Dit boek hoort bij de Coilectie Van Bucheii

Huybert van Buchell (1513-1599)

X K

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertoriuiTi.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Bucheii Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

wt waion çâr owwy wc» a faac iJccciïOji wMiiutïit® mee fw|g^ .plncozttm .

a fMttt caçtttmc«w:^€t ûcut OW jjrant $ra lutr ümt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wßpicw wee^

î * iiwHaw Cf cwtt^ fiwr nuitne^ (|Mfcrf4duo fiwt Tc«ni4t«ô fiim mft nâ^tmâttcottàUn» mjrdicbm^

tttw^i ma mftca ûinr lUuftonit^^ct cftr CmW m (ame mßb

ft fflidt» fum ctl)Mmih4îi» üwi «nmo'w a^anfttt codié mo

'V ttc ante te ownt dcfwenu mcmn cr^cmi îuo ma» 4tr non cft Wcwiditi»«

ïTsm i» îtuttu» «tt wfltvwwm n»»»«»*?!;.’

ft DIALOGI dVATVORÄ

delibro.qvem

STANISLAVS OS! V S, GERM A=.

NO POLONVS, EPISCOPVS VARMIEN-fis,proximo fuperiore anno,contra Brentium èc ergcrium Coloniæ edis dit»

ALIIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EI7SDEM

OftjJilelJii DiUngec impreßis,Quorum altert eJl tituliu de ex^re^o uerlo Dei,a.leeri uero^nunt calicem Laicis,çyc,

avtore vergerio.

*

ANNO DOMINI M. D, LIX. MenfeMartio,

ILLVSTRISSIMO

PRINCIPI ET DOMINO D.

ALBERTO BRANDEBVRGENSI

Ducx Prufsiæ, Sc llluftrifsimo Prindpi Sgt;C Domino,D*Nicolao Radzi= uillOjDuciOlichæ SiC NieueSf

Efttisaufpictjsjveftra^ autoritatc munituset frctus. llluftrifsimi Principes, ante biennium, primo in Prufsiam, deindè inLituaniam ufc^, Portremôinmaiorem SCminorem Poloniam

tngrefTus , quod medccebat fclt;k Qiiocuncß

cnim perrexi,rum voce, tum libellis conatus fum,pro virilf, bis qui nefcirent,pcrfuadere,Papatum eflè meram impoftui ram,quar€ oportcre ab co fefe extricate hominem,quicupe. ret efle faluus , atcp adiungere puræ genuine^ dodrinæ, quam filius Dei attuliflèt ex finu Pattis. Quantum profîce-rem,non potuiftatim intelligcte, fed paucis antè menfibus, demum animaduerti,mc,per Dei gratiam,profccilTe nonni« hil. Prodijtenim furentifsimus SC vcnenatifsimus Ofij Epi# fcopi Varmienfis liber,qui planum omnibus facit, meam il# lam peregrinationem quant moleftifsimam fuilîc Domino amp;nbsp;Magiftto fuoSathanæ, grataitalt;Ç Domino SC Magiftto mco lelu Chrifto filio Dei,quo nomine mihigratulor, quôd veftro præfidio tecfîus potuerim aliquid.Pergire,ampliisimi Principes,reliquos feruos Dei vcftra autoritatc iuuare, quo Pofsint eadcnt rationc, qua ego » ill os Ofios Si Sathanas ad

fignum promotæ gloriç Dei, Quod ad Ofianumiibrum at» tinet f videor mihi poffe affîtmarc » nullum hadlenus contra A i) cœlcftem.

E 1 S T O ï.

ccEÏeftem,quam profitemur, dodn’nam fcnptum fujfïè, ia quo tantum execrabilis maledicentiægt;tanciim mendacioru, tantum virulentiæ, dC vcncni, tantum denic^ blafphæmias rum congeftum fuen't, quantum ia hoe vno« Reliqui Papü fttci propugnatores,prorfus nihil funt in hoe genere, fi cum ifto Apofcopo conferantur.Habcat fibihanc laudem.quam ille ducit maximamreft enim verè in reprobiCsimum fenfum datus, Diceremmemirari,eum nullam habuiflerationem clarifsimorum Regum Principum , aliorum^ ftatuum atcpordinumamplifsimorum, quinoftram doótrinampaö lam complex! funt.Sed quid Regum Si Principum rationc haberet, qui ncqj Euangelij Sacrofandi, neep vnigeniti filt) Dei rationem habuerit;' Nam Diaboli verbum, ipfifsimum Dei verbum, nominate non cft veritusferme decies, homo blafphemus, vtreliqua nunc taceam* His atrocifsimiscon-uitijs,quibus fuas Chartaspetulantifsimè afperfit,cumom« nino fuer/c rcfpondendum,Ód quidem cito, faltem pro infirm mioribus fuftentandis , ne de diuina do^rina renafcente minus honorifi'cè fentirent propter Ofq, nbsp;nbsp;fimilium import

tunifsimas vociferationes, fcripfi ftatim quatuor Dialogos, quibus,quanquam multas congéflerim, tarnen nee vicefis mam partem blafphemiarum eins patcfeci atep perftrtnxi, quos ideo in lucem mitto,vt interea legantur, dum rcliqua, quæ in hoc genere adorno ,compareant. Spero autem pro# pediem comparitura,£C multó grauiora allatura,{i Dominus voluerit. Veftris autem llluftrifsimis excellentijs hoc,quic=' quid cft laboris, inferibo atep commendo , vt veftra fcilicet, quæmaximaeft,autoritäre. Dialog!mei,pro defendenda gloria Dei.fpargantur ÔC promoueantur; Nam illorum pros motioamp;^defenfioadeos potifsimumpertinet,qui, utferis berentur ,fuerunt origoamp;caufa, hoe eft ,ad CelfVcftras, quarum aufpicqs Qé præfidio in veftras terras veni(^vt dixi) iftas^Paparum creaturas, capitales filij Deihoftes ad tantam

D ED I C

(antatn rabicm prouocauf, quot;y ajete^ optimj Pnncipes,deamp; in luccm vmdtcanda ex denfis tenebris, vbi facebat fcpultî do(flrina D*NJefu Chriftijdiesnocfîes^dili'gentius,quàni vnqiiâm anteà cogitate,cum viderc pofsitis iftos Ofios amp;nbsp;Ofores lucis QC veritatJs,Sophift{ca,amp;^ prac« ftigijs hoc maxime laborarc, vt earn Turfus tenebris inuob

uanu

Tubingæ Caicndis Martij, Anno, M» D. LIXgt;

VERGERIVS,

A iij ATHA.

BIALOG-^S 'PIilMrs,

' ATHANASIVS.

HILARlVS»

ATH, Audio prodqfle ex proximis nundim’s Francfordianis librum , autore Stanislao O= fio,Epifcopo Varmienfi, contra Brentiumac V er-geriumXed nclt;^librum inuenire, nelt;^ qucmquam conucnire poflum,quikgerit,undecuiufmodi fit intclligam.H IL.Ego kgi.óó fortafsis poiTum præ= flare id, quod uis, A T H A. Tu nc obiecroCH IL» Ego ♦ A T H, Quam libentcr audio,oro, ne pigeat dicerc,qualis tibi uideatur .HIE« Faciam libenier: Incipiam autem'adi(fiione,utpoteareminoris mo= menti,quæmihi videtur erudita»ATH A.Fucum verborum nihil moror, quale hominis iudicium in rebus ipfis^H IE«Deprauatum,neqjhoc dico, quia fit Papifla, amp;nbsp;quidem ex craiTioribus pertinatio= ribus,fedquia reuera infuaipfius uia huiufmodieft, Zelopræterea amarifsimo inomnem noftram re= ligionem,atcpin omnes noflrates, Sómaledicentia prorfusincomparabili A T H.Valde inuitusho= rum bominum libros foleo legere. Videtur ne tibi TheologusCH IE. Quis ficncfcio, eerie nonappa= rctlinguas nouiffc,atq^ in ipfis Bibliorum fontibus uerfatum.Sedduntaxatin Patrib. utcunc^ atep etiâ inScholaflicis nonnihil, Nam uideo ilium citarelo» Scotum,Thomam de Aquino, Gabrielern Biel, Sgt;C

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

13 genus, Videtur mihi in fumma corruptani illaitl Papiftarum Philofophiam ipß Theologiam no= minant) fequuruspotiusquam finceräTheologie am» A T H. Ifti folent efTe purioris dodtri næ hoftcs acenimi » Scdquid tandem agit, de qua materia:’ HIL ♦ Diuifum eft volumen in quincp Libros, in primo recenfet ab origine noftri tempon's Ha'refes (^ut ipfe uocat) A T FLQiiorftim^H IL Ä» Vc dif= famet noftram do(ftrinam,huc enim fpe(ftat3potifsi= mum inauribus Serenifsimi Poloniæ Regis, cui li= brum infcribit»Scio te vidiftelibrum Friderici Sta= phyli,quern pro dignitate excepit lacobus And,. Fabri, paftor Goeppingenfis,amp; ante Fabrura, Phis lippus Melanthon, paucio'ribus quidem,quamFac ber, fedaliquibus in locis aliquant'o durius,dum eum appellat fceleratum Sy cophan tam, ut reliqua taceam,A T Vidi,magna uis ftomachi,amp; dolo=s risfuerit oportet, quæMelanthoni, tam placido ÔC manfueto ingenio homini exprefterit tarn durauer-ba,HlL» An nefcis Staphylum fuiffe Vvittembefc genfis fcholæ,ô^ Philippi ipfius alumnum C” profeft (urn noftram docftrinam palam,amp; nunc repudiafte turpifsime^ negafte, quin nbsp;nbsp;fophifticofcripto ad=

modum uirulenteragnitam veritatem impugnafle, an non iufta tibi uidetur cau(a,quamobrem Philips pus in iftum Mammoluchum fcriblt;ndo,exueret il= lamfemper lenitatem^ A T H A, Nonnego.H IL,. Sed cum multa animaduerterim in iftius Staphyli Topicis

DI^LOGrS

TopiciSjMetaphificis Sf Andlogtis fineiudidoefa futita, il a, ut magis, magiscp denudet, patefaciatc^ pudctidafuiPapatuSjid inpnmis vidi eiïe huiuf-modijCum ait in odtauoTopicOjScholafticamThes ologiam eHe cuftodem EccleGæ,Geut Canes ouium: A T. H, Præclaram uerb euftodem ♦ HIL« Sed di= ftinguamus de Ecclefia, Papifticc quidem appofitif-s fimam euftodemdixeritnus inaneinSó rixoÊmilla corruptam (^ ut pauló ante dixi } Philofopbiam, Nam cum totus Papatus carnalis quædam res fit, confuta Cx fraudibusamp;mcndacrjs, nulli Canes, nul= liStaphyli(^namfeipfum èC reliquos Scbolafticos Staphy lus met appellat Canes) nulli in fumma cu= ftodes poterat illi adhiberi decentiores^quam Scho= laftictó^ Sopbifticæ rixæ,qug ueluti præftigtjs qui= bufdam homines dementarent,atcp in errors conti= nerentjA noftrauerb,hoc eft,a Chrifti Ecclefia,face-fcatprocul ifta euftos carnalis amp;nbsp;Staphyliana : quia euftodem habemus Deum patrem vnigenitum eius filium^qui Spiricu ftnefto amp;nbsp;verbo ftio nos cu= ftodit,nc perSophifticam decipiamur, amp;;abEuan= gelioadTraditiones, acertitudinefalutisad Dubi= tatione,denicp 'a Chrifto ad Antichriftum abripia= mur. A T H.Eft ne tanta,tam procax conuician= di libido in Ofio, quanta in StaphyloC'HIL.Multb maior»Ofius enim plenis buccis fæpifsimè cregat, noftram dodrinam eftè Diaboli verbum,SathaniG mum quendam, A THtDiaboIi ne verbumCSatha= nifinum

Lil OSLO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

tlifmutn ne t HIL» M.aximè,amp; nos,qui earn profie tcmur SathaniftaSjîut ulcifcatur, quia illos uocamus Papiflas* Aliquando etiamioculariter ÔCfcurriliter aitjMaruLutcrum effe noftrum Deuni,ÔC nos ame pledi quintumquoddamEuangelium , quodfæ= pifsimc inculcatjPlacet enimfibi hoc nomine homa (vt videri vult) facetus, A TH A.lmb ifti Ofores quintum quoddam Euangelium ampkétuntur ipfi, quod uerè,8^ propri'c pohumus dicere» Nam præe ter ea,quaî funt à quatuor Euangeliftis, literis mans data,habentinprctio amp;nbsp;delicijs, nefcio quasimagi^ narias Traditiones , quas aiunt per manus traditas adfeueniffe affirmant«^ pari pietatis alFedu SC rce uerentiafufcipiendas,amp; colendas, atcpipfumfcria pcum Euangelium»H 1L. Agnofco ifta verba,quæ îunt in Decretis X LDift.Cap.Ecclcfiafticarum, de= inde repetita in fefsione tertia Conciliabuli T riden= tini, nimirum pari reuercntia et pietatis affecflu» Sed animaduerto Oforem non confentire ,hac in re,cuni fuis Papiftis*Cum enimreliqui Papiflæ dicat, qubd pari codemt:^ affeélu, reuerentiaê^ debeantfufcipi Traditiones non fcriptæ, atcp ipfum fcriptumE-uangelium, Ofor inquit, Primumlocum obtinere fcriptum Euangelium , proximum Traditiones» A T H» Hoc audet dicereCH 1 L* Audet, A T H A» Haudprofcdb bonam gratiâinibit apudfuosRo= *^aneufes,Nefciuit,opinoï,eiedum fuilTe T ridento à Conciliaribus Patribus , feu Laruis Epifcopum

B Clugknfem,

DI LOGICS 'VIL.IMV'S

Clugien fem aut Foflæ Clodiæ,qubd di'xîHet fibi no placere ilia verba, PARI reuerentia, amp;nbsp;pietatis af= feduiHiL» V ideor mihi obferuafle quædam alia lo= ca.fed valde pauca,in quibusà rcliquisEpifeopis èC Pairibus Ofîus videtur diflendre» A T H» Diev^ num locum aut alterum,fi in promptu habes»H IL«. Putome habere. Adduxerat Brendus ex Cap. 17* Deutronom.ha'CverbazEt docuerint te iuxta legem cius:quibus clare euincit iudicem cogi,ut intra limi= tes legis Domini, iudicet iuxta legem , non iuxtà proprium arbiirium. Ac Ofius,ciim uideret nullum efle tergiuerlationi locum,inuenit hoc efFugium, ut diceretea verba necintransladoncfeptuaginta, nec in incerpretaiione Caldaica, nelt;^ in Hæbreo repen» ri, negacergb ueterem transladonem diferdfsimc contra decretum tertiæ feCsioDis Concili) Tridend» ni,quo iubetur, ne quis veterem,aut vulgatam ver» fionem in dilputationibus.aut expofitionibus aude= at rerjeere. A T Eft aliquid,quod Ofius fummus alioquin Paparum adulator (ut abs te audio) earn verfionem, hoc eft, Papæ decretum repudiatefueric aufus.HID Audialiuihaud fermé inuenias,noftro tempore,Papiftam qui cuminaliquo feripto mcmi= nerit Catholicæ amp;nbsp;Apoftolicæ Ecclefiæ, non addat ROMAN Æ,certè lnquiGtores,quifuntin Italia, cumexiguntàreisfidcicoufefsioncm, qui rcfpon» 4eant,fe credere, unaßndamCatholicam amp;T Apo= (iolicâ Ecclefîam non (oient eire,contenri eo relpon®;

DE OST O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6

fo,quippe quodambiguum eflc exiflùnent, Ar iflo atnbiguo femper vtitur Ofius.Cum enim fæpifsimc iaditet unam fancflamGatholicam amp;nbsp;Apofto’icam Ecclefiam^quam nos reuerenterampleditnur Sc au= dimus , quicquidOfius blätteret) nunquam addit ROMA NAM. ATH.PapæScPapaæcou= niuebuntjdum in reliquis tuendis,ßtbene pertinax, nec tantillum concédât, tiecç in leuiculis quidem. Hila. Affirmo neminem hac ætate ex omnibus his,qui contra nos fcripferunt fuifle, qui cum ifto in hoc genere conferri pofsit:nihil enim eft durius, ni= Eil pertinacius Ofio, vtfol Euangelrjundi(^erum= pens videatur illi perftrinxifTe acicm oculorum, i= tno prorfus excecaffe hominem 8é induraireiAl H, Nondum dixifti argumentum reliquorum libro= rum. Hl L A. Scribit contra Prolegumena Brene tq. A THANAS. Contra quæ fcripfit AfotusC HIL AR. Contra eaipfa , quia animaduertit As fotumnihil potuifTe contra Brentium. ATHA. Ofius fecit iniuriam Afoto , nam nemo non iudi= cabit, fic rem fe habere, ut tu dicis, amp;nbsp;verum eft, A= fotum , ipfiu8metOffjiudicio,nihilprofecifrecon= tra Brentium fcribendo. HIL AR. Habes ergo de ifto Lihro quod voluifti. ATH A. Nondum omnia , plura aueo fcire. Si contra Brentium 8C prolegumena fcribit , cur in ifto ludo admifcet yergerium. HILAR. Cum is ante biennium in Prufsia cflet , vocabatur à nonnullis Polonis

B i| potentio=

DIALOGV^B

potentioribus Varfchauiam , vbi comidaageban» tur^quibusNundus Papæ AloyfiusLippomanus, Veronæ Epifcopus intcrerat» Cum ergo audijflet Vcrgerius »abeodem Nuntioeiuscpfatellidbus amp;nbsp;clientibus quotidiè magna infolentiaiadari, omne de caufa rcïigioniscognttionem,8^ dijudicationem ad PapamatcpciusEpifcopos, lurediui'no, perdne= re^arripuit ProlcgumenaBrentq, vbidocetur, non ad Epifcopos tantum, imo ne quidem ad eos Epi® fcopos, quifunt hoftes piæ dodrinæ fed edam ad pios. Reges Só Principes fgculares^adhibitisEcclefiç miniftris,amp; alrispijsacerudids viris , iurediuina cam cognitionem amp;nbsp;dnudicadonêperiinere,eumcç LibrumSerenifsimo Regi obtulit,una cumEpifto= la,qua dkebat, fe uellecumipfoNuntio, eiusSacra Regia Maieftatc indice, eadereconfcrre ÔC difce= ptare. A TH. Proptereane OGus in ilium inuehia tur^ H IL*Hancipfam ob caufim amp;nbsp;fuperbifsime indignatur , aufum fuifle Vergerium ad pugnam prouocare Ecclelîæ Rom. Intemuncium. ATH. Rclpondit ne^quodfaas, Nuntius VergerioC funt necongrefsi; H IL.Nihil minus, quamuis Vergc:s riusurgeret^utindifputationemdeicenderet, non defcendit nee per re,nelt;^peraIium,amp;S nunc poftbi^ ennium malediclis profcindunt hominem, amp;nbsp;pri= mum quidcm,ftatim in tkuMibri.aiunt Vcrgeri= urnT É M E R E fecifle. ATH. Feciirettemerè, ß Lippomanus internuncius ih harenam defcendens

vidor

JD S 0SI0»

extitiffet, temere cnim. facit, qui, non meti« tis fuis viribus , prouocat ad difputationem ali= quem,aquopofteàvincitur ÔC. conculcatur. HIL-» Ita cft, fed indignum fàcinus putat Ofîus gt;nbsp;fi Papæ Nuntius prouocetur, nccphabeatur ratio eius per-fonæ.quàtn fuftinet» A T H^îndignumfacinus pu= tet, fi ad crapulanduni, adludendum , autaliquid huiufmodiprouocetuï, non fi ad conferendum de Religions ÔC ad veritatem indagandam,patefacian= lt;îatncç', Sedfcioremtotam, iftiNuntt) habent in mandatis ab eorum Papis, ne difputent ipfi, nec fi= nantvllaColloquia de religione inftituf. Seddua= taxat J ut quos potuerint ex noftrisad fupplicia r»=: piantjhg funt diiputationes, bg venationes iftoruni Luporum^quare qui illos ad indagandatn, per ami= cam collationem, ueritatem provocant dicuntur ab illis temerc fecerc^ HIL* Adde Lippomanum efle reuera indodum, 8^ fine vlloiudicio,8Cproptereæ abftinuifieà difputatione , non modo quia Papa mandarat* A T H*Noui ego ad vnguera quis ille fit, cdidit ingentes aliquot tomos de S A N G TI S, in quibus totineptias , tot fèces , tot blafphemias ex VoragineSc alqsLacunis confarcinauit gt;nbsp;utvix quippiam vifuni fuerit noftra ætate futilius èc mi= nori iudicio fadum, decuifiet ilium,cum à Vergc= »io prouocarctur, nec tarnen vellet publice difcep»

uocare hominem adfe (Accefsitret enim Ver^ gerius) agere humane , conferre ctiam de articula

B ii) contro«

Dl^LOGrS 'PIilMrS

cotitrouej fo,(î non plenc, tamen non nihil SC potu* liTetad huncmodum etFugere, ne illi inureretur fu= perbiæ imperitiæ nota , Sed cùm neutrum tcce= litjure illi talia crimina impinguntur^ut uerè utro^ laborat.Quid deinde ait Ofius de Vergerio HI

. Valdè exclamat,quôd iibrum Brentij AVREVM gt;nbsp;appellant,fiexauro eft,inquit,ex Toloiàno auro cô= gt;nbsp;flatus eft^qubdin eo Brentius ordinem omnem per » uenat,Politiam,Pacem, amp;S Tranquillitatcm deftru® at« A TH» Quia docet cogniiionem amp;nbsp;di)udicatio= nem rerum Ecclefiafticarum,etiam ad pios Reges amp;nbsp;Principes feculares pertinere, adhibitis Ecclefiæ mi± niftris^alijscp prjs nbsp;nbsp;eruditis virisC H1 L»Ita, ATH»

Ofius iure queritur, nam ifto axiomate, quod plane verum eft, Ù.Prglati èC Mitrati exuuntur poteftate amp;SprsErogatiua,quam iniuftè tyranniceep fîbi vfursi parant, Faciuntverb, ut cœtusLatronumfolent, qui enm diutius veriàti in latrocinijs, ubi licuerit ei» indulgere genio,tandem verb proditi,ut eorum ait) crucibus affîgantur,alt) fuga fibi confulant, conque= runtur inter fe, fibi efie turbatam trapquilliiatem Sgt;C pacem.H I L«Sed audi quid de Vergerio fubiungat, ilium abnegalTe Chriftianifmum» A T H A« O in= fignemOforemCbriftiOfium,fihocdicit, An eft negate Chriftianifmum , fi quis déférât fentinas, tamcp horribiles èC fpurcifsimas Antichrifti idolo=^ manias , prorripiat autemfe adfilium Dei lefum Cbriftum,crucifixumj eiusc^ purâ amp;nbsp;fynceram do= drinam

DR O ST O.

^ïlnnam ampleétaturC Aélum de ifto Ofio, uon ptgt;= talfetn effe tatn impiutn èC tam blafphemum, Abßt, ut com parem mihi fam venenatamLibrum» Chrie ftianifmum ne abnegat , qui'a Papis defcifcit, ut Coniungat feChriftoC'quispofsit ferre tantamim= pietatem ôé impudeniiam, præfertimin tanta, quæ vnditp erumpic, EuangeltiluceC” videtur omnino j^b ea excecatus (^ut piulb ante dixifti} HIL A» Auc di pauca adhuc , quæifte Apofcopus in Vergert= umeuomuit, Is cumin aliquo eius Libelle euul= gafletarélifsimamillam iurisiurandi formulam,qua Epifeopi obftringunt fe Rom, Epifeopo , fubiun-xit, fe, quemadmodum alri quoeç Prælati,iuramen=: tumPapæpræftitifre , Ofîus ergo indignabundus infurgic,ôC non folum in Præfatione, fed in Libro fecundo rugitacinquit.nonte pudet gloriari,quôd violaris iuramentum D E O præftitum, A T H A«. Infanit ôd jgt;eruertit omnia fuo furore , Tale enim iuramentum , quod Papæ ab Bpifeopis tyrannie'e exi^nt, non præftatur D E O , fed S A T H A= N Æ, à quo Antichrifti didicerunt miferos Epifco= pos tot laqueis inuoluere, totcß iuramentis obftrin= gere,puto efle quatuor eorum formulas,« poftrema eft grauifsima omnium, Nam crefcentepotencia,0C tyrannide Paparum femper durtor faAa eft Bpifco= porum conditio, ÔÔ feruitus, ut nunc ßt miferrima» Decuißet Ofium,cum Epifeopus ßc,aut feruituté ex cutere,aut falte no infultare his,qui fpirituDei ineeß

cam

Dl^LOQTS

^am excuflerunt, fed cùm amet gloriam mundf,tnas pis quam gloriam Dei,conculcat fuum ordinem,Sc Papïc adulatur.H 1L A*eodem in loco, vbi tak iu= ïamentum exprobrat,paflus cft fibi excidere verbum (âtis imprudenter : Cùm enim cupiat deformatum, ZC pafsim difïamatumVergerium,oportuiflet dice= rc,neminem in Polonia fuifle inuentum, qui volu= crit Vergertj fcripta legere, aut legilTe cum tædio,amp; indignaiione cos, quilegiiïènt, aut (altem lîkntio bunc locum practerire. V etùm longe aliud fecit, afs firmauiteniminucniri in Polonia, quin5finequa=» dam animorumalTenfione Vergerq TLibros legant, A T H* Video futilem elfe Ofium.H 1L« Audies de illo infulfiora, fed Gne vnum atqj alterum adhuc di=! cam, in quo nititur Vergerium deformare ,iniquiamp; Gmo animo fert. qubdisaufusfuerit, Serenifsimo Poloniæ Régi Prolegumena Brenti), cum Epiilola ôfFerre,hic coelum terris immifcet, Sc omnia rugiti® bus complet,Contaminatur enim,inquit,amp;r pollui= tur hac ratione nomen tuæ Maieftatis, imo duobu» in locis affirmât, fe ifta potifsimum indignitatc co= motum,non potuiffe 'afcriptioneabftinerc. A TH» ïneptit,nam Carolo Quinto Cefari,amp; Ferdinand do Romanorum Régi, ÔC Franciffo Régi Gallon Tum,8(f VenetæReip» Principi, quin ipGs Papis noftriTheologi fæpe fuos Libros infcriprcrunt,nec tarnen fuit ullus ex bis , qui degunt apud tantos PrincipeSjEpifcopus, qui id quereretur: Nunc O« (ius

DE. 0 510.

tîus vult nouus Cato Babeti» HIL* ïmo ipfimet Sc=: renifsimoPoloniæR.egi,atcp etiam omnibus Pro-ccribus et ordinibus Regnifimubantèbienniumji-brum de forma ac ratione Ecclefiaftici miniftcrq di= cauit inOgnis ille Roman, impofturarum infedlator dXafcuSjqui egit de Papatu funditus fubucrtendo, Quis autê autEpifcoporum,autaliorum Proccrum Poloniæ tantopere,eâ ob caufamjnfaniuit, ut nunc infanit ifte Ofor omnium piorumC ATH.Sufpicor eum non aufum fuiffe irritare D. Lafcum, H l L A. Rem aeu teii gifti, imo adducit alicubi eius autorita= tem pro fe, èC videtur quodammodo blandiri, nam uidet eummagno in pretio et exiftimatione,merito, baberi inter fuos, quorum potentiam timet Ofius, Interea voluit conceptam rabiem euomerein pere= grinosj qui longe abfuntaSarmatia,Brentium ôC Vergerium. ATf H.Memini me, fummacum vo= luptate,antè duos annos legiffe Epiftolam, qua ar=s dens ille renafcentis dodtrinæ lefuChrifti propug= tiatorRadziuilus fumma (vt audio) apud Serenifs fimum Poloniæ Regem autoritäre pietatePrin= ceps, PapæNuntium Lippomanum pro dignitate excepit, Quæroigitur an hune quoep Principem Ofius maledidiSjob earn Epiftolam, quæ fuerat per Poloniamà Vergeriofparfa.profcindatC H IL»Als tifsimum de Radziuilo filcntium, quantum haâ;e= nus \egi. A, T H.Timet potentiores, ÔC mundo fers uit contra confeientiam, H l b» Audi aliud, nititur

G falfi

DIALOGES

fâlfî conuinccre Vergehum, quod in eadem, cuius fuperius, meminiadSerenifsimum Regem Epiftola fcripfeht, religionis confticuendæ cauia Varfchaui=: enfia Comitia fuiiïeindida, non enim fuit opus, in= quit Ofîus,ullis comitijs in ea caufa:quandoquideni Religio rede eft apud nos conftituta» Quæfîui à Vcrgerio,quomodohicfitrcfponfurus, amp;nbsp;infum= nia mihi fatisfecit, fatisiaciet«^ haud dubie alfjs quo= que, Primiim ait, Non folere Nuntios Paparum è Roma in Poloniam, imo in Lituaniam ufcp euoca= h, nififitdeReligione agendum» Vocatum autem fuifleLippomanumOfius difenè iàtetur inPræfà= tione,fed cum alferat 'a Proceribus Regnià Papa pea titamfuiffe eamLegationem, crediderimÜfîohac in re, fed vrgentibus Epifcopis Polonicis,quorum caufa agebatur.petitam, erat enim eorum lurisdidio autoritate Regis,amp; Comitiorum fuipenfa, pro= pterea ipfi Epifcopi Lippomanum multa pecunia onerarunt, it à, ut is à doiio Regio fibi abdinendum putarit, Sedadpundum,ait Ofius,Comitia Var= shcauienha non fuiiïe propter uUa Religionis ne= gotiaindida,Tamen Papa fciuit futura ilia comitia, nam in literis, quas Calendis Augufti 15 5 6. ad Se= * natoresEaicosdeditfic incipit. Cum certioresfadi ’ effemus, conucntum iftum celebratum irfCur fuif= fet fadus de illo conucntu ccrtior, fi nihil, quod ad Religionem atiinerct/uiflet tradandum imo fuif= fe fadum ccniorem, quod de Religione eratagen= dum declarant hacc verba, quæ funt in eifdê literis: dcbeiis

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

debctis ucftra autoritäre pcrKcerc, ut Epifcopi fuam autoritateni iurifdidionemcp fufpenfàm recupe= * ,fuaEcclefiis amp;nbsp;Sacerdotibus bonaab hæreti=* ris ablata ,fuæ icemEccIefiæ Catholids reddantur* « Quare Vergerius non fomniauic, cùmfcripferit, in illis Comitijs de Religione agendum fuiffe, cùna ip= (émet Papa id fcripferit,amp;l Nuntius eius interfueric, ftatimcp poft finitaComitia, magnis itinerib. qu'od fentiret fe omnium ordinum odia in fe,fua importu= nitatCjCOcitafTe, ex Polonia profugerit î imo cum in ipfisComités adum reuera fueritdeReligione, ÔC ftatutum, ne quid innouaretur ufc^^adalia Comitia, fufpcnfa tarnen maneret Epifcoporum lurifdidio, A T H. Quid refert,fîu'e ob eâ, fiu'e aliam ob caufâm Comitia fuerint indida; HIL A.Ofor putat pluri= mum interefle, multaqj de hoc nugatur, Cùmenim exiftimet,omnia,quç ad religionem attinent jede ef fe apud Polonos côftituta, nelt;^ ulla emendatione in digcre,cenfctSercnifs.Regi,ôd toti regno fieri iniu= riam multb maximam, fi quis fcribat,ut fcripfit V er=: gerius, Comitia religionis coftiruendæaut corrige^ dæ gratia efle indida. ATH.Ofius vanus homo eft, fumma impietatefquantum exhis paucis eius ver bis colligo} qu'od ftilicet omnia putet redé in Po» lonia,quod ad Religionem attinet,conftituta,ut ni= hil fit,qubd corrigi oporteat:is videtur omnium Pa parutu , omnium Raforum 8^ Vndorum deterri= muSjPapg enim Rafi etVndi non negant irrepfîflc C i) multos

DI^LOGrS

multos abufus,mukasq5 fuperftnionesj'mo errores, quocpin Ecckfîam, èc quotidiè nnuncur nos ladare inanifpe, quod velint vniuerfale Concilium cele = brare, Ecclcfîamcp emendare* Ai ifte Ofor,in canta (quodfaepè dicoj Euangelr) luce pronuntiatjn Ec= cleirjs Polonicis,quæ adhuc Papatum retinent,om= niaefferedtcconftituta. QuorfumergoiftiusScri= ptalegeremusCcuraeaneget.quæfui Papæ,amp; Car= dinaksyôô reliquifui Epifcopi,clarifsirais verbis c5= fitenturf Non eft dubium, quin ifte, qui nunc Papa eft,cura Cardinalem ageret,una cura nonnullis alrjs Cardinalibus, Sc Epifcopis libellum ediderit, cui ti= tulura dédit,Confilium de emêdanda Ecclefîa,Qua= re ex folo hoc titulo euincicur, Ecclefiam opus habe= re eraendatione, Quid ergo délirât Olius f Curad-uerfus fuum idolura,amp; creatorem infurgic, negans inEcckfia opus efle ulla corrediione f Sedfî ipfuni poftea libellum Papæ kgas Deum immortakm, quam grauiter verc aliquibus in locisf^vtinam fe= cilîct reuera id,quod videbaturfentirej videasauto= J reradicere,Papasprurientesauribuscoaceruare fibi , Magiftrosaddefideriafua, nôutabeisdifcantquod ,.faccredebcant,fed,uteorum ftudio Sd caliiditatein= , ueniaturratio,qualiceatid quodlibet, AdelEeillis , perpetuo adulatores.qui doceant uolunt3temPapa= , rum ,qualiscuncpeafuerit, debere efle pro régula, , qua eiusoperationes dirigantur,è Papatu.tanquam ex equo Troiano irrupifTe in Ecclefiam Dei grauir= fimos

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

fimos morbos amp;nbsp;abufus, quibus ipfa ad defperatio=a * nemuG^ falutislaborau Per Papas Ôd Cardinales ‘ notnêChriftiblafphemari inter genees:DeindeLe= ‘ gatiConcilrj Tridentini,quid non dixere in hoc ge= ncreCinter alia, fi verum faterivolumus , inquiunt, aliter dicere non poHumus , quin nobis confcf)fi= lt;nbsp;mus tantorummalorum, ad quæ corrigenda voca= lt;nbsp;mur caufam extitiffe,deinde addunc,fé deferuilTe ue= * ros fontes doeffrinç ChriftianCjCuos Sacerdotes per= « dendisanimisintentos eiTe, etmultainhancfentcn= tiam* H l L À* Ofiushicrefponderct, neepPapam, tiec^ Cardinales amp;nbsp;Legatos Côcilr) loquutosfuifle deEccleftis Polonicis» A T H A, Profeiflb fufpicor eum elle tanta impudentia,ut didurus fit, quicquid de reliquis Ecclefps fit, noflræ Polonicæ nihil ha= bent,quod corrigi oporteat s Sed fi Romana eft ma= giftra ^ut ipfi prædicant) Ecclefiarum , quomodo poiTunt Polonicæ difcipulæbonæ elfe amp;nbsp;cmenda= tæ, cum magiftra fit pefsima CH1L A R« Dixi tibi, pauVoantè , Ofiumomnes Papiftas in hoc genere fuperare, amp;nbsp;tu quoep reété dixifti , eum tibi videri omnium Paparum, omnium Raforum ôé Vnél:o= rum deterriraum, dicam autem paulb poft quædam de eo horribilia fané,fed fine prius abfoluam quid de Vergerio« Aitfe plures legifleillius libellos , falla= fraude refertos, Interca tarnen nullam fraude, tiûllanafallaciam oftendit, multo minus confutat» Verbi gratia, Vergerius fcripfit libellurn , cui titu=

C ii] lum

DI^LOGT^S

îum dédit, de Gregorio Magno,quê often dit uoîua ifïè cômunire Purgatorium, interceisionéSandos rum Monuorum, ÔC Monachatum ineptifsimis SC infulfifsimisquibufdâfàbulis, imo diabolia's(^ut di» cam quod eftj dim uideret fe non pofle c fcripturis, Oforrcprehendit Verg, eo nomine, attrait (ut fos let}indignabundus, iudignum facinus eiTc , quod aufus fuerit »aliquot couitiorum plauftris in Grego= num inuehi.Sed interea, nihil omninb reipondic ad rc,putat fe fan's fecifle ÔC côfutaflê,quia fua autoritate obiurgaret libelliautorem, Sgt;C dixcrit nefcio quid de plauftris conuitiorum. At no fatis id effe quis no uis detC’ oportuit folidum aliquid afferre pro trium illo« rum articulorum, quibus totus Papatus nititur, de=s fenfione,fi modo,quod potuiftet afferri,habuit,Cers te fcio neq^ Ofium, neqj ullum alium cfle, quanta» cunc^ demum fuerit eruditione,eloquentia Só auto= ritate, quipofsitGregoriumin his, de quib.a Ver» gerioaccufatur,defenderc, autexcuftre , Cædb, qua unqua ratione poteft defend!, aut excufari is,qui afi firmarit quinqpaut fex nefcio quos ab INFERNO, que ad locum mortui detrufi fuerant, in uita rediif* fc,utfcelerumfuorum pçnitentiam agerentCQuinc C OE L O quotç redtilTe, quo mortui afcenderant, nonullosf At Gregorius,inter alia nugarum moftra hæc,quæ dixi, aiFirmauit. In eo præterea defendere * Ro.Ecd.Ofius debuiflet, quod ea afleueret, Purga» torio igne, grauia 06 enormia peccata purgari, cum V ergerius oftenderitGregorium fcripfifle, Porga» torio

DE OSIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

toïÎQ igtic , purgari duntaxat leuicula amp;nbsp;minuta» NuUa quidein peccata purgantur igne,fed duntaxat fanguine filq Dei.quç funt purgandagt; Sed cum Pa= parus'a Verg.accufaretur.qubd contra clarâ àc apei tamfcntentiam Greg» cognomentoMagni» in re baud parui momcnti,côtrarium ftatuerit, nonfatis= fecit üfius, cum tantum dixcrit, V erg. eiîe impro= bum. ATH.Placet hoc audiffe de P ur gatorio,n^tn= pc quo d aliter Gregorius de eo, aliter moder ni Papg ftatuant» prodcricaliquando id habere in promptu cÔtfa Papiftas, qui iaÂant, fummam effe apudillos dodtrinarum confenfionem, cum fçpifsiméfint ual= de inter fe difcordes contrartj.HlL.Eckius in fuis locis cômunibus iftam diffenfionê perpulchre con^ ciliat. A T H. Conciliâmes an efthuiufmodi,quæ pofsit conciliarisH 11gt;« Quomodo concilier paucis dicam‘.Gregorius dicit,De quibufdam DE VIB V S culpis ante indicium Purgatorium ignemcredcn= * dumciTe,deindeaddit,propeccatis minutisSC le= * uifsimis effe purgatorium , quæ ignis facile canfu= ’ matjficut eft afsiduè ociofus fcrmo .iramoderatusri= * fus,uel peccatum curæfamiliaris.Eckius uerb citâdo ’ hune locum, truncat fua Machçra uerba ilia DE V1= B VS,MIN VJîS, DEVlSSlMlS.ne qua appare= at inter Gregorium amp;nbsp;alios Papas diffonaniia.^ A T * Hoc ne eft conciliare C Mihi videtur corrumpere ÔC falfumcommittere.quiadhunc modumfacit. Hl= L A R1V S. Sic ifti Colenttfednolo Êicere iniuriam

Ecki)

DI JL0G7S 'PILI MK 8

Eckt] manibus, puto enim illum non legifTe Gi'cgoa rium in fonte, non fuifle corruptoreni,fed, aut Gra= tianunijCunifuumdecrctutn compilaret, autalium poft eum, Nam in Cap, qualis, Dift.26.corrup£ak= guntur Gregori} uerba ad eum fcilicet modum, quo ab Eckio citantur^qui riuulum vidit, fontem (ut di-xQnon vidit fortafsis, HIL, Noftrum Ofor idem egitdealio Vergert} libello, cuiTitulus Scholia in literas Papæad Senatores Laicos Regni Poloniæ, et ad Ill.D,Tarnouium quod egit de eo,qui de Gre= gorio Magno inferiptus eft : nam duntaxatmcmi= nitillius.aK^ait Vergeriura vrgere præcifionê eius regni (^vt reuera vrgebat) a corpore Rom,Ecclefiæ, hoc tantum Ofius : verum de alqs articulis, qui funt in eo libello/atis quidem ponderofi, verbum pror= fus nullum.Nam (inter alia) V ergerius oftendit de=: finiiionem haereticiquæeftinC.rlaercticus Sc inc dixit24. q. 3. perpulchre quadrare in Papiftas qui » temporaliscommodi amp;nbsp;maxime vanæ gloriç,prin= , cipatusqt fui tuendi gratia(funt verba textus) faliàs , ac nouas opinionesgignuntamp;fequuntur, Ôftcn= dit etiam quàm enormiter Papa mêtitus fuerit, cùm feripferit fe veile vniuerfale Concilium celebrare, ETIAM SI BELLA FVTVRA ES= SENT, fie enim reuera in Poloniam fciipferat in illis,quaruinantea memini literis^datis calendisAu= gufti ç é. quo nihilpotuijfTet dici magis làlfum, jnagifue abfurdum,amp;r putidum. At bonus Ofor ia=: dat

DR 0810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

(£bt fe,c|ubdomnes Hos libres legcritoin quibus ctî= amkuicula quædam obiterudiicat.fsd adea,quæ funt grauiora non audec accedere, ueritus ne tan= quam ad fcopulos naufragiumfacerec^quod egic de CO potifsimum libello, cuius fupra meminimus in quoagitur de iuranientis .retegiturt^ haudobfcu= Ta coniuraiio omnium ordinum,quæ erat aliquant: do ÔC eft eriamnum adhuc alicubi, pro Papa contra lefumCbriftum filium Dei ,Nccp parui momenti rcseft,Cum enim ifti Ofores fæpc nobis obijciant, non modo Notaries, lureconfultos, Sacrificulos, Monacbos,Canonicos Abbates, Præpofitos,Rpii feopos, ArcbiepifcopoSjPairiarchas, Primates, fed Duces Jed Regesjed denicpCæfares ,qui ufepadeo demittuntfe Papis, uiad fuauiandos eorum pedeâ pené ueftigia puluerê prorruant, multum ina tererat feire, hoc fieri ab illis coatflè ÔC non fpontc» Nam Papæ inaudita lyrannidé, cogunteos, uelint nolint Juramentis fe aftringere, quo d uelint manci= pia eorum elfe,! n primis ,ad id proderat illorum iu= ramentorum formulas in publicum proferre, ut omnes commonefierent Prælatos, quos Pape ad Concilia folent conuocare , folenne iuramentum præftiiiflc, quod perpetu'o contra omnem homi= tiem(^funruerba ex formula iuramenti) uelintPa= patum defendere atœ conferuarc. Ofiusjnquam, btïi as quoep libelli diferfc meminit, uerutn ubi con= uitijs debacchatus fuait,6ciliult;î,quod pauîo antb D dix=

Dl^LOGjrs

Jiximus effutiuic, nenipè Vctgcrium uialaffeiuCs lurandum dcopræflitunijtnox fugït àcôgreflu,hoc neeftrefpondere ÔC confutarc;’cur nonoÏtendit aut Petrum reliquos Apoftolos,aut ucteres Rom«Epi= fcopos reliquos totius Chriftiani orbis Epifcopos (ut dereliquis taceam) adegifle,ut iureiurando fidê obftrii^erent, qubd uellenteorum uafalli 6ó man= dpiaeflcC'AT.Futilis eft,ut dixi:Nam autdiiïï= mulare oportuit,aut fi cofiteri uolebat^fe eum quotÿ libellumlegifle, oportuitrefellere confutarequ» cótrariafuo Idolouidebantur ( ßquidem potuiflet) ciim minus fecerit, noneft dubium, quin cordati uiri iudicaturifint, quód defperaueric.fepoflecofus: tare.H I: Quin animaduerti iftum Apofcopum, ad cundêmodum contra Brêtiumegiflejecitat^n.eius modó uerba, modb fentcntiam,îæpifs.imè etiâper= uersèetpræpoftere^quandocptruncate.Rhetoricat, ludifîcat fophiftica, amp;nbsp;prgftigqs, poil^ autem uno uerbofrigide refpondit, arqjincpte Scmulib fgpius callideôCinfîdiose,moxfoletabire,utcanis inÆgi= pto,bibit amp;nbsp;fugit Sedaudi quidpoftremb loco de Vergerio:Fuit(inquic) aliquando Vergerius in. Chrilticorpore,quomodo funt humorcs mali in humano corpore,qui cum euomunt,corpusreleua= .tur,fic et ifte,pon:ea^ exiuit, Chrifli corpus, Ecctea fia,m,ultum efè relcuara gaudêdum, ut fit exiuine ta= _lé,Hic puto ad hunc modum refponfurum Verge=, jium,fifuimalushumor;in corpore ueftr^Eccleßg,, muh O ’

DZ OST o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

inùltb détériores humores(^uttuo modo deuiris dodifsimis et pqs loquar) fuerunt in code corpore, tâ multi ex omnibus parribus Europæ, qui fuis ferix ptis ueftras Idolomanias,noftra ætate, uiriliccrop= pugnât: Nam ex bis neminem eûe palam eft.qui no fueritaliquandoin corpore ueftre (inagog£,fedpo= tentimanu Deiindeabfcifi,fuereinChrifto inferti, ut fuauifsimos fr uélus nu ne ferâu Quare uos uide=î TitiSjan gaudêdum uobis fit cxFifle taies, et an corpus ueftrç Ecckfiæ fueric ob ülâ ueluti uomitionê{ut tu dicis) releuatum,an uero longe amplior faifla fue= ritægtitudojUt iamfit lætalis^VerumquicqdiaéK^ tes Gfi,puto te aliter fcribere,quàm fenrias (jut iæpè alioquifoles ^maluifies.nutfub tuaBabyloncmâ= iiffemus ocs,aut fi reueralætaris , te elfe omnium morialium arrôgantifsimum,quis non uidetfCertè plurimiaffîrmant,ôô credibileeft, Papas cumfuo ra= tellirio non lgtari,fed diferutiari animo, q, tam muU ti exierimuSjUt nun^défie uarrjs artibusambire,ut ad fe redeamus,fed bine licet æftimare,quanta fît tua rabies, quod tibi ipfi minime côftesrbic cnim dixifti gaudendum effe^quod exierim,at alibi dicis,Ponti= ® ficem incredibiles animi cruciatus perferre,dumfe^ ® cum reputat quid nosmoliamur, addisep noftrates ‘ boc téporc multo grauifsimamfcruicutê uobis Pa= « pifticis Epifeopis effècilîe.A T H. Oportebatme= daeê effe memorem,fed bic apparet,Ofîum no fuific memorê, qui dixerit gaudedum elfe cxiuilTe talem«.

D ij HIL»

DI ALOGV' s 'PPzIMrS, HIL.QuódfidkGres Ofi,ali'oseflc, non Vcrgeris um,propter quos Papa incredibiles animi cruciatus perfert, amp;nbsp;alios efle,non Vergerium, qui hoc tem= pore feruitutem ueftrorum Epifeoporum multo grauinimam elfecerint,refponderem,imo, te duo= bus in locis difertifTimis uerbis teftatum reliquilTe, quod Vergeriusfuerit tibi caufa, quamobrem hanc moleflia amp;nbsp;laborem fcribendi nunc fubieris. ATH» EgOjfi Vergerfj loco eflem , nihil elTem folicitu« quid de me garriret Ofius, imo Igtarer, 80 in laude ponerem,qubd à tarn magno Pharifeo atij hipocri= tamaledicfiis profeinderer ♦ Sed cur putas hunc tarn acerbe uirulenter agere, utpræ rabie non uideat quid dicat,amp;fibiipfiaduerfeturCHIL ♦ Exinnato odioEuangelij,cui Vergerius feruit, ut periculum faceret, an polTet excutere è manibus ferenifsimi Regis 80 reliquorum Polonorum Vergerij libros, qui ut ipfemet Ofius fatetur} libenter leguntur, ut moremgereretLippomanOjàquo feit Vergerium, utpotè Ghriftianum, hominem fummo odio haben', deniep quia putauitferem gratam fadurum Domino Papæ^ab co enim uenatur purpureum galerum, Apofcopus ambitiofus,etnunc Romæ eft,eius ue= nationis gratia, A T,Fortafsen5 ità acerbe perftrin= gitBrentium,H IL A Jmomult'o magis ,(ed pro= pinat fe nihilomirius deridendum, Ait enim Bren= tiumnon aliunde conftare.quam ex felle, ôC ideb» fijmmani efle in; eo amarulentiani, praetcreamocat illutm

DR O SI O, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ

illutn iocularem leuifsimum hominenl,uocat pfc= tulantem amp;nbsp;improbum,dodrinam eiuspknam fe= ditionis rebellionis, fcurram, minium, afotum, fatdlitem Sathanæ, ÔC quid nonC A T H A ♦ Hæc cohuida in Brentium iadantur ab bofte piæ do« drinæ,Ô^ (ut unoverbo omniacompledar) aPa= pifta: Namquod Breniius paulb liberius , præter fuamconfuetudinem,in Afotum inuebitur, exdta= tus fuitrei indignitate 80 aduerfarq impietate ,Bel= lum enimBrentio eft, non cumamico ueræCbrifti cccleGæ , fed cum impudentifsimo propugnatore Anticbrifti ♦ Quæfo autemte ,undè iftiOfio tanta arrogantia Sc licentia C ubi tantos fpiritus concepitC HlL.Cardinalaturitanimus,quaredecet eumarro= gantiorem amp;nbsp;truculentiorem effe. Adde, quodantç biennium^aut triennium Ofius fuerit baud medio» criter extimulatus a quoppiam ex noftris fratribus, ut non potuerit fe continere.quin nunc,per occaGo» nembuiuslibri, conceptarabiem cuomerct,ôô uld= fceretur fuum dolorem, A TH ♦ Quid C ScripGt ne aliquis aduerfus illumCH l L,ScripGt, A T H. Quis namCH IL,Hieronimus Mencelius paftor ad S, Nicol.lslebr),uirpiusô^ eruditus ,qui probe eum depexuit, nulla habita ipGus mitræ, aut epifcopalis ordinis ratione, cum uocarit eum maledicentifsL uiumimpoftorem,improbum,uanum, conuitiatQ= ’^«m^criminatorem, uirulentum, mendacem ,uene= Upturn, ad ucritaiis prædicaiionemfurdum,impu= D iïj dentem.

DT AL 0X37^8 /P ni Mr 8, dcntem, Sycophâtam, Ncqujfsimum Dei hoïîcmj lnfidiofura,Aftutum, Ambitiofum,Garrulutti, qui tiihil hàbeat, præter inaneni ftrcpitum uerborum, -Luputn immancm, Pfeudot pifcopum,Tyranuni, fuis in fumma colonbus pinxit hominem,atçp idin fola adeb dedicatoria, ad Illuftrifsimum Radziuil= lum, epiftola,præfationecp» Tituluslibri eft.Re^ , fponfioad calumnias Oft), in quibus turn Elbingê= , fes,tumomnesalios, qui Auguilanæ Confefsionis doÂrinam amplcdfuntur non foîum fchifinaiis,fed defeélionis abEcclcfia Heræfeos acculât «H IL» Ccepit ergo innocefcére Ecclefrjs nofter Ofius ne« fciebam, A T H A.Ccepstquidcm , ucrum innote= fcet magis ailt;^ magis, non mukb poft, incedeiq^ clan’onbus titulis atcp elogfjs cxornatus, aut certè inclariotibus locis ♦ Verum die mihiHilari. quàm probas tu, ut noftripaulo feuerius aliquandb exci= piant iftos Ofîos C funt enim qui non probent, qubdad hune modum arguantur ,atcp increpens= tur« HILA. Paulus aliierfentit, cum Timothes ummonetyutarguat, incrcpctlt;^eos,quiiänamdo= drinam non fuftihcnt,qui a ueritate aures auer= tunt,quant© ergo magis fi earn acerbÜîîme Só tru-culentifsimè infedentur, ut facit Ofor f Deinde, fi licet, ut certe licet, excutere,aut extorquere gla= dium c manu furiofi, licet quot^ exuere omni exi= ftimaiione, cpnculcarec^ tales Apofcopos calas

mo

DE OSIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«î .

f ino ftirentcs, Gurparccremusî' cur non grauifsi^ me obiurgaremuseum,quem uidetnus tot horri« bilia mcndacia, totcpcrimi'nationesiadareinfpon:^ fam Cbriftijatcp in filios Dei, noftros fratres, ut eo» in odium atqj in inuidiam omnium adducat, prin= cipum præf€nim,qui poflea de noftris Ecclefiis du= rius ftatuerc cogitent ♦ Quare cenfeo non eiïe par= cendum iftis furiofîs at4Ç blafphæmis, irao uix habere cordi gloriam Dei eum, qui parcendum exi^ (limât, præfertim, cum prius fuerint monitiatc^ obiurgati, nec tarnen defiftant,imo indies ueheme-tius nos urgeac,ut facit præfradiflîmus Ofius atlt;^ incorrigibilif^Sed audi diligenter id.quodnunc dicam,quodmemirum in modumcommouit^ô^ tibi quoc^ haud dubic ftomachum mouebit, fta= tim initio operis ( abfolui enim quæ ad præfàtis onem pertinent.) fie orditur .FuÜTe ante X L an= * nos Chriftianunïorbem in fummapace SCconfen- * Gone,ut dici de eo potuerit,quod inGenefîfcri= * ptum legimus , erat terra labrj unius fermo= ‘ num eorundem , quode^p feribitur in aÆs Apo= ' ftolorum de his, qui prim uni in Chriftum crede= ® re cæperunt , multitudinis credentium erat cor unum , ÔC anima una , omnes Chriftum vnani= ‘ miter profelîôs fuilTe , in hoc folo gloriatos ÔC nuUum potuifte fibi nomen dari gloriofius exis « ûimair«. A T H A N A S I V S , Banc r

D Deus

DîALOOrS li TLT

Deus, quid audio, ira ne Cßus ante X L annos in Papatu.omnesChriftumfuiflcprofeiïbsCH ILA«. Omninó it'a.ne dubnes,in prima adeó pagina , hoc principium deditaducnicns,Audièiiam quidfvbti= » ciat.Homines fuiflereóos fiiT.plices, qi i non in • contentionefermoniSjfcd inOmplkitate fidci regs » num Dei cfle credcrent, necaüud fcirent Euange= 3 lium (audi Aihanafi,audi^nifi quodaChrifli fpia » riiu profedum, de Chtifto, per Chrifti difcipulos, , fcriptum efTet, A T H ♦ Dicereni hominem delira= re,feduocabulum delirijmihi nonuideiurfufticerc ad exprimendam rei indigniiatem 8d abfurdiiatem, Vixinfuma credidiiremjntereos,qui uolunt pro doétis haberi elTe aliquem tanta lcuiiate amp;nbsp;uanitare, nififoriè fit aliutia èc malitia, qua uolucrii lerenifsL mo Regiimponère.deindeetiamaliis.qui paulo in» cautiuslegiirent,ut ueró abhis, quæadduxifti, po= ftremis uerbis incipiam,Falfifsimum eft, it a ut falfi=! ns nihilunquamfcriptum,audiium,aut cogiiaiuni fucrir,qvbdfcilicetante XL annos homines nuis lum aliud Euangelium feiuerint, nifi quod a Chriiîi fpiritu profedum,deChrifi:o,pcrChîifti difeipulos-fuiiTetfcriptum : Nam taie Euangelium iacebai om-nino ncgledum, neep in feholis, neep in Ecclefrjs, multo minus in priuatis ædibus fonabat, Quid di= co iacuilEe negledumcConcutcatumerat eontumes îiosePaparum Sô fuarum creaturarum pedibus obs rutumep magnis ceumonubus tradiiionum ÔC nu=

garum

DR 0810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

'garem Bumanarum fuperflitionum, îJolomama^ rum amp;nbsp;blafphemiarum, Quid aliud, nifi hoc, que= runturnoftri, totoshdfee X L annosCcurtantuni in fcholiSitantuniin Ecclefqs uiuis uodbus Sc fcria ptis laborantVimo cur plurimi paffî funt, fibi fangs uinem ÔC uitam eripi, nifi quia non potueruntfibi temperare,quin Papas grauifsimcaccufarcnt, quod uiderent cos proicciiTc ex Ecclefris Sgt;C conculcaflc pedibus (utdixi)tlludEuangelium,quod aChrifti fpiritu profc(fi:um,dc Chrifto, per Chrifti difeipus los fcriptum eftcH I L » Quid ti iftc Ofor uericatis fortefibi perfuaderet (utvulgus Papiftarum fblet) qubd Chriftus fuo ore inftituetit mandarift^ fcr= uanda ea prorfus omnia, quæin Paparum templis hodiè cernunturat^audiunturC'A TH «Non efl: tam rudis, aut cæcus, qui fi Euangelia in manum fumpfen'c.nonuideatjquantafuerit grauitas, qccins ta maieftas Ecclcfiæà filio Dei inflitutæyctuicifsim, eum;qui fitinPapiftarum templis cultum amp;ragen= di modum,efle inanem fucum^Sô tenuem quandam umbram rdigionis, omniaautem à Chrifto inflicu= ta,fuifie inuerfa 80 corrupta ridiculis additionibus falfis'qjinrerprctationibus,non ergofibi perfuadet quod tu putas.fed hauddubic malus Ofor,prudens amp;nbsp;feiens,uoluit imponerc ( ut prius dix» )Sercnifs fimo Régifuoquibuscunlt;ppo(rec,atc^ illud les dorum animisinftillarc, qu'od Papiflicæ Ecclefîac non aliud feruent Euangelium, quàm quod a ChrL E ftifpis

fti Spiritu profedum..de Chn'fto, per Chrifti di'fcis pulos fcriptum fuit j 8^ qubdnos fimushi, qui tak Euagelium deteftemur,uelimus(^ obtrudere quin= turn,nefcio quod,Euangelium» At nos reuera fufd= pimus amp;nbsp;reuerenter exofculamur iflam propofiti= onem,diuinam prorfus, (libenteream repeto, quia fummoperemihiplacet) Non elFe fcilicet audien= dum ullum Euangelium, nifi quod 'aChrifti fpiritu profedum, de Chrifto,per difcipulos Chrifti fcrjp= turn eft,imonulloalio telo contra Papiftas utimur, quam hoe, amp;nbsp;nullo alio, quant hoc, niaior uaftitas fada eft in toto Papatu, At ifte malus Oforpræcla= rumiftudaxioma proie nuncarripit inepte amp;nbsp;im-pudenter, aut fubdolc ôô maliciofepotius,H[ 1A* Sed aliud in his,quæ recitaui,uerbisannotaui,ait ante X L annos fuifte homines fîmplices, qui non in contenrione fermonis, fed in fimpîicitate fidei re= gnum eiTe Dei ctederent, Ego nihil dubito, quin Oft] fit fententia, prorfus nihil referre, fi homines ignorent,quidChriftus reuera, amp;nbsp;quidApofto« li docuetint, prorfusqj nefeiant reddere eorum fidei rationem , fed iàtis eiFe, fi refponderint , fc credere uera eiFe omnia , quæ à iàcrifîculis indi= es iubentur, nec fint foliciti, nec quærant ampli« us , ubi hoc dixerint, quicquid illi iubeant, fiué redum , fiuè prauum: Nam taies erant,quiab Ofîo laudantur,8ôante X L annos uixerunt, non emil« Iibus,neœè decêmillibus unuminueiiiiFes,qui po«

tuüFa

DE OSI o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IS

tuifTet ullatn prorfus fuæ fidei raîiotiem redderc, hanc nofterÖfor fimplicitatcm fidei uocat, hanc laudatjhanc cupit reuocatam :Nam,in talibus tene= bris, tyrannis commodjusab Rafis undlis cxer= cetur, Cùm autê uerbo F1 D E l utatur, nô eft du^^ biumjquin intdligat hiftoricam fidem, non uiuam illam,non Spiritum Dciamp; Arani,qua faluifumus: Nam hanc ionorat animalis Ofius, Sed aliud audi, iftcait,fuilTe ante XL annos fummam paccm 8^ confenfionemin omnibus PaparumEccleirjs,ità,ut impudentifsimc illas audeat cum Apoftolorum Ecclefia conferre^quo nihil potefl dici,cxcogitari ue niagisridiculumamp; blafphemum : Nam confenfio inter eos nunquam fuit minor, quam florente Pa^ paru : N unquâ enim magis rixaii digladiaticp func monachf intam uarijs fedis dilfedijCerté non pau= cioribus centum, amp;nbsp;altj quidam Theologaftri,in omnibus templis amp;nbsp;in omnibus fcholis, inquibus nihil audrjficspræterquaeftiunculas nugamenta fophiftica,quibus ucràm Theologiam f^difsimè in= uoluerantatC5ß difcerpferanc, Quid multisC ufq? a= de'o inualuerat ifta peftis, ut in co, cuius fuperius meminimus de emendanda Ecclefialibello,adum fucrit de ea,ex ipfo Papatu, in quo erat nata 8ó reg= nabatjUt etiânum régnât, tollenda, atlt;^, ut prorfus uctarentur ab Epifcopis rixofæ diiputationes de rebus theologicis» Vellemus quidem eas nunquam fuifle literis mandatas:quia funt,procul dubio, ho=

E ij ftcs

Dl^LOGV'S

Œes capitales doftn'næ filrj Dei, fed tarnen,quando= quidem funt fcriptæ, lætaniur extare taies libres, quibus conuinci amp;nbsp;confundi poflint ifti Ofores, quos minime pudetfpargere,Ecclefîas,quæfuerunt ante X L annos, fuifle fimiles Ecclefîæ Apoftolo= rum, fumamcß in illis fuifle confenfîonem» A T H» Reuera qui legiflet librum Ofq, neqt fuiflet iàltetn mediocriter,inhismatcrr)s exercitatus, baud diffis culter potuiiretfeduci,amp;S putare Romanam Ecclefîs am habere bonam caufam,nos uerb pefsimam,hanc laudem Ofio tribuamus, ita eft àSathana edoAus HIL»Non eftdubium ,quibufdam cnim uerbo= rum præftigqs, ita foletaliquando leefforum oculis fumum offundercjUt uixpofsint difeernere uerum abapparente/alteminfirmiores A T Ante om= nia optarim, ut quicunqs is demum flue Brentius, lîue VergeriuSjfiue alius fuerit, qui prouintiam re« fpondendi ifti uenenato librefufeeperit, diligenter curet, ut benè diluât quod ifti Ofores 8^ Staphyli tanta lætiiia 8C exultatione nobis exprobrant,de quibufdam diflen(îonibus,quæfint inter noftrates, quod uideo nulle negotie poffe fieri, Certè fi props terea noftra dodrina non eft dicendauera amp;nbsp;genu= ina filtjIDei:do(ftrina,quia nos,in hoc renafeenris Es uangelp’initio ftatim poftt m denfas tenebras amp;nbsp;tam magnas difficultates,fimus adhuc inaliquoar= ticulo diflentientes, neep ea,quam profitebantur As poftoîi genuina fîli] Dei doftrina cric dicendaîNamt

eoi

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

CD tempore quocç exn£erunt,edam inter ipfosmet Apoftolos,difrenfiones ÔC altercationes, nimirum inter Paulum amp;nbsp;Barnabam^ inter Petrum amp;nbsp;Pau= lum.aic^interaliosquoc^jUt opus fuerit Concilia um congregate,ftatim in ilia primitiua,tanta diuini Spiritus luce referta, quanta nulla unquam Eccleßa fuit«H I L.Dicam tibi Athanafi fîmilitudinem, qua foleouti,fi quandb incido in Papiftas,qui me,prop= ter noftrorum dilTenfiones, diuexêt(utfoient,cùni aliud uix habeant,quod nobis obqciant) ÔC audiam quid tu fentias . CViifpiam fuccidit ingentem fyl= uam radices extirpauit , terram fubegit aratro fæpi= us èC benè comminuit, mox optimum fernen in ea proiecit,quod enatum eft foeliciter,creuit Ôô ematu= ruitjUerum quid^uriacumfrumento enata cd Zi= zania (^ut fit,præfertim fi fuerint noualia) quæ po= teilquidem euelli 8^à frumentofegregari ,fed n:u= dio Ôôlaboreopuseft ,Nunc quæro an laudàndus fit,quibonosagrosillic,ubieratfylua,magnis labo= ribus ôôerumiris/ecerit, bonumep frumentum fe= minarit, an uerô uituperandus : quiauidetur fuifle origo ÔC caufa,ut Zizania enata fueritjquam tarnen omni ftudio curat à frumento fegregare 8ô ieorfum abfumere^A TH. Eft facilis reiponfio ♦ Nam quis nonuidétjfummèeflelaudandum qui hoc feceritC' H IL A. Ergôfumuslaude,non uituperationedi» gui ,cüm fuperftitionum,idolomaniarum amp;nbsp;blaf= phemiarum, quæin noftris Ecclefrjs creuerat fyl-

E ii) uam.

DTALOGV'S 'PkIMrS, ttatn,adiuti a Deo 6c pâtre D ♦ N Jefu Chrifli,{ecuri uerbi fui,fucciden'mus, extirpauerimuscp, purum autem Euangelium ibidem feminauerimus ♦ Qubd fialiquæ malse do(ftrinæ,in peruerGs quorundam rnentibuSjinterea enatsefunt ,non fumus uitupe^ xandi.Quæ.gt;^alum,eft ifta calumnia C’quaG,ut iftsç nafcerentur de induftria laborauerimus quod non pudet malignos OGos amp;nbsp;Staphylos nobis expr(ÿ= brareac non potiuslaborauerimus,utilluftraretur gloria Dei, quam etiam ob caufam dies nodesep cogitamus,qua rationepofsimus illas malas dolt;äri= ïias,amp; uerè Zizania euellere^nec defperamus fuc= ceflurum id nobis,fcimus Dominum uelle, ut euel= lantur propediem. A T H. Faciunt luculentam in« juriam Euangelio Filq Dei, non folum nobis ifti, qui aiunt fecï;as,aut hscrefes a nobis eile profedas» H1L. Atqui hæc eft perpétua Oft) Cantilena,nun= quam ab hac deßftit,ut nec^Staphylus.A T H. Vis dicam unde Gntfetftæ amp;nbsp;hærefes; à Papa ÔC à fuis diendbus fàtelliiibusc^:Nam,cùm is fua tyrannidc jmpediat,neaucoritatc principum Sc magiftratus poftitGeri ubicp EccleGarum,ad normam Euange? Ir) reformat! O, pop uli autem interea efuriant bonuni uerbum Del, multi incidunt in clancularios prseces ptores,aquibus malam(proh dolor^docftrinam hauriunt:Nani uiderelicet eas prouintias. ubi au» toricate principis magiftratus, eft conftituta rc^ ligio

Dë os io, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ld

ligiö^bic Baud ferme inuenias feAarios,aut per pau« cos amp;nbsp;eos ualdè occultos inuenias ,in dicionibus ucrS papifticis, baud dubiè pIures,Guni enim non babeant publica autoritate Ecclcfiam conftitutam, pariunt fibi fedas inanguïis ,maximonoftro cuni dolore , ut nemo fit, qui fe il’is magis obrjciat, quam nos, Sed(ut tu dixifti fjseramus fore, ut Pater cceleftis fit,per Spiricum fandum jndicatu== rusrationem atc^ uiam,qua pofsint tolli, att^ vn'a diflenßones componi, Sciat autem Ofius boe mnl=3 tb citius futurum^quam ipfe vellet: Nam ipCe in primis , pro fuo amarifsimo in renafcentes Ëccle=! fias Cbrifti zgt;elo, palam lætatur atep exultât, quód fcólas èc diflenfiones alicubi videat , P otuimus, per Dei gratiam, quod omnium maximum, dif» ficillimum , atlt;p impofsibile videbatur , boe eft, auellere nos amp;nbsp;extricate a tyrannide amp;nbsp;ungui« bus Paparum , Quare nibil metuendum,quin, per eandem gratiam , poflimus deinceps quæ minorafunt conficere,ia(fla funt enim bona fun=! damenta , imo bona pars fabricac eft fuperaedi^ ficata , principium autem ( fi modo principium tantum habemus ) plus effc , quam dimidium totius,omnes norunt, HILA RIVS, Re= deo ad pauca ilia verba, quæ ex initio Ofiani lis bri recitaui, Obferua obfecro,quam pudendum 8^ quam^

BIÂLOGï^S 'PTLIMVB

quam enorme mendaiium hic quolt;ÿefïunat, Ait.n; '» quod ante XL annos omnes unanimicer Chriftum . profitebantur Qc in folo Chrifto gloriabantur, quo gt;nbsp;nomine nullum fibi dari pofle nome gloriofius exi= ftimabant» A T H ♦ Vt nihil iftos pudet tarn falià (pargere,quàmfidelis putandiis ericOfor.in reli= quis rébus recitandis, fi hie in tarn aperto mendatio depræhendicurCH IL » Vtinam id fuilfet, quod re^ citât, ante fcilicet X L annos.omnes unanimiter Chriftum fuifle profeflbs, omnes in folo Chrifto gloriatos , quo nomine nullum fibipofle darino^ men gloriofius exiflimafre^Hoc fi fuiffet, Ecclefia Chrifti ftaret melioreloco, nos tot labores non cxantlaremus, non tanta* inuidiæ, tanto odio, amp;nbsp;tantis periculis capita noflra obqcercmuSjUtChri^ ftus,qui fuerat obliuioni cum eadodrina, quam at= tulit efinu patris traditus , in memoriam, S)C ueluti poftlirainiojeuocaretur« Diximusfupra,ifl:um O= forem cfTe deteriorcm Papis^ deteriorem Cardina1i= bus 86 reliquis hominibus fui ordinis,atlt;^ it a efl: profedo, illi cnim uerecundiusuidenturhanccau=: famagere,86 non ufcpadeb omnem pudorcm frons temcpabieciiTejCerteiuftificantur ab iflo nonnihil, illi enim in eo,quem diximus de emendanda Eccles » fialibellofic aiunt.Te uero fperamus eledum (as » euntcum Pauloiij.utnomenChrifliiamOB L1® » T V Magentibus dC à nobis Clericis reflituasin 3 cordibus 86 in operibus uoftris,ægritudines fanes.

oues

D E 0810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21

oucs CErifti in unum ouile rcducas , amoueascp à nobis iram Dei, ÔC ultioncm earn, quam meremur f iam paratam, iam ceruicibus noflris imminentem» « Papa ergo cum deled:is quibufdam Cardinalibus amp;nbsp;Èpifcopis, difertifsimis uerbisatcp ingenue fate-: tur^fibi imminere ultionem Dei, propterea qiiöd Chriftum obliuioni tradiderit, neep in operibus, neep in cordibus ilium amplius haberec . Legati etiâ Concilq Tridentini, quorum duo fuerunt Pas pæ.Montanus Cruceius(^tu quoepeorum paulo ante meminifti}ad hunc modum funtconteflaci» Meriio de nobis dicicurquod Propheca,in perfona ‘ Dei.ueterem populum acculat dicens. Duo mala ' fecit populus hic,dereliqueruntfontem aquæuiu^, ‘ ßc foderunt fîbi cifternas non ualences continere a= ‘ quas.Deindèfubdunt :Sacerdotes contempierunt * legem meam polluerunt fanduaria meajnterfa= * crum Sô prophanum non habuerunt diftantiam» ‘ Principes in medio, quafi lupi rapientes prædam, ad efFundendumiânguinem, ad perdêdasanimas, ‘ adauare fedanda lucra » Hæc ille, quæutinam * ad ilia folum tempora pertinerent, ac non noftii ' quoep temporis imaginem referrent.Hadenus Le= gatiin eorum admoniiione , quæ palam extat in tertio conciliorum tomo , èC uolui hic aliquanto ^fius , quam tu feceris, eorum uerba recitare «ûna maxime ad rem faciant.Qiiem ucrb appellant fontem aquæ uiuæ^niG CEriftum, qui feipl^um eo

F nomine

DIALOGES

nomine appellauitC quas cifternas difsipatas appek lant,quæ non poffunt continere aquam,niGabu= fuSjfuperftitiones Sc Traditioncs humanas, quae non conueniuntcumucrbo DciCQuarè ingenue faltem retegunt fua vulnera, licet minime fanaue« tint, ac ne ullam quidem unquam medicinam fece= Tint J A t Ofius reclamat, non eft ità, inquiens uos enim dicitis Chrifti nomS efTe uobis oblitum,quein ctiam deferueritis uoscß contempfifTe ÔC polluifïè cius doftrinam èc legem,conuerfos autem ad ea, quae minime poflunt cum illius dodrina confifte« re, At falfum dicitis: Nam Chriftum conftantifsime retineiis, in folo Chrifto gloriamini , ut optimi Chriftiani fitis« A TH* Omninb magna eft Oft) impudentia , quam crediderim ipfifmet Papis ÔC Gardinalibus,utpote non ufe^adeb imprudentibus 8^rabiofis,naufeamalIaturam,HIL* Quam uerb idfalfumjqubdjant'e XL annos,omnesfueriutin folo Ghrifto gloriatos C Nam eb uentum erat ,ut Ghriftus nonfuerit agnitus (ut dicifolet}intera= Iios fandosjmo nullus fuit fand:ulus,quinon plu= ris fieretjqu'am Ghriftus : Nam Ghriftus nunquam afeifeebatur pro patrono, aut tutelari Deo oppido= rum et ciuitatum,Ghrifto rarifsime dicabantur tem= pKaut altaria, fed fandli era nt tutelares , fandis di^ cabanturtemplaamp;T altaria , amp;nbsp;non modb his iàn» dis, quorum uita mores fuilTent compeni 5 fed fandis nefeio quibus fiditijsyquos nenjopotuitdii

cere-

DE O ST O:

tere, quid fecennt,aut ubi terrarum uixeritit » In His «»■gb gloriabantur ante XL annoshomines,non in Chrifto,ut mentitur Ofor, Alia confimili inipo= ftura utitur, ubi Serenifsimum Regem fuum mo= netjUt cundos populos iîbifubiedos in ea religion neuerfari iubcat, quam Petrus Apoftolus tradidit Romanis, quafi nos ab huius diuini Apoftoli do= drina amp;nbsp;religione abhorreamus* A T H» Atqu» ^go puto.fi inclyta Polonia deberet in ea religione, autdodrinauerfartquam Petrus Apoftolus tradidit Romanis, earn in nulla forte religione uerfata= ram:Nam Petrus Apoftolus nullam fortaisis tradi= dit Romanis,cum (iuxtàquorundamfententiam) Romç nun quam fuerit. At obferua uerbum TRA= DIDI T,cüm enim unica illa epiftola, quam fcri= pfit Petrus (altera enim no putatur eius efte, nee ta= men earn rer|cimus } pauca omninb religionis capi= ta complexusfueritjfti Ofores poetice fingunt,Pe= trum, uc etiam alios Apoftolos, multa conftituifle, quaeabipfis Apoftolis,nonfuerunt literis manda= ta,at(^has e{re,quas Traditiones appellant, ego fu= perius dixieffe Quintumeorum Euangelium, fed, nos unà cum Euangelio, quod à Spiritu Chrifti profelt;ftum,de Chrifto,per difcipulos Chrifti ,fcrip= turn eft reuerenter fufeipimus earn , quae ucre eft Petri doArinam, in eiusferiptis comprehenfam.ut femper magis atlt;^ magis in ea opinione confirmer, qubd ifte Oibr non aliud in animo habuerit,quàm,

F ij ut

DIALOGES nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ut SercnifT. Regem decip eret abduceretcp quam longifsime ipfius animum a noftratibus,ac propte^ Tea dixiflejuos Papas , nullum aliud Euangelium amplcAi, quam quod 'a fpiricu Chrifti profedum, de Chrifto, per difcipulos Chrifti, fcriptum fit, èC nuncaddidifte,Regem dcbereimperare,nequisalix am dodrinam doceat,praeter eam, quam Petrus A= poftolusdocuit, quafi nos aliud Euangelium ueli= mus^quam quod a fpirituChrifti profedum (quod fæpe libenter repeto) de Chrifto, per diftipulos Chrifti,fcriptum eft, èc aliam, quam Petri dodri-nam.H 1 L,obferuauialium item locum,in quo O« for idem agit nititurcp Serenifsimo Regi pcrfuade= re nos minime acquiefcere Petri dodrinæ,Sedlon= gè dilTentireab co, quod Petrus, imo ctiam ab eo, quod Paulus docuit A T H ♦ O mendadfsimum Ofium,fi hoc dicit. H I L. Videamus num di=» , cat, Récitât hæc uerba Hieronymi « Quifquis es 3 affertor nouorum dogmatum, quæfo te, ut parcas 3 Romanis aunbus,perças fidci,quæ Apoftolico orc 3 laudaocft.Cur poft.quadringcntosannosdocerc 3 nos nitcris^quod ante'a nefci*!imus Cur profers in 3 medium,quod Petrus Paulus ederenolueruntC' 3 Vfcp ad hunc diem fine ifta dodrina mundus Chri= , ftianus fuit, Illam fenex tenebo fidem, in qua puer natus fum « Quis autem non uidet reprehendi hie à Hieronymo aflertorem quendam nouorum dog-xnatum^quac nct^ Petrus,netp Paulus agnouerant, unde

JD 5 DSID.

Unde nccefle eft, ca fuifle æchnica,aut ex eo generc, quod Chriftusapud ludços fuo fanguine induxic atlt;^ obliterauit.atqjidcirco dixilFe Hieronymuni,fe Velle in feneduie tenere cam dodrinam, in qua na= tus fuiffec : quia ftaiimabincunabuliseamhauferat, UuamChriftus eius Apoftoli docuerât,nonduni fcilicetitàconfpurcatam ÔC corrupcam,ut nunccft» Sed audiquiddeindè Ofius,ÔÔ qu'am miferctor= queac verba Hieronymi.Quid libi vidctur Breniiî' * An non eiufdem verbis rede nos uii contra vos polTemus* Cur poft mille quadringentos annos do * cere nos conanimi, quod anteà nefciuimus C Cur * profertis in medium, quod nelt;p Petrus, neep Pau- * lus,necp quifquam legitimus eorum fuccelTor ede= * re voluicC Vfcp ad hune diem,Gn'c ifta dodrina ve= * ftra,mundu8 Chriftianus fuit, illamadultifidem te=; • nebimusJn qua pueri nati fumus,Sine Athanafi.ut * ifta verba difeutia, Prim um ait, cur poft mille qua= * dringentos annos docere nos conanimi quodante nefciuimusrSic folet vulgus in Papatu(ut fuprà ac= tigi)putat enim filium Oei D« N. lefum Chriftum ca omnia inftituifle,quae nuncin papiftkis Ecclefns audiuntur ÔC videntur, nosautem nouam quandâ èc nunquam prius auditam dodrinam concinnare, afcp hinc eft quod toto pedore abhorrer à nobis, Qfius ergo nicirurjhunc craftum vu’gi errorem ob= Wudere (fi pofieQSerenifsimo Poloniæ R-ègi. Atep illudin primis olfacio, hic vellc ftiam papifticam

F ii) MilTani

DT ALO GVS TL TM VS, MiHattidcxtcrc in(înuare,quafi eaantè miiïcqua^ dringentos,aut quingentos annos fuerit, ftatim in primitiua.Ecclefia,ad eam formam, qua nunc cerni= tur,inftituta : Nam 06 alibi obferuaui,eumad hunc , modumfcripfifTe» Nos quidem necçmoribus, netç cæremontisalfisunmur,quocies tremendumDeo , facrificium ofFerimus, quamquibus ufi funt fandi , Patres noftri, iaai inde 'a mille quingencis annis, , Quamuisenimfucceflu temporis accefleritprecum , nonnihil, èc pleracpad decorem addita fint, ÔC ad , excitandos homines ad deuotionem, de re tarnen , ipla nihil eft mutatum. A T H» Proh,quot ÔC quant grauia mendacia uideo, in his tam pauds uerbis, Quis enim iam nefcit, no fuiiTe in ufu Patribus no= ftris iam millibus quingentis annis, iftas mifTarum nundinationes ut necp multipliées atcç ineptas iftas cæremonias,quib. nunc utunturin Papacufa= crificuli mifsificâtes,fed fucceftu temporis fuifte fine iudicio,np tnodb fine fpiritu Dei confardnatasC’ex= tant boni libelli hac de re Valentini Fani), atcß alio= rum,ibi quærat qui uelit et inueniet quo têpore, SC àquibusPapis/uerint fadæ illætam multæ tamcp blafphemæaccefsioncs,Deinde,quod Ofiusait,ni= hil efle mutatum exprima inftitudone ctxnæ domis nic£,ità falfum eft,ut nihil polsit efle falfiusîNam re= lt;inent quidem Papiftæ pauca ilia uerba,quib.Chris! ftus in coenaufus eft, fedpraepofter'e intelleda, fed p^^ppofterè pronunciata/edcontiàmcntem fea= fum

D E OS I O, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24

fümChrifti, fexcêtis modis, detorta atc^ ufurpaca,Ut: ß Apoftoli reuiuifcerent, effent baud dubic,niagna cumindignanone,exclamaturi, Qualis hæc larua^* lt;luale monftrum C quantac amp;nbsp;quam horrendæ hic idolomaniæ atcpblaiphemig in unum acerùum cons geftæCH I Lz,SinaniuSjUtiqui Ofioreipondedi pro^ uinciam fumpferitihanc partem,quæ ad miffam attis net,exagitet,fi uidebitur, Sequar ego in expenden« dis uerbis, quae ex ipfo recitaram»

Cur proiers in medium quod necp Petrus, nelt;^ • Paulus, neep quifquam legitimus eorum fucceffor cdereuoluitC Ofius ad uerba Hieronymi hie addi» dit defuomcep quifquam legitimus eorumfucceG for,ut defignaret Papas nbsp;nbsp;Epifeopos, fed nos ifto®

rum,fi dodrinam Petri ÔÔ Pauli conculcant, ut cer= ù conculcant horribiliter et faepifsim'e,nullam pror= fus rationem habendam cenfemus, habeant carnales Papiftæquantam uoluerint, quoduero diuini A= poftoli Petrus Paulus docuerunt, id reuerenter fufeipimus amp;nbsp;reueremur, ut turpifsime menciatur Ofor, qui fecus de nobis fpargit.Sequitur adhuc-uflt;^ad hunc diem fine iftétdodrinaueftramundus « Chriftianus fuit « Nomine duntaxat Ghriftianus • titulotenus aliquandiu fuit, non re ipfa jquia genuinam Chrifti dodrinam mundus proiecerat, pro ea, raerum Pharifaifmum Papifmum fufeeperat, Poftremb concludit Ofius ffllam adul= ti fidein tenebimus, in qua pneri educati fumus. , Tcnete

DI ALOGJ^S

Tcnete ucftro magno maloquicunlt;^fentitiscum O(io,na(i cftis in fcedifsimis tenebhs, odiflis fokm à Deo mifTumEuangelï), amp;C ne uobis elucefcat ocu= los auenitis ,quin aftirmatis, ilium tenebras efle, 6^ Sathanifmum, quocirca dignifsimieftis.qui mox ruatis præcipites in ignem æiernum, qui paracus eft Ofio èC fequacibus eius,nifi crediderint Euangeï lio Sc pcenitentiam egerint. A T H. Qu'am impru= dens eft illud quocp, quod moneat confenefcêdum in ea fide j in qua quis natuseft, Eft perpétua uox crafsiorum papiftarum, èc non aliud Hebrei, non alid T urcæ folent adducere. Sed quod ad Hierony= mtquærecitafti, uerba attinet, ego Ofio ad hunc modum refponderem ♦ Chm nos reprehendamui præfentem Sc eum, qui ante aliquot an nos fuie. fta= tum Ecclefiae quæ Romæ eft, quanta eft ifthaec tua ineptiaOfi qui uicifsim obrjcis autoritatem Hiero» nymi quod apuritate dotftrinæ eâ Ecclefiam lauda:: rir,qHîcant?e mille èc amplius annos Romæ fuic^ quafi uero ea fuerit confimilis ifti Romanæ,qusé; nunc eft,plena fuperftitionibus, plena idolomaniis crarsirsimisfædifsimis(^,pofteàinuedis,quas fi Hic ronymus poiretuidere, nô dubitamus,quin mulio acrius uos effet excepturus quàm nos faciamus. H I L*Animadueriihoc eflquot;eOfîopeculiare,fæpif=’ fime ad hunc modum ineptie, adducit enim alicubi Cypriani autoritatc.nj gt;nbsp;qui, miîlibus ducentis ab bine annis/cripferit, folam efle Romanam Ecclefi=®

anigt;

DE O SI O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly

:am,a3quatn nunquam acceffum. babuic perfiSia, VndèÖfiusficuideturratiodnari.Erg'o nec po-ftea ulla falfa dodrina ad Rom ♦ Ecclefiam acccGuni babuit,Quiduerbftuluus,quam ad huncmodum colligereCQuocircadicam ego deCypriano, quod tu nunc de Hieronymo dixifti, fi Cy prianus poffet intueri ftatum Eccleßac, quæ nunc Romæ eft ôC fuitantc multos annos, Deumimmorcalem quam cxcandefccret, quam acueret ftilumaduerfus earn, amp;nbsp;peculiariter contra Ofium,Non te pudet ( dice=» ret)abuti mcis uerbis ad conciliandam autoritatem ifti Rora»EccleGac, quæ tarn turpiter dcgenerauit, ut nihil minus fit, quam Apoftolica. Volo alium adhuc locum adderejn quo Ofius idem repetit atcß iterum ftrenuiCsim'em.entitur,nos fcilicet in religi= one,qtiam Petrus docuit,minime uerfari, imo nihil elTe apud nos ea execrabilius,A TH.lefu,utitur nc tarn duro ueTboC ait ne EXECR ARI nos Petri Apoftoli dodrinamCHl L. Ait, audi mod'o « Cum Papiftæ Catholicam dodrinamamp;L religionemre^ ueraproiecerint conculcarintcp, nomen faltcm Ca^ tholicorumnituntur mordicus retinere» Qirare A-fotusadduxeratd.cundos, cod»defummaTrini= täte, in quaTheodofiuslmperator,chm eo tempo= re coortæ fuiffeni contcntiones de T riade,iubet fu« os fubditos agnofccrc earn fidem 8lt;S dodrinam, quam Petrus Apoftolus docuit,Só quamfequuna lur Dataafus RomîC,ÔC Petrus Alexandrie Epi-

G fcopus^

DIALOG'VS Tgt;P^IM7S, feopus, qubd ftilicet una fit Pa tris, Filij 8ó Spiritus fanfti.fub parimaicftateetfub piaTrinitate Deitas, Deinde addit Imperator , Hanc legem fequentes ’ Chriftianorum Catholicorum nofinê iubemusana= plecli , reliquos dementes , uefanos'cp iudicantes hæretici dogmatis infamiam fuftincre ♦ A TH» Quiduultfortafsis Afotus,aut Ofius nosauto= ritatehuiuslegis inter hæreticos proqcere , rc= cenfereC H IL » Maxime, an non noftiï' Ä T H» ïndoélifsiraè, iniuftifsimè : Nos enim fecundum 5 Apoftolicam difciplinam,euangelicamcp do(fi:ri= , nâ Paths, Für) amp;nbsp;Spiritus iàncfli unâ Deitatemiub-, pari maieftateÔ£ fub pia Trinitate credimus ( funt uerba legis) quemadmodum Damafus Epifcopus RomanuSjamp; Petrus Alexandrinus Epifcopus cre± diderunt,in hoc^ab illis minime dÜTentimus » Non ergo poflumus efleTheodofio împeratorihæretis cijciim eos demum Hæreticos efie pronunciet, qui fecus de Trinitate fentiunt, quam illi duo Epifcopi (ènferint H l L»Relt;fïé,audi Brentium.qui idem res (jpondit quodtu, fed cogor cius uerba recitare^qub melius queasabfurdamOfr) refponfionem intelli« ’ gerc»Nonuidetprçanimi fui impotentia, quid pro ’ fc,quid contrafedicat.Primumcnini Petrus Apo= ’ ftolus ueram reiftam docuit religionem , ac Da= ‘ ’ mafus Romanus Petrus Alexandrinus re^lam ’ fidem deTjiade(de hac enim tumpræcipuè ageba^ *^tur) fequutifunt» Nos autein nuncloquimur.de Pontifia

DE 0 810: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26

Pontifîcibus Sf Epifcopis,qui docent amp;nbsp;fèquuntur imptain religionem:et ianiumabcft,vt verâ de pie= « taie doârinam agnofcant : vt etiam earn ferro, ig= c laqueis perfcquantur, vult ne Afotus, vt etiam « taiesfequamur rnagrflros ôC facerdoies 7 Dct no= e bis Petros Apoftolos , det nobis Damafos Ro= c tnanos, êC Petros Alexandrines , qui veram St « finceram Apoftoli Petri do(flrinam fequantur, Sd «■ habebit pios principes , non auditores tantum, fed c etiam adiutores* A T H A, Rede Brentius : nam, quicquid in alqs articulis Damafus 8c Petrus A=s lexandrinus fenferit ( fat feimus in plcriscp alqs tna'è fenfifle ) de Trinirate retîl'e fenGt At quid hic OGusî* HIL , Quidnugatus fuerit de Da= mafo de Petro Alexandrino , baud dubié di= éturus eft vel Brentius vel Vergerius, cùm OGo refponderit î nam quædam valdè calumniofa 6C inepta , magna quadam infoleniia 8gt;C iaamp;auone, congeffic , bt tanden inquit, G credis Damafum reÂe fenGGe, cur ergo Papatum impugnas Bren= ti * cur miGam cur confecrationcm virginumC' cur ereétionem alraris C cur vnctionem facratio= tiemcçf cur EcclcGæ dedicationemî'curChriGnas tis confeétionem f nam omnia bæc Oamafus de= fendit ♦ A T H A, Atqui non video Bremium di= xifle, qu'od Damafo per omnia fubfcribat. H1L A, minus, fed tantum dixit, eum de Triade res dtè (ènfiffe , Sed veterator oGus mire cauillatur,

G i) hoc

'PTLIMV'S.

Kocprædpue inloco. At dehisfinam , vtalfjfuo tcniporc,nuncego tantum de Petro Apoftolo per= , gamdicere,En Ofij verba: 0ocetis,quâdoquideni j Chn'ftus propeccatis noftn's femelfatisfecic, nulla , deincepsôpuseflelàtisfaâione,atquî non itàPe-’ y trus Alexandn'nus,nôità,quemiIle0ucemfequu= , tus eft Petrus Apoftolus : Chriftus, inquit, paflus , eft pro nobi's, vobis relinquens exemplum, ut fes , quamini veftigia eius ♦ Vide quàm ridicule ôô ftul-tè Ofius velit probare^nos debere pro peccatis fatis= facere,quia,inquit,Petrus dixic,Chriftumcum paamp; fus fuerit pro nobis, reliquilTe nobis exemplum,vt nos quoc^ pro noftris peccatis patiamur. AT HA» Proh quid audio,ü egregium Theologum, Ergb effet nobis moriendum pro peccatis nortris, quia Chriftus pro peccatis noftriseft mortuus^HIL A» Probe intelligisjfenfus verb verborumPetrieft, qubd fit nobis patienter ferendum, fi, praner meri=s turn jfumus aliqua iniuria affedi, idcp exêplo Chri= ’ fti, quicùm conuittjs ince(reretur,non regeflitcon-s ’ uitia.cum malis afficeretur^non minabatur, fed rem ’ luftè iudicaturo committebat* Vide pra’cedentia: nullum enim dubium elfe potcft,quin hicfir fenfus» Cùm verb nos reprehendat Ofius , qubd docea? muSjUulla elfe opus fatisfacStione noftra, audi quid Petrus ftatimfubiungat, hune quoœ reprehend dat,fi nos reprehendit. Quipcccata noftra ipfe pets’ a, tulitin corpore fuoRiper patibulum,euius.uibice vos-

DR OS T o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

vos eft is fanati »An non hic locus iugulat Ofium, qui exigit noftras fatisfactiones pro peccatis, quafi ^hriftus non perculcrit pcccata noftra in corporc fuo,quafi fr ultra mortuus fic7A T H» Reiponderet, Chriftum peccata noftra pertuliHc quidem in cor=? pore fuo , fed quo ad culpam tantum : quare relis quum elTejVt nos patiamur quoqp in noftro corpore, aut innoftro marfupio fatisfacianiuscp quoad pcenam.H IL ♦ Eat in malam rem cum iitis ineptrjs et blafphemijs,quas fol Euangelij ita patefecit et dit kcit, vt pudeat deillis Ioqui:Nam eiTent nobis illæ tammultæ frees cuoluendr,quas de indulgentes, deep Purgatorio Papiftæ fomniarunt 00 congeire= runt, vt culinr èc ventri confulerent. Audi quid adhuc Ofius de Petro Apoftolo , vt demonltret nos omninb eius dodrinam execrari, Exigit'a no= bis,inquit,Euangeliumfrudus doperadignapCB c nitentiæ,Dicitidem Petrus : Satagite,vt, per bona « opera, certam veitram vocationcm faciatis, vos,ex= « clufis bonis operibus, fidefolam fufficeredocetis» « Eftne confentiens hæcveftra dodrina Petri Apo= « ftoli dodtrinrf A TH A, Vis, vt hie prior dicam » quid fentiamCH 1 L.Dic. A T H. Aut infignis ims poftor,autfacrarumh'cerarumrudisiftcßt oportet,. aut forte vtruncp.H IL A, V ercor profedto, ne v=» trunep fic.Poflemus Ofio refpondere,tria ilia verba • àfeprodthfta ex Petro,nempc PE R B ON A O= B ER A, non reperiri in fonte grrcodicet in vul®

G- iij, gatis ’

DTALOGV’S'Pîi.lMrs.

gatis verßonibus habcantur » A T. Scio nonbabc: tJ ,fed donemus hoc îlltH I.RcÂe fentiSjdonemus: nam qui præcedentia legent in Petro, videt eum id omninô veile, vt redè fadis tellemur nos Chrirt:ia= nos efli ♦ Nos quidem dicimus cum Apoftolo, fide iuftifîcemur, non operibus:hîc quidem, ad iu-ftificationem fcilicetc5fequendam,excludimus bona opera,clim hîcreuera fola fides,qua gratiamap= prehendimus,fufFiciat,Sed quod bona opera vbic^ refpuamus amp;nbsp;côdemnemus , eft infigniscalumnia, vrgemus enim bona opera,docen(es,ea efl'e teftimo nia, indices et frudus fîdei,ex quibus fili] Dei agno fcamurjôd fieri non pofTe, vt nonprodueat bona o= pera ,qui ver'e fitiuftificacus t quemadmodum fieri nôpoteft, Vf ignis non illuminet, amp;nbsp;no calefaciau Bona autem opera intelligimus, q funt nobis com= xnendata præcepta 'a Deo,no quæ ab hominibus cxcogitata. Denic^ certum fcimus, docente in fcri= ptuhs Spirituiàndo, quod nullis noftris opcribus poflîmus propcccatis fatisfacere(^abfittâtus error) fed quod Ôeus (profuainenarrabili clementia)af3 figcns diledû filium fuum patibulo, volueric ipfîus (ànguine,amp;S morte fibifàtisfieri.HlL.Breuibus rem totâ complexus es. Pergit Ofius atcp inquit,qj nos in quauis potius, in Petri religionc verfemur,

non efle quic^ apud nos ea execrabilius. AT.O impudcntiâ fingularê. H tPoftea fubiungit, qj ipfi Papiftæ cum dodrina Petri per omnia côfeniiant, nos autem ex diametro cum ea pugnare, negare no

DR OëtO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1«

pofTe'.Nam.fi maxime ,itiquit,negare velitis,vel ipfi ® libri veftri vosmendacijconuincent, omni gencre * blafphemiarûreferti. A T,Egrcgiû Ofiû,8^ dignif= fîms profedo^ quemfuus Antichriftusmox ornet tTih,aut Quatuor mitris,totidêc^purpureis gakris, nonmodo uno,($gt; tam acriccr et tanta virulentia gc nuinâChrifti dodrinâ ftudeatinfeâ:ari,tamquot;cpftre= nuèmêiiriMLAliquispoffettotidcm verbis Ofio refpondere,q,nihil Ht apud Papiftas Petri doftrina cxecrabilius.cum qua nos quidem per omnia cÔfen tire, illos aût ex diametro cû ea pugnarc, negare no poflèiNam fi maxime negare velintj vel ipfi eorum librieosmendaeti côuincent,omni genereblafphc= miarum referti. AT.PuIcberrim'e quadrat in Papiftas, Habes ne plura ,q in iftoOfionotauerisCH'K An plura habeâ audies atep obftupcfces ♦ His colo= ribuset hacarterhetorica,quam audies,nititur Sere nif. Regem continere,nea P^patu refiliat,Petrico= uia eft no longe aCraeouia oppidum, vbi Comitia regni maiorafolent haberi, ante triennis cùm babe= rentur, aâ:um illic fuit, de fufpendenda EpifeoporS authoritate 8lt; iurifditftione, qui voluiftent grafTax riinpios, ante^ vlla fieret cognitio :fufpenfaigi= tur fuiCjVt ad hue merito manet fufpenfa,manebitcp (,vt fperamus ) perpetuo: atcphoc illud eft, q, tam. ïnaVehabet Ofium*. ide'o, veluti furoris oeftropereix tus , quærit vlcifci, faltem calamo pro fe ôd. colle gis 4lt;luorum tarnen nônullos bonos effe, nec probate G iiïj Oftj

DTALOQVS

Ofii fadum fat fcimus)fi non poteft igne atlt;^ ferro* Poft aliquot menfes, aliquæ turn conliliariorum, turn priuatorum ædesjn eodem oppido, turbine difrjccbantur ,Hïc ergo infurgit futilisOfius.atc^ » inquit:Noli putare Rex fortuitö haec eueniftc, Sed , fcias hanc vocem quandamfuiffe Dei, qui fcilicet » mi natur, fe deinde immifturum multb grauioreni 9 tempeftateminveftra omnium capita, quammifc^ 9 rit in faftigia domorum, fi videric vos veile ab obe-9 dientia Rom » Ecclefiæ difcedere, adducit^p bic exempla Chore, Dathan amp;nbsp;Abiron ♦ A T H ♦ O inea pcum rhetorem,qui tam leuicula re fperauit, fe poG fe grauiflïmum Regem territare, quafi veto resGt infuetaamp; tammagni momenti, vttempeftatesóC turbines aliquando dißjciant domos, quæ ex lignis conftruuntur, vt Petricouiæ fit,vbi non funt alia, lignèa ædifiçiaî An portentofumeft;fi talia tem:ä peftatibus turbinibuscp difrjeianturiT Vix eflet por:^ tentofum,fi marm,orea fuiftent» HIL ♦ Audi aliam thetoricam Ofij. Narrat Carol urn Quintum Impes ratorem habuiftè ante paucos annos, perexigua« copias,fuiflè.totius feré imperq præfidijs deftitu=^ tum, Proteftantes verb exercitum Sc numero letftiü .fimorumimilitum, amp;nbsp;omnibus rebus bello necefia* rnsrinftrult;ftiflimum contra Cæfarem collegifTe.Se* diffe tune Deum pro tribunali.amp;f quafi latafenten=^ tia pronunciaflc, Carolum Q_‘ Imperatorem fua^ ^dodrinaepropugnatorem eftèjÔ^ vidoriamincxiß’ cnianÄ

DR OSIO.

cntam illi conceffine» A T H* O animalem Ofîum, qui ignorât Dcum folere fuos (ub crucibus afflige^ re,8c nolle, vt ferro vincamus, non enimfunt car= naliaarmamilitiæ noftrac « Deindè fiifthæcargu= mcntandi ratio vakret, Pôtifîces ,Scribæ,ô^ Phari= fæi adbuc poffent gloriari, qubd filium Dei fupca raffentjCum ilium omni contumeliarum genere afa feftum cruci potuerint affigere* A T H ♦ Gloriati quidemfuerunt eo nominc*Sed cùm paulb pbft ex fepulcbroChriftuSjde mundo, de morte Sgt;C de in^ ferno glorioGfsimè triumpbans furrexiffet, omnis eorum gloriatio euanuit repente , fuitcp in fum^ mam inramiam conuerfa. H1L* V ideor mibi iiitel= ligere,quorfumhocdixeris* Nam qui profiigatus ÔC uidus paucis antè annis uidebatur, nunc uincit Chriftus* A T H. Probe intelligis, id ipfum uolui dicere*HlL*Sed alium quocp locum audi ex Ofio, qui mibi nunc in mentem uenit.cùm C aroli Qdn Hifpania mortui meminerimus, Exultât libro ter= tio ,qubd nullum regnummagisGtabHærefibus (^Ge ipfe loquitur) intaélum , quamHifpaniarum regnum.imb qubd nec dici quidem audierit de no-ftra doftrina* A T H »Infoelix OGus ,qui fc tam multis mendaciis deridendum propinat, Nam pa= lam eftjin Hifpania quocp Euangelium indies fc «xerere, it'a, ut propter eius confefsionem plurimi fuerim côiedi itt carcerem, plurimi igné confumps ti,ÔC plurimi ex omnibus ordinibus profugerint,

H ut

Vttaceam de Nicodemis , qui funt multb plures» Obfccto quid de regno Angliæ OßusfH IL* O= biter pauca, lætaturcp ad Papatum illud rcdfjffe» A T H * Dcfinat ergo lætari, cum uno atlt;^ eodem die,atlt;ç eadem ægritudine.nimirum quartana.elata fuerit Maria Regina, amp;nbsp;Reginaldus Polus Cardi-nalis, Papæ Legatus : fucceÆrit autem in regno E= lizabet,Mariæ germana foror,uirgo admirabilibus prorfus diuinis uirtutibus ornata, inter quas ilia eft præcipua, quod renafeentis Chrifti dodrinæ ftudiofifsima eft, ut nihil fit dubitandum,quin coU laplas Ecclcfias propediemfit inftauratura,frementc Papa cum fuis Ofijs.H 1 L*Sine, pergam de Oßo, qui librumfuuminfarxit modo rhetoricis , Sgt;C qui-dem ineptis (^ut uidifti quibufdam coloribus.mos do deprauationibus,manifeftiscp mendacqs^modb conuicqs amp;nbsp;uirulentrjs, cuiufinodi hæc una eft uaP de infignis * Nititur alicubi incendere Serenifsimi Polonorumrégisanimum,utfua Maieftas, quae fuapte natura clementifsima eft, mandet Vergeris iim trucidariubicunc^ pofsirreperiri. A T H Jefu, trucidari ne C H1L ♦ Trucidari, audi locum. Ciim Brentius afßrmaflet,ad Epifeopos folos ,eosc^ piae dodrinæ hoftes,diuino iure minime pertinere cog=s nitionem ac drjudicationem dodrinae Eccleßafticaf (ut fæpè dixitnus)taxat aliquando ( meritb) ih lorum corruptifsinios mores ôC craßam imperttia. Oßus ergo Regem afFatus , inquit,fi hunc locum»

DR OSÎ o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30

quo Brcntius nobis maledicit defcn Jendum co= * ram te,pientifsime Rex, fufciperet V erg€rius,a(re= lt;nbsp;rerctc^ nos minime efle idoneos Ecclefiafticç doftri * næ indices,quemhic effet accufaturus aliiini præter • teç'cuius enim arbitrio, præterquam tuo 8^ à Cano= « nicis eliguntur amp;nbsp;à Pontifice Romxonfirmatur E= ‘ pifcopircuius nifi tua culpa fir,ut Ecclefîafticç dodri * nç nos idonei indices effe non pofsimusCQuamad * rê ucnithuc Vergerius,nifi ut tibi infuliaretj ut po= * puli contra te feditionemexcicaret, qu'od taies Epi= * Kopos folitus fis creare. Et alibi inquit, Vult V‘ geriuSjUt fibi quifcçfît Rex,ut fîbi quifi^ fît Epifco= * pus,ut in fua quifî^ caufa fît iudex.Et fubiûgit, Vult * Vergerius,ucpereattuumreonum,amp;Stufcelushoc * ferédum l N T E R R1S puâbis,8ô no A V F E= ‘ R E N D V M potius curabisC A T ♦ V ideo uene^ ' natifsimum üforis animurnthi funtEpifcopi’.an nô faltem hoc in loco præ fe fert fpiritum amp;nbsp;mode= ftiam, qua dignifsimus uideri pofsic,utad drjudicâ=« das oês Ecclefîafticç dodrinç caufas,ueluti Apofl:o= lus aliquis,aut Angelus, etiâ inuitus,folus accerfe-returT Non ne pudet grauifsimumfeditionis crime intentare homini innocent! Ctamtç turpiter deeo mêtiri ,qubd uelic, ut fîbi quifc^ fît Rex,86 ut regnS pereatcPræterea,decet neEpifcopum inftigare , nc î^ua Reoia Maieftas finat amplius uiuere feruum Ic-fu Chrihi fed curet trucidandum,ubicuncp demum fitf non enim dixit,nepateretur eum in Polonia H ij viuere.

DIALOGES 'îilLIMV'S.

viuere,fed,utnufquamIN TERRIS pateretuf viuerc, öcAVFERENDVM.O crud€lem,o fanguinahum Ofium:Nam qubd ait,non poffe prehendi aliquorum Epifcoporum impcritiam amp;nbsp;viiam,niß unaRex,qui taks ekgit, reprehendatur, falfutn eftttanta enim fokt eße hypocrißs, tanta ponunitas, tantacpaftutiacarum Harpyarum, qui opibus EpiTcopalibus inhiant,uti£pcdedpiantbo5 nos Reges. Quid ƒ qu'odaliquandoà Regibus elis guntur nonnulli, qui non funt uft^ adeo inali, ue^ rum ab illis peftikntibus cathedris ÔC luxibus cors« rumpuntur non multb pbft, quod multis in locis vidimus contigifle Quam hic culpam habeanc Reges, ßEpifcopi in malos amp;impios viros eua« dunt/ Reprehendet ne ipfbs Reges, qui illos Ep'fc cureos reprebederit3:'Sic reprehedendus eßet Chris ftusipie filius Dei, qubd luda Ifchariotemin Apo« ftolü ekgißec. Audi alias calumnias Ofianas. ATH» Subßfte obfecro, nam video aduentantem F. Stella, qui cum mihi negotium eftgrauifsimuminetjpof» fum differre,quin ßatim aga de eo. Quid ß poft alis quot horas rurßjs conueniremus,aut etiam craftina die, eifde de rebus collaturit'H I L.Quando uolucs ris rediboad te. Mihi quidemulto cömodiusuide= tur,ß craftina die : Na interea uerßirer in noftro O-fio, unde poßem tibi afferre noua monftra tan^ elt; Aphrica. A T.PIacet,cras hue redibo,aurib. ßtien» tib. HI .Sedcertofcio,meallaturum aquâiàtispu«^ ridâju uideris.an ea uolueris ßtim expkre«

Dialos

D I A L o G V’S

S E C V N D V S»

pj IL» Adfum,ut condixi, Sc putidæaquæfero, plus fiitis:reftc facflum »quód hoe tempus 110= ftrocolloquio interpofuerimus, Nam intcrea to® turn me dediledioniOfîanæ,iù,ut multó plura pofsim nunc recenfete,quam feciflem heri. A T H» Memini te heri incepifle dkere de virulentrjs, deep calumnqs OfianisM 1 L« Ita eft, pergam de his lo= qui* Ofius inquit jLutherum in fua P oftilla dixifle, homines détériorés eflcjquamfuerint in Papatu, alibi, decies eosclïè Sodomitis peiores* Quare h’c infoletifsim'efe eifert Ofîus,amp; triumphumagit.ad hunc modum uociferans : Audite irrefragabile te= ‘ ftimoniumldoli veftri Islebienfis,audite veftrum ' Deum loquemem, huius enim verba nihil aliud* funt iudicio veftro.nifi verba Dei* AT H* Videtur * mihi Dauum turbulentum agere infcæna, perge» HID *81 mentiri poteft Deus veftergt;mentiripo= * tefthæc fcribens de uobisL-utheruSjquinufquam* fcripfit verius,quam vbi, quern fruAum attulerit* do«ärinafua,planumfecitorbi uniuerfo’.quafronte * igitur audet AfotusifteBrentius nobis decies So=* ^ornitis peiotes obtrudere,qui fint Ecclefiafticac do= * ôrinaeiuriiccs ƒ A T H* Video infolentiam Jed v« • aa video virulentiamôc calumniam multb maio-*

H iij nbsp;nbsp;nbsp;tan ‘

'DIALOQVS 5ECrMDT^S.

tem:Reólc enimLutherus c oqucftus cft, hotnincs poftquam illuxk illis excellens fingulare Euan^ gelq donum, poft^ Pater cceleftis illis manifefta=s uitdiledum filium fuum,D,NJefumChriftum, ß àdhucbæreant in peccatis,multb détériorés effe, quam cum effent in Papatu: Quia multó grauius peccat deterior eft,qui norit voluntatê Doming amp;nbsp;non facit eam,quàm qui non norit: fi in Papatu, hoc eft.in tenebris, ubi nefcitur gratia Sc mifericors diaDeiamp;Chrifti, fed remifsio peccatorum fertuf accepta modo bulJis nefcio quib ♦ modo alqs impos fturis,homines male viuant, efi: quidem reprehens dendum/ed mult'o magis,fi male viuanc,ubi Eccles' ßac fint ad normam Euangelq reformatæ, in quibus poffunt à fidelibus minilcris intelligere inexhau« ftamillamcharitatem Dei, qua deditfiliumfuum, cuius fanguine Sgt;C morte peccata noßra abluerens tur.H 1 L A. Sic fentio, libentercp audiui, qu'od mein dicenda fententia præueneris ♦ Quocirca O'® fius excidit ex triumpho, parturiebat montes cum fua inepta exageratione , SC natus eft ridiculus mus «Ego ad ea, quæ tu dixifti, hoc addiderim» Cum Lutherus dixerit, fuos auditores effe pe* lores illis, qui Sodomsc habitarunt , allufit apefs tifsime ad locum Matthei, ubi Chriftus inquic, 8^ , tu Capharnaum ufcp ad ccelum exaltata, ufcp ad in^ » ferosdetraheris ,quoniamfiin Sodomiseditæfu’^ ifieiit

DR OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5î

ïfTent virtutesjQuæ cditæ funt in te, manfiflent ufcp inhodiernum diem.Idem voluit dicere,nofterLu= thcrus, vos auditores mei auditis cotidierenatum, noftra ætate, Euangelium hoc eft, bonum. nunti= um de Filio Deijqui pertulit peccata noftrain cor= porefuojamcç eft patefadus vobis homo illc per» ditus,qui fe extollic fupra id,quod dicit, Deus^aut liumc,adeo,ut in templo Dei tâqu'am Deus fedeat, fefe Deum cfTe oftendens, hoc eft, Papa qui contra Chriftum docet, pecunia fcilicet præftita, ÔC no» ftris operibus peccata remitti t pro quo beneficio plane incomparabili,cùm grati effe deberetis, poe= nitentiamcpagere,nectamen'a vobis fiat ,peiores cftis habitatoribus Sodomæ,Quia, fi apud eos tanta fcelicitas Euangeltj 8c gratia , quanta eft apud vos, fuiffetpatefadajlli melius fe gefsifient quam vos . Sed aliud habeo, quod hic dicam ,in quo turpifsima cauillatio 8C calumnia Oft) patefiet«. Hoc eft Brenti) Paradoxum, quod faepe repeterc opus eft, cognitionem SC dqudicationem caufa-farum Ecclefiafticarum pertinere, non ad Epifco= pos tantum, im'o ne quidem ad eos Epifcopos,qui funt veræ Ecckfiæ Dei hoftes , fed ad Reges 8C Principes fæculares, adhibitis Ecclefiarum mini= ftris, alqscp viris, qui fint pietate, eruditione,pru= dentiacp ornati ♦ Cunlt;^ non dubium fit, quin tûuUifinthuiufmodi CDeo gratiæ) inter nos,cen=: fuk

DIALOGES

fuitBrentius hos omncsdebere cumpfjs Regibus amp;nbsp;Principibus in Concilfis,tanquam indices inters! cflc^Ofius nero petulantifsimè obftrepens. Qua , fronte inquitX ut fuperius audrjfti)audet Afotus , ifreBrentius nobis decies Sodomitis peiores ob^s , ttuderc, qui fint Ecclefiafticae dodrinæ indices/

Quare quis non videt iftum Sathanicum Ofi-um,omnes Reges amp;nbsp;Principes^qui Euangelio nos men dederunt, un'a cum Ecclefiarum noftrarum Paftoribus,alijscpdodis amp;nbsp;pqs viris, ifto horribili conuicio falutare,quód fint omnes decies Sodomis* tispeiores,itàne OfiC'Sd noftros tarn atrocicontus* melia affi'cisCamp; teftimonio Lutheri peruerseabutes risCQuafi Lutherus dixeritjomnes quotquot funt noftrae religionis Reges, Principes,Paftores,alia oslt;^ viros dodos, decies elTe Sodomitis peiores, tieminemcpexceperit, non potius increpaueric aliquot,qui forte huiufmodi fuerant ♦ Et cii m addis deris eodem in loco Ofi hacc verbula : Habes ne quod pofsis contradicere C Dico me hoc habere, quod fis malus virjnfignis deprauator 8c calumnia ator,quodlt;çà Deo fit tibi grauifsima poena expea danda,nifirefipueris4Sed adhuc tecum agam Ofi, tu ciim prius aufus fueris afïi'rmare, Lutherum ve^ fperi bene potum óó hilarem,poftridicman'e repera turn efie in Icdo mortuum (et hac quocp in re mens tirisftrenuc) ciim ilium nominaris Sacrilegum Seditiofumjdenic^ cum omni conuiciorum gene=s re

DR OSI O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 ;

Te onerafles, nbsp;nbsp;(quantum in te fuit) turpiScaiTes,

fcurriliur addidifti eum eflc noftrum Dcum, necp te pudet hîc quocp noftros Reges, Principes, ÔC rc^ liquos noftrosordines, tanta contumelia èc iniurîa afficere,quafifimus tam rudes.tam impn ctblafphc= mi, vt habeamus cooncrtum flagitqs hominem pro Dcojuobis iftud eit peculiare perpetuum, vt ex Cardinalium armento vobis adfcifcatis vnum, quern inftar Dei, imo prorfus pro veftro Deo cola= tis’.hoc de vobis ucre dicernus, uos de nobis falGfsi= mc,imoaddoamplius, noseateiiusLuthcrum au= dire,quatenusdoceat ea,quæ verbo Dei,puriorisc]^ veteris EcclcGacfenfui amp;nbsp;confenfui Gnt conformia: quod G poflumus deprehendcre, ilium alia docere, rer)cimus,et ipfemet in fuis fcriptis 'a nobis frequen= ter petit,ut,niG confentanea verbo Dei doceat, retja ciamus» Vos verb quid Cmandet veftrum idolum Papa,amp;S vere vefter Deus, quicquidab horribili ei= us impietate blafphemum, quicquid contra darum apertum verbum Dei poteft excogitari, affirma= tis cumomninb eiïeaudiendum.Gngiiiscjj no pof» fc errare.Hocigitur intereft inter vos.Sc nos, quod VOS inGgnê aliquem Epicureum habere foletis pro Deo, e cuius placitis nec latum vnguem audetis di= fcedere, Nos Patrem ipfum coeleftem, cum eius di= ledo Filio,amp; Spiritu fando pro Deo habcmus, li= bentercR interea audimus amp;nbsp;honoramus feruos Dei.qui præferunt nobis ßicrarum literarum faces, 1 noscp

DI^LOGV5 SEG7N D^S, ßoscpad ucrä earum iiitelligentiam excitant,quenizi-admodum inter alios Lutherus fecit, tarn falutare Dei organum, quam tu es Sathanæ ÔC Antichrirti mancipiuai atcp organum Ofi. A T H» Videris mi= bi habere Ofium ante oculos,imo cum eo congredi, ità totum ad eum te conuertiffe, concitate loqui mihi vifus es.H I L,Boni confule,rapuerat me fura= ma rei indignitas, ciirn viderem iftum hypocritam, tantaarrogautia, tarn atrocib,conuitfis,noftros in-celTere.Sed cum me inde reuocaris,perga in eo cur= fu,quem inftitueram.et dicam quemadmodumcoe torqueatCaluiniuerba,coneturcgperfuadere,quód pro Rom.Ecclefia ßiciant^cum tarne fummeilli ad« , uerfentur.Hæc funt Ofip Quod fi charitatem habe=-retis B renti^nun^ab Ecclefia uos diuideretis,cuius fi gremio conderemini,tum demum uerum fcriptu= , rarü fenfum aiTequeremini.De qua Ecclefia loqueris Ofif tecum, n«uolo adhuc agere« Vbi na efi: ifta Ec= clefia j in cuius gremio oporteat eiTe condicum, qui uelit alTequi uerum fenfum fcripturarumCRefpödc= biSjhaud dubiCjte loqui de Papatu,delt;^Rom»Eccle fia,afFitmabislt;^ eum demum afiequi uerum fenfum fcripturarum,qui ab ifta fe no præciderit.Hoc ia Ao fundamento pergamus,óó uideamus quidfubiun=s i gas.Nam rcAe quidam ex ueftris admonet(ueftros } auteappenoSacramentariosquocp,ciim ex uobis , eos prognatos elfe côftet)reAè igiturCaluinus ues » fteradnionet, 06 peculiariter notandum elfe didt, i^ubd'

D E asTO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

lt;jubd non eft extra Ecckfiatn fattae inteUigentiæ ' fcïipturarum lux.Nunc die mihi Ofi, putas ne Cal= « winutn hîedePapatu,decpueftra Ecclcfia intcllexiG: feCqubd fcüicet, extra Romanam^tionfitfanx intel= ligentiæ fcripturarumluxcRefpôdcbis, te minime addudurumfuifle unius ex ueftris hoftibusuerba contra nos,niGplanc crcderes,eum de Papatu,deœ Rom^Ecele Jntellexifle«At,fi hoctibi perfuades, ai= firmOjte nee micatnfanæ métis babere, ut etiâ com=: munifenfu deftitutusuidearis(regero,n,tibiin cas put tuamet uerba^quç in quempiam ex noftris euo= mueras )Caluinus ne,de Papatu det^ ueftra Rom» Ecclefia afiereret, qubd extra illâ non fit fanac inteU ligetiç feripturarum luxCSeis quid de ea fentiat Cal= uinus:*qgt; in ea, quam tu défendis prefentem Rom» Ecclefiam.fit extinda fanæ intelligentiæ fcriptura= ïum lux, fintc^meræ tenebræ, ôc per confequens, fumma etborribilis facrarum rerumpropbanatio et abominatio» ATH,Hie eft ma gnus ftupor atcplap= fu8»H L V ideris mibi fentire Ofium,error e.aut in= cogitantia adbuncraodum de Ecclefia ÔC de Cal= uinoferipfiffe,at ego aliter fentio î Puto enim ilium probe nouiffe de qua Ecclefia Caluinus fenferic, fed malitiosb calumniosc locum recitaffe,utpericu= lum faceret.fi quem poffet ex incautis,minusuc in= tentisledorib»fubuertere»H l.Facilc in tuam fentc= tiam uenerimîNam eft ualdè peculiare ifti Sopbifte, q cons

DlALOGï^S SEG7N Df S. contorquere verba, amp;nbsp;fenfum deprauare : audi- lo«* cum ita Gmilem,ut lac ladi non fit magis fimile*

Confefsio Auguftana propè finem habet lös’ cunijinquo delurisdidioneEpifcoporumagitur: recitabo verba ,vt foleo.Porró ,fec undum Euanges lium,feu ( vtloquuntur) de iure diuino, nullaiu;* ’ risdicflio competic Epifcopis, ut Epifcopis, hoceïl, * hts quibus eft commifsum minifterium verbi * Sacramentorum, nifiremittere peccata. Item cog« * nofcere doâ:rtnam,.amp; dodlrinam ab Euangelio diG ’ fendentemref)cere,amp;tmpios, quorum nota eft im« pietas,excludere à communione Ecclefiæ,fîne vi humana,fèd verba» His neceßario, 8c de iure diui= * no debent eis Ecclefiæ præfïare obedientiam, iuxtà ’ illud : Qui vos audit me audit ♦ Clariisimis verbis, vt vides, hîc agitur de Epifcopo, verac Sgt;C genuin« Euangeli) dotîlrinæ addidlo^Bpifcopos autem, qui huiuimodi fînt,Brentius, èC vnà cum eo omnes Ecclefiæ reformatæ libentifsim'e fument in ludices, imo nullos alios volunt , nifi huiuimodi : hi ipfî funt J de quibus Brentius intelligit, cüm ait, pios , Principes, adhibitis fibi Ecclefiarum PAST O«* , RIB V S,deberecauiâm de dodrina religtonis cos gnofcere» Verùmquid Ofius:* quemadmodumfu» perius deprauauit iefum Caluini, nunc fènfum C5 « fefsionis Auguftanæ contorquet dcprauat, co» naturcp perfuadere, qubd ilia omnem huiufmodi cognitionem amp;nbsp;di)udicaiionem reiecerit, in Epi* fcopos

DE 0810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5y

fcopos Papifticos.quifunt hoftes veræ dodrinæ* A T H * Manifeftifsima deprauatio : Nam non eft dubium,quin Auguftana Confefsio intellexeritdc pijs Epifcopis èC Paftoribus, quid enim illi cum Papifticis ^cur illis præfcripfiiret, qualc eorum mu= nuseiTetfuturum^HIL^Necp etiam dubium cft, quin Brentius femper dix€rit,tales EpifcopoSjtale# Paftores debere cognofcere de religions : non rei)=: cic ergo ( vt fupfa diximus) à talibus iudicqs, nifi impios amp;nbsp;hoftes« At vide,quanta arrogantia inful* tet Oßus, cum nititur infinuare,quod Confefsio Auguftanaadmiferitomnes indifferenter Epifco= pos Papifticos pro cceleftis docftrinæ iudicibus. Quanta (inquit ) per Deum immortalem, eft vis * vericatis, vt etiam per hoftium veritatis lugulum * nonnunqnam erumpat;* A T H ♦ Fucus amp;nbsp;artifici= * um veteratorium,adcaptandos animos impei;ito= rum,H I L«Quid mirum autem,fi hominum verba audeat in alios fenfus detorquere, dim Spiritus di= uini verba corrumpereaufus fueritC’ A T H .Cor= rumpcre neCH IL* Corrumpere : Nam cüm omni= no eius fententiæ fit,quod nemopofsit ex vllis no= lis co2nofccre,qui nam fint ex Eledis, adducens iU lum Pauli locum:nouit Dominus qui funt fui, ad« didit verbum, folus; Nam folus Dominus, inquit, rioüit qui funt fui. Deinde cùm Petrus fcripferit, quædam effe in Epiftolis Pauli obfcura, Ofius lo= cumredtans,conuertitquædam in multa^fdult'a, 1 üj inquit.

BTALOQVS SRQnSrnurs. inquit, Petrus dicit efTe in Pauli Epiftolis obfcura» A T H. Horrendum,quanta folicicudine, SC quam pertinacitcr ifti contendant, omnem fcripturam, non modb quædam locain Paulo , efleobfeuram difficiiem, ut territent, opinor, homines , ne ad dus ledionem accédant.H i L, Atc^ etiam, ut ab ik lisinterprctationempetamus, Sed petant carnales ÔC hypocritg:nos(per Dei graiiam)alios habemusgt; vndepetamus» Aliam audi infignem deprauatios^ nem.cumBrentius (quod fæpifsimé cogorrcpete=: re) fcripferit, cognitioncm 06 dqudicationem de dodtrina religionis.pertinere etiam ad pios Reges

Principes fæculares.adhibitis Ecclefiæ miniftris, alrjsc]^ pijs erudiiis viris.Ofius,videns , hunc, quern Brentius defcribit, efl'e honeftifsimum cce^ turn, 80 prorfus dignum, ad quern de caufis,ad relis» gionem pertinentibus^referatur, nihil refpondet ad rem,fed detorquet fenfum Brentrj, Só iià cum eo a=* git^quafi dixerit Brentius, omnes ,fînè diferimine, quotquot voluerint Conciltis interefle , atc^intef iudicesfedere,efleadmittendos, etiamquemuis e% fece vulgi. A T H. Scio nihil minus Brentium fen^ tire, quamhoc,BoneDeus, imotamihiabfurduni videtur , vt vix credani ab Ofio obiedum fuifle* H1L A R^ Non credis C faciam vt credas. En tibi » ipfifsimaüfri verba» Ec quod non modo Catholic » ci, verum ne hæretici quidem, quamlibet fæui non=» a nulliTyranni, quin etiam ne graues quidem Chri?» üiaa^

ne, 0810.

ftianx fidei psrfequutores, Imperatorcs ethnici, £iS, cftcfibi putauerunt, ut inter Epifcopos decaufafi= , dei cognoCcerentjidtu Brenti fas efle contendisCno , modd ttegibusaut Principibus, verumetiacuiuis , de fecevulgi, Audis; C VIVIS DE FEGE V V L G I; A1' H.Proh pudor.HlL»Quid ilium puderet ; hoc ter , autquater repetit,perfridifsima fronte, nominans futores,farâ:ores,zonarios ÔC ba= iulos, quos ait Brentium veile, vt in Concilqs una cumEpifeopis fententiâ dicant, Sed cumBrentius difcrtifsimc dixerit,adhibitisEcclefiæ miniftris, A= bllSCvy E PUSETBRVDITIS VIRIS an hie queat intelligi fex vulgi, baiuli amp;nbsp;(arftores, iudicet qui no fit deprauato atcpimpio, queadmodu. eft OfiuSjiudicio Jn funinaa,putat omnia fibi licere, quia cum ftupidishæreticis (^ut putat) negotium habeat, A T H, Sed non intelligo, quidfibi velithi his verbis,quæ recitafti, qu'odfcilicet Brentius faci=! at,quod no modd GathohcijVerum nc hcreticiqui=. de,quamhbet fæui tYranni,quin etia ne graues qui= dem fideiperfequutores,Imperatorcs ethnici,fas bi efte ^tarunt,H 1 L.Diea quid fibi velit.amp;S uides: bis quam fortibus cornibus pugnet ifta fera» Tu feis Athanafi, in ditionibus tyranniTutcaïumli^ cere mifsifi care, (vt licet etiam noftram doftrinam profiter^ Si fortd illic, inter facrificulos , aliquade ^^ilfa , auc alio huiufmodi articulo oriretur con= teniio , Sacrihculf autem ad Tyrannum confab, gerent , qui inter eosiudicarec , atTyrannus re-fpondere^

DI AL0G7 S 5RG7ND7S.

Iponderet, id non efle fui muneris , infcres nc pro^ ptcrea,tyrannunihabereSacrificulospro ßcrofan^ disdiuiniscp hominibus, quorum rdigionem 8C iurisdidionem nollet vioJacam C A T H ♦ Nihil minus, Turca nontokrai Sacrificulos, vt vclit efTc inter eos, vbiagitur de dodrina religionis,iudex, (ed finit,ut rem fuam agant,cbm uerb refpondetjio eflefuimuneris de eorumrelioionc iudicare.ea neC laudat nec vitupérât» H I. Rede, Verum quia Au^ relianus Imperator Chridianç fidei perfèquutor,Ca tholicis Epifcopis,quiad fe confugerantjefpondit, nolle inter illos Sé Paulum Samofatenum hæreti^ cûiudicare,Ofius,quafiiudicioetautoritate Aurelis ani Imperatoris, qubd ità pronunciarit,in hac caufa uicerit,exultat,et triumphum agir.infukans Breu'o, quern ait fuperioris Sé buius ætatis hæreticos,quiti ' èc ipfos Ethnicos peruerfuate fuperare, Audi uerba qua' ftatim fequuntur poft ilia,cuiuis de fece vulgi. t Quæcfthacc animituiimpotential’quod eft illud , tarn ardens Apoftolicac fedis amp;nbsp;Catholicorum Eph , fcoporum odium Cut fuperioris, Sé huius ætatis noftræhæreticos ,quin Sé ipfos Ethnicos peruerfigt; , tätefuperare coneris, dum modo odiotuoplusqua , Vatiniano fatisfaciasf Putatautem admirator tuu^ , ille Vergerius,qubdperuerfedoceturatc,idfepP , entifsimo Regi Sé Domino meo probare poftet , Errat Brenti, nbsp;nbsp;quidem toto ccclo, quod aiunt,ef^

rat» Nefcit fortafte quam iandis parentibus, auis, proaui^

DE OSIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

^roauis , paternis amp;nbsp;matcftiis prognatus fît ,* quaraép femperabhorruerit,8ô nunc etiâ abhorreat « ab hoc veftro Satanifmo» A T H A.Deum immor- * talem, qu'amfurit ÔC debacchatur,ego rcgercrem il= liin caput eadcm verba» Quæ eft hæc animi tui inia potentiaOfi Quod eftiftud tamardens Buangclt) ÔC verç Chriftianç dodringodium, ut Slt; fuperioris èc huius tîoftræ ætatis hy pocritas nbsp;impios homi=

iies,quin ôc ipfosTurcas peruerfitatc fuperarccoa neris, dum modo odio tuo plusquam Vatiniano fatisfacias C Sed dicmihi Hilari, Quid de Philippo Melanthone videtur tibifentire OfiusC’ venit nunc in mentem,quia video Brentium eius fere collegam horribiliter profeindi» HlL^Quid^in Brentium amp;nbsp;Vergeriumaudqfti multa magna ôd grauia con= ' uitia fuiffe iadata, quanquam nec decimam tibi eo= rum partem retulerim, fed tarnen vnicum conuiti= um, quodinMelanthonem iadauit,mihividetur longe maximum conuiciorum omnium, quæ turn in Brentium ÔCV ergerium, turn in reliquos no? ftrates erudauerit» A T H, Grauifsimum conuiti= um ßt oportet.quod nâ illud cftTet tarnen nouimus omneSjPhilippumMelanthonê eße permagnum ornamentum noßrarum Ecclefiarum,8C delitias lu-rnencp politicorum ftudiorum.H l L Ji'a eß, ATH» Quid ergo ait ißa tabula de P hilippo T H1 L»Dicâ uno verbo.Ofius mentitur,Philippum,pro fua vi-ïili,perficerc conatumfuiße, ut Papatus inßaurarci»

K tur*

'Dl LOGO'S SEGV'

tuf. Quid potuiflèc dici,aut cxcogitari de tah'et tan-to viro magis contumeliofum ♦ A T Pofles ne mihi indicare ipfamec Oft) verbaf HIL» Pofrum,en tibi ca,pregnantiora,qu'am putaflès: Nunc verb ni= bil crat Flaece (^alloquitur Illyricum, de quo modo dixerat , qubdCbriftumalium non nouit, præter eum, quinatus eftlslebt), fic enim Ofius loquitur) 3 quód immemor offict), tam acerbe tamcß contume= 3 liofe,bene de te merentem Præceptorem tuum acci± 3 peres,qubdis, cumneceflarmmeflevideret ordi« 9 nemac difcipïinam in Ecclefia , quæ perLuterum » vtrac^ fublata fucre, pro virili fua,perficere conatus 9 eftjvtpedetentim eb reditus fieret,vndè faÄa eft di= 9 fcefsio« Pium fuit hoc inftitutum hominis minime 3 mali, cui violentæ mutationesiftæ, per Lutherum 3 fadae^nunquam placuerunt,cuius tyrannide,fe tan= 9 dem aliquandb liberatum efle nômolefteferre uifus » eftjciim fcribês ad Carîouitium,fê deformiter ei fer»

uiuifie Eteatur, An nô difertè dicitjPhilippum,pro uirili fua,perficere conatum fuift'e,utad Papatum re= direturÇ'A TH.dkit quidêjfedftrenuifsime( ut tu dixifti) mentitur, more fuOjfed fine; habet Philips pusinnumcrabilesdifcipuloSjfumma in eumbeni= uolcntia Sô charitate , ut non vulgari eruditioneôC eloquentiajios crgb decebit, etiam tacente Philips po.Ofium pro dignitate cxcipere, iîliusc^ iirpudês os retundere, quod non dubirb faduros,cb magis, qubdin iftotam magno malcdiclorum aceruo re.» gênent, feipfos quo^ nonnnsan'm perftrindos.ÔC

pCEU^

DZ 0310. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

petulantifsimc,cxtTa propofitum.prouocatos: Ofi-uscnim ad hunc modum ♦ Somnia funt Philippi « veftriMelanthonis,8ó ea diuini quiddamhabere « credunt cius difeipuli « Quamobrem illi non nobis lt;nbsp;ca obrjeias« A T H.Sed quorfum hæc OfiusCH IL» Dicam,Recitarat verba Br en tij, qui verifsimèdixc= rauEpifcopos Papifticos non conuenire in Conci= ‘ ltjs,in nomine ChriftiiNam hocunum præcipu'ea= ‘ gunt jUtconfulant dignitati,Opibus 80 gloriæ, cx ' traditionib.nonfcriptis,crexSÜM.Nll Smona= chorum : quarc Ofius ad eum, quem dixi moduni, rciponde£,S OMNIA Philippi funt ueftri Me= lanthonis amp;c, A T H, Nihil pocuit frigidius, nihil ineptius, ut prorfus extra propofitum ( ut dixiftQ ifta uipera ( ex abundantia cordis) uideatur uoluif-febonum Philippum,una cum fuis audicorib,mor=: dere,HL Verum cum Gbi.eo dido,ualdè placuiflet, iterS id repetit,quatuor paginis intcriedis.Cum.n» dixifletBrêtius,principes no debereagnofcerequç= iiis facrificulorum èC monachorS S O M NIA pro oraculisfpiritusiandi,Ofius rurfus occinitfua in= eptamcantiknâ,atcpinquit:Defomniis,Brêticum « Philippi difeipulis agas, qui fomnia fui preceptoris « diuini quidda habere iaâât,nos no alio loco fomnia « habemus, quamquodebethaberi fomnia,fiuemo= lt;nbsp;tiachorS fint.fiue Philippi, fiuecuiuscunep tandeal= lt;nbsp;t^î'ius AT.VideoinfulfamCfijcauillationê,difsi= * rnulauit«n.feintelligere,qj Brentiusuolueric taxare Papifi:as,qui reuerapatiuntur fibi obtrudi nugas

K q cucul=

niALOQV’S SECr'N DJ^S, cucullatorum pro diuinis oraculis,Quæfo te Hila= ri, fokt ne ifte ad hu ne modum reliqua argumenta amp;nbsp;fundamenta Brenti) confutare atep conuelkreC HI L^Fermc ad eundem : cauillis enim amp;nbsp;ri mis nes fcio qnibus conatur elabi ♦Vis proferam ad hue vs tmmatt^altcrumferè huiufmodi locum C A T H* Profer,audiam,H I L^Brentius ait,PauIum,deindè ctiam Canones dcfcripfiiïe^quales debeant eiTc Epis 5 fcopi, re autem ipfa, nos videre maximam partem gt;nbsp;Epifcoporum,quihifce temporibus fupremaloca 3 inEcckfijs occupant, baud quaquïm refponderc » his conditionibus, quas Apoftolus amp;nbsp;Canones exs iguntQuare non pofle dici,qubdtalium prælatos • rum conuentus fit legitinium Concilium ♦ A T H# Rede Brentius:Nam fat nouimus, qualibus Cur-tiianis Papg folent dare adminiftrandos, aut deglus bendos vorandosq^potiusEpiieopatus ,talibus nc (^præfertim folis,quod fibi belli Homines audent vendicare) permittemus» vt de dodrina religion is deep falute animarum noftrarum cognofcant C a tas libus ne in re tanti momenti pendebimuscH IL A« Hic locus magni momenti eft:Nam Papiftæ folent nobis obiicere,qubd in veteribus concilrjs foli Epis fcopi de dodrina religionis cognofcere èc dtfudis care folebant.ergb, hoe quoep tempore, inquiunt, foli Epifcopi debent de eadem dodrina cognofcere Sódhudicare, nbsp;nbsp;videtur hoe, prima facie, eiTe ali^

quid,amp;: quod pofletinfirmiores irretire,fed (fi rem expeü^

D R o si o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59

cxpcndas} nihilcftreuera:Nam veteres Epifcopi nonàPapis Jeda miniftrisEcclefiæet à populo eli? gebantur,quod magis notorium efl:,^u'am qubd o= porteat nunc probari, At^ hi, conditionibus, quas Apoftolus 8c canones cxigebant,magna zx parte, refpondebant, aut certc non crant aulici, feu Curtifani, ante omnia nondum in Ecclefiam Dei tamhorribiles prophanationes irruperant, attp iti= undauerant, neeg Epifcopi erant tam ar dis iura= mentorum vinculis Papis obligati, tantaœ tyran» nideopprefsi,vt nunc funt* Cum ergo effent cele« branda concilia,hi accedebant,et nulla habita Papa= ïum,aut cuius^ alterius ratione, quod fentiebant, quod didiccrant,in illis temporib» quæ fuerunt ali= quandbfatis infbelicia amp;nbsp;tenebrofa ,liber'e pronun» ciabant^Quare fi velit Papamt mos antiquus obfers uetur/olic^ Epifcopi in Concilies fenteniiam dicat, vt fortafsis olim fiebat, reddat Ecclefiis antiquum morem,permittat, quam Gbi per tyrannidem vfur= pauitjEpifeoporum eledionê ciuitatibus, liberetc^ cos tarn turpi feruitute, qua coguntur iureiurando promittere,qubd velint contra omnem hominem, quicquid Papa voluerit,defendere,et tunc credidea rim, noftrates no recufaturos,ut tales Epifcopi fint Ecclefiafticæ dodrinæ iudices,H I Cæft locus non parui ponderis,Vt dixifti,fed hie dicerent Papifi:æ,fi putas VeteresEpifeopos nonuftpadeb malos 8c fa= crarum literarum rudes fuiffe,ut funt noftri tempos K ii) poriS’

DIALOGES SEGT^TSrDT^S.

«is Epifcopi, cur ergo recufas parère Conciirfs, iii quibjin neep indodi necp mab incerfueruntf A T«. Non rccufo parère, vbi video norrefFe deuiatum a verbo Dei,fed vbi deuiatum fuerit, non poiTum parere,prohibeorenimauerbo Dei.H IL.Dicerêt, noneffè credibile,fi fuerintboni dodi viri, quod deuiarint 'a norma verbi Dei. A T H«Et tarnen ap^ pareteos deuiaiTealiquandojquemadmodum fece^ runtetiam cx patribus multi extra concilia, vt rue'S runt homines, Só an reuera deuiauerint, in hoe de^ mum petimus legitimam cognin’onem :eunep Ie=s gitimam dicimus, nihil minus intelligimus, quant vt ea per tale Concilium fiat, in quo eledi à Papis, iurati Papis,dependcntes à Papis Epi{copi,6ó qui-» dem foli, omnibus reliquis exclufis, fententiam di^s cant.H IL* Nihil quiequam poteft in fumma iufti'S lisped,amp; nullo modo ifti pofTuntdiciidonei, in tam grauicaufa,indices, vtftultifsimè fint faduri, maximamqjac incomparabileminiuriam filioDei att^eius Ecclefiacjqui in talia Concilia,in tales itidi^ ces,confentirc vnquam voluerint,abfit à nobis tan^ ta impietas.vt fpôfam Chrifti iftis impuris Micratis proftituamus.A T H, Sed quid refpondit Ofius ad id,quod ex Brentio recitafti, maximam fcilicet pafs 3 tem Epircoporum,noflri temporis, non refpondes 9 rehis eonditionibus,quas Apoftoli et Canones exs 3 igunt HIL»Sophifticatur,audieius verba .Sinott , aliosEpifcopos dari tibi iudices,vis,quam quak« dcfcri^

DR OS I O, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

defcribit Paulus,qui fint irrepreheßbiks, etiatn Pc- « trus Apoftolustalis iudex no eric,ut cotr'a eum exx *■. cipere no pofsis,fcribic «n.Paulus, qubd in facie illi • reftiterittquia reprehêfibilis erat» Agnofeis cauiUa=s lionemC A T H,Quid ni agnofeerem, cum tS dar» et tarn craffa fitC A poft olus primum inquit,oportcx Epifcopum irreprebêfibilem efle,dcindc comme= morans,quibus demum laudibus oporteat cum cfle ornatum,ait ,debere effe vnius vxorismaritum,vi= lt;nbsp;^lantcm,fobrium, tnodeftum, hofpitalem, A P- ♦ T VM. AD DOCEN D VM.,iuftum,alie='lt; num acontentionib»atcçab auarina^Quocirca Brê= dus verifsime dixit, maxima partem Epifeoporum noftri temporis non refpondere bis condidonibusi ego vero addo,eos bis condidonibus effe prorfus Ct ex diametro contrarios:Quis,n.non uidct,quam turpi Sc obftana vita,quanta defidia amp;nbsp;fomnolen= da in grege pafeendo, quKm difluant luxu, quanta fuperbia etarroganiia,quam nulla in paupercs cba= ritate,quanta imperitia, prçfertim fa crarnli terarum, quaminiufti ôô cruddes, quam cotentiofi amp;nbsp;lirigi= oG, quam denies auari fint plericç,amp; loge maxima pars £orumEpifcoporum,qai creatur aPapisC Hoc Brentius quæviiur,bos negat effe, ut negamus ocs, idoticos coeleftis dodrîuç iudices. V erum cumO— ft^sauimaduerteret,fe reuera nibilbabcrc, qubd bic poffet ingenue atep folide refpondere, rimulam in= ucnit^qua xgre.clabcrctur, aliqwid refpondiffc vifuS’

DI A LOGO'S BRCITf^DVS.

vifus effet* Nam omnibus boni Epifeopi conditio« nibus,quæ ab Apoftolo defcribuntur,difsimulatis, vnicum duntaxat verbum arripit, atep vt, audifti, cauillatur, inquiens* Si non alios daritibi vis iudi-, ces^quamqualesdefcribit Paulus , qui fint irreprea benfibiles, etiam Petrus Apoftolus talis non erit» HIL* Probe intelligis argutiolam 06 fugam Ofi)*. A T H» Sed poflet illi ad hunc modum refponderi, Kempe Petrum,cumfuilTet à Paulo obiurgatus,no fuiiTe pertinacem, fed abiecifle erroremjta , ut cixm in Concilio federet, non fuerit reprehenfibilis, fed idoneus iudex,Quare.fi Ofiani Epifcopi Petri cmplo defierint efiepertinaces.et errores abiecerint, defiftemus dicere , qubd idonei indices non fint*. H IL* Non difplicet. Audi alium, locum quiftatim ’ fequitur. Brendusinquit Quo nos in tauto difsia * dio vertemus,quem tandem iudicem ,quod indicia * um agnofcemusC’ A T H*Qua de reloquiturcHIL*

De ludicibus Concilq. A T H. Nullus eft reuera in totahac caufa grauior 80 diffjcilior articulus,iia, ut nulla prorfusmihivideatureiTe huius conciliandi fpes : Nam nec^ nos permittemus vnquam papifti^ cis EpifcopiSjde ccelefti doÄrina.decpfalute animaa rum noftrarum cognitionem 8^ drjudicationem, non fi millies moriendumfit,necp vicifsim papiftici Epifcopi vnquam permittent, vtvel vnusexno=® ftrisTheologis unacumillisin Concilio ut iudejt federe pofsit* HIL. Non eft dubium* Cüm ergb

Brentius

DE 0810, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

quot;Bretîtius tatitatliamp;S tani grauem vident in hocafi: ticulodiflenfî'onem, atlt;ç difficukateni , audiquid fubiunxeriu Breuifsiinis Scperfpicuèrefpondebo: ‘ cumagnofc€musiudiceni,quettiin Symbolo A=! ' poftolorumiamiiidèabincunabilis,3^ paterna atc^ * auita traditione ( vt amp;nbsp;nos aliquid traditionibus ^ demus) didicimus iudiccm viuorum 86 mortuo= ' rum« A T H ♦ Pie Ô6 fapientèr Brentius : Nam quo in tam ardua Ô6 deiperata caufa recurreret,nifi ad fî= lium Dei,qui earn tandem definiat^quandoquidem inter homines de ratione 86 forma iftius iudicrj mi= nimè poteft conuenire^ HIL« Ego idem fentio, non potuifle magis fapienter piè reiponderi.Sed audi quid hic Ofius, A T H.Iefu, audebit ne reprc=: hendereCH I L A« Et quidem acerrimè SC virulen= tifsimè ,audi modo« Quid autcm optarint aliud « omncsParricidæ.Sicarq, Venefici,Pures, Latroi: « nés, 86 quotquotfunt criminis alicuius rei capitalis, c quam, ut nullus effet in terrisiudex alius, præter « cum,quem profîtemurc ccdouenturumiudicê vi- « uorum etmortuorum,utillisinterealiceretin quo= lt;nbsp;rumuis fortunas et capita libère graffari: ATH. A t=: quî Brentius non dicit,fe optare, ut nullus fit huius caufæin terris iudex,quin potius Temper adpïoTum iudicia prouocat atq^ fufpirat,fed cum uideat no pof fe inter nos de iudicib«conuenire, commendo ( in= quit) cauiàm fiiioDei,iudiciuiuorum86moTtuo= ium,cui«n«alij commendaret^H tOfîus, more fuo,

DIALOGV’SSE.dTNDT^S, deprauatfsnfumBrentïjjfingitcp eum diccrcqubcl nun^ ilh\nec fomniand quidem in mentem uenic* Sed arrigeaures Athanafi; hïc h’c audies modcüiam Epifcopalem amp;nbsp;protfus Ofianam: Poftquani enim enumerauit Parricidas, Skanos,Veneficos,Fures, ’ ’ Latrones Jubiungit, Atquï multis modis uos iftis ’ ’ eftis fcelcradores. ATH.Proh deûmatcç hominem ’ j fidem.H I L.Pcrgit Oßus«Q.ui non in corpora,ue-’ rum in animas piorü graHamini. A T H ♦ Verc hoe faltem elicit, nos non graflari in uitam hominum, vt Papiftæ fàciunt : Nullus enim ex illis fuit vn= qu'am, propter doÄrinam religioniSjCombuftus, fulpenfuSjCapitetruneatus, autaquis raerfus apud noSjcdm illi interea plus quam centum noftrorum fratrum millium, ob confefsionem piædodrinæ, tyrannicè amp;nbsp;crudelifsimè , hifce X L ♦ annis pef carnifices interfecerint, Qubd verb ad alterum at^ tinet, nemp'e vbi Ofius dicitjnos, graflari in ani^=i mas piorum, Dei Sc piorum iudicio aeftimandum relinquimus , vtra pars in animas piorum grafTei tur , Papiftæ ne , qui tam craflàs idolomanias blafphemias inuexerant,an nos, qui, vt eas, verbo Deitollamusj capita noftramartyrio obijcere non dubitamus, H IL A ♦ Audi quid fubiungat A=s pofcopus ♦ Sed quorfum tandem res Brendo res« * dijt de principum ofiicio fcribere cum inftituea s-rit, ac propriam eorummunus elTe docere,de do*= ^ürinareligionis iudicare,nunc S^ eorumamp;nior^ talium^

DE OSIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42

talium omnium iudidum cxcludit, ticeç putat do-- * drinæfuæ quenquàm idoncum efle iudicem,præ±: « terfolum Chriftum* A TH A »O infcelicem O= • fîum, qui tam turpiter locauit ingcnium ôC cala= muni AntichriftoôcSat}ianæ,atqpab illis edodus impudentifsimè calumniatur mentiturq? : Nam Brentium ardcntibus votis , ad piorum iudicia fufpirare iam diximus »HILA» Pergic Ofius, fed verc didum eft illud,qubd omnis, qui ma= • le agit odit lucem» A T H A ♦ Subfîfte obfecro, e Vtiftum mitratum calumniatorem conuincamus, Brentius , ut caufam noftram tueretur , anno M. ♦ D ♦ L I ♦ ad Concilium Tridentinum ac= cefsit, Quid ergo vllulat Ofîus , eum odifle lu-cem ƒ Oderunt Papiftæ,qui reuera non pofliint ferre cognitionem : tametfi enim Concilium ia= ditent,tamen nihil minus habent in animo, quàm liberum amp;nbsp;Chriftianum Concilium peragere, per= ge*H I L A »Si te bonam habere cauiàm Bren= * ti confideres, legitimum Ecclefiæ indicium non ‘ defugeres A T H A. At hoc caput eft , quod quale fît legitimum indicium , difputamus , De hoc conueniat inter nos, amp;ftatim Brentius ades r it atep all) vna cum eo, perge »HILARIVS«. Quoniam uerb tibi confeius es impiædotftrinæ, t facrilcgæ«^ feparationis tuæ, A TH A ♦ Subfî= lt;nbsp;ft^»quæfo,tani fàlsb hoc deBrentio dicit Ofîus, fl quàm

DIALOGO'S SP-CjrNDrS.

quam poflumus nos verè de Papa, deep fuo ßtclli^ tio dicere totidemfere verbis» Quoniam tibicon^ feius es impiæ dodrinç,facrilegælt;p tue 'a uera Pro^» phetarum,Chrifti, Ô6 Äpoftolorum dodrinaiepa=s rationis ÔC rebellionis, ideba légitima dodtorum Sc piorum virorum cognitione j toto pedorejabs horres,vellescp nobis tuos Curtifanos, tuasep Lar^ uas coniuratas pro iudicibus obtrudere : perge» 9 H IL.Præftabilius tibi videtur,ut fît Auarchiaquga 9 dam inter CHriftianos, nec fît quifpiam, qui uel co^ 9 gnofeat defacrilegrjs veftris, velconuidlos debitis y poenis affîciat, quo fîc omnia uobis impunè licere queant. ATH» Virulentifsima venenatifsima funt hæc verba, omniumqj Regum, Principum èC Statuum,qui fe noflræ caufæadiunxerunt, honoré redlà petunt: Nam non obfcuré dicit,omnia impu-nè in eorum ditionibus licere, neminemcp efîe, qui fît folicitus,ne impia dodrina fpargatur nbsp;nbsp;nbsp;conui-

dos debitis poenis affîciat, cùm longe aliter resfe habeat: Nam Glarifsimi Reges,Principes Sé liberse Ciuitates, qui, proiedo Papatu, Ecclefîas ad Euan=^^ gelij normam reformarunt, fumma diligentia ca^ uent, ne in eorum ditionibus quicquàm doceatur, quod fît ab eorum confefsionibus , ÔC præfcripto, quod verbum Dei habet pro fundamento,alienum, eos verb , qui aliéna ab eo fpargere aufos fuiffîedes prehenfî fuerint,debitis poenis affîciunt» In fumma, lt;^u caufam hanenon.habere t perlpcdlam,SiOfi'uni'

audiretj^

D E 0810, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

audirctjomniaimpunèfub noflns Regibus Prina cipibus, alrjscp flatibus imperij Euangelicis licere fibi perfuacieret,amp; vere efie Anarchiam,hoc éft, re= bellionem licentiatncp mukitudinis,quæ nulliöbe= diauObfecrote,indica mihi (fi quidem nofti) quæ’ nam fit iftius maledicentifsimi mendaciCsimi ho« minis patria,certe non crediderim Germanum efie: Vix enim pofiet homo, patria Germanus,Germa= niæ Principes, cum ipfa Germania,tarn atrocibus conuinis Sc maledicftis profcindere» EftneHiipaa nusfortafsis7HIL-*Cum primum inlibrum inci= difiem deguftafiemcp, fane fufpicatus fiim Hifpa= num eiTe , SC ducere genus ab Ofio illo , Epifcopo Cordubenfi, cuius magna fuit exiftimatio in Sy no= do Nicæna , abhinc millibus ducentis annis, aut plus cOjpræfertim ciirn nefcio quis ineptusamp;maa lus vir (nomen puduit efferre) in præmonitionc ad ledorem , non veritus fuerit hunc Ofium cum iho vetereOfio componere,imo præferre hunc illi (fi Dqs placet} impium fcilicet amp;nbsp;turbulentum Mifsificatorem cum pio amp;nbsp;folido viro. A TH A» Cuias tandem eft 7 H l L* Pater fuit è Marchionatu Badenfi, ipfe Cracouiæ natus, confanguineus eft Chriftophori Ofrj lureconfulti, A T H. Noui hominem , bonum certe virum amp;nbsp;doftum, noftræcp’ dolt;ftrinæ ftudiofum cumprimis, uc maluerit è Ca» niera Spirenfî.ubi aliquandiu magna cum laude ad= TOcatusfuit,abire, quam vel transuerfum vnguem,’-it)i ägenuiiis^

Bl^LOGrS SECrNDrS

a gcnuina Chrifti do(ftnna , nunc Vvorttiatiæ degit, augeat illi Dominus Spiritum èc Fidemgt; H1L* Adhuc audi alia Oßana conuitia, ÔC calum= nias inauditas intolerabikscp, imo nunc primum admouebo manus ad grauiores» Ait fe pofle recen-fcre hiftoriain dcquodam qui cum trium fupcrftii gt;nbsp;tum vxorum fuerit maritus,à noftris tarnen magno » cum plaufu, excipiebatur atcp in pretio habebatut, 9 ob hoc foliim, quödLutherana dogmata in vulgus ipargeret* A TH»Turpiisinium amp;nbsp;plane Turci» cum eft,quis negetfmaritum eflê trium fupcrftitum vxorum* Sed fortafsis, quæ ifte afßrmat, non funt vera, an non conuicimus eum mendacp fæpè C Sed fac effe vera ,quærendum eßet ab ifto Ofore,an cre= dat in Papatu repeririplurimos Cucullatos,tragicis fecinoribus coopertos, qui tarnen folcntaudiri ma= gno cum plaufu,amp; in pretiohaberi, ob hoc foIiim, qubdmordicus Papatum defendant, SC dodlrinam filt) Dei infeclentur7 fcio ego,öd fciunt omncs, qui inter Papiftas veriàntur innunerabiles eße huiufs modi, quibus per Papas omnia licent,dum ßrenuc fe gerant in perfequendis filijs Dei: quocirc'a minus malum fuerit audire maritum trium vxorum , qui Chrißi dodrinam promouere ßuduerit (fi modo id uerum fuerit) quam fceleratifsimum aliqueni Monachum,aut Epifcopum, qui earn fuis côcioni-bus impediat(ut folent)HlL.Deindèait,in ditionc Proteßantium, fuißeafcitum in Paftorem Ecclefif, habitumq^præclarum idoueum quempiam, qui fuèrat

DE 0'810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44

fuerat in fchola carnifîcis, qui plures habuerât vxo- ‘ res,quaruni vnam rapucrat, ÔC vixiiïe nihilominus * inter fcorta, vxore edam fpexîlance. A T H. Demus ‘ Hoc condgifre,quod tamê falfum puto, fed dcmus, ' Sf nonin vnoduntaxat,fed in quinc^autfexlocis, quid indè confequitur; HI IvPutat inde confequi, qubd noftra dodrina fît mala, A T H. O ineptuni srgumentatorem ôô imprudêtem.edam,qui nos in hocgenere prouocat, Certèfî exminiftrorummo^ ribus 8c vita æfèimanda fuerit dodrina, bona ne ea fît,an praua,cui inferuiunt, omnium peisima Sc de= terrima iudicabitur ea docflrina, qua Papæ cumfuo fatellitio profîtêtur: quia nec Hebræorum,nec Ma= humetanorum religio habet, neep puto ullam vn= quant habuilPe miniftros , qui fuerint uita inquina-tiore SC fceleratiore,H t Audi quid mox fubiungat, ièpofle rece nfere carnifîceinfunélum elle apuduos offîcio paftoris, T H, Hoc quoep falfum credide= rim:fed,ut demus fuifîe uerum, fæpc in Papatu c5= mendantur Ecclefîæ n9 modo gregarijs illis facrifî= culis ôô Monachis jfedhis, qui uidentur fplendere fub mitris amp;nbsp;purpureis galeris, quorum mores 8^ ingénia fî refpicias, minus mais iudicaueris,fî corpo rum carnifici commendentur. An non fîint pefsimi carnifices animarum, quipeisimo exemplopefsi« ^aep doÂrina ad inièros(^quantum in ipGsciî)a,tii= mas pTotrudunt, deindèetiam corporum pefsimi* carnifices c Namfî quando polTunt fceleratos un= gpes infîgerein aliquem ex noftris fratribus, hune

BI^LOCrS SECTN DrS, bunc ftatim multis tortnentis crudcliTsiniè cxcaf nï« ficatum ad rogos ÓCadcrucesrapiunt.H IL A,Sed quidhic dices AthanafiCVolo ipfofmet tibilos Ofi=: anos recitare, arrigeauresïSic auteni iatn efl moria busreceptum apud ueftri Euangelij praxones,fi-tnul vt duas, aut tres uxores babeant, vt iam pro criminc propemodum non habeatur, ac mod'o non in laude ponatur ♦ A T H ♦ O virulentiam èC impudentiam fingularein , quo magis progredi=* tnur,eb magisfentiuntur venenatifsimi aflatus us vipcrXjaut bafilifci«Præcones ne Euangeltj, aut ctiamalrj, duas,aut tres vxores habentapud nos, id in laude ponunt:* Vnicum duntaxat nominet, qui duas fimul habeat, calumniatorum omnium pefsimus» Sacræ teftantur literæ duabus præfertim notis,aut te(reris,Anticbriftum dignofci, ex mens datio fcilicet atcß parricidio, Ofium ergo infignc Anticbrifti membrum meritó dixerimus:Nam bic, vtalibietiam,apparet,eumefle infigniter nienda=s cem,Parricidam uerb ex eo,qubd nitatur Serenifsis jni Polonorum régis animum inflamniare, ut mans det Vergerium trucidari,ubicunc^inueniripofsit, fiueapud Illuftrifsimos Germaniæ Principes fiu'e alibi,dummodo tollatur è vita. H1 L.Nec fuit com tentus tarn manifeftum nbsp;tam turpè de duabus,aut

tribus vxoribusmendacium femel effutiuifïejdeiu cnim repetit alicubi, pofleaqu'am mentitus eft üoftros efle Sardanapalos, Epicureos, Atbeos,

multis «

DE OS T o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 J

inuîtîs in fumma panibus dctcriores , qu'atn fine Prælati Papifi:ici,quidpoteft horribilius dici f pro= rumpit in hæc verba: Quorum pleriç^funt tam in= lt;nbsp;cxbaufta libidine, vt ne coniunxquidem illis una * fuffîciat. ATH, Sinon clTem cbriftianus,dicercm, ut te quidem omnes Di),De£cp,fupen\inferi(vt eft apudComicum) perdantOfî,fed cum chriftianus firn (Deo gratiæ) dicam , Deus det tibi iàniorem nientemCfi» HlL*Scdaudi hune quocp locum, qui ad idem pertinet : Qu is non facile peripiciat * quæfithoncftamatrona ,quæ contrà fit muliera= ® dultera,8ô impudens meretrix*Hanc nimirumefic • vos, apud quos N V L L V S EST LEGE* TIMVS THORVS/edvagifuntconcubi-® tuS4 A T H ♦ De quibusloquiturfH ï L»De noftra? tibus, quos difertifsimè appellat fernen adulteræ» A T Kdefu,quantum audet ifte hypocrita ♦ HI L» Qui refpicit præcedentia, videtur quidem voluific dicere, nos habere incertam atep illegicimam do= drinam Ecclefiam cum tarnen penes illos exi-ftatnotha èc adulterina dodlrina atc^ Ecclefia,Non autem penes nos)Sed talibus verbis maluit vti, quætum id,tum aliudquoc^ obiter denotarent, non effe fcilicet (fuo iudicio deprauatifsimo) legi-timumthorumjiah^nieorum, qui undi aliquandó beftiæ caradere infignici fuifient, quafi his, iurc diuino,nonliceat matrimonium contraherc,Ta^ metfi aliud quo^ fortafsis defignat gtauius^quod-

M que

m^Loars’ sicrNors que latius patet, qüaotum ego olfacio ♦ A T H A. Quid^ HIL» Dicam, ifte præfraÂus Ofor videt ur mihi fcnure^matrimonium eorum, qui vera fide no funtilluftrati.pollutum atcßimpurum, acpro fcor= tationc uel adulterio habendum cfle j quare cum putec nos minime cfTe uera fide illuftratos,imo pla= iichæreticos, confequi, qubd noftra matrimonia non fint légitima* A TH* Atqui hoc fuit vnum ex dograatis Anabaptiftarum régis ,Ioânis illius Lei:! denfis, perditifsimi nebulonis, imo cacodæmonis* cui etiam Lutherus acerrime reijjondit* HIL* Fuit unum ex illius dogmatis, nunc verb a Varmienfi Cacodæmone vfurpatur* At nos,cum Chriftiani fi= mus,decetmodeftius agere,non quidem, quo Ofio parcendumfic: Nam meritb debet ab omnibus no= ftris, utmendacifsimus conuiciator,amp; gloriæ Dei atc^ dodrinæ rabiofus infedator exagitari concul« caricp. Sed quia habenda eft ratio bonarum iamilia^ rum, quae funt in Papatu innumerabiles, quas, ta= metfi carers, magna ex parte, vera fide amp;nbsp;Dei cogs* nitione videmus(vtinam non carerent) non pro= pterearetorquerein illasOfianumargumetumde= cer*Abfit:fed crediderim neminem mortah‘um,prg= ter vnum Ofium, qui eft profligata audacia, aufu= rum fuifle literis mandate , qubd nullum fit apud noslegitimum matrimonium* Sed qubdvagifini concubitus, quodp^rinde efle,ac fi diceret,, noftras-vxore»

0310. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

vxoresefle luerctrices,noftros liberos fpurios, quis non intelligxtCH I L,Si fenferitfe vrgcri,hoc nomfc tie, no deerunt Sophiftæ elFugia atlt;^ fubtiles inter= pretationes fuorum verborum^ ATH,Scio,{èdbo= ui viri in re tanti momenti, no ambigue lequuntur, fed déclinant à verbis, quibus vident, pofle totSC tantas familias cotifpurcan' atc^ irritari, quot noftrae teligioni nomen dederunt.H I,Sic res eft:non caret maxima reprehenfione, qui à talibus verbis non ab= ftinet,ubi agitur de fama delt;^ honore,in rz ta graui, atcß tam feria» Sed cüm dixerim, ifti Sophiftæ non defutura effugia Sc cauillationeSjubifenferit, fe, ob taniacerba in nos iadata conuitia, reprehendi atcp uïgeri , audi quemadmodum fufpicor ilium de= fenfurum id quod dixerit, fie iam moribus rece= ptum efleapud noftri Euangelij præcones, fimul * ut duas, aut tres vxores babeant, ut iam pro crimi= ' ne propemodum non habeatur, ac modö non in ‘ bude ponatun A T H A»Dcum immortalcm,quo= * modo tam borribilem, tamc^ fallàm calumniam zx-cufareunquam pofietï‘H IL. Audi,HæcfuntSlei-dani verba exlibrodecimo«Moxillc Qoquiturde eOjCuius modo meminimus, Anabaptiftarum re= lt;nbsp;ge) ternas ducit vxores , boe exemplum aliiquoq^ e Ïequuntur , ità quidem, ut etiam in laude poneren » tur,frequens matrimoni) repetitie» Vides, ut verba fluocft eadc vfurpet Ofius.quib» Sleidanus ufus eft,

M ij ATH,

DïALOQVs SECy'N DP'S.

ATH. Video, Sc fanccrediderim, hoe cfTe quo(Ï exagitat Ofius* Sed quid nobis cum iila bellua Mo naftcrienfiCilIam conuitijs impetat,qu'od ternas ux=^ ores duxeritjalioscç,qui id exemplum dicunturfc^ quuti,non noflros,qui non modo multis libris ditis, verum etiam collata pecunia, collatismilici-buSjCollatis tormentis, infedati funt illam furiam à Diabolo excitatam, dum fuerit cum omnibus fuis expugnata Sc grauifsimis fupplicqsaffeda^HIL* Putat Ofius,ilium à uobis prognatum fuiflcjprops terea omnem illius immanitatem, omnesc^ illius , blafphemias noftris attribuit ♦ A T H 4 Prognatus fuit 'a Diabolo, qui fperauit, fe pofle, illo abominas bilipartu,renafcentem Euangelij dodrinam difîàs“ mare atcç extinguere^H IL ♦Sic folet Ofius4Mun’s cerum quo(^ feditiofifsimum ilIum,föBp'e nobis ex^ probrat,quem tarnen noftri Principes diu, magna folicitudine,infequuti,tandcm capitemuldarunt. Ait in fumma Ofius, nos minime debuifiè à Papas rum obedientia fe fubducere, amp;nbsp;fecefsionem facere: quare nobis meritb imputari omnes feditiones, omnes fedas atlt;^ hærefes, quæ pofteà natæ funt, quid tu hic illi refponderesTÂ T H.Refponderem, Papas primùm non debuifle filq Dei dodrinam tarn fædè tamc^ horribiliter confpurcare atc^cors rumpere.deinde non tanta immanitate tantaep rabie refidere his,qui earn cupiuntpurgatam, atepin pri=^ ßinum nitorem reflitutam, quare ipfis Papis rcferî‘lt;’ debe-*'

DE 0810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

Hebere acceptas omnes turbas calaftirtates, qùae poftea natæ funt^vtnon dubito, quin de omnibus illis fint apud Deum exadiisimam rationem ipfi ipfi, maximo cof um malajeddituri ♦ Sed cum ims pudentifsimus conuiciator Ofius mentitus fue^ rit, M O RIB V S efie receptum apud Euangelq PRÆCONESjVt binas,autternas vxoresha= béant, idcß in laude ducat,quomodo docere poflet, vllum vnquam, ex noftrarum Ecclefiarum minis ftris, exemplum illius nebulonis fcquutumfuiffe,bis naslt;^,aut ternas duxiffe vxores ƒ durautt enim M o= nafterienfis obfidio,paucis duntaxatmenfibus,vrbe autem capta atq^ ilia fece rufticorum profligata, non cratamplius.qui binas,aut ternas ducerct,Quid er« gb Oforait, moribus receptum efle, quafi tantum flagitium indè pofteà dimanarit ad noftros,fit^ ad= hue in vfu ♦ Deinde curaudet dicere præconesE« hoc facere,cùm nec Sleidanus,nec quiipiam aîiusullum verbum de concionatoribus, qui binas aut ternas duxerintfHINon eft dubium, quin Ofor infligatus 'a Sathana,qui repurgatas ab Idolo« manrjs Ecclefias ferre non poteft,voluerit cas, quafi polygamiam iinroduxcrint,difHrnare,ra qua tame, toto pedore,abhorremus^Sed referet præmium fua impietatefuat^impudentia dignum: Nam prope= Hiem erit contemptui atlt;^ ludibrio toti Europæ, ac ttonmulfopofi præcepsruet adfuummagifirum,^ Sed-audi Athanafi, quanta fit iftius impudentia,ftas M ü) tin»

DIALOGrSSRCrMDrS.

dm Gnim,ubi nos ülßfsimaamp; diabolicailla calutn^ nia de duabus, auc tribus uxoribus,onerauit, fub^ * iungit: Non poiTunt iûi iîbi temperate quin ex qua » fchola fint ptofedi, planum omnibus faciant,amp; gt;nbsp;cmplo magiflri fui,fennis,fcommatis,diderijs,cons • nitijs pars Chriftianisjibrosfiios infercianuATFL

Sunt ne Ofi) uerbacH I L»Sunt, quç ftatim fubiuns guntur (ut dixi) poftquammeniitus eft de noftro^ rum tam inexhaufia libidine,ut ne coniunx quidem illis una fufFiciat,hanc enim iniquus homo non pu^ tat efle calumniam parum Chriftianam ut neqj il^ lam, qubd nullum fit apud nos legitimum matris: monium, Sed non folum hæc, quæ dixi, manifefta in nos mendacia cffutiuit,fed alia multaquoc^. Aus di unum nunc infignetpecit fe,in primo eius libro, Germanicarum Ecclefiarum cenforem , arrogant: tifsimèjôô omnia furium 6^ deorfum mifcuit, qub villas toto terrarum orbe bene poflet deformare ÔC difamp;mare, nulla habita Regum ÔC Principüm, auf cuiusquam alterius ratione.Cüm uerb Sacramentas rios,feu Zuinglianosmukis probris ÔC maledidis prdTcidiiTetjeosqj efie multb peiores Lutheranis af* firmalTetjimb usiÇ^ade'o immanes, ut foleant exhu=® mare amp;nbsp;patibulo aflSgcre(in quo tarnen mentis® tur)cadauera eorum, qui ad papifticam religionent deprehenfi funt,cum noftram prius fuilTent am=* plexi»Cunlt;5 prius dixÜTet, licet falsb quo(^ ( mof«

25 2 OSTö: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

fuo) totam Auguftam Vindelicorum elTc ZuiHg= li3nam,quafi pro tribunal! fedens, hæc uerba fubs» iungit^ Palam iiludcft,qubd praeter Saxonicas d= lt;nbsp;uitates , pauci admodum Lutheri rcceperunt E= lt;nbsp;uangelium^omnes alïj, fiuè apud Héluetios Guèin « GERMANIA autCatholici funt,aut SA- lt;nbsp;GRAMENTARIt ATHA.SalueOfi cum tuo praefraftifsimo,hoc eft, Epifcopali amp;nbsp;mi=f trato mendacio : Nam palam eft, nullam prorfus, nullam eflè, neep Auguftanam, netp ullam aliam Ecclefiamin totaGermania, quæ Sacramentaria fit, utappellant,autZurngliana,fed aliquot duntaxat Heluetiorum ciuitates^H ILA» Vis aliud profe= ram,ex eadem penu Ofiana,mendacium æquè ma= gnum, atlt;p hoc quod nunc audijfti atep eiufdem generis quoepƒ Accipe:Brentium feorfum 'a Phi=lt; lippo colligere, non obfeur'e indicat, feorfum ab « eo conferipta Cönfefsio ÔC Patribus in Synodo« Tridenrina oblata, qubdin iuftificationis arciculo lt;nbsp;non cum Auguftana, fed cum Ofiandrina confef « fione fentire uidetur.Ä T H.Falfum efir. HI. Falfif= *■ fiimum : Confeisio enim Vvirtenbergica , ante^ Goncilio Tridentino ofFerretur , ad SaxonicasEc= cleßas,per duosTheologos miffa fuit,nempc Beur= linum et Ifenmanum, bonos uiros apprime doa lt;^os, ut diligentifsime difeuteretur, an hæc cum iU hrs ecclefiarum confefsioneper omnia conuenirêt»

Cum

TitALOQrS SEQVNDyS, Cbm ergo Saxon ici paflores pulchrè utrancÇ cotls gruere animaduertilïênt, fubfcripferunt Vvirtens« bergicæ,amp;S vicifsim n oft ri fubfcripferunt Saxonis cæ,Sed cutn utracp omnibus obuia fit, kgat qui ve^ litjftatimc^inucnietOfium elTcmcndacem.hoc eft, Brentium,inconfe(sioneSynodo Tridentinæ ob* lata,non colligere.quoadarticulum luftificationis, vtnecpin alio,feorfum à Pbilippo,fed prorfus idem docere,hominem fcilicet iuftificarijhoc eft, Deo gratum nbsp;acceptum fieri,amp; pcccatorum remifsio*

iiem habere propter vnicamamp; folam obedientiam Domini n oft ri lefu Chrifti, per folam fidem nobis applicantem,0!: hanc effe imputatam,fiue imputati* uamiufticiam, de qua Apoftolus ad Romanos ÔC ad Galatas difputat ♦ A T H « Nifi fperarem Brenti* «môC Vergcrium, adquos in primis eacuraatcp prouintia yidetur pertinere,cfle ifti Ofio reiponfu* ïos,putarem con fui cum, vtnoftrarum Ecclefiarum omnium nomine refponderetur, ac Serenifsimo Rcgijtotocp eius regno doftrina caufâ noftra probaretur, iftumqs Apofcopum grauiter accufan^ tes,vrgeremus,ut de eo tanquam de mendacifsimo calumniatore poena exigeretur, Agitur enim hie de gloria Dei afferendajamp;r ab iniuria vindicanda,quo nullum poteft efte negotiummaius, èC in quo ma^ gis deceat nos laborare, nelt;^ vllos labores , vlloS fumptuSjVllaue pericula,aut quicquam aliud mctu=* cre,H IL» Vere tu quidem,fcd qug hadenus attigb fun(

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

funt cjuidcm non kuia» A T H A* Itno grauifsima func, quid tu extenuasC HIL. Dixi nô leuia,G cutn hisconferantur,quæ nunc audies^AT «Ergb gra= uius adhuc nos infedaturC HI L. Audi modo,nul= lum. non lapidem mouec, ut fui Regis animum quantum poteftabalienecà noflra caufa : obtjcit illi parentis , deinde omnium maiorum fuorum ex-emplumautoritatemcp: deindcait, ilium,cùm dias dema Regium eius capiti imponeretur, turn Eccle= fiæ Dd, turn Poloniæ regno obftrinxifle fidem iu= reiurando firmatam, qubd nunquam effetdeftitu= rus tueri amp;S colere fummuni Pontificem cum Eccle= fia Romana,in primis autem iff:e,exofus Deo,omni ftudio conatureius Regiæ Maieftati infinuare (h’c hîc audies rem indignifsimam, atrocilsimamcp ina iuriam.qua nô dubitauit afficere Reges, Principes, StatuSjOmnes infumma, qui puriorem dodrinam ampkxi fumus} fore fcilicet, vc propediem Chrifti- « ani eiTc definamus. futures autem Arrianos amp;nbsp;Ma= « cedonianos. A T H» lefu. HI L» Reuocaturos fcili= « cet b or um furores ex inferis , fopitosqtillos ignés t fufcitaturos,ur non fimus amplius diduri, id, quod c nunc dicimus, Chriftum elfe Deum, fed negaturi e proculdubio j hue enim tendere omnes noftros co= lt;nbsp;natus,6ô noftra omnia ftudia,ut Chrifti et illi us im= « menfi benefictj glcriam obliuione fempiterna ob= « ruamus ( funteius verba) Infumma videturfenn’= re, uoluiife nos incipere ab oppugnatione Roma=

N næ

DIALOGES ^nC7ND7S tiac Ecckßae , vtea rations fterneremus nobis ad Ärrianifmum commodiorem uiam. A TH»Ü mas Ium amp;nbsp;peftilentem virum Ofium. HI L* Quin aie difertè.Lutherum Sc Brentiura ab Arrianorum fen tentianonmultumabhorrere» ATH* Audet hoc quoc^ diesre C HIL» En tibi eius verba: Ab Arria-, norum fententia fe (^de Brentio loquitur) non mul= 5 tum abhorrercjficut olim öd Magifter eius Luthc= 3 rus non obfeure præ feferre videtur« A T H.Men=: titur de utroqp.HlL^Sed id mirandum in ifto phres netico , qubd ftatim ubi tarn graue conuitium in Brentium eruclauit, verbaBrentij récitât, quæ fie habent,audi num prorfus phreneticetur, öd diferte contra id,quod modo dixerat^adducat ♦ Laudamus 9 maiorum nollrorum ftudium, quod operam dede= » rint, ut doótrina de vera öd æterna diuinitate Chri= » fti,puraödfinceraadpofterostranfmitteretur» De= inde inipiciat qui voluerit Confefsionem ab ipfo Brentio dictatani,in qua de Patre, de Fiüo, öd Spi= ritufanä:o,adeum niodum affirmât fefentirc , ad quemNicenum Concilium, Ephefinum primum, Calcedonenfe ftatun öd definiuit, Certe qui ue= ra,möd æternam diuinitatemChrißieonfitetur, öó Kiceno, Ephefino primo, öd CalcedonenßConcis lio fubferibit, nihil minus, quam cum Arrianis co=: fentit, A TH.No eft^Jubium.H IL, Alibide Brens tio ait,Audi Athanafi, audi arrogantifsimumeen-forê öd petulantifsimum (^quod fsepe cogor dicere)^ oonuiciatorem Qfium,Sed öd Diabolid ingenq tui faffatur

D E O S T O.

•affimirBrcntium) falkntc fubtilitatê non iaccboyfi= milê^quod faiptum non eft ,decernis Patri Filium* pT3cdicari,ut æqualê Chriftum Deuip, quod fcrip= ’ turn «ft^taceas. ATH.Non video quid interfit intet fimilê Sc ïcqualê, ciim ab eo potifsimum homine in bac caufa dicatur, qui décréta Conciliorutn, de qui= bus dixi y grauifsimis verbis fe reuerenter fufcipere profiteatur, fempercp profefTus fuerit« H L Sed cütn Brcntio obrjciat, quafi neget Chriftum efTe æqualê Deo,audi,an reuera neget uelapprobct,hæcfuntex Prokgumenispag»69, Ncc dubium eft, quin cum lt;nbsp;Patres NicæniCôcilïi dcGnierunt Chriftum filium c DeiÆQVALEMeftePatri,efiientiaetmaieftate, c Chïiftus fuerit in medio corum : quia tune fequuti lt;nbsp;funtnófuasipforum opinioncs,fedfententiaSpiri= lt;nbsp;tus fancti in facra feripturatraditâ et patefeda^Quid Wc poterit refpodere Ofius, qui tanta impudentia et iacl5tia,literis mandate aufus eft,Brentium efle diabolic© ingeniOj qu'od tacere voluerit Chriftum efte æqualê Deo,cum tarnen appareatcum diftrtifsimê laudaffecos ,qui defi nierunt Chriftum elTe æqualê DeoC ATH.Heus Ofi, quis na erit dicendus horno fallax 8ó Diabolico ingcnio,Brentiusne an tuC H L Alium locum adducâ ,ubifrigidifsimâmalignifsi= m3cp Oft] cauillationê vid eb is fete eadê in te.Et in= uoeâtfolum patte D,N«lefuChtifti.Quodefthoc « nouumlocutionis oenus inuocâtfolû pattêC Quid * fiinnocentfiliSC QthdfiSpiritufanêlum inuocent'T • iâ eos no coucnifte dices in nomineChtifti quot;, An no «

q

BIALOQV'S 8 EQ VN DV S. iiocpaulb ante dixeras, quod non conuenitur in , nomineChriftießcanteturMiflàdeSpi'rituiando, \ huius inuocadonem cxcludi visCFortafsisaliquid J cumSeructo comnaune habest ATH. Videoca=î lumniam:Nam ciirh Brendus dixcric,inuocanduni folum Patrem D^N Jefu Chnfti., ut excluderet fan-dlorum monuorum (ut egoarbitror) inuocado-nem, quæ tam frequenter Papiftis eft in vfu, Ofius maliiiofc interpretatur, quafi Brendus nolit Filium

Spiritum iandum inuocari. HIL» Quod dicis non improboj fed poteft confodi S)C iugulari Ofius uerbis ipfius Chrifti, quæ à Iou7,Capite recitantur, nemp'ehis,vtcognofcanttc SOLVM Deumue= , rum, amp;nbsp;quern mififti lefumChriftum» Ofius ergo, ftultifsimeloquitur, cum ait, nouum effe locution nis genus , quod eft vetuftifsimum» Verum hoc quolt;^ audi .Brendus merit'o irrifit eos qui initio Cocilfj canerent (ut dicunt} Mifiam de Spiritu fan-do : Nam reuera ridiculum eft, ut in ilia tarn putida confarcinatione blafphemiarum , MifTanimirum, fume exofa Patri, Filio Spiritui iando, Spiritus fandus inuocetur. At canillator Ofius,erg3 negas, inquit, inuocationem Spiritus fàndi. A T H. lefu, nun^ tantam fudlitatem imperitiamtp, tanta cum malignitate coniunda vidi, H I. Audi Só hoc, Vi* difti nbsp;nbsp;grandi amp;nbsp;horribili conuidoifte modb nix=^

us fuerit infpergcre et côfpurcare Reges, Principes, ordines etftatus, omnes in fuiha, quiproiedo Pa-patu,.

DE 0 310. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt

patu.puïiorê fill) Dd dodrina fedatnur, qubd fd» licet propediem negaturi Gmus Chtiftum eiïe De=! um,quod perind'e eil^ac fi diceret, nos udle Mahus metanam impictatem,abnegaio Chrifto, fufcipere, Hîc malignitatem atrocifsiinam Sgt;C incomparabis lem uides, futilitatetn uerb in bis audies, quæ fta= ' timfubiungit: Quam etiam ob caufam ôC Chnf= lt;nbsp;matisufum, ôi. crucefignandimorem tot lædorqs e fcotnmatis infedantur ♦ AT H ♦ Præclara uer'o lt;nbsp;confequentia:negamus Chrifina amp;nbsp;ufum fignandi cruceruiffe à Chrifto ud ab Apoftolis inftitutum, cïgbbreui fiemusTurcæ,aut Arriani,etChriftuni dß Deum negabinîus,quis non ftomacheturCufi^ adeb ne exiftitnat fuum randdum oleum Jeu ChriV= ma, raoremcp ilium cruce fignandi externum eflc cumChrifti diuinitate coniundum, ut banc proti= nus neget, quicuncp ilia externa figna ,ab homini= bus fuperftitiofulis inueda,nô probauerit^A T H» Haud dubi'e ifte OCor uenatur fibi imperitorum 8C vulgiPapiftidplaufum,c'um tanta accrbitate,qui titatur,qubd iftbçcleuicula de fuo Oleo,decp figno cruds noftîisfcriptis reprebendamus «HllL ♦ Hoc quidem uenatur ,fed Papæ inprimis gratiamiatcp una bue fpedat ,ut deformet diffamet Lutbe= ium,M.elantbonem, Brentium,aliacp organa, per quæ nobis Pater cOE;leftis,ut feripturas intelliga« mus,aperitfenfum:Nam Brentio non modo id, cpiodnuncaudifti, impudêtilsinae impingitjqubd

N- ii), fcilisr,^

DIALOGES SEC7ND78. fcilicet Ärrianorum blafphemqs patrocinctur, aliud quocßitidem falfiiRmè. A T H ♦ Quid id eft* HIL. Quid deEuchariftia Brentius fentiat, nofti* A T H.Noui.cum Luthero fcilicet,vt Brenttj fcri=* pta omnia teftantur,non eft dubium,nclt;^ vnquaiU fuit.H L Tarnen OfiuSjVt eum accufetjeuitatis atlt;f incôftantiæ, affirmât ilium nunc effe in Sacrament tariorum partes propenfiorem ^vtor Ofrj verbis) eC 3 paulb pbft inquit : Sicut in alqs nonnullis iia amp;iU » hocvideris ab Auguftana Confeflione diffentire, J quæ fubftantialiter in pane cotineri Chrifti Corpus gt;nbsp;affirmât, fi modo eo fenfu prolata eft de Euchariftia gt;nbsp;Confeffio, quern in Apologia fua Philippus affert* A T H.Si quis ab Ofio quæreret, quæ nam fint ilia nonnulla alia in quibus audet dicere,Brentiû aCoU feflione Auguftana diffentire, quid nam refponde^ ret tuo iudicioC H I. Meum indicium eft, quod fius ignoret quid dicat, Brentius enim à Côfcflîone Auguftana nc^in articulo de Euchariftia diffentit, necpin alio(vt diximus)A T H. Mirumj'ftum no tnetuiffeproditurû alicunde hominem, qui de tana craffïs mendacqs, quibus fuos libros fcatereintelli' go,eum côuinceret,Hl*Mirumquidem hoc eft,fed illud çquc mirurn,aut fortaffis magis,quod in tanta luce Euagelf), adhuc audet mordicus retinere,acerri tueri quçdâ abfurdiftîma et enormiffima, qug ipfimet Papiftæ fciunt, dcfendi nullo modo poift* Oftendam enim iftum laudare, 8dmordicus tued illas

DE OSTO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J2.’

illas tam multas gefticulationcs,totumcç ilium, ve= luti Icænicum ornatum facrificulorû, quo vtuntur milTificantes, deinde bapiifmum, feubenediâiionc Campanarû quoep» A T« lefu*H Ivimototumillud proluuium abylTumcpineptiarS et blafphemiatumj quæinlibro ,cuititulus Pontificale, eontinentur» AT,Seïione loquerist'H LSeri'o loquor at^ inge= nuè,nô vtor calumnrjs,« Ofius {acit.Quidmulus'T an nô audifti heri vocem ipfius ,qua dixit,fe veile 11= lam fidem adultura tenere,in qua natus eft ƒ Eft aûtgt; hauddubiè,natus, mult'o ante oTtumfolisEuangç= lici.in dêfiffimis tenebris Jn fumma; quod adilluni attinct,nec vfum quidem aquæ falitæ (ipfi benedi^ élam nominant) fineret fibi extorqueri; Quid ergo nônulli adbuc expedant Paparû Concilia,in quib» ipfitnet Papç una cum iftis Oforibus, Afotis,Cani= ftis.Staphilis, Auqs, alfist^ huius fari næ bominibus futuïi effent iudices^totumPapatsftrenuifiimè re= integtaturi, nifi forte ad priftinas ldolomanias ali s qd effent addituri, vt fane crediderim:' AT, Viina totus Chriftianus orbis baec intelligat : namfimul intelligeret,nullam vnquamjn tanta Euangelt) lu= ce, moderationem nullumcp pacis ftudium potuifi fein iftos induratos Ofios penetrare ,fedfummam' atep indiesmaioremin ülis effe infolentiâ ateppeï=î tinaciam,qua‘n€C tantülum ex bis, quac ipfitnetfeis unt (^vt dixi^ defend! nullo modo poffe.condonaa rentjVtRenipublicamCbriftianam grauiffimis diG= Cenfionibus vfcß;adeb exagitatam ati^ concuffain tandem^

DÎALOQV'S SËC7ND7S.

tandem aliquando padficarent atç^ inftaurafent» Sed uaticinor fore,ut iftis nunc idem cueniat, quod antè X L annos contigiiFe uidimus.Cum enim ferè fuperbifsimi homines nuFo modo potuiflent, uC uel abufus Ô6 nundinationes fuarum indulgentii^ rum, uel potius impofturarum taxarentur, cffecit admirabilis Dominus Deus nofter,ut ea occafionc tanta ftrages in papatum, per machinam uerbifui, fueritinflida,quantamomnesuident::fic àC dein’ ceps fîet.Cum enim ifti Ofores abfurdifsima quæ(^ uelintmordicus retinere, cunc^ audeantfe iadare, qu'odnecleuiculisquibufdam medijs. aut indifFe^ tentibusrebus pacem redimerent,idcm Deus, qui opusccepit,pcrfîciccjôgiusc^ gloriam fuam,quàni hadenus feceric,promouebic baud dufaic. HIL A» Mi AthanaGjCogor tecum agere »quemadmoduni cgifti mecum hcri,amp; petcre,utboni confulas^quod nequeam hodiè diutius tecum côfeTre,abripic enim me negotium fatis graue« A T H A.Quid ni boni confulamCSedquando fperas fore,ut rurfus conue^ niamus:* HI D.Cras manc fi Dominus uoluerit ) conueniam te in tuis ædibus, feramc^ipfum Ofn librum,amp; reliqua audies, quæ annotaui aliquanio ineptiora amp;nbsp;monftrofiora his, quacaudijfti»

A TH Exped:abote,amp; prandebis pofteamecum»H IDA»

Non recufogt;

Dialogt^^

DE 0 810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj

DIALOGVS TER'

T 1 V S,

HI L.Salue Atbanaß, A T HA, Tu lt;juocp (âluc

Hilah.uideo re fafcem librorum ferre fub ala, ut rufticus agnum. HIL« En tibi librum,dequoheK' nudius tertius tam multa, ATH.Satis grandem» H îL.En tibialiuni dufdemautoris, fatîsfoecundi» Nam tres vno partu edidit» Lege titulum« ATH, De expreffo Dei verbo libellus valdc vtilis ac his temporibusneceflarius , cum gratia èC priuilegio lmp.H IL» Titulus, propter quem vadimonia de* feripofsint. ATHJtàeftjiififciremus efleDilitlgç impreffiim. Idmiror, ubiait neceiîârius, nôadditS fuiiïe ad S A L V T É M:Nam puto Dilingenfeni Purpuratum omninb credere, hune librum effead falutem neceflarium, vt funt fidei articuli ,in Syma bolis comprehenfi» VidiftintuCquid ait tandemî' HI L. Infpexi duntaxataliquibus in locis , for* lafsis oflendam tibi vnum atep alterumî hoc autem in primis mihi videtur agere, ut, quantum pofsit, extenuet Dei verbum,amp;facræ feripturæ autoritär tem detrahat, vt non fît ex exprefîo Dei verbo,quo fentiuntle vrgeri èc iugulari, iudicandum , fed ex Traditionibus , aut interprétaiionibus Paparum fuarumùe creaturarum« Vifum eft mihi veluti quoddam Epitome ifîius maioris voluminis. A T»

Dl^LOGT^s T

Seponanius obfecro : Nam videor mihi fènrite te«^ trum odorem» HILAR, Lege iftius minoris ticu» tulum, A T H A, De eo,num calicem Laicis, àc xores facerdotibus permitti, ac diuina officia vuls gari üngua peragifas fit. HIL A.Hunc perlegi, A TH A. Quid tandem C HIL A, Nullo modo poteft pati,ut calix Laico, vt vxor facerdoti permits tatur, atcpuc diuina officia (ut ipfe vocat) vernacus la lingua peragantur, A T H A, lila pertinacia atçp arrogantia proderit gloriæ D. Deinoilri promo« uendæ, ne dubita, HIL A. Obilupefceres autem, fi videres, quam ineptis amp;nbsp;frigidis,in primis quain auera pietace alienis argumentis vtatur. Prodit fe qu'odEuangeliumfummèoderic ut uerè eil illi o= dor mortis, ita conatur illud,quacuncp ratione po« teil (ut dixi) deprimere amp;nbsp;extenuate,ut etiam con« ieóluris aliquandó agat, quo deilruat apertum Dei mandatum A T H A. Conieéluris ne contraapertum Chriili mandatum C obliterantur ne Chriiti mandataullisconrelt;flurisC Hl L A R. Sic ipfeexs iilimat ,aitenimfortafsisEphefini Concilrj autoris täte vfum vtriusqj fpeciei fuiiïè abrogatum , fed aóla eius Concilij integra non extare , quibus hoc potuiiTet clarè euincere, fed tantum fragmentum, Sc affert,non renciendas(ut ipfe dicit) coniedluras, quibus doceat Ephefinum Concilium ilatuÜTe, pro

DE OSTO^

fententia Papatus* A T H A» Licuiiïet ttc Ephefis no , autCalcedonenG,aut Niceno, autcuiuisdc= mumCondlio abrogate mandatum Chrifti c V= num velim fcire , quid ifte refpondeat Gelaßo, cuius in magno (ut appellant) Decreto verba funt inferta,quæhabent : Aut integra Sacramenta per= lt;nbsp;cipiant , aut ab integris arccanturC HILAR» « Sentit fe valde urgeri aGelafio utuideo, eft enim valde folicitus,quomodo ab eofe explicet. A T H, Quid ait tandemÇ HIL A R » Multa,inter alia, eos , qui ante nos cum Papiftis de hoc articulo contenderunt, Bo emos in primisnon fuifte vfos Gelafijautoriiate, citra autem dubitationem ullam libenter fuiffe vfuros , fi vidiftent Gelaftum pro fc facere, ATH A» Ridiculum caput, ergo non lia cebit nobis aduerfus Papiftas , ullisfcripturis, ars gumentis , autoritatibus vti, nifi illis ipfis præ^ cife , quibus vG funt alii ante nos 7 V ndc hauGt iftud topicum C Hl L A RI V S. Ex peruerGtaa te fui cerebri , qua Gigantum more pu gnat cum Deo.Deindcait, uerbaGelafrj ad folosSacerdotes pertinerc, AT HA. Vndeilli conftat, cum nub laGtapudGelaGumfacerdotum mentio ♦ HIL A«. GloGatorem.inquit.Thomamde Aquino, SC Ar= lt;nbsp;chidiaconum, explicantes ea verba , ab integris « arceantur, dixiffe ,ut aut ambo ,pancm fcilicet ÔC « yinum confecratum accipiant, aut abftineant a *

Ü n . celebra=,

DIALOGES TRILTiyS.

, ceîebratione miflarum vt neutrum conßdatuf» AT H.Meræ nugg, EntibiGelafij verba,quæ mes moriæ teneo.cùm fummè mihi placeant» Comperis J mus,qubd quidam fumptatantummodb corporis 5 portione,à calice facraticruorisabftineant,qui pro? cul dubio, quandoquidem nefcio qua fuperftitio? ne docentur aftringi,aut integra Sacramenta pcrci? piant,aut ab integris arceantur, quia diuifio vnius ciufdemcç miftenj^fîne grandi facrilegio non poteft prouenire,Quid hic audis,quod polFit adfacerdo=« teSjVel conficientes(^vt aiunt)detorqueri:'loquituï cnim de laicis, procul dubio, qui fuinptopane feu corpore, abftinent à Vino, feufanguine, vt in Pa-patu fit, A T H, Non eft dubium, ipfemet Ofîus tandem videtur agnofcere interpretationem,quam attulerat,e{re alienam à verbis Gelafp,quare accurrit adaliam anchoram, fatis infirmam : Ait enim non reperiri integramcamGelaffj epiftolam,vndè Gras tianus ea verba produxit. A T H. Quis poflît fine naufea audire tam putida C Dicat mihi Ofius, putat neGratianum fibi confinxifTe iftud epiftolæ frag= mentum ( fimodb fragmentumefl} ÔC non poiius ex intcgro defcripfifie^H IL ♦ Aliud eodem in loco annotaui æquc ridiculi3,auc magisfortaflis.Quan-gt; do nihil ex ea Epiftola habcmus præter fragmen=' , turnifiud,quod adfert Gratianus, quoalio fenfu » verba hæc accipi oportet, quam quo Gratianus eis » vfus efle videturîPorrb quo fenfu fit eis vfus,ex a^ liquot

DE 0810.

quot canonibus, qui præceflerunt in ca diftinAio- * ne, facile quiuis perfpexerit,qui non de alqs, quatn * de facrifîcantibus loqui videntur,Sunt Ofiana ver* ba,in quibus primùm fairumputo,qubd in præce=s dentibus canonibus, non de alqs, quam de facrifî=i cantibus loquatur;Nam de îaicis quoep mihi vide= tur loqui. Deinde an num abfurdiiTimum illud eft, quodait,nos debere illius fragmenti verba eo fenfa intelligere,quoa Gratianofuntaddudaf Qjiidfi Gratianus aliquidmaleintellexiflet in alfjsPatrum fententijs fcripiuris diuinis, quas compilauit (vt folet male intelligercjatcgerrare, qua de re extant bo nilibelli) cogerentur neledoresfequiGratianiin-feitiam, 8c non potius verum fenfum verborura, quæfunt addult;ffa;'AT H.Portentofum eftjin tam paucis verbis 8^ ferè inyno paragraphe apparerc tot fçdos lapfus, Sedeum meminerit gloflâtoris hu ius canoniSjCur non produxit eiufmet verba f quæ fcio huiufmodi effe,vt fi Papiftæ pofient ea difpun= gere,autfupprimere, vald'elibenter facerent ♦ AT«. Quæ nam ea fiant «H l D.Omnino contra id, quod ipG deBuchariftia fentiunt, fed ea nuncraifia facia^ nius, Audi quid eodem in loço Ofius; vtinam, in= ‘ quit,apudiftos Gelafqvalereçautoritas,nulla nunç * defpeciebus Sacrameuti effet altercatio: attç ybi^* hoc dixit, ÔC Gelafium magnum fuiffe virum, ÔC o=; mnilaudc dignumaffirmauiti quod nos non difa fitemur^ produdt verb^, quibus^GelaGus monct

O iij debere

DI^LOGrS T EKTirS, » dcbere inconuulfum firmuincp conftare, quicqui«^ » Patres femel fanxerunt fecundum fcripturarutti gt;nbsp;tramitem ♦ Adducit ergo Ofius difertè contra pro nobis : Noftrum enim eft hoe axioma, ut manere debeat inconuulfum firmumép quod Patres maiores noftri fanxerunt, S B C V DVM SCRIPT V RA RVM TRA^ M I T E M , At Ofrj èc reliqui Papiftæ con^ tendunt,debere inconuulfum manere,quod nia* iores noftri, etiamfi non fecundum diuinas fcrip^^ lurasfanxilTent: fan's enim putant, fi maiores no=« ftri aliquid fanxerint, hoe tantum fpedant, hoc adorant, quiequid Chriftus Dei Filius fanxeric A T H A, Dixifti mihi ftatim initio, iff um eife iu’’ dicioprauo,amp; fempermagis ineaopinione con® ßrmor, HILA^Quæfo te Athanaß fine me ad® hue expaciari in hoe campo, vt agnofeas, quam fit peninax ifte Hypocrita ♦ Animaduerto primutn Carolum QuintumCæfarém , deinde Paulum Pa^ pam eius norainis if) ♦ cum omnibus Gardirtalibus» hoc eft, cum tota R omana Ecclefia(^vt ipfi interpre® tantur) deinde AloyfiumLippomanum , Vero® næEpifcopum.quem Ofius fufeipit fummislaU^ dibus effert, Poitremb ipfum Afotum Dominica^ num,que idem Ofius vbicpveneräbilem amp;nbsp;infigfl^ virum prçdicat, animaduerto inquam, omnes hos» quorum maxima S)C incomparabilis eft apud fium autoritas, cenftiifle éalicem laicis eflepermif^ ■ * nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenduiîî» '

’ n E o SI o: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• ^ is

fendum,8ó tarnen non commouetur Ofius,vtcunl illis confentiat , vfcß adeo eft durus amp;nbsp;folitarius, quin ÓCfafeinatus Papalibus prccftigijs* ATH« bdo de Carolo Quinto, qui in libello ,quenilnte3 rim appellant,no Colum calicem laicis, fcdminiflris EccleGarum vxores,Cæfareaautoritate, permifit.de reliquis, quos nominafti, an ita fenferint, me latet» HlL* Paulus it). Anno virginei partus Mi D» X L V 111 «Pridiè calendis Septembris, tres in Germaniam legatos mißt, quibus mandatum, de confilio 8c alTenfu omnium Cardinalium (ßc enint habetur in bulla ) dedit, vt petentibus fibi permitti calicem,autvfum vtriufcpfpeciei, non denegarent: ea bulla paflim extatdmpreffaBafileæ,curante er= 'gerio,apudOporinum. A T H A. Memini nunc iltius legationis, hunt titulum iadabat, pro redu= dione multorum populorum Germanicæ nation nis, amp;nbsp;memini etiam, earn multos, magno cachi^ no ,fui{re profcquutos nbsp;nbsp;nec mulierculam quidem

fuifleinueniam, quæ voluerit ad PapatumreducK H l.Ea ipfa Lcgatio eft. A T H.Sed vnd'e Ccis Lip= pomanum V eronae Epifcopum fentire, calicem lai= ciseffe permittendumf cert'ein ea ad llluftrifltmS Radziuillum, cuius Cupra meminimus .Epiftola ali= ter fentit. H1L- ♦ Quicquid in ea Epiftola videatut feutire, is fuit vnus ex tribus legaiis, qui bullam mandata, de quibus dixi,per Germania circumfercs bat.

DlALOQV'BTEILTljrB.

bat, ced'd, pafïus ne foiflet legationem ad fe defeiii» in qua contra fuam ipfius confcientiam calicem laî*’ cis permictcretCnon cft credibile de viro, quem (lus tantopere admiratur, ATH A^SeddeAfotû quomodo docebisidemfentircf Nam de reh'quis, quos nominafti, videris mihi belle docuilFe« HIL» Cum libellus, de quo dixi,cui titulus INTERIM quem nonnulli fphingem,nonnulli chymeram appellant , monftrum cerrc fuit horrcndum, fuiflet i^ comités Auguftanis , anno M. D» XLVIlI» IeÂus,non dico perlcdus fed cum pauca quædani eins verba Ieda miflent (nota eft hiftoria,quâ muld non libcnteraudiunt,cum recitatur, ne in memori* am hominum reuocetur.quo anificio pen'e oppref’ fialiquandofuerimus) ismanfit aliquandiu penes Afotum,quiinpleriscp locis cuminucrtit,fuomos do,atlt;^ corrupit:cum verb non attigerit locum, in quo calix laicis concedebatur , ergo probauit quae non expunxit : vt placet hoc genus collcdionisî' A T H. Quid ni placeret Z Sed Ofius patronus, fcU curator Afoticus abs te primum quæreret, unde feias libellum fuiftecorruptum^ HIL. Refponde^ rem, abonisamp; grauibus viris , quibuslicuitcutn legere, antequam ad Afoticos ungues perucnifTet. A T H Quid fi deinde peterec, vnde feias ab Afoto fuifte corruptumC H1L* Refponderemjs fecit cui prodeft,proderatnionacho Afoto, adaucupandaiö Paparum gratiam,fi corrupiftet, ergo is fecit« A T

Quid

DE 0810, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$7

Quid fiOfiusampliusurgeret peterett^,quomo= do fcias libellum in poteibtcm Afoti peruenifieC' HIL♦Quia proprie ad Afotuni,qui tune fuit à Cô= fefsionibusCaroli Quinti, pertinebat, cius Mon= ftri curam habere , imo multi funt in eaopinione, qubd Afotus libellum conflaric, adiutus tarnen ab illo præclaro triumuiratu ,Flugo, Sidonio,amp; Isle= bio Agricola» Sedfiplura adhucOfiusàmeinhac caufa peteret,ablegarem ilium turn ad multos Principes, turn maxime Auguftam Vindelicorum,vbi res gefta eft, quotquot funt aliqua autoritate viri affirmabunt, verifsima elfe quædixi» Quin caulam quoc^adducerent, quamobrem Carolus V» Afo= turn loco amoyeritamp;Tproiecerit'afe^A T H.Quam caufamadducerentîH IL»Quôd Afotus perpetu'o amp;nbsp;iraportunifsim'ein auribusCæfarisinftillaret, SC latera eius urgeret , eumfaluum fieri nullo modo pofle , nifi omnes Lutheranos gladio abfumeret» ATH»M.cmini me idem à grauifsimisuirisfæpe audiui(re,quanqu'am alia quoep caufa affertur,qubd fcilicet Carolus V»præfenfiffet Afotum effutiuilfe nonnulla, quæ in Confefsione ipfius Cæfaris audi-ilTet, puto utrancp elfe veram : fed digrefsi vide=s mur alibroOfiano» HIL* Minime gentium, omnia enimhæc pertinent ad detegendam incompa^ rabilem impietatê amp;nbsp;pertinatiam Ofij, qui nec Cîc= faris,nec Papæ, necCardinalium, nec aliorum vi* rorum,quosillemaximi facit, autoritatepcrmoue=

P tur*

DI^LOGrS T ER^T irs

tur, Atinquodemumarti'culo C Cenè in co, qui mulco minus poteft 'a Papiftis dcfendi, quam qui-uis alius ex controueifîs» ATH A, Facit ad rem, non nego, ut facit etiam, quod de Afoto.quem Ü« fiùs tantopere admiratur , attigimus : fed die raihi Hilari,potes ne mihi indicare, quid ifte de Concilijs fcribatî'HIL A R.,Po(rum,aKinfumma,omnia et fe facroiànAifsima.nosautem rerjeere, quicquidilla ,ftatuerunt,audieius verba Quicquidàfancflis pa= 3 tribus traditum, quicquid Conciliorum autoritate s côftitutum, quicquid incredibili totius orbis Chri^ 5 ftiani confenfujtot igeulis eft receptum Jd tanquam hominum comentum rerjci voluiflis, A. T H.Faliâ omnia,Proh Nefarium criminatorem Ofium: Non cnim rerjcimus promifeue quicquid Patres, quic^» quidCôcilia,quicquid Chriftiani orbis côfenfus ins uexcrit, imo multa quæ funt in Patribus reuerentef fufcipimuSjSô muko funt plura ea,quæfuicipimus, quàm quæ rerjcimus,ut fuicipimus etiâ multa à Co* cilijs côftitutajamp; àChriftiani orbis confenfu côpro* bata. Sed duntaxat rerjcimus, quicquid alienum-à uerbo Dci inueAum fuerit, fiue à Patribus ■, fîuc à Concilns,fîuèà toto terrarum orbe.fîuè ab Angelis, fiuè ab Apoflolis fuiHetinucdlum, qubdita nos di* uinus Spiritus per Apoftolum moneat,vbi inquiG , Si Angelus è ccElo,aut nosjiofti rcliqua.H IL. lil^ omnin'o côtfa.Cum enim Euangelium habeat,HÏ* ,BITE EX HOC OMNRSJioniinesautem

nefeio

Ti E O SI 0.

tiefcio qui tnîtrati et laruati Jedcntes in Conciliabu^ lo BaGlienfi ôcConftantienfi, efFutiuerinthæc vers ba:Licet Chriftus inftituerit fub vtratç fpecie, tamé ’ hoc NON obstante (Gc enim prorfus, diferie derogant mandato ChriftOftatuimus.ut c5= ‘ trarium Gat : Eccc, diuinus Spiritus monuit, nec^ Angelis, neep Apoftolis lefu Chrifti licerc,contra mandatumChriftijquicquam ftatuerejed anathema eGe,quifecus ftatuiflet,iiti contra,feriunt enim ana= themate,etin ignem contjciunt eum,qui ChriGi in= ftiiutionemprçfert ordinationi hominum, 8c quo= rum demum hominumç'carnalifsimorum et crudes lifsimorum* Sint quidê quanta volueris fanctitatc vinute,nun^ licebit eis,nun^ aChrifti inftitu= tione, vel latum vnguê,ullam ob caufam,difcedere: fed qualesPatres,qualeslaruædn Conciliabulo C5= ftantienGfuerint,apparet ex multis quidem fed prç= dpuc ex ea condemnatione, quâ tulerunt in loan-nemHufsium amp;nbsp;Hieronymum de Praga, quos ad fe,fub Gde publica (G Dhs placet) vocatos Jn teter-rimum carcerem ilicb condiderunt, O venerabiles Patresîpbft annum verb ,cùm vidiffent illos tene= briSjfqualore, inedia, amp;nbsp;frigorebenè fuilTc maccra= tos,ôô excarniGcatos,audicrunt quidê pro fedicen= tes,fed tanta impatientiaSC indignitate audierunt, quanta teftatûreliquit fuis literis Poggius Florêii= nus,homo Papifta,ne quis forte putet ê noGraiiSus cû GiiflejCû illos martyres ChriGi fumooc laud’t 5^

P ij daifoi--

DI^LOCrS T l^TLT 1rs.

durifsimè cum iIlls adum fuifTe demonftrct, deinde flammiscruddifsimè vtrunq^abfumpfcrunt,ad hunene modum celebranturConciliaC In iftis ne præPidet Spiritus iànÂusî Ifta ne præferc Ofîus da« ro ôô aperto verboDd * Quodnam autem darum amp;nbsp;apertum dicendum eric, G hoc no eritjB IBIT B EX HOC OM.NES7amp;apertumefle fatetur 9 Dccretum ipfumconciliare,inquoitahabetur (ut » modo dixi)îicct Chriftus inftitueritfub V T R.

Q_VE fpecie:fub utrac^Jnquiunt.Chnftuminftis tuifTe jimofatenturquoep in PrimitiuaEcdefiafu» iftevfumduplicisfpeciei, tarnen hoc non obftante contrariumdecreuimus.O elegantes homineszCut autem contrarium decernitisC Quia,inquit OGus, inftitutio Chrifti, tacito quodam confenfu totius EcdefîæCatholicæ,fueratabrogata. A TH. Dicit hoc OfiuscHlL. Audi num dicat;, èc quidem difer* , tifsimdEx quo tempore,Germaniæ pars,quç nobis 3 eft vicinior,Chrifti recepitEuangdium,exeoufus , utriufcp fpeciei, tacito quodam confenfu totius Ec^ J clefiæjfuiife videturabrogatus. A T H.Miferetme hominis,qui cùm legeritapud iureconfultos, leges qlbus? ciuiles.tacitocôfenfuomnium,perdefuetudinêab= rogari, idem putat potuifle fieri de inftitutionib. prgeeptis Chrifti, oprçpofteri iuditrj hominê.Quid poteft magis blafphemum did/Verbum enim Do= mini manet in æternum.non poteft præfcribi, non poteft abrogarf nec tantillum mutari, nec^ ab An=

D R OST O.

gell s quidcm^aut ipfismet Chrifti Apoftoh’s (ut mo do dixirnus) cur er gp pofsic ab iftis Ofrjs^HIL.Sed mifereatteeorum Patrumquoq^ , qui inConcilio Conftantienfi ôô Bafilienfi fuerunt:Nam licet himi= nimè vtantur eifdem prorfus verbis, quibus vticur Oßus,qubd fcilicet,tacito quodam confenfu homi= num, pofsit abrogari mandatum Chrifti,tarnen ide ptorfus pro nuntiant,en tibi verba* Cùmhuiufmo= * di confuetudo (de danda fcilicet vna duntaxat fpe= ‘ cie) ab Ecclefia ÔÔ fantflis Patribus ratio Habiliter in= « troduda,0C diutifsimè obferuata fit,habenda eft pro ‘ lege* Et totidem uerbis agunt Bafilienfes quocp, quidattinet recitaref* Al’H. Miferet me eorum quocg.fedmagis Ofrj,qui incidit in magnam luce, ÔCfœlicitatemfcripturarum,amp; tarnen ufcçadeb cç= cutit* Sed cum ifti Patres Ofiani recipiantatcpap* pellent rationabilem atc^laudabilemeam confue= tudinem, quæfucrat inuecfta contra tamapertum verbum Dei, ablego illos ad eorummet Canones, qui funt in decretis,dift*9,in omnibus enim illis c5= tinenter , Sc funt decem numero,clarifsimis verbis pronuntiatur, Nondcbereconfuetudinemrationi ‘

veritati præferri , Abolendam eiTe confuetudP ‘ nem, quæ eft veritati contraria , Dixiffe Chriftum * cgofum veritas,nequaqu'am egofumconfuetudo, * Confuetudinem fine veritate errorem elfe, verita=‘ tem ualere,inualefcere,ÖC in æternum uiuere, Chri= ‘ ftumfolum audiendum, ÔC non debere nos fpeda- *

P ii) re quid ‘

DIALOGO’S T EILT I7S. jrequidaîiquis antenos faciencfumputauen’t, feeï , quid primus,quiantè omnes eft,Chriftus fecerit,06 multa huiufinodi præclara, modo ab illis feruaren^ tur,In fuma latifsimum câpum, in quo aduerfus 0== fium cxcurratjhabiturus €ft,qui prouintiafufcepcrit refpondendi, in hoc præfertim articule, Sedredco ad id,quod modo interrogaram, obferuafti nc quo:» modo is definiat concilium,cui credi oporteatC H L Antequam de hoc refpondeâ,quæfo,fine me unum adhuc atep alterum locum ex code Dialogo afFerre» A T« After quicquid vis,audio4H IL* Ofius eft in numero fuperftitiofifsimorum illorum hominum, qui nullo padto ferre poiTunt^ ut Biblia in uernacu-lam linguam uertantur, A T H» B onum ingenium narras,ver'e Epifcopale, H1L« Multo minus^vt in tempio, ciim preces fiunt,aut officia (v€ ipfe vo” cat) diuina peraguntur, fonet vlla vox vernacula: fatis enim efle putat, fi verba diuinarum fcriptura^ rumaures noftrasjicet obfeura et non intelleda/ci riant. ATH, Apoftolus longe aliter fentit.i.Cor, 14. cui oportet nos credere, Paulo ne, an ifti Ofio:* HIL. Mire cauillatur contra locum Pauli ,amp; de^ mum dicitlicuiffe Ecclefiæ id, quod Paulus docuit, mutare. A T H A, O ineptum, imo blaiphemuin hominem. HI L. Sedaliudaudi etiam abfurduni » atcpblafphemum , Si, inquit, creditum eft à genti=* » bus, quodquædam carmina, quas præcantationcJ gt;nbsp;appellant,quibusiftudartiseft ,infufurrantes,no=* minibus

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÖO

minibus quibufdam compellans, quæ necipfi qui= dem, qui inuocant, norunt, ex folo vocis fono uel * fopiantur ferpcnces , uel etiam de cauernis pertra= * hantur abftrufî» A T H A» Icfu, lefu, quid audiamC * Erg'o OGus vult,ut imiteinur quod fecerunt Ethni= ci,nô quod Paulus docuit^aicç, ut per fonurn facra= TumScripturarumnon intelleélarum popellus in« cantetur, ut incantantur ferpentes ƒ H. l L A R» Rem ienes , quarc non r^cito reliqua quæhîcfub=: iungitOfius , fed alibi fie ait: Angeli afsiflentes in c confpedu Domini, 8^^ videntes faciem eius ,liben= c terSÎ: grate accipiunt, fi Temper verba fcripturæ, t horum nominum appellationcs veluti carmi= c naquædamSi præcantationes ex noflro ore pro= c mamusÆt paucis interiedtis : Si ergo vides, o au= ditor , aliquando legi fcripiuram in auribus tuis, « quam non intelligis , Ô6 fenfus eius tibi videtur « obfcurus, interim feias te haneprimam fufcepilTc e viilitatem , quodfolo auditu , velutpræcantatio= « ne quadam , noxiarum virtutum , quæ te obfi= » dent , 8c quæ tibi infidiantur , virus depellitur, lt;nbsp;8cfugatur. Obferua tantum , ne efficiaris,ficuta= e fpides furdæ, 8c obturantes aurcs fuas , ne audi= lt;nbsp;ant voces incantationis 8C veneficq» A T H A* iefu, lefu, iterum cxclamo, plenus magno ftupore; Namvideoiftum omnino putare.uerba diuina non intellcdta, i n templo pronuntiari pro incantatione, ôCpïo

DI ^LOGl^ 5 T EP^TTl^S.

pr d veneficio,an in eum vfum fucrunt nobis di-gito Dei defcripta/HIL» Teget feautoritate 0«= genis,qui ad cundem modum videtur fentire,cuius etiam uerba recitauit* A T H. Quafi Origcnes, in ca duntaxat re/cedifsimè lapfus fuerit, an non nofti HieronymumOrigenis multos errores acriterin® feAatum fuiiïe ƒ ergb folet fæp'c grauiter errarc* HIL. Noneft dubium,quin hîcquoqjcrrauerit, Sed Ofîus,ut eft praui ludicfj, in eo potifsimum O“® rigenem fequitur , in quo errauit , Sed audi hæc ’ quolt;^,Sinon promendæfunt, velnonaudiendaî » precationes, nifi quas intelligas, quid ex eo confe= 3 quetur aliud , quàm nullum fore in Eccleßa ’Pfalmorum vfum, quos Dauid conicripfit/ Quo-3 tum quemcp enim reperies, etiam ex doAioribus, squifententiam eorum aflequatur ,quacunlt;^tande lingua promantur I Haélenus Ofor , qui magna contumelia afficit Spiritum iàndumjamp;S Dauidem, cùmdicat eum dedifle Eeclefiæ Pfalmos , qui non intelligantur,ficut alibi vociferantur iflffermoncrn diuinum efleambiguum^velut Sphingos ænigma=: ta« Nô diffitemurpUrac^in Piàlmis efle, pauloob^ fcuriora, fedmulto maxima pars, fi à doAis amp;nbsp;pijs viris fuerit diligenter, in vernaculas linguas,con^ uerfii, etiam a vulgo plané intelligi, èC cum dulcif-fima confolatione ÔC magno cum fruélu legi dc= cantari videmus« A T H« Omninb inepié amp;nbsp;flulf^ raciocinatur Ofius , fi non proniouendæ funt vel

non

DR 0310, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;él

tîon audicndæ precationes,nifi quas intelligas,nul= lus futurus eft in Ecclefia Pfalmorum vfus , quod pauci eosintelliganu Quorfum erg'o putat efTeà maioribus inftitutum, ut decantetur in Ecclefia res obfcura Ô6 non intelleda C HIQuorfum 7 non= ne audijfti modo, ut talibus præcantationibus , 8C ueneficijs populuspræmuniaturà noxtjs SCveluti incanteturCA T H» Verè incantatur amp;nbsp;dementatur ab iftis nu gis ôô prccftigqs Ofianis,HlL» Audi qup fequuntur:Habemus,in linguatn vernaculam con=* uerfam orationem dominicam , quàm multos au= ‘ tem inueniri putas, qui vel tertium illius uerbum, ‘ faltem ad literam intelligant/certè ex imperita mul=‘ titudinevix centefîmum quemcp.vt interim de fen^^ * fu taceam, Quis non videat Ofîum liuore ÔC odio hîc latrare , ut diffametufum vernaculælinguæin precibus C ATH» Vnica duntaxat ratione poffet cxcufari, fi quis videlicet diceret orationem Dominicain non fuilTe diligenter amp;nbsp;verbis perfpicuis in linguam Polonicam conuerfam,fi enim fuerit redè conuerfa, falfifsimum efi:, vt nec tertium verbum, faltem ad literam Jntelligatur,H ï L.Statim fubiun= git: Apud RuiTos,necp græcæ, necplatinælinguæ ‘ infacris vfus efl:,Nunquidautem, quæ pronu nciat ‘ facerdos e populo quiuis intelligitCpleracp ne facer= « dotes quidem ipfi, nemo tarnen apud eos quirita=; ® tur, officia diuina J lingua non intelleda decantari,« Expende Ofiaticum argumentum« Rufsi non que=

CL runtuï

Dl^LQGrS TEUTIVS runtuïofRda diuinajingua nonintelIeAa, decau^^ tan , ergo male faciunt reh'qui populi,qui cuperetit ea decantan' tali lingua,quæ pofset ab ipßs intelligi» AT HiHoc periadè eft,ac fi quis dicerct, Varmienc ßs Epifcopi Diocefani libenter verfanturinillis tes nebris,in quibusab Ofio continentur (exceptis ta= men Elbingenfibus, utfuntboni viri) ergb rcliqui Poloni non deberent defcifcere(ut faciunt indiesja Papatu. Mirum certe iftum Mitratum non pudere tarn putida literis mandate, quo demum feculo^il= luftricert'eEuangelf)lumine,amp; pererudito: perge de vernacula lingua ex Ofio,fi quid habes^H 1L Ä» » Petgam, Narrat Sclauicam linguam plus etiani, 3 quam quartam Europas partem côpledi : Hac enim » uti Boliemos Sc Morauos, amp;nbsp;CafiuboS; Ruffos, , amp;Mofchos, óóSuetios , Dalmatas, Boznenfes, » Croatas, Rafcianos amp;nbsp;Serbos. Hadenus uerè,niß qu'od non omnes adhuc recenfet populos,qui Scias uica lingua utuntur, Recenfentur ferè omnes à Ges' nerofo Domino Sigifmundo , fumma prudentia bC virtute Barone ab Herberftein, in commentarrjs rerumMofchouitarum, Moxait Ofius , iftasna» tiones uariare dialeclis. Hoc quoç^ uere. Poftremb 5 inquit: Si voluerimus tam multas amp;nbsp;varias trans” , lationes diuinarum fcripturarum adornare , quae 3 omnibus iftis nationibus fatisfaciant, vix rede pro” f uideri poterit,quis enim præftabit, fi fua quaeq; geS - dialedo fàcrasprecationes,lediones verfasha” bueritj

D E 0'S I O.

bueritjUt ttullus error in vertetido cottimiitaiurf Hoe inepù amp;nbsp;calumniofc , ÔC à fendnis Ecchianis mutuats ( is enimfimile nefcio quid} nec^ enim to= ddê verGones eflènt curandæ j quot fuut Sclauicæ linguæ nadoneSjCum Gnt tam multæ, Avarient rca ueràdialeÂis/edquemadmodum in Germania, in ltalia,inGallia,in Hifpania Gt, attemperandæ eGent verGones,eafcilicetdialedo , qua? communior eft, utmultisGmul vna verGo poGet iadsfacere, quod non cGet valde diGicile fadu* Deinde quod ÓGus ait de periculo,ne quis error in uertendo committa= tur,ergo eGe à verGonibus abftinendum, prodit ft, quod timeat,ne populus Sclauicus,G legerit,aut au= dieritBiblia, intelligatft hadenus fuiGeab RaGs amp;nbsp;V ndis enormifsim'e deceptum, A T.PoGet ne ftr= re,quod credas, OGus,vt Biblia in Sclauicam ling= uam verterentur, iuxta veterem amp;nbsp;vulgatam vers Gonem, quæ Papiftis eft in vfu, opdmaGde, it'a, vt nullus error,ut ipft intelligit,committereturçH.l L» Nihil minus, audi quid dicat : Eft vfu compertum verGones iftas literarum fandarum in lingua gen= ‘ tis alicuius vernaculam, multura EccleGæ Dei in= * comodi attuliGe, ÂTH.Debueratdicere,EccleGæ * Paparum,nâ huic multum reuera imcomodi attule= runt,vt vicifsim plurimum comodi EccleGæ amp;: gio ri£ lefu Chrifti.Sed cum necç hoc pofsit ferre, qu or= fum attinebat dicere, non poGe commode Geri tot verGones, SCtnetuendos errores,GGerent

i| Rem

DIALOGES T ER.Tiy S, Rem perccpifli,hoc ipfum volebam dicere de OHo» qui délirât nugatur cp extra cauiam,vt fuus eft mos, Sed audi reliqua, Eccius, in loco communi penul^^ timo , garritnefcio quid de Hieronymo, ex cuius impetratione, MiHæfuerint Sclauica lingua cele^ bratæ* Fabulam narrat, Nam longe poft tempora Hieronymi, nimirumantefexcentos duntaxatan«’ nos, temporeMethodq amp;Cyrulli, quiMorauianl ad fidem Chn'fti adduxerant, cæptæ funt Miftae Sclauorum lingua peragi, A TH* Quidtibi nunc cum ifto inepro EccioC cur adduciscH IL* Mane videbis, Eccius itacp, poft illam fàbuîam,fîc ait: At , gens huiuslinguæ dudum cefsit fuopriuilegio,ô^ gt;nbsp;felatinæ conformât Ecclefiæ.A T H* Mihi videris negare:Nam capite abnuisCHI L*Sic eft, nego con^ ftanter,Gens huius linguæ minime cefsitfuo priui' legio (G modo id fuitpriuilegium^ ÔC minime ft conformât latinæ Ecclefiæ* A T H. Cenb nefcis/ Audiftin tu MiffasSclauica lingua C HIL. Verge-rius, primum habuit in Illyria, Modrufîæfcilicct, deinde patriæ fuæ Epifeopatum , qui eft in Italia, nêp'e citra Arfiam fluuium : Nam ibi nunc eft Italia? terminus, qui aliquandb fuit ad Rubiconê : à Vers gerio itaepfaepeaudiui,quód in vtraepdiocefîlufti-nopolitana Modrufîenfi, Mifl'æ alicubi latina, alicubi lingua Sclauica peragantur, ac non modo illic, fed in Carnia, in Carniola, in Croatia èc alibi qpocp,amp;S eft plane notorium,En tibi Ecci), quo ftus

DE OSIo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;$3

fîus tam fæpe vtitur duce amp;nbsp;præceptore^'n fcnben--do fidem:quales fraudes, qualia nugarum portenta fuiflet nobis obtrufurus, fi de terris nupcr reperds, vel de Mofchouitis eum verba facere contigiflet, cùni de iftis fcribens, quæ fiunt X. V,ad fummum, dierum ab hinc itinere, non in quopiam angulo, aut in tenebris fed in ipfà ferè luceltaliæ, conatus fuerit ledlohbus imponere, quo crederent, nufqua locorum elfe vernaculæ linguæin Ecclefîa vfum» A T H» Cum feceris mentionem Vergerfj quem audio antè triennium cæpifle curare, vt in linguam Sclauicam nouum Teftamentum conuerteretur, quomodofuccefsit laborfH IL*Probe,iamnouum Teftanientum prodijt, iam Chriftus cum Sclauis quoc^ loquitur,Teftamêco acceiferunt, etiam Scla= uicè,aliquot Loci cÔmunes,quin Poftillaquocpj'n nomine Domini,autotóP, Trubero. Sedaudiam« plius, quandoquidem iifaverfio feruiet duntaxat Carniæamp;S Carniolæ , amp;nbsp;vicinis quibufdam pro= uintqs, Vergerius nunc eft in opéré, amp;nbsp;curât uer^: fionem vtriufcp Teftamentfquæ iiàfît dialedis at= temperata, vt à reliquis quocp nationibus Sclauicis intelligi pofsit, faltem a præcipuis,atcp in primis a Dalmatis, A T H. Quàm iniquo animo feret Papa cum fuis Ofrjs, vt docîîrina fiIq Dei genuina amp;nbsp;pu= ra,adtammultas nationes propagetur. HI L.Non cft dubium,quin iniquifsimo animo laturus fit, fed ' ournôfuccenfuicSerenifsimo Ferdinando Cæfàri,

Q., iq, quit

dialoges

qui ante triennium iuflît, non mediocribus fump“ tibus, excudi nouutti teftamentum caraderibus lingua Syriaca,quod Epifcopo Epbefîno dono mi-fitjVtfuis Diocefenis,amp; vicinisEpifcopis commua nicetCfcis enim Syriacam linguam effe illic.uernacU lam, atcp earn ipfam vernaculâ, qua lefus Chriftus, qua eius mater èc virgo.qua Apoftoli nbsp;omncs re^

liquiillic vtebantur A T H.Scio/edmulti prudent tes viri fuipicabâtur.ne quid monftri aleretur,præ-fertim cùm 1 o ♦ Lucretius à Vidman editioni prx= efleuHJ L.Puto me fcire rem totam.nam domiha== bui Mofen Meridinçum.nauone Syrum, qui è Ro ma fuerat ViennamaccerfîtuSjin boc, vt editionetn curareuA T H» Quid illeCquemnam dicebat fcrip=â fifTe lingua Syriaca nouum teftamentumC HIL Agt; Ignorare fe aiebat autorem,fed codicem fuifle valdè vetuftum,nec diffèntire (iftlteminre,quæfueritas* licuius momenti) a Græcis Latinis editionibus^ A T ♦ Audiui tarnen de neCcio qua impoflura, qua vfus dicebatur ea in re Lucretius«H 1 L^PoHum ti^ bi de ea quocp, Ab eodem enim Mofe audiui,Ioan=* nem Lucretium, præter Euâgelium Syriaca lingua fcriptum, babuifle feorfum aliquot folia, etiam Sy* riacè, fed quæ ipfe Mofes aperte videret fuüTe non multorum annorum,Lucretium tamê ea quocß eus ralTe excudi, vn'a cum ipfo Euangelio, teftatume^ fuiße in fuis præfationibus,ea non multb poft terns pora Apoftploruin feripta fuifle ♦ A T H A, Quid

nam

CE O ST o:

nam mt in illis folqsîH IL Jndcît, quakm foment Papiftæ editionibus nouiTeftamenn,hoc cftiquod nam fragmentum Euangelq debeat legi in die dedicationis templorum , in die mortuorum, infefto virginis,amp; aliquorumfanAorum.nngae in fumma, A F« into Sathanicæ impofturæ; Apoftoli ne ftiderunt 8C comminueruntEuangelium in fru= ftula 8^ fragmenta T Apoftoli ne aut de dedicatione têploïum, aut de die mortuorum vnquam cogita» runt ƒ H1» Sic cenfuit Lucretius,addiditcp quatuor prçfationes, bene Papifticas,inquibusdeillolndi= C€,quafi fuerit non mult'o poft tempora Apoftolo» rum fer ip tus, prolixe difteruit : fcio,qui habuerit in animo, contrario feripto feobricere, fed cumLucre= tiuSjftatim poft eâ edition?, die fuum ob'qlTet.amico meo no vifumfuitludari cumlaruisi A T«Haben=-da erat ratio viuentium, quos commonefieri, Ut ah impoftura cauerent, fuiffent profelt;St'o operæpreti« um, vtinam adbuc fcriberet.H LFiet fortafsis. A T ♦ Si Ofius in iftumlibrum incidiftet, baud dubie vo= luiCfet vti eius autoritate.HIL. Quid nil cum alio= rum quoeç librorum fiftitiorum atcç apocripbo» rum autoritate nitifoleat» llludmiror, neminem ex Papifticis adulatoribus Si: propugnatoribus balt;fte= nus extiti{Fe,qui adduxerit ilium Lucretianum Indi ccmverfumexSyriacalinguayvel pro Purgatorio, vel proEcckfiarum dedicatione, velabquobuiuf^ modiarticulo conftabiliendo. ATH A, Eonafsis'

eos

DT A LOGO'S T ZTLT ITS.

COS puduin HILA» Non puduiflet Ofiuni,utpot^ quem nihil pudet, fi mod'o in librum incidiflet» Nuncfiuis,admaioreni librum redeamus,fed la®* men antequ'am ad id refponderem,quod de Conci^^’ lijs pctere infti tueras, vellem quod promifi exfolue^ re : promifi enim me locum oftenfurum , ubi Ofius amp;nbsp;vfum nefcio quarum veftiunijquas facras nomi=^ nat, quib. fcilicet vtuntur Mifsificatores,06 multas eorum gefticulationes, aliacß ineptifsima et blafphc ma laudat ÔÔ mordicus nititur retinere» A T» Vfc^ adeb parum timet, quod ÔT. miflam Papatum ab radicibus ipfis ruente videatCH LTimeat uerbjmo audacior 8d arrogantior eft fatftus. Conqueritur er^ go de Caluino quod plura abrogarit, quam Luthc-, rus, en tibi verba : Fecit quod adhuc 'a Luthero 3 fejftatoribus fuis làcftum non fuit,ut Só iacras ueftes, 3 cum res diuina fieret,amp; luminarium vfum, Sgt;C cam-, panarum pulfum prorfus rerjceret.A T H.Cur nofl addidit, O rem indignam Sc deteftandam, aut ali^’ quid huiufmodi, ut folet efte importunus cxclama=^ tor, quanto autem vcrecundius grauiusfeciftet, fi in tanta luce Euangelij,iftasnænias difsimulaftetî' HI L»Äut faltem,ß non alias effutiuiflet multó ma* lores, quales nuncpcrftringam,Noftifacrificulum folere,ante altare, vtiplurimisillis gefticulatiofli=^ bus amp;nbsp;confignationibus, præter multiplices illas veftes , quas nofter Ofor facras appellat: quiafuc^ runt refperfæ aliquot guttulis aquæ luftralis, aflt falfa?»

DE 0810» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er?

falfîc. Ofius ergo, veluti in contemptum Sc contu« meliam pacris ccelefti», qui, miffa Euangelq aurora, laruam detraxit iftis hypocritis, patefccittp ridicub ipforutn fuperftitiones atcç nugas, cdebrandum bi putauit, pro re grauiisima ôé facrofanéla, totum ilium habitum atep ornatum, totatnep illam iocula« rem aAionem feu gcfticulaiionem facrificulorum, Ait enim Mifsificatorem effe miniflrum reconci= * îiationis inter Deum amp;nbsp;homines , quam non mo= • d'o verbis prædicat,verum etiam habitu, Sc adlione * repræfentat,ac, quemadmodum ea fada funt in cru * ce,fubafpcd:umaftantis populifubijeit, atep omnia * facit, vt fidei fuse commiflus populus reconcilia= * tionisincrucefedæfrudum confequi pofsic.A T, ‘ Vix putaflem elTe tarn ineptum amp;nbsp;tarn leuem, qui ingereret nobis leuicula ifta SCputida , eopotifsi« mumtempore, quoagitur de îumraarerum, hoc cft.de Rom^mcretricemnditus perdenda,non mo= db de cincinnis deep fuco eius abolendo. Sedcum ftulte dicat.facrificulumfuohabitu.fuisqj gcfticula= tionibus repræfentareChriftum in cruce penden= tem.ideocp ifta efte inftituta, vt populus reconcilia« tionis faöac fruftum confequi pofsit , quotum, quemcp reperiet Oßusin populo, imoingrege ip= fofacrificulorum, qui intelligat illam mutam trage= diamC H l L» Oftendam tibi mox Athanafilocum, in quo ifte nofter ineptus addueic autoritatem li= bri,cuititulus P O NTIF1CIAL E, A T H A.

R Monftros

DIALOGES T KILT IVS m onftroßiTimi ilUus Romani ƒ HIL ♦ IHïus prof^ fus,ubi,taiiquani exStygia palude/cacent fcendifsi-mæiaeptiæ,atcphorribilesblafphemiæ. Quocirca miror non adduxîHe hoc in loco noniinaiim akerP us perridiculi blafphemiqj libri autoritatem, cui amp;nbsp;tulus RATIONALE DIVINORVM officiorum cum in eo reddatur ratio omnium iffa^ rum nugarum 06 næniarum , quas hypocritæac^ obruendam amp;nbsp;fepelicndam piam doclrinam foto^ niarunt,06 Miffæinferuerunnquan^ ßnon addu^ xit nominatim, apparet tarne exea fentina muka eS haufid'e, èC pro fuis reciiaffe: Nâ alibi quoqj hoc fa^ cit amp;nbsp;fecum difputat, cur fextaferia adelicatioribus cibis abftinendum cflc iufferit Rom:Ecclefia,cur di^ dominica corpora largius reficienda,AT»O grauh tatcm OGanam» HLCur oleo crifinatisadmifceatut bal{amum,86 alia huiufinodi, nec tamêfentinæ minitjvnd'e hauGt.Sed ad muta fabula,{cis,illius flO ftri hifloriâ,effefudê,in iftorum oculis^potifsimuni quia no rar'o hiftrionicas iIlas ineptias^modo ex pro feffo, modb obiter atc^aliud agens belle falfecp pers ftringit, vt feck alicubi de ifta muta tabula, AT'.Nos ui ilium locum,quo plurimum deledor» Sæpè vo^ lui ingererequibufdâ hypocrids.quos ita viffi fures ïCjVt penè difcerpferint librum, cùm vidèrent fe ih lie graphice atqç ad viu» dcpitflos ♦ Sine ego recitei , HlL,Recka obfecro, AT Jngens autem erat hotni^ gt;nbsp;num côcurfus,maxime,iuucntutis, nâhis omnibus a UQUumeratfpedlaculum 56 inaudiium, multos io‘

i^E. osia.

täfo vertice,liouo genere veftftus, catare fimul quse t inemointelligatjCgreos ateplampades arderein ip{a, quod dicit, men’die, fumigationes atc^ fuffi'tus exci c. tari thuribuliSjSacrificuni aftare cum miniftris ad a= c ram, pronuntiare omnia fermone peregrino,varr)s c vti geniculationibus atc^ geftibus, inclinari ftridis e maiübus, modó diftêdere, modó reducerebrachia, c fubindèfefeconuertere, nunccflèclamofuaï,nunc e tnagnofilendo quædam demurmurare,fuipicerein e akum,eflepronum,confiftereno vno loco,nunc in e dextra nunc in Iguam partem akariscomigrare,mi= c care digitis, inhalare in calice, eumcp tollere in fub= e lime, poftea reponere, certis locis nominare, nunc e viuos,nunc mortuos,pancazymum frangcre Sein« calicem imittere,pcdus ferire pugno,fufpirare,clau c fis oculis reprefentare fomnum, rurfus expergifci, t manducare partem vna panis, alteram haurire cum « vino tota, ne qua guttula remaneat, ablucre manus, t patellam deaurataauerfum,extenfo brachio,demon c ftrare populo .admouereeandemfrStiateppedori, lt;nbsp;deofculari nunc imagunculam,materiæ vel métallo e inclufam. Ifta igitur iocularia ÔC blafphema , quod peius efi:,audet in tantaBuangeltjlucejiofter Ofiu» defêdere amp;nbsp;celebrate (fi Dt^s placet^ü iudicium^an putat hæc quoeç efTe ex tradidone ApoftolorumC? HIL* Sed audi, vt mulfo pluribus alio in loco aoat de iftis verè mutis febulis. Ea quæ per cbartam ‘ S^atramentumProphetæfcripferuntÔC Apoftoli, « R ij Ecclefia

DI^LOGl^ S T EP^TIl^S.

» Ecckfia non mod'o,viua voce,fuis tradicliberiSjVe . rum ciiam dierum obfcruadone, Signis, Simula’® » chriSjHabitu, Geftu fîucacftionefacerdotum, præ® J cipuè Sacris op€rantiuni,ac vanontuumac cærc-» moniarum généré, quafîpræmanfum infantium o’® sridbum infercrecupiens,pfis omnibus quamlibd , imperiiis inculcate conatur.A T H. Valdè ergo ru des A poftoli fuerint oportet, qui cum de prædican do, per vniuerfum orbem, Euangelio mandatuiU habuillent, nunquàm potuitillis in mentem veni=® re de ifto veluti præmanfo imperitorum ore infers rendo, Nunquam enim fignis, nunquam fimula” chris, nunquam vllo fpeciali habitu, aut gefticula® tionibus (quemadmodum necjvllis Miirificatio” nibus) rcprefentarunt populis, quod in Prophetic legiflenc a Chrifto didiciflent.O Leuiculum O®* fium, qui in tanta vndique erumpente ( quod libet centies repetere ) luce Euangelrj, fretus nefcio qui®’ bus verborumjllecebris atlt;^ fophiftica, adhuc fpe^ rat, fe pofle nobis perfuadere , vt reuocemus vfutn iftarum næniarum, HIL A, Dicblafphemiarum: Nam Spiritus fandus difertcin fcripturis condemn nat obferuatione dierum, imagines ftatuas,quac in templis ad cultum atc^adadorationem proftent: amp;nbsp;tarnen Ofius iftam dierum obferuationem.etiaiu alio in locOjVeluti iàcroiàndam amp;nbsp;vald'e vtilem Ec cleftjs célébrât, vt vfum etiam imaginum amp;nbsp;ftatua^î Turn quo^. Audi eius verba, Quo tenacius infill

D E OSI O.

pofïït mentibus mortaliâ beneficium mortis Chri« • fti,deinde refurreAionis eius, Bcclefiaftacuerc vo= * luit, vt fexta feria abftineremus à cibis delicatiori= « bus,quaficompatientesChrifto pro nobis paflb amp;nbsp;• mortuo» A T H. Magna reuera parumcp diflïmilis paflioni Chrifti amp;nbsp;nolïra paflïo,fi pertotafeptima= nam, vno atcp altcro prandio 'a carnibus abftineaa? mus.Nihilpoteft dici infulGus,HIL* Audircliqua, Deinde, vt die Dominica corpora largius reficcre=gt; « musrecrearemuslt;:p, quia gauifi funt difcipuli vifo ‘ Domino« A T H, Putat ne cos tune largius refecif= fe 8c recreafle corpus delicatioribus ferculis C O iocularem hominem. Et cum dixeric fexta feria à cibis delicatioribus abftinendum effe, eft quod valde miremur, hominem alioqui fuperftitiofiffimum no difert'e dixifle a carnibus abftinendum ♦ Profeólb baud placebit hoc Papis: Videtur enim fentire non habendum efte deledum ciborum, cum quis ieiu= nat.fediatis efte,fiminus delicatis cibis vefcatur. HIL « Quod verb ad ftatuas amp;nbsp;imagines attinet, Ofiusadducitnefcio cuius cociltl decrecum ,in quo elegantes aliqui Patres aufi fuerunt pronuntiare,ex Traditione Apoftolorum,efle habendas in templis imagines amp;nbsp;ftatuas Chrifti ÔC fandorum, quæad cultumatcp adoration? proftent: Quin ctiam tcm= pla eorum inuifendaSi fepulchra ÔC reliquias,ex quibus morborum ianationes émanant. AT.Proh Deumimortalem hîcquoœ imo hîc potiftimum

R iq vtas-

DIALOGES T IV 8, Vtâmur noftro dido intercalarijn tanta luce Euafl^ gelij,poft tot dodiflîmorum hominuni elucubrati== ones atc^ difputationes.adhuc audet ifte tam futilis, 0£ tam biafphema ingerere «HL Dicerettrecento^ amp;amplius Patres in concilio legitimo cogregatos, hoe eft, Spiritum Sandum ipfummet ad eum mo^ dum afFirmaflê,q) Ccilicet Apoftoli viua voce docü crint, imagines in templis ad cultum atep adoratioï= nem collocandas cfle,óó templa Ô6 fepulchra et ofï» amp;nbsp;veftesfandorum colendas:Ergó nopoife nega* ri,quin fit verifiïmum, A T H. Refponderem,fum^ mam et corpus ipfum dodrinæ Chriftianæ prorfu^ hiftoriasnon Apochriphas, quæ d«: Apoftolorum tcmporibusfcriptæad nosperuenCîî runt»Quare decretum Concilti,quod récitât, nó ilTe Spiritus Sandi,fed carnalium bominum decre^ turn : quiaa dodrina Spiritus Sandi èc 'a veritat^ diflentit.H lL-,Dicerct,conciliumlcgitimè congt^ gatum non pofle errare. AT H.Refponderem nolï pofte errare, fi' fequutum fucrit (ènfum Spiritus Safl di, fed ciim poiTimus videre palpare boe, quolt;^ recitatumeft, non fuifte fequutum diuini fpiritü^ (ènfum, babeatfibiOfius Só iadetfua concilia quafl tumvoluerit ,nos atalibus abhorremus,totop^^ dore* Sed quod ad imagines Ó^ftatuasattinet.ob^ feruafti ne^an Ofius id quoc^ approbet fuo calculo^ vt à Mitratis benedieantur, aut confecrentur,ant^’‘ quam in altaribus ad cultum amp;nbsp;adorationem collo^

DE asio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;53

centur C H î L A» Nullibi- hoc cxprcfsè, fetî poflem irrefragabili arguniento ftatim docere, qubd Oßu8 ftatuarum quoœ atlt;ç ima ginum C O N S B= CRATIONEM fuo calcul© approbet» A T H, In tanta luce Euangelq ƒ H l L A ♦ In tanta luce Euangelij, A T H» Proba obfecro» H I L A»Ba confecratio aut benedictie extat in libro illo putiss diflimo, quem vocant PONTIFICALE, Ofius hune approbat, Erg'o ftatuarum atep imagi« num confecrationem approbat,qua nihil poteft ex= GOgitari execrabilius : Nam inter alias blafphemias,, quibus vtunturEpifcopi côfecrantes hæc vna cft» (audi Pontificialia verba 8ó valderudiaO Qpi= cuncphancmifericordiæReginam, gratiofîflîmam Dominam noftram, coram hac effigie , fuppliciter. « honorareftuduerint,amp;: de inftantibus periculise- « ïuantur, èC in confpedu diuinæ Maieftati»tuaE,4c * commiffis amp;nbsp;de ommiffis veniam impetrent, atip * mereantur in præfenti gratiam, quam deßderanta= ‘ dipifei, in futuroeç perpétua faluationc cum elelt;ftis * tuis valeât gratulari,Quidais Athanafi^AT,Aio, hanc eftè côpendiariam viâad impetrandas gracias, impetraoeferemiffionem peccatorum, impetrandâ denicp vitam çteïnam,fi quis aliquam Diuæ virgi= tiis effigie velaccenfa eandelulajVelpreculisruppli' citer honorauerit, aut fortaffis etia tabella aliqua ap= pcnfa,vel corolla,vcl cingulosvcl vefte aut torque, aut annullo:hocenimPapiftæ appellant honorare» fed velim recites verba ; quibus OGus Pontificale laudac*

DTALOQVs T RTLT 1T^3.

• hudau HIL A, Ea ftatim audics,finc prius rcciten* » qu3cpraccedunt.Quódfilibercxtaret, quem Igna^ » tium fcripGire de tradiiionib. Apoftolorum narrat » Eufebius, inde certb cenius, ita rem fe babere cog^* » nofcerc liccret» A T H« Subfifte obfccro. Qua de rc agit,quæ certb cenius conftarct,,fi Ignatii liber non interi}flet C HIL A» De benedidione olei Sc aquae Baptifmatis. A T H* Definant ergo earn vfurpare, dum liber Ignatrj,ex quo certb cenius deeo confta-retjinlucem alicundeprodeat, Quamuis,fiprodi-ret, fiditius quifpiam prodiret Ignatius, ut fidiiiu» eftClemenSjDionyfius amp;nbsp;alq quidam,Nemo enim nifi fueritcralTus papilla,amp;: Ofr|Spiricum habuerit, perfuadere Gbi poterit, Apoftolos lefu Chrifti vel oleum CbriGnatis , velfontem baptifmatis bcnedi=^ xifle.HlL* Deinde fubiungit , Porrb qua formst » confecrari folitus fuerit vel fons Baptifmatis, vel o^ » leum Chrifmatis, non fatis confiât ex veterum fcri^ ptis. A TH. Mirum, pertifTeeam formulam, G fuit ab Apoflolis tradita: valdè ofcitates fuerint oponet Apofloli contemporanei, qui paulb pofl in res gendis Ecclefrjs fuccefTerunt, cum tanti momenti, tamqjnecefläriam rem (vt ipG iadant^ non cuflo^ dierint,fed pafsi fuerintinterirej'ta, vtalia quçdam, baud multis ante annis fuerint concinnanda.H IL« Quis non videat ex bis,quæ adducit Ofor, effe va« nifsimum, quod papiflædc iflis benedidionibu« fomniant, qubdfcilicet fuerint ab Apoflolis tradi«

CR .0 s I o.

tæ, Nâ omnia, quæ ab ifto adducuotur,ipfcniet ui^ det jufi^adeb incerta efleatcpinania,u£ denium co= gatur dicere perijfle nefcio quem librum,ex quo co» gnoiccreliceret,rem itafehabere, ut ipfi nugantur, quin addit (vt modo audfjili) qubd ex veterum fcriptis nihil conftet(ut reuera non confiât^ de fors ma, qua confecrari foUtus fuerit,uel fons baptifma^ tiSjUcl oleum chrifraatis,ideb fubiungit; Audi,num Pontificale difertc approbet, interea quae nobis in * Pontificali Romano præfcripta eft , ea rede v= ‘ timur^ A TH A» Omninoapprobat,prohpudor: Quis enim ignorât, quam putidac ineptiæ, qualia deliria, quales magicæ diabolicætpincantationes, quam denies horrendæ idolomaniæ atcpblafphe= mix congeftæ fint in ilia teterrimafentinaî’ HILgt; ïmo credidcrim multos adhuc ignorarc, ut in anis mohabeam dare nunc excudendum mdftrofum iU lumlibrum:Nunquamcnim fuit in Germania ex» cufus,quod fcia.Hl.Effet profedb operæ prccium, atc^ infrontc,maiufculisliteris, collocate Ofij iudi= cium de eo, quod fcilicet tarn impudentcr,in*tanta luce diuinæ dodrinæjcripferit» REGTE vtimur iftaforma.H IL. Adhuc putidius aliquid habeo, quo iftum nonpuduit fuos libros cxornare,Scis Papiftasfolere Campanas bapttzare. A T H Jcfu,an hoc quo^laudabit Ohusîquot; H1L* Mox audios, fed fineprius tibi in memoriam adducam, quemadmos dum foieant baptizari ,8i reguftabis delitias ex Pos

S tificali

Dl^4LOOK'S r EPl.TI1^S, tificalt LauantEpifcopimet, aquafaïita atq^hïcan’: tata^niox tergunt diligenter noua tclla,deindè con= fignât femel oleo fando infirmorum, Ihtimcp poft conßgnationem,feu crucem fadam, lintheo mun«* do abftergunt, deinde eodemoko feptem cruces exteriusfaciunt, poUicedexteræ manus , indorfo eampanæ,amp;S quatuor interius,oleo chrifmatis, pari diftantia» À TH» Confirmantur ergo, utpueriin fronte C H ï L» Pöftremb (intermitto hic multa, ut imprecationes Sc incantationes in primis, quæ iUic funt plurimæ, ne ßm tibi tædio) turribulum fup«= ponitur,inquoadoletur thus, myrrha, SiC thimias ma,ÖC necefle cft,uttotus fumusrecipiatur(^ßG dicit textus) à campana. ATH» Quæ nam erit magica impietas, fi hæc non eft 7 folenc dicere , hoc genus cæremoniarum eße ex Apoftolorum traditionc. Sed cum Apoftolorum temporibus , nullus fuerit campanarum ufus, quiadmodumrccenseft quo pado défendent iftas incantationes C H I.Hic nullS raciunt Apoftolorummentions,fed Mofis dunta= xau AT»Quid:^putant neMoftm ufum foiße cam-panisC’HIL» Non,fedtubisargenteis, Dauidem autem Cythara , tubis uerb amp;nbsp;cytharæ fucccisiße campanas, cert'c tubarum cytharæ meminerunt in hac cæremonia» A TH. Dicunt fortafsis Mo-femtubam, Dauidem cytharam lauiße, vnxiße Sgt;C fuffitu curaß'e , vtifti Campanas CH1L» Non hoc dicunt;

D R Ö s IÔ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70

dicunt Jed alia» A T H» Quae nam C* non efFugies, quin niihi hie dicasaliquid de verbisipfîs, quibus utantur Mitrati,cùni fuas campanas baptizant,oro lt;e,dic,fiin memoria habes»H IL A» Habeo.ad hunc modum precantur : vbicunc^ fonuerint huius va= ‘ feuli tinnitus , procul recedat uirtus infidiantium ‘ vmbra fantafmatum,incurfio turbinum, percufsio fulminumjæfio tonitruorum, calamitas tempefl.a= tum,oninis'lt;ç fpiritus pr ocellar urn, cum clango= Tern illius audierint fili) Chriftianorum, crefcatin ds deuotionis augumentum, A T H.Proh Deum * immortalem,ifta qiroc^in tanta Euangelrj luce,lau= dat Ofiusfputatcp ex vi iilius baptifmatis, feu con= fecrarionis , tinnitum campanæ tam multa pofle, præfcrtim augere in Chriftianis deuotionem ^Cur ergo in fingulis ædium culminibus non appen^ dunt talcs campanas, non modo in vnaattçaltera turri, ut magis magis^ augeatur deuotio Çquot; HIL» Eft amp;nbsp;alia precatiOi quæ fie habet. Quicunqjad fo= nitum huius campanæ conuenerint, ab omnibus « inimici tentationibus liberentur in corpore, à « prauiscogitationibusmundenturin mente. AT. c Frodeft igitur fonitus Campanæ (^dum fîtconiè= crata) ad comprimendam vel extinguendam libi= dinem 7HIE. Prodeft(utaudis) Audi Sgt;C tertiam precationem. Dum huius vafeuli fonitus tranfierit « per nubila, Eccefiæ tuæ conuentum manus confer= lt;nbsp;uet angelica, fruges credentium, amp;nbsp;corpora faluet «

S ij protcs

Dl^LOGV'S T EILT TV’S.

protedione fempJterna* A T H. Petoitcrumao Ofîus ifta laudetf HIL* Quid ni laudaretCATPL Et laudat omnia ifhgt;quærecita(li de lotionibus, de oleo infîrmorumgt;de oleo Chrifmatis, de cEure, de myrrha, de thymiamate, omnes denilt;^ has adiu» rationes attj incantationes ƒ HIL A« Non recenfet fingula, fed ait campanas eflè benedicendas iuxta formaminPontifîcali Romano præfcriptam, Ec^« quid non iàtis exprefsitfaudi ipßus verba.Baptiza« » ri campanas mihi inauditum e!lgt;benedicuntur qui^ » demjuxtaformam in Pontifical! Romano præfcris 9 ptam, verum de Baptifino,ne verbo quidem ulla fît mentio^ A T H«Reuerà fatis exprefsit, c'um itàfcris pferit, O ftolidum Apofeopum» Sed quid hic de Baptifmo dicat, non intelligo» HIBrentius iu Prolegumenis exprobrat Aibto,qubd Papiftici E* piieopi baptizandis campanis, non legendis Bilx lijs occupentur: Nam fie alfj ante ilium loquuti funt nunc loquuntuT, nempe campanas baptizarf.

Ideb Ofîus refpondens,ait, inauditum mihi eft bas= , ptizari campanas, benedicuntur quidem iuxta for«® , maminPontifîcali Romanopræfcriptam,fedillic , nulla eft mentio de Baptifmo, A T H, Nunc intel*® ligojitigat de verbo, non de re ipfa.benc eft, cuni quod maius fît negari non poisit. HIL, Omninb de verbo litem mouit,Sic fæpe folet effugere amp;nbsp;ter^ giuerfari, cùm alfas fentitfe vrgerià Brentio* Sed cùm fer'e omnia, certèpræcipua, quæ in Baptifmo hominis

■DE OSTO. — nbsp;nbsp;7,

hominis adKibentur, adhibcantur quo^ ia ifïîs campanis feu baptizandis, feu confecrandis, feu (ânâifîcandis, feu bcuedkendis, non litigemus dc nomine,appofitèBrentiusdixit,easbaptizari : un*= gunturenira oleo chrifniatis , perfundunturaqua incantata terguntur, vt nomina etiam ilÜs ali=: quandb imponantur, quæincidunturin illoærc, vt pafsim cernere eft,ÔC compatres etiam adhibean-tur,fi non ex præfcripta Pontificalis Rom* forma, certèex Epifcoporum baptizantium traditione Sè confuetudine* Quarc cum Ofius conqueratur dc Brentio^queritur enim v’aldè)qui chrifmatis oleo, nefcio quibus verbis,iniuriam fecerit.profedb mi= hi videtur, qubd Ofius reliqui Mitrati maiorem iniuriam faciant ipfioleo, quam Brentius SC reliqui tioftri« A T H*Qua iniuria illud afRciunt Papiftac? HIL* Q-iaC' Vtilloungantcampanas,quanquam ungant etiam faxa amp;nbsp;parietes, in Ecclefiarum fcilia eet etaltarium ludaica illa,qua tam feduVo vtuntur, dedicatione iacrationete* A TH* Quid refpondet Ofius Brentio, queni dixifti chrifmatis oleum per« ftrioxilfeC H IL, Virulcnta quaedam fatua,mofc fuo, Audi: Mentb inuifum habent chrifma, quos * Chriftianorumappcllationis pudet:NamChriftia= * ni nomen ducunt à Chriflo, Chriftus a chrifinate, * hoe eft,ab vndione vocatur*Ne quid igitur habefe ‘ comune cum Chriflo videantur, nihil ma gis apud * illos abominandum eft,qu'am ungi Chrifmate,quo ‘

S lij amp;

ril^LOGrS TEJLT IVS

Reges amp;Sacerdotes ungi’ folitos fuifTe,!!! Leg^» , nianifeftum eft omnibus, A T H A* Egregie argU'^ mentatur, Reges amp;nbsp;Saccrdotes,in lege, vngebaß^ turChrifmate,eraó , tempore gratiæ quot^debe^ tnusvngijCtiamfiKegesautSacerdotesad eummOquot; dum,quo illi fuerunc,non fimus. Cur non etiam re* lt;fta circunicidii V ideo deinde, quod virus ipargat» nosfcilicet nihil veile habere commune cum Chd^ fto, O fceleratum Ofium, imo, quia omnia nofti^ ftudiahuctendunt, vt cumChrifto , non cum ho’ minibus,præfertimOfianis fît nobis negotium, Vt Chriftum,non ut homines imitcmur, volumus oleo perfundi,quo Ghriftus fuit,non confecfto fcilh cetJeddiuinoSpiritu, hocfumus content!, ranci’ dum, ^putidumrelinquemusGfîo , quoaltaria» quoparietes.quo fuas'campanas,amp; non modo ma’’ nus amp;nbsp;caput, fed etiam pedes ventrem (fivoluc’ rit)fuifîmilium,hoe eft,carnalium hominum inuß^ gant,HlL,Redè,fedaudihocquolt;^de Ofîo , qv* omnia prorfus 'a Papatu inuedla vult mordicus tu” cri,quaîiacunc^’ea demum fînt,T u fcis,quàm, cofl’ tr'avfum Apoftolorum Sc veteris purioris Écck” fîæ,Papiftæ foîeant inuocare Chrifti matrem,quaß* Êiciuntrcginam Cali, quæ pofsitfîlio quæcuUlt;^ voluctitimperare,vt nullus fît,apud eos,concion^’ tor^quiftatim initiocôcioais non oret Angelica^* falutationem,veh illi,fi fecus faceret,ea cft præcipit^ pota,qua dignofcatur, catholicus ne fit ,an Luchc” ranu^*

rgt;R 0810.

ranus, OGus ergo non modb laudat, fedcenfetad falutem necefiarium, vtquis vnà cam otadone do» ininicaorctAngeikani faiuradoncm» ÄTH* Ad (àlutemneceflanumçH Î L.En dbi eius verba: Itacp fifdat is,quis de vulgo eft,Oominicam oradonem, AngelkanilàiUcadouem,Symbolum, Decalogum nonnihil præterea deSacrameniis^baptifmi præ= fertini,pcenitenn'Xj Sc Eucharifdac alia eum noflx myfteria de necefsitate faluds non eft» A T H. Sk ïes eft,in fumma^vt fæpe diximus, jftum efle longe omnium,qui pro Papatu fcdpferun£,fupern:itioßf= firtium impudentifsinwmép.H IL » At ne faciam liiniuriam,fi hocteticuero,3udi,Tamfctfi in bis co« tr'aBrendum Só Vergerium iibris,boc,quodaudi-ftijdixeric, neep vnquam faciat nientionem orado-s nis Dominicæ,quin faciat quoep Angelicæfaluta-tionis,ut crafsifsinii quiqj papiftæ folent,nihilomi= nusin eo , de quo diximus, dialogo Dilingæ im« prelTo J facit Dominicæoradonismentionem gt;nbsp;ibidem de falutatione Angelica prorfus tacet Jta, ut ipfemet in dialogo videatur condeninarc, quodin iTiaiore voluminc probauit* Prac£erca,qv,od dicat elfe dc necefsitate faluds,vt is,quide vulgo eft,prater oradonem Dominicam, Angelicam falutatio-nenijSymbolum, amp;nbsp;Decalogum, fciat nonnihil de Sacramends quoep, Bapdfmi præferdm, Paniteur: tiæamp;Euchariftiæ , eft val de obferuandum : Nam propriaconfefsionc ftipfumcondenjuatjiugulaicp

Ofor,

DIALOar'STRK.TTrs.

Ofor »inioreliquosquoqjomnesEpiTcopos, qui funtitiPapatu«ÄTH* Quiditàî HIL« Qjiia vixcit decê millibus vnum qui de vulgofit.reperias, qui deSacramentis quicqu'am norit vndc licet æftima^ tc , quanta fit iftorum Apofeoporum in curando« grege fides amp;nbsp;diligentia: Ciim enim fateantur elTc de necefsitate falutis, ut popellus aliquid fciat,etiai» de BaptifmOide Pcenicentia,atc^ deBuchariilia, ni=? hil prorfus de bis intelligitpopellus, amp;nbsp;non eft: du^ biuni,quin id fiat Epifcoporum culpa» Pofiremb» ineoetiam hic erratOfius , qu'od vidcatur fentir«^» hominem, quipofsic oraiionemDominicam, Aö=? gelicamfalutationem,Symbolum, Decalogun* recitare, ÔC nonnihil præterea feiat de Baptifmo, 3^ Poenitentia,6^ de Euchariftiajameffc extra pericu* lum.nefaluus fieri non pofsit» Qj,iid fi nonfueritii^ ftificatusCanpoterit æternamfalutem adipifei, qu»^ quædam memoriaemandaucrit.potueritq; aliqui^^ de Sacramentisloqui:^ A. T H, Non potcrit,nooi^ hisfiilus fita efi:,tametfi deccat ea feire hominê ftianum» HILA» lam licet tibi de Conciiqs petcij^ quod volebas,at boni confulc,qubd tarn diu in leuiculis fim verfatus : quid facerem f cumfutilia putida Ofius ingelTerit, non poteram aliaalFerre»!^ debuiflem tibimorem gerere, amp;nbsp;quidillein bris garrüTet, recitare» In fumma, ciim Apoftolui^ aliquando defipere coegerit Pfeudoapoftoloru^ gt;mprobitas,nuacnieifte Pfeudoepifcopus ad

DR OSIO^

lern cum Apoßolo Chrifti necefsitatem adegiu A T H, AdmonemurefTetempusprandij, différa» xnus Colloquium, HIL, Ego vero ac lubens: Nam cum ftomacho at^ cum naufea verfor in his inep= tps atcß blafphemqs, A T H,M.ulta neadhucfuper= f«nt,quæ poftprandium conféras 7 HIL A,Nimii niulta Jed vtardekdu ÔC ^tAvaora. conferensproq* ciamlcuicula,

'D I A L O G V S

Q. V A R T V S,

ATH,C'um ccepifTes de Ofiano libro nudius ter= tius diflcrcrcjfanecredidite, vnaadfummum hora, potuifl'emecommoncfaceredc aliquibusin» cpti)s,calumnris, virulentqs, atc^blafphcmfjs, quas incoobferuafTes : Nec^ enim alias delitiai cxpeda=« bam, cum audijlfcm papifticum Epifeopum prodi= ifleincertamen contra nos,noui genus, nouiingc-nia,qu$ nos habent probardis,nec pilifaciunt,qua= re effutiuntin nosquicquid inbuccam ucnitinfo= lentifsime,H ILA, Dicam ingenue ,me quoep fu« ifTedeceptumtNudius enim tertius pauca adhuc lex geram,nonnullaannotaueram,quæribiaperui,nec fercputa(rem,mepoire plurainuenire.Sed cum hoc biduo,ulteriuslegendo progreiTus fuiflem , talcs fentinas inueni,quales, ex eo aeflimare potes, quod

T cum

DIALOGO'S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,

cum cam mukaabfurda amp;nbsp;bîafphemaattukrim,talt; menillasnondumpotuicxhaurire ÔCcertcfcio,nic hodie cxhauriturum,nihil cene minus, fed v« tardekdufutdixi) A T H. In nomine Domini^E«quot; ledis omnia cooperanturinbonum,etiam ilia ipia, quæ videntur cfTe fumme noxia atc^ deterrima, quare nihil dubico fore, vt ex his,quas tu vocas fen= tinas, noflræ Ecclefiæ fîntaliquod non mediocre lucrum commodum percepturæ^ Hoc verb in primis,quodciimmultifuerint, quirecuiabantic noftris partibus adiungcre, quia adhuc aliqua mo^ derationem 00 pacis ftudium fperarent à Papatu, nuncfortafsis non ipcrabuntamplias,fuis didum, A ntequam pergas, velim dicas,quidCfiusrefpon=: dear Brentio,qui Adria ni Papae, deledlorum quo^-rundam Cardinalium Sc Legatorum , quipræfidcs bant in Concilio Tridentino, quorum nos quoc^ tnentionem fecimus , verba produxerat , quibus-qua dodrina Só quibus moribus Papiflici prælati effentornati,planumfcceruntorbi vniuerfo: Ni* bil nunc quæro quid ad verba Gregori) Nazran^ zeni, Baßli), Sc Bernardi, qui indem aduerfuf eofdem Prælatos ftilum ilrinxerunt , fed dunta=’ xat quid ad Neotericorum verba refponderit, de=s. ind'e de Concilfjs petam quod voluero. HI L.PrL* m'um , eos de vita amp;nbsp;moribus corruptis fuiflelo-quutos , nequaquam de doélrina, A T H A, De* • mus

Hi 0810, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

wus nunc , vt de corruptione motuni duntaxac: Nam reucfa dodlrinarum quoqj corrupdonem vidcntur perftnnxilTe, edam inuiti, nimiriim Spi« ■ litufaiicto cogentc excorquente , feddçmus, ‘ vt di’xi, Fatetur ne ca efle vera, quæ fuus Papa , fui • Cardinales, fui Legad, aduerfus conupdfsimos praelatorum mores vida domioanda tam ferió pronundaruntC HL Non negat,fed ait.Quorfum attinctficnobisexprobrarepeccata,quaGverb vos*quot; non fids grauioribus flagitrjs cooperti^A THgt; At Brentius autoritate ipfius Papæjpforummet ex om niConciftorio dektfijfsimorum Cardinalium prg= ftandfsimorumeßEpifcoporum,deinde etiâLcga= torumCôcihLexquibusduofueruntPapç, vtdixi= tnus Jioccft, teftibus omniexceptione maioribus (vtillifendunt) probauit eos eue corruptifsimâe viræ,quo pacfio docet Ofius , nos effe grauioribus flagiiqs coopertosCHIL» herat fuam candlenam, qua vaidc videtur delelt;fi:ari^de Luthero fciîicet, qui ' dixeric , fuosauditores decies effe Sodomitis peio= res.ATH A.Adhocrefpondimus, nihileftqubd repetamus* Habet nealiateftimonia C HI LÀ R» Habet« A T H* Quæ C HIL«. Ait Ce pofle addu= cere teftimonium Georgrj Vicelr). A T H. Digni profeefib , qui pro Sathana Ofio teftimonium dicat« Cur non Stapbyliquoc^, qui vnà cum Vice« lioagnitam veritatem proiecic. teftimonio vtaturC çur non GropenV cur uô CaniGjC cur non Sydontj»

T rj cur

DI ALOQl^S

curtion Autjf cur non Afotifcurnon Dilingen(jlt; Purpurati, vt capkah'ores noftros hoftcs comme* moremf Nihil iftis impudentius gt;fed fine pergam* Ciim ergo ipfemet Papa, ipfimet Cardinales èc Le* gatiafßrmeiit, amp;nbsp;Ofius non audeat negaretotusi:^ terrarum orbis compertifsimum habeat de magns facrarum literarum imp eritia, de turpilsimavita ,5^ corruptifsimis moribus eorumPrælatorum, quo® rum opera Papa ait,fe veile in Concilrjs vti, quaefO an in ledione iftius libri obferuaueris, quid de hoc Ofius , putatne promifsionem fadam Apoftolis. qui erant^vtomnesnorunt^ régénéra« èc ver'eha=; bebantSpiritum fandum, perunereadhuiufmodj papiflicos Epifcopos,ad huiufinodi laruas, quae no funt nifi caro ÔC mundusfH IL A.Hauddubfe pu® tat, miror te dubitafie,. Audi eiut verba, vbi veto , omnes conueniunt (^loquitur de Mitratis) ibi prac® , fens adeil CEriftus, ibi præfens adeii Spiritus fan* 5 dus cum omnf genere gratiarum* A TH. Admo* dum dare,pcrinde eft,ac fidixifietjftatim c veftigi® iuilificantur, fiunt membra corporis Chrifti 8gt;C nlH Dei,euadunt in dodos ÔC prudentes viros» Quid fi Epifeopatum emiflênt,alïjsue malis artibu® parafient,vtRomæfît$'diceretneOfius, nihiloinî® nus alïuturumSpiritum Sandum, qui illos ex prouifo omnibus gratrjs ornaretCH I L^Refponde^ ret,nihil referre, qua ratione quis creatus fuerit Ep^® fcopus,dum modo fit Epifeopus, ATBLErgb Sp‘® ritu®

DE o SI o,

tkus fandus hæretmkræ'TErgonumafata pecunia emitur, quod voluit Simon MagusCQuid etiam^fi quis inanem duntaxat ciculum alicuhis Epiieopa« tus, qui fit ditionis T urcarum ƒ bi comparaucritfvt Eiciunc qui fufHiranei dicuntur , vt ell Gerardus Bufdragus Epifcopus Argolicenfis, altjcphuiusfa:^ rinseCAnhi quoep, iudicio Ofn,Spiricumianduni, qui cos in Concilia comitetur exornettp repente, habiturifuntC' HIL. Dixiiam tibi,fiuc quis de nulla tenenfis ( vt aiunt) fiucemptum, fiuc permutatum, aut quocunqt fcelerc pofsic excogitari,paratumE= pifcopatum habueritqui Epifcopatum babuerk, vs nà coniundum Spiritum fandum habicurus eft, faltem^quando fumpca Mitra amp;nbsp;pluuiali in coetuni aliorum Epifcoporum ingreditur : hseceft Ofiana régula,qua nihil poteft ftultius, abfurdiusäe cxco« gitari« Vcrumaudi.quemadmodum earn nonnihil moderetur:Pofi:quam enim dixit ♦VbifimuÏ c5ue= niuntomnes,ibi præfênsadeftChriftus.ibiprgfens lt;nbsp;adeft Spiritus (àndus, cum omni genere gratiarum, lt;nbsp;ftatimfubiungit : Nam quod vni deed, peniatur in «: altero,ac fæpè quod non reuelatur duecntis,aut tre= t centis viris cxcellenti prudentia dodrinacp pTædi= tis, vnialicui non dodifsimo reuelatur, in cuius c pofteafententiam.fic impellente Spirit« (ândo‘,pe= dibus cunt ali] multb dodiores» Sic abicondit ple racp Spiritus iandus 'a vobis iapientibus SC pru dentibuSjCt reuelat ca paruulis, ATH, Quid fi nul

T üi ius

îus huiufmodi illîc interfuerit, Paruulus cui fcilk^* Dominus vcritacemreuelaric ÔC alios exciter 7 iK^-• fine caufa hoc dico:Nani fi Papis licuerit.pro eoruni libidine J Concilia dirigere, confeftim vbi per fuoS = exploratores Monachos olfecerint, aliquot elfe in’* terEpifeopos, qui verefpirituDei agantur fintlt;^ ex Paruulorum penere, hos non modo ex Conci=* lijSjVerum evitaquocpcurabunt eiiciendostollen== dosqî tanquampeßimoshgreticos:QuosenimaH== os nifî regeneratos, qui non polTunt acquiefeere ib licitis cultibus^habentprohæreticisC’ Ecquid holt;: non egerunt Papæ, ante paucos annos, ut ex ccetU Patrum Laruatoruni ex Tridento aliquot proiece^ rint,quosfufpicabanturnobifcum fentire 7 In funi^ ma,immaneatc^horribile eft, quod ifti OfrjdeCo^’ eiltjs audent iacftare,ad ea fcilicetConcilia periinct^ promifsiones depræfentiaChrifti Qc gubcrnatio^ ne Spiritus fandi, quæ ex carnalibus malisc^ amp;nbsp;fa= craruni litcrarum rudibus viris conftirerint, Proh

pudor, quafi vero eaproinjfsio fuerit fada carnali^* bus Pharifeis aiq; flagûioGs. H I L. Audi quid hi^ dkâtOfius : Brentius ad hune modum fcripfcrat* Scinius quidem venrafcm Sacramentorum Chrk ftiVnon pendereà digniiare Mim'ftrorum jfcd noti efTe requirendam gratiam Dei, aut virtutem Spid^* , tusfanefnin hi's, qui de vera fententiafàcræiêriptü^ rx feu verbi Deiiudicare debent, hoedemum coeleftia oracula Spiritus fandti fubtjcere Epicut“«!!^

HR 05Ï0.

Zc SarJinapalis* A TH. Rcdifsinic Brennusatc^ hoc in loco plane iugulauic Afotum. H I L. Ofiu# verb refpondec,ciiam fi fint Epicurei et Sardanapa= * li, tarnen dixiffe Chridum : Super cathedram MoG ‘ federuntScnbac Pharifæi, Ôniniaquædixerint ' vobis/eruate amp;facitc,fecandum opera uerb eoruni ' nolite facere: dicunt enim.amp; nonfaciunt. A TH. * Quæro ab Ofio, an Chriftus hoc fuilTet didurus, ß animaduertißet Scribas 6c Pharifæos, non modo fuifle animo Eptcuræos , fed etiam male docuifle, atcp omnin'o contra id, quoddocere debuilEent hi, qui federent in cathedra Mofis C HIL. Ofius non poßet negate , quod Chriftus,fi vidiffet Scribas PhahGtos docere, contra Legem amp;nbsp;contra cathe® dram Mofis,non fuißet dicßurus,omnia,quæ dixe= tint vobis feruate amp;nbsp;facite. A T H A.Non eft dubi=-um, Chriftus ineo loco loquutus eft de Scribis 8C Pharifæis, qui cum ftiißent vita dißolutiote,tameni no aliéna docebant aLege. CXna^efi ncoterici Scrips bæ amp;nbsp;Pharifæi, Epifcopi fcilicet Papiftici, volue= tint purum illud verbum Dei, puramillamdo(ftri= nam docere, quam Prophetæ , quam Ghriftus, SC quam Apoftoli reuera docuerunt audiemus eos, non praccidemus nos ab iUis : Eeremus enim infir= mitatem,fi nonfucrint ufcç ade'oboni exempH,quo' ad mores attinet. Sedcum non modb Gntvita dif= folutifsima , verum cum falfa SSex diametro pug-nantiacumdodrina fili)Dei doceant,cut veïlemu» hoc

BlALOQl^S

hoc ferrCjfî Chrifliani efTe velimusf curfc ab illis tiO fepararemus, quiChriftumconculcantfHLSub^ iungit Ofius.qubd Chhftus bap€izat,etiamfi minï^ fterTuent vita inhonefta Ôdfacrarumlitcrarum fü-dis 8if quod Sacramenta non pendent a dignitai^ miniftrorum.A T H,Fateot,bapdzat Chnftuspdf talem, Sacramenta non pendent à dignitateminP ftrorum , fi modb feruetur Chrifti inilitutio, noii autembaptizaretChriftus,fiminifter , fepofitaea, quseverè fuitChnfti,infti£iitione, aliam contraria* am è fuo capite excogitareu HIL» Tandem Ofiugt; ad hunc modum coUigic, fi Chriftus ctiam per ma* lum concionatorem docet»fi per malum miniftruni baptizat,ergbetiam vbideilloiudkiumfit, ho^ cft.inConcilfjs , qu'amuis ex maiis virisarc^ ücra* rum licerarum rudibus coftirerint, nihil refert, quJ’ adeft nihilominus doulor amp;C magifter Chriftua, qui in illis loquitur, adducitqjbicOGus eaChriil* » verba, Nonvoseftis qui loquimini, fed Spirnuf , patris veftri loquitur in vobis. A T H.Imb illa uc^* ba, ab Ofioadduda, totum hoe negociumcontta Ofium pulchr'e definiunt : Nam in his clarifsii«lt;^ exprefsitChriftuSjperquos demum homines fpirh eus Dei effet inConcilijs loquuturus, nempè perih los, qui Deum habituri effent in pattern , per illos, qui in patris genuina dodrina , perfiliumeius do* minum noftrum lefum Chriftum manifeftata, farentur Sgt;C ab ilia nonpaterentur feabduci, taka cxigl*'

DR OST O: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

«cigit Chriftus , intalibu« promittit loquuturum Spiritumgt; Patrem autem i ntdligit per regeneratio« nern,non per creationem.quis hoc ignoratf HIL» Sedaudi, cumOfius probe fcirec quaks demum fintEpifcopi, quorum opera Papa effet vfurus in fuisConcilîjs,accurritadfacram anchoram : NuU lum enim habet poftea perfugium,atlt;p inquit : Hic Spiritus poteft loqui per Balaam, poteft perCai= pham^poteftperludamproditorem, denic^poteft per Afînam, quafi dicat, Noftri Epifeopi funt reue= * ï'a taks,fed nihil refeit î per taks enim nihilominus poteft loqui fpiritus Dei. A T H» Adduxit tandem locum,in quo mihi cum eo pulcherrimè conuenietî Nam,fi ipfc cum fui fimilibus velit efle Balaam,Cai= Fbas,ludasproditor, denicp Aiîna, hocillihaud grauatim conceflerim,fit fane huiufinodi, quando» quidem ità vult, vokntibus non fit iniuria, Qu'od autem dicat, poiTe^iritum per illos inConcilijs loqui, blafphemuseflem, fi negarem Deum pofle: Poteft enim.fi vuluSed cùm nobis iudicandum fit, ex fcripturis,quid velit, aut nolit, nufquâ kgi pro= tnifîlTe Dominum, fi Caiphæ.fi ludæ proditores, fi Afînffi Mitrati,aut Cornuti,fi Cucullati,fi Gakrati, aut Purpurati conuenerint, veik per iugula 8^ per oratalium monftrorum docere,quomodomyfteria et oracula diuini Spiritus fint intelligenda, quomo= do fponfa fili) fui gubernanda: verum kgi, iftam promifsionemfuiHeftdam^vt fupra diximusj A»

V poftolis,

DIALOGES Qjr^R.Tr8 poftolis amp;nbsp;Gdam fuilTe reliquis, qui de eodem fpi=® rituhabiturifuifïènt, eundemcj^patreminccßlis manfuri in Chriflo^ficut palmes in vite atçpin bo eius,bis Jnquam,promifit 3 qu'od Spiritus patris efTet in illis loquucurus,Sed die mihi( vt ad id,quod dudum in animo habeo tandem veniam)Exprimic ne Ofius^quaforma^quaue ratione oporteat efle cos^ gregatum Concilium,ad quod,fuo iudicio,ea pro^ mifsio pertineatC HIL« V ult, vt fint Oecumenica, modo dicit plenaria Sc rede difpofita , ßc cnimait alicubijRegemmonens, ne permittat diiputare de ’ his,quæinConciltjs Oecumenicis.redè diipofitis, conititutafunt.ATH* Audio/edqusc nam cenfet cfTe rede dilpofita^boc velim feire» HIL- A. Haud dubfe ca , quæ autoritate Papaefuerint congrega’=’ babuerintcpEpilcoposindutoslacris veftibus , SC: Mitratos.hoc eü Ofio rede difpofitum. A TH A» Non fine caufa de bis interropo , funt cnimhaud parui ponderis: Nam Papiltæ.aut non omnes no==quot; runt, aut,fi norunt, non audent palam Só aperte li-teris mandate abfurdifsimam Ôd plane tyrannicani quandam Concilq celebrandi rationem amp;nbsp;formam, quaorbemCbriftianum óóGhriftum, cumfuoE'^ uangelio ludificarc at^ opprimere babent in ani=^ mo,vt ipfi pofsint dominatum ex^ercere,atlt;^ in fuis delicijs ÓC luxibus vitamagere, Aperiam ergo quid idfit, aliqua interim forte repetens, vt fpiritus iuf^ ferit.

DE 0810,

fcrit, tu poftea dices mihi an Ofius caattigerit« Pa« piftæitacenfent, Dum Papa indixerit vniuerfale Concilium , dum Papa per fe , vel per Legatum præfuerit, dum præmittatur Mifla de Spiritu (àn= élo , dum pofteä Patres fedeant mitrati amp;nbsp;induti facris veftibus (vt in eorumlegehabetur, qusc eft in Cscremoniali èc de celebrationeConcilt) loqui= tur)ante omnia dum Gntiurati S)C dumprocul aba fint.tanquamprophaniatqsindodi, qui nonfue» rint ex Prælatorum Coniuratorum numero, cenfentjdicOjPapjftç hoc demum efle vniuerfale amp;nbsp;plenarium Concilium, huicSpiritumfandum prç= cfle,huic, Gneomni prorfusexceptione , efleere» dendum» EtiamG (audi diligenter) etiamG Papa, qui indixerit amp;nbsp;præfederit, fueritEpicuræus quis= piam, aut plane Atheos (vtfercfolent ifti Papac) etiamG vnius duntaxat nationis amp;nbsp;paucifsimi qui” dam amp;nbsp;dclefti abipfomet Papa Epifeopi (vein Ttidentino accidit) interfuerint (Nam id in fuma, volunt efle vniuerGilc 0^ plenarium Concilium, quod Papa dixerit eife vniuerfale 8^ plenarium, no quod reuerafuerit plenarium 8c vniucrfale)etiamG patresfuerint,quantumadftudiaattinet,pr3cfertim lacrarum literarS,rudes aGni, deinde carnalifsimi SC meriSardanapali.Poftremb.etiSG quid pronuntict cotra darum et apertûvetbûDei:6nguntm. (vtbre ue faciam) quod intak, quale ribi pinxi ibeatrum

V f) Spiritus

DIALOGES nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rs,

Spiritusfandtusilicö defcendat, velitnoh't,vigot2 fdlicet promifsionis Chrifti, pertç illas prophanaS ÔC fceleratas linguas doceat, quemadmodum fäcrO' rum otaculorum verba intelligendafîntôc caflifsis ma iponiâ fîlfj Dei Ecclefîa gubernanda(vt tu dixi=« •fti) it'a, vt no pofsint errare, ita^ vt in Spiritum fafl=’ Âum hoc eft, ad mortem peccet,qui contra huiuf«^ modi corum décréta atcjf oracula audeat hiicere«^ Vtuntur autem iftæ ineptæ Apoftolorum Symiaf hoc argumente, vt demonftrent Spiritum fan dluii* inter eas efle, cùm celebrant Concilium i Nam, in’’ ûuiunt,cùmPetrus,cum Paulus reliqui Apo* noli celebrarentAntiochiæ Concilium, teftatifunt Spiritum fandlum ibiaffuide^quiaad hunc moduli' pronuntiarunt,YlS VM EST SPIRIT VÏ S A N C T O ôC nobiamp;. Ergo nobisquot», inqui* untjidem diuinusSpiritusadeft, cùm noAra CoO^ cilia celebramuSjAttigit ne hoc Ofius C HIL. Mas ximè» ATH. Etputat huiufinodiConcilia elTe fa** crolandaCH I L*Sacroland:ifsima,additcp quódii' Spiritum fancTtumblafphemet acpcrindc fit, ac ß velit effe fimilis altiisimo, quod cupiebat Cherub iP le,qui detradus efi in profu ndum laci, quicuncpaf= feruerit probandos efle fpiritus talium Concilio’’ rum amp;nbsp;nonftatim acquieuerit illorum decretis, ach ducens hanc,quamtu dixiftirationem, qu'odfcili*= cetApoftoli dixerint fibi a fFuifle Spiritum ianduin, fiatimq^ congerii proluuium quoddam ineptiarunï

D Er o s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^

blafphcmiarumi:^, atcp i npn'mis cotorquens locum Ioannis, quemadduxeratBrentius deprobationc Spiricuuni J contendit ilium debere intelligi de Spi= ritibusfingulorum extra Concilium« ATH. Sed quid tibi videretur refpondendum adid, quod ait, Apoftoli teftati funt, Spiritum fandum illis adefle, ergo adeft omnibus ConcilqsC A T H. Adeftom= nibusConcilijSjin quibus interfuerint homines or-natieodemSpiritu ,quo Apoftoli fuerunt,etiamfi noneanderamenfuram, dummodo de eodem Spi= rituhabuerint.H 1L A« Sedquid adillud,quodad= dit, reipondcres , locum Ioannis, de probatione Spirituum noneffcintelligendum, nifideSpiriti» busfingulorum«extraConciliumC'A TH, Iftifunt mirabiles Sgt;C adobfeurandam gloriam Dei valdc fo= licit! ÔC ingeniofi, Spiritus fandus per os Pauli di« xitftuftificati gratis, fine operibus legis, ifti, ne illu= cefcatmifericordiaÓÓ gloria Dei, ftatim affingunt fuam carnalem interpretationem, hoc eft,fine cære= monijs Sc operibus Forenfibus, IdemSpiritus fan= dus per os Ioannis inquit, Nolite omni Spiritui lt;nbsp;credere, probate Spiritus an ex Deo fint, ilieo iHi a= * ham interpretationem addunt, fingulorum feiheet Spiritus feorfim , non tarnen Spiritus noftrorum Conciliorum ,Atfalia eftviracp interpretario: Nä, vtmittam nuncdeiuftificatione loqui, quaererem ab Ofio , an liceretmihi diligenter inueftigare de Concilijs,idfaltem, numfuerit legitime congrega=

V irj taCT

eaCH IL,Rcfponderct,hcefe hoe quærere,dufn pO; fteaacquiefcasdecretis vbividerisfuifle legitim^ congregata» A T H A« Si licet mihi diligenter in” ueftigare, anfuerint legitime congregata, licet eti^ am diligenter inueftigare, an reuera affuerit Spiri^ tus fandlus Vbi ergo hoc inueftigauero ÖC coti^ ferensferipturam janimaduertero, decretum Con=^ cilïjpulchrè cumferiptura, hoc eft, cum voce ipßuJ Dei, conuenire, lubens acreuerenter acquieicani» Qubdfi inuenero inter vocem Dci, Só decretuii* Concilij repugnantiam. aut diiïbnantiam.tunc mi-raborquidhoefit-, conferam cum fratribus dodio’® ribus ÖÓ quæram doccn\curfuerit difeeflum à versî bo DeijConcederet ne hoc mihi Ofiusf HI L*Nibil minus* A T H* Quid ergo facerem, cum viderem repugnantiam^aut diflbnantiam î'H IOfiusres^ iponderetjtedeberc, inobfequium Gnö« matris Ecclefiæ Romanae,captiuareintelledum credef^ non efle repugnantiam, earn quæ tibi amp;nbsp;tuis fnai^ bus, etiam dodioribuste,rcpugnantiavideretulf* A T H* Quid, fi luce meridiana clarius apertifsimlt;5 viderem repugnantiam effeCQuid item,fifcirem^ carnalibusmalisc^hominibusdecretum.ftabiliendg illorum tyran nidis gratia, coflatum fuifeexempt gratia, video lefum Chriftum/apientiam patris, di^ xifle,B IB Ï T E ex hoc O PÆ N E S, video vas ele^ dionis Paulum ad Corinthios fcripfifle^ut probeOt fe, ÔC turn demum de pane illo edaut de C A L Iquot;

DE O SI O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;So

C E bibant, video phmitiuam Ecclefiam vfam fuiflc calice,video veteres Patres in eo cofentire et eorum actate calicem fuifTe Laicis conceflum, Sed quid vi= cifsimC video fuiffe inueda manifeftifsimam corru= ptelam Sc aliquibus.nectame omnibus in locis, de= fitum fuifTe, calicem dari Laicis,deni(^ video'a qui= bufdam perfonatis Patribus in Conflantienfi,dein= de Bafilienfi Goncilio pronuntiatum fuilTe (vt tu fuperiusdixifti)licetChriftus ad eum modumin« quot;nbsp;ftituerit, licet primitiua Ecclefia adeundemvfafu= * eritjUos earn, quara,alijcorruptelam nominant, af= * firraamus , efîe laudabilem confuetudinem , quid ‘ biccaptiuem intellcdum in re apertifsima atc]^ cla= rifsimaVEat Ofius èc, offuia fuis fophifmatis præ^ caligine, nitatur obfcurare amp;nbsp;implicarc negotium quantum voluerit, certc, fi fuos Carna« les hypocritascp remorabitur, non detinebit nos, quin velimus caufam diligenter cognofcere , atcp vbi cognouerimus, anteferre gloriam Dei amp;nbsp;veri= latêjfalfîs incerpretationibus atc^ importuns homi= iium.Quocirca( vt ad id quod interrogafti, venia) quicquid Ofores veritatis amp;nbsp;viperæ fibilent, verba Ioannis tumadfingulorum feorfum,tumadG5cili orum fpiricus probados pertinêc,utpotè adc3,quîc poiTe errare manifertum eft,Ergo an erraucrint licet nobis inueftigare èC adLydium lapidem, hoc eft,, ad Ghrifti verba eorum décréta exigere, vt, Gquidc inuenerimus,boaarstiaeaiu«s, ßniaU, rdjciamus»

HlU

DI^LOGKS

HIL« Afotus atc^ Ofïus hærcnt in eo,qubd tam^^ n finguli feorfum Ëpifcopi pofsint crrarein diccfl’^ da fcntentia, nihilominus , fi multi ßmul conueni* ant.crrarc minime pofsint» A T H* Dicant mihi ift‘ Afoti ati^Ofij, quemmaiorcmcaperct frudum cX decem,aut viginti Morionibus j qui de rebus gra^’ uibus, deliberandi gratia , inaliquemlocumàfuis dominis mitterentur, quàmfi finguli corumfeoï^’^ fum confulerenturf Certè (fi reuera fuerint Morio* lies) idem Confilium dabuntfeorfim, ineorum do^ mibus^quod daturi effent, fivnaintemploomne® federent cum bene longis veflibus , nec veftiun* niutatio,aatlocusquicquam prodefTctjntelligis 0^ Hilari'rHIL»Maximè,vis dicere, Epifeopos, quogt; fibi AntichriftusTyberinus ad Concilia miffuruJ deligit eodem effe Spiritu,ciim domi fedent, quO funt,cùm fumptis mitris fumptoep pluuiali inCofl=’ ciliofedent, quarecurnonliceretprisamp;bonis vi^ tis probare dijudicare taies Moriones amp;nbsp;laruaa» vbicun^ demum effent^fiue domi, fîu'e in templo, loquor de his,quos Antichriftus ( vt dixi) feligit a^ mariore in noftram dodrinamZelo,quos ad Con=’ cilia mittat, non de omnibus, quifunt fub papatu» feimus cnim illic efle nullos pios,fed quicunq^fuüt huiufmodi non modo non mittuntur ad Concilia» (èd fi accefÏCTint.profligantur.videsauté me nÔpo* tuifiè hic fufpirium continere, amp;nbsp;quidem ex imo pedore. A T H, Imo volui abs te petere quid id ef*

DE OS I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 I

fet.H IL, Qnw tjuanfo magi's vetfor in Lac caufa, tanio ditficiiiorcrn cam cfTe video, quam quaepof= fit (Humanaquidem prudentia) inconcordiam re-digi: difTentinius cnim in ipfis adco prindpijs, fex= centis in lods/a noftris aduerfarrjs,qui nulla ratione patiuntfe àmalo propofito dimoucri. Al H,Qpafi doknduniamp;S ingemifeendum fit, quod nonpof= fimus conciliare iuftiiiam cum iniquitate , lucem cum tenebris, Chriftumeum Beliale;’ Lætandum potiusjpracfertim cùm,hauddubiè,vincamus indi= cs. HlL.Nunc vcnic in mente ex co Ofq libello,cui tibi oftendi efie titulum de exprefib verbo Dei, lo= eus,non indignus,quem tibi explicem : idem enim kntit quod nos,Hane caulam efie fuapfe natura hu= iufmodi,quæ nullam modcrationcm,aut concordi= am pati pofsic ♦ A T H, Libenter audiam, ut gu=: ftemeuiufmodi hie quolt;^ libellus fit «HIL«Ccr;è guftabis eadem efTe amarulentia eademcpfutilitate, qua all) duo,de quibus dixi, omnes congruunt, v= num cognoris, omnes cognoris (vt file ait),En ti= bi verba» lam vero Petrus Paulus Vergerius, qui , proximo fuperioreanno, non aliam ob cauûm in ïegnumtuum venerat,quam, vt in co feditionem Concitaret, A T H»Tanti ne facit Vergerium, pn= uatum homuncione, inopem,peregrinum,vt eum putet potuifle amplifsimum regnum commouere^ non eft cuiusuis hominis hoc agere, perge, HI Lgt; Protulitinmediumliterasadquofdafcriptas,quas ’

X etiam

TilALOGrS

a cdam typis excudi fecit« A n autem hoc fuit boni vi« 3 ri officium, Cer te Ci quid frontis habuifletjfi qua mi* 3 ca probitatis in eo fuiffetjtalc aliquidfacere nunqui ’ aggreffus fuiffet. Scd videturhichomocxpershU“ 3 manitatiSj 8^ vitæ communisignarus effe, cum ifl , medium proferrcliteras ab aliquo fcriptas, nihil ali* 3 ud fît.quàm quod ilk dixit, tollere 'e vita vitæ focie== tatemuoîlercamicorum colloquia abfentiura, A T* Kihil intelligo, nifi qu'od V ergerium valdèatroci-ter infetflatur. Quid dcfîgnauictandem^HIL, Hæ^ funtOfîanaartifîciaatc^flagitia, vt non plane c3C«= primat quid repræhendat, vt qui legerit, horren== dum aliquod facinus Vergerium in Polonia pa* traffe exiffimet. Quare poffum totidem verbis cufli Ofioagereî Certe , fi quid frontis habuiffes Ofi,ß 3 qua mica probitatis in te fuiflet, taie aliquid diccï^ , nunqu'am aggreffus fuiffes, fed videris expers hu*' , manitatis 8c vitæcommunis ignarus effe, qui tatn , malitiosè etrabiosè innocentem profcindis,ÂTH» Die tandem quid id eftc^H IL, Dicam paucis: Ala^ yfius LippomanusCdequo diximus} Papæ intci“ nuntius,Sereniisimum Poloniæ regem clanculum fæpe vrfcratjVt aliquot expræcipuanobilitate, qui videbantur veile à Papatu defeifeere, capite plede“^ retjatt^ inter hos D* lo, Bonarum, præfiantifsim^ pietate,virtute, autoritäre fenatorcm,EiusMa^ ieftasà amp;nguinarioConfi{io( vt eft fumma element va) ayrep aucriit abhorruûcpf Iciterea cüm quit^

LippoiW

D R O SI O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S x

Lippomattus moliretur patefedum fuiffêt, pefsi=î in toto regno audiebat, odiocp habebatur peius fane Sc angue«. Lippomanus icaq^ fcriptis ad Pa= pam^fiue ad quempiam cx eius Secretarqs,aut Con= (ïliarfjs(^vtfit) literis, deplorauit fuum ftatum , fu= pen'culum multat^p de legatione, quæ parum fceliciter illi futcederet, conqueftus, fupplex pet^t, Wt liceret fibi primo quocp tempore Romam redire, Hasliteras , in quibus Papæamp; ipfius Lippomani 5^ædani non parui momenti confilia (cribebantur, Romam mint,quæ vbi fueruntaPapa ledæ, coni= iïiunicabantur poftea (vt fit) nonnulÜs Cardinal!-^usatc^Epifcopis, ità, vt, nonnulla earumExeni= pïain Germaniam atcp in Poloniam vf(p deuene^ ’'in£(vt farp'e vidimu» contigifie^fiierintc^ demum Cracouiac Italica lingua , qua fcilicet fcript» fues •■ant, excufæ. Vittenbergæ autem Polonica , in quam ornatifsimus pietatc prudentiaqj vir D» Indus Ludouicus Decius eas conuerterat, A T H A, Habes neexemplumC'HIL, Habeo, A TH,Quid filegeremusC' HIL* Cümvenerimadteeoanimo, Vt bunc Ofrj locum oftcnderem, putaui mecum af-ferendum, A T H. Relt;fiè fecifti,profer, lege, HIL, Legam duo praccipua loca, Infcriptio fie habet, Magriifîco Sc Clarifsimo D, Petro contareno Pa= tritio Veneto, Sandifs, D. N,familiari, Domino colendifsimo. Audio hune poftc'a efie creatom E» pifeopum Paphienfeni in Creta : eft enim Paulo

X ij na

dialoges (^AR.TVS.

IIÎ L valdecharus amp;S'a confilqsintimus : Subfcti* ptiofic habet» Aloyßus Lippomanus Veronæ ß'J pifcopuSjindignus Nuncius«. Datumhuiufmolt;^* eæLouitrj die X XJulpjvî» D. L V L Audi prf^ cipuum locum (omitto enim multas alias eins nu=’ gas^CümaunoM» D» XL VIILvnacum uerendiisimo Fanenfi Epifcopo nunc benemeritn Cardinali, öf cum Reuerendifsimo D* Epifcop^ Ferentino eflem nuncius Apoftolicus in Gcrma^ nia, vt,poft Cæfaris vieftoriam, Principes amp;nbsp;popu^’ losadfedis Apoftolicæ Romany obedienriamcoP ligeremus (hic enim erat noftrae legationis titulus, licet parum foelicicer fucceiFcrit èC valde paucos collegerimus) erant, eo tempore, Cæfariscaptiui Io4Fredericus,Elelt;ftorSaxoniæ,et Philippus La nt^ grauiusHafsiæ» Quare ego 8ó mei collegætanquâ filrj obedientiæ (Nam id a fandifsimo D» N, itl mandatis habebamus)Cæfari 8c fimul Rom, Rcgi confilium dedimus, veduos ilios Principes,utpot^ capita amp;nbsp;Proteótores hæreticorum.iuberet capita palammul(ftari:Hac enimraiione pofteftaiim onv nés è Germania hgrefes cxj'rpari. A T H.Proh ho^ ’ nncidam,proh fanguinarium Aniichriftum, Proh homicidas 8c fanguinarios eius legatos, Proh om« niummortaliumimprudeniifsimumOfium,quent tam nephariæ tyrannidis 8c crudelitatis raemoriam non puduitnuncrefricare, perge* HIL, Non fuit ’ vifum Cæiâri, neep Rom» Régi acquiefeere noftris

Confîlijf

DE OSIO,

ConGlrjs^atcp ideb res noftræ, inGermania, quoti« * ^iciii peins ruerunt * Cùtnergo GnAifsimas D» * N^mihi mandalTcc, vtidem ConfiIiuniSerenißi= * ttioRcgiPoîoniæ fuggererem nempè, vtiuberet * capite pleâ:ioélo , aurdecem expræcipuis Donii= * nisPolonis,qui Lutberanifmumexfufcitant: banc ‘ cnimelTecompendiariamatç^cerursitnani adexdr=: ‘ pandas bærefes via ,fcci boc quocp diligenter, fug= gefsitaieconfîlium.cumcp viderem nonnullos,qui * nobis vald'e addi^fli èC alicuius autoritatis in aula ef= ‘ fe videbanturjios rogauij vt vna naecuni Serenifsi= * tnumRegem inftigarenuATH.Crediderim^qubd ‘ iftumOfium in primis rogarit : Nam iftius confuc= tudine ôôcôGlrjsLippomanusin primis vtebatur, Exclamo iterum^o Homicidas,o Sanguinarios Pa= pas, Lippomanos, Ofios, An nonexcitabiturali= quando totusCbriftianus oibis, vteos pro crude= lifsimis tyrannis amp;nbsp;bomicidis agnofcatCperge^H L lam,Restanta, quammaioreGlentioteÂamopor= tuit,quàm fuerit vlla vnquam alia, ne maiorem in= uidiam maiuscp odium in fandifsimos Cbrifti Vi= carios excitaremus, vereor ne Gt patefatfta : Nam IL luftriis.PalatinusVilmeammibiin fuisliteris obrj^' cere vifus eft , necp efl dubium , quin altjs quocp fit communicaturus» Q.uare V»Magnifîccntiaco= gitet in quo ftaiu nunc fim, et an iure cupiam ab bac legationereuocarii Quieoim. bærefes promouent, funtmulti potenteStCum ergôpcr me non{i:ece=

X iii rii.

TiîALQQrS QJ^ATLTrS

, tit, quominus ipforum fanguis fuerit fufus, merits debeo ab illis mctuere. AT, Vaide humane et Chi^ ftiancfc gelTerunt D, Poloni, qui tam atroci iniuró prouocati,tarnen no putarint vlcifccndum,fedpaf-fi ßnt Lippomanum c Polonia exire incolumem» H1L- Ahum locum ex eifdemliterisaudi^Nunc fumeonuocatuTusSynodumEpifcoporum,in qua dabo operam, vt bona pecunia: fumma è toto clei'U Poîoniæ colligaturac ^ero fandifi.D. N, ( vt ad me fcripßt) coinributurum quoq^ i Nam carere pes cunia non poflîimus præfcrtim ad placandos im* portunos: hanc enim efle optimam rationem, qua multos nobifcum,hoc dilFicillimo tempore, retine^ amusjæpè fumus experti ♦ A T H, O Nebulones, Vide quibus artibus nituntur Papatum fuftentaf^ amp;nbsp;dûdrinam atlt;^ gloriam Dei peflundare, hiti^ cïudclitatc ècfanguine,inde largitionibuscof-ruptionibusTtaudetOfius Vergerium reprehefl-dere,quodtaiesliteraSjtalia Antichrifti fuorurné^ miniftforum confiiia curaucrit noftris fratribus communicandarH I L,Tu vides anaudeat, ATH* Ergb noftris non licebit conßlia hoftium Chrift* patefacereÇ’nô licebit fratre», quacunq^retiam ratio^ ne,excitare ÔC commonefacere, vt quales foleantef fe ifti Papatum Legati intelligant, qui altera manü videnttut decogendis concilqs agere,altera faces gerunt, quibus Pn'ncipum animos, vt noftruU^ ianguinefuntimt,accendant atlt;5inflanientC^H I

TantüUï

n.E cs I o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s4

TantùmabeftjVtVcrgenum hoc nomine accufati= dutn, vt ctiam illi gratias fummas agendas putem, Ofîum contra efle malum virum ÖC peftilentem* qui hanc rem fuis mendacijs inuoluat et quod fum= mèfuitlaudandum, tàm calumniosè reprehendat, Protulit in medium, inquit,literas ad quofdam fcriptas» Ad quofnam Gur non dicic id, qubd eft^^nempè ad Papam, vel ad eius Confîliarium fcri= ptas^T Et cùm pofteà dixeric, literas ab aliquo fcrip= tas,curetiam non dixitid, quodeft,nempèàLip= pomano facellite Papæ, fcriptas C Sed expende, vt remperuertatatc^exageretnebulo, Cùm in medi= ‘ um proferre literas ab aliquo fcriptas nihil aliud fit, c quàm quod ille dixic, tollere è vita vitæfocietateai, e tollereamicorum colloquia abfentium. A T H,Re= uera ità accufat, ac fi V ergerius Serenifsimi Regis, aut Priuatas alicuius literas intercepilTet atlt;^in nie= dium protulilTet * H IL. Facit fuo more, falfifsima, magna virulentia,impingens,fed Vergerlus nuU las,nec publicas, nec priuatas intercæpic,quicquid mentiatur irapudentifsiraus Ofor.A T H. Promis feras locum,vbi Ofius non efle inhac caufa,fperan=: dam vllam concordiam icripniret* H I L*M.ane, non fum oblitus,verum ordine progredior, fta= limvbidehisliteris,adhunc modum pergic^Eti^ « am Pauli Quarti Pontifîcis literas, Ô6 quidem bi:^ « nas typis excufas pcruulgauit* Vide quam rem lt;= malignus Ofius hic quoc^ vitio dct, circunifereba=

tur

DîJLQG7S

turpafsim binarum litcrarum quas Papa adScnJ' tores Laicos regni Poloniæ ad llluflrcm D* Tarnouium fcripferat,exempla,bæc V ergcuus pis excudi fecic,vna cum fcholrjs, At Ofius ita ex-clamat,ac fiSerenifsimi Poloniæ Regis, autConß^^ liariorum arcana quædam peruulgafTe fuiflet de-jpræhenfus Vergerius, Nonmodo,inquit,literaS ,adquofdâ, abaliquo fcriptas,in mediumprotulit, » verumeiiam Pontificis ÔC quidem binas typis eX= eußs peruulgauic, A T H ♦ Cur non addidic, o in* dignum facinus cOcælumjO terra,o MariaNep’’ tuni f Reuerà defîpit Ofîus , prærabie,quafi nofl liceat nobis Antichrifticcterrimi hoftis noftri lito ras confilia,ad commodum Ecckfiarum pro gloria Dei,peruulgare atcß infelt;flari, perge ♦ H1

» Quin feorqs quibufdam fuis obfcurauic ,ac » rabiliter deformauit,quat piè fanfteep feripta füC-» rant,fecus interpretando« A T H A » Quid potifsi-

mum feripferat in illisliteris Papa^H 1 L,Se veile e« tiam fi bella futura eflent, vniuerßle Conciliuni propediem celebrare Vergerius verb in fuis fcho=’ liis alFirmauit eum mentiri. A T H.Redè.H IL A» Ac nô modo,fi bella futura eflent, fed nec^ in fum^ ma quidem pace concilium celebrare eum habere iO animo,nec pofle celebrare, fi haberet in animo, An hæc fuerit falfa interpretatio res ipamp; clamat î Nafli nec celebrauit, nec celebraturus eft* Pergit Ofiu^ , Vergerfj verba recitando« Audi quid fcribat,in fu^

DR OS T O.

inprioremEpiftolam fcbolrjs.Oixcntjinquit^quiß ' piam : Sxquideni poflemus Papameo adigcre, vc* vclit aflentiri, vtniiniftri Ecclefiarumhaberentv= “ xores,linguavernacula inadminiftradone Sacra=‘ mentorum vter€ntur,atcp, vt vtramq^fpeciera po= * pulo exhibèrent, in reliquis vero ardculis et dodri= * nis cum Romana Ecclelia confendremus, (quem= admodunihadenus confenfimus) an non confuk ‘ tum putares,vt tune acquiefeeremus C atc^, vt hæc * prius lucro apponeremus,deinde paulatim Jabente ® tempore, vt edam de reliquisardculis lucrifacien= ‘ dis cogitaremusCRefpondeo» Minime mihi con= ‘ fultum videri: Neep enim in eo res fita eil, vt mini= ‘ fter vxoremhabeac, vt popular! lingua in Ecclefia ' Vtatur,vt vtramc^ fpeciem porrigat,fed, vt habeat ‘ Viuam fidem,vt fit membrum Ghrifti Eccîefiæ, atc^ ‘ vtcamredam dodrinamteneat^populocpannunx eiet , quam filius Dci dominus nofter lefus Chri-ftus^attulit c finu patris, Quæ effet hæc contamina= ‘ tio doâLrinæCquod monftrumCfi confendremus, ‘ vt effet paftor animarum noftrarum Miflariusiä= ‘ crificulus, vnÄus SC inauguratusabaliquo Apo= quot;quot;nbsp;fcopo Andchriffi membro Sóc. A T H, Quid ad ‘ hæc OfiusC'an non furit iff is ffimulis agitatus C H L Ait Vergerium moxpetere iugulum cauif^ATH«. Irridetfortafsis^H IL.Serfo ne dicat,anirrideat,ne-fcio,magis putoirridere, omnesenimpili facit præ fe Thrafo ifte« A T H, Mihi(quicquid Ofio videa=

DiALOQT^s

tur) reuera iugulum. caufæ moxpetere videtuf» qui explodendam renciendamq? ccnfet iftain n'ï^ phariampcftem,M.iflariösfdlicetiacrificuIos, un* dos atc^ inaugurates ab aliquo Apofcopo 8c An== tichriftimembi'o, (quale eft exempli graiia Ofius) necpoteftpati, vctam feræBelluæfinc paftores a-nimarum. HIL. PergitOfius; Verumaudi quid , paucis interiedis addac : Poftquam enini bic homo » nimis in aliéna Republica curiofus* A T H. Subfi-fte. Aliud eft politicaRerpublica,aliud EcclefiaChri ftijin politica Republica meritoreprehenditur, qui ineavolueriteire curiofus. Verum fiquisadeaio^ ca accefterit, vbi inftituta fit Chrifti Ecclefia.præftr^ tim vocatusjXfiquidilIic moliturpro gloria Dlt;:igt; nihil minus poteft appellarij quàm in aliéna Repub lica curiofus, quare ftultè hic quoep Ofius. Pergc, , HIL- A.Etad excitandas feditiones natus. A TK QuigloriamDei,pro viri’i, promouereftudet, i* Pharifæo Ofio feditiofus eft.An non veteres quolt;^ Pharifæi Chriftum ÔC Apoftolos feditiofos carunt, eodem fcilicet Spiritu, quo Ofius C Perglt;^» s H I.Hortatus fuerac Polonos, vt fi maxime côccd^® i rentur illis hæc tria, conftanter ea refpuerent, Scias, ’ inquit. Polonia, cauiàm hanc,quæ de religione co^ 9 trouertitur^minimèpofTe ullâ moderation?autc^quot; » cordiam pati. Vide quid dicâ 86 memori mente » neto. Sunt enim qui dicant : An non poftet aliq*^^ ’ ratio inueniri,quacôcordiaiàndretur7Reftxgt;ndeo»

Nullaß»

DE 0810.

Nulhm prorfus poiïe inuenirt Si eftim Papatus • tnaneat incolumis, non poteftdotflrinalefiiChrifti lt;nbsp;manereincolumis. Etrurfus:fivicerit, quamnos « profitemur lefu Chrifti dodrina, corruat totus Pa= « parus ab radicibus necefle eft, ira, vt nulla alia Gt fta= c biliendæ veræChrifti EccleGæ, amp;concordiæin=: ‘ eundæ ratio ÔC fpes , quàm G vniuerfus Papatus, e cum Omni Gaa tyrannide amp;nbsp;impia dodrinaiollatur « è medioæladenus OGus Vcrgeriana récitât. A T» Putat ne ifta faitem iugulum caufæ mox petere'T HIL. Nihil deiuguloamplius. Sedad huncmo-dum refpondet : Qu'od fcribic Vergerius caufam « religionismoderationem/eucoticordiampati non c pofl'e,quin vcrifsimè fcribat inGcias ire non poflu= « mus, atcp idem pauVo poft ter, aut quater repetit* AT H ,Mirum,cùm vft^adeb Vergerium oderit, qu'od fuftinuerit fcribere, Vergcriûinretantimo= menti vcrifsimè fendre , necviderit, quid zx haç confefsione colli gi pofsit : Nam G nulla eft de con= cordia fpes , confequitur nullam prorfus reliquam cflè P apis, de rccuperanda priftina autoritatcet po= tentia, fpem.Non per Concilium,cùm omnino im= pofsibile Gc,vt de iudicibusConcilriconucnirevn= qu'am pofsimus.Per armaverb atc^per uim,ipGmet fciunt,quidiapofsintproGcere,per gratiâ Dei, qui în eum ftatS resnoftras, imofuas ipGus,adduxerit» Pergemus igitur vincêdo.hauddubiè, hoc foteatur

V lt;j OGu»

niAZOQrs

Ößus(ß rem bene expendas) necefleefl,dim fatea-tur nullam clïê concordiæfpem. Sed obfecro tcje-h'nquit ne inultum Vergerium , quem videttana claris verbis dixiße, fi vieerit quam nos profitemui^ dodrina, corruattotus Papatusabradicibus neceG fe cfiç’ fubiunxifl'e, nullam aliam efle ftabiliendaï veræ Ecclefiæ concordiæ ineundæ rationem 8^ {pern, quàm fi vniuerfus Papatus cum omni fua ty-rannide amp;nbsp;impia dodrina tollatur è mediofNonn^ hic fàltem mox petit iugulum caufæ Vergerius» HIL,Nonfinitinultum,nihilniinus,inultum hoc fineret Ofius, qui folet minima quo(^ fedtari magna contentione èC rabie tuerieatcpetiam males didis profcindere eos, qui nihil huiufmodi fcripfc=s runu Quid pluribus C non pepercit Francifco Lif-manino ♦ A TH.^Pio illiatcp prudentifsimo feniC H1L Jlli ipfi non pepercit, quo nihil eft modeftius

pîacidius, A T H* Sed quid tandem in VcrgerF um C Nam vehemcntifsimum a’iquidhic dixerit os porterH IL4Aitefterudern nbsp;imperitum, ATH»

Quid ad rem ergbin Papatu non eft impia dos lt;ftrina,necp TyrannisCficifti folentrefpondcre.Sed fit fane rudis amp;nbsp;imperitus, dum Chriftum hunc crucifîxum fciat, Vcraeriusfloccifacit,finonhabe^ at,qualê multi fibi arrogant, 8^ pluris faciunt quàm Chriftumingenfj, dodrinæ,atlt;çeloquentiælau-dem.H IL A^Sedaitjqu'odfi quis abeoquæreret, quænamfitChrifti, quam profitetur dodtrina, non habituruin

D-R 0810. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö7

Eabiturutti quod refpondere queat« A T H. Verge= rius lætatur amp;nbsp;tanqu'aiTi,proincomparabiIi(vt re= uerà eft) benefîcio,grauasfumtnas agit æterno Pa= tri □♦NJefuChrifti ^qu'od tantum ex eius dodtri= tia norit^quantum ad confequendam cæleftem hæ= reditatem iâtis fit,ôôidparum,quod ex ea nouit, ad Dei gloriam nititur conferre ♦ Quod veto nouit Ofîus, totum id locauit Sathanæ amp;nbsp;Antichrifto Tyberinojed audi quidftatim, plenus odio amp;nbsp;vc= nenOjfubiungat de Vergerio*Nam , quantum e ® fcriptis illius colb'gere licet,modo cum Picardis, ‘ modo cum Lutheranis, modb cum Zuinglianis * facerevidetur.ATH» Exprimitnerécitât nèvUa ‘ Vergerqverba,in quibus aliquandb cum Picar= dis, aliquandb cum Lutheranis, aliquandb cum Zuinglianis fàcere vidcaturCH I L,Non exprimit, non récitât. A T H A .Ergb certifsiméfcias.Ofium nuUa vidiffe in fcriptis V ergerrj verba, qualia defi= gnat,quæ fcilicetmodb hoCjinodb illud.modo tcr= tium quiddam dicant : Nam fi vidifiet, hauddubiè, ea in medium protulifiet magna Içtitia atcß infolen= tiajedmendax cft, vt Diabolus pater eius. Vnde autem buius calumniæ occafionem fumpferic, vide= or mibi poiTe paucis aperire.Valdenfium confefsio oblata.annoM. D* X X X V.SerenifsimoFer= dinandoCæfari^ qualis fit nofti,Hl L »Noui, ean= dem continet doètrinam, quam Auguftana , nifi qubdnonitaperfpiuueôc foeliciterquædamdocet, y iq vç

T^ÎALOGVS Qjr AILTVS, vt Auguftana«Sedhocf(xlicitad huius temporis, quibus bonæliteræ magis florent, qu'am ante ceti^’ turn amp;nbsp;ampliusannoSjCuni ValdenfiumConfefsi^’ didatetur,tribuendum eft,ATH,Sic rescft.H I !gt;» Quare Lutherus nbsp;nbsp;Philippus, grauifsiniis dilTet^

lifsimiscç verbis, earn commendarunt, pafsim tant vtriusc^teftinionia,Deindè ciini in articulo d^ Eucharifi:ia,eadem. Confefsio habeat moderata quf^ dam verba,vt,quafi deinduftria, vifa fuerit uellefu* gere contentionesî dicit. mqubdin ccenaiumatu^ verumcorpusôô verus languis Chrilli, nec diïpu=® tat quomodo fumatur,Bucerus 8ô Mufculus eand^ confefsionem,fuo quocpcalculo, in eorum fcriptis, quæ pafsim extant,grauifsimè approbarunt, V erg^ rius igitur,ut aliquam concordiæCcuius eft ftudio= Gfsimus) viamin eo articulo,pro umli,incipereta= perire, hanc Picardorum Confefsionem,feu Val=^ denfium proximo fuperioreanno, Tubingæ dédit tecudendani,adiunxitcp Martini Philippi, deins d'eBuceriamp;Mufculi teftimonia ♦ Poftrem'o ipf^ V ergerius quoC^ præfatus ait, V aldenfes,feu Picat dos habere in fuis Ecclelrjs feueram difcipîina, curt» pura dodrina,eoniundâ ÔC eflèbonos uiros, HinC ergo A T.Nihil dicas amplius,Rem totâintelligo, Ofius viditConfcfsionéfubnomineeorâ, qui no^ minant Picardi à Vergerioédita, tclîimonia verb fub nominib.duorS.qui JLutheranfet aliorum duo rum,qui Zuingliani eenfentur, et hanc ob caufam. alFitmare nô eft ueritus, V ergeriû modo Picardu^

DU OST Ö, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 8

cfTéjtnoclö Lutheranum^modb Zuinglianum,qug cftOfiana calumnia,fiagrisdigna^Annopudccifts liypocritä'J H LPudeat verbC imo gloriat eo nomi= ne:Nahisarcib«piitatfeuiciffe, uscpadeo habet nos probardis ec caudicibuSjqui debuilfemus ignorare quomodo effentexplkâdæ eius tricæ patibciêd^'q? itnpofturæ. A T. Cert'e qui eius uerba Iegiliet, neqj hoe uicifsim , quod de Vergerio recitaffi, fciuiffet, potuiffet fibi perfuadere, V ergeriü fcripfiffe hbrum, in quo aliqua Picardorum,LutheranorS,et Zuing lianorumdiuerfapugnauacp inter fe dogmata ap= probalTetjfed rê audiuiOfium fciliccteire impofto^ temHI lllud adde,qubd Ofius inhac re perinde lo quitur,ac ff Picardi in eorumEcclefrjs diuerfam.aut contrariam ab ea, qu^ eft inConfefsio. Augufl:* dox ûrinâ docerent,et tarnen no eft diuciTa, aut contras na,Cur.n.eam approbaffet Luthe, ÓÓ Philip CNam quodadminiftrorumEcclefiæ coniugium attinet, iam nobifeum fentiuntjMiniftri EccieGaruniapud eos fiunt mariti,nec dubium eft.Sed legamus tis uerba,quib.V ergeriorefpondetadid, quod di= ’xeratPapatumeircabradicib^extirpandum. ATH, , Hucte cxpeclabam HEHucfpedlantiftorumconx lt;nbsp;filia,utordineniomniquot;e medio toUät,utprincipum autoritate in odium et contempts addueät, ut Anat * chia quandam indu cant, AT. Quam deleclai mêti= one iftius Anarchie et rebellionis.H LQuia turbux lêtum eft iUiingeniü,affoaût in loco dixerat^nos cç= piffe côfilia deC£fareatu^nc,nloquit)quocp tollêdo

DiALOQïTs

et non minus apud nos probrum efîe CæfariQatn? , quam Papiftamappcllart A I H.O elegantem A'’ pofcopum,qui inter caput 8c membra inter Cacias® rem amp;nbsp;Principes Germaniæ,quantum in eo eil, fpargit femina odiorum litium. An hoc eftboid viri ofFitiumfFortaiTc verum eft,quod, ciimaliaiia Cæiâr,aliam Principes Proteftantes , dodrinatii profîtcantur,folemus nominate Csefarianos , aUf Càcfariftaseos,quifunt docftrinæ, quam Cæfar de^ fendit,ac(di(fti,ad diffèrentiam fcilicet Protcftantiquot; um,aut Euangelicorum , Sed qubd in odium6^ contumeliam noftri Cæiàris,ea voce vianiur,mefl^ titur bellua Varmienfis, furens rabie amp;nbsp;venenoî Nam Cæfarem, vt legitimum fummumcp à Deo conftitutum,Magiftratum noftri Principes amp;nbsp;fta« tusfummè reuerenturpræftantt^illiomnia libefl^ ter,quædebent, officia» HI L A »Tandem conff^ Vergerium,qui dixeric, Papatum effe ab radicibu® extirpandum,ad hune modura argumentatur.

» therus feribitin quadam epiftola ,in Papatu effe ram feripturam facram, verum Baptifmum, verutH » Sacramentum altaris, veras claues ad remifsionen^ ’ pcccatorum, verum prædicandi officium , verutf ’ Catechifmum,veramChriftianitatem,imo veriin^ ’ nucleum Chriftianitatis, Vergerius cupitè medio ’ fublatum Papatum,ergb cupit fublatam verâ ferip^ turam facram, verum Baptifmum, verum prædh çandi offiiium,5ô reliqua omnia fandifsima modo

cnumcratalt;

DE 0810.

cnumerata» Quak tibi hocvidctur argumentum Athanafîç’A TH. Afoiicum,Ofianum, Varmien= fe,Embricenfe,hoc eft, non modo fophifticum, fed putidum,falfum,fatuum.H l L4Rcfpondcascaihe= goricè«ATHJndignumeft, cui reipondeatur, fed tibilis explodendum ÔC profcindendum eft» HI L» Audi aliud fimile, adhuc in Vergcrium» Omnes Luiherani Germani (Germanos Lutheranos vo= cat lllyricum èc Merlinum cum fuis) execrantur Ofiandri dodrinam, Vergerius fedatur Ofîandri dodrinam, crgb Germani Luiherani execrantur Vergerium, ftacimcp hæc verba fubiungit : Et eric ' quiCquam , qui fibi perfuaderi patiatur, lefuChrifti dodrinam effe, quam profitetur Vergerius, quam ‘ non Chriftiani modo deteftantur, verum etiam * Germani Lutherani execrantur;’ A T H»Quomoi: do Minorem probat, quod fcilicet V ergerius Ofi? andri dogma fedetur^ HILA* Ad hune modum» Brentius fende cum Ofîandro, Vergerius eft admi= rator Brentrj,Ergb Vergerius vnà cum Brentio oC cum Ofîandro fentit* A T H.Cur non ad hune mo= dum quoep argumentaturC Brentius Patrocinatur Arrianis (nam oftendi dbi,hoc dixifîe mendacifsi= mum Ofîum) Vergeriuseftadmirator Brenttj, cr= sb Vergerius eft Arrianus^T vis vno verbo dicam Hilari ƒ Audiui Ofîum efle magna fenedute, quare crediderim repueralcere.HIL.Rcpuerafcit quidem, fed intérim agitatur fpirituSaihanico, cùm tam hor ribilia

ribilia conuitia atq^mendatia fpargat, 8^ quidcm itJ IcCumChriilumipfuni, in das membra , ini^cius dodrinam , fed, fepofitis alijs fatuis argumentis* Quomodo ad illudrefponderesCLutherus dicit,ifl Aigomcntuin Papatu cHc veram fcripturam Sacram, verura

pïifinum,verumSacramentunialtaris verum prg=s dicandi officium amp;c»quare ciirn Vergcrius cupiat fublatum Papatum , cupic fublatam veram facraat Scripturam,verumBapcifmum verum Sacramens tum altaris , verum prædicandi Officium Qyid, inquam, faltem , pro infirmioribus fuftea^ tandis,neab Ofo deciperentur, bic refpondendaai putareSjfi loco VergerqcffesC' A TH A* Ncgareni Lutherum audien Jum,nifiqug dixerit,aut fcriptu=^ ris, aut rationibus comprobet. Quid bic poflet rc^ plicare Ofius C HIL» Te tuiep fimiles adorare baLutberi : Hoe enimde Vergerioquocp figilla*“ tim dixit. A TH. Sicophaniica calumnia» Quafl* quam alioetiam modopoflemrefpondere,nemp'^, Lutberum non eo fenfu fcripfifle , quo cauillatü^ Ofius : Ofius enim Sereniisimo Regi pcrfuader^ nititur , qu'od Lutherus Papatumhabeat pro re croiànda in quo fit vera feripturæ interpretati«’» verus Sacramentorumvfus, verg claues,ad peccato^ rum remifsionê, pura verbi Deiprædicatio amp;c,f^^ quisiam iiefcit, Lutherum toto (vtaiunt) codo hoc diflentireC’ Quorfum hic attinet locaex eius bris adducereî Cum ergq Ofius, fuper falfifsim^’

vcrborvu^

DR 08Î0.

verbotum Lutheri intelledu, voluerit «dificare.to ta corruitfabrica,totum argumentum* H LCorruit reuera, Lutherum autê ad eummodum loquutum fuifle manifeftum cft,vt côpefceret atcßfrenaret duos Plebanos:Na adeos fcribit,quosvidebat refpue-rebaprifmuminPapatufufccptum, vtfûit Temper acerrimus Anabaptiftarum hoftis,Deindè non ne= gamus,ex ea Ecclefia.quam pofteà Papatus tam hor tibili tamlt;^ facrilega tyrannide occupauit contamî= uauitcp, dimanafle, in multas Chriûiani orbis par» tes, verura Bapcifmum , vera Sacramenta, verum prædicandi omcium, amp;nbsp;verus nucleus (^vt Luthe= rusaic)Chriftianitatis*Scdhæctâmagnabonanoti protnanarunt ex Papatu, fed ex vera Ecclefia Chri=» ftià Papatufvt dixi).oppreflà* A TH* Aflenrior, Sed non polTum fatis mirariturn peruerfitatem in= genii, tum impudenriam Ofrj fingularem ,qui poft XL*annos,quibus tota hæc caufa,fumma diligen= tia, agitata eft, vt iam fit in omnibus terrarum orbis angulis notifsima , aufus fuerit prodire amp;nbsp;hoc quoc^ iaftare, acq^ in Serenifsimi Poloniæ Regis auribus inftillare , nos veram facram Scripturam,« verum Baptifmum, verum Euchariftiæ Sacramen- ‘ turn, veras claucs ad remifsionem peccatorum ve= ‘ rum predicandi officium, verum Catechifmum,ue= ' râ Chriftïanitaté, verum deniep nucleum Chriftiani * tatis cuperc fublatum. An nÔprodibit alicundè quL fpiam, qui eius Regiam Maieft.coram moneat ifta= rû impofturaruni Varmienfium amp;nbsp;Diabolicarumî’

Z ij HIL,

dialoges qjrJIiT7S. HIL^Hacautenicantilena, qubdfcilkctLutHeni^ dixerit, in Papatu eife vera iacram Scripturam vfq^ ade'o deledari videtur Ofius, vt eam non mos dó i n hoe paruojed eiiam in inaiore, de quo fumuS loquuti libro,occinere voluerit, magna cum lætiti^ atlt;^ infoîentia,ncc pudettam inania tam falfa rc^ petere ôô Sophiiîicari, A T H» Sunt nehuiufmodi reliqua argumenta , quibus in hoc libello vtitur^ HLDixi tibi,metantum inipexifle: Non enimfuit ocium,quo licuerit perlegere, fed in paucis illis pa^ ginis.quas legi, olfeci putidifsima elfe pleracp om^* nia, Vnum nuncaudi,Tu feis quàm futiles ratio= nes8é cauiæ à Papiftis recenfeantur ,quamobreni nolint,vtlaiciè calice bibant, AT H.Scio, commet morantur aGerfone Cancellario Parifienn,qui ciini in præclaro illo Conftantienfî Concilio interfuerit, audiuit ab ipfis patribus, cur licite Sgt;C rationabilitef, (^fic enim ipfe loquitur^) Chriifi mandatum de daoquot; da vtrac^ fpecie intermitti potuifTe exiftimarinf* H1L. Scioin hoc tuo Mufæo efle Gerfonislibres, orolegamus locum : nec^enimcomodiuspofTutn CG'anâ impudentiam lcuitatemc^patefacere,A T» Legamus,ftanniinueniam eft in prima parte. Ad’’ , cft^accipe^H 1 L. 7'ulege.ATH.Vndedicunteo^ , rumplurimi, qui fuper hoefuerunt fimul congres , gati, qnod confuetudo de non communicando , Laicosfubvtracpfpeciejicitè amp;frationabiliter,fuif » introduda, præferum poftmultiplicationem fide” lium*

DR OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;9,

Butn,HI L^QuafiChriftus cùmcænaniinftituoret diceretcß bibite ex hoc O lVÏ N E S j'gnoraueht fo= re,vt fideh'uni numerus crefceret^O ilultosatcp im= pioshomines,in quorum numero oftendam tibi moxOfium eire,quiiftas Patrum Conftanticnfium rationes àGcrfone recitatas, vtpotè iuftifsimas gra.-uifsiinascp commendatperge^A T H,Ethocprop= lt;nbsp;ter euitaiionem muliiplicis periculi, irrcuerentiæ « Sd fcandali circà fufceptioneni huius benedidi Sa= lt;nbsp;cramcnti,primumpericulum efl effufîonis^HIL, e Pudecprofectb audire,nedum de bis verba fàcere, quare ne expedes, vtfingulas rationes confutem, Perge. Al H, Secundum in deportationedeloco e adlocum,Teniumin Vaforumfordidatione, quæ « deberent efle facrata, necpafsim tradata, vel tadaà « Laicis, multb minus deberet vinum confecra= lt;nbsp;turn vendi Apothecis,ficut fit,apud taies, vt dici^ « tur«Quartum inbarbis longis Laicorum ♦ H1L» « NonpoiTum mecontinere,quinhic aliquid dicam. NonneOfius hoc (altem inîoco grauifsimèfentit, vtLaiti barbad arceanturacalice, ne qua vini, auc (anguinis guttula fortehæreret in pilisÇ’o incptirsi= mumScriptorcm, Sed cur arcenturqui non Ion« gas barbas,aut qui nullam habcnt, in primis cur fç= minæCperge^A TH, Qtiintum inconfcruauone * proinfirmis,quoniam polTet jn vafe Acetum ge= ‘ nerari, ix'a defineretibi efle fanguisChrifli, nec * fufcipiendum c(ret,nec nouûerconfecrandum, (înè . Z iij Miffa

'DTALOGP'S AILTVS,

» Miflà 8i fieri poflet, qubd daretur acetum puruöt, » pro fanguiiie Chrifii ♦ H1 Ldefu, Icfu quid audio» Poteftne quicquam magisputidum,magisuepa? ■pifticum excogitarifSc tarnen hoe quoc^ laudat Q' fius,præferrimquódè calice diffugiat atc^ euane^ fcatChrifti fanguis,fi yinum coeperit aceflere fpers gt;nbsp;ge« A T H« Addito, quod in æfiate Bibioncs, auf , niufcg generarentur, quantumcuncp eirec va» claus 3 funi,quandoqf etiani putrelcerent, aut fieret vclud » abominabile ad bibendum, èC hæc ratio eft effi'cat » valdè exaliarationc,quandomultipræbibiirent» H I.Prohpudor, En^in quas foueas, in quæ deliria præcipites ruunt , qui deferunt purum verbum , Dei« Perge,Ä TH « Et quæricur in quo vafe fieret , confecratio tanti vini,quantum'requireretur in Pas , fcatcpro decera aut viginti millibus perfonarum, , fextum damnum efTet in funiptuvini, fairem apuo (, multas partes, inquibus vix inuenitur vinum ati , celebrandum,ôd alibi charè comparator, Effet præ®’ , terca,periculum in congelationc, hadenus Gef® fon, Ecchius verb ad iftasadditduas rationes, aus , di vtranc^, Rem miraculis teftatamrefert Alexafls , der de Ales,qubd cum religioG inftarcnt,pro fum= , ptione ftib vtraq^ iïaecie dumSacerdos effet in adi-, one Sacramenti, apparuit patina plena fanguine, s quod videntes religiofi obftupuerunt, quo figno, , petitio eorum ceflauic.Porrb credendum eft, à pris y mitiua Ecclefiaj'ncepiffe Laicos communicare fub altera

DZOSIO:

alterafpecie, amp;nbsp;quód fit vnunijquod ucnïat ex Tra='c-ditione Apofi:olorum:quiainnium huius monfira «, re nemo poteft. Nihil eïb'n fumma his rationibus ftultius, aut fto'idius ,'nihil falfius,quorfum attinet confutarecH I L.Itanè cenfes?’A T H. Qnafi tu alls terfenuas.HINon fencioaliterSó nihilominus Reuerendum Patrem D« Ofiuni,niox Cardinaleni futurum , in tan ta, quani vndicp videmusinclare= fcere (fine, vt hiequoep repetam)luce diuinæ do^ drinæ , in hocfeculo tam emundo at(^ erudito, pTonunciare non puduit, ifias fuifle iuftifsimas grauifsimasep rationes , quamobrem à mandato Chrifti difeederetur A T H.Boniconfule, vixib bi credo, fuifie tarn infanum èC tam leuem, vt hoc fcripferit * H I L A. Gredas ergb verbis eius, quæ tibi adducam^Caeterum fiiufta ratio ne fadumef=: « feputas,qubd abomni facramentali participatio- « neChrifti corporis amp;nbsp;fanguinis arcet infantes Ec= clefia,cur noniiidem de ilia libi perfuadcs, quod « Calicem quoc^ dare Laicis intermifit, non eamfe^ « cifle, nifi iuftifsimis grauifsimisep rationibus ad± «■ dutfiam Ç A T H A » Non recenfet rationes figilla= rim«H IL A ♦ Quid attinebat 1 quas enim alias ad“? ducitEcclefia Papiftica, quam eas,quas ex Gerfone

EcchiorecitauiC'ATH.Confentio; Ofius reuera non potuirde alijs rationibus intelligere,ha8 ipfas? appellat iuftifsimas, grauifsiniascj ( fi Deo placet 3

Sedi

r^iAZOQrs

Sed illud quoqjineptumefle animaducrto, qub^ gt;nbsp;hic dicit, fi iufta rationc Ecckfia arccc infantes ab » Euchariftia j iufta quo^rationecalicênegatLaicis gt;nbsp;HI L«Eft reuera ineptum atc^ abfurdum: Na qub3 infantes fumoueantur a ccena Si à participation^ corporis 86 fan gui nis Chrifti, videtur fieri autoritär te verbi Dei: Apoftolus enim exigit, vt feipfos pro-bent^qui de pane illo manducaturi, Sc de calice bi^ bituri funt,Sed non poteft corpus domini dtjudica* rc,quirationiseftexpers, Qiiod veroCalix dene=“ getur Laicis , eft omninb contra Dei Verbum, A T H» Non eft dubiurn, Quare iufta rationc Eu= chariftia infantibus, iniufte autem Calix Laicis nc^ gatur.H I L^Ciini multa fimus de his loquuti, vt ft iam defiiiendutn, Audi aliam grauifsinaa Ofq fem tentiam/aquaintelliges quanti ipfe hosduosard-culos faciatde CalicefcilicetLaicis,86 de vxore 9 cerdoti permittenda. Ait, quod his duobus artiem 9 lis concefsis, euerteretur Papatus vniuerfus , ho^ 9 eft, vniuerfus Chriftianifinusaboleretur. ATH«hf fu, quale iudicium,iocatur fortafle C'H IL ♦ Minim^ gentium,maximo ferio loquitur,audi ipfambeffi^ am loquentem A TH.Nimium urges,qui beftian^ eumappenas,H I ♦ Vocaui etiamfuperius, nonn^ obferuafti 1 cum ipfe fanctx memoriae M.. Luth^^ rum,eo nomine falutare veritus non fuerit. Auoj 3 igitur ipfam beftiam loquentem»T oto codo (^quo^ , aiunt) errant qui dicunt: Si Calix Laicis ,

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

Sacerdotibus permittatur,inter Chn'fbanos 8ô Lu- « theranos facile concordiam eflecoituran?» Egregia « vero Concordia,per quam non vitia Papatus,quod * ferri tarnen pofsit,verüm ipfe ipfe Papatus vuiuer^ lt;nbsp;fus euertitur, hoc eft, Chriîlianifmus omnis abole= lt;nbsp;tuï»ATH» Difpereanißnon videormihifomnia= *■2 ÔC quodammodo dubitare, num quæ audio, au= diam reuerà,uflt;^ adeb,prætcr id.quôd putaram, vi= deo efl'e futilia èc putida/ed miflum facientcs iftum minorem ineptiarum gurgitem, reuertamuradma iorem amp;nbsp;pergamusdeConcilio.vndedifcefsimus, conferre. H1 Lgt; Vt iubet, Ve’neramus ad eum Io= cum, vbi Ofius cum fuo A foto vvlc, vt promifsio depræfcmiaChriftiamp; gubernationc Spiritus ian= ^i pertiueat æquè ad omnes, qui ad Concilia con=: ueniunt Epifcopos, fiuè fint boni viri, fiuè mali, fine dodfi fiuè indodfi , Demus nunc (^pofito 8ó non conceiTo ) quod ad papifticos amp;nbsp;Carnales Prælatos eapromifsio trahi poflct, quo nihil pu-topoifeabfurdius dici aut excogitari, fed demus, inquam, quæro abOfio, fi Concilium autorita-tePapæ , Tridenti, vel alibi iterum conueniret, eius verb Epifcopi omninb prohiberentur propri= ameorum fententiamdicere, eorumcp confcientiæ fatisfacere, verum id tantum cogerentur, claufi's o= cülis, in fefsionibus proferre, quod Papa , per fuos Legatosjindies manda flct, putaret ne Ofius Spiri» tum fandum defcenderc in tales Bpifcopos,qui hç=

rerenc

T^IALCQV'S q^^IL.T'TS reretitiUic, vtmanapia ,ac potius, vt muta perflt;î organa, quæ aliunde fpintum expedarent,tantæcp tyrannidi turpifsim'e feruirentf H {L. Ofîus nega* retpofle id contingere» AT H. Contigit tarnen in T ridentino, quis iam nefeit Sed fîngat pofle con-«ngere,an adhuc cenferet tam turpi impoftur£,qug fieret Eccleiîæ Chrifti, afFuifTc Spiricum fànélum^ HIL * Crediderim tandem refponfurum, affuifle, quoeunc^ demum modo res fuiiïetgeftajdummo’’ db conueniiTent, nihil enim referre fine de fuo, Guc de alieno pronuntiaflent.etiamfîid minime intelles xifTent, aut fi contra confeientiam pronuntiaiTent* A T» Ego quocpfic refponfurum crediderim, vfcp adeb video hominem dementatum fàfcino Papali* Sed aliud quoc^ abeo quæfien'm , Toties iadat, qubdEpifcopi fiutlegitimi Apollolorum fucceflb res, qubd Temper ad Epifeopos pertinuerit, de do ’ drina religionis , cognofeere, qubdEpiicopis,in Conciliû coi^regatis, non pofsit nonadeiTeSpiri’’ tus fandlus* Cur ergb patiuntur earn legem fibi ims pofitani,quaCardinaIibus,quaAbbatibus,qua Prfs fedis^aut Generalibusfvt appellat) Monachoruna amp;nbsp;fedarum datur potefi:as,vc inConcilio tanquàiu indicés fedeantî'Nunquid hi quo^ funt Apoftolos rum fucceflbresC'nunquid hoc genus fêdit vnquàna in veteribus Concilps C* cùm neep Cardinales, nelt;^ Generales tune ulli fuerint C QuidputasHilariad hacc refponfurum Ofium C Extat enim lex^ut fcisgt;

DR OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

qubd Cardinales, Abbates.et Generales debeaneef« fc vnà cum Epifcopis in Conciltjs iudices»H I. Crc= diderim hoc Ofio fummc diiplicere, vtpotè quod Epifcoporumordini futnmum præiudicium affe= rat, eorumc^ autoricatem extenuet, nec pofsit vlla ratione defendi, eft enim inuedum ex mera tyran= nidePaparum.Ofium tarnen non aufurum muti-re, vt eft eorum adorator , adulatorc^ maximus» ATH» QuidfîjVt hanc quocp abfurditatem tyran^ nidemq; defenderet(vttani multas alias folitus eft) id adduceret, qu'od Cardinales, non vt Cardinales, fed vt Epifcopi fedeantin Concilfjs indices: habent enim Epifcopatus quocpç^H LRefponderem,fortaG fis eflealiquot Cardinales,qui nullum Epifcopatum babêt,curergô hi de dodrinareligionis cognoice=s rent dtjudicareniqjÇ^fedquærerem ab eoaliud,à quo nunquam crediderim eumfe pofTe extricare, cùm multi fint Cardinales,qui tres,quatuor, et pîures E=: pifcopatushabeantjcur hi faltem,vt Epifcopi,adiu= dicandum in Concilijs 'a Papis non admittuntur, quamuis lex diferiifsimis verbis, vt admittantur, iubeat'?’ HI L-.Nefciebam hoc,non admittuntur re» ucrà'^ A TH. Nonadmittuntur.HEEttarnenlex, vt admitatntur,iubetÇ’A T H.Iubet.H 1L« Admit= tuntur tarnen Generales atcp Abbatcs;’ A T«Maxi= me.HlL*Quid hoc fibi vultcATH.Dicam.Romæ rarifsimè videas Cardinales conuenire , atcp vnà verfari.prætcrquàm publice in Concifl:orr)s,ad quç 'a Papa vocantur , adeftcB ipfemet Antichriftus»

a tj HIU

DîÀL0G7S

HIL* An non agitant inter fecôui’uia multi fiinul^ A 7' H» Rarifsiniè,aut ferme nunquàni, vix vnus, aut alter folet inuitari ÔC hocquoq^ per rarb. HI U» Quid ità^A T H^Quia videntp'd Papæ fummè di-fplicerc.H I L.Fortafsis quia nollit, vt magni fum^ ptus ôd luxus in conuiuqs fîanrC A TH A. Id curaC fciîicet, vt fumptus amp;nbsp;luxus cohibeantur, Sed di^ fplicent PapæCardinalium conuentus, fiuè in uiuijs,fiuèalibi fiant,quia nouit ingénia fuarum cre^ aturarum, nouit easardere incredibili cupiditate èC rabiePontifîcatus adipifcendi, 06 proptcrea folerc multamacfiinari, quo per phasperq; nephas Pa^ pam e folio deturbent, quam ob caufam prohibent turad Concilia(^vbi non interfît Papa quoq?) acce^ dere, Bis,aut ter vidimus Concilium, à Paulo lit à ïuliol 1L indidura, amp;nbsp;Epifcopos multos cofl-uenifîe.Nunquidautem ullosaudiuimusCardinaquot;^ les affuiire,præter eos, qui pro Papa legatione fun«« gerentur,modbtres,modovnum duntaxat; HlL» Bone Deus,quales tricas,quales artes, aut praÂicas audiodfiis Papis omnia funt fufpeda, viuunt die« nodest^inmaxima foîicitudine,hincvenena,hiiic confpirationem etiam àfuismet creaturis, metuen® tes, omninb vt T y ranni folent» A T H, Sed rcdea=« mus ad librum,fî modo babes ampîius, quod exeo referas^H 1L» Habeo adhuc vnum atcpalterum^O^ fîusinfultatnobis,fummapetulantia , centiesrcpe^ cendo, quod præciderimus nos abEcclefîa, iadat

autem

DE OSIO.

autem fe,qubd in grc raio Ecclcfiæ,cum altjs Scribis ÔC Pharifeis,conditusfic*Â TH^Eacft vctus Papi= ftarum cantilena, fedqui volueritOfio,quodad i= ftud fpeciofum nomen Ecclefîæ, quo illi in primis fetucntur èC mire cxomant, cxaâ;è refpondere, la-tifsimum campum,inquo excurrat, habiturus efl.

valdè bonamcaufam» Certè nulla eft tanta apud eos turpitude, nulla tanta fædicas, quam non €0=« nentur fub ifto vmbraculo,prætexcucpEccleGæ oc= cultare pro re fansftifsima venditarc, putantep omnium,qui reprchenderc aliquid in ea voluerint. Ota claudere ftatim pofte, vbi dixerinc, Eccîefiam fe= ‘cifte,Ecclefiam tolcrafte^Quid autem Eccîefiam no^ minent,omncsfdunt,armcntum ftilicet illudRa= forum ôô V nlt;ftorum,qui pafeuntur in feptem col= libus,prope ripas Tyberinas : Namin ilium angu= lumredegerunttotam Eccîefiam vniuerfalcm,lllud auteminprimiseritexagitandumab bis,qui Ofia= no libro,vbi inciderit locus de ifta Ecclefia, volue= Tint refpondere, qu'od foepifsim'e facrificulus, vel monacbulus quifpiam, aut etiam ex fcce vulgi ali-quis,crafsifsimamfabulam atqj Idolomaniam,e fuo cerebello fomniabit confingetq?,Armentum illud, de quo dixi,non impediet,non reprebendet, te fildolomaniapoftea. in immenfum excrcuerit,fu= eritepinuentusaliquis bonus vit,qui fpiritu Dei accenfus rcclamare volueritjs confeftim audit,non effercclamandum,fi Ecclefia non réclamât, P offent a iq bic

rtîALOGrS

hicplurima exempla adduci, fed vnicuni duntaxaf, quo res fiat planior,adducam*HI L * Eli locus nort parui momcnti, perge, attente audio « A T Vilt; vlla eft in toto Papatü craisior febula turpiot impoftura, quam quæ 'a Papiftis de Idolo Laureti-tanoconfiâa eft, aiunt cnitn Angelos, anno Do^ mini 15 ç o»autcircitcr,abfcidiffe exfundamentis SiC, lt;x Iudea,primum in lllyriam, deinde in Picoenum, trans mare Adriaticum, in quandam iy luam, dein^ dè in quedam montem, poitrem'o prope oppidum Recanatum portafle illud ipfum cubiculum fiflt vllisfundamentisdico}in quovirgo Chriftima^’ ter fuerat nata^in quo æducata, in quo lætum nun^* tium ab Angelo accepte,in quo filium æducauiX DominiPapæ, cum eorum Tyberina EccIeGa,aut armctOjhoCjpoft natos homines, foedilsimum hof^ ribilifsimumcpmedacium nunquam reprimcre uo^ luerunt,imo indies conati fuerunt, pro fumma cO^ rumauaritia,atc^impietate,conciliateillifidem autoritatem, vc tota non modo Italia, fed Refpub» totabaptizatorum fuerit,per illam crafsifsimam teftandifsimamçp idolomaniam, veluti dementa^ ta,nec^ulius unqu'am fuerit,inuentus ,quiaufus fii* crit mutire.vt etiam num nemoaudet ex his,qui Papatu deguntîllatim«n. ad ignem,tanquam hgi'^ fiarcha quifpiam.Chrifti incarnationem negans/a^ peretur, qui auderet quempiam monere, vc ab iHa impoftura atep idolomania caueret,nullo enim nio« do pati poflunt, vt quis,quod Rom,Ecclefia toUmt

Ti quot;R O SI O» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ö

ÇqukquiJilîudtandemfit) vel vno vefbuloredàrs guat,Poceft ne cxcooüan vlla opprefsio, amp;nbsp;tyran«= îiis,qu!c cum ifta conferri pofsitf Die Hilari quolt;= modo banc polfet exeufare tûus Ofor,qui tam mul= ta alia exeußt tyrannidis impietatis portentaî' HlL^Sifàëlus Cardinalis in Italia conûiteric,credi= derimeum^hunequoep laborcm fubiturum, vtfa= bulam Lauretanâ, vnà cuna Stigmaribus Francifei pro re verifsima, defendat, quare tunc vifurus es, quarationefitexcufaturusjnprimis nôeft dubium, quindidurusfit,quod in bis tribus libris fuis frea quentifsim'eiadat vrgetcp,Ecclefiani habere fpiri= tum Dei,quare non poiTe non uerum cfle,quod ab ilia probatur,aut tolératur, tametfi id nobis felfum atep enortne vidcatur « A T H ♦ Scio hanc efle Ofî) doârinam et normam perpetuam,fed quæro,num. reuera pofsit dici Ecclcfia Dei ea, quæ palam falfa, palamabfurda, palam enormia amp;nbsp;blafphematacite vel exprefs'eapprobat^quemadmodum ea funt,quç in Lauretana fabula narrantur , imo fî nihil aliud haberemusjquopoffemus euincere Rom«Ecclefr am nihil minus habere, quam fpiritum veritati» nibilcp minus curare, quam gloriam Dei, vnura hoc fatis effet, fine vlla dubitatione, qubd tam fa= bulofum idolum, tam enorme, tam blafphemum inpulcherrimo omnium totiusoibistheatro, hoc cft, in media Italia foucrc atep colere non ctube= feit, ferro interim atep igné prohibens , ne quis cam effe fabulant ôc impofturara. dicat» ATH A* Sed

DI^LOGrS

SedquidtununcdeftigRianbLisFrandfci.an quocçinter fabulas recenfenda putasCH IL ♦ Quaß non noris^ProIî Dcuni oinnipotentcni,quanta tü=’ it h O mi num cæcitas, quanta impudentia èC tyran* nisPaparutn ,qui illud quolt;^ idolum.horribilifsi*' mis quibufdam blafphcmrjs.circumfeptum orbi ob-trufcruntjVt nonpudueric literis mandate, Franci* fcum fuifle alteruni Chriifum, quincp vulneribuS infignitunxjquibus etiam homines faluaripofleflf Potert: ne quicquam excogitari horribilius blafphe-miuslt;^Nihiîominus hoc quolt;^ prorfus Diabolf cumcommentum/ub magno illo Ecclefiæ vmbra^^ culo atlt;^ prætcxtu , contegunt atcp defenduiit» Quocirca (vt ad pundum veniam.neqjenim obli-nisfum) cùm Ofor id fæpifsimè vrgeat, qubd parauerimus, qubd præciderimus nos à corpot^ Ecclefiæ,ad huncmodura iîli refpondendum piT'’ tarcm. A T H » Perquàm libcnter hoc audio: Natn nihil aliud crêpant aduerfatqHI L*Vtor exemple Reipublicæ Venetæ,quam omnes norunt bofli^ legibus,bonoeft ordine inftitutam,fi vlla vnquàtn fuit,vt vnumefuntaxatiîli deefie videatur, hoc eft, vtfuis Ecdefqs ad normam Euangelq repurgatis, fubduceretfeà Papraumidolomanqs tyrannie!^» quodfifaceret ( vtfaduram aliquando non defp^* ro) omnium Republicarum,Regnorum,8d Imp^' riorum foeîicitatem fuperaret * Si forte contiger^t (quod abfit) vi nonnulli ex Senatoribus,occupat3

D R o s I o.

^Hic perpétua didbtura conculcatiscp legibus/uma? mam return adfe traherentjamp;S pro Hbidine regnan=ï tes cogèrent reliquos turpitcr feruire , poftquàm autem earn tyrannidem per aliquot an nos exercuiGî f^ntjDeus mififTet occafioncm.qua Refpublica.eie^-lt;^istyrannis,priftinam libertatem inciperet reçu» Parare atep gîoriam : quæroab Ofio, quàmexplo» dendiamp; exlîbilandi effenttyranni,qui de ciuibus enitentibus Reipublicæ libertatem inflaurare, ad buncmodumconquererenturzcurpræciditisvosà noftrodominatu'Tcura Reipublicæ gremio difce= ditisCH I Lz. Video quo fpeâ:cs,vis diccrc nos non difeedere ab Ecclcßa Cbrifli Jmb cupere earn in li= bercatem vindicatam inftauratamep , cum ab iftis Rafîsôd Vndis fueritdiumifere opprefià penè delcta J fed ab illis, qui earn opprelferant nos difcc= dere,hic eft tuusfenfus^ni fallor. A T H A»Nonfab leris, ifli Off) minime polfunt nos vocare defcrto= Tes ÔC rebelles veræ Ecclefîæ, aut fi vocant, iniquif= fimèfaciunt, verum nos, hoc nomine eos aceufare laierito amp;nbsp;orauifsimè poŒumus: Nam ,fummarc= rum pet tyrannidem adfedelata, Euangelium filtj Dei fædifsime obfcurarant coneukatantep. Gratias autem agimus æterno Patti, Domini noftri lefu Chrifti, qui nobis tantam fcelicitatem elargitus eft, vtpotuerimus tandem viderehaec tempora ,qui» busSacrikga amp;nbsp;tutpifsima iftotumtyrannis, fo^ le verbi fui, vfçpadebpatefadaôô debilitatafit , vt

b tam

DlALOGrS(^ÀILTV's, tam multæ Ecckfiæ potuerint contra tantam vil® atc^ poienti'am jnn;auran\amp; multb plures propcdk cm inftauratumirinondubitemus»HlLA. Au3i quid hicPapiflæpræfertim Ofius dicat,fi quid for^ te fuiflet in religione corrigendum , non decuifl^ nos de facflo agere, fed expeCîare Paparum iudicia« A T H,Scilicef , Reipublica oppreifaexpcclabit iu^* diciumtyranni ,quieamà feruitute eripiat, H IL* Audi aliud in hoc gencrc videbisej^, vt pergat infas nire Ofius.Si Princeps tuus Brenti, hoefibi fumere volebat(^vt fcilicet Êcckfiasfuæditionis reforma* ret^ prius eum conuocare Chriftianum orbe opof* tuit. ATH. Proh Deumate^ hominum fidem, per^ ge perge.H IL.tum te accuG»ntem,orbem Chriftiér num pro fe dicentemaudire, ac^ itàdemum vel tu= ’ am, vel catholicam doArinam condemnare, ATH» Oftultitiam ßngularem,H IL. Fonè pofîèthic clt;* cuiàri, quodperquandam exaggerationem fie hy® perbolicc, vtaîiquando fît, ad hunemodumeuO* Brentio egerit. A T H. Exeufà tu quantum volue*f ris,mihidcfîpcrevidetur, quiadhunemodum lo* quitur.H 1 L. Audialium locum confimikm. Vet* gerius Sereniisiraum Poloniæ Regem reuerentcf monuerat, vt, dereformandis finsEcckfhs delibeî* rationem fufeiperet, cùm praefertim ipfemet Papa, ipßmet dektfli Cardinales, Epifeopi 8c qui in Con* cilio-Tridcntino præfidebant Legati, clarirsitnîf verbis pronuntiaflenc Eccîefiam omninb habci^ opu®

DS, 0810, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

6pUS emendatione 8^ tarnen non modo no emeni?’ darcnt ipfi , fed pro hæredcis haberent, amp;nbsp;crudclif» fîmè ferro flammiscp abfumerent quotquot pofTent deprehendcrc , qui vel dodrinam religionis, vel tnorescleri corruptifsinaosänderettaxare» ÂTH» Hoc verifsimum efle omnes iam fciunt,Papas, Car® dlnales,8£ Epifcopos difertè fatcri, Ecclefiam niaxi= ma reformatione indigere, nolle cos vel per Con« cilium, vel aliam rationem, reformationcm vllam alFerre, 8c tarnen interea non defiftere ferro atcp ig= neperfequieos , quicorruptiones atlt;^ errores vel tcprehendant vel déplorant, quæ eft prjofedb fummajamp;C poft natos homines, incomparabilis tya rannis» Quare Vergerius Serensfsimum Regem rede monuerat, vt fua Maieftas Ecclefias,quæ funt fubcius imperio, tandem reformaretipfa. H l L A* Rede ne tibi videturmonuifteC' A TH A.RediG ßme,HIL.Etmihiquocp, hauddubiè omnibus bonis virisitàvidebitur* Sedaudi quidOfîo vi-deatur,ficenimjnquitgt; VideautéSerenifsimeRex c quàm ineptum , quamép fit abfurdumSCabomni e ratione prorfus alienum, quod admirator Bren=e ti) poftulat Vergerius» Fides de qua controuerti= c tur, non eft huius , autillius nationis, multb mi- « nus huius J aut illius hominis , verum dicitur 8c c eft Catholica,eft omnium, Oranium,inquam, gen=c tium , Regnorum, Nationum , eft orbis vniuerfî e Chriftiani, Et de eo,quod omnium eft , quod eft «

B q orbis

D Z L o G s FL'T V s orbis tótius Chnftiani,vult Vergerius, vt vnusäi , liquis Pnnceps,aut R.cx,quiquotam illius partem , obtinetßbijudiciumvfurpec. Nunquid hunchos minenitu velmicamfanæ mentis habere putasfE^ , tiamconimuni fenfu deftitutus efTevideiur, Qui^ tibi videtur AthanaGvA 1H, V’^idetur mihi Ofium eile non modo garruium, fed verè conftare ex felle, Deumimmortalem , quàmprauumiudicium , ÔC quantam amarulentiam hic video« Si Vergerius, quia ità fentit,non habet micam fanæ mentis, vteciâ communifenfu deititutusvideatur,funt mente de= ftituti aliquot clarifsimi Reges, plurimi ampüfsimî Principes , multi honeftifsimi flatus ÔC ordines, quos illud ipfum, quod VergeriusaSerenifsirao Poloniæ rege poflulauit, vidimus in omnibus eo=‘ rum ditionibus fecifle,hoc eft, fuas Ecclefias emen=® dafïe, inuùis frementibus Papis« Quare Verge= rius no feretmolefté, feàfuriofo.fànaticot^ Papiila profcindi.quia id fentiat,quod fentit tam magna tam illuftris Europæ pars verbo Dei innixa«H IL* Verum adidquodOfiusadducit, fidem , dequa controuertitur cffe Catholicam, hoc eft , omnium gentium,regnorum^nationum,quare nonpoHe num aliqucm Principem aut Regem, qui paruam aliquam eius partem obtinet,fibiiudicium de ea fîde vfurpare, quomodo putas Vergerium refponfu-rumCA T H» Ad hune modum:Quid ergô facien== dum efiet vnialicui Principi, aut Rcgf qui videret aliquiu

■ DE OST O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

âîiquid «fTe infuae diiionis Ecclcfqs cmcndandumC fidixeriSjCxpeóiandum, vt reliqui quolt;^ Reges ÔC Principes cSfeniiant, velintcp Eccleîîas emendatasC Quam diu eilet expeélandum C Et tandem, fi poft diuturnam expedationem, reîiqui ab emendaiione abhorrèrent,quid faceret iîle vnus aliquis Princeps autRex,cui gloria Dei eilet cordi; deberet ne æter= namfuam amp;nbsp;fuoruni populorum falutem neglige= reÇ^H 1L .Rede raciocinaretur V ergerius,Sed non eftdubium ,quin Ofius refponderet JUum vnum Principem , aut Regem non debere contingerc caufam religionis^necç in fuaquidem ditione, quâ= tuncunqî ilH videretur eâ corredione indigere,fed debere ferre,quia reliqui Principes ferunt. A T H» Vergerius ad hæc diceret, quid fi reliqui Regesaut Principes eiTent exeo genere,qui nihil minus cura= rent quam religionem fuamcp amp;nbsp;fubdicorum æter= nam falutemcH 1L. Ofius refpondcret ,quacunc^ demumexcaufa,reliquirecufarent in emendatio-nem confentirc,nSlicere vnialicui Régi ,autPrin= cipivllam corredioncm adornare ,ôô curare num animæfint periturac. A T H. Credo Ofium ifthæc etlongéabfurdiora fuüTe disfturum in gratiam dus» quiprop'e Tyberimfedet in colle Vaticano,Nam ifti tyrannoingenium ÔC calamum( vt diximus^ turpifsimè locauit.Sed vnum verbumnobis dicen= dum eft deeo, quod ifte ait, Fidem fcilicet, de qua controueriiiur effe omnium gentium »regnotum h iq SC

DlALQQrs

8^nationum,duale hoe tibi videturC'H IL» Ofitll fophifticatiir : Hic. n ♦ periiidèloqunurac fi loque* mur de altqua iurisdicb'one, quæ ad multos domis nos pertineret:Nam de hac nullus exdoraïuispo* teft quicqüam ftatuerc,m'fi rdiqui confenuant: po=* namus non polTe^Atîn fîde Catholica, hoc eft, pet totum orbem diffxilâ, longe aliud effe quis non vi* det Papiftæ cnini vfurparunt fibi Q vt iam dixis mus} hoc nomen,vt velintefle, catholica Ecclefîa, verum earn noftram eflc conftanter aflerimus, vt nihil aliud velimus, quam quod vetus illa Ghrifti 8^ Apoflolorum Catholica, feu vniucrfalis ,feu pet totum orbe diffuià Ecclefia nobis pra:fcripfît,(^quic' quid vllulentifti 00)0 Quare cum VergeriusSe^ renifsimum PoloniacRegem monuerit, vtderes« formandis Ecclefijs dcliberationem fufeiperetj nihi^ minusmonuit,qu'am,vtCatholicam fidem propccquot; ret, vt falßfsime interpretatur deprauator Ofius, ve^ rummonuit.vtde abolendisabufibus, deprauatio-nibus,amp;S erroribus cogitaret,quos Papiftæ inuexe^* runtjéó pro Catholica Ecclefîa venditant, A T. Hit obftreperet Ofîus,iterum negansCnofti ingenium? inuedasfuifîe vllas deprauationcs,aut vllos erro* resgt;H I L,Ego uerb rurfus obtjceremilli.non modä deledorum Cardinalium Sgt;C Legatorum Goncilij (^de quibusfumusloquuti} fed Papæ Adriani V !♦ autoritatem,AudiAthanafi,ciimBrentius huiusA^ driani,quiingenu'e ftatum Rom,Ecckfîæ,depIotî’‘

«if»

D S O S I Ot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tölt;3r

uitjVcrba obieciffct Afoto, Ofius verb vidcret fibi phasnonefle^quodfuus Deusdixiflet neMre,vi= cifsim adduxit contra nos verba quaïdamM.*Lu= theri (vt fupra diximus) quafi verb nos tanti fàcia= mus Lutherum, quanti ipfi iuum Papam faciunt: fed quod plus eft, Lutherus nihil reuera cÔtra nos, aiÄdrianus Papa grauiftima verifsimae^contraik I0S4 A T H, Vidi aliquando, fed non memini præa: cisLH IL.Nihilfàcio libentius quam, vt illa reci= tem,audi Adrianum,Scimus in hac fantfta fede, ali= f quotiamannis,multaabominandafuiffe,abufusin lt;= qîintualibus, exceffusin mandatis èc omnia denicç « inperuerfum mutata.Omniajinquit,omniain per= lt;nbsp;nerfum mutata, tarn in temporalibus, quam in fpi= ritualibus fincera dotftrina fcilicct verus Dei cultus, omnia denit^ omnia ( qui omnia dicit ni= hUexcludit} inperuerfum mutata, A T H A^Con= feramus verba Oft) cum verbis Papæ , Ofius ait, vt initio oftendimus, ante non multos annos omnes Chriftutn vnanimiter profeflbs fuiiTe,in hocfolo gloriatos nullum aliud Euangeliumfciuifle, nifi quodaChriftiSpiritu profectum de Chrifto ,per Chrifti difcipulosfcriptum effet, talem in fumma fuifrcEcciefiamjqualis fuerit Primitiua, Papa verb ait^Scimus in hac fandla fede', aliquot iam annis, multa abominanda fuiffe,abufus in fpiritualibus, exceffus inmandad«, omnia denicR in pcruer-. fum mutata. A nbsp;H A, Perge, H1L A RI VS,\

Nec

Dl^LOGV's AFLT 75, t Nee mirum,fî ægritu Jo à capîte in membra, à furti^ , mis pontifîcibus in alios inferiores Prælatos , feenderiuOmnes nos (id eft Prælati Ecclcfiaftid) a declinauimus,vnufquislt;^in viasfuas, nec fuiciani a diu,quifaccretbonum,non fuit vfqjad vnum»H t Taies Prælatos, quos Papa affirmât efte corruptie moribus,quosfatetur declinaffie aquærcnda gio== ria Dei,amp;: quærerequæfua funt,taies,inquam,ve]s lentnunc noftri aduerfarfj nobis obtrudere pro iü-dicibus cæleftis doftrinæ, hoc eft.fe ipfos obtrude® » re,Audiq«æfcquuntur : Polliceberis nos omnetH 9 operamadhibituros, vt primùm curia hæc, vnde J forte omne hoc malum procefsit,reformetur, vt fi® » eut inde corruptioin omnes inferiores emanauic» gt;nbsp;itàetiam abeadem fanitas reformatio omniuU^ » emanet,Adquod procurandumnostanto arftiu^ gt;nbsp;obligatos reputamus , quanto vniuerfum muH^ 3 dum huiufmodi reformationem auidius defiderat^ videmus. A TH Jngenuè agitFlandrus ifte Add® anus,cùmfateatur omne malum procefsifleà curd J Romana * H l L«Maiora audies. Subijcimus cold , fummæ dignitati, non ob dominandi libidinenr, neepadditandos propinquos noftros,fedad diuinf J voluntati parendum,addeformatameius fponfaH^ EccIefiamCathoIicam reforma ndam. Heus Ofî.tu® us Papa,tuus Deus affirmât Ecclefîam CatholicaO^ efte deformatam, retftifsime erg'o facit, netç eft di® eenduscarere(vt tu de Vergerio dixifli comnauquot;^

DE OSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi

ftifenfu^qui vrgct,vtrcformctur» ATH. Vidu» cft Ofius» Sunt ne plura ex Adriano C H L Sunt quidem grauifsirna : Quanquàm nemo mirari de= ‘ bebit, G non ftarim omnia ERRATA Sc abufus ‘ omnes per nos emendatos viderit» Inueteratus tji= ‘ mium morbus eft.nec Gmplex, (êd varius S«^ multi- * pLx , pedetentim in eius cura procedendum eft» ‘ A T H.Dicit ne E R R A T A^ HI UDicin A T. Papiftæ fatentur efle abufus in EcckGa, errores ne= gant, at Papa errores quocp affirmât efle 8^: inuetc-latosmorbos, variosatcç mùltipliçes : hicquoep conferamus verba Oftj cum verbis Papæ,OGus di= lt;^ft.anEe multosannos/uilTe in Papatu EccleGam fi= c riiilem primitiuæ EccleGæ , qua', nullum aliud E= e uangelium fciuerit, niG quodà Chriftifiîiritu pro= c

Cbrifto, per Chrifti difcipulos feriptum c fijiffet. At Papa contra, nempè in fuis Eccefps efle Wores, morbos inueteratos , morbos varios, niorbos mùltipliçes, quos tarnen ait oporterenon fetim, fed pedetentim curare*HL V fcç adeb autem pedetentim in his curandisproceditur, yt cùm ifta ante X X X* 8c amplius annos cæpe-rint dici, nihil adhuc profetftum fuerit, vt pruden= tsr falfè Lutherus, Qubd Papa dixerit pedeten= tim oportereprocedfGcaccipiendumefle,vt Gngu= c li pedes at(p paflus interuallumhabcant aliquot fæ= c culorum : Conuenitenim hoc Adriani feriptum Eutherus fermone popular!, addidic in marginç c annota?

ÙÎALOGrS ÀR.T78.

annoiauuncuias.Hî. Libcnterfæpc obijdo iflanJ AdrianiPapæingcnuKatsm noftris aduer{àri)s,S^ fæpè repcto, eos lyrannice fàcere, qui confîteantuï cflc morbos variosattçmultipliccs, effèabufuSjcfT^ errores pênes fennec taipen qukquam unquam cof^ rexerint,aut corrigantetiamnuni,amp;S interea noD defiftantXboc,hoc grauifsimumeft)fundere fâfl^ guinem eorum, qui emendationem efflagitantji-benter.inquam Jfta inculco, qu'od videam aducrfa= rios non habere quod refpondeant Sgt;C plurimoJ comniouerijchm audiunt tani horribilem eoruiU pertinaciamau^ tyrannidem « A T H .Cum reuerà non habeant quid refpondeant, feis quid fecerintî* ftomachaberiSjfi dixero,HlL,Eftne aliquid noui» A T H^Maxime, H i L,Quid id eft C A T H ♦ Di^ cam.HocipfoannoM, D* LI X^edideruntRoî* 'mæCatalogumj'n quo connumerantur iibri,quo^ ipß profligatos atep exmanibus amp;nbsp;memoria homi^ num prorfusfublatos velint,H IL« Audiui nonni-hil depoftremohocCatalogo,aiun£eflearrogantift Gmum valdè tyrannicum,A T H,Eftiàne vtdi* cis.fed, quodridiculum eft,fuos quoqj met libroJ inferuerunt, HILJncer hæreticos ne^ATH.Inte^ eos, quos velint ex manibus atlt;^ ex memoria ho^ minum cxcutere,vtdixi, ôôiperarunt forc.neillo® rum confefsionibus vteremuramplius, aut fruftt’* vtcrcmur,cùminis fi dem nuncademerint, vtipß ftultèputant.HIL, Dic,annomina£im prohibuc-xint çond€iïîuarint,ne Icgatur inftruâio Adria«,

löï

ni Pap^ V L Je qua fumus loquutif A T liatifn.H LNcgant nefuiffe AJriani7A T H. Non pofTunc ncgare Je J cum videant, fe ab ilia vrgeri ac iugulari,prohibent,ne pofsit ampli us legi.HlL* Et putant fore,utpropter eoriftn prohibition^, uenio I^§atamplius,ncmo ea vtaturcontraillosf A TH» Qjùd ni putent, cum id ßbi vfurpent, vt fine orbis terrarum Domini^H IL» Venerunt ad extremam infaniam, Vbinâeditusefthuiufmodi catalogus;' A T H, An nonaudifti;' dixi iamtibi^ Romæ. H1» Hoc ipfo annoÇ’A T H.Hoc ipfo anno.H I L»Proh deuki atlt;^ hominum fîdcm,fciebam illosfurere,fed non vscj adeb. A T H» Quid fi maiorem adhuc fu= ’^orem iftorum tibi indicauero^ HIL » Die cito ob= fccro,fed vix maiorem indicabis» A T H» Scis libel= lum, cui titulus Gonfilium dcledorum Cardinale uni de emendanda Ecclefia^'H I L, Ilium ne, de quo fumus loquuti cuius verba recitauimusç^A T H» Ilium ipfum,ilium inter libres vetitos^Lutheranos, amp;nbsp;Hçreticos proiecerunt.H I. Atipfemet,qui nunc viuit Papa, fuit vnus ex autoribus Ô6 didauit ipfe» A T»Sic res eft » HI» Vnà cum aliquot deledis Car= dinalibus^A T»Ita eft.H I.Ethuncquoc^condera= nantCA T H. Hune quot^condemnant. HI. Non qubd negent 'a le feriptum^ A T H ♦ Res eft notior, quam pofsit negari»HIL.Quisfci£ numOfiushoc Gonfilium fuggefteritf A TiFortafTe, Nâ is in p ri= mis multa (^vt vidimus, côtra Inftruftionem P apæ «côtraconfilium deledorumCardinaliû effutiuit»

c ij HIL»

DIALOGES

HI L*Gratulor profecTo: Quanquam enim eorutö furor atc^ tyrannis fatis dudum innotuerit, nuflc tali Catalogo edito magis magis^ innotefcet* AT Dicam amplius, cum Romæ, incredibili quadaöl rigiditateatcptyranm'dcjcofldcmnarintomnesau-tores atcp libros, ex quibus noftra caufa iuuari ali*^ quo modo, pofsit, vicifsim extollunt vfcp ad fydc-ra,magna(:^ folicitudinepromouent IlluftrifsimaiH (fic enimappellant)auandamÄcademiam Vens'« tfjs, itthuncfineminftitutam , vtfe nobis obijciat» HIAudiui aliquid de ea quolt;^:Sathan enim dignatus^quodvideatüiumrcgnum corruerc, ad iftiufmodi extrema remédiaaccurric, Scdfruftràad jhæc quo^ nbsp;nbsp;vincet Chriftus* A TH* AdOfi) li^

brum reuertamur*Quantb magis confidero,eb ma^ gis côfultum puto, vt ifti ordine refpondeatur» Sed video Brentium amp;nbsp;Vergcrium valde laboriofàm ëC duram prouintiam præ manibus babituros ß cxadè refpondere voluerint.cum liber fîtvaldè nu« gax, fcateatép tot ineptîjs, tot mendatfjs, totep blas’ i^hemtjs,quas omnes veile ftiloperfequi,amp;r confus’ tarepropemodum infiniti operis fueriuH IL« Hoc ipfum quæritur Vergerius^ ait fibi videri propoß* taspaludesnonPoniinas , fed Venetas ßccandas, quas ne^ ipfi quidem potentifsimi Veneti videu” tur pofTe vincere 8^ ficcare, fed tarnen non deterre« ri,nec defperare, quin ^aliquid gratia Dei, fit prof^ durus (modo alijs negotqs, præfertimpcregrioa« tionibus#

tO5 tïonibus, öó auocetur ab opere) Brentium vix cres diderim refpanfurum vc quem viderimus fads ia hoe genere laborafle, habere autem alia amp;nbsp;mundio^ ra,quæ agat, quam, vt volutetut amplius cum iftis Äfotis atlt;^ Oforibus. ATH^Satis fuerit,fi alter co-rum refponderit, nec^immoratus fuerit in leuicus lis 5 fed vrferit in puddioribus èc grauioribus erro= ribus iftius hypocritæ commonftrandis, proderit talis labor hauddubre,ialtcinfirmioribus, qui funt in inclyto Poloniæ regao,quos ifte veterator fedu= cereinanimohabuit. Tantùm miror,quid illi in mentcmveneritexfpæleis MalTouiævfqjjvbiEpia feopatum habet in finibus Prufsiæ, abiegare fuum librunij qui Goloniæ excuderetur, cum in Polonia non dehnt Typographi« HIL* Cracouiæ non ha= buiffetjGropperoSjAuios atq^ alios huiufmodi Icgantes ardhees , qui adderent de fuis coloribus deqjfuo veneno« H IL. Putasne^eum^obeandem caufam.duos alios,dequibns diximus, libellos Bpi= feopo Dilii^enfi transmifiïïè;, vt apud Cz mandaret excudicquot; ATH* Quid pofTet addere Dilingenfis, cuitam curta eftfupellexC' exiftimo tarnen valdc li= benter eum mandaiîè, vt apud fc excuderentur, amp;nbsp;fortafsis fuo fumptu* HI L* Quiditàç’ A T H A* Quia, vt nobis, pro fuo amarifsimo in noftram re= ligionem Zelo, infultet omnia iftiusmodi venena, foletcolligeretraherecpadfe.vtCæcias nubes. An non vidiffi cuiufmodi librum, edaiu fuo ipfius no«= c ii) mine;

DIAL a GV'5 qy AR^TVS.

ttiiiie,hoc ipfo anno edideritf A T H A^Non vi^' HIL.Tkuluscftde celebration«: Mifl'æ^A T«Fo^^ tafsis earn défendit contra impugnationem noftro' rum^H I Lgt; Nihil minus.nonputat efle opus, ciinj videat eam inaximo in pretio eiTe vbic^/cilicet, feo putidifsima quædam cic ientinis Monachorum SI Scholafticorumhauila congefsit: exempli gratia,ß quando corpus Chrifli in manibus Mifsificantis • miracul'oseapparet in fpecie pueri,vel carnis crueö* gt;nbsp;tatæ(^funt verba ex eo libro ) diiputat, an debeat fu-» tni 80 manducari puer vel caro. A. TH Jn tanta lü=^

ceEuangeîrjtani cralla ,tamputida,Sc tamblafphe^ mafHIL♦Aliud difpucat abfurdius, quod diceretï^ tibi,nifî puderet, ATH«Dic,teobfecro, neep tepu^ deat referre inter nos, cùm non puduerit Cardinal lemin publicum proferre, HI L* Dicam,tua vcüi^» . fedboniconfuletquæricquidagendumfic,fiMißquot; » farius poftfumptionem(^funt ex codem libro » ba)ex infîrmitate, ilatim emittat per feceflum quolt;^

fumpfit. ATH,Proh pudor, fed quid tandem dcB^ » nitCHlL* Audi:ReuerenterrecolIiganturfpecieS 9 paniSjfi difeerni poffunt:8ô reponantur in Sacrario» gt;nbsp;velfumanturab aliquo.fiadfîcaliquisadfumenduni 9 diipofitus,abscp naufea. A T H. Meritb debuit t^

pudere tam male olentia rccitare,O iudicium,o'gf3^ uitatem hominis,qui in tanta renafeentis EuangdO luce (valde deleAor hoc intercalari ) non veretuf epntredare iftas feces,vt eas rurfus nobj's obtfudat.

D2 OHO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104

fed habeat cas ßbi Jnterea tibi gratias,HiIari magnatf babeo atcgago, quod mihi guftum dcderis libri O« fiani,daboego altjsquocj: nee deero officio meo in commonendis infirmisatlt;5incautis,qub caueam, ne contaminentuT, autinficiantur, fiOfijli» brum,ac veluti lacunam, aut gurgitein tetris fecibus amp;nbsp;venenis

fettum contige= rint»

FINIS.

ERRATA.

Prior Numerus paginam, poftcrior ueifum dénotât.

pagina 17. uerfu 17. b. pro conterione lege contentionc.

17. 18. b. crederent. 41.17 b. propnum. lt;nbsp;46. J.a loquuntuc. ^56 .9. b certè. ^^4.18 a fuiflet. ^tfj.rS.a Pontificalc.4^8. ii.b Apoflolorum^77.ii;.'b congregata 1(7gt; iS afuennt^9i.9.bputrefceret^ioi.r3.b.quetituï