omnes proprietates qua fequuntur ,opponun= . tur creaturis,quibus eaattribui non poßunt^Pfal. ro4..Omniain fapientiaftciPi.t.Corinth-t.Cluod ftultius fftDet(boc eßquod pc apparet bomi»i= bus) fapientius ePhominibus.Opera igiturDei,ut ßbricatiojdif^optio, conferuatio, ornatus totius mundi,cr alia eiufmodi,egregium tepimoniumdi cune.inDeo efjeimmenfam fapientiam, Angeli er homines,radios aliquos fapientia, quantum quidë ipps fatis effe debebat,acceperunt:utinam uero pa riter omnes retinuijjent illdm praHantem Det iwilt;t ginnn finita eß igitur creaturarumfapientia,qua ipps db eo,qui in immenfumfapiens eP indita efit

Omnipotentemeße Deum,probat luculenter ip[um opus mundi, Nètm ex nihilo creauit omnia, fuPentat

fuftentdt ótwüd, exßcU ed qu^e non funt, ut (intgt; Solo Verbo ex Sdcrdment(s,{)er ex propter meri* turn filij Dei lefn Chri^li, regenerdmur dd ui= tdm teterndm. Refufeitdbimur etidnt omnipotent tid Dei ex pulueribia terr£ : ex (}ui cre'diderunt) deleto ueneno peccdtorum, (^nod Didbolui 'm hut mdndmndturdinpenitus 'm{udit,m teternum dpud Deum uiuent,Quiuer'o non crediderunt, aterniS ddmndtioni fub'ijcientur. Gene.dec't'mofep^o.Ego Dom'mufSchddddi^hoc eü, fufficiens feu emiiipot tens. Exod. dec'mtoq^uinto : Omnipotens nomett eiust

Mdtth.dec'monono.îiublus ell bonus nißDcut^ hoeeß, Deus eß fins ex origooinnis boni in tett) mundo, ficut Gene. t. dicitur,Vidit Deus omni^ qu£ ficerdt,ex erdnt Udlde bond,hoc eß, congrue bdnt ipßusuoluntdti,erdt dd bonos ufus deSl'mdtdgt; thec etidm probdnt,Deum,quod dd fubßdntidm fd dm dtt'met,tdntuw eße bonum- t^dm horribilis fit ror eß M.dnicheorum, quifinxerunt duos Deos,dl terumbonum,dlterummdlum.Qu.bd dutemferi* ptum c^jNo« eßmdlum 'm ciuitdte,qued nonficii Dom'mus, de mdlo pœnie 'mtelligendum eß, qud)ti peeudm ordo iuRiciæ diu'mlt;e, pro deliélis exigitt

tûtes feu proprietates lt;iult;e Deo attribuuntur, ex ([uibtis ifi£ funt pnecipute , Ktifericordia, qui non tantum res omnes à fe conditas pater^^ ne compleilitur, fuflentat, regit, gratuita boni» täte, lîcut Solern ßnit oriri fuper bonos ztr ma» los , idolatrM er ueram Eccleßam , Serpentes ttenenatos ztr ouieulas, terram üerilem ßnüi» ßram, Sed etiam omnium maxime, quôd homines lapfos in peccatum zy mortem, immenfa miferi» cordia , proprio rilio pro ipßs in peccatumzT mortem tradito , recipit in gratiam,uiuificat ztr faluat. Item iuflicia i« politicis ztr Eccleßaüicis, uti appeUantur, aHionibus.Item caflitM ßue pu^ ritas.lSlam in Deo mhil esl^mß £terna z^ immenftt cafiitits.

Uonenimcaufa eft deterior fuo r0èé{tt.Sei Angeli ztr homines ita funt creati, ut habuerint libertatem pulcherrimatn, qua tarnen pars Ange» ioruntjO-bomines abußfunt. Ergo creator ipfe ßneuUo dubio,longé exceUentiori libertate pradi tus eil, qiMm quidem in fuis creaturis paulultun adumbrare uoluit. Pfalm.u^’dicitur,Omma qua» uoluit, ßdt , Jàt exemple kbertatis diuin«

diuinæ extant plurima, ut quod Solan in ceeto re* traxit, cr ad certum temput curfum inhibait at quaß fixum e/p: iußit, undos marii tanquàm murol adamantinos flare uoluit, ufqi dum tfraeliticus p^ pulut flccis pedibut permearet,mortuos exuflita^ uit i:^c.tion efligitur DeutuUiscreaturis aÜiga^ tus.In ardente ßrnace Ncbucadnezerj ignii natu^ ram cohercet Deuifluosq^ confiflbresflUitfos (otf* feruat.Sic lâliam igneus currus,quo fubleuatur iit altu,n5 adurit. Aqua in Cana trafinutatur Chriflo uolentefln uinum,effcetxcrfleriles mulieres pa' riuntcrc.Hiec omnia funt luculentiflma teflimo^ ma,Deum effe agens liberrimum, nec^ conflriugi caufls fecundis, quin fl uelit,tton poflit contra flee* re-Utec nobis fidemcrinuocationem erigât cr coit firment^nedeßondeamus animos, quando uide* mur omnibus fecundis caufls deflitui. Deus enilt;^ quern colimus cr adoramus, O' omnipotens efl,(^ liberrimus Dominus in omnibus fuis creaturis.

H^c efl prtecipua pars in definitione de effentfl diuina,quâtatum Sacra lit era docent, ea^ ob cai* fam,uel hacuna pars difeernit uerttDeum ab al^^ confiilis numinibus,do{lrinä ecclefla de Deo,ab of tnniu tthnicoru,quantacuqi fapientia praflantia» doflrina o comentarqs. Ufle autem Deum taleflt;^' probantexpreßißimateflimonia uerbiDei, luflriß'«'*^

î )

B f f f

B i

I i » ƒ

I t (

» t ï

iuflrißm^ plt;ltefàaiones,uerbo Dei fuinmafide m-fert£,cr confenjut Ecclcltæ Dei omnibus feculis.E» lucent auterd in Noua 'Tcftiimentopriecipuè uer=t bd Edpti^mi, qu£ cr per fonds diumitatis diüMè U- ordine énumérant, cz (imul parem ipßs effenti am,lt;etermtatem,potentiam attribuant, Nduj regeneratio, ainplißimumDei opus eâ, foU uero Deo conueniens.

Aéliones feu opera Dei prdcipua, hifce uerbis adijciuntur.Nam ideo hanc mundi machinant con^ didit Deus,ut fe reuelaret, ideb hommes creauit, eos^i per proprium filium redemit,cr miranda bo tutate omnibus temporibus doblrinam fuam 'm mun do fonat,ut à generehumano cognofcatur coU tur,iuxta uerbitm diumitiis traditum,ßcut teftima nitt fuo loco coüigenda erunt.

Dcïu^;autemhicDeus, c^naßcolophonem ad-' det,rejufcitatis omnibus hominibus, O“ tradudis credëtibus in ChriRum, bi leternam beatitudinem, impijs uerbpr£cipitatis bt eeternum ignem MatthJ uigeßmoquinto,

Videnturantiqui fcriptores Eccleßaüici, ipft ß!inbota,pHtaApoftolorum,uel Nic£num,pro ple

«iori defcriptione D« ufurpaffe. Etßenitniple^ risque Vatribiu^articulus de Sacrolanéla Triniteit te,jyiicerè iiyr præclurc truditus, er adpoüeritd=‘ tem propdgdtuf eil, tarnen generalem Dei deftni^ tionem,paulQ folertius or accuratius non college^* runt,id quod tarnen ualde mirum eß. ForZe autent ïn fuis Catechifmis idßcerunt,quibusin inftitutio^: ne rudioru uß funt, qui ß extar ent integri,de ple^» ' rifqueartieulisfideireilius ex ipßsiudicium fia i pgffet,quàin ex EpiUolis aut alijs ipforum traila^i tibusfmquibusnon femper hocpropoßti habuc^i runt,utunumarticulum intcgrècr ordine expli» eurent.Multa prteterea ex optimis, prafertim do» gmaticisipforum feriptis interciderunt, poslca» quàm fludia Theölogiie, nimis operofa ac fuperfli tiofa in templis ceremoniarum obferuatione or té poris abfumptione,cum doür'ma obtenebrata,imb firèpenitusextinélafunt.-

Tertull.lib.primo,contraM.artionem:Deüs eß fummum magnum,in £tertûtate conüitutumfmnd turn, inßüum,ßne initio,ßne fine.

Deus eß mens quteda gignens zy contplens om» nia, qu£ ßne uUo aut initio aut termino téporis, cati fas rerum natur aliternexas, ad utilitatem omni» unt

Knt,ßiinni‘t cy perfióia ratione moderefuf, ii£defiiùtiones,mirè generales funt,etplllofa=t pbicis plané pares.Uihil enim de uera efJenM Dfi autuoltttateeius t,tiangelica,ut (îc dicam^habent, nempè dehominum redemptione er reflitutione» Similes defcriptiones iw rt/ijs ^«oqj uetufiisautori* bus extant,

Dew eil e/Jentia mui{ïbilis, omni creature incomprel}enpbilis,totam uitam,totam fapietiam, totam tsternitatem pmul effentialiter poßidens, dem ip/a uitajpfa fapientiappf^ ueritas,ipia iufli eilt, ipfa £ternitas exiftes, omnent creaturä'müar pundi inßecontinens.Ranc defiiütiottenipfemet Auguflmus uocat tenigmaticam.

DrtM j^iritus,natura {jmplexjux inaceeßi^ bilis,inuifibilis,in£ßimabilis, infinitus, perpdus^ nullius eges,aternus, immortalis omnimodb,à ^k» orniUft initium confecuta funt, uenerandus,diligeit dus,metuendus, extra guem nihil eß, »mö in guo hnt^quacunij^ funt furlum zy dcorfum, fumma amp;• i^^,oinnipótès,oitenens,uerè iw oïfcuj

Itihil eß,quod eius non pt,bonus^iuPus,mißericors, Autor fymboli apud Cyprianuin, Dckwi ciim aa diS)[ubPantiam intellige^ne iwitio, pne fine,pma

‘ Quid fit Deus pUcem,ßneuUti admixtione.inuijibilemjncorpo^ reiimiincjfabilera,mlt;eäimMlem, in^ua nihil ttd=gt; iun{ium,nibil creatum ßt.

tl£c etß reélè dicuntur, tarnen nimh funt gene» rdlia,qu£ etiam fapientes E.thnici,ut diàum efl,ex ratiocmationepoffunt indagare orüatuere.Non cntmperj^icuè Trinitatem montrant, quam ta» men^quoties entn articttlum Patres explicandunt fufcipiunt, perßiicue optimis rationibus tradut Cf ihußrant.

Deus e^{ mens æterna, caufa boni in natura.Rif tunda elegatts definitio. Te^atur enim Deunt effementem, hoc eß,l^iritualemt:^inteUigentent fubßantiam,non corporcant.non brutain, zy cred torem rerum ac fuflentatorem, autorem bonarunt tantum ailionum, ztr no malarum feu peccati. thee Plato non haußt omnia, tantum ex lumine ratio» nis^ztr contemplationibui créât urarum,fed procui dubio,ex Hebraorum Uteris O' doélrma, in Aegy ptum proßdus,aliquid percepit. pfl tarnen h^c de fcriptio mäca o mutila,duabusm rebus, Primum, quia de liera Dei eßentia feu Trinitate : deinde, quia etiam de uoluntate benigna Deifmredimen» do ac recipiendo genus humanum, lapfum in pec» eatum o mortem, nihil prorfus dicit.

Del« lofm eü fenfut^toft» uifus, totufeluditut, totui anim^^totuf animi^totut fui.c^uid, perpicxi= Ui cr obfcuriui did potejl f üihil uero aliud pro^ ßrt^quim Deunt [cpicntia prteditum,zj-ipfo bomi ne prithantiorem effedntuetur enim Plinius in pub cberrimam Dct creaturant fub Sole,atlt;^^ i» ea res pr£jietntißimMconßderdt, quales funt JenfiKz^ anima in corpore buntano. Eaueró omnia ftatuit ejjediuina^boc eü,apr£/lantißima mente arcbigt;= tedatrice codita.ïdeo (entit, Deum ißaomnia mul tbperßdiits abßolutius babere,elJecum totum talent, squales particule lt;^U£dam inbominccona ßgt;iciuntur.

H^c profunt,ut conlideremui, ^uant£ tenebr£ de Deo,in mente bumana, ©■ in Etbnicorum fcri» ptis exi/lant.

iBudreporrobumanæ imbeciUitatis exemple, bac t^uidem in parte, er lt;ittafi/ßeculumrecitat (j. cero lib.t.de natura deorum de Simonide, fapien» ti£ er dodrin£ nomine ualde celebri'.liamis, cum Htero tyrannui SiculiK ^u£ßuiffet, quidnam effet

deliberandi caufa fibi unum diem podulauit concedi.poilridie iterum mtcrrogatui,biduum pe tiuit,er cùm fubinde longiiK tempus ßbi proroga=^ riof^M^tandemiiiero,dicincfuit, curmoramne UtS^Hic coadut Simonides reßgt;onfMndat : qui diu

tim cogîto,cb m’mut inuenioMMi/iflè igitur olleit dit,libi banc quallionem inexpUcdbilem e/Je. HoC pdilo tandem Rex O' fapiens conßUarius,tn pria» ribui tenebru permanjerunt. Nam ratio humana, ejjentiâ bei nonpotefluel ex fua propria lttce,uel ex ratiocmationibia reciè cognofcere,

bteccoUatio definitionum iRum habet ßnem,ut heem quam Dem nobii ex uerbo fuo commoRrat, maxhnißciamm,eiq; gratias agamm, O' oremm, nepatiatur eum Dem iterum propter ingratitudi nemhuim mundi extingui.

Aßeuerare,omnino non pojje definiri, quid ßt bem.NamDem eertèuerbo opateßilionibm fe fe reuelauitgenerihumano, utde fuaejjentiacr uoluntate aliquid cogniti haberent,quantum nimi rum ipßs in hac mortali uita fatii effet, donee ali=‘ quando ipfam M.aieüatem D« cor4 plenim intue^ ripoffent.Neeeffe.n.pios eß in inuoeatione üatut re^qualem effent iam uelint eompeüare.Rt eur qutt fofymbolaeonditafunt, nißutEceleffa Deireélè de effentia ueri Dei fentiretiUon igitur ex luce iX tenebrai,quihmquidem alids fatis fuperq; abutt’’ dant,homines demergendi, fedpotim ex tenebrii tantarum rerum,m ipfam lucem,quantum fcilicet fdmbemipferçuehuitf deducet^i funt.

Etinic£ Jefinidottes mutil£ obfcUfit, tdtutft ^U£dlt;tm de propietdtibui generalibtis, lt;}Uä( ment iurnand ex credturis rdtiocitidndo poteß elicere copleHentes^cum doärind Eccltß£De/ pugndtiK

Item dffeuerdre,eiKdeßnitionesejJ'e fufficiéter» CTdd pietdtK proßHum conducere.

Anthropomorpbitdru error,qui dixerunt,Xieu habere niëbrdjperindeut homo,nempecdputjocu loi,os,manut,cor,pedes,^uia facra fcriptura aili ones Dei eiufmodi uocibus exprimit.item, lt;juid ha )no dicitur ad hnaginem Dei formatus Sed Chrißus dißrte meruit îohd q,.Deus eßßfiritui, zs- L«.Z4,. Spiritus carnem or ojßd non habet. Imago aut Dei no conßiiit i« illlt;lt; corporM mole potißimu, fed in fdpietia,iullicia,uitdæterna.Accommodât autent DeusQrfcripturd,fefenoßro captui. üam adioii nes ßgt;iritus,dlioqui capere non poffumus.Vetus an tem ißhac opinio , etiam inter gentes eß. N4W ©-Ciceroinejuit, ànatura habemus omnes omnium gentium,^eciem aliam nuttam niß humanam Deo' t^m.Caufd eius opinionis ßit,quid uiderunt homia gt;fem inter credturas omnes,quasquidem oculis uia poßumus , effe pulchcrrmam , es- plane diuinis donis admirabilem.Blegantemautem regu lam TertuUianus libro de Trinitate conßituit.-t.jßcdci£ , inquit, diuin£ per membra mona fird/tfur non habitus DE i, jjçj corporalia

I'meamentd pouuntur. î^amcùm ociilidcfcribun^ tur,quód omniet uideat exprimitur. E^ ^«dnrfo dit riSj^uod omnes dudidtproponitur, z^c. idem td^. men in libra dducrjia Praxedm ((ù, Ciÿii negdrit Heum corpui ejJe,etpDeut Jpirities eß.Sed nihil da îiud uoluit dicere,ßcuti etiam db Augufiino excua fdtur,qudmDeumeffe rem fubßßentem,noneße tdntùm indne nomen,

VER A,certd, (3- immotd doilrind e/l/t» Ec cleßd Dei^expreßo uerbo trdditd er confir mdtd,Vnum tdntùm efifiDeum,feuunicdm tdntùm eßentidmdiumdm, lt;}U£ codidit er confer udtomnid,quiecfidgnofcendd, inuocdndd ercelea hrdndd èit.Teütmonid exueteri Teßdmento funtz Exodi zo.Ego Dominui Dem tum,qui eduxi te ex Aegypto, î^on hdbebis Deos dlienos cor dm me.

4'‘)-^go fum Deui, Gr non eji üUui pr^te^ rea.Prtcter me non ejlDcut.Ego Deus er non ali^ tii,ßrmtins lucëGrereans tenebrd^y No» eßd/j«« Dens prieterme,iu^lus GT fdluèis no eß prêter me. lAdldch.î. Nun^uid non unus Deu^ creduU nosi

Mrfft»9.N«H(« eß bonus ^niß unus, nëpè Deuf. tUdrci Ji. V»Mî fH Deus, or non efi dliuspne^ tereum.

1. Corînfamp;.8.ScM«i« ^ubd nihil eA idolum mmii do:,cr nuüus eA aliits Deus nißunus.

Ptßprudentes uiri inter Ethnicos, tngenio dpArina excellentes,interdum iudicarunt, unutn duntaxat eße Uumen,in cuius poteßate omnia, in boe amptißimo mundo funtconAituta,Grplura in finita non poßeßmulexißere, tarnen uarietas tnultitudo rerum in mundo, femper turbauit ac tnrbeit animos hominum,ut in ^a fententia non con

fiitermt,fed cxi^imarint uni Numini uix ejje pof^ fibile, cunfieisresprocreure, eis'cj^ femper adeße. Uxfce ob cauftis Ethnici plura Hum'ma commenti homines uiuospariterz^ deftinüos,bru» ta animalia,bellias,arbores,elemegt;ttaßydera co= luerunt.Sicut PaultisRoman .prhno, Eufebius de praparationeEuangelica, Plinius er alij recitant. TertuUianus mquit, in üorico Dibilenum (hoc e^i Uiabolum^effe cultum.

Exhibito ChriHo, Caligula paßim imaginem fu am in templa eoüoeauitter pro Dpo haben uoluit. iußit er intemplum Uierefolymitanum idolumfe rcpr£fentan5 inßrri, inferipto titulo, loui iüuHri Caio. ApoHoli paßnn per orbem uagantes, er Euangelij iucundißimam ac faluificam gratiant J^argentes,ubilt;}ue terrarum tetr am gentium ido=‘ latriam reperiuntAmb tantopere loca omnia Eth= tiicifmus con/ßurcauitytamqi diu durauit, utgetes etia auß ßnt in loca paßionis et monumeti Chrißi, idolorum quorundam^ut Veneris ac louis,ßna col locare,quibus uidelicet in odium ChriRi er Chri* fiianorum, loca ipßa poüuerent, memoriamqite ]!A.eßilt;epenitus delerent. Etß autem ConHanth nus ea loca repurgauit, tarnen lulianus poHca rurfum Ethnicie idolatrite ßneüras portas^ Jettis late aperuit.

tios Deos feu idola irridet, quod nimiruttt os habe antcrnonloquantur^ aurcs^r non audiant,pe» desornon ambulent,acbreuùer, qubdßntopertt manuumhommum, Paulus gentilifmum hunc turpißimumtalibus uerbis defcribit^ immutaue» runt,inquit,gloriam incorruptibilis Dei, tudinem iinaginis corruptibilis hominis, z3-uolu=^ crum quadrupedum ferpentium. Item leruie runt creature potius,quàm creator^

Valentinus cum fuis aßeclis, portenfa Deorum uaria commentus eß,ut Irenteus commémorât. Cie mens quarto Stromatum ait^ valentinum primum ßii(fe,quiDeumCireonditorem diHinxerit. Idem fub Valentino Itleffaliani afferuerunt Hem Pri* fciüianifubGrutiano. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;».

l/iarcionifl£,Cerdo,Mdnich£i, duo principia, feu duos Deos co£ternos finxerunt, unum quidem dutorem bonorum,alterii uerb malorum.Pons out iüiw errorisßit,quia ueram originem rerum ma» laru ignorarunt : Deinde quia no difcreuerunt w« ter mala culpa et pcenæ.Mala culpa no funt a Deo ffd i didbolq ft Umiwti«. P(e«lt;ç uei-b funt à Deo,

idololatria Papillica,hoc eü,inuocatio feu cul» tut SanHorum mortuorum, feu ut ip(i appellant di uorum,ipforum apotbeofes plané Etbnicte, üatuu, rum ZT imaginum uenerlt;ttiones,0'fiißtationes ex longinquis locis ; Nam adfcribere opera foli Deo conuenientia,alicui creaturne, nibil aliud eil, quàm pro Deo earn habere. Tribuere autë defùnüii fan= Hit,fitte ueré tales fint,fiue ßlfo fie nommentur,in UQcationem,0' quidem exauditionein omnium bo= mmum,quocunqi terrarum loco exillentium,cr fi eultatem inJfiritualibui cf corporalibus rebus o:^ pitulandi, eil ipßs adfcribereuerè diuina opera, omnipotentheDeicompetentia. Palam igiturfit, Papifias more P,thnico,innumeros deos fingere ZT colere,contra Dei uerbum, quod expreße dicit. Dominum Deum tuum adorabis, O' ei foli feruies. liuncinfignemn£uum,o‘u^^‘*‘tfn regni Anticbri Hi,hoc eil Papiiiici,operlt;epreciü efi obferuare di iigenter ac ferio deteHari. Hue pertinet, quod Si» mon iUe Magus à Petro malediilus, primus in Ec» clefia (3}riHi,Sanilus iUe fidt, qui uiuusKomlt;e me» ruit fiatuam publicam, cuminferiptione, Simoni Deo fanâo, ut lufiinus antiquißimus Ecclefite Dft fcriptortefiatur.Eumuero tanquàmducemfecuta Komana Ecclefia poflerioribus temporibus, innu»

Tresperfonae^ 45 tnera idola in templa coüocauit cum infcriptioni» bus,Sdnilus ScbaßiMM, fandiu î^icolatu, finÜM ■vlricitt,(dnélM ¥rdncifcut,fanila Apoïlonîa,fdn» âd Bdrbdrdy . Eoiq; Diuos er diuM c^ntioni^ biM fonoris,preculK^; jlridulis lt;td iÜct idola pronun cidtiSyCdndclis ardentibuf, dlijsc^fitnilibut cerema nijsjongè plns^^- drdentiut lt;judm ipfum Heum plt;«

Spiritum fdnilum coluit er cele» brduit. Oreitdq^tdntumunum Draw profitentur pontifictj,ut uulgb nommtntur, ve uero ipfa cunt Etlmcii^innumeros Deoï dut indigetet docent ac Uenerdntur.

Etß Zdtità ßcriptores de Deo differ entes,inter dum ißisuocdbulis,Efßentid,tJdturd,eddem pgnifi cdtione utuntur,tdmê lt;jui dccurdtius loqui ^ludue^ runt,plerunlt;j^efjentidmde unitdte Deidixerunt, acconiunilim omnibus tribus perfonis diuinitatie attribue*

^(ttribuerunt ,ut unant effe diui^tatn ati^ue itfeT'* ttidneffenticon.Subßatttiamuero ftnguUs perfonif cttribuerunt,ut qubd tres ßnt fubflitntix diu'mitd^ tisfeu ejjpnti£ diu'm(e,perinde ut Gr£ci^undm di^ xerunt eße bv(rixp,Z3-ires vtjtos’äctöJj boe eSit res uerèfubfîSlentes. Proculdubio autein hlt;ec di^ ligentilt;i,d périt is Eccleßte doSloribus adhibita eSl, ut dmplißima dodrina de Deo, tnentibus humanis alids igttota,mdgisperßieue tradi e^- citraambi-guitatem à difeentibus percipi^imb etiam htereti^ ei udlidius refutarf.poßmt.

Porrb Ldtini, ut ZT ipß diSiinHius loqueren^ tur,qult;is Grlt;eci dixerunt vth-cs-ko-bs, er ipß ali=* dsfubSlantids, etiamperfothisappelldrunt, quos quidem amp;nbsp;GriccipoSleriores amuldtifunt.EA dU tern perfond in hoc drticuloßubSldntid indiuidudf inteUigens,incommumcdbilis,perfe'fubCiSiens.Li=‘ rd fuper lohdnnem cdp- primo inquit, Perfond eß inteUeSludlis ndtur£fmcomntunicdbilis exiSlentilt;t uelpotius(ubßftentidt quodprorfusidem eß.Nott igitur hîc,ut dlids in ufu l^tinæ linguee uocdbu^ lum perfonlt;epro hdbitu,dut dißindione offteij dc=‘ cipiturßedpra fubßdntid uerè fubßßente, diSün« dd db dlijs. Dixerunt gentesßrtutidm eßededm, 'Verum non ed perfond feu V'wos’ao’f?, fed eß dp pelldtio euentuum.Difcernitur quoquehomintsiT Aitgclorumperfond, 4perfond diuinitdtis, quilt;i ißtf

Cteterùm etft feriptura Sacra, uocabulo perfo^ nie non appeUet uel Patrem uel Eiliu uel Spiritunt fan(lum,res tarnen ipfie, in eadem dare cr dilu^* cidè proponuntur. Vnde rede AuguHinus Ubro fe ptimode Trinitate capite quarto intuit, Licuit loquendi ac difputandi neeeßitate, tres perfoi* nas dicere, non quia Scriptura dicit,fid quia Seri ptura non cmtradicit.

PÎurM effe persona diuinitatis lt;luÀfit utiafn,tef ilimonici Scripture luculenta probant, ut Gene. i. Creaait Elohim ccelunt amp;nbsp;terram .■ Hic appeUatio ^ei in plurali ponitur, omnium doüorum Eccle^ filt;eE)eiiudicio,ut perfonarum pluralités t« Deo ’■c»'«ino)»)tt«znco»(iùorc, fiatim in primisuerbit Scripiurie fan(l£ indicetur. Deinde ip/îut Dei uox de bommis ßrmatione,boc modo recenfeturiEacia mui bominë ad imaginem (imilitudinê noflrâ. Iduerb nS iixitDeus ad angelos, ut ^uidâ h^rct i (imalicio/'èinterpretatifunttetgrauiteràSatidfis

^cclcfi^ fcriptorihtu funt reßitdti,fed perfondruni in diti'mitate pluralité fubindicdtnr.

Girne.ip.fcriptiiin efl, Fluit’Domsniis tgnetttd Domi«o , qute locutio ßmiliter plùrcs docet eßt perfondießcnti£diui»£,ßcuter noxpldhni tto-Dixit Dominui Domino meo.ltéPptl. 2Dominai dixit ad me, Filius meus es tu. Sed eiufmodi teRpnd tiiaplura, paulb pb/l recitabuntur.

In FÎ0U0 autem Tcftamento,expreßiorit ac pld ra tellimonid, er pateßdiones perfonarum diui^ narum admirandiS extant, chridtis enim fubindt inculcat,fe habere Patrem, quißt Deus, fe mißu^ rum eße ßiritum Saitdum, ubi non de fe folo,aut alijsmotibus creatis loquitur, fed de perfonis a( fubdantijs diuinis,

Tantum autem tres exiflere perßnas diuinitd* tis,neqiplures,neqipauciores, nempèPatremß^ lium er Spiritum fandunt, ex teßimonijs euideü^ tißimis Eccleßa Chridi credit,docet er confitetuf^

Geneßst.fitmentioDei,deinde etiam Verbh per quod omnia eödita funt,tertib Spiritus fandigt; qui incubât aquis,uitamq; rebus creatis imperti^^

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iu oris eius omnis uirttu eoruin.In bacfententia me

î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus dixit ad me, Ego bodie genui te. ^t de figt;iri»

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Probant O' firiptores’Eccleftaliici frinifatetu

Apparitio Trinitatis Abrabte contingit,ut Gea ncfisi8.memori£prüditumeß. Nam Deus fitecie trium uirorum Abrab^ fe eonjpiciendum prabet.

1 Veriim eiifinodi tefiimonia, ab alijs luculentiori» ( fciM ƒ««!« accipiunt lumen cr intcUeduM-Pofitis «■ , «iw expreßis, Cz perfiiicuis fcriptur£ didiS, po» ) ftea etiam alia,qu£ uidentur aliquid obfcuritatû , fcdtere,citrrt periculum adbiberi pofiunf.

Non igifttr dubium eß, tjum Ecclefia Vettrit Te^l^twcnft eum ipfum Deum agnouerit ZT muoett

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B mw

muf cr dJoramuf, qui nimirum eR unui elJintUt trinut perfonis, etiumßqu^edum fiterint ob/curio^ ra,quilt;t iüußriores puteßdiones Deus, fuo quo^i dam conßlio , ufqiie ad cxhibitionem Meßi£ re=‘ fèrtiare uolebat. Alij alias caufas diuinanl:, quaf pratereo . Mitto etiam iüud Kabinicum , quoâ myßeriuinTr'mitatisinde elucere quidam exifli=‘ mant, quia tres tantum funtlitera radicales Ver» borumin tiebraa lingua .idemin abbreuiationè uocis lebouaßgtüficari putant, qu£ tribus lod, in firmam trißlij fcribi folet. Item, quad Geneß! primo.im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trinitas ipßs Uteris ßt in^

uoluta ,ita quidem, ut adiedione Ut er ar urn Pater ßt-^'^ Vilius, Spiritus (andus rum ida non prabent firma findamenta, qualia in articulisfidei reqtiiruntur,ldeo potiorem baheant lecum perfiicua did a fcripturte fandtc.

I» Nomo autem Teflamento, clarius bac do^ drina tradita, er iUudrioribus patefidionibus of nataed, quaquidc!nre,utdiximus, ip/amex» bibitionem M.efiiteDcus ornare uolnit. Mattbai uigefimoodauo : Euntes docete omnes Gentes, 0“ baptifate eos in nomine Patris, qt VilijtO' Spirit t-us fandi. lubet bic CHRIST VS in nomineuf ri Dei bapti/ari. Efi enim regeneratio , qa^ fitmimderio Hapt fini, ßngulare cir ingens Def opus»

Iohannis deàmoquinto.cùm uenerit Purdclc tus,ciuem cgo mittam À Patre, Spiritum ueritd=i tis, ([ui d Patre procedit, is tcjimonium perhibe» bitdeme.Dillinaèhlctrium perfonarum mentio fit. Patereßperfona ,4qua ait procedere Spirit tumfanSium. Procedit autem lt;t Filio quoque, ut fuolocodicendumerit.Filiuihiceß perfona mit* tens Spiritum janHuma Paire. Spiritus fanäus efi perfonaprocèdent 4 Patreet miffa à CHR.la

Galat, quarto : Ctuoniam eßis filij D«\ wt/i£ DfIM /fiiritumfil^ fui in corda nofira, clamantetn AbbaPater.

Secundte,Corinth.decitnotertio. Gratia Do« }»ini noßri iefu Chrißi, er dileélio Dei,er comm^ nio ßiiritus fanili,/it cum omnibus uobiss

Priwielohannisquinto, TRES funt qui teHlmonium perhibent, Pater, Logeser Spiri» tut fan(lus,er bi tres unum funt,

Cemque innumera teßimonia, paßini bt No «0 Teßamento extant » qu^ ffarßm de perfonis loquuntur.

^‘‘lerùmpate/àiîio Trinitatis omnium iUuà Slrißirna.adiordanemaccidit3 cumlefus CHRI» S T V S anno trigefimo fult;e eetatis^ ad fuum mini* i üeriunt

Aérium publice fufcipiendum quaft initiareturi dut,utidm ^uidemlo^^uifolemut, ordindretur.ü^ ibi Pater è fublimi cOlo dar a uoce fonaf.Hic eA /i UuftneutdileduifiU^uo mihi bene complacitunt eA. Secunda ucrb diumitatii perfona, baptifmo ioantte acceptà,ex lardants alueo afcendit, telt dit ad eumuox Patrh ccdeAis. Tertiaper(ona di^ uinitatis,mox è cœlo erumpens, uißbiliq^ l^ecie co lumb£ aduolanStfefe 'm ChriAuin demittit, 'm eo(p conßdetac manet, Ihec reuelatio toti Eccleß^ d}rißihonorißca,fUinm£ci^ confolationi eß.

Poßreritb buc reßranturfymbolä,doArm4m dé Deo praclarè explicantia,ut funtpræ c£tcris x'mè 'mßgnia, autentica, er citm iüuAribus didif ßripturie fanA£ congruentia,Apoßolicum, ï^ic^ num et AtbanaßanumAtem confenfui Eccleß£ Dti perpetuus,eA^ ßngulare De/ beneficium i quoi tarn Dtnumeris h£reßbus, omnibus feculis aduerftd bunc articulum exurgentibus er fiirentibus,taineit eUm conferuauit mtegrum er purum Deus,ufq- ai iatic mundi fenedam, m qua nos modo degtmuff pro quoquidembeneficio etiamtibi,miPdter,Pi* li er Spiritus fände aternasgrattas debemus perfoluemus.

BTsi autemtresfuntperfon^e, releltteadfe imiiccac diliinäa^iuxta teftimonitt expreflt;» (ct infçripturafnnHa,cr patefàaiones diui^ riM,titmen non fnnt p!ure$ Di/, fed unicus duntaxitt uerus er aternits Deus,feu uniça indifl'maa effen* tiii,(luod plané idem eH 'm hoc fidei articula. Hfc ideo credenda funt^quia de 'Deo aliter fentiendum ac jlatuendum non eH,quàm ficut in uerho fuo fefe reuelauit,utfepé repetitur.Teüimonia autein hti iusadmirandimyùerijfunt.

Spiritus fanéli. Hic Cbriftiw i« Nomine in« sjuUftanquim uniclt;e effentiicdiuiniebaptifandum, er tarnen expr'mit tres perfonas,diilinä(s nami» nibiu.'Loquiturautem ChriHusde umco er vera Deo,'m cuius nomme baptifatiofit, is uerb unicus Deus non eil alius,(fuàm Pater, Filius er Spiritus fanflus,qui nos régénérât, ac pbi deuindt, ^«en» perpetu'o «««ocdrc er colere debemus.

i.lobrf».5. Tresfunt, qui teSlimomtfm perhi* bët,pater,Logos,Spiritus fanäus,er TRES V» Nvm («nt. omnes p'if M» hoc dillo pondent ijlorum Verborum accurate obferuent,T KE S er VNVk. Nlt;lt;m clarißimisuerbis docet Iohannes, Tres effe 'm diuinitate coiequales effentia er po* tentia.SediHosipfostres,effeVNVM.,hoc eft, unutneffc Deum,iionetüm plures coeeternos aut

’54 Tres perfonaeunus Deus. coomnipotentes docct ac profitetur Iohannes, unicum Deum.

lohan.io.Ego e3’^dttevunumfumtu.Verbum, Sumus, perjonarum pluralitatein euidenter deß» gnat,ßcut er uocahula,Ego er Eater.Vnum uerh, unitatem naturæ feu diuimtatis exprtmit, Cum hoc didlo plané conuenit,quod lohan.i^. Çhrifluspro fitetur ac docet, Philippe, qui uidetme,uidct Pa^^ trein.auomodo tudicis,oßende nobis PatrciNoH credis,qu'odego 'mPatre,cr PaterinmeeUiVer^ taqu£ ego loquoruobis,àme ipfo nonloquor.P^ ter autem in me manens, ipfeßcit opera, lion lo' quitur autë hoc in loco Chrißus,de confenfu uolutf tatis inter fe erPatrem, fed de effentia,qubd unid idemq; omnipotès Deus ßt cum Pâtre omnipotctëgt;

Genef. t.ïnprincipio creauit Elohim, Di/, cx^ iumerterram.Hîe plurali dppeüationeDei,no=‘ tanturplures perfonæ, fîngulari «erô uerbo um* tM effentiic, ßcut interpretantur fynceri Eccleßif D« fcriptores,et congruut reliquadiHa clariora-

Genef.decimooHauo. Treî uiri diflMi interß diuertunt ad Abrahamum,er tarnen ipfe ex occul ta injfiratione Dei, haud ignarus, diu'utam maie* flatem Ifecie ißorum uirorum ad fefe uenire, com* pettat eos ßngulari numero. Domine,inquit,obfe* cro,ßinueni gratiam in oculis tuis,ne tranfeas^

'Jßnt f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tftmf occultabo

Tres petfonæunus Deus» f5 Ahrah^t ijtiæ ßäuruf fumîac certum eil, dppeUd tioncm ïehou£, non tribui Angelin in fcriptura (unHa.

I» Baptifmo leu regeneratione iommis, dcs ceptdtione ad uitam £terndm, coniunguntur pari poteüate Puter,Viliut,or Spiritui (dndui.Zrgo bi tres funt unus Deus-Nuniq; unius Dei opus ea,fdl^ Udreo'uitdm aternumtribuere,

Icb.^.inquit Cbrillus,ßcut Pdter fufcitdt moriu OS er uiuificdt,pc er Pilius quos uult uiuijicdt, lobdn. 14.. No« creditis qubd ego in Pdtre, er Pdter in me eft^Alioqum propter Operd ipfa ere^ dite.Hdec fententid conuenit cum ed,quielobdn.ioz recitdtur,P,go er Pdter unum fumus.Pdter in Pilio eil,O' Ptlius in Pdtre,tdli rdtione, ut Pdter er Pi» liusßnt unus Deus cum fpiritulunHo.

Udbitdre in cordibus bominum, refufeitdre in nouißtmo die,recipcreinca:lum, tdm tribuitur Fi lio dc /ßiritui fdn(lo,q Pdtri.Prgo Pdter, er filius, o/piritus fdnUus funtunusDeus. N4gt;b boc opus, tdntum unico iHi Deo conuenit.lobdn.-t^.t.Corin. ^■iidtt.2^ erc.Piufnodi rdtiocindtiones plures è fdcris Uteris coUigi poßunt, quds breuitdtisgrdtid omittimus.

Symbolaquoquedntiquißimd, edndem doHri» ndm ln^^ftl^nter trddunt.üdm ApofloUcum inquit,

Credo 'm Deum.Pofiea uerà explicatur, quii (ît ih leDeus,nempè Pater creator ,Pilius redemptor^ Spiritus faniitisuiuifîcator. Calumnia O' in/aniit eßjineodemfymbolo l)£c ucrba,Credo in Deunt, tantum adPatrem accotnmodare, atq^àvilioOquot; Spiritu faniîo penitusremouere. Sicuti enimuers ium credo,non tantum ad Patrein,fed etiam ad Pi lium O Spiritum faniiumpert'mct, it a etiam uox Deus,qu£initib poràiur^ucrè ac propric ad Pa» trem,ad PiliumtO^d Spiritum fanéium pertinet. fiamiUeellDeus,à ^uocfeutionem, redemption* nem O uiuificationem accip'imus. itaq; coniunilio E T, applicat ad hanepropoßtionem Credo 'm De tint, non tantum Patrem, uerum etiam f ilium, o Spiritum fanHum.

Nicitnum fymbolum eodem modo propoßtio» nem pramittit,Credo invN'Vl^ Deum,acmox fub'^cit,P4trem,Pilium o Spiritum fanélum.ïnfa nia igitur omnibus ntodis execranda eß, qute per fe O tamluculenter funt copulatajam neßrie con nettere.

ItaetiamDamaß fymbolu habet, Cred'imusin unum Deum, Patrem omnipotentem, o 'm Vnum Dom'mumnoßrum Tefum ChriflumfiliumDei, o in Spiritum fanilum Deum,non tres deos, fed Paa trem o Pilium o Spiritum fanüum, unum Deum (olimus ar conßteiwirt

Tcrluflù«!« contra Praxeam libro 20.1« /rint tateunitMdil^onitur, tresnonßatu, fedgradu^ nee fifbßantiajed ßrma,necpoteß(ite,f£d /}gt;ecie. Vnius autemfubßantilt;g,Qrtinius poteftatii, quia, unus Heus,ex quo cy gradus ifli, crßrma orßgt;e des,in nomine Patris, or Pilij, or Spiritus fandi deputantur.

Augustinus libro prmo de Trinitate capite quarto irnquidOmnesquos legere potui,qui ante tue fcripßrunt crc.hoc 'mtenderunt jecundum jeri pturasdicerc, (,tiotal]£c LeSlor) qubd Pater Gd Pilius er Spiritus fanilus, uniuseiufdemqifubßan tia infeparabili a:qualitate,diuinam inßnuant uni=* tatein.ïdeo'q; non funt tres Hij, fed unus eß Heus, quamuis Pater Filium genucrit, er idco Filius non ßt,quiPatereß.

Ac libro de cognitione ueris uitie inquit,'capite to.Conßat preßdb Patris er Filij er Spiritus fan ^i unam naturam,indiuidudmqi effentiam e(fe. Ft ^efide ad Petrum cap.4..Trinitas ad perfonas re=^ ßftur,Unitas uerb ad naturams

Gregorius de Tbeohlib. 5. Ipfe certeße de bis fentio,erlibenterfentio,tumquifquis mibi ami» eus eß,idem ßcit,colendum effe ut Heum Patrem, colendum ut Heum filium,colendum ut Heum Spi^ fitum fanSlum, Proprietates tres, erdeitatem

unant. Quippequa:nihilpartiaêur, ftuegïoriai^ faciles,flue honorem,ßue efjeittiant,liue regnum.

CyriUut contra lulianunt lib- . No» ignorauK itiofes,quod Dem unm,hoc eli,una dcitatu natugt; ra,in faniia cy confubflantiali Trinitate adora^ tur^nempc tn Patre,^^ Filio ey Spiritu fando- Ite in lohan.lib.u.cap. t^.Vnm Deux in Trinitate ado ratur.

Sunt igiturißa tres diuinitatis perfonie, coeß fcntiales,co£ternie,coomnipotentes,f}cut pracla»^ rèoriuxtafacrofandax fcripturax Athanaßmin^ quif.Fides catholica hac eß, ut unum Deunt in tri nitate, zy trinitatem in unitate ueneremur,Itleque eonßtndentes perfonas,neque fubßantiam feparax tes.Alia eß enim perfona Patris^alia Fil'q, alia ßi ritus faniii. Sed Patris zy Filij,ztr Spiritus fanéli, una efl diuinitax, aqualts gloria,co£terna Maie:^ ^lt;is. Q^alis Pater,talis Filius, talis Spiritus fan* âus. Item flcut flgillatim unamquamque perfo^ nam,Deum aut Dominum confiteri, Chriiliand ueritate compellimur, ita tres Deos aut Dominas dicere,catholica religione prohibemur. Item, Ft in hdc trinitate nihil prius aut poflerius,nihil ma^^ ius aut minus.Sed tota; tres perfl)n£,cotetern£ flbi funt zy coaquales.

Tres perfonæunus Deus» fp dodrina in principia Aritlmetica., itempe ^tria fintunuin,dc utiuin triaiRe/pondeo : Dcui non con ßringitur phyßcii princip'^s. Nd articulifidci,cx tra. humanam rationem,peculiariter à Deo funt re nelatiiideoci^ credi oportet,quiequid tandem am^ malts homo contra fomniet. Pr^terea res longè mi nor es in ipfis creaturis,noüro ingenio non perfpi^ cimiis, eyy qua tandem audacia ipfam diuinam Ma= ie^atem perfcrutab'mur ? Quis bominum aut ctia dngelcrumafjequitur,cerebri inhumano capite, con^antisftuida es- imbeciHi materia,aéïionesiPri mit eü in capitehumano apprebenfio rerum,ßue le{iarumßueauditarii,boceß,inteUeilus. Deinde efl in eo indicium de rebus oblatis,ßntneres iüat oblata: bonx uel maU. Ta-tib inejl memoria qua(ï penn,aut ct^a reconditoria,d'^udicata reponens, caqi rurfus ad ufus neceffdrios promcnsAlia in una maffd cerebri geruntur. lAedici ceüulas dislingi uuntjin quibus i^iie admirandie adiionesfiant,quia experientia cognitum eß, memorie federn in po^i^ ^eriori parte, apprebenßonis in anteriori ßtam eße. Sed hec nondum explicant hoc myßerium, quomodo iüi ffiritus in cerebro exißentes, tarn prtenantes aiiiones gignant. In corde bominK, frimum eft fubftantia carnea,folida, cz compa* äa,deinde ine^l fanguis,tertio ßirifus, no tantum uitaleißedeti^affißw uMcmirdiiles injunt.

N« poteß uüd credtura dicer e^quornodo ißd ont« rùa^in tam parud ftrnuld feu oüd,cr'm tam humi» dd re, qudßteftudnte Cf fionigdttte dlt;jud, fidnt i lu cerdfo primum conl^iicitur cuticuld quæddtn, uelu ti cœlo circumddnsreliqudm fubüdntiatn ; deinde fequiturfdijguined cdro feu maßula, qudß uenii quibufddm drtificioßßime contextd er cob drens: tertio in medio inefl nucleus,ddpropdgdtionëdi^ uind potentid mirabiUter credtus- Kdc erfimilid, dico,nos homines, in tdtd noflrarum uirium deprd udtione,hugt;ndno inteüedu penetrdre, aut confe» quinonpofjumus,in quibus cfuidem omnibus,dli» quidfimilitudinis de Trinitdte Idtet, Verùm com^ parat iunculds iftds,dextrè oportet accipi. Antiqud eR (jinilitudo,de Sole, qult;e etiam apud Tertuüid^ num dduerfusPraxedmextdt. Sunt dutem in Sole hdc trid,primum ipfum corpus folare, deinde rd diui inde procedens,tertio lux. Alij dnimam hqmi nis injpiciunt,in qud tanquàm unica fubltdntia,in» telleäum,memoriam cy amorem conliderant. Alif mentem hominisPdtri conßrunt, imagini ßrmdtlt;e in mente filium, ermotibus cordis jftiritum fdn» Hum-Verum nuüa i/iarum ßmilitudinurn , currit quatuor pedibus,ut uulgo did folet. magisigituf ad uerbum 'Dei, quibtis articulißdei folidè confira mifntur,qu4t}t dd umbrds rerum relßicidtur-

PAV CA CT «ic difcrimineperfonarum, coni^ moHe/àcienda funt,T)e fingulii autem pofiea, pdulo füfjut,Deo dante,diljeremut.

Pater,ordine prima e^ perfoita.Secüd'o genui t Tiliuin ßbi coeffentialem,coieternum cr coomnipo tentem,tertib mißt Pilium 'm hunc mundum,impox ßto ei pondéré peccatorum totiut generis bumam.

Pilitu,ordine eü fecunda perjona diuimtatis.Se tundb eßgenita à Patre,ita tarnen ut ßt confubßä tialis,c6£terna, coomnipotens Patri. Tertib eß perfona miffa in terras,que homo ßßa eß,ac paf» ßone fua totum genus bumanu reconciüauit.Qnar tb eSl Pontißx CT lAediator 'm £ternum. Quinto Iudex uiuorum ZT mortuorum.

Spirituifdnäus,eR tertia perfonagt;$ecundb non ' perfona generans nec genita, fed procèdent à Pâtre zrßtio'

'Vfus buius comoneßHionis eß, ne conßtndantur perfbn£, cuilibet jua proprietof attribuatur,

Porrô not£ funt Eccleße Cbrißi löcutioes, per (onas diuimtatis difeerni realiter,non ratione net^ elfentialiter. i^amuera ZT propria eR di^inilio perfonarum,zTeffentia eßtantitm una.itemchnt diuinitax intra fe conßderatur,difcernuntur perfo

Sunt qui djjirinant, gentes etium aliquant Trini tatis cognitioneni habuiffe.Verum cum hoc myftea num ftt incognitum rationi humante, nimiumeis adfcribunt . Si autem de Triade aliquid 'nugati funt, uel luferunt fingendis opinionibus uarijsde Deo,fine certo fùndamento,uel ex dodrina E,cclea fie Dei aliquem fonum audierunt, quein tarnen nott inteüexerunt.ftc tricipitem Uiercuriumtn u'qspo fuerunt,Qf'^ome,Qrc,

Simon M.agus,hiereticorum Patriarcha,ßns ^3quot; origo,dixit fe ejfe Deum, feq^ alias ut Patrem, a^-liâs utPilium,alias ut Spirituin fandum apparua, tIfe.Ver MU hunc hnpoftorem puniuit Deus, corpo reeius intcrramitlifo,cù)ninaëre diabolicis arti bus,tanquàm alter Icarus uolitare tentaret,

lAöntanidte,Sabeüiani, Jaoêtiani,Samofatenilt;t ni,M.arcellus,Photimus, plané ut ipforum parens Simon,tres perfonasnegarunt, afferentes, ununt duntaxat effe Dcum,quiinterdum fe ut Patrem, interdum ut Pilium,interdum,ut Spiritum fandunt geiferitor declararit. Patrem igitur, o- Pilium, (3 Spiritum fandum, effe duntaxat unicam per^^ fonatn. Sed pugnat hoc delirium feu potius blaff he mia, cum patefamp;dionibus diuinisftm quibtts diftiti* dé tresperfonte apparuerunt, cum uerbis Bapti*

pni,cum officio pngularum perfonarum cr cunt iÜujiribu^ teümonijs,tn quibus difertè triunt per» fondrum mentio fit.

ud£i O' MdbometdnijUnum Heumfingunt^qui non fit tr'mus in perfonii, boc efi, lt;]ui non fit fer,¥iliuiO^piritusfdn{lut.ltdlt;iue aliquid fonts mdnt,quod Verbum Dei ignorat;Ndnt facrofunda liter£,tdntlim eumDeumdocent ac profitentur^ lt;iui eü Pater, Piliut o Spiritui fandm, Extr4 bunc Patrem,Pilium o Spiritum fandum, non efi uUuiDeus.

Et contra eot Cbriflus firt indicium loban.^. Qjii non bonorificat Pilium, non bonorificat Pa» trem.î^onuult entmDeui,dlio modo fefedgnofei eo inuocdri,quàmficutfe pate fielt.

Seruetifitrorem, feepuitur bodie in Polonia Gre goriia Pauli Cracauiæ, qui adfeuerat, Etfi tres fint,tarnen non poffe did tres perfonas, O folunt Deum Patrem efie unicum uerum Dcum,non Pili» um,nonffiiritumfandum. Debifce fùrori» bui,altero libro iuuante Deo nonrû» bil diffieremus.

Appellat IO Matris, î» fäcris Uterîi non accipitur eodem modo. Alias enim gnific-at eum,d qtto quis natur aliter natM eft,ut Honora patrem ztr matrem tuam. Exod-zot Et inde pro Maioribus accipitur,Ht,Eg,o fum Deus patrum tuorum,id e/l^Maiorum. Exod.^, Et eads ratione peculiari phraß feripturte facrtetduietia patres dicuntur,ut Laban diciturfilius Uahor Ge nef.z^^qui er at eius auus. Nam ^athuel pater erat uerus.lnde per metapboram,pro autore Qt“ origin »eaccipitur^tïubal eHpater Citharcedorum, id eß^author (eu primus inuentor.ltê pro pnecepto-re,aut qui alios beneficia a(ßcit t.Cerint.^, Non multosbabetispatres.Sic appeUabat ueros doiia res Apollolus,à quibus initio doiirinam cœleflaii dcceperant^acrenati erant. Transfertur autent 1)£c appeUatio ad Deum quoq;,erhübet tres ßgnt ficationesprtecipuas.Primùm rej^eiluEilijdicitur Pater,quia Filius ejl ab lt;eterno ab hoc Patregeni^ tus.Deinde re(fie£iu noflri,quia O' creator efiyOquot; perChriflum paternumerga nos habet animum, recipit nos infilios,paternamq} beneuolentiam er auxiliumprieflat,Sicut ChriÜus doeet nos or are, Pater naßer, qui es in cælis.Tertiô pro autore ac=‘ cipitur,ut qubd Deus dicitur Pater luminumßd e(i,autoro'largitorlucis,

ta nee procèdent, fed habent ßlium eoeffentialem, ab tternoàfegeiùtum, quem etiam mifit in mw» dttm,ad redimendum genut bumanum,donans cm» filio,l^iritum fanäum tàfez^ filio procedentem^ créant or fuüentans omnia , cumfiUo cr f^iritu fando.

in hoc articula Tria cogitentur,Prmum ter fit perfona. Deinde lt;)uàd fit à Citteris perfionit didMa.Terti6,quathabeatproprietates fme fin gularetyfiue cum reliquisperfonis communett

frimùmPatrem efje perfi)nam,hoc ed, uiuunt quiddam exifient,non inane nomen autfigmetum, ex plurmis tefiimonijt facrue feripturæ liquet, loa amp;lt;lt;«.meuiuentPater, MLittent autan O’ ^i0ut,hic fubfiantialiter didinguuntur. ChridtiS inuocat Patretn difertit uerbis, Pater clarifica me, ifcm,Pater tranfeatàmecalixifie. ltem,Confitagt;: O»” tibi Pater cœli o terr£. Non autem inuocat fe» ipfum,ne{^ muocatfigmentum aliquod,ficut Porx tnnamcfCererem inuocabant cacægentet, fei fibfiantiam ueram ac uiuam, qune efi Paterdn pn *^^^^°^but,Patertanquàm perfona fefe manifia Plt;^^gt;^^fiifîcantdefilio,liic eàfiliutmeut dileduti Et in uerbis 'Saptifini tret perfona recitantur.Kuo

Apodoliin fx« ordijsfuarum epiÜQi^r^fn utuntur,quibui Patrent Ut per[onamnontinant,primoq^ loco ponunt.

Secundo Patrem difi'müam Trinitatis perfond^ non ipfum filiu)n,neqi ipfum /jiiritum fandum ejje) exijfdent telimonijs per]jgt;icuum eR. Sed nongra= uabimur adbuc unum aut alter urn adfcribere. Pfal, i.’Dominits dixit ad me, Piliut meits es tu,Ego ho=^ die genui te.ïn boe iÜuUri diéîo, duabtts rebus di=i üiniiioperfbn£Patrisà Eilio defcribitur.Primùnt tnent^ßtfilijgeniti,^^ eiusqui eum genuit,e^^ imp^ibile,b£c poß'e ad unam perfonam refirri. quot;Deinde difeernitur loquens ,z:risad quem ferma fit.Item in fequentibus uerbis, dans b£réditâtem, er accipiens.Amentia enim ell,b£c uni er ei=* demperfon£ tribuere.Pfalm.no Dixit leboua donai Dominus Domino meo, fede à dextris meis. Kurfus bîc aliquot not£ proponuntur,oftendetes, Patremeffe diüMam perfonam. Nam primùm bîc duorum Dominorum mentio expreße fit, (y perfonM dift'mgui, ctiamCbriüus lAattb£i uige= fimofecundo docet. De'tnde Dominus aüoquitur non femetipfuin , fed alteram perfonam. Tertia dlia cß perfona qu£collocat, alia qu£ eoüoeatur: Plures eiulmodi perfonarum diü'tnUiones, totus il le Pfalmus fuppcditat.tiattb.decimofexto . Tu eS ebriilus Eilius Dei uiui. Elîc Eilius er Pater, nott accipiuntur pro una er eadem perfona, fed pro di ftinflis. Eodemmodo lobannes docet,Vnigenituf, qgt;*i e^ infinu Patrisfipfe nobis reuelauil:. Chriftm noit

non [eipltim,fed diftMttm perfondm, lu horfo zr dliÂs 'muocatAoh.i^.'Ptiternicws ufq; modo opcra^* tUTjZ^ego operor.Quid clarrndicipoteft^Ruc re firâturuerba 'Baptifmi,Qrpeculidris dtq^ illusîris reiieldtio dd lorddnem^ubi Pater fuam de Piliofett ientiam pronucidt. Ad eundcm modum ljgt;irituifdft ilU'S.non efî ipfe Pater,nei^; ip[e Pilinf,fcd peculiit rii res feu perfona,ut poßea dicendum erit,

Tertioproprietatesbuic perfontetantumcon» uementes, funt, qu'od primus in ordineperfona» rum,ab ipfo filio Tiei in uerbii Baptifmi recitatur, ©■ obferuant Apofioli quoq^ earn rationcm, ut Pd trem,quoties Geimentiofit,prtepondnt. Deinde, ^ubd genuitPilium coieternum, coefjentialem, coomnipotentem,eumcji tnißt ut fieret uidima, adredimendum genus bumanum. Pfal.2.lob4n.t: îàattb. 16,

CommunesproprietdtesPdter eu Pilio babef, ^ db Utroe^i Spiritusfdnéiusprocedit-îoba. t6.20.

Comjsttffeî Pdtri proprietates cum Pilio, Qf ^piritufdnfio,funt,cjubd eü Creator , fiiflentdB ^°^:,gubernator,uiuificator rerum omnium , fi(= tnens ptenas de impeenitentibus , t:3' remuneram iujlos.

Geterum in fymbolo Apofiolico,tribuitur créa tio Pdtrifynecdochicamp;Sydtque biec proprietdsres cenfetur,ut omnes chriftiani in iUud fummum cr

SabeUiani or cteteri,negantesperfondrum in di uinitdte diflindionentibanc perfonam cum cieterii confùndunt,[ed conßitantur ßrtißime tedimon^t fuprd cUtttis,de didindione perfonarum,

VARIAN appeUdtionesfilio Dei^tumpro^t pter fubflatttiani ipfam,tum propter copu^^ lationem diuinlt;e cr humdn£tt4turlt;e,tum eti etm propter officiutn,^’ beneficia, quæ conßrtge^ neri bunian»,faerie litere tribuunt.

îebouafrequentifiimè appellatur,utfuprà mo“ ituimus,ut ierem,i^.Roc efl nomen eius quo uoca» bunt eum,leboua iudicia nodr a. Sciendum tarnen efi,bocuocabuîumtotidiuinitati interdum attri^ buLtiabetautem nomen ab exidentia Filius Deb Kam ab Eterno exiflit cum Patre ,neq} ed tantuitt figmentum inane, qualiafuntmultit gentium Kua twtia.

promifit,fefe djjumpturum cdrnem î}umanam,pro P ter redemptionemgenerii bumani expeccato amp;nbsp;norte.Huc^uddrat quodPaulus teüatur tCbri^ ftum adßiiffe Patribus in deferto.t. Cofmtb.to,

Semen mulieris Genef.^.Propteralßtmptionem bumM£ natur£,quam, ut pro peccatis bomiauttt mori ac pat', poffèt, filius Dei^tx décréta Maieil«i tis diuin£,alfumpturus erat;

Seinen benediüu, Genef.zzAn femine tuo bene*: dicenturomnesgentes.Semen uocatur promi/Jut lAeßiof,propter fubftantiamf quia erat^urus ho mo.Benediäum autem fernen dicitur,quia ßuorem lAei er uitam £ternam,peccato morte er diabo^ lo fuperatisjua paßione er obedientia impetratu rus,er credentibus largiturus erat.

Angelus.Genef.;p3.Angelus,qui eripuit me ex omni malo,benedicat pueris ißis.Vocatur autem ß lius D« Angelus propter oßicium,quia mittitur à Patre,utmiferis mortalibusopem^at.

Propbeta,propterdocendiofficium, Deut.tS: '^''opbetamdemediotui, exßatribus tuis, ßcut tgt;te,fufcititbit Dominus Deus tuns, iUum audix ent-Huc aUudit turbte indicium. Propbeta ma» gnus furrexit in populo.

Adonai.Pfabno.Dixitlehoua Adonai,in quo diâo perfonæ perffiicuè difeemuntur, er filio Dei adpeïlatio Adonai tribuiturt Daniel, y. Exaudi

nos propter Adonai^d efl,Gomiiium feufuflentit torem,cui incumbit tanqßtnddnicnto admiiùürd* tio aconomiteaittreipiibUc£.

immdnuel.^fd. 7.Matt.i. EcceVirgo concipiet ty-pariet Eiliu,cr uocabis nomen eius ïmmanuel, id eâ,nobifcum Deus.lta anteappeüatur Meßilt;is, propter mirandam unitionem natur £ dium£ et hit tnana^CT-quia in nobis hominibus uult habitare^ut TertuUianus libro de Trimtate exponit per didu, mtth.23, Ecce ego uobifcum fum,Qrc,

Eilius Dei.Pfal.i.Ego hodiegenui te. Daniel.^-Species quartifimilisfilio Dei.Tu es Clmflusfiitü T)ei uiui.M.atth.i6.Dicitur autem propter fubflatt tiamfiUus,lt;juiae^iunigemtuSi lohan.t. Vnigenitu^ fiUus,qui eß in finu Patris,ipfe nobis enarrauit. D» fcernendi enimfunt à filio Dei vràgenito, filij ad* optiui,per fidem in Cbrifium fufcepti in hceredita* tem,de quibus dicitur, DediteispoteRatemfilioS Deifieri,quotquot credunt in nomen eiits.lohan.t-

Puer natus,Eilius datusfid eH^ uerus homo. E« fil.p.Cf- ibi quidem plures appeUationes recitan* tur, Vocatumque eAßtnquit Propheta, nomen e* ius,Admirabilis, propter efientiam,operd ac be* neficia.Confiliariits,quiareuelat hominibus deere taDeijCr docet quomodo uincenda fit mors,quo* modo recuperanda falus,quomodo inuocandusPit ter cccleftis 3 quomodo pldcedt noitii obedientid-

Deus ßrtis.quia u'mcit peccatum cr mortem,^ re ftituitgenus humanum priftinæ dtgnitdti, refufci=i tat ex mortuis,faluat.Pater ieternitdtis,ab effèilu, quid isternä uit am ipfe actfuiftuit et imper tit bomi nibus. Princeps pacis, (luid recociliat Deu hominid bus,(luid deletho^lesgenerisbumdni, (luidpacdt cSfcientias dduerfus terrores et execrdtiöes legis.

Pilius hominis. Daniel. 7.Pcce cum nubibus cce^i li,(ludßfilius hominis ueniebat. Pt in nouo TeAa^ mento,Chriftus plerunciuefe dppeüdt Pilium homi nis, ut, Piiius hominis uenit querere fdluare, ^uod perierdt.Lucæ t^.Piliushominis in Maie^d=i te ueniet, M.dtt.i^. (^^uia uerus homo propter ho=t mines fiiäus eß.

Seruus Domini, BrdchiuDomini.Pfd-^^ Ztr^^. iluiamittenduserdt,ut bdiularet peccatageneris humani,amp;potenter iüud uindicaret 4 tyrannide diaboli zy mortis.

Virgd de radice lejje exurgens, flos de radice, eius afcendens^udix leffe.Pfa.ti.quid erat fliturus homo,nd[citurusexfanguinezy flmilia leflè pa^ trisDauid.

Germen Dauid.pfd.z^.Sufcitabo Dauid germe iuflum-Pilius Dduid.M.dtt.t.zi. Ducie 1.

Ouis ddmaädtionem ducendd,dgnus,quid uiéfi mu erat fùturus,maélandd propeccatis generis hu mdsti, Pfaiie 1Ó. 5j. sic Baptißa eum uocat,,

Deui.Efa.^^.'Deutipfe ueniet er faluabit nos, ^ttia iuxtd fublidntiam,e(i uerusDeus. Ofe£ t.Sdl Udbo eos m Domino Deb fuo,

Ldpis duulfus de m'onte.item Mons ma gnus,Da niel.z.quid regnum CbriHi effet futurum non tdn* tum 'mSion,fed dpud omnes gentes. Alid rdtione appeUdturab £(did ldpis, probdtus, dnguldris, preciofuSffùnddmentdlis cdp. 28. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip[e nos fu*

fi'met er confirmdt,eftc^ baßs fdlutis nofiræ.Et ed pit.i.Ldpis offènffonis,petrd fcdnddli,lt;iuid defti* ndtus erdtpdßionifid^uod udlde fcdnddlofum e^-rdt cordm lud£is.Ndm ffgt;lendidumMeßiam,floren tem Opibus er digiütdte, pleric^i expeildbdnt,

Siloh,Genef.4.^.Nonrecedet (ceptrum de tri» lu ludd,ne^; legisldtor de pedibus eius, donee ue» Kerit SiloJ),er erit ei dggregdtio populorum.Vo» cdtur dutem MeßidS Siloh, gudß dieds fatum eius, quid erdt ndfeiturus de muliere,uel db officio Sal» itator 4 nW-

Meßids,id eH, VnHus, quid liberdtor generit bumdni, erdt fitturus rex Pontifix fummus, qui preciofißmo bdlfdmo inungi folebant.ltem db effi fiu,quid ebriftus nos miferos bom'mes undurus erdt

erdt fuo meritOtUt ablato fatore^rurfut per ipßut frdgrdfttidm poßemm appropinquare Dfo, itent donaturuiligt;iritum faitHum. Dani.p.vfqi fidtnducein.Ifem, Polihebdomddes fcxagmtadu* d!occideturiJiel?idS.lbidem appeUatur crSandtu fdnäorum,Pfiil.2!Aduerfui Dominum aduerfuf Meßiam eiin.lohan.t.lnuenimuf Meßi4m,quod eA interpretatumx,?^^ oi,id eß,Vn{lut.

Rfx. Zrff fr. 9. Ecce rex tuws uenit tibi. Mdtth. 2, Vbi eß,quinutia eßrex ludlt;eorumiQuiaeR Rcx ßgt;iritult;ilK,g»berndnsre^num ca:lorum,id eü,Ec* cleßi!im,cr deßruem opera. Diabolo

Dominator in ifraël. Uiicbeie j» iullui.Zach.^.^fa.4.^.Nube$ pluant iußum.E* fa.qt.Prope eßiußut meta, non tantum, quia ipßi fubSiantia tùhil ell quàm iullicia,fed effèâu etiant quo ad nos,id eß, nobis adßrens Cf mpertiens iu iliciam,ßcut inquit Paulus t. Cor'intb. ». Padta eß Nobis iußieia.Uem, Rom.4. Kefurrexitpro* pter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iußiciam.

45. Germ'met terra saluatorem. ab officio, quia libérât nos atrißi captiuitate peccati, mor* tis GT diaboli, acreßituit teternoelibertati zy ui* ta-Hrnc Simeon filiolum Marid in brachijs geAds inquit,fe coràm mtueri (alutare lßael.E.t Angeli paßoribus denundant, matum effe Saluatorem, F j; qui

Si(cerdoS:,quiädoccndo, orundo ßtisßciens do pro peccdtis,nobis homimbus inferuiuit, Pfal. iio.Tues fdcerdos in £ternu)n,lecundum ordinein Melchifedeck.

Pallor.loban.io. Pgofumpdüorbonus.i. Pf^. i.Conuerß eßisddPdfloremer'Epifcopum dnimd rum ueürdrum^db officio, quid ipfe nos eripuit ex ßueibus peccdti^mortis er didboli^nosc^ fdlui= fico pdbulo uerbi fui fuduiter pdfcit^uitdmqi dter^ ndm nobis reliituit.

Verbum, KÓy©' . lohdn-t.Verbumerdt Dezw; Et Verbum cdro ßilum e^, db officio, ut \renlt;eu^ docet,quid bic Filius Deßqui ßäus eü cdro,locu^ tus eff cum Pdtribus, ey protulit fententidm Dei, -qudfn uoluit bominibus effe cognitdm. Cer tum enint eil,ibi Verbum difeerni d uoce feu dodrind, atque ■effe proprium nomen filij Dei.

Keliquds dppettdtiones nolumus curiofè perfe^ qui, qudsdudioßincorporibus Veteris ey FioUf. Teddmenti infficere poterunt.

Filius Eiei eff fecundd perffna diuirütdtis, tion geiterdns neque procedens,ledgenita db leterno i

Patre,i qua perfonaßmul cum Pâtre pr(}ccdit,çy nittiturî^iritm (dnâm, b^c perfona carnem bumanam præfinito tempore fufcepit, ut pafwne fua,totaq; obedientia,totum genw humanum redi gt;neret,ac uitlt;£ £tern£ reßitueret,eliq^ nunc etiam perpetuw fdcerdos M.edilt;itor dpud Dcum.

Qjfàd dutem filius Pgt;eißtperfond,boc eß,fub= fldntid indiuidud,n5 figmentti quodddm,ut elil'or tund, dpud gentes,ex mdnifißis fcriptura: teßimoa nijs pdtet;Ndm in lobdn. cdp. t.fcriptu eß, ïn prtn» - cipio eratVerbum.Neq; uerb ibidcprolatiuo dut uocdli uerbo,fed de bypofldß loquitur Jobanes. N4

Verbïißilum effe cdrnem. Coßdt dut,nc(^i £ogitdtionem,neci; uocem feu doUrinâ Dei Pdtris, Cdrnem bumdndm mduijfe,fed ipfum filiü r)eifub= ßdntidlem.ltem unigenitus â Pdtre, cui guident eti dm enarratio conßlij diu'mi.de redemptionc gcnc= risbumdniexpeccdto cr clddibus omnibus, tria buitur-îtidttb. JJ. NemonouitPdtrem nißpilius, ^tfPilium nißPdter-iohdn: decimofeptimo. Pater clarißca Pilium tuum. Or at difertii uerbis, fefe da rißcari tanguàm perfonam.Pt invetcri TeSiamett to.Pfdlm 2. dicitur, Oom'mus dixit ad me, Pilius mern es tu , ego bodie genui te . ïn boe dido Deus Pater dUoguitur perlonam , boe ed, rent fubßßentein^guie eflpiUui ipßus. Ei buepertinet (onfenlus

pr£ftigititores uarios, prxclarè afferuit CT obti* nuit,filium Dn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßu perfonam.

Probant aiitem eadem teüimonia euidenter,fi» liutnUeielJedißMamac peculiarem perfonantt iPatreO'J^iritufanilo.lohan.t. Verbum erata=* pudDcum-Item,Hoe erat'm principio apud Deü, loJjan.^.Quinon bonorat Patrem,non bonorat lium.loban.6.Duorugt;n teßbnoniumuerum eA. E» go fum qui tçA'mtonium perbibeo de me ipfo,z^lt; te flimoniumperbibet de me,qui mißt me Pater, ob^* ferua,qu()d expreße CbriAus duos nommât,id eß, dißiniiaf perfonas,fe ey Patrem. ïttuflre er diäum Chrißießjloban.i^.chmuenerit Paracletut,quem ego mittam à Patre. I^fam diß'müionem perfona^^ rum luculenter explicat.

Pilium Dei effe Deum uerum,coefjentialem Prf» er J^iritui fanäo,boc eß,unicum Deum cum Pa tre er filio,nec eßße alium unicum ac uerum Deum, quam quißt Pater,filius er j^iritus fan£lus,paßim dcmonßratur.lohan,t.Verbum,id eß, filius Dei e=i rat Deus.Pt quidem eo 'm loco grtecus articulus mo »et,Verbum loco fubieili,erDeus, locopricdicati accipi debere.loban • to. Ego er Pater unum fu^^ nus.vnum de ejj'entia,Sumus de perfonaru diAin» Aioneaccipiendumeß.lohan.tq,. Creditis'm Deu, er'm me crédité, Pides non crelt;iturie,fed ipßDeo

iriiucnJd eù.Poftulat dut cm eadem ratione i» fe credi,^ua in Patrent,Vnde fequitur,pari filium eu P4tre,hont4ntiimhonore cr potenti4,[ed etÎ4tn fubß4nti4 exiRere. Pr^etered, opéra quie Cbrijlo 4dfcribuntur,degt;nonllr4nt eum uerè eße Deum. lo ha. ^.inquit,Sicut Pater uiuificat mortuos, ßc crfi litu,quos uult uiuificat. yMificaremortuos opus Deieß,quod, cùm eadetn potentia praßet filiui liei,pdteteum uerè diuma natura cr potëtia pra ditumeße.

iiebr.^.NLaior pomtur,Qui treat omrùa^Ticut eß.Uiinorucropramittituri Hetr.». Omnia per ipfum conditaeße.Eßcrhoc opus diuimtateme^ iua declarant.imper tit Chrißus remißionempecca tôrum.Plinc fequitur^conclufio liquidißime , Prgo filium Deum eße,patrie^ confubßantialem er co^ omnipotentem neeeße eß.Thomas cum,ßne amba» gibus,fine dubit4tione,prac[ard confißione,proa nunciat eße Deum. lohan.20. Dominus inquit,me' wer Deus meus.Jdem comprobant uerba Baptif^ quibusexceüentißimum iüud er maxime ai mirandum opus,nempe regeneratio hominis, tarn filio attribuitur,^u4m Patri er ßiritui fanßo.Ro» man.%Chriflus eß Deus benedißus m ßecula. Gal. t. Non ab bomine accepi iUud «f $ didici,fedper re» uelationemiefu chrißi.Ua'q} teßatur, Chrißu eße Deutn, Hue pertinent er baeVeteris Teßamenti teßimonia,

0'e£ i. Sdludbo eos in ‘Domino Deo (uo.llïcpcrjjjicueMcßidi, quieâ fiUitsDci,quide bebdthomotemporeprlt;ejiiKtofieri, uocdtiir Dc« ui.Efd.7. Vocdbiturnomeneiui Deut, Etcdp.^^, ‘EceeDeutucRerultionem ddducet retributionis. Dein ipfe ucnict erfdludbit nos. Abdc. 3. DfKJ db AuSiroueniet.P/dlm uo. DixjïDoffiÎMJMDomino meo,fede d dextris meif,O' fimilid.Eiufinodi tefli-monid obßeruent pid peiîord,ut fides 'm Chri^utn mdgis confirmetur Rdbilidtur, or ut inuocdtio drdenter in nomine Chrifiifidt.

Aeternum effe filiutnDei,exijldem, qu£bd6le nus citdu'tmuf, (cftimon'ijs,perl^icuum efljobäncs Cdp.t.dffirmdtdcdocet,'Verbum, hoc eß,Piliuitt Deiinprincipio fiiifje dpudDeum.Pfdl.z.fcriptunt ell,'Egohodiegenuite. QV£ quidem teßimonid, de (eternitdte omîtes ßdni doüores Ecclefjic Dei ‘tn teüigut Cbrißus idem dßeuerdt.lohd.^.Antequdin Abraham fieret, ego [um,zg'lohdn. »7. Cldrificd me tu Pdter dpud temetipjum cldritate, qudm hd*^ bui,priufqudm mundus fieret,dpud te, Et cum hoc liquida demonfiratum fit, filiunt Dei no folum titu lo,fcd ipfd ndturd reuera efje Deum,pldnum fimul efi,eum £ternum eße. tjdmqueipfa lt;eternitds td* lis efi; proprietM,qu£ uero Deo conuenit,ut abf* que ea non exißat Deus.

Scibcttiui,Sctmoflt;(tenuf, Photintu ZS' funt,Filium Dei éjje dilUnäam perfonam diuimta contenderunt rilium efjeipfum Patrem.Kic error à Simme Mago initium habuit, ßcut cx Ire» næo confiâtßd quod notatu dignum eß. Sed lohan nes difertè inquit, Ei VerfiKm erat apud Deum.i-dem uerb conuincunt apparitiones iUuRresJn ior dane ZT monte Thabor ß,(l£ ^ubi Puter diil'mHè Pilium fuum aüoquitur. Sic autem argumentati funtbiereticL

R, Totumconcedipol]et^fjdeeffentia,non ca^^ iumrtiofè argumentum acciperetur. EïlautemßU iuciainuoceDeus,qu£ aliasfignificat ova-ixiJ di^ u'mam ,utin M.aiori:,aliäs perfonam diuinam, ut in Minori^item qubd iüa perfona ßt unius^eiufdent que effentiæ cum Pâtre ZT Spiritu faniio^ßne per' fonarumconßfione.CÜmautem argumenti conclu ßo eb dirigatur ab l]£reticis,ut obtineant, Chrißu eandem effe perfonam., qua eß Pater, manißßutn fß,in conclufjonem plus accipi,quàm in pr£mißK eß poß(um t ac neceße eß ad Jüinorem adifci, Cbrißus ?

Chrifitti e{l Tieut^fciUcet obfcrudtd tdmen perfon^ rum^in eadem diumtate difiMione.vfurpdnt blt;i^ retici hoc diüùntyUgo O' Pater unutn fumta.'Vt rùm re£lèpatres,horunt uerbôrumP.tnphafes,i» fits prlt;eßigiatoribus opponüt. Nam Ego et Pafert dixit Chrifliis,u( perfonarum dißMionem expri neret.Sumus dixit,non [urn,ut idem plurali numd roexpUcaret. Vnum pretere a dixit, nottunus,ut eoëlfentialitatem,ci- nequa^uim confußonempef fonarumdoceret,ßcut prlt;eclarè mottet TertuHia^ nus,'Vnum induit Naturaliter poßtum, focietatH «oncordiam,ttûn unitatemperfonæ notat

Ebiott, Cerinthtti,Kiontattut, Ariiii,Seruetus amp;nbsp;ultjinnumerabileSidiuinitatem Chrißi mirisprlt;£^ fitg^soppugnaruM, ^uaß non effet c/Jioovtri@'^ eoëffentialis,cûlt;eterntM,coomtiipotens Patri.rtece ptiautem funt duabus rebus potißimum. Prtmùtt* ^uibufdam fcripturlt;e diÜis feu phrafibus,quibus carnatio,humilitaf, obedientia Chrißi,ut hottti nes Deo reconciliaret O' faîuos ßceret,- deßri^ bitur, male detortis ad diumam eius natur am gt;nbsp;ut Pater maior me eß. Verü 'm eo di{lo,n3 de diuinitd te fua differ it Chrißus, id quod ßcit alias, fed df adrnirädiehumilitatis fu£ offîcio.ïdé dereliquisdi* fHs,qute intempeßiue ab ipßs (itantUTtiudiciu eß*

bftMdc chdw dementati funt quibufdam philo j^ophicKprmcipijstMalè dccommoddtisad ipfant t)ei cfjentiam, lt;JU£ iUisneqUdquàmlubiacet.Efl: c= nm Deiti liberr'Mum dgèns,zy fine mediji,cr cum Ipßhp^o fuo iudicie zy omnipotentia agcns^Vt

ideohabuit principiunti effecaepit^ non efl codternus ?dtri,fùit temput quando non erdt,fîc» H AriiK loqui folebat.

R.- Maiorem. E/l principium philofophU cum,quod locum habet'm fuoßro,hoc eß,'m rebiK creatii à Dco^cxftrf ipfum Deum: nec^ ualet 'm do itr'ma de elfentiadiu'maüam ea 'tnparte,ßcut ZT in c£teris fidei articulis, ualet pr'mcipium iftui Theologicum,Sic os'Domini locutuineß. Clare au tem 'inquit lohannbs,Verbum erat DeUi.

Ad Ntmorem,EiliuiS Dei natta eß, ex Patre ^eternö,noßcuteßnatta'm mundo ex'Virgine Mrf ria,ubi fecundum hom'mem effe ccepit. Ergo pftn» cipium 'm Aiaiori C9rruit,quid extra fuum ßrum, 4 credtura ad ipfum Credtorem feu efßntiam diui tiam trdnsldtum eß. Et ßequentißimum eß omni* bta feculis, hoc pdÜo male dccommodatis pr'mci* p'ijs pbilofophica ad res diu'mat er drticulosfidei^ gignere op'mionesßlfas Ztr bldl^hemas • Hom'mei enim putant,fefe optimè conc'mnafje dogmdta,qud

do ad itla prlncipiaphilofopbied accoinmoddn fur, 5fNegantes Chrifti humanitatem.

Simon^Saturmnut,M.drcio,M.anicheui,dl'^qûe eiuißrin£, bumanitdtemCbrifio ddmere conati funt,lt;iuaß non uerui bomo, fed merum pbantafma füijjct^acper M.driam tanquam radiux Solii per ui trunt,dut aqua per canalem tranßuiffet, nihil ab eiws natura accipiens.Hinc etiam eil iüa cobors Pd tripaßianorum,quod nen Pilius, tanquam diRin^ äd perfona diuinitatis, uerùm Pater in ßrma Pilij pafjiis ßt. Sed reßttat iüos omnes boc mßgne diüu, 'Et Verbum caroß^lum eß.Huc pertinent Anabd^ pt mar um ßrioflt;c bla/fbemiiede Chrmo, cum üAd nicheorum infan'ijs congruentes.

Cdrpocrates alij dixerunt, djriAum non eße ex purd Virgmendtuntßed ex focietate con=‘ iugali lofepbi or M.ari£lt;

Valentinus aßeruit, Cbrißum attuliße carnem ex cælo, zj- per Virginem, non ex Virgine natumt Sed hdc portenta manififlis feripturd faerd teüi» mon'fjs reßtdntur,qu£ fuprdexpofita funb

Turci ztriudæi primlim negant, ClmHum eße natura filium 'Dei:deinde negant eum eße dißinäa in eßentid diuinaperjonâzterti'o negant eius oßtei uin,qubdßt lAeßids dc redemptorgeneris bumatd expeccdto Gr morte, ltd quædam ex Arianifmo, t^uadam exalijs bdreßbits recipiunt-Efi enimN.d» bonte

DeFilio, 1tometani[mtti,guaßfyruput uicioßßimuf,exfluri mis, '^s!^} diuerßßimisreligionibus conßifuf.

Papiâ^eafflcium Chrifii impugnant, quod non fit foins NLediator generis îsumatû apud Geum, fed uni cumipfociarusfiinftorum defùndorum, qui‘* buf quidem tanquim alicuiiis aullt;e praßäis aut ca filiarijs,di[lin^a officia diRribuuntiltem,quod adi tHmad falutein,[eu primum eiiugradum meruerit chrism, poûca uer'o homines fuis meritis, iuüi^ ciamperChrifiumpartam, nobisq^ donatam,aba foluere nbsp;nbsp;perficere poßint ac debeant,ßcutinte

rim manfftHè contêdit,cr omnes eins patrons. Sei ^perta er clara uox Chrifti ell,Nemo uenit ad trem,nißperme,'E.gofumuia.ltem, Petrus difer» tißime inquit, Honeflin alio quoquam falus-

POrrbadueram, huiits fecund^e in diuinitate per(onlt;e,noticiam pertinet,fcireercredere, ïefu Chrifto, nunc effe er in omne £ternitti tem ufq. niitnere duas naturas.'Vnam,quam ab neter ^^obabuit^^q^^^pllßli^^f ^ternus leterni Patris: nonhabuit ab aternoßed qua in Ute Yo uirginisl^nri^ fufcepit,fiilus homo.Ra aut dult;e iiuerf^^ natur« coierunt ati^ unitnefunt unione

iypoßatuajta guidem^ut »oft fint ifi£ natur £ co fitflt;e,non alter a in alteram tranßerit fed fint me^ narrabilimodo unitie i Pernjanfit quod eratfiliut DeijZ^y fufcepit quod non erat^nempe naturam hu manam^ut in iUo uulgari uerfu dicitur^

Primùgt;n,Ieftu Chriftut eil natura TyeM,!^ qui* dem filiutDeiAohan. «. Vnigenitus, quiefl in finu Patris. ac difcernitur hac appeUatiobe à filijs adop tiuis,qui fiuntfideiii Chri[lum.ltem,Katth.t6.Tu « ChriHui filiat D«' uiui.GaL^.IAifit f^iritumfi* lijfuiincorda.pilqicoeffentialis çy cotieternuifili iif Patri cœleili,ficutin fecundoPfaltno dicitur,Pi liuf mens es tu^ego bodiegenui te. C£terùm,quo* modo iila generatio filij £terni, 4 folo Pâtre £ter» no fit fiilafita inquam, quad abfq; prmcipio filius fuit cum Pâtre,neq; eft uüutn tetnpus imagine con* cipiendum,quo non fùerit filius,non eflmfacris li* terisperfiiicuè zy exprefiè traditum,nei^ mens bu mana poteü capere,ac uidemus Patres,etiamfi fù* fifiimè articulum de Trinitate traâauerunt,tatnen quando ad hune punilum de £terna atep, inexplica bill generatioefilij'Dei ueniunt, tummodeilifiimè uela contrabere,ac potius tantum elf'enti£ diidn^ myHerium adorare,quàm fcrupulofè ZT perieuh fè fcrutari,id(p monent etiam alijs ficiendum effi^

Ç^ubi fecundd perfona diuiniMis ptuerèfiliM 'Dei jCrKptà Pâtre cœlefti ab «eterno genitus,^ fit perfona diflinfla à Pâtre /^iritu fanéio,4rtia cuti funt fideijde quibus nemini mortaliuß,s eft am bigere.Si quis autem contrarium fentit, is iure reticus cenfetur.Sed quptnodo filius iüe lt;eternus ab xternb à Pâtre teterno fitgemtus^ myllerium eil, quod in altera uita difcetnus Pro'mde cogitationes humin£, de hoe tnyfierio fobri£ßnt,ac femper i» fiam folenijem proteilationçm axHunüam habeat, qubd tpßs (trticulis fidei pateßilis certo uerbo^o^ piniones hominum in tamßblmibus rebus,nequa quàm ßnt pares. Poßidcatft igitur tantufnmodo.hu manarum cogitationum atey comparationum los cum,neqiulterius quàm debent euehantur. Pro» deSi autem fcire,no[lrum Seruatorem natura diui na uere prueditum eße,ut uerain Dei confequamur noticiam,ut fides Chrißo plenius 'mniti poßit,ut be neficiorum ChriHi amplitudo conj^iciatur.

Deinde lefus CbriRus eil homo,non putatiuus, ßd uerus ac naturalis,carne er anima confiant,ß (uticaterihom'mes dempto tarnen peccato.Qubd autem homo fit, prim um ex ueteri Tefiamento per fiicua tefiimonia probant- Vt Genef.^.Setnenmus lieris conteret caput ferpenti : GeneftZ-lnfem'me tuobenedicenturomnes Gentes.pfa.y.yirgo con» (ipietcrpariet.E.[a.ÿ.Puernatus efinobiStZyfis

Só De Spirilu fando, ïiuiddtus ejlnobk. idem decUrdttt hißoru mno» uo Teftdtnento,conceptio,natiuitds Chriüi.Vocd tur cr eßfilius Abrdbg er Dduid.M.attb.t. ef 2»-Koma.Seipfumcrebrbappeüat CbriHttifiliumbo tninii,erpo{lrefurre(lionemfedifcernit 4 Spiri» tUjClarè docens,fe carnem er ojjlt;t bdhcrc.Lu.24.,’ lUußrißimd eß fententid,quod ïobannes cdp.t.ro» tundo ore dicit,Et verbum car o ß,äum e^l. Omit=: to idm enumerationsproprietatum omnium qu£ liumanit natur £ 'm Chriilo conueniunt.'

Operlt;eprecium autem eß expendere, quales t^ wen proprietates Cbrißui 'm bumana natura bab e atpeculiares, e^'non cojfimunesnobifcum.Primü enim tantum ex Virgme pur a natui eft, non ex Pd tre carnaliftd quod nuüi bom’mum unquam confia git,ne^ cont'mget 'm lAcrnum.lloc ipfum pulcbrè, ^uafi 'muolutum er at pr'tmie promißioni, SemS mu lierii conteret,'mcjuit Dem^ferpenti caput^tton di^ cit,SemenViri .EtEfa.7, Ecce Alma concipiet, qu£ uox de 'mtemerata uirgine 'mtettigitur lerem. ^i.Fcem'ma circundabituirum.Et l,uclt;e primoGd iriel difertè bunc articulum traSlat er explicat, Concipies,inguit,in uteroltem,Spiritus fandus in te ftiperueniet.Eod Sß)e(lat,quod Mattbamt capi^ te primo,empbaticè inquit, Ex qua natuseSlTe^ fus.Hocet ibidem Angehtf Iofepbum,ßc inquicns, Quod in ea natu eft,deSpiritu fando ed. Secundo finecontagiopeccatioriginalif conceptits ty ndquot;

tui e^,id c^uod etiam nuUi alids homtnum contigit. Uam Adam cr natinonfuntjedcreati.tioc ß gnificat Angelui Lucte t.Qt^od ex te nafeetur San ^umjdeoc^ commémorât, f^iritum fanHumiflicS eeptioni adfùturum. Debebat prieterea.M.eßii(i a=*. liena peccata expiare.ideo neceffe fiiit,ut proprijî fordibitf prorfus uacaret. Tertio natura humano, in Chrillo perfonaliter umta ejidiuin^ nature, id i^uod etiam nuRialijbominumittribuipoteß, îi* cet fua etiam ratione, credentes in Chrißum, ßnt templa Dei,im'o etiam ChriRi membra.

Verùmiihe duie naturae in lefu Chrillo non funtpermixt£,noninfe inuicem tranßerunt, jcd mirabili O' inexplicabili modo unit£funt,itaut\e fus Chrilius ßt unica perfona. Veteres comparatio nibus quibufdam de ßrro igné caleßilo, de anmi£ O corporis coniunilione, ac ßmilibus uß funt,lcd tantum myHerium digne efjèrri nonpoteft. De bac •tdmiranda unitione lobannes dicit, Verbum caro ßüum eR. Puuca quidem uerba eßert, (ed myAe» ^ium omnium amplißimum proponit.

Vifum cA O Tertuüiani ijuendam locum adij=^ ttt‘e,gui in libro de Trinitateßc inquit, Ideo Cbna Aum le/um Dominum ex utroqj connexum (ut ita iixer'imyexutroque contextum o concrctum, o in eadem utriufque fubAantiœ concordia niu~ tuidd inuicem foederis conßbubttione focia^t

tum,l:omïnemoTgt;cum,fcriptur£liocipfum die? tis ueritdte cognofednt. Pulcbrè zyhac fentétia tid turarumdiftinéiionem exponit.iiö eR'mquit(Chrï fiiu)ex l}0c mundo fecudum ucrbi diu'mitdtem. Ex fcoc mundo e^ijecundum fufeepti corporiifi-dgili^ tdtem.Romo eR çnm cum Deo iun^uStOquot; Deuf cif Iromine copulatuf,

Rt Auguil'mut deincutrndtione uerbi Deilib.i. cdp.tó.ftc inquit-.Pirmißime tene, cr nuüatenut du lites^DeiVerbumjquodeuro ßilum ellinduabuf naturif inconßtßbiliter pcrmancrc.VnMi uerb du» uinam,qui(mhdl)etcum Pdtre communçm,fecun^ dum cjuddleit,Ego or Puter unum fumtiS,O', Qrß we uidet^uidet QrPdtrem meum,Gr,Ego in Pdtre, Cr Pater in me esl Secundum ^udm eum dicit Apo flolus Ißlendore gloria çr figurdm ßibfldntia Dei.-Alterdm uerb bumdndm,fecundum qudm ipfe De^ Ufincdrndtus dicit,Put er mdior meelt.

tjec^i uerb depojuit bumdndm fudm ndturdnt CbriHui d refurreâione, fed ret'muit dc retinet in aternum, licet noua quaddm glorificdtiones dc^ cefjerint,ut qubd in ccelos ell fubueétu, ^bd fedet ad dextram Dei, ßmilcs.

Cdufds dutem buiut unitionif,pia mentos conP=f derët.Primd efi,Decldrdtio immenße peccdtorutn bumdnorummdgnitudittis O' utrocitdtis, quaref woueri o expiarittoit potuerunt uÜo alio modo» quiitt

^uint ut tanta fieret copulatio diuin£ acTiumante naturlt;e.Secunda cfl^Declaratio immen^te dilc{liogt;gt; nts erga genut htananum, qu'od Deut filium huic tä t£humiliatioiv,de^mauit aZ}quot;filingpromptißime fam fubijt^ut genui bumanum ab at erna dantnatio neumdicaret.Tertia,Jiomofàilut eß:, ut quia per bom'mem lapßts commifiut erat, in kumana natu^ i’sfid quod tußieia Dei ab bominibus exigebat,pr^ flaret,neinpe utpojjet mori, (ifam mor$ eß ßipen dium peccati)cr t« ea ipfa natura obedientiam to ti legi debitam exlnberet.Deus autem eh, ut hanc tantamrem,cuil}umananatura, quamuis àpro= prijs peccatts libera et uacua,n3potçrat efie par, potentius efftceret,totumq}Oput rfdemptionis co rant Deo er hominibut pleniut er admirabiliui, in omnetnu/q; leternitatem exifleret.Citj;arta,uttana tut Heßiat ac Saluator,parta bona,maiori poten=t tia efitcaciapofiet dihribuere omnibut bontint* butÿin omnibut loeit totiut orbit terrarum babitan tibut.Ad earn ipfam rem,natura diuina requireba. tur,fiquidem bumana natura perfe folummodo ii prlt;ellare non potuiffet. djiinta, ut omnes creden^* tes pleniorem baberent confolationem,quo ad De* um eiutqi iudicium,ad mortem, ad reßtrrehionem. imb etiam ad terror es Diaboli, er infirni, er ad fimtfis denique generis affiiHiones in bac etia uiia,

Pugthint cum'hdc döHrimt, error es ^e^orijamp;' Lutychetis.tleilorius enim nimis diflraxit natures in Cbriftojiideo, ut affeueraret duiis iüm natures, duM effe perfonM. l^on.n.potuit fud inète conf ’qui hoc myHerium diuinum,quomodo utücus Qbriflus, feuuniclt;tperfona,c5Rarettttttura diuina ac bumtt na.Sed capHuanda efl ratio bumana in obfequiunt Dei.Verbum rgt;ei docet,Verbum carnéeffcßilutttf Itac^i bunc articulum pmpUci fide ampleiïamurf* CrEcclefiaVei doélrinamr euer eter tueamur-EU tycbesuero m altera extremitate impingens^co» natus efi adflruere, duos iüas in CbriSio natur as,ta arde e(Je unitas,ut altera in alteram tranfieritpe nitus. Verum earn confùfionem naturarunt abhorrent facrte literie. Etfi enim earn unitionem naturarum,lt;iue efi in Cbrido ïefu, nuUa creatura poteli expticare, tarnen ptcne litere apertifiimis Zy clarißimis tedimonijs docët,iêfum Chrijium ef* fetumbommemuerum,tum etiam Deumuerumy ac redè Ecclefta Dei iftos furores de confitßone na turarum reßftauit,qua de re cum frudu legi pote» runtSynodi Epbefina zy Cbalcedonenfis.

Vtimmenfum Pili^ Gâ ergabominesamorem, paulûltaaexpendamuSfdnnûtabinMsquafipun» i

ÜKi^uibufda^maximeinßgnitt lefu Chrißi opera, quorum ßcit facra fcriptura mentioitem,idq; fd«« ï»w fummisgeneribui.

Primùm, omnidper iuncTilium jutttßüa lob. i.tlebr.t.licetetiam PateracSpiritiMfanHui huic operi adßieri»t,fua(ii pereger'mt ofßcia,

2.Collegit Ecclefiant experditif hominibut,pro ftrendo dodrinam D«, uocando homines, guber» ftando cr dcfindendo fuam Eccleßam. Ham Paulus ^■Cor.to.docet,PiliumDei Ducem extitiffe popu=* lo }fraelitico,tranfeunti per mare rubrum, O'c...

^.Hacperfona eA iiicarnata,redemitfua paßi» er morte genus humanum,et peperit nobis cce ^ifgt;n,aternamq; iufiiciam.In hoe opere/idus homo ^ocuitEccleßam,miraculofe refufcitauit mortu^ ^^irefiituit tegrotos (anitati,refurrexit ipfe à mor ^i*i5,çy afcendit ad codas uißbiliter,

^.Qrdinauit er gubernat uocationem Eccle* ßie fuie,uf(ii mundi interitu. Clare entm inquit, ^go uobifeumfum uflt;^iadfinem mundi.tianc mini uerbi diuini partem, ornauit effitßone ßirit tus fanüi uißbili.Pt Paulus difertè inquit, eum fub inde omnibus temporibus falutarcs dodores ex^ ufcitareerlargiri,Ephe.4..

^.Kedibit uißbiliter ad iudicium,cr [uos creden tesin Sterna gaudia, lt;^ult;e acquißuit precioßßhno fiiofd/tguwf ftraducet.lncredulos uerö i« ignem

Pollremb proprietates fjitgultires diriüi ante 'mcarnationem ft(nt,quod lt;ib lt;eterno confubüantid lis eâfilius Patris c«leli(s,quód recepit,reuelauit Orpfomifit ffefuturum effe Jwminem.CommuneS cumPatrecrf^iritu fanäo,Mte incttmationem hdbuit, (}u'od eß eis oieaivtrt lt;^,coeffentialis,unuf cum iflis perjoifis teternus ac uiuens Deus,quad eß cum ipßs credtoir ZTfuRentdtor cœli dc terrtc, ej omnium reliqudrum credturdrum. Poßmcdrudtio ftemuer'obMproprietdtes dccepit, quod inunicii ipßusperfon‘i,unit£funt mirdbili copuldtione dC focietdte duie ndturie,diuind cr humdnd,quod re» dëptor,M.edidtor,^dcerdos ß£ius,omnidqi dbfob uit, qult;e quidem dd tdnt£ humilidtionis officimit pertinent. Communes cum Pdtre fcmper hdbuit (J bdbet proprietdtes,quod d Pdtre ßmul or filio ßi ritusfdnilusprocedit,effunditur ZTmittitur.Cotn munes cum Pdtre (y f^iritu fanfio etidm femper bdbuit ty bdbet qubd regenerdt, iuilificdt, zy fdl» Udt bomines,zy qult;e htsfuntßmilid.Kiec repeto ut uerft CbriRi noticid conferuetur, ztr fides in ettm mdgis excif^tur zy

Primùm ßgnißcat uentttm,fett aërif agi» iationent fané mirabilem,quie'mcreaturisfuam ha beteffîcaciam, c^iMerdumquo(^p(enaDei, atç[i argumenfutn mdignationii(u£eß.iohan. 3. Spiri» tut ubi uult Ifirati

Secundo, ßgnificat uitam hominis naturalem, ^U£ in ßiiritibut uitaîibus conß^iit,ac uidemut ho» W(«cm uiuum ffiritum emittere at^ attrahere, ZT hoe uento ceffante,celfat uita humana. Eadem ra» tione pro anima accipitur, cr pro roborc uel im» becillitate uelalijs qualitatibus animi. Pfalm.^o.

manut tuas commendo /piritum meum, hóe eß, nitam feu animam meant. LUca iAeuerftts eß ^i» ritus eins,id eil,anima feU uitd.lojua Diffblutum eß cor eorum, amp;nbsp;non remanßt in eis fpiritus, ii eli,uehementer conßernati funt.Genef^^. Reui* icit jpiritut eiut^hoc eil,animo latatus eRtuam ad paueremfeu latitiam, uel debilitatur uel corro»

Tertio ßgnificat in genere f^iritualetn fùbfidfl“ ti(tm,(tue boniim,ßue ntalämAohan.^.. Dr«i l^iri» tui eä.^t Lucitz^,. Spiritus curnem zy ojjcinott bubet,

QuartotEffèélus Spiritus fanäi inrenutisßgni fic4t,zy compleäitur nouitatem J^iritualem,ut Galut. Curo concupifcit aduerfus J^irituntt f^iritusuduerfuscarnem. Nurn curnem appeüät Paulus hominem interiorem or exteriorem, qua^* tenus adhuc habet reliquias peccati; Spiritum ue» rb uocat hominem, quatenus eéi renatus, ac rcgi=* tur per f^iritum fanîlum, at que ea qult;e funt Bei, expetit»

Qu^tbpecuUariter pro tertiaperfona diuini tatis accipitur,hoc eR,pro fub^âtia indiuidua ZT uiua,eoeljentiali,co£terna, Gr coomnipotëte pa* tri GT Pilio,Atq} in hac pgnißcatioe interdu ßmpli eiter ufurpatur,ut M.atth. 4,. Piuiluseß 4 Spiritu in defertum. Alias uerb Epitheta recipit, ut jßiri^ tusPatri5.M.atth.to.No«uoseßis, quiloquimini, fed Ipiritus Patris ueflri, qui in uobis eH. Spiritus. ßlij.Gal.4,.M.ifit Deusßiritum filij fui in corda ue ßra^ Et in genere Spiritus Elohim Gene ft. Spiritut Elohim ßrebatur fuper aquas. ïtemffiritusDei» Koman.oHauo.Quißiiritu Deiducuntur. Spiritus îehoue. E/a.fexageßmoprimo.Prieterett ab eßi^

Ä3 fortitur nomina,Ut f^iritu^ fanHut. ïoian.uige ßmo.AccipiteJpiritum fanäum, quia fanHitaient impertit. Spiritut graiiit cr precum, quiagratU amUei adßrt preces exufcitat. Zacb.ti.Spiria tm adoptionis filiorum Dei.Row.8. Sapientiie,con plij,roboris.Efa.tt.Spiritui ueritatK lohan. tó. P4 tacletusßd eß^aduocatut, ConfolatorAohS. 16. Plit fes appeüationes ex Bibl'^s coüeäai,m corporibM 'Veteris cr Notti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(««fwrc/ïcrt.

Spiritui fanéius efi tertia perfona diuinitatis,n5 genita,fed procédés à Pâtre er Filio,^ult;e 'm Eccle^ fiam Dei mittitur,ad regédum publicu minifleriu^ M per iüud regeneret,uiuificet,et faluet boks.Rite definitio ex multis pßgt;icuis dklis extruüa eß,quo» fum qu^da 'mfequentib.partib. erunt aUeganda.

P^e autem ßiiritum fanilum perfonam,non co=gt; gitationem,agitationem aut motum Patris aut Pi» iij,fed remuiuam,per/efubßHenteni,mcomm«rd» eabilem,b£c iüußris fententia docet. lohan. deci» gt;noqu'mto.Ciim uenerit Paracletui,quem ego mit» iam uobis 4 patre,Spiritum ueritatis, qui 4 Pâtre procedit,Ule teßimonium perhibebit de me. Difer» tè ait Chrißus, fe miffitrum J^iritum fandum. Non autem poter at dicere , femiffurumfeipfum, nee dicebat fe Patrem ipfum miffurunt, quia addit^ qui4Plt;ttre procedit. Uianißfium eß igitur.Cbri»

ftum de Jjiiritu fanilottanquim de perfond dicerd'i Certum etiam ell.de perfotûs Chriflum loqui,qudti do Bdptijmum.iubetconfirre innominePdtrii, o'

Spiritui fdndi. Sic Genef.i.'m hii uerbiii Spiritus Dei incubdbat dquts.perfottd defcribitur^ Item in eo diâo, Verbo Dotititii cceli firmdti funt, O' f^iritu arts eins omnis uirtui eorum. infuper pe culiaris eflperfond,qult;eJpecie aolumbd ^idtth.^^ O in ueiito atqueardentibus liiiguis dppdret.A=‘ ûorunt i.

Qjiôd ßf perfond diuinitdtis, id eß, uerusDes us,eddem demonßrdnt. Ndm Chrißus [firitum fdH Hum coüocdt inter perfonds, in Paptifmo regene» rdtionetn opérantes,id quod nulli credturd conlte nit.Sid i.Cortnth.iz. apertisuerbis uocdtur Deus-Ex ijfdem ßntibui nldndt o bdc doólrind,qubd ßi ritus fanéius ßt perfond diäinild à Pdtre.Üucper tinent quolt;^ i^ldfentètid, Gen.t.Spiritus Dczfire bdturfuperdquds .Eidin deffiritu fando hocdi^ élum Eccleßd dccipit.UetH,Efd.6t.Spiritus Domini fuperme.ltem,Pfdl.q2.Spiritum tuum fandum ni aufirds dme.Xobdn.t4.Ægo rogdbo Pdtrem,O‘ um Pdrdcletu ddbit uobis. Dißinde hic trium per-* fonarum fitmentio.idem diuind pdtefàdio dd lof’* ddnem iüudrdt. Pertinet huco memordbilis hifi^ rid Pentecodes, in qud Ifiritus ftndus fldmmd In* gudidccendente, conl^edus ed,Prieteped cùnt pnlt;^

Spiritui fanilui ù, Pâtre Oquot; Pilio, tribuan* tur ei eadem operd, qu£ Pdtri O' Pilio,ut funt cre ^^reyregenerdre,fdnàificdre,(dludre,fequitur,eutn iierècoëjJètttidientfCoiiêternum o coomnipotetva temeljecumipßs * Te^intonidm Gregorif Nazi» dnzeni ddfcribereiibet, qui 'tnofdtiône quinta de-fetecoße ditzSpirittii fanfius erdt tj^uideni femper, tfefto erititiec^- 'mcipiens,ne(^ deßnens,fed fem per Pdtri O'Filio coordinatui O' connumerdttü. Neq- eninidecebdt i dUtPiliumdliqudndo defiiiffe Pdtri^dut filió ßgt;iritum-in fnaximo eniniignotnini tiinpdtereturdiuinitiu. tiæciUè,

Propriëtdtés j^iritui fdttdi funt,qubd procedit dePdtreO'^^^iof Ndtnquôd 4 Pâtre prûceddt, Cbrißui ipß docet,lobd. i^.dui dPatreprocedit^ Cinod uero ßmiliter d Pilio prócedat, re ipfd Cbri Üuf probat. îîam tnfujßädo, Spiritum fdnüum A» poüolis communicat.lohan. 20. Et Paulin Gal.jp. ^iltiitjq^uoniani eßis filij E)ei, mißt GensJpiritunt

Ctÿomodo dUtem talis proceßio fidt,myßeriui)t eß diuinum inenarrabile.Chri^us afßdtu jpiritunt fanßuin eß^undit in Apoßoloi.A ß)iritu,qui in amo re ardenti ac uero, ex corde hominis emittitur, O’ ipfo calido halitu feil dffldtu, praifertim in öfculis iiberorum effunditurt comparationem ijuidam pe

tuttt^ quodpmili rations etiam f^iritut iUt fan^lui excordePatriilcUijtpemanet. Sedicreatitrii credtorem,infirmte funt coUationes, e/lqi Spiritui fanäut perfona diuinajdeo comparationcs non ut tra terminos Inos fefe effvrant^

mittitur dutem Spiritus fanäus 'm Pccleßdtn Dei,ibic^ donàtur per Verbum Dei amp;nbsp;Sacrament tdfOr ddtur credentibus oranfibus, ut Cimßiis tejtdtur L,uctt undecimo.QUdntö magis Pater cce» leHi« dabit j^iritum faniium petentibus. HoC 'Deidonum,pilt;ementes plurüni ficiant. Quidc^ n'mtpoteA ejje lubUmiusf^iritufaniio^qui efl lub=‘ ftantia Dcus^quid falutarius eo, quia regenerdtio» nem,falutem,fidemjanäitatemadßrt opera= tur^S'me hoc numine,reuera nihil eß 'm bomme,ni lileü'mnoxium:

Pratered mittitur j^iritus fanéîus duptici mö» do.AliaSy O'omnium creberrimè 'muißbiliter.pei* Verbum o Sacramentaßieet etiam absq-, itlis j^e» cidliter o miraculofè in Baptißdm, utero matrÜ ddhuc'mclufum,Spiritus faniius mißiii ßt. Alias ui rb uißbiliter ,ut in PentecoRe, o plurimis hifio* r'qs^ qu^ 'mAilii Apofiolorum deßribuntur.

Prodeß ad ueram Spiritus fanHinotitiam con* fequendam, o ad tantum hol^itemtnagni/ucien* dum.

De Spintu famâo, dum,expetendum,uera(ji pietate coîettdum, ut perd (ÿtteddm ippat in conj^eélu hdbeumUf, quibus dégénéré humano pr^eclarè mereturt frimùmigitur^irituifdnilUf eß creator rerÜ omnium,cumPâtreQT^ilio, ut Genef.t.docetMo fes.Ergo perpetuui cotiferuator.

Secundo, eß coUe^lor,gubernator, Cônf‘ruât or propagator EccleßteDei omnibtu tempor ibiét, Chriiius Maitb.Z2.docet, Dauid eum in ßiritu uo caffé Dominum.P.exit igiturSpiritui fanâus Da^ ttidem, iotam Pccleßam eint temporii,ut Meßt am cognorint,Z!rßatuerint, eiut beneficijs fe cora i^eo iußos eenférifO' babere remißionem peccata rum.tmiffurusmmißrosuerbi in orbe Cbrißui,ai iungit eis ßiritum fandum opitulatorem, Accipia te,inquit,^iritumfan£lum. Ioban.20. Probat etii ^anc partem luculenter hiRoria Apoflolorü, qua rum minißerio uifibiliter adßit ffiritus fandm. Ad.za.caueteuobis zy uniuer/o gregi,in quo uos l^iritus fandui pofuit Bpißopos, regere Ecclea itamXiei.

Tertio,Adiuuat conceptiottem ebrißi ex Ma» tta uirgiae,i,uclt;e t- Gubernat Cbridum, eiuscf; coa ttatibut adeß. loban. 3. No» lt;«/ menfuram dat ei peuißiritum. Item ßiritut fandui in eum uißbiU ^ecie deßedit.Tiucitur àßiiritu in defertum,

Qj^arto, Dodrittä cceleßem conferuat proa ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id. i pagat

pagat.Uinc Spirituiueritatis appe}llt;itur,ltemAUé docebit uos omniaAohan. «4. Matth.to. No« KOÎ efiii i^ui loqiiimini, fedJ^iritut Patris ue[lrit qui loquitur in uobis.Spiritui fanilo etiam clauiutit adminiHrdtio tribtiitUrAohan. 2,0.

Qttmtô,KegenérdtyUiuificat,fanilificat,tohaii. ^.fUifiquisrenitut fuerit ex aqua or l^iritit,noit poteli intrarè regttum DeiAohä. 6. Spiritus eft qui uiuificat,caro non prodeft quicquam.Tit.^. Saluos ttoslicit,per lauacrum regenerationis O' renoua» tionis l^iritui fanfii.

Sexto,lmpertit dona linguarum o propbetid rum,Ail.z.i.Corintbii.z.Pet.t. A ftpiritu fanitif impulß,lotuti flint fanfti Dei boniities.

Septimo, Accendit rfc dirigit inuoeationem,1o» ban ^.quot;Veriadoratoresadorabunt Patrem inftgt;i'* ritu cr ueritate.Kom.8.AcccpiRis ffiiritum adop» tioniffiliorum Dei, in quo clamamui Abba Patef-Galat, q,,

Odaub.P-ft confolator cordium. loel. i. ^ffun» dani fupèr dotnum Dauid,f^iritum gratia; eo pre^ cumAohaii t4..uocatuir Paracletw,hóc eft,aduogt;‘ catut,robur fidei O' confolatianis, in dnguftijs eott fcientiie o dlijs dffiiftionibus fuggerens. Habitat mp'ijsAohan.iq,.Apuduosmanebit, oin uobii rit. Item, 1. Corintb. 3. Templum Dei eRis, o Spirit tus Dei habitat in uobts.Similes ft^iritus fanili ope* rationed

Qubdautël^iritut fanäuf,peccatiscontre con fcientia»t,crmipcemtentia excutiatur, exempla Siiulii,Dauidis,Petri,etaliorum manißüe docent. PracUrè Emifentu 'm bomilia de afcenfîone'mquit, iiuüi extra Eccteßam datur Spiritui [anilui, çr es: os etiam qui habent,ß ab ea fe feparauer'mt, dere Imquit. Kecuperatur tarnen pcenUentia, non quis dent ex noßra 'mduflria feu mérita, fed ex dono Piei gratuite,propter Cbriflum, ßcut 'm Dauide^ Petro erßmilibusuidereeß,

Simon er eins fedatores, SabeUiw, Samofate» nui,iudgi,Turci,er reliqui Tisvivia«TÓiaBC}^oi,ne gantspiritum fandumeffeperfonamdiuinam, er afßrmant eandem effe perfonam, qu£ er Pater,er eße duntaxat motui feu agitationes quafdam, Vc« tum iflos ßrores, manißdißime reßtant bißori£ pateßdionis diumte ad lordanem ,e^'m Pentecos . fte,item uerba Baptifmi, er alia plurimatefiimoa nia,quorum aliquot fuprà recenfui.

diumam perfonam eße concedunt,tlt;t tnen proeeßionem eius à ßlio negant, quorum opi» nionem rcßüit ßdum Chridi.lohan.zo. Nam ex^ ^ufßando 'mpertit Apoßolis Spiritum fandum, er ,Galat.4..appellatur ßiritus ßiß Deniq; ipßmet Graciferiptores rediui fentiëtes,banc dodrinam,

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 3 publicis

fublicis fcriptis comprobarunt,nimirum i^uod riiutfandui lt;i Pâtre, filioc^ procedat. Nrfm Afblt;lt;« naßui 'm fymbolo 'mcjuif.fpiritus landiu i Patre lilio non ßHm,nec creatiK,nec genittn,fed proct dens.ChryfoflomtK 'm expofitionefymboli: }He eft ßiiritut procedeni de Patre çr Pilio,^ui diuidit dt na pro ut uult,

Ariani aff'euerarunt,l^iritum fanilum effe cre» aturam, item m'moremfiUo. Sed ^uia ante mundi initium fuit,hoc ell,ab £terno,zy' clarii uerbif

appellatur, deniq; quia diuitia ei opera tribuuH tur,ideo creatura did non poteß.

Montanut zr Manichei, femetipfot affirmant runt effe ßiiritumfan(lum.Uierarchte,ipfum Meb chifedec dixerunt ejjie ßiritum fanütim. Hlt;e bla* ßgt;hemi£manifiüe dodrmam facram de ß^iritu fan ilo delent,

Enthufîaflæ, utStenckßld er Anabaptißlt;e,oßi cium ßiirituifanfliimpu^nant,docentes, ßneuef bo Dei dari zy efficacem effe ßiritum fanilum. Sed ChriHutlohan. t6, zo. P4«Zz«Row«*«, jo. Galad ^.perfßicue docent, per Verbum^iritum faniluut efficacem effie.

Cont emptor es uerbi er pertmaces peccatoreh impugnant er toUunt ffiiritus fanHi officium ßn mmiflerium, de quibus Genefeos fexto fcriptuiH cß » Hommes nolu^ ampUuf Midum feu repre^

R£^lttt,ut de dâionibut T)ei quteddm adifcid^ mus.Etß (tutê blt;ec fubindeinterl^erfd funt, quditdo de offtcijs c operibiK cuimq; per^ fon£ diâum ell, tarnen hic uice coronidii breueta ^uandam fummam repetereuifum efi, utguberrnt tionem DeipUmentes conßderent, dt^ueinuoclt;(~ tionem ardentemamp;gratidrum aüionemmfe ex:^ ufeitent. Porrô de reuelatis tantum, feu ntamfißß adionibut rgt;ei,hoc loco diffierimut, quantum qui.=a dem imbeciÜitai humana ualet confequi, non de oc cultis, quarum mueßigatio^ ut eß nobit inhac uita impoßibilis ,ita etiam maxime tenter aria zyper* niciofa,ß quis eas ferutari conetur.

Sunt autem adiottes Dei, ne nimis fubtiliter e^s at perfequamur, tripUces, Alia ,, qua creation ttemrerum praeeßerunt, alia, qua nunempra* fentimundofiunt, quarum alia ßiritualet, alia externa^ corporales ac temporanea funt,aliai qua diffolutionem ac deßrußintiem buiusmundi fequentur.

'Etßmens Jjumana'mmundo condita^ultra eun( adem fuatn extenderenonpotfA,tamen qux fcri=i pturlt;t fanda de ittis rebut £ternti patefreit, ßmpli €1 fide,pe{lore^i, ampleHicrueneraridebet. Sic eß ex ore D« reuelatum ty mdicatum^ quod ante buiut mundi initium, Pater filiumgenuerit, ita quidentjUt Filiut ßtco£ternut,ßt coeßentialit Pa^ trijßt Deut uerut de Deo uero, unicut ac uerut De ut cum Patre or Spiritu fando, non minor neq; po fterior Patre, eßentia [ua diuina, ut hriand bla-* J^hemè delirârunt.De bac re docet Pfal.z.Pgo ho= die genui te,crlohan-t. ynigenitut fiiiut dicitur. Verum banc Deigenerationem nemo hominum uel Angelorum,perfcrutari ulla exceüentia,aut uiin= gen'^pote(liSatis ed quodfeimut cr credimutßes cundam perfonam diuinitatit, effe unigenitum Pili urn p^triiitantum enim nos [cire Deut ipfe uoluit, etf eatenut çd articului fidei, fed quomodo id ßt ß dum,nodrum fané captum quàm longißime exce? dit,ne(^ ed nobis expreße reuelatum. Coniedur£ aute coparationesq; noßrie,i rebut creatis ad cre^ atorem translat ie,ut non concordantßta eit fiden» dum non eß.

Deinde, Plegitnos Deut per Cbridum, utpa t'lteft.paulw'tnquU,Elegitnosper ipfum,ante

(onfîitutionem mundi, Admirandum fané decret tum Hinc licet conijcere Deum ante rerum créa* tionem,omnipotenti itnmenfa fua fdpientia de condendo mundo or homme cogitaffe, prteuidi/p; iom'mis lapfum,O'm confultatione fua arcana àa tuiffe, quôd per'eilium tantum làpfum çorrigere UeÜet.Verùm iflà fcrupulofjus rimari nopoffumus neq; debemui.Ketrahat igitur fe pia mens, ne dum mmis fublimia inueüigat, alicubi fœdè impingot. Satis ell,nos iHa ex uerbo tradito fçire,décréta de hominis redéptione çr falute, fÀâu ante credtionë féru,id c^uod Dei philantbropia et immëfam ergd nos charitatem célébrât cr (ommendat,docet eti» um,bominem non fuis operibus,fed gratuita mifes ficordiaper Chrißum accipi,iullißcari,faluari.Se lt;iuitur autem porr'o ex iHà pateßüione, in decree to iUo cceleßi,filium Dei promißße, quod effet fiitu fus uidirna,carne humana affumpta.üam idipfum Kl Paradifo reuelatur.

Primùm,adiones generales funt,quàd bunc am plißimum mundum cum omnibus creaturis, folo uerbo condidit,ut Pfalmus ^^.inquU, Ipfe dixit zy ßda funtßpfe mandauit creata funt. inprimis uerb in hoc toto opificio,rationales creaturas,ho» mines nimirumcr angelos,ffirituuitlt;e imagis pe [uaexornauit,ut kaberet in bac puîcberrima

luxtd hatte generaltfii a£Honem,Deut ejl res^ omnes[u^êtatynutrit,auget, ut 'm ueteri uef fu dicitur,Enter,priefenteryDeui efl cr ubique po tenter.Hebrtt.Tèert omnia uerbo potentiæ fuæ.Crt at igitur er gubernat adbuc hodie omnes res.Aii-S7.lnipfouiuimuiymouemur

Excitât,or dinat 0- coferuat t/lagiflratus i« ge nere humano.DanieLcap.z.conSlituit er transßrt regna.Prouerb. 8. Permcrfgci regnant.

AdgeneraleniDeiadionè pertmet, quoduuli aliquam difcipl’mam, etiam inter getes obferuarh iuxta legem niturlt;e,er qune ex ea bona confequett tia extruuntur.Eeneßcit poUticè iuflis,ad fuppli* cium er panas rapit tyranos er fceleratos,affligit eospeâe, bellis, ßme, repentinis caßbus.ido» latrat permittit in reprobum (enfum firri, Ko» man.t.

Prater hafee a^iones,habet Deus etiam fiiecid les quafdam aâ tones , qua genus humanum con» cernuntyOepofJuntiShe quoquediuidi t« eaSyqut ad omnes, cy qua tantum ad Ecclefiamfeu cr«« dentes pertinent, item quadamfunt J^irituales» quadam corporales:

Ad omnes homines ifla Dei aHiones pérît» nent,qu'odreuelauituoluntatem fuamde redem» ptione generis hum4ni,ut omnes homines earn fii» teat,

De adionibus Def« 107 fenf, id^ueßcit prmum 'm Paradifo, de'mde Palt;* triarcharum cr Propbetarum feculù, earn uocent repetiuit,ut femper iüe fonut de uoluntate Dh, j« Mundo extaret Addidit quoque euidentia O' lucu lentißma teRimonia oquot; confirmationes fuo uer^ bo^nempe ipfa Sacramenta.ltui^ yerbi O'Sacrd’t mentorum pateßäio^propagdtio, repurgdtio,il' luâratio,eliJ^ecialii aäio Dei, quo ad hommes, O' eos quidem uniuerfos. Hue pertineteruocatio omniumhom'mumperm'miRerium 'Verbi. 'Vulte* n'm Deus omnes hommes laluos fieri, O ChriHut difertè prlt;tcipit,ut ApoRoli 'mtotum orbem egre diantur,omniqi creaturit annuneient falutareE,* ttangelium.

Taie opus Dei j^eciale, quo ad hom'mes, O' ttniuerfalequo ad totunigenushumanum,eüre» demptiototiusgenerishumani, ßfla per Pilium Dei,affumpta natura humana ,ficut Baptisa con eionatur,ln femme tuo benedicentur omnes gen* tes.Sicut igitur promifiio de uenturo tiefiia,elî u» niuerfalls, ita etiam eius redemptio eâ commune bonuin.

Item hue pertinet generalis refufeitatio om» nium hom'mum 'm nouißimo die, o iudicium fuper omnes.

Speciales uerb ailiones Dei, o externlt;e, item corporales f quba4 Romines , fed non ad omnes.

îo8 De àdionibus Dcu cenferi debent,alligatio promtßionii de Sem'me ßimiliam Abrahte ^yDduid. SacerdotijexterniGJ’ quarundam ceremonidrum,ac politic ratio inpo» pulo luddico.Ham ea otnniadebebantomnesgen^ tes commoneß,cere,ut ad bunc populum animos o» culosqi dirigerent,ubi Meßios elßetnafciturus,do» üurusjpaffùrus. Porrô ad bas aüiones pertinent^ qu£ peculiariterfiunt in Ecclefia D«’.

Aéliaes jßeciales Dei,qult;e/ßirituales dici pof» funt, funt ißamiranda falutaria Det opera'tn Ecclepa^Excitatio falutariunt dodorum, quos ult;t r^s donis,ad docendum miniHerq gubernatia» tfem mßruitorornatDeus . Eph. 4.. Qgorf igitur qu£da regionesjciuitates,pagifhabët fidos,conila tes, dodos ey exceUentes paßores, pro maxima Dei dono reputetur. Etß autem ipflt;e perfon£ funt res extern£,tamen crdona, or ip fa adminidra» tio Eccleß£^rede inter res ffirituales recêfentur»

Item repurgatio çriÜuiiratio dodrin£y gu£ fubinde tenebris uariarum corruptelarum obuolui tur per diabolum, Çf eius grgana.

Eegeneratio , donatio wßici£ ty remißionis peccatorum,dondtio jßiritus fandi,fidei.accenßo, cruniuerfa inchoatio nou£ uit«e,lucis,motuum no ttorum acffiritualium, conßßio nbsp;nbsp;nbsp;confiantiaiit

afflidionibus ztrc.peculiaresDeiftdiones funtin fu4Eccleßaß)oc edfm eo loco,ubi ftox Euangel^ mcorruptè

thcorruptè fonat O' traditur Sacrttmentd ritè cr iegitimè iuxta ipfiiu ChriHi müituHonem ufur* pantur.R.om. t.Euangelium eH potentia Dei,4d ft lutem omni er edent i.i.Cor. t. Placuit Dco per üul tant prddicationem faltios ßcere credentes. Tit^ 3. Saluos nos ficit per lauacrum regenerationis.

ïnbabitdtio Üei 'm credéntibuslohdn.iepiSi quit diligit me,fermonem meum ferudbit^o Pater me^ us diliget eumjOddeum ueniemus, O manlionetit apud eumßciemus.Rom-^.Accepillisl^iritum ad* optionisfiliorum Dei. Eph.i. Credentes fignatie* üisl^iritu promißionis (dnilo, qui ell pignus huere ditdtis noßr£. ». Cor'mth. 3. Templum Dei eflis^lcy Spiritus Dei habitat 'm uobis.

Üedidtor o Potitißx inter Deum o hommes, dudit gemitus O uotd piorum , contra autem im^ piorum prices duerfatur.t.Timot.z.'Vnus M.edida tor Dei Oquot; t}om'mum,homo Chriüus ïefus.lohdn.pl Deus pecCdtores non exaudit.

Diabolo in hoc fcculo ßena 'm'ijcit Demine omu Hes obßdeat,neue omnia corrumpat o perdat.

lis er cor{u3ri(lis,ertraduâio in uitam£temiitlii ltcm,D((mnlt;(tio mpiontm.üatth.

AilionesquæddmDeijjieciales Ecclejia D«, fed externe fitnt,inflammatio uiäimarum d Patri» hm oblataru,mirawlo{ce liberationes,deßnßoneSi benediéliones piorum,edu({io ex Aegypto, rubri nariSyGr iordanisfeißio er (fuaßcofolidatio,matt n£ deRitltitio,l}oflium profltgatioerpana, mut4 tio aqux in uinum, fanatio £grotorutn, refufeita» tio L.azlt;tri O' aliorum mortuoru. Et quid opus eji longaenumeratione,tota feriptura plena eH tali» busHei adionibuSiOZccleßauera omnibus tem=* paribus plurima eins generis experitur.

In bis adiondius Deus non efl Stoiclt;e neceßitati dlligatus,fed libéré er potenter,pro fua uolunta» te,ertteceßitateEccleß£,agit,erßcit quieuulL ^Aiäiones Dei poft mundi de-ftruftionem.

Etß nemo bom'mum potesl explicare, qualit ljoc mundo deflrudo,Ratus in «eternumßt fecutu» rus,turnen boc certum efl, pios in perpetuum cunt ebrifloßturos. t:Tbeß. 4. EtDeumßturumeßd omnia in omnibus, ». Corintb. 1 $. Gubernabit igitur Deus Angelos er homines llt;etitiauera,lt;eternis^; bonis complebit, impios uero homines, cu diaboln ftne fine borrendis ptenis fubijeiet. M.attb.2^.

DcgenerationcFiIif, nt dominum mentes, ut de [eria ctr matunconuerfia cogitent,àgnofcMt Deum, pétant ab eo f^iri=* *gt;tilia corporalia,l}uiut ty aternte uiti ^na, ^oderenturreüèadionesuitie, pro accepta be» gt;tcßcijsgr‘tii^ ey in icrumnis multiplicibta K3- grauißmis huiuf mi fer te uitte, fièrent uitam te^ tèrnam, qute iucundißunum y exoptatißimum pijs omnibus pQrtum,abflt;iue uUo dubio prabebit,

E'Xpoßta ßmplici ac certa dodriita de Fiiio Dei, commoneßdiuncula quadam hoc laça inferenda eß,de^ùtcdione, AnPater cxle» dis fefe ipfum tntuendo y cogitâdo, imaginem fui ipfws ßrmet,cui cogitatte imaginijuam effentiant communicet,^ute ßt filitu,ßc^ cogitâtione imagU nisfute,filius ex Pâtregeneretur?ut moneâturflu dioß,ne incerta pro certis ampledahtur aut deßtt dantßemperc^ hoc axiomaßrmo pedore retmeät, Df Dfo nô effè aliter fentiendu uel docëdu,q ßcüt fecerto uerbo pateßeit. Origenes dixit,pericuîdst fum ejfe de Deo etiam uera dicere,Voluit aut Cjuaß ßena

ni DegenerationcFiIq» frenacurioftsingenijs 'niijcere^ne ultra réuelataiH de Deo doärittam exorbitent, fed de patefiélis eti amarticuliSt prudenteror m timoré Domini dif* ferant.

Re^ondemitt autem ad i^Uieliionem. Ârticuli fidei quad fupra aliquotiés monuimui,ab opinio» nibut, nbsp;nbsp;nbsp;omnibui, qu£ non funt rèuelata 'm au»

Quodab æternO fit genitut à pâtre Pfal.2. non tune prùttùm,cùm iam effet Deuf creatunu cte lum zs- terram,ut Alexander Antiochenui^Lailan tius or al'ij dixerunt.

Qubd fit unigenituf à patri, tohan.t. non ado» ptiuui. iJot enim adoptionefil'^ fumus.

Qubdfiliiu DeifitvTros-xcris diä'mÜa, noni» pfe Pater,non ffiritui fanütu, effentia tarnen unut Deut cum Pâtre ztr Spiritu fanâo,

Qnbdßtcoomnipotens Patri cr Spiritui fan^ ^odohan.^ non minor potentia, quo addiuinita^ tem,ct£teris perfonis.

Ciuódhóyt^jbifubflantiamßgnificet,non co gitationcm aut repriefentationem Patris, ut Samo fatenut er alijnugatifunt,crc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Hf c er fimilia funt indubitata, quia reuelattt funt,eamq;ob caufam ßrmo peilore credenda.

At filiumGei, non alia rationegenitum eße À Patre, q ex cogitata imagine fui iplîut, quod nimi= rum Deui Pater feip/um contemplatus ßt, er con=* templando imaginem de fe abüraxerityittiq^ imagi ni eÇfentiam fuam donârit, iUe ipfe modutgenera^ tionis diuina: inquàm, eil opinio humana mcerta^ dubia erpericulofa.

1. Qttîlt;t ifle modut generationit diuinte, non eH in facris literit perßieue à Deo reuelatut er tradi iut.\deo nequaquam eß articulut fidei.

1. Poü Propbetat o- Apoßolos, nonßc docuit ^cclefia Chriüi primit iUit temporibus. NdW ogt;»a net Patres,etiamßalias non carent fuit quibufdant fiipulit er nlt;euis, tarnen uno ore de hoc punilo pro fißi funtgenerationemßlij Dei ex Patre, ineffabi» lcm,inettarrabilem,imperfcrutabilem eße. Tatunt Hero unum aut alterum teßimoniuin adfcribenius,

CyprUnuiinexpoßtionefymboli ait, Creät-Jul ejl ergo, Dcui Pater effe umci filij fui Domini no=i firi,non difcutiëdas. NetJj c»«»ßs eA feruo,de ntt talibui Dominidi(putare-Tertullianuf de Trinita» te inquit.Cuius faerx et diumte natiuitatis arcana, nec ApoAolut didicit, nec prophètes coperit,nec angelus fciuit,nec creatura cognouit,filio fola no tafunt,qui Patris fecreta cognouit.

Ambroßus lib.t.defide ad Gratianu ca.^.Quiea ro dbste,(iuando aut quomodo filium putes effe ge neratûlIAihi enim impoßibile eAgenerationis fei^ re (ecretum-M.ens deficit, uox ßlet,non mea tan» turn, fed or angelorum,fuprapoteAates,fupra an gelos,fupra Chérubin, fupra Séraphin,fupra nemfenfum.SipaxChriAifupra omne fenfuinefl, quomodo non efi fupra omnem fenfum täta genera tiolTu quoq^ manum ori admoue, ferutari no licet fuperna myAeria.Licet feire q, natus fit, non licet difiutere qudmodo natusßt.lüud negare mihi noit licet,hoc querere metus eA. Nam ßPaulus ea quiii aHdiuit,raptus in tertium cælumfmeffdbilia dicit, quoinodo nos ex primer e poffumus paternæ gene^ rationis arcanum, quod nec fentire potuimus, nec aiidtre.Quidteißa qutejHonutormentadeleAantl Mcompreheßbilitergeneraturßlius.intpaßibilitef générât Pater, er tarnen ex fe generauit, er ante emnem intellcAü generauit Deus ucrus Deu uerüi

fcrutari pergtis fubflantiS Uledici, curiofîtati tui6 huüut aditui, nuUus trattptus, nuRta exitut pat et t ißreuiter oës Patres quoties in eunt articulunt de èterna generatione filij Dei incidiit, folcnt citare didu P.fai£,Generationemeius quK enarrabitl

Lutberus cùm alibi,tum in fcrmone de Trini'taà te,grauiter m banc temeritatcm Inuebitur.

^.Iretiicus iftam curioptatem Valentino amp;nbsp;eiut ajjectis apertè tribuit, quad docuerint, hórbij feU plium Dei Eutbymefî,id eP.càgitatione gigni,grlt;t uiterqi errorë refùtatjib z.cap. Inter alia bac funt eius uarbatGenerationem eius inenarrabi lem exiPentem, nemo nouit, non Valentinus,non Marcion,neqiSatur»inuf,neqi Baplides, neq;an» S^li,neqk arcbangeli,neq; principes,nrq; potePa^ te$,nipjolus quigenerauit Pater, cy qui natus eft filiut.lnenarrabilis itaq; gcnerati'o eius ciim pt,qui cunq^nitunturgenerationcszyprolationes enar=* l'are, non funt compot es fui, ea qua tnenarrabilia funt, enarrare promittenteSyCttre.

4.Hlt;cc curioptas etiam Stenclipldio,ó' alijsß naticis bominibus prabet occaponë,ut pmiliter eß fentialem cogitationem cyr ßrmationem imaginun de fefe,etiam cateris diuinitatis perfonis tribuant. (Sunt enim ipfe quoq^ inteUigetes perfonie)cr uel deoru imaginatione genitoru infinitum numeruni

Compdrationes d credturisfumptte, O' colU tiedd mylierium eßentite dtumie, nihil probdnt,ia mo etidm pdrùm iüuürdntjprdlertim 'm rebus iron reueldtis.

6 7iliui Dei rndnijeße retrdhU Philippum, drci nd Dei fcrutdntem.lohdn.i^. Philippe, 'tnquit,qui ' uidetme,uidetPdtrem. Inhifcemetisuultnos con ßüerejnecddmouerefcdldmccelo^o rn ipfum De umdfcendere,dt(^explordre,quomodó fe hdbedt generdtio diumd.

Prdmdehtec opiniomcertd O' periculofd efi^ ne^i pro drticulo fidei uenditdndd, o eontrd pie tdtem eß,m propritu definitiones Dei ed^tdnqudin omnino certd,citrd omne protelldtionem,^fîthu= mdnd ßntdßddut opinio, 'mfereredtqi 'mculcdre.

R. EÆ dmphibologid.tidior de uerbo noRri oris loquitur, quod cÆ notd mentis.Nl'mor uero de ,2^0'yu Tov dhiv, qui dlid rdtione Aoy ©- dicitur, nimirum, quid ipfe endrrdt nobH ed, qune 'm ßnit

Putris[unt^quicq; nosfeire refirt. lohan.i. Jdeo^ Âoy@^ dicitur quafî hiruiJ ttut Doâor hominum, q»a. de re fuprà diüu ejl.Dißmilitudo igitur Ula» loris cr M.moris,diligent er obferuetur. No^rf eti» «Lin régula eR,in compar ationibus,principalis 'ws tentio Ijieiianda or obferuanda eH, Hon enim con gruunt omnia membra.

Argumentum hoc : Lupus eR animal qUadru^* pes.Tyr annus cli Lupus. Ergo Tyr annus eR ani* mal quadrupes,pueri hoc modo foluunt, Mutato genere prlt;edicationis, non ualet confequentia.Ea» dem ucro ratio cstinobieâione fuperiori»

Lilius Dei dicitur imago Patris. Coloß. t LrgoPïliusDei cogitatione Patris nafeitur» R. S«»^ quatuor termini. Aliter imago in Ma iori,aliter in minori accipitur. ïnMaiorireilè id affirmatur, de aHionibus mentium humanarum^ qu£ itaconditafunt, ut resquafdammirabiliter fané cr inexplicabiliter pingant, ut cogitans pa^ rentem fuum, imaginem eius in mente concipit ctr ßrmat.ln minoriuerb dicitur de imagine creato* ris,qu£ eft coejjentialis or coaterna Patri.Lß i^i= tur dißimilitudo manißRa . Deinde Imago Dei Chrillus dicitur,quia per filium fefcDeusreuelare Voluit,hunc uult cognofei, cr per hunc feje inuoca

ri, zy non propter eum caufdm, quia tali ratione, modoq; generetur.Antiqna£ccleßa,h£c ipfamo» deilißime tantum proßrre uoluit, zy exponere pquot; neuüo dubio,hifce uerbii,Lumen de lumi/ne, nihil de imaginibuf in cerebro hominis philofophari uo iutt. Summa rei efl, Filius Dei dicitur ûnago Dei, rationereuelationis, non ratione generationis di* umic,cuius quidê modus aut ratio no eß pateß.£la, Porrô liberi humani,mterdum dicuntur êmagi^ ttes parentum in commune fermone,quia (y fàciem Cr uirtutes parentit repritlentant. No« igitur uoX igt;nago,fempcr codent modo accipitur.

Quidam Patres earn expofitionent protule^ runt. K. îd uerh fatis manißße demonUrari non poteß. Etß entm quidam uerbula, ex ipßs magna diligentia excerpuntur,qute uidentur curioßs in’“ genijs patrocinari, tarnen nequaquàm dixeruni, ÿuôd Pater fefe mtuendo genuerit filium,nufquà»t dicunt,qubd filius contemplatione Patris, zy ßrlt;“ matione fine imaginis ßtgenitus,imb ßudiofe zy p licite monuerunt,ne quis ßfie 'm ferutationem gene rationis diurne, tanquàm 'm abyffum mtxhau^am temerè,zy cum damno prefentißimo immergat.

Ciw uerlgt;um?ut oflendatur quad ex menteprocef» pt.Curuerbum?quiacitra affèüionem dutpaßik= »em ndtm ell.Cur ucrbum? quia imago eügenito' fiSytotum ’m feipfo genUorem oflendens.

R. Audio hïc tantum hommem, proferentem fit cogitationes,non os Dei, quod articulos fidei fo lidèconfirmâtSecundoBafiliusnondicit,filiuin tntuendo uel cogitando nafci à Pâtre. Tertio ipfe^ niet BaftliuSyper inflantiam fe declaratyin oratio^ ne de martyre Manante : Mey ’tnquitymilnmodos generationis proféras, neque ipfe à me exigas, ne^ que fub caufarum rationem contrabe ea, qua: nul» U caufarum rationi fubiacent. item 'm Oratione de Cbrifligeneratione 'm die nat ali • Nf dicas,'m» quit,quandolSed negligas banc quaflionë. Nf ras quomodo ? Efi enim bîc impofiibilis refiionfiof Uam quando tempus habet. Qjtomodo ueró ad mo dos corporeos 'maginationem quandam.

z.Gregorius flazianzenus-.Pilius dicitur Kayos Verbum y quia itafe babet ad Patrem yficut Ver» bum admentem y non tantum quia mens patiens Verbum , nibil patitur y fed etiam quia perpetuo eoniunilus efl PatriyCtquia nobis eius uoluntatem indicate

R, Et boe teflimomum eff conieüura bomi» nis y non oraculum diumum . Tieinde non di» cit Hazianzenus , rilium Dei contemplando

aut cogitatione Putris nafci, imb exponit fuum feit tAitiam, de quibus purtibus buiic coniparationent uelit intelligi.Et expreße de Theologia lib. ^.ßc in ^uitjQjiontodo itatjf generatus efl i Nam toties e* andern cantilenain,nonßne moltjlia cano-Deigea neratio filentio eji colenda,cr fcire ejubdgenerd= tus ßt,didicijje te,magnum quiddam ßierit.Veruin çluomodoßtgeneratus, noße ne angelis quidem b pßs,nedum tibi datum eße conceßero. Porró ßab ißo tuo quomodo,nißreßon[o accepta, difcedere non potes,relßondeo,Sicgeneratumeße, utnouit 1 CZ quigenuit Pater,er quigenitus eftßlius.Quod uerb bis excelßus eß,boc nebula tegitur,ut inge=: nif tui cæcutientes oculosßcile eßugiat.

. Citantur etiam qu£dam mutilata uerba ex Au^ guÜmo,qult;e cum ex nuüo eius autentico libro pro ftrri poßint, eadetn ßcilitate contemnuntur, qua adducutur.ln fermone decimo de tempore inquit, Hec qu£ratur quomodogenuitfilium,quod er Alt geli nefciÜt,Propbetis eü incognitum, Vnde iüud diilum ell,Generationem eius quis enarrabit-

Eli igitur er manet opinio incerta, latispe» riculofa,qubd ßlius Dei intuitione Patris er cogi» tationegeneretur ,neq; baberi poteü inEccleßa Chrilii pro fidei articula. Eamcp ob caufam ßne proteflatione expreßa\er bene longa, [olidißimie do£lrin£ de [acrofanHa Trmitate ea inferi nö de^^ cet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H Rf»

H. Rcgulac feu commonefaftiones de prædicationibus amp;nbsp;phrafibus quibufdam de Deo in ia-cris'Iiteris.

VTILE f/îcommonefieri üudiofos depræ dicationibus quibufdam de Deo,qu£ 'm fa^* cris Uteris occur runt,ut incommodas fenten Uas,quas'mde monjirofa'mgemagignunt, iudicare O* uitare queant, cz fimplicem ac planam de Deo I nbsp;nbsp;doUrinam ret'meant Gr tueantur.

de Deo coUeiliuè dicuntur, id efl^to:* tam 'Trmitatem 'mcludunt,ut,Deus eil, qui opera^» tur inuobisueüe or perficere. du^dam uerb de perfonis dicuturiuxta certas proprietdtes,de qui bus fuprà diäum eil, ut £go hodie genui te.

Qji^dam de Deo per fynecdocben dicuntur,ut quid Pater uel Pilius crearit mundum. No« enim fxcluduntur c£terlt;e diui/nitatis perfonie ex boe opere.

,Quddamperßmilitud'mem de Deo dicuntur, ut,Oculi Dom'mi fuper iuHos. Nam Deus non ha* bet oculos ut bomineSj (edper ßmilitudinem de

efjvâujjoc eft,cura,ß.uorc,dcftnßoc Dei,propter noftrunt captum,ßc loquitur fcriptura.

Qult;edam relatiuèdicuntur,ut Pater,filius. Ud filiut ref^eHu Patrtsdicitur.Spirituf uerbproce-dens re^eilu Patris Filij.

AuguRini régula ttotaeH, Opera Trmitatif ad intra funt diui(a,ad extra uerb indiuifa, ferua» ta tarnen cuiuslibet perfonnepreprietate,

Qti£damdeeffèiluDei, (}U£dumdepermißio* nedicuntur,utDeus indurauit corPharaonK,boc eft, permifit mdurari.

Quidam dióia de Dea non aâiuè, fedpaftiuè, Jjoceft, refpeflu appticationis adnosinteüigenda funt,ut z.Corint.^- Eum qui non nouerai peccatu, pro nobis ficit peccatu, ut nos effteeremur iufticia Dei in ipfo.Hk Dei iufticia nS ftgmficat aüiuè feu rffentiaHter,uidelicet iüam iufticiam, qua Deus i* pfe effentialiter iuüus eft, Sed paftiuè, hoceft, iuüi ciamquam Deus nobis donat,e::r nos iuüos corant fe fùcit, id eft , imputationem obedientice legsi» quant Chriftus pro nobis pnftitit Ront. 8. R«« cha^* ritus Dei plerunq^ paftiuè,hoc eü,qua Deus nos di ligit,accipitur Rom.^^

Df«t ed units, Deus efl trittus, Vna efl effent id di ttÎM, er tres VTsesKo-ets feuperfon£ difl'milie, ÇrecotrdAn diuinitate funt tres perfon£.Tres per fonte diuinitatis funt unus Deiis'.vnus Deus eü P4» ter,Tilius,Spiritus fanaus,er econtrù, Pater,Vili» us er Spiritus fanilus funt unum. Alius efl Pater,a» lius eff Pilius,alius eü Spiritus fanilus,fcilicet quo dd perfonas,Sed bi tres unum funt.

Deus efl triplex uel multiplex. Tres funt effen ti£,TreS funtDii,SolusPater effDeus, Aliud efl Pater, aliud efi Pilius, aliud efl Spiritus faniïus.

QK£damdePilio Dei dieunturab£terno, er unte 'mcarnationem, qu£dam uerb ratione 'mcaru nationis fitture feu fi{l£,dem^ queda ratione glo rificationis er regni, uel ante uelpoA refurreflio nem er afeenffonem.

cio eiui îoquuntur, ut,Pater maior me ejl, non fubßantia diu'ma, fed de officio dicitur, ^uia hoirto ßüttf erat fefe bumilians, ut nos homines Deo rc^ conciliaret. Ego cz Plt;(ter unum fumus,de fubfiaii^ tia dicitur.

Quicdam per communicationem idiomatum in* teÜigenda funt, Sedhac docendi gratia paululunt euoluenda funt.

Communicatio idiomatum,(iult;e ab alijs «Tisolm cris O' xvTi(/la(ris uocatur, fïgnificat,guado pro prietas uni natur te conuemens, tribuiturperfonlt;e, id ell,Cbrillo in concreto propter unionem duaru natur ar urn inipfo bypoilaticant, qu£ fins eß i^iuf pbrafeos.Habet autcm eapbrafis fuas quafdani uti riationes.

Interdum quod uni natur ce proprium efi,tribui tur perfonce.Vt Cbrijius eâ pajfus,mortuus,refuf^ citatus. Etfi enim pati,mori, reuiuifccre, tantum natur te humante, non diuma; propria funt, tarnen per fine Cbrifti tribuuntur propter unionem by=gt; poffaticam.

interdum fit quafi tranfiofitio aut permutatio quedam, ut proprietas alteri nature conueniens tribuatur alteri,cui nomen efi couemens,propter

flindem unionem bypoftaticant, ut jyeut eH natut fx uirgme tuaria. Deut eß pdffut,mortuui,refur= fexit.Etß enim ea tantum natura bumana conuc' niunt, tarnen quia Cbrißus eR in una perfona uea fut Deut zy bomo,idco fcripturaßc loquitur.

Interdum per fynecdocben mentione uniut natu t£ comprebenditur zy altera,propter unionë by^* poRaticam, ut, Filiut hominis ueniet in maieRate (ua. Itemj'Venit Filiut bominit qutcrere (y faluare quod perierat, Nam iRa utriq^ natur £ in CbriAo conueniunt.

quot;Verbum caroßüum eß,Verbum ßilum e^ bolt;* nto,Deut cœpit eße homo.Deut eü. homo,Verbum eil homo,CbriRut eil Deut, ChriHut eß uerut bo= nio, Cbrißut eß uerut Deut ey uerut homo. Deut natut eü ex virgine. Du£ natur £ in Chrißo unite funt in una perfona.

Natura diuina eß bumana. Diuinitat ßäa eß bumanitat, uel econtra. Verbum eA creatura,Cbri ßut eH creatura,Diuinitat tranfijt in bumanitatem cbrißi uel econtra. Due nature conßfe funt in Cbrißo jZyct

QU£ddm luufltdtè pradicMtur de d}rilîo,lt;jttd uerd (unt propter reueldtionetn diu'mdtn ,utNei^ bum caro ß,£ium etl. tiliui Dei or bomofunt und perfona in CbriRo, Hîc duo di/^arutd coniungun^ tM\utß älteres ouis eü aq^uila.

Qÿiddm de bumilidto Chri^o loquuntur, qu£ d(tm de régnante, ut Deus Deus meus,lt;}uare me re liquifli. Vox eft Chrifti patientis propter totius tnundi peccata.Pater ufque modo operatur gooperor, VoxregnanttseApari potentia tum Pâtre ztr f^iritu fanôlo.

Receptießrmlt;eloquedi de Spiritu fanilo funt^ l^iritumfanclum procédere de Pâtre et PilioiSpi ritum[anilu ejjnndi ac mitti d Pâtre et Pilio, Re» ieâie funt,Spirituin fanüum de folo Pâtre procédé re,3piritum faniîum effe natum^effe creaturâ erc, in.

Sobriè de tantis rebus fentiendum erloquen» dum effe nemo dubitat. Retinenda igitur Eccle» ftiCdoiirinae(i, 'mDeo noneffe Accidentia, feili» cet quod ad naturam or effentiam eius att'met. Non eftenim Deus ucluti creatura Ataque fapieii tiam,omnipotentiamt iufticiant,Qr pmiles Des uirtuteS

uirtuteS Ecclefia Dei negat 'm Deo ejfe Acciden* tin, ut 'm creiituris queedam funt. Nlt;tm Deus non lt;i quoquam ,fed ab eo funt omnia, quiccunque treata er ß.tla funt. Et non poffunt talia à Deofe^ par ar i citra leefîoaem (ubflantiie ipfius. Aufir iu» fiiciam à Deo,quid de fubRantia Dei ret'mebisf

Sed tarnen non funt omnes aäiones Dei, quibut fefe declarauit uerbo er ßüis,ipfa Dei fubjlantia, ut uox Patris ex ccclo fonanSiRic eß Eilius meus di leiius,liunc audite,non eü ipfa Patris fubHantiat Sic doilr'ma fil'ij Dei,Semen mulieris conteret ca» putferpentis.Uem, Qgt credit m me, habebitui» tarn £ternam,non eß ipfa fil'ij Dei fubHantia.fia lt;ut fiinaticus Stenckfildus, quot;Verbum Dei, quando prodoHr'maacctpitur, contendit effe ipfamDei fubRantiam. Non enm fequitur, in quibufdam loa 'w fcripturlt;e,ut loban.t.er 'malijs nonnullis,'Ver3 bum pro ipfo Eilio Dei fubßantiali accipitur. Era paßim m omnibus locis ad eundem modum 'ma ^flligi debet.Aeilè enim 'mter uerbum prolatiuunt ßu doilr'mam,erinter uerbum fubfiantialefid eß^ f ilium Dei difcernitur.

DoUfmd gentium de Deo^ab Eccleß£ doârind Infce rebui potißmum diffèrf.Primiimgcntcs aber rant à Dei effentia^non conßflentes in unitate Dei* Nam multos deos colunt,neqi poffunt myßerium Trinitatis fua fagacitate indagare.Deindeuerb de uoluntate Dei aberrant,quia non tantum pro= mißionem Euangelij ignorant penitus, fed etiam interiores, eyr pracipuè primlt;ie tabula cultus noif tnteüigunt, ati^i ipforum loco tétras blaßhemios contra Deum exercent Cf accumulant.Tertià do* ârina gentium de Deo tantum ex deprauata or Cicca hominis natura profluit, que eü ßns iflorum horribilium errorum. Dodlrina uero E-cclefle de Deo,ex ore D ei promanauit, er ittußribus pateß ilionibui declarata er confirmât^ efl. Ideo Dauid inquit, Lucerna pedibus meis Verbum tuum.

ludeorum er Turcorum doilrina ßiniliter ab» errat primiia Dei effentia. Btß. n. unicu Deu agno feere er colere uideri uolunt,tarnen Trinitatë per fonarum im unitate effentia auerfantur et damnât. te.ß autem immota ueritas:Deus agnofei et coli uult ßcut fe patefielt, er non aliter, item, çyui nonhono ratFilium,nonhonoratPatrem. ïohan.';. Pingunt igitur flbiDeum,qui non fit Pater,non fitfilius,no fit Spiritus fanëlus, hoc eft, qui nufquàm er nullus ßt.Nam prater eum qui eil trinus in per finis, GT unus in effentia, nuÜus efi alius, neque fiis efl uUis creaturii

^teaturli ßbi cogitationibiK fuis pecuîiarem Df=« Km ßbricari, qui fit alius qùàm lUe, qui fe certo Uerbo cr apparitionibus minimè duhijs reuelauit. ïieindcabcrratàrgt;ei uolutate,perinde utgentiîi dodrina.îiam doilrinam Buàngdij degratuita re fnifiione peccatorum propter meritum ¥il^ Dei lu, dai Turci répudiant, damnant, execrantur: Tertio ludæi abijciunt Nouum Teâamentum pe» nitus,z:r fx Veteri tantum^Legis quàndam cogni» tionem petuntfidch tali modo,ut tantum in exter» num uelamen tJlofis adhuc hodie intueantur, hoc e^^Dei cultus inferiores ac uèros iuxta legem di= uinam non intetligant, plané hac etiam in parte ethnizlt;^ntes. Turcæ uero confùndentes facra zy proßinaprêter particulam.quandam Legis nihil retinent. ■

Amernus igitur cr difcamus Lcclcfiæ Dei do» (Irinam, atque oremus Deum, utTurcicam rabi» emcoherceat, nefimul cutnimpcrto, tant

IMPLICEM doUrinaiti de Deo, (jinpliciter or bre^ uiter haäenuf repetiuimvii flrinximiK etiam quafddtn haretieoru prieüigiM'.tJuc uero dliquantb accurdtiufi Idbyrinthos nouorum ^uo»

Ÿunddin Aridnorum excutiemilt O' pdteßciemutt illudrdnte o regent e nos fi^iritu fdnUo.Vt autent lefiore 4 moleflid oßflidio fubleuemus, Primùm ipfd ßtnddmentd ueritdtis, contra ipforumßlfdt ajlcrtiones, perljgt;icuè, o fuccinélè recitabimM-Deinde quoq; argumenta,detrdäii ipforum ßcis, nude in medium producemus,ut ßcilius 4 pijs omni bus conj^ici,coßderari o dijudicari poßint.Sub'^* ciemus infuperbreues fotutiones,qult;e piosde ner» uis cceleüis ueritdtis commoneßcient.

in onimbia autem htereticii, tres injignes cr tè ir£not£,quafl Higmata quædam apparcre folpt, i’rimum, deteflanda perplexity reruln nouarum, i^eindehorribilis bldjfgt;hetnilt;i. Tertio effreitismi» ledicentidTontes uer'o præfligidrum illdrum funt, leuis ambitio,criiMdiâie cupidity finterdum eti» nnt crafjd et affèdlata propemodum infcitid. Sic no Hi Ariani,qui in Polonia tam recens exorti funt,et quorum fefe caput cr Gucem profitetur quidant Gregorius Pauli,UliniRer Cracouienßs, édita mott firofa tabula gt Turri Babel, ex putrida ambition he ueluti Scarablt;ei ex afinis mortuis puHulant, N* i-«ibéro uix minimam partem reuélationis ctr de^ üruiliönis AntichriRi relinquunt, nempe fuperia fis tantum tedi in xdificio Antichrißiano dénuda^ iionë.At fibi met ipßs,ifli ffgt;iritus arrogant Antia shrißi excißone er extirpationë abimis ufq^ fundd mentis. Gloriantur fibi longé plura à Deo eße da» ta,quàm Luthero autalijs. inltareßuerbtraden da,tam funt intricati, obfeuri, uariabiles, ut maa gna attentione adhibita, diuinare uix quey,quida Ham affeuerare conentur.ln blaßhemijs porro ef* fittiendis,plané effrontés funt. M.aledida quoque ddeo cumulaté O' liuidé effundunt, ut exißimes eos meris uiperinis linguis pungere.

Tres autem habent iffi recentés Ariani by» fotbefes ßcuti ex tabula ipferum monflrofa,

exTurri Babel, truant confiant, zy ex epifioïa ai Tigurinos fcripta, or ex relilt;iui5 iplorutn librift coüigitur.

quot;Vnam efie Uaturam feu Deitatem, communeni tribus illis,led non effeunam Bfientiam.

'VnumeffeDeum,fedtantùnt Batrem did uni» eum cr uerum Deum, B ilium uerà zy Spiritum fait âum,non did unicumiïluin Deum.

nine pofteanafeuntur ipfis O' ali£ gunedam lo» cutiones.Etfienim fitentur, Bilium Deiej/e Deunt ex Deogenitum,tarnen nu]quàm dicunt,Vnicum il lum Deum,e(fe Patrem o Bilium o Spiritum fan âum,O' Ifiiritumfandum quidem nufquam Deunt nommant. Rac non obfcurèportendunt, ^«ô nant iüi prtedigiatores contendant.

' Dicunt efife tres, eoscy nommant Patrem, Bili» um O Spiritum fandum,fed ho fee contendunt non perfonas.

Sed in facris Uteris nufquam leguntur Ijitc uer» bajcffe tres per fonds, fed tantum ifia, Trci funt, qui teHimomum perbibent.t. loban,^,

iHa quidem prima fronte apparent, quapex fgt;.igt;yoiix)(fx nafcantur , ueriim longè ulterius ißt Ariam procédât.Nam cùm ipfum Patrem,unicum ac uerum duntaxat uocent Geum, no item Tilium, neq^ Spiritum fanilum und cum Pâtre, idea res eti am ip(ds, qu£ de perfonis iliis traduntur, impu^ gnant,ßcutpaullt;3 pbß annotabimus.Sed ad argu» mentum reffondeo^

Maior loquitur de rebus. Minor uero de uer^ bis.ideo funt quatuor termini. Ad res enim eius do ilrin£,quam defua eßentia GruoluntateDeus re^ uelauitynos aUigati fumus. Gal.t. Si quis aliud Eu=t angeliumdocuerit, id eß, doilrinampugnantem cum hoc unico fundamento^ßt Anathema. Dfwera bis uero dicitur, utßnt analogafidci, Ko-tz.Nam ad injiitutionem rudiorum, ad confiitationctn pT£ßigidtorum,licitum eß aptis ztr inteüigibili^ busuerbisac fententijs uti, modbiß£ locutiones non mutent res ipfds, in facris Uteris pr£fcriptdi Zy traditds.

fint iüi tres,nempe non umbrlt;e,non fomnia^aut clt;f gitationesfolummodobom'mum inanes CT euani= d£,feduiuiequiedamfubftantiie .ï^am RES, e^i generale uocabulum. lam uero res diuidi oportet, infpecies^udfdam fuM, id^uodetiamipfa ratio di^at,

ï. Quia facrte liters clarè docent,iRos tres, tiempePatrem,Vilium,crSpiritum fanilum,effe tres uiuM,e^ fubfißentes,cr diflinHas. Nam de Pa* trefimul zy de tilio dicitur,Tu es Pilius Dei uiuen tis. Ergo Pater eü res uiuens ac fubßßens. Piliuf ^uoq- eß uiuM rilius uiuentis Patris.Nam quando Petrus ittquit,tit ES Eilius Dei, permde eß, ac ß dixijjetdu EynSTtS Eilius Dei,tu es quiddant vlt;^s«(jS^9p, quodeßßliuf Dei. Non es umbra Dei,non cogitatio euanefcens, fedcxißens filiut. Dei.PatergenuitEilium,ErgoPater eRquiddant fxiüens.Eiliusgenitus 4 Patre,non eß fomniti pa* tris, fed tale vlt;^crJ«(jJU'op,quod mittitur in muis dumfmduit carnem 1}umanam,redimitgcnushu* manum.Spiritus fanüus Ißccie columbæ defcendit, arguitty docetmundum. Ergo Spiritus fanÜas eß cxißens quiddam , uiuum zy efficax, neque eß figmeatutn quoddam , fine fubfißentia qitadam.

Sed perfond in hdc doârind,nihil aliud ßgnifi^ (at,q^uàm (ubftantiam indiuiduam, inteUigentem, incommunicabilem. Vater earn non eft viliut,ne=: que Spiritui fanilits. Et Tiliuf non eß Vater, nee ^iritui fanSui.Denique Spiritui fanHui, non eß Vater nec Eiliui, Sed funt tres res uerè fubßßen= tes. Hue pertinent c^reliquteailiones triumißa=i rumperfonarum, qu£idemeumcunt. Proinde,uo eabulum perfonæ non mutât rem ipfam , uerùtn cum ip fa re uerèac propriècongruit.

Arianofum refutation ßgt;ittändi NECESSITATE dicere , tres effe perfoniis,non quia(criptura dicit,fed quia fcriptH ranon contradicit.Græci dixerunt initio tres e]]i 'hypoRafes,id eß,fubjiantias,ucrüm po/lea imita» ti funt Latinos,itihil de rebus ipfts mutantes, licet uerba qutedamuariarent.

Debebant igitur noui Ariani primùm aaiende» Ye,qubduocabuluinper(bn£ non congrueret re= bus iRis diuinis,m uerbo Dei tradttis,priufquam il lud exploderent tanta aujleritatezy uehementia.

Deinde debebant prius monUrare conuenienti» us uocabulum,quàm iüud quod receptum O' u(ita= turn efl: in Ecclejia Dei inultis iam feculis, aboie» rent.

Tertio ,ß qui feeleratè abuterentur uocabulo. perlona,ut Seruetus o alij, non debebat id Eccle fi£ Chrifti rede loquenti, ejfe fraudi.

Quartb,propter uocabulorum diferepantiam, qu£ quidem non [unt à rebus ipßs aliéna , non ed ip fa dodrina flmditus conuetlenda aut condemnan da.i^amilli Ariani negät tres eß'cperfonas Si iam de uocabulo tantùin difceptant,cur dodrinam ab» '^ciund

Ciïm igitur negent ejfe tres perfonas,id ed,reS fubßdentes,uiuas,eßicaces,non confitfas,fuum er» roremprodunt, quodadodrinaVerbi diuini,qua redè profitetur o tuetur Bccleßa (ilmdi,ab An» tichrifli

An'anôrum refutatfo. 137 tichrifti delirijs repurgata , turpiter O' ntanifi^îè deficidntExplicent igitur(e clarùts, cur negent tres VTTûS’Kaamp;s ßue perfonast Et dicant plané lt;0 dilucidè,quidnâ ßnt iüi tres,cùm perfona; non ßnt? Üon enim ßatls eSl dicere ^uôd bi tresßnt Pater EiUus O' Spiritus fanflus, Qii‘^^itur enim (juales ßnt res, anßnt umbr£ tantum, ucl cogitationes qu£dam,an uero fubßanti£ilneptum esl uocißra^ ri,funt tres O' femper tres, nee defimre quidnam ßnt f Si negos personas efje tres, ßmul nega ej/e tres res.

iieq^nuperadebboc uocabulum ufurpariccca ptum eß in Eccleßa Clmßi. Ham antiquißmi Eca cleß£ doólores, O' fubfianti£ O' per(on£ nomine uß[unt .'Vt Ignatius ad lAagueßanos de filio m= quit,quod ßt overi« -yiwn^n S VESTA NTi A ge^a nita. Loquitur cnim de uerbofubflantiali.Tertula lianus ad Praxeam inquit, Qu£cunq; [ubßantia (er monis ß(it,illam dico PEE.SOHAM,o iUi nomen filij uindico,odum filium agno(co,fecundum à P(f tredcßndo.ltcmlibrodeTrinitate Eilium effe fe^ cundam perfonam poß Patrem eontendit.Adijcit, wquit,Sumus,nQn (um,ut oßenderet per hoc quod dixit fumus,O'Puter,duos eßeperfonos. Cypria^i nus inquit,E)iuinitos O' humamtos in unam pcrfo= ttam conuenerunt. Reliquorum doiiorum tefiimo^ nia inpr£fentia oinitto, quia ißi Ariamnoui earn

ob Cfiu/dm eos répudiant, quia contra A.rium,fu* urn par entern, praclarè or ßdeliter ex uerbo Dei decertarunt,^- ueritatem ui/ndicarunt,id quod feruatione digmßmium eft.

vnam effe ATVKAM. feu D.EITA» T E M,communem tribus illii, fed non e/fe unant ESSEiJTlAM. illorum trium, 'mquiunt noui Ariani.

Si rationes inquire iftius paradoxi,nullant ali» am muenies,quàmqu'od 'tn facrisUteris non extant iU^efyllabte, E S S E N TIA una. Ergoßmplici» ter cr fuperftitiofe decernunt, id. effe Anticbrifti dogma.

t. (Xaiaetiamfi hie liters, ESSENTIA,»« facra Scriptura non inueniuntur, tarnen res ipfx, que hoc uocabulo in Ecclefta Chriüi exprimun» tur,ftnt mfacris Uteris comprchenfe o-tradite-Kamfepiusrepetiturhecoratio, Ego fum DeUf tuus,Dominus Deus tuus Vnus eft, ere. Hlt;ec dift^^ teftantur,Deumexiftere. ideores funt in uerbo Dei plane ,Deum effe quiddam exiftens.Exiften» tia autem ty Efjentia Dei, idem funt.Mutanda igi turßrent ifta uerbUtDeus eft, in aliam ßrmam.

tti, De«jßngitur ejje^feu Deui eA fontnium bomi=* Hum, e/i irntne nomen, peut VliniiK prè nuga* tur,Z!rc. finonEjJentiaquiedttm, ut pc dicam, exiüeret^

Sic diciturPptlmo^^ A feculo tu es.ltem^ffri' nalohann.quurto: Sicutilleefi, orHosfumus.i. Cor'mtb.S.Schnui, quodidolum e^ NIHIL in tnundo,cr quodnuUta B S T Deuftiipunus. I« boe dido opponuntur pbi inuicem, ldollt;t cr Deut. Deinde proprietdtes difcernunturAdola funt N !■ HI L, boe eß, nonfunt effentiie qutedum uiui£,o^ wnipotentes. DeiMuero EST unus,ideSl,noneR fomnium humanum, ut idola,fed uera, uiua, exi» Pens effentia,

2. (\uiu lequipoPenteslocutiones, in facrisli* teris cxtant.t^um proprium iüud Dei nomen leba ua,quod credturis,quemadmodum dlite dppeÜatio nes Dei, nunquim ctdfcribitur^db ejfe feu effentiu ep dedudum. Signipcat igiturlcboud ilium Deum^ quiuerèexiRit,feu quieß effentid quidam ater* nd. i^eque eR pgmentum quoddum bominum, yt dpudgeutes,¥ortund,Pluto,Grdtiæ,crc. Item, t.xod.^.Deus ippMop(uumnomen mdnißßdt,bis fee Herbis, Sum qui fum. Sic dices dd ßlios ifrdel, Sum mipt me dd uos. Idem uerb eß,dc pdixifjet,l* PA ffpntid.,id eß, is Deus, qui exißit femper, me wißt.

3. QttidEcclefiduelu^ißima ftc eil locutd,Ut ’TertuUidnui aduerfut Praxeam, uiiiut fubilanti£, Cr uniiM HdtiK O' potefldtis, quid uttui e/i Denf-Autor fymboli in Cypridno dicit, De« cum audit, fubßddtiam inteüige- item tAartialtsad Burdegd» lenfes.Vniui uoluntdtK,umui eßentite. Quando e^ n'midcunitdteDeilocutifunt ueteres, fubflantiif O' effenti£ uocdbulis, 'mdijjirenter ußfunt. Reli» quorum teilimonia non adlcribo, quid paßim funt obuid.

^..Qjtid i^dturdjDeitdf ocffentid,in hoe qui* dem loco de iJeo, o tn boc cdrdine nihil dtffèrunt. Sic Ndzidttzenus inquit, Deies, quid tdndem m fud Ndturd o effentidßt,hoc hommum nemo nouerit unqudm,fed quodßt, hoc nemo non inuenerit. idtn quid iilinoui Ariani ßtentur, undtn effe IJdturdtn feu Tyeitdtem,ßteantur ßmul neceffe eft^unam effe effentiam. Si répudiant effentia: uocdbulum quid in fcripturd non ßnt iihe fyüab^, primum eadem ratione répudient ofud uocabuld. iiam Natur am effeunam,de Deo, nufquim dicunt facræ liter£, hoc eßßyüdbds ißdsnon habent,licet res ipfas trd= dant.ita fuis ipforum iaculis femetipfos configunt Ariani.Deindeprobent uocabulum Effentie^non conuenire ipßs rebus,quds de Deo facra fcripturd proßrt atlt;^ (tfßrmat.Tertio perfficue et ualidè de montrent ,'Ndtur te uocdbulum effe ßgrdficantiuf

Ciuia abfurdißima fentétia^ex ipforum negtt tione niifcitur.dim enim noui ifli Ariani^effentiant J^eincgent,ncceffe éli,ipfos Naturam feu deitaté tibsq- effentia comminifci er tradere.Qjio quidetn portento quid portentoßus did poteßiihec uufent re ipfa tradunt,'Veri\gt;n 'muolutè et perplexe,quiti ubi fe magif euoltierint, monßrum hoc borrettduttt luddiiu apparebit,

Vnum eße Deum,tdli quidetn padn, ut tMutn Pder dicatur Unicui uerus Deut:Filium uerö et Spiritum fan{ium,non did unicum er uerum Deu.

M.irum fane eil, qubd hoc relinquunt ifli noui A.riani,unicum nempc tßfe Deum.Ficgät enim tret tße perfonAS,negcint eßentiam unam eße. ç^uid i» gitur de Deo retincntl Vnum Deum ficiunt,qui no ßt tres perfon£, hoc eß,Pater,Filius, er Spiritus fi(ndus,neq; ßtunica eßentia. Merea tarnen con» tendunteße tres,er eße unam i^aturam feu Deita tem. Uecuolunt uideri Aoyoiax^iaij quandam, fed neeeßdriam potius pugnam de rebus ipfls, ad dodrinam de Deo pertinentibus,fufcepiße.

Sed non (olum Patrem eße unicum er uerutn Deum,uerum tres iflasperfonas, Patrem, Filium, ' er Spiritum fan£lum,ejfe unicum et uerum Deum,

»• Çiuiâ. hoc proprium,Deum elfe, non tantuni Patïijfcd ctiam filio, qJquot; ]igt;iritui fanilo,in facr'n U tcristribnitifr. De Pafre dicitur^i. Cor-tiBenediti âusDeUf cy PiiterDomPii noAri lefu Chrifli.De fiUo,lohitn.t.'VerbtimeratDeuf. lohanao. Domi» ttui meiif Dem meut. R.oman.p. Ex quibut ejl Chrijlm fecundum carnem, qui efl fuper omnia De ut benediAut ût fecula.De J^iritu fanÀo.ldem uero ellDeut(, loquitur deJ^iritufanÂo) quioperatut omnia in omnibut.

Sed non funt tres Dij, uerùm Vnicut tantum amp;nbsp;uerusDeut.Ergo hi très, Pater,Tiliut, iÿ- Spiritus fanüuSjfunt unicus uerus Deus. Pater ciim fît Deus,non efl peculiariter aut folus Deùs ,pilius cùmfît Deus,non efl folus Deus. Sic fîiiritus fan=gt; äus cùm fît Deus, non efl folus Deus ,fed hi tres, funtunus Deus. Ratio huius confequentite cA, quia facra fcriptura utrumque dilucidè affeuerati primum Patrem effe Deuin,Pilium e/fe Deum,Spi^ rituni fanAum effe Deum'.Deinde, non tarnen très effeDeos, fedVnicumduntaxatDeum. iî^cau» tem fide accipienda, non rationehumanateftiman da funt.

2: Q«w in Neteri Teflamento, crebrb eti^i am in nouo,non diflmAis perfonis, dicitur, vnunt ejfeDeum , Vt Deuter, à- Audi ifrael,DominuS

Ananorum refutation 145 bcus tuuSfDeus Vnus eR. Efa. ^uädrageftmot^UtiY to.Egofumprimus nouißimus, o- prxter me non eß Deus. Marei »2. v««î efl Deus, er non eß alius prater eum.t.Corinth.NuHuseü Deus,ni ßunus,crc.

In hiße fentent'^s uerusDeus deßgnatur,ßcuti fè pateßcit.Sed pateßeit ß in tribusperßnis, Prf» tre^Eilio^ef Spiritu fanäo.

Ergo iHa locutiones dettno Deo, fynecdochice includunt tres iUas, quas dixi, perfonas.llle eß, i«® lt;luam,Vnicus Deus^qui eil Pater,Eilius er Spiri* tus fanilus.Maxima enim impietaseüalßuerare, tilium uel Spiritumfanilum,non includi i« boc di ilo,Deus tuttS'Vnuseil.Deut.6.

Qnialohannes clarißimeinc}uiti.Eptß.cap. $ Ethi tres VNVM f«»f. Tres quidem numerati Patremihoyop erßiritumfandii. Vnum uer'o eßi pronunciat.Porro unum efß, er unum Deum effe^ Ri hoc quidem articula nihil dtffèrunt, quia ßri* ptura docet unicum eße Deum.

4.Q^i4 Chrißus inquit, Ego er Pater unum ßt ^us,lohan. lo. Perfonas quidem diilmguit,quan^ ^o inquitfumus ,ßd ctim inquit, Vnum fumust ßcumPatrèunicum eßeDeum affirmât. Neque ^cró spiritus fandus excluditur , quia in pra=t ßnti loco Chrißus hune ßopum ßbi prafixunt ^ibebatf ut deelararet, quid ipßmet eßet lt;, Sie

Quia non tantum i« uno obéré oinmum am^ plißimo,nepe in regeneratione bominis ,coniungit tur Pater, ^iliui, ztr Spiritus fanäui tanquàinco' omnipotentes. Scd etiam ibi uno nómine copulan* tur,ltcutinquitChriftuslÀatt. 18. PaptifanteseoS IN NOMINE Pitfrw, tZ fdij, Spiritus fan äi. I N No,K!flerfzlt;fc»j j «0« tantum figmficatcx pracepto e/ßcacia commuai ißorum trium, (ed etiam in cognitioné ßdem in hunc tmcu Deuni, qui im primo decalogi præccpto inquit:'tion habe^ bis Deos alienos. Habes igiturhic tres, nimirunt Patrem, P ilium, c^Spiritumfaniium, fed unicum nomen,in tcflimonium luculcntißmium,qubd unus fît Deus.

Sed ifii noui Ariani ipfîmet fîtentur, unam efße Deitatem,communcm iRis tribus, Patri, zt^piUo, Spiritui faniio.

Ergo non tantum Pater labet illam Deitatein, neq^ (olus Deus eR, fed Pater, Piltus çy Spiritus fanüuSjcR unicus or ueriisitle Deus,quern facrali teræ proponunt.Suo ipßus igitur gladio fefc iugu» lant,illi amentes Ariani.

tdufam coèfjcttttdlis Patri. ISJatn Piliui, uti diâunt ell,mfacris étiam Uteris Uocatur efl Deus.

8, Quidf^iritusfanilusproceditaPatrecrPt lio .Sedlpiritusfanilusnonitdprocedit ex Patre V Pilio, tanquam J^iratio ex noUris peUoribus^ qu£ eji tdntùm drdês halitus, amorem feu affèHus ex corde effTtndens, or inox iterum eudnefcens,ue frum eft Deus,t.Corinth, tz, or eil coëffentialis Paa tri cz Pilio.

fanilus cunt Patre ce Pilio,efi u» tùcus zy uerus iüe Deus,de quo mquit lAofes Deu^ ter. 6. Audi ifracl. Dominus Deus tuus, Deus Va ÜVS efl.

Quid flPilius(y Spiritus fanilus,nonfunt Unicus Deus cuin Patre, tum Heceffe eil plures efa feDeos.Kam fcripturduócat PiliumDeum, c eo demntodo Spiritum fanilum appelldtDeum,quefn admoduM etiam opera diuina, c omnipotentiie propria,utrist^ dttribuuntur. In quafeunq^ igitur ffecies fefe uertant iHi Chamlt;eleonteS, tteceffe eß ipfos tres Deos aßerere.

Velß Pilius cr Spiritus fanilus,non funt reueri ttnicus c uerus beus cum Patre,tum neceffe eß ia pfos uocem,Deus,qu£ eis adfcribitur,aliter inter* pretarifid quod audiemus ty iudicabimus ex facrit

lUerii.Selt;[uetur autetn,ßunicut lt;13' tterta Deiu tdit tiim eft Pater, cr non filiuizir ftgt;iritm fanüuiß^ tnul, turn ftliut non eft reuera Deut. Item ftirituf (andut non eft reuera Deut. Hoc paâo noui ifti riani^ad ueteremiUum Ariumrecurrunt, acuete rethxrefei ^cumcontumelia fil'^ Dei ^3- fpirittH fanili,reftifcitant.

IrfifÎM hifte ftndamentis pro doiirtna catboli-(a, quod Pater, Piliutlt;3'Spiritutfani{ut ,ftt y ni* cïK amp;■ uerütDeut, de quo etiamprimum Decalo* gipræceptum inquit,Non habebitdeos alienof, nunc iftorum nouorum Arianorum fttlcra explo* remut,quibut ftabiliunt hanc fuam aulä,feu potiut oüam teäaceam, quod non filiut,non ftiiritut fan* £lut,fed fohlt Pater fît unicut e3 nerut Deut.

• Sed eße unicum Deum, lt;3quot; tarnen eße tres per* fonas,eftmaudituprophetit,Cbrifto,QrApoftoliSi Brgobiecdodrinaeftmpia, In tabula er epi» ßola ad Tigtirmos.

Ananorum refutation 147 , R. minoreUßlßßimti.'Ecquidiiutemfrontisia fii Ariani habentfNitm utrumque,uti dcmon^ra» ttimutjfacra fcriptura tradit,Z7'ygt;ucum duntaxat f(fe Deum,rgt;eut.6.Et:tres e/JeperfottM, Patrem^ tilium or f^iritum fitnäum,mM.2^.Liquidißimi rtiitm Iohannes inquit^Tres funtin cœlo,lt;jui telli=, nioniitm perhibent,Pater, AÓy@' z:r Spiritus fan (iuf( Audis tres per{onasi)et fequitur,cr bi TRES V N V M funt. Sed exagitant ifli Ariani locution Hon Eccleßie ,'Vnum effe T)eum , zj- tarnen tris num t tjult;e guidem oratio non dißrepat à uers bis Euangelißte Iohannis, qui inquit, Hi tresus num funt.

diriAusnon ita loqiiitur, quia tantum inuos cat Deum Patrem,Qr nos etiam iubet Patrem ins uocare.

R. EftjiUacia compofîtionis ztr diuifionis, qua incautis hominibus iüi pr£liigiatores imponunt. Qjtando cnim de aliquo fidei articulo dicendutn eH, non tantum una aliqua fententiola excerpens da ell ex facris Uteris, fed integer contextus, lt;13' quaßcorpus iüius dodrinte inf^ici lt;3 conßderari debetiConüat autem Chridum difertè docuiffe,us num elfe Dcum,matth£i quarto,dec'imonono,2z. Hard s2. Deinde etiam perlpicuè docuifjç de i tribut

tribut perfonis,Patre,Filio er Spiritu fdnilo Mid thiei23.loh4n.t/^..ii^.(y al^sinlocis. Ergouerunt cr unicum Deum,nott uocat uut docet alium,ijudnt qui fü Pater,Piliut er Spiritui fanilut,in cuiutno mine omnes funt baptizandi. Q^bd uero Pdtretti interdum lalum nominat tieum, non eß exclußud oratio i quaß Pater folui ßt Deui,exclufo Pilio er Spiritii/anilo. An non legerunt etiain iRa quad AÓyamp;'ßtDeut, iohan.». c^ttbdChrißusßtDeminut er Deut,lohan. 20. Pr^eteréa hîc fe produnt Ariani,qu»d negant Pilium eße unum ilium Deuin, coeßentialeni er coomnipotentem cum Patre er Spiritu lanólo.ltem qubd negant Spiritum fanilum eße Deum. ißa mondra i^i j^iritui ßuent er pitr=i turiunt.

in uerbii 'Baptifmi Cbrißut non inquit, Baptifii te in Deum,cuiut eßund eßentia er tres per(on^gt;

K-Eodeni pertinet hdc argumentatio.üam rei [unteddern Qttem enimDeum, Chrißut ibidißin* ßis per fonts nominat,Eccleßa dicit eße unumDe-itm feuunameßentiam,quiequidem eßentid ßtPd ter,Filiut, er Spiritus fandut.Debebdnt igitur idi Arianiprobareeuidenter, locutionem Eccleßd,^ rebus er d doilrind ClmUi dißentire. Hoc eß ttçf-uerborum uxridtio, notf/emper tnt*

Ananorum rcfutatio, 1^49 tat rem ipfam. imb ipßmet alijs uerbis utuntur, infacrii litçrh extat,ut fuam opinionem declarët.

t.Corïnntl). i.dicitur : Nobis unuf eß Deus Prf» ter, ex quo omnia, Vnus Dom'wuf Jejus Cbriflus per quem otftnia.Vnus J^irituf fattHus omnia fanëli ficans. Eph.j^. Vnus Deus Pater omnium.

Ergo non refiè dicitur, Pater, Pilius Qr Spiri^t tus fanüus, funt unicus cr uorus Deus.

R. Argumenté ex 'mfcitia pbraßs, uel ex eraf* fa cæcitate oritur. Nam in hifce teflimonijs non ex cludunturPiliuscrSpiritusftnilus, qu'o minuszy ba perfon£ ßnt unus cr uerus Deus cum Patre. Na Iohannes difertè mquit,iii tres unum funt.Deinde non attendunt iüi uertigmoß fpiritus, uocabulum Dei,i.Corinth S.primùmgeneraliterponi,deinde per exegeßn feu jpfcialemenumerationë, perfo^ nas[ubijci,qult;equidem phraßs fapius in jcriptis Paulinis occurrit, priefertim uer'o in falutationi* bus. Vt,Gr at ia uobis à Deo Patre noflro, Gr Vomi no lefu Chriflo.Nic uocabulum Dei non tantum Pa tri,fed et Chrifio conucnit,ßcut alia teilimonia id luculenterprobant.Tertib quando ChriÜMuoca= tur Dominus,idem ell,ac ßDeus diceretur. Nam Uocabulum lehoua, quod foli Deo proprium eß, Grad uerterùnt per KVft®'.Sicut igîturnon exs sluditur Pater,in hoc membro orationis, unus Do

150 Awaïiorumrefotatio, mnui Icßa Chriflut, (juó minut O'ipfe Pater ftt te Ijoua feu Dom'mui , ficut filiuft ita etiam in priori parte, Vnus eü Deus Pater, non excluditur filius, yjuo tninut zy ipfeßtVnicus itlezy uerus Deus,cu‘ Patre zy Spiritu fanito.

Efa. 4.4., diciturtEgo fumprimus zy nouißi» mui,zy prêter me non eil Deus.- Iohannes de Chri ßo iila proßrt,Ego fum primus zynouißimus, Al» pha zy O. prmcipium zy finis. Si ^uis hinc infirm ret,Ergo folus filius Dei eft unicus Deus, non Pa» ter, non Spiritus fanitus,nonne iudicaretur infa» nire t Qum igitur fcriptura dicat, Filium eße pri» mum zy nouifiimum, hoe eil, VnicumDeum.Itein dicat de Patre, eum eße unicum Deum. Itsfuper di. cat etiam de ffiritu fanHo,eum eße unicum Dtum. Ergomanififium eü, Patrem, Pilium zySpiritum faniium, eße unicum zy uerum Deum, non Pa» trem folum. E/ phrafin , Audi ifrad, Dommus Deus tuus, fynecdochicè de Patre,Pilio, zy Spiri» tufanao,accipiendam eße. Siczyhanc,vnasDe». us zy Pater omnium.

Ergo Filius zy Spiritus fanHus, non funt unicus Deus cum Patre. Sed Pater eü unicus zy uerus De usduntaxat.

R. QgM non djßüatam maliciatn j in lac ar=: ^timentatione deprehendit? Verbit effentine or tri= nitdtis, in ea hiüorianon exprimuntur. Ergo de rebuiillis,non fitinhifceEbilippiuerbis mentio. Ç^udlii b£c ^uitfo efl confequentiaiAn non duo de eadein re^ uerbis dißmilibtu loqui poffunH Dein» de nöfomnium Patrisjed uerum er exiüentc Pa= trem Chrißi, oculii carnalibm intueri cupiebat Philippus,Ergo ejjentiam Putris cernere defidera bat.Porroß non exißit,fi noneß effentia Pater cceleßis,Ergo NIHIL eß. Deinde non cupie» bat Philippus alium Deumuidere, quam eum,que poüea Chrißus in uerbis Eaptißni nommât, nêpe qui eâ Pater,Pilius,er Spiritus fanHus, licet tan» turn Patrem exoptabat ßbi monßrari. Atqui Pa» ter,Pilius er Spiritus fanHus funt tres, etiam üio» rum Arianprum conßßione, Ergo ilium Deum uo lebat mtueri Philippus, qui eßet tr’mus 'mperfo» nis,ßcut tres dißmäas er uiuas res, Chrißus fepe nominat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

In Symbolo dicitur, Credo in Deum Patrem, erin lESVM CHRISTVM, erin ßiritunt fanäum.

Ergo Pater eß unicus D EVS , non Fi» tiutf non Spiritus fanäus. Nam uocabulum,

K. Nomen Dei,in huiiff profeßiottis initio,coli teüiuè, more fçriptur£ facræ njurp^tur. Deittdf fubijcitur euolutio feu enumeratioßiecierum » M ficrilegium eß inßtndum amp;nbsp;intolerandum, Piliunt er Spiritum flt;tnàum,in fymbolo priuare iühoc ea pi[heto,quiißipßs quoij; non coueniat nomen Dff«

a^c eß uita æterna, ut cognofcant te folum ue rum Deum, or (inem mißlli lefum Chrißum.

Krgo (olut Pater eß folu^Deus, ïefut Chrißui, nutem non eß iÜe folut Deui,cHm Patre,Qr Spiri-tufanßQ-

R. Hoc ipfo dißo, kriam ueteres ißorum rea centium patres,ad (uam rabiem abuß ßunt,ut oßeit derent,Pilium Dei non eße Deum. Eß autem merd ' calumnia O' deprauatio dißi Chrißi. Eß enim dia bolus mendaXjO ueracißimi Chrißi uerba,mpu* dentißime corrumpit atg^ detorquet. Nam Chria ßus clarißime inquit,ad «eternam uitam confrquen dam pertinere, ut homines utrumq; cognoßant, tam Eilium quam Patrem.Ergo t« opere hoc,quod foli Deo competit, nempe m donatione uitte tetera nte,copulantur Pater o PiUus.Ümc argumentum texitur.

Ergo Petter Piliut, funt foliK Ule, fen unict» er uerui Deut. Hon dutem excluditurfigt;iritut [an ilut.fidtn fdcr£ liter£., fiepe tantum Putris er Eia lijmem'merunt.

De'mde luculenter coniunguntur Inhocdiäo, Puter er Eiliut per coniundionem E T, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([uia

dem coniundio clurißime docet, tum Putrem, tum Eilium effe S Q L V M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deum uerum, qui ed:

ugnofcendut er colcndut. Non enm hic dicit Cbri flut,vt te Putrem cognofeunt folum ejje uerum er unicum Deum,Eiliumuero tuumnon.Neqi 'mquit^ lefum Chrifium efje 'mfirforem Deum, uc non per» tinere lt;t(/ V NIT A T E AI Deitutit. Sed uerbu plunufunt,utTE CrlESVM, CHRISTVAI, quem mifilii, cognofeunt SOLVM DEVM V E R V AI. Prudentißme igitur,fupien:iu Dei i» fiu uerbu protulit, Verbu c«(w TE er Q V E AI Utifidi iefum Cbridmn,funt fubiedu 'm hue propo fitionefiue orutione, S 0 L V AI Deum uerum, funt predicutu de utroq^ fubiedo, id quod reliqua fidpturu declurut.Primum enim, difertißime fili» Um tum appeüut Deum,quùm Putrem. De'mde ge» ueraliu didu,unitutem Dei uddruunt, non exclue dentiu ,fed mcludentiu potius Putrem, Eilium er ^pifitum fundum.ln hue expofitione libenter.fe»

quor Augullmum, qui hac ratione ißam orätio^ nein inteüigit atque diRribuit, quanquùm non igfto rem,alios nonnuttos exifimare, Auguft'mifyntd^ ' x'mnimisclJecoaâam, prtcipuèpropter articu* lum Top Verum explanatio Augulimi,facrislite’’ ris eß confentaned , Cum autem uerba AugufliM banc dodrinam ittuflrent ^non pigeat ea legere^ Sic inquit : Ordo uerborum eR, vt te eyy quern mi^ fißi iefum Chrißum, cognofcant [olum uerum Df« um.Confquenter enim czj^iritus fanilui 'mtettigi^ tur,quia l^iritui eß Patris or PU'qßanquim eburi tM fubßantialis eyr conjubßantidlis amborum, quoniam non duo Pater zy Pilius,nec tres Dift Pater cr PiUuf zy Spiritus fanRus, Sed ip fa trente tas unus folus uerus Deus , nec idem tarnen Pater ^i PiUus,nec idem filius qui Pater, nec idem Spi^ ntusfanRus, qui Pater zyPilius , quoniamtres funt Pater z^ Pilius zy Spiritus fanilus , fedipfa trinitas unus eR Deus.vßtata zy hac reßionßo efii ißauocabula, SOLVM uerumDeum,oppotti Pthnicis cr commentieijs Dijs, qui tantum funt ha mittum figmenta, nec funt unicus ztr uerus Deus. Piequeittamexpoßtionem plané re'qc'tmus, ßde^ xtrè accipiatur, Vt te Patrem cognofcant folunt uerum Deum, hoe eß, non efje numen fiâitium, utPthnicorumdij funt, ztr quemmißRi, ES S3 Iefum CbriRuntihoc eß^ uerum Meßiam. Nequs

Ananorum refutatio, iff nimhocpaHofilius Dei 4 deitateexcluditur.ÜA tnentio officij, non toUit ipfim lubAantuattUt oin^ nesfatdintelligunt.

Ergo folus Pater ejl Deus, Pilius autem non eH unicus lUe GT uerut Deu$,licet zyipfeDeus ßt,ut:f pote ßlius Dei.

R EÄ c4Zttgt;»«t4 fententiit Paulma:, çr na* tauertigmoß Gf maledici j^iritus . Nam Sacra ßriptura, pro fynonymis ujurpat ifla duo uoca= bula,Deus Dominus. ïmà Dominus eü ipfa uox iehoua. Sed lebouitappellatioJoliDeß 'mfacris Uteris adfcribitur. Ergo tarn uocat Paulus le* fum Chrißum Deum,quàm Patrem, Gr ^uidem il= Ium ipfum Deum, qui eß Vnicus folus, fcili^ cetiuxta declarationem facrte (criptura:.

R. liinorelicalumnici.tJamitaunitiU ejjentiiit ttlJeritur,ut non fepuretur ncc^; cxcludatur perfo“ narum di^Hndio. ilht unitM non eR alius De^ us,non aliud ciuiddatn,quàm Pater,filius, zy Spi^ ritusfanäus.Extrahas tresperfonas, nuUa unitas effentia; imaginanda eü, ctr exti-a hanc umtatent, nuttig tres perfonte diuinitatis imaginandiiefunt; Caufa eius rei efl, quod utraque in uerbo Dei funt manift!lata,neinpe quad unicus Deus exillat,Qr mhilominus (int tres, Pater nintirum,Eilius zj'Spi ritus fanilus.tndillMus eliDcus,(t unitatem Hes. Dillinfii (unt Pater,Pilius cr Spiritus fanäus, fi'perfonas j^eäes.lm'oipßmet Ariani tMuieadetfl proßrunt,licet poüea more haircticorum, femet* ipfos rurfus deilruant. Nam tres inquiunt, effe u^ nius naturae diuinte.Natura autem diuista effen tia diuina,idcm funt. Ergo idem dicunt quod nos. Nam iequipollent iüa : Tres funt, er ifli tres funt unius natura diu'ma. Ac deinde noflra locutio. Tres fun( perfona,et una effentia diuina. Hac ideo tredtmus cr profitçmur quia fcriptura ea docet, licet

Àfianorum refutatie, 157 ^Ketratiohumana explicdre hoc myflerium ne* ^uettt,quomodo Deus ßt unus, zy tarnen itte uni* eus Deus ßnt tres, Paternempe,Filius zy Spiritus ßndusAÜe unus Deus nuÜus eß ,ßnon eR Pdtièri Bilius zy Spiritus (anäus-Sic Pat er,Filius zif Spi* ^itus fdnüus non funt,ßnon funtunus iüe zy uerus Deus.tientiuntur igitur Arianiißi, quod talisd nobis cöfiituatur effent i£ diuinæ unitas,d i^ua per* fonarunt dißinilio ßt penitus explofa.

Probatio Niinoris non ex perjficuo uerbo Del, fed ex Sententiarijs funiitur. chm autem hoc ßt my ßerium quoddam,ideo uariant fententiie. Nam alt ffui uocem Eßentia: abfolute,aliqui relatiuè accipi unt.Certum autem ex uerbo Dei eß, Patrem ge* nuiff'eFilium,zy Filium effegenitum, zy Spiritum fanilumaPatre zyFilioprocedere.Ziuomodo au temidßflumßtuclfiat,rationis captum excedit, eamcj^ ob caujäm ea in parte fententiie non congru unt.Qjtando autem pij dicunt,Elfentiam genera= te,reßgt;iciunt perfonarum diflmßioncm.Nam hoc argumentum planum eß-

Filius Dei eß eßentia, eß fes uiua,non eß fom* niumautphantdfma. item cßDeus.lßie du£pro* poßtiones ex uerbo Dei funt manißßlt;e.

Utur i^ius mylierij modum,repuditimits,lt;lui4 , ptum eii, Mulicr, id eji, ratio caca in Ecclefta ta^ \ c^at. ReuelatK in^ccle/jaDeißmuscontenti.l» 1 tfw», Qgi ßrutatur Maieilatem, oppr'metur gloria. Et ßcut Augußmus 'mquit, Cœlo toHintci ran£ taceant.

dÿando autem al'^ deßnduftt iHam fententi» am,Ejfentiam non generare,rej^iciunt communis onem er unitatem Deitatis feu Nature,neque taigt; men eunt 'mficiai,Patrem Eiliumgeneraße,Fili»gt;n ejje natum, or Spirit um fanüum procedere ab troque,Z3- hofee tres unius eße naturlt;e diuin^ßcii unicit er uerum Deu. Vtra fententia iam in hac di ßutatione Scholaßieorum, an eßentia generet,ßt planior,cr minus reprebenßoni obnoxia, candidi nbsp;i

împrobè autem ßtiuntAriani,lt;}uod oblocu^ tionemdemodogenerandi, ipfam doilrmamde unitate Dei er tribus perfonis conueHuntN^n» Eccleßte noilrlt;g, utrumque ex facris Uteris palan» aßerunt er profitentur, unicum eße Deum, er not» plures, Et : tres eße perfonas, qune funt iüe uni» eus T)eus, er non alius. Non excluditur unitas à ! perfonis,nequeperfonæab unitate.Sicutenim re» Hè dicitur. Hi tres vnum funt,ita etiam reHè di» citur,unus Deus eß Pater, Eilius er Spiritus fan» Hus. Ad banc doHr 'mam ipfa ratio bominis aüidih

Arîaftor um rcfut ätio, xfp [e'duerboDei firma fide acquiefcendum eH. Hæc def^edoßßmo nouorum Ariattorum argwnenta diHa fufficiant.

10. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

Q«t non genuit^ nee genitus efi, non ellPater lt;3}rilli,necfilius Patris^nec Mediator.

Ergo iüeunus Deus in efientia, none ft Pater Cbrifti,nec fiUus Patris,nec Mediator.

Minor iterum incumbit ifti fitndamento, ^UM Scbolaflici dicaat,Pffentiam nongenerare.

R.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prlt;tcedente;^

proeedittantiïm ex maliciofit exagitatione locu» tionis,qua ufi ßunt Schoïailici,in explicatione ge» nerationis dium£, cuius quidem rei modum, nes nio hominum explicare poterit, Sicut pnecla» »■è Ambroftus Dieet fcire qubd natus ftt ■, non Heet difcutere , quomodo natus fit. ^üud mihi negare non Heet, hoe quierere meo tuseft,

Eft igitur Minor niera calumnia , quia non ^eritur talis Vnitas , feu talis unus DEVS^ Î«« fit alius y quàm Pater Pilius, c;r Spiritui fandus.Sed profitemur Patrem,cr Pilium,^ Spist fitumfandum, effe 'v»icumamp;-uertimDèum, qui

fe certo uerbo O' patefidionibus declarauit, ttti eßedliumAoban.iO. Chriüus inqiiit,E.go o uiiumfumus.Ait fc tinum eße cum Pâtre, uerùm no exclußaPdtris O PilijdiA'Hiâione.Etperljiicùèlà hannei inquic,lîi tres unUm funt. Tres audis eßei O' tarnen hi tret unum funt .Noneß UiùtM abfquè tribus,O'nàn funt tres abfyi unitate. Htec non ^0=1 cet Arithmeiicd, rton ratio m capite i^lorum Àrilt;t norum,fed uèrbum Dei^ cui oinnet tenenturdequi efeere. O' ttolt ferutari quomodo hdcßnt poßibi* lia. N4 rrfM'ow tuds C£C£ nutiquàin erunt poßibilia, fidei uerô mnitttnti uerbo diuino,(ertd o immobil lia funt-Simul etiam accurate obferuetur,quod O' fupra monui,uocabulu eßentite ufurpari alias ab=* folutè,hoc eß pro iiatura feu diuinitatd. Alias ue» rb relatiuè,quando perfonlt;e conßderantur. îîasdi uerfas ßgmficationes ißi noui Ariane, resq^ ipfU ßmul neßrie O' petulanter conßndunt.

Ratio tiaiorii eü, quia unum ßngitis Deunts qui non fit tret gt;nbsp;O' tres t qui non fint ilia unica efi lentia.

ÏWÓ mcndacium eâ ,iJamfacr£liter£doceHt,unu fffeDeum, tarnen effe tres, Patrem, P ilium ZT /piritum[andum. idea iuxta uerbum 'Dei, uerunt DeUm docçfniif, inuocamus or profitemur.Si ucro Ariani ifii indicant,uerba quibus utitur P.ccle(ia,i ^ebus quat tradit facra fcriptura, dißidere, mon^* firentdifcTepantiam,ZT doceant inelioreslocU9 Hones.

Iftor^rcf, Patremnempe, Piliumct Spirituni findum, fcriptura nufquàm appellat tres Deos.

R. Plus 'mconclußonemingeritur,quampr£x fnißis 'uted.Hoc fequitur, Ergo non funt tres Di^, idq-uerum efl. Atquiiflos tres noneffe unicum iU luni ztr uerumDeum,ex pramißis non fequitur. ^am fcriptura facra euilibet perfcnlt;e attribuit iftud genus,quod fit Deus,non tarnen tres effeDe* ^s iocet, fed unicum duntaxat Deum , qui ed Prfs Eilius V fpiritus fandus:

quot;Vbi non efl dodrina ,qubd unus fit Deus Pater, qui per Eilium à peccatis nos redemit ,ibi non efl ^dr'inademifericordia cr iuflicia D«.

R, Conffindat os blaffibemum Dominus. Minor eH tetra calumnia, qiiia nondocemus effentiant .Dei,ffuox effenti£ abfolutè accipiatur, pro Uattt ra feu Diuinitdte,in qua noii fît trinit as feu tres di flmdit perfonæ. Vel ut loquitur fcriptura,Doce» mus unicum effe Deum,quifft Pater,Pilius cr ffi^ ritus fandus, or non alius. Itaq; unicus ille Deus, quem Vetus ac üouum TeSlamMUm,omneSc^ or=i thodoxi docent or profftentur,efi: itte ipfe Pater, g genuitfilium, ejl filius, quigenituseff àPatre, (y ed ffiritus fdnduS,qui d Patre et filio procediti

Si uerb argumentum ad ludteos O' Turcos ac» commodaueris,locum fanè habebit, nlt;«m etff iüi quoqueunum Deum profitentur, tarnen perne^ gant eum Vnicum effe Deum, qui fft Pater,Pilius, O Spiritus fandus.ldeodeVnitate Dei non rede lentiunts

R, Mtifor «0»e/l firnm.blam dicerede eßcn^ tia^non toüit Trinitatcm perfonaruin. Per calunts Hiam igitur hatte locutionem lacérant noiti kria» ni, : Qj^ando enim dicitür, Vna e^t eßentia, vnut igt;eui,non fit exclufioperfonarum ab hac 'Vnitate^ fett Deitate.'^am tali modo eftuniciü tieui, ut ta^ men fit Pater, Pilim or Spiritui fanätii. Item, etfi fit unicui iantumDeut, tarnen perfonienon funt confitfe. Hic eil articulai non rationis,fedfidei.

Ad Mfworo». Naturam diu'mam fiue Deila» iem, ficut er ipfi noui Ariatii loquuntur , dici» mm eße Vnam , communem iUis tribui, Patri,Fi» iio,er Spiritui fanilo. Sed tret iÜi ita diftinguuli» lHr,ut fit Pater, fit Piliui, fit Spiritui fafiilut, qui tres funt Yes exißentes, nec funt confitnden» da. Pater non efi Pilius, neque Pilim Pater, neque Spuritut fanilm uel Pater, itel Pilius. Fiant (criptura facra inquil, eße tres. Fiihilominus ifti tres,ut dtäum, non funt plures D'q,fed funt uni^s lt;us er uerus Deus, contra omnem Arithmeticam er rlt;ttioct«4hohem omnium hommum . Quia de tgt;f 0 fentiendum er loquendum e^l, ficuti m Verba ffrto eUtraditum er patefidum.

tn perfonis gt;nbsp;coAatur unum O' uerutn Deunt Pâtre, cum unigenito eius filio abolerc,

R. M4tor nuUam habet connexionem, o pßima eß. î^afcitur autem ex ilia calumniaAria» norum,quemadmoclum O' pîerdij}aliaargunien=‘ ta,cju'od dicât fcholdflici, E/Jentiamnongenerare. Sed ufq- ad ßßidium hoc inculcandum eR, c^ando Eccleßa Chrißi unitatem profitetur, non excludit tre$perfona5,quando trinitatem docet^ non exclu dit unitatem.Verùm ißi crimindtores,cfjentiam 4 tribus perfonis maliciofè diueüunt, ac reuera dia» bolt artem imitantur, qui mutilata diita chrißa ßbijciebatiSic ißtßgt;iritus,tantum hanc partent ar» nbsp;nbsp;'

ripiunt,Vna eß Ejfentia diuina,qu£ tarne concor» dat cuni hac oratione,Vnus eß Deus.Aiteruni ue» rb, quod additur t/n Eccleßa orthodoxafTres effe, Eatrem,EiliuniO' Spiritum fanßuniiO' hofce tret effe unum, ut inquit iohänes, feu unum Deumtnant idiiultApoßolus'.id 'tnquam ißi Uebulones omit» ) tunt.ita car put prior em par tem eiusdoilrmlt;e,C3‘ poßerior em, fine qua prior iUa pars non exiHit, pratergrediuntur. De Scholaßicorunt autettt feH» tentia antea diximus,

C^uixpiatitor conßituut perfonas diuinitatis,ii» ßci:i!’t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed

R. Minor eüß.lßßima.'IiJdmVerbum D«rfo« cet,unicum effeDeum,z^bos tres, Patrem,Qrvi9 lium, O' Spiritum ftnilum e/fe unicum ittum Deu^ t.ioban.q.ltatpnon{unt quatuor per{on£,ßdtres tantum perfonie, quie tres perfonæ fitnt unicus o uerus Deus.ln hac parte illi Ariani facrit fcriptu» r£beüum iMßrunt,O‘finecaufablaß)hemati Nrfffi Minor non habet uUamßrmani ratiocmtttionem.

Smiles ineptiM gignunt, quando dicunt, Scri^^ ptura inquit, Tres (unt uni». Ergo unus Deus non efttfmus.ObferuetLeüor uertigmofosißos ßiiri tus,contra manißHißimum textum infanientes, o blaf^hema uerba ex mpurispalatis eruÜantes.

R. vi(fo quidßciat calumniaf ^on dicimus no m'metenus tantum elJetres,utSabeüius infaniebat. Sed Patrem,Eiliu oßgt;iritum fantlum eße tres res fxiSientes,non ßeilra quidam, non diucrfum hax bitum,geRui aut repritfentationem unius duntas xat perfonlt;e,(ed tarnen iflas treS res eße unum Dc ym,non plures, Sion quidcm iuxta caliginofam cu

wf^Mmlominismctttem,fed iuxta Verbum T)eh quod credendum eli,Ucet omuK omnium creature rum'/atio,boc myHerium diuinum,nempe QV O MODO D««/?f VnutiZy tarnen tres fintperfoa HfiRiusVniciDei^affequiZT explicdrenet^uedt.

Patres,qui ^atim poft Apoflolos nixerunt, do '€uerunt Vnum Deum effe Patrem,non dixerunt Pt Hum amp;• Spiritum fandum cum Patre effe iUum uni (Um Deum,aut tr'tnum effe vnum,çrc.

R. Nequiter Gr maticiofebofce Pcti:rescitatis^ Kam M.artialis ad Burdegalenfes inquit,^Sola tri» aitas in diuinitate Vnitatis feipfam nouit. Jtem, Rurfum trinitatemmVnitate depgnauit.ltem'.Vo bis Vnui Gr idem Deus, qui cunda creauit,Pater: Vnus Gr idem Dommus, per quem omnia ßda funt,Pilii{s eius iefus Cbriflus'.GT Vnus idemq^ De^ us Spiritus fandus, in quo omnia fubJidunt.Et htcc in PERSONIStriadiuifafmdiuinitateVNVS Deusindiuifused.

tem in una deitate coniungit, ut tres uerè dicam effe perfonas,Gr unam uerè dicam ejfe fubdStiant. Epiphaniuslib. 2. tomo.s. ConßtemurTrinitatei», Vnitatem in Trinitate, O' Trinitatem in vnitate» y nam deitatem Patris,PUq o ^iritus fandi.

Minor probatur,quid dicitis, Vnum effè Deunf ef]entia,O' tr'mum perfonis. Item, In Deo ejje di=i üuidM perfonlt;is.ltem aliws aliter uocabulaEffen^ ti£ zy- fubAantia interpretatur.

R. jMrfiorßlfa ell.Nam ubi uerborum uariatio Mon mutât res ip fas, ibi non eâ error.Eandem rem alijsuerbis Prophet£,al^sChrilius, alijsApoAoU exponunt,Qrtamë congruut in rebus, net^ funi hiS fetid.

Ad Minoremûn rebus eH confenfus,licet uerba, CZ declaratioes interdu uariet. Alius enim dlio da rius loquitur.ßc interpretatioes aliie funt cöcinnio res alijs. Attanü in unico quaß fcopo coUhnant, nS peut afférant unumeffeDeum, O'P‘ttrem,filium ftfpiritum fandum effeilium Vnicum Deum.Si ijui neri) hafce resperuertunt,id quod ne/iriè audent ißi noui Ariani,ittifine omni dubitatione iudican=t di funt bieretici,prlt;efertim,ß moniti pertiuadter in erroribusperfifiant,

eH uniut natura, unus eritidem Chrifim cum A« trahamo patre fuo, ^uia unius natura cum iÜQ, Hata hæc uerba.

R. Ecce hifce uerbii ißif^iritui,ueluti ex opa* 'ca fua /^elunca caput exerunt atcj^ declarant, fc/e caputArijexIlygiapaludeiterum in banc lucent proßrre. Nam impudentißuno ore ejfutirenon uerentur,d}riilumnonelfeunum Deum cumPa=‘ tre.Sedcur ipfe Cbriâutinquit loban. tQ, Ego Pater VN VJM/«j«a4'’C«rrfi«Mobrf».J4.P(tfer iw j»e ell,amp;ego in PatrelCur Tbomof inquit,Dos minut meuf z^Dem meut I Cur lobannes docet, Bi TRE S,ncmpe Pater, hey os cr Spiritut fanilus, y NV a furtti

DeindeodMaiorem rej^ondendum eâ.lnres iut diuinii alia funt ab fur da fidei, alia rationis. As furdaßdei funt,qua in facrif Uteris non funt tradi fa.Ea uero uitanda er ßgienda funt. Abfurda ues yorationis,infacris Uteris caueri nequeunt. Nam fidei articuli omnes, coram ratione bominumfunt abfurdi, eamqi ob caufam credeiidi, non fapientia iominum aßimandi funt.

Tertio ad Minorent : Amentes Ariani, à rebun itumanis, ad diuinasargumentantur, in quibus e^ diuerßßima ratio, id quod omnes fana mente pra» '4itinorunt,infuper reßißme fequitur, Chrifius

Arianorum réfutât: o, 169 fÄ ex [anguine Abrah£ procreattu, Ergo eß: ue» rwbomo^e^^babetcarnem, [angumem, aniinain, perMe ut Pater Abrabamßicet perfona dift'mda fit,^ »onfitpeccato originaliaut aiiualiexfefe deprauatiK,ut Abraltam.Sic etiamoptinia crfir= tiiißima confequentia dicitur, filiui eß gemtut à Patre^Ergo fiUut eù Deut, eß coeffcntialis PatrL Praterea nihil poteA eße de eßentia PatriSj (eu es. iufdem naturie, uel coeßentiale Patri, quomodo» tuniji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efßrre,lt;^uod non ßt Deut.

R. Abordtaeade(ßntiam,nuUaeilfirmacon fequentia.Nam ordo diilmdut, non toüit commua ncm effentiam ßue deitatem.Eegula eiiim eß^Alia di{la(cripturlt;e loquuntur de eßfentia Dei alia de ordine at^ de oßicio. Hoc «erö in loeo dijßuiatio eßdcDeitateßue de eßentia Deiprtecipuè, non de ordine [eu officio. Debebant igitur hic allegari talia diHa, qu£proprièo'perffiicuèdeip[aE[s [entia loquerentur,

P.. Nulla eä coHnexio,eilcii impolluraßecuils dumnoncauftm tftcaufam, Namdiäadetnuoca»

tione,non lo^uuntur de ipfa effentia Dei, ueru^it dé officio.Sic autem fe Deiu rcuelauit, quad folm ïiliut, nonPdter ,fft ßdttsbomoamp;'uiil'mtd pro peccatK totiui mundi. Conftitutus eA igiturhic propicidtorgenerisbumani j Medidtor Sdcer» dos,in cuiut nomine preces funt offèrend£. Dieet tdmen etidm dd ipfum CbriSlum inuocdtionem di^^ rigere,dtque petere, ut propter funm [anguinem pro nobit eff^ufum, »os clementerrej^iciat ZSquot; uet. Dieet dicere, ïefu Cbriflefili Dduid,mifere* re mei. Item: Domine lefu ,fufcipe ffiritum me= ttm^ityc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

R. Sunt'qudtuortermini, ZT ffUdcid inuoce Dem.Kdior enim de ndturd feu Deitdte loquitur^ Kinordeperfonif. Ac neeefféeft 'm fdcris literii , obferudre, quicdiftd de ipfd Deitdte , Cfqu^de perfonis dift'milè loqudntur, qudm quidem regu^ Idmftfti Aridtii euertere non poterunt. De'mde »» ntdiori ftrnpliciter boe dffïrmdtur,undm effedeitd te^ commuttam tribm:cr rudiores monentur,ge» iierdtionemßcin Idcris literis effereueldtam,

perfottiM refèratur,nempè ad Patrem^gid gene irai fûlu{,zy ad P ilium, quinatiu e/l folut, Pater enim non elt generator, nec Spirittu fand tn eli na tm^ijui habet fuam proprietatem in procedendo ab utroque t lialiciofè igitur hanc locutionem,is fli Ariani exagitant.Etßautem Scholaßici doólo=! res quadam nimis fubtiliter dijjerunt,tarnen difeer nendum eß inter ea, qute teile diHa funt,amp;inter ta,qute palam funt ßlfa.

ErgofolmPater eil Dem , nonPilimorSpt» ritm fandm cum Patre , funt ynm uerm 'Dem.

R. Antecedensßlfum eß. Nrfm Genef.t.Plo=t himdeliberat,Taciamm,'mquit,hommem.PrgoDe m Pater,Pilim Spiritm fanilm, ibi ßmul agunt de hom'me.Sic Pater 'mquit Matth. ^.tj.Hic eil Pi» timmem,cr€.ibiPateripfedocet nos immediate defiliofuo,eum^ nobis exhibeti Deindediiiafcri ptura: de officio uniufcuiufque perfonlt;e, non tol» lunt neq; deilruunt communem, feu unicam effèn^ tiamfeuDeitatem.

Ergo non unus èt idem Deus eft Filius cu Patre, Declaratio Minoris additur, ChriRus eH-ununt nobifcum natura uel l}umanitate,non unus, Ita eti» am cum Pâtre eft Filius Dei unum natura, non u» nus Deus,

R. Multiplex eliimpoHura'm Iwc argumen» to,pr'tmum enim à pr'm'cipio phitofophico, quod locumliabet'mcreaturiSjadipfum creatorempro (editur. ltalt;^ maior tantum de creaturis loquitur, non de unitate effentite Dei. Si ucro ad Deum reft» rcndum elJ'et,re£iè 'tnteÜigendum effet,nempe per fonatnon effft confitndendas, nö enim eH unica tan turn perfona unius Ueri Dei, fed eft unus er ue* rus Deus, qui diftinilis tribus,P(ttre,Filiß, spi~ ritu fanólo, in facris Uteris exprèmitur, fiue iftos tres uoces l)ypoftafes,perfonas,fïue vf^sKpSijreef exi^entia,ftue alijs conuenientibus nommibus.

De'mde ,'m Minori eft 'mCufficiens enumeratio proprictatum eius unitatis,qua Pater cy Filius u* numfunt.Nam exiftentia feu effentiaquock unum funt,id quod caüidè iHi uetcratores omittut.P.atio firmißima eft,quia facra ïitertedcDeo,ubi non ex preße de diftmäis perfonis loquuntur,ffmtgt;liciter affirmant,unum effcDeum.Ergo illi tres,quos ali âs dift'mdè nenimat fanftafcripturaffunt unus iUc

Arianofum refutatio* 17^ Üeii{,de quo premum praceptum ai(, Hon habe^i biiDeos alienot.

Declitrdtio Mmorif dißimile adßrt. Ergo niJn'l probat. Ham filius D«‘ nequaquam eß unum nobi» fcum^ßcut eH unum cum Patre, Ham de CbriAo di citur,plenitudi»em diuinitatii in eo babitare era}-* MocTi KU SjHtfc proprietat non conuenit Petro aut Paulo.ita etiam non ad menfuram, ChriRus accea pit j^iritum fanilum. Comprebenditur Vilius Dei bl primo pracepto ,e:!rin iUo iUuHri dißo, Deus tuusunuseß.ltem, Honeßalius prater eum.Sei lacobuSflobannes, non comprebenduntur tali ra* tione 'm ißis diilis,niß quod eum uerum Deum aga naßerecr colere debent. Conclußo igitur argua inentiArianiuanaeß,

R. A pfmcipio Aritbmetico, ad ip fam effentia amatq^ maieHatemDei, nonnalet confeqisentia: Os Domini docet,tres effe, Patrem, ar Pilium or Spiritumfanflum, ar effe unum Deum,qui noif pt alius, q Pater, PiUus ar /^iritusfanilust

Dc'mde notdnda recula eü. Alù diéla fcriptit^ rieJoquÜtur de perfonis,aliii de Vnitate Dei,eti^ non {eipfd euertuntac deftrnuntjed potiut decld^^ rant er confirmant, Blajphemum igitur dogma efi ift:orum Arianorum, Patrem, P ilium Oquot; Spirituni fanHum^nonejJe VNVM De«î«. idenimmanifi* üii or expreßts uerbif affeuerant,

ebrillui nufquàm fimjpUciter dicitttr 'DeitSjfied tantum refigt;eólu Patrii dicitur Deu^.

R, Ex ßlfis affeuerationibui, ßlfie concîufio= gignuntur. Palfum eft, Chriflumfiinpliciter nusq Deum appellari.t^am TlwmaseumfimplicU ter teboua o Deum appellat,Dominut,iit^uit,me tu cr Deus meus. Item,Rom. 8.Q«i eft fuper omnia Detubenediäus in fecula. Uebne. . Qjti creauit omnia Deus eft,Loquitur autem de Pilio Dei. Dé» us ipfeueniet ofaluabit nos.Efai£ ^.Vocatum eft nomen eius Deus ßrtis,Qrc.

Palfum o boc efl, Piliunt (emper tantîim re=* Ipeäu Patris Deum did. Ham quod ad perfo=‘ nas,facraflripturaponitdiflMionem o relatia nem,Sed quod ad ipfum ESSE Dei, affirmai ununi efle Deum, qui fit primus o nouifiimus, « er w, pirater quem tfo/f fit Dew, Ergo ïilius amp;nbsp;Spiritus faiiftusi

Arianorum rcfutatiô. 175 'tdUdui^non funt aliut DeHt,prietereum ^iatn Pater eH.Que igitur (acra uox diRMè pa I tiit^or qult;e coniungit nbsp;nbsp;unit,non funt confimden^i

àa,uel neganda. Tres ait el]e,Patrem cz Filiunt Zr f^iritum fanilum, nbsp;nbsp;tarnen unutn efje Deu. ifla

lt;luidem ratio huntana nietiri non poteft, (edfides fnyHerijs diuinitùs patefiiilis et traditis,ueritateni j tribuens,comple.ili poteft. tides enim non abüer^ tetur abfitrdis rationis, fed claro uerbo Dei finp* pÜciterztrdireilè affentitur. De»» enim fapien» tifimus cr ueracifiimus nequaguàm mentitur.Au^ dio quidé nobis obijci, tilium ejfe Deum de Deo ge nitum,ac uerè iHa dici credo, fed bic de per fonts dicitur.alia uero diila fimpliciter de ipfo ESfe fett exiHentia Dei loquuntur, ata^unitatem urgente feo autem ifti Ariani fuos cuniculos afiutè aa gunt, ut (ubruant hunc(acrofanélæ(cripturlt;ety fidei articulum, Pitium effe vnuin Deum cum Pa» ife zy spiritu fanélo’. Hinc porr'o iüis Arianü fequetur , Pilium efie infiriorem Deum Patre, efie fua quadam peculiari ratione DEVM* ita quidem, ut non fit Vnictu ,z:r uerus De» ^s,cum Patre er Spiritu fan£lo. Attendati» gitur Ecclefia Dei , quantos prlt;efiigios Aria» meditentur 'tn Ecclefiam CHRISTI, mirt» ficis (uis 'mfidijs, ffiargere. Aperte enim i^ti,A» fiam iadunt hoe findantentum q. Pdtre)n, Fr»

Hum O' j^iritum fanélim, non effe unum DeuHt* Deitatemquidem o tiiituram,coceduntejje cold munem iüii tribus permde ut tribus hominid bus,ipfa humanitiis efi eadem feu Communis. Sed ß militudo ab hominibus,ad effcntiam atq; maieRu^ tern Dei,incenueniens eß, Nam Creaturam ßc fe bd here certurn eß.lpfam ueroDei e/feittiamcodent modo fe habere^nutlus Arianus,nei^ Ifiritui mali=‘ gnus probare att^; eumcere uUis argumentis pote» ritAefirimus autënosinbifce articulis fidei,noli ad creaturas non ad ratiocmationes cerebri bu» mani fed ad uerbum Dei. rcuclat«m,quod inquitt mum effe Deum O'de boc unico Deo different nominat Patrem, Filium oquot; ffiritum fattilum, 2^.

R. RfgwZit Arianorum non efl uera. Sed blt;ec rä gula Eccleßue Dei,uera eß o firma,vbicunq; uo» cabulum,Deus,abfolutè in fcripturis ponitur,nee fit difertèmentio perfonarum, ibi non folumPa» trem,[edPatrem,Filium o ffiritumfaniiumconi pleilitur.Vt, Audi ifrael Dommus Deus tuus,De» usunus eß, NonbabebisDeosaliénas.Dominunt DeumtuuntadorabiSfeîrei foliferuies, oc- Nam

Dewî, tali modo in facris Uteris exponiturt ^ubdßt Pater,Vilius er Spiritus fanäus,er mmus di creatione,in coUeÜiane Eccteß£,in regenerativ one,'m donatione uit£ ieternlt;e, acßmilibus operiv bus, pari potentia er maieRate coniunguntur,ac consentit PccleßaDei unanimisfides er conßßio omnium temporum, id quod alio loco paul'o copia fias explicauimuS,

Obferuandum deniq^ er hoc eH, Arianos noa itos,more fuorum iàaiorum, perplexe er truncaa tim deDeoloqui.ltaq^ ab ipßs iure exigimus,ut integram doär 'mam de Deo, perjpicuis uerbis pro ponant ,erm fingulis partibus fe euoluant er exa plicent,non Hudeant ambiguitatibus er obfeurita tibus.Dicant clarè,qubd Vilius non fit is Dcus,qui Pater ejl,er qualis ßt Deus Vilius,cum non ßt iüe ipfelSeus, qui Pater er Spiritus fanHus eft,quota gradu,uel qua ratione Vilius, quo ad diuinitatem, ßt inftrior Deus ipfo unico Deo Patre, ctim non ßt unicus er uerusDeus filiusDei,anßtaliaratione poHerior Deus, er quo modo ßt Spiritus fanilus Deus, Cian nonßt unicus Deus, qui O' Pater er Via liusfcùm enân earn proprietatem,unicu er uerutn eftft Deum,tantùm tribuant Patri,eam^,inquam, proprietatemVilio er Spiritui fanfio adfmant,di cendum eft plané ,anßntord'me fecundiueltert'ij tgt;'ij,uel nuncupatiuè tantu hoc ipßs epitheton ada

Arîanônim refutatiô, fcribätur,aut alio modo{ vbi fe tali paflo prodidé rmt,iudicium quoq^ fuuin,ex uerbo Dei cr conßf* fione Ecclefi£ accipient,quale merentar.

Kaäenut nouorum Arianorum fàlfat cr errone asdoilrïnaf,contumeliofM'mfiliumDei0- jfpirit^ {anaum,recenfui,o' argumenta excußi,qu£par^ tim ex infcitia craffa or affèdata, partim uerb ex maniß/la calumnia nafcuntur. Doledum autetn efi, inueniri l}ommes,qtam tetr is portëtK applaufunt prabët^amp;orâdui Deus eß,ut ißos nouos Arianot c.onßtndat,ac fuatn doHrinam^de fuaipßus exiüeii tia,incorruptam i« Eccleßa fua cuflodiatßdcy prd pterinuocationëz^ glorificationë nom’misfui fati ilißimi Amen. Vere enim nouißima nunc ingruunt tempora, 'm quibus diabolus omnisgeneris corru= ptelas äuget, ut quam plurimos homines [ecum in teternum exitium abripiat.

^laßgt;hem£Uoces'mDeum,quibus ißi immudi porciyZiT ip/um Deum^ or Eccleßam eius,reëlè dé hocarticulo fentientem, conßuuntjtam fUnt tetrlt;ê

horrendæ,ut eOA reßrre abhorream.tjam iRunt ! Dcum,quißt unus, er ßt Plt;iter rilius or Spiritui I fanëlus,hoc e^l:,tres perfonie,aiut e/ße uerßpeÜettt Deum, qui fe 'mterdum occultet m uno, ‘mterdutn uerb dilatet 'm tribus perfonis. Et hunc t)eum,qui ßt Unus in tribus,nihil unq egiffe^uel uerbo uel ope re,nec habere filium^nec mediaiore^ nihil differ

tei Deo BdtdfKloloch, Sytbo, Turcico ie Judai=* co.Ne^ eßeunum Deum Patretn Chrifli, i» effen^ iid er perfoiiis quærendum. Item fub titulo eßen» ti£ DeitSdtdrtdm coli in^uiunt. item, Kunc e/fe Sa phiftdrum er Antichriüi,ttnö fidicium Deum^eße Idruditt trißrmemAtd neßrditt dodrindm^ejued u» tUKDeutexiUdt zy ßnt tres perfon£,Pdter,Pi^ lt;iiui er Spiritus fditdus, dicunt eße rnerd monùrdt efJeßnddmentumAntichriHi, eße ipßus Sdtdthi commentum. Qjtis non coborrefeit toto pedore,. tdntM bldßgt;bemids dudiensiSi dliquot legiones dilt;t bolorum ex Acberonte proßlirent,poßintne bor» fibiliores bldß/bemids inuerum DeueuomerelEx.

igitur de nouorum illoruin Aridnorum deli^ t^ijs^omnespijiudicent.Uonfunt dlbi er fubtilei iilißiritus, qui P.ccleßdm per idos ßriöfos homi» ^esimpetuntjfed crdßi,tetri, nigri, qitos propter bldßgt;bemidsm Deum,niß pedem refirent q* conuerttntur, merito DP.VSipfe retuniet. A tiP,

N T E R aéiiones Dei:,recitaturpi teßilio doéîrinie, quant uult ater^ nus iÛe Deus,notant e/Je bominibus, per quant Ecclefiam Itbi colligit ac fanilificat. ^iirando enmi cr tùgno conßlio,uoluit nabifcuni agcre D E V media qu£dant,ut^maior beneuolentia Deier-ga nos cognofceretur, homines certb [cirent, qu£ credenda,qu£qi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pf‘‘^ creator is Holun=^

tatemßcienda, qu£iic omittenda effent. Teffer£ uer'o ipfjcceleRi uoci addita funt Sàcramenta,qui bus fuam gratia tunt applicat, tum obßgnat Deus.

Sunt autem doól;rm£ diuin£ capita omnium funt ma,Léx zy Euangclium,qu£ quidcm reliqua capi '’ta omniacompleéluntur Oquot; iüuflrant.Volui igi=^ tur,ttim de Deo ueram fententia,facri5 Uteris tra= ditam confirmata,expofuerim, O' Arianorunt nouorum argumenta,auxiliante Deo enumeraue» rim.

fwWjrfc potenti uerbo Del di0bluerim:etiam corns pendium quoddam do{ir'm£ fanihe fubijeere, non ^‘(tn propter iüos Arianos, qui ejjentiam Deifine f»nni fronte calummofifrmè impugnant, q ut Chris fiiano Icélori inferuirein,lt;ic repeterem iüuüre dis fermé Legis CT Luagelij, quod Deus ipfe m fuo uer bo moArauit.tiô enim fatis ejljcire^quid fit Deus, fed uolutatem etià ipfius decet effe exploratam CJquot; certam,at omnes normt,quid à nobis Deus exigat, Ztr quomodo erga mifèros peccatoresfefegefferit amp;nbsp;gerat adhuc.ProdeA etium hac doär'ma adglo fiant Dei conferuandam,aduerfus hiereticos, quos rum ea eA natura ar proprietas , ut paulatim ab uno articulo,ad alios ueUicandos ar concutiendos progrediantur.

Libuit (tutem tantum breues quafi Aphorifmos ponere,ne leélori tiediü adfrrremus,ar ut hac dos élr'ma efret planior, frciliusqiconfiderari ar per»

Le X amp;nbsp;quot;EuiingeliHmyduo funt infîgiùit cdpi» ta doârtn£,ca:litui patcfrél£ et traditie. Pré mum autem de Lege lAorali dicemw,

Certà ohedientie normam hom’mibui 'mitio cré nttionis inditamfiiijje 4 Deo,cr po^ea ab eodem re petitam effe, immediate ac mediatètex [acris Ut»* I (Sconilat.Rom.z.Genef.z.

P.ß autem Lex Uloralis, do^rima à Dro tradi* ï aqua normam obedienti£ ittterioris lt;i:y exte* riorUhommibiu propofuit, ae requirit'mtegram obedieittiam, addita promißione coditionali de ui ta,ß quii abfolutè earn preßiterit, er comminatio ^tem de malediflione,ß fecus ßilum ßerit.Deut. d. Z7.M.att, i^.^^om.z. 7. Gal.q^.

I« autem tabulas diuiditur, quia Deut earn vn monte Sinai,in duas tabulas, fuo ipßus digito iw fculpßt.Veut.^s,

CbriHusipfe induo pracepta, Uoc eil,duos or dines preceptorum dißribuit,mquiens M.atth,zz. miiges Dominum Deum tuum ex tato, çordetuo, er tota anhna tua, er tota mente tua, Hoc ed titaximum er primum mandatum. Secundum au*

De Lege, tem fîmiîe eH buic , Diliges proximum tuum peut teipfum. Inbff D v O B V S mondatis pendet ï,ex or Prophetie^

Decem uerb pritceptit, feu ut Mops uocuttUer tubulis infcriptlt;t,docetur Deut.4,,

Sicut 4utem totlt;t hominisfubPantia, cum fuiifi etiltatibtiscr ornamentis,ÙDeoepconditaptae« tium banc Legem Mordlemtinitio peüoribui ipfa rummflt;euitDeui,ut effet prieclaru lux rationiSf ^lt;ez^cultumTieijCrreliciult;a hominis ailiones omnesiuxtduoluntiitem Deigubernuret. Genef.L

Tieinie ueràjCum edlux, dDeo mditd,per pec ^dtum partim extinild,pdrtim ctidm obfeuratd ef fet,'Deug.publicd uoce,pnguldrimaiePdte adhibit td,in monte Sinai, earn legem repetiuit, dtcj; tabu lis lapideis fuo digitoinferippt, eiusq; doârtnant perpetuo in Ecclepa fua extare uoluit.Lxo.zo.y.

Cluando igitur fideles mini^riVerbi Dei, uoü legis acuut,ippDeo,fed mediate, bac doArma ar 2gt;*ês tribuéda,edm^i ob caufam magmpcienda eft. Sc inguit Paulus R.o. t.Keuelatur ira Dei ex cœld, fuperomnemimpietdtem cr intuilieidinhominS,

Exigit dutem Lex,opera inferior a er exterio ra,peut exponit earn Chnftus,Matth.Paultü ^oman.7^

Actria quidepriora prtecepta,cultutr)ei fuin^ tttoiprlt;ecipiunt, quibmoumipfoDeo agimus.Si» cutenimcondituteflbomo ad imaginem Dei, itd priecipuè Deunt cognofcere^celebrare debet.

PoReriorduerbprlt;ecepta,operaprlt;efcribunt, qu£ 'm reliqua uita er /ocictate hominum, necejjd ria funt.

Antmomia,feucontrdLegentefi, Pbarifaied pp'mio,qu'od Lex tantum flagitet exterior a opes vi.ttiamPaulutmquitKom.7. Lexeilj^irituali^, Lt de Pbarifeis inquit,z.Cor'mtb,^.uflt;^ 'm bodiers num diem,cùm legitur Hofes, uelamèpofîtum eil fuper cor eorum.

Hißoriam promulgat£ Legis, Hofes luculen» ter memoria: confecrauit, qult;e 'm E.xodo,arijs^ e» ius libris extat.

Kequirit dutem Lex IJloralis, non pdrtem fo* hmmodo eiui obedientilt;e,lt;iudmin fuis prteceptis diadt^uerumtotdmfmtcgerrimdm o- abfolutißii^ ntam obedientiam «I oinwé«« or pngnlis pr£ce= ptis, or Hi totus bomo pt iPis mdnddtis D« o)n= mbits conßrmis.'Rdm difertè diciturDeut. 6.îJidts th£i zi.Diligdsriommum Deumtuumex TOTO cor4et«o,exTOTA anima tua.

Ac mutuapit proportio, Legis er iiom'mis dn= teldppm. Talis enim erat homo conditus à Deo, Cy ciufinodi inflrudiK pcultatibus, utpoffet Le» pbi pr0poptampcere,idquodexigt;^ magine Dei,qua ornatus erat bomo, or ex commi ttatione Legi adilinda, iudicari poted. Et Ecclef 7-fcriptum ep,Deuspcitbommemredum.

Sedperpeccatum,pdaeP in£^Udlitas. Nani lionto quibufdam eximijs Dei donispoliatusfvn re liquid uer'o horribiliter deprauatus or perdirun epAtai^i imbominibuscorrupti5,non pbi inuicent fepondent Legis fententia, iuxta diuinam men= tern feu interpretationem , GT bominis fubdantia ac fàeultates, qua de re infra rurfus agetur.'Ao.^,

dit,fjbic^ mdld dcc er finit, tarnen ip fam fententidifi rtei in lege expreffam, fuispeccdtis non abolet. Peccdtum cnim ex homme eß,non 4 Dea, Lex ue^ ro 4 Deo efi,non ex homme.

Eß igiturLex tHoralif fententia Dei perpe» tU4,etiam Idpßs hom'mibut occ'ment, qualem obe^i iiientiiim,ltempe omnibiu numeris abfolutißimant, ipfe creator à fuif credturis exigdt.

Sicutautempr^ittuntur in Decalogo, apti’i mo tty'iußißitnoordinefprieceptd de uero etdtu Dei,itd etiam operd iUd primai tabuhe^operibiaß cunde tabulée producere debetft.

EHj; ipfd Lex und copuJdtiud, de miro ord'me ipfd quoc^ opera, fefe muicem rej^iciunl, ita quiegt; dem,ut peccdnt catra unum praceptum, nonpof» fit non linul in alia quoq; ûnpmgere. Hmc in Iaco=‘ bofcriptum^ilcap, z, Quioffcnderitinuno,reut

Antmomid eß,pbilofophicd iUd opinio^natuM bd,id eß^nobifeum iampoß Idpfum nafeentia md» l4,in corpore cr 4nima i non effe peccdta Deum offindentid, cr eeternam iram commerentia, nißß ttt temißio peccdtorum ^ef Chrißum,Contrd enim

Ant'momia cfl, Pelagianorum fitror, qu'odho» ifto,nuitc etiampoA lapfum primorum parentum, fit ttdiStUt poßit Legi diuinæ/atisßcere. Nam fcri ptura teüatur,Legem applicatam hommibus^qua iesiüinunc quidemfuntf tantum eos accu far e(^ damnare.Rom.^.

Antinomia efi affirmare,legis fententiam aboli tam uel fublfttam ejfe, quia hommes amifermtfuà iUam à Deo donatam 'mtegritatem, ut non poßimt in hac uita,Legi diumlt;e 'm omnidgt;us [atisßcere, 26,

Antinomia ellhiecpontificia féntentia,'Deum non ueüe fiinpliciter, nunc etiam hom'mes lapfos, integram [uam Legem obferuare, fed pro fiatu hu iusuitie,accipi Legemoportere,hoc efi,Deum fxigere tant am folummodo obediêtiam, quantam hom'mes 'm hac corruptionepoßint prailare, Ve» rùm ifia reßtat Chrifius luculenter,Matth.zz.A-^ liud. n.eü,quado loqu'mur de ueUe ,hoc efi^pricce pto Dei:Lt aliud,quâdo loquimur de noUro poffe. Vult et requirit Deus 'mtege-rr 'unSobedientiam,ue ' runoseamaffequinopoßumus propter corrupti natur am, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27.

Kamp;xEuMgelica^guàdinchoata er imperfiitaTß natorum obedientia, Dço placeat, propter fident inChrilluin.R.om.^.t.Pet.z.

Q»ö(/ fecuttdum prlt;eceptum ßt ßmileprimo, 1)oceß,guodunuf Demißa omniapræcepta fand uerit,er uelit ea fuo ordme prailari, ChriHus do cet^Hatth.zz,

Antinomia tetra eflßentire uel docere^feptetn poReriora præcepta, m cruce er cafu confißionis tiiolari pojfe, ob neeeßitatem er diledionem, uti loquuntur, modo priora tria obferuentur. Nam ebrißm inquit, pofterim mandatum ßmile eß priori.

Omnes mortalcs^ad Legem Moralem ferib ob üringi, certum eß, qtiia eß perpétua Dei fenten!» da,ut fuprà poßtum eß.

A»f?MöfKM igitureß, fendre, Legd prlt;ecepta fantiim eße inania terriculamenta,ut homines ho=: neùèuiuant: Nam Deus peenis er calamitatibus tum priuatis,tum publicis teüatum ßcitßefe ueüe feucrißime, ut omnes mortales fuæ Legi pareant, qubd niß ficerint,fe ßre uindicem.Exod.uigeßmo. Deuter.uigeßmofeptimof

Habet pr^terea Lex dilucidat promißiones, itim de alijs commodis^tum etiam de uita teterna, Ueriim conditionales, nempe cum pa£io integerri» na: cr abfolutißimlt;£ impletionis, ut i^atih.i^.dici tur,Si uis in uitam 'mgredi, ferua mandata. Kom» 7.Lexerataduitamdata,ut Lutherus mj Gen«4 nica translationereólèinterpretatur. Gal.^. Qui ßcerit ea,homo uiuet in ets.Kom.z.Iadores LegN iußificabuntur apud Deunt.

Antitbeßs autem eius conditionalis promißioa nis,eft commmatiö conditionalis, ß non prxsietur Deo perftdißima obedientia. Deut. 27, Maledis a us, qui non permanferit in omnibus.

Antinomia igiturmaniftHa eft, affîrmare,Les gem nuUam prorfus habere promißionem uitie, fupra citatas fententias, de promißionibus ui tie,additas uoci Legis, meras Ironias Dei ergagea nushumànum.

fines L^gif præctpui, funt ifti duo:Primùm,do cere de obedientia interiori amp;nbsp;exteriori, c:yea quidem perft{lißinia,quam creator ab hominibus, fuis creaturis ,poftulat,adiun6la promißione uitee, ß praftiterint camabfolutißime.Deutii.Gal.^.

Detncle aceufare pcccata 'mteriora ra cum bac lege pugna)ttia,amp;denunciare niortei^ omgt;nbut,tiiolantibus legem Dei.Rom.^. 4.7»

A ttt'momia fÆ, docere opera rehatorunt Itoif fx lege,fed ex Euangelio tantum, effe difeenda amp;nbsp;docenda,

Antinomia eß,pbilofopbica iUa fifcmatio,quba i« Etbriicorum literii,uirtutes pleniut zs- rotundi» US defcribantur,q inexplicatione Decalogi,mfa* cris Uteris compræbenfa Nam philofopbia,uirtU’* turn caufas non reâè perf^idt aut tradit.

Legem Dei à nuUo bomitium pofl iapfum,/tui tenatus iUe fit, fiuenon, (excepta Cbriào ) htbde uitaperfide 'mpleri poffe,tellantur fder^e literiti cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanorum experientia.Rom. 3.7»

AnfMjowtrf igitur efi, papifiarum quorundatit dodr'ma, renatos po fie Deo redder e, quod fuum eSl,zy bominibus,lt;fute ipfis debent.Nam peccatuni originis ,nondum efi penitus ex natura bonünuini ' in bac uita,extirpatum.Kom. 7.

tdsreputentur.EÜî^iid contuHieliofuminmeritunt ^ri^i^cuius (juidem folius or fola legis impletio^ Hobis repùtatûr pro iuHiciu. Kom .^.3. to, 43-

Yerfrflio driliianorum i« bdc uitd,non ex ^e,id eR,ex noflris operibus, fed ex Euangelio ue mtj}óc e/i, ex impletionc legis, (^ute nobis in Ciria fiZ credentibus,imputd(Hr, trâfcribituTtdonatuté

Dulcißimdmodncuocem, àDeoéditant effe, ^elit peccatoreS indignes, ex gràtuita miferieor» dia,propter îefu CbriRi meritum ,fide m bunc re deniptoremfixa,recipere, iullos cenfere,cr 'w £a i^num fatuare confiât ex uerbo Üei, àenefis Vornan, i.

^fiq; boc alterum infîgne do!lrin£ cceleHis cdà put, inveteriacUouo Teüamento patefidunt ù-traditunt.

Sicut aut üox Tl}orah,in ueteri tefiamento fit Pe pofUtur gener aliter,pro doUrina cœlitùs reue ta,cuius precipua duo capita funt, Lex Roralit

er Euangelium'Attt etUm uoxivxy^lKioiJ ï« no» , uo Tcflamento^z^ ufu docentiuin, crebro gener ä* literufurpdtur, prodoélrtnacceleRi,inquainpri miseinmenti^iiduoarticuli,concio Legis,(^^do-ârina de gratuita remißione per fidem 'ui Chri=‘ fium.'S.ßqidenomindtio quæddinipotioriilld do= ür'mie cœleÛis pdrte, nbsp;nbsp;nbsp;extdtuel 'm No«o, uel

Sed ^Udndo îfti£ dui£ uocet, Lex cy Eudngeti» Mn,(tbi inuicem opponuntur, Lex tdntïim ßgnifia cdt doilriitdm de operibus Oquot; peccdtis noilris,cu=^ iusfummd ‘m Decdlogo eü coniprehenßd.EHdnge= Hum uerbiuxtdEtymologidm, tdntùm fignificdt l£tumztfiucundumnurtcium, de remißione peccd torumgrdtuitdperChrißuni.

Qg4«t/o ChriSlus 'inquit, Euntes in mundum niuerfum,pr£dicdteEUdngeUum omnicredturiie, Mdrci i6.generdliter fudm doóir'mdm dfetrddi^ tdin, d potiori pdrte denom'Wdt,

quot;tjon enim uolebdt,Apoilolos tdntum fondre U Idin fuduißimdm uocem, qubd Deus ueïlct grdtü peccdtores recipere, fed etidm banc Legis, quod oinnes ßnt pcccdtores,irdm aternÜ multipliei Le» gis tranfgreßionecommeriti.Kom.^.

In ^ecie uero ac proprijßima ßgnificatione acs ^ïpitur uox Euageï^, làdtt. 11. PauperibM Euange Utt denunciatur.i^Ächriüuf docet, mdignispccclt;t torib.g‘ri^tisremittipecclt;^tlt;^.ltc,^^dr.t.Agite pccsi ^tentid O' crédité Euangelio^Et Ro. t.dit Pdulut, fe ejje d Deo fegregdtu in Eudngeliunt) de ßlio fuo lefuChrifto.

Porrà Eudngelij doilrina non fuit unq hominis^ hdturie in(itd,fed peculidriter dDeo, ex mméfami I fericordiajjominibas Idpßs in peccdtum reueldU eSl;Gen.^.Ideo reüèuocdtur myüerium Dei, (ei pdteßäum per ipfum Deum.

ÏJo» ditt in noua TeRdntento folujbitc EUdnge lij dodrind, de remißiöepeccdtorum per Chrißu, tontineturjfed etidm in ueteri Te^ldmento extdK

Errdnt ^ui fentiunt, in ueteri TeSidntento tdn» tùm Legit doârindm,0' nuUdtn omnino Euangcl^ extare^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$4.

Subieilum et neruuf Eudgeîij, propriè ßc diili^ efl Chrißm.SicPdulut inquit ».Cor.2. tioiudicdui tneßire aliauidinternos, niß le/um CbrißumtO, liunc crucißxum^

Eudngelijuoces funt,n5 Legis, Semen mulierts conteret cdput ferpentis. Liuore eius fdnati fumus. Veni dd faludndupeccdtores.Venite ddme omneSt

qui laberatiî et oner at i f Ä«, fgo reficîam uôtgt; Gratia faluati eftis per fidem,i::rhocnon ex uobii, Tteidonu eß,nS ex operibui, ut ne qnis glorieturt Certws ferma,ZT dignm qui omnibui modii accipid tur, quad Chrifius le/ut uenit 'm hune mundum pef eatores faluos ßcere, crfimiles.

iî£c uox Euangerij,fide apprehenditür, lohàft. 3 (iitti credit 'm me,habet uitain £ternam.

Ergó Eiiangel'tj proprietates funt, docere de 'fitt pletioae legis, per Chriflum nojiro loco praßita, de iußieia 'mputatiua,non de aßiua noSira, gra tis remittantur peccata,^ mifericordia faluemur, na ex operib.noilris. 58.

ltem,Sicut pro omnium hom'mum peccatis Chri ßus (atisfècit,ita omnibus hoc 'mgës beneficium of* firt.lohan. ^.'Vt omnis qui credit in eum,non pe^e* at,fed habeat uitam leternam.

Et habet uox 'Euangel'^, quida gratiæ feu fidei figilla,nempe Baptifmum,Abfolutionem,GrCcena 'Domini, quibus ZT dpplicantur,crobfignantur bo naBuangel'ij.

l-ocus igitur 'Euangëlio eß,m peccatoribus fél» perfürbdtis confcient'qS, quibus aitnunciat DeiK uoce

Dedifcr.Legisamp;Euang* ipf boce Euägel^,gratuitdm remißioncm feccdtarît, p^r (J propter Chri{lit.M.dtt.Ut

Securif dut QrpertinacibiK,mdlleui legis debe» tur,donee bumilientttr zx polled fußiirent iuxti Eudngelij doilrindm,o lefu Chrifle, mifereremeù Nrf £groti tdntu opus hdbët medico,tefte Cbriflo, ^3-

Finis Eudngelij eël, ddßrre confeientijs eX lege tonllerndtis,remißionem peccatorutn, cr iußicM imputdtiudm,feH legis impletionem per Chrißunh 64..

Ex EMlt;(»gc/Zo eß dondtio f^iritUs fdnUijGdl.^i renoudtio hominis.Vnde ßußus boni endfcutur^ DE DISCRIMINE LEGIS çr Eudngelÿ.

Ex bdc explicdtione mdnißßumeA,dudshdS elo^rinds,mdnißß/K bdbere diüméîiones.

tex inßtd ßitpeüoribus hunidnis t« ipfd credà tione,Hnde ddhuc in ndfurd cerruptd, aliquæ ea •«î feintiUte mdnent. Sed Eudngelium e^ myßeria um Dei, peculidriter hominibus reueldtum.i,CQa fWth,i(

LfX docet de bonis operib. hoe cft, pojluldt db hominibas legis impletionë, quant nemo hotmpoll lapfitm, fuis uiribiis confequipote/i.Euangeliü dd» firt dcdiUribuit peccdtoribui/ntipletionem Legis per Chri^üß{ldm,hoc eil, docet de opere feu me» rito Clmfti,nobis dondndo. 6^.

L« hdbetpromißiones coditionaïes uitte,Si ß=* Ceris ed,uiues irt eis. Eudngelium habet promißio-nes grdtuitdS, qute fide dccipiendte funt.Rom. tp.tt.

Lex terret omnium confeientids, quidoêsreoi । lt;igtï.Ro.4.EKrf«ge/j«gt;» pdcdt credentium conjeie tilt;ts,quid omnes à peccdto dbfoluit.Rom. t;.

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ét Eudngelium propriè fic diâum, non docere de peccdtis,fed hoe efie proprium officium legis.

Reüè igitur d Luthero htèc Mdximd trddituri Quidquidofiendit peccdtu,irdfeu morte, idexer (et officiu Legis,fiue fidt in uéteri, fiue in nouo Lé fldmento. lndiff.2.contrd Antinomos.pofit, « 8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Conlldt etiS,Chrilïum tantüpro peccittis Legii fatiißcifJe.NuÜu igitur peccittii eß, quod no argu •it Lex. Ac re£lè inquit ïoannes, peccatu eße «t/i* (itap^nondicit «vivct-^ihiccp.

Quidquid igitur non eß itvcinxßd eü, pugnSf cunt Lege,peccatum dici non potefi, uloban. 3.

QtiUitdoigitur nonuiidicunt Euungeliueße co cionê pcenitentiic ZT remißionis peccatoru, bitc de finitio de generalißgnificatioe uocabuli Euagelij^ dextrè accipiëda eß,nepe de doilrina,quie in mini ßerio Verbi fonare debet,cuiuf pracipua funt caa pita,Lex ZT Euägelium. Sicut ZT uieißim Legis uo cabuluin,interdum generaliter ufurpatur.EÜi^ fy tiecdocbe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^.

Lex.n.proprio ZT ßeciali [uo oßicio,de peenia tentia,boc eß,contritione, feude cognitioe pecca torum docet,E^o.^.Euangeliu uero,proprio etße ciali[uo officio,de gratuita remißione peccatorit perCbriilu.Ro..tf., 80.

Nam pcenitentiie uocabulu, quando copiflantur in uno diflo,pcenitëtia ZT remißio peccatorum, ut Lu.24.no ßgnificat integrä bominis adDeu cöuer ßone,ut ulMiduädo ea uox [ola ponitur,ut Agite

Ips Dedifcri.Lcg.amp;^Euang^ pœnitfntMm. Job.zi.Ad.z.Sed partem cöuerlïonit tant lira,qute ufitatè uocatur contritür feu cognitio peccatorum. 8».

I« fcrfc angufla ftgnificatione, quando accipitur pro contritione feu parte conuerftonis ip/a uox pcenitentite quo ad legem, latèpatet.

Significat enm no tantu uniutpeccati cogniti» neinjcicrreliquorum contra totam legë,quâtatn tiimirtiin Deus uoce legis,in pedoribus hominu ac» cendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83,.

Nit»i omrùa nc/ira peccata interiora çr exteri ora,neq; poffumus noftra mente capere, ne^ eoru con/fecîmn etiam fufiinere poffemus.

Awfiwowtcrf autem confùfîo ed,Euagetio,iuxtu jfecificam proprietatemttribuere concionem pæ» m.tenti£.

fjam qttodlegi proprium ed,uti ex uerbo Dei adftruximus, idEuangelio tribuitur. AtquiKo.^, dicitur,Lex ed eognitio peccati. Et Komi7.Pecca turn non cognoui,iilSi per legem.

Hoc pado ex tiofe Chriflus ,zyex Cbri|îo ^io fes officer etur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87.

A«f »«owjrf ell,affirmare,legê ad docendâ fatu* tatv ad Deum coauerponé, nulla mpitrte requiri.

Nitw conuerfio ad Deum falutarii, conllat een iritione zyfide 'bioua autem obedienlia, eß effe» amp;Ui éiiK conuerfioitis. 89, kdgj ß contritionem à falutari conuerßone tot las,non erit falutaris, quia ffauperibuf tätumßioc eß,peccata ßta, aliquo modo cognofcentibus,Euait gelium prisdicatur. Matth. 11,

Si fidem 4[alutairi conuerßone toUiii, no eritßi lutaris.ïohan. 5, Ciuino credit, iruOeimanet(u* pereum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9».

Sed ex fola lege eH cogiütio peccati, feu contri tio.Ro.^.7.non aut ex Buagelio propriè accepta, quod eh doärina de Chrißo propiciatore.Kom.t»

'Ergo lex quoq;,ad primam partem falutaris ai Tieum conuerßoms docendam,perünet,

Sed fola Lex nott conHituit falutarem conuerß onem,ßcuti nec folum Euangeliu de remißione pec catorum. Herum coiuitäim, id quod iteru dicimuf^

Suma igitur eß impietat,exctudere legem a eon done falutaris couerfionis ad Geu,nimirum quoad partem de cotritione.Cteteru or hot monendi funt pij,inconuerßonead'Deum,oportereßdem inpri mislucerecr^xceltere, qua terrores legis fuperè fur, et méi aeqefeat 'm gratia nd et merito chrißL

i^ex.n.primu e^l peccdtoriproponenda, ut ex eti cognitionéaliquâpeccdtoru difcat^^Gci efp^ cacu,fetttidt ird eiut zy poendt cSmeritds, fefecf; co rd Deo bumiliet cii Dduide,dicente,Tibi tdtitu Do mine fut» peccdtii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 7,

Deinde uerc),eidem iucundd uox Eudftgelij trd dendd eil, Chriflui ftt dgnui,tollens peccdtd mu di,^ oibut in Chrislu credentibut, grdtii ex miferi cordid remittdtur peccdtd, icy imputetur legis itti pletio ßueiußicid, per CbriHu nobis dc^uißtd.

Hoc ordine, Deus Add Idpfutn couertit. Sic PdU lus primu oes mortdles reos dgit uoce legis. Dein= de oes foldtur,etidm ipßs imp'^s dgentibus pcenite tidm, obedientidm feu impletionëlegis per Cbriftu fàéld,iDeoimputdri, pp,

Antinomid igitur eRjegê ex condone pceniteit tùe reinouere,dtq^ in Curid tdntu relegdre,dtc^i db Eudngelio feu promißione grdtite, ordiri condone de conuerßone bominum dd Deunt, id quod contrd Antmomos Lutberus,ex udlidißimis zy luculen-tißimis fdcrte fcriptur£ tefiimoijs prdtcldrè euiciti too.

Antinomie ejl/tnfaniendo affeuerare^ChriSiitm ftoit pnecepiffe legis concionem m fua Eccleßa,

Quindo effèitii legis mandauit pnedicare ehrt ^us,tunc fimul caufant, hoe eß, lege ipfam iußit in tninißerio Verbi proponere. Sed Lucte iubet, fton tatum gratuitam remißione peccatorutn, ^UiC foloEudngelio traditur^docere, fed primo etialo co peenitentiam feu coutritionem, uel peccatorutn cognitionem,quie tantum uoce legis docetur,pro» ponere.Kom.^, 103.

Quad uerb additur,in nomine meo,manifiilum fßßtacphraßn etiam mandatuChrißieontmere, I04,

Apoßoli docuerut et explicarut lege. Sed ipß ni hu aliud tradiderut, | ^uod 'm mddatis acceperüt ^Chrißo.Ergo ex prteceptoChrißi lege docuerut: ïiE. CONVBNIBNTIA, CONSONAN tia,zJ- mutuo officio Legis er Euangelij.

Lex O' Luangelium,ad omneshom'mes perti, ttent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»07.

Lex o Euangeliiim,'m Eccleßa Chrißi femper fonaredebent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»o8,

202 CoflücftîenéiaLeg.amp;Euaftg» , Lex (y Eudgelium docent, hom'tnum cor d'Deo iuliicidm,efje 'mtegram legts diuinte impletionent, Deut.ôMdtt.^.Eiom. 8. t o. Gdl.

Sed mutud uicißim officia legis zy Euangelij, te}idédafunt,ficutPdult(s 'tnqtiit, LegéitabHitntU perfidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it a.

Holebat Dem immutare materia iufticia: nofirtft in confpeüü Dei ad/èrenda, expreffiam 'm lege,ne^ pe integerrimä legis impietionc. Efi enim legis tio rdlisjetttentia,perpétua zy immota, ut diximm.

Legis igitur impletiotte^requirdgt;at ipfa lex dk hotbm.Sed Euangelium adfirt legi abfilutißimant implvtionê,uertim per Chrißu, loco generis bumd ni,Ro.3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ2.

Q«o J igitur lexpofluldbat,iddependitur,fol^ uitur ac praflatur 'm Euangelio, perlefum Cbri-üumDeumzy hom'inem. Accipitigitur lex fuunt debituin,ampliui monere zy exigere non potefi.

Satisfit enim feuer a Dei iuâiciie, per unit homi në,pro toto genere bumano. tohd.g, Ro. 5.8. Gal,

ab hominibus^exigit impletionem fui, eam^ no 'muenit 'm hom'mibusfideb tantum eis ma* ledicit,nec habet uUum, quodcommunicare peccd toriJji^ poffet remediwn- ifhe igitur funt tegis ten« brit»,

ConueftientiaLeg.SrEöang» 20} ir^^quiadeferitaedeftitutt hominem conftlio er ope in peccatis, imo tantum auget terrores amp;nbsp;pæ nofldeoappeUatur reite mintüerium mortis:Z;Co r'mth.-^.yerùm id fit uitio hom'mum,quia tales non funt,qual£5 lexrequirit:

Humhommem,quodquidéfubieilum, ignotum fite rat legi^Cliriflus uerb,loco totius generis humam, ex décréta [acrofanilifiimte Trinitatis, legem pleuit,eiqi perfoluit ea omnia,qute omnes ntorta’gt;‘ les debuerunt. Idea ChriHus tenebras legis illumU tiauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj6.

Hrfc luce Lex diuina iüujîrata(q, nimirum Chri ^us Deus cr homo pro hominibus fit conjlitutus le gis impletor,Matt. ^.)fequitur,Ergo ubicunq; eâ legis impletio, ibi non amplius maledicitLex,fed lt;tpplicat fuam promifiionem uitte,Katt, t^.Ko.z.

Sic nos ad brauium legis impiette,non ducunt oa pera noftra^fed impletio legis per Chri^um fida, qute quidem omnium noftrum eft.Rom. tf..Tradttus efi propter deliHa noilra , refurrexit proa pter iujliciamnojlram, itemRom.S.19,

Sed nos credentes in Chri^tü, habemus legis ab foliitâimpletionë^nopernolira opd,fed p Chrifli obedientid duntaxat, qult;t nobis imputatur.Ro.

Hoc wocJo ßbi obuiant, fefeq; mutuo complex» fuduißime ofcullt;intur,iitßici(t Dei feuern amp;nbsp;miferi cordia,utinlt;luit Pftl.i^. no.

Gratis et ex mifericordia quide,re[ßeilu noßri, iußicia coram Deo potinwr, uerùm non gratis re» fpeëlu Chrißi, qui fangume fuo precioßßimo, ho( amplißimum beneficium nobis peperit.

Jnfuper Euangelß uox,etiamß adfirtpeccatori bus credentibus in ci}riüum,impletionem legis,ii» putatam àcbrifio,tamenàn(gt;ua obedientia tanq fi-uiiu,eos no libérât. gt;22.

Na dl fer te Paulus 'tnquit Ro.^.Liberati 4 pëlo, ferui fiiili eflis iufticiiC.Et Çhriflus 'mquit. Bond dr bor bonos fruilus profirt. fz^.

Verum ea renatorum noua obedientid, non eß perfidainbacuitd,ncq; edeaiußicia,quacoram Deo babemus remißionem peccdtorum, fed eß tdlf tuin fiudus imputdt£ per Chridum iuHicite.

lof creduntin Chrifiuf»,Ro.S.t^. Et hdc ratione iuiingeliUfißa etiS iTïïtaKamp;ct, Dcißege iüußrat.

Sumutigitur liberi dlege^q^uotquot in lefunt QhriRum credimut, ita ut cxithamur 4 condetnna^ tione legis per Cbri^iuittifto 4ßrendo fruUum. Sic R.OW. 6. dicitur,Peccdtu uobis non dommetur.üon enim eßisfub lege,fed fub gratid.

Ex bdc dodrind manißdum eß, tres fei^uentes bypotheßSjin fdcris Uteris eßeiüußres,Qr ßn^ ld» beßdcttione in Eccleßd Chrifli retinendds,quiis E« pilogiuicerepetemus. 128.

Primd bypotbeßs’.Eegem Dei bdbere promißio fient uitæ,cum expreßd conditione integne er ab» folutd impletionis legis^Mdtt.iy.Si uis in uitdm in gredißerud mdnddtd,

tJdm Deus in lege, ohedientidin iUdtn er iuflici dm propofuit,lt;]udm db hominibtK,utpote fuis cred tuns poduldt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjo.

Promißioni conditiondli,ddiunild eß coMWWrf tio,lAdlediilui,qui non permdnferit in omntbus, ßriptd funt in lege,

Caufa eß m hominibus,lt;itüa iiltegritiU,qua D?* «î homini 'm creatioeprima 'mdiderat^ atniff'a e/t^ crpeccatu otnneshominescorripuit depraud uit.Rom.^.ÿ.

H'mc eß, quod Paulus docet,legem eßie minißea rium mortii,ßcutprieclarè 'mquitKom. ^.Inueittu eßmihimandatum,quoderat AD V ITAM, da» tum^hoc ejjèad MOKT EM.

Vitium ucrb 'm nobis eß, Lex non tantum ac cnfat,tantum nobis maledicit,cr non poteAnobii brauiumuiti£applicare,ßcutK0.8, Paulus 'mquitt Inßrmabatur per carnem.

Tertia hypotheßs : Ergo folus cbrißus ex nü^ menfa mifericordia, legem uice mortalium imple^* tiit,qu£ quidem legis implctio,gratis nobis donatd

toquot; mputtttd perfidem in chridlS, fold eH no/lrat ''^oratn Deo ualens fubßfiens iuiliciit.

lAdnet autem legis fententid uerd,firmd amp;nbsp;inotd, quod fit ddtd ad uitam intégré feruantibus legem, etidtnßuitium in hominibusßcitj ut eit leit ^itdm dpplicdre nequedt.

KeHè Lutberus in tertium cdput dd ödldtdi ftribit,Verfdmur in drticulo lufiificdtionis.Sed ad idllificdtionem,non[untdliiiequdm ifle DV AE «»«jVcrènra P,udngelij zSquot; Legis. Idem al^ ortbot-doxi inLccleßd Cbrißi,exßcibus Anticbrifli rti*. purgdtd, docent zy profitentur.

tarnen docent, qubd poßimut tfiii miferi niortdles,utramqiuidm falutis ingrcdi,ztr tarn per propridfeu noflra legis operd,(^adm per impleti» onem d £hrifloß(iam,uitdV!i xterndm ddipifcit

Sed ideo dßertint ex uerbo Dei, CbriÜum im^ pleuißß iegetft (.nt iterum dtq^ iterum repetdmus)

time funt iUee uoces Éuangelicte : Ego fum uitdi iion eft in alio quo^ Salus. Gratis iuliificamur,fine lege,fine operibut legis,ore,

P0{lremo,uberior ißorum capitu explicatio, m corpore Veteris et ï^oui Teilamëti extat. Nolo igitur copia fiores expoßtiones hoc loco attexere, Oro autem unum, uerum ey leternum De urn, ^uießPater,Eilius e3^ Spiritus fattaus,ut doilri^ nam deeffentiafua,crde uoluntate fua feuer a ac propicia,ex mmenfamifericordia reuelatam, amp;nbsp;hue ufqi conferuatam,etia deinceps dementer eu» ftodiat at(p propaget,necßnat earn calumn'^s cr ßtroribus Satanlt;e amp;nbsp;infolentiu capitu,uitiari at(^ euerti,ut maneat in terris ufq^ ad nouißimum dient Semen fandum, Deum re£lè,iuicta Verbum pateß dum,agnofcens,inuocäs eSquot; célébras. Amen,Ame»