VERRONIS FRIBVRj

gen S I V M APVD HELVE-tios Parochi ac Sacerdotis lefuaftri quæ ftioncs de Vcrbo Dei, S. Scriptura coiri' ptehenfo,

^ESPONSIONES ANALTTICz/^ àva(rfMuaçi;(ÿif.

PfrCHRis T lAN v'm a d Portvm Sacrae Thcologiæ in Schok Bern^nli

Dodorctn.

G E N E V Æ,’ ErSTATHIfM riCNOl^, M. D. IXXXVL

VERB rMDominimumtin Aterntim. lef.^Q.S. J.Pet.J.2^.

Nr LL A ProphetU ScriptunpropriA explicationii (H. T^on enim libidine hominis alUta efl olim Prophetic y fled a^tik Spiritufanllo, loquutifluntflitt£ii Dei homi-ftes. 2. Pet.J.21.

TO Pa Scriptura diuinitut (eli^inflirA^ uttlis AddoEirimm. idredArgu-tionem,Ad correciionem, Ad inflitationeWf eïl in iuUitiA. Ptperfelfusßt homo Dei ad omne obm bonum petfleifè inflrn^tts. z, ’rirn.s.i6[ij.

ÏMPIO dixit Deus: J^tquid tu enArr/is fiAtuiA meA.,^ aflumis Pefiamentu meum fuperos tuum? Et tu odtsii difliplinAm.,^^ P'^oieci^Pi'fjcrbA meApoflte. Pfilm.^o.id. ^7'

i).

Chryfoft. in 24,cap.Match. Hom.49-prob utiopotent e^evera chrijli^’ JL ftitittis,fteque refugiti poteßeffe chti' ßia/torum aliud, volentium cogfioßerefidti ‘veritatem,»iß Scriptura diui»a.

Ec paulo poft.

V‘O LENS ergo qnü cogttoßere fit vera Eccleßa Chripii, ’unde cogttOj cat in ta»taco»fufioaù fiMilttud(ffe,fttfi tummodoper amp;ripturas gt;

FIDELI SERVO DEI.

d.christiano ad portvm,

S, Theologiæ in Ecclefia Bernenü Dodori, fracri obferuando Th. Beza gratiam amp;nbsp;pacem à Domino.

V quidem in eo re^ äe omnino faeü^ob--

Si quod hominem no^ n^ine reChri^ianu de eet i quod yeritatem in ^icima ^eßra tam ^^ßleter impiignatam jf^opugnas, fid lüudfanè nimid timide i quod f^te non fiel ïj; q^onünus hoe ^jti-^ labore pene folusfrue^ , * ^ero contra fortaßis lt;p:ulu5 qt^idem inaiieno^

E P I s T o L a;

•videbâr. Sed qtiidfaciasîcu'i'p^^^' dit efl proféra T'hrafontbus gloriaüoy qui moderatorum numfilentîum perinde accipi^^^^ acß malam caufam nos

confit erenîUT autem etiam Ecclefiahabend^^^ tiô\quam huii4f tùa ficriptioriii âupriuare fust ne fas. E tfii nihiladfirl ifiegarmlw » leufiime ünüi ‘verx religioJ^i^ gnitione' homines decipt poß^ denntur^\ quod non. fit refiiitatum ■, tarne in ifiap^iPoït^^quot;' que hominum partim inficitU^p^^ tim proteruta, ne minimam dem 'nobüj^elipfiitij pene ilîufif^^ ds^ lueis occafitonem negligend^^ arbitrer, ^d te ^erb quod attitidr

EP 1ST OLA.

ißiid mihi condonatis fühl public ^tildati ibitiä ceßijfe cognoueris. Itaque quum nuper mihi forte ß-^ üitt tHHt Chri^itattttt äd Porîîtttf indolis adolefcens occur-rfßetjibellum huuc tuumgc^‘^tisp ilium ex ipßu^ m^ruhus inßi-

ciendumi^tfiti^cepißcm:^ nihil mihi fuit amiquius,quàm nbsp;ilium

inßebba infriptionctuomen etiam tuum preferente j per legerem^ nbsp;nbsp;■»

quarauis tHe mihi teß^^returfenon potuiffeiliiuseditionemahs te im-petrare sperlebluT'ypogi^ firo committerem:rAtus Ufiquu-turum, quodipfii^t jj}ero,exitîu comprobabit.J^f^mjUUt ego ^e--fcewienttr pllor , aut tww propter Tes ipfasjtum propt er logtcam me-

E P I s T o L A.

thodîim diligenter abs te obferu^' tajn ) firiptum hoc tU)UW tam hoplibusueritatis aduerfrmiCpi^'^ doéiis leédoribus^atii, fÜHuentuti ^tile quam eerie hanc rectè d^H^î^tandi rationed magis acmagis excitari opófi^^' Bene ale/vir eximiejcü^nii^' fó charißimorujn fratrt^m acfin^“ myïlarHm cœtu,quorumfacrf/U^ boribus lt;vtinam Dominus iU^ *reruator no^er magis ac mägß bene die at, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CeneUA Pddie

Nonas Augudii, anno 'ultimA DeipAtiéntim

Tuus Theodorus Bczi

F R I B V R G E N S I V M 2pud Heluetios Parochi ac Sacerdotis eiuaftri cjuæftioncs De v e r b o

S.Scrjpturacompræhenfo.

NES ANALrriCiÆ

Eer»effÇe»t.

1

T clariffimam Dei verita-cem opp.ugnes, ac cœlefti la ci oJïiindas cencbvâs,tuis ca-lumniarum prçlb'giis,meritô îibjpi'aS. Scriptura ducis inicium: quia vtcunquepro nihilo habeas Scripturatn, tarnen facile olfecifti,te no nili hoc prin-cipioac fundamentoconuulfo, reliqua, lt;îuæeo nitunturgt; fubucrtere ac difturba-tc poBe. Hoc auccrù fabuerfo,facilem ^peraftiadcxteraetiara dcllruenda tibj fore amp;nbsp;accelTum. Sed fallet te o-P'niojtni Vcrro,nifi me amp;: fpcs omnisjamp;: fiducia fallic. Ex contumeliofo auieia

a. J.

i Christ, ad Portvm

tiio exordiojtotam quæftionum tuarum farraginem nobis licet æftimare, hoc (oiocoiiuiciorum ac cótumeliarum aceriio ceu hindamcmo nititur, quiaa-liud habere non pocuit. Nosiftispræte-ricis,quum fuafponteconcidant öóeua-nefcant,ad rem ipdt'am recta, ficuti poftu-las,tecum accedemus.

A D CiV Æ s T. I.

PR I N Cl p 1 o, hanc propofitionenij magna cum confidentiaftatuis : NO' firamp;m doclri/jAm nequç à. Christo ac Scruatore nostro profeStam, ne^ue cm Scriptura fundamento petitaf» àquot; ciam eße.

Qiaam quidem tibi demonftrand^m fumis in coca hac cauillacionum ruaruna

coneerie: deinde ad earn ftabilicnda® continuo argumentatis a repugnancifu* Sc ab abfurdo in hunc modum.

^uiccpuid amori Dcijin humanuw declaratOff^clara eiiispromißioni rep»^^‘‘^' {nempede Euangelio in ’vniuerfni» erbcfgt;^ diualgando}idftatuere à“ af/irmare, ähßc durft ïfnpium efi.

Sed Euangelij veritatem‘vf/jue adLi^' then à-eii/s tempora celatatnfu^‘

Contra Verronem. 3 ^^cenditam veris omnihfts nbsp;nbsp;Antiquis Chri

fii^inis in toto ChrtßiAfio orbe ■. chAritAti Dei huwAHumgenus, ^clArA eius promiß ßoni^repugnAt ex dîAmetro. ErgoidßA-tuere AffirmAre.,^ reuelAttonem veritatis Eu Angelic a Luthero demiim-^ tß- eittsÇeÜA-tor ihm vendtCAre veile-, Abfurdum eß^ imßunt.

Elfi enim non integros fyllogifinos for mas,in hac tua difputanonc;tamen mihi inintegram formam digerendi funt/vt

amp; alij videatis -, ad quid refpon-deara. Quod codera raodo obferuabo infequentibus.

Responsio.

PRopofitio tua vniuerfalis, quam to-tms difputationis tuæ fcopum efle diximus, per fe jpfaicorruec -, vbi ad tuas calumnias,figiJiatim fuerit refponCum.

Nuncigitur quod adhocprimutuum argumentum attinet, ita habeto.Tu Iiic ftatim ab initio cx duobus falhffimis principiis argumentaris, amp;nbsp;cx iifdem re-l'Qua tua dcd ucis omnia,ad eaque recur-ris femper.-neque aliud vniuerlx tuxca-liiilaiionis fundamentum babes.

Prius eftiSedcm iftam veftram Roma-

a. ij.

1

Che.IS T. AP PoRTVx nam f quam vocatis^cffe veram illam Ca* 1 tliülicam amp;- præantiquam Apoftolicam ÎÈcclcfiam,præter q uam,nulla alia fuerc. vliquam, aut eflc poffit, aut in pofterum Tâifæ hy- etiain fit futura, Itaquenullos etiamve-poiheies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n* \

Vcrronis tOS Cnrinianos efie, quam Romans ve-ftr^ E'cclefiæ fectatovcs, nullam alùni vèram Apoftolicam doclrinam,qiùm veftram Papillicam. Vt in fummap^quot; 1 pi’fmus veftcr, amp;nbsp;verus Çhviftianifmus» tibi idem finciSi Chriftianum elîe, tibi nihil aliud fit,quàm elTe Papiftam. Alte-\ rumeft: DoiârînamàLutheroamp;noftris traditam, qua Euangelicam veritatetn à Romanis tyrannis opp refia m, vurfùs pa-tefadam dicimusjnouam elïe,amp; ante Lu theritempora fcculis omnibus incogni-, tam 5c inauditam. Hinc enim vnluerfa querela tua,amp; hinc tuüfti termini. An-riquiffima Chriftianitas, pij antiqui Chriftiahi ( id eft Papa amp;nbsp;ipfius alTecU» fine papifmus Sgt;i eiufde fcôLacores ) iteni» Lutherus, origo, fineexortusleftsi‘ plîus. Addehisetfam vcnerandumlci' licet nomen Conciliorum , quorum caput acModerator vefter eftPontifexn't feiamus in pofterum, de quibus rebudu quarls,vbiiftorum mentionem feceris.

Arqui

Contra Ver RONE j

Àtqui feite debes, mi V er ro, nos iftaslfï-ue ampullas cuas,fiueAolt;cngt;ix'alt; param mo rari:quum vttüque principiutn, vt dixi, falfiffintum fic.’Etcnim EccleHamRoma' nam.qualis nunc eft,hoc eCt veftrum Ro manum ?ontificem,amp;^ colluuiem ipilus, pfa anti-veramSi Apoftolicam Ecclelia elle mm pïobabis,vbioftenderis,doarinamipfius}^“\quot;;=^ vmuetfum ilium cultum,qucm crexic, fuiffe: ica

* ' j. f* a-invcitïo quem non modo retinet tnórdicus,leq lecentio* Igni ac ferro tuecur, cum ipfa doàrina' ftatico Pa

Apoftolica , adeóque cum ipfis fcriptis Apoftolorum ócPtopbetarum congrue- tiiamutj» re^Paulus enim dicit, fideles fiipcïftru-^,^^'^“^^^^^-, cl os elÏc (uper fundamentum

rum ac Propbetarum, cuius imus angu- fo cxoi.-larisÇlapbyit ipte leCus Cbriftvts-.Epbef.i. ^^,5 -j, lo.Etalibi dicic,fandamentum aliud po -ni non pefie, prxter id quod pofitum fit; m iciw hoc autera efielcfum Cbtifidm 1. Cor. veHtaKuia ^.n.dobannes verb nc aue quidem

ei nos vult, quinon adfettbanc dôctri-iuu^bÆn nanT.ncdum''jt eum debeamus pro Eeelç mentum fix capite venetari, aut impùr am cius col Inuicm provera agnoVccreEcdcfia,

Tiotkrinam \erb aLtubero, Ói noftiris traditam, nouam eflc, §4 fidelibns’ omnibus auteCutbetum, Niqucbd C-btlbnbC a. iq.

6 Christ. adPortvm

Apoftolorutn tempora incognit am amp;nbsp;inauditam,c contrario teftacum facies, ö oftenderisjçain à ChriRi Apolloloruin doclrina,quam fanôtis fuis feriptis prodi-dcruntjdifcrcparç.Deinde û indeiaripO' teris,fen;per homines fanólos fuiire(quo-cunque hue loco tu eos habeas, hue nO' mine appelles) qui vel palam improba' tint Romani Pontificis tyrannidem,lt;SC i' / dolomaniam,velferiptis earn refutarint:

amp; fæpius etiam veritatem, quam adiier-fusbeftiam illara tucbantor,fuo obhgn^' rint fanguine. Vide,mi Verro, quantum negotij fiifciperes, h tibipropoiîtun) effet finccrè kS: candide agcrc,amp;riingi’^3’''f par eratjolidèdemonftrare. Nuncvevo iniricatis iftis quæftiunculis, quas tibi afinusillc Canilîusdictauic, qnas ne ipic quidem explicate intelligis te laudem confequuturum, fplenlt;^*' dam de nobis reportaturum viftoriaro-

Itaqoe tibi fyllogifmum hunc,intetca dum meliora cogitaueris, vicifhmcxpen denditm reponimusrpofito hoc priusfuo dameuto : am or Dci erga nos, Si iufticJ» ipiips, non funt repugnantia : nififort*^ Deus ipfc fibi répugnât, quod etiatneo' gitarc eft impium. Itaque quicquid faciC

Contra Verronem. 7 profuo amove erga cl eft os fuos, id non répugnât ipGus iurtiîiç,quam oftendit in rcprobis. Ecquicquid profuaiuttitiafa- , cic inpuniendis reprobis, id non répugnât ipfiuserga fuosamori. Hincigi-' tut ita collige.

QuamcunqueDeus hominum ingra-titudincm pro fua iufticia punit, immiffa’ eis,quam pro oblata eius veritate ample-clantur,mentis cæcitate; nihil amorifuo crgaeleftos contrarium aucrepugnans facit.

Punit autem nunc Deus ingratitudi-nem Romanæ Ecclefiæ apoftaticæ, iufto iudicio, immiffa videlicet ei erroris effi-cacia, pro eo quod amorem vericatis re-pudiauic, Sz amplexa eft ac dilexit men-daciura i.Theff.i.

Ergo hoc nequaquam répugnât amo-ri ipfius erga Eccleha amp;nbsp;eleftos : fed eutn potius (hoc cnim addendum eftj confirmât atqueobfignat. Teftatum enim facit , fc, ficuti fuperborum conremptum vlcifcatur,cc vindicet ; ita piorum culto-rurofuorum obedientiam remuneraiu-rum. Videx.Præccp.Decalogi.

8 Gh'rist. ad Portvm

Qv.Æ st. 2.

Ql'ictjuid Senptur/î S^icrâ. prohari nofO' tefiyîd f!Of)‘eß recipiefidum.

Veram illudy anticiuufn Chndi Eut»' gcltuntit^fidem Catholuajn{ïô. eft,Papift*' cam ^oïmr\2.m'}abrogaf}dam ac repudi/tf/-dam^ proeaautem notiâmdo^irinam gt;nbsp;(juinium tjtioddum Enangelutf» dur» ejfe^ex Scripturafacra no»poteß firariy ßue pr^xdiéfumpcr Prophetas Deoprttceptufnfuijße.

Ergo hoc non eßfaciendum. Probado confcqucntiçabexemploApoftolorum.

Nam ficutî ipß Apoßoli ex ipßsßdßlt;^^lt;^ demonfirarunt, Legem Moß pr^dicationem auteni ipforum^pertotum or-hem diHiilgandamcße y ad an» Regnum Deidta etiam nos decere -, ex ßeri~ ptura oßendereCatholicamfidem^gà eÛ Ro-manam idolomanram {tam tâdemperfux-Llam fuo muneredn eius autem locum dodri namnodramßacccderc aportcre. Im cnim feCLirèludcre cibi placée, tanquam iatn çcrtamnaôlusclTcs viâpriam.

Responsio.

SIcutiiamancca dixi cibi, exfâifiiû-mis tuis principiis rclicjua tua ex-

' 'j • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;truiS;,

Contra y err o.ne m. 9 triiis,amp; deducis omnia.

Maiorem warn propofitionem vci-namnonnoftra tantum confeflîonecon firmares,fed tibipenitus haberes perfua-fam. Nunc vero non tantum religionis actimoris Dei infedit adhuc animo tuo quin earn noftris potius verbis propone-re volueris, quam per fe veram agnofce-re. Malèjfcilicet, re habet amp;nbsp;ahnu tuum, quod idülomanicas veftras traditiones, nöanceponimus facrofando Dei verbo.

Sediamin affumptione, vide quam te præbeas.Romanam vtftram i-dolomaniam, amp;: totum idololatricum culcum vtftrum,non pudet te, verum il-lud amp;antiquum Chrifti Euangcliu, amp;nbsp;E-dcm Cacholicam appellare. (^id eft ptincipium petere ? quid eft it' ^«Ï8/z5^oy id eft,Deo amp;nbsp;hominibus illudcre,(ihocnon eft?

Si tamanciqna tua fides eft , amp;nbsp;nulla ’ ftiit antiquior, quare igiturnon patcris earn Dei verbo fubiici, amp;nbsp;exigi ad eius normam,quo nihil anciquius?Dicisenim tiosduntaxat docerc hoc: nihil recipien-dü eftc.quod non inDci verbo habeatur: qiiafi dicas,ribi hoc per abfurdum videri.

Quodfi traditionibus tuis niteris,o-

IO Christ. AD Port VM.

tec certe eas ipfo Dei verbo antiquiores eire,aut fiues tua, quæ illis niticurj amp;.qU3 Dei verbo non fubiici's, non eric anciqtij* lima. Quomodo autem illæ funt and' quiffimæji Iiominum quippePotificun’ amp;nbsp;Monachornm traditiones lunrfQuo^ fl dicis A poftolicas elTc, amp;nbsp;cum ipfa Scr*' ptura ttaditas Ecclcfiis, quare igicur tani Jepide narratis nobis quid à quoque tificum longo ordine traditu liuc prïC^' ptiim potiusiit amp;:inftitutü?Annóeoip^® teltarum facitis,ea quæ inftituevut finguli prius fe:fi no obfcruaca prius,neo ue parsChri-ftianç fidei ac religionis fucvut,vbiig'^*' fidei veftrç ilia antiquitas,quç à tain tnul tis concexta demu ac confuta eft? Vis fei-rc,miVerro? Phocas Imp. parricidaille Papatii veftru primus informauit:quuni prius ingens quidem, fedinformisacru-dis materiæ moles eflet, ab ambitions Pontamp; fuperfticiofis monachis amp;facer-docibus abundc congefta. Longumeffet lingula comcmorarc, ex veftris ipforutn hildoriis. Vos ipfiapoftafiæ veftræ eftis ceftes.Hoc prius eft in aftumptionc tua.

A herum eft,quod noftram dofttinam fiuangclicam,ex ipfo puro Dei verbo de-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumptam

Contra Verronem. it fumptarn, NounmdoEtrinam^e^uintum ‘juoddim EuaKgeltum appellas. 'Idjua.in vocas,quia Sacræ fcripturæ leótio ac me-dicatio tibi noua eft amp;nbsp;inuficata,quæ no-ftram doftrinam comprobac atquc confirmât. ^^intum autem Euangeliumcur Voces hanc eandem doótrinam noftram gt;nbsp;nonintclligo, nifi quod fortaflis nefcis, quidfit EuangeJium.Paulus adGal.i.v.8. dicit.Si nos,aut A ngelus è cœlo Euange-lizet nobis præter id quod vobis Euange lizauimus,anathema efto.Non dicit,prç-terea,quæ vobisEuangelizauimus, fed præter id. At tu amp;nbsp;fuggeftor cuus vide-ouni exiftimare totidem Euangelia eftc, quot fint Euangelicæ hiftoriæ fcriptores. oumma eft^ficuti anteà diximus:Si euicc-

hr’itiEuangelio non congruerc,auc ex efle defumpta, liceac cam tibi vel nouam doftrinam, vel quintum aur fextum Euangelium appellare, amp;nbsp;o-ninibus modis reddere infamem.

Ex his iam facile intelligis,Verro,quid S.lcriptura adhuc aniplius nobis fit P^obandum. Ncmpc, cauendumnobis I ^ifermento veftro Pharifaico. Repu-amp; ândos,ac deceftandos,qui afFerunt do-

13 Christ, ad Portvm

drinas dcEmoniorum,per Iiypocnhn faP jiloqtioi'um.-Secedcndum ab iis, qui men tccorrupti, acveritace priuari,quæftui habencpietatem.-in quorum numcrocur no merico vos

ccnfeamini.?Quum öc cœlum amp;nbsp;intèros, li quis emere veiit,amp; omnia facraac pro phanavcnalia habeacis’Probandositcm amp;: vitandos nobis effe fpiritus,qui Domini noflri lefu Chrifti iricarneni aduen-tum eaccnus certe abneganç, quacenus eius exténuant arque eneruac virtuæm: adcóquc blaiphemo ore affirmare non erubei’cunc,non lacis effe ad falucerono-ftram fefum Chriftum in carnem venif-fe, nobifque datum effe feruatorem ,fed adhucalia ctiam muka effe neceffaria: licuti quendam veftratium aliquando no gt;nbsp;ï*c tnis

Niuintfs. bis refpondere non puduic, amp;nbsp;adhuc vo» non pudet docêre.C^e c^nim ira fintdyl* logifraum tuum in te ipfum recorque-niusjin hune ipfum modum,quo cueum formafli.

Quitquid ex Scriprura Sacra probari non pôîcd:, illud veique non modo non ' recipiendum in eau fa fidei, fed modis omnibus repudiandumeft.Sed idoJoma-nicusillenouus, ex muleis fuperftitio- , nibiis,

Contra Verronem. 13 nibus, ceu particulis, affumentis con-futus ; denique mcrohominumarbittio conliicutus cultus veftcr,adeóque no an. tiquutn , fed nullum Euangeliu vcftrum, Scr.pturæ facræ auchoritate nunquam poiuic,neq; adhuc poteft confirmari.

Ergo non modo non recipi,fed Sómo-dis omnibus repudiari debet.

Qv Æ s T. 3.

S^mtna tui argumcnii, vel ipfum po-t'us totum argumentum,hoc

(juibufiiam Jed »mligfje fraude de-fortis Scrifitura locù vtuntur^ ad oppugnan-dam (aenmJ^onÇant Chrisü,id eftjjam Ca-thûlicam Ecclefiaf» Romanatn, iis minirne . eredendum efi.

^tungehci autem miuiHri illud faciunt.

Ergo eis non efleredendum.

Erobatio maioris,tîue totius confeqen tiæ ababfurdo; Qutaetiam Pharif£t hacra-iione affirmare poffait^ChrUium iure ab ipfts *ccufitum dr crucifixnm fmfe, e]uum firi- ,oh.7.4i. f^»ras aduerfus ipfnw citarint^ prétende-

Responsio.

AE) eleuandam factæ Scriptnrx au-.thoritatem omnia ft.udia,amp;i. cona«

14 Christ. AD Portym tustuosdirigis. Semper das operam, vt faltem vnam aliquam vniuerläleni pro; pofitionem plaufibilem habeas, vt concilies magni cuiufdam zeli, amp;nbsp;diuinæ vencatis opinionera. IdquoJo-tiam inhoctuo fophifmatefacis. enimnon deteftetur amp;s od;o dignos iu' dicec, qui Scripturas facras detorquen^’ ad oppugnandam facram Iponfam ChU' ftijid eftjEcclefiam Catholicam? aflümptionetua, reiierende Veno,tu D. Dodor tuusduplici nomine hallu-cinamini. i. Quod tanta cum auBa-cia. affirmas certos quofdam Scripturæ locos,ad alienum fenfum detortos,citari ac prætendi à nobis ad fubuenendam Chrifti fponfam, id eft, Ecclefiam. Et ta-mennevnum quidem piofers ex omnibus,vt vel interpretationis ratio reddi a nobis,vel crimen ipfum dilui,autfajtem excufari poffit. Annon hac diffimula-tionetua mendacij tearguis amp;: inlimu-Jas? 2. Quqd tarn impudcnterabfut' dumilludtuum principium repetis,vc impuram illam veftram facriheorum Monachorum colluuiem, pro ipfa facta fponfa Chrifti,amp; Catholica Ecclcfia no' bis vendites. Tum enim facram Chrifti

Contra Verrohe m. ly fponfam clïeconcedemus, vbi teftatum fecetis,cam ChriftoDomino dcbitam,. turn obedienciam, turn cafticacem ac d' dempræftare. Qnodfi fefe omnibus fù-pcrftitionibus amp;£, idololacriis pollui amp;co-taminah finie, tu diuina cuius debeat ap ç pellari fponfa. Magna igitur in excmplo ifto Pbarifæorum diffimilitudo eft :.Q^a illi fcripturas aduerfus Chtiftum ignoranter ac falfo cicabant. Quum vere ex ■vico Bethlehem effet oriundus,quodipfi nefeiebant .^minime autem blafphema-rct,quiim fefe filiumDei dicerer,id quod ipfinonpoteranc caperc. Nos autem fincerèamp; candide acverê citamusScri-pturas aduerfus abominationes veftras idololatricas,qui Ecclchaamp; fponfaChri-fti vultis videri, fed omni interim ftudio Chriftii amp;nbsp;Ecclefiam eius opprimitis. Ec hoc quidem tu amp;nbsp;coricæus tuns cócede-tis nobis,donee lolidis incorruptis fcri peuræ ceftimoniis oftenderitis contra-rium. Sic igitur vicilfim argumentamur.

Omnisaceufario amp;:gloriacio fundar mento veritatiscarens,falfaeft.

Tua tam accufatio,quam gloriatio ca ret folid j fundamenco veritatis.

Eli. o Hda ac falfa eft.

16 Christ. AD PoRTVM Qbæ s t. 4.

Vi Deï verbum quod iam antCA bi' K^J^buitylegit, prAdicauit, à’fideltter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

plicAutt Eccleßax/iUfic demum tn lucem pfi' ferre nitunturßfrujU (ftfieajfumlabori^(‘

Eua»gelici aiitem Do£tores ac nunc demum ill ud moltuntur.

'LrgofrufirAfîeum Uboremfu/cipiimf- *

Respon sio.

SI per omnia vertun effet, quod tibi ac tuis arrogas.-nempè quod vera dtis Ec clclia,quód verbum Dei jam anted amp;nbsp;ha bueritis: amp;nbsp;fidcliter tradidericis amp;!■ c^ph-caueritis populo: tamêfaliïiïiroacffctcó-fequcntia.Quód propterea frultrdlabo-rent,qui id Ecclcfiisadhuc patcfacereac prædicare,docendo illuftrare,St fidelicet explicareftudent. Annon enim ob hoc iplum legendum.piædtcandum expli-candum fidelitcr eft Dei verbum, quia Deus hoc nobis in manus dedic ? la vero quum vnoduntaxatjidque certomodo, cxceptoomnium rcliquoru quæ tibiae tuis vendicas, nihil verum lioquanto minus exiftimabis concluiionem tuam ve-ram effefNam verbum quidem Dei vos habuiffe non inficior ; led quo loco illud habue-

Contra Verronem. 17 habuericis ,amp; quarafidcliterilludcradi-deritis amp;nbsp;explicuericis populo, id ex co apparet,quôd eo penitus fuppreflb,mife-ros homines in veitns duntaxat tradicio-nibus, fidis ceremoniis ac fuperftitio,ni-bus, amp;nbsp;innumeris ciufmodi ludibriis pro veftra libidine cenuiftis attonicos. Vt ve-riflime in vos illud competat, quodlu-daicis illisdotlonbus exprobrat Dominus. Vævobis Legifpcritis(ftue interpre-tibus)inquit, quoniam fuftuliftis dauern fcientiæ:ipfi non incroiftis,amp; eos qui in-troibantprohibuiftis. Luc.11.j2,. Itaquc vt eleólorum fuorum faluti confulerec Deus, necelTarium ei vifum eft aliquos excitare fuo fpiritu, qui rurfus excuffi Vobis c manibus daue haCjquæfquatuin in vobis fuit) perfide erat abfeondita, libéré iterum Rcgm Dei ianuam, à vobis obferatatn atque obftruftam, recludcrct hominibus:amp; verum eis patefaccrentin illudingrelfum. Non quod non femper aliqui fuerint qui rclifterent veftræ tyran nidi,ac perfidiam veftram taxarent ■ fed. quia Deo placuit darioreluce detegere veftram hypocrifin, amp;nbsp;myftcruim illud iniquitatis, cuius vos Miniiftrt elîe vultis, loti mundo patefacere. Itaquc ha;cre-b. j.

l8 C H R I s T. A D P o R T V M refponfionis noftræfumma eft.

Qui verbum Dei,quod ApoftaticaEc clcfiafid eft,Romanus ille PapajCu vnftî amp;nbsp;rafa fua colluuiepro nihilo habuit,fup preffit amp;nbsp;adukcrauic,in luce rcuocant,amp;^ mundo proponütjDci fpiricu amp;nbsp;auxiJ/o inftrudiaj no incaftumlaborant: fedDc* iplius gloriam vindicanc, Ecclcfiæ auten^ Sc eleätorum promouent falutem.

Euangelici autem Miniftri illuti ciuntjfingulari prorfus Sc admirabiliP^^ auxilio inftrudi.

Ergo non fruftra laborant, fed prorfus vtiliter, Sc magno Ecclefîæ bonom^Q^^ vani aut irriti funt ipforum conatus.

-Æ s T. y.

QV i non recipiunt ^admittunt , nißqnatenmad exponitur {id efi^qui ßuumpraitidicittff^f^^.. ßerunt Deiverbo aut ad id illud vere affirmare non pojfunt JciUudpt*’^^^ fideliterdocerc.

Euangelici dolores nihil adntit^ff^^ quot;gt;nbsp;ßex ipforum fenßu in leih gut nr expi'^* turque. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ j f/i(

Ergo minirnefideliter y autfinceredf^' Dei verb urn.VicQbiizio minoris fiue

/-ONT R A VeRRONEM.

tij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftimoniis acdocutnen-

^HJtnpca. I. ^livbiChrififts dicih ^^ »cculto ieiunauens.) patertutts,qui afpi-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cculto,reddet tibi iapropatulo:id Lu-*

^’'liißmpliciter negat.

‘^^^itiunare non ejjè meritorium. 2. ^^ia, 1'^nnfcriftffra traditiones fernandas praci-Luth er Mi faciendum id negatjpratera-tnulta horum firnilia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vbi

L^briflmait:Hoceficorpia meum, Matth, zó. ^^.Caluinus id ne vat CimpUcitertac dicit hoc fi^ttitaejfe.

R È S P o N S ï O.

VTOn pofle pure docere Dei verbum . lt;nbsp;1 qui ad id luum prçiudicium afFerüt, eo tantutu nicuntur, non modo vitro ' fatemueded amp;nbsp;à muleis id fieri,ac fadtum effc haótenus 5 iani dudumquefti fumus. Cæterum huius criminis quam lolide nos conuincas,eiufque reos nos peragas, agepaucismecumexpendito. Primo, ^icis Lutherum negate promiflionent ' ChriftiMatth. 6.v.i8. Patertuusquia-fpicic in occulto, redder tibi in propatu-lo. Sed quia horribilis blafphemiæ efiec hoc ita fimpliciter inficiari,amp;: Chriftum ^endaeij argucre,addis probationem,v»

2Ô Christ, ad Portvm rcprehenfioni,id eft calumniæ tuæ fidefl’ facias ? quia dicic iciuiiare noneffe opus ineritorium,quafi dicas, quicunquc M dicitjis negat promiflionem Chrifti, At hîcjtni Verro,netibi confequencianeg/i' retur, demonftrandum anicoraniacibi crac ex Scriptura, vllum opus quodpt^ ftatur à nobis,meritoriu efTc, etiam quoil Deus iuflit nos faceje : vt de ßäo achy' pocricico tuo ieiunio, aliis veftris hg' ■ mentis, quæ Deus non præcepic, nequu । probat,nihil dicamus. Quod fi dixeriS’ i Meritum eo ftabiliri,quôd Doininus ai” pliffimâmercedem ac remuneration^”’ promittac fideliter obedientibus 1*”^ ’ mandati5, vc Matth.5. ta.amp;s hoc loco libi; Refpondemus nos : mcrcedisad^ , munerationis prbmiffione,mentum”” Ium ftabiliri poffe, ncque ftatim m”’^ tum afleri vbi mercedis mécio fit j pcura:quia vt promiflioJtaeciain m”t^ gratuita cil, quæ fidelibus acdatur à Domino, non débita ; ç Dominus dicit, û fcceritis omnia præccpta funt vobis,dicite, inutiles fumus.Nam quod dvbuimusfacere j mus.Luc,i7.i0.Meritum autem,q”^^^, penbus affingitur,non gratuitam

Contra Verronem. li ccdetn,fed debicam refpicit. Sicuci Paulus Rom.4.4.docet. Ei qui operacur, in-quit,merces non imputatur ex gratia,fed ex dcbito.Hoc autem ceu abfurdifftmum reiiciens amp;nbsp;explodens, clarifiime docec Mercedem amp;: Meritum non efle confe-quentia,no raagis videlicet qua gratiam ex qua ilia proficifciturjamp;opus quo iftud nititur.Itaquenon ii quisMericumnegat is propteica negat verbumChrifti,amp;;gra , tuicam mcrcedis ac remunerationis pro-mifiionenizficuti tibi tanto Theologo,amp; ’ focio tuo videtur.Quia videlicet merccs ac debitu vobis idem funt. Et aliquid non J efle meritorium, Sc tarnen mercedem à Domino habere, vobis cotradiäoria vi. détur:vnde etiam Eiótum ca,vt diabolicu

J iftud mcrici figmentum aulifueritisfub-ftituereingratiæDeilocum.Exhisigitur , ni fallor,Verro,impudétem tuam calum-j niam poces agnofeere.

I Altera tua probatio eft, quod Luche-j tus neget traditiones obfecuandas efle quum Scriptura hoc præcipiat.A0t.15.c9.

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a.Thef.x.ij. Vbi rurfus

J, tuumpudorem Srconfcientiain prodis.

Itique viciffimita babeto.

1. Oftende nobis locum amp;: verba, )i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b. iij.

‘âî Ch rist, ad P o r t vm Lutheri,vbi ilia feruari prohibeatjquæM ciscicacispræceperunt Apoftoli. Quo“^ dum nonfacis, calumniator meritôceæ lt;nbsp;feberisjdonecid feceris.

2. Doccetiam ex SGriptiira,quoiü' re partim pueriles ac fuperH:iciofas,adHe etiam impias amp;nbsp;idololatncas,adeôq; Apoftolorum fcriptis ex diametro rcpü* gnantes, partimetiam tyrannicastradi-■ tiones,ac leges vedras poftules inApo'' ftolicarum traditionum numero cenferi' De veftris fuperftitionibus fugiendis» quod fcripfit Lutherus,reôtè fcripfit.Scd cnm propterca Apoftolorum traditionel acpræcepta violariiubere, tuameracâ-luniaeftex diabolica fuperbia profeda inter traditiones Apoftolicas^^' ^^5- veftras fuperftitiones tantum difcriniei’ dt, quanta interfummoscœlos, ôi' inferos eft diftantia.

J. Si tradiu'ones verè Apoftolir^’ dequibus Scriptlira, locis à. te ciratis 1^’” quiturfquænullum certum tempus locum refpiciun tJfemper funt obfctoi'' dx: quareigicur vos non obferuatisdu^*^ illas prxcipuas,quas illic(nempe Ad-if' feruandas prxcipiunt Ap^' ftoiii' de idolorum qaidcai poll“ ■ ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiou^

Contra Verronem. zj ^^onenotueft quafpeciofas exceptiones, ^prætcxtus habeariSjCur videlicet repu-dutis Gentiliu fiiperrticionibus, peculia-fe vobis erexericis idololatriam.De Scot tationc veto fugiéda,quid refpondebitis Vos vniuerfi Prælati Monachi, Sc facri-nculi? Aduoca Afinumtuum cum pullis ^uis infubfidiüm. Apoftoli exæterno amp;nbsp;immoto Dei præcepto dicunt amp;nbsp;edicur, non effe fcortandum. T u,amp; infernales ranæ veftræ, q^æ nuper ex inferis prore-Pærunc, vobis in fubfidium exerpere au-detis,amp; Deo in faciem refponfarezfî quis veftrum feortatione fefe polluât, minus tarnen eum peccare, quàm fi cotraherec patrimonium,quod Deus tarnen fanóli-ncauit Sc infticuit. Et ne videamini non ’’^^gno zcio edere Jioc diaboli oraculu, piam tationem reddere vultis veftræ nIafphemiæ,Dei fcilicet iuftitia amp;iudicio longefuperiorem. Quia qui feortatur (dicunt ranæ veftræ} is feit fe peccare Sc agnofcitpeccatumfuum. Qui verôvxo-^em ducit,putat fe redè faccre,8cnullum ’neare peccatum agnofeit. Enqüàm t^ongtuenter vaticinio Apoftoli quod l’Tjtn.4.habetur. Qui igitur tam auda-^€r,Sctamimpude«cer , tamimpie, b. iiij.

34 Christ. AD Portvm Deipræceptum aboletis,qu«ifronteau-detis queritari veftras traditiunculas ha-beri pro nihilo , auc à Vuthcro impu-gnari .^Meritô (cilicet fanétis Apoftolis contèrendi eliis, vosimpij impurifa-çrificuli.

4, Denique ex te quæro^fi traditio-nes tuas fubiicis Scripturæ authoritati (licuti hoc loco earû obferuationein ex Scriptura euincereconaris ) quare igicur Scripturam fa cram, tuis amp;nbsp;veilris omnibus comment is no fuperioremagnofcis: qpid te fatigas tandem in eleuanda eius audoritace? Vide quàm multa tepof femus vicifiim interrogare, qu3:te,ü ex Scripturæ veriîate tibi rcfpondendum effet,cogèrent obmutefcerc. Refponde enimetiamadhoc .• QuumiZrheffi.i$« de obfcruatione traditæ dodrinæ A^-ftolicæ præcipiat Apoftolus : curetiaro vos non obfcruetis doôlrinam Apoftoli-câm omidîs vellrjs traditionibus amp;nbsp;com-metis,quæ cum illa pugnat ex diametro.

Tertia poftréma tua querela eft: quod vbi Ghriftus dicat : Hoc eft corpus meum,Matth.2(?.CaIuinus id negetapct tèjôc dicat non ita effe. Hie faltera pudo-rcm abs te requircremj cog^^itæ tibima-litiæ

Contra Verronem. ij hcix amp;: audaciæ tiiæ teftem, dornirorem acvindicem,fiturpitudinem tuainpoffes agnofcere. An nefcis Caluim (cripta omnium manibus vcrfari : vc quidfcripferit ac fenferit hac de re,amp; quomodo Domini verba explicaric,omnes reétiùs fcianr, Si. ifitelliganr quam tu,amp;vniuer(a tua col luuies qui nihil aliud didicilbs , quam a-liotum rede dida ac fcripta veftriscalum mis peruertere.Non negat Caluinus,Pa nemin Cœna corpus Chrifti efle : vt qui muko melius docueric ex ipfa Sacrament torum natura acproprictate, amp;cxipfis Chrifti verbis,quomodd,panis fit corpus Chrifti, quam tu ac tui fimiles : Sed por-tentofam veftram tranlubftantiationem negat, eamquedicic verbis Chrifti nulla ratione pofte ftabiliri, Ecrede quidem: quumChriftus non dixerit: Sub hac fpe-cie eft corpus meum ; vel hoc, id eft, hie panis tranfubftantiatur in meum corpus; led eft corpus meum.Non igitur Chrifti verbum,fed facrilcgum veftrum comentum negat,amp;inficiatur Caluinuszquo ipfi fcelerare peruerticis verbum Chrifti, teuere affirmantes,eum,panem non dice-rc corpus fuum, fed in hoc tranfmutare, V ide igitur, V erro, quam folide conclu-

2(f Christ. AD PoRTVM das,amp; clamites, nos Dei verbu nufquam adraittere.-niiiad noftrum fenfum detor tum.'Quin igitur viciffim potius itaargu-jmentamur.

Quicunque tradiciones hominum inania fomnia, ac figmenta, ab ipfo puro Dei vcrbo amp;culcu feparant,amp;: illis repu-diatis huius docent obferuantiam, illi re-élcacpure iilud docent, Sôquideæeo rediusac purius quo diligentiusillafe-paranc,

EuangeÜci autcm Miniftri ac Doctores ill udfaciunt. Ergo,

Verbum Dei reClè ac pure docent.

Vt tarnen fcias quid Dominus ipfc de comroentis ac traditionibus vefttisfen-tiat ac pronuntict, vide amp;nbsp;expendc qna? Math.15.7 .§.9.dicit Sâ cicac,ex leD^-U-

lt;lt;y Æ s T. 6.

SVmmaargumentituihæceft.

certos duntaxat ejuofdarn Ubros hlicos recipiufityreliijuos'vero ipfts tes {ideßgt;^pocry^hos ) répudiant non gno^cunt pro Canonic is, illi minime ßdelet Scripttir£,ac verbi Deiprxcones ßunt-gt; ÇedpO' tiiiS e contrario teflantur fe éc ÇanSios flolos Patriarchat haberepronihilo,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, plans

Contra Verronem. ly flurisÇuum ipÇorum doliriniim acproprium ÇenÇum, quim illorum libres ac ÇcriptA ßimAfjt.

EuAftgelici Autem 'Doctores fepArAnt q»of dtmlihrosÀ CAnone, nempe t^pocryphoSt qiiiAßiunt hosfibi Aduerfari^ ac certes da»-' tax At Aliquos recipiunt,videlicet CAfîonicos. plusfibi ipfis J quÀm Apostolis PAtrÎArchû tribueutes.

missime fiuntßdeles prscenes verbi ) fed Apaliolos PAtriArchas pr£fie con-ftwnum.

Response o.

QViamp; ChriftiDomini amp;nbsp;Apoftolo-rum,acq;ipfiuscciam anciquiftiraç £cclefiæ,in libris Canonicisab Apocry-phis diftinguendis authoritatem, non äutemveftram inillis omnibus confun-dendisvefaniam fcquuntur,ij fideliter, fincere amp;nbsp;intégré agunc, amp;C prorfus fa-ciunt, quod pios ac fideles Doótores decet.

Miniftri Euangelici illudfaciunt. Er^ go fincere agunt integrè.-Sc nihil aliud quàm quod kV fides amp;nbsp;munus ipfórum poftulac,

Q^dadaffumptionis noftræ confir-

18 Christ. AD PoRTVM matiönem attinet,lege amp;nbsp;expende, quid Dominus Math.22..4o.reipor’deat perico üli ac fap'eÄci leg's incerprcci:vbi diferte ac ci'arcdocet vmueriam pictatem ,Le-gc'ic Piophecis concineri. Lucæautem 2x^.4-.\ nuierfarn Authcnticani Scriptu-ram. jn Legere. Mofis, amp;nbsp;Prophecas,amp;; Pfaïrros diRinguit. Tuautem porroo-ftende nobis, quibus teftimoniis librosi-ftos A pocryphos,quos in numerum Au-thcnticf)rvnn alTumpfiltis, canonizarint Chriftus Óó Apolloli.Verens Ecclelixte-ftmionium, li iidmitcis,vidc Meliconis E-vide etii pi^lt;^opi F.piftolam de Scripruris ac libris

Veteris Teftamenti,in hiftoriaEccleiiaquot;

Eufebij,lib.4.ca.24. Ectellimoniuin Origenisjib. ó.ciufdem hiftotiæ cap. i8. Qu^ód 1Î tibi hæc non fufficiunt, oftende vbinam libri ifti Apoctyphi,de quibus querela moues, in Heb'ræorum amp;nbsp;vetC' ris Eccieliæ canone habeantur. Quum Origenesdiferccccftetur Hcbræos Ma-chabæoruin libros habere quidem,fed excra, id eft, extra Canonem Scripruræ authenticæ. Scire ramen debes, Verro, nos non reücerc libros Apocryphos, li-cut! ru nos Lacéré affirmas, fed tantum à vcrcCanonici^,qui tcflimoniû à Chrifto

Domino

Contra Verronem, 29 Domino Apoftolis, amp;nbsp;antiquaEcclefia habentjdiftinguere.Quod enim Apofto-lorum Canones nobis obiicitis,eos à Petro Apoftolo amp;nbsp;rcliquis conferipcos efle turn credemus, vbi ex eotum fcriptis hoc teftatum feceris.

Mera igitur cua calumnia eft, quod dicis nos propcerea ecs repudiate, quia no bis aduerfentunquum arguuientutn ve-riffimèpoflicin vos torqueri. Eos videli-cet ob hanc ipfam caufam cawonizari à ^ot)is, quia exiftimatis vos aliquid in iis iubfidij habere, quo veri Hbri canonici vosdeftituunc. Vnummihipro cuacru-lt;iiEione obferua,rBi Gerro, quod tu SC pvæceptor tuus exiftimatis, Apoftolos

I^atriarchas librorum Apocryphorum 3uthores efle. Vocas enim illorum iibros, ^Scripta.

Qjzæst. -j.

Ex quo iffi ettam h/tretid falÇaÇaa dogmata. probate amp;nbsp;oßruereconatiÇttnt.id nouant ilia Euangeltcorum doBrinarn nthilo t^obabilierem, aut fide digniorem facit.tvt-lt;^»nquead earn flabiliendam id fedulo ettam acpr£tendatur ah ipfis. Sed ex ^'^’'ifdtrafua omnia probare ’volnerunt het-

P Ch R I s T. A b P o R T V M

Probacio afTumptionis.'^w Latherui Scripturamyh^reticorum piilltü AppellAt.V,r^ ^cripturà, nihil patrocinatur nouA do^irinA V.uâgelicA,ne(jue tAm eoprohAbiliorem red-dit^ettAmfi(edulb mûlttim ab Y^uangeltcif pratendatur.

R E s P O N s I O.

Mera fallacia accidencis efl::cui dein-* depetitionem principij tuiadiun-gis. Vnde non eft mirum, û tam Sophi* fticam ac falfam conclufionem inféras.

Accidie cnim Scripturæ S. quod Del verbo ftatitn ab initio creacionis accidit. Nempe vc earn peruerrere,amp; per fuaot' gana corrumpere,ideft,adalienum fen-fum torquere coetur Diabolus. Sed num propcerea id Scripturæ iplius vitiojaut veritacis in catraditæanibiguitateacci-dit;amp; non potiùs Diaboli,amp; organorum iplius malitia ôc improbitate? Libenter diccres Scripturam S.etiam hçreticis pa-trocinari : li tam libéré enûtiarc anderes» quam impie ac blafphemè id fentis. At-vetbum lt;îue feire debes,Dei veritacem,quæ Ver-enim Del ßg eius ttadita nobis amp;nbsp;explicata eft gt;nbsp;x-manet in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr

aternum. tcmam CÓ imiTiotameue: non aucem ica ainbiguam auc flexibilem , vc in contrarias

Contra Verrohe m. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

trarias partes trahi poflit. Deinde veto non poffe necdebere earn à fcripto Ver-bo,ab ipfo Sanfto Spiritu diótato fepara-ri ; aut nihil nifi inanem verbi fonam re-tineri,adaliquidaliud, quodàDeiveri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

täte alienum eft, fignificandum detor-tum.Hoc autem iph aduer far io veritatis amp;nbsp;omnibus hæreticis proprium ac pecu-liareeffe. Vt veriffitnedixeritLuthetus, Scripturas hæreticorum palliûeffc:quia dogmata fua illis fucare ac palliarefoleU probare autem eaac demonfttare ex illis non poffunt. Ratio autem ilhus eft.quia externum verborum fonum,ftue contex-tum feparant à fua v er itatc,ne(^ue in fuo

, genuino fenfu citant Scripturasfted po-tius ad alienum, aut etram contiatium. cas detor(|ucnt. Qwim cnim citant Scriptuïîis^Yion nift verba eatutn citant, fed ad id c^uod ipft fentiunt detortaiV e-ritate verb ipfa,(^ux iis frgmamp;catut,omiC (a,atc^ueCupprefta. Qu'santefanushinc collegerit Scripturam ftmpliciter ac per fe hæreticis patrocinati, etiamin fuo ge-nuino fenfu acceptam’. hn enim Diabolo patrocinarur Set iptuta c\uia aduetfusD o minum ea vfus eft.?Dolofe fcil.eam citas,

contra ilhus mentem ac v eritatem. hut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

32, Christ, AD PoRTVM j-jyijj Dominus non debuit nec potuic aduerfanum ex Scriptura ipla relellere, quod is eandem ßbi vl'urparc aufus ftiif-fet ? Nurn fcriptaPauli ideo patrocinan-tur errorib.auc hærclibus, quia homines improbi ad iuum ipforum exitium detorquent ? Sicut D, Petrus id teftatur sedufto- i.Petr.^.ió. AcnonpoCiùscœleltemDei les ac hx- . nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, \ tii

leticisciilapjentiam nobis explicant : modo recte nen^aT ^c picà uobis intelligantur : fattafcilicet

nô^adæa-Ctiä ScriptUl'lS pfO-lutê.Aug. pheticis amp;nbsp;Apoftolicis? Scriptura S-æt^r cötraDoinam Dci Sapienciam nobis patefattara natiftas continet,adeóque nos fapi entes reddere poteft ad falutem, arque ctiam vtiÜs eft ad doótrinam,ad redargutioi'em,adcor-reftionem, amp;ad inftitutionem .quæeft in iuftitia, vtcunquevel vos Sacrificuli acSophiftæ earn pro nihilo habeatis, vel

cam corrumpant,amp; adultèrent hæretici.

Itaque quod tum ad præmifl'is tuas, tumadtotam tuani confequentiam,qua inde nettis,atcinet,fcire debes,eam ficta, falfam ,ac fophifticam elTe , Ôècxiphus Diaboli fchola profedam, takminC' ritoab omnibus habendam , nißclareac perfpicue omnibus ceftatum feceris,nos non aliter ad coptobandam ipfam Euan-aclicaiü o

Contra Verro NE M. gelicam Veritacem Scriptiiras cirate* quam ficuti hærecici ad fucanda fiia dogmata eas citant. Atque hocquidéptius tuum Sophdma eft. Quod ad alter tun lt;nbsp;hempead principij tui pecitionem atci-Detjiarn fupra tibi relpondi, nbsp;nbsp;adhuc re*

Ipondeo. Sicxdiuinis Prophetarum Apoftolortim fcriptis dcmonftrare pote-ris,noftram doólrinam Euangelicam,qua profitemut j ijlis non confentaneam ófi cougtuentem elïe , non'modo noua tibi cenleatur, fed omnium odio amp;nbsp;exc-gt; crationedigna fic. Sin vero illud non po-tes,nequepoteris vnquam præftare,cü potius ineptusjSr impudens calumniator habcaris , quam doótrina veritatis t^uiquatn videatur noua.

Æ s T. ƒ.

Quorum fidem nart modo in fe non continet Scrtptfira,fed amp;nbsp;mantfesie redar-ffnt acrefellit,ÿi}rtpudenterfaciHnt hanc periadecitare aufint pro fe,acß ex en ipßiint '^eritiitem docerent.

Ftâem Euangelicorti non modo aufquant ^^jeeontinet Scripturaßedpotins eam redar ^ttit-,refeUit,atijiie (ubuerttt.

Etppmnpni illorurn atidAcio, eft qnod ç. J.

34 Christ, ad Portvm perifiäe eamp;mcitant, acfi ex eA,jJuram(locCquot; reut Bei veritatem.

, Probatio affumptionis, dupliciargU' mentonitens. i.

cft Romani EpifcopiZfkdis)abundeciiK-ui^i faxt ex Scriptura. J^^^fÿt-nzo-xsv« huius pxo\)3Lt\ün\s'.ipß hoc probe ßcittnt accoguff' turf aten. 2. ^ia, tpfi inter Çef ali) cofidemnantex Scrtptura.

Respon sia.

SI minor ßue aflumptio tua vcraeft, vera etiam erit toca coièquentia. Sin minus,rota erit falfa. Itaque quôdtum ad ipfam fplédidam afTumpcioncm, turn adbellam eiufdem probationcm attinet; itahabeco.

Qui dicir quac non font, Sc iaélat qux non præftitit, amp;ex temerario accidente rem æibmatds Sâ homo vanus amp;: glorio-fus Thrafo , èc improbus Sopbilb eft-Suntenim ilia harum rerum definitio-nes proprite;

At tu ilia facis, Verro. Ergo hæc in tefimulcompetunt. Quod h veroexifti-xnaSitibi iniuriam fieri,age ortende nobis magnas illas amp;nbsp;præclaras viôborias, quas prædicas,hoceft,doce nos diferteinqu** bus

Contra Verronem. bus fideiarticuIiSjSc vbi,amp; qüândontem iquibusgt;amp;: quomodo, id eft, quibus ra-tionibus amp;nbsp;argumencis,ex ip(a Scnpcura defumptis, ita conuidi fimus,vt poflimus nieminiflejac nos ubiteftes fiftere. Nam nos id probe fcire, falfo affirmas : potius eaim icimus concrarium, nempe quod tuhæc tcmere cfFutias.Quod ft nihil ifto-rum oftendis,auc pores oftendere,ne exiftimes igituv nosin refpondendotibi i-niquos effe. Sed tuam potius ex temera-riatuaaiTiirnpjjQPgj ftulca eius proba- • tioneaudaciam agnofcito.

Quod veto alterum probarionis tux' argumentum concernit,quid turn,ft quidam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inclamtanos,amp; nos

vcftromorccondemnare volunt? Num proptereaScriptura ipfanos condemnaf quia ipfi abutuntur fcriptura: neque Dei vericatem in ea agnofcunt, quam neque veftræ, neque illorum condemnationes vnquam potueruntcouellere? Num Pau lus etiam ita argumentatur. i. Cor.ii. 9. Oportet liærefes inter vos efte;Ergo Scri pturavtrinquc vos condemnat? Ac non potius veram amp;; longe aliam caufam o • ftendit ? V ide igitur, Verro t quam probè

c. ij.

ChRI s T. AD Po R TVM ac dode omnia concludas, amp;nbsp;tuam 3' gnofcepeculantiam.

Æ S T. 9.

SI Lateis,^ idïotisiimo etiantntttUerculi^ |.

Sertptarapro arbitrio intelligëds-, id(ß interpreta»da.,concedatnr.,fierino}tpot(fi'^^ i»chri/tiit»itate ver^i'unitus ßuecü»c9)'^^^ conßßat.

Probatio confequcntisjàraaioris noriscomparatione:^»»w/ƒƒ etiarn inter VOS ( Euangelicos ) tjttitamennuwefe faucioresßunty nullawt poßint in ea fi dam concordtaminire-.'é^^ÿ.To.fxKAWab c^' fedu contrarij: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnum etf/jdemli)'

eum alitis aliterßemper intelligerevelih^^ interpretari.

Responsio.

VErê ac propric tua fententia eft: quod tantum inter vos,amp; nos dÜÛ dium fir,caufam efle, quod Scripturala^ era omnibus non modo legenda, led pro arbitrio interpretanda concedatut. Hincenim difïîdiaiftagigni,id quod vcl Cx dodiorum inter nos mutuis concerta-tionibus y due variis Scripturarum intcr-pretatiombus manifeftum fit : Du alius

Contra Verrons M. 37 öc, alius verô ßc,vnum ôiseundem locum interprecari velic. Vnde libenter conclu-deresjVt appacet,neque doótis,neque in-doftis Scripturas legendas elle. Nam fi i-diotas ad diffidia acdifcordias leôlio iusimpellitjamp;ideoabillaarceri debcnc: in ipfis autem do3:ioribus eundêbabec efFcdum,certè ob eandem caufam,amp; pari ratione ab eaipfi ctiam eruntdepellc' di-Quisigiturleget Scripturas,fi neque doâi neque indoéti caslegent.? Et quid vobis dodioribus facrificulis fiet?Nempè de rede intelligeda Si interpretada Scri-ptura no mulcùm certatis.- de fupprimen da veto vel deprauanda fatis egregius inter VOS eft cpnfenfus.

Qnodigitur ad argumentum tuum,amp;: verborum tuorum contextum atdnet, quibusinucjcQjjj,çpj(^jj

meras æqui uocabones efte,ôi verborum kidibria, petftione principijtui, amp;:confi}etatibi accidentisfallacia fucata.

Nam primo, quum nobis Laicos amp;nbsp;i~ diotas, Gum mulierculis obiicis, vidcris tibide beftiis quibufdam verba face e, quas nihil fcire, nt hi) intelligeve opor-teat.quum tame Chriftus pro difcipulis uis eos agnofcat,quura cceleftis fapietiæ

c. iij.

jS Christ, ad Portvm reuelationeeos dignctur.Matth.u. qu'l falutaribus regnifui niyfteriis cos velic crudiii.Deinde dicis,his ScipturampiO' pvio arbicratu intelligendam, id eft» vc poftea explicas,interpretandamconce-dizcalumiiiofè vidcliccr,de priuata inter* pretatipne exponens,quod de affidua Ic* d:ione,meditationéque erat accipiêdutn-Turn tertio loco ingcns illud incomtno-dum,quod proponis,hinc proficifciais^ vt Chriftiana vnitas nulla poffit confcr-üari. Chriftianifmi, fiue Chriftianitatis nomine impurum veftrum Papatumgt;''i^i tatis aotem voce,communem in oronein jdolomaniam , ac fuperftitiones vefttas» confpirationem declarans. Atqui feit® debes, nos, quum ipfum fcriptum verbum, li bris Propheticis,amp; Apoftolicis comprehenfum, non priuata autoritäre, vei arbitrio, vt tu amp;nbsp;laruæ tuæ calomnia* mini,interpretandum,fed afifidua aedili* genti meditatione audiendum,Iegédutn accognofccndum proponimus DeipO' pulo,adhibita fideli ex reliqua Scripture eiufdcm interprctatione,ialutareilluda-limcntum Deifamiliæ,cuinosprefecit Dominus, fubminiftrare, reftitueréque’ quod vcftra perfidia amp;: improbitatc ci fùcraÇ

Contra Verronem.

^ueratfubcraftum. Vos enim verbumDei excufliftis populo è manibus, poftquam ipficœpiftis illud contemnere, habere pro nihilo, cumulandis fuperftitionibus '’eftris intcnti: nevidelicec illud legendo ^editandóquc veftras fraudes amp;nbsp;impo-, fturas agnofceret. Voluiftis enim veftris traditionibus ac figmentis homines ad-lt;iiftoseire, quum præillis iam vilefcerec vobisScripturaj itaqueabhac, ne quid, oielius cognofcerent,eos abftraxiftis. Si-cuti etiatîi aufi fuiftis, ipfo Chrifti Sacra-roencoeos defraudare, nempe,vtomni cx parte fubtraherccis mifcris Chrifti oui culiscœlefteillud falucis pabulum:carnc autemillarum vos ipfos faginaretis:ficu-

præclarè Ingenium amp;nbsp;mores veftros Ezechiel depingit,cap.54.amp; alij Prophe-^^j^J®’^-Jæ paffim.Summa,præclarè cauere volui- nbsp;nbsp;”

ris,neoues Chrifti voci paftoris fuiaf-fue(cerent,cumquc difeerent difcernerc ^mercenariis.

Sed ne queri poffîs, hæc immeritô aut calurnniofè in vos conferri à nobis, age paulopropius rem confideremus, ex uis eatn demonftremus fontibus. Sacræ ^rlpcuræ le£tionem,afiiduâmque medi-^^ionem veteri populo non modo conr c. iiij.

40 Christ. AD PoRTVM

cefTam, vei um ctiam præceptam fiiiflc inficiari non potcs.-quuin ßc inanifcftiùs qiiàm vt negari poffit. Hinc mos fuie a-pud Ifraélicas, vt Scriptura Legis coram toto populo,certis ac ftatis diebus, pubü ■ ccrecirarcturdicuti Nebem. 8.Aól.i5-ii' amp;nbsp;alibi videre elL I dco ipfis etiam Rcgi-bns peculiariter bücpræccptum erac,vt ; volumen Legis pencs fe dcfcriptutn ha-berent,in eóque legendo meditandóque Aft.8.30. exercèrent toto vitæ fuæ tempore, î?. Dcut.iy.EtEunnchusillcjdcquo AÄ.?.

habetur, nonne Prophetamlefaiamle-gebat? Vndecertè apparec leéfionem Scripturæin libéra eins fiiilTepotclhtc. Quôdenim non intelligebat lotû queni lcgebar,alia quæftio eft.

Quî igitur fit, quoJ ledionem faert Scripturæ N oui Teftamcnti populo prof fus vultis efleinterdiâam’An fidclesno- . ui Tcftamcnti, maiore feruituteconftri' di funt quàm il ! i veteres ? Ad.17.11. Lg'- ; tur defidelibus quôd Scriptuias ferutari s hnt ouotidie vi\ad illas ipiàm ApoftolP' ’ rum dodrinam,ceuadLydiumIapiciemj qiium adhuc noua ipfis viderctur,exigo; rent,amp; exann narentddque iph's laiidi crgt; bumur.Qjio igiturfaeriJegio vosiftud p*^

Contra Verronem. 41 pulo Chriftiano nunc non permitcitis? ^^rophetæamp;: Apoftoli fua omnibus fide-JibuSjamp; toci poftei itaci icripferunt: Ideo Paulus Rias EpiRolas voluit in diuerfis Ecclefiis rccicari.Col.4,16. Ac cu laruæ veftræcxiftimaiis, imôeciam contendi-tis, Scriptum Dei verbum ad vos folos facrificulos pertinere.Paulus nonfacrifi-culiSjfedCbrifti fidelibus feribens, dicic: fermo Chrifti inhabitet in vobis copiofè cum Omni fapientia,docendo amp;: commo neraciendo vos mutuo Pfalmis, bymnis, amp;cantionibus fpiricualibus, Col.5.16.Et h. a. 16 a. alibi,fîdc]es,aducrfus infidias diaboli mi-litanies, ad pugnamaccertamfpem vi-âoriæ inftruens, iubet eoseriam galeam falutisrecipere,amp;gladium fpiricualé,hoc cft(vtipfemet interpretatur ) Verbum Dei.Et addic:Omni preceamp;fupplicatio-tie precantes omni tempore per Spiri-tum, illi ipfi içi inuigilantes cum omni , perlcuerantia, id eft, Verbo Dei dies ac noctesincumbentes : licuti Pfàl.i. habetur. At vos ftantes ê contrario clamatis idiotas, id eft, Chriftianu populum n ihil exDei verbo difcerc,5d nihil (circ,adcó-9ue nihil iftorum attingere opottere. haque pro ipfo viuo Dei verbo,à quo d^

42 Christ, ad Portvm pellitis miferos, fuperfticionu ve/b arutn Ipedra, amp;nbsp;mutaidola veftra illis obiici-Heb'4-iz- I

i.pet.i.z3. cis:vtinde, fcilicetdoftrinam Si folatium De Con- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aünon enim hæcGregorij Pon

fcd.dift. tif. veftri verba lunt ? Aliud eft pióturam turn ad adorarCjinquit, aliud per piéturæ hifto-

riam,quid ßtadorandum.addifcere.Egrc giuffj vero idololatriç pallium.Sed addier Näquod legentibusScriptura,hocetia idiocis præftat pi£lura cernentibus.- Quia in ipfa, id eft in feriptura, ignorantes vident quid fequi debeantun ipfa (id eft)in piftura)Ieguntqui literas nefciunt:Vndc amp;nbsp;præcipuègentibus proleä:ione(neni-pe verbi Dci)pilt;ftura cft.Increpat auteni Serenum Maftiliefem EpifcopHm,quod fanäorum imagines,id eft, idolailla,qu$ in Templis veftris proftituitis, confre- i giftet. Hine iamïó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illud SC

vobis vfttatum.Imagincs,id eftidolailh, libtos Laicorum elTe : præterito eo,quod leremias clamat, Eruditionem vanita-tum eftelignum.amp;quod Habacucdocer, cooflacile effe annuntiationem menda-cij.Et quod addit: Væ quidicit ligno,eiu-gila:amp; lapidi infenfibili,excitare : ipfcoe docebit (te.?)ltem,Dauidbeatos proniifa UM qui in Lege Dei meditentur die ac

noÄc,

Contra Verkonem.' 4^ fioâe, Pfahl. Et eandem in fapientia eru-lt;lire paruulos, dicit,Pfal.i9. Ar vos impij clatnacis è contrario, Scripturam facram Jiæreticos gignere : ipfum facrofanÓtum . Dei verbum ac nomen blafphemantes.

Ex’quibusiam agnofcis,Verro,de quitus rebus tandem accufes nos, amp;nbsp;quàm pulchre de tuis, vel veftris potius facrile-giis nos admoneas: Veritus fcilicec ex no ftro filentio,ne illorum iam dudum obli-tieflemus.

Primoigitur, non eft quod priuacam interpretationem obieftes nobis, adte-gendum veftrum facrilegium:Quia fciui-nius Schpcuram priuatæ interpretatio-nis nonefte,antequam tu fapiétiam tuam ’• nobis proderes. DequotidianaScriptu-rx ledionç ac meditatione hîc agitur ; à qua VOS Chriftianum populum arcerc vultismos autem adillam ipfam omnes inuitamus.

Deinde, non eft quod de Chriftiana veritate amp;nbsp;concordiagarrias. Scimus cnimex dodrina Chrifti amp;nbsp;Apoftolo-ro*'’ '7-’' rum, mu Guam charitatem amp;nbsp;cocordiam °*quot; nobis colendam effe: vt in Chrifto Icfu Domino noftro veram cum Deo com-munioncm habeamiis. Sed veftrara eón-

44 Christ, ad Port vm cordiam deferere,éft veram concordiam cum Dcoamp; lanóbs ipfius inirc.Etßenim Paulus vult, vc codem animo internos mucuó aft'eóli fimus, tarnen hoe fuo cer-to termine limitât ac definit, quuinad-dit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j. Hæcigi-

turvera demum eius concordiæ , qua; Chriflianos dccet,caufa formalis, Ui, fpC' cifica dilFcrentia cft. itaque alio in loco præcipitme ïmpari iugo copulemurcuni infidelibus : rationibus etia amp;nbsp;caufis gra-uiffimis Gtis luculenter expofitis. a.Cor. 6.14.

Denique,non eft quód verearis, ne importunitate quorundam, quidiflidia

Icandala excitant,fideliü in Deo Concordia diirolnatur. Quum Verbum Dei in æternum maneat.nshil autêfit, quod elcólos , quos ita probari manifeftos fieri oportet,à charitate Dei,amp; ea vnita-te, qua cum eo coniundi hint »auellerc poffit amp;nbsp;feparare. Vt alterius fophif' matis tui, quod fubinde in orehabesAC' petitione tibinon fuerit opus. Dum videlicet exiftimas, Icélionem Scripturx, difirdia eriam inter doclos parère. Qiiuni non Scriptnræ le£tio, fed hominum am* bitio hoc faciat vcl ignorantia : interiin veto

Contra Verronemj 4j veto eleétis fua immota in Deo vnitas conftet amp;nbsp;Concordia.

Qjt’' Æ s T. 10,

SI Scriptura. Biblica tarn faciliis efl iatel-le^H,{'vtfcilicet etiam ab idiotis-^ m»-lierculispoflitinteUigi} dr,fiin ea omnta co-p^ehtndutur^ijua ad credendum funtnecef-farta: Ergofuperuacafieum eflpeculiares Ca-fechifmos edere nbsp;nbsp;(f- totpofliUac fcriberet^“

lt;^‘gt;»fefliones. Ratio à contrario confe-fatius eflexipfis Bibliû, ce» , articulos fldei quenque ^ddtjcere.

Sic igitur argumentaris.-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catechifmos, varias item

tityv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;edunt^q plane tefta»

'’’'^Pf^ram fjon tam facilem effe intelU-deinde^ comprehenfa continerij qua

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt credenda.

cb T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doEiores-, peculiar es Cate-

ät confefliones

Pfobatioconfequentiæ; a quouis intelligt pofle Scri-amp; omnia ad falutem pertinetia, ne-

Christ, ad PokrvH btftjue credenda, ia ea contineri: facile iBa. omitterent ^criptara iffa Bihlica contente ex eafotias finerenfvnumquemquefidei chrißiaaa atticulos addifcere.

Responsio.

I. Veftri refpcólu, totum argumen' tum facile concedi poceft. Facilèenim concedo, vos amp;nbsp;Gatechifmos fcriberc, aliènes à Scripturæ fenfu, amp;nbsp;poftillas confèfliones ederc Scripturæ ipfi repU' gnantes : quia amp;nbsp;non vulcis illam a quo-quam reótè intelligi,amp; non creditispl^' nam ac perfeélam doftrinam falutis ea contineri.Sic igitur Catechifmi veftri,5^ poftillæ, ac conf ftlones, quotquot ftri' piiftis y amp;: edidiftis, adftabiliendos errO' res veft;ros,totidem perfidiæ vettrx teft*' jnonia, ac documenta funt.

3. Quqd autem nosconcernitj^*''' plex in argumente tuo fophifroa repe^*' tur. I. Duas in Maiore tua quxftioó^ mifces ac proponis pro vna. Prioreft “ faciliautdifficili Scripturæ intelligei^^’^' Altera, de eiufdcm perfcótione. 2- nbsp;nbsp;'

fam caufam pro vera poms. 3. Ad pf*’^ bandumiftud fophifma adhibes fall^^^ confequencis. Quod igitur ad

Contra Verrohe m? 47 ’Uatn quæftioncm actinec de facili Seri' pturæintellcôtu, ibi plane fophifticam tuamignorantiam prodis. Putasenim îiosvcrinquecaptosteneri: Nempè, fi ^icamus difficilein elfe intelledu, fequi inde ergo, non omnibus legendam efie. Plane enim exifti mas nos nô alia de cau-ialeftionetn feripturæ erialaicis conce-dcrejquàm quod putemus ab omnibus facilevbique cam polie incelligi.Sin afle-ramus intelleétu facilemelle,ftatim con-fequi, fuperuacaneos elle Catechifmos uoftrosamp; Poftillas Confeffiones. Ra-tio;quia facile fit redà ex feriptura ca pe-tcre,quæin iftisnoscradamus.

Atquifciré dcbes,mi Verro,nos ingc' nuecum Apoftolo Petro confiteri, ficuti guRepia. inPaulinisepiftolis, ita etiamin rcliqua feriptura, multa efle S'ua-vôiria,id eft dif-ficiliaintelleétu:amp;tameo inde non fequi quod tu exiftimas , fed potius contra-rium.

Etenim, fi multa difficilia intelledu funt in feriptura, quæ fublimem fenfum infecontineantjfequ^tur fideles homines ad eas legendas tanta maiore cum rcucrentia accedere,tantcgt;que ardentio-tc ftudio, in iifdem pcrfcrutâdis verfari,

48 Ch RIS T AD PORTVM ad aufculcandasverô fideliutn doétorunl interpretationes eo magis attentos eflç debere. Vticataétacollacione,certófta' ’■ tuerc poffinc quid cumDeivcrbocon-gruac.-vtin eotanquamin Dei ipfiusvo-Êoéhin' ce pofïinc acquiefcerc. Niüforcèdedo-chiiibii. nihil iudicarc debent auditofcs, s.cap.6 P , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.

21. d. To. hcuti vosexiftimacis, contra quam JJO' minus præcipic.Iohan.7.17. Et Paulus, lt;• 4PS53- Cor.14.19. Etiohanncs,!.loh.4.1. Vide

etiam Aftor.iy.v.ii. lam igitur,nifallo’'» ' • non fequetLir hac ex parte, CatechÜincS noftrosamp; Portillasfdequibustarnencg‘’ jiini iHâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'I

magnoperè laboro^amp;coniei' funt.v'tfî hones fuperuacaneas ciTe: Nili contra* tdUjatut tiornm non funt contraria confequeU'' tia.DilEcileenimamp;impo{fibilenonlun’' idem. Addo tarnen etiam alrerum : No^ fuperuacanta hæc fore,aut elle, fiue lis Scriptura ipfaintcllcduiitjiuedilß' cilis.Quid enim ? an quia facile intellig'' tur quid Dominus libi veüt, quum lo.præcipit. Non occides, non meecha' ■ beriSjamp;c.ideôdecem præcepta forma de , cendi Catechiftica pueris non funt U* culcanda ? Et num propterea Euangeli®quot; ruin ■, vc voeâtur explicatiOjin qua eciae^ exhortationis,increpationis confo^^.

tioiU5

Contra Verronem. 49 tianis argumenta traólantur fuperflua e~ ritjctiamll contextus ipfe planus amp;: per-fpicuus fit ? Denique fi facile intelligitur Scriptura, ergo eo redius ex noftris con-feffionibus iudicari poteft, nos nihil at» ilia dllTentaneu credere,aut doccrc.Quo modo igicur hæ etiä fuperuacuæ? Et fiue effent fiue non effent,quid hoc tarnen ad ledionem Scripturæ prohibendam auc improbandam?

Sedquia hoe facile vidifti infirmuni CHe,ideoadiüxifti etiam alterumde Scri-puræ petfedione. Si Scriptura tam per-iedaeft,inquis,vE in ea omnia continean tur.quæ credenda funt; Ergo fuperuacui mnt Catechifmi veftri, Poftillæ ôû Con-leifionesifuperuacuum enim putas,id tra dere veile,his modis docendi quod antea in Scriptura habetur,RatioiQ^um fatius nc ex Scriptura ipfaccu ipfo fundamen-*0 omnia petere, quacn ex noftris Cate-ehifmisjpoftillis Se confeffionibus. Atque mc primo nos infimulas, hanc fenbendo ■ rum Catechifinorum, poftillarum, ac ineuionutn edendarum nobiscaufara c,nu(jj fciamus non omnia fufficien term Scriptura contineri : Falfiffimam^‘Ï„uu^f* aulaiu ceu veram ponés. Qimm potius n»

5© Christ, ad Portvm iftoruni fcrihendorum edendorurnque I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæe vnica nobis caufafuerit amp;nbsp;fit, qui’

fcimus jn facra fcriptura ifta omnia hn-data,amp; ex ea défunt p t a eQc,adeóq; per o-mniacueacögruereamp;cofentire. Quo^ quum ita fit,hüiaigicur tarn tua conic-quentia, quam eins probatio eft. Nempe proptcrea fuperuacua elTejquia Scriptui^ abunde ea fuppedicec, S^cx eaillaper* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' poffinc.

Nam quia omnia habentur in Script“' ra,ideö forma Catechiftica, eorum fumquot; ma tradenda eft iuuentuti pro ratioflC captus ipfius. Aut num tu fubmonitor tuuSjfuperuacuum cfle dicetis,iuuentuti decem præcepta inculcare, Symbolum Apoftolicum ei rradere amp;: precacionem Dominicam docere illam, quia hæc omnia in Scripturahabentur, amp;exeapeti poftunt ? Ec quia fcimus doftrinamno-ftram Verbo Dei contineri, ideo quoti-diana Scripturæ traótatione, amp;nbsp;Euange-hornm explicatione, fubinde monendi, cxcirandi amp;nbsp;cohortandi func homines» VC earn reétc perceptam rccineant, inea forciter Sc conftanter perfeuerenc, deni' que quæ ilia iubet ac poftulac , rcipfa fi' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cianc ac prçftent,hoc eft,ad eandem com

ponanc

Contra Verrone^ jï ponant vitaæ ac mores fuos.Quanquam vt antea dixi, ad rationem Poftillarum nos nonfimus adftritli. Quia non paucæ duntaxat lediones, fed toca Scriprura v-lilisefl. addoôtrinam amp;nbsp;exhortacionem: amp;quæcunque ante fcriptafunt, adno-ftraiïi doctrinam funt fcnpta.i.T im .3.16. Rom.ij.4. Totam igitur Ecclefiis expli-candam cenfemus: habita tarnen Temper iptius ædificationis ratione. Denique quia omnia ad falutem fcitu neceiïaria traduntiir amp;nbsp;habencur in Scriptura,ideo ctiam confefiiones nobis edendæ func, quibusteftatum faciamusomnibus, nos nonhæreticas dotirinas fpargercjhcuti vos Sophiftç clamatisd'cd nihil aliud cte-dere, tradere, ac docere, quàm quod in ipfoclaro,perfpicuo cxprclTo Dei ver-bo habetur. En igitur, Ven o,egregias, id eft ineptas amp;nbsp;fophifticas cauillationes tuas : Et quàm hæ parochum dcceanc, præfertim talem,qualis tu elfe vis,tecum cogita.

Qy Æ s T. II.

SJfa»cfa Bibliaperfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pejfunt a (luo-

ttürc^eintelltgi, inquis, nondebebiL-^ts igitur en vnicuique Jubvluas fietnere^ d. ij.

?

j2 Christ, aö PortvM ideßdegendorttTKfacere potelfatem} Con-tumeliofa enim Metaphora vteris aGrx-co vcrbo ç^dvvvlt;Q-aci dcduóla,vcrcmxa g gereSjhoc eft,rei indignicatemaggraues-Sifi v erop erfe facile pofj'unt inteUigi,\nlt;ifi'^^’-ß^uidigitur veflris additamentis^glofUi^ interprétât ienibïi^ eß opta.

Respons! o.

Ad priorem par tem tuiDileromatis refpondeo, Tu rurfus vana conf®quot; quencis fallaciailludis nobis. Exdifficul-tace enimintelligédiScripturam, quam locorum quorundam obfcuricasp^rititu pro tua lapientia reóta confequi exifti-mas.-a nemine Chriftiano legendam efle 'Scripcuram, vnis vebis facrificulisSólar uisveftris, Scripturæamp;: Chriftianorum hoftibus exceptis.Quum ramen hoe non fjtillius confequens.- quia illud noneft huius antecedens. Etenim ex rei efiicien dæ, ac peragendæ difficultate, non fupi-na cefTatiojfed eo maior actentio amp;indu' ftria amp;nbsp;fedulitas ac labor cócJuditur.Ita-queficue antca tibi dixi, fi quibofdam in locis obfcurior eft Scripturæ fcnfuSjamp;in* telleéln difficilior : non fequicur tarnen, qb hanc caufam Chriftianis, leétione eins

Contk-aVîrronem.

eins interdicendum effc, fed potius vni-cuique qui earn legere, Sc legendó profi-cere cupiat, eó maiofe cum modcftia ac fübrietate ad talem Icótionem acceden-diim, maioréque cuin reuerentia ac reli-gione in ea verlandum,denique eó fçpius pios ac fideles doctores confulendos, Sc, attentius audiendos effe: implorato feni-perDomini ipfius auxilio:a quo folo re€tç intelligentiç donum eft.SicutiD Jacobus dicif.Si cui veftrum deeft lapientia,pofta ' let a Deo,qui darf eam)omnib’benigne, neeexprobrat:óó dabitut eiJac.i.v,5. Vi-de ecia Ephe.i.iy.iS.Quod fi veró abfut’ dum tibi videtur quod tibi oppono , vide quid Pfalmifta dicat:dü beatum pro-nuntiat,no qui ad vnam aut alteram dif-ficultatem expauefcat, abfterreaturà leéboRC Legis diuinæ, fed qui in ca die aenofte meditetur. Pfal. 1. Vide etiam quid de fidelibus Lucas teftetur, quum dicit.eos quotidie fcrutatos fuiffeScriptu ras.Aék.t7.iï. Quæquumita fint,vtrum igitut maius fcelus eft, Scriptura facram fidelium vlnisfubfternianobis ; anavo-bis impuris facrificulis,8eMonacbis ean-dem pedibus çalcati, nbsp;nbsp;violenter excut,i

exvlnis 6c rnanibus fidelium? Aut o^uo-d. iij.

54 Christ. AD Portvm niam vfquc ad vitimam andquitatetnre ducis Chaos illud hgincntorura velho-rum,ortende quando amp;:a quibusinipfa primiciua Ecclefia,ledione ScripturxÄ' delibus interdidu fuenr, antequain in-ualcfcencibus indies Monachorum fö* perrtitionibus Romani Poncificis obti-nucrictyrannis.

Altera pars dilemmatis tui rneratnamp; fycophancicam ealumniam habet. cnimamp;eruditasdodorumhominumex ; plicationes interpretationéfquc,quxco fpedantjVt eo redius, ac faciiiùs Scriptu raipfaintelligatiir,contumeliofèaddita-menta appellas. Quafi nos afldamus Dei veibo,quod ab eo alienum fit,i'dque contra Dei mandatum,Deu.4.amp; 12.Prou.jo. Male vos habet Scriptura facram dodis annotationibus Sé fcriptis à noftris illu-ftrari,amp;omnibus tam planum reddiillius fenfum.Itaq; pro more tuo facis,vt quod refellete non potes, faltem atro dente ro vitupérés. Sedturn calumniæw ca.ii.i.2 3. fidcm facies, vbi contra Apoftolum Pau-him euiceris, Scripturæ interpretanda: dexteritatem, quæ Prophecia: nomine cenletur, Sé facultatem interpretandi, non

Contra Verronem? yj lion fingularia Spiritus fanóli dona ciTe.

QricuntfueÇncrA BibUlt;!t alio modo ac de notto in vernaculam linguam transfe-runt,multls autem locis auda^er acmalitio-^ se feruertunt, adulterant, mutilant,amp; ton-quot; taminant.’item additie gloßie, firiptd pro^ frio tantum iudicio intentibus-, reUum uerbi Dei int elle El urn, contra if fam SfirittisfanEli mentem, adfuumfenfum.detorquent, fra-terea autempiorum fanElorum doEiorum rtc patrum pur am Çalutarem interpretatio-ttemfine omni pudore impugnat-.idifua muU tiplici prelixa interpretatione, expofitio^ ^^(jue fatis cogitandum ac inteUigendum Pgt;'a ^ßt,feipf)sagn0fere-,acfateri-, Script»-ramlacrantperfe nonpotuijje fecundum ipß ac doEirinam à chrißianie le~ ‘^,’'ß^^^telligi f niCi videlicetifiisartibus

-^Jifuijfent.

Ratio a contrario,^iafi doHrina ipfo »•^mfiripiur^ cofientanea effet, fimplici etiam fiptura contenu ejfcntjefi- omißü iftti in ea lam V ero Euang elid HH do Ci or es ilia om • lafecerunt, qua, commemorataßnt,^ fa-d. iiij.

5^ Christ, ad Po r t fatis teHatum redtJnnt/eifl^fV^ rit/sagnamp;[(:ere acfateri. Sumina çalumniæ,amp;: cauillationis eft.

Si no sir a, docirinA Scripture coafentii^^^ ejfet,contenti ettAm ej^emus ßmpliciSc’'gt;f^'^ TAy^ ine A Acquießcercmtts'. Non a uteïi^ lon^A interpretAtione -, amp;nbsp;addit^^^v. Ad fAll endos ßmf lices leit or es qttibus noiirAm diffidentiAm teßemutt dem corrumpemui dntpudenterrepudii^^ impugnatA Çanliorttm patrumfyncerA lutAriinterpretAtione.

Responsio.

HÆcimpudenciffima calumniatua, prioris araplificatio eft.

I. Primoaütem argumentumverif-ßme in vos rccorquemus, in bunc modu.

Si veftra dodrina facræ fcripturx con fentanea eflec, vos etiam nobifcum ac-quiefceretis in Scripcura : non autemea omifla ac ptetcrica,cam multa,cam abfuc da,amp; cam impia hominum figmenta,pro eaobcruderecis fimplicibus, fubfido ac falfq Tradition um Apoftolicarum noini ncjac pretexcu,eaque magis quam ipfam faluciferam verbi dodrinam miferisin-culcaretis. Eiufmodi aucem iunc, Mifla veftra

Contra Verronem. yy vcftraidololatricajiberiarbitrijperfuafio veftra,operisoperatifigmentum, roeri-tumcxcongruo, amp;: meritumexcondi-gno ,fiduciaoperum, amp;nbsp;fatisfaâionum, vcncratio cultus imaginum fiue ido-lorum amp;nbsp;reliquiarum : inuocatio fanéto-rummortuorum SdMartyrum, votiuse' peregrinationeSjPapales indulgentiæ,fi-âum amp;nbsp;ludibriofum ieiunium veftrum, certorum ciborum certo tempore prohi-bitione, abftinentia determinatum, impunis item cœlibatus,amp; coaóta Virgi-nitasjdiuerforum ordinum,amp; regularum profeffiones;ft£tafi£l:itij purgatorij fabu-ia, facrificiapromortuis, amp;nbsp;fatisfadio-pes,amp;quisomniaenumcrct, quæcum ipfo claro Dei verbo, cum patefaóta Dei voluncate, cum Euangelio Chrifti, ac doólrina Apoftolica pugnant ex diametro? Autoftendite vos facrificuli,vbinani in facris libris ift^i locum habeant,aut qui bus illarum teftimoniis tandem confir-mentur.

2. Quod autem defacra Scripnira, falfis intcrpretationibus amp;nbsp;gloffis à nobis Corrupta.adulrerata, amp;nbsp;truncataicribis, nifiid teftatum fecçris exipfa Scriptura, fcitojuos te pro horuine vaao,amp;: medaci

jS Ch RI s T. A D Po r tvm habituros,ac tali omnino, qui in diaboli-ca fua fupeibia amp;ambicionejnulla realia qua n fua mëciendi,calumniandiqueau* dacia, populi veto fupina infeitia amp;igno rantia nitatur:quam tu ac tui fimiles voice Griam ftudetis fouere. Quàm pulcbre cnim hæc probare pofles, ii cibi Angola ex ordine effent demonftrauda, iamfo-prapatuit ex parte, amp;nbsp;adhuc patebic in iequentibus.En Verro,longum ac perpic xum mendacium tuum, quàmbreuiac fimplici inficiatione poifit dilui. Confer autem doéirinam veffram de luftifica-tione, amp;nbsp;omnibus cius cauGs,de Ade amp;nbsp;bonis operibus , aliis articulis Adei, cum pulcherrimis Auguftinidifputatio-nibus amp;nbsp;aliorum fanélorum Patrum feri-ptis : amp;nbsp;iudica ac vide, vtrum in nos, an verôin vos impuros facriAculos potiùs, impudentia ifta rccidat, cuius ad Anem i-ftius tuæ calumniætam falfoquàmimpu denter nos arguis.

Qy,Æ ST. 15.

PRopofitio tua eft. Ex Scriptura,facrii non e/fe difputandnrn de rebus (^article iis controuerfts.

Probatio eius ab effeétu : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum ex

Scriftu-^

GontraVerronem.

^^I'iptura agitur, ad nullum litigandifinem perueniri, out nulla controuerfla decidi po--hocefi,Scriptura magis incenduntur^ ^uam tolluntur contentionum certamina.

'^Tny^g^cTKA'uh ; Y^xpcrientta ipflt iamhoc l^pedocuit.

^icquid ad comfonendas controuerßaf nihilcondttcitynectamfiniendisyCiaam in-fl‘t‘mn)iindis certamiKthits contentionum eß: ‘iccommodatum, ex eo cen ftt/fdumerttuli prifjciftio gß dißutaxdum.

^çyifttira , ld efi Verhum Det fcriftum, dßcidendisyitcfiniendis controaerfiis minime J eruit^neque ex eo ilia componipeßunt. Ergo ex Deiverho^qiiod efi ^criptura, de artieuliie controuerfis »g» efl diflutandum.

Minoris fine aflumptionis ;(gt7W(rx?u» cit: quod ipfa cxperientia hocteftetur. Hine velutitrimnphans,0i quafi parta vi ótoria, addis criminationem, te amp;nbsp;focio tuodignam, idqnecdam interrogatiüè veluti ex noftra perfona,quafi res in con-feflo fit ; Nonne ita efi^ inquis, quiodhomines folet^ cum tali oftentatione ludifleari (nerape dum Scripturas fubindepræten-^\vs\\is)vtres eopraclarius a noh/^ ^eifavi-deaturi

Christ, ad Portam

Vide quantum honoris tibi deteram dum tibi cauillationes tuasita in ordincni digero.

Eft autem,vtdixi,argumentum^t^' biactuisconfortibus videtur ,abeii^ *1 proprio deduélum.

R E s p o N s I o:

A Tqui fcire dcbes, mi Verro,efFelt;S‘i ,j!L\_huc, quem tu blafphemo ore Sen* pturæ S.a{îîgnas,tuæ tuoruraque fuperbiæ, arrogatiæque ac ftuporispro' prium elTe,non Scripturæ. C^i^ vobis non eft datum, vt agnofeere velitis vo-cem paftoris noftri Chrifti, vt in Vct-bo eius poflStis acquiefcere.De Scripture -vero ,mihomo, etiam errorumnebulis, ex ea difeutiendis, adeóque de contro* uerfiis etiam finiendis,amp;: tollcndis dubi-cationibus,multö aliter Dominus àc Ser uatorloquitur, quam vos vnfti amp;nbsp;idolo veftro confecratifacrificuli. Erratisjin* quitipfe ad Sadducjeos, refurreftionem mortuorum inficiantes;amp;: quarecrren5 continuo oftendit,quum addit.-Nefeien-tes Scripturas gt;nbsp;neque potentiam Deb Matt.ii.19.Ioannis autem 5.39. Nonne ad Scripturas ludæos ablegat, amp;: quod eas

Contra Verrohe m.' 6i cas fcrutarencur,laudac ac probatï Scru-taminiScripturas, inqqit, quia vos vide-mini vobis in ipßs vicam æcerna habere: etiam illæ funt quæ teftatur de me. Hinc Luc.ié.ap.diuiti epuloni dicitur:Habenc Mofen Prophccas,audianE eos. Tu ve-rô è contrario clamare amp;nbsp;feribere non erubelcis, iftos vnà cum fanélis Apofto-lis ad nullas controuerfias dirimendas,amp;: addifputationcs nullas diiudicandas ad-hibendos fiue admittendos effe: Quippe cum nolis ex ipforum feriptis difpuca-tionufn argumenta peti:quia non termi-nandis fed producendis litibus amp;nbsp;con-tentionibus feruiant. Nempe, quia vos facrificulinondidiciftis Verbo Deiobe-dire, ideô illud vobis nullas finit contro-uçrhas. Itaque rurfusmerafallaciaacci-ejentis eft, tibj jn hoc argumento vfitatif-fima. Etargumentum potiùsinhunc modum formandumeft.

Quicquid auget incendie controuerfias, amp;nbsp;nullum finit difputationibus, id eft , concertationibus rixis finem imponi, id ad eas nequaquam admitten-dum, fine adhibendum eft, fed longe inde debet fùmmoueri. Ac facrificulo-rum,Só fimilium Sophiftarum ftupor,

^2 Christ, ad PortvM arrogancia ,amp; cupidicas, cum omni im-piecateconiunóta,non ûnunc vilum vllis controueriiis ac difpucacionibusex Ver-bo Dei finem imponi : dum,non patiun-tureos in hocaçquiefcere:adeôque nouas fubinde lices cient, Probatio.Quia ipfa cxpericntiaabunde hoc docuitha* ftenus, amp;nbsp;ad hue docec. hrgo non Scri-ptura,quæ Verbum Dei tft.fapienter era diens paruulos, lcilicet vellra arrogatia, amp;nbsp;ftupor,amp; cupidicas,à fer iis difpotabo' nibus debent fummoueri, VC VerboDci locus fit. Scriptura enim S.ipfum viuum amp;:æternum manés Dei Verbum, S^Ser-mo Verkatis, denique norma ac régula fidei ac veræ pietatis eft, 'vt amp;nbsp;minganc amp;crcpenc, atque etiam rupanrur omnes facrificuli. Quod igicurdenoftra often-tationenos incerrogas,*cirete velim,mi Verro,nosnonad oiUntacionis ludibriu Scripturas iaótare,icilicecce,amp; tuifimiles eas fupprimere cqnan, adducerein contempcum. Cuius tui fceleris nos tibi focios habere cuperes, Sc adibpulatorcs.

Qy Æ s T. 14.

Hïc valido ariete nos abs te profterni exiftimas : arguto admodumdi-lemmato

C o N T R A V E R R o N E M ? 6^ îemmate conftriótos teneri.

Si vnictiique (quod tu barbare vtrique dicisj Verhum Jüci Euangeliumclamos^ ffiiiendeatijfiatifn cramp;dcndum eft.

Ergo nos t^nabaftißis credtre oporte^ i^nabaptifias »^?^^.Probacio buiigs poftcrioris confequentis, à natura rela-fintnoßri difcipuli^hoc efi^quum enoh^ exorti^^ d, nobis velutiplantatißnt. Hæc enim nónne tuafentétia eft Verro?

^i» minus vnicuisjue credendum efi-, vt-cuneitte Eerbum Dei amp;nbsp;Euangelium in ore, habeat acprsitendAt;

Ergo nos Scripturß nihil efficiemus,fine Eccleßa^Romand) confienfiu approbatione.

Responsiq.

Ex meris paralogiftnis ac deceptioni- suprascrf bus hæc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contexta funt. amp;“pap^am

Prioris partis antecedens quod atti-net,nos iamdiidum,mi Verro, ex ipfo A- cUiabuu ' poftolo ac difcipulo Chrifti didicimus, h?]s°acri-noncuiuis fpiricui credendum eftcjSed^”' probandos elTe fpiritus,anex Deofint.

i.Ioban.4,1. Deinde etiam regularo di-gnofcêdorum fpiricuum, ab ipfo ibidem traditam, tenemus. Ex hoc cos:nofcite i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Dei fpiritum, inquit, Quicunque Spiri-

^4 Christ, a D P o r t v m tuscofitetur lefum Chriftum in carneni veniffe(hoc eft, tarn de pcrfona, amp;nbsp;vcn incarnatione, quam de officio eins reóte fentic ac docet ) ex Deo eft. At qiiicun-que fpiritus non confitccur lefum Chriftum in carnem veniflefhoc eft, tamin-carnationis eins veritate inficiacur,quam Officium eius extenuat, ac vilipenóit)ex ; Deo non eft; fed hic eft ille(fpifitus) An-tichriftijdequo audiftiscum venturum fuifte,amp;: iam nunc in Mundo efte.Ex quitus iam facile intelligis.quid in vtroque tuo antecedence negem us, aut conceda-mus cibi.Nempe,non cuiuis fpirituiteme rèac falfo Scripturas citanti, ac pr^ten-denti,credendü efleded ei dütaxat,qui fi-deliter ac refte eas citaucric.Qupd quan-do fiac,ex diligent! ScripturæS.collatio-ne, .amp; ex vera, perpétuaillaarticulorura fidei congruentia, amp;nbsp;harmonia, quæ in tota Scripturacernitur ,poceft intelligi« Cæterùm quid hinc iam veriffime con-fequatur concludaturque,id tuprotuafa picntia,aut noluifti,aut non potuifti ani- ' maduertere. Nempe, neque vobis,ne- | que Anabaptiftis credendum cfTeiquiini neutri fideliter citetis,ac prçtêdatis Scri-pcuras. (^id enim ? Scripturas S. vulds fab

Contra Verronèm.

ûib pedibus habere: Et tarnen iifdé Scri-pturisauthoritatem vcftram,hoc eftjCy-^annidem ftabilirc vuitis ac confirmarc. Subinde citatis : Tu es Petrus, amp;fuper nanc petram ædificabo Ecelefiam meamii ■^ath. 16. Hoc perindc vobis fonat, ac fi «JixifTec Dominus;Tu es Petrus, amp;nbsp;fuper Komanum Papam,qui mox veniet, amp;nbsp;in templo Dei fefecollocabit,ædificabo Ee ^lcfiam meam. Item, quod addit Do-Xi’ans ; Et quicquid ligaueris ctit liga-ïumjamp;c. Hoe pcrinde vobis eft, ac fi «‘xilÏetïQuicquid Romana ifta beftia pro fiia libidine amp;nbsp;cupiditatc dccernet, id v-tïobique tam in coelo quam apud infe-ros,aut eciam in his tcrris,ratum eric. Ac cur vobis non credendumfie, ratio eft; quia Petrus Chriftum confeflus eft, Fi-lium Dei viuentis,adcóque verum amp;:vnt-cum Redemptorem acMediatoremefte, amp;nbsp;lapidemilium viuLim, fuper queni æ-dificataac fundataeft Ecclefia. Vosau-tem negatis Chriltùm : non verbis qui-dcm,quæ vlque ad fumrnam eciam often-iationemamp; hypocrifîn non detunt vobis y fed reipfa amp;nbsp;faélo. Nempe dum gloriam ipfiuseifufFurances, partim ido-lum veftrum ipfius loco adoracis; partita

E: j-

€6 Christ, äd PortvM vero diabolicis vcftris figmentis ea triquot; buitis,Só affignatis, quæ non nifiprxtioquot; fo Chiifti fanguine nobis potuerûcco^’* parari : officium,morccniy intercefiio-nem eius cneruances, amp;C præ veftrislu^^*' briiseahabentes pronihilo. Esiiihfliu^ idolomaniæ vcilræ confirmationem tor-quetisetiam Scripturas cæteras:quas verb torquere non potcftis, conteronitis-Similiter etiam Anabaptiftæ, partim m“' tilant Scripturasjdum Mofen ac Prophe-tasreiiciunt: partim cerros duntaxatloquot; cos arripiunt, amp;£. ad fuum detorqucnt fenfum. Vt rede ftatuant fideles,neque bis, ncque vobis GredcndumeiTeiKpo' tius vefiri, quam noftridifcipuli, beant videri. jSiquidem Scripturæ contemptum à nemine facilius,quàroa vobis potuerunt addifeere : vt etiam ad hanccalumniam tibi fit refponfum.

Quod igitur deEcclefie tuæ Romane confenfu 0^ approbatione infers,merum fopbifraa, amp;nbsp;manifefta fallacia confe-quentis eft. Non cuiuis feripturas ia-danti, credendum eft : Ergo Romano Pontifici facrificulis ipfiusac Monâ-chis,qui fefe fupra ScripturasfideftVer-bum Deijcollocant,eäfque partim adulterant

Contra Verront m. 67 terant,fuis fophifæatibus amp;commentis, partim verb afpernatur, contemnûr, credendum cft, amp;: vnicè aufcultandiim. Ego verb dico ob banc ipfam caufam, quiafefe fupra Scripturas collocant, adftabiliendam fuam fuperbiam falfo ci-tantacprætendunt Scripturas,eis ncque credendum,neque aufcultâdumelfe. Et banc aio veram amp;nbsp;naturalem elfe com fequentiam, quam te ex pofito tuo prin-cipio oportebat inferre. Papam verb ve-ftrum, cum tonfo clero fuo veram Cbri-» fti elfe Eecleiiam ex idolomania vcftra no^dum teftätum feeifti : Ex Scriptura enim certè id probare nunquampoteris^

Qvæ st. I y.

cafum ponis,ex communi expe-bentia,Ô6vfu. Deinde adhibitaac-curacilTima diftributione,nos violenter, nimif urn in tuas partes pertrahis. Cafus cft. Päße inter duos autfbtret eötrouerßant ificidere^de loci alicttiits reblofenfu inter-f^etatione-.Çicuti id ßpeaccidit. ^txritur ncim decidendicofftronerßaiit'

arbiterßt adhtbendtts. Refpondes tu,adlnbita diftinókionetrimembri, in nunc ffiodumi ut enim homo alic^un in

e. jj.

68 Christ. aïgt; Portvâî

ter fartes tudicabit-.aut ^riftara,aut Cencb cilium- Poftea per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, grauiflîinis

rationibus'priora dao membradeltruis ac tollis, vc cibividetur, vteâdcm graui-, tare ftatuas tcrtium. Obfcrua auiem diligenter j ini Verro , quôd Scripturam a Concilio feparas, aliter enim noïi tribus inembris conftaret tibi ^aut ablolueretut

gt; partitiotua.

Sic igitur argurnentaris.

Si homo aliquis iudex ^arbiter e^e âé* beat-Errare is f0teli.Vto\s‘ä.tioc0(c(\yscüt\3i ^ia nos iddicimus.Ç^^Çx dicas,apudvos eile homines, qui errare nS péflinc. Vn-de ex noflra tantum confeflione colligis omnium hominum indicium eiTe exclu-dcndum.

Secundo; Si fcriftura adhibendaßt i?f indicium, res perinde tncerta acdubia mSquot; netiincjuisyac anteafuit.

'Kei^iJ'Mûn huius confequecis, ab inter- ( pretum inter fcdilîidentium diicordia,

indeconfequcnteincommododuda- i CNempe cjuod alij aliter femper velint Serf pturam interpretari. yndeconfequatur-iVt I Utes ex litibiis fèrantur, error vefo ipfe i» quo haretur,igt;s dies fat deterior,

'ÉTnftg.-vanwri huius probationis ab c-xcæplo

'Co N T S-A VeRROnEM. 69 xemplo; Sicutiin iisScripturalocis vide-re , inquis y de iufitficatione hornifiif citA»tury(juos Apud 'uojfitaenim loqueris) ^uifyue fuopecultarimedo, alitss/ubifide aliter inteUtgerey djquot; tx alits Scripturisex-plicarevult.

Hinc tertio loco ceu neccfTarium, ôC indubitatum conCequens infers, Sê con-cludis; ?{os igitur coKßteri oportere-tVeruw ACtHtum fenfutn locorumifitußnodipff^tta-tium aliter no» poßittijiuam per Concilium liquoddedarart Tridentinum nimiruni intelli gis aut huic aliqtiod fimile.

Kes P ONS 10.

EGo credo montes crepuiffe , quum 'bæc oraculacdetes » 5^ tantum fapi-entiæ tuæ nobis aperircstbefaurû.Parti-tio tua qua triplex iudicum genus nobis fonftituis, P er inde eft ac ft dicasdneide-te controuerfta de rcamp;o fenfti loci alb cuius in Scriptura,tum aut bomo aliquis iudex Sc arbiter conftituendus eft aut Setiptura ipfa erft contulenda, aut pt o-uocandum ac deueniedum erft ad concilium. Sed illorum duorum neutr u po -teft fteri, ob c auCas nimirurn. îapieter abs te expofttas Sc explicatas .Ergo ad Con-

70 Christ, ad Portvm. ciliurti crit pFOuocandum. Hoccft /inos,auc{itniles aliquas beftias,quæne' que in humani generis complexu conti-neanturjiiequeScripcura: S. vllamratio-nem aut incelligcntiam habeanr. Hu-manum cnim omne genus primo bucionis tu«mebro, ni fällor, exclufift'-Scripeuram autem S. altero membro tCquot; iecifti. Itaque tertium locum fub nc^i® cuius Concilij nomine, beftiis aut aüngt;$ tribuis qui ncque homines fint, neque Scripturammorentur : Et tarnen intaH caufa iudices efledebeant amp;£. arbitvi. At ego tibi nego confcqueptiam.Qui^ nihil feiunr, quam Scripturam pcdibus calcare.-Quo'd vos facitis DomineVet ro. Ergo vos eftis Afinus, vc faluo veftt® honore dicam.

Quod ad rem totam atfinet, ea fic ic haberSacræ feripturç interpretationeif» non priuato.fiuevniuSjfiue pluriutn bæ minum iudicio compecere, aut coron”\ tendä effe,vitro tibi damus.* Vt tu id noltro ipforu teftimonio cofeffionc co probes accófirmes.Ia cni antea ex Dd trodidicimus,nullä Prophetia Scriptori iefictç Î^^ÂÔa-iaç, id eft, propriac explicit'® pis fiucinterpretationis

ContraVerronem. 7t nim homo in rebus diuinis fapit extraScri pturam, auc quicquid ex temerario ac proprio præiudicio ad Scriptura adferc, eique admifcec , id nihil aliud eft , auc cfle poteft, quam error ac tenebrç;quuni homo non fapiat per fe,ea quç Dei funt: fedeaduntaxac quæ funtcarnis. Itaque non modo errare pofte, fed amp;nbsp;errare nc-cefte efle dicimus eum, qui extra Scriptu ramde Scriptura, amp;eiusconfenfu, ex fc* ipfo iudicare vehc.

Çæterum quum hoc ita fit, tu ipfe huius rei nobis teftis fis, quid igitur eft, quod priuatam Scripturæ interpretandç 1 icentiä fubinde obieftas nobis, amp;nbsp;quaft eam,velipfi nobisvfurpemus,vel eandë concedamus aliis, nobis exprobras ? An nonoportebac mentiente elfememore?

Quod autem fecundo loco dicis, i-Wo blafphemo ore blateras de rebus du-biis amp;nbsp;controuerfis Scripturam S. non confuledam efte, neque ad locos obfeu-riores,d« quorum feniir dubitecuT,expli-candos adhibendam, id turn probabis,ac perfuadebis nobis fi planum ac teftatum feceris, hoc quod dicis, ipfi S. Scriptu-ræ, id eft, ipficlaro Deiverbo, quod tu reiicis confentaneum efle ; Et vbi often-e. iiij.

fs. Christ, ad PortvM deris ipfum Spiritum fanfitum fefe non abundècxplicarcin Scripcura,amp; fuiipü’ efle Interpretern. Proh pudor ac netasi hanc vocem eciam à Parocho, Eccle-(iæ antiftite audiri S-Scripturam non có* fulendam fcrutandam efle in rebus dubiis amp;C. controuerfis. Quid igiturc^^» quod Spiritus S. per Propheta clamat.' dixerint ad vos.-Scifcitamini Pytliopes^ diuinos.amp;c.Nûquid non populuscófüli? Deum fuummum pro viuis ad inortuos?

Ad legcm ad teftimonium : finon dixerint iuxta verbum hoe, non eftin eo (matutina^lux? En ad legctHiid eft,adipfum fcriptum Dei verbum, teftimonium , quod in legecontinetur, Spiritus fanâus nos ablegat, vt inde dif* camus Dei ipiius erga nos volunta-tem. At tu impie Sacrifex audesipfaæle gen ac totamScripturamjquæ legis no' mine cenfetur ,àiui ipfius explicationc amp;nbsp;ab interpretaiionediuinæ voluntatis prorfus cxcludereamp; nmädaräf Vtexqua nihil cetti ac folidi difci polsit.Scd quàm impia ac prophana tua fentétia, tam vi' næacfàllæ eciam funt ciufdé probatio* nes.DiciSjfi Scriptiira adhibeatur ad dif-cutiendas obfcuriores in ea fentetias, de ‘jni-

Contra Verronem. 75 quitus forte ambigitur, rem aeque incertain 3C dubia manere, atquc antea fueric. Cedo autem quo tandem argumetO pro-bas hoc?Nempe vfitata tibiaccidetis fal Jaciarurfus adhibes, eamq;rurfus obiicis nobis pro iblidaac firma demoftratione-Quia fcilicet nonnulli Scripturam ipfam indiuerfum(cnfumtrahant. fNamom* nes idamp;ccre, citra apcrtummendacium dicere non potes. ) Vnde confequatur, vtlitesduntaxat ex litibus ferantur,0C crroresnon tollatur, fed magis ingrauef-cantjamp;confirmecur. At mi Gcrro,quæ-ftio non erat, quid homines quidam am-bitiofimoliatur,amp; inquieti :Sed quanta Scripturaipfa lucis in fe habear,ad difcu-tiendas erroru nebulas ,amp;ad noftros animos dubitatione libcrandos, fi qua forte incidat.Quid tu enim fi cæcis nihil claru fit^aut lucidu?Nu propterea lux ipfa me-ridiana lux eife definccHca fi turbulentis quibufdaingeniis nihil placet,amp; nihil fa tisfacitquicquid vfqua habetur in Scri-ptura,quid hoc ad æternam amp;immotajn Deiveritate? Num propterea Dei verbum erudire eos no poterit, qui in eo rc-uerenter, ac pic, amp;nbsp;modefte volunt ac-quiefeere? Confer igitur prxclaras ac pias fcilicet tuas fententias , cum ipfa

7/ Christ, ad Portvm

Scripcuræ S. vericate, vc quantum picta-tisacrcligionis in ce lit, indeagnofcas. Pfal. 19.7. dicit Pfalmifta? Lex Domini perfefta feft)inftaurans(fiue conuertes) animam.-Teftimonium lehoux fidele,e-rudiens in fapientia paruulu : quod Vulgus fignificâter reddidit .• fapientia ptï-ftans paruulis.) Statuta lehouae refta ex-hilarantia cor:præceptum Domini puru, illuminans oculos. At tu Verro, impi^ reclamareaudes, Scripturam S. quae Legis nomine intelligitur, non inftaurare animas noftras, Sc ncquaquam fapientia nobis præftare, fed omnia dubia SC incerta reddere : item non exhilarate corda noftra,fcd ad 1 it es Sc contentiones ea magis inflam mare:denique ncquaquam oculos noftros illuminate,fed magis in er rotes nosinducerc ac præcipitare. Da-uid clamat ac tellatur coram Domino; Lucernapedimeo verbum tuura, amp;lux femicis meis. Pfal. 119.10J. Attuincon-fpedu Dei Sc angelorum reclamarc non erubefeis, id errotum tenebris nos magis inuoluere Sc implicate.Item, Pfal.75. teftatur Pfalmifta, fe grauidubitationc de Dei prouidentia iaftatum ac percul-fum fui(re,ex fecudo ac ptofpero impio-

rum

CoNTKA Verkonem? yj rum fucceffu:nequc ex eafcfc euoluere Sc expedite potuifle, doncc in Sacraria Dei ingreffus: ibidem ( ex eins videlicet ver-bo) didicerit mirabilia ipfius indicia. Ac tu impio ore amp;nbsp;audader pronunciasgt; ScripturarnS. nulladubicarione,nulló-que errore nos liberate pofle. En tua er-ga S. Scripturarn, id eft, erga facrofan-ftum Dei verbum, reueretiam. Hoefei-licet eft humiliter,ac reucrenter contre-mifceread Verbum Domini, lef 66.

Vt tarnen non nihil dicere videaris,amp;C *uco aliquo tegas, aut declines blafphe-iniæ crimen, addis adhuc exempli caufa , id eft, demonftracionem eins quod dixifti, Sgt;c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à fingula-

ri vuo documento defumptam,vc tu exi-ftimas,qüum dicis, id quod dixifti, ex iis fairem locis confpicuum efte, qui de iu-ftificatione hominis à nobis citécur,quos videlicet apud nos ali] aliter séperincer-pretari velint , ex aliorum locorum Scripturæ collatione explicate.

Prius quod dicis, fälfum eft, Sc abs te confîiftum: Alterummanifeftam o-ftiXo-yicui habet,ficuti audies : Primo enim fal-fiffimum eft.vllam inter nos de vera hominis iuftificatione controueriîam axit

^5 Christ^ àp Portvi^î yllum diÛîdium effe ; propter quod Seri peuras S. deiuftificationenos erudient:^^ in diuerfos fenfus trahamus:quum pf^ fus contrarium, ipfa noftrarum Eccle**^ yum coi)cordia,oinnia noftrorum fcripc^ omnes noftræ confefsionestefte*’'^^^ Quid tum cnimfi quidam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

snpocl}c/)3iirj($iAoi fubinde irrepunt intinuanc ad turbandam Ecclefix pä^c^ actranqinUitatem? Nurn propterean^ bis conftare non poteft verain Chdgt;*y Concordia ? Quod fi malealiqui de ficationc fentiunt ac docent, quare non tibi potiùs, quam nobis acceu^*^^ in tuoeos babesalbo ’ Quàmpgt;^‘^^^’^ ac reucrêrer de iuftificatione noftri pc^ Chriftum fentiatis ac doceatis vos facri-ficulijipü nouiftis.-amp; monftrofa iUa fig' nicntorum vcftrorum nomin a abunde id ceftantur : præuifa opéra ac fides : me-ritum ex congrue amp;S condigno j opuso-peratum .• opera non meritoriadûtaxat, iéd fupererogationis fatisfa£tiones,amp;; indulgentiæ : Ignis purgâtorius adhuc poft hanevitam J vbi nullus pœnitentiæ locus eft, quç omnia ad eneruadam gra-tiam iuftificationis,ac deftruendumme-ritum Cbrifti,à vobis confiôta excogi-

tata

Contra Vertonem. 7^ tata fuerunt.Et vc hæc fpecie aliqua tue-ripoflitis,qua vel verfutia in torquenda Scriptura,vel impudentiain contemne-daputasvobis effeopus? Deniquequo-modo etiam fieri potcft j vt in diuerfos fcnfus à noftris diftrahantur hi lociScri-pturæ,fi omnes in vnum amp;nbsp;cundem fine citantur, nempc ad probandam gratui-taminChrifto iuftificacionem î Icaque nihil ad nos hæc calumnia, fed inipfunx fuum authorem recidic.

Quod autem caufla addis* nos ex aliis fcripturis, locos jllos, iuftifi- — catione hominis concernetes, inccrpre-tari folere.- annon eo ipfo ab omni crimi-ne abfoluis nos,tibi ipfi veto turpiter co-tradicis, te ipfum palam mendacij arguons ? Nonne ipfi Spiritui fanóto fuiipfius permittereinterpretarioncm’ Et ncque addctealiquidadDei verbum,neque de eo quicqua detrahere?Hæc veto annon videa«-Orthodoxa dcmum amp;nbsp;reétiflima inter- de*dôa* pretandæ Script.ratio eft,priuatæ expo-fitionicxdiamerrooppofita,atquerepu gnans ? Præiertim verô fi noftram fidem amp;. inrcgritatemin conferenda Scriptura omnes boni ac pij, adde etiam dodi amp;nbsp;erudiri hommes agnofcere polfinc ac

78 Christ, a D P o r t v m probare? Agnofce igif ur zzvtjäo?«** tuanu Et vcl tuo exemplo difce tantam vim vcritatis effe, vt confefTione fui ,abipfis etiam hoftibus aliquando cxtorqueatjamp;: ad tercndumiibi teftimoniüeos compel lat. Quoniä igitur criminationcs tux fal-fæ dcprchenduntur ac funr, falfa etiam affumptio tua fit nccelfe eft, qua illis vo-luifti confirmare. Nempe ad diiiidicanquot; das controuerfias,Scripturam facrä non Tituba- confulendam vel adbibendam cfle.'fed n diS incertain amp;nbsp;ambiguam répudiant ïum fcti- dam.

pturarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j * v

vacUIef Hxc quum ita fefe nabeat, vidß’gnuy inquit?' Qnàm folide tertio loco inféras : Necel-rus^iibï nbsp;ig'^nr elfe nosfateri Jocorum iftiufmo-

p'Jgnäcium, reäum ac gcnuinum fen-ejp.,,quot; fum, non aliter quam per Concilium a-^eTscd- iiqnod determinari',fiuc declarari pofle. würntT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim hoc inféras, ex iis quae

autoiitati didta funt,intclligis:Sed tarnen cuiufmo-fitjtccum cft expcndcndum : fi hoc v-jiifcftèan præfatus fuero.Nempe,nos nullum vtconiia legitimum horrcre aut decreólare Con* cilium, in quo videlicet pij acdoûiho-’4- amp;nbsp;de mines amp;nbsp;diuinæ veritatis amantes, fine tra Doua ptatiudicüs fccundumDci verbum inge-nuino fuo fcnfu acceptum, id eft, feipfo expoli-

Contra Verronêm.

cxpofitam amp;nbsp;explicatum, I iberè pronu-tien;, adeóque ad ipfas Scripcuras facras omnia rçterant amp;nbsp;exigant ; ipü quoquc iifdera tanquam Dei ipiius voci,per omnia fefe fubmictentes- Neque enim bonorum virormn iudicium, quibus Veritas ac gloria Dei curæ eft,exhorrcfcimus aut fugimus confpedum, modo Deo Verbo eius primæ femper partes cribuâ-tur. At tu quid Concilij nomine denotes, quiseft qui non intelligat ? Nempe împuriflîmorum idololatrarum, hoc eft, Monachorum amp;: Sacnftculorum, rabu-larumque contra Chrifti veritatem, Sc Ecclefiam confpirantium, æquèimpuru conuenticulum,quorum Princeps ôc caput, Romanum illud veftrum idolum fit. Atque horum autoritärem, vt Pauli va-ticinium compleas, te non pudetfupra ipfam Scripturam etiam, ac Dei verbum collocate. Vis enimeos deScriptura,ac veto eius fenfu ftatuere,ac proruintiare: Verum non ex Scriptura rcdlè expofita amp;intelleóla:fed ex fuo ipforum fenfu,iu-dicio amp;nbsp;arbicratu, prout ipfis vifum fue-tit illam admittere vel improbarc.

Hoc autem nunc dicito mihi Gerro, quid aliud eft, quam ptiuatam quor un-

8o Christ, aö ,Poktvm daminterpretationcm, vel potiuspro« phanatioiicm Scripturx nobis obtrude-te veile, pro expolitionc eins Catholics amp;nbsp;Oithodoxa ? Scire enim debes, h vel centum millia Monachorum Sactifico-tumque confpirct inter fe,ac deScriptU' Xis quidem amp;:earundcm authoritate ac fenfu,fed non exScripturis pronuntient, aut pro illis placitafua nobis obcrudanr? tarnen nihil id aliud, quam priuataquu' rundam intcrpretatianem,amp; fupetbuio ac temcrarium præiudicium fore, co vel folo nomine nobis repudianduiu. An e-nimimpurailla colluuies, qux fefe Romano apoftatæ addixic in obfeq^’æ™’ Dei verbo prçfcriberecgt;eiûfqueprÇ'‘^‘^^“ caret veritati? Aut ß hoc tacerenon eru-beicat, nu tu coges nos in impiis eius pla cicis ac decretis, omifTis Scripturis faerie acquiefeere ? Dei ante vcrbu,id eûjScri-peuras ,præ veftrisludibrtis habere pro nihilo’Define igitur 'K-AÇtt'43- veftra con-ciliabula,pro iplis fanctisamp;Urrhodoxis, amp;nbsp;Oecnmcnicis conciliis nobisvendita-re:amp; rafam veltram colluuiem iadare, pro ipfa Chrilli Ecclcha:denique quxuiS veftra placita ac décréta proipfis Scri* ptutis facns nobis obtrudere,hoc eft,pgt;^®

Con TRA V ERRONE M. 8î ipfo claro Dei verbo,amp; vera eins expo-ficione. En Vetro,quàtn argucaparcitio-ne conftringas nos: amp;squam pocentcr in tuas partes nos pertrahas : deniquead quant tâdem conteiamp;oneni tuis arguths nos perpellas.

Q_v Æ s T. i6.

NrZ?4 altn CAuÇa, efi, cttrper Scripturam tam mulu contenttones excitentur^ tam inult£ h^reÇes,fittefelî^A exoriantur, équot; tAm multâ. AniniA pereAnt ; quÀm cjuodpro-itAtitf Çalutiferi verbi Deifenfus.quem Eccle fin À ^tritiifan£to hAbet ,contemnitur:illud Autem ^ecundum vAtionern hamAnAtn notto tnodo pr xdicAtur,

* : Resîoïîsio.

“O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exftruxiftis Papatuve-'

i ftrum,amp;e iddcmeum vultistucri.Ad eieuandam Scnpcurx factæ authotita-tem,tria{ophifticè illi affingis.

I. Quod t«æ amp;C contentiones ea cxcitentur ,hoc ed,qùdd rixandi ac con-tendendi tnateriam præbeat,non co mo-

\ do acrcn(uinteVleä:a,velexp\icata,quem* Xomanaveftra ECcÀcfiaàSpirituVanÔLO babeat.Hoc enim ptxtextvt, velutiiarua.

Chris T. AP PortVM putas te nobis pofte imponere,ficutituis imp on is.

2quot;' ,Qdiod feftas gi-'

gnat ac hærclcs.

5. Quodmultiscau

fa exitij lic.Ôc inccrirus.

Inquibus omnibus turpiffima rurfus accidentis f;il'laciaeft,cum petitioneprin eipij cui eoniunda,tam manifcftaomni-busjquàm vobis vfitata ac peculiaris.NeG tamé vcraq; hæc tibi fufficere potuit,nifi accumulates etiam terciam,noncaufani? VC caufam,id eft, talfam caufam pro vera ponendo. Quod enim ad primum il-lud attinet,multi funr,fateor,qui tîoTiten ' tiones amp;nbsp;rixas excitant, iifque magna cum audacia prætendunc Scripturas, at-queadcocx Scripturis etiam arripiunt, rixandi turn materia,turn occafione.Ssd nondu pFobafti,Verro,fcript.iplius vitio, no potius ambitiofor«,amp; cótentioio-lu Iiominu culpa, id eft malitia amp;nbsp;impO' bitarc id fieri .• vt tarn facile indeconclu-derepoflis, quam teid pofte exiftimas: Scripturamauc veftro arbitrate explican dam, auc prorfus ncgligendam abdi-candam effe. Quid emm ’ Annon etiam Paulus queritur , multos diffidiorum amp;-

Contra Verronem. 85 fcandalor um authores effe, quos à fideli-bus obferuari vult? ScJ num eius rei cau-fam fine culpam in ipfam Scriptüräm reii cit, quam huiufmodi impoftofes folebac prætendere?Ac noli pocius eos dicit prêter fine cotra doélrinarti id facefe, quant fideles didicer intj quæ quidemtotaScri-ptis Propheticis amp;nbsp;apoftolicis compre-hendicur’adeoque non à Scrlptura acdo-ä:tina,quä ilia continet,fed ab ipfis impO ftoribus eos iubct declinare ? Rom. 16.17^ Hinceft quod Auguftinusdicit : Sacra-naentafi eadcm funt, vbiqî integra funt, etfi praue intellignntur difcordiofe traftantur-.ficuti Scriptura ipfius Èuaii-gelij,fi eadem ip fa eft, vbique integra eft, 6tfi innumerabili falfarum opinionuni varietate aileratur. De Baptifmo contra Donatiftaslib.3jCap.1j. QmdigiturScri-pturæfacrædetrahuht ambitiofa amp;: con-tentiofa ingenia? Autquidpuro Dei ver^ bo cum hominum prauitate,quam ad il-lud ipfi afrerunt, non autem hauriunt exillo?

Eadem etiam reliquorum duorum, quæ attexis folutio eft. Quod cnim fe-Cundo loco addis , hærcfes inde nafei, nempe, quiaScriptura nonveftroarbi3 E ij.

§4 Christ, ad Por t v m tratuintelligatur, rurfus Scriprurae fub hoc prætcxtu tribuis , quod non nifi ex diabolo,amp; impiorum hóminum malitia, SiC prauitate proficifcitur. Paulus dicic, oportere eciam hærefes inter fideles efle. ï.Cor.ii.19. Verunmon dicit,Scriptur;e ipfiusvicio id fieri; fed eorum prauitan hocrelinquit,quos innuit non ptobatos eiTe.Lüge igitur aliter Auguftinus,quàni tu,dehacrc loquitur acfencit .-Neinpe lib.i.deTrinic.ca.j- vbicum quorundam errorem de fcriptis fuis male iudicatium, fibi dicitnon tribuendumeffe,addit ve-luti caufam his verbis: Quandoquidem nec ipfis fanftorum librorum authorka-tibus vllo modo quifquam rede rribue-rit,tam rnultos ôc vatios errores hæreti-coruin, quum omnes ex iifdem Scriptu-ris,Exliaces atque falfas opiniones fuas co nenturdefendere. De Genefi veto contra Manichæos lib. z. ca.S.dicir. Matrem omnium hæreticorum fuperbiam efle. »■■’P'S- At tu fupcrbe,amp; contumelioie Scripturç id imputas, quod multi funr hærctici. Idem de hæref. ad quod vult Deum, dicic,quid taciac hæretictim , regulari qua-. dam definitione comprehendi non p.of-ie,auc difficillime poite. Ac tu prompte definis.

Contra Verronem. S5 definis, qui Scripturam non intelhgat,fi-cuti cu earn incelligendam dicis,cum cffc

hæreticum.

Atquchinc etiam tertium dicis pro-

manare,ncmpe vt tarn mulcorum animæ

pereant. Addc ad explendam fenten-

tiam; quot perdendi poteftatem Romanus vefter habet Pontifex.-cui ramen ne-mo poffic dice re, cur hoc facis ? Sed hie Grat dift. fepofito paulifper tuo præccxtudie mihi: pag^ hScnpturæipfi imputandum ed, quod multi pereunc, propterea quod ilia ad hiatn pernieiem iidem multi abutunrur.* annoneodem nomine reliqua etiam omnia præftantiffimaDei dona damnari pof fint. Quid enim donorum vfquam à Deohabemus, quod non in perniciera plurimorum eonuertat pudenda homi-numingratitudo, Só ipfe illorum abufus?

Vtigitur de Scriptura ex Scriptura tibi refpondeam, num Paulinis EpiftoHs,freut amp;nbsp;reliquis Scripcuris vllo modo imputandum D.Petrus dicit,quod multi ad luum ipforum ’exitium easdetorqhet, ac nonpotius ipforum inlcitiac hoc tribuit ac peruerfitati ? z. Petr.3.16,Die etiam an Euangelium Chrifti,quia odor mortis ad mortem eft, iis qui peteunt, propterea f. iij.

Sp Christ, ad Portvm non fic odor vite ad vitam,iis qui feriiaiH tur?i.Cor,2.i5,i6. Et quia iilis qui perçût ' *^R5’ teólüeft:propterea fua luce,ac iuo fplen? ' dore non irradier ac illuminer eledos? Pcnique quialudæis oifendiculum eft» Grçcis verô ftult:icia,num proptereanon

Dei l’apientia,!^ Dei potcntia, nempe adfalutem onini credepti? Quoigitut arguméto tu probabis, Scripturçledio-ne,auditionc, meditationéque homini-bus interdicendum effe, quia multi ex ea perditionis fuæ occafionem arripiuntl Munquam cette illud concludes,niû ortenderis Scripturæ ipiîus vitio , paidfieri, ôônon potius per accidens, licmpe , bominura ipforum peruerfirate præter amp;nbsp;contra Scripturam.

Sed nuncbellam tuam probationenij amp;nbsp;æquè egregiam eiufdem confîrmatio-pcm videamusiqua Sicaufam fallilfimam pro vera ponis, ad earn fuçandam,bis tuumrepctis principium,quoamp;tibi, ac tuis foies illuderc. Tria ilia maxima mala ex co euen ire dicis, quia probatus Scripturæ,id eil, ialufifcri Pci verbi fenfus çontemnitur,amp;: lecuudutn humanam ra tionem,ac nouo modo illud prædicatur. Quisautem fit probatus ille fenfusdigiw monftfaî»

Contra Verrons m Z 87 woftras, quiim eum e(ïe ciicis,quem ipfa (Romana videlicet J habeat Ecclefia: VC hoc ica e(fe videacur, addis earn à Spi-ritu fancto ilium habere. Sic igitur ar-gumentaris.

Quia Scriptura facra non fecundùm genuinum hmm fenfum reclcintelligi-tur,fed nouo modoprædicatur/ecudum humanæ racionis incclleótnm : ideorain multas contenciones parit,amp;£ hærclcs gi-gnic,amp;: cam multi homines pereunt. Sed quando non intelligitur Scriptura in pro batoiliofenfu, quern Romana Ecclefia habet, tum nequaquam reótè, fed nouo modo intelligitur amp;nbsp;predicatin', nempe fecundum humanç rationis intellcétum; Et hocipfum fit ab Euangelicis.

Ergo quia non Romane Ecclefie more intelligitur ab ipfisjideo mala ilia eue-niuntmeque vlla alia illorum caufa eft.

Probatiominoris eft.Quia quum Ro manaEcclefia, vera Ecclefia Catholica fit,genuinum ac probatum Scripcure fen fum habec à Spiricu fan£to.

Refpondco cibi ad raaiorem: Veram illam cfte,fi incommoda amp;nbsp;mala ilia,que commémoras non Scripcure ipfi per fe, fed decorte, coafte, ac falle cius expofi--f. iiij.

§8 Christ, ad Portv'm tioni cribuas. Hæc enim patrocinatur ac fcruit hærcticîs,à quibus etiam proficifci-tur:nonScriptura. Stcutiid euaratefta-tur A usuftinus, quodatn in loco, quum f;ad Lit. alt. Nequecnim non omneshæretici lib-z-c p. Scripturas Cacholicas legunt, nccoba-Jiud func hxretici,nifi quod cas non rede intelligentes, fuas falfas opiniones contra earum veritacem peruicaciter af-fernnt.

Quod autem Minorem, id eft Aflutn-ptionem tuam, amp;nbsp;eiufdem probationcm concernit = Tum concedemus tibij vos Spiritum fandum amp;£ab eo genuinum,ac probatum fal u ti fer i verbiDei fenfum habere, ß planum ac teftatum fecerfs, ex eodem falucifero Dei verbo, Roraanen-fcm vertram fadionem, id effi, Prælaco-rum, Monachorum, Sacrificoru illam colluuiem, veram Chrifti Eçclefiam efle, quæ falutifero eins verbo obtempérer,in coque acquiefcat : non autem ei præfcri-berc ac döminari velic. Nam ccrte, vera Chrifti Ecclefia, quæex Spiricu eiusge-nica eft per verbum, iilud ipfum verbum ipßus audit, erque reuercnter obrempe-ran.Sjtota in eo acquiefcic. Quia quicun-que ex Deo cft , is audit verbum Dei. loh.S.47.

Contra Verronem^ 89 IoIi.8.47.Quum autcm vos omnia facia-tis contraria, ôi vos ipfos efFeracis fupra Scripturas,quæ falutiferum illud Dei ver bum funt,qua fronte quæfo,nihilominus tarnen Spiritum fanôtum audetis ia£tare, probatum Scripturæ fenfum vobis ven dicare : denique vos ipfos venditare fub veræ Ecclefiæ Dei titulo ? Annon cnira Verro,hic vnus probatiffimus vobisScri-pturçfenfus eft : earn veftro oportere ar-bùrio fubiacere, vc earn admittatis, aut no admittatis,quoad vobis éuerit vifum? Annon vosipfos, amp;nbsp;conciliabula veftra, longe fupra Seripturam extoJlitis ? Denique traditiones amp;:figmen ta veftra annon præferrc audetis verbo Dei falutifero? Itaquequem ïpiritum habeatis, ex hoc velfolo,quod iam diêtum eft, poteft intcl ligimépe Spiritum ilium fnperbiæ,quem Auguftinus teftatur hærefectin, amp;nbsp;hære-ticorum omnium authorem amp;nbsp;paren-tem eiîè.

En Vcrro, cuius nouitatis tu accufes nos ,amp;quàmiuftaamp;grauis tua querela findiÛîdia accontentioncs excitari, hæ-tefes nafci,amp;: multas animas perire, quia nos nolumus Seripturam S. ex veftro ce-tebro,id eftpræfcripto ac fenfu interpre-

90 Christ ad Poxtvm tari. Quafi vero non infignis 56 maxima, ac noua hæ refis fir, prifcis illis feculis in-audita,Scripturam S. pronihilohabere: ficuti vos facitis. Deinde quàm vcra ve^' ftra gloriatio fit -.vos Spiritum Dci fam ö:um,amp; ex eius inftindu ac reuelationc, probacum Scripcuræ ac verbi DcifaluO' fieri fcnfum fiue intelleôtû habere.Q3'^’^ qualemintelleôtuni habeatis Scripturæ» éc quàm fidçliter cum vcra Chrifti Ec-clçfia cuftodiatis ipfius Verbum, facile li-quere omnibus pofiît fi quis vniuerßm doctrinam Sô cultum veftrum,id eftpfi*“’ nicas vcftras abominationes,cum quibus Spiritus Dei nihil commune habet}cum illo conférât.

Æ s T. ly.

/■^ Vi do^rinAmÇuam, ad non exigunt yfidpot 'iin è rio, Euangelittm ijtÇum fuoj/rAiitdtcio j frióque vol tint Çtihie^um eße : illi abude flAntur,notttim tllud ^uangeliuMytluodß^ die Ant seri^tune mininie conßentAnetttn 97

Luthertü Autem illud fecit-.hoc eß-,do^^ nAmßuAm non EuAngelioßed Euongdt^ fuoprAiitdicto df Arbitrio voluit

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vé‘

Contra Verronem. 91

^■rgo notium ififtd Euangelittntytjuod Lti~ therus^ramp;dicauit, amp;nbsp;adhttcfeciatores ipßu^ py'idicafjt: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minime confintanettm

efi.

Profyllogifnnis minorisjd eft, affani'’ ptionis probatio eft. Luthero bonA lt;gt;^era non accepta Çunt : idcocfue S. Apoßolis-, qui deiäiifcripferuntt tumultuos'e adtterÇa-tur.

Epifyllogifmus, fine ’^^^riwcrjtewii hu-^ ius probauonis à duplici teftimonio. I. ^ia intrépide ac libéré ßribit D. Jacobi EpifieU nib 'll e^e tribtiendum : hoc eß, non habendam pro Canonica, z. c^iia inter quatuor Euan gélifias vnumduntaxat.,nem pe loannem,dicitÇpiritualem fcriptorem efie. Ratio ; reliqui operibns nh miumtrihi^^nt : hoc efi,nimis ilia extollant. Hie enim verborum tuorum fenfus, hæc argumenti tui cîvctAucnç eft.

Responsio.

TVo teghdio nobisiuaguldum præ-bes. Totum enim argumentum in

Vos iptbs veriftimc compecit .• adeóque Hiulto euidentiore alTumptionis demon-^tatiane in VQs recorqueripoceft,quam

Christ, ad Portvm tutuatnprobaqeris. Quam libéterenim hanc maiorem tibi damus.?

Quicunquedoótrinam fuam adEuan geil j normam nolunt e^igi, fed Euange-Iium pocius (i.Euangeiicam fcripturam) fuoipforum præiudicio arbicrióquevo-luntfubieclumefleiij abundè teftantur, Euangelium quod prædicant , nouum, Scripturç vero S.minitnè confentaneum efle.

lam vero, en etia veriflima alTumpno-nem tibi:Poncificij,PræIaci,SacrificuIi)amp;î Monachi,qui fefeEccIefiçcatholica: nomine iaóticanc, illud faciunt,hoceftjdo-ftrinam fuam nonEuangelioac Scriptu-ræ, fed Scripturam coca, adeóque ipfum Euangelium fuo præiudicio, arbinióque auchoritati vóluc efle fubieótum . Auc nega hoc,fi pores.Quid cnim aliudcon-tend I JEi tribus quæibonibus præcedenq-bus 14.15.5016?

Ergo Euangelium , quod vos facriE’ culi prædicatis, nouum, Scripturæ vero facræ minime confcncaneum eft.

En mi Vcrro , argutiftîmas tuas argii-tias : quas forcafte non fperafti à nobis pofteincelligi. En vtturpicerredesiqui tuo re Jaqueo induis,5^ vcforex, proprio te prodis

Contra V e r r o n e m. yj teprodis indicio. Sed tarnenafl'umptio-nistuæbellam probationem videamus. Lutherum dicis bona opera itnprobare: ^'tquæei non fint accepta. Ged-oautenx quo argumento ? Nempe quia Diui la» cobiEpiftola reiiciuEtiohannem Euan-gcliftain præfert tribus reliquis : quod hi bonis operibus niniium tribuat : hoc eftgt;

I VC ego in telligo,nimis ea extollant.

Quod ad Epiftolam lacobi atcinet, an I tibin’Arutn videcur,eum ab initio, vcftra importunitatecompullunijdeeiusautho ritace nonnihil dubitaffe : quum non ignores jcciamapud Veteres de ea dubi-tatum fuiffe. Et quum fueritdubitatum, quis tarnen vnquam repertus eft,qui inde concluderet, fantbis illis vins bona opera difplicuilTe , minufque probata , fuiffetaut eos propterea noluiffe fuam doftrina, amp;nbsp;feipfos huangelio, S4 S.Scti-' pturisfubiicere :ficutite hîcnon pudec au dader concludete ? Videfi vacatnbi,

fi vis,Ecclefiaft.hiff.Eufebij,lib.2,.cap. i5.ad fincm;amp; lib.5.cap.25.

De bonis operibus quid fenferic ac do-cuerit Luthetus,id dare Sc abunde ipfius fcripta,de hac re édita,teftantur: Vt non, itnmerito aliquid laltem pudoris abs te

94 Christ, ad PoRTvif rcquiri polfic, Sed cxofus vobis eft Læ therus, quia veftra mala opera in luce protraxit, taxauie, refutauit, vofquc rott mundo ex iis agnofcendos præbuit po' pulum vcro à vcftris fuperftitionibos rc' uocareftnduic ad veram pietatern.

De Iohannis vero cum tribus reliq^’^ Euangeliftiscomparatione,quodLud’C; ro tribuis, non eft quod quifquam refpondear,quum locum non indices. W , quod te, fi fynccrc amp;nbsp;candide ageres,vd maxime faccreoportuit.Dc Iohannis au-tem inter Euangéliftas eminentia, Auguftinus fentiat,acfcribat,

. vide lib.eins I.de confenfu Èuangelift' cap.4. Tres tarnen ifti Euangclillæ) in-quit,(nempc Matth.Marc.amp;: Luc.)in bis rebus maxime diuerfati fuut, quas Chri-ftus per humanam carnem temporalicet . gelTit. Portoautem Iohannes ipfam mart qüis ö. y , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r -

eft, qui- ximediumitatem Domini, qua Patri eit gclTopé’ æqualis,intendit, eâmque præcipuèliio nonfii^. Euangelio, quantum inter homines fuf-latç cha- ficerecredidit,commendarc curauit.It.i-quâ'îohâ- que longe à tribus iftis fuperius fertur,ita hoc\ftc'^ hos videas quodammodo in terraeü exiftimat Chtifto homiiie conuerfari : ilium vero ignoialfc. tranfeedide nebulam, qua tegitur onfinis terra

Contra Verronem. 9; terra, Ó0 peruenifle ad liquidum cœlumgt; amp;c. Lib.autem i.cap.6.dicic, lohanOem Apoftolum in Euangeliftis quatuor emi-ncntilUmum elTe. Etcap.45.dicic,Iohan-nem mult um à tribus Euangeliftis eo di-ftarc, quia magis in fetmonibus , -quos Dominus habuic,immoretur , quam in factis, quæ mirabiliter fccit.Et hxc quide Augultinus. A quo non pucoLuthctum dülcntire.-nifî id dare oftenderis.

Sed fperafti tu, fi vni faltem Luthero poffcsrnaculam afpergere, te continuô vniuerfam noftram doólrinam fubuer-furum. Q^aft ab vno Luthero, aut quo-quam alio, perinde pendeamus, arque vosàcricipicevellro Pontifice. Et quad doflirina noftra, Lutheri duntaxac do-ótnna fir 5 Er non potius Chrifti amp;; Apo-ftolorum ; in ipiis etiam Prophetarum fcriptis fundata. !ca enim ab vno Luthero,ad totam Euagelicam doftrinamar-gumcncaris.-hoccil, à particulari ad vni-uerfale;vel potiùs a minima aliqua parti-cula,ad ipfum totum,amp; ab accidenteali« quo fortuito,ad ipfam ver am, ac totam rei fubftantiam. Qjiafi verb fi vna aliqua in re Lucherum pofTes rcprehendere, propterea needle diet, tota religionem

^6 Christ, ad Portvm acfidem concidere, Sedaudi,aliis adhuc machinis ad hanc dcbellandam tibi erit opus.Nempe ipßs Scripturis. Ex qiiibus E demonftraueris nouum eiie noilrum Euangelium, eu Verro, prorfus vicetis. lamveio ceuconfeflum principiumhoc fumis, quod tibi tarnen vel maxime erat probanduni.Itaque nihil aliud,quamca-lumniolum amp;nbsp;impudente Sophiftam a-gis.Noua cibicft veritas Euagelica,q^^^ tu fuperftitionibus amp;nbsp;medaciisaffuetus es;vc hæc tibi fint antiquiflima. T alibus igiturStrophisvobis opus eibquiaexgra tia Dei nihil melius habetis: Vcritaciau-tcm contradicere femel vobiseft^^cre tu. Et ad hoc ipfum tu amp;nbsp;Canifius tuns, cum vniuerfa catulorum ipfius turba,a veftro idolo conduóti eftis.

Q_y Æ s T. i8.

CVm fremitu indignarione exclamas. lt;^nnon hac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contulM^

lin tnChrißum Seruatoremßt, quodProphc' tarn Jefaiam ludaic'e magis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Christi

ne interpretemur.vbi de Chrtfio vcro CMeÇ-ßa Ule vaticinetur: vte^eempUgntiAVOX ^ImAh. leßg,

Argu-

Contra Verronem.

Argumentum igitur tale eft.

Suicundfue Prophetam lefaiaf^-, de Chri~ J yeroO^ießta vaticiaantem ludaice ntagi^

Chrijiiane interpreta»tur, ÿ in Chri-J ’^»icontumeliofi, ßaerx Scripturxcorrit-f‘oreißt„t.

Pttn ngtlici autem dolores ac minißri il-factufit. Ergß Chrtflutn contumeliA xf-Pcittnt.^ Scripturam ipfant corrumfunt,

Pvobatio aflumptionis : Ft exefhfli ^/‘^^iAyoxK'LM.A.Ief?.

Responsio.

Âilpéiç eTücrCoÄf ; Et neque quid ludaicum neque quid Chriftianum fitgt;aut quid voxno'7rn(Haalmah.) in He-bræo fignificet,intelligis : placuit tan\eil tibi adcomplendas cauillationes tuas e-tiam hoc inferere : Nempe quia ftul-tam tuam infeitiam prodere maluifti, quam videri nihil pofte reprehendere-Contumeliofam dicis noftram lefaiæ Prophetæ interpretationctn efte, amp;nbsp;tarnen cuiufmodihocftt,neverboquidem explicas. Expolitionem autem vllam ce-do quo tandem argumento reprehêdisî Voculam ipfain Almah, protrudis in a-ciem,exempli gratia : ipfe veto pruden-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S- J-

p8 Christ. aD Portvm ter tibi poft principia caues, quia facilé fenfifti, cibi vires amp;nbsp;arma deeflè ad pu-gnandum. Scilicet mi Gerro, quia tu c-xempli gratia es afmus, ideoomnescre-dere dchenc,vocem Almah,hçreticc,vel ludaicè, Si non Chriftianè à nobis expo-fitam, ôi explicatam efle ■; etiamfi ne vno quidena verbo,nedum argumcnco id de-monftres.Sed noluifti tu nimis prod^gw’ clTe tuæ lapientiæ : verùm aliquid in dito tuothefauro tibi recon dit um ier-uare, quodtumdemumdepromas, ac proferas nobis, vbi temaior vrgebitne-ccfßtas.

yt autem onjnes vos, amp;nbsp;vcftri întelli-gacis, quomodo hune Prophet» locum intcrprecemur,fciro.-Nos primo quidem vocem ipfam nohp (Almah ) ex Hebraici ; verbi fignificatione, eiufdem etymo Virginem interpretari.-Deindcdn non ’ modo veterem interpretem, qui diferte ? ociam Virginem exponit, fed amp;nbsp;feptua- ! gintaGræcos interprétés,ipfiimEuan-geliftam Mathæum, nobis adftipulari, qui eciam addito articule ,‘ïw' reddunt. Tertio denique,quonian) in Hebræo contextu Hehaiediah, id eft, demonftratiua liter a voci ipfipræponi-

turvt

Contra Verronem. 95# tur Vt non modo nohy (almah, fed nohyn fhaalma)legatur;Hæc ante litera articu-loMjin Græca craflatione cxprimituv.nos hoc vaticinium Prophecæ, de infigni ilia Virgine intelligere, 80 interpretari, qusé fingulari Dei confilio ab æterno ad hoc opus feleda ac prçdeftinata fueric.Só cuius inprima promilfione aDeoipfofa-ftamencio lie,quod fernen eius concricu-rum effet caput Serpentis,Gen.3.hoc eft, de Maria Virgine, ex qua Dominus ac Seruator nofter lefus Chriftus, inhunc mundurn veranatiuitate prognatuseft^ , T U igitur ff quid meliushabes,cur id nori doces nos? Aut ft noftram mterpretatio-, nem reprehendendam putas,cur non fo lidis argumentis Sêrationibus prolatis id

I facis? N empe quia ideo tan turn repre-hcndisjvt repteffendas, non autem vc ')i-1am folidam reprehenffonis tuæ reddas \ rationemdtaque quoniam neutrum iffo-' turn facis,bunc fyllogifmum vicifffm tibi accipe.

Ç^imalitiofè calumniatut Deiveri-' tatem,S6 propterea iWv contradicit, quia

Montana intelffgere iWam , quam odiffe \ ’vultds demum vete rn Ctniftum Dei V t-\ liumcoutumeVioiuseft. \ .....

100 Christ, ad Portvm

Tu autcm illud facis Verro. Ergotu ipfe in Deum, amp;nbsp;Chtiftum Dominum contumeliofus, Sóeius criminis reuses, cuius impudenter nos iniimulas immo etiam accufas.

VÆST 19.

Qri album nigrum, nbsp;nigrum alhu i»quot;

t^rfrelatur.y ne^uaqtiumfdeliteft^' flicant.,^ interpretantur Schpturam. gliani tlludfaciunt.

Ergo Scripturam nequacjuam /er/gt;rt‘r4a/«r.Probatioafl'umptionisgt;^*^^ JcilicetZuingliani album nigrum, è' interpretentur.

dum ipforum interpretationem, in Scriptum idem qubd docere^autpradicare fignißlt;^^^-

E’Tnj^gL'mtnLW» hutus probationis: Zuin-flifts in 1 .cap.ijiîarci, hoc ita auftts fuitfrh ere. Deinde innumcrabilia exempla hu-iusaudaciæ, qua Scripturam facramad peruerfum noftrum fenfum torquea-inus,te dicisbreuitatis caufa omittere.

R E s p o N s I o.

Ad pofterius hoc,priore locorefpon deo. Quandü fatis prolixe ac fplen-didc

Contra Verronem. ioi didè mentitus es, mi Gerro, meriro reli-qua mendacia cua omittis breuicatis cau-fa. Longum enim tibi eiTct omnia hue congerere, quibus ccu flofeulis, has tuas cauillationes omnes varie exornafti,imô, ex quibus penefolis hæ contexts funt. At veto ifta tua reticetia, quam tarn ciui-liter prætendis, annon vanitatis tuæ argumentum eft ? Certiftimè enim non re-ticeres, fi quid haberes folidi. lam vero, quod ad rem attinet : Zuinglius Marc, i. V. J. ex loci circumftantia colligit, Bapti-zarc,eo lo^j non fimpliciter (ignificare, aquatingcrc, vtdeipfa externadunta-xat Baptifmi aiftione intclligaturjfedi-dem declarare etia,qu0d docere. Quum illi qui Baptizabantur, vt refert Marcus, hand dubie non fuerint Baptizati, nift prius prædicatione loanis edoóti ftierint. Fueruteniin iHi adulti,amp; doftrinæ ipfius Capaces. Sic autem colligit Zuinglius’ft Baptizati fuerunt, antequam fermone •tuangelij, nempe per Ioannis prædica-honcm edocerentur.Ergo Anabaptifteu dogma concidit, quod doiftrinalcmper debeat Baptifmum prçcederc.Sin dicant Prius edoftos fuifle .• oportet vt ex Scri-Ptura hoc oftendant. Quod ipfum ft g- dj.

ïoi Christ, ad Portvm non poffunc,fequicur, Baptizadi verbum prodocere pofitum elTe, nonautemfo-lam amp;nbsp;nudam Baptifmi adminiftratio-nem,id eft,aquæ afperüonem declarare. Hæc enim illius mens, arque fentciv tia eft.

Attibi homini peracuto , boe abfur-dum videcur amp;: hærcdcumzcur igiturad argumentum ZumgHj no» refpondes.^ Er quid ad hoe dieis, quod alibi Iohannis prædicationem ac rotum Miniftcrium, Baprifmatis nominis. iKc^%t)Lwç Dominus ipfe ncmpcMatt. ii .v.ij. Ad doélrinam enim ac tcftimonium Iohannis ludæos ilHc re-uoeat, ex quo difcere eos oportuiffeti quis Chriftuseflec, amp;nbsp;quo iure illaface-ret, dequibus interrogabantipfum:Et tarnen folius Baptifmatis Ioannis,amp; non dodrinx aut ceftimonij facit mentio-nem.

Deinde annon malitiofc,ae fophifticc ab vnafpeeiali h'gnificatione buius verbi,ad reliqua omnia figiiificatatollcnda argumentaris ? Quad qui te idoIolatranJ efle dieatjisproptereaneget teelTcfaeri-ficulum.

Baptizandi verboclodlrinam ipfam

Contra Verronem. toj ipfam, Baptifmo obfignacam ibi intellc-xit Zuinglius, crgoji tibi credjtur,Bapti-Zare nobis nihil aliud quàm docere fi-gnificac. Matt.2,o.v.2-2.i3. amp;: Marc.10.3y. Baptifmatis nomine, amp;nbsp;verbo Baptizan-di, afflidiones illas defignat Dominus, quas ipfe fubiturus fic,ac difcipuli. Num igiturclamabis tu,Domino nihil aliud Baptifmumfignificare, qua affliébionesî Quqdfi dixeris, hie elTe Metaphoram; Refpondemus tibi, illic fynecdochen efle,abs tc dolose fupprelïamac dilfimu* latam.

Deniquefipaaximc in huius vcrbiex-plicatione hallucinatus fuiffetZuinglius fquodtamen nondum probaft.i)num pro ptereatota religio noftra cocideret? Auc num exiftimas , abvnius fiue hominis authotitate , hue voculx inrerpretatio-ne, ita religionem noftram pendete vt proptcrea nullo alio fundamento ht fub-nixa? Seri pturafacra nobis cœleftis ilia Cynofuraeft,adquam totius nauigatio-nis noftræ curfus dirigitur. Quam qui o-ptime nauigando obletuarc poteft , Si quam ipfamonftrat viam fequi,eum pro peritifhmo nauclero habemus. Secus ■verb alium, qui fpreta Si negleGta ilia g. iiij.

Î04 Christ, ad Portvm cuiuis vento temcre velic nauimcommiî tere.Sed voluifti tu nos, ex te ipfo,ac tui fimilibus æftimare, qui nullo flatu naui-gare poteftis,qucm non vefter vöbis af-flacamp;s afpirat Pontifex. Quidautcm,fie-tiam alio folutionis genere vtens, vno verbo dicam tibi,hunc librum.quöd tu i-gnorarc vix potuifti, Zuinglij noneffe

En,igitur reprehenßo tua,quam egre* gio ac folido fundamento nicatur : amp;nbsp;quantum Veritatis,tuæ breuitatis caufa, tibi fuerit omiiTum: fed adhuc maiora vi* deamus, amp;nbsp;magis admiranda.Qu? pfa abs te omiffa fuiffent, melius honori fuo confuluiffes.

QvÆST. 20.

QVæris igiturVerrocanifi,adconclu-dendum hunc locum jVt iam veluti poftremo i£lu lethalc vulnus nobis infiP gas,fed per Lutheri rurfus latus nos con-füdiens; VbinAm Lutherui hoccofiÇultttm reperit i» Scriptttra., vt totfAcrilegiA à“ res committer et y in Germanica ßta S. BibliO' rum tranßatione : tjuorum adfexcentos n^' mero D, Empßertts in fuis Bibliis obferuarit: Sic»/i.

’ Gon TRA Ve R RONE M. loj Sicutiilludviderecap.^.Epiß.ad Gal.

Sic jgitur argumentaris.

facra Bibliafalfa interpretatione in-numeris loc is adultérât: is facrilegtts^^ßedu-^oritis Scripturafacra corruftor efi.

Luth eras auf ent illud fecit:Ergofacrile~ Scriptura facra corrupter.

Probatio minoris fiue aflumptionis duplex eft. i. A teftimonio fummi cuiuUam Papiftæ,ncmpe D.^mpferi : tjui Weiter locos a Luthero ita corruptos ^^feruarit, Nefcio an oblicus fis,adde-fegt;’eutnque conuicerit,amp; refutatie : non enitn addidifti. a. Quæ illius quaft eft, ab exemplis : quorum quatuor numero afters, ex vnico quinto cap-Epiftol.adGala. Vc fcilicet res amp;cre-d'bilior, amp;maior videatur. Hincenim a tninori ad maius colligis. Si ia vno ca-fite duntaxatytot errores t totfalfitates coaimißa ft»t ; ^c^uid igitur ia reliipua tota Jcriptura Biblica falfunt putare debeamtes,

Hasenim exempli caufa duntaxac adreliquarum indicium abs te iiïc pofitas amp;nbsp;com-memoratas efle.

ChB.1 S T. A D Por TVA«

V R E s P o N s I o.

De Lutheri perfona tecum difceptâ-re,non eft infti cuti huius, nequcad rem pcrtinet, ficutiiam anteadixitibi» De reigitur iplâjhoceft dedodrinaa-gamus.

Propofitionem Syllogifmi tui rurfus nemo inhciabitur. In hocenim tu SciH® Congerro tuus,qui telyrâ docet,edo(î’ cftis, vt vniuerfalcm aliquam confeifj^ veritatis fpeciem arripiatis : Deinde fub eius paJlio, ac prætextu veftras occulte-tiscalumnias ,vt fimplicibus eas perfua-deacis. Quis enim non indignum, imp facrilegum putet,Scripturam facram faills interpretationibus adulterate? Et ni-mirum , vt hocfacerct Lutherus, facris Scripturis nufquam didicit. Affumptio-nem jgitur tuam quaLutherum id fecif-fe audader pronûtias, age quàm pulchrè confirmes, nunc ordine videamus.

I. Q^od Empièru vcftrura tefté fta-tuis,ad probandum id,quodfub Lutheri nomine obiieis nobis,credo te id honoris caufa faccrc , ad lande viri illius, propter earn , quam apud vos non immeritó ob-tinet autoritaté.Scd fcito,nos nonmagis fex-

Contra V £ r r o n b m. 107 fexcentis illis manifeftis Empferi calum-niis,quam apercis tuis mille mêdaciis mo ueri. Empferum non nomiuari dunta-xat abs te, led öd argumenta eius protêt-re oportuit,quibus tot errorum amp;. facri-legiorum cpnuicerit Lutherum. Quqd dum non facis, tibi tuum Empferum ex-ofculandum relin quimus.

2 Adhucautem magisbcllatuâ^-Kstma-xAuLuj con(ideremus;qua tuam ôc Empferi tui auihoritatem ita illullras, ornas amp;nbsp;ampli ficas, vt meritôad illam oporteat o mnes etiam ftipites obftupef-cere.

Primum quod nobis obiieis cft:Qt£od quum Paulus dicat : State amp;nbsp;nolite iteru ^eruitutis,(id eft pcccatijcontineti: nos ita iftuJ interpretemur, vt addamus de noftro.-inlibcrtateigitur, qua Cbri-ftusnosliberauit, perftate. NefeioVer-rocanifi.infcitiâne tua,an impudetia ma-iore admit atio n e d ign a n t; V fq ; adeo fefe mutuôæquarevidentur.In(citiaeft:quod dicis à peccari feruitute Galacas hîc de-terreri ab Apoftolozquude rcpudîado il-lo Legis Mofàicæ iugo illos moneat, fub quod eos redigerc conabttur quida per-i uerfi pfeudodidafcali.Quæ quidem quç-

io8 Christ. adPortvm

ûio propofita, agitata, ac decifa eft j in fando ijlofandorum Apoftolorum concilie : Cuius ada, Ad. 15. defcribuntur. Sed vos Sacrifici, ex peculiari quadare-uelatione, li hocita vult Deus,Scriptu-ræfacræ interprerandæ inodum habetis. Ita fcilicet tu intelligisApoftoli fcopum amp;nbsp;argumentorum eius confequentiarn. Impudentiam veto tuam,quis etiam f^-tis mirari poflic ? Dicis,verba hæc : In li' bertate igitur, qifa Chrift’hos liberauiG ftate:à nobis addi ta efte Pauli verbis.Quä fronte,quo pudorejqua confeientia hoc dicere,imo fcribere, imô etiam nona amp;nbsp;peculiari Typographiainftituta euulga-iCyamp;i. in publicum edere aufus fuifti ?

Primo enim annon in omnibus Græ-cis exemplaribus hæc verba, ita fyllaba-timhabentur. Tm

/u,a,ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, çJiKt-n? Idqueadeocon*

fentientibus omnibus codicibus , amp;in-terpretibus , vtin veftra Antuerpiana editione, de verbo ad verbum expreffa lint,iiefyllaba quidem aut litera, amp;n'e particula quidem Sr omilïa.Quæ quidem latis indicant, verfum hunc, in capitum jftorum diftindione, minime lacerandfi fuifle. Deinde vero annon etiam ipfi Latin!

Contra Verronem- 109 tini interprétés,Hieronimus,amp; Ambro-ûus ifta ira leguni,explicant amp;nbsp;interpre-tantur ? Quid cum enim fi partem prio-ré verfus illius,ad ptæcedens caput quar-tum reiiciunt, verbo aucem S t a t egt; inehoant capuc quintum? Quumnoti de capiium diftindione , quod facc-re non potes, fed de verborum additio-ne,quod falso facis tu accufesnos.Deni-que quid ad hoc dicis,quod his ipfis ver-bis'.'rn eAtuS-setoiovi', amp;cc. ipfum etiâcaput hocinchoac ChryCoftomus ? Anetiam is tibi etit hæreticus Si. faUarius , qui de fiio hæc addiderit verbis Apoftoli? Te nihd aliud V etro,quàm fupinus ac ferui-lis üïe plebis tuæ ftupor fuftentat ; Quia vel non audct^velnon vult, vemmne,an \falfuin dicas, ex ipfa feriptura cognofee-re ac ludicarc. Dici igitur, vt dixi,ac dc-finiri non poteft, plus ne impudentiæ, malitiæque,anverôinfciti3e ÔC ignoran-tiæ habeas : vfque adeô hæc omnia in te videntur effe cumulaca.Nifi tortaffe pal-pabile, Sê afpeâzabile mendacium non, , cfttuïpe.

Altetum piaculum eft,quod verba ifta c ON SE N SEMÏt S , O-mittamus. Quibus tarnen Paulus ptxci-

ïio Christ, ad PoRtvmlt; piac ac moneac, ne Pfeudapoftolis fides adhibeatur, autobcempcrecur. Contra-riuni priori fccluseft. Prius enim frau-dulentæ addicionis acculaftinos, nunc verb facrilcgç infimulas decraötionis.Nö amplius puaorcm gt;nbsp;conlcientiam re-quiram abs ce, quia vidcris ifta nüquam habuiiïe. Vnuin Hieronymû tibi oppo-no,qui difertèfcribic .-ifta neque in Gr^-cis libris (quod vcriflimumeft) uequeiß iis,quiin Apoftolum commentati funt inucniri,acproptcrea prærereunda vi* deri. Hæc enim Hieronymi verbafunt; Tuigiturquam impudcnccr affirtn2S,a nobis fraudulenter èconcextufubtrada cffe, quæ tarnen nunqua fuerunt in con-^ texcu, amp;nbsp;ad eum non pertinent. Adeu-ius quidem rei confirmacioncm, annon etiamdiæc percinere ex^ftimas.- primo, quodneq, Auguftinus, neq; alijhæcle-gunc: Deinde quodetiamvosipfi,tum rei veiitate, tum totius antiquitacis tefti-monioSc autoritäre conuidi, nonauii fuiftis in Antuerpianaveftraeditionein cotextum ifta admittere: fed ad marginc mcrito quidem, vtpote adcontextu minime pertinenciaJeareieciftis?Qup‘^ igicur vos facere ipfa veritas iubet, quod

Grxciis

Contra Verronem. hi Graecus amp;originalis contextus vosco-gicfacere, quod faciendum dicit Hieronymus , quódque adeo omnibus teftibus conuidi, ipllfacicis, quomodo in nobis ceu facrilegium id reprehendis, afinc, fi vel vobis ipfis auótoribus idem facia-mus Î Nempemalitiatua te maledicere verirati cogic, cum tuo ipfius probro SC dcdecore. Quqcunque te conuerteris, tuateimprobitas coarguit, amp;nbsp;te ipfum confpuic in faciem. (^od enim in con-textum irrepferut verba ifta, N e m i n i consenseritis 5 annon veftra, Monachorum, Sacrificulorum auda-ciS) actemcritate fadum eft:quum vobis ipfis cettibusjin Greco con tex tu non ha-beantur ? Q^od autem nunc ilia fepa-ratisà contextu, annon veftras mcrces recipitis, quas vcluti fefe indignas ipfa-inet refpuit Scriptura,ac répudiât ? Qu,a igitur fronte, pro iacrilegio nobis repu-tasjfietiam nos,ccuadulterina,amp; fuppo-fititia,ea oniittamus? Vno igitur verbo refpondemus tibi ; Nempe, nosaliquid Inbtrahere de contextu Sclt; ipcurç,quod adeum pertincat,auc in eo vnqnarn lue-ritjtiiam impudentiffirnam calumniam, ^apertura mendacium cffe^ac te pocius

1

112, Christ, ad Portviu ipfum audacem Scripcuræ adulceratO'* rem deprchendi; vtqui in eam ingeterc coneris, quae feparanda tarnen eße, vc-' ftra ipforum editio ccftacur.

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crimen eft, quod pro verbo

Opcratur, verfu 6. nos A^endi verbum ponamus;Nempe,ne force de bonis opc-hbus id ab aliquo intelligatur. Vbi rurfus in quem ftuporem tecua malicia, amp;nbsp;ma-ledicendi libidoadigac, omuibus mani^ fcftum facis,qui modo ex reipfa iudicare polTunt.Quü enim Paulus dicit,in Chd' Charitas fto Icfu, ncquc circucilio quicfluamva-propricdi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^L

citur,vî«'let,neque præputium.-fcd Fides perCna ricatem cvipyov^,iid vulgaca reddilt;i't tem hoc Fi‘^‘^s,quæ per charitacem operatur. No-tpfumiy«? ftri vero vt Græci verbi emphalinexpri-^i^cha- merentjconuercerunt: fed fides per cha-fide’eft. dtacem agens. Qma videlicet,nonIpjtf-Hincfan- fimplicitet, fcd ci'tpyoujbäfln inGrï ftidicun- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tut CO contexcu habetur. Germanicus vero ç^^per’fi inter pres fignificanciffimè S£ maxime verrit Th'àtig, id eft j agente hocvfque fiuead:uofam.Hocigiturquid abfurdiha qtlccioid bet,Gerro?Nempe,fi tibicredirur,eólpe drèa^Kc lt;ftatinterprctatio noftra, vt ne de bonis | catuin lit. operibus Apoftolus loqui videatur. De quaigiturre, Afine,pucas nos yerba fa-ccrc?

Contra Verronem. irj ccre?quandonon noftris,fed Pauli verbis dicimus,veram fidem per charitatetn a-gentem elTe? Annon enim viuam ac ve-ram fidemàmorcua amp;nbsp;adulteriiia,cuni Pauloitadiftinguirnus? Aut annon hue prorfus Ipeótac hæc verba Pauli. Netnpc vt doceat gt;nbsp;bane demum vera fidem efle, quæ (cfe per bona veræ charicatis, ex ilia promanantis,opera,confpicuam ac tefta-tatn reddit. Optime vero vt dixi Agendi jfignificantiflima ilia Græci verbi cinphafis expriroitur. Vtpote, quo viui-

'Ha virtus amp;nbsp;efficacia fideideclaratur, 9Ua non modo ad vnum aut alteru opus Charicatis obiter peragcndumjledadaf-“Quutn jSi ardens benefaciendi ftudium ’iBpclliitiur. Deniq;zelus ille denotatur hoc verbo,quern parit fides,amp; quem te-he Apoftolo, â fuis cultoribus in benea-

requirit Dominus.Tit.i.14. Icaque ab ipfoGermanico interprète hçc ^niphafis optimèeltexprelTa.Nifi fortaf-iiullum, inter caufam amp;nbsp;effedum, id inter ipfam fidci Charita-I quidem inflammantem,ad alacrica-veroalfidue nos exftimulantem , amp;:

’Katnadionem, fiue opus, difcrimen eft. in hune modum annon etiâ œcU' h. j.

IÎ4 Christ, ad Portvm menius exTheophylado,amp; hîc ex Chry follomohocinterpretantur? Nonenitn fads eft, inquic ille, Chrifto tantum cre-didiffé, fed oportet fidem hac

^tiç eîçxpt^v à;jlt;zlt;wïiç, id eft, aétuofam elTe ,ëc cuftodiri (ßuefoueri) amp;nbsp;fubinde quali fufcitari,per dileftionem Chrifti. Hoc ante cuiufmodi fit, mox explicat The®' pliylaólus y quum ait. Difeeigitur, fides operatur ffiuc agens eft per ciiaritatem : hoc eft,,viuere demon' ftratur. Etidemdiciteftecumeo, quod D.Iacobus dicat, fidem abfque oper’hus mortuam efle.Iac.i.i7.2o. Q^æ quum iw fint, quid igitur tadem.fibi vult caiumniit tua.? Nos vereri ne de bonis operibnsin-telligatur id quod hîc dicit Apoftolus? Sed fcio quæ tua mens ac fencentiafiie-ritDicere voluifti ; vereri nc Apoftolus videatur bona opera ( præfcrtim qualia VOS facrificuli amp;£. Monachiexercetis)iu-ftificationis noftræ caufas ftatuere.

quenoeft,miGerro, quod hîcnos quic-quam vereri exiftimes : qui iam dudum ex omnibus fcriptisPauIididicimus,quid devera hominis iuftificatione ipfe fen-tiacacdoceac,adeóque credendum tra-dac fideiibus. De veftris quidem fia:i$,aß

Contra Verronem. iij fupcrftitiofis operibus, non loqui Apo-ftolum, non folum ex eo pacet, quod o-mnis fuperfticio Deo exo fa eft; fed Só ex eo eft manifeftu, quod de operibus Cha-ritacisDquæ ex fide proficifcuntur, difer^ tè agit. Veftra verb opera fiditia, nbsp;nbsp;ido-

lolatrica,quomodo vnquam ex fide pro-ficifcerentur:quum hæcDei Verbum,ac promiffiones refpiciat, in illud folucx recumbat,in eoque acquiefcat’Quafi verb vbicunque de bonis operibus lermQ irabetur in Scriptutajbi continuo vcftra ifiolotnania in cenfumveniac, idque vf-que adebjVt eciam’vis iuftificandi credi debeac ei adfctibi. Hocenimprofumma veftra , diabolica fuperbia impu-dencer vobis foiecis imaginari.

Ipfaaucem vereetia bona opera, iofti-ficationis Stuiouna ipfi fidci adiungi ab Apoftolo, cum euinces, ft oftenderis ligna alicuius rei, quibus ea agnofcitur, amp;nbsp;rem ipfam,id eft, caufam amp;nbsp;effedum ide effe.'Ec hoc ipfum Paulum docere. Quod ipfum tarnen, fi ex hoc loco concluden-dum effet , annon tam ex noftra , multb magis, quam ex vcftra interprc-tatione confequcretur ? Quid igicur garris, nos vcieri ne de bonis operibus h. ij.

Î16 Christ. AD PoRTVM

hoc Pauli verbum intclligatur ? Sed tantum abeft, vt line hie, fine vfquam alibi incaufisluftificationis, bona opera nu-merec Apoftolus.amp;cum fideceucryvctzTic« coniungat, vthanc potiùsillorum cau’ famftatuat,amp; veruro atque vnicum ton' tem. Ver am autcm iuftitiam, qua cotain Deo iufti cenfemur, ac furaus, gratis nobis per fide imputari doceat, ablquc opC' nbus.Rom.3.24.28.amp;: 4.cap,v.i.2.amp; dein ceps.Tit.j.#. y.ó./.a.Tim.i.p.Só alibi.

Dccaufaverôamp; fonte bonoruopetn» ac mutuæ charitatis, in hunc moduin ad ciindem Timotheum fcribit: Finis dati eft Charitas, inquic, ex puro corde, amp;nbsp;confeientiabona, amp;nbsp;fide no fimul^ta, 1.Tim.1.5. Vtliicetianihil aliuddQce^gt;^f’ quam veram fidem, ex certis fuis fruâi' bus, ac propriis efiedis æftimare:hoc eft, ex ftudio illo charitatis exercenda: aifi-duo Si indcfetlo. Itaque etiam haec futi' liffima tua calomnia eft, te autore fuo prorfus digna.

4- Eiufde ponderis eft,quod quarto, Sipoftremolococarpis. Nepe, quod pm ABSCINDERE, EXTIKPARE verbum, Gcrraanicus interpres ponat, 'vçrLii, Hoc autcm quid tandem piaculi auC

Co N T R A V E R R ON E M. Iiy aut fraudis habet ? Si videlicet verbo,idê abefFedu déclarante, fed in fuo idioma-tc vfitatiore fortafTiSjVel aliquante figni-ficanciorcjVtatur ? Quæ enim ita abfcin-duntur, proptcrea abfcindutur, vt extir-pentur,exterHiinentur,amp;!: abiiciantur.Ec quoties hoe accidit, vt diuerfis verbis vtantur interprètes, amp;nbsp;tarnen rem vnam amp;eandem fignificent ? Vt exempli gra-tja,quod hïcproximè fequitur, ó/amsw-.• id Hieronymus conuertit.

Vos contvrbant; Ambro-hus veto reddidit, qv,ï vos svbver-tvnt. Vcer igitur tibi erit hæreticus, qui non idé verbum vfurpet cum alteroî Quod ß vtrumque abfoluis à criminc, vtrique liberum ûieric : cur igi-turnos condemnas ,quumidê fàcimus, quodipHfccerunt ? Autoftende nobis ^3gna ilia pericula amp;nbsp;incommoda, 3ouirda, quæex noftra interpretatione coflfequantur.

Vides igitur, Verro, quS inepta, quant tulta,quam putida,interim tarnen, cum quanta impudenria, infeitiaque coniun-fit.tuahæc maledicapetulantia, Iraq; ^unc tandem viciflim conigimus,amp; con-^‘Uditnus tuis verbis:fipaucæ aliquot fab h. iij.

iiS Christ, ad Portvm ficates in vnum locum congeftæ, multa» rumaliarum indicia acteftimonia funt, iicuri ftatuisçhas cercè faliiffimas tuasca-lumnias,non modo Empferi illorum fex-centorum, quibus tu niteris, fed amp;nbsp;alio' rum innumerabilium tuorum, Si CanifjJ tui mendaciorum certilïima figna acdocumenta elfe. Sane enim, ficuti colligit’ quem tam manifcftorum,amp; palpabilium mendaciorum non pudct, à qua tandeni falficate,amp;:calumnia,adde eïiam fi mendaciOj eum purabimus eite aliens®'

Habes Verro, adprimum articulum, defacra Scriptura, luculentum ac prolixum, fed tarnen neceifarium fponfummeum : tale nimirum, qualet’^’ quæiiuirtijamp;quale poftulabant fophifticÇ iftæ Stiophæ amp;nbsp;cauillationes tux, quidera iitibi nondum latisfaâum eft» autfi forte nimis etiam prolixum vidc-tur, iciredebes, me non tam labotate, quid tibi vel nimium , vel fatis fit, quain quid res amp;: veritas ipfa polluier, fpedare. Ad reliqua tua föphifmata refpondebo tibijfi digna iudicaucro, quibus refellcæ dis tempus amp;nbsp;bonæ horæ .conterantuf' Nee tarnen eft,quod exiftimes,mecclamp;f’ te,te propterca rcfponfo deftitutum it’-

Plenum

Contra VeRroNem. ito Pip

enim habebis propediem,vt fpe-J^'^gt;te,acfapientia cua digniim. Eaetiam 'Jt'gua confcriptum quæ amp;nbsp;à tc,Só ab i-^*otis veftris, quorum applaufum non re-^tadoGendojfcd veritatem calumniando ^aptatis, abunde pofhc intelligi:vcetjanï ^püsfiatfatis. Interea cogitandum tibi ^elinquodi hæc tua fophifmata tam fa-€ili negotio difcufla ac diffipata funt: quanti laboris exiftimes fore, etiamreli-’ quas tuas cauillationes omnes profter-nere, qux non mcliore fundamcnto funt k” nbsp;nbsp;nbsp;*

fubnixæi

FINIS.

Ber»£ Helaet. i ‘S^uenth.

I S S i.